THE

WILLIAM R. PERKINS

UBRARY

OF DUKE UNIVERSITY

/. N. D. N I. C. DISPUTATIO THEOLOGICA.

PECCATIS

ELECTORUM, IN

JUDICIO EXTREMO

NON PVBLICANDIS.

Quamj DEO FAVENTE,

SUB PR.&SIDIO

V I R I zMAXIME <REVERENDI, AMPLIS-

SIMl *tQs EXCELLENTISSIMI

DN. BALTHASARTS BEBELII,

SS. Theolog. Do<5h ejusdemque Pro-

feiTbris Publ. VN.PATRONI , FAUTORIS ET PR/ECEPTORIS SUUSUMHA OBSERVANTIA &TATEM VENERANDl. Publice defendet

JOHANNES MELCHIOR &$$W<tUtt/

Nordlinganus. Addiem ff* Tebruarii M.DC.LXXVl, b.lfy.confuet,

Ut RGENTO RJTI,

TYPIS JOHANNIS WELPERL

LI BERyf REIPUBL, NEROLINGENSIS

PATRLE PATRIBUS

V I R I S MAGNIFICIS , NOBILISSIMIS, AMPLlS-

SIMIS AT.gUE P RUDETtjriSSIMIS,

DOM IN IS

CONSULIBUS ET SENA- TORIBUS,

Quique

VEL A CONSILIIS VEL A SECRETIS SUNT,

Nec non

ADMODVM %eV6R6ND0 , RSVSReN-

DIS , CLARISSIMIS ^AT,<9UE DOCTISSIMIS

DN. SVPERINTENDENTI,

Casterisque

Dniu MINISTERII ECCLESIASTICI

COLLEGIS VIGILANTISSIMIS, ut &

Dnn.PR^CEPTORIBUS SCHOL^PATRL£

FIDELISSIMIS,

Drm.<zMECOENATlcBVS , PATRONIS>

VROMOTORIBUS AC VAUTORIBUS OMNl HONORIS ET QBSERVANTL& CVLTV PROSEQVENDLS,

Mocjfecimen Academicum cum voto omnigen* Projperttatit in fuj fuorum% Studioram fommendationenfdemtfle infcribit & offert

Joh. Melchior Schopperlinus.

(0

*.¥..******

«A» CA» CA5 CA9 CAS CA3 cA» CA!

, .4». .4 .4 .4 4 .4 * .4 4 4 .4

» cA» cA» cA» cAs cA» cA» cA» cAs cA» eAs cA»

& & & 4' * * * '*' * * '#' * * ♦ *' * * * * $

iiiiiiliiiiiiiliiiij

JgusdDEUS bene vcrtat l

De

Peccatis ele&orum in judicio extrem©

non publicandis. /• i. )U#ftio elt : Utrum fMcaufiorum,*-

)que ac impiorum > in judicio extremo fint pMi- candal vel> utpreffius eamformat Hodofb- phia Dannhavveriana : AnctiampeccataEte- \clorum tunc revelanda ftnt ? Phaenom. VIILp» ;8i4. Elegit hanc quarftionero eximius Dn. Refpondens nofter pro materia difputationis Theologica?,- rogavitq; nos»ut eam fibi elaboraremus,& publice venttlandam proponeremus; quibus honeftis ipfius defideriis eo promptius gratificari voluimus > quo praeftantius eft theraa • quodille> fpecimenftudii fuiTheologici editurus, fuafponte delegit. Noviflimaenimmeditariunumquemquedecet , qui in noviflimojudiciojudicem propitium defiderathabere! Deus inftituto noftro clemen ter adfpiret!

§. z. Opus autem eft dijiintlionibus > ut illis praemiflls ftatus controverfiae eo darius elucefcat. Dijlinguimus aute i. inter fdeles & infidetes ; Quaeftioenim nuncnon eft deinfidelibus^ quippe quorum peccata in judicio extremo publicatum iri > u- tiinqueinconfe(Ibeft> faltem inter nos> & eos, cumquibus nobis nunc res erit. Licet igitur fuifle dicantur inter veteres quosdam > La&antium lib, VIL inftit* cap. 20, Hieronymum

A i comxn»

♦&( + )©•

comm.inMich.cap.IV. Auguftinum ferm. XXXVIII. Grego- rium M.lib.XXVI.moral.cap.io. Ifidor. Hifpal. defura. bon» lib.I.c 17. qui ftatuerint > neque Haereticos > nequePaganos» neque Judaros in judicium extremum addu&um iri > juxta di- ctum Joh.III.28» cum his tamen lis nobis nunc non erit.

§. j, (2.) hnevf\de\esconJiantes8£ inconftantes , feuin- ter electos Sc ^oaKcufnf, De peccatis horum qua?ftio non cft: Largimurenim>horum» utpote deficientium,peccatain judi- ciodivinopublicatumiri ; &itaquidem, ut eorum gratiafinc condemnandi. Ezech. III. 20, XVIII. %6. Quofenfiiaccipimus verbaLactantii poftrema : ludicabuntur»qui Deumfciverunr, & facinora eorum > r. e. mala opera tum bonis coUata ponderabunfur : ut >ft plura & graviafuerint bona» \uftaque , dentur ad vitam : fi autem mala fuperaverint > condemnentur ad pcenam* SuperanC mala>cum fubfinemvitaefuifineverafidehincdifcedunt > at- que ita fine fua? fidei > vita arterna 1, Pet. 1. 9. deftiruuntur i» Tim.I.ip. qualesfiintTfoWfo/» Matth.XIII.j.zi. Quarftioigi- turnobis eftdepeccatisele6torum,quiadfinem ufquevitaefu* in veta fide perfeverarunt. Matth.X.zj*

§.4. (5.) Intev operabona, feuvirtutes ; Scmala, feu peecara; Non qua?riturdeillisj fedde his; Et porro inter pec- cata remiffa (2 non remiffa„ Non eft quaeftio de peccatis nondurh remiflis, nec unquam remittendis , ut erunt peccata reproborum in die extremo >■ Cum enim horum peccatorum gratia pcenas i !- /i daturi fint aeternas, opuserit, ea etiam publicari , ut & ipfi > & aliiintelligant, jufteeos condemnari : uti patet ex proceflu ju- dicii , defcripto Math. XXV. 42. feqq: Ced quaeftio eft de pecca- tisinregnogratiaepridemremiffis > &iisquidem>quicredentes ufque ad mortem fneru nt,ut erat v. g. Davidis adulterium & ho> micidium. i, Sam. XII. 15.

§. f. (4.) Inter judiciutttintermedium & ultimum. In- termediumeft > quod homo in regno gratia; adhucconftitutus interdumfubit> fivecoram Ecclefiae miniftro fuoconfetfbre,i quovitaconfitentis, & pcenitentis examinatur, peccata reprae- fentantur , pcenae cxacuunrur, q.uale quid faclum eft inter Da vi» dem regem pridem adulterum & homicidam> & Nathanem pro. phetam> & Dei miniftrum. 2. Sam.XII. 7, fcqq: (ive imme-

diatc

• «@ ( 5 ) jgfr

diatecoram DEO, quandoinferiacontritioneconftiturushomo agnofcitpeccata>&meditaturiramdivinam > & poenas peccatis fuisdebitas j quali inftatueratAuguftinus »&alii, cumlibros confeflionum adornaret ; De tali hominis ftatu h. 1. quaeftio no- bis non eft,adeoque nec de judicio tali ; Fatemur enim in hoc re- rum ftatu etiam fidelium peccata in judicium adduci , accuiari > argui ; &confundi, velpotiushomines> propterpeccata ; fed quarftio nobis eft de judicio extremo , quod finito regno gratiar habendum eft»

§. £. (f.) Inter ludicium in genere , & diflinftos ejus ju~ dicii aclus. Non eft quarftio de judicio in genere , an electi in illudadducendifint? Largimurenim & hoc> quodnempeet- iam Electi judicio fiftendi fint > quandoquidem omnes omnino hominescoram tribunaliChrifti judiciscompariturifint j Ec- cleflll.i*. Math. XXV. 31.3*. Rom.XIV.io. Sed quarftio eft de diftindtis, & nonnullis quidem» judicii iftius acti bus> an electi eosfintfubituri?

§• 7» (6.) Intera&usjudicii. Hodofophianoftradiftin» guit interjudicium computatorium, rationis redditorium > abfolu- torium-» pramiatarium ; & ignominiofe condemnatorium. Brevius nonnullidiftinguunt inter judicium difcufionis & condemnatio- nis , vide Dn. D. Gerh. Loc. de jndic. extr. §.6. Non eft quaeftio de judicio qua computatorium , rationisredditorium > abfoluto- rium>& praemiatorium eft ; Tales enim adhis circa Electos fore & nos ftatuimus 5 Ced de judicio qua ignominiofe condemnato- rio; Etactibuscondemnationiconnexis. Adtnscondemnatio- niconnexoseosvoco > qui illam antecedunt» ut funt peccato- rum admillbrum mentio> examinatio, difcuflio» publicatio> con» fufio ; Non tantum eft quaeftio ; imo non tam eft quarftio ( fi o- mnino ullaeft) de actu condemnationis (quam diftentientes» cum quibus nunc nobis reseft>ipfi non videntur ftaruere>) quam mentionis> examinationis, difcuffionis»&publicationis>imo etiamconfufionis.

