ΗΑΝΌΒΟυΝΌ ΑΤ ΤΗΕ
Τ,-χΐΥΕΚδΠΎ ΟΡ ΤΟΚΟΝΤΟ ΡΚΕ55
ϋιςίϊΐιζΘοΙ βγ ΐήθ ΙηΐβΓηβΐ ΑΓοΙπϊνθ
ϊη 2010 ννϊΐΐπ ίυηοΙϊη9 ϊγογγι
υηϊνθΓδϊΐγ οί Τογοπϊο
Ιπΐΐρ://νννννν.3ΓθΐΊΪνθ.θΓ9/οΙθΐ3Ϊΐ5/οΙθηΊθ5ΐΐΊθηου5ΐθ9θ02αΙθηΊθ
/όΫέί
(2. ίά.ΜοαΜ^^'
/ % ϊ ί
ΗΙΓΝΧ ΕΙΒΚΙΜ ΟυίΙ ΑΕΙΙδ
οοεεεοιο ιυνΕΝτυτίδ 817ΑΕ ετ .μ γυεντι τι (γοεεεοιι
ΟΟΝΟ ΕΕΟΑΥΙΤ
\ι.ρκΕϋυδ αυυΕΟίϋδ δτκΑττοχ, μ. λ., ρη.ο.
Η Π Ι" δ ΓΧΙΥΕΚδΙΤΑΤΙδ ΕΤ (ΓΟΕΕΕΟΙΙ
ΙΝ ΕΙΤΤΕΚΙδ ΟΚΑΕίΓΙδ ΕΤ ΕΑΤΙΧΙδ ΟΕΙΜ ΑΕΓΜΧΓδ,
ΓΧΙΥΕΚδΙΤΑΤΙδ .[ΟΗΧδ ΗΟΡΚΙΧδ δίΓΗΟΕΑΚΙδ ΕΤ δΟΠΓδ,
ΓΧΙΥΕΚδΙΤΑΤΙδ (ΤΗΧΑΟΟ ΡΚΑΕΓΕΟΤΟΚ,
υχινεκδίτΑτίδ εαηοκε αργώ ιχοοδ
ΕΙΧΟΓΑΕ δΑΧδΟΚΙΤΙΟΑΕ ΡΚΟΡΕδδΟΚ ΕΤ ΚΕΟΙδΤΚΑΚΙΙ δ :
ΑΝΤΕ ΌΙΕΜ ΟΒΠΤ ΓΕΒΚΙ ΜΕΕΙΤΕΝδΙ ΙΝ ΜΟΧΤΙΒΓδ ΚΑ8ΗΜΙΚ
ΑΓΟΓδΤΟ ΜΕΧδΕ Α.ϋ. 1902 ΤΚΙΟΙΧΤΑ δΕΧ ΑΧΧϋδ ΧΑΤΓδ.
Κ68ρΐοΐ6ΐ)3.ί ηο8 ίΐηΐίηυο βαηιΐηβ θ3.秕ΐ ΐΓ3.η5ΪΙο : Γβδρβχΐΐ, Ηυπιβη Γη^ιΐδ Γη3.§ί5(^υ6 3.ηΙιΐ}ΐιυΓη ΐΓ3Λ8Ϊίιιηΐ8."
"ΑίΐίΓ Ιίίβ'δ βΐίΐΐΐ ΓβΥβΓ Ηβ 8ΐίβρ8 λΥβΙΙ."
ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ
ΛΟΓΟΙ
0ΕΜ08ΤΗΕΜ8 0ΒΑΤΙ0ΝΕ8
ΕΧ ΚΓΧΈΧδΙΟλΈ
61ΠΙΙΕΙΜΙ ΟΙΝΟΟΚΡΙΙ.
νοι. II. ΡΑΚ8Ι1.
ΟΓαϋοηβδ XXIV -XI.
Ε Ρ Ι Τ Ι Ο Τ Ε Κ Τ Ι Α ΟΟΕΚΕΟΤΙΟΕ.
1 1 Ρ δ Ι Α Ε
βϋΜΡΤΙΒϋδ ΕΤ ΤΥΡΙ8 Β. Ο. ΤΕϋΒΝΕΕΙ. ΜϋΟΟΟΙ,ΧΧΐΐ.
210 XXIV. ζ/ΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
άλλο τον νομον ' την τε γαρ &έσιν αυτοϋ μέμφεται, ώς γεγο- ννϊαν πάρα τους νόμους, καϊ υπεναντίον είναι τοις άρχαίοις φησϊ, καϊ άΰνμφορον τοις κοινοΐς έπιδείκνυσιν.
ΕΤΕΡΑ ΤΠΟΘΕΣΙΣ.
Πολέμου τυγχανοντος Αΰ-ηναίοις προς βασιλέα, κατά τούτον τον χρονον εγραφη ψήφισμα σϋλα πλοίων πολεμίων είναι και γίνεσ&αι τα τιμήματα των κλοπών όημόΰια. Μαύ- σωλος, της Καριάς σατράπης, τας πέραν νηΰους ηόίκει. κατ- εβοων οι βλαπτομενοι, καϊ τους Λ&ηναίους επεκαλοϋντο. εδο'ξε δια πρέσβεων τέως αίτιάσασ$αι τον Κάρα. πέμπουσιν ούν Λνδροτίωνα καϊ Μελάνωπον καϊ Γλαυκέτην προς τό* άρχοντα Καριάς Μαύσωλον, τον της Αρτεμισίας άνδρα και αδελφον. ως αδικοϋντα τας νήσους αίτιασομένους, καϊ βασι- λεϊ χαριζομενον,δι ον κακώς εποίει τους Ελληνας, ούτοι νηΐ περιτυχοντες Ναυκρατιτικγ Αιγύπτια εχονστ} φορτία (διεκό- μιζον δε τούτους τους πρέσβεις Αρχέβιος καϊ Αυσι&είδης τρι- ήραρχοι) καταγουσιν εις τον Πειραιά την ολκαδα. καϊ λόγων γενομένων τοις Αίγυπτίοις προς τον δημον καϊ ίκετείας, ου- δέν ήττον εκρί&η τα χρήματα είναι δημόσια ως πολεμίων ον- 696 των τών Αιγυπτίων, νόμου δε προστάττοντος τον χρησαμε- νον δημοσίοις χρήμασιν επ ενιαυτον όλον διπλάσια ταύτα διδοναι, κατασχόντες οι πρέσβεις ούτοι τάλαντα εννέα καϊ τριαν.οντα μνάς τών απεμπολη&έντων φορτίων εκ της νεως νπευ&υνοι εγίνοντο τω δημοσίω καϊ τω διπλασίω. σπανιό- τητος δε χ^ρηματο^ν κατασχούσης τον δήμον, Αριστοφώντις δημαγωγός έγραψε ψήφισμα ελέσ&αι ζητητας τών οφειλον- των τη πόλει καϊ αποπειρωμέν(ον διαλα&εΐν, καϊ τούτους μη- νυειν. έμηνυσενΕυκτημοιν 6 προς Λνδροτίωνα μικρω προ- σ&εν αγωνισάμενος, νυνϊ δε προς Τιμοκρατην, ϊχειν Αρχέβιον καϊ Αυσι&είδην εκ της Αιγύπτιας ολκάδος τάλαντα εννέα καϊ τριάκοντα μνάς. έγραψε δε δηλονότι φεύγων μεν την εκ του προφανούς προς Ανδροτίωνα μάχην, δια δε της τών τριήραρ- χων μνήμης ουδέν ήττον επιβουλεύων τω Ανδροτίωνι. διαδι- κασίας δε γενομένης τοις πρέσβεσι προς τους τριηράρχους, ητ- τη&ησαν οι πρέσβεις κα\ ώφειλον τα χρήματα, προσταττον- τος δε νόμου τον οφείλοντα επϊ του δευτέρου ένιαυτου δεδέ-
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 211
ϋθαι, εως αν εκτίΰη, εμελλον τω δεΰμώ καϊ οι πρέΰβεις καθ- νποβάλλεΰθαι. εν δε τω καιρώ, τούτω αρχομένου τον δεύ- τερον ενιαντον . εν ω γ.αϊ δεθήναι τονς πρέΰβεις εχρήν, έγρα- ψε Τιμοκράτης νόμον τοιοντον, εϊτινι των οφειλοντων τω δη- μοοίω δεΰμον προΰτετίμψαι κατά νομον η κατά ψηφιΰμα '/.αϊ το λοιπόν προΰτιμηθΐ}, έ'ξειναι αντώ καταΰτηΰαντι τρεις εγ- γνητάς ή μην εκτίΰειν, ονς αν ο δήμος χειροτονηΰη. άφίεΰθαι 69" τον δεΰμον ' εάν δε μη εκτίΰϊ} αυτός η οι εγγυηταϊ, τον μεν εξεγγυηθέντα δεδέΰθαι, των δε εγγυητών δημοΰίαν είναι την ουΰίαν. τούτου τον νοαον γραφην άπηνέγκ,αντο Διόδωρος γ.αϊ Κνκ.τημων ως παράνομου ν.αι αοικου ν.αι αΰνμφορον. Λν- δροτίων δε γ.αϊ Γλανκέτης γ.αϊ Μελάνωπος, ΰννιέντες δι αν- τονς γεγενήΰθαι την γραφην, καταβάλλονΰιν εννέα τάλαντα γ.αϊ τριαν.οντα μνάς, ιΰως μεν ονκ, αν ν.αταβαλοντες , ειμή την γραφην επέδοΰαν οι κατήγοροι , όμως $' ονν Υ.ατέβαλον. κατηγορεί τοίννν Ενκτημων γ.αϊ Διόδωρος, φάΰκοντες μεν δια τονς πρέΰβεις γεγράφθαι τον νόμον ει δε και εξέτιΰαν εν τω μετα'ξν χρόνω, δεδομένης της γραφής τοντο εποίηΰαν, ωΰτε την προαίρεΰιν τον νομοθέτον νπαιτίαν είναι, ονδεν δε ήττον εξετάζει τον νόμον ο ρητωρ ώς καϊ κατ άλλον τρόπον έχοντα κακώς ' και γαρ παρανόμως τεθεΐΰθαί φηΰι γ.αϊ νπε- ναντίως εχειν τοις νόμοις, και άλλως αδικεΐν και βλάπτειν, δι ών προΰταττει, την πολιν. δια ταντα γονν καϊ αί νπο- ■θέΰεις του λόγου δυο, μία μεν οτι δια τονς πρέΰβεις γέγρα- πται, έτερα δε οτι υπεναντίος τοις νομοις γ.αϊ επιζήμιος και άδικος, ώΰτε ει εδύνατο εκφνγεΐν ο Τιαοκοάτης την αίτίαν του μη όια τους πρεΰβεις γεγραφεναι, αλλ ονν γε τον μη πονηρον είναι ον διαφενξεται. εδννατο μεν γαρ τον νομοθέ- του κατηγορεΐν ο Διόδωρος , οτι πονηρον έγραψε νόμον και υπεναντίον τοις νομοις, και ηρκ.εΰεν αν αντώ προς νποΐτεΰιν ταντα- ννν δε και την κατά τών πρέΰβεων προΰείληφε ίία-698 βολής ένεκα τον νομοθέτου, η μεν ούν νπόθεΰις τής αιτίας, δι ην ε'θηκε τον νομον, ΰτοχαΰτικη' ζητείται γαρ ει δια τονς πρεΰβεις εθηκεν η αν η δε κατά τον νόμον πραγματική- καθόλου γαρ πάΰα κατηγορία ρητοϋ πραγματικην απεργάζε- ται ΰταΰιν. ρητοϋ δε λέγω ονκ ε| ονπερ ετερόν τι ζψεΐται, ωαπερ εν ΰτοχαΰμώ, ουδέ του αναφερομένου είς τέχνψ' καϊ
14*
212 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
εζουοίαν, ωΰπερ εν αντιληψει. εκεί μεν επϊ τοις εκβεβηχόΰιν Ί] κρίΰις , εν δε τη πραγματική επϊ μέλλονΰι. και δεΐγεγρά- φ&αι το ρητον εν νομοις '/.αϊ εν τρηφίΰμαΰιν. εΌτι τοίννν τού- τον τον λογον κεφάλαια τεΰοαρα, "εν μεν το νόμιμον, ο διγρη- ται διχή. ε*5 τε το πρόΰωπον '/.αϊ εις το πράγμα, τουτεΰτιν εις αντον τον νομον, Όπως ενάντιος εΰτϊ τοις νόμοις, δεύτερον το δίκαιον, τρίτον το ονμφερον. ότι επιζήμιος* τέταρτον το δυνατόν , ότι και αόννατονς επιταττει πράξεις. 7] κρινομένη ονν υπο&εοίς εοτιν αντη η εν τοις κεφαλαίοις. την γαρ κατά των ποέοβεων νπο&εοιν εν τι, καταοτάοει '/.αϊ παρεκβάΰει τέ- %ει•/.ε διαβολής ένεκα δηλονότι, επειδή γαρ ο νόμος δοκεΐ φιλ- αν&ρωποτατος είναι, των δεϋμών αφιεϊς, τοντον ένεκα αντ- ΐ&ηκε πλειΰτα μεν '/.αϊ άλλα. μαλιΰτα δετά δνο ταύτα, την τε ύπο&εΰιν την Κατά τονς πρεΰβεις, ίνα τη νπονοία ταύτη τον α/.ροατην εν υποψία δονς κατά του αντιδίκου πείΰη ως τον νομον δι αίΰγροκέρδειαν τε&εικοτος υπέρ ρητόρων '/.αϊ πολιτευόμενων, αρπαοαι τα κοινά προαιρουμενων, '/.αϊ το 699 αονμφορον, εν ω αποοτερήϋαι την πολιν απάντων των οφλημάτων βουλεταΐ' '/.αϊ το αδικον, εν ω οτι αναξίοις δε- ΰμωταις την χάριν δίόωΰι. προς δε το δυνατόν, οτι ει '/.αϊ εβου- λομε&α, ουκ ή ν δυνατόν αναιρούνται γαρ της πολιτείας οι κανόνες, μη αγνοώμεν δε οτι το μεν νομιμον κεφαλαιον εντε- λεΰτατα ειργαΰται, το δε δίκαιον και το Ουμφερον και το δυνα- τόν αλληλοις ΰυμπλεκεται. και το μεν ΰυμφερον εν τούτοις εΟτι το προηγονμενον . καταοκευαζεται δε διά τε του δικαίου '/.αϊ του αδίκον '/.αϊ του αδυνάτου ' πάν γαρ αδικ,ον και αΰυμ- φορον. τω δ αυτω και περϊ του αδυνάτου βιάζεται 'χρήΰ&αι λογω' ο γαρ αδύνατον φηΰι, τούτο δη και αούμφορον. και επειδή Τιμοκράτης πολύς εοτι τη φιλανθρωπία του νομον χρωμενος, αύτη δε επϊ το δίκαιον αναφεροιτο αν, δια τούτο Λημοβ&ενης πανταχού τω αονμφορω κεχρηται, δεικνυς επι- βλαβή καϊ επιζημιον τυγγάνοντα τη πολει τον νόμον.
Τον μεν αγώνος , ώ άνδρες δΐ'κααταϊ, τον παρόν- 700 τος ουό' αν αντον %'ιμαι Τιμοχράτην ειπείν ώς αίτιος έΰτιν άλλος τις αντώ πλην αντός αντω. χρημάτων γαρ
ΚΑΤΑ Τ1Μ0ΚΡΑΤ0ΤΣ. 213
ουκ ολίγων άποβτερηβαι βουλόμενος την πόλιν , παρά πάντας τους νόμους νόμον είΰηνεγκεν οϋτ έπιτήδειον οϋτε δίκαιον, ώ άνδρες δικαϋταί ' ός τά μεν αλλ9 όοα
λνμανεΐται καϊ χείρον έχειν τα κοινά ποιήβει, κύριος ει γενήβεται , τάχα δη κα& εκαβτον άκούοντες εμού μα- Ό-ήΰεο&ε, εν ό', ο μέγιοτον έχω καϊ προχειρότατου προς υμάς ειπείν, ουκ αποτρέπομαι" την γαρ υμετέραν ιί]~ (ρον, ην όμωμοκότες περί πάντων φέρετε, λύει καϊ ποιεί τον μηδενός άζίαν 6 τοντονϊ νόμος, ούχ ϊνα κοι ν Γ, τιτην πόλιν ώφε?.ήΰΓι(πώς γάρ ; ό'^ γ ε. ά δοκει βυν έχειν την πολιτείαν , τα δικαΟτήρια, ταύτα άκυρα ποιεί τών προΰτιμημάτων των επι τοις άδικημαοιν εκ των νόμων ώριβμένων) αλλ7 ίνα των πολύν χρόνον νμάς τίνες έκ- κεκαρπωμένων καϊ πολλά των υμετέρων διηρπακότων μηδ' α κλέπτοντες φανερώς έλήφ&ηόαν κατα&ώϋι. και τοοούτω ραόν έότιν ίδια τινάς 9-εραπεύειν ή των υμε- τέρων δικαίων προΐΰταύ&αι ωύτε ούτος μεν έχει παρ* εκείνων άργνριον καϊ ου πρότερον τούτον είΰηνεγκεν ύπερ αυτών τον νόμον, έμοϊ ό' εν χιλίαις ύπερ ΰαω^τοί 6 κίνδυνος ■ τοβούτον απέχω του λαβείν τι παρ* υμών. ειώ%α<5ΐ μεν ούν οι πολλοί τών πράττειν τι προαιρου- μένων τών κοινών λέγειν οις ταΰϋ-' νμιν οπονδαιότατ εΰτι καϊ μάλιβτ ά%ιον προοέχειν τούτοις , ύπερ ων αν αυτοί τυγχάνωοι ποιούμενοι τους λογούς, εγώ δ\ εί- περ τιν\ τούτο και άλλω προΰηκόντως είρηται, νομίζω ^α'αοί. νυν άρμόττειν ειπείν, τών γάρ όντων αγαθών τη πόλει και τον δημοκρατονμένην και έλευ&έραν είναι ίός άλλο τι τών νόμων αίτιωτερόν έϋτιν, ονό' αν ένα ειπείν οίμαι. περί τοίνυν αύτοϋ τούτον νυν υμΐν εΰτι, πότερον δει τους μεν άλλους νόμους ους επι τοΓ^ άδι- κοϋοι την πόλιν ύμεΐς άνεγράψατε, άκυρους είναι, τονδε δε κύριον , η τουναντίον τούτον μεν λϋΰαι, κατά
214 XXIV. ΛΉΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
χωράν δε μένειν τονς άλλους εάν. το μεν ονν πράγμα, περί ού δει νυν υμάς γναναι, ας εν κεφαλαία τις αν είποι, τοντ εΰτίν.
β "Ινα ό' νμαν μηδείς δανμάζη τί δή ποτ εγώ με- τρίως, ας γ' έμαντόν πεί&α. τον άλλον χρόνον βεβια- κώς νυν εν άγα6ι και γραφαίς δημοΰίαις εξετάζομαι, βονλομαι μικρά προς υμάς είπεϊν έοταιδε ταντ ουκ άπο τον πράγματος, εγώ γαρ, ώ άνδρες Ά&ηναϊοι, προβέκρονβ' άν&ρώπω πονηρά και φιλαπεχ&ήμονι και δεοΓς εγβρω , ω τελεντώϋα όλη προαέκροναεν ή πόλις,
ΐ\4νδροτίωνα λέγω. και τοΰοντω δεινότερα Ενκτήμο- νος ήδική&ην νπ αύτον ώβ&' ό μεν Ενκτήμαν εις χρήαατ εσθ' α κακώς επα&εν , εγώ δ', είκατώρ&αΰεν εκείνος ην έπ' έμ' ήλ&εν οδόν, ονχ ότι ταν ονταν άνΐθ'2 άπεΰτερήμην. άλλ' ονδ' αν έζην, ονδ' ο κοινόν άπαοίν έΰτιν, άπαλλαγήναι τον βίον, ράδιον ην άν μοι. αίτια- ΰάμενος γάρ με ά και λέγειν άν τις όκνήαειεν εν φρο- ναν , τον εμαντον πατέρα ώς απέκτονα , ασεβείας γρα- φήν καταΰκενάΰας εις αγώνα κατέΰτηύεν. εν δε τούτω το πέμπτον μέρος των ψήφων ού μεταλαβών ώφλε φι- λίας, εγώ δ\ ώοπερ ην δίκαιον, μάλιστα μεν δια τονς &εονς, έπειτα δε και δια τονς δικάζοντας νμαν έσώ-
8 &ην. τον δη εις τοιαύτα καταστηααντά μ' άδίκας άδι- άλλακτον έχ&ρόν ηγούμην. ίδών δ' ήδικηκότα κοινή πάΰαν την πόλιν και περί την είΰπραξιν ταν εισφορών και περί την ποίηΰιν ταν πομπείων, καϊ χρήματα πολλά της &εον και των επωνύμων και της πόλεως έχοντα και ούκ αποδίδοντα, ήλ&ον έπ αυτόν μετ Ενκτήμονος, ηγούμενος άρμόττοντ είληφέναι καιρόν τον βοη&ήοαί #' άμα τη πόλει καϊ τιμαρίαν νπερ ών έπεπόν^ειν λα- βείν, βονλοίμην ό' άν έμέ τε τνχεΐν ών βούλομαι τον-
9 τον τε πα&εΐν ών άξιος έότι. τον δε πράγματος ονκέτ'
ΚΑΤΑ Τ1Μ0ΚΡΑΤ0ΤΣ. 215
οιτθ£ άμφιαβητηοίμου, αλλά πρώτον μεν της βουλής κατεγνωκυίας , είτα τον δήμου μίαν ήμέραν όλην επί τούτοις αύτοΐς άναλώοαντος, προς δε τούτοις δικαΰτη- ρίοιν δνοϊν εις ενα καϊ χίλιους έψηφιο μένων, ένούΰης δε ουδεμιάς έτ αποστροφής του μη τα χρήματ' εχειν υμάς, Τιμοκράτης ούτοοϊ τοσουθ' ύπερεϊδ εν άπαντα τα πράγματα ώΰτε τί%ηθΊ τουτονϊ τον νόμον, δι ου των ιερών μεν χρημάτων τους &εούς, των όοίων όέ 703 την πόλιν άποΟτερεΐ, άκυρα δε τά γνω6&έν%•' υπό της βουλής καϊ του δήμου καϊ του δικαστηρίου κα&ίΰτηβιν, άδειαν δε τά κοινά διαρπάξειν τω βουλομένω πεποίη-
10 κεν. νπερ δη τούτων απάντων λύοιν εύρίοκομεν ταύ- την ούΰαν μόνην, ει γραψάμενοι τον νόμον καϊ είΰα- γαγόντες εις υμάς λύύαι δυναίμεΰα. εξ αρχής ούν εν βραγέϋι τά πραχβέντα δίειμι προς υμάς. Ινα μάλλον μά&ητε και παρακολου&ήΰητε τοις περί τον νόμον αυ- τόν άδικήμααιν.
11 Ψηφιΰμα είπεν εν νμΐν ΆριΟτοφών ελέϋ&αι ζητη- τάς, ει δε τις οίδέ τίνα η των ιερών η τών οΰίων χρημά- των έχοντα τι της πόλεως, μηνύειν προς τούτους, μετά ταύτ έμήννΰεν Εύκτήμων εχειν Άρχέβιον και Αυΰι- δείδην τριηραρχήοαντας χρήματα Ναυκρατιτικά, τί- μημα τάλαντα εννέα καϊ τριάκοντα μνάς. προΰήλ&ε τή βουλή, προβούλευμ3 έγράφη. μετά ταύτα γενομένης
12 εκκλησίας προύχειροτόνηΰεν 6 δήμος, άναΟτάς Εύκτή- μων έλεγεν άλλα τε πολλά καϊ διεζήλ&ε προς υμάς ως έλαβεν η τριήρης το πλοΐον ή Μελάνωπον άγουαα και Γλανκέτην και Άνδροτίωνα πρεΰβευτάς ώςΜαύΰωλον, ως έ&ε6αν την ίκετηρίαν ων ην τά χρήματα άν&ροιποι, ως άπεχειροτονήΰα&' νμείς μη φίλια είναι, τότε άνέ- μνηΰεν νμάς, τους νόμους άνέγνω, κα& ους τούτον τον τρόπον πραχ&έντων της πόλεως γίγνεται τά χρήματα.
216 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
13 έδόκει δίκαια λέγειν ύμιν άπαοιν. άναπηδήΰας Άνδρο- τίων καϊ Γλαυκέτης και Μελάνωπος (κάϊ ταύτα 6κο-70\ πείτε αν άλη&ή λέγω) έβόων, ηγανάκτουν , έλοιδο- ρούντο , άπέλυον τους τριηράρχους, [έχ,ειν ώμολόγουν] παρ1 έαντοις ζητειν ηϊίουν τα χρήματα, ταντ άκον- οάντων υμών, επειδή ποτ έπανϋαν^ ούτοι βοώντες, έδωκε γνώμην Εύκτήμων ως δυνατόν δικαιοτάτων, υμάς μεν είϋπράττειν τους τριηράρχους, εκείνοις δ είναι περί αυτών εις τους έχοντας άναφοράν εάν δ7 άμφιοβητηταί τι. ποιείν διαδικαοίαν, τον ό' ηττη&έντα
1ί τοί'ΓΟ^ όφείλειν τι] πόλει. γράφονται το ψήφιΰμα ' εις υμάς εί<5ηλ&εν ϊνα ΰυντέμω, κατά τους νόμους έ'δο- ξεν είρήαΰ-αι και άπέφνγεν. ένταύ&α τί προΰήκεν; τά μεν χρήματ έχειν την πόλιν, τον δ' άποατερούντα κο- λάζειν νόμου δ' ούδ' οτιούν ούδενός δήπου προοέ- δει. μέχρι μεν δη τούτων ούδεν ήδίκηβτϊ υπό Τιμοκρά- τους τουτουί. μετά ταύτα δε πάντ άνεδέξατο έφ' εαυ- τόν τά προειρημένα, και πάντα ηδικημένοι φανήΰεβ&' υπό τούτου" ταϊς γάρ εκείνων τέχναις και πανουργί- αις μΐ6$ώύας αυτόν και παραβχών ύπηρέτην έφ' αυ- τόν ηγαγε τάδικήματα, ώς έγώ α αφ ώς ύμιν επιδείξω.
Ιό ανάγκη δε πρώτον ύπομνηΟαι τους χρόνους υμάς καϊ τον καιρόν έν ω τί&ηΰι τον νόμον καϊγάρ ύβριΰτι- κώς προΰκεχλευακώς υμάς φανήσεται. ην μεν γάρ Οκιροφοριών μην εν ω τάς γραφάς ήττηντο εκείνοι τάς κατά τού Εύκτήμονος , μι6&ωθάμενοι δε τούτον καϊ ούδε παρεΰκευαΰμένοι τά δίκαια ποιειν ύμϊν κατά την αγοραν ?.ογοποιούς ν.α%ίεΰαν ώς άπλα μεν έτοιμοι τά 705
16 χρήματ έκτίνειν . διπλά δε ου δυνήβονται. ήν δε ταύτ ενέδρα μετά χλευαβίας καϊ καταβκευαΟμός υπέρ τού λα&εΐν τόνδε τον νόμον τεθέντα, μαρτυρεί δ' οτι ταύΰ-' οϋτως έ-χει τούργον αυτό • τών μεν γάρ χρημά-
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 217
ί ων έκείνοις τοις χρόνοις δραχμην ου κατέβηκαν ύμΐν, νόμω δ' έν\ πλείστους τους υπάρχοντας άκυρους εποί- ησαν, καϊ τούτω των πώποτε ίν ύμΐν τεθέντων αΐσχί- 6τω και δεινότατο.
Βούλομαι δι] μικρά διεξ,ελ&ών περί των κείμενων νόμων , καδ1 ους είΰιν αί τοιαΐδε γραφαϊ , περί αυτού τον νόμου λέγειν ον γε'γραμμαι ' γενήσεσ&ε γαρ εύμα- &έστεροι προς τα λοιπά ταύτα προακούσαντες. έστιν, ο άνδρες'Α&ηναΐοι, εν τοις ούβι νόμοις ημΐν κυρίοις διορισμένα ακριβώς και σαφώς πάν& όσα δεΐποιεΐν περί των μελλόντων τε&ήσεσ&αι νόμων, καϊ προ5τον μεν απάντων χρόνος εστί γεγραμμένος , εν ω προσήκει νομο&ετεΐν ε'ιτ ούδε το'Ο-' ώ^ αν εκάοτω δοκϊ] δέδωκε τούτο πράττειν, άλλα προΰτάττει πρώτον μεν έκ$εΐναι πρόσ&εν τών επωνύμων γρά^αντα σκοπεΐν τω βουλο- μένω, μετά ταύτ' επί παΟι τον αυτόν νόμον τι&έναι κελεύει, προς τούτοις λύειν τους εναντίους, άλλα περί ων ούδεν ίσως υμάς κατεπείγει νυν ακούσαι. άν δε τις τούτων εν παραβί] , τω βουλομένω δίδωΟι γράφεσ&αι. ει μεν ούν μη πάΰιν ην ένοχος τούτοις Τιμοκράτης και παρά πάντα ταύτ' είσενηνόχει τον νόμον, εν άν αυτού τις έποιεΐτο κατηγόρημα, ο τι δήποτε τούτ' ην νύι• δ' ανάγκη κα&' εκαστον χωρίς περί εκάστου διελόμενον λέγειν . πρώτον μεν ούν , όπερ ηδίκησε πρώτον , τούτ 706 έρώ, ος παρά πάντας τους νόμους ενομο&έτει, είτα των άλλων έξ?;£ ο τι άν βονλομένοις ύμιν άκονειν ή. και μοι λαβε τουτουσι τους νόμους καϊ άνάγνω&ΐ' φα- νήσεται γάρ τούτων ούδεν πεποιηκώς. προσέχετε, ώ άνδρες δικασταϊ, τον νουν άναγιγνωσκομένοις τοις νόμοις.
ΕΠΙΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΝΟΜΟΝ. ) [ΈτιΙ όε της πρωτιάς πρυτανείας ττ\ ενδεκάτΐ] έν τω
218 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
δήμω, επειδαν εϋ'ξηται ο κήρυξ, επιχειροτονίαν ποιεΐν τών νόμων, πρώτον μεν περί των βουλευτικών, δεύτερον δε τών κοινών, είτα ο" κείνται τοις εννέα αρχουΰιν, είτα τών άλλων αρχών, η δ επιχειροτονία εϋτω η πρότερα, ότω δοκοϋΰιν αρκειν οι νομοί οι βουλευτικοί, η δ υΰτέρα, οτω μη δοκοϋΰιν είτα τών κοινών κατά ταυτά. την δ επιχει- ροτονίαν είναι τών νομών κατά τους νομούς τους κειμε-
21 νους. εαν δε τίνες τών νομών τών κειμένων αποχειρο- τονη&ώϋι, τους πρυτάνεις , εφ ων αν η επιχειροτονία γέ- νηται, ποιεϊν περί τών αποχειροτονη&έντων την τελευ- ταίαν τών τριών εκκληϋιών τους δε προέδρους, οϊ αν τύχωϋι προεδρεύοντες εν ταύτη τΐ] εκκληΰία, χρηματίζειν έπάναγκες πρώτον μετά τα ίερα περί τών νομοθετών, καθ ο τι καΟ-εδουνται , καϊ περί του αργυρίου, οπο&εν τοις νομο&έταις ε'ΰταΐ' τους δε νομο&έτας είναι εκ τών
22 ομωμΟΥ.ότων τον ηλιαϋτικον ορκον. εαν δ οι πρυτάνεις μήποιώϋι κατά τα γεγραμμένα την εκκληϋίαν η οι πρό- εδροι μη χρηματίϋωϋι ν.ατα τα γεγραμμένα, οφείλειν τών μεν πρυτάνεων εκαΰτον χιλίας ίρα^αο^ ιεράς τη Α&η- να. τών δε προέδοων εκαΟτος όφειλέτω τετταράκοντα δρα- 707 χμας ιεράς τη Απηνα. ν.αι ενοειξις αυτών εϋτω προς τους #εθμο$έτας, κα&άπερ εάν τις άρχη οφειλών τω δημοΰίω '
οί όέ &εΰμο&έται τους ένδειχ&έντας είΰαγόντων εις το δι- καΰτηριον κατά τον νομον η μη ανιόντων εις Αρειον πα-
23 γον, ως καταλύοντες την επανόρ&ωΰιν τών νόμων, προ δε της εκκληΰίας 6 βουλόμενος ^ Αθηναίων εκτι&έτω προΰ&εν των επωνύμων γρά-ψας τους νόμους ους αν τι&ή, όπως αν προς το πλή&ος τών τεθέντων νόμων ψηφίΰηται ο δή- μος περί του χρόνου τοις νομο&έταις. ο δε τι&εις τον και- νον νόμον, άναγραψας εις λεύκωμα, εκτι&έτω προΰ&εν τών επωνύμων όΰημέραι, εως αν η εκκληΰία γένηται. αι- ρεΐο&αι δε και τους ΰυναπολογηαομένους τον δήμον τοις νόμοις, οΥ αν έν τοις νομο&έταις λύωνται, πέντε άνδρας ε\ Αθηναίων απάντων, τη ενδέκατη του έκατομβαιώνος μηνός.]
24 Ούτοι πάντες οί νόμοι κείνται πολύν ηδη χρόνον, ω άνδρες δικαόταΐ , καϊ πεΐραν αυτών πολλάκις δεδώ-
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 219
καβιν Οτι συμφέροντες ύμΐν είΰι, καϊ ουδείς πώποτε άντεϊπε μη ου καλώς έχειν αυτούς, εικότος • ουδέν γαρ ώμόν ούδε βίαιον ούδ' όλιγαρχικόν προΰτάττου— 6ιν, άλλα τουναντίον πάντα φιλαν&ρώπως καϊ δημο- τικώς φράζουοι πράττειν. καϊ πρώτον μεν έφ' νμιν έποίηααν διαχειροτονίαν , πότερον είβοιοτέος έΰτϊ νό- μος καινός η δοκοϋΰιν άρκειν οί κείμενοι,• μετά ταϋτα δ' αν χειροτονήΰητε είΰφέρειν, ονκ ευθύς τι&έναι προΰ έταζαν, άλλα την τρίτην απέδειξαν έκκληβίαν, καϊ ούδ' εν ταύτη τιθέναι δεδώκαΟιν, άλλα ΰκέψασ&αι κ«0"' ο τι τους νομο&έτας κα&ιεΐτε. εν δε τω μεταζυ 708 χρόνω τούτω προοέταζαν τοις βουλομένοις είβφέρειν έκτι&έναι τους νόμους πρόοθεν των επωνύμων , 2'ι/' ό βουλόμενος ΰκέψηται, καν άσύμφορον ύμΐν κατίδη τι, ,φράΰη καϊ κατά ΰχολην άντείπη. τούτων μέντοι το- ΰούτων όντων ούδεν πεποίηκε Τιμοκράτης ούτοοί' ούτε γάρ έξέ&ηκε τον νόμον, ούτ έ'δωκεν, ει τις εβον- λετο άναγνούς άντ ειπείν , ούτ άνέμεινεν ούδένα των τεταγμένων χρόνων εν τοις νόμοις, άλλα της έκκλη- ύίας, εν η τους νόμους έπεχειροτονήΰατε, οϋαης ενδέ- κατη του έκατομβαιώνος μηνός, δωδέκατη τον νόμον είΰήνεγκεν, ευθύς τη ύΰτεραία, καϊ ταϋτ Οντων Χρο- νιών και δια ταϋτ άφειμένης της βουλής, διαπραζά- μενος μετά τών ύμΐν έπιβουλευόντων καθίζεβθαι νο- μοθέτας δια ψηφίο 'ματος έπϊ τη τών Παναθηναίων 1 προφάαει. βούλομαι <5' ύμ'ιν το ψήφι6μ αυτό άναγνώ- ναι το νικήοαν, ϊν' είδήθ' ότι πάντα ΰυνταξάμενοι καϊ ούδεν άπό ταυτομάτου τούτων έπραττον. λ.αβε το ψή- φιΰμ' αύτοΐς καϊ αναγίγνωσκε ΰύ.
ΨΗΦΙΣΜΑ.
[ Επϊ της Πανδιονίό'ος πρώτης , ενόεκαττ) της πρυτα- νείας, Επν/.ράτης εϊπεν, οτγο3§ αν τα ΐεοα θνηται και η
220 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
διοίκηΰις [κάνη γένηται και εϊτινος ενδείπρος τα Πάνα- ΰηνιχια διοικητή, τους πρυτάνεις τους της ΤΙανδιονίδος κα&ίβαι νομο&ετας αυριον, τονς δε νομο&ετας είναι ενα '/.αϊ χιλίονς εκ των ομωμοκότων, ουννομο&ετεΐν δε και την βουλήν.]
^8 Ένε&υμή&ητ άναγιγνωβκομένου τον ψηφίσμα-
τος ως τεχνικώς 6 γράφων αυτό την διοίκηΰιν καιτοΚβ της εορτής προοτησάμενος κατεπείγον, άνελών τον εκ των νόμων χρόνον, αυτός έγραψεν ανριον νομο&ετεΐν, ον μα Λί ονχ ϊν ως κάλλιοτα γένοιτο τι των περί την έορτήν (ονδε γαρ ην νπόλοιπον ούδ' άδιοίκητον ου- δέν), αλλ ϊνα μη προαιβ&ομένου μηδενός άν&ρώπων μηδ αντειπόντος τε&είη και γένοιτο κύριος αύτοΐς όδε
-29 ο νυν αγωνιζόμενος νόμος, τεκμήριον δέ' κα&ιζομέ- νων γαρ των νομοθετών περί μεν τούτων, της διοική- σεως καϊ των Ώαναχϊηνο.ίων , ούτε χείρονα ούτε βελτίω νοαοί^ ουδέν είβήνεγκεν ουδείς, περί δε ων ούτε το ψήφισμα έκέλευεν οι τε νόμοι κωλύουσι, Τιμοκράτης ούτοσί κατά πολλήν ησυχίαν ένομο&έτει, κυριώτερον μεν νομίαας τον εκ του ψηφίΰματος η τον εν τοις νό- μοις είρημένον χρόνον, ονδ' ότιοϋν δ\ φοβηθείς ει απάντων υμών αγόντων ιερομηνίαν , καϊ νόμου κειμέ- νου μητ ιδία μήτε κοινή μηδέν αλλήλους άδικεΐν εν τούτω τω χρόνω , μηδέ χρηματίζειν ο τι άν μη περί της εορτής ?), αυτός οΰχ εν α τον τυχόντα , άλλ' όλην άδι-
30 κών φανήσεται την πόλιν. καίτοι πώς ου δεινόν είδότα μεν τους νόμους, ων όλίγω πρότερον πάντες ηκούσατε, κυρίους όντας, είδότα δ' ουκ έών&' έτερον νόμον ψή- φισμα ούδεν, ούδ' άν εννομον γι , νόμου κυριώτερον είναι, γραψαι καϊ &εΐναι νόμον νμΐν κατά ψήφισμα . ο
31 καϊ αυτό παρά τους νόμους είρημένον 7]δει; η πώς ον οχέτλιον την μεν πόλιν αυτήν εκάστω ημών δεδωκέναί
ΚΑΤΑ Τ1Μ0ΚΡΑΤ0ΤΣ. 221
άδειαν τον μή τι παθεΐν αηδές ή δεινόν εν τούτω τω χρόνω ποιήύαΰαν ίερομηνίαν , αυτήν δε μη τετυχηκέ-"1& ναι ταύτης της άΰφαλείας παρά Τιμοκράτους, άλλ' εν αυτή τη ίερομηνία τα μεγιύτ ήδικήοθαι; τίγάρ αν τις μείζον ηδίκηΰεν ιδιώτης άνήρ ήκαταλύων τους νόμους αυτής, δι ών οικείται-,
Ότι μεν τοίνυν ουδ\ν ών προοήκέ τε καϊκελεύ- ουΰιν οι νόμοι πεποίηκεν , εις τα προειρημενα τις Οκο- ?,ών αν γνοίη. ότι ό' ου μόνον κατά τοϋτ' αδικεί, ει παραβάς τον χρόνον τον εκ των νόμων και το βουλεύ- ΰαοθαι και ύκέψαο&αι περί τούτων υμάς παντελώς άνελών οϋοης ίερομηνίας ενομοθέτει, αλλά και κατ εκείνο, ότι πάσιν εναντίον είοενήνοχε τοις ούοι νόμοις, αύτίκα δη μά£ ακριβώς μαθήϋεΰθε. άνάγνω&ι δε μοι λαβών τουτοιί πρώτον τον νόμον, ός διαρρήδην ουκ εα νόμον ούδενα εναντίον είΰφερειν, εάν δε τις είΰφέ- ρη, γράφεΰθαι κελεύει, άναγίγνωβκε.
ΝΟΜΟΣ.
13 [Των δε νόμων των κείμενων μη ε'ξείναι λύΰαι μηδενα,
εαν μη εν νομοθέταις. τότε $' εςείναι τω βουλομενω Αθη- ναίων λνειν, έτερον τιθεντι άνθ• ότου αν λνη. διαγειρο- τονίαν δε ποιεΐν τονς προέδρους περί τοντων των νόμα>ν^ πρώτον μεν περί τον κείμενου, ει δοκεΐ επιτήδειος είναι τω δήμω τώ Αθηναίων η ου, έπειτα περϊτοϋ τιθέμενου, οπο- τερον δ αν '/ειροτονήοωΰιν οί νομοθεται. τούτον κυριον είναι, εναντίον δε νόμον μη εξεΐναι τιθεναι των νομών των κείμενων μηδενί. εάν δε τις λυΰας τίνα των νόμων των κείμενων έτερον άντι&η μη επιτηδειον τω δήμω τω Αθηναίων ή εναντίον των κείμενων τω, τας γραφάς είναι κατ αυτοϋ κατά τον νόμον ός κείται, εαν τις μη επιτη-ΤΙΙ δειον θή νομον.]
34 Ήκούαατε μεν του νόμου ■ πολλών δε καλώς κει-
222 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
μένων νόμων τι] πόλε ι ούδενόςήττον ηγούμαι χαιτού- τον άξίως επαίνου γεγράφ&αι. βκέψαβ&ε γάρ ως δι- καίως καϊ ΰφόδρα νπερ τον δήμον κείται,, ουκ έα τοις νπάρχονβι νόμοις εναντίον είΰφέρειν, εάν μη λνΰτ] τον πρότερου κείμενον. τίνος ένεκα; πρώτον μενΐν
35 νμΐν έξη τα δίκαια ψηφίζεΰ&αι μετ' ενβεβείας. ει γαρ εί'ηΰαν δύο τίνες ενάντιοι νόμοι, καί τίνες αντίδικοι παρ νμΐν άγωνίζοιντο η περί δημοσίων η περί ιδίων πραγμάτων, άξιοι δ' εκάτερος νικάν μι) τον αυτόν δει- κνύων νόμον, οϋτ' άμφοτέροις ενι δήπον ψηφίδαβ&αι ' πώς γάρ; ούτε δατέρω ψηφιζομε'νονς ενορκεΐν παρά γαρ τον εναντίον, όντα δ' ομοίως κνριον, η γνώΰις
36 ονμβαίνει. τοϋτό τ ονν νπερ νμών φνλαττόμενος ταύτα προεΐπε και έτι προς τούτω βον?>όμενος φύλα- κας νμάς των νόμων καταβτηοαι ■ ηδει γάρ εκείνο, ότι τάςάλλας άς γέγραφεν αυτών φνλακάς εΟτι πολλαχη διακρονβαΰ&αι. τονς Οννηγόρονς, ονς χειροτονείτε, δύναιτ' αν πεΐβαί τις ΰιωπάν. εκτι&έναι κελεύει του προειδέναι'πάντας' τάγ' αν, είτύχοι. τονς μεν άντει- πόντας αν, ει προαίΰ&οιντο, λά&οι, οι δ' ονδεν προϋέ-
37 χοντες άναγνοΐεν αν. άλλα γράψαο~&αι νη Λι εκαβτον έοτιν, ό κάγώ νννϊ πεποίηκα• κάνταύ&' , αν άπαλλάξΐ] τις τον επιβτάντα, ή πόλις παρακέκρονβται. τις ούν μόνη φυλακή καϊ δικαία και βέβαιος των νόμων; νμεΐς οίπολλοί' ούτεγάρτό γνώναικαϊ δοκιμάΰαι το βέλτι- ύτον έξελέοχ^αι δύναιτ' αν νμών ουδέ εις, οντε άπαλ- 712 ?.άξας καϊ διαφ&είρας πεΐΰαι τον γ^είρω &έβ&αι νόμον
38 άντι του κρείττονος, διά ταύτα πάντα εφ έκάΰτην άπαντα την όδόν τών αδικημάτων, κωλνων καϊ ουκ έών βαδίζειν τους επιβουλεύοντας νμΐν. ταύτα πάντα Τιμοκράτης, οντω καλώς καϊ δικαίως κείμενα, ήφάνι- οεν, έξήλειψεν,όοον ηνεπϊ τούτω, και νόμον είβήνεγ-
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 223
κεν οίπαβιν εναντίον ως έπος ειπείν τοις ούύιν, ον παρ- αναγνονς, ον λύΰας, ον δονς αϊρεβιν, ονκ άλλο ποι,ή- 0ας ονδεν των προΰηκόντων. 39 &ς μεν ονν ένοχος ττ\ γραφΐ] κα&έοτηκεν, εναν-
τίον είΰενηνοχώς τοις ούΰι νόμοις, οίμαι πάντας νμάς ήϋ&ήσ&αΐ' ίνα δ' είδήτε παρ' οϊονς νόμονς οίον ούτος είβήνεγκεν , άναγνώΰεται πρώτον νμΐν τον τούτον νόμον, είτα τονς αλλονς, οίς ούτος ενάντιος εβτίν. αναγίγνωσκε. .
ΝΟΜΟΣ.
[ Επί της Πανδιονίδος πρώτης, δωδέκατη της πρυτα- νείας, Τιμοκράτης είπε, και ει τινι των οφειλοντων τω δημοοίω προΰτετίμψαι κατά νόμον η κατά ψηφιομα δε- αμού η το λοιπόν προΰτιμη&η, είναι αυτω η αλλω νπερ εν.είνου εγγυητας καταΰτηΰαι του οφληματος, ονς αν ο δήμος χειροτονηβη, η μην εκτίΰειν το άργνριυν ο ώφλε. τονς δε προέδρους επιχειροτονεΐν επάναγκες . όταν τις κα-
40 διβταναι βουληται. τω δε καταατηΰαντι τους εγγυητας, εαν αποδίδω τη πολει το αογύοιον εφ ω '/.ατίΰτηοε τους εγγνητας, αφειΰπαι των οεΰμων. εαν οε μη καταραλη το άργύριον η αυτός η οι εγγυηταί επί της ενάτης πρυτανεί- 713 ας, τον μεν εξεγγυη&εντα δεδεΰ&αι, των όε εγγυητών δη- μοΰίαν εϊναι την ουΰίαν. περί δε των ωνουμενων τα τέλη γ.αί των εγγυωμενων και εκλεγόντων , καί των τα μιΰ&ω- ΰιαα μια&ουαενων και των εγγυωμενων, τας πράξεις είναι
τη πολει κατά τους νομούς τους κείμενους, εαν ο επι της ενάτης πρυτανείας όφλη, του νΰτίρου ενιαυτον επι της ενάτης, η δεκάτης πρυτανείας εκτίνειν.]
41 Άκηκόατε μεν τον νόμον, μνημονεύετε δ' εξ αυτού μου πρώτον μεν το και ει τινι τών οφειλοντων δεβμον προβτετίμηται η το λοιπόν προατιμηδή, έπει& οτι πλην περί τών τελωνών και περί τών μιΰ&ονμένων, και οΰοι ταντα έγγνώνται, χρήβ&αι κελεύει τω νόμω.
224 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
όλος μίν γάρ εϋτιν άπαύιν ενάντιος τοις ούόι, μάλιβτα δε τούτω• γνώβεα&ε δε τους νόμους άκούοντες αυ- τούς, λέγε.
ΝΟΜΟΣ.
42 [Λιοκλής είπε τους νόμους τους προ Ευκλείδου τε&εν- τας εν δημοκρατία, και οΰοι επ Ευκλείδου ετέ&ηβαν και ειΰϊν αναγεγ ραμμένοι, κυρίους είναι, τους δε μετ Ενκλεί- δην τε&έντας καϊ το λοιπόν τι&εμενους κυρίους είναι απο της ημέρας ης εκαΰτος ετέ&η , πλην ει τω προΰγεγραπται χρόνος όντίνα δείαρχειν. επιγραψαι δε τοις μεν νυν κειμε- νοις τον γραμματέα της βουλής τριάκοντα ημερών το δε λοιπόν, 6ς αν τυγχάνϊ] γραμματευων, προΰγραφέτω παραχρήμα τον νόμον κύριον είναι άπο της ημέρας ης ετε&η.]
43 Καλώς εχόντων τοον νόμων , ω άνδρες δικαΟταϊ,Ί Η των υπαρχόντων, οδε 6 νυν αναγνωϋ&εις νόμος ωβ- περει διώριΰε καϊ βεβαιότερους έποίηοεν αυτούς, κε- λεύει γαρ εκαατον αφ ης ημέρας ετε'&η κύριον είναι, πλην ει τω χρόνος προΰγέγραπται, τούτω δε τον γε- γραμμένον άρχειν. δια τι; ότιπολλοΐς των νόμων προΰ- εγεγραπτο "τον δε νόμον είναι κύριον τόνδ' από του "μετά τον νυν άρχοντα." ϋΰτερον δε γράφων 6 τι&εϊς επί τούτοις τόνδε τον νόμον, τον άνεγνωομένον, ουκ ενόμιξε δίκαιον είναι τους αυτούς των νόμων άναγε- γραμμένους ύϋτερον η ετέ&ηΰαν κυρίους είναι άνενεγ- κεΐν επί την ημέραν, άφ' ης ετέΰηϋαν, και πρότερον
$±ποιήθαι κυρίους η 6 &εις εκαατον ήζίωΰεν. τούτω μέντοι τω νόμω 6κε'ψαΰ&ε ως ενάντιος έύτιν ον ούτος τέ&εικεν. ο μεν γε κελεύει τον γεγραμμενον χρόνον η την ημεραν άφ' ης αν τε&ΐι κυρίαν είναι ' δ δ' εγραψεν και εί τινι προΰτετίμηται" περί των παρεληλν&ότων λέγων. κα\ ούδε τοΰθ-' ωρισεν, άρχοντα προΰγράψας
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 225
άφ ον, άλλα πεποίηκεν ον μόνον προ της ημέρας εν /} τέ&εικε κυρών τον νόμον, άλλα και προ τον γενέσθαι τίνα ημών άόριοτον γαρ άπαντα τον παρεληλν&ότα προΰπεριείληφε χρόνον. καίτοι χρην ΰε. ώ Τιμόκρατες, η τούτον μη γράφειν η εκείνον λνειν , ούχ, ίνα ο βον- λει 6ν γενηται, πάντα τα πράγματα σννταράζαι. λέγε άλλον νόμον.
ΝΟΜΟΣ.
[Μηδέ περί των άτιμων, όπως χρη επίτιμους αυτούς είναι, μηδέ περί των οφειλόντων τοις δεοΐς η τω δημοοίω 715 τω Α&ηναίων περί αφίΰεως του οφληματος η τάξεως, εάν μη ψηφιβαμίνων Α&ηναίων την άδειαν πρώτον μη ελαττον εξακιΰχιλίων , οίς άν δόί-η κρυβδην ψηφιζομέ- νοις. τότε δ εζεΐναι χρηματίζειν καθ ο τι αν τν\ βουλή καϊ τω δήμω δοχή.]
"Αλλος ούτος νόμος, ονκ έών περί των άτιμων ονδε των οφειλόντων λέγειν ονδε χρηματίζειν περί άφέΰεως των όφλημάτων ονδε τάξεως, άν μη της αδεί- ας δο&είΰης, καϊ ταύτης μη ελαττον η έξακιΰχιλίων ψηφίδαμένων. ούτος δ' έγραψεν άντικρνς, καϊ εϊτινι των οφειλόντων δεΰμον προατετίμηται, είναι την άφε- ΰιν ποριΰαμενω τονς εγγνηΰομενονς, ον προτε&έντος ονδενδς περί τούτων, ονδε δο&είβΐ]ς αδείας λέγειν, καϊ 6 μεν νόμος , ονδ' επειδάν την άδειαν ενρηταί τις, εδωκεν ως άν βονληται πράττειν, άλλ' ως άν τη βονλή καϊ τω δήμω δοκή' τω <5' ονκ άπεχρηΰε τοντ άδικειν μόνον, ει μη δο&είβης της άδειας λέγει και νόμον εισ- φέρει περί τοντων, άλλα καϊ προσέτι ονκ εις την βον- λην , ονκ εις τον δήμον ειπών περί τοντων ονδεν , εν παραβνστω, της βονλής μεν άφειμένης , τών ό*' άλλων δια την έορτήν ιερομηνίαν αγόντων, λά&ρα νόμον
είσήνεγκεν. καίτοι χρήν σε, ώ Τιμόκρατες, είδότα τον ΰθΐηοδίΗ. \ΌΙ. II. 15
226 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
νόμον τόνδε ο ν άνέγνων , ει τι δίκαιον εβούλου πράτ- τειν, πρώτον μεν πρόοοδον γράψαο~\ϊαι προς την βου- Ιήν, είτα τω δήμω διαλεγβήναι, καϊ τό& όντως, είπά- οιν Ά&ηναίοις εδόκει, γράφειν καϊ νομο&ετεϊν περί τούτων, καϊ τότε τους χρόνους άναμείναντα τους εκ των νόμων, ϊνα τούτον τον τρόπον πράττων, εί και τις 716 έπεχείρει δεικνύειν ουκ επιτήδειου οντά τη πόλει τον νόμον, μη ούν επιβουλεύειν γ εδόκεις, αλλά γνώμη
49 διαμαρτών άποτνχεΐν. νυν δε τω λά&ρα καϊ ταχν καϊ παρά τους νόμους εμβαλεΐν τον νόμον εις τους νόμους και μη δείναι πάΰαν άφήρηΰαι ΰαυτού την ΰνγγνώ- μην τοις γαρ ακουΟιν άμαρτούοι μέτεΰτι ΰνγγνώμης, ου τοΓ(? επιβονλενΰαΰιν, ο 6υ νυν είληψαι ποιών, αλ- λά γαρ αύτίκα ερώ περί τούτων, νυν δ' αναγίγνωσκε τον εξής νόμον.
ΝΟΜΟΣ.
50 [Έάν δε τις ί'/.ετευγ εν τη βουλή ή εν τω δήμω περί ων δικαοτήοιον ή η βουλή η ο δήμος κατίγνω, εάν μεν αυτός ο οφλων ί'/.ετευη πριν εν.τΐΰαι, ενδειζιν είναι αυ- τού, χα&άπερ εάν τις οφειλών τω δημοΰίω ηλιαξηταΐ' εάν $' άλλος υπέρ του ώφληκότος ικετεύη πριν ίκτΐΰαι, δημοΰία εοτω αυτού η ουΰία άπαΰα. εαν δε τις των προέ- δρων δω τινϊ την επιχειροτονίαν , η αυτω τω ωφληκοτι η άλλω υπέρ εκείνου, πρϊν εκτϊοαι, άτιμος εοτω.]
51 "Εύτι μεν έργον, ω άνδρες δικαΰταί, εί περί πάν- των τών νόμων, οίς ούτος εναντίον ειΟενήνοχεν, εροϋ- μεν άξιον δ', εί περί τον καϊ άλλου, καϊ περϊ τούδε 'όν νυν άνεγνω διελ%εϊν. 6 γάρ τον νόμον τούτον, ώ άνδρες Αθηναίοι, δεϊς ήδει την φιλαν&ρωπίαν καϊ την πραότητα την ύμετέραν , κα\ διά ταύτην εώρα πε- ρϊ πολλών υμάς εκόντας ήδη ποτέ μεγάλα ζημιω&έν-
ό2τας. βουλόμενος δη μηδεμίαν πρόφαΰιν τού τά κοινά
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 227
κακώς έχειν νπολιπεϊν , τονς μετά των νόμων κρίβει 717 και δικαΟτηρίω μη δίκαια ποίεΐν έγνωομένονς ονκ ωε- το δεϊν της ενη&είας της υμετέρας άπολαύειν , το δεί- 6&αι και μετά ανμφοράς ίκετενειν έχοντας άφο ρ μην, άλλ' όλως άπεΐπε μήτ αντω μήτ άλλω μηδενϊ μή&' ίκετενειν μήτε λέγειν νπερ των τοιούτων, άλλα ποιειν §§τά δίκαια οιγή. είτοίνυν τις έροι& υμάς ποτέροις μάλ- λον αν είκότως ποιήβαι& δτιονν , τοις δεομένοις ή τοις έπιτάττονσιν , οίο ότι φήοαιτ αν τοις δεομένοις' το μεν γαρ χρηΰτών, το ό' άνανδρων άν&ρώπων έρ- γον έοτίν. ονκονν οί νόμοι μεν άπαντες προβτάττον- ϋιν ά χρή ποιειν , οί" τι&έντες δε τάς ικετηρίας δέον- ται, ει τοίννν ίκετενειν ονκ έξεβτιν, ή πον νόμον γ έπίταγμα έχοντα είοφέρειν; εγώ μεν ονκ οίμαι. καϊ γάρ αιΰχρόν περί ων μηδέ χ,αρίζεσ&αι δεΐν νπειλήφατε^ περί τούτων ακόντων νμών εάν ά τίνες βούλονται πραχΡήναι.
Λέγε τον μετά τοντον εφεξής.
ΝΟΜΟΣ.
54 [ Οΰων δίκη πρότερον εγ ενετό η εν&ννα η διαδικαΰία περί του ίν δικαΰτηρίω, η ιδία η δημοοία, η το δημόΰιον απεδοτο, μη είΰαγειν περί τοντων εις το δΐΥ.αΰτήριον μηδ' επιψ7]φίζειν των αρχόντων μηδίνα, μιγδε κατηγορεϊν εών- των α ουκ εώΰιν οι νομοί.]
55 Τιμοκράτης τοίννν , ώαπερ μαρτνρίαν ων άδικεΐ γράφων, εν&νς αρχόμενος τον νόμον τάναντία έ&ηκε τούτοις. 6 μεν γε ονκ εα περί ων αν άπαξ γνω δικα- ΰτήριον πάλιν χρηματίζειν δ δ' έγραψε, καίεϊτινι προΰτετίμηται κατά νόμον ή κατά ψήφιΟμα, τον δήμον τούτω χρηματίζειν , όπως ά μεν έγνω το δικαατήριονη\% λν&ήοεται,καταβτήΰει ό' εγγνητάς 6 οφλών. και 6 μεν
15*
2-28 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
νόμος μηδ' επιφηφίζειν φηβι των αρχόντων παρά ταύ- τα μηδένα ' 6 δ' έγραφε τους προέδροις έπάναγκες, εάν τις κα&ιατή) προβάγειν. και προβέγραψεν" όπότ αν τις βονληται.
56 Λίγ έτερον νόμον.
ΝΟΜΟΣ.
[Τας δίκας και τας δίαιτας, οΰαι εγενοντο επί τοις νό- μοις εν δημοκοατονμέντ) ττ} πάλει, κνοίας είναι.]
Ου φηαι Τιμοκράτης , ονκονν όπόβοιςγ αν δε- Ομον προΰτιμη^ί]. Λέγε.
ΝΟΜΟΣ.
[ Οττοΰα δ ετζί των τριακοντ επραχ&η 7} δίκη εδικαΰ&η, η ιδία η δημοΰία, ακνρα είναι.]
57 Έπίβχες. είπε μοι, τι δεινότατον πάντες αν άκού- ΰαντες φήααιτε και μάλιΰτ αν άπεν\αιΟ%ε ; ονχϊ ταύ- τα τα πράγματα, άπερ ην έπι των τριάκοντα* μη γενέ- 6&αι; έγωγ οίμαι. 6 γούν νόμος οντοοΊ ενλαβονμε- νος, ως έμοι δοκεΐ, το τοιούτον άπειπε τά πραχ&έντα έπ' εκείνων μη κνρια είναι, οντοοϊ τοίννν την αντην κατέγνω παρανομίαν των έπϊ της δημοκρατίας πεπρα- γμένων . ηνπερ των έπ' εκείνων νμεΐς' ομοίως γούν
58 άκνρα ποιεί, καίτοι τί φηβομεν , ώ άνδρες *Α$ηναιοι^ τούτον κνριον τον νόμον έάΰαντες γενέό&αι; πότε- ρον τα δικαβτήρια, α δημοκρατονμένης της πόλεως εκ των όμωμοκότων πληρούται, ταντά αδικήματα τοις επί των τριάκοντα αδικεΐν; και πώς ον δεινον; άλλα δικαίως εψηφί6&αι ; τίνος ονν ένεκα τον λνβοντα ταύ- τα νόμον %-έβ^αι φηοομεν; πλην ει τούτο τις εΐποι, 719 μανέντες ■ άλλο γαρ ουκ έΰτιν ειπείν.
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 229
>9 Αέγ άλλον νόμο ν.
ΝΟΜΟΣ.
[Μηδέ νόμον εξεΐναι επ ανδοϊ ΰεΐναι, εαν μη τον αυ- τόν επί πάοιν Α&ηναίοις τίΟ-}].]
Ουκ εά νόμον άλλ' ή τον αυτόν τι&έναι κατά των πολιτών πάντων, καλώς και δημοτικώς λέγων, ώοπερ γαρ της άλλης πολιτείας ιΰον μέτεϋτιν εκάοτω, ούτω και τούτων ίσον μετέχειν έκαΟτον άζιοΐ. δι ους μεν τοίννν ούτος ειβέφερε την νόμον, ύμεΐς ούδεν εμού χείρον γιγνώβκετε ' άνευ δε τούτων αυτός ώμολόγηοε μη έπϊ πάβι τον αυτόν τε&εικέναι , πλην περί των τε- λωνών και τών μιΰ&ουμένων καϊ τών τούτων εγγυη- τών χ^ρήο&αι προΰγράφας τω νόμω. ουκοϋν όπότ είοί τίνες ους αφορίζεις, ουκ αν έτι είης έπϊ πάοι τον αυτόν
60 τε&εικώς. και μην ούδ' έκεΐνό γ αν είποις, ως όαοις δε6μού προοτιμάται, τούτων μάλιΟτα η τα μέγιΰτα άδικούαιν οι τελώναι, ώοτε μόνοις αύτοΐς μη μεταδού- ναι του νόμου, πολύ γαρ δήπου μάλλον οι προδιδόν- τες τι τών κοινών, οι τους γονέας κακούντες, οι μη χα- &αράς τάς χείρας έχοντες, είΰιόντες δ' εις την άγοράν, άδικούΰιν. οίς άπαΰιν οι μεν υπάρχοντες νόμοι δε- ΰμόν προλέγουΰιν, ο όί 6ος λελνϋ&αι δίδωόιν. άλκ εν- ταύθα πάλιν καταμηνύεις ύπερ ων έτί&εις' δια γαρ το μη τελωνήοαντας όφείλειν αυτούς, άλλα κλέ-φαντας, μάλλον δ' άρπάααντας τα χρήματα, δια τοϋτ ούκ έψρόντιβας, οίμαι, τών τελωνών. 720
61 Πολλούς ό' αν τις έχοι νόμους έτι καϊ καλώς έχον- τας δεικνύναι, οϊς πάοιν ενάντιος έϋτϊν όν ούτος τέ- &εικεν. άλ)1 'ίοως εγώ μεν, είπερϊ πάντων έρώ . ί'ξω- 6&η6ομαι περί του μηδ' έπιτήδειον όλως ύμΐν είναι τον νόμον ειπείν, ύμΐν δ' ομοίως ένοχος φανεΐται τ?]
230 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
γραφή, καϊ ει ενι των όντων νόμων ενάντιος έύτίν. πώς ούν μοι δοκεί; τους μεν άλλους εάν, περί δ* ου πρυτερόν ποτ αυτός οντος ε&ηκε νόμου διελδόντ έπ εκείνο ίέναι το μέρος της κατηγορίας ήδη , ώςκαϊμε-
62 γάλ' αν βλάπτοι γενόμενος κύριος την πόλιν. το μεν ονν τυΓς των άλλων εναντίον είϋενηνοχέναι νόμον δει- νόν μεν, αλλ' άλλον δειται κατηγόρου ' το δε τω υφ εαυτού πρότερον κειμένω νόμω τάναντία δεΐναι, τούτ' ηδη ποιεί κατήγορο ν αυτόν αυτού γεγενήο&αι. ϊν ονν τοντ είδητε γιγνόμενον, άναγνώβεται τον νόμον ύμιν αυτόν όν ούτος έ&ηκεν εγώ δε βιωπήύο- μαι. λέγε.
ΝΟΜΟΣ.
63 [Τιμοκράτης εϊπεν, όπόΰοι Αθηναίων κατ είΰαγγελίαν εκ της βουλής 7] νυν είΰιν εν τω δεΰμοηηρίω η το λοιπόν '/.ατατε&ώΰι, '/.αι μη τταραόοθτ; η καταγνωΟις αυτών τοις '&εβμο&εταις υπο του γραμματέως του κατά πρυτανείαν κατά τον είΰαγγελτικον νόαοι\ δεδόχ&αι είΰαγειν τους εν- οεκα εις το όικαΰτηριον τρια/.ονπ ήμερων αφ ης αν πα- ραλαβωΰιν. εαν μη τι δημοοία κούυϊ}, εαν δε μΐ], όταν πρώτον οΐόν τ ή. κατηγορείν δ Αθηναίων τον βουλό- μενον οις εξεοτιν. έαν δ αλώ, τιματω η ηλιαία περί αυ- τόν ο τι αν δοΥ.η άξιος είναι πα&εΐν η αποτίΰαι. εαν δ αργυρίου τιμηΟ-ή, δεδέβ&ο) εως αν ί/.τίΰϊ] ο τι αν αντοϋ 721 γ.ατ«γνωΰ\}ή.]
^ Άκούετε, ω άνδρες δικαϋταί; λέγε αύτοΐς αυτό τούτο πάλιν.
ΝΟΜΟΣ.
[ Εαν δ αργυρίου τιμηΟ-η. δεδεα&ω εως αν Ικτίΰτι.]
Πέπανΰο. έΰτινονν όπως αν εναντιώτερά τις δυο &είη τον δεδέύ&αι, εως αν έκτίΰωοΊ. τους άλόντας, και
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 231
τον καδιστάναι τους αυτούς τούτους έγγυητάς. άλλα μη δείν; ταύτα τοίνυν κατηγορεί Τιμοκράτης Τίαο- κράτονς, ου Λιόδωρος, ου <5' άλλος υμών ουδείς το-
3 σουτ ων όντων το πλή&ος. καίτοι τίνος αν νμΐν άπο- σχε'σϋ-αι δοκει λήμματος η τίποιεΐν αν όκνήσαι κέρδους ένεκα, όστις εναντία αυτός αύτω νομο&ετεΐν ήζίωσεν, ούδε τοις άλλοις των νόμων έωντων; έμοι μεν γαρ ενεκ αναίδειας 6 τοιούτος δοκεΐπάν αν ετοίμως έργον ποιήσαι. ώσπερ τοίνυν , ο3 άνδρες 'Λ&ηναΐοι, των περί ταλλα κακούργων τους όμολογούντας άνευ κρίσεως κολάζειν οίνομοί. κελεύονσιν . ούτω δίκαιον και τού- τον, επειδή τους νόμους κακούργων είληπται, μη δόν- τας λόγον μηδ' έ&ελήοαντας άκούσαι καταψηφίσα- 6&αΐ' ώμολόγηκεγάρ [&ατε'ρω\ τώπροτερω νόμω εναν- τίον τόνδε τι&εις άδικεϊν.
6 Οτι μεν τοίνυν και Χαρά τούτους τους νόμους και
παρά τους προειρημένονς, καϊ μικρού δεω παρά πάν- τας ειπείν τους όντας εν τί] πόλει, τε'&εικε τον νόμον. οίμαι δηλον άπασιν ύμΐν είναι, θαυμάζω ό' αυτού τί ποτέ καϊ τολμηθεί λέγειν περί τούτων, ούτε γάρ ώς ούκ ενάντιος έσ^ ό νόμος τοις άλλοις δεικνύειν εξει, οιίΟ•' ώς δι άπειρίαν ίδιώτην αυτόν Οντα τούτ ελαϋ~εΐ22 δύναιτ αν πειΰαΐ' πάλαι γάρ μισ&ού καϊ γράφων και
)7 νόμους είσφερων ώπται. καϊ μην ούδ' έκεΐνό γ ενε- στιν αύτω, αδίκημα μεν είναι το πράγμα όμολογησαι, συγγνώμης δε τυχεΐν άξιούν ου γάρ άκων οΰό' νπερ ήτνχηκότων ούδ' νπερ συγγενών και αναγκαίων αύ- τω τε&εικώς φαίνεται τον νόμον, άλκ εκών νπερ μεγάλα ήδικηκότων υμάς , ούδεν προσηκόντων αύτω. πλην ει συγγενείς ύπολαμβάνειν φησϊ τους μισϋουμέ- νους αυτόν.
68 Ώ<? τοίνυν ούδ' επιτήδειον νόμον ύμΐν ούδε συμ-
232 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
φέροντ είΰενήνοχε, τούτ ήδη πειράϋομαι νννι δεικνν- ενν. οϊμαι απαντάς αν υμάς όμολογήϋαι δεΐν τον όρ- &ώς έχοντα νόμον καϊ οννοίβειν μέλλοντα τω πλή&ει πρώτον μεν απλώς καϊ πάβι γνωρίμως γεγράφ&αι , καϊ μη τω μεν είναι ταντί περί αντον νομίζειν, τω δε ταν- τί. επειτ είναι δννατάς τάς πράξεις, ας δει γίγνεσ&αι δια τον νόμον ' ει γαρ αν καλώς μεν εχοι, μη δννατον δε τι φράζοι, ενχής, ον νόμον όιαπράττοιτ αν έργον.
69 προς δε τούτοις μηδενι τών άδικούντων φαίνεΰ&αι μηδεμίαν δίδοντα ραΟτώνην. ει γαρ δημοτικόν τις νπείληφε το πράονς είναι τονς νόμονς, τίΰι τούτοις προσεξεταζέτω, κανπερ όρ\ϊώς βούληται Οκοπεΐν, εν- ρήΰει τοις κρίνεϋ&αι μέλλονΰιν, ον τοις έξεληλεγμέ- νοις• εν μεν γαρ τοις αδηλον είτις εβτ αδίκως διαβε- βλημένος, τοις δε ούδε λόγος λείπεται το μη ον πονη-
70 ροΓ? είναι, τούτων τοίννν ων διεξελήλν& εγώ ννν ονδ' ότιονν ούτος έχων 6 νόμος φανήοεται. τάναντία δ' έξης πάντα, πολλαχόδεν μεν ονν αν τις έ'^ϋί. τοντο διδάοκειν. μάλιϋτα δε τον νόμον αντον ον τε%ειν.ε δι- 723 εξιων. έϋτι γαρ ον το μεν αντον καλώς κείμενον, το δε ημαρτημένον.άλ?! όλος εξ αρχής, από της πρώτης ονλ-
71 λαβής μέχρι της τελενταίας, εφ νμϊν κείται, λαβε ό' αντοϊς την γραφην αντην, καϊ μέχρι τον πρώτον μέ- ρονς ανάγνωση τον νόμον ' ραΟτα γαρ όντως εγώ τε διδάξω και νμεΐς μα&ΐ]6εθ& α λέγω.
ΝΟΜΟΣ.
[ Εαι της Πανδιονίόος πρώτης πρυτανείας όωδεχάττ}, τών προέδρων έπεψήφιοεν "Αριστοκλής Μνρρινονΰιος, Τιμοχρατης είπε, ν.αι εϊτινι τών οφειλόντων τω όημοΰίω προΰτετίμψαι κατά νόμον ή '/.ατα ψήφισμα όεΰμον ή το λοιπόν προΰτιμη&Υι, είναι αιτώ ή αλλω νπερ εκείνον εγ- γυητα; '/.αταοτηααι.]
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 233
Έπίϋχες' αντίκα γαρ κα& εκαστον αναγνώσει, τοντϊ πάντων , ω άνδρες δικασταί , των γ εγ ραμμένων εν τω νόμω σχεδόν έστι δεινότατον. οΐμαι γαρ ονδε ε να άν&ρωπον άλλον τολμηΟαι, νόμον ειΟφέροντα έπϊ τω χρήσ&αι τους πολίτας αντω , τάς κατά τονς πρότερον κνρίονς νόμους κρίσεις γεγενημένας έπιγ^ειρήσαι λν- ειν. τούτο τοίννν οντοσί Τιμοκράτης άναιδώς καϊ ονδ' άποκρνφάμενος πεποίηκε . γράψας διαρρήδην "καί εί "τινι των όφειλόντων τω δημοσίω προστετίμηται κατά "νόμον η κατά ψήφισμα δεσμού 7] το λοιπόν προστιμη- (Ζ&τ)" περί μεν δή των μελλόντων ε£ τι δίκαιον επει- ϋεν νμάς, ονκ αν ήδίκεΐ' περί δ ων δικαστήριον εγνω- κε και τέλος έσχηκε, πώς ον δεινά ποιεί νόμον είσφέ-7'24 ρων δι ον ταύτα λν&ήσεται ; ώσπερ αν ει τις έάοας κνριον τον τούτον γενέσθαι νόμον γράφειεν έτερον τοιόνδε "και ει τίνες, ώφ?.ηκότες χρήματα και δεσμού " προστετιμημένον αύτοις, έγγνητάς κατέστησαν κατά ((τόν νόμον , μη είναι την διεγγύηΟιν αύτοΐς, μηδέ το λοιπόν έξεγγυάν μηδέναΓ αλλ9 ούτε ταύτα, ποιήσειεν αν ονδεϊς ύγιαίνων , οίμαι , ον τ εκείνα λνων ήδίκεις, χρήν γάρ αυτόν, είτό πράγμ ένόμιζε δίκαιον, έπϊ τοις ύστερον γενησομένοις %-εΐναι τον νόμον, και μη Οννε- νεγκόντα εις ταντό τά μέλλοντα τοΓ^ παρεληλυ&όσι και τά μη δήλα τοις φανεροΐς άδικήμαοιν εϊτ επί πάσι ^ρα*//^ την αυτήν γνώμην. πώς γάρ ον δεινόν τών αυτών ήζιωκέναι δικαίων τους έξεληλεγ μένους άδι- κούνταςτήν πόλιν πρότερον και τονς μηδ' ει κρίσεως άξιον έργάσονταίτι δήλους;
Καί μην κάκεΐ&εν ίδοι τις αν ως δεινόν πεποίηκε το δεΐναι περί τών παρεληλν%ότων τον νόμον , ει λο- γίσαιτο παρ αύτώ τί ποτ9 εστίν ω νόμος ολιγαρχίας διαφέρει, καί τί δή πο& οι μεν υπό νόμων £&ελοντΒ£
234 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
άρχεσ&αι σώφρονες καϊ χρηστοί νομίζονται , υι δ νπό
76 των ολιγαρχιών άνανδροι καί δούλοι, εύροι γαρ αν ως αληθώς τούτο προχειρότατον, ότι των μεν έν ταΐς όλιγαρχίαις έκαστος καί τα πεπραγμένα λύσαι καϊ περί των μελλόντων α αν αύτω δοκη προστάξαι κύριος εστίν, οι δε νόμοι περί των μελλόντων α χρη γίγνεσθαι φρά- ξουσι, μετά τού πεΐΰαι τεθέντες ώς συνοίσουσι τοις χρωμένοις. Τιμοκράτης τοίνυν εν δημοκρατουμένη τη πόλει νομοθετών την εκ της ολιγαρχίας άδικίαν εις τον αυτού νόμον μετήνεγκε, καί περί των παρεληλν- 726 θότων αυτόν κυριώτερον των καταγνόντων δικαστών ήξίωσε ποιήσαι.
77 Και ού τούτο μόνον πεποίηκεν ύβριστικόν, άλλα καϊγέγραπται, ητό λοιπόν έάν τινι προστιμηθη δε- αμού,είναι καταστήσαντι τους έγγυητάς,ή μην έκτίσειν, άφεΐσθαι. καίτοι χρήν αυτόν , ει το δεδέσθαι δεινον ήγειτο, μηδενϊ προστιμάν ος αν νμΐν έγγυητάς καθι- στή δεσμού νομοθετήσαι, μη προλαβόντα κατεγνωκό- τας υμάς τον δεαμόν μηδ' έχθρώς διατεθέντα προς νμάς τον ηλωκότα τηνικαύτα ποιειν την εζεγγύηΰιν. νυνϊ δ\ ώσπερ ένδεικνύμενος ότι, καν ϋμΐν δοκη δεδέ- σθαι τινά , αυτός άφήύει . τούτον τον τρόπον τον νό-
78 μον είσήνεγκεν. άρ ούν τω δοκεΐ συμφέρειν τη πόλει τοιούτος νόμος ός δικαστηρίου γνώσεως αυτός κυριό- τερος έσται καϊ τάς υπό των όμωμοκότων γνώσεις τοις άνωμότοις προστάξει λύειν\ εγώ μεν ούκοΐμαι. φαί- νεται τοίνυν ο τούτου νόμος ταύτ έχων αμφότερα, ώστ εί'περ υμών έκάστω μέλει τιτης πολιτείας καϊ δεϊν οίεται κυρίαν είναι την αυτού γνώμην περιώνάνόμω- μοκώς ψηφίσηται, λυτέος καϊ ουκ έατέος ό τοιούτος νόμος κύριος νυνϊ γενέσθαι.
79 Ού τοίνυν άπέχ^ρησεν αύτω τά δικαστήρια άκυρα
ΚΑΤΑ Τ1ΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 235
ποιήύαιτών προύτιμημάτων , άλκ ονδε ά δίκαια ωρί~ όατο αντός εν τω νόμω και προβέταξε τοις 0)φληκ06ΐι•. ονδε ταύτα απλώς ονδε άδόλως φανήβεται γεγραφώς, «λλ' ώς αν μάλιΟτάτις νμάς έζαπατήσαι και παρακρον- ΰαΰ&αι βονλόμενος. σκέψαο&ε γαρ ώς γέγραφεν. Τι- μοκράτης είπε, φηοι, και είτινι των όφειλόντων τω δημοοίω προβτετίμηται κατά νόμον ή κατά ψήφισμα 726 δεσμού η το λοιπόν προστιμη&ή , είναι αντω η άλλω νπερ εκείνον εγγνητάς καταστήσαι, ονς αν 6 δήμος χειροτόνηση, ή μην εκτίΰειν. έν&νμεΐσδ απο τον δι- καστηρίον και της καταγνώσεως οι διεπήδησεν. επι τον δήμον, εκκλέπτων τον ήδικηκότα και την παράδο- <5ιν αντού την τοις ένδεκα, τίς γάρ αρχή παραδώσει τον όφλόντα; τίς τών ένδεκα παραλήψεται; κελενον- τος μεν τον νόμον τούτον εν τω δήμω κα^ιστάναι τονς εγγνητάς, άδννάτον δ* οντος αυθημερόν εκκλησία ν άμα καϊ δικαστήριον γενέσθαι, ονδαμού δ9 έπιτάττον- τος φυλάττειν εως αν καταστήσει τονς εγγνητάς. καί- τοι τί ποτ ήν δι ο προσγράψαι Οαφώς ώκνηβε"τήν δ "αρχήν τον όφλόντα φνλάττειν εως αν καταστήσει "τονς εγγνητάς;" πότερ ονχϊ δίκαιον;εν οίδ' ότι πάν- τες φήσαιτε. αλλ' εναντίον ην τινϊ τούτο νόμω; ονκ, αλλά μόνον κατά τονς νόμονς. τί ποτ ονν ην; ονδεν αν άλλο τις ενροι πλην ότι ονχ όπως δώσονσι δίκην ων αν νμεϊς καταγνώτε εσκόπει, αλλ όπως μη.
Είτα πώς γέγραπται μετά ταύτα; καδιστάναι τονς εγγνητάς ή μήν εκτίσειν το άργνριον ο ώφλεν. ενταν&ι πάλιν των μεν ιερών χρημάτων τήν δεκαπλα- ΰίαν νφηρηται, των δ' οσίων, όπόσων εν τω νόμω δι- πλασιάζεται, τόημισν. πώς δη τούτο ποιεί; γράφας άντϊ μεν του τιμήματος το άργνριον. άντϊ δ\ τούτο γιγνόμενον , ο ώφλεν. διαφέρει δε τί\ εί μεν έγραφε
236 XXIV. ΑΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
χα&ιβτάναιτους έγγυητάς ή μην έκτίΰειν το τίμημα το γιγνόμενον, προΰπεριειλήφει τους νόμους αν, καθ' ους τα. μεν δεκαπλά, τα δε καϊ διπλά γίγνεται των 727 όφλημάτων ωβτ εκ τούτων ην ανάγκη τοις όφλοϋΰι το γεγραμμένον τ έκτίνειν καϊ τάς εκ των νόμων προΰούβας ζημίας καταβάλλειν. νυν δε τω γράψαι ^ την κατάοταοιν είναι των εγγυητών η μην έκτίΰειν "το άργύριον ο ώφλεν" εκ της λήξεως και των γραμ- μάτων , εφ οις εκαατος είβήχ&η, ποιεί την έκτιβιν, εν ο'ις πάσιν απλούν, ο τις ώφλεν, άργύριον γέγρα- πται.
84 Μετά ταύτα τοίνυν τηλικούτο πράγμα άνελών εν τη των ρημάτων μετα&έΰει προβέγραψε'* τους δε προέ- ( δρους έπιχειροτονεΐν έπάναγκες, όταν τις κα&ιϋτάναι "βονληται" παρά πάντα τον νόμον οίόμενος δειν οώ- ζειν τον ήδικηκότα καϊ τον εν ύμΐν ηλωκότα. δους γαρ όταν βονληται την κατάΰταΰιν αύτω τοιν εγγυητών, επ' έκείνω πεποίηκε μηδέποτ' έκτιΰαι μηδέ δε&ήναι.
8ότίς γάρ ου ποριειται φαύλους ανθρώπους, ους όταν νμεΐς άποχειροτονήοητε άπαλλάξεταΐ', εάν γάρ τις ώς ου κα&ιΰτάντα τους έγγυητάς άξιοι δ εδέΰ&αι, φή- αει και καϋΊΰτάναι καϊ καταϋτήοειν, και δείξει τον τούτου νόμον, ός κα&ι,βτάναι μεν όταν βούληται κε- λεύει, φυλάττειν δε τέως ου λέγει, ούδ\ αν άποχειρο- τονήθη& ύμεΐς τους έγγυητάς, προβτάττει δεδέΰ&αι, άλλ' ως άλη&ώς ωΰπερ άλεξιφάρμακόν έΰτι τοις άδι- κειν βουλομένοις.
86 Τω δε καταότήΰαντι, φηαϊ. τους έγγυητάς, εάν
αποδίδω τη πόλει το άργύριον εφ ω κατέΰτηοε τους έγγυητάς, άφεΐΰ&αι του δεΰμοϋ. πάλιν ένταϋ& έπέ- μεινεν έπϊ τοϋ κακουργήματος ο μικρώ πρότερον εί- πον, και ουκ έπελά&ετο, ούδ' έγραψε το τίμημα το
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 237
γιγνόμενον, άλλα το άργνριον ο ώφλεν, εάν αποδίδω, άφεΐβ&αι τον δεΟμον. 728
Έάν δε μη καταβάλη τάργυριον η αντός ή οί εγ- γνηταϊ έπϊ της ενάτης πρυτανείας, τον μεν εζεγγνη- &έντα δεδέο&αι, των δ' εγγυητών δημοΰίαν είναι την ονοίαν. εν δη τω τελενταίω τούτω παντελώς αντός αύτοϋ κατήγορος, ώς αδικεί, γεγονώς ψανήΰεται. ου γάρ όλως το δεδέΰ&αι τινά τών πολιτών αίοχρόν 7] δεινόν νομίύας άπεΐπε μη δεΐν, άλλα τον καιρόν, εν ω τον ήδικηκότα ένήν παρόντα λαβείν , εκκλέψας τουνο- μα μεν της τιμωρίας έ'λιπε τοις άδικουμένοις υμιν , το δ' έργον άφείλετο. καϊ παρ ακόντων έδωκεν άφεΰιν τοις τα υμέτερα άξιοϋΰιν εχειν βία, και μόνον ούπροΰ- έγραψε δίκην εζεΐναι λαχεΐν αντώ κατά τών δικα- 6τών τών προβτιμηοάντων τον δεσμού.
3 Ό δε, πολλών όντων και δεινών ων εν τω νόμω
τέ&εικε, μάλιΟτ' άζιόν εοτ' άγανακτηοαι, βονλομαι προς υμάς ειπείν, δι όλου γάρ του νόμου τω κατα- ΰτήοαντι τους εγγυητάς άπαντα λέγει, τω δε μη κα&ι- ΰτάντι μήτε βελτίονςμήτε χείρους.μηδ' όλως προαεχον- τι τον νουν υμιν , ουδεμίαν οντε δίκην οντε τιμωρίαν προΰγέγραφεν, άλλ' άδειαν πεποίηκε τούαντην όβην οίον τε γενε'ΰ&αι πλείβτην. και γάρ τον χρόνον υν διώριβε, την ενάτην πρυτανείαν , τω καταατήοαντι
9 λέγει τους εγγυητάς. γνοίη δ' αν τις εκεΐ&εν ■ προοέ- γραψε δημοΰίαν είναι την ονύίαν την τών εγγνητών^ αν μη τις εκτίΰγΐ' του δε μη καταΰτήόαντος ουκ ενι δήπου&εν υπάρχειν εγγυητάς. και τοις μεν προεδροις. οι κεκληρωμε'νοι κα&ίζουαιν εξ υμών, έπάναγκες έποί- ηοεν, όταν κα&ιστή τις, δέχεΰ&αι* τοις δ' άδικονβι την πόλιν ονδεμίαν προαεγραφεν ανάγκην, άλλ' ώΰ-
238 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
περ ενεργέταις αϊρεΰιν αντοΐς έδωκεν ει χρή δονναιΐ2$ δίκη ν η μη.
90 Καίτοι πώς αν άΰνμφορώτερος νμΐν τούτον γέ- νοιτο νόμος η κάκιον έχων, ος πρώτον μεν περί των εκ τον παρεληλν&ότος χρόνον κρι&έντων εναντία τοις νφ νμών έγνωΰμένοις προοτάττει, δεύτερον δε περί τών μελλόντων κριθήοεΰθαι προΰτιμάν κελεύων τονς δικαβτάς τονς όμωμοκότας άκνρα τα προΰτιμήματα λ<Η£Γ. προς δε τούτοις επιτίμονς τονς οφείλοντας ον τα προβηκοντα εκτίνοντας κα&ίοτηΰιν, όλως ό' επιδεί- κννϋι μάτην όμννντας, τιμώντας, δικάζοντας, όργι- ζομένονς. άπαντα ποιονντας νμάς. εγώ μεν γαρ, ει Κριτίας ο γενόμενος τών τριάκοντ είΰέφερε τον νό- μον, ονκ αν άλλον τρόπον ο'ιμαι γράψαντ είοενεγκεΐν η τούτον.
91 "Οτι τοίννν ολην ΰνγχεΐ την πολιτείαν καϊ κατα- λύει πάντα τα πράγμα^ ο νόμος, καϊ πολλας φιλοτι- μίας περιαιρεΐται της πόλεως , καϊ τοΰτο ραδίως νμάς νομίζω μα&η6ε6&αι. ίατε γαρ δήπον τον&\ δτι ΰώζε- ται πολλάκις ημών η πόλις δια τάς βτρατείας καιτάς ναντικάς και τάς πεζάς, καϊ πολλά και καλά πολλάκις ηόη διεπράζασ&ε και οοίϋαντές τινας καϊ τιμωρηΰάμε-
92 νοι καϊ διαλλά%αντες. πώς ούν; ανάγκη τά τοιαύτα διοικεΐν έϋτϊ διά ψηφιϋμάτων και νόμων τοις μεν είΰ- φερειν επιτάττοντας , τονς δε τριηραρχεΐν κελεύοντας, τονς δε πλεΐν , τονς δ' εκαατα ποιεΐν ων δει. ονκονν ταν%• όπως γίγνηται , δικαΰτήρια πληροντε καϊ κατα- γιγνώοκετε δεβμόν τών άκοαμούντων. οκέ-ψαβ&ε δη τον τον καλού κάγα&ον τούτον νόμον . ως λνμαίνεται
Νταντά και διαφθείρει, γέγραπται γάρ δήπον εν τω νόμω αντον . καϊ εϊτινι τών όφειλόντων προΰτετίμη- 730 ται όεβμον ή και το λοιπόν προθτιμη&7] , είναι κατά-
ΚΑΤΑ ΤΤΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 23Ρ
βτήΰαντι έγγυητάς, ή μην έπι της ενάτης πρυτανείας έκτίοειντό άργύριον, άφεΐΰ&αι τον δεαμού. τίςούν πόρος εβται; τίν άποοταληΰεται τρόπον η Οτρατιά; πώς τα χρήματα είοπράξομεν, εάν εκαβτος όφλιΰκά- νων εγγυητάς κα&ιβττ} κατά τον τούτου νόμον , αλλά μη το προΰήκον ποιή; έρούμεν νη Λία τοις Έλληοι " Τιμοκράτους νόμος έοτϊ παρ ημΐν άναμείνατ ονν "την ενάτην πρντανείαν είτα τότ ε%ιμεν% τούτο γάρ λοιπόν, αν (Γ ύπερ υμών αυτών άμννεΰ&αι δέη, αρά γ οΐεβ&ε τους έχ&ρούς τάς των παρ ημΐν πονηρών διαδύβεις και κακονργίας άναμενεΐν: η την πόλιν, αυ- τήν εμποδίζοντας νόμους ει \τήο~εται και τάναντία των ουμφερόντων λέγοντας , δυνη6εο~&αί τι ποιήβαι των δεόντων; άλλ' αγαπητό ν, ω άνδρες'Α&ηναΐοι, ει πάν- των καλώς εχόντων ημΐν , και μηδενός όντος τοιούτου νόμου, κρατοιμεν τών έχ&ρών καϊ ταΐς όξύτηύι δυναί- με&α καϊ τοις τοΰ πολέμου καιροΐς άκολου&εΐν και μη- δενός υοτερίζειν. άλλα μην ει φαίνει τοιούτον τε&ει- κώς νόμον , 0£ τά τοιαύτα λυμαίνεται δι ων η πόλις καϊ ΰεμνη καϊ λαμπρά παρά πάοι κα&έ6τηκε, πώς ουχί δικαίως ότιούν αν πά&οις;
ί "Ετι τοίνυν , ώ άνδρες Ά&ηναΐοι , την διοίκηϋιν αναιρεί, την $ ίεράν και την όβίαν. ώς δε, εγώ φράοω. 'έΰτιν υμϊν κύριος νόμος, καλώς είπερ τις και άλλος κείμενος, τους έχοντας τά τε ιερά καϊ τά όοΊα γεμάτα καταβάλλειν εις το βουλευτήριον, ει δε μη, την βουλην αυτούς είΰπράττειν χρωμένην τοις νόμοις τοις τελωνι-
■ κοϊς. διά τοίνυν τού νόμου τούτου διοικείται τά κοινά ■ τά γάρ εις τάς εκκλησίας καϊ τάς Πυθίας και την /3ον-73Ι λην και τους ιππέας καϊ τάλλα χρήματ άναλιϋκομενα, ουτός έΰτΐ' 6 νόμος ο ποιών προο~ευπορεΐ6&αι. ου γάρ όντων ικανών τών εκ τών τελών χρημάτων τη διοική-
240 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
6ει, τά προσκαταβλήματ3 ονομαζόμενα διά τον τον 98 νόμου τούτον φόβον καταβάλλεται, πώς ούν ούχ απαντ ανάγκη καταλν&ήναι τά της πόλεως, όταν αί μεν των τελών καταβολαϊ μη ίκαναϊ ώσι τι] διοικήσει, αλλ3 ένδέη πολλών, καϊ μηδέ ταύτα αλλ* ή περί λήγον- τα τον ένιαυτόν ή λαβείν, τά δε προοκαταβλήματα τους μη τι%•έντας μη κυρία ή ή βονλή μηδέ τά δικαστή- ρια δήϋαι, αλλά κα&ιστώσιν έγγυητάς άχρι της ενάτης 99 πρυτανείας; τάς δ3 οκτώ τί ποιήοομεν; είπε, Τιμό- κρατες• ου σύνιμεν καϊ βουλευσόμε%•α, εάν τι όέτ]; είτ' έτι δημοκρατησόμε&α; ου δικάσει τά δικαστήρια τά τε ίδια καϊ τά δημόσια; και τίς υπάρξει τοί(? άδικου- μενοις ασφάλεια ; ουκ είσεισιν ή βουλή και διοικήσει τά εκ τών νόμων; καϊ τί λοιπόν έσ& ήμΐν αλλ3 η κατα- λελύσ&αι; αλλά νή Αι άμισ%\ ταύτα ποιήσομεν\ καϊ πώς ου δεινόν , ει διά τον νόμον, όν συ τέ&εικας μι- σ&όν λαβών, άμισ&ος 6 δήμος καϊ ή βουλή και τά δι-
100 καστήρια έσται; χρήν γάρ τοϋτό γέ σε, ώ Τιμόκρατες, προσγράφαι τω νόμω , όπερ εποίεις κατά τών τελωνών καϊ τών εγγυητών, "καϊ ει κατά τίνων εν άλλω τινϊ νό- ' μω ήψηφίσματιτάς αύτάς εΐρηται πράξεις ων όφεί- Γ λοι^ν είναι, ας περί τών τελωνών, καϊ κατά τούτων είναι τάς πράξεις κατά τους υπάρχοντας νόμους3.*
Ιύίνϋνδε κύκλω φεύγων τους νόμους τους τελωνικούς,Ί2>2 ότι το ψήφισμα το Εύκτή μονός ε'ΐρηκε πράττειντούς ώφληκότας κατά τούτους τους νόμουξ, διάταϋτ ου προσέγραψε τούτο, εκ δε τούτου του τρόπου την μεν νπάργουσαν τιμωρίαν λύσας κατά τών τά της πόλεως εχόντων, έτέραν δ3 ου προσγράψας πάντα τά πράγματ αναιρεί, δήμον. ιππέας, βουλήν, ιερά, οσια' άν& ων, ανπερ ύμεΐς. ω άνδρες3 Αθηναίοι, σωφρονήτε , κόλα-
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 241
α&είς χαϊ δούς άξίαν δίχην τοις άλλοις παράδειγμα γε- νήΰεται μη τιθέναι τοιούτους νόμονς. Ι Ου τοίννν μόνον τα διχαατηρια άχυρα ποιειτών
προΰτιμημάτων, άλλα χαϊ τοις άδιχούΰιτά χοινά δί- δωόιν άδειαν , τάς ύπερ της πόλεως ατρατείας λυμαί- νεται, την διοίχηΰιν χαταλύει, τοις χαζοΰργοις χαϊ τοις πατραλοίαις χαϊ τοις άΰτρατεύτοις βοη&ούντα τέ- θειχε τον νόμον. τάς γαρ νπαρχούοας εχ των νυν ί χυρίων νόμων τιμωρίας χαταλύει. λεγόντων γάρ των νόμων ους έ&ηχε Σόλων, ούδεν Ομοιος ων τούτω νο- μοθέτης, εάν τις άλω χλοπής χαι μη τιμη&η θανάτου, προΰτιμάν αύτώ δεΰμόν, χαϊ εάν τις άλούς της χαχώ- ΰεωςτών γονέων εις την άγοράν έμβάλλη, δεδέΰ&αι, χάν άύτρατείας τις ό'φλη χαί τι των αυτών τοις έπιτίμοις ποιΐ], χαι τούτον δεδέΰθαι, Τιμοχράτης άπαόι τούτοις άδειαν ποιεί, τη χαταΰτάαει των εγγυητών τον δεϋμόν ίάφαιρών. ωΰτ έμοιγε δοχει (χαϊ γάρ ει φορτιχοότερον είναιτό ρη&ηΰόμενον δόζει, λέζω χαίούχ άποτρέψομαι) χατά τούτο αύτο άζιον αυτόν είναι θανάτω ζημιώϋαι, ϊν εν "Αιδου τοΓ^ άΰεβέΰι θη τούτον τον νόμον, ημάς δε τους ζώντας τοϊύδε τοις όοίοις χαϊ διχαίοις έα το λοιπόν χρήο&αι. άνάγνωθι δε χαϊ τούτοις τοΐ'$733 νόμους.
ΝΟΜΟΙ ΚΛΟΠΗΣ. ΚΑΚΆΣΕΩ,Σ ΓΟΧΕ&Ν, ΑΣΤΡΑΤΕΙΑΣ.
["Ο τι αν τίς απολέΰϊ], εάν μεν αυτό λαβίβ, την διπλα- ΰίαν χαταδιχαζειν, εαν δε μη, την δεχαπλαΰίαν προς τοις Ιπαιτίοις. δεδέα&αι ί' εν γ?] ποδοκάκχΥ] τον πόδα πέν\ϊ ημέρας χαϊ ννχτας ΐΰας, εαν προΰτιμ7]6Τ] η ηλιαία. προα- τιμάΰ&αι δε τον βονλόμενον , όταν περί τον τιμήματος η. εάν δε τις απαγ&ή των γονέων ν.ακωΰεως ηλω'/.ως η αΰτρα- τείας, η προειρημένον αντω των νομών εΐργεΰ&αι είΰιων ϋεπιοδίΐι. Υοΐ. \ϊ. 16
242 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
όποι μη χρη-, δηΰαντων αντον οι ένδεκα και ειΰαγόν- των εις την ηλιαίαν, κατηγορείτω δε ο βουλόμενος οϊς ε'ξεοτιν. εαν δ αλώ, τιματω η ηλιαία ο τι χρη πα&εΐν αντον η αποτΐΰαι. εαν δ αργυρίου τίμηση, δεδέΰ&ω εως αν εκτιΰΐ).]
106 "Ομοιος γ ε , ον γάρ; ώ άνδρες "Αθηναίοι, Σόλων νομοθέτης καϊ Τιμοκράτης. 6 μεν γε καϊ τονς οντάς βελτίονς ποιεΐ και τονς μέλλοντας εβεβθαι* 6 δε και τοις γεγενημενοις πονηροίς, όπως μή δώ<5ονβι δίκην, όδόν δπκννΰι, και τοις ούΰιν όπως άδεια γενηβεται κακονργεΐν ενρίΰκει, καϊ τοις μέλλονοιν έβεΰθαι, τονς ίξ απάντων των χρόνων πονηρούς , όπως έσονται ΰώ
107 καϊ μηδέν πείθονται, παραΰκενάζων. καίτοι τίν αν α%ίαν δοίης δίκην ητί ο~ν παθών αν τα προΰήκοντ εί'ης πεπονθώς. ός, τα μεν άλλα έώ, άλλα τονς τω γήρα βοη- θούς λνμαίνει, οϊ και ζώντας άναγκάζονβι τονς παΐδας τονς γονέας τρέφειν . και επειδαν άποθάνωύιν , όπως των νομιζομένων τύχωΰι, παραΰκενάζονύιν ; η πώς ον κάκιοτος απάντων ανθρώπων δικαίως αν νομί-Ί§\ ζοιο, όατις, ώ κατάρατε, περί πλείονος φαίνει τονς κλέπτας καϊ τονς κακονργονς και τονς άύτρατεντονς της πατρίδος ποιούμενος, και δια τούτονς καθ* ημών νόμον τίθης;
108 Βούλομαι τοίννν νμΐν , α νπεογόμην εν αρχή τον λόγον, άπολογίΰαΰθαι πεποιηκότα έμαντόν. έφην γάρ αντον εζελε'γζειν κατά πάντα ενοχον όντα τή γραφή, πρώτον μεν παρά τους νόμονς νομοθετούντα, δεύτε- ρον δε νπεναντία τοις ούβι νόμοις γεγραφότα , τρίτον δε τοιαύτα δι ων βλάπτει την πόλιν. ονκυνν ηκούΰα- τε τών νόμων , ά κελενονβι ποιεΐν τον τιθέντα νόμον καινόν και πάλιν νμάς εδίδαζα οτι τούτων ονδ'
109 οτιονν εποίηαεν οντος. και μην κάκείνων ηκούετε τών
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 243
νόμων (Η£ ενάντιος ων έφαίνεθ' 6 τούτον καϊ τού- τους οτι πρϊν λύβαι τόνδε τέθεικεν επίΰταΰθε. αλλά μην οτι γ ουκ επιτήδειος, άκηκόατε' άρτι γάρ λέγων έπανβάμην. ονκονν κατά πάντ αδικεί φαν ερώς, και ονδεν εΰθ' ο τι φροντίΰας ονδ' ενλαβηθεις φαίνεται, άλΐί έ'μοιγε δοκεΐ, καν ει προς τούτοις άλλο τι μ}) ποι- εΐν έγέγραπτο εν τοΓ^ ούΰι νόμοΐζ^ καν τοί?το ποιήοαι. [10 Πανταχόθεν μεν τοίννν δήλος ε6& οτι ταύτ εγρα-
ψεν έπιβονλεύοας , και μετά τον βονλεύΰαΰθαι ταντ αδικεί και ον γνώμΐ] διαμαρτών , μάλιϋτα δ' εκ τον πάντα τον νόμον μέχρι της νοτάτηςύνλλαβήςτοιούτον ειναΐ' ονδε γάρ ονδ' άκων ονδεν έθηκεν ορθώς έχον,
' ονδ' ως νμϊν έμελλε λνΰιτελήβειν. πώς ονν ονκ εικός μιύεΐν και τιμωρεΐβθαι τούτον όΰτις τον μεν δήμον ηδικημένον ήμέληύεν , νπερ δε τών ήδικηκότων και
Π νΰτερον άδικηΰόντων τονς νόμονς έθηκεν; θαυμάζω δ', ω άνδρες δικαΰταϊ,τής αναίδειας αντού το, ήνίκα μεν ήρχεν αντός μετ Άνδροτίωνος, τον ελεον τούτον έπι τω πλήθει τω νμετέρω μη ποιήΰααθαι , τω άπειρη- 735 κότι τά έαντού χρήματ' είοφέροντι, επειδή δ' Άνδρο- τίωνα έδει ά πάλαι ύφήρητο της πόλεως χρήματα κα- ταθεΐναι, τά μεν ιερά , τά δ' οβια, τότε θεΐναι τον νό- μον έπ άποΰτερήΰει τών μεν όοίων της διπλααίας, τών ιερών δε της δεκαπλάσιας, καϊ ούτω προς το πλή- θος το υμέτερο ν προΰενήνεκται ο αντίκα μάλα νπερ
12 του δήμον φήΰων τον νόμον τούτον θεΐναι. δικαίως δ1 αν έμοι δοκεΐ παθεΐν οτιούν, όΰτις οίεται δεΐν , ει μέν τις άγορανόμος ή άΰτννόμος η δικαστής κατά δή- μονς γενόμενος κλοπής εν ταΐς ενθνναις ήλωκεν , άν- θρωπος πένης καϊ ιδιώτης καϊ πολλών άπειρος και κληρωτήν αρχήν άρζας, τούτω μεν την δεκαπλαοίαν (ίναι, καϊ νόμον ονδένα τοις τοιούτοις έπικονρούννοί
16*
244 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
τίϊτησιν' ει δε τίνες πρέσβεις αίρε&έντες νπό τον δή- μον, πλούσιοι όντες,νφείλοντο χρήματα πολλά, τα μεν ιερά, τα δ' όσια, καϊ είχον χρόνον πολύν, τούτοις όπως μηδέν πείθονται μή& ών οί νόμοι μή& ών τά ψηφί-
113 σματα προστάττει, μάλ' ακριβώς ενρεν. καίτοι γ 6 Σό- λων, ώ άνδρες δικασται , ω ονδ' αν αντός Τιμοκράτης φήβαι όμοιος νομοθέτης είναι, ονχ όπως ασφαλώς κα- κονργήσονσι φαίνεται παρασκενάζων τοις τοιούτοις, άλλ' όπως η μη άδικήσονσιν ή δώΰονΟι δίκην άζίαν, χαΐ νόμον είοήνεγκεν, ει μεν τις με&' ήμέραν νπερ πεντήκοντα δραχμάς κλέπτοι,απαγωγήν προς τους εν- δεκ είναι, ει δε τι<ς ννκτωρ οτοϋν κλέπτοι, τούτον έζεΐ- 736 ναι καϊ άποκτεΐναικαί τρώσαι διώκοντα και άπαγαγεΐν τοις ε'νδεκ' , ει βονλοιτο. τω δ' άλόντι ών αί άπαγωγαί είΰιν, ουκ έγγνητάς καταστήσαντι έκτιΰιν είναι των
114 κλεμμάτων, αλλά θάνατον την ζημίαν. καϊ εί'τίς γ εκ Ανκείον ή εξ Άκαδημείας ή έκΚννοσάργονς ίμάτιον ή ληκύχϊιον ή άλλο τι φανλότατον ή τών σκενών τιτών εκ τών γνμνασίων νφέλοιτο ή εκ τών λιμένων, νπερ δέκα δραχμάς, και τούτοις θάνατον ένομο&έτησεν εί- ναι την ζημίαν. ει δέ τις ιδίαν δίκην κλοπής αλοίη, νπάρχειν μεν αντώ διπλάσιον άποτισαι το τιμη&εν, προστιμήσαι δ' εζεΐναι τω δικαστηρίω προς τω άργν- ρίω δεσμόν τω κλέπτη, πέν&' ημέρας και νύκτας, όπως όρωεν άπαντες αντόν δεδεμένον. και τούτων όλίγω
115 πρότερου ήκονσατε τών νόμων, ωετο γάρ δείν τόν γε τά αισχρά έργα έργαζόμενον μη α νφείλετο μόνον άπο- δόντα άπηλλάχ&αι (πολλοί γάρ αν αντω έδόκονν οντω γ οίκλέπται έΰεΰ%-αι, ει μέλλοιεν λα&όντες μεν εξειν, μη λαδόντες δ' αντά μόνον κατα&ήσειν ά νφείλοντο), αλλά ταύτα μεν διπλάσια κατα&εϊναι, δε&έντα δε προς τούτω τω τιμήματι εν αισχύνη ήδη ζην τόν άλλον βίον.
