H

i/

r • » ^

tsr

^*

il^

DE

SACPtlFICIO

TRACTATUS ASCETICUS

Joannis S. R. E. Cardincdis Bona.

WATERrORDIM, LMFENSIS JQHANNPS^^ BUI.V

AD

SACERDOTES

DE USU ET SCOPO

HUJUS ILIBELLI

PRiEMONITIO.

JL AUCIS te in hoc vestibulo sistam, quis- quis es Christi Sacerdos, qui hanc meam iucubrationem evolvere dignaberis, ut in ed edtndd propositum meum, ejusque scopum, Sf usum noscas. Cum primum Sacerdotio initiatus fui, illud protinus animo versare capi, quam ardua res esset susccpto minis" Urio rittfungi, Sf ipsum Dei Filium pro meis

ir

^" aVwruM peccalis inciiiento sacrijicio qtio-

tidie immolare. Aclus igifur conscientia ftiimulis, sanctorum Patrum Sf recenfioruni ferc omnium, qui de Alissu sancfh celebrandd aliquid ediderunt, scripia percurrens, plura ex illis documenta excerpsi, quibus in unum congestis, paucisque de meo additis, koc Opiisculum composui, quod, amicis impeUen- tibus, multos post annos publici juris facio. Et primo quidem de ipso Sacrificio, ejusque valore Sfftuctibus qucBdam generaliter prce- mitto. Secundb de his ago, quce ad ritt Sf pie celebrandum Sacerdoti ntcessaria sunt. Tertio de antecedeniihus MisscB celebrationem, Sf de proximd ad eam pneparatione. Quartb de ipsu celebratione. Demum de his, quce Sacro absoluto facienda sunt,

Jnserui aliquot. orationes Sf exercitia pro me, meique similibus adhuc in limine perjec- tionis hicrentibus, quibus si quis assuevcrif.

V

d distractionihus prceservari, Deique amorc succendi facilt poterif, Alios autem, qui in attiori gradu sunt constituti, sublimiores extrcitationes Spiritus sancii unctio doccbit.

Porrh Ii<£C exercitia non eo consilio des- cripta sunt, ut in sin^ulis ditbus a Sacerdote rem divinam acturo peragantur : sed legendu» aliquoties libellus est, donec documenta in eo tradita bene animo percipiantur, Sf voluntas piis affcctibus imbuaiur : tum ea quisque seliget, quibus se magis ajffici senserit ; Sf quoties celebrare volutrit, aliqua ex illis pro suo arbitrio, ^' devotione assumet,

Terret quosdani prolixitas, sed inexpertos, qui landem usu Sf exercitatione edocti, quce prius ardua, Sf operosa pufabajit, expeditis- sinia esse, minimique negotii experiunfur, Velocihs enim mens operatur quam lingua ; c^' qu<je nonnisi longo sermone explicaxi pos-

Tl

sunt, unico mentis actu concipiuntur. Plura docebit usus, Deo juvantCy cujus gratiam, ut tnihi S^ omnibus, qui hoc meo labore uti voltie- rint, uberrime aspiret, enixe deprecor ; sed mihi prcecipuh ne forte cum aliis prcedicavc' rim, ipse reprobus efficiar.

ORATIO S. AMBROSII

I

ANTE MISSAM. L/ie Domiiiicd*

oUMME Saccrdos, & vere Pontirex, Jcsu Christe, qui te obtulisti Deo Patri liostiam puram & immaculatam in Ara crucis pro nobis miseris peccatorlbus, quicjue dedisti nobis Car- nem tuam ad njanducandum, & Sanguinem tu- iim ad bibendum, & posuisti mysterium iliud in virtute Spiritus sancti, dicens : Ilcrc quotiescurtiquffeceritis, in mei memoriam faci- etis. Rogo per eumdem Sanguinem tuum, magnum salulis nostrse pretium : rogo per hanc miram & ineffabilem charitatem qu^ nos mise- ros & indignos sic amare dignatus es, ut lavares nos ^ peccatis nostris in Sanguine tuo : Doce me servum tiium indignum, quem iuter csetera dona tua, ad officium Sacerdolale vocare dignatus es, iiuliis meis meritis, sed solii dign^tione miseri- cordiic tuce : Doce me, qujeso, per Spiritum

vni ORATIO

sanctum tmim, tantuin mysterium tractare e^ reverentiA & honore, eiique devotione & tiniore, quibus oportet & decet. Fac me, Domine Jesu Christe, per gratiam tuam semper illud de tanto mysterio credere & intelligere, sentire & firmi- ter tenere, dicere &: cogitare, quod tibi placet, & expedit animae meje. Intret Spiritus tuus bonus in cor meum, qui sonet ibi sine sono, & sine strepitu verborum loquatur omnem veritii- tem tantorum mysteriorum: Profunda quippe sunt nimis, & sacro tecta velaraine : Propter magnam ciementiam tuam concede mihi Missa- rum solenmia mundo corde, & pura mente cele- brare. Libera cor meum ab immundis Sc nefandis, vanis & noxiis cogitationibus. Muni me beatorum Angelorum pia & iida custodi^, atque fortissimii tutcla, ut hostes omnium bono- rum confusi disredant. Per virtutem tanti mysterii, & per manum sancti Angeii tui re- pelle a me, Domine Jesu Christe, et k cunctis servis tuis, durissimum spirituni super- bicC, cocnodoxia', invidiai & blasphemiie, for- nicatjonis «^ innnunditix, dubietatis tS: diffiden- tiit\ Confundanlur quis nos persequuntur : pereant illi qui nos pcrdere festiuaut. «

ANTE MISSAM. IK

Feria secunda.

I^EX Vir^inuni, et amalor castilatis & iiitc- gritatis, coelesti rore benedictionis tuae cxtingue in corpore nieo lomitcni ardcntis libidinis, ut maneat in me tenor caslitatis animae & corporis. INIorliiica in membris meis carnis stimulos, om- nesque libidinis commotiones, Sc da mihi veram & perj3etuam castitatem, cum caterisdonis tuis, quie tibi placent in veritate, ut sacriiicium laudis casto corpore & mundo corde valeamtibi offerre. Quant;i enim, Domine Jesu Christe, cordis con- tritione & lacrymarura fonte, quanta reverentia & tremore, quantl corporis castitate, & animaj jniritatc illud divinum & cceleste sacrificium est celebrandum, ubi Caro tua in veritate sumitur, ubi Sanguis luus in verilale bibitur, ubi sum- mis ima, terrena divinis jungunler ; ubi adest j)raiseulia sanctorum Angelorum : ubi tu es sacerdos, & sacrificium mirabihter & inefiabili^ ter constilutus ?

Feria tertia.

vJuTS digne hoc celebrare poterit, ni:>i lu Dcus omnipotens, ofierentem feceris dignum ? Scio & vere scio, & idipsum pietati

B

X ORATIO

tuae coiifiteor, quia non sum dignus accedeie ad tantum niysterium, propter nimia peccata niea, & infinilds negligentias meas. Sed scio, & veraciter credo ex toto corde, & ore coniiteor ; quia tu potes nie facere dignum, qui solus potes facere niundum de immundo conceplum senii- ne, & de poccaloribus justos 6c sanctos. Per hanc omnipolentiam tuam terogo ut concedas milii peccatori hoc cceleste sacrificium celebrare cum timore & tremore, cum cordis puritate, &c lacr}'maruni fonle, cum Isetilia spiritali & coelesti jjaudio. Senliat mens niea dulcedinem*Deatis- simse prxseutiec tui£, & excubias sanctorum Angelorum tuorum in circiiitu meo.