§. 8. Ex diclis formandus eft fiattu controverfia hic: An futurumfit , utfidelium eleclorum peccata in regnogratit ipfis re- miffa in judicio extremo in memoriam revocentur > txaminentur» fublitentur, confundantur J Negant communiter Noftrates>

A j commen-

(<n

commentantesad Joh.III.i8. V. 24.19. Et in Loco de judicio extremo;vide Gerh. M6.D. Dannh. hodof.l.c. Etquoscitat Dn. D. Dorfch. in Bibl num. p.m.ad loc. cit. JohannH».

§• 9- N*£«*//r^efundamentum pia?beatfciipturafacra»ut- pote in materia , qua? ex mera pendet revelatione. Non eft au- temanimusomniaeafcriptuia?di£caexcutere»qua?hucfaciunt; neque etiam opus eft $ fedea modo , quae jam cicavimns > ex ore lefu Chrifti > ipfiusquondam judicisfupremi,piofe6ta»& ajo- nanne (S-xvy.u><?a tm %pil>* xiyav ^ij^cciTKscAai adtnirando Chri- fii verborum doftore , elogio Eufebii lib. II. adv. Marcell.c. 24.) annotata, Piiusexftatjohan. c. III. 18. &hoceft: 07n^vav «>- durov ( tjov 3-«w) k KeiviTtu; 0 <T«//.« 7rt^ivav , hS"n KiKpnau »6Vt p» '7nifi^<iiKiv ets to ovouot, tb yovoyyiZs 1/« tx &u .- i e. Credetis in ipfum ( filium DEI) non judicatur \ qtti vtro non credit > jam ju- dicatus eft » quia non credidit in nomcn umgenitifihi DEI. Pofte- rius occurrit Joh. V. Z4. ' A^.)v ' Ay.lv xiya Cutv , oV/ tov Koyov y* KKvav 3 i£) <zri$ivav ro <wiy:«\oi>vTl y.i , \yti £aw a/aviov , %, ets K?io~tv *K \pyvroj., oixxoc [s.iTU@i@tiKiv \k tb f3#v«,r* ets rtjv fyonv. 1 e. Ametl Amen dico vobts> quodfermonem meam audiens , & credens mitten* time (eiquimifitme) babeat vitam aternam » & in iudicium non veniati fedtranfterit exmortein vitam, Verfionesalias nunc omittimus.ftudio brevitatis» qua circumicripti fiimus.

§. 10. InallegatisdiiStisduo continentur I. Propofitae quaeftionisnegatio: II. Negationisratio.

§.li. I. Propofita quaftionts negatio > nempe : Quicre- dit in Filium DEl non iudicatur. Subjectum eft credens , fic di- &us a fide» qua: credentem conftituit , & vera quidem & fal vifi- ca> qua?conftatnotitia»alTenfu»arquefiduciafiliali. Probatur idexpraedicatis. Nonjudicatur : nonvenitin judicium j habet vitam aternam* a morte tranfivit in vitam : Non enim judicatur feucondemnaturille» qui juftitiam Chrifti apprehendit » cujus intuitupeccatacondonantur, & moLtemChriifi,quamcum i- pfe exantlavit, nosliberosprasftitit : In vitamjeternamtranfit ille » qui mortem Chrifti per fidem fecit fuam. Confirmatur ex principio fidei , verbo DEI , quodinfinuatur Joh. V. 24. collato cum Rom.X. 14, 17. Eft illud Evangelii verbum ; id quod Chri- ftus innuit, quando vocat fuum verbum^ Nam Chrifti,ut me-

diato-

(7)1

diatoris & falvatoris verbum, eft verbum Evangelii. Efai.LXk i . Luc.IV. 18. & i?. Ex illo Evangelii verbo nafcitur vera & fal- viflca fides.eoquod reveletfidei fuumobje<5tum> principium,& fundamentum, nempe gratiam DEI»& meritum Chiifti; Et effi- caciflime (ficutinpraedicatione> vel leclione, itainfacramento baptifmi Joh.III. f.) opereturfidem> &perfidem regeneratio- nem. Confirmatur&exobje&o , quod eftpaterDomini noftri JefuChrifti; Joh.V.j^ EtipfeJefus Chriftus. Joh III.18. Ex: fingulisaclibus» quifunt : notitia. exverf. 10. ibi enim habe- turejusoppofitum>quodeft nefcire* primusgradusinincredu- litateNicodemi; &verf.n. voxipfa: fcimus j c\ux c\u\dem Qio~ ■u^.Tsui eft accipienda, utpotedefcientiadivina perfe>5tillimaj refpectum tamen habetadnotitiamfidei: q. d. Chtiftus: Tu> tuiquefimilesincredulipharifei, nefcitismyfteriumhoc ; N05 vero , pater > ego , & Spiritus S. novimus illud probe. Ajfenfm coIligiturexoppofitoverf.il. dumChriftusconqueritur, fuuna teftimoniumnon recipi> fcil. aftenfufidei, utquidemdeberet: Explicat mox verf. 12. quid per-ronon recipereintelligat> nem- pe non\credere : Cujus oppofitum eft veif. lf. Credere > feu tefti. moniumejusrecipere. ConfirmaturexJoh.V.24. ubihabetu^ phrafis: msivw isiy.*\.ocv]i Crederemittenti > quod vulgo deak fenfuaccipitur, qui praebetur dielisalicujus> vel fa&is. Fiducid deniqnecolligitur ex Joh. Hl.rr. ubi falvandusdicitur, T<*Vo<sr*~ tivav h( dvtfa. Omnis credens in ipfum. Credere/» aliquem oc- dinarie denotatfiduciam, quae inaliquocollocatur. Dico:or- dinarie; Nam interdumfolumaflrenfumdenotat ; Quodvero h.I. non aflenfumfolum ^CeA etiamfiductamfignificet >indepa- lam eft , quod fides intueatur Chriftum ficut in cruce pendet , Sc mediu eftfiftendae mortis.&damnationis, &recuperand3?falu>- tis : prtffigurataintuituillojquolfraelita* ferebantur in a?Eeun> ferpertem>medium vita? fervanda? divinitns ordinatum.

§. iz. Obreclumfidei> eft JefusChriftus,in fuaperfonu> fuoque ofiScicconfideratus. 1. lefw Chriftus. Nam dicit : en ow\&* In ipfum Joh.HI. iff. quem verf 17. & 18. vocaverat DEI filiuro. &verf. H.filium hominis: foliusChriftifitmentio>nontamen exc\uCo patre. Nam&hujusfitmentio>Joh.V.24.quandomen- tio fit ejus , qui filium tnifit » is vero eft pater, Sicut enimpater

•©(«)

$ft principiumortginationis > ita etiam eftprincipium miffionis filit. Uterqueeftobjetfumfidei; & paterquidem, utprincipi- um eft noftrae falutis. Pater enim eft , qui nos homines dilextt, &:adeoquidemdilexit>jamaba?terno, utvel filium fuumdefti. narit ab arterno , & in tempore miferit, tradideritque pro no- biscrucifigendum. Joh' III. i<s\ id quod fiduciam infignemin nobis generat, &fovet. Rom.VIII.32. Eftautem & Filius obje- Chim. fingulari quodam modo, quatenus nimirum mediator eft iofe B-idvSpatiriQ- inter Deum ofFenium, & homines ofFendentes, Hocenimeft» quod fides vel maxime apprehendit , juftitiam ni- mirumChrifti , qua legemimplevit, &mortem, quam lubiit» pronobis» ut& a cqa&ione, &ama!edi<5tionelegis immuncj prarftaremur. Quo refpedru Chriftus formale» proprium, & pro- ximumfideiobje£him»&fundamentumeft.

