DELECTVS OPVSCVLORVM : BOTANICORVM EbTerDIX NOTISOVE ILLVSTRAVIT , PAwrLvs UOsTER]I MEDI- ET.:CHIB 1D: : SOCIET. NAT. CVRIOS. TVRIC, ET HALENS; kKT COLLEG. MEDIC. NANCEJENS. SODAL., LIBRARY NEW YORÉ IZ" DUIA M EM SMART VOLVMEN PRIMVM ACCEDVNT TABVLE ENEEZE. —ARGENTORATI, *N BIBLIORPOL. ACADEMICO. MDGCCXC& CAR. LVD. WILLDENOW M. D. PLVR» SOC. NAT, STVDIOS, MEMBRO .BOTANICO INDVSTRIO DOCTO, AMICO INTEGERRIMO. SACRFM. — 1 ; | ! 1 LECTORI S... Q« P. DI VLVS USIERL Pos tandem Collectionis hujus Dif- fertationum botanicarum fele&arum Vo- lumen primum ; anno abhinc & quod ex- currit promiffur-.2 Collectionis ratio & confilium per fe patent , plurima exítant VI j VUEDUTTUTUTNT Ícripta botanica minora, in diverfis tum exteris, tum germanis fcholis confcripta, in quibus obfervationes fideliffimse , dif- quifitiones diligentiffimsze | acutiffimaequé fzpe-leguntur, qua vero ob raritatem tum fruftra queruntur ac defiderantur, tum temporum injuria oblivioni immerito traduntur: idem horum fcriptorum in aliis Ícientiarum partibus fatum, a multo jam tempore Viros doctos impulit, ut illa coligerent, recudenda curarent, ficque pofteritati fervarent : neglecta hucufque botanica fcripta fuere, nifi quod Vir do- Cus Re:cHamRpvs , Medicus quondam & Botanicus Francofurtenfium celeberri- mus, pauco ante mortem tempore, eol- lecionem hujufcemodi aperiret, cuius vero non nifi unica eaque parva 1ylloge | prodiit. — Quare haud ingratum fore bo- l tanicis fperavi, fi novo aperto Thefauro, qua graviora videntur, memorizeque ma- — VII xime digna Ícripta, cum iis communica- rem, additis hinc inde notulis propriis, fi quae illuftratione opus habere videbantur. Vulgaria nulla, nulla vel in Opufcu- lis colleéctis Auctorum, vel aliis Collectio- nibus recufa fcripta , dele&ui meo infe- ram, curavi etiam ne ingrata oriretur forte collifio illum inter, & delectum egregium Opufculorum ad fcientiam na- turalem fpectantium , quem Vir do&iffi- mus Lvpwiaivs, Profeffor apud Lip- fienfes celeberrimus ,'amieus meus seftu- matiffimus nuperrime edere coepit, hu- maniffime amiciffimeque enim Vir cele- berrimus mecum convenit, ut femper proximi Tomi Collectionum noftrarum prelo fubjiciendi mutuas nobis notitias "daremus , itaque nunquam quod alias fa- : cile fieri potuiffet, unum fcriptum amba- - bus infereretur Colle&ionibus. | M^ » » n Yn EUM YE "Prater Opufeulorum raritatem & praeftantiam id maxime curavi, ut Phyto- logie partes, hucufque a plurimis fcientise cultoribus temere neglectze, aliifque ma- le poftpofitze, hac mea collectione, | quan- tum fieri poffet, adjuvarentür. Phyfiolo- giam vegetantium veram, geographicam plantarum , — fubjectivam tandem ipfius deientie hiftoriam graviffimas, cultuque digniffimas Botanices partes equidem effe arbitror , &in eo confentire mecum Bo- tanicos in Germania hodie facile. princi- pes, doctos, preeftantes , indefeffos, quos . àn amicorum numero elle omnes, maxi- - mo mihi duco honori D. D. BarscuH, Eunnamr, Hzrepwria, MEpzcvs, ScuHREBER, WirrpENow fummopere letor. Hi aliique docliffimi praeftantiffi- | E Toa pom Miis e f ipn Le IX xivM nominaffe fufficiat, partim exteri, e quorum numero eminent Viri celeberri- mi Jvssriev Francogallus, CavANirLEs Hifpanus, Arrriow: llus, Bnva- —MANN &v AN GnEeENs Batavi, DickiwN- JsoN & Swiru Britanni, TuvxBERG ^& RegTzivs Sueci, Vaur & VrsonG Dani, aliique plurimi, quorum nomina brevitatis gratia hic omitto , indefeffa in- duftria & fagacitate fcientiae puleherrimse, generique humano utiliffimze, digniffi- maeque incrementa promovent atque fol- licitant, nec arrogantia quorundam, qui fibi faltem magni Viri effe videntur ducti, - ceulmum. fummum. fcientiam fimul, feipfos | 4 3 " » ipereffe, magno Linnzeo mortuo, agen- | dont cenfentes: , nifi ut. ea procedas | via. regia, qua procellit Vir vere. quidem : pes nifi ut ea fatione; eo ordine, eo. je. tandem f fundamentis gen * n agnos viros attigiffe fomniantur, niljam | | x E sd putatis atque indubiis, quae Philofophize . praecipit Botanica, & nunc & in pofterum vegetantium naturam perfcrutes, & fi quid illis a Linnzo latis legibus eontra- rium forte invenias, naturam potius er- rare fallereve oculos fuos, quam fum- | mum erraffe Legislatorem putes. Proh horum, hominum dementiam! quod fi defunctorum animis datum effet fcire, quze his in terrisaguntur, & fi famse nominifque fui in fcientiarum detrimen- tum abufus, reditus in has terras faeul- tatem illis daret; fzpius certe rediiffet magnus Linnsus, nec impediffet patrise amor atque difcipulorum , quin indignos fui laudatores, atque ferviles fe&tatores - acri cenfura, atroque carbone notaffet. — Equidem multum abfum, quin fum- ma fuiffe, maximaque Canon: Liwwae: A Nos M " ' EDO NS cd MEC EO NF : n ! | X1 merita in Ícientiam naturalem. omnem, imprimis etiam Phytologiam fuiffe ne- gem, & potius in ea verfor opinione, na- tum illum magnum & immortalem Virum idoneo tempore, feliciffimifque fub aufpi- cis, in vera fummaque fcientize incre- menta; ita ut prorfus perfuafum habeam, Ícientiam noftram multis adhuc, denfifque tenebris involutam fore, ni Linnszeus ex- ftiterit, ifque ea ratione, eo confilio, eo fortuna, eo nominis famszeque adjumento , quo: gaudebat novum penitus sedificium, omnium antecedentium fragmentis impo- - fuiffet, at ipfius hujus novi aedificii mag- na ,nec unquam interitura bona, nemini impedimento fint, quin propriis oculis naturam fcrutetur, quin doctrine Lin- msan errores dilucidet atque emendet , quin nova via, nova ratione, fiquidem aptior videtur , difquifitiones fuas infti- tuet, ficque pro virili elaboret, ut & XII ipfe fuam conferat fymbolam ad promo- vendam íÍcientiam dulcifumam , fic nec ullo alio modo dignus evadet difcipulus, & fectator fummi Liww x1. En jam Confpe&um Differtationum Volumini huic innotarum. ^| Secundum Volumen proxime fequetur, cui praefa- tionis inftar fuccinctam Doctrinze botani- cae hiftoriam praemittam. Interim vale, mihique ut favere velis, enixe rogo. Scripfi Turici - Helvetorum d. x xvxx1. Fe- "bruarii MDCCXC. mem XII TABVLA DISSERTATIONVM PRIMI VOLVMINIS. I) C. N. HrerreNi1vs & C. R. BnaxNbpER Difs. de Hippuride. Aboz 1786. Sat (Tab. L) bonam generis hujus Monographiam continet. Species habet duas vulgarem & fecun- dam maritimam , quo nomine tetraphyllam Linn. fil. & lanceolatam Retzii defignat, & icone re- prafentat: de Plantarum aquaticarum Oeconomia & fponfalis, inprimis in Hippurides plura gra- viffima, jucundiffimaque habet. 2) C. P. TuuxsERG & Cun. /ExwELEvs. Zirbor to- xicaria Maca[farien[is. Upfalizse 1788. Optimam fideque digniffimam Arboris nondum bene noti, fed ob atrociffiumum quo turget venenum, tum etiam ob fabulofas de eo fparfas narrationes, memora- bilis fic dictae Boa Upas hiftoriam continet , pro- babiliter Ceftro affinis eft, nifi prorfus ad hoc ge- nus referendus. Veneni natura, effectus, medela optime traduntur. 3) C. P. TuuwsERG & P. LuwpMaAnx. Refiio. Upfaliz 1788. Generis e Gra- (Tab. Il.) minum familia nuperis demum annis a Celeb. Au&ore potiffimum, in Capite Bonz Spei Africes deteCi, Monographiam przefaantiffi- mam tradit. Elegiam iterum a Reftione feparat , & novum affine Willdenowiz genus conftituit. ADAE BU - XxiY wereEMSUrASEU Refionis Species viginti fex accurate defcribit, & plures etiam iconibus repraefentat. 4) W. de la CuEeNar. Obforvationes bo- tanicze. Bafllee 1776. Omnes funt (Tab. III.) fat memorabiles & momentofe, ma- xime circa plantas helveticas, errores graviffimos plures in Linnzi, vel ultimis nuperrimifque edi- tionibus repetitas , emendat: Floram helveticam novis fubinde civibus difcat. .Aquilegize vifcofze Linnzi primam defcripfit, & Iconem dat. 5) C. N. HerreN:vs & Cam. Ascnuorrx. 6) Diff. de Evonymo. Abozx 1786. Com- (Tab.IV.) pletam generis hujus Monographiam . tradit. — Species habetfex, quarum tres priores, fcil. japonicus, europzeus, & verrucceus flores ha- bent quadrifidos, — tres pofteriores, fcil. tobira, americanus & latifolius , quinquefidos. C. N. Herrewrvs & J. G. JvsrANpER. JSpeci- men Calendarii Florae E2 Faunae Aboznfis. Aboze 1786. Deufu & utilitate Calendariorum naturze pulcherrima multa habet, ad normam Linnza- nam Annorum 1780— 85. Calendar. florze & faunze circa Aboam diligentiffime confcriptam fiftit. ..Q) C. P. TavusERG & E. Gepxzn. Ficus. Upfalizm 1786. Ficus genus a Linnei (Tab. V.) temporibus plurimis fpeciebus au&tum, prafenti Differtatione egregie illuftratur. Species - habet viginti feptem, cum Linnaus anno 1764. Tm—— XV non nifi octo habuerit. Ficum cordatam icone re- praefentat. 8) J. E. Pour. »imadver[ioues in firufturam ac figuram foliorum in plantis. Lipfie 1771. Egte- gie celeberrimus Auctor phyfiologiam Foliorum plantarum illuftrat, preemiíffis quibufdam de ortu foliorum obfervationibus, de eorum evolutione, & humorum in iis motu agit: foliorum deinde expanfionem ac figuram a coftarum divifione pro- ficifcentem indicat, denique marginis differentiam ab anatomofi coftarum lateralium pendentem ex- plicat. | 9) P. HorTow. Sermo academicus , quo 1&i herba- riae hiftoria € fata adumbrantur. Lugd. Batav. .1695. Do&us Sermo, in quo a prifcis ad fua uf- que tempora fuümmatim doCtrinze hiftoriam, & fa- ta perftringit, quatuerque przecipuis periodis ea comprehendit, primo enim Veterum, grzacorum maxime, — fecundo Arabum, — tertio eorum qui depulía barbarie, renatifque litteris , artem &' fcientiam noftram iterum auxerunt, atque orna- runt; quartam tandem fuorum temporum horto- rum elegantia, exoticarum füirpium cultura, tum maxime fyftematica , Rem herbariam tractandi ra- tione & via excellunt. 10) J. P. Nowsxe. Progv. Quaedam de plantis uo- fivis occafione Spicae Tritici , cui 4dvenuae fatuae aliquot femina innata eraut, commentatur. Er- - fordize 1765. Sat memorabilem gafüm, forfan ad XVI EESTHETTTURNUUERERES, monftra Vegetabilium referendum continet, & bonas fuper illum difquifitiones. i1) Joseew. Baroc. JDiffertatio, fiffeus praecipuas plantas in M. Tranus[ilvaniae principatus fponte, €$ fine cultura provenientes , ac ibidem uf& receptas. Lugd. Batav. 1779. Praeter plurimas circa Plan- tarum Tranfylvanie indigenarum ufüm, tum me- dicum , tum ceconomicum, etiam minus cognita & utiliffima , — non penitus idcft bonis obfer- vatis botanicis, inprimis etiam circa Plantas Ve- terum QGracorum.ex celeberrimo Diofcoridis co- dice, in Bibl. Czf. Vindobonenfi fervato depromtis, '£2) H. Feo Lxux. Florae Goettingen[is Specimen, fiftens Fegetabilia Saxo calcareo. propria. |^ Goettingee 1789. Felici confilio celeberr. Au&or Floras fe- cundum foli ac locorum variam indolem diftribue- » re fuadet; & in hoc fpecimine fymbolam egre- giam ad hiftoriam Phytologiae objeCtivam , feu Plantarum ipfarum exhibet : de cryptogamicis praefertim Lichenibus, eorumque diftributione iul: tà nova & laudanda habet. T D. 4.:G. DISSERTATIO BOTANICA HP P.U.R LBD.E. u QUAM - Conf. mpl. Fac. Phil, Abo?n[.. PRJESIDE Dn. CAR. NIC. HELLENIO Med. Do&. Phil. Prof. Reg. & Ord. nec nen Hort. Acad. Prafe&. Pro Laurea i Publico examini modefte fübmittit CAROL. REGINALDUS BRANDER Satacundenfis. In Auditono Majori Die XXII. Februarii Anni MDCCLXXXVI. Horis ante meridiem confuetis. ABOAE, Typis Vidüx R. Acad. Typogr. J. C. FRENCKELL. Tom, £. 7A t. LUE D AMPLISSIMO arovE CELEBERRIMO DOMINO M.IOHANNI KRAFTMAN PROFESS. REG. EQVITI AVRATO REGII ORDINIS DE WASA, ATQVE REG. ACAD. SCIENT. SVEC. ET SOC. PATR. HOLM. MEMBRO, ' PATRONO SVMMA ANIMI | VENERATIONE £TERNVM COLENDO, | SAC k PF M, GENUS HIPPURIDUM. Jutrandum efl in rerum naturam , €? penitus, quid ea poflulat, providendum. CicER Oo. $. I. Introitus. pss vegetabilis cujusvis, eas, quae /fa- mina, & piflilla vocantur, folas 'effe , qua- rum ope negotium fru&ificationis , quodcunque fuerit, omne alma perficit natura, tot tantisque & tam gravibus fcientiae Botanices Doctores probarunt argumentis, ut de veritate hujus rei, nullum amplius fupereffe poffit dubium. Plures tamen a Phytologis nomine hoc partium fructifica- tionis plantarum infigniuntur, nullam ob aliam rationem 1fto titulo dignae, quam quod delicatif- fimis hifce nominado partibus fovendis & ab injuriis externis multimoda arte tuendis, qua- antenus inferviant. Hine & illis nonnunquam ornantur herbae, nonnunquam iisdem, pro varia circumftantiarum ratione , nec non uniuscujus- ue vegetabilis natura & indole propria, carent. itenim quod per pauciora obtinere potuit, nun- uam per plura, Numen fecit Sapientiffimum. gularis vero haec cujuslibet vegetabilis indo- s & natura, ex qua diverfitatis hujus ratio ali- qualis derivanda fit, adhuc dum in caeco eft, ltaque ambagine rerum abdita; manebit dig- tamen, cui olim inveftigandae animum, & i in- A 2 4. d genium dne homines, qui fcrutinio operum Creatoris delectantur Optimi. Uüliate non minus quam jucunditate im Botanices fumma captus, in cognofcendis & examinandis, qua decet follertia, vegetabilibus Patriae, meam collocavi operam. "His vero inter Be collatis; multum ila, etiam quoad partium variarum fructificationi famulantium vel prafen- | tiam vel abfentiam , differre deprehenfa funt. Plurimà calyce & corolla inftru&a , aliquot al- terutra harum carentia, pauciflima utraque orba- ta, obfervavi; que quidem poftremo nominata; omnia, quod mireris, ftatiónis. funt aquatice , in qua tamen fi jc ota ullibi, injurus expofi- ta effe videntur graviffimis. Attendas raodo ad violentiam ventorum & fluctuum , quibus haud raro , in his fedibus natz plante agitantur vehe- sucHCHEd & dic fodes, qua ratione credas leviufculum antherarum pollinem fartum tectum- que fervari poffe, ne vel procellis difiletur, vel aquis irroretur fibi nocenuffimis. Sed fi in me- moriam tibi revocaveris, naturam clam operari, fuisque in operationibus. commodiffimam femper fequi viam ; hanc vero, attenta & fedula obferva- tione, unice effe detegendam: fortaffis cum Sez neca deprehendes,, Ümnia naturam adjuvare, ut naturae opera peragantur.. ln Hippuvidis falum. genere, me utcunque animadvertiffe mihi vi- deor, miram hanc nature cconomiam, qua M uihcakoncm plante ftationis aquatic, teeu- qnentis licet omnibus orbatam, illzfam tamen adeo confervat, ut quotannis vegeta fructum edat. maturum. lllud itaque, fpecimen aliquod Aca-. demicum editurus, quod, rudiori licet penicillo, depingerem , dignum judicavi; unde, quid veri 5 vel falfi, in mea fit obfervatione, quilibet facile colligere poteft, quo neglectorum fere vegetabi- lium horum cognitio aliquanto fic clarior eva- dat, ufus fortaffis vix contemnendi olim futura. "Tuum interim C. L. erit, conatus innocuos hof- ce, non ut permiferit folum equitas tua, fed ut fuaferit laudanda humanitas, interpretari. $. II. Quz huic gener), a diverfis Auctoribus di- verfa. impofita funt nomina, in eo conveniunt omnia, quod defumta fint a re quadam notiffi- ma, cujus fimilitudinem , cujusque ex mente, hujus generis plante quadantenus praferrent. Antiquiffimum , quo Phytologis innotuit, fuit illud Hi ppuridis ; a Grecis vocabulis érroc, equum & óvea , caudam denotantibus, conflatum. Hu- jus nominis fi jam rationem quxras aliquam , nullam forfan invenies aliam, quam quod folia plante, quum primum vernant, fetarum .inítar - ig caudis equinis , fuam caulem quaquaverfus ambiant atque tegant. Nec alia effe poteft illius KEquifeti, quod nomen apud Latinos occurrit Audcores, idem enim revera eft. cum prius al- lato, latiali tantum fermone expreffum. Plantas vero hifce nominibus infignitas, plurium effe. - ^». generum, recentior detexit atas; & unumquod- que eorum, ea de cauffa, proprio fuo diftinxit nomine. Sic jam factum eft, ut ex veterum Hip- puridibus coacta, tria jam diftindia , totidem di- fünctis ornata nominibus , nobis genera fiftant Auctores. Quorum unum antiquiffimum: illud Hivpuridis , alterum Equifeti, tertium Charae RSS sui nomen. Eandem vero hanc, harum i €— plantatum , cum cauda equina fimilitudinem , non omnes que obfervarunt Auctores; quin potius exiftümaverint plurimi, propius illas Pi- num referre, trepidanti vertice circumtonfam. Sic Dillemus e mu, diminutive Pinaflellas eas vocavit. Quum vero nomina generica, ex aliis nominibus genericis, cum [fyllaba quadam in fine addita, derivata Botanicis non placeant; neque hoc fuum genuina inter plantarum nomi- na, diu valuit edens dociima Ex eadem hac, cum pimu, obfervata vegetabilium horum ddr. Vailluntius , fuis cum adfüpulatori- bus, nomen Limmopeuces , his impofuerunt plan- tis. Quo & habitudinem earum, & locum nata- Aem fimul voluerunt indicatum ; utpote a Gr- cis vocibus 2uu»r , ftagnum, & méve;, pinum fig- nificantibus, compofite. Cujusmodi quidem no- mina, optima inter procul dubio funt cenfenda; attamen quum antiquitus receptis nominibus no- vá non fint, nifi fumma urferit neceffitas, fub- ftituenda ; fa&tum quoque eft, ut paucis hxc, antiquioribus incognita , arriferit. denominatip. De nomine Poly oui foemimse, quod Diofcorides fuis cum. commentatoribus his dederunt plantis, non eft, quod dicam; infantiam enim fcientize Botanices arguit fummam. Quod itaque huic eneri plantarum maxime conveniens & dignum jam dicatur nomen, antiquum eft illud Zppuri- dis, noftro etiam, quo vivimus «vo, receptif- fimum. $. III. Quse certiffimas generis notas largitur charac- terfticas, Fructificatio, in Hippuridis Ipeciebus, fequenti fe habet ratione. —— y Carvx nullus, nifi coronam arilli dentatam calycem dixeris. COROLLA nulla. STAMEN, PFilamentum unicum , riargini à arilli ad latus interius infidens. ZAnthera biloba, primum feffilis, adultior filamento elevata. PisriLLUM, Germen oblongo - ovatum. Stylus inter ftamen & caulem unicus, lon- gior, erectus, fubulatus, fubvillofus. Stigma acutum. PERicARPIUM , Zfrillus fucculentus , apice membrana dentata coronatus. SEMEN, ZVux apice perforata, oblongo- ovata. Obf. Has partes fructificationis varii varie defcripferunt Auctores. Florem, calyce & corol- la.defütui, dixerunt a. Liuné & Gleditfch. Caly- cem vero bidentatum Hippuridibus effe afferit Zdanlon; feducus, ut mihi quidem videtur, a margine nonnunquam bidentato germinis , caly- cem aliquatenus mentiente. *) Stamen unicum ftatuit à, Linné; bia vero, quod mireris, nu- merat Dilleuius. pd Novimus quidem Salicor- niam europueam, noftris in regionibus Monan- dram, in Anglia vero, tefte Forflero, ***) Dian- dram reperi; quod vero illic locorum Zppa- *) Calycem fuperum minimum vix absque. lente vifibilem , aflerit Cel, //'illdenow., Berol. I. **) Vid. Dillenii Append. ad Catalog. Pl. circa Gif- . fam nafcentium, pag. 168. ?" Vid, AC. Angl. i Vol. 57. t. 31. th $ files noftre éandem fubeant mutationem, non- dum plane evicum eft. IMlonandra femper pe- nes nos occurrit Hippuris; licet haud. raro fo- mineis etiam aliquot floribus, in uno eodemque verticillo Hermaphroditis immixtis cde md mentem Linnaei Patris, Polygama monotta appa- reat. Germen fuperum appellat y .Limmé; def ciente vero corolla & calyce, non video qua ratione vel fuperum vel inferum, falvis nimirum rationibus, qux his vulgo terminis tribuuntur, dici poffit. Pericarpium nullum. & Semen. nu- dum effe Hippuridi pronunciat a .Linné ; Cap[a- lam vero eidem adfcribunt Zaiflant & Ain Zrillo certe fucculento tegitur nux Hippuridis; nudum itaque ejus femen minime dicendum ; hzc tamen tegumenta Capfulam proprie fic di&am fe- minis confütuere, vix nobis perfuademus. $. IV. Claffes quibus ab Auctoribus, Hippuridis ge- nus inferitur, funt fequentes. A MonisoxNo Claffi xvin. Heteroclitarum , Ordini vit. Aquaticarum. A. Ra3ro Cl. v. Apetalarum, Ord. r. ES & corolla carentium. . A RUPPIO CI. xvt. Conglomeratarum. In Methodo Calycina Cl. vir. Coronatricum, Ord. iJ. Perianthio Hors & Fructus nullo. A LiwNE&O Cl. r. Monandrie, Ord IMlo- nogynix. 9 Ab Harrrno Cl. rii. Apetalarum ftaminibus donatarum , Ord. vii. Aquaticarum. A RovEwo Cl. IX. jincompletarum , Ord. 1. flore nudo. In fragmentis Ordinum Naturalium a Linnaeo propofitis, ad Ordinem xv. inundatarum per- tinet. Obf. Ad Claffem /Monandriae, omnes qui- dem, quotquot IVlethodum fexualem in plantis difponendis fequuntur Auctores, hucusque hoc retulerunt genus; nuperrime tamen AND. JoH. Rerzius, Hiftorze Naturalis Profeffor Londoni Gothorum celeberrimus, de hac illud claffe di- vulfum , & Claffi Gynandrie adjunctum voluit. *) Sed vereor ne, que viro celeberrimo examinan- da ad manus fuerant exemplaria Hippuridis , ficcata forfitan, nimis a naturali ac confueta alie- nam ipfi oftentaverint faciem; qua fagaciffimum alias obfervatorem, in egre evitandum induxe- rint errorem. Quotquot enim Hippuridum mihi examinare contigit Ípecimina viva, illud inter ftamen & piftillum cujusvis floris fpatium. inter- . cedens fpectandum ftiterunt, ut ne minima qui- dem coalitionis. cujusdam vel effinitatis harum parüum mihi fuüboriri potuerit fufpicio. In fic- catis vero & defloraus Hippuridibus, [tamen haud raro circa. piftillum intortum, ipfique adeo annexum apparet; ut acutiffimum quemque in claffe illarum determinanda, fallere valeat. Ger. | -J, Vià. Fafcic. Dia Obf. ejus Botan. Lipf. 1783. im- pref. Confirmavit Cel Keizii obíervationem , : & gynandram plantam cenfet /Pilldemow, . c. * to sescmmenucraeercce mini quidem infident & ftamen & pifüillum am- bo; illud tamen germen, prout character Claflfis Gynandrize réquirit, in. formam ftyli elongari , piftllique in partem tranfire, afferturum credam neminem. Sed nec eft, quod diutius huic opinio- ni repugnandz immoremur; veniet fortaffis tem- pus, quo hzc Claffis, cum aliquot aliis, naturx regulis minus tou EMIT difpofitis , ad men- tem Linnxorum fuccefforis digniffimi, Celeber- rimi Z/unbergü, oftracifmum patiatur, *) quo facto nos fruftra difputaffe lubenter confitemur. $. V. Quz in hunc usque diem hujus generis inno- tuerunt bine tantum funt fpecies. 1. HiPPUnIS (vulgaris,) foliis flellatis , pluri- mis, linearibus , acutis. Hippuris Flor. Lapp. x. Fl Sv. 2. Hort. Cliff 3. Roy. Lugdb. 205. Iacqu. Vind. p. t. De Necker. EL Gallo - Belg. p. 2. de Gorter. FI. Ingr. 1. Fl. Dan. Tab. 87. **) Limnopeuce. Vaillant. Act. Par. rz19. t. x. f. 3. Haller. Helvet. n. 1572. Scopol. El. Carn. edit. 2. m. 2... . Pinaftella Dillen. Fl. Giff. app. 168. Rupp. Jen. 275. Equifetum pen v polyfpermum. Bauh. pin. I5. *) Vid. ejus Flor, Japon. Praefationis pag XIX. |) I'illdenow. Berol. T. Leers herb. I. Tim. Mega- | am L. Zillars Hift. du. pl. du agim c d II. — — 11 Polygonum femina. Cam. epit. 689. A Suecis appellatur 98Gatngran , — áftfroans Germanis Sof : :Dferbfd)mants & Fennis SfBeben fuuft. Habitat in fontibus, foffis & lacubus ubique. Radix perennis, articulata, horizontalis, ra- diculis e quovis geniculo perpendicularibus. Caulis herbaceus, inanis, bipedalis & ultra, -craffiue pennx anferinw, firidtus, geniculatus, teres, foliatus, ftriatus, glaber, fimphiciffimus, Folia caulina, ad quodvis geniculum caulis ftellata, duodena & ultra, affurgentia, linearia, integerrima, articulis caulis longiora, perfiften- tia, glabra, membranacea. Stipulae nullx. Inflore[centia axilaris, verticillata, verticil- lis feffilibus, remotis, interdum polygamis. *) 24 HipPunis (maritima,) foliis flellatis, fub- fenis z | [ubmerfis. [pathulatis; emerfis ovatis, ob- fufis. Hippuris tetraphylla, Linn. Suppl. Pl.pag. 81. Hippuris lanceolata. Retzii Fafcic. zm. Obf, Bot. *) Varietatem ramofam obfervarunt Gzneliz Lib. IIT. 8. & Scheank Flora Bavar. 1. S. 203. (U.) Liottard en a trouvé une petite varieti aux al- pes, hors de l'eau, que n'avoit qui deux pou- ces, avec un fruit axillaire, marqui d'un feul Sillon, & de couleur noire. Zillars. l. c. 12 Habitat littora maris lutulenta in Finlandia; ad predium Qidio Parecie Pargafenfis, prope Aboam copiofiffima, ubi nomine-Suecano £eb; A grá8 vel £egtás appellatur. Radice & Caule fimillima eft vulgari. Folia caulina, ftellata: folis, flellurum fub. mer[urum 3. ad. 4. reflexis, fpathulatis, brevi. bus, deciduis: emer[urum 4. ad. 6. patentibus , fructüficatone matura patentiffimis, ovatis, ob- tufis, integerrimis, nitidis, punctatis, plano- convexis, membranaceis, longitudine articulo- rum caulis, perfiftentibus. Stipulae nulle. Inflore[centia cum precedenti convenit, Flo- res vero hujus femper hermaphroditi apparent. Obf. Quod fecunde Hippuridis fpeciei no- vum impofuerimus nomen triviale, & à Linnaea- no & Reíziano diverfum, fummo nos feciffe ju- re; quemlibet, qui rationes, quas habuimus hu- jus confilii, confiderare voluerit attentius, con- ceffurum nobis confidimus. Quod enim illud Linnxanum £etraphyllae attinet, pauciffima & non nifilocis habitantia, ubi nimia aquz altitu- do juftum illis denegavit incrementum, illa funt fpecimina , quorum in ftellis, quatuor tantum apparent folia. Retzianum autem illud Lanceo- | laim, quo figuram foliorum expreffam Auctor — — voluit, in omnia, hujus Hippuridis folia haud ..—. quadrat ; fubmerfarum quippe ftellarum folia mul- tum figura recedunt a folis emerfarum, fi vel illa, quod fenfu proprio minus licet, dixeris . Janceolata. Neutrum itaque artis juxta leges re- - — 13 tinendum videtur; quod vero illis fubftitueri- mus, illo, quod a loco ejus defumitur natali, fcilicet maritimo, aptius nullum invenimus. $. IV. Aquas habitant hz fpecies ambx, easque fundi limofi, in quo radices fuas alte adeo agunt, ut vim frigoris hiemalis, omni absque noxa, ve- getx fufünere poffint intenfiffimam. Claffis ita- que in Sfationibus plantarum funt Zquaticae ; diverfi tamen, fub illa ordinis. /ulgaris ete- nim aquis delectatur foffarum & ftagnorum dul- cibus, falfarum maris inimiciffima; que /Mariti- mae e contrario hofpitium prebent unicum & op- timum. Prior ergo Ordinis, fub claffe aquatica- rum, eft Lacwfiris; pofterior vero ilius, de quo nomen nacta eft fuum triviale, /Maritimi. Per plures annos regerminant radices harum pe- rennes; primordio future plante per hiémem Gemma, inclufo. Ho gemmv, radici fub limo - repenti infident tenelle, ex foliorum oppofito- rum caulemque imbricantium rudimentis, con- ftructx. — Secundum receptum itaque ab Aucto- rbus gemmarum difpofitionem , ad primam ea- rundem, five Oppofitivarum | Petiolarium /Claf- fem pertinent; & quum folia his fint omnia op-- pofita & fimpliciter imbricata, ad Ordinem illius quoque primum. IMlenfe Gro[f/ficationis ad finem . fere vergente, & adulta jamjam tate, flores fuos Hippurides protrudunt; ab infimis fem- per ordiendo vertcillis, eoque ordine ad fum- mos pergunt, in precipitem usque & frigoribus nocturnis horridum progrediendo autumnum. Minima enim, qux fecundum confuetum nata- e^ tv " I4 Er S] re ordinem, plena eftate, aquis eft altitudo , nullas inferioribus his verticiliis minitatur cla- des; qua vero altitudine verfus autumnum aucta, hi, non amplius lxdendi, deflornerunt, fupe- rioribus fcilicet ad. Zethefim celebrandam , jam nunc, jufto intervallo ab aqua diftantibus. Quip- pe qu£ contigux nocent unde, ad debitam re- motz diftantiam, radios Ieflectendo folares, Fru- &ificationi accellerandae & maturandzc , mirum in modum inferviunt. Peracta, in quantum cx- li temperies permiferit, per omnes verticillos flo- refcentia, caulis marcefcit, fle&itur, & aliquot. diebus elapfis , bibulus fundum petit, folus & pericarpus etjamnum perfiftentibus. Hic muco, fedimento aquarum vulgatiffimo, obducitur, ger- minantis femini$ F/umulae & Koflello, nutrimen- tum fortafhis pribituro optimum ; píumula, dein , novo vere, in cotyledones binas, figura folio- rum fubmerforum xmulas, abit. $. VIL His prxlibatis,| nos utcunque jam demon- ftrare poffe autumamus, quem in modum vices deficientis calycis & corolle, in Zipyuridibus alma penfet natura. Qux, omnium ex confen- fu, 5pon/aliis plantarum, maxime nocent exter- nz a&ris injrrie, funt frigus, oftirum venereum exftinguendo , venti yelementiores , pollinem Antherarum five ipfam genituram difflando, & denique pluviae cum imbribus, illam penitus. de- flruendo. Ab his infortuniis, ut plantis quodam- modo caveret, calyce & corolla perplurimas il- larum VELA benefica videtur natura. 'Feftan- tur hoc plante, quarum genitalia membra, fub - 15 tegmine harum partium illefa, occultantur, Claf- fium puta Zidgnamiae & Diadelphiae plurimz. Probat hoc mechanifmus, qui pluribus ineft vegetabilibus; quo urente fole, has expandunt partes, vefpertino vero tempore, & imbribus ingruentibus illas claudunt & complicant; Sfig- maüte autem, mirum fane! femel fecundato, vix amplius obfervandus. Cave tamen exiftimes , naturam illis novercar plantis, quibus hec ne- gavit prxfidia; quinimo, hunc defectum plena utique: manu , femper compenfat mater rerum benigniffima. Quas defcripfimus , Hippurides nofire, hujus rei documentum nobis przbent evidentiffimum. Praxterquam enim quod, ple- na denum fítate, illarum explicenter Flores, fitum illis etjam natura conceffit, in quo, ficu- bi, dulcia fua fecuri peragere poffint tutiffimum. Eit ille, quemadmodum 1a defcriptione vidimus, intrafolinceus, Intra caulem enim & folia, flo- res prodeunt; illamque annulatim ambiendo, ver- ticillos formant undique radiis foliorum ftellato- rum apprime fotos. Quem itaque, frigori & ventis arcendis, ufum, caeterorum vegetabilium floribus, preftant calyx & corolla; eundem, folia hxc ftellata, verticillis prebere Hippuri- dum, veritas mihi videtur extra omnem pofita dubitationis aleam. Quomodo autem a pluviis, imbribus &, quibus femper obnoxii funt allu- vionibus , nudis his floribus profpéctum porro effe poffit, res altioris indaginis primo videtur intuitu. Complicant, qui illis inftructi funt flo- res, calycem & corollam, imbres imminentes & pluvias evitaturi; ali autem quibus denega- tus eft hic mechanifmus, eundem finem, flores inchnande frve nutando, obtinent. Caulis vero 16 ! —— Hippuridum rigidus, qualem flores hac ratione confervandi exigerent, flexuram minime patitur ; nec folia earum, exferto femel flore, poftea complicari, quisquam obfervavit. Alia itaque & harum ftrucure magis convenienti ratione , ne aquis Ledantur, illis provifum effe oportet. Eaim etiam nos, evidentem fatis, 1n infertione foliorum ftellata, inventuros fperamus. Ad quod- vis caulis geniculum inferte funt hx foliorum Íftelle ; qux) patentes, ita decuffatim ordinatae reperiuntur, ut imbricum inftar optimarum, fibi fubjacentes partes a. pluviis, confervent illaefas. iMoleftiae vero, quas iliis, ventorum vi e late- re irruentes creant undae, ne calyce quidem vel corolla etjamfi adfuerint, avertendae, frucüfica- toni Hippuridum femper erunt leviores, quo pronior, illapfis aquis mox detur ab illa deflu- xus. Defluis vero his aquis, minima certe eft, quae a bafi foliorum, cui infidet fructificatio, opponitur mora; faltim non comparanda, diu- turniori illi, quam praefentes, fundumque fructi- ficationis, arctius claudentes, calyx & corolla his injcerent, jamdum nocivis. Quo irruunt,, eodem fere etjam momento , defluunt hae flu- &uum undae; vix igitur damnofae cenfendae. A pparebit idcirco , ut opinamur, ex allatis , Hippurides .calyce & corolla minime indigere ; quinimo, has partes fi adfuerint , . retardando aquarum illabentium decurfum, "Inthefi iarum incommodo futuras non minimo. Ne autem re- liquis, flore denudato. gaudentibus plantis, ea- dem hac ratione. profpiceret natura, vetuit ea- rum, toto aut ajunt caelo, diverfa fiructura; mec eft, quod putes, ab opifice reram fapientif- no majorem in confervandis, quam-producen- dis S. —nnm 12 dis.& conftruendis rebus adhibendam fuiffe uni- formitatem. Etenim ut concinne de natura monuit Illuftr. A LINNE, dat fingulis fimgula , €9 omnibus omnia *). Omnium & fingularum , quas produxit rerum , utilitati & commodo perfpicit, providet ; unica autem, eademque ratione fieri, haud di- xeris. Prout enim fuadent uniuscujusque rei na- tura & indoles, a ceterarum diverfa , ita non raro illam invenies diverfiffimam ; attamen , qua finis obtineatur intentus, convenientiffimam. $. VIII. Oualitates Hippuridum noftrarum jamjam confideraturi, o/fafiu & guflu perceptas, admo- dum deprehendimus debiles. Sapor illis, fi quis herbaceus ineft , mitiffimus. Odore, recentes , cum plurimis , conveniunt plantis aquaticis; qui qui- dem eft, fed vix nares feriens, ingratus: mar- cefcentes licet fortiorem & quodammodo tetrum fpirent, in ficcatis tamen rurfus omnino difparet & evanefcit. Cognitis his earum qualitatibus, fi Medicorum juxta placita, de viribus, quibus in corpus humanum, eidem applicate adurz fint, judicium quoddam ferre voluerimus ; fateamur neceffe eft, illas imbecilliores reperiri, quam ut ufui cuidam infervire videantur poffe medico. Adfcribit quidem Diofcorides Hippuridi, quam Polygonum Feminam: vocat, vim humores di- luendi & refrigerandi **); ceteris vero plantis, *) Vid. Przfat, in Syft. Natur. Edit. XII. p *X) Vi Dioftorid. dz IV. Cap. V. Tom. "f. B 18 : SESOSCNSIF NUEEIERERED hoc in pundo illam. przftare aquofis nemini perfuadebit : protitetur quippe in mox fequenti eriodo, hanc Poelygono más: fuo , viribus multo effe inferiorem. Nulla itaque vi officinali, in hunc usque diem inclaruit Hippuris fpecifica; neque fpem novarum in pofterum inveniendarum ul- lam nobis fuppeditat analyfis chemica , qux omnilicet adhibita exactitudine & circumfpectione fuerit infütuta, nihil tamen in illis prodidit, quod vel quacunque ratione efficaciam redoleret me-- dicam *). Neque digne, quz in culinas noftras, numerum aucture plantarum culinarium , intro- ducantur, habite funt Hippurides merito : nam *) Que in Hippuride maritima analytica inftituit experimenta ad Academiam hanc Adj. Philof. Ordin. faventiffimus nobis Dn. zndr. Rüving, fequenti fe habuerunt ratione. too partes herbae leni calore ficcatze , fortiori calcinatze igne, atque aqua ablute , ro. $/4 partes dederunt relidui terreftris. Digeftionis calore per aliquot dies aqua immerfía, folutionem herba dat ba- dium, quae Salem communem fapit & kai. Acida iirioli, XNitri atque Sacchar? effer- vefcentiam excitant fatis confpicuam , badium- que dejiciunt przecipitatum , quod in aqua, dif- ficile tamen, foivitur eamque folutionis colore tingit: copiofius id eft przecipitatum, quod ad- je&to SSacchari acido fundum petit. Colorem quoque fuum adjectis his acidis folutio quod ad maximam amittit partem. Z/rgeutam Nitra-. tum copiofum demittit fedimentum , mox album , quod vero violaceum poltero apparet die, folu- tionis colore penitus evanefcente. Adfufa Terra- ponderoía [alita aqua foluta, parciore folutio ' turbatur fedimento badio. Ope Mercurii Nitrati | frigide preeparati copiofum obtinetur przcipi- tatum album. Tis&ura Gallarum fpirituofa nullam efficit coloris mutationem. - Herba, antea 19 preterquam quod nullis faporum blandimentis 4palatum delectare valent, infipidz, majoris etiam deprehenduntur tenacitatis, quam, ut huic ufui, commode & absque noxa dicari queant. $. IX. Animalium domefticorum quadrupedum om- nia, capram fi exceperis, recentes refpuunt Hip- purides; ficcatas tamen & gratiori immixtas foeno .non abhorrent. De avium cohorte Znates, 7n- ferem fcilicet & | Bo/chatem , cum | Maleagride gallopavone has confciffas, & una cum alia efca illis oblatas , devorare vidi; longe tamen minori voracitate , quam cibum fibi gratum alium deglu- tire folent gulofz' hw aves. A noxa etiam infectorum Hippurides defendit natura. Qui harum foliis teneras fuas pupas de- figunt excludendas , Gyrinorum larvae , rapina aliorum infectorum vivunt, his interea, ne mi- nima quidem ratione lLeíis *)J. Quod pifcibus quibusdam alimentum praebeant phytivoris, non- aqua abluta, Spiritum lini re£ificati[imum viridi tingit colore, qui tamen , nonnullis diebus elapfis in fufcum mutatur. Nihil ex hac Tin&ctura aquc: ope dejicitur: leni calore evaporato Spi- ritu Vini, refidiuum obtinetur vifcidum colore — obícure viridi. *) Miramur fane , quo faCum fit fato, ut Cel. FAsmiciUs , cui ob fumma in Entomologia "merita perennes manebunt laudes , has Gyri- Worum nuspiam viderit pzpas , quod absque hzíitatione pvofitetur in editis non ita pridem Generibus fuis Infeiiorum aflerens , illas adhuc- dum fuiffe incognitas. Exactiffime tamen illas deícripferunt Generof. Dr Germ in Mem. des B 2 " 20 VIDNDOAERESPPEDNEECD.. dum plane evictum eft, verefimile licet videatur. Harum enim ad £uriones novo vere, poppyzantes j ludunt turmatim congregati Cyprini minores, ad radices fua deponunt ova, futuro fetui & excludendo & nutriendo illas fortaffis optimas rati. Paucis itaque, fi quibus , ut infervirent ahi- mento animalibus, a natura defünatm videntur -Hippurides. | dd Plurima inter inventa, quz, ab aliquot inde annis, CIrca aéris naturam variasque formas, Cl. "virorum indefeffo ftudio , innotuerunt, magni utique faciendum mihi videtur, quod nobis ape- rui vegetabilibus ineffe facultatem , aérem non modo communem purgandi, verum etiam cor- ruptum fuz falubritati reftituendi, Noftri quidem in prafenti nec elt infütuti , nec virium , quantum fcientiis pluribus hoc feneretur lucis exponere, fufficit monuiffe, a natura vegetabilibus deman- datam latioris hinc jam apparere extenfionis pro- vinciam, quam ut vel conje&ura illam adfequi valuerint antiquiores. Huic adminiftrandz omnes licet fymbolam conferant herbzx ; attamen quam non ejusdem fed haud raro diverfiffimx fint & natuf & ftructure , pronum quoque ad fidem eft, illas non eadem fed diverfa fuzque indoli fingulari convenienti ratione & efficacia huic Infe&. T. IV. pag. 355. & Ampl. Mopxrm in AR. Societ. Phyfiograph. Lond. P. I. Se&. III. p. 159. Nobis quotannis circa medium Menfis Julii foliis Hippuridum defixz , occurrerunt ; noftris itaque in regionibus incognitze neutiquam . dicendae funt. Dy DD 2I eidem prxeífe. Quibus cognitis fi jam augurari voluerimus, plurimas , qux nulli , hominibus cz- terisque inferviunt animalibus immediato ufui, inprimis deltinatas effe, ut aérem quafi venti- labris purgent, fortaffis a vero non multum aber- raverimus. De Hippuridibus faltim noftris hoc dici poffe, verofimillimum utique videtur. Plaatis aquaticis fummam in aére purgando ineffe eífica- ciam , /ngen- Hou|[zii experimenta probarunt cer- tiffima *). In fundo relident lutulento cznofo, qui omnium ex confenfu radiis tepefactus fola- ribus auras fpirat, fi quis alius lethiferas, nocen- tiffimas. Quas vero maxime przformidares , harum, adulta zftate , vix fenties noxas. Plurimas quidem a Phyficis, hujus phznomeni dari poffe cauffas , .lubens concedo; precipuam tamen in vegeta- tione plantarum hos fundos inhabitantium latere, modo naturam confulere voluerit , inficias iturum credam neminem. Quz enim medicorum juxta placita halitibus ejusmodi fundorum noxiis fum inprimis debent originem , Zmphimerine paludum, menfibus rariffime graffantur «füvis; vegete cuippe plant corruptum iftis aérem falubritati fuz relttuere valent. Beneficis vero his plantis, autumnum verfus marcefcentibus, hahtus fenti- . narum , fervata indole fua damnofa , fuperiora jam petunt, ac atmofphxram omnem, nifi ventis difpergantur fortioribus, frigoreque deftruantur, p füfera fua indole inquinant; quo facto morbos & mala quzvis in homines, velut e pyxide Pan- dc rx effundunt graviffima. Hippuridibus quidem roftris folis, hanc in aére , his locis corrupto, *) Vid. ejus Experimenta upon vegetables, diíco- ' -.wering their great Power of purifying the €ommon air &c. Lond. impr. an. 1779. - 22 purgando , vim Libiibere; vetant, quas, in eadem hac ftatione plurimas ipfis adjunxit natura herbas focias ; fat nobis erit, hac ratione , probaffe eas etiam, pro fapientiffima nature politia huic anfer- vire ufui fummo , qui nobis quoad fpiritum du- cimus maximi eft '& erit momenti. En itaque fin- gulare maximi Creatoris fapientie & bonitatis Ípecimen, quod, cum reliquis fuis beneficiis innu- meris, noftrum fingulos, ad laudes ipfi dicendas, excitare debet, devotiffimas , perpetuas. y: " D. D. ARBOR TOXICARIA MACASSARIENSIS QUAM Fia Exp. Fac. Med. Up[al. PRESIDE CAR. PETR. THUNBERCG, Eourre AvnRAT. Rea. Onp. px Vasa. .. Med. Do&. ProfefT. Med. & Botan. Reg. & Ord. Acad. Czfar. Nat. Curios. Reg. Scient. Londinenf. Holmienf. Societ. Scient. Upfal. Patr. Holm. Berol. Nat. Scrut. Lundenf. Harlem. Amftelod. Zeland. Nidrofienf. Halenf. Nat. Scrut. Med. Edinb. & Nat. Studios. Ibid. Membro ; nec non Acad. Scient. Paris. Monfpelienf. Agricult. Paris. Florentin. & Batavin. Ind. Or- din, Correfpend. Pro gradw Dofloris Publico fubjicit examini CHRISTEN AEIMELAEUS, Fenno. In Audit. Gutt. Maj. D. XXI. Maj. MDCCLE XGA ^ H. A. & P. M: S. DP SULLA, LITTERIS DIRECTOR |. JoH. EDMAN. E fpe "7l D ? icio o Morbo. EO Lus "Aro di SUM. MES NT n Ser e; $. I. Mu. quz corpus humanum vel vehementer corrodendo deftruunt, vel fepe ociffime fcintillam | vitalem exfünguunt, plura occurrunt in tribus nature regnis. Ex regno lapideo talia funt Arfeni- cum, varia praeparata mercurialia &antimonialia, atque acida fortiora mineralia. In regno animali, tremenda velocitate , venenum ferpentum fap- guine vivo mixtum fymptomata lethalia excitare folet. Uti vegetabilia inter plura reperiuntur fa- lutaria remedia , ita & longe plura obveniunt periculofa venena , quorum alia corrofiva inflam- mant, alia fanguinem & humores corripiunt. & corrumpunt, alia Íyftema nervofum turbantatque mora plus vel minus protracta , tandem mortem inferunt, ut Curara ad flumen Orenoque, Voorara prope fluvium [Punt Cefirum, &hnis & plura alia. Hec inter venena & quidem fortiora, nume- randum omnino eft illud venenum Indicum : quod ex ignota hactenus arbore Boa ÜUpas fumma adhibetur, prudentia defumitur, & de cujus viribus atque ufu varia tam vera, quam fuperftitiofa & incredibilia , aeque antiquitus ac nuper fuerunt relata. De hocce veneno teftatur Rumphius , fe non inveniffe aliud horribilius vel deteftabilius ab ullo produ&um vegetabili. Et addit quod hoc venenum , quo gloriantur ipfi Indi, olim longe magis timuerint milites Belgarum, quam quidem tormenta bellica. Vide Fnipbi Heib. Amf. T. 2. p. 263. S. II » Arbor hzc venenata, Botanicorum hucusqiüe examini fefe fubduxit, vero tamen fimile nobis videtur, ejusdem effe ordinis naturalis cum Ceffrro ejusque cognatis, finon omnino Ceftri generis *), ac ejusdem effe generis arborem illam, quae eodem nomine donata crefcit in Iava ***) & pluribus alus Indiae calidioris orientalis locis. Belgis Indiam orientalem incolentibus dicitur Giftboom vel Macuffar[che Giftboom & nonnul- Us »pattenboom,. | - Rumphio : Zrbor toxicaria. In Herb. Amb. Tom. 2. p. 263. tab. 87. WR . Macallacienfibus & Calibenfibus: Z/po & dum duas diftinguunt diverfas arbores, foeminam Ípeciatim. appellant Paecare Sema Tang atque marem Üpas radja. al pere IMalajenfibus : Cajo upas íeu Bom ups; feminam fpeciatim JMaccan Cadul , atque marem Djato matti. | : ! ]Malacenfibus: Lupo Matta Su, iti ia *) Ejusmodi Species Ceftri crefcit in Capite Bonz Spei, tam venenata" indolis ; ut dum hujus. fuccurá cum veneno colubrino Hottentotti mifcent, ambo hzc venena jun&ta longe vehementius agunt, quam quodque eorum feparatim , ex . . marratione celeb. Pradfidis. *" Bohon Repas appellatur quidem in Vecko- skriften fór Lákare och Naturforskare Vol. 5. p. 210. fed celeb. D. Przfes fibi perfuadet, rectius dicendam effe Boa Upas ; Boa enim figni-. ficat arborem , & Upas venenum, teer su € — 22 Duae Species defcribuntur a Rumphio , qua- rum alteram feminam, alteram marem appellat, an verae diftinctae fint, a brevi ejus defcriptione determinari non poteft. 4rbor & caudice craffo, ramisque patenti- bus; cortice rugofo, rimofo cinereo fufco ; ligno albo-flavefcente , folido nigrisque maculis va- riegato. ; Folia fparfa , fubfeffilia, oblonga, acuta , in tegra, parallelo-nervofa , fupra rugofa, fubtus lanuginofa, duas pollices lata, fpithamaea. Flores & Fruflus ignoti. Altera arbor, mas dicta defcribitur , trunco alüori, coma anguftiori, folis minoribus, & mollibus caeterum omnino fimilis. $. III. Crefcit venenatiffima arbor in variis Indiae orientalis calidioris locis , praecipue Infulis: Iava, Sumatra, Borneo , Baleia & IMacaffaria. prope marus jaxta Sudijn, atque proprie in Celebi juxta 'Toradios. Amat deferta loca & nudos montes, e longinquo facile dignofcenda, eo, quod nullae aliae illi adftent arbores : quodque terra ipfi fuppofita fterilis fit, atque ficut exufta. $. IV. Á/ » | Succus arboris, cui omnis deleteria vis ineft, brunneo-ater, in refinam exficcatur, quae in mare fic dicto femper eft durior, magisque ni- gra , fere inftar picis , ac ignis. calore liquefcit. 28 " Colleflio fucci refinofi fumma fiet prudentia, ne vitae incurrat periculum eum collecturus. Sollicite igitur linteis obvelanda funt eaput, manus & pedes, ut defendetur totum corpus non minus ab halitu arboris , quam füllicidio ejus. Nemo tam prope hanc arborem accedere audet, ut fuceum ejus manibus abripiat ; ut ita- que fuccus excipiatur , longae arundines Bambu, fuperius acuminatae inftar haftae jaculatoriae, fumma vi oblique cortici trunci intruduntur, ut in 1llis exftillet fuccus fanguineus , qui brevi poft condenfatur & indurefcit, obfcure rufefcens vel nigricans. Quo propius radicem arbor vulneratur, eo efficacius venenum. Interdum plures, usque viginti ejusmodi arundines , arbori infixae relin- quuntur, per-tres vel quatuor dies, ut fuccus in cavo earum colligatur & concrefcat. Supremus articulus arundinum tunc repletus fucco, reliqua pars amputatur. ; Succus adhuc recens in baculos vel globulos efformatur, & in arundinum cavis fervatur, dein loco mediocriter calido, linteoque faepe decies obvoluto confervantur hi globuli, omni fepti- mana optime detergendi ac mundandi , ne mu- cofe obducantur, vel exhalando nimium fua de virtute perdant, quae inter annum mitigatur, intra paucos annos faepe omnino perit. $. V. Maxime horrenda eft hujus arboris vis vene- nata. Ex halitu arboris mox perfentiuntur omnes artus quafi congelati nec non fpasmodice affect. Nemo igitur ad arborem accedere audet, nifi nm 209 véftimentis bene obvolutis prius brachiis, pe- dibus, humeris & capite. Si quis capite denn- dato , fub hac arbore ftare tentat, capillorum profluvium inde petitur, & ex (tillicidio arboris in corpus depluente , magnopere intumefcit , quod etiam fit ex arbore Rhois toxicodendri, Aér circa hanc arborem adeo eít invectus , ut aves ipfius ramis infidentes , mortui decidant ; cuncta itaque animalia, quae halitu ejus tacta perirent, follicite hanc arborem evitant, immo aves ilam facile non tranfvolant. Affeverat Rumphius, ramos decerptos in magna arundine Bambu tam efficaces ac caufticos fibi fuiffe trans- miffos, ut fi manus arundini imponerentur , mox ütllarent , eodem fere modo, quo artus conge- lati, fi foveantur. Pro. certo quoque venditatur, fub hac arbore nullas plantas , frutices vel gra- mina crefcere in tota ejus peripheria , immo ne quidem ad lapidis jadum, terramque fub ita fterilem fufcam & quafi exuftam effe. Halitus igitur arboris vivi inprimis & fuccus recens maxima pollet vi toxica, quae fucceffu temporis fenfim magis magisque debilitatur , tandemque perit. Feminae venenum longe infir- mius eft, nec facile fua fponte lethale, quam ob rem ad capturam ferarum plerumque adhiberi folet, nec ad inficienda tela bellica nifi altero fortiori mixtum , dum utriusque vires augeri creduntur. Venenum telis illinitum in. corpore vulnerato per omnia fefe mox diffundit, ita ut vehementem excitet ceftum , fimulque gravem vertiginem, cui faepe mors fubfequitur *). 'Tela venenata duos per *) Ex arbore venenata [ave fymptomata fuerunt équengud poft. 5. min. ab infli&o vulnere tre- 3o nem annos vires confervant, licet interdum intra unius vel paucarum menfium fpatium vim fuam amit- tunt. Prudentia quoque obfervata , toxicum hocce innocue tractari poteft, modo vivum non tangat fanguinem ; immo Celebis incolae illud pro remedio interno ex tefümonio celeb. Rum- phii ingerere audent *). | Vires 'T'oxici explorantur certo quodam ex- erimento , contunditur fcilicet Radix Lampu- jang dicta feu Zmomum Zerumbet , donec mu- cilaginofa fit, poftea exprimitur & tranfcolatur fuccus per linteum , cum parva aquae portione infunditur, venenique portiuncula mifcetur. E fubita, fub hac mixtura, ebullitione fuborta ejusque vehementia, de viribus judicium ferunt perit. Haec fermentatio adeo erit faepe. vehe- mens, ut in medio magna formetur fovea, fun- dusque vafis in confpecdum veniat. Operatio haecce nulli nocere dicitur, nifi quod tantum ardorem internum percipiat experimentator : vires enim venenum infpiffatum non adeo vehe- mentes halitu fuo exercet , nifi attingat fangui- nem, füccoque Zerumbet acutum, in actionem deducitur. - mor artuutm, fubfültus tendinum conjun&us intra 16 minut. mors fümma cum anxietate. Corpus demortuorum contáminatum poft aliquot horas obfervabatur maculis petechialibus , facies tumida ac plumbea, oculorum albuginea flava. *j Hoc quidem repugnat narrationi de hujus ve- neni viribus communicata :in Veckoskriften fór Lakare och Naturforskare Vol. 5. p. 226. Cum vero hzc narratio omnibus aliorum nar- . rationibus fit contraria, dubiam illam refpicere licebit, & ab ulterius inftituendis experimentis cohfirmandam.:e «Ugo cáo SN b. 1 BÉBÉ] 3Y Venenum hocce deleterium intra dimidium horae, immo faepe intra quadrantem horae, infert mortem , praegreffo motu convulfivo ac delirio , fic ut raro antidota in auxilium vocari poffint. Macaffarienfium Reges , veneni delete- ram vim exploratur, plura inttituunt. experi- menta inj morte damnatos, ut fcirent an ulla a morte redemtio, fed fruftra tentarunt: telis ve- neno hoc infectis pollicem manus vel pedis vul- nerarunt , articulum affectum mox amputarunt absque ullo felici fucceffu. Auctor narrationis de Iavanica arbore vene- nata affeverat etiam, fontes hocce veneno infici poffe, lechalesque reddi, & multos hoc Belgas in ultimo abillis cum lIavanis gefto. bello interiiffe. Sed de hujus fide fufpendere judicium confultum erit, donec certius fit exploratum, an fuccus ar- . boris fit gummi-refina, adeoque portionem quan- dam aqua diffolvi poffe. Experimenta vero tam ab Auctore ipfo facta, quam aliae circumftantiae evincunt, fuccum non effe mere gummofum , . quia fpiritu Arak folvatur. |. $. VI. Ufus fortiffii veneni ad puniendos morte damnatos, nec non ad inficienda tela bellica apud varias nationes Indicas obtinet quidem inprimis, fed.quod maxime mirum occurrit, toxicum hoc crudum nec commixtum , falubre habetur anti- dotum, tam externe quam interne ufitatum , contra ictus venenatorum pifcium ac fcolopendrarum , fi emplaftri forma vulneri applicetur; tefte Rum- phio, citius dolorem fedat: venenumque melius extrahit , quam aliud remedium. Si quis ulcera- tionibus, dcabieque laborans, pilulam refinae cum IMufae frudtus carne commixtae affumat , omni inteftinorum impuritate liberare dicitur , ut "videre hcet Rumph. Herb. Amb. T. 2. p. 269. Vene- num quoque debilis fcilicet ea ratione praepa- rar| poteft, qua fera animalia , praecipue cervi enecan poflunt, illornmque caro absque ulla noxa comedi. $. VH. Belgae incolis iliis Indicis, qui veneno Upas tela fua inficere folent, bella gerentes, varias ex- cogitarunt cautelas, quibus evitare poffent lethi- fera illa vulnera, quae olim faltem omnem me- delam refpuere credebantur. Veftimenta igitur induxerunt admodum ampla & laxa, vel e corio hifpanico , vel e velo linteario , quae tela non facile perfórarent , & ante milites impetum fa- cientes, velum pice obducum fufpendebatur , in quo per rimam fclopeta ignivoma emitti, tela vero Indianorum penetrare non poffent. Succeffu temporis plura antidota Indicorum populorum , facra diu refügia, detecta fuerunt, fcilicet; 1) Radicis Toxicarine , $eu Crini afiatici bulbi mafücati fuccus deglutitus vulnerique ap- plicatus, unde vomitus fuboritur vehemens, quo venenum expellitur. | 2) Ad fortem exitinguendum aeftum , vulneri infüllatur fuccus e /Melopepone , cujus quoque portmneula eft comedenda. . 3) Ms a ibi - ] — 33 3) Cortex Ficus racemofae, aliarumque Ficuum mafticatus - contritus - vulnerique applicatus . Item tenues rufae fibrae, feu radices tenues V'aringae anguflifoliae , ( Ficus cujusdam, ) partim propinatae, partim applicatae. 4) Cortex albi Saijaug de füpite rafus, nec non vulneri impofitus. 5) Petioli & radices /MMomordicae charantiae con- tritae & vulneri impofitae. .6) Radices e Cajo Radja. 7) Certiffimum omnium antidotum IMacaffarien- fium & lactefcens arbor. Pale feu Rite ilis di&a, cujus petioli vulneri applicati omne ve- nenum exfugere dicuntur, uti etiam frufta parva telorum marinorum. 8) Radix /Mungos feu Ophiorrhizae interne & externe ufitata, omnium fine dubio optimum antidotum refpiciendum erit. Ex alledis itaque patet plurima ufitata re- media elfe acria, vel refrigerantia, adeoque curam eo effe dirigendam, ut ftatim vulnus fcarificetur, illique ad venenum extrahendum applicentur fo- menta acria ex Allio, Veficatoria & ejusmodi alia; utque interne emetica ac emollientia, ut oleofa, lac , decoctaque mucilaginofa exhibeantur , ut diaeta fit tenuis & refrigerans. Quoniam venenum quolibet. modo revivifcere dicitur vulnerato *) etiam €o tempore abftineat ab ufu Zerumbetis . atque omnibus aliis calefacientibus, ne recidivam 2 ; 1 4 . Ancurrat, haud raro lethalem. $. VIII. Multudi licet fit dubium, fummopere venena- tam effe arborem Indicam, quae Boe Upas voca- *) Ejusmodi exempla i in Africa auftrali obfervavit celeb. D. Praes. - Tom, [. doi C "gut memes * - tur, variae tamen fuperltitiofae, fidemque minime "merentes de illa difperguntur ab incolis aftutis, ignarisque IMuhammedanis Sacerdotibus narratio- nes, ud [patium zo vel 12 miliarium. ab arbore non cre[cunt ulla avbor, frutex, herbu vel gramen, Forfan hujus fterilitatis caufa eft quaerenda velin- ipfo folo lapidofo *) vel in. judicio ignari pere- grinatoris, 3n Africa enim campi plurium dierum itineris fteriliffimi, & quafi exufti haud raro. funt. Ad. punienda. peccata, a. Deo produfiam effe hanc arborem [nafu. Prophetae. Iahomed., fancte cre- dunt Muhammedani, fidem adhuc minorem me- retur. n circumferentia 15 usque 18 miliarium, nec homo mec aliud. quodcunque. animale vivum, nec pifcis im aquis oblervatur ; quod etiam eft 1n- credibile, dum latitudo Javae confideretur. In Africae ficciffimis defertis per plures menfes, qui- bus pluviae velroris ne mimime quidem guttula cadit, peregrinator attentus nullum detegere va- let animalculum , licet per quatuor plerumque. alias menfes pluviales , plura animalia fera & ad pécora pafcenda 1pfi Europeae gentis incolae ari- das has vaftasque regiones vifitent. ArborinJava. crefcens habitat in valle quadam circumdata mon- tibus altis, vaftisque fylvis. Omnia loea. Javae depreífa, inprimis aquofa, ut mihi afferuit Celeb. : D. Praefes vaporibus a Sirio ardente excitatis, ventibusque raro diffipatis aerem nimis quantum infectum habent , corpora incolarum ad putredi- | nem difponunt & multitudinem eorum [faepe ociffime ad fepulcrum trahunt. *) In Java folum defcribitur arenofüm brunneum - nec non adeo lapidofum, ut fere impoffibile fit, ambulare in illa regione, quae venenatae arboris. eft natale domicilium. i — D, D. RESTIO. QUEM DISSERTATIONE BOTANICA Confenfu Exp. Fac. Med. Up[al. PRESIDE CAR. PETR. THUNBERG, EovrrE AvRAT. Rec. Onp. pe Vasa. Med. Do&. Profeff. Med. & Botan. Reg. & Ord. Acad. Caefar. Nat. Curios. Reg. Scient. Londinenf. Holmienf. Societ. Scient. Upfal. Patr. Holm. Berol. Nat. Scrut. Lundenf, Harlem. Amftelod. Zeland. Nidrofienf. Halenf. Nat. Scrut. Med. Edinb. & Nat. Studios. Ibid. Membro 5 nec non Acad. Scient. Paris. Monfpelien£. Agricult. Paris. Florentin. & Batavin. Ind. Or- - din. Correfpond. — * Publico examini fubjicit PETRUS LUNDMARK - f Nericius. In Audit. Gutt. Maj. D. XXI. Maj. MDCCLXXXVIII. E H. A. M. S. U'PSAELJIE,; LITTERIS DIRECTOR. JoH. EDMAN. VIRO NOBILISSIMO DOMINO FRIDERICO WATZ REI METALLICIE PATRONO SPECTATISSIMO, t PATRONO AETERNUM COLENDO Opufculum hocce academicum ob magna in fe collata beneficia, in tefferam.gratae animae dicatum , voluit, debuit RESPONDENS. &. C rinisa vim roburque Regni vegetabilis con- fütuentia , plerisque animalibus phytophagis edulia, ubique in hocce terraqueo globo fpar- gere, diffeminare ac multiplicare, fummo omnium rerum Creatori placuit; haec, caetera inter v€- getabilia, licet magis abjecta, & minus fuperba, tamen non parum utilia, omnium funt vulgatif- fima, & plebejorum inftar , longe lateque di- ftributa , ac, ob floris partes minutas, difficile non minus examinanda quam dignofcenda. Haec, inter quae vix ullam reperies fpeciem venenatam, in regionibus calidioribus. & ficcioribus rarius quidem , at in frigidioribus denfiffime tegunt & virore fuo peredi exornant habitabilis noftri tel- luris fuperficiem , tegmenque viresfcens non mi- nus oculis nóftris amoenum efficiunt, quam te- neriores plantas alias ab externis frigoris injuriis defendunt. | Sunt vero gramina, vel perennia; vel annua, teneriora, quotannis florentia femina ferentia ac fingulis annis diffeminanda. Quae minora femi- na ferunt, mammalibus & avibus plerumque efcam praebent, dum illa, quae rhajoribus fuper- biunt fpicis ac feminibus , a. principe animalium colliguntur, coluntur & in varios ufus, Cerealia dica, vertuntur. y Confütuunt gramina. Ordinem naturalem, fa- cile ab aliis diftinctiffimum variis criteriis fcilicet : Culmo fimplici rarius ramofo,, inani , articulato; raro frutefcente. P « b Foliis fimplicibus, vaginantibus, alternis , ple-, rumque integris. Floribus rariffime coloratis , glumis valvulisque membranaceis , facpiffime hermaphroditis ; quandoque monoecis & dioecis, necnon in- terdum polygamis. Staminibus utplurimum tribus, raro fex, rarius uno vel duobus. Geminibus nudis, rariffime angiofpermis. In hocce ordine naturali culmi & folia beftiis. edulia funt, virore fuo perenni fuperfigiem tel- | luris exornant , domibus obtegendis , mattis fu- nibusque conficiendis, inferviunt ; nec non igni alendo materiam praebent. " Semina farinofa & 'glutinofa eximie nutriunt, homini mprimis in efcam cedunt, & in bunc finem fere ubique coluntur. $. II. RESTIONIS genus , gramina inter, hoc pri- mum faeculo, nec multis abhinc annis detectum fuit 1n Capite bonae Spei, Africes, ejusque fpe-- cies fenfim multipiicata fuerunt.. ErEGIA qui- dem proprium ante conftituit genus; poftea ve- ro huc relata fuit, fub nomine Aeffiouis elegiae ; . cum vero calyx Elegiae valde differat a Calyce | Reftionis, confultius nos duximus illud grami- . nis genus iterum refüituere, atque fub Elegiae no- mine diftinctum cublsrvargi Alud, & quidem novum graminis genus, Reftioni proximum, . ac quafi medium inter. Keftionem & Elegiam, JE ilidenowia dicium, ab hocce noftro DEM guit calyx polyphyllus , corolla 6 petala & fru- 39 &us drupaceus. Recentiori quidem. aevo Re- füionis genus accuratius fuit defcriptum ab Ill. Linmaeo , | Bergio & inprimis a — Kottboellio additis iconibus optimis; cum vero plurimas ad- huc novas fpecies in promontorio bonae Spei col- legerit, illsque mufeum Academiae ditaverit celeb. D. Praefes , operam operatam me non facturum credidi, fi & ante notas & incognitas hucusque in unum collectas, magis in ufum 'tuum, B, L. illuftratas defcriptasque ederem. $. III CHARACTER GENERICV'S.. Flores dioici, collecti intra ftrobilum.. Strobilus ovatus vel oblongus , multiflorus. CaLvx. 6. gílumis compreffus fubaequalis, raro : valde inaequalis , glaber unifiorus. Glumae exteriores obverfae , navi- culares; interiores lanceolatae te- i nulores. COROLLA nulla, nifi glumae tres interiores. . SrAM. . Fiamenta tria. | "Intlerae: oblongae. Pis. —— Germen fuperum. i Stylus plerumque, rarius dup; 1 rariffime triplex. Stigma raro fimplex , faepiflime duo, rariffime tria, plumofa. PrRic. — Semen obfcurum. Affinis nimis Schoeno, fed rep dioicus & habitu diverfo. | 4o Variant nonnihil partes fructificationis ut Ca íyx , qui compreffus & fubaequalis in cerguo, «mbellato ,|' ariflato, [picigero d' , ereflo o? , acuminato d, garvifloro c, argenteo d* , verti- cillari , digitato , dithutomo , trititeo , virgato, paniculato , thamnochorto ; compreffus & inae- qualis in imbricato, feariofo, fpicigero Q , tetra- gono. Stylus qui unicus in R. Pu irifloro, fricigero, ariflato, [cariofo ; duplex in verticil-- lari, triticeo; triplex in verticillasi, | Praeterea nonnullae fpecies variant cauce aequáli & inaequali, in diverfo fzxw ut fpicige- rus g^ & 9. Stylis & fligmatibus duobus & tribus ut ver- tiillaris. ! s. IV. DIVISIO SPECIERFM. * enlmo fimpli.i, a. culmo. apfuílo. imbricatus, 1, R culmo fimplici aphyllo , fpica. - oblonga compreffa. vaginatus, 2. R. culmo fimplici aphyllo , fpicis alternis erectis, fquamis acu- minatis. | ariflaius, 3. R. culmo (d opltiagh lin , fpi Mf j cis terminalibus obovatis ere- Cis, fquamis ariftatis. cermuus, 4. R. umbellatus, 5. R. Jpicigerus, 6. R. teflorum, | 7. R. acuminatus, 8. R. garviflorus, 9. R. eretlus, — 10. R. argenteus, 11. R. culaerecta, Íquamis laseeoti- b. zhamnochortus, 12. 4 fcariofus. 13. culmo faliofo. 1 p— 4 culmo fimplici aphyllo, fpicis turbinatis pendulis, Íquamis obtufis cam acumine. culmo fimplici aphyllo, fpicis umbellatis ovatis, fquamis ob- longis obtufis. culmo fimplici aphyllo, fpicis oblongis hexagonis, fquamis lanceolatis apice patulis. culmo fimplici aphyllo, fpicis racemofis fubfecundis, fíqua- mis fufcis nitidis. culmo fimplici aphyllo, pani cula erecta, fquamis ariftatis. culmo fimplici aphyllo, pani- cula erecta , fquamis obtunda- tis bistilbrandMsis. culmo fimplici aphyllo, pani- cula erecta involucrata, fpathis imbricatis lanceolatis. culmo fimplici aphyllo, pani- tis ofi.. «s R. culmo fimplici foliofo, fpi- . carum fquamis lanceolatis, mergine fcariofis. —- R. culmo fimplici foliofo, pa- nicula patente,fquamis lan- ceolatis margine fcariofis. 42 r €—— fruticofus, — Y4. R. culmo fimplici foliofo, pani- cula compofita, fquamis fca- riofis laceris. fimplex. — x5. R. culmo. fimplici fubfoliofo. | Ípicis alternis fubaggregatis, Íquamis. ovatis. triflorus, — 16. R. culmo fimplici foliofo, fpi-- cis alternis feffilibus. * * culmo ramo[o, a. culmo apfhujilo. éeiragonus, 17. R. culmo ramisque tetragonis , fpicis alternis. trificeus, — x8. R. culmo dichotomo, aphyllo | | erecto, ramis teretibus, fpi- E cis alternis. glomeratus, y9. R. culmo dichotomo aphylloe levi, panicula glomerata. imcurvatus. 20. R. culmo dichotomo aphyllo ... ftrito, fpicis imbricato - ag- | gregatis. digitaius, 21:. R. culmo dichotomo aphyllo, : ramis teretibus, fpicis ternis oblongis. verticillaris, 22. R. ramis verticillatis, panicula compofita. : fcopa. . 23. R. culmo dichotomo foliofo, ramis compreffis, panicula Ípicis glomeratis. ' virgaius, 24. R. culmo dichotomo foliofo , " ramis compreffis, fpicis pani- culagis pendulis. - 45 ganiculatus, 25. R. culmo dichotomo foliofo, ramis compreffis ,. fpicis fef- filibus alternis erectis. dichotomss, 26. R. culmo dichotomo foliofo , decumbente, ramis tereti- bus, fpicis folitarüs alter- nisque. 47V. DESCRIPTIO SPECIERVA. Radix perennis. Culmus fimplex vel ramofus, fepe dichotomus, aphyllus vel foliofus ; femper articulatus, vaginatus. Stipulis membranaceis ; teres, rarius femiteres, rariffime angulatus. Rumi fepius dichotomi, rarius verticillati. Folia fetacea, dichotome ramofa. 1. R. 1uBmicATVS: Culmus teres, fimplex aphyl- lus, articulatus, erectus , bipedalis & ultra. Folia nulla ; fed füpulae juxta articulos con- ' volutae ,; vaginantes. . Spica fimplex, terminalis, ovato-oblonga, compreífa, brunnea, glabra, erecta, pol- *- Dicaris. — - Squamae imbricatae, apice. atulo, oblon- .gae , acutae, concavae, glabrae, inprimis verfus apicem brunneae. Calyx. compreffus , inaequalis , 6 glumis: glumae duae anteriores naviculares eb. y, 173 ; T PET PR ND iN 132 EM Cod ui dcio cad UST HBpa To MARO ER ETAT PRI 7. AT UIT : verfae majores; quatuor interiores lan- ceolatae. Stylus unicus. Stigmata duo, elevata, plumofa. Facile dignofcitur fpica terminali folitaria. 2. R. vaeiNATVs: Culmus & Stipulae omnino, ut in R.imbricato. ! Spicae alternae, fubfeffiles in rachide fle- xuofae, oblongae, erectae, tres vel quatuor. Squamae imbricatae apice patulo, concavae, ovatae, acuminatae, glabrae, brunneae, margine membranaceo pallidiore lacero, Spicas ante explicationem florum tantum, nec flores vidi. Aliqua hujus fimilitudo quidem eft cum Re-: füone dyftachio D. Rottbollii; at revera diftinctus, ob fpicas plures & fquamas fpi- carum lato-ovatas, concavas, acuminatas, laeves, laceras. 3. R. amisTATVs: Cuímus ut in R. cernuus. Syicae terminales-erectae , folitariae vel duae approximatae, turbinatae usque quinque; oblongae. Squamae denfe imbricatae, ovatae, conca- vae, fetaceo - ariftatae, glabrae, brunneae. Calix 6 glumis: glumae aequales, obovatae feu inferne attenuatae, acutae, ferrugineae, unguiculares. Filumenta capillaria , alba longitudine Co- rollae. HER meme cup suo 45 Ahutherae lineares fufcae , flavo ftriatae. d^ Stylus unicus brevis. f Stigmata duo plumofa patentia. A. R. cERNvVs: Culmus fimplex, filiformis, articu- latus, glaber, erectus, bipedalis & ultra. Folia nulla; fed in articulis vaginae oblon- gae obtufae. Spicae tres, quatuor, vel quinque , pedun- culatae , turbinatae , obtufae , cernuae, magnitudine pifi. Pedunculi capillares. SStrobuli [qusmae imbricatae , rotundatae, obtufae cum acumine , brunneae, glabrae. Calix fubaequalis, compreffus , 6 glumis: glumae lanceolatae, acutae, glabrae. Filamenta tria breviffima. Antherae lineares, flavae. Flores femineos non vidi. / 5s. R. uMBELLATVS: Cuímus ut in R. cernuo, ^ bipedalis & ultra. Spicae tres vel plures , umbellatae, umbella fimplici vel compofita, obovatae, obtufae, patentes, pifo majores. —— Pedunculi capillares. Squamae Íexies imbricatae , concavae, oblongae, obtufae, brunneae, margine pallidiore, glabrae. Calyx & flamina. omnino ut in R. cernuo. Differt a R. cernuo, cui valde fimilis. 46 1) Spicis pluribus umbellatis , ovatis. 2) Squamis fpicarum oblongis obtufis. 6. R. sPICcIGERVS : Cuímus fimplex, teres, fru- tefcens , aphyllus , articulatus , glaber, erectus, ' bipedalis & ultra. Folia nulla; fed in fingulo articulo füpula .vaginans, polliceris. e Spice umbellatae a medio fere culmo ad apicem ; umbellae fubpaniculatae, 'paten- ti-cernuae, plurimae , oblongae, fubcy- lndricae , hexagonae, erectae, fubpolli- cares. Squamae Texies imbricatae , lanceolatae apice acuto patulo concavae, fubcarina- tae, brunneae, glabrae. Pedunculi trigoni, glabri, lati, flexi. Calyx inaequalis, compreffus , glumae duae exteriores naviculares,' obverfae, majo- res ovato - lanceolatae. , Íquamis brevio- res, interiores quatuor ovatae, minores. Obs. Spica hujus fpeciei inftar amenti oblon- ga eft. ! AMas fpicis paniculatis , effufis; minoribus. — Femina fpicis racemofis , majoribus. Stylus unicus. Stigma fimplex, plumofum. Filamenta breviffima. ——— | Antherae oblongae, longitudine calycis. Q. Spicae a medio culmo ad apicem racemo- fae, erectae, oblongae, obtufae, breves 47 glabrae, fubhexagonae, craffitie fere di. giti, unguiculares usque pollicares. Squamae fexfariam imbricatae lato lanceola- tae, apice acuto patulo concavae, fub- carinatae brunneae glabrae. Pedunculi trigoni, ftricti, glabri. Calyx inaequalis , compreffus , concavus, 6 glumis: glumae duae exteriores navi- culares, obverfae majores ; ; interiores qua- tuor lias olacao! minores. 7. R. TECTORVM: Cuími e radice plures, fim. plices, aphylh, filiformes , fubcom- preffi, glabri, laeves, erecti, articula- t, tripedales vel ultra. Vuginae articulorum nigrae , acutae, glabrae, deciduae. Spicae fubpaniculatae ,' adpreífae, plurimae fummitate culmi. Spiculae pedicellatae , glomeratae , fubfe- cundae, trigonae, acutae. —— Squamae trifariam imbricatae, concavae, ovato-]lanceolatae, acutae, nitidae, ex- teriores nigrae, interiores brunneae. $. R. AcvMINATVS: Cuimus ut in pluribus prae- . cedentibus. K Spitae fubpaniculatae , erectae , ovatae, bracteatae. Pedunculi ex articulo hingulo tres, $e plu- res inaequales. . Bratleae fub fingulo flore ovatae, acumina- to-ariftatae, glabrae, brunneae. r M (00 mama Calyx 6 glumis, aequalis, glumae conca- vae, ovatae, obtufae glabrae, minimae. Filamenta brevillima. Zutherae ovatae fufcae. Feminam non vidi. 9. R. PARVIELORUS: Cuímus ut in praecedenti- bus plurimis. Paniculae terminales aggregatae. Spitüe ovatae, obtufae, erectae, ftrabilifor- mes, fquamae AT EUUII mar- gine membranaceae. Calyx 6 glumis, fubaequalis: glumae ob- longae , interiores albidae, | exteriores brunneae minimae. Filamenta breviffima. Antherae ovatae, exfertae , didymae, fer- | rugineae, flavo - firiatae. Feomiunam non vidi. 10. R. enECTUS: Üuímus üt in R. cernuo & plu- rimis praecedentibus. f Paniculae alternae, tres vel qd erectae, effufae. Braffea in bafi finguli pedunculi & pedicelli compreffa, lanceolata, convoluta, acuta, glabra, parva. o Calyx 6 glamis: .glumae aequales, lan- ceolàtae, glabrae. Ln Filumenta breviffima. Zintherae oblongae. Femineos flores. non vidi. Lr €Ó—— " . 49 11, R. ARGENTEUS: Culmus ut in plurimis prac- cedentibus. - Spicae racemofo-paniculatae, feu e gemmis racemi plures inaequales, fpiculis fubfef- filibus, ovatis-erects, ftrobiliformibus. Squamae imbricatae , totae fcariofae, ar- genteo - nitentes, lanceolatae, acuminztae. d' Calyx 6 glumis, aequalis : glumae lan- ceolatae , acuminatae, concavae, glabrae. Femiuam non vidi. 12. R. scanrosus: Culmus teres, fimplex, te- nuiffime villofus, foliofus, frutefcens, erectus, pedalis & ultra. Folia e vaginis plurae, dichotome ramofe ; laciniae paniculatae , filiformi-capillaceae, füpulatae ftipulis laceris argenteis. Florum Ípicae in. mare paniculatae, effufae, oblongae; in feminae racemofae , & fubfef- files ovatae. . Squama2 imbricatae lanceolatae, totae fca- riofae, carina obfcuriore, argenteae ungui- culares. Calyx. compreffus , inaequalis, 6 glumis: glumae duae exteriores majores, navicu- lares compreffae, obverfae, acutae, mar- ginae membranaceae: interiores quatuor lanceolatae. . Obs. Calyx feminini floris duplo latior. Stylus unicus. | Stigma fimplex, plumofum. Tom. I, D 59 J yectenemian 13. R. rHAMNOCHORTUS: Cuímus bafi decum- bens, radicans, fquamatus, culmos plures edens, teretes , glabros, erectos, foliofos pedales & ultra: Folia per culmum totum fÍparfa , e vaginis alterna, dichotome ramofa laciniis fubu- latis, füpulata, füipulis argenteis patentia. Panicula terminalis, patens in mare, (in fe- mina fpicae tacemofae videntur, je Ípicis ovatis ferrugineis. Squamae imbricatae, lanceolatae, acumina- tae, ferrugineae , margine argenteo - fca- Solo. glabrae. d Calyx 6 glumis, parum compreffus, fub- aequalis ; glumae lanceolatae; exteriores duae paulo longiores , obverfae, Q Calyx compreffus latior. 14. R. FRUTICOSUS: Culmus bafi fquamofus, te- res, vaginatus, fruticefcens, glaber-ere- &us , fimplex feu fuperne paniculatus, tripedalis & ultra. l/aginae alteznae, fetaceo - acuminatae, la- cerae fufcae. Folia heic ut in R. thamnochorto , fed magis protractà & elongata. - Flores e medio culmo ad apicem paniculati. . Pedunculi communes compreffi, glabri, in- aequales, Ícariofae. Bratieae fingulos flores vefüentes , acumi- natae , lacerae , fcariofae. Flores explicatos non vidi, fic ut partes fru- cüficationis examinare non licuerit. o 5t Differt à R. thamnochorto, quod ftrobilus heic nullus. 15. R. sIMPLEX: Cuími e radice plurimi , filifor- mes, articulati, fimplices, tenuiffime ftia, erecti, bipedales. Fofiola in culmo rariffime fparfa. Spirae alternae , folitariae & aggregatae, breviter pedunculatae. Squamae ovatae, concavae , fub apice ca- rinatae, acuminatae, glabrae. 16. R. TRIFLORUS: Cufmi e radice caefpitofa plu- res , filiformes", lati glabri, fimplices, erecti, pedales & paulo ultra. L4 Folia plurima radicalia, pauciora in cu!mo, filiformia vel capillaria , articulata vagi- nata, dichotome fed rariffime divifa , ere- &a, culmum fubaequantia. ' Syicae.terminales, feffiles alternae, plerum- que tres, rarius plures ovatae. Squamae imbricatae acutae, brunneae, mar- gine membranaceo. Flores ron vidi. Diverfus certe a. R. fimplici Forfteri. 17. R. TETRAGONUS : euímus fruticefcens , | te- /tragonus, angulus acutus, aphyllus, glaber, erectus, bipedalis & ultra. Rami alterni , pauci, florifer, aphylli , erecti. Paginae articulorum., oblongae, acutae, membranaceae. ! ; Da az Spicae in. ramis & ramulis. alternae, feffiles, vel terminales ovatae, acutae. Squamae imbricatae , ovatae, acutae, gla- brae, brunneae, margine palhidiore. Calyx 6 glumis, glumae lanceolatae exte- reriores duae obverfae, majores lanceo- latae, carina ciliatae: interiores tenuiffi- mae minores. Filamenta breviffima. Zutherae oblongae. 18. R. TniTIcEUS: Üu/mus iichetoan id he. tomus, erectus, teres, glaber, papillo- fus pundis albis parum fcabris, bipe- dalis & ultra. | Rami filiformes, culmo fimiles. Fuginae JUR MR ovatae , obtufae cum acumiune fufcae. Spicae alternae,. circiter quinque, ovatae. Squamae imbricatae , ovatae, concavae, acutae, uniflorae, glabrae. NS Calyx fubaequalis, 6 glumis: glumae exte- teriores parum majores obverfae, lanceo- latae, interiores paulo anguftiores albidae. Síiyli duo, fetacei, villof, longitudine calycis. Filamenta tria, capillaria, albida longitudi- ne calycis. Antherae oblongae didymae. 19. R. GLOMERATUs: Cuímus teres, laevis, di. bm chotomus, erectus , pedalis i ultra. Kami. fimiles. -— ] VR Ex y, 53 Flores terminales, paniculati, fpicis glo- meratis. Squamae ovatae, acuminatae, flavefcentes, fufco -irroratae, glabrae. Flores non vidi. 20. R. INCURVvATVS: Üulmus teres, frutefcens, dichotomus , ftriatus , glaber, bipedalis & ultra. Rami alterni fimiles recurvi. luginae ovatae, acuminatae. Spicae in ultimis ramis aggregatae, feffiles, imbricatae. Squamae ovatae, acuminatae , glabrae. Flores non vidi. 21. R. nictTATVS: Üulmus dichotomus erectus, glaber, pedalis & ultra. Rami compreffi , geniculati, dichotomi, glabri, fafügiati. Vaginae ramificationum lanceolatae, Epis Spicae circiter tres, terminales , oblongae, ferrugineae, 'unguiculares. Squamae laxe imbricatae, fubinflato - conca- . vae , obovatae. c? Calyx nullus, nifi fquamulae minutiffi- mae, tenuiffimae , albidae i intra fquamam n fingulam fpicae. Filamenta tria, brevia. t mue Zintherae ovatae. à 22. R. VERTICILLARIS: Cuímus frutefcens, teres, articulatus, laevis, glaber, erectus, craf- ficie calami, orgyalis. pee 54 Rmi vexticillati, plurimi , filiformes fimpli- ces & dichotomi, articulati, glabri, ere- &u, internodus pluries longiores. Folia nulla, fed vaginae fub verticillis, &in articuiis feíüles, ovatae, coriaceae, glabrae, deciduae , UEM minores in ramis. | Paniculg compofita patens , fpicis in ultimis rami';cationibus flexuofis-feffilibus- ovatis minutis. / Squamae ovatae, obtufae, margine membra- naceae, glabrae, ferrugineae. Calyx 6 glumis aequalis ; glumae lanceolatae. F lamenta tiia breviffima. Zutherae ovatae. Styli duo & tres. Stigmata duo vel tria vil- lofa, fetacea. 23. R. scoPA: Culmus ut in. R. paniculato. | Rami terminati in folia fetacea , fufci. Folia in ramis fparfa, eosque terminantia, compreífa fetacea erecta, fufca fafügiata. F pre in ramulis inbacurins glomerati.. Synamae ovatae, concavae, acuminato-ari- ftatae , B acuno Blouis irroratae im- bibuds interiores iic minores. Partes: Floris & Fruflifiationis non vidi. | 24. R. vigcATUs: ÜCulmus frutefcens , glaber, erectus, trichotomus &/ dichotomus. DM & ultra. Rami compreffi, vel femiteretes, dichotomi, terminat; in folia, erecu, fafugiati. m— 55 J'ugimae xamorum & ramulorum obiongae acuminatae. Folia in ultimis ramulis , filiformi - fetacea. Florum fpicae paniculatae , panicula patente acutae. Squamae imbricatae, ovatae, obtufae, brun- neae, glabrae, lacerae. Calyx 6 glumis: glumae exteriores, obver- fae, lanceolatae, parum majores; interio- res quatuor tenuiffimae , pellucidae. Filamenta breviffima. Antherae ovatae, brunneae, luteo -ftrictae. 25. R. PANICULATUS: Culmus ut in R. virgato. Rumi dichotomi, compreffi feu femiteretes, virgato-paniculati, glabri. Folia ià ramis dichotome ramofa , fetacea curvata, vaginis membranaceis bafi cincta. Sp cae in ramorum apicibus dichotomis fef- files & alternae, ovatae, erectae. Squamae imbricatae , ovatae , vix acutae, concavae , ferrugineae , margine albo membranaceo. q^ Calyx 6 glumis: gluma ut D^ virgato. Differt a R. virgato, foliis capillaceis curvatis, fpicis feffilibus alternis erecus, /guamis ob- tufis. ; 26. R. nicHoTOMUs: Üulmu: teres, decumbens, flexuofo erectus , glaber, papillofus, dichotomus. Jüumi filiformes , dichotomi , fubfaftigiati, papiliofi, culmo fimiles. 56 — J'uginae vamificationum ovatae, acutae. Folia 1n ramis fparfa, dichotome ramofa, filiformi- fubulata, curvata. Spicae 1n apicibus ramulorum alternae, foli- tariae usque quinque, oblongae, glabrae, erectae. . Squamae pu oblongae, acutae, con- cavae. A o^ Calyx 6. glumis, EN fubaequales lan- ceolatae , exteriores duae obverfae p rum majores, interiores tenulores. Filamenta tria, calice breviora. Zntherae ovatae, fufcae. . Variat Culmo magis vel minus decumbente , Ramis filiformibus vel capillaribus, Spicis folitariis vel pluribus alternis. $. VI. STNOINVTMA. R. cermuus, - Linn. Syft. Veg. XIV. p. 882. R. teflorum, - Chondropetalum | erectum. : Rottb. p. 10. tab. 3. fig. 2. Reftio tectorum. - Linn. Suppl. Syít. p. 425. Syft. Veg. XIV. p. $82. R. acuminatus, ^ Chondropetalum uid. Rottb. gram. P. 1I. tab. 3; fig. 32. Mh 57 R. fcariofus, ^^ 'Thamnochortus fruticofus. Berg. plant. capens. p. 353. táb..5; f,.8. . damnochortus, Reftio dichotomus. Rottb. gram. p. 2. tab. r. fig. i. g* . triflorus, Rottb. gram. p. 3. tab. 2. fig.2. g*. . tritictus. Rottb. gram. p. 7. tab. 3. fig i. g^ 9 . verticillaris, | Linn. Syft. Veg. XIV. p. 881. . virgatus, Rottb. gram. p. 5. tab. r. | fig.2-;, u uu uw mu X . ganiculatus, ^ Rottb. gram. p. 4. tab. 2. fig. 3. Linn. Syft. Veg. XIV. p. 881. R. dichotomus, ^ Schaenus capenfis Liun. Spec. Pl. p. 64. Reftio dichotomus. — Linn. S. V. XIV. p.881. Reftio foemineus. Rottb. gram. p. 4- tab. 2. fig. 1. Incolis Europaeis : Beefemriet. Lat. Gramen Scopae. : $. VII. Omnes in promontorio bonae Spei (unica - fpecie R. fimplici excepta a Pr. Forftero inventa. . in nova Zelandia) crefcunt fpecies Reftionis, - . vulgatiffimae in clunis, inprimis copiofe in cam- po ilo arenofo vafüffimo , qui littora maris à proxima ferie montium transverfa discernit. E | 58 — Nonnullae quoque fumma cacumina montium inhabitare amant. | Sic crefcit CEFMHLS y di h ; j in collibus &lateribus montis T af- fcariofus ii felbere. dichotomus $ 2rilicetts j t EROR in campis fabulofis extra Cap. digitatus in montibus Hott. Holland. vertitilaris, juxta margines rivulorum infra Winterhoek in Roode Sand, 1a Attaques Kloof & alibi. $. VIII. Strenofa loca tegunt plurimae Species frute- fcentes, ut animalibus refugia conciliant. R. £eflorum domibus obtegendis optime in- fervit a vehementiffimis regionis venti- bus & procellis non movendus. Culmi rigidi, frutefcentes pecoribus non appetuntur. D. B. OBSERVATIONES BOTANICO - MEDICAE. QUAS « EX DECRETO AMPLISSIMI SENATUS ACADEMIICI OCCASIONE : VACANTIS CATHEDRAE ANATOMICO - BOTANICAE CLARISSIMORVM COMPETITORVM PVBLICO EXAMINI SVBMITTIT . WERN. DE LA CHENAL RESPONDENTE JUVENE FLORENTISSIMO DANIELE WOLLE B, A. L. M. & MED. STUD. ad. d. 26. Novemb, MDCCLEXXVFI. LN E G8; BASILEAE, TYPIS Jou. Rvr. Iuuor & FiriIL * ( um mnuper pulcherrimam Cel. JaACQUIN Floram ZAuflriacam: infpiciendi. perluftran- dique occafionem nactus fuerim, circa nonnul. las ftrpes helveticas ibi defcriptas depictasque . aliqua feftünante calamo adnotavi, quae, cum ad earum illuftirationem forfan nonnihil contri- buere poffint, interfperfis nonnullis fed. perpau- cis aliis obfervationibus , fpeciminis botanici loco beic aequo Botanophilo dijudicanda propono. Laudatum caeterum lll. JacQuiN1 Opus, veris rei herbariae cultoribus non fatis commendare poffum, cujus an 1iconum elegantiam fidemque, .an vero defcriptiones optimas & accuratiffimas magis mireris incertus haereas. $. I. Haud levi induftria opus eft ad feparandas Picrides 25 & 26. HarLERI Hifl .Stirp. helv. pag. 11. & 12. f. Leontodon hifpidum & damubiale LiNN., fi quidem vere differunt; Notas certe di- verfitatis a glabritie vel hirfutie calycis & folio- rum defumtas minime fuílicere exempla teftan- .tur, quae pollideo, intermedia , folus hirfutis | [| [ í & calyce glabro alia, alia vero glabris folis & hirfuto calyce. Conftantiora igitur difcriminis figna quaerenda erunt, qualia quidem hactenus reperire haud potui *). - | *) Cfr. Nova A&a Helvet. I. p. 273. 74. quo loco Cl La Chenal iterum conjungendas duas has Species fuadet, quarum. pofterior Leontodon 62 GSUWCWENN IVlanifefte differt Leontodon. (pyrenaicum,) fao levi , pedunculis tumidis fguamofis , caliji-.— "bus villofis , foliis ovato-lunceolatis petiolatis [ub- integerrimis GOUANI /lufiv. Botan. p.55. 'Tab. XXII fig. 1. 2., quod eft varietas P, Picridis 25. Harr. p. i2. Folia ejus funt variae figurae & magnitudinis, ovata, ex ovatis oblonga, elli- ptica, lanceolata, Temper tamen integra, fubden- tata, fubhirfuta, fine obtufo vel acuto. Scapus femipedalis, pedalis, nudus plerumque , praeter fquamas fub flore fatis frequentes, quibus quan- doque unum alterumve foliolum vel ligula in - medio fcapi accedit. Calyx fubhirfutus , ad bafin. tomentofus, quod tamen tomentum adultior planta deponit: Poffet adpellari: Pieris [cago nudo [juamojo , foliis ovato oblongis rariter den-. iatis. Legi in vallis Urfarie pratis, & prope: Sanctam Mariam ad mineras in fummo Alfatici montis Bloutberg cacumine *). | In horto ficco BavnurwiANO adlervatur fub nomine Zieraci rigidiori folio a. BunskERO auf dem Raflaedter. Tavvrero lecu. Etiam fequentia fynonima ad plantam noftram videntur fpectare : | [ Hieracium. (incanum,) foliis integris, fubdenti- culatis , lanceolatis , [cabris , [capo unifloro. LiNw. Spec, Plant. Ed..1..p. 799. n. 1. 6x« clufo fynonimo Bauhiniano , Syll. Peget, p. haftüile Lig, & I ron. danubiale Zagcquins eft. (U.) - Migbé dE ih dE *) Cfr. Act. Hely. Nov. T. I. p. 275. I € — 63 597. n. 1. In fecunda Syecier, plant.:editione pro varietate Leontodonis hifpidi habebat. Hieracium. inctamum. JACQUIN. flor. Zuftrr, V ol. IIL p. 47. Tab. 287. exclufo fynonimo C. B. Hieracium montanum P1. Crus. Pannon, f. 645 & 46., Hifl. p. CXLI. Hieracium montanum | anguflifolium. IL. 'Ta- BERN. /c0on. p. 147. ZAparpgia incang ScoPort flor. Carniol, T, I, $113. $. III. Creyidem. calycibus. muricatis HArr. Hif, Stirp. helv. pag, 14. n. 32. novam , ut tunc vi- debatur, plantam primum a me anni 1766. men- fibus Junio & Julio in nonnullis vinearum femitis extra portam Riehanam ad finiltram viae Crenza- cenfis le&am , nunc a Crepi 23. HALL. loc. cit. non amplius feparo. Calycis foliola equidem & pedunculorum fuprema pars longiufculis. & pal- lidis fpinulis muricata funt peculiari fácie; reli- qua tamen planta convenit radice annua, foliis variae figurae , radicalibus ovato-oblongis, varie dentatis, petiolatis, petiolis dentatis, caulinis infimis radicalibus fimilibus, fuperioribus feffili- bus circa bafin, caulem amplectentem acute & profundius dentatis , reliqua parte longe lanceo- latis, fere integris, fubhirfutis , floribus pallide luteis, parvis. Sufpicionem auget meram efle varietatem, quod ab anno 1766. neque in prae- dico loco, neque alibi eam iterum detegere po- 64 * tuerim, quodque omnes fere auctores de füirpe fileant, non in deferto aliquo vel praecipiti & vix accesfibili loco, fed ad viam publicam lecta. Ad- funt tamen duo ejus fpecimina in horto ficco C. BauH., unum fub nomine Hieracii m moris alte- rius, capitulo inclinato SPGRLINI manu adfcripto; alterum ibi ipfo C. BAuniNo Hieracium Clion- drillae-folio, hir[utum foliis anguflioribus audit. AÀn Crepis uegetia LYNN. Mantiff. p: iren 5 Syfl. P'eget. p. 600. n. x5. huc referenda. ? Defcriptio certe convenit *. S DL Conjungunt Ill. Viri LiNNvs & HALLERUS duo Hieracia, quas ego etfi vicinas effe fatear, tamen diftné&as puto. Loquor de Zieracio 48. Har. ejufque varietate B, Hift. Stirp. helv. pag. 20M€ 21.5 Primum nonnifi in alpinis proveniens inque glareofis alveis torrentium ex alpibus defcenden- tium , folia radicalia fubglauca habet, elabra plerumque, ex elliptico lanceolata, angufta, ob- tufa & fubacuta, dentata vel integra. Caulis ut plurimum praeter paucas ligulas & fquamulas nudus eft, femipedalis & pedalis , pauciflorus , imo faepe uniflorus, glaber, ftriatus ; rami , fi qui adfunt , fupra medinm caulis exoriuntur, uni- flori ; fquamulis verfus florem adfperh, fub flore. do ah: Flos fatis magnus , calycis foliolis anguils, longe lanceolatis, fubtomentofis. Flores hujus fub exficcatione viridem colorem induunt, & ita manent, etiam in Dauhiniana collectione. *) Cfr, ibid. p. s81. Certi a ertiora amme— 65 Certiora hujus fynonima funt: Hieracium montanum. auguflifolium monnihil incanum C. B. Pin, p. 129. fide horti ficci, non autem fynonima. Chondrilla folio non. dif[coflo , caule nudo €5 jfoliato C. B. Hifl. Plant. 'Y. IL. p. 1041. c. 2. iconibus. Hieracium folio flatices caule nudo 'T ovunx. Inft, R. H. p. 471. & caule foliato Exusp. loc. cit. Hieracium alpinum foliis anguflis, raro den- tatis, flore magne SEGUIER Plant. Peron. Vol. III. p. 270. n. 4. c. bon. defcript. . Hieracium foliis glaucis , linearibus, leviffme finnatis , caule pene nudo ramo[o Harr. Enum., Stirp. Helv. p. 749. excepta variet. y. Hieracium caule mudo , brachiato, paucifloro , foliis linearibus, rariter dentatis Eyusp. Catal. rarior. n. 966. Hifl. Stirp. helv, p. 20. n, 48. excepta variet. (9. *) Alterum in alpibus ni fallor nondum lectum, montanarum rupium incola, mutabilis eft formae. In univerfum tamen folia ad radicem glauca ha- bet, glaberrima, praeter paucos praelongos pilos *) Hieracium ftaticifolium. Allioni Flor. pedem. T. I. p. 214. n. 782. T. $1. fig. 2. Zillars Hift. des plant. de Dauph. p. 368. Fl. Delph. p. 85. . €f. Cel. La Chenal. Act. Helv. Nov. I. p. 301. Tom, I eM C HP E 66 scnrumumesmnm qui fubinde ad eorum exortum & juxta nervum confpiciuntur, lanceolato-linearia acuminata, fubdentata vel integerrima; in caule fimilia, fal- tem minora. Caulis glaber, teres, variae altitu- dinis, a dimidio ad integrum & ad duos fubinde pedes exfurgens, rarius fimplex, plerumque plus minusve ramofus & foliofus, ramis brevioribus, quandoque iterum ramofis. Flos unicus vel plu- res, quoad calicem & colorem praecedentis fimi- lis, exficcatus tamen minime virefcens. Huc refero fequentia fynonima: Hieracium. Tragopogonis folio C. B. Pin, p. 129., fide horti ficci.. Specimen Tee pauce CES folus anguftisfimis. Hieracium | alpimum | amgufliffrmo oblongoque folio C. B. Hort. ficc, Planta altior, cubitalis ; valde ramofa , foliofa. & multiflora x) ; Hieracium montanum: A[phodeli foliis acumi- nuütis BoccoxE /Muf[eo di piaute rare p. 147; ,'Yab. 106. fatis bene pro planta ramofa. Hieracium ((porrifolium) caule foliofo multi- floro , foliis. linearibus integerrimis JaACQUIN KEuum. Pl. Vindob. p. 143 & 273. c. defcript. & icone 'Tab. VI. Altum, maxime iplipfam., folus angufüsfimis. : "t Hieracium (gorrifolium) caule compofito , ra- *) Angufüffimis eG filiis , caule humili fere nudo , paucifloro , ex auftriz inferioris M. Geyer ipli a Burfero miffum. A&. helv. l. c. 67 Amofiffimo , foliis lanceolato - linearibus integerrimis LINN. Spec, Píant;"Ed. L. T. IL. p. $602. n. 14. an & ROYvENI flor, Leyd. prodr. p. 125. n. 13? defcriptio brevis addita non recedit. Hieracium ((porrifolium) caule ramo[o foliofo, foliis lanceolato-linearibus integerrimis LYNN. Spec, Plant, Ed. II. 'T. IT. p. 1128. n. 16. fubin- tegerrimis Syfl. eget. p. 598. n. 16. Hieracii 48. HALLERI Hif. SH; helv, p. 20. varietas (9 folis plerumque integerrimis acutis gramineis., Huc etiam pertinet exceptis fynonimis Hie- racium folio flatices , caule foliato SEGUIER Plant. Veron. Vol. IL. p. 270. n. 5. c. bon. de- Ícript. etfi Ill. HALLERUS ad praecedens retulerit. Incuria typographi videtur apud Ill. HALLE- RUM ad noftram plantam 1con OEDERI flor, Dan. fafc. I. 'T'ab. 27. citari, quae ad n. 49. pertineat *). $. V. Quam Cel. JacouiN fub nomine Hieracii pu- mili TINN. in flor. Auftr. Vol. LI. p. 53- defcribit & in Zub. 189. depingit Hieracii fpecies plane . convenit cum planta in rupibus montis Dorna- cenfis a me lecta, & abunde differt ab Hieracio b Biiisoiuita glaucum Allion. Flor. pedem. T. I. p. 214. n. 781. Tab. 28. fig. 3. & tab. gr. fig. 1. H. porrifolium Allion. ibid. n. 780. H. glaucum & porrifolium. V'illars. efr. La Chenal in A&. Helv, 1. c. E 2 42. Harr. Hifl. Stirp, helv, p. 17. uti cuivis plantas ipfas conferenti facile eft videre. — Ari vero noftra planta, utut minima & primo intuitu diverfiffima, vere a Pulmonaria Gallorum differat nondum penitus adfirmaverim. $. VL Huic proximum eft, fi non idem, Hieracunm in muris Bruntruti inque valle Lepontia prope Zollbrück olim. à me repertum , caule altiore, vix tamen 1n iis, quae vidi, fpeciminibus pedem attingente, ramofiore, folis amplioribus, minus hirfatis, mollibus, ceteris plane iisdem. Haec eft varietas y, Hieracii 46. Harr. p.20. Hieracium montanum , lanuginofum laciniatum parvo flore C. B. Prodr, p. 66. Pim. p. 129. tefte horto ficeo *). ARS BORNE í $. VII. Hieracii mollis JacQuiN flor. Znftr.. Vol. 11. pag. 12. Tab. 119. unicam ante aliquot annos ac- cepi plantam in montofis circa arcem Ramítein pagi noflti lectam. Novum videtur effe ab omni- bus Hieraciü fpeciebus diverfum, neminique hactenus praeter JacQUINUM dictum. Non habeo quod ex unico fpecimiune ejus defcriptioni ad- *) Eft Hieracium pumilom. cjacg. flor. Auftr. Vol. 2. p. 53. Tab. 189. optime pro planta minore. Hieracium. humile. Lizz. S. V. ed. Murr. p. 127. n. 22. ex qjucq. cfr. Cl. La Chenal, Nov. Act. Helv. Ll p. 299. - dam dataque occafione ulterius in illud inqui- ram *). $. VIII. Senecionem. tenuifolium Cel. Jac Qvi flor. Zufir. Vol. YII. p. 42. Tab. 278. (Lixx. SS. P. ed, Murr, p. 758. ex JACQ.) pro nova fpecié ab co habitum, dudum inter plantas meas ficcas ad- Ab. vulgarem paffim in montofis noftris fyl- Q& hactenus pro mera JSeneciomis jjucobeae varietate habeo. Maxime enim ludit haec planta variasque induit formas, pro loci, quo pro- venit, indole & diverfitate, ut quandoque folis omnibus integris ovatis reperiatur. Conf, HaLr. Hifl, Stirp. lelv. p. 26. ad n. 62. ; $. IX, Cinerariae ab ll. JacQuiN in ol, II. flor. Aluflr. "ab. 176. 177. 179. 180 & 181. exhibit commode mihi videntur in duas fpecies con- jangi, wzám nempe folis ex cordato-oblongis, joe petiolis nudis; a/teram folus Lei ist alien us ovato-oblongis, petiolis quidem inftrudus, fed. membranaceis latiufculis, fuperioribus lan- ceolato-ellipticis vel ligulatis faltem , amplexi- caulibus. Prior Species. contineret. Cingrariam cordifoliam , & cordifoliam auriculatam JacQyiN, Tab. 176 & 177. Senecionem 63. Harr, Hift. Stirp. helv. p. 27. (cfr. LiNN. Suppl. Plant. p, : *j Àn/ Hierac. Ziall n. 47. an. H. Succifzfo- lium Allion n. (P^: vel. H. molle. Afin n. 787- cfr, AG. Helv. l. c. p. got. ; Jj "o 375. S. V. XIF. p. 764.) Altera vero fub fe comprehenderet Cimerarias 179 , 180, 181, JacouiwNt, Seneciones vero 67. & 68. HALL. p. 28 & 29. Ill. LiNNzUS omnes fub nomine Cine- varie alyinae conjmngit. De Cineraria crilpa JACQUINI Tab. 178. non vifa nihil certi pronun- cio. Videtur tamen ad primam fpeciem pertinere. ( Cfr. LixN. Suppl, Plant. p. 376. S. V. ed, XIF. f. 764) 5299 CLusmss jam, uterque BauHrNUS aliique ejus zvi Botanici duas Cacaliae alpinae fecerunt fpecies , eofque plerique recentiorum fecuti funt. Conjuncte poftea a Cel. LiNNEo & HarrgRo nunc iterum feparantur a Cl. Govaw in Z//uftr, botun, p. 65. & ab Ill. JacQUutiN 1n flor, Zur. Vol. III. p. 2o. 'Tab. 234 & 235. Altor eft «mg . robuftior , caule fubhirfuto, purpurafcente , folus multo amplioribus , inferne fubtomentofis , in medio caulis petiolatis qui-. dem, fed ad exortum eorum auriculis fubrotun- dis caulem amplectentibus, fuperioribus lanceo- latis perinde auriculatis, non petiolatis , fupremis Janceolato-linearibus , auriculis deftitutis, fioribus majoribus, numerofioribus, flofculis minus pa- tentibus &c. N Hec eft Cacalia vulguris incunmo fofio Crus. & Pannon. p. 5oo. & 5er. Hifl. p. CXV. cum icone, in qua auriculz defiderantur. 3 UE AT má Á— 71 Cucaliae primum genus Jon. Bav. Hifl, pl. T. III. p. 569. Cacalia foliis cruffis , hir[utis C. B. Pin. p. 198. Baf. p. 58. Cacalia. ( Alliariae) calycibus trifloris , foliis cor- datis, petiolatis, dentato-angulatis , caulinis fubhafiatis , vaginis flipularibus cordato-am- glexitaulibus GouaN Z/lufir. botan | p. 65. Cacalia tomento[a JacQUIN flor. 4uflr. V o1. III. p.29. Tab. 235. *) Abunde provenit in altioribus pagi noftri fylvis abiegnis , locis umbrofis fubudis. Altera humilior eft, minus hirfuta, foliis potius denfioris, feu magis coriacez texturz ,. fubtus fubhirfutis, non tomentofis , neque auricula- tis, corymbis laxioribus, flofculis patentio- ribus. Huc referenda Cacalia glabro folio Cr s. Pannon, p. 5o1. Hifl, p. CXV. abfque icone. Cacaliae üllerum genus J. B. Hift, pl. T. UI. p- 569. Cacalia foliis cutanbis acatioribus S giis C. B. Pin, p. 198. | *?) Cacalia a/hifrons: herbacea fol. cordatis bifer- ratis acutis fubtus tomentofis , ftipulis oblongis | rotundiff&. Linz. fuppl. P- 353 S. V. ed. XIV. p. 734 Cacalia alpina JAcoviN flor. Zufir. V ol. TII. p.29.sEab: $33, t) Fateor tamen , poft innumera utriufque Speciei collata fpecimina, etiam hortenfia, non fatis rationum me inveniffe ad eas feparandas. Vidi enim auriculas per gradus intermedios evanuiffe; neque tomentum certiorem fuppedi- tat notam, minus adhuc calyx, in quo, omni licet adhibita attentione, vix ullam inveni dif- ferentiam , quidquid in contrarium adferat CI. GOUAN, ut nihil nunc dicam de hirfutie, folio- rum dentibus &c. |Maneant itaque conjuncte, donec oculatior aliquis certiora. & conftantiora: differentie figna detegat. h SD Build Circa. Cirfium: 164. Har. fift. flirp. p. 72. ab Il. Jacour Tab. 89. egregie depictum, (eft Carduus: defloratus. LYNN.] notandum, fz- pius folus omnibus femipinnatis occurrere , neque raro uniforum effe, a qua varietate Carduus. medius GoUANI Zlluftr. botan,. p. 62. 'Tab. 14. pro novo propofitus non differre videtur. — $. XIL. | Carduus rivularis Yl. Jacovts f. Aufl. "Tab. 91. cujus nullum fynonimon adducit, (Carduns rivularis.. L1NN. S. P. XIV. p. 727. ex Jaco.) certiffime nihil aliud eft, quam Cirfii 175. HArr. varietas folus infimis pinnatifidis, qualia. exem- *) C. alpina fol. renilotmi cordatisfacutis denticu- atis Ligx. S. V. XIV. 234. rm Ái—À 73 plaria abunde olim legi in pratis circa IMontbel- gardenfem pagum montanum IMontecherou. $. XIII. Cnicus oleraceus LNN., qui eft Cirfíium 173. HALL. fepius in fylvis noftris ad rivulos ad hu- manam altitudinem adfurgit , foliis magis fpino- fis , ramis in adulta ftirpe magis elongatis, aphyl- lis, fimillimus tunc Curduo téatarico ab Hl. JAc- QUIN in flor. Zuflr. 'Vab. 9o. depicto. An eadem planta ? Ceterum Cirfium 176. HALL., eujus olim in Z/flis H/ilv. 'Yomo IV. iconem dedi, quodque hactenus non bene pro Carduo tatarico LixN. habui, (a fpecifica ejus denominatione de- . ceptus, qux plante noftre perinde convenit), a JACQUINI ftirpe abunde difcrepat foliis femper pinnatis vel femipinnatis, in fuperiore caulis parte nunquam concavis, valde fpinofis, radici- bus potius tuberofis quam fibrofis, caule etiam in altiffimis & hortenfibus fpeciminibus vix duos pedes exfuperante &c. $. XIV. — Zintirrhinum. geniflifolium JacQUIN flr. "lufir. 'TÀb. 244. (Lixw. S. V. XIF. p. 357. ex Jaco.) omnino eft Zntirrhinum 337. Harr. hiff. füvp. hel. pag. 147. uti fpecimina ab ipfo fummo Viro accepta teftantur. Limarim iutea montana . Geniflae tintloriae folio C. B. Pin. p. 213. & Linaria flore pallido , rifiu aureo , Esp. ibid. fide Horti fícci huc referendae. ji ^ $. XV. «d Coronilla. minima JacQuwi fl. Iduffr. "Tab. 271. in fummo monts Vogelberg dorfo vulga- 74 ri minime differt a Coronilla 390. HALL. pag. 170. uti planta ab Eo miffa docet. Non perinde pronunciaverim de Coronilla minima L1NN. cum brevis ejus defcriptio ZMantiflae plantarum alteri p. 444. inferta helveticae & auftriácae fürpi non refpondeat. Dicit enim , foliola intima petiolo- rum cauli approximata (uti Coronillae coronatae f. variae) füpularum inftar, patentia, in planam expanfa, reliquis non minora; cum in noftra verae adfnt auriculae f. füpulae a folus colore, magnitudine & figura plane diverfae. Ipfe C. BAUHINUs huic fpeciei in Horto ficto nomen Colateae [corpioidis minoris coronatae adfcripfit. Coronilla autem 388. HarL. f. coronata. L1NN. Ybi Corouilla, filiquo[a minor audit. » $. XVI. Zlrabim pendulum & Arabim Turritam Lww, cum Il. HarrERO pro una eademque planta - habeo , licet prior in ultimo fuo opere , Syffe- mate nimirum egetabilium a. CI. IMURRAY edito. vere differre afferat. Innumera enim examini fubjecta fpontanea aeque ac hortenfia pecimina docuerunt, floris colorem ex albo. in*ochroleu- cum ludere , calycem in noftra fielvetica, equidem utplurimum pilis raris effe adfperfum, non tamen nunquam etiam rugis aliquot transverfis notatum , caulem vel ramofum effe bipedalem, vel fimpli- cem vix pedalem , etiam folia ratione dentium & hirfutiei variare & plus minusve amplexicaulia effe, Planta demum mmaniana olm ab Ill. HarrrRo ex horto Gottingenfi accepta a noftris nullo modo differt, neque Ill. JacQuiNI icon in flor. dri Tab. XI. picta ab iis abludit. n MEREN TI IE rH ^5 -— —— —— , $. XVII. De Cerinthe minori LiNN. in tranfitu moneo, civibus helveticis eam effe adnumerandam, quae in promontorio quodam Jurae haud longae ab Oppidulo Pfirt fponte proveniat. Pulcherrime ceterum depicta eft ab Ill. JacQuiNo in toties jam laudat Operis Vol. II. 'Tab. 124. $. XVIII. Gentiana pannonica Cel. JacQvrN flor. Zuflr. Vol. II. 'Tab. 136. a Gentiana 639. HALL. p. 284. quae elt Gentiama purpurea LINN. calyce dif- fert , qui in felve£ica plurimum olim in Valle ur- faria a me lecta, etiam in. Bauhinianis exemplis, Ipatham refert indivifam, florem ex parte am- plectentem, in juniori flore integerrimam, dein flore fefe expandente longitudinaliter fiffam; in auiriaca vero tefübus JacQuiNOo & ScoPort 'campanulatus eft, obfolete hexagonus, circa medietatem in tot plerumque lacinias inaequales diffus quot funt fegmenta floris, praecife ergo talis, qualem in Gentiaua 638. HALL. f. puntlata LiNN. obfervavi. Ergo vel tres confütuendae erunt fpecies punfiata, paunonica & purpurea *), vel omnes in unam conjungendae, quae lli. HALLERI elt fententia, cui & ego lubenter adfti- pulor. $. XIX, «.. Galium glautum JacQUiNI flor. Auftr, Vol. T. .. *) Quod fa&um a Cel. jacquin Cfr. Linn. Syft. ^ — Veg. ed, XIV. p.267. n. 2. 4. 5. ex dj acquino. r6 | — p. 51r. Tab. 8r. exaffe refpondet plantae in transalpina Helvetia circa Mendrifium. olim à me repertae, quam Ill. HALLERUS pro varietate Galii tui 712.1. Gali [ylvatici LyNN. habet. Sed puto pofle difünctum ' manere ob ftrictiorem & rigidiorem habitum , folia duplo & triplo an- guftiora, ora revoluta, fuperne fplendentia, cau- lem inferne ice angulatum &c. (Galiwm | glüucum LiNN. non 'poteft huc referri, (Male igitur a MunRRAYO confunduntur S. V. XIV.. p. 151.) $. XX. Afperula. laevigata LYNN. duas comprehen- dit plantas minime confundendas, Galiwm nimi-- rum 727. HALr. a Cel. JAcQUIN "Fàb. 94. opti- me depicdtum, in Helvetia vulgare,, etiam in . IMonte Alfatico Bloutberg a me lectum , caule inferne hirfuto, foliis quaternis, ovatis, triner- | viis, margine longiufculis pilis ciliatis, ad nervos : hirfutis , feminibus albis hifpidis. Zf/teram ab ami-. ciffimo DickKi0o, (praeterito anno magno rei her- | bariae damno é vivis erepto.) accepi caule gla- bro, foliis quaternis, ovato-oblongis , molliori- büs, brevibus ad marginem ciliis exafperatis ,' nervis vix confpicuis , feminibus fubfeabris mi- nime pilofis: Hanc Hl. LiNNzus fub praedicto nomine in /Mantilf. plant. I, p. 38: & alt. p. 330. defcribit: (Quam emendationem temere iterum iterumque omifit |MunRAY. S. V. ed, XIV. p. 149. U.) S XXI Galium auftrincum JacQuis. 'Tab. 8o. etiam | o— 27 noftris in oris, paffim in montofis ficcis & lapido- fis paffim provenit, ut nova fit civis helvetica. An vere a Gaíio 715. HarL. diftinca fit ulterius adhuc examinandum elt, cum fola hirfuties vel ejus defectus vix fufficientem differentiae notam largiatur. $. XXII. Seandix infefla JaAcQuiN.'Yab. 46. omnino videtur effe Cauralis 742. HALL. inter ftipulas apud nos vergente aeftate vulgaris. Aliam vero puto effe, & a noftra diverfam , quam Ill. Lrw- NJEUS hoc nomine infignivit & in Syflemate Ve- getabil, defcripfit. $. XXIII. Sefeli 262. Harr., cujus pulcherrima icon extat apud JacQUuIN flor. /Zwfir. '"Vab. 55. (eft Sefeli annuum LiNN. LV. XIV. p. 289) no- bis Michelfeldae plurimum crefcit, & in IM. Crenzach , ut ex loco natali pateat Sefeli ma/ji- liene . foeniculi folio, quod | Diofcoridis cenfetur C. B. huc potius pertinere, quam ad Z7rago[/fi- ' num 788. HALL. noftra in regione nondum 1re- pertum. | $. XXIV. . . Quod olim in M. Geuerofi Helvetiae trans- ' alpinae pafcuis legi Laferpitium 793. HALL. nunc omnibus computatis a Laferpitio 792. f. latifolio . LrxN. non feparo. Folia inferiora equidem tri- loba funt vel femitriloba , lobis obtufis , dentatis; fuperioribus anguftis; longis, acuminatis, inte- gerrimis. Sed &in latifolio foliola inferiora fub: inde in duos tresve lobos finduntur, .& in M. Muteto fpecimina legi folus fuperioribus perinde valde angufüs, longis, linearibus, trifidis. — Sy- nonima autem ab lll HarrEmo noftrae fürpi adícripta ad auftriacam plantam ableganda funt, vere diverfam teftibus Horto ficco C. BAUHINI & figuris PrukENET, Riviwt, JacQuiNi Tab. 147. jc. $. XXV. In Zuftria tefte JaAcouiNo Papaver dubium LINN. tantum non femper flore albo occurrit, ut inter alia floris colorem pro difcrimine a Pa- gavere rhaeade addiderit, cum noftra in regione conftanter flore rubro confpiciatur. Ceterum in figura Cel. JacQuiN fl, Zufir.'Tab. 25. petala cre- nata apparent, qualia quidem in noftris nunquam obfervavi. An diverfae ftirpes ?. $. XXVI. Crataegus monogtyna Cel. JACQUIN f. Auftr. Vol. HE Fab. 292. fig. 1. quam a Crataego Oxyacantha ibid. fig. 2. ij diftinguit, cum paffim noftris in oris abunde in. dumetis & fepi- bus fponte crefcit, ftirpibus helveticis adnumera., r| debet. An autem vere ab altera differat, ul- terius inquirendum erit. *) 1 *) Valde equidem dubito (U). $. XXVII. "Aquilegia montana flore parvo Thaliflri folio. C. B. Prodr. p. 75. Pin. p. 444. quam ex Alpi- bus helveticis habuit, Ill. HALLERO & LINNXEO incognita fuiffe videtur, cum prior ad Z//opyra eam in. Hifl, Stirp. helv. V. V. p. 83. n. 119o. retulerit, pofterior vero duas inde non fpecie folum fed & genere difcrepantes plantas fecerit. Vera elt Zquilegiae fpecies uti planta ficca eique adjecta pulchra calamo exarata icon teftantur, & quidem Zguilegia hir[uta flore vi[cofo NIAGNOL Botan, lMonlp. p. 26. Hort. JMon[p. p. 21:. T'ounNEr. 7. R. H. p. 428. Zquilegia (vifcofa ) caule [ubuudo [ubunifloro , foliis ternatis , foliolis fubtrilobis petiolatis GoUAN. flor, |Mon[p. p. 267. n. 2. Jllufir. bot, p. 32. 'Yab. XIX. Zquileg ia (vifco[a) meflaris... caule [ubnudo [ubunifloro vifco[o-pilofo , foliolis fubtrilobis L1xN. Mantiff. plant, p. 77. Syfl, nat. edit. XII. 'T. II. p. 372. n. 4. Syfi. l/egetab, p. 420. n. 4. , ' ^ An ZhRquilegia foliis Thalitiri , flofculis minu- - diffimis albis MeNzzL. Pugill, rarior. 'Yab. 8? flores quidem , licet perexiguos, aquilegiae flo- ribus fimiles ait, fed de mala icone floribus in- fuper defütuta vix judicium ferri poteft. In Zfopyrum aquilegioides L1NNzE1 etiam huc referendum ? Citat utrumque BauutNuM , R.a- Jux, MonISONUM, qui omnes ex C. BauntiNo défcriptionem fuam mutuarunt. Quare, fi di- ' verfum eft, expungenda erunt fynonima. Cum icen Cl GoUANI plantam jam valde i i Wa v. od " 8o adultam, ramofam & floribus defüitutam fiftat ; iconem Bauhinianam aeri incifam heic adjungere non inutile fore duxi, ut inde floris hactenus ignoti figura pateat. (Peffime fummus MURRAY obfcuras hafce, dubiasque Species reliquit, — qua folet induftria — fua in. obífcuritate. v: S. 25 XIV. p. 505. & 518. U.) M D. TX DISSERTATIO BOTANICA EVO NYM oO Quam Conf, Ampl. Fac, Phil, in Reg. Aad, Abo?nf. PRESIDE Dn. CAR. NIC. HELLENIO Med. Do&. Phil. Prof. Reg. & Ord. nec nen Hort. Acad. Prafe&. Pro Lamwurcea Publico examini tradit CAROLUS ASCHOLIN, Satacundenfis. In Auditorio Majori Die XXV. Februarii Anni MDCCLXXXVI. Horis ante meridiem folitis. ABOAE, Typis Viduz R. Acad. Typogr. J. C. FRENCKE Ls Tom. I. i ^ o ! GENUS EVONYML Orandi funt homines 1terum. atque iterum , ut - - - fubmiffe , €? cum veneratione qua- dam, ad volumen creaturarum. evoluen- dum. accedant. Baco pEe VERULAMIO. ———————— $. I. Introitus. cn vegetabilium , aeque ac caeterarum, quas produxit natura, rerum. omnium , effe na- turalia, propriis fcilicet & conftantibus, ab ipfo mundi primordio diftncta affectionibus, ' probant inventa, confirmant quotquot in hunc usque diem hac de re factae funt obfervationes. ||Cha- racteres vero, quibus horum unumquodque di- gnoíceretur, non eodem fucceífu omnes propo- fuerunt Botanices Doctores. | Quos enim, par- tibus fructificationis , Sapientiffimus Creator in- Ículptos praecipue voluit Characteres , quis mor- talium, nondum detecto lumine quo £Funzdamen- tum frutlifinationis xem herbariam colluftrat omnem, digne eruere vel fcivit vel valuit ? Hac vero jam face felici invento accenfa, ex partibus Írucüficationis omnibus accurate recenfitis, & fecundum quatuor illa firma IMechanicorum prin- cipia, numerum puta, proportionem , figuram & fitum inter fe collatis, tanquam e totidem lectis litteris , characteres addifcimus vegetabilium na- turales, certiffimos. Eosdem tamen omnibus ut F2 84 P ajunt, numeris completos vel perfectos jamjam effe, remo urferit, míi fuam ftudii Botanices fimul proditam voluerit ignorantiam non levem. Etenim quos perfectos omni refpectu dicere pof- fis generum characteres, jj, ex ómnium, quae fub illo genere militant fpecierum per totum ter- rarum orbem difperfarum notis, inter fe collatis, & quam proxime cotivenientibus, collecti ador- natique fint, neceffe eft. Quis vero hominum tantae hactenus fe fuiffe felicitatis. venditaverit, ut, vel unius generis omnes, quae in univerfo noliro globo exiftere poffint fpecies fe vivas ex- aminaffe , afferere audeat? Quod quamdiu fa- &um non eft, neque de abfolute perfectis gene- rum characteribus inventis, gloriari nobis licet temere, | Haud paucis enim inter fe difcrepant notis, fpecierum plurimae; quas e charactere ex- éludendas generico, facile quisque intelligit; quaenam vero illae fint, fpeciebus nondum de- tectis omnibus, ad liquidum perduci. nequit. Quoties itaque generis cujusdam novae detegun- tur fpecies , toties etiam characterem illius de novo examinandum effe, perficiendum , ac ubi opus fuerit corrigendum, quotquot in arte fuere Heroés, unanimiter jubent. | Hinc quoque fine dubio fa&um eft, ut Genera fna. Plantarum Ill. A LiwNE Pater, pluries correcta & aucta edide- rt, utque difcipuli ejusdem atque amici, ex aucto "aam umero, generum characteres in dies perficere diligenter annitantur; quo fcilicet tandem pofteris , abfolutos quadantenus hoc in negotio videre liceat labores. Genera inter plurima , quae in defeffo no- viffimi temporis Botanicorum ftudio, incremen- fama VÉ — 85 tum quoddam nacta funt fpecierum nondum co- gnitarum , illud Évozymi prx cxteris quod de- fcriberem , mihi. deligendum- exiftimavi. Non quod hoc tamen mihi fumere aufim , ut illius characterem mea qualicunque opera correctum traderem. - Sufficit mihi cognitas hucusque Évo- nimi Ípecies faltim. defcripfiffe omnes, indigeni- que noftri, in quantum ingenii vires permilerint tenellae, JOD ovii qualitercunque -expofuiffe ; fpes enim mihi affulget fore, ut Celeb. 'Tuux- BERGIUS, cui cum plurimis aliorum generum , has quoque novas £vonymi fpecies detectas, orbis debet Botanicus, olim in illa, quam eum meditari reor generum correctione generali, hu- jus etiam traditurum effe accuratiffimam. — A cu- jus & diligentia & vafta harum rerum confumma- taque fcientia ac peritia, non poffumus non prae- clariffima quaeque & feliciffima in. hoc negotio, perficiendoque ità & perpoliendo pulcherrimo magni Praeceptoris aedificio , exfpectare. Noftris autem juvenilibus,aufis , ut facilem benignum- que Te C. L. praebeas , eft quod maximum 1n modum oramus & obteftamur. $. II. ARtymologia nominis. KEvouymi nomen Graecae effe originis, (com- pofitum fcilicet a vocabulis £u; & óveua,) quo ftirpem boni & nominis & ominis indigitaum Phy- tologi voluerunt primaevi, non eft quod dubi- temus. Sed plerumque nullas illi adferunt plan- tarum fuarum defcriptiones, & fi quae adfunt tam obícurae atque impetfectae funt, ut neuti- 86 quam ex iis determinare poffimus , quaenam re- vera fuerint plantae, quas hoc vel illo nomine infignire iis placuerit. Qui. primus defcriptionem quandam Evonymi, quantum quidem mihi con- ftat, Botanophilis reliquit PLINIUs , earum illum effe refert & virium & qualitatum, ut fub judice adhuc lis fit, an veterüm omnino effe poffit, de quo ille loquitur Zvongymus. Suae enim Offryae, quam in domum illatam miferas mortes efficere afferit, Evonymum nec aufpicatiorem effe differte affirmat, ac ufui cuidam hominibus adhibitum itatim peftem-denuntiare. *) Quis vero credat, hujusmodi qualitatibus infamem plantam, vete- res tam boni nominis appellatione condecoraffe? quippe cum notum eft, illos in rebus quibusvis nominandis, deliberatione ufos fuiffe haud fegm. Verofimillimum itaque videtur, veterum JZvomy- mum fuo jam tempore, P riw IÜ.M non recte co- gnoviffe; multoque nos magis latere, cui plan- tae antiquitas praeprimis hoc impofuerit nomen. Sed noitra parum refert abfítrufarum adeo rerum difquifitioni immorari ; fat erit monuiffe, £vong- mi nomen ab antiquioribus generi cuidam plan- tarum datum fuiffe, illoque noftris jam tempori- bus genus infigniri a nobis nunc defcribendum. S HE Charatler Genericus. Car. Perianthium monophyllum , 4— 5par- titum, planum: /aciniis obtufis , concavis. Con. Petala 4—5, ovata, plana, patentia. *) Vid. ejus Hiftor. Mundi Libr. XIII, Cap. XXVI. 1 1 1 p €— 82 STAM. Filamenta 4— 5, fubulata, germini tanquam receptaculo impofita. Zmtferae di dymae. PisT. Germen fuperum. Stylus brevis vel nullus. Stiemu obtufum. Pen. Cap[ula fucculenta , colorata , fubpen- tagona, fubquinqueangularis, fubquinquelocu laris, fubquinquevalvis. SEM. folitaria , ovato- compreffa, obvoluta, Zfrillo fucculento. Obs. Si ex notis in hac floris defcriptione al- latis eas folum retinere voluerimus, quae noftrum a fimillimo fibi Ceíaflri genere difünguunt, op- pido paucas illas effe deprehendimus ; ac fi ex- ceperis, quam mumerus in partibus fructificatio- nis Evonymi obvius fuppeditat , [ubquinarius ab auctoribus dictus, & in Calyce tantum Celaflri inveniendus, vix atia oftenderis, qua inter fe bina haec genera differant. Habebitur itaque , fi quis erit, Evonymi character genericus & pro- prius, quem ipfi praebet capfula ejus /ubguinques ' lorülaris, fubquimquevalvis, In isdem licet in- dividuis haud raro haec capfula, quoad valvu- larum & loculamentorum numerum variet ; VIX tamen infra illum defcendit , ad quem fummum attingere valet Ceíafiri. Si vero quis, cum Ce- leb. THUNBERGIO *) ftatuerit, hanc in capfulis borum generum obfervatam diverfitatem minoris effe momenti, quam ut illis a fe invicem fepa- randis: fufficiat ; ipf non refragabor: quo vero minus ea jam conjuncta proponam, vetat quae (5) Vid. ejus Flor. Jap. pag. 99. ; 88 troni nulla eft, tali confilio exfequendo au- &oritas. $. IV. | Claffes Au&orum. Es dató jam charactere floris luculentiffime patefícit, Genus hocce relatum iri ad Montzsowi Claf/em II. Fruticum : Ord. IV. Bacciferorum tetrapyrenorum. Ra31 C/, XXIX. Arborum fructu umbilicato, Calice a flore delapfo, refiduo fructum coronan- te. Ord. IV. Bacciferarum, polypyrenarum. . ,CummTrorH. Kwauru CÍ, XVI. Arborum. Orá. 1l. Bacciferarum. ] HrERMANNI (7, XXIV. Arborum fructu non umbilicato. Fructu fucculento intra florem. Ord. VI. Bacciferarum, tetrapyrenarum. BogRHaavn /7 XXXIV. Arborum rofacea- rum. Org. ILL ovario, intra florem, muiticapfulari. — Ruviwi CI IV. florum regularium, tetrapetalo- rum. Ord. VIII. Pericarpio quadricapfulari. Rvuprn QC. IV. fi. regularium tetrapetalorum. Ord. Xll. baccis tetrapyrenis., Lupviorm Cf. V. fl. regularium pentapetalo- rum. Ord, IX. Baccis Polypyrenis. CunisTiAN. Kxaurn Cl. X.fl. T etrapetalo- rum uüuiformium. Ord. XII. Capfulis, compofi- . tis, quadricapfularibus , membranaceis , mono- » fpermis. j o aem EN má 8g 'TounNEFORTL C/, XXI. Arborum rofacea- rum. Ord. III. Pifiillo in fructu multicapfulari. IMAGNoLuU C/. XV. Arborum calice externo & interno. Ord. IV. Flore polypetalo non fii. quofo. ! MrzTHODI Carvcixx Cl, XII. Calycum aequalium monopetalorum. Oed, Ii. flore qua- drifido. LINNEI CÍ, V. Pentandriam. Ord, I. Mono- gyniam. Oui in partiendis ftirpibus Ordinem natura- lem fecdantur, normam iftam, quam folidior quisque botanicus tanti jure aeftimat, ob defe- €tum vero cognofcendarum fpecierum nondum ftabiliri fatis poffe, dolet, Dumofs Evonymum adnumerare foleut. $. V. Defcriptio Specierum. Species Evonymi in hunc diem cognitae fex funt fequentes, quae ratione florum in duas com- mode dividi poffunt cohortes. A ; 21^ A) Fioribus Quadrifidis, P 1. Evoxvwus (japonitus) panicula Miclioh toma, folus ovatis, obtufis , ferratis , coriaceis. ; Japonice Ifo Kuroggi h. e. arbor nigra littora- 1 jus; item "Tamma Tfu Baki, Bupo & Maijume. ) dfo Kuroggi Kaempf. 74m. exot. pi ! 0 » Dee. * 9o Crefcit in Papenberg , Kofido, Infula IVipon alibi. : Floret Junio, Julio, tefte Cel. 'THuNBERGIO. Caulis fruticofus , ftris, cinereus, nudus, orgyalis. Rumi oppofiti, ere&o- patentes, virides, pa- rum fohiofi. Ramuli decuffati, foliofi, breves, virides. Folia in ultimis ramis oppofita, approxima- ta, petiolata, ovata, obtufa, ferrata ferraturis obtufis, inferne integra, craffa , fubtus pallidio- ra, nervofa, glabra, erecto- patentia, pollicaria. Petiolus femiteres, glaber, lineam longus. Flores axillares, paniculati. — Panicula, trichotoma ,| decompofita , divari- cata, fubfaftigiata. Peduuculus & pedicelli -angulati, glabri, compreffi. Perianthium 4-phyllum, perfiftens , inferum, laciniae lato- ovatae, obtufae, concavae, glabrae, corolla duplo breviores , pallide virides. Corolla 4.- petela , alba, patula. - Petela, rotun- data, concava, integra, lineam longa. Filamenta quatuor, germini inferta, fubula- ta, apice inflexa, alba, patentia, longitudine calycis. | ZIntherae rorundae, didymae, flavae. - Germen füperum, tetragono-conicumglabrum. Stifus filiformis , longitudine corollae , per- fiftens. Stigma fimplex, truncatum. Cupula fubglobofa ftylo calyceque perfiften- tibus, 4-fulcata, glabra, 4- valvis, 4- locularis, quadrifariam dehifcens. Semina quatuor, oblonga, cortice externo rubra, intus alba, centro viridia. Interdum femina tria tantum funt, quarto non fecundato. Quo in cafu calyx etiam triphyllus , germen triquetrum & capfula trilocularis ,. triful- ca, reperitur. Varietas hujus fpeciei duplex datur, a) foliis viridibus totis (9) foliis albo - maculatis. Fructus maturefcit menfe Novembris , De- cembris. 2. Evoxvuus ( Éuropaeus) pedunculis fub- trifloris, foliis lanceolato-ovatis, tenuiffime fer- ratis; ramis laevibus. Habitat in nemoribus & ad fepes in Europa. Radix perennis ramofa. C:lis fruticofus , orgyalis, erectus , teres!, foliatus, laevis, ramofus. Rami oppofiti, teretes, erecti, glabri, foliofi, . Ramuli oppofiti, tetragoni , glabn, foliofi. Folia oppofita, patentia, fubpetiolata, lanceo- lato- ovata, ferrulata, acuta, venofa, plana, mem- branacea, déeidurx. P P MN 92 Flores^in fummis ramulis axillares, fubum- bellati, fubterni, pedunculat, erect. Peduncali teretes, fubtriflori, glabri. Perianthium monophyllum, 4- partitum, co- rolla brevius , rufefcens , /aciniis Tubrotundis, con- cavis, demum repandis. Corolla 4 ad 5 partita, germini inferta , pa- tens, albo- viridis. Filamenta 4. varius 5.1. 6. fhlimormia, recep- taculo inferta , erecta, alba , Stylo duplo longio« ra. Zntherue ovatae, didymae,, rufefcentes. Germen fuperum , punctatum. Szy/us unicus, fubulatus , perfiftens. Stigma obtufum. Cap[ula 4-gona, obtufa, 4- fcc 4- valvis, 4- locularis. 3. EvoNvmvus (Perrucofus) pedunculis tri- Boris, foliis ovatis, ferratis, ramis glandulofis. Evonymus pedunculis lateralibus; petalis fub- rotundis ; fructibus apteris. Seop. ['Á, Carm, 2. qug. 166. n. 268. Evonymus flore pheniceo. gf. Bauh. Hift. T. P. II. pag. 203. Evonymus ZZ. Cluf. Hift, I. pag. 57. Habitat in rupibus & afperioribus fylvis, Europae auftralis, Caulis fraticofus, bicubitalis, erectus, teres, fo- liatus, glandulis nigricantibus fcaber , ramofus. . ESSA A ro ENS MiaMNDO IQ LUNES 93 Rumi ftructura caulis, oppofiti, erecti. Folia oppofita, patentia, fubpetiolata, ovata, integra, ferrata, acuta, glabra, plana, membra- nacea, decidua. Pedunculus communis, intrafoliaceus, erectus, triflorus, teres. Perianthium quadripartitum, inferum; | folío- lis lanceolatis, rubro punctatis. - Corolla, quadrifida, [acimiis ovatis , papilla- rum rubrarum vellere tectis. Filamenta quatuor, conica, brevia. Z/ntherae rotundatae, horizontaliter incumbentes. Germen fuperum, depreffum. — SfyÍus nullus. Stigma veficulare. Cap[ula fubtetragona, rugofa. Semina feminigra. B) Floribus Quinquefidis. 4. EvoNvmus (Tobira) folis oblongis, retu- fis, integris. Japonice Tobera f. Tobira rarius. Katsipt Am. exot. fafc V. p. 796. fi&.. 797. Crefüit i in Papenberg, juxta Jedo, prope IMlia- co, alibi, nobis cum communicatus a Cel. '*T HUNÉERGIO. Floret 1Vlajo. £1 xorgyals. . — Kami alterni, teretes , erecti, fufei aphylli Caulis fruticofus,, «sens, aphyliu ramofus, Lor -- E ^ » 94 Ramuli alterni , erecti , virides, glabri, foliofi. Folia in ultimis ramulis aggregata, alterna oppofitaque, petiolata , oblonga, fubretufa, in- tegerrima,, fupra viridia, nitida, nervo longitu- dinali albo ; fubtus pallida, reticulata, margini- bus deflexis ; erecta , craffiufcula , pollicaria & bipollicaria, obliqua, glabra. Petioli compreffi, pallidi, glabri, unguiculares. Flores in apicibus ramulorum aggregato-fub- umbellati, pedunculati, erecti. Pedunculi teretes, uniflori , raro divifi, pube« Ícentes, petiolis duplo longiores. Perianthium 1-phyllum, profunde 5- parti- tum, raro 4-partitum, pubefcens, viride, ere- ctum, claufum, corolla quadruplo brevius: /;ci- niaglanceolatae, obtuíiufculae, carinatae, con- cavae. Corolla 5- petala, raro 6- petala, germini in- ferta, alba; odore florum citri fuaveolens. Pe- tala oblongo-ovata, obtufa, integra, patula. Filamenta 5, ranffime 6, filiformia, recepta. culo inferta, erecta, alba, petalis breviora. Antherae ovatae, didymae, erectae, flavae. ? Germen faperum, punctatum. Stylus unicus , fubulatus , femilineam longus, perfiftens, flavefcens. Stigma fimplex, obtufum. Capfula ovata, obtufa , ftylo perfiftente co- vonata, glabra, trifulca, trivalvis, raro quadri- valvis, rariffime 5- valvis, 5 - fulca. Semina, intra fingulam valvulam fubquaterna, evata, angulatata, rubra , arillo vifcido involu- ta, intus alba. Obf. 'Yota planta fublactefcens eft & fubtetra. 5. EvoNYmvs ( ZImericanus ) pedunculis fub- trifloris , folus elliptico - lanceolatis, ferratis, ramis laevibus. Evonymus floribus omnibus 5-fidis, foliis feffilibus. Linn. Mant. pl. 2. p. 342. Mill. Dit, s. 3. Evonymus Virginianus pyracanthae foliis, capfula verrucarum inftar exafperata. Pluk am. 139. f. 115. f. 5. Celaftrus folis oppofitis , ovatis, integerri- mis, floribus fubfolitarus. Hort, Cliff. 32. Rhus Virginianum , folio myrti. Comm. Hort, 1. p. 157. Raj Dend, 57. Der Amerikanifche Spillbaum. Linn. Pl, Syst. 3. pag. 27. Habitat in Virginia, floret menfe Junio. Caulis fruticofus, 2-3 cubitalis , ere&us, te- res, foliatus , glaber, ramofus. . Rami brachiati, glabri, foliofi. Folia oppofita , patentia, fubpetiolata, ellipti- co-lanceolata , ferrata , venofa , membranacea , " decidua *). / Flores axillares , NOSEAR. e. ^) Nobis folia alterna, petiolata lata, minute fer- ratà acuminata. (U.) : 96 nr] Pedunculi longitudine. foliorum , teretes , fubbiflori, glabri. Perianthium monophyllum, 5-partitum, co- rolla brevius. Corolla quinque- partita ; lacimiis ovatis, obtu- fis, integris. Filamenta quinque, filiformia, corolla bre- wviora; Zutherae ovatae, incumbentes. l Germen Tuperum , quinquepunctatum. Stigma fimplex, obtufum. Cayp]ula pentagona, quinquelocularis, de: quevalvis. Evowvmus (/atifoliu:) panicula dO. folis lato-ovatis, inaequaliter ferratis, ramis laevibus. | Evonymus pedunculis lateralibus 5. petalis fubrotundis ; fructibus alatis. "RUE Flor. Carz, 2, pag. 165. w. 266. *) Evonymus latifolus. C. Bauhin.. Pim, pug. 428. 'Tournefort. Infüt. 617. Jonfton. Dend. L. z. Cap € ab. d Du Hamel Arbor. IL. pag..226. n. 3. Evonymus r. Cluf. Hifl. 1. pag. 56. . Habitat in Europae auftralis fylvis a. ribus, S Bo Pdl convenit cum ÉEuropteo , diffest wero i) t qjCe & corolla quinquefidis. 3) FWa- . mentis 3) EN Dauph. NN. S. 540. Mrpxcvs Bot. . Beob. 1782. 310 KÉRNER Oc. Pfl. 4. Tab. $8. Ww" 97 mentis quinque conicis , breviffimis, 3) Zufheris vix confpicuis licet ferülibus. 4) Stigmate bi- fido, filamentis longiore. 5) Cap[ula. 1naequali- ter truncata, pentagona, alata, quinqueloculari, quinquevalvi. 6) Folus lato- ovatis , acumina tis. 7) Panicula decompofita, trichotoma. Obf. Harum fpecierum /atifolium & verru- cofum , pro Europaei fui varietatibus habuit Il- luftr. à LrNNE Pater *), quum vero ipfa partium fructificationis. flructura illas differre recentiores obfervaverint Botanici, quae detecta diverfitas, fi qua unquam alia. ad "plantas fpecie feparandas valet; ilius e veftgiis malui, quam a naturali plantarum ordinandarum ferie recedere. Speciem quam Colpoon idem Illüftr. ^ LIiNNE appellavit, Generi Cafines, fummo ut videtur jure adjunxit tanto Patre Filius digniffimus , praepropera morte nobis ereptus. De fpeciehus hujus generis , quarum porro mentionem faciunt Botanicorum nonnulli, utpote wigri, atro- purpurei & longi- folii, quum mihi quidem incognitae fint, üihil proferre audeo ; qui earum examinandarum ha- bent copiam , in illas exactius diligentiusque ut inquirant; impenfe rogamus. $. VL Synonyma tradit. : JEvonymorum unicum tantum, quem nomine: triviali Europaeum dixit Illuftr. A LINNE noftrum ultro alit folum. Diverfos apud auctores fequen- tibus illum inclaruiffe reperimus fynonymis. *) Vid. Spec; Plant. Edit. 2. pag. 286. Tom. [. | eT "ges amr EUMTE j ." Evonymus Éuropaeus , floribus plerisque quadrifidis, foliis feffilibus. Lims, IVlant. PI. IE. p. 342. Gmel, fib. 4. pag. 116. | Evonymus foliis oblongo-ovatis. Hort, Cliff. 138. Roy. Lugd. 346. Evonymus £enuifolius, Pollich. pal. n. 232. . Evonymus euígaris pedunculs folitarus, petalis oblongis, fructibus apteris. Scop. Carn. 2, 4. 207. . E. vulgaris folus lanceolatis, floribus retram- dris, fructu tetragono. Mill. Dil, n. z. | E. vulgaris granis rubentübus. Bauh. Pin, 428. Evonymus multis alus "Tetragonia. Bau. Hil. 3. Part. 2. p. 202. Carpinus 'Theophrafü. 7rag. 983. Evonymus 2. Cíuf. Hist. [. p. 57. Camer, Epit. p. 102. Dod. pempt. 783. | - Der Europaeifche Spillbaum. Linn, pfl. Syst. 3. pag 276. ^) ! A Svecis appellatur 9fífter , SSentra , Gallis Fufain , Angli Prickwood , Belgis" Luifebom, Germanis Gypinbefbaum, Italis Fufaggine, ; SAT Habitum oflendit €9c. Gemmae Evonymorum funt ovatae, acutae, conftructae e /quamis 2, (rarius 3) parium, oppo- 5 UE. anguftifolius , fruCduum angulis - ebtufis -— "Wazxnams. JDauph. T. 11. p. 540. Mkpnrcvus: Bot. Beob. 1782. 310. Ke&wER Oec. Pflauzem. 1. tab. 20. €. eutopzeus floribus fubquadrifidis , fruCtibus apteris, foliis ovatis acutis ferratis. WirrpENow. Berol 283. LJ 99 fitis; brevioribus compreffo-carinatis , fompioribus oblongis, acuminatis; quibus folia utrinque aequaliter involuta, vim frigoris brumalis ita evitatura, occultantur. Ad Claffem gemmarum itaque pertinent. Oppofitivarum Petioluri ium, ac ejus Ordinem quartum , illas comprehendentem; quae folia utrinque. involuta, libera, fuis fub Íquamis recondita fovent. Solum amat Évonymus uberis glebae & arbo- ribus. nemorofum , tamen non lapidibus fugit confragofum. Eífe vero illud fimul debet, levi- ter pronnm,,ne vel imbres vel influentes rivos diutius immorari permittat. Quippe aquarum & abundantia, & penuria, illi aeque eft exitiofa. Clatfi idcirco i in Stationibus Plantarum inferen- dus eft Umbrofarum , Ordinique fub illa Z4rbores complectent. Frigus noftri climatis, per. plures annos abs- que injuria in. Horto Academico fuftulit;; fponte tamen crefcens in Finlandia nuspiam vifus eft. Auftralem nempe Europam fuam. agnofcit pa- triam, & in Svecia boream verfus ultra. finés Scaniae, Oelandiae & Gothlandiae hofpitari de- prehenditur rariffime. Qui noftris in. Hortis vi- ent Evongmi, folia fua circa medium. menfis Maji explicant , quae in praecipitem. usque au- cumnum perfiftunt, cujus procellofis tempeltati- bus demum de fuis, caulibus . divulfa eadunt. IMenfe. Junii ad finem vergente, five j in i fis ini- tis menfis gro[fi ificationis flores , oig cele- brandae cauffa, protrudunt; femina vero menfe demum defoliationis maturefcunt, & fuis defixa inhaerent capfulis ad. adultám usque hiemem ; . Loxiis & Fringillis haud: raro: enucleanda: G 2 *0oo0 $. VIII. Qualitates offendit. KEvonymi noftri fenfibus percipiendae qualita- tes, fequentibus fe habent modis. ODOR toti ineft frutici, maxime vero fructui, ingratus , naufeofus. Qui diutiffime quibusvis plantae partibus etiam ficcatis inhaeret. Lignum quippe, licet: caeteris multo debiliorem "bac Ípiret odorem , ficcatum tamen, tantum adhuc ilius retinet, ut torno quacunque ratione for- mandum nus effluviis tornanti vomitus cere valeat *). SAPOR omnium hujus fürpis partium eft acris, amaricans, per longa Dum fpatia aeque perdurans. Coron Zigni eft flavefcens, Corticis exterio- vis & foliorum viridis; folia vero autumnum ver- fus cafura , cum fructu maturo , rubefcunt. Ex allatis his qualitatibus, Mie dicdtuia d juxta placita, fi vires .Évonmi explicandae fint , re- Ípectu habito partium ejus ofidarum aenea d inter. Emetica , Cathartica, Diuretica, , Sudori- fera & Errhina ultimum certe non ets lo- cum **). Quodjautem attinet ad qualitatem ejus fapidam puta. acri- amaricantem , non poffe 1 non videtur in variis morbis frigidis, Jogorofis ejus: que indolis plurimis debellandis , efficaciam ex- ferere f£gregiam His Quem vero tanti momenti *) Vid. Za Reg.. Acad. Sc. ado Vol. x. " 247« "ce Erit .**) Vid. Laww. Clav. Med. pag. 23. .. ***) Vid. Clav. Med. citat. pag. 18 nm ICI Theoria dicütat huis ftirpis ufum, nondum me- dica probavit praxis. Unde vero deris fit hic ejus ufus neglectus , explicent, ad quos earum rerum cura pertinet, Medici. Ruricolis tamen Anglorum medicinam praebet domefticam pur- gandi confilio adhibitam , cui fini obtinendo tres aut quatuor fufficiunt fructus *). Illi vero foli laudatam non ineffe vim, fequens docebit exem- plum. Puerulus quinque natus annos, fractum Kvonymi xamum menfe Julio bene mandebat , unde orta ipfi eft magna alvi folutio. Colligere hinc licet, vim purgandi, toti omnino tribuen- dam effe frutici. Num vero eandem retineat fic- catus, & qua dofi rationeque propinandus fit, fi quando ufui cuidam applicandus fuerit, Medi- €is, quorum intereft explorandum, & ultro offeri- mus, & ennixe commendamus. Pulvere capfula- rum capiti infperfo, mulierculae Angliae pedicu- los necant 7ineaeque capitis medentur, tefte Ve- raciffimo RAJ10 ****). $. IX. Ufum in. Oeconomia Naturae attingit. Pecoribus domefücis invifus eft Evonymus ingratusque. (Capram quidem illo avide vefci afferit CrustUs T); mihi tamen tale quid, pluri- mus licet experimentis hunc in finem infütutis , *) Vid. Rajr Hift. Pl. pag. 1621. 1 **) Draftium medicamentum jure negle&um eft. Vxrrams l. c. ***) Vid, loc, citatum. Vxrrams l. c. T) Vid. Crus, Hift. Pl. Rar. pag. 57. o2 | —— nondum obfervare contigit. Congenen vero Qvi lethalem omnino pronunciat J. F. GwELIN *). & Caprae nunc innocuam ViLLARs l. c. & ER- HART Pflauzenh, IV. 21. teftantur. Volucrum minores Loxias & Friugillas fe- mina Kvonymi fuis e capfulis enucleare faepius vidi, an vero eadem edant, valde dubito : illa- rum enim in ingluvie licet fub 1pfo enucleationis opere occifarum, nullum unquam detegere po- tui hujus ftirpis femen. Fortaffis Zrillo femen obducente , & minimis capfularum fruftulis de- cerptis fatiantur ; femine interim illaefo fapien- tiffiuma Naturae economia, hac fola ratione de capfula fua divulfo, & ad germinandum difperfo. Infe&torum plurium ZLarwis polyphagis hcet hofpitium concedat, unius tameu praeprimis hofpitem £Evonimum effe alma. juffit natura. Eft illa FAalaenae Tiueae afcientiae Naturalis arbitro llluftr. A LiNNE Evonymellae. dictae ***). Haec fola hujus fruticis haud raro confumit omnia , illumque quafi textura Zraueae obducit , unde fine dubio huic fürpi a Germanis nomen Spin- delbaum datum eft. Quoties porro .