Ybr

?indar BpcJidt, Pa-ul

De partic-ularw:: subiuncti- varuni apud Pindarurj usu.

Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/departicularumsuOOIich

LGr Ybr

DE

PARTICULARUM 8UBIUNCTIYARUM

APUD PINDARUM USU.

DISSERTATIO IFAUGUIIALIS

QUAM

AD SUMMOS IN PHILOSOPHIA HONORES

AB AMPLISSIMO

PHILOSOPHORUM ORDINE LIPSIENSI

RITE IMPETRANDOS SCRIPSIT

PAULUS BRANDT,

ANHALTINUS.

LIPSIAE

TYPIS B. a. TEUBNERI

MDCCCXOVIII.

// ^

J

MEMOEIAE

PATRIS CARISSIMI

Tabula argumenti.

p»g-

Caput primum. De particulis comparativis 9 — 18

I. «? 9—12

1, cag = ut (sine verbo) 9

2. log eI, maslTS, mg ots 9 — 12

S. tbg = OTtcog post verba v^vslv et 8siY.vvvcci 12

n. OTKog, 07ta 13

in. lOGTfSQ 13

1. cum verbo.

2, sine verb.

lY. Sts 14—16

1. c. verbo finito 14

2. c. participio 14

3. sine verbo 14—16

Y. &ts 16—17

VI. ^' 17—18

1. post comparativum 17

2. post verbum alQslad^ai 18

Caput alterum. De particulis temporalibus 18 — 30

I. otav, OTtotav^ ots, OTtots 18 — 24

1. otav, OTtotav 18 — 19

a. c. coni. praes 18

b, c. coni. aor 19

2. ots, oTtots 20—24

a. c. ind. imperf. 20

b. c. ind. aor 20

c. c. coni. aor 22

d. c. ind. fut 23

e. Tiv ots, ifty-d"' ots 24

II. aviv,a 24 — 25

1. c. ind. praes 24

2. c. ind, imperf. 24

3. c. ind. aor 25

III. svts 25—26

1. de re praeterita 25

a. c. ind. imperf.

b. c. ind, aor.

— 6 —

pag.

2. de re quae fieri solet {svr' av) 25

3. de re futura {svt ocv) 26

IV. imsi, BTtsl Ttd^TtQcorov , mg, stcsI rd^cc 26 — 28

V. f| ov, fg ovTtSQ, ag 29

VI. TtQiv 29—30

1. c. infin. aor 29

a. de re praeterita

b. in sententia generali

c. de tempore praesente.

2. c. ind. aor 30

Caput tertium. De particulis causalibus 31 — 37

I. STtsl, insidri 31

II. oti 32—34

1. c. ind. praes.

2. c. ind. aor.

3. c. ind. perf.

4. c. ind. plusquamp.

5. c. ind. fut.

6. oti explicativum.

in. ovvs%ci, Sivsnsv, tovvSKCc 34 — 35

IV. ora 35

V. «g 36

Yl. ats 36—37

Caput quartum. De particulis finalibus 37 — 44

I. «g . 38—39

1. c. optat.

2. G)g av c. optat,

3. c. coni. aor.

n. OTtcog 39—40

ni. 6q)Qcc 40 — 43

1. c. coni 40—42

a. post tempus praesens 40

b. post tempus praeteritum 40

c. fr. 128 (90) 41

2. c. optat 42—43

lY. lirj 43—44

1. c. coni. aor. post ind. praes 43

2. c. opt. aor. post imp. aor 43

3. c. opt. praes. post opt. praes 44

4. c. opt. aor. post ind. aor 44

Caput quintum. De particulis st {slnsQ, sl yocQ) dv {'ns) .... 44 — 56

A. De enuntiatis hypotheticis 44 — 55

l. De reali 44 — 55

1. sl c. ind. praes. — in apodosi 44 — 49

a. ind. praes 44

— 7 —

pag.

b. iij] c. imp. praes 45

c. nri c. coni. aor 45

d. imp. aor 46

e. iud. fut 47

f. verbum deest 47 — 49

2. sl c. iud. imp. — iud. praes 49

3. tl c. iud. aor. — iu apodosi 49 — 50

a. ind. praes.

b. ind. imperf.

c. imp. praes.

d. ^jrj c. imp. aor.

e. imp. perf.

f. verbum deest.

4. £1 c. ind. pert. — iu apodosi 50

a. ind. praes.

b. iir} c. imp. praes.

II. De potentiali 50 — 51

1. 8l c. opt. praes. — in apodosi

a. opt. praes. c. x£.

b. opt. aor. c. %£.

2. participium instar apodosis est.

in. De irreali 51—53

1. sl c. ind. imp. — ind. aor. c. ccv (x^) 51 — 52

2. sl c. ind. aor. — ind. aor. c. ■h^ 52

3. part. aor. — ind. aor. c. ccv 52 — 53

IV, De constructionibus ex duabus mixtis 53 — 55

1. sl c. ind. praes. — opt. praes. c. x£ 53

2. £1 c. opt. praes. — in apodosi 53

a. ind. praes.

b. ind. fut.

3. sl c. coni. praes. — ind. praes 54

4. sl c. opt. aor. — in apodosi 54

a. ind. praes.

b. verbum a quo pendet infin. c. %^. er. futuri

§. aoristi.

5. sl c. coni. aor. — in apodosi 54 — 55

a. ind. praes.

b. iud. aor.

6. sl c. iud. perf. — oj)t. praes 55

B. De reliquo usu particulae sl 55—56

I. sl = num 55

II. SL = siquidem 56

III. SLTtSQ 56

a. sinsQ = siquidem.

— 8 —

pag.

1. c. ind. praes.

2. c. ind. perf. b. v.ain£Q = etsi.

IV. st yccQ = utinam 56

Caput sextum. De particulis consecutivis et declarativis . . . 56 — 58

I. De particulis consecutivis 56 — 57

1. cocts 56 — 57

2. ©s 57

II. De particulis declarativis 57 — 58

1. oti 57—58

a. post verba dicendi.

b. post verbum stSivai.

2. ovvsyisv, sivE^nsv 58

3. cb? 58

Loci pluribus tractati sunt hi 59

Vita 61—62

Caput primum.

De particulis comioarativis.

I. i^g.

1, a>§ = ut (sine verbo).

Particula comparativa ag apud Pindarum plerumque in sententiis primariis verbo non repetito usurpatur. O. II 95 fia- d^ovr sg de M^qol TtayylGyOdCa^ xoQaxsg ag, axQavra yaQvarov ^ihg TtQog oQvixcc dstov. X 18. XIII 52. P. II 80 a^ditri^rdg silii (peXVog ag vtisq sQxog a?,^ag}) J. III 42 (lY 24). fr. 123 (88), 8. Quater particulam ojg postpositam (Jog) videmus, bis (O. X 18. XIII 52) antepositam.

2. o>§ ei, MOeixs, o>g ore.

O. VII 1 (pidAav cjg si rig dcpvstag aTtb %SLQbg s^cov svdov d^TtsXov xaiMloLOav SqoGg) dcoQTjOsrat^ vsavCa ya^^Qa jtQO- TtCvcov OLXod-sv oixads jtdyxQv6ov TiOQVcpdv xrsdvcoVy 6v^7to6Cov TS xdQiv xadog rs rt^d^aLg sov sv ds cpCXcov TtaQsovrcov ^riKS VLv t^aXcorbv b^ocpQOvog svvag' xal syco vsxraQ ;^t>rdi', MoLGav do^Lv, dsd^^ocpOQOLg dvdQd<SLv Tts^ncov^ yXvxvv KaQitbv (pQSvog, iXdaxo^aL 'OXviiTtCci IIv^ol rs VLx6vrsa6Lv. Videbatur mihi totum locum exscribere, quippe in quo plura sint, de quibus disseratur.

Primum. ag sl rig dc3Qrj(jsraL. Cum futurum hic omnino ineptum sit, dcoQr]asraL pro d(OQ7JariraL babendum est. Non igitur assentior de Jongbio (p. 409) dcoQriasraL futurum esse dicenti. Comparat Hom. E 90 et 161. Neque vero iure, cum

1) Quae sunt tradita, integra sunt. Bergkius oftendit in repetita particula tb? post uts: iniuria, videas infra.

— 10 —

illo loco i7tLpQL6r] legeudum sit, hoc loco a^ri^ Neque in Homericis locis neque liic futurum ullum sensum praebet. Comparatio enim est haec: sicut vir dives genero pateram donat et donans efficit, ut hospites ei invideant, sic ego carmen mitto et mittens victores mihi gratos reddo. Duplex igitur comparatio est: sicat socer pateram genero donat^ sic ego carmen victoribus ; sicut ille generum summo gaudio implet (tanto gaudio^ ut ei invideant ceteri), sic ego victores. Ap- paret futurum omnino ineptum esse. Neque enim Pindarus carmen mittere vult, sed misit^ neque socer pateram dona- turus est, sed donavit; accedit quod aoristus ^fJKS impedit^ quominus d(OQri6£taL pro futuro habeamus, nam si socer do- naturus est non iam reddidit generum invidiosum sed reddet, tum cum pateram donavit. Neque etiam cum Nabero daQri- 6ato scribendum videtur, cum d(DQ7]6stai, optime possit expli- cari: est d(0Qr]6etaL coniunctivus aoristi correpta vocali. Quem usum Homericum esse constat, cf. jt 70. 348 et ea quae Sa- velsbergius ^) disseruit*, cf etiam quae infra de forma avSd- (5o^Ev ip. I 7) dicam (pag. 45). Pindarum saepius particulam EL cum coniunctivo coniungere infra videbimus (pag. 54 — 55). Est liic quoque usus Homericus neque non communis elegia- corum ut Tyrtaei Theognidis Solonis, cf Krueger. Di. 54, 12, 2 [3] et Thiersch. act. phil. Monac. I 2, 211.

Alterum. Apodosis versu septimo inducitur particula KaC. Prorsus similis est locus O. X 91, ubi %a\ verbo hts (fi&) respondet; cf. N. II 1.^)

Tertium. Tota comparatio paene Homericum induit co- lorem. Memor sis, ut unum tantum proferam, exempli e 368 : hq d' ave^og tarjg rjLCOV ^ri^cbva tLvd^ri TcaQq^alecjV td ^ev ccQ te dieOocsdaG^ dlkvdLg dXXr]' ag tijg dovQata ^axQa dLe^xe- da0\ Pendet a particula cjg coni. aor. tLvd^r] ut ab el hic

1) cf. Hermanni opusc. II 46, 9. Non minus false de Jonghius p. 497) futurum defendere studet collato loco 0. X 10, ubi futurum op- time se habet sed prorsus alio sensu, de quo infra.

2) 'die Aoriste EJSIKA E@HKA HKA in „symbola in honor. Rit- schelii p. 508. — cf. Westphal., method. Gramm. d. griech. Sprache I 216.

3) P. VIII 93 est yiccl nihil aliud nisi „etiam" et comparatio parti- cula ovrco intellegitur.

— 11 —

d(x)Q7]6sraL. lam constructione relativa iuterrupta demonstra- tive poeta pergit: ta ^sv dLeaxsdaas. Plane sic apud nostrum iv ds — d-rjjce. Apud Homerum comparationem relative ini- tam constructione mutata demonstrative pergi tam notum est ut vix etiam dicatur: volebam etiam Pindari hunc usum esse admonere.

Bis Pindarus particula aeeixa usus est. P. I 42 avdga S' eyc) xetvov aivi]6aL ^evoivcbv ekito^ai ftr) xalxoTtaQaov axov^^ a)(?£t'r' ayavog ^alelv e^o nald^a doveov. IV 111 roC

^e xddos coOeCre cpd^i^evov dvofpeghv ev dcb^uadi, O"!^-

xd^evoi . . . XQvpda Tte^jtov xrL Videmus igitur apud Pinda- rum G)6eCre adverbium non coniunctionem esse. Differt igitur ab Homero, qui particulis cjg el' te quinquies verbum addidit et toties particulis cog eC^)] ag el te sine verbo legimus sexies, ag ei sine verbo decies.^j

Particulis C3g ore utitur Pindarus quinquies. Locutio ag OTf sic explicanda est, ut ad orf ex verbo sententiae regentis verbum suppleatur. Quod apparet ex locis in quibus verbum additum est, ut Hes. sc. 421 riQLTte d' Sag ora ng dQvg riQiitev. Quale exemplum etiam apud Pindarum babemus: N. VIII 40 av^erai d' aQerd , ^lcoQatg ieQCaig ojg orf devdQeov a66ei, Naegelsbachius in adnotationibus ad Homeri Iliadem {B 209) dicit: „zu cig in cog or£ ist jedesmal ein Verbum zu erganzen", sed assentior Autenrietbio dicenti: bei ag or^, cog el fuhlte der Grieche dies Bedurfnis gewiss so wenig als wir bei Vie wenn'."^) Ad particulam or£ verbo omisso verbum suppleas, cf. Hom. A 368 et Ameisium ib.*)

P. XI 39 7] fie tcg ave^og e^cD itXoov e^alev^ cog ot axa- rov elvaUav. N. IX 16. — J. VI (V) 1. — Cum initio sine dubio ad particulas cjg ors verbum suppleretur, tum tempore progresso hoc neglecto particulae Sg bre sensu ^tamquam'

1) cf. L. Lange. der homerisclie Gebrauch der Partikel sl I 433 ss.

2) cf. Lange 1. 1. I 440. 11 538 ss.

3) cf. Friedlaender. de coniunctionis ors apud Homerum vi et usu. Diss. inaug. Berol. 1860 p. 50.

4) Non plane igitur assentior Kuehnero II 581, 1 , neque persuasit mihi Langius 1. 1. I 440.

— 12 —

usurpabantur.^) O. VI 1 iQvOiag vTto^zd^avrEg svtSList jcqo- &vQ(o d'ccXcc^ov ^LOvag^ ag ozs %-arixov ^iyaQov Jtd^o^sv. Pos- sumus sane cum Hermanno et Dissenio supplere TCrjyvv^sv, vel cum de Jongliio Tcd^o^sv, sed sententia tumet: melius, si cjg 0X6 iam sensu particulae Hanquam' accipiamus verbo non suppleto, quanquam non nego locutionem sic explicari posse et debere. ^)

cjg apud superlativum. Particula cjg superlativo addita semel usus est Pindarus. N. IX 29 dva^dlXo^ai ayg TCOQ^Kjxa. cf. P. IV 164 cog xd^og.

3, o>$ = o7t(x)q post verba vfiveiv et 6eixvvvaL,

Particulam ag sensu oitGig in sententiis pendentibus usur- pavit Pindarus bis, post verba v^vstv et dsLXvvvac. Loci sunt bi:

N. V 26 aC ds tcqcjxl^xov ^sv v^vr}6av zliog aQxo^svai, ^s^vdv Qsxiv^ nrjXsa -9'', K)g xs viv d^Qa KQrjd^stg ^licicoXvxa doXcp 7csdd0ai ijd^sXs %xX. Verbi regentis (y^vri^av) obiecti {es^vdv 0sxiv Urilsa xs) alterum membrum {UrjXsa xs) rursus excipitur sententia a particula dyg incipiente : ag xs viv. Alterum cjg (v. 30) sensu particulae oxi positum est, de qua videas infra.

O. XIII 75 dsi^sv xs KoiQavida 7Cd6av xsXsvxdv JtQdy^a- rog, G)g t' dvd /Sco/Ltw d^sdg %oixd^axo vvxx^ dico xsivov XQt^^^iog, wg xs Soi avxd Zrjvbg syxsmsQavvov itatg sjtOQSV da^aCicpQova %Qv66v, Verbi dsii^sv obiectum {xsXsvxdv) in duo membra di- viditur: monstravit finem, et quomodo — et quomodo.^)

1) Haec autem ellipsis verbi dum in aliis exemplis ex ipsa forma sententiae quodam modo patet, in aliis poeta de verbo aliquo, quod coniunctionem temporalem sequatur^ non iam cogitasse videtur et in his quidem temporalis notio coniunctionis Zxs evanescit et ipsa paene coa- lescit cum particula «g, ita ut iam coniunctae nihil amplius valeant quam simplex mg vel wg irtSQ. Friedlaender 1. 1. p. 50.

2) cf. infra sativ ots.

3) Non possum non laudare de Jonghi adnotationem quam legens risum vix opprimas. Quaerit enim vir doctus explicans illud Sa^ccGi- (pQOvcc xQvaov: „ergone equis sunt mentes?" Non igitur intellegere potest quam insignis his verbis insit pulchritudo, non intellegit quamquam paulo ante (v. 68) Minerva frenum cpiltQov iTtitsiov nominavit! 'Wenn ihr's nicht fiihlt, ihr v^erdefs nicht erjagen'. Goethe.

13

IT. "O.tioq, 6na,

Particula comparativa ojcas Pindarus usus est bis. Loci difficultatibus vidui sunt lii: O. X 55 ro de aacpaveg icov TtoQGa y.attq)Qa(5Ev^ oita xav TtoXi^oio doacv dxQod-cva dLelcov ad^vs xal TtEvraetriQLd' OTtog aQa sOtaOsv soQtdv 6vv 'OXvintiddi TtQata vLxacpOQLacOL ts. — fr. Gl (33), 3.