. Feriu quartd. lijGO enim, Domine, memor venernndae pas- sionis tux, accedo ad Altare tuum, licet pecca- tor, ut otFeram tibi sacrificium, quod iu institn- isti, & offerri prajcepisti in commemorationcm tui, prosalute nostr;!. Suscipe istud, quajso, summe Deus, pro Ecclesia sanct{k tua, & pro cuncto populo tuo. Et quoniam me peccalorem inier te & eumdem popuhim tuum medium esse vohiisti, hcet in nie l)0!ii operis teslimonium iiou agnoscas, <)th( ium sallom dispcnsationi'-

ANTE MISSAM. XI

crcdrtoe non rccuscs; nec per me indignum fanmliim luum eorum salutis percat prctium, pro quihus viclima fiictus salutaris, dignalus es esse redemplio. Profero etian», Domine, si digncris propitius intueri, tribulationcs piebium, periculapopulorum, captivorum gemitus, mise- rias orphanorum, necessitates pcrcgnnorum, inopiam debilium, desperationes languentium, defectus scnum, suspiria juvenura, vola virgi- iium, lainentaviduarum.

Fej'id quintd.

Tu enim misereris omnium, Domine, & niliil odisti €orum quae fecisti. Memorare quve sit nostra sub.-ytantia : quia tu Pater nosler cs, quia t« Deus noster es, ne irascaris satis, neque multitudinem viscerum tuorum super no8 contineas; non enim in justiHcationibus nostris prosteniimus preces nostras aute faciem tuam ; sed in miserationibus tuis mullis. Aufer k nobis, Domine, iniquitates nostras, k. igneni sancti Spiritiis in nobis clementer accende. Aufer cor lapideum de carne nostra, & da nobis cor carneum, quod te amet, te diligat, te delectctur, te sequatur, & te perfniatur.

Sll ORATIO

Oramus, Domine, clementiani tuam, ut sereno vultu faiuiliaQi tuam, sacri tui nominis oiiicia prajstolantem, aspicere digueris, & utnullius sit irritum votum, nuUius vacua postulatio, tu nobis preces suggere, quas ipse audire propitius Sc exaudire delecteris.

Ferid scxtd,

XVOGAMUS etiam te, sancte Pater, pro spiri- tibus fidelium defuactorum, ut sit illis salus, sanitas, gaudium & refrigerium sempiternum, hoc magnum pietatis Sacramentum, Domine Deus meus, fit illis liodie magnum & plcnum conviviura de te Pane vivo, qui de coelo descen- disti, & das vitam mundo de carne tua sancta & ber»edicla, Agni videlicet immaculati, qui tollit peccata mundi : quae de sancto & glorioso beatae Virginis IVIariie utero est assumpla, & de Spiritu sancto concepta ; ac de illo pictatis fonte, qui per lanceam mililis ex tuo sacralissimo latere emanavit, ut exinde refecti ik satiati, refrigerati & consolali exultent in laude cS: gloria tu&. Peto clementiam tuam, Domine, ut descendat super panem tibi sacriticandum plenitudo tuae benedictionis, & sauctificatio tuaa

ANTE MISSAM. Xlil

diviiiitatis. Descendat etiara, Doiuine, illa sancti Spiiilus tiii iiivisibilis, iiiconipreliensibilis- que majestas, sicut quondam in patruni hostias desceudcbat, qui & oblationes nostras, Corpus & Sanguiuein tuum eHiciat, &; me indignuin sacerdoteni doceat tantum Iractare mysterium cum cordis puritate, &c lacrvmarum devotione, cum reverentid & tremore, ita ut placide ac benigne suscipias sacrificium de manibus meis, ad saluleni omnium, tam vivorum, quam defuuctoruni.

Sabhato, IvoGO te etiam, Domine, per ipsum sacro- sanctum mysterium Corporis & Sanguinis tui» quo quotidie in Ecclesia tu^ pascimur & potamur, abluimur 6i sanctiticamur, atque unius tuae summiie divinitatis participes etficimur : Da mihi viitutcs tuas sanctas, quibus repletus, bom\ fonscientia, ad altare tuum accedam, ita ut haec roeicstia Sacramenta efticiantur mihi salus Sc vita. Tu enim dixisti ore tuo sancto et bene- dicto: Panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vitd. Ego siim panis vivus qui de calo descendi. Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in aternum. Panis dulcissime, saiia palatum cordis mei, ut sentiam suavitatem

xiV ORAtlO

«mioris tui. Sana illud al> oni!»i languore, iit iiullam praeter te seiitiam cJulcedinem. Panis randidissime, habens omne delectamentum, & orancm saporem, quinos scmpor rcficis, et nun- quam in te deficis. Comedat te cor meum : et dulcedine saporis tui repleantur viscera anin.ic fiieae. Manducatte Angelus orepleno; manducet te peregrinus honio pro modulo suo, ne deficere possit in via, tali recreatus viaticO. Panis sancte, Panis vive, Panis munde, qui descen- disti de coelo et das vitam mundo, veni in cor, meum, et munda me ab omni inquinamento car- nis et spiritiis. Intra in animam nleam, saiia et munda me intcrius, et exterifis. Esto tutamen, etperpetuasaluscorporis, etanimoemeae. Repelle a me insidiantes mihi hoslcs : recedant procul a pra^sentia potenlise tuoe, ut foria ct intus per te munitus, recto tramite perveniam ad tuum reg- mim : ubi non in mysteriis, sicut in hoc tem- pore agitur, sed facie ad facicni le videbimus, €um tradideris nos regnum Deo Patri, ct eris Deus omnia in omnibus. Tinic enim me de te satiabis salietate mirifica : ila ut nec esuriam, necsitiam in aetenmm. Qui cum codem Deo Patre, et Spiritu sancto visis et regnas in s^ecula saeculorum, Amen.

DE

SACillFICIO

TliACTATUS ASCETICUS.

CAP. I.

Quedam prcwiittuntur de ipso JlJissce Sacrijicio.

§. I. Qiiak Sacrlficium sit IMissa.

viUAMVkS iii kge vcteri plura fuerint sacrili- cia, in nova tauien uiticum est, <}uod onuiiuin lo<;;^iliiini hosliaruui diiierentiain tauto perrecrius coniplectitur, quauto excellentior Deo>jue acce|Uabiiior est victinia, quxin eo imuiolalur. I-^t igitur I\lis5a sacriticium Lalrcuiicumi siv*r

iS DE MISSA

lionorarium oblatiim Deo ad summum et supre- mum cullum alque honorem ipsi exhibendum, lauquara primo priucipio et ultimo fini nostro, in protestationem infinitaeejusexcellenli-de, domi- iiii, et majestatis ; nostracque ab eo dependen- tiae, servitutis, et subjectionis. Est Eucha- risticum in gratiarum actionem pro omnibus beneficiis naturee, gratiae, et gloriae collatis, et conferendis ab ipso Deo, ut summo benefac- tore. E&t Propitiatorium el satisfactorimn pro peccatis et poenis dcbitis; appHcat enini omnibus, pro quibus ofiertur, vim et virtutem sacrificii crucis : irno est idem sacrilicium quo- ad substanliam, eadem hostia, idem principahs offerens, Hcet diverso modo offeratur. Ideo ver5 Propiliatorium dicitur, quia hac oblalione placalus Dominus graliam et donum poenitentiie peccatoribus non ponentibus obicem concedit : Poenas ilem peccatis debitas relaxat, quiaper ipsum applicatur sacrificium Chrisli, qui pro peccatis totius mundi in cruce satisfecit. Eas- dem poenas rcmitlit defunctis existentibus in pur- gatorio, quia ad eum quoque fmem a Christo inslitutum est ; ut constat ex '*' potestate, quae

* Pont. Fiom.