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 245
άλλ' ου Τιμοκράτης, άλλ' όπως άπλα μεν, ά δεΐ διπλά- σια, καταθήσουσι παρεσκεύασε , μηδ' ότιούν ό' έπιτί- 16 μιον έσται προς τούτοις, και ουκ άπέχρησεν ύπερ των μελλόντων αύτω ταύτ άδικεΐν, άλλα και ει τις άρ ήόι- κηκώς κεκολασμένος ην, καϊ τούτον άφήκεν. καίτοι εγωγ ώμην δεΐν τον νομοθετούντα περί των μέλλον- 737 των έσεσθαι, οϊα δεΐ γίγνεσθαι και ως έκαστα έχειν, καϊ τάς τιμωρίας οποίας τινάς εφ έκαστο ις δεΐ τοις άδικήμασιν είναι, περί τούτων νομοθετεΐν. τούτο γάρ εστί το εφ άπασι τοις πολίταις κοινούς τους νόμους τιθέναι. το δε περί των γεγονότων πραγμάτων νό- μους γράφειν ου νομοθετεΐν εστίν, άλλα τους άδικούν-
7 τας σώζειν. σκοπείτε δ', ώς άληθν λέγω, εκ τωνδί. ει μεν γάρ Εύκτήμων ήλω την των παρανόμων γραφήν, ουκ αν έθηκε τούτον τον νόμον 6 Τιμοκράτης . ούδ' αν έδεΐτο η πόλις τούτου τού νόμου , άλ)1 έξη ρκ ε ι αν αύτοΐς άπεστερηκόσι την πόλιν τά χρήματα των άλλων μη φροντίζειν. νυν δ'. επειδή απέφυγε, το μεν ύμέτε- ρον δόγμα καϊ την τού δικαστηρίου ψήφον καϊ τους άλλους νόμους άκυρους οί'εται δεΐν είναι, αυτόν δε καϊ
8 τον αυτού νόμον κύριον. καίτοι, ω Τιμόκρατες. οι μεν όντες ημΐν κύριοι νόμοι τουτουσϊ ποιούσι κυρίους απάντων, και διδόασιν αύτοΐς άκούσασιν , όποιον αν τι νομίζωσι το αδίκημα, τοιαύτη περί τού ηδικηκότος χρήσθαι τη όργη, μέγα μεγάλη, μικρόν μικρά, όταν γάρ η ο τι χρή παθεΐν η άποτΐσαι , το τιμάν επί τού-
9 τοις γίγνεται. συ τοίνυν το παθεΐν αφαιρείς τον δε- σμόν άφιείς • καϊ ταύτα τίσι ; τοΓ£ κλέπταις, τοις ιερο- σύλοις τοις πατραλοίαις^ τοΓ^ άνδροφόνοις, τοις άστρατεύτοις, τοΓ? λιπούσι τάς τάξεις ' τούτους γάρ πάντας σώζεις τω νόμω. καίτοι όστις έν δημοκρατία νομοθετών μή& ύπερ των ιερών μήθ' ύπερ τον όήμου
246 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
νομο&ετεΐ, αλλ" νπερ ών είπον άρτίως, πώς ου δίκαιος
120 έατι της έΰχάτης τιμωρίας τνχείν; ου γαρ δη έρεΐγε ω^738 τους τοιούτους ον και προβήκει και οι νόμοι κελενονϋι ταις μεγίβταις τιμωρίαις ενόχους είναι, ούδ' ως ούτοι, νπερ ών εύρηκε τον νόμον , ου και κλέπται και ιερόϋυ- λοί ει6ι. τα μεν ιερά, τάς δεκάτας της &εον και τάς πεν- τηκοΰτάς των άλλων δεών, βεΰνληκότες και αντί του άποδονναι αυτοί έχοντες, τα ά' όύια, α έγίγνετο νμέ τερα, κεκλοφότες. διαφέρει δε τοβοντον αυτών η ιερό- όνλία τών άλλων, ότι την αρχήν ονδε άνήνεγκαν εις
121 την άκρόπολιν , δέον αυτούς, ο'ιμαι δε νη τον Λία τον Όλύμπιον, ώ άνδρες δικααται, ουκ από τ αυτομάτου την ϋβριν και την νπερηφανίαν έπελ&είν *Ανδροτίωνι, αλλ' νπό της &εού έπιπεμφ&είύαν , ΐν\ ώόπερ οι τα ακρωτήρια της Νίκης περικόψαντες απώλοντο αντοι νφ' αυτών, ούτω και ούτοι αυτοί αυτοΐς δικαζόμενοι άπόλοιντο, και τα χρήματα κατα&εΐεν δεκαπλάσια κατά τονς νόμους η δε&εΐεν.
122 Βοΰλομαι δ' νμΐν , ο μεταξύ λέγων περϊτούτων ένε&υμή&ην, ειπείν περί ον τέ&εικε νόμου, παράδο- ξο ν τι, &αυμαϋτόν ηλίκον. ουτο^ γαρ , ώ άνδρες δικα- οταϊ, τοΐς μεν τά τέλη ώνονμένοις έγραφε τάς τιμωρίας είναι, ει μη καταβάλοιεν τά χρήματα, κατά τους νό- μους τους προτέρους , εν οις και 6 δεϋμός καϊ η διπλα- σία γέγραπται άν&ρώποις, οϊ διά το ζημιούϋ&αι έπι τι) ώνι] άκοντες έμελλον την πόλιν άδικηΟειν τοί^ ό' νφαιρουμένοις τά της πόλεως και ίεροονλονΰι τά της &εον τον δεύμον άφεΐλεν. καίτοι ει μεν έλάττω τού- τους άδικεϊν εκείνων νομίοαι ψηθείς, ανάγκη μαίνε- ϋ&αί οε όμολογεΐν, ει δε μείξω νομίζων, ώαπερ έΰτιν, 739 εκείνα τάδικήματα τους μεν άφίης, τους δε μη, ουκ τίβη δήλος ει πεπρακώς το πράγμα τούτοις;
ΚΑΤΑ Τ1Μ0ΚΡΑΤ0ΤΣ. 247
3 "Αξιον τοίνυν και τούτ ειπείν, όΰον ύμεΐς διαφέ- ρετε ^ ω άνδρες δικαύταί, μεγαλοφροΰύνη των ρητό- ρων, ύμείς μεν γε τα επι τω πλήθει νενομοθετημένα δεινά , εάν τις ή διχόθεν μισθοφορη ή οφειλών τω δη- μούίω εκκληοΊαζτ] ή δικάζη ή άλλο τι ποιή ων υί νόμου άπαγορεύονοιν, ο ν λύετε, και ταντ' είδότες ότι δια πε- νίαν αν ποιήΰειεν 6 τούτων τι ποιών, ονδε νόμους τοι- ούτους τίθεβθ' , όπως έξουβία έΰται εξαμαρτείν , άλλα τουναντίον όπως μή' ούτοι δ', όπως οι τα αί'ΰχιοτα
\κα\ τα δεινότατα ποιούντες δίκη ν μη δώΰουοιν. είτα προπηλακίζουΰιν υμάς ιδία τοις λόγοις, ως αυτοί καλοί κάγαθοϊ, πονηρών και άχαρίΰτων οίκετών τρόπους έχοντες, και γαρ εκείνων, ώ άνδρες δικαΰταϊ, όϋοι αν ελεύθεροι γενωνται, ου της ελευθερίας χάριν εχουΰι τοις δεβπόταις, άλλα μιοοϋοι μάλιβτα.πάντων ανθρώ- πων, ότι ουνίβαΰιν αύτοις δουλεύϋαοιν. ούτω δη και οΰτοί. οι ρήτορες ουκ άγαπώβιν εκ πενήτων πλούΰιοι από της πόλεως γιγνόμενοι , άλλα και προπηλακίζουβι το πλήθος, ότι ΰύνοιδεν αυτών εκάΰτοις τά εν τη πενία καϊ νεότητι επιτηδεύματα.
3 Άλλα νη Λΐ, αίαχρον ίΰως ην Άνδροτίωνα δεθή-
ναι η Γλανκέτην η Μελάνωπον ' ού μα τον Λι , ώ άν- δρες δικαβται, άλλα πολύ αιβχιον την πόλιν άδικουμέ- νην και ύβριζομένην μη λαβείν δίκην καϊ ύπερ της θεού και ύπερ αυτής, επεϊ Άνδροτίωνί γε πότερα ου πατρωον το δεδέαθαι; άλλ' αυτοί ί'ύτε πολλάς πέντε- 740 τηρίδας εν τω δεΰμωτηρίω διατρίψαντα τον πατέρ αύ-
3 τον καϊ άποδράντα, άλλ' ούκ άφεθέντα. αλλά δια τά επιτηδεύματα τά εν τη ηλικία; άλ?>ά καϊ διά ταύτα δε- δεύθαι αύτω ούχ ήττον προΰήκειή δι9 άπερ ύφείλετο. ή Οτι είϋηει εις την άγοράν ούκ εξόν αύτω , καϊ εκ ταύ- της τους σωφρόνως βεβιωκότας αυτός ήγεν εις τό δε-
248 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
σμωτήριον; άλλα Μελάνωπος δεινόν νή Λι έστϊν ει δε&ήσεσ&αι νύν έμελλεν άλλα περί μεν τού πατρός
127 αυτού ούδεν αν φλ.ανρον εί'ποιμι, ούδ' ει πάνυ πόλλ' έχω περί κλοπής λέγειν, αλλ* έστω εμοί εκείνος γε τοι- ούτος οίον αν Τιμοκράτης αντον έγκωμιάσειεν. άλλ' ει χ,ρηστού πατρός ων πονηρός και κλέπτης ήν και προδοοίας γε άλονς τρία τάλαντα απέτισε , καϊ συνέ- δρον γενομένου κλοπην αύτοϋ το δικαστήριον κατέγνω καϊ δεκαπλάσιον απέτισε, καϊ παρεπρεοβεύΰατο εις ΑΙ- γνπτον , καϊ τους αδελφούς τους εαυτού ήδίκει, ου τοΰοΰτω μάλλον αύτον έδει δεδέσ&αι, ει χρηστού πα- τρός ων ΤίΗοΰτο^ ην; οίμαι γαρ έγωγ', είπερ τω οντι χρηστός ήν Λάχνης καϊ φιλόπολις, υπ αυτού αν εκείνου δε%•ήναι αύτον τοιούτον γ' οντά καϊ ούτως αίσχροΐς όνείδεσι περιβάλλοντ εκείνον, καϊ τούτον μεν δη έώ-
128 μεν, Γλαυκέτην δε σκεψώμε&α. ούχ ούτος έστιν 6 πρώτον μεν εις Λεκέλειαν αύτομολήσας , κάκεΐ&εν ορ- μώμενος κατα&έων καϊ φέρων καϊ άγων υμάς; αλλά πάντες ίστε ταύτα, καϊ δ άπό μεν των υμετέρων παί- δων καϊ γυναικών καϊ των άλλων χρημάτων, όσα λάβοι, δεκάτας εκεί τω αρμοστή κατατι&εις τούτων ακριβώς. 7±1
129 την δέ γ' έν&άδε &εόν, πρεσβευτής άξιω&είς είναι ύφ' υμών, άποστερών τάς άπό τών υμετέρων πολεμίων δεκάτας, έπειτα ταμιεύσας εν άκροπόλει τάριστεΐα της πόλεως , ά έλαβεν άπό τών βαρβάρων , αφηρημένος εξ ακροπόλεως , τόν τε δίφρον τον άργυρόποδα καϊ τον ακινακην τόν Μαρδονίου, ός ήγε τριακόσιους δαρει- κους. άλλα ταύτα γ' ούτω περιφανή έστιν ώστε πάν- τας ανθρώπους είδέναι. άλλα τάλλα ού βίαιος; ως ού-
130 δεις ανθρώπων, είτα φείσασ&αί τίνος αυτών άξιον έστιν , ώστε δια τούτους η τών δέκατων τών της &εού αμελήσαι ή τής διπλασίας τών οσίων χρημάτων , η τόν
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 249
τούτους πειρώμενον αώζειν μη τιμωρήΰαΟθαι; καίτί κωλύσει απαντάς είναι πονηρούς , ώ άνδρες δικαϋταί, ει δια ταύτα πλέον εξονΰιν; εγώ μεν γαρ ο'ιμαι ουδέν. Ι Μη τοίνυν αυτοί διδάσκετε , άλλα τιμωρείστε,
και μη εάτε άγανακτεϊν , ει δε&ηΟονται έχοντες τα υμέ- τερα, άλλ' αγετ αυτούς υπό τους νόμους- ούδε γάρ οι της ξενίας άλιΰκόμενοι άγανακτούσιν εν τω οίκή— μάτι τούτω οντες, έως αν τών ψευδομαρτυριών άγω- νίΰωνται , άλλα μένουΰι και ουκ οίονται δεΐν έγγυητάς
2 καταΰτήόαντες περιιέναι. έδοζε γαρ τη πόλει άπιΰτείν αύτοΐς , και ουκ ωετο δεΐν διακρουσ&ήναι της τιμωρίας δι εγγυητών καταστάσεως , αλλ1 ενταύθα μένειν αυ- τούς ου καΐ άλλοι πολλοί τών πολτών, καίτοι και επί χρήμασιν ήδη τίνες έδέθησαν και επί κρίσεσιν , άλλ' όμως ύπέμενον. άηδες μεν ούν ίσως εστίν όνομαστί περί τίνων μεμνήσθαι, άναγκαιον δε παρεζετάσαι αύ-
3 τους παρά τούτους, τους μεν ούν προ Εύκλείδου αρ- 742 χοντος έάσω καϊ τους σφόδρα παλαιούς, καίτοι κατά τους χρόνους ους έκαστοι αυτών ήσαν ^ πολλού άξιοι δοκούντες γεγενήσθαι τον έμπροσθεν χρόνον όμως ίσχυράς παρά τού δήμου οργής έτύγχανον επί τοΓς• ύστερον γιγνομένοις άδικήμαβιν ού γάρ χρόνον τινά δικαίους ωετο δειν αυτούς η πόλις είναι, είτα κλέπτας, αλλά περί γε τα κοινά αεί δικαίους * έδόκει γάρ τον έμ- προσθεν χρόνον ού φύσει, άλλ' έπιβουλεύων , τού πι- στευθήναι, δίκαιος γεγονέναι ο τοιούτος άνθρωπος.
\±άλλά μετ Εύκλείδην άρχοντα, ώ άνδρες δικασταί, πρώτον μεν Θρασύβουλ.ον τον Κολλυτέα πάντες μέ- μνησθε δ\ς δεθέντα και κριθέντα άμφοτέρας τάς κρι- θείς εν τω δήμω • καίτοι τών εκ Πειραιώς και από Φυ- λής ούτος ην. έπειτα Φιλέψιον τον Ααμπτρέα. έπειτα ^Αγύρριον τον Κολλυτέα. άνδρα χρηστόν και δημοτι-
250 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
κόν και περί το π/.ή&ος το ύμέτερον πολλά βπουδά-
12>5 6αντα• αλλ* όμως τους νόμους φετο δεϊν καϊ αυτός εκείνος ομοίως , ώοπερ έπι τοΐς άδυνάτοις, ούτω και ί'φ' έαυτώ ίβχύειν, και έγένετο έν τω οίκήματι τούτω πολλά έτη, εως τα χρήματα άπέτιΰεν α έδοζε της πό- λεως οντά έχειν καϊ επ έκείνω Καλλίβτρατος δυνά- μενος καϊ άδελφιδούς ων αύτοϋ ουκ ετί&ει νόμους, καϊ Μυρωνίδης 6 Άρχίνου υιός τον καταλαβόντος Φυλην καϊ μετά γε τους &εούς αίτιωτάτου όντος της κα&όδον τω δϊίιιω καϊ άλλα πολλά καϊ καλά πεπολιτευαένου καϊ
136 έότρατηγηκότος πολλάκις, άλλ' όμως άπαντες ονχοι ύπέμενον τους νόμους, καϊ οι ταμίαι εφ ων ο Οπιο~&ό- 743 δόμος ένεπρήβ&η , και οι των της &εού και οί" των άλ- λων δεών, εν τω οίκήματι τούτω ήοαν , εως η κρίΰις αύτοΐς έγένετο. καϊ (Η περί τον ΰίτον αδικεϊν δό%αντες, και «λλοί- πολλοί, ω άνδρες δικαύταϊ, πάντες βελτίους
\$Ί'Λνδροτίωνος όντες. είτα τούτοις μεν έδει κυρίους τους πάλαι κείμενους νόμους είναι, καϊ δεδωκέναι δίκην αυτούς κατά τους υπάρχοντας νόμους ■ δι Άνδροτίωνα δε καϊ Γλαυκέτην και Μελάνωπον καινόν δει γενέ- α&αι νόμον, τους ηλωκότας καϊ ψηφώ κεκριμένους κατά τους πάλαι κείμενους νόμους και δόζαντας έχ,ειν ιερά χρήματα καϊ οοια\ είτ ου καταγέλαβτος δόξει ή πόλις είναι, α'τοΓ^ ιεροΰύλοις, όπως σω&ήΰονται, νό-
138 >αον φκνεΐται τιθεμένη ; έγωγ' οίμαι. μη τοίνυν έάϋητε υμάς αυτούς νβρίζεϋ&αι μηδέ την πόλιν, άλλα μνη- ΰ&έντες ότι Εϋδημον τον Κυδα&ηναιά νόμον δόζαντα δεϊναι ουκ έπιτήδειον , ού πάλαι, άλλ' έπ Ευάνδρου άρχοντος, άπεκτείνατε . και Φίλιππον τον Φιλίππου του νανκλήρου νιόν μικρού μεν άπεκτείνατε, χρημά- των δε πολλών αυτού εκείνου άντιτιμωμένον παρ ολί- γας ψήφους έτιμηΟατε. ταύτην την όργήν καϊ νϋνεπι
'
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 251
τοντονϊ λάβετε, εκείνο προς τούτοις άπαόιν έν&νμη- τέντες, τι ποτ άν επάγετε νπό τούτον αντον, εί ούτος εις ων έπρέοβενεν νπερ ναών. οίμαι γαρ τοιούτον ου- δέν είναι, ότον αν άπέΰχετο. οράτε δε την διά-νοιαν αυ- τόν ' ο γαρ νόμος, ον έτόλμηΰε δεΐναι, τον τρόπον αυ- τού δείκννΰιν.
Βούλομαι β1 νμΐν, ώ άνδρες δικαοται. εν Αοκροις ώς νομο&ετονΰι διηγήΰαΰ&αι ■ ονδεν γαρ χείρονς έΰε- 6&ε παράδειγμα τι άκηκοότες , άλλως τε καϊ ω πόλις7±± εύνομονμένη χρήται. εκεί γαρ όντως οί'ονται δειν τοις πάλαι κειμένοις χρήΰ&αι νόμοις καϊ τα πάτρια περι- βτέλλειν καϊ μη προς τάς βονλήόεις μηδέ προς τάς δια- δύΰεις των αδικημάτων νομο&ετεΐύχϊαι, ώβτ εάν τις βούληται νόμον καινοψ τι&έναι, έν βρόχω τον τράχη- λον έχων νομο&ετεΐ, καϊ εάν μίν δόζη καλός καϊ χρή- ϋιμος είναι ό νόμος, ζΐ] 6 τι&εϊς και απέρχεται, εί δε μή, Γ τεϋ•νηκεν έπιΰπαο&έντος τού βρόχον. και γάρ τοι και- νούς μεν ον τολμώΰι τί&εο&αι νόμους, τοις δε πάλαι κειμένοις ακριβώς χρώνται. έν πολλοίς δε πάνν έτεαιν, ώ άνδρες δικαΰταϊ, εις λέγεται παρ' αύτοΐς νόμος και- νός τε&ήναι. όντος γάρ αύτό&ι νόμον, εάν τις όφδαλ- μόν εκκόψϊ], άντεκκόψαι παραΰχειν τον έαντον, καϊ ο ν χρημάτων τιμήαεως ουδεμιάς, απ ειληΰαί τις λέγε- ται έχ&ρός έχϋ-ρω ενα έχοντι όφ&αλμόν ότι αντον έκ- κόψει τούτον τον ενα. γενομένης δε ταύτης της απει- λής χαλεπώς ένεγκών 6 έτερόφ&αλμος, και ηγούμενος άβίωτον αντω είναι τον βίον τούτο πα&όντι, λέγε- ται τολμήΰαι νόμον είΰενεγκεΐν , έάν τις ενα έχοντος όφ&αλμόν έκκόψη, άμφω άντεκκόψαι παραΰχειν, ίνα τ\ι ίσΐ] βνμφορά αμφότεροι χρώνται. καϊ τούτον μόνον λέγονται Αοκροϊ δέομαι τον νόμον έν πλείν η διάκο- ι ΰιοις έτεαιν. οί δε παρ' ημϊν ρήτορες, ώ άνδρες δικά-
252 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ΰταϊ, πρώτον μεν όΰοι μήνες μικρόν δέουΟι νομο&ε- τεΐν τα αντοΐς αναφερόντα , έπειτ αντοί μεν τονς ίδι- ώτας εις το δεβμωτήριον άγονβιν, όταν άρχωόιν, ε'φ' έαντοΐς δ' ονκ οιονται δεΐνταύτό δίκαιον τοντ είναι ' έπειτα τονς μεν τον Σόλωνος νόμονς, τονς πάλαι όε-745 δοκιμαΰμένονς, ονς οι πρόγονοι έ&εντο, λύοναιν αυ- τοί, τοις ό' έαντών, ονς επ' αδικία της πόλεως τι&έαΰι,
143 χρήσ&αι νμάς οιονται δεΐν. ει ονν μη τιμωρήσεύ&ε τούτοις , ονκ αν φ&άνοι τό πλή&ος τούτοις τοις &ηρί- οις δονλενον. εν δ' ί'ΰτε, ώ άνδρες δ ικαβταϊ, ότιέάν μεν ϋφόδρ' όργίζηύ&ε, ήττον άβελγανονβιν , αν δε μη, ^ολΑοι)^ τονς άαελγεΐς ενρήΰετε καϊ τονς υβρίζοντας νμάς επί τή τον φιλοτιμεΐϋ&αι προφάΰει.
144 Ίνα δε καϊ περί εκείνον εί'πω τον νόμον, ώ άνδρες δικαοταΐ. ω ακούω μέλλειν παραδείγματι χρήο&αι τού- τον κα\ φήσειν άχόϊ.ον&ον αντω τε&εικέναι, εν ω ένι "ούδε δήΰω Αθηναίων ονδένα, ος αν έγγνητάς τρεις ^κα&ιΰτϊ} τό αντό τέλος τελονντας, πλην εάν τις επι "προδοΰία της πόλεως η έπϊ καταλύσει τον δήμον 6νν- " ιών άλω, η τέλος τι πριάμενος η έγγνηύάμενος η Μ εκλέγων μη καταβάλλη ," άκούϋατέ μον καϊ περί τού-
14δτοιτ ον γαρ έρώ ότι αντός'Λνδροτίων ήγεν είςτό δε- Ομωτήριον και έδει τούτον κειμ^νον τον νόμον, αλλ έφ' οις κείται 6 νόμος ούτος, διδάξω νμάς. ούτος γαρ, ώ άνδρες δικαβταϊ , ονκ έπϊ τοις κεκριμένοις καϊ ήγω- νιΰμένοις κείται, άλλ' επι τοις άκριτο ις, ίνα μη δια το δεδέΰ&αι χείρον άναγκάζοιντο άγωνίζεΰ&αι η καϊ παν- τάπαΰιν άπαράακενοι ειεν. οντοϋι δε, ά έπϊ τοις άκρί- τοις κείται, ώς περί απάντων είρημένα μέλλει προς
146 νμάς λέγειν, ώς δε Οαφώς γνώβεό&ε ότι άλη&ή λέγω, εγώ νμιν έρώ. οντε γαρ αν, ώ άνδρες δικαοται, εζήν νμΐν τιμάν ο τι χρη πα&είν η άποτΐΰαι (εν γάρ τω πα-
ΚΑΤΑ Τ1Μ0ΚΡΑΤ0ΤΣ. 253
δεΐν καϊ 6 δεύμος 'ένι' ουκ αν ούν εξήν δεβμού τομή- 6αι) , ον&' οΰων ένδειξίς ε6τιν η < απαγωγή, προσεγέ-746 γραπτό αν εν τοις νόμοις "τον δ' ενδειχ&έντα ή άπα- "χ&έντα δηΰάντων οι ένδεκα εν τω ξυλω," εί'περ μη εζήν άλλους η τους επί προδοσία τής πόλεως ή επί κα- ταλυθεί του δήμου βυνιόντας ή τους τα τέλη ώνουμε'-
ι7 νους καϊ μη καταβάλλοντας δήοαι. νυν δε ταν%•' νμΐν τεκμήρια έότω οτι έζεΰτι δήύαι' παντελώς γαρ ήδη άκνρ' αν ην τα τιμήματα, έπειτα δ\ ω άνδρες δικα- ΰταϊ, τούτο το γράμμα αυτό μεν κα& αυτό ουκ εΰτι νόμος, τό'Όύδε δήβω'Α&ηναίων ουδένα" εν δε τω ορκω τω βονλεντικώ γεγραπται, ϊνα μη συνιστάμενοι οι ρήτορες οΓ εν τη βου?>ή δεομόν κατά τίνος των πολι-
*8 των λεγοιεν. άκυρον ονν του δήσαι την βουλήν ποιών 6 Σόλων τούτο προς τον όρκον τον βουλευτικόν προϋ- έγραψεν, αλλ' ου προς τον νμετερον απάντων γαρ κυριώτατον ωετο δεΐν είναι το δικαστήριον , καϊ ο τι γνοίη, τούτο πάοχειν τον άλόντα. άναγνωΰεται δ' νμΐν αυτού τούτου ένεκα τον των ήλιαβτών ορκον. λέγε ΰύ.
"ΟΡΚΟΣ ΗΑ1ΑΣΤ&Ν.
49 [Ψηφιοϋμαι κατά τους νόμους και τα ιρηφίΰματα τον δήμου του Αθηναίων και τής βουλής των πεντακο- σίων , και τυραννον ου ψηφιονμαι είναι ουδ ολιγαρχίαν ουδ' εάν τις καταλύη τον δήμον τον Αθηναίων ?/ λέγΐ] ή επιψηφίζτ) πάρα ταύτα, ου πείθομαι ■ ουδέ των χρεών των ιδίων αποκοπάς ουδέ γης αναδαΰμον της Αθηναίων ουδ' οικιών ουόε τους φεύγοντας κατά'ξω, ουδέ ών θάνατος κατέγνωΰται, ουόε τους μένοντας εξελώ πάρα τους νομούς τους κείμενους και τα ψηφίο ματα του δήμου του Αθη- ναίων καϊ τής βουλής οϋτ αυτός εγω ούτ άλλον ουδένα
50 εάΰω' ουδ άρχην καταΰτήΰω ωΰτ άρχειν νπευθυνον 747 Όντα ετέρας αρχής, και των εννέα αρχόντων και του ίερο- μνημονος και οΰαι μετά των εννέα αρχόντων κυαμευονται
« ϊ
254 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ταντη τη ημέρα, καϊ κήρνκος και πρεΰβείας καϊ ΰννέδρων ονδε δίς την αυτήν αρχήν τον αντον άνδρα, ονδε δυο αρ- χάς άρζαι τον αντον εν τω αντω ενιαντω ■ ονδε δώρα δε- ξομαι της ηλιάβεως ένεκα οντ αντος εγω οντ άλλος εμοϊ οντ άλλη είδότος εμον, οντε τέχνη οντε μηχανή ονδεμια.
151 '/μΙ γέγονα ονκ ελαττον η τριακοντ ετη. καϊ ακροαϋομαι τον τε χατηγόρον και τον αττολογονμένον ομοίως αμφοΐν, και διαψηφιονμαι περί αντον ον αν η δίωζις η. έπομνν- ναι Αία, Ποΰειδώ, Αημητρα, καϊ επαράΰ&αι έζώλειαν εαντώ και οικία τη εαντον, ει τι τοντων παραβαίνοι, ενο'ρ- κονντι δε πολλά καγα&α είναι.]
Ένταϋ&' ονκ ένι, ώ άνδρες δικαΰταϊ, "ονδε δήΰω 'Λ&ηναίων ονδένα" τά γάρ κρίνοντα τάς κρίόεις άπάΰας τα δικαΰτήριά έϋτιν, οίς εξονΰία εΰτϊ καϊ δε- ΰμόν καϊ άλλο ο τι αν βονλωνται καταγιγνώΰκειν.
152 'ίΐς μεν ονν εζεβτιν νμιν δεόμόν καταγιγνώΰκειν, ταντί] έπιδείκννμΐ' ως δε τα δεδικασμένα άκνρα ποιεϊν καϊ δεινόν καϊ άνόοιόν έβτι καϊ δήμου κατάλνΰις , πάν- τας αν οίμαι ομολογήβαι. η γάρ πόλις ημών, ώ άνδρες δικαβταϊ, νόμοις καϊ ψηφίσμαόι διοικείται, εί δη τις τα ψήφω κεκριμένα νόμω καινω λνΰει . τί πέρας έ'ΰται; ή πώς τούτον δίκαιον έβτι νόμον προΰαγορενειν, άλλ' ονκ άνομίαν ; ή πώς ον της μεγίΰτης οργής 6 τοιούτος νομο-
Ιό5&έτης άξιος έβτιν; εγώ μεν γάρτών εο~%άτων νομίζω, ονχ ότι τούτον μόνον τον νόμον έ&ηκεν, άλλ' οτι καϊ τοΓ^ 748 άλλοις οίον δείκννΰι και περί δικαβτηρίων καταλνΰεως καϊ περί τών φενγόντων κα&όδον καϊ περί των άλλων τών δεινότατων, τίγάρ κωλύει, ώ άνδρες δικαΰταϊ, εί οντος χαίρων απαλλάξει 6 τοιούτον νόμον τι&είς, έτερον φανήναι άλλο τι τών της πόλεως ίβχνροτάτων κατα-
Χ54 λνοντα νόμω καινω ; εγώ μεν γάρ οιμαι ονδέν. άκονω δ εγωγε και το πρότερον οντω καταλν&ήναι την δη- αοκρο:τίαν , παρανόμων πρώτον γραφών καταλν&ει-
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 255
ΰών και τών δικαστηρίων άκυρων γενομένων, ίσως μεν ούν αν τις ν%ο7.ά^οι ότι ούχ ομοίων όντων των πραγμάτων νυν καϊ τότε λέγω περί καταλύσεως τον δήμου, άλλ' ούδε σπέρμα δει καταβάλλειν εν τη πόλει ούδένα, ω άνδρες δικασταϊ, τοιούτων πραγμάτων, ούδ* ει μη πω αν έκφύοι, άλλα και τον έγχειρούντα λέγειν η ποιειν τι τοιούτον δίκην διδόναι.
5 Ότι τοίννν καϊ τέχνη κακώς ένεχείρησε ποιειν υμάς, άξιον έστιν άκούσαι. ορών γαρ εκάστοτε πάν- τας, καϊ τους πολιτευόμενους και τους ίδιώτας, τους νόμους τών της πόλεως αγαθών αιτίους απολαμβά- νοντας* έσκόπει πώς λησει τοιίτοι^ καταλύαας , καν άρα ?»ηφΟ•ή τούτο ποιών , μη δόξει δεινόν μηδ' αναιδές
6 μηδέν είργάσ&αι. εύρεν ούν τούτο ο πεποίηκε, νόμω τους νόμους κατ αλύσαι ^ ϊνα τάδικηματ αυτού το της σωτηρίας ονομ' έχη. υϊ τε γάρ σώζοντες την πόλιν είσί νομοί, δν τε ουτο^ έ&ηκεν ούδεν έκείνοις των αυτών έχοντα, νόμος, την μεν ούν τού ονόματος φιλαν&ρω- πίαν , ότι ταύτην δη μάλιστα προσίεσ&ε, κατεΐδε • την
δε χρείαν . ότι τάναντία έχουσα φανήσεται, παρεΐδε."^
7 φέρε γάρ προς /υιός, έστιν όστις αν η πρόεδρος ποτ έπεψήφισεν η πρΰτανις τούτων τι τών εν τω νόμω γε- γραμμένων; εγώ μεν ουδέν* αν ο'ιμαι. πώς ούν τού& νπεδν; νόμον έ&ετο όνομα τοις αυτού κακόν ργημασ ιν . ου γάρ απλώς, ούδ' όπως έτυχον, ποιούσι κακώς υμάς, αλλ* έσκεμμένως και τούτ αυτό πράττοντες , ούχ ού- τοι μόνον, αλλά πολλοί τών πολιτευόμενων , οϊ τούτω παριόντες αύτίκα δη μάλα συναπολογησονται, ου μά Λι ου Τιμοκράτει χαρίσασ&αι βονλόμενοι, πό&εν, αλλ* αύτώ συμφέρειν έκαστος ηγούμενος τον νόμον. ωσπερ τοίνυν ούτοι σφίσιν αύτοϊς βοη&ούσιν έφ' υμάς,
>8 ούτω δει καϊ υμάς νμϊν αύτοΐς βοηδεΐν. καίτοι άνερω-
256 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
τώντός τίνος αυτόν ότου ένεκα τοιαύτ ηθέλησε γ ρά- φειν, καϊ διεξιόντος ως χαλεπό ν τον αγώνα νπολαμ- βάνοι τόνδε, τετυφώσ&αι τον ταύτα λέγοντ έ'φη ' συμ- παρέσεσ&αι γαρ Άνδροτίωνα εαυτω, καϊ τοιούτους λό- γους ΰχολήν άγοντα έσκέφ&αι περί πάντων ώστ εν είδέναι ότι ούδεν αύτω γενήσοιτο φλαύρον από της
159 γραφής τήσδε. καϊ δήτα καϊ τε&αύμακα την άναισχυν- τίαν την τούτου τε κάκείνου, του μεν, ει καλεί, του δ', ει πάρεισι και συναπολογήσεται. μαρτυρία γαρ δήπου φανερά γενήσεται πάοιν υμΐν οτι τον νόμον τούτου ενεκ έτί&ει. άλλ' ουκ έπϊ πάΰι τον αυτόν, όμως δε και περί των εκείνω πεπολιτενμένων υμάς μικρά βέλτιόν έΰτιν άκούΰαι, και τούτων ταύτα, ων κεκοινωνηκεν ούτος καϊ δι1 α τούτον ούδεν ήττον εκείνου δικαίως αν μισοΐτε. λέξω δ' ούδεν ων άκηκόαΰ•' νμεΐς , ει μη τίνες 750 άρα επί τοΓ? Εύκτήμονι γιγνομένοις άγώΰι παρήΰαν.
160 Και πρώτον μεν, εφ' ω μέγιστον φρο^ίί, την των χρημάτων είσπραξιν έξετάσωμεν αυτού, ην μετά τού- τον του χρηστού πάντας είσέπραξεν υμάς, αίτιασάμε- νος γαρ Εύκτήμονα τάς υμετέρας έχειν εισφοράς, καϊ τοΰτ' έξελέγξειν η παρ1 εαυτού κατα&ήαειν υποσχόμε- νος, καταλύσας -ψηφίσματι κληρωτήν αρχήν επί ττ} προφάσει ταύτη έπϊ την είοπραξιν παρέδυ, καϊ τούτον προύβάλετο, ειπών την του σώματος άρρωΟτίαν , ΐν',
161 έφη . ΰυνδιοικη μοι. δημηγορίαν δ' έπϊ τούτοις ποιού- μενος, ως εστί τριών α'ίρεσις, ή τά πομπεΐα κατακό- πτειν ή πάλιν είσφέρειν ή τους οφείλοντας είσπράτ- τειν , αίρονμένων είκότως υμών τους οφείλοντας είσ- πράττειν , ταϊς ύποσχέσεσι κατέχων καϊ διά τον καιρόν ός ην τοτ' έχων έξουσίαν , τοις μεν κειμένοις νόμοις περί τούτων ουκ ωετο δεϊν χρήσ&αι ούδ'. ει μή τούτους ενόμιζεν ικανούς, ετέρους τι&έναι. ψηφίσματα $' εϊπεν
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 257
ίν ύμιν δείνα καϊ παράνομα, δι ών ηργο?.άβει, προο- Φαγωγεΐ τούτω χρώμενος των λημμάτων, και πολλά των υμετέρων κέχλοφε μετά τούτον, γράφας τους έν- δεκα καϊ τονς άποδέκτας καϊ τονς ύπηρέτας άκολου- δεϊν με&' αυτού, είτ έχων τούτονς ψ/εν επί τάς υμε- τέρας οικίας, καϊσν, ω Τιμόκρατες, ο ννηκο λούζεις, μόνος των ΰνναρχόντων δέκα όντων, καϊ μηδείς νπο- λαμβανέτω με λέγειν ως ου χρί,ν είαπράττειν τονς'όί οφείλοντας, χρήν γάρ. άλλα πώς; ως 6 νόμος αγο- ρεύει, των άλλων ένεκα ■ τούτο γάρ έοτι δημοτικόν. ον γάρ τοΰοντον, ω άνδρες'Α&ηναΐοι. πέντε ταλάντων ύμΐν , ών οντοι τότ είΰέπραξαν , τεθέντων ώφέ?.ηθϋε, όΰον βέβλαφ&ε τοιούτων έ&ών εις την πολιτείαν είΰα- ΐ,γομενων. ει γάρ έ&έλοιτ έζετάΰαι τίνος ένεκα μάλλον αν τις ελοιτο εν δημοκρατία ζην η εν ολιγαρχία , τοντ1 αν ενροιτε προχειρότατον, ότι πάντα πραότερα έοτιν εν δημοκρατία, ότι μεν τοίννν της όπον βούλεΰ&ε ολι- γαρχίας πολλω άοελγέΰτερα και δεινότερα έποίονν ον- τοι, παραλείψω" αλλά παρ ημΐν πότε πωποτε δεινό- τατα εν τή πόλει γέγονεν; εν ο'ιδ' ότι έπι των τριά- ί κον&' άπαντες αν είποιτε. τότε τοίννν, ως έοτιν άκού- ειν, ονδεϊς έΰτιν όΰτις άπεΰτερεΐτο τον ΰωϋ-ήναι, όοτις εαντόν οίκοι κρύ-ψειεν , αλλ* αυτό τοϋτο κατηγορονοι των τριάκοντα, ότι τονς εκ της αγοράς αδίκως άπηγον. ούτοι τοίννν τοοαύτην νπερβολήν έποιήΰαντο εκείνων της αντών πονηρίας ω6τ εν δημοκρατία πολιτενόμε-
Ινοι την ιδίαν οίκίαν εκάΰτω δεΰμωτήριον κα&ί6τα6ο:ν, , τους ε'νδεκ' άγοντες επί τάς οικίας, καίτοι, ώ άνδρες "Αθηναίοι, τί οιεο~$ε, όπότ' άνθρωπος πένης, η και πλούαιος, πολλά δ' άνηλωκώς καί τιν Ϊ6ως τρόπον είκότως ονκ εύπορων άργνρίον, μη μόνον εις την άγο-
ράν φοβοιτ έμβαλεΐν , άλλα μηδ' οίκοι μένειν άαφαλίζ Ό&πιοΒΐ\\. \Ό1. II• 17
258 XXIV. 4ΗΜΟΣΘΕι\ΟΤΣ
ήγοΐτο. 6 δε τοντων αίτιος Άνδροτίων εΐη, ον ονδ' νπερ αντον δίκην έα λαβείν τα πεπραγμένα καϊ βεβιωμένα,
166 μή τίγ' νπερ της πόϊ.εως είοπράττειν ει6φοράς\ καίτοι
ε'ί τις έροιτ' αντον η > 6ε, ώ Τιμόκρατες, τον έπαινέτην 752 τοντων καϊ αννεργόν, τάς ειΰφοράς πότερον τα κτή- ματα ή τα σώματα οφείλει, τα κτήματα φήσαιτ αν, ειπερ αληθή λέγειν βονλοιο~&ε * άπο γαρ τοντων είβφέ- ρομεν. τίνος ονν ενεκ\ ώ κάκιστοι πάντων ανθρώ- πων, αφέντες το τα χωρία δημενειν και τάς οικίας, και ταύτ άπογράφειν, έδεΐτε καϊ νβρίζετε πολίτας άν&ρώ- πονς καϊ τονς ταλαιπώρονς μετοίκονς, οις νβριοτικώ- τερον νμεΐς ή τοις οίκέταις τοις νμετέροις αντών έχρή-
167 α&ε ; καϊ μην είέ&έλοιτε 6χέψα6&αι παρ νμΐν αντοΐς, ώ άνδρες δικαοταϊ, τί δοϋλον η έλεν&ερον είναι διαφέρει, τούτο μέγιΰτον άν ενροιτε, ότι τοις μεν δονλοις το ΰώμα των αδικημάτων απάντων νπεν&ννόν έΰτι, τοις ό' έλεν&έροις νβτατον τούτο προσήκει κολάζειν. οι δε τουναντίον εις τα ϋώμα&\ ώβπερ άνδραπόδοις, έποιή-
168 Οαντο τάς τιμωρίας, οντω ό' άνίΰως καϊ πλεονεκτικός έβχε προς νμας "Άνδροτίων ώστε τον μεν αντον πα- τέρα ωετο δεϊν, δημοσία δε^έντα επί χρήμασιν εν τω δε- σμωτηρίω. μήτ άποδόντα ταύτα μήτε κρι&έντ άποδρά- ναι, των δ άλλων πολιτών τον μη όννάμενον τά έαντον δεΐναι οίκο&εν εις το δεσμωτήριον άχ&έντα νφ έαντον
169 δεδέσ&αι. και Τιμοκράτης των μεν πολλών ημών τότε, οτε την διπλασίαν είσέπραττεν, ονδ' άν παρ1 ένος λαβείν ή&έληΰεν έγγνητάς, μη μέχρι της ενάτης πρντανείας, αλλ ονδεμιάς ημέρας, άλλ' ή διπλά τά χρήματ έδει κα- ταβάλλειν ή παραγβήμα δεδέο&αι. παρεδίδον δ' οντος τοις ένδεκα τον ονκ ώφληκότα εν τω δικαστηρίφ. ννν 753 £' όπως ων άν νμεις καταγνώτε άδετοι περιίασιν^ νπεν- &ννον αντον ποιήσας νόμον είσενεγκειν έτόλμησεν.
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 259
70 Άλλ' όμως κάχεΐνα και τάδε φήοονΰιν ύπερ υμών πράττειν. είτα ταϋ&' ύμεΐς άναδέξεΰ&ε ύπερ υμών πε- πράχ&αι, κα\ τα της τούτων ΰραύύτητος καϊ πονηρίας έργα πράος οϊβετε ; άλλα μιΰεΐν οφείλετε τους τοιού- τους, ώ άνδρεςΆδηναΐοι, μάλλον η ύώζειν. τον γαρ νπερ της πόλεως πράττοντά τι καϊ πράων νμών τεν%ό-
1 μενον το της πόλεως ή&ος έχοντα δεΐφαίνεα&αι. τούτο δ7 έΰτι τι; τονς άβ&ενεϊς έλεείν , τοις ίΰχυροϊς καϊ δυ- ναμενοις μη επιτρέπειν ύβρίζειν , ου τονς μεν πολλούς ώμώς μεταχειρίζεΰ&αι , κολακεύειν δε τον αεί τι δύνα- α&αι δοκονντα. ο Ον ποιείς, ώ Τιμόκρατες' δι α πολλώ μάλλον άν είκότως μη ε&ελη6αντες άκονβαι οον θάνατον καταψηφίααιν& ούτοι η δι Άνδροτίων' άφεί- ηΰαν.
2 "Οτι τοίννν ούδε την εΐΰπραξιν αυτήν νπερ νμών πεποίηνται, καϊ τοϋτ αντίκα δη μάλα ύμιν δήλον ποι- ηθώ, ει γάρ τις εροιτο αυτούς πότεροι αντοΐς δοκούΰιν άδικεΐν μάλλον την πόλιν, οι γεωργούντες και φειδό- μ£ΐΌΐ, δια παιδοτροφίας δε καϊ οικεία άναλώματα και λειτουργίας ετέρας έλλελοιπυτες ειβφοράν, η οι τα των έ&εληΰάντων είβενεγκεΐν χρήματα και τα παρά τών ΰνμμάχων κλέπτοντες καϊ άπολλνντες. ονκ αν εις τοντο δήπον τόλμης, καίπερ οντ ες αναιδείς, ελ&οιεν ώΰτε φήοαι τους τα εαυτών μη είοφέροντας μάλλον
) άδικεΐν η τους τά κοινά νφαιρονμένονς. τίνος ούν ενεκ\ ώ Τιμόκρατες καιΑνδροτίων. ετών όντων πλει- όνων η τριάκοντα άφ' ον ο γε έτερος υμών πολιτεΰε- "αί ται. και εν τούτω τω χρόνω πολλών μεν βτρατηγών ηδικηκότων την πόλιν, πολλών δε ρητόρων, οϊ πάρα τουτοιβί κεκρινται, ων οι μεν τε&νάο~ιν εφ οίς ηδί- κουν , οι $' νποχωρήβαντες ωγοντο καταγνόντες αυ- τών , ούδενός πώποτε τούτων ε\ητάθ%η κατήγορος
ιτ *
260 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
νμών ουδέτερος, ονδ' άγανακτών ώφ&η ύπερ ών η πόλις πάύχοι, άλλ' ένταύ&' έφάνη& ημών κηδόμενοι,
174 ου πολλούς έδει κακώς ποιήβαι; βούλε6&ε, ώ άνδρες Ά&ηναϊοι, το τούτων αίτιον εγώ νμΐν εΐπω; ότι τού- των μεν μετέγονΰιν ών άδικούΰιν νμάς τίνες, από όε τών εΐοπραττομενων νφαιρούνταΐ' δι άπληΰτίαν δε τρόπων διχό&εν καρπούνται την πάλιν, ούτε γαρ ραον πολλοίς και μικρά άδικούΰιν άπεχϋ-άνεο&αι η ολίγοις καϊ μεγάλα, ούτε δημοτικώτερον δήπον τα τών πολ- λών αδικήμα&' οράν η τά τών ολίγων, αλλά τούτ αϊ-
175 τιον ονγώ λέγω. δεΐτοίννν νμάς ταύτα ?.ογιζομενονς, και μεμνημενονς ών αν εκαΰτος άμάρττ], κολάζειν, όταν λάβητέ τίνα, καϊ μη τον χράνον, ει πολύς εοτ' απ εκείνον, ΰκοπειν , άλλ' ει ταντ εποίονν. ώς ει ννν πράως ο'ιΰετ έφ* οίς τάτ αγανακτείτε, δόςετ' όργιζό- μενοι κατεγνωκέναι τά χρήματα τούτων, ονκ αδικού- μενοι, τών μεν γάρ όργιζομενων έΰτ\ν όζεως τι κακόν τον λελνπηκάτ εργάααβ&αι, τών δε άδικονμενων, όταν πο& νφ αντοΐς λάβωοι τον ήδικηκότα. τότε τιμω- ρήΰαοΰ-αι. ονκονν δει δοκεΐν ννν μαλακιϋ&έντας τότε τών ομωμο6μενων όρκων άμελήΰαντας νμΐν αντοΐς γαρίΰαο&αι παρά το δίκαιον, αλλά μιΰεϊν και μηδ' άνε- 755 %εο~%αι φωνην μήτε τούτον μήτ' εκείνον, τοιαύτα πε- πολιτενμένων.
176 Άλλα νή Λ ία ταύτα μόνον τοιούτοι γεγόναΰιν εν οις πεπολίτεννται, άλλα <5' ίσθ•' α καλώς διωκή- καΟιν • άλλα και τάλλα ούτω προΰεληλύ&αΰι προς νμάς ώΰ& ήκιΰτα εν οίς άκηκόατε άξιον εΰτι μι- Οειν αυτούς, τί γάρ βούλεο&ε εί'πω; τά πομπεΐα ώς επεΰκενάκαΰι. και την τών ΰτεφάνων κα&αίρεβιν, η
Ιι' την τών φιαλών ποίηόιν την καλήν; άλλ' επί τούτοις γ' , ει μηδέν άλλο ήδίκονν την πάλιν, τρις, ονχ άπαξ
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 261
τε%νάναι δικαίως αν μοι δοκοϋσι • και γάρ ίεροσνλία και άσεβεία καϊ κλοπή καϊ πάσι τοΓ^ δεινοτάτοις είσϊν ένοχοι, τα μεν ονν πόλλ' ών λέγων εφενάκιζεν νμάς Άνδροτίων παραλείψω- φήσας δ' άπορρεΐν τα φύλλα των στεφάνων καϊ σαπρονς είναι δια τον χρόνον, ώσπερ Ιων ή ρόδων όντας, άλ£ ον χρνσίου, συγχωνεύειν επει- ΰεν. αίρε&είς δ' επί ταντα προσείλετο τούτον τον πάν-
78 των των κακών κοινωνόν. κατ7 επί μεν ταΐς είσφοραΐς τον δημόοΊον παρεΐναι προοέγραψεν ως δη δίκαιος ων, ων έκαστος άντιγραφενς έμελλεν έσεσ&αι των είσενεγ- κόντων επι τοις στεφάνοις δ\ ους κατεκοπτεν , ονχι προσήγαγε ταντο δίκαιον τοντο , άλλ' αυτός ρήτωρ,
79 χ,ρνσοχόος , ταμίας , άντιγραφεύς γέγονεν. και μην ει μεν απαντ ήλιους . όΰα πράττεις τη πόλει , σαντώ πι- στεύειν, ουκ αν ομοίως κλέπτης ων εφωρώ ■ νυν ό' επι ταΐς είσφοραΐς ο δίκαιον εσ&' όρίσας, μη ΰοϊ πιστενειν. άλλα τοις αυτής δούλοις την πόλιν, όπότ άλλο τι πράτ- των καϊ χρήματα κινών ιερά, ών ένια ονδ' επί της ήμε- 756 τέρας γενεάς ανετέ&η , μη προσγραψάμενος την αυτήν φνλακήν ήνπερ επί των εισφορών φαίνει , ουκ ήδη δή-
8θλον δι ο τοντ εποίησας\ εγώ μεν οίμαι. και μην. ω άνδρες *Α%ηναΐοι , καϊ κατά παντός τον χρόνον 6κέ- ψασ&ε ως κ.αλά καϊ ζη?>ωτά επιγράμματα της πόλεως άνελών ως άσεβη και δεινά άντεπέγραψεν. οίμαι γάρ νμάς απαντάς όράν νπό των οτεφάνων ταΐς χοινικίΰι κάτω&εν γεγραμμένα "οι σύμμαχοι τον δήμον άνδρα- ' γα&ίας ενεκ' έστεφάνωσαν καϊ δικαιοσύνης" ή "οι σύμμαχοι άριοτεΐον ττι'Α&ηναία άνε'&εΰαν" ή κατά πό- λεις οι δεινές τον δήμον έστεφάνωσαν σω&έντες νπο ' τον δήμον," ο^υν "Ευβοεΐς έλεν&ερω&έντες εστεφά- νωσαν τον δήμον" επεγεγραπτό πον . πάλιν*" Κόνων 1 άπό της νανμαχίας της προς Αακεδαιμονίονς ,' Χα-
262 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
\8ί" βρί<^ζ άπό της εν Νάξω ναυμαχίας." τοιαύτα γάρ ην τα των ϋτεφάνων επιγράμματα, ταύτα μεν τοίννν , α πρότερον ζήλον πολνν είχε και φιλοτιμίαν νμΐν, ηφά- νιόται κα&αιρε&έντων των Οτεφάνων επί δε ταΐς φιά- λαις, ας άντ εκείνων έποιηΰατο νμΐν ο πόρνος ούτος, "Άνδροτίωνος επιμελονμένον έποιή&ηΰαν" έπιγέγρα- πται, και ου το ΰώμα ηταιρηκότος ουκ έώΰιν οινόμ,οι εις τα ιερά είβιέναι, τούτον τοννομα εν τοις ίεροΐς έπϊ των φιαλών γεγραμμένον έοτίν. όμοιόν γε, ονγάρ; τούτο τοΓ^ προτέροις έπιγράμμαΰιν, η φιλοτιμίαν 1'6ην
182 έχον νμΐν. τρία τοίννν εκ τούτον τα δεινότατ αν τις ιδοι πεπραγμέν' αντοΐς. την μεν γάρ &εον τους 6τε- φάνονς οεβνλήκααΐ' της πόλεως δε τον ζήλον ηφανί-Ίί! καοι τον εκ των έργων, ων νπόμνημα ήααν όντεςοί ΰτέφανοΐ' τονς <5' άνα%εντας δόξαν ον μικράν άφη- ρηνται, το δοκεΐν ων αν εν πά&ωΰιν ε&έλειν μεμνή- β&αι. και τοιαύτα και τοοαύτα το πλή&ος κακά είργα- ομένοι εις τοντ άναιβ&ηΰίας και τόλμης προεληλν&α- οιν ω6ΰ•, 6 μεν οίεται δι εκείνον νφ' νμών ϋω&ήαε- Ο&αι, α #£ παρακά&ηται και ον καταδύεται τοΓ^ πεπρα-
183 γμενοις. ούτω δ' ον μόνον εις χρήματ αναιδής, αλλά καϊ βκαιός έβτιν ωοτ ούκ οϊδεν εκείνο , ότι ΰτέφανοι μεν είβιν αρετής Οημεΐον, φιάλαι δε και τα τοιαύτα πλούτον, και ατέφανος μεν άπας , καν μικρός ή, την 'ίαην φιλοτιμίαν έχει τω μεγάλω, έκπωματα δ' η &ν- μιατήρια η τα τοιαύτα κτήματα , εάν μεν νπερβάλλί] τω πλή&ει , πλούτον τινά δόξαν προαετρίψατο τοις κε- κτημένοις , εάν δ' επί μικροΐς οεμνύνηταίτις, τοαούτ' απέχει τού τιμής τινός διά ταύτα τνχεΐν ώ'στ' άπειρό- καλος προς έδοξεν είναι, ούτος τοίννν άνελών τά της δόξης κτήματα τά τού πλούτον πεποίηται μικρά και
18* ανάξια νμών. και ονδ' εκεΐν' εΐδεν, ότι προς μεν χρη-
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 263
μάχων κτήσιν ούδεπώποτε 6 δήμος έσπούδασε , προς δε δόξης ώς ονχίε προς $ν των άλλων, τεχμήριον δέ' χρήματα μεν γαρ πλείστα των Ελλήνων ποτέ 6χών άπανθ' ύπερ φιλοτιμίας άνήλωσεν , ύπερ δε δόξης είσ- φέρων εκ των ιδίων ούδένα πώποτε κίνδννον έξέστη. άφ' ών κτήματ άθάνατ αύτώ περίεστι, τα μέντων έργων ή μνήμη, τά δε των αναθημάτων των επ έκεί- νοις σταθέντων το κάλλος, προπύλαια ταντα, 6 παρ- 75ί θενών, στοαΐ, νεώσοικοι, ουκ άμφορίΰκοι δύο ούδε χρνΰίδες τέτταρες η τρεις, άγουσα εκάστη μνάν , ας. Ι&οόταν 6οι δοκη, πάλιν γράφεις καταχωνεύειν. ού γαρ εαυτούς δεκατεύοντες , ούδ' ά καταράσαιντ' αν οι έγνθροϊ ποιούντες , δίπλας πράττοντες τάς εισφοράς, ταύτ ανέθεσαν, ούδ' οίόσπεο σύ χρώμενοι συμβού- λοις επολιτεύοντο , άλλα τους έχ,θρούς κρατούντες, και ά πάς τις αν εύ φρονών εϋξαιτο. την πόλιν εις ομόνοιαν άγοντες, άθάνατον κλέος αυτών λελοίπασι, τους έπι- τηδεύοντας οίά σοι βεβίωται της αγοράς είργοντες.
186 ύμεΐς δ' εις τοσούτον, ω άνδρες Αθηναίοι, προήχθητ' εύηθείας και ραθυμίας ώστ ούδε τοιαύτ έχοντες πα- ραδείγματα ταύτα μιμεισθε, άλλ' Άνδροτίων ύμΐν πομ- πείων επισκευαστής, Άνδροτίων, ώγήκαϊθεοί. καϊ τούτ' άσέβημα έλαττον τίνος ήγεισθε; εγώ μεν γαρ ηγούμαι δεΐν τον εις ιερά είσιόντα καϊ χερνίβων και κανών άψόμενον , και της προς τους θεούς επιμελείας προστάτην έσόμενον ούχι τακτόν ημερών αριθμόν άγνεύειν , άλλα τον βίον ήγνευκέναι τοιούτων επιτη- δευμάτων οια τούτω βεβίωται.
187 Και περί μεν τούτου κατά σχολήν • ά δε Τιμοκρά- τει συνερεΐ, πολλά λέγειν έτι προς τούτοις έχων παύ- σομαι. οίδα δ' ότι, ως μεν ούκ ασύμφορος ύμΐν έστιν 6 νόμος καϊ παρά πάντας τους νόμους είσεν7]νεγμένος
264 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΪΪ
και κατά πάντ αδίκως έχων, ούχεΊ* ει λέγειν άκονω δ1 αυτόν λέγειν ως έκτέτιΰται τα χρήματα Άνδροτίωνι καϊ Γλαυκέτη χαϊ Μελανώπω, καϊ ότι δεινότατ αν πά- &οι πάντων άν&ρώπων , ει πεποιηκότων εκείνων τα δίκαια, νπερ ών αυτός αίτίαν έγνει δεΐναι τον νόμον, 759 138 μηδέν ήττον αυτός άλίβκοιτο. έγώ δε τον λόγον ηγού- μαι τούτον ούδε κα& εν λέγειν ένειναι τούτω, ει μεν γάρ νπερ τούτων, ους τά προΰηκοντα φής πεποιηκέ- ναι, &ειναι τον νόμον ομολογείς , κατ εκείνο προσή- κει Οε άλίΰκεΰ&αι φανερώς, ότι μή τι&έναι νόμον, εάν μή τον αυτόν έπϊ πάβι τοις πολίταις , άντικρνς οι κύ- ριοι νόμοι λέγονβι, κα&' ους ούτοι δικάόειν όμωμόκα-
189 οιν. ει δε του πάΰι Ουμφέροντος ένεκα ταύτα νομο&ε- τήΰαι φήΰεις, μή λέγε τήν εχτιβιν τήν τούτων ονδεν γάρ κοινωνεί τω νόμω τωδε' άλλ' ως επιτήδειος έβτι και καλώς έχων ο νόμος, τούτο δίδαβκε. τούτο γάρ έβ&' νπερ ού ου μεν είΰενεγκειν φής , έγώ δε γέγραμ- μαι τάναντία φάοκων , κρΐναι δε προοήκει τοντονδί. καίτοι και τούτ ουκ άπορήδαιμ αν δεΐξαι, πάντα μάλ- λον ή κατά τους νόμους πεποιημένονς τήν έκτιδιν εκείνους την των χρημάτων άλλα μή περί τούτων νμών οίΰόντων τήν ψήφον , τί δει ταύτα λέγοντα ένο- χλεΐν με νυνί;
190 Οίμαι τοίννν αυτόν ονδ' εκείνων άφέζεδ&αι των λόγων, ώς δεινά αν πά%οι, ει γράφας Οπως *Α%ηναίων μηδεις δε&ήδεται αυτός πείθεται τι κακόν, καϊ ότι τονς νόμονς ώς πραοτάτονς καϊ μετριωτάτονς είναι νπερ των αδυνάτων μάλιδτ έδτίν. προς δή τονς τοιούτονς 7.όγονς βέλτιον προακηκοέναι μικρά πάντας νμάς, %ν.
191 ήττον έζαπατάδ&ε. όταν μεν γάρ λέγη, όπως μηδεϊς δε- %ήδεται ^ Αθηναίων , μή λανΰανέτω -ψενδόμενος νμάς. ου γάρ τούτο τέ&εικεν, αλλ1 όπως νμεΐς άκνροι των 760
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 265
προΰτιμημάτων εοεσ&ε ' καί την με& όρκου καί λόγου και κρίοεως ψήφον ένηνεγμένην άνάδικον κα&ίΰτησιν. μη δη ταύ& ύμΐν τών εκ τον νόμου ρημάτων εκλέξας λεγέτω, α φιλαν&ρωπότατ' εΰτίν άκούΰαι• αλλ όλον δεικνύτω τον νόμον εξής, και τα Ουμβαίνοντ εξ αυτού ύκοπεΐν εάτω. εύρήοετε γαρ ταϋτ' όντα α εγώ λέγω,
92 καί ούχ α φησιν ούτος, αλλά μην προς γε το τοις πο).- λοΐς αυμφερειν τους νόμους πράους καί μετρίους είναι τάδε χρη ακοπεΐν. εΰτιν. ω άνδρες Αθηναίοι, δύο είδη, περί ών είΰιν οι νόμοι κατά πάαας τάς πόλεις ' ών το μεν έύτι, δι' ών χρώμε&α άλληλοις καί Ουναλλάττομεν καί περί των ιδίων ά χρή ποιεΐν διωρίβμε&α καί ζω μεν όλως τα προς ημάς αυτούς, το δ\ ον τρόπον δει τω κοινω της πόλεως ενα εκαοτον ημών χρήΰ&αι, αν πολι-
93 τεύε6&αι βούληται καί φη κήδεΰ&αι της πόλεως, εκεί- νους μεν τοίνυν τους νόμους, τους περί των ιδίων, ήπίως κεΐύ&αι καί φιλαν&ρώπως ύπερ των πολλών έΰτί' τούοδε δε τους περί των προς το δημόΰιον του- ναντίον, ίΰχυρώς καί χαλεπώς εχειν ύπερ υμών εΰτίν ' ούτω γάρ αν ηκιαϋ"1 οι πολιτευόμενοι τους πολλούς υμάς άδικοιεν. όταν δη τούτω τω λόγω χρήται, επί ταύτα απαντάτε, ότι τους νόμους ούκ εκείνους τους ύπερ υμών πράους ποιεί, αλλά τούΰδε οι τοις πολι- τευομένοις φόβον παρέχουΰιν.
94 Πολλά ό' αν τις εχοι λέγειν, ει κα&' εκαΰτον ων έρεΐ δεικνύναι βούλοιτο φενακιΰμού καί παρακρού- οεως ένεκα ρι^ηοόμενα. άλλα τά μεν πο*λλά παρήΰω, χεφάλαιον <5' ύμΐν ο μνημονεύσετε ερώ. Οκοπειτ εν 761 άπαΰι το?? λόγοις, όπόσους άν λέγτ}, ει τι δυνήαεται τοιούτον ειπείν, σΥ ου διδάξει ως έοτι δίκαιον τον τι- %•έντα νόμον ταύτα προοτάξαι περί τών παρεληλυΰο- των καί πρότερον τέλος εβχηκότων ποιεΐν καί περί τών
266 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
μελλόντων γ ενήβεβ&αΐ' πάντων γάρ όντων αίϋχρών καϊ δεινών των γ εγ ραμμένων εν τωνόμω. τούτο δεινότατον
195 και μάλιβτα παράνομον γέγραπται. είδε μή& οντθ£ μήτ άλλος μηδείς τούτο δννήβεται δεΐζαι, είδέναι χρή σα- φώς φενακιζομένονς, και λογίζεΰ&αι προς υμάς αντονς εκ τίνος ποτ επήλθε τούτω τοιαύτα νομοθετεϊν. ου προίκα, ω Τιμόκρατες, πόθεν; ονδ' ολψου δει τούτον έθηκας τον νόμον ' ονδεμίαν γάρ αν ειπείν έχοις άλλην πρόφαοιν , δι* ην τοιούτον έπηρθης είΰενεγκεΐν νόμον, η την ΰαντού θεοίς έχθράν αίΰχροκερδίαν ' οντε γάρ ανγγενης οντ οικείος οντ αναγκαίος ήν 6οι τούτων
1%ονδεϊς, ονδ' εκεΐν' αν έχοις είπεΐν , ως έλεήΰας δεινά πάαχοντας άνθρώπονς εϊλον διά ταύτα βοηθεϊν αν- τοΐς. οντε γάρ το τά τούτων πολλοΰτώ χρόνω μόλις άκοντας, εν τριοΐν έζελεγχθέντας δικαΰτηρίοις^ κατα- τιθέναι, τούθ' ηγήΰω το δεινά πάΰχειν είναι • ποιείν γάρ εοτι τούτο γε δεινά, και παρο%ύνειε μάλλον αν τίνα μιύεϊν η προτρέψειεν έλεειν • οντ άλλως πράος καί φιλάνθρωπος 6ν τις των άλλων διαφόρως ων ελεείς
197 αντονς ' ον γάρ εΰτι της αντής ψνχής Άνδροτίωνα μεν καί Μελάνωπον και Γλανκετην έλεειν, α κλέ-ψαντες είχον είκαταθηβονοι, τοντωνϊ δε τοαούτων όντων και των άλλων πολιτών, ων επί τάς οικίας έβάδιζες 6ν 762 τονς ένδεκα καί τονς άποδέκτας έχων και τονς νπηρέ- τας, μηδένα πώποτ έλεήααι, άλλα θύρας άφαιρειν καί ϋτρώμαθ' νποαπάν και διάκονον, ει τις έχρήτο, ταντην ένεχνράζειν ■ α 6ν πάντ έποίεις ένιαντόν όλον
198 μ&τ Άνδροτίωνος. πολλώ γάρ δηπον ΰγ^ετλιώτερ έπά- ΰχεθ' νμεις , καϊ πολύ μάλλον αν είκότως ηλέεις τού- τονς, οϊ δι' νμάς, ώ κατάρατε, τονς λέγοντας ονδ' οτιούν είβφέροντες παύονται, καϊ ονκ άπόχρη τούτ , άλλα καϊ διπλά πράττονται, και ταύθ' νπό ΰού και
ΚΑΤΑ ΤΙΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 267
Άνδροτίωνος , οι μίαν είΰφοράν ούδεπώποτ είϋενηνό- 99χατε. τηλικοϋτο τοίννν έφρόνησεν ούτος ως άρ' ούδϊ δίκην τούτων ούδεμίαν δώοων , ώβτε μόνος δέκα τών βυναρχόντων όντων κοινή τον λόγον έγγράψαι μετ Άνδροτίωνος έτόλμηοε' προίκα γαρ, ούδεν ωφελού- μενος, ύμΐν Τιμοκράτης απεχθάνεται και νόμους εισ- φέρει πάοιν εναντίους, το τελευταΐον δε και αϋτοϋ νόμω προτέρω, ο μα τήνΆθηνάν ουδ' υμάς οίμαι λαν- θάνειν. 'ΟΟ Ο τοίνυν έμοιγε δοκεΐ μά?Λβτ' άξιον οργής είναι,
φράσω καϊ ουκ αποτρέπομαι, ότι ταϋτ , ω άνδρες 9 Αθη- ναίοι, πράττων έ% άργυρίω, καϊ προηρη μένος ως αλη- θώς μιΰθαρνεΐν , ουκ εις α καϊ ΰνγγνώμην άκούβας αν τις έΰχε, ταϋτ αναλίσκει, ταύτα δ' έοτι τι; ο πατήρ, ώ άνδρες δικαβταϊ, 6 τούτου τω δημοοίω οφείλει" και ουκ όνειδίζων έκείνω λέγω, άλλ' άναγκαζόμενος' κα\
201 ούτος 6 χρηοτός περιορα. καίτοι 06τις μέλλων κλήρο— νομήοειν της ατιμίας, αν εκείνος τι πάθΐ], μη ο'ίεται δεϊν έκτϊ6αι, άλλα κερδαίνειν , ον εκείνος ζήχρόνον, άξιοι τοϋτο το κέρδος, τίνος αν ύμΐν άποοχέύθαι δοκεΐ; καϊ τον μεν πατέρα ούτ ελεείς ούτε δεινά 6οι δοκεΐ 763 πάοχειν, ει ΰού λαμβάνοντος και χρηματιζόμενου από των είοφορών ων είο έπραττες, άπότών ψηφιΰμάτων ων γράφεις, αφ' ών είοφέρεις νόμων, δια μικρόν αρ- γύρων μη μετέχει της πόλεως, ετέρους δ' έλεήοαί τινας
202 ψνζ'ι άλλα νή Αία την άδελφήν καλώς διωκηκεν. άλ?.' ει και μηδέν άλλο ήδίκει, κατά τοϋτ άξιος ε6τ άπολω- λέναΐ' πέπρακε γαρ αυτήν, ουκ έκδέδωκε. τών γάο υμετέρων εχθρών ένι, Κερκυραίω τινϊ τών νϋν εχόν- των την πόλιν, καταλύοντι παρ1 αύτώ, ότε δεύρο πρε- Οβεύοι, και βουληθέντι λαβείν αυτήν (εξ ου δε τρόπου, παραλείψω) λαβών άργύριον δέδωκε' καϊ νϋν έΰτιν
268 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
203 εν Κέρκυρα, ός ούν την μεν άδελφην έπ εξαγωγή φη- οί μεν έκδούναι, πέπρακε δε τω έργω , τον δε αντον πατέρα οντω γηροτροφεί, κολακεύει δε και μιΰ&ού γράψει και πολιτεύεται, τούτον ύμεΐς λαβόντες ουκ άποκτενειτε; δόξετε άρα, ω άνδρες Αθηναίοι , κρίΰεις βούλεα&αι και πράγματ έχειν, αλλ1 ουκ άπηλλάγδαι των πονηρών.
204 Και μην ότι μεν προοηκει πάντας κο?>άζειν τους άδικονντας, εν οιό' οτι πάντες αν, ει τις έροιτο, φή- ϋαιτε ' οβω δε μάλιοτα τούτον, ος νόμον είοενήνοχεν επί βλάβη τον πλή&ονς, εγώ πειράοομαι διδάξαι. των μεν γαρ κλεπτών καϊ λωποδντών και τα τοιαύτα κα- κονργονντων εκαΰτος πρώτον μεν ως άλη&ώς τον έν- τνχόντ' αδικεί, και ονκ αν οίος τ εί'η πάντας εκδύειν ονδε τα πάντων νψελέθ%αι, είτα καταιαχννει την αν-
205 τού όόξαν καϊ τον βίον μόνον, ει δέ τις είΰφέρει νόμον εξ ού τοΓ^ νμάς βονλομένοις άδικεΐν η πάΰα εξονΰία και άδεια γενήοεται, ούτος όλην αδικεί την πόλιν και 761 καταιΰχννει πάντας ■ νόμος γαρ αισχρός όταν κύριος
ύ\ , της πόλεως όνειδος έοτι της δεμένης, και βλάπτει πάντας ο6οι περ αν αντώ χρώνται. τον ούν καϊ βλά- πτειν νμάς καϊ δόξης άναπιμπλάναι φαύλης επιχει-
'206 ρούντα, τούτον ον τιμωρήβεβ&ε λαβόντες; και τι φη- ΰετε; γνοίη <5' αν τις οντω μάλιθ& ηλίκα πράγματα ονσκενάΰας γέγραφεν αυτόν , καϊ ταύ& ως νπεναντία τχι καϋ-εοτώΰη πολιτεία, ει λογίοαιτο ότι πάντες, όταν πον καταλνοντες τον δημον πράγμαοΊν εγχειρωΟι νεωτέροις, τούτο ποιούΰι πρώτον απάντων, ελν(ίαν τονς πρότερον νόμω δι άμαρτίαν τινά ταύτην νπέ-
207 χοντ ας την δίκη ν. πώς ούν ονκ άξιος ούτος , είδννα- τόν, τρίς, ονχ άπαξ άπολωλέναι, όςείς ων καϊ ον δήπον μέλλων καταλύειν νμάς* άλλα τουναντίον αντός εν
ΚΑΤΑ Τ1ΜΟΚΡΑΤΟΤΣ. 26$
νμΐν, αν τα δίκαια καϊ τα προσήκοντα ποιητε, άπολέ- ΰ&αι, όμως έμιμήΰατο τούτο τάδίκημα, καϊ διά τον νόμου λύειν ήξίωβεν ους δέδεκε τα δικαοτήρια, γρά- ψας άναιδώς, εϊτινι προΟτετίμηται δεΰμον καν το λοι-
208 πάν τινι προότιμήΰητε , τούτον άφεϊβ&αι. και μην ει αντίκα δή μάλα κρανγήν άκούόαιτε προς τω δικαστή- ρίω, εϊτ είποι τις ώς άνεωκται το δεΰμωτήριον, οι δε δεΰμώται φεύγουβιν, ουδείς ούτε γέρων ούτ όλίγωρος όντως όΰτις ουχί βοη&ήο~ειεν αν κα& οοΌν δύναται, εί δε δή τις είποι παρελθών ως 6 τούτους άφείς έΰτιν ούτοοΐ, ούδε λόγου τυχών εύ&ύς αν άπαχ&εις &ανάτω
209 ζημιω&είη. νυν τοίνυν έχετε, ω άνδρεςΆ&ηναΐοι,τού- τον , ος ουχί λά&ρα πεποίηκε τούτο , άλλα φενακίοας καϊ παρακρουαάμενος υμάς νόμον τέ&εικε φανερώς, 765 ο^ ουκ άνοίγνυΰιτό δεβμωτήριον, άλλα κα&αιρεΐ, προΰ- περιείληφε δε καϊ τα δικαΰτήρια. τίς γαρ ή τούτων η εκείνων χρεία , όταν οίς τετίμηται δεαμοϋ λύωνται, καν το λοιπόν τιμήύητέ τω, μηδέν ύμιν 7} πλέον,
210 Λ ει τοίνυν υμάς κάκείνο ΰκοπεΐν, ότι πολλοί των Ελλήνων πολλάκις είοϊν έψηφιΰμένοι τοις νόμοις χρή- 6%-αιτοΐς ύμετέροις, εφ ω φιλοτιμεΐ6&ε ύμεΐς, είκό— τως ' ο γαρ ειπείν τινά φααιν εν ύμιν , άλη&ες ειναί μοι δοκεΐ, ότι τους νόμους άπαντες υπειλήφαΰιν, όύοι ΰωφρονούοι, τρόπους της πόλεως, χρή τοίνυν Οπου- δάζειν όπως ώς βέλτιΰτοι δόζουΰιν είναι, καϊ τους λυ- μαινόμενους καϊ διαΰτρέφοντας αυτούς κολάζειν , ώς ει καταρρα&υμήΰετε , της φιλοτιμίας τε ταύτης άπο- βτερήσεο&ε καϊ κατά της πόλεως δόζαν ού χρηότήν
Ίϊίποιήΰετε. καϊ μην ει Σόλωνα καϊ δράκοντα δικαίως επαινείτε , ουκ αν έχοντες ειπείν ουδετέρου κοινόν εύ- εργέτημ ούδεν πλην ότι Ουμφέροντας έ&ηκαν καϊ κα- λώς έχοντας νόμους, δίκαιον δήπου καϊ τοις ύπεναν—
270 XXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
τίως τι&εΐσιν εκείνοις όργίλως έχοντας καϊ κολάζοντας φαίνεσ&αι. οϊδα δε Τιμοκράτην, οτι τόννόμον είσενή- νοχε τούτον ούχ ήκισ& νπερ αυτού ■ πολλά γαρ ηγει- το πολιτεύεσ&αι παρ' νμΐν ά\ια δεσμού.
212 Βούλομαι τοίννν ύμιν κάκεΐνο διηγήσασ&αι, ο φασί ποτ ειπείν Σόλωνα κατηγορούντα νόμον τίνος ουκ επιτήδειον δέντος. λέγεται γαρ τοις δικασταίς αυτόν ειπείν , επειδή τάλλα κατηγόρησεν, οτι νόμος εστίν άπάσαις ώς έπος ειπείν ταΐς πόλεοιν, εάν τις το νόμισμα δ ιαφ&είρη, θάνατον την ζημίαν είναι, επε- ρωτήσας δε ει δίκαιος αντοΐς καϊ καλώς έχων 6 νόμος
213 φαίνεται, επειδή φήσαι τους δικαστάς, ειπείν ότι αν- 766 τος ηγείται άργνριον μεν νόμισμ είναιτών ίδιων συν- αλλαγμάτων ένεκα τοΓ^ ίδιώταις εύρημένον, τους δε νόμους ηγοΐτο νόμισμα της πόλεως είναι, δεϊν δη τους δικαΰτάς πολλώ μάλλον, είτις ο της πόλεως εστί νόμι- σμα, τούτο διαφθείρει καϊ παράσημον εισφέρει , μιβείν καϊ κολάζειν, η ει τις εκείνο ο των ιδιωτών εστίν.
ΊΜπροσ&εΐναι δε τεκμήριον τού και μείζον είναι ταδίκημα το τους νόμους διαφ&είρειν ήτό άργύριον. ότι αργυρίω μεν πολλαΧ των πόλεων καϊ φανερώς προς χαλκόν και μόλυβδον κεκραμενω χοώμεναι αώζονται καϊ ουδ οτι- ούν παρά τούτο πάσχουσ ι, νόμοις δε πονηροΐς χρώμενοι και διαφ&είρεσ&αι τους οντάς έώντες ούδένες πώποτ εσώ&ησαν. ταύτη μ^τοί- τη κατηγορία Τιμοκράτης ένοχος καλέστηκε νυνι, και δικαίως αν νφ υμών τού προσήκοντος τύχοι τιμήματος.
215 Χρή μεν ούν πάσιν όργίλως έχειν, όσοι τι&έαΰι
νόμους αισχρούς καϊ πονηρούς, μάλιστα δε τούτοις οι τους τοιούτους των νόμων διαφ&είρουβι, δι ων εστίν η μικράν η μεγάλην είναι την πόλιν. είσί ό' ουτοιτί- νες-, οι τε τους άδικούντας τιμωρούμενοι και όσοιτοίς
ΚΑΤΑ Τ1Μ0ΚΡΛΤ0ΤΣ. 271
16 επιεικέΰι τιμάς τινας διδόαΰιν. εί γάρ άπαντες προ- ΰνμη&εΐεν ποιεϊν άγα&όν τι το κοινον , τάς τιμάς καϊ τάς δωρεάς τάς νπερ τούτων ζη?>ώααντες , και πάντες άποΟταΐεν τον κακονργεΐν [η κακόν τι πράττειν], τας βλάβας καϊ τάς ζημίας τάς επί τούτοις κειμένας φοβη- &έντες, έο&' ο τι κωλύει την πόλιν μεγίατην είναι ; ον τριήρεις οϋας ουδεμία πόλις Έλληνις κέκτηται; ονχ υπλίτας; ονχ ιππέας; ον προΰόδονς; ον τόπονς; ον767 λιμένας; ταντα δε πάντα τί ΰώζει καϊ οννέχει; οι νό- μοι ' κατά γάρ τούτονς ονβης της πολιτείας έ'ΰτι ταντα
17 %9ηαΨα τ(Ρ κοινώ. εί δε τουναντίον γένοιτο τοις χρη- Οτοΐς μεν μηδ' δτιονν πλέον , τυΓ£ $' άδικονΰιν άδεια οΰην Τιμοκράτης γέγραφε , πόβη ταραγ^ή γένοιτ αν εΐκότως; εν γάρ ίβ& οτι τούτων ων διε\ηλ%ον κτη- μάτων^ ονδ' εί δϊς γένοι& οΰα νϋν έοτιν , ονδ^ οτιονν αν όφελος εΐη. ούτος τοίννν έν τούτω τω νόμω φαίνε- ται κακώς επιχειρούν νμάς ποιεΐν, δι ον τοις άδικεϊν έπιχειρονΰιν είοϊν αϊ τιμωρίαι.
:18 Πάντων ονν ένεκα των είρημένων άξιον όργισ&ή-
ναι καϊ κολάΰαι καϊ παράδειγμα ποιηΰαι τοντον τοις άλλοις ' ως το πράως έχειν τοΓ^ τοιούτοις. καϊ καταφη- φίζεβ&αιμεν, ολίγον δε τιμάν, ε&ίζειν κατ προδιδά- οκειν εβτ άδικεϊν νμάς ως πλείΰτονς.
XXV.
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕ1ΤΟΝΟΣ Α.
ΤΠΟΘΕΣΙΣ.
Ιΐυ&άγγελος καϊ Σκάφων ίδόντες ^Ιεροκλεα φέροντα ιερά ιμάτια, εφ οίς καϊ χρνΰα γράμματα ήν δηλούντα τους ανα-
272 XXV. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
Φέντας , άπάγουΰι προς τους πρυτάνεις ως ίεροΰυλον, οι δε τη υατεραία κα&ιΰτάΰιν εις την έκκληΰίαν. κακεινος νπο της ιέρειας εφη πεμφ&είς λαβείν τα ιμάτια, ίνα κομίΰτ) προς το ιερόν κυνηγέΰιον. ενταν&α Λριΰτογείτων γράψει 'ψηφι- 6μα πρώτον μεν απροβουλευτον, έπειτα δεινοτατον, κελεύον, εάν μεν ομόλογη τα ιμάτια εξενεγκεΐν, απο&ανεΐν αντον αν- 768 τικα, εαν δ άρνηται, κρίνεΰ&αΐ' εξ ου ΰυνέβαινεν αυτώ ομολογηΰαντι μεν ταλη&ες παραχημα τε&ναναι, έζαρνίο δε γενομένω μετ ολίγον τοϋτο πα&εΐν. τοϋτο το ψηφιΰμα γρα- ψάμενος παράνομων Φανοατρατος ο Ιεροκλέους του κινδυ- νεΰοντος πατήρ, ΰυγκατηγορήοαντος τον Λημοΰ&ένους, αίρει παρανόμων, και τίμα το δικαΰτηριον Αριΰτογείτονι πέντε ταλάντων, τοϋτο μεν δη πρώτον όφλημα Λριΰτογείιονι γίνε- ται" έπειτα Ηγημονα γραψαμενος και τον αγώνα αποδομε- νος ωφλε χιλίας. ουκ αποδοντος δ αυτού κατά την ωριΰμε- νην προ&εσμίαν διπλοϋται τα οφληματα κατά τον νομον, και γίνεται δέκα τάλαντα και διΰχίλιαι δραχμαί. υπέρ τού- των τών χρημάτων απογράφει τι εις το δημόΰιον χωρίον εαυ- τού, '/.αϊ το χωρίον τοντο Εννομος ωνεϊται ο αδελφός αντον, τάξιν αίτηοάμενος τον οφληματος, ώΰτε εν δέκα ετεΰιν εκτί- ΰαι το ΰνμπαν, καθ εκαοτον έτος τιχτεϊς το επιβάλλον μέρος, δυο μεν δη καταβολας απηνεγκε, τάλαντα δύο και δραχμας τετρακοΰίας ■ το (5ε λοιπόν οφείλεται . τάλαντα οκτώ καϊ δρα- 'υμαϊ χίλιαι και εζακοοιαι. δοκών οϋν ε'χειν ο Αριστογείτων του λέγειν εξονΰίαν και μην.έτι οφείλειν, επειδή χρηΰτην αντ- έδωκε τη πάλει, καϊ έγράφετο πολλούς καϊ εδημηγόρει, τών νομών τον οφείλοντα τω δημοοίω , μέχρι αν εκτίΰη, ποιονν- των ατιμον. διοπερ αυτόν οι περί Λνκονργον ενέδειξαν ως ουκ εξόν λέγοντα, ουκ εξαληλιμμένου τοίνυν ίξ ακροπόλεως Αριΰτογείτονος, αλλ ετι του οφληματος εγγεγραμμένου, χρη- ΰτου δε καταΰταντοςτοϋ το χωρίον ωνηΰαμένου, ζήτημα ΰυν- 765 ίΰταται πότερο ν ο πριαμενος το χωρίον οφείλει μόνον η και ό πρώτος οφλων, άχρι αν εκτιΰ&η το χοέος. περί μεν δη τα δυο οφληματα τοϋτο ΰυνίοταται το ζιμημα• φαΰι δε αυτόν οι κατήγοροι και τρίτον οφείλειν όφλημα τω δημοϋίω. προς τοντο Λριΰτογείτων άν&ιΰταμενος φηβίν αδίκως εγγεγρα- φ&αι καϊ δια τοϋτο δίκην λαχεΐν Αρίΰτωνι τω εγγράψαντι.
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤ0ΓΕ1Τ0Ν0Σ Α. 273
Αημοΰ&ένης δε και Ανχοϋργος περί μεν του δικαίαι η μη γεγενήα&αι την εγγραφην ουδέν λίγουΰι, φαβϊ δε ^ όταν έλη ™ τον Αρίΰτωνα, τότε Αριστογείτων μεν εξαλειφ&ηοεται, εκεΐ-
νος δε εγγραφηβεται κατά τον νομον πριν δε κοι%•ηναι το * πράγμα, ου προΟηκ.ει λέγειν τον τάχα δικαίως εγγεγραμμε-
νον και ψευδώς εγκαλούντα τω Αρίβτωνι.' ταύτα μεν δη τα ζ)(τηματα της ύπο&έβεως. ένηγοίνιΰται δ αυτοίς ο Αυ~ κοϋργος, άτε πρότερος λίγων τω Αημοΰ&ίνει δε περί μεν τούτων βραχύς πάνυ λόγος γεγονεν οίς προειλημμένων , 6 δε όλος αυτω λόγος του Αριοτυγείτονος βίου κατηγορίαν περιέχει.
Αιονύΰιος δε ο Αλικαοιαοοευς ου δέχεται τούτους τους λόγους Α ημοο&ενονς είναι, εκ της ιδίας τεκμαιρόμενος, οι δε ψαΰιν επίτηδες τον ρήτορα τοιουτω χαρακτηρι κεχρήο&αι, ξηλώΰαντα Αυκοϋργον ευδοκιμοϋντα παρά τοίςΆ&ηναίοις. οι δε, επειδή κατά τον της ηλικίας χρόνον την ποωτολογίαν έλαβε Αυκούργος και πάσι τοις κεφαλαίοις αυτός έχρήαατυ, ο ΑημοΟ&ένης ηναγκάΰ&η λοιπόν φιλοσοφωτερον μετελ&εΐν και περιοδικούς, άλλοι δε τον μεν πρότερον δέχονται Αημο- βΰενους είναι, τον δε δεύτερον ουδαμώς, ονδεν άξιον έχοντα 77( του ρ7]τορος.
Πάλαι καθήμενος , ω άνδρες δικασταϊ. και κατη- γορούντος άκούων, ώσπερ νμεΐς, Αυκούργου, τά μεν άλλα καλώς αυτόν ηγοΰμην λέγειν, εν δε τε&αύμακα ορών ύτΐερδιατεινόμενον, ει αγνοεί, ότι ούτε πάρα τους νφ εαυτού λόγους εΐρημένονς ούτε παρά τους ν% εμού μέλλοντας ρη&ήσεο&αί τά τοντονϊ του αγώ- νος δίκαια έοτιν ισχυρά, άλλ' ως αν έκαστος νμών έχη 2 προς το η δυσχεραίνειν η προσίεσ&αι πονηρίαν. και έγωγ νπολαμβάνω την μεν κατηγορίαν καϊ το τών λό- γων πλη&ος έ&ονς ένεκα καϊ της υμετέρας ακροάσεως όειν ποιησασ%αι, κεκρίσ&αι δε τούτο το πράγμα πάλαι νπδ της εκάστου φύσεως οίκοθεν, και νυνι ει μέν είσιν
νμών οι πλείους οίοι τους πονηρούς φιλεΐν καϊ σώζειν, ϋβπιοδίΐι. ΥοΙ. II. 18
274 XXV. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
μάτην ερρανωόηκότας ημάς έοεσ&αι, ει δ' οίοι μιΰείν, δίκην, εάν &εός &έλη, τούτον δώοειν.
3 Πολλών δε λόγων είρημένων καϊ πάντων καλώς,
ονκ όκνήΰω προς ν μας ειπείν ά γ εμοϊ φαίνεται, εμοϊ γαρ- ονδ7 ότιονν εοικεναι δ οχ ει τοις άλλοις 6 πασών άγων. ακοπειτε ό' οντωΰί. προς άπαντ έρχονται τα δικαΰτήρια οι μεν δικαΰταϊ παρά τον κατηγόρου και τον φεύγοντος το πράγμα μα&ηβόμενοι περί ον δεή-17 6 ει την νηφον ένεγκειν αντονς, οι ό' αντίδικοι με& έαντού δειζοιν έκάτερος οντά τά των νόμων δίκαια
■ίίοχνρά. τά δε τουτΌΐ; τον αγώνος πώς έχει; οί μεν δικά- ΰοΊτες νμεΐς ηκετε μάλλον ημών τών κατηγόρων είδό- τες και όφείλοντα τω δημοοίω τούτον καϊ έγγεγραμμέ- νον εν άκροπόλει. ονκ έ£όν αντώ λέγειν ώθ%•' εκα- ϋτον ναών κατήγορο ν τάξιν έχειν και το πράγμα ειδε-
5 ναι, μη μα&εϊν δειΰιίαι. ο δε κρινόμενος τών μεν εις ΰωτηρίαν φερόντων άλλ' ονδ' ότιονν πάρεοτιν έχων, ουτοι^ν νπερ αντον τού πράγματος λόγονς δικαίονς, ον τον έαντον βίον άνδρώπινον , ονκ α'Λλ' οι'ό' ότιονν άγα&όν ' δι ά ό' αν καϊ μηδ' ότιονν άδικων τις έδειοε, διά ταν& ουτο^ οίεται ΰω&ήοεΰ&αι * εν γάρ τη της πο-
δνηρίας νπερβολη την ελπίδα της ΰωτηρίας έχει. οντω δ' έχόντοιν τούτων, δοκεΐ μοί τις ονκ άν αμαρτεϊν ει- πών ότι νννι κρίνεται μεν ^ Αριστογείτων, όοκιμάζεα&ε δε και κινδννεύετε νμεΐς περί δόςης. ει μεν γάρ όφ&ή- ο~εΰ&ε επί τοις οντω φανεροις και μεγάλοις άδικήμα- Οιν όργιζόμενοι καϊ τιμωρούμενοι, δόζετε τον& , όπερ εΰτε. δικαϋταϊ και φύλακες τών νόμων είΰεληλν&έναΐ'
1 ει ό' έτερον τι περιέϋται τούτων , ο μηδεϊς μεν άν αν- τός πεποιηκέναι φήοειεν, εν δε ταΐς -φηφοις ενρε&ήΰε- ται, δέδοικα μη όόζητε' τιϋι τον αεί βονλόμενον είναι πονηρόν τών εν τη πόλει παιδοτριβεΐν. άΰ&ενής μεν
ΚΑΤΑ ΑΡ1ΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Α. 275
γαρ έΰτιν άπας 6 πονηρός κα& εαυτόν ω ό' αν νμεΐς πρόβ&ηΟ&ε, ούτος ιβγνρός γίγνεται. έΰτι δε τούτο τω μεν λαβόντι παρ νμών έργαοία καϊ δνναϋτεία. νμΐνΠ2
8 θε τοις δούοιν όνειδος, βονλοίμην δ* αν, ώ άνδρες Ά&ηναΐοι,, προ του περί τών ιδίων έμε των τούτον) λέ- γειν, οπονδάβαντας νμάς έξετάΰαι δια βραχέων εις οοην αίοχννην καϊ άδοζίαν προήχε την πόλιν δημοσία πάντα τά τοιαύτα ϋ-ηρία, ων μέαος και τελευταίος και
$ πρώτος έβτιν ούτος, καϊ τα μεν άλλα έάϋω' αλλ εις τάς εκκληΰίας άναβαίνουοιν. εν αίς νμεις γνώμης από- δειζιν, ον πονηρίας τοις λέγον6ι προτί&ετε, τόλμαν και κραυγήν και ψευδείς αιτίας και Ονκοφσ.ντίαν και άναιΟγυντίαν καϊ πάντα τα τοιαύτα ΰυνεΰκεναΰμένοι. ων ουκ αν εύροι τις έναντιώτερα τω βουλεύεο&αι. νο- μίζω δε μα τους δεούς ούδ' αν αιΰχίω. καϊ τούτοις τοις αίϋχροΐς απάντων τών της πόλεως καλών περίειΰι, τών νόμων , τών προέδρων, τον προγράμματος, της ΙΟ ενκοΰμίας. ει μεν ούν υμεις ταύτα βούλεο&ε καϊ μετά της υμετέρας γνώμης ούτοι ταύτα ποιούοιν , όδώ βα- δίζει και εάν δεί' ει δ' έπανορ&ώΰαο&αι ταύτ έτι και νύν οίεΰ&ε χρήναι, και τα προειμένα πόρρω καϊ πο- λύν ήδη χρόνον αίΰχρώς και κακώς νπό τούτων δια- κείμενα βελτίω ποιήβαι, πάντα τα τοιαύτα έ&η παρι-
I δόντας νμάς τήμερον όρ&ώς δειδικάΰαι. την τα δίκαια
άγαπώοαν Εννομίαν περί πλείΰτον ποιηΰαμένονς. η
πάΰας και πόλεις καϊ χώρας ΰώζει , καϊ την άπαραίτη-
τον καϊ ϋεμνην Αίκ.ην, ην ο τάς άγιωτάχας ημΐν τελε-
τάς καταδείζας Ορφεύς παρά τον τούΑιός&ρόνον τρη-
οϊ κα&ημένην πάντα τά τών άν&ρώποον έφοράν, εις
αντόν εκαΰτον νομίΰαντα βλέπειν ούτω νηφίζίΟ&αι.
φνλαττόμενον καϊ προορώμενον μη καταιΟχύναι ταύ- 773
την, ής επώνυμος έΰτιν νμών εκαΰτος ο άε\ δικάξειν
1^ *
276 XXV. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
λαχών, πάντα τά εν τ ι} πόλει καλά καϊ δίκαια καϊ ύνμφε- ροντα φνλάττειν ταύτην την ήμέραν παρακαταθηκών ένορκον είληφώς παρά των νόμων καϊ της πολιτείας
12 καϊ της πατρίδος, ως ει μη τούτον ε'ζετε τον τρόπον, άλλ' άπο της αννή&ονς εύη&είας ειβεληλνδότες κα$ε- δεια&ε, φοβούμαι μη το πράγμα εις τουναντίον περι- ύτή και δοκονντες ημείς Άριβτογείτονος κατηγορεΐν νμών κατηγορονντες φανώμεν όύω γάρ αν μάλλον ημών δειζάντων την τούτον πονηρίαν μηδέν νμεΐς φροντίΰητε, τοϋοντω μείζων η κα& νμών αίΰχύνη γε- νηΰεται. καϊ περί μεν τούτων ικανά.
13 Πάνν δ\ ω άνδρες'Α&ηναίοι, μετά πάαης οίκειό- τητος ερώ τά?,η&ή προς νμάς. εγώ γάρ εν ταις έκκληοί- αις ορών νμάς κατατάττοντάς με και προχειριζομενονς επί την τούτον κατηγορίαν , ήχ&όμην καϊ μά τον Αία και πάντας θεούς ονκ εβονλόμην. ον γάρ ήγνόονν ότι ο ποιηοας τι τοιούτον παρ* νμΐν καϊ παθών απέρχεται, ει δε μη τηλικοντον ώοτ ευθύς αίοθέοθαι, αλλ' εάν πολλά τοιαύτα ποιη καϊ μη πανηται, ταχύ γνωοθήοε- ται. όμως δε άναγκαιον ηγούμην είναι πείθεοθαι τοις
Ιίνμετέροις βονλήμαΟι. τά μεν ούν περί της ενδείξεως καϊ τών νόμων δίκαια αντόν, όπερ πεποίηκε, Λνκούρ- γον ερειν ηγούμην. και τονς μάρτνρας της πονηρίας της τούτον τούτον έώρων προΰκαλούμενον ά δε και λογίζεοθαι τονς νπερ πόλεως καϊ νόμων βονλενομέ- νονς προσήκει καϊ ύκοπεΐΰθαι αεί, ταύτα προηρού-ηη. μην είπείν. καϊ νύν επί ταύτα πορεύοομαι. δότε δ , ώ άνδρες Αθηναίοι , δότε καϊ ανγγ^ωρήαατε μοι προς Αιός, ως πεφνκα καϊπροηρημαι. περί τούτων διαλε- χθήναι προς νμάς' καϊ γάρ ούδ' αν άλλως δνναίμην.