Évonymus nimia aquae laeditur copia, toties Zphidum ex- ponitur injuriis faepius mortem ipfi minitantibus. Novam vero an hae conftituant fpeciem non dixerim ; Zphiüdibus Suambuci utique funt fimil. limae. $. X. Ufum oflendit Oezconomicum. Quod denique ad ufum Évomymi attinet *) Vid. Ejus Exum. Stirp. Tubingenf. pap. r2. **) Vid. S$yfi. Nat. Tom. 2. pag. 995. €9 Fm. (Suec. Edit. 2. n. 1363. E * i tamen ret 103 «economicum, ille certe & varius & eximius eft. Lignum ejusdem cum fit flavefcens, folidum & fiffile, atque fic ad indolem Buxi proxime acce- dat, tornatoribus. valde probatur, qui fw/os & colos ex illo conficiunt optimos *). Inde etiam idonea ruftici formare norunt verricula culina- ria **), quo confilio parcunt fylvae, nobis qui- dem apprime neceffariae, de cujus ubique fere jam querimur penuria. Carbores ZÉwvomym' ad pulverem parandum pyrium, plane funt exqui- hti ***), qui, quo minus defiderari debet bonae in- dolis, eo magis infigne hujus fruticis pretium confirmat. lidem figuris delineandis corylinis longe funt aptiores f). Capfulae Evonjymi tincto- ribus magnae funt utilitati; utpote quae variis praeparatae modis, varios inducere jos valent colores T]. Quid? quod conjedante llluftr. HALLERO ad colorandum capfulae illae eodem modo, & fucceffu ufurpari forte poterunt , ac Bixae Orellanae Linn. tfi), quae una eft ex nobi- horbus noftris rebus tinctilibus. Dolendum vero, quae praeterita proxime aeftate erat, mi- nus fautricem foli ceelique temperiem fecilfe, ut ne tantum quidem hic loci obtineretur harum vuptularüm , quantum requirebatur , ad experi- *) Vid. RA; loc. cit. ScunANx F1, Bavar. I. p. 497* **) Vid. Flor. Svec, Edit. 6. n. 204. & Raj lac. - cit. ** GweLIN Enum. Stirp. Tubing. p. 71. Grg- pirscH. For[hw. 1) Vid. F7Jor. Sver. loc. cit, TD Vid. Rajx loc. citat. TiD Vid. HaArLER Ewum. Stirp, Helv. pag. 424. IO4 munere m mentum faciendum , quo indoles conjecturae Hallerianae certius. detegi poffet, attentione utique noflra digniffimae. | Easdem expreffas oleum fuppeditare 7ridentinis ad lampadas alen- das adhiberi folitum, notum elt *); quod quam prohcuum fit, nemo nón intelligit. Frutex porro ad fepes i in hortis vivas texendas , adeo eft idoneus, ut alus multis merito praeferatur m Optantum igitur eft, quotquot fui Patrieque "ftudiofi fint lucri, velint de plantatione Evonym: pofthac magis effe folliciti; quae duobus infütui poteft modis, vel femina nimirum, vel radices vivas terrae committendo. *) Vid. Gwzrrw. libr. citat. pag. 72. EnmnaRT Pflanzenh. YV. 24. —*) Quod quidem minime videtur , cum enim quam fapiffime a textura Phalenze tineze totus obdu- catur, foliaque ejus confumantur, ineptiffimus potius ad ifta videtur. (U). I. N. 3. SPECIMEN CALENDARII FLORE ET FAVNZE ABOENSIS. Quod Venia Ampl. Fac. Philof. Aboenf. PR EID. E Dn. CAR. NIC. HELLENIO, PHIL. ET MED. DOCT, PHIL. PROF. REG. ET ORD. NEC NON HORTI ACAD. PRZEFECTO , PVBLICE EXAMINANDVM SISTIT JOHAN. GVSTAVUS JUSTANDER, STIPENDIARIVS REGIVS, ABOA -FENNO. In, Aud. Min. D. VI. Maji 4s. MDCCLXXXFI. ABOJ/E, TYPIS FRENCKELLIANIS. T * SUMM/E REVERENTJE MERITIS MAXIME FIDET VIRO, ECCLESI/E SVIO- GOTHICZE ARCHI -EPISCOPO, ACADEMIX UPsALIENsIS PRO - CANCELLARIO , ORDIN. REG. DE STELLA POLARI MEMBRO , REG, ACAD. SCIENT. HOLMIENS. SOCIO, REVERENe DÍSSIMO ATQUE EMINENTISSEIMO DOMINO DOCTORI, X CAROLO FRIDERICO MENNANDER, MECENATI MAXIMO SACRI. *. CALENDARIUM FLOR/E ET FAUNZE ABOENSIS, fitiamfi fint alia graviora atque meliora , &amen nos fiudia noflra nature regula metimur. CicERO. uo naturam proprius intuemur, eo etiam luculentius nobis apparet, eam, fuis in operationibus, legibus utique gubernari fapien- tilfimis. Hae in rei cujusvis creatae indole pro- pria fuam agnofcunt rationem, eoque tendunt omnes , ut Respublica Natüráe: án decenti har- monia & pulcherrimo nitore illaefa perennet ; fummam idcirco neceffario exigunt obfervatiam, nec impune unquam temere violantur. Non ergo poteft non fui femper effe fimilis natura; eaeque diffimilitudines; five variationes operationum, ac legum fuarum, quae nobis interdum tales viden- tur, arcis potius intellectus noftri cancellis, qui nexum .& caufas earum perfpicere non valet, quam aberrationi ab ordine, quem Numen non violabilem iisdem praefcripfit, tribui fere pote- runt. * Dictum autem hunc ordinem, ac fimili- tudinem, nexumque integrum plene atque plane intelligere , hominibus quidem vix dabitur; experimenta tamen , magis magisque ad hanc cognitionem nos manuducentia , nihilo. minus generi: noftro fore utiliffima, indubium prorfus videbitur omnibus probe fcientibus, omnia quae vel neceffitati, vel commoditati noftrae inferviunt, " us. De PaAcxs Voyage autour du monde. f a (P5. ro8 e naturae gremio ejusque productis effe defumen- da. Ex his neque debitum percipere poffumus frucum , multo minus noftra opera cultuque eadem, ad decentem perfectionem , vel laudan- dum aliquem ftatum . perducere valemus , nifi naturam.fequamur ducem, illaque ad leges fin- gulis praefcriptas rite tractemus. Quas quo ex- actis obfervare valuerimus, eo quoque melius collocatum noftram inveniemus Nut faven- ter quippe moderante quafi ipfa natura, jam fuccedent fub manus negotia noftra CN Ho- mines itaque a quo naturae fcrutinio delecttar: coepere, fimulac certis characteribus five notis unam rem creatam ab altera diftinguere didice- runt, oeconomiam etiam ordinemque fapientiffi- mum, quem in re quacunque producenda, & con- fervanda alma obfervat natura, detegere ftudue- runt. Hac ratione & Deum ex natura cognovi- mus, & ea oeconomiae privatae praecepta col- legimus , quae certiffima merito aeftimantur ÓÍfummo. Ex admiranda vero hac naturae oeco- nomia, nihil facilius vel certius animadvertimus, quam tempus quod diverfis fuis operationibus impendit diverfum, unicuique rei maxime effe proprium, ac vegetabilium fementi, germinatio- ni, incremento & flori aptiffimum, animaliumque migration;, cupidinibus, propagationi &c. ac- commodatiffimum ,, optimum. Diverfum hoc, quod diverfis natura negotiis deftinavit tempus, veteres dudum adeo certum effe obfervarunt , ut fuo jam aevo canere poffet VIRGILIUS: ftat fua. cuique dies , idemque a recentioribus naturae Ícrutatoribus tam fixum repertum eft, ut credi- derint, per fucceffionem & ordinem, quo haec fe invicem confequuntur, minori certitudine fe pnau— " Io9 tempus metiri poffe, ac Aftronomos per obfer- vatum motum corporum coeleftium. Numque fallemur , íi ftatuamus hanc feriem, qua natura fua peragit opera, negotiorum noftrorum oeco- nomicorum prudenter fufcipiendorum tempus certius indicare , quam adcuratiffimum quodvis Calendarium Aftronomicum ? Videtur faltem illa, terraé ejusque Atmofphaerae indolem huic vel ili labori aggrediendo faventem, rectius nobis prodere, quam folis ingreffus in hoc. vel illud fignum Zodiacale. Raro enim evenit, ut vege- tabile florefcat,; & animal cocéat eodem tempore plurimum annorum, juxta Calendaria noftra fo- laria definito ; id vero obfervationibus conftat cer- tiffimis, in eodem loco eundem, fuis in operationi- bus, naturam utplurimum fervare ordinem. | Sic exempli cauffa duae vel plures plantae, quae uno anno fimul florere inceperunt, altero etiam comites. fuere. *) Cui eidem legi animalia quoque parent. Scolopaces prius nos non invifunt, quam amphibia fuas reliquerunt latebras; neque Hirundines antea. ad nos redeunt, quam Zemerobii & ejus ordinis infecta. alia fuis e pupis exclufa, aéris ferre pof- funt temperaturam. Paucis, calor qui flores mufculos jfuniperi communis , ad pollinem an- therarum in femineos fuos fumando quafi fpargen- dum, formare valet, etiam Bramam ad littora allicit, quo in tepefádha. j jam aqua, ova fua & . *) Nonnullas quidem plantas a confueto ordine hic aberrare vidi, quàe eam ob cauífam nomine ab Aftronomis mutuato etiam errantes appellari queunt. Cujusmodi funt Cyztogloff. off. Dianthus . . délt. &c. Quarum ' aberrationis cauffam,. dies /—- fortaffis docebit petendám effe a pluviis, májori- |... que zítu, & uberiori materia a&ris electrica, flo- T8 Denis pon earum. vel Accelerante vel retardante, 4 Iro 3 — —MÁÁ fecundanda & excludenda deponat; ut jam alia innumera mittamus hujus generis fapientiffima- rum, eodem tempore exiftentium Naturae fun- ctionum exempla. Quibus docentibus, Naturae fcrutatorum fanctum utique judicatum fuit. offi- cium, ut quisque fuo loco eum annotet ordinem, quem in oeconomia animalium & vegetabilium Natura ibidem adhibet. *) "Tales obfervationes nomine Calendariorum appellantur Florae , & ex regno factae funt vegetabili, Fawnae vero, fi guxta illas variationes infüitutae funt, auae diver- fis temporibus in regno animadverfae funt ani- mal. Horum ope, fperare coepimus tempus ce- realia noftra ferendi & metendi, gramina colli- gendi, verbo, plerorumque negotiorum oecono- micorum, certiffime aliquando: determinari pof- fe. **) In quo eligendo hucusque, quod palam profiteri cogimur, valde plerumque erravimus, atque fic ipfi noftrae fuimus fabri calamitatis , magis vel minus intollerabilis, prout major vel minor exiftit annonae caritas. *) Calendaria Florze quotannis cpnficienda funt in quavis provincia. Lxxw. Philof. Bot. pag. 276. Ad eadem ex certis obfervationibus formanda, inagnopere etiam adhortatur Ampl. Frscr&RsT- nüM dicens: Màn kan dà en gáng blifva i ftánd -.(fi fcilicet mutationes in regnis vegetabili & ani- mali obvenientes diligenter obfervatae fuerint). an fórfatta en pálitelig Landtmanna - Calender, en fórnuftig Bondprattica. Den báfta, fkünk, íÍom Herrar Botanifter, Zoologer, Ornitologer, Entomologer och Ichtyologer kunna gifva fina -jordbrukande Landsmánn. —.Och det ár Landt- mannen , fom framfór alt bór uplyfas., muntras, làttas, hjelpas och-underftódjas. Vid. ejus Be- fkrifning ófver Málaren. p. 255. T .**Vid. Lrww. Calendarium Florez. Upfaliz;, Re- fpond. BERGER, Anno 1756 vertilatum. pn——— IIi À puero inde, amoenitatibus quas natura fuis offert amatoribus mirum quantum captus, crefcenteque aetate ex eadem exploranda maxi- mam fentiens voluptatem, in laudatas igitur ejus leges obfervandas animum intendere ftudui. Cu- jus ftudii fructus tabulae quoque funt fequentes, quae monílrant, quo ordine natura noviffimis fex annis circa hanc urbem effe&us fuos produ- xerit, & operationes perfecerit fuas. Quas pub- licae jam fubjicere aufus fum cenfürae, quasque fi populares dignas benigno habeant judicio, & aliquid fibi inde adferri adjumenti putent, im- penfe mihi gratulabor. Defectibus illas laborare magnis, mihi quidem noto. eft notius; fed cir- cumítantiae quibuscum luctatus fum ingratae, quo minus easdem praeftare valuerim perfectio- res, invitum impedierunt. lVleus tamen candi- dus fuit labor , & quae adtuli autopfia, ac certiffi- ma nituntur experientia. "Tempore mihi olim magis favente, dabitur forte occafio lacunas hic obvias explendi; quas interim mirari vel culpa- re, aequus fpero, quisque definet lector & judex, fi nobiscum meminerit in nulla rerum inftitutione primo conatu aliquid fieri fummum atque per- fectum. Sufceptas autem partes, ut quam pof- fem compendio peragerem, propriis quemlibet annumi diftinguere volui columnis, quorum men- fes numeri, ut ajunt romani, menfium vero dies, arabici fic dicti indicarent. Hinc autem factum eft, utin columnis quorundam annorum haud raro per longa fpatia pauciffimae, & fere nullae appareant annotationes. Nec eftin illa re, quod mireris. Mihi quippe non contigit. aine fin- gulis annis obfervaffe naturae mutationes ; obfer- vatas tamen uno vel duobus reticere nolui: often- rua b dunt fic faltem, feriem, qua fibi aliquando hae fuc- cefferint, quam fortaffis impigra olim experientia non violabilem probabit. "Tempus, quo vegeta- bilia flores fuos quovis anno primum aperirent , qua potui accuratione obfervavi; in illo enim eligendo Naturam inprimis folertiam adhibere maximam, inficias iturum credam neminem. Cu- jus igitur temporis indaginem L. B. fciat fummam edic uL obfervationum in vegetabilibus fa- &arum. Idem, quodcunque his annis unicuique eorum proprium fuit, numeris expreffum in qua- : libet columna: exhibent, ad latus fimpliciter no- minata vegetabilia cuncta. Quas porro in illis mihi animadverte licuit mutationes , etiamfi pau- cas, me tamen judice non omittendas ;. quo char- tae parcerem litterarum compendiis, quae abbre- viaturas appellare folent recentiores, defignandas curavi, Sic Drupam, literae (Dr), Baccan lite- rà (B), femina (f), eadem matura (m), femineos flores (f), factas in hortis obfervationes (b), ite- ratas easdem per aliquot annos in iisdem vel in. eodem faltim loco renatis vegetabilibus(i), indicant. Animalium quae memorantur, infecta maximum conftituunt numerum; tenera enim eorum corpo- ra temporum XOU MTM procul dubio celerri- me & omnium. vividiffime fentiunt.. Quo. mihi itaque quovis anno primum unumquodque eo- rum apparuit temporé, candide adlibitaque dili- gentia, & circumfpectione neceffaria, annotavi, IMutationes denique in caeteris animalibus obfer- vatas, ad proprium unicuique, in App mihi licuit, retuli tempus. . à] i5 3cgÉ Ej pound qrodire fenus , "» non dibfor ultra; "HoRaTiUs. CALEND. : ? ; 113 CALENDARIUM FLOR/E zr FAUNE. 1780 | 178r | z782 | 1783 | 1784 | 1785 | MENS. REGELATIONIS. n 7 UP 6 iu 2 ut is Hr 2l ut 5 Tecta fole tepefacta ftillant. 1V. 12 29| 3o lV. 3| IV. 6 Bo ibus gelidus humor li- uitur. IV- 3 I2 87: Vido Teotrix mujfitat (a) . 16 3 2T 13 13 Zlauda arvenfis cantillat. ' DV 71V. ir 15, — -x9 Papilio Urticae copiofus. 11 13 Larus canus advenit. 12 XI Colles merid. verfus virefc. 12/ XI I5 Jnfz&n minuta varia. -ao] 13 Scarabmus confpurc. copiofe 28| ^ X5 Scolopax arguata redit. M. GERMINATIONIS. 19 21 23 19 13 17 Mfotacilla alba advenit. 25 Ciprinus 4dus lafcivit. 29 12 17 II 19 25|Glaciem trudit amnis. 24 19 Lichenes vigent florentque.. V. 3 24 223 23 t3 Terra ad rivulos,et alibi paf- fim viret. 25| V. 1I AMotacilla flava revenit. 25 329 Guyrinus natator. 271V. 26 | V. 7/Tuffilago Farfara. h. i. 28V. 1f. 22 Corylus Avellana. i. 28 I 22 i17 Anemone Hepatica. — . 5 24 Ulfotacilla Oenanthe advenit. 24 9 25 a 6|Mare arcem noftram al- luens glacie liberatur. E 6 12 Ciprin-Rutil.libidine aeffuat. 4 25 5 30 1 I3lRibes Grofful. vernal. i. h. MS r 4 Scarabaeus flercor. 2 3 26 14 Pifum fativum feritur. V. 29 29 18|Populus tremula. i. h. 3o 5 "Draba verna. i. 3) Initia przfentis veris "Tetrao muffitando III. 24. Papilio urticx in, folis calore femet oftentando III. 51. & Alauda cantillando IV. 2. indixerunt; quod utinam aufpicato fa&um fit omine! 28 Tom. [. H LI Primula veris. - Fumaria nobilis. h. i. . 26 114 1780 | 1781 | 1782. ] 178 1784. | 1785 us E S V 7 ecu die Tunx querula fremit. V. di 91V. 29 V. 20|Fumaria bulbofa. I 9 - — — JPugilio Aubi. I 18 29 - &o|Anemone ranunculoid. i. h. MS «zr V 6 | — Hnfulanus maris tractus e lacie expeditur. 2|-:* 9 xo| - a p ROLE IGics tenerapro olere i -| adhibentur. "A2 5 Myofurus minimus. . 1 IM. ERONDESCENTIAE. 7 13 II 12| V. 20 Hirundo urbica advenit. 9 9 IO 14 22. Pecora in pafcua dimittuntur I3 I2 Charadrius apric. revenit. 15 9. Campi de pluviis virefcunt. | 20 fox Lucius venere prurit. IO 1o 15 UT 2o|Cuculus camorus cuculat. 12 18 7 23 -Hordeum commune feri- tur. I5 I3 11 2| Papilio. Khamni. : 14 151V. 3olV. 30 22 pis terreftris. s 1 Equifetum arvenfe. 17 16| V. 14 Veronica vernal. 16 Viola. tricolor mont. d I4 Uu Betula alba vernal. 17 I5 Ceraftium vulgare. 29 17 Scarabaeus auratus. 24|Perca fluv. nuptias celebrat. 18 i 25; Viola tricolor arv. 10 14 18 14 Caltha paluftris. 16 I8. - Myofotis fcorpioides arv. | 2/7 ES 18 x7 31|Leontodon Taraxacum. | 28 19 31/Lhlafpi Burfa Paftoris. : 17 201 28Hyacinthus botryoides, h. i; ———— [n —————À—— i780 | 1781 / 24 V. 17 6 28 Hn 27 20 28 2I 20 30 20 30 23 VI. 5 29 2o 5 209 V. 29 | Vl. x .- 27 A I2 VL. 2^ V. 50 6, Vl. 2 6 5 35 4 5 1784 5-27 EE Vl. x to o] EN 1782 | 1788 V.2x| V. 15 24| 20 24 21 Jj 28 26 16 27 28 VI. 2 29 29| V. 22 Gl 29| a3 30 31 24 24. 24 24 28 VI. 1 I 24 eje EU. x 3) 3| V. 25 3! Vl. x ———————————À 315 Vl. 5 Betula alba. -.. |Juneus campeftris. ^" 5Ribes Groflularia. - |Adoxa mofchatellina. i. - Ribes alpinum. 7| Tulipa fylveftris. h. Fapiko AVayi. - AMET .FLORESCENTLE. 9 Tulipa Gefneriana. h. i. - Acer Platanoides. . - "|Glecoma hederacea. Ribes rubrum. Gnaphaliuni dioicum. Papilio Rapae. 7 C. album. 1785 | | 7j Cardamines. xr Chrufomela ZEnea aíni. Potentilla verna. : Lithofpermum arvenfe. Scirpus paluftris. Rallus Crex crocit. Alchemilla vulgaris. Oxalis Acetofella. i. x4 Papilio Simapis. Scarabaeus- IMelolontha. Orobus vernus. ; Pagilio AMaera. Veronica ferpyllifolia. Anthoxantum. odoratum. r2|Geum rivale. r iilRanunculus auricomus. zi|Orobus tuberofus. Ribes nigrum. h. Saxifraga granulata. Afperugo procumbens. - H 23 116 180 | 81 | i8» | xt88 | sr&M 1785 Vl. 5 5 VEI. 7 5 7 6 5 7 II 5 RES. AT 26 8 7|- 9 9 IO JO II 1o 16 1I 14 9 4| xe 12 15 16 IO|- 14 IO I5 IO 15 10 13 II 14 II ERU AREE Ciyprinus Brama lafcivit (a). Méfoilus Cotonealter. i. Vl. 12|Carum Carvi. 5 :|V.-- 29 8|, 25 28 29 8|. V. 2 2| VI. 5 V. 28 6 28... VII. 25 s| 29|Vl. r4 E 9| VL."6 , ; | x2|-V. 28 ren 1Oo| 28 14 1o. Vl. 6 k IO IO 16 r2|Prunus Padus. irlRanunculus acris. ir|Lamium album. 1i|defl. Anemone ranunc. h. i. Papilio. Phiaeas. 12/Chelidonium majus. Pagilio Cardui. '"14|Potentilla Anferina. f. Drabse vernze m. 28 Cynogloffum officinale. i. 15 Spica Secalis prima. 13|Cardamine pratenfis. Phalaenae no&tuae plurimae. 14 Matricaria Chamomilla. 14|Fragaria vefca. Arenaria ferpyllifolia. Lotus corniculata. 15 Pyrus Malus. 15!Hyolcyamus niger. x1 JMufca Hhyofciami. 15|Convallaria majalis. 18 Chaerophyllum fylveftre. Elateres frequentes. 14/Trientalis europzea. Tormentilla erecta. Actzea fpicata. 1. Veronica Chamoeedrys.. Lonicera Xylofteum. i. Geranium fylvaticum. i. "Plantago media. i. o E a) Ter in anno lafcivire Bramam noftri ftatuunt Pifcatores, vernante foi. Betula, florente Pado, & ultimo cir- €a folftitium eftivum. - vsum mim 3 Eo 1781 | 1782 | x 178 1785 CAE, ds oS Tu Vr 17|Àrenaria rubra. VL zr Melica nutahns. II | Anemone Hepatica deflor. V]. 15 12 Vl. 18 Convallaria Polygonatum. | 12, Vl. 10 Libellula forcipata. I5 13 18 Juniperus communis. 18 Vaccinium Vitis idza. 12 13 |Crepis tectorum. 13 Robinia Caragana. h. i7| .z3 Melampyrum nemorofum. 14 JPapilio Brafficae.. 14 Rubus arécticus. 20 14 - |Senecio vulgaris. 21 12 17 : 22 Lychnis vifcaria. 2 15 19, Vl. 5 - 20|Syringa value. 16 16 i Ledum paluttre. 16 Ribes Groffularia deflor. 16 Primula veris defloruit. 21 17 Pedicularis paluftris. i. 21 18 19 Stellaria graminea. 21 18 (8 17 20|Sorbus aucuparia. 24 18 Rhinanthus Crifta Galli. 27 17 13 Convallaria bifolia. I9 Agri rufefcunt. I9 PrataRanunculisflavefeunt 20 How Turritisglabra. ICD 20 Veronicafcutellata. 22 In collibus & pratis grami- num viror fufcatur. | 16 26 6 | Ranunculus repens. 26 16 26 Trifolium pratenfe. : 20 7 | 25|Prunus Padus defloruit. 21 22 Vicia Cracca. 26 a | iRanuneulus Flammula. 25 . 318 26 8 Achillaea Millefolium. 118 X 1780. | z781 | r782 | 1783. ] x78 1785 ] i: IV 22 VE "46. VI. 9 p Hieractum Auricula. -22 26 2 2s Papilio Argus. vi 26 27 Ivi. 18 Trifolium repens. ; 1oVVIl. 6,Vll. 4 Papilio Phalaena. 80! uc TA Dianthus deltoides. 20 28 12|Vl. 27 Pyrus Malus deflor. 22 36 12 Galium uliginofum. 25 2 | 14 Potentilla argentea. 22 34 Nardus ftricta. . 21 26 13 Feftuca ovina. — 21 26 13 rubra. 2x 26 Poa trivialis. 277 22| 15 Aira cefpitofa. r5 Cornus Ívecica. 29 2 20 Campanula rotundifolia. 15 Vl. 27 Silene. nutans. : 33 29 Sedum annuum. 29 23|' 94 13 39| 3o|Secale Cer. hybernum, 18| Vll. 5 13 Euphrafia officinalis; | 31195 Vitis vinifera. h. 23 NE. Ranunculus fceleratus. VH. 5 23 3o| Viburnum Opulus. : M. GROSSIFICATIONIS. UL 28 24 VI. 3o 15 VII. 2 26|Sedum acre. | 24 Lonicera Caprifolium. h. 29 25 15 p por 1 2 apilio |Mnemofine frequ. VH. 5 24 ur 2, S iita EAM : E 27 2 Ehipodhenis maculata. VI. 29 26 VII. r|Chryfanthem. Leucanth. oir Papilio IMachaon. Y VI. 3 3 Lampuyris INo£filuca frequ. 30 : Vicia fylvatica. 2 4 Cerambyx populaeuse VII x 3o Thymus Acinos. o | 1781 | 1782 1783 vm 119 1785 E ossi I Vll. 4Pyrola rotundifolia. 4| Juniperus communis deff. | VII. 3 5 Cerambtx TERME 2| Vl. 26 Solanum Dulcamara. . 26 | rateegus Aira h. 2 27 Leontodon autumnale. 27|Vl. 3o Galium boreale. 2 ! Linnza borealis. 2 Ci(tus Helianthemum. 2st Campanula patula. | i 28 Anemone nemorofa dell. 3 Potamogeton perfoliat. 3| f. Spergulee atv. decidunt. 28 Arabis thaliana aruit. | 28 -«Feftuea fluitans. 3 28. Comarum paluftre. 6.Phalaena. vauvarra. 28 Robinia Caragana deflor. 9lisistto) Vk. 26 re Rofa canica. 3|VIl. 2 Valeriana officinalis. B Allium fchoenoprafum. 6, Vl. 28 Veronica maritima. 2 27 - |Eryfimum officinale. - 29 ; - |Trifolium montanum. 29 B.RibisGrofful.condiuntur. 29 22 - |Scutellaria haftifolia. 4 Campanula glomerata. 30 Carduus heterophyllus. h. 30 Rubus idzeus. h. 5 f. Saxifragze granulatze m. 5 Melampyrum criftatum. 5 | | Silene rupeftris. 5 Ilatine Alfinaftrum. . 8o | Rubus idzeus. i2|V]l. x ) ] Scutellaria galericulata. CELADEOAUETTS TUUM 120 k "e 1780. | 1781 1784 | 1785 | VlIl.2 2 1782 | 1783 ^ VI. Papilio Hhyperanthus. ll. 2|Pzeonia officinalis. h. 7|Dianthus barbatus. h. Agroltis fpica venti. "Trifolium agrarium. Hieracium murorum. | V Lychnis chalcedonica. h. 4 4 Qi -B. -E. 92 VI. 7 Verbafeum nigrum. 2/Polemonium czeruleum h. Papaver fomniferum. h. Epilobium angultifolium. . |Achillaea Ptarmica. Agroftema Githago. h. Da&ylis glomerata. opis 'Tetrahit. 8. 14 2 2. Eon eum Sphondylium. Vll.12| 21|VIL r9 12 Fraga vefca venum eunt. [Pap.Aglajaet Adippe frequ. I4 | : Butomus umbellatus. 14 Mer OON ONUIL OI 1 Ut Jt etr 14 Origanum vulgare. Anthemis tinctoria; NS 12 j Campanula perficifolia. 3415238 9 28 I5 f. fecalina femi adulta. iun 19 29 Carduus crifpus. 1I - |Chenopodium urbicum. 15 II Geranium fylvat. deflor. I5 "Triticum hybernum. Papilio F'irgaureae frequ. Scarabaeus fafciatus freue 2T 14 Galium verum. E 13 22 r7 "ae 18 20 I5 ' [Thymus Serpyllum. 9f. Brafficae Rape feruntur. 18|Spirzea Ulmaria- I | Lyfimachia vulgaris. Lythrum Salicaria. Sphinx 2 esce m IOT , I780 | r781 | 1782. | 1783 | 178 1785 : 78 e Vir. 3 a buds Pinaft. in Orchide bif. VII. 14 toit milio uM frequens. 14 — »x le uphrofyne. 14 de ee Cinxid. —— ? d i M. MATURATIONIS. 14| Vll.9 4 VII. 2o|Prata fecantur. VH. 21 Cerambiyx: | Circharias. |vn. 14 14 26 I 22 24|B. Vaccini Myrtilli m. | - 14 Capfulze Rhinanti crepant. | IO 5 28 Hypericum perforatum. 15 5 Serratula arvenfis. 17 28 Spergula nodofa. 18 13 8 Centaurea Jacea. 18 Sagittaria lagittifolia. 21 8 Agroftis arundinacea. 17 II Gypfophila muralis. 9 Artemifia vulgaris. 9 Agri fecalini albefcunt, IO . |Papilio Ligamen. I8 28 a | iotachys paluftris. I9 r9 Leonurus Cardiaca. I9 29 14 Solidago Virgaurea. 22, - 2611 - 2225 - 31/25 - 31 |Fcenifecium fummum. II 29 26 lMufca eroffa. 26 22 Legumina Piforum cibo m. -UST Rad. Dauci cibis inferviunt. 22 27 B. Rubi Arctici. m. 24 29 16 p b. Chamsemori venal. | 14 15 31 IX. .5|Hieracium umbellatum. p | I5 15 3 Carduus lanceolatus. IUE 17 Bidens tripartita. - 19 PappusHypochser.m. volat. 19 Pisoni amph. aquat. | 20 Lilium bulbiferum. h. 2 1 B. Empetri nigri m. Tom. [. | PRAES, . 122 1780 Vll. 31 TY Or 9 oU i —ÓÀ— II Y gr | |l. 2X| 23 24 12 piii | — riga 1783 | 1784 | 1785 1!X. 10 . y 1o Vll. 12]]]X. x 16 4 16 16 16 9 16|Vll. 31 8 IX. 2 1 9 6 22 1I II 15| 16 IIX. 5 16VIL.24. | 13 13 - [B.Vaccin.ulig. venum eunt. - . JEpilobium hirfutum. h. [Ii europeea. Cerambuces et Leptura freq. Papilio C. album iterum. — Ahamni rurfus. Ar&üum Lappa. Rumex aquaticus. Gentiana boca: Erica vulgaris. B. Rubi idzei maturefcunt. B. faxatilis maturefc. f. Feftuc. ov. diffeminata. 1: elat. & rubrae m. B. Ribis alpini m. Papilio Semele. Echinopsfpheerocephalus.h Artemifia Abfinthium. T. Robinize Caraganse m. f.Epilobii anguft. erumpunt B. Loniceree Xyloftei m. Euphrafia Odontites. Sedum Telephium. Rad. Napobraffieze cibo m. . |B. Ribis rubri & albi m. Dr. Pruni Cerafi maturefc. Dr. Pruni Padi copiofe m. f. Phalar. Arundinacese m. f.Elymi arenarii colligenda. HX. 1o|B. Ribis nigri maturefcunt. Seabiofa fuccifa. MENSIS MESSIS. Initium meffis Secalis hyb. B. Ribis Groffularize m. f. Bromi fecalini m. "ses -uaut0j snqmony *sroauauo1- f -oqje spaqug siyenuj snepuoo [0g 2421x04 "suorum shqnuiopaíd sunqraae[ suqno ; "ug *suqe5j sniqnp srqo[tnzqnj [oy 1031405 "sneponed sriqeoj SHEAO ONERE * stiqeo su "now sr2uo[qo syrout 2» spjrArpur oy »mjfudo40321 "syfiaip. supof. e Spes Ed sipidm snqnonujg *smver -195 "soprd saepidjuo srduo[qo "or vopulyng 'sirqe]. sryejmounpod. snqmnonag *SnuniS) srqe[d snnov stvAO 0j t eyfuoadvs *e1gmato[ sujof *2 "sigeponad snv82183* s1j -Oqo[8 snqnongg *snqe[$ sep -idjno siv3usp-oyenur sionduge. [03 12020041] "snepon -ed srmueyTop $goqo[S .snquo -ny*smeroner snaqnj suqe[s sn -eprdjno smepnZueqnj srndio Top :949[21225 N *s:2nmsun sujof *q qnom pod sva -madr augue snquueorper spxagar sire *oo1oqie o[nv2 *suqve[2 sneprdjno ^ si2uo[qo [oj imnpui SUCH] "Ujop syoSnr'smeAo suqnong *suqejd smepidjio sneAoqo '[op —:voopdnap Afr [ $. IV. DESCRIPTIONES SPECIERUAR. Radices omnium perennes funt, frigoris intenfio- ' ris impatientes. Caules frutefcunt & in nonnullis arborei eva- dunt, omnes lactefcentes. Rami — femper alterni uti & ramuli. Folim — alterna & petiolata. Pruflus vel feffiles vel pedunculati ; globofi vel turbinati. 1. Svcomonus. Folia cordata, fubrotunda AUS : tegra. Frutlus feffiles. . 2. NywPHOIDEs. Folia cordata, ovata, acuta, í integra , fupra viridia, fubtus glauca; palmaria usque pedalia. Petioli compreffi, glabri , fpithamaei & uttia. 3. RELIGIOSA. Zrbor mediocris, tota glabra. ^ Rumi angulati, flexuofo - erecti. Folia cordàta, ovata, cufpidata, finuata, in- tegra, parallelo- nervofa, elabra, raro fubtus glauca, bipollicaria, usque fpitha- maea. Cufpis faepe digitalis. Petioli angulati, ftriati, digitales. Frutius in ramulis fparfi, feffiles , folitari vel aggregati, glabri, magnitudine pata. 4. AsPERA. Rumi fubcompreffi, flexuofr, ftriati, glabri. Folia D 2», E-I € US GENVS. hj] ENV DISSERTATIONE BOTANICA Confenfu Exp. Fac. Med, Up[al, PRESIDE CAR. PETR. THUNBERG ; EourrE Avnar. REG. Onp. pk Vasa. Med. Do&. Profeff. Med. & Botan. Reg. & Ord. Acad. Caefar. Nat. Curios. Reg. Scient. Londinenf. Holmienf. Societ. Scient. Upfal. Patr.'Holm. Berol. Nat. Scrnt. Lundenf. Harlem. Amftelod. Zeland. Nidrofienf. Halenf. Nat. Scrut. Med. Edinb. ! C & Nat. Studios. Ibid. Membro 5 nec nor'Acad. Scient. Paris. Monfpelienf. Agricult. Paris. Elorentin: & Batavin. Ind. Or- din. Correfpond. Publico examini fubjicit ; ELIAS GEDNER, CunisroPHon: Fir. Fjerdhundrenfis, In Audit. Gutt. Maj. D. .XXT. Dec. MDCCLXXXVI. H. A. M. S. VLOBSSIATEILUmIS LITTERIS DIRECTOR. Jou. EpMaN. (*Q) *suond snyjnag o shT - Kg 'ojenyeo aAor[e oun onburnb vuruvy ' snyej -nounped snpgonbumb *[e) -'snipojudeutreq so[q . "cuiady -ouour voovg -'supyiq sn[A3g —"uimjgAo uauier) "snje[nounped snpgrpenb '[e) 'sueurusg so[g *suyeurunmy eurunog on3ixe *snqpe su[nqo|8 sro|vo o3jue2 ur "opoux -enby ojusquunoop o[nvo *suq v[9 sjnjqo sneprioo enbiqo doy — :wjujnduf "ojpa1a opoonujg o[ne2 *srooen09 suq -e|d smuoe smeAo sueprooqugp oy ^ : v29p402 0322.19 *osloqie o[ne9 f spooer102 siiq -e[8 *sn3qo sicAo smepiooqug [op :syuopmauoq "suqeor '"snvinpuuqnj si2uo[qo sijepioo [oy : aod 'suqmygr suqionay 'stiq -e[2 smeprdjno suvAo suepioo "op | :zfoi18:24 "sione[a snjqnp stiqv]d smeAo sieprioo -[opy :s2protndulin : "Srjogus ui -03 smjqup srpungorqnj siepioo -oyp :s240u025$S "sa4523u1. supof m 'efraipis simpof VIOWWIOWdS | OISLAIG TII 5$ * vyexyvo urepaenb uaurej ejuaurv[g : sa1e[noo[rq *svjvAo svjjunjip senp svieujug jounjny umgje3 -vjip eordv umnsurj winjuautv[rg ^Z pz e eumuv3s *snjejnounped snpgonbumb xÁ[eo) -sn[nojeur: so[g :3jo suenbaj vu -viodoog ondrije(T *3edexojrp epurourg o193991 -vwqo snieued or ojvp € ujouondrioJep 2722422 'j *02 *d-pgp d "quju] ^99e(q ur rroaoog "119qo[ -87) 3rpep urenb vj[ *im3uapr o1vTmA snqoroodg sHouas spieAIp ur sejied sriopp enbonb 2ov19397 (y NT (y "1ngueru2A -ur wn[nor3dooar uropr emjur roumurag onbae roy -eux [nij o. (32 4jyounrg]) traK303puy 2y. ('snorg "ru -rupuaq x (ssuoruden) *rarpogeurz9 3n 9r. inxrur WIni1933r $27/p UT Ís9[I319] $//]p UI :sayuonjoqe so1op souuro s//j9 ur * winjrogur * ummonpe2 r[[mjtgp ux -U9DUTpU. (^mpoxqdeuuogp) ^onbuvu sz» ug :1njunrdoar S3jUtIIVA 3p[VA soIO]fp 427] UT : "ungeud -uo2 *umpunjoiqny twumpuuz/2U)G :dWVOIH3q "erpenbagur *exopar 'e3eurumnoe *oup pypuSus 'snyrojur suus 1e *snxapgur * suje[uqng snjlg. "sioA[eo aurpnaruSeur ^o[eAO. (2Ul40T) "LSIq 'sioÁ[e9 surpngrduo[ *e2233] * er mausum]or "WVIS "unu X v11090) '90352132 *2v) -nov *awjyepoooue[ *so[penbae 29i -pj :umanzed - $ [oA - £ qunmgunim "XAT1V 2) pe get 2X9 UN falcata ; " gunflata : pumila: ey eftà irigona : gertu[u witida; benjamima : veflexa ; racemofn : retu[a ; - fol. fol. fon fol. : fol. fol. fol. fol. fol. fol. fol. —DEeUADU enn oclongis falcatis glabris, caule filiforme radicante. oblongis . emarginatis glabris fubtus punctatis, caule flexuo- fo radicante. ovato - oblongis obtufis glabris fubtus reticulatis, caule decum- bente, fructibus pedunculatis. oblongis acutis glabris fubtus reticulatis," caule decumbente ramis erectis, fructibus pedun- culatis. ovatis obtufis glabris, caule erecto, fructibus umbilico tri- angulari. oblongis cufpidatis glabris, frucübus globofis umbilicatis petiolatis, ellipticis acutis glabris , fru&i- busretufo-umbilicatis feffilibus, ellipticis obtufis glabris ; frucü- bus acutis feffilibus. ellipticis obtufis glabris , ramis recurvis, frucübus globofis feffilibus. elliptico-oblongis acutis glabris fubtus pallidis, ramis erectis, fructibus pedunculatis. obovatis oblongis obtufis, ramis angulatis, fructibus feffilibus. $. I. Pss Anno r744 fub praefidio Dn. Arch. & Equ. a LINNE, de icu, Differtatio longe ele- gantiffima, quae Ficus Species 22 ab Auctoribus commemoratas enumerat, Ficusque cgwicue pro- proprietates, vires, & ufus fufius defcribit. Cum vero eo tempore adeo parum notae ha- rum pleraeque effent fpecies, in remotiffimis ca- lidioribusque regionibus Indiae crefcentes, ut in Specierum Plant. Edit. fecunda Anno 1764, non nifi 8 Species determinari potuerit, poftque id tempus, opera indefefforum Peregrinatorum plu- res melius indagatae fuerint, fic ut in ultima Edi- tione Syftematis Vegetabilis Anno 1784, e 17 Speciebusibi exceptis, 15 numerare liceat diftin- &as; non inutilem nos DBotanicis praeftaturos | operam credidimus, fi Omnes huc usque notas Ficuum Species defcriptas fifteremus. Dieno[fritur Fxcus, licet qua fingularem fuam florefcentiam valde variare deprehendatur, Flore incompleto, Staminibus tribus, Piflillo uni- co, feminibus nudis, inprimis vero Receptaculo claufo, interme floes recipiente atque fruflum formante, : $. IL CHARACTER GENERIS. REcEPTACULUM fubrotundum, carnofum, clau- fum, interna fuperficie undique tectum floribus. D —— 24 123 o Sr |.1782 | 1783 | 1784 | 178 x T 8 ds des | daa Nerium Oleander. hr. Vll.2811X.23| Meffis Secalis hyb. fumma. . , j | [86 B. Rubi idzei venum eunt. IX.24lX. 9 13|l X. 27 B. VacciniiVitis id; venales. 26 í (Rad. Brafl. Rape venales. IIX.15 22]1X. 2 31 16. 8 Nox ferrea prima. 17 defl. Spirzea Ulmaria. 14 B. Acteze fpicatze m. 26 15i X. 14 29. 25 24 Flexus zeftatis: gradus Cal. fummus ro ad r5. | 16 B. Paridis quadrifolize. m. 16 f. Campanul:e rotundif. m. | 15 Pagilio Zintiopa. 18 Pap. Zdtalanta frequens. 18 | Phalaena: Zntiqua. 24 - — Wf. Spirzeze Ulmarize. m. 14 25 | — — |defl. Sagittaria fagittif. i. 29 25l1X. 8 20 27 X. rr|Secale hyb. vulgo feritur. 25 9 f. Myagri fativi decidunt. | 9 f. Feftucze fluitantis delapfa. f. 'Trigloch. pal. decidunt. IX. 9 | IX. ro HerbaSegetis prima. | M. EXSOLATIONIS. 35 25 1o 25 Colchicum. autumnale h. i. | IX. 1 [Solidag Virgaur.maturefc. 1-22 | 1-11 |IX. 16| 2-8 | 2-14 |Calorzettivusgrad.15.&ult. I 3o erm, Agri fecalini virefeunt. 4 8 130X. à jy Gelu multum nocuit plant.h 4 1 Nicot. Tabac. gelu lzeditur. 26 13 | 17 17|Pruina. 17 Solan tuber gelu deftruitur. 23 13 3o II 15|Autumnus frigore ficcatur. 15 Motac. alba agmina in[fituit. 15 exu | 22 Poma decidunt. ] 23 Lichenes vigent florentque. 2 hs 124. 1783 I 1780 | 178x | 1782 | IX. 21]X. 161X. 25 25| - IS : 22 16 23 26 18 OB 26 24 a7 21|- 27 27 25 2T AS 2 INS 15 17 13 5o 14 X X. 25 IXL. «| XLi39| XI. | XI. 2 9 Sic j»- 1784. 25 [o] | 1785 IX. 141X. 27 d 18g,Pari maj. ad aedes tendunt, 22. 28 fol. Tilize europzeze lutea. Fungi copiofe. B. Sorbi Aucuparise. m. M. DEFOLIATIONIS. fol. Tilize europ. cadunt. fol. Aceri Plat. decidunt. B. Cratzegi Arize m. fol. Quereus Rob. cadunt. Procellee diffeminantes. Alauda arv. agmina infatuit. fol. Betulsze albsé cadunt. fol. Populi trem. flavefcunt. Sorbus&Fraxin.lzete virent fol. Sonchi oler. gelu ufta . flaecefcunt. Ifol, Pyrus Malus dimittit. |Phalaena. gelatella. M. CONGELATIONIS. Nix prima. 22 . 22/Tempeftas gelida ac nivofa. 16 Seges crefcit Cal. gr.7 ad 15 Jmberize nivalis. M. BRUMALIS. . go|Phalaena. brumata. Xl. 5Hiems gelida incipit. 7| Amnis Urbem noftram per- fluens glaciatur. Marearcemalluens gelatur. Eunt amni more fluentis aquae. Ovrnpivus. 138 Folia cordata, oblonga, bafilatiora, api- cem verfus attenuata, cufpidata, dentato- fubundulata , glabra, afpera, patentia, Ípithamaea. Petioli femipollicares. Frufius globofi, magnitudine fere pruni. 5. BENGALENSIS. Caulis fruticofus, teres, erectus, totus glaber, orgyalis. Anni cauli fimiles. Folia ovata, integra, fubundulata, coriacea, glabra, nervofa, palmaria. Petiolus femiteres, femipollicaris. 6. ConDATA. Prutzx mediocris, totus glaber, Rami teretes , fubrugofi, cinerei , eredto- patentes, ramulofi. Folia verfus apices ramorum. & ramulorum approximata , obfolete cordata, ovata, acuta, integra, venofa, venis reticulatis, patentia, fesquipollicaria. Petiolus teres , unguicularis. Frutlus feffiles, verfus apices ramorum & ramulorum in axillis foliorum approxima- ti, globofi , magnitudine pifi. 7. STIPULATA. Cuulis lignofus, filiformis, decum- bens, rufefcens, elaber. Rumi filiformes, decumbentes , inflexi, fti- pulati, rufefcentes. Stipulae fparfae , fubulatàe, patentes ;' rufe- Ícentes. Tom, I. K 7 $n Folia bxeviffime petiolata, oblique cordata, ovata, obtufa, integra, fupra laete viri- | dia, fubtus pallidiora, reticulata, ungui- cularia , vel femipollicaria. Petioli vix lineam dimidiam longi. $. FALCATA. Caules filiformes, decumbentes, ra- dicantes , flexuofi, brunnei. Rami filiformes, fimplices, cauli fimiles. Folia oblique inferta latere altero anguftiore, oblonga, falcata, obtufa , tenuiffime ner- vofa, integra, labra, fupra viridia, fub- tus pallida, unguicularia. Petiolus breviffimus. 9. PuNcTATA. Caulis parafiticus, longe fcandens, flexuofus, teres, rugofus , brunneus, craffitie vix cust fcriptorii. Rümi flexuofi, laeves brunnei. Ramuli breviffimi. |. .. Flia oblonga, obtufa, obfolete emargihata, . integra margine parum reflexo, glabra, fupra laevia , fubtus impreffo- pundata, | i. patentia & relibior ungujcularia usqu ..— *. pollicaria. Petioli breviffimi. : .. Fruflus obovati, magnitudine fere caricae. |. 1o. PuuILA. Caulis decumbens, repens, radicans, teres, rimofus, cinereus, glaber. ZRami pauci, cauli fimiles. . Folia ovata, obtufiufcula, integra, coriacea; | fupra laevia, viridia ; fubtus pallidiora, 1] 135 reticulata; glabra, pollicaria usque bipol. licaria. Petioli femiteretes, unguiculares. Fruflus petiolati, ovati,, glabri, magnitudi- ne pruni. Pedunculi ftriati, reflecti, unguiculares. 31. ERECTA. Caulis debilis, parum decumbens, teres . rimofo - firiatus , cinereo - ferru- gineus, glaber. Rami alterni vel fübumbellato - aggregati, erecti, cauli fimiles. Folia obovata , utrinque parum attenuata , acuta, integra, glabra, fupra viridia; fubtus cinerea, reticulata: patentia, pol- licaria usque digitalia. Prtioli fubtrigoni , fulcati , femipollicares. Frutius in ramulis fparfi, pedunculati , ere- &i, fubglobofi, magnitudine avellanae. Differt à Ficu pumila: NUNT. EL 1. Foliis majoribus, minus reticulatis ; te nuioribus. TUnw . . Y . NU XSUEET abe. 2. Fruclibus minoribus, dulcioribus , edi. i libus. 43 vs 12. TRIGONA. Zfrbor fuperne foliofa. Rami teretes, rugofi, tomentofi. Ramuli breviffimi. Folia, ovata, acuta, integra, glabra, paten- tia, fubpalmaria. Petiolus unguicularis. K 2 t36 Fruflus in ramis alterni, pedunculati, elo- bofi, magnitudine pifi majoris, Umbih- cus sriangularis. Pedanculi breviffimi, uniflori. 13. PERTUsA. Zhrbufculus. Rumi ftriati, patentes. Folia ovato-oblonga, fubcufpidata, integra, parallelo-nervofa, glabra, digitalia. Petiolus teres, falcatus, unguicularis. Fruflus xacemofi, globofi, pifo minores. Umbilicus teres. à Pedunculi fructu breviores, reflexi. 14. NiTIDA. Canlis totus glaber. Rumi ftriato-rugofi, erecto - patentes. Folia elipuco - OVata , acuta, integra, pa- ralielo - nervofa, glabra, patentia, polli- caria usque palmaria. Peiioli femitéretes, vix unguüiculares. Frutius in apicibus ramulorum feffiles, glo-. bofi, retuli, magnitudine pif. | T. ECT BeNlAMINA. Zirbor mediocris, tota glabra. Rumi fiiato - rugofi, flexuofi , erecto - pa«. tentes. | Folia ovata, acuta, integra, glabra, paralle-. lo- CHINE patentia, digitalia. Petioli fubtrigoni, vix unguiculares. Fruflus fparfi in ramulis , feffiles , globofi. 16. REFLEXA. Rami fiiato-rugofi, reflexi, cis nerei, glabri. n EEEETENS 137 Folia, elliptico- obovata ,. obtufa , integra, "parallelo -nervofa, glabra, digitalia. Petioli cinerei, folio dimidio breviores. Fruflus in ramis fparfi aggregatique , feffi- les, globofi, glabri, pifi magnitudine. 17. RAGCEMOsA. Jtumi teretes, laeves, ferrugi- nel, erecti. Ramuli fparfi, breves. Folia, oblonga , acuta, integra ,. nervofa, glabra, fupra viridia, fubtus pallida, pol- licaria usque tripollicaria & ultra. Petioli teretes , fulcati, femipollicares & pollicares. Frufius racemofi,.. globofi , magnitudine fere pruni. 18. RETUSA. Rumi angulati. Folia obovato - oblonga, obtufa. ^ 3A $$ | Fruflus feffiles. j 19. DRUPACEA. Rami. teretes, falcaei. glabri . Éolia. fparfa, - obovata, acuminata , coriacea integra , nervofa, glabra , fupra viridia, fubtus cinerea, palmaria, H Petioli femiteretes , craffi, unguiculares. . Fruflus verfus apices ramorum fefhiles; ovati, e /; zugofi, glabri, magnitudine pruni, 20, Ixpica. ZIrbor maxima , vafiffima , tota z1idzisejabra: .5550* "v Tes, És Rami recurvi, inferioredopádiean el E6: i223 Filia oblonsa', acuminata cufpide obtufa p E Tn s. 138 muepeeemrermmen us . integra, obfolete undulata, parallelo - ner- vofa, fupra viridia, dubiis pallidiora , fpithamaea, Petioli femiteretes, cinerei, digitales. Frutius aggregati hinc inde in ramulis, pe- dunculati, globofi, magnitudine avellanae. 21. RETICULATA. Rumi teretes, rugofi, purpü- rei glabri, erecti. Ramuli fimiles. Folia obovata, inferne attenuata, cufpida- a, fubangulata, dentata margine refle- xo, glabra, nervofo - reticulata, fupra viridia, fubtus pallida, patentia, palmaria. Petioli femiteretes , cratli, vix ungviculares. Fruflus axillares, pedunculati, globofi, gla- bri, pifo majores. Pedunculus lineam longus. 22. SINUATA. Rumi teretes, ftriati, cinerei, ela- bri, erecti. Kamuli fimiles. Folia obovata, cufpidata, Vio dentato- angulata, margine reflexo, inferne inte- - grà, fupra viridia, fubtus pallida, nervo- fa, reticulata, glabra, patentia, palmaria. Petioli femiteretes , fulcati, ungviculares. Frutfius in ramulis fparfi & aggregati, feffi- les, globofi; nodulofi, glabri, piperis vix magnitudine, 23. CAPENsIs. Zrbor excelfa, vafta, Er Rami. patentes. . | om NV Folia ovato. oblonga, acuta, ngu den- ; . E i ; l Ü " d gr i im APER SPI A e PRREINACR K ol a à UMP Hl e AQ UMEN I RNES DW AERA ——À 139g tata, glabra, fupra viridia, fubtus palli- diora, nervofa, patentia, digitalia. Pedunculi femiteretes, pollicares. Fruflus fpari, pedunculati, turbinati, gla- bri, magnitudine avellanae & ultra. 24. HisPIDA. Fami teretes, ftriati, cinerei, glabri. Folia oblongz, cufpidata, ferrata, fupra vi- ridia, fubtus virentia, utrinque fcabra ner- vis pilofis, fubfpitamaea. Petioli fulcati, pollicares. Fruflus axilares, racemofi, turbinati, vil- lofo-hifpidi, magnitudine pruni. Pedunculi hifpidi, ungviculares. 25. HETEROPHYLLA. Caulis fruticofus, erectus, totus fcaber. Rumi teretes , flexuofi, elongati, parum ra- mulof. Folia oblonga, cufpidata, indivifa & finua- ta, dentata margine reflexo , fupra viri- dia, fubtus pallida, utrinque yr dam ner- H.ors. erecto- patentia, digitalia. Petioli femiteretes, ungviculares.: Fruflüs axillares, pedunculati, ovati, obtu- fi, hifpidique, magnitudine avellanae. Peduncnli petiolis WA 26. Papica, Arbufcula. vix orgyalis , craffitie ad fummum - brachii , cinerea, rimofa , fcabra, ligno porofo, fpongiofo. ^oc Rami glabri, punctis albis oblongis notati, erecti, flexuofi, retroflexique. E Y4o Stipulae binae, oppofitae , feffile« , ovatae, acutae, ferrugineae, caducae. Folia annua vel perennia, cordata, ovata, indivifa triloba & quinqueloba finubus ro- tundatis, ferrato - dentata, fupra. viridia, fubtus pallida, utrinque Ícabra, patentia, palmaria & fpithamaea. Petioli teretes, fulcati, fubpollicares. Frutius axillares, folitarii, pedunculati, tur- binati, magnitudine pyri. Pedunculi teretes, breviffimi. 27. ToxicA. Crutex. mediocris. [ami teretes, elabri, ferruginei. Folia cordata, ovata, acuta, finuato - angu- lata, incifo - lobata, denticulata ; fupra viridia, villofa; fubtus albo - tomentofa; fpithamaea & ultra. Petioli teretes, firiati, fubtomentofi , pal- mares. | Frutius petiolati, ovati, tomentofi, magni- tudine prumni. TN Pedunculus. craffus , tomentofus, ungvicu- laris. MS $. V. d. STNONTAMLA. — F. fitomorus. — Ficus fycomorus : Linn. Syft. Veg. xtv. p. 92r. F. uymphoides, | Ficus nymphaeifolia: Linn. Syft. Veg. XIY: p. 9215/0 — L F. reliciofa. F. bengalenfis. F. cordata. F. gumila. F. Erctla. F. trigoua. F. gertu[a. F, nitida. F, benjamina, &r ir UP l— 14.1 Ficus religiofa: Linn. Syft. Veg. XIV. pag. 921. Ficus Bengalentis: Linn. Syft. Veg. XIV. p. 921. Tab, Diff. Noft. Ficus pumila: Linn. Syft. Veg XIV. p. 922. Ficus pumila: ae. Thunb. Flor. Japon. p. 33. ejuronenfibus : NMametfuta , five Teika Katfura, vulgo Inu Itabu. Kaempf. Aanadts exot. fafc. v. p. 803. fig. p. 804. Ficus pumila: Linn. Syft. Veg XIY. p. 922. Ficus pumila B : Viu Flor. Japon. p. 33. 2 Jtabu. Kaempf. Amoen. exot. Fafc. v. p. 803. Ficus trigona: Linn. Syft. Veg. XIV. p. 922. ; Ficus pertufa: , "XIX, ps 922 Rhed. Hort. IVIal. T. 3. Tab. 56? Itti- are- alou. Rhed. Hort. des "8. ^69 t/55- 77 Ficus benjamina : Lio, , A Veg. XIV. p. 921. , ja Ficus microcarpa Linn. £n "Veg. XIV. p; 922, - Iit Linn. Syft. Veg. Y40 Stipulae binae, oppofitae, feffiles, ovatae, acutae, ferrugineae, caducae. Folia annua vel perennia , cordata, ovata, indivifa triloba & quinqueloba finubus ro- tundatis, ferrato - dentata, fupra. viridia, fubtus pallida, utrinque Ícabra, patentia, palmaria & fpithamaea. Petioli teretes, fulcati, fubpollicares. Frutius axillares, folitarii, pedunculati, tur- binati, magnitudine pyri. Pedunculi teretes, breviffimi. 27. ToxicA. Crutex. mediocris. [ami teretes, elabri, ferruginei. Folia cordata, ovata, acuta, finuato -angu- lata, incifo - lobata, denticulata ; fupra viridia, villofa; fubtus albo - tomentofa; fpithamaea & ultra, Petioli teretes, firiati, fubtomentofi , pal- mares. ; Frutius petiolati, ovati, tomentofi, tmagni- tudine pruni. M Pedunculus: cxaffus , tomentofus, ungvicu- laris. IR nes cw 4 : SENONTELA. — ons F. fitomorus. — Ficus fycomorus : Linn. Syft. - " Veg. xtv. p. 92r. : F. uymphoides, | Firus nymphaeifolia: Linn. Syft. Veg. XIV: p: 92157: — 4 ra F. religiofa. F. bengalenfis. F. cordata. F. gumila. F. Ercfla. .F. trigoua. F. gertu[a. F, nitida. F, benjamina, ———— 14, Ficus veligiofa: Linn. Syft. Veg. XIV. pag. 921. Ficus Bengalenfis: Linn. Syft. Veg. XIV. p. 921. Tab, Diff. Noftr. Fitus pumila: Linn. Syft. Veg XIV. p. 922. Ficus pumila: ae. "Thunb. Flor. Japon. p. 33. ejüponenfibus : Mametfuta , five Teika Katfura, vulgo Inu Itabu. Kaempf. Amaen. exot. fafc. v. p. 803. fig. p. 804. Ficus pumila: Linn, Syft. Veg. XIV. p. 922. Ficus pumila 8: 'Thunb. Flor. Japon. p. 33. " ltabu. Kaempf. Amoen. exot. Fafc. v. p. 8e3. Ficus trigona: Linn. Syft. Veg. XIY. p.922. - Ficus pertufa : Linn. Syft. Veg. . XIV. p. 922 Rhed. Hort. IVIal. T.3. Tab. 56? Itti-are- alou. Rhed. Hort. dos og. p'Ourt" 55. 2n9 Ficus benjamina : Linn. Syn. Veg. XIV. p. 921. Ficus smicrocarpa : Linn. SyR | Veg. XIV. p; 922, 7 051 4L 74 50 EMIORI" L1 B ar DU OT LAE i e .di vi praeditus; fuccus hicce externe corro- dit, cofmetici inftar mundificat, odontalgiam à carie mitigat, & venenatorum Animalium mor[uris medetur; interne T'inctura füpitum, fu- dorem urinamque pellens hydropicis interdum prodeft, & immaturus fructus, noxio adhuc, fcatens lacte, tormina, colicam , diarrhoeam excitare folet. 5. Eru&tus maturi plerarumque Specierum; inpri- mis vero caricae, non palato modo grati, fed maxime 1308 Doce facile digeruntur, optime nutriunt, brevi pingvefaciunt, hepatis impri- mis. molem augeut, edulcorant, emolliunt, lubricant, urinam pellunt , alvumque leviter ducunt, in morbis itaque Pedionbl Nephriti- de, Stanguria , Obftipatione , Colica aliisque proficu atque non Rain ufitati, m ANIMADVERSIONES IN 'STRUCTURAM AC FIGURAM FOLIORUM IN PLANTIS. AMPLISSIMI PHILOSOPHORUM ORDINIS Auctoritate A. D. XXL, DECEMBR. CIO IO CCLXXI. PUBLICO ERUDITORUM EXAMINI SUBMITTIT .M. JOHAN. EHRENFRIED POHL Lipfienfis. . MEDICINAE BACCALAUREUS RESPONDENTE NATHANAEL GODOFREDO LESKE Mufcavia - Lufato. MEDICINAE CULTORE. LIPSIAE, EX OFFICINA LANGENHXEMIL SA. fos asset Lai PA ve $.L Prooemium. tfi tanta eft plantarum , in orbe terrarum ubivis occurrentium , varietas , tamque varia ipfarum, quibus fingule continentur, par- tium ftructura, ut, qui earum rite cognofcenda- rum cupiditate teneatur, facillime poflit & obfer- vandi difficultate, & experiendi moleftia deter- reri: nihilo tamen minus omni fere tempore haud pauci extiterunt , qui, uti effent omnino nature contemplande ftudiofiffimi, ita & in. va- ris plantarum partibus paullo curiofius confide- randis diligentiffime verfarentur. JInftütuerunt enim jam inter veteres alii florum , alii fructuum, alii foliorum , alii fructuum , alii B NEN ; ani aliarum partium. indolem , 'compofitionis item rationem, figuram ac varietatem tam fedulo in- dagare, ut, quaecunque ad accuratiorem harum cognitionem quodammodo pertinere. poflent , etiamfi forte minutiffima & jgnaris rei leviffima viderentur, penitus perquirere atque ex abfcon- ditiffimis Lond raro involucris in lucem protrahere ftuderent. Neque vero his quafi limitibus con- tineri circumfcribique fe pafía eft cura ac dili- gentia eorum , qui ad perfcrutandas ex omni ge- nere plantas & fingulas earum partes animum adücerent: fed ulterius adeo procedere tentavit. Etenim infuper etiam plantarum generationem, 145 Lagar | incrementum, ejusque cauffas, variam loci natalis conditionem , tempeftatum denique in fingulas fere plantas vim obfervare coeperunt: atque hac obfervandi affiduitate fenfim effecerunt, ut, cha- rvacteres plantarum effentiales, claffes, genera ac fpecies diftinguentes effe, & ipfi intelligerent, & alios idoneis documentis edocerent. Ad haec infequente tempore accefferunt laudabiles recen- tiorum quorundam conatus, qui, diligentiori plantarum cultura & accuratiori fingularum in is particularum difquifitione adiuti, non modo priores: illas obfervationes illuftrarent. atque con- firmarent, fed & ipfi haud exiguo deinceps nu- iero augerent, multisque botanices partibus , antea plane obfcuris, haud. parum lucis affunde- rent. Qus quidem inventa omnia, quamquam longe utiliffima & rei phyfice atque inprimis bo- tanicae cultoribus gratffima & funt, & effe de- bent: adeo tamen in tanta botanices: amplitudi- ne, tantaque rerum, ad eam pertinentium , va- rietate, manca & imperfecta funt, ut, fi quis ea ex fcriptis botanicorum veterum & recentiorum colligere atque inter fe comparere velit , facile reperiat, permagnam in toto hoc genere adhuc fupereffe obfcuritatem, multis rebus vel plane nos latentibus, vel parum certi ac perfpicui in fe continentibus. Neque vero hoc eam vim habere debet, ut quemquam botanices. cognofcendae cupidum a via, non fine laude ac fucceffu a majoribus tentata, retineat & a ftudio veftigia eorum perfequendi avocet, fed potius eo valere, . utunumquemque, amoenitate hujus ftudii captum, ad ulterius progrediendi aifiduitatem acriter in- citet, qua res in hoc genere jamiam inventae emendari, .parum certae confirman , adhuc | obícurae —á— 149 obfcurae illuftrari, multae etiam plane ignotae inveniri adeoque incrementa artis botanicae * nofiro quidem tempore altius in dies faftigium attingentis, novis ejusmodi animadverfionibus adaugeri poffint. Iam ficuti facile poteft intel- ligi, ad hoc tam lubricum , tamque difficile ne- gotium, fi fructuofum evadere debeat , requiri Viros, diuturno naturae obfervandae ufu jam éxercitatos , nec vulgari artis intelligentia in- flructos , qui verum a falfo, certum ab incerto diftinguendi judicio polleant: ita parum provectis 3n exercitationum botanicarum ftudio tironibus fufficere arbitror, fi, quae aliorum inftitutione "perceperint, & fua ipforum exigua obfervandi cura cognoverint, ea vel ad univerfam planta- rum, vel faltem fingularum , quibus conftant , partium notitiam adiuvandam pro virium fuarum tenuitate conferre ftudeant. Quare & ego, cum mihi nunc fpecimen academicum edendum effet, tale tractationis argumentum felegi , quod ad plantarum & inprimis foliorum indolem fpectaret , eamque animadverfionibus quibusdam illuftraret :. non, quo me credidiffem affecuturum fingularis doctrinae viros, ante me in eo tractando magna «€um laude verfatos, aut quo novitatis gratiam captans, quod illi neglexiffent, me praeftiturum elfe exiftimaffem , fed ut judicio atque confilio Magn. LupwicGn, Praeceptoris & Patroni pie devenerandi, excitatus , optima quaeque ex praecipuis fuper hac re obfervationum libellis €ollgerem, quaeque ibi de foliorum ortu , evo- lutione ac figura tradita reperirentur, comparan do perluftrarem &, quae cum rei natura, itemque éxperientiae indicio vel pugnarent, vel conve- nirent, exinde ad dijudicandum proponerem. Edom, 7,* L ' Gzronec UNSOMEND 159 Quaecunque igitut hauc in rem breviter in me- dium proferre vifum fuerit, ea hoc fere difputa- tionis ordine fefe exciplent, ut primum. prae- mislis quibusdam de ortu foliorum obfervatio- nibus , eorum evolutionem & humorum in iis- dem motum declarare inftituam: foliorum deinde expanfionem ac figuram, à coftarum divifione proficifcentem , indicare perfequar: denique mar- ginis differentiam , ab anaftomofi coftarum late- ralium pendentem, explicare ftudeam. $. IL Folii delineatio in gemma: Iam primum, fi arborum vel plantarum pe- rennium caulem & ramos accurate confideramus , eminentias quasdam five tubercula confpicimus , quae , ubi folia erumpunt, ibi plerumque in con- fpectum prodire. folent. Differunt inter fe ra- tione magnitudinis, fitus, figurae , aliarumque rerum , variisque infigniuntur nominibus, de uibus omnibus cum tam copiofe & accurate Excell Bosrus *) in differtatione quadam expo-- fuerit, ut , quod addendum effe cenfeamus "i nihil habeamus, fingulatim hic ifta commemorare non attinet.. [n his tam vari, nec ineptis de- nominationibus , quibus iftae arborum atque plantarum eminentiae ab antiquis pariter ac re- centioribus auctoribus infigniuntur, ea maxime probanda. videtur appellandi ratio , quae nodos vocare folet, quippe quae notionem involuit ;: : j t et Ü *) Vid.- ExxxsT. Gorrros Bosz. diff. de nodis. plantarum. Lipf. Y747..4- p- 1t- ÍBrÀ 151 cum. natura rej aptiffime convenientem : quam ob cauffam etiam ab Exper. Bosio in laudata diflertatione retinetur... Iam fi iftos arborum & plantarum nodos vel externe tantum & leviter confideramus, quamquam ex ipfa, uti dicunt, analogia, communique rerum naturalium indole, ftatim colligere poffumus, cum nihil fere in omni rerum natura temere fL & omni pror- fus ufu deftitutum reperiatur, & eos haud dubie fingularem atiquem ufum habere , cui infervire debeant: operae tamen pretium fuerit , paullo curiofius iftum ufum cognofcere, & in quo pro- prie cernatur , Ap igiSndo judicare. Quod ut rite fieri poffit, relictis omnibus opera danda eft, ut ipfa horum nodorum ftructura, & interior ratio penitus. indagetur. Qua in re tum cultro, tum maxime maceratione opus eft, quibus adminicu- lis adhibitis luculenter apparet, quasdam & in- teriorum & exteriorum fibrarum , caudicem, at- que inprimis corticalem ejus partem conftituen- tum, à fe invicem feparari, ac fecedere, quae iteruni deinde varia ratione inter fe conjungantur ac anaftomofibus uniantur. | Inter hanc fibrarum .feparationem obfervatur foramen quoddam , in quo fuccus medullaris , ex interiori caulis parte 'affluens , collectus reperitur, qui omnium jam 'delineatarum plantae partium, vegetatione inci- - lente, evolutionem praeltat; ex quibus omnibus aud temere concludere liceat, partes ad nova lormanda folia praecipue in lis YE latere, fuc- cosque ad eas nutriendas, atque fucceffive 'evol- endas in iis vel praeparari, vel, quod vero fi- milius elfe videtur , jam praeparatos contineri, Hi porro nodi, Ticet" omni tempore confpiciar- tur, inertes 2 peg sliuema, VEI per : ; PEN "TM $e 152 3 totam hiemem quiefcere, nec ulli mutationi ob- noxii effe videntur. Idque de omnibus in uni- verfum valet, ad quamcunque demum partem plantae pofiti fint, fiquidem eodém modo ad caudicem, atque ad radicem pofiti occurrunt. Praecipue vero illi tempore vernali, cum plu- viae cadunt, calorque folis accedit, melius in confpectum prodeunt, intumefcunt, & integu- mentis ipforum feparatis, folia ramique ex iis: prorumpunt; id quod priora confirmat. Eft ita- que gemma tuberculum, fquamis cinctum, quod ex radice, vel ex trunco ad alas foliorum ex parte interiori corticis oritur, & delineatas plan- tae partes imperfectas infequentis anni in fe con- tinet, nutrit atque ufque ad, evolutionem fuc- cesfivam ab externis defendit injuriis. Duplex etiam folet effe locus, quo ille gemmae pro- rumpunt: etenim vel in alius plantis ad radices oriuntur , dicunturque turiones; vel in aliis ad alas foliorum in ramis formantur, & gemmae | proprie nominantur; prioris generis exempla ex- | hibent plurimae plantae radice perennantes; al- | E | terius arbores & frutices. Utrumque genus Cel. | LixNEus fub hybernaculi notione compledtitur , ^ quam in Philofophia fua botanica *) ita definit: | Hiybernaculum efl pars plantae includens herbam | embrijonem ab externis injuriis ; eflque vel bulbus vel gemma ; ille caudici de[cendenti , haec caudici | afcendenti infidet, Quo quidem in loco cum | Vir Cel. nullam turionis mentionem fecerit, cum- | que bulbum huc retulerit , qui faepe ut radix | folet confiderari: primo intuitu notionem bulbi haud fatis apte explicaffe videtur. Cum vero, » Edit. Holm. 1751. 8. P. 50. n. 85. T-— 151 ut ex facta ab eo diftinctione bulbi, hujusque illuftratione patet, notio bulbi & turionis'ei una eademque fit; cum porro in utroque pariter a€ in gemma, fpeciatim fic dicta, contineantur ru- dimenta plantarum, uti communis.omnium aucto- rum in gemma definienda. confenfus confirmat ; patere arbitror, hanc difcrepantiam adeo levem effe, ut LINNAEO hac quidem in re utique pof. fimus affentiri. | Singulas autem gemmas, prae- cipue foliiferas & floriferas, multis modis inter fe differre, non attinet prolixe hic oftendere, cum yaria earum differentia ab alis praeclaris viris jam fatis perfpicue, & accurate explicata fit, *) & ad praefentis inftituti rationem. non nifi gemma- rum foliferarum notitia pertineat, Ex ifüs au- tem omnibus, quae difquirendi foliorum ortus cau(fa differuimus, baud obfcure apparebit, eo- rum rudimenta. in gemmis delineata latere ; cujus rci illuftrationem MA rLPiGHIUS **) & GnE- wIUS ***), quorum fumma fuit in difquirenda. plantarum Íítructura diligentia, nobis .exhibue- runt. Ortum enim inprimis ac. evolutionem gemmarum , nec non ftructuram fquamarum, eas cingentium, porro ufum, qui quidem in parti- bus comprehenfis a frigore defendendis, & contra alias rerum-externarum injurias tueiidis, potiffi- mum pofitus eft, perfpicue declararunt ; dimul- que obfervarunt, eam eífe gemmarum rationem, *) Ulteriorem gemmarum divifionem vid, in Magn. Lupwzie Jufl. regn. veget. Pp 1757. 8. p. 202. & Lxxw. l. c. p. 55. **) Conf. Manc. Marrranir ian. plant. Lond. 1675. fol. j e) NrukEw. GREW 4natomy of p/ants. » fol 1652. ffs I ERN N^ Te a . PT E Ld P. : ^ [54 — utin modo plantas, uno anno proótrudendas ; contineant, fed etiam rudimenta gemmarum , 1n- fequenti demum, & tertio adeo anno evolvenda- rum, in fe compléctantur. Quibüs. obfervatio- ribus cum' veluti aditus ad interiorem. gemma- rum compagem eflet patefactus , ali ulterius pró- gredi tentarunt, & cum fingula velut ex pulvifculo excufliifent, eo perveriiffe fibi vifi funt, ut tertit anni ramos 2c folia tota; gemtiis ibietafls oeulis armatis fe perfpexiffe, quin adeo plura detexiffe contenderent. Ex his praecipue. Cl. UrtMaRK *) laudandus mihi videtur, quippe qui occultani hanc plantarum metamorphofin ita explicare, atque obfervatione diligenti confirmare infütuit, "ut generationem fexennem efle, five gemmas fex annorum fimul delineari , Ponte dt quae res, num ab omni prorfus dubitatione libera fit, ulterior obfervatio docebit. Sed redeamus ad noftram de ortu gemmarum difquifitionem , ad "quarum quidem formationem etfi corticem. re- quiri antea diximus ; monendum tamen eft & hoc, | eam non poffe iaedul lae acceffü carere, quippe quae nutrimento, ex fuccis, per corticem plan- tarum elaboratis , Foliedtos ad protrudendas: novas partes apta p dadatag: Vasig enim adfunt, quae id probare videantur; primo foramen illud ad ortum gemmae in caudice pofitum , quod paullo ante commemoravimus , quodque, fi cor- tex ramuli ibi feparatur , medulla repletum 1 inve- nitur; deinde infertio ramulorum ac gemmarum in alias arbores, quibus , fi cum fücceffu ifta res fieri debet, aliqua pars hujus fucci medullaris *) In differt. de prolepfi. plantarum. Upfal. 1760. quae & inferta eft Vol. VI," Ameen. Acad. Linn. p. 324. VAM i ** — — 155 adhaereat neceffe eft. Haec duo fi quis rite per- penderit, & inter fe comparaverit, facillime, ut arbitror, perfuaderi fibi patietur, ortum gemma- rum fimul ex medullari parte. effe repetendum. Sed ne quid fponte videamur praetermififfe, quod .ad primam hanc difputationis partem requiri fuo - jure poffet, breviter etiam monendum eft de tempore , quo nodi, hucufque explicati, prae- cipue in radice, priusquam turiones formentur, exoriri incipiant. Solet nempe iftorüim nodorum ortus in id fere anni tempus incidere , quo & gemmae jam adoleviffe reperiuntur, & nova ad ulterius plantae incrementum opera ab ipfa na- tura videtur adhiberi. Itaque non autumno tan- tum id evenit, quo, propter deficientem folis ca- lorem redeunte caulibus, & foliis marcefcend? ne- ceffitate , radix fub tewa novas rurfus colligit vires , efficiendi turiones & rudimenta plantzrum, limitibus fuis ufque ad evolutionis vicifituainem eomprehenfa; fed per totius omnino vegetatio- nis temptiis nodorum ortus producitur. , In gem- mis vero ramorum res qnodammodo aliter fe babet. Hae enim in aliis foliorum hujus anni tanquam eminentiae minimae fimul tempore ver-. nali protruduntur, & per aeftatem totam parum nutrimenti acquirunt, quoniam fucci, tunc prae- parati, ad nutritionem partium perfecte evoluen- darum impenduntur; unde fit, ut ad veris fe- quentis ufque initium quiefcant , nec ulteriorem poffint praeftare evolutionem, nifi vel deftructio foliorum perfecte evolutorum, vel ubertas nutri- menti efficiapt, ut hac aeftate expandere fefe co- gantur folia, in gemmis infequentis anni laten- tia; quae fequente demum vere effent perficienda. Quae quidem omnia, hucufque in medium a L * 156 nobis prolata, etfi adeo vera & accurata viro- rum clariffimorum obfervatione comprobata funt, ut non fine temeritatis fufpicione in dubitationem poffint vocari: nihilo tamen minus ita comparata funt, ut ratio, fecundum quam ifta omnia fiant, demonftratu longe difficillima maneat. Nam quicunque ad eam indagandam ftudium mentem- que contulerunt, i1! fere hoc tantum animadver: terunt, nil nifi cauffas occafionales ad evolutio- nem partium, in gemmis latentium, praeftandam requiri, 1d quod propolito gemmarum fecunda- rarum exemplo , intelligi poffe contenderunt. Quamquam autem ifta rationis demonftrandae difficultas, fecundum quam commemoratae no- dorum gemmarumque viciffitudines eveniant , non fufpectum reddit obfervationum experientiae- que indicium , quo nixi hucufque oftendimus, fingulas ;in gemma latentes partes fenfim expli- cari: alia tamen fuperelt, nec fane levis dubita- tio , fcilicet de eo, num etiam gemma per fe nodum poffit, & integram plantam protrudere, Cüm enim, uti neminem, nifi in rebus botanicis plane hofpitem ac peregrinum, latere poteft, aliae gemmae folia, aliae flores, aliae utrumque contineant, in nulla vero radices primordia. ze-, periantur: quidam inde dubitandum effe exifti- mant, an jure dici, defendique poffit, in gemma totam plantam ineffe delineatam, minimam illam quidem , fed tamen plane perfectam. Et fane non prorfus contemnenda videtur ifta quorundam dubitatio. Verumtamen cum ramulus plantae vel cum floribus & foliis, vel folia fingula etiam fine radice, tamquam partes toti fimiles, confideran- da ac medullari fucco repleta fint, quo adiuvante vel minima pars plantae cujufdam propagari ac t anÁÁ— 157 radix protrudi posfit; cum porro experimenta ab Excell. Viris, Worrio, 'Tuumnioi0 *) aliis- que inftituta probent , ex fingulis foliis citri, fi- cus aliarumque plantarum gemmis ac foliis , ad- dita nutrimenti & culturae bonitate, arbores totas efle ortas ; facile patere arbitror, omnem iftam dubitandi rationem evanefcere, vereque, gemma integram contineri plantam , defendi poffe, quae, accedente calore alusque causfis externis adivuan- tibus, evoluatur fenfim atque expandatur. $. III. Evolutio folii fucceffiva. His itaque de ortu foliorum praemiffis , * tra- &ationis noftrae defcriptio exigit, ut nuac paullo difünctius oftendamus. quomodo fingula folia , vel minima , gemmis delineata , redeunte tem- pore vernali , motisque per caloris vim fuccis, evolvantur, mutentur, & tela cellulari fecum trada , in membranàm expandantur , nutriantur & plantae ufui inferviant. Priusquam vero ad ipfum hujus evolutionis modum defcribendum accedimus ; refpondendum effe videtur ad quan- dam dubitationem, hac in re nobis occurrentem, cujus fere fumma eo redit, ut quaeratur, utrum Íolu fieurà, quacunque demum fit , jam penitus *) Vid. Lupw. PurrieP Tuüwmwios Perfuch eimer gründlichen Erlüuterung der. merkwürdigflen Begebenheiten in der Natur. &c. HAvyE 1723. 8. 2tes St. p. 110 fq. ubi experimenta , quos modo & a quibus cum fucceffu inftituta fmt, ratione ortus arborum ex foliis & gemmis, multa:& idonea referuntur. EA " "m wh bas E t. ao ins "T E ej «1:58 in gemma delineata contineatur, an in evolutio- ne, vel poft eam formetur? Liceat ergo huic rei paullifper immorari &, quid fufpenfis utrinque rationibus contendi polfit, breviter perpendere. Primum quidem, fi tempore vernali eirca incre- mentum gemmarum oblervationes inftüituimus , figuram foliorum perfecte delineatam deprehen- dimus. Diffectis enim eo tempore gemmis, e. g. Acfculi hippocaftani, ablatisque fquamis folia multifda , quamquam minima, jam in confpe- cum prodeunt , uti & in bulbo tulipae folia jam formata apparent. | Cum vero tunc temporis ve- geratio plantarum jam incipiat, ac evolutio gem- marum, & foliorum aliqua ex parte Jam praefte- tur, figura Senh eorum cum forma, quam tem- pore autumnali praeteriti anni habuerunt , VIX conveniat, fane judicandum videtur , indus perfectionem a progreffu temporis pendere. Qua in re potiffimum MALPIGHII auctoritatem fe- quendam effe puto, quippe qui fucceffivam fo- ]iorum evolutionem ac mutationem a primis ims ; tiis usque ad expanfionem perfectam tam clare demonftravit ;' iconibusque illuflravit, ut lucu- lenter pateat, "figuram foliorum , quae Fe for- mationis in gemma fuerit, a figura , tempore evolutionis; & poft perfectam expanfionem Orta, tam diverfam effe, ut, quicunque autumno ru- dimenta e. g. foli Iuglandis, Hippocaftani, cum folio earundem arborum fequente aeftate com- paraverit , nullam fere fimilitudinem | inveniat, 1mo vix ejusdem arboris, vel plantae effe folium | fibi perfuadeat : id quod & Salicis, Quercus, Ulmi, aliarumque arborum folia comprobant. d *) In lib. cit. p. 22. fq. t. IX. fq. ds w tata at man 159 i^ ES Si quis itaque MALPIGHII icones, &obfervatio- " nes de fucceffiva gemmarum mutatione accura- te cum fuis ipfius obfervationibus contulerit, fa- J cile reperiet, in definienda figurae foliorum cauf- M . fa tam parum dubitationis relinqui, ut fere cum | certitudine contendi poffit, figuram eorum a pro- greffu temporis, calore majori vel minori, aere. & tempeltatum varietate pendere, eamque evo- lutione fucceffiva mutari & perfici, fimulac omnis « v nütritionis vis ad eoram expanfionem impenfa | ^. fuerit. "Ne'véro cui videantur haec cum priori- — ^ ^. bus minime cohaerere, quibus nempe figuram m foli a prima delineatione pendere alferüimus : à fummam fententiae noftrae pauciflimis repete- d^ inus , eamque eo redire dicemus , ut contenda- 1 mus, datat quidem effe ab origine conftantem aliquàm figuram *), eam autem, minimis nunc eorum partibus increfcentibus , tam evidenter di- n. Verfam effe 'a priori eorum forma, ut nuac prote fus eadem habere vix poffint. | Ín qua fententia, quid contrarii, quid dubil fit; nihil fupereffe vi« detur. 'Sublata igitur hac dubitatione, ipfe evo- s Mm lutionis modus eo clarius poterit oftendi, dum- "n modo primum: ad nexum folii cum caudice bre- viter àttenderimus. Unumquodque folitum e cau- dice egrediens, nodo quodam feu bafi, fi ita li- Y -€et dicere, inftru&um effe, dubitari nullo modo : ; poteft; $. antec. cum id non folum in majoribus: E ac petiolatis, fed & minoribus atque feffilibus. L *) Cui fententia etiam illud fávet, quod folium, m . parte fui aliqua, vel erofüm, vel abfciffum prorfus. r nunquam prifinam nativamque formam accipit, ' AR 1 nulla prorfus reproductionis vis fefe manifeftet, — E — . quod quidem probat primo jam ortu certis limiti-- E —— — bus circumfcriptam folii cujusque formam effe.(U.) : ETT — manifefte appareat. | Hoc tuberculum, ex fibris corticis , contextu cellulari intertextis ,- compofi- tum, fenfim attenuatur, ac vel 1n petiolum plus minus craffum mutatur, e quo fibrae & vafa, in eo collecta, feparatim fecedunt, fefe varia ratio- ne diltribuunt, & coftas fic dictas efficiunt, quae in membrana folii ulterius diftribuuntur; vel fta- tim polt eruptionem vafa haec 1n membranam abeunt, qua de re, ad tractationis noftrae feriem non adeo pertinente, alio, loco commodior erit exponendi occafio. Jara videamus de ipfo evo- | lutionis eventu, circa quem relictis omnibus mo- nendum eft hoc, omnes illas cauffas, quae fuc- cos, plantis nutriendis aptos, humi vel in aere elaboratos, perficiant & evolvendis gemmis effi- caciffime inferviant, hoc fuum negotium non re- pentino aliquo impetu, fed lento veluti gradu praeftare, ita, ut vafa ac contextus cellularis non nifi fenfim expandantur , fugantque fuccum, ad nutriendas partes praeparatum. Quemadmodum autem totum hoc evolutionis negotium ab initio tam lenta fuccedit , ut per plures feptimanas, praefertim fi ficca tempéftas accefferit, gemma. rum incrementum vix fentiatur, quamquam ipfa vegetatio. non. prorfus interim ceffet: ita poftea calore folis adjuvante, pluviisque opportune de- cidentibus , faepe nutrimentum una nocte tam large praeparatur, atque. per vafa ad gemmas ad- vehitur, ut.Íquamae, a mole aucta diftentae, de- cidant & folia, perfectionem jam attingentia, tam celeriter prorumpant , ut arbores , frutices atque plantae perennes, praeterito die nullis inftructae fo!iis, altero frondibus ornatae appareant. In quo quidem ftatu perfiftere, crifpata primum, nec perfede evoluta videntur , faltem. non tam *» Mt a T eI A n 161 &elere incrementum capiunt ut antea; fed fuc- ceffive crefcunt, usque dum, una alterave fepti- mana praeterlopfa, pro tempeftatis varietate ul- terius expanduntur, & juftam magnitudinem con- fequuntur, quo f: &o officio fuo demum rite fun- guntur, circulationem fcilicet & praeparationem humorum adjuvandi, ne folia & planta marce- -fcant. Sic per totam aeftatem, nifi variis injuriis laeduntur, usque ad autumnum perfiftunt, nec magnitudine augentur. Quoniam enim ingruen- te autumno vegetatio in omnibus plantis definit, fimulque & fuccorum ubertas imminuitur, & co- loris mutatio infequitur, & rigiditas augetur : exinde accidit, ut propter attenuatam humoris nutritii copiam vafa petioli foliorum collabi, fen- fim ficcitatem accipere, a fibris rami feparari & marcida decidere incipiant. Quod ubi evenit, in id inprimis attentio dirigenda videtur, ut confideretur, utrum in fuperior parte, an in margine foliorum marcefcendi initium fiat; item- que, utrum folia omnium ac 'Bngularum arbo- rum decidant, an vero in quibusdam perfiftant. Iíta autem marcefcendi decidendique | neceffitas » variis. atficere folet folia coloribus: alia enim, ut pyri , pruni atque mori folia colore luteo & aurantio, alia, ut corni, forbi folia rubicundo imbuuntur : alia. contra vanegatum, alia palle- Ícentem , alia dilute viridem colorem accipiunt, qualis maxime in fraxini folus exiftere confuevit. Quod ad cauífas, quibus iftae mutationes pro- ducuntur, attinet, non parum eo conferre vi- dentur atmofphaerae mutationes, inprimis nimia viciffitudinum & ingruendi & transeundi celeri- tas , aliarumque laefionum vel. morborum, V. C. ab tnfedlis effici folitorum, injuria. "Hinc 6 gis Bb 5" ameet | quoque aeftate , fi aeftas paullo diuturnior plan- tas a&ecerit, Ton ficcata folvuntur bafi fua & decidunt; id quod & accedente frigore nocturno accidit, ut de his omnibus Excell. MURR AY. in tractatu quodam perquam accurate expofuit ea- que obfervationibus, afe inftitutis, illuftravit. *) Quo nunc facto itefum prifüna reitituitur novVo- rum, ut fuperius dictum eft, nodorum praefen- tia, adeoque, ficuti fit in omni vegetatione, ata & hic, unde ceperant, ad eundem redeunt omnia circulum. $. IV. Structura. foliorum. exponitur. Explicata hucusque foliorum evolutione , nunc rei naturae pariter ac defcripto tractationis | noftrae ordini confentaneum eft, ut ipfam folio- rum ftru&uram illuftrare &, uade ea oriatur, at- que in quo cernatur, exponere ftudeamus. Quod ut eo diftincüus fieri poffit, quaedam omnino de fabrica partium , plàntam conftituentium , bre- viter praemonebimus. Ex fibris. nempe, qua- . yum primordia , ut in animali corpore , oculos. fugiunt, **) varia ratione difpofitis: ac inter fe ? Vid. xo. Axbx. uvRRAY Cominentationem matu- ram- foliorum. de arboribus cadentium eXpeuden- tem; quam graelegit 4n. Acad. scient. Gótting. conventu publico. d. 4. Mai. inftituto ,, |. cujus. ex- cerpta leguntur 7 den Gütting.. dn: . von ndis Sach. 56. St. 4. GP "T. um Vegetabilis. fbrae «c ortum ENS omnino P fcurum , atque incognitum nuperrimis, edwigii: Viri Tlufiriflimi i in incrementum Phyfiologiae ve- S2 T1315 Matin ran vire | 163 €onnexis, oritut fimpliciffima plantarum fabrica, ad membranaceam faepe indolem accedens. Hae fibrae , quas intercedunt vafa ac contextus cel- lularis, cuticula feu epidermide ac cortice tegun- tur, ex quibus omnibus inter fe connexis ac ef- formatis partes plantarum fingulae componun- tur, & ad vegetationem aptae redduntur, in qua nutritio & vita plantarum , fi ita dicere lubet, vere confiftit. Recenfitarum jam partium ubi- que, fere fimilis fibi, & fequens deprehenditur fucceffio. Sub cuticula nimirum, quae, dum maceratione feparatur, cuticulae animalis cor- poris tam fimilis eft, ut difficillime ab ea diftün- gui posfit, pofitus eft ubique contextus cellula- ris , vafis mirum in modum aintertextus, humo- ribusque repletus , qui nomine. parenchymatis innotuit, & cum cuticula fimul fumtus, corti- cem plantarum efficit... Ec humores quidem par- tim in. vafis progrediuntur, quae intertexta effe notavimus. Vafía vero, humores continentia , ad ligneam & denfam atque in quibusdam parti- bus ad cartilagineam tantum indolem acceden- tia, permagno adfunt numero, eaque diftribuun- tur, colliguntur iterum ac connectuntur varia ra- tione, id quod niotum humorum quam maxime adjuvat, ita, ut, fi anatomica hac in re disqui- fito fufcipiatur, totae propemodum plantae ex vafis meris compofitae effe videantur. | Haec va- forum collectio corpus fic dictum lignofum effi- getabilium. nati , curis fatis uti videtur, & clare expofitum habemus, qui nempe ab obftru&ione & coalefcentia ductulorum tenerrimorum oritur; de quibus uberrime difputandum adeas , Virum Clarifs. ipfum, in Difs. eius. de Fibrae vegetabilis & animalis ortu, Sect, I. 4 Lipfiae 1789. (U.)- T " Nn AA. 164 cit, quod in majoribus inprmys plantae parti- bus, v. c. in caudice, egregie confpicitur, ubi fimul vaforum etiam fibi fuperimpofita. ftrata animadvertuntur ; nec multo a fe invicem labo- . re feparantur, quia fingula, intercedente illa te- la cellulofa, 1nter fe connexa funt. fed ficuti in corpore humano , ita & hic illius telae aliqua re- peritur diverfitas. Quum enim vafa, fic com- pofita, medium quoddam cavum cylindricum fere relinquant ; hoc longe fubtiliore tela, albo plerumque colore praedita, repletur, quam me- dullam dicimus, in qua praeterea tenuior, & nu- triendi facultatem habens continetur liquor. Haec omnino ad fabricam folidarum plantae partium Ípectant; an vero folia eandem habeant cum re- liquis partibus ftructuram, curatior nunc décla- rabit indagatio. . Negari quidem nullo modo poteft, quaedam foliis contingenter ineffe, quae aliquam eorum ab aliis plantae partibus diverfi tatem innuere videantur; cum v. c. folia partim caulem ac radicem mollitie, partim florem craf- fitie fuperare deprehendantur. *) Attamen quo- niam obfervationes & experimenta fatis often- dunt, cuticula fuperinduci parenchymatis flrata, multis intertexta vafis , varia directione difpofi- us, elaborationem , depurationem & perfpiratio- nem humorum iuvantibus, ac medullari fucco repletis: exinde haud temere concludendum ett, firudturam foliorum cum reliquarum partium : plantae *) Vid. Magn. AxTON. GVILIELM. PLAZ Diff.folio- rum in plantis hiftoriam expouentem , Lipf. 1740. . p- 21. $. 10. quae & continetur fingulari libello, qui infcribitur: Organicarum in plantis partium hifloria phyfiologiea , antehac [eor[im Surat expofita, nimc curatius vevifa €? auta, Lipf. 1751.4. — — 165 plantae ftructura convenire. Neque minus hoc inficiari volumus, folia quoad ortum a caeteris partibus differre quodammodo videri, cum non, uti flores ex interiori medullari parte folum, ligno- fo corpore disrupto, prorumpant , fed ex fibris, a cortice fecedentibus , quaedam parenchymatis ftrata fecum rapiant , in petiolo cogantur, & in membrana diftribuantur. Id vere ita fieri, con- firmat maceratio petioli in aqua, quae illas fibras a cortice & libro fecedere, ftratisque, ex paren- chymate deductis, vafa formari , clarisfime no- bis oftendit. Verum ne hoc quidem gravem ali- quam difcrepantiam efficere putandum eft. Nam fuccum iftum medullarem, omnes plantae partes Íormantem , etiam ad ortum foliorum multum conferre, adeo extra omihem dubitationem pofi- tum eft, ut, non nifi conftant sfimo experien- tiae indicio prorfus repudiato , négari unquam osfit. Ramulo enim a cortice feparato, foramen jam fupra $. II. commemoratum, confpicitur , per quod medulla ad folium in gemma delineandum affuit, praeter quod duo alia minora foramina reperiuntur, per quae fila medullaria ad bafin petioli penetrant , feque cum fibris ejus conjun- gunt. Comparatis his inter fe momentis appa- ret, medullam cum fibris five vafculis fimul ad formationem foliorum concurrere. Vafa enim, in petiolo collecta, interdum ex nodo fimplici, qui quidem ex cortice fit, interdum ex interiori arenchymatis lamina , corpus lignofum refpi- ciente & liber dieta, oriuntur. Hoc autem nun- quam fieret , nifi fuccus medullaris corporis li- ofi fibris vires fuppeditaret, fecedendi a cotir- ce & nodum efficiendi, ex quo folium & gem- ma fuo tempore formarentur. Univerfam. hane Tom. I. M firucturae rationem optime nobis patefacit mace- ratio foliorum in aqua, qua in re, julta enchei- refi adhibita, fingulae partes , ea componentes, perluftrari poffunt. Cuticula enim, nii cum parenchymate nimium concreverit, feparatur, parenchyma ipfum diffluit, putredine refolutum; & váfa cartilagineae fere indolis, fic dictum rete foliorum confütuentia, remanent *). $. V. V'aforum in foliis natura € diretiio. Haec nos quafi manu ducunt ad confideran- dam vaforum direcionem, quibus perluftratis quaedam de eorum officio, nec non de humorum, qui in uis moventur , indole adiciemus. |Quo- niam multorum foliorum rete iu duas laminas ope macerationis dividitur, quae intercedente tela cellulari a fe invicem feparantur, prout fcili- cet haec plus vel minus molls adhuc, & fucco repleta eft; non defuerunt, qui analogiam quan- dam inter vafa corporis animalis & vegetabilis inveni exiftimarent. | Vafa enim unius laminae pro arteriis, quae humores adveherent, alterius pro venis, quae reducerunt, habuerunt, indeque, circulationem humorum in plantis eodem plane modo, ac in animalibus fieri, ftatuerunt. Quam ineptum vero fit tale quid defendere, unusquis- que tanto intelligit facilius, quanto fuerit rerum naturalium & plantarum inprimis cognofcenda- rum ftudiofior. Partim enim ftructura vaforum, *y. Hujus rei nec non encheirefium adhibendarnm ulteriorem explicationem vid. in Magn. Lon- wiG, lib. c. P. II. p. 213. fq. ,) Lamm tens nt 167 partim cauffae, motum humorum excitantes eumque Bin ortés : in utroque plane diverfae funt. Corde fcilicet , quod in animalibus ob mufculares fibras propellit adductos, collectosque humores per arterias, pariter ob mufculofam tu- nicam fuam ad eos ulterius promovendos aptas, in minora vafa, ex his per minima ad varia vifcera, in quibus fubtiliores humores, nutrien- dis variis corporis partibus deftinati, praeparan- tur, fuperflui feparantur & excernuntur , corde, inquam , plantae prorfus deftitutae funt. Suctio- nis enim vis ob cellularem ftructuram major eft in plantis quam in animalibus, qua opitulante attractos ex terra & aere humores nutritios evol- wunt ac praeparant ita, ut ad confervationem ipfarum aptiores reddantur. Cum haec ita fint, vafaque potius cartilagineam quam aliam indo- lem habeant, denique cum & experimentis conftet, per eadem. vafa defcendere humores , per quae afcendere foleant, patere clariffime ar- bitror , directionem vaforum ac indolem. humo- rum, in lis movendorum, plane aliam in plantis, quam in animalibus effe debere. Quod ad pri- | mum attinet, cum ob fubtilitatem partium pauca cultro disquirere , falem non diftincte, liceat; maceratione fane opus eft, qua rete kalierisn fic dictum efficere poífumus, ex quo directio vafo- rum optime confpicitur, eorumque diftributio clarffime animadvertitur. — Cuticula itaque ac parenchymate deftructis, videmus, vafa majora, denfa, dura & ad ligneam indolem accedentia, ex minoribus compofita, in petiolo colligi. Hic fulcrum foli fifüt, ac vel planus eft, vel teres feu cylindri formam habens, vel ab una parte convexus , ab altera concavyus ji atque. iu truncus M 2 princeps vaforum per mediam membranam recta afcendit, emifiis ramis lateralibus, qui in mino- res & minimos iterum difpefcuntur ramulos , ratione ortus ac directionis valde diverfos ; in cujus rei differentiam in fequentibus paullo difünctius inquiram, ubi de figura foliorum, a coftae divifione pendente, exponere Ponabon Haec vafa, contextu cellurari inter fe connexa, mn faperiori lamina retis fere omnium folio din cylindrica funt; uti hoc ex obfervatione infüituta patet & fententia Magn. LupwiG *) confirmatur. His itaque. cylindricis vafis adhaerent inferioris laminae vafa, plana atque arcte adpreffa, nec tam tereti figura, quam fuperioris praedita; unde omnino duplicis generis vafa primo intuitu effe videntur , quorum & officium duplex effe, exin- de fere colligendum fit. | Verum, cum haec di- . verfa eorum figura potius a partibus diverfis, ea componentibus, pendeat, ac officium eorum unum idemque fit; unusquisque intelligit , id. exinde plane contendi non poffe neque defendi. Su- periris enim laminae vafa ex corpore lignofo conftructa funt, cujus fibrae femper cylindricam figuram ideo referunt, quod in media fua parte telam cellularem, medullari fucco repletam, con- tinent. Inferiotiis vero laminae vafa , prout ob- fervatio affatim confirmat, ex libro oriuntur , cujus fibrae planae & puembramns fimiles funt ; unde fit, ut membranam feu laminam latam po- tius fiftant retis inferioris vafa, quam canales cy- lindricos. Omnia haec vafa fimul cum cuticula, ut in reliquis plantarum partibus, radice, cau- dice, fru&u, contextu cellulari ad fimilitudinem *) Vid. 1. c. P. II. p. 216. 169 veficularum difpofito, inter fe invicem connec- tuntur; quae, a MaALPIGHIO utriculorum no- mine infignitae , afcenfum humorum e terra , nec non eorum elaborationem & motum quam maxime adivuant. Cavis vero canalium fupe- »rioris laminae praecipue fuccum medullarem ineffe, indicat non modo medulla, per foramen ad ortum gemmae pofitum , intrans , fed ipfa quoque delineatio folii in gemma, ejus evolutio & incrementum , denique propagatio plantarum per folia; quae omnia non fierent, nifi fuccus medullaris , cujus ope omnes ac fingulae partes plantarum formantur, in vafis corticis & paren- chymate praepararetur, & ad fingulas partes adeoque etiam ad folia penetraret. Supereft unum adhuc genus vaforum confiderandum , nomine trachearum a |VlArPIGHI1O *), vaforum aereorum a GREwIO **), vaforum fpiralium a recentioribus, infignitum ***), ac praefertim dis quirendum, num 1n foliis ita. ut in reliquis plan- tarum partibus iftud adfit nec ne. Inter veteres laudati jam Viri ejusmodi vafa in foliis detexe- runt, variaque experimenta ea de cauffa inftitue- runt, quibus a CIl. Viris, BoNNETO |) & REr- CHELIO TT) repetitis & numero auctis, clara in *). V. l. c. p. r4. & t5. t. VII. f. 29. m Ep C, De 73, *""*) Vid. Cl. pu HAwEn pu MowcEavu, Phy/ique des arbres. Paris 1758. P. l. p. 42. b. Rgrcuxr:: diff. de vafis plant. fpiralibus. Lipf. 1758- 4. p- 37- ]) Vid. CuaRr. BowwET ,. Recherches fur. l'ufage de Feuilles dans les plantes, &c. a Gotting. & Leide. 1754. 4. prem. memoir. - 1t) Diff, cit. exper. V. VIL. IX. iac A *7O luce pofitum eft, non folum reperiri in foliis ejusmodi vafa, fed etiam vere vafa fuccifera effe; | i. e. talia, quae nutrimentum per radicem ad fo- | hia, reliquasque partes plantae advehant, iterum- | que elaborent, nec aerem, uti veteres quidem | putarunt , in ife fufcipiant. *. . Direé&o vero | omnium omnino vaforum non in omnibus foliis. | eadem eft, fed in unaquaque fpecie unius ejus- | demque generis admodum diverfa; unde fumma | varietas foliorum partim ratione figurae, quae | potiffimum a diftributione eorum in membrana pendet, partim ratione fuccorum , quos vehunt, | obfervatur. Quod jam ufum horum vaforam Ípedat, in animali aeque ac vegetabih regno unus idemque eft, & in eo cernitur, ut humores ad quasdam partes determinatas vehant, ubi per varia organa, paffim collocata, elaborantur, mif- centur, perfectiores & ad nutritionem aptiores redduntur. Quo ofhcio in animali corpore varia vifcera, glandulae ac uis fimilia corpora fungun- quae quidem in vegetabilibus deficiunt , nifi forte folia ut talia vifcera confiderare ve- lis **) Succi enim, in terra praeparati, a radi- *) In quo quidem & Illuftr. Bonnuetum &. Reiche- lium & Moldenhaverum , quique ex eorum par- tibus fteterunt erraffe jam plane evictum eft, vel ex fummi viri Zedwigi; accuratiffimis experi- mentis, (v. Diff. cit. p. 19. Seq.) quibus probatur. 'Tubulos quibus fpiraii itinere circumferuntur fu- niculi filiformes , folummodo aereum, iftud vero nutritium fluidum utrumque e pabulofi loco. hauftum continere. (U.) | **) Verofimillimum equidem videtur folia füccis plantarum elaborandis-mutandis &c. potiffimum infervire , etiam , ut organon fe & excretionis| confiderari optime poterunt, nec certi cum pul-| Poen nero 171 eis fibrillis. fufcipiuntur , binc per vafa caulis aícendunt, & in contextu cellulari quiefcunt , vel faltem lentius moventur, fuguntur exinde a vafis minimis , progrediuntur per ramos ad folia, quae €os particulasque , patulis vaforum orificiis ex aére attractas, mifcent & ita combinant, ut ad evolutionem :;»varum partium & nutritionem earum impendi poffint; qua peracta per eadem vafa reduci, contextum cellularem iterum re- plere, & partim. defcendere, partim fub forma vaporis fubtilis exhalari folent: qua in re per- fpiratio plantarum , quae phyficos tantopere exercuit, pofita eft, quae & odore, quem a fe fpargunt, & experimentis, variorum opera infti- tutis, confirmatur. Ex odore enim colligimus, particulas fubtiles oleofas fecedere in auras, 1deo- que orificiaa vaforum in folis pateant neceffe effe: quid? quod Cl. pu HawEL alique folia atmofphaera adeo cingi, fe, oculis armatis adiu- tos, obfervaffe declararunt. Experimentis vero, peripirationem per poros foliorum praeftari, in- primis Cl. Hares *) & GuETTARD **) compro- barunt, eamque, uti GUETTARDUS inprimis monibus animalium analogiam faltem deprehen- dere inept tum erit ex plethora perit planta fuc- culenta ,^ quam foliis privaveris , maxime fo- liorum fuüperficies aequali, & maxime pulmonum fuperficie, & tum ad a&rem recipiendum, tum ad excernenda fuperflua quammaxime apta. (U.) *) Vid. Ei. Pzgetable Statick , Lond. 173r $8. C. I. verfion. gall. Paris. 4. 1755. p. 26. '. d Vid. e Obfervat. fur les plantes. "lom. L. a Paris. 8.^1747. in praef. p. XXXV, & Memoir. /.. de l'Acad. roy. des Sciences, l'Ann. 1745. P. ^: 261. 275. fq. a 2 172 oftendit, glandulis in fuperficie foliorum pofitis, eodemque officio, ut glandulis in fuperficie fo- liorum pofitis, eodemque officio, ut glandulae animalis corporis fungentibus, & pilis 1b1 repe- riundis adiuvari. Hos fecutus & ulterius adeo progreffus eft Cl. pu HawEL *), qui oftendit, duplicem inveniri in plantis per'oirationem , in- fenfibilem & fenfibilem **).. Sed cum etiam fo- liorum vafa infpirent, adfíint in us neceffe eft organa abforbentia rorem , vel aerem humidum, quae fingulare inde nutrimentum plantis praepa- rent; id quod etiam experimenta Viror. Cl. pu HaAnEL, |VlAnií0 TTI, HarEsir, IVIILLERI atque BoNNET! egregie illuftrant. Num vero fuperior foliorum fuperficies tantum perfpiret , inferior autem 1nfpiret, nondum argumentis fatis firmis, nec experimentis certo confirmar] potuit; inte- rim tamen hoc experimentorum ope cognofci- tur, perfpirationem & infpirationem. ipfam. i foliis locum habere. | Quodfi enim planta quae- dam, cui omne alimentum detractum eft, in loco, quem nulla afficit humiditas, pofita fervatur: ac- cidit , ut, paucis diebus interjectis, folia flac- - *) L. c. p. 152. Senfibilem perfpirationem vocat ex- cretionem materie tenacis, «& refinofz ut in Fraxinella, Vid, & Comm, Lipf. Vol. VIII. P. I. p JE **j Nuperis Cl. Ingenhoufz aliorumque clariffimo- rum virorum experimentis , & obfervationibus probabile factum, foliorum fuperficiem fuperio- rem magis exfpirationi , inferiorem infpirationi infervire: per diem & luce folari exfpirationem longe uberiorem, quam vero nocte, illam fa- lubrem ex aere pure dephlogifticato , ^ hanc nocturnem ex impuro phlogifticato conftare. (U.) — 1 cefcant , & planta tota, quae ab initio fuccum jam in vafis colle&um, ac elaboratum in. ufum fuum convertit , paullatim flaccida fieri incipit. ]am fimulac folia fuperiora tantum in vas aqua plenum immittuntur, caulis & folia iterum. vi- gere incipiunt, interfütia cellularia replentur fucco, & fuperficies adeo terrae, cui immiffa eft planta, humiditate jrroratur; quae omnia clare probant, vaforum oftiola fugere fluidas illas par- tes, five in aere, five in aqua reperiundas , a uibus vigor & confervatio plantae pendeant , hasque, cum inverfa ratione nutriatur planta, per eadem vafa defcendere, per quae alias afcen- dant. Quod vero ad conditionem humorum, plantas nutrientium, attinet, notandum eft, vel aqua pluviali, vel fontana , humo infufa, plan- tas refici, unde nobis enafci poffit fufpicio , dum- modo reforpti humores aquofi ad. plantam tran- fierint, & per vafa foliorum circuitum abfolverint, eos folos nutritioni faciendae fufficere. Sed fi rem paullo attentius confiderare inftituimus , non poffumus non animadvertere , illos fuccos non mere aquofes effe, fed omnino partibus fa- linis, terreis & oleofis fcatere, quae quidem pro diverfitate plantarum diverfa mixta fint ratione: id quod a ftructura vaforum radicis, caudicis,. ac praecipue foliorum, in omnibus plantis alia, pendet; quibus humores aquofi cum reliquis mifcentur, evolvuntur, fimulque cum particulis aereis reforptis digeruntur, atque ita combinantur, ut folia, quamquam cum pulmonibus animalium minime comparanda fint, certe tamen ut vifcera ac organa plantarum confiderari poffint , quae earum -vegetationem ac evolutionem praeftent & unicuique plantae fuccum nutritium praepa- 174 Y A —S parent, qui fapore in plurimis faltem , nifi in omnibus, differt & vires varias pro varietate plantarum , fiin arte falutari adhibentur, fuppe- ditat. Hujus, elaborationis cauffae in. vafis. ac parenchymate corticis praecipue quaerendae funt *), quippe quod ob cellulofam ftructuram rae caeteris ad eam perficiendam aptum eft, quod exemplo fuo illuftrant folia feminalia & ra- dicalia, quae ob fpongiofum habitum, & paren- chyma .copiofiffl$am ad evolvendas reliquas partes nutrimentum praeparant. $. VI. Comparantur folia plantarum. amarum C3 perennium. Quamquam autem ea, quae de foliorum ftru&ura hucusque propofuimus, ad omne omni- no foliorum genus, quodcunque demum fit , ap- plicari commode poffunt ; magis tamen & evi- dentius ad plantarum perennium folia referenda funt, quae nempe gemmas ex radice & caudice fingulis annis protrudunt , novaeque quafi re- deunt. Cum fcilicet aliae non paucae reperian- tur plantae, quae non, ut illae, tempore autum- pali vires in radice colligant, vegetationem fe- quentis anni perficiendi, fed quae, vernali tem- pore ex femine ortae, una aeftate folia, flores, fructus & matura femina. perficiant & propterea annuae dici foleant, haud difficile eft intellectu, *) Vid. Magn. Lupwza.]. c. P.lI. p. o19. Ejus. Pro- gram. de elaboratione fuccorum in plamtis im univerfum P. I. Lipf. 1768. p.19 & 12. propagationem plantarum non uno eodemque fieri modo. Quod difcrimen cum profecto ad- modum gravae habendum fit: operae pretium fuerit, iftad paullo diligentius perpendere &, quomodo harum plantarum Ííolia quoad ortum & quoad, ftructuram ab aliis difcrepent, breviter difpicere. Quod ad primum attinet, in caule annuarum plantarum nunquam, ut in arboribus & fruticibus, nodus, ex corticis fibris feparatis, ac iterum inter fe unitis ortus, obfervatur, ex quo gemmae foluferae prorumpant; fed ad ortum ejus loco bafis illius quaedam fibrae fubtiles ad fimilitudinem plumularum hinc inde confpiciun- tur, & produ&tiones partis medullaris effe viden- tur, quae ab copiam humorum, in plantis an- nuis propter laxum contextum cellularem, faci- lius, quam in perennibus fefe accipiat) per ftrata fibrarum valde mollia protraduntur & petiolum folii, f1 adeft, in inferiori parte circum- pofitae , Mbdedentibus cauffis externis, vegeta- tioni faventibus, interdum , fed raniffne; fir- miores redditae, efficiunt , ut planta, in ramos laterales extandatur; uti hoc in Aftere Sinenfi, aliisque annuis plantis obfervare licuerit. Nun- quam itaque alio modo verae gemmae in annuis plantis locum habere poffunt, nifi femina pro is habeas, per quae plantae novae, in iis de- lineatae ,. propagentur & fucceffive evolvantur. Strudtüram vero foliorum 1n iis fi confideres, et- fi vix aliquam difcrepantiam partium , ea com- ponentium , reperias: hoc tamen negari nequit, » majorem effe foliorum in annuis quam in. peren- nibus plantis mollitem , 'majoremque in illis, quam his, fuccorum ubertatem : unde etióm fit, ut difquifitio eorum up difficilior redda- 176 gmunrumv Rye tur. lMacerationi enim fi fubjiciuntur, ob vafa multo fubtiliora, ac contextum cellularem copio- fiorem, ac majoribus unterfütus conflatum , omnes partes, quoniam multo laxiores funt, quam 1n perennibus, fimul putredine refolvuntur, nec eorum quidem foliorum rete ullum poteft effici, 1n quibus quamdiu viridia. fint, diftribu- tiones vaforum optime diftingui poffint, quo- niam fere ex mero parenchymate compofita funt, & exinde etiam multo celerius crefcunt, quam arbores & plantae perennes, in quibus ligneae fibrae firmiores reperiuntur. Differentia porro plantarum annuárum & perennium in eo cernitur, ut illarum folia, fimul ac flores pereant, ac fru- ctus maturi DN decidant & deftruantur, harum vero folia longe poft, flore ac fructu jam perfe- ctis, perfiftant. In univerfum autem, quicquid de tota hac re contendendum fit , id mihi qui- dem hac veluti fumma commode comprehendi poffe videtur, ut dicamus , plantas perennes & annuas ratione partium, cas componentium , fibi efle fimillimas, earundem vero diffimilitudinem ac difcrepantiam in vitae termino, mollitie & fin- gularum partium incremento effe pofitam. '$. VII. Petioli ortus €9 progreffus. "Totius folii ftru&ura, ortus & expanfio ex antecedentibus quidem intelligitur, praecipua ta- men diverfitatis figurae ratio in fibrarum & va- forum, duriorem quippe folii partem componen- tium, "ulterion conjunctione pofita eft, quae ca- propter nos cogit, ut ad confiderandum petio- Bh ES A V MTEATCADI STRE n Dt 1» SAM EUM ^ RE 20 m MN fv — —— 177 ium vel eam partem, qua folium caudici, reli- quisque partibus plantae adhaeret, progredia- mur, fiquidem ille praefens fi fuerit, petiolato , fi abfens, fetfili folio nomen dideri Jam fupra $. III. declaravimus , vafa quaedam ex corpore lignofo deducta & tela cellulari inter fe connexa, e caule, nodo formato , prodire atque in trun- cum. colhgi, qui petiolus. feu ftipes dicatur & cui folii membrana infiftat. Exit itaque petio- lus ad latera caudicis, vel rami, vafis primum laxius difpofitis, deinde vero ardius cohaeren- tibus & tuberculum efficientibus , quod bafin petioli confütuit, & in quo omnis vis nutritia quafi colligitur , ad ulteriorem expanfionem effi- ciendam neceffaria. : Quod tuberculum omnium optime in foliis, autumno deciduis, demonftra- tur, ac non folum nexum petioli cum caule, fed & latam bafin, qua caudici adhaeret, declarat; unde clarum eft, petiolum non tam ut partem effentialém caulis, quam potius folii effe confi- derandum , cum fimiul cum eo folvatur ac de- cidat. Vafa haec fic collecta attenuantur in pro- greffu usque ad eum locum , ubi membrana fo- lu fefe expandere incipit , vafaque i in ea diftri- buuntur, uti hoc fequens confirmat obfervatio. Si nempe petiolus transverfim, ubi exit ex cau- le, diffecatur, ita, ut ne gemma futuri anni, femper arcte adpofita, ullo modo laedatur; fta- tim in confpectum prodeunt veftigia diffectorum vaforum, formam punctorum habentia & ratione fitus ac figurae admodum diverfa. Reperiuntur enim, fi numerum quidem fpedes , vel unum, tria, quinque, feptem,. vel plura in parenchy- mate pofita; ratione ordinis vero difpofita funt, vel femilunari.modo , ubi plura vafa, laxe co- & e^ Ac NV w NE. "T E 178 E haerentia mediante tela cellulari, collecta obfer-. vantur, ita tamen , ut oculus armatus in. unico "vifo oftiolo fine alus adminiculis naturam vafo- rum. ibi occurrentiuni , vel conjunctorum non fa- - tis diltincte valeat definire, id quod potiffimum ibi obfervatur, ubi petioli rotundi exiftunt: vel etiam tria in una linea pofita funt, aut quinque vel feptem ejusmodi punctula, ubi medjum fem- er maximum, duo lateralia vero minora effe folent. 'Tribus orificus vel ordinibus vaforum plerique foliorum petioli oriuntur, plura deinde confpiciuntur oftiola in. plantis, folia vaginantia, feu amplexicaulia gerentibus, in quibus fiructu- ra plane fingularis animadyertitur indolis, . Vafa enim quaedam corticis recta continuantur via, & 'caudicem , quem circumdant, deinde firmant, antequam in membrana folii diftributa. fuerint. Vafa petiolorum , quicunque demum fit ordo eorum vel difpofitio, primum tenerrma funt, tela deinde cellulari connectuntur, firmantur & varia fub forma in truncum colliguntur. Si nem- pe in cylindrum coguntur, petiolum. teretem confütuunt; fin femicirculari ordine. difponun- tur, tunc petiolum, fuperiori in parte conca- vum, in inferiori fuperficie convexum, efficiunt. Ab horum vaforum conjunctione pendere quo- que differentiam folii fimplicis, atque compofiti, . fi rem accurate contemplamur , non obfcure in- telhgimus. In fimmplicibus. cofta princeps. cum lateralibus fuis cofüs membranam folii percurrit; in compofiis im ramos dividitur , priusquam membranam attigerit Haec autem petiolorum divifio , quatenus conipolita folia efformat, nos purum nunc detinebit cum tale folium fequatur naturam fimplicis,. poffintque ac debeant ad il- ut f tetra 179 lud referri; quae de petiolató folio afferuimus, cujus uti & feffilis formatio pleniorem expoftulat disquifitionem. $. VIII. Folii feffilis ac petiolati. differentia, Producta itaque corticis vafa, in petiolo coeuntia, fi ad membranam folii accedunt, ite- -rum dividuntur ia fafciculos minores , qui, a fe invicem divergentes, ad apicem folii excurrunt. Medius ramus femper maximus eft, ac dicitur cofta. media feu princeps, ex cujus utroque la- tere exeunt duae, tres quinque vel plures coftae, laterales dictae. | Si vafa, antequam in membra- nam abierint, in truncum colliguntur , oriuntur folia petiolata , i.e, quae petiolo praedita funt; fin vero ftatim poft eruptionem ex caudice iu membranam abeunt, nec antea in truncum col- liguntur, oriuntur folia feffilia, quoniam caudici fine ullo petiolo infident. | Sunt, vero recentio- rum, qui tertium quafi & his intermedium, genus con(tituunt, quod fubpetiolata folia fub fe com- prehendat: quoniam vero illud propter exigui- tatem petioli tantum diftinguunt , commode hoc ad petiolata referri poterit, fj, quae de membra- nae exortu a nobis commeraorata eft conditio, mite perpendatur. Jam folia fingula duplicis hu- jus generis coníiderantes, varias effe fpecies in- venimus , quarum quidem figuram paullo :cura- tius declaramus. Ad feffilia plerumque referen- da funt folia linearia, lanceolata ,' amplexicaulia | Ac vaginantia omnia, nec non fic dicta decur- xentia Inlinearibus, qualia in multis plantis, 180 MECMEDEIEN TEES praefertim graminibus, atque his fimilibus ani- madvertuntur, media cofta usque. ad apicem pro- 'greditur; craffior quidem reliquis, nullas tamen ramificationes laterales emittens, quoniam omnia vafa, ex caudice fecedentia, parallelo modo cum media cofta membranam folu percurrunt ; unde etiam fit, ut folia linearia non in tam latam fe expendant membranam, quam alia; quod etiam valet de lanceolatis , in quibus firiae fimiles, decurfum vaforum parallelum fiftentes, & in apice folii convergentes obfervantur ; nec non de lan- ceolato linearibus , qualia funt v. c. in Ranun- culo flammula. In amplexicaulibus , quorum quidem ortum $. antec. quodammodo comme- moravimus, cofta media nodo quodam lato, caudici arcte adpreffo, oritur, unde exiftit pro- ceífus vaginae cujusdam membranaceae , totum : caulem ambientis ac cingentis, ut hoc in Poly- goni perficariae folis nobis licuit perfpicere: ex nodo illo protenditur cofta media recta per folium fine evidentibus ramis, exceptis iis, qui eodem tractu cum cofta principe progrediuntur. In vaginantibus ambitus caulis totus nodo quo- dam prominet , ita, ut fafciculis fibrarum , recta adfurgentium ,. circum circa egrediendi libertas. fiat, qui, etfi ab origine parum a fua directione deflectunt, protinus tamen eam redeunt &, cum ad caudicem , ut ia umbelliferis plurimis, vel ad culmum, utin graminibus , cerealibus , & confinibus plantis recta adfurgant , nunc caudi- cis aliquam partem vaginae in modum cingunt, deinde vero iterum coeunt, a caule abeuntes, reliquam folii membranam, linearium membra- nae fimilem, efformant. (Cum his fimilitudinem — habent folia arundinis , quae quáfi triquetra funt, . ante- €—— . K8f interius plana , pofterius coftam elatiorem ac romimentem habentia. Striae in anteriori parte parallelae, texturam internam mere cellularem & feptis diftinctam definiunt. Horum foliorum varietas etfi multis adhuc exemplis, ut Butomi atque lridis pfeudacori foliis. declarari poteft : tamen, cum in effentialibus conveniant, ad de- currentia folia, quae huc pertinent, progredior. Dicuntur autem ea decurrertia , a quorum mem- brana particula lateralis non adeodolü latà de- currit in caudice, funtque ratione diftributionis nervorum , feu coftarim vere feíffilia folia, nec coftae laterales in gs, nifi parallelae, obfervan- tur. Decurrens itaque pars tota membranacea eft, hocque fingulare habet, quod aliqui, fed teneriores fibrarum fafciculi, a principe cofta fe- cedentes , hinc etiam magis confpicui, illam membranam fulciant atque firment. $. IX. Folii petiolati varietates. Sed relinquamus nunc eam tractationis par- tem , qua varias foliorum feffilium formas confi- deravimus, & cum aeque magna diverfitas pe- tiolatorum " deprehendatur , ad hanc quoque de- clarandam nos convertamus. | Fundamentum ifüus divifionis nii vaforum collectione in petio- lo plus vel mimus longo , antequam membrana- cea pars folii formari incipiat , Jam fupra declara- vimus. Noftrum itaque nunc eft disquirere, quo- tuplici ratione fafciculi illi vaforum fefe in mem- brana diftribuant, anaftomofibus uniantur, & uno verbo ad formandam variam foli figuram diri- Tom. £, N | 182 gantur. Jam fi & in folis virentibus & reti poft Xnacerationem relicto , diftributionem vaforum curiofe confideramus : «haud: difficulter. invehi- mus, mediam coftam in plerisque eadem ratio- e, quain feffilibus, difpofitam , eo tamen dis- crimine, ut ex ea vel horizontaliter, vel alterne vel oppofite rami minores a latere excurrant, per membranam folu a principio ejus usque ad apicem ,. e quibus minimi iterum ramuli, anafto- mofi verfus marginem iuncti, vel recta (ietanas ftomofi eum attingentes deflectantur. Hanc ve- ro rem certo definiendam effe , ita,.ut v. g. in citri foliis omnes ramificationes fibi oppofitae , vel in pyro alternae egredi dicantur , ut quidam fe obfervaffe dicunt, vix ftricte i afferendum videtur, cum leviores ejusmodi obfervationes nihil admodum hac in re definiant, & contra ea a potiori denominatio fieri debeat. Alia diftribu- tionis ratio nititur numero ramorum e petiolo exeuntium, prout nempe fimul cum petiolo, per medium folium continuato, tres, quinque, fep- tem vel plures rami ex illo egredientes adfunt. Si tres egrediuntur, plerumque parallela ratione progrediuntur cum cofta media, eodem modo ut in folus linearibus, qus de re , ut eo magis inclarefcat, ftatim exempl um adjiciemus Planta- ginis folio angufto, quam C. BAv H1NUS in Pi- nace trinerviam dixit, in qua tres coftae, paral- lelo mcdo decurrentes, reperiuntur, quae utique efficiunt, ut folium multo angultus, quam m altera fpecie evadat, quoniam , ne Anis mem- brana expandatur , hae coftae motum humorum intra limites continent. Ex his itaque apparet, veteres jam hanc diftributionem coftarum atten- diffe ; quamquam caeterum C. BAUHINUS in eo 183 forte erravit, ut exinde nomen fpecificum defu- meret, cum in Plantaginis hac fpecie , fallacem efle coftarum numerum , recentiorum obfervatio- nes docuerint. Saepe enim in Plantagine latifo- folia, cujus folia ex mente C. BAUHINI quin- que nervis , magnitudine aequalibus & membra- nam transeuntibus , inftructa funt , folia minora eaque rotunda , cum reliqua ovata fint, tres oftendunt nervos, contra ea in anguftifolia plan- tagine quinque coftae, quin interdum a latere veftigia fextae, imo feptimae coftae obferventur. Quod cum potiffimum ubertati vel inopiae nu- trimenti haud dubie adfcribendum effe videatur: LINNAEUS pariter ac reliqui botanici recentiores hoc nomen triviale, ut dicunt, dubium in con- fütuendis plantarum fpeciebus plane omiferunt, & anguftfoliam plantaginem quidem lanceola- tam , latifoliam vero majorem appellarunt. *) Neque vero ilte parallelus coftarum progreffus, hucusque breviter defcriptus , folus eft hac in re attendendus, fed alia etiam fupereft ratio , qua tres nervi, ex petiolo egreffi, in membrana folii diftribuantur, quam & ipfam nunc paucis confi- derabimus. In quibusdam nempe foliis progre- ditur media colta usque ad apicem, & duae latera- les retrorfum flectuntur, exinde folia haftata, tri- angula & cordata oriuntur. In haftatis media cofta femper maxima eft, laterales duae minores, ex petiolo egreffae, retrorfum flectuntur: ad quam *) Vid. rriww. Sp.Pl. Holm. 1762. Ed. II. T. T.:p. 163.íq. quamquam non negandum eft, Eum, ubi numerus trium coítarum conftantior eft, no- tionem hanc retinuiffe, ut in Arenaria trinervia l. c. p. 605. Schreb. fpicil. Fl. Lips. p. 29. fub fine. j Y p. ^ ^ L] rem ex phaenomenis declarandam maxime ido- neum praebere poffunt exemplum folia Sagitta- rae, quae fimilitudinem fimul foliorum haíftato- rum & triangulorum optime demonftrant. Hujus enim folia tres nervos habent, quorum medius usque ad apicem folu progreditur, duae latera- les vel potius inferiores retrorfum in cufpidem, nervo medio recta afcendenti, & longiori fimilem, excurrünt, ita, ut tres apices folii propemodum trianguli formam efficiant. Idem valet de folio Calthae paluftris, in quo coftae eodem modo funt directae, quo in folio haftato, Sagittariae, Salviae canarienfis , vel fimilis plantae; una fci- licet media furfum , duae deorfum flexae, in membranacea parte laterali fefe diftribuunt ita atque expandunt, ut illae auriculae dependentes aequent fere mediam folii totius partem. Cum his folia cordata magnam habent fimilitudinem, quippe quae oblonga inftructa cufpide atque in- feriori in parte auriculis praedita funt, & quorum adeo cofta, aeque ac haitatorum triplex fit ne- ceffe eft. In eo autem differunt, quod, qui ex petiolo recta & ad apicem folii dirigitur, ramus craffitie fuperet laterales inferiores & reflexos , ex quo non folum fubrotunda redditur folii fi- gura, verum etiam ab haftato folio difcrepans, in quo fcilicet laterales rami medio aequales ra- tione craffitiei obfervantur. Quae quidem ani madverfio ficuti botanicum hiftoricum infiruit, ut foli figura, ex his conditionibus confüituta, utatur ad diverfas generis fpecies definiendas: ita phyíicus etiam exinde poteft intelligere, quare cauffae, fuccos moventes, in explicanda & for- manda foli figura efficaces fint. Polygonum fagopyrum ífolia haftata habet, quae, nifi auri- untmeatnu 185 culae nimis cufpidatae funt, fed potius rotundae, cordiformia quoque dici poffunt ; nec non ad triangulorum formam accedunt , fi tres apices la- tera aequalia efficiunt. Atriplicis folia quoque fere triangulorum nomen mereantur , nifi auri- culae in iis haud dependentes efficiant, ut ver- fus apicem lanceolata fiant. Hae igitur fere funt primariae diftributiones coftae triplicis, qui- buscum aliae, quae adhuc fuperfunt, facillime poffunt comparari. Singulare tamen reftat bre- viter defcribendum foliorum genus, peltatorum fcilicet, quorum fuperficiei inferiori in media fere parte inferitur petiolus, plerumque tres majores ramos emittens in membranam, minoribus duo- bus vel pluribus, inter majores egredientibus, ut in Ricini communis & Tropaeoli foliis obfer- vari poteft, quorum coftae diftributiones hac ex cauffa huc utique referendae funt. $. X. Ulterior co[flae divifio confideratur. His itaque de varia coftae triplicis divifione difputatis, progrediamur nunc ad confiderandam . ulteriorem coftae in quinque, feptem, vel plures ramos diftributionem , unde angulata, lobata, palmata, aliaque variae figurae folia oriuntur. Atque hic primum omnium id attendendum effe videtur, fi quinque nervi immediate ex petiolo egrediantur , in folii membrana recta fe expan- dentes , medium effe maximum , quatuor late- rales donum decrefcere, hac habita ratione, ut duae, petiolo proximae, minimae fint. Exinde efficiuntur folia quinqueloba, quod v. c. IMalvae 136 vulgaris exemplo poteft illuftrar : caeterum aft n-rvi in,his folis ufque ad apicem progrediuntur, nec ull ali tantae magnitudinis ibidem. obfer- vantur. Durectio eorum & anaftomofis minorum ramificationum quam maxime varia eft, & lobos efficit in aliis rotundos , fubrotundos , acuminatos vel alius figurae. Huc fpectant & folia angulata, quae plerumque nervos quinque ex petiolo egredientes , interdum tantum tres, fed & feptem vel. plures habent, atque pro hujus numeri diverfitate diverfam etiam formam acci- piunt. Etenim fi quinque adfunt ejusmodi ner- | v1, tum exiftunt folia quinquangula, cum nempe unusquisque nervus in tenuem cufpidem definat, cui fe accommodet membrana folii, indeque | quaedam partes promineant: fin tantummodo tres, oriuntur folia triloba, ut in Hepatica , quae | formam folorum quafi coalitorum referunt : quodfi demum feptem vel plures adfunt, folia funt multangula , in quibus prominentes cufpi- des infignes funt, cujus re! opümum exemplum praebet Acer pfeudoplatanus , in quo coftüis an- gulos , & fegmenta foliorum con perfpicue in- telligere poffumus. Ad hanc claffem porro re- | ferenda funt folia palmata, tum formari folita , cum nervi hi, quoruin plerumque quinque funt, fegmenta varia membranacea, fibi aequalia , poft egreffum ex petiolo ANM ac jufta magni- tudine a media cofta ad TN femper minora evadunt. Eodem modo oriri folia pinnatifida , finuata, horumque varietates, nec non laciniata, diffecta aliaque, facile patet, quae ultima tamen | nec non multifida potius tunc oriuntur, fi feg- | menta illa majora minoribus iterum dividuntur. in alius | qmm pm 187 $. XL Margo folii ejusque differentiae. Confiderato nunc petioli egreffu ac diftribu- tione in membranacea folii parte fupereft, ut de ulteriori directione ramorum ejus, horumque conjunctione partim ad marginem , partim ad apicem agamus. In qua quidem re düo omnino occurrunt, quibus confiderandis paulifper 1mmo- remur. Etenim vel rami ex principe cofta orti, fine luculenta aliqua anaftomofi, ufque ad apicem folii, & marginem progrediuntur, vel, antequam ad marginem accedunt , anaftomofibus utique notatu dignis inter fe conjunguntur. Haec igi- tur anaftomofium ratio, quamquam vix atten- denda effe videtur, cum fupra jam, cauífas, cum impetu quodam ífíuccos in plantis moventes, deeffe, & hinc omnem figuram arbitrio quafi. va- forum majorum, vegetationem adiuvantium , re- lidtam effe, dixerimus : tamen, cum per hos minimos ramulos, eorumque conjunctionem ex- panfo foli ac inprimis inaequalis impediatur ac cohibeatur, tanto minus negligi a nobis prae- termittique debet, quanto gravius & obfervata dignius eft folu integri, crenati atque dentati difcrimen , in. ea re maxime pofitum. . [taque ante omnia de margine folu integri videbimus, & quae fit ejus vera notio, quae origo, bre- vibus oftendemus. Folium integrum | nempe appellatur id, in cujus circumferentia feu mar- gine nullae reperiuntur incifurae, uti, fi ne mi- nimae quidem adfunt, integerrimi nomen me- retur, praefertim, fi margo non membranaceam, fed ligneam, vel offeam adeo indolem habuerit. 188 UCHnECTINPLEyMES Solet autem ;ejusmodi folnim integrum tum fere orii, cum ramificationes vaforum vel coftarum ita inter fe unitae, ac anaftomofibus, femicirculari ordine difpofitis , quafi complicatae funt, ut margo, quia nulli apices vaforum obferyantur, integer fiat ac denfus, imo in quibufdam carti- lagineus & offeus quafi exiftat. — Prioris itaque, integri fcilicet folii, innumera. fuppetunt exem- pla, ex his valde claram praebet rete folu Nerii, Oleander dici; polterioris, integerrimi . folii, ftructuram optime confpicere poílumus in reti fohorum Buxi, & Caífines IVMlauroceniae, quae tamen nullo modo, neque maceratione , neque alis adminiculis deftrui poffunt. | Innumeras etiam hujus rei varietates extare, probant lucu- lenter exempla, a nobis adjicienda, foliorum nempe orbiculatorum feu rotundorum , quae oriuntur, cum anaftomofes nimis arcdtae & pro- pter arcuatim inflexas fibras rotundae formantur. Nulla itaque in iis vafa recta tendunt ad margi- nem, nullaeque partes prominent, ita, ut circum- ferentia lineis regularibus poffit circumfcribi: qua in re exemplo fint folia Saxifragae, Geum dictae. Neque minus huc referenda funt folia fubrotunda, ovalia, linearia etiam & ejus generis alia; an, quibus quippe verfus marginem plerumque una eademque directio vaforum eft, uti folia Nico- tianae rufücae, Nerii, Syringae, itemque Pha- feoli fpecierum. In alus vero ramificationes .coftae primariae ad marginem recta fine infigni aliqua conjunctione feu. analtomofi excurrunt, e non omnes coítae unius fint longitudi- mis, fed aliae magis promineant, aliae minus, | E inaequalis redditur, quapropter ad iati claffem ommia folia incifa , ferrata , profunde — — 189 dentata, nec non laciniata quodammodo referri poffunt. Si prominentes coftae potius in fila te- nera, quam in dentes acutos definunt, oriuntur folia ciliata, ut in Berbere vulgari: fin quaedam plus minus eminent coftae , folia ferrata atque crenata fiunt, incifuris non adeo acutis praedita, faltem non tam magnis, ut Saxifragae punctatae, "'agetis, Rofae fpecierum, aliarumque planta- rum folia: quodfi denique incifurae quafi rotun- dae funt, dentata folia exiftunt, quorum omni- um haud leves varietates habentur, cum alia fint acute, alia obtufe crenata, dentata alia fuperne, alia inferne , alia ubique plus vel minus. Sed & fpinofae in margine a directione coftae for- mantur eminentiae, in quibus fafciculus vafo- rum colligitur, aculeos diftinctos & rigidos effor- mans, prout folia Carduorum perfpicue demonf- trant, cujufmodi cufpides in quibufdam adhuc den- fiores funt, &ad cartilagineam indolem accedunt, ut ex retifolii Iicis aquifolii innotefcit. Quod porro ad ea folia attinet, quae in margine crifpa , plicat, undulata effe folent: definire equidem non aufim, utrum hae differentiae ab anaftomofi coftarum, àn potius ab expanfione membranae nimium ex- tenfa repetendae fint. Iftud potius nec inutile, nec ab hoc loco alienum fit, fi huic tractatoni quandam quoque confiderationem apicis folio- rum inferamus, cum quaedam fint, quibus pars aliqua addita, alia, quibus demta effe videatur. Ad priora pertinent fic dicta folia cirrhofa, quibus praeter alias plurimae plantarum fic dictarum pa- pilionacearum ornatae funt. In quorum ftru&u- ram fi mquirimus , nexumque cirrhi cum folii apice attendimus, cui vel fimplex ac integer, vel iterum divifus adhaeret; invenimus, eum effe i90 pmeceomersentt partem continuam coftae mediae, per membra- nam foli transeuntis, quod omnium optime in Lathyro tingitano Uses poteft. | Sed & inter- dum folia in acumen fatis confpicuum definunt, quod a cofta media, fine ullis ramis DEUM majoribus, exceptis analtomofibus circularibus vel fpiraliter contortis, fuper fuperiorem mem- branae partem extenfa, pendet. Ad pofterius autem foliorum genus, eorum nempe, quibus aliquid demtum effe fupra diximus; primo loco : referenda funt emarginata, quae oriuntur , quan- do cofta, priusquam apicem attigerit ,.in duos apices acutos dividitur, inter quos medios crena relinquitur, quaeque cum fiffis, in apicis medio finum feu incifuram Tue , conveniunt, qualia funt Caffines IMauroceniae folia. — Perti- nent huc deinde truncata , in fuperiori parte quafi abfciffa, in quibus media cofta per totam membranam recta tranfit & , fi fupremam partem attigerit, in duas partes aequales ad cohibendum fuccorum impetum difpefcitur ; cumque utraque ejus pars furfum oblique abeat, neceffario con- fequitur , ut media foliorum pars fuperne defi- ciat: quam 1n rem luculentiffimum & fere folunt exemplum exhibent folia Liriodendri tulipiferae. , Erofa porro, vel praemoría ac lacera huc fpecta- re, nemo facile negabit, quippe quae in apice & PORE toto finuofa, & prominentibus parti- bus plus minus acutis praedita deprehenduntur. Omnia denique folia, communi diffectorum no-. mine comprehenfa, ad hanc claffem funt refe- renda: quo pertinent angulata, lobata, palmata, finuata, quorum anguli a majori vel minori ana- Tul E copia ac directione efficiuntur: de qui- bus omnibus jam fupra fatis fuperque dictum eft: - 191 nec non folia laciniata, quorum fegmenta, ea- dem ratione, ut palmatorum , orta, minoribus iterum fegmeutis, non femper uno eodemque ordine dispofitis dividuntur: itemque pinnatifi- da, quorum coftae laterales angulos efficiunt, cur- vos ac plus vel minus dilatatos finus, usque ad mediam fere coftam retro tendentes , fovent, quemadmodum hoc folia Prenanthis muralis, Sonchi ac Polypodii vulgaris demonftrant, ea- que oriuntur, fi coftae, e petiolo horizontaliter egreffae, a latere utroque aeque diftantia fegmen- ta efficiunt. Caeterum ad haec variae adhuc denominationes foliorum , ut lyratorum & pan- duraeformium, cum nempe cum definitione pin- natifidorum conveniant, reduci commode pos- funt. Patet itaque, petiolum in ramos per folii membranam dividi, adeoque mediam coftam tanquam truncum ejus continuatum, utpote re- liquis craffiorem, usque ad folii apicem progre- di, laterales vero coftas, in ramulos fubdivifas , Íemper debiliores reddi, vel ob nimiam fucco- rum attractorum copiam ulterius fe diftribuendi facultate privari: unde fiat, ut eae pro ratione magnitudinis aut craffitie profundiores divifio- nes vel angulos adeo, five leviores incifuras & crenulas efforment, aut in fafciculum collectae fpinofum marginem , aut ob anaftomofes mox intercedentes & impetum humorum infringentes, integrum marginem efficiant. Jam fupereft, ut & marginem foliorum crifporum, plicatorum & undulatorum breviter confideremus, & quomodo partim oriantur, partim inter fe diífferant, pau- ciffimis videamus. Ac plicata quidem appellan- turea; quorum pars media verfus marginem ad 192 ] angulos afcendit, iterum defcendit atque varias plicas efficit, uti folium Alchemillae vulgaris rem egregie demonftrat. — Undulata autem folia fiunt, quando membrana foli fefe ita extendit, ut, quoniam expanfio perfecta deficientibus cofta- rum anáftomofibus impeditur, a media cofta ver- fus marginem quafi convexe flectatur.. Gradu ab iis differunt crifpa, quae Cel. LINNAEUS *) non ex lege naturae ita fieri , fed tanquam monftrofa confideranda effe arbitratur. Haec itaque fuíh- ciant de directione coftarum, indeque pendente foliorum fimplicium diverfa figura , a quibus fo- lia compofita ratione ftructurae plane non difcre- pant, fed tantum ratione formae exterioris paul- lifper differunt. Siftunt enim folium compofi- tum foliola minora numero valde diverfa & pe- tiolo, e caudice egreffo atque in ramos divifo , adhaerentia: unde oriuntur binata, ternata, di- gitata, ramofa, pinnata, duplicato pinnata , alia- que innumerae varietatis folia, quorum finguli petioli, in membrana folii expanfi, eandem va- riam, quam in fimplicibus, coftarum rectarum & lateralium diftributionem , atque hinc penden- 'tem formam producunt. pod | $. XII. Conclufo. Cum nunc huic libello finem imponere ani nus fit; liceat omnia, hucusque pro virium te- nuitate in medium de folus prolata, breviffime tantum repetere, quo facilius intelligatur, quem *) L. c. p. 45. n. 63. forte ufum accuratior eorum confideratio in fus- cipienda vegetabilium disquifitione poffit »prae- bere. Quodfi nempe fingula, quae de ortu, ftructura, expantione & figura foliorum differui- mus, accurate quis diligenterque perpenderit: facile reperiet, eorum confiderationem adeo effe utilem, ut non modo pirtem vegetabilium phy- ficam, fed etiam hiftoricam maximopere illuitret. Quod ad priorem quidem attinet, contemplatio eorum nos docet, íolia effe vera plantarum or- gana vel quafi vifcera , in quibus fucci probe mifceantur, atque ad nutriendas omnes ac fingu- las plantarum partes elaborentur; fine eorum ope porro nec incrementum plantarum, nec pro- pagationem.earum, quarum gemmas foveant & alant, perfici rite poffe , eorumque adeo prae- UMP in plantis maxime neceffariam effe. Quod autem ad' pofteriorem vegetabilium partem atti- net, accurata coftarum directionis obfervatio multum ad veram foliorum figuram aliquanto re- ctius confütuendam ac definiendam . conferre , atque id efficere poterit, ut, dubiis & interdum plane falfis eorum disnei ien ti fublatis , multo veriores & accuratiores in medium profe- rantur: quae quidem res alios me multo peri- tiores, atque longe exercitatiores rei botanicae cultores defiderat. Caeterum, etfi in hac tracta- tione varia adhuc adjicienda, & vero etiam dili- gentius exponenda deficere, probe intelligo: haud temere tamen fperare fuftneo , fore, ut hae qualescunque ftudii mei primitiae a lectoribus benevolis & idoneis hoc in genere arbitris non lane negligantur, fed benigno aliquo judicio excipiantur, Quod f; mihi cibutum. conceffume« que effe intellexero , non modo votorum meo- rum fummam effe Eoi dre & amplilfimum exi- guae meae operae fructum tuliffe mihi videbor, fed acerrime etiam incitatum me exiftimabo, ad hoc 1tudium ulterius tractandum & iuderetio la- bore profequendum. PETRI HOTTON Amftelodamenfis. SERMO ACADEMICUS. QUO REI HERBARIE HISTORIA ET FATA ; ADUMBRANTUR. Publice habitus VII ID. MAII CIO. IOC XCY. Quum inauguraretur ad |Vledicinz & Botanices Profeffionem in Academià Lugduno- Batavà iterató capeffendam. LUGDUNI BATAVORUM, Apud ABRAHAMUM ELZEVIER, Acad. Typograph. MDCXCV. SERMO ACADEMICUS. uibus apud Romanos poflliminii jure in Patriam remeare datum erat, ftatim ac imperii fines erant ingreffi, priftinum j jus civita- tis, omnia bona fua, dignitatesque fuas recupe- rabant. lta & nos in facram hanc arcem denuo afciti eidemque muneri, quod olim geffimus, admoti huic Academiae priftinoque ftatui quaft poftliminio redditi atque reftituti nobis videmur. Jus autem illud tam certum olim reducibus erat atque indubitatum , ut omnia bona, in quae reitituebantur , Temper poffediffe & j juris quadam fi&ione ne abfentes quidem fuiffe cenferentur. At nos , non nifi procerum favore , & declarata in nos voluntate freti novoque nobis jure facto, antiquum illud munus & priftinam ftationem re- petimus. Sed & pofiliminio reverfi in eorum po- teftatem, quorum antea erant, redibant. Neque omnino diffimili ratione & nos fub eorum aufpi- cis, quibus & obfequia olim noftra laborefque probavimus, eos redintegramus & arma aliquan- diu depofita quafi, refumimus, fub iisdem veluti fignis, quibus olim, militaturi. . Qua de re ita nobis gratulamur, ut cum honorificentiffimis. propofitis nec ab ullo facile rejiciendis conditio- nibus operam noftram ardenti follicitoque ftudio expofcerent ali: haec tamen , quam. quondam exornare conati fumus, [parta longe nobis vifa dom, 4, ditamque dictionem condonetis. penus. Promptuarium & cornucopiae quoddam V | | 198 EXGEPSEERISEEUPEISSSERIREY 1 i [ 1 fuerit potior, & multis de caufis anteferenda. | Quod felix itaque fauftumque fit , priftinam illam | provinciam, benigno illuftrium Curatorum Con- | fulumque judicio, nobis rurfus det pnetams] rurfus fufcipimus intermiffasque per quindecim | annorum fpatium operas hodierna die repetere | aggredimur. Cum autem praefanda nobis quae-| dam -de more fint, nolite, Auditores , ab homine | medico & omni dicendi facultate deftituto, lima- | tum & ad numeros oratorios exactum fermonem expectare. Satis equidem fentio quam fit ar- | duum, & quam non fit meae facultatis, fuper- | bilfimo purgatiffimarum aurium judicio ,. quae nihil nifi perpolitum audire funt affuetae , vel | quodam modo fatisfacere : praefertim. cum elo- | quentiffimorum virorum cultiffimis orationibus , in argumento quam maxime oratorio noviffime | habitis , IMufarum haec templa & cathedrae | etiamnum perfonent. Id vero me folatur, non mei ipfius confilii motu, aut quadam mei fidu- | cia, fed confuetudinis neceflitate compulfum & quafi coactum , in hunc fuggeftum afcendiffe. Quapropter vos enixe rogo, Auditores huma- niffimi, ut balbutientem me haud impatienter feratis & dum , Doctrinae Herbariae Hiftoriam & Fata, paucis perfequor; incultam mihi incon- Ingens eft & tam late fe extendit plantarum utilitas, ut nihil totum hoc, qua patet, univer- fum continere videatur, quod & ditiore & magis neceffario. proventu locupletet mortales cumulet- que, quam dives ille & fo:cundiffimus herbarum eft, ex quo in infinitos vitae humanae ulus & armas ry aem 199 | commoda, infinita depromuntur; ut vita fine plantis ne degi quidem poffit. Certe ex iis victus partem potiffimam, & olim omnem, petimus in fecunda valetudine & in adverfa, earum cumpri- mis ope a morbis vindicamur. | Contra aeris in- jurias & amictum nobis fuppeditant, & conftruen- dis aedibus materiam ; quarum & praecipua fu- | pellex atque apparatus ex eodem nobis fonte de- rivatur. Jam ex omnibus artibus, quae ad ho- minum victum , cultum & voluptates denique referuntur ; vix ullam repertum iri confidimus , quae non aliqua fibi petat ex plantis fubfidia, quam ob rem omnium artium matrem, & nutri- cem recte vocabat agriculturam Xenopion t). Et quid mercarura tot nobis bonorum parens fine plantis? robore , inquit Plinius **), fulca- mus maria terrafque admovemus, & parvo fe- mine, nafcuntur herbae, quarum ope totum ter- rarum orbem circumnavigamus. Cum itaque tot fint ac tantae herbarum uti- litates , fitque praeterea earum, comtemplatio tam amoena, tam naturae amica; mirum non eft ab omni aevo fuiffe cultam Rem Herbariam & vi- ros quoque principes ejus cognitione captos, & delectatos fuiffe. Et certe coluere hanc fcien- tiam tot viri illuftres, tot homines Deo facrati, & pietate infienes , tot clari heroes, prifcis in- primis temporibus, ut dubitare liceat an ulla ars €1 hoc nomine conferri poffit. |. Cum autem quae neceffaria, eadem & antiquiffima fmt oportet; -& absque terrae proventibus vivere mortales non — *) Memorab. lib. 5. ."*) Lib. 12. c. I. & Prom. lib. 19. O z 200 ' poffint : utique antiquiffimam ipfique munde aequalem Stirpium culturum fuiffe , & fine qua confiftere cultura nequit, earum faltem qualem- cunque cognitionem fatis intelligimus. Quan- quam & ea excelluiffe generis humani parentem ab ipfo Deo edo&um primofque mortalium , ac- cepta per quandam traditionem notitia, fit cre- dibile. Omnis certe eorum vita, agrorum cul- tura rufticifque operibus confumebatur. Nullas | norant, praeterquam eas, quas ex telluris cultu. percipiebant , divitias. Nondum itum erat in. terrae vifcera , neque opes effoffae , malorum irritamenta. Felicia tempora! quae luxus poftea, ambitio , avariia corrupere. Jam magnarum ili familiarum principes , Patriarchae rufticam omnes, & paftoritiam vitam agebant, & He- braeorum a Deo inftituta Refpublica, univerfa in hoc ftudium incumbebat, & tam fedulo qui- dem & impigre, ut nulla telluris, quam inhabi- tabant , pars cultu vacaffe videatur: fr prodi- giofam illam. hominum multitudinem attenda- mus, quàm regio,non admodum fpatiofa ex fuis alebat reditibus. Neque enim mercaturae locus apud Hebraeos fuiffe videtur, iis forte exceptis, qui mare internum propius accolebant. illud | autem cum infigne fit fertilitatis glebae , Stra- boni, Plimio, ajo[epho olim laudatae, argumen- tum; tum & colonorum indufíiriam & artem fa- tis fuperque demonftrat. Et cultiffimos quoque fuiffe Hebraeorum hortos, ex facro Salomonis epithalamio non obfcure liquet. Quid quod in fola Judaea Balfamum, pretiofiffimam illam ar- borem, cultam fuiffe ex Pümnio *), gfuftino **), *) Plin. lib. 12. cap. 25. *r) gufin. lb. 36. cap. 3. | 20! aliisque conftet? At nünc fecunda olim illa terra a Turcis neglecta, & Arabum depopulatio- nibus identidem patens, non nifi vafta quaedam folitudo videtur; fi hodiernum ejus ftatum , cum prifca ejus ubertate conferamus. Sexcenta autem in facris occurrunt exempla , quibus docemur fidue intentum fuiffe colendis agris, aliifque agreftibus operibus Dei populum. | Quibus nos quidem non inhaerebimus. Sed memorandus | nobis cumprimis hic eft Regum ille fapientiffimus Salomon, quem legimus *). Di/puta/Je de Plan- disu Cedro quae efl in Libano ufque ad. Huffopum, quae prodit e pariete, Quanquam Babylonio- Tum, Perfarum, Aegyptiorum, propter antiqui- tatem fcriptorumque inopiam, non fatis fit no- bis perfpecta univerfa vitae ratio; id tamen fatis compertum eft, eos plantationis ftudium, agro- rumque culturam omnibus aliis occupationibus antehabuiffe. Et de Babyloniis quidem dubitare non finit fumma arvorum, quae colebant, Ze- vodoto **) & Plinio ***) memorata fecunditas, & penfiles illi horti arborum umbra & proceritate mirandi, quos tantopere celebravit antiquitas , & quorüm graphica exftat apud Diodorum Si. culum defcriptio f), fidem faciunt. Quanti vero aeftimaverint agrorum , cultionem Perfae, ex eo liquet 11), .quod ipfi Reges fuas ditiones obire effent folii colonofque, quorum agri erant cul- *) 1 Reg. cap. 4. verf. 33. **) Herod. Lib. f. cxrrr. ) ***) Plin. Lib. 6. cap. 26. 