TRACTATUS ASCRTICUS. if

Confertur Sacerdolibus in OrdiiiatioRC, q^^eren- di pro vivis 6) dejunctis : nec potest hoc effectu carere, quia ex parte ipsorum nuilus obex esse potest. Porro in illis, pro quibus tantum otiertur, sive vivLs sive defuiictis, tanta etit |Kenae remissii©, quuhtam Cl)rislns ex su<^ luisericordiA taxavit. Licet enim res, quae offertur, sit infiuili v^Ioris, nostra lamen oblatio non liisi fir.itum hahet effoctum, ut ccmmuuiter doceut Theoiogi. Iu iis vero qui simul eiiam offerunt, augetur pro cujusque affectu et dcvotione. Deni^jue quia Chiislus uon soluni nobis remissionem peccatorum, sed alia qux- cunque beneficia promeruit, idcirc6 hoc sacrifi- ciura est etiani omnium bonorum Impetratori' utn, spirilualium quideni primo & per se, tcmporalium vero secundario, et qtialenus ad spirilualia conducunt. Sed quia ex se vim habet dpntaxat impetrandi in genere, ut aliqrud determinatum impelretur, debet ad illud offer- entis inlentio specialiler apphcari. Ad impe- Irandum autem pro Ecclesia, seniper iutervenit ejusdtm Ecclesiae inteutio, prae>^erlim quoad €a quse ia orationibus Missee ^ Deo petuntur : nam ipsa quoque Ecclesia est offerensf in persous sui Ministri. c

JS DE UlSSJk

§. II. De his qui offerunt hoc Sacrijicium*

jL EIMUM et praecipuum iiiter oiTerent^s locuni' obtinet ClHistus, qui solus potuit ac(e[>tabile sacriliciura ofFerre Patri, quod quia quotidie offert per Sacerdotes niinistros suos, ideo dicitur sacerdotium IiaL>ere sempiternuni, sicut scriptui» est, Tu es sacerdos in cstermm secundiim ordinem Melchisedech. Non soliira aulem ex €0 est oilerens q«6d illud inslituerit, quodque ei Tim totam ex meritis suis coutulerit: sed ex eo j>rgecipue quod sacerdos in persona (yus, et tau-» quam Minister ac iegatus ipsum reprajsentans sacriiicat, ut constat ex verbis consecrationis, iion enira dicit* Hoc est corpuSf vei hic est sanguis Ciirisli ; sed Hoc est corpus meum, Hic est sanguis meus. Christus igitur slmul cum Sacerdote idem sacrificium Deo Patri pro l^ominibus oftert: et ex ejus persoua, cujus purissima sanctitas et digniias infuiita est, sem- per hoc sacrificium muudum est et gratum Dco; quamvis a Ministro peccatore ofteratur.

Alter offerens est ipsa Catholica Ecclesiaj cujus sacerdos Minister est, et in cd omnes fide- les noH excommunicati, qui ctiam aliqua ratione

TRACTATDS ASCETICUS. 19

snnt offereiites pcr sncerdotcni, non tanquani 5)er iMinistruui, sed tanquani per legatuni seu iiiediatorem. Nam sicut totu Respublica dici- tur a^ere, quiccpiid ejus nominc Legatus suus ai^it : sic omues Catholici dicuntur sacrificare, quia ipsonim noniine in persona lotius Eccle- bi-e Sacerdos sacrificat. Non lamen omnes er.dora modo : sed quidam habitualiier tan- lum, illi nimirum qui nec adsuut sacrificio, nec cogitant de illo ; quia tamen uuili sunt toti Ecclesice per charitatem, censehtur habitualiter idem facere quod illa facit. Alii causaliter jubeoilo et curando ut quis sacrificet, quo<l maxime conlinmt in danlibus ad hoc elecsvmo- nam. Alii demum actualiter, qui sacrilicio actu iDtersunt.

Tertins offerens et proprius Ministcr hujus sacrificii est sacerdos legitime ordiralus, cujus tcim firina et immobilis potestas est, ut etiam in hairesim lapsus, suspensus, deposilus, degrada- tus, sivc excommunicatus, valide hoc sacrainen- tum conficiat et offerat, licet illicite, dnmmodo lenitimam materiam et formam adhibeat. Nec valor sacrificii minuitur, etsi sacerdos pessimus, aut ab Ecclesiii pr?ecisus sit : non euira frnctus

?0 BE MISSA.

ex qnalitate Miuistri, secl ex Cliristi institutione depenclet.

§ !1I. De VI effecfivu hujus Sacrificii.

JL?uplex speclari potest in Ijoc sacrificio vis effeciiva. Uua quani clicunt Theologi ex opere operato, iaciepencieuter a merito et dignitate Minisiii : aitera cjr.am vocant ex opere opcran- tis, dependenter nliiiirum ab ipso operante, ejusque merilo et bonitate, atque ab ipso prc- tium et virtutem accijfiens. Priniuni eficctum ex opere cperalo piuies Tiieologi docent, ncc sacerdotem percipere ut oflerens est, iiec fideles quatenus sunt ofitrenles, scd quatenus pro ij)sis offertur : hunc enim efieclam sacrificium istud non habet, nisipro iis pro quibus est institutum, et eo modo cjuo institutum fuit: est autem irvstitulum ut pro hcniinibus qfieratur, et ut illis duntaxatprosit, pro quibus o-"ertur: cum- que sit apphcativum virtutis sacrificii crucis, uon causat nisi in sulijecto, cuitaiis virtus apph- catur : jd autem iil ab ofierenle, qui dcteru^itiat oblatior.em pro tali persoiia. Constans seir.per ^iit Calholicorum senleiitia habere hocintaiiibiles et determinatos efiectus ex opere operato, nisi

TRACTATUS ASCETICUS. «f

illc pro quo offertur obireni jwual, reniissionem videlicet alicujus poenx peccatis jani rtinissii debitw, vei donuni alicAijui gratioe praevcnienti^ ad obtinendam coniniissomm renjissioneju. Quod vero attinet ad vini inipetrativam, eani joon esse infailibilera quotidiana probamus cxperientia : non enini omnia qux petimus, et propter qux sacrificium offertur, senij>er impe- Iramus. Proveuit hoc ex naliira impetrationis, quit* requirit libei-tatem in dante, a<leo ut possit pro suo arbitrio negare vel concedere quae petuntur. Pctimus cnim proposito aliqao luotivo, quo putamus posse Deum moveri ad aliquid facieudnm, sed ex eo non arctatur, vel propter paclum, vel propter instilutionem ad concedendum. Deinde non impetramus, nisi volunlas nostra, rt-spectu rei quani petimus, sit conformis voluutati Cliristi, quai cum nobis ignota sit, ei non possumus uos conformare, Certum nibilominus est non carere sacrirtciura boc effectu, qula, tametsi id pnccise Deus non concedat quod jioslulanms, aliud tamen tribuit quod bic &: nujic magis judicat exj>edire.

Quod ad alternm effectum ex opcre operantis, duo sunt capita, ex quibus augeri potest.