15 "Απας 6 τών ανθρώπων βίος, ώ άνδρες ^ Αθηναίοι^ καν μεγάλην πόλιν οίκώ$ι καν μικράν, φνΰει καϊ νό-
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΧΟΣ Α 277
μοις διοικείται, τούτων δ1 η μεν φύσις εστίν άταχτον και άνώμαλον και κατ άνδρα Ιδιον τον έχοντος, οι δε νόμοι χοινόν χαϊ τεταγμένον χαϊ ταύτό πάσιν. ή μεν ούν φύσις, αν ή πονηρά, πολλάκις φαύλα βούλεταΐ'
\§διόπερ τους τοιούτους έξαμαρτάνοντας εύρήσετε. οι δε νόμοι, το δίχαιον χαϊ το καλόν χαϊ το συμφέρον βούλονται, χαϊ τούτο ζητούσι. και επειδάν εύρε&η, χοινόν τούτο πρόσταγμα απεδείχθη, πάσιν ιΰον και όμοιον, και τοντ εΰτι νόμος, ω πάντας πεί&εσ&αι προοήχει δια πολλά, καϊ μάλισ& ότι πάς εΰτι νόμος εύρημα μεν καϊ δώρον &εών, δόγμα δ' άν&ρώπων φρονίμων, επανόρ&ωμα δε των εκουσίων καϊ άκον- οίων αμαρτημάτων , πόλεως δε ύνν&ήχη κοινή, κα&
17 ην πάσι προσήκει ζην τοις εν τη πόλει. αλλά μην ότι νυν Αριστογείτων τοις μεν της ενδείξεως δικαίοις άπα- Οιν ηλωκεν, έτερος ό' ουδείς έστιν ανεκτός αύτω λό- γος, περί τούτων ράδιον διδάξαι. δυοΐν γάρ όντοιν, ω άνδρες Ά&ηναΐοι , ων ένεκα πάντες τί&ενται οι νό- μοι, του τ ε μηδενα μηδέν ο μη δίκαιον εΰτι ποιεΐν, και του τους παραβαίνοντας ταύτα κο?.αζομένους βελτί- ους τους άλλους χοιεΐν^ άμφοτεροις τούτοις ούτος ένο- χος ων φανήσεται. επι μεν γάρ οίς εξ αρχής παρέβη τους νόμους, τά οφλήματ' αύτω γεγονεν επι <5' οί'^ 77δ ουκ εμμένει τούτοις, νυν επί την παρ υμών άγεται τι- μωρίαν, ώστε μηδεμίαν καταλείπεσ&αι πρόφασιν δι
18 ην αν τις αυτόν αφείη. ούδε γάρ αύ τουτ' έστιν ειπείν. ως άρ εκ τούτων ούδεν η πόλις βλάπτεται, εγώ γάρ. ότι μεν πάντ άπόλ.λυται τά της πόλεως όφλήματα, ει τά τούτου σοφίσματα προσδέξεσ&ε, καϊ ότι, ει άρα δει τινάς εκ των όφειλόντων άφιεναι, τους επιεικέστατους καϊ βέλτιστους καϊ τους επί τοις ηκιστα δεινοΐς ωφλη- κότας, τούτους άφιεναι δει. ούχϊ τον πονηρότατον και
278 XXV. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
χΧεΐό&' ημαρτηκοτα και δικαιότατ ωφληκότα καϊ επί
19 χοΐς δεινοτάτοις (τί γαρ αν γένοιτο συκοφαντίας καϊ παρανομίας δεινότερον, εφ οίς άμφοτέροις ούτος ωφληχεν;) καϊ ότι οι)ό' ει πάσι τοις άλλοις, ονχί τω βιαζομενω δήπου βνγχωρήΰαι προοήκει (ύβρις γάρ δη τούτο γε\. καϊ πάντα τα τοιαύτα έάαω' αλλ οτι και πάς 6 της πόλεως και των νόμων κόομος, ώ άνδρες Αθηναίοι, βυνταράττεται και διαφθείρεται το κατά
20 τούτον, και τούτ' οίμαι οαφώς ύμΐν έπιδείίειν. λέξω δ ' ούτε καινόν ούτε περιττόν ούδεν ούτ ίδιον. άλ% υ πάντες υμείς ίβτε ομοίως εμοί. ει γάρ τις υμών έ%ετά- οαι βούλεται τί ποτ έθτ\ το αίτιον καϊ το ποιούν την βονλήν ΰυλλε'γεοθαι, τον δήμον εις την έκκληοίαν άναβαίνειν , τα δικαστήρια πληρούΰθαι . τάς ένας αρ- χάς ταις νέαις εκούαας ύπε%ιέναι, και πάντα δι ων η πόλις οικείται καϊ οώζεται γίγνεΰθαι, τους νόμους εύ- ρήοει τούτων αιτίους καϊ το τούτοις απαντάς πείθε- ο~θαι, επει λυθέιτίον γε τούτων, και εκάΰτω δοθείσης εξουσίας 6 τι βούλεται ποιεί ν, ου μόνον η πολιτεία οί- 776 χεται, άλ)ΐ ούδ' ο βίος ημών του των θηρίων ονδεν αν
2[ διενέγκαι. τί γάρ αν τούτον αυτόν οϊεσθε ποιείν λυ- θέντων των νόμων , ός όντων κυρίων τοιούτος έστιν; επειδή τοίνυν οί νόμοι μετά τους θεούς ομολογούνται σώζειν την πόλιν. δει πάντας υμάς τον αυτόν τρόπον, ώσπερ αν είκαθήσθε εράνου πληρούται, τον μεν πει- θόμενον τούτοις ως φέροντα την της οωτηρίας φοράν πλήρη τη πατρίδι τιμάν καϊ επαινεΐν,τόν δ άπειθούν-
22 τ« κολάζειν. έρανος γάρ εστί πολιτικός και κοινός πάνθ' όσα, ταλάντων των νόμο3ν, έκαστος ημών ποιεί, όν ο λείπων, ώ άνδρες Αθηναίοι , πολλά καϊ κα?.ά και σεμνά καϊ μεγάλα υμών αφαιρείται και διαφθείρει το
"23 καθ αυτόν ών εν ή δύο ερώ παραδείγματος ένεκα,
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Α. 279
τα γνωριμώτατα. το τήν βουλήν τους πεντακόσιους από της ασθενούς τοιαυτησϊ κιγκλίδος των απορρή- των χνρίαν είναι, χαΐ μή τους ίδιώτας έπεισιέναΐ' το την έζ Αρείου πάγου βουλήν, όταν εν τ# βασιλείω στοά καθεζομένη περισχοινίσηται , κατά πολλήν ήσυ- χίαν εφ εαυτής είναι, και απαντάς εκποδών άποχω- ρεΐν το τάς αρχάς άπάσας, όσας οι λαχόντες άρχουσιν υμών. άμα τω τον ύπηρέτην ειπείν" μετάϋτητ ε έξω* των νόμων κρατεϊν εφ οίς είσεπέμφθησαν, καϊ μή *± τους ασελγέστατους βιάζεσθαι• άλλα μυρία. πάντα γαρ τα 6εμνά και καλά, καϊ δι ων ή πόλις κοσμείται καϊ σώζεται, ή σωφροσύνη , η προς τους γονέας καϊ τους πρεσβυτέρους υμών παρά των νέων αισχύνη, ή εύτα- 777 ζία, τ\\ των νόμων προσθήκη των αίσχοων περίεστι, της άναισχυντίας, της θρασύτητος , της αναίδειας, ίταμόν γαρ ή πονηρία καϊ τολμηρόν καϊ πλεονεκτικόν, κα\ τουναντίον ή καλοκαγαθία ήσΰχιον καϊ όκνηρόν καϊ βραδύ καϊ δεινόν έλαττωθήναι. τους νόμους ούν δειτηρειν καϊ τούτους ισχυρούς ποιειν τους άεϊ δικά- ζοντας υμών ' μετά γαρ τούτων οί" χρηστοί των πονη-
25 ρών περίεισιν. ει δε μι), λέλυται πάντα, άνέωκται, συγ- κέχυται, τών πονηρότατων και αναιδέστατων ή πόλις γίγνεται. φέρε γάρ προς θεών, ει εις έκαστος τών έν τη πόλει τήν Αριστογείτονος τόλμαν και άναισχυντΐαν λαβών, και διαλογισάμενος ταύθ' άπερ ούτος, ότι έξε- στι και λέγειν καϊ ποιειν μέχρι παντός ο τι αν βούλη- ταίτις έν δημοκρατία, έάνπερ του ποϊός τις είναι δό- ξει 6 ταύτα ποιών όλιγωρήση, και ουδείς έπ ούδενι
26 τών αδικημάτων ευθύς αυτόν άποκτείνεΐ' ει ταύτα διανοηθείς ο μή λαχών τω λαχόντι καϊ ο μή χειροτονη- θείς τω χειροτονηθέντι εξ ίσου ζητοίη είναι καϊ τών αυτών μετέχειν, καϊ όλως μή νέος, μή πρεσβύτερος τα
280 XXV. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
προσήκοντα πράττοι, άλλα πάν το τεταγμένον έζελά- σας εκαβτος εκ του βίου την εαυτόν βούλησιν νόμον, αρχήν, πάνΰτ νπολαμβάνοΐ' ει ταύτα ποιοϊμεν . έστιν έτι την πάλιν οίκεΐσ&αι; τι δε; τονς νόμονς κνρίονς είναι; πόσην δ' αν οΐεσ&ε βίαν και νβριν και παρανο- μίαν εν απάση τη πόλει κα& έκάατην την ημέραν γί- γνεσθαι και βλασφημίαν αντί της νυν ευφημίας και
27 τάξεως; και τί δει λέγειν ότι τοις νόμοις άπαντα κο- σμείται καϊ τω τούτοις πεί&εσ&αι ; αλλ* νμεΐς αυτοί πάν- 778 των άρτι κληρονμένων 'Λ&ηναίων, καϊ πάντων εύ Οίό' οτι βουλομένων εις τούτο λαχεΐν το δικαστήριον, μό- νοι δικάζει ημΐν. δια τί; ότιέλάχετε, ε'ιτ άπεκλη- ρώ&ητε ' ταύτα δε οι νόμοι λέγονσιν. ει& νμεΐς αύτοϊ κοιτά τους νόμονς είσε?>ηλυ%•ότες τον παρά τονς νό- μονς λέγειν η πράττειν τι βιαζόμενον λαβόντες αφή- σετε; καϊ ουδείς υμών χο'/.ήν ονδε όργην έχων φανή- αεται εφ οίς ό βδελυρός καϊ αναιδής άνθρωπος ουτοσϊ
28 βιάζεται τους νόμονς; ός , ω μιαρωτατε πάντων των όντων ανθρώπων, κεκλειμένης ΰον της έζονΰίας ου κιγκλίσιν ούόε θύραις, ά και παρανοίζειεν αν τις, αλ- λά τοαοντοις και τηλικούτοις όφλημαοι , και τούτων παρά τη θεώ κείμενων . εις το εντός τούτων βιάζει και προοέρχει προς ταύτ , αφ ων άπελαύνονσί θεοί νό- μοι ■ άπεΰγοινιο μένος πάϋι τοις εν τη πόλει δικαίοις, γνώοεΟι δικαστηρίων τριών, έγγραφη θεσμοθετών, ετέρα πρακτόρων, τη της βονλεύσεως, ην αντός διώ- κεις, γραφή, μόνον ονχ άλύσει ϋιδηρα, νποδύει παρά ταύτα και διασπάς . καϊ προφάσεις πλάττων και ψεν- δεΐς αιτίας σνντιθεις τα κοινά όίκαί άνατρέψειν οίει.
29 και μην μέγα και σαφές νμιν έρώ παράδειγμα, ότι ταύτ ονδε καθ' εν προσήκει παριδεΐν. ει γάρ τις αν- τίκα δη μάλα είποι ως εκ των νεωτάτων η των πλον-
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Α. 281
ϋιωτάτων η τών λελειτουργηκότων η τών τοιούτων τίνος μερών, άφορίοας , τους λέγοντας είναι δει, άπο- κτείναιτ αν αυτόν εν οίδ' οτι. ως καταλύοντα τον δή- ΖΟμον. καϊ δικαίως αν τούτο ποιήΰαιτε. και μην ο τι 779 βονλεϋ&ε τούτων ήττον έότι δεινόν η ει τις* έζ ών ού- τος ε6τι μερών, εί'ποι τοις βιαζομένοις ε%εΐναι λέγειν, η τοις εκ του δεομωτηρίον , ή τοις ών άπέκτεινεν 6 δή- μος τους πατέρας, η τοις άποδεδοκιμαΰμένοις αργειν λαγονΰιν, η τοις υφείλουϋι τω δημοοίω , ή τοις κα&ά- πα% άτίμοις, ή τοΓ^ πονηροτάτοις και όοκούοι και ούαι ■ πάντα γαρ ταϋ&' υπάρχει τούπω , και πρόϋεοτι τοις ο'ιόβπερ ούτος έϋτι την φύΰιν. εγώ γαρ. ώ άνδρες Ά&ηναΐοι, νομίζω μεν αυτόν καϊ εφ οίς νυνϊ ποιεί δι- καίως αν άπο&ανεΐν, πολύ μέντοι μάλλον , η ουδέν γε ήττον, εφ οίς δή).ός έοτι ποιήοων, ει την παρ υμών
31 έξουοίαν λήψεται καϊ καιρόν ' ο μη γένοιτο, ο καϊ &αυ- μαΰτόν έοτιν, ει τις υμών αγνοεί οτι επί μεν καλόν ή χρηατόν η της πόλεως άξιον πράγμα ούόεν ούτος έΰτι χρήΰιμος (μη γαρ. ώ Ζεϋ καϊ Ό"ίθί, τοοαύτη οπάνις αν- δρών γένοιτο τή πόλει ώύτε παρά Άριΰτογείτονος τών καλών τι ποιήβαβ&αι)• εφ α <5' αν καϊ χρηΰαιτό τις τοιούτω &ηρίω. άπεύχεο&αι τοΓ^ &εοΐς μη γενέσ&αι δει. ει δ άρα ουμβαίη. μεΐζόν έΰτιν ευτύχημα τη πόλει άπορήΰαι τους βονλομένους εξαμαρτείν , δι ού τούτο ποιήοΌυϋιν, ή τούτον άφειμένον αύτοΐς ετοιμον νπάρ-
32 ξ ία. τι γαρ ούτος όκνήόειεν αν, ώ άνδρεςΆϋτ,νοίΐοι, τών άνηκέβτων ή δεινών, άνθρωπος μιαρός και πα- τρικής έγβρας προς τον δήμον άνάμεϋτος\ τις ό' αν άλλος μάλλον, ο μη γένοιτο , άνατρέψειε την πόλιν, ει λάβοιτ έξ,ονΰίας; ούχ οράτε οτι της φνοεως αύτον καϊ τής πολιτείας ού λογιόμός ουό' αιδώς ουδεμία, άλλ' άπόνοια ηγείται, μάλλον δ' όλον έύτίν άπόνοια τ{
282 XXV. [Λ Η ΜΟΣΘΕΝΟ Τ Σ]
τούτον πολιτεία ; η μέγιβτον μέν έΰτιν αντω τω έχοντι κακόν , δεινόν δε καϊ χαλεπόν πάΰι, πόλει ό' ούκ άνε- 780 κτόν. ο γαρ απονενοημένος άπας αυτόν μεν προείται καϊ την εκ λογιΰμον ΰωτηρίαν, εκ δε τον παραδόξου
33 καϊ παραλόγου, εάν άρα οωδη, ΰώζεται. τις αν ούν ευ φρονώ ν αυτόν αν η τα τη πατρίδι ΰνμφέροντα ταύτη βννάψειε', τις ονκ αν εις όβον δννατόν φεύγοι , και τον έχοντα ταύτην εκποδών ποιήΰαιτο, ίνα μηδ' άκων αύτη ποτέ περιπέβη; ονκ άπονοίας, ω άνδρες Άδη- ναιοι, τονς νπερ πατρίδος βονλενομένονς δει ζητεί! οτω κοινωνηοονοΊν, άλλα νον καϊ φρενών αγάδων καϊ προνοίας πολλής, ταύτα μεν γαρ εις ενδαιμονίαν άγει πάντας άνδρώπονς , εκείνη δε οι τούτον άπελδειν δει.
Ζ\δεωρεϊτε δ\ μη προς τον εμόν λόγον, αλλ! εις άπαντα τα των ανθρώπων έδη βλέποντες, είοϊ ταΐς πόλεϋι πάβαις βωμοί και νεώ πάντων των δεών, εν δε τούτοις και Προνοίας Άδηνάς ως άγαδής και μεγάλης δέον, καϊ παρά τω Άπόλλωνι εν ζίελφοΐς κάλλιοτος και μέγι- 6τος νεώς εύδνς είϋιόντι εις το ιερόν, ος ων δεός καϊ μάντις οίδε το βέλτιύτον ■ άλκ ονκ άπονοίας ονδ άναι-
35 δείας. και δίκης γε και ευνομίας καϊ αίδονς είΰι πάβιν άνδρώποις βωμοί , οι μεν κάλλιϋτοι καϊ άγιώτατοι εν αύτη τη ψνχή ίκάΰτον καϊ τη φύΰει, οι ά« καϊ κοινή τοίί? πάοι τιμάν ίδρνμένοι * άλλ' ονκ άναιΰχνντίας ον- δε ΰνκοφαντίας ούδ' έπιορκίας ονδ1 αχαριστίας, α πάν- τα τούτω πρόΰεΰτιν.
36 Οίδα τοίννν ότι την μεν όρδην καϊ δικαίαν όδόν της απολογίας ούτος φεύξεται , έξωδεν δε κύκλω πε- ρίειόι λοιδορούμενος και διαβάλλων και ύπιΰχνούμε- 781 νος κρινεΐν, είΰάξειν, παραδώοειν, τά τοιαύτα δη. έοτι
δε πάντ αντω ταύτα, έάνπερ νμεϊς όρδώς άκούητε, αδόκιμα, τί γάρ ονκ έξελήλεγκται τούτων έπι πάντων
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟ ΓΕΙ ΤΟΝΟ Σ Α. 283
37 πολλάκις ; και χα μεν άλλα έάσω' άλλ\ Άριστογεϊτου* επτά γραφάς κέκρικάς με, τοις ύπερ Φιλίππου τότε πράττουσι αεαυτόν μισϋ-ώσας, καϊ εύΰύνας δίδοντος όίς κατηγόρηΟας. καϊ Άδράστειαν μεν άν&ρωπος ων εγώ προσκυνώ , και έχω τοις θ-εοΐς και πάΰιν ύμιν , ω άνδρες Ά&ηναΐοι, τοις σοόσασί με πολλήν χάριν • Ου δ ούδεπιοποτε ούδεν άλη&ες λέγων έφάνης, αλλ! άεϊ συ- κοφαντών ήλέγχου. εάν ούν άκυρους τους νόμους ούτοι ποιήσαντες άφώσί ΰε τήμερου, νυν με εζελε'γ-
3δ£^£; περί του; σκοπείτε γάρ ουτωσί. δύ' έτη βιάζεται λέγειν ούτος ουκ έζόν αύτω, άλλα λέγει γ όμως. έπειτ εν τούτοις τον μεν ταλαίπωρου Φωκίδηυ καϊ τον χαλ- κοτύπον τον εκ Πειραιώς και του Οκυλόδεψον , και όσων άλλων κατηγόρηκε παρ ύμΐν, είδεν άδικοϋντας τήνπόλιν, έμε <5' ούχ εώρα τον ρήτορα, ω έπολέμει, ούδε τον Αυκοϋργον , ούδε τους άλλους, περί ων αύ- τίκα δη τά πολλά έρει; και μην κατ άμφότερ άξιος έοτιν άπολωλέναι, τούτο μεν, εί τι κα&' ημών έχων αδίκημα δεικυύ ναι ημάς μευ ήφίει, έπι δ\ τους ίδιώ- τας επορεύετο , τούτο ό', εί μηδέν έχων ένεκα του πα~
39 ρακρούσασ&αι και φενακίοαι υμάς ταύτ έρει. εί τοί- νυν άρα καϊ τοιούτος τίς εστίν άυ&ρωπος εν τη πόλε ι, οίος εκ παντός τρόπου τον κρινούντά τινας καϊ ουκο- φαντηοοντα ζητειυ, εί δε δικαίως η αδίκως μηδέν 782 φροντίζειν, ουδέν αν ήττον εύροι χρήσιμον όντα ή τούτον εαυτω , ότι τον κατηγορήσοντα των άλλων καϊ πάυτας κρινούντά αυτόν άνεςέλεγκτον ύπάρχειν δει, ίνα μη διά την τούτου πονηρίαν άποφεύγωσιν εκείνοι, τούτου ά' ούτε πλειόνων ούτε μειζόνων αμαρτημάτων
40 ουδείς μάλλον εστί μεστός εν τη πόλει. τί ούν ούτος εστί; κύων νή Λϊα, φασί τίνες, του δήμου, ποδαπός: οίος ους μεν αιτιάται λύκους είναι μή δάκνειν, ά δε
284 XXV. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
φησι φνλάττειν πρόβατα αντός κατεσ&ίειν. τίνα γαρ τών ρητόρων ούτος είργασταί τι κακόν τοσούτον ηλί- κοντούς ίδιώτας, περί ων -ψηφίσματα γράψας ηλω; τίνα δ\ εξ ον νυν πάλιν λέγει, κέκρικε ρήτορα; ονδέ- να. άλ)1 ίδιώτας πολλούς, άλλα μην τους γενομένους κύνας των προβάτων κατακόπτειν φααϊ δειν, ώΰτ ουκ
41 αν φ&άνοι κατακοπτόμενος. ου δ εν , ώ άνδρες Ά&η- ναΐοι, χρήσιμος έΰτιν ων φησίν, άλλ' ουτθ(? πράγμ έό- ρακε μιαρόν και αναιδές. ?>οιδορούμενος γαρ ένταΐς έκκλησίαις καϊ προπετώς άπαΰι προσκρούων . ων αν εκ τούτων αθρόους πάντας υμάς εκεί παρακρούσηται, τούτων καταβάς καθ' ενα υμών παρ εκάστου δίκην λαμβάνει συκοφαντών, αιτών , είσπράττων αργύριον. ουχί μα Λία τους λέγοντας (ούτοι μεν γαρ έπίστανται τούτω διαβαπτίζεσ&αι), άλλα τους ίδιώτας και τους
42 απείρους ' ί'σασι δε οι πεπληγμένοι. άλλα νή Λία ταύ- τα μεν ούτως έχειν όμο?.ογήσετε, χρήσιμον δ άν&ρω- πον τί} πόλει κρίνειν, ώστε πάντα ταύτα παριδόντας δειν αυτόν σώζειν. άλλ' ων έργω πεΐραν ειλήφατε, ώ 783 άνδρες Ά&ηναϊοι, μηδέποτ εκ λόγου ταύτα σκοπεΐσ&ε. ούτος ύμΐν ουχί προσήλ&ε πέντε ετών, ων έτιμή&η μη λέγειν αύτω. τίς ούν εν τούτω τω χρόνω τούτον επό&ησε; τίτών της πόλεως ελλειφ&εν δια την απου- σίαν είδε την τούτον, τί δ\ άφ ου νυν λέγει :•, βέλτιον γεγονός-, έμοϊ μεν γαρ δοκεϊ τουναντίον . ον μεν ου ποοσήει χρόνον νμΐν , άναπαύσασ&αι των κακών ή πόλις ων άπασιν ούτος παρείχαν, άφ ον δε πάλιν δημηγορεΐ, πολιορκείσ&αι, λόγους στασιώδεις καϊ τα- ραχώδεις εν άπάσαις αεί ταϊς έκκλησίαις λέγοντος τούτου.
43 Βούλομαι τοίννν και παρακινδννεντικον τινός άψασ&αι λόγου και διαλεχ&ήναι τοις δια ταύτα φι-
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Α. 285
λονΰιν αυτόν ους όπυίονς μεν τινας χρή νομίζειν εί- ναι, αυτοί σκοπεΐσ&ε , εγώ δ' ούδεν αν είποιμι, πλην ότι γ ου σωφρονούσι προσνέμοντες αυτούς τούτω. των μεν ούν εν τω δικαστηρίω νυν όντων υμών ου- δέν είναι τοιούτον τίθεμαι ' καϊ γαρ δίκαιον, ω άν- δρεςΆ&ηναΐοι, και καλόν καϊ ουμφε'ρον οντω και λε-
ίί γειν εμε καϊ φρονεΐν περί υμών. εκ δε των άλλων πο- λιτών, ιν ως εις ελαχίστους την βλαΰφημίαν άγάγω, τόν μα&ητήν, ει δε βούλεσ&ε, τον διδάσκαλοι• αυτού, Φιλοκράτην τόν'Ελευσίνιον, μόνον είναι τοιούτον τί- θεμαι, ούχ ως ονχϊ πλειόνων όντων (ώφελε γαρ μη- δεϊς άλλος Άριΰτογείτονι χαίρειν), αλλ ο κα& υμών ως όνειδος όκνώ λέγειν, ούδε των άλλων πολιτών δί- καιος είμι δημοσία κατηγορεΐν είτα καϊταύτό ποιή-
Ιόσει και προς ένα ρη&είς ο λόγος, το μεν ούν έξετάξειν ακριβώς οίον ανάγκη την φύσιν είναι τόν'Αριστογεί- τονι χαίροντα, έάσω, 'ίναμη πολλά καϊ βλάσφημα άναγ- κάζωμαι λέγειν καϊ διεζιέναι. αλλ7 εκείνο λέγω. είΊ%\ πονηρός εστίν Αριστογείτων ο:πλώς και πικρός καϊ συ- κοφάντης καϊ τοιούτος οίο^ ύπισχνεΐται, δίδωμι. συγ- χωρώ, Φιλόκρατες, σοι τω τοιοΰτω τόν όμοιον σώζειν * τών γαρ άλλων απάντων καϊ ποιούντων α δει καϊ φυ- λαττόντων τους νόμους, ούδεν αν παρά τούτ οίμαι
46 γενέσθαι, ει δε κάπηλός εστί πονηρίας καϊ παλιγκά- πηλος καϊ μεταβο?,εύς, καϊ μόνον ού ζυγά καϊ σταθμά έχων πάν& όσα πώποτ έπραξεν έπώλει , τί τούτον^ ω μάταιε, άκονας; ούτε γάρ μαγείρω μαχαίρας ουδέν εστ όφελος δήπου&εν ήτις μη τέμνει, ούτε τω βουλο- μένω δι αυτού πάσι πράγματα καϊ κακά γίγνεσθαι ο ταύτ άποδωσόμενος συκοφάντης ουδέν εστί χρησι-
+7 μος. αλλά μην ότι τοιούτος ούτος έστιν είδότι σοι φρά- σω. την καΟ-' Ήγήμονος είσαγγελίαν μέμνησαι ως
286 XXV. [ΑΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ\
άπέδοτο ' τάς κατά Λημάδου γραφάς οίΰ& ώς έζέλι- τιεν. τον έλαιοπώλην 'Λγά&ωνα (ταντϊ γάρ τα πρώην) βοών και κεκραγώς καϊ ίου ίου, πάντ άνω τε καϊ κάτω ποιών εν ταΐς έκκληβίαις ώς δέον ΰτρεβλούν, λαβών οτιδήποτε, παρών ότ ήφίετο, άφωνος έγένετο. την κατά Αημοκλέους είοαγγελίαν άναοείβας ποΐ έτρεψεν ; άλλα μυρία, ών έμοϊ μεν έργον απάντων έΰτί μνηο~&ή- ναι, ο ν δ' εν οίδ' ότι καϊ τά αντίγραφα αυτών έχεις,
48 εργολάβων αύτω. τις ούν δ τον τοιούτον ΰώβων η πονηρός η χρηστός; η διά τί; των μεν γαρ ομοίων προδότης, των δε χρηοτών έχ&ρός έκφύοεως και γέ- νους ' πλην ει ΰνκοφάντου τις καϊ πονηρού ΰπέρμα και ρίζαν, ώύπερανεϊ γεωργός, οϊεται δεΐν ύπάρχειν
τη πάλει, τούτο ά' ου καλόν, ώ άνδρες1 Αθηναίοι, νο- 785 μίζω δε μα τους &εούς ούδ' όαιον ' ούδε γάρ τους προ- γόνους ύπολαμβάνω τά δικαοτήρια ταύ& υμΐν οίκοδο- μήΰαι, ίνα τους τοιούτους εν αύτοις μοΟχεύητε, αλλά τουναντίον ϊν άνείργητε και κολάζητε και μηδεϊς ζηλοΐ μηδ' επι&υμή κακίας.
49 Αυΰκατάπαυΰτον δε τι κινδυνεύει πράγμ είναι πονηρία, όπου γάρ ^Αριστογείτων επί τοις ώμολογη- μένοις άδικη μαΰι κρίνεται καϊ ουκ άπόλωλε πάλαι, τί χρή ποιεΐν ή λέγειν; ος εις τού^τ ήκει πονηρίας ώοτ ενδεδειγμένος ήδη βοών , συκοφαντών, απειλών ουκ, έπαύετο, οίς μεν ύμεις τά μέγιΰτα ένεχειρίζετε Οτρατη- /οΓ^, ότι αύτω αργύριον αίτούντι ούκ έδοΰαν, ούδε
όΟτών κοπρώνων αν έπιΰτάτας έλέο&αι φάΰκων, ούκ εκείνους υβρίζων, ου (έκείνοις μεν γάρ έξήν μικρόν αργύριον δοϋοι τούτω μη άκούειν ταύτα) , άλλα την νμετέραν χειροτονίαν προπηλακίζων και της αυτού πονηρίας έπίδει%ιν ποιούμενος, τάς δε κληρωτάς αρ- χάς 6παράττων, αιτών , είοπράττων αργύριον . τί κα~
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Α. 287
χόν ον παρέχων, τα τελευταία δε ταντϊ πάντας εις τα- ραχην καϊ στάσιν έμβάλλειν ζητήσας . γράμματ εκτι- &εϊς ψευδή . όλως δ' επί τω πάντων κακώ πεφνκώς, καϊ πρόδηλος ων οτι τοιούτος έστι τω βίω. σκοπείτε 5ΐ γάρ. είσϊν όμοΰ δισμύριοι πάντες Άΰ-ηναΐοι. τούτων έκαστος εν γε τι πράττων κατά την άγοράν περιέρχεται ή'τοί- νη τον Ηρακλέα των κοινών η των ίδιων. άλ£ ούχ οΰτο^ ονδεν, ούδ' αν έχοι δεΐζαι προς οτω τον βίον εστί των μετρίων η καλών, ουχί των πολιτικών αγά- δων επ ούδενί τη ψυχή διατρίβει ■ ον τέχνης, ον γε- 7^5 ωργίας, ουκ άλλης εργασίας ουδεμιάς επιμελεΐταΐ' ον φιλαν&ρωπίας, ονχ ομιλίας ονδεμιάς ούδενί κοινωνεί"
52 αλλά πορεύεται δια της αγοράς, ώσπερ έχις η σκορ- πιός, ήρκώς το κέντρον, αττων δεϋρο κάκεΐσε, σκοπών τίνι σνμφοράν η βλαΰφημίαν η κακόν τι προστριψάμε- νος καϊ καταστήσας εις φόβον άργύριον είσπράξεται. ούδε προΰφοιτά προς τι τούτων των εν τη πόλει κου- ρείων η μυροπωλίων η των ά?.λων εργαστηρίων ούδε προς εν άλλ' άσπειστος, ανίδρντος. άμιχτος, ο ν χά- ριν, ον φιλίαν . ονκ αλλ* ονδεν ων άνθρωπος μέτριος γιγνώσκων. με& ων <5' οί ζωγράφοι τους ασεβείς εν Αΐδον γράφονσιν , μετά τούτων, μετ αράς καϊ βλασ- φημίας καϊ φ&όνον καϊ ϋτάαεωςκαι νείκονς, περιέρ
53 χεται. εϊ& ον ούδε των εν Αϊδον δεών εικός εστί τν• χεΐν ϊλεων . άλΧ εις τονς ασεβείς ώσ&ήναι διά την πο- νηρίαν τον βίον, τούτον νμεις άδικονντα λαβόντες ον μόνον ού τιμωρήσεσ&ε. αλλά καϊ μειζόνων α%ιώσαντες δωρεών αφήσετε ή τονς ενεργέτας; τίνι γάρ πώποτε νμείς εδοτε, εάν όφλη τι τω δημοσίω, τούτο μη κατα- δέντι τών Ισων μετέχειν; ούδενί. μη τοίννν μηδέ τού- τω όότε ννν, αλλά τιμωρήσασ&ε καϊ παράδειγμα ποι- ήσατε τοις άλλοις.
288 XXV. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
54 "Αξιον δ' έύτίν, ω άνδρες9 Αθηναίοι, καϊτάλοίπ ακούΰαι- δεινών γαρ όντων και ουκ εχόντων νπερβο- λην ών ήκούβατε άρτι λέγοντος Λυκούργου , τά λοιπά ένάμιλλα τούτοις καϊ της αυτής φύβεως εύρεθηϋεται. προς μεν γαρ τω τον πατέρα εν τω δεβμωτηρίω προ- όούς άπελθειν εξ Ερέτριας, ώοπερ ήκούβατε Φαί-781 δρου. αποθανόντα 6 άϋεβης ούτος κιά μιαρός ούκέθα- ψεν , ούδε τοις θάψααι την ταφην άπέδωκεν , άλλα
δΰ καϊ δίκην προς έλαχεν. προς δε τω της μητρός μη άπε- βχήοθαι τω χεΐρε , ώσπερ άρτίως ήκούύατε των μαρ- τύρων , καϊ την άδελφην την έαντοϋ ούχ όμοπατρίαν μεν ούΰαν, θυγατέρα δ' εκείνης οπωαδήποτε γενομέ- την (εώ γαρ τούτο), αλλ άδελφην γε, έπ έξαγωγί] απέδοτο, ως φηβι το έγκλημα της δίκης ην νπερ τού- των έλαχεν αύτώ ό χρηΰτός αδελφός ούτοβί. 6 νύνουν-
ζ>§απολογη6ομενος. προς δε τούτοις τοιούτοις ούβιν έτερον δεινόν, ω γη καϊ θεοί , πράγμ* άκούΰεαθε. ότε γαρ το δεβμωτηριον διορύξας άπέδρα , τότε προς γυ- ναικά τιν έρχεται Ζωβίαν όνομα, η έτύγχανεν, ως έοι- κε, κεχρημένος ποτέ' και κρύπτει και διαϋώζειτάς ποώτας ημέρας αυτόν εκείνη , ας έζήτουν καϊ έκήρυτ- τον οί ενόεκα, καϊ μετά ταύτα δούϋα δραχμάς οκτώ εφόδων και χιτωνίοκον καϊ ιμάτιον έξέπεμψεν εις Μέ-
57 γαρα. ταύτην την άνθρωπον, τήντοιαύτ εύεργετή- ϋαοαν αυτόν, ως πολύς παρ υμιν έπνει και λάμπρος, μεμφομένην τι καϊ τούτων νπομιμνήΰκουΰαν καϊ αξιούΰαν εύ παθεΐν το μεν πρώτον ραπίΰας και άπει- λήοας άπέπεμψεν από της οικίας, ως ό' ουκ έπαύετο η άνθρωπος, άλλα γυναίου πράγμ έποίει καϊ προς τους γνωρίμους προΰιούαα ένεκάλει, λαβών αυτός αυτο- χειρία προς τό πωλητήριον τού μετοικίον απήγαγε ' και ει μη κείμενον αύττ] τό μετοίκιον έτυχεν, έπέπρατ
ΚΑΤΑ ΑΡ1ΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Α. 289
αν δια τούτον, ω της οωτηρίας αυτή αιτία εγεγόν ει.
58 και ταν&' ως άλη&ή λέγω, κάλει μοι τον την ταφην~ι$& τον πατρός ουκ άπειληφότα, καϊ τον της δίκης διαιτη- την, ην νπερ της πράβεως της αδελφής έλαχεν αντώ οντοοϊ, και το έγκλημα φέρε. κάλει δε μοι πρώτον πάντων τον της Ζωβίας προΰτάτην, της νποδεξαμένης αντον , καιτονς πωλητάς, προς ους άπήγαγεν αντήν. νμεΐς δ' ηγανακτεΐτε άρτίως, ει των τον έρανο ν φε- ρόντων εις την αωτηρίαν αντώ κατηγορεί, μιαρόν, μια- ρόν, ώ άνδρες'Α&ηναΐοι , το &ηρίον καΐ άμικτον. λέγε τάς μαρτνρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
Ξ>9 Τίς ονν ικανή κατά τον τοϋαύτα καϊ τοιαύτα πε-
ποιηκότος γένοιτ' αν δίκη; τίς ά%ία τιμωρία; θάνατος μεν γαρ έμοιγε μικρά φαίνεται.
50 "Εν τοίννν ειπών έτι τών ιδίων αντού πονηρενμά- των τά λοιπά έάϋω. πρ\ν γάρ έξ,ε?.&είν εκ τού δεο~μω- τηρίον, έμπεοόντος άνθρωπου τίνος Ταναγραίον προς κατεγγνην, γραμματέων έχοντος, προο~ελ&ών και λά- λων ότιδήποΰ-' νφαιρεΐται το γραμματεΐον. αίτιωμέ- νον δε και δεινά ποιούντος τάν&ρώπον, καϊ λε'γοντος ότι ονδείς άλλος νφηρηται, εις τούτο άφικνεΐται βδε-
31 λνρίας ώατε τνπτειν έπεχείρηβε τον άν&ρωπον. νεα- λής δε και πρόοφατος ων εκείνος περιήν αντού τεταρι- χενμένον και πολνν χρόνον έμπεπτωκότος. ως $' εις τυν&' ήκεν, άπεο~&ίει την ρΐνατάν&ρώπον. καϊ τότε μεν περί την γεγοννΐαν ϋνμφοράν άν&ρωπος γενόμε- νος άπέϋτη τού το γραμματεΐον έρεννάν καϊ ζητεΐν νΰτερον ό' ενρίακονοι το γραμματεΐον εν κιβωτίω τινι, ον την κλειν ούτος είχεν. καϊ μετά ταύτα -ψηφίζονται1%§ περί αντού ταύτα οι εν τω οίκήματι. μήπνρός, μη
λνχνον. μη ποτού, μη βοωτού μηδενός μηδένα τούτω 1><ΜΐιοϋΐΙ>. ΥυΙ. Η. 19
290 XXV. [ζίΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
κοινωνεΐν , μηδέ λαμβάνειν, μηδ' αυτόν τούτω διδό-
62 ναι. καϊ ότι ταύτ άλη&ή λέγω, κάλει μοι τον άν&ρω- πον ου την ρίνα 6 μιαρός ούτος έοδίων κατέφαγεν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
Καλών γε έργων 6 ρητωρ δημιουργός νμΐν γέγο- νεν. άζιόν γ' εκ του τα τοιαύτα πεποιηκότος ΰτόματος λόγον ή ΰνμβυυλήν τιν' άκούοαι. άνάγνω&ι, δη καϊ τοντϊ το καλόν περί αυτού δόγμα.
ΛΟΓΜΛ.
63 Είτ ουκ αιΟχύνεϋ&ε, ω άνδρες Ά&ηναΐοι, ει οι μεν επί πονηρία καϊ τοις αίΰχίβτοις έμπεπτωκότες εις το οί- κημα τοΰοντω τούτον ήγήααντο εαυτών είναι πονηρό- τερον ωοτ άμικτον εαυτοΐς καταοτηΰαι, ύμεΐς & έξελη- λακότων των νόμων αυτόν εκ της πολιτείας εις υμάς αυ- τούς καταμίζετε ; τί των πεπραγμένων η βεβιωμένων έπαινέΰαντες. ή τίτών πάντων ονχϊ δυΰχεράναντες;ονκ άβεβής; ουκ ωμός; ουκ ακάθαρτος; ον ονκοφάντης;
64 'Λλλ' όμως τοιαύτα ποιών καϊ τοιούτος ων εν άπό- ααις αεί βοα ταΐς έκκληοίαις ' εγώ μόνος εύνους νμΐν '* πάντες ούτοι αυνεΟτάβι' προδέδο6&ε' η παρ1 έμοι "μόνον εύνοια λοιπή!* βούλομαι δη την Οφοδράν κα\ μεγάλην εύνοιαν αυτού ταύτην έξετάΰαι, πό&εν έβτι και εκ τίνος αύτω γεγυνυία, ϊν ει μεν έοτι τοιαύτη, χρήο&ε αύττ} και πιοτεύητε, ει δε μη, φυλάττηΰ&ε.
6όπ<>τερον γαρ, ότι τού πατρός αυτού θάνατον κατέ-190 γνωτε καϊ την μητέρα αυτού όφλούΰαν άποϋταοίου άπέδοβ&ε, δια ταύτα αυτόν νμΐν εύνουν υπολαμβά- νετε είναι; άλλ' άτοπον νή τον ζίία και &εούς τούτο γε. ει μεν γαρ εϋνους εΟτϊν έκείνοις καϊ τον της φύοεως διαόώζει νόμον . ός καϊ άν&ρώποις καϊ&ηρίοις είςκαϊ
66 ό αυτός άπαβιν ώοιβται . ΰτέργειν τους γονέας, κακό-
ΚΑΤΑ ΑΡ1ΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Α. 291
νους εΟτϊ τοις εκείνους άπολωλεκόβι δήλον ότι και νό- μας καϊ πολιτεία τη τούτων ει δε μηδένα τούτων ύπόλογον ποιείται, ήδέως αν είδείην τίς έοτιν 6 την προς τους γονέας εϋνοιαν ορών προδεδωκότα τούτον, ην προς τον δήμον νυν εχειν νπιαχνεΐται , πιβτενων εγώ μεν γαρ άπιΰτον καϊ &εοΐς έγ&ρόν , ου μόνον άν- ΰρώποις, ύπολαμβάνω τον των γονέων άμελούντα. ' αλλά νή Αία ότι τάς ενδείξεις αυτού κατεψηφί6α6&ε, και δις εις το δεομωτήριον κατέ&εο&ε καϊ αυτόν καϊ τον άδεΡ.φον, δια ταύ&' ύμΐν εϋνους έβτίν. άλλα καϊ τούτ' άτοπον, αλλ' ότι την αρχήν ην έλαχεν άπεδοκι- μάΰατε; άλλ' ότι παρανόμων αυτού κατέγνωτε \ άλλ' ότι πέντε ταλάντων προβετιμήαατε; άλλ' ότι δακτυλο- δεικτεΐτε επί τω πονηρότατον των Οντων απάντων δει- κννναι; άλλ' ότι των υπαρχόντων νόμων καϊ πολι- τείας μενόντων ουκ ενι των αίβχ,ρών αύτω τούτων άπαλλαγήναι; άλλα δια τί ϋμΐν ούτο^ εϋνους έοτίν; ότι, φηΟΪν, αναιδής έύτιν. ό δ' αναιδής εκ τίνος ώνο- μάΰ&η των άλλων άλλ' η όταν τά μήτε όντα μήτ αν γενόμενα ταύτα τολμά λέγειν δι άναιβχυντίαν , όπερ ούτος ποιεί;
^Ηγούμαι τοίνυν καϊ περί της ενδείξεως . ά ^ο<. πα- ραλείπειν έδοζε Αυκούργος , βέλτιον είναι προς ύμάς"'9\ ειπείν, εγώ γάρ οίμαι δεΐν υμάς ώοπερ αν ει χρέος έϋκοπεϊτε ίδιον . ούτως έζετάΰαι τούτον και τά τουτουι τού αγώνος δίκαια, ει τοίνυν τις όφείλ&ιν τιν' ?μιάτο χρήματα , 6 δ' ήρνεΐτο , ει μεν έφαίνοντο αϊ τε ουνϋ-ή- και κα&' ας εδανείοατο κείμεναι καϊ οι τε&έντες όροι έΰτηκότες, τον άρνούμενον ήγεΐϋχϊ' αν αναιδή δηλον- ότι, ει δ' άνηρημένα ταύτα, τον εγκαλούντα" ούτω ταύτα πέφνκεν. είοϊ τοίνυν ών' Αριστογείτων οφείλει
τη πόλει ΰνν&ήκαι μεν οι νόμοι, κα&' ους έγγράφον-
19*
292 XXV. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣΪ
ται πάντες οί όφλιΟκάνοντες, όρος $' η ΟανΙςη παρά τη θεώ κείμενη, ει μεν ούν άνηρηται ταύτα καϊ εξαλή- λιπται το όφλημα, ημεΐς ληρούμεν, μάλλον δε ψευδό- μενα ' ει δ' ετι εοτι καϊ εοται εωοπερ αν εκτίοη καϊ μέ- νει, ούτος ουδέν αληθές λέγει, αλλ1 αδικεί και δεινά
7ΐ ποιεί τα κο^α δίκαια άφανίζειν έπιχειρών. ου γάρ, ει μη πάν όοον ώφλεν οφείλει, νύν η κρίοις ούδ' 6 λόγος, αλλ1 ει οφείλει, η δεινά γ' αν πάθοιεν οί δραχμην εγ- γεγραμμένοι μόνην, ει. διότι μικρά και ούδεν ηδική- καοιν, ίογύοει το όφείλειν κατ αυτών ■ εάν δε τις με- γάλα ήδικηκώς ή , μίαν θε\ς η δύο καταβολάς επίτιμος εοται. ετι τοίνυν τρία εοτϊ τά όφληματα , α έγγέγρα- πται και εφ' οίς ένδέδεικται. τά μεν δη δύο εν απο- γραφή πεποίηται, το δ1 εν ουκ απογέγραπται. αλλά
Τΐβουλεύΰεως τόν^Αλωπεκηθεν^Αρίοτωνα διώκει: ναι, φηΟίν αδίκως γάρ μ-' έγγέγραφεν. δει δη 6ε, ως εοικε. δίκην λαβείν, ούκούν νποϋχεΐν πρώτον καϊ μειναι εν οις πεπονιάς ανάγκη, η τίνος λη-ψει δίκην; ει γνρ έξε- 6τί Οοι πάντα ποιεΐν άπερ τοΓ^ άλλοις, τί ηδίκηΟαι ; 73
11 φέρε δη προς θεών , κάκεΐνο ΟκέψαΟθε. αν ελτ} τον Άρίοτωνα της βουλεύοεως, τί εοται; έξαλειφθήοεται νη Λία, ο δ1 άντεγγραφήοεταΐ' ταύτα γάρ οι νόμοι λέγουΟι. καλώς, πότερον ούν από ταύτης της ημέρας όδι μεν όφειλήοει τω δημοοίω 6 εξαλειφθείς , εκείνος ό' επίτιμος έοται ό εγγραφείς; εκ γάρ ων νύν δ δ* άξιοι, ταύτα ουμβαίνεΐ' ει γάρ ο'τ' έγγέγραπται μη οφείλει, έπειδάν έίαλειφθη , όφειλήοει δηλονότι, αλλ* ουκ εοτι ταύτα, ουκ έοτιν, άλλ* όταν εξαλειφθη. τότ ουκ όφει-
74 λήοει. οΰκυΰν νύν οφείλει, τί δ ; άν αυτόν αποφυγή, παρά τού κομιεϊται η πόλις ά νύν ουκ εξόν ούτος ποιεί; πόθεν δ\ οις ούτος θανάτου τιμάται καϊ δεομού περι- ιών έν τω δικαΟτηρίω, οί μεν τάς ψυχάς , οί δε το μη
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΩΝ ΟΣ Α. 293
όεινά πεπον%έναι κομιούνται; ω γάρ ούόε τών ίσων ονδε τών εγκυκλίων δικαίων μετονσίαν διδόασιν οί νόμοι, ούτος των ανήκεστων έτέροις αίτιος γίγνεται, ουκ όρ&ώς ονδε πολιτικώς ονδ' ως συμφέρει γιγνομέ-
Ίνων τούτων, άλλ έγωγε ταϋ&' ορών θαυμάζω, το τάνω κάτω γεγενήσ&αι τί ποτ οίεσ&' είναι, εάν ή γη μεν άνω, τά δ' άστρα κάτω γένηται; ουκ έστι τούτο γενέσ&αι^μηδε γένοιτο, αλλ* όταν , οϊς εκ τών νόμων μη εξεστιν, εκ τών υμετέρων βουλήσεων έξη, όταν 7] μεν πονηρία τιμάται, τά χρηστά δ' άπορρίπτηται. όταν το δίκαιον και το συμφέρον ηττάται του φ&όνου, τότ' άνω και κάτω πάντα χρή νομίζειν τετράφ&αι.
ί Ήδη τοίνυν τινάς είδον τών αγωνιζομένων, ο'ί τοις
πράγμασιν αύτοις αλισκόμενοι. καϊ ουκ έχοντες ως ουκ άδικοΰσι δεΐξαι, οι μεν εις την τού βίου μετριότητα και 793 σωφροσύνην κατε'φυγον , οί" ό' εις τά τών προγόνων έργα και λειτουργίας , οί (Γ εις έτερα τοιαύτα δι' ων εις ελεον καϊ φιλαν&ρωπίαν τους δικάζοντας ηγαγον. τού- τω δ' ούδένα όροι τών τόπων τούτων βάσιμον οντά, αλλά πάντα απόκρημνα , φάραγγας, βάρα&ρα. τίγάρ ώς αληθώς έρεϊ; ων ο πατήρ τι πεποίηκε νή Αία. αλλά κατεγνώκα&' ύμεΐς εν τουτοισϊ τοις δικαστηρίοις αυ- τού θάνατον, ως πονηρού δηλονότι και άξιον τε&νά- ναι. αλλά νή Αία, ει ταύτ εστίν αύτώ δυσχερή τα περί τον πατέρα, εις τον εαυτού βίον καταφεύζεται ώς σώφρονα και μέτριον. ποΓον; όν πού βεβίωκεν; όν μεν γάρ άπαντες ύμεΐς εοράκατε, ούκ εστί τοιούτος. αλλ1 ω τάν. εις τάς λειτουργίας άποχωρήσεται. τάς πότε η πού γεγονυίας; τάς τού πατρός; άλλ ουκ είσίν. αλλά τάς εαυτού; φάσεις, άπαγωγάς. ενδείξεις, ουχί λειτουργίας εύρήσετε. άλλα νή Αία καϊ χωρίς τούτων συγγενείς πολλοί κα\ καλοί κάγα&οΐ παραστάντες αυ^
294 XXV. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
τον έζαιτήαονται. αλλ* ούτ είβΐν ούτ έγένοντο πώ-
79 ποτέ ' πώς γάρ τω γε μηδ ελευ&έρω ; πλην έΰτι νη ζΐία, έοτιν αδελφός τις ούτος αύτώ. ο παρών και την καλήν δίκην αύτώ λαχών. περί ον τα μεν άλλα τί δει λέγειν, αδελφός δ' έβτι τούτου όμομητριος καϊ όαο- πάτριος καϊ προς τοΓ^ άλλοις κακοις δίδυμος. ουτο(7/, τα μεν άλλα ΰιωπώ- άλλ' έφ' οίς νμεΐς την μιαράν Θεωρίδα, την Λημνίαν , την φαρμακίδα, καϊ αντην
80 'και το γένος άπαν άπεκτείνατε , ταύτα λαβών τα φάρ- μακα καϊ τάς έπωδάς παρά της δεραπαίνης αυτής, η κατ εκείνης τότ' έμήνυαεν, έζήοπερό βάϋκανος ου- 7! τος πεπαιδοποίηται, μαγγανεϋει καϊ φενακίζει, καϊ τους έπιλήπτους φηο~Ιν ιάϋ%αι αυτός ών έπίληπτος πάθϊ] πονηρία, ούτος ούν αυτόν εξαιτήο'εται 6 φάρμα- κός. ο λοιμός, ον οίωνίΰαιτ' αν τις μάλλον ιδών η προοειπείν βούλοιτο, ός αυτός αύτώ θανάτου τετίμη- κεν, ότε τοιαύτην δίκην έλαχεν.
81 Τί ούν λοιπόν, ώ άνδρες'Λ&ηναΐοι; ά κοινά νη Λία πάΰιν υπάρχει τοις άγωνιζομένοις παρά της των άλλων υμών φύϋεως, και ουδείς αυτός ίαυτω ταύτα φέρει τών κρινόμενων , άλλ' υμών εκαύτος έχων οίκο- θεν έρχεται, έλεον . ύυγγνώμην, φιλαν&ρωπίαν. αλλά τούτων γ' οϋ&' όΰιον ούτε &έμις τω μιαρώ τούτω με- ταδούναι. δια τί; ότι ον αν αυτός εκαοτος νόμον τη φύϋει κατά πάντων έχη, τούτου τνγγάνειν παρ' έκά-
82βτου δίκαιος έ<5τι καϊ αυτός, τίνα ούν νόμον υμΐν η τίνα βούληΰιν έχειν Αριστογείτων κατά πάντων δο- κεΐ; πότερον εύτυχούντας όράν καϊ εν ευδαιμονία και χρηβτη δόζη διάγοντας; και τί ποιών ζήσεται; τα γαρ τών άλλων κακά τούτον τρέφει, ουκονν εν κοίβεύι και αγώΰι καϊ πονηραϊς αίτίαις απαντάς είναι βούλε- ται • ταύτα γεωργεΐ^ ταύτα εργάζεται. 6 ό£ δή παμπό-
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Α. 293
νηρος αν&ρωπος ποΐός τις, ώ άνδρες Αθηναίοι, κα- λοϊτ αν δικαίως , ό τριΰκατάρατος, υ κοινός έχ&ρός, ό πάβι δνβμενης, οτω μήτε γη φέροι καρπόν μήτ άπο-
83 θανόντα δέζαιτο ; ούχ ό τοιούτος ι έγωγε νομίζω, τίνος δε ΰνγγνώμης η ποίων ελεών οί ΰεβνκοφαντημένοι τε- τνχήκαόΊ παρά τούτον , οίς ούτος θανάτου πάΰιν έτι- μάτο εν τοντοιβι τοΓ^ δικαβτηρίοις, καϊ ταύτα πρϊν την 795 πρώτην ψήφον διενεχ&ήναι; και έψ' ο'ις 6 βάΰκανος ούτος όντως ώμώς και πικρώς είχε, τούτονς υμών οι λαχόντες. ώ άνδρες Ά&ηναΐοι, τα δίκαια ποιονντες έαωζον, και τους νπό τούτον βνκοφαντονμένονς άπε- ψηφίζοντο , καϊ το πέμπτον μέρος των ψήφων ού μετε-
84 δίδοΰαν τούτω. άλλ' η γε τούτον πικρία καϊ μιαιφονία %α\ ώμότης παρήν και έξητάζετο. ονχϊ παιδία, ονχι μη- τέρας των κρινόμενων ένίων γρανς παρεΰτωΰας ορών ούτο^ ηλέει. είτα 6οι ΰνγγνώμη ; πό&εν ή παρά τον ; ή τοί^ ΰοΐς παιδίοις έλεος ; πολλού γε καϊ δει. 6ν τον εις ταύτα έλεον προδέδωκας. Άριΰτογεΐτον . μάλλον δ' άνχιρηκας όλως. μη δη προς ονς αυτός έχωΰας λιμένας και προβόΡ.ων ένέπληΰας, προς τοντονς πρυΰορμίζον ' ού γαρ δίκαιον.
65 Ει τοίννν άκούοαιτε και τάς βλααφημίας ας κατά
την άγοράν περιιών κα& υμών έλεγεν , έτι μάλλον άν αυτόν μιΰήΰαιτε, καϊ δικαίως, φηοί γάρ πολλονς οφεί- λειν τω όημοΰίω. τούτονς ό' απαντάς όμοίονς νπάρ- χειν έαντώ. εγώ δε πολΡ.ούς μεν είναι τονς ήτνχηκό- τας, ει καϊ δν' είοϊ μόνοι, βνγχωροΐ' παντϊ γαρ πλεί- ονς είο~ϊ τον δέοντος, καϊ ονδένα των άλλων όφείλειν έδει. ού ^έ'ϊ/το^ μα τους &εούς τούτω γ νπάρχειν ομοί- ους οϊμαι τούτονς, ονόε πολλού δει, άλλα καϊ τούν&ν-
86 τίον. οντωβϊ δε λογίζεβ&ε. καϊ μή με νπολάβητε , ώ άνδρες Άδηναΐοι. ως προς οφείλοντας νμάς τω δήμο-
296 XXV. [ΑΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
σίω διαλέγεσθαί' οντε γαρ έστι μήτε γένοιτο τοντο, οντ εγώ νομίζω, άλλ' ει τω τις άρα ή φίλος η γνώρι- μος εβτιν εν τούτοις, ώς νπερ τούτον τούτον προσήκει 796 μισεΐν, τούτο βούλομαι δεΐζαι. πρώτον μεν ότι ανθρώ- πους επιεικείς, οίς έγγύαι καϊ φιλανθρωπίαι γίγνον^ ται καϊ όφλήματ' ίδια, οίς ον πρόσεστι κοινά αδική- ματα, ήτνχηκέναι δε σνμβέβηκεν, εις την όμοίαν τάξιν έαντώ καϊ βλασφημίαν άγει, ουκ ορθώς ονδε προση-
87 κόντως. ον γαρ όμοιόν έστιν, Άριστογ ειτον. ονδε πολ- λού δει, γράψαντά Οε τών πολιτών τρεις άκρίτονς άποκτειναι γραφήν άλώναι παρανόμων, καϊ δέον 6ε τεθνάναι επί ταύτη τιμήματος τνχεΐν, και φίλον έγγν- ησάμενον μη δύνασθαι ζημίαν άπροΰδόκητον ένεγ- κεΐν ονχ όμοιον, ον. έπειθ' ότι την κοινήν φιλαν- θρωπίαν, ην ύμεις έ%ετ εκ φύσεως προς άλλήλονς, οντος αναιρεί καϊ διαφθείρει το καθ αντόν. ίδοιτε δ αν εντεύθεν, νμεΐς γαρ, ω άνδρες'Αθηναΐοι. τη της φύσεως προς άλλήλονς, όπερ είπον, χρώμενοι φιλαν- θρωπία, ώσπερ αί Ονγγένειαι τάς ιδίας οίκούσιν οί-
88 κίας, οντω την πόλιν οικείτε δημοσία, πώς ονν εκει- ναι; όπον πατήρ εστί καϊ νιεΐς άνδρες, τυχόν δε καϊ τούτων παίδες, εντανθ' ανάγκη πολλάς καϊ μηδέν όμοιας είναι βονλήσεις ' ον γαρ τών αυτών ούτε λόγων οντ έργων εστίν η νεότης τω γήρα. άλλ' όμως οΐτε νέοι πάνθ' όσ αν πράττωσιν, άνπερ ώσι μέτριοι, ούτω ποιούσιν ώστε μάλιστα μεν πειράσθαι λανθάνειν , ει δε μη, φανεροί γ' είναι τούτο βον?.όμενοι ποιεΐν οι τε πρεσβύτεροι πάλιν, αν άρ' ίδωσιν ή δαπάνην η πό- τον η παιδιάν πλείω της μετρίας, οντω τανθ' όρώσιν ώστε μη δοκεΐν έορακέναι. εκ δε τούτων γίγνεταί τε
89 πάνθ' α φέρονσιν αί φύσεις καϊ καλώς γίγνεταί. τον 797 αντόν τοίννν τρόπον νμεΐς , ω άνδρες9 Αθηναίοι, την
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Α. 297
ίίόλιν οίχεϊτε, ονγγενικώς καϊ φιλαν&ρώπως , οι μεν όντως ορώντες τα των ήτνχηκότων έργα ώστ£, το της παροιμίας . ορώντας μη όράν καϊ άκούοντας μη άκού- ειν , οι ά' ούτω ποιονντες ά πράττονοιν ώοτ' είναι φανεροί καϊ φνλαττόμενοι καϊ αίογννόμενοι. εκ όε τούτων ή κοινή καϊ πάντων των άγα&ών αιτία τή πο-
90 "λει μένει και οννεβτηκεν ομόνοια, ταύτα τοίννν Αρι- ΰτογείτων τα καλώς οντω πεπηγότα τη φύβει καϊ τοις ή&εοι τοΓ^ νμετεροις κινεί καϊ αναιρεί καϊ μεταρρίπτει• καϊ α των άλλων των ήτνχηκότων εκαβτυς αψοφητϊ ποιεί, ταν& ούτος μόνον ου κώδωνας έξαψάμενος δια- πράττεται, ου πρύτανις, ου κήρνζ. ούκ έπιβτάτης, ούχ ή προεδρεύοντα φνλη τούτου κρατεΐν δύναται.
)1 έπειδάν ονν τις νμών έφ' οϊς ούτος άβελγ αίνε ι λνπη- &ε\ς είπη (τοντονϊ ταύτα ποιεΐν, και ταντ όφείλοντα τω δημοβίω , τίδ ; ου και 6 δείνα, φηβϊν, οφείλει ^ τον έχ&ρον εκαϋτος νπειπών τον αντον. ώοτε την πο- νηρίαν την τούτον αίτίαν είναι τών βλασφημιών , αϊ περί τών ονχ ομοίων τούτω δια τούτον γίγνονται.
^ο Λοιπόν τοίννν εατϊν, ώ άνδρες Ά&ηναΐοι, τοις
απαλλαγήναι βονλομενοις τούτον, αδίκημα α αφ ες και εναργές έχοντας εκ τών νόμων μάλιΰτα μεν αντώ &α νάτον τιμήϋαι, ειδεμή, τοοοντον άνα&εΐναι τίμημα χρημάτων, 06ον μη δννήβεται φέρειν άλλη γαρ ούκ
93 έΰτιν απαλλαγή τούτον, ααφώς έπίΰταα&ε. καϊ γαρ, ώ άνδρες Ά&ηναΐοι . τών μεν άλλων άν&ρώπων αν τις ίδοι τους μεν βελτίϋτονς καϊ μετριωτάτονς αυτή τ?7 798 φύΰει πάντα ποιονντας εκόντας ά δει, τονς δε χ,είρονς μεν τούτων , έξω #£ τον πονηρούς άγαν κληδήναι, τω φόβω τω προς νμάς και τω τοις αίύχροΐς καϊ λόγοις και όνείδεβιν άλγεΐν ενλαβονμενονς έξαμαρτάνειν τονς δε πονηροτάτονς και εξαγίΰτονς όνομαζομένονς τάς γε
298 XXV. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟ ΤΣ]
§±6υμφοράς ΰαφρονίζειν λέγουΰιν. ουτοβϊτοίνυν'Λρι- ΰτογείτων τοσούτον ύπερηρκεν απαντάς άν&ρώπους πονηρία ώϋτ' ούδε πα%ών ενον&ετή&η , αλλ* επί τοΐς αυτοΐς άδικη μα6ι καϊ πλέον εκτήμαβι πάλιν εΐληπται. καϊ τοοοντω πλείονος οργής άξιος έβτι νυν η πρότε- ρον, 06ω τότε μεν γράφειν μόνον ωετο δεΐν παρά τους νόμους , νννϊ δε πάντα ποιεϊν , αίτιάβ%αι, λέγειν, δια- βάλλειν, βλαοφημεΐν , θανάτου τιμάΰ&αι, είβαγγέλ- λειν, κακολογεΐν τους επίτιμους αυτός όφείλων τω
95 δημοΰίω ■ τούτου γάρ ουδέν έβτι δεινότερον. το μεν ούν νου&ετεϊν τούτον μανία ■ ο<? γάρ οις 6 δήμος άπας τους ένοχλοϋντας εαυτόν νου&ετ ει &ορύβοις μηδεπώ- πο&' ύπειξε μηδέ διετράπη . ταχύ γ1 αν φροντίβειε του παρ' ενός λόγου, άνίατον , άνίατον, άνδρες 'Λ&ηναϊοι, το πράγμα έβτι το τούτου, δει δη πάντας, ώαπερ οι ιατροί, όταν καρκίνον η φαγέδαιναν η των άλλων ανιάτων τι κακών ίδωύιν, άπέκαυΰαν ή όλως απέκο- ψαν, ούτω τούτο το δηρίον υμάς εξορίβαι, ρϊ-ψαι εκ της πόλεως, άνελεΐν, μη περιμεϊναντάς τι πα&εΐν , ο μητ ιδία μήτε δημοΟία γένοιτο , αλλά προευλαβη&έν-
96 τας. ώδι γάρ οράτε, ούδένα πώποτ ιΰως υμών έχις έδακεν ούδε φαλαγγών, μηόε δάκοι• άλλ' όμως άπαντα 793 τα τοιαύτα έπάν ίδητε , εύ&ύς άποκτείνετε. τον αυτόν τοίνυν τρόπον, ώ άνδρες ^ Αθηναίοι, και όταν συκο' φαντην και πικρον καϊ έχιν την φύβιν αν&ρωπον ίδητε, μη πό%•' έκαοτον υμών δήξεται περιμένετε, άλΧ 6 προΰ- τυχών άεϊ τιμωρηοάβ&ω.
97 Λυκούργος μεν ούν τήν'Λδηνάν έμαρτΰρετο καϊ την μητέρα των χ>εών, και καλώς έποίει. έγώ δε τους προγόνους τους υμετέρους και τάς άρετάς τάς εκείνων ανακαλώ, ων ουό' 6 χρόνος την μνήμην ήφάνικεν, είκότως • έπολιτεύοντο γάρ ουχί τοΓ^ πονηροτάτοις καϊ
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Α. 299
ουκοφάνταις αννεργεΐν δίδοντες εαυτούς, ούόε τον εν- τός τείχους φ&όνον άΰκονντες επ αλλήλους, αλλά και των ρητόρων και των ιδιωτών τους μεν ϋώφρονας και χρηστούς τιμώντες , τους δε πονηρούς και θραύεις μι- ύοϋντες καϊ κολάζοντες. έξ ών πάντες ά&ληταϊ των καλών έργων έγένοντο. 98 Εν δ' ειπών έτι παύβαύδαι βούλομαι. έξιτε αύ-
τίκα δη μάλα εκ του δικαστηρίου, θεωρηΰουβι δ' υμάς οι περιεβτηκότες και ξένοι και πολΐται, καϊ κ.ατ άνδρα εις εκαΰτον τον παριόντα βλέπονται και φυοιογνωμο— νήοουβι τους άποψηφιβαμένους. τίούν έρεϊτε, ω άν- δρες Ά&ηναΐοι, ει προέμενοι τους νόμους έξιτε ; ποίοις προοώποις η τίβιν όφ&αλμοΐς προς εκαοτυν τούτων 99αντιβλέψετε; πώς δ' εις το μητρώον βαδιείΰ&ε, αν τι βούληϋ&ε; ου γαρ δήπον εις κα&' ένα υμών έκαΰτος ώβπερ επί κυρίους τους νόμους πορεύβεται , ει νϋν μη βεβαιώοαντες αυτούς έξιτε άπαντες κοινή, πώς δε ταΐς νουμηνίαις εις την άκρόπολιν άναβαίνοντες τάγα&ά τ?\ πόλει διδόναι και έκαστος έαυτώ τοις &εοΐς εϋξε-8(Κ ται, όταν όντος τούτον εκεί και του αδελφού αυτού του χρηστού τάναντία τοις όρκοις καϊ τοις έκειγράμ-
100 μαΟιν έγνωκότες ητε ; ή τι έρεϊτε , ω άνδρες "Αθηναίοι, τί έρεϊτε , αν τις υμάς έρωτα γνωρίαας τους άπεψηφι- βμένους; τί ψήσετε; άρέσκειν τούτον ϋμΐν; καιτίςό τούτο τολμήσων ειπείν; τίς ο της τούτον πονηρίας μετ1 αράς και κακής δόξης κληρονομεϊν βουληβόμενος; άλλ' ουκ αυτός εκα6τος άποψηφίσασ&αι; ονχονν καταρά- σεσ&ε τοις άποψηφισαμένοις , τούτο το πιΟτόν έκαστος
101 σ^ου^ ώς ουκ αυτός ούτος έστι. καϊ τί δει ταύτα ποι- εϊν, εξόν εύφημεΐν καϊ απαντάς απ ασ ι πάντα τάγαθά εύχεσθαι . και υμάς νμϊν αύτοϊς καϊ τους άλλους ^ Αθη- ναίους απαντάς ύμιν , προσ&ήσω δε καϊ τους ξένους
300 XXVI. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
καϊ παΐδας καϊ γυναίκας; εφΐκται γαρ , εφΐκται πόν- των η τούτον κακοπραγμοΰύνη , και πάοι βουλομένοις έΰτϊν άπαλλαγήναι της τούτον πονηρίας και δίκην δε- δωκότα αυτόν έπιδεΐν.
XXVI.
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Β.
"Οχι μεν τοίννν καϊ οφείλει τω δημοΰίω Άριΰτογεί- των ουτοοϊ καϊ ουκ εΰτιν επίτιμος και οι νο^Οί. διαρρή- δην άπαγορενονοιν εν τω δήμω μη εξεΐναι λέγειν τοις τυιούτοις, φανερώς έπιδέδεικται, ω άνδρες'Λ&ηναΐοι. 108 δει δ' νμάς απαντάς μεν άπείργειν καϊ κωλύειν τονς παρανομονντας, πολν δε μάλιΰτα τονς εν ταΐς άρχαΐς
2 ο ντας καϊ τονς πολιτενομένονς• δια γαρ τούτους τα κοινά καϊ βλάπτεο&αι πέφνκεν, εάν ώΰι φαύλοι, καϊ τά μέγιΰτα πάλιν ώφελεΐοϋ-αι, εάν ώοιν επιεικείς και &έλω6ΐν έμμένειν τοις νόμοις. ως, εάν άπαξ δώτε τοΓς νπερ των κοινών έγχειρονοί τι πράττειν το παρανο- μεϊν καϊ καταφρονείν των ώριβμένων δικαίων, αναγ- καίο ν εΰτιν απαντάς άπολανειν της τούτων κακίας
3 τονς μετέχοντας της πόλεως, ωοπερ γάρ των εν ταΐς νανϋϊν αμαρτημάτων, α ανμβαίνει περί τονς πλους, όταν μεν των ναυτών τις αμάρτη, βραχεΐαν την βλά- βηνήνεγκεν. όταν δ' ο κυβερνήτης άπούφαλή, κοι- νήν την άτνχίαν άπαΟι τοις εμπλέονΰι παρεΟκεναβεν, ώααντως τά μεν των ιδιωτών αμαρτήματα ονκ εις το πλή&υς. εις δ' αντονς ήνεγκε τάς βλάβας, τα δε των
1 αρχόντων καϊ πολιτενομένων εις απαντάς άφικνεΐται. διό και τάς τιμωρίας ό Σόλων τοις μεν ίδιώταις εποίηΰε- βραδείας, ταίς δ' άρχαΐς κα\ τοις δημαγωγνΐς ταχείας,
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Β. 301
νπολαμβάνων τοΓ£ μεν ενδέχεσ&αι και παρά τον χρό- νοντό δίκαιον λαβείν , τοις δ' ουκ ενεΐναι περιμείναΐ' το γαρ τιμωρηύόμενον ονχ υπεϋται της πολιτείας κα• ταλυ&είύης. και τούτοις τοις δικαίοις ουδείς όντως ούτε αναιδής ον%•' νπερ υμάς φρονών εϋτιν όστις άν~ τιλέγειν επιχειρήσει, πλην Αριστογείτονος τοντονι καϊ της τούτου τόλμης καϊ πονηρίας, αλλά πάσας τάς άρ- 802 χάς και τους πολιτευόμενους εύρήσομεν, έπειδάν άπαξ -0τικαταγνώτε ύμεΐς, τούτοις εμμένοντας, τοντο μεν γάρ όταν άποχειροτονη&ώσί τίνες των εν ταΐς αρχαΐς^ παραχρήμα πεπαυνται άρχοντες και τους στεφάνους περιηρηνταΐ' τούτο δι* όσοις των &ε6μο&ετών εις Άρειον πάγον ούχ οιόν τε εστίν ανελ&εΐν , παρεντες το βιάζεσ&αι στεργουσιν είκοντες ταΐς ύμετεραις γνώ- 6εΰι. και τούτ είκότως' ώσπερ γαρ, όταν άρχωσι, τους ιδιώτας οΐονται δεΐν αύτοΐς πει&αρχ,εΐν , ώσαύ- τως, όταν αύτοι ίδιώται γένωνται πάλιν, τοΓ^ της πό-
6 λεως άρχουσι νόμοις δικαίως αν άκολου&οΐεν. ετι τοί- νυν οι πολιτευόμενοι πάντες, εκ των παλαιών ει βου- λεϋ&ε άρζάμενοι γ^ρόνων &εωρεΐν. ωσαύτως φαίνονται εϊκοντες τοις ύμετέροις δικαίοις. 'Αριστείδην μεν γάρ φαΰιν υπό των προγόνων μεταϋτα&έντα εν Αίγίντ] διατρίβειν, εως ο δήμος αυτόν κατεδέζατο, Μιλτιάδην δε και Περικλέα όφλόντας* τον μεν τριάκοντα, τον δε
7 πεντήκοντα τάλαντα , εκτίσαντας οντω δημηγορεΐν. ο καϊ δεινότατον αν ειη συμβαίνον, τους μεν πολλά και μεγάλα ποιήσαντας υμάς άγα%ά μη μετέχειν ταύτης της δωρεάς, ώστε παρά τους νόμους τι τους κείμενους- ύμίν πράξαι, τον δε μηδέν μεν άγα&όν είργασμένον, υπερπλήρη ό' έξημαρτηκότα. τούτον οντω προχείρως- φαίνεσ&αι και παρά το συμφέρον καϊ τό δίκαιον έζου- <5ίαν παρ' υμών του παρανομεΐν είληφότα. και τί δίΓ
302 XXVI. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
λέγειν περί τών παλαιών; άλλα τους έφ' υμών αυτών άναλογίβαοδε , ει τις όντως αναιδής γέγονε πώποτε "803 ούδένα γαρ αν εϋροιτε, ει βυνλήΰεβ&ε ακριβώς έζετά-
8 ζειν. χωρίς τοίννν τούτων, όταν τις ψηφίοματος ή νόμου γραφήν άπενέγκί] προς τους ϋ-εομο&έτας, ο μεν νόμος ή το ψήφιϋμα άκυρόν έΰτιν, ο δε &ε\ς ή γράψας ούόεν αναιοχυντεΐ βιαζόμενος , αλλ' ο τι αν νμεΐς ψη- φίβηβ&ε, τούτω εμμένει, καν η πρώτος τω δύναΰ&αι λέγειν η πράττειν εν ύμιν. καίτοι πώς ουκ άτοπον, α μεν άπαντες ύμεΐς Ουλλεγέντες έψηφίΰαΰ&ε κατά τονς νόμους . άκυρα είναι . την ό' Άριοτογείτονος βούληοιν εις το παρανομειν κυριωτέραν οίεο&αι δεΐν τών νόμων
9 αυτών καταΰτήναι; πάλιν τοίνυν όταν τις έπεζιών μη μεταλάβω το πέμπτον μέρος τών -ψήφων, εφ οίς οί ι/ο4αυ^ κελεύουΰι το λοί-πόι/ μη γράφεβ&αι μηδ' άπάγειν μηδ' εφηγεΐΰ&αι, τον αυτόν τρόπον πάρα ταυ" τ ουδείς οιεται δεϊν πράττειν τών ενόχων όν- των τούτοις τοις έπιτιμίοις. Άριοτογείτονι δ , ως έοικε, μόνω τών απάντων ούδεν ούτε δικαΰτήριον
10 ούτε νόμος κυριώτερόν έοτι της αυτού βουλήοεως. και ταύτα πάντα ούτω διαφυλάττουΰιν ούδεπώποτε ού& υμιν οντε τοις προγόνοις μετεμέληβεν. έοτι γαρ δη- μοκρατίας φυλακή τών μεν έχθρων ή βουλευομένους ή μαχόμενους περιείναι, τών όε νόμων η προαιρουμέ- νους η ουναναγκαζομένους ήττάαθαι. και ταύΰ•' ότι τούτον τον τρόπον προοήκει πράττεσαι , και παρ'
11 αυτού τούτου ΰυνωμολόγηται. ότε γαρ 'Τπερείδης έγραψε, τών περί Χαιρώνειαν ατυχημάτων τοΐς'Ελ- ληοι γενομένων και της πόλεως νπερ αυτών τών εδα- φών εις κίνδυνον μέγιΟτον κατακεκλειμένης , είναι Η)4 τους άτιμους επίτιμους, ϊν όμονοούντες άπαντες ύπερ της ελευθερίας ποο&ύμως άγωνίζωνται, εάν τις κίνδυ-
ΚΑΤΑ ΑΡίΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Β. 303
νος τ7ΐλικούτος καταλαμβάνε την πόλιν, τούτον τον ψηφίσματος γραφήν παρανόμων άπενέγκας ήγωιί-
12 ζετο εν τω δικαστηρίω. καίτοι πώς ον δεινόν εις μεν την νπερ της πατρίδος ΰωτηρίαν μηόενι των πολιτών Άριότογείτονα τοντονι σνγχωρήσαι τνχειν της έπιτι- μίας, εις δε την αντον παρανομίαν παρά πάντων νμών άξιονν λαμβάνειν την αντην όο^ρεάν; καίτοι πολύ γε νομιμώτερον και δικαιότερο ν το ψήφισμα εκείνο ην ον
$6ν ννν άξιοΐς ψηφίθο:ΰ&αί 6οι τοντονοί. το μεν γάο Ισον και κοινόν άπασι τοΓ^ πολίταις ην , το δ' άνισον και 6οι μόνω τών εν τΐ] πόλει την πλεονεΐίαν κατα- ΰκενάζον και το μεν νπερ τον μη γενέσθαι την είρη- νην έφ' ώ τε ενα κύριον της όλης πολιτείας καταβτή- ναι, το δ νπερ τον τα τοντωνι δόγματα και νόμιμα εκ παλαιού παραδοθέντα νπό τών προγόνων οοϊ μόνω δεδόσθαι εξονσίαν άδεοις παραβαίνοντι καϊ
Ιπράττοντι ο τι αν βονληθης. ηδεως <3' αν έγωγ' αυ- τόν έρωτήσαιμι πότερα έννομον ν.αϊ δικαίαν έπνιή- 6ατο τον ψηφίσματος την γραφήν 7] τουναντίον άδι- κον και παράνομον. ει μεν γαρ άσύμφορον και τω δήμω βλαβεράν , δι αντό τούτο δικαίως αν άποθάνοΐ' είδε σνμφερονσαν και τοις πολλοίς ώφέλιμον, δια τί ννν τάναντία οίος αντος εγραψας ψηφίζεσαι τούτονς άζιοϊς ; αλλ* οντ' εκείνα δίκαια οντε ταντ έννομα ονδε
5 σνμφέροντά εστίν νμιν. ορώ ό' νμάς εγωγε, ώ άνδρες Αθηναίοι, ταύτην έχοντας την γνώμην καϊ περί νμών αντών πολλάς γαρ ενδείξεις ηδη κατεψηφίσασ%ε ίδιω- §§•:, τών ανθρώπων, καίτοι πώς ον δεινόν έφ' νμών μεν αντών εξετάζεσ&αι ακριβώς τονς νόμονς, έπϊ δε τών περιεργαζομενων τι και κοινή πάντας ένογλονντων και προσποιονμένων νπερ τονς άλλονς είναι ραθύμως όντως εχειν;
304 (XXVI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
16 Ον γάρ δή τίνες νμών όντως εχονβιν , ώς προοή- κειν μεν ταύ&' όντως έχε ιν ως εγώ λέγω, διά δε την επιείκειαν την ^ Αριοτογείτονος και το χρήοιμον αντόν νμΐν είναι παροπτέον τι καϊ παρανομούντα αντόν. ότι μεν γαρ πονηρός και τον τρόπον όεινώς άδικος, ίκα- νωςνμΐν. ως εγωγ ο'ιμαι, εκ τών προειρημένων Αν- κούργος έπιδέόειχεν ότι δ' ονδε χρήβιμος, εξ αντών
17 τών πολιτενμάτων αν τις αντόν &εωρήο~ειεν. τίνα γαρ παραγάγω ν εις το δικαβτήριον, ών αιτιάται, τοντων κατηγορηκε και είλεν; η ποίον πόρον νμΐν πεπόρικεν; ητίψήφιβμα γέγραφεν, ω πειβ&έντες νμεΐς ον πάλιν μετανοήΰαι προείλεβ&ε; και γαρ ταύτα ■ ούτω ΰκαιός εΟτι καϊ βάρβαρος τον τρόπον ω6& , όταν νμάς ιδη παροργ 16 τέντας τι προς τινας καϊ μάλλον του όε'οι^το^ παροξνν&έντας, τηνικαύτα παρά την οργήν νμών τά
Ι^βονληματα λαβών τοις καιροΐς έναντιούται. δει δε τον πολιτενόμενον νπερ νμών ονχϊ τοις εξαίφνης μετ οργής πά&εοιν νμΐν ανμπίπτοναιν έπακολον&εΐν, άλλα τοΐς λογιβμοΐς και τοΐς πράγμαοΊ καϊ τοΐς νπάρ- χονοι καιροις' τά μεν γάρ ταχύ μεταπίπτειν εΐ&ιύται, τά δε διαμένειν καϊ πλείω χρόνον νπάρχειν ών ούτος ονδεν έν&νμονμενος ελέγχει τα απόρρητα της πολι- τείας, ώϋτε ταύτα αναγκάζεϋ&αι και κύρια και πάλιν άκνρα ποιεΐν. ^
19 Άλλ' ΐΰως ότι προς απαντάς άει προαιρείται Αθ6-
δορεΐβ&αι και διαβοάο&αι και μέμφεΰδαι τά λεγό- μενα, διά ταύτα περιποιήααι νύν αντόν αρμόττεΐ' άλλα ταύτα γε νή την Ά&ηνάν όνειδος έβτιν, άνδρες δικασται. τά γιγνόμενα τη πόλει έπϊ τον βήματος, καϊ διά τάς τοντων άπονοίας έπονείδιύτον ηδη το πολι- τεύεο&αι παρά τοΐς έπιεικέσιν νμών έΰτίν. ει δ ούν τινϊ τον&' νμών εν ηδονή ΰνμβέβηκεν, ονκ άπορήοετε
ΚΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ Β. 305
των τοιαύτα ποιηβόντων , έπεϊ καϊ νυν μεΰτόν το βήμ εστίν, ου γάρ έπιτιμάν τοις συμβεβουλευμένοις χαλέ- πόν , αλλά καϊ συμβουλεύσαι και πεΐσαί τι των δεόν-
^Οτων υμάς ψηφίσασχται. προς δε τούτοις, ει μεν μη καϊ πρότερον τοις αύτοίς τούτοις χρώμενος λόγοις εξηπά- τησεν υμάς, οτ' ήγωνίσατο την προτέραν ένδειζιν. ην μεν ονδ' ούτω δίκαιον παρά τους υπάρχοντας νόμους τι συγχωρεΡν (ου δεΐγάρ παρανομεΐν δόντας τιοϊ τους άλλους κατά τους νόμους άζιούν πράττειν.) ου μην άλλ' ίσως γε εύλογώτερον ην το πιστεύσαι καϊ κατα-
21 χαρίσασ&αι καϊ προέσδαι τι των τοιούτων, επειδή δε τότ αφέντες έπϊ ταΐς ομολογουμέναις έλπίοΊ μικρόν ύστερον τον αυτόν τούτον, ως πράττοντα καϊ λέγοντα μη τά άριστα τω δήμω, πάλιν έκολάσατε, τίς υπολεί- πεται σκήψις ύμΐν άρμόττουσα, αν νυν παρακρου- σ&ήτε; ων μεν γάρ έργω πεΐραν ειλήφατε. τί δει τοις ϊ.όγοις πιΰτεύειν; ων δε μηδεπω την δοκιμασίαν έχετε ακριβή παρ* ύμΐν αύτοΐς, εκ των λεγομένων ία ως
22άναγκαίόν έστι κρίνειν. θαυμάζω δ' έγωγε των ούτως εχόντων ώστε τά μεν ίδια τοις εκ των παρεληλυδότων χρόνων ούσιν έπιεικέαι , τούτοις παρακατατί&εσ%αι, 807 τά δ εν τΐ] πολιτεία κοινά τοΐς ομο?>ογουμένως εζελη- λεγμένοις ούσι φαύλοις έπιτρέπειν. καϊ κύνα μεν έπϊ ποίμνην άγεννή καϊ φαϋλον ούδ' αν εις επιστήσειε φυλάττειν έπϊ δε τους τά κοινά πράττοντας τους τυ- χόντας ανθρώπους φασίν ένιοι φύλακας δεΐν έπιπέμ- πειν , οι προσποιούμενοι μηνύειν τους άμαρτάνοντας αυτοί της μεγίστης είσϊ φυλακής δεόμενοι.
23 Ών, εάν έχητε νουν, έν&υμούμενοι τους μεν
φάακοντας το^'γοι^ τω λόγω φιλείν υμάς χαίρειν έά-
σατε, αύτοϊ δε τοϋτ έκ παντός τρόπου παραφυλά-
ξατε, όπως μηδέν} ί ~ '^^υσίαν άκυρους τους νό- 1)αη\οαΐ\\. \Το1. Π. 20
306 XXVI. [ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ]
μους ποιεΐν , άλλως τε καϊ τών νπερ τον πλήθους καϊ λέγειν καϊ γράφειν δύνασθαι προσποιούμενων, ως πάνδεινόν εστί τους μεν προγόνους νπερ τον μη κα- ταλυθηναι τους νόμονς άποθνήσκειν τολμάν , νμάς δε μηδέ τονς εζαμαρτάνοντας εις εαυτούς τιμωρεΐ- σθαι, και τον μεν γράφαντα τονς νόμονς Σόλωνα εψη- φίσθαι χαλκοϋν εν αγορά στήσαι, αυτών δε των νό- μων όλιγωροϋντας φαίνεσθαι . δι ονς κάκεΐνον νπερ- 2-ί βαλλόντως σνμβεβηκε τιμάσθαι. πώς ό' ονκ αν εί'η το σνμβαίνον άλογον, ει νομοθετούντες μεν όργίζεσθε τοις πονηροις, επ* αυτοφώρω δε τινας είληφότες άθώονς εάσετε ; καϊ τον μεν νομοθέτην ενα οντά πάΰιν νπερ νμών άπεχθάνεσθαι τοις φαύλοις, υμάς δε μηδ νπερ νμών αντών κοινή ΰνλλεγεντας επιδειξασθαι μιΰονντας τονς πονηρούς, αλλ1 νφ' ενός ανδρός πο- νηρίας ηττηθήναι; καϊ θάνατον μεν ώρικεναι την ζημίαν, εάν τις ονκ οντά νόμον παράσχηται, τονς δε τονς Οντας νόμονς εις την τών ώΰπερ ονκ όντων %ο& νόμων τάξιν άγοντας , τούτονς άτιμωρήτονς πε- ριοράν;
25 Ούτω δ' αν ακριβέστατα σννθεωρήσαιτε το τοις κειμενοις νόμοις πείθεσθαι ηλίκον αγαθόν εστί, καϊ το καταφρονεΐν και μη πειθαρχειν αντοις ηλίκον κα- κόν, ει τά τ' εκ τών νόμων αγαθά χωρίς καϊ τα δια της παρανομίας συμβαίνοντα προ οφθαλμών νμΐν αύτοξ; ποιησάμενοι θεωρήσαιτε. ενρήΰετε γαρ την μεν τά της μανίας καϊ άκρασίας και πλεονεξίας, τον δε τά τι]ς φρονήβεως και σωφροσύνης καϊ δικαιοσύνης έργα
26 διαπραττόμενον. δηλον δέ' τών γαρ πόλεων ταύτας άριστ οίκουμενας ίδοιμεν αν εν αίς άριστοι νομο- θεται γεγόνασιν τά μεν γαρ εν τοις σώμασιν αρρω- στήματα τοις τών ιατρών ευρήμασι καταπαύεται, τας
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Α. 307
ό' εν ταΐς ψυχαΐς αγριότητας αί των νομοθετούν εξο- ρίζουΰι διάνοιαι. όλως δ' ονδεν οντε αεμνδν ούτε απονδαΐον εύρήΰομεν ο μη νόμου κεκοινώνηκεν , 27 έπει και τον όλον κόΰμον και τα θεια και τάς κα- λουμένας ώρας νόμος καϊ τάξις, ει χρή τοΓ^ όρο- μένοις πιβτεύειν, διοικεΐν φαίνεται, παρακαλέσαντες ονν υμάς αυτούς, ω άνδρες Αθηναίοι, βοηθήΰατε μεν τοις νόμοις. καταψηφίααΰθε δε των εις το θείον άΰεβεΐν προγιρημένων. καϊ ταϋτ εάν πράζητε, τα δέοντα ποιήσετε και τα κράτιΰτα ψηφιεΐΰθε.
XXVII.
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ.
ΤΠΟΘΕΣΙΣ.
^-/ημοΰθένης ο Παιανιευς, Λημοΰθενους τον ρήτορος πα- τήρ, τελεντών επί όνο παιΰι* τω τε Αημοαθενει και θνγα τρι, επιτρόπους καθίΰτηϋι καϊ των παίδων και των χρημά- των τρεις, δυο μεν ΰυγγενεϊς, "Αφοβον τε καϊ Αημοφώντα, ενα δε φίλον εκ παίδων . Θηριππίδην. και Θηριππίδη μεν δίδωΰιν εβδομηκοντα καρποϋΰθαι μνας, αγρις αν Αημοΰθε- νης εις άνδρας εγγραφή" Αημοφώιπι δε εγγνα την θυγα- τέρα , προΰτάζας αυτόν προίκα δύο τάλαντα λαβείν • Αφόβω ς 12
<$έ την εαυτόν μεν γυναίκα, των δε παίδων μψερα, Κλεο- α^Λ-ί 1.- 'ηίι 'ίτ.^Γ- . '....-α~ ζ„ Ι^.Λ^,^λ^Λλ^
308 XXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
όώ προς τον'Άφοβον είσελήλυ&εν επιτροπής δέκα ταλάντων την δίκην λάχω ν , επειδή τρίτος ων επίτροπος το τρίτον οφείλει των χρημάτων α και ΰυντί&ηΰιν ο ρητωρ εκ τε των αρχαίων καϊ της επικαρπίας. — ΚαταΆφόβου Β. προς τινας αντιρρήσεις λεγομένας νπο του Αφοβου ούτος ο λόγος επη~ γωνιαται. έχει δε καϊ των προειρημένων επανάμνηΰιν.
ΕίμΙν έβούλετο'Άφοβος, ώ άνδρες δικαοταϊ, τα 813 δίκαια ποιεΐν η περί ών διαφερόμε&α τοις οίκείοις επι- τρέπειν, ούδεν αν έδει δικών ονδε πραγμάτων άπέ- χρη γαρ αν τοις υπ εκείνων γνωβ&εΐΰιν έμμένειν, ίϋΟτε μηδεμίαν ημΐν είναι προς τούτον διαφοράν. επειδή ό' ούτος τους μεν σαφώς είδότας τά ημέτερα έ_φυγε μηδέν δ ιαγνώναι περί αυτών , εις δ' υμάς τους ούδεν τών ημετέρων ακριβώς επισταμένους έλήλυ&εν, ανάγκη εστίν εν νμΐν παρ' αυτού πειράσ&αι τών δι-
^καίων τύγχανε ιν. οίδα μεν ούν, ώ άνδρες δ ικασται, ότι προς άνδρας καϊ λέγειν ικανούς και παρασκευά- σασΰαι δυναμένους χαλεπόν έστιν εις αγώνα κα%ί- στασ%αι περί τών όντων απάντων, άπειρον οντά παντάπααι πραγμάτων δια την ηλικίαν όμως δε, καίπερ πολύ τούτων καταδεέστερος ων, πολλας ελπί- δας έχω καϊ παρ ύμΐν τεύξεσ&αι τών δικαίων καϊ μέχρι γε τού τά γεγενημένα διεξε?>&εΐν κα\ αυτός αρκούντως έρεΐν, ωΰ&' υμάς μήτ' άπολειφ%•ηναι τών πραγμάτων μηδέ κα&' εν μητ αγνοήοαι περί ών δεήσει την ψήφον 814
2>ένεγκεΐν. δέομαι <5' ύμοΐν, ώ άνδρες δικασται, μετ' εύνοιας τέ μου άκούσαι, κάν ηδικήσ&αι δοκώ, βοη- ΰήσαί μοι τά δίκαια, ποιήσομαι $' ώς αν δύνωμαι δια βραχυτάτων τους λόγους, υΰ-εν ούν ράστα μα&ήσεσ&ε περί αυτών, εντεύθεν υμάς και εγώ πρώτον πειρά- οομαι διδάσκειν.
4 Λημοσ&ένης γαρ ούμός πατήρ, ώ άνδρες δικά-
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Α. 309
ϋταϊ, κατέλιπεν ούαίαν μεν ϋχεδόν τεττάρων καϊ δέκα ταλάντων, έμε δ' έπτ ετών οντά και την αδέλφι] ν πέντε, έτι δε την ήμετέραν μητέρα πεντήκοντα μνάς εις τον οίκον ειβενηνεγμένην. βουλευϋάμενος δε περί ημών, οτ' έμελλε τελευτάν, άπαντα ταύτα ένεχείριαεν Άφόβω τε τούτω καϊ Αημοφώντι τω Αημωνος υίεΐ, τούτοιν μεν ά^δελφίδοιν οντοιν , τω μεν εξ αδελφού, τω ό' εξ αδελφής γεγονότοιν , έτι δε Θηριππίδη τω Παιανιει, γένει μεν ονδεν προο ήκοντι, φίλω ό' εκ παι-
5 όό§ ύπάρχοντι. κάκείνω μεν έδωκεν εκ των έμών έβ- δομήκοντα μνάς καρπώΰαΰ&αι τοΰούτον χρόνον, έως έγώ άνήρ είναι δοκιμαβ&είην , όπως μη δι' έπι&υμίαν χρημάτων χεΐρόν τι τών έμών διοικήΰειε ' Αημοφώντι όε την έμην άδελφήν καϊ δύο τάλαντα ενΟ-ύς έδωκεν έχει ν , αύτω δε τούτω την μητέρα την ήμετέραν και προίκα όγδοήκοντα μνάς, και τη οικία και Οκεύεΰΐ χρήβ&αι τοις έμοις, ηγούμενος, και τούτους έτι οίκειο- τέρονς εϊ μοι ποιήοειεν, ουκ αν χείρον με έπιτροπεν-
6 &ήναι ταύτιις^£^£_οικειότητός μοι προΟγενομένης. λα~ βόντες δ' ούτοι ταύτα πρώτον οφίΰιν αύτοΐς εκ τών χρημάτων, και την άλλην ούοίαν άπαβαν όιαχειρίΰαν-8ΐό τες, και δέκα έτη ημάς έπιτροπεύοαντες, τα μεν άλλα πάντα άπεβτερήκαοι, την οίκίαν δε καϊ άνδράποδο: τέτταρακαϊ δέκα καϊ αργυρίου μνάς τριάκοντα, μά- λιΰτα ούμπαντα ταύτα εις έβδομήκοντα μνάς πάρα-
7 δεδώκαοιν. καϊ το μεν κεφάλαιον τών αδικημάτων, ωςάν ανντομώτατ εϊποι τις, τούτ έβτιν, ώ άνδρες δικαΟταί' το δε πλή&ος της ούαίας οτι τούτ ήν το κα- ταλειφ%•εν , μέγιΰτοι μεν αυτοί μάρτυρες μοι γεγόνα- οιν (εις γαρ την ΰυμμορίαν ύπερ εμού ο~υνετά%αντο κατά τάς πέντε και είκοαι μιας πεντακοΰίας δραγ^μάς είύφέρειν, οΰονπερ Τιμόθεος 6 Κόνωνος καϊ οι τα με-
310 XXVII. ζίΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
γιΰτα κεκτημένοι τιμήματα εισέφεραν) δει δε καϊ κα& έκάστον υμάς άκοΰσαι τά τ ενεργά αυτών και οΰα ην αργά και όσου ην άξια έκαστα, ταύτα γαρ μα&όν- τες ακριβώς εΐσεσ&ε ότι των πώποτ έπιτροπευσάν- των ονόένες άναιδέστερον ούδε περιφανέστερου η & ούτοι τά ημέτερα διηρπάκασιν. πρώτον μεν ούν ως σννετιμησαντο ύπερ εμού ταύτην την είσφοράν εις την συμμορίαν, παρέχομαι τούτων μάρτυρας, έπει&' ότι ού πένητα κατέλιπέ με ο πατήρ ούδ' έβδομήκοντα μνών ούο'ίαν κεκτημένον , αλλά τοσαύτην όσην ούδ' αύτοι ούτοι άποκρύψασδαι διά το μέγε&ος π§6ς την πόλιν έδυνή&ησαν. και μοι αναγίγνωσκε λαβών ταύ- την την μαρτυρίαν.
ΜΛΡΤΓΡΙΛ.
9 Λήλον μεν τοίνυν και έχ τούτων εστί το πλήθος της ουσίας, πεντεκαίδεκα ταλάντων γάρ τρία τάλαντα 816 τίμημα" ταύτην ήξίουν είσφέρειν την είσφοράν. έτι δ' άκριβέστερον είσεσ&ε την ούσίαν αυτήν άκονσαν- τες. 6 γάρ πατήρ, ω άνδρες δικασταϊ, κατέλιπέ δύο εργαστήρια, τέχνης ού μικράς έκάτερον , μαχαιρο- ποιούς μεν τριάκοντα και δύο η τρεις, ανά πέντε μνάς καϊ £ξ, τους δ' ουκ έλάττονος η τριών μνών άξιους, αφ ων τριάκοντα μνάς ατελείς ελάμβανε του ένιαντού την πρόσοδον, κλινοποιούς δ3 είκοΰι τον αρι&μον, τετταράζοντα μνών υποκειμένους, ο'ί δώδεκα μνάς ατελείς αύτώ προσέφεραν, αργυρίου δ εις τάλαντον επί δραχμΐ] δεδανεισμένου, ού τόκος έγίγνετο του ένι- 10 αυτού εκάστου πλεΐν ή επτά μναΐ. και ταύτα μεν ενεργά κατέλιπεν, ώς και αύτοι ούτοι όμολογήσουσιν * ων γίγνεται του μεν αρχαίου κεφάλαιον τέτταρα τά- λαντα καϊ πεντακισχίλιαι, τό ό' έργον αυτών πεντή-
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Α. 311
χοντα μναΐ τον ένιαυτού έκάοτου. χωρίς δε τούτων ελέφαντα μεν και οίδηρον, ον κατειργάζοντο, και ξύλα χλίνεια εις όγδοήκοντα μνάς άξια, χηκΐδα δε και χαλ- χόν εβδομήκοντα μνών έωνημένα, ετι ά' οικίαν τρι6- χιλίων, έπιπλα δε και έκπώματα κα\ χρνΰία καϊ ιμά- τια και χόΰμον της μητρός άξια 6 ν μπάντα ταύτα εις μνρίας δραχμάς, αργυρίου δ ένδον όγδοήκοντα μνάς.
11 και ταύτα μεν οίκοι κατέλιπε πάντα, ναυτικά ό' εβδο- μηκοντα μνάς, έκδοΰιν παρά Εον&ω . τετρακοΰίας δε και διΰχιλίας έπι τι] τραπέζι] τη Παοίωνος. εξακοοίας δ1 έπι τ |7 Πνλάδον, παρά Λημομέλει δε τω Αήμωνος νιεΐ χιλίας καϊ έξακοΰίας, κατά διακοοίας δε και 817 τριακοΰίας ομού τι τάλαντον διακεχρημένον. καϊ τού- των αν των χρημάτων το κεφάλαιον πλέον η οκτώ τάλαντα καϊ πεντήκοντα μναΐ γίγνονται. 6νμπάν- των (Γ εις τέτταρα καϊ δέκα τάλαντα ενρηΰετε Οκο- πούντες.
12 Και το μεν πλή&ος της ονοίας τοντ' ην τό κατα- λειφ&εν, ώ άνδρες δικαοταί. όΰα δ' αντης διακέκλε- πται καϊ ο6α ιδία ε'καΰτος ε'ί'ληφε καϊ όπόαα κοινή πάν- τες άποΰτερονϋιν , ουκ ενδέχεται προς το αυτό ύδωρ ειπείν, αλ)1 ανάγκη χωρ\ς έκα$τον διελεΐν έβτίν. ά μεν ούν Λημοφών η Θηριππίδης έχονΰι των έμών,τότ έξαρκέΰει περί αυτών ειπείν, όταν κατ αυτών τάς γρα- φάς άπενέγκωμεν ά δε τούτον έχοντα έξελέγχουΰιν εκείνοι και εγώ οιδα αυτόν είληφότα, περί τούτων ηδη ποιήαομαι τους λόγους προς υμάς. πρώτον μεν ούν ώς έχει την προίκα, τάς όγδοήκοντα μνάς, τοϋ& υμΐν επιδείξω, μετά δε ταύτα καϊ περί των άλλων, ώς αν εγώ δύνωμαι δια βραχυτάτων.
13 Ούτος γάρ εύ&ύς μετά τον του πατρός θάνατον ώκει την οικίαν ει0ε?.&ών κατά την εκείνου δια&ή-
312 XXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
κην, καϊ λαμβάνει τά τε χρυοία της μητρός και τα έκ- πώματα τ α κατάλειψε έντ α. καϊ ταύτα μεν ώς εις πεν- τήκοντα μνάςείχεν. έτι δε των άνδραπόδων πιπρασκο- μένων παρά τε Θηριππίδου καϊ Λημοφώντος τά^τι^α£ έλάμβανεν, έως άνεπληρώβατο την προίκα, τάς όγδοή-
14 κοντά μνάς. καϊ επειδή είχεν, έκπλειν μέλλων εις Κέρ- κνραν τριήραρχος άπέγβαψε ταύτα προς Θηριππίδην έχοντα εαυτόν καϊ ώμοΑό}^ κεκομίοΟ-αι την προίκα, και πρώτον μεν τούτων Λημοφών καϊ Θηριππίδης , οί 818 τούτον ΰννεπίτροποι. μάρτυρες είοιν έτι δε καϊ ώς αυτός ώμολόγει ταντ έχειν, Λημοχάρης τε 6 Λενκο- νοενς. 6 την τη&ίόα την έμήν έχων , καϊ άλλοι πολλοί
15 μάρτυρες γεγόναΰιν. ου γαρ διδόΐ'τος τούτον Οιτον τη μητρι. την προίκα έχοντος , ούδετόν οίκον μιΰϋνϋν έ&έ?.οντος, άλλα μετά των άλλων επιτρόπων διαχειρί- ζειν άξιουντος, έποιήΰατο λόγους περί τούτων 6 ζ/ 'η- μοχάρης. ούτος δ' άκούΰας οντ ήμφιΰβ^ήτηΰε μη έχειν οϋτε χαλεπώς ήνεγχεν ώς ονκ είλη^ώς, άλΐί ώμοΐόγει καίτι μικρόν έφη προς την έμήν μητέρα πε- ρί γρυΰιδίων άντιλεγεΰ&αΐ' τοϋτ' ούν διευκρινηΰά- μενος καϊ περί της τροφής καϊ περί των άλλων ποιη-
16 Οειν όντως ώ'στ' έχ,ειν μοι πάντα καλώς, καίτοι ει φα- νήΰεται προς τε τον Λημοχάρην ταϋ& ώμολογηκως και προς τους άλλους οϊ παρήοαν, παρά τε του Λημο- φ&ντος καϊ τον Θηριππίδου τών άνδραπόδων εις τήν προίκα τάς τιμάς εί?.ηφώς, αυτός α>' έαντον έχειν τήν προίκα άπογράψας προς τονς οννεπιτρόπονς, οίκων τε τήν οίκίαν επειδή τάχιΰτα έτελεντηΰεν ό πατήρ , πώς ουκ εκ πάντων ομο/.ογουμένου τον πράγματος ενρε- %-ήοεται φανερώς τήν προίκα, τάς όγδοήκοντα μνάς. κεκομιΰμένος καϊ λίαν άναιδώς μή λαβείν έξαρνούμε-
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Α. 313
17 νος-, άλλα. μην ως άλη&ήλέγω, λαβε τάς μαρτυρίας καϊ άνάγνω&ι.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
Την μεν τοίννν προίκα τούτον τον τρόπον είχε λαβών, μη γήμαντος ό' αυτού την μητέρα την εμήν ό μεν νόμος κελεύει, την προίκα όφείλειν έπ έννέ' οβο- λοΐς, έγώδ'έπι δραχμή μόνον τί&ημι. γίγνεται ό', 819 εάν τις βνντι&ΐ] τό τ άρχαΐον καϊ το πρόΰεργον των
18 δέκα ετών, μάλιΟτατρία τάλαντα, καϊ ταύτα μεν ου τως νμΐν έπιδείκννμι λαβόντα και έχειν όμολογήΰαντα μαρτύρων εναντίον τοΰούτων άλλας τοίννν έχει τρι- άκοντα μνάς, τον έργαϋτηρίον λαβών την πρόοοδον. καϊ άναιΰχνντότατ άνθρώποον άποβτερεΐν έπικεχεί- ρηκεν. εμοί δ3 6 πατήρ κατέλιπε τριάκοντα μνάς άπ αυτών την πρόΰοδον άποδομένων δε τούτων τα ήμί- ΰη των άνδραπόδων πεντεκαίδεκά μοι μνάς γενέσθαι
19 'κατά λόγον προοήκεν. Θηριππίδης μεν ούν επτά έτη των άνδραπόδων έπιμ ε λιωθείς ένδεκα μνάς τον ένιαυ- τον άπέφηνε, τέτταρΰι μναΐς κα& εκαοτον ένιαντόν έλαττον η οοον προοήκε λογιζόμενος, ούτος δε δν' ετη τά πρώτα επιμεληθείς ονδ' οτιονν άποδείκνυοιν, αλλ ενίοτε μεν φηΰιν άργηΰαι τό έργαοτηριον. ενίοτε δ ως αυτός μεν ουκ έπεμελήθη τούτων, ό δ' επίτρο- πος Μιλύας, ό απελεύθερος ό ημέτερος, διώκηβεν αυ- τά, καϊ παρ εκείνον μοι προσήκει λόγον λαβείν, αν ονν καϊ νυν εϊπΐ]τινά τούτων τών λόγων, ραδίως έλεγ-
20 χθη<5εται ψευδόμενος, αν μεν ονν άργόν φι] γενέΰ&αι, λογον αντος άπενήνοχεν άναΐ.ωμάτων ούκ εις βιτία τοις αν&ρώποις, αλλ εις έργα, τον εις την τέχνην ελέ- φαντα και μαγ^αιρών λαβάς και άλλας έπιΟκευάς , ως εργαζομένων τών δημιουργών, έτι δε Θηριππίδη τρι-
314 XXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ων άνδραπόδων, α ην αντώέν τω εμώ έργαβτηρίω, μιΰ&όν άποδεδωκέναι λογίζεται, καίτοι μη γενομένης εργαΰίας οντ έκείνω λαβείν μιό&όν οντ εμοί τα ανα-
21 λώματα ταύτα λογι6&ήναι προΰήκεν. ει <Γ αν γενέ- 820 <5%αι μεν φήΰει, των δ' έργων άπραύίαν είναι, δει δη- πον τά γε έργα αντον άποδεδωκότα μοι φαίνεβχται,καί ων εναντίον άπέδωκε παρασχέβ&αι μάρτυρας, ει δε μηδέν τοντων πεποίηκε, πώς^ονκ έ'χειν την πρόσοδον δνοίν έτοΐν την εκ τον εργαΰτηρίον, τάς τριάκοντα
22 μνάς, φανερώς οντω των έργων γεγενημένων ; ει <Γ αν τοντων μεν μηδέν ερεϊ.Μιλναν δ' αντά ψήσει πάν- τα διωκηκέναι, πώς χρή πιϋτενειν, όταν φή τά μεν άναλώματα αυτός άνηλωκέναι, πλέον η πεντακόσιας δραχμάς, λήμμα δ' εί'τιγεγονεν, εκείνον έχειν; εμοί μεν γαρ δοκη τουναντίον αν γενέο&αι τοντων . ει και Μιλνας αυτών έπεμελεΐτο , τά μεν άναλώματ εκείνος άναλώϋαι, τά δε λήμματα ούτο^ λαβείν, ει τι δει τε- κμαίρεΰ&αι πρόςτόν άλλον αυτού τρόπον καϊτήν αναί- δειαν. λαβε ονν τάς μαρτνρίας ταύτας, και άνάγνω%ι αύτοις.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
23 Ταύτας τοίννν έχει τριάκοντα μνάς από τον ίρ- γαϋτηρίου, και το έργον αντών οκτώ ετών όανεπι δραχμή τις τι&ή μόνον, άλλας τριάκοντα μνάς ενρήοει. και ταύτα μεν ιδία μόνος εί'ληφεν ά 6υντε&έντα προς την προίκα μάλιΰτα τέτταρα τάλαντα γίγνεται 6νν τοις άρχαίοις. ά δε μετά των άλλων επιτρόπων κοινή διήρ- πακε, και ο6α ένια μηδέ καταλειφ&ήναι παντάπαΰιν ήμφιϋβήτηκε . ταύ& ύμΖν ήδη επιδείξω κα& έκαΰτον.