Neque etiam particulam 07ta Pindarus amavit. Praeter locum iam laudatum (O. X 56) ubi primo oita deinde oitcog legimus invenimus particulam oita semel: O. X 9 vvv tpacpov iXLCaousvav 07ta Kv^a KatayiXv66SL qsov, oita ts kolvov loyov (pikav xl6o^sv sg %dQLv. Locus immane quantum coniecturis tentatus est, quas quidem non affero cum putem quae sunt tradita optime posse explicari: curiosi adeant inprimis Momm- senium (in editione et in suppl. ann. critt. p. 140 ss.) et Berg- kium. Cum Hermanno supplendum est verbum s6tiv sensu ,Jetzt gilt es den Fall".^) Poeta usus est constructione para- tactica ut saepius. In oratione soluta sententia Pindari sic fere exprimenda est: nunc videamus quomodo, ut unda pro- fluens devolvet lapillum volutum, communem sermonem iucun- dam persolvamus in gratiam. Memor enim sis poetam ima- gine lapillorum unda devolutorum debitum significare: ut unda calculos devolvit sic carmen Pindari debitum delere potest, praesertim cum foenus capiti addatur. Mirum est quantum in hoc loco docti offenderint, cum omnia optime procedant simodo memores sumus poetam paratactice loqui et verbum iotlv supplendum esse.

III. 'S^ajtBQ.

1. cum verbo. J. VI (V) 47 rdv ^sv ccQQYjxtov (pvdv, ^OTtsQ t66s dsQ^a ^is vvv itSQLitXavataL d-rjQog xxL

2. sine verbo. O. VII 77 xod-L Xvxqov Ov^cpoQccg oixxQag yXvxv TXaTtols^c) 'iaxaxaL TLQvvd-icov dQjaysxa,^ c)07tSQ O-fco, ^TJlcjv ts xvLadsaaa Tto^Ttd Tcal XQiaLg d^q)' dsd^XoLg. — P. I 91 i^isL 6' cbansQ xv^SQvdtag dvijQ iatiov dvs^dsv,

1) Paullo aliter Boeckhius (nott. critt. O. XI 9 p. 409) ut iam Ph. Melanchthon. De imagine cf. Schmidtium id. 102.

14

lY. i2rf.

^iire est particula Dorica pro gxjts: ate ZlcjQLKag avzl Tov G)&XB scliol. N. VI 47. De forma particulae cf. Apollon. de adverb. 591, 20 (p. 179, 20 Sclm.). Ceteros grammaticorum locos invenies in Stepliani Thesauro sub Gi6xe. Praeter Pin- darum qui particulam coxs novies usurpavit unum tantum locum laudare possum ubi hta reperimus, fragmentum adi- 07COXOV in Bergkii lyricis IIP p. 742. Non nescio in Cra- meri anecdotis Oxoniensibus I 446, 22 postulari, ut apud Homerum M 433 ojxs scribatur, sed iniuria: cf. quae adno- tavit Spitzner.

1. (hze c. verbo finito.

Unum exemplum extat. O. X 86 «A/l' cjts TCatg s^ dXoxov TtatQi Ttod^SLvbg iKovtL vsotatog ro TtdXiv ridrj^ ^dXa ds foi

Q^SQiiaCvsi cpilotatL voov %al otav TcaXd J^SQ^aig doLdag

dtSQ j ^AyricCda^ ^ slg ^ACda (jtad^^bv dvriQ LKrjtaL, xsvsd jtvsv- 6aLg STtoQS ^ox&G) ^Qa%v xl tSQitvov. Libri praebent aGts quod cum apud Pindarum semper consecutiva particula sit cum Boecl^hio in Doricam formam cbra mutacdum esse nemo negabit. Particulae ats respondet (v. 91) xal sensu: ut — ita. Quam responsionem iam supra (p. 10) vidimus et infra in- veniemus dxs — • 'KaC {O. XII 13). cf. Dissenium ad O. XII 7. Adde scholiastam s6xl ds r] dnodo^Lg xy]g jtaQapoXfjg sig xb xal orai/ . . . dsov yaQ ovxcog sitcslv' co^itsQ o^Cyovog italg Ttod^SLvbg xc5 jtaxQl ovtco Kal %tX.

2. (bzs c. participio.

Bis apud Pindarum reperimus particulam cots cum parti- cipio coniunctam. N. YI 26 (29) sXTto^iaL [isya fsLJtcov 6xo7tov dvta tviSLv cot ditb rdlov isCg. VII 62 vdatog G)ts Qodg (pCXov sg dvdQ^ dycov xXeog stijtv^ov aLvs6c3: quasi ducens.

3. a>T6 sine verl)o.

Quinquies Pindarus particulam cots substantivo addidit verbo omisso sensu ^tanquam'. Affero primo locum ubi cod.

— 15 —

Vat. B g)6te praebet libris CD omissura et a Bergkio iure in fox8 mutatum: P. IV G4 17 iidXa dij ^£Ta xal vvv, ojts cpoivi- xavd-euov tjQog dx^a, Tiaiol tovtOLg oydoov d-dXXsi, ^SQog ^Aq- xsGClag. X 53 iyxco^ccov ydg dcotog v^vov iic' dlXot dXXov Gits nsXL06a d-vvsL Xoyov ubi rectam lectionem 6r£ liber Got- tingensis servavit libris Vaticano (B) Mediceis (DE) c)6xs praebentibus. — N. VII 70. 93. Difficilior est denique locus J. III 36; sic traditur libris manuscriptis: vvv d' ai) ^sxd ysi- HSQtov noLKiXov ^rjvav ^6q)0v %'9'G91' cjxs (D, dxs B) cpOLVL- XS0L6LV dv&ri6s (B, dvd^og D) Qodoig 8aL^6vcov ^ovXatg. Lectio codicis B dxs falsa est cum trochaeum metrum requirat. Pauwius igitur axs scripsit, quo cum apud Pindarum non legatur reiecto codicis D lectionem g3Xs retineam. Christius Hartungi coniecturam x^l^sqlcov jcoLKtXa recipiendam esse dixit quod non probo quae tradita sunt explicari posse ratus. Prius- quem autem lioc demonstrare eoner Disseui explicatio etiam lectionem traditam retinentis refutanda est. Intellexit enim Dissenius jtoLXLXav sensu TioXvavd-siicyv et copiam exemplo- rum affert in quibus similia attributa veri tribuuntur. TtOLKdog hoc sensu intellegi posse non nego quanquam malim verbo id^iov quam ^rjvav hoc tribuere. Sed hoc parvi momenti est. Gravius est hoc: neminem qui hunc locum opinione non prae- sumpta legat facere posse dico quin coniungat ^isxd %sliisqlov t,6(pov 7ColklXc3v ^rjvav quod ineptum sensum efficit. Sed Dis- senius noLKLXov [irjvibv explicat analogia genitivorum temporis ut d^sQovg ijQog aliorum quod quanquam per se fieri potest tamen ut nunc verba posita sunt rectum esse non adducar ut credam. Qui in voce jtOLKLXog illam significationem inesse volunt ad coniecturas refugiunt, quorum Hartungius x^l^sqlcov TCOLKila^ Rauchensteinius TtoLXLXcog lenius coniecit. Quibus coniecturis verborum collocationem obstare puto. Non pos- sumus verbum tcolklXcov inter isliisqlov et ^rjvav ^6cpov po- situm ab his verbis secernere et ad sequentia trahere. Neque vero opus est ut explicationem vel coniecturam probemus in verborum ordinem peccantem cum tradita optime possint explicari. Memores simus eorum quae in v. 18 poeta dixerat aiav ds KvXLvdo^svaLg d^sQaLg dXX' dXXox i^dXXa^sv ubi scho- liastam adeas: ag TCOLXiXaLg xQoo^isvcov xvyaLg, Si addas vv. 23s.

— 16 —

34 s. 51 invenies semper eandem sententiam in vita humana omnia fluxa esse. Puto igitur in verbo TtoiTiClav eandem sen- tentiam latere et verba tcoltclXcov ^rjv&v Mezgero duce expli- canda esse ^^wechselvoller Monate" eo sensu quem in scho- liastae verbis iam allatis cog TtovKikaig %Qco^ivG)v tv%aig esse videmus. Etiam cum explicamus %ec^£Qcov Ttoomlcov ^Y^vav ^ocpov ^^hiberna variabilium mensium caligo'^ magis tenori Pindarico mihi videtur respondere. Accedit quod lectio tcol- TiCla difficilius in TtoLmlcov mutari potuit quam TtoLxCXcov in TtOLxCla. Nam lectio TtOLxCla facilior intellectu est quam tcolkCIcov neque putari potest lectionem faciliorem in diffi- ciliorem esse mutatam.

T. 'Ars.

''Ate neutrum pluralis pronominis o6te quod pro adverbio neque apud Homerum neque Hesiodum-^) invenitur a Pindaro saepe usurpatum videmus. Particula ats comparativa significat "^tanquam', causalis inducit causam obiectivam ^utpote'. Quae significationes particulae are etiam apud Pindarum insunt^ quarum hic comparativa tantum docenda est^ cum de causali in capite HI agatur.

Particula comparativa ats a Pindaro semper substantivo additur; uno de loco P. lY 30 infra videbimus. O. I 1. XII 13 vCb 0LXdvoQog, ijtoL Tcal ted xev, evdo^d%ag dt dXextcoQ, (Svy- yovco TtaQ e<5tCa dxlerjg tL^d TcatecpvXXoQoriOe Ttodav xtL Intellegas: fili Philanoris, profecto tuus quoque pedum honos sine gloria defluxisset tanquam intus pugnans gallus, vel com- paratione compendiaria sublata tanquam honos intus pugnan- tis galli. — N. VII 104 tavtd de tQlg tetQdxL t d^TColetv ditOQCa teled^eL texvoLOLV dte ^a^l^vXdxag ^Log KoQLvd^og.

Legimus iam particulam dte in fr. 241 (280) TtotCxoXXov dte ^vXov TtaQa ^vXco.

Restat unus locus P. IV 29 (pLlCcov d' iTticov dQ%eto, ^et- votg dt eXd^dvteo^LV eveQyitaL detjtv iTtayyiXXovtt TtQcbtov. ^Amicisque verbis orditur hospitibus quomodo adventantibus

1) Cf. Kuehner. U § 506 d. 580, 1.

— 17 -

benefici coenam offerunt primum' Boeckhius vertit; similiter Dissenius Mezger. Quae verba quanquam bonum praebent sensum tamen corrupta esse videntur cuius iudicii argumenta ab editoribus allata sunt. Quibus accedit quod particula ats cum verbo finito coniuncta displicet, quae a Pindaro semper substantivo addita est; cf. etiam exempla apud Kuehnerum II § 489; 2. Itaque facere non possum, quin ate hoc loco acc. neutr. plur. pronominis o0t£ esse statuam: ^amicis verbis^ qua- lia etc' cf. Hom. A 779 ^SLVid t sv TtaQed^rjx^v a te ^eCvol^s d-£fiig £6tLv (nimirum jtaQad^etvaL). Tum vero verbum detjcva non potest esse rectum. Neque placet verbum iitayy ^klovtv quod apud Pindarum aTtai, eiQr^^evov esset cum verba ayyi}.- kSLV ter et ayy^Xia decies usurpata sint. In praepositione £% — suspicor latere — £q et fortasse mecum verbum avdQ£g resti- tues. Legendum igitur puto: (pLXCcav d' iTtecov aQ%£to ^^Cvotg at iX^6vt£66Lv £V£Qy£taL avdQ£g ayyilXovtL TtQobtov. ^Amicis verbis ordiebatur qualia hospitibus adventantibus viri benefici nuntiant primum.' £V£Qy£tr}g dvijQ Pindarus etiam O. II 104 dixit. Metrum non laeditur, cf. vv. 54, 108. 145.

De particula ats in locis P. II 84. 79. J. VI 51. fr. 145 (109) videas infra (pag. 36 — 37).

YI. '7/.

1. Ponitur particula ij comparativa post comparativum saepius nude, semel particula ag addita: O. XIII 112 xal TtaCav xatd ^EXXdd' £VQiJ6£Lg Jq£vvc3V ^d66ov' ^ cog Cdi^^v. cf. p. 57. Verbum quod traditum est Idi^^v vix aptum vide- tur. Nam Piudarum dixisse: ^per totam Graeciam invenies ampliora quam quae videre possis' nunquam ut credam ad- ducar. Si invenio video quoque. Accedit quod verbum vi- dendi de victoriis in certaminibus reportatis non apte usur- patur. Christi igitur coniectura dLC^i^v accipias. ^) — P. IV 209 dCdv^aL yaQ £6av fwat, xvlivdiaxovtd t£ XQaL:tv6t£QaL 7] /3a- QvydovTtav dvt^av QtCi^g. N. VII 20. fr. 89 (59) tC xdULOv dQxo^8voL6Lv ij xata7tavoii£voL6LV 7] pad^v^cjvov te Aatcj xal

1) Bornemaiinus (Bursian. 1887 I p. 32 No. 24) Idsiisv retinere vult. Neque vero I8slv significat '"ubersehen'.

Brandt, Dissertation. 2

— 18 —

d-occv LTCTtcov iXcctSLQav dsi6ai; ubi in primo versu disiunctivam, comparativam in altero habes particulam. fr. 107 (74), 6 ilavvBig xC veatSQOv rj TtccQog; fr. 280 non affero quippe quo non Pindari verba habeamus.

2. Post verbum aiQstad^ai, quod comparativi vim habet semel apud Pindarum particulam ij usurpatam videmus. N. X 57 iTtsl roi5TOi/ t) Ttd^jcav d^sbg s)i^svai oixsiv t ovQavp siXst al&va (pd^i^svov IIoXvdsvTcrig Kd^tOQog iv TtoXs^c). Hanc vitam maluit quam omnino deus esse et in caelo habitare Pollux Castore in bello occiso. Verbum aiQsted^ai sensu prae- ferendi non saepe usurpatur, saepius povXs^d-ai cf. Krueger. Di. 49, 2, 3. Kuehner. II § 542, 2, sed etiam in soluta oratione invenimus hunc usum : cf. Xen. Ag. IV 5. Non raro additur ^aX- Xov: cf. Plat. apol. 38 K Gorg. 469 c, saepe. Ceterum con- iungo tovtov ai&va^ non ut Christius explicat aicbva: ^tempus sempiternum'. Nam Hempus sempiternum' deum esse Pollu- cem noUe non de industria dicere debebat poeta post verba Ttd^Ttav d^sbg s^iisvat, qui enim omnino est deus, etiam tem- pus sempiternum in caelo habitat. Neque alobva a verbo sXXsto secerni potest.

Caput alterum. De particulis temporalibns.

Coniunctiones temporales a Pindaro usurpantur hae: or«i/ oTtotav ots ojtots dvixa svt dv svts insl iTtsid^ s^ ov i^

OVTtSQ dg TCQiV.

I. "Orav djtorav ors djrore, 1. ozav ojtorav.

a. c. coni. praes. Particulas temporales otav ojtdtav a Pindaro septies cum coni. praes. coniunctas videmus, cum coni. aor. quater. Ubi cum coni. praes. coniunctae sunt de re agitur quae solet fieri et habemus in apodosi quinquies indicativum praesentis. Duo sunt exempla orationis obliquae.

— 19 —

O. II 21 iaXav yccQ vtco xaQ^dxGJv nfi^a ^vdOKSc TtaXCy- xotov da^aad^ev^ oxav d-sov MotQa Tts^TCr] avsxag oXpov vifjrjXdv. Retineo cum de Jonghio Christio aliis codd. BCD lectionem 7ts(i7trj aliis ns^il^ri cum A scribentibus, cum praesens multo aptius videatur : eodem tempore moritur malum quo fatum felicitatem mittit.

P. V 1 6 TtXovtog svQvad^svrjg <^s6tLvy ., otav tig aQSta xsxQa^isvov xad^aQa pQotTJaiog dvrjQ itot^ov TtaQadovtog avtbv dvdyri Ttolvfpilov STtstav, II 11. 13. II 86.

Duo exempla orationis obliquae sunt haec : O. XIII 79 svvTtVLG) d' a tdiL6ta 7tL^s6&aL xsX7]0at6 vlv, otav d' svqv- 6%svsL XQataCitod' avsQvr} raLaoxa d^s^sv iTtTtsCa ^co^bv svd"vg 'A^dva}) N, I 67 xal yaQ otav d^sol sv TtsdCc) OXsyQag FLydv- ts66LV fid^av dvtLd^(o0LV, ^sksav VTtb QCTCataL xsCvov (paLdC^av yaCa 7ts(pvQ0s6%^aL xo^av svs7tsv. Quoniam vidimus etiam de re futura Pindarum coniunctivum praesentis usurpare (O. XIII 81), non opus cum Bergkio scribere orav dvtLd^coaLv ^ etsi alias Pindarus aoristo de re futura usus est (cf. P. VIII 96. J. II 47). Nam Tiresias oQd^oiiavtLg (61) optime scit pugnam illam certe futuram esse, cum autem eodem tempore quo Gigantes proe- lium committunt eorum coma pulvere collinatur, non est cur praesens recte traditum esse negemus. Coniunctivum aoristi de re futura usurpavit poeta, ubi sententiae vis condicionalis inest, cum hoc loco sententia tantum temporalem sensum habeat: tum cum pugna erit quam futuram esse constat.

b. cum coni. aor. Ubi Pindarus particnlas orai^ et b^iotav cum coni. aor. coniunxit, in apodosi habemus bis indic. praes., semel in- dic. aor., semel imper. aor. Ter agitur de re quae fieri solet. P. Vni 96 «AA' otav afyla dLoadotog sXd^rj , Xa^TtQbv (psy- yog STCSOtLv dvdQav xal iisCXL%og aCcov. ibid. 8 tv d', 67c6- tav tLg d^sCXLxov xaQdCcc xotov ivsXdorj , tQaxsta dv6^s- vscjv V7tavtLd^aL6a xQdtSL tLdstg v^qlv iv dvtX(p. O. X. 91.

1) Verbum traditum ccvccqvtj quod sensui non respondet neque ante Hippocratem et Cratinum invenitur a Boeckhio iure in avsQvr] mutatum est. CCVCCQV7] defendere studet Mommsenius (annott. critt. suppl. p. 173 s.).