22 DE MISSA

Primum est bonitas et dignitas operantis pro- cedens ex habitu graliai sanctificantis et virtu- tum, quae gratiae annexas sunt : nam qu6 sanc- lior est sacerdos et gratior Deo, e5 magis accep- tabiles erunt ejus preces, et oblationes. Secun- dum est actualis devotio, qua. sacrificium ouertur : nam qu6 mDJor illa est, eo amplius ipsum prodest. Sicut enim alia opera bona k justo facta, eo magis sunt meritoria et impetra- toria, plusque valent ad satisfactionem et remis- sionem pcense, qu^ perfectiils et ferventius fiunt : ita hoc sacriticium sive spectetur ut est sacrifi- cium, sive ut est sacramentuni, quo ferventius peragitur et suscipitur ; e6 magis augetur meri- tum, magisque prodest pro se oficrentibus, et suscipientibus, et illis pro qiiibus ofiertur. Ideo satagere debet sncerdos, ut sit Deo valde gratus, ct coutinud virtutum heroicaruni exercitatione crescat apud illum in gralia et sanctitate, sem- perque celebret cum ingenti fervore ^* devoti- oue : sic eiiim liet, ut tam ips'e quam alii pro quibus offert, plures et efiicaciores sacrificii efTectusex opere operantis consequantur.

TRACTATUS ASCETICUS. 03

§. IV. De valore Sffructibus Sacrificii,

WuAMVis uonnulli ex Tlieologis existimAriut hoc saciificium ex opere operato valorem sive efficaciaiu inlensive infinitam habere, et) qu6d sit idem quoad substantiain cuni sacrificio crucis, resque oblata, corpus scilicet et sanguis Cbristi, sit infiniti pretii, et ij)se "Cbristus principalis oflcrens sit persona inhnita ; cerlior tamen et communior sententia est, non nisi finili valoris esse. Potissima hujus assertionis ratio ex Cbristi Domini voluntate desumitur, qui noluit hoc sacriticium ordinare ad fructum intensive infinitum conferendum : sicut de facto rebelles Angeli non sunt redempti, quia Christus merita &uae passionis noluit illis applicare. Alia ratio cst, quiaad infinitamsacrificiiefficaciam, praeter hostiK, et principalis offerentis infinitatem, re- quiritur etiam ejus infinitas a quo immediate otiertur. Ci\m igitur sacerdos immediatus ofterens sit finitee dignitatis, valor etiam sacrifi- cii quoad aclualem influxum et efiicientiara finitus erit, quia actio il!a k supposito finito immediate producitur : et iu hoc differt a sacri- ficio crucis sacrificium aostrum, quia illud fuit

J?4. IJR MISSA

immedJate a supposilo infiirito, ide5que fuit actio secuadum esse morate infinita, et ©eo t^atri ittftnite grata. Favet huic doctrkiac communis fideiium seasns : qui plura pro se et suis sacrificia offerri curant, quod certe non facerent, si iufinitam in siuirulis efficaciam agnoscereiit. Possent etiam sacerdotes unico sacrificio sex- centis obligalionibiis satisfacere, quod Ecclesias- tica vetant decreta. Frustra pro uno defuncto tot maltiplicarentur sacrificia, quia unum sutii- ciens esset ad oniues animas libcrandas. Missa dcnique cuju-jiibet sacerdolis sacrificium Christi in cruce sequaiet, quod ide5 unicuni fuit, quia Taloris iufiniti. Ncque considerandum est id quod in sacrificio conlinetur, tanquam ens quoddam naturale agens secmidum summura gradum virtutis suee, scd ut eus lii^eruni, cuju* operatio tantam habet CiScaciam, quantara habere vu!t ipsum ageus principale Christus Redemptor noster, qui hoc incruento sacrihcio vultnobis applicari finitum tantrim et liniitatum frurtum suas passionis. Ilabet igitur sacrificium eificaciam finitam in ordine ad omnes suos effec- tus, excepta vi impetraliva, quam idco infinitam csse onmes fatentur, qiiia nou cousistil iu aliqiw»

TRACTATUS ASCETICUS. 55

quod producatur a sacriticio, sed in excellciilia et iiilrinseca dignitate ipsins, quafenus ohjective movet Deum ad id quod petitur concedenduni, quamvis semper non concedat, nisi cumjudicat saluti nostrac expedire ut concedatur.

Si vero loquamur de intinitate intensiva, aii scilicet sacriticium pro multis oblatum aoque singulis prosit, sicut uni prodesset, si pro eo tantummodei ofierretur, gravis queestio est prae- missd dislinctione tVuctuum INIissa?, detiuienda. Est igitur triplex porlio valoris Missae, seu tri- ptex fructus, generalis, specialis cS: medius. Primus pertinet ad omnes fideles ; secundus est proprius celebrantis ; tertius subest dispositioni sacerdotis, ut applicet cui voluerit.

Primus ex eo proveuit quod generaliter pro omnibus tidelibus vivis & dcfunctis offertur : €st enim idem quoad substantiam cum sacriflcio crucis, quod jtio omnibus oblatum est, et ex Canone constat deberc sacerdotem pro onmibus applicare : pro Papa, pro Episcopo, pro ncgp, totaque Ecclesii^i militante et purgnnte, et wm potcst non applicare, cmn sit ab ipsa EcciesiA ad Iioc spccialiter deputatus. Quocircvt bic fructus ad onuics fideles extendilnr qni ab

DE MfSSA

Eccle^is unitate non sunt praecis;, el nan.poTiunt obiceni, et sic potest esse quodammodo exten- sive intinitus, oiiinesque et singuli, si j:>er ipsos uou slet, integruni fructum percipere possunt, ac si unus tantum cssct. An autem iiic iVuciU'* non soliun inipeirationem, sed etiam i?alibfacii- ouem includat, coutro^Trsum esi.

Secundus iu hoc fundatur, quia sacerdos offertetiam pro seijiso, OJfero, inquit, pra innumerahilibus jf^ccafis, Sf oJfensionihuSt 4* neslisacntiis meis. Debet eaim, «t ait Anoslo- lus, quemadmodum pro populo, ita etiam pro aemeiipso offerj^e pro jjcccatis. l^roveaii auleui sacerdoti fruclus, quaienus ab ipso ut publico ministro offertur ; et ideo non est alteri appli- cabilis : nam dum offert pro se illis verbis, pro peccatis Sf offensionibus meis, eo ipso sibi applicat, sibi vero applicatuiu non est aiteri applicabile.

Tertius colligitur ex iiatum sacrif.cii, quod ita iustitutum est, ut pro liominibus offeralur, ac propterea illis prodesse debet, pro quibus offertur. De hoc fructu medio couimuuis sententia cst non esse iniinitura extensive, scd eo luagis in singulis iiiinui, quo magis exleiKU-

THACTATUS ASCETICUS. 27

tur. Dchel auteiu sacerdos liun<: fructura illi appiic*if, \no quo spccialiler celebrare teuetur laliouobeutficli, eleeiiiosyuac, pruecepti siiperi- «ris, ye\ alio quocunque tilulo ; idque aute Missan^ vel sulteiii iu Missa aute consccratiT ©ncm ; naui si essentia Missa) ia sola cousecra^ \\ijnv cojisisteret, ut pleriquc sentiuut, applica- tio post iisani fucla luliii valeret, sacrificio fjuoad ^ubslanliani jam consunuikuto.