24 πρώτον μεν ονν περί τών κλινοποιών, ους κατέλιπε μεν ό πατήρ, άφανίζοναι <5' ούτοι ^ τετταράκοντα μ,έν
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Α. 315
μνών υποκειμένους, εί'κοβι δ' οντάς τον αριθμόν, $-21 επιδείξω ύμιν ως λίαν άναιδώς και φανερός με άπο- ΰτερούβιν. τούτους γαρ καταλειφθήναι μεν οίκοι παρ ήμΐν πάντες ομολογοϋοΊ,και τάς δώδεκα μνάς έκάοτου του ενιαυτοϋ τω πατρϊ γίγνεοθαί φαοιν αυτοί δε λήμμα μεν παρ αυτών εν δέκα ετεβιν ούδεν εμοϊ γεγε- νημένον άποφαίνουβιν αλλ ουδέ μικρόν, αναλώματος δε κεφάλαιον εις αυτούς ούτος ολίγου δεϊν λογίζεται
25 %<<λίας • εις τοϋτ' αναίδειας έλήλυθεν. αυτούς δε τους ανθρώπους, εις ους ταντ' ανάλωκέναι φηϋιν, ούδα- μοϋ μοι παραδεδώκαΰιν , άλλα πάντων κενότατον λό- γον λέγουβιν, ως 6 ύποθεϊς τω πατρϊ τάνδράποδα πο- νηρότατος ανθρώπων έβτϊ και εράνους τε λέλοιπε πλείΰτους και ύπέρχρεως γέγονε, και τούτων ουκ ολί- γους κεκλήκααι κατ εκείνου μάρτυρας, τα δ' άνδρά- ποδα οοτις έοτϊν 6 λαβών η πώς εκ της οικίας έζήλθεν η τίς άφείλετο η προς τίνα δίκην ηττηνται περί αύ-
26 των, ουκ έχουΰιν ειπείν, καίτοι είτι έλεγον ύγιες, ουκ αν κατά της εκείνου πονηρίας παρεϊχοντο μάρτυρας, ης ουδέν μοι προΰήκει φροντίζειν , άλλα τούτων αν άντ ελαμβάνοντο καϊ τους λαβόντας άπεδείκνυοαν και ούδεν αν αυτών παρέλειπον. νυν δ1 ώμότατ' ανθρώ- πων όμολογούντες καταλειφθήναι καϊ λαβόντες ω£ αυτούς καϊ καρπωΰάμενοι δέκα έτη τους ανθρώπους, άρδην όλον το εργαΰτήριον άφανίξουΰιν. καϊ ταϋθ" ώς αληθή λέγω, λαβε μοι τάς μαρτυρίας και αναγί- γνωσκε.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ. 822
27 "Οτι τοίνυν ουκ άπορος ην 6 Μοιριάδης ούδ' ην τω πατρϊ τούτο το ΰυμβόλαιον εις τάνδράποδα ήλι- θίως ουμβεβλημένον, μεγίατω τεκμηρίω γνώοεΰθε'
316 XXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
λαβών γάρ ως εαυτόν Άφοβος τούτο το εργαατήριον, ώς αύτοϊ των μαρτύρων ήκούϋατε, και δέον αυτόν, ει καί τις άλλος εβούλετο είςταϋτα ΰυμβάλλειν , τούτον διακωλύειν έπίτροπόν γ οντά, αυτός επί τούτοις τοις άνδραπόδοις τω Μοιριάδτ] πεντακοοίας δραχμάς εδά- νειοεν. ας όρ&ώς και δικαίως παρ εκείνου κεκομίβ%αι •28 ώμολόγηκεν. καίτοι πώς ου δεινόν, ει ημΐν μεν προς τω λήμμα άπ αυτών μηδέν γεγονέναι και αυτά τα ύποτε&έντα άπόλωλεν , οϊπρότερον ΰυνεβάλομεν, τω ό*' εις τα ημέτερα δανείΰαντι και τοΰούτω χρόνω πράζαντι και οι το'κοί. και τάρχαία εκ των ημετέρων άποδέόονται και ουδεμία απορία γέγονεν; άλλα μην ως άλη&ή λέγω. λαβε την μαρτυρίαν καΐ άνάγνω&ι.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
29 Σκέναΰ&ε τοίνυν οΰον άργύριον ούτοι παρά τους κλινοποιονς κλέπτουαι, τετταράκοντα μεν μνάς αυτό το άρχαΐον, δέκα δ' ετών το έργον αυτών δύο τάλαντα" δώδεκα γάρ μνάς έκάοτου του ένιαυτοϋ την πρόοοδον αυτών έλάμβανον. άρα μικρόν τι και ίξ αφανούς πο- &εν καϊ παραλογίοαο^αι ραδιον, άλλ ου φανερώς ου- τωοΊ μικρού δεΐν τρία τάλαντα ταύτα άνηρπάκαΰιν; ών κοινή διαπεφορημένων το τρίτον δήπου μέρος πα- ρά τούτου μοι προΰήκει κεκομί6&αι.
30 Και μην. ώ άνδρες δικαΰταϊ . καϊ τα περί τού ίλί-823 φαντος καϊ ύιδήρου τού καταλειφ&έντος παραπλήΰιά πως τούτοις πεποιήκαοιν ' ούδε γάρ ταύτ άποφαίνου- <5ιν. καίτοι κεκτημένον μεν τοΰούτους κλινοποιούς, κεκτημένον δε μαγαιροποιους ούχ οίον τε μη ονχι καϊ οίδηρον και ελέφαντα καταλιπεϊν , άλλ' ανάγκη ταύτα
γ υπάργ^ειν τί γάρ αν είργάζοντο τούτων μη ύπαο-
31 %άντων\ τον τοίνυν πλεϊν η πεντήκοντα άνδράποδα
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟ Τ Α. 317
χεκτημένον καϊ δνοΐν τέχναιν έπιμελούμενον. ών %ά- τερον έργαβτηριον εις τάς κλίνας ραδίως δύο μνάς τον αηνός άνήλιοκεν έλέφαντος , το δε μαχαιροποιείον ουκ έλαττον η τοαοϋτον έτερον, ΰνν ϋιδήρω, τούτον ον φα- ΰι καταλιπεϊν ονδέν τούτων εις τοντ' αναίδειας έλη-
32 λύ&αΰιν. οτι μεν ονν ον πιΰτά λέγονβι, καϊ εκ τούτων αντών ράδιόν εΰτι μα&εΐν. οτι δ εκείνος κατέλιπε το~ Οοντον το πλή&ος ωβτε μη μόνον ίκανόν είναι κατερ- γάζεϋ&αι τοις έαντον δημιονργοΐς, άλλα καϊ τω βονλο- μένω προβωνεΐβ&αι των άλλων , έκεΐ&εν φανερόν , οτί. αντός τ έπώλει ζών και Λημοφών και ούτος τον πα- τρός ηδη τετελεντηκότος εκ της οικίας της έμής άπεδί-
33 δοντο τοις βονλομένοις. καίτοι πόϋον τίνα χρη τον καταλειφ&έντα νομίζειν είναι, όταν φαίνηται τηλικον- τοις τε έργαΰτηρίοις έζαρκών και χωρίς νπό των επι- τρόπων πιπραοκόμενος; άρ' ολίγον, αλλ! ον πολλώ πλείω των έγκεκλημένων ; λαβε τοίννν τάς μαρτνρίας τανταοϊ και άνάγνω%ι αντοΐς.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ. 821
Τούτον τοίννν τον έλέφαντός εΰτι πλέον ή τά- λαντον, ον οντε αντόν οντε το έργον μοι άποφαίνον- Οιν, άλλα καϊ τοντον άρδην αφανίζονοιν όλον.
34 "Ετι τοίννν, ω άνδρες δικααται. παρά τον λόγον ον άποφέρονΰιν , θ'ξ ών αντοϊ λαβείν όμολογονΰιν, επι- δείξω νμιν τρεις μεν οντάς αντονς πλέον η οκτώ τά- λαντα εκ των έμών έχοντας, ιδία <5' έκ τούτων'Άφοβον τρία τάλαντα καϊ χιλίας ειληψότα, τά τ άνηλωμένα χω- ρίς τούτων πλείω τι&εις και οΰα έκ τούτων απέδοΰαν άφαιρών . ΐν είδήτε οτι ον μικράς αναίδειας τά έγχει-
30 ρηματ αντών έΰτιν. λαβείν γάρ έκ των έμών όμολο- γονύιν οντος μεν οκτώ καϊ εκατόν μνάς, χωρίς ων
318 XXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
Μχοντ αυτόν εγώ επιδείξω νυν, Θηριππίδης δε δύο τά- λαντα, Λημοφών ό' επτά καϊ όγδοήκοντα μνας. τούτο ό' έΰτί πέντε τάλαντα καϊ πεντεκαίδεκα μναΐ. τούτου τοίνυν ο μεν ούχ ά&ρουν έλήφ&η , οχεδόν ειΟιν έβδο- μήκοντα μναΐ καϊ επτά , ή πρόΰοδος η από των άνδρα- πόδων, ο δ' εύ&ύς έλαβον ούτοι, μικρού δέοντα τέττα- ρα τάλαντα• οίς το πρόΰεργον αν προϋ&ήτε έπϊ δρα- χμή μόνον των δέκα ετών. οκτώ τάλαντα εύρήοετε ϋνν 56 τοις άρχαίοις καϊ τετρακιόχ,ιλίας γιγνομένας. την μεν τοίνυν τροφην από των έβδομήκοντα μνών καϊ επτά λογιύτέον των από τού εργαΰτηρίον γενομένων. Θη- ριππίδης γαρ επτά μνάς έδίδον κα& εκαοτον τον ένι- αντόν εις ταύτα, και ήμεΐς τούτο λαβείν όμολογούμεν. ώΰτε έβδομήκοντα μνών εν τοις δέκα έτεβι τροφην τούτων ημΐν άνηλωκότων το περιόν τάς έπτακοΰίας 82ά προΰτίϋ-ημι αντοΐς, και τούτων πλείω είμϊ τε&εικώς. ο δ' έμοί δοκιμαα&έντι παρέδοΰανκαί όοον εις την πό- λιν είΰενηνόχαοι, τούτο από των οκτώ ταλάντων καϊ
37 τού προοόντος άφαιρετέον έΰτίν. άπέδοααν μεν τοί- νυν ούτος και Θηριππίδης μίαν και τριάκοντα μνάς, είΰφορας δ είβενηνοχέναι λογίζονται δνοΐν δεούοας εΐκοΰι μνάς. έγώ (5' νπερβαλών τούτο ποιηθώ τριά- κοντα μνάς, ίνα προς ταύτα μηδ' άντειπεΐν έχωοιν. ουκοιη/ αν άφέλητε το τάλαντον άπό των οκτώ ταλάν- των, επτά τά λειπόμενά έοΐι, καϊ ταύτ . έξ ων αυτοί λαβείν όμολογούΰι, τούτους έχειν έΰτίν άναγκαίον. τούτο τοίνυν, ει καί τάλλα πάντα άποβτερούβιν αρ- νούμενοι μη έχειν, άποδούναι προΰηκεν ομολογούν-
38 τάς γ ε λαβείν ταύτα έκ τών έμών. νύν δε τί ποιούΰιν; έργον μεν ονδεν άποφαίνουΰι τοις χρήμαοιν, αυτά δε τά αρχαία πάντα άνηλωκέναι φαοί <5υν ταϊς επτά καί έβδομήκοντα μναις' Λημοφών δε καί προΰοφείλοντας
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Α. 319
ημάς ένέγραψεν. ταύτ ου μεγάλη και περιφανής άναι- σχυντία; ταύτ1 ούχ υπερβολή δεινής αίσχροκερδίας; τι ούν ποτ εστί το δεινόν, ει μη ταύτα δόξει τηλικαύ- 39?«£ ύπερβολάς έχοντα; ούτος τοίνυν,τό καΟ-' αυτόν οκτώ και εκατόν μνάς λαβείν όμο'λογών, έχει καϊ αύτάς καϊ το πρόσεργον δέκα ετών, μάλιστα τρία τάλαντα κα\ χιλίας. και ταύ& ως άλη&ή λέγω , καϊ εν τοις λόγοις τοις της επιτροπής το ?,ήμμα έκαστος τού& ομολόγων λαβείν άπαν άνηλωκέναι λογίζεται , λαβε τάς μαρτυ-826 ρίας και άνάγνω%ι.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
40 Νομίζω τοίνυν , ώ άνδρες δικασται, περί τούτων ικανώς μεν υμάς μεμα&ηκέναι, όσα και κλέπτουσι καϊ κακουργοϋσιν έκαστος αυτών ετι δ' άκριβέστερον εγνωτ αν, ει μοι τάς δια&ήκας, ας ο πατήρ κατέλιπεν. ούτοι άποδούναι ηθέλησαν, εν γαρ έκείναις έγέγρα- πτο, ως φησιν η μήτηρ , α κατέλιπεν ό πατήρ πάντα, καϊ έξ ων έδει τούτους λαβείν τα δο&έντα , και τον οί-
41 κον όπως μισ&ώσουσι. νυν δ' απαιτούντος εμού κα- ταλειφ&ήναι μεν όμολογούσιν . αύτάς ό' ουκ άποφαί- νουσιν. ταύτα δε ποιούσι τό τε πλή&ος ού βουλόμενοι καταφανές ποιήσαι τής ουσίας τό καταλειφ&εν,ό διηρ- πάκασιν ούτοι, τάς τε δωρεάς ίνα μη δοκώσιν εχειν, ώσπερ ουκ εξ αυτού του πράγματος έξελεγχ&ησόμενοί, ραδίως. λαβε δ' αύτοΐς τάς μαρτυρίας ών άπεκρίναν- το και ανάγνω&ι.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
42 Ούτος δια&ήκην μεν γενέσθαι φησϊ, και τα δύο τάλαντα Λημοφώντι και τάς όγδοήκοντα μνάς τούτω δοΰήναι μαρτυοεί' τάς δ' έβδομήκοντα μνάς , άς Θη-
320 XXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ριππίδης έλαβεν, ον προσγραφήναί φησιν, ονδε το πλή&ος της ουσίας το καταλειφ&εν , ονδε τον οίκον όπως μιαίτώσονσιν ον γαρ αντω σνμφέρει προσομο- λογήσαι ταύτα, λαβε δη την τούτον άπόκρισιν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ. 827
13 Οντος αύ την μεν •δια&ήκην γενέσ&αι φηο~1 καϊ
το αργύρων εκ τον γαλκον καϊ της κηκιδος άποδο&ή- ναι τω Θηριππίδη. ο εκείνος ονφησι, καϊ τα δύο τά- λαντα τω ζ/ ημο φ ώντι ' περί δε των αντω δο&έντων γραφήναι μεν φησιν , ονχ όμολογήσαι ό' αντός, ϊνα μη όυκη λαβείν, το δε πλή&ος της ονσίας ονδ' ούτος απο- βαίνει κ.α%όλον, ονδε το μισ&ούν τον οίκον ' ονδε γαρ
ι-ίονόε τούτω σνμφέρει προσομο?>ογήσαι ταύτα, δήλον τοίννν εΰτϊν ονόεν ήττον το π?>ήίϊος των καταλειφ&έν- των, καίπερ άφανιζόντων τούτων την ονσίαν, εκ των δια&ηκών . εξ ων τοΰαντα χρήματα άλληλοις φαΰϊ δο- δηναι. όστις γαρ εκ τεττάρων ταλάντων καϊ τρισχι- λίων τοις μεν τρία τάλαντα καϊ δι6χιλίας προίκα δέδω- κε, τω ό' εβδομήκοντα μνάς καρπονσ&αι, φανερόν όηπον πάσιν ότι ονκ από μικράς ουσίας, άλλα. πλέον
45 ή διπλασίας ης εμοϊ κατέλιπε ταντ άφείλεν. ον γαρ δήπον τον μεν νιόν εμε πένητα εβούλετο καταλιπειν, τούτονςδ\ πλονσίονς όντας έτι πλονσιωτέρονς ποιη- σαι έπε&ύμησεν, άλλ' ένεκα τον πλή&ονς των έμοι κα- ταλειπομένων Θηριππίδη τε τοσούτον άργνριον και Λημοφώντι τα δύο τάλαντα, ονπω μέλλοντι τ\] αδελ- φή τη έμη σννοικήσειν , καρπονσ&αι έόωκεν. ϊνα δν- οΐν δάτερον διαπράξαιτο, η δια τα διδόμενα βελτίονς αντονς είναι τα περί την επιτροπή ν πρντρέψειεν , η ει κακοί γίγνοιντο, μηδεμιάς σνγγνώμης παρ νμών τνγχάνοιεν , ει τοσούτων άξιω&έντες τοιαντ εις ημάς 828
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Α. 321
46 εί,αμαρτάνοιεν. ούτος τοίννν καϊ αυτός προς τή προικι και τάς Ό-εραπαίνας λαβών και την οίκίαν οίκων, επει- δή δει λόγον αυτόν δούναι τούτων, τά τε αυτού πράτ- τειν φηοΊ καϊ εις τοβοντον αισχροκέρδειας ήλ&εν ώσ- τε και τους διδαοκάλους τους μιο&ούς άπεΰτέρηκε και των ειβφορών έοτιν ας ον κατέ&ηκεν, έμοϊ δε λογί- ζεται, λαβε δη καϊ ταύτας αντοΐς τάς μαρτυρίας και άνάγνω&ι.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
47 Πόϊς ούν αν τις ϋαφεΰτερον έπιδείζειε πάντα διηρπακότα και μηδέ των μικρών άπεαχημένον,η τού- τον τον τρόπον έπιδεικνύς μετά τοσούτων μαρτύ- ρων καϊ τεκμηρίων την μεν προίκα λαβείν όμο/.ογή- ΰαντα καϊ έχειν αυτόν προς τους επιτρόπους άπογρά- ψαντα, το δ' έργαΰτήριον κεκαρπωμένον αυτόν καϊ
$%τήν πρόΰοδον ούκ άποφαίνοντα, των δ' άλλων τά μεν πεπρακότα και τάς τιμάς ούκ άποδεδωκότα, τά δ' ως εαυτόν λαβόντα και ταϋτ ηφανικότα, έτι δε παρά τον λόγον ον αυτός άπεδωκε τοΰαϋτα κλέπτοντα, προς δε τούτοις την δια&ήκην ήφανικότα, τάλλα ούτω πάντα διωκηκότα ως ούδ' αν οι εγ&ιβτοι διοικηβειαν, εγώ μεν ούκ οϊδ' όπως αν τις ααφέΰτερον έπιδείςειεν.
$9 Έτόλμα τοίνυν προς τω διαιτητή λέγειν ως από
των χρημάτων χρέα τε πάμπολλα έκτέτικεν ύπερ έμοΰ
Λημοφώντι και Θηριππίδΐ] τοΓ^ αυνεπιτρόποις, και
ως πολλά των έμών λάβοιεν. ουδέτερα έχων έπιδει-
κνΰναι τούτων, ούτε γαρ ως οφείλοντά με κατέλιπεν ο
πατήρ εν τοις γράμμαΰιν άπέφηνεν, ούδ ' οίς άποδεδω- 829
κέναι ταϋτ έφη παρέοχηται μάρτυρας, ούτ αύ τον
αριθμόν των χρημάτων εις τους ΰυνεπιτρόπους έπ-
ανέφερεν όΰον αυτός φαίνεται λαβών, αλλά πολ?.οις Ι)βιηο5ΐΗ. Υοΐ. II. 21
322 XXVII. 4ΗΜ0ΣΘΕΝ0ΤΣ
Ό§ ελάττω χρήμαϋιν. ερωτη&εις ό' υπό τον διαιτητού ταύτα τ ε κα& εκαΰτον, καϊ την ούΰίαν την αυτού πότερον εκ των επικαρπιών η τάρχαΐα άναλίΰκων διώκηκε, και πότερου έπιτροπεν&είς άπεδέξατ' αν τούτον τον λόγον παρά των επιτρόπων η τάρχαΐ' αν ('.τΐο/.αβεΐν ήζίου 6νν τοις εργοις τοΓ^ γεγενημένοις, προς μεν ταύτ άπεκρίνατο ούδεν, προύκαλεΐτο <5' έ&έ- λειν επιδεΐζαί μοι την ούοίαν δέκα ταλάντων ού Ο αν
51 εί δε τι έλλίποι, αυτός έφη προβ&ήσειν. κελεύοντος <5' εμού προς τον διαιτητην έπιδεικνύναι ταύτα ουκ έπέ- δειζεν, ουδ ως οι Ουνεπίτροποι παρέδοοαν ου γαρ αν αυτού κατεδιητησε- μαρτυρίαν $' ένεβάλετο τοι- αύτην , περί ης πειράαεταί τι λέγειν, αν μεν ούν και νύν εχειν με φι], τίνος παραδόντος ερωτάτε αυτόν, και
52κα#•' εκαΰτον παραοχέϋ&αι μάρτυρας άξιούτε. εάν δ είναι μοι φι] τούτον τον τρόπον, λογιζόμενος τά παρ εκατέρω των επιτρόπων . διπλαόίοις ελάττω φανήοε- ται λέγων Ί έχοντα δ' ούδεν μάλλον άποφαίν ων. εγώ γάρ ώαπερ και τοϋτον τούαύτ έγοντ εξήλεγξα, ούτω κάκείνων έκάτερον ουκ ελάττω τούτων έχοντα επιδεί- ξω, ώοτ ου τούτ αυτώ λεκτέον , αλλ! ως η αυτός η οί ΰυνεπίτροποι παρέδοοαν. εί δε μη τούτ επιδείξει, πώς χρη ταύτη τη προκληθεί προοέχειν υμάς τον νουν; ου- δέν γάρ μάλλον έχοντα με έπιδείκνυΰιν. 830
53 Πολλά τοίνυν άπορη%ε\ς προς τω διαιτητή περί
πάντων τούτων, κ αϊ κα& εκαΰτον εζελεγχό μένος ωΰ- περ νννι παρ ύμΐν, έτόλμηΰε ψεύΰαΰ&αι πάντων δει- νότατου, ώς τέτταρά μοι τάλαντα ό πατήρ κατέλιπε κατορωρυγμένα και τούτων κυρίαν την μητέρα έποίη- ύεν. ταύτα δ' ε'ιπεν . ΐν εί μεν και νυν ποοΰδοκηΰαιμι αυτόν ερεΐν . απολογούμενος περί αυτών διατρίβοιμι, δέον ετερά με αυτού κατηγορειν προς νμάς' εί δ ως
ΚΑΤΑ ΛΦΟΒΟΤ Α. 323
ον ρη&ηοομένων παραλίποιμι, ννν αντός είποι, ίνα 54 δοκών είναι πλούβιος ήττον νφ νμ,ών έλεοίμην. καϊ μαρτνρίαν μεν ονδεμίαν ένεβάλετο τούτων ο ταϋτ ει- πείν άξιώοας, φιλώ δε λόγω χρηϋάμενος ως πιΰτεν&η- ΰόμενος δι εκείνων, καϊ όταν μεν έρηταί τις αντόν εις τί των έμών τοβαντα χρήματ' άνήλωκε, χρέα φηθ\ν νπερ εμού εκτετικέναι και πένητα έντανΰ-ι ζητεί ποι- ειν όταν δε βονληται,,πλούΰιον, ως έοικεν, είπερ γε καϊ τοΰοντον εκείνος άργνριον οίκοι κατέλιπεν. ως <3' ονκ άλη&ή λέγειν οίον τε αντόν, α λλ' αδύνατον τι ϊόγενέϋ&αι τούτων, εκ πολλών ράδιον μα$εΐν. ει μεν γαρ ό πατήρ ήπίοτει τούτοις, δήλον ότι οντ αν τάλλα έπέτρεπεν οντ αν ταν& οντω καταλιπών αντοΐς έφραζε" μανία γαρ δεινή τα κεκρναμένα ειπείν, μηδέ τών φανερών μέλλοντα επίτροπους καταατήοειν. ει δ' έπίϋτενεν, ονκ αν δήπον τα μεν πλειϋτ' αντοΐς τών χρημάτων ένεχείριοε, τών δ' ονκ αν κνρίονς εποίησεν. ονδ' αν τή μεν μητρί μον ταύτα φνλάττειν έδωκεν. αντήν δ' εκείνην ένι τών επιτρόπων τούτω γνιαϊκ' 831 έδωκεν ον γαρ έχει λόγον οώζειν μεν τα χρήματα δια της ε μη ς μητρός ζητειν, ένα δε τών άπιοτουμένων καϊ
56 αυτής καϊ τών χρημάτων κνριον ποιεϊν. έτι δε, τούτων ει τι ην άλη&ες, οϊεο& ονκ αν αντήν λαβείν δο^εΐΰαν νπό τον πατρός, ος την μεν προίκα αυτής ήδη, τα; όγδοήκοντα μνάς, έχων ως ΰννοικήΰων αντή την Φι- λωνίδον τον Μελιτέως &νγατέρ έγημε ■ τεττάρων δε ταλάντων ένδον όντων, καϊ ταϋτ εκείνης έχούΰης, ως οντός φηΟιν, ονκ αν ήγειΟτϊ αντόν καν έπιδραμεϊν*
57 ώοτε γενέθϋ•αι μετ εκείνης αντών κνριον ; ή την μεν φανεράν ονΰίαν, ην και νμών οι πολλοί οννΐ}δε6αν ότι κατελείφ%η, μετά τών οννεπιτρόπων όντως αίσχρώς διήρπαοεν, ων δ ονκ εαέλλεϊϊ' νμεΖς έοεο&αι ιιάοτν-
21 * '
324 XXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ρες, άχίϋΊετ αν εξόν αύτώ λαβείν; καϊ τις αν πιΰτεν- Οειεν; ουκ εΰτι ταϋτ , ώ άνδρες δικαβταϊ, ουκ έΰτιν, άλλα τα μεν χρήμαΟ•\ όοα κατελιπεν 6 πατήρ, πάντα τούτοις παρέδωκεν, ούτος δ\ ΐν ήττον ελεη&ώ παρ νμΐν, τούτοις τοις ?.όγοις χρήύεται.
58 Πολλά μεν ονν εγωγ εχ,ω καϊ άλλα τούτον κατη-
γορεΐν εν δε περί πάντων κεφαλαίου ειπών πάΰας αυτού διαλυθώ τάς απολογίας, τούτω γάρ εξήν μη- δέν εχειν τούτων των πραγμάτων μιο&ώΰαντι τον οί- κον κατά τουτουοϊ τους νόμους, λαβε τους νόμους καϊ άνάγνω&ι.
ΝΟΜΟΙ.
Κατά τούτους τους νόμους Άντιδώρω μεν εκ τρι- ών ταλάντων και τριΰχιλίων εν εξ ετεΰιν £ξ τάλαντα §32 και πλέον εκ του μιο&ωϋήναι παρεδό&η, και ταν& υμών τίνες είδον θεογένης γάρ 6 Προβα?>ίβιος, 6 μι- 6%-ωβάμενος αυτού τον οίκον, εν τή αγορά ταύτατά
1)^ χρήματα εξηρίΟ-μηβεν. εμοϊ ό*' εκ τεττάρων και δέκα ταλάντων εν δέκα έτεύι προς τον χρόνον τε καϊ τήν εκείνου μίΰ&ωοιν πλέον ή τριπλάοια κατά το εικός προύήκον γενέβ&αι, τούτο διά τι ουκ έποίηΟεν, ερω- τάτ αυτόν, ει μεν γάρ φηβι βελτιον είναι μή μιΰ&ω- &ηναι τον οίκον, δειξάτω μή διπλάσια μηδέ τριπλάσια μοι γεγενημενα, αλλ αυτά τά αρχαία εμοϊ πάντα άπο- δεδομενα. ει δ' εκ τεττάρων και δέκα ταλάντων εμοϊ μεν μηδ' έβδομήκοντα μνάς παραδεδώκαΰιν ? ό δε καϊ προύοφείλοντά με αύτω άπεγραφε , πώς άποδέ- ξασ&αί τι προαήκει τούτων λεγόντων; ουδαμώς δή- που&εν.
60 Τοΰαύτης τοίνυν ουσίας μοι καταλειφ&είσης οϋην
εξ αρχής ήκούσατε, και τον τρίτου μέρους πρόσοδον
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟ Τ Α. 325
αντης φε^ούσης πεντήκοντα μνάς, εξόν τούτοις άπλη- ϋτοτάτοις ούσι χρημάτων , καϊ ει μη μισ&ονν τον οί- κον έβούλοντο, από μεν τούτων των προσιόντοιν, έώντας ωσπερ είχε κατά χώραν , ημάς τε τρέφειν καϊ τά προς την πάλιν διοικεϊν , και όσα εξ αυτών περιεγί-
βίγνετο, ταύτα προσπεριποιεΐν . την ά' άλλην ούσίαν ένεργόν ποιήσασιν, ονσαν ταύτης διπλασίαν, αντοΐς τε, ει χρημάτων έπε%•ύμονν , μέτρια εξάντων λαβείν εμοί τε σύν τοις άρχαίοις τον οίκον εκ των προσόδων μείζω ποιήσαι, τούτων μεν ούδεν εποίησαν . άποδομε- νοι ό' άλληλοις τά πλείστον άξια των ανδραπόδων, τά 833, όε παντάπασιν άφανίσαντες. εμού μεν άνεΐλον καϊ την νπάρχονσαν πρόσοδον, σφίσι δ' αντοΐς ον μικράν εκ
62 των έμών κατεσκενάσαντο. λαβόντες δε κοά τάλλα αίσχρώς οντωσϊ πάντα, πλέον η τά 7] μίση των χρημά- των μηδέ καταλειφ&ήναι κοινή πάντες άμφισβητον- σιν, ως πεντεταλάντον δε μόνον της ουσίας ονσης εκ τοσαύτης τους λόγονς άπενηνόχασιν, ον ττρόσο^οΐ' μεν εξ αντών ούκ άποφαίνοντες , τά δε κεφάλαια φανερά άποδεικνύντες, άλ)1 αντά τά αρχαία όντως άναιδώς ανηλώΰ&αι φάσκοντες. καϊ ονδ' αίσχύνονται ταύτα
62>τολμώντες. καίτοι τί ποτ αν έπα&ον νπ' αντών , ει πλείω χρόνον έπετροπεύ&ην; ονκ αν έχοιεν ειπείν. οπον γαρ δέκα ετών διαγενομένων παρά μεν τών οντω μικρά κεκόμισμαι, τω δε και προσοφείλων έγγέγραμ- μαι, πώς ονκ άξιον διαγανακτεΐν; δηλον δε παντάπα- σιν ' ει κατελείφ&ην μεν ενιαύσιος, εξ έτη δε προΰεπε- τροπεύϋ-ην νπ ανιών, ονδ' αν τά μικρά ταύτα παρ αντών ό.πέλαβον. ει γάρ εκείνα άνήλωται όρ&οος. ού- δεν αν τών ννν παραδο&έντοον έξήρκεσεν εις έκτον έτος, αλλ -ή παρ αντών αν με έτρεφον ί] τω λιμω πε-
64 ριειδον άπολόμενον. καίτοι πώς ονδεινόν, ει έτεροι
326 XXVII. ζίΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
μεν οίκοι ταλαντιαιοι καϊ διτάλαντοι καταλειφ&έντες εκ τον μιΰΰ-ω&ήνεα διπλάσιοι καϊ τριπλάσιοι γεγόνα- σιν, ώστε άζιούσϋ-αι λειτουργεΐν. 6 δ' εμός τριηραρχεΐν ει&ιβμένος καϊ μεγάλας εισφοράς είσφέρειν μηδέ μι- κράς δυνήσεται δια τάς τούτων άναισχυντίας; τίνας ό' ούτοι λελοίπασιν ύπερβολάς ειπείν, οι καϊ την δια- &ήκην ηφανίκασιν ως λησοντες, καϊ τάς μεν 6φετέρας83ΐ αυτών ουσίας εκ των επικαρπιών διωκήκασι, και τάρ- χαΐα τών υπαρχόντων εκ τών εμών πολλώ μείζω πε- ποιήκασι, της δ' εμής ουσίας, ώσπερ τα μέγιστα ύφ ημών άδικη&έντες, όλον το κεφάλαιον άνηρηκαΟιν;
65 κν-ί νμεις μεν ούδε τών εις υμάς άμαρτανόντων όταν τινός καταψηφίσησ&ε , ου πάντα τα οντά άφείλεσ&ε. άλλ' η γυναίκας η παιδί" αυτών έλεήσαντες μέρος τι κάκείνοις νπελίπετε' ούτοι δε τοσούτον διαφέρουΰιν νμών ώστε καϊ δωρεάς παρ ημών προσλαβόντες^ ίνα δικαίως έπιτροπεύσωσι, τοιαύτ εις ημάς νβρίκασι, και ούδ' ησχύν&ησαν ει μη ηλέησαν την έμην άδελ- φήν, ει δυοΐν ταλάντοιν υπό του πατρός άξιω&εΐσα μηδενός τεύζεται τών προσηκόντων, αλλ ώσπερ έχ&ι- ύτοί τίνες, άλ/ϊ ου φί/.οι καϊ ΰνγγενείζ καταλειφ&έν-
66 τ^ ούόεν της οίκειότητος έφρόντιΰαν. αλλ' εγώ μεν ό πάντων ταλαιπωρότατος προς αμφότερα απορώ, ταΰτην & όπως εκδώ καϊ τάλ'/Ι οπόθεν διοικώ, προσ- επίκειται ό' η πόλις ανιούσα είσφέρειν , δικαίως• ού- σίαν γάρ ίκανήν προς ταύτα κατέλιπέ μοι 6 πατήρ, τα όε χρήματα τά καταλειφ&έντα ούτοι πάντ είλή-
(χφασι. και νύν κομίσασ&αι τάμαυτού ζητών εις κίν- δυνον καλέστηκα τον μέγιΟτον. αν γάρ αποφύγω με ούτος, ο α>} γένοιτο, την έπωβελίαν όφλήαω μνάς εκα- τόν, και τούτω μεν, εάν καταψηφίσησ&ε , τιμητόν, χβνη εκ τών εαυτού χρημάτων, άλλ' εκ τών εμών ποιη—
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Β. 327
Οεται την έκτιβιν έμοι δ' άτίμητον τοντ έΰτιν , ώύτ ον μόνον έβομαι των πατρώων άπεΰτερημένος , άλλα και προς ητιμωμένος, αν μη νυν νμεΐς μ' έλεήΰητε.
68 δέομαι ονν υμών, ω άνδρες δικαβται, καϊ ικετεύω καϊ 835 άντιβολώ , μνηΰ&έντας καϊ των νόμων καϊ των όρκων, ους όμόοαντες δικάζετε, βοη&ήοαι ημΐν τα δίκαια, καϊ μη περί πλείονος τάς τούτον δεηΰεις η τάς ημετέρας ποιη6αό&αι. δίκαιοι δ' έΰτ έλεειν ον τονς άδίκονς των ανθρώπων, άλλα τονς παραλόγως δνύτνχονντας, ονδε τονς ώμώς όντως τάλλότρια άποΰτερονντας,άλλ' ημάς τονς πολύν χρόνον ων 6 πατήρ ημΐν κατέλιπε ΰτερο- μένονς και προς υπό τούτων νβριζοαένονς και ννν
69 περί ατιμίας κινδννεύοντας. μέγα δ9 αν οίμαι ΰτενά- ζαι τον πατέρ' ημών, ει αίΰ&οιτο των προικών καϊ των δωρεών ών αντός τούτοις έδωκεν. νπερ τούτων της έπωβελίας τον αντον νίόν έμε κινδννεύοντα , καϊ ά?.~ λονς μέν τινας ηδη των πολιτών ον μόνον ΰνγγενών, άλλα καϊ φίλων ανδρών άπορούντων %-νγατέρας παρά βφών αντών έκδόντας, "Αφοβον δε μηδ' ην έλαβε προΐκ έ&έλοντα άποδονναι , καϊ ταντ έτει δεκάτω. -α^ν
XXVIII.
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Β.
Αίολλά καϊ μεγάλ' έψενΰμένον προς νμάς Άφόβον τοντ αυτόν έλέγζαι πειράοομαι πρώτον, εφ ω μάλιβτα ήγανάκτηΰα των ρη&έντων. είπε γάρ ως 6 πάππος ώφειλε τω δημοΰίω, και δια ταν& Ό πατήρ ουκ έβού-^β λετο μιϋ&ω&ήναι τον οίκον, ίνα μη κινδννεύΰΐ]. και την μεν πρόφααιν ποιείται ταύτην, ώς δ' όφείλων έτε- λεύτηΟεν εκείνος, ονδεμίαν παρέοχετο μαρτνρίαν
328 XXVIII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
άλλ' ώς μεν ωφλεν. ένεβάλετο τηρήσας τήν τελενταίαν ήμέραν, ταύτην δ εις τον νβτερον λόγον νπελίπετο
2 ώς διαβαλεΐν το πράγμα εζ αυτής δννηβόμενος. εάν ονν άναγνώ, προβέχετ αυτή τον νουν ενρήβετε γαρ ονχώς οφείλει μεμαοτνρημένην. αλλ* ως ώφλζν. τοντ ονν έλέγζαι πειράΰομαι πρώτον, έφ' ω φρονεί μάλι- ΰτα • ο καΐ ημείς άμφιοβητονμεν. ει μεν ονν τότ ε%ε- γένετο καΐ μη τω χρόνω τοντ' ένηδρεύ&ημεν , παρε- 6χόμε& αν μάρτνρας ώς έζετίΰ&η τα χρήματα και πάντ αντώ διελέλντο τά προς τήν πόλιν ' νννδετε- κμηρίοις μεγάλοις έπιδείξομεν ώς οντ ώφειλεν οντ ην κίνδννος ονδεϊς ήμιν φανερά κεκτημένοις τα οντά.
3 πρώτον μεν γάρ Λημοχάρης, έχων άδελφήν της έμης μητρός, δνγατέρα δε Γνλωνος, ονκ άποκέκρνπται την ονΰίαν, αλλά χορηγεί και τριηραρχεΐ και τάς άλλας λει- τονργίας λειτονργεΐ και ονδεν τών τοιούτων δέδοικεν. επειτ αντός ο πατήρ τήν τ άλλην οναίαν και τετταρα τάλαντα και τριΟχιλίας φανεράς έποίηΰεν, ας ούτοι γραφήναί τε εν ταις δια&ήκαις και λαβείν βφάς αυτούς
4 κατ αλλήλων καταμαρτνρονΰιν. ετι δε και αντός" Αφο- βος μετά τών ϋννεπιτρόπων τ?] πόλει το πλή&ος τών καταλειφ%έντων χρημάτων εμφανές έποίηϋεν, ηγε- μόνα με της ΰνμμορίας καταβτήΰας \>ύκ επί μικροΐς τι- μήμαΰιν, αλλ* έπι τηλικούτοις ώΰνε κατά τάς πέντε 837 καϊ είκοΰι μνάς πεντακόσιας είΰφέρειν. καίτοι εΐ' τι τούτων ην άληβ-ες, ονδεν αν αυτών έποίηΰεν, άλλα πάντ αν ηύλαβή&η. νυν δε και Λημοχάρης και 6 πα- τήρ κα\ αντοί ούτοι φαίνονται φανερά ποιονντες , και ονδένα τοιούτον κίνδννον δεδιότες.
5 Πάντων ό' άτοπώτατόν εβτι, λέγοντας ώς ο πα- τήρ ονκ εία μιΟ&ονν τον οίκον τήν μεν δια&ήκην μη- δαμον ταύτην άποφαίνειν , &\ ης ήν,είόέναι τ ακριβές.
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Β. 329
χηλικαύτην <5' άνελόντας μαρτυρίαν όντως οϊεο&αι δεΐν ε&ή πιΰτεύεο&αι παρ1 νμΐν. άλλ' εχρήν, επειδή τάγιβτ έτελεντηϋεν 6 πατήρ, είοχαλίύαντας μάρτυρας πολλούς τταοκΰημήναΰ&εα κελεϋΰαι τάς δια&ήκας, ϊν* εί τι έγίγνετο άμφια βητήβιμον, ην εις τα γράμματα ταϋτ έπανελ&ειν και την άλή&ειαν πάντων εύρειν.
6 νυν δ' έτερα μεν παρααημήναβ&αι ήξίωοαν , εν οϊς πολλά των καταλειπομένων ουκ έγέγραπτο . υπο^ιντι- ματα δ' ην ' αυτήν δε τήν δια&ήκην , δι' ης τούτων ων εοημήναντο γραμμάτων καϊ των άλλων απάντων χρί]- μάτων έγίγνοντο κύριοι, καϊ του μή μιΰ&ονν τον οίκον της αιτίας άπελελυντο,ταύτην δ1 ουκ εΰημήναντο, ούδ' αυτήν απεδοβαν. άξιον γε πιΰτεύειν αύτοΐς ο τι αν περί τούτων λεγω<5ιν.
7 Άλλ' εγώ ουκ οι'ό' υ τι τοϋτ' εΰτιν. ουκ εί'α μι- ΰ&οϋν τον οίκον ούό ' εμφανή τα χρήματα ποιεΐν ο πα- τήρ, πότερον εμοί ή τί] πόλει ; φαίνεα&ε γαρ τουναν- τίον εκείνη μεν φανερά ποιήβαντες, εμοι δε παντάπα- 6ιν αφανή πεποιηκότες . καϊ ούδε ταύτα άποφαίνον- τες εξ ών τιμηβάμενοι τάς εισφοράς ειΰεφερετε. δεί- ξατε γάρ ταύτην τήν ούοίαν , τίς ήν καϊ που παρέδοτέ 838
%μοι καϊ τίνος εναντίον, τά μεν γάρ δύο τάλαντα χμ τάς όγδοήκοντα μνάς άπο των τεττάρων ταλάντων καϊ τριΰχιλίων ελάβετε, ώ'ατ' οτ5<5£ ταύτας ύπερ εμού εις το δημόύιον έτιμήΰαο&ε' υμύτεραι γάρ ήοαν εν εκεί- νοις τοις χρόνοις. άλλα μην εκ γε της οικίας καϊ των τεττάρων και δέκα άνδραπόδων καϊ των τριάκοντα μνών, ά μοι παρεδώκατε. τήν είσφοράν ούχ οιόν τε γενεύ&αι τοΰαύτην οΰην νμεΐς βυνετάξαβ&ε προς τήν
9θυμμορίαν, αλλ1 ανάγκη μζγάλη τά καταλειφδέντα, πολλω πλείον' οντά τούτων, πάν&' υμάς εχειν ε6τίν9 α φανερώςοτι διηρπάκατε εξελεγγόμενοι τοιαύτα πλά.τ-
330 XXVIII. ΑΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
τεύ&αι τολμάτε. και τού μεν εις αλλήλους αναφέρετε, πάλιν <5' είληφέναικατ αλλήλων μαρτυρείτε, φάΰκον- τες δ' ου πολλά λαβείν μεγάλων άναλωμάτων λόγους 10 άπενηνόχατε. πάντες δε κοινή με επιτροπεύόαντες ίδια μετά ταύτα εκαϋτοι μηχανάβ&ε. και την μεν δια&ή- κην ηφανίκατε, ίξ ι)ς ην είδέναι περί πάντων την αλη- &ειαν , φαίνεβ&ε ό' ουδέποτε ταύτα περί αλλήλων λέ- γοντες.
Λαβε δη τάς μαρτυρίας καϊ άνάγνω%ι αύτοις πά- 6ας εφεξής, ϊνα μνηβ&έΐ'τες και των μεμαρτυρημένων χ αϊ των είρημίνων άκριβέβτερον διαγιγνώϋκωΰι περί
αυτών.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
11 Ταύ& ούτοι π^0£ πεντεκαιδεκαταλάντους οίκους όυνετιμήβαντο ύπερ εμού' μνών ό' ούδ' εβδομηκοντα άξίαν αοι παραδεδώζααι την ούαίαν τρεις όντες. λέγε τάς εφεξής.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ. 839
Ταύτην την προίκα, ην οί τε επίτροποι καταμαρ- τυροϋοιν αύτον λαβείν , άλλοι τε προς ους 'έχειν ωμο- λόγηβε, ταύτην ούτε αυτήν ούτε τον ΰΐτον άποδέδω- κεν. λαβε τάς άλλας καϊ αναγίγνωσκε.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
12 Αύο έτη το έργαΰτήριον διοικήϋας Θηριππίδϊ} μεν άποδέδωκε την μίονωοιν * έμοί δε, δυοΐν έτοΐν λαβών την πρόαοδον. τριάκοντα μνάς, ούτε αύτάς ούτε το έρ- γον άποδέδωκεν. ?.αβε έτέραν καϊ άνάγνω%ι.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
Ταύτα τάνδράποδα ως αύτον λαβών ούτος, καϊ τάλλα τά μετά τούτων ύποτε%έντα ημιν. άνάλωμα μεν εις αυτά τοσούτο λελόγκίται. λήμμα δ' άπ' αυτών ουδ
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Β. 331
οτιονν, και αυτούς δε τους άν&ρώπονς ήφάνικεν , οϊ δώδεκα μνάς ατελείς έκάΰτον τον ένιαντοϋ προβέφε- ρον. λέγ' ετέραν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
]3 Τούτον τον ελέφαντα καϊ τον ΰίδηρον πεπρακώς
ονδε καταλειφ%ήναί φηοιν, άλλα καϊ τούτων την τι- μήν άποΰτερεΐ με, μάλιΰτα τάλαντον καϊ διϋχιλίας. λέγε τανταΰί.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ. Ταϋ&' ούτος τρία τάλαντα καϊ χιλίας έχει χωρίς των άλλων, τον μεν άρχ^αίον τρία τάλαντα, ά εϊληφε ' ϋύν δε τοις έργοις, αν έπϊ δραχμή τις τι&ή μόνον, πλέον ή δέκα τάλαντα έχει. λέγε τάς εφεξής.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
γ± Ταύ&' ούτοι γραφήναι μεν εν ταΐς δια&ήκαις και
λαβείν 6φάς αυτούς κατ αλλήλων μαρτνρούΰιν. ού- τος δε και μεταπεμφ&ήναι φάοκων υπό τον πατρός, !καϊ έλ&ών εις την οικίαν ειϋελ&εΐν μεν ου φηοιν ώς$±ο τον μεταπεμψάμενον , ονδ' ομολογήϋαι περί τούτων ονδεν, Αημοφώντος ό' άχονΰαι γραμματέων αναγι- γνώσκοντος και Θηριππίδον λέγοντος ως εκείνος ταύτα διέ&ετο, και προειοεληλν&ώς και άπαντα διωμολογη- μένος προς τον πατέρα, όοαπερ εκείνος γράψας κατέ-
15 λιπεν. 6 γαρ πατήρ, ω άνδρες δικαβταϊ, ως ήοϋ-ετο την νόΰον ουκ άποφενξόμενος, ονγκαλέΰας τούτους τρεις όντας, καϊ βν^ιπαρακαΟ-ΐοάμενος Αήμωνα τον άδελφόν, τα οώματα ημών εις τάς χείρας ένέ&ηκε πα- ρακατα&ήκην έπονομάζων, την μεν άδελφην Λημο- φώντι και δύο τάλαντα προίκα διδούς εύ&ύς, καϊγν- ναϊκ* αντω ταύτην έγγνών , έμε δε πάβι κοινή μετά των χρημάτων παρακατατι&έμενος , και έπιβκήπτων
332 XXVIII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
μιΟ&ώύαί τε τον οίκον και Ουνδιαβώΰαί μου την ον-
16 οίαν, διδούς άμα τε Θηριππίδη τάς εβδομηκοντα μνάς, καϊ τούτω την τ εμην μητέρα εγγνών επί ταΐς όγδοή- κοντά μναΐς, κάμε εις τα τούτου γόνατα τι%•είς• ων ούτος 6 πάντων ανθρώπων άνοοιώτατος ονδενα λόγον εποιήΰατο , κύριος των έμών γενόμενος επί τούτοις,
άλλα τα χρήματα με πάντα άπεΰτερηκώς μετά των 6ννεπιτρόπων έλεείϋ&αι νυν νφ' υμών άζιώΰει, μνών ούδ' εβδομηκοντα άζια τρίτος αυτός άποδεδωκώς , είτα
17 καϊ τούτοις αύτοΐς πάλιν επιβεβουλευκώς. ως γαρ τα£ δίκας ταύτας εμελλον είοιέναικατ αυτών , άντίδοϋιν επ' εμε παρεσκεύαϋαν, ΐν' ει μεν άντιδοίην, μη έξείη μοι προς αυτούς άντιδικεϊν ώς καϊ των δικών τούτων του άντιδόντος γιγνομένων , ει δε μηδέν τούτων ποι- 843 οίην, ϊν εκ βραχείας ούΰίας λειτουργών παντάπαΰιν άναιρε&είην. και τοϋτ αύτοΐς ύπηρετηύε Θραούλοχος
6 Άναγυράύιος' ω τούτων ούδεν ενθυμηθείς άντέ- δωκα μεν, άζεκλει&α δε ώς διαδικαβίας τευζόμενος' ου τυχών δε ταύτης , των χρόνων υπογύων όντων , ϊνα μη οτερηθώ των δικών, άπετιοα την λειτουργίαν ύπο- θε\ς την οίκίαν καϊ τάμαυτοΰ πάντα, βουλό μένος εις υμάς είΰελθειν τάς προς τουτουβι δίκας. 1$ Άρ' ου μεγάλα μεν εξ άρχης ήδίκημαι , μεγάλα δ\
ότι δίκην ζητώ λαβείν, νυν υπ αυτών βλάπτομαι; τίς $' ουκ αν υμών τούτω μεν φθονήύειε δικαίως, ημάς δ' έλεήΰειεν . ορών τω μεν προς ττ( ούοία ττ\ παραδο- θείβη πλείν η δέκα ταλάντων την εμην τοβαύτην ού- ϋαν προΰγεγενημε'νην , ημάς δε μη μόνον τών πα- τρώων διημαρτηκότας , αλλά καϊ τών νυν παραδοθέν- των δια την τούτων πονηρίαν άπεΰτερημενους ; ποΐδ' άν τραποίμεθα, ει τι άλλο ψηφίΰαιβθ' ύμεις περί αυ- τών; εις τα υποκείμενα τοις δανείΰαοιν; άλλα τών
ΚΑΤΑ ΑΦΟΒΟΤ Β. 333
νπο&εμένων εστίν, άλλ* εις τα περιόντ αυτών, άλλα
19 τούτον γίγνεται , την έπωβελίαν εάν όψλωμεν. μηδα- μώς, ώ άνδρες δικασταϊ. γένησ&ε ήμΐν τοσούτων αίτιοι κακών μτ}δε την μητέρα κάμε και την άδελφήν ανά- ξια παθόντας περιίδητε, ονς ο πατήρ ονκ επί χαύταις ταίς έλπίσι κατέλιπεν , άλλα την μεν ώς Λημοφώντι σννοικήσονσαν επί δνοΐν ταλάντοιν προικϊ, την δ' έπϊ όγδοηκοντα μναΐς τούτω τω σχετλιωτάτω πάντων «ι/- 842 Ωρωπών, εμε δ' νμΐν διάδοχον άν&' αντον τών λει-
ΊΟτονργιών έσόμενον. βοηθήσατε ονν ήμΐν, βοη&ήσατε, και τον δίκαιον καϊ νμών αυτών ένεκα καϊ ημών και τον πατρός τον τετελεντηκότος. σώσατε, ελεήσατε, επειδή με ούτοι σνγγενεΐς οντες ονκ ήλέησαν. εις νμάς καταπεφεύγαμεν. ικετεύω, άντιβολώ προς παίδων, προς γνναικών, π^ός τών όντων άγαμων νμΐν. όντως οναισ&ε τούτων, μή περιίδητέ με, μηδέ ποιήΰητε τήν μητέρα και τών επίλοιπων ελπίδων εις τον βίον στερη—
21 &εΐσαν άνάξιον αντής τι πα&είν • η ννν μεν οί'εται τν- χόντα με τών δικαίων παρ' νμΐν νποδέξεσ&αι και τήν άδελφήν έκδώσειν ' ει ά' νμεΐς άλλο τι γνώσεσ&ε, ο μη γένοιτο, τίνα οί'εσ&ε αντήν ψνχήν εξειν, όταν έμε μεν ίδτ] μή μόνον τών πατρώων άπεοτερημένον, άλλα καϊ προς ήτιμωμένον , περί δε της άδε?>φής μηδ' ελπίδα έχονσαν ώς τεύξεταί τίνος τών προσηκόντων δια τήν
'22έσομένην άπορίαν; ονκ άξιος, ώ άνδρες δικαοταϊ, οντ εγώ δίκης εν νμΐν μή τνχεΐν , οϋ&' ούτος τοοαντα χρή- ματ αδίκως κατασχεΐν. εμον μεν γάρ ει καϊ μήπω πει- ραν είλήφατε, ποΐός τις αν εις νμάς είην, έλπίζειν προσήκει μή χείρω τον πατρός έσεσ&αι. τούτον δε πεΐ- ραν έχετε , καϊ σαφώς ί'στε οτι πολλή ν ονσίαν παραλα- βών ον μόνον ονδεν πεφιλοτίμηται προς νμάς, άλλα
23καΙ τάλλότρια άποστερών άποδέδεικται. ταντ ονν
334 XXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ϋκοπονντες και τ άλλα μνηβ&έντες, ?} δίκαιον έβτι, ταύτη διαψηφίοαβΰ-ε. πίύτεις ό' εχεν^' ίκανάς εκ μαρ- τύρων, εκ τεκμηρίων, εκ των εικότων, ε% ών ούτοι λα- 843 βεΐν όμολογούντες α&ρόα τάμα ταύτ άνηλωκεναι 24 φαοϊν ουκ άνηλωκότες, αλλ' αυτοί πάντ έχοντες, ων εν&νμονμένονς χρή ποιηΰαϋ^αί τίνα ημών πρόνοιαν, είδότας οτι εγώ μεν τάμαντον δι' νμών κομιοάμενος είκότως λειτονργεΐν ε&εϊ.ήοω , χάριτας οφειλών οτι ^06 δικαίως άπέόοτε την ονΰίαν. ούτος δ'. εάν αυτόν ποιή- σητε των εμών κύριον , ονδεν ποιήβει τοιούτον, μη γάρ οί'εο&ε αντδν, νπερ ών ηρνηται μη λαβείν , νπερ τούτων νμΐν λειτονργεΐν έ&ελήΰειν, αλλ3 άποκρύφε- σΟτα μάλλον , ίνα δικαίως άποπεφενγέναι δοκη.
XXIX
ΠΡΟΣ ΛΦΟΒΟΧ ΨΕΓΛ0ΜΑΡΤΤΡ1&Ν.
ΤΠΟΘΕΣΙΣ.
Κρινόμενος της επιτροπής "Αφοβος εξίμει παρά Αημοΰ&ε- νονς Μιλναν εις βάΰανον, είδώς ον όοχτηΰόμενον. ον γαρ εδίδον Λημοο&ένης, φαΰκων ονκ οϊν.ετην , αλλ ελεν&ερον είναι τον Λΐιλναν. ελεν&ερω&έντα νπο του πατρός, οτε ετε- λεντα, και εις τούτον πίΰτιν άλλα τε παρεχόμενος ν.α\ δη και μαρτνρίαν Φανον , ως εμαρτνρηΰε προς τους δικαατας, φά- 6%ων ώμολογηχεναι "Αφοβον επί τον διαιτητού ελεν&ερον εί- ναι Μιλναν. άλονς δη της επιτροπής" Αφοβος ψενδομαρτν- ριών Φάνω διχάζεται, νπερ ον τούτον τον λόγον ο Αημοΰ&έ- νης λέγει, και ταλη&ή φάΰκων αντον μεμαρτνρηκέναι, και προς τοντω δεικννς ως ονδεν εκ ταύτης της μαρτνρίας'Άφο- 844 βος εβλαβί]* άλλα δι ετέρους νλω μάρτνρας, οϊς ονκ επιΰκη- ψαμενος δηλός εβτιν ηδικηκώς.
Ει μη πρότερόν μοι δίκης γενομένης πρός'Άφο-
ΠΡΟΣ ΑΦΟΒΟΝ. 335
βον, ώ άνδρες δικαΰταϊ. ΰυνήδειν πολλώ τούτων μείζω καϊ δεινότερα αυτού ψενσαμενον ραδίως εξελέγζας δια την περιφάνειαν^τών αδικημάτων , &ανμα6ίως αν ως ηύλαβούμην μη και νυν ον δυνη&ώ όειξαι πή παρα- κρούεται πο&' έκαστα νμάς αυτών, νυν δε 6υν &εοΐς ειπείν, ανπερ ΐύοι καϊ κοινοί γένηΰ%•' ημών άκροαταϊ, πολλάς ελπίδας εγω μηδέν ήττον νμάς την άναίδειαν την τούτου γνώΰεβ&αι τών πρότερον δικαόάντων. καϊ ταϋτ ει μεν εδεΐτο λόγου τίνος η ποικιλίας, έ'γωγε κατώκνονν αν την εμαυτον καταμεμφόμενος ήλικίαν νυν <5' απλώς δει διδάζαι καϊ διηγήο~αα&αι τα τούτω πεπραγμένα περί ημών. εκ δε τούτων οίμαι πάΰιν νμΐν εύγνωΰτον εβεύ&αι πότερος πο& ημών έο~& 6 πονηρός.
1 Οίδα μεν ούν ότι την δίκη ν οΰτος είληχε ταύτην
ούχϊ τω τα -ψευδή τιν αυτού καταμεμαρτνρηκεναι έξε- λέγξειν πιΰτεύων , άλλ^ ηγούμενος δια το μέγε&ος τον τιμήματος της δίκης, ην οιφλεν, ε'^Οί μεν αν γενέο~&αι8ίό τινά φ&όνον, αύτώ ό' ελεον. καϊ διά ταύτα περί της γεγενημενης δίκης νυν απολογείται , περί ης τότ ου- δέν εΰχε δίκαιον ειπείν, εγώ δ\ ώ άνδρες δικαΰταϊ. ει μεν έπεπράγμην τούτον την δίκην ή μηδέν η&ελον μέ- τριον ΰυγχωρειν , ήδίκουν μεν ονδ' αν ούτως, τά παρ' νμίν γνωΰ&έντα πραττόμενος αντον , όμως (Γ αν εϊχέ τις ειπείν ως λίαν ωμώς καϊ πικρώς όντα ΰνγγενή τον-
3 τον εκ της ούβίας άπάΰης εκβΐβληκα. ννν δε τουναν- τίον έΰτίν. οντος ε με τών πατρώων απάντων μετά τών ΰννεπιτρόπων απεβτέρηκε . καϊ ονδ' εν νμΐν φανερώς έξελ?γχ&εΙς οί'εται δειν ονδεν τών μετρίων ποιεΐν, άλλα διαΰκενααάμενος την ονΰίαν, και παραδούς την μεν βυνοικίαν Αιΰίω, τον $' άγρόν'Ονητορι, προς μεν εκεί- νους δίκην κα\ πράγματ εχειν εμε πεποίηκεν . εκ #ε της οικίας αυτός τά οκεύη λαβών και τάνδράποδα
336 XXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
έξαγαγών καϊ τον λάκκον βυντρίψας κα\ τά %υρώματ' άποΰπάβας καϊ μόνον ουκ αυτήν την οικίαν έμπρηβα^ Μέγαράδ' έξωκηκε κάκεΐ μετοίκιον τέ&εικεν. ωβτε πολύ αν δικαιότερον δια ταύτα τά έργα τούτον μιβη- ΰαιτε ή εμού τίνα ανεπιείκειαν καταγνοίητε.
4 Περί μεν ονν της αίοχροκερδίας της τούτου καϊ
μιαρίας ύβτερόν μοι δοκεΐ διεξελ&εΐν προς υμάς. καϊ νύν $' ώς εν κεφαλαίοις άκηκόατε' περί δε των με- μαρτυρημένων, ώς έβτιν άλη&ή, περί ώνπερ οΐύετε την ψήφον, ηδη πειράΰομαι διδάβκειν υμάς. δέομαι <ϊ' νμών , ώ άνδρες δικαβταϊ, δικαίαν δέηβιν , εξ ίΰου ημών αμφοτέρων άκούΰαι. τούτο <5' έβτι καϊ ύπερ 846 νμών ομοίως• όβω γαρ αν άκριβέΰτερον τά πεπρα- γμένα μά&ητε, τοΰούτω δικαιοτέραν καϊ εύορκοτέραν
ό&ήβεΰ&ε την ψήφον περί αυτών, επιδείξω δε τούτον ου μόνον ωμολογηκότα είναι τον Μιλΰαν έλεύ&ερον, άλλα καϊ φανερόν τοΰτ' έργω πεποιηκότα, και προς τούτοις εκ βαοάνου περί αυτών πεφευγότα τούτον τους ακριβέστατους έλεγχους, καϊ ουκ έδελήΰαντ εκ τού- των έπιδειξαι την άλήδειαν, άλλα πανουργούντα και μάρτυρας ψενδείς παρεχόμενοι» κα\ διακλέπτοντα τοις εαυτού λόγοις την άλή&ειαν τών πεπραγμένων , ούτω μεγά?.οις και ψανεροις έλέγχοις ώΰ&' υμάς πάντας εΐΰεο&αι Οαφώς ότι ημείς μεν άλη&ή λέγομεν, ούτος ό' ούδεν νγιες ειρηκεν. άρξομαι δ' έντεύ&εν ό&εν και ύμεις ράΰτ αν μάχϊοιτε κάγώ τάχιο~τ αν διδάξαιμι.
6 'Εγώ γαρ. ω άνδρες δικαΰταΐ, Λημοφώντι και Θη-
ριππίδη και τούτω δίκας έλαχον επιτροπής άποϋτερη- &εϊς απάντων τών όντων, γενομένης δέ ^Οί. της δίκης προς τούτον πρώτον επέδειξα ΰαφώς τοις δικάζουοιν, ωβπερ ύμΐν επιδείξω, πάνΰτ 06α ημΐν κατελείφ&η χρή- ματα άπεΰτερηκότα τούτον μετ' εκείνων, ού καταψευ-
ΠΡΟΣ ΑΦΟΒΟ Ν. 337
7 δομαρτυρηβάμενος. τεκμήριον δε μεγιΰτον μαρτυ- ριών γαρ πλέον ή πάνυ πολλών τών άπαΰών άναγνω- ο&ειϋών επί τη δίκη, και τούτων τών μεν ως εδοοάν τι τούτω τών εμών καταμαρτυρούν ών , τών ό' ώς παρη- βαν κομιζομενω , τών δ' ώς πριάμενοι παρά τούτου τούτω τάς τιμάς διέ?.υΰαν, ονδ' ?} τινι τούτων τών ψευ- δομαρτυριών έπεοκηιί'ατο. ούδε τετόλμηκε διώκειν άλλ η ταύτην μίαν ούοαν , εν /) δρα•/ μην ουκ αν εχοι δειξαι
8 μεμαρτυρημενην. καίτοι τό γε τίμημα τών χρημάτων, ων άπεΰτερημην , ουκ εκ ταύτης ϋυντι&είς ε?.ογιζόμην τοΰοϋτον (ου γάρ ένεβτ' άργύριον), αλλ1 εξ εκείνων καΰ-' εκαΰτα τι&εϊς, αις ούτος ουκ έπεβκήψατο. ο&εν οίτότ άκούοαντες ου μόνον αύτοϋ κατεγνωοαν , άλλα και τών επιγεγ ραμμένων ετίμηΰαν. τίνος ούν ενεκ* εκείνας μεν είαοε, τηδε δε επεοκήψατο; εγώ καϊ τούτο
9 διδάξω, τών μαρτυριών όβαι μεν αυτού χρηματ' έ'χειν κατεμαρτύρουν , ηδει ααφώς ότι τοβούτω μάλ?,ον εξε- λεγχβηΟεται ταϋτ έχων. όΰω πλείων ?.όγος δο&ήΰεται κα%τ εν περί εκάοτου. τούτο ό' εμελλεν εν τη τών ψευ- δομαρτυριών έΰεΰ&αι κρίΰεΐ' ο γάρ τότ εν μικρώ μέ- ρει τινί τοϋ παντός ύδατος μετά τών άλλων κατηγορη- βαμεν , νυν προς άπαν τό ύδωρ αυτό κα& αυτό διδά-
ΙΟξειν εμέλλομεν. αποκριθεί δ' επιακη-ψάμενος ενόμιζεν, ώβπερ τό&' ώμολόγηοεν, ούτω πάλιν εξαρνος γενέσ&αι ταύτα εφ' εαυτώ γενήβεο&αι. διά ταύτα τηνδε διώκει, βούλομαι δη ταύτην , ώς εΰτιν άλη&ης. έπιδεΐξαιοα- φώς πάοιν ύμιν, ουκ εξ εικότων ούδε λόγων προς τό παρόν μεμηχανημενων , άλλ' εκ του παρά πάαιν ύμιν δόξοντος, ώς έγώ νομίζω, δικαίου, ΰκοπεΐτε ό' άκού- οαντες.
1 1 Εγώ γάρ, ώ άνδρες δικαΰταϊ, περί της μαρτυρίας
της εν τω γραμματεία) γεγραμμενης είδώς Οντα μοι τον ϋβωοδίΗ. V©!. II 22
338 XXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
αγώνα, καϊ περί τούτον την ψήφον υμάς οίϋοντας επι- οτάμενος, ωη&ην δειν μηδέν άλλο τούτον πρότερον η τούτον προκαλούμενος έλέγζαι. καϊ τι ποιώ; παρα-848 δούναι παϊδα η&ελον αύτώ γράμματ' έπιΰτάμενον βα- βανίίειν . ο§ παρήν οθ•' ώμολόγει ταν&' ούτος, καϊ την μαρτνρίαν έγραφεν, ούδεν ύφ' ημών κελευβ&εις κα- κοτεχνειν . ονδε το μεν γράφειν, το ό' άφαιρεΐν ών ού- τος είρήκει περί τούτων , άλλ' απλώς ύπερ τον πάντ' Ι^άληΰ-ή και τα τούτω ρη&εντα γράναι. καίτοι τίκάλ- λιον ην τον τον παΐδα οτρεβλούντα ελέγ'Ζ,αι ψενδομέ- νονς ημάς; άλλα Οννηδει πάντων μάλιϋτ' άν&ρώπων ότι τάληχτή μεμαοτύρηταΐ' διόπερ έφευγε την βάοα- νον. αλλά μην ονχ εις ονδε δύο ταντ ίϋαβιν, ονδ' υπό μάλης η πρόκληβις γεγονεν,άλλ' έντη άγορα μέΰη πολλών παρόντων, καί μοι κάλει τούτων τους μάρ- τνρας.
ΜΛΡΤΤΡΕΣ.
13 Οντω τοίννν οντός εοτι ΟοφιΟτης καϊ βφόδρ εκών τα δίκαι άγνοεϊν προβποιού μένος ώΰτε ψευδομαρτυ- ριών διώκων, και περί τούτον την ψήφον υμών μελ- λόντων οιΟειν καϊ όμωμοκότων , περί της μαρτυρίας μεν έφενγε την βάΰανον , περί ον μάλιΰτα προΰήκεν αντώ τον λόγον ποιεΐϋ&αι. περί ό" άλλων φηοϊν έξαι-
14 τείν, -ψευδόμενος, καίτοι πώς ονχ ύπερφυες αυτόν μεν δεινά πεπονϊτεναι φάΰκειν, ει τον ελεύθερον εξαιτών, ώς εγώ Οαφώς ύμΐν επιδείξω, μη παρέλαβε, τους δε μάρτυρας ου δεινά πάαχειν νομίζειν, τον ομολογούμε νως δούλον περί ών έμαρτύρηβαν εκδίδοντος, ουκ έ&έ- ?.οντος τούτου παραΡ.αβειν; ου γαρ δη τούτο γ ένεΰτιν ειπείν , ως περί μεν τινών ών αυτός βούλεται ΰαφής η βάοανος, περί δ' αν τινών ού βαφής.
ΠΡΟΣ ΑΦΟΒΟΧ. 339
15 "Ετιτοίννν, ω άνδρες δικααταΐ, ταύτην την μαο- 8ί9 τνρίαν έμαρτνρηϋεν 6 άδε?.φος ό τούτον πρώτος Λϊ- ΰιος, ος ννν μεν έζαρνός έοτι τούτω 6 νν αγωνιζόμενος, τότε <3' έμαρτύρηβε ταντα μετά των άλλων, οντ έπιυρ- κεΐν οντ εν&νς παραχρήμα δίκην όφλιακάνειν βονλό- μένος, ον ονκ, άν δήπον, ψενδή μαρτνρίαν είπαρε- Οκεναζόμην , ενέγραψα άν εις τονς μάρτνρας . ορών μεν Άφόβω χρώμενον μάλιοτ άν&ρώπων απάντων, είδώς δε οννερονντ αντώ την δίκην, έτι δ' έμαντον οντ' αντίδικο ν ον γάρ έχει λόγον τον έαντον διάφο- ρον καϊ τούτον άδε?.φόν μη άλη&ινής μαρτυρίας έγ-
15 γράψαι μάρτνρα. τούτων τοίννν είΰΐ μεν πολλοί μάρ- τνρες, ετι ό' ονκ έλάττω τεκμήρια των μαρτύρων, πρώτον μεν γαρ, είπερ ως αληθώς ταντα μη έμαρτύ- ρηΰεν, ονκ άν ννν έζαρνος ην, άλλα τότ ενχϊνς επί τον δικαΟτηρίον της μαρτνρίας άναγιγνω&κομένης, ήνίκα μάλλον άν αντον η ννν ωφελεί, δεύτερον ό' ονκ άν ηΰνχίαν ήγεν, αλλά δίκην άν μοι βλάβης έλαχεν, εί ■φενδομαρτνριών νπόδικον αντον έποίονν κατά τάδελ- φον ον προαήκον,έν ή καϊ περί χρημάτων καϊ περί άτι-
17 μίας άνθρωττοί. κινδννεύοναιν. έτι δε το πράγμ' άν έξελέγζαι ζητών έζήτηοεν άν με τον παΐδα τον γρά- φοντα τάς μαρτνρίας, ϊν ειμή παρεδίδονν . μηδέν δί- καιον λέγειν έδόκονν. ννν δε τοΰοντο τον ποιήϋαίτι τούτοον έδέ^ηοεν ώοτ ονδ' έμον παραδίδοντος . επειδή χαντ έ%α.ρνος έγένε&' ', οΰτο^ παρυ.λαβεΐν ή$έ?.ηβεν. άλλ' ομοίως φαίνονται καϊ περί τούτων φεύγοντες τάς
18βο:6άνονς. καϊ ταν&' ώς ά/,η^ι] λέγω, και εν τετοΐς^^ο μάρτνοι μεμαρτνρηκώς ΛΪ6ιος ονκ ήρνή%η ταντα επί τον δικαΰτηρίον τούτω παρεΰτνκώς της μαρτνρίας άναγιγνωοκομένης, έμον τ εκδίδοντος τον παΐδα περί απάντων τοντοον βαΰανίΐειν αντοΐς ονκ ήιτέληοε πα-
99*
340 XXIX. ΑΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
οαλαβειν, καΟ-' εκαΰτον ύμΐν παρέχομαι τους μάρτυ- ρας, καί μοι κάλει δεύρ' αυτούς.
ΜΑΡΤΓΡΕΣ.
19 "Οτοίνυν, ω άνδρες δικαΟται, πάντων των είρη- μένων οΐμαι μέγιΰτον νμϊν έρεΐν ΰημεΐον τον ταύτ' αποκρίναβ&αι τούτον, βού?.ομαι διελ&εΐν. επειδή γαρ εξητει με τον άν&ρωπον ταύϋ-' ωμολογηκώς ά μεμαρ- τνρηται, βουλόμενος και τουτ' αυτόν έξελέγζαι τεχνά-
20 ζοντα τί ποιώ ; προκαλούμαι κατά Λήμωνος ε-ίς μαρτυ- ρίαν, οι^το^ αυτώ &είου και κοινωνού των αδικημάτων, καϊ ΰυγγράψας ταντ εκελευον μαρτνρεΐν α νυν διώ- κει των ψευδομαρτυριών, ούτος δε το μεν πρώτον άπηναι6γύντει, τού δε διαιτητού κελεύοντος μαρτνρεΐν ή έξομνύειν έμαρτύρηΰε πάνυ μόλις, καίτοι ει γ' ην δούλος άν&ρωπος και μη προωμολόγητο προς τούδ' ελεύθερος είναι, τίπα&ών εμαρτύρηΰεν, άλΧ ουκ ε%ο-
•2] μόβας απηλλάγη τού πράγματος; αλλά μην χαϊ περί τούτων η&ε?.ον παραδούναι τον παΐδα τον γράφοντα ττ,-ν μαρτυρίαν, ός τά τε γράμματ' έμελλε γνώβεο&αι τα εαυτού και τούτον εμνημόνευε ν ακριβώς μαρτνρ η- οαντα ταύτα, χαϊ ταύτ' ή&ελον ουχί μαρτύρων άπο- ρων ο'ί παρηΟαν ήΰαν γάρ- αλλ* ίνα μη τούτους αί- τιώτο τά ψευδι"] μαρτυρειν , αλλά το πιΰτόν εκ της βα- σάνου τούτοις ύπαρχοι, καίτοι πώς άξιον έοτι κατά- 851 γνώναι τών μαρτύρων δίά τούτο, οϊ μόνοι των πώποτ ηγωνιΰμένων δίκην εν υμιν τον διώκοντ αντον αντοϊς μάρτνρα τούτων έπιδεικνύουΰι γεγενημε'νον; αλλά μην ως άλη&ή λέγω . Ρ.αβε την πρόκληΰιν καϊ την μαρ- τυρίαν.
ΠΡ0ΚΑΗΣ1Σ. ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
22 Τηλικαύτα τοίνυν δίκαια φυγών ούτος, καϊ εχ το-
ΠΡΟΣ ΛΦΟΒΟΝ. 341
βούτων τεκμηρίων έπιδεικνύ μένος οτι συκοφαντεί, τοΐς μεν αυτού μάρτνσιν άξιοι πιστεύειν νμάς, τους ό' εμονς διαβάλλει καί φηϋιν ον τάϊ.η&ή μαρτνρεΐν. βούλομαι δη και εκ των εικότων περί αυτών ειπείν, οίδ' ονν οτι πάντες αν όμολογήσαιτε τους τα ψευδή μαρτνρούντας ή κέρδεσι δι άπορίαν επαιρομένονς η δι εταιρίαν η καί δι εγβραν των αντιδίκων ε&έλειν αν τι τοιούτον ποι-
23 ήσαι. τούτων τοίνυν ούδε δι' εν αν είεν εμοϊ μεμαρτν- ρηκότες' οντε γαρ εταιρία • πώς γαρ. οϊγε μήτε εν το:ΐς ανταΐς διατριβαΐς μήτε κα&' ηλικίαν , μη οτι έμοί τίνες αυτών, άλλ' ούδε αφίοιν αύτοΐς είσίν; ούτ έχ$ρα τού- του ' φανερόν γαρ και τούτ εστίν ■ 6 μεν γαρ αδελφός καϊ σύνδικος. Φάνος <Γ επιτήδειος καί φυλέτης, Φί- λιππος ό' ούτε φίλος ούτ εχ&ρός, ώστ ούδε ταύτην
°2ίάν τις επενεγκοι δικαίως την αίτίαν. και μην ούόε δι άπορίαν αν τις φήσειε' πάντες γαρ κέκτηνται τοϋαύ- την ούοίαν ώστε και λειτουργεΐν νμιν προΰύμως καί τα προοταττομενα ποιεΐν. χωρίς δε τούτων ούτ άγνώ- τες νμιν ούτ επίτά χείρω γιγνωσκόμενοι, μέτριοι δ' οντες άνθρωποι, καίτοι ει μήτ άποροι μήτ εχθροί τοιίτου μήτ έμοϊ φί?.οι, πώς χρή κατά τούτων ?.αβεΐν 852 τιν' ύποψίαν ως τα ψευδή μαρτυρούσιν; εγώ μεν γάρ ουκ οίδα.
Ταύτα τοίνυν ούτος είδώς, καί πάντων μάλιστα, επισταμένος τάλτ\%ή μεμαρτυρηκότας αυτούς, όμως συκοφαντεί καϊ φησίν ου μόνον ουκ ειπείν ταύτα, α πώς τις αν μάλλον εξελέγζειεν είρηκότα; άλλα καϊ δον- λον είναι τον άν&οωπον τω οντι. βούλοααι δε δια βραγ^έων ειπών προς νμάς έξελέγξαι και ταύτ αυτόν ψευδόμενον. εγώ γάρ, ο) άνδρες δικο:σται, και περί τούτων ή&έλησα τούτω παραδούναι βασανίζειν τάς δεραπαίνας, αϊ τελευτώντος τον πατρός μνημονεν-
-Ο
342 XXIX. ΛΗΜΟΣ&ΕΝΟΤΣ
26 ουβιν άφε&έντα τούτον ελεύθερον είναι τότε. καϊ προς τούτοις ή μητηρ κατ εμού και της αδελφής, οϊ μόνοι παίδες έβμεν αυτή, δι ους κατεχήρευβε τον βίον , πί- ϋτιν ή&έληοεν έπι&εΐναι παραΰτηοαμένη τον άν&ρω- πον τούτον άφεϊναι τον πατέρα ηνίκ' έτελεύτα, καϊ νομίζεβ&αι παρ' ήμΐν τούτον ελεύθερον ην μηδεϊς υμών νομιζέτω κα& ημών ποτ' αν ομννναι ταντ αν έ&έλειν , ει μη ΰαφώς ήδει τα ένορκα όμονμένη. άλλα μην ως άλη&ή λέγω καϊ ταύτ ήμεν έτοιμοι ποιεϊν, κα- λεί τούτων τους μάρτυρας.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ.
ο; Τοΰαύτα τοίννν δίκαια λέγειν εχόντων ημών, καϊ
καταφεύγειν εις τους μέγιστους ελέγχους έ&ελόντων περί των μεμαρτυρημένων , πάντα ταύτα φυγών ού- τος οιεται . περί της γεγενημένης δίκης διαβάλλων και κατηγορών εμού , του μάρτυρος υμάς πείΰειν καταψη- φίβαό&αι, πάντων, οίμαι , πράγμα καταΰκευάύας άδι-
28 κώτατον καϊ πλέον εκτιν.ώτατον. αυτός μεν γαρ μάρ- τυρας ύευδεις παρεβκεύαοται περί τούτων, Ουγγορη- 853 γόν έχων 'Ονήτορα τον κηδεΰτην καϊ Τιμοκράτην • ημείς ό' ούχι προειδότες, αλλ' νπερ αυτής τής μαρτυ- ρίας ηγούμενοι τον άγων έύεΰ&αι, τους περί των εκ της επιτροπής χρημάτων μάρτυρας ου παρεΟκενά- ομε&α νύν. όμως δε, καίπερ ούτω τούτον ΰεΰοφιϋμέ- νου, τα πράγματ αυτά διετιών οίμαι ραδίως νμίν έπι- δείζειν δικαιότατ ανθρώπων τούτον ώφληκότα την
29 δίκην , ουχ ότι τον Μιλύαν έκώλυον βαβανίζειν, ονδ ότι τούτον ελεύθερον ώμολόγηβεν, οι δε μάρτνρες ο'ίδ έμαρτνρησαν , άλλ' ότι πολλά τών έμών έ£ηλέγχ&η λα- βών καϊ τον οίκον ουκ έμίύ&οιϋε τών νόμων κελενόν- των καϊ τού πατρός εν τή δια&ήκη γράψαντος , οις έγοα
ΠΡΟΣ ΑΦΟΒΟ Ν. 343
σαφώς υμιν έπιδείίω' ταύτα μεν γαρ ην πάσιν ίδεΐν, οί νόμοι καϊ το πλή&ος ών ούτοι διηρπάκειΰαν χρημά- των τον Μιλναν $' ονδ' όΰτις έβτιν ουδείς ηδει. γνώ- 6ε6&ε δ' εκ των έγκεκλημένων ότι ταύϋ-' όντως 'έγοντ εστίν. 30 Έγώ γαρ, ώ άνδρες δικαΰταϊ, την δίκην έλαχον
τούτω της επιτροπής ούχ εν τίμημα 6νν^•ε\ς, ώβπερ αν εϊτις βνκοφαντεΐν έπιχειρών, ά?.λ' έκαατον έγγράψας, και πό%εν λαβών καϊ πόοον το π?>ή&ος και παρά τον, και ονδαμον τον Μιλναν παρέγραψα ως εϊδότα τι τόν- οι των. έοτιν ούν τον μεν εγκλήματος αρχή ( τάδ^ εγκαλεί "Αημοϋ&ένης'Αφόβω' έχει μον χρήματ Άφοβος από 'Τ επιτροπής εχόμενα, όγδοήκοντα μενμνάς, ην έλαβε προίκα της μητρός κατά την δια&ήκην τού πατρός." τούτο πρώτον εΟτι των χρημάτων, ών άπεΰτερήο&αί φημ'-. τοις δε μάρτνοι τί μεμαρτνρηται ; ?< μαρτνρούΰι * παραγενέΰ&αι προς τω διαιτητή Νο&άρχω . ότε'Άφο- 854 '' βος ώμολόγει τον Μιλναν ελεύθερον είναι, άφεχτέντα 32 ' νπό τού Λημο6%ένονς πατρός" Οκοπεΐτε τοίννν παρ νμιν αντοϊς ει τις αν νμϊν ή ρήτωρ ή ΰοφιοτής ή γόης οντω %-ανμάθιος δοκεΐ γενέθ%αι καϊ λέγειν δεινός, ώσ* εκ ταύτης της μαρτνρίας διδάξαι τιν' άν&ρώπων ως έχει την προΐκ "Αφοβος της μητρός τής εαυτού, και τί λέγων, ώ προς Λ ιός ; ώμολόγηΰεν είναι Μιλναν ελεύθε- ρον; και τί μάλλον έχων την προίκα; ονδεν αν δή- 53 πον δια τούτο γε δόζειεν. αλλά πόθεν τοντ έπεδεί- χ&ν : πρώτον μεν Θηριππίδης ών αυτω Ουνεπίτροπος κατεμ,αρτύρηοε δονναι δεύτερον δε Αήμων &εΐος ών καϊ των άλλων οί παρόντες έμαρτνρηοαν οίτον τή μη- τρϊ δώΰειν όμολονεΡ' τούτον ως έχοντα την προίκα. καϊ τούτοις ουκ έπεβκή-φατο , <3^λονο'τ6 ως τάλη&ή με μαρτνρηται είδώς. έτι τοίννν ή μήτι^ πίΰτιν ήθέληΰε
3ί4 XXIX. 4ΗΜ0ΣΘΕΝ0ΤΣ
έπι%• είναι κατ εμού καϊ της αδελφής, παραβτηβαμένη λαβείν την προίκα τούτον την εαυτής κατά την τον
ί+ πατρός δια&ήκην. ταύτας τάς όγδοήκοντα μνάς πά- τερ αυτόν έχειν φώμεν η μη; καϊ πότερον δια τούοδε όφλεΐν τους μάρτυρας η δια τούΰδε ; εγώ μεν γαρ οϊμαι δια την άλή&ειαν. ταύτας τοίνυν δέκ' έτη κεκαρπωμε- νος, και ούδε δίκην όφλών άποδοΰναι τετολμηκώς, δεινά πεπον&έναι φηβϊ καϊ διά τούΰδε τους μάρτυρας ώφληκέναι. καίτοι τούτων γ' ουδείς αυτόν έχειν ταύ- την εμαρτύρηΰεν.
35 Περί τοίνυν της έκδόοεως καϊ των κλινοποιών καϊ
τού οιδήρου καϊ του κατάλειψε εντός ήμΐν έλέφαντος και της προικός της αδελφής , ην ούτος κα%υφεϊκεν υπέρ του και αυτός έχειν όο~α βού?.οιτο των εμών, 855 άκούΰατε , και ΰκοπεΐ& ως δικαίως τ ώφληκε και ού-
Ζοδϊν ήν Μιλύαν περί τούτων βαύανιΟτέον. περί μεν γάρ ων κα&υφεΐκας . νόμος έΰτι, διαρρήδην ός κελεύει ο ε ομοίως όφλιΰκάνειν ώΰπερ αν αυτός έχης ' ώΰτε τί τω νόμω καϊ τη βαΰάνω ; περί δ αύ της έκδόΰεως, έπι- κοινωνήύαντες τω Εού&ω καϊ διανειμάμενοι τά χρή- ματα καϊ τάς ΰυγγραφάς άνελόντες, και πάν%~ όν τρό- πον εβούλεβ&ε καταβκευάΰαντες , καϊ διαφ&είραντες τά γράμμα&\ ως υμών ο Αήμων κατεμαρτύρει, φε-
37 νακίζετε και τουτουοϊ παρακρούοαΰ'&αι ζητείτε, περί τοίνυν των κλινοποιών , εί 6υ λαβών αργύριον καϊ πολλά ιδία κερδάνας επί τοις έμοις δανείζων, όν καϊ τους άλλους προαήκε κωλύειν, ε'ιτ αφανείς πεποίη- κας, τί οοι ποιήοωβιν οι μάρτυρες; ου γάρ ούτοί γ ε μεμαρτυρήκαΰιν ως ώμολόγεις επί τοί^ εμοΐς δανείζειν καϊ λαβείν τάνδράποόα ώς ο αυτόν , άλλ' εν τω λόγω τούτ έγραψας ϋύ , κατεμαρτνρηδαν δε οί μάρτυρες.
38 αλλά μην περίγε τον ελέφαντας και του 6ιδήρου, πάν-
ΠΡΟΣ ΑΦΟΒΟ Ν. 345
τας έγωγέ ψημι τους οικέτας είδέναι τούτον πωλούν- τα, και παραδονναι και τότε και νυν η&ελον αντω τού- των όντινα βούλοιτο λαβών βασανίζειν. ει τοίννν ψη- θεί με, τον είδότα ουκ έ&έ?.οντα εκδούναι, τονς ονκ είδότας έκδιδόναι, πολύ δη μάλλον αντω παραλαβεΐν ψανησεται προσήκον ει γαρ, ονς ως είδότας έζεδίδονν εγώ, μηδέν έχειν έψαυαν τούτων αυτόν . άπήλλακτο 39 δήπον&εν αν της αιτίας, αλλ* ούχϊ τοιούτον εστίν, άλλα ααψώς αν έξηλέγχ&η πωλών και την τιμήν κεκο- μιομένος. διόπερ τους όμολογονμένως δούλονς παρα-8ό6 βάς τον ελεύθερον ι]ξίον βασανίζειν , ον ονδ' όσιον παραδούναι . το πράγμα ονκ αγειν εις έλεγχον ζητών, άλλα μη παραλαμβάνων βονλόμενός τι δοκεϊν λέγειν, περί τοίννν πάντων τούτων, πρώτον μεν περί της προικός, ε'ι&' νπερ ων κα&νψεΐκεν, ει& νπερ τών άλλων, άναγνώσεται τους τε νόμονς και τάς μαρτν- ρίας, IV είδήτε.
ΝΟΜΟΙ. ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
4ο Ον τοίννν μόνον εκ τούτων αν γνοίητε ότι δει-
νόν ονδ' ότ.ούνπέπον&ε τον άνδρωπον ονκ εκδόντος εμού βαΰανίξειν , αλλά καϊ το πράγμα αυτό ει ϋκέ- ψαισ&ε. δώμεν γάρ δη τον Μιλύαν επί τον τροχού ϋτρεβλούα&αι, καιτί μάλιστ αν αντόν εν%αιτο λέγειν ϋκοπώμεν. ονχ ότι τών χρημάτων ονδ' ότιούν οίδε τούτον έχοντα; καϊ δη λέγει, δια τοντ αρ' ονκ έχει ; πολλού γε δεί' τονς γάρ είδότας καϊ δίδοντας και παρ- όντας μάρτνρας παρεσχόμην εγώ. τεκμήριον δε καϊ πίατις εστίν ούκ ει τίς τι μη οίδε τούτον έχοντα (πολ-
4] λοϊ γαρ αν ε'ιεν), άλΧ ει τις οίδεν. καταμαρτνρησάντ ων τοίννν σον τοσούτων μαρτύρων τίνι τών ψενδομαρ- τνριών επεσκήφω; δεΐξον. αλλ1 ονκ αν έχοις' δεΐζαι.
346 XXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
"καίτοι πώς ον ΰαφώς Ον ΰαντόν εξελέγχεις, ότι ψεύδει δεινά πεπον&έναι φάΰκων και την δίκην αδίκως ώ- φληκέναι τον άν&ρωπον ου παραλαβών , ος τους ταύ- τα μαρτυρήΰαντας έχειν αε καί λαβείν, περί ών ώς ον καταλειφ&έντων αν τον Μιλναν έξητεις. άφήκαςτών ψευδομαρτυριών ; ους πολ.ύ κάλλιον ην. είπερ ηδίκηαο, διώκειν. «ΛΙ' ουκ ηδικημένος Ου Ουκοψαντεΐς.
42 Τΐο λλαχό&ε ν μεν ον ν αν τις ίδοι την Οην πονη-^όΊ
ρίαν, μάλιΰτα δ' ει περί της δια&ήκης άκούοειεν. τον γαρ πατρός, ο5 άνδρες δικαΟται, τά καταλειφ&έντα πάντα εν τη δια&ήκη γράψαντος, καϊ τον οίκον όπως μιο&ώοουΟι, ταύτην μεν ονκ άπέδωκεν, ίνα μη το πλή&ος εϋροιμι εγώ τών χρημάτων εξ αντης, ώμο- λόγει δε κεκτήο&αι τανΟ-' ά μάλιΟτ' ονχ οιόν τ ην
4όέξάρνω γενέο&αι διά την περιφάνειαν. ην δε ταν& άγεγράφ&αι φηοϊν εν τη διαθήκη, δύο μεν τάλαντα Λημοφώντα λαβείν εν&νς, την δ' άδελφήν όταν ηλι- κίαν έχη (το€»το ό' έμελλεν εις έτος δέκατον γενηΟε- σθ«0, τούτον $' όγδοηκοντα μνάς καϊ την μητέρα την έμήν καϊ την οικίαν οίκεΐν. Θηριππίδην δ' έβδομη- κοντα μνάς λαβόντα καρπώΰαο&αι, έως άνηρ έγω γενοίμην. τά δ' άλλα οσ' έμοϊ χωρίς τούτων κατελεί- φθτ καϊ το μιο&ονν τον οίκον ήφάνιζεν εκ της δι*> '- χϊήζης . ού Ονμφέρον αντω νομίζων ταντ έπιδει-
^γβήναι παρ ύμΐν. επειδή τοίννν ώμολόγητο νπ αύτον τούτον τον πατέρα ημών τελεντώντα τοΟοντον άργύ- ριον τούτων έζάοτω δούναι, τεκμηριον οι δικάζοντες τότε τάς ομολογίας έποιηοαντο ταύτας τον πλή&ονς τών χρημάτων ■ όοτις γάρ από τών όντων τέτταρα τά- λαντα και τριΟχιλίας προίκα καϊ δωρεάν έδωκε, φανε- ρον ην ότι ούκ από μικράς ονοίας, άλλα πλέον η δι-
■ί'ζπλαΰίας ης έμοϊ κατέλιπε ταντ άφεΐλεν ον γάρ αν
ΠΡΟΣ ΑΦΟΒΟ Χ. 347
εδόκει τον μεν νιόν έμε πένητα βούλεβ&αι καταοτή- ααι, τούτους όε πλονβίονς οντάς έτι πλονβιωτέρονς ποιή6αι έπι&νμειν , άλλ* ένεκα τον πλή&ονς των έμοϊ καταλειπομένων Θηριππίόη τε τάς εβδομηκοστά μνάς καϊ Λημοφώντ'ι τα δύο τάλαντα, ονπω μέλλοντι τη 858 αδελφή τη έμη οννοικήοειν, καρπούο&αι δούναι, ταύτα όή τα χρήματα ονδαμού παραδονς έφαίνετο , ονδ έλάττω μικροΐς' αλλά τα μεν ανηλωκέναι, τα, $' οι» λαβείν έφη, τα ό' ουκ είδέναι, τα δε τον δεΐν' έχειν. τα δ' ένδον είναι, τα δε πάντα μάλλον η όπον παρέδω- κεν είχε λέγειν.
46 Περί δετού μι) καταλειφ&ήναι τα χρήματ' ένδον βούλομαι Οαφώς νμΐν έπιδεΐζαι ψενδόμενον. τούτον γαρ τον λόγον κ.α%εϊκεν, επειδή τα χρήματα μεν πολλά πέφηνεν οντά, ουκ εΐχ^ε ό' έπιδεΐξαι ταύ&' ως άποδέδωκεν, ϊν εξ εικότος ονδεν προοήκον ήμιν φανη
47 κομίζεβίται τά γ' όντα παρ ' ημΐν. ει μεν τοίνυν Ό πα- τήρ ηπίατει τούτοις , δήλον ότι οντ αν τάλ.λα επέτρε- πεν οντ αν έκεΐν ούτω καταλιπών αντοΐς έφραζεν ώατε πό&εν ί'οαοΊν ; ει δ' επίΰτενεν, ονκ αν δήπον τά μενπλεΐΰτ αντοΐς των χρημάτων ενεχείριβε, τώνό^ ονκ αν κνρίονς εποίηΰεν. ονδ' αν τη μεν μητρί μον ταύτα φνλάττειν παρέδ&κεν, αντην δε ταύτην ενί των επι- τρόπων τοντφ γνιαικ' ήγγύηΰεν ον γάρ έχει λογον αώοαι μεν τά χρήματα δι' εκείνης ζητεΐν, ένα δε των
ί^άπιατονμένω^ ταύτης κάκείνων κύριον ποιεΐν. έτι δε τούτον , ει τι τούτων άλη&ες ην , :ϊε6ΰ•' ονκ αν αντην λαβείν δο&εΐβαν νπό τον πατρός; ος τιμ- μεν προϊκ αυτής ήόη,τάςογδοήκοντα μνάς, έχων ως αύτη οννοι- κήαων, την Φύ.ωνίδον τον Μελιτέως δνγατέοα έγημε δι αίΰχ^οκερδίαν, Ίνα πους ΐά$ εϊχεπαρ' ημών, ετέρας όγδοήκοντα μνάς λί^/3οί. παρ^ εκείνον τεττάρων όε τα-
3+8 XXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
λάντων ένδον όντων καϊ ταύτ' εκείνης έχούΰης, ως ούτος φηϋιν, ουκ αν ήγείβ&ε αυτόν καν έπιδραμειν, 859 49ωατε γενέΰ&αι μετ εκείνης αυτών κύριον; η την μεν φανεράν ούοίαν, ην καϊ υμών πολλοί αυνηδεΰαν ότι κατελείφ&η , μετά τών Ουνεπιτρόπων ούτως αίΰχρώς διήρπαΰεν ων δ' ουκ έμέλλε&' ύμεΐς έβεΰ&αι μάρτυ- ρες, άπέβχετ' αν εξόν αύτώ λαβείν; καϊ τις αν πιβτεύ- οειεν; ουκ έΰτι ταύτα , ώ άνδρες δικαοται, ουκ έΟτιν' αλλά τά μεν χρήματα, όοα κατέλιπεν 6 πατήρ, εκείνη τη ήμερα κατωρύττετο οτε εις τάς τούτων χείρας ήλ- %-εν . ούτθ£ <Γ ουκ έχων αν ειπείν οπού τι τούτων απέ- δωκεν, ϊν' εύπορος είναι δοκών μηδενός τύχω παρ' νμών έλέου, τούτοις χρήται τοις λόγοις.
50 ΤΙολλά μεν ούν έγωγ' έχ,ω καϊ άλλα τούτου κατη- γορεΐν ουκ ενδέχεται δέ μοι, τω μάρτυρι του κινδύνου περί της έπιτιμίας όντος, περί ων αυτός ήδίκημαι λέ- γειν, αλλά βούλομαι πρόκληβιν ύμΐν άναγνώναι- γνώοεο&ε γάρ εξ αυτής άκούϋαντες τά μεμαρτυρη- μένα ως έβτιν άλη&ή, καϊ τον Μιλύαν ότι νυν μεν περί πάντων φηοϊν έϊαιτεΐν . το όε πρώτον ύπερ τριάκοντα μόνον μνών έζητει, καϊ προϋέτι ζημιούται κατά την
51 μαρτυρίαν ουδέν εγώ γάρ πανταχ^ή τούτον έξελέγξαι βου?>όμενος, και τάς τέχνας αυτού καϊ τάς πανουργίας εμφανείς ύμΐν καταϋτήοαι πειρώμενος, ή ρό μην αυτόν πόΰα είη τά χρήματα το πλή&ος, κα& ά τον Μιλύαν ως ΰυνειδότα έξητηοεν ούτος δε ψευβάμενος περί πάν- των έφηαεν. (περ\ μεν τοίνυν" έφην εγώ,** τούτου πο- ( ραδώΰω 0οι τον έχοντα τάντίγραφα, ως θύμε προύκα-
ό^'λέοω. προομόααντος δέ μου τον άν&ρωπον ως ώμο- 860 λόγηβας ελεύθερον είναι και κατά Αήμωνος έμαρτύ- Γ ρηοας, αν άπομόΰης τάναντία τούτων κατά της %υγα- ' τρός, άφίημί 6οι πάν&' ύπερ ων αν έξαιτήΰας φαν^ς
ΠΡΟΣ ΑΦΟΒΟΧ. 349
^τό πρώτον βαβανιζομενοντούπαιδος, καϊ τοοοντω ΰοι γενέϋ&ω το τίμημα έλαττον ων ώφλες, κ«θ' α τον Μι— ' λναν έξήτηβας, ίνα μηδέν ζημιω&ής παρά τονς μάρ- ί$τνρας." ταύτ εμού προκαλεβαμενον πολλών παρόν- των ουκ αν έ'φη ποιήΰαι. καίτοι όΰτις αντός αύτώ ταντ έφνγε δικάβαι, πώζ υμάς χρη τονζ όμωμοκότας τούτω πει&ομένονς καταγνώναι των μαρτύρων , αλλ7 ον τούτον άναιϋχνντότατον πάντων άν&ρώπων είναι νομίζειν; άλλα μην ως άλη&ή λέγω, κάλει τούτων τους αάοτνρας.
ΜΑΡΤΤΡΕΣ.