§. 15. Obje&umautemfideiilleeft (2.) quoad fuam perfit- ttam* Perfona fua eft 3-e»v0/»»4r©- : id quod clare ex textu dedu- citur, Joh. III. 1$. utraque natura, divina, & humana indigitatue. Etd/'p/«<*quidem» defcenfudeccelo. DefcenditChiiftus decce- lo in fua incarnatione ; Defcendens erat ao>®- ; Nam K&y& o-ciip^ iyiviroi vtrbum carofattum eft. lllud ipfum verbum, quod in principio erat, & apud Deum erat, & ipfe Deus erat. Vocatur alio nomine» & eft» Filius Dei unigenitus verf. 16. fi Filius eft.E, ejusdem fubftantiaecujuspater; fiDEIfilius» E.Deuseft. Sicut paterDEUSeft; fi unigenitus filiuseft. E. naturalisDEIfilius eft : Namfecundumgratiamgenitos » &adoptivosfiliosDeus non unum folum , fed plures habet. Pater & Filius ficut unus funtDeus»ita ejusdem funtoperationisadextra,potentia?,glo- riae & majeftatis. Joh.V. 17. (eqq: Humana etizmnatura innui- turin Filio bominis. Joh.III. 15. Hominisenim filiuseftfecun- dum naturam» quam ex homine > Maria » alFumpfit -, ea vero eft humana: Particepsenimexeafa&usefttf4r«»cV/4«£tfi«j»\ Ebr. II. 14. quae natura eft filiorum omnium hominis. Utramque naturamhancamplectiturfides; Et<iw«4«f quidem : Filiuse- nimhonoranduseft>perindeut Pateripfe. Joh. V. ij.utpotee- lusdem, cujus pater, natura?> & majeftatis. llumanam vero, ut- potefecundum quam pependitincrucetanquam ferpens , in cjuem>cjui intuerentur,aeternam vitam confequerentur,

§.I4-

(9)

§. i4« OjJ/iV/«w Chrifti eft obje<5tum , quofidespraeci- pue fruitur : utpote ratio formalis * qux fidem adtuat , animat » fovet» & perficit. Pertinet illud ad nomen Chrifti Joh.III. i 8 • Quippe quo non folum naturae intelliguntur > fed etiam \vt?yi~ H&t* & ianrT<iki<r{t.oe,T# naturarum : Ea quaeChriftus praeftat ia officio fuo propberico » quando Dei voIuntatem& arcana homi- nibusrevelat. Joh. III, 1. (alutaturtanquamdoclorexDeopro- grelfus.quodquidem verumeft > fed non ex alle ; Nam &PrOr phetae erant do&ores ex DEO profe&i , qui tamen non erant ta- lesDo£tores»qualisDEIFilius, Isenim infinu Patriseft»&ex- inde nobis enarravit > quae nemo unquam hominu cogitaverat » vel novei ar. Joh. 1. 18. Unde altius afcendit Chriftus Joh.III. n, dicens : Loquwiur* qutfcimus; & teflamurtqu* vidimus: nempe in ipfo adyto , & fecreto (andtiflimar Trinitatis>in quo trium perfo- narum una eft fapientia>& fcientia>di verfus licet habendi morus* Pater enim a nullo habetjFilius autem & Spiritus fanctusa.Patre habent ; ille quidem peraeternam generationem ; Hicveroper proceflionem ab urroque>Patre nimirum>& Filio.

§. i f . In officto Caofacerdotali conftitutus erat Chriftus» quando pependit in crure. Joh. III. 14. Nam in cruce CeCe ob- tulit DEO fuo Patti > ficut facerdos ofFert victimam. Hebr. VII. 17. 1. Pet. II. z4 Obtulit autem CeCe pro hominibus» ab inferna- liferpentelethalitervulneratis > imo interemptis ; cujus figu- ram geilerant Ifraelitae a ferpentibus in deferto laefi. Joh, III. 14.1;. Finis igituriftiuseft,falvare>quodperierar. IdquodChri- ftus prseftitir, dum CeCe ipfe obtulit pro nobis > & fuftinuit , qu« nos fuftineredebebamus , nempe acerbiflimam paflionem & mortem. Hacmorteplacavititam fui patris adverfus nos » ut itt gratiamfuamnosreciperet, &aeterna vita dignaretur, Atque hoc eft> quod maxime apprehendit fides > & in fuum quafi iuc- cum& fanguinemconvertit > quintara quafi eifentiam emnis fpei> folatii* & fiduciae.

§. 16. Cum hoc officio connexum eft officium regium-% fecundum quod Filius DEI fuos tuetur adverfus hoftes > & gra- tiis beatin Ecclefia* & pleniffimealiquandoliberabit ab omni malo > bono vero quocunque in aeternum beabit. Probatur ex Joh. III, \6. ubi credences dicuntur non perituri eife > nempe in

B fuis

(10)

fuis peccatis» in mortcinferno. Sub tentationibus camis > & inundi , Sc infidiis fathana? ; fed habituri vitam aeternam > quae compendium eft omnium bonorum. Et Joh.V.24. ubi non ven- turie(Tedicunturinjudicium,fedcxmortc, hoftiumultimo 1» Cor.XV.26. penetraturi in vitam aeternam.

§. 17. Pradicatum propofitionis negativa» §. 9. formatac eft: nonrudicAtur.]o\\.lll.iS, Et: in iudiciumnonvenit. Ver- bum fimplex eft : xf»W,/«<//V<i»7, Et interdum fumitur procom- pofito : KxlotKflvnv conAemnart > ut Rom» XIV. $. »0» eAens eden» tem t*n xfiviTo ne fudicet* i. c. necontemnet.Joh. XIL47. Chri- ftusait > fe non veniffe (fm wva) ut juAicaretti.e. condemnaret mundum : Hancenim elle fignificationem verbi,patet ex oppo- fito: fvct Qa<ra,utfalvarem\ Salvationienimcondemnatioop- ponitur. Atque hoc fcnfu vocabulum */>iW judicare, his qui- aem in locis flimitur. Joh.IILi8*V.i4. Namin priorelocojudi- catus e(Te dicitur ille , qui non credit : Qui autem non credit > condemnabitur. Marc. XVI. 16* Judicari igitur eft condemna- ri. Qui credit> non perit > (ed habet vitam aeternam : Joh. III» 16. quare, quinoncredit, isperit, nechabetvitamapternam : i. e. judicatur, feu condemnatur. Deus mifit Filium fuum> non utmundum> inquem mifit,judicaret,fedutmundusper ipfum falvaretur.Johan.cap.III. 17. Inquibus verbis judicare&falva- re fibi inviccm opponuntur : judicare igitur eft condemnarc. In pofteriore diclo Joh. V. $4. eadem fundamenta Cunt.Iuditio cnimfubordinaturH/07\>*> Scopponhur vita. Adjudicaturigitur morti,qui in judicium venitj' Et contra» qui in judicium non ve- nit> morti non adjudicatur, fed vi tae,

§• 18. Arripiunt explicationem hanc Pontificii, utdc- clinent vim argumenti > quod noftrates ex his verbis faciunt ad- verfus purgatorium> & hoc eft : Qui credit in Qbriftum>non judi- catur>necvenitinfudicium. E. necinpurgatorium : Regerunt enimilli: N.C.non venitinjudicium. E. necin purgatoriumj ratio >quod judicium intelligaturcondemnatorktm, qualepur- gatorium non eft, utpotein quo homo non condemnetur. Sed vanum eft effugium. Etiamfi enim purgatorium > juxta Ponti- ficios, nonfitcondemnatioconfummata & perfecta , qualiseft ininferno , Eft tamen inchoata > & quodammodo imperfe&a»

quac

M

quaea confummatanondiffertfpecie, fed gradu folum, Quis- quis condemnatur in carcerem ad dies decem > arque conderana- tur > quod fpeciem aftus atcinec > ac ille , qui adperpetuos carce- res condemnatur. vid. ChamrPanftrat. t.$. de purg.f.XXVI.c.itf. §.ir. feqq. DiclumChriftifidelesabfoJvitabomni judicio, E, etiam a judicio purgatorii, fi quod tale ellet.

§. 19» CompIeSitur autem judicium iftud non a&um folum condemnationis, fed etiam connexa, Patet ex Joh. III, 19, ubi haec leguntur verba : Hoc autem ejtjudictum > quod lux yenerit in mundum , & homines plut tenebras, quam lucem dilexe- ttnti operibtts ipforum malts exiftentibus. In quihus verbis /udici* um denotat caufam meritoriam judicii feu condemnationis : di- citur enim efte contemptus lucis » qui eft incredulitas & impietas: Propter incredulitatem mundus judicatur>feu condemnatur. Jo- kan.XVI.p. Caufae meritoriaeconnexaeft/orfw*/», quar pluribus actibus abfolvitur > citatione , accufatione , examinatione » manifeftatione , convi&ione > confufione>objurgatione>fen. tentia; latione , Sc executione. ConferLuc.cap. XVI 1. feqq, Matth.XVIII.15.feqq. cXXV.24.feqq.41.feq. Dn.D.Glaii: Rhet. facr. §, 19. p. m.iory. fubfinem : Neque habemus cauf- lam»cur Joh,X,i4. negemus injudicio omnes iftos ha&enus enu- meratos actus intelligi; Qui non judicatur.neq, injudiciumve- nit» isetiamnon citatur» necaccuiatur»necexaminatur> neccon- vincitur»necconfunditur, nec objurgatur»neque condemnatur» neque punitur. Obfervamus hoc adverfus Voflium difp.Theol» XIV. thefi 4. pag. zoh quidiftinguit \nttr Kflw fumptam ge- neratim>& <rwiK$o%iKaf ; dicens : nempe Kplo-tf nunc generatim notatjudicii aftumx nunc tn/vexi^xw; accipitur pro fola condem- natione, uthocloco, Noftra fcntentiageneratim h.l.fumitur» & Kxr Ifyyw quidemfignificatcondemnationem» non tamea exclufive; fedinclufiveSconnotansreliquosa&us» quicondem- nationi connexi > & analogi funt.