L V. Qua praxis servanda in applkatlone MisscE.

viu lA (liximus sacrificii fructum deberea sacerdotibus appiicari, operae preliuni erit ex coninHUii et niagis receptp, Theologorura scn- tenti;\ pra?»im aliquam sive metliodum hujik» applicaiionis praiscribere, qux ipsis sacerdoti- hus usuisit, ne eos labi iu re tanti momenti, et muueri suo deesse coutiugat. Et priino qui- dem o!>s€r\anduui est sacerdotem multiplici Domii:e hoc sacrificium offerre, nomine Chrisli prinii et prxcipui offorenlis cx cujus meritis sicrificii valor emanat, et ex cujus voluutale mdxime pendet cjusdem ap.plicalio : nonuue ilem Ecclesia;, cui meriloruui suorum el

'2B nE MISSA

satisfactionuiii dj^pensationem Cliristiis coiiimisit : deiiide iiomine proprio, quatenus libera su-^ voluntate ofFert, sibique aut aliis pro suo arbi- trio appiicat : nomine tandem aliorum fidelium, qui sinml cuni i|>so, sive per ipsum interno af- fectu offerre dicuntur ; illorum videlicet, qui Wishie iuserviunt cc assistunt, vel pro ea. cele- brandd eleemcsvnam larsriti sunt. Porr^ Cbristus 6c Ecclesia sacrificii fructuum, quoties offertur, participes esse volunt omnes fideles dummodo capaces sint, & nullus in eis obex reperiatur, nec ulla requiritur ex parte sacerdo- tis celebrantis anplicatio, ut communis hic fructus in omi^es diflmidatur. Omnium autem fructuum pars qucedam notabilis, Christo sic volente & determiuationi tam ipsius sacerdotis pelebrantis tanquam Ministri &c mysteriorum ejus dispensatoris, quam aliorum simul cum eo ofibrcntiuni, quod ex comnmni Ecciesiee cou- sensu morem fideliuin approbantis, quo e^pe- tunt hocsacrificium pro se peculiariter oflerri, inaDirestum cst : frustra enini id faccrent, si omnis ejus fructus jam appiicatus essct, nec ullus pe| sacerdolis iiitentionem applicandus supercsset. Sacerdos vero in hujus sacrificii

TRACTATUS ASCETICUS. 29

actiono iiliis ciim ijyso oftereutibus siijierior est, iS: ideo fruduuni a)«plicatio ab ejus intentione praecipur j)endet : nani cuui sit aclus potestatis ordinis, ejus subjacet voluntati. Sed quanta &c 'qua!is sit j)ortio fructus, quani Christus Dorai- nus Toluit sive generatim ad omnes tideles, sive specialim ad lios vel illossecundum intentionem jvarticularem sacerdotis celebrantis derivari, in- tertum omnino est: neque enim sacra Scrip- tura, r.ec Ecclesice traditio, «ec Concilia, aut Fatres (juidquam de buc re tradiderunt, aut de- finierunt. Ideo satis est quod sacerdos tantum de fruclu sacrilicii juxta devotionem, sive obH- gationcm suam his aut illis applicare velit, quan- tum Christus Domiuus ij>si ajijViicaudum con- cessit.

Observandum secund6 quod ut sacerdos sa- nificii fructum valide ajiplicet, neccssaria est ejus inieutio, qualeui requiri aiunl Tbeologi ut aliquod sacramentum valide conficiatur. Qua- j)ropter habituabs sutHciens non est ; actuaiis cplin;a alque laudabilis, sed nou necessaria ; snfficit enim virtualis, illa nimirum qua: ab ac- tuali proveniens t^ non revocata, auiuic rema- lict secundiim suam virtutem. Dcbet autem

30 DE MISSA

1j*c inlentio ipsam saciificii actioifiii cdnconii'-

tari, 6:. tsse certa & detersiiinata, nec efteclum

suspeusum relinquere, qula lion potest a futurA

conditione depeudere. Quod si sacerdos iruc-

tum sacriticii nemini applicct, vcl iiie pro quo

oflcrt ejus capax non eat, aut eo liou indiget,

mauet fructus iu Thesauro Ecclesiie. Unde in

fali casu optimum fore ceusent Tiieoloi^i condi-

tionalam liabere voluntatem, & alium substitu-

ere, qui eo fructu potialur. Optiniura quoque

aliquibus visuui esc qnod sacerdos, qui pro

pluribus ofterre ir.tendit, eos speciaiilcr & no-

minalim exprimat, non generaiiler ^ in con-

fuso, quia sir.2:ulis niiu^iS prodessct ; suum enim

effeciura producit, secundian njodum quo ap-

plicatur : perfectior autera applicatio est, cuni

omnes sigillatini uominantur. Ad scrupulos

deuique evltandos, qui circa applicationeni oriri

possunt ; debet saceidos, rejectis incertis opi-

nionibus, sacrilicii fruclus {)rimo & priucipali-

ter ilii applicare, pro quo celebrare tenetur rati-

one beneficii, eleemosyna;, promissionis, aut

specialis obligaliouis. Tuni sine ejus prjcjudi-

cio & in quantum bcite potest, aliis iteni appli-

care poterit sibi charitate aut ali^ qnavis rasione

TRACTATUS ASCETrCUS. 31

)WUiiarUer cohjujh lis, seu comiuemlatis, suain inteiilioiie:n iiitentioni Cluisli suiumi s-aierdoiLs perfecte confornvdndo, & subjiiilteiido : sic eniiii poterit tutd conscieutid ex intiiiito & nun- quain exliauricudo tliesauro nieritoruin & satis- factioBum Christi, cuJAis tlisjieiisator esl consti- tutus, parteni aliquani iii pimrs derivare, quaj ex sunnna cc iisetialnii Dei miscricordia non nisi uberrima sj.erari potest.

CAP. II.

Dt requisiiis in Snccrdote ad ritc S)' pic cehbrandum.

WuoD oiim David dc templi aedificatione, id sibi sacerdo-s de (iivini sacrificii oblatione & sumptione dictum putet: Opus grande est, neque enim homini prteparatur habitatio, sed r>eo* Ad Dcum i:;i'ur accessurus, ut ipsius Dei unigeniium Filium iiicruente sacrificet, cum timore \' tremore tantum opus aggredialur, probelque seipsum, «Si praeviis dispositionibus praeparel ad ubcrrimos sacrilicii fructus percipi-r endos. Sunt auteni tres priecipux disposili-

* Paral. 29. 1.

32 DE MISSA.

ones, quce iii sacerdote rtquiruntur : Purilas vitcE, reclitudo intciitioa is, & actualis devotio.

§. I. De Puritatc vitcc.

-1 LRITAS vites in duobus consistit. Primum ut sit niundiis ab omni peccato nou soliim mor- tali, sed etiam veniali deliberato & scienter admisso, atque ab omni affectu erga ipsa pecca- ta venialia. Levia siquidem peccala omninc\ vitare nequimns, at ipsorum aflectum peuitris ex animo eveliere ^ possumus & debemus, adeo ut nulli vuluntate tS: affectu inhaereamus. AUerum ul conetur omiii sludio esse purus, & sanctus, &: orualus onn:i virtatc, slbique prop- terek il!ud peculiariler dictum existimet : Qui justiis est, justijicetur adhuc, c^ sanciti^ sanciificetur adhucr Recte Chrysostomus : Quo non oportet esse puriorem tali frutntem sacrijicio ; quo solari radio non spUndidioreni manum carnem hanc dividenieni ; os quod igne spirituali rcpleiur ; linguam quci trc- ivtndo nimis sanguine rubescit ? Cogita quali sis insignitus honore, quuli mcnsd Jruaris: quod Angeli mdenies horres-

* Apoc. 22. 11.