54 Ον τοϊννν εγώ μεν ταύ&' έτοιμος ην , οι δε μάρ— τνρες ού την αντην γνώμην εμοϊ είχον, άλλα κάκεΐνοι παραβτηβάμενοι τονς παΐδας. νπερ ων έμαρτύρηααν, πίοτιν έπΦείναι ή&έλη6αν κατ' εκείνων. 6 <5' οιίτ' έκείνοις οντ εμοί δούναι τον όρκον ήζίωΰεν, άλλ' έπϊ λόγοις μεμηχανημενοις και μάρτνΰιν ον τάλη&ή μαρ- τνρεΐν εί&ιΰμένοις το πράγμα καταΰτήοας ελπίζει ρα- δίωςνμάς εξαπατήΰειν. λαβε ονν αντοΐς καϊ ταντην την μαρτνρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
55 Πώς ούν αν τις ΰαφε'ΰτερον εξελεγζειε ΰνκοφαν- τονμενονς ημάς και καταμεμαρτνρημενον τάλη%•η καϊ την δίκην δικαίως ώφλημένην η τούτον τον τρόπον έπιδεικνύς οίκετην τον την μαρτνρίαν γράψοντ ονκ εϋ-ελήβαντα τούτον βααανίζεινπερϊ αντών τών μεμαρ- 861 τνρημένων , Αί'ΰιον τον άδελφόν αντού ταύτα μεμαρ-
όβτνρηκότα α φηβιν είναι ψενδή , τούτον αντόν ταντά τοΐςμάρτνοιν ονς διώκει μεμαρτνρηκότα μοι κα*^ άτη- μωνος οντος αντώ $είον καϊ 6ννεπιτρόπον, τ?ς £ ρκ• ,παίνας ονκ ε&ελήβ ν& νπερ τού τον άν&ρωπον 'Κεν
350 XXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
δερον είναι βαΰανίζειν, την μητέρα την έμαυτού πί- ατιν περί τούτων έπι&εϊναι κα&' ημών έ%έλουΰαι^ των άλλων οίκετών ούκ ε&έλοντα τούτον παραλαμβάνειν ούδένα των πάντ ειδότων μάλλον η Μιλύας, των μαρ- τύρων οι κατ ε μαρτυρούν χοήματ^ έχειν αυτόν ονό'θΐΊ
αϊτών ψευδομαρτυριών έπεΰκημμένον , την δια&ήκην ουκ άποδόντα ούδε τον οίκον μι6&ώο~αντα τών νόμων κελευόντων, πίότιν έπι%εϊναι προομνύντος εμού καί τών μαρτύρων . ώΰτ' άφεΐο&αι τούτον των χρημάτων κα& α τον Μιλύαν έξητηΰεν, ουκ οϊη&έντο: δεΐν; μά τους &εούς, εγώ μεν ούκ αν έχοιμι έπιδεϊ\αι ταϋτ άκριβέϋτερον η τούτον τον τρόπον, ούτω τοίνυν φα- ν ερώς τών μαρτύρων καταψευδό μένος και εκ τών πραγμάτων ούδεν ζημιούμενος και την δίκην δι-
όΒκαίως ώφληκώς όμως άναιΰχυντεΐ. καϊ ει μεν μη και παρά τοις αυτού ψίλοις καϊ παρά τω διαιτητΐ] προε- γνωβμένος άδικεΐν τούτους έποιεΐτο τους λόγους, ήτ- τον αν ην άίιον δαυμάζειν νύν ό' έπιτρέψαι με πεί- <5αςΆρχένεω καϊ Λρακοντίδη καϊ Φάνω τούτω τω νύν ν» αυτού φεύγοντι τών ψευδομαρτυριών , τούτους μεν άφηκεν άκούΰας αυτών ότι, ει με& όρκου ταύτα διαιτηΰουοι. καταγνώΰονται την έπιτροπην , επι τον 86*2 κληρωτόν δε διαιτητην έ/.&ών καϊ ούδεν έχων άπολύ-
59 Οαβ&αι τών έγκεκλημένων ώφλε την δίαιταν. οι δικα- ,ΰται ό' άκούβαντες, είς ους έφήκε, ταύτα και τοΓ^ τού- του φίλοις καϊ τω διαιτητή περί αυτών έγνωσαν καϊ δέκα ταλάντων έτίμησο:ν, ού μά Λι ούχ ότι τον Μι- λύαν ωμολόγηαεν είναι ελεύθερον {τούτο μεν γάρ ού- δεν ην). αλΧ ότι πεντεκαίδεκα ταλάντων ούΰίας μοι κα- ταλειφ&είοης τον μεν οίκον ούκ έμίβ&ωΰε, δέκα ό' έτη μετά τών βυνεπιτρόπων διαχειρίόας προς μεν την ουμ- μορίαν υπέρ παιόός όντος εμού πέντε μνάς βυνετάξατ
ΠΡΟΣ ΟΝΗΤΟΡΑ Α. 351
βοείϋφέρειν, όοονπερ Τιμό&εος 6 Κόνωνος καϊ οι τα μέ- γιΰτα κεκτημένοι τιμήματα είΰέφερον, χρόνον δε το- ϋοντον τα χρήματα ταύτα έπιτροπεναας . νπερ ών τη- λικαντην αυτός είοφοράν ήξίον είοφέρειν , έμοϊ μεν το κα&' αυτόν ονδ' είκοΰι μνών άξια παρέδωκε, μετά δ' εκείνων όλα τα κεφάλαια και τάς επικαρπίας άπεβτέ- ρηκεν. τέντες ονν οι δικαθτο.1 τοις πάοι χρήμαϋιν ονκ ί'φ' όϋω μιΰ&οναι τους οίκους τόκον, αλλ* ος ήν έλά- χιΰτος, εύρον το σύμπαν πλέον η τριάκοντα τάλαντ' αντονς άποΰτερονντας' διό τούτω των δέκα ταλάν- των έτίμηΰαν.
XXX. ΠΡΟΣ ΟΝΗΤΟΡΑ Ε^ΟΤΑΗΣ Α.
ΤΠΟΘΕΣΙΣ.
Άφοβος, μέλλοντος αντώ Αημοΰ&ένους τας της επιτροπής 863 δίκας λαγχανειν, εγημεν Ονήτορος αδελφην εκδο&είααν αντώ νπο Τιμοκρατους τον προτέρου άνδρος, επειδή έ'/.εινος επί- κληρον λαμβάνειν έμελλε, μετά δε ταντα Ονήτωρ. ήδη φευ- γοντος Αφόβον την της επιτροπής δίκην, ώς ο ρήτωρ άπο- δείκνυΰι, πλαΰαμενος απόλειιΰιν την αδελφην παρ εαυτόν απηγαγεν. επει δε "Αφοβος ηλω. επιτην ουΰίαν αυτού τον ρήτορα αφικν^υμενον και εις τα χωρία είΰιοντα εξηλαΰεν Ονητωρ, φάΰκων της αδελφής είναι τα χωρία, εις την προίκα αποτιμη&έντα. διοπερ εξ,ονλης αντώ δικάζεται ο ζίημοΰχϊέ- νης ως εκ των Λφοβον προτερον . νυν δε εαυτώ γεγενημέ- νων, έξεληλαμίνος , φαΰκων ονκ είληφέναι την προίκα Αφό- βον, άλλα την γυναίκα μόνον την γαρ προίκα μη βονλη- %ήναι Όνητορα δούναι, διότι κινδυνευοντα τον Αφοβοι εωρα και την ονΰίαν αύτοϋ. νυν ονν, φηΰι, πλαΰτη μεν η απολειψις , νπερ δε ών ονκ εΌ.ηφεν Άφοβος , το χωρίον απο-
352 XXX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
τετίμψαι έχ άποΰτεοήΰει των εμών. το δε της ε'ξονλης όνομα ^Αττικόν ' εξελλειν γαρ ελεγον το εζω&εΐν και εκβάλλειν βία.
Περί πολλού ποιούμενος, ώ ανδρεζ δικασταΐ, μήτε 864 πρός'Άφοβόν μοι σνμβήναι την γενομένην διαφοράν μήτε την νύν ούσαν προςΌνήτορα τοντονί, κηδεστήν οντά αντού , πολλά καϊ δίκαια προκαλεσάμενος αμφό- τερους οΰ^ί^ο^ εδννή&ην τνχεΐν των μετρίων, άλλ' ενρηκα πολν τούτον εκείνον δνοκολώτερον και μάλ- *2λον άξιον οντά δούναι δίκην. τον μεν γαρ οίόμενος δεΐν εν τοις φίλοις διαδικάσασ&αι τα προς έμε καϊ μη λαβείν υμών πεΐραν ονχ οίος τ' εγενόμην πεισαΐ' τού- τον δ' αντον αντώ κελεύων γενέσθαι δικαστήν, ίνα μη παρ' νμιν κινδννεύση , τοσούτον κατεφρονή&ην ωΰτ ονχί μόνον λόγον τνχεΐν ονκ ήξιώ&ην, αλλά καϊ ί% της γής^ ην "Αφοβος έκέκτητο οτε ώφλίσκανέ μοι την δίκην, υβριστικώς υπ αντον πάνν εξεβλή&ην.
3 επειδή ονν σνναποστερεΐ τέ με των όντων τω εαντού κηδεστί], πιστενων τ εις νμάς είσελήλνδε ταΐς αυτού παρασκευαΐς, ύπόλοιπόν εστίν εν ύμΐν πειράσδαι παρ αυτού των δικαίων τνγχάνειν. οίδα μεν ονν, ώ άνδρες δικασταϊ, ότι μοι προς παρασκευάς λόγων καϊ μάρτυ- ρας ον τάλη&ή μαρτυρήσοντας 6 άγων εστίν όμως μ ε ντο ι τοσούτο ν οϊμαι διοίσειν τω δικαιότερα τούτου
4 λέγειν ώστ, ει καί τις υμών πρότερον τούτον ηγεΐτο είναι μη πονηρόν , εκ γε των προς εμε πεπραγμένων γνώσεται ότι και τον παρεληλν&ότα χρόνον ελάν&α-&6ή νεν αυτόν κάκιστος ων καϊ άδικώ^ατυς απάντων, απο- δείξω γαρ αυτόν ον μόνον τήν προΐκ' ου δεδωκότα,
ης φηον νυν ιζποτετιμήσ&αι το χωρίον, άλλα καϊ εξ άρχης τοΡ; έμοΐς έπιβονλεύσαντα, καϊ προς τούτοις τήν μεν γνναικ' ονκ βπολελοιπνϊαν , νπερ ής εξήγαγε
ΠΡΟΣ ΟΝΗΤΟΡΑ Α. 353
^με εκ ταύτης της γης, προϊστάμενον δ1 ίπ αποστε- ρήσει των έμών Άφοβου καϊ τούτους υπομένοντα τους αγώνας, ούτω μεγάλοις τεκμηρίοις καϊ φανερούς έλέγ- χοις ώσθ' υμάς απαντάς είσεσθαι σαφώς ότι δικαίως καϊ προσηκόντως ούτος φεύγει ταύτην νπ' εμού την δίκην. όθεν δε ράστα μαθήσεσθε περί αυτών, εντεύ- θεν υμάς καϊ εγώ πρώτον πειράζομαι διδάοκειν.
6 Εγώ γαρ, ώ άνδρες δικασταί, πολλούς τε άλλους 9 Αθηναίων καϊ τούτον ουκ έλάνθανον κακώς έπιτρο- πευόμενος, άλλ' ην καταφανής ευθύς αδικούμενος" το- ΰαϋται πραγματείαι και Αο^οί- χκ< παρά τω άρχοντι καϊ παρά τοις άλλοις έγίγνοντο υπέρ τών έμών. το τε γαρ πλήθος τών καταλειφθέντων ην φανερόν, ότι τ άμίσθωτον τον οίκον εποίουν οι διαχειρίζοντες. ϊν αυτοί τα χρήματα καρποΐντο , ουκ άδηλον ην. ώστ' εκ τών γιγνομένων ουκ έσθ' όστις ούχ ηγεΐτο τών είδό- των δίκην με λήψεΰθαι παρ' αυτών, επειδή τάχιστ'
7 άνήρ είναι δοκιμασθείην. εν οις και Τιμοκράτης καϊ Όνήτωρ ταύτην έχοντες διετέλεσαν την διάνο ιαν. τε- κμήριον δε πάντων μέγιστον ούτος γάρ έβου?.ήθη μεν 'Αφόβω δούναι την άδελφήν. ορών της τ' αύτοϋ πα- τρώας ουσίας καϊ της εμής ούκ δλίγης αυτόν κύριον γεγενημένον . προέσθαι δε την προΐκ' ούκ επίστευσεν. $β§ ώσπερ εί τα τών έπιτροπευόντων χρήματα άποτίμημα τοΓ^ έπιτροπευομένοις καθεστάναι νομίξων. αλλά την μεν άδελφήν έδωκε, την δε προΐκ' αύτώ Τιμοκράτης επί πέντ όβολοΐς όφειλήσειν ώμολόγησεν, ω πρότερον
$ ή γυνή συνοικούσα έτύγχανεν. όφλόντος δε μοι την δίκην Άφοβου της επιτροπής και ούδεν δίκαιον ποιειν έθέλοντος, διαλύειν μεν ημάς Ονήτωρ ούδ' έπεχείρη- σεν , ούκ άποδεδωκώς δε την προίκα, αλλ1 αυτός κύ- ριος ων, ως άπολελοιπυίας της αδελφής καϊ δούς κομί- ΌεπιοδίΗ. Υοΐ. II. 23
354 XXX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
<5α6%αι δ ου δυνάμενος, άποτιμήΰαβϋ-αι φάΰκων την γήν εξάγειν μ' εξ αυτής έτόλμηαε ■ τοσούτοι και εμού 9 καϊ ΰμοΐν καϊ των κειμένων νόμων κατεφρόνηαεν. καϊ τα μεν γενόμενα . καϊ δι' ά φεύγει την δίκην καϊ περί ών οί'οετε την ψήφον , ταύτ έΰτιν, ώ άνδρες δικαϋταί' παρέχομαι 6ε μάρτυρας πρώτον μεν αυτόν Τιμοκρά- την, ως ώμολόγηοεν όφειλήΰειν την προίκα καϊ τον τόκον άπεόίδου της προικός Αφόβω κατά τάς ομολο- γίας, έπει&' ως αύτός'Άφοβος ώμολόγει κομίζε6&αι τον τόκον παρά Τιμοκράτους. καί μοι λαβε τάς μαρ- τυρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
10 '-Εξ άοχήϊ μεν τοίνυν ομολογείται μη δο&ήναι την προίκα μηδέ γενέΰ&αι κΰριον αυτής "Αφοβον. δήλον δε καϊ εκ των εικότων ότι τούτων ενεχ ών εΐρηκα όφεί- λειν εΐλοντο μάλλον η καταμι\αι την προίκα εις την ούϋίαν την Άφοβου την ούτω κινδυνευ%ήο~εο&αι μέλ- λονοαν. ούτε γάρ δι' άπορίαν οίον τ ειπείν ως ουκ εύ&ύς άπέδοααν Τιμοκράτει τε γάρ εβτιν ονβία πλέον
η δέκα ταλάντων , Όνήτορί τε πλέον η τριάκοντα, ώΰτ 867
11 ουκ αν δια τοϋτό γ' είεν ουκ εύ&ύς δεδωκότες' ούτε κτήματα μεν ήν αύτοΐς,άργύριον δ' ουκ έτυχε παρόν, η γυνή <Γ έχήρευε, διό πράζαι ταϋτ ήπείχ&ηΰαν ούχ άμα την προίκα δίδοντες, άργύριόν τε γάρ ούτοι δανείζον- ΰιν άλλοις ουκ ολίγον, αυνοικοϋΰάν τε ταύτην , άλλ' οι) χηρεύουΰαν παρά Τιμοκράτους έξέδοααν, ώοτ ούδ' άν ταύτην την ΰκήψιν είκότως αυτών τις άποδέ-
12 %αιτο. καϊ μεν δη, ώ άνδρες δικαΰταϊ, κάκεΐνο άν πάν- τες όμολογήσαιτε, ότι τοιούτο πράγμα ονναλλάττων όϋτιΰούν έλοιτ αν έτέρω μάλλον όφείλειν η κηδεΰτή την προίκα μή άποδοϋναι. μή διαλυΰάμενος μεν γάρ
ΠΡΟΣ ΟΝΗΤΟΡΑ Α. 355
έΰται χρήοτης άδηλος εΐτ άποδώΰει δικαίως είτε μη, μετά δε της γυναικός τακείνης άποδούς οικείος και κη-
13 δε6τής' εν ουδεμία γαρ έϋτιν υποψία τα δίκαια πάντα ποιήΰας. ώσΟ•' ούτω του πράγματος έχοντος, και τού- των ούδε κα&' εν ων ειπον όφείλειν άναγκαβ&έντων, ούδε βουλη&έντων αν, ουκ εΰτ ειπείν άλλην πρόφα- ΰιν δι ην ουκ άπέδοΰαν. άλλ' ανάγκη ταύτην είναι την αίτίαν, δι' ην δούναι την προΐκ' ουκ έπίοτευβαν.
14 Έγώ τοίνυν ομολογουμένως ούτω ταύτ' έξελέγ- χων, ως ούδ' ϋΰτερον άπέδοΰαν, οίμαι ραδίως έπιδεί- ζειν ίξ αυτών των πεπραγμένων, ώ'σΟ-' ύμΐν γενέΰ$αι φανερόν ότι. καν ει μη έπ\ τούτοις, άλλ' έπϊ τω δια ταχέων αποδοϋναι τάργύριον είχον. ουκ αν ποτ άπέ- δοΰαν ούδ' αν προεΐντο ■ τοιαύτας άνάγκας είχεν αύ-
15 τοις το πράγμα, δύο μεν γάρ έΰτιν έτη τα μεταξύ του ουνοικήΰαί τ ε την γυναίκα και φήΰαι τούτους πεποι- ήΰ&αι την άπόλειψιν • έγήματο μεν γάρ έπϊ Πο/.υζήλου 868 άρχοντος ΰκιροφοριώνος μηνός, η ό' άπόλειψις έγράφη ποΰειδεώνος μηνός έπϊ Τιμοκράτους• έγώ δ' εύ&έως μετά τους γάμους δοκιμαΰ&είς ένεκάλουν και λόγον άπητουν και πάντων άποΰτερούμενος τάς δίκας έλάγ-
δχανον έπϊ του αυτού άρχοντος, ο δη χρόνος ούτος όφειλήΰαι μεν ενδέχεται κατά τάς όμο?.ογίας, ά.το^ου- ναι δ1 ουκ έχει πίΰτιν. ος γάρ διά ταύτ έ% αρχής όφεί- λειν ε'ίλετο και τόκον φέρειν, ϊνα μη κινδυνεύοι η προϊζ μετά της άλλης ούΰίας, πώς οτ)το^ αν άπέδωκεν ηδη την δίκην φεύγοντος; ός ει και τότ έπίΰτευΰε, τη- νικαύτ άν άπολαβεΐν έζήτηΰεν. ουκ ενεΰτι δήπου&εν.
ΐώ άνδρες δικααταί. άλλα μην ως έγήματο μεν η γυνή κα& όν έγώ λέγω χρόνον, αντίδικοι ό' ημεΐς ήδη προς αλλήλους εν τω μεταξύ χρόνω κατέΰτημεν , ϋΰτερον ά' η έγώ την δίκην έλαχον την άπόλειψιν ούτοι προς
23*
^56 XXX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
τον άρχοντ άπεγράψαντο , λαβε μοι κα& εκαΟτον ταύτας τάς μαρτυρίας.
ΜΑΡΤΤΡΪΑΙ.
Μετά. τοίννν τούτον τον άρχοντα Κηφιΰόδωρος, Χίων. επι τούτων ενεχ.άλονν δοκιμαΰ&εϊς, ελαχον δε την δίκην επί Τιμοκράτονς. λαβε μοι ταύτην την μαρ- τυρία ν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
18 Άνάγνω&ι δε και ταντην την μαρτυρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
Ληλον μεν τοίννν καϊ εκ των μεμαρτνρημε- νων ότι την ττροΓκ' ον δόντες. άλλ' επι τω διαοώζειν Άφόβω την ονΰίαν ταύτα τολϋώ<7ί. πράττειν. οϊ γαρ εν τοαούτω χρόνω κσλ όφειλήϋαι και άποδονναι καϊ ον κομίοαο&αι και την γνναίκ άπολιπεΐν και το χω- ρίον άποτιμήβαΰ&αί φασι. πώς ον φανερόν ότι προ- &6 Οτάντες τον πράγματος τα γνωΰ&έν&' νφ νμών απο-
\§6τερήσαί με ζητονΰιν; ώς δε και εξ ων αυτός οντος κι! Τιμοκράτης καϊ "Αφοβος άπεκρίναντο, ονχ οίον τ9 άπο- δεδόο&αι την προίκα, ταντ ηδη πειράΰομαι διδά- οχειν νμάς. εγώ γαρ, ω άνδρες δικαΰται, τούτων εκα- βτον ηρόμην πολλών εναντίον μαρτύρων , Ονητορα μεν και Τιμοκράτην , ει τίνες εΐεν μάρτνρες ων εναν- τίον την προΐκ' άπέδοϋαν , αντόν δ'Άφοβον, εϊ τίνες
^παρήΰαν οτ άπελάμβανεν. καί μοι πάντες απεκρί- ναντο κα& εκαΰτον ότι ονδεις μάρτυς παρείη , κομί- ζοιτο δε λαμβάνων ν.α& όποβονονν δέοιτ "Αφοβος παρ αυτών, καίτοι τω τούτο νμών πιΰτόν . ως ταλάντον της προικός ονοης άνευ μαρτύρων Όνητωρ καϊ Τιμο- χράτης'Αφόβω τοιούτον άογύριον ενεχείριΰαν; ω μη
ΠΡΟΣ ΟΝΗΤΟΡΛ Α. 357
οτι τούτον τον τρόπον, άλλ' ούδε μετά πολλών μαρτύ- ρων άποδιδούς εική τις αν έπίοτενβεν, ϊν ει τις γί- γνοιτο διαφορά, κομίβαβχϊαι ραδίως παρ νμΐν όν- %\νηται. μη γάρ ότι προς τούτον τοιούτον οντά, αλλ ούδε προς άλλον ούδ' αν εις ούδένα τοιούτο συνάλ- λαγμα ποιούμενος άμαρτύρως αν έπραζεν αλλά τών τοιούτων ένεκα καϊ γάμους ποιούμεν και τους αναγ- καιότατους παρακαλούμεν , οτι ου πάρεργον . αλλ αδελφών και θυγατέρων βίους έγχειρίζομεν , νπερ ών
22 τάς ασφαλείας μάλιστα ΰκοπούμεν. εικός τοίνυν και τούτον, ωνπερ εναντίον όφείλειν ώμολόγησε και τον τόκον οίοειν , τών αυτών τούτων παρόντων δ ιαλύο ι. - ϋ&αι πρός'Άφοβον, είπερ ως αλη&ώς άπεδίδου την 870 προΐκ αύτώ. τούτον μεν γάρ τον τρόπον πράζας όλον του πράγματος άπηλλάττετο, μόνος μόνω ό' άποδιδούς τους έπϊ ταΐς όμολογίαις παραγενομένους ως κατ όφεί-
23 λοντος αν αυτού μάρτυρας ύπελείπετο. νύν τοίνυν τους μεν Οντας οικείους καϊ βελτίους αυτών ουκ έδν- ναντο πεΐΰαι την προΐκ1 άποδεδωκεναι 6φο:ς μσ.ρτυ- ρεΐν, έτερους δ' είπαρεχοιντο μάρτυρας μηδέν γένει προοήκοντας, ουκ αν ηγούι•& υμάς αντοις πιΰτεύειν. έτι δ' α&ρόαν μεν φάοκοντες δεδωκέναι την προΐκ! )]δε6αν ότι τους άπενεγκόντας οίκέτας έξαιτηοΌμεν, ους μη γεγενημενης της δόοεως παραδούναι μη &έ- λοντες ηλέγχοντ αν ει δ1 αυτοί μόνοι μόνω τοΰτοΐ' τον τρόπον άποδεδωκεναι λέγοιεν, ενόμιξον ουκ έλεγ-
Ίίχ&ήϋεβ&αι. διά τούτο τούτον ε'ίλοντο έξ άνάγκ.\ι ψευδεΰ&αι τον τρόπον, τοιαύταις τέχναις καϊ πανουρ- γίαις, ως απλοί τίνες είναι δό^οντες, ηγούνται ραδίως υμάς έξαπατήαειν, απλώς ονδ' άν μικρόν ΰπερ τών διαφερόντων , αλλ ώς οίον τε ακριβέστατα πράξαντες.
3'8 XXX. ΑΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
λαβε τάς μαρτυρίας αύτοΐς ών εναντίον άπεκρίναντο. κα\ ανάγνω&ι.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
ΊΟ
Φέρε δη, ώ άνδρες δικαΰταϊ, καϊ την γυναίκα υμΐν αποδείξω λόγω μεν άπολελοιπυΐαν, έργω δε συν- οικούσαν Άφόβω •. νομίζω γαρ, αν τούτ ακριβώς μά- &ητε, μάλλον υμάς'τούτοις μεν άπιΰτηοειν , εμοϊ ό' άδιχουμένω τα. δίκαια βοη&η6ειν. μάρτυρας δε των μεν υμΐν παρέχομαι, των <5' επιδείξω μεγάλα τεκμήρια
25 χ«ί πίστεις ικανάς. εγώ γαρ, ώ άνδρες δικαΰταϊ, μετά 81 το γεγράφ&αι παρά τω άργοντι ταύτην την γυναΐκ άπολελοιπυΐαν και το φάΰκειν Όνητορ αντί της προι- κός άποτετιμήΰ&αι το χωρίον ορών "Αφοβον ομοίως έχοντα κ(ά γεωργοϋντα την γήν και τη γυναικϊ ουνοι- κούντα, σαφώς ηδειν ότι λόγος ταύτα και παράγωγη
>27 τοϋ πράγματος έοτι. βου?.όμενος δ' εμφανή ποιήΰαι ταύτα πάσιν υμΐν , εί,ελέγχειν αυτόν ηξίουν ενάντιοι- μαρτύρων, ειμή φάΰκοι ταϋ& ούτως έ'χειν , και παρε- δίδουν οίκετην εις βάΰανον , 0£ συνηδει πάντ άκρι- βώς' σν έλαβον κατά την ύπερημερίαν εκ των Άφο- βου, ούτος δ' εμού ταύτ' ά%ιοίσαντος περί μεν τούΰυν- οικεΐν Άφόβω την άδελφην έφευγε την βάΰανον ω~ δ ουκ εκείνος εγεώργει την γήν, ουκ έδύνατ άρνη- %-ήναι δια την περιφάνειαν , αλλά προΰωμολυγηΰεν.
28 ον μόνον δ εκ τούτων ην ράδιον γνώναι ότι και συν- ωκει τή γυναικϊ και το χωρίον έκέκτητο έτι πριν γε- νέσθαι την δίκην , αλλά και εξ, ών όφλών διεπράξατο περί αυτών, ως γάρ ουκ άποτετιμηκώς , άλλ' έμών εσομένων κατά την δίκην. α μεν οίον τ ήν ε%ενεγκειν. ωχετο λαβών, τους καρπούς καϊ τα όκεύη τά γεωρ- γικά πάντα πλην τών πι%αν.νών ' ά δ ονχ ο'ιόν τ ην
ΠΡΟΣ ΟΝΗΤΟΡΑ Α. 359
άνελεΐν. εξ ανάγκης υπέλιπεν , ώβτ έγγενέΰ&αι τούτω 29 ννν αυτής της γης άμφιΰβητεΐν. καίτοι δεινόν τον μεν λέγειν ως άπετιμηΟατο το χωρίον , τον ό' άποτετιμη- κότα φαίνεϋ&αι γεωργούντα , και φάόκειν μεν άπολε- λοιπέναι την άδελφήν, υπέρ αυτών δε τούτων φανε- ρόν είναι φεύγοντα τους ελέγχους, και τον μεν ου ο~υν- οικοϋντα, ως ούτος φηοι, και τους καρπούς και τα 872 εκ της γεωργίας άπαντ έξενεγκειν , τον <5' ύπερ της άπολελοιπυίας πράττοντα, ύπερ ης άποτετιμήΰ&αί φη- 6ι το χωρίον, φαίνεΰ&αι μηδ' υπέρ ενός τούτων άγα- ΖΟνακτούντα, άλλ' ηΰυχίαν έχοντα, ταϋτ ου πολλή πε- ριφάνειά έΰτι; ταϋτ ούχ όμολογουμένη προοτααία; φηΰειέ γ αν τις, ει διαλογίζοιτ όρ&ώς ε'καΰτ αυτών, ώςτοίνυν ώμολόγει μεν εκείνον γεωργειν πρίν γενέ- 6&αι την δίκην έμοϊ προς αυτόν, ύπερ δε του μη 6υν- οικείν την άδελφήν ουκ ή\ϊέ?*ηΰε ποιήβαΰχϊαι την βάΰανον , η δε γεωργία έξεΰκευάΰ&η μετά την δίκην πλην των εγγείων, λαβε ταύτας τάς μαρτυρίας και άνάγνω&ι.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
31 Έμοι τοίνυν τοΰούτων υπαρχόντων τεκμηρίων, ούχ ήκιβτ αυτός έδειζεν Όνήτωρ ότι ουκ ά?>η&ινήν έποιήΰατο την άπόλεΐ'ψιν. ω γαρ προβήκε χαλεπώς φέρειν, ει την προίκα δούς , ως φηοιν, άντ αργυρίου χωρίον άμφισβητούμενον άπελάμβανεν , ούτος ούχ ως διάφορος ούδ' ώς αδικούμενος, αλλ1 ως οίκειυτατος πάντων την προς έμε δίκην αύτω ΰυνηγωνίζετο. κάμε μεν ΰυναποΰτερήσαι μετ εκείνου των πατρώων επε- χείρησε, κα& όΰον αυτός οϊός τε ην, νφ ού κακόν ον& ότιοϋν ήν πεπον%ώς- Άφόβω δ\ όν άλ?.ότριον είναι προβήκε νομίζειν, ει τι τούτων άλη%ες ην ων νυν λέ-
360 XXX. ΛΗΜΟΣΘΕΧΟΤΣ
γουΰι,και τάμα προς τοΐ^ εκείνον περιποιεΐν έζήτηβεν. 3*2 και ου μόνον ενταύθα τούτ' εποίηβεν, αλλά καϊ κατε- γνωβμε'νης ήδη της δίκης αναβάς επι το δικαΰτήριον εδειτο ικετεύων νπερ αυτού καϊ άντιβολών και δά- κρυαι κλάων ταλάντου τιμήααι, καϊ τούτον αυτός εγί- 873 γνετ εγγυητής, και ταύ&' όμο?.ογούμενα μεν εΰτι πολ~ λαχό&εν οϊ τε γαρ εν τω δικαβτηρίω τότε δικάζοντες καϊ των έζω&εν παρόντων πολλοί ουνίΰαβιν όμως δε και μάρτυρας υμΐν παρέχομαι, καί.μοι λαβε ταΰτην την μαρτυρίαν.
ΜΑΡΤΥΡΙΑ.
33 Ετι τοίνυν, ώ άνδρες όικαΟταϊ , καϊ τεκμηρίω με-
γάλω γνώναι ράδιον ότι τη αλη&εία αυνωκει καϊ ού- δέπω καϊ τήμερον απολελοιπεν. αύτη γαρ η γυνή πριν μεν ως'Αφοβον ελδεϊν μίαν ημερανούκ εχήρευΰεν.ά?.λά παρά ζώντος Τιμοκράτους εκείνω Ουνωκηοε. νυν δ, εν τριβίν έτεΰιν άλλα ουνοικούο' ουδενϊ φαίνεται, καίτοι τω πιΰτόν. ας τότε μεν, ίνα μη χϊ,ρευΰειε, παρ ανδρός ως άνδρα εβάδιζε, νυν δ , είπερ ως αληθώς άπολελοι- πε, τούούτον άν χρόνον χηρεύουο' ηνείχετο έ^ό ν άλ- λω ουνοικεΐν , τον τε αδελφού κεκτημένου τοδαύτην
Ζίουύίαν. αύτη τε ταύτην εχουϋα την ήλικίαν; ούκ έχει ταύτ άλή%ειαν . ω άνδρες όικαΰται , πι%ανήν . άλλα λόγοι ταύτ είϋί, 6υνοικεί ό' η γυνή φανερούς καϊ ούκ έπικρύπτεται το πράγμα, παρέχομαι ά' νμΐν Παϋι- φώντος μαρτυρίαν. ος άρρωϋτούοαν αυτήν δεραπεύων εώρα παρακα&ήμενον 'Άφοβον επι τούτου του άρχον- τος, ήδη τούτω ταυτηϋϊ της δίκης εί?>ηγμένης. καί μοι λαβε την Παοιφώντος μαρτυρίαν.
ΜΑΡΤΓΡΙΑ. 35 Εγώ τοίνυν είδώς. ώ άνδρες δικααται , και μετά
ΠΡΟΣ ΟΝΗΤΟΡΑ Α. 361
την δίκην τούτον εν&ύς άποδεδεγμένον τα εκ της οι- κίας τής'Αφόβου χρήματα , και κύριον τών τ εκείνον καϊ των εμών απάντων γεγενημένον, και συνοικούσαν 874 αύτώ την γυναίκα σαφώς επισταμένος, τρεις δεραπαί- νας έζήτησα αυτόν, αϊ σννοικούσάν τ ε την γνναΐκ ΐ]δε- σαν καϊ τα χρήματα ότι παρά τούτοις ην, Ινα μή λόγοι 35 μόνον , αλλά καϊ βάσανοι περί αντών γίγνοιντο. ού- τος δ' εμού προκαλεσαμένον ταύτα και πάντων των παρόντων δίκαια λέγειν με άποφηναμένων ουκ ή&έ- λησεν εις τούτο τάκριβες καταφνγειν , άλϊΐ ώσπερ ετέ- ρων τινών όντων περί των τοιούτων σαφέστερων έλεγχων η βασάνων καϊ μαρτυριών . ούτε μάρτυρας παρεχόμενος την προίκα ως άποδέδωκεν, οϋτ εις βά- σανον έκδιδονς τάς σννειδνίας περί τον μή σννοικεΐν την άδε?.φήν, οτι ταύτ ήξίουν. υβριστικώς πάνυ και προπηλακιστικώς ουκ εία με αύτώ διαλέγεσ&αι. τού- τον γένοιτ αν τις σχετλιώτερος άνθρωπος, ή μάλ?.ον εκών τα δίκ.αί άγνοεΐν προσποιούμενος; λαβε δ' αυτήν τήν πρόκλησιν και ανάγνω&ι.
ΠΡΟΚΑΗΣΙΣ.
37 'Τμεΐς τοίννν και ιδία καϊ δημοσία βάσανον άκρι- βεστάτην πασών πίστεων νομίζετε, καϊ οπού αν δούλοι καϊ ελεύθεροι παραγένωνται, δέΐ] ό' εύρε&ήναι το ζη- τούμενον- ον χρήσ&ε ταΐς τών έλεν&έρων μαρτυρίαις^ αλλά τους δούλους βασανίζοντες ούτω ζητείτε την άλή- %ααν ενρεΐν, είκότως, ω άνδρες δικασταί. τών μεν γά^ μαρτυρησάντων ήδη τίνες ου τάλη&ή μσ.ρτυρήσαι έδοζαν • τών δε βασανισ$έντων ούδένες πώποτ' έξη- λέγγβησαν , ω^ ουκ άλη&ή τά εκ της βασάνου είπον.
38 ούτος δε τηλικαϋτα δίκαια φνγών καϊ σαφείς οντω 87£ καϊ μεγάλους έλεγχους παραλιπών /Άφοβον παρεχό-
362 XXXI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
μένος μάρτυρα καϊ Τιμοκράτην, τον μεν ώς άποδέδω- χε την προίκα, τον $' ώς άπείληφεν , αξιώσει πιβτεύε- <5%αι παρ νμΐν, άμάρτυρον την προς τούτους πράζιν γεγενήο&αί προσποιούμενος" τοοαύτην νμών εύή- 39 δειαν κατεγνωκεν. οτι μεν τοίνυν ουτ άλη&ή ούτ ά?>η&εία έοικότα λέξουσι, καϊ εκ του εξ αρχής αυτούς δμολογεϊν την προίκα μη δούναι, καϊ εκ του πάλιν άνευ μαρτύρων άποδεδωκεναι φάσκειν, καϊ εκ του τον χρόνον μη εγχωρεΐν αμφισβητούμενης ήδη της ουσίας άποδούναι τάργύριον, καϊ εκ των άλλων απάντων ίκα- νώς άποδεδεΐχ&αί μοι νομίζω.
XXXI. ΠΡΟΣ ΟΝΗΊΌΡΑ Ε*ΟΤΛΗΣ Β.
ΤΠΟ ΘΕΣΙΣ.
Ιίαραλελειμμενα τινά εν τω προτερω λόγω δια τούτον προα- τί&ηΰιν, ως και αντος επιαημαίνεται, και 07] καϊ προς τινας αντιρρηΰεις ΐΰταται.
Περί όε των λόγων τούτων προειρηκαμεν οτι πολλοί φαΰιν αντονς νπο Ιοαίον ϋνντε&ήναι, τον ριγτορος άπι- ΰτονντες είναι δια την ηλικίαν, οι δε γε, ει μη τούτο, διωρ&ώ- 6&αί γε νπο τον Ίΰαίον ■ εοίκαΰι γαρ τοις εκείνον λόγοις. Ό•ανμαΰτον δ ονδεν, ει τον διδαΰκαλον εμιμηΰατο και μη- δεπω προς το τελειον ηκων επί τον εκείνον χαρακτήρα μετ- τ\ει τέως.
Ο παρέλιπον εν τω προτερω λόγω τεκμήριον, ούδε- 87( νος των προειρημένων ελαττον, τον μη δεδωκέναι την προϊκα τούτους Άφόβω, τούτο πρώτον ειπών μετά τούτο καϊ περί ών ούτος εψενσται προς νμάς έξελε'γχειν
ΠΡΟΣ ΟΝΒΎΟΡΑ Β. 363
αντόν πειράϋομαι. ούτος γαρ, ω άνδρες δικαβται, το πρώτον ότε των Άφοβου διενοεΐτο άμφιοβητεΐν . ουχί τάλαντον έφη την προιχ], ώΰπερ νυν\,άλλ όγδοήκοντα μνάς δεδωκέναι, καϊ τίθηΰιν όρους επί μεν την οίκίαν διβχιλίων , έπϊ δε το χωρίον ταλάντου . βου?>όμενος μη
2 μόνον τούτο, αλλά κάκείνην διαΰώζειν αυτω. γενομέ- νης δέ μοι της δίκης προς αυτόν , ίδών ως διέκειοθ νμεΐς προς τους λ.ίαν άναιδώς άδικούντας, έννους γί- γνεται, και δεινά πάοχειν ηγήοατο δόζειν έμε τοΰού- των χρημάτων άπεΰτερημένον , ει μηδ' δτιούν ε'ζοιμι των* Αφοβου λαβείν του τάμα έχοντος, άλλ' νπό τού-
3 του κωλυόμενοςφανερός γενηύομαι. καϊ τί ποιεί; τους όρους άπό της οικίας αφαιρεί, καϊ τάλαντον μόνον εί- ναι την προίκα φηοιν, εν ω το χωρίον άποτετιμήϋθαι. καίτοι δή/.ον ότι τους επί της οικίας όρους ει δικαίους εθηκε και όντως αληθείς, δικαίους καϊ τους επί του χωρίου τέθεικεν ει δ' ευθύς άδικεΐν βουλόμενος ψευ- δείς έθηκεν εκείνους, εικός και τούτους ουκ αληθείς
^ύπάρχειν. τούτο τοίνυν ούκ έ% ων εγώ δεδήλωκα Αο-877 γων δει Οκοπεΐν , άλ£ έζ ών αυτός ούτος διεπράζατο ' ούδ' ύφ ενός γάρ αναγκασθείς ανθρώπων αυτός άνεί- λε τους όρους, έργω φανερόν ποιήΰας ότι ψεύδεται, καίταύθ' ως αληθή λέγω, το μεν χωρίον καϊ νυν ού- τος φηΰιν άποτετιμήοθαι ταλάντου , την δ οίκίαν ώς προΰωρίΰατο διΰχύ.ίων καϊ πάλιν τους όρους άνει- λε γενομένης της δίκης, τους είδότας ύμΐν μάρτυρας παρέχομαι, καί μοι ?.αβε την μαρτυρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
5 Αήλον τοίνυν ότι διβχιλίων μεν ώριύμένος την
οίκίαν . ταλάντου δε το χωρίον, ώς όγδοήκοντα μνάς δεδωκώς έμελλεν άμφιαβητήΰειν. μείζον ούν αν τι
364 XXXI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
γένοιτο τεκμήριον ύμιν τον μηδέν άλη&ες νϋν λέγειν τούτον η ει φανείη μη ταύτα λέγων τοις εξ αρχής περί των αυτών; έμοί μεν γαρ ούδεν αν δοκεΐ τούτου μεί- ζον εύρι&ήναι.
^ Σκέφαβ&ε τοίνυν την άναίδειαν, ος εν ύμιν έτόλ-
μηϋεν ειπείν ώς ουκ αποστερεί με οϋω πλείονος άξιον εΰτι ταλάντου , καϊ ταύτ αυτός τιμήβας ουκ άξιον εί- ναι πλείονος, τί γαρ βου?.6μενος διϋγιλίων προΰωρί- ΰω την οίκίαν . οτε τας όγδοήκοντα μνάς ένεκάλεις, ει γε το χωρίον άξιον ην πλείονος, άλλ' ουκ έπ\ τούτω
7 τας διθχι?.ίας έτί&εις; ή όταν μέν 6οι δοκγι πάντα τα Αφοβου διαϋώζειν , το τε γ^ωρίον έΰται ταλάντου μό- νον άξιον, και την οικίαν εν διΰχιλίαις προσέξεις, η τ ε προϊξ όγδοήκοντα μναΐ γενήοονται, καϊ αξιώσεις έχειν αμφότερα ' όταν δέ Οοι μη ϋνμφέρτ], τάναντία πάλιν η μεν οικία ταλάντου , διότι νϋν εγώ ταύτην εχω, του δε χωρίου το περιόν ουκ έλάττονος η δυοΐν άξιον, ϊν 878
§ εγώ δοκώ βλάπ,τειν τούτον, ουκ άπο£τερέ&5$&ι. όρας ώς ύποκρίνει μεν δεδωκέναι την προίκα, φαίνει βΐ κατ ούδ' οντινούν τρόπον δεδωκώς; τα γαρ άλη&ή καϊ μη κακουργούμενα των πραγμάτων απλώς, οι αν εξ αρχής πραχ&ϊ], τοιαύτ έΰτί' ύύ δε τουναντίον εξελέγ- χει πράξας εις την κα& ημών ύπηρεοίαν.
9 Άξιον τοίνυν καϊ τον όρκον, όποιον τιν αν ώμο-
βεν, ει τις έδωκεν, εκ τούτων ίδεΐν. ος γαρ όγδοήκον- τα μνάς έφη την προΐκ' είναι, ει τότ αύτω τις εδωκεν, ομόοαντι ταύτ άλη%ή λέγειν, κομίθαο~&αι, τί έπονη- ϋεν αν; -η δήλον ότι ώμοοε • τί γαρ και λέγων ου φή- <3ει τοτ αν ομόβαι . νϋν γε τοϋτ αξιών \ ούκοϋν ότι γ ζπιωρκηΰεν αν. εαυτόν έξεί.έγχεί' νϋν γαρ ουκ όγδοή- κοντα μνάς, άλλα τάλαντου δεδωκέναι φηΰίν. τίμάλ- λον αν ούν είκότως τις αυτόν εκείνα έπιορκεΐν η τάδ'
ΠΡΟΣ ΟΝΗΤΟΡΑ Β. 365
ηγοΐτο; ?}' τίνα τις δικαίως αν έχοι περί τούτου διά— νοιαν τον ραδίως όντως αντόν ε\ε).έγχοντος όντ επίορκον;
10 Άλλα νη Λϊ ίοως ονχί πάντ' αντώ τοιαύτα πέ- πρακται, ονδε πανταχόθεν δηλός έβτι τεχιάζων. άλλο: καϊ τιμώμενος φανερός γέγονεν νπερ'Αφόβον ταλάν- τον, καΐ τοντ αντός ημιν αποδώΰειν εγγνώμενος. καίτοι ϋκέψαΰθε ότι τοντ έοτι τεκμήριον ον μόνον τον την γνναΐκα ΰννοικεΐν Αφόβω και τοντον οίκείως
11 έχειν, αλλά καϊ τον μη δεδωκέναι την προίκα, τις γαρ άνθρωπος ηλίθιος εΟτιν όντως, ός άργνριον μεν δονς τοοοντον, έπειθ εν λ.αβών χωρίον άμφισβητονμενον εις αποτίμηοιν, ονν ο'ις πρότερον έζημίωτο , τον άδι-879 κηοαντα ως δίκαιον τι ποιηΟοντα και τον της δίκης όφληματος προύεγγνήΰαΰθαι; εγώ μεν ονδεν' οιμαι. και γαρ ονδε λ.όγον το πράγμ έχον έοτϊ, τον αντόν αύ- τω μη δννάμενον κομίααΰθαι τάλαντον , τοντον άλλοι τινϊ φάΰκειν άποτίοειν καϊ ταντ έγγνάοθαι. άλλα κα\ απ α\)τών τούτων έΰτΐ δηλον ότι την μεν προίκα ον δέδωκεν. αντί δε πολλών χρημάτων των εμών οικείος ων ' Αφόβω ταντ άπετιμάτο, κληρονόμον την άδελ.φην
12 των εμών μετ εκείνον καταοτηΰαι βονλ.όμενος. είτα ννν παρακρονΰααθαι ζητεί καϊ φενακίζει. λέγων ώς πρότερον τονς ορονς έοτησεν η έκίΓΐΌν την δίκην όφλ.εΐν. ον πρότερον γε η παρά αοι, είγε ννν άλ.ηθη λέγεις, δηλον γαρ ότι καταγνονς αδικίαν αντον ταντ έποίεις. είτα καϊ γελ.οΐον τούτο λ.έγειν. ώσπερ ονκ ει— δοτών νμών ότι πάντες οί τά τοιαντ άδικ.ονντες ϋκο- πονΰι τί λέζονόιν, καϊ ουδείς πωποτ ώφλε Οιωπών ονδ αδικεΐν ομολόγων άλλ' επειδάν, ο'ιμαι, μηδέν αληθές λέγων εξελεγγ^θή* τότε γιγνώοκεται όποιος
ΙΖεΰτιν όπερ καϊ ούτος έμοιγε δοκεΐ πάογειν. έπε], φέ-
366 XXXII. ΛΗΜΟΣ&ΕΝΟΤΣ
ρε, πώς έβτ ι δίκαιον , εάν μεν όγδοήκοντα μνών &%$ όρους, όγδοήκοντα μνάς είναι την προίκα, εάν δε πλεί- ονος πλέον, εάν δ' ελάττονος έλαττον; η πώς εστί δί- καιον, της αδελφής της Οης μηδέπω και τήμερον άλλω Ουνοικούβης μηδ' άπηλλαγμένης Άφοβου, μηδέ την προίκα δεδωκότος Οοϋ, μηδ' ύπερ τούτων εις βάοανον μηδ' εις άλλο δίκαιον μηδέν καταφεύγειν έ&έλοντος, ότι βν (?τ^(7«ί φης όρους, οόν είναι το χωρίον; εγώ μεν ουδαμώς οίμαΐ' την γάρ άλή&ειαν Οκεπτε'ον, ούχ ά τις έαυτώ παρεακεναοεν έζεπίτηδες εις το λέγειν τι 880 14 δοκεΐν. ώοπερ ύμείς. έπειτα το δεινότατον ' ει και δε- δωκότες ήτε ως μάλιοτα την προίκα, ην ου δεδώκατε, τίς 6 τούτων αίτιος; ούχ ύμεΐς, έπειέπιτάμά έδοτε; ούχ όλοις έτεβι πρότερον δέκα τάμα λαβών είχεν εκεί- νος ών ώφλε την δίκην, ή κηδεϋτήν ΰοι γενέσθαι; η 6ε μεν έδει κομίοαΰθαι πάντα, τον δε και καταδικαΰά- μενον και δι όρφανίαν ηδικημένον και προικός αλη- θινής άπεΰτερημένον, όν μόνον ανθρώπων ούδετής έπωβελίας άξιον ην κινδυνεύειν, ήναγκάϋ&αι τοιαύ- τα παθεΐν, κεκομιΰμένυν μηδ' οτιοϋν, καΧταϋτ έθέ- λοντα ποιείν ύμιν αύτοις, ει τι τών δεόντων έβούλε- αθε πράττειν;
XXXII. ΠΡΟΣ ΖΗΝΟΘΕΜΙΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ.
ΤΠΟΘΕΣΙΣ.
Ζϊανζιααμενος παρά Λημωνος, ενός τών Λημοβθενους ΰνγ- γενών, έμπορος τις, Πρώτος όνομα, επρίατο τον αργυρίου <?Γ- τον εν Σνρακουΰαις , καϊ τούτον εκόμιβεν εις Αθήνας επί
ΠΡΟΣ ΖΗΝΟΘΕΜΙΝ. 367
νεως, ης Ηγεΰτρατος εναυχ,ληρει. Ηγεΰτρατος δε καϊ Ζηνο- &εμις, προς ον εΰτιν 7] παραγραφή, Μαΰΰαλιώται μεν 7]βαν το γένος, κακούργημα δε τοιούτον εν Συρακουΰαις εχαχονρ- γηΰαν , ως ο ρήτωρ φηΰίν. εδανείΰαντο χρήματα, ταΰτα όέ 881 εις μεν την ναύν ουκ ενε&εντο, λα&ρα δε εις την Μαΰΰαλίαν άπέΰτειλαν , αποΰτερηΰαι τους δανείΰαντας βεβουλευμένοι. επειδή γαρ εγεγραπτο εν τω ΰνμβολαίω , ει πα&οι τι 7] ναύς, μη απαιτεΐΰ&αι αντυνς τα χρήματα, εΰκεψαντο καταδϋΰαι την ναύν. νύκτωρ ούν εν τω πλώ κατελ&ων ο Ηγεΰτρατος διέκοπτε του πλοίου το έδαφος, φωρα&εις δε και φευγων τους επιβατας εις την Φαλαΰΰαν εϊΰπίπτει και παραχρήμα απολλυται. ο το'ινυν Ζηνο&εμις* ο κοινωνός, ως φηΰιν ο ρη- τωρ, του Ηγεΰτρατου, μόλις ΰω&είΰης εις Αϋ"7]νας της νεως, ημφιΰβίμει του ΰίτου, λεγίον είναι τον ΰΐτον Ηγεΰτρατου, εκείνον δε παρ εαυτού δεδανεΐΰ&αι χρήματα, ενΰτάντων δε αυτω του τε Πρώτου και του Αημωνος αμφοτεροις έλαχε δί- κην εμπορικην. και τον Πρώτον εξ έρημης ελών εκόντα, ως φηΰι Λημοΰ&ενης, και ΰυγκακουργοϋντα , εισάγει και τον Α7\μωνα δεύτερον εις το δικαΰτηριον. ο δε παραγράφεται μη είΰαγωγιμον είναι την δίκην, νομον παρεχόμενος τον δί- δοντα τοις εμπόροις τας δίκας είναι περί τών'Αδηναζε και των Α&7]νη§εν ΰυμβολαίων Ζηνο&εμιδι δε φηΰι μηδέν ΰυμβόλαιον είναι προς αυτόν, και ο μεν άγων εΰτι παραγρα- φικος, ο δε λόγος, ως της ευΰ-υδικίας του πράγματος ειΰη- γμενης, ούτως εΐρηται περίπου μ7] Ζηνοϋ-έμιδος είναι τον ΰΐτον, άλλα του Πρώτου, ω ο Α7]μων εδάνειΰε το άργΰριον. ου γαρ βουλεται δοκεϊν ρηματι του νόμον μόνον ίΰχυρίζε- ΰ&αι κατά το πράγμα αδικών, άλλα δείκνυΰιν ως θαρρεί μεν 882 και ττ\ ευ&εία, εκ περιουΰίας δε αυτω καϊ παραγραφην ο νό- μος δίδωΰι.
"Ανδρες δικαΰταϊ, βούλομαι παραγεγραμμένος μη είΰαγωγιμον είναι την δίκην περί των νόμων πρώτον ειπείν, κα& ονς παρεγραψάμην. οι το'^06 κελενουαιν, ώ άνδρες δικαΰται, τάς δίκας £ΐι/ία τοις νανκληροις καϊ τοις έμπόροις των Ά&ήναξε και των Ά&ήνη&εν
368 XXXII. ΛΉΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ύνμβολαίων, και περί ών αν ώοι ΰνγγραφαί' αν δε τις παρά ταύτα δικάζηται, μη ειβαγώγιμον είναι την δίκην.
2 τούτω τοίννν Ζηνο&έμιδι προς μεν έμε ότι ονδεν ην ϋνμβόλαιον ονδε ϋνγγραφή, καυτός ομολογεί εν τω έγκλήματι ' δανειΟαι δε φηΰιν Ήγεΰτράτω νανκληρω, τούτον δε άπολομένον εν τω πελάγει ημάς το νανλον αφετερίΰασ&αι • τοντί το έγκλημα εοτιν. εκ δη τον αντον λόγον την τε δίκην ονκ είΰαγώγιμον ονΰαν μα- &ήβε6ϋ•ε καϊ την όλην έπιβονλην και πονηρίαν τον-
3 τονί τον άν&ρώπον όψεο&ε. δέομαι ό' υμών πάντων, ω άνδρες δικαΰταϊ, είπερ άλλω τινϊ πώποτε πράγματι τον νονν προϋε'βχετε, καϊ τούτω προΰΰχεΐν άκονΰε- ΰ&ε γαρ άν&ρώπον τόλμαν καϊ πονηρίαν ον την τν- χονϋαν , άνπερ εγώ τα πεπραγμέν αντω προς νμάς^^ πολλάκις ειπείν δννη&ώ. οϊμαι δε.
4 Ζηνό&εμις γαρ οντοοϊ ών υπηρέτης Ηγεΰτράτον τον νανκλήρον, ον καϊ αντός έγραψεν εν τω έγκλήματι ως εν τω πελάγει απώλετο (πώς ό', ον προόέγραψεν, άλλ' εγώ φράΰω). αδίκημα τοιοντονί μετ εκείνον 6νν- εβκενάΰατο. χρήματα εν ταΐς Σνρακούΰαις έδανείζε- το οντος καϊ εκείνος, ώαολο/ίί. $' εκείνος μεν προς τονς τούτω δανείζοντας, εί'τις έροιτο, ένεΐναι αΐτον εν τήνηϊ τούτω πολνν, οντοαϊ δε ττρο^ τοϊ)^ εκείνω τον γόμον οικειον έχειν αντον της νεώς' ών δε 6 μεν ναύ- κληρος, 6 ό' επιβάτης, επιΰτενοντο είκότως α περί άλ-
5 λήλων έλεγον. λαμβάνοντες δε τα γβήματα οί'καδε άπέ<5τελλον εις την Μαοοαλίαν, καϊ ονδενείς την νανν είοέφερον. ονΰών δε τών ΰνγγραφών, ώοπερ ειώ&α- 6ιν άπαΰαι, Οωδείβης της νεώς άποδονναι τα χρήμα& , ΐν άποΰτερήοαιεν τονς δανείΰαντας. την νανν κατα- δύΰαι έβονλεύΰαντο. 6 μεν ονν'Ηγέΰτρατος, ως από ιηζνϊΐς άπήραν δνοΐν η τριών ημερών πλουν, κατά-
ΠΡΟΣ ΖΗΝΟΘΕΜΙΝ. 369
βάς της νυκτός είς κοίλην νανν διέκοπτε τον πλοίο ν το έδαφος, ούτοσί δ\ ώς ούδεν είδώς, άνω μετά των άλλων επιβατών διέτριβεν. ψόφον δε γενομένου αι- σθάνονται οί εν τω πλοίω ότι κακόν τι εν κοίλη νηϊ γί-
§γνεται, και βοη&ούσι κάτω. ώς δ' ηλίσκετο ο Ήγέ- ατρατος καϊ δίκην δώσειν ϋπέλαβε, φεύγει και διωκό- μενος ρίπτει αυτόν είς την θάλατταν , διαμαρτών δε του λέμβου δια το νύκτα είναι άπεπνίγη. εκείνος μεν ούν ούτως , ώσπερ άξιος ην, κακός κακώς άπώλετο, ά&8$ τους άλλους έπεβούλευσ ε ποιήσαι, ταύτα παθών αύ-
7 τος. ούτοσϊ δ' ό κοινωνός αυτού και αυνεργός το μεν πρώτον ευθύς εν τω πλοίω παρά τάδικηματα, ώς ου- δέν είδώς. άλλ' έκπεπληγμένος και αυτός, έπειθε τον πρωρέα καϊ τους ναύτας είς τον λέμβον έκβαίνειν καϊ εκλιπεΐν την ναύν την ταχίστην , ώς ανέλπιστου της Σωτηρίας ούσης καϊ καταδνσομένης της νεώς αύτίκα μάλα, ϊν , όπερ διενοηθησαν , τούτ έπιτελεσθείη και η ναύς απόλοιτο καϊ τά συμβόλαια άποστερήσαιεν.
^αποτυχών δε τούτου . καϊ τού παρ ημών συμπλέοντος εναντιωθέντος καϊ τοις ναύταις μισθούς, ει διαοώΰαι- εν την ναύν, μεγάλους έπαγγειλαμένου , σωθείσης είς Κεφαλληνίαν της νεώς διά τους θεούς μάλιστα γε, εί- τα καϊ διά την των ναυτών άρετην , πάλιν μετά τών Μασσαλιωτών τών τού *Ηγε6τράτου πολιτών μη κα- ταπλεϊν 9 Αθηναίε τό πλοΐον έπραττε , λέγων ώς αυτός τε καϊ τά χρήματ έκεΐθέν εστί. και ό ναύκληρος εί'η καϊ
9ο£ δεδανεικότες Μασσαλιώται. αποτυχών δε καϊ τού- του, και τών αρχόντων τών εν τη Κεφαλληνία γνόν ~ των'Αθήναζε την ναύν καταπλεΐν, οθενπερ άνήχθη, ον ονδ' αν είς έλθεΐν ωετο δεύρο τολμήσαι τοιαύτα γε έσκευωρημένον καϊ πεποιηκότα, ούτος, ω άνδρες ' Αθη- ναίοι, τοσούτον ύπερβέβληκεν αναίδεια καϊ τόλμη, Πβ.ηο5ΐ&. Υοΐ. II. ' 24
370 XXXII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ώβτ ούκ έλήλν&ε μόνον, άλλα καϊ τον βίτον τον ήμε- τέρον άμφιΰβητήβας ήμΐν δίκην προϋείληχεν.
10 Τίονν ποτ έΰτι το αίτιον , και τω ποτ επηρμένος
ούτος κατελήλν&ε και την δίκην είληχεν; εγώ νμΐν έρώ, άνδρες δικαΰταϊ* άχ&όμενος μεν νή τον ΛίακαΧ &εούς, άναγκαζόμενος δε. εΰτιν έργαοτήρια μοχΰ•η-88ί ρών ανθρώπων οννεβτηκότων εν τω Πειραιεΐ' ονς
\\ονδ' νμεΐς άγνοήΰετε ίδόντες. εκ τούτων ενα, ηνίχ ούτος έπραττεν όπως η ναύς μη καταπλεύοεται δενρο, πρεΰβεντήν εκ βονλής τίνα ?.αμβάνομεν γνώριμον οντωοΊ, ο τι δ' ην ονκ είδότες. ατύχημα ονδεν έλαττον, ει οϊόν τ ειπείν . άτνχήοαντες η το ίξ αρχής ττο^ροΓ§ άνδρώποις ονμμΐξαι. ούτος 6 πεμφ&εις νφ ημών, 'Λριβτοφών όνομα αύτω , 0£ και τα τον Μικκαλίωνος πράγματα εΰκενώρηται (ταύτα γαρ νύν ακούομεν), ηργολάβηκεν αυτός και κατεπήγγελται τοντωϊ, και όλως εΰτιν 6 πάντα πράττων ούτος • οδί δε άϋμενος
12 δέδεκται ταύτα, ως γαρ διήμαρτε τού διαφ&αρηναι το πλοιον , ούκ έχων άποδούναι τα χρήματα τοις δανεί- ΰαΰι (πώς γαρ α έ% αρχής μη ένέ&ετο;) αντιποιείται τών ημετέρων , καϊ φηΰϊ τω Ήγεΰτράτω επί τούτω τω 6ί- τω δεδανεικέναι, ον ό παρ ημών έπιπλέων έπρίατο. οι δε δανειοται το εξ αρχής έζηπατημένοι, όρώντες έαντοΐς αντί τών χρημάτων αν%ρωπον πονηρόν χρη- ϋτην, άλλο (Γ ονδεν, ελπίδα έχοντες νπό τούτον παρα- κρονβ&έντων νμών εκ τών ημετέρων άπολήψεβ&αι τα έαντών, ον ιβαοι φενδόμενον ταύτα καΌ•' ημών, τούτω Οννδικειν αναγκάζονται τον ονμφέροντος ένεκα τον έαντών.
13 Το μεν ονν πράγμα, νπερ ον την ψήφον οίΰετε, ως ειπείν εν κεφαλαίω, τοιούτον έοτι. βούλομαι δε τονς μάρτνρας ών λέγω πρώτον νμΐν παραΰχόμενος,
ΠΡΟΣ ΖΗΝΟΘΕΜΙΝ. 371
μετά ταύτα δη και τάλλα διδάΰκειν. και μοι λέγε τάς μαρτυρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ. 886
14 Επειδή τοίννν άφίκετο δενρο το πλοΐον, γνόντων των Κεφαλλήνων άντιπράττοντος τούτον, ό&εν έξέ- πλενΰε το πλοΐον , ένταύ&α και καταπλεΐν αυτό , την μεν ναϋν ϋί επί τη νηι δεδανεικότες έν&ένδε εν&έως είχον, τον δε οΐτον ο ήγορακώς είχεν ήν δ' ούτος 6 ημΐν τα χρήματ' οφειλών, μετά ταύτα ήκεν ούτος έχων τον παρ ημών πεμφ&έντα πρεββευτήν , τον Άριΰτο- φώντα, καΐ ήμφιΰ βήτειτού οίτον. φάΰκων'Ηγεστράτω
15 δεδανεικέναι. "τί λέγεις. άν&ρωπε;'' εύ&έως ο Πρώτος {τούτο γάρ ην τοννομα τω τον Οΐτον είοαγαγόντι. τω τά χρήμα& ήμΐν όφείλοντι) Όν χρήματα δέδωκας Γ' ΉγεΟτράτω . με& ού τους άλλους έξηπάτηκας, όπως ( δανείοεται 5 και οοϊ πολλάκιςλέγοντος ότι τοις προϊε-
μένοις άπολεΐται τά χρήματα; ού ούν ταύτ άκούων (( αυτός αν προήκω ;" έφη. καϊ αναιδής ήν. "ούκούν ει (τά μάλιΟτα άλη&η λέγεις " τών παρόντων τις ύπέλα- βεν , ο 6ος κοινωνός και πολίτης. 6 Ήγέοτρατος . ώς Γ έοικεν. εξηπάτηκέ Οε. και υπέρ τούτων αυτός αύτω
16 ( θανάτου τιμήαας άπόλωλεν" "και ότι γ Γ έφη τις τών παρόντων, (( απάντων έΰτϊ Ουνεργός ούτος έκείνω, " Οημεΐον ύμϊν έρώ ■ προ γάρ του διακόπτειν έπιχειρή- ( Οαι την νανν, τί&ενται προς τίνα τών Συμπλεόντων " ούτος και ό 'ΗγέΟτρατος αυγγραφήν. καίτοι ει μεν εις " πίοτιν έδωκας. τί προ τον κακουργήματος αν τά βέ- (1 βαια εποιού; ει ό' άπιοτών ετύγχανες , τίονχ. ώοπερ
17 ?οΓ άλλοι, τά δίκαια ελάμβανες εν τι) γή';" τί αν τά πολλά λέγοι τις ; ήν γάρ ούδ' ότιούν πλέον ήμΐν ταύτα λέγονοιν. άλλ' εΐχετο του οΐτον. εξήγεν αυτόν Πρώτος 887
24 *
372 XXXII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
καϊ 6 κοινωνός τον Πρώτον, Φέρτατος' οντοαϊ ό' ουκ έξήγετο, ονδ' αν έφη διαρρήδην νπ ονδενός έξαχ&ή-
18 ναι, ει μή αντόν εγώ ί'ξαξω. μετά ταύτα προνκαλεΐτο ο Πρώτος αντόν καϊ ήμεΐς επί την αρχήν την των Σν- ρακοΰίων, καν μεν έωνημένος τον βΐτον εκείνος φαί- νηται καϊ τα τέλη κείμενα εκείνον καϊ τάς τιμάς ο δια- λνων εκείνος, τοντον πονηρόν οντά άζιονμεν ζημιον- Ο&αι, ει δε μή, καϊ τά διάφορα άπολαβεΐν καϊ τάλαντου προΰλαβεΐν, καϊ τον οίτον άφιοτάμε&α. ταντ εκείνον προκαλονμένον καϊ λέγοντος καϊ ημών ονδεν ην πλέ- ον, αλλ ήν αϊρεΰις ή τοντον έξάγειν ημάς ή άπολωλε-
Ι9κέναι Οω&έντα καϊ παρόντα τά ήμέτερ' αντών. ο γάρ αύ Πρώτος διεμαρτνρετο έξάγειν, βέβαιων άναπλεΐν έ&έλειν εις τήν Σικελίαν ει δ\ ταντ έ&έλοντος αν- τόν προηβόμε& ημείς τοντω τον ϋΐτον, ονδεν αντώ μέλειν. καϊ Οτι ταντ άλη&ή λέγω, καϊ οντ αν έξαχ&ή- ναι έφη , ει μή νπ εμού, ον& ά προνκαλεΐτο περί τον άναπλεΐν έδέχετο, εν τ ε τω πλοίω τήν ονγγραφήν έ&ε- το, λέγε τάς μαρτνρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ1.
20 Επειδή τοίννν οντ έζάγεο&αι ή&ελεν νπό τον Πρώτον οντ είς τήν Σικελίαν άναπλεΐν επϊ τα δίκαια, προειδώς Ό-' άπαντα έφαίνετο ά ό Ήγέΰτρατοςεκακονρ- γει, λοιπόν ήν ήμΐν τοις εν&ένδε μεν πεποιημένοις το> ΰνμβόλαιον. παρειληφόοιδετόν Οΐτον πάρα τον δικαί-
21 ως έκεΐπριαμένον, ε\άγειν τοντον. τίγάρ αν και άλλο εποιούμεν; ονπω γάρ τούτο γε ονδεϊς ημών τ ών κοι- νωνών νπέλαβεν . ώς νμεΐς γνώΰεο&έ ποτ είναι τον- %%% τοντον βΐτον, ον καταλιπεΐν ούτος έπει&ε τονς ναν- τας, όπως άπόλοιτο τον πλοίον καταδνντος. ο καϊ μέ~ γιΰτόν έϋτι βημεΐον τον μηδέν προϋήκειν αντώ' τις
ΠΡΟΣ ΖΗΝΟΘΕΜΙΝ. 373
γάρ αν τον έαντού οϊτον έπειθε προέΰ&αι τους βώζειν βονλομένονς', η τίς ονκ αν έπλει δεζάμενος την πρό- κληΰιν εις την Σικελίαν , ού ταύτα ην ελέγζαι κα&α-
22ρως; καϊ μην ούδε τοντ έμελλον νμών καταγνώσε- α%•αι, ώς είΰαγώγιμον ιρηφιεΐβ^ε τούτω την δίκην πε- ρί τούτων των χρημάτων , ά κατά πολ?.ονς τρόπονς ούτος έπραττεν όπως μη εισαγώγιμα δεύρ' έσται, πρώ- τον μεν οτε αυτά καταλιπεΐν τους ναύτας έπει&εν, ει& οτ εν Κεφαλληνία μη δενρο πλεΐν την ναύν έπρατ-
23τεν. π:ώς γαρ ούκ αίσχρόν καϊ δεινόν αν γένοιτο, ει Κεφαλληνες μεν, όπως τοΐςΆ&ηναίοις 6 ω& ή τ ά χρή- ματα, δενρο πλείν την νανν έκριναν, νμεΐς ό' όντες Ά&ηναΐοι τά των πολιτών τοις καταποντίοαι βον?.η- &εΐθ~ι δούναι γνοίητε , καϊ α μη κατ απλειν όλως ούτος δενρο έπραττε, ταντ εισαγώγιμα τούτω ■φηφίσαι- σ&ε; μη δήτα, ώ Ζεύ καϊ &εοί. λέγε δήμοιτίπαρα- γέγραμμαι.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ.
Λέγε δ ή μοιτόν νόμο ν.
ΝΟΜΟΣ.
24 "Οτι μεν τοίννν εκ των νόμων παρεγραψάμην μη είΰαγώγιμον είναι την δίκην, ικανώς οιμαι δεδεΐχ&αι • τέχνην δ άκούσεσ&ε τον σοφού τού ταύτα πάντα ΰνν- τε&εικότος , τον Άριϋτοφώντος. ώς γάρ εκ των πρα- γμάτων απλώς ονδεν έώρων δίκαιον έαντοις ενόν. έπικηρνκεύονται τω Πρώτω καϊ πεί&ονοι τον άν&ρω- 889 πον ενδονναι τά πράγμα^ έαντοΐς, πράττοντες μεν, ως έοικε, καϊ εξ άργΐ]ς τούτο, ώς ημϊν νύν φανερόν γέ-
2όγονεν, ον δννάμενοι δε πείσαι. ό γάρ Πρώτος, έως μεν ώετο τον σιτον κέρδος έλ&όντα ποιήσειν, άντείχετο
374 ΧΧΧΙΓ. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
τούτον καϊ μάλλον ηρεΐτο αυτός τε κερδάναι καιημΐν τα δίκαια αποδοϋναι, η κατακοινωνήοας τούτοις της μεν ωφελείας τούτους ποιήϋαι μερίτας. ημάς δ' άδική- βαΐ' ως δε δεύρο 7]κοντος αυτού και περί ταύτα πρα- γματευομένου έπανηκεν όοΐτος, άλλην ευθέως έλαβε
26 γνωμην. και άμα (είρήΰεται γαρ , ω άνδρες 'Λθηναΐοι, πάσα προς υμάς η αλήθεια) καϊ ημείς οι δεδανεικότες προβεκρούομεν αύτω καϊ πικρώς είχομεν, της τε ζη- μίας εφ ημάς ίούβης της περί τον ΰΐτον, καϊ ΰυκο- φάντην αντί χρημάτων αίτιώμενοι τούτον ημΐν κε- κομικέναι. εκ τούτων, ούδε φύβει χρηοτός αν άνθρω- πος δηλονότι, επι τούτους αποκλίνει, καϊ ϋυγχωρεί την δίκην έρημον όφλειν, ην ούτος αύτω λαγχάνει
27 τότε. ότε οϋπω ταύτ έφρόνουν. ει μεν γαρ άφήκε τον Πρώτον , έξελήλεγκτ αν ευθέως ημάς Συκοφαν- τών όφλειν δ\ παρών εκείνος ού αυνεχώρει, ΐν εάν μεν αύτω ποιώοιν ά ώμολογήκαΰιν ει δε μη, την έρημον άντιλάχη. αλλά τί ταύτα; ει μεν γαρ ά γέ- γραφεν ούτος εις το έγκλημα έποίει , ούκ όφλειν αν δίκην δικαίως, αλλ άποθανεΐν ο Πρώτος έμοιγε δο- κει. ει γαρ εν κακοΐς καϊ χειμώνι τοσούτον οίνον έπινεν ώβθ' όμοιον είναι μανία, τί ούκ αζίός έΰτι πα-
28θειν: η ει γράμματ έ/.λεπτεν η υπανέωγεν; άλλα ταύτα μεν αύτοϊ προς εαυτούς ύμεΐς όπως ποτ έχει διακρινεΐσθε• τη δ' έμη δίκη μηδέν εκείνης πρόΰαγε. ,^90 ει τί 6ε ηδίκηκεν 6 Πρώτος η λέγων η ποιών, έχεις, ώς έοικε, δίκην ουδείς ημών έκώλυβεν, ουδέ νυν παραιτείται, ει βεβυκοφάντηκας , ού περιεργαζόμεθα.
29 νη Λ ία, άλλ' εκποδών έδτιν άνθρωπος, διά γε υμάς, ίνα τάς τε μαρτυρίας τάς ημετέρας λίπη, και νύν ύμεΐς ο τι αν βούλησθε λέγητε κ,ατ αυτού, ει γαρ μη δι υμών έρημος εγίγνετο η δίκη, άμα αν αυτόν πρού-
ΠΡΟΣ ΖΗΝΟΘΕΜΙΝ. 375
εκαλον καϊ κατηγγύας προς τον πολέμαρχον, καϊ ει μεν κατέατηαέ αοι τους έγγνητάς, μένειν ήναγκάξετ αν η αν παρ ων λήψει δίκην έτοιμους είχες, ει δε μη
ΖΟκατέατηαεν. εις το οίκημα αν Ύ\ει. νυν δε κοινωαά- μενοι το πράγμα, ο μεν δια αον την γεγοννΐαν εν- δειαν ουκ άποδώαειν ήμιν οίεται. αν δ' εκείνον κατη- γορών των ημετέρων κύριος γενήαεο&αι. τεκμήριον δέ' εγώ μεν γαρ αντον κλητεύαω, αν δ' οντε κατηγ- γνηϋας οντε ννν κλητεύεις.
31 "Ετι τοίννν έτερα τις έατίν ελπις αντοις τον πα- ρακρούαεα&αι καϊ φενακιεΐν νμάς. αίτιάαονται Λη- μοα&ένην, καϊ έκείνω έμε πιατεύοντα φήαοναιν ε%ά- γειν τοντονί, απολαμβάνοντες τω ρήτορα και γνώρι- μον είναι εκείνον πι&ανην εχειν την αίτίαν. έμοι <5' εΟτϊ μεν, ω άνδρες Αθηναίοι, Λημοαδένης οικεί- ος γένει (και πάντας νμιν όμνυμι τονς &εονς ή μην
§2ερεΐν τά?.η%•η), προαελ&όντος δ' αντώ μον και παρ- ειναι και βοη&εΐν άξιονντος, είτιέχοι. Λήμων, έφη, εγώ ποιήαω μεν ως αν αν κελενης- καϊ γαρ αν δεινον είη. δει μέντοι καϊ το ααντον καϊ τονμόν λογίαα- α&αι. έμοϊ ανμβέβηκεν , αφ ον περί των κοινών λέ-&§ι γειν ήρξάμην, μηδέ προς εν πράγμα ίδιον προαελη- λν&έναι- άλλα και της πολιτείας αντής τα τοιαύτα έξέατηκα
XXXIII.
ΠΡΟΣ ΑΠΑΤΟΤΡΙΟΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ.
ΤΠΟΘΕΣΙΣ.
Ο παραγραφόμενος την δίκην ιδία μεν τίνα ΰνμβόλαια προς Απατσνριον εχωνάφεοιν επ εν.είνοις καϊ άπαλλαγην εποιήΰατο.
376 XXXIII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
νυν δε υπέρ Παρμένοντος εγκαλείται ν.α\ απαιτείται χρήματα, ο γαρ Παρμένων πολίτης μεν ήν του έμπορου του Άπατου- ρίου Βυζάντιος, φυγην δε εκ τηςπατρίδος κατεδεδίκαΰτο. φίλω
\\ * » * - * λ ι > <■' !
οε κατ αρχάς τω Απατουριω χρωμενος, υΰτερον προΰκρου- ΰας εις δίκας ήλ&ε, '/.αϊ έδίωκε τον Απατουριον πληγών τ ε και βλάβης, κάκεινος αυ&ις τώ Παρμένοντι δίκην άντέλα- χεν. 6 μεν οϋ ν Απατου ριος ενι διαιτητή το πράγμα επιτρα- πηναί φηβιν ΑριΟτοκλεΐ, κακεινον ν.αταγνώναι του Παρμέ- νοντος' διοπερ επί τούτον ην.ει τον νυν παραγραφομενον την δίκην . εγγυητην του Παρμένοντος γεγενηϋΟ'αι φάΰκων. ό δε ουδέν τούτων ομολογεί, άλλα πρώτον μεν φηΰι τριΰϊν αυτούς επιτρέψαι διαιτηταΐς, ουχ ενι τω Αριοτοκλει, έπειτα εγγυη- την του Παρμένοντος εν ταΐς ονν&ήκαις'Άρχιππον γραφή- ναι. κακ,είνας δϊ αφανιΰ&ήναι τας 6υν&ηκας κακουργία του 'Απατουρίου, πείβαντος τον Αριβτοκλέα τον έχοντα αύτας μη κομίζειν είς μέΰον, άλλα λέγειν ως απολωλεκε το γραμματεΐον 892 κα&εύδων ο παΐς' ετέρας δε ουκέτι γραφηναι ΰυν&ηκας, ουδέ έπιτραπηναι το πράγμα διαίτη , της μεν προτερον αναιρε&εί- 67}ς τη τών ΰυν&ηκών απώλεια, δευτέρας δε ουκέτι βυμβα- &είΰης αυτοΐς' τον δϊ Αριοτοκλέα πάρα πάντα τα δίκαια κατά του Παρμένοντος αποφηναΰ&αι ούκέτ οντά διαιτητην, και. ταύτα άποδημούντός τε τού Παρμένοντος κατά ΰυμφοραν μεγάλην και απηγορευκοτος αυτώ μη διαιτάν. ταύτα τε ούν ο την δίκην φεύγων προτείνεται τά δίκαια, και παραγράφε- ται τον α^ώνα, λέγων επι μεν τοις γενομένοις αυτώ προς Άπατούριον ΰυμβολαίοις αφεΰιν υπάρ'ξαι , υΰτερον δε ουδέν ετι γεγενήο&αι ΰυμβολαιον, περί δε τών τοιούτων τους νο- μούς μη διδόναι δικαζεΰ&αι.
Τοις μεν έμπόροις, ώ άνδρες δικααται, και τοις νανκλήροις κελεύει, ο νόμος είναι τάς δίκας προς τους &•εθμο&έτας, εάν τι άδικώνται εν τω εμπορίω η ένδένδε ποί. πλέοντες η έτέρω&εν δενρο , καϊ τοΓ^ α(5ί,κοι><7ί. 0£- ο~μόν έταξε τονπιτίμιον , εως αν έκτίοωσιν ο τι αν αυ- τών καταγνωΰ&τΐ , ϊνα μηδεις άδικΐ] αηδένα τών έμπο- 2 ρων εική. τοις δε πεο\ τών μη γενομένων σνμβολαίων
ΠΡΟ Σ ΑΠΑ ΤΟ ΤΡΙΟ Ν. 377
ζίς κρίβιν κα&ιοταμένοις επί την παραγραφών κατα- φενγειν έδωκεν 6 νόμος,ΐνα μηδεϊς βνκοφαντήται, αλλ §93 αντοϊς τοΐζ τή άλη&εία άδικονμένοις των εμπόρων και των νανκλήρων αί δίκαι ώΰιν. και πολλοί ήδη των φενγόντων εν ταΐς έμπορικαΐς παραγραφάμενοι κατά τον νόμον τοντονϊ καϊ είσελ&όντες είς νμάς έξηλεγξαν τους δικαζομένονς αδίκως έγκαλονντας καϊ επί τι] προ- Ζψάβει τον έμπορεύεΰ&αι ϋνκοφαντούντας. 6 μεν ονν μετά τούτον μοι έπιβεβονλενκώς καϊ τον αγώνα τον- τονϊ κατεοκενακώς προϊόντος τον λόγον καταφανής νμιν έοταΐ' εγκαλούντος δε μοι Άπατονρίον τα ψενδή και παρά τονς νόμονς δικαζομένον, καϊ όΰα μεν έμοι καϊ τούτω έγένετο ΰνμβόλαια, πάντων απαλλαγής και άφέοεως γενομένης, άλλον δε ονμβολαίον ονκ οντος εμοί προς τούτον, οντε ναντικού οντ' έγγείον, παρ- εγραψάμην την δίκην μη είΟαγώγιμον είναι κατά τονς νόμονς τοντοναί.
ΝΟΜΟΙ.
4 Ώς τοίννν παρά τονς νόμονς τούτονς είληχέ ^ογ. την δίκην Άπατούριος και τά ψενδή έγκέκληκεν , εκ πολλών νμιν τούτ επιδείξω, εγώ γάρ , ω άνδρες δικά- οταί, πολνν ηδη χρόνον επί τής έργαΰίας ων τής κατά δάλατταν μέχρι μεν τίνος αντός έκινδύνενον, ονπω δ' έτη εύτιν επτά αφ' ον το μεν πλεΐν καταλέλνκα, μέτρια
δ (5' έχων τούτοις πειρώμαι ναντικοΐς έργάζεο&αι. διά δε το άφιχ&αι πολλαχόΰε καϊ διά το είναι μοι τάς διατρι- βάς περί το έμπόριον γνωρίμους έχω τοις πλείΰτοις των πλεόντων την %-άλατταν ■ τούτοις δε τοΓ? έκ Βνζαντίον καϊ πάνν οίκείως χρώμαι διά το ένδιατρΐψαι αντό&ι. έχοντος δέ μον όντως ώς λέγω, κατ έπλενΰ αν δ εύρο τρί- §94 τον έτος οντός τε καϊ πολίτης αντον Παρμένοιν , Βν-
378 XXXIII. ΛΗΜΟΣ®ΕΝΟΤΣ
6 ζάντιος μεν το γένος, φυγάς δ' έκεΐ&εν. προβιόντες δε μοί εν τω έμπορίω οΰτθ£ και 6 Παρμένων έμνήα&ηο'αν περί αργυρίου, έτυχε δε ουτοαϊ οφειλών επί τη νηϊ τη εαυτού τετταράκοντα μνάς, καϊ οι γ^ρήΰται κατεπείγον αυτόν απαιτούντες και ένεβάτευον εις την ναύν , είλη- φότες τη υπερημερία, άπορουμένω δ' αύτω μνάς μεν δέκα 6 Παρμένων ώμολόγηΰε δώοειν, τριάκοντα δε μνάς έδεΐτό μου ούτος ΰυνευπορήΟαι. αίτιώμενος τους χρήϋτας έπι&υμούντας της νεώς διαβεβληκέναι αύτδν εν τω έμπορίω , ϊνα κατάαχωΰι την ναύν εις άπορίαν
7 καταβτήΰαντες τού άποδυύναι τα χρήματα, εμοϊ μεν ούν ουκ έτυχε παρόν αργύρων, χρώμενος δ' Ηρα- κλείδη τω τραπεζίτη έπειθα αυτόν δανεΐΰαι τα χρή- ματα λαβόντα έμε έγγυητήν. ηδη δε των τριάκοντα
, II*
μνων πεποριΰμινων έτυχε προοκεκρουκως τιτουτω ο Παρμένων ωμολογηκώς δ' εύπορήοειν αυτώ δέκα μνάς, και τούτων δεδωκώς τ ας τρεις, διά το προειμέ- %νον άργύριον ήναγκάζετο και το λοιπόν διδόναι. αυ- τός μεν ούν διά τοντ' ουκ έβούλετο ποιήοαβδαι το αυμβόλαιον, έμε ό' έκέλευε πράξαι όπως αύτω ώς άαφαλέοτατα έζει. λαβών <5' εγώ τάς επτά μνάς παρά τού Παρμένοντος , και τάς τρεις, ας προειλήφει ού- τος παρ' εκείνου, άν&ομολογηΰάμενος προς τούτον, ωνήν ποιούμαι της νεώς και των παίδων, εως άποδοίη τάς τε δέκα μνάς, ας δι' εμού έλαβε, καϊ τάς τριάκοντα, ων κατέοτηοεν έμε έγγυητήν τω τραπεζίτη, και ώς89ό άλη&ή λέγω, άκούϋατε των μαρτυριώϊ'.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ1.
9 Τον μεν τρόπον τούτον άπήλλαζε τους χρηΰτας
Άπατοΰριος ουτοοί. ου πολλω δε χρόνω μετά ταύτα της τραπέζης άνασκευασ&είοης, καϊ τού Ήρακλείδον
ΠΡΟΣ ΑΠΑΤΟΤΡΙΟΝ. 379
κατ' αρχάς κεκρνμμένον . έπιβονλενει οντοοϊτούςτε παϊδας έκπέμψαι'Λ&ήνη&εν και την νανν έξορμίοαι έκ. τον λιμένος. δ&εν έμοί προς τούτον ή πρώτη διαφορά έγένετο. αίο&όμενος γαρ Ό Παρμένων εναγομένων των παίδων επιλαμβάνεται καϊ την νανν κατεκώλνόεν αυ- τόν έξορμίζειν , καϊ μεταπεμφάμενος έμε λέγει το πρά-
]θγμα. ως ά' ηκονΰα , τούτον μεν άνοΰι ώτατον ηγηΰά- μην είναι τω έπτχειρήματι , έΰκοπούμην όε όπως αυτός τε άπολνΟ-ήΰομαι της εγγνης της έπϊ την τράπεζαν και 6 ξένος μη άπολεΐ α δι εμού τούτω έδάνειαεν. κατα- ότήΰας δε φύλακας της νεώς διηγηΰάμην τοις εγγνη- ταΐς της τραπέζης την πράξιν , καϊ παρέδωκα το ένέχν- ρον, ειπών αντοΐς Ζτι δέκα μναΐ ένείηΟαν τω ξένω εν τη νηί. ταύτα δε πράξας κατηγγύηΰα τους παϊδας, ϊν' εί' τις ένδεια γίγνοιτο, τα ελλείποντα εκ των παίδων
ΙΥεϊη. καϊ εγώ μεν επειδή έλαβον τούτον άδικούντα, διωρ&ωΰάμην νπερ εμαντού και τον ξένον "«ο <5' ώοπερ αδικονμενος. αλλ ονκ άδικων έμέμφετό μοι, καϊ ηρώτα ει ονχ ίκανόν μοι εί'η αντω άπολν&ήναι της έγγύης της προς την τράπεζαν, αλλά καϊ νπερ τον άργνρίον τον Παρμένοντος την νανν κατεγγνώ καϊ τονς παϊδας, και
12 νπερ άν&ρώπον φνγάδος άπεγβανοίμην αντω. εγώ δε 896 τον πιότεύοντα έμαντω τοσουτω έφην ήττον αν περιι- δεϊν, όΰω φνγάς ων και άτνχών ηδικειτο νπό τούτον, πάντα δε ποιήβαςκαϊ ειςπάύαν άπέχ&ειαν τούτω έλ&ών μόλις είβέπραξα το άργύριον, πραϋ-είοης της νεώς τετ- ταράκοντα μνών, οΰονπερ η %•έβις ην. άποδοΟ-είοών δε των τριάκοντα μνών έπϊ την τράπεζαν καϊ των δέκα μνών τω Παρμένοντι. εναντίον πολλών μαρτύρων τάς τε Ονγγραφάς άνειλόμε&α . κα& ας έδανείβ&η τα χρή- ματα, και των ΰνναλλαγμάτων άφεΐμεν καϊ απηλλά- ξαμεν άλλήλονς. ώΰτε μήτε τούτω προς έμε μήτ' έμοϊ
380 XXXIII. ΑΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
προς τούτον πράγμ' είναι, μηδέν, καϊ ώς άλη&η λέγω, ακούσατε των μαρτυριών.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
13 Μετά ταύτα τοίννν εμοί μεν ούτε μείζον ούτ έλαττον προς αυτόν συμβόλαιον γέγονεν ■ ό #£ Παρμέ- νων έδικάζετο τούτω των τε πληγών ών έλαβεν υπό τούτου, οτε των παίδων εναγομένων έπελάβετο , καϊ οτυ τού εις Σικελίαν π?.ού δια τούτον κατεκωλύ&η. ένεστηκυίας δε της δίκης δίδωΰιν ό Παρμένων ορκον τούτω περί τίνων εγκλημάτων, καϊ ούτος έδέζατο, έπι- δια&έμενος άργύριον, εάν μη όμόση τον ορκον. καϊ ότι άλη&ή λέγω . λαβε μοι την μαρτυρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
14 Λεξάμενος τοίνυν τον ορκον, είδώς ότι πολλοί αύτω συνείσονται έπιορκήσαντι, έπϊ μεν το όμόοαι ουκ άπηντα, ώς δε δίκη λύσων τον ορκον προσκαλείται τον Παρμένοντα. ένεστηκυιών ά' αύτοΐς των δικών πεισ&έντες υπό των παρόντων εις έπιτροπην έρχονται, 897 καν γράψαντες συν&ηκας έπιτρέπουΰιν ένί μεν διαι- τητή κοιυω Φωκρίτω πολίτΐ} αυτών, ενα δ1 έκάτερος παρεκα&ίαατο , οι)το§ μεν Άριστοκλέα Οιή&εν , 6 <5«
15 Παρμένων έμέ. καϊ συνέ&εντο εν ταϊς συν&ήκαις , ει μεν τρεις όντες όμογνώμονες γενοίμε&α, ταύτα κύρια είναι αύτοΐς, εί δε μη, οίς οί δύο γνοίηΰαν , τούτοις έπάναγκες είναι έμμένειν. συνδεμένοι δε ταύτα έγγυ- ητάς τούτων άλλήλοις κατέστησαν , ούτος μεν έκεί- νω τον Άριΰτοκλέα , ό #£ Παρμένων τούτω "Αρχιπ- πον Μυρρινούΰιον. καϊ το μεν πρώτον έτίδεντο τας συνδηκας παρά τω Φωκρίτω , είτα κελεύσαντος του Φωκρίτου παρ* άλλω τινϊ δέσ&αι τίθενται παρά τω
ΠΡΟΣ ΑΠΑΤΟΤΡΙΟΝ. 381
Άριβτόκλεΐ. και ώς άλη&ή λέγω, άκούΰατε των μαρ- τυριών.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
16 "Ότι μεν έτέ&ηβαν αί ύυν&ήχαι παρά'ΛριΟτοκλεΐ και η επιτροπή έγένετο Φωκρίτω και 'Αριβτοκλεΐ και έμοϊ, οι είδότες ταύτα μεμαρτυρηκαΰιν ύμΐν. δέομαι δε υμών, ώ άνδρες δικαϋται, τα μετά ταύτα πραχ&έντ άκούβαί μον έντεύ&εν γαρ έοται φανερόν νμΐν οτι ονκοφαντονμαι υπό τουτουϊΆπατουρίον. επειδή γαρ τίβ&ετο όμογνώμονας οντάς εμε και τον Φώκριτον καϊ έγνω κατ αδιαιτήύ οντάς ημάς εαυτού , λνβαι βουλόμε- νος την επιτροπήν διαφ&εΐραι τάς βυν&ήκας έπεχεί-
17 ρηοε μετά τον έχοντος αύτάς. και ήλ&εν έπϊ το άμφι- αβητεΐν ώς αύτω διαιτητής εί'η ό'Αριβτοκλής, τον δε Φώκριτον καϊ εμε ονδενός κυρίους έφηοεν είναι άλλ9 ή του διαλΰΰαι. άγανακτήύας δη τω λόγω 6 Παρμένων ήξίου τον Άριΰτοκλέα έκφέρειν τάς ΰυν&ήκας, ου πόρ- 898 ρω φάΰκων είναι τον έλεγχον , εί'τι κακουργοΐτο περϊ
τα γράμματα ' γεγραφέναι γάρ αυτά ο'ίκέτην εαυτού.
18 όμολογήβας δ' έζοίΰειν τάς ύυν&ήκας 6 Άριβτοκλης εμφανείς μεν οϋπω καϊ τήμερον ένήνοχεν , εις δε την ημέραν την ϋυγκειμένην άπαντήβας εις το Ήφαιβτεΐον προνφαΰίζετο ώς 6 παις περιμένων αυτόν άπολωλεκώς ειη το γραμματεΐον κα&εΰδων. 6 δε ταύτα καταΰκευά- ζων ήνΈρυζίας 6 ιατρός ό εκ Πειραιώς, οίκείως έχων τω Άριϋτοκλεΐ' όΰπερ και έμοι τού αγώνος αίτιος έϋτι, διαφόρως έχων. και ώς έΰκήψατο άπολωλέναι ό Άρι- ϋτοκλης, άκοΰβατε των μαρτυριών.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
19 Έντεύ&εν τοίνυν το μεν της επιτροπής έλέλυτο.
332 ΧΧΧΠΙ. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ήφανισ μένων τών συνθηκών καϊ τών διαιτητών αντι- λεγομένων έπιχειρούντες δε γράφειν ετέρας συνθή- κας περί τούτων διηνέχθησαν, ούτος μεν αξιών τον ΆριΟτοκλέα, ο δε Παρμένων τους τρεις, οίΰπερ και «ξ αρχής ή επιτροπή έγένετο. ού γραφεισών <5' ετέρων συνθηκών , τών δ' εξ αρχής άφανισθεισών εις τοντ ήλθεν αναίδειας 6 ήφανικώς τάς συνθήκας ώστε εις ων άποφανεϊσθαι έφη τήν δίαιταν. παρακαλέΰας δ1 6 Παρμένων μάρτυρας άπειπε τω Άριστοκλεΐ μή άπο- φαίνεσθαι παρά τάς συνθήκας καθ' αυτού άνευ τών 6 νν διαιτητών, και ων εναντίον άπεΐπεν, ακούσατε τής μαρτυρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
20 Μετά ταύτα τοίνυν τω Παρμένοντι συνέβη συμ- φορά δεινή , ω άνδρες δικαοταί. ο'ίκούντος γάρ αυτού 89* έν'Οφρυνίω διά τήν οίκοθεν φυγήν, ότε 6 σεισμός έγέ- νετο ο περί Χερρόνησον. ουμπεΰούοης αύτω τής οικίας άπώλοντο ή γυνή και οι παίδες, και 6 μεν πνθόμενος τήν αυμφοράν ωχετο ένθένδε αποπλέων • ο ό' Αριστο- κλής, διαμαρτυραμένου τού άνθρωπου εναντίον μαρ- τύρων μή άποφαίνεσθαι καθ' αυτού άνευ τών συν- διαιτητών , άποδημήσαντος τού άνθρωπου διά τήν αυμφοράν ερήμην κατ αυτού άπεφήνατο τήν δίαι-
21 τ αν. καϊ εγώ μεν και δ Φώκριτος εν ταΐς αύταΐς συν- θήκαις γεγραμμένοι, οτι ήμφιαβήτηΰεν ούτος μή είναι ημάς διαιτητάς αύτω . έφύγομεν το διαιτήοαι • 6 δ' ού μόνον αμφισβητηθείς , άλλα καϊ άπορρηθεν αύ- τω, ούδεν ήττον τήν άπόφαϋιν έποιήΰατο. ο ονθ' υμών ούτε τών άλλων Αθηναίων ύπομείναι αν ποιή- σαι ουδείς.
22 Α μεν ούν περί την άφάνιΰιν τών συνθηκών καϊ
ΠΡΟΣ ΑΠΑΤΟΤΡΙΟΝ. 383
περί την γνώβιν της διαίτης* Απ ατού ρίω χαϊ τω διαι- τητή πέπρακται , εάν ποτέ βω&ί] 6 ηδικημένος , δίκην παρ7 αυτών λή'ψεταΐ' επειδή δ' εις τούτο έλήλυ&εν Άπατούριος αναίδειας ώστε κάμοι δικάζεται , έπιφέ- ρων αίτίαν ώς άνεδεζάμην έκτίΰειν, ει τι καταγνωβ&είη τον Παρμένοντος , και φηοϊν έγγραφήναι εις τάς ονν- %-ήκας έμε έγγυητήν , ώ<5περ προβήκει τοιαύτην αίτίαν άπολν6α6&αι, πρώτον μεν νμΐν μάρτυρας παρααχ^ή- ΰομαι ώς ουκ ήγγυηβάμην εγώ τον Παρμένοντα, άλλ' "Άρχιππος Μυρρινούΰιος , έπειτα πειράΰομαι και εκ τε- κμηρίων την άπολογίαν ποιήΰα6&αι, ώ άνδρες δικα-
23 ΰταί. πρώτον μεν ούν τον χρόνον έμαυτώ ηγούμαι μάρτυρα είναι τού μη άλη&ες το έγκλημα είναι, η μεν 900 γαρ επιτροπή τούτω προς τον Παρμένοντα τρίτον έτος γέγονε καϊ η γνώοις τού Άριΰτοκλέους ■ αί δε λήξεις τών δικών τοις έμπόροις έμμηνοι είοιν από τού βοη- δρομιώνος μέχρι τού μουνυχιώνος, ίνα παραχρήμα τών δικαίων τυχόντες άνάγωνται. ει δη τή άλη&εία εγγυητής ην τού Παρμένοντος , δια τι πρώτον μεν ουκ εύ&ύς της γνώΰεως γενομένης έπράττετο την έγγύην;
24 ου γαρ δή τούτο γ' αύτώ ένι ειπείν , ώς δια τήν προς έμε φιλίαν ώκνει μοι άπεχ&έβ&αι. αυτός γαρ ειΌεπέ- πρακτο υπ εμού προς έχ&ραν τάς χιλίας δραχμάς τάς τού Παρμένοντος, και ότ έξώρμιζε τήν ναύν έπιβου- λεύων άποδράναι καϊ άποοτερήοαι το έπι τήντράπεξαν χρέως, έκωλύ&η υπ εμού. ω6τε ει ην ήγγυημένος έγω τον Παρμένοντα, ουκ άν τρίτω έτει ϋΰτερον, άλλ'
25 εύ&ύς τότε είοέπραττεν άν με την έγγύην. αλλά νή Λία εύπόρως διέκειτο , ώύτ ένεδέγ^ετο αύτώ καϊ ϋΰτε- ρον έπ έμε έλ&ειν, τότε ά' άβχόλως είχε περί άναγω- γήν ων. άλλα δι άπορίαν έξειϋτήκει τών εαυτού καϊ τήν ναύν έπεπράκει. ει δ' άρ' έμποδών τι αύτώ έγέ-
384 ΧΧΧΠΙ. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
νετο του μή εύ&ύς τότε δικάααβ&αι, διά τί περυβιν έπιδημών. μή ότι διχάβαβ&αι, άλλ' ονδ' έγκαλέύαι μοι ετόλμηβεν; καίτοι προβήχεν, ει 6 μεν Παρμένων ώφλήκει αύτω την δίκην, εγώ δ' εγγυητής ην. προβελ $εΐν αυτόν μοι έχοντα μάρτυρας καϊ άπαιτηΟαι τήν έγ γΰην , ει μή πρωπέρυβιν, εν τω έζελ&όντι ένιαυτω ' και ει μεν αύτω άπεδίδουν, κομίΰαο&αι, ειδεμή, δικάζε-
26 6&αι. των γαρ τοιούτων εγκλημάτων πρότερον τάς 9ο απαιτήσεις ποιούνται άπαντες ή δικάζονται, ουκ έ'ΰτι τοίνυν όϋτις μαρτυρηθεί παραγενέβ&αι, οπού ούτος
■ 'ή περυβιν η πρωπέρυβιν έδικάΰατό μοι ή λόγον όν- τϋΌυν έποιήΰατο προς εμε περί ων νυν ί μοι δικάζεται, ότι <5' επεδήμει περυβιν, ότε αί δίκαιήβαν, λαβε μοι, τήν μαρτυρίαν.
ΜΑΡΤΎΡΙΑ.
27 Λαβε δη μοι και τον νόμον, ός κελεύει τάς εγγύας επετείους είναι, καϊ ουκ ισχυρίζομαι τω νόμω , ώςού δει με δίκην δούναι ει ήγγυηΰάμην, άλλα μάρτυρα μοί φημι τον νόμον είναι του μή εγγυήοαϋ&αι και αυ- τόν τούτον ■ έδεδίκαοτο γαρ αν μοι της έγγύης εν τω χρόνω τω εν τω νόμω γεγραμμενω.
ΝΟΜΟΣ.
28 Γενεΰ&ω τοίνυν και τούτο ύμΐν τεκμήριον του ψεύδεΰ&αιΆπατούριον ■ ει γαρ ήγγυηΰάμην εγώ τού- τω τον Παρμενοντα, ουκ εΰτιν όπως τούτω μεν ύπερ εκείνου άπηχ&όμην, πρόνοιαν ποιούμενος όπως μή άπολεΐ ά δι έμοΰ τούτω βυνέβαλεν , αυτός <5' εμαυτόν περιεϊδον αν ΰπ' εκείνου προς τούτον εν εγγύη κατά- λειπόμενον. τίνα γάρ ελπίδα εΰχον τούτον άποΰχηΰε- 6&αί μου, ον αυτός ήναγκάκειν εκείνω τά δίκαια ποιη-
11Ρ0Σ ΑΠΑΤΟΤΡΙΟΝ. 385
ϋαι; και την εγγνην αντον είσπράξας τήν εις την τράπεζαν προς άπέχθειαν. τί προσεδόκων νπο τούτον αυτός πείσεσθαι ;
29 Άξιον τοίννν και τοντ εν&νμη&ηναι, ώ άνδρες δικασταΐ, ότι ουκ αν ποτέ έξαρνος έγενόμην, ει ήγ- γνήμην ' πολύ γαρ 6 λόγος ην μοι ισχυρότερος 6μο?.ο- γονντι την εγγνην επί τάς σννθήκας ίέναι , καθ' ας η επιτροπή εγένετο. ότι μεν γαρ τριΰιν επετράπη διαι- τηταΐς μεμαρτνρηται υμΐν οπότε δε μη έγνωστα.ι νπο των τριών, τί βουλόμενος ήρνούμην αν νην εγγνην; 902 μη γαρ γενομένης της γνώσεως κατά τάς συνθήκας, ούδ' αν εγώ της εγγνης υπόδικος ην. ώστε ουκ αν ποτέ. ώ άνδρες δικαΰταΐ, παραλιπών την ούοάν μοι άπο7,ογίαν , ει ήγγυησάμην . επί το άρνεΐσθαι ήλθον.