§. 20. Quae ut ulterius illuftrentur & confirmentur, ad- ducenda funt ea fcripturae dicta » quar in eadem materia occupan- tur. Rom VIII. i.negatur «//«»« KotrxKpiucc ejfe in iit > quifunt inChriftolefu. Siigiturnullaeft fidelium condemnatio» quae eft materia > vei finis judicii condemnatorii, E. nec actus aliquis

B * ante-

(U)

ancecedaneus , & formalis erit» cui fideles obnoxiis fuerint ; coo* firmaturex verf. i. Ubi docetur , quod lex fpiritus, i.e. Evange- lium . quod obedientiam & juftitiam Chrifti revelat , &TofFert , & confett > fidelem reddat liberum a jure peccati, & mortis. U- bicunqueenim legisdominium, &peccatum noneft, ibi nec eft accufatio » examinatio» propalatio , convictio > confufio , ob- jurgatio de admiflb peccato : Ex verf. j $ . j 4. ubi interrogat A- poftolus: Ouutntentabit crimina adverfus electosDei ? Deuseft» quijuftificat. Quti itte > qut condemnet ? Cbriftus eftt qui morttm efti&c* Conjungunturaccufatio, &condemnatio> tanquama- dtus connexi, & negatur de eledtis , & fidelibus » quod ullum ti- mere neceile habeant. Cum Deus hominem ad tribuual fuum citat> ibique accufari finit, con vinci, confundi>& confufum ob- jurgat; tum meminit peccatorum ipfius ; At peccatorum noftro- rum.quifidelesfumus» DEUSnonamplius vultrecordari. Je£ XLIII.if. Jer.XXXI.j4. Ezech.XVIII.22. CumDeushomi- nem > propter peccata fua in judicio fiftit > tum peccata ipfius in confpe&u habet, Pfalm. XC. 9. At fidelium peccata poft ter- gumfuumprojicit. Jef. XXXVIII. 17. E. propter ea hominem fidelem in judicium non vocat, Confer Dn. D. Gerh, Loc. de judic. extr,§.(»3.feqq.

§. 21. Sequitur hinc.quod nec peccata ele&orum in extre- mo judicio fint publicanda. Nam Deus peccatorum noftroru non amplius recordabitur. Jef.XLlII.2f. utpote quaepofttergum fuum rejecit. c. XXXVIII.I7. Et delevit ut fol nubem. c.XLIV. 2*. Probatur ex noftro propofito textu. Johan. V. 14. Credens dicitur tranfiijfea morte invitam : Liberatus igitureftamor- tej fiamotte, E. etiamapeccato , cujusftipendiummorseft. Rom. Vl.ult. fi a peccato. E. etiam ab actibus » qui circa pecca- tum verfantur , judicialibus, ut funt , quos dtximus : accufatio» feudelatio» citatio» manifeftatio, &c. Sublatoenim fubje&o> toljitur adjunctum > vel actio» circa fubjeclum, vel obje&um oc- cupari folita.

§. ii. Noninfuperhabendumeftetiam/ww^vocabu- U KfiWot : judicatur* feu condemnatur. Prarfentisillud qui- deratemporiseft» &adliteram fignificatur > quod in pra?fenti non judicetut credens j In hoc vero tempore non ita prscife in-

haeren-

('3)

harendum eft > uc non etiam adfuturum extendacur , hocfenfu : quicunquecredit> illenonfolum nuncnoncondemnatur» feu in judiciumcondemnatorium venit, fednec in futumm , dieni- miruraextremo. Ratio fumiturafide,ubicunqueillaeft> vel perfeveranterfuit, ibi eft effectus ejus, nempeliberatioa pecca- to>ira Dei>accufatione & maledictione legis> & condemnacione: Perieveranteraucemfuicpenesele&os > utpocequos in errorem finalicerinduci , impoflibile eft- Matth.XXIV. 24. Quare& frudtusejusconfequetureos>nempe,utnon pereant>fedhabeant vitam aeternam. Quiperfeveraverit>credendonimirum>usqjad finem>falvuserit. Matth.X.zz. c.XXIV.ij, In his dictis falus ad- fcribicur ei.quiadfinem ufq; vitae fua?,vel feculi, perfeveraverit: falusautemnon folumiri fpe>/ed etiam inrej non folumnunc> fed etiam tunc ; Nullum enim tempus excipitur. Quisquis habet vitam a?terna> & a morte in vitam tranfiit,is habet iftam» & tran- fiitintuitu fua? fidei,quainJefumChriftumcredit,velcredebat. Johan. III. 1 8. V. 24. Jam vero> qui in die extremo non judica- buntur> habebunt vitaro aeternam, & tranfiverunt a mortc in vi- tam; E habebunt hanc felicitatem ex fua fide. Atqueexhoc fundamentofa&um elle>credo,quodHab. II. 4. Roman.I.17. Gal.III. n. Heb.X,$8. dejufto& credentedicatur infucuro: »VtfV>> '(runrtu, vivet, fcil.nonfolumdepra?fenci,in regnogra- tiai > fed etiam de futuro , in regno gloriae. Liceat etiam prattri- rum referre : hoc fenfu : quicredit > ab xterno non eft deftina- tusad judicium condemnatoriuro. Sequitur ex oppofito: qui noncredit, jam judicatuseft> nempein decietoreprobationis, quodfactumeftab aeterno , quando incredulitas>6Yfinalisqui- dem>prjevidebatur. Atque hoc fenfu accipio, quod ait Voffius l.c.p.zo>. Sermotft (Chrifto) de ordinatione decretoque divino> ac merito condemnationu. Decretumenim fadtum eftabaetemo. Eph.I. 4. EtfiChriftusilludipfumin tempore revelavit. verf.

?• feqq.

§. 15. Cogitari pofiet etiam de hoc > annon vocabulum xflvdcu dthabitUi vt\ftatu commodeaccipi pofiec> hoctenfu: Qui credic non judicacur. j.e. judicio condemnatorio non eft obnoxius> non eftineoftatu, in quoreusfitcondemnationis: quo fenfu Roman. cap. VIII.i. Paulusait, in juftificatis ij\v

B 3 Kurx^

ifi4)

KXTccKpiy-*» Nullam effe damnattonem » feu reacutn , cujus gratia, homo condemnationi eflet obnoxius. Neque obftat , quod de a- Om verbum illud loquatur ; Namapud Hebraeos verba actum fignificantia nonnunquam accipiuntur kx7 'ivifynxv } vel kx& tfyv > feu non effeclivtftmper >fed quandoque habituaitter > uti loquitur , Sc exemplis illuftrat, Dn. D. Glaf. gram. facr.canon. XXI.de verb.§.i85>. &canon. XXIV. §.507» Itah.l.nonjudi- cari eft non judicabilem efle , non condemnabilem , fublato fcil. reatupeccati,&>indieextremo»ipfopeccato. Congruitexpli- catio harc cum tempore, de quo §. praeced. verba fecimus : Habi- tus enim eft omnium temporum & momentorum, Bene D.Ja- cob. Andrea? ( allegatus a D. Ofiandro not. marg. ad Joh.III. 18.) fcribitadl.c. DEVS igitur pro inexhaufta fua bonttatt, & clt- mentia,ante feculi fundamenta in filio falvandos elegit » cum ht- minem peccaturum vidtrtt\ ut jam cnto,qui crtdittdtcert Poftit>ft in libro vivtntium & eleclum effe.

§. 24. Hadtenus difputata eft propofita? quarftionis ne- gatio : fequitur II. negationu ratio : Quaejoh. III. 18. totidem quidem verbis non exprimitur ; attamen in oppofito confequen. tium verborum fatis manifeftiindicatur : Quinoncrtdit (^ita habentconfequentiaverba) \am /udicatustfi: quare?^«w«o» creditin nomen unigentti Vilii DEl. E. qui credit , non judicatur» quiacreditinnomen unigeniti Filii DEI. Confequentiajufta eft» quia fcriptura facra nullam aliam rationemrevelavit» & condemnationisquidem» quaminfidelitatem ; necfalvationis aliam >quamfidera : maxima Chrifti nota eft : Qui crediderit» & baptizatus fuerit » falvabitur » qui veio non crediderit » con- demnabitur. Marc.XV. 16» Quarecumadajquateoppofitorum fint oppofita confequentia , re&e infertur : Qui non credit.con- demnabiturideo, quianon credit. E. qui credit falvabitur (in- ftrumentalitet ) ideo,quia credidit.