TRACTATUS ASCETICUS. 33

cnnt, iieque liben auaens iniueri propter emi- cantem inde splendortm, hoc 7ios pascii.iur^ huic nos unimtir, Sf fncti sumus tinum Chrii^Li corpns Sf una caro. Docet S. Thonias propriuin effBctum liujus sacramenti esse ho- . niinem in Dcum transformare, et ipsi per amo- rem assimilarc. Qui\ ergo fide debet esse im- bulus, qu^ spe roboratus, qua succensus cha- ritate, qu^ proeditus innoccnti^, qui tak-m victimam quotidie innnolat, Deumque suscipit, ct in ipsum mystic^ transforniatur? Quod si dispositio, ut aiunt Philosophi, ejusdem rati- onis esse debct cum forma ad quam disponit : diviiia procul dubio dispositio necessaria erit, nt recipiatur cibus divinus ; vita sic instituta, ut (livina sit et superliumana, et mundana? atque carnah prorsus opposita. Qui sic vivit, secedit a creaturis, et soH Deo adhaeret : solus Deus iii intcllectu eius est, solu3 in voluntate, solus iji colloquiis, solus in opetibus. Nihil in i!lo quod sapiat mundum, quod carnem redoleat et sen- sum: seipsum odio habet, corjius suum jugi mortificatione crucitigit, divitias spernit, hono- res fugit, amal nesciri et pro nihilo leputari. Discutiat ergo vitam suam saccvdos, et si talem

s

54 DE MISSA

nequa(iuam esse, sed adliuc terveiiain depre- liendeiit, iu divinani transferre satagat sedula virtutum exercilatioue. Huc etiam peiiinel externa corporis et vestium mundities, gravitas, etmaturitas, quae Preshytermn, hoc est, seni- orenr deceat, talisque compositio totius homi- nis, ut omnes ex solo ipsius aspectu aedificeii- tur.

§. II. De recfitiidine intentionis.

OECUNDA sacerdotis disposilioad celebrandum est rectitudo intentioab : virtutis eniin laudem vei vitii notam a fine quem intendimns, actio- nes nostrai sortiuntur. Intentio autem ut recta sit, non soliim excludil onmem finem malum, & alienum ab ipsa sacrificii institutione, sed etiam vetat ad ipsum accedere ex sola consuetudine, sine actuali tanti mysterii consideratioiie & pr^evid pra?paratione. Sacerdos itaque celebra-T turus diliircnter attendat quo fine moveatur, a» propter damnabile lucrum, autaliquod temjK)- rale motivum, non ccelestem panem, sed terre- num quaerens ; non animee salutem, sed corpo- ris emolumeutum : ne sacrificio pro mundi ?itu instiluto in sui perniciem abutalur. Finem

TRACTATCS ASCSTICUS, 35

«ibi pr<€fi«:;at excelsum, coelestem, supernatura- lem, qui Dei gloriam respiciat, propriam salu- tem, & porfectionem, ac proximi utilitatem. Huc dirigat siiam intentionem, ut per hane Tictimam salutarem purgelur k peccatis, k languoribus auimae curetur, & ab ingruentibus iiialis protegatur : ut ab aliqua tentatione & aclvcrsitate eripiatur: ut aliquod beneficiuni impetret, «Sv: de perceptis gratias agat : ut virtu- tes, augnicntum gratia?, &z donum perseveran- tiae obtineat, ut pro variis pro.ximorum necessi- tatibus, ^ pro requie defunctorum Deum inlerpellet ; & universamEccIesiameicommeu- det : ut cultum latriae Deo exhibeat, Sanctisque honorem & v^nerationem : uJt Christi passionem & mortem commemoret, sicut ipse pra?cepit dicens, Hoc facitein mel commemorationem : ut emendatus ab omui inquinamento carnis & «piritiis, seipsum Deo conjungat, & insepara, biliter uniat, cum ipso consummalus in unum. Ex his et aliis hujusmodi motivis intentionem ante Missam dirigere oportet juxta formulam infra tradendam. Non est autem hoc loco praetermitlendum quosdam eximiae sanctitatis €t doctriiiae viros semper memores incertitudinis

56 DE MFSSA-

vitae, quotidie liiic intentione corpiis et sanguj- ueni Christiin Missse sacrificio suscepisse, ut, sL eos contingeret ed die niori, Viaticum iUis foret ad vitani selernam. Multum verti hoc proderit sacerdoti ad mortis et geternitatit» memoriani sedulo renovandam.

§. ITI. De actuafi devotiotte.

l ERTIA dispositio in actuali devotionc consistit, quam ut in se excitet sacerdos, sala- gere debet primo, ut quidquid de hoc inefiabil* tnjsterio, coelestiunique charismatum Ihesauris hi eo recondilis sacro Sancta docet Ecclesia, firm^ fide apprehendat cum subHmissima eorum- dem aestimatiouet, Verbis enim consecratiouis ab €0 prolatis, panis in corpus, et vinum in san^ guiuem Christi transubstautiatur, atque ibi adest sub specierum velamine illud purissimum Christi corpus, quod pro s^lute nostr^ cruci athxum fuit: adest sanguis, qui pro nobis etfusus est : adest auima jiloriosa, in qui sjint omnes tliesauri sapieutiai ^ scientioi Dei : adest Christus verus Peus & verus homo, mirabiliii in majestate sua, qui venturus estjudicare vivos & mortuos & sgeculum per igiiem.

THACTATUS ASCETICUS. 37

TCecessaria secund^ est atl excitaiulam devotionem humilitas, quie prae cacteris virUiti- bus in liujus sacramenli instilulione, niaxim^ eniluit. Christus enim cum hi fonn;^ Deiesset, iexuianivit semetipsum, & sub exiguis speciebus panis «Sc vini corpus suum et sanguinem atque Divinilatem conclusit, seipsum exponens scele- ratorum homiuum injuriis, qui pleni immun- ditiis ad ipsum accedere, eumque pollulis nianibus contrectare preesumunt. Par igitur est sacerdotem tantam humiHtatem imitari, et in suum nihilum resilire, ac nihil de se praesu- mere, Sola humilitas est, quae dign^ nos pra:parat ad tantum hospitem suscipiendum. Nulla nnstra dispositio, nulla iudustria, nulla vjrtus, sed sola Dei gratia nos dignos reddit : quare nostram debemus indignitatem agnoscere, €tsoli divinae misericordiiE inniti.

Tertii^, quia Christus hujus mensae delicias acerbissim;^ su^ passione nobis promeruit, sanc- tos sacerdotes legimus ignem devotionis in se solitos succendere, jejuniis, flagellationibus, ciliciis, et aliis hujusmodi cruciatibus, quos imitari et nos debemus, Agno pro nobis occiso uosnietipsos immolantes, silenlio, solitudinc.

^8 DE MISSA

abstinenliS, sensuam custodia, non oinissis ■ exterioribus castigationibus juxla cujusque vires

et conditionem.

Muitum denique prodest ad <levolionem

ingens fames, ferveus desiderium, atque arden- " tibsinius amor Intjus Ano-elici panis, ad quem " sumendum nos amantissime invitat. Domirtus " dicens : Venite ad me omnes, qui laboratis ' S)' onerati estis Sf ego reficiam vos. * Quod

si desit Iioc dcsiderium, illud saltem desiderare,

et II Domino petere deberaus ferventissirais

amoris actibus. Dcsiderium enim paupernm

^ exaudieff i)'animam esurientem saliabit bo-

' nis.f

CAP. III.