30 Αλλά μην καϊ τούτο μεμαρτνρηται ίψΐν, ότι επειδή ηφανίσθησαν αι συνθήκαι νπο τούτων , έζήτον ν ετέ- ρας γράφεσθαι ούτος καϊ ο Παρμένων, ως άκυρων Ον- των αύτοΐς των πρότερο ν ώμολογημένων. καίτοι οπότε περί της μελλούσης γνώσεως γενήσεσθαι ετέρας ένεχεί- ρονν συνθήκαςγράφεσθαι, επειδή αιύπάρχουσαι άπώ- λοντο, πώς ενήν μή γραφεισών συνθηκών ετέρων η δίαιταν γενέσθαι η εγγνην, περί αντον γάρ τούτον διε- νεχθέντες ονκ έγραφαν έτερα γράμματα, ο μεν αξιών ενα διαιτητήν αντώ είναι , 6 όέ τρεις, οπότε δ9 αι μεν ίξ αρχής σννθήκαι ήφανίσθησαν. καθ1 ας έμέφησι γε- νέσθαι έγγνητήν , έ'τεραι δε μή εγράφησαν, πώς ορ- θώς αν έμοι δικάζοιτο, καθ' ον μή έχει παρασχέσθαι σννθήκας ;
3ΐ Αλλά μην καϊ ως άπηγόρενεν 6 Παρμένων τω
Αριστοκλει καθ" αντον μή γιγνώσκειν άνεν τών σνν-
διαιτητών, μεμαρτύρηται νμϊν. όταν δη 6 αυτός ήφα-
νικώς φαίνηται τα γράμματα, καθ1 ά έδει την δίαιτα*
όβηοβίΐι. Υοΐ. II. 25
386 ΧΧΧΠΙ. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
γενέΰ&αι, καϊ άνευ τών βυνδιαιτητών παρά την άπόρ- ρηοιν φή δεδιχτηκέναι, πώς αν τούτω τω άν&ρώπω
^πιΰτεύβαντες δικαίως εμε άπολέβαιτε; βκέψαο&ε γαρ τούτ', ώ άνδρες δικαϋταϊ, ει μη εμε νυνι, άλλα τον Παρμένοντα έδίωκεν Άπατούριος ουτοοι , είΰπράττων τάς εικοΰι μνάς , ίΰχυριζόμενος τι] Αριστοκλέους γνώ- 90ί 6ει, ό δε Παρμένων παρών άπε?.ογεϊτο ν μϊν χαϊ μάρ- τυρας παρείχετο, τούτο μεν ότι ου μόνω τώ'Λρίοτο-
^χλεΐ, αλλά τρίτω έπέτρεψεν , ίίθ' ότι άπεΐπεν αύτω άνευ των βυνδιαιτητών κα&' αυτού μη άποφαίνεΰ&αι, χα\ ότι άπολομένης αύτω της γυναικός και των παίδων υπό του ϋειΰμού καϊ επι τηλικαύτην ουμφοράν άπά- ραντος οίχαδε ο τάς ΰυν&ήκας ήφανικώς ερήμην αυ- τού εν τι] αποδημία χατέγνω την δίαιταν, εΰτιν όοτις αν υμών ταύτα τού ΙΙαρμένοντος άπολογουμένου την οϋτω παρανόμως γνωΰ&εΐβαν δίαιταν κυρίαν εγνω εί-
3± ναι; μη γάρ ότι άμφιοβητουμένων απάντων, αλλ ει ηβαν μεν αί ουν&ήκαι , ώμολογεΐτο δ εις είναι ο διαι- τητής Άριΰτοχλής, μη άπεΐπε δε ό Παρμένων αύτω κα#' αυτού μη διαιτάν, αλλά Ουνέβη πριν την άπόφα- (ΐιν γενέο&αι της διαίτης η ουμφορά τω άν&ρώπω , τίς ούτως ωμός έοτιν αντίδικος η διαιτητής ός ουκ αν ανε- βάλετο εις το έπιόημήΰαι τον άν&ρωπον; ει δ' ο Παρ- μένων εις λόγον καταΰτάς πανταχού δικαιότερ αν φαίνοιτο λέγων τούτου , πώς αν όρ&ώς εμού καταγι- γνώοκοιτε, ω το παράπαν προς τον άν&ρωπον τουτονι μηδέν συμβόλαιόν εΰτιν \
35 "Οτι μεν ου ν εγώ μεν όρ&ώς την παραγραφήν πε- ποίημαι , Άπατούριος δ\ τα ψευδή μοι έγκέκληκε καϊ παρά τους νομούς την λήξιν πεποίηται, εκ πολλών οί- μαι έπιδεδεΐχ&αι τούτο ύμΐν, ώ άνδρες δ ικαβταί' το δε κεφάλαιον, προς εμε ούδ' επιχειρήσει λέγειν'Λπατ-
ΠΡΟΣ ΑΠΑΤΟΤΡΙΟΝ. 387
τούριος, ώς ΰνν&ήκαί τίνες αύτώ ειΰίν. ότανδελεγγ] ψευδόμενος ώς εν ταΐς προς τον Παρμένοντα 6νν&ήκαις 904 ενεγράφην εγγνητής, απαιτείτε αντον τάς ονν&ήκας. Ζδκαί ένταϋ&' αντώ απαντάτε, οτι πάντες άν&ρωποι* όταν προς αλλήλους ποιώνται ΰυγγραφάς , τούτον ένε- κα ΰημηνάμενοι τί&ενται παρ' οίς αν πιϋτεύβωύιν, ΐν , εάν τι άντιλέγωϋιν, γι αντοις έπανελ&οϋοιν επί τα γράμματα εντεύθεν τον ελεγχον ποιήβαβ&αι περί τον άμφιόβητονμένον. όταν ό' άφανίΰας τις τάκριβες λόγω
37 ε\απατάν πειράται, πώς αν δικαίως πιϋτεύοιτο] άλλα νή Λία (το ράοτον τοις άδικεϊν καϊ ανκοφαντεΐν προι;- ρημένοις) μαρτνρήοει τις αντώ κατ εμον. εαν ονν επιΰκήφωμαι αντώ, πό&εν τήν άπόδειζιν ποιήϋεται τον άλη&ή μαρτνρειν; εκ τών ΰνν&ηκών; τοντοτοί- ννν μή άναβαλλέΰ&ω , αλλ* ήδη φερετω 6 έχων νας Ονν&ήκας. ει δ' άπολωλέναι φηβϊ, πό&εν λάβω έγω τον ελεγχον καταψενδομαρτνρη&είς-, ει μεν γαρ παρ έμοί ετέ&η το γραμματεΐον, ένήν αίτιάο~α0&αι Απατον-
38 ρίω ως εγώ δια τήν εγγύην ήφάνικα τάς 6νν&ήκας ' ει δε παρά τω ^Λριΰτοκλεϊ, δια τί, εί'περ άνεν της τούτον γνώμης άπολώλαΰιν αιύνν&ήκαι, τω μεν λαβόντι αν- τάς καϊ ον παρεχοντι ον δικάζεται, εμοϊ δ' εγκαλεί, μάρτνρα παρεχόμενος κατ εμον τον ήφανικότα τας ΰνν&ήκας, ω προοήκεν αντον όργίζεο&αι, ειπερ μή κοινή μετά τούτον εκακοτεχνει;
Εΐρηταί μοιτά δίκαια, όαα εδυνάμην. νμεϊςονν κατά τονς νόμονς γιγνώοκετε τά δίκαια.
25
**
3Κ- XXXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
XXXIV. ΠΡΟΣ ΦΟΡΜΙΩΝΑ ΠΕΡΙ ζίΑΝΕΪΟΤ:
ΤΠΟΘΕΣΙΣ.
(Χ)ορμίων έμπορος δανείζεται πάρα Χρνΰιππον μνάς εϊχοΰι 905 πλέων εις Βόΰπορον. αφιχομενος δε έχεΐΰε κατέλαβεν απρα- ΰίαν των φορτίων ων εχομιζε. διοπερ τον νανχληρον Λάμπι- δος αποπλεϊν βονλομενον Λ&ηναξε, χαι χελενοντος αυτόν εν- &έθίϊαι τη νηι τα αγοραΰματα των χρημάτων των πάρα Χρν- ΰιππον (τοντο γαρ εφραζεν η ΰνγγραφη) οντε φόρτον τίνα ενέ&ετο οντε αργνριον, αλλ εφη προς τον Λάμπιν αδννατως ε'χειν εν τω παροντι ποιηΰαι ταύτα, μικρόν δ νΰτερον εφ ετέρας εχπλενΰεΰ&αι νεως αμα τοις χρημαΰιν. η μεν ονν τον Αάμπιδος νανς αναγ&εΐΰα διαφθείρεται , χαι μετ ολίγων ο Λαμπις εν τω λεμβω ΰωζεται. και άφιν.ομενος Α&ηναζε μη- νύει Χρνΰίππω το εντν/ημα τον Φορμίωνος, ως απελείφ&η τε εν τω Βοΰπορω χαι εις την νανν ονόεν ενε&ετο. ο $έ Φορμίων, χ,αταπλενΰας νϋτερον χαι το αργνριον απαιτούμενος, το μεν πρώτοι\ ως εφη Χρναιππος, χαι οφείλειν ωμολόγει χαι αποδώ - ϋειν νπιΰχνεϊτο , έπειτα ως αποδεδωχως Λαμπιδι μηδέν οφεί- λειν έλεγε ' την γαρ ΰνγγραφην χελενειν πα&ονΰηςτι χατα θα- λατταν της νεώς άπηλλά'/βαι τον οφληματος τον Φορμίωνα" ελαχεν ονν δίχην αντώ ο Χρνΰιππος. ο δε παρεγραψατο. και. Λαμπις εμαρτύρηΰε πάρα τω διαιτητή ως άπειληφως εΐη πάρα Φορμίωνος εν Βοΰπορω τα χρήματα χαϊ απολωλεχως μετά των άλλων εν τη ναναγία. πρότερον δε ταναντία τοντων είρηχει906 προς Χρνΰιππον, ως ονδεν ο Φορμίων εις την νανν εντε&ει- χεν ελεγχόμενος δε επί τοντοις ο Αάμπις εζεΰτηχεναι τότε εφηΰεν, ό:ε εχεΐνα προς τον Χρνΰιππον έλεγε, τοντων αχον- ΰας ο διαιτητής χαι μηδέν αποφηναμενος εις το διχ,αΰτηριον το πράγμα πεπομφε. χαι ο άγων ονόματι μεν εΰτι παραγρα- φιχος, τω δε αληδεϊτην ενδεϊαν γίγνεταν εν γαρ χαι ό ρη- τωρ χατ αρχάς επιΰημαίνεται ώς ονχ εΰτιν όλως παραγραφή το λέγειν πεποιηχεναι πάντα κατά τα ΰνγχείμενα, αποδιδοναι τα χρήματα Λαμπιδι, χελευονΰης τοντο της ΰνγγ ραφής και
ΠΡΟΣ ΦΟΡΜΙΩΝΑ. 389
αφιείσης επί τοιοντω πα&ει το όφλημα ' ταντα γαρ εστί την εν&υδικίαν αγωνιζομένου κα\ τοις επιφερομένοις έγκλημασιν απαντώντος, αλλ ουχί αναιροϋντος τον περί αυτών αγώνα '/.αϊ την είσαγωγην της δίκης ' παραγραφην δε, φησϊν^ ο νό- μος δίδωσι περί των μη γενομένων όλως Λ&ήνησι μΐ]δε εις \4&ηνας συμβολαίων.
Τετήρηται δε εν τω λόγω ταυτον όπερ και περί τον κατά. Νεαίρας, ότι μη υφ ενός εϊρηται προσώπου, αλλ εκεί μεν εκατέρον διαστολή φανερά, ενταϋ&α δε συγκέχυται. δον.εϊ δε εμοιγε εντεϋ&εν ο δεύτερος λέγειν άκουσας τοίνυν ημών. ω άνδρες Λ&ηναΐοι, Θεόδοτος πολλάκις, και νομίσας τον ' Αάμπιν ψευδή μαρτυρεΐν. όήλον δε ότι κοινωνοί τινές εί- σιν οι προς τον Φορμίωνα αγωνιζόμενοι.
Λίκαια ναών δεηΰόμε&\ ώ άνδρες δικαΰται, άκον- οοΐ
^ϋαι ημών μετ' εννοίας εν τω μέρει λεγόντων , γνόντας ΰτι ίδιώται παντελώς έομεν, και πολύν χρόνον εις το νμέτερον εμπόρων είοαφικνούμενοι καϊ ΰνμβόλαια πολλοίς ονμβάλ?.οντες ονδεμίαν πώποτε δίκην προς νμάς εΐΰήλ&ομεν, οντ εγκαλούντες οντ εγκαλούμενοι
2 {'φ' έτερων, ούό' αν νυν , ακριβώς ιοτε, ώ άνδρες Ά&ηναΐοΐ) ει νπελαμβάνομεν σ.πολωλέναι τα γ^ρήματα επί της νεώς της διαφ&αρείΰης, α έδανείΰαμεν Φορ- μίωνι, ονκ αν ποτ ελάχομεν την δίκην αντω • ονχ ον-
■ τως ημεΐς άναίύχνντοί εΰμεν ονδ' άπειροι τον ζημιον- ο&αι. πολλών δ1 ημάς κακιζόντων, και μάλιβτατών ένΒοαπόρω επιδημηΰάντων άμαΦορμίωνι. οϊπερ τού- τον ηδεόαν ον ΰνναπολέοαντα τα χρήματα εν τη νη\, δεινόν ήγονμε&' είναι το μη βοη&ήϋαι ημϊν αντοΐς άδικονμίνοις νπό τούτον.
ά Περί μεν ονν της παραγραφής βραχύς εΰτιν δ λό-
γος' και γαρ ούτοι ον το παράπαν ΰνμβόλαιον εξάρ- ι οννται μη γενέσ&αι εν τω εμπορίω τω νμετέρω, άλλ' ονκετι είναι φααι προς εαντονς ονδεν ΰνμβόλαιον πε~
390 XXXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ποιηκέναιγάρ ονδεν έξω των εν τη συγγραφή γεγραμ- 903
υμένων, οι μεν ονν νόμοι , καθ* ους νμεΐς δικασταϊ κά- θησθε, ονχ οντω λέγονσιν, αλλ* νπερ μεν των μη γε- νομένων όλως σνμβολαίωνΆθήνησι μηδ' εις το Αθη- ναίων έμπόριον παραγράφεσθαι δεδώκασιν , εάν δε τις γενέσθαι μεν ομόλογη, άμφισβητη δε ως πάντα πε- ποίηκε τα συγκείμενα, άπολογεισθαι κελενονσιν εν- θνδικίαν είσιόντα, ου κατηγορεΐν τον διώκοντος. ου μην άλλ^ έγωγε ελπίζω και εξ αυτού τον πράγματος
$ δείξειν είΰαγώγιμον τήν δίκην ονΰαν. σκέψασθε δ', ώ άνδρες "Αθηναίοι, τί ομολογείται παρ* αυτών τούτων καϊ τί άντιλέγεταΐ' οντω γαρ αν άριστα έξετάσαιτε. ουκονν δανείσασθαι μεν τα χρήματα ομολογονβι και βννθήκας ποιήσασθαι τον δανείσματος, φαβϊ δ αποδε- δωκέναι το χρνοίον Αάμπιδι τω Λίωνος οίκέτη εν Βοσ- πόρω. ημείς τοίννν ον μόνον τούτο δείξομεν, ως ούκ άποδέδωκεν . άλλ' ως ονδ' έξην αντω άποδού- ναι. άναγκαΐον ό' εβτι βραχέα των εξ αρχής διηγήσα- αδαι νμίν.
ο :Εγώ γαρ , ο3 άνδρες Αθηναίοι, έδάνειΰα Φορμίωνι
τούτω είκοσι μνάς άμψοτερόπλονν εις τον Πόντον επί έτερα υποθήκη, και σνγγραφήν έθέμην παρά Κίττω τω τραπεζίτη, κελενούσης δε της Ονγγραφής ένθέσθαι εις την ναύν τετρακισχιλίων φορτία άξια, πράγμα ποιεί πάντων δεινότατον εύθνς γαρ εν τω Πειραιεΐ έπιδα- ιείζεται λάθρα ημών παρά μενΘεοδώρον τον Φοίνικος τετρακιοχιλίας πεντακόσιας δραχμάς, παρά δε τον ναν-
7 κλήρου Αάμπιδος χιλίας. δέον ό' αντον καταγοράσαι φορτία'Αθήνηθεν μνών εκατόν και δέκα και πέντε, ει 909 έμελλε γοΓ<? δανεισταίς πάΰι ποιήΰειν τα εν ταΐς συγ- γραφαΐς γεγραμμένα, ον κατηγόρασεν άλλ' ήπεντα- '/.ιΰχιλίων καϊ πεντακοσίων δραχμών, σύν τω έπισι-
ΠΡΟΣ ΦΟΡΜΙ&ΝΑ. 391
τιΰμω' οφείλει δ' έβδομήκοντα μνάς και πέντε, αρχή μεν ούν αύτη έγένετο του αδικήματος . ω άνδρες Αθή- ναιον ούτε γάρ την ύποθήκην παρέΰχετο ούτε τα χρή~~ ματ ένέθετ' εις την νανν , κελευούΰης της συγγραφής έπάναγκες έντίθεβθαι. και μοι λαβε την ουγγραφήν.
ΣΤΓΓΡΑΦΗ.
Λαβε δη καϊ την των πεντηκοΰτολόγων άπογρα- φήν καϊ τάς μαρτυρίας.
ΑΠΟΓΡΑΦΗ. ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
8 Έλθών τοίνυν εις τον Βόΰπορον, έχων έπι<5τολάς παρ' έμον, ας έδωκ' αυτω άπενεγκεΐν τω παιδί τω εμω παραχειμάζοντι εκεί καϊ κοινωνώ τινί, γράψας εν τϊ] επιΰτολη το τε άργνριον ο έδεδανείκειν και την ύπο- θήκην, και προβτάζας , επειδάν τάχιατ έξαιρεθη τα χρήματα, έζετάζειν καϊ παρακολουθεΐν, τάς μεν έπι- βτολάς ουκ άποδίδωΟιν ούτος ας έλαβε παρ' έμοϋ, ίνα μηδέν είδείηΰαν ων έπραττεν ούτος, καταλαβών δ' εν τω Βοοπόρω μοχθηρά τα πράγματα δια τον συμ- βάντα πόλεμον τω ΠαιριΟαδη προς τον Σκύθην καϊ των φορτίων ων ήγε πολλήν άπρασίαν , εν πάΰη απο- ρία ην ■ και γάρ οι δανειβται εί'χοντο αντοϋ οι τα ετε-
9 ρόπλοα δανείβαντες. ώστε του νανκλήρου κελενοντος αυτνν κατά την 6υγγραφήν έντίθεΰθαι τάάγοράΰματα των εμών χρημάτων , ε'ιπεν ούτος 6 νυν φάσκων άπο- δεδωκέναι το χρυβίον ότι ουκ αν δύναιτο ένθέύθαι εις την ναύν τά χρήματα ■ απρατον γάρ είναι τον ρω- 910 πον% κάκεΐνον μεν έκέλευεν άνάγεαθαι, αυτός δ\ επει- δάν διαθήται τά φορτία^ εφ ετέρας νεώς έφη εκπλεν- βεοθαι. καί μοι λέγε ταΰτην την μαρτνρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ. 10 Μετά ταύτα τοίνυν, ώ άνδρες Αθηναίοι, ούτος
392 XXXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
μεν εν τω Βοϋπόρω κατελέλειπτο . 6 δε Αάμπις ανα- χθείς έναυάγηΰεν ου μακράν από τού εμπορίου • γεγε- μιϋμένης γαρ ηδη της νεώς, ως άκούομεν , μάλλον τον δέοντος , προβανέλαβεν επί το κατάστρωμα χιλίας βύρ- ΰας . ο&εν και ή διαφθορά τή νηί ϋυνέβη. κάί αυτός μεν άπεβω&τ] εν τω λέμβω μετά των άλλων παίδων των Αίωνος, άπώλεΰε δε πλέον η τριάκοντα οώματα χωρίς των άλλων, πολλού δε πέν&ους εν τω Βοΰπόρω όντος. ως έπύθοντο την διαφ&οράν της νεώς, ηύδαι- μόνιζον τον Φορμίωνα πάντες τουτονϊ ότι ούτε ουν- ανηχ&η οϋτ ένέ&ετο εις την ναϋν ουδέν. Ουνέβαινε δε παρά τε των άλλων καϊ παρά τούτου 6 αυτός λόγος. καί μοι άνάγνω&ι ταύτας τάς μαρτυρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
1 1 Αυτός μεν τοίνυν 6 Αάμπις, ω φηΰιν άποδεδωκέ-
ναι το χρυΰίον (τούτω γάρ πρυοέχετε τον νουν), προΰ- ελ&όντος αυτοί εμού, επειδή τάγ^ιΰτα κατέπλευβεν εκ της ναυαγίας'Α&ήναζε , και έρωτώντος ύπερ τούτων, ελεγεν ότι ούτε τά χρήματα εν&οιτο εις την ναϋν ούτος κατά την ΰυγγραφήν, ούτε το χρυΰίον είληφώς εΐη παρ' αυτού εν Βοσπόρω τότε. καί μοι άνάγνωΰι την μαρτυρίαν των παραγενομένων.
ΜΑΡΤΎΡΙΑ. 9ΙΙ
13 Επειδή τοίνυν, ω άνδρες "Αθηναίοι, έπεδήμηΰε Φορμίων ούτοοι δεοωβμένος εφ' ετέρας νεώς, προβή- ειν αύτω άπαιτών το δάνειον. και ούτος κατά μεν αρ- χάς ούδεπωποτ , ω άνδρες Αθηναίοι, είπε τον λόγον τούτον ον νυνϊ λέγει, αλλ" αεί ώμολόγει άποδώΰειν • έπεί ό' άνεκοινώοατο τοις νύν παρυύαιν αυτω και βυν- Ιοδικονοιν, ετεοος ηδη ην καί ούχ ό αυτός, ως δ ήΰ&ο- αην αυτόν διαχρουόμενόν με, προσέρχομαι τφ Λάμ-
ΠΡΟΣ ΦΟΡΜΙΩΝΑ. 393
πιδί. λέγων ότι ούδεν ποιεί των δικαίων Φυρμίων ούδ' άποδίδωοι το δάνειον , καϊ άμα ήρόμην α.ντόν ει ειδείη όπου έβτϊν, ίνα προβκαλεοαίμην αυτόν, ό ό' άκολον- %-εϊν μ εκέλενεν έαντω, καϊ καταλαμβάνομεν προς τοις μνροπωλίοις τοντονί' κάγώ κλητήρας έχων προσεκα-
14 λεΰάμην αυτόν. κα\ ο Αάμπις. ω άνδρες Ά&ηναΐοι, παρών προΰκαλουμενω μοι ούδαμον έτόλμηαεν ειπείν ώς άπείληφε παρά τούτου το γρυΰίον, ούδ' ο εικός ην είπε "ΧρνΟιππε, μαίνεΐ' τί τοΐ»τθ7/ προοκαλει; έμοί "γαρ άποδέδωκε το χρνΰίον" αλλά μη ότι ο Λάμπις εφ&ε'γζατΟ) άλλ' ούδ' αυτός ούτος ήζίωόεν ειπείν, παρ- εβτηκότος του Λάμπιδος, ω νυν φη6ιν άποδεδωκέναι
15 το χρυόίον. καίτοι εικός, γ9 ην αυτόν ειπείν, ω άνδρες Αθηναίοι, "τί με προΰκαλεΐ, άν&ρωπε; άποδέδωκα 'γάρ τούτω τω παρεΰτηκότι το χρυΰίον και άμα υμο- λογοϋντα παρεχειν τον Αάμπιν νυν δ1 ουδέτερος αυ- τών ούδ' ότιοϋν ε'ιπεν εν τοιούτω καιρώ, καϊ ότι αλη- &ή λέγω , λαβε μοι την μαρτνρίαν των κλητήρων.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ. 912
16 Λαβε δη μοι και το έγκλημα ο έλαγον αντω πέρν- ΰιν • ο έΰτιν ούδενός ελαττον τεκμήριον ότιονδεπω τότ έφηβε Φορμίων άποδεδωκέναι το χρυΰίον Αάμπιδι.
ΕΓΚΛΗΜΑ.
Τούτο το έγκλημα έλαχον εγώ. ω άνδρες Ά&η- ναίοι, ούδαμό&εν αλλο&εν ακοπών αλλ3 η εκ της απαγ- γελίας της Αάμπιδος . ός ούκ έφαΰκεν ούτε τά χρήματο: έντε&εΐΰ&αι τούτον ούτε το χρυαίον άπειληφέναΐ' μη γαρ οιε6&έ με όντως άπόπληκτον είναι, καϊ παντελώς μαινόμενον ώστε τοιούτο γράφειν έγκλημα ομολο- γονντος του Αάμπιδος άπειληφέναι το χρυαίον, νφ' ον έμελλον εξελεγχ&ήΰεο&αι
394 XXXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
17 "Ετι δ', ώ άνδρες Ά&ηναιοι, κάκεΐνο ΰκέψαΰ&ε ' αυ- τοί γάρ ούτοι παραγραφην δίδοντες περυΰιν, ουκ έτόλ- μηΰαν εν τή παραγραφή γράψαι ώς άποδεδώκαΰιΑάμ- πιδι το χρυΰίον. καίμοι λαβε ταύτην την παραγραφην.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ.
Άκούετε, ώ άνδρες 'Α&ηναϊοι, ότι ονδαμον γε- γραπται εν τη παραγραφή ώς άποδεδωκε το χρνΰίον Φορμίων Αάμπιδι, και ταντ εμού διαρρήδην γράφαν- τος εις το έγκλημα ο ήκούΰατ άρτίως , ότι ούτε τα χρήματ' εν&οιτο εις την ναύν οντ άπέδωκε το χρν- ΰίον. τίνα ονν άλλον χρη περιμένειν υμάς μάρτυρα, όταν τηλικαύτην μαρτνρίαν παρ αντών τούτων έχητε;
18 Μελλούοης δε της δίκης είΰιέναι εις το δικαστή- ριον εδεοντο ημών επιτρίφαι τινί' καϊ ημείς επετρεφα- μεν Θεοδότω ίοΌτελεϊ κατά ΰυν&ήκας. καϊ 6 Αάμπις μετά ταύτα νομίΰας αύτω άΰφαλες ήδη είναι προς δι- αιτητή μαρτνρεΐν ό τι βούλοιτο, μεριΰάμενος το έμόν913 χρνΰίον μετά Φορμίωνος τοντονϊ εμαρτύρει ταναντία
19 οίς πρότερον είρήκει. ου γαρ όμοιόν έΰτιν , ω άνδρες 'Αΰηναΐοι, εις τά υμέτερα πρόΰωπα εμβλέποντα τα ψευδή μαρτνρεΐν και προς διαιτητή' παρ* ύμίν μεν γάρ και οργή μεγάλη καί τιμωρία υπόκειται τοις τα ψευδή μαρτνρούΰι, προς δε τω διαιτητή ακινδύνως και αναιΰχύντως μαρτυρούΰιν ο τι αν βονλωνται. άγανακτούντος δε μου και ΰχετλιάζοντος, ώ άνδρες
^Α&ηναϊοι, επί τ ή τόλμη του Αάμπιδος, καϊ παρεχομέ- νου προς τον διαιτητήν την αυτήν μαρτυρίαν ηνπερ και νυν προς υμάς παρέχομαι, των ίξ άρχ,ής προΰελ- δόντων αύτω με&' ημών, ότε ούτε το χρυΰίον εφη άπειληφέναι παρά τούτου οντε τά χρήματ αύτον έν- %-έΰδαι εις τήν ναύν\ ούτως ό Αάμπις κατά κοάτος εξε-
ΠΡΟΣ ΦΟΡΜΙΩΝΑ. 395
λεγχόμειος τα ψευδή μαρτύρων καϊ πονηρός ων ώμο- ?>όγει μεν είρηκέναι ταύτα προς τούτον , ου μέντοι γε εντός ων ειπείν αυτόν, καί μοι άνάγνω&ι ταύτην την μαρτνρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
ίΐ Άκούύας τοίνυν ημών, ώ άνδρες Ά&ηναϊοι, 6
Θεόδοτος πολλάκις, καϊ νομίοας τον Αάμπιν -ψευδή μαρτυρεΐν, ουκ άπεγνω της δίκης , άλλ' έφήκεν ημάς εις το δικαΰτήριον καταγνώναι μεν γαρ ουκ εβου- λή&η δια το οίκείως έχειν Φορμίωνι τούτω, ώς ημείς νΰτερον έπυ&όμε&α, άπογνώναι δε της δίκης ώκνει,ΐν
ϊ2 αυτός μη έπιορκήΰειεν. εξ αυτού δη του πράγματος λο- γίϋαο&ε, ώ άνδρες δικααταϊ, παρ' ύμΐν αύτοις οπόθεν έμελλεν ούτος άποδώόειν το χρυοίον. εν&ένδε μεν γαρ έξέπλει ουκ ενθεμένος εις την ναύν τα χρήματα κο:\ 91• ύπο&ήκην ουκ έχων, άλλ' έπι τοΓ§ έμοΐς χρήμαΰιν έπι- δανειΰάμενος' εν Βοοπόρω δ* άπραοίαν των φορτίων κατέλαβε, καϊ τους τα έτερόπλοα δανείΰαντας μόλις
Ιΰάπήλλαξεν. και ούτος μεν έδάνειοεν αύτω διΰχιλίας δραχμάς άμφοτερόπλουν , ωβτ άπολαβεΐν Ά&ήνηοΊ διϋχιλίας έζακοβίας δραχμάς ■ Φορμίων δε φηοιν άπο- δούναι Αάμπιδι εν Βοοπόρω εκατόν καϊ είκοΰι οτατή— ρας Κυζικηνούς (τούτω γαρ προϋέχετε τον νουν) δα- νειΰάμενος εγγείων τόκων, ήοαν δε έφεκτοι οί έγγειοι τόκοι, 6 δε Κυξικηνός έδύνατο εκεί είκοΰι καϊ όκτω
}Αδραγ^μάς'Αττικάς. δει δη μα&εΐν υμάς όΰα φηοΊ χρή- ματ άποδεδωκέναι. των μεν γαρ εκατόν και είκοΰι οτατήρων γίγνονται τριόχίλιαι τριακόΰιαι εζηκοντα, ο <5δ τόκος ό έγγειος ο έφεκτος των τριάκοντα μνών και τριών και έξήκοντα , πεντακόοιαι δραχμαΐ καϊ εζήκον- τα' το δε ούμπαν κεφάλαιον γίγνεται τόϋον καϊ τόβον.
2ό έοτιν ονν, ώ άνδοε<: δικααταϊ, ούτος ό άνθρωπος η γε-
396 XXXIV. ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ
νήσεταί ποτε,ός αντί δισχιλίων χαϊ εξακοσίων δραχμών τριάκοντα μνάς κα\ τριακοσίας και έξήκοντα άποτί- νειν προείλετ3 αν, καΐ τόκον πεντακόσιας δραχμάς καϊ έξήκοντα δανεισάμενος. ας φησιν άποδεδωκέναι Φορμίων Αάμπιδι, τρισχιλίας έννακοσίας είκοβιν; εξόν δ αντώ άμφοτερόπ?.ουνΆθ•ήνησιν άποδοϋναι το άρ- γύριον, εν Βοσπόρω άπέδωκε , τριοϊ καϊ δέκα μναις
26 πλέον, καϊ τοις μεν τα έτερόπλοα δανείβαβι μόλις τάρ- χαΐα άποδέδωκας, οϊ συνέπλευσάν σοι και προσή- δρενον τούτω δε τω μη παρόντι ου μόνον τάρχαΐα και τους τόκους άπεδίδους, άλλα καϊ τα έπιτίμια τα εκ 91; της συγγραφής άπέτινες, ουδεμιάς οοι ανάγκης ούσης;
27 κάκείνους μεν ουκ έόεδίεις, οις αί βυγγραφαϊ εν Βοσ- πόρω την πράξιν εδίδοΰαν του δανείου * τούτου δε φχς φροντίζειν, ον εξ αρχής εύϋ-ύςηδίκεις ουκ ενθε- μένος τα χ,ρήματ' εις την ναϋν κατά την συγγραφήν Ά&ήνη&εν; καϊ νυν μεν εις το έμπόριον ηκων , ου το ΰνμβόλαιον έγένετο, ουκ όκνεΐς άποστερεΐν τον δα- νείΰαντα * έν Βοσπόρω δε πλείω των δικαίων φ^ς ποι-
Ί^ειν, ου δίκην ουκ έμελλες δώσειν\ καϊ οι μεν άλλοι πάντες οι τά έτερόπλοα δανειζόμενοι, όταν απο- οτέλλωνται εκ των εμπορίων, πολ?>ούς παρίστανται, έπιμαρτυρόμενοι ότι τά χρήματα ήδη κινδυνεύεται τω δανείοαντί' συ ό' ένϊ ΰκήπτει μάρτυρι αύτώ τω συνα- δικοϋντι, καϊ ούτε τον παϊδα τον ήμέτερον παρέλαβες έν Βοσπόρω όντα ούτε τον κοινωνόν , ούδε τάς έπιστο- λάς άπέδωκας αύτοις, ας ημείς έπε&ήκαμεν, έν αίς έγέ-
29 γραπτό παρακολου&εΐν σοι, οίς αν πράττϊ]ς; καίτοι, ώ άνδρες δικασταί , τι ουκ αν πράξειεν ο τοιούτος, όστις γράμματα λαβών μη άποδέδωκεν όρ&ώς κ-αϊ δικαίως, η πώς ου φανερόν έστιν υμΐν το τούτου κακούργημα εξ αυτών ών έπραττεν; καίτοι, ώ γή και &εο] , προσήκέ
ΠΡΟΣ ΦΟΡΜΙΩΝΑ. 397
γε τοσούτο χρνσίον αποδίδοντα, καϊ πλέον τον δα- νείσματος , περιβόητον ποιεΐν εν τω έμπορίω , καϊ πα- ρακαλεϊν πάντας ανθρώπους, πρώτον δε τον παΐδα
30 τόν τούτον καϊ τον κοινωνόν ' ί'Οτε γαρ δήπον πάντες ότι δανείζονται μεν μετ ολίγων μαρτύρων, όταν <5' άποδιδώσι, πολλούς παρίστανται μάρτυρας , ϊν επιει- κείς δοκώσιν είναι περί τα συμβόλαια. Οοί δ3 άποδι-9\& δόντι το τεδάνειον καϊ τους τόκους αμφότερους, έτερο- πλόω τω άργυρίω κεχρημένω, καϊ προΰτι&έντι ετέρας τρεις καίδέκα μνάς, πώς ουχί πολλούς ήν παραληπτέον μάρτυρας ; και είτούτ έπραζας, οΰό' αν είς αού μάλ-
31 λον τών πλεόντων έ&αυμάζετο. σύ δ' άντϊ του πολ- λούς μάρτυρας τούτων ποιειΟΰ-αι πάντας άν&ράπονς λαν%άνειν έπειρώ, ώσπερ άδικων τι. καϊ ει μεν έμοί τω δανείΰαντι άπεδίδους, ούδεν έδει μαρτύρων την γαρ ΰυγγραφήν άνελόμενος άπήλλαξο αν του συμβο- λαίου ' νυν δ' ουκ έμοί. άλΧ έτέρω ύπερ έμοϋ άποδι- δονς, και ονκ Ά&ήνησιν , άλλ' εν Βοσπόρω , και της συγγραφής σοι κειμένης* Λ&ήνησ ι καί προς έμε, και ω το χρυσών άπεδίδους όντος θνητού καί πέλαγος το- σούτον μέλλοντος πλεΐν, μάρτυρα ουδέν έποιήΰω, οϋ-
52 τε δούλον ούτ ελεύθερον, ή γαρ συγγραφή με , φηβί-, τω ναυκλήρω έκέλευεν άποδούναι το χρυσίον. μάρ- τυρας δέ τοι ουκ έκώλυε παρακαλειν . ουδέ τάς έπι- στολάς άποδούναι. καί οϊδε μεν προς σε δύο συγγρα- φάς έποιήσαντο ύπερ του συμβολαίου, ως άν οί μά- λιστ άπιστούντες' σύ δε μόνος μόνω φης δούναι τω ναυκλήρω το χρυσίον, είδώς κατά σού κειμένην Λ&ή- νησι συγγραφήν προς τούτον.
33 Λέγει δ' ώς ή συγγραφή σω&είσης της νεως αυ-
τόν άποδούναι κελεύει τα χρήματα, καϊ γαρ έν&έσ&αι τάγοράσματα είς την ναύν κελεύει σε, ει δε μη, πεντα-
398 XXXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
κιοχιλίας όραχμάς αποτίνειν. βν δε τούτο μεν της συγ- γραφής ον λαμβάνεις . παραβεβηκώς δ' εύ&ύς εξαρ- χής καϊ τα χρήματα ουκ ένΟ-έμενος αμφισβητείς προς 9Π εν ρήμα των εν τή συγγραφή , καϊ τούτ άν^ρηκώς αύ- τός. οπότε γαρ εν τω Βοσπόρω φής μη τα χρήματ εν- &έσ&αι εις την ναύν . άλλα το χρυσίον τω ναυκλήρω άποδοϋναί) τι έτι περί τής νεώς διαλέγει; ου γαρ μετ-
34 έΰχηκας του κίνδυνου δια το μηδέν εν&ε'ΰ&αι. καϊ το μεν πρώτον, ώ άνδρες Α&ηναΐοι. ώρμησεν επί ταύτην την σκήψιν. ως εντε&ειμένος τα χρήματα εις την ναύν ■ επειδή δε τοϋτο εκ πολλών εμελλεν έλεγχ&ήσεσΰαι ■ψευδόμενος , εκ τε τής απογραφής τής εν Βοσπόρω παρά τοις ελλιμενισταΐς καϊ υπό τών εν τω εμπορίω επιδημούντων κατά τον αυτόν χρόνον. τηνικαϋτα με- ταβαλλόμενος συνίσταται μετά του Αάμπιδος καϊ φη-
35 σίν έκεΐνω το χρυοίον άποδεδωκέναι , έφόδιον μεν λ,α- βών το την Ουγγραφήν κελεύειν, ούκ αν ηγούμενος ό' ημάς ευπόρως έξελέγξαι όσα μόνοι προς αυτούς αυ- τοί πρά\ειαν. καϊ ο Λάμπις, όοα μεν είπε προς έμε πριν υπό τούτου διαφ&αρήναι, ούκ εντός ων αύτον φηοιν ειπείν ' επειδή δε το χρυοίον τούμόν εμερίσατο. τότ εντός είναι φησιν αυτού και πάντ ακριβώς μνη- μονεύειν.
36 ΈΙ μεν ούν^ ώ άνδρες δικαΰταϊ , εμού μόνου κατε- φρόνει Λάμπις, ούδεν αν ην δαυμαΟτόν νύν δε ποί λώ δεινότερα τούτου πέπρακται αύτω προς πάντας υμάς. κήρυγμα γάρ ποιησαμένου Παιριβάδου εν Βοσ- πόρω, εάν τις βούληται Ά&ήναξε εις το Άττικόν εμπό- ρων ΰιτηγεΐν, ατελή τον Οϊτον έξάγειν, επιδημών έν τω Βοσπόρω ο Αάμπις έλαβε τήν έξαγωγήν του σίτου καϊ τήν άτέλειαν επι τω τής πόλεως ονόματι , γεμίβα±
δε ναύν μεγάλην αίτου έκόμισεν ε'ίς'Άκαν%ον κάκ.εϊ§\%
ΠΡΟΣ ΦΟΡΜΙΩΝΑ. 399
διέ&ετο προϋκοινοη'ήοας τούτω από των ημέτερων
37 χρημάτων. κα\ ταντ επραξεν, ω άνδρες δ ικαοταϊ, οί- κων μεν Ά%ήνηο~ιν , ονβης δ' αντώ γυναικός έν&άδε καϊ παίδων, των δε νόμων τα έοχατα έπιτίμια προτε- δεικότων, εί' τις οίκων Ά&ήνηοιν άλλοαέ ποι βιτηγή- ΰειεν η εις τό Άττικόν εμπόρων, έτι δ' εν τοιούτω και- ρώ εν ω υμών οι μεν εν τω αβτει οίκονντες διεμε- νρονντο τα αλφιτα εν τω ωδείω, οί (Γ εν τω Παοαιει εν τω νεωρίω έλάμβανον κατ όβολόν τους άρτους καϊ έπι της μακράς ΰτοάς, τα αλφιτα καθ' ήμίεκτον με- τρούμενοι καϊ καταπατονμενοι. καϊ ότι άλη&ή λέγω, λαβε μ(Η την τε μαρτνρίαν καϊ τον νόμον.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ. ΝΟΜΟΣ.
38 Φορμίων τοίννν τούτω χρωμενος κοινωνώ καϊ μάρτνρι οίεται δεΐν άποϋτερηΟαι τα χρήμαΟ- ημάς, οϊ γε ΰιτηγονντες διατετελέκαμεν εις τό να έτερον εμπό- ρων, καϊ τριών ηδη καιρών κατειληφότων την πόλιν εν οις νμεΐς τονς γρηοίμονς τω δήμω έζητάζετε , ονδε- νός τούτων άπολελείμμε&α, άλ)1 ότε μεν εις Θήβας Αλέξανδρος παρήει, επεδώκαμεν νμιν τάλαντον αρ-
3§γνρίον, υτε δ' ο οΐτος έπετιμή&η πρότερον καϊ εγένε- το έκκαίδεκα δραχμών, είΰαγαγόντες πλείονς η μν- ρίονς μεδίμνονς πυρών διεμετρήοαμεν νμιν της κα&ε- 6τηκνίας τιμής, πέντε δραχμών τον μέδιμνον και ταύτα πάντες ίότε εν τω πομπείω διαμετρούμενοΐ' πέ- ρνΰι <5' εις την οιτωνίαν την νπερ τον δήμον τάλαν- τον νμιν επεδώκαμεν εγώ τε καϊ ο αδελφός, καί μοι άνάγνω&ι τούτων τάς μαρτνρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
±ο Άλ λά ιιήν εί' γε δει καϊ τούτοις τεκμαίρεΰ&αι , ονκ 91§
400 XXXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
εικός ην έπιδιδόναι μεν ημάς τοοαντα χρήματα , ϊνα παρ9 νμΐν ενδοξώμεν, ΰνκοφαντεΐν δε Φορμίωνα, ϊνα καϊ την νπάρχονΰαν έπιείκειαν άποβάλωμεν. δικαίως αν ονν βοη&ήοαιτε ημΐν. ω άνδρες δικααταί. επέδειξα γαρ νμΐν οντ έξ ^9%ής τά φορτία έν&έμενον τοντον εις την νανν απάντων ων ένδανείΰατο Ά&ήνη&εν, των τ εν Βοΰπόρω πρα&έντων τονς τα έτερόπλοα δανεί-
ϊίΰαντας μόλις διαλύβαντα, έτι (Γ οντ ενπορονντα ον& όντως οντ άβέλτερον ώύτ αντί διοχιλίων και εξακοΰίων δραχμών τριάκοντα μνάς και εννέα άπο- δονναι, προς τε τούτοις, ότε άποδονναί φηοι το χρν- ύίον τω Αάμπιδι, οντε τον παΐδα παραλαβόντα' τον έμόν οντε τον κοινωνόν έπιδημονντα εν Βοΰπόρω. έμοι δεΑάμπις αντός μαρτνρών φαίνεται ως ονκ άπεί-
*2ληφε το χρναίον, πρϊν νπό τοντον διαφ&αρήναι. καί- τοι ει κα%•' εν έκαατον όντως έδείκννε Φορμίων , ονκ οίδ' όπως αν άλλως αμεινον άπελογήοατο. νπερ δέ τον την δίκην είβαγώγιμον είναι ό νόμος αντος δια- μαρτύρεται , κελενων τάς δίκας είναι τάς έμπορικας των ϋνμβολαίων των Ά&ήνησι καϊ εις το Ά&ηναίων έμπόριον , καϊ ου μόνον τών'Α&ήνηοΊν, αλλά καϊ 06 αν γένηται ένεκα τον πλον τον 'Α&ήναζε. λαβε δη μοι τονς νόμονς.
ΝΟΜΟΙ.
43 Ώς μεν τοίννν γέγονέ μοι το ΰνμβόλαιον προς
Φορμίων Ά&ήνηοΊν , ονδ ' αντοϊ έξαρνοί είύι, παρα- γράφονται δε ώς ονκ ειΟαγώγιμον την δίκην ονοαν. άλλ εις ποιον δικαοτήριον είσέλ&ωμεν, ω άνδρες δικα-92( <?τ«ί, ει μη προς νμάς, ονπερ το Ονμβόλαιον έποιηοά- με&α; δεινόν γαρ αν εί'η, ει μεν ένεκα τον πλον τον Λ&ήναζε ήδικούμην . είναι μοι παρ νμΐν το δίκαιον
ΠΡΟΣ ΦΟΡΜΙΩΝΑ. 401
λαβείν παρά Φορμίωνος , επειδή δε το Ουμβόλαων εν τω ύμετε'ρω εμπορίω γεγονε, μη φάΰκειν παρ νμΐν
^τούτους ύφεξειν την δίκην. καϊ ότε μεν Θεοδότω την δίαιταν έπετρέψαμεν. ώμολόγηΰαν είναι κ αίτ αυτών εμοι την δίκην είΰαγώγιμον νυνί δε τουναντίον λέ- γονύιν ών πρότερου αύτοϊ ουγκεχωρήκαΰιν, ως δέον παρά μεν τω Θεοδότω τω ι6οτελεΐ ύποοχεΐν αύτονς δίκην άνευ παραγραφής, επειδή δε εις το "Αθηναίων δικαϋτηριον είοερχόμε&α. μηκε'τ είΰαγώγιμον την
4ο δίκην είναι, ενθυμούμαι ό' έ'γωγε τί αν ποτέ εις την παραγραψήν έγραψεν , ει ό Θεόδοτος άπε'γνω της δίκης* οπού νυν γνόντος του Θεοδότου άπιεναιήμάς εις το δικαϋτηριον ου φηαι την δίκην είναι είΰαγώγι- μον παρ νμΐν, προς ους εκείνος εγνω άπιεναι. πά&οιμι μένταν τά δεινότατα, ει οι μεν νόμοι των Ά&ήνηϋι ουμβολαίων κελενουοι τάς δίκας είναι προς τους &ε- Ομο&έτας, νμείς δ' άπογνοίητε της δίκης όμωμοκότες κατά τονς νόμους ψηφιεΐβ&αι.
46 Του μεν ούν δανείΰαι ημάς τά χρήματα αϊ τε αυν-
θήκαι καϊ αυτός ούτος εοτι μάρτυς" του ό' άποδεδω-
κέναι ουδείς έοτι μάρτυς είω του Αάμπιδος του ουνα-
δικονντος. και οΰτος• μεν εις εκείνον μόνον αναφέρει
την άπόδοΰιν, εγώ δ' ε'ίς τ ε τον Λάμπιν αυτόν και τους
άκονύαντας αυτού ότι ουκ έφη άπειληφεναι το χρυ-
6ίον. τούτω μεν ούν τους εμούς μάρτυρας εξεύτι κρί-
νειν, ει μή φηΰι τάλη&ή μαρτυρείν αυτούς• εγώ ύ'
ονκ έχω τί χρηϋωμαι τοις τούτου μάρτυσιν > οι φαύίνξ•2\
είδέναι τον Αάμπιν μαρτυρούντα άπειληφεναι το χρυ-
ΰίον. ει μεν γαρ ή μαρτυρία ή του Αάμπιδος κατεβάλ-
λετο ένταύθ\ ιΰως αν Εψαυαν ούτοι δίκαιον είναι έπι-
Οκήπτεϋ&αί μ εκείνω ■ νυν <5' ούτε την μαρτυρίαν ταν-
ζηνεχω, ούτοοίτε οίεται δεΐν ά&ωος είναι ούδεν βέ- ΟβωοδίΚ. Υο!. II. 26
402 XXXIV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
βαιον ενέχυρου καταλιπών ων πεί&ει υμάς ψηφίζε•-
47 σ&αι. πώς ό' ουκ αν εΐη άτοπον . ει αυτού Φορμίωνος ομολογούντος δαυείσασ&αι, φάσκοντος ό' άποδεδω- κέναι, το μεν ομολογονμενον υπ αυτού τούτου άκυ- ρου ποιήσετε, το ό' αμφισβητούμενου κύριον ψηφιεΐ- σ0•£; καΐ 6 μεν Αάμπις, ω ούτος σκήπτεται μάρτυρι, έξαρνος γενόμενος το εξ αρχής ως ουκ άπείληφε το χρυσίον , νυν τα έυαυτία μαρτυρεί- ύμεις δε γνόντες ως ουκ άπείληφ εκείνος, ουκ εΟτε μάρτυρες του πρά-
48 ^αατο^ ; καϊ όσα μεν είπε μετά της αληθείας . μη χρή- σ&ε τεκμηρίω . α δ' έψεύσατο το ύστερον , επειδή διε- φ&άρη , πιστότερα ταύ& νπολάβοιτε είναι; καϊ μην, ω άνδρες Αθηναίοι, πολύ δικαιότερου εστί τοϊ$-ί% αρ- χής ρη&εΐσι τεκμαίρεσ&αι μάλλον η τοις ύστερον τε- κταινομένοις. τα μεν γαρ ουκ εκ παρασκευής , άλλ' εκ τής αληθείας έλεγε , τά ό' ύστερον ψευδόμενος και
^ προς το συμφέρον αύτω. άναμνήσ&ητε ό', ω άνδρες Ά&ηναΐοι, ότι ούδ, αυτός 6 Αάμπις έξαρνος έγένετο ώς ουκ είη είρηκώς ότι ουκ άπείληφε το χρυσίον , αλλ' είπειυ μεν ώμολόγει. ου μέυτοι γ εντός ων αυτού ει- πείν, ουκ ούν άτοπον, ει τής εκείνου μαρτυρίας το μεν προς του άποστερούντος πιστώς άκούσεσ%•ε, το ό' ύπερ 922
50 των άποστερουμένων άπιστον έσται παρ ύμΐν; μηδα- μώς, ω άνδρες δικασταί. ύμεΐς γαρ έστε οΓ αύτοι οί τον έπιδεδανεισμένον εκ τού εμπορίου πολλά χρήμα- τα και τοις δανεισταίς ου παράσχοντα τάς ύπο&ήκας &ανάτω ζημιωσαντες είσαγγελ&έντα έν τω δήμω , καϊ ταύτα πολίτην ύμέτερον όντα και πατρός έστρατηγη-
51 κότος. ηγείσ&ε γάρ τους τοιούτους ού μόνον τους έυ- τυγχάνοντας άδικεΐν , άλλα καϊ κοινή βλάπτειν το έμ- πόριον υμών, είκότως. αϊ γάρ εύπορίαι τοις έργαζο- μένοις ούκ άπό των δανειζομένων, άλλ' από τών δα-
ΠΡΟΣ ΛΑΚΡΙΤΟΝ. 403
νειζόντων είοϊ, καϊ οϋτε ναϋν ούτε ναύκληρον οντ έπιβάτην εΰτ άναχ&ήναι, το τών δανειζόντων μέ- 52 ί>°3 &ν άφαιρητε. εν μεν ούν τοις νόμοις πολλοί χάϊ καλαϊ βοη%ειαί είβιν αύτοΐς • υμάς δε δεΐϋυνεπανορ- δοϋντας φαίνεΰ%αι καϊ μη ουγχωροϋντας τοις πονη- ροΐς, ϊν νμϊν ώς πλείβτη ωφέλεια, παρά το εμπόρων ή. έοται δ\ εάν διαφυλάττατε τους τά εαυτών προϊε- μένους, καϊ μη επιτρέπατε άδίκεΐο&αι υπΌ των τοιού- των ϋ-ηρίων.
'Εγώ μεν ούν οΰαπερ οίος τ ην είρηκα' καλώ δε καϊ άλλον τινά τών φίλων, εάν κελεύητε.
XXXV. ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΛΛΚΡ1ΊΌΓ ΠΛΡΑΓΡΛΦΗΧ.
ΤΠΟ ΘΕΣΙΣ.
' Λνδροκλής δανείΰας χρήματα Άρτεμωνι Φαΰηλίτ*] το γέ- νος, εμπορω, τελευτηΰαντος εκείνον πρϊν αποδοϋναι το αρ- γύριον, είΰπραττει τον αδελφό ν αυτού Αακριτον τον οοφι- 923 ΰτην. δνο προβαλλόμενος δίκαια, ότι τε παρόντος Αακριτον καϊ αναδείαυ,ενου το αργνριον έδάνειΰε τώ Αατεαωνι. καϊ οτι κληρονόμος εΰτϊ τών Αρτεμωνος Λακριτος. ο (ϊέ της μεν κληρονομιάς αφίΰταΰ&αί φηΰί, παραγράφεται, δε την δίκην. λίγων μηδέν εαντω προς Ανδροκλέα ΰνμβόλαιον είναι μηδέ ανγγραφην μηδεμίαν. πάντως δε καϊ το αναδεδέχ&αι εξαρ- νος γίνεται• ουδέ γαρ αν τούτο ομολόγων ηγνωμόνει προς την έκτιοιν.
Ουκ ορ&ώς δε τίνες ενομιΰαν τον λόγον μη γνηβιον εί- ναι, αμυδροις απατη&έντες τεκμηρίοις. το μεν γαρ της φρα- ΰεως ανειμενον ονκ άπρεπες ίδιωτικοις άγώΰι. τον δε Αία τον ανακτά κατά την τον προΰωπον τον υποκείμενου 6υν~
26*
404 XXXV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ν^ειαν δήλος εϋτιν ωνομακως, προς δε την παραγραφήν σβ&ενέΰτερον απηντηκε δια το πράγμα το πονηρόν.
Ούδεν καινόν διαπράττονται οι Φαβηλΐται, ώ άν- δρες δικαΰταί, αλλ άπερ εΐώ&ασιν. οΰτοι γαρ δεινό τατοι μεν είοι δανείβαο&αι χρηματ εν τω έμπορίω, έπειδάν δε λάβωύι και Ονγγραφήν ΰνγγράψωνταιναν- τικήν, εν&ύς επελά&οντο κα\ των συγγραφών και των 2 νόμων και ότι δει άποδούναι αντονς α ελαβον , και οίονταΐ) εάν άποδώοιν . ώοπερ των ιδίων τι των έαν- 92-; των άπολωλεκέναι, άλλ' άντϊ τον άποδούναι οοφίΰμα- τα εύρίοκουϋι και παραγραφας καϊ προφάοεις,καϊ είοϊ πονηρότατοι ανθρώπων καϊ άδικώτατοι. τεκμήριον όε τούτον πολλών γαρ αφικνονμένων εις το νμετε- ρον εμπόριον και Ελλήνων καϊ βαρβάρων , πλείονς όίκαι είοϊν εκάοτοτε αυτών τών Φαύηλιτών η των αλ- λ λων απάντων, ούτοι μεν ούν τοιούτοι είαιν. εγώ δ\ ω άνδρες δικαΰται, χρήματα δανείϋας Άρτέμωνι τω τούτον αδελφώ κατά τους εμπορικούς νόμονς. εις τον Γίόντον και πάλιν Ά&ήναζε, τελεντηοαντος εκείνον πριν άποδούναί μοι τά χρήματα. Λακρίτω τούτω εΐλη~ γα την δίκην ταύτην κατά τους αυτούς νόμονς τού- 4τονς κα& ονΰπερ το όνμβόλαιον εποιηΰάμην, αδελ- φώ όντι τούτω εκείνον καϊ ε^ο^τί άπαντα τά Αρτεμω- νος, και όα εν&άδε κατελιπε καϊ όΰα ήν αύτώ εν τι} Φαοήλιδι . και κληρονομώ όντι τών εκείνον απάντων, καϊ ονκ αν ε^οζ^το^ τούτοι» δεΐξαι νόμον όοτις αύτώ ύίδωβιν εξονοίαν εχειν μεν τά του αδελφού καϊ διω- κηκεναι όπως εδόκει αύτώ, μη άποδούναι δε τάλλό- τρια χβήματα, άλλα λέγειν νύν ότι ουκ ε6τι κληρονό- όμος, άλλ αφίβταται τών εκείνου, ή μεν τοντονι Λα-
ΠΡΟΣ ΑΑΚΡΙΤΟΝ. 405
χρίτον πονηρία τοιαύτη έϋτίν έγώ Ο νμών δέομαι, ώ άνδρες δικαϋται, εύνοϊκώς άκονΰαί μον περί τον πράγματος τοντονί' καν εξελέγξω αυτόν άδικονντα ημάς τε τους δανείϋαντας και νμάς ούδεν ήττον, βοη- %-εΐτε ημϊν τα δίκαια.
6 Έγώ γαρ, ώ άνδρες δικαϋται, αυτός μεν ούδ' όπωϋτιονν έγνώριζον τούςάν&ρώπονςτούτονς' Θρα- ϋνμήδης δ' 6 Λιοφάντον νιος, εκείνον τον Σφηττίον, 92ί καϊ Μελάνωπος 6 άδε?.φος αντον επιτήδειοι μοί είϋΐ. καϊ χρώμεί^ άλληλοις ώς οίον τε μάλιϋτα. ούτοι προϋ- ήλ&όν μοι μετά Αακρίτον τοντονϊ, όπό&εν δήποτε
7 έγνωριϋμένοι τούτω (ον γαρ οίδα) , καϊ έδέοντό μον δανεΐϋαι χρήματ εις τον Πόντον Άρτέμωνι τω τούτον άδελφω καϊ Άπολλοδώρω, όπως αν ενεργοί ώϋιν . ού- δεν ειδώς, ώ άνδρες δικαϋται, ονδ' 6 Θραονμήδης την τούτων πονηρίαν , άλΧ οίόμενος είναι επιεικείς άν- δρώπονς και οίοίπερ προϋεποιούντο και έφαύαν είναι, και ηγούμενος ποιήϋειν αυτούς πάντα όϋαπερ νπι-
8 6χνεΐτο και άνεδέχετο Αάκριτος οντοϋί. πλεΐϋτον δ άρ ην έφενο μένος, και ούδεν ί]δει οϊοις &ηρίοις έπλη- ϋίαζε τοΓ^ άνιτρώποις τούτοις, κάγώ πειϋ&εϊς ύπό τον Θραϋνμήδονς καϊ τον άδε?.φον αντον, καϊ Αακρίτον τοντονϊ άναδεχομένον μοι πάντ έϋεϋ&αι τα δίκαια παρά των αδελφών των αντον . έδάνειοα μετά ξένον τινός ημετέρον Καρνϋτίον τριάκοντα μνάς άργνρίον.
9 βούλομαι ούν . ώ άνδρες δικαϋταϊ, της ονγγραφής άκοϋϋαι νμάς πρώτον. κα& ην έδανείϋαμεν τά χρή- ματα, και των μαρτύρων των παραγενομένων τω δα- νείϋματί' έπειτα περί των άλλων έπιδείξομεν, οία έτοιχωρύχηϋαν ούτοι περί το δάνειον. λέγε την ϋνγ- γραφην, είτα τάς μαρτνρίας.
406 XXXV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ΣΤΓΓΡΑΦΗ.
^0 [ Εδανειΰαν Ανδροκλής Σφηττιος και ΝαυΟικρατης
Καρυΰτιος Αρτεμωνι ν.αϊ Απολλοδώρω ΦαΟηλίταις δρα- χμάς αργυρίου τριΟχ^ιλίας Α&ήνη&εν εις Μενδην η Σκιώ- 926 νην* και εντεύθεν εις ΒοΟπορον, εάν δε βούλωνται , τψ; επ αριΰτερα μέχρι Βορυο&ένους και πάλιν Ά&ήν αζε , επί διαχοοίαις εί'κοϋι πέντε τας χιλίας, εαν δε μετ Αρκτοϋρον έ/.πλεύοωΟιν εκ, του Πόντου εφ Ιερόν, επί τριακοοίαις τας γρίλιας, επι οϊνου κεραμίοις Μενδαίοις τριοχιλίοις, ος πλεύΰεται εκ Μειδης ή Σκιώνης εν τή είκοΰορω, ην
11 'Τβλήοιος νανκληρεΐ. υποτι^εαοι δε ταύτα, ουκ οφείλον- τες επι τοντοις άλλω ουδενι ονδεν αργυριον , ουδ επιδα- νείοονται. και απαξουοιτα χρήματα τα εκ του Πόντου αν- τιφορτιοϋ'έντα Αΰήνα'ζε πάλιν εν τω αυτώ πλοίω άπαντα, ΰω&έντων δε των χρημάτων Α&ήναζε αποδώοουΰιν οι δανειοάμενοι τοις δανείΰαοι το γιγνόμενον αργυριον κα- τά την Ουγγραφην ημερών εϊκοοιν , αφ ης αν έλ&ωθιν Α&7}ναζε. εντελές πλην εκβολής, ην αν οι ΰυμπλοι ψηφι- οάμενοι κοινή ε'/.βάλωνται, ν.αϊ αν τι πολεμίοις αποτίοω- Οιν των δ άλλων απάντων εντελές, και παρεξουΰι τοις δανείΰαοι την υπο&ήκην ανεπαφον κρατεϊν, εως αν απο-
12 δώβι το γιγνόμενον αργυριον κατά την ΰυγγραφην. εαν δε μη αποδώβιν εν τω ΰυγκειμενω χρόνω, τα υποκείμενα τοις δανείΰαΰιν εςέΰτω υπο&ειναι και αποδοΰ&αι της ιπαρχουΰης τιμής ' και εάν τι ελλείπη του αργυρίου, ο δει γενέΰ&αι τοις δανείΰαοι κατά την ΰυγγραφην, κατά Αρτε- μωνος και Απολλοδώρου εΰτω ή πράξις τοις δανείΰαοι και εκ των τούτων απάντων, και εγγείων και ναυτικών, παν- ταχού οπού αν ώΰι. κα&απερ δίκην ωφληκοτων και υπέρ- 927 ήμερων όντων, και ενι εχατερο) των δανειΰαντων και
13 άμφοτεροις. εαν δε μη είοβάϊωΰι, μείναντες επί κυνι ημε- υας δέκα εν Ελληΰπόι>τω, εξελόμενοι οπού αν μη ΰϋλαι ωΰιν Α&ηναίοις, και εντεύθεν καταπλεύΰαντες Α&ηναζε τους τόκους αποδοντων τους περυΰι γραφίντας εις την Ουγγραφην. εαν δε τι η ναϋς πά&ϊ} άνηκεϋτον εν ή αν πλέΐ] τα χρήματα, οωτηρία εΰτω των υποκείμενων τα ύε περιγενόμενα ν.οινα εΰτω τοις δανείΰαΰιν. κυριω-
ΠΡΟΣ ΑΑΚΡ1Τ0Ν. 407
τερον δε περί τούτων .άλλο μηδέν είναι της συγ- γραφής.
Μάρτυρες Φορμίων Πειραιενς, Κ?]<ριΰόδωρυς Βοιω- τιος.Ήλιόδωρος Πιτ&ευς.]
\±Αεγε δη και τάς μαρτυρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
[Αρχενομίδης Αρχεδαμαντος Αναγυράΰιος μαρτυρεί ουν&ηκας παρ εαυτώ ηατα&έΰ&αι Ανδροκλεα Σφηττιον, Ναυΰικράτην Καρΰβτιον. Αρτεμωνα. Άπολλόδωρον Φα- ΰηλίτας, ν.α\ είναι παρ εαυτώ ετι ν.ειμϊνην την ΰυγ- γραφην. ]
Αε'γε δη και την των παραγενομένων μαρτνρίαν. ΜΑΡΤΤΡ1Α.
[Θεοδοτος Ιβοτελης, Χαυινος Έπιγαρους Αευκονοενς, Φορμίων Κηφιΰοφώντος Πειραιευς. Κηφιΰόδωρος Βοιώ- τιος, (Η?.ιοδωρος Πιτ&ευς μαρτυροϋΰι παρεΐναι. οτ εδά- νειβεν Ανδρον.λης Απολλοδωρω και Αρτεμωνι αργυρίου τριΰχιλίας δραχμας. και είδεναι την Ουγγραφην κατα&ε- μενους πάρα Λρχενομίδτ) Αναγυραΰίω.]
15 Κατά την ΰνγγραφην ταντην, ώ άνδρες δικαΟταΙ, εδάνειΰα τα χρήματα Άρτέμωνι τω τοντον άδελφω, κελενοντος τοντον καϊ άναδεχομένον άπαντ έσε6&αί928 μοι τα, δίκαια κατά την βνγγραφην. κα& ην έδάνειοα τοντον αντον γράφοντος καϊ ΟνΟΰημηναμενον . επειδή εγράφη. οί μεν γαρ αδελφοί οι τοντον ετι νεώτεροι, ήβαν καϊ μειράκια παντάπαΟιν , οντοαϊ δε Αάκριτος
16 Φαβηλίτης , μέγα πράγμα . Ίβοκράτονς μα&ητής ■ ού- τος ην 6 πάντα διοικών . καϊ εαντω με τον νονν προσ- εχειν εκελενεν ' αντός γαρ έ'φη ποιήβειν μοι τά δίκαια άπαντα καϊ επιδημήοειν Ά&ήνηαι, τον (Γ άδελφον εαντον Άρτεμωνα πλενβεα&αι επί τοις χρημαα. καϊ
408 XXXV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
τότε μεν . ώ άνδρες δικαΟταϊ, ότ' έβούλετο τα χρήματα λαβείν παρ ημών, καϊ αδελφός έφη είναι καϊ κοινωνός τον'Αρτέμωνος, καϊ λόγους %-αυμαΰίως ως πι&ανονς Π έλεγεν επειδή δε τάχιστα εγκρατείς εγενοντο τον αρ- γυρίου, τούτο μεν διενείμαντο καϊ εχρώντο ο τι εδόκει τούτοις, κατά δε την ΰνγγραφήν την ναντικην, κα& ην έλαβον τα χρίσματα . ούτε μέγα ούτε μικρόν επρατ- τον, ως αυτό το έργον έδήλωοεν. ουτοαϊ δε Αάκριτος απάντων ην τούτων 6 εξηγητής. κα& έ'καΰτον δε των γεγραμμένων εν τη συγγραφή επιδείξω τούτους ούό' ότιοϋν πεποιηκότας υγιές.
18 Πρώτον μεν γαρ γέγραπται ότι επ ο/νου κεραμί- οις τριΰχ,ιλίοις εδανείξοντο παρ ημών τάς τριάκοντα μνάς, ως ύπαρχούοης αύτοις υποθήκης έτερων τριά- κοντα μνών , ώοτ εις τάλαντον αργυρίου την τιμήν είναι τον οίνου κα&ιΰταμένην , ΰνν τοις άναλώμαΰιν, 06α έδει αναλίβκεΰ&αι εις την κατασκευήν την περί τον οίνον τα δε τριΰχίλια κεράμια άγεΰ&αι ταύτα είς 925 τον Πόντον εν τη είκοΰόρω , ην Τβλήΰιος έναυκληρει.
19 γεγραπται μεν ταύτα εν τή ΰυγγραφή, ώ άνδρες δι- καΰται, ης ύμεις άκηκόατε ■ ούτοι δ' αντί τών τριΰχι- λίων κεραμίων ονδε πεντακόσια κεράμια είς το πλοιον ένέ&εντο, άλ)1 άντϊ τού ήγοράΰ&αι αύτοΐς τον οίνον, όΰον προοήκε , τοις χρημαΰιν εχρώντο ο τι εδόκει τού- τοις, τα δε κεράμια τα τριΰχίλια ονδ' έμέλληΰαν ονδε διενοή&ηΰαν έν&έΰ&αι είς τό πλοιον κατά την ΰυγγρα- φήν. ότι ό' άλη&ή ταύτα λέγω, λαβε την μαρτυρίαν τών συμπλεόντων έν τω αυτώ πλοίω τούτοις.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
20 [ ΕοαΟικλής μαρτυρεί Υ.νβερνάν την νανν ην Τβληΰιος ένανκληρει, καϊ ειδέναι Απολλόδωρον αγομενον εν τω
ΠΡΟ ± ΑΑΚΡΙΤΟΝ. 409
πλοίω οίνου Μενδαίου χεραμια τετρακόσια πεντήκοντα, καί ον πλείω' άλλο δε μηδέν άγοίγιμον αγεο&αι εν τω πλοίοι Απολλοδωοον εις τον Ποντον.
* Ιππίας Α&ηνίππου Αλικαρναΰΰενς μαρτυρεί βυμπλειν εν τή Τβληΰίου νηι διοπενων την νανν. και είόίναι Άπολ- λοδωοον τον Φαΰηλίτην αγομενυν εν τω πλοίω εκ Μέΐ'- δης εις τον Ποντον οί'νον Μενδαίον κεράμια τετοακόΰια πεντήκοντα, άλλο όε μηδέν φορτίον.
Προς τοΐΰδ ε'ξεμαοτνρηοΈν Αρχιάδης Μνηΰωνίδον Αχαρνενς, Σώΰτρατος Φιλίππου Ιϋτιαιόΰ-εν, Ενμάριχος Ευβοίου Ιΰτιαιό&εν, Φιλτιαδης Κτηΰίου Ξυπεταιών. Αιο- νύΰιος Αημοχρατίδον Χολλείδης.]
21 ΠτρΙ μεν ούν τον Λλή&ονς τον οίνου, όσον έδει
αντονς εν&έσ&αι εις το πλοίο ν , ταύτα διεπράζαντο, και ηρζαντο εύ&ύς έντεύ&εν από τον πρώτον γεγραμ- 933 μένον παραβαίνειν και μη ποιεΐν τα γεγραμμένα. με- τά δε ταύτ έστιν εν τι] συγγραφή ότι ύποτιϋ-ε'ασι ταντ έλεν&ερα καΐ ονδενϊ ούδεν όφείλοντες, καϊ οτι ονδ'
2*2 έπιδανείσονται έπϊ τούτοις παρ ονδενός. ταντα διαρ- ρήδην γέγραπται, ω άνδρες δικασταί. ούτοι δε τ ί εποί- ησαν, άμελησαντες των γ εγ ραμμένων εν τή συγγρα- φή δανείζονται παρά τίνος νεανίσκου, έξαπατήσαντες ώς ονδενι ονδεν δφείλοντες' καϊ ημάς τε παρεκρού- ΰαντο καϊ έλα&ον δανειΰάμενοι επί τοις ήμετε'ροις, εκεΐνάν τε τον νεανίσκον τον δανείΰαντα εξηπάτησαν ως έπ έλενχϊέροις τοις χρήμασι δανειζόμενοι" τοιαύτα τούτων έο~τϊ τά κακουργήματα, ταύτα δε πάντ εστί τα σοφίσματα Λακρίτου τοντονί. οτι δ1 άληχτή λέγω καϊ έπεδανείσαντο χρήματα παρά την σνγγραφήν. μαρτυ- ρίαν άναγνώσεται υμΐν αυτού τού επιδανείσαντος.
23 λέγε την μαρτυρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
[Αρατος Αλικαρναοΰενς μαρτυρεί δανειΰαι Λπολλα-
410 XXXV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
δωρω ένδεκα μνας αργυρίου επί τΐ] εμπορία, ην ήγενίν τηΤβληβίου νηΐ εις τον Ποντον, και τοις εκεϊ&εν άνταγο- ραΰ&εΐΰι, και μη είδέναι αυτόν δεδανειομενον παραΛν- δροκλεους άργυριον ου γαρ αν δανεΐΰαι αυτός Άπολλο- όωρω το άργυριον.]
24 Λί μεν πανουργίαι τοιαϋται των άν&ρώπων τού-
των είΰίν. γέγραπται δε μετά ταντα εν ττ\ ονγγραφΐ], ω άνδρες δικαβται, επειδάν άποδώνται εν τω Πόντω ά ήγον, πάλιν άνταγοράζειν χρήματα καΐ άντιφορτίζειν 931 και άπαγε ιν Λ$•ήναζε τά άντιφορτιΰ&έντα, καϊέπει- όάν άφίκωνται Ά&ήναζε, άποδονναι είκοβιν ημερών το άργυριον ήμΐν δόκιμου ' εως <5' αν άποδώϋι, κρα- τεΐν των χρημάτων ημάς, και ανέπαφα ταύτα παρέχειν
Ίότοντονς, εως αν άπολάβωμεν. γέγραπται μεν γαρ ταντα ούτωοϊ ακριβώς εν τη 6νγγραφγ}' ούτοι δ\ ω άνδρες δικαοταΐ, ένταϋ&α κα\ έπεδείζαντο μάλιΰτα την νβριν και την άναίδειαν την εαυτών, και ότι ούδε μι- κρόν προΰεΐχον τοις γράμμαβιτοΐς γεγραμμένοις εν ττ} βυγγραφΐ], άλλ' ηγούντο είναι την ονγγραφήν άλλως ϋ&λου και φλναρίαν. ούτε γάρ άυτηγόραβαν ονδεν εν τω Πόντω οντε άντεφορτίααντο ώύτε άγειν Άΰήναζε ■ ημείς τε <κ δανείΰαντες τά χρήματα ήκόντων αυτών τούτων εκ τοϋ Πόντου ουκ εί'χομεν ότου έπιλαβοίμε&α ούδ' ότον κρατοιμεν, εως κομιΰαίμε&α τά ημέτερ αυ- τών ούδ' οτιοΰν γάρ είοήγαγον εις τον λιμένα τον
%$ύμέτερου οντοι. άλλα πεπόν%αμεν καινότατον, ω άν- δρες δικαΰταί- εν γάρ τη πόλει τη ημετέρα αυτών, ουδέν άδικοϋντες ούδε δίκην ούδίμίαν ώφληκότες τούτοις, (ΐεσυλήμε&α τά ημέτερ* αυτών υπό τούτων Φαοηλιτών Οντων , ωΰπερ δεδομένων αυλών Φαΰηλί- ταιςκατ * Αθηναίων, επειδάν γάρ μη έ&έλωόιν άπο- δονναι ά έλαβον, τί αν τις άλλο όνομ εχοι &έ6&αι
ΠΡΟΣ ΛΛΚΡ1ΤΟΝ. 411
τοις τοιούτοις η ότι αφαιρούνται βία τα αλλότρια ; εγώ μεν ούδ' άκήκοα πώποτε πράγμα μιαρώτερον ή ο ον- τοι διαπεπραγμένοι ειΰΐ περί ημάς, και ταύχϊ όμολο-
27 γούντες λαβείν παρ ημών τα χρήματα, ο 6α μεν γαρ αμφισβητήσιμα εΰτι των ανμβολαίων. κρίοεως δεΐται, 932 ώ άνδρες δικαβταί' τα δε παρ αμφοτέρων όμολογη- %•έντα των ουντιΰ-εμένων , καϊ περί ων βυγγραφοί κείνται ναυτικά!, τέλος έχειν άπαντες νομίζουο ι, και χρήύ&αι προοήκει τοις γεγραμμένοις. ότι όε κατά την ϋυγγραφήν ούδ' ότιονν πεποιήκαβιν, αλλ* εύ&ύς απ αρχής άρξάμενοι έκακοτέχνουν καϊ έπεβούλευον μηδέν ύγιες ποιεΐν,νπό τε των μαρτυριών και αυτοί υφ εαυ- τών ελέγχονται ούτωσι καταφανώς.
28 Ο δε πάντων δεινότατον διεπράζατο Αάκριτος ουτοβϊ, δει υμάς άκοϋΰαι• ούτος γαρ ην ό πάντα ταύ- τα διοικών. επειδή γάρ άφίκοντο δεύρο, εις μεν το νμέτερον εμπόρων ου καταπλέουσιν, εις φωρών όε λι- μένα όρμίζονται, ός έΰτιν έξω τών Οημείων του υμετέ- ρου εμπορίου, καϊ έϋτιν όμοιον εις φωρών λιμένα όρ- μίο~α6&αι, ώΰπερ αν ει τις εις Αϊγιναν ή εις Μέγαρα όρμίβαιτο ' έξεοτι γάρ άποπλεΐν εκ του λιμένος τού- του όποι αν τις βούληται και όπηνίκ αν δοκη αυτώ.
29 καϊ το μεν πλοίον ώρμει ένταύ&α πλείους ή πέντε καϊ εϊκοΟιν ημέρας, ούτοι δε περιεπάτουν εν τω δείγματι τω ύμετέρω, και ήμεϊς προοιόντες διελεγόμεδα, και έκελεύομεν τούτους έπιμελεΐο&αι όπως αν ως τάχιΰτ απολάβοιμεν τα χρήματα, ούτοι δ' ώμολόγουν τεκαϊ έλεγον ότι αυτά ταύτα περαίνοιεν. και ήμεΐς τούτοις προαήμεν, και άμ επεοκοπούμεν ε'ί τι εξαιρούνται
30 πο&εν εκ του πλοίου ή πεντηκοοτεύονται. επειδή δ' ήμέραι τε ήΰαν αυχναϊ έπιδημοϋοι τούτοις, ήμεΐς τ ούδ' ότιούν εύρίοκομεν οντ έξηρημένον ούτε πεπεν-
412 XXXV. ζίΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ζηκοΰτενμένον επί τω ονόματι τω τούτων, ένταύ&' 932 ηδη μάλλον προοεκείμε&α απαιτούντες, καί επειδή ήνωχλοϋμεν αύτοΐς, αποκρίνεται Λάκριτος οντοσί, 6 αδελφός ό Άρτέμωνος, ότι ουκ αν οιοίτ είηααν άπο- δούναι, αλλ ' άπόλωλεν άπαντα τα χρήματα- καί εφη
31 Λάκριτος δίκαιον τι έχειν λέγειν περί τούτων, και ημείς, ω άνδρες δικαΰταί, ηγανακτούμεν μεν επί τοις λεγομένοις , πλέον δ' ούδεν ην άγανακτούύιν ημϊν τούτοις γαρ ούδ' ότιονν έμελεν. ούδεν δ1 ήττον ηρω- τώμεν αυτούς όντινα τρόπον άπολωλότ είη τα χρή- ματα. Λάκριτοςδ' οντοσί ναυαγήΰαι εφη το πλοιον πα- ραπλέον εκ Παντικαπαίον εις Θεοδοβίαν, ναναγήΰαν- τος δε τον πλοίου άπολωλέναι τα χρήματα τοις άδελ- φοΐς τοις εαυτόν, α έτυχεν εν τω πλοίω ενόντα1 ένεΐναι δε τάριχός τε καϊ οίνον Κωον καϊ άλλ' αττα. και ταύτα έφαβαν πάντα άντιφορτιο&έντα μέλλειν αυτά αγειν
ΖϊΆ&ήναζε, ει μή άπώλετο εν τω πλοίω. καϊ α μεν έλεγε, ταντ ην α%ιον ό' άκούοαι την βδελνρίαν των ανθρώ- πων τούτων καί την ψευδολογίαν. προς τε γαρ το πλοιον το ναναγήΰαν ούδεν ην αύτοΐς ΰνμβόλαιον, «λλ' ην έτερος ό δεδανεικώς 'Λ&ήνηϋ-εν επί τωναύλω τω εις τον Πόντον καϊ έπ αύτώ τω πλοίω (Άντίπα- τρος όνομα ην τω δεδανεικότι, Κιτιεύς το γένος) ' τό τ οίνάριον τό Κωον όγδοήκοντα ΰτάμνοι έζεΰτηκότος οί'νου, καϊ τό τάριχος άν&ρώπω τινϊ γεωργω παρεκο- μίζετο εν τω πλοίω έκ Παντικαπαίου εις Θεοδοΰίαν, τοις έργάταις τοις περί την γεωργίαν χρήα&αι. τί ονν ταύτας τάς προφάοεις λέγονΰιν; ούδεν γαρ προΰήκει.
33 καί μοί. λαβε την μαρτνρίαν, πρώτον μεν τήν'Λπολλω- 934 νίδου ότι Αντίπατρος ην ό δανείοας επί τω πλοίω, τού- τοις δ ονδ' ότιονν προΰήκει της ναναγίας, έπειτα την
ΠΡΟΣ ΛΛΚΡΙΤΟΝ. 413
Εραοικλεονς και την'Ιππίον. ότι ογδοηκοντα μόνον κε- ρά μια παρήγετο εν τω πλοίω.
ΜΑΡΤΓΡΙΑΙ.
[Απολλώνιοι]; Αλικαρναΰΰενς μαρτνοει εϊδεναι δα- νείΰαντα Αντίπατρον . Κιτιία το γένος . χρήματα Τβληοίω εις τον Πόντον επί τη νηϊ ην ΤβληΟιος ενανκληρει , και τω νανλα> τω εί£ τον Πόντο ν ν.οινωνεϊν δε και αυτόν της νεως Τβληοίω. και Ουμπλεϊν εαντον οίν.ίτας εν τη νη\. και οτε όιεφ&αρη η νανς, παρεΐναι τονς οικείας τονς εαντον και απαγγελλειν εαντω. ν.αι οτι η νανς κενή διεφ&άρη πα- ραπλεονοα εις Θενδοοίαν εκ Παντικαπαίον. \ Εραοικλης μαρτυρεί ουμπλεϊν Τβληοίω ν.νβερνών την
νανν εις τον Ποντον. και οτε παρεπλει η νανς εις Θενδο- οίαν εν. Παντικαπαίου. εϊδεναι κενην την νανν παρα- πλεουοαν . ν.αι Απολλοδώρου αντον τον οζενγοντοζ ννν\ την όικην . μη είναι οινον εν τω πκοιω* ακκα παράγε— Ο&αι των εκ της Θίνδοΰίας τινϊ οι'νον Κώα κεράμια πε- ρί ογδοητ,οντα.
Ιππίας Αϋ-ηνίππον ΑλικαρναΟΟίνς μαρτυρεί Ονμπλεϊν Τβληοίω διοπευων την νανν. και ότε παρεπλει η νανς εις Θενδοΰίαν εκ Παχηικαπαίον . εν§εΟ%αι' Απολλόδωρου εις την νανν ερίων αγγεΐονιεν η δνο και ταρίγονς '/.εράμια έν- δεκα η δώδεκα και δερματ α'ίγεια, δνϋ δέομας η τρεις, άλ- λο δ' ονδεν.
Προς τοΐοδ' εζεμαρτνρηοεν Ενφίλητος Ααμοτίμον Αφιδναΐος. Ιππίας Τιμο^ενου Θνμαιταδης , Σώοτρατος Φιλίππον'ΐΰτιαιόχτεν. 'Αργενομίδης Στρατωνος Θριάοιος. 93ζ Φιλτιάδης Κτηΰικλεους Άνπεταιών.]
Η μεν αναίδεια τοιαύτη των άν&ρώπων τούτων έΰτίν. νμεΐς ό", ω άνδρες δικαΰται. έν&υμει6\τε προς ν μας αύτονς εί' χ ίνας πώποτ ιΟτε η ϊγ/.ονΰατε οινον 'Α&ήναζε εκ τον Πόντον κατ έμπορίαν είΰάγοντας, άλλοις τε καϊ Κωον. πάν γαρ δηπον τουναντίον εις τον Πόντον δ οίνος εϊΰάγεται εκ των τόπων των περί
414 XXXV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ημάς, εκ Πεπαρή&ον καϊ Κω χαί Θάοιος χαϊ Μενδαΐος χαϊ εξ άλλων τινών πόλεων παντοδαπός' εκ δε τον
36 Πόντου έτερα έΰτιν ά είβάγεται δεύρο. κατεχόμενοι ό' νφ ημών καϊ ελεγχόμενοι ει τι περιγένοιτο τών χρη- μάτων εν τω Πόντω . άπεκρίνατο Αάκριτος οντοοί οτι εκατόν βτατήρες Κνζικηνοϊ περιγένοιντο καϊ τούτο το χρυοίον δεδανεικώς είη άδε?.φός αντον εν τω Πόντω νανκλήρω τιν\ Φαοηλίτη, πολίτη και έπιτηδείω εαυ- τόν , καϊ ου δύναιτο κομίο~αβ&αι, αλλά οχεδόντι άπο-
37 λωλός είη καϊ τούτο, ταντ έΰτιν ά έλεγε Λ άκριτος ου- τοβί. η δε ΰυγγραφη ου ταύτα λέγει, ω άνδρες δικα- θτα\ , αλλ* άντιφορτιΟαμένους άπάγειν κελεύει 'Λ&ή- ναζε , ού δανείζειν τούτους ότω αν βονλωνται εν τω Πόντω τά ημέτερα άνευ ημών, αλλ Ά&ηναζε παρέχειν ανέπαφα ημΐν, εως αν ημείς άπολάβωμεν τά χρήματα οα' έδανείΰαμεν. καί μοι άναγίγνωΰκε την ϋυγγραφην πάλιν.
ΣΤΓΓΡΑΦΗ.
38 Πότερον, ώ άνδρες δικαΰται, δανείζειν κίλδυ'ίί-937 τούτους ή αυγγραφή τά ημέτερα, καϊ ταύτ άν&ρώπω ον ημεΐς ούτε γιγνώΰκομεν ού& έοράκαμεν πώποτε,
η άντιφορτιΟαμένους κομίοαι 'Λ&ήναζε καϊ φανερά 29 ποιήΰαι ημιν και ανέπαφα παρέχειν; η μεν γάρ 6υγ- γραφη ονόεν κνριώτερονέα είναι τών εγγεγραμμένων, ονόε προοφέρειν οντε νόμον ούτε ψήφιβμα οντ αλλ ονδ' οτιούν προς την βνγγραφήν τούτοις <5' εύ&νς ί:ξ άρχης ονδεν έμέληόε της βνγγραφης ταύτης, αλλά τοις χρήμαοιν έχρώντο τοις ημετέροις ώΰπερ ιδίοις ον - ΰιν αντών όντως είοΐν ούτοι κακούργοι οοφιΰταϊ καϊ 40 άδικοι άν&ρωποι. εγώ δε μά τον Λία τον ανακτά και τονς %εονς απαντάς, ούδενΐ ποίποτ έφ&όνηο~α ονδ'
ΠΡΟΣ ΑΑΚΡΙΤΟΝ. 415
έπετίμηΟα^ ώ άνδρες όικαστα! , είτις βούλεται ο~οφι- ϋτης είναι και Ίύοκράτει άργύριον άναλίβκειν ■ μαινοί- μην γαρ αν, ει τί μοι τούτων επιμελές είη. ου μέντυι μα Άία οίμαίγε δεΐν ανθρώπους καταφρονούντας και οίυμένονς δεινούς είναι εφίεΰ&αι των άλ/.οτρίων, ονδ' άφαιρεΐο~&αι, τω λόγω πιότεύοντας' πονηρού γαρ
Ι\\ταντ έΰτι ϋοφιατον καΐ οίμωζομένον. Λάκριτος <5'938 οντοοϊ, ώ άνδρες δικαΰταϊ, ον τω δικαίω πιΰτεύων είβ- ελήλν&ε ταντην την δίκην, άλλ' ακριβώς είδώς τα πεπραγμέν εαντοις περί το δάνεισμα τούτο, και ηγού- μενος δεινός είναι και ραδίως λόγους ποριεΐΰ&αι περί αδίκων πραγμάτων , οίεται παράζειν νμάς όποι αν βονληται. ταύτα γαρ επαγγέλλεται δεινός είναι . και άργνριον αίτεΐκαί μα&ητάς ονλλέγει,περι αυτών τού- ^2 τωι/ απαγγελλόμενος παιδεύειν. καϊ πρώτον μεν τονς αδελφούς τονς αντού έπαίδενο ε την παιδείαν ταντην. ην νμείς αι6&άνε6&ε πονηράν και άδικον, ώ άνδρες δικαΰταΐ, δανείξεο~&αι εν τω εμπορίω ναντικά χρήματα καίταύτ άποϋτερειν καϊ μη άποδιδόναι. πώς αν γέ- ■νοιντο πονηρότεροι άν&ρωποι η τού παιδενοντος τα τοιαύτα η αυτών των παιδενομένων; έπεί ούν δεινός εϋτι και πιΰτενει τω λέγειν καϊ ταϊς χιλίαις δραχμαΐς, 43 «» δέδωκε τω διδαοκάλω. κελεύαατε αντόν διδάξαι νμάς η ως τα χρήματ ονκ έλαβον παρ ημών . η ως λα- βόντες άποδεδώκαοιν . η ότι τάς ναυτικάς Ουγγρσ.φάς ου δει κυρίας είναι , η ως δει ά?.?,ο τι χρήΰαο&αι τοις %ρημα(5ιν η εφ οίς ελαβον κατά την ΰυγγραφήν. τού- των 6 τι βονλεται πειΰάτω νμάς. καϊ εγωγε και αυ- τός ονγχωρώ Οοφώτατον είναι τούτον, εάν νμάς πείθ\} τονς περί τών Ονμβολαίων τών εμπορικών δικάζοντας. άλλ ευ οίδ' ότι ούδεν αν τούτων οίος τ είη ούτος οντε διδάξαι ο ντε πεϊΌ'αι.
416 XXXV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
44 Χωρίς δε τούτων, φέρε προς των &εών, ω άνδρες δικαοται, εί τουναντίον βυνεβεβήχει, μή 6 τούτον άδελ- 931 φός 6 τετελεντηκώς έμοϊ ώφειλε τα χρήματα , αλλ' εγώ τω τούτον τάλαντον η όγδοήκοντα μνάς η πλέον η ελαττον, άρ αν οίεσ&ε Αάκριτον τοντονϊ, ω άνδρες δι- καΰταϊ, τονς αυτούς λόγονς λέγειν οίαπερ νννϊ κατα- κέχρηται, η φάοκειν αντον ονκ είναι κληρονόμον καϊ άφί6ταϋ&αι των τον αδελφού, και ονκ αν πάνν πικρώς είύπράττειν με, ώϋπερ καϊ παρά των άλλων είΰπέπρα- κται , εί τις τι εκείνω τω τετελεντηκότι ώφειλεν η εν
45 Φαοήλιδι η άλλο&ίπον; καϊ ει τις ημών φεύγων δίκιων υπό τούτον παραγραφήν έτόλμηοε παραγράφεο&αι, μή είοαγώγιμον είναι την δίκην , εύ οίδ ότι ηγανάκτει αν αντός καϊ εοχετλίαζε προς νμάς, δεινά φάοκων πάαχειν καϊ παρανομεΐο&αι, εί μή τις αύτω την δίκην ■ψηφιεΐται είϋαγώγιμον είναι, έμπορικήν ούοαν. έπει- τα, ώ Λάκριτε, Οοϊ μεν τούτο δίκαιον δοκεΐ είναι, εμοί δε διά τι ονκ εϋται; ονχ άπαοιν ήμιν οι αντοι νο^οί. γεγραμμένοι είβι καϊ το αντο δίκαιον περί των εμπο-
46 ρικών δικών; άλ?? οντω βδε?>νρός τις έύτι καϊ υπερ- βάλλων απαντάς άνδρώπονς τω πονηρός είναι ώοτ επιχειρεί πεί&ειν νμάς ψηφί6α6&αι μή είοαγώγιμον είναι την εαπορικην δίκην ταντηνι, δικαζόντων νμών νννι τάς εμπορικάς δίκας. άλλα τί κελεύεις, ώ Λάκρι- τε; μή ίκανόν είναι ημάς άπούτερεΐο&αι α έδανείύα- μεν χρήματα νμΐν, άλλα καϊ εις το δεΰμωτήριον παρα- δο&ήναι νφ νμών προοοφλόντας τα έπιτίμια, εάν μη
47 εκτίνωμεν; και πώς ονκ αν δεινόν είη καϊ οχετλιον καϊ αίοχρον νμΐν, ω άνδρες δικαοταϊ, εί οι δανείΰαντες 94' εν τω εμπορίω τω νμετερω χρήματα ναυτικά και απο- Οτερούμενοι νπό τών δανειΰαμένων και άποοτερούν- των άπάγοιντο εις το δεΰμωτήριον; ταντ εοτιν, ώ
ΠΡΟΣ ΛΑΚΡ1Ύ0Ν. 417
Λάχριτε, άτουτουοϊ πεί&εις; άλλα πού χρή λαβείν δ ί- χην, ώ άνδρες δικαΰται, περϊτών εμπορικών αυμδο- λαίων; παρά ποία αρχή η εν τίνι χρόνω; παρά τοις ένδεκα) αλλά τοιχωρύχους και κλεπτας και τους άλ- λους κακούργους τους επι δανάτω ούτοι είοάγουοιν. αλλά παρά τω άρχοντι; ούκοϋν έπικ?.ήρων και ορφα- νών και τών τοκεων τω άρχοντι προοτέτακται έπιμε- λεΐ6&αι. αλλά νή Λία παρά τω βαοιλει. άλλ' ουκ έαμίν γυμνασίαρχοι , ούδε ασεβείας ούδε'να γραφόμε&α. αλλ Ό πολεμαρ-χος είΰάξει. άποϋτααίου γε καϊ άπροοτααίου. ούκοϋν υπό λοιπόν εστίν οι στρατηγοί, άλλα τους τριη- ράρχους κα%ιστάσιν , εμπορικην δε δίκην ούδεμίαν
49είσάγουσιν. εγώ ό' είμϊ έμπορος, χαΐ αν αδελφός χαί κ?.ηρονόμος ενός τών εμπόρων του λαβόντος παρ ημών τά εμπορικά χ^ρήματα. ττοί οιΗ» όίί ταύτην είσελ- δείν την δίκην; δίδαξον, ώ Αάκριτε , μόνον δίκαιον τι λέγων καϊ κατά τους νόμους. αλ£ ουκ εστίν ούτω δει- νός άνθρωπος ουδείς, όοτις αν περί τοιούτων πραγμά- των έχοι τι δίκαιον ειπείν.
•Μ Ού τοίνυν ταύτα μόνον, ω άνδρες δικασται, δείνα
εγώ πάσχω υπό Λακρίτου τουτουι, αλλά καϊ χωρίς το.ϋ άποστερεϊσδαι τά χρήματα ει\ ιούς εσχάτου ς αν κινδύνους άφικόμην το τούτου με'ρο^, ει μη μοι η σνγ- γραφή εβοή*τειή προς τούτους, καϊ έμαρτύρει ότι εις τον Πόντον έδωκα τά χρήματα και πάλιν Ά&ήναζε. ίστεγάρ, ώ άνδρες δικασται, τον νόμον ως χα?.επός εστίν, εάν τις Ά&ηναίων άλλοΰέ ποι σιτηγήσΐ] ή Άϋ-ή- ναζε, ή χρήματα δανείστ} εις άλλο τι εμπόριον ή το \4%•ηναίων. οίαι ζημίαι περί τούτων είσϊν, ώς μεγάλαι
51 και δειναί. μάλλον δ' αυτόν άνάγνω&ι αύτοΐς τον νό- μον, ϊν άχριβέστερον μάϋ-ωσιν.
ί>βπϊ05ΐ1). Υοΐ. II. 27
418 XXXV. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ΝΟΜΟΣ.
[Άργνριον δε μη εξεΐναι εκδοϋναι Αθηναίων χαϊ τών μετοίκων τών Λ&ήνηΟι μετοιχονντων μηδενϊ, μηδέ ών οντοι χνριοί ειΰιν^ εις νανν ήτις αν μη μέλλη άζειν όϊτον Λ&ήναξε, χαϊ τ άλλα τα γ εγ ραμμένα περί εχαΰτον αντών. εαν δε τις ίχδφ πάρα ταϋτ\ είναι την φαΰιν χαϊ την απο- γραφή ν τον άργνρίον προς τονς επιμελητας, χα&α περί της νεως χαι τον ΰίτον εΐρηται, χατα ταντα. χαϊ δίχη αν- τώ μη εΰτο) περί τον άργνρίον, ο αν εκδω αλλοΰε ποι η Λ&ηναζε• μηδέ αρχή ειΰαγίτω περί τούτον μηδεμία.]
52 Ο μεν νόμος, ώ άνδρες δικαΰταϊ, ούτω χαλεπός έβτιν ούτοι δ' οι μιαρώτατοι άν&ρώπων απάντων, γεγραμμένον διαρρήδην εν τή ΰυγγραφγ}Ά&ήναζε πά- λιν ηκειν τα χρήματα, εις Χίον επέτρεψαν καταχ&ήναι ά έδαιείοαντο 'Λ&ήνη&εν παρ ημών. δανειζομένου γαρ εν τω Πόντω του ναυκληρου του Φαοηλίτου έτερα χρήματα παρά τίνος Χίου άν&ρώπου, ου φάϋκοντος δε τον Χίου δανείΰειν , εάν μη ύποΰήκην λάβί] άπαν& οο ην περί τον ναύκληρον . και έπιτρέπωΰι ταύτα οί" πρότερον όεδανεικότες* επέτρεψαν ταύτα υποδήκην γενέΰ&αι τω Χίω τα ημέτερα και κύριον εκείνον γενέ- 942
53 6&αι απάντων, και όντως άπέπλεον έκ τού Πόντου μετά τού Φαοηλίτου ναυκλήρου και μετά τού Χίου τού δεδανεικότος. και όρμίζονται εν φωρών λιμένι, εις δε το ύμέτ*ρον εμπόρων ούχ ωρμίΰαντο. και νυνί, ώ άνδρες δικααταϊ , τά 'Λ&ήνη&εν δανειβ&έντα χρήματα εις τον Πόντον καϊ πάλιν έκ τού Πόντου Ά&ήναζε εις
54 Χίον κατηγμένα έΰτίν υπό τούτων, όπερ ούν εν αρχή νπεδέμην τού λόγου, οτι καϊ υμεις άδικεΐβδε ουδέν ήττον τών δόντων ημών τά χρήματα. Οκοπειτε δ , ώ άνδρες δ ικαοταϊ. πώς 6υναδικεΐ6&ε, έπειδάν τις τών νόμων τών υμετέρων κρείττων έγχειρχι είναι, καϊ τας
ΠΡΟΣ ΑΑΚΡΙΤΟΝ. 4ί9
ΰυγγραφάς τάς ναυτικάς άκυρους ποι?] καϊ καταλύν,, καϊ τά γβήματα τά παρ* ημών είςΧίον ή διαπεοταλκώς, πώς ουκ αδικεί 6 τοιούτος άνθρωπος καϊ υμάς ;
5δ Εμοι μεν ούν εΰτιν, ώ άνδρες δικαΰταΐ. προς τού-
τους 6 λόγος' τούτοις γαρ έδωκα τά χρήματα, τούτοις δ' εόται προς τον ναύκληρο ν εκείνον τον Φααηλίτην, τον πολίτην τον αυτών , ω φαοϊ δανεΐβαιτά χρήματα άνευ ημών παρά την αυγγραφήν • ούδε γαρ ημείς ϊβμεν τίνα εΟτϊ τά πεπραγμένα τούτοις προς τον εαυτών πο-
5ό λίτην, αλλ αυτοί ούτοι ιβαοΊν. ταϋτα ήγούμε'&α δίκαια είναι, καϊ υμών δεόμε&α. ώ άνδρες δικαΰταΐ, βοη&εΐν ημϊν τοις άδικουμένοις,κάί κολάϊειν τους κακοτεχνοϋν- τας καϊ ΰοφιζομένους, ωοπερ ούτοι σοφίζονται, και εάν ταϋτα ποιητε, ύμιν τε αυτοί ς τά συμφέροντα εσε- σ&ε εψηφισμένοι, καϊ περιαιρήϋεΰχϊε των πονηρών άν&ρώπων τάς πανουργίας απάσας, ας ενιοι πανουρ-§\$ γοϋΰι περί τά συμβόλαια τά ναυτικά.
XXXVI. ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΤΠΕΡ ΦΟΡΜΙΩΑΟΣ.
ΤΠΟΘΕΣΙΣ.
Ιΐαΰίων 6 τραπεζίτης τελεντών επί όνο παιοιν εξ Άρχίππης. Απολλοδωρω '/.αϊ Παΰικλεί, Φορμίωνα οίκέτην εαυτού γενό- μενου, τετυχηκοτα δε ετι πρότερου ελευθερίας, επίτροπου τον νεωτέρου των παίδων Παοικλέους κατέλιπε, και την μη- τέρα αυτών, παλλακην εαυτού γενομένην, εδωκεν επί προικϊ γυναίκα. Απολλόδωρος ουν νέμεται προς τον αδελφού τηυ πατρωαν ουοίαν πλην της τραπέζης και του αΰπιδοπηγείου' ταύτα γαρ Φορμίωυ εμεμίΰ&ωτο παοα Παΰίωνος εις ώριΰμέ- νον χρονον τινά. καϊ τέως μεν ελάμβανε τό ημιΟυ της μιο&ώ• ΰεως εκκτερος, νΰτερον δε καϊ αυτά νέμονται, καϊ γίγνεται
27*
420 XXXVI ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
το μεν αΰπιδοπηγεΐον Απολλοδώρου . Παβικλεονς δε η τρά- πεζα, άποθ'ανονΰης δε και της μητρός νβτερον, νειμάμενος και την εκείνης ονΰίαν, ενεκάλει τω Φορμίωνι ως πολλά έχοντι εαντον χρήματα, καϋ'ίΰαιτες ονν εαντονς διαιτητας, ως φηΰι Φορμίων, Απολλοδώρω προσήκοντες, Νικίας και Αεινίας καϊ "Άνδρομενης* έπειθαν Απολλόδωρον διαλνΰαΰ&αι προς Φορμίωνα τα εγκληιχατα λαβοντα πεντακιΰχιλίας. ο μεν ονν Απολλόδωρος μετά ταντα πάλιν εϊληχε δίκην Φορμίωνι αφορμής" άφορμην δε οι Αττικοί καλονΰιν όπερ ημείς εν- §ι± %ηκην. ο δε Φορμίων παραγράφεται, νόμον παρεχόμενος τον κελενοντα περί ων αν άπαξ αφη τις και διαλΰΰηται μη- κετι εξεΐναι δικάζεο&αι. άπτεται μέντοι καϊ της εΰ&είας ο ρητωρ, δεικννς ως ουκ είχεν η τράπεζα χρήματα ϊδια τον Πα- οιωνός, τούτο δε πεποίηκεν, ϊνα η παραγραφή μάλλον ίοχνη, της εν&είας δεικννμενης τω Απολλοδώρω οα&ράς.
Την μεν άπειρίαν τον λέγειν, και ώς αδννάτως έχει Φορμίων. αντοι πάντες οράτε, ώ άνδρες Ά&η- ναΐοΐ' ανάγκη $' εοτι τοις έπιτηδείοις ημΐι\ ά αννιβμεν πολλάκις τούτον διεζιόντος άκηκοότες, λέγειν και δι- δάύκειν νμάς, ϊν είδότες καϊ μεμα&ηκότες όρ&ώςτά δίκαια παρ' ημών, ά αν η δίκαια και ένορκα, ταντα
2 φηφίύηοΟ-ε. την μεν ονν παρνγραφήν έποιηβάμε&α της δίκης ονχ Γν' έκκρονοντες χρόνονς έμποιώμεν, αλλ9 ΐνα των πραγμάτων, εάν επίδειξη μηδ' ότιονν άδι- κονν& έαντδν ουτοσΐ, απαλλαγή τις αντω γένηται παρ' νμιν κνρία. όαα γαρ παρά τοις άλλοις εύτιν άν- δρώποις ίύχνρά καϊ βέβαια άνεν τον παρ* νμΐν άγωνί- 6α6&αι, ταντα πάντα πεποιηκώς Φορμίων οντοοΊ, και 945
3 πολλά μεν εν πεποιηκώς Απολλόδωρον τοντονι, πάντα δ\ ο6ων κνριος των τοντον κατελείφ%η, διαλνοας και παραδονς δικαίως, και πάντων άφε&ε\ς μετά ταντα των εγκλημάτων, όμως, ως οράτε, επειδή φέρειν τον- τον ονχ οίος τ ε6τϊ . δίκην ταλάντων ει'κοοι λαγών αν-
ΤΠΕΡ ΦΟΡΜΙ&ΝΟΣ. 421
τω ταύτην συκοφαντεί, εξ αρχής ονν άπαντα: τα πρα- χ&έντα τούτω προς Πασίωνα καί'Λπολϊ.όδωρον ως αν δύνωμαι δια βραχντάτων ειπείν πειράζομαι, έξ ών εν οιδ^οτι η τε τούτον συκοφαντία φανερά γενήσεται, και ώς ουκ είσαγ 07}>ιμος η δίκη γνώσεσ&ε άμα ταύτ άκού- σαντες. 4 Πρώτον μεν ούν νμΐν άναγνώσεται τάς 6νν&ή-
κας, κα&' ας εμίΰ&ωΰε Πασίων την τράπεζαν τούτω καϊ το άσπιδοπηγεΐον. καί μοι λαβε τάς σννΰ-ήκας χαϊ την πρόκλησιν καϊ τάς μαρτυρίας ταντααί.