3) Lib. 2. cap. ro. TD Xenoph. Memorab, Lib. 5. Aelian, Lib. I. cap. 33 E d i ^b ul "a UT Y JEN lp: EMO P UN h AVV V [En Mi 202 Lo i tiores, praemus ornare & ab iis, quorum ne- glectae erant & incultae terrae, poenas exigerej. Quid quod ipfum Perfarum Regem Cyrum plan- taria fua manu confeviffe, idque in gloriae fuae. | arte collocaffe ^ memoriae prodidit — Xeno- ghon *)? cui nihil tam regale vifum, quam co- lendi agri ftudiüm. Aegyptios autem, vetuftüf- fimam gentem & tot artium inventricem , hac. quoque, quam ab Ofiride didicerant, ita excel. | luiffe **), ut ejus peritia omnes alias gentes fu- peraverint, quod ab infantia ad ruris difciplinam formarentur , teftis nobis eft Diodorus. Unde; Imperi Romani horreum olim vocabatur Ae- | giptus. Sed & herbarum fcientia inprimis fuiffe. delectatos, vel ex eo cognofcere licet, quod eas | ad Hieroglyphica 1 fua non raro adhibuerint per Aft illud quidem infandum , bovem aratorem confecraffe, iphfque plantis divi quandam affinxiffe, gentem impiam atque facrilegam ! Ex Chinenfium quoque annalibus palam eft, a pri- mis temporibus praecipuam iis agrorum colen- | dorum curam fuiffe. Et cui non ex prifcis e elegantioribus populis? quos a principio rerum. | per quater mille annorum fpatium, omnes in hoc, | potiffimum ftudium, cuncts fere aliis pofthabitis,. incubuiffe, ex hiftoriarum monumentis, non fine. ratione colligere poffe videmur. Sed ut conftet plantationem & agriculturam ' unice adamaffe, rufticifque operibus magnopere exercitatos fuiffe prifcos illos populos; quis ta- . *) Loc. cit. **) Lib. t. cap, 14. & 74. *""*) Diod. Sic. Lib.r. cap. 85. & 89. Juven. fat. 5. pu 203 men fuerit Rei Herbariae. univerfim fpectatae, flatus apud eos & ratio, vix & non nifi incertis conje&duris , propter temporum longinquitatem, affequi poffumus. —Clarior paulo panditur nobis aperiturque rerum ordo, ex quo litteras tractare coeperunt Graeci. Nam & ii hanc fcientiam, prae caeteris diligentius excoluere, & eximios ejus cultores , falutariumque herbarum invento- res , effufiffime celebrarunt, & ad omnem pofteri- tatem tranfmiferunt. Ex iis autem difcimus , ftirpium peritia, antiquiffimis temporibus , cele- berrimos fuiffe Saturni & Phyllirae filium Chiro- nem JCentaurorum juftiffimum , Aefculapium ejufque filios Podalirium & Machaonem , Achil- lem , Agamemnona, "Telephum, Clymenum aliofque complures; quos de indufiria praeter- mittimus, brevitatis ftudio ducti. Quanto vero in pretio herbarum notitia apud prifcos illos ho- mines fuerit, apparere nobis exinde poteft, quod earum inventionem Diis fuis attribuerint & mor- tales, qui vel unius herbulae falutarem ufum docuiffent, divinis mactarent honoribus, & Deo- rum numero adícribere non dubitarent. Quo factum, ut viri principes & in maxima dignatione . confütuti , herbas fuo nomine infigniri, ac a fe veluti adaptari, gloriae fibi ducerent. A Gen- tio Illyriorum Rege Gentianam nobiliffimam ufu- que probatiffimam herbam, a Teucro "oTeucrium, ab Eupatore Eupatorium , a Lyfimacho IVlace- doniae Rege Lyíimachiam denominatas effe, quis ignorat ? pervulgata ifta jam pridem funt omnia, neque operae pretium videtur, plures vobis ex antiquitate viros illuftres ad partes vo- care, qui ex fe plantis nomina imponere , tan- quam rem fibi gloriofam , aucupati funt. Ac 4 204 foeminas quoque in hujus laudis partem veniffe teftabuntur Helena, Artemifia IMaufoli, Cariae Regis uxor, atque ipfa veneficiis famofisfima Circe. Quibus omnibus, cognomines herbae aeternum duraturam, & cum ipfis fürpibus quo- tannis revirefcentem famam confecerunt. [fta autem propterea commemorantur ut intelligamus, quam levia, quam exigua, quam pene nulla fa- utaris fente c nunc in A unedt auctae, jnui- tia fuerint & rudimenta. Ouemadmodum enim exilibus plerumque fcaturiunt ex fontibus; affluen- tibus fubinde rivis augentur, etiam maximi , an- tequam in mare volvantur, finvii: ita & doa nas & artes omniaque inventa humana, non nift paulatim , & temporis tractu ad fuam quafi ma- turitatem perduci videmus. | Quis autem ex tam parvis initis, qualifqQue hujus fcientiae. apud Graecos fuerit progresho, ex eorum monumen- tis liquere nobis non fatis poteft. Id tamen fatis conftat, Hippocratus tempore auctam jam valde fuiffe & locupletatam magnamque plantarum multitudinem, jam tum cognitam, earumque vires compertas fuiffe atque exploratas. Sed praetermifüs prifcis ills, quorum tam tenuis elt memoria, ad propiora & notiora accedamus: & cum ipfius doctrinae Herbariae fata perfequi nobis fit propofitum ; videamus quinam inter Graecos eam Ícriptis fuis potisfimum, illuftrarunt. Inter antiquiores recenferi cum primis meren- tur, Cratevas liCérouos agigóg magno Hippocrati, in Epiftola ad eum data dictus, && Andreas ile o ixrgóg, quanquam de eo fecius judicet Ga- lenus *), quos Diofcorides, idoneus utique & *) Init. Libr. 6. de med. fimpl. fac. in praef. Ec 205 legitimus judex, diligentiffime hanc philofophiae partem excoluiffe teftatur, cujus exercitatiffimi hac in re viri judicio ftare, cum & aequiffimum fit, tum & neceffario debemus , quando rerum edax tempus praeclariffimorum horum virorum fcripta nobis invidit ; quanquam, ipfius Crate- vae nonnulla fragmenta reperiri in. Bibliotheca Caefarea conftans fit fama. Inter eos vero, qui fuperfunt, primum fibi locum fi temporis ordi- nem fpectemus, vindicaret Ariftoteles, princeps ille ingenii ; xf quidem certo nobis conítaret , duos , qui ejus nomine circumferuntur, de plan- tis libros genuinum effe fummi hujus viri foe- tum, quod omnino negat, eosque tanto philo- fopho indignos cenfet, qui in eos eruditiffime eft commentatus , Julius Caefar Scaliger. Ejus difcipuli 'Tyrtami, a praeceptore ob incredibi- lem in dicendo & divinam quandam praeftan- tiam, $u« ró Tc QDeaceee Üsaméciov, ut loquitur Diogenes Laertius *), 'Theophraftus appellati, ad nos pervenerunt de hiftoria, & caufis planta- rum commentaria doctiffima, & omnium feculo- .rum judicio commendátiffima. Neb tacendus nobis eft Nicander Colophonius , Poeta & IVle- dicus, qui fesquifeculo, ut creditur, ante na- tum Salvatorem, fuo de 'Theriaca & Alexiphar- macis opere inclaruit. Sed primas merito fuo & absque controverfia obtinet Pedacius Diofcori- des Anazarbeus, idem miles & medicus , quem alu fub Nerone vixiffe, alii Antonii & Cleopa- trae familiarem, alit Plinio; juniorem fuiffe con- tendunt **); quique tantam fürpium habuit peri- *) Lib. V. in vita Theophr. *^ sALMAS. proleg.in hylen. ejatr. r - T ! 1 A NW "m TOP S $4 bii WA T PA M b (dE Miti |RSS Fn PT ITEM TUN DAT A AR LAU T L2 MER 2: LE ne I HR NLIS ANO ADS. RERO RUNATTBE MTS A S] 206 VONUCVETRUTE RUMP tiam, ut omnes hac laude fuperaffe videatur. In eo autem, quod reliquit, opere herbarum alio- rumque fimplicium medicamentorum vires, an- tiquis cognitas probatasque fumma, ut videtur, fide eft complexus, quo dolendum magis eft, defcriptionibus haud usquequaque diligeqiet fuiffe & magnum plantarum numerum, ne de- Ícrpfiffe quidem. Atque hinc factum, ut non paucas ignoremus , quarum ufus nobis virtutes- que detexit. - In quarum notitiam nos pervenire poífe alia ratione non. videmur ,. quam iconum ope, quae in veteribus codicibus membranis- que reperiuntur ; quales in Augufüffimi Cae- faris. Regisque Galliarum. Bibliothecis exftare, fama haud dubia accepimus; memorabilis autem inprimis codex Caefaraeus, vifus olim laudatus- que Remberto Dodoneo, & cujus indicium Caefari primus dedit, cum ejus nomine Con- ftantinopoli ageret, Augetius Busbequius; hic quanquam longe fit vetufüffimus & ante plus quam mille annos credatur exaratus, floridiffimo tamen etiamnum iconum colore fpectantium ocu- los ad fe allicit: quo ex codice quantum lumi- minis Anazarbeo noftro afferri poffit, nemo non. videt. Et utiliffima proculdubio in hanc rem quoque erit. verfio illa Diofcoridis Arabica, ad- ditis etiam flirpium figuris ad. vivum expreffis, quae in Biblotheca hujus Academiae publica, di- vite illo librorum Orientalium thefauro , affer- | vatur; proximus a Diofcoride eft Claudius Ga- . lenus, qui cum in alus, tum potiffimum 1n fuis | de facultatibus fimplicium | medicamentorum | comthentariis , ejus doctrinam, in omnibus fere eft fequutus; quae in epitomen contraxit Paulus | Aegineta, Galeni fimia, qui fub Honorio C 205 "Theodofio floruiffe perhibetur. Rem quoque Herbariam attigerunt inter Graecos Ruffus Ephe- fius, Trajano aequalis , Oribafius Sardianus Ju- liani Apoftatae archiater, Nicolaus Alexandri- nus Myrepfus five aromatarius, inter eos, qut de medicamentorum compofitione fcripfere, lon- ge celeberrimus , aliique minorum: gentium , quibus denique noviffime acceffit Simeon Sethi Antiochenus. Atque ifta de Graecis: nam quo- rum tantum fragmenta in wyewzovwiuov libris no- bis fuperfunt, non eft , ut hoc e loco figillatim commemoremus. Romani, bellator ille populus gentiumque vidor, ut fero ad Philofophiam acceffere , ita & eam partem , quae ftirpium notitiam comple- €&itur, non nifi fero coeperunt colere. Floren- diltois quidem eorum rebus & angufta aetate multam iis Hortorum curam fuiffe, teftantur celebratiffimi in. eorum fcriptis Pompeji , Clau- dii, Caefaris, IVIaecenatis aliorumque, inprimis Luculli horti, qui primus cerafa Cerafunte Pon- tica civitate Romam fertur detuliffe. Ac illo tempore, quo jam luxu diffiuere civitas coepe- rat, in nullam rem plus ftudu, curae, fum- ptuumque videntur impendiffe, quam ingen- tes illas, & fuperbas villarum molitiones ; quas tamen, conftat ab aedificiorum Íplendore & ma- gnificentia, & a ftatuarum tabularumque ornatu, quam ab hortorum delicus & venuftate, aut a plantarum arborumque varietate , magis fuiffe aeltuimandas; unde & marmorei horti guvenali n" | & regie polita aedificia J/urroni *'k) vocantur ; Pil - *) Sat; 7. T) De re Ruft, Lib. 1. cap. 2. & 13. «Lib. 3. cap. 2. * £08 qui & longe celeberrimas Luculli villas, non flo- ribus; non oporothecis, utait, fed pinacothe- cis fuiffe inflructiffimas , easque ut & ]Vletelli villas, peffimo exemplo, aedificatas fuiffe, me- moriae prodidit. At antiquiffima Romanis fuit agricultura, quae & ipfa ad Artem Herbariam refertur, cui ita fuere addicti, ut omnibus alus curis, Banc &bi potiorem habuiffe videantur ipfi proceres, qui primis reipublicae temporibus, ret rufticae ftudio allecti , in agris fere moraban- tur, & quos a villis fuis in fenatum arceffi fo- lere, quando confilium publicum defiderabatur,. sudor eft polt Ciceronem *) Columella *X). Atque hinc illuftribus Fabiorum, Pifonum, Lentulo- rum, Ciceronumque familiis, ab eorum legumi- num cultu, quo praecipue delectabantur, quam- que prae caeteris affectabant, cognomina. Am- pliffime laudari virum. bonum exiftümabunt . &. candidatum ad dignitates confequendas, caete- rorumque civiurn fuffragia ei in comitiis confi- cienda, fi bonum agricolam. bonumque colonum dicerent. Jam fi quis agrum paffus fuerat for- defcere, fi quis arborem vineamque fnam habue- fat DN D cenforium id probrum habebatur, tefte Plinio , *) id elt cenforio opere, & nota di- gnum. Qno: rais mirum videri debet IMar- cum Catonem Cenforium, virum illum illuftrem, quemque fapientis nomen confequutum fuiffe teftatur Tullius, intertot operas militiae, tantas- que domi qos operae tantum in ex- plicanda tradendaque re ruftica pofuiffe. Cla- [ *) Cicer. Cat. Maj. 16. 3) Colum. praef. Plim.lib. 18. cap. 3. *) Lib. 18. cap. 3.2. Gell. lib. 4. cap. 12. 209g ram quoque fuit nomen Marci Terentii Varro- , Romanorum doctiffimi, *) qui jam octua- D eourie major, traditis de rei rufticae ratione & via praeceptis, iftam herbariae artis partem, non parum illuftravit. A quo praeceptiones , quas in Georgicis fuis tradit, magnam partem mu- tuaffe videtur poetarum Princeps Publius Zirgi- lius Maro , qui ifthoc aeque ac divino Aenei- dos opere fe ipfo confecravit. Floruit quoque his temporibus Aemilius Macer Nicandri imita- tor, quem de herbarum virtutibus poema con- didiffe, ex Ovidio Xt) difcimus : fed quod tem- porum injuria nobis perüt; ficut & ex multis, quae litteris confignaffe fertur. Antonius Mufa, Auguft Caefaris medicus , unicus de berba Be- tonica libellus aetatem tulit. Lucio Junio IVlo- derato Columellae, qui fub Nerone vixit , & Palladio Rutilio Tauro Aemiliano viro illuftri, qui circa Antonii Pii tempora floruiffe perhibe- tur, multum quoque ars noftra debet, quam uterque fcriptis aere perennioribus ornavit. Sed ante omnes mihi memorandus Cajus Plinius Se- cundus, Veronenfis, nemini fecundus, omnium primus ac propemodum folus , qui non tantum Rem Herbariam , fed omnem daftorisud natura- lem pro dignitate fuerit complexus ; utique fi viri propofitum inftitutumque fpectemus ; fin vero quae praeftitit liberius, & accuratius intuea- mur, diíhteri non poffumus, infignes & non paucos ab eo commiffos fuiffe errores; quos, ut fuperiori feculo Nicolaus Leonicenus, ita noftra memoria vir fummus & xpirixwraTtwg Claudius ^ *) Plin. Lib. 18. cap. 3. t Triflium Lip. 4. Eleg. 10, 219 e À Salmafius, mira quadam mentis fagacitate dete- xit. Sed & florente Romanorum imperio apud alias gentes, barbaras illis vocatas , complures herbarum peritia infignes fuiffe accepimus, Inter quos IVlithridates, maximus fua aetate Regum, in tanto faftigio; :n tanta mole rerum, quas ge- rebat aut moliebatur, Herbariae Rei ftudiofiffi- mus, ab hominibus fibi fubjectis fingula de plan- tarum viribus exquirens, pulchrum de is com- mentarium confeciíTe & fecreto conditum Scrinio inter res pretiofiffimas fibique cariffimas reliquif- fe legitur. );» Quem debellato ipfo IMithridate Pompejum Lei per libertum fuum Lenaeum, transferri in fermonem Romanum juffiffe, Pii- nius T auctor eft; atque ea re, non minus hu- mano generi confuluiffe Pompejum , quam rei- publicae fua victoria profuerat, acquifitis ei po- tentiffimi Regis ditionibus. Et intelligentiffimum hujus fcientiae fuiffe magnum illum Regem, vel antidotum contra venena, quibus innoxie ipfe utebatur, morbosque ex contagio ortos, ab ipfo confedtum , fuo nomine infignitum, atque hac ipfa aetate celeberrimum ufuque probatiffimum, fidem fecerit. Comperio & Attalum Afiae & Ju- bam Numidiae , & Evacem Arabum Regem, cu- jus ad Neronem Ícripta de medicamentorum fim- plicium effectibus Plinio *) memorantur commen- taria, ab infigni ftirpium cognitione longe fuiffe inftrudiffimos. Video & alios magno numero, «cum apud Graecos, vetufüores inprimis & Ro- manos, tum & apud alios populos, quibus hae *) Plin. Lib, 25. cap.2. t) Loc. cit. *) Lib. 25. cap. 2. ETIAIN E—— 211 deliciae cordi fuerunt, a Varrone Columella , Plinio, Galeno, aluüsque laudari; quibus nos commemorandis fuperfedebimus , cum eorum monumenta, magno certe mortalium detrimen- to, jam pridem interciderint. Unius tamen IMa- gonis Carthaginienfis , cujus de mulo - medicina inter veterinariae IVledicina fcriptores quaedam etiamnum fuperfunt ; ; non poffum non meminif- fe; eum enim Graecos omnes, qui de re ruftica fcripferunt, fuperaffe editis in (cup rem duode- triginta voluminibus, quae Caffus Dionyfius Uticenfis graea lingua libris viginti vertit ac Sex- tilio Praetori mifit, ex Zurrone *) difcimus: ei- que tantum detuliffe honoris fenatum. Romanum narrat P/imius **), ut cum , capta Carthagine, bibliothecas; quae in praedam cefferant, Africae Kegulis donaret, ejus commentarios in linguam Latinam transferendos cenfuerit. Haec quidem ftante imperio Romano. In- clinatis vero ejus rebus, cum jam mole fua la- boraret barbarorumque irruptionibus undique pateret; mera ignorantia & barbaries totam Eu- ropam occupavit. Nam ut, Lunae interpofitu, Solis nobis abfconditur vultus, triftisque terris inducitur caligo ; ita; quando eruditionis ille Sol deficit, terra atque horrida fit rerum facies, & omnia fquallore, & tenebris involvuntur. Quam- diu Europam pervagati funt aquilonares iftae na- tiones, ut omnes aliae, ita & nobiliffima fürpium dodrina, tenebris damnatae, & quafi fepultae fue- runt. Nihil neglectius ifto tempore contem- *) De Re Ruft. lib. I, cap. x. 1) Lib. 18. cap. 3. | 212 n— ptiusque hortorum cultu: in cujus locum venatus & aucupium fucceffere ; quae artes, ut incultis maxime fylvofisque locis exercentur , ita cultis- fima quaeque fylvefcere patiebantur ; ifti barbari. Etita quidem jacuit Botanices ftudium , ut vix ullus mihi animo obverfetur, qui aliquid memo- ratu dignum de plantis litteris mandaverit, prae- ter unum Petrum Crefcentium, qui, fed. decre- Ícente jam barbarie, bene de Re Herbaria me- ruit, fcripto ad Carolum Siciliae Regem , de Agriculturae partibus, & plantarum animalium- que natura commentario. Nam nullo mihi funt numero, Aemilii Macri nomine, quinobis, ob- truduntur de herbarum virtutibus verficuli, fup- pofititius & inficetus prorfus infelicium slices temporum partus. Ad quae haud illibenter quo- que retulerim, qui L. Apulej Madaurenfis Pla- tonici nomen "praefert , fubditivum quoque de herbarum medicaminibus libellum. 'lractarunt quidem per ea tempora litteras , fed parum feli- citer, quanquam acerrimo ingenio; homines qui- dam nd qui in vafts,. quae condidere, etiam de ES phyficis roiumdiibess (4o Phe doctrinae ne meminiffe quidem vifi fiuEe unum fi excipiamus Albertum Magnum, qui de her- barum virtutibus quaedam, fed in quibus parum eft bonae frugis , prodidit: bene fe fpartam fuam ornaffe rati in generalibus quibusdam, & ab ufu remotis rebus mentis aciem exercendo, quae infinita fubtilitate perfequebantur. Nempe in fe, ut ita loquar, verfi fubtiliffimas ratiocinationum | telas, aranearum more ex feipfis, non confulta natura, contexuere, tenuitate mirificas, fed ufu caffas prorfus & inanes. Neque adeo mirum vi- den debet, homines coenobus fuis inclufos, vi-. tae —ÜM—— 213 tae communis ufu deftitutos, rerumque natura- ]ium incuriofos & ignaros, neque Rem Herba- ram , neque ullam hiftoriae naturalis partem at- ügiffe. Atque talis erat iftis temporibus difci- plinarum, ipfiusque Scientiae Botanicae in. occi- dente, calamitofa certe & miferanda plane con- ditio. Sed ut fluviorum fubinde defle&itur cnrfus, eosque, relicdis antiquis, per alios, quos fibi excavant, canales decurrere novasque terras ir- rigare videmus; & ficuti gentium populorum- que obfervantur migrationes: ita & fcientiae & artes folum nonnunquam mutant, lMufasque vi- demus exules, veteribus defertis, novas fibi fe- des quaerere. Quae cum indigniffime haberen- tur per Occidentem ; ecce in Orientem fauftis avibus recipiuntur. Poftquam enim *) Califa IMaimon, & Almamon dictus, Graecorum libros, in iisque Diofcoridem , & Galenum per Chriftia- nos in Syria, Aegipto: alibique paffim degentes, in Arabicam linguam transferri curaverat; & X) Arabum Reges Mahometh, & Almanfor i as urbe Marocho bibliothecas. fcholasque infüituiffent : incredibili ardore omnem 1tudiorum gloriam ad Íe rapere coeperunt Arabes. Et certe felici per plura fecula fucceffu difciplinas fere omnes, (ut jam de follicita & anxia cura , quam in interpre- tandis fuis legibus adhibuerunt, nihil dicamus, ) fed Medicinae inprimis & Herbariae artis ftudium. excoluere. Et, ut intra hujus limites nos con- . *) Circa annum 820. 1) Circa annum 960. Tom, 1, P «o 414 erem rem tineamus, eam :doéctrinam ita tra&affe. Arabes, ut elaborata ab iis & locupletata plurimum fue- rit, agnofcere omnino debemus. Nam & Grae- cis Latinisque fcriptoribus incognitas plantas, eas potiffimum , quas illorum terrae ferebant , "Famarindum, Caffiam, Senam, aliasque nobis commonftrarunt, &-earum indolem , ufusque me- dicos accurate tradiderunt, & denique cognita- rnm jam ftirpium proprietates, veteribus minus compertas exploratasque , feliciter detexerunt. Inter: eos qui itirpibus funt commentati, ut igno- biliores praeteream, eminent. Averrhoes , Sera- pio, Rhazes, Mefues, qui iis floruere tempori- bus, quibus apud nos, quam maxime neglecta jaceret oaiuis | datrihas Botiuica Inprimis. me- morandus hic mihi quoque eft celebris ille me- dicus Avicenna, qui ita eam excoluit, ut ple- raque hujus aevi remedia herbaria ab eo protlu- xiffe videantur. Sed nec filentio. tranfire pof- Íum vaftum opus, quanquam necdum editum, uod de medicaments fimplicibus coneeffit E- benbitar Arabs ; in quo innumera effe nobis in- cognita, quaeque Graecis fcriptoribus herbarus multam lucem fint allatura, non dubitabat G. Poftellus, qui fuperiori feculo infignem hunc fcriptorem ex Oriente fecum in- Europam attu- lit. Ejus quidam de Limonibus tractatus, latinita- te donatus , prodiit fub initium hujus feculi. Aft grande illud opus , de quo loquimur, necdum lacem vidit, & in. locupletiffima Caefarea biblio- theca etiamnum reconditur. .De Arabum fcri- ptis figillatim ut differamus , noftri non eft in- fttuti. Id unum dicemus eos ex Graecorum potiffimum fontibus haufiffe ,, doctrinamque Ga- leni & Diofcoridis inprimis fuiffe fequutos. Sed, € —X 215 ut nihil eft ab omni parte beatum , iidem Ara- bes , qui Rem Herbariam non parum auxerunt, compofitionum farragines mixturasque inexpli- cabiles in rem medicam invexere ; quibus jam olim :ta laborabat, ut de is conqueftum fuiffe JPlinium *) comperiamus. — Neque diffimulare quoque: poffumus , nonnulla a Graecis recte tra- dita, ab Arabibus fuiffe corrupta & depravata; imperitia, ut videtur, interpretum , aut incuria. Sed revertamur in Europam. Ubi circa quin- ti decimi. feculi medium ,. difcuffis ignorantiae tenebris, emergere oficina bonarum artium lux illa Sus alis denuo coepit: non fecus , ac Luna fe Soli, quem obfcurabat, fubducente, pulcher- rimus Solis nobis redditur vultus gratiffiumque jubar. Et quemadmodum fluvii intercepto eo- rum curfu, intra terrae vifcera abforpti, pridem- que demerfi, poft longam demum terrarum in- tercapedinem rurfus erumpunt; aut eosdem a curfu fuo deflexos, poft varios circuitus & mille viarum errores , tandem relictos olim con- fuetosque fibi alveos repetere videmus: Simili- ter & doctrinarum ftudia, per tot fecula in Eu- ropa neglecta & fere, ut ita dicam , jam mortua, revivifcere hoc feculo & renafci vifa funt, IVIufae- que, relicto Oriente priftinas fuas fedes revifere. Quam litterarum renovationem cumprimis eruditiffimis iftis hominibus acceptam referre de- bemus, 1) qui capta a Turcaruu: Imperatore Con- ftantinopoli, ex Graecia, ubi litteris fuus adhuc -*) Lib. 24. Cap. r. :;^4) Anno Chrifti 1454. . Paz zi16 conftabat honos, magno numero fe in Ttaliam receperunt. Fuit jn his "Theodorus Gaza 'Thef- falonicenfis , vir utriusque linguae & rei medi- cae callentiffimus qui, cum primus "Theophraftr Erefui de plantis commentaria , latinitate dona- verit, inter eos qui, fcientiam Herbariam per tot fecula neglectam , incultamque a renatis litte- ris inftauravere , primo quoque loco nobis eft nominandus. Claruit fub idem tempus Hermo- laus Barbarus, Patriarcha. Aquilejenfis, vir fato meliore digniffimus , qui & Diofcoridem latine eft interpretatus, adjectis commentariis. doctiffi- mis, & in Plinii naturalem hiftoriam. accuratis- Íimas edidit caftigationes. Emaculatis tribus his ex omni antiquitate Rer Herbariae praecipuis auctoribus, graecisque la- tio donatis, mirum quanta, non magno tempo- rs fpatio, haec doctrina incrementa coeperit. Ex eo enim tempore, quafi figno dato & facta. veluti confpiratione , certatim eam illultrare , augere, variisque modis ornare aggresfi funt Ita- 1, Germani, Gall , noftrique Belgae. Adeo ut amplificatae hujus fcientiae, & in infinitum lo- cupletatae émox5v five aeram hic collocare liceat. Et ut praecipuos tantum commemoremus , quis enim omnes, qui ifto tempore haec facra tracta- runt, percenfeat , aut percenfentem patienter fe- rat? apud Italos, qui primi in hanc arenam de- fcenderunt, maximam adepti funt famam, prae- ter jam laudatum H.. Barbarum , Lucas Ghinus Bononienfis , qui tamen nulla fuac eruditionis , quantum quidem nobis compertum elt, reliquit momumenta , ejusque difcipuli Andreas. Caefal- pinus Aretinus, & Aloylius Anguillara Patavinus, 5f Petrus Andreas IMatthiolus Senenfis, toties reco- €to de fürpibus opere celeberrimus , Ferrantes Imperatus Neapolitanus, Ulyffes Aldrovandus Bononienfis, & Francifcus Calceolarius Veronen- fis qui, & extructis Bononiae & Veronae rerum naturalium cimeliarchiss, magnam laudem pro- meruere , Joannes Pona Veronenfis quoque, Honorius Bellus Vicintinus, & denique Fabius Columna ex nobilisfima Columnarum familia oriundus, & Lynceorum Academiae adfcriptus , ipfe Lynceus Argoque oculatior. Quorum nó- mina cum jam pridem immoralitati fint. confe- crata, tum inprimis maximam fibi famam com- paravit A. Caefalpinus; cui tantum debet ars Herbaria, quantum, ifta quidem aetate, nemini. Is enim primus rudem indigeftamque plantar um congeriem digerere, & in unum corpus compin- gere ita aufus eft, ut maximis aufis non exeide- rit, ejusque doctrinae j jecerit fundamenta , quam auxit deinceps , perpolivit, elimavit, ac ferme perfecit aetas Ferris Vir propterea, ut caetera ejus in rem medicam merita praeteream, omnium temporum memoria digniffimus. Inter Gallos emicuere Joannes Ruellius, Sueffionenfis, Jaco- bus Dalechampius, Kiadbinenfis aliique, quibus accenferi poffet Julius Caefar Scaliger, Italus quidem ille, fed qui maximam vitae partem. in Galliis transegit. Et in. partem laudis venire quo- que non erubuit, fed noltra aetate , Aurélianen- fis Dux Gafto, cujus fama, inftituto Blaefis in- ftrucuffimo eus & Rirpium peritia in tanto Principe vix credibili, acquifita ias ore ce- lebratur. Germaniae debemus, Euricium,, & Va- lerium Cordum medicamentariorum dücem & lumen, Conradum Gesnerum feculi fui Plinium, 218 EIEIENUECUE: » IMatthioli caftigatorem Vielchiorem | Guilandi- num, Leonardum Fuchfium & Hieronimum Bock, 'Tragum dicum, aemulos, hujusque di- fcipulum Jacobum "Theodorum 'Tabernaemonta- num, Joachimum Camerarium Norimbergenfem, & alios quamplurimos. | Nefcio enim an ulla fit, quae melius de ftudiis Botanicis meruerit , quam Germanorum natio: Quorum & Imperatores in- victiffimi Fridericus III. & Maximilianus IL. ope- ram fuam cognofcendis fürpibus impendere non funt dedignati; ne alios iftius regionis proceres ad partes hic vocemus. Jam fplendidiffimum il- lud opus, quod Horti Eyftettenfis nomine cla- ret, & cui hactenus fimile non vifum , munifi- cenuae Epifcopi cognominis infigne monumen- tum, nonne & Germaniae foetus eft? | Ex fcn- ptorum autem numero fegregandi nobis omnino funt Johannes & Cafpar Bauhinus, nobiliffimum illud fratrum par, quorum ille in Hiftoria Plan- tarum univerfali, hic in fuo Pinace invidendo, & quadraginta annorum opere, fparfa in omni- bus , quae de Re Herbaria exftabant, volumini- bus, collegerunt atque digefferunt ; quae in iis confufa erant, & perplexa diftinxerunt, obfcuris- que lumen attulerunt labore inexhaufto, & judi- cio acerrimo: ut, fummo eorum merito, prin- cipatum in hac arte iis detulerit univerfa Bota- nicorum natio. Neque inornatus, quanquam recentior, mihi abibit Cafpar Hofmannus , qui fuo de medicamentis officinalibus victuro in fe- cula commentario, omnem fibi devinxit pofteri- tatem. Et in Belgio noftro Deos quoque fuiffe, praeter IMatthiam Lobelium Infulanum , Rem- bertus Dodonaeus IMechlinienfis, & Belgii ille Cratevas, Carolus Crufius, profeffores olim in —— 219 hac ipfa Academia Celeberrimi, teftes nobis erunt locupletiffimi, omnique majores exceptio- ne. Aft Angli, praeter unum Guilielmum Tur- nerum, vix ullum habent, qui praecedenti fecu- lo aliquam nominis celebritatem in ftudio Bota- nico fit confequutus. — Sed neglectim tunc ac fa- tis perfunctorie ab ipfis habitum hac aetate, prae caeteris nationibus, ardentius excolunt & perfi- ciunt. Ipfamque Angliae Reginam , amorem ilum ac gelicias generis humani , nuper rebus humanis exemptam , herbarum ftadio impenfe captam fuiffe certo accepimus, neque dedecori fibi putaffe, eadem manu, qua fceptra, & plan- tas tractare. Lufitaniam Garciam habet ab: Hor- to, & Chriftophorum a Cotta in Africa quidem, fed ex Lufitanis parentibus natum , qui Indiae orientalis plantas nobis dedere eorum , quae Ícripferunt , oculati teftes. — Superbit Hifpania Andrea de Laguna Julii III. Pontificis medico, cui Diofcoridis in linguam Hifpanicam verfio, & eruditae in eum fcriptorem meditationes praecla- rum nomen peperere, tum & Francifco Hernan- dez, ejusque epitomatore Francifco Ximenez, cujus. opus Hifpanice fcriptum in urbe tantum Mexicana praelo fuit fubjectum , Nicolao lVlc- "narde Hifpalenfi & Jofepho Acofta, qui Amern- canarum ftirpium hiftoriam contexuere: funtque eo majori fide digni , quod eas regiones , qua- rum hiftoriam naturalem funt perfequuti, pera- -"graverint ipfi. Hifpani enim in herbarum con- 'templatione exoticas fere fectati funt, earum po- tifümum terrarum, quas feliciffime detexerant; fürpium , quae patrio proveniunt folo incuriofi, relicta eas defcribendi cura laudatiffimo Clufio. At omnibus palmam praeripuit, Francifus Her- 200 tips croient naudez *), qui quindecim permagnis voluminibus novi Orbis hiftoriam. omnem naturalem diligen- tiffime eft complexus, & fingula 1conibus nativo: colore confpicuis expreffit. Quae, jam dudum a Nardo Antonio Reccho Italo in compendium redadia, ante hos quadraginta demum annos & quod excurrit, acri Academicorum Lynceorum ftudio, Romae in lucem protracta eft. Ipfum. vero opus etiamnum latitat in. Divi Laurenti bibliothecae forulis, ni flammis rapacibus, qui- bus non ita pridem **) conflagravit Scurialenfe palatium, in. praedam cefferit.. Debetur. autem plane regium hoc opus ) Philippo II. Hifpania- rum Regi. Cujus aufpiciis juffuque & plusquam fexaginta millium ducatorum impenfis, ad finem perductum fuiffe legimus. | Qua certe re. de na- tural hiftoria non minus meruit Rex maximus, quam de ea olim meruerat Alexander Magnus, demandata Ariftoteli, animalium hiftoriam con- dendi cura, fumptibusque i in eam rem neceffarus, ei fubminittratis. Habetis, Auditores , praeter illuftres quos- dam doctrinae Herbariae fautores ,. fcriptorum praecipuos, qui patrum aetate augere eam, & commendationibus fuis illuftrare. fibi: propofue- runt. Neque enim eos, quorum fama in recen- tiffima eft memoria , attingere animus fuit. Ii; cum omnes infignem apud. pofteros.lau- dem Zneruerint, tum duplicata gloria digniffimi *) Dichos y Hechos del Rey Philippe LI. **) Anno 1671. D dos. Acoffa' Hiftor. natural. y, moral. de las 3c dias occid. Lib. q. cap. 29. — 221 mihi videntur, qui & in remotiffimas regiones magno fuo incommodo, & difficultate fürpium cognofcendarum gratia, iter facere & earum, | quas repererant, hiftoriam fcriptis confignare non detrectarunt. Eft quidem hujus aetatis propria, ut videtur, ifta cura, fed & f[uperiori feculo 1dem ftudium inceffiffe videmus, & Petrum Bel- lonrum Cenomanum, & Leonardum Rauwolfium Auguftanum, cujus inter peregrinandum collectae ficcataeque [ürpes etiamnum in hujus Acade- miae bibliotheca vifuntur, & Profperum Alpi- num, quibus, juniorem quamvis, adjungere li- ceat politifimum Veflingium, non anatomica magis, quam herbaria eruditione clarum. Qui omnes plantarum ftudio allecü , Syriam Aegyp- tum, aliasque Orientis regiones adiere, & ejus fpo- liis manubiisque herbarus ornati ipfi, & ditiores facü , artem noftram viciffim ornarunt atque lo- cupletarunt. Sed praecipue & majorem in modum trans- marinis peregrinationibus crevit Res Herbaria , ejusque fines & pomoeria immenfum prolata , poftquam, circumnavigata Africae ora, infütu- tae in ultimum usque Orientem navigationes, & vaftifimi illi terrarum tractus, ultra Oceanum in Occidentem projecti , ingenti aufu & eventu in omne aevum memorando, detecti fuere. | Hinc enim ftirpium infinita vis & multitudo, Graecis Latinisque, pariter^ac Arabibus incoguita , feli- citer nobis, poft tot demum elapfa fecula, in- - notuit & novae quotidie innotefcunt ; ut Danie- lis Prophetae *) illud haud inepte huc quadrare *) Cap. 12. vers. 4. 222 Gom MD videatur. JMulti pertranfibunt , €9 augebitur co- gnitio. Quanta vero plantarum doctrinae accef- fio facta per navigationes fuerit, vel ex eo judi- cate, Auditores , quod in fola regione IMalaba- rica, ad trecentas arborum fruticumque fpecies reperiri, omiffis herbis ftirpibusque humiliori- bus, compertm fit. Et quid de aliis Indiarum terris tam longe lateque patentibus, quid de -Chinenfium & Japonenfium regnis ampliffimis dicemus ? Jam novus ille Orbis, quam fertilis plantarum proventu! quam inexhauftus! Et Afri- ca, ut folet , femper aliquid novi ex foecundo fuo, atque ubere finu nobis effundit. Indiae au- tem occidentalis fürpes defcrpfere Cornutus , IMarcgravius, Pifo notiffimi fcriptores ; quos proinde fupra recenfitis, utut recentiores, pace veftra, Auditores, adjicere hic liceat. Adjun- gam & ii, quos de Indiae orientalis plantis egiffe jam. memoravimus , J. Bontium, qui in is vixit regionibus, & qui omnium conatus vi- cere Horti Malabarici auctores. Quem, nuper- rime licet publicatum, praetermittl tamen non fivit ipfius operis fplendor, & debita auctoribus , inprimis nobiliffimo Henrico van Rhede gloria; cujus potiffimum cura, & fumptibus magnificum hoc opus lucem adfpexit. Aromatum vero, quae in beatifüiniis illis infulis, quas IMoluccas vocant, nafcuntur defcriptionem, quam hactenus pro rei digntate perfequutus erat nemo , moliri & forte Jam perfeciffe Academiae NltaE Curioforum Plinium, Georgium Rumphium vivum praefen- temque t icliem eorum, quae litteris mandat, jam pridem percrebuit TE Et ni Oceano abforpta fuiffent, quae ex Indis nuper transmifit lucu- lenti, procul dubio, operis fpecimina, gauderet | E 223 jam nunc iis respublica herbaria. Quod tamen damnum ,, quin refarciat praeclarus auctor, non eft quod dubitemus. Jam & plantarum, quas alit illa Africae pars, quae in meridiem procur- it, hiftoriam , intentatam quoque antea, condi multumque jam promotam effe, non fine magna animi voluptate intelleximus *). Quod fi & in fatis fit, exploratum aliquando & perluftratum iri fpatiofiffimas illas terras , qua mundus ad au- ftrum vergit, fitas & tot incognitas etiamnum Oceani infulas, quae non meffis ex iis Rei Her- bariae ftudiofis expectanda! & quanta arti no- ftrae additamenta votis jam nobis licet & cogita- tione praefumere. Cum laxatis ita naturae finubus, ut loco- pletior ftrpium fcientia, fic haud paulo diffici- lius redditum effet ejus ftudium; illud praecipue defiderari videbatur, ut fparfae per tot terrarum loca diffufaeque ftirpium fpecies in unum colli- gerentur, fieretque veluti quaedam univerfalis plantarum epitome ac confpeduus. Quanquam enim optime cognofcantur, fi eas in locis fuis intueamur natalibus; peregrinas tamen regiones adire cuivis non contingit ; eft enim illud & mul- t laboris , & temporis & fumptuum opus, & omnes terrarum angulos perreptare, ne hoitidit quidem eft. Quapropter optimo confilio ma- gnoque difcentium bono , parati fürpium me- dicinalium aliarumque omnigenarum horti, quos naturae vegetantis compendium haud ructul dixerimus. In iis enim quicquid producunt montes , valles , campi , fylvae , rivi, littora , *) Vid. Tachard. 1 Voyage de Siam. . 224 ——— faxa, rupes, Orientis denique & Occidentis , antiqui & novi Orbis opes in unum collectae, uno oculorum contuitu deteguntur: ut etiam domi manentes folumque non mutantes , eorum ope herbariam notitiam adipifci, & comparere no- bis poffimus. 'lales olim Romae fuere horti Antonii Caftoris, de quibus P/imius *). "Tales & Paradifi Perfici fuiffe videntur Xenmophonti **) memorati. At noftris temporibus. Prima ejus ' rei curam fufcepit Sereniffima Venetorum Ref. publica, neque enim ab ullo, in nobiliffimo hoc Íplendidiffimoque confilio, a renatis litteris per- ventam fuiffe comperio. . Factum autem id qua-- dragefimo fuperioris feculi anno, quo hortum fuum Patavinum infütui curavit: qui & merito fuo elt celeberrimus, & praefectos femper habuit viros longe eruditiffimos. | Septennio poft, Sere- nisfimam Rempublicam imitandi ftudio incenfus Magnus Etruriae. Dux Cofmus IVlediceus , al- terum Pifis hortum inftitut , in quo praeclarif- fimum fuum de plantis fyntagma, quo univerfae pofteritati praeluxit, condidit jam laudatus & in pofterum laudandus Andreas ille. Caefalpinus. ,Atque ex eo tempore pasfim per Europam colt ejufmodi horti & inftrui coepere. Quid IMonfpef- fulanum celebrem illum, & Parifienfem amplisfi- mum, inftrucüsfimumque hortum. commemo- rem? Quid de Meffanenfi, Blefenfi, Oxonienfi, Edimburgenfi, Lipfienfi, Altorfino , Jenenfi, Argentoratenfi, Groningenfi, alufque dicam ? quando eos omnes Lugdunenfis hic. nofter Aca- demicus, parvus quidem ambitu, fed rerum co- *) Plin. Lib. 25. cap. 2. **) Xenoph. Memorab. Lib. 5. drerit f 228 pia locuples, & plantarum numero & earum or- dinata conditione, & praefectorum celebritate, aut aequat aut fuperat. Sed, cum de hortis mihi fermo fit, tempe- rare mihi non. poffum , quin admirandos illos Yncarum (ita vocabantur Peruviani Principes,) hortos vobis commemorem ; qui certe, ut ad- mirationem omnem, ita & omnem fidem exce- derent , nifi per fide dignisfimum friptorem Garcilaffum de Vega, Batavis editum Peruvia- norum Regibus, de ejus rei veritate nobis confta- ret. Narrat autem is *), non tantum omnis ge- neris animantium , fed & arborum, fruticum herbarumque omnium, quae benigna illa terra proveniunt, imagines ex folido auro confectas, 1in fplendidisfimis vereque regiis iftis hortis olim extitiffe, tam affabre tantaque arte fictas, ut de- centi omnium partium magnitudine & fpecie , nativifque florum & fructuum coloribus , encaufto ut credere par eft pictae atque incruftatae, ipfam naturam aemularentur, pretofisfimamque ma- teriam ipfum opus fuperaret. Ut quae de Hefpe- ridum hortis fabulofa finxit antiquitas, jam fidem poffent invenire. Rem profedo ftupendam! quam fi quis attenda expendat mente, nihil eum inter magnificentisfima veterum opera repertu- rum confidimus, quod ei aequiparari ullo modo poffe videatur. "Sed, quae funt rerum humana- rum ludibria, periere jam pridem cum fuis auc- toribus fumptuofisfimi illi horti. Qui quantum- vis fplendidi, quantumvis magnifici, nihil tamen ili ad ingenitam plantarum pulchritudinem & *) Hift. del Peru Lib. 3. cap. 24. 2236 naturale decus. Ve Salomon. quidem inquit Sal- vator *) cum univer[a gloria [na ita, amitius fuit. «t agrorum lilia, Ac ne comparandus quidem mihi videtur eorum Íplendor & magnificentia , cum nitore atque elegantia, quam in hortis noftris confpicimus. IMagna utique eft temporum noftrorum feli- citas, (video enim ad ea nos fenfim perveniffe, cum in ea Artis Herbariae parte, quae cultum hortorum complectitur, tum & in plerifque alus. Certe fi dixerim , intra triginta aut quadraginta proxime elapfos annos, rem hortenferh & Her- bariam omnem magis fuiffe diligentiufque orna- tam , expolitam atque promotam, quam ante- hac vix integris feculis ; libera vox magis erit, quam temeraria aut fuperba. "Iria autem prae- cipue funt, quae aetati noftrae debemus: & hor- torum fplendorem , novamque & ad haec ufque tempora inufitatam Ítirplum exoticarum cultu- ram ; & plantarum anatomen, detectamque par- tium fecretisfimarum conformationem & ufus; & denique concinnam illam & mure fibi chaerens tem herbarum difpofitionem: Cujus ope plus : biennio proficiat herbariis facris initiata juventus, quam abfque ea, toto decennio. De fingulis pauca pro concionis ratione. : Ut Regum deliciae horti. femper fuere , ita & Philofophorum feceffus; neque alia.eft, quam quae ex eorum cultu percipitur voluptas , in quam majori itum eft confenfione, a cultisfimis gentibus. Quemadmodum cnim) barbarae & . '*) Matth. cap. 6. verf. 29. ^ 227 feptentrionales nationes pifcatu fere, venatione, & aucupio vitam tolerabant, ta meridionales & elegantiores populi ab antiquisfimis ufque temporibus , non minus hortorum , quam agro- rum culturae fucrunt deditisfimi. Quis tantopere [fabulis. decantatos nefcit Alcinoi , Adonidis , Hefperidum hortos? Cui penfiles illi horti Semi- ramidis nomine notisfimi, quos tamen Syro cui- dam Regi adfícribit. Diodorus Siculus *), cogniti non funt? Jam & omnes fere eos , qui Sapientiae Ítuduerunt , fatis conftat, magnam habuiffe rei hortenfis rationem, |. unde vita ruftica fapientiae proxima,& quafi confanguinea dicta Columella **). Ipfa Academia & Lyceum quid nifi hori ? Ob- fervatum vero ab us, qui res humanas profun- dius intuentur, in felicisfimis feculis longe citius ad aedificiorum fubítrucionumque magnificen- tiam, & fplendorem perventum fuiffe, quam ad hortorum ornatum & decentiam : & quo cultiora fuere fecula, eo & rem hortenfem fuiffe cultio- rem, majoremque ei additam celebritatem. Quod cum verum fit, perpolita profecto fit aetas noftra oportet, quae hortorum concinnitate atque ele- gantia omnem antiquitatem longiffime poft fe reliquit. Et quis eos non miretur tanta ftrpium, florum, frucuumque diverfitate. pariter & uber- tate confpicuos? tot ambulacris, tam apte inter fe confpirantibus arborum verfibus confitos ? tam nitidis, tam varis arearum & pulvillorum defcriptionibus ornatos? tot aquae ductibus, tot aquarum falientium fontibus irriguos ?. tot rivo- *1um moeandris interfectos? tot columnis denique *) Lib. 2. cap. 1o. **) In praef. 228 BRSCHWOEEISEEPISRRETR -" & obelifcis, tot urnis & ftatuis decoratos ? Quid florum loquar mangonia, infinitafque ex femine productas in bulbofarum cumprimis tuberofarum- que herbarum genere, colorum varietates ? Quid eruditos infitionum modos, naturae & artis s ad- ulteria? Quid infitionis miracula, infolitos por- tentofofque arborum foetus ? Quid pedamentis fultas & ramis inter fe confertas vobis ob oculos ponam arbores? quid elegantiffimo frondium ordine parietibus applicitas ? ut folis calore ma- - turefcant felicius, & percoquantur colorenturque ipfi fructus ? Pulcherrimum utique fpectaculum, ac nihil video in omni hortenfi ornatu ,' quod majori oculos voluptute demulceat, & admira- tione animos percellat, quam venuftiffimus ille murorum viridifque veftitus, tot diverficoloribus floribus & fructibus intertextus. | Aulaeorum quaedam veluti feries videtur, hortorum lateri- bus decentiffime obtenfa. Quam vero. feraces funt illae arbores, quibus nimiam fructuum vim decutere, perfaepe neceffe eft! Quid pumiliones: proferam ex pomiferarum genere arbores, quae in ipfis oculis cultoris & adfpectu pofitae, pur- gari quam facillime poffunt & refecari, fi quando. filvefcant aut nimiae fupdantur, & ex quibus poma, vel inter deambulandum, licet decer- pere. Quanquam enim pumilas illas & coctae brevitatis arbores propagandi ratio, JPlimio *). haud ignota fuiffe videatur; ea tamen perfectio, ad quam evecta haec ars in. arboribus fructiferis , huic certe debetur aevo. Quid memorem puta- tionis novàm illam mirandamque prorfus foler- tiam, qua, ut copiofius in ipfos fructus derivetur ali- *) Lib. 12. cap. a. pm 229 alimentum, tam induftrie aut germinum intem - peltive excurrentium praecavetur augmentum, aut jam in altum fefe luxuriofius extollentium reprimitur cohibeturque licentia , aut ramorum latius fparforum nimia tollitur copiá, aut enodes illae «& non fruticantes fterilefque virrae ampu- tantur; qua denique ipfi germinationi & frutica- tioni confüituitur modus , omnemque vegetatio- nem tanta arte & prudentia moderamur , ut re- ditus arboribus fere ad arbitrium. imperentur ? Quid nemora tonfilia dicam, Cn. Mutii inven- tum quidem illud *), fed noftra demum aetate perfectum. confummatumque ? & femperviren- tium fruticum aeternas comas , in mille figura- rum fpecies compofitas? Infinitus fim, fi omnia, quibus hortorum noftrorum decor continetur, velim perfequi. Eorum vero cum multa ad ornatum & fplen- dorem fint comparata, propius nos tangit exoti- carum ftirpium, quae apud nos invaluit, inge- miofa illa cultura. Quam elegans fationis ratio! quam diligenter femina undecunque advecta ma- ceramus med;camurque! quam induftrie, fi quan- .do opus eft, inflicta iis plaga, cousolutae plan- tulae paratur exitus! quanta folertia afcititio & in fe coacto calore; tepidifque fimi & pinguibus halitibus, ad. conceptionem &' germinationem, arte Jp e MA fuperante ,; veluti coguntur ipfa fata, prae vetultate licet jam ferme exoleta, etiam duriffima & propemodum lapidea, qualia ex Indiis nobis non raro tranfmittuntur ! Jam, 'tum non omnis ferat omnia tellus, hic omnium. terrarum, omnium climatum ftirpes, ex calidif- fimis quoque advectae regionibus , attemperato .' Plin. Lib. 12. cap. 2. Tom.1. —. Q 139 SSR2RESEEMEUEYIIS pro earum genio per ignes fuppofitos miro arti- ficio calore, feliciter adolefcunt. Rara olim avis - erat planta ex Indiis petita, ad quam, tanquam áàd naturae quoddam miraculum , concurrebant undique harum rerum ftudiofi, metuentes ne ' prima ingruente bruma, non vifa periret. Nunc vero & tanta copia undique adferuntur plantae exoticae, ut fere delectu fit opus, & a frigore ventifque- in fuis clauftris & hypocaufüs fecurae, inclementes rigidiffimafque hyemes non per- timefcunt , vegetae in multos fervantur annos, &, non fecus ac 1n natali folo coeloque, flores uberrime funduntipfofque fructus, & femen non moliuntur tantum , fed perficiunt, & ad ipfam perducunt maturitatem. Non poteft non in ad- mirationem rapi, ifta qui videt extraneus. Nam ut hujus aevi, ita & noftrorum hominum inventa ifta funt. Quos, prae coeteris nationibus, exotica- rum plantarum copia abundare , eafque quatn foler- tffime curare & colere fatis, opinor, in confeffo eft. . "Vivebat hujus feculi initio inter Venetos, Nicolaus Contarenus inter nobiliffimos proceres praecipuus , & qui maximas illius reipublicae dignitates geffit, Botanicorum fui temporis prae- fidium & decus , peregrinarumque plantarum cultione celeberrimus. "Pales fuere noftro tem-: pore, & in noftra republica Hieronimus Bever- ningius, illuftris olim hujus Academiae Curator, & Cafpar Fagelius magnus ille publicae rei ads muniftrator, qui laxamenti aliquid a publicis, quibus diftringebantur curis, nacü exocarum plantarum contemplationi, & cuftuea fe totos de- dere. Sentiunt me vera dicere, quibus illuftrium horum virorum hortos vidiffe contigit. Verum. enim vero, ne ad ea tantum provocare videa- 231 inur, quae jam periere; videte Honslardicenfes illos hortos, quos fub Regis optimi aufpiciis nobilifflimus colit Marefius. fummus regiorum aedificiorum praefectus , ut maximo poffeffore memorandos, fic cultoris ingenio & arte orna- tiffimos. Ingredimini Amftelodamenfium plantis peregrinis longe refertiffimos , cultiffimofque hor- tos, Johannis Commelini Senatoris Amfteloda- menfis potiffimum ftudio, & opera paratos, ejus curae dum viveret & deinde meae commiffos. Spectate Simonis Beaumontii viri ampliffimi, & cui Patriae Patrum acta funt concredita, hortos vix ullis ceffuros , & eruditam domini manum ubique teftatos. Neque defunt privati inter nos homines, fed opibus pollentes, qui hanc cultu- rae gloriam affectare non dubitarunt. Ea autem amoeniffima loca cum curiofo oculo perluftra- mus, videmur nobis in alium terrarum orbem translati, nunc in. Oriente nunc. in. Occidente verfari, terrafque premere alio fub fole calentes. Et tantum de re hortenfi exoticorumque cultu. Stirpium fabricam, fed paucis, videamus. Cum omnes res naturales tam arcte inter fe fint copulatae & tam fibi innexae, ut earum na- tura inveftigari atque intelligi, non nifi ex mu- tua contentione queat; tum arcüífima plantis cum animalium genere intercedit affinitas & cognatio. Utraque funt brevioris aevi. /Moría- lium dies foeno elfe fimiles ,' eofque florere ficut flo- rem agri ait Vates Regius *).. Et omnis caro pramen omni[que ejus venuflas ut flos agri: Exa- ve[cit gramen decidit flos, quum [piritus gjthovae perflat ipfum; utique gramen eft populus **). Id * *j Pfalm. 104. verf. 15. **) Jefaias cap. 40. verf. 6. & 7. Q 3 2 32 E IU) vero jam non fpectamus, fed partium in iis con- venientiam., & quae iu utrifque apparet, in or- ganorum apparatu atque ufu miram confenfionem. Quocirca dicebat 7'eophiraflus *) nofter omm- um, quae in plantis cernimus, fimilitudinem pe- tendam effe ab iis, quae in animalibus obfervan- tur Atque hinc eft, quod vetefes illi Sapientes & membranam & cutem & carnem altricefque venas, tum & difünctos per internodia & verte- bras articulos, denique fibras nervofque, ad quietem tamen potius quam ad motum datos, ipfis plantis adfcripferint. Et plantam hominem effe inverfum , philofophos quofdam afhrmaffe comperimus: Statuentes ftirpium radices capiti atque ori animalium refpondere. Quin & ipfius fexus difcrimen in plantis obfervaffe fibi vifi funt. | Sed fimillumos effe ac fere eofdem animalium fürpiumque generi ortus & generationis modos; ovum quoddam effe plantarum femen fuis in- volucris circumdatum, in quo planta fuis cana- libus umbilicalibus praedita continetur & deli- | tefcit, plane ut animantium foetus fuis involvi- tur membranis; nutricationis munia in uttifque eadem fere ratione peragi, nifi quod fürpium | . venae cum animantium lacteis ufu congruentes, | extrinfecus fitae fint, cum intefünis deftitutae | fint ipfae fürpes , & per earum corticem detfe- rantur; ipfum fuccum nutritium per tubulos, . quos fibi aptavit , circulatione quadam per omnes plantarum partes continenter circum£ferri , ut àn | animalibus fanguinem ; trachaeis denique eas & | veficulis, quibus .aer continetur & commeat, | inftructas effe & refpirationis quodam motu cieri, / ut protrudatur omnibufque partibus aequabiliter *) Hift. Lib. 1. cap. t. nM 2233 fuffundatur alimentum, alterna veficularum fi- brarumque conftrictiione & dilatatione, ut fyftole videmus & diaftole viventium moveri pectora. Ifta quidem & complura alia, huic aetati fidelif- fimifque naturae interpretibus ]Vlarcello Mlal- pighio Italo, & Nehemiae Grew Anglo debemus, qui in altiffimos ufque plantarum receffus abditif- fimafque latebras ingenio pariter, & artifici manu feliciflime viam fibi fecerunt. Ac ne quid non fit inter animantes & plantas fimile, ecce fenfus motufíque inchoati rudimenta quaedam fe mon obfcure produnt, cum in multis aliis herbis , tum praecipue in ea quam Aefchinomenen vete- res, recentiores pudicam , mimicamque herbam propterea vocarunt, quod propius ei admota manu, acne tacta quidem, folia fua non tantum complicet, fed & ipfos coliculos, infigni fpecta- culo, veluti pudibunda demittat. Verum ut ea, quae ftirpium firucturam fpectant, fufius ex- plicatiufque perfequamur, nec hujus loci, nec temporis, nec propofiti noftri patitur ratio; ne- que tale eft hoc argumentum, quod paucis per- tra&ari abfolvique poffit. Eo itaque relicto ad ea, quae de plantarum ordinatione totiufque adeo doctrinae Herbariae contextu, dicenda nobis fu- perfunt, nos denique conferamus. . .Fatue cujufdam meminit Seneca *), quae cum fubito videre defiiffet, neque fe coecam effe antelligeret, domum , quam incolebat , culpare & tanquam tenebrofam nimis. accufare, poeda- gogumque fubinde rogare, ut migrare fibi liceret. lta & nos, in ipfa rerum luce quandoque coecu- "umus, & apertiffima quaeque, merae nobis non- nunquam tenebrae videntur Quae, cum in *) Epift. 50. 434. eril nobis ipfis, non in rebus infunt, adhibito us convenienti ordine, mox difcutiuntur, ipfaeque | res evolvuntur nobis atque clariffime enitefcunt. Ut enim oculi nihil quicquam cernere. valent, quod lumine non fit colluftratum , ita & mens humana in artium ftudus nihil recte cognofcit & perfpicit, nifi quod divina illa ordinis luce per- funditur. Qui cum in nulla praeceptione negli- endus fit, tum in illa forzvixy mexSocct. Diolco- didi *) dicta, inprimis & wee eft obfer- vandus. Quis enim infinitam plantarum mulü-: tudinem & ftupendam, quae in iis apparet, va- rietatem , abfque accurata inquifitionis. via, & ra- tione animo complectatur? unde & de us prae- cipere tam difficile olim vifum 7'eophraflo **). Sed naturae confentaneum ipfifque rebus con- gruentem oportet effe, qui us lumen adferat ordinem, non Hebibtaiud aut-ex folo ingenio depromptum, quo fere fit ut rebus ipfis vis in- feratur, & quo in ordinem, quem nobis propo- fuimus, cogantur, fimilamae dis; jungantur? con- jungantur vero diffimillimae ipfius, ut ita loquar, naturae ingratiis, & reclamante atque repugnante earum indole. Nempe imaginarias & imperceptas quafdam confenfiones aut diffenfiones , ordinis | gratia, ipfis rebus ex ingenio affingimus : Non fecus ac pueri, fola mmaginationis vi, 1n nubi- bus nefcio quas fibi fingunt, producuntque fi- guras, quae rebus non infunt, menti folummodo confpicuas. Quare recte éos culpabat Heraclitus, qui veritatem 1n fe & in fuis microcofmis quaere-: bant, non in majori hoc & afpectabili mundo. Eft illud maximum intellectus humani vitium; *) In praef. "*) Hif. plant. Lib. x. cap. rz. n—— 235 ueque fcio an ulla res fit, quae majorem doctri. narum ftudiis labem attulerit, quam perverfa illa res, pro arbitrio digerendi detorquendique, &li- centiofa libido. A . qua, fi ulla in re, certe in |. Re Herbaria follicite, & anxie nobis cavendum eft, re tam varia, tam diffufa , tamlate patente. Quod cum non fatis effet factum, antricata mrnox omnia, perplexa & impedita reddita funt , me- rum denique chaos exortum eft, & inextricabilis labyrinthus. | Unde apparet, quantum debeamus jam laudato Caefalpino, qui incompofitam per. turbatamque hujus artis rationem primus compo- nere agereffus eft, & certas ftirpium claffes ex fuis obfervationibus conftituit, earum naturae convenientes, non ex fui ipfius. ingenio con- fictas. Quemadmodum enim numerofus exerci- tus in fuas partes, in legiones, cohortes, iani- | pulos & ordines denique five centurias dividitur, unde compofita & ordinata exurgit acies; & ve- luti Genealogi gentes familiafque a fe mutuo, magna cum cura, folent diftinguere : ita. & ia vaftilfimo plantarum agmine, fingulae fub fuis fignis collocandae, ipfaequae [tirpintm Ítirpes & genera,totaque earum progenies ne commifcean- tur, fed decent ordine fecernantur, diligen- tiffime cavendum nobis eft. Id vero tam ac- curate praefütit aetas noftra, naturae veftügiis preíffo pede infiftens, & praeeunte praeclariffimo illo viro , ut reliquae hiftoriae naturalis partes , quamvis longe quam doctriua Herbaria minus diffufae minufque variae , cum ea conferri hoc nomine non poffe videantur | Deforme eft de fe praedicare , & tamen poftulat hiftoriae, quam perfequimur ratio , ut non penitus dif- Áimulem , nos neque inter poftremos fuiffe, qui 256 umen merus huic operi manus admoverunt, neque plane nullas in eo partes noftras fuiffe: Utique igno- | rare non poffunt, qui nos olim audiverunt, nos . jam tum plantarum [fyftema quoddam propo- fuiffe, ut rebus ipfis confentaneum, ita ab nus, quae ex eo tempore ediderunt viri eruditiffimi, non magnopere diffentiens. — Deducta. autem eft ab una origine, ab una veluti fürpe omnis fürpium profapia, & in fuas, ut ita dicam, nationes , gentes & familias defcripta , additis unicuique , quibus a fe mutuo fecerni digno- fcique poffint, gentilis fuis infignibus ; adimi- rabili equidem induftria, via vero & ratione ex ipfo naturae fonte (epis ex florum ni- mium, & cumprimis ex frutitbuim conforma- tione, eorumque inter fe comparatione potiffi- mum deduda. Nam cum 1n us eluceat longe maximus organorum apparatàs , fintque fub na- turae lufus, quam minimum prae coeteris fub- jedtae hae partes, & omnium confpectiffimae, quibufque fpectantium | oculi confeftim feriun- tur, fitque praetereá ipfe fructus totius plantae perfectio quaedam & compendium , ut in con- dendis fürpibus natura praecipue eum fibi pro- pofuiffe videatur: Satis apparet flores & inpri- mis frudus, in confütuendis , fecernendisque herbarum claffibus, a nobis quoque potiffimum fpectari debere. Atque eo jam res perducta eft, ut pulcherrimo huic aedificio culmen ac fafti- gium fere imponi poffe videatur. Non eft ea mentis humanae vis in hanc corporis molem de- merfae, ut perfectum: quispiam excudat, & quod in melius mutari non poffit. Ita ien n omnia in doctrina Herbaria videntur ordinata ex natu- rac ipfius praefcripto, quam cum ducem fequi- — 237 mur aberrare non poffumus, ut fere mihi per- fuadeam de univerfa ipfius artis deformatione & contextu, (de quo tantum nobis fermo eft,) ni- hil magnopere in pofterum mutatum iri; fiim- . peditiora quaedam loca, quae manus medicas poftulant, excipiamus. Nam quemadmodum opinionum commenta delet dies , fi naurae judi- cia confirmat, ut optime Tullius *. Inficurti tamen non poffumus, incompofitas quasdam fupereffe nobis, abnormes & erraticas fürpes, in- ordinem nón facile cogendas: ut fpurios in fami- lis notosque videmus, &in exercitu, qui nul- lis fub. fignis militant. Verum enim vero vix eae numerum faciunt, (de Europaeis. loquimur; ) aliarum refpectu, & is earum eft genius ac indo- les, ut certis generibus accenferi , ne debeant quidem. Nempe folenne eft naturae , non fal- tuatim procurrere, & ex genere in genus profili- re; fed fenfim & pededentim ex una rerum clafle ad aliam fibi gradum facere: Quo fit, ut inter eas ambiguae quaedam res & dubiae exurgant , quibus ipfae claffes conjunguntur inter fe atque colligantur. lta in fürpium univerfo complexu nonnullas fparfas inter ordines fufasque videmus, ingenii fingularis & incertae fedis; quas qui ve- lit ipfis ordinibus adfcribere, ne ille contra na- turam contendit. Quantae autem molis fuerit tam ordinatam, tam fibi cohaerentem , tam na- turae confentaneam fürpium compagem con- ftruere, vel me tacente, res ipfa loquitur. At- que binc intelligimus, quam magno in errore verfantur, qui intra meram nominalem cogni- tionem confiftere Botanices ftudium. autumant, ipfaque plantis nomina pro lubidine imponi poffe *) De nat. Deor. Lib. 2. $. 2. * ib 238 Srumisi UO) arbitrantur, qui denique Artem Herbariam me- moriae effe opus, neque magnopere judicio in- digere perperam fibi perfuadent. At profecto judicandi illam vim & facultatem , non minus in hac, quam in ulla alia arte exigi, fatis norunt, qui haec facra fero tradtarunt — Quid? res propemodum innumerabiles, tam varias, tam muliplices inter fe contendere, earum confen- fionem, & non ita femper obviam , quam inter fe habent, cognationem, impreffum illud rebus a fummo conditore figillumi; invefügare, & unam- quamque ordine & jio loco, ex ipfius naturae ductu, collocare ; quis absque acri & exquifitif- fimo judicio tentare audeat? Quae quidem ita collocatae digeftaeque ftir- pes, vires fuas eo ipfo oftendunt, nobisque commonítrant: quod vel praecipuum artis quam tantopere commendamus , beneficium, idemque eius praeftantiae indubium eft argumentum. E& enim illud notatu longe digniffimum , eas quae generis copulantur focietate plantas, & fapori- bus plerumque convene & odoribus. ^ Unde facilis nobis panditur via , ad earum vires virtu- tesque explorandas. Dicendum tamen quod res eít, neque eam augere ultra veritatis modum, aut exaeggerare lubet. Convenientiffima haec videtur atque utiliffima ratio , ad inveniendas cognofcendasque. univerfales , quae toti cuidam generi communes funt, & ex ejus natura pro- fluunt virtutes: ut liquére nobis hac via' poffit, quae fürpes vi incidente , quae adftri&oria fint praeditae, quae * calorem noftris corporibus, qnae ingus inducant, & fic porro: quae utique res magni eft momenti. Sed ad uniuscujusque herbae peculiarem vim & proprietatem inveftigandam, in — 239 una experientia maximum, & pene dixeram uni- cum , nobis debet effe praefidium. Nam qui eas ex fuis caufis & a priori, quod ajunt, cognofci pof- fe nimis jejune fentiunt, ne audiendi quidem vi- dentur. Praeter autem veteribus jam pridem co- gnita remedia, quaeque iis adjecerunt recentiores, & alia longe efficaciflima, certisque morbis pecu- liariter dicata ex plantis peti poffe, tantum non confidimus. Quid velim paucis expediam. Duplici potiffimum ratione curari expugnari- que polle videntur, qui a fluidorum vitio, at- que intemperie producuntur morbi, adeoque ipfa febris, Proteus ille in mille faytig mutabi- lis, & univerfa febrium cohors. | Nimirum vel co&tione & meas Tubigitur, digeritur, ad ma- turitatem quandam perducitur morbida materia, fecernitur & haud raro ftatis, pro cujuslibet mor- bi genio, quanquam nobis non fatis exploratis temporibus , eliminatur atque omnino excerni- tur. Quod naturae quidem opus eft, neque ma- gnopere habet, quod hic agat medicus: cujus , ut iplius naturae miniftri, omnia cura in eo tan- tum verfari videtur, ut ejus hunc motum , fi forte nimius fit & incitatior, coerceat & mode- retur, fi languidior, fufcitet atque adjuvet. Qua tamen in re magna opus effe prudentia, & folli- citiffima circumfpectione," quis non videt? Vel ipfam morbi caufam in foco & latibulis fuis hae- rentem , aut humorum maffae jam. permixtam aggredimus, eamque, non expectata ejus matu- ratione & fecretione, comprimere & frenum ei. injicere enitimur. Quae id praeftent & certas flui- dorum, quae quidem innumerae funt, nec fatis per- fpectae depravationes,certasque, quae ex iis oriun- tur,morborum fpecies,figillatim refpiciant remedia; 240 —— - ipfam materiam vitiatam depravatamque ener- vent, infringant, atque penitus deftruant, 1pfam- que criin antevertant: quae 1d praeftent, in- quam , remedia plantis ineffe; prae mineralibus, dubium quidem nobis vix effe poteft, quando multifarios earum fapores, haud dubios virtu- tutum indices, & in unoquoque fapore infinitas illas ditinétiones, intento & paulo acriori animo contemplamur. Ifa jam pridem in re medica defiderantur, quae fi aliquando obfervatorum fagacitate, & folertia e tenebris eruantur, atque in lucem proferantur, tunc demum erunt medi- camenta vere weise , ut Galeno & Ge Acgov, ut Herophilo vocantur, Deorum manus & mu- nus divinum. Qua de re defperandum non effe, . vel unus Cortex Peruvianus argumento nobis effe poteft, quanquam forte pluribus nocivus hadenus, quam falutaris. Sed redeamus in viam, a qua pa- rum nos abduxit aptiffimae illius compofitionis , quz in arte. noftra elucet, commendatio, & pauxil- lum quod itineris nobis reliquum eft, conficiamus. Herbariae itaque Doctrinae & Artis Hiftoriam & Fata, a prifcis ad. noftra usque tempora ut- cunque videmur, & fummatim perftrinxiffe: rem, fi pro dignitate eam velimus exequi , & conti- nuata per omnium feculorum ordinem ferie de- ducere, & majoris argumenti, quam ut una ab- folvi concione poffit, & majoris operae, quam ut quis eam non fatis praeparatus fibi fufcipiat. Quae vero apud Perfas, Indos , Chinenfes , Ja- ponenfes , reliquosque REUS populos, tum & apud Americanos hodie fit, aut olim fuerit fcien- tiae Herbariae ratio, ad inftitutum noftrum non perünet, ut disquiramus. Neque res facilis ett ifta inquifitio, quanquam utilifima, cum eorum tra nor 241 plerique in ftirpium cognitione habeantur verfa- tiffimi, & Indos, non tantum Orientales, fed & Occidentales caeteroquin ignariflimos , proprie- tatum ,' quae in plantis fuis indigenis reperiun- tur, apprime peritos effe teftentur, qui eorum terras perluftrarunt ; quippe qui fecundae juxta ac adverfae valetudinis praefidia ex folis fere fibi defumant plantis. Ex enarratis autem lique- re poteft, ut dictorum aliquam fummam facia- mus, quatuor converfiones, ac quafi aetates, fcien- tiae Herbariae fatis appofite. conftitui. poffe, fi antiquiffima illa praetereamus ; quorum nihil no- bis fupereft, quaeque non nifi in tenui hominum memoria verfantur. Primam nempe, veterum illorum fapientum, inprimis, Graecorum , a quibus pleraque mu- tuati funt Romani , nifi quod in agrorum traden- da cultura , laudatiffima horum emicuerit induftria. Secundam Arabum,. qui Graecorum prae- clare inventis non pauca de fuo addidere, vi- resque ftirpium, & ufus cumprimis funt perfequuti, "Tertiam eorum, qui depulfa barbarie rena- tisque litteris, artem noftram, patrum memoria, & eruditis fuis commentariis, & novis, per navi- gationes in omnes orbis partes inititutas, detectis fürpibus, & paratis plantarum medicinalium hor- tis, infigniter auxerunt & ornaruiit. Qnartam denique noftrorum, temporum & hujus aetatis, quae fuperiorum omnium felicita- tem fupergreffa eít, tum hortorum elegantia peregrinarumque ftirpium folertüiffima cultura , tum interioris plantarum fabricae accuratiíffima Rem Herbariam tractandi ratione & via, quae ut ad capeffendum ejus cultum eft accommodatifli- ma, ita & ad explorandas herbarum vires manu- ducit viamque fternit. 242 a— n Quae quidem quatuor periodi conjunctae fibi- que appofitae, cum vix feptem aut octo fecula complectantur, mirum adeo videri non debet, necdum ad majorem perfectionem deductam fuiffe hanc artem, ejusque potiffimum 1ftam partem, quae vires virtutesque herbarum tradit, haud us- quequaque & pro rei dignitate atque utilitate, fuiffe excultam : Inprimis fi immenfam ejus am- plitudinem, quae vix ullis finibus coercetur, ma- ximasque, quae in fingularibus & unicuique plan- tae peculiaribus proprietatibus indagandis , inter- veniunt objiciunturque difficultates, animo per. pendamus. Eft & hoc quoque fpectandum , In-. terruptum fubinde fuiffe fcientiae. hujus curfam cultumque, &, ut omnes alias, fic & hanc nobi- liffil:dàm humanoque generi unice utilem fcien- tiam per plura fecula jacuiffe , tenebrisque plus- quam cimmeriis fuiffe involutam. Hoc enim 4a- tis intelligitis, Auditores, majora incrementa ca- pere difciplinas & artes, fi continenter colantur & vitali illa cultorum aura indefinenter perfun- dantur , etiam minori temporis fpatio, quam lon- £e majori, fi intermiffo tractentur interruptoque ftudio, eaque ab ovo identidem repetenda nobis & redintegranda fint. Neque illud. praetereun- dum eft, Didi prifcis praeclare diligenterque inventa, & obfervata temporum injuria nobis pe- Tiüffe, in magno praefertim illo, quod fecere lit- terae naufragio, regnante per Europam barbarie. Nam ut in fluviis gravia & ponderofa fubmer- guntur & fundum petunt, levia innatant; ita in artium difciplinarumque fucceffione & viciffitu- dine, folida multa & utilia aetatis flexu interci- dere nobis videmus, cum faepe futilia ac nullius pene preui, lumine ad nos devehantur. P c—Á— 243 Excultum tamen effe elaboratumque, prae re- liqua hiftoria. naturali, Botanices fiudium aftir- mare aufim, ne ea quidem parte excepta, quae ad ufus refertur medicos ; quanquam nihil ei a Diofcoridis tempore adjectum effe, conqueratur Helmontius *). | Sed & indies excolitur, amplifi- catur , & novis plantarum , ex ultimis terrarum oris advectarum, acceffionibus locupletatur, no- visque experimentis & obfervationibus ornatur , illuftratur, atque expolitur.. Nunquam tantum operae, laboris, & induftriae in Rem Herbariam collatum, quam noftra memoria, & hoc ipfo, quo vivimus, tempore. Fervet ejus ftud.um ubique gentium, ut feculum botanicum, haec aetas haud immerito poffit vocari. Quid in ftirpium exotica- rum cultu hic moliantur & praeftent, Belgae, di- cum jam a nobis eft. Praeclariffima Germano- rum, Anglorum, Gallorum , aliarumque natio- num, in augenda & perpolienda hac arte, confi- lia jam pridem quoque omnibus innotnere, . Uti- nam optime cogitata perficiendi , facultatem iis largiatur, qui folus poteft! Digniffimis vero ifüs Florae Sacerdotibus , qui hac aetate ejus facris & aeternitati operati funt, aut etiamnum operan- tur, quos veneramur omnes , debitas laudes hic quidem nos non tribuemus, fed polteritati com- memorandos relinquimus: Eum cumprimis exi- mium Angliae incolam **); qui fuisin artem no- ftram. meritis immortalibus tantam fibi peperit gloriam, ut nemo non fentiet praetermiffum fuiffe: in hoc fimilem Caffio & Bruto, quorum efligies, - cum in funere Junia, inter clariffimarum familia- rum imagines antelatas non viferentunr, eo ipfo, *) De fud. aut. $. xo. **) go. Rajus. 244 inquit Zucifus **), praefulgebant. Sed Paulum | Hermannum decefforem meum quo piaculo prae- teream ? Botanicum e pauciffimis, amicum non e multis. Is cum infinitum ftudium in Re Her-, baria collocaffet , & vaftiffima ejus latifundia omnemque hiftoriam naturalem incredibili dili- gentia, & pari fucceffu effet emenfus, parum ta- | men in ea fcientia fcire fibi vifus eft, vir ab omni faltu & oftentatione alieniffimus , quique effe ma- ' lebat, quam videri, & ut verbo abfolvam, Homo . plane antiquis moribus. Nihil erat, quod ille do- - cere in Re Botanica non poterat, & vellet quo- | que, candidus juxta atque eruditus, & qui omnia cum alus liberaliffime communicabat. Equidem, fi parem tibi, o Paule, in hac fcientia viderit noftra aetas , fidenter aufim decernere , fuperio- rem non vidiffe. Ego te, longo licet intervallo, fequar, & ut fumma tua vefügia legiffe mihi laudis erit abunde, ita & habebit de quo gratuletur fibi | ftudiofa Rei Herbariae juventus. ^Nam te, qui paffibus fequatur aequis, ego quidem novi nemi- nem. At vos , o falutaris mortalibus fcientiae fa- cris initiati, in ftudinm antiquiffimum facerrimum- que, tot jam fubfidiis adjuti ,, alacriter incumbite. Nullae vos difficultates , nullae vos falebrae re- morabuntur. Expedita jam eft & complanata vo- bis via. IMe five ducem five comitem habebitis, & fidum & fedulum , quique nullum laborem, quiin veftrum cedere emolumentum poffit, un- quam fit detractaturus. *) Znunal, Lib. 3. DIXL ! JOANNES PHILIPPUS NONNE . Medicinae & Philofophie Do&or, Botanices Profeffor Publicus Ordinarius , Facultatis Medicae & Collegii Sanitatis Affeffor Ordinarius, Facultatis Vero Philofophicae Affeffor & Pro- feffor Extraordinarius ,' Academiae Moguntinae Scientiarum Utilium Socius Ordinarius. QUAEDAM DE PLANTIS NOTHIS OCCASIONE SPICAE TRITICI, CUI AVENAE FATVAE ALIQUOT SEMINA INNATA ERANT » COMMENTATUR., Leste ERFORDIAE, LITTERIS NONNIANIS MDCCLXVY. Jom, 1. R $. I. , He novitatis aviditatem, quos foetus ex animalium diverfae fpeciei coitu pro- ducturi fint, mulorum ortus evidenter docet, & eventus hic multos ad magnos fumtus facien- dos allicuit. De Boum & Equorum, aliorumque diverfi generis & fpeciei animalium, foecundo coitu quid legiffe obfcure memini. Ipfe quen- dam, qui canes & feles includebat , novi , qui vero in hac re operam omnem perdidit. Car- dueles contra & Pafferes Canarienfes coire , quis nefcit? /Jefopus jam , ferio jocove, ovium monf- tra narrans, paftores accufat & ad malum hoc avertendum, illis uxores ducere jubet *).. Quos $. II. Cel. Viri BRADLEY **) , LINNAEUS ***), GmErI- US f) conjecerunt, Cel. KOELREUTERUS aiitem experimentis evidenter docuit [1): ex antheris ..*) Phaedri Fab. Lib. III. Fab. III. *) New improvements &c. by Rich. Bradley, fellow of the royal Society "Tom. L. v. Schanu- platz der Natur , 2 Theil. zwcytes Ge/prüch P- 35. ***) Amoenit. acad. p. 70. T) Oratio inauguralis Tubing. 1749. 8. — - TD. Porlüufige Nachricht von einigen das Gefchlecht der Pflanzen betreffenden. Verfuchen und Beob- achtungen,. T R2 248 —— Ó enim collectum pollen, (five femen mafculinun:, | in ftigmata, five partes genitales femineas, floris | diverfae fpecier aut varietatis plantae transferens, hac via novis plantis Nothis, Hybridis, IMulis vegetabilibus, ortum dedit. ; ] S; E Ex analogia regni animalis femen novum ortum, & ex hoc crefcens nova planta, medium inter utrasque plantas tenere debet: Aethiopiffae enim ab Europaeo gravidae foetus, nec Ae- thiops uec. Europaeus eft, & BARCHEWITZIUS, in Índia orientali degens, hancque rem probe Íciens, pecuniam pro ftupro multatitiam, a quo- dam Europaeo milite jam praeftitam , repetiit, quia poft partum foetus niger inventus, & Ae- thiopiffa , patrem Aethiopem effe, confeffa fuit *. Mulus arguit patrem, & matr fere non nifi magnitudine fimilis eft. Idem valet de alus Hybridis animalibus. 6. IV. Degenerationem igitur plantarum fruclifica- tionis tempore incipere ex hifce patet. Qua ra- tione autem ex Avena fata Secale oriri poffit, uti WIRGIN, Suecus quidam perhibuit , (id quod vero in. /Vovis politicis. Halenfibus **) refutatum eft) non intelligo. Ejusdem farinae , de degene- ratione Hordei in Avenam fatuam , obfervatio- nem, in Colle£tionibus Vratislavienfibus ***) de- *y Barchewitz Offindianifche Rei, fchreibung. ) ib. il. Cap. Vt p. ipe Ea Ho **y Hallifce Politiche Zeitungen 1757. St. HUN ***) Sammlungen von Natur und Medicim , wit &uch Kumft- umd Natur-Gefchichten. Ver[uch 9 Mouath Auguft. Art. XXIII. p. 240. j id EIE k. Lr 249 prehendi , ubi autem dubium, & quid falfo cre- ditae degenerationi occafionem forfan dediffet , fimul annectitur. Primum omnium frumenti vi- Xium Avena elt, & Hordeum in eam degenerat, inquit PriN1IUS *) Cel. BoNNET Loli fpicam una cum fpica Tritici, uni eidemque culmo in- fidente, vidit **), frumenti tamen degenerationem in Lolium alibi negat ***). Plures in hac re ob- fervationes e. g. degenerationem Lini in. Lolu fpeciem , Cannabis in. fpeciem Orabanchis .&c. enarrare poffem, nifi obfervatorum dexteritas mihi & aliis fufpecta. effet 4). $. V. Degenérationis apparentis exemplum, a na- tura ipfa & nulla arte productum, ex principiis Cel. KOoELREUTERI optime illuftrandum, & quaet- tioni lll. Societati fcient. Goetting. affirmauve refpondens, fequens'effe poteft. |. Decennium eft, quum ruftüicus quidam ex pago Erfordienfi, Obénila dicto, fpicam Tritici, ex agro fügi enatam , amico cuidam adferebat; cul grana Avenae fatuae fex innata erant. idein fpi- xam hanc mecum & plures amici. Avenae fa- tuae femina aliis, in fua propria planta nàfcen- tibus, quam maxime fimilia erant, & paganum nullam fraudem commiffiffe, fed Avenae fatuae grana, ordine naturae convenienti, licet minus fo- lito, proveniffe, multa fuadebant, ^ Attamen "SPENT. na6 L.-18.- ci 17. **) Reeherches fur l'ufage de feuilles dans les plantes &c. ***) Memoires de Mathematique & d Phyfique ir a à lAcademie royales des Sciences, (9 pom Gelehrte Nachrichten 1754. p. 357» ] 1^ ^ |" UR 1 A " , ] D ^ j "t ity V ^ 45d - y E |^ M m Tu Lu RE LPs UNT 41 0, A e LM ni j NA .fpicam hanc paulo poft cafu perditam fuiffe, propterea maxime doleo; quia obfervatio haec aeque Incompleta ac illa a quam quidam de fimili fpica "Tritiei, 1n Novis literariis Erfordien» . fibus l. c. dedit. IB ulus. an haec Avenae fatuae femina fata etiam progerminent, & quas plantas proferant, & an hae novae plantae ite- rum foecunda femina dent, propter id facere non potui, & negotia alia, bellique fequentes turbae, alias ejusmodi fpicas quaerere , me impedive- runt. Quia autem fecundum pagani relationem, ejusmodi fpicae faepius reperiuntur, experimenta in hac re impofterum me inftituere poffe credo. Wonnius *) fpicam frumenti, hinc fecalinam, inde hordeaceam , etiam defcribit, & GERHAR- DUS **) fpicam 'Tritici, circa cujus mediam par- tem aliquot grana Avenacea, undique perfecta, enata fuere, commemorat, & ex his, plantarum transmutationem, fed tantum inter pecies cogna- tas & congeneres, dari, concludit Rayjus ***). S. VI. Analogia regni animalis in hac re forfan de- terminare quid poteft, id quod experimenta , in regno vegetabili inftituta confirmare videntur. Aethiopes & Europaeos diverfae fpeciei homines effe arbitror; notis enim bene multis fefe diftin-- gunt, & quaelibet fui fimilem femper edit, Quia fpecies hae proxima affinitate gaudent, & liberos procreare poffunt: Sic Europaei cum Aethiopi- bus liberos , a parentibus diverfos (Meftitzen) gignunt, cum ejusmodi uxore alios. (Caftitzen ) *) In mufeo r50. **) In hift. plant. pl. 6s. *** In Cat. exot. 8 : 1 & Europaeus tandem cum Caftitza Poftitzes pro- «reant ". De Avium hybridarum , ex Linaria & paffere Canarienfi ortarum, affinitate gauden- tium, virtute generandi usque ad tertiam gene- rationem obfervationem dedit Cel. SPRENGE- RUS ") Alfinus contra cum Equa, diverfae non folum fpeciei fed etiam. remotiori affinitate animalia, IVlulum quidem gignit, qui vero fefe, propter parentum remotiorem affinitatem diff cilius propagat: «Siquidem noviffima: aliqua re- 5 latio, de |Vlula ex Equo gravida, & Equum, 5, fed daide debilem, in regno Neapolitano eni- » Xa, fidem meretur '*). Canes atque Feles, de quibus fupra dixi, ne coiuerunt quidem, & coeuntia forfan e remotioribus generibus animalia raro quid edunt: namque de illo hybrido ex Cuniculo & Gallina Ill. De Reaumur 'adhuc dubitatur. $. VII. Plantae igitur in regno vegetabili , diverfi quidem generis & fpeciei, ad claffem tameu naturalem hanc vel illam pertinentes, fefe inter- dum fructificare, & ex his fructificatis feminibus plantas novas producere poterunt, & quo pro- plor harum eft affinitas, eo facilior 'erit fructifi- catio, eoque certior féminum horum progermi- natio atque vegetatio. Propter id & gramina, ob maximam attinitatem, fefe mutuo fructificare poffunt, & ex hac irnpraegnatione enata femina fui fimilia iterum proferre valent: probat id regn animalis analogia, Cel. Koelreuteri experi- *) Barchewitzius l. c. p. 625. **) In opufc. phyfico mathemat. p. 25. ***) Cel. Sprengeri oputc. Phyf. mathem. p. 34. 252 E cr menta, & Avenae fatuae grana in fpica "Tritici, de qua fupra dixi. Avenae fatuae femina qui- dem non fata fuerunt, & an progerminent, ve- etent, & tandem foe unda femina. proferant , ipfe incertus fum , fed vim. propagantem folum- modo ex dictis conjicib, $1 porro confideremus, quod Avena fatua Tritico, ut & alus Hidküeüu fpecibus, immixta inveniatur: fieri igitur facile poteft, ut pollen Avenae fatuae in. ftigmata "Eri- tici, ventorum , infectorum , & vicinitatis ope Veuiab. & vos à proprio polline nondum im- praegnata, fru&üficet, ac femina Avenae fatuae fimilia, gignat. Cu tandem genera ple- rumque in partibus fruduficationis , immo in ipfo polline proxime conveniunt : hinc frudifi- catio eo facilius fieri poteft. An autem polline gramineo cujusdam [fpeciei & ejusmodi flores, quorum partes fructificationis, & ipfe pollen, multum ab illis differunt, fobcun ME poffint , valde dubito, & licet multa vegetabilium diverfa genera inter de crefcentia deprehendantur, & pollen unius in fügma alterius facile venire. pof- fit, attamen, nifi horum vegetabilium affinitas proxima is; nunquam femina foecunda oriri offe arbitror; fi vero remotior eft affinitas, fte- rilia forfan, & fi remotiffima prorfus nulla femina, ut conjicio, eduntur. $. VIIL. Hic tamen, ratione Avenae fatuae in fpica "'Tritici, mihi bciot fcrupulus, an fcilicet tempus ee Avenae fatuae, & 'Iritici idem fit? id neceffe effe videtur, íi fructificatio affumta rite peragi debeat, & ad hanc rem non fatis at- tentus fui, Quia autem agricola quilibet, Aye- 253 nam fatuam , magno fuo malo, prius decidere, &a ventis quaquaverfum vehi, quam "Triticum maturatum meti poffit, optime fcit: verifimile eft, quod & prius floreat; licet decidentiae caufa, & 1n 1pfa ftructura latere poteft, dum aliae Ave- nae fpecies fua femina matura tenaciter retinent. Quia vero peregrina haec faemina in fpica Tri- tici deprehendi, & illa nulla alia via , nifi per impraegnationem, ope pollinis Avenae fatuae, in il- làm venire potuerunt, hos duos flores fimul in ftatu flores fimul in ftatu florescentiae fuiffe, fequitur *). $. IX. Foecundationem plantarum ope pollinis fieri, & ex hac femina foecunda oriri Cel. Bo- bartius jam in Lychnide **) Kaempferus '**] "T heo- phraftus f) Ludwigius T[) in Palma Dactylifera, multique alii in aliis plantis docuerunt: folertif- fimus tandem atque in his praefertim laboribus indefeffus Cel. Koelreuterus per experimenta & obfervationes idem, &in alus diverfis vegetabilium Ípeciebus, unam cum altera foecundando, evicit. *) Mihi rpondum plane evictum illud videtur, - quod praeter impraegnationem ope pollinis Avenze, prorfus nulla alia via avenacea haec Tritici Spica (fit venia verbo,) oriri potuerit. Confide- ranti enim notum illum Kamunculum bellidiflo- rum; cujus hoc ipfo anno 1789 duo fpecimina e pratis urbi noftrae vicinis allata examinare contigit, quae fane monftrofitas vegetabilis non ex impraegnatione peregrini pollinis nata eft, fed longe alias fui caufas habet, non improba- bile videtur, forfan & hujus Tritici avenacea fpica ornati aliam potuiffe caufam effe. (U.) **) Blair Botanik Effays. London 1720. p. 226. feqq. Mr Amoenit. Exotic. Fafc. 1V. rel. 6. p. b & Tab. 2». D E: plant. L. IT. c. 9. Tt) Diff. de fexu P Lipf. Had p. 29. — Xx Wer o à SX. Objicere quis poffet , cur ejusmodi phoeno- mena non faepius occurrant? ]VMlea haec eft fen- tentia: "Tritici flores quum hermaphroditici fint, proxime fe foecundare poffunt, & impraegnatum jam ovulum nullam aliarum antherarum diverfae fpeciei genituram admittere poteft: Actus gene- rationis porro , fecundum Cel. Koelreuterum , claufo jam flore celebratur: hinc ejusmodi. foe- cundatio a polline diverfi floris. difficilior eft, & raro fua fponte evenit. . Quum vero fieri poffit, ut antherae propriae, vel horum pollen, prius, quam actum generationis perfecerint, diverfi mode corrumpi poffit, tunc ftigmata Ak beris vi- duata advenientem Avenae fatuae pollinem, gratum hofpitem , afhinem, in fe receperunt, & impraegnationem MIU: Forfan & Avenae Íatuae per ventum, vel per infecta adductum pollen, eodem tempore, vel prius, quam geni- tura Tritici fügma petit, feroque venienti Tri- tici pollinr anteceffit. Cel. Koelreuteri experimen- ta id dilucide probant, cum hac tamen differen- - tia, quod ille umpraegnationem 1tudio. perficiat, | fibi autem relictis vegetabilibus id. folummodo cafu accidat. SURE Quod ad Wirgini, Sueci, experimentum at- tinct, de quo fupra mentionem feci, degenera- | tionem nempe Avenae in Secale, id quidem pror- - fus nego; namque Avenae ficia quae hujus . obfervationis autor fevit , PEdinasi A venae fpe- ciei femina fuerunt, &, quando progerminave- runt, fructificata jam elfe deBebaht: Bine nullam aliam, quam u fimilem fpeciem producere poi | 3 j ) l j l 1 ; —Á 255 terant; in quolibet enim frumenti grano fua jam feminalis plantula latet, unica, una cum primo fuo nutrimento: haec terrae mandata , & ab hu- miditate emollita , & fluida reddita materia nu- triente, a qua calore in motuní deducta, 1n plan- tulam feminalem abit, usque dum juftam attigit magnitudinem, ut neceffarium fuum ad vegeta- tionis , florefcentiae , & fructificationis. ftatum ; e terra nutrimentum ipfa petere valeat, & tunc ulla unquam alia fpecies provenit, nec in con. Ípectum venire poteft, nifi illa de qua orta, & ih plantula feminali jam determinata & praefens eft. Non fru&ificata autem femina, vel quibus plan- tulae feminales confilio ablatae funt, de qua re alio loco *) fufius egi, nunquam progerminant , fed infoecunda pereunt, inque liquamen corrup- tum abeunt. Si vero pollinis diverfae fpeciei ope impraegnatio facta fuit, tunc femen novum ori- ens, novaque planta, formam eorum, de quibus ortum duxit, refert: hinc degeneratio in aliam Ípeciem fructificationis tempore , minime autem in ftatu vegetationis, tam in plantis, quam in animalibus incipit. — $. XII Quum igitur degeneratio Avenae in Secale, fecundum Wirginum, in eo confifteré dicatur, ut trinis vicibus, eo tempore dum fpicas agere incipit, refecetur & tandem perhiemet; per unam-.- quamque autem refectionem totus culmus pereat, nilque nifi tenerae plantulae, e nodis culmi, quae fub terra funt, progerminantes , reftent , quae, fi hiemis injurias perferre poflint , fequente pri- mo vere iterum crefcunt; nullam caufam inveni *) A&. Acad. Elect. Mogunt, T. II. p. 337. 256 DÉRESEGEEDGMRUENUES ED re poffum , cur hae plantae Secalis femina pro- ferre oporterent, quum experientia doceat, plantas, e nodis progerminantes, femper taliafemina profer- re, qualia fpicae culmi primarii dant , & quibus ma- jorum culmorum refectio nihil. nifi nutrimentum majus, quod ipfi confumfiffent , relinquit, quo fit ut. plures altioresque radices agere ,, & primo vere ftatim crefcere poffint : interim tamen eae- dem plantae manent, nec nutrimentum, nec mo- ra illos in Secale mutare valet. Illuftriffimus fun- di cujusdam in hac vicinia poffeffor, Secalis plan- tas primo vere e terra eximere, coalitas feparare, inque alium agrum transplantare juffit, & melf- fem optimam , labores omnes ac fumptus large compenfantem, fecit, atque meliora reliquis fe- mina obtinuit. Períicam fylveftrem cultura , & praefertim fecüone artificiali amicus quidam eo redegit ,-ut gratiores fructus proferret. Plantas itaque arte hac via meliores fieri, non autem de- generare poffe, ex his patet. $. XIII. Ex analogia etiam regni animalis ejusmodi quid conjici non poteft: foecundati enim ab ejus- dem fpeciei animali foetus, nulla arte in aliam fpeciem mutari poteft, & Vacca impraegnata optimis aromaticis faginata., lectisque fubftratis; alusque optimis corporis.curationibus molliter vi- vens, nunquam eo redigitur, ut Zibeticam felem pariat. $. XIV. De Hordei in Avenam fatuam degeneratione, . - de qua in Colle&dionibus Vratslavienfibus 1. c. dicitur, idem fentio. * XAXSS i ] M. SR E SPECIMEN INAUGURALE BOTANICO - MEDICUM SISTENS PRECIPUAS PLANTAS, IN M. TRANSSILVANI/E PRINCIPATU SPONTE ET SINE CULTURA-PROVENIENTES, AC IBIDEM USU RECEPTAS. h Quod | Publico Examini [ubmittit JOSEPHUS BALOG. Tranfilvano - Hungarus. »1 Ad diem XI Juni: MDCCLXXIX. LUGDUNI BATAVORUM, apud T. KOE T. n B LU SPECIMEN INAUGURALE BOTANICO-MEDICUM. SISTENS Praecipuas Plantas , in. M. Transfilvaniae Principatus fponte, €2 fine cultura prove- nientes , ac ibidem ufu receptas. A cER campefire (Hung. jufiar - fa) folis lo- batis, obtufis, emarginatis Cel. Ligzaeo defcrip- ta arbor ad magnam fatis altitudinem excrefcere folet. Hujus truncus incifus fuccum fapona- ceum, dulcem, facharinum, gratum opilionibus & lignatoribus potum magna quantitate largitur. Solent illi menfe Martio, antequam folia erum- pant, ad quatuor aut quinque pedum altitudi- nem hunc excavare , dein poft aliquot horas re- verfi inveniunt cavum illud fucco , fenfim illuc interea collecto, plenum, quem fiphone arundi- neo tantà nonnunquam copia exfugunt, ut etiam ' Diarrhoeam , robuftiffimis caeteroquin. bomni- bus , inducat, quam tamen illi cafeo, quem nun- quam non in promptu habent, pulcre fanare no- runt. Sciendum tamen, juniorem tantum arbo- rem & primo vere folum , mellitum hunc liquo- rem, durante hyeme fabrica fua excoctum, tam copiofe fundere ; polt foliorum explicationem qui exftillat, fatuus, infipidus admodum eft. Vis T" 260 terim no remaperur ejus folventiffima, fine fümulo tamen , in infar- é&tu vifcerum abdominalium proficua , plurimis in Hungaria nota. Ceterum totum genus Ace- ris videtur fucco ejusmodi plus minus fcatere. Lignum ejus molle, leve, putredini tamen in- ftar quercus refiftens, igne alendo aptum, infe- ruit varis inltrumentis. Crefcit ad margines fil- varum. Floret Majo menfe. AgGARICUS piperatus (Hung. Keferüi-Gom- ba.) pileo planiufculo lactefcente, margine defle- xo, lamellis incarnato - pallidis. LINNAEUS. Fungus iüpitatus, candidus , fucco lacteo acerrimo turgens, quem vulneratus aut fractus copiofe fundit, fale conditus , fuper prunas le- viter toftus , e. mitefcat, pauperibus ; p'acetot butyro , ie n lactis eon additis aroma- tibus, ditioribus, palato magis, quam ftomacho. arridens praebet ferculum. | Caput enim tentat, & viribus fubigentibus pertinaciter refiftit. Cafus fervorum quorundam inedia ac longo itinere pene confectrum , qui in hunc incidentes lar- gior paulo menfura ingefferant, illud fufficien- ter confirmat ; qui 1n furorem acti cubiculorum parietibus furfum repere annitebantur. Omnes tamen inde evaferunt, partim adfumto emetico venenum, ubi intraverat , excutientes, partim fine eo. Hint non i mINO cum tota fua fami- lia fufpectae virtutis habebatur jam DtoscoRipt, qui omnes atro notabat calculo. PFungos omnes ancipitem cibum pronunciavit PriNIvs. Virulen- tiam fuam quam manifeftiffime prodit, lacrymas oculis eliciendo ; aliquamdiu dum fpectatur. Igne dum torretur, virorem, venenatae indolis fignum, in v 26t« in lamellis monftrat, curiofo fatis phaenomeno, Viget menfibus Junio, Julio , poft pluvias co- piofiores , amans loca mbrofa in filvis; magis autem inter Fagos, quam Quercus. ARTEMISIA Zbf/ynthium (Urüm) foliis com- pofitis , multifidis, floribus fubglobofis, pendu- lis, receptaculo villofo. LiNN. Spec. Plant. Praeter vim Medicam, ubivis notam, eximii elt ufus oeconomici in vinis alterandis, & ab ace- Ícentia praefervandis. Inter varios abfynthiten conficiendi modos commodior fequens eft: Mu- fti recens preffi menfuram pro lubitu ad ignem coquunt ut ebulliat , quam infundunt dolio; huic dein fuperaffundunt. aequalem quantitatem , (alu majorem, minorem etiam alii, pro majori vel mi- nori dulcedine illi concilianda, ) mufti non deco-^ &i, ut dolium impleatur, Hoc facto, herbam abfynthii, quantum manu comprehendi potett, aut fummitates ejus linteo involutas per orificium dolii immittunt de filo fufpenfas: pofttres, qua- tuor, interdum plures dies eximunt. Baud facto, fi meracius inficere animus eft, novam Herbam eodem modo immittunt, donec fufficiens quantitas virium abfynthii extracta mufto imper- tita fuerit... Hoc modo vinum durabile & fimul medicatum reddunt. Ignorandum tamen mini- me eft, aliam quoque Artemifiae Speciem, quae Pontica. LINNAEO vocatur, (Hungaris Bárámy Urüm,) in ufum trahi oenopolis, qua Vinum qui- dem palato nervofoque fyftemati magis amicum, at minus durabile redditur , quod brevi acefcat.- "Ceterum infervit pauperibus , frequentius tamen Mla fpecies , quae vulgaris dicitur, ( H. Fekete Tom. [, S P ME 262 NWEXEPEESTHRUECNTE Urüm.) fcopis inde conficiendis. Planta amara; odore gravi , pulicibus intolerabili , illos abigit, necat; accenfa mordaces culices fumo infdeftat ; pellit. Crefcit in locis aridis, apricis, ruderatis, juxta vias , mixtim cum vulgari, Floret Julio, Auguíto- Obf. Haec cum congeneribus fuis -videtur 'Tartariam pro patria agnofcere , ubi ingenti co- pia, filvae deníae inftar, crefcit, pluresque Spe- cies Botanicis adhucdum ignotae ibidem repe- riuntur. AsrpARAGUS officinalis ( H. Spárga,) caule tereti, herbaceo , erecto ; foliis fetaceis, ftipulis paribus. LINNE. Plantae admodum diureticae in culinis ufus eft maxime familiaris.- Aperit, refolvit potenter. Aurigam furtiva venere ufum , indeque fufflami- nata genitura inflammatione membri correptum , poftquam caules hujus crudos enormi quantitate devoraffet, integre reftitutum me vidiffe remini- fcor. Urinam non folum ubertim pellit, fed, quod mirum , foetidam reddit , indubitato expe- rimento. Quin etiam eandem cruentafle vifa eft Cl. ScHULTZIO. Contigit mihi occafione quadam legenti, quae Cl. CaaNTZIUS de hac planta habet, non quidem animo tanti Viri fidem in dubium: vocandi, fed novarum rerum cupido tentamen proprio in cor- pore inftituiffe. Capturo experimentum poftri- die apponebantur aliquot de caulibus hujus co- &tis, quibus comefts , poft prandium ad feram hated 263 usque noctem tantum lotii, repetitis identidem vicibus, mifi, ut, quidquid in vafis continere- tur liquidi, cenfuerim eliminatum iri. Simul foetor ex Urina emiffa afcendens gra- s, fingularis prorfus, nares feriebat ; quem cum nullo odore tantopere comparare poftum, qnam cum eo , quem Coriandrum [ativum fpirat. Monendum adhuc, plantam filveftrem , fponte provenientem cultae praeferendam effe. Crefcit, licet haud adeo frequenter, in pafcuis apricis , in. marginibus filvarum. — Nominatim vero invenitur inter dumeta arvi illius fterilis, de quo toties veniunt in contentionem nobilis fami- lia, quae fibi vindicat, & Gymnafium Areapolita- num; ubiillum Anno 1772. copiofe collegi. Flo- ret Majo & Junio. A TROPA Pelladonna (H. Nagy -fii) caule her- baceo, folus ovatis, integris. LINN. Belladonna 1. e. pulcra foemina, Italico fermo- ne dicta planta, eo, quod ficuti formofae puellae Venuftate fua alliciunt juvenes , ita haec bacca- rum pulcritudine invitat praetereuntes. Famofif- fimum hoc vegetabile , ad profligandum corpus animale natum , ob Venenum jam Punscauigt male audiebat. Baccae tamen, verae falutis infidiae, omnes alas partes malignitate fuperant. Pofteriorum Áeculorum. monumenta Medica quaerelarum de noxiüs earum viribus plena funt; eoque magis, quod nullo antidoto debellari poffint, nifi emeti- $2 254: co opportune haufto. Mirum tamen, Hunga- ros, audax hominum genus, tot ftragibus non perterritos effe, & in quo alii mortem invene- runt, 1n eo falutem temere quaerere. Plantae adeo aito radice infufa morbos arthriticos, po- dagram fugant, felici quandoque, haud raro lu-: gubri eventu. An plus fapiunt , dum in Cata- plasma redactam herbam applicant locis affectis, quae magis afficit? Crefcit in filvis umbrofis, inter Fagos floret afpectu lurido menfe Junio & Julio. Vulgo /Mandragora vocatur, quae tamen . 1n illa regione crefcere certa mihi fide non conftat. Ex fabula potius, quam ex experientia exi- fümo P. Tridwaldszkium fcripfiffe in Mineralop. IMandragoram imo & Amomum Zingiber, genui- num illud Orientale Aroma, in 'ranfilvania abunde provenire : puto cum, uti erat in Bota- nicis parum verfatus , aradice Calami aromatici decerptum fuiffe. Sed hunc illius errorém merito correxit Dofliff. Josz?aus BENKG in eximio ope- re nuper edito, cui titulus: 7i ransfilvaniu, BrrvrA alba (H. yir - fa) foliis ovatis, acu- | minatis, ferratis. | LINN. Arbor mediae magnitudinis , cujus truncus cortice albiffimo, niveo veftitus, incifus exfudat. fuccum dulcem, fervidis aeftivis diebus fiti ex-- fünguendae mire proficuum. Quem incolae, ne corrumpatur, fedimento vini affufum ad feram | usque aeftatem fervant in ufus domefticos, vi re: frngerante, folvente commendandum. | Omnes hujus partes praeterea pleniffimae funt oleo, quod. diutiffime retünent, ut ex ramulis Jam ex(iccatis, w! gumm—n 265 «& per annos affervatis , fi igni admoveantur, absque alio apparatu ejéodin haud difficili negotio elici poffit. || Ceterum lignum ejus tenax, neuti- quam fragile, flexurae in omnem partem patiens, infervit variis inftrumentis artifice manu fabrican- dis. Auram circumfufam undiquaque fuaviffi- mis effluviis , nervos refocillantibus replet. Fo- ]iorum decoctorum fedimento utuntur in lanis,fla- vo colore imbuendis. Notandum infuper, lignum patredini minime refiftere, & eo exefo corticem qui plurimum corruptioni refiftit, integrum per- manere. Loca pinguia non amat, fed crefcit 1n fterilibus abunde , inque marginibus filvarum. Floret Aprili. BETULA (H. Eger -fa) pedunculis ramo- fis. LINN. Fruticis per omnem "Europam copiofe cre- fcentis ufus Medicus vix ullus eft, nifi corticem «jus fcopo anti-feptico rariffime adhibitum ex- «ipias. In oeconomia autem Cortex fua non ca- Tet utilitate: tingit lintea rufo colore; coria prae- paratoptima. Lignum molliffimum, leve, cele- riter crefcens, aqua plenum, ad focdtr peffimunt, quem potius exftinguit, putredini tamen diu fa- tis refiftit, hinc ufui eft quandoque artificibus. Paradoxum videri minime debet, quod Javi - Meefe , Hortulanus, obfervavit & peculiari dif- fertatione cum erudita fcieiitiarum focietate Har- lemenfi communicavit, quae exítat in Zerhuan- "deling, der. Holland. Maat[chagp. der IPoeten- UP. to Haürlem, 'T. X. P. IL. Aluum fcil. pa- udes exficcare, inque folidam 'terram vertere. Certe, fi confideres, quam enormem aquae co- M 266 piam haec árbufcula inhibere váleat, mirari defi- nes majorem ejus numerum, torrentem etiam ex- haurire. | Crefcit in locis humidis , aquofis, ad . ripas rivulorum , quos clauftri inftar coércet, ne ' alveorum. latera fenfim deterendo terram. vici- nam abfumat. Floret Aprili. Bnvontra albo (H. Foldi-tük,) folus palmatis, —— callofo-Ícabris. L. He ab /llufir. LiNNAEO in IMonccia Ces tam, nunquam mihi videre licuit, vel in patria, vel in Auftria, nifi Dioicam: nec vidit Gode fel/or JAcQuIN1US, qui perelegantem hujus ico- nem dedit in Flora Zwiriürm, dom.2. 1ub, 199. Adhaec in dictis regionibus femper baccas fert rubras; in feptemtrione nigras. Ergo duae vi- dentur effe fpecies inter fe diftünctae, a LiNNAEO in unàm confufae, altera androgyna, & baccis ni- grs Cel LINNAEO vifa, altera Dioica & baccis rubris illi non obfervata. | Ceterum characteres ab lIlluftri hoc Viro ftatui exacte conveniunt. Flores autem feminei adeo funt pauci 1n. hac no- fira planta, ut numerus IMafculorum fit ad hos fere centuplus. Ex radice decocta ingratum , naufeofum , drafticum parant medicamentum , quo funeítam Febrem Hungaricam, quae illi gen- ti endemica eft, femel atque iterum jugulatam vidi, poftquam, violentis in fyftemate abdomi- nali concitatis turbis ,. fomitem mali, hoftili cum. impetu, ex corpore eliminaviffet. Quam tamen. radicem mitefcere, atque in farinam tufam in pa-- nem efculentum coqui poffe refert C/, GMELIN.. Scandere amans planta juxta fepes crefcere folet, quae illi fulcró funt. Floret Julio. Flos albus. .. - — ——n 267 CERINTHE minor foliis amplexicaulibus , in- tegris ; fructibus geminis; corollis acutis, claufis. L. Quidnam fuerit Veterum 7elephium , fixenue difputatum fuit inter Botanicos. | BAUHINUS re- liquit fuiffe Sedi Speciem : F. ImPEnRATUS Phar- macopcus Neapolitanus aliam, longe diverfam, plantam fuiffe credebat, cui poftea nomen 7»vle- qhii manfit..| 7], LiNNAEUs opinabatur fuiffe Ürnithopum fuum. Sed haec diffidia hodie com- pofuit antiquiffimum | Diofcoridis IM. S. Neapoli tanum , in Bibliotheca Caefarea Viennae afferva- tum, in quo plantarum a DroscoRIDE in Grae- cia collectarum Icones, & defcriptiones fideliffi- mae inveniuntur. Vid. HArrtrm:» Biblioth. Bo- tan, Tom. LI. pàg.777. lnhoc codice reperitur Telephium Diofcoridis. depitum & defcriptum. Si jam conferas Cerinthen , videbis eam exactif- fime defcriptionibus. & Iconi convenire. Crefcit haec herba paffim in pafcuis , pratis ficcioribus. Floret Junio, Julio, flore flavo. Ufum 1llius nul- lum novi Hungaris receptum. Connus macula, (H. Som-fa,) arborea, um- bellis involucrum aequantibus. L. Infignis tam Medici, quam oeconomici ufus arbor fru&us gerit primum virides , dein flave- - Ícentes, rubros, in maturitate nigricantes. "? Hi nucleum offeum recondentes immaturi funt. acer- | biffimi, aufteri; maturi molles, parum carnofi, faporis acido -dulcis, vinofi, edules evadunt. vs arbore carpti frudus , licet fuerint: maturiffi- , femper aliquid amari ; ingrati redolent: ca- cum fub arbore colligunt & in ufum vertunt incolae. Solent infuper fumo, aut furno cale- 268 px c cgo] facto, vel calore folis exficcare, & fic ad longum tempus adfervare. j Ufus ejus in diffolutione humorum 4 putre- dine, & inde oriundo profluvio egregius. | Exfic- catas drupas aqua, vino, vel & aceto coctas, ad- dito interdum pauxillo mellis, pauperum in dy- fenteria, alui fluxu medicinam effe paffim videas. Datur etiam, imprimis jufculum inde confectum, in torminibus ventris, 1mo & in morbis pectoris, in tuffi haud exiguo cum emolumento. JDrupae tamen cum nucibus majori copia deglutitae flatus inducere vifae funt. Saepe, poftquam comedif- fem, jejunium diu ferre potuiffe recordor. Lignum inter omnia Europaea mihi cognita, fi forte Buxum excipias , duriffimum , pondero- fiffimum, nequaquam fragile, ut potius in funem contorqueatur, quam frangatur, a tornatoribus maxime expeditum ob duritiem coloremque fn- gularem, infervit varus utenfilibus, fupellectili- hbus; tum & agricolis, rufticis ad varia in- 3 firumenta. . Duplex occurrit hujus varietas. . Altera fil- veftris, ubique in dumetis apricis obvia, fructi- bus Arr iume brevioribus & ieunionbudi dilu- te rubicundis , aufterioribus, fruticis potius, quam arboris nomen meretur; altera hortenfis, cicurata, fructus fert majores , faturatius rubros, edules. dB LUnÉ: omnium prima flores protru- dit, menfe Febrvario , multo ante foliorum ex- plicationem; quos apes gregatim obfidentes onu- ftae redeunt. Sed mel inde collectum faporem | plantae ftipticum mira pertinacia fervat. mm —— 269 Obf, Raro haec arbor fterilis obfervatur. Davucus carota , (H. Murok,) feminibus hi- fpidis, petiolis fubtus nervofis. LINN Celebris ob radicem planta, quam officinis & culinis largitur , crefcit filveftris in campis fic- cis, fed etiam colitur in hortis per univerfam Europam. Variat radice alba & lutea. Alba eft ingratior, aquofa , fubacris. Quo magis flave- fcit, eo dulcior evadit ob facharum , quod con- tinet, per experimenta C/. iVlanGGRarH. Praeter ufum :culinarem omnibus notum, rafura crudae medicamentofa effe creditur a vulgo ad ulcera. Anno 1766. quum faeviffimo frigore omnes pedum digiti adufti fuiffent , ut fphacelo cor- rupti, amputandi jam forent, circumforaneus IMedicafter , in obviis quibuslibet auxilia quae- renti non. difficulter perfuafit, ridiculo potius, quam noxio confilio, ut rafuram radicis bis quo- tidie ulceri applicarem. | Obtemperavi ei fine ullo folatio, quin potius viderim ulcus exficcari, durius fieri, & cum augmento doloris intumefcere. Ceterum fucco ejus dulci utuntur in ulceribus oris fanandis. Floret albo fiore, menfe Junio & Julio. Dipsacus fullonum, (H. Bogáts- Kórá) fo- lis feffilibus, ferratis. L. Radix magna copia effoditur, quae decocta ob vim mucilaginofam, demulcentem ufui eft in morbis pectoris , in vifceribus exulceratis, acri- monia humorum rodente, phtifi. | Aqua in finu foliorum collecta , per feptimanas , absque ut corrumpatur, permanens vifum in extremam "w ; pt. ipt de Tas, usque fenectutem confervat , debilitatem reftituit, fi frequenter ea oculos lavetur, fuperfüitiofa vul- ei credulitate. Caules ab aculeis purgati adhi- bentur a textoribus ad fila in. gyrum torquenda. Flores apibus frequentati. | Crefcit ad* vias , ra- mis plerumque dichotomis ,' brachiatisque | cau- libus. Floret Julio: Scire juvat adhuc, reperiri & aliam hujus fpe- ciem , a LINNEO inter varietates ejus relatam, a Cel. Profejor^ JacQuiN poft SavuUAGES merito difünctam, ariftis capitis hamatis, cum illa, quam ftatim defcripfi, ariftas in capite gerat rectas: prior apprime /afivus, pofterior jam defcripta fulveftris dici meretur. Illa utuntur fullones, & quidem folis illius capitibus echinatis, in. pecten- dis lanuginofis tibialibus & alus rebus. DonoNicuw pardalianches , folis. cordatis, obtufis, denticulatis: radicalibus petiolatis; cau- linis amplexicaulibus. L. N Planta ab Arabibus multum ufitata, fi modo nos illam recte cognofcamus, AvICENNE JJoro- mipi, alus propter malignitatem , qua accufaba- | tur, Duemoniacum vocitabatur. Radix ejus qua- | dantenus fcorpionem referens acria excitavit dif- fidia ante.duo fecula inter IATTHIOLUM & GEs- NERUM, lite neque hodie adhucdum plane fopi- ta, cum LINNZUS eam adhuc arguat. MATTHIO- LUS eam tanquam venenum diriffimum ex offici- nis pharmaceuticis profcribebat: GESNERUS con- tra tanquam innocentem relinquendam effe cen- febat, qui experimenta in fe ipfo numerofa cum radice hujus inftituit absque ullo periculo. . Ille- ps AE pum 271 pidam illam fabellam, quae a 3j; CosTEO nata ad pofteros defcendit referente FLovERo, Grs- NERUM hac planta ereptum , mafícule refutavit Jil. HarrERus. Vid. Ejus Biblioth, Botan. Tom. [. pag. 285. ubi evicit ex pefte illum periiffe anno 1565. Alpicolis noftris 1n ufu eft, qui mihi liquido non conftat. | Crefcit in Alpibus. EuPHnasiA officinalis , caule ramofo , foliis ovatis, lineatis, acute dentatis. L. Herbam in cataplasma coctam tumoribus in- flammatis applicant difcutiendi fcopo. | Aqua ejus defüllata nonnullis in ufu eft ad lavandos oculos. Crefcere amat in pafcuis ficcis, pratis. Floret aeftate flore carneo. FnAGARIA vefca , (H. Eperj,) flagellis reptan- tibus. L. Haec plantula dat fructus rubros, dulces, vinofos, edules, officinis & menfis. Ufus eo- rum non infimus eft in folvendis obftructionibus, morbis calidis fcopo humectandi, refrigerandi. Praeterea inter bellaria cum vino , facharo come- duntur. Crefcit copiofe in filvis, pratis, du- metis. Floret menfibus Aprili, Med fos eft albus, odoratus, apibus utilis. Obf. E& & alia varietas hujus, in pratis crefcens apricis fterilibusque, quae in hortis etiam colitur, & difünguitur a priori, quod fructus a .talyce non fponte fecedant, & fcrobiculos pro fingulis feminibus infculptos abeant. Ceterum quos hic fructus appellavi, revera non funt, nifi receptaculum commune in fructum tam eratum, pulpofum mutatum, raro in plantis Europaeis exemplo. GENTIANA Centaurium, ( H. Fold epéje, ) Co- rolls quinquefidis, infundibuliformibus, caule dichotomo, folus lineari-lanceolatis. L. Herba amariffima Centaurium minus dicta maximo in ufu eft, ficut aliis, ita etiam noftris officinis. Hxbibetigui in apyrexia febrium inter- mittentium, in vitiis primarum viarum, ventri- culi langvore. Vis ejus folvens, tonica, fudori- fera fatis ubique nota eft. Crefcit in pratis ; fed etiam filvas intrat. Floret per totam aeftatem. Flos ruber aut carneus elt, fvaveolens. Obf. Omnes Gentianae fpecies laetius vigent | filveftres, quam cultae, nec facile coli fe pa- tiuntur. HrLLEBORUS vipger, ( H. Fekete zá[zpu,) fcapo fubunifloro, fübnudo, foliis pedatis. L. Hanc plantam ab Helleboro fluvio prope Anticyram , ubi optimus crefcere credebatur, nomen fibi accepiffe, plurimorum eft conjectura. Graecis tamen dicebatur. /Melampodium a Me- lampo paftore. qui primus ejus vires in capris obfervaífe, ac furentes Proet, regis filias fanaffe eodem fertur, teftante Drosconrpr. Veterumne fit nofter Helleborus, multum dubitatum fuit, & adhuc ambigitur. — Aliquid tamen lucis in tam fpiffa caligine affundit anti- quiffimus codex IM. S. Diofcoridis, 1n fplendi- diffima Bibliotheca Caefarea affervatus , quem confulenti patebit eum fuiffe omnino alio atque —— 273. a noftro diverfum, cum defcriptio & Icon a pe- rita manu depicta noftro Helleboro nequaquam quadrent. Folia Platano 1imilia & radiculae longae, atrae, ex eodem capite prodeuntes, ut reliquit pater DIOSCORIDES, convenire equidem, licet non in. omnibus , quadantenus poffent ; afpera autem folia fcabraque , & flores in caule racematim collecti, quales Ille fuo attribuit, de noftro neutiquam dici poffunt. Radicis fapor erterium fallax praebet, cum in diverfis locis ejusdem Hellebori radix virium intenfitate. ni- mium ludat. Cel, JacouriNius follicitiffimus de plantis veterum cognofcendis ex codice Diofco- rideo didicit hunc in monte Olympo crefcere: & ilum ab amico tunc temporis Conftantinopoli agente obtunuit fine foliis & caule; fed qui poftea perut, ut pluribus ILLI conftiterit. Radix illius nullo pacto diftngui poterat a radice Hellebori noftras , nifi folo acriori fapore. Ergo com- pulfis omnibus argumentis, praecipue Diofco- rdis fider innixis, concludere fuftineo, Helle- borum Diofcoridis, IMelampodium Graecorum, non effe praecife cum noftro eundem, fed ab eo diftinctum , fic tamen ut fpeciei. duntaxat, minime vero genere differre autumem , effeque adeo aliam Hellebori fpeciem. Magna Hellebori apud Veteres tam IMedi- cos, quam Hiftoricos occurrunt encomia, qui divini quid illo contineri contra Melancholiam, Maniam praedicabant, ut etiam Poétae mordaci fatyra quempiam laceffere volentes Anticyris fa- pice & Helleboro dignum pronunciarint. Nobis haud ita tuto remedio eft. Recentiflime, qui 1778. Viennae contigit , funeftus cafus fifpi- 274 M cionem Venen! confirmavit manifefte, dum IVfe- dici omnino audacis praefcriptione , infufa Radi- cis drachma una cum femiffe in fpiritu. Vini, aegroto propinata fuit, lethifera profecto dofi, quem utpote ad plures mifit. In jus vocato IMe- dico, Cadaver apertum monítravit ventriculum totumque inteftinorum canalem faeva inflamma- tione correptum. Dofis .praefcripta poft infu- fionem ad bilancem examinata paucorum gra- norum pondere | diminuta — deprehendebatur. Crefcit paffim in filvis & marginibus dumetorum. Ob vim drafticam, tumultuofe moventem, acri- moniam ingratiffimam rarius apud nos in ufum trahitur. Radix ejus habitu externo fimillima radici Adonidis apenninae , quae fub illius titulo in offi- cinis dolofe divendi folet, eo quod promtius a rhizotomis acquiri poffunt, nec montes & alpium juga afcendere coguntur. JFraus tamen guftu facile detegitur per faporem fatuum & infipidum. HikRACIUM Sabaudwm , caule erecto, mul- tifloro: foliis ovato-lanceolatis , dentatis , femiam- plexicaulibus. L. Planta non folum in Sabaudia, ünde nomen habet; fed etiam in Germania. & Hungaria ubi- que in nemoribus ac filvis magna copia crefcens, nunquam , quod fciam, officinas noftras ingreffa, nunc a Medico quodam' Coronenfi, uti accepi, | in ufum trahi coepit pharmaceuticum. — Quo- nam fcopo, ignoro. Crefcit in locis jam memo- ratis. Ploret a Julio ufque ad Novembrem. Flos flavus. 275 HvmwuLUs /[upulus ((H. Komló , ) in Dioecia pentandria ab /[], LINNI£O pofitus, cujus unica tantum fpecies hodie cognita eft, calyce quidem inftru&us , at corolla tam Mas, quam Foemina deftituuntur. Ufum habet notiffimum 1n culinis, oecono- . mia, Medicina. Et in IVledicina quidem folia ejus narcoticae virtutis faevis doloribus mitigan- dis, falubri fane confilio, defünata funt: partes reliquae aperiunt, refolvunt, ftimulant, fudores & urinam cient, auctore SPIELMANNO , & in has indicationes apud nos etiam adhibentur. 'T'u- riones primo vere loco afparagorum coquendae culinas IMaagnatum ingrediuntur. Strobili exficcati cerevifiae additi praefervant eam ab acefcentia. Laudantur etiam contra fcorbutum ; femina mane jejuno Ventriculo ad drachmam femis adfumta vermes necant. Jan Lis Brouwcunde p. 66, Ex caulibus aqua maceratis & in fila ductis tela , for- didior quidem, ac ex Lino vel cannabi , aft for- tior confici poffet. Amat crefcere ad fepes, quas fcandit & obruit tantopere, ut fub illo, ceu tugurio, per totam aeftatem habitare pofles, absque ut verendum tibi effet, ne pluviis made- fias. Obf. Dum in flore eft menfe Julio, odorem gravem, cerebrum tentantem emittit. — HypEnicum perforatum ( H. Sz. Sjanos-fiüve) floribus trigynis; caule ancipiti; folus obtufis, pellucido-punctatis. L. Planta afpectu formofo, facie hilari, antiqui- tati multum. celebrata, maximarum credebatur effe virium, ut etiam fagarum praeftigis Vene- $76 mpra rere ficarumque incantamentis eludendis, atque im- puro genio arcendo par fit Heu efficax me- dicamentum! Attamen vi abftergendi, refolvendi pollere divinus HIPPOCRATES Jam monuerat. Ad vulnera confolidanda, & contra vermes fpecifice valere depraedicat Ill. Liwwmus. Nobis etiam ufui eft quandoque 1n citatis cafibus. Crefcit in ratis, dumetis. Floret fuperbo habitu tota aeftate. Flos luteus apibus gregariis proficuus eft. Reticendum adhuc non eft, folia lumini ob- verfa innumeris poris acu quafi trajectis, pertufa effe videri; quos tamen non effe pervios, verum veficulas E ad lentis formam elevatas, pellucidas, & liquore limpido , parum oleofo repletas microfcopica demonftrant examina. Hy»ocuumis maculata, caule fubnudo, ra- mo folitario, foliis ovato- oblongis , integris , don: tatis , inacülatis ; maculis fufco-rubentibus. L. Plantam ubivis obviam, a Medicis & Pharma- copaeis urbis Coronenfis Zruicae montanae fuf- fici audio , confilio an ignorantia, nefcio: for- taffe ideo, quod illa ubique poffit acquiri, mini mo & labore & praetio; Arnicam vero in mon- tibus alpinis folummodo inveniant. Mlirabere. procul dubio fuperftitiofam vulgi fabellam, falutiferum Servatoris in crucem fublati fanguinem, in hanc herbam deftillantem , omni- potente vi non modo effeciffe, ut ejus folia ma- culis inpofterum fanguineis interftincta crefcerent etiam in Europa, fed, quod mortalium generi utilius, omnes quoque "Haemorrhagias ; ne Hae- moptoé -Ó——— 2772 moptoé quidem excepta, fiftendi efficacia imper- tiviffe. Quam divinum remedium! praefertim fi confideres plantam in facro illo colliculo & circumjacente Judaea non reperiri. Attamen illi, qui funt devotiores, vel leviffime pedibus mala dortuna eam calcare, piaculum facrilegio gra- vius, & fcelus vix ullo facrificio expiandum ducunt. Quanta pietas! Crefcit interim facra herbula in filvis, campis fterilibus. IxvurA Helenium , (H. Ormény guyükér.) folus amplexicaulibus, ovatis, rugofis, fubtus tomen- tofis; calycum fquamis ovatis, patulis. L. Radix aromatica, in pulverem trita, vel decocta , ftomachica , anthelmintintica ,. fudori- fera, glutinofa incidit, folida ftimulat, utilis in afthmate, fluore albo, ventriculi debilitate Cef, CnRaNTZ. Nobis Mt infervit in. morbis frigie dis, glutinofis. | Crefcit in fummis montium ju- gis. Floret Augufto. Ius Germanica ( H. Kék Liliom,) Corollis barbatis, caule folis longiore, multifloro, flori- bus inferioribus pedunculatis. L. Radix ejus acris vomitum & alvum follicitat. Succum expreffum, diuretium , fpecifice hydro- picis convenire LINNXUS habet. Priori Ícopo apud nos in ufum trahitur frequentem. Crefcit i» paludum marginibus, rarius tamen ; crebrius - longe in hortis colitur. Flores caerulei menfe IMajo fefe explicantes fuavitatem quandam odoris habent. JuxiERUS communis, ( H. Gyalog-fenyi,) dom, f, T 278 MamPrc EAE foliis ternis, patentibus, mucronatis,; bacca lon- gioribus. L. "Trifus arbor PriNIO dicta, partes multarum: fane virium Officinis largitur. Vires diureticáe ,. fümulantes , incidentes, excitantes abunde notae. funt. Apud nos fpiritus e baccis confectus cum fpiritu frumenti, familiaris eft potus fanis, aegrotis fcopo Um- Daccae praeterea. accenfae inferviunt infecto halitibus aeri luftran- do. Pariter & lignum fucco balfamico, refinofo dives, odore grato pro fuffumigiis ; diu ferva- tum, colore carneo pro variis fupellectilibus fefe commendat artificibus. Per incifionem obtine- mus ex illo refinam illam extreme diureticam , quae dicitur in officinis Gummi Sandaraca, Ce- terum tonfionis patientiffima arbufcula colitur in hortis, & in tenera aetate in varias figuras effor- matur. QCrefcit fponte in montibus frigidis, fte- rlibus, quin etiam ad demiffiora loca defcendit. LaTuvnus £uberofus, pedunculis multifloris, cirhis diphylls , foliolis ovalibus, internodus nudis. L. ; Radix tuberofa ex aruis, ubi crefcit, aratro evulfa ab aratoribus cruda eftur. Habet quan- dam dulcedinem, inasvetis non adeo gratam, quae fi torreatur, e evadit Solano circulo] Crefcit inter fegetes. Floret Junio & Julio. Flos ruber, elegans, Ívaveolens. L£gONTODON faruüxacum, (H. Vad faláta.) Calyce inferne reflexo , foliis runcinatis, denti- culatis, laevibus. L. —— 279 Planta fucco lacteo abundans vi refolvente notiffima, magno in ufu eft in omni Hungaria, praefertim. tenuioris conditionis hominibus, ubi vifcera abdominalia infarcta referanda funt. Ra- dix decocta, eccoprotüce purgans, frequenter adfümitur. Folia primo vere fola vel aliis mixta efitantur in acetariis. Flores flavi apibus utiles funt. Crefícit & floret ubique, 11 omnibus lo- cis, maxima copia, per omnes tres anni partes. LicusrRuM vulgare, (H. Fagyol fa,) Frutex floribus albis, in thyrfum collectis, fvaveolent- bus commode defcribi poteft. Ex baccis atris, autumno maturefcentibus , pueri atramentum u& hw coloris, haud multi valoris , cocüione parant. Vinum tingunt baccae nigro colore. Folia adftringunt. &//. REuss. Ligonum tornaturae aptum infervit variis fuppellectilibus. Flores apibus frequentati , odorati. Crefcit in fe- ibus hortorum, & integrae fepes exinde haben- tur circa vineta. Floret IMajo. LvrHRUM /alicaria, foliis oppofitis, cordato- lanceolatis, floribus fpicatis dodecandris..L. — | Salicaria dica herba , quod inter falices |erefcere amet, a plerisque Botanicorum veterum. d Lyfimachiae genus amandata, a TOURNE- |FoRTIO & HALLERO jure feparata eft. Ufus illius eft vulnerarius; haud parvus ubi adftringendum (ft. Haemorrhagias, dyfenterias, diarrhoeas a axitate ortas compefcit. Crefcit in ripis fluvio- ]rum inter falices. Floret Julio flore eleganti urpureo. : T 2 * MaznRUBIUM va[gare, dentibus calycinis fe- - taceis, uncinatis. L. E In officinis vocatur JMarrubium aíbum ad difin&ionem JMarrnbii nigri, (Ballota nigra Lrs-. NEi) Ceterum, etfi vifcera infarda aperiat, deobftruat fine multo ftimulo, fuppreffos menfes potenter pellat, a noftris tamen negligi folet. In . decocto fanguini mixtum , hunc raubicundiorem, foridiorem reddit. ScHwENKE. Floribus velcun- tur apes. Crefcit juxta vias, ubi floret albo flore menfe Augufto. | MarnicARuA Chamomilla, (H. Szék - fü.) re- ceptaculis conicis; radiis patentibus; feminibus nudis; fquamis calycinis margine aequalibus; fo- lis fupradecompofitis fetaceis ; pedunculis foli- tarus. L. Herba inter omnes medicatrices plantas prin- cipem in animo vulgi tenens locum, habetur cum Sambuco pro univerfali fere remedio: hane | colligunt magna copia , ficcant, & fic affervant per totum annum, fine multo tamen fvaveolen- tiae viriumque detrimento. Virtute emmenagoga. dives, odorata, infunditur & tepide forbillatur inftar theae a noftris puellis, quibus menfes evo- cat. Coquitur etiam in Cataplasma & externe tu- moribus applicatur , quos refolvit,, difcutit. Crefcit abunde ad margines viarum , fegetum.. Eloret Julio. Flores ejus funt parvi, radiati, ra- dio difcolore, albo, difco luteo. i: " . " MizncumuLIS perennis. caule fimpliciffimo, folis fcabris. L. | - a - uw— 28I Hanc itidem a Coronenfibus ZMercuriali an- uude fobfütui audio ab Eruditif. D. J. BENKOE. iRidicule profecto, fi fcopus eft emolliendi. Vim habet fufpectam , fufque deque purgantem. Crefcit in nemoribus, fed etiam montes afcendit. Floret IMajo. NzPETA Cataria, (H. Matska-menta) fori- | bus fpicatis; verticillis fubpedicellatis; folus pe- | tiolatis, cordatis, dentato-ferratis. L. Vires habet Mleliffae , cui fubfütui. poffet. Eft & alia Nepetae varietas, mixtim cum hac crefcens , quae nullo vel minimo momento ab hac differt, nifi odore fuaviore. IMirum , feles hac planta adeo affici, ut huic .jnvolent, hanc conculcent; mordeant furentes, exemplo /Mari, raro certe. phaenomeno : hinc etiam. /Mentha, feliun dicta fuit. | Crefcit in. ne- .3noribus Humidiufculis. Floret Julio & Augufto. Oni1GANUM vulgare, (H. Szá-fü,) fpicis fubro-. tundis , paniculatis , conglomeratis ; bracteis ca- lyce longioribus , ovatis. L. Herbae odoratae, amarae, aromaticaé infufio fudores cogit interne MEQUE. - morbis pecoris a cauffa frigida ortis medetur, Nobis quoque maxime familiaris eft ejus ufus. Flores apibus pabulo funt Formicas peilit-tefte Ce/. R'Euss. Crefcit in memoribus, Floret tota aeftate. PaPavER r/oeas , (H. arju-mák,) .capfulis glabris, globofis ; caule pilofo, fito folis pinnatifidis, incifis, L, 282 Flores hujus in officinis noftris inveniuntur fub titulo A/aeados, qui ante feculum XVI. non erant medicinales, teftimonio SPIELMANNI ; qui hos demulcendo & relaxando potius, quam vi anodyna fpecifica, in pectoris doloribus agere cenfet. LINNAEO tamen hi flores narcotici ha- bentur. Variat flore rubro, albo, quin & fufco. Flores ápibus alimento funt. Crefcit copiofe in agris, inter fegetes. Floret Junio,. Julio. Flores hi in. Hollandia 1ncoquuntur cessit ob colo- rem aquilum ill conciliandum. Vid. van Lrs rosa hündian m. 23. PHYSALIS Zkekengi , folis geminis, inte- gris, acutis; caule herbaceo, inferne fubramofo. L. Baccae hujus rubrae, edules, fcopo diuretico adhibentur. Cavendum, ne baccae, dum de- fumuntur, capfulam tangant; contrahunt enim naufeofam amaritiem , monente SPIELMANNO. Crefcit ad fepes vinearum. — Floret Junio. ] PrawTAGO media, (H. Uti lagut) folus ovato- lanceolatis , pubefcentibus : Ípica cylindrica : Ícapo tereti. L. Eximiam ei virtutem vulnerariam ineffe , ufus comprobavit. Folia recentia vel per fe , vel emplafiro us illito , vulneribus ruftici ap- plicant cum emolumento. — Aqua illius deftüllata, quae proftat, prae aqua communi deftillata nuls lam habet etficaciam: affervatur modo idcirco, ut, ubi Medico aqua communis praefcribenda indicatur, illam huic fubftituere poffit. Si enim - intelligerent fibi aquam communem effe prae- sem—sa 283 Ícriptam, exiftimarent fe fuiffe delufos : aquam autem plantaginis putant effe maximarum virium ; quales cafus haud infrequenter contingunt. Ve- fparum morfibus contufam plantam mederi fcripfit Gel. CRANTZ. Crefcit ubique paffim cum majori & lanceolata vlantagine, quae omnes ejusdem funt virtutis & promifcue ufurpari poffunt. Floret IMajo inflorefcentia fpicata. Floribus ejus apes delectantur. PorvGarA vulgaris, floribus criftatis, race- mofis; caulibus herbaceis, fimplicibus, procum- bentibus ; foliis lineari-lanceolatis C. LINNIEO definita planta noftras officinas ingreditur. 'Sitne Pohysalum DioscoRrDIs, non fine fun- damento dubitatur. Defcriptio iol & vires longe diverfum indicant. Foliorum decoctum vinofum alvum movere GESNERUX reliquit. Hu- jus radici Sewegae xadix, quae ex eadem familia eft, a quibusdam fubfütuta fuit, experimentis in Gallia inftitutis, licet ea imbecillior fit. Cete- rum amara herba tentant Hungari febres tertia- nas oppugnare. Phtifi in Nofocomiis Viennen- fibus non fime fucceffu: oppofitam. fuiffe CT, CRANTZ memorat. Polygalas noftrates viribus Senegae accedere primus Dv HaMEL monuit, poft eum etiam SPIELMANNUs. Variat floribus caefuleis & rubris. Crefcit utraque mixtim in pratis. Floret Junio, Julio. Porvcoxun perficaria, (H. Humyor,) oribus hexandris, digynis; fpicis ovato- oblongis; ; folus Wanceolatis; füpulis ciliatis. L. Acerrima, naufeofa berba, vix in. ufum hu- * DBACA A smear manurm cedit. Solent autem ruftici fuccum ejus expreffum vulneribus animalium praecipue fuum infundere, ut vermes enecentur. Variat foliis maculatis & puris, quae cum aliis momentis non differant, non eft cur feparentur in diftindias | fpecies. Crefcunt mixtim ambae varietates ad rivos, in locis udis, foífis aquofis. Floret flore rubello & albo tota aeftate. PoPULUs tremula, (H. gjegemye-fa,) folus fubrotundis, dentato-angulatis, utrinque glabris; involutis bafi interne glandula duplici. L. Arbor procera nulli ufui Medico infervit. Lignum ejus ad varia utenfilia aptum. Rarum fatis, folia hujus perpetuo motu tremulo agitari pacatiffima etiam tempeftate. Cujus phoenomeni ratio mere mechanica a petiolorum ftructura deri- vanda eft, qui ad apicem utrinque compreffi funt eo loco, ubi inferuntur bafi foliorum obfer- vante C/. GOUAN. Crefcit in lucis. PoPurus sigra, (H. IVyár-fa,) folis deltoi- dibus, acuminatis, ferratis ;. involutis absque glandulis ad baün. L. Arbor praecedenti non minor gemmas folio- rum odoratas, vifcidas, balfamicas, officinis lar- gitur; quae tolli apud nos folent menfe IMartio, dum valde turgentes funt, antequam folia expli- cata fuerint: nam his evolutis, balfamus etiam fimul perit. Collectae gemmae, officinis Oculi .didae, tunduntur in pulpam, & macerantur| in 'axungia porcina, ficque affervantur, donec cum . aliis ingredientibus celebre illud Unguentum pe guleni confütuant. trainer 284 Ceterum arbor celerrime crefcit. Lignum molle , facile putrefcens infervit afferibus, aliis- que utenfilibus inde conficiundis. — Crefcit faepe in vaftam molem in lucis, nemoribusque. Folia ejus inferne funt nivea. Pnuuus padus, (H. Kutya-fa,) floribus race- mofis, foliis deciduis, bafi fubtus biglandulofis. L. Arbor foetida, cortice veftitur naufeofo, in- grati odoris, ut , fi cum tangas, manibus dintius odor inhaereat. Fructus tamen edules funt, nou folum avibus, quae magnopere illis delectantur, fed & hominibus. Non edules, ingratos, cur fcripferit Ce, REuss, non video, licet fatear pa rumper effe fatuos. Ego fane magnam copiam aliquoties comedi Viennae in horto Caefareo fine ulla moleftia. | Crefcit paffim in filvis minoribus, inter. dumeta. Flos racemofus , albus, fuaviter olens, apibus praebet mellis materiam. Floret Majo. Pnuxvs /pinofa , (H. Kókényj.fa,) pedunculis folitarus ; folus lanceolatis, glabris ;. ramis fpi- nofis. L. Fruticis fpinofi fructus immaturi acerbi, au- fteriffimi, adeo adítringentes funt , ut vel a tri- . bus comeftis parum abfuit, quin conftrictis fau- cibus fuffocarer. Praeter ufum Medicum , qui notus eft, fru&ibus utuntur noftri ad aceta con- ficiemda & confervanda, quibus affundunt vini acetum & fic adfervant. Flores albi, fuaves api- bus alimentum praebent. Crefcit in fepibus vi- netorum , collibus, marginibus filvarum. | Flo- ret. Majo. , E / - 286 Silveftris eft fpinofiffima , cultu vero exuit, hunc habitum, evaditque fimilis prumo domefticae. Obfervandum adhuc, totum genus prunorum ex- fudare Gummi fimile Ar übito, quo faepe hoc ad- ulteratur. Quzncus robur, (H. Tolgy -fa, Tser -fa,) fo- liis deciduis, oblongis, fuperne latioribus ; finu- bus acutioribus, angulis obtüfis. L. Vaftiffima omnium Europaearum arbor a ve- teribus Jovi facrata, ab omni memoria infignis utilitatis fuit... Nulla etiam hodie ejus pars. eft, quae non alicujus ufus effet. Quanquam autem omnes hujus bd partes adfiringenti virtute polleant , glandes tamem inter reliquas minus, quippe quae antiquitus in primariis alimentis u$ bebantur rudioribus feculis, ut ex Graecis Lati- nisque fcriptoribus difcimus. Hodie, homini- bus faniora fapidioraque edoctis, fuum ovium- que gregi relictae funt. E ligno conficiuntur cineres clavellati mini- mo cum difpendio. Lignum praeterea poft cor- num duriffimum infervit omne fere genus inllra- mentis , utenfibus, fupellectbus, aedificiis cum maxime, eo quod putredini refiftat. potentiffime. Habet tamen hoc'incommodi, quod teredini fit maxime obnoxium. | Lignum annofius combu- ftum dat carbones optimos, prae omnibus aliis arboribus, Fabris ferrariis. Ceterum igni alendo minus idoneum , eo nomine, fiuod ignis ejus parum. duret, parum caleat, & inter ardendum Ícintillas quaquaverfum crepitet. Cortex arbu- Ículae junioris tenerior a coriariss undique con- 287 quiritur ad coria maceranda. Foliorum fuperfi- ciei innatae Gallae, folutioni Vitrioli Martis addi- tae, colorem faciunt nigrum, & dant attramen- tum bonum. Adeo medicamentofa evafit arbor, ut etiam alias plantas , parafitice fibi innatas, fungos vi- delicet mufcosque virtute imbuiffe adftringendi fcripferit Cel, CRANTZ. Gemmas autem & folia recentia pecori noxia pronunciat IpEM. — Crefcit filveftris ubique vulgariter, inprimis in locis non valde frigidis, montofis aeque ac planitie , ut integras filvas efficiat. Ruzus /daeus, (H. Málna.) folis quinato-pin- natis ternatisque ;. caule aculateo ; petiolis cana- liculatis. L. Fru&us hujus rofei coloris ,' vinofi , odorati, ácido - dulces, gratiffimi noflris. menfis & offici- mis funt. Scopo analeptico, refrigerandi in aeftu ficco, vires reficiendi, adhibentur a noftris. Cu- linas etiam intrat condimentorum titulo. Vinum .ex eo, vel cum eo fàctum gratum, fapidiffi- mum. Flores apibus proficui. Crefcit in filvis demiffioribus, fed etiam alpes afcendit fpinofus. In hortis, dum colitur, fpinas deponit, & fructus fert majores, dilutius rubentes. Runs fruticolus, (H. Szederj,) foliis quina- to-digitatis-ternatisque; caule petiolisve aculea- tss La n Frequentiffima in noftris terris. planta. ince- dentibus ob caules repentes, aculeatos , impedi- 288 — mento eft; ab aliquibus Mora Paticaua , cor- rupta voce, ejus fructus dicebantur ;- vocabatur etiam Chamaebatos , quafi /mmilis rubus. Fructus dat profunde nigros, notiffimos , acido - dulces, vinofos , edules, fi perfecte maturi fint, pueris acceptiffimos. Ufus apud nos eft idem cum prae- cedent. Colliguntur & venduntur magno fatis praetio. Fru&us primo albi, tum rubri, aufteri, adfiringentes funt: in plena maturitate polline. fubtib, caefio confperfi, caerulefcunt , manu ta- €ti, polline deterfo, evadunt nigri. Hanc puto fuiffe plantam, cujus baccas ViRG1ILIUS olim fub nomine J/accimiorum nigrorumlegebat. Vide Ejus Bucolic, Crefcitin dumetis, agris inter fegetes, ubi poft demeffa frumenta autumno magna copia colligi poteft. Floret Junio, Julio. Flores albi apibus boni funt. Ruwex Zketofa, (H. Sóska,) floribus dioicis, folus oblongis, fagittatis, defcripta planta a Cel. LiNNAEO, contra proprii fyftematis fexualis rigo- rem claffi Hexandriae illata eft, quam a reliquis affinibus fegreoearé piaculum illi erat. Virtute Medica, quam gratae aciditati debet, contra morbos putridos, ad corrigendam humo- rum degenerationem , diffolutionem invertendam, cum aliis decocta herba omnibus praefertur. Cum Cochlearia fimul crefcens miferis Groenlandis, fcorbuto tantopere infeftatis, in jufculo avenaceo ultimum , fed fidum remedium eft. Hungaris, quibus nomen folummodo fcorbuti, non vero ipfe morbus notum eft, hoc nomine nihil auxilii praeftat; in alis autem morbis, praefertim dy- . fenteria putrida, epidemice adeo frequenter in 289 noftris regionibus graffante, fauftiffimo cum fuc- ceffu adhibetur. .Culinas etiam ingredi folet, ra- rius ramen , cum carnibus coquenda. Ceterum ex contufa herba fuccus exprimi- tur, qui percolatus, cryftallifationi repofitus, dat falem el[entialem a. fale effentiali acetofellae haud inferiorem. Radix non tam putredini refifüt , quam roborat fecundum Cz/. CRANTZ. Caules herbae junioris crudi manducantur a rufticis , in calida tempeftate, quando egregie refrigerant, fitim refünguunt. Crefcit in pafcuis & hortis. Rosa canina , (H. Tsipke,) germinibus ova- tis, pedunculisque glabris; caule petiolisque acu- leatis. L. Rofarum Species difficulter inter fe diftin- guuntur ob characteres inconfítantes & confufos ; hinc aliqui in plurimas fpecies genus hoc divife- runt "TAVERNIER omnes has in unam con- jungere fuftinuit, nec plures, nifi unicam, agno- Ícit in tanta dpecierum varietate. Attamen cu- riofius examinanti patebit plures una vere diftin- cas fpecies inveniri. — Aliquid auxilii. pro illis difcernendis eft in germinibus , pedunculis , pe- tiolisque. Haec, quam continuo defcripfi, in- venienda filveftris per majorem Europae partem, odoris eft fragrantioris prae omnibus aliis con- generibus: fructus, pericarpii calyx baccam men- tiens, doliolum quadantenus referens, glaber, d M rubens , feminibus numerofis , Tudltà la- nugine hirtis, far&tus, immaturus aufterus, ama- rus ; maturus edulis eft. | Pharmacevticus ufus cum alii$ optimus ab ille exfpectari poteít, ubi 299 roborandum eft. Culinarum penum augent fru- dus, exemtis feminibus. Praeparata, quae rofae nomen ferunt, plera- - que fiunt e Ko/a centifolia hortenfi, quae apud nos & ubique colitur flore pleno. An laudabili facinore ? Certe ubi fpiritus rector & fragrantia obtinenda eft, praeferenda effet R ofa filvefiris , quae fragrantior eft, & fpiritu fixiori, minus fu- gaci pollet. Fungus, Spongia Cynosbati dictus, infecti nidus, e ramis hujus excrefcens noftris ex officinis eliminatus eft fine multa Jactura. Oleum ejus effentiale, fuaviffimi odoris, fed ràriffimum & chariffimum apud nos non proftat. Solet parari in Perfia, in provincia Schiraffenfi, tefte '"l'AYERNIERO , quem modo excitavi, ubi maxima horum florum copia paffim obvia eft; tam parva quantitate autem hi flores oleum lar- giuntur, ut ex certum libris unica folum uncia obtineri poffit. Attentione dignum eft, rofas in Americam torridam transplantatas non florere, nifi fuftibus percuffae fuerint, utut vegete crefcant ; forfitan. ob fuccos per ramos alioquin afcenfuros aliorfum hoc modo determinatos ad flores efformandos. Crefcit in noftra regione in avis fteriloribus, de- folatis, ficcis abunde. Floret Junio. Flos incar- natus, fuaveolens, apes alit. | RANUNCULUS acris , (H. Boglár-virág.) Ca- lycibus patulis , pedunculis teretibus, folis tri- partto - multifidis, fummis linearibus. L.