J^arice consideVationes^ante Missam.

§. I. Quanta sit Sacerdotum dignitas, S) quanta deheat esse sanciitas.

JNuLLA est inter homines dignitas, nulla excellentia, cui possit sacerdotalis snblimitas comparari. Omnium Principum fulgorem superat, onuiium Regum potestatem excedit; iUorum enim auctorilas circa temporalia et

* Matth. 11. 28.

t Psal. 9. 08. & 106. 9.

TRACTATUS ASCETICUS. 3^'

terrena versatur, snccrdotis antem polentia etiani ad aeterna et coilestia cxtenditnr, pro quibus coniixiraiulis onnies Priiicii^es et Reges ad sacerdotes confugere, opem eorun^ iniplo- rare, secjue illis subjicere non erubescunt. Ideti ab Apostolo (lictus est sacerdos ab iKnninibus assumi, ut offeral dona 6) sacrijicia ; ac si super alios clevatus commuiiem bomiunm con- ditiouem anteceilat, quasi mediator Dei et ho- niinum in his quasunt ad Deum conslitutus, A Malachia item Propheta AngeUs a^quiparatur his verbis : Labia sacerdotis custodlent scien- ti^im, S)\ legem requircnl tx ore cjusy Angelus ,- enim Domini exercituum est. Imo ex potes- tate quam habet absolvcndi a peccatis, et con- ficiendi coq^us et sanguinem Christi, etiam . AngeHs suj^erior est; et ut ait Nazianzenus, orat. I. Qucedam ilti diviniiasinestf alios- qve efficit Deos. Pleec tc sedul6 considerare oportetj quicuiique'es Christi sacerdos, «e ad , te pertineat Psaimographi sententia diceutis; Ilomo cum in honore esset, non iniellexit com- paratus est jumentis insipientibus, Sf" siinilis Jacins est illis. Niiiil in te terennm sit, nihil commuue cum populo. Sit Ar.gehca conversa-

40 ^B MISSA

tio tua, vlta divina, i^iores illibati. Qtiid tut- pius quam honor su)»iimis, et vita deformis ; saiicta professio et illicila artio ? Vide igitur quam digne actio respondeat noraini, mores dignitati. Quad si sacerdotes antiquie legis jussit Deus sanctos esse, ut incensum et panes proposiiionis convenienter offerrent; quant6 raajorem sauctitatem inesse tibi oportet, qui Filium Dei quotidie offers et suscipis? Et si soletcorpus ciborum quibus nutritur qualita- tibus imbui, a^quum sane est, ut Cliristi in Eucharistiii existentis, quo sino-ulis diebus vesceris, conditiones imiteris, et virlutes per- fect^ exprimas. Latet Christus sub exiguis speciebus, nec ullo se specioso indicio mani- fcstat : tu quoque Dei dona absconde, et ama nesciri, ac pro nihilo reputari. Ille ibi nianet peccatorum, infidelium, ac etiam bestiarum injuriis expositus : tu similitcr cunctis subjectus csto, alque in onmi contemptu et opprobrio patientiam serva. llie enim seipso pascit sine ullA personarum acceptione : et tu erga omnes liberalis esto> sitque sincerus in te aniiiiarura zelus sine ullo humano respectu. Ille divisis speciebus nec Iscditur, nec dividitur : tu etiaxn

TRACTATUS ASCETICUS. 41

pacatum animum ac omniu6 im|)erturbabi'cm in omni difficultate conscrva. llle nullum detrectat locum, et iu eo stat, iu quo collo- catur a quovis sacerdote quantumvis scelerato : tu pari ratione ad omnia loca et officia indifTe- rens esto, nec uUura onus recuses quod tibi k supcrioribus imponatur. In hoc denique Sa- cramento substantia panis et vini desinit esse, et sola remanent accidentia : et tu eodem raodo in te debes anniliilare omnem terrenam substan- tiam, onmes scilicet afFectus inordinatos, ^Io- jriac appctitum, prava desideria, dictamina Iiujus mundi, & quidquid perieclioni contrarium est.

§.II. De excelleniid hiijus Sacrijicii.

^UM sacrificium sitpriraarium Keligionis rau- nus, plane decebat ut Christiana Religio, qui\ nuUa perfectior et sublimior essc pctcst, nobi- lissimuni liaberet sacrificium, cujus excellentia ex raultis capilibus colligi potcst.

Primt^ ex eo quod in illo offertur, qui cst Chrislns Dominus, verus Deus et vcriis homo : et quia nihil excclsius illo est, idco ratione ipsi- us actio ip«a sacrificandi omncs humanas actio-^

V

42 DE MISSA

nes excedit, etiam aclus Sanctorum in coelif Deum amantium, Cavend um ergo ne nostri irreverentia & in devotione tam magnx rei ob- lationem delionestemus. Et si Deus oliju sa- cerdotibus praecepit, * Mundamini quifertis vasa Domini, quanto majori puritate nos enitere debemus, qui purissimum Christi corpus, & pretiosissimum sanguinem Deo offerimus ?

Secundo, ex personiicai ofFertur,qui est soliis Deus. Nulli enim Sanctorum, nec ipsi Beatce Virgini oiierri potest, sed ex ipsi\ intrinscc^ rei ^atur^ convenit soli Deo, quia per sacriticium testificamur Deum esse primum principium & ultimum finem noslrum, & supremum Domi- num omniuni rerum, cui in signum nostrse subjectionis aliquod sensibile ofTerimus ad sig- nificandum per rem sensibilem oblatam sacri- ficium internum, quo anima se oflert Deo, si- cut principio suec crealiouis, & sicut tini su» beatiiicutionis. Hoc autem nec ipse Deus per absolutam suam polenliam etiicere potest, ut alicui crealurse conveniat.

Tertio, ex ips^ consecratione, qua panis & "vinum in corpus vS: sanguinem Christi transsub- stantiantur, manentibus accidentibus sinc sal>-

* Isui. 5 2. H .

TRACTATUS ASCETICUS. 45

jeclo. Est auteni hsec actio oiiiniiio supcrna- turaiis, qucc nullo modo pendere potest ab alliiua polenlia creata tanqujm a causA princi- paii, tiuia solus Deus etficit transsubstantiati- onetTj.

Quarto, ex valore ipsius sacrificii, qui est inrinilus sirut raerita & passio Christi, ac proin- <le 3Wjue placct Deo, ac luors ejus iu crucc, Jicet efleclus fliiitus sit.

Quinto, cK fine j^ropter quem caetcris omni- bus abolitis institutum fuit, ut nimirum per ipsum Dco creatori nostro cultum latriae liibu- sir.us, noslramque servitutem »>c subjectionem humilliine testificemur : ut dignas ei gratias perpetuL> agamus pro universis beneliciis ejus: ail auxiiia divinaj gratiae, ejusque protectionis, excitrilionis, & directionis inipetraiida : ad obiincndaiu peccatorum veniam : ad iiam Dei placandani, & immineatia tiagella avertcnda: ad succunendum oraniuni viv^rum & defunc- torum necessilatibus ; quae sunt pene infinitae. l*oiTo ex liis ciarissime ccastat nullam posse nworeni in hac vita, aut praeatabiiiorem actio- nrm a mortaiibus exerceri, quiim offerre Deo hoc sacrilicium. Ideo nullus seu Rex, seu

44 DE MISSA

Pontifex esset, qui saccrdotem celchrankin quacunqiie ex causii accerscre, cocplunK|ue sacriticium iiiterrunipere auderet. Quia ver6 sacerdos hoc sacriiicium peragit in jiersoua Cbristi, ita se gerere debet, ne quid in ipso sit quod Christi personam dedeceat : sicut lega- tus Regis pcrsouam sustinens sunmiopere cavet, ne quid indecorum, & suo muuere indignum commiltat.