ΣΤΝΘΗΚΑΙ. ΠΡΟΚΑΗΣΙΣ. ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
Αι μεν ονν συν&ήκαι, κα$ ας έμίσ&ωοεν ο Παΰϊων τούτω την τράπεζαν καϊ το άσπιδοπηγεΐον ηδη κα&' εαυτόν υντί, αύταί είσιν , ώ άνδρες" Αθηναίοι ' δεΐδΊ νμάς άκονΰαι καϊ μα&εΐν εκ τίνος τρόπον προσωφειλε
ό τά ένδεκα τάλαντα ο Πασίων επί την τράπεζαν. ον γάρ δι* άπορίαν ταΰτ' ωφειλεν , άλλα διά φιλεργίαν. η μεν γάρ έγγειος ην ουσία Πασίωνι μάλιστα ταλάντων εϊκο- σιν, αργύριον δε προς ταύτη δεδανεισμένον ίδιον πλέον η πεντήκοντα τάλαντα, εν ούν τοις πεντήκοντα τα- λάντοις τούτοις άπο των παρακαταθηκών τώντης τρα~ 945
δπέζης ένδεκα τάλαντα ενεργά ην. μισ&ούμενος ούν οδε την έργασίαν ταύτην την της τραπέζης και τ ας πα- ρακατα&ήκας λαμβάνων, ορών οτι μήπω της πολιτείας αύτω παρ" νμΐν ούσης ούχ οίόςτε έσοιτο είσπράττειν οσα Πασίων έπι γη καϊ συνοικίαις δεδανεικώς ην, εΐ- λετο μάλλον αύτον τον Πασίωνα χρήστην έχειν τούτων τών χρημάτων η τους άλλους χρήστας , οίς προειμένος ην.' καϊ οντω διά ταντ έγράφη εις την μίσ&ωσιν προσ- οφείλων ό Πασίων ένδεκα τάλαντα, ώσπερ καϊ μεμαρ- τύρηται νμΐν.
422 XXXVI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
η Όν μεν τοίννν τρόπον ή μίύθωΰις εγε'νετο, με- μαρτύρηται ύμΐν νπ αυτού τού έπικαθημένου' έπι- γενομένης δε άρρωΰτίας τω Παβίωνι μετά ταύτα, βκέ- ψαβχϊ' α διέθετο. λαβε της διαθήκης το άντίγραψον καϊ την πρόκληοιν ταυτηνϊ καϊ τάς μαρτυρίας ταυταΰϊ, παρ* οις αί διαθήκαι κείνται.
ΛΙΛΘΗΚΗ. ΠΡΟΚΛΗΣΙΣ. ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
§ Έπειόή τοίνυν ο Παοίων έτετελευτήκει ταύτα δια-
θεμένος, Φορμίων ούτοοϊ την μεν γυναίκα λαμβάνει κατά την διαθήκην . τον δε παΐδα επετρόπευεν. αρ- πάζοντος δε τούτου καϊ πολλά από κοινών όντων των γ^ρημάτων άναλίΰκειν οίομένου δειν, λογιζόμενοι προς εαυτούς οι επίτροποι ότι, ει δεήύει κατά τάς διαθήκας. οσ' αν ούτος έκ κοινών των χρημάτων άναλώΰη , τού- τους έζελόντας άντιμοιρεί τά λοιπά νέμειν, ούδ' ότι- ούν έοται περιόν, νείμααθαι τά όντα ύπερ τού παιδος 947 9 εγνωΰαν. καϊ νέμονται την άλλην ουΰίαν πλην ών έμε- μίβθωτο ούτοοί' τούτων δ\ της προΰόδου την ημί- οειαν τούτω απεδίδοΰαν. άχρι μεν ούν τούτου τού χρόνου πώς ένεοτ' έγκαλεΐν αντω μιο~θώο~εως\ ου γάρ νύν. άλλα τότ ευθύς έδει χαλεπαίνοντα ψαίνεΰθαι. καϊ μην ουδέ τάς έπιγενομένας μιοθώοεις ώς ουκ απεί- 10 ληφεν έΰτ ειπείν αύτω. ου γάρ αν ποτέ , επειδή δοκι- μααθέντος Παϋικλέους άπηλλάττετο της μιΰίϊώοεοϊς όδε, άφήκατ αν αυτόν απάντων τών εγκλημάτων, αλλά τότ αν παραχρήμα άπητ είτε . είτι προοώφειλεν ύμΐν. ώς τοίνυν ταύτ αληθή λέγω, και ένείματο ού- τος προς τον άδελφόν παΐδ' Οντα, καϊ άψήκαν τής μι- οθώΰεως καϊ τών άλλων απάντων εγκλημάτων , λαβε ταυτηνϊ την μαρτνρίαν.
ΤΙ2ΕΡ ΦΟΡΜΙίΖΝΟΣ 423
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
II Εν&νς τοϊννν ^ ω άνδρες Αθηναίοι, ώςαφεΐβαν
τοντονϊ της μιΟχτώβεως, νέμονται την τράπεζαν καϊ το άύπιδοπηγεΐον , χαϊ λαβών αϊρεϋιν'Απολ/.όδωρος αι- ρεϊται το άύπιδοπηγεΐον αντί της τραπέζης, καίτοι ει ην ιδία τις αφορμή τούτω προς τ ή τραπέζη, τί δη ποτ άν εϊλετο τούτο μάλλον η εκείνην; οντε γαρ ή πρόσοδος ην πλείων, άλλ' ελάττων (το μεν γαρ τάλαντον , η δ' εκατόν μνάς έφερεν^) , οντε το κτήμα ήδιον, είπροοην /ρήματα τη τραπέζη ίδια. άλλ' ου προοήν. διοπερ 6ω- φ^ονών εϊλετο το άαπιδοπηγειον οντοοί' το μΙνγάρ§48 χτήμ άχίνδυνόν εότιν. η δ' έργαοία προβόδονς έχουΰα επικίνδυνους από χρημάτων αλλότριων.
1'2 Πολλά δ άν τις έ'χοι λέγειν χαϊ επιδεικννναι οη-
μεΐα τον τούτον βυκοφαιτεΐν έγχαλούντ άφορμήν. αλλ\ οίμαι, μέγιοτον μεν έοτιν απάντων τεκμήριο ν του μηδεμΐαν λαβείν άφορμήν εις ταύτα τοντυιΐ το εν τη μιΰχτώΰει γεγράφ&αι προοοφείλοντα τον Παβίων επί την τράπεζαν. ου δεδωχότα άφορμήν τούτω , δεν- τερον δε το τούτον εν τη νομή μηδέν εγκαλούντα φαί- νεο~%αι, τρίτον (5'. ότι μΐ6%ών έτέροις νΟτερον ταύτα ταύτα του ίόον άργνρίου ον φανήσεται προϋμεμιΰχτω-
1$κώς ιδίαν άφορμήν. καίτοι ει. ην 6 πατήρ παρέϋχεν, νπό τούδε άπεατέρητο , αυτόν νύν προοήκεν έχείνοις άλλο&εν πορίΰαντα δεδωχέναι. ως τοίνυν ταύτ άληϋ-ή λέγω. χαϊ εμίύχτωΰεν νοτερον Βένωνι καϊ Ενφραίω και Ενφρονι και Καλλιβτράτω , χαϊ ονδε τούτοις παρέδω- κεν ιδίαν άφορμήν . άλλα τάς παρακαταϋ-ήκας χαϊ τήν από τούτων εργαΰίαν αυτήν εμιΰχτώοαντο . λαβε μοι τήν τούτων μαρτνρίαν. και ώς το άοπιδοπηγεϊον εϊ- λετο.
424 XXXVI. ΑΗΜΟΣΘΕι\ΟΤΣ
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
1"* Μεμαρτύρηται μεν τοίννν νμιν, ώ άνδρες Ά&η-
ναΐοι. ότι και τούτοις έμίβΟ-ωΰαν και ον παρέδωκαν ιδίαν άψορμήν ονδεμίαν, και έλεν&έρονς άψεΐΰαν ως μεγάλα εν πεπον&ότες, και ουκ έδικάζοντο οντ έκεί- νοις τοτ' οντε τούτω, ον μεν τοίννν χρόνον η μήτηρ εζη 7] πάντα ταντ ακριβώς είδνΐα, ονδεν έγκλημα ποί- ποτε ετιοιηΟατο προς τοντονϊ Φορμίωνα "Απολλόδω- ρος- ώς ό' ετελεύτηΰεν εκείνη, τρισχιλίας έγκαλέϋας9'ί§ άργνρίον δραχμάς προς αΐς έόωκεν εκείνη διοχιλίαις τοις τούτον παιδίοις, καϊ χιτωνίακον τινά κα) &ερά-
Ι'οπαιναν, έονκοφάντει. καϊ ονδ' ένταν&α τούτων ονδεν ων νυν εγκαλεί λέγων φανήοεται. έπιτρέψας δε τω τ ε της έαντον γνναικός πατρϊ καϊ τω ονγκηδεβτΐι τω αν- τον και Ανβίνω και Ανδρομένει. πειοάντων τούτων Φορμίωνα τοντονϊ δούναι δωρεάν τάς τριΰχιλίας και το προβόν και φίλον μάλλον έχειν τούτον 7] δια ταντ έχ&ρόν αντόν είναι, λαβών το ούμπαν πεντακιϋχιλίας, καϊ πάντων άφείς των εγκλημάτων το δεύτερον εις το
16 ιερόν τ 7] ς Ά^νάς ελ&ών , πάλιν . ώς οράτε, δικάζεται, πάοας αιτίας ονμπλάΰας καϊ έγκ,λτ\ματα εκ παντός τον χρόνον τον προ τούτον (τούτο γάρ έΰτι μέγιΰτον απάν- των) . α ονόεπώπυτ, τ]τιά(5ατο. ώς τοίννν ταντ ά?.η&ή λέγω , λαβε μοι την γνώΰιν την γενομένην εν άκροπό- λει. και την μαρτνρίαν των παραγενομένων , ό% ηφίει των έγκλ7]μάτων απάντων Απολλόδωρος, λαμβάνων τοντο το άργύριον.
ΓΝΡ.ΣΙΣ. ΜΑΡΤΤΡ1Α.
17 'Ακούετε της γνώΰεως, ώ άνδρες δικαϋταϊ, ην έγνω Λεινίας, ον ττ]ν δνγατέρα ουτο^ έχει , καϊ Νικίας ο την άδελφην ττ}ς τούτον γυναικός έχων. ταντα τυί-
τπερ φορμι&νος. 425
νυν λαβών καϊ άφεις απάντων των εγκλημάτων, ώΰπερ η πάντων τε&νεώτων τούτων ή της αληθείας ον γενη- ΰομένης φανεράς. δίκην τοΰοντων ταλάντων λαχ/ον τολαά διχάζεο&αι.
8 Τα μεν ονν πεπραγμένα καϊ γεγενημένα Φορμί- ωνι προς'Λπολλόδωρον εξ αρχής άπαντ' άκηκόατε . ω άνδρες^ Αθηναίοι, οίμαι $' 'Λπολλόδωρον τοντονϊ ον- 950 δεν έχοντα δίκαιον ειπείν περί ων εγκαλεί, άπερ παρά τω διαιτηττ] λέγειν έτόλμα, ταντέρεΐν, ως τα γράμ- ματα η μήτηρ ήψάνικε πειο&εΐβα νπό τούτον, καϊ τού- των άπολωλότων ούκ έχει τίνα χρη τρόπον ταντ' έξε-
9 λέγχειν ακριβώς, περί δη τούτων καϊ ταύτης της αιτίας ΰκέψαβ&ε ηλίκ αν τις εχοι τεκμήρια ειπείν ότι ψεύ- δεται, πρώτον μεν γαρ, ω άνδρες'Λ&ηναΐοι , τίς αν ενείματο τα πατρώα μη λαβών γράμματα εξ ων εμελ- λεν εϊΰεύτϊαι την καταλειφ&εΐΰαν ούοίαν; ονδε εις δη- πον. καίτοι δνοΐν δέοντα εικοΰιν έτη έΰτίν έζ ότου ένείμω, καϊ ονκ αν έ'χοις έπιδείξαι ως ένεκάλεΰας πώ-
ϋποτε νπερ των γραμμάτων, δεύτερον δε, τίς ονκ αν, ήνίκα 6 Παϋικλής άνήρ γεγονώς έκομίζετο τον λόγον της επιτροπής , ει δι' αντον τα γράμματ' ώκνει την μητέρα αίτιάοΰ-αι διεφ&αρκέναι, τούτω ταύτ' έδήλω- Οεν, όπως δια τοντον ταντα ήλέγχ&η-, τρίτον δ\ εκ ποίων γραμμάτων τάς δίκας έλάγχανες-, ούτος γαρ πολλοίς των πολιτών δίκας λαγχάνων πολλά χρήματα είβ πέπρακται . γράφων εις τα εγκλήματα "έβλαψε με Γ?ό δείνα ονκ άποδιδονς έμοί το αργύριον, ο κατέλιπεν
21 'ό πατήρ όφείλοντα αντον εν τοις γράμμαοιν." καίτοι εί ήφάνιοτο τα γράμματα, εκ ποίων γραμμάτων τάς δίκας ελάγχανεν; άλλα μην ότι ταντ άλη&ή λέγω, την μεν νομήν άκηκόατε, ην ενείματο, κα\ μεμαρτύρηται.
426 XXXVI. 4ΗΜ0ΣΘΕΝ0ΤΣ
ύμΐν των δε λήξεων τούτων άναγνώβεται ύμΐν τάς μαρτυρίας, λαβε τάς μαρτυρίας μοι.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
Ούχοϋν εν ταύταις ταΐς λήξεΰιν ώμολόγηκεν άπει- 9ί ληφέναι τα του πατρός γράμματα * ου γαρ δη ΰυκο- φαντεΐν γε, ούδ' ών ουκ ώφειλον ούτοι δικάζεΰ&αι φήβειεν αν.
22 Νομίζω τοίνυν , ώ άνδρες ^ Αθηναίοι, μεγάλων και πολλών όντων ε\ ών έΰτιν ίδεΐν ουκ άδικούντα Φορ- μίωνα τουτονι, μέγιδτον απάντων είναι. οτιΠαβικλής, αδελφός ών'Απολλοδώρου τουτουι, ούτε δίκην είλη- χεν οϋτ αλλ1 ούδεν ών ούτος εγκαλεί, καίτοι ου δήπου τον μεν παιδα υπό του πατρός καταλειφ%έντα , καϊ ού των όντων κύριος ην, επίτροπος καταλελειμμένος, ουκ αν ήδίκει . 6ε δε . ος άνήρ κατελείφ&ης τίτταρα και ε'ι- κοοιν έτη γεγονώς, και ύπερ ααυτοϋ ραδίως αν τα δί- καια ελάμβανες εύχτύς, ει τι ηδικού. ουκ εβτι ταύτα, ως τοίνυν ταύτ άλη%η λέγω καϊ δ ΠαΟικλης ούδεν εγκαλεί, λαβε μοι την τούτου μαρτυρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
23 "Λ τοίνυν ηδη περί αυτού του μη εϊΰαγώγιμον εί- ναι την δίκην δει οκοπεϊν υμάς, ταύτ άναμνήΰ&ητε έκ των είρημένων. ημείς γαρ. ώ άνδρεςΆ&ηναΐοι. γε- γενημένου μεν διαλογισμού και άφέΰεως της τραπέζης καϊ τού άαπιδοπηγείου της μιαϋτώοεως. γεγενημένης δε διαίτης καϊ πάλιν πάντων αφέοεως, ουκ έώντων
24 των νόμων δίκας ων αν αφή τις άπαξ λαγχάνειν , ου- κοφαντούντος τούτου καϊ παρά τους νόμους δικαξομέ- νου παρεγραψάμε&α έκ των νόμων μη είναι την δίκην είΰαγώγιμον. ϊν ούν είδή&' ύπερ ού την -ψηφον οι- αετε, τόν τε νόμον ύμΐν τούτον άναγνώύεται καΐτάς
ΤΠΕΡ ΦΟΡΜΙΩ,ΝΟΣ. 427
μαρτυρίας εφεξής τών παρόντων, ότ ήφίει της μιβ&ώ- 952 ΰεως και των άλλων απάντων εγκλημάτων Απολλό- δωρος Φορμίωνα, λαβε μοι τάς μαρτυρίας ταυταοΛ και τον νόμον.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ. ΝΟΜΟΣ.
Άκούετε του νόμου λέγοντος, ώ άνδρες'Α&ηναΐοι. τά τε άλλα ων μη είναι δίκας καϊ όβα τις άφήκεν η απήλλαξεν. είκότως' ει ' γαρ εΰτι δίκαιον, ων αν άπαξ γένηται δίκη, μηκέτ έξεΐναι δικάζεΰ&αι, πολύ των αφε&έντων δικαιότερον μη είναι δίκας. 6 μεν γαρ εν υμΐν ηττηθείς τάχ αν εϊποι τούτο ως έξηπατήθητε υμεϊς' ο δε αυτού φανερώς καταγνούς καϊ άφεϊς κο:\ απαλλάξας, τιν' αν εαυτόν αίτίαν αίτιαϋάμενος τώι> αυτών πάλιν είκότως δικάζοιτο ; ούδεμίαν δήπου. διό- περ τούτο πρώτον έγραφεν ο τον νόμον &εϊς ων μη είναι δίκας, όο~α τις άφήκεν η απήλλαξεν. α τωδε γε- γονεν αμφότερα ' καϊ γαρ άφήκε και απήλλαξεν. ως δ' αληθή λέγω, μεμαρτύρηται υμΐν, ώ άνδρες Αθη- ναίοι.
Λαβε δή μοι καϊ τον τής προθεΰμίας νόμον.
ΝΟΜΟΣ. Ο μεν τοίννν νόμος, ώ άνδρες Αθηναίοι , ΰαφώς ουτωοϊ τον χρόνον ωριΰεν Απολλόδωρος δ1 ούτοσΐ παρεληλυθότων ετών πλέον ή εικοβι την εαυτού ΰυκο- φαντίαν αξιοΐπερϊ πλείονος υμάς ποιήΰαΰθαι τών νό- μων, καθ' ους ομωμοκότες δικάζετε, καίτοι πάαι μεν τοΓς νόμοις προΰέχειν εικός έαθ' υμάς, ούχ ήκιύτα δε »7 τούτω, ώ άνδρες Αθηναίοι, δοκεΐγάρ μοι καϊ ο Σόλων ονδενος άλλου ένεκα θ είναι αυτόν ή τού μη ουκοφαν- τεΐβθαι υμάς. τοις μεν γαρ άδικουμένοις τά πέντε ετη ίκανόν ήγήϋατ είναι είαπράξαΰθαί' κατά δε τών -φευ- 953
428 ΧλΚΥί. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
δομένων τον χβόνον ένόμιΰε ΰαφέβτατον έλεγχου βΰβ- α&αι. καϊ α μα επειδή αδύνατον έγνω ον τους τε συμ- βάλλοντας καϊ τους μάρτυρας άεϊ ζην, τον νόμον αντί τούτων έ&ηκεν, όπως μάρτυς εί'η τον δικαίου τοις έρημοι ς.
28 Θαυμάζω τοίνυν έγωγ\ ώ άνδρες δικαΰταϊ, τίποτ
εΰτϊν α προς ταύτ επιχειρήσει λέγειν Απολλόδωρος ούτοσί. ου γαρ έκεϊνό γ' ύπείληφεν, ώςύμεΐς, μηδέν όρώντες εις χρήματα τούτον ηδικημένον , οργιεϊσθ οτι την μητέρ' έ'γημεν αυτού Φορμίων. ου γαρ αγνοεί τούτο, ούδ' αυτόν λέλη&εν, ονδ' υμών πολλούς, οτι Σωκράτης 6 τραπεζίτης εκείνος, παρά των κυρίων απαλλαγείς ώσπερ 6 τούτου πατήρ, έδωκε Σατύρω
"29 τ ήν εαυτού γυναίκα, εαυτού ποτέ γ ενομένω. έτερος Σωκλής τραπεζιτεύοας έδωκε την εαυτού γυναίκα Τι- μοδήμω τω νυν ετ οντι και ζώντι, γενομενω ποτέ αυ- τού, και ον μόνον εν&άδε ταύτα ποιούσιν οι περί τας εργασίας οντες ταύτας, ώ άνδρες Ά&ηναΐοι , αλλ1 εν Αίγίνη έδωκε Στρυμόδωρος'Ερμαίω τω εαυτού οίκέτη την γυναίκα, καϊ τελευτησάσης εκείνης έδωκε πάλιν τήν θυγατέρα την εαυτού, και πολλούς αν έχοι τις εί-
30 πειν τοιούτους, είκότως ' ύμιν μεν γαρ, ώ άνδρες ^ Αθη- ναίοι, τοις γένει πολίταις ούδε εν πλήθος χρημάτων αντί τού γένους καλόν έστιν έλέσ&αΐ' τοις δε τούτο μεν δωρεάν ή παρ υμών η παρ* άλλων τινών λαβούΰι, τη τύχη <5' ίξ αρχής άπό τού χρηματίΰαΟθαι και ετέρων πλείω κτήσασ&αι καϊ αυτών τούτων αξιω&εΐ6ι ταύτ εΟτι φυλακτέα. διόπερ Πασίων 6 πατήρ 6 6ος ου πρώ- Ύος ούδε μόνος, ούδ' αύτον υβρίζων ονδ' υμάς τους 91 υίεΐς, άλλα μόνην ορών ΰωτηρίαν τοΓ^ εαυτόν πρά- γμαοιν, ει τούτον ανάγκη ποιήσειεν οικεΐον ύμιν, *δωκε
31 τήν εαυτού γυναίκα, μητέρα δ' νμετέραν τούτω, προς
ΓΠΕΡ ΦΟΡΜΙΩ,ΝΟΣ. 429
αεν ούν τα Ουμφέροντα εάν εξέταζες, καλώς βεβου- λευμένον αυτόν εύρήοεις' ει δε προς γένους δόζαν άναίνει Φορμίωνα κηδεοτήν, όρα μη γελοϊον η οε ταύτα λέγειν, ει γαρ τις έροιτό 6ε . ποιόν τιν ηγειτόν πατέρα τον Οεαυτού είναι, χρηΟτόν εν οίδ' ότι φήοειας αν. πότερον ονν οιει μάλλον έοικέναι τον τρόπον χαϊ πάντα τον βίονΠαοίωνιΟαυτόν η τουτονί; εγώ μεν γαρ εν ο'ίδ' οτι τούτον. εί& ός έοτιν ομοιότερος Οού τω οώ πατρϊ, τούτον, ει την μητέρα την Οην έγημεν, άναίνει; 12 άλ?Μ μην οτι γε δόντος και έπιοκήφαντος τού οού πα- τρός ταύτ έπράγ&η, ου μόνον εκ της διαθήκης έοτιν ίδειν, ώ άνδρες Ά&ηναΐοι, αλλά και ον μάρτνς αυτός γέγονας. οτε γάρ τά μητρώα προς μέρος ηξίονς νέμε— Ο&αι, όντων παίδων εκ της γυναικός Φορμίωνι τούτω, τότε ώμο?.όγεις κνρίως δόντος τον πατρός τού Οού κατά τους νόμους αυτήν γεγαμήο&αι. ει γάρ αυτήν είχε λαβών αδίκως όδε μηδενός δόντος , ουκ ήοαν οΓ παίδες κληρονόμοι, τοις όε μη κ?.ηρονόμοις ουκ ην μετ- ουΟΐα των όντων, αλλά μην ότι ταύτ άλη%η λέγω μεμαρτύρηται τω το τέταρτον μέρος λαβείν καΐ άφεΐ- ναι των εγκλημάτων απάντων.
33 Κατ ούδεν τοίνυν , ώ άνδρες^ Αθηναίοι , δίκαιον ούδεν έχων ειπείν άναιδεοτάτους ϊ.όγους έτόλμα λέγειν προς τω διαιτητή , περί ών προακηκοέναι βέλτιόν ία& 955= υμάς, ενα μεν το παράπαν μη γενέο&αι δια&ήκην, άλλ' είναι τούτο πλάομα καϊ οκευωρημα όλον ^ έτερον
ό' ένεκα τούτου πάντα ταύτα ουγχωρεΐν τον προ τον χρόνον και ουχί δικάζεοϋ-αι , ότι μίο&ωΟιν η&ελεν αύ- τω φέρειν Φορμίων πολλήν καϊ νπιοχνεΐτο οίοειν έπέϊ
34 (5' ον ποιεί ταύτα , τηνικαύτα , φηοι , δικάζομαι, ότι δε ταύτ αμφότερα, έάνλέγΐ], Φεύοεται καϊ τοις ύφ1 εαυ- τού πεπραγμένοις εναντία έρεΐ, Οκοπεΐτε εκ τωνδί~
430 XXXVI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
όταν μεν τοίνυν τι) ν δια&ήκην άρντ^ται, έκ τίνος τρό- πον πρεσβεΐ α λαβών την συνοικίαν κατά την δια&ή- κην έχει, τοντ έρωτάτ αυτόν, ού γαρ έκεΐνό γ' έρει, ως όβα μεν πλεονεκτεΐν τόνο* έγραψεν 6 πατήρ, κνριά
35 έστι της δια&ήκης, τα ό' άλλα άκυρα, όταν δ' νπό των τούδε υποσχέσεων νπάγεσ&αι φή, μέμνησ&' ότι μάρ- τυρας νμΐν παρεσχήμε&α, οΐχρόνον πολύν τονό' άπηλ- λαγμένου μισ&ωταί τούτοις έγίγνοντο της τραπέζης και του άσπιδοπηγ είου . καίτοι τό%~ , οπηνίκα έμίσ&ω- ο~εν έκείνοις, τωό' έγκαλεΐν παραχρήμα έχρήν , εί'περ άλη&ή ην νπερ ων τότ άφεις νυν τούτω δικάζεται, ώς τοίνυν άλη&ή λέγω , καϊ πρεσβεία τε την Ουνοικίαν έλαβε κατά την διαΰήκην και τωδε ονχ όπως έγκαλεΐν ωετο δείν, άλλ' έπηνει, λαβε την μαρτυρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
36 "Ινα τοίνυν είδητε . ώ άνδρες Ά&ηναΐοι . όσα χρή- ματ έχων εκ των μισθώσεων και έκ των γύρεων ώς άπο- ρων καϊ πάντα άπολωλεκώς οδυρεΐται, βραχέα ημών άκούΰατε. ούτος γαρ έκ μεν των χρεών ομού τάλαντ 9; είκοσιν είσπέπρακται έκ τών γραμμάτων ων ο πατήρ κατέλιπεν , καϊ τούτων έχει πλέον η τά ημίΰη • πολλών
37 γάρ τά μέρη τον αδελφό ν άπεστέρει. έκ δε τών μισθώ- σεων, οκτώ μεν ετών ά Φορμίων είχε την τράπεζαν, ογδοήκοντα μνάς του ένιαυτοϋ εκάστου, το ήμισυ της όλης μισθώσεως • και ταϋτ έβτι δέκα τάλαντα και τετ- ταράκοντα μναΐ• δέκα δ ' ετών μετά ταύτα, ων έμίσ&ω- 6αν ύστερον &ένωνι καϊ Εύφραίω και Ενφρονι καϊ
38 Καλλιΰτράτω . τάλαντον τον ένιαυτοϋ έκάοτον. χωρίς δε τούτων , ετών Ισως είκοσι της θξ αρχής νεμη&είσης ουσίας, ης αυτός έπεμελειτο , τάς προσόδους, πλέον η μνάς τριάκοντα, εάν ό' άπαντα συν&ήτε, όϋα ένεί-
ΤΠΕΡ ΦΟΡΜΙ&ΝΟΣ. 431
ματο. όσα είσΒπράξατο, οα' είληφε μίσ&ωσιν , πλέον η χετταράκοντα τάλαντα είληφώς φανήσεται, χωοις ων ούτος εύ πεποίηκε, καΐ τών μητρώων . καϊ ών άπό της τραπέζης έχων ουκ άποδίδωσι πένΟ-' ημιταλάντων 9 και εξακοσίων δραχμών, αλλά νή Λία ταύ^' η πόλις είληφε. καϊ δεινά πέπον&ας πολλά κατο:λελειτουργη- κώς. άλλ' α μεν εκ κ.οινών έλειτονργεις τών χρημά- των , 6ν καϊ ο αδελφός άνηλώσατε ' α ό' ύστερον . ουκ έστιν άξια μη ότι δυοΐν ταλάντοιν προσόδου, άλκ ονδ' είκοσι μνών. μηδέν ούν την πόλιν αίτιώ . μηδ' α ΰύ τών όντων αίσχρώς κ,αι κακώς άνήλωκας , ως η πόλις
0 είληφε, λέγε. ίνα δ' είδήτε. ω άνδρες Αθηναίοι . το τε πλή&ος τών χρημάτων ών είληφε. χαϊ τάς ?.ειτουργίας ας λελειτούργηκεν, άναγνώσεται νμΐν κα&' εν έκαοτον. ?.αβέ μοι το βιβλίον τοντί καϊ την πρόκλησιν ταυτηιΊ 9ό7 και τάς μαρτυρίας ταυταΰί.
Β1ΒΜΟΧ. ΠΡΟΚΑΗΣΙΣ. ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
1 Τοσαύτα μεν τοίνυν χρήματα είλψρώς και χρέα πολλών ταλάντων έχων , ών τα μεν παρ' εκόντων . τα ό' εκ τών δικών εισπράττει . α της μισθώσεως έξω της τραπέζης κα\ της άλλης ουσίας, ην κατέλιπε Πασίων, ώφείλετο έκείνω καϊ νυν παρειλήφασιν ούτοι, και το- σαντ άνηλωκώς οσ' νμεΐς ήκούσατε, ούδε πολλοστον μέρος τών προσόδων , μη ότι τών αρχαίων, εις τάς λει- τουργίας, όμως άλαζονενσεται και τριηραρχίας έρει
2 και χορηγίας, εγώ δ\ ως μεν ουκ ά?.η&ή ταϋτ έρεΐ. επέ- δειξα, οίμαι μέντοι, καν ει ταύτα πάντ' άλη&ή λέγοι. καλλίον είναι και δικαιότερον τόνδε από τών αυτού λειτουργεϊν υμίν ή τούτω δόντας τα τούτου, μικρά τών πάντων αυτούς μετασχόντας , τόνδε μεν έν ταΐς έσχάταις ένδείαις υράν, τούτον ά' υβρίζοντα καϊ εις
432 XXXVI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
•ϋάπερ είω&εν άναλίΰκοντα. αλλά μην περί γε της εν- - πορίας, ως εκ των τον πατρός τον οον κέκτηται , καϊ ων ερωτήΰειν εφηΰ&α, πό&εν τα Όντα κέκτηται Φορ- μίων , μόνω των όντων αν&ρώπων ϋοί τούτον ονχ ένεϋτ' ειπείν τον λόγον. ονδε γαρ Παβίων 6 6ος πατήρ έκτήΰα&' εύρων ονδε τον πατρός αντω παραδόντος, άλλα παρά τοις αυτόν κνρίοις Άντιΰ&ένει καϊ ^Αρχε- οτράτω τραπεζιτενονοι πεΐραν δονς ότι χρηοτός εΰτι
44 καϊ δίκαιος, έπιβτεν&η. εΰτι δ εν έμπορίω καϊ χρήμαΰιν έργαζομένοις άν&ρώποις φιλεργόν δόξαι και χρηϋτόν είναι τον αντόν &αυμα6τόν ήλίκον. οντ ού ν εκείνω τον& οι κύριοι παρέδωκαν, άλλ' αντός έ'φν χρηΰτός, οντε τωδε ο 6ος πατήρ ' 6ε γαρ αν πρότερον τούδε 9 χρηϋτόν εποίηϋεν , ει ην επ εκείνω. ει δε τούτο αγνο- είς, ότι πίΰτις αφορμή παΰών έοτι μεγίΰτη προς χρη- ματιΰμόν, πάν αν άγνοήΰειας. χωρίς δε τούτων πολλά καϊ τω οω πατρϊ και ό~οί και όλως τοις νμετε'ροις πρά- γμαβι Φορμίων γε'γονε χρήΰιμος. άλλ', οίμαι , της 6ης ήίπληϋτίας και τον 6ού τρόπον τίς αν δύναιτο εφικέ-
τ5 6&αι ; καϊ δήτα %-ανμάζω πώς ού λογίζει προς 6εαντον ότι έΰτιν'Λρχεΰτράτω τω ποτέ τον 6ον πάτερα κτηΰα- μένω νιος εν&άδε . Αντίμαχος, πράττων ον κατ αξίαν, ός ον δικάζεται 6οι ονδε δεινά φη6ι πάΰχειν, ει 6ν μεν χλανίδα φορείς, καΐτήν μεν λέλνΰαι. τήν δ' έκδέδω- κας εταίραν, καϊ ταύτα γνναϊκ έχων ποιείς, και τρεις παΐδας άκολον&ονς περιάγεις, καϊ ζής α6 ελγώς ώΰτε καϊ τονς απαντώντας αι6%άνε6%αι, αντός δ' εκείνος
46 πολλών ενδεής εΰτιν. ονδε τον Φορμίων' εκείνος ονχ όρα. καίτοι εί κατά τοντ οϊει 6οι προΰήκειν τών τού- τον, ότι τού πατρός ποτ έγένετο τον 6ον, εκείνω προ6- ιήκει μάλλον ή 6οί• ό γάρ αν 6ος πατήρ εκείνων έγέ- νετο. ω6τε και 6υ και οντος εκείνον γίγνε6%ε εκ τούτον
V η Ε Ρ ΦΟΡΜΙΩ,ΝΟΣ. 433
τον λόγου, αν δ' εις τον& ηκεις άγνωμοσύνης ωσθ-' α προοήκει Οοι τονς λέγοντας εχθρούς νομίίειν , ταύτ
^ αυτός ποιείς ανάγκην είναι λέγειν, και νβρίζεις μεν Οαυτόν καϊ τονς γονέας τεθνεώτας . προπηλακίζεις δε την πόλιν, και α δια της τούτων φιλανθρωπίας άπο- λαύοας ενρετο ό οός πατήρ καϊ μετά ταύτα Φουμίων οντοοϊ, ταύτα αντί τον κοομειν και περιΟτέλλειν, ίνα καϊ τοις δούοιν ώς ενΟχημονέϋτατα έφαίνετο καϊ τοις 9ό9 λαβούοιν νμιν, άγεις εις μέΰον , δεικνύεις, ελέγχεις, μόνον ούκ όνειδίζεις οίον οντά 6ε έποιηΟαντο Άθη-
ϊ&ναϊοι. ειτ εις τούθ' ηκεις μανίας (τι γάρ αν άλλο τις εί'ποΐ',) ώοτ' ονκ αίοθάνει ότι καϊ νύν ήμεις μεν άξι- ούντες, έπειδήπερ απηλλάγη Φορμίων, μηδέν3 νπόλο- γον είναι εί'ποτε τον Οού πατρός έγένετο, νπερ οού λέ- γομεν , Ον δε μηδέποτ εξ 'ίοον Οοι γενέοθαι τοίτυΐ' αξιών κατά Οαντού λέγεις ' α γαρ άν ΰν δίκαια οαντω κατά τούτον τάξης, ταντα ταύθ' ηξει κατά Οού πάρα των τον ΰον πατέρα εξ αργής κτηΟαμένων. αλλά μην οτι κάκεΐνος ην τινών , είτ' απηλλάγη τον αντόν τρό- πον όνπερ οντος άφ' ναών. λαβε μοι τανταοϊ τας μαρ- τνρίας, ώς έγένετο Παοίων ΆρχεΟτράτον.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
49 Είτα τον οώοαντα μεν έξ αρχής τα πράγματα και πολλά χρήοιμον αντόν παραΟχόντα τω πατρί τω τού- τον , τοΟαύτα δ' αιτόν τούτον αγαθά ειργαομένον ο'σ' νμεις άκηκόατε, τούτον οί'εται δεΐν ελών τηλικαύτην δίκην αδίκως έκβαλεΐν. ον γάρ άλλο γ έχοις ονδεν άν ποιηΟαι. εις μεν γάρ τά όντα ει βλέπεις ακριβώς, ταύθ' ενρήοεις ων έοτιν, εάν, ο μη γένοιτο, έξαπατηθώοιν
50 οντνι. όρας τον Άριοτόλοχον τον Χαρίδημου ; ποτ εΐ-
χεν αγρό ν, είτα γ ε νύν πολ/.οί' πολλοίς γάρ εκείνος Ι)οπιυ$ΐ1ι. \Ό\. II. 28
434 XXXVI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
οφειλών αυτόν έκτήϋατο. καϊ τον Σωοίνομον καϊ τον Τιμόδημον και τους άλ?.ονς τραπεζίτας, οϊ, έπεί δια- λΰειν εδέησεν οίς ώφειλον , έζέοτηΟαν απάντων των όντων, ϋν ό' ούδεν οΐει δεΐν βκοπειν ούό' ων ο πατήρ 96< 6ον πολλώ βελτίων ων και αμεινον 6οϋ φρονών προς
51 άπαντ έβουλεύοατο' ος. ω Ζεν και &εοι, τοβοντω τούτον ήγεΐτο ΰού πλείονος άξιον είναι και σοι καί έαυτω και τοΓ^ νμετέροις πράγμαοιν, ώΰτε ανδρός όν- τος ϋού τούτον, ου οε των μιο&ώΰεω ν κατέλιπεν επί- τροπου και την γυναίκα έδωκε και ζών αυτόν ετίμα, δικαίως . ω άνδρες 'Λ&ηναιοι ' οι μεν γαρ άλλοι τραπε- ζΐται μίο&ωΰιν ου φέροντες, άλλ' αντοι εαυτοΐς εργα- ζόμενοι πάντες άπώλοντο . ούτος δε μίβ&ωΰιν φέρων δύο τάλαντα και τετταράκοντα μνάς νμΐν εοωΰε την
&2τράπεζαν. ων εκείνος μεν χάριν είχε, 6ν δ' ονδένα ποιεί λόγον, άλλ' εναντία τ/] δια&ήκη και ταΐς απ εκεί- νης άραϊς γραφείΰαις νπό τον 0ού πατρός έλαύνεις, Συκοφαντείς , διώκεις, ω βέλτιΰτε, ει ο'ιόν τε οε τούτ ειπείν, ου παύοει. καϊ γνώβει τού& , ότι πολλών χρη- μάτων το χ,ρηστόν είναι λυΰιτελέΰτερόν έΰτι; ΰοιγονν, είπερ άλη&ή λέγεις, χρήματα μεν τοβαύτ είληφότι πάντ άπόλωλεν . ως φτ}ζ' είδ' ήο~&α επιεικής, ουκ αν ποτέ αυτά άνήλωΰας.
53 ΑΙΧ εγωγε μα τον Α Ηα καϊ &εούς πανταχή 6κο-
πών ονδεν ορώ. διότι αν σοι πειβ&έντες τουδί κατα- ■φηφίοαιντο. τι γάρ ; ότι πληβίον όντων τών αδικημά- των εγκαλείς; άλλ' ετεΰι καϊ χρόνοις νβτερον αίτια, άλλ' ότι τούτον άπράγμων ήο&α τον χρόνον; άλλα τις ουκ οίδεν όοα πράγματα πράττων ον πεπανβαι, ον μόνον δίκας ιδίας διώκων ουκ έλάττους ταυτηΰϊ, αλλά όημοϋία βνκοφαντών καϊ κρίνων τινάς; ούγϊ Τιμομά- χον κατηγορείς; ονγϊ Καλλίππον τον νύν όντος εν
ΤΠΕΡ ΦΟΡΜΙ&ΝΟΣ. 435
Σικελία; ον πάλιν Μένωνος; ονκ Αντοκλέονς ; ον Γί-961 54 μο&έον; ονκ άλλων πολλών; καίτοι πώς έχει λόγον 6ε Άπολλόδωρον οντά πρότερου των κοινών , ων μέρος ηδικον, δίκην άξιούν λαμβάνειν , η τών ιδίων ων νυν εγκαλείς, άλλως τε και τηλικούτων όντων . ως 6ν φης; τι ποτ ονν εκείνων κατηγορούν τόνδ' ε'ιας; ονκήδι- κοϋ, αλλ\ οίμαι, ΰνκοφαντεΐς νύν. ηγούμαι τοίννν. ώ άνδρες Αθηναίοι, πάντων μαλιΰτ εις το πράγμα εί- ναι τούτων μάρτυρας παρα6χέ6&αΐ' τόνγάρ ουκο- 55 φαντονντα άει τι χρή νομίζειν ννν ποιεΐν; και νή Λι έγωγε, ώ άνδρες "Αθηναίοι, νομίζω πάν& ο6α τον τρόπον τον Φορμίωνος έβτι ΰημεΐα καϊ της τούτον δι- καιοούνης καϊ φιλανθρωπίας, και ταντ εις το πράγμ είναι προς νμάς ειπείν, ο μεν γαρ περί πάντ άδικος τάχ αν , ει τύχοι, καϊ τούτον ήδίκει ■ ό <5£ μηδένα μη- δεν ήδικηκώς, πολλούς δε εν πεποιηκώς εκών εκ τίνος είκότως αν τρόπον τούτον μόνον ήδίκει τών πάντων , τούτων τοίννν τών μαρτνριών άκούοαντες γνώσεΰ&α τον έκατέρον τρόπον.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
56 "Ι&ι δη λέγε και τάς προς "Απολλόδωρου της πο- νηρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ. Αρ ονν όμοιος οντοβϊ , βκοπεΐτε. λέγε.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
Άνάγνωθι δη καϊ όβα δημοαία χρήόιμος τη πόλει γέγονεν οντοοί.
, ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
57 Τοβαντα τοίννν, ώ άνδρες'Αθηναΐοι , Φορμίων χρήβιμος γεγονώς καϊ τη πόλει και πολλοίς νμών , και ονδένα οντ ιδία οντε δημοαία κακόν ονδεν είργαβμέ-
28*
436 XXXVI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
νος, ουό αδικών Απολλόδωρον τουτοιη,, δεΐται και ικετεύει καϊ άξιοι σω&ήναι. και ημείς συνδεόμενα οί" 962 επιτήδειοι τανδ ναών. εκείνο δ νμάς άκοΰσαι δει. τοσαύτα γαρ, ώ άνδρες^ Αθηναίοι . χρήμα&' ύμιν άνε- γνωΰϋ-η προσηυπορηκώς όσ' ον&' ούτος ούτ άλλος ουδείς κέκτηται, πίοτις μέντοι Φορμίωνι παρά τοις εί- όόοι και τοσούτων καϊ πολλώ πλειόνων χρημάτων εστί,
58 όν ης καϊ αυτός αντώ καϊ ύμιν χρήσιμος έστιν. ά μη προήσ&ε.+ιηδ' έπιτρέφητε άνατρέφαι τω μιαρώ τούτω άν&ρώπω, μηδϊ ποιήσητ ε αίσγβόν παράδειγμα, ως τα των εργαζομένων καϊ μετρίως εθελοντών ζην τοΓς βδε- /.νροΐς καϊ Ονκοφάνταις υπάρχει παρ' υμών λαβείν χολν γαρ χρηϋιμώτερα ύμιν παρά τωδε όντα υπάρχει σράτε γάρ αυτοί και άκούετε τών μαρτύρων, οίον εαυ-
ό9τόν τοις δεηθεΐσι παρέχει, καϊ τούτων ούδεν ένεκα του '/.υϋιτελούντος εις χρήματα πεποίηκεν , αλλά φι- λανθρωπία και τρόπου επιείκεια, οϋκουν άξιον, ώ άν- δρεςΆθηναΐοι, τον τοιούτον άνδρα προέσθαι τούτω, ονόε τηνικαΰτα έλεεΐν ότ ουδέν έσται τούτω πλέον, άλλα νυν ότε κύριοι καθέστατε σώσαΐ' ου γάρ έγωγ' ορώ καιρόν εν τίνι αν μάλλον βοηθήσειέ τις αύτώ.
60 τά μεν ούν πολλά ών ^ Απολλόδωρος ερει, νομίζετ' είναι λόγον καϊ συκοφαντίας, κελεύετε ό' αυτόν ύμΐν επιδεί- ξει ή ώς ού διέθετο ταύθ 6 πατήρ , η ως έστι τις άλλη μίσθωσιςπλήνής ημείς δείκνυμεν, η ώς ουκ άφήκεν αυ- τόν διαλογιαάμενος τών εγκλημάτων απάντων α 'έγνω ό κηδεστής ο τούτου καϊ ούτος αυτός συνεχώρησεν . η ιός διδόαΰιν οι νόμοι δικάζεσθαι τών ούτω πραχθέν-
61 των , η τών τοιούτων τι δεικνύναι. εάν δ άπορων αι- τίας καϊ βλασφημίας λέγη καϊ κακολογη, μη προσέχετε 962 τον νουν, μηδ' υμάς ή τούτου κραυγή και αναίδεια εξαπάτηση, άλλα φυλάττετε καϊ μέμνησθε 6 <σ ημών
ΤΠΕΡ ΦΟΡΜΙ&ΝΟΣ. 437
άκηκόατε. καν ταντα ποιήτε, αυτοί τ ευορκήαετε καϊ τούτοι/ δικαίως οώβετε, άξιον οντά νή τον Αία και &εονς απαντάς. 6- Ανάγνων^ι λαβών αυτοΐς τον νόμον καϊ τάς μαρ-
τυρίας ταοδί.
ΝΟΜΟΣ. ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
Ουκ οίό' ο τι δει πλείω λέγειν οίμαι γάο υμάς ου- δέν αγνοεϊν των είρημένων. έξέρα το ύδωρ.
XXXVII. ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΑΙΝΚΤΟΝ.
ΤΠΟ ΘΕΣΙΣ.
Χ±ανταίνετος τταρά Τηλεμάχου τίνος εργαΰτηριον μεταλλι- κών εν Μαρώνεια (τόπος δε οντος της Αττικής) καϊ μετά τον εογαΰτηοίου τοιά'/.οντα τον αοι&αον οίκεται ωνονμενοι, δα- νείζεται πάρα μεν Μνηΰικλέους τά?.αντον.τταρα δε Φιλέον και Πλείοτορος πέντε και τετταράκοντα μνάς. καϊ ην ωνητης εγ- γεγραμμένος ο Μνηΰικλής, καϊ τας ώνας είγεν αυτός, νΰτερον όε απαιτούμενος το αργνριον ο Πανταίνετος δεύτερους λαμ- βάνει δανειΰτας, τον τε παραγραφόμενον νυν Νικοβουλον κ.αϊ Ευεργον τίνα, καϊ τούτοις νττο&ηκην δίδωΰι το εργαδτη- ριον καϊ τα ανδράττοδα. γραμματεΐον δε ουχ υποθήκης, αλκα ττράοεως γράφεται, και γίνεται πρατηρ και βεβαιωτης τοις δευτέροις δανειΰταΐς ο πρότεοος δεδανεικως ο Μνηοικλής , ο τας ωνας έχων. καϊ μιΰθΌνοι τώ ϊΐανταινεχω τα τε άνδρα- 9ο4 ττοδα και το εργαΰτηριον Ενεργός και ο Νικοβουλος, ως δε- ΰπόται δή&εν γεγονότες αυτού, τοΰούτον δε μιβ&ονΰιν οοον το δάνειον τοκον ετιοίει. εδεδανείκεΰαν μεν γαρ εκατόν πέντε μνάς. έδει δε κατά μνάν τόκον είναι δραχμην. εκατόν ου ν και πέντε δραχμας λαμβάνειν Οννε&εντο' και ην τοντο τω μεν έργω τόκος . τω <5ί ονόματι μίϋχΤωΰις. τούτων πραχ&εν-
438 XXXVII. ΑΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
των ο μεν Νικοβονλος απεδημηΰε, πάρα δε την απονΰίαν την εκείνον Λ&ηνηΟι τάδε γίγνεται. ο Ενεργός ο κοινωνός τον δανείΰματος , αίτιωμενος τον Πανταίνετον ως ονδεν των ΰνγκειμένων ε&έλοντα ποιεΐν, ελ&ων επί το εργαΰτηριον κατ- εΐχεν αντον, και δη αργνριον φνλα'ξας εκ των μέταλλων Πανταινέτω κομιζομενον,οπερ εμελλεν εις το δημοΰιον κ.ατα- βαλλειν, άφείλετο τον κομίζοντα οίκέτην βία ' παρο και δι- πλήν εις το δημοΰιον κατέβαλεν, ωςεφη, την καταβολην ο Πανταίνετος, της προΰηκονΰης προΰεΰμίας δι Ενεργον έκ- πεΰων. επί τοντοις και όίκην έλαχε τω Ενεργώ βλάβης, και είλεν αντον. ως δε επανήκε και ο Νικοβονλος εκ της αποδη- μίας και δανειΰταϊ πολλοί τίνες ανεφαίνοντο τον Πανταίνε- τον προτερον αγνοονμενοι, λόγων πολλών λεγομένων πέρας ΰννέβηΰαν ώΰτε Λ Ίκοβονλον μεν και Ενεργον απολαμβά- νοντας εκατόν και πέντε μνάς αποΰτηναι τον εργαΰτηριον και των ανδραποδων . ταντα δε τονς ετερονς δανείΰαντας ωνείϋ&αι. πάλιν δε ονκ ε&ελόντων των δανειΰτών ωνεϊΰ&αι τα κτήματα, ει μη πρατηρες αντοι και βεβαιωταϊ γίγνοιντυ Λ'ικόβονλος και Ενεργός, πείθεται ο ϊ\ικοβονλος και νπ αντον Πανταίνετον, κα&ά φηΰιν, αςίονμενος , ον προτερον 965 όε ανεόέξατο, πριν το-ν Πανταίνετον αφεΰιν αντω παντός εγ:<ληματος δονναι. ο δε Πανταίνετος έδωκε μεν την αφε- ΰιν και επρά&η τα κτήματα, ονδεν δε ήττον καϊτοντω την αντην ηνπερ Ενεργώ δίκην εϊληχε, μεταλλικην επιγραφών την δίκην, ως δη των τε τα μέταλλα εργαζομένων εις ων και περί μέταλλον ηδικημένος. εγκαλεί δε τω Νικοβονλω και περί νης των χρημάτων αφαιρέΰεως των νπο τον οϊκέτον κομιζομένων, και περί της τον εργαΰτηρίον κ.αϊ των ανδρα- ποδων πρααεως πάρα τας ΰνν&ηκας γεγενημίνης, και μέντοι και πϊηι ετέρων τινών, ο δε Νικοβονλος παραγράφεται τον αγώνα κα& ενα μεν εκείνον νόμον τον κελενοντα , περί ων αν αφεΰις και απαλλαγή γένηται, περί τοντων μηκέτι εξεϊναι όιχαζέοΰαι, καθ• έτερον δε εκείνον, ός διαρρήδην και ΰαφώς ορίζει περί τίνων δειτας μεταλλικάς δίκας είΰάγειν. ων ονδεν πϊπυν&οτα Πανταίνετον ατόπως φηΰι μεταλλικην δικάζε- ΰ&αι δίκην. και μην και τρίτον παρέχεται νομον, ός διαίρει πέρι ποίων Ιγκληματων ποια χρη κρίνειν δικαΰτηρια και
ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΑΙΝΕΤΟΝ. 439
ποίας αρχάς ειϋαγειν τας δίκας' Πανταίνετον δε φηΰι πάρα τούτον ποιεΐν τον νομον, ποικίλα εγκλήματα εις ταντον μί- \αντα καϊ περί πάντων εν τω μεταλλικω δικαοτηρίω την κα- τηγορίαν ποιονμενον. τω μεν ονν περί τήξ αφεοεοις νόμω κατ αρχάς κεχρηται, τοις δε δνο τοις ετέροις επί τον τέλους, και αρχόμενος απο της παραγραφής και λήγων εις ταν- την. εν δε μεβω την ευ&νδικίαι• πεποίηκεν , ης μεγιΰτον καϊ ίβχνρότατόν εΰτιν, οτι μηδέ επιδημών ετύγχανε τότε Νικά- 966 βονλος, ότεΠανταίνετος επαΰχεν εκείνα, εφ' οι ς τότε Ενεργώ καϊ νυν Νικοβονλω την δίκην εΐληγεν.
Λεδωκότων , ω άνδρες δικααταΐ , τών νόμων πα~ ραγράψαΰ&αι περί ων αν τις άφεϊς καϊ άπαλλάξας δι- κάζηται, γεγενημένων αμφοτέρων μοι τούτων, προς Πανταίνετον τοντονϊ παρεγραφάμην, ώς ήκούοατ αρ- τίως. μη είοαγωγιμον είναι την δίκην, ουκ οίόμενος δειν άφεΐ6&αι τον δικαίου τούτον, ούδ', επειδάν εξε- λέγξω προς άπαβι τοις άλλοις καϊ άφεικότα τούτον έμαυτόν καϊ άπηλλαγμένον, εγγενέο&αι τούτω μή φά- σκειν ά/.η&ή με λέγειν, καϊ ποιεΐσ&αι τεκμήριον ως, εί'περ έπράχΟ-η τι τοιούτον, παρεγραψάμην αν αυτόν, ίίλλ' έπϊ ταύτης της ΰκήψεως ειΰελ&ών αμφότερα νμΐν έπιδείξαι, και ως ουδέν ήδίκηκα τούτον καϊ ως παρά 2 τον νόμον μοι δικάζεται, ει μεν ούν έπεπόν&ει τι τού- των Πανταίνετος ων νυν εγκαλεί, κατ εκείνους αν τους χρόνους εύττνς εφαίνετό μοι δικαζόμενος, εν οίς το ΰυμβόλαιον ήμΐν προς αλλήλους έγένετο, ούβών μεν εμμήνων τούτων των δικών , επιδημούντων δ' ημών αμφοτέρων, απάντων δ1 ανθρώπων είω&ότων παρ* αυτά τάδικήματα μάλλον η χρόνων έγγεγενημένων άγανακτεΐν. επειδή δε ονδεν ήδικημένος , ως καϊ ύμεις 967 οιδ οτι φήοετε επειδάν τά πεπραγμένα άκούΰητε, τω κατορ&ώο'αι τήν προς Εύεργον δίκην επηρμένος ΰυκο-
440 XXXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
φαντεΐ, νπόλοιπόν έ(ΐτι παρ ύμιν, ώ άνδρες δικαβταΐ, επιδείζαντα ως ούδ ότιούν αδικώ, καϊ μάρτυρας ών αν λέγω παραΰχόμενον , πειράβαβχϊαι αώζειν έμαντόν.
Ζδεήοομαι δε καϊ μέτρια και δίκαια υμών απάντων, άκονβαί τέ μου περί ών παρεγραφάμην εύνοϊκώς και προβέχειν ολω τω πράγματι τον νουν • πολλών γαρ δι- κών εν τη πόλει γεγενημένων . ουδένα πω δίκην ουτ άναιδεΰτέραν οϋτε ΰυκοφαντικωτέραν οίμαι φανήΰε- β&αι δεδικαβμένον ης νυν ούτοοϊ λαγών είοε/.&εΐν τε- τόλαηκεν. «ξ αρχής δ\ ώς αν οίος τε ώ, δια βραχυτά- των άπαντα τα πραγ&έντα διηγήοομαι προς υμάς.
4 ΕδανείΟαμεν πέντε καϊ εκατόν μν ας εγώ καϊ Ευ-
εργος, ώ άνδρες δικαοταϊ, Πανταινέτω τούτω έπ' έρ- γαοτηρίω τ ε εν τοις εργοις εν Μαρώνεια καϊ τριάκοντα άνδοαπόδοις. ην δε του δανείοματος τετταράκοντα μεν καϊ πέντε μναΐέμαϊ, τάλαντον δ' Εύέργου. ουνέ- βαινε δε τούτον οφείλει ν Μνηοικλεΐ μεν Κολλντεϊτά- λαντον , Φιλέα δ^ΕλευΟινίω καϊ Πλείοτορι πέντε καϊ
ό τετταράκοντα μνάς. πρατήρ μεν δή τον έργαΟτηρίου καϊ τών άνδραπόδων ο ΜνηΟικλής ημιν γίγνεται ' και γαρ εώνητο εκεί^ο^ αυτά τούτω παρά Τηλεμάχου του πρότερον κεκτημένου • μιΟ&οϋται δ' ούτοοϊ παρ ημών του γιγνομένον τόκου τω άργνρίω, πέντε και εκατόν δραχμών του μηνός έκάοτου. και τι&έμε&α Ουν&ήκας, εν α'ις ή τε μίΟττωΟις ην γεγραμμένη και λύοις τούτω
δπαρ' ημών εν τινι ρητώ χρόνω. πραγ&έντων δε τού- 968 των έλαφηβολιώνος μηνός έπι Θεοφίλου άρχοντος, εγώ μεν έκπλέων εις τόι Πόντον ενΟ-ύς ωχόμην, ούτος ό' εν&άδε ην καϊ Εϋεργος. τά μεν δη πραχ&έντα τούτοις προς αυτούς, εως άπεδήμουν εγώ, ουκ αν έχοιμι ειπείν ■ ούτε γάρ ταύτα λέγουΟιν ουτ άεί ταύτα ούτος γε, άλλα τότε μεν έκπεΰεΐν ύπ' εκείνου βία παρά τάς Ουν&ήκας
ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΑ1ΝΕΤ0Χ. 441
έχ της μιϋ&ώοεως, τότε ό' αυτόν αίτιον έαυτώ προς το δημόΰιον γενέϋ&αι της εγγραφής . τότε ό' αλ£ ο τι αν
7 βούληται. εκείνος ό' απλώς ούτε τους τόκους απολαμ- βάνων ούτε τώτν άλλων των εν ταΐς ΰυν&ήκαις ποι- οϋντος ούδεν τούτου, έλ&ών. παρ έχοντος τούτου λα- βών εχειν τα εαυτού • μετά δε ταύτ απελθόντα τού- τον ηχειν τους άμφιΰβητήαοντας άγοντα, αυτός ό' οΰχ ύπεΖε?.&εΐν έκείνοις, τούτον ό' ούχϊ κωλύειν εχειν όΰαπερ έμιοϋ-ώύατο, είποιοίη τα ουγκείμενα. τούτων
8 μεν δή τοιούτους ακούω λόγους, εκείνο δ οίδ' ότι. ει μεν ούτος άληΰή λέγει καΐ δεινά πέπον%εν, ώαπερ φη- οϊν, υπό του Εύέργου, έχει δίκην 7]ς έτιμήβατο αυτός ■ είλε γάρ αυτόν είΰελ&ών ώς υμάς. και ου δήπου των αυτών παρά τε τού πεποιηκότος δίκαιος εΰτι δίκην λα- βείν και παρ εμού τού μηό' επιδημούντος' ει ό' ό Εύεργος άλη&ή λέγει, ΰεβυκοφάντηται μεν, ώς έοικεν, εκείνος, εγώ ό' ουό' ούτω των αυτών φεύγοιμ αν δί- κην ε ίκότ ως. ως ούν ταύτα πρώτον άλη&ή λέγω, τού- των τους μάρτυρας ύμΐν παρέχομαι
ΜΑΡΤΤΡΕΣ.
9 Ότι μεν τοίνυν και πρατήρ ην ημΐν τών κτημά-
των όσπερ εξ αρχής αυτός έώνητο , και κατά τάς ονν-$69 %-ηκας ούτος έμιΰ&ώοατο ημέτερον όν το έργαοτήριον και τάνδράποδα, καϊ ούτε παρήν εγώ τοις μετά ταύτα προς Εϋεργον τούτω πραχ&εΐΰιν ούτ έπεδήμουν όλως, έλαχε τε δίκην έκείνω καϊ ούδεν πώπο& ημΐν ένεκάλει*
ίοάχούετε \ών μαρτύρων , ω άνδρες δικαύταί. επειδή τοίνυν άφικόμην ΰχεδόν τι παντ απολωλεκως όΰο: έχων έξ,έπλευβα , άκούόας κα\ καταλαβών τούτον μεν άφεοτηκότα, τον ό' Εϋεργον έχοντα καϊ κρατούντα ων έωνήμε&α, δαυμαΰτώς ώς έλυπη&ην , ορών τό πρά-
442 XXXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
γμά μοι περιείτηκός εις άτοπον ' ή γαρ κοινωνεΐν έδει, της εργαοίας και των επιμελειών τω Ενεργώ , η χρή- ϋτην αντί τούτον τον Ενεργον έχειν, και προς εκείνον πάλιν μίο~&ω6ιν γράψειν και ονμβόλαιον ποιεΐο~&αι• 1 τούτων δ ονδέτερον προιιρούμην. άηδώς ό' έχων οίς λέγω τούτοις , ίδών τον Μνηαικλεα τον πρατήρα τού- των ημΐν γεγενημενον , προ6ε?.&ών εμεμφόμην αντω, λέγων οίον άν&ρωπον προνζένηβέ μοι, καιτονςάμ- φιϋβητονντας καϊ τι ταύτ έοτιν ήρώτων. άκούΰας δ' εκείνος των μεν άμφιοβητούντων κατεγέλα, οννελ- &εΐν δ' έφη τούτοις βούλεο&αι προς ημάς, και οννά- ξειν αντός ημάς, και παραινέϋειν τούτω πάντα ποιεΐν
12 τα δίκαια έμοϊ, καϊ οίεΰ&αι πείοειν. ώς δε 6ννή?.&ομεν, τα μεν πολλά τί δει λέγειν; ήκον δ' οι δεδανεικέναι φάϋκοντες τούτω έπι τω έργαοτηρίω και τοις άνδρα- πόδοις, α ημεΐς επριάμε&α παρά Μνηύικλέονς, καϊ ονδεν ην απλούν ονδ' νγιες τούτων, πάντα ό' εξελεγ- χόμενοι ψενδΐ] λέγοντες, καϊ τον ΜνηΟικλέονς βεβαι- ονντος ημΐν. προκαλούνται πρόκληΰιν ημάς ώς ον δε- 970 ζομένονς, η κομίΰαο&αι πάντα τά γ ρήματα παρ αντών και άπελ&είν, η διαλϋϋαι ΰφάς νπερ ων ένεκάλονν, αίτιωμενοι πολλω πλείονος άξια έχειν ων έδεδώκειμεν
13 χρημάτων, άκούοας ό' εγώ παραχρήμα, ονδε βονλεν- αάμενος, κομίααο&αι αννεγώρηΰα , και τον Ενεργον έπειθα, επει δ' έδει τά χρήμα&' ημάς άπολαμβάνειν και το πράγμ εις τούτο προ>)κτο, ονκ έψαυαν μετά ταύτα δώϋειν οι τότ εκείνα επαγγειλάμενοι , εί μη πρατήρες γιγνοίμεχΤ ήμεις των κτημάτων αντοΐς, νονν έχοντες, ω άνδρες Αθηναίοι , κατ αντό γε τούτο ' εώ- ρων γαρ ημάς οία έΰνκοφαντούμεδ νπό τούτων, ως ούν και ταντ άλη&ή λέγω. λαβε μοι καϊ ταύτας τάς μαρτνρίας.
ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΑ1ΝΕΤ0Ν. 443
ΜΑΡΤΤΡ1ΑΙ.
14 Επειδή τοίννν τύ πράγμ ένταύΰτ είοτήκει, και τα
μεν χρήματα ού προίεντο ούς έπήγαγεν ούτος, ημείς δ' είκότως έφαινόμε&α ων έωνήμε&α κρατεΐν , ικέτεν- εν, έδεΐτο , ήντι βόλεϊ κρατήρας ημάς γίγνεο&αι. άξι- ονντος δε τούτον και πολλά δεηΰ-έντος εμού, καϊ τι ον
Υ^π'οιή(5αντος\ και τοϋ& νπέμεινα. ορών δ' αντόν, ώ άνδρες'Α&ηναΐοι, κακοήθη, και το μεν εξ αρχής τον ΜνηΟικλεονς κατηγορονντα προς ημάς, πάλιν δ' ω φίλος ην τα μάλιοτα, τω Ενεργώ, τούτω προΰκεκρον- κότα, και το μεν πρώτον ως εγώ κατέπλενϋα, άϋμενον φάΰκοντα έορακέναι με, έπεϊ ό' έδει τα δίκαια ποιειν, έμόι πάλιν δνΰκολαίνοντα, καίαπαβι μέχρι τον προ- λαβεΐν καϊ τνχειν ων δε'οιτο φίλον οντά, μετά ταύτα
16 ί' έχ&ρον καϊ διάφορον γιγνόμενον , ήξίονν άπα?,-9~1 λαττόμενος και πρατήρ νπερ των τούτον γιγνόμενος, πάντων άφε&είς των εγκλημάτων και απαλλαγείς, οντω διαλύεύ&αι. τούτων δε ονγχωρη&έντων ούτος μεν άφήκεν απάντων έμε, εγώ δε πρατήρ, ώΰπερ έδεΐ& ούτος, των κτημάτων έγιγνόμην, κα&άπερ αν- τός έπριάμην παρά ΜνηοΊκλέονς. κομιοάμενος δε τα έμαντον, καϊ τούτον ονδ' ότιονν άδικων, μα τονς &ε- ούς, ονδ' αν εί'τι γένοιτο, ωή&ην δίκην μοι λαχεΐν πο- τέ τοντονί.
17 Τα μεν δή γεγενημένα, καϊ περί ών οίΰετε την
ψήφον, καϊ δι α την δίκην ΰνκοφαντούμενος παρε- γρα-ψάμην μη είοαγώγιμον είναι, ταντ έϋτιν, ω άν- δρες δικαβταί. παρασχόμενος δε μάρτνρας, ο'ί παρ- ήααν ηνίκα άφιέμην νπο τούτον καϊ άπηλλαττομην, ως ονκ εισαγώγιμος έκ των νόμων έϋτ\ν η δίκη, μετά ταντ επιδείξω, καί μοι λέγε ταύτην την μαρτνρίαν.
444 XXXVII. ΑΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
Λέγε δή μοι και την των έωνημένων μαρτνρίαν, τν είδή& ότι τούτον κελενοντος αυτά άπεδόμην ο'ις Οϊ)το<? έκέλενσεν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
18 Ού τοίννν μόνον ήμΐν είσιν ούτοι μάρτυρες ώς άφείμε&α χαϊ νυν σνκοφαντούμε&α, αλλά. και Πανταί- νετος αυτός, ότε γαρ λαγγάνων Ενεργώ την δίκην ε'ίασεν εμε, τότ έμαρτύρει ούτος προς έμε αντω μηδέν έγκλημα ύπόλοιπον ειναΐ' ον γαρ αν δήπον των αυ- τών αδικημάτων παρόντων άμφοΐν ομοίως εγκαλών τον μεν εϊαΰε, τω ό' έδικάζετο. άλλα μην ότι γ ουκ έώσιν οι νόμοι περί των ούτω πραχ&έντων πάλιν λαγ- χάνειι•, οίμαι μεν νμάς καϊ μηδέν είπόντος έμον ^ί-972 γνώΰκειν ■ όμως δε λέγε αντοΐς καϊ τον νόμον τοντονί.
ΝΟΜΟΣ.
19 Άκούετε , ω άνδρες'Α&ηναΐοι , και τον νόμον λέ- γοντος άντικρνς. ων αν άφί} και άπαλλάξ?] τις, μηκέτι τάς δίχας είναι, καϊ μην ότι γ άμφότερ εΰτϊ πεπρα- γμένα ταύτα τούτω προς ημάς , ήκούβατε των μαρτύ- ρων, απάντων μεν τοίννν των εν τοις νόμοις άπειρη- μένων ού προσήκει δικάζεσ&αι, ήκιΰτα δε τούτων, α μεν γαρ το δημόσιον πέπρακεν, έχοι τις αν ειπείν ώς
2θάδίκως η ού προσήκοντα πέπρακεν καϊ περί ων έγνω το όικαστήριον 'έστιν ειπείν ώς έξαπατη&εν τοντ ^ποίησε, καϊ περί των άλλων των εν τω νόμω κα& έκάστυν γένοιτ αν τις είκότως ?.όγος. ά δ' αυτός έπεί- ϋ&η καϊ άφήκεν, ούκ ένι δήπυν&εν ειπείν ονδ' αντόν αιτιάσασχτο.ι ως ού δικαίως ταντ έποίησεν. οι μεν ονν παρά τι των άλλων τούτων δικαζόμενοι τοις νφ ειί-
ΠΡΟΣ Γ1ΛΧΤΛΙΧΕΤ0Ν. 445
ρων δικαίοις ώριομένοις ουκ έμμένουοιν . οό ων αν αφή πάλιν λαγχάνων τοϊς νφ εαυτού, διό πάντων μάλιΰτ άξιον τούτοις χαλεπαίνειν.
2ΐ Ονκονν ως μεν άφήκέ με πάντων, ότε εγιγνόμην
των άνδραπόδων πρατηρ, επέδειξα" ότι δ ουκ εώ~6ιν οί νόμοι τούτων είναι δίκας, άκηκόατε άρτίως αναγι- γνωΰκομένου τον νόμου, 'ίνα ό , ώ άνδρες Αθηναίοι. μη τις οί'ηται τοις περί των πραγμάτων αυτών διχαί- οΐ5 άλιΰκόμενόν με επί τούτο άποχωρεΐν. και κα& 'εκα- 6τον ων εγκαλεί βούλομαι δεΙ%αι αυτόν ψευδόμενο ν.
22 λέγε δ αυτό το έγκλημα . ο μοι δικάζεται.
ΕΓΚΛΗΜΑ. 973
[Έβλαψε με 1\ι•/.όβονλος επιβονλενΰας εμοϊ και τη ον-
μνών, '/.αί αίτιος εμοϊ γενόμενος εγγραφηναι το όιπλονν τω δημοΰίω.]
23 Έπίΰχες. ταυτϊ πάντα, α νυν έγκέκληκεν εμοϊ.
πρότερον τον Εύεργον αίτιααάμενος την δίκην είλεν. μεμαρτνρηται μεν δη καϊ εν αρχή μοι του λόγου προς υμάς ως άπεδήμουν , ότε τούτοις α£ προς αλλήλους έγίγνοντο διαψοραί• οι) μην άλλα και εκ τού εγκλή- ματος τούτου δήλόν έΰτιν. ούδαμού γαρ ως εγώ τι πεποίηκα τούτων εγραψεν. άλ£ νπογράψας έπιβου— λεύΰαί με αύτω καϊ τή ούΰία προοτάξαι με φηοι τώ παιδί ταύτα ποιεΐν. ψευδόμενος" πώς γαρ εγώ προα- έταζα, ός ότε εζέπλεον των γενηοομένων ενταύ& ούδ'
2-Ιοτιούν δήπου&εν ζδειν; είτα καϊ πόση μωρία, λέγον- τα ώς έπεβούλενον άτιμώΰαι καϊ τα έϋχατα πράζαι. οίκέτΐ] με ταύτα προ(5τά\αι γεγραφέναι , α ούδε πολί—
446 XXXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
της πολίτην δύναιτ αν ποιηΰαι; τί ούν έΰτι τοϋτο\ ουκ έχων. οίμαι, κατ ούδεν δια την άποδημίαν εις έμε τούτων άνενεγκεΐν τι, ουκοφαντεΐν δε βονλόμενος , ώ<? προΰέταξα ένέγραψεν ' ουδέ γαρ λόγος ην, εί μη τοντ εποίηΰεν. λέγε τάκόλου$ον.
ΕΓΚΛΗΜΑ.
25 [Και επειδή ώφλον εγώ τω δημοβίω, χαταβτηβας Αντι-
γενην τον εαυτόν οίκετην εις το εργαΰτηριον το εμον το ετΐϊ Θραονλλω κυριον των έμών, απαγορευοντος εμον.]
Έπίβχες. πάλιν ταντϊ πάντα υπ αυτού τον πρά- 97 γματος έξελεγχ&ήΰεται -ψευδόμενος, γέγραφε γαρ κα- ταϋτήβαι μεν έμε, άπαγορεύειν δ\ αυτόν, ταϋτα δ' ούχ οϊόν τε τον μη παρόντα, ούτε γαρ κα&ίβτην εγώ ό γε ών εν τω Πόντω , οϋτ άπηγόρευεν ούτος τω μη ^παρόντι• πώς γάρ\ πώς ούν εις ανάγκην ήλ& ε ταύ& ούτω γρά-ψαΐ) 6 Εϋεργος τότ, οίμαι, πλημμελών ών δέδωκε δίκην, βυνήδως έχων έμοϊ και γνώριμος ών κατέοτηΰε τον οίκετην οίκο&εν λαβών παρ έμοϋφυ- λάττειν ώς αυτόν, εί μεν ούν έγραψε τάλη&ες, γέλως αν ην τί γαρ, εί κατέΰτηαεν Εϋεργος, εγώ ΰε αδικώ; φεύγων δε τούτο τοιαύτ ηνάγκαΰται γράφειν, ϊν η προς έμέ αύτώ το έγκλημα, λέγε τα εφεξής.
ΕΓΚΛΗΜΑ.
[Κάπειτα πείΰας τους οίκέτας τους εμους κα&ίξεϋ&αι εις τον χεγχρεώνα επι βλάβη τη εμη.]
27 Τουτι παντελώς ηδη καϊ αναιδές έΰτιν ου γαρ
μόνον εκ του προκαλείσαι τούτους παοαδοϋναι, τού- τον δε μη έ&έλειν . άλλα καϊ εκ πάντων δήλόν έΰτι ■ψεύδος όν. τίνος γαρ ενεκ έπει&ον; ίνα νή Λί αυ- τούς κτήΰωμαι. αλλ! αίρέΰεώς μοι δο&είΰης ή έχειν
ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΑΙΝΕΤΟΝ. 447
η κομίοαϋΰαι τά έμαυτού , ειλόμην κομίοαΟ&αι, καϊ ταύτα μεμαρτύρηται. λέγε δε την πρόκληβιν όμως.
ΠΡΟΚΑΗΣΙΣ.
2β Ταύτην τοίννν ονχϊ δεζάμενος την πρόκληβιν,
άλλα φυγών, βκέψαο&ε οίον εν&έοις μετά ταύτ εγκα- λεί, λέγε το έχόμενον.
ΕΓΚΛΗΜΑ.
[Καϊ κατεργαΰαμενος την αργυρΐτιν* ην οι εμοϊ οί/Λται είργαΰαντο , και έχων το αργνριον το εκ ταύτης της αργυ- ρίτιόος.]
Πάλιν ταύτα πώς ενεβτ εμοϊ πεπράχ&αι τω μη 975 παράντι , καϊ περί ων Ενεργού κατεδικάβω; λέγε ό' αυτό το έγκλημα εξής.
ΕΓΚΛΗΜΑ.
29 [Και αποδομενος το εργαοτηριον το εμον και τους οίκέ τας πάρα τας βυν&ηκ,ας, ας έΰ-ετο προς εμέ.]
Έπίΰχες. τοντί πολύ πάν& ύπερβέβ/.ηκε τάλλα. πρώτον μεν γάρ παρά τάς ΰυνιτήκας φηϋϊν, ας έ&ετο προς εμέ. αύται δ' είοι τίνες; έμιαττώοαμεν τών τό- κων των γιγνομένων τούτω τά ημέτερα ημείς, και άλ- λο ουδέν ' πρατήρ μεν γάρ ό Μνηΰικλής ημΐν έγεγό-
30 νει τούτου παρόντος καϊ κελεύοντος. μετά ταύτα δε τον αυτόν τρόπον ημείς έτέροις άπεδόμε&α, εφ οί6- περ αυτοί έπριάμε&α, ού μόνον κελεύοντος έ'τί- τού- του, άλλα και ικετεύοντος ■ ουδείς γάρ η&ελε δέχε- 6&αι τούτον πρατήρα. τι ούν αί της μΐ6\τω6εως εν- ταύ&α συνΟ-ήκαι; τί τούτο, ω φαυλότατ ανθρώπων, ένέγραψας; αλλά μην ότι οού κελεύοντος και εφ οίο- περ έωνημε&α αυτοί πάλιν απεδόμε&α, λέγε την μαρ- τυοίαν.
448 XXXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
31 Μαρτυρείς τοΐννν καϊ ϋν ■ ά γάρ ημείς πέντε και εκατόν μνών έωνήμεΰα , ταύϋ-' νΰτερον τριών ταλάν- των καϊ δι6χι?.ίων καϊ έζακοΰίων απέδου ού' καίτοι τίς αν κα&άπαζ κρατήρα α έχων σοι δραχμήν έδωκε μίαν; αλλά μην ότι ταύτ' άλη&ή λέγω, καλεί μοι τού- των τους μάρτυρας.
ΜΑΡΤΤΡΕΣ.
32 'Έχων μεν τοίννν ην επείΰ&η των αυτού τιμήν, δεη&είς ό' εμού τότε γενέο&αι πρατήρα κα&' ο ουνε'- βαλον αργύριον, αυτός δυοίν ταλάντοιν προοδικάζε- 97( ται. καϊ τά λοιπά των εγκλημάτων 'ετ' ε6τ\ δεινότερα, λέγε δη μοι το λοιπόν του εγκλήματος.
ΕΓΚΛΗΜΑ.
33 ΕνταυδΙ πόλλ' άττα κ.αι δεινά μοι άλλα έγκαλεΐ' κα\ γάο αίκίαν καϊ ύβριν καϊ βίαιων και προς έπικλη- ρους αδικήματα, τούτων ό' είο~1ν εκάοτου χωρίς αί δί- και καϊ ούτε προς αρχήν τήν αυτήν οι'θ,' νπερ τιμημά- των των αυτών, άλΧ η μεν αίκία κα\ τά τών βιαίων προς τους τετταράκοντα. αί δε της νβρεως ^τροί τοι•^ ϊϊεομο&έτας, ο6α ό' εις έπικλήοους. προς τον άρχοντα. <>Γ όί νόμοι καϊ τούτων διδόαοι τάς παραγραφάς άντι- λαγχάνειν. πεο'ι ών ουκ είόϊν είΰαγωγεις. λέγε ό' αύ- τοις τουτονϊ τον νόαον.
ΧΟΜΟΣ.
34 Τοϋτο τοίνυν εμού παροιγεγραμμένου προς τΐ] αλλ]} παραγραφή, κιά ουκ όντων είΰαγωγέων τών &ε- 6μο&ετών υπέρ ων λαγγάνει Πανταίνετος , έζαλήλι- πται καϊ ού πρόΰεΰτι τή παραγραφή, το ό' όπως νμεΐς ακοπειτε- έμοί μεν γάρ, ε'ως αν έχω τον νόμον
ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΑΙΝΕΤΟΝ. 449
αντόν δεικνύναι, ονδ' ότιονν διαψέρεί' ον γαρ το
γιγνώβκειν καϊ ΰννιεναιτά δίκαια ναών εξαλεΐψαι δν-
νήβεται.
33 Λαβε δη καϊ τον μεταλλικού νόμον και γαρ εκ
τούτον δείξειν οίμαι ουκ ούΰαν είΰαγώγιμον την δί-
κην, χάριτος τε ων μάλλον άξιος η τον ΰνκοφαντει-
Ο&αι. λέγε.
ΝΟΜΟΣ.
Ούτος 6αφώς 6 νόμος δΐϊ]ρηκεν ων είναι δίκας προσήκει μεταλλικάς. ονκούν ό μεν νόμος, εάν τις έξίλλΐ} τινά της εργασίας ,νπόδικον ποΐ€ΐ' εγώ δ' ονχ97Ί όπως αντός έξίλλω, άλλ ων άλλος τούτον άπεστέρει. τούτων εγκρατή κατέστησα και παρε'όωκα, και πρατηρ
^τούτον δεη&έντος έγενόμην. ναι, φησίν άλλα καν άλλο τι άδικη τις περί τα μέταλλα, καϊ τούτων είσι όί- και. όρ&ώς γ , ω Πανταίνετε' άλλα ταύτα τί έστιν; αν τνφΐ] τις , αν όπλα επιφέρχ, άν επικατατέμνι. των μέτρων εντός, ταντ' εστί τά.λλα. ων ονδεν δήπον πέ- πρακται πρόςνμάς εμοϊ, πλην εί τονς κομιξομένονς, ά προεΐντό 6οι, με& όπλων ηκειν νομίζεις, εί δε ταν& ηγει, προς απαντάς τονς προϊεμένονςτά εαντών είαί
37 6οι δίκαι μεταλλικαί. άλΧ ον δίκαιον, φε'ρε γαρ, όστις άν μεταλλον παρά της πόλεως πρίηται, τονς κοινούς παρελθών νόμονς, καΰ-' ονς καϊ διδόναι καϊ λαμβά- νειν πάσι προσήκει δίκας, εν ταις μεταλλικαΐς δικάζε- ται, εάν δανεί6ηται παρά τού τι, α ν κακώς άχονοη ; άν πληγάς λάββ; άν κλοπήν εγκ.αλ\\: αν προεισφο-
^ ράν μη κομίζηται ; άν όλως άλλο τι ; εγώ μεν ονκ οί- μαι, άλλα τάς μεταλλικάς είναι δίκας τοις χοινωνονσι μεταλλον και τοις εις έτερον σνντρήσασιν και όλως τοις εργαζομενοις τά μέταλλα καϊ τών εν τω νόμω τι
ποιοϋσι, τω δε δανείσαντι Πανταινέτω, και ταύτ άπει- Οβιηο5ίΙι. ΥΌ1. II. 29
450 XXXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
?.ηφότι γλίβχρως καϊ μόλις παρά τυντον , ουκ είναι δί- κην μεταλλικήν προβφευκτέον, ούδ' έγγνς.
39 '«β»5 (ίεν ονν οντ ηδίκηκα τούτον ούδεν οϋτ είβα- γοίγιμος εκ των νόμων έβτιν η δίκη , ταύτ αν τις βκο- πών ραδίως γνοίη. ονδεν τοίνυν δίκαιον έχων ούδ\ χα& εν λέγειν νπερ ών εγκαλεί, άλλα καϊ ψευδή γε- 97 γραφώς εις το έγκλημα και περί ώ ν άφήκε δικαζόμε- νος. τον εξελθόντος μηνός, ο3 άνδρες" Αθηναίοι, επει- δή έμελλον είβιέναι τήν δίκην, ηδη των δικαβτηρίων επικεκληρωμενων , προβελθων και περιβτηβας τους μεθ' εαυτού . το έργαβτήριον των βννεβτώτων , πρά-
4ο γμ& ποιεί πάνδεινον άναγιγνώΰκει μοι πρόκληβιν μακράν, άξιων, όν φηβιν οίκέτην ταύτα βννειδέναι, βαβανίζεβθαι, καν μεν ή ταντ αληθή, την δίκην άτί- μητον όψλεΐν αντω, εάν δε ψενδή, τον βαβανιβτήν Μνηβικλέα έπιγνώμονα είναι της τιμής τον παιδός. λαβών <5' έγγνητάς τούτων παρ εμού, καϊ ΰημηναμέ-
41 νου την πρόκληβιν εμού, ονχ ως δίκαιον ον • πού γαρ έβτι δίκαιον εν οικ.έτον οώματι καϊ ψυχή η δύο ώφλη- κέναι τάλαντα η μηδέν τον ονκοφ αιτούντα ζημιού- βθαι ; αλλ1 εγώ πολλω τω δικαίω περιεϊναι βονλόμε- νος βννεχώρουν. και μετά ταύτα προοκαλεΐται μεν με την δίκην πάλιν, επειδή θάττον άνείλετο τας παρακα- ταβολάς• όντως ευθύς ην δήλος ονδ' οίς αυτός ωρί-
42 βάτο εμμένων δικαίοις. επειδή ό' ήκομεν προς τον βα- βανιβτήν, αντί τού τήν πρόκληβιν άνοι%ας δεΐζαι τα γεγραμμένα καϊ κατά ταύτα πράττειν ο τι δόξαι (διά γάρ τον θόρνβον τον τότε καϊ το μέλλειν καλεϊβθαι τήν δίκην τοιούτον ήν προκαλούμαι βε ταντί• δέχο- μαι- φέρε δή τον δακτύλων λαβέ' τις δ' εγγυητής; οντοβί' ουδέν οντ άντίγραφον οντ άλλο ονδεν έποι- ηβάμην τοιούτον) αντί δε τού ταύθ' Οντως ωβπερ λέ-
ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΑΙΝΕΤΟΝ. 451
~γω πράττειν έτέραν ηκεν έχων πρόκ/.ηϋιν, αξιών αν~919 τδς βαβανίζειν τον άν&ρωπον, καϊ έπιλαβόμενος ε'ιλ.κε. ί3 '/.αΙ ένέλειπεν ονδεν άΰελ.γείας. και εγωγ ενεΰταη- &ην, ώ άνδρες δικαΟται. ηλ.ίκον έβτΐ πλεονέκτημα το μη καταπεπληγβαι τον βίον. εγώ γαρ έμαντώ ταντα πάΰχειν έδόκονν καταφρονούμενος τω απλώς και ώς πέφνκα ζην. καϊ δίκην διδόναι παμμεγέ&η ταντ ανε- χόμενος' Οτι $' ονν ηναγκαζόμην. παρ α ηγονμην δί- καια είναι, άντιπροκαλεΐΟτται, καϊ τον οίκέτην παρεδί- δονν. καϊ οτι ταντ άλη&ή λέγω, λέγε την πρόκληβιν.
ΠΡΟΚΑΗΣΙΣ.
44 Φνγών μεν τοίννν ταντα. ψνγών £' ά το πρώτον
αντος προνκαλέαατο . έγωγε , ο τι ποτ έρειπρός νμάς. &ανμάζω. ίνα ό' είδήτε νψ οί• φηο! καϊ τα δεινά πε πον&έναι, &εάο~αοΌ-ε. οντάς έοτιν ο Ώανταίνετον έκ- βαλών. ούτος εΰϊτ ο κοείττων των φίλων των Πανται- νέτον καϊ των νόμων, ον γαρ 'έγωγ' έπιδημονν . ονδ' αντος εγκαλεί.
4δ Βονλομαι δ' νμιν καϊ δι ών τονς πρότεροι1 δικα-
ατάς έ^απατηβας είλε τον Εν έργον ειπείν, ϊν είδή& ότι και ννν ονδεν οντ αναίδειας οντε τον ψενδεοίται παραλείψει, προς δε τούτοις καϊ περί ών έμοϊ δικάζε- ται νννιτάς αντάς οϋοας απολογίας ενρηοετε' όβπερ έλεγχος άκριβέοτατός έοτιν νπίρ τον τότ εκείνον Ο ε- Ονκοφαντήοθ-αι. ούτος γάο ήτιάβατο εκείνον προς σ.παΟι τοις άλλ.οις έλ&όντ εις άγρόν ώς αντον έπϊ τάς έπικλήρονς είθελ%εϊν και την μητέρα την αντον . καϊ τονς νόμονς ήκεν έχων τους τών έπικληρων προς το
46 δικαατήριον. καϊ πους μεν τον άρχοντα, όν τών τοιού- 980 των οι νόμοι κελεύονοιν έπιμελεΐ6\ται καϊ παρ ω τω μεν ηδικηκότι κίνδννος περί τον τί χρή παττεΐν η απο-
29*
452 XXXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
τΐβαι, τω δ' έπεζιόντι μετ ουδεμιάς ζημίας η βοή&εια, ούδέπω και τήμερον έζήταβται, ονδ' είΰήγγειλεν οϋτ έμε ούτε τον Ευεργον ώς άδικούντας , εν <?£ τω δικα- οτηρίω ταύτα κατηγορεί καΐ δνοΐν ταλάντοιν είλε δί-
47 κην. ην γαρ , οίμαι , κατά μεν τους νόμους προειδότα την αίτίαν , εφ ?] κρίνεται, ράδιον τάλη&ή καϊτά δί- καια επιδείζαντ' άποφεύγειν . εν δε μεταλλική δίκη, περί ων ούδ' αν ηλπιοεν αυτού κατηγορηθήοεΰθαι, χαλεπόν παραχρήμα έχειν απολύβαβ&αι την διαβολήν η ό' οργή παράτων εξηπατημε'νων υπό τούτου δικα- στών, εφ ωτήνφήφον είχον πράγματι, τούτου κατεψη-
^φίοατο. καίτοι τον εκείνους εξηπατηκότα τους δικα- οτάς άρ όκνήΰεινύμάς εζαπατάνοίεοχϊε; η πεπιΰτευ- κότα είβιέναι τοΓ^ πράγμα6ιν, άλλ' ου τοις λόγοις και τοίς ΰυνεΰτώύι αε&' αυτού αάοτυοι* τω τ άκα&άοτω κ(ά μιαρώ Προκλει, τω μεγάλω τούτω, και Στρατοκλεΐ τω πι&ανωτάτω πάντων ανθρώπων και πονηροτάτω, και τω μηδέν υποΟτελλόμενον μηδ' αίοχυνόμενον
^κλαήοειν καϊ οδυρείοΰαι; καίτοι τοοούτου δεις έλέου τινός άζιος είναι ώοτε μιΰη&είης άν δικαιότατ αν- θρώπων ε| ων πεπραγμάτενααΐ' ός γε οφειλών μνάς εκατόν και πέντε και ούχ οίος τε ων διαλύΰαι, τους ταύτα ΰυνευπορήόαντας και γενομένους αιτίους 6οι τού τα δίκαια ποιήοαι τοις Ουμβαλούΰιν εξ αρχής, χω- 981 ρϊς ών περί αυτά τά συμβόλαια ήδικήκεις, και προς (:τιμώο~αι ζητείς, και τους μεν άλλους τους δανειζόμε- νους ί"5(Η τις άν επισταμένους των όντων ΰοϊ ό' ό βυμβεβληκώς τούτο πεπον&ε, και δανείβας τάλαντον
50 δύο ώφληκε ΰυκοφαντη&είς. εγώ δε τετταράκοντα μνάς δανείΟας δυοΐν ταλάντοιν ταυτηνι φεύγω δίκην. και εφ οις δανείοαβθαι μεν ούδεπώποτ έδυνή&ης εκα- τόν ανών πλέον, πέποακας όε κα&άπαζ τριών ταλαν-
ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΑ1ΝΕΤΟΝ. 453
των καϊ διΰχιλίων. εις ταύτα τέτταρα, ως έοικεν , ηδί- κηοαι τάλαντα, νπό τον ταντα; νπό τον οίκέτον νη Λ ία τον έμον. τίς <Γ άν ο ικέτη παραγοορήαειε πολίτης των αντον; η τίζ αν φήσειεν, ών όίκην λαχών ηρηκεν οντος Ενεργού, τούτων καϊ τον έμον παΐδα νπεύθν-
όΐνον είναι προοήκειν; χωρίς δε τούτων αντος αντον ούτος άφήκε των τοιούτων αιτιών απαθών, ον γαρ ννν έδει λέγειν , ονδ, εις την πρόκληΰιν γράφειν εν ι. βαϋανίζειν έξητει, αλλά λαχόντα έκείνω την δίκην τον κύριον διώκ.ειν έμε'. ννν ό' είληχε μεν έμοί. κατηγορεί <5' εκείνον, ταντα ό' ονκ εώΰιν οι νόμοι • τις γαρ πώ- ποτε τω δεσπότη λαγών τον δού?.ον τά πράγματα. ώ<3~ περ κνρίον, κατηγόρηΰεν;
52 Έπειδάν τοίννν τις αντον έρηται' καϊ τί δίκαιον
ίί έξεις λέγειν προς Νικόβονλον " μισούσι. φηοίν, Αθη- ναίοι τονς δανείζοντας- Νικόβονλος δ' έπίφ&οι-ός έΰτι, καϊ ταχέως βαδίζει, και μέγα φ&έγγεται . και βα- κτηρίαν φορεί ' ταύτα δ' έΰτιν άπαντα, φηοϊ. προς έμον. καϊ ταύτ ονκ αίοχννεται λέγων, ονδε τονς άκούοντας οίεται μαν&άνειν ότι ΰνκοφαντούντός έΰτιν
52>λογιΰμός οντος, ονκ αδικονμένον. εγώ δ* άδικεΐν μεν ονδένα των δανειζόντων οΐμαι , μιβεΐο&αι μέντοι τι- 982 νάς αν είκότως νφ νμών , οϊ τέχνην το πράγμα πε- ποιημένοι μήτε ανγγνώμης μήτ άλλον μηδενός είοΊν αλλ η τον πλείονος, διά γάρ το και δεδανεΐο&αι πολ- ?.άκις, μη μόνον αυτός τούτω δανεΐοαι, ονδ' έγώ τον- τονς αγνοώ ονδε φιλώ . ον μέντοι γ αποστερώ μά Λι
όίονδε ονκοφαντώ. όοτις δε εΐργαοται μεν ώοπερ έγώ πλέων καϊ κινδννενων,ενπορήαας δε μικρών έδ(α•είθε ταύτα,καϊ χαρίΰαα&αι βον?.όμενος καλ μη λα&εΐν διαρ- ρνεν αντον το άργύριον , τί τις αν τούτον εις εκείνους τι&είη; ει μη τούτο λέγεις, ως ός αν ΰο\ δανείοη, του-
454 XXXVII. ΛΗΜΟΣΘΕΧΟΤΣ
τον δημοσία μισείσ&αι προσήκει, λέγε δη μοι τάς μαρ- τυρίας, τις ίγώ προς τους συμβάλλοντας άν&ρωπος και προς τους δεομένους ειμί.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΪ.
55 Τοιούτος, ώ Πανταίνετε . εγώ Ό ταχύ βαδίζων καϊ
τοιούτος σύ ο ατοέμας. άλλο: μην περί τού εμού γε βα- δίσματος ή της διαλέκτου ταληδη πάντ έρώ προς νμάς, ώ άνδρες δικασταϊ. μετά παρρησίας, εγώ γαρ ουχί λε- λη&α έμαυτόν, ούδ' αγνοώ ου των ευ πεφυκότων κα- τά ταύτα ών ανθρώπων, ούδε των λυσιτελούντων έαυ- τοίς. ει γάρ εν οίς μηδέν ωφελούμαι ποιών, λυποο τι- νάς, πο5ς ουκ άτν/ώ κατά τούτο το μέρος; άλλα τίχοή πα&είν; αν τω δεινι δανείσω . διά ταύτα δίκην προσ- οφλεΐν; μηδαμώς. κακίαν γάρ εμοι και πονηρίαν ουχϊ' ούτος προσούσαν ούδεμίαν δείξει ούχτ' υμών τοοού- των όντων ούδε ε'ις ούνοιδεν. τάλλα δ\ τανϊτ έκαστος ημών, όπως έτυχε , πέφυκεν, ο'ιμαι. καϊ φύσει μάχε- α&αι μεν έχοντα ουκ εύπορόν εστίν (ου γάρ άν άλλη- 9ί λων διεφέρομεν ούδεν), γνώναι ό' ίδόντα έτερον και
: 7 επιπλήξαι ράδιον. άλλα τί τούτων εμοι προς σε . Παν- ταίνετε; πολλά κα\ δεινά πέπον&ας; ούκούν εΐληφας δίκην. ου παρ εμού γε; ούδε γάρ ήδική&ης ουδέν νπ εμού. ου γάρ άν ποτ άφήκας. ουό' . ότ Εύέργω προη- ρού λαγχάνειν, εϊασας έμε, ούδεπρατήρα ήξίωόας ύπο- στήναι τόν γε δεινά σε καϊ πολλά είργασμένυν. είτα και πώς άν 6 μη παρών μηδ έπιδημών εγώ τί σε ήδί-
58 κησα; ει τοίννν ως οϊόν τε μέγιστ ηδικησ&αι δοίη τις αυτώ καϊ ερειν άπαντα ταλη&η περ\ τούτων ννν\, εκεί- νο γ ο'ιμαι πάντας αν υμάς Όμολογήσαι, οτι πολλά συμβέβηκεν ήδικήσ&αί τισιν ήδη μείζω τών εις χρήμα- τα γιγνομεναν αδικημάτων καϊ γάρ ακούσιοι φόνοι
ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΑΙΝΕΤΟΝ. 455
και ύβρεις εις ά μη δει καϊ πολλά άλλα τοιαύτα γίγνε- ται. άλλ' όμως απάντων τούτων ορός χ αϊ ?>ύόις τοΐς
^πα&ούσι τέτακται το πειΰ&έντας άφεΐναι. καϊ τοιΤΌ" ούτω το δίκαιον εν πάοι.ν ΐοχνει ώ(5τε, αν ελών τις άκου<5ίου φόνου καϊ 6αφώς έπιδείξας μη κα&αρόν με- τά ταύτ' αίδέοηται και αφή. ονκε'τ έκβαλειν κύριος τον αυτόν εΰτιν. ουδέ γ\ αν ο πα&ών αυτός άφατου φόνου, πριν τελευτήΰαι, τον δράοαντα. ονδενϊτών λοιπών βυγγενών έϊεβτιν έπεξιέναι, άλΧ ους έκπίπτειν και φεύγειν , αν αλίο'κ.ωνται , καϊ τεδνάναι προΟτάτ- τουΰιν οι νόμοι,, τούτους, αν άφε&ώόιν , άπα% άπάν-
60 των εκλύει των δεινών τούτο το ρήμα. εΐ&' υπέρ μεν ψυχής και τών μεγίβτων ούτως ίοχύει και μένει το άφεΐναι. ύπερ δε χρημάτων και έλαττόνων εγκλημά- των άκυρον έύται; μηδαμώς. ου γαρ ει μη τών δικαί- ων εγώ παρ ύμΐν τεύζομαι, τούτ έο'τι δεινότατον,9Μ άλλ' ει πράγμα δίκαιον ώριόμένον εκ παντός τού χρό- νου νυν καταλυϋ-ηΰεται εφ ημών.
XXXVIII.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣ Κ4ΓΣΙΜΑΧΟΝ ΚΑΙ 3ΕΝΟΠΕΙΘΗΧ.
Τ Π Ο Θ Ε Σ Ι Σ.
ΐΥ ανΰίμαχος και Ξενοπεί&ης ίπετροπεν&ηΰαν νπο Αριοταί- χμον. εγγραφέντες δε εις άνδρας ελαχον δίν.ην επιτροπής αν- τώ. ύτα διελνααντο λαβοντες τρία τάλαντα, και αφηκαν αυ- τόν τών εγκλημάτων, και ο μεν τετελεντηκε καταλιπων παϊ- δας τίτταρας, τούτοις δε μ.ετα χρόνον ΰνχνον ο Ναναίμαχος ναι ΞεΓοαεί&η: δικάζονται βλάβης, χρήματα απαιτούντες εκ,
456 XXXVIII. ΛΗΝΙΟΣΘΕΝΟΤΣ
της επιτροπής, υί όΈ παραγράφονται παρατι&εμενοι τον νό- μου τον ουκ εώντα περί ων αν τις αφεσιν όω '/.αϊ απαλλαγην πάλιν δ;/.αζεο&αι.
ζίεδωκότων, ώ άνδρες δικαΰταί, των νόμων πα- ραγράψαΰ&αι περί ών αν τις άφεϊς και απαλλάζας πά- λιν δικάξηταΐ) γεγενημένων αμφοτέρων τούτων τω πατρί προς Ναυΰίμαχον και ^ενοπεί%•ην τους είληχό-985 ταςημΐν, παοεγραψάμε&α, ώβπερ ηκούοατε άρτίως,
2 μη είϋαγώγιμον είναι την δίκην. δεήβομαι δε καϊ δί- καια καϊ μέτρια υμών απάντων , πρώτον μεν εννοϊκώς άκ.ο ν 6 αί μον λέγοντος. είτ,έάν άδικεΐβ&αι δοκώ καϊ μη προοήκοντος εγκλήματος φεύγειν δίκην. βοηδηΟαί μοι τα δίκαια, ο μεν γαρ νμείςέπίτΐ] δίκΎΐτίμημαάκηκόατε* τριάκοντα μναι είβ\ν, ών δε φεύγομεν χρημάτων, τέτ- ταρα τάλαντα, όντες γαρ δύο τέτταρας ε'ίλήχαΰι δίκας ημίν, των αυτών χρημάτων πάΰας, τριϋχιλίων έκά- ϋτην, βλάβης• καϊ νννϊ προς τριάκοντα μνών επίγραμ- μα νπερ τοβοντων χρημάτων εις αγώνα κα%έο*ταμεν.
$τήν μεν ονν ουκοφαντίαν την τούτων, καϊ με^ οοης επίβουλης έληλύ&αβιν εφ ημάς, εξ αυτών τών πεπρα- γμένων είΰεο&ε. άναγνοίοεται δε πρώτον μεν νμΐν τάς μαρτυρίας, ως άφειΰαν τον πατέρα ημών ών ένε- κάλεΰαν εις την έπιτροπήν κατά γαρ τούτο καϊ παρ- εγραψάμε&α μη ειΰαγώγιμον είναι την δίκην. καίμοι λέγε ταυταΰί τάς μαρτυρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
4 Ότι μεν τοίνυν, ώ άνδρες δικαΟταϊ, καϊ δίκας έλα-
χον της επιτροπής και άφεΐοαν ταύτας καϊ τά 6νγχω- ρη&έντα χρήματα έχουΰιν, άκούετε τών μαρτύρων, οτι δ' ουκ έώαιν οι νόμοι περί τών ούτω πραχ%έντων
ΠΡΟΣ ΝΑΤΣΙΜΑΧΟΝ. 457
αύθις δικάζεσ&αι, νομίζω μεν απαντάς νμάς είδέ-
ναι, καν μηδέν ειπώ περί αντών εγώ. βούλομαι ό'
όμως καϊ τον νόμον νμΐν αντόν αναγνώναι. λέγε τον
νόαον.