2*

— 20 —

J. II 47 tavra , NcxdeiTCTt' , dTtdvei^ov , otav ^stvov e[ibv Yjd-atov sXd^rjg.

2. OTS OTtOTS.

a, cum indic. imperf.

Particulas ots et bjtdts cum ind. imp. quater coniunxit Pindarus. Non agitur de re quae fieri solet neque de re iterata sed tempus indicatur quo ea quae in apodosi dicuntur fiunt. In apodosi reperimus ter ind. aor., semel infin. praes. a verbo (pavtC pendentem.

O. I 69 TCQog svdvd^s^ov d' ots (pvdv Xdyvai vlv ^ilav ysvsiov SQSipov^ stot^ov dvsipQOvtiOsv ydjiiov. IX 97. fr. 88 (58), 2. O. VII 54 cpavtl d' dvd-Qc^TtcDv Ttalaial QTJ^isg, ovTtco ots 1^6va datsovto Zsvg ts Kal d&dvatoi^ (pavsQav sv TtsXdysv

'PodoV S^^SV JtOVtiC) Ktk.

b. cum ind, aor,

Multo saepius (terdecies) particulas ots et oTtots apud Pindarum cum ind. aor. coniunctas videmus. Non opus est locos exscribere, satis puto structuras afi^erre. Semel (O. I 41) apodosis particula tots inducitur. Ind, aor. habemus in apo- dosi octies (P. II 26. IV 224. J. VII 10. O. I 21. IX 72. P. VIII 41. XI 18. O, I 38, ubi structura est: (pd^sy^o^ai . . . oitots sxdXs0sv tots dQ7td<3ai Neptunum), indic. imperf. verbi dtsiv bis (P. III 90. XII 10), indic. plusquamp. s^s^vavto sed sensu imperfecti semel {J. VIII 27 [VII 30]). Uno de loco admo- dum difficili J, I 24 pauca dicenda sunt, de quo viri docti multa disseruerunt neque vero dici potest litem esse diiudi- catam. Quod doctissimis non contigit a tirone non postula- bitur, tamen dicam quae sentiam. Sermo fit de Castore et lolao, quorum virtutem et gloriam in certaminibus reportatam poeta praedicat. lam pergit (22): Id^itsi 8s dafpiig dQStd sv te yviivotat (Tricl., yv^votg BD) (StadCoig 6(pC6iv sv t d^iti- dodov7toi0iv dTtlCtaig dQd^otg. Quae verba clara sunt sed iam legimus: old ts (olg ts D) j(^SQ6iv dTcovtC^ovtsg aCx^alg (sic codd.) xal li^Cvoig bnots dCaxoig Xsv.

Boeckhius aCx^atg scribens vertit: *utque fulgebat mani- bus iaculantes hastis et saxeorum quando in ludo discorum

— 21 —

iaciebant'. Similiter Dissenius: ^ut splendebant manibus iacula mittentes quumque discis certarent'. Quorum explicationi ob- stat quod Castora et lolaum ^manibus splendere' frigide di- ceretur neque quisquam qui verba legit facere potest quin XeQ6lv cum dxovti^ovteg coniungat. Neque vero Mezgero assentiri possum scholiastam secuto explicanti: „und wie schleuderten sie mit ihren Handen^ wenn sie mit Lanzen warfen und mit steinernen Diskusscheiben." Suppleri igitur vult uv etiam ad verba old te quod fieri posse nemo cre- det. Ter enim in his paucis verbis notionem iaculandi ha- beremus: olci ts Xav — dxovtC^ovtsis — b:t6tB uv. Buchhol- zius^) non bene supplet eXa^jpev dQetd 6cpL6iv: immo propter nominativum dxovtL^ovteg supplebis old te eXccinl^ccv. lam in- terpretum alii aixiidg scribi volunt, ut Pauwius Hartungius alii, Christius al%^a\g et mox h&LVOLg dC^xoLg pro accusativis Aeolicis haberi vult. Graecos potuisse dicere dKovtit^eLV ai%- ^atg constat: cf. Hom. x 121 xeQ^adCoLdLv ^dlXov, Similiter noster iV. I 18 TtokXcbv eite^av xaiQbv ov xl^evdeL ^aXdyv. O. X 72 idLxe TcetQa (ubi Christius non recte explicat), cf. Dissen ad N. I 18.^) Sed dxovtC^eLv cum duobus dativis x^Q^'''^ ^^ aix^atg posse coniungi vix putamus. Neque vero locutionis dC6xoLg levaL certum aliud possum afferre exemplum.

Restat igitur ut accusativos esse putemus aix^ialg et Kl- d^Cvoig dC6xoig: cf. quae Christius hanc sententiam ut tueatur dicit. Nostra plus interest quod sequitur; xal XL^CvoLg ojtdte dC6xoig XeVy quod peccat in metrum quod hoc esse debet:

— Wv^ — Wv^ — i^iJ — wW.

Apud Pindarum enim ad exemplum Homeri vocalem e fina- lem vi caesurae esse productam ut nonnulli censuerunt, non est cur credamus, cum nullum aliud exemplum exstet. Varia igitur conati sunt viri docti: bitot av Kayseri non placet, oTtbt iv Boeckhius coniecit, cuius locutionis nullum certum inveniri potest exemplum. Ego Bergkii coniecturam probo ojtot ix^ ix x^Q^y tfv ut ipse explicat. Quae coniectura lenis

1) Anthologie aus den Lyrikem der Griechen. Heft II.

2) Cf. Theocr. V 88 ^dXXsL xai iidXotGL xbv ccinoXov cc KXsaQicta. ib. 49 §dXXsL Sh xal a Ttirvg vipdd^s v.divoig.

- 22 —

est et imaginem iuvenis discum e manibus mittentis optime nobis depingit.

c. cum coni. aor.

Particulam oirf cum coniunctivo coniunctam iam apud Homerum saepe reperimus: cf. Kruegeri synt. 54, 17, 4 (3) et Friedlaenderum de coniunctionis ots apud Homerum vi et usu p. 69 ss.^) Ex Pindaro Krueger ille yQa^^arixmratog nulla attulit exempla quanquam fortasse duo exstant. Unum est fr. 75 (45) a Dionysio (de comp. verb. 22) servatum, ubi codex F (Laur. LIX 15, saec. XII) banc lectionem praebet: iv aXyea xE^icov xe ^dvtiv ov lav&dvsv (poivL%o0dcov 6jt6ts ol%d^6vtBg cjQUv d^dXa^oL £v6a^ov iTtdyoi^tv eaQ cpvtcc vsTctdQsa. Addam Parisini 1741 (P. saec. XI) lectionem: iv aQyia vsiiea (vel vs^ico) ^dvttv ov lavd^dvEi cpoiVLKog iavcjv bitot olxd^iv- tog 'SIqccv d^ald^ov svod^ov i7tatco6tv saQ cpvtd vsKtdQsa. Vides verba admodum esse corrupta. Heynius scripsit: iv ^AQysCcf Ns^ia ^dvtiv ov Xav^dvsi cpoCviXog SQVog^ quam lectionem Boeckbius quamquam se subtilitates spernere dicit (expl. p. 578) tam argute defendere studet, ut hae argutiae ipsae Heyni coniecturam falsam esse declarent. Neque etiam Dissenius vero propius accessit qui Boeckhium sensum illorum verborum eximie enucleavisse dicit. Usenero demum debemus ut lectionum Dionysiacarum notitiam ita praeclaram verborum corruptorum emendationem. Scripsit enim vir doctissimus^) ivaQyia tsXicov odiiat ov kav^^dvsi et mox i7tdyri6iv. Etsi igitur hic coniuncti- vum a particula ojrdrf pendentem coniectura restitutum vi- demus tamen alterius loci auctoritate firmatur neque post praesens Xavd^dvsi non aptus est. Illi 67t6ts respondet mox t6ts.

Alterum exemplum est fr. 225 (247) 67t6ts d^sbg dvdQl xdQ^a 7ti^i{jrij 7tdQog ^iXatvav XQadCav i^tvcpili^sv^ ubi Berg- kius ex schol. Yindob. 67t6tav recepit. Praeter hos duos locos nullum apud Pindarum invenitur exemplum particulae 67t6ts cum coniunctivo coniunctae neque neglegendum fragmenta illa non sine ulla dubitatione tradita esse.

1) Neque non apud Herodotum et tragicos: Krueger 1. 1. 54,17,6 (3).

2) Mus. rhen. XXEI 149.

— 23 —

d. c. indic. fut.

Unum exstat exemplum. O. II 33 traditum est: ^rot Pqo- rcbv ye xtxQLtai :tBiQag ov n d-avdrov, ovd' aavxi^ov a^sQav 6;rdT£, jtald' cceXloVj drsiQ£t 6vv dyad-a rsksvrdao^ev. Lis exstitit inter doctos de particula bitors. Dicit poeta haec: terminus mortis hominum incertus est. Ergo mors incerta est et quando et quomodo obituri simus. Quae duae senten- tiae et *quando' et ^quomodo' verbis inesse possunt. Mor- tem incertam esse non admodum mirum est, sed in vita ipsa omnia incerta sunt.

Putamusne poetam dixisse etiam hoc esse incertum, quando tandem unum diem plane iucundum atque felicem peracturi simus? Numquam ut credam adducar. Quando peracturi simus illum diem, nihil omnino attinet. Accedit quod, si quaeritur ^quando' sine dubio praeiudicatur nos illum diem peracturos esse. Quae sententia a poeta aliena est: plane contrarium vult dicere. Sunt enim in vita mortalium omnia incerta; ergo poeta debet pergere: etiam hoc incertum est^ num quando talem diem peracturi simus. Quam sententiam optimo iure Boeckhius postulavit sf^tors exspectans. Sed quae iam addit non probo^ poetam enim voluisse etiam de tempore dicere: incertum est quando obituri simus, simul tamen id admiscuisse an tum quando obituri simus, integra affutura sit felicitas. De morte omnino non iam sermo est, verba nihil dicunt nisi 'unum diem plane felicem peragere'. Et putat poeta plane incertum esse, num quando hoc nobis contingat. Duas igitur habemus sententias in Pindari verbis (vv. 33 — 36); primam: mors mortalium incerta est; alteram: atque etiam hoc incertum est, num (donec vita fruimur) diem peracturi simus, qui plane faustus vocari possit.

Cui sententiae cum particulam traditam ojtors non satis- facere appareat, Boeckhianum sfjtors vero propius accedit neque tamen verum est, cum in metrum peccet, quippe quod tri- brachyn poscat. Proposuit autem Herwerdenus TtdrsQa quam ingeniosam et lenem coniecturam Christius iure recepit. lam difficultas sublata est neque debeo enumerare, quomodo Thierschius ^) Dissenius Hermannus^) Mezger Karstenius de

1) Act. phil.. Monac. I 2, 207. 2) Ad Viger. p. 918.

— 24 —

longhius alii particulam oTtote explicare studeant. A Pin- daro igitur 67c6rs cum ind. fut. non coniungitur.

e.

Restat ut dicamus Pindarum semel locutione ^v ote usum esse cum indic. imp, fr. 83 (51) ^v orf 6vag ro Bot6tiov £V£7tov (sic Strabo VII 321, Usyov schol. Pind. 0. VI 152).

Locutione £6d'' ots verbo omisso Pindarus usus est bis. fr. 180 (172) f^'9'' ots TtiGtotdta Giyaq 6d6g (sc. sCtCv), si Syl- burgius recte coniecit. O. XI 1 £6tiv dvd^QcoTtoig dv£^G)v bts nX£l0ta iQfiGig, £6tLv d^ ovQavCcov vddtcov TttX.^ id est £6tLv bt£ nX^Cota XQij^Cg <^£0tivy dvs^cjv^ £6tiv d' bt£ ovQavCiov vddtcov (7tl£C6ta %QriaCg £6tLvy. cf. Hermannum ad Viger. p. 919.

II. ^Avi^aa,

Particula ^vtjca quae apud Homerum semel {% 198) re- peritur^) Pindarus sexiee usus est, semper cum indicativo coniuncta.

1. cum ind. praes.

fr. 218 (239) 1 dvC% dvd^QcoTtcjv xa^atcjd hg OL%ovtaL ILBQLiivaL 6tri%^£(ov h^co {£^cod-£v Athen. XI 782 d), 7t£Xdy£L d' £v 7toXv%Qv6oLO (TtoXvxQv^ov Athcn.) (jrAovTOv 7tdvt£g l'6a vso- ^£v jp£vdfj TtQog dxtdv. Non licet pro certo affirmare apodosis utrum in verbis sequentibus bg ^lv dxQ7]^(ov usque ad 7tXov- t£ovt£g lateat an in verbis quae ante fragmentum nobis tra- ditum fuerunt. Utrumque potest cogitari. Malim tamen putare apodosin in versibus non traditis fuisse et a versu quarto novam sententiam antecedentia illustrantem incipere.

2. cum ind. imperf.

Exempla sunt duo; in utroque in apodosi indic. aoristi positus est.

O. IX 29 £7t£l dvtCov 7tcbg dv tQtbdovtog '^HQaKXdrjg 6xvta- kov tCva^£ %£Q6Cvy dvCz^ d^g)l TIvlov 6ta^£lg riQ£Ld£ no6£Lddv ^q£l8£v t£ VLV dQyvQ£G) t6^<p 7toX£^L^(X)v Qot^og , ovd' 'ACdag

1) Ergo corrigendus est Krueger. Di, 54, 16, 1.

- 25 -

dxLV7]tav E%s Qcipdov; P. I 47 r] xev a^vdaeLSv^ oXaiq iv itoXi- fiOL6t ^dicctg xld^ovL '^via 7CaQi^SLv\ avCx evQL^xovro dsobv jcald^aLg xi^dv xxk.

3* enm ind. aor.

Tria sunt exempla^ semel (0. VII 32) in apodosi ind. im- perf. reperimus, bis aoristi.

O. VII 35. J. VII (VI) 1 sq, P. IV 24 dvLX dyxvQav Ttoxl XaXxoyEvvv vaC XQrj^vdvxcjv iitixoCGs^ d^oag ^AQyovg %alLv6v. Apodosin malim in verbis antecedentibus quaerere quam ver- bis dcodsxa ds usque ad dv67td66avxsg d^otg pro parenthesi habitis apodosin a v. 28 incipere putare particula xovxdxv in- ductam quae a poetis usurpatur pro vulgari x6xs vel xrivCxa: cf. Theogn. 842. Ar. pac. 1045. Apud Pindarum etiam P. IV 255. IX 14. fr. 320 (283). xrjvCxa non est apud Pindarum.

III. Eire.

Evxs sensu particulae oxs apud poetas tantum et Hero-

dotum invenitur: cf. Kuehner. II 506, 3 e. Pindarus particula

svxe sexies usus est.

1.

Ac primum quidem usurpat particulam svxs de re prae- terita duobus locis, quorum in primo particulam svxe ind. imp. sequitur, in altero aoristi. In utroque apodosis indic. aor habet.

a. c. ind. imp. O. III 2Q sv^a Aaxovg i7t7to66a d-vydxrjQ di^ax' il^6vx* (sc. Herculem) ^AQxadCag d7to dsLQdv xal Tto- Ivyvd^Ttxcjv ^vx&v, svxi ^lv dyyslCaLg EvQv6d-iog svxv' dvdyxa xxX.: cum eum necessitas impelleret.

b. c. ind. aor. N. VI 50 (57) paQv d' ^^7ts6i 6cpL vstxog Xa^al xaxa^dg 'AxLXsvg dcp aQ^dxcov^ cpasvvag vibv svx svdQL^Ev 'Aoog dxna iyxsog tjax6xoLO.

2.

Deinde particulam svxs videmus a Pindaro usurpatam cum de re agitur quae solet fieri, ubi habemus svx' dv c. coni. aor. Huius quoque usus duo exstant exempla; in apodosi ind. praes. reperitur.

- 26 —

P. III 106 oXfiog ovx ig ^anQov dvdQ&v eQ%Etai Gojg (? coni. Emperius, codd. 6g), TCoXvg avt av sTtritat. fr. 123 (88) 8 «AA' iyc) d^sag sxatL, KriQog G)g dax^slg sla lqccv ^sXl^Occv, tdxo^ac, evt dv l'dc3 Ttaidbg vsdyviov ig ri^av (si Schneidewini et Bergkii coniecturas sequimur).

3. Denique svt dv c. coni. aor. bis usurpatur de re futura. O. VI 65

fWa ot G}7ta6s ^Yi^avQov didv^ov ^avto0vvag, toTca ^sv cpcovdv dxovsiv il^svdscjv dyvcoGtov , svt dv 8s d^Qa^v^d^avog iX^cjv 'HQayilsYig, 6s^vbv d^dXog 'AX}ca'Cdav, jtatQl soQtdv ts %tt6rj 7tXsi6t6^^QOtov tsd^^ov ts ^syi^tov ds^Xcov, Zrivbg iit d%QOtdt(p pco^cj Tor' ai> %Qri6triQi0v ^sod^ai xslsv6sv.

Videmus cum ea quae interiecta sunt longa sint^ apodosin particulis rdr av incipere, quae illis svt^ dv respondeant. — P. IV 75

tbv ^ovoKQ7]7tida Ttdvtcjg iv (pvXaxa ^xsd^siisv ^sydla, svt dv aijtsivcbv drtb ^tad^^&v ig svdsCsXov %^6va }i6lrj %Xsitdg 'lolTiov.

In utroque exemplo habes orationem obliquam. Apodosis est infin. aoristi a verbo iicsXsv0sv sive a voce ^dvtsv^a pendens.

lY. 'Ejtsl, sjiel Jtd^JtQoyrov , <hg, sjtsl rdfa*

Agamus bic de particula iitsX temporali, de causali infra. Quamquam non semper facile dictu est, temporalis an causa- lis sit. Primum eos locos afferam, in quibus iitsX sine dubio particula temporalis est, deinde de dubiis verba faciam. In his exemplis ubi iitsX sine dubio temporale est, habes in pro- tasi semper indic. aor., in apodosi indic. aor. duodecies, im- perfecti quater.