- j -'Ffotam ranunculorum familiam admodum 291 fufpectam pronunciavit Cel. CRANTZ; cujus ta- men criminationem mitigare jubemur exemplo Ficariae , dum hujus folià mitia, delicatis etiam palatis accommodata, paffim primo vere, quando adhuc tenera funt, in acetariis eduntur. Acris autem ranunculus, Veneni fufpicione merito accufatus, cuti applicatus inflammatio- nem caultica vi excitat. Arthriticum hujus ufu fanatum effe, teftimonium eft Ill. HarrERI, qui hujus varietates effe Ranunculos auricomum & nivalem fufpicatur. Folia carpo applicata in ve- ficulas cutim attollunt , quibus febres intermit- ' tentes omnibus aliis remedus rebelles aliquoties debellatus fuiffe memini. Ceterum aeque alio- rum Ranunculorm , ac hujus, folis ad veficu- las ciendas utuntur, uti. /éanunculi bulbofi , ve- gentis, cet. IMireris Ranunculorum Venenatas plerasque Species fub inflorefcentia ita manfuefieri, ut. per- domita corrodente vi, blande evadant. ldem etiam fieri, fi radices effoffae aéri aliquamdiu ex- pofitae fuerint , plurimorum loquuntur experi- menta. Crefcit in pratis. Floret Majo, Junio. Flos ejus eft flavus. Sarvia pratenfis , (H. V'ad - fálya, / foliis cordato - oblongis, furnmis amplexicaulibus ; ver- ticillis fubnudis ; corollis galea glutinofis. L. Rarius haec in ufum Medicum vocatur, ap- plicari tamen folet vulneribus. Potibus, uti vi- no, cerevifiae addita, eos imbuit vi temulenta. Flores apibus funt omnium utiliffimi, qui tantam. 292 EL copiam fucci mellei exfudant, ut digito tangen- tis adhaereant, & pueu foleant ex tubo corollae talem fucum didt exfugere. Crecit in pafcuis fierilioribus. Flos ejus caeruleus apibus proficuus eft. Floret tota aeftate. 'Tenendum, plantam mellifluam omnibus pe- coribus mvifam, inprimis fi adultior fuerit, ab illis intactam praeteriri; Omnes ceterum Salviae fpecies poffent effe officinales , cum omnes, quotquot mihi notae funt, aliquod aroma. pol- fideant. SANBUCUS zigra, (H. Borza-fa,) cymis quin- que- partitis , caule arboreo , ramofo, floribus umbellatis. L. Arbufculae hujus ufus tam late patet, ut nulla ejus pars fit, quae non IMedicata habeatur. Flores ficci infufi medentur morbis a. perfpirabili fuppreffo ortis, diaphorefin promovendo; recen- tes eccoprotici funt. lidem, in cataplasma cocti cum lacte, inflammationes incipientes, & nondum confirmatas egregie refolvunt, accumulata difcu- tiunt, dolores lancinantes Weste Folia contu- fa oedemata frigida fanant feliciter. Cortex al- vum movet, íi infundatur. Succus expreffus hydropem curat, alis vix curandum. Radix , femen purgantia funt. Praeparata ejus plurima in noftris exftant officinis, omnia egregiae virtus tis, quae perfpirationem expediunt promptiffime. accae fucco vinofo plenae, nigrae, menfibus . Augufto & Septembri maturefcentes, efculentae funt vario modo in culinis praeparatae , facharo conditae. Flores etiam comedi apud nos, non novi. : Silentio ^ — 2943 ^^ Silentio praetereundum non eft, tantarum yirium arborem, etiam parafiticum fungum, fibi innafcentem, Z/uricula judae dictum, virtute Me- |dica infignem in modum infeciffe, quem ufque 'adeo praedicat ///, LINNIEUS in anginis. Crefcit paffim in fepibus , hortis & alibi. Flores albi , odorati, apibus nam funt. Floret menfe Junio. K SAMBUCUS ebulus , (H. Foldi-borza,)) cymis trifidis, füpulis foliaceis, caule herbaceo. L. ' Hujus vires praecedentis fimiles, fed effica- €iores , diureticae , hydragogae, draflicae funt. Hydropicos curat Emefin & alvum ciet. Cu- linis non eft receptus ob faporem guftui ingratum. Radice quaquaverfum intra terram ferpente agris noxia eft. .. Crefcit in agris & filuiss. Floret Julio. Flos albus. - SAPONARIA officinalis, (H. Szappan-füi,) Ca- Ivcibus cylindricis, folus ovato-lanceolatis. L. '* A vi faponacea, refolvente, abftergente , uam infignem poffidet, nomen obtinuit: ama- |, anthelmintica eft, graviffimo //, LiNN Y (Ítimonio. Recens cum allis cocta herba egre- de folvit pertinaces vifcerum abdominalium in- ar&us. Americani faponem inde optimum con- icere norunt. Crefcit in locis humidis , ad mu- c-s. Flos ejus eft albus , odoratus. Floret. ^" ScnoPHuLARIA wodo[a , folis éojddld tri- ervatis ; caule acutangulo, racemo tetilitiati, LL - Planta foetidiffima, lurida facie, naufeofi doris, olim in officinis noftris fuum habebat locum ; hodie, ut fufpedarum virium , merito 1 Tom. [. U | 194 d evliminata. Omnes enim plantae ig Didymümi angiof[permit LYNNEI locatae, quae habent Cap- fulam bilocularem, funt fufpedtae virtutis judicio. Jil. HALLERTI. EEicic idm nemoribus, filvisj. Floret aeftate. SOLANUM dulcamara , caule inermi , ru Ícente , flexuofo; foliis fuperioribus ME racemis cymofis. L. Suffrutex cum tota fua gente fufpectus, cu! jus triginta baccae fpatio trium horarum canem | fuftulerunt ; decoquitur tamen Ícopo diuretico,, anodyno, & in ufum venit contra podagram &; dolores vagos. Stipites quoque hydropi, epi-| lepfiae, convulfionibus, fpasmis medicamento: funt. Crefcit ad fepes , quas fcandit. Floret, Majo, Junio. Flos caeruleus. | Ets SoLANUM zigrum, (H. Eb-Szoló,) caule. inermi, herbaceo; folus ovatis, dentato-angula-. tis; umbellis nutantibus. L. Primus ARDurNUS hanc herbam veneni ar- guit, atque inde vix non omnes , licet veteres) inter olera numeraverint, quo eria hodie ln-; dos vefci teftis eft Cel. SLOANE. Purgandi Ícopo! datur fuccus expreffus, vel ejus decoctum. Hy- drops & tumores pedum oedematofi vulgo hoc: curantur. Gallinas fublatas fuiffe a baccis co- meftis, monet Immortalis BoERHAAVE. Sicut. praecedens invifa ovibus , fic hoc a nullo ani-, mali appetitum. Crefcit ad vias, muros paffim ,. baccis nigris, Suibus venenum effe eot eft. Floret Julio. Truc Chamaedris, (H. Tserlevü-fiü. " folis cuneiformi-ovatis, iucifis, crenatis, petio- j 295 fatis; floribus fubverticillatis, ternis; caulibus procumbentibus, fubpilofis. L. Planta elegans , venufta facie , , jt duo fe- cula maximopere Medicinalis erat ideo , quia CAROLUS Quintus Romanorum eo tempore Im- perator ea ufus erat in infufo. Hodie ufus ejus in plerisque officinis exolevit. Nobis tamen dhuc infervit fcopo diaphoretico in morbis a perfpirabili impedito ortis, catarrhis, arthritide; in morbis pectoris. Eft aromatica, amariufcu- a, vulneraria optima. Crefcit in locis ficcis., loret Junio, Julio. Flos purpureus. 'TRrrICUM repens , Calycibus fubulatis , quadrifloris , acuminatis. L. L (^ Radix hujus herbae, quae officinis Gramen vocatur, egregiae fólvens, faponacea, aperiens , iuretica magno in ufu eit paffim in noftris re- *&ionibus forma decocti exhibita. Floret Junio. 'TussiLAGO Farfara, (H. Béka-virág,) Sca- o imbricato , unifloro; folis fubcordatis , an- ulatis , denticulatis. E. Herba. largitur officinis folia nomine foliorum Tui ilagimis infignita , flores fub titulo florum wrfarae, Folia adhibentur fcopo adliringendi, ulnerario; Flores leniter difcutiunt , expecto- ant, utiles in morbis pectorum. Crefcit in locis umidis, ad ripas amnium. Floret )Mlartio. Flos ejus Havus apibus pabulo eft. Folia inter- dum in acetariss apponi folent menfis. |. ,VzRONICA officinalis , (H. Peronika.) fpicis lateralibus. pedunculatis; foliis oppofitis , capis rocumbente. L. | Herba antiquitati multum celebrata , vedi. U 2 296 mmRACU SM m bus officinis ubique recepta, eximium ncbill praeftat ufum calide inftar theae pota in morbis. pectoris ob balfamicam , blande adftringentem, vim, quae &pud nos menfe Majo & Junio colli- gitur & exficcata in. ufus. fervatur - infundenda; " Crefcit in filuis. Floret flore caeruleo Majo &' Junio. ki VgnoNICA beccabunga , vacemis lateralibuss, folus ovatis, planis; caule repente. L. AN Planta diuretica, folvens, acris, quae an-j tifcorbuticis accenferi meruit, multum in refez randis vifcerum obftructionibus utilis. Commen-. datur etiam in morbis cutaneis, in D quam maxime depraedicatur, fero lactis decoctaj. vel fuccus ejus expreffus. Crefcit in aquis, mare ginibus rivulorum. | Floret Majo & Junio. Vaccinium Myrtillus, (H. Afouya, Kokojza, ! pedunculis unifloris; foliis ferratis, ovatis, deci duis; caule angulato. Tw d Planta fruticofa, humilis fert baccas exigua fphaeroideas , ex caeruleo nigricantes, füptico- dulces , LA Ufus illarum; ubi roborandum & adftringendum eft, non IE Sr iliius cum fpiritu jas remixtus bis mihi in lax tate gingivarum, ut etiam radices dentium denus datae confpicerentur, egregie profuit, dum peri tres quatuorve dies crebrius plumula intincta obliniviffem. Crefcit apud nos in alpibus, ubi paftoribus alimento eft. Floret Junio. j VacciNIUM itis Idaea , (H. Havafi- nec Racemis terminalibus, nutantibus; foliis obova tis , revolutis , integerrimis , fubtus punctatis Áemper virentibus. L. x r — ——m 297 Vaccinium hoc a fructibus rubrum a quibus- dam, ad diftincionem a priori, quod mgrum, dicebatur. Fructus fert rubros ,. fapidiores Myr- tillo, acidiufculos, edules Folia inftar theae in- juiBlonda , ficque in catarrho | forbillanda jubet Cel ZüCKERT. in Mater. Aliment. Ceterum ufum alium apud nos, praeter quam quod ab alpicolis comedatur, non novi. Crefcit in alpibus. Ico- nem hujus perelegantem dedit Cel, OEDER iu Flora Dan. Vrnmascuw T/aP[us, (H. Ohür farku-fi.) foliis decurrentibus , utrinque tomentofis. i. Licet haec planta non fit ex familia colum- niferarum, elt tamen fummopere emolliens , mu- cilaginofa. Folia coquuntur cum Althaea & Ma- ]nua, ex colatura, addito quódam Ífyrupo conve- E & Bolo Nha. fit mixtura vafculatim poro in dyfenteria. Eft etam anodyna, & pifces temulentos reddere inftar Cannabis LrN- Nugus exprefle fcribit — Crefcit in locis glareofis, flerilibus. Floret aeftate. Florem gerit ip 5 odoratum, magnum, quo vefcuntur apes. . Scire adhuc juvat, hanc fpeciem effe vere offieinalem , nihilominus aliam ejus fpeciem moftris dülipinis crebrius recipi, P'erbafcum fcili- cet migrum, eo quod haec uberius proveniat, illa vero rarius occurrat, nullo procul dubio er- rore, cum utriusque vires eaedem effe videantur. VzgnaATRUM album. (H. Za/zpa,) racemo fu- pradecompofito ; corollis erectis. L. Planta haec, dHollebbtos abus male vulgo appellata , etiani fere terribiliffrundum venenum cft Draftca, acerrima, ut velfolo odore pur- d XN 298 ummmwsn get, fepfin inducit, quandoquidem gutta fucci expreffi, fanguini ed putredinem horrendam- que Mephitin. induxit. Plantam naturae huma- nae tantopere inimicam, cives noftri in ufum non vocant. Attamen dp IMedicaftri confilio permotus, dum fcabiae laborarem, & adhuc tanti venenl vires Ignorarem, decocto radicis meraco me lavi imprudenter. Poft pauca minuta COr- pus coepit rodore, inftar. vivi lgnis urere , im- maniter lancinare , quales cruciatus me fenfiffa nunquam memini, ut etiam convulfiones infta- rent prae dolorum vehementia. "lantorum tor- mentorum lenimen quaerens in lacte dulci, eo me lavi, fed incaffum. | Confeftim igitur in. bal- neum aquae calidae me injiciens, illico levamen dolorum fenfi, quipoft breve admodum tempus penitus ceffarunt. Sic eram feductus fraudulenti illius verbis confifus, qui hanc herbam remedium nobis coelitus miffum jactitabat, nec difficulter modo mederi volentem impulit ad tale facinus perpetrandum. Monendum adhuc reftat, 'Tartaros , barba- ram gentem , radice hujus uti fcopo purgandi, plurimos autem inde exfíüngvi. Egregium re- vera , fi fuperis plaeet, medicamentum ! $i cum granis Cerealibus coquatur, ea Veneno inficit, ut gallinae ex illis deglutitis interimantur, nifi lace affacüm ingurgitato praeferventur. Lac ergo hujus eft antidoton. Crefcit in. umbrofis locis, humidis, pratis. ; FLORE GOETTINGENSIS SPECIMEN VEGETABILIA SAXO CALCAREO PROPRIA. BASJdRERqT4dATXILBGO INAUGURALIS BOTANICA. Quam Die XXVI. Augufti MDCCLXXXIX. Publico examini fubmittit HENRICUS FRIDERICUS LINK, Hildefienfis. GOETTING AE, TYPIS H. M. GRAPE, TYPOGR. ACAD. C^ jam a multis, iisque viris clariffimis , quorum recenfioni unam alteramve plan- tam addere, operae pretium non foret, ftirpes agri Gottingenfis fecundum fyllema enumeratae fint, idem negotium fufcipere fuperfluum mihi videbatur. Propterea aliam omnino viam, plan- tas fecundum foli ac locorum variam indolem . diftribuendi, focias & a fe invicem remotas indi- candi, ingreffus fum *). Conftat enim, herbas "in folo ficco calcareo provenientes , ab aliis in loco humido argillofo natis diverfas effe, nec non folum plantis mutandis multum conferre. Videmus in regno vegetabili multas hybridas ge- nerari herbas, videmus plantas, inter alias prove- nientes, aliquid adfumere fibi, & 1n illas quodam- modo mutari; nec non hasce mutationes perma- nere, & in fururas transferri generationes. — Ter- rae indoles vero non folum plantas mutat, fed plantae rurfus terrae indolem mutare poffunt. Hinc alia aliam excipit mutatio, & hiltoriae plan- tarum idea conficitur. **), (fi propria hiftoriae *) Egregio fane confilio: maxime optandum foret, velint Floriftae indicatam jam hancce viam a LixwAEO, tum a paucis aliis, nunquam fuis in Floris negligere: cum Summus fit ejus, tum in Botanica pura, tum in adplicata ufus. (U.) **) Omnino inde Objectiva Phytologiae hiftoria, ma- xime petenda, bene difcernenda a fubjectiva fcientiae hiftoria, cum qua non nifi peffimo con- filio confunditur, (U.) 302 fignificatione utaris) Geologiae partis, nec mi- nimae fane , cui fragmenta quaedam addere , fi vires futlicient, propofui. De primordiis vegetationis vero, quae in fa- xis nudis folum conftituunt, uberiori vegetation aptum, paulo fufius eft tractandum. | Dein bre- vius de plantis humi vegetabilis, quae fibi ma- gis aequalis, fere easdem plantas progignit, five faxum contegat calcarenm, five fabulofum. At- tamen, cum montes calcarei aeque ac arenari, peculiarem monttrent indolem, quasdam quoque invenies plantas, quàe a monte calcareo ad are- narium nunquam transeant. In minoribus vero plantis, qüas cryptogamicas appellare folemus, plurimas fecundum folum differentias invenimus quo fit, ut diftributione fecundum loca natalia inftituta facilius quoque cognofcere poffimus , quae fit vera fpecie, quae tantum varietate diverfa. Priusquam vero ulterius progrediar, pauca praemittenda funt de ratione ftratorum hujus re- gionis, quam circulo inclufam volo, cujus cen- trum fit urbs Gorttinga , radius vero longitudine duorum miliarium. Idem ordo obtinet inter ftra- ta, qui In. ceteris regionibus , quantum huc us- que, vel legendo, vel videndo cognofcere potue- xim. Primum atque fummum ftratum. eft. calca- reum , quod cacumina montium altiorum fem- per tegit, quod a nullo alio tectum eft, nifi in lateribus montium fortuito, & noviffime id factum fuent. IMinora & inferiora ejus ftrata, & argilla alterna vice pofita tantummodo reperiuntar. Sa- xa majora, & fcopulos ex hoc lapide non videbis conflatos, fi quoque fumma montium cacumina * Ó——Ó— 303 praecipitiis cincta interdum invemantur, tamen e firatis tenuibus fibi invicem impofitis formata funt. Sub hocce ftrato aliud invenies, ftratum argillaceum, quod in montium lateribus ac bafi fefe oftendit, molle, nec nifi rariffime faxa ma- jora continens. Verfus occafum locum argillae bafaltes occupat, qui vero calcareo non tectus, ftrata majora fcopolos & praecipitia efficit. Ult- mum denique ac infimum firatum eft arenarium , quod in vallibus , inprimis in magis excavatis & profundis invenies, quod quoque , :etfi fatis alte faepius afcendat, tamen fumma montium Cacu- mina , calcareum, argillam & bafaltem nunquam tegit. Duae hujus lapidis fpecies inveniuntur, alter durus fere totus e quarzo conflatus, bafal- tis bafin confütuit, alter mollior , magna terrae calcareae copia, & mica mixtus fundamento mon- tium minorum calcareorum infervit ^ Uterque faxa,format grandia fcopulosque , hinc algis, alusque plantulis ditiffimum folum *). Stratorum ordinem itaque fequens faxi calca- rei incolas in hoc fpecimine enumerabo. Primor-- diu vegetationis in hoc faxo ZLichenes funt, Byffz & quaedam Zremellae Linnaei, quae genera, li- cet a botanicis fejuncta, & in plura quoque diftri- buta fint, tamen illi, qui uno intuitu illà com- plectitur, unam Heu cohortem efficiunt. De his vero quaedam praemonenda occurrunt. Difficillime dicere poffumus, quaenam ha- rum plantarum fit vera fpecie , quaenam varie- *) De montibus, nemoribus & totius plagae indole conf. lll. praeceptoris MvnnaAx Prodr. Defign. Stirp. Gottingenf. S. 2. p. 15. eap. ! 894 tate diftincta, quaenam demum ex alia fit enata. Caufae hae fere. videntur. Senectus Lichenum .tanta eft, ut rarius nobis contingat, totam vi- tam Lichenis, cujusdam (inprimis fi fit e numero ED gesti videre. In putredinem, quae alias plantas tam cito deftruit ,, nonnifi fortuito Meist rudimenta eorum revivifcunt , itaque vegetabile proprium conitituunt, ex eorum rui- nis alia faepius planta exfurgit, te qua vix adfir- mare poteris ,^ an fit prior planta, quodam mo- do mutata, an alia plane diverfa. Statum per- fectum florefcentiae non oftendunt, ficut aliae plantae , deficit itaque optima norma, quam in diftribuendis plantis fequamur. Cum deftructae humoris tantum ope revivifcant , facile exifü- mandum eft, quantum varia humoris copia ac indoles iis mutandis conferant. Duobus modis hae plantulae primo vitae fta- dio fefe oitendere folent, oriuntur enim aut fcu- tellae, aut rudimenta foliorum , interdum inftar pulveris. Scutellas faepe in folia explicari, etiam in majoribus Licheaibus e. g. parietino , faxatili obfervatur. Plurimi Lichenes , qui in [axis de- . gunt, e fcutellis, qui vero in: arboribus crefcunt, c foliorum raditilsots enafcuntur, Difcrimen in- ter Lichenes fcutellatos, & Ebeiodie. e natu- ra conititutum non reperitur. Vidi faepius 1d, quod antea erat tuberculum, in fcutellam abire, & vice verfa fcutellam in tuberculum. — Initio faepe tuberculum oritur, quod dein fefe expli- cat, & in fcutellam mutatur, ob copiofum vero humorum atluxum margines fcutellae reflectun- tur, & iterum fcutella in tuberculum tranfit. Tan- .dem tuberculum in difco foveola excavatur , & nd o4 395 rurfus fcutellam mentitur. "Pubercula cum fun- gis compararem , ambo enim vegetationis pri- mordia conftituunt, & Lichenes per L. fungifor- mem Web. aperte in fungos tranfeunt. Crufta quoque licet variis modis ludat, & Speciei characteres certos non praebeat, tamen aetatem optime defignat. Foliola evanefcunt, & eorum loco pulvis oritur, planta vero non mo- ritur, fed ob tingularem Algarum revivifcentiam vigere pergit, & Byflum mentitur. Saepe hic pulvis tubercula progerminat, (de L. fungiformi Web. Haematomma Ehrh. id adfirmari. poteft, ) & tunc ad Lichenum leproforum ordinem planta redit, uude prior planta ad imbricatorum | tran- fiera. | Quaedam vero cruftarum differentiae, quae aetatem diftipguunt , referendae funt. Cm ftam glebofam iftam appello, quae ex glebis ag- gregatis rotundis vel. angulatis conflata, in folia explicatur, & Lichenis primordia fifüt, e. g. crufta Lichenis pertufi.... Crufta verrucofa , ex verrucis fuperne planis inaequalibus ficcis conftat, e de- .ftrucus folis oriunda. | Crufta. velütina e pilis contortuplicatis compofita elt, rarius initium ]Vlu- Íci, frequentius rudimenta Lichenis cujusdam, fo- liis multifidis efficiens. Crufta foliofa e minimis foliorum primordiis conftat, a qua crufta pulve- rulenta habitu externo faepe vix differt, fed e de- ftructis folis oritur... Crufta foliacea eft, cujus folia explicata & manifefta apparent- | Crufta le- profa e lamellis tenuibus lapidi arcte. appreffis formata eft, ita ut lapis veluti pictus videatur. Attenuatur "femper magis magisque , donec nil nifi veftigiuni cruftae remaneat, ex lapidis colo- re, & mufcis fociis facillime ditinguendum. 'Tan- 5306 aces e dem difcrimen eft inter cruftam limitatatàm & Íparfam, quorum prior originem e Lichene folia- ceo magis perfecto teftatur. Miror, colore botanicos ufos effe, ad cara- é&teres Lichenum formandos. | Certe nil magis in- conftans, quam color, cum ab aeris temperie, loci natura, aliüsque rebus quae in plantas ca- dunt, omnino pendeat. Videmus interdum in eadem crufta fcutellas virides, fufcas & nigras mixtas, tempus enim, quo quaeque fcutella per iftam mutationem fetieit a viridi colore in nigrum tranfire folet, non femper idem eít. ' Ubi locus iniquus ibi tibercali minimi, quam primum ena- tum fit, color viridis in nigrum mutatur. . Ea- dem jeaque fpecies colore nigro aetate provecta, & prima juventute tngitur, hinc fpeciebus di- fünguendis color infervire non poteft. Lichenis muralis, nec non fubfufci cruftas faepius partim. elegantiffimo colore rubro tinctas vidi, unde flo- ribus cobalt fimiles evaferunt maculae *),. Quid itaque reftat ad Species diftinguendas, übi color fallax & maxime, mutabilis eft; ubi tu- bercula & fcutellae characteres fixos non prae- bent ,' ubi crüfta tantis mutationibus eft obnoxia, & .microfcopii ufus non minus fallax invenitur? Relinquenda eft omnis Specierum diftinctio, ad- xotandae funt omnes , quae reed p 1 oc- »*) Lichenum rofeum Schreberi Spiel | Flor Lip p. 140. propriam itaque Speciem conftituere non cre- diderim, nec Lichenem atrum Hoffmanni En. Lich. n. 68. fubfufcum ejusd. n. 67. t. 5. f. 3. variega- tum ejusd. n. 4. p. 4. diverfos. ONE 307 habenda eft aetatis. Quo. magis enim ab iftis corporibus organicis recedimus , quibus facultas ineft fui. fimilia quaerendi, ad generationis opus perficiendum, eo magis id evanefcit, quod Spe- ciei vócabulo infignire confuevimus. Cid tamen aliqua diftributio fit adhibenda, fecundum cru- ftas optima erit, quae faltim aetatis characterem fixum praebet. Minime vero fub diverfis nu- meris relatas Algas fpecies diverfas credo , quas confütuere , praemiffa effet propofito haud probata. 4l. Crufla foliacem, imbricata, marginibus foliorum extimorum lapidi adprejis. 1. Lichen muralis foliolis laciniatis obtufis, difci albidis, marginis flavis, tuberculis in difco aggregatis fufcis. Defcriptionem & fynonyma v. apud Screberum *) , Hoffmannum **). Haec varietas tubercula faepe profert atra, five auran- tiaca, & fcutellas fufcas margine albo, tuberculis fufcis intermixtas. Crufíta circulos format fatis accuratos, ubi vero hiatus manet, alium circu- lum minoris radii faepe efficit. IVliror Cel. //7is- ftum in plantis cryptogamicis, Florae Goetangen- fis, hujus mufci Mentionem non facere, nec Cel. If/eberum in Specilegio Florae Goettingenfis , licet elegans atque vulgatiffimus mufcus ubique in faxis montis Hainberg reperiatur. A. pleris- que fcriptoribus ante Schreberum etiam Dillenio 1) *y Schreb. Spicil. Flor. Lips. p. 130. **) Enumer. Lichen. n. 81. p. [^ tg.LrI. 1) Niüi Lichenoid. faxatile crufta foliofa tenuiter & eleganter diffe&a , fcutellis exilibus , e itio mi- niati coloris. Gieff. p.200. Er 808 omiffus. Fortaffis cum alis e. eg. candelario & | "centrifugo confufus eft, quod /Zveigel fecit *) Pollich fub nomine L. faxicolae Ay delcriphit. 2. L. muralis crufta virenti, tuberculis rario- ribus viridi-luteis majoribus. ^ Frons cum prae- cedente convenit. [In faxis folitariis non diu de- nudatis Aetate juniori a. praecedente differt. |Vla- xime fimilis L. lentigero Jeberi 1), fed locus natalis diverfus. 3. L. muralis folus fulphureis & glaucis. Saepe ftrata duo format, quorum inferius magis vetuftum , colore glauco tinctum invenitur. Cum No. 1. crefgit.. 4. L. muralis glaucus, foliis evanidis. Folia ita confluunt, ut Lichenem fere petriticatum cre-. deres. Penitus infpectus folia, & modum crefcen- di, nec non tubercula Din No. r. oftendit. Cum praecedente. An L. pallefcens Pollich. Tj ) ? Lichen vero pallefcens Linnaei, Jf, vecen- tiorumque valde a L. murali differt. - 85. L. muralis albidus , foliis evanidis, fcutel- ]s profundis, fufcis, vel atris, margine albo. Gruftae difcus ex fcutellis meris conftans, craf- fiusculus , facillime delabitur, margine rema- nente. l]Vlargo fenfim evanefcit, locum difci alius occupat Lichen, hinc limites oriuntur, quae mappam geographicam mentiuntur — Si vero | difcus *) Fl. pomer. rug. p. 203. **) Hiftor. plant. in Palat. fponte crefcent, 1.3. - . 1. 1098. p Spicil. Flor. Gotting. p. 192. TD Hift. plant. T. 3. n. 1095. — uo 309 L| difcus remanet, & margo prior fatiscit, Lichen erit fubfufcus Linn. ha 6. L. muralis folus explicatis aurantiacis, tu- berculis concoloribus. Elegantiffimus hic Lichen. latas in faxo occupat plagas cum Lichene No. r1. commixtas, cui colore excepto fimillimus eft. "Yranfitum facit ad. Lichenem candelarium. L. Videtur L. frondo laciniata rotunde lobata , flava concolore falleri *). 7. L. attenuatus Hoffmann. E. difco L. mu- ralis excrefcere vides , interdum L. muralis fcu- tellae infixus. An itaque L. muralis progenies? Verfus Heffendreifch. B. Crufla difci foliofa , marginis foliacea foliis lapidi ar£te werte 1. L.. crufta aurantiaca, fcutellis vel tubercu- lis concoloribus.in difco aggregatis. L. candela- rius autorum **). Folia in margine arcte imbri- cata, nec explicata funt. Differt à L. murali foliis minus profunde laciniatis , & minus exphi- catis. Tamen locus natalis fortaffis tantummodo impedit, ne candelarius in muralem abeat, & mix- tos nunquam inveni Ob foliorum. primordia in difco ad L. parietinum adfícendere videtur, quam ob rem folia in margine minus videntur explicata & velut abforpta. In muris antiquis. 2. Praecedenti fimillimus , fed colore glauco, *) Hift. Stirp. T. 3. n. 2023. **) Hoffm. Enum. Lich. n. 72. t. 9. f. 3. Necker meth. 51. nr. 12, Willd, Pr. Fl. Berol, n. 1310. Tom. /. X 81e M — — — — Aetate L. candelarius in. hunc. mutatur cum praecedente. (C Crufla foliofa. 1. L. crufta aurantiaca , tuberculis. concolori- bus aggregatis. L. candelarius Linn, Schwab. *) Margo Lichenis C. No. r. velut abforptus vide- tur. Saepe tubercula, (rariffime fcutellae intermix- tae funt,) cruftam totam operiunt, ita ut vix ani- madvertatur. "Tranfit ad L. parietinum , & for- taffis in illum mutatur. In muris antiquis. 2. L. crufta aurantiaca absque tuberculis & fcutells. Saepe crufta praecedentis , faepe ini- tium L. parietini eft. L. croceus Schreb. **) 3. L. crufta cinerea, fcutellis viridibus, mar- gine albo. Hic Lichen in humo inprimis inve- nitur, quae faxa calcarea tenui flrato obtegit. Scutellae vel füpitatae vel feffiles funt. Primor- dia L. Ain conftituit, in quem per gradus tranfit, & fpecimina adfervo , quae partim ex- plicatum L. pyxidatum monfirant, partim cruftam defcriptam foliofam exhibent. Huc pertinet Lich. corniculo fimplici apice depreffo fcutellato Hall, ****). Si crufta nondum eft explicata, & fcutellae adhuc feffiles vix a L. pallescente, aliis- que Lichenibus leprofis fcutellatis difünguere po- *) Linn. Sp. pl. p. 1608. Schreb. Spic. Fl. Lipf. ! n. I13!. v. JZ/ulfen Beob. der Gef. naturf. Fr. '" zu. Berl. 3 B. x St, p. 96. **) Spic. Flor. Lipf. p. 139. : aee) Hift, d 3. P rac I. I9o8. MM ÓÓ— 311 iens. Hinc patet, quanta confufio oriatur, nifi ad totum vitae decurfum mufci cujusdam. refpi- ciatur. 4. L. crufta cinerea, tuberculis compofitis, "Mioescinda funt vel ftipitata vel feffilila, magna, fungiformia, botryoidea, fufca vel pe Haec tubercula cum praecedentis lichenis fcutellis in eadem crufta animadverti, & primordia L. pyxi- dati effe cognovi. A praecedente differt ficut L. cocciferus a pyxidato. 5. L. crufta cinerea, fcyphis obfita. L. fcy- phiferi Linn. Qui varias hujus Lichenis imprimis Ícyphorum figuras fcire defiderat, adeat cl. Jf/z- beri *) libellum. | Sed ad folia quoque refpicien- dum, quae aetatis caracteres praebent. Quo majores fcyphi, eo minora folia, & vice verfa majora folia cum fcyphis minoribus inveniri fo- lent. Si fcyphi defunt, Byífum incanam refert. Sed inter L, fcyphiferos humi, faxi calcarei .& faxi arenarii difcrimen intereft, Qui in humo proveniunt , Ícyphos ferunt altiores ferratos , proliferos, & foliola minima. In faxo: calcareo majora plerumque folia funt , & fcyphorum mi- nor luxuria. In faxo arenario, (granite quoque,) tubercula proferunt, vel fcutellas carnofas prope- rant , folia oblitterantur, | 6. L. crufta cinerea, absque tuberculis & fcu- tells. Ad Byffum incanam ab auctoribus refer- tur, fed faepiffime initium eft L. pyxidati. ] Mulces veltit. ^) Spic. FL Gotting. n, 261. p. 212. X 2 312 ur e JD. Crufla. glebofa. 1. L. crufta cinerea , glebis majoribus fubro- tundis. Globuli hi acervatim proveniunt magni, piforum interdum magnitudine, rotundi, fubro- tundi & angulati, duri. In folia explicantur , quae folus L. pyxidati fimillima funt. Saepe hifce foliis immixti reperiuntur... In. humi ftrato fuper faxo calcareo. L. pertufus in faxo arenario frequens, Lichen eft, qui eodem modo explica- tur. In faxo calcareo nondum reperi L. per- tufum. 2. L. crufta viridi gelatinofa. In faxis, in locis umbrofis, humidis. Byffus botryodes Linz, *) 'Iremellae initum fiftit, nam microfcopio in- |" fpe&us ex glebis conftat feparatis rotundis gela- tinofis.. Altera cum hac. non confundenda fpe- cies in arboribus frequens eft, & initia foliorum conftituit, fortaffis Lichenis cujusdam fcyphi- - geri 7|. E. Crufla difci verrucofa ; marginis foliacea. 1. L. crufta albida folus marginis evanidis, fcutellis profundioribus fufcis vel nigris. Karior in lapide calcareo , frequenter in arenario latas occupat plagas. Initium Lichenis mr. 2. eft, & tranfitum a lichene murali ad Lichenes leprofos Ícutellatos facit, ipfe e L. mural oriundus. Scu- tellae interdum crenatae occurrunt. | Videtur L. | pallefcens Pollith. T) & L. crufta tartarea albiffi- *) Linn. Fl. füec. n. 1178. **) Hudf. Fl. angl. p. 489. n. I3. 1) Hift, plant. Pal. n. 1095. EL 31» ma; fcutellis nigris. Hall. *) In faxis majoribus, Gei/mar , d. Bruck, Huc. pertinet. L. radiofus Hoffmann. 2. L. crufta difci albida, foliis marginis eva- nidis , tuberculis nigris rotundis. Praecedenti fimillimus , fed fcutellae in tubercula abierunt. Ad L. calcareum Linn. tranfit. Margo faepius tantummodo firiatus apparet. In monte Hein- berg cum L. murali. F. Crufla tota verrucofa vel leprofa. 1. L. crufta leprofa limitata alba, tuberculis nigris rugofis. In faxis montis Hainberg frequen- tiffimus, & aperte e Lichene E. Nr. 2. oritur, hinc a L. murali primam originem trahit. Sed non una efthujus Lichenis origo. Scutellas enim I. No. 1. partim fatifcere vidi, & hoc modo cruftam formare fatis limitatam.— Nuaquam in faxo arc- nario inveni hunc Lichenem. Plane convenit cum L. calcareo Linn, **) & partim cum L. cal- careo. ///eiff. ***). Ab hoc vero diverfum eft Li- - chenoides, tartareum tinctorium candidum tuber- culis atris Dillen *E) cui partim jungendus Lichen Ifi , & ad Lichenes faxi arenarii referendus. Cruífta enim Lichenis calcarei Linn. fere leprofa eft, & fatis arcte adhaeret. L. confluens JZ/eb, 11) differt. 1 *) En Lich. t. 4. £. 5» **) Flor, fuec. n. 937. v*) PL erypt. p. 46. : " 1) Hift. mufcor. p. 128. & 18. f. 8$. TD Sp. Fl. Gótt, p. 18e. y, se 814 — 2. L. crufta leptofa cinerea fparfa, tubercu- lis nigris rugofis. Cum praecedente convenit, non vero^ex L. murali, fed e fcutellis No. I. L. tantum oritur. L. petraeus Jf/ulfem, *) fangu narii variet. **) 3. Lichen crufta leprofa limitata alba, tu- berculis albis farinaceis. LL. Lacteus Linn. L. candidus Hoffm. ***) L. praecedens effe videtur cujus tubercula polline albo effloruerunt, iisdem -enim locis fed rarius invenitur. Vidi enim Liche- nis muralis perfecti fcutellas in tubercula glauca tomentofa, quaft polline inftrata, mutatas. Saepe in margine firiatus apparet, tunc origo e L. mu- rali luculentior. 4. L. crufta leprofa tenuiffima fparfa albida, tuberculis nigris 1mmerfis. Saepe verae fcutellae immixtae funt tuberculis. '"Tubercula vel fcu- tellae, quae primae in lapide oriuntur, 1fta fora- minula quaerunt, & quibusdam dilapfis, crufta formatur. Saepe quoque tubercula non immerfa inter alia inveniuntur T) — Ett L. immerfus Jf/«b. 11) fufco-ater Hagen. 5. L. crufta leprofa tenuiffima fparfa albida. E fcutellis vel tuberculis dilapfis oritur. Byffus | faxatilis Linn. exclufo Dillenii fynonimo. L. byf- *) Beob. der. Gef. nat. Fr. Berl. 2 B. 1 St. p. g7« ** Hoffm. En. Lich. n. 33. p. 27 *"*) An. Hall. helv. 3. n. 1651. 3) Sp. F. G. p. 188. En. Lich. pr. p. 48. n. 6r. .. Hoffm. Eg. Lidh. n. 28. t. 3. t s: : 1D Fl. carn. T. 2. p. 364. n. 373. PATTERNS - Ea EK. 0. ramo s —" 315 finus Scop. var. 1. 2. 4. 5. *) Hoffmanmo var. eft B. antiquitatis, fed origo diverfa. 6. L. crufta fparfa tenuiffima albida , fcutel- lis aggregatis virefcentibus, margine albidiore. In lapidibus calcareis humori expofitis frequens. Crufta ex ícutellis fatifcentibus oritur. Idem videtur cum L. pallefcente Linn. J/llden. **) h- cet 1n arboribus crefcere dicant. Huc pertinent Lichenoides cruftofum orbiculare incanum ***) & Lichenoid. cruftaceum & leprofum , fcutellis cinereo- virefcentibus Li//. ****) Scutellae mino« res magis funt orbiculares, margine impreffo inae- quali, Lichenis parelli fcutellis fimiles. Dmper- fectus fortaffis L. muralis. 1) 7. L. crufta limitata verrucofa, fcutellis dico fufcis aut carneis, margine albo. Reliquiae Li- chenis muralis, quod L. A. No. 5. demonftrat. L. fubfufcus 7/7 eif. tT) L. crufta tenace verrofa cinerea fcutellis rufis marginatis 7/al. 1T). qui oras habet ferratas & integras. $i orae adfunt lerratae tunc proprie eft L. fubfufcus T1111), fed *) Mantiff. pl. r. p. 332. **) En. Lich. n. 23. p. 2r. t. 4. f. 6. ***) Prodr. Fl. Berol. No. 1007. L. feffil. fcutell. fordide virefc. ore albo. Hall. RD t. 3. n. 2057. Í TUUS A. mufc p. 135. t. 18. f£... 17. T) En. pl. circa Gieff. crefc. p. 205. TD JFeif. Pl. crypt. p. 48. TT Helv. T. 3. p. 98. n. 2049. 1Tt1) Scop. Fl. carn. T. 2. n. 151r. hos "En. Lich, n. 61. p. 51. t, 5. f. 3. &c, $16 QS BESERTCSFOMREEEUEN character vagus. Lichen cinereus Hoffm. *) hu: jus crufta cum fcutellarum reliquus videtur. 8. L. crufta praecedentis , fed fparfa, fcu- tells praecedentis. Ab autoribus cum praece- dente confufus , fed proles eft Lichenis No. 5. nec muralis, | 9. L. crufta verrucofa limitata alba, fcutellis difco nigris, ore albo. L. fubfufcus /Zviff. **) L. ater Hoffm. fliilld. *) Crufta interdum linea atra cincta eft. Y- fcutellarum faepius ferratae. A. No. 6. non difünctus, & isdem oritur pri- mordus. Verum quidem ' eft, colorem atrum prima juventute adefle , fed id faepe fcutellae foli inter plures fcutellas pofitae, in alus Lichenibus accidere folet. 1o. L. crufta. praecedentis fed fparfa, fcutel- lis praecedentis. Cum praecedente plane con- venit ex Lichene No. 7. vero oriundus. Ir. L. crufta leprofa limitata, linea atra cindià absque tuberculis & fcutellis. Cruita eft Lichenis No. 8. quae velut mappas geographi- .cas in lapide format. L. Byffinus var. 7. D) 193 crufta verrucofa limitata atra. 'Tuber- cula rara adfunt rotunda nigra. Videtur ex L. *) En. Lich. n. 24. t 4. £. $ **) Pl. erypt. p. 48. ***) Hoffm. En. Lich. n. 68. IFilld. Pl. Fl. Berol. P- 319. n. 1006. E Scop. Fl. carn, P. 2. p.364. n. 1373... 317 gelatinofo oriri. Margo faepe aeruginofus. An L. crufta tenui verrucofa, rimofa , punctis fcutel- lis atris alf, *) Videtur L. fufco ater Pollichi,* ^ 13. L. crufta leprofa tenuiffima fufca, tuber- culis minutis rotundis nigris. E. Lichenibus ve- lutinis fortaffis oritur. Eft L. rupeftris. 772b. Scop. ***) L. fufco-ater JZ/viff. 1) Verrucaria fufco- atra JZillden. 1|) Crufta Licheni huic propria, nec Byffus eft qui tubercula obtegit, ficut cre- diderunt Scopoli & pott illum 7f/zber, 14. L. crufta leprofo tenuiffima fufca, abfque tuberculis. L. cruftaceus omnium minimus niger Hall. Ttt). A. Linnaeo , Hoffmanno & If'ebero ad TM antiquitatis refertur. 15. L. crufta leprofa tenuiffima aurantiaca, absque tuberculis, violae odorem fpargatus. Byffus Jolithus Linn. TTTT) Rariorem in hifee re- gionibus mufcum in faxis. fylvarum. prope IMa- ckenrode inveni Magis fugax & tenuior, *) Helv. T. 3. n. 2055. D Hift. -pl.'n. T. T. 3. n. 1086. : ***) Jl'eb. Spec. p. 190. var. 8. Scob. Fl. carn, 2. "P. 1635. n. t4. T) IPeiff. Pl. crypt. p. 39. TD) JPilld. Pr. Fl. berol. n. 1058. 1H) Helv. T. 3. n. 2081. TrtD El fuec. n. 1187. Ubi locus indiéatus,, cum ' ifo, quem in hac dus. occupat c xatte convenit. 518 s s 79 B * * Ln 3 quam qui in Hercynia invenitur, qui fere velu- tinus videtur. 16. L. crufta flava pulverulenta, tuberculis luteis raris intermixtis. Tubercula faepius de- funt. Crufta ex tuberculis L. n. 9. oritur. L. byf- finus var. 3. 6. 7) Byflum candelarium i in rupibus nunquam inveni. 17. L. crufta tenuiffima albida, lineis elevatis rectis. Verrucaria pulicaris ///illden, *^). Lichen pulicaris Zoffm. 9"). In rupibus calcareis circa die Bruck. Rariffima in faxis planta in Schifto tantum calcareo invenitur. G. Crufla velutina. 1. L. crufta nigra, fcutellis nullis. Saepe fatis craffa eft haecce crufta, faepe vero tenuis, - & tunc Byffum atram Hudf. T) confütuit. E fe- quente Lichene oritur. 2. L. crufta nigra tuberculis nigris rotundis glabris. 'Tubercula inftar pulveris pyrii granulo- rum, vel rara, vel ita aggregata reperiuntur, ut to- tam cruftam operiant. Frequens fatis Lichen a I/offo omiffus eft Eft Lichen niger Limmw, *) Fl. carn. T. 2. p. 364. n.- 1373. **) Pr. Fl ber. p. 3701 n. 1066. : Mu En Lich. p. 14. n. 16. T. 5. f. 2. f up FI. Be p..487. n. 8. f. Minimus atro-cinereus Hall. helv. T. 3. n. 2082. T :Hoffm. *) Verucaria nigra JPilld. "* E Li- chenne tremelloide ortus videtur. Quo mazis enim iftius Lichenis folia multifida & capillaria funt, eo magis decumbit, & cefpites format fcutellis obfitas, quae deinde corrugantur & in tubercula abeunt; 3. L. crufta nigra margine. virefcente, tuber- culis praecedentis. In uno eodemque fpecimine margo adeft, vel deficit. H. Vefüigio crüflae lapidi impreffo. 1. L. tuberculis rugofis atris majoribus & minoribus. E plurimis aliis oritur, fi crufta eva- nefcit, & fcutellae ac tubercula contrahuntur, imprimis e Lichenibus F. 1. & 2. 2. L. tuberculis nigris glabris. L. rupeftris Scop, & If/eb. **) IPeilf. X) ad L. fufco-atrum refert. Verrucaria fanguinea I// len. huc per- tinet. E. Lichene G. 2. oritur fi crufta fatifcit. 3. L. tuberculis luteis glabris aggregatis. L. - rupeftris var. « J7eb. TT) | Oritur e Lich. mu- rali & candelario. e Eh. ich. n. 26. T. 4. f. 6. TP. FE. B, n. 1057. **^* Fl carn. T. 2. p. 363. n 1372. Spec. Fl. G. X60. var. T Pl erypt. p. 39. TD P. Fl. ber. p. 367. n. 1056. Àj 320 | ssim 4. L. tuberculis rubris glabris aggregatis: Simillimus praecedenti, colore-tantum mutato. L. aurantiacus. Hoffm. [fillden, *) vetuftus. Em Vtirauh vel fcutellae absque crufla. 1. L. fcutellis aggregatis, orbiculatis, viridi- bus, margine albo irregulari impreffo. In fiffu- ris lapidum , in parte lapidum humo adverfa faepius depreffae inveniuntur. Initium confütuit L. F. n. 5. & muralis, ficut videtur. Scutellae conveniunt cum fcutellis L. verrucofi tenacis al- bi, fcutellis excavatis marginatis concoloribus Hall. **) & Lichenoid. leprofi tinctorii , fcutellis lapidum cancri figura Dil. ***) quos Linnaeus ad L. paralleium refert 1). Sed crufta deficit, quae vero in fcopulis majoribus vetuftüoribus e fcu- tellis dilapfis demum exorta eft. 2. L. fcutellis orbiculatis viridibus, margine regulari albo eminente, (nec impreffo).. Vel foli- tariae in lapidibus inveniuntur, vel aggregatae, & tum a preffone mutua angulatae evadunt. Saepe minimae , faepe fatis aequos piforum ma-. gnitudine inveniuntur. Hae fcutellae plurimorum Lichenum primor- dia conftituunt. es fcutellae fatifcunt i in L. . palle- *) En. Lich. n. $5. P. Fl. ber. n. 1oo4. fed in arboribus crefcere ajunt. | **) Hall. helv. T..3. n. 2048. ***) Dill. hift. mufc. 13o. T. 18. f. xo. | D Cf Hoffm. En. Lich. n. 69. p. 35. € b. f. 2. rni na 32í fcentem & parellum, fi aliam colorem adfcifcunt in fequentes Lichenes, & ex his demum. in alios, fi ftipites excrefcunt in L. pyxidatum mutantur. 3. L. fcutellis folitarus, difco flavefcente mar- gine albo. Saepe margo crenatus eft. Abit in L. fubfufcum , fi margo evanefcit in rupeftrem &c. Difcus faepe carnófus. In locis humidis fcutellae absque margine funt, tunc L. ochroleucus *). 4. L. fcutellis folitariis, difco fufco , margine eminente albo. IVlargo integer vel crenatus. .A priori nonnifi colore differt. | Difcus junior au- rantiacus eft L. aurantiacus Hoff, En. Lich. p. 45. D. 55. 5. L. fcutellis folitarüs, difco nigris, margine rotundo eminente albo. Et hic a priori nonnifi colore diverfus. Cfr. Lichenes F. Nr. 5.7. 9. qui ex hisce oriuntur. 6. L. tuberculis minimis atris in foraminulis lapidum. Initium L. immerfi 7//e0. Cfr. F. n. 3. . 7. L. tuberculis rugofis nigris. 8. L. tuberculis glabris nigris. — 4 9. L. tuberculis glabris flavis. 10. L. tuberculis glabris fufcis.: L. rupeftris Stop. C£: Lichenes H.n.1.2.3.4. In his vefti- gium quoque crüftae-evanuit. *) Hoffm. En. Lich, n, 53. p. 43. t. 6, f, » 68. 322 K. Lichenes foliacei, marginibus foliorum lapidi non adpre[fis. 1. L. foliolis acute muitifidis, margiue erecto tumido, fupra viridibus, infra albis absque. fcu- tellis & tuberculis. Folia funt L. pyxidati, ficut e fequentibus apparebit , tamen majora funt iis, quae fcyphos proferunt, & faepiffime absque fcy- phis proferuntur. | Proprium itaque Lichenis fpe-. cimen mentiuntur , interdum cum L. polyphyllo in mufeis video confufum. $i folia hujus Lichenis magis decumbunt, aut fi folia L. muralis ob foli indolem paulo uberius luxuriant, tantopere fimi- les fibi fiunt hi Lichenes , ut [cutellis demtis vix dignofcere poffis. :2. L. folus praecedentis fed minoribus, fcu- tells viridibus, margine albido. Scutellae vel parvo pedunculo funt inftructae, vel feffiles.. Vi- . detur L. corniculo fimplici, apice. depreffo fcu- tellato Hall. *) Folia conveniunt cum folus Li- chenis foliacei Hudf. ***) Lichenoidis cartilaginofi tubnulis, & pyxidulis exiguis Raj, . Coxalloidis fcyphiformis folus alci corniformibus cartilagino- fis Dill 11) In alios fcyphiferos tranfit, & medium conftituit inter L. fcutellatos & fcyphiferos. 3. L. folus praecedentis, tuberculis ftipitatis aggregatis. 'Tubercula botryoidea magna, atra *) Hif. firp. T. 3. p. 71. n. 1908. ! **) Fl. angl. p. 451. n. 62. Schreb. E sg ud D Syn. p. 76. QAUM tb) Hift. mufc. 87. f. 14. f. 12... B 2323 vel viridia (Cfr. C. n. 4) in folia explicantur. Saepe ih. eadem planta tubercula haecce, ac fcu- tellas praecedentes invenies. | In L. fcyphiferum abit. 4. L. foliis praecedentis fcyphis inftructus. L. pyxidatus, cocciferus &c. cfr. v. JZ/ulfen, *) In faxo calcareo L. pyxidatus, fcyphis margine in- tegerrimo frequentiffimus eft. Folia fupra non raro olivacea, infra alba. 5. L. caninus, inprimis rufefcens ZVecker. **), L. aphthofus, fylvaticus , refupinatus magis in humo degunt, qui faxa obtegit calcarea. 6. L. tremelloides. Foliis erectis, nigris, mar- gine plicato, undulato. E faxis talitatiéla glaber- rimis faepe provenit. Scutellas in hac planta nondum invenire potui — Adfinis Licheni fe- | quenti, inprimis, fi folia magis decumbunt. L. tremelloides var. 8. //eiff. 1). 7. L. foliis afcendentibus gelatinofis , margi- ne laciniato, tumido, undulato, granofo. IVlar- £o ita diffectus apparet, ut grana formet. Sca- tellae fufcae , margine nigro, interdum adfunt & fatis magnae, ubi Lichen decumbit. Semper. fere Hedwigiae anodonti immixtus.. L. granofus Stop. 11) a quo ejusdem L. criftatus Tt T) Vigne: *) Saml. der Gef. nat. Fr. 2. Berl. 2 B. 1 St. p. 104. | **) Meth. mufc. p. 79. n. 45. 1) Pl. erypt. p. 52. | tb Fi. carn. T. 2, p. 397. n. 1411. | 1t1) lbid. n. 1410. id. 1 324 —— crifta fcutellarum differt, «quae in. alis quoque lichenibus certum ac tutum characterem non efhi- cit. S1 decumbit planta ad Lichenem crifpum IWildeu.*) referenda. Inter hunc & Lichenem praecedentem limites vix diftincü, nam folio magis diffecto, & fcutellis tantum ER Lichen dis- crepat. Sed vita brevior illius forte impedit, ne fcutellas faepe proferat. Et J//eiffius fcutellas de- Ícribit parvas atras, quas in praecedente invenit. 8. L. foliis dubie margine incifo undulato , fcutellis fufcis, margine nigro. Scu- tellae aggregatae , faepius totum Lichenem ope- riunt. Circa Geismar. L. fafcicularis. /f/eb. **). A Il/eiffio, & alis, ficut credo, ad L. tremelloi- dem aut L. crifpum relatus, quia vulgatiffimi hu- jus Lichenis mentionem non faciunt. 9, L. folus decumbentibus, margine lacinia- to, undulato , ciliato. — Cilia fatis longa funt. Lichen cruftas fere format orbiculatas. | Scutel- lae fufcae margie nigro, faepe creberrimae. Hed- wigiae quoque immixtus reperitur. Eft L. cri- Ípus Scop. 1). 16, L. foliis decumbentibus margine pro- funde laciniato, lacinus acutis, | Scutellae fufcae margine atro. .Á. praecedente nonnifi, ciliorum. defectu diverfus. ^L. mulufidus Scop. an. cri- fpus Linn ? J 1I. *) Pr. Fl. Berol. n. 1012. **) Spic. Fl. Gott. p.2 5€. 1) Fl. carn. T. 2. n. x412. etr 325 11. L. folus adfcendentibus plicatis viridi-lu- teis ,, margine integro , fcutellis fufcis. Folia magna plicata gelatinofa, foliis Tremellae Noftoc fimillima, nec ullo charactere diftinguenda , nifi quod magis decumbant. Scutellae magnae pro- funde excavatae, verfus bafin foliorum. An 'Iremella Noftoc fcutellis praedita ? Certe di- fünguere, nec quo Lichenem referam, fcio. Cir- ca die Bruck, in fcopulis nive obtectis. 12. L. hifpidus Stop. *) tenellus Jf/zb. **). In locis humidis, in fiffuris lapidum totus de- cumbit, ciliis atris lapidt adpreffis, foliis glaucis, ita ut primo intuitu diverfam crederes fpeciem. Sed in verum hifpidum mutatur. In faxis fyl- varum. 13. L. parietinus Linn. pullus Scáreb. 1) hir- tus, floridus, glaucus Linn. In faxo calcareo non tam magnus Lichenum numerus invenitur , quam in arenario. Quia vero fcopulos format non diu denudatos , nec tanta copia mufcorum obtectos, primordia Liche- num magis manifefta in eo fefe produnt. In are- mario videmus plurimos Lichenes in Byffum jam- jam mutatos, alios nunc mutari. níaxo arena- *) Fl. carn. 1. p. IIo. **) Spic. E. Goet. p. 236. D Spic. Fl. Lipf. p. 131. An ab olivaceo fere diftin- &us? Scutellas enim non effe crenatas, character J vagus eft. Tom, í. | Y, 326. €—— rio vero aliter omnino, quam in faxo calcareo, & explicantur, & pereunt. Sunt quoque plurimae Lichenum fpecies, quae in faxo calcareo num- quam reperiuntur. e. g. L. faxatilis, atrovirens, deuftus, probofcideus, polyrhizos , ventofus, fungiformis, haematomma &c. Prima vegetationis futurae ftamina ita com- paratae funt, fed differentia eft, fecundum loca, ubi faxa reperiuntur. Sunt enim 1n fylvis inter arbores pofita, aut loco ficco aéri libero expofi- ta, aut denique loco humido, vel ftagno demerfa. Ini, quae fub arboribus pofita reperiuntur, fo- liolum oritur valde minutum , vel rudimentum folioli, quod dein in L, candelarium, hifpidum explicatur. Hi enim. Lichenes nonnifi in locis reperiuntur, ubi arbores praefto funt. Saepe 1d foliolum, quamprimum exortum eft, nigrum fit, & iterum evanefcit. Haec vero foliola is tan- tummodo locis exoriri vidi, ubi lapis tempefta- tis injuria foraminula, & fuperficiem fcabram often- debat, in locis glabris nunquam reperiuntur, unde colligere licet; ex feminibus veris illa effe: enata, quae ob glabram fuperficiem alias adhae- rere non potuerint. " Alia vero & creberrima vegetationis origo e tuberculis eft, vel fcutellulis, quae eodem mo- do ac foliola foraminulis , &fcabrae lapidum fu- perficiei infixae inveniuntur , ficut teftatur Lichen immerfus J//eber. Saepe, quam primum enatae funt, nigrefcunt & ftatim pereunt. IVlinimae funt in locis ficcis, ubi vero humor adeft copiofus , magnae fiunt, laete vigent, fungillos fere mene | M | ——umm 322 tuntur, tandem pars faüfcit, & in pulverem mu- tata cruftam conttituit Color fcutellarum, am- bitus quem iftae fcutellae dilapfae, vel nova crufta occupant, diverfas Lichenum formas efficiunt. Sed ubi major fcutellarum copia aggregatur, ubi locus liber, & proventui mufcorum aptus adeft, foliola exerelcunt;; in hisce regionibus magis vel minus Lichenis mutalis foliolis fimilia evafura. Vulgatiffimus enim Lichen, qui omnes muros invefüt L. candelarius , nil nifi Lichen ifte muralis minus explicatus videtur. Lichen muralis fummus eft vegetationis gradus Liche- num, 1n faxo calcareo nudo, tunc quoque faxum elegantiffimo vegetabili veftitum apparet, & ad hunc vegetationis gradum omnes iftae aliae Li- chenum varietates tendere videntur. Lichen mu- ralis vero interdum magis erectus fefe oftendit, folia profert profunde laciniata, & ad Lichenes foliaceos erectos, (pyxidatum &c. tranfire videtur, Segun: ubi humi major copia adeft. Eatifcit Lichen muralis, alias formas induit, donec in humum mutetur, quae calcareae quo- qué indolis eft, vel tempeftate auferatur, & tu- bercula relinquat, teftes praefentiae , faepe cum cruftae veftigio. — Lichenes itaque in duobus fta- dius, in primo , ubi ftamina tantum adfunt Li chenum , in ultimo ubi reliquiae remanferunt, faepe fimillimi inveniuntur. , Sed non unam eandemque natura profequitur. . viam, ad faxum hocce vegetabilibus obtegendum. dn faxo duro ficco enafcitur planta, quae varias t | 328 —— fuas formas ludit, priusquam in humum verta- tur, aliisque plantis folum praebeat. Inter plu- vias laete viget, & exoritur 'Tremella Lichenoi- des, vel Lichen tremelloides J7viff. aut , fi va- rietates non credas, & a Lichene tremelloide di- verfas putes, Lichen granofus Scop. & fafcicula- ris //b. | Hi omnes 1n faxi fuperficie. glaberri- ma excrefcunt, ubi alit Lichenes infigi non po- terant. $1 quoque exficcantur , & humi copiam non praebent, tamen feabriufculum efficiunt fa- xum, & aliorum mufcorum proventul aptum. Ibi vero inprimis provenire gaudent, ubi Hed- wigia aliaeque plantulae jam enatae funt, quibus fefe immifcent, magis finduntur , decumbunt & cefpites formant. $i defiruuntur , aliam Liche- num feriem formant, a praecedenti, quae ortum a Lichene murali trahit, fatis diverfam , colore- que nigro infignitam. Hi fere omnes, in velu- tum tandem abeunt tenuiffimum , qui in pulve- rem denique folvitur, vix a lapide difünguen- dum, quem fub Byffi nomine cognofcimus. e. g. B. antiquitatis, cinerea. Pulvis hicce, vel lami- nae potius tam tenues faepe funt , ut a ferrugi- ne, quae lapides calcareos interdum obtegit, vix | dignofcere poffis. . Non omnes tamen Byffi, aut reliquiae, aut prima ftamina aliarum plantarum funt. byffus Jolithus, qui lapides contegit in fylvis, imprimis in parte "humo adverfa , proprium conftituit ve- getabile. quod quidem non multum confert ad | humum, in lapide praeparandam, tamen in hifce locis prima plantula eft, quae fuperficiem lapi- dis mutat, & aptiorem reddit ad femina planta- | j rum fufcipienda. Tta quoque Byffus aurea, pro- priam nec mutandam formant Speciem. Byflus botryoides ad veras referenda eft "Tremellas, plantas, fi ullae, medias inter regnum vegeta- bile & animale. . Nunc vero ad Mufcos, aliasque Algas trans- eundum, quae denuo accedunt, quando faxum jam Lichenibus quodammodo obtectum eft. In nemoribus, ubi mufcorum copia per terram fer- pit, citius mufcorum ftrato induuntur , multo ferius in locis liberis , aérique expofitis. Illae énim feminia ab arborum mufcis accipiunt, vel ab iftis, qui humum operiunt. | Unde vero faxa folitaria in montibus nudis mufcos accipiant, quis eft, qui dicat? In his vero faxis primi funt, qui adveniunt mufci: Zediigia anodon Hediw. nec Grimmia polyodon. /7ediw, quae rarior in his- ce regionibus magis fylvas amat. Zedivigit Lichenibus gelatinofis fefe immifcet, & latas for- mat in lapide cefpites. Sed amat loca libera fic- ca, hinc in muris non raro invenitur. Sirationem habes vetuftatis lapidum, inter omnia primus eft hic mufcus. Cum hac crefcit Grimmia ftriata H. Grimmia polyodon H. , Lecrfia pulvinata H. & "T ortula muralis in locis magis fuffocatis, nec aeri libero expofitis, in fiffuris lapidum primi funt mufci. "Tort. muralis folia pilifera funt in faxo nudo, absque pilo, fi humi copia jam adeft. Ab hoc Bryum fubulatum, vel eo caractere differt, - quod in faxis degat arenarii. Koelreutera hygro- . metrica in locis humidis, faxis quae foffas cin- gunt Bryum argenteum H. pulvinati focium in. locis magis humidis, J//ebera nutans H. in mu- " * 330 ND. DRIN: ris vegetationem incipiunt. Gymnoftomum ova- tum H. circa Diemarden , Rheinshau[en in faxis calcareis invenitur. Huc affine Gymnoftomum truncatulum H. in faxis degit, ubi humi major invenitur copia. een Ubi vero jamjam humi ftratum adeft, fequen- tes adveniunt mufci: Barbula fallax H. Barbula unguiculata H. Dicranum aciculare H. (Bryum L.) Dicranum purpureum H. Barbula fetacea. | We- | bera pyriformis H. Leerfia cirrhata.. Contegit hos "mufcos , inprimis locis ficcis, Byflus incana L. qui in Lichenem pyxidatum abit, ejusque cru- ftam format. [ In locis nemorofis fequentes IMufci, & Algae : faxum calcareum obtegere folent: Dicranum fco- arium H. Dicranum heteromallum H. (T'etrap- nin pellucidam H. & Mnium aiídrogynum H. & L. cafu in faxa calcarea delatos mufcos vidi , fa- xi arenari incolas.) | Porro Polytrichum undu- tum H. (quod fub nomine Catharineae, nec ma- le a -Polytrichis difünxit. E/rh, *), '"Trichotto- mum hypnoides. Buxbaumiae licet ambas fpe- cies prope urbem invenerim, nunquam in calca- reo, degunt nec Marchantiae genus naturale. Ex Hypnis velutinum fere folum in faxo nudo invenitur, hoc folo caractere a lutefcenti Screó, & Huds, **) facile difünctu, dein ubi pauca hu- mus accedit, H. crifpum , triquetrum , rutabu- 1 *) Ehrh. Beytr. zur Naturk. 1 B. p. 190. **) Fl. angl. 421. Schreb. Spic. p. 98. tb Ml, IL I8 net 2 TUUS 831 lum, piliferum, Schreb, *), quod in faxis ficcis nemorum degit, fatis a prioribus diftinctum , pa- netinum, (proliferum amat loca craffiori humi ftrato obtecta,) Criíta caftrenfis, praelongum , cupreffiforme, abietinum, fciuiroides, fericeum, raro vero H. myofuroides Il/eberi a H. my ofu- roide Linn. diff. quod in arboribus crefcit... Hy p- num polyanthos Sc/reb. **) (H. filifolium L. cer- te Dillenii fynonymon, & figura huc pertinent), nonnifi rariffime in calcareo , frequens vero in arenario degit. Hypnum ferpens in nudo calca- reo faepe habitat, & hac fola nota a H. intricato, & attenuato Sce/reb; ***) in fylvis circa urbem fa- tis frequentibus, quamquam horum mentionem non fecerint eif]. & If/eber, facile difunctu. E Jungermanniis huc pertinent J. asplenioides , bi- dentata, bicuspidata, nemorea. Vlulti hic ta- cendi mufci, nam de his folis loquor, quorum radices, licet humi ftrato contectae, tamen lapidi infixae funt, nec libere vagantur. De alis in tractatione, ubi de humo fylvatica & aprica agen- dum, fermo erit. Sed Lichenum hic mentio facienda, qui in faxo 'calcareo oriuntur, fi pauca humi copia con- tecum eft, fit cafu dectituddtá ftne ex alis mufcis dilapfis congefta. .N dicitar his in locis Li- chenes J. No. 2. D. No.1. C. No.3. 4. 5. K. No.1-4. Primo vitae ftadio Lichenes leprofos formant, fi *) Spic. p. Órr. **) Spic. p. 97. ***) Spic. p. 99. IQ. Y "P. " [i Med TRAP ) i (cy PROMIT PET CAE ru MTRPAT LANLELZ Ja Du NM WA y M ^ ea Tu MUURLEL.S 4232 VePIDRWUUNEECNEEMI) vero explicantur, non Lichenem muralem, fed: fo.! lia L. pyxidati formant, & tandem in L. caninum tranfire videntur. Licet uberior coriaceorum, fru- ticuloforum, & fcyphiferorum tractatio huc non perüneat, qui in humo fylvatica magis frequen- tes, magisque difcrepantes funt, quorum quo- que longe plures nunquam in faxo calcareo 1n- veniuntur, tamen de his quaedam in genere funt adnotanda. Tribus modis natura efficit, ut haec vege- tabilia minora, vegetatione fruantur magis per- feda. Ponamus cruftam , vel prima ftamina Lichenis cujusdam , | ad hos ordines pertinen- tis Primo modo folia, vel minus vel plane non explicantur, tota fere planta in. peduncu- lum abit, qui dilatatur , fcyphum format & tandem tubercula emittit, ultimum ftadium ha- | rum plantularum. (Lichenes fcyphiferi. Linn.) Altero modo, íÍolia non explicantur, planta in pedunculum abit, qui vero fcyphum - non fert, fed multifarie dividitur , ramos for- mat, & ultimo vegetationis ftadio: tubercula quoque progignit. (L. fruticulofi Linn.) Ple- rque autorum horum Lichenum cruftas. non obfervarunt, quae in junioribus femper adeft, in adulta planta interdum partim , raro vero integra evanefcit. "lertio modo folia explican- tur, pedunculi in folia abeunt, & peltas ple- rumque formant. (Lichenes coriaceiJ | $1 emm folia explicata, fibi invicem rurfus apponas, peltas in margine. fcyphulos quodammodo re- praefentare videbis. Omnes plantae, quae in faxo calcareo cre-- F * 333 fcunt, folis omnia impendunt, in faxo arena- rio multo magis tubercula ifta, fungis fimilia, proferre properant. | Videbis rarius in faxo cal- careo .Lichenem cocciferum , cum in faxo are- nario non folum frequentiffimus fit, fed plu- res Lichenes leprofi, nil nifi. Lichenes cocciferi fint, in quibus & pedunculus & fcyphus ob- litterati funt, & tuberculum vel fcutella car- nofa cruftae infidet. Semper enim & fuccn- lentas plantas, & partes proferre gaudet faxum arenarium. Hae quidem plantae cryptogamicae fexuali- füs folum praepararunt, hümum accumularunt, & nunc femina majorum plantarum invitant. An vero femina advolant, an naturae propria vis ineft, proferre plantas cuique folo pro- prias? *) Vidi muros plantas ferre in tota re- gione non inventas, & plantas quae manu ho- minis vix poterant transplantar. Sit ut fit, fatis cito tamen plantulae in locis dendi crefcere incipiunt, quarum illas tantum enume- rabo, quae radices fuas lapidi infigunt, licet humi ftrato quoque contedctae fint. Puma plantae. funt: Sedum acre, hexangulare, al- bum , rupeftre & reflexum ; Draba verna; Sa- xifraga trida&ylites ; Hedera Helix ; Arenaria ferpylifolia. | Has fequuntur plantas gramina , Poa trivialis, annua, ultimo pratenfis ; Cyno- furus criftatus; Feftuca ovina, duriufcula; Hor- *) Ego fane mon intelligere poffum , quomodo quis, paululum natura rerum attentus, centies refutata ifta fomnia recoquere poffit. (U.) phe Ü "Mie. k ^w "v n m ] PA Mt vui d, p t 9 MT E vU (fi ? d os 4 i Á MW [7 ed di ^ FA ) ww zw Ef d "m^ XJ ^iva* AU JE DIA LA 4t / 334 (0o m— deum murinum; Lromus tectorum &c. His fe- fe adjungunt Crepis tectorum; Erigeron acre; Anthirrhinum. Linaria; Cerafteum vulgatum ; arvenfe ; Potentjla verna, argented ; Juncus | campeftris. Wu Si vero humi ftratum tantopere accrevit, ut plantarum .radices lapidi non amplius fint infixae, fed in folo libere vagentur, difünctio. inter folum calcareum & arenarium magis ma- gisque evanefcit, inprimis fi faxa tanta fint du- ritie, ut earum particulae folo non immifcean- tur. Sed montibus calcareis fua propria figura eft, & indoles peculiaris ab aliorum montium diyerfa , unde evenire folet, ut quaedam tamen plantae faxo calcareo, licet craffo hujus ftrato contectum fit, propriae fint, & in alus mont- bus nonnifi rariffime inveniantur. | Univerfe quoque adnotandum efít, montes praeruptos calcareos virgultis, & fruticibus obfitos ditiffi- ma loca praebere , & proventui plurium fpe- cierum aptiffima. | Quas itaque in calcareo fo- lummodo invenerim plantas, earum catalogum | tradam. Si vero mancus eft, nec fatis expoli- tus, veniam facile impetrabo, 'ab eo, qui penfi- taverit, non femel fed decies inveniffe vix fatis fuiffe. ^ Nam opus eft, loca diverfarum regio- | num comparafle. | Lithofpermum purpureo - coeruleum. L. offi- cinale; Campanula perficifolia ; Atropa Bella- donna; Afclepias Vincetoxicum ; Gentiana cru- .ciata; Bupleurum longifolium. Caucalis lepto- phylla, grandiflora, anthrífcus; |Bupleurum FEEUSDELEMICHR EPIS 335 rotundifolium; | Leucoium vernum; | Allium ur- fimm; Lilium Martagon; | Laferpitium latifo- lium; Narciffus Pfeudo- Narciffus; | Ornitho- alum minimum; Afarum europaeum ? Re- feda lutea; Rofa fuaveolens; Actaea fpicata; Ánemone Íylveftiris. — Ranunculns hirfutus ? Curt. Fl. Lond. F. XV. an var. Ran. bulbofi, & an femper in faxo calcareo ? Mentha fyl- veftris ; Lamium amplexicaule ; Galeopfis galeobdolon. var. quae folummodo in faxo calcareo ;, & inprimis in cacumine montium :altorum invenitur, diverfa ett a vulgari, quae promifcue crefcit. — IMajor eft, magis erecta atque ramofa. Folia glaberrima, magis acuta, & acutius crenata. Labium inferius labis pla- ne reflexis, notatum ftris aurautiacis. — La- thraea fquamaria ? Alyffum calycinum. — Car- damine amara. Á pratenfi, alus notis excep- tis, antheris facile diftinguitur, quae in amara fagittatae , caeruleae , in pratenfi ovales flavae funt. P femper in calcareo? — 'Turritis hirfu- ta; Hypericum pulchrum ; )Malva Alcea; Ge- nifta tnctoria; Lathyrus heterophyllus; Tri- folium montanum, hybridum. | Medicago fal- cata; "Tuffilaggo Farfara. Ab hac differt var. alpefiris, flore multo majore, foliis majoribus magisque. angulatis. — Viola rabilis; hirta ? Orchis conopfea , morio, maculata, militaris. Varietatem. majorem in [ylvis fertilibus. circa "Tbalrode fere. altitudine. trium. pedum inveni. - Var. minor prope Nórdten, Catlenburg abun- dat. Elegantiffimam varietatem in przcipitiis calcareis montium prope Afperg non longe ab urbe Allendorf inveni. — Structura florum cum -F IN Jt Eur NM | ; ' 9i M i » ri , " Tí VA ! AED Ud NEN TA "nv I cro can a E AP TROR EN YR OA MO QOURH MN OPOR UN 10 7^ "NI ONEIR NU T. AB ACA do C7 4 9L 1 NR RIE 336 eemerEruEN Orchide militari convenit, fed defunt puncta in la- bio inferiori. 'Totus flos albus ftriis longitudi- nalibus rubris; Planta minor. í. reliquis. varie- tatibus. . Ophrys nidus avis / Ípiralis, monor- chis, ferapias; omnes Species laeti 1n. mon- us calcareis vigent, latifolia , enfifolia , lan- cifolia, rubra, longifolia i m montibus dudas provenit. Cypripedium calceolus;. Carex di- gitata; Acer platanoides. «uS AP pim Sei Ai M " 239a" T H7 p. UE; w9pQL 03/2, mpra 4 oq smasfgonalf^ WO0 pua xe pe): WotofDISmSQum uoo emu x VmTo214 qui 'Od.o$9y 7 JAM. Mlber .! c. : Fi ! E. D , i ww mor - i 1 ;! 4 M ab. [II. AQUILE GIA. veces. 3n. JM. Maber c dn TE Jg 4j c. Se T — TATUS M II ONSE NN S 1 ! III ES | Jeyoontou. 3 UE E S ESI SS N ANS SN Su L 2a ") * Ls: / Lo], VK 7 grep Typo 177] s : puono ppLP22XY7 S TS NAA ui S DELECTVS OPVSCVLORVM BOTANICORVM E BDIDI.'ZT NOTISOVE ILLVSTRAVIT PAWLvssTBRE MED. ET CHIR, D. Societati Medicor. &* Chirurg. per Helvetiam Correfp. a Commiffis ; Soc. Nat. Curiof. Turicenf. Berolinenf. Halenf, Academ. Imp. Nat. Curiof. Colleg. Medicor. Nancejenf. Soc. Phyf. Privat. Goetting, & Soc. Botan. Ratisbonenf. Sodal. VOLVMEN SECVNDVM ACCEDVNT TABVLE ENEE. ARGENTORATI, IN SIBLIOPOL. ACADEMICO. MDCCXCIII. RÀ TABVLA DISSERTATIONVM SECVNDI VOLVMINIS. 13) C. P. THUNBERG G r.p. sTRUUE Diff. de Erica. | Upfaliae 1785. Generis Plantarum ampliffimi , Monographiam praeftantiffimam — tradit. ^ Ejus Sexaginta Species Linnaeus cum difcipulis con- fütuit, quibus unam & triginta alias T'hunber- . gius, in Capite B. S. fere omnes dete&tas , ad- didit; pofteriorum o&todecim in hac differtatione primo defcriptae funt, B/aeriam pufillam; 4n- dromedam daboeciam , bryantham & droferoidem Ericis annumerat ;- characterem generis accu- ratius conftituit. Tabulae Aeneae fex diíferta- tioni junCtae , fiftunt Ea xcaAs; mon/onianam , ebliquam, wentricofam , inflatam , Plukenetii f, hirtam , ma[[oni , oRtophyllam , formofam, te- iragonam, [picatam , pube[centem ,. trifloram , racemofam , petiolatam , . depre[Jam , floridam. Icones in noftro Dele&u repetere noluimus, cum vix dubium fit, quin easdem Auctoris lorc capenfis, . cujus editionem propediem expe&a- fus, contineat, 14) x. F. ESCRENBACH. Diff. phyf. Obfervationum fo ^ danicarum. Specimen E au Lipfiae 1784. ; At - P s B X5) — Bona differtatio, quae circa plantas maxime Lipfienfes multa egregia accurato examine ob- fervata habet. P. I. HARTMANN. Exerc. litterav. de. Toannis Laugii Leobergenfis Silefii Medici quondam - celeberrimi Studiis. botanicis. 'Traje&i ad Via- 16) drum. 1774. Sat bonam, ad hiftoriam Botanices Specialiffimam litterariam , fymbolam fiftit. Lan- gius, archiater palatinus, diem obiit oCtogena- rius anno 1565, contra Hallerum defenditur , Langium non libros tantum botanicos, fed plantas ipfas coluiffe'; quae in epiffolis fuis me- dicinalibus de plantis habet, curatius examinantur. CAR. LUD. L'HERITIER. Cornus, Specimen botanicum. Parifiis, 1788. (Tab.1. IL.) . Generis, novis in America Septen- trionali deteCtis fpeciebus , nuper ornati, ele- gantiffimam Monographiam tradit ; Species novae aut minus cognitae americanae, accuratiífime defcribuntur iconibusque illuftrantur, pro Spe- ciebus europaeis jam íat notis, novae differen- tiae fpecificae tantum traduntur. Icones folum- | modo Corni camadenfis, & —circinatae. dele&tui noftro junximus, quae maxime memorabiles vi- debantur; apud L'Heritierum inveniuntur prae- terea [cones C. fericeae , finite, : qaniculatae , altermüfoliae. 17) t MAYER. Nunc Regis Polon. Cons. aul. Diff. de iis quae generationem animalis, vel plantae. E PME ! » conternmunt. Pragae, 1775. lucunda & dilucida enarratione varias circa generationem hypothefes exponit, atque dijudicat. 18) c. r. wiLLbENOw. JDuae plantae "Africanae. lneditum opufculum , (Tab.TII. IV.) ex reliquiis infelicis peregrinatoris lferii natum. Bigam novarum plantarum, vw- CARIAM inermem & HoNCKENYAM flicifoliam defcriptas & delineatas fitit. 19) A. wiEkG. Prof. Bafil Obfervatio- num botanicarum [pecimen. Bafi- (Tab. V.) leae, 1776. Holci diverfas Species accuratiffime defcribit, accedunt etiam characte- res delineati. 20) FR. DE PAULA SCHRANK. P/antae Vivgilianae 2I) cum Recentiorum fynouymis. Ineditum opufcu- lum, in quo eruditionem botanicam , philolo- gicam, litterariam egregie junxit Vir dociüifi- mus, & quantum licet accurate plantas, quarum apud Virgilium mentio fit , determinat. I, EMAN. GILIBERT. Prof. Lugd. Reg. Polon. Conf. Flora Lithuanica inchoata, feu enumera- tio plantarum, quas circa Grodnam collegit .&9 determinavit. Lugduni, 1785. lun&as plurimas & egregias circa plantas Lithuanicas obfervatio- nes, botanicas maxime, partim etiam medicas habet; minus divulgata Flora erat, cum inferta fit editioni operis Linnaeani eui titulus : Caroli p. mw £^ sto ^ zt. YIII 22) Linnaei Syflema. Plantarum Europae, exhibens charatteres. naturales generum | €2. fpecierum , Jynonima Autiquorum , phrafes foecificas veceu- tiorum Halleri, Scopoli, 9c. Defcriptiones va- riorüm , nec-nom. Floras tres novas, Lugdu- naeam , Delphinalem , lithuanicam, mom omi[fis plantis exoticis im hortis Europae vulgo obviis — eurante I. E. Gilibert. T. I—IPV. g. Coloniae Allobrogum fumpt. Piefive €9 De la Molliere. 17 $5. 1. P. RüLING. Commentatio botanica, de ordi- nibus naturalibus plantarum.. Goettinge , 1774. . Egregia differtatio, quae certe inter optima circa ordines plantarum naturales fcripta referenda eft, fimul ftudia & memoriam aürTNERI fummi quondam botanices in academia Goettingenfi Profefforis fervat. D. D. DISSERTATIO BOTANICA DE E R FC A. Quam CONS, EXPER. FACVLT. MED, UPSAL, PRESIDE CAROL. PETR. THUNBERG, Med. Dott, Prof, Med. & Botan. Reg. & Ord. Acad, Czfar. N. C. Reg. Scient. Holmiens. Soc. Scient, Upf. Patr. Holmiens. Berol. N. Scrut. Lund. Har- lem. Amítel. & Nidrofiens. Membro; nec non À- cad. Monsp. & Batavin. Correfp. PUBLICO EX^MINI SUBJICIT, JACOBUS BERNHARDUS STRUVE, VESTRO - GOTHUS. in Audit. Gust. Maj. D. Jun. Anno MDCCLXXXVF. Horis A. M. Solitis. UPsArIE, zpud Joh. Edman, Dire&. & Reg. Acad. Tvp. Tom. 7I. A "ST3R ML 7 ARCHIATRO EOVIT. AVRAT. vr STELLA POLARI, REGH COLLEGII MEDICI PRESIDI, ATQVE ACAD. IMPER, NAT. CVRIOS. REG. SOCIET. SCIENT. UPS. NIDROS. MEDIC. PARIS. AC REG. ACAD. HOLMENS. IMEMBRO. NOBILISSIMO rr EXPERIENTISSIMO DOMINO DOCTTUAX- ABRAHAMO BECK. SACRF lf. DISSERTATIO BOTANICA DE BR RI. A $. 1, IE ampliffima Plantaruni Genera prolixum Ericae Genus jure numeratur, centum fere diftinctis fpeciebus, facili negotio minime digno- Ícendis, conftans. Blaeriis & Andromedis , nec non quibusdam Azaleis adeo affines funt E r;- cae, ut faepe vix nifi ftaminum numero quatuor haec genera difünguantur. Non itaque mirum, Blaeriam pufillam , quae ftaminibus quatuor , octo & novem variare folet, ad Erica fuifferelatam; atque Ericas daboeciam , bryantham & glutinofam Andromedis fuiffe adfcriptas. Primae, quae innotuerunt Species, Europeae fuerunt; disn dà una vel altera ex Africa citeriori allata fuit; plurimas vero ex Africae promonto- rio auftrali, non multis abhinc annis Varii trans- miferunt Botanici. Europaearum Éri carum Species, quae Anti- quis Botanicis notae fuerunt, quarumque feculo decimo fexto vel decimo feptimo, in fcriptis eo- rum, mentio injicitur, fequentes inprimis funt, fcilicet ciliaris , mediterranea , multiflora , herba- ££ , purpurafcens , arborea , tetralix , vulgaris, fcoparia, cinerea , vire[cens. Ex Auftrali Africa, plurimas licet alente Spe- :cies , nulla innotuit ante adventum in Promonto- rium bonae fpei HERMANNI & OLDENLANDI, verfus finem exeuntis -faeculi,, Viginti fex fpecies A3 4 | m ! enumerantur quidem in Catalogo HERMANNI, fed ex diagnofücis notis omnium i nns; quaenam haec fuerint dici non femper certo po- teft. Nonnullas Species africanas. defcripferunt etiam PLURENETIUS, PrrivERIUS, Rajus & SERA ; at ine nominibus trivialibus abalius facile intelligendis. Poft reformationem , dum clarior Botanicae lux exorta fuit, numerofae Ericarum Species lon- ge acuratius fcientiae amatoribus innotuerunt. In fpeciebus LiNNazEi Plantarum , quae 1753. prodierunt, fequentes enumerantur Species vu/- garis, umbellata , herbacea, (herbacea & carnea) cinerea , fioparia, virefcens , (viridi purpurea,) £z- tralix , arborea, (arborea & caffra,) purpurafcens, (paliido purpurea,) caris, triflora, "curviflora , capitata (capitata & bruniades ,) ultiflora, gilu- lifera , coccinea , corifolia, abietina, gnaphalodes , Plukesctii ; quae quidem in Editione ejusdem Libri tertia 1764. auctae funt Erzcis: dabaecia, £enuifolia , imbricata , f[pumo[a , tubiflora, cerin- thoide, halicacaba, urceolari, (pentaphylla,) plani- folia, perfoluta, (paniculata,) pubefcente (pubefcen- te & parviflora,) empetrifolia, phufode, calgcina. Ex his umbellatam mifit L ogrL1NG , cayenfes omnes communicavit ditiffimorum HERMANNI & OLDENLANDI Herbariorum Poffeffor, Nic. LaAun. BURMANNUS. Mantiffa Linneana prima, quae 1767. prae-. lum reliquit, quinque novas fpecies, fcilicet ra- mentaceam , "igritam , articularem , fafligiatam & virgatam (abfinthoidem) defcribit; & Plantae | Bener Capenfes, quae eodem anno prodierunt, | adbuc defcriptas ad priores novas addunt g/uti- | - nofam, comofam (transparentem, ) luteam mucofam (ferream,) Petiverii , (Plukenetii). IMantiffa altera LINNAEr edita fuit 1771. no- vas continens fequentes : depreffam , mediterra- neam, vagantem , vi[cariam , regerminantem , me- lantheram , cubicam , baccantem, bryantham , mam- mo/am ; duas a Prof. BERGIO communicatas den- tatam , (denticulatam) & BERGIANAM; unamque nempe aufiralem, a Lib. Barone DN. Cravup. ALSSTROEMER, fummo Hiftoriae Naturalis Patro- no & fapienti Cultore. Differtatio de Erica, quam 1770. fub praefidio D. Archiatris a LINNE edi- dit D. DAHLGREN, quinquaginta octo itaque fpecies hujus generis , fupra enumeratas, (praeter nudifloram) 1n tabula fyftematica continent. * Poftea Celeb. Dno. Praefidi, ad adventum fuum 1772. in Caput bonae fpei, fequentes con- tigit indagare: MassoNt, ocophyllam (fafcicula- rem) retortíam, 'THUNBERGII, SPARMANNI, pa//e- rinae , cernuam , [yicatam (feffilifloram,) Aispidam (hispidulam,) f£etragonam , grandifloram , LEu- CANTHERAM & IMONSONIANAM, quae omnes in LixNAE: Supplemento Plantarum 17281. infertae. exítant. Hifce jam addere licet bra&featam, fucatam, axillarem, tottam , petiolatam, cephalotem, pulchel- lam , veftitam , pineam , cylindricam , glandulofam, ventricofam racemofam, obliquam , bicolorem , for- mo[/am , hirtam, floridam , inflatam , rubentem, incarnatam. | Quas omnes defcriptas mitior tuae B. L. cenfurae & examini fubjectas volumus. - $. IL Caratter Genericus. CaáLvXx. Perianthium tetraphyllum : foliola ob- longa, perfiftentia. COoROLLA monopetala, quadrifida. STAM. | ilamenta octo , receptaculo inferta. ZIntherae apice bifidae, pertufae. Pisr. —. Germen füperum, fubrotundum. Stylus. filiformis , erectus , ftaminibus: longior. Stigma. obtufum , pes , qua- drifidum vel peltatum. Pru. Cay[ula fübrotunda, calyce minor, tecta, quadrivalvis, quadrilocularis. Semina numerofa , minima. Perianthium omnibus tetraphyllum, licet ob bracteas quandoque coloratas videatur effe poly- phyllum. Lacinige autem perfiftentes, five corolla breviores, five aequales, five longiores; lanceo- latae vel ovatae obtufae, velacutae; adpreffae vel patentes vel reflexae; integrae, vel ciliatae; nu- dae vel pilofae vel tomentofae; virides vel co- loratae. Corolla univerfaliter monopetala apice in qua- tuor lacinias finditur, figura vero valde variare perfpicitur. G/obo/a dicitur, quae globi formam tenet, ore minuto laciniisque vix patentibus. Ovata, quae magis oblonga, ore contracto. Cam- ganulata ore aperto & hiante inltar campanae. Cylindrica , cujus longitudo aequalis , latitudinem multoties exfuperat. //etricoa, quae valde ob-- nED 7 longa, fed fimul medio incraffata, Nonnullis praeterea fpeciebus corolla calyce longior, alis: aequalis, aliis brevior ; in nonnullis villofa, in alus glabra, in aliis vifcida ; in nonnullis groffa, in aliis minuta, faepiffime purpurea rarius lutea, alba vel caerulefcens. Staminum numerus in hoc genere, licet am- pliffimo: minime variat, fed femper conftans eft. Filamenta receptaculo, nec corollae monope- talae 'nferta ; funt vero vel breviffima, vel ca- pillaria, corolla tamen femper breviora. ZIntherae plerumque oblongae, interdum li- neares & bifidae,, triplicem generatim fervant firucturam ; vel enim fimplices funt, & Muticae dicuntur, vel Zriflatae feu inferne fetis duabus fubulatis, divaricatis, laevibus auctae; vel etiam Criflatae, five MAE fetis Fm dentato- ferratis notatae. Praeterea aut intra corollam re- conduntur & Inclufae audiunt, aut extra co« rollae aperturam prominet atque Exfertae ap- pellantur, Antherae vero inclufae & exfertae non femper Species certo diftinguunt, cum in frutice non bene adhuc florente inclufae fint, in floribus vero adultis exfertae inveniantur. Color harum utplurimum purpureus vel niger eft, rariffime luteus vel albus. Germen plerisque glabrum , paucis hirfutum. Stylus corolla brevior Znclufus dicitur, longior £ x fertur. Stigma utplurimum ftylo. craffius ,. capita- tum, BON vel peltatum, i | $. LII. Divifio Specierum. * mutica. a. folüs: alternis. daboecia. I. E. mutica folus alternis fubtus tomentofis. b. foliis oppofitis. temuifolia. 2. E. mutica foliis oppofitis lanceo- latis glabris, floribus ternis, calyce colorato. c. folis ternis. Praffeaig. 3. E. mutica folis ternis lanceola- or tis glabris floribus umbellatis, bracteis petiolatis coloratis ob- vallatis. Thunbergti, 4. E. mutica foliis ternis lineari gla- bris floribus umbellatis, co- rolae tubo globofo , limbo campanulato. ijefragona, — 5. E. mutica foliis ternis lanceolatis, ciliatis, floribus racemofis fe- | cundis tetragonis. umbellata. 6. E. mutica folis ternis trigonis, Pu ciliatis floribus umbellatis cam- panulatis, caule erecto. j geliclaig. ^7. E. muuca folus ternis lanceolatis | glabris floribus umbellatis campanulatis, caule decum- bente. bryantha. fucata. axillarir. imbricata. melanthera. leucanthera. fpumo[a. capitata. paftrinae. - totta. $. B, 12. E. PD 9 mutica foliis ternis ovatis ci- latis, floribus paniculatis , caule decumbente, mutica folis ternis lanceola- tis glabris floribus racemo- : fis fecundis globofis, ramis glabris. . mutica folus ternis trigonis glabris, floribus racemofis globofis, ramis tomentofis. mutica foliis ternis oblongis ferratis, floribus umbellatis , biatióis imbricatis , antheris exfertis. mutica folus ternis trigonis glabris, floribus umbellatus, bracteis ovatis laxis, anthe- ris inclufis. mutica foliis ternis trigonis glabris, floribus umbellatis antheris exfertis albis. . mutica foliis ternis trigonis glabris, floribus capitatis , bracteis imbricatis. mutica foliis ternis ovatis hir- futis, oribus umbellatis, ca- lycibus lanatis. "T . K .* A X v mutica folis ternis ovatis glabris, floribus fub folitariis, calycibus tomentofis. . mutica foliis ternis oblongis hifpidis , floribus ternis ey. cibus ciliatis, 1o virgata. ciliarir. fifyida. Petivera. Plukenetii, cephalotes. - gulchella. veftita. pinea. 18. E. mutica folis ternis obloneis fcabris, floribus ternis globo- fis, calicibus integris, ftylo exferto. | I9. E. mutica foliis ternis ovatis ci- lias, floribus axillaribus campanulatis , calycibus ci- liatis. ; 20, E. mutica foliis ternis ovatis in- tegris, floribus umbellatis globofis, calycibus integris, 21. E, mutica folis ternis linearibus glabris, floribus terminali- bus folitariis cylindricis, bra- cteis 1mbricatis. TN 22. E. mutica foliis ternis lineari- bus glabris floribus racemo- fis cylindricis, bracteis re- motis. d. foliis quaternis pluribusve. 23. E. mutica foliis fenis lanceolatis, floribus verticillato capitatis clavatis. 24. E. mutica foliis fenis lanceolatis, | floribus axillaribus tubulofo- campanulatis. 25. E. mutica foliis fenis linearibus fecundis floribus axillaribus clavatis villofis. 26. E. mutica foliis fenis lineari-lan- ceolatis, floribus verticillatis, clavatis glabris. toccinea. 27. E. grandiflora. 28. E. cylindrica. 29. E. «urviflera. 30. E. tubiflora. 31. E. glandulofa. 32. E. cerinthoides. 33. E. Sparmanni, 34. E. Mafoni. ^ 35. E. €———! II mutica foliis fenis lanceolatis, floribus racemofis clavatis villofis. mutica foliis quaternis linea- ribus glabris, floribus race- mofis clavatis glabris. mutica foliis quaternis trigo- nis glabris, floribus termina- libus cylindricis glabris. mutica foliis quaternis trigo- nis glabris, floribus termina- libus folitariis curvatis cla- vatis glabris. mutica foliis quaternis trigo- nis ciliatis, floribus termina- libus folitariis curvatis clava- tis hirfutis. mutica foliis quaternis linea- ribus glandulofo-pilofis, flo- ribus clavatis glabris, caly- cibus hifpidis. mutica folüs quaternis ob- longis ciliato- ferratis, flori- bus cilindricis villofis caly- cibus ferratis. mutica foliis quaternis oblon- | gis ciliato -ferratis, floribus campanulatis calycibus-que ftrigofis. : mutica foliis quaternis oblon- gis ferratis villofis, floribus cylindricis viscofis. 12 ventricofa. 36. E. mutica folis quaternis tri- fafigiata. 37. E. como/a. 38. E. dentata. 39. E. vilcarid. ^ 4o. E. mediterranea, 41. E. multiflora. —42.E. à herbacta. |. 43. E. gurpurascens. 44. E. gonis ciliatis, floribus ven- tricofis glabris. mutica folis quaternis tri- gonis glabris, floribus capi- tatis, calycibus integris. mutica folus quaternis tri- gonis glabris, floribus capi- tatis, calycibus ciliatis. mutica foliis quaternis trigo- nis glabris, floribus capitatis, calycibus ferratis. mutica foliis quaternis trigo- nis glabris, floribus racemo- fis campanulatis, calyce rudi ciliato. | .mutica folus quaternis linea- ribus glabris, floribus race- mofis campanulatis, calyce colorato integro lanceolato. mutica folus quinis lineari- bus glabris, floribus racemo- fis fubcampanulatis , calyce colorato integro ovato. mutica foliis quaternis linea« ribus glabris, floribus race- mofis fecundis. mutica folis quaternis qui- nisque glabris, floribus fpar- fis campanulatis, caule de- cumbente. vagans. cubica. racemoja. glutinofa. lutea. deyr effa. halicacaba. —€— 13 45. E. mutica foliis quaternis qui- nisque glabris, floribus fpar- fis campanulatis, caule erecto. 46. E. mutica foliis quinis trigonis incurvis glabris, floribus um- bellatis globofis, calyce co- lorato carinato. 47. E. mutica folis quaternis lan- ceolatis villofis, floribus ra- cemofis globofis calycibus tomentofis, ** ariflatae. a. foliis oppofitir. 48. E. ariftata foliis oppofitis, fpar- fis, linearibus, ciliato-glan- dulofis. 49. E. ariftata foliis oppofitis linea- ri-trigonis glabris, b. foliis ternis. 5o. E. ariftata foliis ternis oblongis glabris, floribus fubracemo- fis. caule decumbente. 51. E. ariftata folii ternis lanceo: latis glabris, floribus folita- riis, caule decumbente. JMonfoniana.52. E. ariftata foliis ternis ovatis pisrita. glabris, floribus folitariis . caule erecto. 53. E. ariftata foliis ternis oblongis m ib glabris , floribus ternis, bra- leis acutis imbricatis. , cc Li 14 regeriminanf. 54. E. ariftata folus ternis lineari $ urctolaris. hurta. bicolor. - articularis. virefceus, planifolia. gube[cens. perfoluta, arborea. bus glabris, floribus racemo- fis, caule erecto. 5 5. E. ariftata folus ternis lanceola« tis fubtus tomentofis, floribus fubracemofis villofis. 56. E. ariftata folus ternis linearibus hifpidis. floribus umbellatis , calyce fcabro rudi. 57. E. ariftata folis ternis ovatis Ícabris, floribus ternis cer- nuis glabris, calyce villofo colorato. 58. E. arifta foliis ternis ovatis gla« bris, floribus racemofis, cau- le erecto. 59. E. ariftata folus ternis lanceola- tis glabris, floribus racemofis fecundis. 60. E. ariftata foliis ternis ovatis ci« hnatis, floribus axillaribus , caule decumbente. 61. E. ariflata foliis ternis quaternis- que linearibus fcabris, flori- bus umbellatis villofss. c. foliis quaternis pluribusve. 62. E. ariftata foliis ternis quaternis- .que trigonis glabris, floribus. umbellatis, calyce ciliato. — 653. E. ariftata folis quaternis lam ceolatis ciliatis, floribus ra- cemofis. " florida, 64. gilulifera. — 65. tetralix. 66. inflata. 67. abietina. ^68. mammo[a. — 69. empetrifolia, 70. Jricata. —— 7r. edophylla. 72. E. —M 15 ariftata folis quaternis lan- ceolatis hirfutis, floribus um- bellatis, calyce villofo rc- flexo. . ariftata folus quaternis linea- ribus ciliatis, floribus umbel- latis, calyce naviculari, apice ciliato glabro. . ariftata foliis quaternis oblon- gis ciliatis fubtus tomento- fis, floribus umbellatis, ca- lyce ciliato tomentofo. . ariftata foliis quaternis linea- ribus glabris, floribus umbel- latis ventricofis, calyce fu- bulato glabro. ariftatafoliis quaternis lanceo- latis glabris, oribusracemo- fis cylindricis, calyce ovato- ferrato. . ariftata foliis fenis lanceolatis glabris, floribus umbellatis, calyce fubulato glabro. . ariftata folus fenis oblongis ciliatis , floribus verticillatis, calyce ciliato. . ariftata foliis fenis lanceolatis glabris, floribus verticillatis, calyce petiolato integro. . ariftata foliis octonis linea-. ribus truncatis fquarrofis ,. floribus umbellatis. «o 16 - Deaitasun audi *"* Criflatae. a. foliis [par[is. obliqua. 73. E. criftata folis oblique fparfia linearibus truncatis glabris. b. foliis oppofitis. vulgarir. — 74. E. criftata foliis oppofitis fagit- tatis. c. folis ternis. gnaphalodes. 75. E. criftata foliis ternis ovatis in- tegris glabris, floribus ternis glabris, calyce bracteisque navicularibus coloratis. mucoja. 26. E. criftata foliis ternis ovatis fer- ratis glabris, floribus umbel- latis vifcofis, calyce ovato colorato. corifolia. | 77. E. criftatafoliisternis lanceolatis integris glabris, floribus um- bellatis glabris, calyce navi- culari inflato. cnlycina. — 28. E. criftata foliis ternis ovatis in- tegris glabris, floribus um- .bellatis glabris , calyce navi- culari truncato cufpidato. iriflora. 709. E. criftata foliis ternis fubulatis glabris, floribus fubternis, calyce ovato aequante, caule: hifpido. fcoparia. ^ 8o. E. criflata folis ternis lineari- (0 0 bus integris glabris, floribus umbellatis, calyce ovato bre- vi, caule hifpido. Bir- Bergiana. formofa. rubens. incarnata. cinerea. aufiralis. 81. E. 84. E. —G RR ( 1? € criftata folis ternis lanceola- tis fcabris, floribus fubternis, calyce reflexo ciliato. . criftata foliis ternis ovatis in- tegris, glabris, floribus um- bellatis fulcatis, calyce pa- tente integro. criftata foliis ternis linearibus integris glabris, floribus um- bellatis elobofis, calyce lan- ceolato brevi, ramis glabris. criftata foliis ternis ovatis in- tegris glabris, floribus umbel- latis ovatis, calyce integro, ramis villofis. . criftata foliis ternis lanceola- tis integris glabris, floribus umbellatis ovatis calyce fer- rulato, ramis villofis. . €riftata foliis ternis linearibus ferrulatis glabris, floribus ter- minali- fubfeflilibus, bracteis imbricatis. d. folis quaternis. ramtentacea, 87. E. criftata foliis quaternis trigo: baccans. Tom. IT. $8. E. nis integris, floribus umbella- ts, calyce lanceolato brevi. criftata folis quaternis. linea: ribus ferrulatis, floribus um- bellatis, ^ calyce ovato ae- quante. i9 rd ghufoder. — $9. E. ciiftata foliis quaternis linea- ribus, íloribus umbellatis Vifcofis, calyce ovato brevi. cernua. 9o. E. criftata folis quaternis ova- tis ciliatis, floribus capitatis, calyce ciliato. retorta. 9t. E. criftata folus quaternis ova- tis ferrulatis fquarrofis, flori- bus umbellatis vifcofis. $. IV. Defcriptio Specierum. Radix omnibus perennis. Caulis fruticofus; omnium maxime teres, inter- dum flexuofus, erectus fepius, raro decum- bens, ramulofus. Folia rariffime alterna, raro etiam oppofita, ple- risque verticillata, ternà, quaterna, quina, fena, octona; atque hzc linearia, lanceolata . velovata; adpreffa erecta vel patentia; im- bricata vel remota; glabra lxvia, fcabra, pi- lofa vel hifpida; integra, ciliata, vel ferrata. Dratieae in pedunculis communiter tres, raro plu- res, quarum dux oppofitz, rudes vel colo- rate, foliis fimiles vel calyciformes. Flores plerisque fpeciebus copiofi, paucis foli- tarii; féffiles umbellati, fafciculati, racemofi; fecundi erecti vel nutantes. | 1. E. DABOECIA. Caulis erectus, fpithameus. Rami alterni, pauci, pilofi divaricato - pa- tentes. a 1g Folia alterna fuübfeffilia , inferiora ovata; fuperiora lanceolata, acuta, integra; fu- pra viridia, glabra, fulco longitudinali, rarífime pilofa; fubtus albo tomentofa, margine revoluto; erecto- patentia, un- guicularia. Flores xacemofi, corollis oblongo- campa- nulatis, truncatis, cernuis. ZAIntherae mutica. 2. E. TENUIFOL!A. Caulis totus glaber, erectus fpithameus. Rami & Ramuli filformes & capillares, erecti. Folia oppofita, lanceolata, glabra, fubtus convexa fulco tenui, adpreffa. Flores terminales, umbellati, terni, toti cum calyce & bracteis fanguineis. Calycis foliola corollam zequantia, carinata, ZIntherae muticz ftylusque inclufus. 3. E. BRACTEATA. Cuulir eredus, glaber, pe- dalis. Rami inferne pauci, alterni; fuperne ag- gregati fubverticillati, faftigiati. | | , | Folia terna, lanceolata, acuta, integra, glabra, fupra concava, fubtus convexa, fulco longitudinali, adpreffa internodiis parum longiora. Flores terminales, umbellati, rubri, bra. ceis obvallati. DBra&ieae petiolatz, ovatv acuminatz, ca- rnate, glabre; exteriores margine, in- teriores tote fanguinex. B 2 « ZIntherae mutice ftylusque inclufus. 4. E. rHuNBERGIL Cauli; brunneus, glaber,| crectus, fesqui pedalis. | Rami alterni conferti, cauli fimiles. Folia terna, linearia, acuta , integra, gla-| bra fupra plana, fubtus convexa fulco longitudinali, adpreffa, longitudine in- ternodiorum. | Flores umbellati, fpeciofi, bicolores. Pedunculi fanguinei, glabri, unguiculares. Bratieae dus, alternz lanceolatz integrz, flavz | Galycis £oliola ovata, acuminata integra, - concava, flava Corolla dilute fanguinea; tubus globofus, calyce paulo brevior; limbus campanu- latus: laciniis ovatis acutis. ZIntherae muticze ftylusque inclufus. 5. E. TETRAGONA. Caulis totus glaber, S REN bipedalis. Rami verücillati, erecti, inferiores longio- res, fuperiores breviores, raro ramulofi Folia. terna, lanceolato - trigona, tenuiffi- me RES imbricata, unguicularia. Flores xacemofi, fecundi, horizontales, lutei. | Pedunculi breviffimi , bracteis foliis fimilia, adpreffa, corolla duplo breviora. Corolla oblonga, acuta, tetragona oris la- cinus reflexis. "ntherae mutice, ftylusque idelofus. » Difert. ab E. lutea: a) corolla tetragona. 6. E. b) calyce lanceolato, ciliato. c) antheris muticis. d) folus ternis. UMBELLATA. PYutex glaber totus, erectus. Rami & Ramuli fparfi, filiformes, erecto- patentes. Folia terna lineari-trigona, obtufa, fubtus fulcata, tenuiffime ciliata, ju Diiedtas Flores in ramulis umbellati, erecti. Pedunculi capillares, corolla longiores. Calycis foliola folis fimilia, breviffima, adprelfa. Corolla campanulata, czxrulefcens. ZIntherae mutice, fub exfertx, purpuraf- centes. . PETIOLATA. Caulis teres flexuofus , de- cumbens, rigidus glaber. Rami fparfi, oppofiti & terni, erectiufculi, inflexi, flexuofi, ramulofi, fuperne to- mentofi. Folia terna, lanceolata, fupra plana, fub- tus fulcata a marginibus revolutis , inte- gra, glabra, patentia. Petioli femiteretes , longitudine foliorum, internodia &quantes, adpreffi pallidi. Flores in ramulis terminales , umbellati , fubterni. ? Pedunculi bxeviffimi tomentofi. Braíieae lanceolate, juxta bafin calycis fitx 22 —— Calycis foliola ovata, acuta integra, gla- bra, concava fub apice carinata, adpref- fa, corollx longitudine. Corolla campanulata, pallida, glabra. Intherae mutice , fubexfertz, purpurez. Siylur longitudine flaminum, filiformes ftüigmate obtufo. 8. E. BRYANTHA. Cuuli decumbens tenellus, ramis brevibus, pollicaribus. Folia terna, ovata, obtufa, ciliata, dorfo | fulcata, imbricata, patentia. | | Flores paniculati. Pedunculi filiformes , ere&iufculi , policares.. Pedicelli fubumbellati. Dratieae dux, alternz, remota in pedun- | culo. | ZIntherae muticz. 9. E. FUCATA. Rumi alterni, elabri. P Folia terna , lineari - lanceolata, elabra,| fupra plana fubtus carinata, margine re- | voluta, erecto patentia, internodiis du-. plo longiorz, unguicularia. Flores racemofi, fecundi, globofi, albo-| virentes. | ZIntherae muticse ftylusque inclufus.- Varias. a) flritla: ramis erectis. — | b) diffufa: ramis inflexis. .' 1o. E. AxiLLAmIs. Cuulir erectus, glaber, pe-. dalis & ultra. | Rami frequentes, fparfi, oppofitique, ere». €i, tomentofi, ramulofi. —Á 23 Folia terna, lineari- trigona, acuta, gla- bra fubtus fulco tenuiffimo ,; erecta, 1n- ternodiis paulo longiora. LI LI LI ! LI * LEO Flores in axillis foliorum folitarii, pedun- culati, globofi, minuti. ZIntherae muticx ftylusque inclufus. 1r. E. iMmBRICATA. Cauulir erectus, glaber, pe- dalis & ultra. Rami alterni, fuperne pubefcentes, erecti. Ramuli oppofiti, breviffimi, foliofi. Folia terna, oblonga obtufa, fupra plana, fubtus fulcata , margine ferrulata, gla- bra, imbricata. Flores in ramulis terminales, terni, brevif- fime pedunculati, minuti, albi. Calix albus, imbricatus bracteis albis, ca-. rinatis. ZIntherae mutice, exferte, purpurex. Stylus exfertus, flore duplo longior. 12. E. MELANTHERA. Caulis teres, brunneus, flexuofus erectus, totus glaber, pedalis. Rami Íparfi & fubverticillati, flexuofi, e- recti, virgati. Ramuli filiformes confimiles. Folia terna lineari - lanceolata, fubtus con- vexa, fulcolongitudinali, levia, glabra, erecta apice patulo, frequentiffima, li- neam longa. Flores in ramulis terminales, bini vel ter- ni, umbellati, incarnati. JBira&eae calyciformes , incarnatz, laxa. UC CL MAIS PL Vrat RR DL CLAMP EASTER WI MESI ME. 24 —Á— Calycis foliola ovata, acuta, fuave ruben- tia, corolla breviora. Corolla campanulata. ZIutherae mutice, inclufe purpuresze. Stylus ftaminibus longior, fub exfertus. 3 13. E. LEUCANTHERA. Caulis erectus, glaber, pedalis & ultra. Rami fubterni, pubefcentes, erecti, vireati. Ramuli fparfi, frequentiffimi, filiformes & capillares pubefcentes, erecti foliofi. Folia terna, trigona, obtufa adpreffa, ela- bra fubtus fulco tenuiffimo. Flores in ramulis terminales bini & terni breviffime pedunculati, erecti, albi, ca- - lyce pallidiores. AIntherae mutice, exfertx, albe. 14. E. sPUMOSA. Caulis ere&us, teres, punctis elevatis fcaber, fufcus, pedalis vel ultra. Rami dichotomi & trichotomi, divaricato erecti, cauli fimiles. Ramuli filiformes , fparfi , ramis fimiles, foliofi Folia terna trigona, fubtus fulcata, glabra, fexfariam imbricata, lineam longa. - Flores terminales, bini ternique, albo-pur- purafcentes globofi. ZIntherae mutice, inclufz. Stylus exfertus. Singularir floribus tribus in capitulum eon- geftis. dr 25 15. E, CAPITATA. Caulis raro erectus , faepius decumbegs, glaber flexuofus filiformis. Rami filiformes flexuofi, villofi. Ramuli capillares , frequentes tomentofi. Folia terna, ovata, patentia, pilis longis hirta. Flores in extremis ramulis terminales, pe- dunculati, folitarii, bini vel terni, caly- cibus. totis denfiffime albo - lanatis. ZIntherae mutice , exferte , purpurez. Stylus exfertus, antheris paulo longior. 16. E. PassERINE. Caulis erectus , teres ,. in- ferne glaber, fupra tomentofus, bi- pedalis. ; Rami fparfi & fübverticillati, breves, ere- &i, albo tomentofi. Ramuli breviffimi. — à Folia terna, ovata, obtufa, fupra plana, AUR incurvata fubtus fulcata, glabra, adpref- fa, internodiis breviora, lineam vix longa. Petioli breviffimi, tomentofi. Flores: in ramulis lateralibus terminales, ; folitarii & bini, pédunculati, erecti. Pedunculi teretes, albo- tomentofi, Dn culares. (nS a Calycis foliola bafi cohzrentia, ovata, PA bo tomentofa corolla duplo breviora. Corolla campanulata, rubra. ZIntherae muticz ftylusque inclufus. | 17. E. TOoTTA. Caulis fruticofus, inferne nudus, erectus, pedalis & ultra. T LA T 26 Rami dichotomi & trichotomi, divaricati,: erecti, hifpidi. Ramuli ramis fimiles, fuperne frequentes. Folia terna, oblonga, patenti- reflexa, hif- pida, lineam longa. Flore: in ultimis ramulis terminales, folita- rii bini vel terni breviffime pedunculati, cernui, albidi. Calycis foliola ovata, ciliata albida, corol- la breviora. JBratieae ad bafin calycis ovatae albae, ca- lyciformes. ZIntherae muticae ftylusque inclufus. 1$, E. viRGATA. Caulis erectus , totus hirtus, pedalis. Rami fparfi & fubterni, filiformes, virgati, vel paniculati erecti, hifpidi, frequen- tes , digitales. Ramuli fub oppofiti frequentiffimi, brevif- fimi. Folia terna, oblonga, fupra plana, fubtus convexa, fulcata, pilofa, fcabra, paten- tia, lineam longa. Flores in ramulis terminales, terni, Calycis foliola ovata, integra, corolla du- plo breviora. Corolla globofa, pallida. Antherae muticae, inclufae. Stylus exfertus ftygmate peltato. 27 l'ariat. 2) Caule virgato, ramis foliis- que valde hirfutis & fcabris. b) Caule virgato ramisque hir- futis; foliis rugofis, villofis, patulis. c) Caule paniculato; ramulis breviffimis, foliisque parum , Ícabris & hidnis. d) Caule paniculato, ramulis longioribus faftigiatis foliis- que parum ícabris glabris. 19. E. cittARIS. | Caulir decumbenti - erectus, bafi glaber, fupra villofus, bipedalis. Rami & Ramuli fparfi & terni, filiformes divaricato - patentes & reflexi, villofi. Folia texna, ovata, acuta, ciliata mareine reflexo , fupra viridia , fubtus glauca, patentia, frequentia fiaeacá longa. Flores yacemofi & verticillato- terni, cernur. Calycis foliola foliis fimilia, reflexa, cilia- ta, corolla duplo breviora. Corolla oblonga, campanulata, alba. ZIntherae muticae, inclufae, purpureae. Stylus exfertus , corolla duplo fere longior. 20. E. uisPIDA. Caulir erectus ; totus villofo- hifpidus , bipedalis. Rami & Ramuli pax, bini p bafi divaricati eredi, valde hifpidi; ultimi alterni breviffimi. Folia terna, ovata, acuta, integra, mar- gine reflexó. glabra, raro fubciliata, e- reda, patentia lineam longa. Flores in ultimis ramulis terminales, raro folitarii vel. bini, faepe tres vel plures, umbellati erecti. Calycis foliola lanceolata, glabra, erecta, albida. Corolla slobofa, minuta, albida, glabra. Antherae muticae, inclufae. —, Stylus exfertus ftigmate peltato. Similis valde: E. planifoliae; fed differt. a) Caute fruticofo, erecto. b) Antheris muticis. c) Folis vix ciliatis, revolutis, magis approximatis. d) Corollis globofis, glabris. 21. E. PETIVERIL Caulis flexuofo- erectus, ela- ber pedalis vel ultra. Rami fparfi frequentes , fimplices, faepe fecundi, breviffimi. Folia terna, linearia, glabra, bafi ciliata recurva, cl eredia,, Ww ET Flores in apicibus o MR folitarii re- curvi. DBraüeae tres, calyciformes, (unde calyx heptaphyllus) ovatae, acutae, pallidae, imbricatae. Calycir foliola ovata, acuta concava, dor- fo carinata integra, pallida, glabra. Corolla cylindrica, curvata, glabra, polli- caris, lutea. [rois capillaria, longitudine corollae. —— 20 ZIntherae muticae, lineares, exfertae, un- guiculares attenuatae in filamenta. Stylus exfertus , ftaminibus paulo longior, fügmate parum incraffato. l/ariat. a) foliis fquarrofis longioribus. b) foliis erectis brevioribus. 22. E. PLUKENETH. Frutex totus glaber, ere- é&us, pedalis. Rami dichotomi & trichotomi, teretes, a cafu foliorum nodulofo-fcabri, flexuofi, erect, ramulis fimilibus fafügiatis. Folia terna, lineari- trigona, acuta, inte- gra, glabra, incurva, upnguicularia. Florer in ramulis interfolia racemofi, cernui, Pedunculi xecurvati, bracteis remotis. Calycis foliola ovata, acuta, carinata in- tegra virefcentia, glabra, lineam longa. Corolla cylindrica, curvata, purpurea, elabra. ZIntherae muticae, lineares, exfertae, pur- pureae, pollicares. Stylus exfertus, longitudine ftaminum, ftig- 1mnate parum incraffato. 23. E. cEPHALOTES. Frutex glaber, pundato- Ícaber, erectus, pedalis. Rami verticillati, divaricato - erecti, cauli fimiles, fubvaftigiati , Taro ramulofi , pu- befeences: Folia fena, lanceolata , glabra, patentia , apice incurvata , approximata , fupra plana, fubtus convexa, unguicularia. ^ 26 Floret in apicibus verticillato - capitati, purpurei, glabri. Corolla clavato - cylindrica, obtufa, un- guicularis. ZIntherae muticae, inclufae. Stylus exfertus. Differt. | 1.9 ab empetrifolia, cui fimilis. a) foliis laevibus, non ful- catis. b) corollis minoribus. 2.9 ab E. gulchella. a) floribus feffilibus, vil- lofis. b) foliis latioribus. 24. E. PULCHELLA. JTufex totus glaber, ere- Cus, pedalis. Rami verticillati, fub fimplices erecto. pa- tentes, longi. Folia fena, oblique verticillata, lineari- lanceolata, integra, glabra, incurva, fupra plana, fubtus convexiufcula, fulco tenuiffimo, erecto - patentia internodis multoties longiora, unguicularia. Flores in ramis laterales, breviter peduncu- lati, fubdifüchi, fpeciofi, horizontales. Bra&eae foliaceae in pedunculo. . | Calycis foliola lineari - lanceolata , fubtus fulcata, adpreffa, viridia, corolla triplo breviora. Corolla tubulofo-campanulata, apice dila- tata, tenuiffime villofa, craffa, purpu- t — 31 rea, unguicularis: ore obtufo laciniisque reflexis. JIntherae muticae, inclufae. Stylur exfertus füigmate capitato. Differt. ab E. Coccinea antheris inclufis, corol- la clavata. 25. E. vEsTITA. Caulis erectus, cinereo- fufcus, glaber, pedalis. Rami verticillati, erecto - patentes, ramu- lis fimilibus. Folia fena, obliqua, attenuata in petiolos capillares femiunguiculares, linearia, a- cuta, integra, glabra, fupra concava, fubtus convexa absque fulco, bafi im- bricata, fubfecunda, apice patenti - re- curva , fubpollicaria. Floresin ramulis mediis fubverticillati, bre- viter pedunculati, erecti. Calycis foliola bafi lata, dein lineari- fubu- lata viridia, glabra, corolla triplo bre- viora. Corolla clavata, curvata, villofa, obtufa, alba, pollicaris. 4Intherae muticae, fubexfertae purpureae. Stylus exfertus ftigmate fufco. 26. E. PINEA. Frutex totus glaber, cinereo -fuf- cus, erectus, plusquam pedalis. ) Rami verticillati, erecto - patentes , raro ramulofi, cauli fimiles. Folia fena, lineari-lanceolata, glabra, fu- pra plana, fubtus convexa fulco lon- 32 gitudinali, erecto - incurvata, 'unguicu- laria. Florer in mediis SON & ramulis fubverti- cillati, breviffime pedunculati, erecti. Calycis foliola bafi latiora deia lineari- fub- ulata, glabra, corolla triplo breviora. Corolla clavata, curvata, alba, elabra, obtufa, pollicaris. | Jdniherae muticae, minutae, purpureae, fubinclufae. Stylus vix exfertus. Differt ab E. Peftita: folus lanceolatis fulca- tis, corollis glabris. 27. E. coCC:NEA. Frutex glaber, erectus, pe- dalis. Rami verticillati, bafi divaricati -flexuofo- erecti, fubfafügiati. Folia fena, lanceolata, acuta, elabra, fu- pra plana fubtus convexa fulco longitu- dinali, incurvata, pee femiunguicu- laria. Flores in fummitate ramorum racemofi, fub- verticillati. Pedunculi breviffimi. Calycis foliola ovata, acuminata, villofa, corolla quadruplo breviora. | Corolla clavata, incurvata, fanguinea, pu- befcens. ZIntherae muticae fubexfertae, Stylus exfertus. l/ariat foliis fenis , Septemb. & Oaob. is 28. E. 33 28: E: 'GRANDIFLORA. Caulis füfcus , erectus, punctato fcaber, pedalis & ultra. Rami alterni & verticillati, erecti, cauli fi- miles, fimplices. Folia quaterna, linearia, acuta, integra, "glabra, fupra plana, fubtus convexa fulco longitudinali, incurvata, patentia; fumma recta, erecta, unguicularia. Flores racemofi in apice ramorum , erecti. Calycis foliola ovata, acuminata, corolla multoties breviora. Corolla clavata , curvata, glabra, | cocci- nea, pollicaris. | ZIntherae muticae, ftylusque exfertus. Sünillima. E. Coccineae , a qua vix differt, nifi folus quaternis & corollis glabris. ig. E. cvLiNDRICA. Frufex glaber totus , fle- xuofo - erectus, bipedalis. Rami & Totili trichotomi & dichotomi, cauli fimiles. Folia xamulorum quaterna, trigona, fupra plana fubtus convexa fulco longitudina- li, nitida imbricata , lineam longa. Flores i in ultimis ramulis terminales, fubfo- litarii erecti. - Calycis foliola carinata fübulata , glabra, corollà PO breviora. Ad) kA licaris. ; | Antherae muticae Biylusque. inclufus." ^ 2 d di z LE Pow Wu C S4 5o. E. cunviFLORA. Caulir ere&us;, glab& vel fuperne villofus, bipedalis. ; Rami fubverticillati, erecti, ramulofi ra- mulis breviffimis, frequentfümis, fparfis. Folia quaterna, trigona, feu. fupra; plana, fubtus convexo, trigona, fulco tenuiffimo, glabra, imbricata lineam longa. Flores terminales-in ramulis, cernui, race- mum quafi formantes longum ,: fub fe- cundi vel diftichi. ded Calycis foliola ovata ,, acuminata, glabra, corolla quadruplo breviora. - Corolla: cylindrica , fubclavata ,.. obtufa, fanguinea, glabra, pollicaris. ZIntherae muticae, inclufae. Stylus fub. exfertus. [ PM E. rUBIFLORA. Cuulis flexuofus erectus, cinereus, fuperne tomentofus, bipedalis. «Rami fparfi, filiformes , fr:quentes WMocS mentofi; virgati. Folia quaterna trigona , feu füpra plana, fubtus cónvexá fulco longitudinali, fub- ciliata, 1mbricata lineam longa.: Flore: in ramulis terminales, quafi race- mum formantes, fecundi. ; Calycis foliola oblonga, acuta, breyiffima. Corolla clavata, curvata, villofa , polli- caris. Zntherae muticae bye i eed 32. E. GLANDULOsA. olia quaterna, linearia, obtufa, fupra plana, fubtus , profunde LU | fulcata, pilis elandulofis capitatis vifci- dis hifpida. "Corolla cylindrico - clavata , ^ fanguinea, glabra, pollicaris. Zütheraé muticae, inclufae. Stylus exfertus ftigmate capitato. Differt facile a congeneribus pilis glandulofo- capitatis & vifcidis. 33. E. CERINTHOIDEs. Caulir cinereus, erectus, bipedalis. Rami dichotomi & trichotomi,. divaricati, bali erecti, raro ramulofi, ramis faftigia- tis ftdilibüs. Folia quaterna, ovata, acuta, ciliato- fer- rata, fupra plana, fubtus convexa, fulco longitudinali imbricata, lineam longa. Flores terminales, umbellati, erecti. Pedunculi bifpidi, breves. Calycis foliola lanceolata, ciliato - hifpida 'adpreffa, corolla triplo brevibsa: Corolla cylindrica, inflata, trüncata, pilo- . fo «: hifpida femipollicaris. ZIntherae muticae tetragonae, inceuféas Stylus exfertus. . F'ariat. a) corollis rubris , ON Aida) corollis rubris , ftrigofis. c) corollis albis, cryftallinis. 24. E. SPARMANNL Caulis ere&us , cinereus, . pedalis; &-ultra., - Rami vericillati, elongati, eredi, C 2 , 36 ————— Ramuli oppofiti & fparfi, Sido bre- viffimi. Folia quaterna, oblonga, ciliato - ferrata ciliis luteis, fupra plana fubtus:a margi- nibus revolutis fulcata, imbricata, ultra lineam longa. Flores in ramulis terminales , umbellati , fubquaterni. Calycis foliola oblonga, flavefcentia, fetis flavis longis hifpida. Corolla campanulata, fetis longioribus' fla- vefcentibus valde ftrigofa, unguicularis. ZIntherae muticae, inclufae. Stylus exfertus fügmate peltato. Valde fimili: E. Cerinthoidi, a qua differre videtur, a) folus longioribus; b) corollis paucioribus ; c) fetis firigofis , flores totos obte- gentibus. 35. E. MassoNr Caulis teres , brunneus, ere- cus, pedalis. Rami vexticillato -terni, inaequales, eredti, folus toti tecti. Folia quaterna, oblonga, ferrata, ciliata, villofa, fcabra, fupra plana, fubtus ful- cata, odto variam imbricata. — Flore: terminales, umbellati, plurimi, fpe- ciofi. Pedunculi breviffimi, pilofi fübmutantes. Calycis foliola linearia , hirfuta, adpreífa 'eorolla multoties breviora. GnTRLP p m - TOMUS 37 Corolla cylindrica, purpurea, unguicularis, . 'vifcofa: ore acutiufculo, parum aperto. Filamenta pallida, longitudine tubi. Zintherae muticae , minutae, purpureae, inclufae. Stylus fub. exfertus. 36. E. vENTRICOSA. Caulir erectus, glaber, pa- » rum ramofus fpithamaeus. Rami alterni, in fummitate frequentes, fub- villofi- erecti. Folia quaterna, lineari- trigona , acuta, ciliata, fubtus tenuiffime fulcata, paten- tia, unguicularia. Flores in ramis terminales, umbellati, erecti. Pdunculi villo&, unguiculares. Calycis foliola lineari - trigona,. glabra, adpreffa corolla dimidio breviora. Corolla ventricofa, groffa, albo- pürpuraf- cens ,- glabra fubpellucida: ore quadriti- ;.do, laciniisque refiexis. p. perg muticae, inclufae. 37. E. FasTiGIATA. Caulis breviffimus, ramo- fus, vel caules plures radicales, fub- fimplices, faftigiat , cinerel, glabri, palmares vel paulo ultra. ^ Rami & Ramuli terni flexuofi , faftigiati. Folia. quaterna, trigona, glabra, imbrica- ta, lineam longa. T ma Flores terminales, capitati, erecti. . Calycis foliola oblonga , acuta , margine membranacea, integra, catinata, glabra. Corolía oblonga fubcylindrica, bafi'inflata, glabra, extus pallide. fanguinea, intus ; alba; lacinus ovatis reflexis. Zintherae muticae ftylusque inclufus. 38. E. comosA. Jruticulus totus glaber, erectus, pedalis & ultra. Romi & Rumuli dichotomi, .trichotomi.& | verticillati fuperiores Hliformes, flexuofi, erecti, virgati. Folia quaterna trigona, fupra plana fubtus fulcata glabra, imbricata, lineam longa. Flores in ramulis terminales, per ramulos quafi fpicam comofam denfam digitalem formantes. Calycis foliola lanceolata, euh Ícario- fa ciliata, glabra, dE duplo breviora. - Corolla Antherae & Stylus uin E. Faftigiata. . Valde affinis & milis E. Faftigiatae differt tamen; a) folus fubtus manifefte fulcatis. b) floribus.non faltigiatis, fed racemum fpicatum formantes, licet, in ramu- lis capitati. . .c) calycibus ciliatis. A 29. E. pENTATA. | Caulir flexuofus , ere&us, palmaris , totus: glaber. ^ Rami pauciin fummitate caulis, brevés erecti. . Folia quaterna ;. trigona, glabra imbricata. *'Y Flores in apice ramorüm capitati ; fubterni. JDra&eae naviculares, ciliato - ferratàe, ca- ;lyciformes, pallida, carina Vis longi- tudine calycis. | *. jt Calycis foliola ovata, acuta, lacero - cilia- ta, inflato- concava, pallida, glabra, co- rolla duplo breviora. Corolla, fub cylindrica, purpurea, laciniis oblongis reflexis. ZIntherae muticae, ftylusque inclufus. 40. E. viscaRtA.. Caulir flexuofo - erectus, bipe- dalis vel ultra. Rami-& Ramuli verticillati, terni, quater- ni & plures, inferne villofi, fuperne albo tomentofi, virgati. Folia quaterna, trigona, acuta, fupra pla- na, fubtus convexa fulco longitudinali, "glabra, imbricata, apice incurvo, femi unguicularia. Flores racemofi in medio ramulorum, CO- mofi, patentes fanguinei. Pedunculi tomentofi , unguiculares : bra- cteis tribus, firiedrie fancedlatis pallidis. Caíjcis foliola nàvicularia; viridia, glabra, ciliata, corolla dimidio breviora. Corolla càmpanulata, glabra, magnitudi- ne pifi minoris. ZIntherae muticae, inclufae. Stylus raro exfertus, faepius inclufus. 41. E. MEDITERRANEA. Frutex NS totus , erectus. Rami i & Ramuli vesticillac & fiai puten- | tes virgati. ; Folia quaterna, linearia, acuta, | glabra, : Áubtus fulcata; patentia, fübupguicularia. 4e CORTMESRCNERTC IN SERMO Flores xacemofi, comofi, patentes. - Pedunculi capillàres, bracteis in medio mi- nimis. : Calycis foliola lanceolata , integra; conca- va, glabra incarnata , GORONSN 'dimidio PURIBIUN Corolla. campanulata, obtufa, diiuflenh glabra. n Jiniherae muticae, fub exfertae. Stylus longior, exfertus fügmate"vix in- craffato. V'ariat foliis ternis & quaternis. : Y 42. E. MULTIFLORA. rufex totus glaber, bafi 0x decumbens, dein erectus, flexuofus, punctato - iE pedalis & ultra. Rami verticillati, cauli, fimiles, xamulofi. Folia quina, linearia, glabra, fubtus ful- cata, curvata, patentia, unguiculária. Flores vacemofi, comofi, ceris fenfim .. florentes. Pedunculi capillares , purpurei ; . binds minutis infra medium. Calycis foliola ovata , integra, colorata , glabra, corolla &riplo breviora. ur ! - Corolla campantlata , albo E , fanguinea "t « glabra; " Nut wd av s iw T aee M de uud muticae, exfertae , purpureae. Stylus exfertus ddgitüdiit flaminum. IIV. ORE ,":ffinis E... Mediterraneae , differt, autem. | a) foliis , quinis, -minus$. patentibus. — —————— b) ramis flexuofis fcabri«. €) floribus minoribus, cernuis. d) antheris magis exfertis. "Variat foliis quaternis & quinis. 43. E. HERBACEA. Jrufex puüillus, glaber, ra- . mis flexuofis, erectis, iterüm ramulofis. Folia quaterna, , linearia, füpra plana, um tus convexa, carinata, glabra, erecto- pàtentia femitinguicularía. Flores racemofi, fecundi, cernui, albidi. .-Bratlene prope calycem minutae, pallidae. Cafycis foliola lanceolata, concava, gla- bra, corollam aequantia. s "Intherae muticae. 44. E. PURPURAsCENs. Caulis decumbens. Folia terna, quaterna, fumma quina. « Flores dilute purpurei, fparfi. "Corolla campanulata, fubcylindrica. , Calycis foliola fubulata. —.' 1 ZIntherae. muticae, profunde bifidae, ex- 3 ferthect 2056 1534 5 Stylus. exfertus.: 45. E. vAGANs. Caulir fcaber, erectus, ramis / 5; ultimis-albidis divaricatis. ..- Folia quaterna, raro quina,-linearia, ob- tufiufcula; laevia, glabra, earinata fub- - tus. fulco longitàdinali. 1L pr un Flores: fpatfi, folitarii ; laterales | ; ji pedus Iüssicnlath ^ 023241 nEr bonc Calycis foliola Ludedlicg inr UR T TN d JURA (9m *) » M APT iS TEL "n5 j V rint Corolla campanulata. ZIntherae muticae bipartitae, Rylusque ex- fertus, - 46. E. cuBICA. Frutex totus glaber j Niügseus, | erectus pedalis. | Rami & Ramuli. trichotomi , filiformes , flexuofi, laxi, erecti, fubfaftigiati. Folia, quaterna, faepe quina trigono - fub- ulata, patentia, incurvata, glabra, in- ternodus parum longiora, femuülineam longa. Flores in apicibus ramulórum umbellati, plurimi cernui. Pedunculi angulati, fcabridi, purpurei. Calycis foliola ovata, acuta, carinata, pur purea. Zintherae muticae inclufae. Stylus exfertus , "corolla duplo longior, purpureus :. Ihgniate fufco , parum in- cralfato. TIPS S Singularis folis. incurvatis, ' 47. E. RACEMOSA. Caulis erectus, pedis dra: ' Rami verticillati & elongati, divaricato- e- recti pubefcentes.. M A Ramuli erticillati; breves; Lan 3r intervalla 4parfi, yillofi. ' Folia quaterna; lanceolata, olitufa fupra plana, laeviufcula ;: fabtus; fulcata; hif- , pida; patentia, dus Jonga.. USUS. in ramulis Sitom: fubmutantes , incarnati. lá59 T8 ges 591.» AMEN — 43 Racemi fubdiftichi, pollicaresusque digitales. Pedunculi capillares , villofi , cernui , ' corol- lae longitudine. -" Calycis foliola ovata; obtufa, incano- to- mentofa, adpreffa breviffima. Corolla fubglobofa ore patulo, obtüfo. JIntherae muticae exfertae , brunneae. Stylus exfertus, ftaminibus longior ftigma- te capitato. Differt... 1) ab E. purpurafcente: edis erecto. 2) vagaute: folis pilofis. 3) mediterranea :- foliis. pilofis corollaque globofa. 4) hirta: floribus racemofis. 48. E. cLuTINOSA. Caulir erectus, palmaris uf- que fpithameus, totus vifcofus. ; Rami fparfi, fililormes, hirfuti, erecto- pa- tentes, virgati. Folia fpárfa oppofitaque linearia, obtufa, fupra plana, fubtus convexa , hirfuta, pilis glandulofis ciliata, patentia, appro- .Xximata, femiunguicularia. Flores terminales, racemofo - fubumbellati, erecti. Pedunculi filiformes, pilis glandulofis hirti, foliis duplo longiores. Bratieae fupra medium pedunculi minimae, Calycis foliola ovata, acuta, glabra, con- cava, viridia, corolla triplo beg e Corolla ovata - oblonga, pubefcenss pur- .purafcens ore obtufo, /lacisiisque exis. ZIntherae ariftatae inclufae. Stylus. füb exfertus ftigmate capitato. Florum multa millia aperuit & octo ftamina conftanter numeravit. Exp. D. Praefes. 49. E. LUTEA. Frutex totus glaber, caule ru- fefcente, erecto, bipedal. Rami fparhi,: erecto - patentes, virgati. Ramuli fpar ,. filiformes , frequentiffimi, virgati breves. Folia oppofita , lineari - trigona, obtufa, fubtus fulcata, imbricata, lineam longa. Fiorer in ultimis ramulis folitarii, bini vel terni, erecti. "Bratfeae linearis, obtufae concavae, pal- lidae. Calycis foliola ovata, acuminata, fub api- ce carinata , adpreffa, donodvag corolla duplo breviora. Corollg ovata attenuata , femiunguicularis: ore ante florefcentiam acuto , dein ob- - . tufo laciniisque reflexis. Antherae ariftatae, ftylusque inclufus. ^ o F'ariat corollis, calycibus & bracteis luteis, & albis, adeo ut /u£ea & albens vevera non - fint. nifi varietates. .'Tota tectà floribus nitidis, aureis vel argenteis , ger , pulcherrima. 50. E. REERESSA, pie ip p vix Nertucsd fuf- / Bexuofus, Ícaber, decumbens. anifpsrh, depreffi, fimiles cauli, ramulofi. , Folia; terna; oblonga, obtufa, fupra con- cava. fubtus trigono- convexa, fulco lon- gitudinali, glabra imbricata, vix femi- unguicularia. Flores racemofi: vel terminales, albi. Bratleae lineares, concavae, pallidae. Calycis foliola oblonga, acuta, corollam aequantia. Corolla campanulata, lineam longa. ZIntherae arftatae, ftylusque inclufus. Vix dici poffunt antherae criftatae. 51. E. HALICACABA. Caulis glaber, fcaber, fuf- cus, flexuofus, decumbens, frictus, fpithamaeus. Rami alterni, divaricati, cauli fimiles. Ramuli tomentofi, ramis fimiles. Folia terna, lanceolata, acuta, glabra, fupra plana, fubtus convexa fulco tenui, patentia, unguicularia. Flores terminales, folitarii, pedunculati. Pedunculus tomentofus ,. reflexus , ungui- cularis. JBra&leae ovatae , acutae, approximatae, calyce multoties minores. Calycis foliola ovata, acuta, carináta, in- ..tegra adpreffa, glabra, pallida, duas li- ., Reas longa. - Corolla ovata, inflata, acuta, pallide in- carnata laciniis aqeénb. - acutis, conniven- tibus. "Intherae ariftatae firlusque inclufus, : Corolla ex omnibus Ericis maxima. -— ou» 46 Án —À—À 9 524 4 MONSONIANA. Caulis ere&us, pubefcéns, aphyllus, bipedalis. Rami fparfi frequentes, patentes; folis te- -- €i breviffimi, fimplices. JKofia terna, ovata,-obtufa, fubtus conve- xa. ich. longitudinali, fupra plana, in- tegra, imbricata, glabra, vix lineam longa. Flores in ramis terminales, folitarii, mu- tantes, albi. à Pedunculus pubefcens , reflexus, femiun- guicularis. : Bra&eae ovatae, caridatae, acutae, albae, calyce paulo breviores, ih medio pedun- culo fitae. ; Calycis foliola ovata, acuta, concava, ca- rinata, alba, glabra, corolla fereztriplo breviora. Corolla ovata- oblonga, fenfim parum, attenuata, inflata, pollicaris ore quadri- fido: Laciniae obtufae breviffimae. - ZMntherae: oblongae, apice fiffae, inclufae bafi bicornes, cornibus fimiplicibus. Stylus filiformis, longitudine corollae, in- clufus ftigmate capitato. Similis quidem E. halicacabae: differt vero. 1? foliis ovatis, nec linearibus. 2? corollis minus: profunde poires Cos & minus inflátis. ^ .*89 floribus copiofiffimis. ' ^ j: caule erecto. M 3. E. N1GRITA. Cuaulir brunneus, eretts, p*- alis & us — MÀ 47 Rami & Ramuli fparfi & verticillati ;.flexuo- ^v fo -érecu, | virgati, cinereo - tomentofi, Top terna, lineari - ovata, obtufa, mar- gine josnriira fcabra, fupra plaia, fub- tus convexa fulco tenui longitudinali, mitida, bafi adpreffa , a; medio patenti- recurvata, lineam longa. . lores terminales , terni pedunculati, erecti. ioordBrafleae: oblongae , acutae, 'carinatae, al. bae, calyci-approximatae, imbricatae, calyciformes. Calycis foliola ovata, acuta, carinata, te- ;s nuiffime margine fcabrida, alba, glabra, corollam fubaequantia. ciis iiCorolla campannlata.,, albida. Antherae ariftatae, purpurea fiylusque i in- . clufus....., 54. E, REGERMINANS. | anie totus glaber, e- rectus, rufefcens, bipedalis. - Rami. verticillati longi fimplices, erecti. Folia terna, linearia, acuminata, integra, glabra ,..patentia, internodiis. longiora, -unguicilaria. e Flores i in. ramis. fupremis racemofi, fecun- dI Cernul, ^. «ir. ic Pedunculi purpurei, reflexi., . Braffeae infra medium pedunculi minutae, coloratae. Calycis. foliola lanceolata, PS UR rufef-. centia, glabra, adpreffa breyiffima. Corolla ovato - Bp el ore áppite ob. ia y uma j glabra; n» ; 4^ wmm ametur Autherae ariftatae. 55. E. URCEOLARIs. Culi: fleifumfos erectus ci- . nereus bipedalis.. ia Rami. oppofiti &: sia cinereo - Erilof, s virgati.: Rainüli filiformes, fparfi, TMCET viregati, Folia terna, lineam lanceolata, füpra con- 'vexo plana :! fubtüs fülcata a pc revolutis, tomentofo - albida ; ' erecto- ; patentia d bonis d unguicularia. jte fubracemofo - uiribellati ; incarnati toti hirfuti petiolis, calyce ; vetita. Calycir.foliola lanceolata, corolla duplo- breviora. Corolla oblonga, TSSCAREA ME lineam. longa. | My ZIntherae. aritatae Miedracs Er l'aria floribus valdé hirfutis & pilofis, fus bris & incarnato - albidis. 56. E. uiRTA. "Caulir flexuofo- erectus, glaber, pedalis. T ' Rami & Ramuli fyaifi; virgati. - Folia terna linearia, acuta, fupra. plana; fubtus fulcata a miarginibus revolutis , fcabra, cilliata iinioraca pue pates, fub. unguicularia. "Flores terminales , ugs incarnati. . Calycis foliola. lanceolata ,. . fcabra, ciliata , iy adpreffa, corolla duplo | NU - Corolla. ovato - globofa,. fubvillofa.. Iniherae axiftatàe ftylusque; inclufus. : : 57. E. 57. E. BICOLOR... Caulis flexuofo - ere&us , ci- nereo - fubtomentofus , Ípithamacus ,vel paulo ultra. Rumi vel fimplices , vel ramulofi, frequen- tes ,,cauli fimiles virgati. Folia terna, ovata, obtufa, fcabra, te- nuiffime villofa fubtus fulcata à margini- bus revolutis, imbricata, lineam dtmi- diam longa. | Flores in ramis & ramulis terminales , fae- pius terni, nutantes, glabri, fanguinei, per fruticem: copiofi. s 4 Calycis foliola ovata ,' tenuiffime villofa, adpreffa rubentia, corolla duplo breviora. Corolla:campanulata, glabra. ZIntherae axiltatae, fub exfertae, atro-pur- pureae. Stylus fanguineus, curvatus, exfertus, co-. rolla duplo longior, ftigmate capitato. 58. E. ARTICULARIS. Cuulir fufcus, flexuofo- erectus inferne glaber, pedalis. Rami & Ramuli verticillati, faftigiati, fle- xuofi, patentes, tenuiffime villofi. Folia terna, ovata, . glabra, fupra conca- va, fubtus convexa fulco longitudinali, adpreffa, . internodiorum. longitudine ra- mos quafi articulatos formantia lineam longa. Flores racemofi, diftchi, cernui. — Racemus pollicaris vel digitalis, comofus. Pedunculi .capillares, purpurei, tenuiffime villofi, cernui, longitudine foliorum. Tom. 1I. 5e- ul Diratfeae minutae, purpureae. Calycis foliola ovata, intus concava extus carinata fufco- purpurea, ciliata, glabra, corolla dimidio breviora. Corolla campanulata, glabra fanguinea. "Intherae axiftatae ftylusque 1nclufus. Antherae in hac fpecie fingulares, intus con- natae videantur cum filamento, fic ut po- tius filamentum, quam ene ariftatum dicendum. 59. E. VIREsCENS. Folia terna quaternaque, lanceolata, glabra. Flores tacemofi, fecundi. Corolla campanulata, purpurea. ZIntherae axiftatae inclufae. Stylus inclufus. 6o. E. PLANIFOLIA. Caulis, Rami & Ramuli tri- chotomi, filiformes & capillares, de- cumbentes, flexuofi, glabri vel tenuif- fime fcabri. Folia. terna, rarius quaterna ,. axillis aliis foliolis faepe onufta, ováta, acuta, te- nuiffime fubciliata, margine parum re- voluta, patentia, lineam dirnidiam lon- ga, internodiis breviora. Flores verfus apices racemofi, cernui. Pedunculi capillares, folis longiores. Calycis foliola. ovata, fcabra, breviora. Corolla campanulata, purpurafcens. ZIntherae ariftatae, inclufae. 5t Stylus exfertus, corolla duplo longior, ftigmate parum capitato. l'ariat. 1? caule fcabro & glabro. 2? folis acutis & pilo capitato terminatis. 61. E. PUBESCENS. Caulis cinereus, hifpidus, flexuofus erectus, bipedalis & ultra. Rami fparfi, raro verticillati, cauli fimiles, Ramuli filiformes & capillares, breves vir- gati. Folia terna & quaterna, faepe quaterna in ramis &terna in ramulis, raro quaterna omnia, linearia, obtufa, fcabra, villo- fa, incurva, fubtus fulcata, patentia, lineam longa. Flores in ramulis terminales, umbellati bi- ni, terni vel plures, copiofi, fanguinei, hirfuti, Pedunculi capillares, bra&teati. Calycir foliola lanceolata, rufefcentia, pi- lofa, breviffima. "Corolla ovata, obtufa, villofa. — ZAntherae ariftatae, ftylusque inclufus. l/uriaí valde haec fpecies Ericae, caule, ramis, foliis & floribus. Praecipuae vero varietates funt fequentes: 1? pilofa foliis ternis corollisque te- nuiffime pilofis. 2? hifyida foliis ternis, hifpidis. 3? villofa foliis quaternis, fcabris, ra- misque verticillaus. D 2 82 dm 4? parviflora folus ramorum quaternis, ramulorum ternis hifpidis; corollis minutis. Villofa eadem eft, licet differe videatur foliis quaternis, (cabris, longioribus ; caule ra- , misque Wramiess: magis glabris; corol- lis magis cy indricis. & fónbas conglome- ratis. 62. E. PERsOLUTA. Prufex totus cinereo - to- mentofus idque magis in ramis & ra- mulis, flexuofo - erectus, Lorum (vel paulo ultra, ! Rami fparfi ,, oppofiti & terti, caüli fimiles. Ramuli filiformes, frequentes, breves, vir- gati. Folia in nonnullis, fed raro terna, in non- nullis, at rarius & terna & quaterna ; in As quaterna, linearia, obtufa, fu- pra plana, fubtus convexa fülco longi- tudinali, ratius integra, faepitis tenuiffi- me TO glabra, imbricata, vixlineam longa. Flores in ramulis umbellati, faepiffime ter- ni per ramos quafi racemofi, copiofi, in- . carnati minuti cernui. Bratieae pallidae fubciliatae. Calycir foliola ovata, acuta, fub carinata, tenuiffime ciliata, corolla duplo breviora. Corolla cam panulata finulaciniarum pertufo. "Intherae ariftatae, inclufae, purpureae. Stylur paulo longior ftaminibus, faepius | inclufus. Pariat valde haec fpecies polymorpha, fic ut exinde plures fpecies confütuerint Au- ctores. 1? folis ternis & quaternis, integris & ciliatis. 2? corollis majoribus & minoribus, cam- panulatis vel magis globofis. 3? antheris ftylisque inclufis & exfertis. 63. E. ARBOREA. Caulis infra brunneus, fupra cinereo - tomentofus, flexuofus ercctus, orgyalis. Rami fubverticillati , hifpidi virgati. Ramuli fparf, filiformes, hifpidi Main frequentes. Folia. rarius, terna ,. faepiffimae quaterna, lanceolata ciliata, glabra, patentia, in- ternodiis longiorà, lineam longa. Flores in apicibus ramulorum: racemofi, cernul. Calycis foliola lanceolata, fpinofo-acuta, glabra breviora. .. | Corolla campanulata, purpurea, glabra. Zntherae ariftatae inclufae. Stylus exfertus , fanguineus: figmate ca- pitato, purpureo. | 64. E. rLoRIDa. Caulis teres, purpureus, fu- perne villofus , flexuofus, erectus, pe- ; dalis. & ultra. Ris fparfi laxi, cauli fimiles, visi fub. fimplices. Folia quaterna , lanceolata; hisfüta, fubtus 54 fulcata, curvata, patentia erecta , femi- unguicularia. Flores terminales, umbellati, cernui, qua- tuor & ultra. i Pedunculi capillares ,, fanguine. Calycis foliola linearia , obtufa, hirfuta, reflexa folus duplo breviora, Corolla globofa, pallide fanguinea inflata, glabra. AIutherae ariftatae , ftylusque inclufus. 65. E. PILULIFERA. JTrufex totus glaber, pur- pureus erectus, pedalis & ultra. Rami & Ramuli trichotomi, erecto paten- tes, fubfaftigiati. Folia quaterna , oblique (uum: tria fitu aequalia4 quarto inferiore, linearia, obtufa, fupra plana fubtus convexa ful- co longitudinali profundo, inferiora gla- bra, fuprema tenuiffime ciliata, in pe- tiolos pallidiores attenuata, imbricata, femiunguicularia. Flores terminales, umbellati, quatuor uf- que decem, cernul, | Pedunculi fanguinei, foliis longiores. Calycis foliola. navicularia , acuta pallide fanguinea, glabra, apice ciliata, adpref- fa, corolla paulo breviora. Corolla. campanulata, fanguinea, glabra. ZIntherae axiftatae, ftylusque inclufus. 66. E. TETRAuX.' Pruticulus palmaris vel fpi- thamaeus cinereo - tomentofus , bafi decumbens, flexuofo- erectus. . Rami & Ramuli fparfi, breves, virgati. Folia quaterna, oblonga, acuta, ciliata, fubtus fulcata a marginibus revolutis, al- bo tomentofa, patentia, lineam longa. Flores terminales umbellati, circiter decem, cernul. Pedunculi albo - tomentofi, foliis longiores. Calycis foliola lanceolata, albo -tomentofa, apice pulcherrime ciliata. Corolla. ovata fubcampanulata, albida, glabra. ZIntherae axiftatae inclufae. Stylus fübexfertus ftigmate capitato. 67. E. INFLATA. ruiex totus glaber, nodulo- fus, erectus pedalis. Rami verticillati, cauli fimiles, longi, ere- &i füb(implices. Folia quaterna, linearia, acuta, integra, fupra plana; fubtus:'convexa fulco om- , nium tenuiffimo, curvata, patentia ere - &a, glabra, unguicularia, Flore; umbellati, cernui. Pedunculi. fanguinei, villofi, pollicares. Bratleae fupra medium pedunculi lineares, fanguineae. Calycis foliola lineari - fubulata , integra, glabra, patenti- erecta, fanguinea, co- rolla quadruplo: bseiioita: Corolla ventricofa, inflata, obtufa, pallide — fanguinea, glabra , fubpollicaris.. — dIntherae ariftaiae, .ftylusque. inclufus. 6 —— 68. E. ABIETINA. Chulir cinereus , , fcaber, ere- Er ctus ,. pedalis-& ultra: * Rámi & Ramuli fibverticila 'éredto- pa- tentes. - Folia quaterna, lanceolato- fubulata, fub- tus lulcata, glabra, imbricata, ungui- s óeularià, , Dots n dJelsirie ro ^ Flores in a Piper ramorum: 'racemofi nu- tantes. [o SIf1iTi54 331 APrdunculi fanguinei , ' villofi ; longitudine foliorum.. AE DBratfeae infra medium pedunculi; "ovatae, 55: acutae,ciliatae, .carinatae, .pallidae. tete Calycis foliola Jato- ovata, acuta, carinata tenuiffime. fubciliata, glabra, fanguinea, Corolla cylindrica, infra apicem..füb ven- tricofa,. parum curvata, obtufa, glabra, . fanguinea, , demipollicaris.. T Se UR axiftataei ftylusque inclufus. 69. E. MAMMOSA. Caiülir cinereo - fufcus , fle- xuofus ; erectis. Rami trichotomi, fcabrij Vea iterum | trichotome ramalofi ráiiülis fobfafti- 25285 uif giatisutsq fnimbem- e 3 te Folia fena, lanceolata, fpi Bina; fub- / tns con'yéxa fulcó longitudinali, integra, .. glabra, curvata patentia, fubunguicularia. Flores termamales, -umbellati ;" plüires. x Pedunculi. villofr, .erecti ; foliis. TóRglores. Calycis foliola liheari - fubulata , glabra, 'corolla düplo'bresüora. ' NC N "Corolla oblonga, fub campanulata, obli- que truncata, glabra, jncarnata, ungui- ridsie cularis, - c vintherae ariftatae, flylusque inclufus. Dif/wrt ab E. abietina: 1? calyce lineari. 1 | 2? corollis magis inflatis. 3? floribus umbellatis. 4? foliis fenis. 79. E. .EMPETRIFOLIJA. Caulis fufcus , fcaber, | pedalis. k Rami verticillati , | cauli fimiles flexuofo- erecti. -Ramuli. trichotomi. & dichotomi , fimiles ramis. Folia. fena, . oblonga, obtufa, incurvata, fupra trigono plana, fubtus fulcata, fca- bra imprimis. fubtus tenuiffime ciliata , | imbricata, lineam longa. | Ptioli imprimis ciliati. | * ... Flores in mediis ramulis & in apicibus a2- 77 *f^greeati, verticillati. : , Calycis foliola lanceolata, ciliata, fanguinea. "i no H ... Corolla. Ováta campanulata , inferne hirta. (BT - fanguinea. id CAntherae atiftatae, inclufae. Stylus purpureus, curvatus, corolla duplo longior, exfertus fligmate capitato. 71- E: sPICATA. .. Caulis craffus, rigidus, fufco- purpureus , fcaber, flexuofo - erectus, Up" .* 'fpitbaaideus ufque "pedalis. ] Rami & Ramuli alterni vel fubyerticillati, 5$ cauli fimiles, erecto - patentes, apice 18- .curvi, virgati. Folia fena, lanceolata, integra, glabra, fubtus fulcata, patentia, incurvato - im- bricata fubunguicularia. Flores in apicibus ramorum, interfolia bre- viora verticillato- fpicati, cernui, plurimi. | - (Spica craffa, pollicaris ufque digitalis. Jiratteae calyci approximatae, bafi attenua- to-fubpetiolatae, dein oblongae, acu- tae, integrae, tenuiffime, incarnatae. Calycis foliola fpathulata, feu bafi atte- nuata apice ovata, concava, margine fcariofa, DERIT corolla mukbdc bre- viora. Corolla clavata, curvata, obtufa, glabra, alba fubpollicaris. ZIntherae ariftatae, inclufae. Stylus purpureus: ftigmate exferto, flavef- cente. 72, E. OCTOPHVLLA. Frutex totus glaber; cau- le cinereo, erecto, pedalis. Rami dichotomi, pauci, fimplices, longi. Folia o&ona, linearia, truncata, integra, elabra, patenti- recurvata, imbricata, difücha , unguicularia. | Petioli pallidi, lineam longi. Flores ramos terminantes, umbellati plu rimi, erecü fpeciofi utut Calycis foliola lanceolata, glabra, adpref- fa, corolla multoties.breviora. . v 59 Corolla cylindrico clavata, glabra, purpu- rea, pollicaris: lacinus erectis. Antherae axiftatae, inclufae. Stylus capillaris ,, purpurafcens , erectus, ftigmate capitato. 23. E. onr1Qua. Caulis filiformis, laxus, brun- neus, fuperne fcaber, totus, glaber, erectus, pedalis. Rami dichotomi, fimplices, cauli fimiles, fub faftigiati. Folia fparfa oblique circum ramos, linea- ria truncata, glabra, attenuata in petio- los, bafi imbricata apice patenti - recur- vata, fubtifticha, femiunguicularia. Flores terminales, umbellati, plurimi, vif- cof1, fuberecti. Pedunculi capillares, purpurei, foliis triplo longiores. - Bratteae tres; folitaria in medio, paulo fu- perius duae oppofitae; minime, patentes. Calycis foliola linearia , obtufa patentia, breviffima. Corolla globofa; ore acumi- mato, contracto; purpurea. ZIntherae cxiftatae , ftylusque inclufus. Folia verfus apices ramorum circum ramos oblique ita fparfa funt, ut minime verti- cillata dici poffint, ceterum valde fimilia folus E. O&ophullae. 74. E. vuLGARIS. Fruticulur totus teres, gla- -. ber, brunneus, flexuofo erectus, pal- maris, pedalis & ultra. 