ΝΟΜΟΣ. 985
5 Άκούετε, ω άνδρες δικαοταΐ, τον νόμον σαφώς λέγοντος έκαστα, ών μη είναι δίκας ' ων εν έοτιν. ομοί- ως τοις άλλοις κνριον. περί ών αν τις άφη κο:1 άπαλλά- ξη. μη δικάζεσ&αι. οντω τοίννν και μετά πολλών μαρ- τύρων της αφέσεως γεγοννίας , και φανερώς άπολύ- οντος ημάς τον νόμον, εις τούτο εληλν&αΰιν αναι-
6 σχνντίας ούτοι και τόλμης ώοτε τεττάρων μεν καϊ δέκα ετών γεγενημένων αφ ού τον πατέρα ημών αφεΐοαν, είκοσι δε καϊ δνοΐν αφ ον τνγχάνονσι γεγραμμένοι. τετελεντηκότος δε και τον πατρός τον ήμετέρον , προς ον αντοΐς εγένοντο αί διαλλαγαϊ . καϊ τών επιτρόπων, οϊ μετά τον εκείνον θάνατον τών ημετέρων εγένοντο κύριοι, καϊ της έσ.ντών μητρός, ήτις άπαντα ταύτα ηδει, καϊ διαιτητών καϊ μαρτύρων καϊ πάντων τών πλείΰτων ως ειπείν, την ημετέραν άπειρίαν καϊ την εξ ανάγκης άγνοιαν τών πεπραγμένων ερμαιον νομίσαν- τες έαντών τάς δίκας ημΐν έλαχον τανταοϊ . και λόγον
7 οντε δίκαιον οντ' επιεική τολμώσι λέγειν, φασί γάρ ουκ άποδόσθαι τά πατρώα ών έκομίζοντο χρημάτων, ονδ' άποατήναι τών όντων, αλλ όο~α αύτοΐς κατελεί- φθη χρέα και σκεύη χαϊ όλως χρήματα. ταν& έαντών γίγνεσθαι, έγώ δ' θί(Γ άκούοιν ότι την ούσίαν £ενο- πείθης κα\ Νανσικράτης άπασαν χρέα κατέλιπον. καϊ φανεράν έκέκτηντο μικράν τινα.' εισπραχθέντων δε τών χρεών καί τίνων σκενών πραθέντων . έτι δ' άν~ δραπόδων, καϊ τά χο^ρία και τάς σννοικίας έπρίαντο
<*■ οι επίτροποι , α παοέλαβον ούτοι, ει μεν ονν μηδέν
458 XXXVIII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ήμφίββητή&η περί τούτων πρότερον, μηδ' ώς ον κα- λώς διωκημενων εις δίκην ήλϋ-εν, άλλος αν ην λόγος- 987 επειδή δ' όλην την επιτροπήν εγκαλεοαντες ούτοι και δίκας λαγόντες χρήματ επράζαντο, πάντα ταύτα άφεΐ- ται τότε. ούτε γαρ ούτοι του ονόματος δήπον τον της επιτροπής τας δίκας έδίωκον, άλλα των χρημάτων, οϋτ εκείνοι τοϋνομα τούτο εωνούντο ων άπέτιοαν χρη- μάτων, άλλα τα εγκλήματα. 9 "Οτι μεν ούν• ων προ των απαλλαγών είΰέπραξε χρεών υ πατήρ ή όλως έλαβε χρημάτων εκ της επιτρο- πής, ούδενός είύι δίκαι τούτοις κα&' ημών άπηλλα- γμένοις, ί£ αυτών τών νόμων καΐ της άφεΰεως ικανώς πάντας ηγούμαι υμάς μεμα&ηκέναι. ότι ά' νβτερον ουκ ένιτήν κομιδήν γεγενήο&αι τούτων των χρημά- των (τούτο γαρ πλάττοναιν ουτοί. και παράγουαι),
10 τούτο βού?>ομαι δείϊαι. τον μεν γαρ πάτερ ούδ' αν αίτιάϋαιντο λαβείν τετταρϋι γαρ η τριϋΐ μηο~ίν νΰτε- ρον ή όιελύαατο προς τούτους ετελεύτηοεν. ώς (5' ον- όεΛημάρετον τον καταλειψχτέντα ημών επίτροπον λα- βείν οίον τ ε (καϊ γαρ τούτον έγραφαν εις το έγκλημα)^
1 1 καϊ τούτο επιδείξω, μέγιστοι μεν ούν ήμιν εΐΰιν ούτοι μάρτυρες ' ούδαμού γαρ φανήΰονται όίκην είληχότες ζώντι τω ζίημαρέτω ■ ου μήν άλλα και το πράγμα αν τις αντυ σκοπών καϊ θεωρών ίδοι ου μόνον ονχι λα- βόντα, αλλ ούδ' ενόν αύτώ λαβείν, ην μεν γαρ το χρεως εν Βοσπόρω, άφίκετο ό' ονδεπώποτε εις τον τό- πον τούτοι/ ο Λημάρετος• πώς ούν είσέπραξεν; ε'πεμ-
12 ψε νή Λία, £/'π:οί τις αν, τον κομιούμενον. σκοπείτε δη τούτο ούτωσί. ωφειλεν Έρμώναζ στατήρας εκατόν 988 παρά Ναυαικράτους λαβών τούτοις, τούτων Αρίσται- χμος επίτροπος καϊ κηδεμών εγ ενετό εκκαίδεκα έτη. ονκούν α γε τούτων άνδροιν γεγονότων δι εαυτού
ΠΡΟΣ ΝΑΤΣ1ΜΑΧ0Ν. 459
διέλυε χρήματα ο 'Ερμοΐναζ, ουκ άπέδωκεν , ότ' ηΰαν παίδες ' ου γάρ δίς γε ταύτα κατετί&ει. έοτιν ούν ού- τω τις ανθρώπων άτοπος ωόΰ-' α τους κυρίους διε- κρούβατο μη κατα&εΐναι τοσούτον χρόνον, ταύτα τω μη κυρίω πέμψαντι γράμματα εκών άποδούναι; εγώ 13 μεν ουκ οίμαι. αλλά μην ως άλίβή λέγω, και 6 μεν πατήρ έτελεύτηΰεν εύίϊέως μετά τάς διαλύύεις,τω Λη- μαρέτω δ' ούδεπώπο& ούτοι τούτων των χρημάτων δίκην έλαγον. ούδ*όλως εζέπλενόεν εκείνος ονδ' άπε- δήμηϋεν έκεΐΰε. λαβε τάς μαρτυρίας.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ.
14 "Οτι μεν τοίννν οϋχΤ 6 πατήρ μετά την άφεΟιν τά γοηματ είύέπραξεν, ούτ αν εδωκεν εκών ουδείς, ει τί- να έπεμφεν 6 Ζίημάρετος, ούτ άνέπλευΰεν αυτός ούδ' αφίκετο έκεΐοε, δή?,ον εκ των χρόνων και των μαρτυ- ριών ύμϊν γέγονεν. βούλομαι τοίνυν καϊ όλως ψευδό- μενους αυτούς όλον το πράγμα έπιόειξαι. ούτοι γάρ' γεγράφαοιν εις 6 νυν έγκλημα διώκουοιν, όφείλειν ημάς το άργύριον κομιΰαμένου του πατρός καϊ παρα- δόντος αύτοΐς τούτο το χρέως έν τω λόγω της επι- τροπής όφειλόμενον. καί μοι λέγε αυτό το έγκλημα λαβών.
ΕΓΚΛΗΜΑ.
15 ^Λκούετε γεγραμμένον έν τω έγκλήματι ' παρα- Γ? δόντος έμοι του Άριοταίχμου το χρέως έν τω λόγω "της επιτροπής." ότε τοίνυν έλάγχανον τω πατρϊ της 989 επιτροπής, τάναντία έγράψαντο τούτων ωςγάρούκ άποδόντι λόγοντότ εγκαλούντες φαίνονται, λέγε αυ- τό το έγκλημα, ό τότ έλαχον τω πατρί.
ΕΓΚΛΗΜΑ.
16 Έν ποίω δη λόγω νυν εγκαλείτε ώς παρέδωκεν.
460 XXXVIII. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ώ Βενοπεί&η και Νανΰίμαχ,ε; τότε μεν γαρ ώς ονκ άποδόντι δίκας έλαγχάνετε και χρήματ έπράττεβ&ε, τότε δ' ώς παραδόντος διώκετε, ει δ* έπ αμφότερα έβται ΰνκοψαντεΐν νμΐν, και τότε μεν τον μη παρα- δούναι χρήματα έπράξαΰ&ε, τότε δε ως παραδόντος διώξετε, ονδεν κωλύει και τρίτον τι ΰκοπεΐν μετά ταύ- τα, ότου πάλιν δικάβεβ&ε. οι νόμοι δ' ον ταύτα λέ- γονβιν, «λλ' άπαξ περί των αυτών προς τον αυτόν εί- ναι τάς δίκας.
17 "Ινα τοίννν είδήτε, ώ άνδρες δικαΰταϊ, ότι ον μό- νον ονκ αδικούνται νύν , άλλα καϊ παρά πάντας η μι ν δικάζονται τονς νόμονς, βονλομαι και τούτον νμΐν τον νόμον ειπείν, όΰτις διαρρήδην λέγει, εάν πέντε έτη παρέλ&ϊ] και μη δικάΰωνται, μηκέτ είναι τοις όρ- φανοΐς δίκην περί των εκ της επιτροπής εγκλημάτων, καϊ νμΐν άναγνώΰεται τον νόμον.
ΝΟΜΟΣ.
18 Άκονετε, ώ άνδρες δικαΰταϊ, τού νόμον λέγοντος άντικρνς, εάν μη πέντε ετών δικάΰωνται, μηκέτ είναι δίκην. ονκούν έλάχομεν , φαιεν αν. και διελνΰαΰ&έ γε, ω6τ ονκ είβΐν αν&ις νμΐν δίκαι. η δεινό ν γ άν εϊη, ει τών μεν έξ αρχής αδικημάτων ον δίδωΰιν έξω πέντ ετών τάς δίκας τοις όρφανοΐς 6 νόμος κατά τών ονκ άφειμένων επιτρόπων , προς δε τονς εξ εκείνων ημάς, περί ων αντονς άφήκατε, είκοΰτώ νύν έτει δί- 990 κην τελέβαιαΰτ νμεΐς.
19 Ακονω τοίννν αντονς τά μεν περί τών πραγμά- των αυτών καϊ τών νόμων δίκαια φενξεΰ&αι, παρε- ΰκενάΰ&αι δε λέγειν ώς πολλά χρήματ αντοΐς κατε- λείφ&η καΧταύτ άπε6τερήϋ•η6αν,καΙτεκμηρίωχρήο~ε- ο'&αι τούτον τω μεγέ&ει τών δικών ας εξαρχής έλαχον^
ΠΡΟΣ ΝΑΤΣΙΜΑΧΟΝ. 461
και την όρφανίαν όδυρεΐσ&αι, καϊ τον της επιτροπής λόγον διεζιέναΐ' και ταϋτ' είναι καϊ τοιαν& οίς πεπι-
20 στεύκασι καϊ δι ών υμάς εξαπατήσειν οΐονται. εγώ δε το μεν των δικών μέγε&ος των τότε ληχβεισών μείζον ηγούμαι τεκμήριον ήμΐν είναι ως έσυκοφαντεΐτο ό πατήρ η τούτοις ως πολλά άπεστεροϋντο. όγδοή- κοντα μεν γαρ τάλαντ έχων έζελέγχειν ούόε εις αν τρία λαβών απηλλάγη• τοσούτων δε χρημάτων επιτροπές φεύγων, ουδείς έστιν όστις ουκ αν έδωκε τρία τάλαν- τα, τον κίνδννον ώνονμενος καϊ τα φύσει τότε τούτοις πλεονεκτήματα υπάρχοντα, καϊ γαρ ορφανοί καϊ νέοι καϊ οποΐοί τινές είοιν άγνώτες ήσαν ταύτα δε πάντες φασϊ μεγάλων δικαίων ισχύει ν πλέον παρ ύμΐν.
21 Ότι τοίνυν ούδ' άνάσγοισ^ αν αυτών είκότως ουδέν περί της επιτροπής, καίτούτ οϊμαι δείξειν. ει γαρ ως οίον τε μέγιστ ήδικήσ&αι δοίη τις αύτοις καϊ έρεΐν άπαντα τάλη&ή περί τούτων νυνί* έκεϊνό γ οίμαι πάντας αν υμάς ομο?.ογήσαι, ότι πολλά συμβέβηκεν ήδικήσ&αί τισιν ήδη μείζω τών εις χρήματα γιγνο μέ- νων αδικημάτων καϊ γαρ ακούσιοι φόνοι καϊ ύβρεις εις α μη δει καϊ άλλα πολλά τοιαϋτ αδικήματα γίγνε- ται. άλΐ, όμως τούτων απάντων όρος καϊ ?.ύσις τοις 991
22πα&ούσι τέτακται το πεισ&έντας αφεΐναι. καϊ τοϋ& ούτω το δίκαιον εν πάσιν ισχύει ώστ\ άν ελών τις ακουσίου φόνου καϊ σαφώς επιδείξας μη κα&αρόν με- τά ταϋτ αίδέσηται καϊ άφη. ούκέτ εκβαλεΐν κύριος τον αυτόν έστιν. εί& ύπερ μεν ψυχ,ής και τών μεγί- στων ούτως ισχύει και μένει το αφεΐναι, ύπερ δε χρη- μάτων και έλαττόνων εγκλημάτων ακυρον έσται; μη- δαμώς. ου γάρ ει μη τών δικαίων εγώ παρ υμΐν τεύ- ξομαι, τοϋτ έστι δεινότατον, άλ)1 ει πράγμα δίκαιον ώρισμένον εκ παντός του χρόνου νυν καταλυϋ ήσεται.
462 XXXVIII ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
23 Ουκ εμίβ&ωύαν ημών τον οίκον , ιβως ίροί»<ϊ42'. ονγάρ έβυνλε& 6 &εΐος υμών £ενοπεί&ης . άλλα φη- ναντος Νικίδον τονς δικαΰτάς έπειΰεν εάΰαι αντόν δι- οικεΐν και ταύτ Ίααβι πάντες, πολλά διήρπαΰαν ημών εκείνοι, ονκονν ην έπείΰϋ-ητέ γε , τούτων δίκην παρ αυτών έχετε, και ου δήπον&εν πάλιν δει λαβείν
24 νμάζ παρ εμού. ΐνα δε μηδ οίηβ\)-ε είναι τι ταύτα, έβτι μεν ουκ ΙΌον (πώς γάρ;) χρός τονς πράξαντας διαλνβαμενονς των ουκ είδότων κατηγορεΐν , όμως μέντοι, ω Ξενοπεί&η και Νανβίμαχε, εί μεγάλα νμϊν και δανμαβτά είναι τα δίκαια ταύ& νπολαμβάνετε. άποδόντες τά τρία τάλαντα περαίνετε, ών δετού μη κατηγορήοαι τοοαύτα χρήματα έπράξαο&ε, πρϊν άν ταύτα άποδώτε. οιωπάν εοτε δίκαιοι, καϊ μη κατηγο- ρεΐν και έχειν έοχατον γάρ η δ η πραγμάτων τούτο γε.
25 Τάχα τοίννν ίοως και τριηραρχίας έρούαι, κοιτά οντά ως άνηλώκαβιν εις νμάς. εγώ ό' ότι μεν ψενΰΟΊ'- 992 ται, και πολλά άπολωλεκότες των όντων αυτοϊς, μι- κρά της πόλεως μετειληφνίας, ον δικαίαν ούδε γιγνο- μενην χάριν άζιώΰονοΊ κομίζεο&αι παρ υμών, εάοω. άξιώ δε και αντός . ώ άνδρες δικαο~ταϊ , είναι τοις λει- τονργούοιν νμϊν άπαΰι χάριν τινά νπάρχονοαν παρ νμών τίβι δε μεγίατην; τοις ο μεν χρηΟιμον τη πόλει τού πράγματος εοτι ποιούοιν, ο δ' αίοχ^ρόν άπαντες
26 λ» είναι φήΰαιεν καϊ όνειδος, μη καταοκενάζονΰιν. οι μεν τοίννν μετά τού λειτονργεΐν τά αφετερ αντών διεφ&αρκότες την βλαοφημίαν αντί της χρείας τη πό- λει καταλείποναιν ουδείς γάρ αντός αντού κατηγό- ρησε πώποτε, άλκ ως η πόλις τά όντα άφηρηται λέγει. οί δ 00α μεν προοτάττετε νμεΐς ποιούντες προ&νμως, τη περί τάλλα δε οωφροαννη τά όντα σώζοντες ον μό- νον κατά τοντ εκείνων πλευνεκτοιεν άν είκότως.
ΠΡΟΣ ΝΑΤΣΙΜΑΧΟΝ. 463
ότι '/.αϊ γεγόναΰι χρήσιμοι καϊ έΰονται, άλ)1 "ότι και χω- ρίς ονείδους ταύτα παρ αντών υμΐν γίγνεται. ημείς μεν τοίννν τοιούτοι εις υμάς φανούμε^ ο νΚες : τού- τους <Γ έάοω. μή με φώΰι κακώς αυτούς λέγειν.
27 Ου τοίννν ΰαυμάΰαιμ αν ει καϊ δακρύειν και ελε- εινούς εαυτούς πειρώντο ποιεΐν. εγώ (5' άζιώ προς ταύτα υπολαμβάνειν απαντάς υμάς ότι των αϊοχρών έΰτι. μάλλον ό' ουδέ δικαίων, τα μεν όντα κατεΰ&ίον- τας και παροινούντας μετά Άριατοκράτους και ζ/ιο- γνήτου και τοιούτων έτερων οιίΰγρώς καϊ κακώς άνη- λωκέναι '■, τα δ' αλλότρια ώΰτε λαβείν , δακρύειν νυν\ καϊ κλάειν. έπ έκείνοις έκλάετ αν, ο'ις έποιειτε, δικαί- ως, νύν (5' ού δει δακρύειν, άλ'Κ ως ουκ. αφήκατε δει- 993 κνύναι, η ώς είοϊν ών άφήκατε αύ&ις ύμιν δίκαι . ή ως είκοΰτώ λαγχάνειν ετει δίκαιον έΰτι. τού νόμου πέντ έτη την προίϊεΰμίαν δεδωκότος • ταύτα γαρ έΰτιν ύπερ
28 ΰ>ν νύτοι δικάζουοιν. εάν δε μή δύνωνται ταύτα δει- κνύναι, ως ού δυνήΰονται, ημείς υμών απάντων , ώ άνδρες δικαΰταΐ , δεόμε&α μή ημάς προέΰίται τούτοις, μηδέ τετάρτην ούΰίαν έτι δούναι τρεις ετέρας κακώς διωκηκόΰιν . ην παρ έκ.όντων έλαβον τών επιτρόπων, ήν υπέρ τών δικών είΰεπράξαντο , ην πρώην άφεί- λοντο Αίΰίου όέκην έλόντες , αλλ ημάς τα ημέτε- ρα, ώΰπερ έΰτϊ δίκαιον, εάν έχειν ■ α και ύμΐν έΰτιν έπ ωφελεία μείζονι παρ ημιν όντα ή παρά τούτοις , καϊ δικαιότερον δήπου τα ημέτερα ημάς έΰτιν έχειν ή τούτους.
Ουκ οι*(5' ό τι δει πλείω λέγειν οίμαι γαρ υμάς ονόεν άγνοεΐν τών εϊρημένων. έξέρα το ύδωρ.
464 XXXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
XXXIX. ΠΡΟΣ ΒΟΙΛΤΟΝ ΠΕΡΙ ΤΟΤ ΟΝΟΜΑΤΟΣ.
ΤΠΟΘΕΣΙΣ.
Μαντΐας. εϊς των πολιτευβαμενων 'Λ&ήνηβι. γημας γυναίκα κατά τους νόμους εκ ταύτης παΐδα εκτηοατο τον νυνί δικα- ζόμενον. προΰηει δε τινι ΤΙλαγγόνι κατ ερωτικην επι&υμί- «ρ. Αττική γυναικί. ταύτης δύο υίεις ανδρω&εντες Ιδιν.α- ΐοντο τώ Μαντία. εαυτών είναι πάτερα φάοκοντεα' ο δε αντ- ελεγεν. έπειτα αναλαμβάνει τους παΐόας αναγκαβ&εις απο 994 Ιδίας προκληοεως. ην απατη&εις εποιηΰατο. πρυυκαλεΰατο αίν γαρ την Πλαγγόνα όμόΰαι περί των παίδων, ει όντως εί•:ΐι• εξ αυτόν, υποΰχόμενος. ει ομόοειεν. εμμενειν τω ορκω '
Πλαγγων αιτώ λά&ρα προτεινομενυν τον ορκον μη δέξεΰ&αι. προκ.αλεβαμένου τοίνυν παραβάΰα τας ΰυν&ηκας δέχεται τον όρκον. '/.αϊ ούτω α\ν αναγκάζεται τους παίδας αναλαβεΐν. μετά τοΐτο δε τετελεύτηκεν. ο τοίνυν εκ της νομω γαμη&εί- οης γυναικός παις δικάζεται τω ετερω των ειΰποιη&έντων περί του ονόματος, λέγων αυτόν Βοιωτον καλεϊΰ&αι προΰ- ηκειν. όπερ εξ αοχνς ωνομάζετο. καί μη Μαντί&εον ' τούτο γαρ αυτώ πάρα του πατρός έξ αρχής τε&εΐΰ&αι τούνομα. αυτό&εν μεν ούν δόξειεν αν τις φιλοπραγμων και φιλονεικος νπερ προοηγοριών όιαφερομενος' ο μεντοι λόγος ικανας :<.πηόείξΡίς παρέχεται του και δημοοία και ιδία βλαβεραν εί-
ναι την ομωνυαιαν.
Ουδεμία φίλοπραγμοονντ] μά τονς θ£θΐ>£, ώ χνδρές δικαΰταΐ^ την δίκην ταντην ελαγον Βοιωτω, 3ί!'(5' ηγνόονν οτι πολλοϊζ άτοπον όοΊξει το δίκην έμε 995 Λαγχάνειν. είτις εμοί ταντον όνομα οί'εται δειν έχειν
ΠΡΟΣ ΒΟΙΩ,ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΤΟΤ ΟΝΟΜΑΤΟΣ. 465
αλλ' αναγκαίου ην εκ των συμβησομένων, ει μη τούτο
2 διορ&ώσομαι, εν ύμιν κρι&ήναι. ει μεν ου ν έτερον τί- νος υΰτο£ έφη πατρός είναι καΐ μη τούμού, περίεργος αν εικότος έδόκουν είναι φροντίξων ο τι βονλεται κα- λειν οντος εαυτόν, νυν δε λαχών δίκην τω πατρϊ τω εμώ και με& εαυτού κατασκευάσας έργαστήριον συ- κοφαντών, Μνησικλέα τε, ον ίσως γιγνώσκετε πάντες, και Μενεκλέα τον την Νίνο ν έλόντα εκείνον, και τοι- ούτους τινάς, έδικάζείτ υιός είναι φάσκων εκ της Παμφίλου δυγατρός καϊ δεινά πάσχειν και της πατρί-
$δος άποστερεϊσ&αι. 6 πατήρ δε {πάσα γαρ είοηΰετοι ηάλήΰεια, ω άνδρες δικασταϊ) άμα μεν φοβούμενος εις δικαστήριον είσιέναι, μη τις οία υπό πολιτευόμε- νου έτέρω&ί που λελυπημένος ένταυ&Ι άπαντήσειεν αύτώ, άμα ό' είαπατη&είς ύπό της τουτουι μητρός όμοσάσης αυτής η μην. έάν όρκον αντί} όιδω περί τού- των, μη όμείΰϋ-αι. τούτων δε πραχΟ-έντων ούόεν έτι έσεσ&αι αύτοΐς . και μεσεγγυησαμένης άργύριον, επί
■ίτούτοις δίδωσι τον όρκον. η δε δεξαμενή ου μόνον τούτον, άλλάκαΧ τον άδελφόν τον έτερον προς τούτω κατωμόΰατο εκ τού πατρός είναι τού εμού. ίος δε τούτ' έποίησεν, είσάγειν εις τους φράτερας ην ανάγκη τού- τους και λόγος ουδείς υπελείπετο. είΰηγαγεν , έποιη- ΰατο, ϊνα τάν μέσω ουντέμω , εγγράφει τοις Άπατου- ρίοις τουτονϊ μεν Βοιωτό ν εις τους φράιτερας, τον ό' έτερον Πάμφιλον Μαντί&εος ό' ένεγεγράμμην εγώ.
5 σύμβασης δ\ τω πατρϊ τελευτής πρϊν τάς είςτούς δη-§%
μότας έγγραφάς γενέσθαι, έλ&ών εις τους δημότας
ούτοσϊ αντί Βοιωτού Μαντί%εον ενέγραψε ν εαυτόν.
τούτο ό' όσα βλάπτει ποιων πρώτον μεν έμέ, είτα
δε και υμάς, έγώ διδάξω, έπειδάν ων λέγω παράσχω-
μαι μάρτυρας.
ϋθΐηοΜΚ. νοί. II. 30
466 XXXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ΜΑΡΤΤΡΕΣ.
6 Ον μεν τοίννν τρόπον ημάς ένέγραφεν 6 πατήρ, άκηκόατε των μαρτύρων ■ ότι ό' ουκ οίομένον τούτον βεϊν εμμένειν δικαίως και άναγκαίως έλαχον την δίκην, τούτ ήδη δείξω, εγώ γαρ ούχ ούτω δήπου βκαιός είμι άνθρωπος ούδ' άλόγιοτος ώοτε των μεν πατρώων, α πάντα εμά εγίγνετο, έπειδήπερ εποιήΰατο τούτους ό πατήρ, ΰνγκεχωρηκέναι το τρίτον νείμαο&αι μέρος και ΰτεργειν επί τούτω, περί δ' ονόματος ξνγομαχειν, ει μη το μεν ημάς μετα&έο&αι μεγάλην ατιμίαν έφερε και άνανδρίαν, το δε ταύτόν έχειν τούτον ήμιν όνομα δια πόλ/ϊ αδύνατον ήν.
7 Πρώτον μεν γαρ, ει δει τα κοινά των ιδίων ειπείν πρότερον, τίν ήμιν η πόλις επιτάξει τρόπον, αν τι δέη ποιεΐν; οίαουβι νή Λία οι φνλέται τον αυτόν τρόπον όνπερ και τους άλλους, ούκούν Μαντί&εον Μαντίου Θορίκιον οίσονΰιν, εάν γορηγόν ή γυμναβίαρχον ή έβτιάτορα ή εάν τι των άλλων φέρωΰιν. τω δήλον ούν
8 έΰται πότερον αε φέρουοιν ή έμέ; Ου μεν γάρ φήβεις εμί . εγώ δε ΰέ. και δη καλεί μετά τού& 6 άρχων, ή προς όντιν αν ή ή δίκη. ούχ ύπακούομεν. ου λειτουρ- γού μεν. πότερος ταϊς εκ των νόμων έοται ζημίαις ένο- χος", τίνα δ' οιΟτρατηγοϊ τρόπον έγγράψουβιν , αν εις 997 ϋνμμορίαν εγγράφωβιν, ή αν τριήραρχον κα&ιβτώ- όιν ; η άν βτρατεία τις ή , τω δήλον έΰται πότερος έθ~&
9 ό κατειλεγμένος ; τί δε , άν άλλη τις αρχή κα&ιΰτή εις λειτονργίαν , οίον άρχων . βαΰιλεύς, ά&λο&έται, τίϋη- μεΐον έΰται πότερον κα&ιβτάΰιν; προΰπαραγράψουΰι νήΆία τον έκΠλαγγόνος, άν 6ε εγγράφωβιν , αν δ εμε, της έμής μητρός τοϋνομα. και τίς ήκουαε πώπο- τε, ή κατά ποιον νόμυν προβπαοαγράφοιτ άν τούτο
ΠΡΟΣ ΒΟΙ&ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΤΟΤ ΟΝΟΜΑΤΟΣ. 467
το παράγραμμα ή άλλο τι πλην ο πατήρ καϊ 6 δήμος; ων όντων άμφοιν των αυτών πολλή ταραχή σνμβαί-
ϊΟνει. φέρε, ει δε κριτής καλοΐτο Μαντί&εος Μαντίου Θορίκιος,τί άν ποιοΐμεν; ή βαδίζοιμεν άν άμφω; τω γαρ έϋται δήλον πότερον ΰε κέκληκεν ή έμέ; προς Λιός, αν δ' αρχήν ήντινοϋν η πόλις κλήροι, οίον βου- λής ή ΰεομο&έτον ή τών άλλων , τω δήλος ό λάχω ν ημών έΰται; πλην ει ΰημεΐον . ώσπερ αλλω τιν\ , τω χαλκίφ προΰέΰται• και ούόε τοΰ& οποτέρου εστίν οί πολλοί γνώοονται. ούκοϋν 6 μεν εαυτόν, εγώ <5' έμαυ-
11 τον ψηθώ τον είληχότ είναι, λοιπόν εις το οικαστή- ριον ημάς είσιέναι. ούκοϋν έφ εκάστω τούτων όικα- στήριον ήμΐν ή πόλις κα&ιεΐ. καΐ του μεν κοινού κα\ /'0*ου, του τον λαχόντ άρχειν, άποστερησόμε&α . αλλή- λους δε πλυνοϋμεν, καϊ 6 τω λόγω κρατήσας άρ%ει. κα] πότερ άν βελτίους είημεν των υπαρχουσών δυσκολιών άπαλλαττόμενοι ή καινάς έχ&ρας καϊ βλασφημίας ποι- ούμενοι", ας πάοα ανάγκη αυμβαίνειν . όταν αρχής ζ
]2τινος άλλου προς ημάς αυτούς άμφισβητώμεν. τί δε. άν άρα (δει γαρ άπανΰτ ημάς έζετάσαι) άτερος >;αωϊ•993 πείΰας τον έτερον, έανλάχβ, παρο:δοϋναι αυτώ την άρχ^ήν ούτω κληρώται; το δυοΐν πινακίοιν τον ενα κληρούσ&αι τί άλλο εστίν \ ε'ιτέφ ω θάνατον ζημίαν δ νόμος λέγει, τοϋ& ημΐν άδεοις έ\έσται πράττειν : πάνυγε' ου γάρ άν αυτό ποιήσαιμεν. οΐδα καγώ , το γοϋν κατ έμέ' αλλ* ούδ' αίτίαν τοιαύτης ζημίας ένίονς έχειν καλόν, εξόν μή.
13 Είεν. άλλα ταύτα μεν ή πόλις βλάπτεται" εγώ ό
ιδία τί; &εάσασ&ε ηλίκα, καϊ οκοπεΐτε άν τι δοκώ λέ- γειν πολύ γαρ χαλεποίτερα ταύτα ων ακηκόατ εστίν. οράτε μεν γαρ άπαντες αυτόν χρώμενον, εως μεΐ' έξη, ΜενεκλεΐκαΙ τοΐϊ πεοί εκείνον άν&ροίποις, νυν δ έτέ-
30 *
468 XXXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ροις εκείνον βελτίοΟιν ονδεν καϊ τά τοιαντ εζηλωκότα καϊ δεινόν δοκεΐν είναι, βονλόμενον καϊ νη Λία ίοως
14 έοτιν. αν ούν προϊόντος τον χρόνον των αυτών τι ποι- ειν τούτοις επιχ,ειρτ] (εοτι δε ταύτα γράφοι, φάοεις, εν- δείξεις, άτΐαγωγαϊ.) είτ επί τούτων τινί (πολλά γάρ εο~τι τάν&ρώπινα, καϊ τονς πάνν δεινούς έκάατοτε, όταν πλεονάζωοιν, έπί6ταο~& νμεις κοαμίονς ποιεΐν) όφλη τω δημοΰίω, τί μάλλον ούτος εγγεγραμμένος εοται εμού; ότι νή Λία είΰονται πάντες πότερος ποτέ
15 ωφλεν. καλώς, αν δε* ο τνχόν γενοιτ αν, χρόνος διε'λ- £-/; και μη έκτιϋ&η το όφλημα, τ ί μάλλον οι τούτον παίδες έοονται των εμών εγγεγραμμένοι, όταν τοννο- μα καϊ ό πατήρ καϊ η φνλή καίπάντ ή ταύτα; τί δ\ ε'ι τις δίκην έξούλης αντώ λαχων μηδέν εμοί φαίη προς αντόν είναι, κνρίαν δε ποιηοάμενος έγγράψαι, τί μάλ- 999 λον αν εΐη τούτον η εμε εγγεγραφώς ; τί δ', εϊτινας είΰ-
16 φοράς μη &είη; τί δ\ εί' τις άλλη περί τοννομα γί- γνοιτο η ληξις δίκης η δόξα όλως αηδής; τίς είΰεται των πολλών πότερος ποτέ ούτος εϋτι, δνοΐν Μαντι&έ- οιν ταντον πατρός οντοιν; φέρε, ει δε δίκην άΰτρα- τείας φεύγοι, χορεύοι δε όταν ΰτρατεύεΰ&αι δέη; καϊ γάρ ννν, ότε εις Ταμύνας παρήλ&ον οί άλλοι, εν%ά- δε τονς χόας άγων άπελείφ&η και τοις Λιοννΰίοις κα- ταμείνας εχόρενεν. ως άπαντες εωράτε οι επιδημονν-
17 τες. απελθόντων σ' εξ Ενβοίας των στρατιωτών λιπο- ταξίον προ6εκ?Λ]&η ,κάγώ ταξιαρχών της φνλής ήναγ— καζόμην κατά τον ονόματος τον έμαντον πατρό&εν δέγ^εύδαι την ?.ήξιν καϊ εϊ μιύ&ος έπορίβθη τοις δικα- ΰτηρίοις, είσήγον αν δηλον ότι. ταντα δ' ει μη Οεοη-
]β μασμένων ήδη ύννέβη τών ίχίνων, καν μάρτνρας νμιν παρεΰχόμην. είεν. ει δε ξενίας προβκλη&είη ; πο?,λοΐς δ\ προσκρούει, καϊ ον ηναγκάοΟ-η τρόπον ο πατήρ
ΠΡΟΣ ΒΟΙΩ,ΤΟΧ ΠΕΡΙ ΤΟΓ ΟΧΟΜΑΤΟΣ. 469
ποιηΟαΰθαι αυτόν, ον λέλη&εν. νμεΐς δ', ότε μεν τού- τον ουκ έποιεΐτο Ό πατήρ, την μητέρα άλ.η&ή λέγειν ήγεΐΰ&ε αυτού • επειδάν ό' ούτω γεγονώς ούτος όχλη- ρός γι . πάλιν νμΐν ποτβ δόζει εκείνος αληθή λέγειν, τί 0\ ει ψευδομαρτυριών αλωο εΰ\ϊαι, προΰδοκων εφ' ο'ις έρανίζει τούτοις τοις περί αυτόν, ερήμην εάΰειε τελε- <5%Ύ\ναι τήν δίκην\ αρά γε μικράν ηγεΐΰθε βλάβην, ώ άνδρες "Αθηναίοι, εν κοινωνία τον άπαντα βίον της τούτου δόξης και των έργων είναι ;
19 Ότι τοίνυν ούδ' α διεζελήλυθα νμΐν μάτην φο- βούμαι, θεωρήοατε. ούτος γάρ ήδη και γραφάς τινας. ώ άνδρες Αθηναίοι, πεφευγεν, έφ' αίς ούδεν αίτιος ων εγώ βυνδιαβάλλομαι ,. και της αρχής ήμφι6βήτει, ην νμεΐς έμε εχειροτονήοατε, και πολλά και δνϋχερή δια το όνομα Ονμβεβηκεν ήμΐν, ο5ΐ', ϊν' είόήτε. εκάοτων μάρτυρας υμΐν παρέχομαι.
ΜΑΡΤΤΡΕΣ.
20 Όράτε, ώ άνδρες "Αθηναίοι, τά συμβαίνοντα, καΐ τήν άηδίαν τήν εκ τού πράγματος, ει τοίνυν μή άηδες ην εκ τούτων μηδ' όλως αδύνατον ταντόν έχειν όνομα ήμΐν ΰυνεβαινεν, ου δήπου τούτον μεν δίκαιον το μέ- ρος των εμών χρημάτων έχειν κατά τήν ποίηαιν . ην ο πατήρ αυτόν αναγκασθείς εποιήοατο . έμε δ' άφαιρε- θήναι τοννομα, ο βουλ.όμενος και ονδ' νφ' ενός βια- ϋθεϊς έθετο. ουκ έγωγε ηγούμαι. Ινα τοίνυν είδήτε ότι ου μόνον εις τους φράτερας ούτως, ως μεμαρτύρητο:ι, ο πατήρ τήν έγγραφήν εποιήοατο , αλλά και τήν δεκά- την έμοϊ ποιών τοϋνομα τούτο έθετο, λαβε μοι και ταύ- την τήν μαρτνρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
21 Άκούετε, ω άνδρες "Αθηναίοι, ότι εγώ μεν είμι
ο.>
4/Ό XXXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΧΟΤΣ
επί τον ονόματος τούτον πάντα τον χρόνον, τοντονϊ δε Βοιωτόν εις τονς φράτερας , ήνίκ' ήναγκάο&η , ενε- γραψεν 6 πατήρ, ήδεως τοίννν εροίμην αν αντον εναν- τίον νμών ει μή ετελεύτηοεν ο πατήρ , τι αν ποτέ έποίεις προς τοις δημόταις; ονκ αν εί'ας 6ε αντον εγ- γράφειν Βοιωτόν \ αλλ* άτοπον δίκην μεν λαγχάνειν τούτον, κωλύειν δε πάλιν, και μην ει γ' εϊ'ας αντον, ενέγραψεν αν ο ε εις τονς δημότας, όπερ εις τονς φρά- τερας. ονκονν δεινόν, ω γη και &εοί, φάβκειν μεν 1001 εκείνον αντον πάτερα είναι, τολμάν δ' άκνρα ποιεΐν α εκείνος έπραξε ζών.
Έτόλμα τοίννν προς τω διαιτητή πράγμα άναιδε- οτατον λέγειν , ως ο πατήρ αντον δεκάτην έποίηΟεν ωβπερ εμού καϊ τοννομα τούτ ε&ετο αντώ, καΐ μάρτν- ράς τινας παρείχετο, οίς εκείνος ονδεπώποτε ώφΰ), γ^ρωμενος. εγώ ό' ονδενα νμών άγνοεΐν οίμαι ότι οντ7 αν έποίηβε δεκάτην ονδείς παιδίον μή νομίζων αντον δικαίως είναι, οντε ποιήΰας καϊ Οτερξας, ως άν νιόν
23 τις οτέρξαι, πάλιν εξαρνος ετόλμηοε γενέβ&αι. ονδε γαρ είτι τη μητρϊ προς όργήν ήλ^ε τη τούτων, τούτονς αν εμίοει, νομίζων αντον είναι• πολύ γαρ μάλλον εί- ώ&αΰιν, ων αν εαντοΐς διενεγβώοιν άνήρ και γννή, δια τονς παΐδας καταλλάττεθ%αι η δι ά άν άδικη&ώ- ϋιν νφ' αντών, τονς κοιιονς παΐδας προς μιΰεΐν. ον τοίννν εκ τούτων έΰτιν ίδεΐν μόνον ότι ψεύβεται, ταντ άνλεγη, άλλα πρϊν ημέτερος φάΰκειν βνγγενής είναι, εις'Ιππο&ωντίδα εφοίτα φνλήν εις παΐδας χορενοων.
*\ καίτοι τις άν νμών οί'εται την μητέρα πέμψαι τούτον εις ταύτην την φνλήν δεινά μεν, ώςφηοιν, υπό του πατρός πεπον&νΐαν . δεκάτην δ' είδνΐαν πεποιηκότα εκείνον καϊ πάλιν έ^αρνον όντα; εγώ μεν ονδέν' άν οίμαι. εις γαρ την Ακαμαντίδα ομοίως ε$ήν οοι φοιτάν,
ΠΡΟΣ Β01Ρ.Τ0Ν ΠΕΡΙ ΤΟΤ ΟΝΟΜΑΤΟΣ. 471
χαϊ έφαίνετ' αν ούβ ακόλουθος η φυλή τη &έβειτοϋ ονόματος, ώς τοίννν ταϋτ άλη&ή λέγω , τούτων μάρ- τυρας υμΐν τους Ουμφοιτώντας καΐ τους είδότας παρέ- ξοααι.
ΜΑΡΤΤΡΕΣ. 1002
25 Ούτω τοίννν φανερώς παρά τον της αυτού μη- τρός όρκον καϊ την τον δόντος έκείνΐ] τον όρκον ενή- &ειαν πατρός τετνχηκώς καϊ άν&' 'Ιππο&ωντίδος εν Άκαμαντίδι φυλν\ γεγονώς ουκ αγαπά Βοιωτός ουτοβΐ, άλλα καϊ δίκας εμοί δύ η τρεις είληχεν άργνρίον προς α'ις καϊ πρότερόν μ' έΰυκοφάντει. καίτοι πάντας οίμαι
26 τοΰίτ' υμάς είδέναι, τίς ην χρηματιστής ο πατήρ, έγώ <5' εάοω ταύτα, άλλ' ει δίκαια ομώμοκεν η μήτηο η τούτων, έπ' αυτοφώρω ονκοφάντην επιδεικνύει τού- τον ταΐς δίκαις ταύταις. ει γαρ ούτω δαπανηρός ην ώστε γάμω γεγαμηκώς την έμήν μητέρα ετέραν είχε γυναίκα, ης ύμεΐς έστε . καϊ δύ' οικίας ωκει, πώς αν άργύριον τοιούτος ων κατέλιπεν ■;
27 Ονκ αγνοώ τοίννν , ω άνδρες Ά&ηναΐοι , ότι Βοι- ωτός ούτοσϊ δίκαιον μεν ούδεν έξει λέγειν, ήζει δ' επί ταύ^' άπερ άει λέγει, ώς έπηρέαζεν 6 πατήρ αυτώ πει- &όμενος ύπ' εμού, άξιοι δ αυτός ώς δη πρεσβύτερος ών τούνομ εχειν το του προς πατρός πάππου, προς δη ταύτα άκουα αι βέλτιον υμάς βραχέα, έγώ γαρ οίδα τούτον, ότε ονπω ΰνγγενής ήνέμοι, ορών ώσπερ αν άλλον τινά ουτωσϊ, νεώτερον όντα εμού και σνγνώ, όσα έξ όψεως, ου μήν Ισχυρίζομαι τούτω ■ και γαρ εν-
28η&ες. άλλ' ει τις έροιτο Βοιωτόν τουτονί, ότ' έν'Ιππο- δωντίδι φυ?.τ} ήξίου χορεύειν , οϋπο] του πατρός είναι φάσκων του εμού υιός. τί ΰαυτόν εχειν δικαίως αν &είης όνομα; είγάρ Μαντί&εον , ουκ αν διά τούτο γε φαίης ότι πρεσβύτερος ύ έμον. ος γαρ ούδε της φυ-
472 XXXIX. ζ/ΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
λής τότε σοι προσήκειν ήγού της έμής, πώς αν τον γί 1 003 29 πάππου του εμού ημφισβήτεις; έτι δ\ ώ άνδρες'Λ&η- ναίοι, τον μεν των ετών άρι&μόν ουδείς οΐδεν υμών εγώ μεν γαρ εμοϊ πλείονα , ούτος <5' έαντώ φήσεΐ' τον δε του δικαίου λόγον άπαντες έπίστασ&ε. έστι δ' ού- τος τις; άφ' ού παιδας έποιήσατο τούτους 6 πατήρ, άπό τούτου και νομίζεσ&αι. πρότερον τοίνυν έμε εις τους δημότας ενέγραψε Μαντί&εον, πρίν είσαγαγειν τούτον εις τους φράτερας. ώστ ού τω χρόνω μόνον, αλλά καΐ τω δικαίω πρεσβείον εχοιμ αν εγώ τοϋνομα τούτ είκό-
30 τως. είεν. ει όε τίς σ' έροιτο "είπε μοι , Βοιωτέ , πό&εν ^ νυν Άκαμαντίδος φυλής γέγονας και των δήμων Θορί-
χιος και νιος Μαντίου , και το μέρος τών ύπ' εκείνου ' καταλειφ% εντων έχεις " ούδεν αν άλλ' έχοις ειπείν πλην ότι κάμε ζών έποιήοατο Μαντίας. τίτεκμήριον, εί τίς σε εροιτο, η μαρτύριόν έβτί 6οι τούτου ; εις τους ψράτεράς με εισήγαγε, φήσειας αν. τι ούν σε ένέγρα- ψεν όνομα, είτις εροιτο, Βοιοπόν αν εϊποις ■ τούτο γαρ
31 εισήχθης, οι)κοΰΐ' δεινόν είτής μεν πόλεως και τών νπ εκείνου κατ αλειφ Μέντων δια τοϋνομα τούτο μέτεστί ϋοι, τούτο ό' άζιοΐς άφεϊς έτερον μετα&έσ&αι σαυτώ. φε'ρ', εί βε ό πατήρ άζιώσειεν άναΰτας ή μένειν εφ' ού σε αυτός έποιήΰατο ονόματος ή πατέρ' άλλον σαντον φάσκειν είναι, αρ' ούκ αν μέτρια α%ιούν δοκοίη; ταύτα τοίνυν ταύτα έγώ 6ε ά%ιώ, ή πατρός άλλον σαντον πα-
32 ραγράφειν, ή τοϋνομα έχειν ο εκείνος έδωκε 6οι. νή Άι, άλλ' ύβρει καϊ επήρεια τινι τούτο έτέ&η 6οι. άλλα πολ- 1004 λάκις μ\ν, ότ ούκ έποιειτο ο πατήρ τοντονς, έλεγον ού- τοι ως ούδεν χείρονς είσΐν οι της μητρός της τούτον συγγενείς τών τού πατρός τού εμού. έΰτι ό' ό Βοιωτός αδελφού της τούτον μητρός Ονομα, επειδή δ' είσάγειν
ο ποιτηρ τούτους ήναγκάζετο , εμού προειΰηγμένου
ΠΡΟΣ ΒΟΙΩ,ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΤΟΤ ΟΝΟΜΑΤΟΣ. 473
Μαντι&έον, ούτω τούτον είΰάγει Βοιωτόν, τον άδελ- φον ό' αυτού Πάμφιλον. έπεί ΰν δείξον όΰτις Αθη- ναίων ταντόν όνομα τοις αντοϋ παιΰΐν έ&ετο δ νουν καν δείλης, εγώ 6υγχωρη6ω δι έπηρειάν 6οι, τούτο ΖΖτοννομα %-έΰθαι τον πατέρα, καίτοι εί' γε τοιούτος ήΰ&α ώΰτε ποιήΰαΰ&αι μεν οαντον άναγκάΰαι, έζ ότου <5' άρέΰεις έκείνω τρόπον μη ΰκοπεΐν , ουκ ήαΰ-α οίον δει τον προΰήκοντα είναι περί τους γονέας, ουκ ων δε ουκ έπηρεάζον δικαίως αν. αλλ απωλώλεις. η δεινόν γ' αν είη, ει κατά μεν των νπο τον πατρός αυτού νομι- ζομένων παίδων οι περί των γονέων ίβγνοονΰι νόμοι, κατά δε των αυτούς είΰβιαζομένων άκοντας ποιεΐΰ&αι άκυροι γενήοονται.
34 Αλλ , ώ χαλεποίτατε Βοιωτέ, μάλιΰτα μεν ών πράττεις πάντων παύΰαι, ει ό' άρα μη βούλει, έκεινό γε προς Αιός πεί&ου* παύΰαι μεν Οαντω παρέχων πράγματα, παύΰαι ό' ε με συκοφαντών, αγάπα <5' ότι (5οι πόλις, ουσία, πατήρ γέγονεν. ουδείς άπελαΰνει ϋε από τούτων, ούκουν έγωγε. α/.λ' αν μεν, ώΰπερ ■ είναι φης αδελφός, καϊ τά έργα αδελφού ποιης. δόσεις είναι ΰυγγενής, αν δ' έπιβονλεύ^ς, δικάζτ}. φ&ον^ς. βλαΰφημης . δόσεις εις αλλότρια έμπεΰών ως ού προ6-
35 ήκονΰιν ούτω χρήΰ&αι. έπεί έγωγ' ούδ' είτα μάλιΰτα ιοΟό ό πατήρ όντα 6ε αυτού μη έποιειτο αδικώ, ού γάρ έμοιγε προΰήκεν είδέναι τίνες εΐαΐν υίεις εκείνου , αλλ* έκείνω δεΐξαι τίνα έμοϊ νομιΰτέον ε6τ άδε/.φόν. όν μεν τοίννν ουκ έποιειτο 6ε χρόνον, ούδ' έγώ προΰή- κον&' ηγούμην, έπειδη ό' έποιήΰατο, κάγώ νομίζω.
τί τούτου ΰημεΐον; των πατρώων έχεις το μέρος μετά την τού πατρός τελευτην ιερών, οΰίων μετέχεις• απά- γει 6ε ουδείς από τούτων, τί βούλει; αν δε φι] δείνα πάΰχειν καϊ κλάχ και όδύρηται καϊ κατηγοοη έμον,
474 XXXIX. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
α μεν αν λέγη, μη πιύτεύετε' ου γαρ δίκαιον μη περί τούτων όντος τον λόγον νυνί' εκείνο (Γ απολαμβά- νετε, οτι ονόεν έΰτ αντω ήττον δίκην λαμβάνειν 36 Βοιωτω κλη&έντι. τι ονν φιλονεικεΐς; μηδαμώς' μη έχε οντω προς ημάς έ&ελέχ&ρως ; ονδε γαρ εγώ προς σε, έπει καϊ ννν, ίνα μηδέ τοντο λά%•η 6ε, νπερ 6ον /.ε'γω μάλλον, αξιών μη ταντόν έχειν όνομα ημάς, η εμαντον. ει γαρ μηδέν άλλο, ανάγκη τον άκονΰαντ α έρέο&αι πότερος, δύ' αν ώοι Μαντί&εοι Μαντίον. ονκ- ονν, ον ήναγκάΰ&η ποιήόαύίται, 6ε αν λίγη , ε'ρεΓ. τι οΰν επι&νμεΐς τούτων; άνάγνωδι δε μοι λαβών δύο ταυταΟΪ μαρτυρίας, ώς έμοϊ Μαντί&εον καϊ τούτω Βοι- ωτόν 6 πατήρ ονομ' ένθετο.
ΜΛΡΤΤΡΙΛΙ.
37 Λοιπόν ηγούμαι τουθ' νμΐν επιδεΐζαι , ω άνδρες
'Λίτηναΐοι, ώς ον μόνον εύορκήύετε, αν α εγώ λέγω ψηφίαηΰ&ε, άλλα και ώς ούτος αυτός αυτού κατέγνω Βοιωτόν , άλλ' ον Μαντί&εον όνομα δικαίως αν έχειν. 1006 λαγόντος γαρ εμον την δίκην ταντην Βοιωτω Μαντίον Θορικίω, εξ αρχής τ ηντιόίκει καϊ νπώμνντο ως ων Βοιωτός, καϊ το τελευταίου έπει ονκέτι ένήν αντω δια- κρούΰαΰ&αι , ερήμην έάοας καταδιαιτήοαι, οκέψαβ&ε
2>8πρός &εών τι έποίηβεν άντιλαγχάνει μοι την μη ού- 6αν Βοιωτόν αντον προΟαγορεύΰας. καίτοι εξ αρχής τε έδει εάν αντον τελέΰαο&αι την δίκην κατά Βοιωτού, „ είπερ μηδέν προοήκεν αντω τον ονόματος, νΟτερόν τε μη αντον φαίνεβ&αι επι τω ονόματι τούτω άντιλαγχά- νοντα την μη ονΰαν. ος ονν αυτός αντον κατέγνω δι- καίως είναι Βοιωτός, τι νμάς άζιώϋει τους όμωμοκό- τας ψηφίζεΰ&αι ; ώς δε ταϋτ άληδή λέγω, λαβε μοι την άντίληζιν καϊ το έγκλημα τουτί.
ΠΡΟΣ Β 01& ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΤΟ Τ ΟΝΟΜΑ ΤΟ Σ. 475
ΛΝΤ1ΛΗ3ΙΣ. ΕΓΚΛΗΜΑ.
39 Ει μεν τοίννν ούτος έχει δεΐ%αι νόμον ος ποιεί κυ-
ρίους είναι τους παίδας του εαυτών ονόματος, α λέγει νυν ούτος, όρ&ώς αν ψηφίζοισ&ε. ει ό' 6 μεν νόμος, όν πάντες έπίοταβ&ε ομοίως έμοϊ, τους γονέας ποιεί κυρίους ου μόνον δέβτϊαι τοϋνομα εξ αρχής , αλλά καν πάλιν έζαλεΐψαι βούλωνται καϊ άποκηρύζαι, επέδειξα (Γ εγώ τον πατέρα, ός κύριος ην εκ του νόμου, τούτω μεν Βοιωτσν , έμοι δε Μαντί&εον &έμενον, πώς ύμιν
ΑΟεΟτιν άλλο τι πλην άγω λέγω ψηφίααα&αΓ, άλλα μην ών γ' αν μη ώοΊ νόμοι, γνώμη τη δικαιοτάτΐ] δικάοειν όμωμόκατε , ωϋτ' ει μηδεις ην περί τούτων κείμενος νόμος, καν οϋτω δικαίως προς εμού την ψήφον έ&ε- ΰ&ε. τίς γάρ έϋτιν υμών όοτις τ αυτόν όνομα τοις αυ- 1007 του παιοι τέ&ειται δυοΐν; τίςδ', ω μήπω παίδες είο~\,
ϊΙ&ή6εται; ουδείς δήπου. ούκοϋν ο δίκαιον τη γνώμη τοις ύμετέροις αυτών παιοϊν ύπειληφατε , τοΰτο και περί ημών εύΰεβες γνώναι. ώΰτε και κατά την δικαιο- τάτην γνώμην και κατά τους νόμους καϊ κατά τους όρ- κους και κατά την τούτου προΰομολογίαν έγω μεν μέ- τρια υμών, ώ άνδρες Ά&ηναΐοι, δέομαι καϊ δίκαια άξιώ , ούτος δ ου μόνον ου μέτρια, αλλ οΰδ είω&οτα γίγνεο&αι.
XI.
ΠΡΟΣ ΒΟΙ&ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΙΚΟΣ ΜΗΤΡ&ΙΑΣ.
Τ Π Ο Θ Ε Σ 1 Σ.
Χ\αϊ ούτος πάρα του αντον καϊ προς τον αντον ο λόγος εϊρη- ται. και τα μεν άλλα πάντα ταντά, η Πλαγγων, ο όρχος, η
476 XI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
των παίδων αναγκαία ποίηΰις. αποθανόντος δε τον Μαντίου οί παίδες Όντες τρεις, Μαντίθεος ο εκ της νομω γαμηθείΰης και Βοιωτός καϊ Παμφιλος οι εκ της Πλαγγονος, ίνέμοντο την ονοίαν. φάβκοντος δε τον Μαντιθεον προίκα εαντω μητρωαν οφείλεΰθαι. Βοιωτός και Παμφιλος καϊ αντοι προι- κός ημφιΰβητονν, ως και της Πλαγγονος είΰενεγκαμένης εις τον οίκον τον Μαντίον μνάς εκατόν, ϋννεδο'ξ,εν ονν αντοΐς νείμαΰθαι πάντα επ ϊο ης πλην της οικίας* ΐν οποτερων αν η μητηρ φαν]] προίκα είΰενεγκαμένη. τοντοις απο της οικίας άποδοθή τό άργνριον, και πλην των άνδραπόδων, όπως οι περί τον Βοιωτόν^ εαν επιζητώοί τι των ένδον , εχωΰιν ελεγ- 1(Κ γον. μετά δε ταντα αντενεκαλεΰαν αλληλοις, ο μεν Μαντί- θεος νπερ της μητρώας ουϋίας, εκείνοι δε νπερ άλλων τινών, και ο διαιτητής ϊίΐαντιθέου μεν απεδιαίτηΰε, Βοιωτού δε κατεδιαίτηΰεν ερήμην, λαγχάνει δη Μαντίθεος καϊ εις το δι- καΰτηριον αυτώ την αυτήν όίκην. απαιτών την προίκα.
Πάντων εϋτίν άνιαρότατον , ώ άνδρες δικαόται, όταν τις ονόματι μεν αδελφός προοαγορευθη τινών, τω ό' έργω έχ&ρονς έχη τούτους, και αναγκάζηται πολλά καϊ δεινά παθών νπ αυτών είΰιεναι εις δικα-
2θτήριον, ο νυν έμοί ϋυμβεβηκεν. ου γάρ μόνον ατύ- χημα μοι έζ αρχής έγένετο , διότι Πλαγγών η τούτων μητηρ ε%απατή(5αθα τον πάτερα μου καϊ έπιορκήϋαόα φανερώς ηνάγκαΰεν αυτόν ύπομεΐναι τούτους ποιηΰα- οθαι, και διά τούτο τά δύο μέρη τών πατρώων άπεΰτε- ρή&ην άλλα προς τούτοις ε\εληλαμαι μεν εκ της πα- τρώας οικίας υπό τούτων , εν η καϊ έγενόμην καϊ έτρά- φην και εις ην ούγ^ 6 πατήρ αυτούς, άλλ' εγώ τελευτή-
Ζβαντος εκείνου παρεδεζάμην, αποστερούμαι δ\ την ιο( προίκα της έμαυτού μητρός, περί ης νννϊ δικάζομαι, αυτός μεν τούτοις δίκας ύπερ ων ένεκάλουν μοι πάν- των δεδωκώς, πλην εί'τινα νυν ένεκα της δίκης ταύτης άντειλήχαΰί μοι ουκοφαντοϋντες, ώς καϊ ΰμΐν έ<5ται
ΠΡΟΣ ΒΟΙΩ,ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΙΚ. ΜΗΤ. 417
καταφανές ι παρά δε τούτων εν ένδεκα έτεβιν ον δυνά- μενος τνχεΐν των μετρίων, αλλά νυν εις υμάς καταπε-
4 φενγως. δέομαι ούν απάντων νμών, ω άνδρες δικα- 6ται, μετ' εννοίας τέ μον άκούβαι όντως όπως αν δύνωμαι λέγοντος, κάν νμΐν δοκώ δεινά πεπον&έναι, ΰνγγνώμην έχειν μοι ζητοϋντι κομίβαΰχΤαιτάμαυτοϋ. άλλως τε και εις δυγατρός εκδοΰιν 6ννέβη γάρ μοι δεη&έντος τον πατρός όκτωκαιδεκέτη γήμαι, καϊ διά
5 τούτο είναι μοι θυγατέρα η δη έπίγαμον. ωβτ' εμοϊ μεν δικαίως αν άδικονμένω διά πολλά βοη&ήσαιτε. τούτοις δ' είκότως άν όργίζοι6&ε' οϊτινες^ ω γη καϊ #£0ί, έζόν αντοΐς τά δίκαια ποιήϋαΰι μη είύιέναι εις δικαΰτήριον* ονκ αίύχύνονται μεν άναμιμνήΰκοντες νμάς ει τι η δ πατήρ ημών μη όρ&ώς διεπράξατο η ούτοι εις εκείνον ημαρτον, άναγκάζονΰι ό' έμε δικάζεα&αι αντοΐς. ίνα ό' ακριβώς είδήτε ώς ονκ εγώ τούτον αίτιος ειμί, άλλ.' ούτοι, ε% αρχής νμιν, ώς άν εν βραγντάτοις δύνωμαι, διηγήΰομαι τά πραχ&έντα.
6 Ή γάρ μήτηρ ή έμή , α3 άνδρες δικαΰταϊ, δνγάτηρ μεν ην Πολναράτο ν Χολαργέως, αδελφή δε Μενεξένον και Βα&ύλλον και Περιάνδρον. εκδόντος δ' αυτήν τον πατρός Κλεομέδοντι τω Κλέωνος νιεΐ, καϊ προίκα τά- λαντον επιδόντος, το μεν πρώτον τούτω ΰννώκεΐ' γε- 101Ο νομένων ό' αύτη τριών μεν δνγατέρων , νιον δ ενός Κλέωνος, καϊ μετά ταύτα τον ανδρός αυτή τελεντήΰαν- τος, άπολιπονΰα τον οίκον και κομιΰαμένη τήν προίκα,
7 πάλιν έκδόντων αντήν τών αδελφών Μενεζένον καϊ Βα&ύλλον (6 γάρ Περίανδρος έτι παις ην) καϊ το τάλαν- τον έπιδόντων οννωκηΰε τω εμώ πατρί. καϊ γίγνομαι αύτοΐς εγώ τε καϊ άλλος άδε?»φός νεώτερος εμού. ός έτι παις ων έτελεύτηΰεν. ως ό' ά?.η&ή λέγω περί τοντων νμΐν, πρώτον τονς μάρτυρας παρέχομαι.
478 XI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ΜΑΡΤΤΡΕΣ.
8 Την μεν τοίννν μητέρα την έμην όντως 6 πατήρ
μου γήμας είχε γυναίκα εν τη οικία τη εαυτού, έμέτε έπαίδενε και ήγάπα, ώϋπερ και νμεΐς άπαντες τους υμετέρους παιδας αγαπάτε. τη δ\ τούτων μητρι Πλαγ- γόνα επληοίαϋεν όντινα δη ποτ ούν τρόπον ον γάρ
<) έμόν το ντο λέγειν έβτί. καϊ ούτως ου πάντα γ ε ην υπό της επιθυμίας κεκρατημένος , ωΟτ ούδε της μητρός της εμής άπο&ανούβης ήζίωβεν αυτήν εις την οίκίαν παρ' εαυτόν είύδέζαβ&αι. ούδε τοιίττοι^, ως νίεΐς είόιν αυτού , πειΰ&ήναΐ' άλλα τον μεν άλλον χρόνον ούτοι διήγον ουκ όντες τονμού πατρός, ως καϊ νμών οι ' πολ- λοί ίβαοιν, επειδή δ' οντοοϊ ανζη&είς καϊ με&' αντού παραΰκεναϋάμενος έργαβτήριον ΰνκοφαντών, ώνηγε- μών ην Μνηοικλής και Μενεκλής εκείνος ο την Νίνον ελών, με&' ων ούτος έδικάζετό μον τω πατρι φάΰκων
10 νιος είναι εκείνον, βννόδων δε γιγνομένων πολλών νπερ τούτων, καϊ τού πατρός ούκ άν φάακοντος πει- ΰ&ήναι ως ούτοι γεγόναΰιν έ$ αντού, τελεντώβα η ΙΟΙ ΤΙλαγγών, ώ άνδρες δικαβταΧ, (πάντα γάρ είρήβεται τάλη&ή προς νμάς) μετά τον Μενεκλέονς ένεδρεύϋαΰα τον πατέρα μον και έξαπατήοαΰα όρκω ός μέγιβτος δο- κεΐκαΐ δεινότατος παρά πάβιν άν&ρώποις είναι, ωμο- λόγηβε τριάκοντα μνάς λαβονβα τούτους μεν τοις αυ- τής άδελψοΐς είΰποιήΰειν νίεΐς, αντί) δ' , άν προς τω διαιτητή προκαλήται αντην ο πατήρ μον όμόοαι η μην τους παΐδας εξ αυτού γεγονέναι, ον δέξεο&αι την πρό- κληοιν ' τούτων γάρ γενομένων οντε τούτονς άποβτε- ρήβεΰ&αι της πόλεως, τω τε πατρί μον ονκέτι δννηβε- 6&αι αντονς πράγματα παρέχειν της μητρός αυτών ον
11 δεξαμενής τον όρκον. βνγχωρη&έντων δε τούτων τί άν νμΐν μακοολογοίην; ως γάρ προς τον διαιτητην
ΠΡΟΣ ΒΟΙΡ.ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΙΚ. ΜΗΤ. 479
άπήντηβε, παραβάοα πάντα τά ωμο).ογημένα ή Γιλαγ- γών δέχεται τ ε τι) ν πρόκληοιν καΙ ομνυοιν εν τω Άελ- φινίω άλλον όρκον εναντίον τω προτέρω , ώ^ καϊ υμών οι πολλοί ί'ΰαΟΰ• περιβόητος γαρ η πράξις έγένετο. καϊ όντως 6 πατήρ μου δια την εαυτού πρόκληοιν άναγκα- ϋ&εϊς έμμεΐναι τη διαίτη έπϊ μεν τοις γεγενημένοις ηγα- νάκτει καϊ βαρέως έφερε , καϊ εις την οίκίαν ούδ' ως είοδέξαΰ&αι τούτους ηξίωοεν, εις δε τους φράτερας ήναγκάσ&η είΰαγαγεΐν. καϊ τούτοι/ μεν ενέγραψε Βοι-
12 Κ)τόζ/, τον ό' έτερον Πάμφιλον. έμε δ' εν&ύς έπει6ε περί όκτωκαίδεκ! έτη γεγενημένον την Εύφημου γήμαι θυγατέρα, βουλόμενος παΐδας έξ εμού γενομένους έπι- δεΐν. εγώ δ\ ω άνδρες δικαΰταΐ, νομίζων δεΐν καϊ πρό- τερον κα\ επειδή ούτοι έλύπουν αυτόν δικαζόμενοι καϊ ιοί 2 πράγματα παρέχοντες , έμε τουναντίον εύφραίνειν άπαντα ποιούν&' οσ έκείνω χαριεΐο&αι μέλλοιμι, έπεί-
13 Ο&ην αύτώ. γήμαντος δέ μου τον τρόπον τούτον εκεί- νος μεν το δνγάτριόν μοι έπιδών γενόμενον, ου πολ- λοίς έτεβιν υοτερον άρρωΰτήύας έτελεύτηΰεν ' εγώ δ\ ώ άνδρες δικαϋταί, ζώντος μεν του πατρός ούόεν ωμην δεΐν έναντιούβ&αι αύτώ, τελευτηύαντος $' εκείνου εία- εδεζάμην τ ε τούτους εις την οίκίαν και των όντων απάντων μετέδωκα, ούχ ως άδε?.φοΐς ούϋιν (ούδε γαρ νμών τους πολλούς λελή&αοιν ον τρόπον ούτοι γεγό- ναϋιν) . νομίζων $' άναγκαΐον είναί μοι, επειδή ο πα- τήρ έξηπατή&η , πεί&εύδαι τοις νόμοις τοις νμετέροις.
14 και όντως υπ* εμού εις τήν οίκίαν είβδεχ&έντες, ώς ένεμόμε&α τα πατρώα . άζιούντος εμού άπολαβεϊν τήν της μητρός προίκα άντενεκάλουν καϊ ούτοι, και έφα- ϋαν όφείλεΰϋ-αι καϊ τη αυτών μητρι τή;ν ίοην προίκα, ουμβουλευβάντων ό' ήμΐν τών παρόντων τα μεν άλλα πάντα ένειμάμεΰα , τήν δ οίκίαν καϊ τους παΐδας τους
480 XI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
διακόνους τους του πατρός εξαίρετους έποιηβάμε&α, ΙΖΐν' εκ μεν της οικίας, οποτέροις αν ημών φαίνηται οφειλομένη η προΐξ, ούτοι αυτήν κομίΰωνται, εκ δε τών παίδων κοινών όντων, εάν τι ούτοι τών πατρώων έπιζητώοι, πννδάνωνται, και βαΰανίζοντες αυτούς και αλλω ότω αν τρόπω βούλωνται ζητούντες. ότι δε καϊ ταϋτ άληδή λέγω, εκ τούτων τών μαρτυριών είδεβ&ε.
ΜΑΡΤΤΡΙΑΙ. ιοί:
16 Μετά ταύτα τοίνυν ούτοίτ' έμοϊ δίκας έλαχον
νπερ ων ένεκάλουν κάγώ τούτοις ύπερ της προικός, και το μεν πρώτον παραγραφάμενοι Σόλωνα Έρχιέα διαιτητην τούτω επετρέψαμεν δικάΰαι περί ων ένεκα- λοϋμεν άλλήλοις• ως δ' ουκ άπήντων ούτοι, άλλ' εφν- γοδίκουν καϊ χρόνος διετρίβετο ουχνός, τω μεν Σόλωνι ουνεβη τελευτήααι τον βίον , ούτοι δε πάλιν εξ ύπαρ- χής λαγχάνουόί μοι δίκας, και εγώ τούτω, προύκαλε- οάμενος αυτόν και έπιγρα-ψάμενος έπϊ το έγκλημα Βοι-
\1 ωτόν τούτο γαρ αντώ 6 πατήρ έ&ετο τοϋνομα. περί μεν ονν ων ούτοί μοι εδικάζοντο, παρόντος τούτον και αντιδικούντος κα\ ουκ έχοντος επιδεΐζαι ονόεν ων ένε- κάλουν, άπεδιήτηϋέ μου ό διαιτητής ■ και ούτος ϋννει- δώς αντώ αδίκως εγκαλούντι ούτε έφήκεν εις το δικα- ατήριον , ούτε νυν περί εκείνων είληχέ μοι δίκην ούδε- μίαν , άλλα περί άλλων τινών, λύΰειν τοις έγκ?.ημαΰι τούτοις την δίκην ταύτην οίόμενος. ην ό*' έγώ τούτον έδίωκον τότε περί της προικός, έπιδημούντος τούτου έν&άδε καϊ ουκ άπαντήβαντος προς τον διαιτητην έρή-
18 μην κατεδιήτηοεν αύτοϋ. ούτοοϊ ό', ω άνδρες δικαΰται, ούτε ηντιδίκει τότε παρών ούτ' έφη με καταδιαιτήβα- 6&αι την δίκην αυτού ■ ου γαρ είναι Βοιωτόν αύτω όνομα, αλλά Μαντί&εον , καϊ ούτως ονόματι άμφιΰβη-
ΠΡΟΣ ΒΟΙ&ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΙΚ. ΜΗΤ. 481
των έργω την προΐκά με της μητρός άπούτερεΐ. άπο- ρων δ' εγώ τί αν τις χρηβαιτο τω πράγματι , ούτω πά- λιν την αυτήν ταύτην δι'κην Ιαχών αντω Μαντι&έω ένδεκάτω ετει νυν εις ν μας καταπέφευγα. ως δε και 1014 ταϋτ άλη&ή λέγω, άναγνώοεται νμίν περί τούτων μαρτυρίας.
ΜΑΡΤΤΡ1ΑΙ.
19 Ότι μεν τοίνυν, ω άνδρες δικαοταί, ή τε μήτηρ μου τάλαντον έπενεγκαμένη προίκα, έκδο&εΐΰα υπό των αδελφών των αυτής, ώβπερ οι νόμοι κελεύουΰι, βυνωκηΰε τω πατρϊ, καϊ ον τρόπον εγώ τούτους εϊο~ε- δεζάμην εις την οίκίαν του πατρός τελευτήΰαντος, καϊ ότι άπέφυγον αυτούς τάς δίκας ας μοι ένεκάλουν, ταύ- τα μεν πάντα κα\ μεμαρτύρηται ύμΐν και επιδέδεικται. "ΐ&ι δε λαβε και τον περί της προικός νόμον τουτονί.
ΝΟΜΟΣ.
20 Ούτω τοίνυν του νόμου έχοντος οίμαι τουτονί Βοιωτόν ή Μαντίδεον, η δ τι ποτ άλλο χαίρει προαα- γορευόμενος , δικαίαν μεν άπολογίαν καϊ άλη%ινήν ούδεμίαν ε\ειν ειπείν, έπιχειρήϋειν δε τη τόλμη καϊ τι} δραούτητι τη εαυτού πιΰτεύοντα περιιατάναι τάς εαυ- τού αυμφοράς εις έμε, άπερ και ιδία ποιεΐν εΐω&ε^ λέ- γων ώς δημευ&είβης της τού Παμφίλου ούΰίας, ός ην πατήρ τήςΠλαγγόνος, τα περιγενόμενα "χρήματα ο πα- τήρ ό έμός έλαβεν εκ τού βουλευτηρίου, και ούτως άπο- φαίνειν πειρώμενος την μεν αυτού μητέρα έπενεγκα- μένην προίκα πλεΐν η εκατόν μνάς, την δ' εμήν άπροι-
Ίκον φάΰκων ϋυνοικήοαι. ταύτα διέξειαιν, ώ άνδρες δικαόται. ούτε μαρτυριαν ούδεμίαν εμβεβλημένος ύπερ τούτων ούτ αγνοούν ώς ούδεν ύγιες λέγει . αλλ ακρι- βώς είδώς ότι όμο?>ογών μεν άδικεΐν εν ύμιν ουδείς πω ΟβιηοδίΗ. ΥοΙ. II. 3]
482 XI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
απέφυγε, ψευδόμενος δε και παραγωγάς λέγων ήδη Ν τις δίκην ονκ έδωκεν. ΐν' ούν μη έξαπατη&ήτε υζι αυ- τού, βέλτιυν είναί μοι δοκει βραχέα καϊ περί τούτου
2*2 προς υμάς ειπείν, εάν γαρ λέγη ως η μεν έμη μήτηρ ουκ έπηνέγκατο προίκα, η δε τούτων έπηνέγκατο, έν- &υμεΐοϋ^, ότι περιφανώς ψεύδεται, πρώτον μεν γαρ ο Πάμφιλος 6 πατήρ της τούτου μητρός πέντε τάλαντα τω δημοοι'ω οφειλών έτελεύτηοε , καϊ τοΰούτου εδέησε περιγενέο^αι τι τοις εκείνου παιοί της ούοίας άπογρα- φείΰης καϊ δημευ&είΰης ώ'οτ' οΐΜέ το όφλημα πάν υπέρ αυτοϋ έκτέτιοται. άλλ' έτι καϊ νυν ο Παμφιλος οφειλών τω δημοβίω έγγέγραπται. πώς ούν οίον τε τον έμόν πατέρο: χρήματα λαβείν εκ της Παμφίλου ού- οίας. ή ουδ' αυτό το όφ?.ημα ικανή έγένετο τι} πόλει
23εκτΐ6αι; έπειτ , ω άνδρες δικαΟται, έν$υμεΐ6&' ότι ει τα μάλιϋτα περιεγένετο τα χρήματα ταύτα, ώοπερ ού- τοι φαϋιν, ουκ αν ο έρος πατήρ αυτά ελαβεν, αλλ οι του Παμφίλου νίεΐς Βοιωτός καί'Ηδύλος καϊ Εύ&ύδη- μος, οϊ ουκ αν δήπου επί μεν τω ταλλότρια λαμβάνειν ότιανούν έπο ίου ν , ως και ύμεΐς άπαντες ί'ΰτε. τά ό'
•24 αυτών τον έμόν πατέρα περιείδον κομιΰάμενον. ότι μεν τοίνυν ή γε τούτων μήτηρ ουκ έπηνέγκατο προίκα, αλλ ούτοι τούτο ψεύδονται, ικανώς υμάς μεμα&ηκέναι νομίζω ' ότι δ ή έμη μήτηρ έπηνέγκατο. ραδίως έγώ δεί- ξω, πρώτον μεν γαρ Πολυαράτου δνγάτηρ ην, ός και υφ' υμών έτιμάτο και πολλην ούβίαν έκέκτητο ' έπειτα μεμαρτνρηται ύμΐν ως και ή αδελφή αυτής τοϋαύτην προίκα έπενεγκαμένη Ερυζιμάχω ουνωκηβε, τω Χα-^
53 βρίου κηδεΰτή. προς δε τούτοις φαίνεται μου ή μήτηρ το πρώτον έκδο&εΐΰα Κλεομέδοντι. ου φαοι τον πα- τέρα Κλέωνα τών υμετέρων προγόνων βτρατηγούντα. Λακεδαιμονίων πολ?>ούς έν Πύλω ζώντας λαβόντα.
ΠΡΟΣ ΒΟΙΩ,ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΙΚ. ΜΗΤ. 483
μάλιοτα πάντων εν τή πόλει ευδοκιμήΰαΐ' ωΰτ οντε τον εκείνον προόήκεν νιόν άπροικον αυτήν γήμαι, οντε Μενέξενον καϊ Βά&νλλον εικός έοτιν , αυτούς τε ον- οίαν πολλήν κεκτημένους καΐ Κλεομέδοντος τελεντή- (ίαντος κομιβαμένους την προίκα, άποϋτερήοαι την άδελφήν την εαυτών, άλλα προΰ&έντας αντονς εκδοΰ- ναι τω ήμετέρω πατρίς κα&άπερ καϊ αυτοί προς νμάς
26 καϊ οι άλλοι μεμαρτυρήκαΰιν. χωρίς δε τούτοον ένΰυ- μή&ητε δια τί αν ποτέ ό πατήρ , ε'ίπερ η μίν εμή μήτηρ μη ην εγγυητή μηδ' ήνέγκατο προίκα, ή δε τούτων ήνέγκατο, τούτους μεν ουκ εφη αντού υίεΐς είναι, εμε δε και εποιεΐτο καϊ επαίδενεν; ότι νήΛι , ως ούτοι φή- ΰονβιν, έμοϊ χαριζόμενος και τ\] εμή μητρϊ τούτους
27 ήτίμαζεν. αλλ3 εκείνη μεν ετι παΐδα μικρόν εμε κατα- λιποναα αύτη τοι^/3ίΌ^ ετελεύτηΰξν, ι) δε τούτων μη- τηρ Πλαγγών καϊ πρότερον καϊ μετά ταύτα ευπρεπής την όψιν ούσα έπληαίαξεν αντω' ωΰτε πο/.ύ μάλλον είκος ην αυτόν δια την ζώΰαν γυναίκα , ης έρών ετύγ- χανε, τον της τε&νεώσης νίόν ατιμάζειν , η δι3 έμε καϊ την τετελευτηκνΐαν τους εκ της ζώΰης κιά πληϋιαζού-
28 σί?£ αντω παΐδας μη ποιεΐβ&αι. καίτοι ούτος γ3 εις τούτο τόλμης ηκει ώβτε φηοϊ τον πάτερα μον δεκάτην νπερ αντού έύτιάβαι. καϊ περί τούτον μόνον Τιμοκρά- ι ο Ι Τ τους και Προμάχου έμβέβλ η "ι μαρτυρίας, οϊ ούτε γέ- νει προΰήκουβί μου τω πατρϊ ούδεν ούτε φίλοι ήΰαν εκείνω. ούτω δε φανερώς τα ψευδή μεμαρτυρήκαΰιν οίότε ον πάντων υμών είδότων οντοοϊ δίκην λαχών άκοντα ηνάγκαόε ποιήβαΟ&αι αυτόν, το ντον ούτοι ωϋπερ κλητήρες, δύο μόνοι όντες μαρτνρονΰι δεκάτην
29 νπερ τούτου εβτιάΰαι. οίς τις άν υμών πιατεύΰειεν; και μήν ονδ" εκεινό γε ειπείν αύτώ ενδέχεται, ως μι- κοον μεν όντα εποιεΐτο αυτόν 6 πατήρ, ιιείζω δε νενό-
31*
484 XI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
μενον τη μητυϊ όργιβ&είς τι τ?) τούτων ήτίμαζε * πολύ γαρ όήπου μάλλον ειώ&αοΊν , ών αν εν αύτοΐς διενε- χδώΰι γυνή καϊ άνήρ , διαλλάττεο~&αι δια τους παΐδας η δια τάς προς εαυτούς οργάς τους κοινούς παίδας προς μιΰεΐν. ώβτ εάν μεν επιχειρή ταύτα λέγειν, μη ΖΟ επιτρέπετε αύτώ άναιΰχυντεΐν αν όε λέγχι περί των δικών ας άπεδιύμηΰέ μον 6 διαιτητής , καϊ φάβκη ύπ' εμού άπαράβκευος ληφ&ήναι, πρώτον μεν μέμνησ&ε ότι ουκ ολίγος χρόνος εγένετο εν ω έδει παραοκενά- βαο&αι αυτόν, αλλ* έτη πολλά, επει&' ότι ούτος ήν 6 διώκων την δίκην, ώΰτε πολύ μάλλον ήν εικός έμε υπό
31 τούτου άπαράϋκευον ληφ&ήναι ή τούτον υπ εμού. έτι δε πάντες νμΐν οι προς τω διαιτητή παρόντες μεμαρ- τυρήκαβιν ως ούτος παρών αυτός, ότε άπεδιήτηοέ μου υ διαιτητής , ούτε έφήκεν εις τό δικαΟτήριον ενέμεινε τ ε τη διαίτη. καίτοι άτοπον δοκεί μοι είναι, ει οι μεν άλλοι, όταν οίωνται άδικειΰ&αι , καϊ τάς πάνυ μικράς δίκας εις υμάς έφιάϋιν, ούτος δε μοι περί προικός δί- κην ταλάντου λαγών ταύτη, ως αυτός φηΟιν, αδίκως
32 καταδιαιτη&είς ένέμεινεν. νή Λι , άπράγμων γάρ τις ΙΟΙί Ιοως εΟτϊν άνθρωπος καϊ ού φιλόδικος. έβουλόμην τάν,
ω άνδρες δικαοται, τοιούτον αυτόν είναι, νυνϊ δ ύμεις μεν ούτως 'εΰτε κοινοί καϊ φιλάνθρωποι, ωΟτ' ούδε τους τών τριάκοντα υίεΐς φυγαδεύΰαι εκ της πόλεως ήξιώαατε • ούτος δ' έμοι μετά Μενεκλέους του πάντων τούτων άρχιτέκτονος έπιβουλεύοας, καϊ έζ άντιλογίας καϊ λοιδορίας πληγάς ΰυναψάμενος, επιτεμών την κε- φαλήν αυτού τραύματος είς'Άρειον πάγον μεπροΰε-
33 καλέΰατο , ως φνγαδεύσων εκ της πόλεως, καϊ ει μη Ευ&ύδικος ο ιατρός, προς ο ν ούτοι το πρώτον ήλ&ον δεόμενοι έπιτεμεΐν την κεφαλήν, αυτός προς την εξ Ι-.'οείου πάγον βονλην είπε την «λή&ειαν πάόαν, τοι-
ΠΡΟΣ ΒΟΙΡ,ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΙΚ. ΜΗΤ. 485
αντην δίκην ούτος &ν είλήφει παο εμού μηδέν άδι- κούντος, ην υμεΐς ούδε κατά των τα μέγιβτ αδικούν- ταν υμάς επιχειρήΰαιτ' αν ποιήΰαοδαι. ίνα δε μη δοκώ διαβάλλειν αυτόν , άνάγνωδί μοι τάς μαρτυρίας.
ΜΑΡΎΤΡΙΑΙ.
34 Τούτον μεν τοίννν ούτω μέγαν καϊ φοβερόν αγώ- να μοι ούχ ως εύή&ης ων, άλλ' ώς επίβουλος καϊ κακ- ούργος κατεοκεύααεν. μετά δε ταύτα αντί τού ονόμα- τος ου ε&ετο αντώ ο πατήρ Βοιωτον , ώσπερ καϊ προς νμάς μεμαρτύρηται, επειδή εκείνος ατελεύτητε , Μαν- τί&εον εαυτόν έγγράψας εις τους δημότας, και τού αυ- τού εμοϊ και πατρός και δήμου προσαγορευόμενος , ου μόνον την δίκην ταύτην, περί ης νυνϊ δικάζομαι, ανά- δικον εποίηΰεν, αλλά καϊ χειροτονηΰάντων υμών έμε ταζίαρχον ηκεν αυτός έπϊ το δικαότήριον δοκιμαΰ&η- ΰόμενος, δίκην δε έζούλης ώφληκώς ταύτην ουκ αυτός ι019
35 ώψληκέναι φηοϊν, άλλ' έμε. ως 0' εν κεφαλαίω ειπείν, κακά μοι παρέχων ήνάγκαΰέ με λαχεΐν αυτω δίκην περί τού ονόματος, ούχ ίνα χρήματα παρ' αυτού λάβω , ω άνδρες δικααταϊ, άλλ' 'ίν\ εάν νμΐν δοκώ δεινά πά- οχειν και βλάπτεΰ&αι μεγάλα , ούτοαϊ καλήται Βοιω- τός, ώΰπερ 6 πατήρ αυτω έ&ετο. ότι τοίνυν α?.η&ή και ταύτα λέγω, λαβε μοι καϊ τάς περί τούτων μαρ- τυρίας.
ΜΛΡΤΤΡΜ1.
36 Προς τούτοις τοίνυν καϊ οτι εγώ ΰτρατενόμενος καϊ μετάΆμεινίον ξενολ.ογήΰας , άλλο%•έν τε χρήματα εύπορήοας και εκ Μυτιλήνης παρά τού υμετέρου προ- ξένου "Άπολλωνίδου καϊ παρά των φίλων της πόλεως λαβών τριακοΰίους ϋτατήρας Φωκαεΐς, άνήΡ.ωΰα εις τους Οτρατιώτας , ϊνα πράξίς τις πραχ&είη και νμΐν καϊ
486 XI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
37 έκείνοις ΰυμφέρουαα, περί τούτων μοι δικάζεται ώς πατρικον κεκομιομένω χρέωςπαρά της πόλεωςτής Μυ- τιληναίων, Κάμμη τω τυραννούντι Μυτιλήνης υπηρε- τών, ος και ύμιν κοινή καϊ έμοί ιδία εχθρός έοτιν. οτ6 <Γ 6 πατήρ ημών, ην έψηφίοαντο αύτώ δωρεάν οι Μυ- τιληναίοι, ευθύς αυτός έκομίΰατο , και ώς ούδεν ώφεί- λετο αύτώ χρέως εν Μυτιλήνη, τών υμετέρων φίλων παρέχομαι μαρτνρίαν.
ΜΑΡΤΤΡΙΑ.
38 "Εχων τοίνυν, ώ άνδρες δικαβται . και άλλα πολλά καϊ δεινά λέγειν . α ούτος καϊ εις έμε καϊ εις υμών ενί- ους ήμάρτηκεν , αναγκάζομαι διά το ολίγον ειναίμοι
το ύδωρ παραλιπεϊν. νομίζω γαρ καϊ εκ το ύτων ύμιν 1020 ικανοΐς έπιδεδεϊχθαι ώς ου του αυτού ανθρώπου έΰτίν αγώνα μεν μοι περί φυγής καταβκευάζειν και δίκας ού- δεν προΰηκούΰας δικάζεαθαι, προς δε τον διαιτητην άπαντάν άπαράΰκευον. ωβτε περί μεν τούτων αν έπι-
2>9χειρή λέγειν, ουκ οϊμαι υμάς άποδέξεοθαι. αν δε λέ- γη ώς άζιούντος αυτού έπιτρέψαι Κόνωνι τω Τιμοθέ- ου περί απάντων εγώ ουκ έβουλόμην έπιτρέπειν, εν- θυμεΐΰθε ώς έξαπατάν υμάς επιχειρήσει, εγώ γαρ περί μεν ών αί δίκαι ούπω τέλος είχον . έτοιμος ην έπιτρέ- πειν καϊ Κόνωνι καϊ άλλω διαιτητή ΊΌω, ότω ούτος βούλοιτο' περί δε ών τρις προς τον διαιτητην άπαν- τήΰαντος τούτου καϊ άντιδικούντος ο μεν διαιτητής άπέγνω μου, ούτος δε τοίς γνωβθεΐοιν ένέμεινεν , ώς και ύμιν μεμαοτύρηται, ούκ ωμην δίκαιον είναι ταύτα
40 πάλιν άνάδικα γίγνεσθαι- τι γάρ άν ην πέρας ήμιν του διαλυθήναι, ει τά κατά τους νόμους διαιτηθέντα λύβας έτέρω διαιτητή επέτρεψα περί τών αυτών εγκλη- μάτων, άλλως τ ε καϊ ακριβώς είδώςοτι, είκαίπρός
ΠΡΟΣ ΒΟΙΩ,ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΙΚ. ΜΗΤ. 487
τους άλλους μη επιεική Η**» ταϊς διαίταις ΐαχυρίζε- 6&αΐ) προς γε τούτον απάντων δικαιότατον ην ούτω
41 προΰφέρεβτΤαι. φέρε γαρ . εί' τις αυτόν ξενίας γράψαι- το λέγων ως διομνύμενος ο πατήρ ουκ έφη τούτον υιόν αντον είναι. έβ& οτω αν άλλω ϊΰχυρίΖοιτο προς ταύτα η διότι της μητρός αυτών όμοοάβης καϊ τον δι- αιτητού καταγνόντος ήναγχαβ&η 6 πατήρ ημών έμ-
42μ£ΐναί τ[] διαίτη; ούκούν δεινόν ει ούτος αυτός κατά γνώαιν διαιτητού υμέτερος πολίτης γεγενημένος κα\ προς εμε την ούαίαν νειμάμενος και τυχών των με- 102 τρίων απάντων, ας εγώ δίκας τούτον απέφυγαν παρ- όντα και άντιδικούντα και τοις γνωβχτεΐΟιν εμμένον- τα, ταύτας άναδίκους αξιών γίγνεο&αι δίκαιον τι δο- κοίη λέγειν υμΐν, οίΰπερ. όταν μεν τούτω ΰυμφέρι;. δέον κυρίας είναι τάς δίαιτας , όταν δε μη ουμφέρνη προοήκον την τούτου γνοόμην κνριωτέραν γενέβ&αι
■: τών κατά τους υμετέρους νόμους γνωΰ&έντων. ος ούτως επίβουλος έΰτιν ώΰτε και την δίαιταν ταύτην επιτρέπειν με προύκαλεϊτο ούχ όπως απαλλαγή προς με, αλλ ΐν, ώΰπερ καϊ πρότερον ένδεκα έτη δίήγαγε κακούργων., ούτω καϊ νυν τά άποδιαιτη&έντα μου λύ- βας εξ αρχής με ουκοφανττ] και την δίκην ταύτην έκ-
ϊίκρούη. τεκμηρίου δε τούτου μέγιοτον ούτε γαρ την πρόκληοιν έδέχετο, ην εγώ κατά τους νόμους πρού- καλούμην αυτόν, πρότερον τε Αενίππω . όν ούτος προύβάλετο διαιτητήν , έπιτρέψαντος μου περί της του ονόματος δίκης άπηγόρευΰεν αύτω μη διαιτάν. ότι δε καϊ ταύτ' άλη&η λέγω. εκ της μαρτυρίας καϊ της προκ?.ήΰεως είαεοίτε.
ΜΑΡΤΎΡΙΑ. ΠΡΟΚΑΗΣΙΣ. 45 Ταύτην τοίνυν την ποόχληΰιν ου δεξάμενοζ. αλλ
488 XI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
ενεδρεύων με καϊ την δίκην ότι πλειΰτον χρόνον £χγ- κρονειν βουλόμενος, κατηγορηθεί, ώς εγώ πνν&άνο- μαι, ου μόνον εμού, άλλα καϊ τον πατρός, λέγων ώς εκείνος εμοϊ χαριζόμενος πολλά τούτον ήδίκηΰεν. ύμεϊς δ\ώ άνδρες δικαοταϊ, μάλιοτα μεν, ώβπερ αυτοί ουκ αν άζιώΰαιτε κακώς άκούειν υπό τών υμετέρων παί- δων, ούτω μηδέ τούτω επιτρέπετε περί του πατρός
16 βλαΰφημεΐν και γαρ αν εί'η δεινόν ει αύτοι μεν προς 1022 τους έπι της ολιγαρχίας πολλούς τών πολιτών άκρι- τους άποκτείναντας διαλλαγέντες εμμένετε ταις όμο- λογίαις, ώβπερ χρή τους καλούς κάγα&ούς άνδρας, τούτω δε προς τον πατέρα ζώντα και διαλυ&έντι καϊ τ.ολλά παρά το δίκαιον πλεονεκτηΰαντι νυν μνηβικα-
47 κεΐν επιτρέψετε και κακώς λέγειν εκείνον, μηδαμώς, ώ άνδρες δικαβταϊ, άλλα μάλιβτα μεν κωλΰετ αυτόν ταύτα ποιεΐν, αν ό' άρα βιάζηται υμάς καϊ λοιδορήται, έν&νμεΐΰ& ότι αυτός εαυτού καταμαρτυρεί μη εξ εκεί- νου γεγενήΰ&αι. οι μεν γάρ φύαει παίδες όντες^ καν προς ζώντας τους πατέρας διενεχ&ώϋιν, άλλ' ούν τε- λευτήΰαντάς γε αυτούς έπαινούοιν οί δε νομιζόμενοι μεν νιεΐς. μη όντες όε γένει ίξ εκείνων, ραδίως μεν αύ- τοί^ διαφέρονται ζώΰιν. ούδεν δε φροντίζουΰι περί
±%τε&νεώτων αυτών βλαΰφημούντες. χωρίς δε τούτων έν&υμεΐο&ε ώς άτοπον έοτιν. ει ούτος τον πατέρα ώς άμαρτόντα εις αυτόν λοιδορήοει. διά τά εκείνου αμαρ- τήματα υμέτερος πολίτης γεγενημένος. κάγώ μεν διά την τούτων μητέρα τά δύο μέρη της ούΰίας αφαιρεθείς όμως υμάς αίβχύνομαι λέγειν περί εκείνης τι φλαύρον
49 ούτος δ\ όν ηνάγκαοεν αντώ πατέρα γενέο&αι. τούτον ονκ αίΰχννεται ψε'γων εναντίον υμών , αλλ9• είςτοϋτ άμα&ίας ηκει ώΰτε τών νόμων άπαγορενόντων μηδέ τους τών άλλων πατέρας κακώς λέγειν τε&νεώτας,
ΠΡΟΣ ΒΟΙίΙΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΙΚ. ΜΗΤ. 489
ούτος, ου φηϋιν νιος είναι, τούτον λοιδορήΰει, ω προΰήχε και ει τις άλλος έβλαϋφήμει περί αντον αγα- 102; νακτεΐν.
50 Οιμαι δ' αντον, ώ άνδρες δικαϋταϊ, έπειδάν των
άλλων άπορη, κακώς τέ με έπιχειρήϋειν λέγειν και δια- βάλλειν πειράΰεΰθαι, διεξιόνθ' ώς εγώ μεν καϊ έτρά- φην και έπαιδεύθην και έγημα εν τι] τον πατρός οικία, αντός δ' ονδενός τούτων μετεϋχεν. νμεΐς δ' ένθν- μεΐΰθ' οτι έμε μεν ή μήτηρ παΐδα καταλιπονΰα έτελεν- τηΰεν, ώΰτε μοι ικανό ν ήν από τον τόκον της προικός
όΐκαι τρέφεαθαι καϊ παιδεύεοθαί' ή δε τούτων μήτηρ Πλαγγών, τρέφονΰα μεθ' αντής τούτονς και θεραπαί- νας ΰνχνάς καϊ αύτη πολυτελώς ζώβα, και εις ταύτα τον πάτερα τον εμόν χορηγόν εαυτή νπό της επιθυ- μίας εχουΰα καϊ πολλά δαπανάν άναγκάζουοα, ουκ ίοα δήπον της εκείνον ούΰίας εμοϊ άνήλωκεν. ώοτεπολν μάλλον προοήκειν έμε τούτοις έγκαλεΐν η αντον εγκλή-
52 Ιί«*3 ε%ει>ν νπό τούτων, προς γαρ τοις άλλοις εϊ/.ο<5ι μεν μνάς δανειΰάμενος μετά τον πατρός παρά Βλε- παίον τον τραπεζίτον εις ώνήν τίνα μετάλλων , επειδή ο πατήρ έτελεντηβε, τά μεν μέταλλα προς τοντονς ένει- μάμην, το δάνειον δ' αντός είσεπράχθην, ετέρας δε χιλίας εις την τον πατρός ταφήν παρά Λνΰιΰτράτον ©ορικίον δανειαάμενος ιδία έκτέτικα. ώς δ αληθή καϊ ταύτα λέγω, εκ τούτων τών μαρτνριών ει6εθθε.
ΜΛΡΤΤΡΙΛΙ.
53 Τοΰαντα τοίννν έμον έλαττονμένον φανερώς. ον- τοοϊ νυν αχετλιάζων καϊ δεινοπαθών καϊ την προίκα
με της μητρός άποϋτερήΰει; άλλ' νμεΐς, ώ άνδρες όί-102- καβται, προς /Ι ιός και θεών, μή καταπλαγήτε νπό της κραυγής της τούτου ' πολνς γάρ , πολύς και τολμηρός
490 XI. ΛΗΜΟΣΘΕΝΟΤΣ
έβτιν άν&ρωπος , και ούτω κακούργος ώϋτε περί ων αν μή έ'χη μάρτυρας παραΰχέο^αι, ταύτα ψήσει υμάς είδέναι, ώ άνδρες δικαβταϊ, 6 πάντες ποιούοιν οί μη~
54 δεν νγιες λέγοντες, νμεις ούν εάν τι τοιούτον τεχνάξη- ται. μή επιτρέπετε αύτω, άλλ' εξελέγχετε, καϊ ο τι αν μη εκαβτος υμών είδη, μηδέ τον πληβίον νομιζέτω είδέ- ναι. αλλ άζιούτω τούτον αποδεικνύναι ααφώς νπερ ών αν λέγη, καϊ μή υμάς φάβκοντα είδέναι, περί ώ ν αυτός ουδέν εξει είπεΐι• δίκαιον, άποδιδράϋκειν τήν άλή&ειαν, έπεικαιέγώ. ω άνδρες δικαΰταϊ, πάντων νμών είδότων αν τρόπον αναγκασθείς 6 πατήρ μον έποιήβατο τούτους, ονδεν ήττον δικάζομαι νυν αυ-
όο τοις καϊ μάρτυρας υποδίκους παρέΰχημαι. καίτοι ουκ !*σο£ γ1 ημιν έβτιν 6 κίνδυνος, αλλ' έμοϊ μεν, εάν νμεϊς νυνϊ νπό τούτων έξαπατη&ήτε, υνκ εςέοται ετι δικάβαο&αι περί της προικός ' τούτοις δ\ ει φαβίν αδίκως άποδιαιτήσαί μου τον διαιτητήν τάς δίκας, καϊ τότ' έξήν εις υμάς έφειναι καϊ νύν έκγενήβεται πάλιν, εάν βούλωνται. παρ εμού λαβείν εν νμϊν το δίκαιον.
56 και έγω μεν , εάν, ο μή γένοιτο, νμεΐς με έγκαταλίπητε, ούχ εξω όπό&εν προίκα έπιδώ τή &υγατρι, ης τη μεν φύσει πατήρ είμι, τήν δ ηλικίαν αυτής είιδοιτε, ουκ αν θυγατέρα μον, άλ?.' άδελφήν είναι αυτήν νομί- οαιτε• ούτοι δε, εάν ύμεΐς μοι βοη&ήσητε. ου δ εν εκ των ιδίων άποτίσουσιν, άλ?.' εκ της οικίας τά έμά έμοί !0*25 άποδώοουΰιν , ην έξειλόμε&α μεν κοινή πάντες εις την έκτιΰιν της προικός, οίκούντες δ' αυτήν ούτοι μόνοι
57 διατελούσιν. ούτε γάρ άρμόττει μοι θυγατέρα έπίγα- μον έχοντι οίκεΐν μετά τοιούτων , οϊ ον μόνον αύτοϊ ασελγώς ζώσιν, άλλα καϊ όμοιους αντοΐς ετέρους πολ- λούς εις τήν οίκίαν είσάγουσιν , ούτε μά τον Λ ι άοφα- ?.}ς είνο;ί μοι νομίζω ΰνζήν τούτοις εν τω αντω ' οπού
ΠΡΟΣ ΒΟΠΙΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΙΚ. ΜΗΤ. 491
γαρ ούτω φανερώς μοι έπιβουλεύβαντες εις "Λρειοι πάγον αγώνα κατεύκεύαΰαν , τίνος αν ούτοι ή φαρμο.- κείας ή άλλης κακονργίας τοιαύτης ύμΐν άποΰγέο&αι
58 δοκοϋΰιν; οϊ γε προς τοις άλλοις (άρτίως γαρ και τούτο άνεμνήΰ&ην) εις τοΰαύτην ύπερβολήν τόλμης ήκον- ΰιν ώΰτε και Κρίτωνος μαρτνρίαν ένεβάλοντο ως εω- νηταιτό τρίτον παρ1 εμού μέρος της οικίας ' ην. ότι ψευδής έΰτι, ραδίως είΰεοΰ-ε. πρώτον μεν γαρ ούχ ούτω μετρίως ζη Κρίτων ω6τε παρ' έτερου οίκίαν ωνεΐ6&αι. άλλ' οντω πολυτελώς και αβωτως ώΰτε προς τοις εαυτού καϊ τα των άλλων άναλίβκειν • έπειτ' ου μαρτυρεί τούτω νυν* άλλ' έμοϊ αντιδικεί- τις γαρ υμών ουκ οίδεν οτι μάρτυρες μεν είβιν ούτοι , ο'ις μη- δέν μετεΰτι του πράγματος, περί ου η δίκη έβτιν, αντί- δικοι δ οι κοινωνοϋντες τών πραγμάτων , περί ων αν
59 δικάζηταί τις αντοΐς; ο Κρίτωνι αυμβεβηκεν. έτι δε τοΰούτων υμών όντων, ώ άνδρες δικαΰταΐ . καϊ τών άλλωνΆ&ηναίων πολλών άλλος μεν ούδείςαύτώ παρα- γενέο^αι μεμαρτύρηκε, Τιμοκράτης δε μόνος , ώοπερ από μηχανής, μαρτυρεί μεν δεκάτην έΰτιάΰαι τούτω 10 τον εμόν πάτερα, ηλικιώτης ων του νυνι φεύγοντος την δίκην, φηαϊ δε πάν^ απλώς είδέναι ά δη τούτοις ουμφέρει, μαρτυρεί δε νυνϊ μόνος Κρίτωνι παρείναι, οτε παρ* εμού την οίκίαν έωνείτο. ο τίς αν ναών πι- ότεύΰειεν; άλλως τε και ότι ου περί της οικίας, πότερα εώνηται αυτήν Κρίτων η μη, νυνι δικάζομαι, αλλά περί προικός, ην έπενεγκαμενης της μητρός οί νόμοι
ΟΟκελεύουΟιν εμε κομίζεα&αι. ώΰτε κα&άπερ νμΐν εγώ καϊ εκ μαρτυριών πολλών και εκ τεκμηρίων επέδειξα έπενεγκαμένην μεν την μητέρα μου τάλαντον προίκα, ου κομιΰάμενον δε τούτ εμε εκ της πατρώας ουΰίας, εξαίρετον δ' ημΐν γενομένηντην οίκίαν εις ταύτα, ούτω
492 XI. ΛΗΜ. ΠΡ. Β01&Τ. Π. ΠΡ. ΜΗΤ
κελεύετε και τούτον έπιδεικνύναι ύμιν ή ως ουκ άλη&ή λέγω η ως ου προσήκει μοι κομίβαό&αι την προίκα' 61 περί τούτων γαρ ύμεΐς νννι την ψήφον οίΰετε. εάν δε μη έχων περί ων φεύγει την δίκην μήτε μάρτυρας άξι- όχρεως παραβχέβ&αι μητ άλλο πιβτόν μηδέν . έτερους παρεμβάλλη λόγους κακούργων και βοά και αχείλιάξτ] μηδέν προς το πράγμα , προς Λιος και δεών μη επι- τρέπετε αυτω, άλλα βοη&εΐτέ μοι τά δίκαια εξ απάν- των των ειρημένοιν , εν&υμούμενοι ότι πολύ δικαιό- τερου εΰτι την της Ιμής μητρός προίκα τη εμή &υγατρϊ είς εκδούιν υμάς ψηφίΰα6$•αΐ) ή Πλαγγόνα και τού- τους προς τοις άλλοις καϊ την οίκίαν την είς την προί- κα εξαίρετον γενομενην άφελεϋ&αι ημάς παρά πάντα τά δίκαια.
ΒΙΝϋΙΝΰ 5ΕΟΤ. ϋ^Ι ^ ^ 1968
ΡΑ ϋβιηοδΙΛβηβδ
3949 ϋβιηοδ-ΙΙιβηογδ Ιο^οί
Α2
1855
ν. 2
Ρ&Γ5.2
ΡΙΕΑ5Ε ϋΟ ΝΟΤ ΚΕΜΟνΕ 0ΑΚΡ5 ΟΚ 51ΙΡ5 ΡΚΟΜ ΤΗΙδ ΡΟΟΚΕΤ
υΝΙΥΕΚδΙΤΥ ΟΡ ΤΟΚΟΝΤΟ ΙΙΒΚΑΚΥ