1. knei c. ind. aor. — ind. aor,

Semel incipit apodosis a particula t6ts (P. III 38), semel apodosis ipsa pendet (N. 1 35), semel in apodosi indic. aor.

- 27 —

praesens ksItccl sequitur (N. VII 35). Non omnes exscribam locos.

O. VI 57 rsQTtvag d' ijtd iQv0o6XB(pccvoio Xa^sv xaQTcbv H^ag, ^AXcpecj ^s66<p xaxa^ag SKdls66s IIo6SLdav^ svQv^Cav. P. III 38 aXX' STtsl xsC%si %-s6av sv ^vXCva 6vyyovoi KovQav^ aiXag d^ d^cpidQansv kd^QOV ^AcpaC^xov, %6x ssntsv 'AjtdkXcov. O. VI 47. P. IV 188. ig ds 'IcoXkov iitsl Kaxi^a vavxav dcjxog^ Xi^axo ndvxag i7taLV7]6ai,g ^ld^av. O II 87 (79) ^Aiillia x svslk\ insl Zrjvbg fjxoQ kLxalg sitSLCs^ ^dxriQ. O. VI 14. X 26. P. IX 80. XI 33. N. I 35. VII 35. X 14. In his locis iTtsl par- ticulam temporalem esse non facile quisquam negabit, sed restant quattuor loci^ de quibus dubitari potest. In apodosi semper ind. aor. legitur. O I 25 xov ^syacd^svrjg iQda^axo ya^do- log no6sLdav, iitsC vlv Ka^-aQov Xi^rjxog s^sXs Kkod^co ikicpavxt (paCdL^ov G}^ov KSKadpiivov. Boeckhius de Jonghius Rumpelius alii particulam temporalem esse dicunt^ plures ut Dissenius Rauchensteinius Schmidtius Mezger alii causalem. Si cum illis vertimus: Neptunus amavit Pelopem^ postquam eum splendido lebete exemit Clotho ebore in nitido humero orna- tum (Boeckh.), hoc mihi fere ridiculum videtur, nam ante- quam eum Clotho ex lebete exemisset, id est antequam natus esset Pelops, neque Neptunus eum amare potuit. Neque vere supervacanea sunt verba si ea causam continere putamus, cur Neptunus Pelopem amaverit. Amavit enim Neptunus puerum propter colorem et pulchritudinem, qua inde a prima infantia splendebat. Nam utut de illo humero ebore splendente censes, sive humerum eburneum fuisse sive candore eburneo nitidum fuisse mavis putare^ id constat his verbis pulchritudinem pueri formosi intellegendam esse. Et propter hanc pulchritudinem Neptunus puerum amavit. Particulam iTtsl igitur causalem esse censeo.

O. VIII 37 ykavKol 8s dQdKOvxsg, iitsl xxC^d^rj viov, TtvQ- yov i^alXo^svoL xQstg, ol dvo ^sv Kditsxov^ avd^L d' dxv^o^ivco ipvxdg ^dXov. Agitur de muro Troiano a Neptuno Apolline Aeaco aedificato. Oritur iam quaestio, utrum iitsl KxCad^ri viov, an iTtsl KxCa^r]^ viov itvQyog sit legendum. Illud prae- bet cod. C, quem secuti sunt Boeckhius dicens ^viov pertinet ad verbum KxC6^r]^ quum recens condita esset turris', Rum-

- 28 -

pelius (p. 309) Mezger Hom. 7t 26 q 112 laiidans. Apud Pin- darum aliud huius usus exemplum quanquam non invenio, tamen poetam sic esse locutum vix negandum est, cum Grae- cos saepissime neutro adiectivi pro adverbio usos esse constet.^) Accedit quod sententia melior esse videtur voce veov cum verbo coniuncta. Nam murum illum ^novum' esse poeta non de industria addere debet, nam hoc de omnibus muris vix perfectis dicendum est. Neque vero putare possumus Apolli- nem Neptunum Aeacum diu post aedificatum murum mansisse, sed ubi primum aedificatus est murus, tum prodigium fuit. Quod optime exprimitur si eTtsl KtLGd^rj viov coniungimus.^)

P. V 57 xstv6v ys %al PaQvxo^TtoL Xsovxsg tisqI dst^atc cpvyov , ykQb06av sitsC 6q)LV ajtsvstxsv VTtSQTtovxCav. ^Leones prae timore fugerunt, vocem quando ipsis attulit transmari- nam' Boeckhius vertit. Contra Rumpelius et Christius par- ticulam snsl causalem esse censent. Habemus iam exemplum eius usus particulae STtsl quo et temporalis et causalis esse potest. Sane Battus prius clamare debuit quam leones fuge- rent: particula temporalis est; sed etiam quod Battus clama- bat, causa erat, cur leones fugerent: particula causalis est. Cuiusmodi in exemplis particulam ijtsl melius voce ^cum' ver- tendum esse puto, quae et temporalis et causalis esse potest. Similis est denique locus P. V 83 Gvv 'Elsva yaQ fidAov, xaTtvcod^st^av TtdtQav STtsl J^Cdov sv "Aqsl.

Semel invenies apud Pindarum snsl Ttd^TtQCJtov: P. IV 111 toC ^\ ijtsl Ttd^TtQotov sidov (piyyog^ . . . KQv^da jti^nov 07taQydvoLg iv TtOQcpvQiotg: ubi primum lucem vidi.

Particula cag temporalis semel apud Pindarum reperitur: O. I 47 hg d' dcpavtog STtsXsg, ovds ^atQL itoXXd ^atd^svoL cp&tsg dyayov, svvsTts KQvcpa ttg KtX.^)

1) Cf. Krueg. 46, 3, 2.

2) Mominsenio (suppl. ann. critt p. 104 s.) non assentior explicanti: 'recens assaltantes tres, deciderunt duo, unus vero rem obtinuit.' Hoc niliil attinet, sed vix erat constructus murus, tum prodigium fuit. Etiam verboruni ordinem Mommseni explicationem vetare puto.

3) insl tdxa in fr. 51. Schneidewinus (Beitrage zur Kritik der Poetae lyrici Graeci p. 82) ex coniectura restituit.

- 29 -

V.

Locutione s^ ov relativa nusquam usus est Pindarus, semel dicit £'S ovTieQ c. ind. imp. O. II 42.

Praeter hoc unum exemplum i^ ov apud Pindarum bis demonstrativo sensu videmus: O. VI 71. IX 76.

Coniunctiones £6xs aiQv ^bxql apud Pindarum non in- veniuntur^), serael usus est particula fcj^, nimirum Dorica forma ag: O. X 50 TtQoCds yciQ vcovv^vog, dg Olvo^aog ccqxs, PQSxsto nolXa vccpddi.

YI. Hqiv.

IIqIv apud Pindarum et coniunctio et adverbium et prae- positio est. Nobis tantum de coniunctione agendum erit.

Apodosis semper affirmativa est. Saepius tiqIv con-

iunctionem cum infin. aor. coniunctam videmus, ter cum indic.

aoristi.

1. cum inflii. aor.

UqIv ubi cum infin. aor. coniunxit poeta aut de re prae- terita agitur aut sententia generalis exprimitur.

a. de re praeterita agitur. P. III 8. 1X113. iV. VII 73. VIII 50 rjv ys ^idv STtLxa^Log v^vog dij jcdXaL xat tcqIv ysvsad-aL tdv ^AdQdcxov xdv xs Kad^sCcav sqlv. IX 26. Habes in apo- dosi semper affirmativa quater indic. aoristi, semel imperfecti (^t/, N. VIII 50).

b. sententia generalis exprimitur. Duo exstant exempla. J. III 49 (IV 31) S6XLV d' dcpdvsLa xv^ag xal ^aQva^svcjv, tcqlv xskog dxQOv LxsGd^aL. — P. II 90 6xd&^ag ds XLVog sXxo^svol 7iSQL<36dg ivsTCa^av sXxog 68vvaQov sa TCQO^d^s xaQdCcc^ tcqlv o6a (pQovxCdL {irixCovxaL xv%slv. Pauca dicenda sunt de boc difficili loco. Loquitur Pindarus de invidis atque malignis, quos dicit antequam quod cupiant impetraverint volnus cordi suo infligere. Quae sunt clara, sed quid volunt verba axdd^^ag ds XLvog slxd^svoL 7CSQL66dg varie ab editoribus explicata? Ego quidem Boeckbianam probo sententiam quae supplenda est eis quae Hermannus disseruit (op. VII p. 121 s.). Dicit

1) Particulam bcpQu quam apud alios de tempore non semel stare notum est, Pindarus non nisi sensu finali usurpavit.

- 30 —

poeta invidos immoderatis laboribus nihil nisi sibi ipsis dam- num afferre. Similes sunt invidi puerorum dLslKv6tivda lu- dentium. Donec uterque paribus viribus funem trabit, nihil damni accipit. Si alter paullo fortius attraliit victoriam re- portat neque ipse laeditur. Ubi vero studens victoriam repor- tare subito omnibus viribus funem attrahit vincet fortasse sed ipse damnum accipiet quod adversarius banc ingentem vim non exspectans trabitur ita ut victor ipse cadens vul- neretur. Funis longus brevisne sit niliil omnino attinet, quam vehementer alter attrahat, interest. Quae si recta sunt sequi- tur lectioriem JtsQLGCag falsam in TtSQiC^&g mutandam esse. Ut puer si nimis intente funem attrahit sibi ipsi nocet sic invidi immodicis laboribus nihil aliud impetrant, nisi ut ipsis cordi infligant volnus. Haec est comparatio, sed verbis skKog svsTta^av sa TtQo^d^s %aQdCa noto usu comparationem relin- quit poeta.

c. Semel etiam de tempore praesente usurpatam videmus a Pindaro particulam TtQlv cum infin. coniunctam. N. VIII 19 L0ta^aL dri 7to66l xovcpotg a^Ttvscov ts TtQiv tt cpd^sv.

2. cuin indic. aor.

Ter invenimus particulam TtQiv cum indic. aor. coniunctam; apodosis affirmativa est. O. IX 57 itQlv 'OXv^ittog ays^hv d-vyatQ^ djtb ydg 'ETtst&v ^Ojtosvtog dvaQTtd^atg sxaXog ^tx^V MaivaXCaiOiv sv dstQatg xal svsltcsv Aoxq^ xtL Boeckhius TtQlv manifeste ^olim' esse putat neque non Dissenius.^) Mommsenius recte TtQLV coniunctionem intellegens ad verba antecedentia (56) retulit. De ceteris difficultatibus quibus locus laborat, hic non est dicendum. — O. XIII 63 bg tdg dcpiG)dsog viov Ttots FoQyovog rj TtoXX' d^(pl xQovvotg Udyaaov ^sv^ai Ttod^scDV STtad^sv^ JtQCv ys /ot ;^()v0afLi;rt;xa y.ovQa %aXi- vov ILaXXdg ijvsyKSv. N. IV 25 ^vv a Ttots TQotav TiQatathg TsXaiioov TtoQd-rjes . . , ov tstQaoQCag ys jtQlv dvadsKa TtstQco 7]Q(odg t STts^fispaatag iTtitodd^ovg sXsv dlg t6(5ovg TCtX.

1) Adverbium nglv habes J. VIII 68 (VII 75). fr. 79 (47) 1. P. XI 39 {toTiQLv). Praepositionis loco habes Tr^ti; semel: P.IV43. cf. Viger. p. 442.

- 31 -

Caput tertium.

De particulis caTisalibus.

I. 'Ejiei,

De BJtsl particula teuaporali diximus in capite altero, nunc de causali agendum est. 'EtisI aut novam sententiam affert: paratactica est particula, latine 'nam', aut sententia a particula ijtsl incipiens ab antecedente pendet: hypotacticam habemus particulam, latine 'quod, quandoquidem'. Pindarus coniunctionem ijtsl semper cum indicativo coniunxit.

Ac primum quidem de paratactica particula stcsI dicam, quam in his locis reperiri censeo. De exemplo O. I 25 iam supra p. 27 pluribus disserui. O. I 81 quaerit Pelops victoriam a Neptuuo STtsl tQstg ts xal dsK avdQag ols^aig ^atfJQag (Berg- kius, ^va0tfJQag codd.) ava^dlkstai yd^ov d^vyatQog. X 88 STtsl jtXovtog 6 Xayhv itoi^iva ijtaKtbv dXXotQtov ^vdoxovtt, CtvysQatatog. P. III 34 (jts^il^sv xa6Lyv7]tav ig AaxsQStav.) ijtsl jtaQo. BoL^iddog XQrj^votijLv axsi jtaQx^ivog. IX 108 ijtsl d^arjtbv sldog sjtXsto. N. IV 31 ijtsl QS^ovta ti xal jtad^stv soixsv. O. II 108. III 6. IV 15. VII 90. IX 37. N. VI 23. 46. VII 22.1) 93 X 51. 57. J. 1 10. 45. II 45. VIII 64. 67 (VII 69. 74). fr. 169 (151), 5. Ante particulam interrogativam videmus sjtsl positum bis: O. IX 29. P. VII 5.

Non potest negari non semper inter particulam ijtsl paratacticam et hypotacticam certe diiudicari posse. Neque magni momenti est, cum magis interpunctionis quam sensus sit. — Hypotacticam particulam ijtsl malim his locis intelle- gere. O. VI 25 xstvat yaQ f| dXkav bdbv dys^ovsvdai tavtav ijti6tavtaiy 6tsq)dvovg iv 'OXv^Jtia ijtsl di^avto. VII 61. XIV 4 xAvr', ijtsl svxo^ai. P. II 35 svval ds jta^dtQOJtoi ig xaxotat

1) Voce ipsvdEOLv non vult vitupernre poeta Homerum. Recte ex- plicat Christius neque vero illum locum attulit, ex quo maxime appa- reat, quid significet illud ipsvdog: Hes. theog. 27 (Musae loquuntur) 1'Siiev ipsvSsa TtoXXci X^ysiv itv^oiaiv oyLola. Cf. Hom. r 203. Theogn. 713.

- 32 —

ccd^Qoav E^alov tcoxX xottov I6vx\ STtel vEtpeXa TtaQsls^aro^ ^8v8og yXvKv ^sd^i^cov^ aidQig avy]Q. IV 122. J. VIII 31 (VII 33).

Particula ys addita est semel(O.IX 37), tol semel (f7.II45). Tempora si quaeris, coniungitur ijtsl cum ind. imperf. semel (P. in 34), praesentis terdecies, aoristi sedecies. Particula ijtSLdr} semel usus est Pindarus: J. VIII (VII) 7 7tav6d^EV0L d' dTtQaxtav xax&v yXvxv tt da^coeofisd^a Tcal ^std jtovov^ ijtsidri tbv vjtSQ Kscpakag ys Tavtdkov Xid^ov jtaQd tig £tQSjf;EV

II. 'Ori.

Particula otc causalis apud Pindarum saepe invenitur, sed praeter unum exemplum, ubi post verbum affectum exprimens posita est, semper post alia verba reperitur causam addens eius quod in antecedentibus dictum est. Illud unum exemplum est N. V 46 xaLQCo d\ oti i6Xoi6i ^dQvatac jtsQi 7td6a TtoXig.

Ceteros locos a Rumpelio nullo ordine allatos secundum tempora distribuam.

1. "Oti c. ind. praes. invenitur ter, in apodosi babes ind. praes. semel (O. III 39), semel probibitivum iiri c. imp. praes. J. 11 43, semel coni. aor. adhort. (P. X 69).

ort c. ind. aor.: quinquies. In apodosi ind. praes. bis (O. I ^2. P. VIII 58), imp. praes. semel (J. VIII [VII] 5), ind. aor. semel (O. X 31), ind. perf. semel (P. II 73).

3. on c. ind. perf.: semel (P. V 20); in apodosi ind. praes.^)

4. oTt c. ind. plusquamp.: semel. O. VIII 33. in apodosi ind. aor. Particula ort postposita est: '^v ott, viv TtsjtQco^svov.

1) De P. V 15 videas infra p. 33).

- 33 -

5.

ort c. ind. fut.: semel. fr. 107 (74), 18. In apodosi ind. praes.^)

6.

Non tam causalem quam explicativam esse particulam OXL censeo in his locis: P. II 30 au dvo S' cc^TtkaKiai (pEQS- Ttovoi xsXi^ovxi' xb ^sv ijQcog oxi i^cpvXiOv al^a 7tQG)Xi6xog ovx ax6Q xiyyag iitiyn^E d-vaxoig' oxi xa ^EyaXoytav^ie66iv ev TtoxE xtaXd^oig ^ibg axoixiv i:t£iQaxo. Verba non causam afferunt, cur illa duo delicta Ixioni poenam intulerint, sed explicant quae fuerint at dvo d^itXaxiai: duo delicta, alterum quod — quodque. Nam verbis xb ^ev oxi non respondere xb dl oxi sed oxi xe apud Pindarum non est mirum.

P. V 14 6£ d' iQi^iiEvov iv diTca itolvg oXpog d^cpivi^Exai' xb iiEv oxi ^aCilEvg iool ^EyaXav TtokCov . . . ^dxaQ ds Tcal vvVy xkEEvvag oxi Evxog 7]drj ^aQa Uvd^iddog XnTtoig iXcav SidE- |at xovdE xa^ov dviQcov, ^AitoXlcoviov dd^vQ^a. Prius oxi ex- plicat verba TtoXvg oA/5og: 'magna te amplectitur felicitas, quod rex es magnarum urbium'.