§. 2f. Participia» ficut& adjecliva, apud Hebrajos 8c Graecosfaepe funtcaufialia »i- e. continent in fefecaufiam , vel ra- tionem praedicati- Et talia partici pia putamus & ftatuimus eile vtww crtdtfis \ Joh.III. i8.&V.*4. Et «x««v : audiens : l.c. In negati va res clariflima eft » ex voce on » quia » quoniam > quac fua natura eft velcaufalis, vel ratiocinativa : Infidelitas igitur

con-

(15)

condemnationiscaufTaivelratioivel utrumqueeft: Dicimus nos» uttumquee(Ie> &cau(Iam, non folum meritoriam, quatcnus peccatum eft» fed etiam formalem » in quantum formaliter & im- mediaterefpuit cauflas&mediafalutis; Etrationem» quiame- diumterminumprarbet» ex quo pra?dicatum » &conclufiotan- quam confequens infertur. Inaffirmativa eadem locum ha- bent : Arfirmativacft : Quicrediderit in nomenunigenkiFi- lii Dei, non condemnabitur, nempe ideo, quia credit. Dicimus» fidem elle cauflam & rationem iftius abfolutionis > & (alvationisj Cauflara, non quidem meritoriam » ut eft infidelitas condemna- tionis ; Namfidesh.l. nonconfideraturutopus ; attamen or- ganicam feu inftrumentalem > per quam homo apprehendit gra- tiamDei&meritumChiifti; Etrationem» exqua abfolutio& falvatio validi/fime inferri poffit > tanquam confequens & effe- &us ex fuo antecedente & caufla.

§. z6. Probatur >& confirmatur haec noftraaftertio i. ex i\\is fcriptura locis , inquibus fideiinabftra&oadfcribuntur juftificatio.&falvatio. Rom.III.28. Apoftoluscredit, hominem <ar/s-« fiKcuxoty fidejuftiftcari, c. IV. f. non operanti , credenti au- tem in eum, qui juftificat impium , hoyl?neu » trlsu elvrx w fuceu- ea-uvnv» imputatur fides fua injuftitiam. Etquoloco (utobiter illud obfervemus ) patet> participia>interdum faltem, & quidem in hocjuftificationis> & falvationisnegocio> complecli inCcfs caullam > vel rationem rei , imo utrumque ; Dum enim credenti fua fides imputatur ad juftitiam > E. ideo juftificatur credens»quia credens eft. Abraham credidit DEO > & ipfi imputatum eft in /«- ftitiam. verf 3. fcil. fuumcredere . feu fua fides. Eadenfratio eftfalutis: Nam&haecfideiinabftra&oadfciibitur. Epb.IL 8. Gratiaipfm (Chrifti) eftit @t<ra<ruivoi £ix t«V 7r!?ia< falvati per fidtm. Matth. IX. 22. » ^u C* $**** <rnfides tuafalvam tefe~ cit. Salvamnonfolumcorporcfed &anima> deletis peccatis» mali iftiuscauffis. luftut Ix irktas fotrtu exfide vivet : Hab. II. 4. Rom. 1. 17. Partim in regno gratia? > in quo peccata, & pce- na? peccatorum inruitu fidei remittuntur. Gal.II.io.partim in re- gno gloria? , in quo homojreporcat finem fidei fua? , neropeani- jnsefalutem.i.Pet.l. 9.

§. 27. 11. Ex analogia fidei. Fidesunicumillud divini-

tus

(l«)

tusordinatum medium & organum eibpcrquod homo gratiam DEI, Sc meritum Salvatoris fui JESU Chrifti apprehendtt» fibiapplicat» &appropriat. Probatur ex Johan.cap.V.verf 24. ubiChriftus mentionemfacitejus, quifemiferit» i.e. Patris» ficutilledilexitgenus humanum , & illafua dileclioneimpulfus mifit fuum ipfius Filium : ita enim refpeclum huncexplicavit ipfeChriftus.Joh. III. \6. Circa huncpatrem, quisa&usverfa- tur? Fideiaclus; Nam dicit : <&wuav credens » quodfttfide, Eadem fidesefta<5tus,qui etiamcirca Dei Flium,Chriftum>occu- patuseft: Nam&dehocdicitur: 0 istsivav ett dvrov credens in tpfum, Joh. III. 18. Pra?terfidemnihilappellatChtiftus» quod operofum fit in attu judicii divini» & vita? xternx. Utrumque» & affe<5tum Dei patris > & meritum filii» ficut ohjeclum » funda- mentum, virtus fidei funt, complexus eft Chriftus in aureolo Joh. III. 16- SicDEUS dilexitmundum , ut unigenitum Filium iiium daret» ut omnis , qui credit in ipfnm > non pereat » fed ha» beatvitamarternam. Fru<5tusigituriftius amorisdivini»6cme. riti Chnfti , ( qui eft , non perire > fed habere vitam arternam ) derivatur in mundum per fidem , qua* gratiam iftam Dei» Sc me- titumfiliiapprehendit. Hincfequitur: ubicunquedeprehen- diturliberatioa peccatis» morte >inferno> judicioDeicondem- natorioj & vice verfa,juftitia?> & vita?a?temat donatio» ibi pra> fto eft > vel fuit,fides liberati & falvati , tanquam organum gra- tiae divinae impetrandse>& confervandse. Unico fcripturae di<5ro hocprobafrefufficiat; EftilludRom. //1.21.25.24. ze. in ha?c verbiconceptum : luftitia DEl per fidem IESV Cbrifli (venit) in omnes,& fuper omnes credentes ; No« enim eft difcrimen; Omnes enim peccaverunt , & deftituuntur gtoria DEl : juftificati gratu e- )us gratia , perredemptionemyqua eft in Chrifto Ufu : quem propo» fuitDEVS propitiatorium , perfidem in fanguine e\us > ad demon- ftrationem \uftitia e)us , per remifiionem ante commifiorum pec~ tatorum. SermoeftdejuftitiaDei»nempeea, quaecoramDeo valet>&confiftitin remiffionepeccatorumantefacTrorum : Hanc habent homines non ex fe ( utpote peccatores » & per peccata de- ftituti imagine Dei ) Ced ex Deo ; non ex fuis meritis ; fed ex me- ritoChrifti,quiipfosredemit j dum fanguinemfuumpropec- catoribusfudit» &obtditjuftitiaedivina?placanda!: Hujusfan-

guinis

3j(i7)jfr

guinis & meriti vis> nempe Dei propitiatio & reconciliatio>qu« medioderivaturin hominem? ficc t£V irmat perfidem : ubi E. Deusplacatur.ibiprsftofitfidesneceiTeeftj Etubi a&us Dei» qua placati,deprehenduntur> ibi praefupponenda eft fides in eo, cuipropitiuseft : Adeoq; &ineo>quiinjudiciumnon venit.

§• i8. Qua? haclenusdiTputatafuntproIixe>contrahamus inargumenta > utconcludamus id> quodin quarftioneefbnem- pe hoc : Elettorum trgo peceata in die extremo non publicabuntur. Efto autem hoc argumentum noftrum : Quicunque non judica- buntur in dieextremo> illorum necpeccata in illodiepublica- buntur: Ele&i non judicabuntur in dieextremo: E. necele- clorum peccata publicabuntur in die extremo, Conciufio eft oTtif^H cT«|iu>id quod demonftrandum erat. hdajo r per fe cla- raeft : Sublatoenim finerei>qui h.l.eftjudicatio,etiama£Ho- nes propter finem fufcipiendae tolluntur; Talis eft publicatio peccatorum, utpotequa? eofinefit>utfecundumeajudiciumin- ftituatur. Sin mavis judicium facere genus, vel totum , publi- cationem autem fpeciem > feuaclum formalem > valebitconfe- quentia: a fublationegeneris>veltotius, ad fublationem fpe- ciei , feu aihium fbrmalium > rotum illudconftituentium : nem- pe, afublatione judicii totius , ad fublationem etiam publica- tionis peccatorum > tanquam actus alicujus formalis. Minor hocprofyilogifmoprobatur: N. credens venit in judicium. E- ledti funtcredentes. E. ElefH non veniunt in judicium , feu non judicabuntur. Major eftChrifti ; Minoritidem , uti colligitur ex Matth. c. XXIV. z+. & Apoftoli Ephef, 1. 4. feqq. & A&or. XIII. 48.