2» 3 , 6o Rami fparfi & verticillat, divaricato - pa« tentes virgati. Ramuli oppofiti, breviffimi, foliis toti te- €i; internodiis breviores, erecto- paten- tes, unguiculares vel ultra. Folia oppofita, feffilia, fagittata, trigona, . oppofita, tenuiffime ciliata, fubtus ful- ' cata, glabra, fuprema villofa quadrifa- riam 1mbricata, lineam dimidiam longa. Flores xacemofi , fubfecundi, cernui. Pedunculi cernui, foliorum longitudine. Calycis foliola ovata, acuta, carinata te- nuiffime ciliata, adpreffa, corolla multo breviora. Corolla campanulata, nitens quafi polita. ZIntherae criftatae, inclufae. Stylus exfertus ,. corolla duplo longior, fügmate capitato. 75. E. GNAPHALODES. Jruficulur totus, glaber, fufco- cinereus, erectus, fpithamaeus. . Rami & Ramuli: dichotomi & trichotomi, filiformes, erecto- DRE dq faftigiati. Folia terna, ovata, integra, glabra , fu- pra plana, Tis convexa fulco longi- - tudinali, adpreffa, longitudine inter no- diorum ramulos quafi articulatos forman- . 8a, lineam dimidiam longa. Flores in- ultimis. ramulis terminales , fub- tern], purpurei ' ipa: I € etna 61 Braflcae calyci approximatae , naviculares, purpureae tenuiffime ciliatae. Calycis foliola navicularia, adpreffa, pur- purea, corollae longitudine. Corolla campanulatg , glabra. ZIntherae ariftatae ftylusque inclufus. »6. E. MUCOsA. Jrutex totus glaber, flexuofo- erectus, tener, pedalis. Rami fubverticillat, filiformes; erecti vir- gati, ramulofi. Folia terna, ovata, obtufa, margine fer- rato - fcabra, fupra plana, fubtus con- vexa fulco longitudinali, glabra , imbri- cata, lineam dimidiam longa. Flores terminales , umbellati, terni vel plu- . res, vifcofi, cernui. Pedunculi. purpurei , breviffimi, bracteis purpureis. Calycis íoliola ovata, concava, apice in- craífato carinata, purpurea, corolla pau- lo breviora. | Corolla globofa, pallide purpurea. Antherae criftatae, flylusque inclufus. 77. E. conmiroriA. | Fruticulus tótus glaber, fuf. 'co-cinereus, flexuofo erectus, palma- - ris ufque pedalis. | Rami & Ramuli verticillati, fubfaftigiati. Foliáterna, lanceolata, fupra plana fubtus convexa fulco longitudinali, ^ margine integra vel ciliata, imbricata internodiis paulo longiora, lineam longa. |... | é3 ri Flores terminales, umbellati plures. Brafleae lanceolatae , albo fufco purpurea: Calycis foliola navicularia; apice compret- fo, fufco; inflata, integra, glabra, pal- lide purpurea, corolla fere longiora. Corolla oblonga , inflata glabra, pallide purpurea: ore contracto, acuto, fufco. Antherae arftatae , ftylusque inclufus. 78. E. caLvctwa. Caulis craffus, teres, nodu- lofus cinereo-fufcus, erectus, pedalis. Rumi trichotomi , cauli fimiles ;* cinereo- tomentofi, erecto- patentes, virgati, ra- mulofi ramis fimilibus. Folia terna, ovata, acuta, integra, gla- bra, fupra concava fnibtüs convexa ful- co longitudinali, imbricata; lineam di- midiam longa. Florer terminales, umbellati, terni, cernui. Pedunculi breviffimi, hirti. Bratieae calyciformes, naviculares, calyci approximatae erecto patentes, glabrae, albae. Calycis foliola lato - ovata, obtufa cum acumine, intus concava, extus carinata, imprimis apice, integra, glabra erecta, corolla duplo breviora. X Corolla campanulata, glabra alba. 4Intherae ariftatae, purpureae, ad. bafin uf- que bifidae, ftylusque inclufus. Germen tomentofum, lobatum. M ——— 63 Valde fimilis E. nigritae xefpectu florum; dif. fert vero fequentibus notis: 1? foliis ovatis imbricatis. 2? calycibus magis obtufis & latis. 2? antheris criftatis. 29. E. TRIFLORA. | Caulir brunneus, inferne gla- ber, fuperne hifpidus, erectus pedalis. Rami dichotomi, inferne brunnei & glabri, fuperne cinereo- hirfuti, erecti, fafüugiati. Ramuli per ramos undique fparfi, filifor- mes, frequentes hirti, virgati. Folia terna, lineari-fubulata, integra, ela- bra, fupra plana, fubtus convexa fulco ééliuiffitio: incurvata, erecto - patentia, fubunguicularia. Flores in ramulis terminales, folitarii, bini vel terni, pedunculati, cernui. Pedunculi cernui, cinereo- tomentofi, bre- viffimi.: Bratfeae calyciformes , lanceolatae , ela- brae, albae. Calycis foliola lato - óvata , acuminata, concava ;, carinata margine membrana- cea, integra, erecto - patentia, glabra, alba ,. corollam. aequantia. Corolla globofo- fübcampanulata, glabra, alba, magnitudine piperis. - aantherae criftatae ftylusque inclufus. $o. E. sCOPARIA. Frutex totus cinereo - tómen- tofus hifpidus, erectus. — Rami fpari , virgati, ramulefi. ... Folid, teína linearia, acuta, integta, jela- bra, fupra plana, fubtus fulcata a mar- ginibus revolutis, patentia, femiungui- | cularia & ultra. | Flores 1n ultimis ramulis terminales, um- bellati, terni. Pedunculi VIX longitudine foliorum. Calycis foliola ovata, acuta, adpreffa, co- rolla duplo breviora. Corolla, campanulata. | ZIniherae criftatae inclufae. Siylur exfertus fügmate capitato. | 81. E. BERGIANA. Caulis erectus, rufefcens, ci- nereo - hirfutus pedalis vel ultra, totus tectus ramis & ramulis virgatis floren- | tibus. [ Folia terna, lanceolata, fcabra, MIS fub. tus fulcata, DL inen longa. | Florer in ultimis ramulis terminales, um- bellati, fubtern, | Calycis foliola ovata, acuminata; ciliata, reflexa, corolla duplo. breviora. fona hirtus brarieig fiikonigbus; al. bis, minutis. E Corolla campanulata, "elabra , purpurea, finu laciniarum: excávato.- 3 JIntherae criftatae, fiylusque inclufus. Pulcherrima; tota tecta floribus fpeciofis. 82. E. ronMOsA. Caulis glaber, erectus, pedalis Rami pauci, filiformes, fpatfi, flexuofi, cinereo - villofi, erecto | patentes, dátigiati Ramuli Mast 65 Ramuli fparfi, capillares, breve$, virgati. Folia terna, ovata, obtufa, glabra, fupra- plana, fubtus convexa, fulco longitudi- nali, patentia, lineam dimidiam longa. Flores. in ramulis terminales ,' umbellati, bini, terni, raro plures cernui. Pedunculus foliis longior, pallidus. Bratfeae ovatze, pallidze, calyciapproximatze. Calycis foliola ovata, acuta, concava, in- tegra patenti- reflexa pallida, corolla tri- plo breviora. Corolla globofa, fulcata, glabra, albida, laciniis reflexis. . Jntherae criftatae purpureae fiylusque in- clufus. $35. E. RUBENS. frutex totus glaber, purpuraf- cens flexuofo erectus, fpithamaeus. Rami & Ramuli trichotomi, filiformes, e- recto - patentes faftigiati. Folia terna, linearia, acuta, integra, fu- pra plana fubtus convexa fulco longitu- dinali adpreffa internodiorum longitudi- nem vix aequantia, lineam longa. Flores terminales, umbellati, purpurei. Pedunculi capillares, laxi purpurei, polli- cares. JBratffeae lineares , rufefcentes , in medio pedunculo fitae. Calycis foliola lanceolata, adpreffa, fupra plana, fubtus convexa fulco longitudina- li, viridi purpurafcentia, breviffima. Tom. 1l. E j 66 Corolla: &lobofa, foi Vei NE . piperis. ZIntherae criftauut ETUR iiits: $4. E. INCARNATA. "Caulis cinereus ; "totus te- (5 nuiffime villofus erectus, pedalis& ultra. Rami & Ramuli trichotomi & verticillati, flexiiofa erecti; Virgáti, sts Folia. terna; ovata; obtufa died ela- bra, fupra concavo -plana, fubtus con- vexa, fulco longitudinali, adpreffa longi- tudine internodiorum , lineam dimidiam longa. TN Flores in gu terminales ,, umbellati, folitarn terni vel plures. ' Pedunculi purpurei, foliis duplo. longiores. Braüieae lanceolatae, concavae, virefcentes. e Calycis foliola lanceolata integra, glabra " adpreffa purpurea , corolla quadruplo ' breviora. Corolla oblonga, campanulata, alba, fe- ^" miunguicularis. hone onis ZIntherae ariftatae,, . inclufae.. E Stylus longitudine corollae , vix exfertus ftüigmate 'obtufo. Differt. ab E. rubente , 1. corolla e zlobiis 2. pedunculis longioribus. mammo/a, cui valde fimiles: 1. antheris criftatis. -2. folus ternis. ^... 85. E. CINEREA. Caulis cinereo - hirfutus , fle- xuofo eredtus , pedalis donde em À—— 67 Rumi: alterni & terni ; longi, divaricato- erecti. 205 «Raimi oppofiti; eredi, internodus bre- viores. Folia terna ,- lanceolata; acuta, fubtus ful- cata, glabra t nre "Mitra longa. .. Flores. jn ramulis terminales, folitarü, bini vel plures , cérnul, violacei. Pedunculi, foliorum Jongitudine , reflexi, violacei. Calycis foliola lanceolata ,;;tenuiffime cilia- t2, glabra, corolla duplo- breviora. iom ovata, glabra, ore contractiore. Antherae criftatae , ftylusque inclufus. 86. E. AUSTRALIS. Caulis cinereus, erectus, ri- ITWIIT - gidus. Folia terna, linearia, obtufa, glabra, mar- eine fcabra, patentia. Flores terminales , bini:vel terni , fubfeffiles. - Calycis foliola rudia,. acuta, carinata, bra- cteis fimilibus ,. joe dors: ; Corolla cylindrica; fubclavata, dbthía, ca- Jyce triplo longior. Antherae criftatae, inclufae. 23 Stylus exfertus ftigmate. capitato. 87. E. RAMENTACEA. Frutex totus glaber, fuf. í I e. cüs; erectus, fpithamaeus. Rami inferne dichotomi; füperne verticil lla. € 27^ d, divaricato- patentes, ramulofi. 4, Folia, quaterna, linearia, acuta, integra, T B2 - glabra fupra sn , fubtus convexa ful. co tenuiflimo, patentia. Flores terminales, umbellati, umbellis cone | fertis. Pedunculi capillares , incraffati, purpurei. Calycis foliola fubulata, glabra, breviffima. Corolla globofa, purpureó : violacea: ore contracto. Antherae criftatae, ftylusque inclufus. $8. E. BACCANS. Frutex totus glaber, erectus, pedalis." | Rami fabverticillati & fparfi, fafügiati, e- recto patentes, ramulofi. Folia quaterna, linearia, obtufiufcula, mar- gine fcabra, fupra plana, fubtus conve» xa fulco longitudinali, imbricata, incur- vata, glabra, lineam longa. Flores terminales, umbellati, mutantes. Pedunculi incarnati, cernui. ; Bra&feae ovato- oblongae, alutae, | conca- Vae, carinatae, incarnatae. Calycis foliola ovata, acuta, carinata, con- cáva, incarnata, corollam fubaequantia. Corolla elobofa, fanguinea, glabra, mag- nitudine pifi. -. "Hntherae criftatae, (xdusqts inclufus. $9. E. PHYsODEs. FYufex totus glaber, erectus, . rigidus, cinereus bipedalis. Rami terni & dichotomi, erecti, virgati, ramulofi. | Folia quaterna, linearia, obtufa, margine Dec 68 fcabrida, glabra, fupra plana, fubtus con- vexa, fulco longitudinali, curvata, imbri- cato - patentia, femiunguicularia. : Flores terminales , umbellati, fübterni, cer- | nui, vifcidi, magnitudine pifi. Calycis foliola ovata, adpreffa, pallida, breviffima. Corolla ovata, cryftallina, alba. 4Hutherae criftatae , ftylusque inclufus. 9o. E. CERNUA. Fruíex totus glaber, brunncus, erectus , pedalis. Rami fparfi & terni, filiformes, flexuofo- erecti ramulofi. *" Folia quaterna , ovata, obtufa, ciliata, fupra plana, fubtus conyexa, fulcata, imbricata.: Flores terminales, capitati, cernui. Dra&iene .calyciformes , ovatae, acutae, ciliatae, concavae, incarnatae. Calycis foliola fimilia bracteis, fed latiora. Corolla ovato-globofa, incarnata, glabra. Intherae criftatae , ftylusque inclufus: «1. E. RETORTA. Frutex totus glaber, fcaber, |. fulcus, erectus, pedalis vel ultra. Rami verticillati, filiformes, flexuofi, ere- &i, fubfafügiati, ramulofi. | Folia quaterna, ovata, acuta, feta termi- nali ariftatà, margine tenuiffime - ferrula- ta, glabra, fubtus convexiüfcula fulco tenui, fquarrofa, lineam longa. ^: Flores terminales, umbellati, plures, erectt. $5 —————— " Calycis foliola lanceolata, áriftata, adpreí- fa, glabra, purpurafcéntia , corolla tri- | plo: breviora. '.. Corolla bafi inflata, apice attenuata, cry- ftallina, alba; glabra vifcofa vunllicaris: lacinjs.oyatis, rellexuss 3 PME Antherae villofo - cryftatae , ^"inclufae mini- mae filamentis longis, albis: infertae. Stylus ftaminibus longior fubexfertus. | g. . v. y». t IS 4f 1,011] TUO. eel DABOECIA. Linn. Spec. Plant. p. 599. NS utbs Daborcia Linn. Syft. ne XIV. p'496.^9 *: Iq BTOP . TENUIFOLIA. Linn. Spec. Finn e ser. Berg. Plant. cápenf.p. £16. ^ . THUNBERGH. IMontin. Aà: novi Uplal Vol. 2. p. 299: 9 fg 2; Linn. d pie Einem. 2p La. Lt .UTETRAGONA;: JL Se !Sübpl 8i e: iud Syft. Veg. XIV... p.379. .'UMBELLATA. Linn. Spec. Plp. ES Sy Veg. XIV. p. 369. . . BRYANTHA.. Banus. Goylis. Sibi 4. ^b. i33 € ET d 3 a L JNBRICATA. Lin, Sp. Ph. p goi jd XIV.:puBÓgacssd ,ckerutp ^ Erica guitquangularis BergüPl: lbi p. 117- lS tm rm - 7I! : MELANTHERA. Linn. Mant. p.232. Syft. Veg. XIV..p. 367. . LEUCANTHERA. Linn. Suppl. Syft. p. 223. . SPUMOSA. Linn. Spec. Plant. p. 508. Syft. Veg. XIV. p: 367. Berg. Plant. Cap. p. 103. . / Erica [cariofa, Berg. Pl. Cap. p. 1e2. . CAPITATA. Linn. Spec. Pl. p. 504. Syft. Veg- XIV. p. 367. Berg. Plant. Cap. p.94. Erica brunioder. Linn. Sp. Plant. p. 504. Syft. Veg. XIV. p. 369. i PASSERINE. IMontin.. Ac. Nov. Upfal. Vol. 2. p. 289. l. 9. fig. 1. Linn. Suppl. Syft. p.221. ;. VIRGATA. Berg, Pl. Cap. p. 97. Erica abfinthoider. Linn. Mant. p. 66. .:&mgamEs. Linn. Spec. Pl. p. 503. Syft. Veg. XIV. p. 368. ."HISPIDA. Erica: bid. EA Suppl Syft. p. 222. . PERTIVERII. Linn; Mant. p. 235. Syft. Veg. XIV. p. 369. - Erica Plukenetii. Berg. Pl. Cap. p. 91. JPLUKENETIL Linn. Sp. Pl. p. 504. Syft. Veg. XIV. p. 369. . COCCINEA. Linn. Sp. Pl. p. 505. Syft. Veg. XIV. p. 368. . GRANDIFLORA. Linn. iA P. 223. Syft. Veg.. XIV. p. 370. . CURVIFLORA. Linn. D Pl JP 505. bos Veg. XIV. p. 368. E- TusIFLORA. Linn. (Spe Pl. p. 555. T Ves. XIV. p. 368. m tum m m tn u xis el momgpm m mag . CERINTHOIDEs. Linn. Sp. Pl. p. 5o5. Syft. Veg. XIV. p. 368. Berg. Pl. Cap. p. 164. . SPARRMANNI. Linn. Act. Holmenf. 1778. p. 24. t. 2. Suppl. p. 219. . . MASSONI. Linn. Suppl. Syft. p. 221. . FASTIGIATA,. Linn. Mant. P- 66. ER Nen XIV. p.368. . COMOSA. Linn. Mant. p. 234. Syft. rs xiv. p. 369. Erica transparens, Berg. Pl. Cap. p. 108. . DENTATA. Erica denticulata. Linn. Mant. p. 229. Syft. Veg. XIV. p. 368. . VISCARIA. Linn. Mant. p. 231. Syft. ke XIV. p. 369. . MEDITERRANEA. Linn. Mant. p. 229. Syft. Veg. XIV. p. 370. . MVLTIFLORA. Linn. Sp. Pl. p. 503. Sy Veg. XIV. p. 370. . HERBACEA. Linn. Sp. Pl. p. 501. Syft. Veg. XIV. p. 370. Erica carnea. Linn. Sp. PL p. 504. Mant, p.373. . . PURPURASCENS. Linn. Sp. Pl. p. 503. D Veg. XIV. p. 370. . VAGANs. Linn. Mant. p. 230. | . CUBiCA. Linn. Mant. p.233. Syft. Veg xiv. p.368. | | k . GLUTINOSA. Berg. PI. as p- 99. - ZIndromenda dro[eroides. Linn. Mant qa 239- Syft. Veg. XIV. p. 406. mmo m me ti E m: meo moo. f . LUTEA. Berg. Pl. Cap. p. 115. Linn. Mant. p- 234- Erica albens.. Linn. Mart. p. 23r. . DEPRESSA. Linn. IMant. p. 230. . HALICACABA. Linn. Sp. Pl. p. 5o7. Syft. Veg. XIV. p. 364. . MONSONIANA. Linn. Suppl. Syft. p. 223. - NIGRITA. Linn. Mant. p. 65. Syft. Veg. XIV. p. 364. Erica laricina. Berg. Pl. Cap. p. 94. . REGERMINANS. Linn. Mant. p.232. Syft. Veg. XIV. p. 364. . URCEOLARIS.. Berg. Pl. Cap. p. 107. Erica penthayphylla. Linn. Sp. Pl. p. 506. . ARTICULARIS. Linn. Mant. p. 65. Syft. Veg. XIV. p. 366. . VIRESCENS. Erica viridi purpurea. Linn. Sp. Pl. p. 5o2. Syft. Veg. XIV. p. 364. . PLANIFOLIA. Linn. Sp. Plant. p. 508. Syft. Veg. XIV. p. 302. Berg. Pl. Cap. p. 1oo. . PUBESCENS. Linn. Sp. Pl. p. 506. Syft. Veg. XIV. p. 365. Berg. Pl. Cap. p. 121. Erica parviflora. Linn. Sp. Pl. p. 506. Mant. p.374. . CAFFRA.. Linn. Sp. Pl; p. 502. x Ves XIV. p. 365. . PERSOLUTA. Linn. |Vlant. p. 230. Erica paniculata. Linn. Sp. Pl. p. $08. Erica: milleflora. Berg. Pl. Cap. p. 96.. . Erica fubdivaricata. Berg. Pl. Cap. p. 114. 74 E.'ARBOREA. Liün: Sp: Pl; p. 503: Syft. Ma XIV. .OCP-365- E. PiLULIFERA. Linn. Sp: PU ys Sy Ves XIV. p. 364r v i5 3 ; Erica mudicaulis. Berg; PL Capa W 1i; E. TETRALIX. Line npe Pl. p. iini Rye Neg XIV. p: 365. . E; AsiETINA. Linn. Sp. Pl. p. 506. yf Veg XIV, p. 365. Erica verticillata. Berg. PI. Clap. p. P E. MmamMOsA. Linn. Mant. p. 234. ;Syft. Veg; XIV. p. 365. E. EMPETRIFOLIA.. Linn. Sp. Pl. p. 507. Syf yVédi XIV. p. 366. Berg. Pl. Cap. p. 120. E. sPICATA. Éricaeffiliflora. Linn. Suppl. p. 222; E. OCTOPHYLLA. Erica fafcicularis Lini. Suppl. "Dg dE «s E. vurcami. Linn. Sp. Pl. p. got. D Veg. XIV. p. 363. E. GNAPHALODES. Linn. Sper: PL- p. ^g Syft. "Weg. XIV. p.366. Berg. Pl. Cap. p.119. É. MUucosA. Linn. Mant. p.232. oe VErica: ferrea. Bere. Pl. Cap. p. 112: E. coniFOLIA. Liun. Sp. Pl. p. 567. "1 Veg. FUXIV: p. 566.:Berg; Pl. Cap. p. 1908. ^; d E. CALYCINA. Linn. FA PI. P. 507. on iaa XIV..p. 466. 4:3 Erica vifjiertinà. TN "Süppl. p.221. E. TRÍFLORA. jsp Now P. P ki es "XIV. ^p 366:.. u a : AX m m.m 5 T3 —d. T P eN 75 -BERGIANA; Linn. |Vlant. p. 235.^ - SCOPARIA. Linn. Spec. PI p- 5e2. sja- Ve XIV. p: 364. * -,CINEREa. Linn. Sp. Pl. p. 5ó1. Syft. Veg. XIV. p. 366. . AUSTRALIS. . Linn. iVlant. p. 231. Syft. Veg. XIV. p. 366. SREMENTACEA. Lian. Mant. p; 65. Syf P | Esa CAESA V A Berg. Pl. Cap. phis Erica pillulifera. Ybid. p. 111. Erica granulata. Linn. Mant. p. 234. Ejusd. - Syfiem. Veg. XIV. p. 369.^ »'BÁCCANS. Linn. IMant. 233. Syft. — XIV. dire End Linn. Sp. Pl. p. 506. Syft. Veg. XIV. p. 366. Berg. Plant. Gap: p. dor: .'CERNUa. Montin. Act. Nov: Upfal. Vol. 2: P. 292. t. 9: f. 3. Linn. Suppl. p. 2227 .'RETORTA. Montin. Ad. Stokholm." 374. p. e 297. tab. 7. Linn. Suppl. Syft. p.229. $. VI. drew) Europea. 1237 Vulgaris crefcit in Europae campis Reriibu in n fjlvis in Suecia frequens. ' Tetralix in Europae bores & Sueciae im- utsbuiiukdlpé cefpitofis; ^. n iod Umbellata ,« virefcens , ciliaris;: aifitili in Luftania. . edges 5 76 Mediterranea 3a Auftriae, alpibus; daboécia in Hibernia; cinerea in Europa media & Oriente; fcoparia in Barbaria, Hifpania, Monfpelii; zul- &flora 1n Anglia, Narbonenfi Gallia, Oriente ; herbacea in PAdnohiác: Helvetiae, Bi Tri- dentini arenofis; bryantha in Sibiria; arboréa i in Europa igediage & Africa; Urgans "'olofae & in Africa. Fucata in hortis europaeis cum aliis colitur. Capenfer. | Vel campos amant, velloca alta montofa, non vero unquam fylvas. Imbricata, baccams, gnaphalodes, Plibenet crefcuntinfra montesin collibus prope urbem Cap. AMelanthera in campis fabulofis extra urbem.* Petiolata, lutea, calycina, in fummitate, IMon- tis tabülaris; /pumo/a, hifpida, phyfoder , gluti- no/a in planitie montis "Tabularis; JPetiverii ,' pla- nifolia n. collibus montium & in fummitate mon- tis tabularis. i Cerinthoides: in collibus: infra Taffelberg & Stenberg , vulgaris b. in montibus. Lange Kloof; vifcaria in. collibus infra "Taffelberg latere orien- tali; depref/a in lateribus rupium. pone planitiem in fummitate montis tabularis; falicacaba in ru- pibus praeruptis verfus fummitatem montis tabu- laris latere occidentali ; pube[zens i in collibus infra Jaffelberg in cam ps arenofis extra: es & alibi vulgaris. roriyt mg ZIrborea in Étigite b. bonae fpei ;& Europa Au- ftrali; eiliarit in Capite bonae fpei & Lufitanzaz Corifolia in:campo fabulofo infra: poe: & Stenberg. i2lud gmu—— 2? Nigrita , triflora 1n fummitate montis Diaboli, l/'irsata in monte tabulari, & in dumis inter Cap. atque P falfo; & in Capite bonae fpei & Anfula. Mauritii. Coccinea inter Cap & Bay falfo, inque collibus infra "Taffelberg latere orientali; gilulifera, empetrifolia in montibus inter Cap & Bay falfo. Mucofa inter Cap & Bay falfo; /picata in mon- tibus inter Nordhoek & Bay falfo. - Como/a in fummitate montis "Tabularis &i in Plate Kloof. "Bergiana in Roode Sands Kloof. Curviflora, tubiflora ad latera xivorum prope Drackenítein Roode Sand & alibi. Urceolaris 1n. montibus Roode Sand prope rivos infra Winterhock & prope Pufpas Rivier. JBicolor in montibus Franfche Hoek. Fafligiata in Platte Kloof, Franfche Hoek & montibus Hottentots, Holland; bracteatai in mon- tibiis Platte Kloof. y JMaffoni, JMlon[oniama , obliqua , o&ophylla, retoría 1n montibus Hottentots Holland; Airía in Paardeberg ; Syarrmanni in montibus Lange oh | Thunbergii , cernua in Konde Bockeveld, $ VIL Florendi Tempus. .JMajo ,. unio , gio florent : melanthera, coccinea vifcaria, pilulifera, nigrita, perfoluta. ajulio, Augufto, Sc Septem ; imbricata , vir. gatà, hifpida ;"pubefcens, baccans; criflora, .Ca- lycina, hirta, perfoluta. P NAA Q&bobri , D MOPENTIM Thunbergii tetragona , leucanthera, curviflora , Mire eas urceolaris, gnaphalodes,. cernua. Novembri , Decembri , LP anindiriae Bcortediisz Le riatHoidesi be: Sparrmanni;: faftigiata, amalás Monfoniana, retorta, Bergiana. a cc ganuario, Februario ; Martio : oeil fpu- mobi Plukeneti; ;pülchiélla, IVlaffoni, halicacabà;: bicolor pubefcens villofa, . odtophylla, obliqua. JVartio, Aprili, Majo: Petiverii,.cerinthois des a. elutinofa, lutea, depreffz, .perfoluta;;em- petrifolia,. dpa phyfodes, carifolia. $ Vit. 0/5 ntinsung EI Jf i. PON fuu IíUdi mw Ericae in genere floribiis fuis pulcherrimis, & omnium coópiofiffimis oculos: fpectatorum jucun- diffimo modo-delectant ka, ut, licet difficillime transplantari fe finant, variae tamen in. ;-Hortos Botanophylorum, fummo: :cum ftudio , gura & fumtibus; ifiroduetae fint. WP : & ade Ju lae, ad sees alendum , "adhibentur cui etiam ufai in Bahufia Sueciae. Erica vulgaris infervit. E floribus Ericarum mellifluis Apes magnam mellis copiam ubique colligunt. Efcam quoque Ericeta, imprimis Europaea variis animalibus porriguht,,. ut Ovibus;. Lepo: ribus, M i ges & deris scu $ed I. àv uM Toyteremn s A1 DISPUTATIO PHYSICA OBSERVATIONUM BOTANICARUM SPECIMEN CONTINENS. PRO ) OBTINENDIS DOCENDI IURIBUS p. Xv. MAH Clo lIoccrxxxiv. DEFENDIT IOANNES RRIDER. ESCHENBACH AA. M. MEDICINE BACCALAUREUS. CUM IOANNE GUILIELMO LINCKIO LIPS. MED. BACC. LiPsrzm, bEbEX OFFICINA KLAUBARTH IA. M eft atque eximia corporum naturalium varietas per terrarum orbem difperfa , qua non folum 11 fummopere delectantur, qui fugitivo oculo confiderare folent laete viridefcen- tes arborum frondes, variegata pratorum tegmina & quae ejus generis fimilia funt venuftatis natu- ralis teftimonia, fed 11 potiffimum , qui naturae myfteria fcrutantes, corpora naturalia ipfa com- templari, atque dignoícere didicerunt. Cujus quidem afferti veritatem nemo negabit, qui pue- ros, avide Levcoja, Primulas vel Salicum floren- tes ramos, veris prima indicia, carpentes, un- quam vidit, vel qui difcolorem hortorum fuper- ficiem a florum verficolore habitu profectam eft miratus. Quodfi enim hae, cuilibet homint obuiae, naturalium corporum pulchritudines ani- mum excitant atque reficiunt, nonne fequitur, eas, quae accuratiori fcrutinio in iisdem detegun- tur, proprietates, laborem quo eaedem invefti- gantur, fideliffime remuneraturas effe ? Et quis quaefo, nifi haec fic fe haberent, hiftoriae natu- ralis ftudio, arduo atque difficili; vel tantillum incumberet? 'T'ot enim in eodem addifcendo oc- currunt obfcuritates, tot haefitandi occafiones ut mirum- hon foret, fi hiftoriae naturalis dediti, difficultatibus iisdem perterriti, fe ab eo colendo fenfim retraherent. Cogitetis quaefo opum na- turae abundantiam, quam animo comprehendere Tom. If. $2 EE m nemo commode poteít, nimis arctam porro ea- rundem affinitatem, verbis haud raro idoneis non defcribendam , maxime abfcondita atque minuta quibus difcerni adhuc poffunt figna, & ab hifto- riae naturalis cultoribus ipfis commiffos omni aevo errores atque confufiones, & perpendatis eas ipfas ob caufas neminem rum fumma animi intentione oculorumve acie ad naturalia difqui- renda accedere poffe. Quae fi cogitaveritis , fa- cile invenietis, nullam harum difficultatum, evi- tari commode poffe ab eo, quem hiftoriae natu- ralis fcrutinia arrident. Is enim naturae invefti- gatoribus annumerari profecto non meretur , qui quorundam modo naturalium, quae vel ob exte- riorem corporis fui nitidam formam, vel ob infi- tam virium potentiam eidem placuerunt, mancam atque fuperticialem modo notitiam fibi compa- randam, & vilia vel inertia corpora negligenda effe flatuit , vel qui nominis, exterioris habitus viriumve rationem unice Bo , & notas, qui- bus a confinibus diftingui poffunt contemfit at- que neglexit. Neutrum enim a naturae fcrutatore negligi omnino poteft, cum fine hoc utroque manca atque incerta naturalium cognitio femper maneat. Quo difficilius vero cognitio haec ac- quiritur, eo majores gratias iis perfoluendas effe arbitramur, qui viam nobis monftrarunt, qua in hac arte incedendum fit, & qui naturalium partes non folum nos docuerunt, fed eadem ipfa quoque ordine digerere ftuduerunt. Plurimum in. hac re praefütit. obfervatorum noftri aeui dilgentia, multo minus tamen nifi egregie fallimur effeciffet, nifi phyfici jam antiquiffimis temporibus de de- Ícribendis ac ordinandis corporibus naturalibus folliciti fuiffent, & nobis mancas quidem ac in- on 83 concinnas, neutiquam vero jejunas ac fteriles na: turalium defcriptiones reliquiffent, quae a noftris cum natura collatae, vel corroborabantur atque firmabantur, vel e contra emendabantur ac rcji- ciebantur. Qui enim enumeratas hiftoriae natu- ralis difficultates perpendit, facile percipiet, quam arduum atque difficile opus 1s fufcipiat, qui pri- ma corporum naturalium defcribendorum ac or- dinandorum pericula facit, adeoque nec ordinem nec figna quibus hiftoriae naturalis patres ejusque commentatores ufi funt acriori cenfura caftigabit. Ne vero quis ex iis, quae modo diximus, colli- gat, nos antiquorum amore captos , phyficorum noftri aevi opera contemnere, noftram ea de re proferre liceat fententiam. — Exiftimamus nempe libros quos veteres de hiftoria naturali confece- runt diligentiffime quidem legendos effe, ut ratio, qua ftudium hoc antiquiffimis temporibus fit tra&atum innotefcat, neutiquam vero defcriptio- nibus atque affertis eorundem femper atque ubi- quem fidem habendam effe. Recentiores enim dum antecefforum fuorum fcripta luftrabant, non folum naturalium partes atque vires accuratius cognoverunt, fed eadem ipfa quoque magis con- fentaneo ordine digerere ftuduerunt. Nimis vero ampla noftra foret difputatio, fi de omnibus natu- ralis hiftoriae regnis, & de inventis atque ordini- bus quibus fua protulerunt noftrates differere vel- lemus, fufficiat ergo quaedam de vegetabilium cenfu, animali ac minerali regno neglectis , & de mutationibus noftro tempore in eodem factis referre. Cum nimirum hoc atque praeterito fe- culo intelligerent botanici , amplas vagasque illas veterum defcriptiones fuperflua plura continere, breviores atque concifiores fuas. reddere ftudue- F2 84 runt. Efficere vero hoc non potuiffent, nifi affines plantas conjunxiffent, & de fyftematica vegeta- bilium difpofitione cogitare. coepiffent. Diftri- buerunt ea propter omnes, quae ipfis i innotuerant, plantas, in certos quosdam ac definitos ordines, quos, claffes dictos, a floris partibus | utpluri- mum defumferunt, & cum plures, eiusdem claf- fis plantas, refpectu aliarum partium fimiles in- venerant, de generibus plantarum ftabiliendis folliciti fuerunt. Nimia vero vegetabilium copia, quorum non exigua pars latere adhuc videtur, ipfaque quam in eorundem partibus obferyamus varietas efficit, ut perfectam & omnibus numeris abfolutam vegetabilium difpofitionem adhuc ha- beamus nullam.. Éminet tamen inter reliquas omnes. Linneana methodus a generationis parti- bus earumque numero ac fitu defumta, quoniam hae ipfae partes rarius a definito fuo habitu re- cedunt. Conftüituimus itaque paucis eandem hac Ícribendi opportunitate oblata, illuftrare , qua quidem in re JACQUINI, MEDICI, RETZII alio- rumque clariíffimorum virorum veftigia fecuti, allaborabimus, ut noftri labores judicum noftro- rum plaufu non porfus indigna videantur. 3; L MONANDRIA. Y Bo: fcandens. caule erecto , | floribus diandris, folus cordatis acutis. Linn. Syft, Nat. XIII. p. 5o. Obfervatio. 'Yanta reperitur in plantarum huic generi fubordinatarum exteriori figura di- verfitas, ut genericas notas certas, atque conftan- tes , ftabiliri poffe vix putaverimus. — Ut enim nihil de magnitudine diverfa, diverfoque crefcen- di modo dicamus, quem a LINNEO, fexus par- tes obfervante , prorfus neglectum effe, omnes norunt: ipfa certe floris partiumque eandem con- ftituentium ftructura, tantam & in numero & im figura nobis offert difcrepantiam , ut genericus character, vel nimis amplus, vel mancus ac im- perfectus exiftere debeat. Silentio praeterimus, quae de differente ftaminum numero in diyeríis Boerhaviae fpeciebus L1INNEUS cjusque com- mendatores paffim monuerunt, & his ipfis modó quaedam, quae in JB. fcandente faepius obfervan- di occafio nobis fuit, fupplementi inftar: adjicia- mus. "lernarium nimirum. ftaminum numerum femper deteximus, quem in omnibus Botanico- rum operibus binarium modo notari meminimus. Erant praeterea filamenta eorum, magnitudine aequalia ,, neque ,: qualia LINNEUS exhibuit , brevia , fed corolla paulo longiora & inflexa ; ftylus ftaminibus longior, in gyros contortus. Perianthium plantae huic concedi utique poffet, fiquidem denticuli quinque minimi margini femi- nis impofiti, hoc nomine infignirentur. Notavit eosdem jan. WERNISCHEKIUS, Gener. Plant, , 86 1.145. pag. 69. cum dicit Perianth. margo fupe- fuf; adeoque miramur, eundem in fyflematica generum clajfis tertiae difpofi tione pag. 55. calycem generi huc denegaffe. Caulis quamquam femper fuit erectus , ferius | fuffruticofus , tàmén credi- derimus , LINNEUM immerito enndéms quem in Speciebus Plantar. pag. 4. Ícandentem defcri- pferat, -in recentioribus fcriptis, 1n erectum trans- mutaffe. | Nifi enim; nos omnia fallunt , firmitas caulium ,.. quae apud. nos femper atque ubique obfervatur , a fola. climatis atque culturae di- verfitate | proficifcitur.... Botanici enim. omnes , quibus in loco natali plantam defcribendi. occa- fio fuit, unanimi confenfu , in. palos ac frutices Ícandere ,, ut cum sLO ANEO Cat. Plant. ;ja- müic. p. 91. loquamur, afferuerunt. Ipfe G QU A- vus. in forti Mon[pelienfis P. I. $candentem de- Ícripfit. -Semina ab eodem non male nliformig, neutiquam filif£ormia dicuntur. 2. Hippuris vulgaris foliis octonis fubulatis. Linn. Supl. Plant. Brunfv. 1781. p. 81. Obf. In hujus plantae. difquifitione varia no- tavimus; quae ulteriore examine nobis videban- tur digna. Praecipuum eorum eft filamentorum fitus... Haec enim ad mentem LINNEI recepta- culo floris inident, quae tamen, uti quilibet, qui naturam: infpicere non: neglexit ,. facile reperiet, apici germinis ipfius funt. accreta. | Pauciffimae funt. plantàrum familiae ,.in quibus hanc partium . fruc&tificationis cohaefionem obfervatores monue- runt, & unius modo exempli per omnem gynan- driam. claífem , Xylopiae- nimirum, à LIN NEO mentio eft facia... Dvariam. enim. & Jvonyrmum nefcio, quà caufa commotus; in quibus eandem S 72 ( M 87 partium fabricam atque cohaefionem reperimus, ad alias Claífes retulit. Inconftantiae hujus, cu- jus faepius fe reum fecit LINN EUS, jam Cl. M E- DIiCus in obferv. botan. Zn. 1782. colle&arum Fafc. II. pag. 149. meminit. Digeffit Vir Cla- riffimus, quae fuper hac re dici poterant , ita ut crambem bis coctam Lectoribus Noftris oblaturi fimus, fi in hac re exponenda uberiores effe ve- limus. Liceat nobis ea propter pauciffimis modo & Cl. MEDICI fententiam repetere, & quatenus eidem fubfcribi poffe exiftimemus, fubjungere. Quofi nimirum eae modo plantarum familiae ; quarum filamenta vel ftylo vel pedunculo fructus (quae e Cl. «ED1c Oo ftabilita notio, parum a re- ceptaculi fructus vel receptaculi elongati Linnea- ni fenfu diverfa nobis videtur) adfident, ad gy- nandriae tribum referri merentur, omnes profe- &o plantae, in quibus germini, (vel ftigmatibus uti in Zfriflolochiir), adhaerent ftamina, aliis claf- fibus adfcribendae forent. Favet huic ipfi opi- nioni Vir Celeberrimus contendens, filamenta ex receptaculo procul dubio orta , lateri. germinis effe accreta, €9 in apice germinis ab eodem demum | [e- cedere adeoque non tam ad gynandriam , quam ad aliam claffium diffinium pertinere. Nifi aliquantulum. ferius opinio háec nobis innotuiffet, opera omni ac diligentia fabricam. germinis difquifituri era- mus , & noftris qualibuscunque obfervationibus fententiam hanc vel magis firmare ac corro- borare, vel illuftrarefaltem & explicare ftuduera-- mus. Levitatis forfan vitium quis objicere nobis poffet, a quo tamen nos liberos prorfus cenfe-. mus; fatius enim duximus, exteriorem figuram: partium notare, fi vel maxime interior earundeni- fabrica nondum prorfus nobis innotuiffet , quo: alios in anatomicis obfervationibus riobis.verfa- tiores, ad eandem rem redderemus attentos, quam fingularia omni filentio praeterire. Ut. ve- ro ad id, unde digreffi fumus, redeamus, affir- mare non dubitamus , omnes plantas , quae in ftrudura fua vel cum. Zippuride vel cum /fri- flolochia conveniant, ad gynandriam neceffario pertinere, in qua quidem claffe effentiale in cor- cretione ftaminum cum piftllo pofitum eft, fine refpectu partium ,. quae inter fe cohaerent. — Calycem denegavit LIN NEUS genen huic, (poífet: tanien. forfan margo elevatus , membrà- naceus , Germen cingens, pro eodem haberi,) neque Germen fuperum eidem adfcribere dubita- uit. Adfidet, ut hoc unicum adhuc addamus, Anthera ab exteriori germinis latere, inter ftlylum & foli alam... Anthera ipfa magna eft, ovata, femibifida, faepius perfiftens; germen oblongum, ftylus unicus longiffimus filiformis, ftügma acu- tum. Folia lineari - lanceolata , apice candida, numero perquam variant... Varietatem /piralem , €ujJss; MURRAYUs Prodr. f'irptum | Goetting. f. 49. meminit, fruftra diu multumque quaefi- vimus. Habitat apud nos Species ipfa probe fa- linas Dürrenberg in locis paludofis. IL DIANDRIA. 3. ANyünthir atque. J'armini Species , floris figura fibi proximae , certis fejungi fignis vix ac' ne vix quidem poffe, plures afferuerunt. Affir- marunt enim notas diftindionis primarias, quae utrumque genus intercedunt, & a numero laci- miarum , in quas calyx atque corolla diffecantur, deducuntur, nimium variare, adeoque generica- rum notarum nomen non mereri... Verum qui- $9 dem omnino eft, Ny&anthem, (cujus tamen unicam modo fpeciem , Sambac dictam, difqyirere mihi flores fepties, ep imo decies divifos, faepius nobis obtuliffe; & J'arminum grandiflorum, (quod vero de reliqui asmini fpeciebus non dictum efto,) fex, &, quod tamen rariffime evenit , fe- ptem corollae , laciniis. fuperbiiffe. Obfervavit idem Cl. wED1cOs l. c. Fafc. IV. p. 594. qui eam ipfam ob caufam utriusque generis conjun- €&ionem optat. Si vero, hac de re animi fen- tentiam proferre licet, profitemur nos utrumque genus conjungere vix aufos effe, cum, nifi flo- ri, reliquarum certe partium figura perquam differat. Cum enim INyGanthi , quantum ex de- fcriptorum operibus vidimus, folia fimplicia con- flanter competant, ;fasminis vero compofita vel certe pinnata, putaverimus , non. fine omnis ha- bitus exterioris neglectu ,, utrumque genus invi- cem combinari poffe. Neque, íi dicendum, quod res eft, laciniarum floris numerus tantae fubjectus effe videtur variationi, quanta paffim ftatuitur.| O&onarium quidem 1n JVyantáe non definierimus, fed multifidum eundem dixerimus, eJasmino vero quinarium neutiquam denegaveri- mus. garinum grandiflorum enim, in. quo nu- merum quinarium unice exceffum vidimus , ad infringendam auctoritatem. characteris, Jasmin effentialis, parum valere nobis videtur , cum il- lud ipfum humo pinguiore nutritum, non in la- ciniis calycis atque corollae folum , fed in ipfo - quoque partium generationi infervientium nume- ro, facillime variet. Neque omnes unius ejus- demque fruticis flores unquam multifidos reperi- mus, fed unum alterumve modo, hinc inde dif- perfum,. | Quodfi vero Botanici , quibus in loco oe — natali plures Ny&anthis , five jjarmini fpecies disquirere datum eft, hancce inconitantiam ob- fervarent, unioni certe nos non opponeremus, cum reliquae, aLINNEO ftabilita, diftinctionis notae, utrique generi communes fint. Ny&an- this filamenta receptaculo inferta effe in Gener. Plant. no. 16. affirmatur , eadem vero tubo co- rollae adnafci, partim nosmet ipfi vidimus, par- tim a LINNEO Zort. Uy/al. p. 4. notatum elfe reperimus. 4. Phillyrea media folis ovato lanceolatis fubintegerrimis. L.S. N. XIIL. p. 54. Obf. Plantam hanc ex diandria claffe, ad - dioeciam transferre non. dubitamus, cum per plures annos, non modo femina fertilia & pifülla vera fruftra quaefiverimus , verum quoque rudi- menta piftillorum modo, baccasque omnino nul- las detegerimus. — Vidimus quidem in fundo ca- lycis corpufculum quoddam globofum craffius- fculum , quod pro imperfecto germine babere . non dubitavimus, illud vero ftylo prorfus carens, neque cum Linneana Piftilli defcriptione conve- nit, neque ufui, cui a natura deftinata funt piftil- la, fatisfacere ullo. modo poteft. Stamina duo cum deferiptione , quam vulgo dare folent, con- veniunt, antherae , quas gerunt- maximae funt, atque didymae. Dubii quidem aliquamdiu fui- mus, utrum ob faepius obfervatam floris ftru-- Curam, quam modo tradidimus , arbor haec, ad dioicas jure numerari queat, femper enim ar- bitrati fumus , arbores in. vafis fictilibus cultas, neque fufficiente neque idonea fuccorum copia nutritas, quarumque radices carceribus inclufae, neque expandi ex naturae legibus, neque inta-. 9I &tae ac inconcuffae, uti fub dio crefcentes arbo- rum radices, fenfim fenfimque auger poflint, (quotannis enim, terra in quam plantatae erant fierilefcente , ex habitaculis fuis vi educuntur & magna radicum copia cultro privantur) monftro- las evadere facillime poffe. Neque ob hanc ipfam haefitationem nimium vituperandi nobis videmur ,..cum non modo tenera atque macra arborum in vafis cultarum flatura, verum ipfa quoque florum , rarius in iisdem confpiciendo- rum, praefentia , defectum nutrientium particu- larum, ejusdemque noxam in fanitatem vegeta- bilium prodant. | Excitati tamen celeberrimorum virorum exemplis, qui dioicae claffis terminos familiis ex omnibus tribubus arceffitis quotidie fere augent, nos quoque tandem hanc floris fa- bricam naturae, non nutritionis deficientis opus effe credidimus. Quod modo de arboribus, in vafis cultis, monuimus, non fine omni vein militudinis fpecie, & in eas. transferri poffe vide- tur plantas , quae ex diffitis regionibus arceffitae noftri quidem aéris temperiem ferunt, neque ta- men omnem coeli. viciffitudinem aequali vigore fufünent. | Hortandi eapropter nobis videntur obfervatores, ut omnia prius experiantur, quam exoticam arboris fpeciem hucusque pro herma- phrodita habitam , dicliugis adfocient. Neque eam. ób. caufam a " quibusdam ftabilitae regulae, quaea pollinis abfentia, partium fructificationis magnitudine , & nuclei foecundi in fructu defe-. cu petuntur, ob rationes adductas omni dubita- tione. majores nobis videntur. — | Corollam fhillyreae: infundibuliformem tubo vix ullo , tri- buit LINNEUS &omnis affeclarum cohors; nos vero cum GLE DITSCHIO, Syfl. Plant. no. 625. 92 smm——s p. 152. eandem potius rotatam dixerimus. Quo- modo fiat, ut femel recepti errores, a pluribus, graviffimis. faepius viris, ftrenue defendantur, determinare nos non audemus, 5. Circaea alpina caule proftrato, racemo. uni- co, foliis cordatis L. S. N. XIIL p. 55. Obf. Cum planta C. lutetianae quam maxime affinis fit, operae pretium nos facturos effe exi- iümavimus, íi paulo accuratiorem ejusdem de- fcripuonem , quam in Sylva Dubenenfi, ubi eandem vivam, cum SEGNIZIO, itinerum no- firorum botanicorum focio cariffimo, diffecandi occafio fuit, obfervatiunculis hifce adderemus. Omnis nimium inter utramque plantam differen- tia, in totius habitus magnitudine atque in folio- rum ipforum & figura & fuperficie difcrepante polita. effe, videtur. ^ Caulis proftratus enim, quem LINNEUS atque MURRYUS /. c. eidem tribuunt, competere ipfi vix. videtur. | Reperi- mus enim eundem femper erectum, exceptis in- ferioribus ejus articulis, qui oblique directi, cau - lis affurgentis ideam quodammodo excitabant: Potiori itaque jure eundem in Sy. Pl. Ed. 1H. Flor. Suec. alisque in locis adfcendentem defcri- pferat LINNEUS. Neque racemo unico a /ute- tiana dignofci poteft: utramque enim fpeciem & fimplici & compofito racemo faepius vidimus. Folia vero , de magnitudine enim difcrepante y non opus eft, ut quicquam moneamus , in .no- fira cordata fant, Íplendentia, & petiolis: longif- fimis infident, easque notas in omnibus fpecimi- nibus a nobis vifis, conftantes reperimus atque perpetuas. Radix ejusdem repens craffa elt, Íquamofa, & fi profundius in terra latuerit , ex ! 93 apice fua tenuem fibrofam tamen propaginem protrudit. Ex infimis caulium geniculis ftolones reptantes profert. Keperimus "eandem in locis umbrofis humidis, fteriliffimis, | $i enim a filici- bus recefferimus, pauciffimisque caricum cefpiti- bus, aliam in ejusdem vicinia reperire plantam non potuimus. Mira certe eft regionis varietas, quam in planta hujus loco natali obfervamus, in montofis vero obvenire dicitur a LINNEO, VOLCKAMMERO Zlor. Norimb. p. 111. & a RUPPIO Flor. jen. p. 44. eandem 1n altiffimis "I huringiae montibus crefcere affirmatur. 6. l/eronicae pedunculis unifloris, quae apud LINNEUM a numero XXVI. ad XXXIV. pertin- gunt exteriori quidem facie facillime diftinguun- tur, & aegrius tamen ex botanicorum definitioni- bus a fe invicem dignofcuntur. Hujus difficulta- tis caufam inquirentes, intelliximus, defcriptores, cum brevitati in exponendis fignis nimium ftude- rent, obífcuriores factos efle, quia characteres, quibus in definitionibus fuis ufi funt, paucis ex- primi luculenter fatis non poterant. Quinque ha- rum plantarum Species, nimirum 7er. agreflis, arvenfis , hederaefolia, triphyllos atque verna, apud nos paffim fine omni cultura crefcunt & una ea-- rum 7. peregrina in. academiae noftrae horto co- litur. Defumfit LINNEUS fpecificas notas, a folio- rum figura, eorumque refpectu pedunculi magni- tudine, easdem tamen & ambiguas effe, & variare, varii jam intellixiffe videntur, inter quos Cl. co- VANUS pertinet , foliorum calycinorum formam refpiciens. Neque tamen hanc ipfam notam Lin- neanis characteribus conftantiorem reperimus , adeoque, omnibus undiquaque rite penfitatis, a capfularum feminalium figura repetere fumus co- nati. Cujus jam BARKHAVSENIUS Fafcicul. Plant; Lipp. p. 9. in defcriptione 7er. agreflis & arvenfis memunit. A) Peronica agreffir folis cordatis, incifis, pe- dunculo brevioribus. L. S. N. XIII p. 57. Obf. Eti quidem non negaverimus, chara- &erem a pedunculo petitum non omni funda- mento carere, tamen quilibet facile reperiet, | partis hujus magnitudinem , pro diuerfa aetate, plurimum 'variare. Qui enim junior brevis erat, ita fenfim longitudine fua augetur, ut folii magnitudinem multum fuperet, quod a- Cl. iacouiNOo Enum. Stiry. lind. p. 4. jam notatum invenimus. Si itaque LINNEUS dixif- fet, pedunculo fru&lifero brevioribus, fatis certam notam affumturus erat. COVANUS, qui in folio- lis calycinis ovatis fubaequalibus diftin&ionis notam quaerendam effe arbitrabatur, quae qui- dem //. agreflem a I. arvenfi fatis fuperque fejungunt, non obfervaffe videtur, illam a 7; hederaefolia , cui reliquo. habitu fimillima eft, hoc figno non fatis difcerni. Putaverimus ita- que eam a congeneribus plantis omnibus opti- me dignofci poffe , fi definitio ejusdem fpeci- fica tà concipiatur. p ler. caulibus diffufis, foliis cordato ovatis, incifo, crenatis, elabris , capfulis feminalibus, ovatis, emarginatis, a duobus lateribus paulu- . jum compreffis, declinatis, villofis, pedunculo fructifero foliis longiore, foliolis calycis fubae- . qualibus ovatis obtufiufculis glabris. Coni B. Veronica hederaefolia, floribus folitariis , folus pamm 95 cordatis planis quinquelobis. L. S. N. XIII p. 53. Obf. Neque haec LINNEI definitio diftincta fatis & accurata effe videtur, cum loborum in foliis numerus, certis aicadiv fundamentis, quem fequenti defcriptione complectabimur. ler. caulibus procumbentibus, foliis cor- datis hirtis, inferioribus oppofitis trilobis, fu- perioribus alternis quinquelobis , fummis trilo- bis rurfus, capfulis feminalibus ovato trigonis, obtu(is glabris recurvis, pedunculo fructifero folus longiore, foliolis calycinis cordatis acu- tis margine ciliatis. C. eronica arvenfis foribus folitaris, foliis cor- datis incifis pedunculo longioribus L. S. N. XIII. p. 57. Obf. Haec a congeneribus omni habitu adeo differt, ut etiamfi diftinctionis notas capfula ejusdem offerret nullas, facile tamen dignofce- retur. Ipfa enim erecta eft, pilofa, & tam par- vum atque fugacem florem offert , qualis alia ejusdem generis Species nulla. Charateres ci- dem effentiales haec fere funt. ler. caulibus rectis, foliis hirtis, inferiori- bus oppofitis petiolatis ovatis ferratis, florali- bus alternis feffilibus oblongis integerrimis , capfulis cordatis compreffis margine. pilofis , foliolis calycinis lanceolatis inaequalibus, infe- rioribus majoribus. Pedunculi ejusdem adeo breves funt, ut flores paffim a BAVHINO, SAV- VAGESIO aliisque pro feffilibus habiti fint. Quo ie LINN. in Flor. Suec. II. p. 7. affirmet, hanc V. Chamaedrio fimilem effe , vix percipimus. 96 Gase spe D. Feronica triphyllos: Boribus folitariis, foliis digitato partitis , pedunculis calyce longio- ribus, L. S. N. XIIL p.58. Obf. Neque in hac Specie accurate fatis fo- liorum in variis caulium locis diverforum figu- ram expreffit. Defcribenda enim ita fere fuiffet. ler. caule ere&o, foliis digitato partitis vil- lofis, inferioribus oppofitis incifis, mediis quin- quepartitis, fummis tripartitis , pedunculo bre- vioribus , capfulis feminalibus ovatis, ancipiti compreffi s emarginatis, linea a ftylo perfiftente directa divifis. Folia radicalia faepius integerrima vidimus. E. Peromica verna floribus folitariis, folus digi. tato- partitis, pedunculiscalyce brevioribus. L. S. N. XIIL p. 58. Obf. V'eronicae triphillae imillima s dif- fert ab eadem primo intuitu ftatura tenuiore, floribus minoribus pallidioribus; neque 1d. mi- rum , cum folum fteriliffimum amet. Forfan in terram pingulorem plantata vegetior evade- ret, Reliquis er. Speciebus ferius florere inci- pit; hoc tempore e femine vix egreffa. Defcrip- tio noftra haec eft: | l/er. caule erecto brevi, foliis ovatis infe- rioribus oppofitis digitato- partitis , fuperiori- bus alternis integerrimis, pedunculo fructifero longioribus, capfulis feminalibus compreffis. F. Veronica peregrina foribus folitarus feffilibus, foliis lanceolato - linearibus glabris obtufis inte- / eerrimis: caule erecto. L. S. N. XIII. p. 58. Obf. Hujus definitionem nos fic exhibere- xnus : Ver. 97 ler. caule erecto. palmari inferius ramofo, folus inferioribus oppofitis, fuperioribus alter- nis, omnibus lanceolato linearibus glabris obtu- fis integerrimis fefflibus, pedunculis breuiffi- mis, capfulis feminalibus glabris medio ventri- cofis, foliolis calycinis ovato linearibus aequa- libus. Corolla minima alba. III. TRIANDRIA. 7. Crocus fativus var. f. vernus fpatha uni- valvi radicali, corolla tubo longiffimo, foliis la- tioribus margine patulo L. S. N. XIII. p. 75. Obf. Spatha radicalis dici omnino nequit; cum non ex bulbo ipfo, uti fquamae folia. am- bientes, exoriatur, fed ex. fupremo Ícapi angu- lofi, nudi fub terra latitantis apice , cui germen impofitum eft. Filamenta apici tubi adnata, bre- viffima funt, & a lateribus antherarum facculos habent accretos. Germen obtufe trigonum eft, ftylus tubo: floris longior, ftigma unum reliquis fere femper brevius. wERNISHEK1US Gen. Plant. p. 110. n. 302. Spatham generi conceffit, perian- thium. vero denegavit, quafi vero fpatha calycis vices non fuftineret ; & /xiam Bulbocodium corol- la hexapetala & ftigmatum figura a Croco diver. fiffimam huc retulit. il 8. Comimelina cucullata corollis. aequalibus ? foliis "ovatis; involucris cucullatis turbinatis L. IMant. Plant. IL Holm. 1771. p. 176. Obf. Nelcio ; quo jure planta haec, a reliquis Commelinis toto. jon d diverfiffima, 1n recentio- - ribus LINNEL operibus omitti otuerit. Vivam Mndem diffecuimus, ejusque /RAGHREU adde- 0m, £1, re e re noltra erit, cum eandem alibi defcriptam, non invenerimus. Eft nempe eidem caulis repens radicans pilofus, folia vaginantia petiolata ovata pilofa fubundulata nervofa, vaginae ipfae laxae margine ciliatae, folium florale, a LINNEO male pro fpatha babitum, cordatum margine inferiori connatum cucullatum multiflorum corólia tripe- tala coerulea inaequalis. — — Tradidit vero r1w- NEUS, nifi nos omnia fallunt, marcam admo- dum atque erroneam Commielinarum. genericam defcriptionem, cum: dicit hexapetalam earundem effe corollam, quae modo tripetala- eft. "Tria ex: teriora enim petala calyciformia, colore (ex viridi enim utplurimum albefcunt,) ab interioribus. di- verfa, calycis ante floris evolutionem vices ge- runt, & marcefcentibus petalis adhuc vegeta ma- neut. Lubentius qe Am n cum WERNISCHEKIO Gen, Plant. p. 196. n. 526. pro ;calyce: habueri- mus.. Neque in eam a. LINNEO pófitae funt claf- fem, in quam partim ob analogiam floris, partim ob partium fructificantium: numerum: ponendae fuiflent. Cum. enim non folum TYadescantii: f« millimae fint, fed nectaria etiam a. LINNEO de- fcripta, ne quicquam nectariis fecernant, nos pu- taverimus eadem ad mentem 'Cl. wEDICI 4. c: Fafc. I1. p. 190. pro ftaminibus infoecundis effe habenda, plantasve ipfas ad hexandrias effe .nu- ondas Neque Cl. Viro contradicere audemus, eo in loco afferenti, LINNEUM nectariorum. fuo- rum idea feductum , partes hoc nomine anfigni- viffe , quae vel ad Birollons ipfam, vel ad ftamina majori jure pertinerent. Concedere vero eidem neutiquam poffumus ;. glandulas iu floris tubo obvias, nectariorum nomine folumrmnodo infignien- das effe cum haud rato partes nectariferae in flo: ribus reperiantur, quae a glandulofa fiructura alieniffimae , fingulari nomine diltingui debeant. Cum:* vero nobis animus fit, olim uberius de nectamus glandulisve nectariferis agere, ex pluri- bus ejus rei illuftrandae caufa collectis obferva- tiunculis, Hellebororum nectaria adduxiffe futficiat, ne dicendi meteriam alii tempori. praeripiamus. Sunt nimirum in hoc genere nectaria tubulofa fin- gularibus pedicellis infidentia, corollae vel ftami- nibus fimilia, a glandulofa vero ftructura pluri- mum remota. ;Neque vero unicus fuit, vel pri- mus LINNEUS, qui infoecunda Commelinarum tfta- mina €um nectaris confunderet. Quilibet enim fere,; non de aífeclis ejusdem modo loquimur, triantheras' Commelinas effe ftatuit. IV. TETRANDRIA. 9. Gallium glaucum folis verticillatis: lineari- bus,. pedunculis dichotomis , caule laevi. S, N, XHL p. 127. Obf. Cum & definitio a LINNEO tradita, & Synonima ab eodem Sr. Plant. I. p. 156. citata, plantam hanc non exacte fatis a G. montano diftin- guànt, operae pretium, nos facturos effe putavi- mus, fi defcriptionem , quam ad viva plantae exemplatia confecimus , quae partim ràriffimé prope pagos J/hliz & Roechliz legimus, pártird a Phytopola quodam lenenfi accepimus, filio Die- drici illius, 'quo HALLERUS in colligendis plantis Hercynicis atque Ienenfibus ufus eft, obfervatiun- culis his immifceremus.. Eft vero illi; Caulis gla- ber flexuofus geniculátus, geniculis tumidis ro- tundatis, ramis oppofitis prope fingulum genicu- Ium: ex alis foliorum — M , foliis ver- "s 2 1o€ ticillatis caulinis octonis , rameis feptenis, fummis quaternis, linearibus mucronatis laevibus inferne elaucis fubferratis patentibus, vel reflexis. Flores panuiculati funt , pedunculi & univerfales & partia- les axillares trichotomi, corolla magna. campanu- lata, tubus brevis ventricofus, limbus quadriden- tatus patens ante florefcentiam purpurafcens. Pa- nicula vere trichotoma eft, adeoque facillime, cum G. montano, cui LINNEUS caulem debilem, folia linearia reflexa, flores albos ante florefcen- tiam purpurafcentes tribuit, confundi poteft, in- primis cum RUPPII in //org Zenenfi defcriptio, quae vere ad G. glaucum pertinet, notante id BOEHME- RO flor. Lipf. p. 6. a YYNNEO G. montano fit con- ceffa. Putaverimus ergo notas utriusque diftin- &ivas , in caulis fuperficie, foliorum numero, & forfitan in corollarum figura eífe quaerendas, omnesque defcriptiones in quibus folia octona, ut ab HALLERO factum eít, recenfentur, ad G. glaucum pertinere. |Vlultum. ambiguitatis evita- turus erat LINNEUS, fi in recentioribus Syftema- tum fuorum editionibus, definitionem correctam recepiffet, quam scHREBERUS 7n Supplemento Flor. Lipf. p. 1. exhibuit, qui folia octona fubtus glau- ca, pedunculos elongatos, caulemve glaucum. definitioni, fuper:us traditae, addidit. Nonne co- rolla campanulata, huic unico Ga//jo, quantum nobis conftat, propria, fpecificam definitionem intrare deberet? Gallium JVollugo enim cui MAP- PUs Hiflor. Plant. Zl[atic. p. 120. florem campa- niformem adícripfit, certe rotatum habet. GME- LINUS flora Tubimgenf. p. 41. caulem ultra pedis quadrantem non altum. compreffum ftriatum ac procumbentem notavit, quae vero, e noftra fen- tentia, de hac planta dici non poffunt, quam fem- mmn Á MÀ ÀÁ IOI! per pede altiorem rotundam laevem erectamque reperimus. Contradictiones, quantum vires per- miferunt, componere ftuduimus, quodfi vero co- namina Wofhra non ea fuerint, quae nobismet ipfis vifa funt, recordentur, quaefo, judices noftri, nos G. montanum neque vivum, neque ficcatum unquam vigiffe. 1o. Crucianella Corolla monopetala infundi- buliformis, tubo filiformi limbo unguiculato, ca- lyx diphyllus, femina duo linearia. L. S. N. XIII. p. 128. Obf. Duas disquifivimus Crucianellae Species, & in iisdem LINNEI genericam definitionem, cae- terorum Botanicorum defcriptionibus deteriorem reperimus. "Tribuitur. nimirum. generi. huic, a LINNEO perianthium diphyllum, quod ab aliis fere omnibus triphyllum defcribitur. Neque jure a reliquorum Botanicorum fententia hac in re fe- ceffit LINNEUS,, fiquidem omnes Crucianellae Spe- cies cum angujtifolia & monspeliaca , a nobis exa- minatis, conveniant, quibus triphyllum perian- thium proprium eft. Unum eorum foliolorum, quod exterius eft, majus femper confpeximus ca- rinatum compreffum, & bafi fua cum eodem fo- liolo alterius lateris connatum, firmius tamen co- haerens in Crucianella. monspeliaca, femper vidi- mus. Foliola vero calycis duo minora cauli ap- preffa funt plana membranacea ex omni parte libera. Pofita vero funt tria haecce foliola ad triangulum fere, ad quam quidem figuram for- mandam, dorfum majoris folioli angulofum mul- tum confert. Stigmata duo non obtufa oblonga, fed rotundata orbicularia reperimus. Inter plures, qui perianthii ttiphylli mentionem fecerunt GLE- 162 ——— JDITSCHIUM 1, c. p. 165. n. 672. allegaffe fufficiat. — Cr. angu[lifolia. per pes annos vivit, fi per hyemem 1n loco tepido affervatur. . Cr. monpeli- | enfis fpicas lineares longiffimas femper gerit. adeo- que ab apu opas [picis diverffimas: V. PENTANDRIA.. qiias, cu ir. Logfimaciia gun&iata. folis. fubquaternis fubfeffilibus , pedunculis . verticillatis unifloris. LiSCNC XII. p. 165. Obf. Pertinet planta haec ad monadelphiam P p entandriam. Filamenta enim ejusdem à bafi uf- p J ue ad mediam ipforum longitudinem, in tubum q p g ; Íunt coalita, qui neque cum corolla neque cum ermine cohaeret , & amplus admodum eft atque g£ P q firmus. Pedunculi illi funt octoni, quorum duo . ex ala cujusvis folii proveniunt , maculas. fulvas, & in petalis & in foliorum pagina inferiori vidi- mus. Neque haec unica eft. Lyfimachie Species, cujus petala nigrefcentibus maculis funt punctata. Ipfa enim L. thyrfflora, apud nos quondam in- digena, isdem fuperbit. Poftquam hanc ftami- num coalitionem obíervaveramus, non folum, in faepius allegaus WERNISCHECKH generibus qp. 85. 9». 210. eandem notatam effe. invenimus 5. (dicit nimirum vir Clariffimus eo in loco, fllainenta bafi fere coalita), verum. quoque in aliis hujus generis Speciebus eandem obfervavimus , nempe! 1n pf. vulgari €9 nummularin;.de ciliata enim, in. qua filamenta petalis adnata funt; adhuc. dubii; fumus, an pro monadelphia jure haberi queaàt. Lui ^ma- chiam Ephemerum quoque difquifivimus; ea vero filamenta diftincda , in. tabum non .coalita. gerit. — Plura funt -plantarum genera, quae ob fila- E Ó—ÓM— 102 mentorum cohaefionem, locum in decima fexta Linneani fyftematis claffe requirunt, quorum ve- ro ftructuram ejusdem fundator vel omnino jgno- ravit, vel quae, exteriori habitu feductus , in aliam claffem ponere non dubitavit. Superflui quid nos facturos cífe arbitrati fumus, fi. plures plantarum familias paffim difperfas colligere vel- lemus, quarum filamenta coalita effe LiNNEUS ipfe faffus eft. Quodfi vero quae nobis hac de re vi- dentur, exponere licet, profiteri non detinemur, ordinis naturalis, a LINNEO in digerendis generi- bus paífim obfervati, exempla nobis nunquam non placuiffe, & nosmet ipfos femper optaffe, ut affines plantarum familiae, fà vel maxime fexu fejunctae fuerint , in easdem claffes relatae fint. Hoc ipfo enim. ad naturalem vegetabilium difpo- fitionem magis acceffiffet LINNEUs, & anteceffo- rum fuorum veftigia effet preffus, qui arti'iciales quidem methodos confttuebant, naturse vero tramitem. quantum fieri poterat, obfervabant. Ne autem quis exiftimet, nos, dum dicimus LiN- 'NEUM ordinem naturalem confervandi caufa piu- res monadelphas ad aliarum claffium ambitum retuliffe, earum oblitos effe plantarum , in quibus ftaminum cohaefio adhuc prorfus latuit , vel cum nectarea fovea commixtaíint, negare omnino non poffumus, LINNEUM utriusque vitii reum faepius reperiri. Neque tamen ob id ipfum tan- topere nobis vituperandus vidctur, quantopere quibusdam vitiorum ab ipfo commifforum cor- rectoribus vifum eft. Si enim vegetabilium defi niendorum copiam, intricatam florum fabricam, & nectaris absque glandulis fecernentibus prae- fentiam perpendimus, facile procul dubio. intelli- gemus, quam idonea errandi occafio LINNEO fefe oM 104 Le Obtulerit. Utrum vero omnes plantae a recentio- ribus obfervatoribus pro monadelphis habitae, hoc nomine infigniri queant, alio tempore, quo de nectariis nobis fermo erit, uberius dilucida- bimus. 12. Convolvuli ac lpomoeae Species, quae omni fuo habitu fere prorfus conveniunt, certis fignis feparari non poffe, plures mouernnt. Hanc faepius affertam fententiam rei naturae analogam effe, quibusdam horum generum fpeciminibus a nobis diffectis corroborare ftudebimus. Pofuit LINNEUS Convolvulorum effentiam 1n corollam campanulatam patentem, filamenta corolla dimi- dio breviora, & in fügmata duo oblonga latius- cula. Tpomocis contra florem infundibuliformem tubo fubcylindraceo , limbo patente, laciniis planis, ftamina corollae fere aequalia & ftigma capitatum conceffit. Plures vero utique dantur Jpomoeae fpecies, quarum flores magis ad cam- anulatam, quam ad infundibuliformem figuram accedunt : talem enim non modo nosmet ipfi in Z. lacunofa , triloba & carnea deteximus , ve- rum quoque in cgmpanulatae , bonae notae, glau- cifoliae & tenuifoliae , defcriptionibus notatam invenimus. Quae cum ita fint, putaverimus corollae figuram vel ex notarum genericarum cenfu omittendam , vel in omnibus Zpomoeis ma- . gis luftrandam effe", ut infundibuliformes a cam- panulatis fejungi, & pofteriores Convolvulis an- numerari queat. Filameptorum maguitudinem ' incontftantem effe, & mancum admodum fignum ad dignofcenda genera haec fuüppediare, quili- bet facile comperiet , qui filamenta unius alte- riusque comvolvuli vel fugitivo oculo unquam Ó—Ó— 105 luftrabit.. | Quomodo enim fignum inter generi- cas notas affumi poteft , quod ne in una eadem- que herba reperitur conftans? Plures diffecuimus horum generum flores, & in iisdem femper ob- fervavimus , (tamina eorundem longitudine fua perquam variare. — Duo rcliquis ut. plurimum longiora erant, & corollae tubum modo longitu- dine aequabant, modo , quod faepius vidimus, ab illo fuperabantur. In /pomoeir contra idem videndum fe nobis obtulit, ita ut ne minimam quidem diftinctionis notam a ftaminibus arceffi poffe perfuademur. Infpiciant qui de hujus affert veritate dubitant, Conv. fepium , aruenfis ac pure gurei, vel Jpom. coccititaé vulgatiffimarum plan- tarum flores, & a nobis dictorum veritatem com- perient. Neque ftigmatis figura vel divifio fir- miores- difünctionis notas fuppeditare poterit , cuxí illud ipfum in diverfis plantis, adeo diffe- ,fàt, ut plures floris figura Convolvulis fimillimas, ad Iyomota: transferre cogamur. Pertinerent, f huic figno quaedam effet auctoritas, Conv. nil. & carolinus ad. Ipomoeae cenfum , capitatum enim ftigma in utroque femper, & ubique reperimus , & ipfa forfan vulgatiffima | Convolvuli fpecies, quam cum in fepes fcandentem ubique reperia- mus, fepiwm cognomine infignivit LINNEUS. Bindam quidem in hoc reperimus ftigma; erat vero illud adeo ut plurimum incraffatum atque inflexum , ut a capitato, aegre modo difcernt poffet. Ex hac utriusque generis in floris parti- bus confpicienda convenientia, fequi mihi utique "videtur, vel utrumque genus in unum combi- siandum, vel alias certioresve diftinctionis notas inquirendas effe. Si vero de floris campanulati "infundibuliformis difcrepantia recefferis , qui ed : i 106 [aesti pofterior pauciffimis fpeciebus proprius eft, aliud vix ullum fignum in floribus ipfis , vel in. Bota- nicorum libris detegimus, cui in feparando/ utro- que genere infiflere quis tuto. poffit. |. Ui. funt hoc ipfo figno veteres fere. omnes, inter quos FABIUM COLUMNA M nominafle fufficiat, qui in libro de aquat. €$ terreftr. ecphrafi fuae adne- xo pag. 72. | Convolvulum | pennatum. exoticum ., qui Zpomoea quamoelit Linn. eft, his ipfis fignis a convolvulis differre afferit. | Non quidem. nos fugit, varia paffim ab obfervatoribus commemo- rar figna, quae ipfis Linneanis characteribus vi- deantur, & certiora & conftantiora. | Quotquot Véro , nobis innotuerunt, omnia ita funt com- parata, ut fine cenfura eadem dimittere, vel filen- tio praeterire nequeamus. Inter haec capfulam feminalem.proferamus, de plicis corollae enim, & de laciniarum füigmatis numero , qui a quibus- dam Zpomoeae ternarius, Convolvulo binarius con- ceditur nihil amplius moneamus. | Convenit ex- utriusque generis capfula; loculamentorum vero quin imo feminum, quae continet , numero mi- re & certis legibus variare a variis perhibetur. Sic WERNISCHEKIUS /. c. 1. 235. €9 241. p. 51- €9. 52. .. Convolvulo capfulam bilocularem tetrafpermam, | /Zpomoeae vero trilocularem poly- fpermam adícripht. Etiamfi vero autopfia nos figni hujus fallaciam non docuiffet, fubfcripfiffe- mus tamen Linneae auctoritati, TOURNEFOR- TII, MAPPII RUPPIIque efervabten iU ide i matae , qui loculamentorum numerum inconftan- tem, quam maxime variare, eft profeffus. Fue- runt quidam ex veteribus fyftematicis , V. C. IO. &R A1US Method. Plant. emend. €9 au£. Lond. in23. p. 84. qui difficultatibus hifce perterriti, utram- vunmrrmsaretm 1c7 que familiam conjuogerent , | eidemque "florem campanulatum margine integro & plerumque re- flexo, conceptaculo | feminis fübrotundo membra- naceo tribuerent. . Infundibuliformis tamen quo- rundam florum figura, quam 1i ipfi. quoque de- negare prorfus non poterunt , impedit quominus iisdem Íuffragari poffimus. — Huic de convol- vulorum characteribus genericis difquifitioni quae- dam,. quae ad fpecies quasdam facilius digno- fcendas aliquid conferunt, adjiciamus.... Colitur in horto academico, per Exc. POH LII affidui- tatem locupletiffimo, per plures jam annos Con- volvuli proltrati Species, quam nullibi adhuc de- Ícriptam reperimus. Planta haec annua eft, cau- - lem gerit proftratum teretem fulcatum pilofum, folia fubfetfilia lanceolato ovata, inferne apgu- fuffima , fuperne latiora , pullos , pedunculos unifloros bibracteatos poft florefcentiam ,curva- tos, calycem pentaphyllum membranaceum acu- tum, corollam campanulatam , tubo;minimo fla- vente, limbo patente pallide coeruleo, germen fubrotundum , ftylum unicum fuperne bifidum definentem in fligmata duo oblonga. Putavimus aliquamdiu pro Conv. terrefiris vel. perfici varic- tate poffe affumi, a quorum priore tamen pedun- culis unifloris & calycibus membranaceis, a. po- fterioi vero folus ovato lanceolatis villofis dif- fert. — | Convolvulus ficulus pedunculis folia ma- gnitudine aequantibus, dignofcitur, adeoque fef- files ejusdem flores dici omnino nequeunt. Flo- ris limbus acute quinquelobus eft, antherae in- ferius | bidentatae , capfula calyce ad. bafin obvoluta ut plurimum bivalvis, femina s FABE laria. 13. Hyofcyamus phuyfalodes PA E ovatis inte; 1o8 gerrimis , calycibus inflatis fubglobofis. L. S. N. XIII. 184. Obf. Cum planta haec rarius in academicis hortis; & in obfervatorum libris vix ullibi de- fcripta reperiatur, uberiori ejus defcriptione data lectorum noftrorum gratiam nos 'merituros effe putavimus. Reperitur quidem amplior ejusdem defcriptio partim in LINN. Hort. Upf. p. 44. partim in Syecier. Plant. Tom. II. p. 1667. in quo pofteriori libro fub Pulmonariae hirtae no- mine defcribitur.. Cum tamen quaedam mutan- da nobis videantur 1n hifce ipfis defcriptionibus, nos repetitionis veniam a Lectoribus impetratu- ros effe confidimus. | Eft nimirum caulis fimplex firiatus villofus, villis aetate evanefcentibus, an- gulatus, fulcis prominentibus a cujusvis petioli infertione directis ; Folia petiolata cordata inte- gerrima fubplicata acuta venofa fplendentia , fub- unctuofa glauca ex viridi coerulefcentia , infe- riori pagina diftinctius villofa; Flores peduncu- lati terminales congefti; Perianthium monophyl- lum longitudine tubi corollae campanulatum, in- ferne ventricofum , pentagonum villofum coeru- lefcens, ore acuto aequaliter quinquefido; Co- rolla monopetala campanulata infundibuliformis femiquinquefida, tubus cylindraceus anguftus , faux fuperne dilatata; limbus erecto patens laci- niis quinqe aequalibus apice reflexis; Filamenta quinque (numero interdum variant, anguftiort parti tubi adnata cum laciniis corolfas alterna, ea- demque dimidio breviora fubulata inferius diver- gentia fuperius introrfum arcuata; Antherae ob- longae incumbentes ; Germen ovatum acutum, inferne Sgiec ier Beet lutefcente cinctum —À 10g fuperius violaceum; Stylus filiformis filamentis duplo longior obliquus ; Sugma orbiculatum planum. Effet itaque Hyofcyami phyfalodis haec definitio efficienda. — H. foliis cordatis inte- gerrimis villofis , calycibus inflatis campanulato Íubglobofis,, corollis campanulatis. — "I'otaque plantae figura a defcriptione in. Hort. Upf. «. 1. reperiunda , caule non ramofo, foliis cordatis villofis , | calycibus campanulatis ; ab eo vero quam ex Spec. Plant. allegavimus, caulibus an- gulatis , calicybus longioribus, | corollis campa- nulatis & ftylo longiore differt. Semina matura apud nos nunquam protulit , frigoris verni. inju» riis immature deftructa. Speciem hanc ex Phy- falide. quadam , & Hyofcyami fpecie natam effe, cum LINNEO afílerere non audemus, cum con- ftanter fuam, retinere foleat figuram , quam in hybridis perennibus variantem utplurimum vidi- mus.. Campanulatus enim calyx, corolla laciniis aequalibus praedita, tilamenta introrfum.conni- ventia nec ad latus inclinata, & vafculi. Íeminalis forma (fi LINNEO in Hort. Uyf. 1. c. fides ha- benda eft,) ab Hyo/cyamis diverfa , proprii ge- neris plantam effe evincunt , quae inter ANicotia- nam & tropasm ponenda effe videtur. Exigit vero operculum.capfulae transverfaliter dehifcens, ut cum Zyo/cyamo conjungamus, fiquidem hu- jus characteris in conftituenda. nota Hyo/cyami generica. ea elt auctoritas, ut reliquam floris fa. ciem negligere prorfus poffimus. Conjungit ve- ro, nifi egregie fallimur , nota haec plantas di- verliffimae naturae, & genus hoc admodum na- turale corrumpit , deteriusque reddit. - Quodfi enim nobis quaedam i in re herbaria effet auctori» tas, Botanici non tantum ad. cophilae spicm 1IÓ in definiendis Hyofcyamis refpicerent, fed ad fe. quentis fimul notas, /7. migro, aíbo , aureo , pue fillo. & forfitan distico, quem vero nunquam vi- dimus, communes ,-ànimum adverterent. Ni- mirum ad flores axillares pedunculatos fecundos ; calycem ore profunde quiriquefido poft florefcen- tiam patulo; corollas infundibuliformes irregula- res praeditos limbo , recto patente, & laciniis quinque quarum minimae profundius fectae; fila- inentá magnitudine diverfa verfus ibicif dh pro- fundiorem inclinatá; -ftylum ftaminibus' paulo longiorem Bitecioné ftaminum, & operculum capfulae horizontaliter dehifcens. Regulis hifce fi infiftitur^non modo Z. phufaleder verum 'H. ftopolia quoque a genere -hoc fejungendus eft. Hunc exteriori fuo habitu parum ad Hgoftgamos àccédére ; t1NNEUS ipfe priftinis temporibus fenfiffe Videtpi quibus. eundem fiigulárém fa- miliam conftituere exiftimabat. Paucis djusdem habitümi delineabo: 'qui differt floribus pedun- culatis axillaribus nutantibüs: Perianthio campa- iiüldto'quinquedentato patente ; ' Corolla: campa- nulata , tübo brevi craffo, laciniis quinque latis acutis patulis aequalibus: Filamentis (utin Zfro- pa) unguibus latioribus callofis villofis bafi co- rollae adnatis, eademque-paulo brevioribus; Ger- mihe ovato acuto angulato inferius FOefetacet Rylo &: dügmate ut-in Zfropz; Capfulà ovata acutiuscula transverfahter dehifcente? "Nifi hae, quas d floris partibus defümfimus ,- diftinctionis notáe j' füfficere cuidam: videantur ,-ad- ejufgem. dam Jeopalím a genere , cui LÍNNEUS eandem : fcriphit; infpiciat quaefo reliquum plantáe' ndfj«é hábitüm , alio. Hiyofcyamo pullo vel tantillürà fimili-^Hie enim:o is: fuis partibus glabefri- iter cH En itt mus, vel' eo ipfo a pilofis vifcidifve difcrepat plantis , quibüs Zyofcyamorum nomen jam ve- tuftiffimis datum erat temporibus. Caulis ejus dem praeterea in apice fuo in tres, rarius in binos, diViditur ramos; qui ex uno centro prodeunt , & folia gemina "altro duplo majore integérrimà füftinent.: Lutefcens circa germen color elandue lae nectariferae debetur, poris melliferis pertufáe 34... Gentiana verna corolla quinquefida infun- dibuliformi caulem, excedente , folus radicalibus confertis. majoribus. L. S. N. XIII. p. 22t. s Obf. &atheras quinque oblongas fagittatas in tubum circa ftylum coalitas nobis femper obi tulit, adeoque eandem ad fyngenefias imonogat mias referre non dubitaremus,, nifi ordo —— 3llí locum inter reliquas Genitiahár. adfcribereti La Divifio Gentianarum in infundibulifórmes & cam« parulatas nobis non 'omnino probatur, cum tu: bus infundibuliformmm | fere" femper amplior] ideae de hoc flore ftabilitae repugnet. Calyx noftrae quinquedentatus eft, laciniis patentibus acutis carinatis, filamenta angülis "interioribus coróllae' adnata, folia rádicalia'confertà Ws: "u Los Mh :ethufa Bunias foliis radicalibus pinnatis, eaulinis muültipartito fetaceis. L. S. N, XIll. "e 236. » | Of. Seu pt eft jede baec: ab ini 112 mecs aene Neque exiftimo: eandem: pro Cari fpecie poffe haberi (L. S..N. XII. p. 733.) competit enim illi partiale involucrum, quod in. Caro non inveni- mus. Neque cum Junio uniri poteft, a quo 1n, volucrum partiale umbellulae minus, flofculi fte- riles, petalaque emarginata eandem feparant. | Pro- prium ea propter ex eadem genus confütuerimus ejusque characteres in perianthio univerfali mo- nophyllo lineari minimo, partiali hexaphyllo, fo- liolis tribus exterioribus majoribus patulis; inte- rioribus minimis erectis, corollis pentapetalis aequalibus difci fterilibus ,'& in feminibus oblon- gis glabris fulcatis. quaefiverimus. — —Silentio hic praeterire non poffumus varietatem, quam, in fexus partibus per umbellatarum plantarum natu- raliffimam claflem difperfam reperimus. Etenim plures earum ex pentandria removendae forent, &.ad polygamiam claffem referendae , f1 naturae leges, ob, omnium partium habitum convenien- tem easdem unientes, impune violare liceret. Ste- rles enim vel abortientes difci flores, quos in "Aethu[a non folum , fed in aliis pluribus quoque vidimus, mafculi funt, adeoque plantas eas. po- lygamiae monoeciae adfociant. "laxandus vero utique effet, qui hac florum ftructura feductus LINNEO'vel minimas objectiones pararet vel ipfum fyftematis fui legibus minus óbftrictum fuiffe objiceret. Quod enim. paulo ante, ubi de monadelphia nobis fermo erat, monuimus, arti ficiales, methodos neceffarias quidem effe, quo- niam naturalis plantarum difpofitio, manca ad uc eft. atque imperfecta , ordinem tamen naturalem turbari neutiquam debere, fi de alia ulla, certe de hac claffe valebit, quae plantas in ea em re- periundas ita unit, ut de una ad altera Y tranfit & , M ———À 113 tum vix fentiamus. Neque tamen iis fubífcribe- re poffumus, qui monoeciam atque polygamiam claffem tanquam prorfus fuperfluss a Linneano ordine rejiciendas effe arguunt. Quodfi enim de dioica contendunt, eandem refervandam effe, & tyronum & eorum ipforum caufa, qui plantas colunt, & femina colligunt; nos quidem puta- verimus idem quoque de iis valere claffibus, quas tanquam erroneas rejiciunt atque contemnunt. llis vero , qui naturalem ordinem fecuti, hoc vel illud plantarum genus ex hifce claffibus re- movent, aliisque adfcribunt , ne tantillum qui- dem contradixerimus; nifi illius nomen. ex ejus- dem claffis catalogo non prorfus delent. Haec ipfa, quam in plantis umbellatis modo notavi- mus, florum ftructura, etfi non fufficit ad eas- dem ex claífe*pentandra ejiciendas , fufficere ta- men nobis videtur, ad genera fejungenda. Ea- que propter Scandicis genus, quod nunc paucis difquirere nobis animus eft, in duo fejungendum effe nobis videtur. 16. Scandix Corolla radiata, Fructus fubula- tus, Petala emarginata, Flofculi difci faepe ma- fculi. L..S. N. XIII pag. 237. Obf. Vagam admodum & mancam effe gene- ricam LINNEI defcriptionem, quae a pluribus, | qui genericas vegetabilium notas expofuere, fideliffime eft repetita, quis non intelligit? Cum enim dicit, flores difci [aepe ma[culi , negligen- tiam quandam, phyficis neutiquam condonan- dam , commififfe videtur. Definiendum enim ab eodem erat , quae Species polygamae fint, & quae hermaphroditos folummodo ferant flores, & fi conftantes in ea re obfervaffet regulas, com- binare utriusque generis es neutiquam de- Tom. 1I. » II4 mae mosca buiffe. Divifae erant Species, quas Linneana Scandix complectitur, in plura apud veteres Bo- tanicos genera, in Seandicem nimirum, Cerefo- lum & AMyrrhidem , -quae feminibus longioribus vel brevioribus, iisque vel afperis ac inaequali- bus, vel laevibus atque fitriatis differre. ftatue- bant. Longiora femina, quae in Pee vide- bant, roffrata dixerunt, breviora vero, quae in Cerefolio inveniebant qua rofirata. Hanc femi- num figuram ad plantas in plura genera dirimea- das non futficere, adeoque jure a recentioribus in unum genus effe colle&as , pluribus videri quidem poffet, omni tamen argumento, vete- rum fentensia deftituta neutiquam videtur. Cum enim recentiorum temporum Botanici plures, e quibus CRANZIUM claffeumbelliferarum emen- data allegaffe fuiticiat, firmis ftabilibusve argu- mentis demonftraverint , feminum figuram nifi primarium diftinctionis fieium praebeat , negli- gendum tamen, & involucro ipfo in ürebellatus generice definiendis. poftponendam neutiquam effe, nos putaverimus , hanc antiquiorum Bota- nicorum divifionem omni fundamento non ca- rere. Eamque ipfam ob rationem multo minus CRANZIO Í/. c. p. 46. €9 75. affentire poffumus, qui Scandicis Species a. Chaerophyllis: diftinctas non effe contendit, easque ipfas combinavit. Quare definitio quoque , qua Chaerophuylli fui partes expofuit, manca admodum efl, indeter- minata & copiofis, -quibus infarcinata "quodam- modo rumpitur , diftinctionis particulis au£ ob- fcurata. Ut Lectores Noftri, quibus forfitan CRANZI liber non eft ad manus, definiendi modi huic viro familiaris habeant exemplum hanc ipfam, cujus modo memini, definitionem rep&- !!4 tam. Dicit nimirum Jru&£us plus minusue aut in acum terminatus , elongatus , aut angulofus , aut glaber , in multis [yina, fructu dehi[cente aut de- lapfo, in radio perflans. « Involucra, dum untver- fala variant , partialia conflantia. | Superfiuum certe foret, fi huic CRANZII loco quaedam op« ponere argumenta, & quibus Scandix a. Chaero- phyllo differt , figna recenfere vellemus, cum utriusque generis difcrimina, Linneana affiduita- te expofita eafint, quae utriusque generis fepa- rationem maxime neceffariam effe evincat. Quod vero Scandix LYNN E1 quoque in plures dirimen- da fit familias, ex fequenti gnorum diverforum expofitione, uifi fallimur, apparebit. Primo enim fexu differunt , aliae nimirum, quo Sc. peten, odorata & nodofa pertinent, polygamae , aliae vero , uti Sc. Cerefolium & znthrifeus, hermae phroditae funt; illorum femina oblonga fubulata fulcata, horum e contra ovata acuminata minus profunde fulcata. Perianthium partiile in illis faepius reflexum eft, in his femper patens, illae corolla inaequali, hae aequali infigniuotur. Non- ne itaque Cerefolium & ZInthrifcus, 1n unum ge- nus comprehenfae a Scandice feparandae effent, ob Involucrum partiale pentaphyllum longitudi- ne umbellae erectum, Corollam univerfalem ae- qualem, flores omnes hermaphroditos, propriam pentapetalam , petalis cordato inflexis omnibus aequalibus , & femina ovato fubulata acuta. — Dari Species, quarum umbellae radios binos ha- beant, floresve in radio femineos reperiri, paffim arguitur, noftris vero obfervatiunculis repugnat.— Quo plura adhuc in umbellatarum plantarum fa- milia implicata funt atque obfcura, eo facilius veniam nos impetraturos effe confidimus, fi, H 2 i16 sims rcp tà quam nos propofuimus. Seandicir divitio , Bo. tanicorum plaufu, non videatur digna. Scrandi- cem. ZInthrijcum ob femina omnia hifpida ad Cau- calidem xetulit Cl. Ro TH. Beytrüge zur. Botan. Tom.l.p.2o. Ipfa vero feminum figura huic afferto repugnat. VIL HEXANDRIA. 17. JBulbocodium vernum folus lanceolatis L. SS. N. XIII. p. 265. Obf. Placet nobis defcriptio, quam LINNEUS in Gener. Plant. n. 407. exhibuit, eamque exa- Cam & naturae fideliffimam effe quilibet. facile percipiet. Notavit idem'Cl. RE T Z1Us Obf. bot. Fufc. IT. p. vz..— Leviffimus tamen in defcriptio- ne exhibita latere nobis videtur error, & qui- dem in verbis faux petala conneiienr; eadem. enim ubique libera effe nunquám non vidimus. Petala in interiori fua fuperficie fulcum concavum ca- rinatum habent pro recipiendis filamentis, bafi auriculata funt. Num ftylus, qui corollam lon- gitudine aequat, /ongztudime flamimum fauci co- rollae adfidentium , dici queat, ali dijudicent.. ]con RET Z11 optima foret, nifi germen a deli- neatore vel fculptore prorfus neglectum , & fila-. ' mentis abfconditum effet. 18. Znthericum Liliaftrum folis planis, fcapo fimpliciffimo , corollis campanulatis, ftaminibus declinatis. -L. S. N. XIII. p. 273. »... Obf. Pertinet planta haec vel ad Hemerocalli-. dem LINNEI, corolla monopetala campanulata tubo cylindrico, ftamina declinata /. c. p. 279. tri- buuntur, vel cum TOURNEFORTIO ZnfHit. 269. confinibus plantis omnibus fejungenda ne- ceffario eft. ^ Defcripferat eandem LINNEUS 117 jam in prima Specierum. Edit. p. 324. & 1n Horto Cliffort. p. 126. fub Hemerocallidis genere, fejunxit vero poftea ab eodem , ob ipfum petalorum nu- merum diverfum, & /Intherici naturalem Sypeciem effe, cujus chara&er vero. difficulter eruatur Spec. Ed. II. p. 448. ftatuit. Nifi vero nos omnia fallunt, vel Zntherici characterem omnino non percepimus; vel a genere hoc, planta noftra eft alieniifima. Plures ejus generis Species difquifi- vimus, & in iisdem omnibus corollam patentem planam, ftamina erecta divergentia, corollae ae- qualia vidimus. Hujus vero Speciei flores Liliacei funt campanulati, vel infundibuliformes , ftami- naque intus contenta , uti in (2 9 pps 3r peta- lis inferioribus impofita, apice furfum arcuata. Neque in reliquo habitu. Zuthericir propior. eft, quam Zlemerocallidi. "Folia enim plana quidem funt ut in Zintherico, fed fulco intermedio cari- nato ad Hemerocallidem proxime accedunt. Odo- re debili quidem , attamen grato, Hemerocall; di fia a» millima eft. Nihil itaque huic unioni- ob- ftat, quam petalorum, a quibus corolla confici- tur, numerus. Utrum ob hunc ipfum cum TOURNEFORTIO fingulare genus ex hac plan- ta confhtui debeat , aliis dijudicandum proponi- mus. Nedar inter filamentorum baíin ex recepta- culo fecernitur. — — LINNEUM, quae prius recte defcripferat, immerito faepe mutaffe, 1pfius- que affeclas, auctoritate ejus feductos, vitus Lin- neanis fabfcripfiffe , hujus iphus plantae fata probant. X. DECANDRIA. ... 19. Melia Azederach foliis bipinnatis. L. S. JN. XIII. ps 233. ... Obf. Lubentiffime Cl. «E o1co affentimur, Y18 VETERI ANTE MUS qui |. e. Fafc. IT. p. 164. Meliam Commelini, ad monadelphiam decandriam pertinere monuit , ne- | &arium enim Linneanum certe nihil aliud. effe , quam filamentorum coalitorum tubum quilibet | facile videt. Nam non folum filamentorum Lin- | neanorum ipforum natura, atque color a fic dicta nectarea capfula parum differt, fed nectaris quo- que ne minimam quidem guttulam i in eodem re- perre unquam potuimus. Lineae eminentes, quas 1n- exteriori ejusdem fuperficie facile digno- Ícimus, & a Cl. MEDICO notatas effe inveni- mus, in filamenta proprie fic dicta terminantur , ex quo ipfo quoque apparere nobis videtur , fu- periorem liberam atque diflinctam filamentorum partem, nihil aliud effe , quam inferioris coalitae . membranae oontintiatiod erm Hanc filamento- rum concretionem jam varii notarunt, e quibus GLEDITSCHIUM, /. c. p. 138. n. 582. allegaffe fufficiat. Quodíi vero vel maxime, quod tamen nullo affeclarum Linneanorum concedis? fila- mentorum tubus pro. nectario haberi debeat, dici | tamen neutiquam poteft, filamenta intra necta- rium adhaerere, uti paffim ftatuitur. Germen nos globofum vidimus. 20. Koyena lucida foliis ovatis fcabriufculis. Do NCEIT pi3ar. Obf. Hinc Bedul dubio a K. villofa Specie non eft diftinda. — KR. fucida enim, quam vivam faepius diffecuimus, in omnibus notis cum villo- fae. defcriptione conveniebat, hi a foliis inferior tomentofis, quae huic propria effe videntur, re- cefferitis. Noftra enim cum HERMANNI (Pa- vüdir. 232. tab, 232.) & defcriptione & icone. prorfus convenit; quae tota villofa eft , neque uti COM MELINI (Zort. Intel. Tóm: E. 18. &ab. 96.) quae pilis deftituta eft, glabra reperitur 116 ac laevigata. — Variat ftaminum numero, fae- e 95 octo tantum adfunt. .«. Chryfosplenium. alternifolium , folus alter- nis. T. S. N. XIII. yp. 342. Obf. "TTribuitur flori hujus primario denarius ftaminum numerus, qui in reliquis floribus omni- bus octonariis niodo detegitur. Aberrat tamen a regula hac ftabilita planta tantopere, ut potius affirmemus nos vix unquam dena reperiiffe fta- mina. Quodfi vero vel maxime decem flori illi femper atque ubique competerent , tamen eun- dem ad decimam claffem Linneani ordinis refe- rendum effe non putaremus , quoniam in hilof. JBotan. n. 178. ftabilita regula , primarium florem numerum naturalem determinare , nobis non pror- fus probetur. Naturae enim magis confentaneum erit, fi in definiendo partium numero, non ad pri- marium, fed ad plures & copiofiores flores atten- detur. Styli poft florefcentiam magnitudine au- €i, reclinaü, procul dubio obfervatores in er- rorem hunc induxerunt. 22. lWitella PS fcapo diphyllo. L.S. N. XIII. p. 345. Obf. Beck calyci inferta effe non in LINNEI folum Gener. Plant. p. 223. m. 561. afferitur, fed ab omnibus fere fyftematicis per- hibetur. Nos vero vidimus , filamenta altero ordine calyci atque corollae unguibus adhaere- re. — Quomodo LINNEUSs foliofum JMitellae caulem , /capum dicere potuerit, non percipio, cum ipfe ftatuat, fcapum , genus caulium effe, quod frudtificationem, non folia, gerat. XIL DOCECANDRIA. 23. Quod fupra, ubi de Scandice nobis fer- . mo erat, monuimus, fexus diverfitatem affines y20 — plantarum familias in plura divellere genera, id de Euphorbiis affüumi omniao ncquit. Etiamfi enim variae huic generi fubordinatae Species po- lygamae fint, priores enim illarum flores mafculi funt, tamen nimis. arcta £Éuphorbias fingulas intercedit affinitas, ut quibus aliis genericis fignis easdem divellere velimus, certe nefciamus. No- tarunt hanc ipfam difcrepantiam, in. floribus ea- rundem obviam, LINNEUS, TOURNEFOR- TIUS aliüque non incelebres viri, neque tamen naturalem ordinem mutare funt aufi. I&ogamus . eapropter fingulos, qui hujus difcrepantiae exem- pla unquam reperient, ut horum. virorum exem- pla fecuti naturalem. Éuphorbiarum difpofitionem intactam relinquere velint. Vidimus nos in plu- ribus plantis hancce ftructuram, e quibus E. dul- cem, palufirem & portlandicam notaffe fufficiat, in quarum priore utrumque florum genus, vel , colore difcerni facile poteft, cum mafculi rubri, hermaphroditi lutefcentes fint. — Annon petala pro nectarüs haberi poilint, decernere non au- demus. Craffa femper, glandulofa fere, &nectario madida deteximus. / Plura quidem non folum ex iis claffibus, quae aliqua ex parte pertractavimus proferre confti- tueramus, verum etiam ex iis, quae filentio pror- fus praeterivimus, cum vero fcribendi terminos rerum familiarum conditio definiverit paulo an- guftiores, non folum omnes reliquarum claffium illuftrationes , alii tempori refervare, fed ex us - quoque, quas nofter libellus complectitur, omit- tere varia cogebamur. Haec, fi labores no- firi, Judicibus harum rerum peritis, non irriti pror- fus vifi fuerint, brevi forfan iisdem dijudicanda, efferre apud animum confiituimus noftrum. ia 4 EXERCITATIONEM LITTERARIAM LO NNPIS.LANGLL, MEDICI QVONDAM CELEBERRIMI, PRAESIDE : PETRO IMMAN. HARTMANNO, Phil. & Med. Do&. Med. Theor. Chem. Anat. & Botan. Prof. Publ. Ordin. Acad. Caefar. Nat. Cur. & Ele&or. Mogunt. Erfurt. Seient. Util. itemque Societat. Ducal. 'Teuton. Helmftad. Sodale: DIE DECEMBRIS: cIoIocctxxrirmm. PVBLICE DEFENDET EMANVEL GOTTLOB MENTZEL, Leobergenfis Silefius. TRAIECTI AD VIADRVM, e Typogr. Winteriano. NIPCÓOIL) REVSN!IERUVS IN PRAEFAT. AD EPISTOL; IOANNIS LANGIIT. Silefiae civitas eft rEOBERCA, non modo antiquitate & aedificiorum ftructura, fed & republica prudenter conftituta , & inprimis cultu religiofae pietatis fincero, & denique proventu praeftantium in omnibus artibus & difciplinis ingeniorum ubere ac copiofo, neutiquam ignobilis & obícura. Infituti ratio. D^ commentationem aliquam academi- . cam, exercitationis caufa difceptandam, meditor, remque, de qua fcribam, circumfpicio, peropportune tranfiit cogitatio ad ejus optimi in- duftriique juvenis ,. has 9écerc defenfuri, patriam, Silefiorum Leobergam; quippe quam urbem no- veram praecedentibus feculis, decimo potiffimum fexto polt reftitutam hominibus falutem , excel- lentiffimoum Jngeniorum proventu uberrime flo- ruiffe, & omni paene Germaniae eo tempore lit- teratiffimos cives, optimarumque artium & difci- plinarum dediffe doctores. Ut enim iftos variae doctrinae laude clariffimos viros, quorum ftudia longius a meis abfunt, nunc filentio praetermit- tam, fatis effe exiftimo, ad exemplum honorifi- ca excitaffe illuftrium medicorum nomina, a qui- bus ampliffime nobilitata eft Leoberga: trium nempe GEORGIORUM WIRTHIORUM , primi , ar- chiatri munere in infeliciffimi Hungariae Bohe- miaequeregis, Ludovici, aula defuncti; alterius, qui in aulis & caftris militaribus fummorum prin- cipum, Caroli quinti , Romanorum imperatoris, & Philippi fecundi , Hifpaniarum regis, medici nam laudabiliter fecit ; & fertii denique , qui apud Vindobonenfes medicinae exercitio infi- 124 eere enem meruit exiftimationem ; porro BARTHO- LOMAEI & HIERONYMI REUSNERORUM, /flius qui- dem Zittavienfium poliatri, /mjur vero Curiae Varifcorum eadem in provincia conftituti; BAL- THASARIS dein GITHLERI & CAROLI GREUSSERI , utriusque apud ipfos Leobergenfes medici Er fimi, priorisque poftea in academia Lipfienfi pro- fefforis munus adepti; tum CASPARI HOFFMANNI, ex celebratilfima 7Yrozendorfii inftitutione pro- greffi, hinc in. Vidrina noftra fummos philofo- hiae honores, tandemque profefforis. munus adepti, & poftremo i in jJoannis Georgii, electoris Brandenburgici, & joannir, marchionis Bran- denburgici Fd AN aula archiatri; ante omnes denique IOANNIS LANGII, vir) fuo tem- pore omnino fummi, & quinque electorum pala- tinorum medici. Quorum fingulorum virorum memorias, ab alus, fi, quae ad ftudiorum ratio- nes.& opufcula litteraria pertinent, fpectes, haud luculenter fatis traditas *), alia oblata recolam opportunitate. Quae dum in aliud premo tem- pus, 1n praefentia mihi videor haud intempefüve quaedam de IOANNIS iftius LANGII ftudiis. bota- nicis recteque definiendae materiae , quam medici vocant, medicae conatibus praetexturus: partim ut ipfo hoc exemplo cognofcant lectores , haud immerita 1ftis temporibus Leobergenfes hos, quos excitavi, medicos patriam urbem illuminaffe cla- -— *) Huc, verbi cauffa, pertinetixrcoLAUS HENELIUS in Silefi ographiae renovatae Libr. Vll. pag. 243. feq. & roANNEs CAsPARUs EBERTUS i5 Leorino erudito, in quo viri, quos protulit Leoberga ISilefiorum , [criptis €9 eruditione celebres centu- via quadam comprehenduntur ,, ac breviter. deli- aeGuiur; Wratislaviae, cloloccxzv. edito, . |, t MN — 125 yitudine; partim ut optimi juvenis, cujus in de- fendenda hac commentatione pars erit, propofita popularium fuorum laude, admirationem aemu- lationemque accendam *). IOANNIS LANGII fludiorum vitaeque rationes. Admonet vero promiffa inftituti ratio quanto omnia, quae ad vitam LANGII noftri pertinent, locupletius olim ftilo confignanda noftro, nunc in tranfcurfu fint dicenda. 10ANNES LANGIUS , cu- jus avita ftirps, tanquam Afclepiada, ferper eru- ditiffimis medicis inclaruerat, anno poft Chriftum natum clIoccccxxcv. Leobergae natus, in patria Íchola humaniorum litterarum prima meruit fti- pendia. Quo autem uberius excoleret ingenium, honefüiffimo impetu Lipfiam fe contulit, tanto- que ibidem ardore animum philofophiae optima- rumque difciplinarum ftudiis exercuit, ut anno clIolIoxiv fapientiae doctor, quem magiftrum vo- cánt, publice crearetur, & paullo poft ejusdem philofophiae profeffioni aliisque muneribus pu- blicis admovercetur. Ipfe enim rediffime exiftima- vit, neminem intromitti oportere ad medicinae facra, nifi philofophia patefecerit fores **). "Tum derum, majorum fuorum more, medicinae ftu- dium adjuncturus, celeberrimum ea aetate optt- *) Eadem forte de cauffa prudentiffimus quoque rei- publicae Leobergenfis fenatus jam pridem raw- G1i fui imaginem in curia publici collocari juf- fit, ut pofteri illuftre ad imitandum exemplum in- tuerentur. T sens in Rien Libr. II. Epiftol. XXIII. P» 054- et 126. marum difciplinarum. emporium, Bononiam, adit, doctiffimisque ufus eft praeceptoribus; in- ter haec facüs, aeftivas per ferias, Perrariam , Venetias, Patavium, aliasque celebriores ltaliae - ad urbes itineribus , ut quorumlibet doctorum virorum compellatione fcientiam fuam augeret confirmaretque. — Poftquam igitur maturuiffet LANGIVS , non vero fua maturaffet ftudia, fumfit fuperbiam | meritis. quaefitam , Pifisque anno cloloxxm fupremos doctoris medici confecutus eft honores. Inde in Germaniam redux in aulam palatinam Heidelbergenfem eft arceffitus, ibidem- que quinque electoribus palatinis a corporis cura fuit, non fine maxima nominis fui celebritate fummaque apud principes fuos gratia atque au- Goritate. Admodum iv primis gratus acceptusque fuit FRIDERICO , Comiti palatino & nuperrime electori: quocum feptem plus triginta annis non femel Hifpanias, Galliam, Italiam, & majotem fere Europae partem, peragravit, bis quoque ei- dem, fupremo cop'arum adverfus Solymannum, Turcam .in | Pannonia dimicantium. imperatori, comes fanitatisque cuítos adfuit. A quo demum optimo principe feptuagenarius rude eft donatus, atque in fenatum eorum miniftrorum, quorum confiliis utebatur, cooptatus. IMledicinam felicif- fime fecit, & omnem paene Germaniam confilus adjuvit fuis. Hiftoriae litterariae materiaeque, quae dicitur, medicae fuit peritiffimus, optimo- rum. quorumvis veterum nuperorumque fcripto- rum fedulus lector. "F'ametfi. vero tot tantisque negotiis implicaretur , varia tamen ingenii fui pofteris reliquit monumenta; quae nunc attingere non licet. In extremo inprimis ifto fenili otio tterario edidit aureum epiffolarum medieinalium co— 127 volumen, mole quidem parvum, multiplici vero litteratura refertum, omniumque pofterorum exi- füimationem meriturum *). Obit tandem fenex octogenarius Heidelbergae die XXI. Iunii, anno clIolorxv **). Ejusdem [ludia botanica. figillatim. Perfequamur nunc propofitum opus , expen- damusque curatius, quantum inprimis ftudii la- borisque in botanicen contulerit LANGIUS nofter. "Tantum vero abeít, ut ceteras doctrinas medicas idem negligeret, 'ut potius inter primos effet, qui medendi rationes, ad Hippocratis exemplum, naturae redderet convenientes. — Liceat ire per exempla. Pefti tollendae confilia dedit, nec ipfe Boerhaavio indigna , ab iftius licet aetatis genio aliena ***). Venaefectionis in febrium initiis ufum *) Ad manus nobis funt binae priores editiones: prima, duobus Tomis comprehenía & edira Ba- fileae, clolorrv. & clolorx. in 4; a/tera, tertio libro aucta & foras emiffa Francofurti ad Moenum, clolorxxxrx. in $8; qua editione in citandis lo- cis hic ufi fnmus. Eadem dein typis recuía eft Hanoviae, clolocv. in 8. **) Quae hic expofüimus, fiugula ex ipfis Lazgia- mis epiflolis praefatione funt collecta. **k*) In. Epiflol. Libr. J. Epiftol. XVIII. Hac a medendi methodo nonnihil diíffenfit celebris iíte SIMON SIMONIUS, Lucenufis, eo tempore in aca- demia Lipfienfi philofoph. & medic. doctor pro- fefforque, & Augufti, electoris Saxonici, medi- . cus, in artificiofJa curandae pefáis methodo Lipfiae, typis Voegelinianis anno clolorxxvr. in 4 majori emiffa; pag. 47. feq. Noftrum exem- plar fua ipfe manu dono obtulit srwoNzus HrE- RONYMO RAUSCHERO , coníuli Lipfienfi, De cu- ^ 12$ recte docuit" Vulneribus per machinas ignife- ras illatis melius, ac fieri folebat, medendi me- thodum expofuit *). Ut plura hujus generis. eximia iltisque temporibus nova dogmata nunc omittamus. Antea vero, quam de fingularibus ftudii à LANGIO in botanicen collati fpecimini- bus difputemus, intereft omnino lectorum , fcire, utrum optimus ifte vir plantas ipfe legerit, colue- rtque, nec ne? Qua de re aperte fic exiftimat acutiffimus botanicae hiftoriae aeftimator, arbiter- que, illuftris ALBERTUS de HALLER: JVon quidem LANGIUS, fcribens ***), plantarum cultor fuit, li- bros autem legerat , ex iir cogmitionem flirpiuns hauferat. Ego vero, licet LANGIUM non omnem aut faltem maximam ftudui fui partem. in. her- barum cognitione acquirenda collocaffe facile concedam, temperare tamen mihi iíon poffum, quin eundem a plantarum lectione atque invefti- gatigatione non fuiffe alienum, prorfus credam. Pro ea enim, qua confpicuus erat, animi pro- bitate, quomodo, obfecro, fequenua, fine com- muni omnium reprehenfione , epiftolis inferere potuiffet fuis, f; ejusdem culpae confcientia: pre- Á meretur. Praeclarum , inquit 1), dignofcendi her- . bas fludium ignava medicorum defidia megleium jacuit, qui id vefants mulierculis €8 indo&is [epla- : faris jus syMoxr: vita nuper exaCtiífime, ut folet, com- mentari coepit litteratiffimus lycei noftri fena- torii reCtor, Mw. M. G. CHRISTGAY, *y Evift. LX. Libr. II. **) Epift. IX. Libr. I. ***) Bibliothec, botanic. T. l. p. 31g. D Epifl. LXX1I.. Libr, £. * dcc 129 fiarüs concrediderunt : ipfi vero, domi defider , ex fola librorum le£tione medicorum fe officium ad[ecu- ios putarunt. Quos , ita me deus amet , GALE- NUS nofler [cite ex libro nautas appellat, | Pot- quam dein ampliori difputatione herbarum fcien- tiam ex folis libris &iconibus comprehendi poffe pernegavit, addit: Oportet fane medicum herba- rum peritum mon effe le£torem tantum, fed xvrá- v», id efl, oculata fide herbarum in quavis earum aetate /pe&fatorem. — Alia hujus generis loca, his in epiftolis obvia, lubens omitto. Omnium au- tem luculentiffimum teftimonium , quod vere LANGIUS legendis plantis operam dederit , fe- quens accipe. ldem enim ipfe alio epiftolarum loco: Quum quinto Majas, ait *), pofiquam Plei- ades illuxerant , ^ una cum vhizotomis noflris. €3 academiae moflrae philiatris pofl folis ortum ,' dum jam omnia amoenis floribur prata vernarent , € arbores foliis rore madentibur proxima quaeque ob- umbrarent , medicas quaefituri herbas ,/ memora , lucos ac montes perlufiraremur. Ex quo etiam a vero abhorrere mihi non videtur, LANGIUM noftrum , tot itinerum opportunitatibus ufum, in colligendis quoque, cognofcendisque herbis non fuiffe ignarum. Quim etiam idem loca na- talia plantis ab ipfo lectis paffim adpofita, fatis fuperque teftantur, Hortum ipfe coluiffe non videtur , inquieto forte & itinerum viciffitudini- bus diftrito vitae genere impeditus. LANGII conatus critici botanici. | Verum enim vero maximam laboris operae- que partem collocavit L AN G1Us partim in critica *) Epiflol. XXX. Lit. ll. : Tom. 1I. I M 130 merece IURE nominum recentiorumque , herbis medicis aliis- pue medicamentis , inde deductis, impofitorum collatione, partim in accurata eorum, quae ab Arabibus medicis nuper in materiam medicam erant recepta, cognitione. Quorum omnium fingulorumque recenfionem eo perfequemur or- dine, quem epiffolarum Langianarum feries offert. In /ibri primi epiflola LVI. luculenta deprehendi- tur difquifitio, quodnam cerealium feminum genus filiginis nomine veteres, denotaverint? Eo valet omnis haec difputatio , ut demonftretur , hoc vocabulo non folam illam tritici fpeciem, quam dein pofterioribus temporibus CASPARUS BAU- HINS") Zriicum filigmeum appellavit, fed etiam depuratiffimam ejus tritici comprehendi farinam, quod Bauhimianum eft triticum. hybernum | ariffis carens **). Sequens epiflola non quidem fingula- ^riter ad botanicen fpectat, pertractat tamen tri- plicem hordei fobolem, péifanam , omelyfin , go- lentam ; & ex hac alusque rebus mixtis confe- Cum Graecorum cgceona , fine Latinorum emnum epiftola LIII. exponit. De laferpitio , belzoin, & myrrha infcribitur: epiffola LXI — Diffiailis omnino, nec adhuc fatis extricata his de rebus eft quaeftio. Veterum Romanorum laferpitium, Graecorum cíAQioy , plantam illam ea aetate auro cariorem , hodie non exftare, falfoque benzoi- nam refinam aut foetidam afam hujus plantae Íobolem haberi, raANGIUS exiflimat. BAUHINUS fimplicinomine Laferpitium ueterum dixit ^".Quod *) In -Pinac. p. 2r. : **) Ibid. Triticum hybernum LINNAEL ***) In Pinar. pag. 156. 13í licet noflris temporibus plerique botanici medi- caeque materiae fcriptores *) ad eam, unde foe- tida oritur afa, plantam referant, probabilibus ufi argumentis: 1illuftris tamen CAROLUS LIN- NAEUS ferulae fuae a[ae foetidae fynonymon hoc Bauhinianum adícribere non eft aufus, illudque confulto, ut videtur, in Speciebus plantarum "n prorfus Oisifit. Noftram autem Benzoen, quae nunc in pharmacopoliis proftat, negat LANGIUS afae dulcis nomen mereri, quoniam hoc a sERA- PIONE atque AVICENNA ad Laferpitium refertur: convenientiorem autem myrrhae dulcis fere ad- pellationem, quod Benzoe praeftantior quaedam IMyrrha electa, ex Troglodytide, quae nunc ett Aethiopiae pars, advecta videatur. Quod rectene, an fecus exiftimaverit LANGIUS. nec dum liquet; nec liquebit forte, nifi, fi olim IMlyrrhae ipfius. parens arcor Érntexve propius exactiusque co- enofcatur. Lauri enim arboris fpeciem, a LIN- NEO Laurum Benzoin dictam **) , refinam benzoi- nam proferre, res eft nunc abunde fatis nota. Porro in epiftola L XIII. demontiratur breviter, quantum incrementi ex itineribus, in diffitas re- giones inftitutis, omni tempore ceperit botanice atque hiftoria ISIN E In exoticis Arabum medicamentis breviter *) Verbi cauffa : sTEPHANUS FRANCTSCUS GEOF- reROY in Tra&tatu de materia medica , Tom. 1I. pag. 606. aliique. **) In Sgeciebus plantarum | pag. 356. Edit. recen- tiffimae, ^ *"*) Ibidem pag. 530. I 5 132 CINDUENDEURETSOPTM recenfendis occupatur epiffola LXIV. Atque hic de triplici mellis genere orditur difputatio : cui primo loco commune , quod ab apibus col- ligitur, mel fubjicit LANGIUS ; altero loco ponit faccharum, dulce illud ex arundinibus collectüm fal, & ex collatis quibusdam DIOSCORIDIS , PLI- NII, GALENTI, ARRIANI, ALEXANDRI APHRODISEI, PAULI AEGINETAE, ACTUARIIL, aliorumque verbis recte exiltimare fibi videtur, quod veterum fac- charum a noftro, quo nunc utimur, neutiquam fuerit diverfum. Quae res etiamnum paffim in controverfam venire folet, licet pofteris tempori- bus CLAUDIUS SALMASIUS, VIT eruditiffimus , idem argumentum integro pertractaverit volumine "). 'Tertio denique IMellis genere complexus eft nofter iVlannam, vulgo nunc calabrinam dictam: cujus & jam cognitione AMYNTAM, GALENO lon- ge antiquiorem, & ipfum GALENUM non caruiffe planiffime adfirmat. In tranfitu dein monet , de- cidua elifi cum corticibus 'Thuris fragmenta paffim 4 PLINIO & GALENO Mannam appellari. IMofchi denique, amparis, cui nunc Ambrae nomen eft, & Caffiae notitiam graecis medicis non defuiffe, LANGIUS per exempla probat. Verum Draconis fanguinem. Laccamque accurate defcribit epiflola LXV. Priorem, olim quoque indicae Cinnabris nomine infignitum, cum minerali cinnabari con- fert nofter, & ex hujus confortio removet, fimul- que iftius vegetabilem originem , tunc temporis adhuc ambiguam, noftra vero aetate luculenter demonftratam, ex ARRIANO & ALOYSIO, Lufita- L *) Parifüs 1664. in 4. edito & dein in Ultraje&ina CU. Plinianarum editione anni 1689. feculo. 133 norum nauclero, ab omni vindicat controverfia. Pofterioris autem, Laccae nomine in pharmaco- polis notae, proventum ad arbores refert , Ju- glandis regiae fimillimas ; quas nunc recentiores botanici ad Ahammi genus remittunt *)J. Quam Laccae originem folis ex vegetabilibus quibusdam deduxiffe LANG1UM noftrum, miror, cum jam isdem temporibus RODERICUS de CASTELLOAL- Bo, Zmati Lufitani nomine notior, in enarratio- nibus in DIOSCORIDEM, quas & ipfe nofter legerat, veriora cognofceret, partemque Laccae ad anima- lem profapiam, nunc quidem luculentiffime ex- pofitam **) , deferret, fingularem Laccae maffam, partim ceraceam, partim refinofam , formicarum alatarum ftercus appellans. Inter varias porro epi- ftolae LXVI. quaeftiones fubtiliter quoque &, fi pleraque fpectes, recte difputat LAN G1Us de myrobalanis diverfis, nuce Been five Balano my- repfica, Juiubis, Sebeflen atque Datlylis : quorum omnium cum hodie infrequens effe coeperit ufus, tantumque conficiendarum quarumdam antiqua- rum medicamentofarum formularum gratia, phar- macopoeorum fuppellectilem, haec exotica vege- tabilia onerent, iisdem diutius immorari, fuper- vacaneum, & ab inftituto noftro alienum exifti- mamus. Aeque fubtilem, ac prior haec, fed aeque etiam noftro ufui parum fructuofam de 7alaba- *) Rhamnus fcilicet Zuiuba LYNNAEI. ?*) Confer , verbi cauffa , illufris academiae noftrae Senioris, 10. FRIDER. CARTHEUSERI Fundamen- à2 Mater. med, Tom. Il. pag. 279. eg. 154 p —nn thro five folio indo. difputationem. complectitur eyiflola X XVII: de qua noftrae fidei eft non dif- fimulare, optimum LANGIUM ab incuria non fatis fibi caviffe, viderique & IMalabathrum , quod nunc Species eft Lauri Linnaeana *), & Schoc- nanthum, five Juncum odoratum, a LINNAEO nu- perrime inter audropoga receptum **), 1nter fe con- fufa. Etenim , quae de optimo malabathro, ad . maris Erythraei oras nafcente, ex ARRIANO nar- rat LANGIUS ***), certius accommodatiusque ad Schoenanthum effem relaturus...Finem hujus epi- ftolae conficiunt criticae de perficir, armenüs , citreis , aurantiisque quaeftiones. - Binis fubf/equen- tibur epiflolis in varia veterum recentiorumque gentium Zoxica, &, quae eorundem vires ever- tunt, antidoía LANGIUS curiofe inquirit: quorum magna pars ad vegetabilem profapiam refertur. Commenta autem funt & iftorum temporum ge- nio condonanda, quae ex alus fubleftae fidei fcriptoribus de varia flirpium frugumque metamor- phofi in epiflola LX X. narrantur. Quanto rectius vero nofter , epiflolam L.X XII. coüfcribens , in veteres quosdam philofophos animadvertit, quod divina herbarum medicamenta anili & magica fuperfütione infamarint. Neceffariam porro & *) Lauri Cinnanomi varietas five Katu - karva Horti malabar. Tom. PF. p. 105. tab. 53. v1w- NAEI /Mater. med. num. 190. vel Laurus Mala- bathrum wYcoL. LAURENT. BURMANNI in P[or. Indic. pag. 92. ; **) In Specieb. Plautar. p.r49r. olim Laguraus in ejusdem. /Mater. med. mum. 3r. ***) In Epiffel. p. 230. * | jt di gu—R 135 erroneam fimplicium medicamentorum rationem exponit epiflola L.X XIII. eosque vehementer carpit medicos, qui ex fola librorum lectione aut picturis herbarum cognitionem quaerunt, ipfam naturam praetervidentes. Quod yf; herbae exemplo apertiffime illuftrat. Idem criticum exa- men proxima impendit epiflola Paeoniae, Scolopen- driae , & Se[amoidi : quarum priorem, foeminam quidem exiftimat officinalem Paeoniam, LINNAEO dictam *), marem vero eam , cui Di&amni albi nomen **) nunc effe folet. SScolopendriae nomine veteres mox Z/ylenium | [colopendrium Linnea- num ***), mox Z//plenium ceterach. ejusdem 1), mox Z/plenium hemionitida ejusdem 11) deGignaffe, probabiliter concludit LANG1Us. De /ezfamoide ve- terum eandem, quam amplexus eft fuo tempore VALERIUS CORDUS, fequitur fententiam , majus- que pro eo, quem Zelíeborum foetidum dixit L1N- NAEUS ]1]), habet; minus vero eandem exiftimat plantam, cui nunc Zdonidis vernalis T[]]T) nomen eft , cujusque radicibus ubique fere in pharmaco- poliis Germanorum , fiellebori nigri loco, uti fo- lemus. Ipfe LANGIUS rhenana loca nominatim in- *) In Specieb. Plantar. pag. 747. Var. a. ^*y Ibid. p. 548. ***) Ibid. p. 1537. D dbid. p. 1558. TD dbid. p. 1536. ttt) 4bid. p. 784. ttt) did. p. z71. 136 | a—s— dicat, ubi plantam hanc copiofe crefcentem de- rehendit. Apud nos infignis ejusdem in monti- culir Lebufienfibur elfe folet proventus. ' Atque haec funt potiora botanici argumenti, quae in priori hoc epiftolarum libro LANGIUS per litteras doctasque quaeftiones elt perfecutus. Altero vero epiftolarum libro in tangendis botanicis parcior eft nofter: In fecunda epiftola , dum de medicinae apud Aegyptios; Chaldaeos, Graecos & Arabes origine. difputat , breviter quoque botanices fata expendit , & ex deftructo per Turcas Graecorum imperio abrogata quoque potiffimum & exoleta veterum 1n re berbaria no- mina exiftimat. — Epiflolem / I. demonftrandis fcolyimorum viribus dicavit; quas tollendo ala- rum hirco per cataplafmata, & concitandae femi- narum Veneri, fi fegnior fuerit, ab efu fufficere, eX HESIODO, DIOSCORIDE , PLINIO , PAULOQUE AEGINETA probat. Quae de occulta pharmaco-. rum purgantium proprietate & potentia attracti- Va, quam nunc virtutem topicam & fpecificam vulgo vocamus, difputantur in epiffola XT IIT, & in fequenti eyiflola de fructibus, artis opera la- xativis, propofita merito funt incognofcenda ei aetati, quam illuftrior fcientia naturalis cognitio nondum fatis a commentitiis & praefumtis opi- nionibus vindicarat. 'Tum porro EANGIUS in epiflola de Hellebori fgeciebus repetit ea , quae de fe[amoide nuper jam fcripferat, additque confili- ginem veterum haud aliam effe plantam, quam Héelleborum album five leratrum album. V1NNAEA *). *) Ibid. pag. 1479. / 137 De Eryngii, Srecacul & Carlinae radicibus infcri- bitur epiflola XXI. | Utrumque prius nomen Eryngio vulgari, hodie campeflre vocat L1N- NAEUS *), vindicat LANGIUS , licet & priorum, & pofteriorum botanicorum nonnulli hac in re difflentiant: carílimam vero acaulis nomine nunc infignatam ""), ad chamaeleonta veterum refert , planiffimeque negat, angelicam cum eadem con- fundi oportere. Hinc ad examinandas olu/atri & [myrnii vadices in proxima eptflola fe convertit nofter, & apii generi fubjicit, adfirmatque fimul, ob maximam virium fimilitudinem hippofelinum, petrofelinum, fion, fmyrniumque apud botani- cos nominibus fuis confundi, | Pauca funt, quae de noxia quarundam arborum umbra in epi/lola XXX. a LANGIO expountur. Parum quoque noftri intereft infütuti. epiffola X X XIII. quae de contrariis fimplicium medicamentorum, rha- barbari, myrobalanorum , rofarum , urticae, & id generis aliorum, viribus agit. Poft haec ite- rum de vario veterum a/7f//o quaerit, diverfasque fimulde herba Britanica fententias addit in epiflo- la XXXVII. Agmen demum obfervationum harum botanicarum ducit in epiffola LI. quae- ftio: fintne rhapontica , centaurium majus, & f[ym- phytum ejusdem radicis nomina, aut verius fuc- cedanea ? Computatis omnibus, & excuffis ve- terum fcriptorum locis, tandem diverfas omnino has effe plantas, fed ob virtutis fimilitudinem quodammodo fuccedaneas , concludit. Sed haec de botanicis LAN GII noflri conatibus fint fatis. *) Ibid. pag. 337* "^ Ibid. pag. 1160. e" L] 135 Peroratio. Lectorum autem pace liceat quaedam a LAN- GIO facete atque fententiofe dicta, fparfimque epiftolis fuis interjecta , addere , quae publicae difputandi exercitationi iis, de quibus nunc com- mentati fumus, videntur opportuniora. Sint ergo fequentia. Difcordia medicorum eft per- nicies aegrorum, concordia vero illorum falus *). Abundans frigidae potio, praecipue in acutis fe- bribus, opportune data , inter alia illarum reme- dia primas meretur **). Cum in hylterica matri- cis adfectione cor quoque langueat, nolim ea, naribus admovenda, ita graviter foetere, ut vi- - res cordis ac cerebri offenderent ***). Non fane verborum facundia, ut CELSUS ait, fed ars me- dici aegrum curat. Verum enim vero, quae ci- vitas, quis denique pagus imperitiffimum i in re medica empiricum , AeyíaTrgoy garrulum , cete- rosque ejus farinae homines, oppidatim oftiatim- que oberrantes, aegrotantiumque catervam con- vocantes , non alit)? Cum hominis compago non tantum ex corporea elementorum mole, fed aethereo quoque fpiritu, virtutibus intelligen- tiarum imbuto, conftet, amboque ad obeundas eorum actiones mutua, certa lege confortii, (har- moniam wraeflabilitam nunc dixit LEIBNITIVS,) opera egeant , nifi concorditer conípirent. quis *) In £yiflol. pag. 32. **) Ibid, pag- 93. *"**) Ibid. pag. 109. T lbid. pag. 145. 194. €9 1035. ar— 139 inculpatam utriusque fanitatem fubfiftere poffe affirmavit? Rede igitur PLATO fanitatem com- munem corporis animique concordiam defini- vit" Certe plurimum refert ad corporis vires & ingeni! acumen confervandum, qua vitali au- ra quisque vefcatur- Ob id HERACLI TUS ille SCOTINUS: Aer, inquit, ficcior, anima pru- dentior."". Ait porro ZENo philofophus, ut lupini amari, crebra aquarum adfpergine macce- rati , dulcefcunt : fic animus vino irrigatus mite- fcit. Et GALENUS: Triftitiam & moerorem vi- num fobrie bibitum levat omnem ***). Prac- terea ut ellychnium lampadis olei fomento con- fervatur: fic genuinus humani corporis calor, humiditas, & vires, quae continua & occulta corporis exhalatione fatifcunt, falubri potus & cibi pabulo confervantur; quibus vel maxime inculpata corporis fanitas conftat, qua nihil prac- ftantius excogitari poteft. Porro , quis non, :nquit |), ab imo pectore ingemifceret, medici- cinam, tam facrofanctum dei donum, avaritia & ignorantia pfeudomedicorum in hominum perni- ciem converti: falutare fummi dei donum anus vatidicas, fycophantas quoque , & agyrtas,, fuis impofturis, arte magica, & idololatriae fuíterfti- tionibus ac incantamentis ita profanare ac con- Ípurcare , ut nulla fit artium , quae tot impiis Ícateat fuperfütionibus. "Tod , qui medica fine phyficis, phyfica fine hiftoria naturali & *) Ibid. pag. 1006. **) Ibid. pag. 673. ven) Ibid. pag. 1o. D bid, pag. 7. oS Me * ^» NS EU 146 chemica tractant, 1n caffum laborant & in gloriofo pulvere fe confpergunt. Qui ut efficacius iterum extergi poffit, acri fapone lixivioque opus eft. 'Tu ergo ; J, puer! € firigiles Crifpini ad balnea perfer! PERSIUS. CAR. LVD.-LPPHERITIER/ Dom. de Brutelle, in Aula Suvam. Paris, Reg. Coníil. CORNVS SPECIMEN BOTANICVM SISTENS DESCRIPTIONES zr ICONES SPECIERVM CORNI MINVS COGNITARVM. PARISIIS, TYPIS PETRI-FRANCISCI DIDOT. 17288. Et faepe alterius rames impune videmus Vertere in alternis , mutatamque infita mala Ferre pirum, & prunis lapidofa rubefcere Corna. At myrtus validis haftilibus & bona bello C ornus. (Vinc. Georg.) . Abta fretis abies, bellis accomoda Cornus. Vi&um infelicem baccas , lapidofaque Corna. Conje&o fternit jaculo , volat fala Cornus. (Vina. deneid. ' Cornu. s. ( ORNUS inter antiquiora Syftematis vegeta- bilis genera reponenda eft. St. Plinio *) primum genus acceptum , vel potius relatum, ad noftrum usque aevum pervenit, nec verfa- tionem nomenclaturae parfum eft. Innotue- runt quoque Graecis **), ut & Plinio. Voca- bunt enim Cornum Plinü (Cornur mas L.) .XPANETA & Cornu feminam Plinii (Cor- nu; fanguinea L.) OHAT XPANELA, miror itaque genus notiffimum a nullo autore, quod fciam , ex profeffo fuiffe elaboratum. | Nec ego plenam fufamque Cornu hiftoriam molior. Pro Speciebus Europaeis jam fat notis novas differentias fpecificas tantum tradam. De vir- tutibus & ufu oeconomico apud alios auctores confulendis fere tacebo, | aut per tranfennam dicam. Incremento Botanices totus incum- bens de Speciebus Americanis hic depictis prae- primis acturus, pauca in his relinquam defi- deranda. *) Plin. Hift. lib. r. cap. 4. lib. 15. cap. 18. lib. 16. cap. 25. **) Theophr. Hift. lib. I. cap. 15. lib. 3. cap. 35. 4. 6, 7. & alibi, er. n 144 Antiquifimae Corni Species Europam finiti- mamque Afiam patriam agnofcunt. Novae omnes in America feptentrionali detectae funt. Nec Africa, nec America meridiona- lis ullam hucusque Speciem alunt. Inter tropicos totius orbis ullam inveniendam effe difficilius crederem. Syftematici celebratiffimi Cornum fic ordi- narunt. CAESALPINUS junxit MA quarum femina eos in inferiori parte habent. RAJUS annumeratinter arbores pruniferas, Cor- numque feminam ad bacciferas umbilicatas amandavit. RUPPIUS & RIVINUS ad regulares tetrapetalas feminibus bacca tectis revocaverunt. TOURNEFORTIUS ad arbores rofaceas, quarum calyx abit in fructum officulis foetum. BOERHAAVIUS recenfet inter dicotyledones ar- bores flore rofaceo innato fummitati ovarii feminibus foeti. MAGNOLIUS transtulit ad arbores duplici ca- ' lyce externo & interno , monopetalas , fru- éu ficco. LINNAEUS ad tetrandiam monogynicam. HALLERUS ad ifoftemones epicarpias. ADANSONIUS ad familiam Caprifoliorum corol: , lis regularibus. GLEDITSCHIUS ad thalamoftemones tetran- theras. *) - Cha- *)Jussxevrus fecenfet inter dicotyledones, mo- Charattev effentialis. PERIANTHIUM fuperum , perfiftens. — Petala qua- tuor. Stamina quatuor, receptaculo epi- gyno inferta. Germen inferum. — Stylus fim- plex. Stigma obtufum. Drupa umbilicata. ANux bilocularis. Charatzier naturalis. CALYX. Z/nvolucrum vel nullum , vel tetraphyl- lum, multillorum: foliolis fubcordatis, acu- minatis, internis duobus oppofitis minori- bus, patentiffimis, coloratis, deciduis. BÉ sieh proprium fuperum , quadri- dentatum, minimum, perfiftens. COROLLA. Petala 2, epigyna, feffilia, lanceo- lata, acuta, patentiffima.. STAMINA. Filamenta quatuor, epigyna, fubula- ta, patentia, petalis breviora. Zntherae ovatae, biloculares, peltatae. PISTILLUM.: Germen inferum , ovatum, trunca- tum , operculo pu T plano, fub. quadrilobo coronatum.- Stylur. filiformis, ftaminibus fubaequalii Stigma obtufum f.capitatums «7 7 PERICARPIUM. Jrüpa flidiunda , calyce um- bilicata, ftylum retinens, carnofa, aut aquo- fa, mollis. , SEMEN. Nux fubrotunda f. ovata, biloculasis, nervofiufcula. AE nopetalas, corolla epigyna , antheris diftin&is — ad familiam. Caprifoliorum, (U.) vie Tom. Il. K 146 —á— CORNI Species in duas Sectiones feparari queunt. Aliae fcilicet intra involucrum umbel- latatae: aliae nudae absque involucro & cymofae, Involucratae umbellatae. Cornus fuecica.. L. canadenfis. L. florida. L. mafcula. L. Nudae cqmofae. Cornus fanguinea. L. fercea L. alba. L. circinata, firicta. paniculeta. alternifolia. L. Involucratae | umbellatae. I. CORNUS /üecied. L. C. herbacea, ramis binis. Linn. Suec. L. 8. Oed. iuda. S: C. herbacea. nus Capp. 36. t. .5. f. 3. Pall. ross. 52. Chamaepericlymenum prutenicum , feu pericly- menum fecundum. Clus. pann. 87. t. 88. Chamaepericlymenum. Clus. hift. 6o. gen. herb. 1296. (icon Clufij) Pank. theatr 1461. ups Clufii) Periclymenum minus. Tab. lc. 898. (Icon. Chofi) O—€—: 147 Periclymenum humile. Bauh. pin. 502. Habitat in Suecia, Norvegia, Roffia, Anglia. 27 Pallafius loco citato C. fuecicam & canadenfem proponit tanquam varietates ejusdem plantae Certe nimium affines, fed C. fuecicam noncum examinavi. 2. conNus canadenfis, L. "Tab. 1. (L/ Heritier ed. hujus Delectus.) C. herbacea, ramis nullis. Linn. Spec. 172. Pyrola alfines flore brafiliana. Bauh. prodr. 100. Linn. amoen. 1.317. C. pumila repens, herbae Paris facie Sarraceni. Pic. reg. 43. p. 3348. Baffcporte. C. canadenfis. Pi&t. reg. Abeille. Habitat in Canada. Sarrafim. Labrador. infula Miquelon juxta Terram - novam. 2. II. P. Planta palmaris, habitu Trientalis aut Paridis. Radix ftolonifera,, ad nodos radiculas fibrofas proferens. Caules e radice plurimi, erecti, herbacei, qua- drangulares, purpurafcentes, bafi inftracti.. Foliolis aliquot oppofitis ,' fubamplexicaulibus , (dum folia fumma tantummodo feffilia) mar- cefcentibus, deciduis. Folia propria verticillata: verticillis quadri - fex- - folus, ad apicem caulis finguli folitarus ; fes- filia fubrotunda f. ovata, acuminata, inte- K 2 148 gra, nervofa: mervis concentnrcis; füpra villis vix confpicuis adfperfa, laete viridia, fubtus pallidiora, patentia, plana, 18. lin. long. t. poll. lat. Umbellae involucratae, terminales, folitariae, pe- dunculatae, erectae, albae, 15.lin. involu- Cro comprehenfo ; & 5. lin. absque involu- cro lat. * Flores pedicellati, eredi , albi fundo violaceo, 1 1/2. lin. lat. 1. lin. long. Involucrum tetraphyllum : foliolis fimilibus, fub- cordatis , acuminatis, integris , lineatis, BIDS apice nonnunquam rubicundis, horizontalibus, internis duobus minoribus; 15. lin. lat. Perianthium proprium fuperum, quadridentatum, breviffimum. Corolla. Petala 4, epigyna, infra coronam ger- minis inferta, feffilia, lanceolata, acuta, paten- tiffima, Wu dependentia, periauthio pro- prio majora. Stamina. | Filamenta 4, fübulata, patentia, epigy- na, infra coronam germinis inferta, corolla breviora. Zntherae ovatae, biloculares, pelta- tae, albae. Piftillum. Germen inferum, ovatum, truncatum, receptaculo f. operculo necariformi, plano, fub- quadrilobo, violaceo coronatum. Stylus cy- lindricus, purpurafcens, ftaminibus longior. Stigma TOURAN Pericarpium... Drupa. fabrotunda, calyce. umbili- cata, ftylum retinens, Puri mollis: pulpa quafi gelatinofa; coccinea, 4 lin. lat. — 140 Semen, Nux ovata, bilocularis , fubbifulca, 2 lin. long. Nuper iterum introducta in Galliam a celeb. Lud. Guil. le Wonnier, Archiatro, Acad. Scient. Par. Soc. qui vivam accipiebat ex Infula /Migue- lon. Americes Septentrionalis. Anglis in hortis jam antea vigebat. Arenofa pinguiora & humi- diufcula amat, nec impatiens eft frigoris fub dio. Libentius ftolonibus late fe fpargit. Vere floret, aeftateque drupas maturat. Avulfi ftolonibus & feminibus regeneratur. Explicatio Tabulae (I.) JPlantae proportione naturali, fupera florifera, infera fructigera. Umbella | antice Y — — pofüice, f. . Flor au&us, — prop. nat. . Petalum. prop.- nat. . Stamen poltice, — —- antice, . Flor, lapfis ien —- 9. Piflllum, 1o. Bacca, Xr. Semen, prop. nat. 66 ^4 OU bU HN ^M i prop. nat. 3. conwus florida. L. C. arborea, involucro maximo, foliolis obcorda- tis. Linn. chff. 38. Spee. 171. Mull. dict. n. 3. |180 DuRoi Herbr. 1. 167. Schoepf. mat. 4. Wang. forft. 51. t. 17. f. 41. Walt. car. 88. Pid. reg. 43. p. 3349. Daffeporte. C. mas virginiana, flofculis in éorymbo digeftis a perianthio tetrapetalo albo radiatim .cinctis. Plukn. almag. 120. t. 26. f. 3. Catesb. car. 1. 223. 97. Habitat in America Septentrionali. $. H. P. 4rbor parva, confpicua involucris florum maximis coloraus, Fructus rubri. Ineunte fron- defcentia floret. 4. comgNwvus mafcula. L. C. arborea, umbellis involucrum aequantibus. Linn. cliff. 38. Spec. 171. IVlill. dict. n. 2. Hall. helv. 1. 362. Kniph. bot. x. t. 18. Du Rot Herbr. 1. 169. Cornus. Trag. Stirp. 1024. IVlatth. Comm. 259. Clus. hift. 1.12, t. 13. Lob. ic. 9. »69: (icon Cluíi.) Dod. pempt. 8e2. Ludw. &c. t. 38. C. fylveftris & hortenfis mas. Bauh. pin. 447. C. fativa, feu domeftica. Bauh. hift. rz. 210. C. mas. Blakw. herb. 1. 121. C. fylvefiris mas. 2 aub; rase. tí 74. (icon IMatthioli) Knorr. ther. t. 2. . Le Cornuiller. Regn. bot. | | C. mafcula. Zorn. ic. t. 129. Plenck. 1c. 38. 64. (icon Regnaulti.) - B. C. hortenfis mas, fru&u cerae coloris. Bauh. pin. 447. ij Habitat in Gallia, Germania, Helvetia. Ü. & er ccn 151 Flores admodum vernales ante frondescentiam, quod peculiare huic fpeciei. Du Roi recenfet C. mafculam foliis eleganter variegatir , fcd de hac varietate fruftra hu- cusque quaefivi; autor forte habuit elegan- tem C. /anguineam variegatam , pro C. ma- fcula. ** Nudae cymo[ae. 5. CORNUS /anguinea. L. C. ramis rectis, foliis ovatis concoloribus , cymis depreffis. C. arborea, cymis nudis. Linn. Spec. 171. IMlll. di&. n. 1. Hall. helv. 1. Du Roi Herbr. 1. 162. C. umbellis involucro multoties longioribus. Linn. cliff. 38. Virga fanguinea. IMatth. Comm. 260. Dod. pempt. 782. C. femina. Lob. ic. 2. 169. Tab. ic. 1047. Bauh. pin. 447. Duh. arb. 1. 182. t. 75. qnd IMat- thioli.]) Oed. dan. t. 481. C. fanguinea. Ard. obs. 99. t. 19. B. C. femina foliis variegatis. Herm. Lugdb. 199. Habitat in Europae dumetis vulgatiflima, Baccae fufcae. * 6. conus /ericea. L. : (Tab. 2 apud L Heritier.) C. ramis patulis, foliis ovatis fubtus ferrugineo- fericeis, cymis depreffis. ^ -C. arborea, cymis nudis, foliis fabtus fcriceis. - Linn. alt. 199. lu» ; 152 C. americana fylveftris domefticae fimilis ,- bacca caerulei coloris elegantiffima. Plukn. Almag. I2144£. $69, L.3. C. femina, floribus candidiffimis umbellatim difpofitis , baccis caeruleo - viridibus officulo duro comprelfo biloculari. Gron. virg. 20. C. amomuim arborea , foliis ovatis , petiolatis, dio: ribus corymbofis terminalibus. IVlill. dit. n. 5. Du Rorherbr. 1. 165. Schoepf. mat. 14. Wang. Forft. 9o. C. fanguimen? arborea , cymis nudis, ramis rectis fubrubris, drupis caeruleis. Walt. car. 88. Habitat in Carol ina meridionali. Frafer. Pen- Íylvania. $. H. P. Frutex pb o Radix lignofa, ramofa, dilute grifea, odore quafi Glycirrhizae proximo: rudiculis fubfureis. Caulis erectus , teres, ramofus , grifeus. Rami oprofiti, terctes, patuli, obfcure purpurafcen- tes. Turioner teretes ; annulati, fübimmaculati, & atropurpurafcentes ut In C. Sanguinea , 15s niores plus minusve pubefcentes. Folia oppofita, petiolata, ovata f. ovato-lanceo- lata; acuniimata, integra, nervofa, fubvenofa : cofta nervisque infrà elevatis, fupra exaratis ; fubtus villofa ferruginea, inprimis ad nervos, nunc nudiufcula, patentia, plana, juniora late- ribus fubconnivenüa, 3 poll. long. 18. lin. lat. Prtioli hinc teretes, iude unifulei , fo quater breviores, villofi, purpurafcentes. Cymae terminales , pedunculatae, erectae, depref- 4S —Áá 153 fae, vix convexae , tri-quadripartitae flore fo- litario intermedio, villofae , 2 poll. lat. Flores pedicellati, horizontales , albi difco pri- mum albo poft anthefin fufco , ;'ódotli 4.- 5. lin. lat. Calyx. Perianthium fuperum ,' monophyllum, quadridentatum, villofum ; denticulis linearibus, acutis, patentibus; perfiftens, vix 2. lin. lat. Corolla. Petala 4. epigyna, linearia, acuta , pa- tentia, mox revoluta, coronam germinis cin- gentia, cályce majora. Stamina. Filamenta quatuor. epigyna , erecto- divergentia, corolla ,vix longiora, infra coro- nam germinis uti petala inferta. Zntherae ob- longiufculae , biloculares, incumbentes, pelta- tae, luteae. Piftüllum. Germen inferum, globofo-urceolatum, villofum, coronatum ne&'ario receptaculiformi, plano. Stylus filiformis, ftaminibus vix bre- . vior. Stigma capitatum , pubefcens. Pericarpium... Drupa bacciformis, globofa, calyce umbilicata, bafi excavata, carnofa, demum aquofae, eleganter caerulea, intus alba, unilo- cularis, 3. lin. lat. Semen, Nux fubrotunda, compreffa, nervofa, bilocularis, 18. lin. lat. Accipiebam femina e Penfylvania, fed jam antea citius in hortis fub dio vigebat. Nuperri- me le&a fuit in Carolina meridionali a Joanne Frafer , fcoto, perignatore americano. Quotan- nis fere floret, feminaque perficit autumno. Dru- pis caeruleis, copiofis, venufüs, in arbore diu, 154 perfiftentibus fat fpeciofa. Omnimode regene- ratur. Difcus floris f. corona germinis, peracta an- thefi, ftatim atropurpureus evadit, quod vix ma- nifeftum in paucis congeneribus. Folia quoad villofitatem & ferruginem admodum. varia. 7. coRNUS día. C. ramis recurvatis, foliis lato - ovatis fubtus canis, cymis depreffis. C. arborea , cymis nudis, ramis recurvatis. dion. mant. 40. Du Roi harbk. 185. Fall. TOSS. 5I. ^t 34. Wang. forft. 91. C. fylveftris fructu albo. Amm. ruth. 198. t. 32. IMill. 1c. t. 104. C. tartarica axborea, foliis oblongo - ovatis ner- vofis inferne albis, floribus SORT termi- nalibus mill.-dic. n. 7. Habitat in Sibiria , America feptemtrionali.. f. HI*BI« ^ Bis Auto floret, Ramuli confpicui, omnium ruberrimi. 8. comwus circinata. (Tab. 3. L^ Herit. 2. hujus Delectus.) C. ramis verrucofis, foliis orbiculatis fubtus to- mentofis canis, cymis depreffis. Habitat in Penfylvania. $. H. P. Frutex altitudine humana. à Radix lignofa , ramofa , fubodora , pallida: ra- diculis fubfufcis. ' Caulis erectus, ramofus, grifeus. Ligmum odore Li puau-— 155 quodam huic generi peculiari praeditum. .'a- mi oppofiti, fubpatuli, teretes, congeneribus craffiores, virides, verrucis fubfufcis undique adfperfi. — Famuli ramis conformes ad nodos annulati, e viridi vix purpurafcentes. urio- nes purpura[centes notati maculis linearibus fufco purpurafcentibus. Folia oppofita, petiolata; fubrotunda, acumina- ta, integra feu fubintegra , nervofa, nervis femiconcentricis ,' infra prominentibus fupra exaratis; virentia, fubtus pubefcentia glauca, petentia, plana, 4. pollic. long. & lat. jJunio- rà fubtus tomentofa. Petioli foliis quater breviores , hinc teretes, inde canaliculati, definentes in annulum amplexi- caulem, more turionum maculati. Cymae terminales, folitariae, pedunculatae, ere- cae, absque involucro, tri- quinquepartitae, pubefcentes, 3. poll. lat. Flores finguli pedicellati, erecti, albi, 5. lin. lat. Corona germinis demum poft anthefin vix pur- purafcens. Pedunculi teretes , e bra&eis minutis fubulatis ia- xis caducis tuberculati, uti turiones & petioli maculati. Pedicelli purpureo - punctati. Calyx. | Involucrum nullum, cujus loco in non- nullis cymis bra&ea diphylla, oppofita, fubu- lata, pedunculo adnata, decurrens, reflexa. Pericanthium proprium fuperum auctum , qua- dridentatum, erectum, minutiffimum, perfiftens. Corolla. — Petala quatuor, epigyna, lineari -lan- ceolata, acuta, patentia , mox reflexa, feffi- lia, infra coronam germinis inferta.. T 156 peines Stamina. — Filamenta 4, epigyna, more petalo- rum iüferta, fubulata, erecto- divergentia, co- rolla longiora. | Zntherae oblongae, bilocula- , peltatae, luteolae. Piflillum. Germen inferum , fubrotundum , feri- . ceum albidum. Stylus filioformis, ftaminibus brevior. Stigma capitatum fubtetragonum, f. polygonum. Pericarpium. | Drupa bacciformis , fubrotunda , umbilicata, bafi excavata , ftylum retinens, lacteo-aquofa, mollis, unilocularis, dilute caerulea, demum albida, 3. lin. lat. Semen. . Nux fubrotunda, depreffa, nervofa, bi- locularis, 1/2 lin. lat. Quamvis jamdiu cicur apud nos, nondum vulgaris vi hortis ditiffimis. | Floret aeftate, faepe bis anno, fed rariffime Drupas nonnuilas perficit autumno. Surculis & infitione propagatur. Dignofcitur foliis circinatis rugofis viridiori- bus, eymis inferne bracteatis, ramis cratlienpns tuberculatis. Explicatio Tabulae fecundae. Ramus proportione naturali : 1. Flos lateraliter, | 2. c poftüice, | ; 3. Petalum, : propr« nat. 4. Flos, labris petalis, s. Piftillum , 6. Stamen auctum. 157 7. Seilio Cymae Drupas geftientis) 8. Nux, prop. 9. fecta loculamenta oferem] ^ XM 9. conwus /rica. (Tab. 4. L' Herit. *) C. ramis flrictis, foliis ovatis concoloribus nu- diufculis, cymis paniculatis. Habitat in America feptentrionali. $ H.P. Frutex biorgyalis. Radix lignofa, ramofa, radiculis fufcis. Caulis (f. caules. e radice plures) erectus , rimo- fus, ramofus, fubfufcus. Kami oppofiti, te- retes, in junioribus plantis firicti , 1n feniori- bus patuli, cauli conformes. | Aamuli & inpri- mis Turioner ftricüufculi , annulati, purpurei, bafi denfe pundato - verrucofi. | E. Folia oppofita , petiolata, ovata, acuminata, integra , nervofa: cofta bafi purpurafcente; nervis remotis, apice confluentibus, infra pro- minentibus, fupra exaratis, glabra, late viri- dia, fubtus vix pallidiora, plana, 2 - 3. poll. long. 12 - 15. lin. lat. : Petioli erecti, folio fexies breviores, hinc gibbi, inde canaliculati, purpurei. Cymae terminales : ramulis duobus e fummis foliis fimul procedentibus; pedunculatae, pa- *) Eft conus cyamocarpos Moench. — Linn. Syff. U, y Veg. ed. Gmelin. I. p. 257. n. 9. C. amomum ; arborea, foliis fubtus venis ferrugineo - villofis , Lr nudis. Vogel Suppl. Plant. Ehret. Select. ab. CI. (Icon, opt.) U. 3295617: 5 s , L 158 niculatae, quinquepartitae, bracteatae, 18-24. lin. lat. Flores | pedicellati , albi diuo tandem TU S do, 4. lin. lat. Braü&eae minutae, caducae. Calyx. — Perianthium fuperum , | monophyllum, usque ad bafin quadripartitum : Laciniis linea- ribus, acutis, patentibus; fubpubefcens, per- fiftens, ultra 1. lin. lat. Corolla. Petala 4, epigyna , infra coronam ger- minis inferta , feffilia , lanceolata, acuta, pa- tentia, calyce longiora. Stamina. Filamenta 4, epigyna, uti corolla in- fra coronam germinis inferta, fubulata, tenuia, fubpatentia, petalis vix longiora. JZntherae oblongae, biloculares, peltatae, incumbentes, dilute ceruleae. Piftillum. | Germen inferum , oblongum, trunca- tum , opertum corona nectariformi. Stylus fili- formis , ftaminibus brevior. .Stigmü c capi- tatum. Pericarpium. .Drupa fubrotunda, calyce umbili- cata, carnofa, demum aquofa, mollis, caeru- lea, intus alba, 2 — 3. lin. lat. Semen. Nux ovata, bilocularis, 2. lin. long. Olim introducta in Europam ex America feptentrionali, fed adhuc raro in hortis. Exco- litur fub dio more congenerum. Serius floret aeftate, nec tam copiofe. Drupae nimis feroti- nae, quam ut maturefcant. Folia usque ad fri- gora remanent viridia. Radicibus, furculis , & infitione propagatur. —pua€ 159 Habitus C. fanguineae & f[ericeae , a quibus longe recedit floribus paniculatis. Paniculae mi- nores quam in C. foniadoin Antherae caeruleae. 