Potuit sane poeta sic fere pergere: xb d' bxi Ev^og didE- ^ai, ita ut baec verba xb d' bxi illis xb ^ev bxi accurate responderent, sed dicit ^dxaQ ds %al vvv bxc: iam hoc alterum bxi non tam explicativum quam causale est. Latine bis ver- tamus ^quod', sed nostra si utimur lingua, quid intersit inter duas particulas etsi minimum est cognoscere possumus. Nam sic fere vertam: Dicb aber, der du vt^andelst im Rechte , um- giebt Gliick in Menge: einmal namlich, dafs du ein Konig bist grofser Stadte, selig aber bist du auch jetzt, weil du usw. — Restat exemplum, ubi dubitari potest, pronomen o Xi an par- ticulam bxi intellegamus. J. VII (VI) 39 dEiCo^ai yaixav <Sxe- (pdvoi6iv aQ^o^av 6 d^ dd^avdxcov ^r] d^Qa^oixco cpd^ovog^ bxi XEQTtvbv icpd^EQOv dicoKcov ExaXog sitEi^i yfiQag ig xe xbv [i6q- Gi^ov alciva. Plane falsam puto illam explicationem, qua verba 6 xi (sic) xEQitvbv xxX. obiectum verbi d-Qa<36ixc3 esse

1) Nihil mutandum est, cum poeta dicat: quidquid facturus est, nihil querar, quoniam non solus patiar sed una cum omnibus. — Cete- rum hic locus Rumpeli lexico addendus est.

Brandt, Dissertation. 3

— 34 -

Yoluerunt nonnulli ut Sclineidewinus, Mommsenius^) Rumpe- lius alii. Nam ^Qd66eiv nihil aliud esse potest ac taQd668LV, id est ^conturbare, beunruliigen'; sic apud aequales Pindari verbum usurpari notum est, ut apud Aeschylum.^)

Si autem verba o rt xeqtcvov ktX. obiectum esse verbi d^QUij^Erca putamus, significatio conturbandi non apta est sed exspectamus verbum ut concidere.^) Quae significatio cum apud posteriores demum inveniatur*), illa explicatio falsa est.

Sed utrum construere: ne conturbet invidia quod ('weil') sector, an ut Christius Bergkium secutus voluit post qjd^ovog puncto posito 0 tl tsQitvov iatLV intellegere debeamus, vix certis argumentis diiudicari poterit. Cliristius nullam causam cur sic explicaverit aiferre potuit nisi quod dicit boc esse suavius. Mihi hoc non suave esse videtur propter asyndeton: malim in verbis oti usque ad ai&va causam invidiae deorum cognoscere quae ne se conturbet poeta optat. Itaque virgula post verbum cpd^dvog posita oti particulam causalem esse puto.^)

III. OvvsTia siveTtev tovvBKa.

Particula ovvsxa (^ovvsxsv) apud Pindarum saepius signi- ficatione ^quod, quandoquidem' invenitur; bis est particula declarativa ut saepe apud Homerum^), neque vero praeposi- sitionis loco ponitur, quod apud tragicos saepissime fit."^)

De formis harum particularum hic mihi non dicendum est ubi tantum de usu agitur. Multa etiam de determinatione formarum disseruit Mommsenius.^)

O. XIV 15 Avd(p yaQ ^A6(x)7Ciiov iv tQOTtc) iv iisXstaig t dsidcav fftoAor, ovvsk ^ OXv[i7ti6vixog d Mivvsia 6sv J-sxati,

1) Ubersetzung 1846 p. 184.

2) Prom. 627 Kirchh.

3) 'Zerschmettern' Mommsenius vertit.

4) Cf. Buttm. lexil. I 211.

5) Si mecum consentis, hunc locum Rumpeli lexico sub oti 2) ad- das. — In fr. 139, 9 on quod traditum erat ab Hermanno optimo iure deletum est.

6) Cf. Ameisium ad «216.

7) Cf. Krueg. Di. 68, 19, 2. Mommsen. ann. critt. suppl. p. 202.

8) 1. 1. p. 197 ss.

- 35 -

J. VII (VI) 12 {xivi tG)v TtccQOg ^dlLOxa ^v^ov xeov evtpQavag rj . . .) rj zJoQid' aTCOLxtav ovvsxev oQd^a EGxa<5ag iTcl 0(pvQ(p AaxedaiyLovCcoVj eXov d' 'A^vxkag Aiyeldai 6ed-ev kxyovot ^av- xev^aGi Uvd-iOig; Codices BD ovvex praebent quod Thier- schius in ovvexev mutavit, quem secuti sunt Bergkius Christius alii. Sed Heynius avCx ccq' coniecit Hermanno probante, postquam iam Schmidius^) particulam temporalem postulavit scribens avCxa dQd^cj hiatu intolerabili. Utraque lectio et Heyniana et Thierschiana defendi potest. Heyniana his causis fulcitur: scholiasta particulam temporalem videtur legisse cum explicet: t^ OTf triv zlcoQCda tav 'HQaxkeidcov xccd^odov iit dacpaXovg 6tr}vai 7caQe6xeva6ag.

Accedit quod Pindarus in hac enumeratione bis tempo- rales usurpavit particulas: avCxa (4), ora (10). Tamen malim Thierschi coniecturam probare quod lenior est et quod sic sermo optime variatur. lam enim habemus hunc variatum sermonem: tCvi tav ncKQog ^dXi6ta evcpQavag; yj Qa dvCxa avxeilag^ i] de^a^eva, rj d^Kpl ^ovXatg^ iq d^cp' ^loXaov^ rj UjiaQ- tav, 7] 0T£ a^Tte^xl^ag, ij ovvexev e6ta6ag; Vides in uno quoque membro structuram variatam. Quae variatio Heyni coniectura deletur^ cum iam supra dvCxa legatur. Accedit quod particula ccQa addita superflua est. Thierschii igitur probo coniec- turam.")

J. VIII (VH) 19. N. IV 20.

Semel apud Pindarum particula ovvexev sensu demonstra- tivo usurpatam videmus. P. IX 93 ovvexev^ el cpCXog d^tav^ ef tig dvtdeig^ to y iv ^vva TteTtovrj^evov ev ^rj Xoyov pXdjttcjv dXCoio yeQOvtog xQVJttetco.^)

IT. Vrs.

Particulae ote causalis apud Pindarum duo tantum ex- stant exempla. O. IX 83. P. II 27 ^axQov ov% vTte^eivev oX^ov^ [laivo^evatg cpQa6\v "HQag ot' iQd66ato.

1) TlivddQOv TtSQLoSog. 1616.

2) Dativos nvv.Lvalg §ovXaTg non debuit mutare Bergkius. De in- dustria poeta a^cpl cum dativo coniunxit cum sequatur ancpl c. acc. Pindarum enumerationem quam maxime voluisse variare apparet, quae variatio Bergkii et Heynii coniecturis deletur. Cf. Kuelan. II § 449 g.

3) Correlativum quod dicunt xovve-ncc semel reperitur. O I 67.

3*

- 36 —

y. £iq.

Particulum ag apud Pindarum bis causam indicare voluit Rumpelius, N. VI 4 et O. XIII 45. Videamus locos. N. VI 1 *€V ccvdQ&v^ ^v %^EG)V yivog' sk ^cccg de Ttvso^sv ^arQog a^(p6- TSQor disiQySL ds 7ta6a TcsxQL^sva dvva^ig^ cjg tb ^sv ovdsv, 6 ds %dlKSog d6(paVsg alsv sdog ^svsi ovQavog' Sine dubio particula cjg causalis est, cum sententiarum conexus hic sit: ^unum est hominum, unum deorum genus, utriusque commune est quod utrumque ex eadem matre oritur, sed dirimit duo genera vis quae cuique est, quoniam genus bominum nihil est, dei autem sempiterni'. Boeckhius igitur non recte 'ut' (consecutiva vi) vertit, rectius Dissenius. Nolo silentio prae- terire Christium TCsxQc^sva acc. neutr. plur. esse putare, quod addita voce 7ia0a vetatur, quae non sensum habet nisi cum verbo nsxQL^sva coniuncta, ut sensus sit Vis tota diversa'.

O. XIII 43 o^Jo^oj r sv ^sl(pol6iv dQLGtsvGaxs ri8s x^QtOLg sv Xsovrog drjQLO^aL tcoXsOlv tisqI jtkTJd^SL xaXcbv., cog ^dv (5a(psg OVK dv sldsLrjv ksysLV TtovtLav ^d(pc3V dQLd-^dv.

Quibus verbis poeta enumerationem victoriarum a Xeno- phonte eiusque cognatis reportatarum claudit. Quot Delphis et Nemeae facinora praeclare fecistis, contendo cum multis de multitudine, nam non dicam numerum marinorum calcu- lorum. Sed etiam comparativo sensu particulam intellegere possumus: contendo cum multis de multitudine victoriarum sic ut non possim dicere numerum calculorum. Quamquam sensus causalis aptior videtur.

YI. 'AtB = utpote.

a. participio vel substantivo additum. Tria sunt apud Pindarum exempla. fr. 145 (109) dsbg dts itXsov tt lai^bv. P. II 84 Ttotl d' s^d^Qbv dt sx^Qog sbv kvxoLO dLxav vjto- d^sv6o^aL. J. VI (V) 51 siitsv ts (pcjvT^aaLg drs ^dvrLg dvriQ. Christius dicit: ^fatus qualia vates, non tamquam Herculem ipsum divinandi arte praeditum crediderint'. Sane Herculem non crediderunt vatem, sed tum cum ei vota de Telamonis filio loquenti deus aquilam misit puto Herculem divino quo-

— 37 -

dam animo motum iu hoc temporis momento vatem fuisse poetam voluisse. Ergo non opus est cum Mezgero doctius quam verius admonere Herculem in fabulis Boeotiis cum Apolline Ismenio coniungi. Errat etiam Mezger negans verba posse significare ^wie ein Seher', cum comparativam parti- culae ccte vim supra viderimus, cf. p. 16.

b. ats genitivo absoluto additur. P. II 79 ats yaQ Elvd- Xiov Tcovov ixoL6as ^ad-v 6x6vag et8Qag, a^dntiGtog ei^o (peX- Xbg cbg vtcIq SQxog dk^ag. Apparet hoc quoque loco parti- culam dts sensu causali esse positam. Non satis accurate puto Boeckhium vertisse: 'velut marinum enim laborem habente cetero instrumento in profundo mari, non immergor suberis instar supra rete, salsis undis'. Imagine se uti Pindarus tan- tum particula G)g admonet. Comparat se suberi in aequore natanti cetero instrumento in profundo mari laborante. Ap- paret in hoc altero membro particulam comparativam prorsus abundare. Immo: utpote cetero instrumento in mari profundo laborem habente non immergor suberis instar, vel nostra lingua: „denn wahrend ja das librige Gerat tief im Meere arbeitet, bin ich wie der Kork iiber dem Wasser, unbenetzt vom Meerwasser". Coniecturas quibus hic locus tentatus est repellere non opus est, cum verba tradita optime posse ex- plicari demonstrasse mihi videar.

Caput quartum.

De particulis flnalibus.

Particulam Xva Pindarus non usurpavit nisi significatione primaria^), quae est ^ubi'. Quo sensu tVa decies invenitur: videas Rumpelium. Finalem particulam 'iva quam ne Aeschy- lus quidem saepius quam bis usurpavit apud nostrum non invenies. Quibus finem indicat, sunt particulae ag oTCcog oq)Qa

1) Cf. Kuehn. II § 553, 1, 1.

— 38 —

f*if, de quorum usu iam quae habemus dicenda sunt. Dispu- tavit autem de sententiis finalibus Graecis Philippus Weber (Entwicklungsgeschichte der Absichtssatze, in ^Beitrage zur historischen Syntax der griechischen Sprache', herausgegeben von M. Schanz. Bd. II, Heft 1. Wiirzburg 1884). De senten- tiis finalibus Pindaricis egit in capitis tertii paragrapho prima (pp. 72-74).

I. S2g.

Particulam cag finalem non admodum adamavit Pindarus.

1. cum optat. O. X 26 iTtel IIo^SLdccviov jtscpvs Kriatov cc^v^ovcc, TticpvB d' EvQVTOv, cjg Avyiav IdtQiOv aiKOvd'' ixGyv ^L6d-bv vniQ- pLOv TCQccaooito. Sine dubio particula ag finalem sensum habet: interfecit Hercules Molionidas, ut ab Augea mercedem exigeret.^) R IV 7 ag particulam non finalem (ut Weber) sed declarativam intellego: videas infra (p. 58).

2. o>g civ c. optat. O. YII 39 tdts Ttal cpav^iii^Qotog dai^cov ^TjtSQtovidag ^ikXov svtsiXsv (pvXd^a6^ai %Qiog jcaiGlv (pCloig^ hg ccv ^'sa TtQcbtoi 7cti6aisv ^cj^bv ivaQyia, xal 6s^vccv Q^vcCav d^i^svoi TtatQC ts d^v^ibv idvaisv TCOQa t syysi^Q^yiCi, Quod apud Pin- darum unum exemplum est particularum cag ccv cum optat. coniunctarum. Neque vero video, cur cum Kaysero Vaticanum scholiastam secuto cjg ta d^sa scribamus, quam coniecturam iam Mommsenius^) iure repulit neque Weber probavit. Neque structura postulat ut corrigamus. Nam Graeca est: apud Homerum saepe reperitur.^) Multa invenies exempla apud Kuehnerumll §553,5. cf.Hermannum de part. ccv III 4, 151 ss.

1) In Christii editione mendum typographicum corrigas: non Paus. V 25, sed Paus. V 1, 9 ss. in adnotatione ad v. 26. legendum est. Addo locos Paus. Vm 14, 9. II 15, 1.

2) ann. critt. suppl. p. 76.

3) Cf. V 402 et quae adnotavit Ameisius (^Anhang'). Adeas etiam Kruegei-um Di. 54, 8, 4. Cf. Hdt. V 37. VII 176. Xen. Cyr. I 6, 13.

- 39 —

3.

N. VIII 35 xsXsvd^OLg aiiXoaLg t^oag icpaTttoc^av d-avav mg 7tai6l xXsog ^ij rb dvdcpa^ov TCQOodil^G) , ubi 7tQo6dil>co malim coni. aor. quam ind. fut. intellegere^ cum hic a particula cjg pendens perraro inveniatur. cf. Kuehnerum II § 553, 4. cf. p. 44, adnott. 1.

II. ''Ojtioq,

Neque etiam particulam ojtcog videtur amasse Pindarus. Bis usurpavit OTtc^g sensu adverbii relativi in quaestionibus pendentibus, quo de usu consulas Rumpelium. Particula finalis est oTtcog semel, cum opt. aor. coniuncta ab optativo aoristi pendens et ipso a particula bcpQa pendente. N. III 59 bq)Qa ^aka66CaLg dve^cjv QL7tai6L Tte^q^^elg vjtb TQOiav doQLXtvTtov dXaXdv AvKLCJV te 7tQ06^svoL xal ^Qvycov zlaQddvcov ts, nal syisGcpbQOLg STtL^L^aLg Ald^LO^sGGi iSLQag sv (pQa6l Ttd^atd^^ OTtcog 0cpL0L ^ri xoLQavog OTtLGco TtdkLV ofxad' dvsi^Log ^a^svrig ^EksvoLO MsiLvcov libkoL. Verba si recte sunt tradita quod equidem puto sic intellegenda esse censeo. Achilles missus est Troiam, ut cum Aethiopibus congressus praecordiis suis infigeret <(curam>, ut eis ne dominus Memnon domum rediret. <(Curam)> inserui, nam tale aliquid animo suppleas ut parti- cula finalis bitcog (^ri) clara fiat. Quod Bergkius nescio an neglexerit Ttd^au d^ditog coniciens, quae coniectura a Webero probata iam ob id refutanda videtur, quod d^dTtog non analo- gia alius loci fulcitur. Bene Dissenius: 'ut manus cum Aethio- pibus conserens eam animo infigeret sententiam [malim ^curam'], ne Memnon rediret, h. e. ut pugnans cum Aethiopibus inpri- mis curaret hoc, ne Memnon rediret'. Christius ad Heyniorum et Huschkiorum ^) perversam sententiam rediit, verbum %£r()a? cum his iv (pQa6l (praecordiis inimicorum nimirum) Ttd^avto esse coniungendum, quae explicatio iam ab Hermanno et in- primis a Dissenio tam bene repulsa est , ut iure mireris virum doctum foedam istam imaginem nec non plane ineptam

1) Albii TibuUi elegiae tres. 1840 p. 30. et in editione Tibulli ad I 3, 4.

- 40 -

rursus e£fodisse. Locus N. VII 26 a Christio laudatus plane alienus est^ cum hic Aiacem gladio pectus percussisse dica- tur. Sed ut manus hostium praecordiis infigeret Achilles Ghironem optasse et suasisse putans ingenti iniuria laedes diTcaLOTatov KevxavQov.

III. ''OcpQa,

Saepius Pindarus particulam og)Qa usurpavit, quae inde ab Homero epicorum et lyricorum poetarum communis neque a tragicis spernitur.