§ 29. Ex his rationibus patet> quodmeritumillibene- ficio divino fubfternamus > nempe meritum unius Filii Dei ; cu- jusgratia fit , utele&orumpeccata in judicio divino non fint publicanda : Atque ita diverfiffima {ententia noftraefta fen- tentiaeorumPontificiorum» qui B, Mariam virginem>&volun- tario pauperes a judicio extremo eximunt. Hos enim & iftam illi eximunt non idco > quod Deus fuaipfis peccata imputare nolit>intuitumcriti Chrifti> quodvera illifideolimapprehen- derunt , & perfeveranrerretinuerunt; fed propter intrinfecam fui perfeftionem» & inharentem juftitiam propriam > cujus

C grat**

4B(i«)8»

gratia fiat»ut in judicio non fint comparituri. Hanc nos Evangc- Hci neq;fententiamprobamus,neq;rationem allegamus>utpote ftatuentes» B. Mariam virginem fuis quoque peccatis & origi- nali &a£tualibus laborafle» & beatam evafifle ex gratia Dei » quaeintuituJefuChrifti » vera ab ipfafideapprehenfi, fua ipfi peccata&fupplicia meritanonimputarit : Ettantumabeft,ut ftatuamus» illos voluntario paupeies, qualesvulgo funtin Pa- patu» intuitu fuasillius paupertatis a judiciodivinoexemplum iri»utcontra credamus » illosobopinionem meriti , & cultus de ea conceptam > in judicium condemnationis adductum iri, Non enim falus eft, nifi in nomine JESU Chrifti, A6tor,cap. IV.verf.iz.

§. jo. Sententia harcnoftra duo habet extrema» defe- Ctum > & exceflum. In defeclu peccant Pontificii ,ftatuentes, quod in judicium non venturi fint i, Mariavirgo,utpoteim- munisabomnipeccato. z, Voluntarib pauperes. j. Infantes non baptizati. Alios autem fideles etfe in judicium venturos. In excejfiu illi» qui ftatuunt > omnes eleclos & fideles efle judican- dos > ita ut ipforum peccata manifeftanda > illiquerationem pro- pterea fintreddituri. Cum defeclu nobis nuncquidem resnon erit>utpote quod extra fcopum noftrumfit : fed cum excejfut & quidcm non adverfus omnes , fed unicum Gerardum Johan- nem voflium , & ejus di fputat. XIV. part. i . thef. 4. de judicio extremo : Etquidem ejus materia> quam ftatuit fore omneso- mnium bonorum malorumque hominum aclus > tum bonos > tum malos.

§. $1 Hujus expendenda funt I. fententia. II. argu- menta. LSententia* quaecolligitur partimex dictis>quaeallc- gat; partim exteftimoniispatrum> qua?piofefeadducit, par- tim ex amithefi > quam format. Inter alia dicta allegat etiam di<5tum» Matth. XII. 3 6. dicens : Sane etiamjufiorum peccata re* velanda ac difcutienda ejfe , fatu docet fcriptura , cum dicit Mattb, Xll. $ 6. Omne verbum otiofum , quod locuti fuerint bomines > red- dentrationemde eo in diejudicii : In dictis Patrum laudatetiam verba Auguftini ex c.4. medit. Ecce coram tot miUibtts populorum nudabuntur omnes intquitates mea > tot agminibus Angelorum pa- ttbunt univerfafcelera mea , nonftlum acluum , fed etiam cogita-

tionum*

tionum* (imulque locuttonnm. In antithefi notatLombardum lib.IV.dift.XLIII. Cujusverba itafonant : Si quaritur : utrum ftccata, quafccerunt electt, prodcant tune in notitiam omnium*fi- cutmala damnandorum omnibus crunt nota , non lcgihoc cxp\tf- fum infcriptura ; Vndc non irritationabilitcr putari poteft, pcc- cata hic per pcenitentiam tecla > & deleta > tUic etiam tegi aliu > a- lia vero cunclis propalari. Huic fententia? > tanquamfua? con- trariae , contradicit Voffius > & fundamenta ejus fubruere al- laborat.

§. jz. Ex allegatis diclis patet Sententia Voffii > quod harc fit : Elcftorum peccata > in regnogratia ipfts jam olim remif- fa > in judtcio cxtremo ita publicabuntur > & manifeftabuntur , ut rationem propterca tllt /int reddituri > camque in tonjpctlu Angc- lorum &omnium hominum. Atq; ita fententia ejus etiam bonorum hominum aftus non boni folum > fed etiam i«4/i >erunt materiaju- dicii > fi non condemnationis> faltem difcufTionis > examinatio- nis> redargutionis. Contraria eftnoftrafententia ,nempe haec : Peccata fidelium & eleftorum > ipfts jam olim remiffa , non addu- centur in judicium extremum»eo fine, utrationem eorum DEO reddant , manifeftentur omnibus , & ipfi propterea confun- dantur.

§* $?• Argumenta Vofllipro ifta fua fententiaaliafant defumpta ex S. literis > alia ex di&is Patrum $c nonnullorum (cholafticorum. 1. ExS.Uterts allegat (i.) Ecclef. XII. verf. ulk Omne opus DEVS adducet in judicium , quod erit fuper omni occul- toifivebonum,fivcmalum. (i.)Matth.XII. 36. Omne verbum otiofum > quod locuti fucrint homines > reddent rationem de eo in diejudicii. Cui addi poteft > quod Ambrofium ait adducere. (?. ) Matth.X, 16. Nihil eft opertum, quod non revelabitur, (4.) Rom. XIV. 10. Omnesftabimus ante Tribunal Cbrifti. & (f.) verf. 12,, Itaque unusquuque noftrum profe rationem reddct DEO. & (6.) z. Cor. V. i o. Omnes nos comparere oportet coram tribunali Cbrifli, ut unusquuque reportet > qua in corporc fecerit, congruentcrzd id, quodfecerit>vel bonum > vel malum» (7.) 1 . Cor. I V. f . ne an- te tempus quicquamjudicate > ufque dum vencrit Dominus > qui & iUuftraturus efi occulta tenebrarumt& manifefta faciet conftita cordium. (8.) Apoc. XX, 1 1. Et vidi mortuos > magnos Cr fuftl-

C z tos

(«>)

hs,/lantes in conjpettu Dei > & libri aperti funt : Et alius libtr a- pttuseft, quieftvita : judicatique funt mortui % exiu*qu*fcri- p/4 erant in libru ,fecundnm opera ipforum. Hactenus didta fcri- pturar a Vo/Iio objedra.

§. 54. $i. Adi.ipfe Vofliusfatetur» nondeeffe, quilo- quieum(Ecc\eCu&en)maltntde/udicioinhac vita»quoper mvi- dentiam aliter commfjfa > tandem a Deo deteguntur : Atque iu argumentum abluderet a ftatu controverfiae » qui non eft de ju- dicio hujus.fed alterius vitae. Loquatur autem diftum de judi- cio extremo» nobis tamen non obeft : Nec enim Ecclefiaftes di- cit : fivebonum, fivemalum elettorum; fedfivebonum, five malum-jbonum nempeelectorum; ;»<*/#/» vero reproborum : Et feccattrescoguofcent in conjpettu fuo fua delicla ; &/ufli manife- jlevidcbunt femina juftitia fua, ad qualem eos perduxerunt fi- nem : ait Origenes homil. IX, in diverf.idque congruir proceflui judicii extremiMatth. XXV $4. feqq. ordinedefcripto. Juxta eum in judicium quidem adducentur , & bona & mala ; fed bo- nafolumele&ortim »ma!a folum reproborum. Sicutigiturre- proborum fides temporaria, vel bonaopera» aliquando&ali- quandiupraeftita, non publicabuntur, autin memoriam revo- cabuntur tum , fed plane oblivioni tradentur» eoquodin illis non perfeverarint 5 fic vice verfaele&orum peccata quondam commifla non publicabuntur, autinmemoriam revocabuntur, fed oblivioni tradentur, ideo,quod in illis non perfeverarint» fed a&a pcenitentia»6VpraeftitafidefinaIi,veniam eorumaDeo im- petrarint. Ezech. III.20.11. XVIII.11.12.

J^.ada. §. $f. Ad (z.) dictum eft legale, quod non ferit ju.

ftos , utpote a lege accufante » arguente > maledicente liberatos, Rom.VIII.2 fed injuftos,2.Tim.I.9. quales funtquorumcorda malo thefauro funt referta » Matth. XII. J f • Ut inde verbaetiam otiofa egrediantur»quorum rationem propterea illi ipfi mali ho- mines in extremo judicio reddituri funt.

$i.adj. §. %6. Ad ($.) Nihilutiqueeft»quodnonrevelabitur»fed diftributive; Nil nimirumfceleris&injuftitiaeabimpiisadver- fuspioscVinnocentescommi/Ii; nihil etia innocentiae & juftitia? piorum ,ututaliquandiufupprefrum,erit,quod inapricumnon proferendujfit. ContinentigiturverbaiftaChrifti partim com-

mina-

i

r«)

minationem adverfusimpios> quod ipforumclandeftinaadver- fuspios confilia,machinationes,injuria?,perfecutiones>inlucem iint emerfura>dignisafficienda pctnis: Viceverfaconfolationem propiis,quod ipforum innocentia,& juftitia aliquandorevelan- dafit>& dignispia?miisafficienda 2.Thef 1.6. &7.