10. comRNUs Jganiculata. ( Tab. 5. L' Herit.) C. ramis erectis, foliis ovatis fubtus canis, cy- mis paniculatis. B. C. cymis floribus & foliis intermixtis. Habitat in America feptentrionali. b. IP. Frutex altitudine humana. Radix lignofa, ramofa, pallida: radiculis fub- fufcis. Caulis (vel caules plurimi ex eadem radice) ere- cus, ramofiffimus,, teres, grifeus. Rami op- pofiti, patuli, caulibus conformes. Aamuli & Turiones tirictiufculi, annulati, dilute purpu- rafcentes, punctato - verruculofi. Folia oppofita, petiolata , ovata f. ovato - lan- ceolata , acuminata, fubintegra, nervofa: ner- vis laxiffimis, infra rominentibus, fupra exa- ratis ; laete Vida fubtus glauca, pubefcen- tia, patentia, marginibus furfum conniven- tia, 2—43. poll.long. 15— 18. lin. lat. Summa adhuc juniora rubella. Petioli folio ter & quater breviores, hinc teretes, inde canaliculati, dum juniores bafi vix in an- nulum amplexicaulem definentes , purpura- fcentes. j Lu d Thyrfi (£. paniculae) terminales , ramulis duobus e fummis foliis ftatim erumpentibus; |folitarii, pedunculau, erecti, involucro denudati, 3. poll. 160 lat. Zarietas gaudet thyrfis foliaceis fimul & floriferis. Pedunculi teretes, fructiferi purpurafcentes. Flores pedicellati, erecti, albi, 3. lin. lat. Calyx. Perianthium fuperum , fubmonophyllum, quadripartitum , pubefcens : dentibus minimis, angufüoribus, acutis; perfiftens r. lin. lat. Corolla. Petala 5, epigyna, infra coronam ger- minis inferta, angufto-lanceolata, acuta, pa- tentia, demum reflexa, calyce majora. Stamina. Filamenta 4, epigyna, more petalorum * inferta, fetacea, divergentia, longit. corollae. Antherae oblongàe ; biloculares , peltatae , luteolae. Piflllum. | Germen inferum ,. globofum, trunca- tum, pubefcens , corona nectanformi oper- tum. Stylus filiformis, ftaminibus vix brevior. Stigma capitatum, depreffum. Pericarpium. Drupa fubrotunda, dentibus caly- cynis umbilicata , ftylum vetinenb bafi vix excavata, carnofo - -aquofa, alba, 3. in. lat. Semen. |. INNux fubrotunda, lineata, d Oriunda ex America feptentrionali, & cicur apud nos nonnullis abhinc annis. | Admodum florida & fpeciofa. Vere aut ineunte aetate flo- ret, autumnoque per menfes nonnullos frucü- bus onufia eft. Seminibus furculisque | pro- pagatur. Omnium diftinciffima cymis elongatis in thyrfum f. paniculam.. . 4i: 16k i1, CoR Nus alternifolia. L, (Tab. 6. L/ Herit.) | C. foliis alternis. Linn, Suppl. 125. C. alterna. Marsh. arbuft. 35. Habitat in Penfylvania. b. H.P. Arbor parva fubdichotoma. Radix lignofa, ramofa, exalbida, odore congene- rum: radiculis vix intentioribus. Caulis altus, erectus, ramofus, cinereus. ZLi- gnum odore congenerum. Aarmi alterni, pa- tentes, teretes, dichotomi faepius, laevigati, erife. JAamuli paulo graciliores quam in C. circinata, fed valde craffiores, quam caeterae congeneres, lineis grifeis brevibus maculati, in nonnullis plantis purpurafcentes, in aliis vi- rides. Zuriones glaberrimi, immaculati, colo- lore ramulorum. Gemmae terminales ovatae, . maximae, fere Crataegi. Folia alterna , longius petiolata, inaequaliter di- ftantia, nunc approximata, nunc remota, ova- ta , oblique acuminata, integra, nervofa: ner: vis incurvatis, apice confluentibus, infra pro- minentibus , fupra exaratis; laete viridia, fub- tus candicantia, vixque dum juniora pubefcen- fcentia, patentia, plana, 324. poll long. 2 — 2 1/2 poll. lat. F'etioli dimidio folio longiores, hinc teretes, inde canaliculati. Cymae terminales , folitariae , pedunculatae, con- vexae , fubdepreffae, involucro defütutae, fub- pubefcentes, tripartitae, 3. poll. lat, Tom. 1I, L 162 Flores pedicellati ,. erecti : exalbidi ;; fubodori , 2. lin. lat. Calyx. Perianthium fuperum, fubmonophyllum, quadridentàtum, pubefcens:. dentibus minutis, breviffimis , acutis , patentibus; perfiftens , I. lin. vix lat. Corolla. Petala 4, epigyna, infra coronam ser- minis inferta, lanceolata, acuta, patentia, mox reflexa, calyce valde májora.. Stamina. hona 4, epigyna, more petalornm - anferta, patulo, divergentia, fetacea, petalis longiora. "Antherae oblongiufculae , bilocu- lares, peltatae , incumbentes, dilute fulphureae. Pifillum. | Germen inferum , fubglobofum, coro- nula receptaculiformi opertum, fubtruocatum, pubefcens. Stylus filiformes, ftaminibus bre- vior. Stigma capitatum. Pericarpium. Drupa fubrotunda , calyce umbili- cata, ftylum vix retinens, inollis, atroviolacea f. iol nebulata, 3. lin. lat. Semen. | [Nux fubrotunda, vix ftriata , bilocularis. Diu incertum fuit, an ex America fepten- trionali, an e Sibiria oriunda effet; hodie vero . mihi compertum eft patriam effe Penfylvaniam, unde nuperrime fpecimina habui. Primum edu- - cata fuit in Gallia, ubi trigintà ab hinc annuis fub dio excolitur. In Dendrologia Homelii jam 1 me- moratur, & videre licet quindecim aut viginti pedum altani in hortis IMIonnieri. Procerior ita- que congeneribus omnibus, ne C. macula, ex- cepta. Eodem ferme tempore cum illis floret ae- ftate, fed cymae aut obfolute infertiles, aut dum fructiferae , Wade in his rariffimae. Olim feli- 163 ciffime inferui tam in C. fanguineam , quam in C. albam. Seminibus quoque regeneratur. Singularis in genere oppofiti folio, foliis al- ternis. Ramuli dichotomi, unde fa ics a genere aliena. — Petioli longiores quam in congeneribus. l/arietates una ramis rubicundis, altera ramis viridibus, vix notandae funt. *** fDubiae aut [puriae. CORNO feminae fimilis, arbufcula floridana. Plukn. amalth. 66. tab. 385. fig. 1. Cornum aliquam floribus paniculatis fat exhibere vi- detur , fed pronunciare non aufim inter C. | firiiam & paniculatam. CORNUS foliis citri anguftioribus. mm. ruth. 200. t. 33. quam male pro C. alternifolia ha- buit Hamelius, autoptis Gmelino & Pallafio certe Ahamni genus agnofcit, & icon, nec non defcrptio Ammanni fatis indicant. Gmelinus (Sib. 3. 166 ) credidit RAamnuum catharticum effe, fed Pallafius (it. 3. 721.) diverfam fpeciem effe ftabilivit, quam A/m- num dauricum nuncupavit. Nonne error Hamelii patriam C. aífernifoliae ignotam re- liquit? Sola ejus fide originem Sibiria. du- &am Galli fufpicati funt. CORNUS japonica arborea, umbellis involucrum fuperantibus , foliis ferratis. Thunb. jap. 63... eft //iburni Species , quod mihi luculentius innotuit, flore quamvis ignoto, femine offeo lentiformi plano uniloculari. j bL 164 Colligenda. CORNI Species paucae herbaceae , plurimae fruti- ces, vel arbufculae. In herbaceis folia fum- ma verticillata, 1n fruticofis folia oppofita, in fola C. alternifolia alterna. Flores invo- lucrati, vel non: umbellati vel cymofi: cy- mae vel depreffae , vel elongatae quafi in thyrfum. In omnibus flores albi, plerumque fubodori. Drupae rubrae in C. fuecica, ca- nadenfi , florida, ma[cula; albae in. C. gani- culata, alba ;. caeruleae in C. fericea, circi- nata ,. [iria ; atropurpureae aut fufcae in C. fanguinea , alternifolia, «. Odor ligni tam caudicis quam radicis huic generi peculiaris. 'Turiones etiam denudati ut in omnibus ar- boribus hortulano exercitatiffimo Speciem declarant. Sunt itaque denfe pun&ati, pur- purafcentes in C. ffria: obfcure purpurei, 1mmaculati nifi dum feniores fiunt in C. /an- guinea: 1n C. ferica atropurpurafcentes, fub- immaculati ut C. /anguineae :. in C. panicu- culata dilute purpurafcentes, punctati ut C. flri&ae: in. C. circinata ex rubicundo - viri- des, verrucofi, craffiores quam caeterarum: in C. alba lenti, ruberrimi, pulchriores, pun- &is remotis adfperfi, /alicem vitellinam ru- bram aemulantes: in C. alternifolia flexuofi, craffis gemmis terminalibus infignes: demum in C. mafcula cinere, pubefcentes. - Ufus CORNI fruticofae omnes floribus & fructibus am- bulacra exornant. C. alba & fanguinea ad in- — 165 ferendas Species rariffimas, inprimis com- mendabiles. In plurimis lignum durum fed duriffimum 1n C. macula. Indi hodierni in Lodoifia, ut olim Romani tefte Virgilio fa- bricant ex ligno Corni fagittar. 1n C. ma- fcula baccae edules. Materiae medicae fcrip- tores Europaei C. ma/culam laudant; Ame- ricani C. floridam & fericeam. | Deco&a C. florida tefte Schoepfo, cadem vi febrifuga pollet ac ipfe cortex peruvianus. Idem Schoepfius refert folia C. fericeae ab incolis "Tabaco admifceri. De oleo quod conficitur praefertim 1n [talia ex drupis C. fanguineae vide Matth. Comm. 261— 62. Ard. obs. 100. & Act oecon. gall. 1786. Autumn. P. IX. ^ Explanatio 4utorum hic ufurpatorum. ZAR. oecon. gall. Societé royale d'Agriculture de Paris, Memoire. d'agriculture , d'économie rucale & domeftique. Paris, 1785 & fuiv. Amm. ruth. Ioa. Amman , Stirpium rariorum in imperio rutheno provenien- tium icones & defcriptiones. Pe- tropoli, 1739. Ord. obs. Pet. Arduini, Memorie di of- fervazioni e di Sperienze fopra la cultura. Padova, 1666. Bauh. hift, Iohann. Bauhin , Hiftoria plan- tarum univerfalis. Ebroduni, | 1650. — pin. Cafp. Bauhin, Pinax theatri bo- ^-^. -— tanc |Bafileae, 1671. 166 Bauh. prodr. Blackw. herb. Catesb. car. Clur. hift. Dod. pemyt. Dufh. arb. Du Roi harbk.. Gaertn. frua. Ger. herb. Cafp. Bauhin, Prodromus thea- tri botanici.. Bafileae, 1671. Elizab. Blackwell, Curions her- bal. London, 1739. Marck. Catesby, Natural hifto- ry of Carolina, Florida and the Bahama islands. London, 1754. Car. Clufius, (L'Eclufe) Rario- rum plantarum hiftoria. Ántver- piae, 16er. — . — Rariorum aliquot ftirpium per Pannoniam, Aufiri- am & vicinas quasdam provin- cias obfervatarum hiftoria. An& verpiae, 1583. Remb. Dodonaeus ,/ (Dodoens) stirpium hiftoriae pemptades fex. Antverpiae , 1616. Henr Ludov. Duhamol, Traité des arbres & arbuftes, qui fe cul- tivent en France en pleine-terre. Pariséid255. Ioh. Phil. du Roi, Die harbke- Íche wilde Baumzucht.-- -Braun- Íchweig, 1771. Iofeph. Gaertner, De fructibus & feminibus Plantarum, Stut- gardiae, 1788. Iohn Gerarde, "The herball on generall hiftorie: of plantes, en- Gmel. fib. Eindin virg. Hall. Helv. Herm. lugdb, Kniph. bot. Knorr. thes. Linn. alt. — .anmoen. —. dif. — lapp. ENT e. — s fpte. mturepr Umm 167 larged by 'Thomas Iohnfon. London, 1633. Ioach.Georg.G melin, Flora Sibe- rica, five hiftoria plantarüm Si- biriae.. Petropoli, 1747. fequ. Ioh. Fred. Gronovius , Flora vir- ginica. Lugduni - Batavorum , 1762. Albert. von Haller , Hiftoria Surpium Helvetiae. | Bernae , 1768. à Paul Hermann, Horti academici lugduno-batavi catalogus. Lug- duni- Batav. 1688. Ioa. Hieron. Kuiphof, Botanica in originali... Halae-Magdeburg. 1763. Georg. Wolfg. Knorr, 'Thefau- rus rei herbariae, hortenfisque univerfalis. Norimbergae, 1772. Car. I. Linnaeus, Mantiffa alte- ra Plantarum. Holmiae, 1771. . — . Amoenitates a- cademicae. Lugd. Batav. 1749. — — -— Hortus cliffor- tianus. Ámítelodami, 1737. — —. — . Flora lapponi- ca. Amflelodami, 1737. — — -— Mantiffa plan- tarum. Holmiae, 1767., — o —. Specie$plan. tarmm. Holmiae, .1762. 168 Lim. fuec. — [uppt. Lob. 1c. Ludw. e£. Marsh. arbuft. - Matth. comm. Jill. dis. €—À 1c. Oed. dan. Pall. it. — TOf. Car. L Linnaeus, Flora Suecica. Stokholmiae, 1755. "Car. H. a Lioné, Supplemen- tum plantarum. 125 t. Matthias de Lobel, Plantarum feu fürpium 1cones. Ántverpiáe, 1581. Chrift. Gottl. Ludwig, Ectyp vegetabilium.Halae-IMagdeburg. 1760. Humphry IMarshall, Arbuftum americanum. Philadelphia, 1785. Petr. Andr. Matthiolus , Com- mentari in fex libros Pedaci Diofcoridis Anazarbei de mate- ria medica. Venetiis, 1565. Philip. Miller, Gardeners dictio- . nary. London, 1:768. Brunsvigae , — — Figures of the maft beautiful, ufefoul, and un- common plants, defcribed, in the Gardeners dictionary. Lon- don, 1771. Georg. Chrift. Oeder, Flora danica. Hafniae, 1766. Petr. Sim. Pallas, Reife durch verfchiedene Provinzen des ruf- fifchen Reichs. St. Petersburg, 1771. | — 900 P0000 bm El xoffi- . ca., Petropoli, 1784. Park. theatr. pig. reg. Plenck. ic. Plin. hift. Pluken. almag. | — analth. Regn. bot. Schoepf. mat. Tab. ic. Theophr. hift. Thunb. jap. Frag. fürp. | JWalt. car. —— 169 Iohn. Parkinfon , 'Theatrum bo. tanicum. London, 1640. Plantae depictae Pinacothecae regiae Parifienfis. Iof. Iac. Plenck , Icones planta- rum medicinalum. — Viennae, 1788. Caj. Plinius, Hiftoria mundi. Leonh. Plukenett, Almageftum botanicum. Londini, 1699. — — Amaltheum botanicum. Londini, 1705. P . Regnault, (eur & dame) La Bo- tanique mife à la portée de tout le monde. Paris, 1774. Ioa. David Schoepf, IVlateria medica americana potiffimum regni vegetabilis. ^ Erlangae, 1787. Iacob. 'Theodorus "Tabernae- montanus , Icones plantarum. Francofurti ad Maenum, 1590. "Theophraftus Erefius, Hiftoria plantarum. Car. Petr, Thunberg , Flora ja- ponica. Lipfiae, 1784. Hieron. Tragus, (Bock) De fürpium maxime earum, quae in Germania noflra nafcuntur ufi- . tatis nomenclaturis &c. 1552. "Thom. Walter, Flora carolinia- * na. Londini, 1788. 150 lang. fort. Zorn. 4c. —— Frieder. Ad. Iulius von Wanegen- heim, Beytrag zur deutfchen H bolzgerechten E orftwiflenfchaft, Goetüngen, 1787. loh. Zorn, Icones plantarum me- dicinalium. Norimbergae, 1779. DISSERTATIO INAVGVRALIS HISTORICO - NATVRALIS MEDICA D E IIS QVE. GENERATIONEM ANIMALIS vet PLANTE CONCERNVNT. Quam PRO SVPREMA MEDICI DOCTORATVS L'AVREA PVBLIC/E ERVDITORVM DISQVISITIONI SVBMITTIT NA UDtem XX. oM MDGCLXXVW. IOANNES MAYER Bohemus Pragenfis. P R A G J£. d Quid illa vis? quae tandem eft, quae facit, ut eadem femper perfiftat natura corporis viventis. PLIN. uHrsT. NAT. LIB. VIII. NVESS. entia viventia *), quae hucusque fenfibus noftris fe obtulerunt, non aeterne exiftere, fed diffolutioni fubjecta effe , nihilomi- nus tamen experimur , quod nunquam eorum genera deficiant, fed non interrupta ferie renoven- tur; de hoc negotio natura multum abfcondit, unde factum eft, ut magni in fcientia Viri **) aliquid in eo eruere poffe defperarent; nihilomi- nus tamen liceat ea luftrare, quae eorum ratio & experientia nobis manifeftavit. Natura animalibus & plantis partes quasdam corporibus eorundem adjunxit, quarum functio- ne fpecies eorum non interrupta ferie renovantur; fed in his quandam anomaliam obfervavit natu- ra, quae 1n animali^us ***) plurimis tum & plan- tis 1) licet ejusdem fpeciei, occurrit, haec fecit, ut fexus diverfitas exfurgeret , quae ex firu&ura tum ufu harum partium defumpta in fexum ma- Ículum & foemineum reciperetur. *) Ita definiunt rerum naturalium Scriptores ani- malia & plantas. Vid. rrwwEr Syftem, nat. D. DE NECKER Phyfiologia mufcorum, 1774. $. XIII. pag. 276. **) HALLER. T. VIII. p. x. & ro6. Element. phyfiol. *"^. Idem, T. VIII. p. 2. & feq. 1) Vid. Lixwxi Generatio ambigena, 1759. 174." Eo es] Harum partium (vid. praec.) non aequalis di- ftribuno 1n omnibus animalibus *) obfervatur; dantur animalia ejusdem fpeciei, ubi partes fexus feparatae inveniuntur in eodem individuo; dan- tur etiam animalia, in quibus hae partes in quo- vis individuo conjunctae funt, alia funt praeterea, quae funt unius fexus, alia plane eo deftituuntur. Animalia, in quibus fexus partes feparatae inveniuntur, mas & foemina confideratur, funt faepe forma inter fe aequales , in homine, qua- drupedibus , tum frigidis , tum calidis **) in pi- fcibus plurimis , tum & infectis ***) id obtinet, haec & venerem inter fe exercent; eo &pertinent quaedam genera animalium teftaceorum ]) & in- ter vermes lumbrici humani, & lupini. [1) Sed dantur animalia licet fexu duplici & fe- jun&o , ubi mas & foemina forma inter fe. diffe- runt, in quadrupedibus plerisque, in avium claffe plerumque major eft mas & formofior , praecipue in avibus, ubi mares coloribus eminentiores, & *) Cl. LrTNNE interrogat Syftem. nat. edidit. rAw- Gir, T. l. an non clafles animalium a fabrica fabtiliori partium genitalium . defumi polfint? HALLER. dicit. p. 7. ;, Hoc loco liceat adnotaffe, naturam non videre fuadere, ut clafles anima- »lium a fabrica fubtiliori fumantur, cum adeo ,manifefto inter fimillimos vermes & inter coch- . leas , aliqui. fexubus fint edes , alii con- »Junctis.". **) HALLER. p. 6. ***) prwxw. Syit. nat. T. T. 1) In purpura facile Ringo) polle ; ADANSON Co- quillag. p. 143. te | Pre Transa&t. n. a6. & n, 413. Vol. — — 175 canori funt; fed in avibus rapacibus *) plerum- que.mas minor eft, id & infectis verum eft, **) fed in his faepe. aliae diverfitates occurrunt, in coco mas alátus minimus agiliífimus , foemina major immobilis ***) baec & in noctilucarum ge- nere alis deltituitur, ****) quas mafcula babent, id & in aliis multis *****). infectis obfervatur; 1) & in univerfa natura videtur, fexum mafculum multo rariorem effe. 11) Utrumque fexum habent, lepus marinus, t1) dein cochleae limaces, TIT) mytuli margaritiferi, buccina, lepades, pectines [T111) lumbrici terref- ftres o) hyrudines oo) &c.&c. eaandrogina vocantur. Satis certe obfcuram cognitionem eorum ani- *) Ut in accipitrum genere &c. &c. Vid. Bijf- fous Natuvge[chichte der l'ógel. —. '.**) ackEorrnor Infect. autour de Paris , I. p. 15. ***) Idem, p. 499. BREYNE Hiftoria cocci radicum gen. 1731. Beckmanus 4nfangsgr. der' Natur- hifl.p. 104. ***) ggAuMUR. Vid. Memoir. de l'Acad. de Pa. ris, 1743. ; *"**) Sunt &.aliae diverfitates ut in panorpis, formicibus, cynipibus, vefpis , apibus &c. &c, T) BoxwET. Contempl. de la natur. I. p. 57. 1D BarrzreR. T. VIII. p. 6. etiam inter homines in Afia fexum mafculinum multum rariorem. MONTESQUIEU lEfprit des Loix, L. XVI. C. III. Ttt) Cel. sponapscn in lib. de quibusdam anima- malibus marinis, Dresd. r76r. p. 3r. ; TttD swawwERDAM , Biblia naturae, p. 120. i1ttTD ApANsow Coquillages, p. 3z. 10) VALISNERI T. l. p. 278. 00) A&, Stockholm, 1757. n. 4. * 176 HORESELGRSADEA malium habemus, quae nobis unius fexus defcri: buntur, mentula marina *) & aliqua animalia teftacea, **) quorum ova in gmimati-immobili non videntur aliunde impregnari ""*). huc pan tinent. j Sed acies fumma optimorum microfcopios rum. & induílria maxima Virorum in aliquibus fexus partes detegere non potuit; T) volvox per rimam fponte natam aut vulnus inflictum , fibi fimiles fphaeras emittit, [T) tum & animalia, in quibus praeter figuram cylindricam vel fphaeri- cam aut aliam, fi aut multa oltendunr non in Íphaeram, fed in ramos in ambitum fparfos divi- fam cylindrum exhibent, haec animalia absque fexu effe videntur, cum omnia ejus genetis 1ndi« vidua perinde fui nen foetum in. fuo corpore generent, fuoque tempore excludunt. i11) In plantis [T1T) res eft certa, in iis fexus diver- fitatem inveniri; & partes hanc efficientes in plu- - iimis ..*) ponapsn, l. c. p. 104. **) ApANSON Coquillages , p. I. ***) mALLER. T. VIII. p. 4. 1) Sexum polybis abnegat sAckEmRus, Elffai fur l'hiftoire des polybes, p. 87. fq. & plurima ani- malia & plantas multas absque feminali prin» cipio generari D. wkeckEeR A&. Pal. T.I 1D Roffels Infekten - dnce gter. Th. xus 019. TTD Barr. l c. Ttt) Obfervations für 1a phyfique ,. fur V'hiftoire naturelle, & fur les arts &c. par M. l'Abbé ROZrkR &c. T. V. à Paris, 1775. V. III. Mé- S für la; fecontadan des Plakteg par M. T. e — — 172 rimis facile diftinguuntur; hae in corolla cernun- tur, ftamina cum fuis partibus florem mafculum definiunt, dum piltllum, foemineum conftituit; ubi vero tum ftamina, tum piftillum in eodem flo- re conjuncta inveniuntur, flores hermaphrodi- ti *) dicuntur. Dantur & plantae, in quibus fe- xus adeo abíconditus, ut de aliquibus vere du- bium fexus fit; **) ia his plantis diveritates aliae occurrunt, quae fecerunt, ut LINNEUS fyílema plantarum juxta has in claffes diftinxerit. Fructificatio in. plantis fit, quando pollen, de antheris folutum humidum tum ftigma taneit; id contingit eo citius, quando partes utriusque fexus in corolla conjunctae funt; difficile autem concipitur, quomodo accidat, quando mafculi tum & foeminei in eodem trunco ***) diftincte cernuntur, aut fi feparatus fexus ****) in fingula quavis eft, plantae, quae a recentioribus Bota- nicis decliniae dicuntur. Nullibi certe magis ne- gotium fuum velat natura, quam in plantarum iructificatione ; quis eft? qui difünguit fubtilem pollinem, quem blanda zephyri aura abfumit, & Íftigma defiderantis plantae impregnat, vel quem levis per florentia prata migrans papilio optanti flori adfert. *) Syftem. nat. LINNEI. **) Tdem lib. c. füb nomine eryptopamiarum in claf- fe XXIX. comprehendit & absque fexu plantas plurimas propagari; poEMEn Diff. de plant. bul- bif. p. 18. lit. z. fexum abnegat mufcis; D. px NECKER Phyfiologia mufcorum p. 12. & naides fexu carere , Idem p. 53. ***) Tales plantae monaeciae a LrNN. recenf. in claff. XXI. ****) Dioeciae plantae di&ae, Claíf. XXII. LINK. Tom. 1l. M 1 178 Inter animalia hybrides nafci poffe, facile in- telligitur, quando Species valde affines, ut mas unius Speciei foeminam alterius, fed proximae impregnat. In plantis & id frequenter contingit ; flores, in quorum limitibus organa fructificationis cir- cumfcribuntur, ii non facile adulterio accufari poffunt, fed in declinüs id eo facilius accidere poteft, vidit tales plantas hybridas HALLER, *) vidit LINNE, **) confirmavit KOELREUTER. ***) Animalia quaedam vivos pariunt foetus vel ova ponunt, quorum fubftantia extra corpus iü animal mutatur; priora plerumque duplicis fexus inter fe coeunt, & foemina in corpore foecunda- tur; quae vero absque diffimili fexu vivos foe- tus pariunt, & etiam ova ponunt, ****) haec uti- que fibi fufficiunt fola; ovipara animalia eorum ova in corpore impregnantur a mafculo fui gene- ris, vel extra corpus a liquore mafculo foecun- dantur. 1) Hucusque tradita docuerunt, quasdam con- ditiones, quae ad productionem novi animalis quid conferunt, fupereft tantum, ut dicatur, un- de materia adveniat. Sed audiendae funt opiniones. Ex utroque fexu advenire materiam pro novo BUE L.S 1 **) Gen. ambig. 13. *** Ferfuch über das Ge[chlecht der. Pflanzen. aee M en Magazin, zweyte Fortfezung , P. 4-6. 1 scuwaMMERDAM. Bibl. nat. p. 431. »UFFON II, p. 311. TUR ; — — 179 corpore vivente, inter antiquos HIPPOCRATES, *) ARISTOTELES **) cum plurimis hujus aetatis philofophis ***) plurimique recentiorum ;. fimi- litudines parentum, hy bridas, apprime huic favent. Nimium mari tribuerunt in hoc negotio, DIO- GENES , HIPPON , Stoici, inter recentiores HO- NOR. FABRI, ****) GAUTIER, 1! maxime LOEVEN- HOEK [[) cum fuis fautoribus TT) fed hybri- des, fimilitudo parentum & plura premunt eo- rum hypothefin. Nec multum tribuendum , qui negotium ma- tri abfcripferun t ; folide hujus opinionis propug- natores Vo NP HALLER. BurFON ad id non multum advertens, inge- nuofiffimam ítruxit hypothefim ,. DE quam ferio exponemus. Cum vero plurimi Viri in. hoc ARR ope- ram dederunt, eorum fyftemata prius luftrare, convenit , quidcunque dicat HARVEJUS , qui ju- dicat, artificium generationis ultra fete pru- dentiam affurgere, unde,a Deo inftitutum , & *) Ve] author. fpurius de fuperfoet, n. 7. **) De gen. anim. & plant, L. IV. ***) ANAXAGORAS, ALCMEON, BARMENIDES, EM- PEDOCLES, EPICURUS , HALL, l. c. p. 78. '****) Generat. animal. & plant. lib. V. propof. LXV. & LXVI. T) llluft. narr. p. 84. TD Exper. & contempl. p. 27. & 2g. TtD) Inter quos praecipue BorRHAA v. vid. pac le&. acad. in prop. infüit. ejus T. V. part. I. p. 369. iub Hift. nat. II. M2 i8o uem mq a noftra indagine reconditum, cui affentit CASP. HOFFMANN, *) fed ad caufam primam non recur- rendum , nifi fecundae defecerint. Etenim ad Deum confugere in naturalibus pium eft quidem, fed parum philofophicum; quare audiamus cAR- TESIUM **) etfi fatis temerarie aufus eft: ,,cum utrumque tam maris quam foeminae femen » paftim materiae, partim agentis vices obire cre- » dens, ea fibi mutuo fermenti loco effe putat, ,& inftar confufae duorum liquorum mixturae 5ita calefieri, ut nonnulla eorum particulae pa- ,rem cum igne agitationem confequentes dila- »tentur, premantque alios, hacque ratione pau- »latim eo difponantur, qui ad membra forman- ,da requiritur;" quis non videt hic exorbitan- tis ingenii philofophici fpecimen ***). Talia fere: apud alium philofophum 1) repe- riuntur, qui credit generationem fieri per cohae- fionem particularum fimilium inter moleculas ali- menti & a fucco, cujus partes magis minusve fubtiles mobilesque ferius fiftantur ocyus. HONORATUS FABRI TT nullis omnino nixus fundamentis germen geniturae maris , germini foeminei feminis in utro tanquam in propria gle- ba fato, indeque jam propullulanti putat inferi; ficut ex infitione germinis mafculini in. foemi- *) Comment. in GALEN. libr. ü. de gener. hom. cap. II. "E In Tra&tatu de formatione Foetus, ***) Ad id confentire videtur ePAsCAL, p. 245-260. 1) sAvrE Phyfique partic. p. 543. & feq. & in in Differt. phyfic, III. 1) Tra& de Plant. & gener. anim, libr. V. pro- pof. LXV. & LXVI. emm TT wer jm 181 neum, mixtum quafi tertiumque germen (ficut ex trunco & exferto furculo planta una,) exoria- tur, & ad modum plantae ex utero propullulet, ac deinceps blando uteri calore foetum per af- fumptum ex matre fuccum nutritium fenfim au- gefcat & explicetur. —— Sed ea omnia profligata funt, poftquam in- ventio induftrn Viri LOEWENHOEKII innotuit, qui utpote folers omnia quaecunque luftranda , per microfcopia contemplans, talia vidit, quae celeberrimi Viri dein pro novo fyftemate conden- do in fundamenta pofuerunt; non autem talia vi- dit, quae fibi vidiffe perfuafus eft D. GouTIER *) vel adeo acute ut quidem alius vir vidiffe vo- luit **) nam cum liquorem feminalem microfco- pus luftraret, invenit ingentem numerum animal- culorum minutiffimorum, ab omnibus animalibus diftincdtorum , viventium , feque vivide moven- tium ; ***) & poft illum plures ali viderunt, HARTSOEKER, VALISNERI, ****) BOERHAAV, MAU- PERTUIS, 1) LEDERMüLLER, ») -llluft. HAL- *) Voluit germen animalis confpicua magnitudine videre in fpermate mafculo, tale humanum ico- ne expreffum exhibuit. Obfervations periodiques fur la Phyfique, l'Hifteire naturelle & les Arts, Paris, 1756. **j Spiritus cylindricus materiae aethereae emi- nentis quinque acutis, quae rudimenta extre- mitatum & capitis cum corpore cylindrico con- fütuerent, sANTANELLI Lucubrat. lll. p. 54. HALL. Tom. VIII. p. 84. ***) Experim. & contempl. p. 27. 28. ****) Lib. della generat. part. I. 1) Venus phyfique. | TD Pertheidiguag der Saamenthiergen. 182 ; EROR U TE RR eePES a LER *) animalcula haec utpote minutiffima in- numerabila , figura oblonga, caudata, capite craffiufculo, inftructa fimilia anguillarum ; variat tamen eorum magnitudo, & figura in animalibus diverlis, in ejusdem tamen generis animalibus femper eadem funt, deficiunt tamen 1n flerilibus, fenibus, & quae non generant. His obfervatis LOEWENHOEKIUS **) fuam celeberrimam hypothefim fuperftruxit, quam CI. GARDEN perfecit ***) & QCel.BOERHAAV *"**) tuitus eft; qua animalculum primordium novi animalis conftituit. Patrem igitur effe, qui omnia fuae Speciei ru- dimenta vitalia. contineat, matrem folum habi- taculum praebere alimentum .& incrementum. Foetum ergo non, nunc a conceptione facta, vi- tam aufpicari, fed vixiffe dudum in fpermate pa- tris, nunc folum aliam vitam ordi. — - ] Favebat 1n hujus rei hypothefim , quod pulli rudimentum, fpeciem analogam habeat, figurae oblongae, capite craffiufculo , praeterea cauda- tum album. 1) Sed multum. labefactatur, fi argumenta in hanc fententiam contraria expendantur; nemo praeter LOEWENHOEKIUM & LIEBERKÜüHNIUM vi-- dit animalculum in ovulo, & id quidem jam in . *) Lib. XXVIII p. 520. &c. SEY IL. e. ***) Philof. Transat. n. 192. *"*) Praele&. Acad. dV sp i 369. 370- 1 mHALr. oper. min. T. II. waALzPIGH. ov. incub. T. Ll. p. rx. &c. Ruvscn. Thef. Anat. VI. fig. I. ABRAH. KAW. imp. fac. p. 39. — —— 125 adultiori, nàm & ovulum ipfum in fua origine oculorum aciem fugit. Nulla plane animalcula vel faltem non ea vi- dit Illuft. de BUFFON, NEEDHAM ") & in dubium vocavit van MUSCHENBROECK. **) Nec facile concipitur quomodo animalculum in ovulo in perfectiorem fabricam mutetur, ***) unde oriantur & reparentur deperdita, ****) nec minus difficulter in hac hypothefi declarari poteft argumentum ab hybridis animalibus defumptum, dum & fimilitudines parentum T) haec & per- inde animalculorum fyftema premunt. Aliud eft fyftema evolutionis , quod majorem fpem in declaranda generatione praebere videtur. Primus hujus fyftematis cultor fuit PERAULT, TT) quod licet ante ipfum aliqui quaedam & ipfe HiP- POCRATES de hoc prodiderunt, T1) hanc hypo- thefin a fe inveniffe tamen profert Tr TT) & rem fuam ita exponit : o) ,fupponit ille omnia creata e fuiffe ab ipfo mundi initio , ita ut tum , cum s credimus ea generari, recipiant folum augmen- *) Nouvelles obfervations mifcrofcopiques , Paris . 1750. p- 19r. **) Introdu&t. p. 54. & ex aere effe poxNET. corps organif. T. j. pi213. ***) M. rrsrER. Conchyl. bivalv. III. "*"** vvoxgT Theologie des InfeCtes , p. 222. & fq. 1) sENAc. Effai de phyfiq. p. 225. TD Effais de phyfiq. Ttf) Libr. I. ddlidiaeta. 1T. L. c. in praefat. O) In. praef. l. c. fufius hipothefim prio T. IM. art. III. c. 8. | 194 meer Tenn »tum , quod reddat ipfa capacia functionüm vi- » talium, " confentientem habuit MALEBRARN- CHE, *) qui nimius in hac re hypothefim i in in- ibam extendit. M. J. Ch. srunM **) hypothefim PERAULTI exponit, ***) dum dicit, » delineationem 1 1D Ovuü- 5 lo adeffe embryonis, & folum vi feminis maris »& maxime ejus vis fpirituofae interiora ovuli »jàm maturloris, imprimis autem fubtiliffima em- » bryonis HEN ftamina fubintrando ita laxa- s r6, ut fucco primum circumfluo, dein alio fimili »€x materno fanguine praeparando, atque hujus »interventu augmeota majora indies captura' » par! modo 1d ad plantas applicare conatur. *'**) Adeft ergo in hoc fyftemate primordium foetus, & rudimentum, & id quidem fe ftructum Offert, ut unice recepto. alimento egeat, 1) ex quo convalefcat. Poniturque delineatio a. Crea- tore ipfo ftructa , cui nihil difficile ; idemque ad praevifos fines architypumque a fua fapientia prae- formatum brutam materiem olim ordinavit. — * Perfe&um ergo animal exiftere, quando con- ceptio accidit, nihilque noviter generari T) fed unice, quae involuta i inque parvum fpatium con- tracta erant animalium partes , eas expandi, ex- plicari, grandefcere & confpicuas reddi. *) Recherche de 1a verité livr. I. chap. IV.*& livr. C o*IH. chap. 3. **) Differt. de plant. animal. origine , 1690. vid. -illuf. zarrrm. difp. anat, volum, V. mplsugs S XV. pi 70, € Y Ene $ XIX. Dh cuannsphadO. ies uw 1t) Idem p. 149. | Leinen] 185 In. ovo plerique , aliqui in. femine maris *) animal latuiffe malunt. Sed hanc litem. decidit HALLER, **) qui hujus fyftematis ftrenuus pro- pugnator, omnino in ovulo latere primordium foetus affert. IMaxima certe eft induftria IHluftriffimi hujus Viri in dilucidando hoc fyftemate, qui id & mul- tis. obfervatis phoenomenis conatur , üt probet, partes prout in foetu confpicuae redduntur , non primo nafci, fed tantum ad vitalitatem vocari; quare femper idem fuiffe animal & tantum ftatum ejus perfectiorem redditum fuiffe. Eadem prorfus induftria evolutionem expen- dere conatur, quae absque mare ***) tum in ani- malibus, tum in plantis contingit, idem & prae- ftat in. declaranda evolutione partium ****) tum & integri animalis, quae absque fexu contingit T). Abfit a nobis ut judicemus de maximo Viro, utrum. allatae probee id praeftent, & fatis evolu- tionem confirment; agnofcimus exceffum expe- rientiae, quem maximus Vir fupra nos vindican- di jus habet ; fuilhiciat nobis quaedam tantum adferre, quae a quibusdam CI. Viris adducuntur, & quae in fyftemate evolutionis quasdam difficul- tates excitant. Quando primordium foetus ftructum fuppo- *) Authores Anglici, cuEvwE difeafe of body and mind. p. 3. & kAvuw. l. C. New Theor. of ge- ner. p. 215. 225. "y PAR, 151. v") Pag. 155. | - eu) Pag. 160. " ME 1) Pag. 164. "eu 186 p nitur & vitam filentem agere, res a pofteriori tan- gitur; caufa prior delineans & primordium faciens defideratur *) ipfe HALLER **), quaerit ;,num id »ipfum brutum aüimalculum, prius in patre vel , matre adfuerit? an. denique fubito absque epi- »geneli, ex aliqua unione partium. oam » coaluerit vex DN Nec facile videmus , quomodo ab acciden- tiis, uti accidit in animalibus hybridis, ubi patris, & matris forma mixta, forma mutetur, nec intel- ligimus, quomodo foetus, qui utique ad formam matris delineatur, fimilis patri ****) fiat. Neque facile in hoc fyftemate progreffus i in infintum evitabilis eft, quod omnino inconve- niens recte advertente BUFFON. T) Et licet de naevis nullum firmum judicium fit T[), nihilominus tamen eorum veritas non integre neganda, cum tot CI. Viri pro re fint TET quare omnino pro argumento effe poteft, quod omnino diffieile declaratur & non nifi in gratiam hypothefeos negatur. : Y) Nifi forfan ad Deum recurretur quod incenve- niens. **) Pag. 147. ***) Quod. surrFou1: fyftemati faveret, ergo fyfte- ma evolutionis cum priore utique etiam perfiftere poteft ? /*"" Non tantum forma externa fed quoad intima . participat foetus, exemplum. aue pe mor- borum haereditariorum. - D T. II. p. 156. 11) narrER. p. 143. 1tD Plurimas Naevorum hiftorias collegit HAL- LER. l. C. — 182 Ex his elucefcit omnino in omnibus fyftema- tibus, hypothefibus & opinionibus, quaecunque circa generationem animalium & vegetabilium prolata funt , aliquid fupereffe adhuc defideran- dum, quod difficultates removeret, quae ubique inveniuntur, neque a talibus liberum eft fyftema CI. de BUrFON, quod adhuc exponendum fuper- eft, ut de probabilitate hujus judicemus. IVlultum apud veteres de hoc fyftemate inve- nitur. GALENUS *) ARISTOTELES **) aliqua jam prodiderunt, magis autem a recentioribus cultum fuit, praecipue BUFFON ***) & NEDHAM ****); efficaciter. defendit. D. PANKOURE 1), etiam a multis alus Cl. Viris fufceptum eft 1) fed plu- rimum tamen inter fe diffentiunt 7) nec facile conciliari poffunt, qui diffenfus videtur a re non bene perpenfa & perfpecta oriri. Quocunque etiam modo propofitum, multas movit difficultates, quas HALLER T]]T) bene col- legit; fed ab his nequaquam libera funt ea omnia fyltemata (vid. praecedentia) quaecunque de ge- nerationis negotio hucusque propofita funt; co- nabimur tamen in proponendo hoc fyftemate ea *) Libr. de fem. -**j Generat. animal. in plurim. loc. *Pa Hift. nat. T.H: **"k) Nouvelles obfervations microfcopiques. T) De l'Homme & de la production des differens individ. 1D RENAT ROMEAU de MAUPERTUIS Venus phy- fique 1746. ngvuERMANN Phyf. T. IV. p. 395. 1H) La wreTTRrE reflexions philofophiques fur l'origine des animaux 1750, TH) Tom. VIII. p. 121. ; 183 evitare, quae originem harum difficultatum me- vere. Videmus in confideratione animalium ea nu- triri per vegetabilia, vel nutrimentum ex iis ani- malibus defumere, quae etiam vegetabilibus vi- vunt; unde concludere licet exiftere materiam in rerum natura, quae his & illis communis eft, & quae nutritioni, & evelutioni eorum omnium infervit, quae vivunt vel crefcunt. Sed haec materies hanc. nutritionem & evo- lutionem praeftare non poteft, nifi certo modo adaptetur *); non poteft autem melius adaptari, nifi affumatur in corpus ipfum, liberetur a parti- culis brutis, vel aliae addantur, quae diveríimo- de mobilitatem 'ejus iticendudt j vel minuunt, vel immutant, architypum PELLE ab intima fis jus animalis fiructura; quam ubique penetrat. $1 hàec materia abundat, & in majori copia adelt, quam quidem neceffarium ad nutrienduri vel POOR corpus animalis vel plantae , ab omnibus partibus corporis in unum vel plura re- ceptacula remittitur, in forma materiae liqui- dae **); haec ergo continet omnes partes analo- gas ipfius animalis, vel plantae, confequenter emne id, quod necefle eft, ad producendum unum priori perfecte fimile ens. Ef Ordinarie haec materies nutrititia non abun- danter in plurimis animalium generibus reperitur, quam circa incrementi terminum, & ex hoc fun- damento etiam non citius generant. ***) *) De surrow H. N. T. Il. p. 55.. ** Idem 1. c. ""*j Monoculi & cancri ante plenum incrementum generare Ill. nALL. p. 121, e — 189 Si haec ad nutriendum & generandum apta materia, quae ubique diftributa, fi per partes 1n- timas animalis vel plantae migravit, aptum lo- cum invenit *J & caeterae conditiones acceffe- runt, tunc producit animal vel plantam ejusdem fpeciei; fi autem apto loco non haeret, prove- niunt quaedam entia organifata, quae tum ab animalibus , tum & planus diftindaa. funt ; **) talia funt illa corpufcula fe moventia, ***) quae in femine animalium.cernuntur vel in aqua, in qua Íemina vel partes. plantarum maceratae funt. vw] Haec materies generans, organicis particu- lis t) compofita effe videtur, quae femper acti vae funt, fed harum actio particulis brutis ejus- dem materiei praecipue per olcofas & falinas im- peditur. Ab iis autem liberata, activa. redditur, & producit divería genera entium viventium , & vegetantium, quae motu donata funt. Multi & mxaimi Viri 11) adtionem hujus gene- rantis materie] oculis per microfcopia intuiti funt, *) BUFFON. p. 30r. TR ELLE: B. 300, Py es ****) D. TUEBERVILLE NEEDHAM nouvelles Ob- fervat. microfcop. p. 219—222. globulos ex fa- rina exire, in aqua moveri, dein adhaerere re- ticulo facto per fila. Memoires des Savans étran- gers. T. IV. P. 363—368. 1) BurFFOoN L. c. p. 421. 1D NEEDHAM , BUFFON, LOEWENHOEK , VALIS- NERI, MALPIGHI, BAKER c. &c, 190 p) praecipue in feminibus animalium *) diverforum, - tum & plantarum. **) IMagna copia hujus organicae & generationi aptae materiae, in omnibus animalibus & vege- tabilibus diftributa eft, & ad 1d demonftrandum, atque hanc materiam diftinguendam, nil neceffe, nifi ut activae moleculae, a partibus heterogeneis & brutis, quibus obvolutae funt, liberentur. Id perficitur, fi fubftantiae animales & vege-. tabiles in aqua macerentur, tunc partes mucilagi- nofae diffluunt, olea feparantur, & falia folvun- tur apparent moleculae organicae & monftrant fe, dum fe movent. USPRIR Maxime evoluta cernitur materies haec circa organa generationis, ubi quafi activa cernitur, in femine maífculo multi videre, ut fupra monuimus, ad ovaria Feminarum viderunt alii. **7) Praeterea monftrat fe haec materies in omni- | bus animalibus & vegetabilibus fubftantiis, quae aqua folvuntur in forma plantae — fic videntur, quod fila ****) formentur, quae vegetant, & fe ex- pendunt; ut plantae, quae in vegetatione con- fütutae funt, fines extremi figuram nodorum & veficularum indunnt typhae fimiles, j|) intume- *) Vid. fupra. lin. 7. **) gurroN T.l1l. p. 203. 317. T. wxEpHAM nouv. Obferv.. p. 208. PANKOUKE prod. de lhom. p. 78. & rrpERMürrER Jertheidigung der Saa- mentlierchen , p. 13. ***) gurroN N. H. II. p. 203—217. Memoires de Pacad. ann. 1748. p. 216. NEEDHAM obferv. ' nouv, p. 208. PANKOUKE l. c. p. 78- **"**) NEEDHAM p. 218 & feq. 1) Mem. des fcavans etrang. T. AV. p. 365. i9t fcunt a vi interna & brevi rumpuntur, ut corpu- Ículis in motu conftitutis exitüm praebeant. *) Si haec phoenomena cum aliis obfervatis **) conferamus , tunc videtur ac fi natura ubique initium cum motu tali, qui vegetationi plantae fimilis eft, faceret, videmus id ex phoenomenis per microfcopia obfervatis, videmus hoc per evo- lutionem & incrementum pulli, nam ipfe foetus in primordio cum plantis analoge evolvitur. ***) Ad hanc in motu conftitutam materiam ocu- lis cernendam in materia tali, qua nos ad nutri- endum apta, & in ftatu naturali eft, requiruntur aliquae nycthemera, quo demum fpatio recens in aqua immiffa caro aut fructus , femina vegeta- bilium talia corpufcula evolvant, 1) & quo plus diffoluta eft materia & partes brutae feparatae, €o citius apparent. Sed folutio non femper requiritur; ut evol- vantur corpufcula haec, ubi partibus brutis haud involutae funt; nam in liquore femiriali in vero ftatu evolutionis exiftunt, & mox fe oculis fiftunt. Sed in alis partibus animalibus ites. fe. aliter habet, ut v. g. in carne, fi haec per ma.cerationem talia producere debet, requiritur longius tempus, & phoenomena aliter apparent. *) NEEDHAM L. c. p. 219. **) LOEWENHOEK anatom. & contempl. ::vvAMER- DAM, biblia naturae, HnoocK microgr: iphia &c. ***) mArLPIGHI incub. ov. HALLER. Format. du poulet. Laus, 1760. cnHR. rRID. wOr):F Theorie der Erzeugung 1704. T) Talia fe vidiffe facta decimo quias die NEED- 'J HAM p» 218. n 192 l—— Partes fe iftunt in initio *) in forma corpo- rum moventium , quae autem tum mole , tum mobilitate fua ab au femine obfervatis Wn differunt; **) fed magnitudo & moles determina- tur ab adhaerentibus partibus craffioribus & he- terogeneis; nam prout hae ramoventur , etiam decrefcunt in mole, fed fimul eorum actio inten- ditur; fi tandem caro penitus diffoluta eft, tum monítrat fe moleculae organicae in minima ma- gnitudine , & in motu maxime activo. ***) In melle, in corruptis granis feminalibus &c. ut & in pure ex vulnere füillante & alus corpori- bus fe citius fiftunt obfervatori. Sed eadem materies activa, fi in certo gradu exaltatur, quod ex mobilitate nimia & minutia moventium molecularum 1) quas continet digno- Ícitur, deftru&ioni & decompofitioni propinqua cR. & fi id eontingit, in venenum mutari poteft, ut cale ad dentes caftoris , ubi obfervata |1) fue- runt corpufcula minima acutiffima, quae pro fale prius agnita fuerunt; [[[) in plurimis venenis vegetabilibus , in innumera quantitate depre- henduntur , quod phoenomenon nil aliud. eft, quam eaedem particulae organicae, quae maxime activae funt, & facile accidere poteft, ut gradus de- *) Idem p. 199. **) Idem 1l. c. p. 219. ***) Idem Lc. p. 292. 1) Idem p. 209. TD wEAp de venenis vid. jOper, ejus. Ttt) Idem 1], c. z pum 193 decompofitionis adeo exaltetur, *) ut in venenum abeant, quod noltra:corpora deftruit; fed ea omnia contingunt, in ftatu praeterneturali. Haec organica materia in ftatu naturali, adeo- que generatiool apta, fi in certa copia & in loco apto moratur, **) prout conditiones aliae acce- dunt, in entia viventia coit, quae pro animalibus recepta funt , & etiam talia funt vermes diverfi, qui hucusque in partibus ***) animalibus, in ve- nis, in hepate , inteftinis reperti fuere ****) nec pars T) eft, ubi non tales deprehenfi funt, fed ubique etiam diftributa eft materia, & ex omni- bus partibus evolvi poteft. 1) Huc etiam revo- cari poffunt Species eae , quales funt vermes, quae e vulneribus trahuntur, qui in pure [11) carne putrida fiunt. *) De Burrox H. n. p. 317. **) Idem 1. c. p. 49. ***) goknHAAv. praele&. acad. T. VIT. V. swre- TEN Comm. in Aphorism. BOERHAAV. REAU- MuR Hiít. des infectes, 1rNNE amoenitat. acad. Vol. III. p. 313. ****) BUFFON Dp. 30I. 303. 322. 423. 430. D |. B. grawcur hiftoria, de naturali in corpore humano vitiofa morbofaque generatione. Auguft. Taurin. P. Ill. 1741. 41) Vid. praeced. TR TTD LIiNNE, ROSENSTEIN, TIssoT aflumpferunt, fcabiem & fimiles purulentas affectiones ab ovu- lo in cute animalis depofito , vermiculoque exclu- fo faepe provenire, qui fi ingrato unguento cutis inungatur in ipfum corpus recipiant fe , febresque efficiant non ceffaturas, nifi fcabie rurfus in exti- ma corporis parte comparente. Notum eft nonnul- los medicos Ánglos praeprimis afferere , animalcu- la minima caufam febris , variolarum, & plurimo- rum exanthematum, tum complurimarum aegri- tudinum dare, & volunt praeftantibus microfíco- Tom. Il. N 194. RIRIZUDIRIGE Etam in vegetabilibus talia entia viventia formantur; detecta fuerunt, tam in eorum parti- bus externis, tam internis *), anguillae , paftae, farimaceae, aceti, & omnia animalcula, quae- oculis nudis & armatis obfervantur, non aliunde oriri videntur: etenim nil aliud funt ; quam mo- dificatione , quas femper activa haec materies pro ratione praefentium. conditionum affumit , quae femper ad organifationem tendit. Eft ergo materies organica, quae activa, quae ubique diftributa eft, & quae tum nutritioni, tum evolutioni & produdtioni infervit. Nutritio fit quando haec materia activa omnes partes animalis vel plantae penetrat! **) evolutio nil aliud. eft, quam perfectior eft nutrito , con- tingit, tamdiu partes adhuc neceffarias qualitates poffident, ut certam tenacitatem , &flexibilitatem ad dilatandum & extendeadum. Productionem perficit **) haec materies, quan- do in corpore animalis aut plantae abundat; quae- vis pats corporis, tam hujus quam alterius , re- mittit eas particulas, ****) quac ipfi ad nutrien- dum defünatae eo. derivatae funt ; fi huic fuperfluae funt; ea corpufcula, cuivis parti piis vidiffe , multa genera infeCtorum , quae mor- bos produxere; his ergo ahiervationibus nixi etiam. medela appropriata applicuerunt, quibus felices magnum nomen comparuerunt. Quare., fi Ento- mologiae fcientiae nonnullorum morborum peni- tiorem cognitionem , tum remediorum augmen- tum debent medici, hinc ea hiftoriae naturalis pars a medicis, ob obje£ti levitatem non fpernanda, *) REAUMUR hift. des infect. **) gurFoN Il. p. 44. 45. FF5y Tdemr le, ****) Vid. praec. 195 fimillima funt, a qua remiffa fuere, quia ad hanc nutriendam deftinatae fuerunt; fi ergo omnes ta- les particulae , quae ex toto corpore remiífae funt , colliguntur, nunc neceffario tale corpus for. mare debent, a quo redditae fuerunt. Ita productio contingit in corporibus viventis bus, & ita etiam contingit in natura , ufli etiam unicum individuum de fe folum *) ibi fimile pro- ducit, ut inter animalia in polypis **) aphidibus, & plantis plurimis. ***) Eodem prorfus modo procedit natura ad ani malia procreanda talia, quae auxilium . alterius animalis requirunt, ***) nam eorum Ípermata 1) continent omnes eas particulas , quae neceffariae funt ad animal ejusdem fimilitudinis producen- dum; fed ad id adhuc neceffe eft, ut apto loco contenta evolvantur. Haec eadem materia, quae reftitutioni, nu- tritioni deftinata eft, ad nos deftruendos apta fit, fi multum decompofita eft; fecale quousque in ftatu naturali eft, nos nutrit, quam primum au- tem degeneravit, ut cornutum , 11) tunc vefcen- tibus gangraenam inducit. 14) IMateria quae dentibus noftris adhaeret , & . *) Vid. quae de fexu praemiffa fuere. '*) ABRAH. TREMBLEY Mémoire pour fervir a l'hif- toire des infect. T. I. BAxkR Effai fur l'hiftoire naturelle du polyp. infe&. Paris 1744. p. 260. Rüffels. Infektenbelaf. T. TII. : *") BOEHMER diff. de plant. bulb. D. de NECKER phyf. mu(c. p. xr. 53. ****) Vid. praeced, T) BUFFON p. 202. TD Brandkorn , Mutterkorn , Zayfenkorn. (Ergot) Ttt) Acad. des fcienc. 1710. 1748. Mémoires de mathem, da II, N a 196 quae fub inepto nomine tartari nota eft, nil nifi reliquiae alimentorum funt, quae non multum deftructa, quae autem addentes viperae vel ca- nis rabidi deprehenditur, *) eadem eft materia, fed multum corrupta, unde & ejus perniciofi ef- | : fe&us fluunt. Apparet ergo, quomodo. animalia & plantae generentur , quomodo fe fuftentent; nempe per organicam materiam, quae femper activa per na- turam diftributa, & ad modificandum aptiffima eft, quae & talia producit, qualia fuere, a quibus affumpta & modificata fuit. . 1 Non datur ergo talis difpofitio in animalibus vel plantis, quae ab ipfo mundi initio praefens fuit, ut unum individuum in altero in infinitum usque continetur, fpecies animalium & plantarum nunquam deficient, quousque individua ejusdem fpeciei exiftent, eousque femper renovabitur, do- nec voluntas Creatoris ea omnia erit diffipatura. Exiguis fpeciminibus nos ludimus , naturam magnis ope- ribus res executam. LEIBNIT. Protog. $. X. *) MEKAD, de venenis. DV PLANTE AFRICANE DESCRIPTAE A. CAR. LVD. WILLDENOW Me. D. (INEDITVF M) DVAE PLANTAE AFRICANAE DESCRIPT.AIE A CAROLO LVDOVICO WILDENOW ^ MP Qi: Jferí, multa Vegetabilia in iti- nere per Africam, & Antillas minores de- tecta, mecum communicaverat , quorum fructi- ficationis partes aqua calida extricavi, & ope Íchedularum amici nominati ad genera certa re- duxi. Inter haec Vegetabilia mihi praecipue duo ob florum formam habitumque placebant. Alte- rum ad genus Uncariae pertinet; alterum novum genus in claffe Octandria format. UNCARIA Znermis caule inermi exftipulato, ca- pibus feffilibus. Habitat in Guinea. $. Caulis fructicofus vel arboreus, glaber obfo- . lete tetragonus , fulcatus, absque aculeis & (ti- pulis. Folia oppofita petiolata ovato - acumina- ta integerrima nitida grabra, inferne pallidiora. Flores in apice ramulorum feffiles capitati. Ca- lyx hypocrateriformis quinque emarginatus, bra- cteis linearibus binis vel tribus cinctus. | Corolla infundibuliformis quinquefida , laciniis acutis. Germen fuperum ftylus filiformis corolla langior. Stigma oblongo - - capitatum bifulcum,. Fructus ignotus, FETA Ade: Z2oQ OBsERV. Clarifs. Schreberus in | noviffima plantarum generum editione OuroupariaegA ubletii, nomen Uncuparia dedit, poftea vero adnotavit Un- caram fuam ad Naucleam pertinere; fed Nau- clea differt receptaculo fubvillofo & germine infe- ro, Uncaria vero receptaculo glabro, & germine fupero eft inftruda, ut patet ex hac defcriptione & e figuris Aubleti. UNCARIA aculeata quae eft Ourouparia guja- nenfis Aublet. gujan. 117. tab. 68. differt caute aculeatis uncinatis , fumulis & florum capitulis. pedunculatis. Planta fecunda eft novum genus ,, ex Octan- dria IMonogynia, quod in honorem amici Ger- hardi ugufli Honckemy rei agrariae praefecti Golmenfis, Societ Naturae Scrutatorum Bero- lienf. & Halenf. membri, Honckenyam dixi. Cha- racter naturalis eft. CAL. Perianthium pentaphyllum coriaceum efter- ne hirfutum , externe coloratum deciduum; foliolis linearibus corolla longioribus. COROLLA pentapetala decidua, petalis oblongis |" obtufis. T sTAM. Filamenta oco compreffa linearia, bafi pa- rum latiora, receptaculo inferta. Zmth. ere- &ae oblongae biloculares. NECTARIA. Fila numerofiffima capillacea apice Ia-. 'tiora ftaminiformia , ftàminibus breviora , re- ceptaculo inferta. : PIsT. Germen oblongum hifpidum fuperum. ((— 20I Stylus. craffus cylindraceus. — Stigma fexden- tatum. PERICARP. Cap/ula oblonga echinata, aculeis lon- giffimis, | quinquelocularis , quinquevalvis ; ; valvulis dilfepimento alatis. SEMINA numerofa fubrotunda compreffiufcula - fufca, punctis elevatis exafperata, arillo mem- branaceo tenui, dimidia parte tecta, columel- la affixa. CHARACTER ESSENTIALIS: Cal. 5 phyll. Cor. 5 petala. Nect. ftamini formia. Capf. echinata 5 lo. cul. 5 valvis. Sem. arillata. L] Similis Bixae, differt vero Calyce, Nectariis ftaminiformibus , Capfula 5 valvi & Seminibus arllatis. Pertinet ad Octandriam IMonogyniam inter Allophilum & IMiranfopfen. Unica Species mihi innotuit. HONCKENYA ficifolia. Caulis lignofus (fruticofus vel arboreus) tomen- . to fufco brevi tectus, teres ramofus. Folia al- - terna, fubtus tomento fulvo tecta, fumma fpa- - thulato - oblonga obtufa, dentata, inferiora tri- vel quinqueloba, dentata; lobis obtufis. Flo: res terminales terni, caeruleo - violacei. Habitat in Guinea. B. E Explicatio Tabulae. 'Tab.lII. Fig.1. UNCARIA Znermis. Tab.IV. Fig.2. HONCKENYA freifolía. H , "E Nc * " " " j » "No otuid »., 4 » i^ n IND idins: vatis e iut n 4 , MT 3» " Li SPECIMEN 4l OBSERVATIONVM HOTANICARVM (ANATOMICARVM Arovr PHYSIOLOGICARVM) Quod EX DEGRETO ET AVCTORITATE AMPLISSIMI SENATVS ACADEMICI PRO VACANTE CATHEDRA ANATOMIAE rr BOTANICAE CLARISSIMORVM COMPETITORVM placido examini fubmittit ACHILLES JMWE'G, Ph. & Med. D. Facult. Med. Aífeffor. Soc. Phys. Tigur. & Phyf. Med. Bafil. Membr. RESPONDENTE IYVENE FLORENTISSIMO MELCHIORE MIEGOG, A. L. M. & Med. Stud. Fratris filio. Ad Diem XIX. Novemb. MDCCLXXVI, ! BUE OQ... / BASILEAE, TYPIS YOH. RVD. ÍM-HOF, ET FIL, im PURUS YN dO DIEA ' » w^ À T CRAVE OBSERVATIONES BOTANICAE. I Frumenta , quorum grana ab aliqtot im- primis annis aliunde ad nos pervenerunt, pe- culiarem confiderationem mereri mihi vifum eft elegans HOLCcI Species , Philadelphia fub falfo nomine gamericanifcher Weizen allata, nullibi ad- huc, quod novi, bene defcripta aut depicta, ob elegantiam tamen ac ufum, quem culmi & femi- na ejus praeftari poffunt, & maxime ob infignem irritabilitatem meliori fama omnino digna; quam adeo, prouti ex paucis feminibus , 1n mediocri folo proxime urbem noftram M. Majo hujus an- ni fatis, natam vidi, hic pro Specimine botanico . exadtius defcribere , fimulque florum iconem cha- racterifticam, cum fpeciebus quibusdam affini- "bus, quibuscum paffim confufa fuit, adjungere . mecum coníftitur. Radix fibrofa: fibris craffis etiam ex imo cul- . mi geniculo i in terram demiffis, ut altiffimus cul- mus tanto firmius fuftineatur. Culmi ex una radice duo ad fex, erecti, tere- | tes, . fimplices , virides in juniori : firatélides in adulta fürpe ,' diametro ab imo ad fummam us-- ^ ' d ^. ET vs 206 que vaginam fatis aequabili, a trilinearl ultra un- cialem, ad odo pedes alti, firmi intra. craffum corticem medulla alba fungofa farti, ex cujus & corticis póris preffis aut fuctis aquofus fuccus fac- charinus prodit: geniculis fex ad novem reliquo culmo paulo craffioribus breviffime villofis diftin- &i, totidemque foliis ad imo ad fummum fere aequaliter diftributis vefüti. laginae , quae fere femipedalia internodia tantum non tota obveftiunt, cum foliis laete vi- rides funt , fic & glaberrimae , nec furfum nec deorfum ftrictu afperae, cum marginibus tenui- bus fpadiceis , qui verfus foliorum originem fen- fim fecedunt, culmumque ea parte demum nu- dum relinquunt. Folia fubulato - lanceolata femiamplexicault utrinque paulum retrogrado lato principio nafcun- tur, cum membranula ad exortum fere femiluna- ri molliter ciliata, coloris ex albo in fufcum de- generantis; primoque ad angulum femirectum ad . aliquot pollices furgunt, tum arcu fado fenfim declinant. Ab origine autem porro latefcunt ad medium ufque, ibi pollicem in minoribus , in maximis ad tres ufque pollices lata, deinde ad finem ufque in acutiffimum mucronem pedeten- tem extenuantur, margine in decurfu fubundula- to; ultra duos plerumque pedes longa; nervofa,. cum nervo imprimis medio notabili, lato, fuper- ne plano alboque, inferne convexo ex albo aut pallido viridefcente , in ipfam vaginam defcen- dente; folis marginibus , remotius ab origine , retrorfum ftrictu modice afperis ex breviffimis ci- lis verfus apicem directis , caeterum glaberrima 207 undique, ut folummodo ad exortum fupra mem- branulam breviffimo villo canefcant. Supremi folii l'agima in medio ventricofa , in- de iterum contradtior, ultra initia paniculae j jam enata, quin aliquando ad extremitatem ejus , proditur, folio fere horizontali terminata. Ex ejus Vaginae aliás media aliás magis fupe- ri parte lateraliter emergit. Panicula compofita , dum prodire incipit compactior & fuberecta, fen- fim laxior , demum potiffima, in maximis fpeci- minibus pedalis, & majoris altitudinis & latitudi- nis: fic quidem, ut in principio undique circa rachin, quo loco ea in vagina adhuc latet, pro- deant. Pedunculi primo confertiffimi proximique, absque certo ordine , ut hinc culmus ibi cito ex- tenuetur, tum fenfim remotiores , & poft majora nuda intervalla verticillati, demum bini aut foli- tarii, omnes ad exortum "raffiores, a glandofo quodam ipfi angulo divifionum infidente viridi, aliás fufco , corpufculo quafi depreffi paulum a rachi, ut angulus, alioquin acutiffimus, inde aulo major fiat, femper tamen acutus maneat. buo illa confertiffimi pedunculi, propius origi- nem flexuofi, a vagina foliofa initio propius col- liguntur, inde vero emerfi, & ab onere locufta- rum maturiorum deflexi , "undique Íparguntur, ut tamen panicula in eam partem magis inclinet , qua e vagina prodit, & fummi pedunculi cum fine culmi plerumque erecti maneant. Eorum primarii, quorum plurimi, dum manu colligun- tur, rachin ipfam altitudine fere adaequant, ab initio plerumque longe fimplices funt & glabri, nltimo per intervalla continuo minora fub acu- &ífimis angulis pedunculos edunt parisiue VIX aM 308 cuwcmumeriEur, non femper folitarios, & ipfos denuo verfus finem breviter ramofos, qui omnes ad interpum exor- 'tus angulum praedictum glandofum corpufculum habent, ad externum vero copiofos breves mol- lesque pilos, angulofi caeterum, & remotius ab origine paniculae rigidis brevibusque pilis. fur- fum fpectantibus fubhirfuti , hinc deorfum ftri &u afperi. : Ad extrema fingulorum jane Bores de- mum conveniunt in denfos Glomerulos (Fig. L. a,b), ovato - complanatos, fubheteromallos, ex. 5, 7, 9, 1 1, 13, locufüs conflatos , pedicellis fere fe. muncialibus appenfos. Quae hos glomerulos efficiunt Zocuffae fim- lices omnes funt feu uniflorae , binae ex eodem punéo (c, d): quarum una feffilis, ariftata, obe- fior, fubcomplanata tamen, late elliptica, herma- phrodita, hinc fertilis, ad duas plus minusve Ii- neas longa, ad unam cum dimidia in medio lata eft; altera mutica, pedunculata, tamen faepe brevior, lanceolata, ftriata , mafcula vel neutra hinc fterilis, faciliusque caduca: cujusmodi foli terminali cujusvis glomeruli flofculo hermaphro- dito femper gemelli (e, f) adfideot. St:riles ifti flofculi prope marginem fuorum hermaphrdito- rum, & omnes quidem ad unum latus glomeruli, locantur (b), ut vix in altero alii po fertiles | appareant (a). "Calyx , qui modo deiode M oni figuram & magnitudinem determinat, (fiquidem plerumque claufus reliquas partes includit, ,) bi- glumis eft, glumis in. fertilt locufla longitudine marginibus introrfum complicatis. Exterior ea- rum. amat ra ita 209 rumlatior, ovalis, ad inftar cochlearis introrfum concava (g), alterius margines, quoad claufa eft locufta, amplectatur (d, f), apice obtufo (c. e.g) erobfcure tricufpidi: tota caeterum in florente planta molliter villofa, verfus apicem lineata, initio coloris ex albefcente inferius, & fubviridi , mixti, cum maturior fit, rufefcentis aut ferrugi- nel: cujusmodi maculis diverfae magnitudinis pedunculi, folia ipforumque vaginae, plurimis €onfpergunatur. — Inferior gluma, cui fterilis lo- cufta extus lateraliter adfidet (d, f), convexior, magis in medio laevigata, paleacea & fplendens, margnibus fuis folliculum, dum claufa eft locu- fta, cómprehendit (g), qui difficilius integer exi- mitur, quod ifta gluma jam in florente ftirpe da- rior fit, & in maturiore locufta ambae quafi cor- neae fiant. Per breve autem tempus totae fic pa- tent, ut folliculis apertus cum ftaminibus & pi- fullis fponte appareat. Folliculus ejusdem fertilis locuflae (h.1. k) fimi- liter biglumis , calyce paulo brevior, gluma utra- quetenerrima, alba, concava: quarum externa, Íeu latiori calycis glumae propior (i), ovato- lan- ceolata eft, acuta, integra, mutica, marginibus villofis introrfum complicatis; interior autem (k), quae glabriori calycis glumae arctius inhaeret, paulo brevior priori & tenerior, ovata, margine evidentius hirfuto, apice fiffa, ex ima fiffura ari- ftam fat fortem emittit fóllicilo duplo longiorem, in medio fubgeniculatam, inferiori parte craffiore ac tortili fufcam, fuperiori capillari fine plerum- que albefcentem. Inter externum horum ages & flamina cernitur JVe&arium petalodeum (n), tenerrimum, . dom. Il. O | a 2io album, vix lineam longum, fubulatum,, villo- fum; ex adverfo autem , inter petalum interius & ftamina, aliud diffimile (n. o.), fucculentum, ex flavo- virefcens, dimidio brevius, tranfverfim latum, fuperne quafi refedtum, introrfum conca- vum , ciliatum. Stamina in eodem folliculo continentur tria (h. 1); quorum Antherae flavae, lineares, utrin- que b:furcae, ex fubtiliffimis albis Filamentis bafi ipfarum infertis , dum planae apertus eft flos, aliàs e folliculo furrectae paulum eminent , aliàs ex eodem dependent. * Piflilli (h. m.) Germen fplendens, ovale, cum duabus fubtliffimis Stylis albis divaricatis, quos Stigmata ex flavo-virentia, linearia, penicillifor- mia terminant. Altera fferilit Locufla (p) fimiliter calycem: biglumem habet, faepius AEn ex lanceola- tis & multo S sr BE lineatis glumis fiructum. Petala fat fimilia prius defcriptis, ut nulla tamen ex fiffura interni arifta prodeat ; fimiliaque tria: Stamina, & duo Nectariola, fed haec magis im- perfecta, nihilque Piftilli fimile. Quin. aliquando valde exiguus & ita imperfectus eft ifte flofculus, ut neque petala neque ftamina reperiantur, adeo- que neuter fit (q). | Semina initio Novembris in tardius fata apud | nos itirpe nulla adhüc matura fuerunt. Amicus, qui ea fevit, retulit flavefcentia grana faites oblonga , dius nudo grano fere fimilia, fed breviora Pene matura in noftra fürpe reperi arcle summ 2rIEt iaclufa. calyci (r) ferrugineo, 11 medio glabro & fplendenti , ultra quem aria adhuc eminebat, ipfa quidem ovalia (s), turgida, ad duas lineas longa, paulo ultra unam lata, cum exiguo ad ba- fin Euáda hilo. Denique in Ícopis, quas nune certo fcio. ex eadem ftirpe effe, matura aliqua fe- mina reperi arcte adhuc imellika calycinis glumis, aliàs perfecte claufis, aliàs in fummitate pzulum dehifcentibus (t. u.), ferrugineis, fplendentibus totisque glaberrimis, praeterquam ad bafin & api- cem, cum reflidua aliquando arifta, & uno, fae- pius duobus ad bafin pedunculis, de quibus fte- riles flosculi delapfi erant. Semina, quae has glu- mas replebant (w. x), jam defcri iptis fimillima erant, ferruginea , altera fuperficie, quà hilus, paulo convexiora (x), intus alba farina farcta. Ex hac defcriptione patet, frumentum noftrum ad genus Z/7oíci juxta CAR. A LINNE pertinere , quod Vir illuftris ad Polygamiam IMonoecicm re- - fert; & dignofci docet. 1n. Syfl. leget. p. 753, 759, locuíta una hermaphrodita , uniflora. vel biflora, cum calyce & corolla biglumi, hujufque una gluma ariftata altera vero locufta mafcula, (faepe) apetala. Species autem noflra, ut ab affinibus diftin- guatur, commode doces HOLCUS (/gechara- tur) panicula fparfa laterali, locuftis hermaphro- ditis villofis, ellipticis , fe time ovalibus: Ger- manice dixeris Zucker hir fe. Synonyma difficulter certo determinantur; » cum planta noftra, dudum quidem paffim nota, eum affinibus Holci fpeciebus a variis Anctori- 2 2r4 €— bus confufa fuerit, ejusdemque nullam bonam neque defcriptionem neque iconem hactenus da-. . tam fuiffe fciam. Poffit effe Holcus (faccharatus) glumis villofir, feminibus omnibus ariflatis VYNN. Mantiff. 1. p. 5o. Syft. Veget. p. 759; quod nomen, utut non exactum, fatis tamen convenit. Pejus eft, quod eidem für. pj prius dederat, Zolcus (faccharatus) glumis glabris , feminibus muticis. SSyec, 1. 1047. IL. p. 1484. & Syfl. Nat. XII T. Il. p. 670, ut tamen apprime conveniant notae in editione fecunda Specierum dicto nomini adjedtae. Sorgum. Battari xumPr. Herb. Zmboin. 'Y. V. p. 195. Tab. 75". £. 1. Satis convenit defcri- ptio & icon radicis, culmi, foliorum, & locufta- rum, utut paniculae ortus & divifio male expri- mantur, fi noftram frugem intelligit. Milium indicum , arundinacéo caule ,| granis flavefcentibus,/ HERMANN. Hort. Lugdb. p. 425. Parum recedit defcriptio florentis plantae a noftra, quo tempore panicula prodire incipit adhuc con- ferta. Sed dubium facit hoc fynonymon, quod ifte Auctor, aliàs fatis exactus, ariftas omittat, & grana rotunda effe: dicat, magnitudine Orobi, calycibus bifidis, parvis, nigris, fplendentibus infidentia. An potius Holcur bicolor, 1XNN. IMant. l. p. 3or. SSyfl. leget. p. 759? MMilium. indicum facchariferum altiffimum , fe- mine ferrugineo BREYN. Prodr. 2. p. 83., quod, cum prioribus, ad fuam fürpem refert LINNAEUS, - absque nota eft, quà diflinguatur. Solummode Murmorpra esa 213 citat figuram ex 10H. NIEUHOF JDrafilianfe Zee- en Landreife p. 203., quam confulere non licuit, & addit, femina A. 1656. ex Amadabada Quza- ratarum IVletropoli in Indus IVlogolenfibus trans- miífa fuiffe. An JMilium arundinaceum latifolium , foliis ly- ratis. 'T. Inft. 415.? ex PLUMIER Catal. M. 3 Plant. americ. Potuit ob margines foliorum fubundulatus fic vocari; fed non reperi inter plant. americ. PLUMIERI a Cel. BURMANNO edi- tas, & reliqua ejus viri Opera nunc infpicere non datur. Huc autem potius, quam ad Holcum Sorg- hum, retulerim. /FMelicam five Sorghun popow. Hift. frument. Edit. 1565. p. 7o. feq. cum & de- fcriptio & icon fiirpi juniori melius quam Sorgho conveniant. Eadem icon repetitur in. Pempt. p. 508, & LoBEL. /con. 1591. p. 41, ubi vocatur Sorgo, lMelica Italor. Sed Frumentum indicum , quod IMilium indi- cum vocant. C. B. Pin. p. 24. Theatr. p. 488, quod HERMANNUS & LINNAEUS ad fuas ftirpes re- ferunt, a noftra certo diverfum eft, cum fpicas oblongas habere dicat, & granula folliculis ariftis carentibus inclufa inftar Dipfaci; neque conveniat reliqua. defcriptio ex Anonymi Hifl. Ind. orient. L. v1. C. 30. defumta, ubi praeterea in fig. X1v. ad litt. D. 1ftud. frumentum in. agris con(itum obiter fic indicatur, quafi fpicam, ca- pitulo fpicaeformi Dipfaci. fullonum aemulam, gerat. In Herbario C. B. didum frumentum deeft; neque fub alio nomine meam fürpem in 214. ! eodem Herbario reperi, cujus, ut fuae propriae elegantiffimae fürpium collectionis, ad dubia | enodanda examen, Clar. Dn. D. pk LACHENAL, hodiernus ejus Herbari poffeffor, aliquoties be- nevole conceffit. "Tiguri plantà noftrà integram aream hoc anno confitam effe, fub nomine Holci halepenfis, ex amiciffimo meo sCHINZIO comperi, cujus tamen femina initio Novembris, quo haec fcribo, non- dum ad maturitatem pervenerunt. Ubinam fponte id pub ED nullum indi- cium reperio. In India orientali fere ubique coli RUMPFIUS l.c. refert , fi modo 1dem intelligit, inprimis in Bengala "Macaffara Amboina vi- cinisque huic moluccis infulis , terramque ama-. ye fliccam, & feri maxime eism alia frumenta, ut aves ad hoc potius alliciantur, utpote vilius, & plebejis magis deftinatum. pdto oportet etiam in America circa Penfylvaniam coli, quia inde: allata dicuntur noflra femina — Nec ullum du- bium fupereft, quin idem dudum 1n Italia fera- tur, feminaque ibi ad: maturitatem perveniant. X'idetds autem a multis pro varietate Sorgi, forte ea, quam feminibus luteis aut ruffis dicunt, Japon. paffimque pro ifto fatum & ufürpatum fuiffe. 'Scopae enim, vefübus detergendis defti-: natae, quae, ex Lais allatae, apud nos fub no- mine Réisbirften j jam dudum ciebeirio € in ufu funt, quasque defcribunt ex Sorgo confectas, vulgus autem Oryzae progeniem credit, ex pani .culae hujus noftri frumenti viticulis, arefa&n ri- gidioribus factus , pluribusque colligatis, confta- re, manifefto in Ícopis Mesa ex fimillimo Bav m Á——Á MÓÁ 215 bitu & divifura pedunculorum, tum maxime ex feminibus, quae in novis fcopis paffim adhuc ad ramulorum extremitates refidua funt, fimillima iis noftrae plantae, terminalium fere flofculorum (quod ex fede in apice pedunculorum & duobus faepius pedicellis flofculorum fterilium ad bafin ipforum adhuc refiduis dignofcitur), calycibus, jam plerumque totis glabris & fplendentibus , in- clufa, faepius fine, rarius cum 1pfis ariftüs adhuc re(iduis. Frumentum, apud nos fub finem demum Maji fatum, nulla adhuc matura femina habet initio Novembris, quo haec fcribo; florere autem coepit fub finem Augufti, junioresque fuccreve- runt culmi , qui adhucdum re uh Neque Tigu- ri.etiamnunc, ut ex litteris & fpecimine Amici video, maturae dantur ; & denique in Belgii hortis fatum difficulter ad frugem perduci HER- MANNUS memorat. J7ort. Lugdb. p. 426. Interim fpem nondum abjicerem , plane non ad frugem idem perduci apud nos pofle, fi ma- turius in folo calidior feratur. Et meretur id certe Oeconomiae amatorum repetita experimen- ta, cum & omnium forte frugum fertiliffimum fit, & diverfis ufibus egregie infervire queat — Apud nos in area 20 circiter pedum quadrato- rum, ex radicibus 33 , culmi prodierunt 128, quorum 108 floruerunt, plures eorum millenis germinibus onufti — Panem quidem vilioris con- ditionis inde. confici lego, caeterum in edulem pultem pro blebejorum cibo coqui poffe, & prae- cipue ad volucrium faginam: adhiberi; floresque porro drachmae pondere ex vino rubró hauftos 4 x 216 Crece uve subra foeminarum profluvia fiflere, & alvi flu- xum, quod etiam praeftat granorum putamen ovi vitello decocto exceptum & a jejunis devoratum (RuMPF. l. c. p. 194.) Sed nec contemnendus eft viticulorum pro Scopis ufus, & culmorum, qui pro fcipionibus & pro fuftentaculo phafeolorum aliarumque volubilium plantarum, tum ad ignem, infervire queunt. Denique & ex dulci fucco cul- morum aliquid utile forte praeparari, & Itirps ifta, ad pedum circiter duorum latitudinem fata circa agros, quo latere a ventis maxime infeftan- tur, eos & ab horum, & ab avium, quas allice- ret, noxis defendere aliquatenus poffet, fimulque pro fepe annuo infervire. $. IL. Cum Holcus nofter non fatis hactenus ab alus Speciebus difünctus fuit, liceat. aliqua- rum, quae prae alus affines funt, accuratiores definitiones, quod Linnaeanae nullatenus fufii- ciant, & notas adjungere, quibus in pofterum melius difünguantur. Prae aliis laxiore paniculae habitu accedit . HOLCUS (halepenfi) panicula fparfa terminali, acuminata: locufüs hermaphroditis lanceolatis, glabris : feminibus oblongis complanatis: qui Holcus (halepenfis) panicula laxa mutante , glumts oblongis , foliis acuminato - [etaceis : ima ges Honiggras. scHREBERI Defchreibung der Grü- fév p. 129. Tab. 18. & Gramen arundinaceum pa- viculatum , locufltir partim muticis , partim ariflatis. SCHEUCHZ. Z/zrofl. p. 509. Tab. XL fig. 12— 15. forte etiam Holeus (halepenfis) glumis glabris , flo- vibus hermaphroditis muticis ,. femineo | aríflato LINN. j$pec, l. 1047. ll. 1485. Syft. Nat. XII. Ó— 217 669. Syfl. eget. 759. Mant. 1I. 5ot. ob fyno- nyma , licet nomen & notae in Spec. adjectae parum valeant — Differt manifefto a noftro, ut video ex SCHEUCHZ & sCHREB. defcr. & iconi- bus, tum maxime ex ipfo fpecimine Graminis Scheuchzeriano, quod Vir celeb. 10H. GESNERUS "ieuro ex ilius Herbario benevole transmifit infpiciendum , cujusque ramuli partem depictam. dedi Fig. II. Radix iliius perennis, repens, ftolo-- nifera. Habitus minor & multo tenerior, ut jumen- tis pro pabulo in Italia inferviat, (sEcutER /erom. l. p. 332), cui noftrum frumentum ob duritiem p»rum aptum effet. Folia ab initio ad medium ulque fere ejusdem latitudinis, vix femuncialis, — .inde ad finem continuo acuminata. Panicula | 1 multo tenuior, acutior: pedunculis univerfali- - bus ab 1ma rachi ad fummam verticillatis, fere teruis aut binis, multo brevioribus, neque ullis paniculae totam altitudinem aequantibus. Glo- meruli florum (a. b.) anguftieres breviter pedun- culati , ita propinqui, ut a loco, quo à pedun- culis univerfalibus oriri incipiunt, ipfos" ad finem ufque fere totos occultent. Locuftae omnes, etiam in florente planta, ita glabrae, ut nudo oculo vixj ad originem, & imos margines villos animadvertas : hermaphroditae etiam ipfae lan- ceolatae (a. c. e), vix lineam in medio latae, comprefífae, cum ariftis femuncialibus & longio- ribus, ad finem ufque, etiam ultra geniculum, manifelto tortilibus, una alterave locufta ad ba- fin glomerulorum excepta, quae faepe mutica reperitur. Nectaria triglumia. (SCREB.) Styli erecti cum longis fufcis ftigmatibus (eJ. Locuftae maf- culae (d. f£.) hermaphroditis aeque longae, fed Z 218. c d dimidio altiores, quod pedunculis linearibus in- fiftant. Color tlofeul lorum ex paleaceo fplenden- te obfcure purpurafcit potius, quam rufefcit ut in I. Caeterum etiam in hac fpecie, ut in priore & duabus fequentibus, cuivis hermaphrodito flofculo unus mafculus adfidet (c. d.), & foli ter- minali flofculo duo (fJ, non fingulis, ut LINNAEUS refert. — Dicitur in Syria. nafci circa Aleppum, - tum in Mauritania. Sed & in [talia in collibus circa Veronam fponte nafcens reperitur (SEGUIER l. c); ibique etiam coli ait SCHREB. p. I3t., nifi cultum potius fuerit nofter. Holcus faccha- ratus. III. À prioribus illico difcernuntur, panicu- là coarctatà fpicaeformi , duae aliae fpecies ; lo- cuftarum tamen fabrica non adeo diverfae, Qua- rum prior, noftro aliquanto fimilior, fit. HoLcUus (Dora)*panicula coarctata ovali, ma- nc cernua, locuftis hermaphroditis ovatis | villofis; leminibus' rotundis compreffis: Germa- nice vocaveris Linfenhirs; qui Holeur glumis vil lofis y1NN. Hort. Cliff. p. 469. Hort. Upfal. p. 3o1. | GRONOV. Plor. orient. N. 326. Holcus (Sorghum) | glumis villofis ,- feminibus ariflatis.. XXNN. Spec. L. | 1047. Il. 1484. .Syft. Nat. XIL 669. compreffis. Mant.M. 5oo.. Syfl. Veget. 759. cum quo in Spec. | Plant. aliorum Auctorum Sorgum , poft hunc di- | cendum, confundit, Eft porro Zndianifcher Hir[ch, | den. Moren noch unter dem alten arabifchen Namen | Dora bekannt. Rauwolfs Morgenl. Reife c. ic. in Parte IV. No. 28. & defcr. in Parte II. Cap.VI. p. 198. Sorghi album , | Milium indicum ,. Dora 219 J. B. HI. 449. /Milium arundinaceum ,' glamo albo- que [femine C. B. P. 20. Thenfr. p. 514. Hujus iconem characterifticam:. mecum. communicavit Celeb. yon. GEsNERUS ex fplendidis ipfius Tabb. ghytogr. adhuc ineditis No. 1015. fig. 1. Ipfius autem plantae aliquot fpecimina ex horto Socie- tatis phyficae "Tigurinae. mifit amantiffimus SCHINZIUS — Ei, ut fequenti, culmus & folia magna arundinacea, fimilia Holci faccharati, fub quo nomine SCHREBERUS indicare videtur Be/chir. der. Grüfer p. 131. in fine; fed folia erectiora , breviora, retrorfum ftrictu afperiora. | Culmus, quantumvis firmus, mox poftquam fere e bafi fu- premae vaginae prodit, in maturefcente ftirpe inflectitur & ita deorfum incurvatur , ut panicula cernua defcendat afcendenti cnirmo parallela. Haec craffa, compacta, ovalis componitur ex co- piofis pedunculis, angulofis, hirfutis, verticilla- tim & pluribus fimul circa eadem rachis genicula exortis, ipfi rachi approximatis, brevibus & illi- co divifis in racemulos florum fufpicatos , rachin ita undique tegentes , ut ea unice ad bafin pani- culae in confpectum prodeat. Glomeruli parti- culares, fere feptemflori aut novemflori (Fig. III. a.b... Locuítae in ipfis fimili ratione, ut in prio- ribus, ordinatae, ut fingulis nempe hermaphro- ditis feffilibus introrfum ad- latus bafeos appofita fit ferilis, breviter pedunculata, ad terminalem hermapbroditam duae Hermaphroditae (a. c) ova- tac funt, complanatae , duas lineas longae, al- befcentes , cum virentibus verfus apicem ftris : fteriles (b. d.), ut in reliquis etiam folent, lan- ceolatae , evidentius lineatae , minus hirfutae, hic trilineares, ut undique inter priores, etiam fe- P ' 220 miniferas, emineant. Calyx in utrisque. con- ftanter totus villofus, magis quidem m herma- phrodita locufta, cujus exterior gluma ovata cum apice anguítiore, paulo manifeftius quam 1n re- liquis a me diris Holcis tricufpidato (a. c.f.); interior cum fimplici acumine, paulo durior, ut ambae tamen in feminifera etiam ftirpe, mollio- res quam in reliquis , & hirfutae maneant. Folli- culi (e) externam glumam in deflorefcentis jam plantae fertilibus locuftis calyce paulo breviorem reperi, cochleariformem, interiorem dimidio bre- viorem & multo anguftiorem, ex albo fubrubel- lam, cum arifta ex apicis fiffura fubgeniculata, fere trilineari, diu etiam cum femine perfiftente. Plura de flore non diftincte cernere licuit. Semina alba calyci permanenti & dehifcenti laxe inclufa, fecus ac in reliquis fpeciebus , eodem multo ma- jora, ut dimidia forte pars emineat. (f. g h.), un- de panicula feminifera ex albo & pallide viridi colore variegata redditur: rotunda caeterum, compreffa ad lentis fimilitudinem , obtufo tamen . margine (h), cum duorum ftylorum brevibus reliquis, & hilo verfus bafin interioris calycinae glumae ovali, concavo, dimidii feminis altitudi- ne, ex adverfo puncto nigro notato, quo femen receptaculo adhaeüit. — — Ifta Species a longo tempore in Arabiae agris fabulofis colitur, ubi circa Anam vidit RAUWOLFIUS (l. c. p. 198.), & in Syria ad montofa Libani, panesque fat fapidi, fubcineritii inde contici dicuntur, culmi vero ad dulcem fuccum extrahendum pro deliciis mafti- Cari. CASP. BAUH. refert, Bafileae in horto fatum eleganter excreviífe, femen autem non ad maturi- tatem perveniffe, quod "Tiguri tamen contingit. EN ^ bs gu — 221 Quae in CASP. BAUH. Herbario fub ejus no- mine fupra dicto hodie proftat planta, ab hac diverfiffima eft, Ífchedulà forfan per incuriam commutata, quod neque cum ipfius Auctoris de- fcriptione eadem conveniat. Panicula fimilis eft exiguo fpecimini paniculae mafculae Zeae Mays dictae; fic & flores (vid. Fig. V, a. b.); & Zeam effe dicerem, nifi folia valde tenera, vix trilinea- ris latitudinis, effent, radicalia bilinearia folummo- do cum parva radice fibrofa: quae equidem cum adhaerentibus radicalibus foliis feparatim adjecta e(t, ut credere poífis, de alia plane fürpe effe. IV. Priori ftatura, foliis, & paniculae figura fimilis eft, cum eodem, & cum faccharato, paf- fim confufus: norcus (Sorghum) panicula coar- €tata ovali erecta, locuftis hermaphroditis ob- ovatis, pene glabris, fubariftatis : qui Holcus glumis glabris LYNN. Cliff. p. 468. (quoad Synon.). Sorgbi J. B. II. 447. ilium arundinaceum fubro- tundo femine ,, Sorgbo nominatum C. B. P, 26. ex fide Herbari vivi, ex quo depictum dedi ramu- lum Fig. IV. — Ante aliquot annos in horto noftro academico floruit, ex granis IVlonfpelio fub nomine Holci faccharati miffis. | Huic pani- cula terminalis erecta , ovalis , denfe compacta, ut Species $. IIL., in qua vero extus vix aliae lo- cuftae praeter fertiles (a) undique continguas ap- parent, quod breviores plerumque fipt fteriles, minores, & faepe imperfectiores quam 1n priori- bus fpeciebus (b. d.), omnesque rachin refpiciant, Priores illae vix bilineares funt, inverfae ovatae, fere totae glabrae, adultae maxime, quae con- yexiores quam in Speciebus I, II. Exterior glu- ; GTUUUMEUEMEDERIUE 222 r— Load ma calycina (a.c.) obtufa, apice quàfi refecto ; cum triplici, tamen aegre vifibili, fpinula; inte- rior angultior, a priori utrinque amplexata, acu- to apice paulo fupra illam eminet (b. d.). Locu- ftae fertiles non omnes ariftatae, quin aliquando àn totis fere paniculis muticae reperiuntur, ariíts ipfis brevioribus , ut fere fola alba fubtilior pars emineat (c.d.). In Ípeciminibus Bauhinianis co- lor locuftarum in immaturis albefens, in matu- rioribus ex flavo-ferrugineus. Semina matura in ilis nuda vidi. Sed Tiguro aliqua mifit Cl. Dn. Dr. LOCHER fere fimilia illis, quae defcripf? ad primam Speciem Fig. l w. x, fimiliter fubruffa, lolummodo magis globofa, & paulo Piu Dudum haec fpecies nota eft Italis fub nomine Sorghi vel Sorgho : germanis Sorg/aamen dicta; & abunde in Hifpania & Italia colitur... Solum pingue & humidum amare dicunt. A plebe pa- | nis, fed vilioris conditionis, inde conficitur; fae- pius cum lacte in pulticulam coquitur; imprl- mis autem ad columbarum & gallinarum faginam infervit. Holcus (bicolor) glumis glabris migris, femini« — &us globofis albis arifiatis. LINN. /Mant. 1L. p.390. Sufl. Veget. p. 759. ab ifta ultima ultima Specie 'vix aliter quam colore calycis, & feminum difterre videtur ejusque nonuifi varietas effe. 'T'alem lo- cuftam nigerrimam, glaberrimam, fplendentem, 'Tigura a laudato Dr. LocHER accepti , & ramu- ]um fimilibus onuftum vidi in Herbario Clar. Er. DE LACHEN AL, folo colore calycis, quoad ex ramulo exiguo videre potui, a priori diver- fum , & femine fufco , magis elobofo, quod de- 223 pictum dedi Fig. IX. e. Varii etiam. vetuftiores Botanici ejusmodi Varietatis Sorgi mentionem faciunt. (Quae fequuntur ex ir heluzticis Volum. VII, ubi haec Differtatio repetita. eft, de- promta funt.) Huc AMiliun indicum Plinii, nigrum colore quod dicit ex India in Italiam fuo tempore ad- vectum effe, omnium frugum fertiliffimum. Omnibus caeterum quatuor recenfitis Specie- bus commune eft. Locuftas habere in. Kacemis ex media rachi univerfali ortis , in. Glomerulos congeftas, femper quidem ex uno punco gemel- las, in folo apice cujusvis glomeruli ternas; una majori hermaphrodita, feffili, plerumque ariftata; altera fubpedunculata, graciliori, mutica, firiata flerili.. Juniores Locuftae. femper (excepto H.. Kalepenfi) manifefto villofae funt; adultiores, in- primis in medio ventre, calvefcunt, denique to- tae in H. Sorgho nofiro, & faccharato glabrae fiunt, in Dora autem (Sorglo Linn.) villofae ma- nent. In omnibus porro exterior gluma calycis, in locufta fertili , obtufiori fine eft, tribus fpinu- lis herbaceis notato, mauifeftim quidem in H. Dora. Ubique etiam folliculi exterior gluma e major, altera brevior, fiffa ifta, arifta tortili ex fiffura prodeunte, utraque membranacea, fubti- liter villofa.| Staminum antherae utrinque bifur- cae. Stigmata penicilliformia, ut in IMilio —. Mal- lem adeo, ob peculiarem plane iftam fabricam, has deferiptas quatuor Species a reliquis Linnea- D m 224 nis Holcis plane feparare, genusque cum MICHE- LIO Sorgum appellare; Z/olcum vero mollem & lanatum Linn., cum illuftri HALLERO inter //ye- na; relinquere, Holci nomine pro folis reliquis: Linneanis Speciebus fervato, í1 modo ipíae, quod de non vifis affirmare non licet , omnes fa- brica inter fe conveniant. abcr s wo PLANTAE PLANTAE VIRGILIANAE CVM RECENTIORVM SYNONYMIS. AY.CTORE FRANCISCO pz PAVLA SCHRANK AD D PAVLVM VSTERL UNEDITVF A) Tom. 11. M. PLANTAE VIRGILIANAR CV M RECENTIORVM SYNONYMIS A WC TO NW E FRANCISCO pz: PAVLA SCHRANK A D C. Dn. DL PAVLVM VSTERI. Rs ab amiciffimo Duval, qui apud ephe- bos Ser. Principis de 'Ehurn & 'Taxis Ra- tisbonae Mathefin , Geographiam, & Hiftoriam naturalem profitetur, ut plantas in Virgilii Ec- clogis & Georgicis occurrentes ad Recentiorum nomenclaturam referrem , lubens in me eum la- borem recepi, tum ut amiciffimo viro (atisface- rem, tum quod jam olim fimile quid conatus fim, etfi inceptam opellam rebus aliis diftractus omiferim. Nomina ut ederem, rogatus fum, differtatio exivit; quam quod pluribus forte non ingratam futuram fufpicer, Tibi eam, Vir Cla- ríffime, fi ita videbitur, publici juris faciendam transmitto. | n b tius Lm Certum eft, plurimas a Veteribus nomina- tas plantas, quae fint, & quo apud hodiernos Botanicos nomine veniunt, nefciri,. propterea - quod nudis denominationibus contenti fyftema nullum condiderint, defcriptiones vero concins naverint mancas imperfectasque, aut omnino nul- ; P | a iiie) I» 1 A ^ las. Contigit illis praeterea non raro, ut eodem nomine aut diverfzs infignirent plantas , aut di- verfis eandem, omnino uti 1d rufücis hortulanis- | que noftris evenire folet. Smnt nihilominus no- mina complura, quibus Veteres ufi funt, quae omnino adhuc extricari poffunt, & incepi ego- | met. eum laborem ante annos aliquot , verum | recordatus, quam 1d invita Minerva complures Botanici proximorum faeculorum praeftüiterint , coeptum mox opus objeci, afpernatus faxum | Sifyphi volvere ; funt tamen Floris meis Bavari- cae atque Salisburgenfi quaedam ejus fragmenta inferta. Nunc vero fifto catalogum earum plan- tarum , quae in Virgilii Georgicis Ecclogisque eccurrünt ; quod quum contingat faepius, ad- fcribam femper eum locum, ubi primo omnium | quavis planta nominatur. l A ABIES E. VIL. Pini Species foliis fubtus al- bentihus, apice emarginatis, eadem, quam omnes Botanici Linnaeo anteriores Zbietem dixere , fed quam Linnaeus cum fervo grege fectatorum P/- num Picemm dixit. Vera Pinus Picea vulgatiffi- » ma eft arbor in fylvis Germaniae (die Rothtanne), quum Zfbies (die Weifstanne), quemadmodum Vir- gilius recte dixit, montes celfiores amet: Zlbies in montibus altis. ACANTHUS. E.IIL. Juvat characteres collige- re, quos Virgilius huic plantae tribuit. Folia ili funt mollia (molli acantho. E. III.) ,. planta ipfa pulchra eft (ridenti acantíio. E. IV.),. fpinas tamen gerit (zo/av9ec), planta eft vivax , fem- pervirens , baccifera (baccas femper frondentis ZAcanthi. G. VI.); caulem habet flexuofum, (fex: vimen Acanthi G. YV.); hortos Veterum olitorios ————- - Wm LIEU XPTDFORÀ 7) 229 ingreffa, & magna cura culta eft, G/le comam mol- lis jam tum tondebat. Zcanthi. G. 1V.), & Phnio telte topiaria eft herba, folio longo & lato. Dio- Wcorides fufior eft; Acanthos illo tefte folo hu- mido faxofo gaudet, folia habet longiora, & la- tiore quam lactuca, runcinata Erucae inftar, ni- »gricantia , glabra, carnofa; caulis ei cubitos duos altus, digiti craffitie, glaber, foliis fparfis, arvis , longiufculis , concavis , fpinofis, flori- bs: terminalibus, capitatis, albis, quos exci- piunt femina oblongiufcula rubicunda. Addit aeque uti Plinius , hujus plantae duas haberi Species , quarum altera cardui ad inflar aculea- tiffima fit. IMatthiolus Lobeliusque, qui alias raro inter fe confentiunt, agnofcunt in his Pli- nii Diofcoridisque plantis Brancae urfmae , id eft, noftrorum Botanicorum Zcanthi fpecies duas, in quo & CI. Bauhinum & Dodonaeum adftipu- latores habent. — ACONITUM. G. II. Vox haec apüd Veteres paffim pro quovis veneno adhibetur: Mifcent Aconita novercae. Erat tamen illis herba quaedam hujus nominis venenatiffima , ex Cerberi fpuma nata, rupes nudas inhabitans, cui folia radicalia pilofa, qua- - tuor, radix parva, curva, fcorpioni (caudae fcorpionis) aemula ;- folia. perhibentur fimilia fo- liis Cyclaminis, (quod certe Cyclamen europaeum L. eft), aut Cucumeris. | Haec Plinii defcriptio eft, cujus fingula verba mirum quantum a no- ftro Aconito abhorreant ; facile tamen noftrum Joronicum | Pardalianches L. in memoriam revo- cant, de quo noftra adhuc aetate fimiles fabellae marabantur, etfi omnino fitinnocuum.. Radix " m E 256 : amorem ili plane caudae fcorpii fimilis, folia circiter qua- tuor 1n imo caule, a cyclamineis quidem mul- tum diverfa, verum & haec a cucurbitaceis ab- horrent; dicitur & hoc tigridibus atque leopar- dis infeftum , quod etiam de aconito Veterum praedicatur , "quafi tigrides atque leopardi diee tis vefcerentür. Facile fidem inveniat, qui Aconitum Vete- rum pro noftro Aanunculo Thora habeat, de cu- jus veneno alias multae circumferebantur fabel- lae, & congruunt folia, cyclamineis fatis affinia; verum praeterquam quod nefciam , num radix hujus plantae fcorpii caudam aemuletur , amat illa celiffima montium cacumina, quo nullus veterum botanicorum penetravit, & credibile non elt, eorum temporum veneficos tanto labore tantisque fumtibus venena ex alpium cacumini- bus petuffe, quum decantatam fuam Cicutam propius longe haberent incolentem. AESCULUS. G. II. Neque i in Plinio, neque in Diofcoride 'Theophraftove hoc nomen occurrit. Vero fimile eft, Quercus effe Speciem, quod ar- bor fit valde magna, tefte Virgilio, & fovi facra. . ALGA. E. VIE. Si Plinium confulamus, faci- le patet, hoc nomine: Veteres illas plantas adpel- laffe, quas nos fub Fuci genere comprehendimus, etfi forte & Zofteram noftram & Corallinas fimul illo complexi fint. . ALLIUM. E.IL. Sine dubio Zlllium fativum. L. ALNUS. E. VI. Betula nus. L. MW tefte Virgilio, ad fluvios, locifque paludofis, 1 fgnem nancifcitur altitudinem , faepeque cava € —^—€—€——————————————————————————————————————— —————— —HÁ 2231 deprehenditur. Plinius illi folia valde lata tribuis, umbramque, quae fubjectam humum foecundet; quae omnia Alno noftrae apprime conveniunt. AMELLUS. G. IV. Procul dubio Zfleris Spe- cies, & fecundum Hallerum ler Zmellus. L. Verum vereor vehementer, ut Hallerus locum Virgilii, de quo agitur, prae oculis habuerit ; Virgil.us Amello fuo ripas fluviorum vallefque habitandas affignat, quum Amellus nofter aridif- fimos montes amet. AMOMUM. E. E. Aroma noftris fortaffe tem- poribus hoc nomine ignotum. Vox eft Arabica, -Hamama, & Garzias ab Horto apud quendam Indiae Regem illud vidit, audivitque, ex Perfia & Arabia adferri; addit, illud egregie a Diofco- ride defcriptum effe, quo tefte ex Armenia ad- ferebatur, quemadmodum & Virgilius Affyrium vocat. Verum Diofcoridis defcriptio valde im- perfecta eft, & Garzias ab Horto nullam omnino confecit, hinc adhuc fub judice-lis eft. Fortaffe eft Zmomum Granaparadifi L. aut alia e copio- fis Amomi Speciebus, quas Loureirius & apud Retzium Koenigius enumerant. ANETHUM. E. IL. Certum eft, effe Znethum graveolens, L. APIUM. E. VI. Omnino Zpium graveolenr. L. feu Celleri Italorum. Arbor fericifera. elleraque ut foliis depe&ent tenuia Seres. G. 1l. Notum eft, hanc Serum Ar- borem effe Morum albam L., fabulam vero effe, Seras fila fericea ex arbore depectere, quae tamen apud veteres fidem eo facilius invernerat, quod 232 merx haec, apud illos rariffima, viis implexis & ope plurium emporiorum intermediorum in RUM FOpan deportata fit. ARBUTUS. E. VIL Arbutus Unedo L. vul- gars. per omnem Hetruriam tefte. IMatthiolo. Virgilius eam dicit. foetu. mucis horridam , quod quum dicit, vox JVucis non eo fenfu áccipienda eft, quo nos eam adhibemus, quum Plinius dif ferte dicat, Arbutum, quam quidam Unedonem adpellent, Pomum (id eft, baccam) ferre, quod, ubi femina maturuerint, endbib fat, (£0- rofam DBaccam CENA nos). ARUNDO. G. II. Zrundo Phragmttis. ^ AVENA. G. LI. Zlvena fativa. L. | AVENA. STERILIS. E. V. vena fatua. L. BACCAR. E. IV. Adhibebant hujus plantae florem Veteres in coronarum : radicem, quae odore Cinnamomi eft, in unguentorum ufum. Dicitur effe foliis afperis, caule angulofo, cubi- tum alto, floribus odoratis, albenti purpureis. Amat, tefte Diofcoride, ja humida, in quo contradicentem habet Puis , qui ^i gracile folum nec humidum affignat. Fatendum tamen, nefciri, quam plantam Veteres hoc. nomine compellarint. | Sunt, qui //larum. exifüment, quod a Plidio adeutáte diftnguitur; alu , atque inter hos Lobelius & 'Tabernaemontanus Baecar feu Baccarem Veterum cum noflra Conyzia Jquar- rofa confundunt: fed falli eos quifque videt, qui Conyzam cum data Baccaris defcriptione hend rat. Rauwolüi fententia eit, " Baccas eam effe plantam, quam poftea Linnaeus JBaccáarim , ———| 233 JDiofcoridis adpellavit, verum haec floribus eft luteis, tefte Linnaeo, qui eos vidit. npUxus. G. IL. Buxus fempervirens, L. CALTHA. E. IL. Calendulum | officinalem | effe in Flora Bavarica oftendi. | cARDUUs. E. V. Sime dubio Cardui Recen- tiorum hoc nomine apud Veteres veniebant, vo- cabulo tamen ita vage intellecto , uti fere fit apud nos, quando non adcurate ad Botanicae regulas loquimur. CAREX. G. III. Certe paluftris graminis ge- nus, &, uti mihi quidem videtur, Fuci fpecies, forte Fucus acutus , aut alius hujus habitudinis; poterat enim paftor poft careda latens fefe vifui Íociorum fubducere. CASIA. E. IL. Tres habentur apud autores Caffiae Species, quae fub totidem generibus mi- litant; 1) Cafia po£tica Lobelii, feu noftra O/y- ris alba; 2) Cafia alba Theophrafti, ut vult Da- lechampius, eadem planta, quae Lavenduía fpi- cà L. & 3) Cafia nigra 'Vheophrafti, eodem Da- lechampio autore, quae nofter Ao/marinus. Con- -fului de hac re omni Theophraftum, & en, quam Dalechampius falfus eft! Duae funt Cafiae Spe- .cies, ait Philofophus, alba & nigra; albae folia funt oblonga fere ut oleae, nigrae carnofa funt & fimilia, tamaricinis ; alba odorata eft, & non- nihil repens, nigra odore caret; utraque valde - ramofa eft, ramis prope terram excuntibus, & ita flexibilibus, ut funium loco adhibeantur. Me . judice, quid Cafiae nomine Veteres AdpriMeep nunquam divinabimur. y» 234 acmeususmrmmnt CASTANEA..E. L Frudius Fagi Caflaneae. L, cEDRUs. G. IL. Virgilius Cedrum in Cau- eafo habitare dicit. Notum eft, eam olim in fum- mis Libani jugis. copiofam fuiffe ; clima igitur phyficum congruit. Verum Pallafius in Flora Roffica nec Verbulo Cedri meminit; hinc in fufpicionem venio, Caucafeam Cedsuti Pinum Cembram effe, quae Caucali non minus quam omnium Europearum alpium incola eft, & fre- quens in fummis Apeuninorum jugis occurrere debet. Nec officit, quod poéta Caucafeae Cedri, non Apenninae, meminit; funt nempe Pactae' Rounds lepidiffimi, qui frequenter Rho- dopes & Haemi Thracicas nives commemorant, nunquam Cenifiü aut Albimontis Sabiaudias. Sunt hortulanis noftris plures Cedri Species, quas Botanici fere ad luniperi:genus pertinere ftatuunt, nec fapiebant Veteres in Botanica ultra noftros tusbceS unde mirum non eft, eos Cedrum cum Cembra confudiffe. Plinii Cedrus major utraque, (neque enim in objecto, fed 1n obfervatore differentia eft) eft Pinus Cedrus. L. CENTAURIUM. G. IV. Veteribus duae Cen- taurii Species erant, C. nempe majus & C. minus, quod poftremum Gentiana Ceptaurium L. eft. Prius, fi non ipfa Linnaei Centaurea. Centaurium | eft, faltem ad idem genus pertinet. Neutri plan- | tae ullus eft odor, quantum fciam ; utramque | Italiae indigena eft, nec caufam invenio, cur unam | prae altera in Virgiliana pharmacorum bene lon- | ga enumeraátione commendatam credam, praefer- tim quum fieri plane non poffit, ut siftitatg ex- perimento quocunque veritas eruatur, ipfa Vir- giliana formula, ob aliorum pharmacorum ni- m—Á 235 miam copiam, illud excludente. Ignorare igitu* nos, & gnoraturos perpetuo fatendum eft, quod praecipue Centaurium poéta apum cultori hoc loco fuaferit. CERASUS. G. II. Quae hoc loco de Cerafo, loquitur poéta, ad fylveftrem arborem pertinent, &, ut videtur, Italiae vulgarem. Cerafus fativa vcro, feu Pinus Cerafus L. a Lucullo Cerafunte in Italiam invecta eft, ut S. Hieronymus autor eft, imo uti Plinius ipfe contendit, qui & annum defignat, quo 1d contigerit. Credibile porro non eft, a Luculli aetate ad Virgilii tempora fieri potuiffe , ut arbor fativa fylvefteret. Hinc ego inducor, ut credam, quae hic a Virgilio de et rafo dicuntur, ad Prunum Zvium pertinere, quae arbor toti Europae omni tempore communis fuit. CERINTHE. G. IV. Secundum Plinium Ce- vinthe eft folio candido, incurvo, cubitalis, ca- pite concavo, mellis fuccum habente, quo apes delectantur. En univerfam Cerinthes Veterum hiftoriam! quae quum ita mutila, ita nulla fit, fateamur oportet, nos Veterum Cerinthen mx nime noffe. coLocasiuM. E.IV. Obfervo, Fabam Ae- gyptiam, feu Colocafium, extra Aegyptum cul- tam non fuiffe, experimentaque eum in finem infütuta fucceffu caruiffe. — Hinc fubleftae fere. . fidei funt Scriptores Graeci Latinique, qui eam non viderint ipfi, fed fere quae alii narravere, narrant denuo. En tamen, quae ego eam in rem congeffi , quaeque contra communem fere opinionem evincunt, I. ARI Speciem , quam Lin- Waeur. COLOCASIAM dixit , Colocafiam Zlegyytio- rum non eff. 1) Id quod vulgus (& Veseres , uti paulo fuperius obfervavi, ultra vulgus in Bo- tanica non fapiebant; Florem hujus plantae (Ari Colocafiae) appellat (Spatham nos aut Involu- crum dicimus), candidiffimum eft, quum Vete- res in eo omnes conveniant, Colocafiae florem effe rubicundum. | 2; Theophrafto atque Dio- fcoride autoribus flos dupla magnitudine florem papaveris fuperat; vulgo di&us Ari Colocafiae flos ideam floris papaverini nullo modo excitat, & vero pelfime prior cum pofteriore CORE habitu toto mirum quantum abludente. 3) Fi dem, Plinio accedente dicunt, Colocafiam in ftagnis fluviisque cultam fuiffe; Arum vero Co- locafia humida quidem amat, aquam non fert. 4) Id quod maxime in. errorem induxiffe vide- tur autores, Veterum defcriptio fru&us eft; often-. dam vero eam ipfam defcriptionem elegantiffime convenire alteri cuidam, & ab Ari genere alienif- fimae, plantae. IL Fabam egyptiam NYmM- PHAEAM NELUMBO c//e. 1) Congruit flos, aeque, ac papaverinus, rofaceus, (poo in omni Aro fecus fe habet. 2) Flos hic* celeberrimo apud Lugdunenfes Batavos olim. Profeffore. Paulo Herrmanno tefte, rubicundus eft, feu, ut Lou- reirius dicit, purpurco-rofeus ; quod Veteres de fuae Colocafiae Hore pradicabant.- 3) Omne Nymphaeae genus aquos inhabitat. 4) Folia. Fabae. Aegyptiae fecundum Diofcoridem folus Nymphaeae ízmilia funt; Plinius illa folis,. quae veteres a larvis perionatà dixere (fere quemad- modum Galli loquerentur, em masque), quae- que fluminibus innatant, fimilia dixit, quod de foliis N. Nelumbo verum omnino eft, fecus de folis Ari Qolocafiae. 5) Caulis Colocafiae Ve- pm— 232 terum terminatur fructu globofo , vefparum ni- dum referente, cujus quaevis cellula Faba unica repletur; ita defcribunt eum. T heophraftus atque Diofcorides, atque plane ita Gaertnerus fructum Nymphaeae Nelumbo depingit. (6) Semen Co- locafiae fecundum Veteres eft Faba, quod de fe- mine Ari Colocafiae nullo modo. poteft praedi- cari, de femine Nymphaeae Nelumbo quivis di- et, qui illud non curiofius, quam fere Veteres confueverant, infpexerit. 7) Seminaturi fabam fuam Aegyptii, femen luto palea mifto involve- bant, protfus uti hodie "Tatariae populi folent, Nymphaeam Nelumbo feminatur. | Certum ergo eft, Colocafiam , feu Colocafium Veterum eandem effe plantan,, quam nos ANymphaeam Nelumbo adpellamus. coRNUS. G. Il. Cornu; mar. L. uti ex Plinio gonftat. CORYLUS. E.lL. Etfiinvicte demonfirari ne- queat, Corylum Veterum noftram. effe Cory- ]um Avellanam , nullo tamen pacto contrarium non tantum evinci, fed nec in fufpicionem ve- nire poteft. cROCUS. G. IV. Color luteus, quo Veteres 'tingebant, & epithetum rubens ,. quo Virgilius de plantae flore loquens utitur, fatis verifimile faciunt, eos hoc vocabulo Crocum noftrum fati- vum denotaffe. Quae vero Plinius de hac planta commemorat, rem plane evincunt. cucuMis. G.IV. Cucumir certe noftra fativa; videtur tamen Plinius plures plantas cucurbita- ceas hoc nomine complecti. |. ; CUPRESSUS. E. L. Cupreffus fempervirens. E: t ; : E | 238 cyPARIssUS. G. II. Vox graece verfa & Eu- phoniae gratia pro Cupref/o adhibita. cyTisus. E.I. Secundum Hallerum certe Cy- tifi generis Species, quae tamen neque Germaniae neque Helvetiae civis fit. EBENUM. G. IL. Ebenum & Ebeniftae magna copia in Europa inveniuntur; Ebenum verum in 1pfa India rariffimum eft tefte Koenigio. | Cer- te Linnaeanae Ebeni lignum non eft verum Ebe- num. Nefcio tamen, utrum Ebenum Veterum idem fit lignum , quod Koenigius vidit; neque enim Veteres E benum arborem fatis noverant, et& Pompejus partem ejusmodi arboris attulerit, & alia Neroni miffa fit. Linnaeus certe junior Ebeni lignum ex Diofpyro Ebeno fuorum fup- plementorum , feu ex Diofpyro Ebeneftro Ret-. zii, haben opinatus eft; negat id Loueirius, quod Diofpyri lignum non fit nigrum, fed ni- gro-vinofum. Demum clegantiffimae nigredinis lignum ferentem ardorem, Cochinchinae indige- nam , idem Loureirius fub Ebenoxyli novo no- mine, jam Rumphio & Aubletio notam , atque; Ebenum nigram feu veram dictam , producit ; addit tamen, plura alia ligna in hoc regno ha- beri, ex natura fua nigri coloris, etfi Ebenoxyla non fint. EBULUS. E. X. Certe Sambucur Ebulur L. Nec refert, quod Virgilus baccas fanguineas dicat, quum ibi potiffimum de fucci colore fer- mo fit. x à ELLEBORUs. G. IIl. Multa apud Veteres Hellobori eft mentio , vim medendi maniacis ei- dem tribuentes. Optimus in Anticyra infula ha. 239 bebatur. Diftinguebant duas praecipue Species, quas nigri albique Hellebori nominibus compel- lababant, & fatis verifimile eft, priorem noftrum effe. Helleborum nigrum , p pofteriorem V'eratrum album. FABA. G. L icia Füba. L. Obfervo ad hunc locum, Plinium, ubi de Faba fermonem facit *), caufas adferre, ob quas Flaminibus ufus fabarum interdictus fuit; & hic editiones omnes, Harduiniana non demta; legunt:. quoiam in flore £jus. LYTERJE /ugubrer reperiuntur. — Nulla habe- tur in graeco aeque atque latino Alphabeto litera lugubris ; macula vero grandis nigra in flore fa- bae confpicitur , ad ovalem figuram accedens; hinc ego, etfi contra autoritatem omnium editio- num, quoniam in flore ejus Lyr um [ugubres repe- geriuntur , legendum contendo. NAGUS, E.I. Nagus fylvatica. L. FAR. G.LI. Zriticum Spelta. L. — "Triticum a Spelta diftinguebant Veteres ope ariftarum , quae adfunt infignes in Spelta, fatis funt incon- Ípicuae in Tritico. Etiam noftras fere vulgus utramque Speciem hoc praecipue charactere di- fünguit. Plinius clare pronunciat , ibi Far non haberi, ubi Triticum feritur, & hoc prae illo frigus ferre iniquius , id quod experientia agri- colas nofiros, qui alpes accolunt, docuit; ne- que fit apud nos, ut iis locis, ubi Tritici fe- mentis in ufu eft, etiam Far, feu Spelta, feratur, & vice verfa. Et quanquam Speltae farina lae- tiorem albedinem recipiat, & fere fubtilior eva- dat, tamen apud nos 'Tritici fatio , ubi fieri po- . 7) Hifi, mund. XVIII, 12. 5 14e — M teft, ab agricolis praefertur, & in lucro reponi- tur, fi experimentum fuccedat; prorfus uti apud veteres Romanos accidit: ili Coriolanorum & Cincinnatorum aetate, fylvis adhuc horrenti Ita- talia, Far ferebant, cui jam ante Julii Caefaris, Auguftique tempora, poftquam caefis paffim fyl- vis amoeniffimae atque ampliffimae. villae exfur- rexerant,. "Triticum fucceffit. à EASELUS G. I. PAafeolus vulgaris. L. FERULA. E. X. Ferula communis. L. rRAGUM. E. III. Fyagaria vefca. L. GALBANUM. G.IIL Refina plantae, quam Linnaeus Bubon Galbanum dixit. Quum Galba- num fit nomen refinae, Linnaeus plantam ad ex- emplum Pluckeneti & Herrmanni rectius Bubon galbaniferum dixiffet. GENESTA. G. IL. Sine dubio Geniflae Vete- rum erant magnam partem ejusdem. generis, quod eodem hodie nomine infignimus , ita tamen, ut. Spartii hodierni fpecies non fcrupulofe fepa- raverint. HEDERA. E.III. Zedera Helix. L. .Obfervo tamen videri mihi, Hederam loco nunc citato non tam plantam, quam mox nominavimus , quam farmentum Vitis denotare. Secus elt de reliquis locis. 4 mprmmcus. E. IL. Hibifeum ad mentem Plinii Paftinacae fimile eft; verum fecundum Diofcori- dem Hibifcus planta eft malvacea, dicta alias 'etiam Althaea. Vocem gracilis, quae Virgilius utitur, etiam Plinius habst,,. nec illà fatis Al. shaeas. : —€—— | 241 thaeae convenit. Forte habebantur duae plan- tae ejusdem , aut terminatione faltem leviter im- mutati nominis , quarum altera umbellifera erat , malvacea altera. HYACINTHUS. E. II. Certo hodierni generis, quod Zacinthwn adpellamur. — Hyacinthus fer- rugintu; Ecclogae quartae videtur effe nofter Hyacinthus IMuf/cari. | Ego certe Phyllida nua- quam habebo, propterea quod dicere nunquam me poffe fperem, quibus tn terris fcripti nomina Regum ma[cantur flores, qui tamen vulgo ad Hyaciothum pertinere putantur, cu! opinioni Ovidius occafionem dediffe videtur. Forte rem * aeque ignorabat Virgilius , ac ludebat phanta- fiam eorum , qui fibi literas AL. in flore quocun- que videre videbantur. Plinius etiam Hyacintlg nomine, fed femel duntaxat, Zaccinium Myrtil- lum denotat. | iex. E. VII. Epithetum argufae , quod ad folia hujus arboris refertur ,, & verfus Ecclo- gae quartae : Nec de concuffa tantum pluit. ilice glandis, fa- cile genus & fpeciem indicant; eft nempe Quer- cur coctifera. L.. unde grana fic di&a fcarlatina Frovinciales Galliae populi legunt, & cujus magna habetur copia in Italia, Hifpania, agro Narbonenfi, Sicilia , Palaeftina. 1IUNCUS. E. IL Fieri non poteft, ut adcurate definiatur, Iuncufne Veterum curn Iunco noftro, an vero potius cum Recentiorum Carice idem - fi. Forte Veteres ipfi rem non ita ad unguem aceeptam volebant, atque utrique voci fignifi- wationes aeque vagae fubjectae erant, ac germa- - dom. I1. . 242 nicis vocibus JDinfen & Ried, quibus neque Iun- cum praecife neque poca fed fere utrumque denotant fcriptores, qui Botanici non funt. IUNIPERUS. E. VII. Tuniperus communis. L. INTYBUM. G. L. Cichorium fIntybur L. & Ci- chorium. Endivia L. Veteribus enim aeque ac no- bis ambae Species notae erant, & quaevis earum vecabatur Zn£ybus feu Tutybum. , ita tamen ut En- divia etiam Seri; vocaretur. LABRUSCA. E. V. P/itis vinifera L. fylvefiris. Duas ejus Species difünguit Diofcorides , qua- rum alteri acini minuti funt & nigri. Ea eft 7i- tis corinthiaca (unde paffulas illas. Corinthiacas di&as (Corinthen)| nobis Veneti adferunt) quae Íylveftris evafit. Ego hanc pofteriorem Vitem Ípecie diftincdtam, & nequaquam meram varieta- tem Vitis viniferae exifümo , quanquam Lin- naeus fecus fenferit. LAPPA. G. IIL. Zr&ium Lappa. L. LAURUS. E. II. Laurus nobilis. L. LENs. G. Il. Ervum Lens. L. i x E. IL Omnino. Liguftrum UVuls | care. L. LiLIUM. E.IL Zilium candidum. L. . LiuM. G.L Linum ufitatiffimum. L. LoLIUM. E. V. Ovidius, de Lolio loquens, ilud oculos vitiare, id eft, ut ego opinor, cali- ginem inducere, dicit, quod per vocem temulm- ium non ineongrue exprimitur." Quare ego ve- hementer. opinor ini Veterum eandem etg 243 plantam cum Lolio temulento Linnaei, feu mea Craepalia. temulenta. LOTUS. G. I. Celtis auftralis L. Namque de arbore hoc loco fermo eft. Habetur tamen apud Veteres & Lotus herba, quam Aegyptii in ufum culinarium adhibebant, & cujus hiftoria apud "Theophraftum extat; ea eft Nympyhaea alba L. quam Diodorus Siculus adcurate diftinguit a Ci- borio, quod fert Aegyptiam fabam, & de quo fuperius fub Colocafio difputayimus. LUPINUS. G. I. Nullibi exactam fatis defcri- ptionem hujus plantae in Veterum fcriptis inve- nio. Notiffima planta eft, ait Diofcorides omnis deferiptionis loco. Verum quum plantae, quas nos hodie hoc infignimus nomine, paffim in agris Italiae & Galloprovinciae crefcant, & ab indigenis agricolis adhucdum Luyini & Lupins adpellentur, dubium vix effe poteft, quin hoc vetus nomeri fuo generi etiamnum conftet, quod adeo vero fimile eft, ut in hac re Lobelius- IMat- thiolufque, perpetuo alias bello diffidentes, con- veniant. fer LUTUM. E.IV. Refeda Luteola. L. Apud Plinium nomen huic plantae eft Herbae Luteae. "Turnebus autor eft, Herbam Luteam coeruleo tingere; res mira! quum vox ipfa ZLufenr, quae flavum colorem defignat, derivetur a JLutum, quod herbae nomen eft, ex qua is luteus color educitur. Apparet. Turnebum If:tidem cum Refeda confudiffe. Apud Plinium occurrit utra-- que, atque Ifatidem quidem appellat Gíofium. MALUM. E. II. Manifefte fructus Pyri Mali. L. MALUM AUREUM. E. IL. Fructus Citri, Fs yt? 23 ( ?wt - ^h un 4 244 jan ^ - Mairs MEDICA. G. Il. Citrur, | Vocabatür etiam alus Zl//yria, Malus Perfica , ut 'Theo- phraltus autor eft. Ferre eam omnis aetatis fructus cum floribus eodem tempore Veteres prodidere, quod de genere plantae nullum relin- quit dubium ; quod fi tamen quis per IMalum Medicum malit eum. fructum intelligere, quem Malum Limonium vocamus, me adverfarium non habebit. Apud Perfas fructi vefci folitum non fuiffe, folis nucleis in ufum adhibitis, autor eft Theophraftus. Aut falfis rumoribus temere credidit Philofophus , aut hic locus de peculiari quadam Citri varietate intelligendus eft, quarum magna copia per emnem Orientem habetur. MALUM TENERA LANUGINE CANUM forte fructus Pyri Cydoniae.. L. T MEDICA. G. L. JMedicago fativa. L. Similem 'Trifolii dicit Plinius, & femel fatam durare an- nos triginta. Eandem durationem illi attribuunt, qui de re ruftica declamare malunt quam egrri- xc fcribere, etiam noftris temporibus. IModera- tior Palladius ejus durationem, uti ufus docet, decennio circumfcribit ; jubet praeterea, agros, queis infita eft, tempore ficco rigare; & notum eft, Medicaginem fativam rigationem tali tem- pore in agris ficcioribus omnino exigere, MELISOPHYLLUM. G.IV. In gratiam verfus vocem graecam JMelifophyllum xmutilavit Poéta. Vocatur etiam Apiaftrum, &, tefte Plinio, ve- neno non caret. Quod fi verum eft, AMelittis Meliffophuyllum L. effe omnino non poteft. Coete- - rum nemo unquam divinabitur, quam potiffi- mum plantam Veteres hoc nomine donarint. Re- dibit de eo infra fermo. 245 MILIUM. G. I. Panicum mtiliaceum. L, MORUM. E. V. Mori arboris fructus. Plinio praeter |Morum nigram nulla alia Species nota fuiffe videtur. ) MYRICA. E. IV. Plantam hanc Veteres paffim negligentiffime defcribunt. | Botanici proximo- rum faeculorum 7amaricem germauicam gallicam- que hoc voce defignatus contendunt , verum qui- bus fulciuntur bocibcé. nemo jactie adquiefcet. Linnaeus, de veteri fignificatione parum follici- tus, nomen hoc novo plantarum generi jmpo- foit; cujus Species in vulgus notiores funt Ger- manorum Gale feu Gagel, & arbufcula america- na cerifera. Et fatendum eft de veteri fignifica- tione reftituenda defperandum omnino effe. MYRTUS. E. Il. /«—yrtus communis. L. NARCISSUS. E. IL. Veteres eafdem plantas, quas nos, fub hoc genere complexi funt, etfi pauciores noflent Species, NUX. G. I. Jugíans regia. L. OLiva. E. V. Olea europaea. L. ORCHAs. G. II. Oleae varietas. oRNUS. E. VI. Etfi Veteres fere contenti | fint nominaífe hanc arborem, procul tamen du- bio is minime fallitur, qui illam eandem effe exiftimet cum ea, quam ruftüci Hetruriae hodie- num Ürmo vocant, & quae eft Fraxinus Ornus. L. Ego huic argumento in re fimili multum tri- buo, quod plebs ruftica fuae nomenclaturae fit femper retinentiffima, nec unquam adducatur, . ut Eruditorum vocula, quibus res fibi quotidia- ae denotantur, in ufum recipiat. r 246 " PALIURUS. E. V. Extricari non poteft, quam Arborem Veteres hoc nomine compellarint.. Bo- tanici proximorum ante nos faeculorum variis arboribus fruticibusve hoc nomen impofuerunt , verum facilius oftendes, eos erraffe, quam me- Aiora proferas. Linnaeus Paliurum Rhamni fpe- ciem facit, non tam explicaturus mentem Vete- rum, quam nomen derelidtum certae cuidam plantae privum facturus. PALMA. G. IL. Plures, ut conftat, hujus fa- .miliae habentur fpecies, nec id Veteres latuit; noverant illi Chamaeropem humilem , Coccum nuciferam , Phoenicem dacyliferam ; neglexere tamen diveufas has fpecies privis gis come pellare. Palma Virgili una poftremarum efl quod inde colligas licet, quod illam arduam vo- cet; vel fere fecure Palma Veterum pro Phoenice accipitur, longe illis notiore, quam apud remo- tos Indos habitans Coccos. PAPAVER. E. Il. Papaver fomniferum. L. PAUSIUM. G. II. Oleae varietas. PICEA. G. Il. Pinus Zdbier L. id eft, Pinus Picea omnium Autorum , qui Linnaeum praecef- ferunt ,, & complurium illo pofteriorum, qui er- rorem a magno Viro commiffum exeu[atidum non fequendum exifümarunt. PINUs. E. Ll. Pimus fylvefiris. L. PLATANUS. G. IL. Platauus orientalir. L. PoPULUs. E. VIL Populus nigrz. L. Sed quum habeantur plures Populi Species, recte, prout pofcunt tempora, intelligas, licet, jam o- qulun nigram, jam P. dreulam , jam P. itali- 247 - cam, €& hanc praecipue, quando Populi cum laude pulchritudnis fit mentio. POPULUS CANDIDA. E. IX. Populus alba. L. PRUNUM cEREUM. E. II. Fru&us Pruni communis cereolae L., quam ego peculiarem Spe- ciem exiftimo. PRUNUS G- II. Prunus communis. PYRUS. E. I. Pyrus communis, L. AN E.lV. Quercus Robur & fru&i- pendula RADIUS. G.II. Forte Oleae varietas. ROSA. E. V. JKofa gallica , canina , centi- folia &c. RUBUS. E. III, | Rubus L. & hoc loco quidem Rubur faxatilir. L. nuscus. E. VII. Rufcus aculeatus L. SALIUNCA. E. V. Planta minuta, fere acau- lis, ut eam defcribit Plinius, odoris exquifiti , Alpes, Pannoniam, Noricum inhabitans. Sunt, qui hac voce J'alerianam celticam. defignari pu- tent, quae quidem omnino alpes Noricas inha- bitat, verum huic plantae Veteres JVardi celticae nomen fecerunt. Ego potius Saliuncae vocabu- lo Primulam glutinofam denatum crederem , uifi fatius exifüimarem ignorantiam ingenue confiteri. sALIX. E. I. Salix L. SARDOA HERBA. E. VIL. Herba non Sardi- bus fed in Sardinia infula nafcens. ^ Apiaftrum tefübus Plinio & Diofcoride in. Sardinia. nafci- tur, venenatiffimnum fecundum priorem, vera Ranunculi feu Patrachii fpecies fecundum pofte- riorem, qui & medicinus contra ejus herbae ve- " E 24$ nenum tradit. Verum nec Ranunculorum in univerfum , nec, telte Diofcoride ,' Apiaftri. fa- por amarus, fed exulcerans eft; hinc res Sardois herbis amarior non pro adftringente fed pro do- lorifica habenda eft. $i quis autem a me .con- tendat, quae illa demum definita Ranunculi fit Species, ignorare me rem omnino fateri cogar. Kifus ille Sardous, feu oris rifibunda convulfio ab efu Herbae Sardoniae proveniens magnam habet affinitatem. cum illis affectionibus , quae efum cujusdam Daturae Speciei apud Indos con- fequi dicuntur. Apiafirum ;dem effe cum IMe- hffophyllo Plinmus author eft; IVieliffophyllum Vireilius inter plantas odoratas recenfet, quibus apes delectantur & alliciuotur, nulli autem Rae nunculo odor eft ullus. $i, quid de hac omni re fentiendum mihi putem, Tacn debeam, ego Veteres & plantas & plantaruni varia nomina in- ter fe confundiffe, & rifum. Sardonium alienae prorfus caufae, fere quemadmodum hodierni Apul fuum Tarantifmum , | adfcrip^ffe cenfeo, & vereor, ne noo minus ;ncaf'üm spud hodier- nos Sardos Sardoniam herbam quaeras, quam ho- diernam "Tarantulami apud antiquos fcriptores. SCILLA. G. III Scilla maritina, L. SERPYLLUM. E.ll. T/wymus Serpyllum. L. . SILER. G. Il. Quam hoc nomine plantam de-- fignent Veteres, invceftigare jam non licet. sonBus. G. IIL. Sorbus domeflica vel aucupas fid, neque enim-Veteres tam accurati erant na- turae fcrutatores, ut ad levem illam differéntiam, quae inter utramque arborem intercedit, tam cu- . rlofe attenderint. TAXUS. E.IX. Tuxu; -Besoltg L. Quae Ve- menm 240 £eres de veneno hujus arboris tradiderunt, fufius tam in Flora Bavarica, quam in itinere acade- mica examinavi. THYMBRA. G.IV. Planta certe didynama. Plinius eam & Saturejam & Cunilam vocari fcri- - bit. Eam eandem effe plantam, quam pofiea Linnaeus Saturejam Thumbram vocavit, Clufius auctor eft. THYMUs. E. V. Thymus vulgarts. L. TILIA. G.L Tilia europaea. L.. Quanquam haec Linnaeana Species e duabus compofita fit, quas in Flora Bavarica adcurate diftinxi , tamen Veteres ad fubtiliora haec difcrimina parum at- tendiífe certo perfuafus fum. TRIBULUS. G. III. Nefcio, an quas fit planta inter noftras, quae rectius huc adferri poffit, quam Zribulus terreftris L.. QQuodfi tamen quis aliter fentiat, facile feram. vACcCINIUM. E. IL. Paccinium Myrtillus. L: quod ex Plinio conftat. Baccae a tinctoribus adhibebantur, tincturis coeruleo; & erant etiam vefcae. VENENA PONTICA. E. VIII. "De melle Pon- tico hic fermo eft. Erat nempe conftans apud Veteres traditio, apes in Ponto mel venenatum conficere; quae traditio apud accolas Euxini maris adhuc viget, o(tendebantque T'ournefor- tio plantam quandam, ex qua paretur; eft ex ZAzalea pontica. L. & forte nec. Rhododendron gonticum plane innoxium eft. Erant etiam no- firis temporibus , qui fatis probabiles rationes adferrent, ob quas contendebant apes in Sardi- - .. *$ia ex Daphnes Cneori floribus mel amarum con- 4 256 ficere. Unde patet, Olea nequaquam ita effe in- nocua, uti quidam opinantur. | Diofcorides mel Sardum amarum noverat, & Abfinthio tribuit. Plantas, quae in Ponto ve- nenati mellis materiem praebeant, nominat Pli- nius Aegolethron (ignotam plantam) & Rhodo- dendrum, quod IVatthiolo Nerium Oleander effe videtur ; nempe cjus aetate verum Rhododen- drum ponticum nondum innotuit. Audor libri mirabilium aufcultationum mel illud venenatum . in Ponto e buxo nafci contendit, habetque ad- füpulantem Aelianum de. animalium hiftoria fcribentem. Verum non pugnant haec cum "nun Nam quod ad IViatthioium attinet, is certe fal- fus eft, quum Nerium Oleander in ora maris Euxini non crefcat ; Azalea vero & Rhododen- dron, quibus a Ponto nomen triviale factum eft, circa "Trapezuntem & Heracleam Ponti crefcunt ingenti copia ; Heracleam autem Ponti & Dio- fcorides , & Püsius nominant, ubi mel infanum nafcatur , Diodorus vero Srouilds & Strabo nar- rant, Pompeji cohortes infani mellis efu mentis impotes redditos circa 'Trapezuntem. Onod de Buxo narrant veteres, Plinius ad folam amaritiem reftringit, recentioribus vero experimentis nec refellitur quidam , verum nec firmatur. 1Mel Sardurm ab abfinthii floribus ama- rorem concipere, certe falfum eft; florente enim Cneoro amatum fieri certum eft, conftat autem Abfiothium a Cneoro plus menfe integro prae- verti florendi tempore. | VERBENA. E. VIII. Siad ufum attendas, ad | quem a Virgilio haec herba adhibetur, habitus 251 triftis fit, oportet & obfoleti, nec veneni fufpi- cione careat; quae certe 1n Verbenarum, quales hodierni Botanic! defcribunt , nullam cadunt. Multus in univerfum erat Verbenae ufus apud gentiles ; nulla folennis libatio absque Verbena rite. peragi poffe credebatur: adhibebant eam Romani in legationibus, & erat femper unus le- gatorum erbenarii , feu qui Verbenam ferret, munere infignis; denique in incantationibus fem- per ad reliqua magica Verbena adhibebatur. Tria ergo hominum genera eam in ufum voca- bant, Sacerdotes, IMagiftratus , Venefici; quod probabile reddit, quod poft Servium "Turnebus ait, Verbenam non effe definitae Speciei nomen, , fed nomen collectivum plantae cujuscunque, uti adeo Jerbena 1dem fit ac. Herbena , (quod Ger- mani eim. Krautwerk diceremus), herbarum ma- nipulus. Certe obfervat Servius in eo verfu Terentu: Ex ara hinc fume Verbenas tibi, qui una cum proximis e Menandro ad verbum translatus eft, apud fcriptorem graecum Z//yr- ium pro Perbenalegi. Quae quum ita fint, fru- fira quaeras, quam potiffimum plantam Virgi- gilius hoc, quem exponimus loco, adhibendam velit, nefciebat id. certe ipfe. Fateor, Plinium varias Verbenae virtutes medicas enarrare ; ve- rum hic autor , qui magis fatagebat , ut. quam- plurima unde corraderet, quam ut ea sgilixog «xaminaret atque difponeret, tanta non eft, ut illum non faepe fibi relinquere cogamur. Vir- £ilius, qui in hac, quam expendimus , Ecclo- gà, Verbenae mentionem facit, eam pinguem nominat, quae vox vix in ullam earum planta- 252 rum cadit, quas hodie hoe nomine infignimus. | In quarto Georgicorum Verbenas inter plantas oleraceas ecerien quae uti vix in ufus magi- COS haEcbudur , ita & ex eodem loco verr- fimile fit, Verbenae vocem cum Oleris voce fe- re fynonymam effe. vIBURNUM. E.LI. Contendit Matthiolus , Rhus Theophrafü & Plii, quod fecundum eundem illa fpecies eft arbufüi, quam Linnaeus Viburaum Lantanam appellat, Viburnum Virgi- li effe. IVlultum contra irafcitur Lobelius, ne- negatque id afferi poffe, quod folus hic Virgilii locus 1n omni antiquitate occurrat, qui Viburni nomen habeat, & pugnare etiam contra Mat- thiolum , quod Virgilius fuum Viburnum /en- ium dier: quum Rhoi rami fragiles fint. Fal- litur Lobelius. Et Plinii quidem Rhus non Vi- burnum cum Lantana eft, fed Coriaria myrti- folia; Verum Theophrafti Rhus egregie cum Viburuo Lantana convenit. Quidquid fit, ipfo Lobelio tefte, a rufticis Burgundis ges no- ftra /;orne adpellatur, quam ego, vocem Cela-. cae originis exiftimo , a Virgilio vel ejus con- temporaneis latinam fadam, non contra; neque enim credibile eft, Celtas rufticos a Latinis no-.- men ignobilis fruticis recepiffe.. Nec verum eft, Viburno Lantanae ramos effe rigidos, cum fof infigniter flexiles.. viclA. G. I. Sive difcriptiones hujus plan. | tae, quae apud Veteres leguntur, confiderem , five effedus , quos illi adfcribunt, five ufum, in quem adhibita fuit, guidare non poffum, quin ht J7icia fativa L. | VIOLA. E.II. Viola Virgilii fine dubio veri 253 nominis eft Viola, & quidem ejus J/iela nigra eodem cum //iola odorata L. Ejus Pola pal- lens videtur effe 7/;0la cumima L. et imodora, tamen coronaria. Sed non ita de Violis Plinii fentiendum , qui Violis plures plantas admifcet, quae Violae non funt, fere uti Hortulani in Ger- mania folent. VIRGA THVREA. G.II. Diu credebatur 'T hus, quod Arabum lingua Liban feu Oliban adpella- tur, in Junipero Lycia nafci; verum dubitari tandem ea de re coeptum eít, nec rationes ejus opinionis fatis probabiles vifae fuot. — Fruftra Michaélis, celeberrimusapud Goettingenfes Pro- feffor, Itineratoribus Danis, qui in Arabiam mifli funt, injunxit , uti diligenter in arborem inqui- rant.thuriferam. | Innumerae calamitates, quae his viris obvenerant , omnem perquifitionem im- pediverupt. Veteres arborem thuriferam fimi- lem effe illt, quae IMaftichem fert, prodiderunt, & Gerftenhergius quidem probabilem eam opi- nionem exiftimat , nifi forte quis malit eam ex Amyridis effe genere putare. Illud ex bis, quae difputavimus, exfurgit, nos de thurifera arbore nihil fcire. E | viris. E.L /— itis vinifera L. vLMvs. E.L.. Nemo Veterum hanc arborem. adcurate defcribit. Duo tamen fubt, quae fatis evincunt , a Veteribus aeque ac a nobis eandem arborem Ulmum vocari; 1) Virgilius, & omnes, qui de re ruftica fcripfere Veteres , jubent in vi- neis ulmos plantari, quarum trunco ramisque vites fulciantur, id quod hodierni Itali adcurate obfervant; 2) Plinius contendit, ex Ulm: fronde- Summi fudare, €x quo nafcantur culices. Neme . , 245 eft, cui non facile in mentem veniat illa cogita- tio, gummt illud: effe fuccum eum faccaratum, & faepe in guttas magnas tenaciufculas concre- tum , 1n Ulmi folus burfa formibus , cujus non quidem culices proles, fed aphides fabricatrices funt. uLvA. E. VIII. Nihil minus ,, quam Ulva Linnaei; quis enim has plantas vifcidas & gela- | tinofas pabulum bobus praeberet? quis vellet otiofus viridi 1n ulva, planta fere fubaquatica, recumbere? Videtur fane haec vox ita vaga effe, ac paffim nos voce graminis extra difciplinam botanicam vage utimur, notareque omne 1d, quod five in paludibus, five ad fluminum ripas crefcit. Illud certum eft, neminem Veterum huic voci lumen adferre. E * * v Li Quae hucusque expofita funt, botanicam quidem fcientiam non promoverit, quam non e Veterum libris fed ex rerum natura petendam exifümo ; fatisfaciünt tamen interrogationibus Eruditorum , qui elegantiores hteras excolunt, quibus non ab alio rectius, quam ab homine bo- | tanico, qui in Veterum lectione peregrinus non fit, refponderi poteft. : FEFLORA LITHVANICA [ION ICH OO, AST A ENVMERATIO PLANTARVM Quas CIRCA GRODNAM COLLEGIT ET DETERMINAVIT IOANNES EMMANVEL GILIBERT, Facult. Monfp. Med. Doc. Coll Reg. Med. Lugdunei Profeffor Aggregatus, Regis Poloniae Confiliarius, nec-non Medicus Ordinarius, M. D. Lic. Phyficus. ncn cC cc deccm cc Dro ; Mar dil ct IMMORTALI NOMINI STANISLAI AVGVSTI REGIS POLONIAE, MAGNI DUCHES-JLIWUANTFAE: SCIENTIARVM FAVTORIS PERSPICACISSIMI PRIMITIAS a FLORAE LITVANICAE HVNO'GALLV.S, BENEFEZIZCIORVM MEMOIR,; OIOY ECROVOM VOVET, DEDICAT, CONSECRAT Lugduni - Gallorum, 20 Ianuarii anno 17854. HVMILLIMVS SERVVS. IOAN. EMMAN. GILIBERT, RATIO OPERIS Ne (s Pi Lituaniae Floram inchoa- tam Botanophylis offero. Nullus adhuc plantas hujus Regionis juxta Leges Artis deter- minavit , Vicini noftri, fcilicet Boruffi, plerafque noftras, etiam raras propofuerunt, aut defcripfe- runt: Buc veniunt LOESELIUS, BREYNIUS, HELVINGIUS, MENTZELIUS, VULFFIUS fed praefertim RE'IGERUS Gedanenfis , cujus opus fedulo elaboratum ab aliquot tantum men- fibus poffideo : fed ex his, nullus in Lituaniam penetravit. . Pari jure Maidare non poffumus Tom. 1I. 2598 : €——— BERNISTIUM, & ERNDTELIUM, qui primi, Catalogos plantarum Polonicarum propofuerunt. Hi enim Auctores remotiores plantas deno- minarunt, raro fiationes apponendo, plurimas fufpectas aut non inveniendas proponendo, in hisque vix unam aut alteram obfervationem in- venio, quae Autopfíiam repetitam demonftret. Quin imo ERNDTELIUSs evidenter tranfcris | bendo de verbo ad verbum Floras Germanicas praefertim Hoffmanianam vix in plurimis mere- tur fidem. His igitur miffis folum. invenio. Gabrielem RZACZYNSKI, quialiquas plantas Magni Du-: catus defignavit ; fed auctor ifte, nullam pro- priam obfervationem proponit, citat tantum no- mina Loefelii, & paffim fi raras plantas allegat; fide Pharmacopeorum & Muliercularum illas in- digenas pronunciat: Sed quod pejus, proponit. plantas , certe non fperandas in Lituania: unde videre eft , fuppofita hiftoria naturali: Poloniae RV AUEENCEMANA nondum in cunabulis floram noftram Lituanicam viveze. Hoc igitur Auctore omiffo tanquam inutili | |» pro noftro fcopo , unum tantum invenire forte poterunt curiofi , qui cum vere fuerit Botanicus | terram. noftram Ica cau calcaverit ; Scilicet | Equitem Corvinum, qui nonnullas noftras: plan- | tas Patri Barrelio transmifit. Invenio enim in- ter rariores hujus Auctoris, Calam paluftrem , Ífub nomine Polonico GREBIGNE , impatientem. noli me tangere, Galeopfidem unum , & non- nullas alias a Corvino Polonicas appellatas Aft | 259 quo tempore , Eques Corvinus has plantas col- legerit; an in Lituania? an in Polonia? nondurn extricare potui: Botanophyllus enim ifte fuo tem- pore bene notus, vix hodie celebratur. Nonnullos auctores, qui Polonice Ícripferunt, laudare non poffum tanquam patres. Botanices Lituanicae, quia quos nofco meri funt traducto. res Fuchfii, aut IMathioli, nullam localem inda- gationem demonftrantes : His igitur breviter pro- pofitis, ad noftrum opus progredior. Bona, & fincera fide, fpecies plantarum pro- pono, quas inveni, & ni fallor, primus deter- ominavi in Lituania. Per quinquennium nullam praetermifi occafionem plantas invefligandi: Cum difcipulis tanta fedulitate circa Grodnam ad diftantiam quinque milliarium varias plagas peragravimus , ut vix maneat angulus terrae, nondum perluftratus. Raras vix in Lituania fpe- randas, certe invenimus Species... Nonnullas- que ni fallor, novas. Qui in pofterum genera noftra enucleabit , inveniet certe candorem , & rigorofum éxamen in mnoftris inquifitionibus ; Omnia enim fpecimina quae characteres fpecie. rum, & varietatum exhibebant, viventia, & flo- rentia attente defcripfimus, & tali methodo prae- paravimus, ut quafi viva diu in herbariis in po- fterum poterunt verificari. ji In variis collectionibus flore Litnanicae plera- rumque Specierum defcriptiones, cum variis an-- notationibus propofuimus , jam plantae floribus - monopetalis aut. polypetalis funt exaratae, ma- nent adhuc defcribendae imperfectae cryptogami- | KR 2 | 260 amarum cae, quas propediem publicabimus, ut fit quafi hiftoria plantarum Lithuaniae nmichoata.. In his .ooufculis & defcriptiones & obfervationes tum clinicae, tum botanicae ad typum naturae au- topfia propria fuerunt delineatae. Nunc autem vade mecum tantum Botani- cum, pro Lituania, curiofis proponimus: in quaque claffe raras invenient fpecies; liceat hic nonnullas revocare. - Praeter nonnulla Gallia, quae non funt indicata in vicinis floris ficut Va- lantiam glabram , campanula pyramidalis , vere fpontanea, fub climate noftro confirmatur. Sin- gularis varietas Campanulae "Thyrfoideae in Syl- vis noftris invenitur, praeter Campanulam lilifo- foliam, & alias, quas ad Linnaeanas certe redu- cere non potuimus. Veronicas nonnullas Alpi- nas, & Sibericas vix fperandas propono, prae- | ter maritimam, galeophdem, &e. Dracocepha- , ]um Mioldavicum vere circa Grodnam fponta- | neam, pedicularis fceptrum Carolinum inter ra- riffimas numerantur. Nonnullae Scabiofae, duae Carinae, Cardui tres, Hieracia plurima curio- -— forum attentionem merentur. In alis claffibus quaeque collectio raras, & paffim rariffimas no- bis dabit plantas. ' In ais invenient Rhamnum alpinum, Evonymum verrucofum, Potentillam albam, Ranunculum caffubicum, Saxifragam: hir- | culum, Gentianam amarellam, Pyrolam mino- | rem - unifloram - umbellatam'; Eryngium pla- num, alpinum, pumilum ; ; Laferpitium pruteni- cum, Chaerophillum aromaticum, Cipripedium | caléeoibmie Orchidem. cuculatam, Ophrydem Loefelii , Monorchidem | Ebralone nA. &c. &c. &c 4 JM YN if à' T ondas 261 Quoad numerum plantarum, floram divitem non promitto. Notum eft enim , quo terrae re- motiores funt ab aequatore, eo pauciores inve- - niri Species, etiamfi ubique. obfervetur aequalis numerus individuorum. Regnat fora noftra fub gradu quinquagefimo tertio latitudinis, igitur beatae Galliae ornamenta offerre non poteft: at- tamen fua habet propria, non contemnenda; praeterea terram tantum calcavimus mediterra- neam, paucas tantum habuimus maritimas a fa- gaci Botanico collectas. Nulli veri montes in- veniuntur circa Grodnam, igitur paucae tantum alpinae fperandae , quae potius temperiem frigi- dam amant, quam altitudinem foli. Quin imo etiamfi avidus, & fat alacris in inquifitionibus; Keceffus omnes attente perluftrare non potui, praefertim in magnis Sylvis noftris, in quos a receffu maris , vix unus homo potuit penetrare. Fere quolibet anno graviffimis morbis obnoxius, integros menfes amifi, praxi in Nofocomio KR e- gio per quinquennium addictus, nec potui, nec debui i: tegrum laboris tempus amatiae meae flo- re donare. Directio fcholae Regiae: Medicae, officia Profefforatus quaque die aliquas horas fibi aripuerunt, Horti Regii Botanici. creatio , dis- pofitio, obfervatio plantarum exoticarum, ultra duo millia Specierum introductarum,, dies pluri- mos fyraeneis blanditiis mihi fumpferunt. | Fur- ta quaedam etiam florae feci in gratiam Mine- ralogiae & Zoologiae Lituaniae. Has temporis jacturas aliquo modo compenfavi auxilio Alum- norum, qui variis temporibus, & quaque die va- cationum in Oeconomiis Regiis miffi, egregias plantas detexerunt, quas certe omififfem. Juvenes robufti, & alacres, aeftum, nociva paludum efllu. - 262 FHORNULUEENDTEENS via diuturnasque excurfiones tolerare potuerunt, quae vires meas fuperabant, praefertim tempori- bus convalefcentiae. Praeter folum Grodnenfe varia itinera. fufce- pi; perluftravi omnes Sylvas, & campos Grod- nà tranfeundo per Krynki, & Brzefe, alia occa- ' fone Grodnáà Varfaviam , tranicduds per Bialy- ftok. . Sed verfus orientem nen ultra Novo- grodoch, verfus feptentrionem non ultra Vilnam progreffi fuimus. — Circa Varfaviam per tres men- Íes herbationes peregi, easdem praeter paucas fuo loco recenfendas Species inveni, quam circa Grodnam. legitur regnat certe de no[tra 1is- dem fere legibus a. Vilna Grodnà usque Varfa- viam. . Quoad reliquas Provincias Poloniae , tantum veriicavi Autumnales quae crefcunt circa Cracoviam, quae pleraeque funt noftrae Grodnenfes: eaedemque forte fperandae aettiva- les, & vernales. IMirabuntur forte nonnulli, quod in quaque collectione deiiciast quaedam Species in tota Eu- ropa obíervatae, fed nondum 1n Lituania inve- nire potuimus. Quando aliquas Species Varfavienfes a nobis verificatas propofuiinus, femper expreffe ftatio- nem circa Varfaviam indicavimus. "Catalogus fequens exhibet Species Planta- rum Linn£eanas, quas circa Grodnam collegi- mus & determinavimus, ab anno 1776, ad annum 178r, fere omnes créfeunt. i in agro Grodnenfi. ' vRemotióres praeter paucas Polonicas aut vilnen- fes fuerunt collectae ad diftantiam fex milliarium, CENT -PNUF MD 263 fed paucae Species tam remotam ftationem agno- fcunt, aliae: ad unum aut alterum milliare. circa urbem obfervantur. Nonnullas appofuimus noviffime determina- tas, anno 1781 & 1782 has invenimus circa Var- faviam aut circa Vilnam. Species Linnaeanae nunc recenfitae tuto fue- runt determinatae: Sepofuimus omnes dubias feu quae cum fpeciminibus ficeis a celeberr. Vi- ris probatis aut cum figuris & defcriptionibus ri- gorofe non congruebant: manent igitur adhuc plurimae Species non contemnendae , quas in fequentibus edendis collectionibus florae Litua- nicae, cum adaequatis defcriptionibus, extricare tentabimus. Numeri poft Nomina trivialia Linnaei, in hoc catalogo appofiti, indicant fimiles Species flore Lipfienfis clariff Boehmeri, cum fupple- meuto. Srhreberi: fic non inutiliter exurgit com- paratio plantarum, quae circa Lipfiam & circa Grodnam fuerunt obfervatae. — Praeterea nulla flora hactenus edita magis congruit cum noftra, tum propter fynonima accurrate confignata, tum propter methodum ZLudvigianam , quae praele- €uonibus noftris a plurimis annis. infervit. Nomina tum generica tum trivialia, paucis exceptis, funt Linnaeana: Fungi vero juxta Me- thodum Gledit/chianam enumerantur , quia me- lius & tutius noftri cum clariff. Gleditfchii defcrip- tionibus congruunt: plurimos tamen fuppreflfi- mus, quos nullo modo reducere Speciebus aut Varietatibus cognitis potuimus. 