1. cum coni.

a. post. temp. praes. P. IV 1 6d^sQov ^sv xq'»] <5b TcaQ^ dvdQl (pCX(p Gxa^Bv^ . . . ocpQa xco^d^ovtL 6vv ^AQTiBGCXa^ MotGa^ AatoCdaL0Lv 6q)SLX6^svov Uvd^cbvL t av^rig ovqov v^vcdv. O. XIV 18 ^slavtSL%sa vvv do^ov 0SQ6E(p6vag slv%-\ 'Axot^ TtatQi Tclvtdv (pSQ0L(3^ dyysXCav , KXsoda^ov 6(pQ^ Ldotd* vCbv sl^Tcrjs KtX. O. VI 22 g) OCvtLg^ dXXd tjsv^ov i]drj ^ol ad^svog r}(iL6vc}v, a tdxog, 6(pQa TisXsv^^^p t sv ocad^aQa pd^o^sv 6x%ov^ 'ixca^aC ts TCQog dvdQcbv Tcal ysvog. Caveas pddo^sv ind. fut. esse putes non quod negandum sit particulam 6(pQa cum fu- turo posse coniungi, sed quod vix verisimile est Pindarum in tam brevi sententia sine causa tempora variasse. Restat locus P. XI 9 %aXst ^vvC^iBv 6(pQa @s^lv LSQav Ilvd^&vd ts xal oq- ^odCxav yag o^cpalbv %Bla8ri(5st (sic Heynius, libri KsXadfits) dxQa 6vv sGTtSQcc %rA. 5 ubi Heyni coniectura KsXadTJastE coni. aor. non ind. fut. est; cf. Weber p. 74. Cum coni. praes. con- iuncta invenitur particula 6(pQa semel: P. I 71 XC66o^aL vsv- 6ov^ KqovCcjv, d^sQov 6(pQa xat' oixov 6 ^otvL^ 6 TvQ6avG)v t' dlakatbg Birj.^)

b. post tempus praeteritum. Coniunctivus in sententiis finalibus post tempus praeteritum iam apud Homerum exstat, consulas Krueg. Di. 54, 8, 2. Ameisium ad y 16. Hermannum ad Viger. p. 850, not. 350 et de emend. rat. Gr. gramm. II 21, 212, de aetate Orphei 812. Kuehn II § 553, 3. Brun- ckium^) errare putantem 6g)Qa c. coni. post praet. coniunctum

1) Cf. Madvig. adv. I 187.

2) Ad ApoU. Rhod. argon. I 17.

- 41 -

particula av uon addita soloecum esse idein Hermamius de- monstravit. ^)

Apud Pindarum liabemus exempla particulae o(pQa cum coni. post tempus praet. coniunctae duo: P. IV 90 Tfal ^iav Tlxvov ^iXog '^Qte^idog d^TJQev^s XQatTCvov , i^ avindxov cpa- QixQag oQvvy^svov, ocpQa xig xav iv dvvaxa (piXoxdxav ijti- Tpaveiv BQaxai. iQaxai enim est forma Dorica coniunctivi, vide Krueger. Di. § 39 sub iQaiiat^ Ahrensium dial. II 313. Con- iunctivus meo iudicio hoc loco stare potest, quod verbum d-rlQ£v66 plane eandem significationem habet ac perfectum, dico actio necandi perfecta est, vernacule ^das Geschoss hat ihn erlegt', non ^erlegte ihn'. cf. Krueg. Di. 54, 8, 2.

Alterum exemplum est O. VII 13 xao vvv VTt^ d^cpoxiQCJv 6vv ziiayoQa xaxi^av xdv itovxiav v^vicov icatd^ ^AcpQodCxag ^AeXiOi^ XE vv^cpav, ' Podov^ svd^v^dxav ocpQa TCsXaQiOv dvdQa TtaQ' 'Akcpsia GxscpavcoGd^svov aiviGco. Primum de forma alviccx) dicendum est, quam coniunctivum aoristi correptum haberi volo. Quamquam enim apud Pindarum in ceteris aoristi for- mis verbi alvslv littera H invenitur^), tamen in aivida vo- calis correpta esse potest sic ut indic. fut. aivi(5G) legimus {N. VII 63) quanquam infin. fut. aivtj^siv scriptum videmus (iV. I 72).^) Accedit quod nostro loco coniunctivus multo ap~ tior videtur quam futurum. xaxi^av enim nihil aliud est ac Mescendi' vi perfecti. Actio descendendi iam perfecta est. Igitur ^adsum'. Quae cum ita sint coniunctivus aiviaco optime et sensui et grammaticae videtur respondere.

c. Restat locus singularis, de quo pluribus erit dicendum. fr. 128 (90). In Athenaei codice, qui fragmentum servavit (X 427 D) sic scriptum videmus: XaQixag r' 'A(pQodi6i(ov iQcbxcov^ ocpQa 6vv iSi^aiiaQC} ^sd^vcov ^Aydd^covi ds ^dXco xox- xa^ov. De particula o(pQa et verbi ab ea pendentis modo et tempore nihil certi dici potest. Apud Boeckhium invenies fragmentum a ^censore' in Ephem. litt. Jen. 1806 n. 249 p. 142 ^correctum'. Cuius coniecturis fragmentum meo iudicio

1) Viger. p. 793.

2) alvriaa O. X 99. aivi\6sv P. III l.S. ccl'vr]6ccv fr. 216 (235). ccLvrj- accLs O. IX 14. ccivfi6cci P. 1 43. IV 140.

3) cf. P. X 69.

— 42 —

difficilius factum est quam antea. Quid enim significant illa ^ut cum torrente ebrius aestuem'? Laudat quidem Dissenius Anacreontis illud ^) fisd-vcov SQcotL neque vero intellegens, quantum intersit inter duo verba: illud enim Anacreontis in- tellegere possumuS; baec 6vv xsl^ccqqo) ^sd^vcov minime. Neque video ullam constructionem in verbis ab illo censore restitu- tis. Quam emendationem plane esse spernendam puto. Meo iudicio, si quis de boc fragmento verba facturus est, inprimis caveat, ne verbum pdlcj mutet, cum pdXlsiv in ludo qui Tcot- tapog vocatur vox sit usitatissima. Bergkii igitur coniecturam xaXa non probans cum Cbristio quod metrum spondeum re- quirere videtur /3«AAg9 scribam. Neque nego coniecturam Xsi- ^ccQO) {Xi^dQG) Bergkius) minime mibi placere. Cum enim nomen Agathonis usitatissimum sit, illud nomen non nisi apud recentiores ^) et in inscriptionibus ^) reperitur. Itaque in corrupto verbo xsL^a^aQC) nomen proprium latere nego. lam puto in %SL^a^aQG) aliquam vocem latere qua dicatur, qua re poeta se ebrium esse dicat. Si litteras ^a per dittographiam ortas delemus habemus %si,^aQC), unde paene sese offert f^SQC) quod iam a nescio quo coniectum sensui optime respondere non erit qui neget^ cum poeta paullo ante de gratiis Venere- orum amorum locutus sit. lam apte conferas illud Anacre- onteum ^sd^vcov SQoti. Accedit quod imago pulchrior est poe- tae desiderio ebrii. Ergo bona coniectura LfiSQO) a doctis non erat 'reicienda. Neque vero plura hoc de loco dici possunt cum verba nimis pauca tradita sint.

2. c. optat.

Particulam o(pQa coniungit Pindarus cum optativo post tempus praeteritum quinquies.

P. V 60 6 d' ccQxaystag sdcoK ^A%6XIg)v ^'YiQag alva cpo^cjj o(pQa ^Yi taiiLa KvQavag dtsXrig ysvoLto ^avtsv^a6LV. J. III 71 (IV 53) 7tQO07talaL0ov i]X^^ dvriQ^ tdv TtvQOcpoQOv AL^vav^ xQavLOLg ocpQa ^svov vabv UoGsLddovog SQScpovta ^iid^oL^ vlog

1) fr. XVII in Bergkii editione anni 1834.

2) Cf Polyb. XXIX 1. Suidam sub 'E7rt;^a()fto? qui filius 'Chimari' fuisse dicitur.

3) Cf. CIG. III 5769.

- 43 -

AkKyLYivag. P. IV 217 kttccg r iTtaoidag ixdidd6Krj6sv docphv AiiSovCdav ^ 0(pQa MrjdsLag toxecjv acpiXoit atdw, Ttodsiva d' ^ElXag avtav iv (pQaal xaio^ivav dovioi ^datiyt IJsid^ovg, P. XII 19 . . . TtaQd^svog avX&v tsvx^ Ttd^tpavov ^sXog, o(pQa tbv EvQvdlag ix xaQJtah^av ysvvcov xQi^cpd-svta 6vv svts6c ^iy.7]6ai t iQixXdyxtav ydov. N. III 59. Hunc locum iam supra laudavi (p. 39), ubi exscriptum invenies.

In tribus exemplis primo loco allatis et in apodosi et in protasi aoristum babemus*, in tertio (P. IV 217) in locum aoristi (dcpsXoito) praesens successit [dovsot). In ceteris exem- plis in apodosi imperfectum legimus, a quo pendet oipQa c. opt. aor. coniunctum.

IV. Mn*

Hic tantum de coniunctione finali /tii) dicendum est, quae usurpatur sensu ^ne' 'ut ne'.

1.

c. coni. aor. post ind, praes.

P. VIII 29 Si^l d' a6%olog dvad^s^sv na6av ^axQayoQiav IvQa ts xa\ (pd^syiiati naXxtax^p^ [ii] x6Qog il^cov xvi6rj.

c. opt. aor. post imp. aor. Unum exstat exemplum. P. IV 154 td ^sv dvsv ^vvag dviag Xv6ov d^(iiv ^t] tt vscbtSQOv i^ avtobv dva^tair} xax6v. Traditum fcst in libris manuscriptis dva6t7]6r}g dvaatTJari dva- ataCri (a sclioliasta). Optime Boeckhius (nott. critt. p. 466) refutavit eos qui dva6tri0ri legunt, neque tamen assentior doctissimo Hermanni coniecturam dva6t7]r] recipienti, cum lectio dva6taCrj ab Alirensio probata scholiastae verbis magis commendetur neque 'ut Boeckhius dixit grammaticae repugnet. Facile enim optativus potest explicari: „zuweilen steht der Optativ ohne dv in einem Nebensatze nach einem Haupt- tempus im Hauptsatze, um eine unentschiedene Moglichkeit auszudriicken". Kuehner II § 399, 7, ubi exempla invenies.

- 44 —

3. c. opt. praes. post opt. praes. P. V 119 dLdott' . . . s%Eiv^ ^ri , . . da^aXc^Oi. Cmn modi recte traditi sint, non est cur de criticis huius loci difficulta-

tibus disseram.

4.

c. opt. aor. post ind. aor.

O. IX 60 evevnsv Ao%Qip (sc. luppiter Protogeniam) iiij xad-eXot viv aicjv jcdt^ov scpd^aLg oQcpavov ysveag.^)

Caput quintum. De particTilis sl {slne^, el ydq) ar.

A. De enuntiatis liypotlieticis.

Quarum sententiarum apud Pindarum inveniuntur formae quattuor: Realis potentialis irrealis constructiones ex duabus mixtae. Disputavit autem pluribus de sententiis condiciona- libus Pindaricis Gildersleevius (the American journal of phi- lology III 1882, p. 434-445).

I. De reali.

1.

a. Prima et maxime simplex forma est haec: el c, ind. praes. — ind. praes.

O. I 66 £i ds d^sbv dvTjQ ng sXnetai XsXad-afisv sQdcoVy d[iaQtdv£i. P. I 87 £i ti xal cpXavQov jtaQaid^vO^^i, fisya toi cp£Q£taL TtaQ cdd^EV. P. II 58 £l d£ tig ijdrj Kt£dt£66i t£ xal 7C£qI ti^a }i£y£i £t£Q6v tiv dv ^EXXdda tav itdQOid^^ y^vi&d^av

1) Negantur coniunctiones finales particula ^ii] hae: 6(pQu P. V 62 (p. 42), OTCcog N. III 62 (p. 39. 43), wg N. VIII 37 (p. 39). Non potest ne- gari huius loci explicationes posse cogitari duas. Altera, a me pro- bata, est: wg iir] (cf. Bernhardy, Synt. p. 461) tb dvaqxx^ov TiXsog naiGl itqoadipG}. Altera, cui Christius favet, est: wg naLGl v,liog, firj tb dvacpcc- fiov TtQoadipco : articulo praeposito adiectivum vim substantivi induisse Christius putat. Sed haud scio an Pindarus, si talem esse voluerit sen- tentiam nri$E dixerit, cf. O. XI 18. Articulus tb facile potest explicari: optat Pindarus, ne liberis tb dvacpuiLov v.liog relinquat, id est illam famam inhonestam, quae iure omnibus vitanda est, vel tale quid.

— 45 —

v7t8QT£Qov, xoivva TtQaTtidL 7caXai[iovsi xsved. P. III 80 Si ds kdyav 6vvs^sv xoQvcpdv, Isqcov^ OQ^^dv STCiGta, ^avd^dvov olod^a TtQotSQCov. P. IV 145 MoiQai d' d(fi6tavt\ sL' tig s%d^Qa Tcsksi b^oyovoig^ atdw KaXvxpai. O. III 42. J. 1 67. VI (V) 10. P. IJI 103. VIII 73. In N. X 83 respondent verba s6ti aot tovtav Idxog verbis antecedentibus st d-sXsig: mox (85) indi- cativis si ds ^idQvaaai et voslg respondet structura potentiaiis nqiLiOv ^sv xs itvsoig xtL De his et aliis constructionibus ex duabus quasi commixtis infra plura erunt dicenda (p. 53 — 55). Restat fr. 107 (74), in quo indic. praesentis 6ko(pvQo^ai re- spondet indicativo praesentis cpSQSig a particula si peudenti, cuius in locum iam (v. 16) indicativus futuri succedit d^ijasig. Ergo hanc babemus formam: si (psQStg tj sl %ri0sig — oAo- (pvQo^ai,

b. Transeamus ad eam compositionem, in qua protasi a particula sl incipienti respondet apodosis probibitivum con-

tinens :

ft c. ind. praes. — ^i] c. imp. praes.

Cuius usus apud Pindarum legimus exempla duo. Unum est O. I 3 Si d^ asd^ka yaQvsiv sXdsai, cpikov rjtoQ^ fiT^xfV dsXiov ^KOTtSi dXko ^aXnvotsQov sv d^SQcc cpasvvov d^tQOv SQ7]^ag dt' aid-SQog, ^tjd^ 'Okv^TtCag dy&va cpSQtSQOV avdd^o- lisv. Discrimen illud, avddao^sv utrum sit coniunctivus aoristi an indicativus futuri mihi videtur posse diiudicari, si particulam larids spectemus, qua non potuit uti Piudarus, si voluisset dicere 'nec poterimus canere'. Habemus igitur con- iunctivum aoristi sensu prohibitivi: Boeckhius Hartungius alii sic iam recte explicuerunt. Homerum vocales saepissime cor- ripuisse nemo nescit; apud Pindarum non tam saepe corri- piuntur, sed habemus exempla, cf. O. VII 3. VI 24, supra p. 10. 40. Boeckh. metra p. 289. Ergo formam habemus hanc:

eI c. ind. praes. — ft?] c. imp. praes. /X7]^£ c. coni. aor.

Alterum exemplum est N. V 50 al ds 0spii<5tiov iKSig^ c)6t dsidsiv^ {iriKSti Qiysi.

c. bI c. ind. praes. — ftrj c. coni. aor.

Praeter illum locum O. I 7 de quo iam dixi Pindarus hac compositione usus est nusquam, cum carmen Olympicum quin- tum, in quo (v. 23) sic legimus, Pindari esse plerique iure negent.

- 46 —

d. 8l c. ind. praes. — imp. aor.

Exempla exstant duo. O. I 77 ^tAta d&Qa KvTtQiag ay £i Tt, IloOsCdaov^ ig %dQLv tEXXstac^ Ttsda^ov syxog Oivo^dov xdXxsoVy i^s d' iTtl tayvtdtav TtoQSvGov aQ^dtcov ig 'Aliv XQdtSi ds 7tsXa6ov.

Multo difficilior est alter locus N. IV 79 si 8s rot iidtQU) /i' sti KaXkLKXst TcsXsvsLg 6tdXav d^s^sv UaQLOV kC^ov Xsvxo- tSQav 0 %Qv6og s^oyisvog avydg sdsL^sv djtd^ag^ v^vog ds t&v dya^cbv iQy^dtcjv pa6LXsv6LV L6odaC^ova tsvySL cp&ta' TCSLVog d^g)^ ^A^sQOvtL vaLStdcjv i^dv yX&^oav svQStco TcsXadi}- tLV 'OQ6otQLaCva, %v iv dy&VL ^aQvatvTtov d^dXXrj^s KoQLV&Cotg 0sXCvoLg. Oritur iam quaestio, unde incipiat apodosis. Eras- mus Schmidius constructionem non recte intellexit dicens subintellegendum esse verbum ^Yi^a. Construit igitur: si vero sane avunculo me etiam Callicli iubes columnam ponere Pario lapide candidiorem <(ponam). Non potest dubitari, quin pro- tasis in verbis sl ds tOL usque ad verba XC^ov XsvaotsQav exstet, sed apodosis utrum a verbis 6 %Qv6og sipo^svog an ab his xsLVog d^cp' ^A%SQOvtL incipiat inter viros doctos lis est. Huic explicationi favent Heynius verba 6 %Qv6og — tsv%si (pcjta in medio esse TtaQsvd^sta putans, Boeckhius baec verba cum antecedentibus coniungens ut causa addatur, cur Calli- clem cani velit, Cliristius dicens his verbis rem in protasi significatam confirmari. Sed dissident Godofredus Hermannus (diss. Pindar. IV p. 373) Dissenius, qui cum in sua tum in Boeckhi editione multa neque vero bene hac de re disputat, Mezger alii. Qui docti omnes apodosin iam a verbis 6 %Qv6bg incipere volunt, in apodosi rursus Hermanno antecedentem et consequentem sententiam esse putante. Quorum rationem esse falsam videbimus si sic construemus ut illi voluere. Nam pro- tasi SL ds Tot usque ad verba UaQCov kCxtov IsvaotSQav re- spondebit tum apodosis quae ex duobus membris constans in soluta oratione sic fere exprimi debeat: scito, ut aurum coctum splendidissimum est, sic hymnum facinorum praeclare gesto- rum virum regibus aequalem reddere. Haec cogitari posse non nego. Sed iam verba sequentia sine ullo conexu cum antecedentibus sunt, cum sententia quam continent ex ante-

— 47 —

cedentibus sequatur: ^ergo inveniat'. Quod etiam Dissenius sensit vertens: quare ille ad Acherontem habitans vocem meam invenito. Neque vero haec per asyndeton a Pindaro solent exprimi. Quae cum ita sint, mihi videtur apodosis incipere a verbis xetvog a^cp' 'j4%8qovxl^ ut hanc formam structurae habeamus :

bI c. ind. praes. [parenthesis] — imp. aor. Sic etiam Gildersleevius (1. 1. p. 439) constructionem in-

tellexit.

e. ft c. ind. praes. — ind. fut.