§. 57. Ad (4 )abludit aftatucontroverfia! : Nec enim ^.ad4, qus-ftio eft : An ele&t fint conftituri ante tribunal Chrifti ? U- trinque hocin confeilioeft : fed : An coram tribunali Chrifti poccata ipforum > olim remifla > fint publicanda > ita ut rationem propterea fintreddituri ? Nec(f.) verf.i^. obftat; Electi eniro i^,ad$\ rationem quidem funtreddituri pio fefe 5 fednon profuispecca- tisi olim perpetratis> veriim pro talento bene collocato. ld quod parabola Matth. XXV, i^.feqq. clare docet. Servus enim bonus&fidelis, qui quinquetalentaacceperat > &benecollo. carat > rationem reddituruseft, de bene adminiftratis& in lucro pofiristalentis -, Contrapiger&malignusfervus>qui benecol- locarenoluit > redditurus eftrationemdere maleadminiftrata; Dubiumnullum eft> quin fervus illebonusin readminiftranda nonfemper&exafleofficiumfuumfecerit ; omnesenimfumus /sao/ ctyjeiQi Luc. XVII. 10. neceft> quinon peccetaliquando. i.Jph.I. 10. Neque tamenille ea propterad rationes vocabi- tur; vice verfa, aliquidboni &malus feivusin eo,faltemfibi> videbatur prarftitiiTe , quod noluerit periculo commilfum ta- lentum exponere ; &tamenhujus fuae juftitiae fruclum plane nullumtulit.

§. $8. Etficetiam ^. ad (6.) Omnes quidem manife- ^.adtf. ftabimurcoram tribunaliChrifti > utunusquisqueaccipiat.qua? in corpore fecit > fi ve bon um > five malum ; fed illi omnes diftri- buenrur induasclafles, unam bonorum , qui bene egerunto- lim; alteram roalorum > qui male egerunt: quibene egerunt, repoirabuntprarmia fua ; quimale > fupplicia. Matth.XXV. 46. Dicas .- tlnusquisque reportabitfimul & bona & mala, bo- na pro bonis, mala pro malis. ^. Elecli igitur tum punien- tur? daronabuntur? inignem aeternumrelegabuntui ? Idqui- dem neceile erit,fi fecundum mala fiia opera judicabuntur; utpo- te quod ftipendium peccati mors fit : Roman. VI. ult, Hoc

C ; vero

m 22 ) &

vero ipfe Voliiusnoluent ,quandofcubit : Doloremmiu (ele-

Gl\s) nonbabiturum tunc locum >multumque eos gavifuros» quod

ex peccatorum remifiione tanta appareat divina clementu magni-

tudo. Quare manet » diftributive etiam ha?c verba eflTe accipien-

da>ut»ficut funt duse claires hominum manifeftandorum, & ope-

rum hinc bonorum > indemalorum , fic etiam futura? fint duae

clallcs eorum,quae pro openbus reddentur »altera praemiorum»

pro piis ; altera fupplicioruro pro impiis, utraque diftinc~te&

inconfusc

^.ad7, §. $?• ^.ad(7-) Abluditaftatucontroverfiar. Non e-

nimquaeftio eft debonisactionibus» an publicandaefinc in die

extremo ? Sed de malis ; Dictum vero Apoftolicum de bonis lo-

quitur; Nam ait : exfiuv©-' laus umcuique continget ex Deo ; lau-

dem autemaccipimus non promalis» fed pro bonis,nempe pro fi-

de in minifterio praeftita.

• « §. 40. 31. ad (8.) N. C. judicati funt ex libris fecun-

' dumopeta. E. Ele&orum peccata revelabuntur ; Ratio* quia

funt duo libri , alter vitae , alter mortis j in libro vitae (cripta funt

nominaele&ocum > &tantumeorum> quae benegeflerunt.i.e;

fides>&> quae fidei fruclus funt, bonaopera: In libroautem

mortis nominareproborum,&incredulitasipforum> & hujus

confequentia peccata alia : Prius probatur ex Roman. VIIT.r»

ubi iS\v KccroiK^yLot nulla condemnatiot velreatuselle diciturin

iis t qui funt in Chrifto ]ESU » is vero eft liber vitae , in quo ele-

£U> & fcripti» fumus. Ephef. 1. 4. Pofterius forte nec ipfe Vof-

fius negaverit, nifi dicere velit, aliqua reproborum bona o-

pera in libro mprtisicriptaefle» quorumfructumilli tumrefe-

rant: idquodclarereclamaretverboDEI. Ezech.j.quoomnes

reproborum , vel impcenitentium juftitiae perpetua oblivione

damnantur.

§. 41. II. ExP4m£a»-profefeallegatVoflIusEphra?m. lib. de extremo judicio c. 1 . & lib.de poenit. C 4. Ambrofium in Pfalm.XLIII. tom.IV.p. f^g.edit. Bafil.xfrf. Hieronymum inDaniel.c.VII. Auguftinumc.4,meditat. Olympiodorum in cXII.Ecclefiaft*.

§. 4». m. I, Ingencrt Patrum de hac materia fenten-

tias

&(*)

tias ipCe Voflius non omnes, nec omnino probac : Ut videre eft exexamine inftitutodcfententiis La&antii» Hieionymi, Au- guftini, Gregotii M. Ifidori Hifpalenfis» quorum loca fupr. $. 6. «itavimus. II. Injpetie» quod Epbremi fcriptaconcernit»notum cft» quod Criticorum Ecclefiafticorum, etiam Pontificiorum, ju- dicio, indubium vocentur, utpotequod non refpondeantelo- giis veteruro de praeftanria fcriptorum Ephremi genuinorum: dequonosin Antiquit Ecclef. Cec. IV, artic. i. §. 104. agimus. Sintautemgenuina illa Ephremiopera ; non tamen nobis ob- funt,quaedejudicio extremoc. i.habet: dicit quidem : Futu- rum eft, ut unusquuque noftrum propna facla ac diclaanteincor- rupti at% tremendi iudicu tribunal deferat ; & paulo poft : omnia ibi manifeftanda erunt» quaunutquuquein occulto & obfcuro hi( gefferit. Sed diftributive harcipfum intelligere » verba fequen- tia daredocent , quando omne hominumgenus diftribuit in duasclafles ; piorum » Sc impiorum» quorum illi fruflum re- laturi fint pietatis, hi mercedem impietatis : lufti fruftum bo- num & deleftabilem proferent ; fanfti fimiliter fruftum pracla- rumacvegetum : Marttres fruftum gloriofum pattentia ex tor- mentu & voenu fuis fecum afferent : monachi fanfta converfa- tionu fua , conttnentia » vigtliarum & orationum fruftus profe- rent. Homines autempeccatores > impii > atque profani fecum eo fruftus deferent turpiftmos » acmarcidos > plenos igvominia> lu- ftu>& ululatu-, cum vermibw non dormientibus » /» tgni in extin* guibili. Infermone l de pcenitent. ( Huncenim videtur in*- digitare Voifius ) p. 146. loquitur quidem deratione peccato- rum in dieextremo reddenda , dicens : Et nos dilefttfttmi ratio- nem de huomnibusfumutredditurutanquam\cientes bon*,cy fa- cientesma!a, bicque contemnentes>ibi crutiabimur ; quontam di- leftioni DEl , & regno ejus pratulimus terram » & omnia qut in ea funt. Sed in hisverbis hominem confiderat fnb lege , & in ftacu peccati . fecundum meritum peccatorum fuorum ; No- bis veroqua?ftioeft, dehonjjne confiderato juxta Evangelium» fub ftatu gratia? > fub quo homo |non habet timere futuros eruciatus.

$. 45. Ambrojii verba nobis non obfunt , quia fenren-

tiae

(2+)

tiarnoftr* non comradicunt : ftint enim h,-rc • Domimu in die fudicii illuminaturus affetitur occulta tenebrarum • quia cor u- muscu/iuqtte manifeftabttur » ijuodante occultum erat-> foli qui- demChrtfto cognitum , qui fciens judictifiui gratiam » ait: Nibil eft occultum* quod non manifieftabitur, Sic ille fol.m. 57 j. A. Non dicit : oc c ulta piorum peccat a manifeftatum iri , dequi- bus tamen qiueftio eft ; fed potius occultas eorum virtutes ; Si. cutipfe fe mox explicat » dicens: Sunt autem multa % qu& pro- pter verecundiam premimus » &>ut impleamus coelefle mandatum » tacito apud nos tenemus affeclu , ne videamus in iu > qutt noftra funt gloriari » & eorutn firuclum vulgando tncipiamus amittere : Etpaulo poft: utrumtfa de bonis ejfe credamm:quta fcriptum efi: co- gnofcit Dominus » qui funt ipfius ; juos ergo cognofcit » & eos eo- gnofcit > qui cognoficunt DEVM : Addit : Ignorat autem eos >qui ignorant DEVM. Ouienim ignorat, ignorabitur. Iraigiturco- gnofcet Chriftus fuorum occulta > quomodo impiorum occul- ta noncognofcet ; Non cognofcet autem horumocculta » ut probet , & remuneretur : E. fuorum occulta ita cognofcet» utea probet» & remuueretur» notitiafcii. pra&ica; Quarve- ro funtifta fcerte bene ipforum fa£ta»non mala : quare& bona ipfbrurcij non mala» faita manifeftabuntur.