264 Poft Species cum Litera V. varietates praeci- puas indicavi, fint inutiles in Pinace generali, fed fancte DADA in Chloride cujusque regionis. Rariorum aut dubiarumSpecierum defcriptiones, poft enumerationem propono, nonnullasque obfer- vationes non vulgares, fic non prorfus nuda ap- parebit Chloris noftra. Ex Mufaeo Lugduni- Gallorum, anno 1785, 25 Februari. JOANNES - EMMANUEL GILIBERT. CHLORIS$ GRODNENSIS SEO CONSPIECTVS EE. AU NWSCT AR TMAUM AGRI GRODNENSIS IN. LITVANITA, ORDINE ELNONSECACNUD. Claffs f. MONANDRIA. IMonogynia. DH DPPUR IS, vulgaris. Digynia. CALLITRICHE. verna a 247 b bos 4b 248 autumnalis. 249 Clafis IL IDIANDRIA ÁMonogynia. LIGUSTRUM. vulgare. 2 CIRCAEA. lutetiana. alpina. v. major. 250 VERONICA. maritima. 95 v. angufüfolia. fpicata. 96 v. prolifera. longifolia. 993 incana. officinalis. 89 Galeopfis folio. ferpyllifolia. 9o v. minima. beccabunga $5 Anagallis aquatica $94 fcutellata 86 v. minima ramofa. teucrium. 87 latifolia. chamaedrys. 88 pfeudo - chamaedris. Jacq. flor. auftr. agrefuüs. 9r arvenfis. 94 hederaefolia. 92 verna. 995 266 mEDQUEDT KI triphyllos. 93 SCHOENUS. acinifolia. mariícus. 654. ' GRATIOLA. albus. roo ofücinalis. SC TR: P'U:S. v. rofea. lufisi 6 paluftris, . 53 UT RI CULARIA. capitatus. 1oo6 vulgaris. 992 acicularis. 650, VERBENA lacuftris. 652 MW j cetaceus. ro05 officinalis. 153 | fylvaticus. 656 LYCOPUS. ERIOPHORUM. europaeus. 82 T v. hirfutus. VAginagume ur ; una poliftachion. 655 Digynia. | NAR D U S. ANTOXANTHUM. : odoratum. 597 arde xm Clas " TT | Digynia. 1 d rn ad: PHALARIS. "en arundinacea. 608 ÁWonogynia. | yhleoilibs VALERIANA. dioica. 98 PANICUM. officinalis. 97 | viride. Locuíta olitoria. ^ 99 glaucum. 97 GE AUIOLUS. crus gallia. | 606 . communis." 100 PHLEUWM. IRIS. arenarium, pfeudo-acorus. .8 | pratenfe. ^ 6ot libirica, 45 | nodofum. ' nm ane ' j —Á— 262 ALOPECURUS, nemoralis. 994 pratenfis. 604 | Cnftata. 992 geniculatus, 603 B.RIZu MILIUM, media. 647 effufum. 509 DACTYLIS. AGROSTIS. glomerata. 633 calamagroftis, CYNOSURUS. Ípica venti. Wre d cie m arundinacea, 975 (Wa 31 P 96 caeruleus, 636 ftolonifera. 611 FESTUCA. alba. 612 | ovina. 634. A TOR uA; duriufcula, 997 rubra, 998 E ^ myuros. 1002 E ue 979 | decumbens. 1O0OI ^r Páegar es 617 989 | clarior Xoo cefpitofa. 615 y ae 6 3 flexuofa. 981 ^ 3 canefcens. 982 BROMUS, caryophillea. 9823 | d M ELIC A. fecalinus.- 640 nutans, 614 mollis. 640 TM 613 fterilis, 64x H tectorum. 995 " P OUA. giganteus, 996 aquatica. 633 | pinnatus. ' trivialis. 630 EN anguftifolia. 631 iR NUFIBIAG | pratenfis. 632 | elatiór. 627 . palufiris. 993 | fatua. 989 annua. 629 | pratenfis. 999 eompreffa, . 635 | flaveícens., 99r E - 268 BA RU NUDO: phragmites; 624. epigeios. 996 calamagrofts. 625 T4), L; 4 0U 21V. perenne. 645 temulentum. 646 HORDEUM. murinum. 622 'RITICUM. repens. 621 caninum. 985 Triggnia. IAS NOW LI A. fontana. HOLOSTEUM. umbellatum. Clafís IV. TETRANDRIA. AMonogynia. IIS PAG IS. fullonum.. 158 SCABIOSA. fuccifa. 159 fylvatica. arvenfis. 160 v. integrifolia. columbaria. 16r ochroleuca. 162 | SHERARDIA. arvenfis. X4 | ASPERULA. odorata. tinctoria. G.ATLIUJIT paluttre. 9. uliginofum. 887 . verum. $5 v. minimum. i fylvaticum. 40 IVlollugo. II glaucum. I2- boreale. 10 rotundifolium. $96 faxatile Sd aparine. 6 PLANTAGO. major. 18 ' v. prolifera. media, $90 lanceolata. 19 v. tomentofa. Pfylium. cynops. CENTUNCULUS. minimus. $892 SANGUISORBA. officinalis, 19 amer o cmn 269 CORNUS,. Clafis V. fanguinea, 257 | PENTANDR IA. TRAIPA,. IMonogynia. natans. pol. 255 MY OSOS'TIS. Scorpioides arveufis, 32 ALCHEMILLA. v. minima, | J A paluftris, 2I p d Lapula. dr APHANES. LITHOSPERMUM. arvenfis. 55! | officinale. IDiévn; arvenfe. 3 PE ANCHUSA. CUSCU'T A. officinalis. 22 europaea. 20 CYNOGLOSSUM. IM. Hhiliformis. officinale. 2 " v. flore rubro. rogum PULMONARIA. POTAMOGETON. | anguftifolia, 30 v. minima. vore 26x | officinalis. .29 E e 24 CsYMPHYTUNE crifpum. 162 | officinale. 29 fetaceum. 260 | v. rofea. PUB, | BORAGO. STUNT oA officinalis. ad vena. 2r SAGINA, LYCOPSIS procumbens. 4 84 | arvenfis. 24 b 385 * E zl pulla. Noge 270 ECHIUM. vulgare. 151 v. alba. PRIMUL A. officinalis. 39 elatior. 38 farinofa. IMENYANTHPES, trifoliata, 40 nymphoaides. HOTTONIA. palufiris, 37 LYSIMACHIA, vulgaris. . 34 v. verticillata. thyrfiflora. 35 nummularia, 26 ANA G ALLIS. arvenfis. 33 CONVOLVULUS. arvenfis. 49 fepium, 59 - V, rofea. CAMPANULA, rotundifolia, 897 plur. varietates, patula. 894 v. alba. Rapuneulus. ^48 : perficifolia. 47 pyramidalis. | rapunculoides. $96 lilifolia. latifolia. "Trachelium. | 45 thyrfoidea. elomerata. 46 . Cervicaria. 895 PHYTEUMA. fpicatum. 155 orbiculare. pol. ^ x56. SAMOLUS,. Valerandi. pol. — 998 LONICER A. nigra. xylofteum. VERBASCUMI. 'Thafpus. 152 lychnitis. gol. nigrum. I53 DATUR A. Stramonium. 42 HYOSCYAMUS. niger. 154 | SOLANUM. nigrum. 53. v. hirfutum. | Dulcamara 54 v. alba.. RHAMNUS. eatharticus. 694. alpinus. Frangula. 5I EV ONIMUS. europaeus. 353 latifolius. verrucofus. À "SPgel. UR B E'S. rubrum. 356 alpinum. nigrum. 355 uva crifpa. 257 &|H EDE R A. Helix pol. 342 THESIUM. alpinum. Linophyllon. 553 SUV N C. A, minor ad vend. —— 41 Digynia. ASCLEPIAS, Vincetoxicum. 56 v. rotundifolia, AERNIARIA,. glabra. 569 CHENOPODIUM. bonus Henricus. /.554 rubrum, 561 murale. 964. album 562 viride. 559 hybridum. 560 glaucum. 563 Vulvaria. pol. 558 polyfpermum. 564 UL MU. S campeftris, 579 GENTIANA. Pneumonanthe. 55 Centaurium., 57 & var. Vaill. £.6. f. 1.2. amarella. cruciata, campeftris. ERYNGIUM, planum, alpinum. pumilum barr. £. 376, SANICULA. europaea. 495 BUPLEURUM. rotundifolium. pol. 956 TORDYLIUM., Anthrifcus, 497 DAUGUS Carota. 496 | 272 CO N I U M. maculatum. 500 SELINUM., fylveftre. 477 paluftre. 478 Carvifolia. 473 ATHAMANTHA, Cervaria. 476 Oreofelinum. 475 PEUCEDANUM. officinale. 479 Silaus. 480 LASERPITIUM. prutenicum, 498 trilobum. lacifolium. HERACLEUM. angufüfolium., | Spondylium. 474 ANGELICA, Íylveftris. 472 archangelica. IMPERATORIA. - Oftrutium. Qus. IU uM. Jatifolium. 504. anguftifolium., 505 falcaria. nodiflorum, E : OENANTHE.. fiftulofa. 494 PHELLANDRIUM,. aquaticum, 507 C TG DM A. virofa. ARBR'THUS d i Cynapium. Sor SCANDIX. pecten Veneris.pof. 487 Anthrifcus, 493 CHJEROPHILLUM. fylvefire. 49 " bulbofum. 489 aromaticum. i temulentum. 489. hirfutum. 9o PIMP I NELL A. : faxifraga major. 4g 4 minor. 483. hircina, 495. $ E;.S.E 4L. annuum. faxifragum. 486. PASTINACA. latifolia. | v. fylveftris, 469 CARUM. Carvi, | 492 APIUMI, en WIPTU JM. graveolens. 599 AEGOPODIUM. Podagragria. A71 Trigyma. VIBURNU MI. Opulus. 58 SAMBUCUS,. .Ebulus. 60 nigra. 59 ALSIN E. media. 378 vifcofa. '945 Tetragynia. PARNASSIA. paluftris, 351 - Pmtagynia. STATICE. Armeria. 358 SGULINUM. ufitatiffimum. catharcticum. 362 Radiola. | 942 DROSSER A, rotundifolia, 359 lonegifolia. 260 fom. Il. 273 Polyginia. M Y OSURUS. minimus. 420 Clafs VI. NiBXANM T ÓWNE£EÓ£E IMonogynia. ALLIUM. Scorodoprafum. 958 arenarium carinatum., 597 oleraceum. 530 angulofum. 535 urfinum, 536 L dod. IMartagon., 527 v. foliis fparfis. ORNITHOGALUMTI. luteum. 524. minimum. 524 b. ANTHERICUM. Liliago. 526 ramofum. calyculatum. ASPARAGUS,. officinalis, 538 CONVALLARIA., majalis. 62 v. latifolia., 274 verticillata. pol. Polygonatum. 61 multiflora, 6x b. bifolia, 256 A GO R.U-S. Calamus. 571 J- DÀNG. U.S. conglomeratus. ^ 578 effuius. nr filiformis. l2 907 articulatus. 58r bulbofus. 589 bufonius. 579 pilofus. 583 campefiris. 582 MBERBERIS. vulgaris, 227 PSEK POLIS, Portula. 523 Trigynia. RU!M E X. crifpus. 574 maritimus. 966 acutus. 575 obtufifolius. 965 aquaticus. 574 Acetofella. 513 SCHEUCHZERIA. Palufiris. 597 TRIGLOGHIN. paluftre, 25I ... Polyginia. ALISM A. Plantagoaquatica. 252 natans. ranunculoides. Clfis VIL HEPTANDRIA, IMonogynia. TRIENTALIS. europaea. | 64. Clafís VIII. OCTANDRIA, AMonogynia. OENOTHERA, biennis. EPILOBIUM. anguftifolium. 207 v. lineari folio, hirfutum, 208 parviflorum, 1164. montanum, 299 rofeum. X165 tetragonum, paluftre. 931 1166 obf/curum. | VACINIUM. Myrtillus. 68 Vitis 1daea. 67 uliginofum. oxycocum. EK I4G A. vulgaris. 65 DAPH N E. IMezereum. 66 v. alba. Trigynia. POLIGONUM. ;Biftorta. 592 amphibium. 566 Hydropiper. 568 Perficatia. 567 Y. alba. aviculare. 589 Convolvulus. 59r tataricum. Tetragynia. PZASRCT:S, - quadrifolia. 2302 -v. quinque folia. A D O X A. Mofchatellina. 69 | ELATINE. - Hydropiper. 932 20I Alfinaftrum. ————— —— M ———— M € i: 752 Clafis 1X. ENNEAND RIA. Hexagynia. BUTOMUS. umbellatus. Clafis X. DECANDRIA. 254 Monogynia. MONOTROPA. Hy popitys. 300 ANDROMIED A. polifolia. ARDBUTUS. uva urfi. PY R:OL.A. rotundifolia. 465 minor. 465 5 v. foliis coloratis. fecunda. 466 | umbellata. 467 uniflora. 468 LED'UM paluttre. 943 Digynia. CHRYSOSPLPE: NIUMI. alternifolium. 588 2 " 276 SAXIFRAGA. granulata. 22 hirculus. tridactylites. ce SCLERANTHUS. annuus. 595 perennis. 969 GYPSOPHILA. muralis. 371 faftgiata. SAPONARIA. officinalis. 369 v. alba. Vaccaria. pol. 370 DIANTHUS. carthufianorum. | 366 Armeria. 2368 prolifer. deltoides. 267 fuperbus. 265 arenarius. : Tryginia. CUCUBALUS. otides baccifer. 389 Behen. 294 vifeofus. - SILEN E. 395 gZutans. armeria. noctflora. 049 STELLARIA. nemorum. ' 946 holoftea. 376. dichotoma. . graminea. 375 ulieino[a. 74 ARENARIA. . faxatilis. trinervia. 944. ferpillifolia. 383 rubra campeftris. agr media. : Pentagynia. | SEDUM. Telephium. 409 acre. 410. fexangulare. . — 4zzx. OXA LETS | Acetofella. 79 | AGROSTEMMA. Githago. 396 ! L Y CH'N TS. Flos cuculi. 39X | Vifcaria. 2390 | dioica. 2392. CERASTI UM. ESI EA EIE E ARCET ETUR TU papuensr tas M e Up tegere — yulgatum. 387 ————————— vifcofum. 948 femidecandrum. — 38€ arvenfe. 396 aquaticum. 377 SPERGULA. arvenfis. 380 pentandra. 947 nodofa. 392 Clafis XI. DODECANDRIA. IMonogynia. ASARUM. europaeum. PORTULACA. oleraca. $85 LYTHRUM. falicaria. 9 var. anguftfolia. Digynia. AGRIMONIA. eupatoria. 403 Trigynia. R ESE D A. Luteola. 959 EUPHORBIA. Peplus. 78 dulcis. 9o 273 heliofcopia. 77 efula. pol. paluftris. 75 cypariffias. pol. Dodecagqnia. SEMPERVIVUMI. tectcrum. 412 Clafs XII. ICOSAND R IA. Monogynia. PRUNUS. Padus. 399 avium. 400 fpinofa. 4OI .— Digynia. CRATAEGUS. Oxyacantha. 404 | Trigynia. SORBUS, aucuparia. 495 Pentagynia. PY R U'& commuünis. 417 IVIalus. 418 SPIR AjE X Filipendula. 542 Ulmaria. 42X 278 v. prolifera. Poliggnia. ROS A. canina. 450 eglanteria. fpinofiffima. 45t RUBUS idaeus. 447 cafius. 449 .chamaemorus. fruticofus. 448 faxatilis. 953 FRAGARIA. vefca. 423 fterilis. POTENTILLA. Anferina. 422 recta. 427 argentea. 430 verna. 429 aurea. alba. 428 norvegica. : reptans. 426 TORMENTILLA. erecta. epa var. decumbens. G E U M. urbanum. 4233 rivale. 432 ! ——— M COMARUM. palufire. 425 Clafis XIII. POLYANDHRIA. IMonogynia. AC TAUBA fpicata. ! CHELIDONIUM. majus. 305 PAPAVER. Argemone. 933 Rhaeas. 303 dubium. 934. N Y MPHAE A. lutea. 544. alba. 545 oO ES ADURe europaea. 3597 C I SI IS Helianthemum. ^ 398 Digynia. | DELPHINIUM. Confolida. 54X Pentagyma. NIGELIX arvenfis. 415 |. [. 7 AQUILEGIA. vulgaris. Hexagynia. STRATIOTES. aloides. Polyginia. ANEMON E. Hepatica. 960 var. alba. patens. var. alba. pratenfis. vernalis. Íylveftris. var. rofea. | Pulfatilla. 543 nemorofa. 548 v. flore pleno. ranunculoides. 547 CLEMATIS. Flammula. pol. | 309 '"THALICTRUM. aquilegifolium. minus. anguftifolium. 308 flavum. 307 RANUNCULUS. Flamula; 444 lingua. 445 Ficaria. 446 279 Caffubicus. auricomus. 442 fceleratus. 421 bulbofus. 438 repens. 439 polyanthemos. 952 acris. 437 lanuginofus. 440 arvenfis. 443 aquatilis diverfifo- lius. 434 foeniculaceus. 435 peucedanifolius. 436 TROLLIUS. europaeus. 549 GALTT.H.A. paluftris. 623 Clafis XIV. D'Y.D YN ow Gymno/permia. ALJ7U GU A. pyramidalis. var. alba. | reptans. ^ x02 v. rofea. Genevenfis. TEUCRIUM. Scordium. IOE NEPE T A. Cataria. 323 - 280 BETONICA. officinalis. 120 v. alba. MENTH A. lylveftris. $9r aquatica; 128 arvenfis. 129 GLECHOMA.. hederacea. I31 v. minor. L A MIU M. purpureum. 107 album. 106 amplexicaule.. 105 GALEOPSIS,. Ladanum. 109 "Tetrahit rubrum. | 109 luteum. IIO Galeobdolon. IIA4 LEONURUS. cardiaca. | II5 glabra. quinqueloba. STACHYS. fylvatica. Xp paluftris. II3 annua. I2I arvenfis. 907 BALL O T A. nigra. 122 MARRUBIUM,. | vuleare. dod CLI NOPODIUM. . vulegare. 130 ORIGANUM. vuleare. 132 var. alba. DRACOCEPH A.- LUM. ruifchiana, moldavica. MELITIS. meliffophyllum. THY MUS. Serpillum. 12 Acinos. 126 SCUTELLARIA. galericulata, "wip haftifolia, IIQ9 minor, PRUNELLA. vulearis, ri6 grandiflora. I17 ZIngio[permia. RHINANTHUS. Chrifta galli- femina. 139 mas. 13g Detudietciindam d ————— EUPHR ASIA, officinalis. 148 var, minima Dillen. Odontites, [42. . MELAMPYRUMTI, criftatum. 910 arvenfe. 141 nemorofum. 140 prateufe. 9r Íylvaticum. 912 LATHRAEA. Íquamaria. 134 PEDICULARIS. paluftris. 136 fylvatica. 137 Íceptrum carolinum. ANTIRRHINUM. fpurium. 146 Linaria. 143 v. 'alba. minus. 144 Orontium. pol. — 145 SCROPHULARIA. nodofa. 149 aquatica. 150 DIGITALIS. . ambigua. OROBANCHE. amajor. t —À— M M— M ——M——————— EE tt tt 281 LIMOSELLA. aquatica. Claffis XP. TEDRADYNAMIA. Siliculofa. MYAGRUM. 929 135 paniculatum, v. uno racemo. DR AB A. verna. muralis. LEPIDIUM. ruderale. 293 T HL AES 299 395 arvenfe. campeftre. 290 Buría paftoris. 291 COCHLEARIA. Armoracea. 294 Coronopus. pof. | 930 IBERIS. nudicaulis. 392 AJ Y SEM ^x incanum. 296 calycinum. 4 Siliguofa. DENTARI A. bulbifera. jor 282 e CARDAMINE. RAPHANUS. impatiens. Raphaniftrum. — 267 hirfuta, I S A "p I S amara. . 289 ! ? j pratenfis, 287 | unctoria. SISYMBRIUM. Clajs XVI. Nafturtium, 277 | MONADELPHIA. fylveftre. 978 : amphibium palu- — Decandria. ftre. 275 GERANIUM. . disco 27Ó | cicutarium. 49x Sophia. 389 paluftre. 458 ec aua ipi pratenfe. 459. FA. v i 714 | robertianum. 462 Loefelu. fylvaticum. ERYSIMUM. AREA NL 463 officinale. 273 coium JUD M Bi 279 AE n Alliaria. 2&4 : cheirantoides. 284 fanguinem. gu» mUCDTIS M d : rotunditoiia, 72 thaliana. 286 peus Pu TÜRRITIS. crifpa, glabra. 283 | Alcea. de hirfuta. 285 | m ofchata. BRASSICA. - Clafs XVII. campeftris, DIADELPH IA. alpina. Hexandria. STRONACA, Po US. FUMARIA. arvenfis. 272 | bulbofa cava. 312 — 283 folida. 213 | latifolius, 238 officinalis. 31r | paluftris. OBndyia. heterophyllus. POLYGALA. MENS E caffubica. vulgaris. ?53 | dumetorum var, alba, rofea. a nt í amara. Jn 333 HL CNN fativa. 330 mide í fylvatica. Decandria. fepium. 331 SPARTIU M. ERV UM. fcoparium. 938 | hirfutum. 334. GENIST A. tetrafpermum. 939 tincoria. 23423 CY'TISUS. var. anguftifolia. auftriacus. germanica.:pol. — 324 CORONILLUS O N O N I S. varia. 246 pose 7"! | ORNITHOPUS. var. mutica. Glo d - perpu 3 4 AN'TTHILLIS, . à ASTRAGALUS. vulneraria. 332 var. alba integrifolia. Byron 359 auftriacus. ! OROBUS. aren:rius. vernus, 340 " var. alba, —mDRIFOLIUM. pri ud 94? | Melilotus offici- PB 347 nalis. 314 LATHYRUS. var. alba. tuberofus, 311 | lutea. da pratenfis. 337 | melil. polonica. 284 a——À 0 | hybridum. 936 | SCORZONERA. | rubens. hmi! | [Spese 329 | var. angufüf. alpeftre. 2318 pratenfe. 2317 PICRIS. arvenfe. 320 | hieracioides. 207 montanum. 219 f fragiferum. 215 PO N CHUSs. agrarium. $16 paluftris. fpadiceum. arvenfis. 214 "y procumbens. 937 | oleraceus laevis, | 216: afper. 215 ANO TT IU. S: : : LA C' LJ corniculatus. 243 : , Scariofa. 22X MEDICAGO. faligna. 816 d 349| CHONDRILLA. upulina. 348 |. 6 uncea. 20 Clafis XFHL. |^ | PRENANTHES. POLYADELPHIA. li Polyandria puo ol. , LEONTODON. HYPERICUM. | 'Taraxacum. 2198 perforatum. 496 | autumnale. 222 humifufum. 498 | hifpidum. 217 quadrangulum. ^ 959 | hirtum. 219 montanum. 407 hirfutum. 951 HIERACIUM. Clafs XIX. Pilofella. 21I SYNGENESsIA, | àurcula. Pulbsgss fi dubium. | 916 ygamia aequads. cymofum. 2lXo TRAGOPOG ON. praemorfum. | prátenfe., 205 | murorum. 212 mam nr rema 285 paludofum. 917 | eryophorus, cerinthoides. crifpus. 192 fabaudum. 208 | palufiris, 198 umbellatum. 209 | acaulis, pol. 196 BDNPIT:, C.NICUS. tectorum. 2123 | oleraceus, 200 biennis. 918 ONOPORDON. HYOSERIS. Acanthium. 196 Popma. $53. CAXRIQIE HYPOCHOERIS. acea: maculata, v. fubcaulefcens. radicata. 225 | vulgaris. 1896 LAPSANA var. uniflora, : : racemofa, communis. 203 edo ur CICHORIUM. a nu tripartita, r87 Intybus. 225 | minima. 914. var. fl. albo. cernua. 188 var, fafciata. EUPATORIUM ARC TIU M. : ] cannabinum., . a1$85 Lappa. SON wcalba. var. tomentofa. var. integrifolia, SERRATULA. Polygamia fuperflua. tinctoria. 190 : var. integrif, TANACETUM. - arvenfis, 195 | vulgare. 163 CARDUUS var. pinnulis ferratis. lanceolatus. 194 AR'TEMISIA. nutans, rigr | campefiris. . 166 acanthoides, v. rub. caule, T , 286 € | Abfinthium. 165 SOLIDAGO,., vulearis. 164 | V irga aurea. 236 GNAPHALIUM. I N BUB A: dioicum. 174 | Helenium. ." (232 ME rofea. britanica, arenarium. 175 | dyfenterica. 235 uliginofum. 189 | eermanica. Ífylvaticum. L(9 | pulicamas «4 i92. CONYZA. oculus chrifti, falicina. 233 fquarrofa. pol. 18f b gua 234 ERIGERON. CINERARIA. canadenfe. I94 : AA NU 18b paluftris. | 237. Q9. TUSSILAGO, Mer En || montana. 922 Farfara. 167 jn var. quinqueflora. Petafites. 16g BEBE TL qe SEBNEGQCIO. perennis. 226 CHRYSANTHE- vulgaris. 170 fylvaticus. MUM. | vifcofus. i71 | Leucanthemum. 229 . incanus, Var. nanus. Jacobaea. 172 | fegetum. fuaveolens. inodorum. 920 faracenicus, MATRICARIA, iw ls 173 | Parthenium. 228 M us fuaveolens. 919 AST ER. : | Chamomilla, 231 'Tripolium, QAI ANTHEMIS,. amelus, arvenfis. 923 ——— Cotula. 239 tinctoria. 1163 ACHILLE A. Ptarmica. 241 Millefolium. 240 nobilis. Polygamia fruftranea. CENTAUREA, phrygia., Cyanus. 245 v. albo rofea. paniculata, 925 Ícabiofa. 883 Iacea. 246 COREOPSIS. Bidens. 924 Polygamia nece/Jaria. CALENDULA, arvenfis, 227 BIELLA GO. montana. 178 arvenfis, 177 IWonogamia. JASION E. montana, Var. umbellata. VIOL A. znontana, 287 palufiris, mirabilis. hirta. 954 odorata, 454 canina. 455 tricolor, 452 bicolor. 463 IMPA TIENS. Noli tangere, 310 Clafis X X. GYNANDHRI A. JDiandria. Qu GCHIS. piramidalis, bifolia. 520 coryophora, morio., 512 mafcula. 51I cuculata, uftulata. militaris. 510 Incarnata, latifolia. 315 fambucina, iM maculata. 515 I conopfea, 514 SATYRIUM. nigrum, repens. : viride, 513 288 — OPHRYS minor. - 855 monorchis. polyrrhiza. EOUg Loefeln. | : corallorhyza. I Nidus avis. 522 T Y PHA. cordata. PLN ovata. 52I latifolia. 678 infectifera, angufüfolia. ^ 678 2 SERAPIAS. SPARGANIUM. latifolia. 518 , natans. pube 519 | erectum. 677 erandiflora. 417 CAREX CYPRIPEDIUM. - pulicaris, 673 calceolus. leporina. 667 ; vulpina. "666. omn brizoides. 675 CALA. cefpitofa, paluftris. muricata, 672 pilulifera. Clafis X X I. loliacea. XOII i arenaria. MONOECIA | elongata. 676 Monandria. at pn | ava. ZANICHELLIA. | digista. ana paluftris, montana. I014. pallefcens. 1016 EH ARA, panicea. xer7 vulgaris. 1999 | hunta. 101g Diandria. pfeudocyperus. |. 663 | fylvatica. 66r LEMNÁA. .|difas. 1019 trifulca. 854 | acuta nigra. 664 rufa, rufa. 552 veficaria, 665 Tetrandria. B E T U L A. alba. 682 alnus glutinofa. — 68r LER 4X.LC A. urens. 680 | dioica. 679 Pentandria. XANTHIUM. firumafium. 659 AMARANTHUS, viridis. blitum. 684. Polyandria. CERATOPHYL- LUM. demerfum. 689 IMYRIOPHYLLUM. fpicatum. 593 verücillatum. 594 SAGITTARIA. fagittae folia. 660 Iv. angufüf, var.tuberof. OUERCU ;S. obur. 690 Tom. 1I. aix. 289 FAGU S fylvatica, 693 CARPINUS. betulus. 689 C OAR.;Y-L De avellana. AMMonadelphia. F^ PNG fylvefiris. 687 abies (picea veter mo- vog. larix.) 686 T HUIW occidentalis. BRYONIA, alba. 659 Clafis XXII. D'hnO E C I.AÀ, 691 Diandria. SANI 1428 pentandra. IO2XY triandra. I022 fragilis. 1023 purpurea. 1024 vitellina. Z7OX amygdalina. 697 caprea. 700 aurita. 1025 alba. ) d 290 — Ó rofmarinifolia. arenaria. Triandria. EMPE TRUM. nigrum. Tetrandria. V.LS$S C U M. album... : 681 Pentandria. HUMULUS. Lupulus. 193 O&andria. POPULUS. tremula. 707 nigra. 706 alba. 1026 KEnneandria. MERCURIALIS. perennis. 709 annua. pol. 708 HYDROCHARIS. morfus ranae. 695 | Monadelphia. | JUNIPERUS. €ommunis, CMMMMMNUUUMEMMaMa———— OI f00ntnnuunm di TAXUS, baccata. V. Fafciata, Clafis XXIII POLYGAIMIA. ... JHonorcia. : VERATRUM. - album. Ba ANDROPOGON. Ifchaemum. 974 HOLU(CIS janatus. 616 odoratus. ) mollis. 984. VALANTIA. Cruciata, | 77. glabra. ; ATRIPLE X. laciatiata. ML haftata. 963 patula. 554. AA CHEGRS B pfeudoplatanus. | 364. campeltre. & 368 Dioeccia. ». FRAXINUS. | excelfior. s TXQ —— Clas XXIV. |CRYPTOGAMI A. | Filices. | EQUISETUM. fylvaticum. 728 arvenfe, 730 | paluftre, Iu 1-9: fluviatile, 221 hiemale, 729 | OPHIOGLOSSUM. | vulgatum. 726 OSMUNDA, lunaria, 725 picans. 724 ACROSTICHUM. deptentrionale. 7XI PHP BR IS. aquilina. 725 | ASPLENIUM. richomanes, 716 ruta mur aria. 3028 uro x i76 | | hygrometricum. . | paluftre. " 491 Mufci. LYCOPODIUM. clavatum. 13A felago. complanatum. SPHAGNUMT. paluftre, 114 PHASCUM. fubulatum. Tr acaulon. . POLY TRICHUM. " commune, 133 FONTINALIS. major. - 18r à up E (M1 N ; U M. manum. . " gU ub: de "n ferpilifolium. a" androgynum, | | fontanum., || pellucidum. || trichomanes. aureum. jun Tite L crudum. - 292. BRIUIML apocarpum. 716 pomiforme. 740 firiatum. : pyriforme. 743 truncatulum, 745 extinctorium, 1033 hypnoides. P fubulatum. 744 rurale. 751 murale. 742. "747 fcoparium. 756 undulatum. 746 glaucum, 739 bheteromalum. 1036 cirrhatum., 748 viridulum. 254 argenteum. 749 pulvinatum, *.' | 751 cefpitium. ^ —- 750 HYPNUIM. bryoides. xos5o taxifolium. xo51i denticulatum. 712 "X complanatum. 718 crifpum. 264 parietinum, 765 proliferum. 766 praelongum. 1054 abietinum., 1055 filicinum. aer cupreffiforme.. ^ 762 aduncum. 1056 paluftre. 1074 ; M " AQ : ———————————M—ÀÓM————ÓM———————"!———!Z(——L————————— conica. | triquetrum, 267 rutabulum. 1057 fluitans, 1060 cufpidatum, 768 fquarrofum; | « 1063 fig lofutia. UM 6x iparium, . — —— 1064 Duday- 1. x065 illecebrum. 1066 dendroides. 769 alopecurum. 1068 myofuroides. 1069 .dciuoxes,-- 7794 fericeum; 2417599 velutinum, | 757 y ferpens. 760. paluftre. xo74 | Alcue. JUNGERMANIA, afplenioides. 783 lanceolata, 1079. bidentata. 108r pufilla. 1085 varia. 1ogo reptans. 1083 complanata. 182. tamarifcifolia. 1og6 | epiphylla. 785. furcata, 784. MARCHANTIA: polymorpha. : ky | ta AR LC CTA "éryflalina, *fluitans. ; glauca. 1091 LRCEH E N. jubatus. i Apo nitas IIO: h rtus. 1102 flor dus. 1103 barbatus. 1104 rangiferinus fylvaticus. I105 pafchalis, '"fubulatus, IIO7 'uncialis. 1108 "pyxidatus. "X109 *cocciferus, 1110 ^fimbriatus, IIII gracilis, 1112 cornutus, III3 caninus. $58 aphtofus, $60 cuperatus. 863 fraxineus. 962. furfuraceus, 859 calicarís. 3119] farinaceus. IIIQ prunaftri. . 3856; ciliaris. 868. 1slandicus. pulmonarius, $5: | crifpus. 43121. ftellris. - $65 phyfodes. 1124 203 faxatilis. 864 olivaceus. 1128 parietinus, g6x fubfufcus. 1129 candelarrus, XI231I ericetorum. 266 fanguinarius, 1140 geographicus. ^ 1143 incanus, 1147 lacteus, 1148 TREMELLA. difformis. verrucofa, 1152 . noftoch. 969 / purpurea, - p" 2 w; Md VÀ. compreffa. II54 granulata, 1155 CONFERVA. bullofa. 1156 reticulata. fluviatilis. amphibia. 1159 'capillaris, 2 rvulars. . 879 QBXSAEHUS C boldlaidcke- ; phofphorea. incana. antiquitatis, velutina. $75 flos aquae. 294 ftellaris. H - faxatilis; cefpitofa, candelaris, floccofa. 1160 FUNGI CLAVARIA. piftillaris, I. 850 coralloides. ITI. — 85x digitata, 1097 LEAL V ESES Aj IMorchella. II. 943 auricula. III. 842 fallopiana. IV. 841 Ícutellata. VI. 838 840 pHAPLUS impudicus. I. 833 . efculentus.IV. 834 936. BOLETUS. bovinus. l. 8x8 822 verficolor, II. 830 . fuaveolens. . Íquammofus. IIT. $24 NS DE EE coriaceus. V. imbricatus. VI. | 832 aurifcalpium, VII. 83x. criftatus. VIII. . 827 / intibaceus. IX. 829 fanguinaceus, X. 923 | | E echinatus. XI. igniarius, XII. flabelliformis, XII. 926 d. $25 ' AGARICUS. mufcarius, I. - ovinus aureus. II. b. 18T tuberofus albus. III. i 488 fufcus. III. d. | atramentarius. IV. 790 crenulatus albus. V. — h^ T9 pe luteo albus. | VI. 79x05 laxus. IX. 702) piperatus albus. X. 793 | deliciofuslateritius, XI. | ZOM8 795. 833 Kremlingua. XIII. 796 | diverficolor flavefcens. | XIV. * androfaceus. XV. gd falebrofus. XVI. sog porcatus. XVIL. | 799. lacerus albus. XIX: 901 acetabülofus, X X^ * campeftris, XXI. 902. Georgii. XXI. e.f. 803 columbetta, XXII. 804 : tenuiffimus, XXIII. go5 i cantharellus. XII ———— fimetarius, XXIV. 906 galericulatus. XXV. 807 umbellatus. g. Íquamofus. XXVI. lacteus. XXVII. | 898 carneus, L. $12 croceus. XXVIIL | 8o9 campanulatus. L. 8xo clypeatus. $i violaceus. - $12 villofus, XXIX. quercinus. XXX. gr4 816 pectunculus. Ec fpatulatus. HAL. " 2338. 817 laevis. I. hirfuta; L. a. STEMONITIS, clavata. I. LYCOPERDON. bovifla vulgaris.l. 849 295 furfuracea. I. e. I ftellata. I. f. 849 2 teffellata. g. 3 verrucofa, h. aculeata. 1. 4 papillofa. k. 5 pilofa. p. decorticata, r. pedunculatum. III. 1094 epidendrum. IV. 848 multifidum. V.a. 1095 braíficae. 1096 MUCOR. cellularis, I. clavatus, II. fimetarius, II. a. pauiceus. II. b. $73 fepticus. II. d. 872 mucedo. IV. $72 botryoides. IV. b. globofus. IV. e. lycogala. III. e, glaucus. VI. cruftaceus. L. Erytiphe. L. 87I PLANTAE CVLTAE. JDiandria. SYRING A. vulgaris. Y Triandria. | PHALARIS. canarienfis, 599 PANICUM.. miliaceum. 608 A V E N A. fativa. 626 - ftiigofa. 988 SECA L E. cereale. 619 HORDEUM. vulgare. 623 difüchum. | [ | cicla. TRITICUM. aeflivum. hibernum. TE vtrandria. CORNUS. mas. Pentandria.. SOLANUM. tuberofum., 52 B EPA vulearis, : 985. 9. 4 565: 1.19 SIUM. fifarum. 503 CORIANDRUML fativum. 499 DET LSÉ uen a aum mr." Lala ap peg. Peto Pig tt simt m ^as " MUR. SCANDIX. cerefolium. ANRE'THU!M. graveolens. 470 Íoeniculum. 481 APIUM. petrofelinum. 508 Hexandria. ALLILU fM. porrum. 53I fativum., 529 afcalonicunt. cepa. 532 fiftulofum. 533 Íchoenoprafum. ^ 536 Heptandria. . ESC ULU S. Hippocaftanum. 457 O&andria. POLYGONUM. fagopyrum. 599 Polyandria. PAPAVER. fomniferum. 204. Tetradgnamia. COCHLEARIA. . officinalis. 492 | fativum. "faba. . 29? MY AGRUM. 265 BRASSIC A. oleracea, napus. rapa. RAPHANUS. 268 269 270 271 fativus. Diadelphia. PHASEOLUS. vulgaris. 344. IPTASSDUNE fativum. Vs 120. LA. fativa alba, |. 336 335 ERVUM. lens. ROBINIA. pfeudo acacia. . 345 HEDYSARUM. onobrychis. 884 Syngenefía. LACTUCA. fativa. 220 CYNAR A. fcolymus. . 199 "m ^3 328 326 - ^, Ys GOTIHURETUREEIEYSECRAUDRSU MÀ M 298 ! HELIANTHUS. JUGLANS. annuus. 242 | regia. 692 tuberofus. 243 Jibi : JVonoecia. SPINACHIA, CUCUMIS. oleracea. 795 fativus. 656 CANNABIS. CUCURBITA, |fativa. c y lagenaria. 657 JUNIPERUS. 4 pepo. fabina, — 192 PL ANGE AGE MM RARIORES ET COMMUNES BCPOL CLIOU*A INDIBSADE OBSERVATIONIBUS AUT DESCRIPTIONIBUS. EJESLOIBOSM TOR OASCDOA E» MONOPETALAE REGULARES. 1. Rice nigra L. Florens Junio: Grod- nenfis propehortos. Videturadvena. Co- rollae albae, fuaveolentes , faepe fexftidae eum fex ftaminibus. Sambucum ebulum nunquam in-' veni circa Grodnam, ideo omifi in prima colle- Cone florae Lithuan. Sed poflea copiofe floren- 'tem inveni juxta amnem Villia prope Vilnam. - 2. Andromeda Rosmarinifolio. Fruticulus erectus, pedalis. Folia alterna, lineari lanceola- ta, oris contracüus, fuperne viridia , inferne glau- ca. Pedunculi aggregati, longi, purpurei. Calix coloratus. ' Corolla fubglobofa albo purpurea, ora contracta, ftamina decem. Fructus: capfula fubrotunda, ' — Andromeda , polifolia L. Florens Augufto, Grodnenfis: Lipska, in humidis fylvis. - V ma nigra. L. Frutex quatuor pedalis. Folia ovato lanceolata : juniora villofa, fenfim calvefcunt. Pedunculi axilares, biflori. Calix quinquefidus : corolla faturate purpurea , quafi bilabiat: labio fuperiore quadrifido; inferiore in- tegro. Baccae gemellae, diftinctae, inferae,. Pugiagi : Grodnenfis fylvatica. Florens Junio. DES il .Galium grandiflorum. - Caulis pedalis vix. fe j | VOL : . , » p, ; Wo T a Mil Ac o INA gl 928 ur "i 4 * A M erg 7 LL e NM. uen 309: ENMeUPTTUEMEUIER fufünens , afper, vix ramofus. Folia linea latiora, lanceolata, fub afpera, obtufa, inferius fena, qua- terna fuperius: Quina 1n GOEeR oM Racemus pauciflorus. Germen. ruügofum, d o qu lae albae fructu. majores. Forte varietas uliginofi - I OAM. in aquofis juxta ripas Niemen. Florens Junio. Perennis: 5. Galium incarnatum. Caulis pedalis, glaber, tenuis , debilis, ramofus. Folia quina, quaterna, verticillis- paucis, lineari lanceolata, inaequalia, aw T EI Ya- às 7 obtufa ,.glabra. Racemi pauciflori, Corollae. magnae, camneae, germina glabra. |» 5 Habitus praecedentis : Grodnenfis , aquatica, Lofofna. Florens Junio. 6. Galium albo-lutefcens. Caulis ipid, ramofus, glaberrimus. Folia caulina fena, lanceo- lata, marginibus fubfpinofa, mucronata ; Folia ramorum quina, latiora, breviora. Racemi; pau- ciflori duodecim; pedunculi tenuiffimi, germina glabra. Corolla magna , alba, facie, interna lu- tefcens. . Au" $a Forte varietas uliginofi L. 1n i oett Dolofna: Grodnenfis. Florens RE Perennis. 7. Galium minus. Caulis palmaris,, ramofiffi-- mus, fubprocumbens. Folia inferiora fena, lan- ceolata, glabra, obtufa ; fuperiora quaterna. Ra: cemi i pauciflori. Germania glabra; Corollae albae. Galium faxatile L. in herbidis Grodnenfis , Junio florens. Gallium minus, var. anguft. folus. |. Mixta cum praecedenti : convenit habitu ; ? c. EE —— 301 differt foliis longioribus, linearibus y quaternis plerumque. Grodnenfis in fil hidis. florens J Unies 8. Galium verum L. communis, pratenfis ; Grodnenfis; Florens Junio. Perennis. Galium lutaeum var. racemis paucifloris. In ifto Caulis rotundis, rubefcens; Folia no. vem, racemi oblongati, angufti, pauciflori, Grodnenfis in arvis; Flores Julio. 9. Galium pentandrum. Caulis pedalis, cine- refcens, ramofus ; Ramis hirfutis. Folia latiora, longiora, quam in Galio vero , acuminata (aguas mine albo. Racemi dilatati, paticitlori- "Co Xolla nquefida, lutefcens. Stamina qunque. Fru- ids fere pulpofus, - icr x; ros varietas lutaei, » Güggieniss in fylvis. Flo- rens Ks TH yo. Galium minimum. - Caalis tenuis , vix 'quadriuncialis , ramofiffimus, fubrotundus, pa ig reus, afper. Folia capillacea ; inferiora odona; intermedia fena. Racemi pauciflori. Corolla lu- tea magna. Flores quafi foliis occultat. Früdtus ^05 HER pulpofus, magnus. An fimplex varietas lutaei. Crodnénfis arven- fis. "lorens Majo. Lofofna. PON Ir. Gaálium trinervium. | Caulis pedalis, ere- €us.. Folia quaterna, lanceolata, trinervia, glabra. Racemi congefti paniculum formantes. Corollae. n B albae; fra&us hilpidi. Galium boreale L. communis in qM ET Gro ddl perennis. Florens Junio. "s QAM QU. | AUC ^ 392 "Galium trinervium, var. nanus. Vix palmaris, caulis ramofior, racemi magis magis dilatati. Verticilli magis approximati, duo folia latiora, duo linearia, racemi fupra radicem plurimi fere. longitudine caulis. Grodnenfis flo- rens Junio. j . Galium trinervium var. rotundifolium.- Caulis glaber, pedalis, debilis. Folia quater: na, rotundata glabra. Verticilli remoti; nervifo- liorum vix vifibiles. Racemi pauciflori: corollae parvae, albae. Germen hirfutum. - Florens Junio in Sylvis: in nonnullis folia ter- na, in aliis tria ovata, quartum lanceolatum. 12. Galium polygamum. Caulis erectus , fe« mipedalis glaberrimus, Folia quaterna, glabra, trinervia, ovato lanceolata Racemi axillares fo- liis breviores, fexflori. Corollae luteae, magnae; | mafculinae, femininae & hermaphroditae, a" | Valantia glabra L. Grodnenfis Sylvatica in humidis Lofofna. Florens Majo, perennis. — ^ . 13. Plantago minor. Nanus. Folia radicalia | ovata, fubtomentofa, trinervia, integra aut finua-. » a ta. Scapi plurimi, ftriati, fubhirfuti longitudine | 1 fpicae , fpica. policaris. Calix & bracteae albe-. 1 " Ícentes. Corolla alba brevis. Conftans varietas majoris. Grodnenfis. Flo. . rens vs San in ftagno deficcato. : 14. Plantago pauciflora. Planta ERU | petioli debiles non canaliculati, folia quinque- | nervia, fubdentata, glabra, zo pellucida, 5 — palmaria. Scapi foliis breviores, fpica paucitard E - Flores non imbricati, 1 remoti, fpica int RDUM : ^ eed 393 Kecedit ad Afiaticum L. filia majoris, Grod- nenfis in pafcuis. Florens Julio. 15. Plantago lanceolata var. fpicis plurimis Ícapum terminantibus. Grodnenfis rarior: Junio florens perennis. 16. Plantago tomentofa. Vertex radicis & fo- liorum bafis lanà copiofa veftita, Folia trinervia, lanceolata, hirfuta, longitudine fcapi. Spica ob- longa, brevis. Plantago 132. Linnaei fl. fuec: fat frequens in pafcuis Grodnenfis, perennis. 17. Plantago hirfuta. Folia numerofa lanceo- lata, erecta, denticulata, afpera pilis rigidis. Pe- Mol pustiiffimi. Scapi nimerod ,angulofi. Spica cylindrica, longa & ovata, brevis, bafi lanugino- ía, fquamae tomentofae. Vid. Plantago Gerardi flor. prov. p. 333. fig. 12. Grodneníis, pratenfis, florens Julio Lofofna. 18. Pfyllium ramofum. Caulis ramofus, ere- &us , fublignofus, hirfutus: ramis foliofis , r2 Milo. Folia integra, linearia. Spicae ovatae, breves, pedunculatae ; bracteae lineares. Squa- mae fpicae hirfutae, ficcae, corollae lutefentes. . Plantago Pfyllium L. communis, arvenfis. Flo» - rens Junio, Grodnenfis. Eum ramofum var. caule. berbaceo pro- cumbente. Pf yllium Sabio Bh var. foliis linearibus denta- tis, eaput foliofis. Mixtae cum praecedenti, unde quinos Plan- tago cynops Linnaei. | 1g. Cufcuta minor. Caules teniiones, flfor-- * atp go fw P 304. secum Ree mes, rubicundi. Squamae plurimae, flores pau- ciores, corolla quinquefida, ftamina quinque, caeterum facies Cufcutae europaeae. Cufcuta Epithymum L. Grodnenfis. Supra .galeopfidem : florens Julio. 20. Scorpioides hirfutus var. nanus. Caulis vix pollicaris; folia alba, villofa, non afpera , lanceolata: Spica pauciflora, corollae faux faturate lutaea. Scorpioides hirfutus var. ppdunEulE axillaribus unifloris. Folia hirfuta, faturate viridia, majora; cauli- na approximata; praeter fpicam paucifloram pe- dunculi longi, uniflori, axillares. ^ Corollae majores. ; Duae noftrae , IVMlyofotis fcorpiodes arven- fis L. Grodnenfis, arvenfis; florentes Aprili, IMajo Annuae. 21. Bugloffum afperum: varietas angufüfolia. Habitus officinalis: differt folis anguftioribus longioribus fubdentatis, fpicis geminis, caulem terminantibus. | Anchufa angufüfoliaà L. rarior Grednenfis , florens Julio perennis. 22. Cynogloffum officinale: var. corollis. caerulaeis. Caulis femipedalis, tenuior: foliis anguftiori- bus, mollioribus onuftus. Eedunculi breviores , unde flores congefti. "i MILK odi Grodnenfis: rarior, florens uet Annua, 23. Pulmonaria officinalis L. communis , sadi cle fylvatica; florens MGE Pha 3 —— 305 Pulmonaria cordato folio var. flore albo. Haec vix palmaris: folia breviora. Grodaenfis, rarior, florens Junio, Pulmonaria cordato folio, var.foliis maculatis. Grodnenfis : rariffima. ]Vlaculae rariores & minus: faturatae quam in Gallia. 24. Pulmonaria augufüfolia L. Facies prae- cedentis: folia anguftiora, lanceolata. Caulis fe- mipedalis, ficcior. Flores caerulaei & purpurei. Grodnenfis , communis, fylvatica, perennis: florens IMajo. Pulmonaria angufüfolia var. floribus alhis. Communais, Grodnenfis, fylvatica. 25. Pulmonaria pauciflora. Caulis fimplex, vix palmaris, fubhirfutus. Folia radicalia uncialia, ovata, acuminata, laete viridia. Flos unicus ter- minans caulem : tubus corollae calyce longior. Corolla rubra fegmentis fubrotundis. An varietas officinalis, Grodnenfis, Sylvati- ca. Florens IVlajo. 26. Symphitum officinale L. communis, Grodnenfis, pratenfis: Florens Majo. Perennis. Symphitum var. folus latioribus, vix decur- rentibus; corollis caeruleis.. Symphitum var. corollis albis, & lutefcentibus. Grodnenfes, florentes Julio, fylveftres. 27. Áfperugo procumbens var. tenerior, caule breviori, vix ramofo, corollis albis. Grodnenfis rarior , arvenfis florens Majo. 28. Lycopfis ampulofa, habitus arvenfis ; Tom. 1l. U 306 | ERERCESETTS DR caulis tenuior ; bulbi pilorum craffieres. | Folia lanceolata non finuata, denticulis raris ornata. Calyx major, corollae nutantes tubis curvis lu- taeis ; limbis vere irregularibus caeruleo rube- Ícentibus. 7 Accedit ad Pullam Linnaei communis, Grod- nenfia, arvenfis; florens Junio, annua. 29. Echium vulgare L. communis arvenfis, diu florens, Grodnenfis, perennis. Echium tuberculatum var. flore albo. Haec ramofa, corollis minus irregularibus, caule altiore, craffiore, videtur Echium Hal- leri 604. Echium tuberculatum, var. flore carneo. Echium tuberculatum var. floribus caeruleis, & rubefcentibus. - | Echium tuberculatum var. caule ramofo. Provenit ab elongatione fpicarum, quae folia . ex fcapis producunt. Echium tuberculatum var. ramofa, foliis ova- to lanceolatis. In ifta caulis nullus generalis. Rami tres aut quatuor a radice, palmares. Folia ovato lanceo- lata. Flores axillares, feffiles in plerisque foliis. Spicae pauciflorae cents Corollae farutate coeruleae , fegmenta calycis latiora, Echium tuberculatum var. uniflora. "Tota planta vix policaris ; folia lineari lan- ceolata. Fios unicus terminans caulem. Corolla rubro violacea duplo minor quam in aliis. Omnes iftae varietates circa Grodnam obfer- vatae In arvis. Ó—— 307 3o. Lyfimachia vulgaris L. Grodnenfis, com- munis, Sylvatica: florens Julio, perennis. Ly(imachia paniculata var. foliis ternis. Lyfimachia paniculata var. foliis quaternis. Ly(imachia paniculata var. foliis quinis. In his tria, quatuor, aut quinque folia ad no- dos verticillatim difpofita. Lyfimachia paniculata var. foliis ovato lan- ceolatis, In omnibus varietatibus folia feffilia aut fub- feffilia integerrima aut fubfinuata. Racemi pauct- flori aut multiflori. Communes Grodnenfes. -.. 81. Lyfimachia thyrfiflora L. Caulis fimplex, vix pedalis, bafi circa nodos radiculas. producens. Folia oppofita feffilia, remota, angufíta, lanceo- lata; pagina inferiore fubvillofa, albefcentia. Ra- cemi axillares foliis breviores, lateraliter nafcentes: ex axillis foliorum inferiorum. Corollae lutefcen- tes; laciniis anguftis vix linearibus vixque bafi coalitis, apicibus macula crocea notatis. Grodnenfis, paludofa communis Lipska: flo- rens Junio, perennis. Lyfimachia thyrfiflora var. corollis feptem- fidis. Stamina feptem, corolla longiora. Folia caly- cis feptem. "Fhyrfus in utraque minimus vix po- licari longitudine. IMMixta cum priori. Florens Junio. 32. 'Trientalis alfinaeflore. Caulis ralis nudus. Folia lanceolata; inferiora minora. Inter U 2 € " TNT 308 Minis folia pedunculi uniflori, pauci: unus aut alter. Calyx foliolis quinque formatus ; corolla alba, plana; quafi ex feptem petalis formata, bafi vix unitis. Stamina feptem." Capfula rotunda. 'Trientalis Europaea L. communis, Sylvatica; Grodnenfis. Florens IVlajo, perennis. | Sequentes inveni varietates: 1. Corolla quin- quefida, 2. Sexfida, 3. Octofida cum totidem fta- minibus, 4. Uniflora, 5. Biflora, 6. 'Iriflora, 7. Caule in medio uno folio ornato. In eodem loco fegmenta coroilae acuta & obtufa. 33. Menyanthes trifoliata. Communis in pa- ludibus. Grodnenfis, florens a IMajo ad Julium,. perennis. | YN Variat foliis ovatis aut lanceolatis, majoribus. aut minoribus , aequalibus aut inaequalibus, in- tegerrimis aut fubferratis, corollis albis , carneis, rubris, racemo elongato aut contracto. | 24. Gentiana Pneumonanthe L. Grodnenfis fat frequens 1 in Sylvis : Lofofna florens Septem-: bri, perennis. Pneumonanthe anguftüifolia var. foliis latiori- bus, floribus feffilibus. Saepe in iisdem Speciminibus folia funt linea- | ria & la:o lanceolata ; flores inferiores petiolati, fuperiores feffiles. | 35. Gentiana Centaurium L. Grodnenfis arz. venfis, communis, florens Junio. annua. | c] nt] Rami axillares, oppofiti; caulis pedalis. Fo. T majora; corollae carneae. UT NLUMT -Centaurium umbellatum var. famofiffi ima. NM FX AN TRIZZIUTRLLA S SO ; 329 Arvenfis Grodnenfis, Florens Septembri, anmua. Centaurium umbellatum var. Floribus albis. Sat frequens in arvis, Florens Augufto. Cen- taurium paluftre minimum flore inaperto.: /ail, Paris. tab. 6. fig. 2. inveni in ftagno p»re No- vogrodok. 36. Solanum dulcamara L. Sylvatica, Grod- nenfis frequens, florens Junio, perennis. - Dulcamara lignofa var. floribus albis. Rarior, Sylvatica, Grodnenfis Lofofna, flo- rens Julio. - Dulcamara Lignofa var. Foliis omnibus hà- o |. In ifta folia omnia exhibebant bafi auriculas duas inaequales. Grodnenfis rara in Sylva Grandzicze. . Convolvulus arvenfis L. communis in ar- vis, su ; diu florens. a Junio ad Augu- ftum, perennis. * Varietates fequentes vidimus circa Laden: 1. Caule ramofo, 2. Foliis apice obtufis, 3. Bafi dope dagittatis, 4. Corolla rofea, 5. Corolla pul» | Lo Dn L4 38. Asclepias vincetoxicum L. communis, - sytiales, diu florens , a Junio ad Auguftum, perennis. Radix aromatica, acris. — Asclepias alba var. Folus inferioribus rotun- dis omnibus villofis, ednenE. Sylvatica 39. Polemonium Valeranae folio. Írequens. :810 st —— Caulis tripedalis, ramofus. Folia pinnata: fo- | liolis ovato lanceolatis , integerrimis , per paria | deceana, extremo impari. Flores racemofi, elo- | merati terminantes. Calyx campaniformis. Co- | rolla campanulato rotata, faturate caerulea; ba- fes filamentorum latae, fundum corollae clauden- tes, inde germen inferum: capfufa trilocularis, fupera. ; Polemonium caeruleum L. communis in Syl- vis, Grodnenfis; diu florens a Junio perennis. Polemonium valerianae-folio var. Caule fim- plici, paucilioro. Praecedenti in omnibus partibus minor, ra- cemo fimpli 1C , paucifioro, terminante, Pond val- de remotis, unde facies propria videtr foboles primi anni, Grodnenfis. | Polemonium valerianae-folio var. Floribus albis. Ifta ramofiffima, caule QU TM foliorum pa- ribus xudero has ad JO deren. Corollis in - quo fpecimine omnibus albis, in alio albis, & cae« ruleis, in variis ramis. Progenies terrae vegetabilis pinguis. Lofofna in depreffis locis. Grodnenfis. Omnes variant fo- liolo impari, bifido, trifido, quinquetido. d 40. Campanula rotundif. var. Hederulaefolio. Caulis fimplex, palmaris, folia inferiora pe- tiolata quinque loba; Intermedia lineari lanceo- lata, dentata, fuperiora linearia. Flos unicus ter- minans caulem ; corolla femiuncialis, caerulea. Campanula rotundif. var. Reniformifolio. Differt foliis inferioribus bafi excavatis, latio- Har RaP CRAFT Y s 21! ribus quam longis , crenatis; intermediis ovato lanceolatis, ferratis; in medio caule lanceolatis, ferratis, fupremis linearibus. Floribus paucis 4. aut 5. pedunculis axillaribus. Campanula rotundif. var. ovato folio. ' Pedalis differt foliis radicalibus ovatis, crenato- dentatis. 41. Campanula linifolia var. folus radicali- bus reniformibus. Differt caule pedali, ramofo, caerulefcente: foliis caulinis , confertis, livsaribus integris, fub- lanceolatis, vachisalibias Fita crenatis, dia- metri octo linearum. | Pedunculis bifloris , triflo- ris, floribus majoribus, variat flore albo. Campanula linifolia var. Foliis radicalibus ovato lanceolatis. Differt foliis policari longitudine; bafi pro- dudla in petiolo, inferius dentato ferratis, a me- dio ad acumen integerrimis ; floribus minoribus violaceis, fub racemofis , racemis quinquefloris numerofis. Vix omnes poffunt referri ad rotundifoliam Linnaei. Grodnenfes in Sylvis, communes, diu floren: tes, a Junio ad Octobrem, perennes. 42. Campanula patula var. flore albo. Campanula patula var. flore purputefcente. : Campanula patula var. foliis caulinis infe- iri D ovalibus crenatis aut ferratis , decur- rentibus. Campanula patula var. caule fimplici, ful. wl 4 212 cato. Pedunculis unifloris, floribus paniculatis, patulis. Campanula patula var. caule fimplici, pedun- culis trifloris, folus pulchre liliaceis, Cum primaria : Sylveftres, florentes TEL 43. Càmpanula coarctata. Facies praecedentis; caules plurimi, angulofi, fcabri, cubitales, fimplices. Folia radicalia fpatu- lata; caulioa latiora quam in praecedenti quafi lingulata , faturate viridia, glabra, undulata. Racemi florales, plurimi, axillares , coarctati. Corollae minores , numerofiores. Videtur var. rapuaculi L. Grodnenfis, florens Junio, in Sylvis prope Niemen. 44. Campanula perficifolia var. Folius radi- calibus lanceolatis, duplo longioribus, peduncu- lis brevioribus, Sion minoribus, longam fpi- cam formantibus. Campanula perficifolia var. Caule unifloro, . foliis integerrimis, rubefcentibus. Campanula perficifolia var. maxima, latifolia. In ifta caules quatuor pedales; folia inferiora magnitudine & forma, folia amygdali referentia; caulina longitudine palmari, octo linearum lata. Pedunculi paffim tres ex una axilla. Corollae ma- jores faturate caeruleae. Communes in Sylvis Grodnenfes, florentes Julio ultima Septembri. : 45. Campanula Ípeciofa. Facies praecedei- tium; fed flores majores; pedunculi triflori, gra- ditim afcendendo paniculum fplendidum HW —— 313 Calyces hirfuti, pilis compofitis rigidis albiffimis. Folia duriora, fubafpera. An adhuc varietas perficifoliae; crederem paf- fim enim video in ifta calyces hirfutos. 46. Campanula fuaveolens : Caulis fimplex, quinque pedalis. Folia inferiora petiolata, ovata: caulina inferiora brevi petiolata, lanceolata, den- tato ferrata: Superiora anguftiora, acute iestdtann floralia integerrima: Litermedia longitudine qua- tuor pollicum, latitudine. unius : omnia. glabra. Flores paniculati, paniculo pedali. Ramuli flora- les octo, fex, quatuor flor. Flores parvi, nu- tantes. Ee campanulatae, elongatae, albae, fuaveolentes. Grodnenfis in Sylva Grandzicze: Florens Au- gufto, perennis; radix dulcis latefcens. Campanula fuaveolens var. Flore caerulec. Differt foliorum ferratulis inaequalibus, ma- joribus fubvillofis, racemis floralibus uni & biflo- ris: pedunculis longioribus : floribus caeruleis paulo minoribus: paniculo anguftiori. Cum praecedenti eodem die florens perennis: utraque videtur lilifolia Linnaei. 47. Campanula rigida. Caulis vix pedalis, Folia radicalia petiolata, cordata, parva, dentata; «aulina ovato lanceolata, dentato ferrata: fupe- riora angufta: Omnia dura fuübhirfuta, cinerefcen- tia. Rami floriferi ex axillis inferiorum, aut nulli. Pedunculi uniflori, breves: flores fecundi. Co- rollae mediocres. » ^ junio vid. rhomboidalis Linnaei. din Grodnenfis , Sylvatica juxta Niemen, florens 514 sac eres "MEER Campanula trachelium L. Grodnenfis, communis in Sylvis , diu florens a Junio ad Sep- tembrem, perennis. : Campanula urticaefolio var. Foliis ovato lan- ceolatis, profunde dentatis, calycibus vix ciliatis, pedunculis unifloris, bifloris & quinquefloris. Campanula urticaefolio var. Caule erecto, ramofiffimo , foliis ovato lanceolatis, vix petiola- tis; floribus inferioribus racemofis, fuperioribus axillaribus; pedunculis unifloris, bi aut trifloris. Accedit ad Bononienfem. Campanula urticaefolio var. Caule violaceo, vix pilofo. Foliis breviter petiolatis, ovato lJan- ceolatis, maximis profunde dentatis, pedunculis racemofis, quadrifloris. Campanula urticaefolio var. caule ramofo , ramis dichotomis; pedunculis unifloris; Floribus fecundis; folus floralibus longiffimis; calycibus onuftis pilis ramofis, albiffimis, denfis. Hae varietates & aliae omiffae communes in Sylvis prope Grodnam ; forte inter iftas latent nonnullae vere fpecies ulteriori examini fcru- tandae. 49. Campanula betonicaefolio. Caulis rotun- dus, hirfutus, fimplex, pedalis. Folia rara, qua- tuor remota, longe petiolata; inferiora linguifor- mia, bafi fubcordata ; fuperiora ovato lanceola- ta, omnia crenulata, hirta, cinerefentia. Flores | pauci, duo axillares, terminantes. Calyx hirfu- | tus; corolla caerulea mediae magnitudinis. Grodnenfis Sylvatica, florens Augufto. 5o. Campanula filiformis. Caulis fimplex, fili- — 315 formis, tenuiffimus, debilis, villofus. Folia Radi- calia, longiffimo petiolo dotata, reniformia, cre- nata, figura, & magnitudine hederae teireftris : caulina petiolata , ovato lanceolata, crenato fer- rata; floralia lanceolata: omnia fubhirfuta. Pe- dunculi axillares, uniflori, breviffimi. Calyces vix hirfuti. Corollae parvae, caeruleae: flores erecti. Campanula filiformis var. uniflora. In ifta; corolla duplo major, folia radicalia ovata. Simul florebant Octobri Lofofna. 51. Campanula pyramidalis. Caulis quatuor, & quinque pedalis, fimplex rotundus , hirfutus. Folia inferiora magna, petiolata, cordato ovata, crenata; margine cartilagineo ; intermedia best foliofo peticlo donata, ovata acuminata; fupe- riora feffilia ; omnia fubhirfuta : flores racemofi ; racemi breves ; octo, fexflori , alterni, approxi- mati, erecti, inde paniculus coarctatus, fere bi- pedalis, Calyces glabri: corollae campanulaceae, anguftae, mediocres, violaceae , aut caeruleae. Grodnenfis in Sylva Wulmeri, & alibi, flo- rens Augufto. Mihi videtur mater Pyramidalis Linnaei, culta in horto amifit hirfutiem , majores. que flores exhibuit. 52. Campanula glomerata var. Nana. Vix caulis quadriuncialis, rubefcens: petioli folus du- plo longiores, rubri. Folia cordato ovata, acu- minata, crenata. Corollae caeruleae majores. Grodnenfis Florens Majo in pafcuis. Campanula glomerata var. Autumnalis. Caulis pedalis. Folia ovato lanceolata, raris 516. pem ers dentibus breviffimis ornata , bafi in petiolo pro- longata, Flores tres, aut quatuor in axillis omnium foliorum amplexicaulium. Corollae faturate cae- ruleae violaceae. Grodnenfis florens Odobri in Sylvis. . Campanula glomerata var. Floribus albis. Campanula glomerata var. Caule ramofo. Campanula glomerata var. Caule bifurcato; foliis amplexicaulibus , fuboppofitis : flore uno in axillis foliorum inferiorum. Campanula glomerata var. Paniculata. ' Caulis ramofiffimus; tredecim rami gradatim. afcendentes. Flores nulli in axillis foliorum. Glo- meruli multiflori terminant omnes ramos, .medio caulino majori: Florebant in Sylvis fupra Nie-. men Julio. 53. Campanula cervicaria L. communis 1n Sylvis Grodnenfis Lofofna, florens Junio, perennis. Campanula Echnfolio var. Fols anguftori- bus, integerrimrs, caule rubente. Campanula Echifolio var. glomerulo florum terminali, elongato , corollis albis , margmibus foliorum ENS: ; crenulis AS rd remotis. "Campanula Echiifolia var. glomerulo florum terminali, .complanato, umbellato maximo, Co- ollis niyeis. in ifta Flores nulli ex axillis folio- concavorum, quorum loco folia erumpunt. Campanula Echiifolio var. multiplicata. In ifta Caulis quatuorpedalis. Folia caulina ovato lanceolata, longa integra. Foliorum axil- lae foliferae & Moni (loud florum tam | multiplicati ut fpicam pedalem exhibeant. — ^. cR ELS 317 ^] Campanula Echiifolio var. 'Thyrfoidea. Caulis fimplex, pedalis, caftaneus, raris pilis -» hifpidus: folia anguftiora, tomentofa vix crena- "ta, numero^'iora. EF afciulis Florum quatuor pol- licum longus, craffiffimus ; 1n numero (centum & ultra Flores exhibens) terminat caulem. Corol. lae faturate caeruleae. Crederem filiam "T hyrfoideae Linnaei. Omnes praecedentes varietates in Sylvis pro- pe Grodnam obfervatae. D am: 0m 54. Jaione montana L. communis in arvis — - Grodnenfis , diu florens a Junio, ad Augultum, annua. Muneris dentium folds calycis com- munis, & foliorum ipforum, diverfus 1n. variis a fpeciminibus ; Folia modo ferrata, modo undula- ta, obtufa aut acuta; calycis proprii dentes quin- que aut fex: petala etiam fex video. Sequentes varietates conftantiores funt. T4 Jafione Scabiofae capitulo. var. nana. "P. pa Vix palmaris, caule fimplici, foliis magis hir- futis. Stamina pleráque libera. . ; DINE S .Jafione Scabiofae capitulo. var. Ramis fubdi- | ei In ifta caulis bipedalis, ramofiffimus glaber. * Ab |. rimus; rami plurimos ramos floriferos producen- — f tes. Folia etiam glabra, integerrima ;- inferiora. Ípatulata. Flores faturate caerulei. — | "a JafioneScabiofae capitulo var. Floribus albis, | Caules ex radice quinque fimplices, quatuor bre- vioribus curvis, hirfuti pedales | Folia villofa, Ne befcentia, ÍatbTd. Corollae albae: folia calycis. "s communis villofa, alba. | I E . — Conftans a quatuor annis, oh: florens - v 3 dunio in Sylyis juxta. Niemen, i iil LL » 2 M Mr A T. M / we d. ^a dii Mes u » e PM onsrr ar vl wt M í Mig 6 P M o VM. a L 318 55. Jafione umbellata. Caulis femipedalis, rubefcens. Folia finuata, calycis communis folio- la rubefcentia, latiora, ovata, faltem viginti. Cen- tum faltem pedunculi , inaequales, longitudine unius pollicis & dimidii, ex communi calyce orti formant umbellam concavam. Petala violaceo nigrefcentia. Calyx proprius coloratus pur- purafcens. | Grodnenfis prope Sylvam Wulmeri, florens Junio. An fimplex varietas ? 56. IVlofchatellina fumariaefolio. Caulis fim- plex, vix palmaris. Folia glauca, tenera; radi- calia duo aut tria; omnia terna: foliola multifi- da; lobis rotundatis; caulina duo aut tria, remo- ta a fructificatione, oppofita aut vertieiilata Flo- res miniml, quinque terminantes caulem. Qua- tuor culum formant, impari fuper impofito. In impari ftamina octo, in aliis decem. In quinto flore coralla quadrifida; in aliis quinquefida; Co- rollae virides. Calyx bifolius aut trifolius 1nfe- rus: bacca quadri aut quinque locularis calyce coalita. Adoxa Mofchatelina L. communis Grodnen- fis, in umbrofis humidis: Lofofnae florens Aprili, | perennis. Sequentes inveni varietates: r.Septem & octo Flores in capitulo. 2. Stamina undecim & duo- decim in floribus lateralibus. 3. Foliis radicalibus nullis. 4. Caulinis nullis Caulibus quatuor ex una radice. Plura Specimina collecta IVlofchi le- nem fpargunt odorem. 57. Malva rotundifolia L. Grodnenfis com- munis juxta vias florens Julio, perennis. Variat 319 floribus caeruleis & albis, folis feptem lobis. Paffim video Nanum vix palmarem foliis rotun- dis, diametri quatuor linearum. 58. Malva Sylveftris L. communis juxta vias Grodnenfis, perennis: Florens Junio. Invefio paffim foliola quatuor calycis externi, peduncu- los multifloros ; folia faepe feptemlobo, corollas caeruleas & albas. 59. IMalva alcea L. communis in Sylvis , Grodnenfis, Florens Julio: perennis. Variat fo- liis fuperiobus vere digitatis, folio intermedio pal- mato, quinquelobo, in aliis foliola palm:ta fo- holis fere integris , foliorum dentes varii quoad numerum & magnitudinem. | Saepe video pedun- culos unifloros, axillares; plerumque calyx exte- rior quadrifolius, paffim corolla fexpetala exhi- bet laciniata. MONOPETALAE IRREGULARES. 6o. Lycopus Europeus L. Florens Julio in aquofis; Grodnenfis, juxta Niemen communis, perennis. Obf. Haec Species fingulariter foliatione va-. riabilis, modo folia bafi pinnata, reliqua parte la- ciniata; modo integra vix dentata, modo finua- ta: plerumque feffilia: paffim fubpetiolata, hir- futa fnt aut fere glabra. Noftra plerumque ex- hibet folia marginibus breviter hirfuta, 6i. Mentha Sylveftris L.. Florens in aquofis prope Grodnam Augufto: perennis, paffim 1 inve- nitur flore albo. 62. IMlentha aquatica L. communis in aquofis prope Grodnam Lofofna, &alibi, florens Au- 320 eueremerUT DS guíto perennis. Saepe in axillis inferioribus flo: . res racemofi,, pedicellis diftinctis. Variat caule fimplici & ramofiffimo, caule, & folus coloratis, rubefcentibus. ' 63. Origanum vulgare L. variat flore albo, fpicis fubrotundis aut quadratis. Florens Julho communis in omnibus Sylvis prope Grodnam perennis. Áromatica acris. 64. Thymus ferpillum L. communis in pafcuis & juxta vias prope Grodpam: Florens IMajo, perennis. Aromatica fubacida, oleofa acris. Sequentes inveniuntur varietates in arvis Grodnenfis: 1. Thymus major Caulibus pedali- bus, foliis majoribus, ramis erectis. 2. Thymus aminor corollis albis 3. 'Thymus minor corollis carneis. 4. Thymus folis rubefcentibus. Non femper folia funt bafi ciliata. / 685. Glechoma repens var. minor. Frequen- tius prope Grodnam; vix palmare, minus reptans ; folia colorata: minora. 66. Dracocephalum Rufciana L. communis prope Grodnam in omnibus Sylvis juxta Niemen flores Junio perennis. j Dracocephalum Rufchiana var. foliis lineari- bus. Caulis femipedalis faturate violaceus, te- nuior. Folia breviora; Caulina vix unius lineae lata; minora feu ramorum axillarium fetacea:. fpica terminalis : Calyces faturate violacei, &. Dradteae fimilis coloris. Corollae paulo minos. res, violaceae. WI Etiam communis in marginibus Sylvarum florens Junio, perennis. In plurimis fpeciminibus - fpca fpica non elt compacta, fed verticilli inferiores ab aliis quatuor linearum remoti. 67. Galeopfis grandiflorum. Caulis tripeda- lis, folia Gal. iecid bit. Calyx brevior, magis cam- panulatus. Flos calyce quadruplo major, faltem uncialis , colore luteo , medio fegmento labii in- ferioris purpureo. Communis prope Grodnam in arvis cultis florens Junio eft Galeopfis 269 Halleri Hifi. 68. Leonurus quinquelobatus. Caulis bipeda- lis & brevior, hirfutus, craffus, ramofus. Folia pe- tiolata, inferiora , & caulina fubpeltata in quin- que lobis profunde incifa, rotunda, quoque lo- bo iterum incifo, & dentato, fuperne viridi ni- grefcentia inferne albefcentia, villo breviffimo. Folia floralia triloba, cuneiformia, lanceolata; lo- bis dentatis. Flores verticillati, feffiles , denfe congefti, parvi.- Calyces hirfuti; corollae car- neae, villofae : Galea fornicata barba lineis pur- purcis tincta: Antherae magnae antice luteae tu- berculofae, poftice punctis nitidis. perlucidis - adfperfae. |] Florens Julio communis inter rudera Grod- nae militat inter Leonurum tartaricum & Maru- biaftrum L. [i 69. Leonurus glaber. Caulis quatuor peda- lis, angulis rotundatis, elaber, laete viridis: fo- lia laete viridia , fubglabra, feu vix hirfuta, pe tiolata, petiolis alatis foliofis, trilobata, laete vi- ridia: («Pobis longiffimis heiss" viteritiddhid bidendato, lateralibus integerrimis, falcatie. Ca- lyces glabri. Corollae carneae, villofae, brevio- zibus pilis: barba faturate purpurea. Tom. II. 322 — ; Inter rudera prope Grodnam florens Octobri. Mihi videtur nova Species , ulterius illuftranda. 70. Prunella vulgaris L. communis probe Grodnam in fylvis & pafcuis: Florens a Junio ad Augufítum, perennis. Sequentes invenimus varietates. 19. Prunella minor. Caulis vix triuncialis, fimplex. Fola inferiora obtufa, linguiformia, nullo modo dentata. Caulina duo paria, lanceo- lata , integerrims , birfuta. / Spica florum foliis fubjectis longior, multiflora. —Corollae faturato caeruleae. : Florens Augufto prope Oud in fylva Wulmeri. 2?. Prunella foliis intermediis laciniatis. 3?. Prunella caule, & foliis hirfutis. 49. Prunella flore rubro. — 59. Prunella flore albo. Sat frequentes praeter ultimam in Sylvis- prope Grodnam. 71. Caffida minor. Radix rubra, TO UE ad magnam diftantiam ex nodis radiculas capillaceas emittens. Caulis bafi procumbens, tenuiffimus, vix palmaris, faturate violaceus, ftriatus. Folia inferiora fubfeffilia: intermedia breviter petiolata, ferrata ferratulis obliquis, remotis, Ex quoque | folio intermedio ramus triuncialis foliofus & flo- | riferus. Flores bini axilares duplo minores quam in galericulata , faturate purpurei feu xaelacelt : tubo carnei coloris. : Communis prope. Grodnam 1n aquofis juxta. | FENSIUSSS PP URN. EA. 323 Niemen & juxta amnem Lofofna, flor. Julio. Eft fcutellaris minor L. 72. Ajuga reptans var. floribus albis & pur- pureis. Bugula reptans var. Spica interrupta. Folia caulina anguftiora, quafi cuneiformia , dentato ferrata. Florum verticilli omnes, policart intervallo remoti: praefertim inferiores. Caulis altior debilior. Grodnenfis in arvis florens Junio. 73. Ajuga pyramidalis, L. Florens Majo ; communis prope Grodnam in Sylvis. Variat etiam Ílore albo. Bugula pyramidalis var. Major fpica inter- rupta. Caulis bipedalis, bafi fere glaber; folia infe- riora, dentata; intermedia majora. Florum verti- cilli omnes inter fe remoti, corollae caeruleae. In Sylvis prope Grodnam florens Junio. 74. Ajuga nana. Caulis erectus, fimplex, to- mentofus, vix triuncialis. Folia inferiora ovata, feffilia, integerrima, intermedia ovato lanceolata, dentata: Dentibus raris, fubhirfuta. Bracteae lan- ccolatae, virides, dentatae. Flores tres tantum, remoti in fummitate caulis. Corollae caeruleae magnae. Grodnenfis florens Junio in arvis. Videtur Tilia pyramidalis. 75. Bugula tomentofa. Habitus pyramidalis, Caulis tenuior, albo tomento veftitus: Folia ro- tundiora, dentibus majoribus hirfuta , calyces hirfuti, corollae rubrae. ; jd X 3 324 emma Eft Ajuga Genevenfis L. communis in Sylvis prope Grodnam. Florens Julio. Vix fat differt a pyramidali. 76. Veronica maritima. Caulis tripedalis, ere- &us, fimplex. "Tria folia ovato lanceolata inae- qualiter ferrata ad. nodos verticillatim. difpofita, petiolata: petioli uniti bafi caulem coronantes. Spicae florum plures terminantes, plerumque tres, una longior, intermedia, quinque pollicum ous gitudine. Flores innumeri ; calyx parvus, feg- mentis - aequalibus anguftis.' Corollae caeruleae, diametri quinque linearum. Antherae elongatae. Stamina corolla longiora. Florens diu, Augufio. Communis in omni- bus Sylvis prope Grodnam: perennis. 77. Veronica maritima var. Quadrifolia, lati- folia. Caulis qua tripedalis , rubro nigrefceus | a bafi ad fummum. | Quatuor folia petiolata, pe- tiolis uncialibus , verticillatim difpofita, cordatc- ovato-lanceolata , inaequaliter. ferrato- dendata, latitudine quatuordecim linearum , longitude quatuor pollicum, dentibus magnis, duabus fer- | ' ratulis incifis. Racemi foliorum minimorum axil- - lares. Flores fpicati, fpicae novem; quatuor ex penultimo foliorum verticillo , quatuor aliae ex ultimo, duo paria remota foliorum lanceolatorum P in fcapo fpicae. Spica impar longior, craffior. Co- rollae magnae caeruleae. Obf. Certat inter Sibericam & Virginianam.. Phrafis. Virginianae. Linneana rigorofe conveni | noftrae: attamen credo diverfam. Eritne fimplex varietas maritimae, tunc Siberica Virginiana & | fpuria ad eamdem Speciem: pari jure revocandae. In horto introducta portentofe luxuriat, tunc: rtm — | 325 folia feptena majora, fpicae longiores, caulis fexpedalis. Florens Julio in Sylvis prope Grodnam, juxta Fluvium Niemen, perennis. 78. Veronica maritima var. Foliis binis &ter- nis villofa. Facies maritimae; caulis villofus, tri- pedalis. Folia plurima, petiolata, per paria dis- pofita; raris dentibus fimplicibus obliquis 10cifa, bafi acuminata, producta in petiolo lateraliter utroque latere acp ato: fectione femicirculari. Spicae breviores, tenuiores, quinque terminantes. Corollae albefcentes. Florens Julio in Sylvis pro- pe Grodnam Lofofna, perennis. 79. Veronica verticillata var. Auguftifolia. Caulis tripedalis, folia tria. petiolata ad nodos anguíta lanceolata, ferrata ; ferratulis fubaequa- libus minimis, albefcentia, quinque linearum bafi lata, quatuor pollicum longa. Spicae terminantes novem impari duplo longiori. Folia nulla ad ba- fim fcaporum fpicarum, feu fpicae laterales octo, non funt axillares. Obf. Lente caules, & folia PIE UP exbi- bent glandulas tre ob As denfas , villi? termi- natas. Corolla relative ad plantam major, quam jn praecendibus. Difficile effet ftatuere , au fit fimplex varietas maritimae? aut Species diltincta. Linnaeus ipfemet dubia non tollit, ftatuendo characteres fpecificos. — Accedit ad fpuriam Lin- naei Florens Julio circa Grodnam , in Sylvis Bobrowfzczyna, perennis. 8o. Veronica fpicata var. fpica prolifera. Fo- lia radicalia duo, petiolata, majora quam in prae- cedenti , vere crenata, linguiformia, obufa: cre- 826 D] nulis ciliis crebrioribus onuftis. Caulis vix triun- cialis, fpica compofita terminatus. Inferior fpica fructifera, qaadriuncialis, ex apice illius duae | fpicae ejusdem longitudinis florentes. Florens Julio in arvis prope Grodnam. 81. Veronica fpicata major. Caulis bipedalis erectus nigrefcens, fubvillofus. Folia oppofita, per paria remota ; inferiora petiolata , lato pe- tiolo bafi caulem M EY lanceolata, fex linearum lata, octodecim longa, praeter petio- lum fexlinearem , crenata , ferrata crenulis.inae- qualibus, fine plerumque obtufa bafi, 1n petio- lum decurrente :: intermedia, & faperiora feffi]ia ; bafi anguftiora; omnia fubhirfuta fcabra. Flores inferiores axillares alternae ; quatuor, aut quin- que a fpica remotae. Spica una denfa triuncialis, terminans caulem. Flores feffiles, calycis fegmen- ta aequalia, hirfuta, anguíta. Bracteae lineares hirfutae, Corollae caeruleae. Obf. Certe phrafi, & defcriptioni hybridae | Linnaei, convenit; fed noftra altior, nullam vidi j figuram, quae bend illam exprimat. Florens Julio in Sylvis prope Grodnam peren- nis. Lofofna. 82. Veronica fpicata var. IVlajor foliis oppo- / hts, ternis & alternis. Radix lignofa, nodofa. | Caulis fefquipedalis. Folia plerumque alterna, in- | feriora tantum oppofita, bafi anguftiora.. Irter- media, terna ad nodos, omnia lanceolata, ferrata, afpera. Spica una terminans caulém , dc 1 Corolla caerulea. | 3 Florens Julio i in Sylva Viilenerd eru Grod- P nam. [4 32? Obf. Facies praecedentis unde fola varietas; fed fingularis, ex qua concludendum, quali fragili . fundamento pleraeque fpicatae diftinguantur. 83. Veronica longifolia L. Caulis fefquipe- - dalis, rotundus, rubore vinofo albefcente tinctus. Folia oppofita, petiolo femipollicari praedita : in- feriora ovato lanceolata , unius pollicis lata, trium longa , acuminata, bafi in petiolo prolongata, per paria afcendendo fenfim anguftiora, inde fu- periora lanceolata, floralia linearia; Omnia fer- rata , faturate viridia, ex axillis dücrubr trium ultmorum parium, quatuor, aut fex fpicae flora- les, longitudine duorum pollicum, fpica major & - craffior terminat caulem, in axillis foliorum 1in- feriorum, Racemi breves, foliofi. Calix hirfutus. Corolla magna quinque linearum diametri, ple- rumque carnea. | Obf. Bracteae, & pedunculi fpicarum & pe- dicelli tomento denfo albo onufti, lente, criftali- na in foliis, & caule obfervantur breviffimis, & denfi pili albi: glandulae fuftinentes pilos, difün- guuntur tantum in caule. Sat frequens in filvis prope Grodnam juxta Niemen florens Julio. 84. Veronica incana L. Caulis erectus, villo- fo- hirfutus, albefcens, rotundus , octo pollicaris, fimplex. Folia inferiora petiolata oppofita, lan- ceolata, in petiolorum media parte decurrentia, crenata, obtufa, hirfuto - villofa, marginibus, & lamina iiféciori albefcentia. Pdlid caulina inter- media , feffilia, obverfe lanceolata, ad bafim pe- tioli M inientia: apice obtufiora ; ceterum radi-. calibus fimilia, rarius crenata: Superiora folia an- -guftiora, integerrima. Flores fpicati, fpica ter- f TR INA dA E ALTA TUE MA Ty PA I TRA TA j^ Visa Es VIRG CS Moy de RU QUART Qux ds o DE D DATA 338 — — minali, quatuor pollicum longa, flores breviffimis | | pedunculis alterni, fubremoti, feu non denfe con- | | gefti. Bradteae hirfutae lineari lanceolatae. Ca- lyx hirfuto-villofus. ^ Corollae caeruleae: tubus brevis, inflatus, laciniae lineares. Stamina longa: antherae magnae ex duobus folliculis feparabili- bus , albo caeruleae. Obf. Quando cum Specimine Siberico no- ftram contulimus , fupervenit dubium: noftra. enim minus incana apparet; fed notula Linnaei diffipavit cito anxietatem. Dixit enim, haec in cultis deponit albedinem tomenti , minusque to- mentofa fit. Hort. Upf. 17. Quae obfervatio evi- dentior evadit affertüone perfpieacis. Gmelini : Caulis, inquit, & folia femper lanuginofa, colo- re nunc magis in album, nunc magis in viridem vergente. Flor. Tom. IT. pag. 220. Florens Augufto in Sylva praedii Brigitarum Kochanow, prope Grodnam perennis. Animadvers. Ante plenariam evolutionem flo- ris, corolla videtur plena propter antheras aproxi- matas, & convolutionem ftaminum. Caeterum col- lata Veronica incana cum fpicata, maxima inter utramque babitu adeft analogia. 85. Veronica galeop(is folio. Caulis erectus, curvus, cinerefcens, tenuis, fplendens, tripedalis, fimplex. Folia inferiora, & intermedia oppofita , remota, petiolata, petiolis femiuncialibus canali- culatis, fubcordato ovato elongata, acuminata, inaequaliter ferrata, ferratulis acumine termina- us, laete viridia, latitudine pollicis unius, longi- tudine duorum, & decem linearum, bafi folii in petiolum decurrente: Superiora lanceolata , an- guftiora. Bracteae lineares, breves. Flores fpica- — 325 ti, racemofi, pedicellis duarurfi linearum longis, alterni, difüncti, feu fpica rara una, terminali, brevi, vix duorum pollicum longa. Calyx faepe ' trifidus. Corolla plerumque trifida. "Tubo longi- tudine fegmentorum. — Stamina tria longiffima duplo corolla longiora. Antherae albae, didimae poft pollinis fecundaátionem fulvae. &bhg ftami- nibus longior, nulli racemi foliofi ex axillis fo- liorum. Capfula cordata, emarginata. Florens Augufto im Sylva praedii Brigitarum, Kochanow, perennis. 86. Veronica galeopfis folio var. fpicis lon- giffimis. In 1fta rami folioli ex axillis foliorum. Spicae duae aut tres terminantes , longiffimae, policares, tortuofae, floribus remotis diftinctis, Folia faturatius viridia, evidentius bafi cordata. Corollae omnes tetrafidae. Florens Septembri in Sylvis prope Grodinam juxtam Niemen, perennis. 87. Veronica galeopfis fol. var. pauci flora Caulis bipedalis, erectus, villofus. Folia petiola- ta, petiolis foliis brevioribus, villofis, oppofita per paria afcendendo, cruciatim difpofita, cor- dato ovata acuminata, ferrata ferratulis inaequa- libus, fubtus albefcentia, pubefcentia, fupra lae- te viridia, latitudine ad bafim feptem linearum, longitudine feptemdecim. Superiora folia ovato lanceolata. Racemi breves, foliofi, ex axillis fo- liorum caulis. Racemus terminans caulem, brevis, octo linearum, pauciflorus quatuor aut quinque. Bradeae nullae. Calyx tetraphillus, foliolis in- aequalibus, glabris. "Tubus corollae albefcens fegments longior. Segmenta aequalia, angu- fta faturate caerulea. Stamina duo longitudine 339 fegmentorum coróllae. Antherae caeruleae ma- ximae. Florens Beoteiobol in Sylva prope Grodnam ultra Niemen fluvium. Obf. Habitu fimilispraecedenti, differt foliis minoribus, evidentius cordatis hirfutis, racemo breviffimo, brevitate filamentorum. pod conferantur defcriptiones. 88. Veronica ferpillifolia. Obf. Specimina fre- quentiora dant folia quinque linearum latitudine, octo linearum longitudine, faepe fere: Weed unde provenit Veronica repens nummulariae folio Dilleai; Specimina inveni radice fimplici, caule triunciali fimpliciffmo, folus vix duarum linea-. rum longis. Florens Majo prope Grodnam in herbidis jux- ta fluvium Niemen, etiam vidi florentem Junio, vix crederem annuam; faepe inveni radices, & bafin caulium fublignofas. :89. Veronicafpicato racemofa. Radix tenuis, fublignofa nigrefcens ad nodos remotos radiculas emittens. Caulis femipedalis, tenuis ,. glaber, erectus , fimpliciffimus, lutefcens. Folia oppofi- ta, per paria remota, plerumque tantum quatuor; duo paria inferiora petiolata, ovato lanceolata, laete viridia, plerumque integerrima paffim. raris - ferratul'is vix vifibilibus incifa: Duo paria inter- | media feffilia; verfus fummum tria folia alterna, remota, lanceolata. omn'a tenera. Flores fpicato "racemofi, termipantes caulem. Spica biunciali. | Pedicelli nl & fuperi breviffimi, interme- dii longiores. | Bracteae lineares, lanceolatae, hir- futae, calyce longiores. Scapus fpicae hirfutus. 331 Calyces breves hirfuti, foliolis duobus breviori- bus. Corolla faturate caerulea, fat magna, tubo albo. Stamina longiora, pifüllum longiffimum. Animadvers. Folia lente criftallina obfervata, exhibent pilos breviffimos, denfos, circa margines foliorum. Deme bafim, & apicem racemi in no- ftra, habebis rigorofe Veronicam alpinam Oederi 'Tàb. 16. noftra paulo altior : fufpicor eamdem folo mutatam, ficut Campanulam noftram 'Thyr- foideam. Floregs Octobri in Sylva dicta Lofofna Grod- neníis. 90. Veronica officinalis. Obf. Innumera hu- . jus Specie! fpecimina examinavi in variis locis ^ collecta. Mirum eft quantum facie variat, & prae- cipuis attributis. IModo natura exurgit, caule fimplici vix triunciali.. IVlodo pedalis & ultra. Modo exhibet caules omnes procumbentes. Fo- lia invenio lanceolata , angufta, alia fere rotunda. IModo fpica fcapo breviffimo, modo longiffimo, plerumque nudo, aliquoties alternis foliolis linea- xibus onufto. IVlodo tota planta villofo hirfuta, aliquoties fere glabra, nec. minus color corollae varians: vidi inter noftrates albas, caeruleas, carneas, trifidas, & plenas. Ex hoc exemplo ficut ex plurimis alus videre eft, quam fragiles funt phrafes characterifticae. Nu naturae fen- fim & gsadatim tranfit ex una fpecie ad alteram; Evidenter hoc affertum confirmatur fevera enu- ..€eleatione Veronicarum, Galliorum, Campanula- rum, & aliorum plurimorum generum. | Communis prope Grodnam in fylvis florens Junio. Eft Veronica Officinalis. L. E 332 91. Veronica pfeudochamaedris. Jacquin. Caulis fimplex, quadripedalis, diametri duarum, linearium , rotundus, erectus, cinerefcens, EN eine tenui obdudtus. Folia ad bafim duo, brevi petiolata; omnia alia feffilia, bafi cordata , ovata, ovata, dentata, ferrata ferratulis profundis, pa- gina infera pubefcentia, fupera glabra, nervofa, corrugata, decem linearum lata, quotuordecim longa, óbtufa fuperiora angultiora verius ferra- ta, acuminata. Flores MASA racemis palma- ribus axillaribus: ex ultimis paribus foliorum ra- cemi duo, aut quatuor. Ultra infertionem pul- lulat, pullulat adhuc caulis, producens duo, aut tria foliorum paria, media pars fcapi racemorum nuda. Bracteae lineares, hirfutae plerumque , pedicellis breviores. Pedicelli capillacei, erecti, hirfuti, fex linearum longi. Calycis Eua. quinque hirfuta, vix linearia, duo breviora. Co- rolla magna eus fex no , legmentis ovatis acuminatis, faturate caerulea, tubo albo. Antherae faturate caeruleae. Stamina longitudi- ne corollae. Capfula cordata, inflata. Obf. Altitudo caulis variat. Saepe invenimus tripedalem, cubitalem, paffim pleraeque corollae, quinquefidae obfervantur : caeterum , qui cum Hallero hanc fimplicem varietatem fequentis pro- nunciaret, plurimos reperiret affeclas ficut pate- bit conferendo utriufque defcriptiones.: Crantius & Jacquinus defcripferunt illam ficut latifoliae varietatem Linnaei; collatis pumerofis fpecimi- nibus latifoliae, quae collegi in Pirennaeis, tan- tam invenio fimilitudinem, ut ítatuere poffim noftram effe annulum catenae inter Chamaedrim, | & latifocliam: fic natura more pidtorum, tali arte l x RT TRETEN Lem TUE LO re. TL TS P s i ETE Re e pe m LP PEE rr, RU Er UNGELY TM 3 Ape itn - T 333 omnia ligat modis intr'cstis, ut femper difficile erit rigorofos ftatuere, limites variarum Specierum. Florens Junio in fylvis prope Grodnam, pe- rennis communis. Veronica pfeudochamaedris var. minor. Omnino fimilis praecedenti ejufdem craffitudi- nis, femipedalis, Racemi longitudine caulis. Fo- lia minora fed perfecte 6imilia.. Calyx conftauter tetrafidus. Corolla etiam faturate caerulea, fex linearum diametri. Florens Maio prope Grodnam in fylva juxta Niemen. Obf. Duo, aut quatuor racemi florales ex axillis foliorum fuperiorum, racemo foliofo 1te- rili terminante caulem. 92. Veronica chamaedris. Obf. Pars fuperior caulis, & fcapi racemorum niveo denfo tomento onufti, In aliis fpeciminibus caules cortice nigre- fcente, raro tomento onuf(tus, tortuofus bafi pro- cumbens. Folia ima minima, rotunda, petiolata, petiolis quatuor linearum longis, plauis. Radix horizontalis, nigrefcens, fafciculos radicularum ad nodos remotos produceus. Caeterum exami- nando numerofa fpecimina, qvae collegi in. Li- thuania, fateor cum perfp'cacilfimo Scopoli , plurimas Linnaeanas Species mihi effe inextrica- biles; Non video realem differentiam inter Cha- maedrim, & 'eucrium ; forte fequentes 'Teu- crium , proftratam , & pilofam, larvatae occultant. 93. Veronica Chamaedris var. Corolla cae. rulea magna lineis violaceis picta. Caulis triun-- cialis bafi repens, tenuis, villofus: duo paria fo- liorum inferiorum petiolata , rubra, fuperioribus y ph 334 fimilia; omnia rotunda , dentata: Racemi pauci flori ALS Antherae kicias Florens IVlaio in pafcuis prope Grodnam. Veronica chamaedris var. Proftrata.. Radix truncata, innumeras radiculas capillàceas nigre- fcentes emittens. Caules plurimi bis,'aut qua- drunciales, pilis longis villofi, procumbentes. Folia IB petiolata, THEN. feffilia, ova- to -lanceolata, profunde dentata, pagina inferiore, & marginibus denfis longis pili hirfuta, racemi TRA axillares folus petiolatis eremita racemi floriferi breves. |Bracteae hifpidae, lanceolatae. Pediculi hifpidi quatuor linearum longi. Calyces quadrifidi fegmoentis lanceolatis, duobus anguftio- ribus. Corollae albae. Florens IMÍaio. 94. Veronica Chamaedris, var. Corollis car- neis. Caulis triuncialis, villofus. Duo folia in- feriora brevi petiolata, minima, rotunda, crena- to dentata, intermedia usb felilias tam profunde dentata, ut dici polfent pinnatifida pin- nulis obliquis. Racemi breves pauciflori. Corol- lae carneae, linaeis rubris, pictae: lacinia una anguftiori, quam in congeneribus. Obf. Pili foliorum tam breves ut vix diftin- guantur. L2 95. Veronica Chamaedris. var. Floribus al- bis. Caulis triuncialis, vix villofus. Folia cor- data, feffilia, vix villpias crenato dentata denti- bus breviffimis. Corolla tota alba. In arvis florens Junio prope Grodnam. 96. Veronica Chamaedris var. Foliis fuperio-. ribus petiolatis. Radix penetrans, bifurcata. Cau- 335 Jis-femipedalis nigrefcens bafi nudus. Folia infra racemum floridum feffilia, ovata, obtufa, denta- ta dentibus longis, racemus foliofus terminans. Caulem exhibet quinque folia ovata, ferrata, pe- tiolata.. Racemus fioridus exhibet quinque flores longe pedicellatos. Capíula plana, cordata, vix emarginata, hirfuta margine, calycis foliola inae- qualia linearia hirfuta. 97. Veronica fcutellata. Obf. In axillis folio- rum obfervo fafciculum fquamarum linearium albarum fplendentium, forte folia miiima infe- €Us alterata ; eteuim fupra in proximis axillis erumpunt fafciculi foliorum ejufdem formae loco radicum quae nafcuntur ex axillis inferioribus. In hac fpecie femper extremitas caulis fterilis, folia tantum exhibet fafciculatim approximata, anguftiora; paffim latiora invenio folia, & brevio- ra; modo racemi-multiflori, modi vix quinque floribus formati: fpecimen inveni pedunculo uni- floro axillari.. In noftris corolla plerumque alba, raro lineis rofeis picta, nunquam caerulea; folia cultura evadunt fucculenta falcata. 98. Veronica fcutellata var. Nana caule ra- mofo. Caulis vix quinque uncialis, bafi tres ra- .3mos producens, erectus, folia aproximata : ra- cemi foliis breviores. Folia inferiora bafi attenua- ta, lanceolata breviora. Florens Augufto in ftagno ficco prope Grod- nam. 99. Veronica acinifolia.. Caulis fimplex, vix quadriuncialis, villofus. Folia inferiora petiolata, ovata, oppofita, integerrima, fic tria paria cru- ciatim difpofita, media pars caulis nuda ; Folia antermedia feffilia, ovata, fed ferrato crenata; fu- 336 Mu USEUNETAR WS periora folia integerrima, lanceolata, alterna , omnia villofa. Pedunculi foliis duplo breviores. Elores pauci, calycis foliola villofa, inaequalia. Corolla alba parva: caeterum planta mollis aquofa. Obf. Nullam Speciem invenio , cui noftra ri- gorofe congruat: plurima exhibet attributa roma- . nae L. fed differt folus villofis , caule breviore. Vix tamen rigorofe crederem Speciem diftinctam : militat inter Romanam & agreftem. Florens Majo fat frequens in arvis fterilibus prope Grodnam, annua. roo. Veronica triphyllos. Obf. In plurimis fpeciminibus foliola duo calycis invenio trifida, trilobata ; junior planta, tamen florens vix qua- driuncialis , poftea elongatur : in juniore pedun- culi foliis vix longiores. | Florens Aprili annua in arvis frequens Grod- nenfis. 101. Veronica verna, Obf. Quando corolla viget, plerumque caulis vix pollicaris, tunc vere hirfuta pilis fplendentibus ; poft cafum corolla- rum inferiorum elongatur ad altitudinem trium pollicum. Communis in arvis prope Grodnám florens Aprili annua. 102. Gratiola officinalis. Obf. Planta Báni anni, exhibet radicem funiculiformem, nondum nodofam, caulem fimplicem, folia plerumque in- tegerrima: fequentibus, annis, radicem dat no dofam, caules ramofos, folia fern Etiam in- veni feri folia a bafi. Paffim vidi quinque fta» mina, capfula modo queBiig modo biloculares. Co- 337 Corolla faepe rubro colore tincta in fauce. Cae- terum affinis digitalibus fructu & corolla. Florens Julio, femina matura florens Septembri, commu- nis juxta ripas Fluvii Niemen, duo milliaria a Grodna, & circa lacum Jezior. 103. Euphrafia officinalis. O5f. Variat figura foliorum, & flore; modo inventi folus linearibus profunde ferratis, iiodà vix férratis, birfuus , aut glabris , PLcbaide corollae barbae plus minusve funt numerofae. Paffim luteo flore vix maculato reperitur; fed conftantior eft Euphrafia minor Dillenii, cujus, vix caulis triuncialis fimplex , aut a radice divifus. Folia lanceolata, atro colo- re tincta, ferratulis feta terminatis: fegmenta ca- lycis longiora, fpinofa. "Tubus albus corollae, utrumque labium caeruleum. Floret Septembri, communis prope Grodnam in arvis & pafcuis, Annua. 104. Euphrafia odontites. Obf. Saepe inveni floribus carneis, caule, & foliis coloratis , nigro rubore; variat etiam. plurimum magnitudine , modo palmaris, modo cubitalis ; plerumque in- venitur caule pedali: caeterum pulchra planta, copia florum recreans oculos; mihi fufpecta; in- grato fapore falivae copiam adauget. Communis 1in pratis propre Grodnam, florens Junio, Julio, & Augufto. Annua. 105. Scrophularia nodofa. Obf. Duo filamen- ta curva, duo ereda, Antherae nigrefcentes : Íquamula (Gordata atro- purpurea, terminatur bafi appendice angulofo, aglutinato laminae internae corollae: Racemuli fuperiores alterni, inferiores: oppofiti.. Inveni flores vix rubefcentes, virides : foliorum dentes majores, quam in aquatica. Tom. 1l. 338 p 106. Pedicularis fceptrum carolinum. Caulis pedalis, & bipedalis. Folia radicalia fex, aut octo petiolata, femipinnatifida pinnulis bafi coa- litis, fub oppofitis, dentatis, dentibus crenulato ferratis. Folia caulina alterna, brevi petiolata , petiolo femiamplexicauli. Floralia feffilia, bafi integerrima , fuperius crenata crenulis ferratis , concava, ovato lanceolata, alterna aproximata, quafi verticillata. — Flores axillares, fubfeffiles, folitarii; Calyx campanulatus, Sb ER fegmentis quatuor, quinque, aut fexcrenulatis, crenis ferratis, velut criftatis. Germen turbina- tum; corolla ringens policaris: marcefcens fulva. Florens fulphurei coloris; labium fuperius forni- catum erectum occultans ftamina ; labium infe- rius tripartitum , alae paulo longiores, & angu- ftiores: barba, quae eft quafi femilunaris, margi- ne macula rubra tincta : tubus fupra calycem di- latatus calyce longior. Obf. Sic funt pleraque fpecimina. Inveni ta- men quae varietates exhibent ,^ fic unum caule ramofo, tria erant folia verticillata:in medio cau- lis, ex axilla unius exurgebat ramus nudus, fe- rens in fummo folia, & flores, fed non erant tria, fed duo oppofita; fic tria paria florum, & folio- rum , primo pare ab aliis remoto; paffim invenio corollam vere hiantem , plerunique tamen clau. | fam. Conftanter noftra exhibet corollas albo lu- . teas. Specimen inveni floribus plerisque alternis, | remotis. Florens Junio circa Grodnam copiofe in aquo« fis pratis locorum dictorum Lipsk, Jeziory. | Herba foetida mihi fufpecta. Í 107. Anthirrinum linaria. Obf. Plurimum | 339 juxta varias ftationes, variat Linaria. Inveni na- nam vix palmarem, exhibentem tres flores alter- nos, loco fpicae terminantis. In hac omnia foiia vere linearia, radix tuberofa fucculenta. [n her- bario videre eft fpecimen caule procumbente ra mofiffimum, omuibus foliis linearibus, floribus pallidioribus. Calcar modo rectum, modo cur- vum, in variis fpeciminibus obfervatur ; paílim etiam video rudimentum quinti ftaminis. Nun- quam inveni monflrum celebre Linnaei peloriam, etiamfi faepe inter mille fpecimina quaefiverim: obfervavi paffim rictum corollae ; adeo infecto- rum morfu deformatum , ut vix referre poífem ad formam naturalem: etiam non raro tota fpica deformata reperitur, ut corollae exhibeant formas foliorum villoforum corrugatorum , licut fpeci- mina poffideo, tum conftanter latiora funt cau- lina folia. Diu florens ubique circa Grodnam a Junio ad finem Augufti. Perennis Planta, acris amara. 108. Utricularia vulgaris. Obf. V eficulae axi- lares feparatae natant perlucida. Non fuct feffi- les in divifionibus pinularum, fed pediculatae nutant, & oriuntur etiam ex pinnulis: Poft illa- rum cafum, filamenta foliorum videntur dentata; dentes ifti eraot pedicelli veficularum. [n juniori planta vix ramofa, paucae funt veficulae, unde concludere eít conceffas has fuiffe veficulas na- tantes. I?. Pro fuftentatione, & expanfione folio- rum. 2^. Forte aér contentus in cavitate, infervit ad propulfionem fucci nutriti. Utricularia vulgaris L. Communis in aquofis prope Grodnam, praefertim in loco dicto Lofofna, Ílorens Junio perennis. Y a 340 MONOPETAL/E COMPOSIT £. 109. Scabiofa arvenfis. Obf. Species Poly- morpha , plurimas in Lituania exhibens varieta- tes: modo hirfuta, modo fere glabra, modo cau- le fimplici, modo ramofiffimo, paffim fere acau- ]is, nanus, folia radicalia puc integerri- ma, fed in plerisque fpeciminibus-ebfervantur in- tegerrima, dentata, & pinnatifida; color corollae modo albefcens modo carneus; in nonnullis fpe- ciminibus invenimus Capitulum elongatum pau- ciflorum. 110. Scabiofa fuccifa L. fylvatica, Grodnen- fis, communis: florens Septembri, perennis. Obf. Alia fpecimina foliis glabris , alia foliis hirfutis. Aliquoties inveni floribus albis. Huc | venit fpecimen caule hifpido : folis ovato lan- ceolatis, ferratis, quae forte eft potius varietas Scabiofae fylvaticae Linnaei. 111. Scabiofa ocroleuca. Caulis cubitalis ra- mofus, nodis purpurafcentibus. Folia pinnata, pinnis linearibus: foliorum caulinorum petioli | perfoliati; lores flavefcentes albidi, in difco tu- bulofi & quinquefidi, fed quafi truncati, in cir- cumferentia irregulares; pedunculi longi commu- nes in pafcuis & arvis, Grodnens. florens a Julio ad Septembrem, perennis. . . Obf. HaecSpecies, ficut jam obfervavit Clar. Jacquinus obf. Bot. 3. qui perfecte hanc fpeciem adumbravit, ficut plurimas alias, varias mutatio- nes offert: in Lituania inveni call fimpliciffimo unifloro, folio uno aut altero radicali integro: flores modo ftraminei Coloris, modo albefcen- c eres RE 2 —— 341 tes, modo faturate lutei, paffim, procumbunt caules. 112. Tanacetum Vulgare L. in fylvis prope Grodnam, communis, florens Septembri; peren- nis: amara aromatica. Praeftans in Chlorofi. Obf. Specimina inveni caule fimpliciffimo, filiformi pedali, foliis pinnatis, pinnulis anguftio- ribus, fimpliciter ferratis, quae forte "Tanacc- tum fibericum Linnaei, a pofteris uberius illu- ftrandum. S103. Eupatorium Cannabinum L. commu- ne in aquofis prope Grodnam , florens, Julio; perennis; acris aromatica, amara. Obf. Singularem poffidemus varietatem; fpe- cimen vix palmare, caule fimpliciffimo , foliis fimplicibus, feu non digitatis, praeter duas bra- Ceas digitatas. Reperta prope Grodnam in loco dicto Lofofna, florebat julio. Eupatorium Canabinum: in radicibus occul- tat vim emeticam ficut pluries obfervavimus: folia funt laxantia, flores fudoriferi, quare igitur practici, hanc pretiofam Speciem contemnunt? 114. AÁrctium lappa L. inter rudera, commu- nis, Grodnenfis, florens Augufto; perennis. Obf. Invenitur etiam frequens varietas, caule vix pedali, capitulis tomeuto(is, fcilicet pilis 1n- tertextis araneae telae fimilibus. Radix & Herba dulcis, fub aufterae, illarum decoctum fenfibili- ter fluxum Urinae adauget. Semina amariffima pulverifata, in oedemate pretiofa. 115. Serratula tinctoria L. Grodnenfis, com- münis, aryenfis, florens Julio, perennis. 342 Obf. Dicitur tin&oria, quia herba luteo co- lore tingit lanas, ficut Refeda luteola, licet color ifte minus tenax. In nonnullis Speciminibus, folia radicalia tota cum petiolis rubra, plerumque integra; paffim tamen pinnatifida. Calyces tincti colore atro-cae- rulefcente, funt parvi, attenuati. Etiam folia caulina variant fiffüris, modo minoribus, modo longioribus. Specimen obfervavi prope Grod- nam nanum, femipedale, foliis omnibus pinnati- fidis, floribus lacteis. 116. Cnicus Glutinofus. Caulis tripedalis & quadripedalis. Folia amplexicaulia, pinnati- fida, hirfuta, fubtus pubefcentia, lacinus lanceo- latis, fpinulofo ciliatis, Calyces nutantes, gluti- nofi. Flores purpurafcentes difco convexo lon- glor. Aug. florebat, prope Grodnam juxta viam publicam; quae Varfaviam ducit, in pratis uligi- pp perennis, - Obf. Ett Circium. Acantoides IMlontanum, flore purpurafcente, 'l'ournefortii; optimam hu- jus Specie? adumbrationem & figuram dedit, Clar. Jacquinus, flor. Auítr. 'Tab. 310. haec figura congruit cum noftro, fed conftanter obfervavi- mus flores purpurafcentes: eft Cnicus Erifithales . Linnaei. 117. Carduus paluftris L. in pratis uligino- , fis, prope Grodnam, iLotoinate Florebat Julio; perennis. Obf. Caulis fftulofus, medulla fpongiofa 1n- farc&tus: receptaculum pilofum. Semina pappo pilofo coronata. In plerifque fpeciminibus, im- m Ó— — 345 venio pedunculos fpinofos. Squamae Calycis nigrefcunt. 118. Carlina acaulis. Obf. Squammae Ca- lycis petaloideae, extus virefcunt, in nonnullis fpeciminibus Caulis prorfus deficit, in his flofculi purpurafcentes ; folia breviora anguftiora. I19. Carlina Vulgaris L. Grodnenfis , com- munis, arveníis, florens Julio, Augufto: perennis. Obf. Huc veniunt Specimina, laminis radii flavis, fplendentibus , aureis , caule fimpliciffimo, unifloro; quae habitu fat differunt a vulgari, ut in pofterum copiofius illuftrabuntur. Frequens in arvis prope Grodnam ; floret Julio. 120. Bidens minima. Caulis vix palmaris. Folia lanceolata, feffilia, anguíta, vix dentata. Flores erecti, Semina erecta. Arvis humidis, co- piofe prope Grodnam, florens Julio: Annua. Obf. Plurima inveni fpecimina cum femini- bus, quae exhibebant folia Jam tripartita : in fof- fam aquofam haec Species translata, pedalem acquifivit altitudinem & produxit folia bidentis tripartitae; unde confirmatur fufpicio Clar. Schre- beri, qui tanquam varietatem tripartitae , mini- mam pronuntiat. x21. Jacobaea Vifcofa. Caulis cubitalis, ra- mofus, pilis pinguibus onuftus. Folia Jacobeae- Vulgaris, fed majora, vifcida, pilis numerofis. Flores magni, radiati; radiis revolutis, brevibus. Calyces hyrfuti; fquammae inferiores fere longi tudine tubi Calycis: omnes apice nigrefcentes. Senecico Vifcofus L. florebat Julio : in Arvis Aeconomiae Labno prope Grodnam. Obf. Planta aquofa, proprium Spargens odo- E j Ü ; f / ' ; d TAMPT SAP OU ARR P PP T5 mt "s LONE c Wy ON EUN TUTUP dM HH 844 | eene rem , Salinam fenfationem excitat cum refrigerio: pinnulae foliorum contortae, profunde dentatae; dentibus inaequalibus, pilofis: Pili copiofe fun- dunt aquam mucilaginofam. 122. Jacobaea Suàáveolens. Caulis quatuor pedalis, rubefcens. Folia pinnatifida , laciniis linearibus , longiffimis , diftantibus, integerrimis & desedis: laete viridibus, glabris, Flores Corym- bofi, numerofi : Corollis radiantibus , calyce longioribus, integris. Flores aromatici fuaveo- lentes. NE Florebat Junio, in Sylvis prope Grodnam, juxta Niemen. Videtur facobaca paluftris altif- fima, fuaveolens, folus diffe&is Rupput. Flor. ien. pug. 178. 123. Jacobaea finuata. Caulis [remus ramofus , villofus. Folia lyrato- finuata feu den- tibus latis integerrimis. Pedunculi vifcidi: Radiu florum reyoluti. Florebat Junio prope tS odhamin in arvis : an- nua. Videtur Senecio Nebrodenfis Linnaei, nec tEpuend figurà citata Barrclerii Tab. 401. 124. Jacobàeà incana. Caulis villofus, firi plex, quadriunciali. | Folia pinnatifida, Albo to- mentofa; pinnulis contortis, dentato ferratis: ex alis: foliorum fuperiorum pedunculi biflori. .Flo- Ículi. radii erecti: Apices faba calycis fphacellati, nigri. | Florebat in arvis prope Grodnam, initio IVla- ji, Annua: videtur Senecio incanus Eindaet * be-. ne exprimit 1llam "Tabula Barreleri 262. igitur eft Jacobea Alpina incana minor. | 345 125. Inula pulicaria. L. communis, in arvis prope Grodnam, annua: florens Augufto. Obf. Raro intér noftras haec Species acquirit altitudinem. cubitalem , pleraque fpecimina vix funt pedalia: inveni vix Palmaria, uniflora: Flo- res viridi lutefcentes, radiis breviffimis. Huc venit Specimen prorfus fingulare, caule vix bipollicari , foliis confertis, linearibus, undu- latis, villofis; flos unus magnus relative ad plan- tam, terminat caulem. 126. Inula lanuginofa. Caulis cubitalis fuper- ne ramofus, ampliatus, lanuginofus. Folia ample- xicaulia, oblonga, integerrima, hirfuta, calyces laxi, terminales , hirfuti. Flores corymboti , magni, lutei. Inula Oculus Chrifüi Lin. Inveni prope Grod- nam, in fylvis juxta Niemen; florebat Augulto, perennis. * Obf. Huc venit Specimen Caule flexuofo inclinato . unifloro , in pofterum uberius illu- ftrandum. . 127. Inula hirta. Caulis erectus, teres, ramo- fus, hirfutus. Folia ovato- lanceolata, venofa,. fcabra, recurvata, hirfuta, feffilia. Flores termi- nantes, magni: calycis fquamae foliaceae, re- ae, ciliatae; femiflofculi numerofiffimi, angufti, flavi, extus purpurei. | Inula hirta L. fat frequens in fylvis, prope Grodnam, juxta: Niemen. Florens Augufto, perennis. Dye, Obf. Perfecta planta multiflora: fed flores in- riores centrali altiores; initio Augufti inveniun- 346 tur Specimina, caule unifloro, fed poftea evol-- vuntur flcres inferiores. 128. Arnica plantaginis folio. Caulis cubita- tis, fimplex , folia radicalia ovato - lanceolata, nervofa , dio tantum caulina oppolita in parte fupe nS caulis. Piores pauci, duo aut tres , ter- minantes, flavi, magni, biunciales. Calycis fo- liola Tat lanceolata, femen hirfutum, pappo coronatum, —Corollulae radii filamentis quinque absque antheris. Arnica montana, L. Communis prope Grod- nam 1n fylvis florebat Junio & Julio: perennis. Obf. Plurimae inveniuntur varietates : vidi fpecimina folus anguftioribus, caule unifloro, vix pedali, alia caule tripedali foliis majoribus, in his praeter folia duo fuperiora amplexicaulia, duo alia obfervantur Radicalibus fimilia, tribus pollicibus fuper radicem ; tunc duo tantum radi- calia inveniuatur: numerus florum etiam diver- fus, plerumque tres intermedio breviori, fad ali- quando qu tuor & quinque, in omnibus odor flo- rum aromaticus, graveolens: folia & radices fpe- cialem acredinem poflident : nunquam fatis lau- danda in febribus putridis remittentibus, in non- nullis dyfenteriis. Puivis foliorum egregium fter- nutatorum ; de quibus omnibus videre eft egregias & ultimas obfervationes Clar. Collini optmi Practci Vindebonenfis, de quarum hide 3i plurimis vicibus in Nofectiimie noftro obferva- tionibus peractis, convicti fuimus. ; 129. Cineraria unctuofa. Caulis cubitalis, villofus. Folia inferiora lanceolata, ferrato-finua- ta; fuperiora dentato - finuata aut integra, ample- Xicaulia, caulem tegentia, undique usque ad flo- 347 ves, qui funt: corymbofi. Calyx fimplex, poly- phyllus, aequalis: Receptaculum nudum. Cineraria paluftris L. Olim Othonna paluftris: florebat IVIajo, 1n aquofis prope Grodnam, com- munis, perennis. Obf. Radix fubtuberofa, intus cava, innu- meras radiculas albas producens. Caulis fiftulo- fus: fiftula lanugine obducta, poft evolutos pri- mos flores plurimum crefcens. Folia radicalia oco pollicum longa, finubus undulatis, villofa , pinguia; caulina hifpida, pinguia, finuata & in- tegerrima. Semiflofculi circiter viginti, integri & tridentati ; Odor florum aromaticus , fapor proprius non ingratus: Planta neglecta a Practi- cis, utile tamen adjuvans pro Curatione Rhen- auatinu 130. Anthemis tinctoria. Caulis cubitalis, ra- mofus, durus, folia bipinnata, ferrato- dentata, fubtus tomentofa. Flores corymbofi, terminan- tes, magni, lutei, calycis fquamae denfae im- bricatae, fubhirfutae. | Squamae inter. flofculos ariftatae; femina fub femiflofculis curvata, ful- cata , quafi alata fub flofculis quadrangula; omnia nuda. Florebat Junio: communis in arvis prope Grodnam: perennis. Obf. Flores flagrantes, balfami odoris, in tuffi catharrali praeftantes. Folia lanam, colore flavo pulchro tingunt. I NDIELLLUNPFIARZIA.E 13r. Eryngium latifolium. | Caulis erectus, firiatus, medullofus, bipedalis, ramofus. Folia * A us | 3: - k 248 mmu mmm radicalia longe petiolata, cordato ovata, ferrato crenata, obtufa; caulina infima petiolo vaginante breviori, fimilia radicalibus, fed minora; fuperio- ra, feffilia quafi palmata, ferratis lobis, dentibus Ípinula terminatis. Involucrum. hexaphyllum, foliolis angufüs lanceolatis, capitulo longioribus. Squamae receptaculi fpinofae, denfae. Flores capitati, capitulo oblongo. Petala caerulea. Fi- lamenta corolla longiora. Antherae caeruleae. Semina una facie plana, altera convexa, & hirta. Eryngium planum L. commune in campis Grodnenfibus, florebat Junio prope Horodnicam. Obf. Folia involucri, in juniori planta certe capitulo longiora, fed in adulta tali modo elon- gatur capitu um, ut vix capitulo fint aequalia, ferratuiae foliorum inaequales, fubcartilagineae. 132. Eryngium caeruleum. Habitus praece- dentis, fed ramofior. Folia radicalia magis cor- data, caulina etiam fimilia, fcilicet palmata, lo-- bis fpinofis fed anguftioribus. Involucrum mono- phyilum, feu ex novem foliolis linearibus, den- tato fpinofis conflatum. Capitula craffiora, & longiora quam in praecedenti. Caulis, fed prae- fertim rami , guichn amethifüni coloris CAN dentis O^f. Mhilitat inter. Plamun. €9. Alpimum Lin- naei. Sed certe non eft Zlpinum : differt foliis radicalibus minus evidenter cordatis , caulinis lobis anguftior: ibus, foliolis involucri nullo modo pinnatis, & vix dentatis, minus numerofis. In nofiro etiam fquammae hamoetae capitulorum, funt faturate coeruleae fplendentes. Paffim in arvis inveni prope CENE Wow rentem fine Junii. Perennis. - n ride aS rr ep Ei e Eryngium planum caeruleum campeftre Po- lonicum Corvini ic. Barrelieri 1174. perfecte ex- hibet faciem noftrae Speciei: unde effet mera va- rietas Plan; Linnaei. 133. Eryngium pufillum. Caulis quadriun- cialis, ramofus, tenuis, fulcatus. Folia radicalia vix bafi cordata, oblonga, incifa, lobis ferrato- fpino£5s ; caulina profundius incifa, lobis quinque dentato fpinofis; latioribus quam in praeceden- tibus fpeciebus. Involucri foliola fex lanceolata, ad latera uno aut altero dente fpinofo-notata. Ca- pitula feffilia involucro duplo breviora, fquam- mis erectis fpinofis. Obf. Rami nullo modo caerulefcuat. Eftne fimplex varietas Eryngii plani? aut potius Eryn- gium pu/lllum Linnaei? inveni cum feminibus menfe Septembris in arvis prope Grodnam in loco dicto Poniemun: eodem tempore & in eodem loco iuveni fpecimina ejufdem magnitudinis, ramis & capitulis amethiftinis, deficientibus foliis radi- calibus; fed foliis caulinis inferioribus, & fupe- rioribus, ficut involucris, tam perfecte referebant Eryngium pufillum. Zmethiflinum Barreheri. tab. 376. f. 3. ut nullo modo dubitem, quin delinea- verit ifte Auctor prorfus fimile fpecimen. Verum Eryngium amethyftinum deleatur in Chloride Grodnenfi, nam Varfovienfe fpecimen, eft etiam fecundum noftrum. 134. Heracleum. Sphondylium L. in pratis humidis fat frequens prope Grodnam Lofofnae, & alibi: florens Julio: perennis. Herba & femina acria, leniter aromatica. Spiritum vini viridi co- lore tingit, hanc non amat pecus: in acervos «ongefta facharo cauftico, eífiorefcit, ex quo fer- 350 —— P mentato Spiritus inebrians formatur: qui exigua copia caput turbat, graviaque fomnia facit. 135. Heracleum Angufüifolium. | Habitus fphondilu. Caulis tripedalis, ftriato fulcatus, hifpidus. Folia pinnata, foliolis anguftioribus quam in praecedenti, acutis, fere glabris. Pe- tala fubviridia. Heracleum Anguftifolium L. communis pro- pe Grodnam in fylvis juxtà Nzemen florens Julio; perennis. 136. Laferpitium latifolium. Radix craffa, odorat coronata fetis. Caulis brachiatus tripeda- lis. Petiol; bafi ampliffimi nervofi, vaginantes. Folia duplicato pinnata foliolis firmis. oblique cordatis, magnis dentato ferratis, dentibus pau- cis, femibilobatis trilobis. Umbellae ampliffimae. Involucrum univerfale ex octo foliis late lanceo- latis ; peculiare ex paucioribus anguftüioribus, Petala inflexa emarginata patentia, in circumfe- rentia fubirregularia, lutea. Semina angulis octo membranaceis notata; quatuor in quoque femine. - Laferpitium latifolium L. communis in omni- : bus fylvis prope Grodnam, florens Julio: peren- nis. Radix acris aromatica, praeftans remedium in ferpetibus , anorexia, fuppre[fione menftruorum, rheumatifmo chronico. |. 137. Laferpitium trilobum. Plon quoad i habitum. & foliationem praecedenti fimilis, fed | differt foliolis trilobatis, lobis obtufis, apice in- cifis, fat bene folia Zquilegide referentibus : in. . j 1 umbella univerfali involucrum ex paucis folis. | Petala parva, alba, Semina ftriata, & alata. ; Laferpitium trilobum L. inveni circa Grodnam — € — 251 Q1 in Sylva juxta Niemen: florebat Julio: perennis. Radix aromatica penetrans. 138. Laferpitium hirfutum.. Caulis tripedalis, . hirfutus, praefertim verfus bafin. Folia pinnata hirfuta, foliolis pilofis, lanceolatis integerrimis, Umbella plana, Umbellulis fubconvexis , radiis villofis. Univerfalis involucri folia, a fex, ad no- vem concava , fubtus villofa, ad marginem mem- branacea, alba, reflexa : involucra partialia fere longitudine umbellularum. Petala fubaequalia al- ba, cordata, Germina villofa, Semina alata: ma- tura glabra. Laferpitium Prutenicum, L. communis prope Grodnam in arvis: floret Augufto. Semina fub. acria aromatica , penetrantia, vere fudorifica, & diuretica: ante maturitatem apud nos certe vi- fcofa, uade placet phrafis Breynii, qui in Centu- ria prima, 'Tab. 84. bonam hujus plantae dedit figuram : appellavit illam La/erpitium. Daucoides, Prutenicum vifcofo femine: vere enim habitum ADauci Carotae exhibet. 139. Conium maculatum L. Cicuta Halleri, 'Tournefortu : fat frequens. prope Grodnam in pratis humidis, florens Junio: biennis. Odor ra- dicis & herbae ingratus, naufeofus. herbae extra- €&o, & pulvere, methodo immortalis. Stoerckii praefcriptis, fanavimus in. Lithuania nobilem Po- lonum carcinomate rodente , qui jam quartam partem lingua confumpferat ; plurimos Ícirrhos mammarum diffipavimus: cancros duos vere jam exulceratos, ad folidam cicatricem reduximus: extracto cicutae & emplaftro plurima ulcera ca- cottica in nofocomio Regio Grodnenfi radicaliter 352 fanavimus, quorum unum , cum carie in tibia, erat complicatum. 140. Athamanta Oreofelinum L. .Sefinum -Halleri. Communis in Sylvis prope Grodnam, florens Julio: perennis. Radix refinofa, aroma- tica & tota planta odorata. Semen oleum effen- tiale volatile fundit, infufum herbae gratum odo- rem fpargit, tota planta practicis pretiofa fudori- fica & diuretica in omnibus morbis chronicis, in quibus fudores excitandi & urinae adaugendae, pretiofiffima. 141. Athamanta Cervaria L. in fylvis prope Grodnam QGrandzicze florens: Julio: perennis. Radix refinofa, aromatica, fuccedanea praece- dentis, 142. Angelica Sylveftris L. communis prope Grodnam in pratis uliginofis Lofofnae. Florebat Augufto: perennis. Radix craffiffima, fucco fla- vo, refinofo , acri, aromatico turgida , fudores provocat: eft praeftans medicamentum in omni- bus morbis, 1n quibus vires funt debilitatae ; fed praefertim probatum 1n amorexim, chlorofi, affe- &uone /mpochondriaca, fuppreffione menftruorum, oedemate. 143. Angelica Árchangelica Lin. fuit mihi al- lata tanquam fpontanea ad ripas fluvii Niemen, 12. milliaribus, a Grodno. Saepe inveni, in hon tis derelidis prope Grodnam. Florens Julio : perennis. Radix aromatica,. fubacris penetrans: illius infufum fudorificum. In catharris, herpetibus , rheumatifmo utile auxi« lium. In Tute radices facharo condiuntur, tunc S E E P CET A ua rem rama eT P eed RENE RET T E 353 tunc gratiffimae ; in amorexia pituitofa , jejuno ventriculo maflicatae. efficaces. 144. Coriandrum fativum L. ubique colitur. prope Grodnam, unde faepe Ípontanea inveni- tur: florens Julio annua. Semina recentia Cymi- cis odorem fpargunt, fed deficcata amittunt, tunc fpeciali aromate flagrant, in torminibus a flatibus, in fpafmis hiftericis utilia. 145. Scandix pellen veneris L. unquam inveni in Lituania. . Frequentem obfervavi inter fegetes prope Varfaviam: annua, 146. Chaerophyllum /rlveffre L.' communis in Lithuania: frequens in pratis prope Grodnam: florens fine Maji: annua. — Foetida planta, diu trita mihi excitavit. Cephalalgiam , unde merito fufpecta. 147. Chaerophyllum bulbofum L. commu- nis in pratis prope Grodnam fiorens Junio: an- nua; primo vere radices rotundae fucculentae, poftea lignefcunt & elongantur: vix crederem illas vere efculentas, utpote pertinentes ad plan- tam, cujus folia funt foetida, & virofa, impune tamen nonnulla manducavi. 148. Chaerophyllum Aromaticum. Caulis bi- pedalis & tripedalis, fcaber, erectus, maculis pur- pureis notatus. Folia pobbernaru foliolis ova- to -lanceolatis, acutis ferratis , fübtus atro - viren- tibus, fübfcabris. Umbellae erectae planiufculae. Idvolécfura univerfale unifolium , vel polyplyl- lum ex foliolis acuminatis fadteólatis reflexis, ad oras membranaceis & albis. Involucrum partialé, ex foliolis fimilibus a fex ad decem: flores albi, Petala. cordata introrfum incurvata.. Semina ob- Tom. 11. 324 sucer em longa, gracilia, glabra , fufca; ftylo perfiftente ariftata, obfolete quadrifulca. Chaerophyllum Zromaticum L. & Jacq. 'T'ab. 150. flor. Auftr. folia trita inter digitos gratum fpargunt odorem aromaticum, flores etiam fua- veolentes; femina vix odorata, vix fapida: com- munis prope Grednam in loco dicto Lofofna. Florebat fine Junii. Ex Zhngelica Sylveftris major hirfuta , ILoefelii, Fl. Pruff. p. 16. 149. lImperatoria Offrutium L. colitur in omnibus hortis rufticorum ; etiam fponte crefcen- tem inven] juxta ripas Niemeni. Floret Julio: perennis... Kadix aromatica , flagrans oleo effen- tiali, & majori dofi alvum laxat, in afi/mate gpi- twitofo , ventriculi debilitate , febribus quartanis , in colicir, a vermibus , €9 a faburra pituitofa nun- quam fatis laudandum medicamentum. . 150. Sefeli purpureum. Caulis femipedalis & pedalis , ftriatus, purpureus. Vaginae petiolorum membranaceae, ventricofae, emarginatae. Folia bipinnata foliolis pinnatifidis, fegmentis lanceo- latis, linearibus, acutis, planis. Involucrum uni- | verfale unicum foliolum exhibet ; particulare plurima lanceolata , margine membranacea. Um- . bella convexa, denfe. Petala albo- purpurea. Semina fufca, ovata, parva, gibba, ftriata, exigua, membrana ad circumferentiam adaptata. S Sefeli annuum L. communis prope Gródnam. Florens Augufto & Septembri biennis. Radix acris, aromatica. 151. Sefeli filiforme. Caulis pedalis, ramo- fus, filiformis, divaricatus. Folia parva duplica« . VALKTULO UA CEAREIS : LAM. GOspuhacs 2390 ls - to-ternata, linearia, raro lobata. Umbellae nu- dae. Pedunculis fex faepius, feu fubfexfidis : um- bellulae involucratae. Flofculis fex ad octo. In- volucella fetacea. Sefeli Saxifragum L. fat frequens in arvis are- nofis prope Grodnam florens Augufto annua. 152. Cicuta cellulofa. Radix maxima cellu- lofa. Caulis craffus bicubitalis. Folia maxima duplicato pinnata pinnullis quinquefidis , trifidis quafi digitatis , bifidis fimplicibus ovato-lanceo- latis, fegmentis longis dentato-ferratis. Involu- crum univerfale ex paucis folis, etiam unico, aut nullo: peculiare ex pluribus anguftis ) lon- giffimis. Petala alba, inflexo-cordata, fere aequa- lia. Semina ovata fubhirfuta albis marginibus, alis tribus eminentibus percurfa. Cicuta virofa L. in paludibus & aquofis com- munis prope Grodnam.Lofofnae , & alibi florebat Augufto: perennis. Radix fecta fundit fuccum flavum venenofum graveolens vix acre: nociva & lethalis hominibus in quibus anxietates & nau- feas excitat, fed requiritur fat magna dofis: in hoc cafu cito emeticum praefcribere eft neceffe. 153. Bupleurum rotundifolium. L. elapfa ex horto Botanico Regio Grodnenfi, fpontanea Íacta in agris vicinis communem inveni inter fe- getes circa. Varfaviam, florebat Julio: annua. Vis vulneraria ficut in plurimis alus fpeciebus mihi videtur vana, nam juxta noftra experimen- ta aeque cito vulnera energiae naturae commriffa, fuerunt fanata, ac illa quae tracteyimni cum foliis. perfoliatae. Obf. Specimina doleo vix fenipelli ; Z2 356 rr caule fimpliciffimo, tenui, foliis rotundioribus, obtufis. In alüs acumen durum terminat folia, & involucra, quod eft nervus prolongatus. 154. Carum deculffatum. Radix magna & longa, caulis cubitalis.. Folia longa & parum la- ta, duplicato pinnata pinnis primis longioribus, circa nervum decuffatis. | Pinnularum laciniis rectis tridentatis & bidentatis. Involucra nulla aut generale monophyllum. Petala carinata in- flexo-emarginata. Semina femiovalia feu ovato- oblonga profunde ftriata. Carum Carvi L. paffim circa Grodnam in pratis florebat Junio Dubnica annua. Planta aro- matica optimum fuppeditat armentis pabulum, femina flatus difpellunt, concoctionem alimen- | torum adjuvant. 155. Anethum foeniculum L. ubique facta Ípontanea circa Grodnam, florens Julio: annua tota planta & femina fuavis odoris, & faporis ; menfes, urinam, exanthema, expellit illius fuc- cus , ad uncias quatuor datus ; excitato fudore . febres tertianas poft tolcratos paroxifmos non- nullos egregie profligat. Semina flatus difcutiunt, | colicasque fpasmodicas pacant, vique fpeciali | fluxum lactis in mammis adaugent. 156. Pimpinella angufüfolia | Radix aad acris, longa. Caulis firmus fubhirfutus bipeda- lis. Folia nitida. pinnata foliolis ovato lanceola- tis, acute ferratis, faepe appendiculatis, extremo: trilobato; fuperiora folia anguftiora; profundius incifa: Umbellae rarae. Involucra nulla. Petala | cordata, inflexa. Semina ovato oblonga, tribus lineis eminentibus difüncta, ftriata, füli longi, fug- mata fub pinnata. 357 Pimpinella faxifraga varietas major L. in ar- vi$ prope Grodnam communis, florens Junio perennis. 157. Pimpinella latifolia. Praecedenti minor, caeterum fat fimilis, differt foliolis ovatis. Pimpinella Saxifraga varietas minor L. ubi- que prope Grodnam in arvis, florens Junio: pe- rennis. 158. Pimpinella laciniata. Habitus praece- dentium fed folia fuperiora, & caulina, exhibent pinnulas profundiffime lobatas, quafi pinnatas dentatas. Pimpinella Saxifraga varietas hircina L. etiam frequens prope Grodnam in arvis, florens Julio. Augulto: perennis. Foliorum odor gratus pomum referens, fapor acris non ingratus, radix acrior aromatica, cujus infufio & tinctura praeftantes in debilitatibus ventriculi, in laffitudinibus a tranf- piratione fuppreffa: caeterum evidenter adauget fluxum urinae menftruorum, in fcabie, ulceribus, & vulneribus pulvis & decoctum veré utilis. CRUCIATAE. 159. Draba lutea. Caulis palmaris, vix ra- mofus folia caulina feffilia, cordata, dentata, "hirfuta, radicalia petiolata, ovata integra: pedun- culi longi, villofi, flores lutei, racemofi. Calycis foliola minima hirta, petala calyce paulo longiora, filiculae obliquae, incurvae, oblongae, ovatae, fülo brevi. Draba muralis L. varietas nemorofa, frequens prope Grodnam, florens fine Aprilis, in arvis , biennis. T vw 358 Obf. Folia caulina invenio dentata. & non dentata, radicalia rofulam formant foliorum ; quorum inferiora minora, fuperiora majora pilis denfis figidis 1 in CUP UMT onufta, etiam 1in- - tegerrima funt & dentata, frequens et varietas minima policaris foliis triplo minoribus, pauci- flora, quae crefcendo elongatur, fitque pal- maris, tunc caulis exhibet fex folia alternata den- tata, faepe ex una radice plurimi caules; 1n ple- rifque fpeciminibus vix folia radicalia dici pof- funt petiolata. 160. Draba verna L. communis ubique in arvis prope Grodnam. Floret aprili , annua. Obf. In plerifque noftris fpeciminibus folia omnia integerrima, faepe fcapi vix pollicares, uniflori aut biflori, in plerifque multiflori, pe- dunculis longis patentibus, unde fcapus dicitur ramofus, video folia glabra & hirfuta, filicula evolvitur ante expanfionem corollae, unde ple- rumque obliterantur ftamina. 16:. Myagrum rugofum. Caulis cubitalis; brachiatus; folia amplexicaulia, auriculata, hir- futa, acuta, flores parvi paniculato racemofi: pe- tala flava, filicula orbiculata, punctato rugofa; fülo permanente, femen unum altero abortiente. Myagrum paniculatum L. Rapiftrum Halleri, Tourneforti, Grodnenfis ubique in cultis , flo- rens lVlajo,, Junio : annua. Obf. Plurima inveni fpecimina caule Bbmeli ciffimo, racemo unico , filiculis rugofis, pilofis, . felus dentatis : an fimplex varietas paniculati? aut myagrum rugófum Linnaei? 162. Alyffum incanum L. Caulis cubitalis, erectus. Folia lanceolata, incana, integerrima. or Er AP ERR came T te Flores corymbofi.^ Petala parva, alba, filiculae oblongae villofae, ftilo perfiftente. Pedunculi placenta craffa terminati. Alyffum incanum L. communis ubique prope Grodnam, in arvis & pafcuis; floret ab iniuo Maji, ad finem Julii, perennis. Obf. Caulis bafi rubefcens , lanuginofus, fimplex & ramofiffimus. Folia cauli appreffa fa- pore fingulari, parum acri, non ingrato. Petala bifida: Germina villofa. - 163. Armoracia lapatifolia. Radices longae , craffae, acerrimae. Folia radicalia petiolata, ma- xima, glabra, ovato-lanceolata, rotunde crenata. Caulis cubitalis, fuperne ramofus, erectus, folia caulina feffilia, lanceolata, incifa. Flores panicu- lati, racemis laxis. Petala alba, odorata, calyce longiora. Silicula fere ovata, ftilo craffo, globu- lofo terminata. Cochlearia AÁrmoracia L. frequens prope Grodnam, in locis humidis, juxta amnem Lofof- nae & alibi; florebat Julio: perennis. Radicis aqua ftillata , acerrima. Succus illius magna dofi emeticum evadit. 164. Lepidium apetalos. Caulis ramofus, palmaris aut pedalis. Folia radicalia pinnata, pinnis dentato femipinnatis; caulina linearia, in- tegerrima. Flores minimi. Calyces colorati, lu- tei. Petala nulla. Stamina tantum duo. Silicula ovata, vix einarginata, bilocularis. Semen unum in unoquoque loculo, odor & fapor totius plan- tae, ingratus & acer. Lepidium ruderale L. ubique prope Grod- nam juxta vias; Ílorebat initio Junii: annua. 360 meampeseariimpem Odor fortis, penetrans , mihi ingratus. Sapor acris. Succus herbae in ulceribus fcorbuticis, mirandos producit effectus. | 165. 'Thlafpi arvenfe L. ubique in arvis pro- pe Grodnam, florens Aprili: annua. Obf. Silicula concava ficut cochlear ; fingu- lariter haec Species crefcendo mutatur, florens vix tripellicaris, poftea elongatur: raro fex ftami- na inveniuntur, quia filicula cito crefcens, plu- rima obliterat. Ànno i779 floruit 10. Martii: plurima fpecimina florida offerunt nobis, omnia folia integerrima, nullo modo dentata: herba fubacris. 166. '"Thlafpi burfa paftoris L.. communis ubique prope Grodnam, in arvis cultis: florens Aprili, IMajo: annua. Obf. Mire varians haec Species quoad altitu- dinem & figuram foliorum, folia radicalia non funt femper pinnatifida, invenl fpecimina in quibus erant pleraque integerrima, alia in qui- bus erant fimpliciter finuata. Caulis eft ramofus aut fimpliciffimus. Germina ovata funt, evadunt poftea triangularia feminibus maturefcentibus , fügma craffum, papillofum, album. Stilus brevis. Tilamenta curva. Antherae grifeae. Foliola ca- lycis linearia. Pili albi in. folus & caule: herba parum acris, antifcorbutica. 167. Raphanus raphaniftrum. L. Grodnenfiss,. arvenfis, communis, florens tota deftate : annua. Herba acris, validi odoris , fufpecta. Obf. Frequentior adhuc eft varietas, flore luteo, caeterum etiam diverfa glabritie & hirfutie folioruni. i 1m 361 168. Eryfimum Cheirantifolio.. Caulis femi- pedalis aut pedalis, erectus, ramofus. Folia lan- ceolata , fubafpera, integra. Flores racemofi. Ca. lyx patens. Petala lutea, exigua, Siliquae erectae, unciales , obtuse quadrangulae. Eryfimum Cheiranthoides L. Grodnenfs y frequens, florens Julio in arvis: annua. 169. Eryfimum alliaria L.. Grodnenfis, fyl- vática, ruderalis, florens IVlajo, Junio: perennis Herba & femina trita, allium redolent: intus in anorexia, ictero, cholorofi ; extus in ulceribus faniofis, vere utilis. Obf. Specimina inveni, caule fimpliciffimo vix femipedali, foliis parvis, floribus paucis. 170. Braffica lutea. Radix tenuis. Caulis "cubitalis, tenuis. Folia caulina cordato- ovata, feffilia, amplexicaulia, glabra; radicalia lyrata, fub. hifpida, flores in fummitate plantae corym- bofi. Calyx tubulofus, erectus; foliolis exterio- ribus deorfum gibbis. Petala lutea; minima. Si- liqua tetragona, longa curva. Braffica campeftris L. communis prope Grod- nam in arvis, florens Julio: annua. Obf. Folia radicalia faepiffime apud nos, lingulato-fpatulata, Flores ante perfectam evo- lutionem , in fummitate caulis conglomerati; poftea evolvitur racemus. Petala vix longitudi- ne unius lineae & dimidiae: faepe plurimi caules ex una radice alba, fufiformi, tortuofa. Caete- rum tota planta glabra. Inveni etiam fpecimina: caule ramofo. 371. BPraffica alba. Facies praecedentis : Cau- lis ramofus. Folia minus amplexicaulia, auricu- 362 lata, cordata. Flores magni, petalis albis, lineis caeruleis pictis. L Militat inter Alpinam & avelli L. Race- mus florum elongatus, diameter floris faltem fex linearum. Folia minus elongata, latiora quam in campefiri auriculis rotundatis, apice obtufa. Flo- rebat fine IMaji, 1n arvis prope Grodnam , Po- njemun. 172. Cardamine apetala. Caules femipeda- les, erecti, parum ramofi. Folia radicalia in or- bem fparfa: pinnis petiolatis, incifis, obtufis; caulina pinnis anguftioribus, acute disticals feu diffecus. Flores racemofi, erecti. Calycis foliola obtufa, cava. Petala in eeu expanfis nulla, Stamina fex , alba, calyce longiora. Siliquae longae. Semina quadrata. Cardamine impatiens L. inveni florentem Majo, in pratis fylvae Bobrowfzczyzna, juxta amnem: annua. 173. Cardamine hirfuta. L. Caulis pedalis, ramofus, hirfutus. Folia pinnata, hirfuta; pin- nis itai quatuor aut quinque paribus, ampare majore; S enllina anguftiora. Flores race- mofi, pauci. Petala alba, emarginata, magna. Sta nina quatucr, deficientibus brevioribus. Si- liqua cor:u folido terminata. Cardamine hirfuta L. inveni florentem IVlajo, in prats loci dicti Lofofnae: perennis. 174. Cardamine amara L. Caulis debilis, ex axillis ftoloniferus. Folia pinnata; pinnis fabro tundis angulofis, Calycis foliola duo, valde gibba. Petala magna, lactea , fubrotunda. . Cardamine amara L, communis propé Grod- - [ * Ed 363 nam. in pratis, florens IMlajo Lofofna & alibi: perennis. Obf. Non rara eft varietas circa Grodnam; Floribus purpurafcentibus: in noftris raro axillae funt ftoloniferae , nec conftans eft figura foliorum, modo etenim hiis rotundata, angulofa & elongata , dentata. Caeterum , fold vere funt amara, amaritie non ingrata. 175. Sifymbrium Sylveftre L" Grodnenfis, communis in arvis & in fylvis, florens Junio: perennis. Obf. Haec Species, plurimas varietates exhi- bet: inveniuntur fpecimina, caude pedali, ramo- fiffimo; alia caule vix palmari, fimpliciffimo, in iftis foliola linearia, integerrimal, aut brevibus ra- risque dentibus notata. 176. Sifymbrium caeruleum Caulis pedalis, ramofus, foliofus. Folia radicalia plurima, in or- bem fparfa , lanceolato-lyrata, feu pinnatifida; pinnis rectangulis fub. dentatis, hifpidis: pilis in utraque pagina; folia caulina lanceolata, pauca, hifpida , fubdentata. Flores racemofi, racemo paucifloro, laxo. Calyces glabri. Corollae petala fat magna, albo violacea. Sifymbrium arenofum L. Grodnenfis, praten- fis, florens Majo, communis: annua. Flores fuaveolentes. Obf. Huc reduco, fpecimina noftra caule qua- . driunciali, Foliis radicalibus rubefcentibus, fim- pliciter dentatis. Petalis abfolute purpureis: plu- . ima etiam fpecimina, exhibent petala lactea. 177. Sifymbrium hirfutum. | Habitus praece- dentis. Caulis retrorfum hifpidus. Folia runci- gc. AR IU! 364 ——á nata, feu pinnatifida ; extima pinná triangulari, acuta, hirta. Flores racemofi. Petala parva, lu- tea, Pedunculi longi, hirfuü. Siliquae tenues, vix patentes. Sifymbrium Loefelii L. Grodnenfis Labnae, florens Julio. 178. Sifymbrium Sophia. L. ubique prope Grodnam in ruderibus, florens initio Junii: per- ennis Herba longe ingratum fpargens odorem, externo ufu in ulceribus fordidis utilis. Obf. Non immerito Clar. Guettardus pro- prium genus conftituit fophiae fub nomine Def- curiae, certe toto habitu & fructificatione, differt a Sifymbrus. Inveni fpecimina, in quibus morfu infectorum, racemus florum tali modo fuit altera- tus, ut exhibebat, glomerulum numeroforum florum, inter fe coalitorum. PAPILIONACEAE. 179. Genifta tinctoria L. communis prope Grodnam, in fterilibus, florebat Junio: tingit la- nas colore luteo: femina purgantia : fal cinerum diureticum , in herpete, ícabie, pretiofum. Obf. Florens minor, vix UN e fex pol- licum. Folia alterna, feffilia, non rigorofe in flo- rente glabra ; Folia modo uen modo angu- füora, plerumque acuminata, fed paffim obtufa. Florum fpica modo eloogata, modo abbreviata, in noftris majores fuot quam in fpeciminibus gal- heisst: flores , inferiores breviter pedunculati , pauci; ^ fuperiores feffles. —. Nervi foliorum diaphani. 180. Ononis arvenfis L. olim: Syiiblua: fat Hu. m— Mn 365 frequens prope Grodnam , florebat initio Julii perennis. Radix faepius tentata, nunquam nobis evidenti modo apparuit diuretica. Obf. Specimina noftra Lithuanica, prorfus habitu differunt, a Gallicis. Folia & flores majo- ra, in noftris caules villofi. Folia fere longitudi- ne unius pollicis, latitudine fex linearum ferrata, ferratulis inaequalibus: rami quafi tomentofi ; calyces villofi , dentibus quinque linearibus, lon- gis. Vexillum magnum, ftriatum, carnei coloris, firiis rubris. Alae albefcentes: Carina apice ru- befcens. Germen breve, turgidum, villofum. Le- gumen etiam villofum. Rami herbacei, vifcofi. Inveni fpecimen foliis minoribus, quod jam ma- turis leguminibus, fupra racemum produxerat folia nova. Specimina noftra fructibus maturis nunquam nobis exhibuerunt fpinas, tales inveni- mus in varietate foliis minoribus ; unde adhuc incertum manet, an Ononis mitis Linnaei non fit diverfa a fpinofa. 181. Cytifus pubefcens. Frutex pedalis & cu- bitalis ; cortice caftaneo, ramofus, ex una gem- ma, folia & flores aut rami novi, non floriferi. Flores tres aut quatuor erecti. Pedunculi albi, breviores calyce. Calyx tubulofus, albefcens, longitudine fex linearum. Labium fuperius bi- dendatum, dentibus triangularibus, erectis, ve- xillo appreffis ; labium inferius unidentatum, apex dentium albus, villofus. Vexillum magnum, lon- gitudine calycis, emarginatum , ungue excavato, lamina plicata inferius lateribus extus inverfis, ' Juteum. Semicanale unguis melleis guttulis onu- flum. Alae luteae, duplo vexillo breviores, an- guflae. Carina longitudine alarum, fubyiridis , 366 o mina in unum petalum concavum coalefcit. Co: lumna ftaminum, fat craffa; vix unum ftamen feparatum. Antherae decem, crocei coloris. Ger- - men villofum, jam in uno flore, legumen inci- piens NUM planum, unius pollicis longitu- dine. Folia ternata , lamina inferiore fericea, ar. gentea; fuperiore laete viridi. Gemmae fuperio- res floriferae & foliferae: tria folia concomitantur ramos & flores. Longitudo totalis floris , qua- tuordecim linearum absque pedunculo; longitu- do pedunculi, vix quatuor linearum folia flori- bus breviora. | Cytifus.fupinus L. varietas B. in fylva prope Bialyftok, juxta viam Varfaviae ; florentem 1n- veni fine IVlay. Frutex bafi decumbens, fed rami erecti. Flores mixti cum foliis, in nonnullis fpe- ciminibus , fpicam peragunt longitudine quinque policum; in aliis fpica brevior. Petioli foliorum inferiorum filiformes, longi. Folia fubamara. 182. Trifolium IMlelilotus officinalis L.. Ubi- que prope Grodnam in pratis, florens Julio: an- nua. Etiam eft frequens varietas tertia Linnaei, feu IVÍelilotus vulgaris altiffima frutefcens, flore albo, quae eft biennis, diftinguitur caule altiori, floribus minoribus, vexillo. lateribus. deflexo. IMelilotus ficca fragrantior viridi, Planta validi peculiaris odoris, acris & amara, fapore ingrato, tamen pecori non difplicet. Flores fuaviffimum fpargunt odorem, male inter emollientes indican- tur.' Sunt tamen antifpafmodicae,, in plurimis ipe: ciebus colicae indicati. 183. Melilotus lutefcens. Caulis teres, qua- tuor pedalis. Folia minora quam in praecedenti , . acuminata, fuperne acuteferrata. Flores racemofi, 367 unguibus duobus diftinctis formata, quorum lami- nae pallide lutefcentes, remotiores, pedicellis lon- gioribus; florum vexilla replicata. Alae oblique divaricatae, fed non extrorfum marginibus lon- gitudinaliter conniventes. Legumina difperma, vix rugofa, lancéolato-acuminata, longiora quam in praecedenti. Trifolium Melilotus, Polonica L. copiofe cre- Ícentem in fylva Bobrowzczyzna , Obfervavi, florentem fine Juni, perennis. | Odor florum fuaviílimus. 184. 'T'rifolium fiftulofum. | Caulis ramofus, fulcatus, fuberectus cubitalis , durior fiftulofus. Folia ovato - acuta, ferrato - denticulata, majora, non maculata. Capitulum florale compre(fum. "Trifolium hybridum. L;fat frequens in pafcuis prope Grodnàm, florens Junio: perennis. In ple- risque attributis, convenit cum repenti. 185. Trifolium Alpeftre L. paffim prope Grodnam, inveni florentem Junio, in vallibus loci dici Poniemun: perennis. Sirilleirh 'Trifo- lio pratenfi, floribus, at 'Trifolio montano foliis. Flores capitati , capitulo depreffo. Corolla mono- petala tubo longiore. Caulis fublignofus, rubens ad angulum obtufum curvatus in plerisque no- ftris fpeciminibus procumbens, lente cryftallino video ad margines foliorum innumeros pilos, qui in junioribus foliis oculo non armato patent. 186. "Trifolium rubens. Caulis ere&us, fir- mus, cubitalis. Folia nervofa, lanceolata, glabra; oris ciliatis. Stipulae maximae, Spicae terminan- tes, biunciales, craffae. Calyx circulo viridi ter- minatus, e quo dentes pilofi oriuntur, unde fpica ^ villofa. Corolla calice longior, monopetala, pur. purea. Vexillum longiffimum, anguftum. 'Trifolium rubens L. communis probe Grod- nam in pratis , florens Julio: annua. 187. Yrufolum fubulatum. Caulis erectus, vix ramofus, cubitalis , fiftulofus, hirfutus. Folia glauca, nervofiffima, fubtus villofa, lanceolata; ferrulata. Stipulae cavae, auriculatae , auriculis binis, lanceolatis. Spicae dE dva acutae, terminantes, paucae. Calyx albus, villofus, den- tibus aequalibus. Corolla ex quatuor petalis alba. Vexillum anguftum longum. "Trifolium Montanum. L. communis prope Grodnoam 1n fylvis, florens IMajo perennis. Den- ticuli foliorum funt merae prolongationes nervo- rum pilis intermixtis. Caulis & petioli hirfuti vil- lofi, ftipulae vaginae ficcae, dentatae. -— 188. "Trifolium fpadiceum L. in. arvis prope Grodnam communis, florebat fine Augufti annua. Optima eft figura Barrelieri ic. 1024 Rami & Pe- dunculi AS hirfuti. Obf. Pili fegmentorum calycis longiffimi fed plerumque calyx evadit glaber poft florefcen- tiam. Flores marcefcentes, caftaneri coloris fpeci- mina invemiuntur, caule palmari ramofitimo, & caule (impliciffimo racemo unico terminante. Eo- liis angufüffimis fere linearibus. Odor hujus plan- tae fuavis. 189. Lotus corniculatus. L. ubique prope Grodnam in pafcuis arenofis, Tipus Junio, Ju- lio: perennis. ie Obf. Non rara eft varietas, caule eredto, gii liis angufüoribus, & leguminibus tenuioribus. In Lo- — 369 Lotis noftris radix fublignofa, longiffima. Flores delficatione viridefcunt. 190. Medicago lupulina. L. communis ubique in agris, florens tota aeftate: annua. In plerisque fpeciminibus caules numerofiffimi inveni tamen , caule fimpliciffimo vix triunciali.. "Tota planta hirfuta, Petala vix lente diltinguenda. Octo flo- res uno verfu difpofiti , confttuunt capitulum. Dentes ftipularum fetaceae. 191. Anthyllis vulneraria L. communis prope Grodnam 1n pafcuis, florens initio Junii: peren- nis. Haec Species, ficca , fatua, non grata peco- ribus, juxta noftra experimenta iners eft, procu- ratione vulnerum. Caeterum, faepius vatia ap- paret, relative ad magnitudinem & ad folia, quae faepe funt integerrima. Inveni fpecimina, flori- bus albis & coccineis. 192. Anthyllis monocephalos. Radix fublig- nofa, rubefcens; folia radicalia petiolis longis, villofis, alia fimplicia, ovato lanceolata; alia fi- milia fimplicibus fed ad petiolum duo aut tria paria foliorum ovato lanceolatorum producentia. Caulis erectus, villofus a bafi ramofus , ramos duos tantum producens pedales. Folia caulina, tria, alterna pinnata, foliolis angufte lanceolatis impari vix majore, novem aut feptem. Folia omnia villofa, a media parte ramorum, Flores capitati capitulo fimplici, paucifloro, a fex ad octo, Braciteae ampliffimae fub quolibet capitu- . lo, palmatae, lobis in inferioribus numerofiori- bus. Pedunculus generalis non feffilis. Calix al- - bus tomentofus: flores coccinei. ^ ^. Communis prope Grodnam in pafcuis: die bat Julio: perennis, ..Nullam. fimilem. invenio Tom. 11, Aa 379 apud Linnaeum, nifi fit fimplex varietas Znthzl- lis vulnerariae. 