Cuius compositionis apud Pindarum invenitur exemphim unum. P. IX 50 £i ds xqyi xal TtccQ 6o(pbv ccvti(pSQih,ai, sqsgj.

Restant exempla eius usus per quem verbum omitti pot- est, sive in protasi sive in apodosi.

f. Ac primum quidem invenimus st c. ind. praes., cui ver- bum non respondet. J. III 1 sl' tig avdQcbv svtv%ri6aig t) 6vv svSo^oig dsd-Xoig r) 6^svsi itlovtov xats%Si cpQaolv aiavrj %6- Qov^ a^iog svXoyCaig diStcbv ^s^txd^ai: nimirum a^iog s6tiv. Similiter s6tlv supplendum est J. YII (VI) 43 td ^axQa d' sl' tig TcaTttaivsi^ ^Qa^vg s^ixs^x^ai laXnoTCsdov xtsav sdQav.

Difficilis est locus tertius, de quo nunc est agendum. O. II 62 (56) sl ds viv (sc. :ncAoi)roi' dQStatg dsdaidaX^svov v. 58) sxcov tig Oidsv tb ^sXXov^ oti d^avovtcjv ^sv svd^dd' avttg (codd. avtiK) dTcdXayivoi cpQSVsg itoivdg sti6av^ td d' sv tads ^ibg dQxa dXitQa xatd ydg dixd^si tig s^^^Qa Xoyov cpQaCaig dvdyxa. Sine ulla dubitatione protasis est st ds viv s%cov tig oidsv t6 ^sXXov. A verbo oldsv pendet sententia a par- ticula oti incipiens in duo membra divisa, quorum alterum est d-av6vtc3v ^sv svd^dd' avtig ditdla^voi cpQSvsg itoivdg sti- 6av, alterum td d' iv tads ^ibg dQ%a usque ad verba cpQaaaig dvdyxa. Haec nemo negabit sed iam quaeritur, ubi sit apo- dosis. Schmidius et Heynius scribunt si ds viv s%si tig^ oidsv tb ^sXXov. Quae lectio sine dubio falsa est, nam si quis illas divitias de quibus dixit poeta habet idcirco non etiam quid sit futurum scire debet. Ergo haec quoque explicatio, verba si tig s%c3v idem valere ac sl' ttg s%cov s6tiv, cui Boeckhius favet, falsa est. Hermanni tam dura quam acuta explicatio iam a Boeckhio optimo iure refutata est, qui ipse sl' ys

— 48 -

scripsit: divitiae virtuti iunctae optima res liomini est, si- quidem qui eas teneat futurorum non est immemor quae post mortem liomines maneant. Cui coniecturae a Christio nuper receptae obstat quod Pindarus tantum coniunctioni tcqIv addidit particulam ys (cf. O. XIII 65). ^Siquidem' apud Pindarum est bI^tcsq vel simplex sL Accedit quod illa coniec- tura recepta tota sententia non modo claudicat sed etiam plane perversa redditur. Quae enim Pindarus de illis divitiis praedicat liaec omnia sine ulla condicione dici possunt, sive qui eas liabet ignorat, sive scit futura. Videamus. Dicit poeta: ^divitiae virtutibus iunctae occasionem facinorum pulcbrorum praebent': sine ulla dubitatione. — ^graves curas opprimunt': nemo negabit. — Viro astrum splendidissimum et lux veris- sima'. Quam sententiam Pindarum saepissime profiteri non est quin sciat. Quae omnia de illis divitiis possunt praedi- cari etiamsi qui eas habet t6 ^ikkov ignorat. Quae cum ita sint apodosin in versibus antecedentibus latere {(piQsi) ut etiam Gildersleevius censuit nego. Sed iam poeta novam addit sententiam: si ds. lam sententiarum hic est conexus: divitiae virtutibus ornatae praeclara res est, neque vero hoc satis est, sed si ad eas (sl ds viv s%(ov) accedit quod qui eas habet oldsv zh ^sXlov iam hoc praeclarissimum est. Haec vel similis apodosis omissa est, quod poeta iam sententiam xov sldsvav t6 ^slXov in partes singulas dividit (usque ad v. 85). Tum demum apodosin non iam bene stare posse intellegi- tur. Puto igitur apodosin a poeta esse omissam propter disputationem de rebus futuris, quae inter protasin et apo- dosin interposita cum longa esset effecit, ut apodosis non iam exprimeretur. Sic Boeckhi coniecturam refutasse mihi videor nec non Mezgeri explicationem, qui apodosin a verbis iQ* sv ds incipere statuit, quod rectum esse iam propter hoc nego, quod qui alteram partem xov ^sXXovtog scit etiam al- teram habet, ut poeta eum de hac altera parte non ex in- dustria admonere debeat (^so vrisse er andrerseits'. Mezger).

Haec hactenus; de ceteris difficultatibus, quibus locum hunc pulcherrimum abundare valde est dolendum, hic ubi tantum de particula st verba facio non mihi est dicendum.

Bis a Pindaro in protasi verbum s6rLv omissum est:

- 49 —

P. XII 28 £L ds ng oA/3o? iv ocv^QcojtotGLV, ccvsv xa^atov ov fpaCvExccL N. IX 28 si dvvazov^ Kqovlcjv, Ttelgav ^lv dydvoQa . . . dva^XXo^aL tog 7i6Q6L6ta^ fxotQav 6' svvo^ov aLxio 6s naLolv daQov ALZvaCcov oTcd^SLV.

2.

eI c. ind. imperf. — ind. praes. Unum exemplum. N. VII 74 sl Jtovog ^v, xb xsQitvov

^Xsov 7ts8sQ%sxaL.

3.

Eo saepius coniungit particulam si cum indicativo aoristi, in apodosi varia inveniuntur tempora.

a. bI c. ind. aor. — ind. praes. J. VI (V) 42 st Ttox' s^av^ g) Zsv ndxsQ, d^v^ci Q^sIcdv ccQav dxovCag, vvv 6s, vvv sv^atg vito d^s^Tts^CaLg^ XC66o^ai xxl. P. XI 54 q)d^ovsQal d' d^vvovxaL dxaL^ sl' tcg dxQOV sXcav ri6vxa xs vs^o^svog aivdv v^qlv aTCScpvysv xtX. O. VI 77: pro- tasis si sdcDQrj6av, apodosis xstvog XQaCvsi. N. VII 75 vt- XG)vxC ys %dQLV^ SL XL TtsQav dsQd^slg dvsxQayov^ ov XQa^vg si^t xaxad-s^sv. Hunc locum difficilem et ad interpretandum et ad interpungendum esse non ignoro-, neque vero de his rebus verba facienda sunt mihi, quippe quod verba a me afferenda luce clariora sint.

b. sl c. ind. aor. — ind. imperf.

Unum exemplum. O. I 55 sl ds 67] xlv' dvdQa d^vaxbv ^OXv^Ttov 6xo7tol sxC^a6av, rjv Tdvxakog ovxog.

c. £t c. ind. aor. — irap. praes.

O. I 17 dkld /lcDQCav ditb (pOQpiLyya 7ta66dXov Xd^pav\ sl' tC toL nC6ag ts xal OeqsvCxov %dQLg voov vitb yXvKvxdxatg

sd^YlXS CpQOVxC^LV.

d. el c. ind. aor — ftirj c. imp. aor. O. VIII 54 si d' syco MsXrj6Ca s^ dysvsCcov xvdog dvsdQoc- ^ov vpLV(py ^^ §aXsxci pLS lC&c) XQa%st cpd^ovog.

e. el c. ind. fut. et ind. aor. — imp. perf. iV. XI 13 si ds XLg ol^ov £%C3V (lOQcpa 7taQa^sv6sxaL dk- lovg, sv t' ds^XoL6Lv dQL6xsvG)v £7t£dsLh,£v ^Cav^ ^vaxd ^E^vd^d^cj 7tSQL6X£lX(OV ^iXrj xxX.

Brandt, Dissertation. 4

— 50 —

f. sl c. ind. aor. — verbum deest.

P. XI 41 MotCa^ t6 df xe6v^ eu ^L6d-oto 0vvi^£v itaQBxsiv

g)(ovav vnaQyvQOV^ aAAor' aXla raQa06s^sv mX. N. III 19 el

d' Ecov xaXbg sQdcov t ioLXOta ^OQtpa avoQeacg VTteQtdtaig

BTte^a Tcatg ^^Qi6t0(pdvevg, ovKeti TiQoteQCj d^dtav aXa xcovav

vjteQ 'HQaxXeog JteQdv ev^aQeg (sc. e6tiv). Nostra lingua ad-

damus verba haec: ^so moge er niclit vergessen' vel tale quid;

Graecos et Latinos liaec omittere et statim apodosin ad-

iungere notum est.

4.

Cum particulam ei cum indicativo perfecti coniungit poeta, in apodosi invenimus aut indicativum praesentis aut prohibi-

tivum.

a. £t c. ind. perf. — ind. praes.

J. I 41 £1 d' aQeta ^ vtetataC tig 7ta6av oQydv, d^g)6teQ0v dandvaig te koI 7t6votg, %qi] viv evQ6vte66cv dydvoQa %6^7tov ^Yj (p%^oveQai6i (peQeiv yvco^aig. Locus desperatus est; Christii lectionem recepi.

b. sl c. ind. perf. — ^r} c. imp. praes. Huius quoque structurae apud Pindarum unum exstat exemplum. J. V (IV) 22 el de xetQaTttai -O-foddrcov eQycov TceXevd^ov dv otad^aQdv, ft^ (pd^^vec }c6^7tov tbv fotxdr' dotda KiQvd^ev dvti 7t6vcov.

II. De potentiali.

Transeamus iam ad eas structuras in quibus particula et cum optativo coniungitur.

1.

Ac primum quidem agendum erit de enuntiationibus con- dicionalibus, quarum in protasi particulam ei optativus sequi- tur, cum in apodosi optativus cum particula xe coniunctus locum habeat.

a. sl c. opt. praes. — opt. praes. c. %£,

Cuius simplicis constructionis habemus unum exemplum.

Solet enim Pindarus simplicibus formis constructionum con-

dicionalium non saepe uti, sed constructiones ex compluribus

commixtas adamavit, de quibus mox erit dicendum. Unum

— 51 —

quod dixi exemplum est N. VII 89 el d' avzb xal d^sbg dvexoc, iv xCv K id^eloi, rCyavxag og idd^aoaq^ svtvicog vaCstv ktX. Lectionem av 6%ol ab Heynio Dissenio Hermanno receptam^ ab Heynio perverse explicatam falsam esse iam demonstravit Tbierscbius. Neque etiam Bergkii coniectura opus est^ quippe quod avijoi bonum sensum babeat quod quidem Gildersleevius (1. 1. p. 444) negat, sed cf. Hom. t 111 evdiKCag ave%ri6iv.

b. el c. opt. praes. — opt. aor. c. v.i. Huius quoque usus apud Pindarum unum reperitur ex- emplum: O. VI 4 ei d^ etiq ^}v 'OXv^TtiovCxag., ^coiia te ^av- teCa ta^Cag /Jibg iv nC6a, 0vvoLXi,6t7JQ te tav TcXecvav ZlvQa- xocoav^ tCva xev cpvyoi v^ivov xetvog ccvtjq; P. VIII 13 xeQdog de (fCXtatoVy exovtog e'i tig ix do^ov cpiQOi. Supplendum est i6tlv vel elri av.

2.

Restant exempla in quibus optativus potentialis aoristi absolute positus est neque vero sine participio^ quod instar protasis est. Sunt baec: N. IV 30 aTCeLQO^dxag iav xe (paveCrj Xoyov 6 ^ri ^vvieCg (= ei [iri ^vvLeCrj). O. X 20 d^y^^aig de ks (pvvt aQeta Ttoti jtekcoQiov oQ^ddai xXeog dvriQ ^^eov 6vv TCaXd^a {eC d^rj^ai). P. X 29 vav^l d' ot;t£ Jte^bg igjv av evQOcg ig 'VjceQPoQeov dyova d^av^ardv bdov {ovte el vavdiv ovts el Ttstbg loig, evQoig dv). P. X 61. N. X 39.

III. De irreali.

Hoc nomine eas sententias condicionales intellegi volo^ quarum in apodosi indicativus temporis historici cum parti- cula dv (xe) coniunctus ponitur.

1.

Ac primum quidem invenimus banc formam :

bI c. ind. imp. — ind. aor, c. dv (xe).

N. IV 13 si d' eti ^a^evet TciidxQitog deXCcp 6bg (?) Ttat^Q

i^dXneto^ jtoixCXov xid^aQC^cov d^a xe rade ^eXet 'xkid^elg v^vov

xeXddrj6e xaXXCvixov xtX. N. VII 24 ei yaQ '^v e rdv dXdd^eiav

idi^ev^ ov xev OTtlcov %oKco%^elg 6 xaQreQbg Aiag eTta^s did

4*

— 52 -

(p^vG)v Xev^bv ^Lg)og. P. III 63 sC de GcjcpQcjv ocvtq^ov svai^ £tC JCSLQCDV^ XCCL Xl J^Ot (pCktQOV £V d^vfia ^sXiydQVEg v^voi a^stSQOi tid-ev, Latrjgd toi %£V vlv Ttc&ov %aC vvv ioXot^L TcaQu- 6%£lv avdQdGiv d^£Qfiav vo^cov iq tiva Aatoida %£xlri[i£vov tJ TtatBQog. KecC xsv ev vavGiv ^jloIov 'lovCav ts^vcjv ^dla66av ^JiQ£%^ov<3av £7tl XQdvav TtaQ' Aitvalov ^ivov . . . tc5 ^£v di- dv^ag idQLtag £l Tiati^av vyC^Lav dycov ^QvOdav n&^ov t ddd^Xcjv Uvd^Ccov alyXav 0t£(pdvoLg, tovg dQi0t£vc3v 0£Q£VLXog £/l' iv KCqqo, Ttotiy datSQog ovQavCov, cpa^C, trjlavy£0t£Qov 7C£Cvcj cpdog £^Lx6^av x£ fia&vv itovtov jt^QdoaLg. Tres habemus sententias condicionales, priorem £l d£ GcxpQCJV — rj 7tat£Qog, cuius apodosis est TtCd^ov %£v, protasis ex duobus membris con- stat: £L £vaL£ X^Cqcdv %al v^vol tCd^^v, quae protasis etiam in sententia sequenti %aC %£v — TtattJQ animo supplenda est, tum liabemus structurum condicionalem £l %ati^av dyov — £^l%6-

^av %£v.

2.

st c. ind, aor. — ind. aor. c. %£v. P. III 73, quem locum iam attuli (cf. v. 65). P. lY 43 £L yaQ OLKOL VLV ^dk£ TtaQ id^^vLov^ALda 6t6^a %tX. . . . t£tQd- tcDV TtaCdcjv z' £7tLy£Lvo^£vcov al^d foL %£Cvav kd^£ 0vv Aa- vaolg £VQ£Lav dit^LQOv. O. XII 13.

3. Protasis loco participium posuit Pindarus bis. N. XI 24 va\ \jid yaQ oq%ov^ i^dv ^djai/ TtaQa KaOtaXCa %al itaQ^ Evdiv- dQG) ^oXcov oxd^G) Kq6vov %dXXLOv dv drjQLd)vtcjv iv66trj6'

dvtLTtdXcOV (= £L £^0X£V).

N. IX 34 Xqo^Cg) %£v v7ta67tC^c3v TtaQa 7t£^o^6aLg iTtTtOLg t£ vacbv t iv ^d^aLg £%QLvag dv %Cvdvvov 6^£Cag dvtdg. Locus admodum difficilis est. Oritur enim quaestio, 'AN (v. 35) utrum sit coniunctio an praepositio ex dvd apocopata. Illud dicunt Scbmidius (p. 215) Dissenius (cum in Boeckhi tum in sua editione) Christius (in priore editione) alii, hoc Hey- nius Kayser Bergkius Mezger Christius (in maiore editione). Ergo quid est iudicandum? Si Hcv coniunctionem esse putamus, sensus est hic: ^si Chromio armiger adstitisses, cognovisses discrimen acris proelii'. Quae dicere poetam voluisse nego.

— 53 —

Nam discrimen illucl pugriae etiam si non Chromio sed alii cuivis armiger adstitisses cognoscere potuisti. Discrimen pugnae quicunque ei interfuit cognoscere potuit. Neque vero pugnam periculosam fuisse facile potuisse cognosci poeta di- cere vult, sed hoc dicit Chromium fuisse bellicosissimum atque fortissimum. Hoc enim significant verba av Ttoli^cy xsLva d^ebg (sc. Aldcjg) svxvev avxov ^v^iov at;^^arai^ cnivvsiv Xovyov 'EvvccXlov. Unde autem licuit cognoscere, Chromium sic fortem fuisse? Ex discrimine acris proelii: nam quo est maius peri- culum pugnae, eo fortior est is, qui in tanto discrimine for- titer pugnet, vel ut poeta dicit ^propulset exitium Enyalii'. Quae cum ita sint apparet av praepositionem esse. Facile ex antecedentibus particula xsv ad sxQivag ducitur. Participio apposita est.

lY.