§. 44. Hieronjmus perinde , ut Ambrofius , diftinftede revelatione fa&orum Ioquitur, quandoadDaniel. c. Vll.^.io» verba: ]udicium fedit , & libri apertifunt ; Ha?c verba appo- nit. ConfcientU & opera fingulorum in utramque partem , vel bona vel mala» omnibus revelantur. Bonus liber ille efi , quem fit- pe legimus , liber viventium. Malus liber » qui in accufatoru te- netur manu : qui eft inimicus & vindex : de quo & in Apocalypfi legimus : accufator fratrumnoftrorum* Liber ille terrenus eft, de quo & Propheta dicit : in terraficribantur. Dicit : Opera ftngu- lorum inutramque partem velbona, vtl mala omnibus revelatum iri : BonaautenVunde? Ex librovita?,inquonimirumnomina e\ecV>rumfcriptafunt ; Malaunde? Exmalolibro» quieftli- ber mortis » in quo fcriptaftmtnominareproborum. Sicuti- gitur in libro vita? (cripta funt nomina non malorum » fed bo- norumj ita ineodetn libio non mala piorum opera , fedbona

fcripta

[»)

fcriptafunt > & inde manifeftabuntur. Ex malo libro accufa- buntur tum > fcd qui ? anne ele&i ? abfit : Quis enim accufabit electos DEI ; fed reprobi > in arternum ignem relegandi, Dia- bolus accufat quidem ele&os 8c fideles > fed dum ad huc funt in regno gratia?> obnoxii fuis infirmitatibus ; At nufpiam fcriptu- rarum dicitur , quod coram tribunali Chrifti etiam in dieex- tremo eosdem fit accufaturus.

§. 4f. Auguftinus legaliter feipfe confiderat> quidfu- turumellet> fiDEUSjuxtapeccatafuafecumagere vellet : ira enim fonant ipfius verba : Ecce coram tot miUibus populorum nu- dabuntur omnes iniquitates mea , tot agminibus Angelorum pate- bunt umverfafcelera mea» non folum aftuum>fed etiam cogitatio' tium> fimulque locutionum. IV. medit. Fac> Auguftinum fuppo- nere > CeCc eile ele£tum> & fentire > quod in die extremo DEUS» infuper habita ipfius pcenkentia > omnia& facla, & cogitata> & dicraeomodofitpublicaturus, ut pateant omnibus&homini- bus>&Angelisj Etille propterea nuncintemporeadhuccon- ftitutus> doleat > &conteratur , annon ftatueret Auguftinus>cum ignominia & dolore ea publicatum iri ? Quod tamen Voffius non vult > dicens > dolorem in iis non babiturum tunc locum. EV- angelice igitur fe Auguftinus h. 1. non confidcrat , fed legaliter. i.e. verba ipfius extra controverfia? ftatumfunt > quinoneft: quod DEUS> G fecundum legis rigorem nobiicum agere vellet» peccata publicare pollet : fed quod>Evangelice nobifcum agens, ea non fit re velaturus.

§. 46. Olympiodori verbaharcallegatVoffius: DEVS ad- ducet omne opus bumanum in judicium>rattonem a mbis exigens eo- rum > qua gejferimus in vita > qu<e etiamfacere omiferimus , five tUabonaftnt > fiveetiammala. Sine dubioOlymp. loquiturde univerfo genere humano , quod tribunali Chrifti fiftendum ali- quandoeft, & in fefe compleditur bonos» &malos: Abhis DEUSexiget rationem eorum, quaeinvitageilerunt, velnon gefterunt ;' fed quomodo? An a bonis> feu ele&is exigetra- tionem fimul bonorum &malorum? HocOlympiodortrsnon dicit : fubje&um de quo loquitur, eftuniverfumgenushuma- num: ab ejus aliqua parte , nempe piis > rationem Deus exiget

D bene

(26)

beneadorum, abaliapaite , nempeimpiis>ratinem malea&o- luro: Hocvero eft,quodipfimetfentimus.

§. 47. Scbolafltcorum 8c Pontificiorum auctoritate, fi qui fecus ftatuerent, non movemur : Quippe qui fuae hypothefi fa- vent. Statuunt illi quosdam fidelium , & plerosque quidem» ex hac vita cum peccatis,venialibus faltem> 6c reatu eorundem»di£. cedere, cujus gratia particularia fuafingulifubeantjudicia, & perfolvantpoenas in purgatorio : Cuierrori afHniseft illa fen- tentia» quae ftatuit, peccata ele&orum indieextremo publica- tum & notatum iri ; Nosvero, utftaruimus, perfidemfideles ifi hac vita obtinere remi/Iionem & peccatorcim» & poenarum : ita etiamftatuimus > eosdem in judicio extremo proptei illa fua remifla peccata ad rationes non vocatum iri«

Faxit mifericordiflimus vivorum & mortuorum judex, JE- SUS Chriftus , utintereos^fimus > quicoram tribunaliipiius non audiantaliam, quam hancrocem : Venite benediftiPatru mei > popdete regnum, quod \>obu paratum eji d conjiitutione mun* di ! Amen !

Praeftantifs. Dn. Refp.

Amico perdile&o.

QU&T>eus eleclis quondampeccata remifit , Nefeietima diescommemorare, mala. Sic validopercujjafugit nubeculafole ,

. Et perit ,utdelet crimina nofiraDEUS. H&e tamen ipfet dies fuprema , videnda piorum,

Hattenus in tenebrts abdita ,facla dabit^ Ut, velut e chartis citrem micat humor , ab igne

Proditus, afaciefic eafacla DEI , Fadorumque fides , fideique amplifiimanofir& Prtmia , qua nunquam terminet ulla dies.

Beney. E. accinuit

Exercitii Praefes. Ut

;(°)i

UTpriusEoisradiis Auroracorufcat, Quamlumen , Phcebusvibratinorbe,fuum. Virtutis liintprima Tua? haecdilucula J plenura Mox vidcat lunaen Patna , Templa , precor,

ln bonorem Pereximii Dn. Refpondentts Amici perquam dtletti/fcrib,

Nicolam Kobel , Nerolinz>

Ad Praecellentem atque Docftiflimum

Dnum. Refpondentem»

3=

W \<\t mcitt §rcunb / nicm&&in : bcr 9>a(m Qtkfyut bit : 3cbfcd)fcn>icbcr£ufff/ unbjicr)' auffSOBinbsu gclbc.

23crfud)e srcar ;$erf?anb / unb aflc itunft afljjicr ? S)od) fd)ma^f fnad)$infaffmcf)r/af*it(uaj)<if / n>a*id)m<lb<.

3* f cnn< bctncn $(cifj I bcncf ' an bic (£mbft$f ctf / £)a»on t>ic(3<u)r' unb $aa/ uub fpaf<2ftad)f< fagcn/

fciefce fjat feinem tecrt&efien 5teup" £u Cf f>tten aufffffjcn folhn beffcn Opponens

Ad

aAd Pereximiumatcy Doclifiimum Dominum

Re/pondentem*

Dllmpeccata tegisSan&orum FautorAmande, QuasTibidonarunt Numinaprodisopes. Taliadumtra&as, Te fortemfimsAchillem, Quem magnifaciuntCuria,Templa,Schola;. Hinc quoque, ceu par eft, cape Prcemia digna labore,

Et Patrix felix crefce , virefce Tux. Immortale Dccus tulit olim di&us Achilles j

Tu pariter vitam non moriturus age, Quam DEUS Ele&is mira duicedine plenam Hic ubi per Chriftum culpa remiiTa, dabit.

Gratulabundm fcripfit ]oh.<^4ntonius Strxlinm , RatiJ}.

THeiologumfatagis confcendere , Amice, Cathedram Teque Virumftr&ftas difcutiendo bene. De fatlumyatione doces , quajudice coram

Chrifto efl danda bonis , eft quoque danda malts. Hoc , digna cximios ftudiorum laude coronas

Aufus , & mentis docla probanda tu<e. Jnfraclis Sanclus ftudils benedixit Apollo ,

IdtTibi vel Patri* commoda multaferas. Ergo Tuis aufis meriib congratulor , atque Exanimoprecor , ut digna brabeaferas¥

Hifce paucis Do&ifllmo Dno. Refpondenti Amico honorando, &Conterraneo fuo perdilectoacquifita? multa induftria eruditonis fpecimen gratulatur»

Georg, Heidenreich , SS. Th.St.

:o:'