193. Lathyrus tuberofus. In Radice tubera piriformia , fufpenfa filis reptantibus. Caulis. triquetrus, pedalis, debilis, internodiis nudis. Folia:binnata , ovata, obtufa; intermedio cirrho trifido. Pedunculi quadtiflori aut quinqueflori. Corolla rofea. Legumen longum, recurvum. Semina duodecim. Lathyrus tuberofus L. paffim invenitur circa Grodnam, inveni florentem in agro Oeconomiae Wiercilifzki. 194. Lathyrus Viciaeformis. Caulis erectus, cubitalis. Folia fena, lato-lanceolata, ariltata , cirrho ramofo. Stipulae lanceolatae. Flores race- moli, a quatuor ad octo, in racemo. Corolla caerulea, majori parte vexilli & alarum alba. Lathyrus paluftris. L. fat frequens prope Grodnam, in pratis paludofis j juxta amnem , flo- rens fine Ln perennis. : 195. Orobus vernus L. communis fylvis flo- rens Aprili: perennis. Inveniuntur fpecimina fo- lus anguftioribus, floribus albo rofeis. 196. Orobus niger. L. communis prope Grod- nam in omnibus fylvis, florens Julio: perennis. Habitus viciae, unde bonum nomen Mois orobus viciae folio. Radix: dulcis, 197. Vicia Ochroleuca. Radix lignofa, lon- giffima. Caules tripedales, debiles. Folia :pin- nata; foliolis ovatis, magnis, primo pare feffili; alia. breviter petiolata, integerrima, una facie fubglauca. Racemi multiflori. Flores p AM 37t* Legumen glabrum, oblongum, compreffum. Se- mina nigra. 'Vicia pififormis L. non rara prope Grodnam, in fylvis juxta. Niemen, florens Julio: perennis, 198. Vicia foetens. Caulis tripedalis, angu- lofus, ramofus. Folia pinnata; foliola octo ova- lia. Stipulae parvae, denticulatae. Pedunculi multiflori, axillares. Flores duodecim, penduli. Calix albefcens. Vexillum album, lineis caeru- leis pictum. Alae & carina caeruleae, albefcen- tes. Legumina glabra, pendula. Vicia fylvatica L. prope. Grodnam in fylva Palatu. Radziwili, florebat Junio: perennis. 199. Vicia frutefcens. Caulis vix pedalis, erectus. Foliola dena, ovato-acuminata. Stipu- lae anguftae, integrae. Pedunculi foliis brevio- res, fex, octoflori. Corollae albo-caerulefcentes. Legumen planum, breve, acumine curvulo. Vicia. caffubica L. communis prope Grod- nam , in arenofis fylvis Poniemun, florens Julio: perennis. 200. Vicia craca L. communis prope Grod- . nam in pratis, florens Julio : perennis. Non rara - eft varietas floribus niveis. . v7 20t. Vicia fativa L. communis prope Grod. . nam in arvis, florens Junio: annua. Foliis retufis latefcentibus & folus linearibus pubefcentibus. t. /202. Vicia minima. Caules plurimi, palma- res, procumbentes, ftipulae fimplices : foliola: fena, inferiora obcordata. Flores folitarii, fefliles,; - axillares, purpureo caerulei Lagu fcllile, gla- D brum; folitarium, — T 4 BT a2 312 Vicia lathyroides. L. in arvis prope Grodnam frequens, florens initio Maji, annua. 203. Ervum glabrum. Caulis palmaris, de- bilis, ramofus, füpulae fimplices. Foliola octo, decem, lineari lanceolata; pinna cirrho ramofo terminata. Pedunculi longi, biflori, aut uniflori. Flos parvus, fanguineus, aut violaceus. Legu- men pendulum breve, glabrum, ovalt.oblongum. Semina tria, quatuor. Calyx quinquepartitus, longitudine fere corollae. | Ervum tetrafpermum L. frequens^ prope Grodnam in arvis cultis, florebat Junio: annua. 204. Ervum hirfutum. — Caulis pedalis, & bipedalis, debilis, ramofus. Stipulae 1mae qua- drifidae, dentatae, fuperiores fimplices. Foliola linearia, fubhirfuta, viginti, in. pinna cirrho ra- mofo terminata. Pedunculi axillares, biunciales, bi, tr1 & quinqueflori. Flos parvus. Vexillum. palide caeruleum ; alae concolores. Legumen pendulum latum hirfutum. Semina duo globofa. Calyx brevior corolla. Ervum hirfutum L. etiam frequens prope Grodnam in. arvis, florebat Julio: annua. 205. Ornithopus perpufillus L. inveni floren- tem Junio, in campo arenofo loci dicti Stanisla- wow, prope Grodnam: annua. Sed crederem advenam , nam anno fequenti in eodem loco, nec in alus potui invenire. 206. Coronilla varia. Herba. Caules prof- trati, ramofiffimi, cubitales, angulofi. Foliola 1n pinna viginti, glauca, ovata, glabra, emargina- ta, nervo in fpinam continuato. Pedunculi mul- tiflori, longi. Flores circiter viginti, fubumbel- 373 jati. Vexillum purpureum. Alae carneae. Legu- mina erecta, teretia, torofa, numerofa. Calyx bilabiatus, detitibus hie fuperioribus conna- tis: vexillum vix alis longius. Legumen ifthmis interceptum. Coronilla varia L. communis prope Grod- nam in arvis, fierens Julio: perennis. 207. Hedyfarum onobrychis L. inveni flo- rentem prope Grodnam, in prato Horodnicae & in nonnullis aliis, Junio: perennis. Sed crederem advénam. 208. Aftragalus lunatus. Caulis procumbens, ramofus, tripedalis. Stipulae lanceolatae. Foliola in pinna oco, decem aut duodecim , cum impari, ovalia, magna. Pedunculi axillares, Aoliis brevio- res, dcm api. Flores racemofi, racemo lato, brevi. Corolla ochroleuca, cum viridi pallore. Siliqua erecta craffa, arcuata , fuperiori latere ex- fculpta, feu fübtriquetra, vere bilocularis. Semi- na reniformia , multa. Aftragalus glyciphyllos L. frequens in fylvis prope Grodnam juxta Niemen , florebat Julio: perennis. Folia cum amarore ama in herpeti- bus, torminibus ventris, Ifchuria, ib forma de- Eod utiliffima. 209. Aítragalus ochroleucus. Caulis pedalis, ramofus, durus, pilofus. Folia pinnata; foliolis viginti, elliptico-lanceolatis, anguítis, villofis. Pedunculi axillares, longi, erecti. Flores fpicati, ad quindecim. Calyx albus, villofus. Petala ochroleuca. Legumina albicantia, fericea, erecta, fere cylindrica, fubulata. Aftragalus pilofus L. in arvis prope Grod- 874 EN — nam florebat Julio : perennis. In Oeconomia Labna etiam invenitur. 210. Aftragalus longiflorus. Caulis pedalis, ramofus, diffufus, durus, fericeus., Folia pinnata; foliolis. 1morum ovatolanceolatis ,' fuperierum gracilibus, linearibus , acutis féricall Flores fpi- cati, circiter viginti, terminantes ramos. Calyces longi, villofi, albicantes. Flos longus, uncialis, firictus, caeruleo- purpureus. Legumina erecta, brevia, hirfuta, turgida; ftilo curvo. Aftragalus onobrychis L. in arvis prope Grodnam, florebat Stanislawow, fine Juli: pe- reunis. 211. Aftragalus incanus. Caules procum- bentes, hirfuti, duri. Folia pinnata; foliolis al- befcentibus villofis, anguftis pedunculi eredi, longitudine foliorum. Flores erect, fübracemof,, purpurei. A[ftragalus arenarius L. communis in arvis arenofis prope Grodnam, florens Augufto: pe : rennis. 212. Polygala rotundifolia. Caules fubpro- cumbentes, vix palmares , lignofi. Folia inferiora fubrounda, firmula, fuperiora linearia. Flores fpicati, deu Calyx trifolius. Foliola viridia, brevia, intus duo foliola calycina petaloidea, caerulea. Petala vera tria, inferius. fimbriatum. Filamenta duo plana, octo. ftamina producentia. Fru&us cordatus, bilocularis. Polygala amara L. communis in pafcuis aridis Iylvarum, Grodnenfis, florens Majo: perennis. Folia amara, decocta meug dofi, vere purgan- ^ 375 tia & diuretica, parca dofi in Phtifi, pleuritide, peripneumonia, certis experimentis utile adjuvans. 213. Polygala vulgaris L. communis in pa- fcuis fylvarum & juxta vias, Grodnenfis, florens Junio: perennis. Huc veniunt plurimae varie- tates , Kfcilicet floribus albis, caeruleo albis, pur- pureis. |. Foliis omnibus linearibus, & foliis infe- rioribus latioribus, ovato ibceplatio: in hac fpe- cie fpica laxior, in praecedenti denfior. 214. Fumaria officinalis L. frequens prope Grodnam in arvis, floreos fine Junii: annua. Planta e RITE amara; fuccus magna dofi, ad tres uncias, fat frequenter plurimas evacua- tiones alvi procurat, & vomitum excitat ; deco- €um in-fcabie, herpetibus, rheumatifmo, hypo- condriafi, probatum remedium practicis, concedit. Obf. lunvenimus circa Grodnam varietatem, folus angufüiffimis, caule fimplici, floribus albis. 215. Fumaria bulbofa L. varietas folida com- munis prope Grodnam in pratis filvarum, florens fine Aprilis & Majo: perennis. Huc veniunt va- rietates, radice bulbofas cava, & — floribus albis, aut rofeis. Obf. Flos fuper pedunculum [icut acis pyxi- dis. Petala tali modo conglutinata, 'ut rigorofe dici poffet monopetalodes: duo petala majora, conftituunt quafi duo labra aperta, quorum unum pofterius elongatur fi porum cornu referens, alte- - rum pofterius vix prólongatur. In fauce duo alia petala minora, plicata, inter fe aglutinata, am- pleétuntur genitalia. Antherae minimae. Stigma maximum , capitatum, villofum. 5:216. Fumaria bulbofa L. varietas intermedia, 376 etiam communis prope Grodnam Lofofnae & ali- bi; florebat: initio Maji: perennis. | Fumariae | bulbofae etiam amarae officinali fuccedaneae, in fupreffione menftruorum & in febribus tertianis vernalibus , fuccus, probatum eft remedium. Obf. Plurima fpecimina exhibent tantum qua- tuor flores in racemo ; inveni floribus caeruleis, purpureis, carneis & ladteis. POLYPETALAE PAUCI STAMINEAE. 217. Impatiens cuculata.. Caulis bipedalis ra- imofus , fucculentus, fub ramis intumefcens. Fo- lia longe petiolata, ovata, dentata. Pedunculi axillares longi quadriflori, flores penduli, flavi, fat magni, irregulares. Calyx bifolius minimus. Petala quinque inaequalia. Nectarium cucula- tum. Stamina quinque brevibus filamentis, an- thaeris maximis coalefcentibus. Fructus capfula fupera augufta, longa, nodofa, quinque - valvis; quae matura, ad minimum tadium femiba cum impetu projicit, elaftice refilientibus valvis. — | Impatiens noli me tangere L. communis pro- pe Grodnam. In fylvis umbrofis Lofofnae & alibi. Florens fine Junii, perennis. Herba acris & naufeofa. Certe OMA pau- ca dofi deglutita, mihi anxietates, dolores ventri- culi cum ardore, & conatum vomendi excitavit. 218. Viola inodora. Folia radicalia glabra, re- niformia, ferrata , fcapus tener; flos minimus aquofe caeruleus. Petala lateralia, fubvillofa li: neis duabus purpureis picta. Petalum inferius fep- tem lineis ramofis. Calcar floris breve & craffum. Viola paluftrir Lin. communis prope Grodnam inlocis uliginofis Lofofnae & alibi. Florens initio IMaji: perennis. 219. l/iola canina L. communisin fylvis pro- pe Grodnam. Florens fine Maji: perennis. 220. l/:0la montana. L. non rara in pratis fylvarum circa Grodnam Lofofnae & alibi. Flo- rens Majo: perennis. 221. Viola apetala. Caules plurimi, palmares, triangulares , fubvillofi.. Folia reniformia- corda- ta, plerumque cuculata, leviter obtufeque- ferra- ta. Stipulae lanceolatae, integerrimae;. Pedun- culi villofi, radicales, uniflori, floribus corolla- tis abortientibus. Flores caulini apetaloidei , Íertiles : caeterum petala in radicalibus floribus albida, aut purpureo caerulefcentia, infimo pur- pureis lineis picto. Viola mirabilis L. fat frequens in. fylvis pro- pe Grodnam , florens initio Junii: perennis. 222. Circea decumbens. Habitus lutetianae: caulis inclinatus , folia evidentius cordata, & vere ferrata glabra. Calyx coloratus, ruber. Statura humilior, vix femipedalis. Circata- Alpina, L. communis in fylvis pro- pe Groduam , Grandzicze & alibi; florens Julio: perenuis. Obf. Specimina femipedalia rara in lithuania, pleraque cubitalia ramofiffima ; unde facillime concederem nullam realem differentiam adeffe inter Circaeam Parifienfem & Alpinam ; nec enim ra- mi, nec figura foliorum, nec color calycum fuf- L ficiunt ; hae differentiae a. climate folo probabili- ter oriuntur. ; 223. Evouimus vulgaris L. communis circa | 378 CXICLUNENTSY P IEEE Grodnam in fylvis florens fine Maji. Lignum ri- gidiffimum ad inftrumenta domeftica peragenda infervit Baccae violenter purgant; carbones ex ramis, rebus delineandis praeftantes. Obf. Pedunculi biflori, tri aut quadriflori pe- dicellis divaricatis. Tenes eee vaginantes, ad bafin pedicellorum , novi rami rotundi herba- Cel: , antiqui tetragoni alis ficcis fuberofis. 224. Evonimus latifolius. Habitus vulgaris; folia majora, petala rotunda, fegmenta calycis ro- tundata oris albidis, fructus alae feu anguli acuti. Juxta Linnaeum mera varietas ÉEvongmi l'ul- cürit: frequens etiam prope Grodnam m fylvis, florens initio Juni... Calycis foliola petalis duplo breviora. Petala quatuor ftraminei coloris, lym- bo obtufo, marginibus fubtus revolutis. Stamina quatuor ex foveis nectariferis in germine excava- tis orta. Anthaerae didymae parvae albefcentes: flylus viridis , ftigma nullum. 225. Evonymus verrucofus. Habitus praece- dentium differt caule ramisque verrucofis , petalis rubris punctatis, receptaculo rubris pundis varie- gato, defectu ftili; vertice capfularum dE re, feminibus feminigris. Juxta Linnaeum etiam varietas Evonymi Eu- ropaei. fed jure fagax Scopoliur poft Clufium tan- quam fpeciem diítinctam propofuit.. Communis in omnibus fy!vis prope Grodnam. Floret Majo. Folia minora & tenuiora quam in praecedentibus fucculentiora , ferratulis majoribus irregularibus, verucae etiam in jünioribus ramis. Pedunculi te- nulores, filiformes faepe uniflori Petala nigro ru- befcentia. Foliola calycis etiam nigro rubefcentia 3 i NA p S PHUIBAEN SES INS fo boe n 379 capfulae albo rofeae, bafis trunci fuppeditat af- feres denfos pulchre rubro, luteo albo colore variegatos. 226. Rhamnus inermis. Frutex frondofus de- cempedalis, ligno duro flavefcente, ramis inermi- bus. Folia ovato-lanceolata, glaberrima duplica- to-crenata. Flores dioici, conferti, pedunculis unifloris Calyx campanulatus, quadrifidus, viri- dis. Petala quatuor minima fubulata, bacca nigra fat magna , quatuor continens femina. In flore mafculino petala rubra, minima, cordata, Stamina quatuor. i] Rhamnus Zlpinus L.. inveni prope Grodnam in fylva juxta Jemen fluvium, florebat 15 Maji. 227. Kiber nigrum L. communis circa Grod- nam in fylva Bobrowfecegana , juxta amnem: florebat initio Maji. "T'ota planta odorem urinae felinae fpargit.— Folia recentia fpiritum frumenti ita tingunt, ut a fpiritu vini vix difüngui poffit. Foliorum decoctum vere fluxum urinae adauget; in morbis cutaneis f[cabie & herpete, praeftans re- medium; ex baccis, fermentatione, optimum vi- | num 2 nsbtar. E E 228. Riber Rubrum L. in fylvis prope Grod- nam juxta ANiemen. Florens initio Maji. Obf. Gemmae glabrae. Bracteae flore bre- viores, virides, obtufae. Petioli fubciliati. Frutex in hortis noftris pro fepibus praeftans.. Rob bac- carum in febribus calidis eximium refrigerans ,. nec etiam negligendum in febribus putridis in- flammatorus : fermentatione fuccüs baccarum, - vinum & acetum parati poteft. 229. Ribes album. Frutex tripedalis, ramo- 380 e rum cortice albefcente. Folia glabra, parva, tri» lobata, dentata: flores racemofi, racemis parvis, erectis, baccae albae, glabrae, dulpts Ribes alpinum L. in fylva Bobrow[zcyzna ams miliaribus a Grodna: florens IVlajo. 239. Berberis Vulgaris L. communis circa Grodnam etiam in vallibus urbis, & in plerisque Ífylvis. Florens initio Junii. Frutices undique me- dicis pretiofi ; radix amara, decocta cum cerevi- fia purgans lene, in Zero & in plerisque morbis ab obíirudione provenientibus , jure laudata. Folia acida 1n fcorbuto mafticata utiliffima, fuc- cus baccarum in omnibus febribus, quotiescum- que ardor, aut putredo adfunt, miro modo fub- levat aegrotantes , refrenatque ardorem febris; cum cortice radicis coria flavo colore tinguntur, coctus cum alumine in aqua, lanas & lintea luteo tingit. Stamina aciculis irritata celeri motu vibra- torio , approximantur fügmati. 231. Parnajfia Paluftris L. communis prope | Grodnam in paludofis pratis Lofofnae & alibi; florens fine Augulti: perennis. Herba fubamara, utilis eft in. anorexia. pituitoía. Sub florefcentia germen fülo ftigmatibusque deftitutum ,. apice perforatum eft, Stamina tum alternatim anthe- ram foramini imponunt, explodunt pollinem, re- cedunt ad corollam reliquis pari modo fucceden- tibus: haec egregia obfervatio quam corfirmavi- mus debetur immortali Linnaeo; Caeterum nu- merus ftilorum non eft conftans, mox invenio unum apice quadrifidum, mox quatuor füilos vere diltinc&tos, Germen fulcatum, coloratum, albo- rofeum quatuor ftigmatibus absque fülis termina- tum; nunc video omnes anthaeras fupra ftygmata marec erac. 381 fornicis modo approximatas: capitula ciliorum lutea diaphana, glabra, pro quoque nectario duo- decim cilia inaequalia. 232. Rorella rotundifolia. Folia plurima ra- dicalia, longe petiolata, rotundata, obtufa, una facie, glabra, altera pilofa, pilis globuligeris pur- purei. Caulis nudus feu fcapi radicati. | Flores fufpicati, pauci, unilaterales. Calyx quinquefi- dus. Petala quinque alba. Frud&üs capfula unilo- . cularis , apice quinquevalvis: Semina plurima. Stamina quinque. Pifülli quinque. Drofera rotundifolia L. in palludofis circa - Grodnam , ' colle&a cum fequenti in.loco dicto Lip/k. florebat Junio; perennis. 233. Rorella longifolia. Similis praecedenti, differt alus ovato oblongis feu ellipticis. Drofera longifolia L. femper inveni mixtam cum praecedenti , fed citius florentem. Obf. Etiam ardente fole, a plurimis diebus fo- lia Rorellárum, femper buraudidid madent: funt acria, cutem lag dti: 234. Statice Zrmeria L. Communis in campis arenofis & in fylvis ; florens a Junio ad Septem- brem. Grodnenfis: perennis. Obf. Vagina fcapi mihi videtur formata ex fquammis inferioribus calycis communis, prolon- gatis. Flores pedicellis breviffimis fuftinentur. Calyx proprius. campanulato - tubulofus proprie conflatur ex duobus calycibus agglutinatis, uno viridi quinquedentato , dentibus rubris , altero albo per lucido, papyraceo, intus cum viridi - agglutinato. Petala faepe unguibus agglutinata, flamina unguibus inferta. Antherae didymae lu- 382- RRDEPEGUNELUOGETMEP - teae ; in petalis unitis video filamenta duorum ftaminum agglutinata, juxta majorem fuam lon- gitudinem. Stili bafi villofi, füigmata nulla: in pluribus fpeciminibus inveni flores tetrapetalos, tetrandros, tetraginos; frequens eft etiam circa? rodnum varietas fcapo altiffimo; foliis craffio- rbus, fucculentis, quam faepe inveni floribus lacteis. me 235. Linum ufi tatiff mum L. advena planta, frequens non feminata in arvis prope Grodnam. Florens Junio: annua. Obf. Decocum Seminum lini contuforum in Diffenteria pluries nobis leniens. medicamentum obtulit: oleum praeftans in Colicis, nephritide, rhumatifmo. 236. Linum Catharticum L. frequens 1n arvis prope Grodnam infra fylvam l/olmeri : florebat Julio: annua. Obf. Herba amara recens ad dragmam deco- &a purgans egregium absque torminibus. Poft fecundationem ftili tali modo fefe tangunt, ut oculo nudo unus tantum appareat Germen jam erat 1n plurimis ramis magnum; fcilicet capfula. quinque valvis decem locularis : in plurimis Ípe- ciminibus, invenio folia folitaria ad originem ra- morum; in omnibus folia fuperiora funt lineari- fetacea. . jN 237. Lythrum. falicaria. L. communis prope Grodnam juxta ripas amnis Lofofnae & alibi: flo- rens fine Julii? perennis: Planta adftringens au- fléra, jam centies in. Diarrhaeir: cum. debilitate: inteftinorum & in. diffenteriis poft elapfum tem- pus irritationis ;- utiliter.praefcripta, fub forma amm ECEEEN 383 pulveris , & decodi: pro parandis corii pul- vis etiam infervit. Boves hanc herbam libenter comedunt. 238. Lithrum hyffopifolio. Ex radice pluri- mi caules erecti, dodrantales, parum ramofi. Fo- lia alterna glabra , linearia, glauca. Flores axil- lares folitarii, aut binr, feffiles. Calyx decem aut duodecim fidus fegmentis quinque, aut fex rectis latis: fex aliis gracilibus, reflexi.. Ex fummo ca- lyce petala quinque aut fex rofea. Stamina fex, fülus unus 1n fundo calycis: fructus cylindricus bilocularis, polyfpermos. Lythrum hyffopifolia L. inveni circa Grodnam juxta ripas flagni Jeziory, florebat Augufto: annua. 239. Peplis Portulacae folio. Caules angulofi ferpentes, pedales, faepe radiculas ad nodos pro- ducentes. Folia oppofita fubrotunda, fucculenta. Flores feffiles , axillares. Calyx campanulatus magnus, ore duodecimfido, fegmentis fefqui.al- ternis recurvis. P'etala fex elliptica fugacea, pur- purea, calyci inferta ; ftamina fex , füilus unus. Fru&us capfula conica Puloadinps:, femina plu- rima. Peplis portula. L. inveni prope Grodnam in pratis paludofis, loci dicti Karolin: florebat Au- gufto: anpua. Plerumque in hac fpecie deficiunt petala, quia cadunt immediate poft expanfionem calycis; fed antea evolve foliola calycis. cum aci- culz, certe obfervabis petala. 240. Sagina breviflora. Caulis ramofus, biun- cialis, rams procumbentibus. Folia bafi connata, eppoiia linearia. fuperiora, fafciculata..Pedun- , 384 e cul uniflor. Foliola calycis quatuor, acuta. Petala quatuor calyce breviora, alba ovata. Sta- mina quatuor. Stili quatuor. Sagina procumbens L. fat frequens in arvis prope Grodnam; florens Julio: Annua. 241. Alfine breviflora. Caulis. biuncialis erectus, pilofus. Folia linearia, pilofa. Flores paniculati, pedunculis pilofis. Calycis folia pi- lofa. Petala lanceolata, integra, calyce breviora. Stamina quinque. Stili tres. Capfula turbinata, trivalvis. fine l'ifcofa Schreberi florentem col- legi aprili in vallibus Horodnicae : annua. 242. Stellaria graminea L. communis in omni- bus fylvis, inter frutices. Grodnenfis: florens Ju- nio: perennis. Obf. Huc venit varietas in. paludofis. locis frequens, foliis anguftioribus, caule breviori pro- cumbente , quae eft 7//fim foli gramineo an- guftiore. Paluftris : Dillenzi apendix. 243. Stellaria breviffora. Caules debiles ra- mofi.. Folia tenera, feffilia : inferiora ovata , fu- periora lanceolata, omnia glauca & glabra. Flo- ;es terminantes. Pedüheuli uniflorn, & biflori. Calyx argute lanceolatus. Petala parva, VIX Ca- . lyci aequalia, ad unguem bipartita; Septobe OvVa- ta fubangulofa. Eft Zlfim aquatica folio . Gratiolae fiellato flore Dillenii Cat. Ien. p. 58. Collegi in aquofis Horodnicae prope Grodnam , florebat. Majo : annua. 244. Stellaria ciliata. Caulis cubitalis, fraei- lis, brachiatus. Folia lanceolata, ferrulata, feu nervo. & oris ciliata, unde fcabra. Pedvimncult pau- —— 385 pauciflori. Flores magni. Calyx ovato lanceo!a- tus. Petala alba córdiformia, femibifida. Capfu- la fexvalvis. Stellaria Holoflea L. paffim in fylvis prope Grodnam Grandzicze , florebat, Majo, Junio: pe- rennis. 245. Stellaria cordata. Caulis tripedalis. Fo- lia cordata & ovato-lanceolata, ima petiolata, fu- . periora feffilia, ciliata. Pedunculi uniflori.. Caly- cis foliola glabra, ovato-lanceolata, oris albis. , Petala calyce duplo longiora -ufque ad unguem divifa, bracteae ovato-lanceolatae duae fubquo- libet fiore, ftamina. decem. Stili tres. Capfula cornuta,' feu ex bafi rotunda in cylindrum pro- ducta, apice decem dentata. "Stellaria nemorum L. frequens in fylvis prope Grodnam. 246. Gypfophilla pulpofa. Caulis erectus pe- dalis. Folia lanceolato-linearia, obfolete trique- tra, levia, obtufa fecunda, glauca, pulpofa. Flo- res corymbofo- faftigiati. Calyx monophyllus campanulatus, angulatus. Petala alba ovata. Capfula globofa unilocularis. Gup[ophila fafigiata L. fat. frequens in mon- ticulis arenofis juxta. JViemen. prope rr - florens Julio: perennis. 247. Gypfophila purpurea. Caulis os mus ramofiffimus-quadriuncialis. Folia fubulata, plana. Calyx campanulatus. Petala rofea Wacis . purpureis picta crenato- emarginata. Flores Re : 3 pedunculi longi uniflori. Gypfophila muralis L. communis in arvis . prope Grodnam , florens Augufto: annua. Tom. Il. . Bb- 248. Arenaria trinervia. Caulis hirfutus, ra- mofus, femipedalis, durus. Folia ovato-lanceo- lata, trinervia, quinque nervia, fubhirfuta, pe- tiolata. Pedunculi longi uniflori.. Calyx lanceo- latus. Petala alba, angufta, calyce breviora. Stamina decem. Stili tres, Capfulae conicae pen- dulae. Arenaria trinervia L. inveniin pafcuis prope Horodnicam florentem Majo: annua. 249. Arenaria breviflora. Caules femipeda- les procumbentes ramofiffimi. Folia ovato -lan- ceolata, acuta, feffilia, fubhirfüta, cihata. Pe- dunculi uniflori. Flores parvi, petala angufta ca- lyce breviora. Stamina decem, füli tres. ZIrenaria. ferpyliifolia E. communis in arvis prope Grodmam: florens Junio: annua. ; 250. Arenaria rubra. Caulis ramofiffimus, proftratus. Folia linearia, filiformia firmula.. Sti- pulae membranaceae, ficcae ovato lanceolatae, vaginantes, Pedunculi axillares, breves, uniflo- r. Calyx vifcidus lanceolatus. Petala ovata, cava, purpurafcentia. Stamina quinque. Stili tres. .Arenaria rubra L. communis in arvis prope Grodnam , florens Julio, Auguito: annua. 251. Spergula nodofa. Caules quadriuncia- les, proftrati, ramofi, nodis tumidis. Folia oppo- - fita fubulata, pulpofa, viridiffima, inferiora un- cialia, fuperiora brevia fafciculata. Pedunculi uniflori terminantes ramos. Flores erecti, calycis foliola ovato-lanceolata, petala integra lactea. Stamina decém , ftili quinque; capfula pififormis, quinquevalvis: femina reniformia rugofa. Spergula nodofa L. communis in pratis uli ginofis prope Grodnam Lofnae , florens Julio: annua. 252. Ceraftium maximum. Caulis quadran- &ulus, ramofus, debilis. Folia inferiora petiolata, fuperiora ovato-lanceolata, feffilia cordata, Flo- res folitaru. Calyx. ovato- lanceolatus hirfutus. Petala calyce multo majora, ufque ad unguem incifa; flamina decem ; ftii quinque, capfulae fubrotundae, nutantes, feu pendulae. Crraflium Aquaticum L. communis in uligino- :fis fylvarum prope Grodnam juxta MNiemen , flo- rens Augufto: perennis. 253. Dianthus multifidus. Caulis erectus cubitalis, nodofus. Folia graminea, in medio lac- tefcentia: flores paniculati: Squamae calycinae breves acuminatae. Corollae multifido-capillares, fubviolaceae aut albae, fuaviffimi odoris. Dianthus f[uperbus L. paffim prope Grodnam, in fylvis juxta JViemen, florebat Augufto: pe- rennis. 254. Dianthus uniflorus. Caules vix palma- res, uniflori, fimplices. Folia linearia, brevia, angufta,:copiofiffima ; Squamae calycis ovatae, . obtufae. Petala alba, multifida, ultra medium difci divifa, bafi macula livida tincta, pilis pur- purafcentibus afperfa , odoris fuaviffimi. Dianthus arenarius L.. communis in. campis arenofis prope Grodnam, florens Junio: perennis. '255. Saponaria officinalis L. communis circa rodnam , m humidis locis; florens Junio, Au- gufto: perennis. Obf. Varietas floribus albis etiam frequens. Planta.amara, magnam quantitatem faponis ve- z | 588 eetabilis fuppeditans. Sapo decoctum foliorum & radicum nunquam fatis laudanda in. Afeuma- &fino, Iero , Chlorofi, Scabie, Herpetibus. 256. Saponaria vaccaria L. advenam plantam una vice obfervav: in arvis circa Hortum Bota- nicum : an allata cum feminibus frumenti? an elapfa ex horto? Frequens obfervatur inter fege- tes circa Varfaviam, floret Junio: annua. 257. Cucubalus Bacciferus. Caulis ramofus, ramis divaricatis, feu ad angulos fere rectos na- Ícentibus. Folia ovato -lanceolata. Peduncult uuiflori, quafi refra&i.- Calyx inflatus, campani- fermis. Petala diftantia, ferrata. Fructus capfula unilocularis, globofa, colorata, mollis. Cucubalus Bacciferus L. inveni prope Grod- nam in fylva Grandzicze, florebat Junio: perennis. Obf. Jam fructum exhibebat initio Augufti, fcandit inter arbores ad altitudinem octo pedum. Caulis üftulofus a nodo ad nodum, laceratus ingratum fpargit odorem. Calyx fructus inflatus, campanulatus. Capfula fingularis, ante perfectam maturationem íüucculenta,. duplici cortice forma- ta, exterior cortex ficcus, fragilis , niger, facile feparabilis; interior praecedenti contiguus, invol- vit femina p'urima reniformia, nigra, glaberrima placentae albae adhaerentia. 258. Cucubalur bechen. L. communis in pratis - prope Grodnam , 1loreus IVlajo , Junio: perennis. Obf. Calycis dentes breviffimi , inter duos pedunculos multifloros unus invenitur uniflorus. Bracteae marcefcentes , nodi inflati. Suli lon- giffimi. t 259. Cucubalus vifcofus. "Caulis pedalis, erectus, fimplex, villofus, fuperne vifcofus.. Fo- lia radicalia, angufto lanceolata , fere: glabra: caulina amplexicaulia, fubundulata, lateribus reflexa, vifcofa, villofa. Pedunculrtriflori.. Flo- res decumbentes undique nutantes. Calyx cylin- dricus , decagonus, vifcidus. Petala alba, bipar- tita. Stamina corolla longiora. Stili tres, corolla longiores. Capfula ovata unilocularis. Cucubalus Vifrofus L. collegi in loco dicto ILofofuac pxope. Grodnam , florebat fine Junii: biennis. Ob/. 'Tota planta villofa. Folia caulina ovato- lanceolata: vifcofitas praefertim notabilis verfus extremitatem. Antherae fubvirides. Styli lon- g (fimi. Capfula elongata in plurimis fpecimini- bus. Petala rubro- alba. 260. Cucubalus dioicus. Caulis eréttus cu- bitalis, fuperius brachiatus, vifcidus. Folia radi- calia numerofa, petiolata, ovato-lanceolata; cau- lina lineari lanceolata. Flores paniculato-verticil- lati fexu diltin&i. Calyx tubulofus, lineatus. Petala linearia indivifa.. Capfula trilocularis. Cucubalur Otides L. fat frequens in. pafcuis fterilibus prope Grodnam juxta INiemen Poniemun : - florens Julio: perenuis. 261. Cucubalus hermaphroditus. Caulis pe- dalis rubrovinofus. Folia caulina oppofita, linea- rilanceolata, minoribus fàáfciculatis , axillaribus. Folia radicalia erecta : numerofa, rubefcentia, breviora, firma, fucculenta. Flores axillares ra- cemofi. Bracteae breviffimae lineares, fetaceae adbafim cujufque pedunculi. Calyx brevis fub- ventricofus. Petala-quinque linearia, alba, inte- P5 ! 399 gra, vix a filamentis ftaminum diftinguenda. Sta- mina decem, plerumque quinque abfque anthe- da ddicat minimum. Bib eA initio Julii: prope Grodnam, in monticulis arenofis juxta. JViemen. Habitu fimilis Cucubalo otidi. ; An fimplex varietas Cucubali otidis? 262. Qucubalus pide Ex una radice fufiformi, contorta, fulva, 'caules tres erecti, fimplices. Folia radicalia plurima, ex longo pe- tiolo , latefcentia, lanceolata, juxta longitudinem | nervi fubplicata. Folia End oppofita, feffilia, fubulata , cauli appreffa, nodi rubentes, inpar. | Flores nun verfu difpofiti, Pedunculi multiflori, axillares, pedicelli erecti... Bracteae duae breviffi- mae ad bafim cujusque pedicelli. Calyx cylin- dricus vix inflatus, albefcens, decem firus vix proeminentibus angulatus, quinque dentatus den- tibus brevibus. Petala quinque unguibus albe- Ícentibus calyce, brevioribus, Laminis bipartitis, intus albefcentibus, extus viridibus, verfus 1ta- mina revolutis. Stamina decem, quinque calyce. breviora, quinque corolla longiora. Antherae longiorum tranfverfae, breviorum erectae, omnes fulcatae, albefcentes. Stil tres longitudine caly- Me Stigmata vix difüncta, rubro - vinofa. ' Videtur Cucubalus tataricus L. frequens in monticulis arenofis juxta AViemen prope Grodnam florebat 15 Junii: perennis. 263. Silene umbellata. Caules erecti, pedales, ramofi, glabri fuperne vifcidi. Folia glauca : cau- lina cordata; omnia glabra. Flores fubumbellati. Calix longiffimus, tubulofus, lineatus, rubens, bafi gracili. Petala emarginata, ferrata, fuaveru- 391 bentia, auriculata. Fructus cylindricus, trilocu- Jaris. Silene armeria. L. Inveni florentem initio Augufti in arvis arenofis duobus milliaribus a loco dicto /Merecz, prope viam publicam quae tendit //ilnain. . 264. Lychnis vifcofa. Caulis cubitalis, ere- cus fimplex vifcidus. Folia glabra, ovato-longe- lanceolata: flores racemofi, racemo terminali ex verticillis peracto. Calyx rubens, tubulofus, flore longior, breviter quinque dentatus. Petala pur- purea fubemarginata. Capfula conica quinque locularis. Semina reniformia, füli quinque. Luychnis vifcaria L. communis in fylvis prope Grodnam: florens Junio, Julio: perennis. 265. Lichnir dioica L. communis in arvis & pratis prope Grodnam , florens tota aeftate: biennis. Obf. Non rarafunt prope Grodnum fpecimina floribus hermaphroditis , inveni etiam floribus hermaphroditis & mafculinis; in his erant ftami- na tantum octo; faepe inveni fpecimina foemi- nina, cum duobus tantum ftilis: decima Augufü obfervavi foeminam Lychnidis dioicae in quae omnibus floribus exhibebat fex ftylos. | 266. Zgroflemma gitago L. communis inter fe- getes, florens Junio. Grodnenfis: annua. Obf. In arenofis locis fpecimina inveniuntur | caule filiformi fimpliciffimo, unifloro, vix palma- ri, foliis angufüffimis, Calyce corollam fuperan- te, Petalis carneis. d 267. Geranium purpureum. — Caulis diffufus . fubprocumbens. Folia quam in pratenfi obtufio- H- ra fimpliciora, minus profunde fecta, feu quin- . queloba, incifa. Flores pauciores maeis fparfi, Pedunculis bifloris, longiffimis, declinatis. Pe- tala maxima purpurea, integra. Calyx lineatus glaber. Geranium. paluffre L. in pratis juxta amnem Lofofnae , florens Junio: perennis. 268. Geranium caeruleo- purpureum. Habi- tus praecedentis , fed foliola latiora minus pro- funde fecta, femiquinquelobata, lobis acute fer- ratis, femitrilobatis. Petala emarginata ex caeru- leo- purpurea, cum vinis faturatioribus. Capfu- lae fubhirfutae. Geranium | fylvaticum -L.. communis prope Grodnam in fylvis juxta; Niemen florens. Junio: perennis. : 269. Geranium vifcofum. Caulis decumbens ramofus , debilis, vifcofus. Folia femiquinque- loba, lobis tridentatis, & quinquedentatis , cir- cumfcriptione reniformia.. Pedunculi biflori. Bra-- €teae minimae. Calyx hirfutus, ariftatus. Petala purpurea, venofa, integra, longitudine calycis. - Geranium rotuudifolium L. frequens in arvis cultis prope Grodnuam, florens fine Augufti : an- 3 ua. — Geranium pufillum. Linnaei petalis bifidis, caerulaeis. | Foliis reniformibus , palmatis lineari- bus, acutis, quod etiam frequens eft prope Grod- | nam in arvis, non mihi videtur diflinda Species . a rotundifolio. | ^ -. 276. Geranium cicutarium L. ubique prope - Grodnam in arvis cultis, florens Majo, Junio: . annua. . Obf. Specimina minima inveniuntur vix pal - 393. smaria, folus vix hirfutis, caule proftrato ; alia etiam frequentia circa Grodnam caule fuberedo ^ — . pedali, Foliis villofis, roftro capfularum longif- ui fimo, quae vix cum Cicutaria Linnaeifub eodem |. — nomine defignari poffunt. A 271. Saxifraga lutea. Cauliculi vix pedales, j 4 fimplices , fub flore hirfuti, erecti. Folia alterna LI Janceolata, ima latiora, fubovata. Calyx expan- fus , fubhirfutus. Petala quinque magna, ovato- — . - APA flava, maculis croceis notata. Germen ' fuperum. Pridius bilocularis ovatus, bicornis, E. nitens, femina ovata, acuminata, * s Saxifraga hirculus. L. in pratis paludofis cir- ca. Grodnam Lip[ch , florebat Majo : perennis. Petala ad bafim gerunt lacunam oblongam necta- * ' xiferam , feu imam bivalvem, apicibus acutis. 272. Saxifraga granulata L.' communis prope Groduam ubiquein pafcuis florens initio Maji: pe- xennis. Bulbuli feparati novas plantas producunt. Mafticatà folia mitia funt fubacida, contufa in . phlegmonibus ,. & haemorroidibus ácife cataplafma larginatur ; vix tangunt herbam pecora. no och Obf. Frequentia funt circa Grodam fpecimi- na minora, quorum folia omnià ad paginam in- feriorem exhibent denfa punca, crocer coloris, p herpetica. 1 /573. Saxifraga tridatylides communis, in wis prope Grodnam : Mpionme initio Mn nua. |. 274. Sedum sid atanatoco. Radices, um . olivares ad originem ramorum, "adnafcuntur : les pedales erecti, Folia planiufcula, patentia, fer- v xata. Flores corymbofi terni ia jt 'corymbo foliofo denfo. Calyx exiguus parum carnofus quinquefidus. Petala quinque albefentia lan- ceolata. Stamina decem. | Capfulae quinque purpureae. Sedum Telephiun L. frequens in. monticulis arenofis prope Grodnam Lo[ofnae: florens Julio: perennis. 275. SSedum acre L. communis ubique in pa- fcuis prope- Grodnam florens Junio: perennis. Succus cum melle mixtus egregie ulcera faniofa ad ftatum vulneris recentis reducit; intus prae- fcriptus, cum facharo edulcoratus & dilutus in. fufficienü quantitate aquae, vomitum & purga- | tionem excitat, ad dragmam unam in fcorbuto & febre quartana, vere etflicax auxilium. 276. Sempervivum telorum L. florebat fine Julii: copiofe in monticulis aridis Lofofnae , pro- pe Grodnam. | Succus foliorum aqueo - nitrofus, fubacris , in ulceribus ambuflis , rhagadibus , hae- "or roidibus , jure laudatus, cum melle mixtus in aphthis intenta pretiofum topicum. Obf. Huc veniunt fpecimina propaginibus | elobofis , faturate rubentibus. Floribus luteis ful- phures. An fint fempervivum globiferum Lin? Communia funt in monticulis arenofis prope Grodnam & F'ilnam. JE 377. Oenothera. bieumir. Grodnenfis commu- nis ubique, florens Julio: biennis Flores fpargunt | odorem penetrantem. Obf. Paffim inveniuntur in arenofis locis fpe- cimina caule vix femipedali, partibus omnibus minoribus. 278. "Epiobium hirfutum parvo flore L. Hà / bitus firfuti, fed omnia minora; flos dilute car- neus. Folia oppofita lanceolata , ferrata, feffi- lia, villofa. Grodnenfis communis in pratis humidis Lo- fofnae perennis. Epilobium : rofeum. | Caulis quadriuncialis, glaber: fuperius villofus. Folia inferiora oppofi- ta, fuperiora alterna, ovato-lanceolta, petiolata , ferrata, glabra. Flores parvi. Petala rofea albican- tia, venis faturatioribus picta. Stigma clayatum indivifum. Germen album, villofum. Eyilobium rofrum SCHREBERI. Inveni flo- rem Augufto , in pafcuis humidis juxta amnem Lo/ofna prope Grodnam. | Perennis, Epilobium purpurafcens. Caulis femipedalis, teres, glaber, ramofiffimus, Folia oppofita & al- terna, lanceolata, glabra, ferrata, bafi decurren- tia, parva. Flores alterni parvi: petala purpura- Ícentia. Germen villofum, pilis breviffimis.. Sili- qua longiffima acute angulata, fere glabra. Epyilopium obfcurum Schreberi frequens prope Grodnam juxta ripas ftagni dicti Jezzory. Flore- bat Julio: perennis. 279. Éyilobium anguflifolium L. Lithuanica in fylva Bobrow[cmyznue , florens Augufto: l | perennis. Obf. Frequens eft etiam varietas circa Grod- - mam flore ctiam difformi, fed foliis auguftioribus, j ; K vi "1 [Epio flore purpureo & albo. Caeterum ,* ! "linearibus, fubtus reticulatis, Calyce purpureo . Epilobiorum medulla &.ftolones efculenti, bo- num pabulum fuppeditant pecoribus. Pappus fe- I! dz 596 meae minum cum goffypio mixtus texti poteft, & fa- cillime paratur pro tibialibus. 280. Moaotropaflagrans. Radix parafitica Fa- &i, aut abietis radicum, fucculenta, fquammofa. Caulis fimplex, flavefcens, foliis nudus,.fquam- mis ovatis afperfus: flores terminantes fpicati, fpica florens cernua, curvata: frutefcens, erecta, elongata: flores lutei flavefcentes , cylindrici , vix aperti: foliola calycis quatuor petaloidea, petalis breviora, bafi excavata, mellifera: petala quatuor: ftamina octo duorum ordinum: ftilus unus, ftygmate craffo excavato ; fructus capfula ovata, fulcata, quatuor loculis & quatuor valvis: femina minima: in flore fupremo petala, & folio- la calycis quinque, ftamina decem. AMonotropa hyypopitis L. Grodnenfis ubique 1n fylvis, florens Junio, Julio: perennis. Odor pri- mulae veris penetrans. Planta jam florens vix palmaris, poftea elongatur ad altitudinem unius pedis. Filamenta ftaminum villofa, antherae gri- feae , magnam quantitatem pollinis. ejaculánt. Germen magnum. Petala inaequalia; paffim in- veni fpecimina petalis albefcentibus; vix vere diftinguuntur foliola calycis, a petalis; unde plu- rimi auctores numerant octo petala in floribus Jateralibus, & decem in terminali: ex una radice plerumque duo tres & aliquando quatuor caules, feu fcapi ormuetur. Squamae in juniori planta luteae, in adulta albefcentes, in deficcata fulvae, fed femper pellucidae; jam flores adfunt in fcapo vix triuncialt. 281. Paris quadrifolia L. Grodnenfis fylvati- . ca communis, florens Majo: perennis. |. Odor & fapor aliquid virulenti habent, & narcotici: extus ——Ó—Ó 597 applicata in. inflammationibus utilis: certe ene- cat gallinas: fit parca dofi baccae deglutitae an- xietates excitant. Obf. Folia nervofa nervis anaftomofi unitis. Pedunculus foliis paulo brevior, foliola calycis lanceolata, inverfa Petala viridi-albefcentia, etiam inverfa. Antherae in medio filamenti enatae al- befcentes, quatuor linearum longae. Germen magnum nigro violaceum, angulis obtufis octo exaratum, [tili violacei: folia inaequalia, paffim quinque & fex faepe conftituunt verticillum. Cau- lis bafi caerulefcit: folia fricata 1nter digitos fpar- gunt odorem Sambuco analogum : mafticata ex- citant faporem proprium non mihi ingratum. 282. Pyrola uniflora. Folia radicalia, "petio- lata, fubrotunda, ferrata, teneriora. |Scapus quadriuncialis uniflorus. Flos nütans fequentibus major. Calyx albus, magnus, fegmentis fubro- - tundis. Petala lactea ovato- lanceolata, lineata. Stamina reclinata. Stygma maximum quinque- fidum. Pyrola uniflora L. rara prope Grodnam. Una . Nice inveni florentem Jun:o i fylva Bobroiw- | [&czyzina.. Frequens prope Vilnam. Perennis. Flo- res fpargunt odorem Convalariae Majalis. 283. Pyrola minor. Folia ac habitus majoris, fed minor, racemus longior, & laxior. Stylus in-- curvatus. Stygma minus. Stamina furfum reflexa | feu mRosenta Pyrola minor L. rarior prope Grodnam: inves.— ni florentem fine Junii in fylva juxta. Niemenum. Var. foliis corollatis minimis. 284. Pyrola frutefcens. Caulis palmaris,, Ti a d 399- £nofus. Folia conferta ad fummitatem ramorum, dura, glabra, fplendentia, nigro viridia, obver- fe lanceolata, feu cuneiformia, dentato ferràta: ex centro foliorum pedunculus multiflorus. Flo- res fubumbellati. Calyx quinquefidus coloratus. Petala quinque rubra. Antherae rofeae. Sügma magnum. Stilus brevis. Germen craffum co- loratum. Pyrola unbellata L. fat freques prope Grod- nam in fylvis Lofofnae & alibi, florens fine Juli j perennis. 285. Pyrola fecunda. Radix lignofa, tenuis, alba. Caules plurimi ex una radice quadriuncia- les. Folia fupra radicem in caule crenulata, ferra- ta, fubundulata, ovato- lanceolata, fubtus laete viridia, fupra nigrefcentiá, fplendentia. Flores ' acemofi uno latere verf1, feu fecundi. Calyx minimus albefcens. Petala. alba concava conni- ventia, Antherae albae. Stamina petalis longiora. Stylus rectus longior corollà & ftaminibus. Sugma craffum ündulatum. Bracteae minimae lanceola- tae , floribus compofitis. Dyrola fecunda L. florebat fine Junii prope Grodnam in fylva Grandzicze; perennis. 286. Zefculus Hyppocaftanum L. arbor exoti- ca nunc cicurata in tota Europa: jam excelfas inveni in horto Dominicanorum Grodnae & ali- bi. Floruit initio Junii: Folia bujus arboris non '. tam defaedantur ab Erucis in Lithuania ficut in. — Gallia: Caftaneae coctae farinam pro ovibus nu- tritivam copiofe largiuntur: ex ifdem facili en- cheirefi gluten faponaceum obtinetur, utile pro mundatione linteorum : cortex amarus valet pro debellandis febribus intermittentibus. 899 287. Ledum graveolens. Frutex caule cubi- tali, ramofo, & ramis teretibus glabris. Folia al- terna, perennia, petiolate , lanceolata, longitudi- niliter revoluta, fubtus hirfuta pilis intricatis, ferrugineis, Flores corymbofi. Calyx parvus quinquefidus. Petala quinque patentia, ovata concava, alba. Stamina decem. Stilus unus. Fructüs capfula fubrotunda, quinquelocularis, cernua, bafi quinquefariam dehifcens. Ledum palufire L. inveni circa Grodnam in paludofis locis fylvae Bobrow/zczyzna. Flerebat fine Maji: Folia foetida , nàufeofa , amara. Flo- rum odor gravis, & penetrans etiam ad magnam diftantiam, certe cephalalgiam prompte excitans. Decoctum arcet boum & fuum pediculos illitum: rami pellunt cimices. Oleum per defcenfum cum cortice betulae, corio Ruffico colorem conciliat; loco humili in cerevifia conficienda producit horrendas cephaleas; tinea & fcabies lavacro tol- litur; tuffis ferina involucro mitigatur: aec omnia auctoritate Linnaei. | Obf. Rami flexibiles fere nudi, nam fólia & - flores evolvuntur, verfus extremitatem. Antherae albae. Calyx minimus. Pedunculi nutantes. Ger- men turbinatum, glutinofum , viride. JPOLYPETALAE MULTI-STAMINEAE. 288. Tilia europaea L. communis in fylvis Lithuania prope Grodnam juxta Niemen: florens Jul'o: Arbor poft ducentos ànnos jam decrepita; lignum album, leve, pro fcriniis tabulis & ope- ribus tornatorum utiliffimum. Cortex telas rudes, vincula, & funes fuppeditare poteft. In Lithuania emnes rufüci calceos ex ligulis corticis fibi pa- -- 3x93 s áoo rant, trabes etiam leviffimos complanato eodem peragunt. Flores Iuaveolentes, apibus eximium mel fuppeditant : unde vinum polonicum Lipiec | dictum optimum, in diftrictibus, quorum fylvae maximam quantitatem offerunt. Infufio Horum in cephalalgia jure laudata: fructus contra dyfente- riam fub fine morbi, lene pretiofum adftringens. 289. Hüypericum perforatum L. ubique prope Grodnam in agris, florens initio Julii : perennis. Flores oleum effentiale, copiofum , flagrantiff;- mum, rubrum, largiuntur ; infuo florum cum vino, certis obiervilenibus probata i in ulceribus internis & externis, in nonnullis diarrhoeir, in levitate intefünorum poft dyfenteriam, in hy 0- chondriafi quotiefcunque adeft faburra i in primis viis. Flores inficiunt oleum, & fpiritum carme- fino colore; herba cum mew in alumine macera- |: ta, illam fatis pulchro flavo colore tingit. Flo- res fricati tingunt digitos colore caeruleo: caete-: rum. Species diverfa quoad habitum juxta varias aetates, primo anno caules fimplices & folis mi- nora producit. 29o. Hipericum humifufum L. communis in omnibus arvis arenofis prope Grodnam, florens Julio, Augufto: aunua. Obf. Ex radice fufca, ramofa, plurimi cau- les proftrati, inaequales. Pedunculi longitudine foliorum ,- rara puncta nigra in foliolis calycis. Antherae parvae, luteae, tranfverfim pobtae. Sti tres inverfi. Germen magnum. 291. Hypericum. montanum L. non rara circa | Grodnam in fylvis juxta Niemen, florens initio. Augufüi perennis. t r3». OW 7, d "2. arent ce ttr 4o0t | Obf. Huc reduco fpecimen, caule bipedali, yubefcente , fimpliciffimo, rotundo, Foliis oppo- fius , fubrotundis, fubtus albefcentibus, nervofis, punctis nigris ad margines notatis. Calycis fo- liola obtufa, non ciliata. Petala brevia, extus pulchre punctis nigris picta. Stili tres. Flos uni- cus, terminans caulem, folus floralibus circum- vallatus. Florebat 17. Augufti, prope Grodzam, in aquofis Lo/ofnae. Videtur Caryophyllus pa- luftris , foliis fubrotundis, incanis, floribus au- reis, MENTZ, pug. t. 7. f. 3. unde affiuis Hype- rico elodi, fed 1n noftro, certe caulis non repit. 292. Euphorbia paluflris L. paffim in pratis uli- ginofis, prope Grodnam, in fylva Bobrow/zczyz- ng & juxta ANiemen, florens Julio: perennis. Obf. Vicina eft Species, caule fublignofo, bi- pedali, inferius rubefcente, Radice longa, ligno- fa, Folus caulinis alternis, lanceolatis, integerri- mis; ramorum folia funt hoa Peduncüli ge- nerales, nafcuntur ex axillis omnium foliorum caulinorum; in extremitate caulis octo pedunculi generales, verticillum formant. Involucra & in- volucella cordato-acuminata ; ex his duo pedi- celli fteriles oriuntur. Collegi octava Augufti, in arvis prope Grodnam. 293. Euphorbia heliofcopia L. communis in agris cultis prope Grodnam; annua. Juxta Lin- naeum fuccus corrofivus, exulcerans inftar can- tharidum, verrucas, clavos odontalgiam tollit; editur ab ovibus, fed facit diarrhoeam , non vero a bobus, & carnem odore ingrato afficit: juxta Hallerum fapor lactis fubfalfus non acris ; tnzid chartam cyaneam. | Obf. Saepe inveni E vix triuncialia , Tom. 1l, C c 402 EmmcereED perfecta, colorata, rubefcentia: in his radii um- bellae breviffimi, lente ftamina evolvuntur, nu- meravi varius temporibus, a fex ad duodecim. Umbellae radii non funt conftantes, vere flores omnes fertiles, hermaphroditi. 294. lithymalus angufüifolius, Caules peda- les; foliofi. Folia linearia fubtus carinata.. Um- "bella multfida, dichotoma. Involucella, feu bra- C&eae, fub flore cordiformia numerofa ad decem. Petala lunata cornubus brevibus: ftamina pauca ad decem: Capfula laevis. Euphorbia cypariffias.L. nunquam obfervavi in Lithuania, frequentem 1nveni in arvis prope Warfaviam: floret initio Junii: perennis. - Obf. Sume folia Euphorbiarum noftratium, ficca in. fornace, pulverifa, ferva in loco ficco per integrum annum, mifce cum fucco Glycirrhi- zae, habebis fimili kie catharticum, prorfus fimi- le Jalapo, & praeftantiffimum znedicahien contra febres intermittentes, herpetes, fcabiem, opthalmias ferofas, SepPA d à rheumatifmos Írigidos. 295. Chelidoniuim naja L. Dim. prope Grodnam inter rudera urbis florens IMajo & Ju- lio: perennis. Kupta folia ftillant. humorem fla- vum, amarum, acrem , ingratum, & proprium fpargentem odorem, qui faepius cum utili effectu in ulceribus faniofis a nobis fuit praefcriptus ; pulvis foliorum in. chlorofi ; i&ero chronico alis- que obftrudionibus utile, & pretiofum | offert practicis auxilium ; fed nunquam fuccum recen-: tem intus fuaderem; vidi etenim poft fimilem ad- miniftationem anxictates , & cardialgias. a atroces exortas. 493 Obf. Caulis fiftulofus , aquofus. Vafa quae continent fuccum luteum pauca, lente criftallina, facillime diftinguenda. Succus ifte, fuper cutem maculas difficile emendabiles derelinquit. Pagina inferior foliorum albefcens: calyx ante evolutio- nem petalorum monophyllus , viridi - lutefcens. Petala ovata. Stamina longitudine petalorum, faepe inveni quinquaginta. Filamenta lutea. Pe- dunculi valde elongantur , poft cafum corollae. Petioli & caulis pilis albis , longis, intricatis , onuft. Calyx raris pilis hirfutus. Bracteae ficut involucrum ad fummitatem pedunculi generalis. Radix fublignofa, nigrefcens; mitior eft fuccus luteus ante evolutionem floris. .. 296. Papaver fomniferum L. magna copia co- litur in Lithuania, unde faepe fpontaneum inveni- tur, humor lacteus copiofus incifione & contu- . fione ex folis, & capfulis nondum maturis obti- netur, qui leni evaporatione Opium optimum no- bis conceffit, fed debilius, vix enim quadruplici dofi fomnum concilia. Lithuani noftri ftupen- dam quantitatem Seminum pavaveris hujus come- dunt. Flores, capfulae & fuccus omnes indica- tiones rite adimplent, quotiefcunque in morbis acutis & chronicis lenimen dolorum tranquillaf- que noctes, medici aegrotantibus fuis defiderant; caeterum. papaver magnam quantitatem cerae apibus largitur. 297. Papaver dubium L. fat frequens prope Groduam inter fegetes, florens fine Junu: annua. Iftius etiam fuccus amarus, naufeofus ; igitur fuc- cedaneus Rhaeadis rarioris. | Obf. Ex una radice , caules decem , multi- ' fori Folia fere glabra, nervis tantum hirfutis ! Cc2 404 in una pagina, rari tamen pili obfervantur. Eilae menta nigra, antherae fublutefcentes. In variis flo- ribus unius individui, inveni ftüigmata feptem, octo & novem. Non rara eft etiam circa Grod- nam varietas flore albo. 298. Papaver argemone L. communis in ar- vis prope Grodnam , florens Junio: annua. Suc- cus etiam amarus , naufeofus. Obf. Folia canlida tripartita, pinnatifida, fubfeffilia. Caulis ramofus. Capfulae fulcatae, angulofae. Color petalorum non eft conítans; inveni fpecimina crocei coloris. 299. Nymphaea lutem L. communis: prope Grodnam, in omnibus aquis ftagnantibus aut lente fluentibus, Lofofnae & alibi, florens IVlajo, Junio: perennis. Obf. In pedunculo craffitudine digiti minimi textus, tenuis cellulofus, fibras diftinctas, nudo oculo exhibet, veíiculae iftae femper funt aqua plenae. Foliola calycis extus praefertim bafi vi- ridia, ad margines lutea, fed illorum tota lamina interna lutea; plerumque duodecim petala inve- nio, obverfe ovata, fpatulata, nervo eminente, ad medium paginae fuperioris. Stamina ultra centum , juxta tres ordines difpofita, quorum duo extus inverfi fuper petala. Antherae ad la- tera filamentorum planorum, luteorum. Germen magnum, pollicare, figuram cucurbitae exhibens. Sugma planum, fulcatum, inde ftellatum. | Flos fuaviffimi odoris. 3oo. Nympyhaea alba L. in aquis, etiam com- munis prope Grodnam, florens Julio; perennis. " Utriufque radix fubamara, fubacris, fed recens: nam defficcata mere farinofa, fatua, ——M 495 3or. Sagittaria [agittifolia L. communis 1n aquis, Mgodmen is florens Junio: perennis. Obf. Petala magna, unguibus purpureo-vio- laceis, laminis albis. Stamina innumera, capitu- lum fo manta ; filamentis breviffimis, antheris purpureo- EET Flores verticillati: Verticilli ex tribus pedunculis in uno fpecimine : in flori- bus imi verticilli, qui exhibet communiter flores foemininos, eiilicleavi petala nondum evoluta, inveni conftanter, ftamina ficut in verticillis fu- perioribus, unde crederem plantam iftam, per accidens evadere monoeciam , fcilicet debilia fila- menta, parum numerofa, cito marcefcere , poft rd picta floris. Huc venit varietas etiam fat frequens, prope Grodnam, feu Gramen bulbo- fum aquaticum. C. B. prod. p. 4. Radices pluri- mae, filamentofae; ex his. nafcitur, pedunculus femipedalis , vagina foliofa biunciali ornatus, fupra vaginam profert pedunculus corpus foli- dum, bulbofum, oblongum, maculis plurimis luteis, oblongis tindum , in fundo viridi, intus | fucculentum humorem tds fat copiofum poft expreffionem exhibens, longitudine unius polli- cis, craffitudine quinque linearum. Ex radice nafcuntur plurima folia graminea, aquofa, femi- pedalia, integerrima plurima folia graminea, aquofa, femipedalia , integerrima plurima talia fpecimina , variis temporibus examinavi, fed nullum cum flore potui invenire. Vigebat fpeci- men defcriptum fine Maji, in. aquis rivi Horod- nicae. 302. Stratioites enfiformis. Ex nodo carnofo, | fucculento, magnitudine nucis, tot nafcuntur radices, quot folia Radices funiculiformes in lu- | 4o05 — tum penetrantes, bipedales, fimplices, albae. Fo- 1ia longe lanceolata, enfiformia, triangularia, ci- liato aculeata, inter folia fcapus folus brevior. Spatha bifolia, concava, tres flores peduncula- tos complectens. Calyx triphyllus coloratus. Pe- tala tria albo-carnea, obcordata, calyce duplo majora. Stamina numerofa ad viginti, filamentis breviffimis, anthaeris fimplicibus, luteis, Germen inferum. . Stili fex bipartiti. Fructus bacca fex- locularis utrinque attenuata. Stratioides aloider , L. communis prope Grodnam in aquofis Lofofnae, & alibi; florebat Julio: perennis. Radiculae & folia tali modo in- veftiunt tuberem radicis; ut vix appareat a radi- ce ad medium folii. Dentes minimi diftantes car- tillagine1 , pungentes ; antiqua folia fragilia, nova involventia fcapum , mollia, laetius viridia, ri- gorofe calyx eft monophyllus, trifidus: 1n meis pleraeque fpecimina inveni hermaphrodita , in paucis obfervavi flores tantum foemineos, fed in ifüs erant filamenta breviffima ftaminum, circa germen : affinitate naturali cum palmis plantis i exoticis , haec Species amandanda, Foeni meffo- ribus itis pedibus aquam intrantibus, aculeis ' infefta; vermes copiofiffimos fuftentat & alit. 303. Hydrocharis. rotundifolia. Caules na. tantes. Folia aquae impofita, coriacea, rotun- data, reniformia. Flores dioici, feu mas & foe- mina in diverüs (tirpibus.. Pedunculi axillares e. vaginis bifoliis ,. feu fpatha diphylla in. mare & foemina. Calyx parvus, trifidus. Petala tria, diaphana, alba, unguibus luteis, patula, rotun- data. IVlari ftantini novem, aptHà 'eris gemellis, fex exteriora breviora, Ger omud curva, tria in- menn ema 497 teriora fetam ex bafi emittentia, feu füilifera: foe- minae füli fex. Fructus capfula fexlocularis, po- lyfperma , infera. Hydrocharis morfar ranae, L. communis in aquis lente fluentibus, Lo/ofnae, & alibi: florebat fine Julii: perennis. Potius multiplicatur ftoloni- bus gemmiferis, quam feminibus. 304. Zli[ma plantago /1guatica L. communis prope Grodnam in locis uliginofis, florens Au- gulto: perennis. Obf. Saepe petala alba, aut liliacea, & bifida, Stamina petalis breviora, Bracteae ficcae fub pe- dunculis. Fructus coricavus, ex capfulis revolu- tis. Frequens eft varietas , foliis non ovatis, fed lanceolata acuminatis, latitudine octo firisipáut., longitudine fex pollicum ; in ilta rariores funt flores, duo tantum verticilli remoti. Petala rubra, minima. Germina plurima, capitulum formantia, quodque germen trifulcatum. Florentem inveni initio Junii, in aquis Lofofnae. Vlihi videtur in- termedia Species, difponenda inter Plantaginem & Ranunculoidem. 865. Zlifma ranunculoider L. paffim inveni- tur in foffis prope Grodnam florebat Julio: pe- xennis. Obf. In fylva prope Grodnam octava Junii, in paludofo loco, inveni fpecimen fingulare , quod hic defigno futuris Botanicis , nam dif- fectionem peregi floris nondum aperti, unde to- turi genus non potui obtinere; in hoc caulis fin- gulariter contortus. Folia verticillata; tria aut quatuor, lanceolata, fucculenta , glaberrima, quinquenervia, fupra alia alterna folia lanceolata 7 408 | —— angufüora; in centro foliorum quinque, appro- ximatorum , fubvilloforum , inveni glomerulos duos goffypio obductos, acicula evolvi unum, obfervavi tres laminas petaloideas interius, tres alias virides. exterius, Sex ftamina an Bucus magnis. 306. Ci jflus helianthemum L. communis ubi- que in pafcuis circa Grodnam ,. florens Majo, Junio. Obf. Bafis caulis rubefcit, & faepe inveniun- tur fpecimina, caulibus & folus rubris. Huc ve- niunt, etiam fpecimina foliis magnis, longitudine unius pollicis, nigrefcentibus, vix. villofis. 307. Zlllea, Chriflophoriana L. communis in ilylvis prope Grodnam , in umbrofis locis, flo- rens initio Juli; perennis. Radix lignofa acris, baccae UH. foetidae, venenatae; fuccus baccarum cum alumine coctus, dat colorem nigrum. Odor foliorum vix ullus. Sapor fub re- ceífu amaro-acris, fubadftringens, proprius. Obf. Lobi foliorum inaequales, dentato-fer- rati, dentibus magnis. Pedunculi albi, diapha- ni, apice incraffati. Petala angufta, nivea, alba. Stamina fexdecim ad viginti quatuor invenl in variis fpeciminibus. Anthaerae albae. Stilus nul- lus. Stigmata & germina alba. Braécteae lineares, ad bafim cujufque pedicelli. Pauci flores feu fex 1n quoque racemo; fae- pe infra ramum , pedunculum ferens , invenio duos flores feffiles. 308. Prunus [pinofur L. nunquam inveni cir- ca Grodnam, obfervavi in diftri&u Braefcienfi , floret IMajo. Cortex in febribus intermitentibus; - 499 pretiofum etiam fuppeditat auxilium, poft tole- ratos aliquos paroxifmos; flores recentes, homi- nes delicatiores fat bene purgant fuccus fructuum immaturorum fpiffatus, Acacia dicta germanorum in diarrhoeis chronicis optimum adftringens, dru- parum maturarum fuccus, addita fufficiente quan- titate Aquae, poft fermentationem vinum non ingratum largitur, ex quo etiam fpiritus ardentes cliciuntur. 309. Prunus avium L. frequens in fylvis circa Grodnam , florens Aprili, Majo. Cortex melius vere febrifugum, pretiofum 1n febribus intermit- tentibus tertianis vernalibus ; gummis-füllans ex flavo rubellum, mite in dyfenteriis, ftranguriis, colicis pretiofum anodinum , infufum florum t/ri- forme aromaticum, mitigat dolores in colicis fyafmodicis. Fructus refrigerant fed vix nutriunt; infufione ex eo potus obtinetur mefforibus fa- Jubris: fermentatione gratum & generofum vi- num nobis conceffit, quod deftilatione liquorem Ípirituofum fuavem copiofe largitur. 310. Padus racemofa. Frutex decem.pedalis. Folia decidua ovato lanceolata, ferrata, fubtus in bafi biglandulofa : flores racemofi, racemo bafi folofo. Calyx non reflexus. Petala quinque bafi ferrata. Stamina a viginti ad triginta. Stigma dilatatum , bifidum ; fructus macilentus , niger, officulo fcabro. Prunus padus L. communis in omnibus fylvis prope Grodnam, ex primis florens fine Aprilis. Calyx ingrati odoris, fat bene perficae faporem referens. Folia naufeofa refpuunt caprae, & equi: baccas dulces, & naufeofas intactas relin- quunt aves, impune tamen illas fale conditas 4o comedunt homines ; lignum leve & flexile; de- cocto corticis faturatiflimo curatur Siphilis .no- tante Linnaeo. 311. Crataegur Oxyacantha L. paffim in fylvis prope Grodnuam, florens fine Map: frutex utpo- te difformis, & fpinofus , fepibus aptiffimus , li- gnum tenax & durum ad rotas, manubria, & alia inftrumenta aptiffimum; flores quafi foetidi, in affectionibus fpafmodicis , infufione fuppeditant utile auxilium ; baccarum farina fubdulcis, mu- cum nutritium continet: fermentatione fubacta, vinum fat gratum largitur. 312. Sorbur aucuparia L. communis in fylvis prope Grodnam, florens Junio. Lignum fat du- rum & firmum 1d tenax ad rotarum radios, coch- leas praelorum , ad infculpendas ligneas icones utilis. Flores penetrantiffimium fpargunt odorem, in fylvis qui a quinquaginta paífibns percipitur; fuccus baccarum vere ficut dixit Lignaeus alvum ducit, absque torminibus ; ex eo per fermenta- tionem vinum & fpiritus parari poffunt , baccae: nutrimentum hyeme copiofe concedunt plurimis avibus, praefertim Zmperidi garrulo: ruftici Li- thuani confervant magnam quantitatem baccarum defficatarum, iisque utuntur contra ardores , & tumcfactiones faucium , & tonfillarum. 313. Syiraea filipendula E. in pratis & pafcuis prope Groduam, florens Julio, initio: perennis, radices coctae pulverifatae farinam non ingratam mihi fuppeditarunt, fues eas avide eradicant & comedunt. Flores aromatici, herba füptica, fub- adftringens , contra album SIUE uteri, utilis; equi hanc plantam intactam relinquunt. Obf. Corpora radicum fucculenta ,. cortice err 4T nigro, figuram & magnitudinem olivarum refe- runt. Pleraeque folia radicalia petiolata; caulina pauca, feffilia. Calyx quinque aut fexfidus, feg- mentis inverfis; inveni petala quinque, feptem & octo, fed plerumque fex caduca , facie exter- na apice rofea, interna alba. Stamina raro ultra viginti quatuor, corollis longiora. Antherae di- dymae, fubluteae. Germina plurima, annulatim difpofita. Stili breviffimr duodecim. | Stygmata glutinofa, magna. 314. Rubus ruber. Caulis herbaceus hirfu- tus, proftratus flagellis reptantibus, radicatis, vix fpinofus. .Folia ternata , glabra, foliolis latera- libus femibilobatis. Pedunculi hirfuti, fubfpinofi, uniflori & multiflori. | Calycis foliola lanceolata , vix villofa. Petala alba. Baecae rubrae ex pau- cioribus duobus , tribus, aut quatuor magnis acinis diftinctis, compofitae. Rubus [axatilir L. non rara in fylvis prope Grodnuam , florens Junio: perennis. Succus bac- carum gratiffimus, etiam vinum poft fermenta- tionem largitur. 315. Rubus ribis folio. Radix repens filifor- mis. Caulis femipedalis , inermis , herbaceus, fimpliciffimus, villofus. Folia tria alterna, petio- lata, quinquelobata, inaequaliter ferrata. Stipu- lae binae ad bafin petiolorum , flos terminalis "nicus, pedunculatus. Calyx quinquefidus, pa- tens, petala quinque, alba, magna , obovata, venofa. Bacca e paucis acinis pallido - ruffis. Rubus chamaemorus. L. in humidis fylvarum prope Grodnam, fat frequens: florens Junio: per- ennis. In hac fpecie aliae plantae funt mares, aliae feminae, fexu diftinctiffimae. Baccae condi- 412 tae cibum fuppeditant gratiffimum phtificis, hae- mopticis, & fcorbuticis. Huc: venit. alia. fpecier.. Cujus Caulis harba- ceus, palmaris , fimplex, bafi glabra, fuperne hir- adis, erectus, rotundus. Folia tria aut quatuor, petiolis longis, canaliculatis, hirfuto-fubpinnofis , ternata : foliolis magnis, inaequaliter ferratis , ovatis, lateralibus fubfeffilibus : pagina inferiori ^ albefcente. Stipulae duae lanceolatae ad origi- nem petiolorum. Pedunculi tres, vix pollicares, hirfuti, nafcuntur ex apice pedunculi craffioris, 2cneralis, bracteis minimis circum - vallati: ex eodem pundo exurgit petiolus, tria foliola ferens minora. Calyx quinquefidus. Petala quinque al- ba, angufíta, erecta. Stamina erecta, filamentis latis, villofis ; anthaeris nigro-luteis. Frequens in fylvis qo emd florebat decima Juni : in fylva juxta Niemen. Hor florum fuaviffimus. Baccae paucae, rubrae. lVlilitat inter faxatilem & ar- &ium, fed in noftro certe non funt flagelli tep- , tantes: figura Oederi Tab. 488. perfecte refert no- firum, fed in noftro pedunculi fimul oriuntur, breviores folio florali: praeterea petala in nofiro conftanter alba, minora anguftiora. 316. Tormentilla erttia L. communis prope Grodpam in omnibus fylvis, florens fine Julu: perennis. Radix auftera cum aromate; decoctum intus fumptum fub fine dyfenteriarum & in diar- rhoeis ab inertia, efficax remedium, vidi phtfin ufu pulveris hou lsc fanatam : extus deco- é&um in ulceribus utile topicum. Pulvis radicum non modo infervit pro coriis praeparandis, fed etiam illarum fuccus illa fat pulchro colore tingit- 317. 'Tormentillareptans. Habitus praeceden- 413 tis; differt caule repente ex geniculis radiculas emittente, foliis minoribus albidioribus, & pro- fundius ferratis , caulinis. petiolatis, colore flo- rum faturatiore. Tormentilla reptans L. inveni prope Grod- nam in Ífylva dicta Grandzicze , florebat fine Ju- lii: perennis. 318. Fragaria ve[ca L. communis in omni- bus fylvis prope Grodnam , florens Majo : pe- rennis. Kadicis decoctum aquam tingit colore rubro, cum facharo edulcoratum ptüfana grata & utilis herpeticis , hypochondriacis, ictericis. Fruc&us dulcis fuaveolens , omnibus gratus. Phti- ficis non contemnendum medicamentum. Obf. Ante evolutionem , folia plicata juxta longitudinem nervorum, & tot funt plicae, quot funt nervi, in hoc ftatu involuta füpulis ficcis, ficut folia arborum in gemmis ; fenefcens tantum planta ftolones ex radice producit: faepe fegmen- ta calycis apice bifida. Petala crenulata. 319. Potentilla trifolia.. Caules biunciales, & triunciales : ftipulae magnae ovato -lanceolatae. Folia radicalia ,. petiolata, ternata, ovata, hir- futa, paucis dentibus ferrata, caulina tripartita, angufüora, duobus ftipulis ornata , pedunculi paüciflori terminantes caulem, Petala lutea, cor- - data, calyce majora. Semina numerofiffima. Potentilla. norvegica L.. frequens in pafcuis prope Grodnam, florens IVlajo: perennis. 320. Potentilla reptans,L. frequens prope Grodnam in pafcuis, florens fine Junii: peren- nis. Foliorum decoctum leniter. adftringens in ulceribus , dyfenterüs, febribus intermittentibus, bi cu e d 4T4 : tumefactione faucium oedematofa, catharrhali uti« le medicamentum , certis obfervationibus com- probatum. : Obf. Saepe caulis repit tenuiffimus , ad di- ftantiam quinque pedum. Folia m noftris ple- rumque quinata, oppofita, longe petiolata ; ad nodos inflatos ftipulae duae , palmatae , bifidae aut trifidae. Inter utrumque petiolum peduncu- lus. nafcitur uniflorus: quinque folia interna ca- lycis , colorata. Antherae & füli lutei. 321. Potentillaa verna L. in pafcuis prope Grodnam , florens Aprili: perennis. Obf. Huc reduco fpecimen florens fine Not prope Grodnam, circa palatium dictum Stanifla- i/ow. Minima planta, vix triuncialis. | Caules plurimi , breviffimi. | Folia ternata fat longe pe- tiolata; foliolis laete viridibus, pilofis, crenato- dentatis. Stipulae duae lanceolatae , petiolatae, ad originem cujusque petioli ;; fed quod praeci- pue notandum petala minima, lutea, calyce breviora. 322. Potentilla maculata. Habitus praece. dentis. Folia radicalia quinata , ferrata, alba, fplendentia, retufa oris argenteis , fericeo pilo his futa: caules declinati femipedales, fumme ramofi. Stipulae ovato-lanceolatae, acutae. Plores ter- minantes caulem. | Calyx pilis albis, fericeis hir- futus. Petala magna, crocea, ad unguem macula ' faturatiori tincta. Potentillg aurea L. communis ubique i in Satis prope Grodnam, initio Maji: perennis. — 323. Potentilla àlba. Caules filiformes, pre- cumbentes ; pedales, villofi. Folia quinata apice 415 conniventia , inferiora longe petiolata, pagina in- feriori alba, fericea , caulina breviter petiolata, ternata, cum füpulis duabus longis lanceolatis. Calyx fericeus. Petala alba. Potentilla alba L. frequens prope Grodnam, Lofofna florens initio IMaji perennis. In pleris- que fpeciminibus , longitudo foliorum unius pol- licis & dimidii, vixque caulis poteft dici procum- bens: alia fpecimina inveni, foliis multo minori- bus, caule vere procumbente, unde forte circa Grodnam , poffidemus potentillam albam & cau- lefcentem :Lignaei, Quinque dentes adfunt ter- minantes folium. impar, quatuor terminant folia intermedia, & duo tantum exteriora. Stipulae lanceolatae, longitudine unius pollicis, ad me- diam longitudinem, petiolo ageglutinatae. Folia ante evolutionem plicata funt , ficut duo folia libri. Diameter corollae decem linearum. Stami- na circiter triginta, quorum pleraeque caftrata. Suli viginti quatuor , certe glabri. "Fundus caly- cis purpureus, fubhifpidus. | 324. Comarum rubrum. Caulis ferpens, per "intervalla radices longiffimas producens. Folia pinnata foliolis ellipticis , . acute ferratis impari majori. Stipulae ovato-lanceolatae. Flores termi- nantes ramos. Calyx ampliffimus obfcure pur- pureus. Petala quinque, minima, lingulata, ob- Ícure purpurea. Placenta per-maturitatem carino- fa tumida. «— "Comarum palufire L. non raro circa Grodnam in pratis uliginofis juxta amnem Lofofnae , flo- rens Junio, perennis; -Ex radice color caeruleus & rubieundus obtinetur. Decodum i in ictero ju- te laudatur. D 416 325. Geum nutans. Caulis erectus, cubitalis; fumma parte ramofus, & florifer. | Folia pinnata pinnis acutis , extrema maxima, trilobata. Flores nutantes, conniventes. Calycis fegmenta decem; quinque minoribus: petala quinque femina arifta geniculata plumofa. Fructus oblongus. Geum rivale L. communis in paludofis prope Grodnam , Lofofnae , & alibi florens IVlajo peren- nis. Decoctum radicis & foliorum in febribus in- termittentibus diarfhoeis, laxitate ventriculi, hae- morrhagus non inutile auxilium. Obf. Radices numerofiffimae , cortice rube- Ícente odorato. Caulis plerumque vix pedalis. Folia radicalia longiffima; inveni fpecimina peta- lis albis, alia petalis rubiginei coloris, plerumque funt lutefcentia rubris maculis tincta; in uno fpe- cimine duodecim erant fegmenta calycis & fex petala. Caryophullata prolifera flofculis elegantiffimis Loe[tlii obfervata prope Jilnam. Foliola calycis valde ampliata, fex exteriora breviora, dentata, fex interiora maxima, dentato-lobata, fat aemula involucro foliofo /nemone ranunculoideae. Petala calyci inferta circiter triginta fpatulata, unguibus longis ftraminei coloris, numerofis lineis fanguis neis picta. Stamina numerofa petalis intermixta. Ex centro floris pedunculus elevatur ad altitu- dinem fex linearum, ferens calycem polyphyllon, foliolis dentatis, fed abfque ftaminibus & petalis, involvens numerofiffimos piftillos denfe füpatos, ftlis hirfutis, apice rubefcentibus. Demonfiratur mera varietas (rej rivalis, utpote ex radice pro- ducens unum tantum caulem. monftrofum, . & duos alios caules naturalis formae, fcilicet. non pro. - — 4t? pfoliferos. Petala nondum bene evoluta in his, ftramineo - viridefcentia, abfque lineis rubris. 326. Geum Eds L. paffim circa Grod- nam in fylvis juxta Jiemen, florens Majo, Junio: perennis. Primo vere radix effotfa caryophyllos redolet; caeterum fubadftringens; infufa in. vino, praeftans i in debilitate ventriculi, diarrhoea, pul vis in fine dyfenteriae, in febribus tertianis ver- nalibus, & in febribus quartanis. autumnalibus utilis. 327. Ranunculus ficaria L. ubique prope Grodnam, in. umbrofis locis florens Aprili: pe- rennis. Radix in receffu acris: folia fatua: ca- taplafma ex foliis lenimen dolorum pro haemor- rhoidariis. Obf. Filamenta inaequalia faepiffime plurima 1nvenio caftrata, jam ficut petala dilatata: nume- rus petalorum incertus, modo decem, modo duo- decim invenio, 1n nonnullis fpeciminibus calycis foliola quinque obfervantur , faepe duo petala unguibus coalefcunt : juxta itationes, plurimum variant folia, video quafi palmata, integerrima, angulofa , OONEREA, rotunda, elongata; primo tempore vegetationis radicis bulbuli funt duri, folidi, fucculenti, pulpa albiffima, poftea eva- dunt flaccidi, cavi; praeter bulbulos iftos inve- niuntur faepe alii in axillis petiolorum, qui fepa- rati & pingui terrae commiffi ficariam producunt: bulbi radicum etiam novae plantae rudimenta fo- vent, hic eft in ifta fpecie folus efficax modus propagationis , nam plerumque abortiunt femina: acredo bulborum diffipatur decoctione, tunc ve» re edulis farina obtineri poteft. | 328. Ranunculus acris L. communis ubique Tom. 11. bd 418 poseen eu] in Bids circa Grodnam , florens Junio: perennis. Planta recens acerrima, comburens & veficulas excitans cuti impofita, ficcata, evadit fatua. Cla- vum hyftericum, contufa, fuper partem dolentem applicata, vix veficula formatà me praefente plenarie diffipavit; carpis admota febres tertianas certe faepe fugat; in rheumatifmo chronico, tanquam veficatorium appofita, diu antea prae- Ícripta Saponaria, ad miraculum energica evadit. 329. Ranunculus multiflorus. Caulis ramo- fus, multiflorus, erectus. Folia hirfuta multipar- tita femi-feptiloba, lobis tridentatis, acutis. Pe- dunculi fulcati. Calyces patuli; caeterum habitu, & plerifque attributis fimilis praecedenti. Ranunculos polyanthemos L. non rara in pra- tis & pafcuis prope Grodnam, florens Julio: n rennis. 23o. Ranunculus lanuginofus. Radix ex nu- merofis fibris teretibus. Caulis pedalis, ramofus, erectus, hirfutus. Folia craffiufcula, radicalia. quinque lobata; caulina, femitrilobata , lobis fer- ratis, foni feu holofericea: Pedunculi te- retes. Calyces hirfuti, patuli.. Flos magnus, fla-- vus, aureus, unguibus taberculo & viridibus li- neis notatus. Ranunculus lanuginofus L. communis in omni- bus fylvis circa Grodnam, florens IMajo: peren- | nis. Bona figura exftat illius in Flora Boruffica Loefelii Icon. 71. cujus phrafis comparativa , ad- juvat diagnofin, fcilicet. Ranunculus RÜRDTEE S | hirfutus, folio Caryophyllatae. 331. Ranunculus bulbofus L.. ubique progi Grodnam , in. pratis & fylvis florens |Majo; perene Y [euswean rom rra 419 nis. Folia & radices recentes acerrima, veficulas excitant. ficut cantharides, fed minori cum dolo- re, nullumque influxum fuper vias urinarias de- monftrant; unde anteponendae quotiefcunque indicantur veficatoria. Obf. Specimen curiofum circa Grodnam in- veni; radices, caules, peduncuüli, & flores, erant fafciati, fcilicet caulis planus, latitudine unius pollicis, tres caules coadunatos offerebat; flores non erant rotundi, fed elongati, viginti circiter petala inaequalia exhibebant. 332. Ranunculus f[celeratus L. communis pro- pe Grodnam, in omnibus locis paludofis, florens fine Junii: perennis, Planta acerrima inter focias impofita, cito cutem rubefcit, phlyctenas excitat, ulceraque profunda, difficillime fanabilia: de- coctione & deficcatione amittit vires fuas, ficut pleraeque aliae Species Ranunculorum ;. intus fumpta anxietates, vomitus, cardialgias, convul- fiones excitat, poftea mortem, apparentibus omni- bus fignis inflammationis & fphaceli; oves ta- men impune me praefente vorárunt illam. Cae- terum haec Species, diverfam faepe faciem obti- net, faepe ramofiffima, aliquando vix ramofa, nec conftans eft figura foliorum, modo fegmenta latiora, modo angufüora. 233. Ranunculus mitis. Radix numerofiffi- mis gracilibufque fibris conftans. Caulis erectus, pedalis, ramofus, Folia levia radicalia, renifor- mia, integra & femitrilobata , rotundé crenata; caulina fuperiora, multipartita, palmata, fegmen- ts linearibus, integerrimis. Calyx reflexus. Pe- tala calyce breviora, flava, nitida. Dd2z 420 Ranunculus auricomus L. prope Grodnam, co- piofé in fylva JDominicanorum , florens IMajo : perennis. Planta mitis, & diu AU nullam mihi acredinem SU A ccurata' diffectione invenimus petala agglutinata calyci, tali modo, ut prorfus nulla appareant, fed poftea feparantur fucceflive. 334. Ranunculus reniformis. Radix ex innu- meris filamentis albidis, fimplicibus.. Caulis cu- bitalis; fuperiàs brachiatus, ad divifionem tu- mefceus. Folia caulina digitata foliolis lanceola- tis, dentatis; radicalia longe petiolata, fubrotun- do-cordata, crenata. Flores plurimi. Petala lutea. Ranunculus caffubicur L. Rorebat Majo: prope Grodnam , in. fylva Dominicanorum ; perennis. Eft ranunculus, aconitifolius folio rotundo ad radicem praeftolante Loe[elii, cujus figura re- duca bene exprimit nonnulla noftra individua. folia caulina inferiora ab octo ad duodecim ; numerus minuitur ad quamlibet fubdivifionem, plerumque unum tantum folium adeft radicale, modó parvum ficut in figura Loefeíii, fed plerum- que diametri duorum pollicum, figura illius folii non eft conftans, inveni veré reniformem dia- metri tranfverfalis femipedalis. - 335. Ranunculus lingua L. communis prope Grodnam inlocis paludofis Lofofnae, & alibi, flo- rens Julio: perennis, acerrima eft & corrodens ; facillimé cognofcitur, longis & latis foliis faltem odo pollicum longitudine , & latitudine unius, | & flore ampliffimo, diametro pollicis & dimidii. 336. Ranunculus reptanr L. copiofe in ftagno parvo prope Zorodnicam florens Junio, Jure Ill. AUS grum ror atr 421 Hallerus fimplicem' varietatem flammulae nun- tiat, nam a primo vere quaque die obfervatam vidimus , certó acquirentem faciem & attributa flammulae, & pro demonftratione collegimus fpecimina cujufque feptimanae. 337. Myofurus cauda muris. Folia plurima radicalia, linearia, fucculenta. Caulis, feu fcapus, quadriuncialis , rectus, uniflorus. Folia calycis caduca , quinque, viridi-albicantia, fummo fcapo media parte affixa poftea inferiore, fcapo appreífa fuperiore patula, elliptico obtufa petala quinque, albida, caduca, lingulata. Stamina à feptem ad duodecim. Fru&us caudae muris fimilis, longe - cylindricus, numerofiffimis conftat feminibus. - Myofurus minimus L. communis prope Grod- «0m in pafcuis & arvis florens Aprili, annua. Placet phrafis 'Tournefortii, Ranunculus gramineo folio, flore caudato, feminibus in capitulum fpi- catum congeftis. Notam. Planta florens vix triuncialis: tunc folia, fcapo longiora, radix ex plurimis radiculis capillaceis conftans, herba fatua, appendices in- feriores calycis invenio fimplices, & bifidos, pe- tala & foliola calycis numero etiam variant, in- venio feptem & octo: petala vix diftinguuntur à filamentis, fed funt latiora apice extus curvata: fpica feminum tempore florefcentiae brevis fed maturefcendo evadit longior fcapo; plurimi ple- rumque fcapi ex una radice; petala Limnaeus nectaria appellat. Inveni fpecimina cum fcapo jam foliis altiore, vix uncialia, in his folia fila- mentofa, feu quafi fili tenues. Bracteae minimae, inveniuntur ad bafim cujufque germinis. 422. 338. ZInemone hepatica L. ubique propt, Groduam, in fylvis ad. radices arborum florens A prili : perennis. Folia fubauftera, illorum de- cocum intus ia gonorrhoeis inveteratis utile, extus in oedemate & ulceribus adjuvans. Obf. Folia recentia denfo albo villo ficut pe- | tioli & pedunculi onufta, numerus petalorum | incertus , modó feptem, octo, novem, & decem invenio: circa Vilnam frequens elt varietas, pe- talis albis & carneis ; in ifta antherae pulcherrimae, fcilicet albo - IN 339. ZInemone ranunculoider L. communis in omnibus fylvis prope Grodnam florens Aprili: perennis; Numerus petalorum non eft conftans, faepe numeravimus feptem & octo petala in quo- que flore. ) 34e. Zinemone nemorofa L. communis etiam 'in omnibus Tylvis prope Grodnam , florens fine IMartii , aut initio Aprilis: perennis, Obf. Specimen inveni foliis involucri- rube- fcentibus brevioribus, fegmentis linearibus du- rioribus. | 4fnemone nemoro[a varietas flore pleno. In centro involucri fedet abfque pedunculo flos polypetalos, in quo numero quadraginta fegmenta. Petala inferiora lanceolata, apice dif- fecta, viridia omnia, elongata, plurima linearia. Stamina pauca fex, fed funt germina. Curiofum iftud monftrum inveni florens initio Maji : Prope Grodnam , in fylva juxta Iiemen. j 241. Ánemone hirfuta. IGaug cubitalis, fim: plex, uniflorus. Folia radicalia longe petiolata, hirfuta, digitata, quinque partita, lobis dentatis, zx] T 423 fat latis; caulina tria verticillata, fat fimilia, lobis anguftioribus. Flos unus terminans, Petala quin- que fat magna extus villofa, alba. Fructus ova- lis ex feminibus villofis. ZInemone | [ylveflris L.. frequens in omnibus fylvis prope Grodnam, in locis arenofis florens, perennis. 342. Pulfatilla patens. Radix lignofa, magna, ramofa. Caules plurimi uniflori, aphylli, vix palmares. Folia radicalia ternato digitatà, foliolis feffilibus laciniatis , acuminatis , intédiaciila tri- partito, lateralibus bipartitis. Involucrum folio- fum, terminans caulem villofum. Flos in hoc genere maximus. Petala laete caerulea, recta, villofa. Stamina lutea, patentia. ZInemone patens L. ubique prope Grodnam in campis arenofis florens Aprili: perennis. Obf. Huc veniunt varietates, floribus carneis & lacteis : has invenimus circa Jilnam ; la&eae petala minora , fcapus villofior. 343. /Inemone pul[atilla L. rarior circa Grod- nam, i fylvis juxta Aiemen florens Majo: folia recentia acerrima, cuti impofita veficulas exci- tant, nunc celebris abfervationibus Cel. Stohrckii i fed nunquam illam intus praefcripfimus. - Obf. Ad hancSpeciem reducere debemus Pul- fatillam flore fulphureo, quam invenimus floren- tem fine Junii, in arvis prope Grodnam , circa Staniflavov. 244. Pulfatilla reflexa. Habitus pulfatillae offic. fed caulis brevior. Flos minor caeruleo ni- gricans, nutans. Petalis apice extus reflexis. 424 ZInemone prateufis L. ubique in pafcuis prope Grodnam , Rorens Majo: perennis. Obf. Aliquando invenitur flore erecto, peta- lis laete violaceis; circa Vilnam inveni fpecimen flore in 1nvolucro feifili, duplo minore quam in alus, virefcente, erecto. 345. Caltha palufiris L. communis prope Grodnam , 1n pafcuis humidis, floret fine Aprilis: perennis. Acris eft & cauftica, a vaccis tamen editur, unde forte butyrum flavum; flores non- dum evoluti in muria macerati, ficut cantharides infervire poffunt. Obf. Caulis ad nodos curvatus. Folia reticu- lata, faturate- viridia, fucculenta. Siliquae octo, apice acuminatae, corpore fubquadratae. 346. TYolliur europaeur. L. ubique prope Grodnam , in fylvis, florens Julio: perennis. Pla- cet phrafis comparativa Tournefortu , Helleborus niger ranunculi folio, flore globofo majore. Flos aromaticus: herbam impune comedunt pecora. Obf. Caulis faepe afcendit ad altitudinem octodecim pollicum. Folia radicalia pauca, lon- giffime petiolata petiolis rotundis. Foliola quin- que venofa, incifo dentata, ad caulem folium unum amplexicaule , petiolo, folio breviore ca- naliculato, Bracteae breves, dentatae- amplexi- caules; ante evolutionem floris, petala quinque exteriora viridia; faepe inveni decem tantum pe- tala, quae poffunt confiderari, tanquam foliola xalycina. Nectaria crocei coloris. Stamina lutea. 347. Thalictrum nutans. Radix crocea. Cau- lis bipedalis, ftriatus; Folia pleraeque ex ima par- ee caulis patula, piunata pinnis pinnatis,, foliolis — 425 obtufe trilobatis, lobo intermedio etiam trifido, inferiorum foliola rotundata, parva , fuperiorum angufítiora, Flores panniculati, cernui, feu nu- tantes. Petala rubentia, capfulae feffiles a dua- bus ad feptem , ovato - acuminatae, profunde ftriatae. Thali&irum minus L. fat frequens prope Grod- nam, in fylvis juxta. AViemen , florens fine Junii: perennis. .348. 'Thalictrum aquilegifolium. | Caulis tri- pedalis, teres, vix ftriatus. Folia patula glauca, triplicato pinnata, foliolis magnis obtufe trilobis , intermedio tridentato. Stipulae magnae ovatae. Flores fubumbellati. Petala majora purpurea : ftamina longa, quinquaginta, purpurea. Capfu- lae patiolatae, magnae, alatae, ad duodecim. Thali&rum Aquilegifolium L. in omnibus fyl- vis prope Grodnam , florens Junio: perennis. 349. Zquilegia vulgaris L. 1n omnibus fylvis prope Grodnam , florens Julio: perennis. Apes in Nectaris magnam quantitatem mellis inve- niunt. Folia fricata, inter digitos, narcotinum & naufeofum odorem TUMEPUEUN , feminum decoctum in fcabie inveterata, herpetibus, & pruritu, intus & extus praefcriptum, vere energicum remedium ; faepe folum curationem producens: fed caute adminiftrandum , utpote cardialgias excitans. Obf. Folia floralia ternata, foliolis lanceolatis. Petala ante evolutioneni iridis Filamenta bafi plana, veficulis onufta, inaequalia, circiter trigin- ta. Antherae fufco nigrae. Odor florum virulen- tus: faepe inveni fpecimina caule pedali, foliis minoribus, floribus albis. ! 426 Gumerseryurcs mam 350. Zlonitum nayellus L. frequens in hortis D plurimi fpontaneam declarant: in l — smaenis fylvis nunquam inveni in Lithuania. Ex- tractum aconiti nunc celebre experimentis CI. Stoerkii; juxta HallerumStoerkius paravit extractum fuum cum Aconito comaro, nos femper paravi- mus cum Napello; fuccus nectariorum copiofus, gratus eft innoxius: flores fub noftro climate vix crederem venenatos , impune fat magnam quan- tatem mafticavi, fuccumque illarum deglutii: fo- lia funt acria, magnam quantitatem falivae ciunt, ardoremque linguae pertinacem excitant, mini- maque quantitate - anxietates mihi moverunt; illorum extractum methodo Stoerkii paratum fae. piffime plurimis aegrotantibus praefcripfi, ami- cosque meos praefcribentes fecutus fui, vidi, & habui egregios effectus in pertinacius. febribus quartanis, in inveteratis rheumatifmis, in ulceri- bus cacoeticis, fed faepe in indurationibus scirro- fis, in podagra, obfirucionibus hepatis, ictero chronico, incaffum DEPO & fruftra ab alus piaefcriptum vidi. INCOMPLETAE. 351. Convallaria maialis, Communis in omnibus fylvis prope Grodnam, var. 1a. Scapo breviffimo paucifloro, 2a. Fàliis Jatioribus, 3a. Foliis anguftioribus. 352. Convallaria poligonatum, var. uniflora & biflora, foliis majoribus & minoribus: in vetu- füs tantum radicibus, Sigilla inveniuntur. 353. Convallaria multiflora , floribus mino- ribus, pedunculis multifloris, an vere Species di- meram 427 verfa ? Sat frequens in fylvis prope Grodnam cum priori. 354. Convallaria verticillata. Hanc raram fpeciem inveni in magna fylva Bobrouzifpa. 355. Convallaria bifolia, ubique prope Grod- nam in fylvis; laceratione tetrapetala evadit. 356. Iris fiberica. Communis prope Grod- nam, in aquofis fylvarum: mixta erat cum altera folus angufüs, quae vere exhibet attributa iridis pratenfis angufüfoliae humilioris c. b. 357. Triglochin paluftre. — Ubique prope Grodnam in pratis aquofis, Junio; ex facie facile dignofcitur! habitus Junci, flores liliaceorum fpi- cati, fpica denfa. 358 Acorus calamus. Ubique prope Grod- nam, inftagnis: florens fine IMlaji; e folii finu Julus pyramidalis digitiformis, Radix annulata, odorata, faccharo condita, egregium carmi- nativum. 359. Rumex maritimus; inveni prope Grod- nam, in loco dicto Lofofnua. Congruit cum figu- ub abii 1c. 437. Caulis vix femipedalis, Folia angufta, lutefcentia. 360 Ornithogalum luteum & minimum. Ubi- que in pratis prope Grodnam, florentia Aprili. Collatis numerofis fpeciminibus, vix certo difün- guendae duae hae Species. 361. Anthericum offifragum , fat frequens in uliginofis Lo/ofnae & alibi prope Grodnam. Facies Antherici caliculati, quod etiam reperi in pafcuis prope Grodnam. 562. Lilium martagon, folus verticillatis. 428 v I Communis prope Grodnam in omnibus fylvis , varietatem faepe inveni caule altiori, foliis omni- bus fparfis. 363. Allium urfinum copiofe circa L urbem No- vogrodok, 1n arenofis. 364. Veratrum album inveni in fylva, pratis prope Novogrodok. 365. Orchis incarnata alba fauce lutea. In- veni prope Vilnamin prato tremente quod regnat - circa lacum quemdam celebrem, qui una die fer- mentatione turfae fundum occupantis fuit reple- tus. Hoc phaenomenon obfervatum anno 1782. IMenfe May. 366. Orchis cucullata, prope Grodnam 1n fyl- va juxta Niemen. Perfecte congruebat cum fig. Gm. Fl. Sib. 'Tab. 3. fig. 2. 26» Ophris colarrhoiza. Communis prope Grodnam in fylvis: Bulbi reticulati, ramis albis diaphanis. 368. Ophris Loefeli. Ophris diphyllos bulbo- fa: Loef. fl. Pruff. Tab. 58. inveni in. aquofis prope Grodnam in Lofofnia. Optima Linnaei defcriptio Spec. plant. pag. 1341. 369. Ophris monorchis: Orchis folio unico feu monorchis, flofculis pallide viridibus: Loef. flor. Pruff. Tab. 61. inveni prope Vilnam 1n fylva juxta amnem Vilna. : 370. Cypripedium calceolus. Ubique prope Grodnam in fylvis. | 371. Thefium alpinum fat frequens prope Grodpam, in monticulis juxta Niemen. Calyx quadnfidus, folia fucculenta : omnibus penfita-- — 426 tis, vix vere diverfam crederem a | Linophyllo. IMedia fpecimina inveni calycibus quadrifidis, vere paniculata. 372. Chryfofplenium alternifolium. Ubique vernali tempore prope Grodnam in pratis. Ami- cus qui aliquot uncias 1n. acetario comedit, ano & cato valide purgatus. 373. Polygonum amphibium, v. glabra & v. hirfuta, communis prope Grodnam, in aquofis & ficcis. Variat foliis latioribus aut anguftioribus. 374. Polygonum biftorta, communis prope Grodnam, flore rubro & albo. 375. Polygonum perficaria, var. pufilla flore abo: 1n ftagnis defficatis, prope Grodnam. 376. Polygonum tataricum : ubique prope Grodnam in fylvis, florens Junio an advena. 377. Polygonum convolvulus : in fylvis in- veni caule fexpedali & ultra, frequens circa Grodnam. . 378. Caltha paluftris: Spatha plana, folia cor- data, lacteus flos, acumine terminatus , radix arundinacea: ubique in ftagnis prope Grodnam, acris herba. | 379. Thuia occidentalis , hujus plurimas in- veni arbores excelfas in variis praediis Nobilium, an fpontanea? 380. Pinus larix, circa Novogrodok, pluri- mas inveni arbores in fylva Nobilis Poloni. An advena? 381. Taxus baccata, paffim in varius fylvis: inveni circa Grodnam: Jam in libello /ndagatores naturae defcripfi hujus arboris ramum | fingulari j 439 modo fafciatum , complanatum, marginlbus cri- ftatum, latitudine manus. 382. Áfarum europaeum, ubique prope Grodnam IVlajo: flos aut calyx atro purpureus, radix recens aromatica acris , vere ipecacuanhae eadem dofi fuccedanea , vetufta autem , lene ca- tharticum numerofis noftris periculis confirmatum. COMMENTATIO BOTANICA DE ORDINIBVS NATVRALIBVS EFLOIAON IDA VM Quam SPECIMINIS INAVGVRALIS LOCO PRO SVMMIS IN ARTE SALVTARI HONORIBVS D. XVII. SEPTEMBR. A. MDCCLXVI. / IN SE COLLATIS GRATIOSO MEDICORVM ORDINI OFFER T IOANNES PHILIPPVS RVLING Góttingenfis, MEDICINAE DOCTOR, INSTITVTI REGII HISTORICI GOÜTTINGENSIS MEMBRVM OBRDINARIVM. GOETTINGAE, LITTERIS FRIDER. ANDR. ROSENBVSCH,. LE ds qu PRAEFATIO. Qt Praeceptoris b. DAY. SIGISM. AUG. BüTTNERI, olim DBotanices atque IVledi- cinae in Academia Goettingenfi Profeffori P. O. diffufum, ad Phyfiologicam imprimis Botanices partem pertinens, graviffimum quidem, at nimis hucusque neglectum argumentum , Germinatio- nem Plantarum , inaugurali Differtatione pertra- Care, experimentisque variis plenius illuftrare , animus fuit. Sed poftea mutare confilium , & ab hoc incepto labore abftinere, ereptus , per difceffum meum ex urbe patria, & horti acade- mici, & bibliothecae ufus, coégit. Alia itaque eligenda materia. | Difpofitionem novam ledinuin naturalium, in quibus eruendis, riteque conftituendis, b. Prae- ceptor, plus quam viginti annorum fludium & operam confumfit, ad ejus mentem claboran- dam mihi fumfi , quam in praefenti Botanicis offerre licet. Omnia de ordinandis , fecundum naturales affinitates Generibus plantarum, prae- cepta & obfervata, quae per plures annos, quo fummi hujus Viri inftitutione in fcientia bota- nica frui licuit, ex ore ejus haufi, & fedulo fcrip- Tom. 1I. Ee LM AUN 445" eee tis mandavi, colle&a, fumma cum cura períu- firavi; usque ufus fum, ad rite conftituendos hosce ordines naturales, quos jam ante aliquot annos, dum adhuc vivis intereffet Praeceptor , ipfe approbavit, mihique permifit, poft obitum ejus, hos ultimos omnium laborum ftudiorum- que fuorum fructus, publici juris facere. Haud exiguum fore donum credo, quin jucundiffimum genuinis Botanices cultoribus, qui unanimi con- fenfu, BüTTNERI merita in ftudium ordinum na- turàlium, fummum totius fcientiae momentum, immortalia effe declarant. Nunc ipfi dijudicent , an praefüterit, quae a tali Viro merito exfpectari poterant? — — Perfectam, atque omni ex parte abfolutam methodum maturalem fiftere, nec.unius Secult inventum , nec unius hominis opus elt. Con- jun&us requiritur labor, conjuncta ftudia obfer- vatorum, iplius Naturae officinas perluftrantium: qui ad ejus operationes attenti, in aífinitatum plantarum mylteria, penetrare valent. Sane in tam arduo ac difficili labore, is jam laudem me- retur, qui ex innumera obfervationum, in plan- tis cognitis vel novis, iftfütutarum ferie, limites certas , juftumque locum , vel unius tantum maxime dubii generis plantarum, detexit : non enim contingit, ut dicit folet , cuivis, adire Corinthum. | ! y - Claro atque exercitato oculo relegas, plantis ab ipfa Natura infcriptas literas, perpende gene- rum fecundum affinitates. fuas relationes. BüTT- NERI, compara ejus afferta paffim cum aliorum | doctiffimorum Virorum obfervatis; tunc patebit, quanta induftria, quantum ingenli acumen fue- TE no rit BUTTNERO noflro, in perfcrutandis Naturae veftigus verfatiffimo! Quot ditficillimas ille dete- xit generum affinitates! quot minus recte difpofi- ta genera, quot dubia, ad fuos reduxit ordines! Antequam ipfam generum feriem & nafura- les, ordines exponerem , haud fupervacuum pu- tavi, pauca quaedam praemittere de generali plantarum ordinatione. — A prima, cujus CAE- SALPINVS auctor eft, methodo incepi, dein SYSTEMATA artificialia aeque ac naturales ordimna- tioner, quam ' breviffime fieri potuit, explicavi. Quaedam etiam monui, de requifitis ad. conflru- &ionem ordinum naturalium , deque variis chara- &eribus, quae ad notitiam eorum ducunt. 'Tan- sdem fequuntur ordines ipfi, quorum numerus eft 23. praeter illas dubii adhuc ordinis plantas. Ali- qui ex his ordinibus, ob amplitudinem, & gene- rum copiam, quae quidem uuiverfali qualitatum fimilitudine inter fe conveniunt, at certis notis diftinguuntur, /e£ione intercalari, faepius ali- quando repetita , fubdividuntur. Sic e. g. miw- GENTIUM plantarum Ordo 56, in 7. SeZliones tranfit: a) Hallerias, b) Digitales, c) Martiniar, d) leromcas , e) Znacardia , | f) Znüirrhina , g) Pedicularer:/ vERTICILLATARUM Ordo in 3; nempe a) Salvias , b) Meliffas, c) Huffopos. &c. Nomen ordinis & Seflionir a maxime fpeciofo , noto aut ufitato genere defumfi : hujus denomi- nationis cauffam quivis facile intelliget. Genera intermedia in. quolibet ordine follicite diftinxi, & tranfitum notavi, quem ex uno in al- terum ordinem faciunt. Horum generum, quae intercalaria appellari poffint recenfum $. 33. ex- hibui, alphabetica ferie. Ee 456 | ——— A ffinitates ordinum inter fe, quatenus detectae funt, propria quadam in Lectorum commodum conftructa funoptica TABULA illufirare conatus fum. Hujus /ineae reae , fimplicem, & quafi con- fanguineam affinitatem oftendunt ; relativas vero conjuncdtüiones cum pluribus ordinibus, lineae laterales indicant: quae omnes conjundtae , uno oculi obtutu, mappae geographicae inflar, totius corporis, five regni vegetabils mutuum inter fe connexum, clare repraefentant. |Quam ardua mihi, atque difficilis hujus T'abulae fuerit conftru- &io, vix aliquis credet, nifi qui ipfe manum huic , operi admoverit. Ut eo facilius invenire poffis, cui ordini, vel fectioni infertum fit quodlibet genus, ad finem adjecti funt duo indices; alterum. ordinum & fe- &ionum , alterum generum ipforum, Vale B. L. & aureis BüTTNERI monimentis cum maxima fruere utilitate. — Dabam Nordhe- mil d. x. Febr. cIloloccrxxiv. COMMENTATIO BOTANICA DE ORDINIBVS NATVRALIBVS PLA'NTAR Wd sECTIO.I. DE SYSTEMATIBVS PLANTARVM VNIVERSALIBVS. $4 E uod jam a prima origine artium fcientia- rumque, in ufum gentis humanae inven- tarum, non ultimo loco pofitum eft Ae herbariae ftudium, fenfim fenfimque plures inve- venit amatores, qui penitius in qualitates planta- rum inquirendo, infignem earum numerum dete- xerunt, quas hominum aeque ac animalium com- modo infervire poffe, occafio & varia experientia docuit. Haec experimenta, haec obfervata, fe- dulo colleda, primum fundamentum, prima ru- dimenta confütuunt artis, quae noftro felici fecu- lo tandem ex tenebris, quibus obruta erat, in lucem educta, & infignis numeri plantarum unde quaque allatarum cognitione pleniori aucta, in veram fcientiam [yflematicam commuta eft. Ve- teres de Re herbaria fcriptores fi evoluamus, im- menfum chaos nominum plantarum, qualitatum, cet. inveniemus. ' Verbo, ut cum Perill. LINNEO loquar: empirica erat veterum Res herbaria. BAUHINI fratres, paucique alii Bofanici, omne ftudium omnemque operam in colligendis, con- ferendis, defcribendis & ordinandis plantis, a ve- teribus tam. vage & incerte nominatis: ac de- 438 fcriptis collocaverunt; quod nimirum ex eorum fcriptis. praeftantiffimis. laboriofiffimisque , fatis abunde patet. $. IL ANDR. CAESALPINUS, etiamfi, quod ad noti- tiam numeri plantarum attinet, BAUHINIS cedat, revera tamen, quod ad veram fcientiam proprie fpecdtat, his plura praeftütit. Inquifivit in Fru&i- ficationem vegetabilium, harumque partium ftru- Curam fummo cum ftudio inter fe comparavit. A Receptaculo Methodum deduxit, fecundum quam, agmen plantarum in. Claffes & Ordines digeffit "). Prima itaque vera & folida principia Botanices jecit fummus hic Vir. (LiNNEUS £n Claf- - fib. plantarum p. x.) "Tam multas Claffes natura- les obfervavit, quam recentiores , licet primus; & hoc eft praecipuum IVlethodi fui ornamentum, hinc omni jure LINNEUS de eo praedicat: Quisquis füc extiteri£, primos concedat honores CAESALPINE TIBI, primaque certa dabit. ... Cum caESALPINO itaque, periodus Syflematum X glantarum incipit. $. III. Priusquam vero ulterius progrediar, Lecto- fibus dictu neceffarium effe puto: Syflemata plan- tarum duplicia effe : artificialia, & naturalia. Pe- "Til. LINNEUS ambo genera ita determinat "*: Syftemata artificlalia conftant Claffibus, quas in- *) Libr. XVI. de Plantis Florentin. 1583. 410. . **) Claffes Plantatum, in Praefatione. —ÁM 439 grediuntur, varia indifcriminatim genera, inter fe toto coelo diverfa, nifi quod conveniant unica ifta nota Claffi a Syftematico praefixa; naturalia dicuntur, quae Claffes naturales fervant, in qui- bus nullae admittuntur, nifi quae inter fe affines funt plantae, tota facie & natura convenientes. Artificiales IMethodi longe faciliores funt; cum in his Autor regulas plantis praefcribit; in natu- rali vero Methodo , notas quas natura fpeciales his, non illis impofuit plantis, inquirere debet Syftematicus fummo negotio. $. IV. Redeamus nunc ad /ifloriam Suyflematum plantarum , & primo loco confideremus artificia- lia. Methodus CAESALPINIANA per integrum fere feculum neglecta, & inculta quievit. — Poft longum hoc intervallum Rem botanicam novo lumine illuftrare ROBERT. MORISONUS aufus eft. IVlethodum a fru&u elaboravit *) quae omni fere modo a Syftemate Cae/alpiniano difcedit. Mwo- RISONUS Nofter hoc opis moliens; evidentiffi- me aeque ac CAESALPINUS perfpexit, multas plantarum phalanges fabitu , firu&ura , qualitati- busque ita inter fe convenire, ut non nifi vi allata dividi poffent *). Affinitatem vero plantarum nimis profequens, Claffesque naturales quaerens, * Hiftoria Plantarum p. rr. Oxom. 169o. fol. BOBART Hiftor. Plantar. P. III. Oxon. 1699. fol. ANoNvMrI Hiftor. natural. Sciagraphia. Oxo. 1720. $U0. i **) Huc referas Ejus Legumina (excepto Ord. 8); Hexapetalas tricap[ulares (excepto Ord, 6) Cul- miferas (excepto Ord, 7.) Umbellieferas (excepto Ord. 9 & xo.) Tricoccas ; Cayillares , cet. ^ 2152.4 f? 97 urn nomm EDT EP TIEN. 2o IRETBO RUIT 44o — filum receptum ariadneum (monente LINNEO) in gordios implicat , folo gladio explicandos. Sow Vs MORISONUM mox excipit alius Syflematicus, IO. RAJUS, & novam ga Fru&u IVlethodum, ad habitum fimul refpiciens , propofuit ") in qua Íyftema JVorifonianum cum Av combi- nare tentavit. Eandem ac Caefalpini Marifoni laudem me- retur IMlethodus RAJ1, quod multas fcilicet fer- vet Claffes naturales. $. VL IVlethedus artificialis a Fru&u defumta, 1nter fummos Botanicos, fuos invenit affeclas, CHRI- STOPH. KNAUT 77"), PAULUM HERMANNUM ***), OLAUM RUDBEK 1), HERMANN. BOERHAVE 11), cet. Quorum alter reformavit & expolivit hoc *) Method. Plant. ezdiz. 1682. 8vo. Synopfis Stirp. Britan. Lotid. 1690 & 1696. 8vo. Hifor. Plantar. T. IIT. Lond. 1693 & 1704. fol. Method. Plantat. emend. & aucta. Lond. 1760, 8vo. Synopíis Stirp. Britann. per pxrrEw. Londin. 1724. 8vo. ; **) Enumerat. Plantar. circa Halam fponte pog nient, Lipf. 1687. 8vo. *"* Zumbach Flores Florae Lw«gdbat. x690. $vo. -. .. Flora altera Lugdb. 1695. $vo. 1) Differt. de fundamentali Plant, notitia, Trajett. 1690. 4to. 11) Index plantar. Hort. Lugdbat. Lugd. 1710. 8vo. index alter Plant. Hort, Lugdbat, TERR 1710. 8vo. mmn 44* Syftema , alter hinc inde mutavit, alter cum alio unire fufcepit. $. 5VIL Circa idem tempus AUG. QUIRIN. RIVINUS , proprium Syftema a Petalorum. aequalitate & numero elaborare incepit *), quod inprimis 1n Germania receptum fuit. Cum vero affumto unico petalorum aequalitate & numero adhaerere tenebatur principio, Claffes fervare naturales, uti praecedentes, leges fyftematice non admitte- bant. (Linn. zn Claff. Plant.) Alii Botanici hoc fy[tema inverterunt, Numerum fcilicet regularitati praeferendo, uti CHRISTIAN KNAUT "); alu re- formaverunt, uti HENRIC. BERNHARD. RUP- PIUS "") alu defiderata adiecerunt, uti 10. HEU- CHERUS ****) 10. ERNST. HEBENSTREITIUS [); ali denique cum /Methodo .Linéana combinare tentaverunt, utl CHR. GOTTL. LUDWIGIUS [1) ; ALLIONI []]) & ANT. GOVaN [l]T). *) Ordines Plant. Flore monopetalo irregular. Lip/. 169o. foí. — Flore tetrapetalo irreg. Lipf. 169r. fol. — Flore pentapetalo irreg. Lp/. 1699. fol. **) Methodus Plantar. genuina. LZpf. 1716. 8. ***) Flora lenenfis. Frazcofr. ad AMoen. x718. & aucta bid. 1726. Svo. ***^ Index Plant. Hort. Wittenberg. /Pttenb. Y7XI. to, 1) Differtationes & Definit, Plant. Lipf. 1731. 4to. 10D Definitiones Plantar. Lipfiae 1737. 8vo. Edit. au&a zbid. 1760. 8vo. 11D Synopfis methodica Hort. Taurin. Zug. Tau- vin. 1762. $vo. TR TttD Flora Monfpeliaca fiftens Plant. 1580. ad fua genera Methodo hybrida digeft. cet. Lwgdbat. 1765. 8vo. pr 44* 5: VIII. Progredior nunc ad Syftema a 10H. PITTON. TOURNEFORT, Viro in Re herbaria fummo, fe- cundum Aegularitatem & Figuram Corollae ex- fructum *). A Corollae Figura Claffes, a Situ Fructus, Ordines defumfit. Genera certa, ac de- finita dedit... I Methodus haec, omni quem pro- meruit applaufu a praeftantiffimis Botanicis ap- probata, atque profequuta eft. X Claffes, quan- tum admifit principium , naturales quaefivit.- (iiw. n Claff. Plant.) BoERRHAVIUS hanc IVletho- dum cum Aajana jehs Hermanniana. concilia- vit IUL. PONTEDERA ilam emendavit, & cum Methodo Aiuimiana combinare ftuduit 2) $... IX. Novum poft haec fyftema, a Calyce defum- tum , alis nullo modo cedens, fed plurimis certe . praeponendum, (ex invidia uti videtur) , PETR. MAGNOLIUS exaravit ***). Ordines nunc a Calyce, "mc 3 * DET nunc a Corolla, nunc a Fruciu petut. — Licet novum IVlethodi fundamentum, Claffes fat natu. rales, obfervationum novarum copia, florum defcriptiones, cet. ut opus omnium manibus te- neretur, fuaderent, (LINN. in Caf. Plant.) nullum | tamen ig fectatorem invenit. * " *) Elementa botanica. Paris 1694. Svo. Ejusd. Inftitutiones rei herbariae Paris x7o0. 4to. — Corollarium Infitut. rei herb. T. III. Pa- ? ris 1703. Ato. **) Differtation. botanic. Patav. 1720..4to. ***) Character Plantar. novus. /Monfpel. 1770. 4to. xw 9 443 $7 X Summus Rei herbariae reftaurator, CAROLUS LINNEUS, novam IMethodum a2 Calyce, fecundum ejus Species, poft haec elaboravit *). Mere arti- ficialis. ,, ftudio (uti Perill. Autor ait), omnes Claffes naturales fregit." Rationes conferas li- bro citato. $. XL Aliud fyftema, Sexuale fcilicet, cujus Zu&or aeque Immortalis LINNEUS eft ^"), nunc memo- randum venit. Claffes in illo fecundum Nume- rum, Proportionem, Situm & Nexum Staminum cum Pifüillis ordinavit. Ordines vero a Numero Pifüllorum difpescuit. Claffes vel Ordines natu- rales tot admifit , quot ulla alia IVlethodus. $. XII Lubricum atque nimis mutabile Syftema a Foliis, Calycem, Florer, Cotyledones , in fubfidi- um vocans, FRANC. BOISSIER DE SAUVAGES 1743. *) Claffes Plantar. L:ugdbat. 1738. recufa Halae . Magdb. x747. 8vo. **) Syftema. Naturae Lugdb. 1735. fol. Methodus Sexualis. Lazgdó. 1735. 8vo. Genera Plantar. Lugd). 1737. 8vo. Corollarium Generum Plantar. Lugdb. 1737. 8vo. Hortus Cliffortianus. 4mflelodam. 1737. fol. "Flora Lapponica. Zmflelodam. 1737. $vo. &c. Reliqua Ejus Scripta huc proprie non pertinentia, reperies in Halleri, Hiftor. Helvet. T. I. p. XLVII. b. [2 444 urere primum propofuit *. Integrum vero fyftema poft aliquot annos publici j juris fecit **) SEM B LE Aliud dein Syftema ex ommibus partibus Frut&ificationis defumtum 10. HILLIUS edidit ***), » Claffes nullas naturales admifit Cel. Auctor, ea ex ratione," ut ne per momentum temporis pro- greffus tyronum protraheret. SLT ENEVS Haud ita multo poft, ex Differentia Semimum, — Cotyledonum , aliarumque partium, quae brevi tempore poft earum propullulationem ac ulterius incrementum in iis confpiciuntur, DAV. MESSE novum Syftema condere cepit [). $. XV. Methodum, ab omnibus hactenus recenfitis | plane difcedentem , GEORG. CHRIST. OEDER | propofuit (1). IVlixtam illam. Cel. Auctor dicit, | *) Projet d'une Methode fur les Feuilles des Plan- ; tes. à Montpellier. x743. **) Ejusdem Methode pour connoitre les Plantes | par le Feuilles Z Leide 1751. $vo. ***) A "Table of the Diftin&ions, and Characters | of Claffes, in the artificial Method , or Index | of Plants. 1) Plantarum Rudimenta. P. 1. Leoward 1763, 4to. ] latine €9 belgice. j tf) Elementa botanica. Hafnime 1764. Svo. & ibid. | 17606. 8vo. 69 Germanice ibidem. DLL AP rem on mEYIMETS : Tm 445 cum nec firicte artificialis, nec cohaerens natura- lis fit.. Ordines tamen naturales fervat. $. XVI. Staminum Situm Cel. 10. GoTTL. GLEDITSCH exploravit, eique novum dein Syfítema fuper- firuxit *). $. XVII. Eodem anno, novam fuam Methodum, 14- COB. WERNICHECK publici juris fecit **), in qua fecundum JVumerum laciniarum Corollae, plantas difpofuit. IVlethodus haec, intellectu facilis; in. primis cum illam ultra Claffes XX. non exten- dat: & in his Numeri Proportionem fervet, ita, ut plantas petalis 3. & 6. itemque 2. 4. & 8. de- nique 5. & ro. inftrucüs, in unam femper Claf. fem contulerit, quod dimidiam harum partem naturalem fervat. *) Rudimenta fyfematis, in "Memoires de l/4cae demie de [cience de Berlin, A40. 1749. editis 1751. propofuit Ce/. Jutor. : Ejusdem fyftema Plant. e Staminum Situ cum chafa&teribus effentialibus. Bero/iz. 1764. 8vo. **) Genera Plant. fecundum Numerum Laciniarum Corollae difpofita. /'?ndobon. 1164. 8vo. sEcTIO LL DE METHODIS PLANTARVM PARTICVLARIBVS. $. XVIII. Haec fufficiant, de JMetfiodir plantarum. arti- ficialibus , univer[alibus. IMethodos plantarum par- . | ticularer, quae unam, alteramue Claffem folum. modo explicant, brevibus nunc commemorabo. $.. AXTXC Plantas Floribus compofitir SEBAST. VAILLANe. . TIUS accuratiffime examinavit, & in Claffes IV. fecundum Calycem ,| Receptaculum. & | Semmum Coronulam digeffit *). 1UL. PONTEDERA in expli- candis iisdem Claffibus plantarum, VAILLANTIUM in Ordinibus theoretice fecutus eft **). Plantas Floribus Umbellatis, moRtsoNus, fe- cundum Piguram [emimum ; ***) PETRUS ARTE- D1US autem, fecundum Znvoluera difpofuic 7). Gramina , RAJUS, fecundum fffinitatem cum Cercalibus , digeffit, ]) quem 10sEPH. MONTI 11) & IO. SCHEUCHZER [11 fecuti funt. Secundum *) A&a Regia Parif. A. 1718 - 1722. **) Differt. 12. betanic. Patav. 1720. 4to. ***) Diftributio Plantar. Umbellat. Oxon. 1672. fol. | ****) Linn. Claff. Plant. p. 531. T) Methodus Graminum. Zend. 1703. 8vo. tD Prodromus Stirp. agri Bonon. Bonon 1719. 4to. 1 1t Agroftographis f. Hiftor. Graminum. Tigar. . X719. 4to, 2d: Edo died". aid. cut meo - -— S s - e Be ISP Gar E qe m T e m, Ie o I E S. e. T RE QR 447 Glumas. fimplices | & compofitar , eadem PET. ÁNTON MICHELIUS expofuit ", LINNEUS vero, fecundum .Sexum retulit **). Filices , Perill. tiNNEUS fecundum FruZifica- tionis fitum difpofuit ***). IMufcos, YACOB. DILLENIUS fecundum Prae- Jentiam aut Zbfentiam Calyptrarum. yaethodice abfoluit ***). Zlgas, fecundum Flores, wm1cuEr1vus di- gefht 1). Plantas Cryptogamicas, haud paucas, accu- rate examinatas , defcripfit. FR. GUI1L. WEIS- SIUS 11). Fucorum hiftoriam fcrip&t GwELINUSs f11). - . *) Genera Plant. Part. r. **) Claffes Plantar. p. 578. "***) Ibid. p. 606. *""*) Hiftor. Mufcorum. Oxo. 1740. 4to cum fig. 1). Libr. cit, TD) Plantae cryptogamicae Florae Goettingens. Nx. Goetting. 1770. $vo. f ) Hiftor. Fucorum. Petropoli 176g. jor, ? jos. Dilleniano haud bbonlle, bo m o d ^ ys 448 SERIUNNNINEEISUN sEcTIO IIl DE METHODIS PLANTARVM NATVRALIBVS. $. XX. Ad svsTEMATA tranfeo, que magis mutui naturae refpondent. | Primam horum fyftematum ideam, inter omnes, quantum conftat, Dotani- COS, GUIL. LAUREMBERGIUS, Germanus, exhi- buit; plantasque fecundum naturalem affinitatem difponere, haud infelici fucceffu tentavit "). Poft LAUREMBERGIUM (in fyftemate $. IX. recenfito) MAGNOLIUS , METHODUM NATURALEM quedam- modo refufcitaverat. is $. XXL Primum autem & ultimum 1n parte fyftema- tica Botanices quaefitum, METHODUS fcilicet NA- TURALIS, inculta fere usque ad tempora Perill. LINNEI permanfit; qui ex omnibus datis fy(te- matibus, Fragmenta Methodi naturalis collegit, & 1735. Ordines LXV. numeris tantum diftin- cos, propofuis *). Poft aliquot annos ex his, LXVIL fecit, fingulisque nomina impofuit ***). In *) Botanotheca h. e. Methodus conficiendi herba- rium vivum; in gratiam & ufum Studioforum . Medicinae confícripta; ftudio & opera M. Guil, . Laurembergíi. dbinwrgs. Rofloch. 1626. 12mo, —— **) Linn. Claff. Plant. p. 485. /eq. ^ "**) Ejusdem, Philofoph. botan. Stockholm 3751. 8vo. 449 In ultima vero editione Generum Plantarum (1264.) numerum ad LVIII. reduxit. $. XXII Ordines hos, quales Perill. tiNNEUS in. Frag- enti propofuit, Cel. GUETTARDUS examini ftrenuo fubjecit *. Ex obfervationibus hujus Viri patet, plantas aliquot Ordinum vere natu- ralium, etiam in minutiffimis ftructurae organicae partibus convenire ; in aliis vero ordinibus dubi- um & fufpitionem aliter conjungendarum aut feparandarum, movere. His ordinibus, quos ex rationibus fuis mutavit, nova quoque nomina impofuit. - $. XXIII. Perill. LINNEI. Ordines naturales Cel. 10. AN- TON. SCOPOLI fequutus eft **). Plures tamen or- dines, faepe in unam Claffem coegit , ita ut tot fere ordines 1n una Claffe militent, quot Genera. Claffes in univerfum XXXIIL habet. His no- mina impofuit, characteresque fuccinctos cuili- bet Claffi praemifit. Zu: vero maturales fe- quentes Claffes dicas: X1. Fru&iflorae ; XII. Blattariae ; XIII. Af[ciroidene; X X X. Anoma- lae; X X XI. Multifiliquae ; X X XIII. Calgciflorae. $. XXIV. Verofimile etiam videtur , Clar. LUD. GERAR- DUM, ad conficiendam ZMethodum fuam natura- . .'*) Obfervations fur les Plantes. 2 Paris 1761. Svo. **) Flor. Carniolica. 7/;ezzae 1760. 8vo. Tom. 1l. Ff 459 lem, Ordinibus LINNEI ufum fuiffe *). Claffes. con- didit ; ordinum vero characteres omifit. IVletho- dus, judice Ill. LtubwiGIO , non abfolute quidem, fuo tamen modo, nova dicenda **). $. XXV, Videamus nunc alia Syftemata, a. Linnéano magis diverfa. Hic primo loco venit Methodus ANDR. VAN ROYEN *** Claffes XX. Ill. Autor conftituit, a Calyce , Frudu, Staminibur eorum- que Situ, Proportione vel inter fe, vel ad petala, tandemque z exu defumtae. Claffium vero ne- | xus inter fe multo magis artificialis, quam natu- ralis dicendus. $. XXVI. Aliam IVlethodum, naturae admodum fimi- lem, Perilluftr. ALBERT. AB HALLER propofuit ]). Inter omnes plantarum partes, Fru&ficationis | organa , ad fuperftruendum Syftema elegit. Claf- fes confecit XV. Ordines ROYENO quidem mino- : res, admifit, fed eo magis inter fe cohaerentes. Su XXV TE. Proximum, poft HALLERUM, locum, ]Vletho- | . *) Flora Gallo-Provincialis c. icon. Parif. 1701. 8vo, **) /id. Comment. Lipf. ad Annum 1762. ***) Prodrom. Flor. Lugdbat. Laugdóat. 1740. 8vo. 1) Enumeratio Stirpium Helvetiae. Goettiug. (A j fol. c. fig. Ejusdem Hiftor. Stirp. Helvetiae. T. I. II. III. Bern, j 1768. fol. c. fig. Ejusdem Enumerat. Plantar. Hort, & agri Goet- ting. Goetting. 1753. Svo. ta mÁ—— 451. dus IO. GOTTFR. ZINNH occupat *) In hac, plantae, in Zpetalas & Petaloidear, primum di- viduntur. Jpeíalae , omiffis Zlgir, Mufcir & Filicibur conftituunt Claffes IX. Petaloideae Claffes XXXVIII.: Cbaracteres Cel. Auctor. claffibus . immediate praefixit. Ordines quosdam Halleria- 10$ fubdivifit , alios, nominibus infignivit. Con- nexio Claffium partim naturalis, partim artificia- lis dici debet. $. XXVIII. Methodum, ab his diverfam, EBERH. IAC. VAN WACHENDOREF exítruxit **) in qua vegeta- bilia ex fructificationis legibus fecundum maítura- : lem affinitatem in Claffes XIX. difponere tentavit. | $. XXIX. | . Ante paucos demum annos , JZethodum prae- flantiffimam , non ubique naturalem. Cel. ADANSO- NIUS tradidit ***)J. Omnibus Familus, qua- rum LVIIL habet, brevem characterem , fe- cundum omnes plantarum partes cum viribus earum, ac exceptionibus erutum, praemifit. Ad- didit fimul rudimenta LXV. novórum fyftema- tum, quae ulterius exaranda propofuit. $. XXX. .. Sequitur nunc recentiffimum fyftema, ab Ill. HENR. NEPOM. CRANTZIO conditum ]). In illo, *) Catalog. Plantar. Hort. & agri Goettingenfis. Goetting. 1757. $vo. **) Index Horti Ultraje&in. 7rajeft. ad Rhen. 1747. - ; &vo. . ***) Familles des Plantes, à Paris 1763. 8vo. V ol. II 1) Inftitut, Rei herbariae fecundum Nutum naturae ex habitu digeftae. /inudebon. 1765. Svo. T. II Ff2 452 —— vegetabilia omnia fecundum abitum abf[olutum, vel delique[centem , difponuntur. Illum Claffium, Ordinum, Generumque notas fuppeditare con- tendit; alterum in aliqua characteris abfoluti par- | te, deflectere ait. Nexus Claffium partim natu- ralis, partim artificialis eft. .$. XXXTI. . -Adjungam dictis fyftematibus, fententiam de 4uflo «Methodi naturalis condendi modo , vAviD. SIGISMUND. AUGUST. BUT TNERI, qui, quo foler- | tius huic operi manum admovit, eo quoque cer- tius afferit : zllhum , cui animus effet , V'egetabilia fecundum naturalem affinitatem difponere, mon fo- lum ad partium fruclificationis [lru&uram ,. fed etiam ad omnem eorum fabricam, mec non ad f[apo- rem. Odorem , aliasque qualitates, quae vel a prio- ri, vel a pofleriori cognofci po[fent , denique ad omnia illa phaenomena , quae ab exortu eorum us-. . que ad obitum in iis obferventur , fludio fummo at- tendere debere. — Quo plures enim notae colliguntur, £o inélius ex[trui poteft charaier , eoque certius ge- nera ad Ordines €9. Claffes reduci queunt... Idem, ni fallor, fequentibus verbis Perill. L3N N'EUS | monere voluit. ,Frucüficatio, recentiorum in- »ventum, viam primario aperuit ad Methodum 4naturalem , fed nec haec etiamnum ita intelli- | »gitur, ut omnes Claffes detegat. *) " Afferta | horum praeftantiffimorum Virorum, exemplis quodammodo evincere, enitar. | RS Plantae fic didae Cryptogamicae, ex- ep Re PW NOR ceptis Filicibus, quantum huc usque conftat, *) Philofoph. botan. p. xor. $. 163. mot ' Á— 453 » cotiyledonibus plane deflituuntur , gemimitque , quae á alias Semina dicuntur, propagantur. Semina alio- ] rum Ordinum unicum tantum emittunt cotqyle- donem, uti Filices , Palmae , Gramina, lunci , Zirundines, Carices, Lilia, Antherica, Orchid, lrides, — H'achendorfiae , Croci , Commelinae, Af[paragi , Capparides ; Cotyledoner horum. Ordinum varia f/ru£ura, varioque modo fefe ex- plicandi, rurfus differunt. Ita Palmarum cotyle-' | doner funtunilaterales ; Graminum perforatae ; Li- - Sorum reduifae, cet. q^ s SEMINA aliorum ordinum co£gledonibus — duobus fe exferunt, aeque tamen in fingulo Or- — — diue fingularem fliructuram mopftrantes. Ex di- — — cotyledonibus fpiralibus; Polygonorum. & Salfola-.— rum affinitas patet. (Eodem modo cotyledones Sagittariae & Alifmatis fpiraliter fe grelicant, un- de affinitas horum generum elucet). /Malvae & Siliquo/ae, dicotyledones exferunt duplicatas ; Um- T bellatae dicotyledones redu&as , cet. P. ^ "RADICES fibrofar alunt: Zlfiner, Lychhider SEA TR Verticillatae, Zl[perifoliae, Malvae, Cifli, ibxo- —— 1. fas fafcitulares Filizer; fibrofas tomento fufco it obductas, Jufci; fibrofas fubnodofas Papiliona- : ceae 5 carnofo - fibrofas Siliguofae ; fufiformes, , Uuibellatae; fibrofas hybernaculo impofito Lilia, TEL & cum his proxime affiner Ordines ; radices rube- vip fcentes Gallia pleraque, cet. . : di Epidermidem: admodum teneram , Ericae & Pafferinae habent. |^ Caulem. volubilem dextrorfum flexum , ple- ; xaeque Payilionaceae , Pied Em ian. e eG Euphorbiae proferunt. : , P à T^ - T. y us ^k $i Ó ^. READ * | dus ARRA E C vise e 2 E MAS TT TN HUS LN 7H i 454 Foliatio in ZAlfinis & Lygchnidibus eft obvolu- ta, lanceolata, indivifa; in Z[perifoliir convolu- ta, fimplex, indivifa; in Umbellatis duplicata, fupradepofita ; in. Papilionaceis conduplicata, five convoluta, pinnata; in Siliguofis convoluta, fub- lyrata ; in /«Maívis plicata, fimplex; in Filicibus ' circinnalis, pinnata. FOLIA vaginantia reperies in Graminibus & Polygonis; Materie glauca obducta in Papaveris, plerisque Multifiliquir, faltem in Thali£ris, qui- busdam Zupfhorbiir, Campanulis, folia lineis pa- rallelis 1nfignita; in Zris, Palmis, altero latere verfus petiolum deliquentia; in Urticis, alterna, apice fcirrhifera ; in. Cacurbitis, attactu fcabra; in. Zl/perifoliis ,' Urticir, Cucurbitir, attactu mol- lia, villofa; in /«alvir, perforata 1n /Myrtis, (in- de fortaffis Garciniae affinitas cum ZMyrtis dedu- ci poffet); in Zerticillatis , plerisque Primulis , ple- rumque fimplicia; in. Zris, Orchidibus, Commeli- nis, Lilüis, lIridibus, Crocis , W'achendorffür, Innonis , Graminibus , | Gentianis pinnata, | aut compofita in Piflaciis, Papilionaceis, | Umbellatis, Siliquofis , IMultifiliquir cet. ; alterna in Znnonis, JValvis , ..Pimis ,| .Liliis usque affinitate conjunctis Ordinibur , porro in Prunis ,' Capyaridibus , Cu- curbitir, Piflaciis , Afnerifolis , Multifiliquis , Si- liguofis: oppofita in Scabiofis , Alfimis , .Lychni- dibur , Sedis, Gentianir, Sambucis | Ayocgnis ,. Gallüs , Vertieillatir, alterna & oppofita; in Mygr- £s, lasmmis, Khamnir, Onagrir, Scabiofir, Or- ehidibus , Linis, Plantaginibus , Primulir , Payilio-. naceis , Ringentibus , Ericir, Pafferinis. : RAMIFICATIO a/ferua adeft im. Campamulis ; oppofita, articulata, erecta in Zl/fimis, Lgchnidi-- wo ape "ener ore n a 455 bus, Polygonis , Galliis ; oppofita, tetragona in F'erticillatis; alterna in. Zlfperifoliis ,, Payiliona- ctis, IMalvirs alterna, teretiufcula, erecta in Um- bellati: ; difticha in. Filicibur; divaricata in 7/1- fci, (inde affinitas generis Guaiaci cum hoc ordi- ne elucefcit.) ij GEMMAS oppofitar petiolares proferunt. Loni- cerae , Sambuei , lafmina , Lauri , Ericae; alternas ftipulaceo-petiolares Potentillae , Pruni ; alternas, füpulaceo-decidentes, Querci, Urticae. Quidam ordines sTIPULIS gaudent, quales funt Potentillae , Malvae , Gallia , Lonicerae *) , Capyarides **), Pini, Querci, Campanulae , Ur- ticae , Papilionaceae , Caffiae. — Alii BRACTEIS 1n- ftiructi funt, uti Zerticillatae: alii SCIRRHIS armati funt. e. g. Payilionaceae , lites, Cucurbitae. Ratione INFLORESCENTIAE obfervamus: ter- minalem fubumbellatam aut fpicatam in Liliis ; fpicatam in Palmis, Ziris; corymbofam in Sum- bucis ; umbellatam , (petiolis fcilicet ex eodem .pun&do enatis) in Umbellatir; aggregatam in Scabiofis; dichotomam in ZlI/imis & Lychnidibus ; verticillatam bracteatam , in Jerticillatis; lateri- foliam, fpiraliter fpicatam, in Z/perifoliir; fub- fpicatam, fecundam, in Papilionaceir; fpicatam, & paniculatam, in Graminibus, Juncirt, Zrundi- nibus , Caricibus ; axillarem pedunculatam, in IMMalvis; dorfalem feffilem in Filicibur ; axillarem & terminalem in /Zuf/cir. Ratione STRUCTURAE *) Gallia & Lonicerae Stipulas faepe in folia mu- tant. E **) In Capparidum Ordine Stipulae faepe in fpinag degenerant, A uu» - 456 FLORIS fof/uf , nimiam affinitatem monftrant "Afperifoliae cum Ringentibur, hae cum Ferticil- latis s; Gallia cum .Loniceris & Afperifoliis ; lafmi- na cum .Solanis & Zlpocynis ;. Papilionaceae cum Caffüs, Liliorumque Ordines inter fe; cet. FLORES admodum arvo invenies in Ordine Piflaciarum. | Flores Payilionacearum & Caffia- rum nocu quafi dormiunt, & fe contrahunt. Fio- res Hieraciorum folem fequuntur. COROLLAM contortam praecipue in Ordine JApocgmorum reperies. CALYX, COROLLA & STA- MINA, Stylo folummodo perfiftente, decidunt iu ^. Eyilobii. (Inde affinitas generum Grisleae , «o 7 Combreti, Mentzeliae , Zdmmanniae , Ginorae pa- ' tet cum ZEpilobiis). STAMINA ante floris explicationem | dupíi- cala, velud articulata, obfervamus in Planta- ginibus. ! Ss PISTILLUM finiftrorfum flexum multae Lych- nides monftrant. | bc STYLUM lateraliter germuni infertum in Po- —. tentillis & Polygonis reperimus, (inde affinitas Alchimillae & Surianae patet). RECEPTACULUM interne obveftit undique Pz- vianthiun , cui corolla quafi adglutinatur, in Cu- curbitis. LYNN. (Philofoph. botan. p. 72. $. 107.) CAPSULA libera reperitur in Plantaginibus. ( á í . Ma DEHISCENTIA fingularis capfularum. | femina- lium Lini, docet affinitatem cum genere 7rien- talis. CAPSULAE ^" 457 »" CAPSULAE duf SILIQUAE elaftice diffiliunt, in plerisque Papaveribus. SEMINA admodum parva, fcobiformia, pro- ferunt Éricae, Gentianae ; magna ZInnonae , Cu- curbitae ; alata aut faltem rudimentis alarum in- ftructa ,. Zceret ; pappofa, Aieracia, Éyilobia; duriffima fplendentia, faepe angulata, Po/ygona, Urticae. SUCCUM, fi dilacerantur ftillant lacteum, Eu- ghorbiae, Campanulae, ZAyocyna, Hieracia , Z4ce- rej; (inde ]Femmanniae & Meliococcae affinitas cum Z/ceribu: elucefcit); luteum Papavera *) aquo- fo -urentem Ürticae. ODOREM graviffimum refinofum fpirant Pi- aciat, Pini; fuavem, pergratum Lyclmides; ju- cundum ./perifoliae ; aromaticum reficientem ZIceres, Siliquofae ; foetidum, tetrum Orcfüdes, Allia ; ingratum , hypnoticum Z/gae , /Mufci, Filices; modo jucundum, modo foetidum, Pa- gilionaceae. SAPOREM dulcem mucilaginofum edunt ALychnides ,| Gramina ;. mucilaginofum /Malvae, Z/paragi; urentem Kanunculi, ra, Epilobia ; Siliquo[ae ; urentem, amarum, Zuphorbiae ; **) urentem, refinofum JPiflaciae; urentem, naufeo- adftringentem Capparides ; fuburentem, aroma- ticum Z/nnonae ; admodum amarum Gentianae, *) Berberis fauciata fuccum ftillat luteum , folia- que habet glauca materie obducta, adeoque ve- rofimiliter huic ordini inferenda. **) Is fuccus in cutem humanam effuüfus, maculas luteas inurit, poft multos annos adhuc transpa- rentes, Tom. 1I. Gg 458 X. memeeceerem Papaverü, Hieraciag; amarum, arematicum Car- dui, Helianthi; aromaticum , fubnaufeofum Com- melinae , Primulae; aromaticum Myrti, V'erticil- latae; refinofum Pini ; aquofum Z/[fimes , aquo- fum , refrigerantem , leviter vellicantem , Seda; .; naufeofum Lina ; naufeofo-amaricantem Aham- | ni, lafmima , Campanulae , Sambuci ; mucilagi- nofum , adftringentem Z/perifoliae, Ringenter, Zllgae; fatuum, Solana; tetrum foetidum lia, Orchides, Gladioli, Zntherica; fubdulcem, nau- feofum Payilionaceae , | Caffiae ; adftringentem Potentillae, Polygona, Gallia, .Lonicerae; cet. Quidam Ordines HABITUM £riflem prae fe fe- runt, quales funt Solana , Zdyocgna , Piflaciae , KEuphorbiae , Papavera , multaeque plantae ex or- dine Umbellatarum. cet. Denique nec illud, ex quo foraffis hujus, alteriusve generis affinitas, cum alio, magis elu- cefcat , at aliquo modo conjici poffit, filentio pratereundum ; ordines fcilicet; nonnullos, & multa plantarum genera, ab his vel illis infe&is imprimis infeftari, atque in pabulum trahi. Plu- rà quidem exempla in promtu habeo, in uni- co tamen, ne nimium a propofito deducar, ac- quiefcam. Siliguofae, Malvae, & haud paucae plantae ex (Solanorum Ordine, a Gyrimo pulice. planta- yum LINN. adgrediuntur, divellicantur & come- duntur. | ' $. XXXIII. Ultimo loco PLANTAS quasdam INTERME- DIAS, qua Societatem Ordinum naturalium, pri: WT ERRUR 459 mo adfpectu valde diverforum , jungere videntur; atque ita Zransitum ex uno in alterum faciunt, alphabetico Ordine exhibeam. Acalypha à Wy j Urticas & Euphorbias conjungunt. Acorus, Gramina & Zrundines conjungere vi- detur. | Aizoon, Seda & Sal/olas conjungere videtur. Alchemilla, Poíygona & Potentillas conjungere videtur. Anthericum off/fragum LL. conjungit Zntherica & uncos. Aphyllanthes, Lilia & Juncos conjungere videtur. Aralia Hederas & Umbellatas conjungit. Arenaria peploides IL. conjungit Zlfmmes & Seda. Bocconia | E QA Chélidüntum Payavera & Capparider conjungit. Cambogia Euphorbiar & Papavera conjungit. Chamelacea: Pafferinas & Euphorbias conjungit. Celfia Digitales & Solana conjungit. Ceftrum. Y. "MES. Lvei j KRhamnos & Solana conjungit. ycium Cleome /ruticofa L. conjungit Capparider & Sifymbria. Coffea Y E : L ; ; : Bihandia " raxinos & Loniceras copus 46o Corchorus Ciflos & IMalvas conjungit. Cornus Gallia, Scabiofar & Sambucor conjungere videtur. (vid. Linn. Philofoph. botam. p. 137. S. 206) Delphinium flore regulari (varietas) conjungere Thali&ira & Kanumculos videtur, Dillenia Zinnonas & Mufas combinare videtur. Dodonacea | Liquidambar ? AIceres & Piflacias conjungunt. Ptelea Fagonia Zygophylla & Seda conjungere videtur. Lythrum parvi/lorum L. E , Primulas & |. Eyilobia conjungit. ; Pepelis ] Hippophaé Ahamnos & Pafferimmas conjungere videtur. Iafminum Zafmina & Solana conjungit. lllecebrum 1 Atriplices & Polygana con- Rumex Syinofur j jungere videtur. Iuncus Zuncos & Caricer conjungit. Iungermannia Z/gas & Mufcos conjungit. — Lerchea uaLr. Salfolas, ZAtriylices , Pafferinas & . Plantagines conjungit. Linnaea Loniceras, Gallia, & l'alerianas conjun-- | gere videtur. (vid. Phil. botan. p. 137. S. 206). mm Á— 465 Linum Lina & Ciflor conjungit. Liquidambar.: vid. Dodonaca. Lycium vid. Coffea. Lycopodium Zufcos & Filices conjungit. Lythrum garviflorum L. vid. Glaux. Nolana Solana & //[perifolias conjungit. Paffiflora /ites & A/yaragos conjungit. Peplis vid. Glaux. Phyllis Lonicerar & Gallia conjungit. Piftacia Lentifeus L. conjungit Piflacias & Hederas. Polygonum /ignofum L. Polygona & Lychnides Statice Limonium L. conjungit. ' Polypodium arborefcens L. Filices affociat Palmis. Ptelea vid. Dodonaea. vius S Prünor & Myrtor conjungit. Punica Rhandia vid. Coffea. Reaumuria Callitricher & Sal[olar conjungit. Rumex /pinofur L. vid. Illecebrum. Ruta Thaligra & Papavera conjungit. Salfola fruticofa L. vid. Lerchea HALLER. Saxifraga Sedum LL. sdb 9. & Ranunculos conjungit. um ; Scabiofa alpina [^ Scabiofar& Carduos conjungit. - 46*. Spiraea Potentillas , Prunos , & Wiyrtos conjungit. Statice Limonium L. vid. Polygonum lignofum. L. "Tamarix gallica L. Ericas & Pafferinas conjungit. 'Tamus //ites & Cucurbitar conjungit. "Tragia vid. Acalypha. Trianthema Seda. & Epilobia conjungit. Verbena Ringentes & Verticillatas conjungit. Ordiues naturales proxime , una cum $ndice alpha- betico generum [equeutur. ) TABVLA Praef. p. € o nfp. Corrigenda in Volumine Primo. VI. lin. ult. loco qua lege quae. VIT. lin, 2. poft communicarcm pone ;5 Vil. lin. 9. poft hiftoriam pone ^ IX. lin. $. 14. 16. 18. 19. 20. 23. 24. X. lin. r. loco Greens lege Geüns. poft fagacitate pone , poft digniffimaeque pone , poft videntur pone , loco fimul, lege fimulque. loco , pone ; loco procellit lege proceffit. poft magnus pone ; loco Philofophiae lege Philo fophie. 6. loco fuos lege tuos. XU 1.2. IO. I2. dele fuiffe. loco eo lege ea. poft gaudebant pone , 14 loco , pone ; XII. lin. 6. loco innotarum lege infertarum. XIII lin. Yo. I4. 16. 17. lin. 9. IO. 23. XIV. 1I. 24. ag. XV. lin. 27- loco Missis lege Hippuride. loco noti lege notae. loco eo lege ea. loco , pone : loco difcat lege ditat. loco verrucaeus lege verrucofus. loco confcriptam lege confcri- ptum. loco anatomofi lege anaftomo fi. dele , — loco Rem lege rem. loco excellunt lege excellen; tium. loco noftris lege nothis. gne S. 165. lin, EnrcUEuuiE loco difputandum legc difpu- : ta TU em. & 170. lin. ult. loco- certi lege certe. Li . 171. lin. 26 & 27 loco maxime foliorum Kiberfiies ae- quali & maxime — lege — Maxima folior:sm fuperficies aequalis d j eft , maximae. k uw. 172. lin. ult. loco nocturnem lege necturnam. | ) 3! 299. lin. 1. loco Flore lege Florae. Tu , lj $23. lin. penult. loco natura lege naturae. "o * j ) ; BL ———————————MÁM—————————————————PdÁáÁÉR——M—————————— — ÉL —ÓÓOEEEE MM———— M (Rutuli €— MÀ ÀM—Ó paure : Mutores TABVLA Vade PHTTOGRAPHICA VNIFERSALIS : à AFFINITATES Mr ORDINVM NATVRALIVII PLANTARVM Auc EXHIBENS. , Filiccs o | P3 Palma : l : Lilia i i x. Jrices Ziaragi 2 m PH : | Cucurbitae 3. T'achendorfine Ned, —. Cappàrides Commelinag Siliquofar Crea z. Sifymbria dd Papavera 2. Cochleariae —À ———MáÁSR— Junti, Papilionaceae Carices Ara ; "C3 | É a[fiae Gramina : aHa "ceres pts nip AMultifiliquae Zxphorüie Piflaciar 3 gu Bromeliae. l Vrticae r^ *J Upiyeeue—— l x. Thalifira T ———— —« | "lots | Pafferinae Pmni Lauri — Sambuci Hederae ; 1 1 » 2. Ranunculi Jüimo Querci — Myrti :Potentillae SticeufehiaE Ahamni Fnbellatae IPTE. 2 VÉ cy z. Pyri Polygona US uri rud Fifia (Solana 2. Pruni VETE pens) o 1 ou UE Y | ————- ———À Stabiofae Arti triplites "fines | Jafinna ( 7. | bx» S Ey esr SÀN C E E x i | AJperifoliae l/alerianae Campanulae Compofitae : hulla — 1 imarant]i jwLEychnides p MA ILonicerae Plytolaccae "pocima : C I. i " VEATORIEE Lima .— Primulae | DE zo EUR Plantigines Z0 —. Gala C ecce Pen ; ie RU EE -— ifi (CEA | MINA B 2. rtemifiae Cp ume Malvae i 3. Achilleae | Epilobia 4- scu Zingenirm 3. Halleriae 2. Digita les 3. Alpi 4. l'eronicae di Mdmtoia 6. ZIntirrlina zuPladiuitiocs Fertiüllatae 1, Saluiae 2: Meliffae 3 Hifp 5. Hiratia * euer (aM MM B —ERÓÜ A Tom. Il. —— — MÀ OO P — A EEsemes o 6L iy jj t ERE E Li * ? M1 | - E i $ 1 , | i de 1 4 "119 der) , * "$97 : D "Dr S " aw Ow i. ^ PU aig PRI NM s A iie. dm UMSJX qbdQouamc TX : ! umm Mee e T eret tr um "s l - - s sifuopo uD- :SnWWuoo "LEES 12212 c5 afr. DA 1 S Y bli M j 7 (/ SGAM: [^ Qelect. CF IT. "Uster NASA SNSSE REESE SENSN NSSNSN x: SERISNIMS NNNN SSSSNNNNNN SN SEN WY IN WW Nue ANN WS SONS N SSSSSESSSNNNS NNNNNNS NN SS SN NON MELOS - ARCU T NS SNSNSSS QSSSSSSSSS IAE psg vnfnz 'Srut d 2ul 9 peu : 7 7, A - E" b L3 — » "T Ja. D Ufteri felecl: d - IBI * EN SIUS M Tp n - Pw " QK3 .D43 v.1 — 2 bo $i aM * í D " *. NN MNRNNG NS M 079 919, 39