Quoniam de usitatis formis enuntiationum hypotheticarum dixi, restat ut de constructionibus ex duabus mixtis verba faciam.

1.

sl c. ind. praes. — opt. praes. c. -ksv. iV. X 85 si ds xaGiyvT^Tov TtSQv ^dQva^av itdvxov 8s vosig d%odd(5(ja6^ai J^i&ov , ij^iOv ^sv xs Tcvsoig yaCag vitsvsQ^sv SG)v^ Ti^iGv d' ovQavov sv xQv0soig d6^0i6iv, N, VII 86 si ds dsvsxai dvdQog dv7]Q xi, (pat^sv xs ysixov' s^^svai v6(p cpiXt]- <5avx^ dxsvsi ysixovi xaQ^ia Ttdvxcov sitd^iov.

2.

In protasi sl c. opt. praes., in apodosi ind. vel praes. vel futuri.

a. sl c. opt. praes. — ind. praes, J. n 33 ov yaQ jtdyog^ ovds 7tQ06dvxrjg d KsXsvd^og yCvs- xai, si xtg svd6^c3v sg dvdQcbv dyoi xi^dg ^EkiTcoviddcov.

b. sl c. opt. praes. — ind, fut. O. XIII 105 si 8s daCfiov ysvsd^hog sQTCot^ zfl xovx^ 'EvvalCc) t' ixdcj^onsv 7tQd66siv.

— 54 — 3.

sl c. coni. praes, — ind. praes,

J. Y (IV) 12 dvo ds toi ^coccs acozov ^ovva Ttoi^aCvovri

tbv aX7CVL6tov svavd^st 6vv oA/3a3, et tig sv 7td6xG)v Xoyov

ioXbv dxovrj.

4.

Plura sunt exempla eius constructionis cuius in protasi £L c. opt. aor. ponitur; in apodosi aut ind. praes. locum habet aut verbum aliquod, ex quo infinitivus pendet cui ksv parti- cula addita est.

a. £i c. opt. aor. — ind. praes. P. I 81 TiaiQbv £l cpd^ey- lato, TCoXkcbv 7t£iQaxa 6vvtavv6aig iv ^Qa%£i .^ ^eCcov ejtstai [iGifiog dvd^QcoTtcjv. J. V (IV) 14 Ttdvt^ ^X^^^S^ f^' <?£ tovtcov ^oIq' ifpiKOito nalcjv.

b. O. I 111 £i dh ^rj tayy Hitoi^ hi ykvxvteQav %£v £X%o^ai 6vv ccQ^ati ^oa %X£i%£iv. In boc Pindari loco par- ticulam ic£v cum infinitivo coniungas, ut iam Boeckhius recte construxit. cf. Baumlein. p. 351 ss. Kuehner. II § 398, 3. Sen- tentia non pendens haec est: £i d£ ^ii ta%v kiitoi^ £ti yXvxv- t£Qav %l£i^co %£v. P. III 110 £i di ^oi Ttkovtov ^£bg d^Qbv oQi^ai, iXitid^ i^co xliog ^VQi^d^at X£v vil^rjXbv TtQO^G). cf. Baumlein. p. 349 ss., de infinitivo a verbo iX7ti^£iv pendente p. 350.

5.

Pindarus cum in protasi £i c. coni. aor. coniungit, in apo- dosi ponit ind. aut praes. aut aoristi. Est autem bic usus particulae £i cum coniunctivo aoristi coniunctae (pro idv c. coni.) Homericus, nam £av apud Homerum non invenitur, saepissime vero coniungit particulam £l cum coniunctivo: cf. Krueger. § 54, 12, 2. Kuebner. II § 398, 2 d. Gildersleevium (1. 1. p. 441 ss.). cf. supra p. 10.

a. 8l c. coni. aor. — ind. praes. Huius structurae multa sunt exempla. O. VI 11 7tolkol d£ ^i^vavtai, xalbv £l' ti ^tovad^fi. ^i^vavtai enim formam perfecti, sed praesentis vim habet: "^memores sunt'. O. VII 1. Verba exscripta et explicata sunt supra (p. 9 — 11}. P. IV 273 aAA' iTtl %G)Qag avttg £66ai dv^Ttakeg drj yiv£tai, i^aTtCvag £i

— 55 —

^tJ dsbg ays^6v£06L xv^eQvatrjQ ysvrjtai. ib. 263 €l yccQ XLg ot,ovg o^vxo^c) TCsXexsL i^£Q£LipaL x£ ii£ydlag dQvog^ aL^xvvrj ds foL d^aritbv eidog, xal (p^LvoxaQitog iolOa dLdot ipatpov tteq' avxag. Verba i^sQSLjpaL x£ Hermannus, quamquam olim^) de- fendere conatus est, postea optime mutavit in i^sQsC^ri ^iv. Neque enim ullus hic est locus optativi cum particula x£v coniuncti; coniunctivo opus esse quod sequitur al^xvvri ds ostendit, cui praeclare respondet i^EQ£Lipr] [liv. — N. VJI 14. IX 46 £l yaQ a^a xx^dvoLg itokkoLg iitCdo^ov dQt]xaL xvdog^ ovx €V£6XL TtoQOoj d^vaxov £XL OxoTtLag dXXag icpdipaijd^aL Jtodotv. J. m 58 (IV 40) xovxo yaQ dd-dvaxov cpcova£v £Qjt£L, £l' xLg £v fsLTtrj XL. fr. 42 (171), 4 £l di XLg dvd^QcjTtoi^L d^£668otog dxa

7tQ06XVXri (j' 1- ^QO0XVXOl)^ XaVXaV 6x6x£L XQV7tX£LV £OLX£V.

b. bI c. coni. aor. — ind. aor. Unum extat exemplum. N. VII 11 £l ds xvxij tLg £Qdcov, li£XCcpQov^ altCav Qoat6L MoL6av ivi^ak£.

6.

Particulam £l cum ind. perf. coniunctam invenies semel: in apodosi habes optat. praes. N. V 19 bl d' ok^ov iq x£lqg3v /3tW ri CidaQCtav i:taLvr]6ai 7t6k£^ov d£d6xr]taL, ^axQd ^ol avx^d^Ev dX^ax' VTioCxditxoL XLg.

B. De reliquo usu particulae £l.

I. si = num.

cf. Kuebner. II § 587, 21. N. VII 68 ^iad^Giv di xLg dv iQ£t, sl TtaQ ^iXog EQxo^ai. O. VI 89 yvcbvaC t £7t£Lt\ aQ^atov ovBLdog dlad^i^Lv X6yoLg £l cp£vyo^£v, BoLcotCav vv. O. VIII 2 . . . Lva ^ccvtL£g dv6Q£g i^%vQOLg t£X^aLQ6[i£V0L 7taQa7t£LQG)VtaL ^Lbg dQyLX£Qavvov^ eI tLV £X£l X6yov dvd^QCOTtCOV 7tiQi xtX. cf. O. XIV 4. P. IX 93. P. IV 163 ^£^dvt£vpLaL d' iTtl Ka6takCa, sl ^£tdXXat6v tL.

1) Ad. Viger. p. 830. cf. de part. av III 11.

— 56 -

II. d = siquidem.

0. IX 25 . . . dyysXiav Tts^if^cj ravtav, si 6vv xlvl ^olql-^ diGi %aXd^a i^atQstov XaQLzcov ve^o^ai KccTtov.

P. III 85 kayixav yccQ tOL rvQavvov dsQxerai^ st rtv^ dv- d^QaTCcjv, 6 ^syag Ttotiiog (= si quern hominum).

III. eYjtsQ,

a. siTtSQ = siquidem,

1. c. ind. praes. P. I 89 evavd^st d' sv OQya naQ^svcov^ sItcsq n cpikslg aKodv ddstav aisl xXvsiv^ ^ri xd^ve Xiav da- Ttdvatg. cf. Kuehner. II § 510^ 5.

2. c. ind. perf. N. II 6 ocpsCXsi d^ sti, TtatQtav etiteQ %ad'^ b86v viv ev&vTto^Ttbg aicov tatg ^eydXatg dedcoTce x66^ov ^A^d- vaig d^a^d ^ev ^le&^iddcov dQSTtso^at xdkki^tov dotov xtX.

b. y.ccl'7CSQ = etsi. N. IV 36 s^Tta^ xatTtSQ s%ei ^ad^eta Jtovtidg dX^a ^eOGov^ dvtiteiv eiti^ovlicf. cf. Kuehner. II § 578^ 2 — 3.

IV. Bi yaQ = utinam.

Kueliner. II § 395, 6. — P. 1 46 et ydQ 6 Jtag xQ6vog bXdov ^ev ovtco %a\ xtedvcov d66iv evd"vvoi^ xa^drcov d' fW- Xa0iv 7taQd0%oi. N. VII 98; est una periodus: utinam aptans pertexas, filii autem teneant.

Caput sextum.

De particulis consecutivis et declarativis.

I. De particulis consecutivis. 1. ifiare.

Particula a6re quater usus est Pindarus, semper cum in- finitivo coniuncta. Est usus Pindaricus particulae G>6re quo- dammodo singularis ut iam videbimus. Usus vulgaris maxime

Di

similis est locus iV. V 1 ovk ccvSQiavtoTtoLog £l^\ w^r' aXivv- Covxa J^s^yd^SiSd^ai aydX^az ' sjt' avrug ^ad^^iidog iotaota. O. IX 74.

Singulariter particula a)6tE posita est post verbum xata- vsvsLv^ post quod aut accusativum (cf. Hom. 0 175) aut in- finitivum- (cf. Hom. B 112) invenire solemus. iV. V 34 6 d' s(pQd6^ri xatsvsv6£v ts foi OQOivscprjg s^ ovgavov Zsvg dd^avd- tcov pa^iksvg, cbct^ sv td%Si Tcovtiav XQv6aXaKdtcov tivd Nrj- Qstdcov TtQd^siv aKOitiv. Pindarus ipse N. I 14 post Katsvsv6sv infin. fut. sine part. a^ts posuit. Dissenius particulam &6ts post KatsvsvOsv explicare studet ut non sine vi additam esse dicat. Audias ipsum: „Iuppiter magnopere probans castitatem et iustitiam Pelei ita voluntatem suam [significavit, ut baud cunctanter divinam se ei uxorem paraturum affirmaret." Con- fert etiam in sua editione Tliucyd. VIH ^^ iTCayyslXo^svoi G)6ts fioYid^SLV. — cf- Krueger. 65, 3, 1 et ad Tbucyd. I 119. II 2, 4. Kuehuer. II § 473, 2, 6.

Vis finalis inest particulae co6ts N V 50 sl ds ©s^i6tiov iKSig co6t dsidsiv ^rjKsti Qiysi.

2. 'aq,

Etiam particula hg cum particula ?j coniuncta apud Pin- darum eemel reperitur post comparativum. O. XIII 112 Kal TtaCav Tiatd ^Elkdd^ €VQrj(5sig s^svvcov ^d66ov\ ») a)g dii)isv (cf. p. 17) t) ctg pro rj a)6ts post Homerum, qui neque ri d)g neque -») a6ts post comparativum posuit, non raro invenitur cf. Krueger. 49, 4.

II. De particulis deelai-ativis.

1. "Ort.

Usus particulae declarativae ort apud Pindarum simplex est, cum non nisi post verba dicendi et sciendi babeat. Bis posita est particula or^ post verbum Sidsvai, semel post Xs- ysiv, post ivvsTCSiv semel, semel post diayysXlsiv.

a. post verba dicendi. O. XIV 19 . . . ddftov 0SQ6scp6vag sXvd'\ ^Aiol^ TtatQL xXvtdv (pSQOiG^ dyyskiavj KXsoda^ov ocpo' IdoLc' vlov stTtrjgy

— 58 -

otL J-OL vsav 7i6XitOi6i TtaQ^ 8v86i,ov Uiijag i6teq)dv(D0E Kvdi- jicov aa&Xcov ittEQOiCi yaitav. N. V 3. 0.1 48 EvvEite KQvcpa tig avtiKa cpd^ovEQCiv yEitovcov vdatog ott 0£ JtvQi ^EOiOav sig dx^av iia%aiQa td^ov Katd ^eXt} KtL

b. post verlbum sldivai. O. II 62 (56): verba exscripta et explicata sunt supra (p. 47). N. IV 43 ev J^oid^ oti xQ6vog sQTtov TtETtQco^evav tElE6Ei.

2. Ovvsxsv, eivexEv,

Duo exempla particulae ovvekev (eiVEKEv) sensu declara- tivo usurpatae habemus. N IX 36 Quoniam de hoc loco quae putem supra (p. 52) exposui, liic tantum laudare eum debeo. Cum dv (ante Kivdvvov) praepositionem esse putemus parti- cula ovvEKEv sensum declarativum habet: ex periculo cognos- ses, deam ipsam eius animum incitasse.-^) Ergo corrigendus est Kumpelius. Eandem vim babet eIlvekev J. VIII 31 (VII

33) EiTtE d^ EVPovlog iv ^£60i6i @£^ig, eXvEKEV TtETtQC^^ivOV

rjv KtL

3. i2g.

Eodem fere modo quo oti etiam particula atg sensu de- clarativo locum habet apud Pindarum post verba dicendi.

P. IV 6 xQrj^Ev (sc. Pytliia) OiKi^trJQa Bdttov KaQitocpo- Qov Ai^vag^ iEQav vaOov hg ridr] Xiithv Kti66£i£v E^bdQ^atov %6Xiv iv aQyivoEvti ^a6ta Kal tb MrjdEiag ETtog dyK0^i6ai KtL De constructione usitatissima qua subiectum enuntiati pendentis (Kti66EiE) obiectum regentis (xq7J6£v) factum est, cf. Cbristium ad h. 1. Nitzschium ad Od. I 300. II 65. — Krueg. 61, 6. — N.Y 30 6vvE7ta^E Ad^ov, cog aQa vv^tpEiag ijCEiQa KEivog iv XEKtQOig ^AKd6tov Evvag. N. I 33 iyc) d' ^HQaKliog dvti%o^ai^ TtQocpQ^vcog iv KOQvcpatg dQEtdv ^Eydkatg dQialov otQvvcjv k6yov , cog ijtEi 6KXdy%vcov vTto [latiQog avtiKa d^aritdv ig alyXav Ttatg ^ibg d)dtva q)Evycov didv^c) 6vv Ka6iyvrjtG) ftoAei/, cjg ov AaO"»!/ ^Qv^^d^QOvov 'HQav KQOKCotbv 6jtdQyavov iyKati^a.

1) Ovvsyia sensu declarativo etiam alias usurpatur, cf. Ameisium ad Hom. s 216. Soph. OR 708. OC. 1397.

Loci pluribns tractati sunt hi:

pag.

01. I 3 45

„25 , 27

II 33 23—24

„ 62 (56) 47—48

VII 1 9-11

„13 41

„39 38

VIII 37 27-28

X 9 13

„86 14

XIII 43 36

Pyth. II 79 37

„90 29—30

IV 29 16—17

„154 43

V 14 33

„57 28

pag.

Nem. I 67 19

III 59 39

IV 79 46

V 34 57

VI 1 36

Vn 89 51

IX 34 52—53

X 57 18

Isthm. I 24 20—22

III 36 15—16

VI (V) 51 36

VII (VI) 12 35

39 33—34

Fr. 75 (45) 22

„ 128 (90) 41—42

„ 218 (239) 24

T i t a.

Natus sum Paulus Brandt Cothenae Anhaltinorum a. d. IV. Idus Apriles anni h. s. LXXV, patre Hermanno matre Maria e gente Schilling. Fidei addictus sum evangelicae Primis litterarum elementis tres per annos in ludis Bernbur- giensi et Dessaviensi imbutus in gymnasium Carolinum Bern- burgiense receptus sum patre carissimo directore florens, in quo quattuor annos peregi. Postquam mihi puero tredecim annorum pater optimus praematura morte ereptus est, cum matre Dessaviam migravi, ubi in gymnasium Fridericianum receptus sum quod floret Gustavo Kruegero directore. Sem- per pium in praeceptores servabo animum, inprimis nunquam obliviscar, quanta benevolentia puerum orbum praeceptores Fr. Ballin et F. Seelmann adiuverint. Maturitatis testimo- nium adeptus vere anni 1894 Bonnam me contuli. Do- cuerunt me viri humanissimi Brinkmann, Buecheler, Litzmann, Loeschke, Solmsen, Usener, Wilmanns. Exercitationibus ar- chaeologicis ut interessem Loeschke benigne permisit. Per duo semestria proseminario philologo Bonnensi adscriptus eram Buechelero et Usenero moderantibus. Qui viri doctissimi stu- diis tironis semper maxima cum benignitate faverunt.

Duobus semestribus Bonnae peractis Lipsiam transmi- gravi studia absoluturus.

Scholis interfui virorum illustrissimorum de Bahder, Bie- dermann, Heinze, Holz, Lipsius, Ribbeck, Richter, Sievers^ Wachsmuth, Wundt. Lipsius, Ribbeck, Wachsmuth benigne me receperunt in seminarium philologum, cuius sodalis ordi-

— 62 —

narius fui per tria seraestria. Ribbeckii humanitate per duos annos societati philologae adscriptus eram. Praeterea Ricardus Richter seminarii paedagogici ut essem sodalis summa cum comitate mihi permisit. Etiam proseminario Germanico per duo semestria interfui Sieversio regente.

Quibus yiris optime de me meritis pium gratumque ser- vare animum nunquam desinam.

u

o

•-5

00 co

C\2

H

CD

cd 0-1

-P

1

cO

O

-S

d! i

9 !

c1 H

o •H

-P

oi

o

■4-» ^

D-,

Oniversity oi Toronto Library

DO NOT

REMOVE

THE

CARD

FROM

THIS

POCKET

Acme Library Card Pocket LOWE-MARTIN CO. LiMlTED