§. III. De ejusdem nectssiiate.

1,/EBET sacerdos soUicite considerare qudm sit necessarium hoc sacriiicium, q\io summo- pere indigent & qui sunl in hoc mundo, & qui in Purgatorio : hi ut citius liberentur, & ad perennem fehcitater.i pcrvcuiant : ilii ut cou- tiuuis Dei praisidiis adjuventur. Ad ipsum enim spectat, tauquum ad iegatum totius orbis, oniniuui petitiones ad Deum i\in^y onmiunri •necessitates spirituales cS: corporales eidem ex- ponere, et singuhs obtiuere quod siuL^uHs pro- sit ad sahitem. Sunt autera uecessifatos spiri- tuales, pimum j)eccata, quibus pleuissima sunt omnia regna niundi in quovis fere homiuum ^tatu 6: condilioue. Deiude suiit tentationes

TRACTATUS ASCETICUS. 45

intemac & externic j corrupta uatura, iisensii>us & membris, ab extriusccis objectis rcrum cV personarum a volubililate liberi arbitrii, A die- iiior.ibus oriri solitse, ea:quc iimumera! 6c supe- ratu ditnciks. Sunt deuiquc occasioues e.\- Irinsec* malorum ad peccata aliiciciites domi Sc foris, «Sc binc peri>etua pericula letenias damnationis. , Necessitates corporales sunt eliani innumerabiles, quibus omucs vcl pre- iiiuntur, vel sunt obnoxii: morbi videlicet, bella, perseculiones, lites injuslac, odia, calum- iiix, contumeliaj, paupertas, mendicitas, amis- siones bonorum, exilia, carceres, insidiie, doli, fraudes, pngn:e civiles & domesticae, jurgia, detractiones, et multipliccs injuriae dominorum, servorujn, vicinorum, acqualium, quae passim inferri solent manifeste vel occult^. Suat igi- tur in magua necessitate Calholici male viven- tes, qui peccati mortalis nexibus irretiti computrescunt in faicibus suis : omnes quoque luiidcles, Hacjrctici, Schi.-matici, Juda:i, iVga- iii, Sc Turcee qui \eii Dei cognitione careutes in tenebris vivunt : neque bi omnes a statu adeo iufclici uaturae viribus emergere possunt, nisi respicieus dcsuper Patcr misericordiarum.

45 DE MiSSA

potenti virtute eos excitet & praRveniat. Jiis- ti item tepidi, 6c imperfecti, i^ alii etiam ferveu- tesquibus continuum iniininet periculum cadeii- di in peccatum inortale «Sc gratiam divinara amittendi, cilm sit tanta depravatze naturie fragilitas, tanta carnis rebellio, tanta daeniouis rabies, tanta vis pravorum liabituum, tanta iimndi corruptela. Sunt & alii sine numero guprasrriptis calamitatibus pressi ; Quidiuii enim ope divina indigent ad aliquara tentalio- nem supeiandam, alii ad aliquam virtutem acquirendani, &ive ad aliquem aqtum superna- turalem eliciendum. Quidara ia mari sunt, alii in via non satis tut^. Ilic vexalur inimici- tiis, ille carumuiam patitur, nonnulli pauperta- te, alii morbis, scriipulis, litibus, a^re alienjo, aliisque calamitatibus atHiguntur. Multi tsuut in periculo mortis constituti; a qua pendet aeternitas, quos modo prors5s inexplicabiii tor- quent & cruciant peccata commissa, bona omissa, temporalia •quge relinquunt, aeterna ad quae proj)erant,

Gravissimam denique necessitatem patiun- tur animse defunctorura ia carcere Furgatorii dctentaD, quarum tola spes in suiiVfigiis nostris

TRACIATUS ASCETICUS. 47

«ita est, cum ipsac pro se nec satisfdcere, uec quicquaui possint impetrare. Iloruin omniuin iufiuita muilitudo supplices manus extendit ad sacerdoiem miserabili ejulatu clamans ct depre- cans, ut j'artom aliquam diviui auxilii singulis irapetrct, porreciis in Mibsa suj>plicibus eorum libellis, quos ferventer, maguoque affectu aetern^ Palri coumiendare dcbet. Turpe enini essel in conspectu tauttE majeslaiis, distractione vel haesitatione iusuisam reddere legatiouem, 6c lanti ponderis negolia frigide ac peifuactorid pertractare.

§. IV. Qud reiereiitid cehbrandum sit.

D

UPLEX est revercntia, interna & extema. Intema in timore & tremore, iu humiiitate & tompunctione cordis consistit. Ad externani pertinenl lotius homiuis corapositio &; gravitas,' omniumque cxrcmouiarum ac pra;:scriptorum rituum obscrvautia.

Quanta veru cura adhibenda sit, ut hoc au- gu^tissimum sacrificium omni veneralione ac revereulia celebretur, facile iutelligct sacerdos, si ex mA parfe consideraverit nuUum opus sanctius ac divinius a Chri^ti cuUoribus Irac-

48 DE MISSA.

tari ])osse, qium hoc ipsum tremendum mys- teriam : ex altera ver6 perpendat maledictum vocari in sacris litleris qui facit opus Dd ne- gligenter. * Qu(>d si Regem allocuturus magno melu stat coram illo, uec audet oculos ab eo divertere, quanto majori trepidatione, huraili- tate ac soilicitudine in conspectu divinae majes- tatis adslare oportct, totd mente in ipsum Deum intenta, qui non solt.ni extemum aspectum, sed intiraa etiam animi penetralia intuelur'? Quid tur}:>ius & poen^ digenius, quam quod peccator sacro altari irreverenter assistat, ubi Sancti metuunt, pavent Angeli, tremunt Potes- tates, & supremi Spiritus faciem suam velant prae verecundia & confusione ? Accedit nox ad lucem, indrmus ad omaipoteiitem, servus ad Dominum, creatura ad Crealorem, & non formidat, non contremiscit ?

Proderit etiam ad excitandum reverentias af- fectum, consideratio gaudii quod Sancta Trinitas &: omnes Cojiites ex devol;^ & reverenti Mis- sae celebratione percipiunt : tum quia id sacrificium testamcnti loco k Cliristo relictum est, in pignus amoris q-.io snos intinem dilexit :

* Jerem. 48. 10.

TRACTATUS ASCETICUS. 49

tum quia est niorlis illius conimenKratio, qu5l intercedeiile pecrata noslra deleta sunt, ho- mines reden::»ti, sancti s.alvali, k nos qui vivi- mus innumeris beueficiis cunialanmr. Caven- dum ergo ne quid .-aciificans adniitlal, quod istam niinua! latitiam Dei & Sanctorum, quae ex liujus saciiti» ii suavissimo odore promanat.

Ad eanidem denique reverentiam compuran- da^u debft sacerdos solerter piifemeditari quiim sapicnter & exacte Sancta Kcclesia diviuitits edocta, tolius sacrificii *>rdiuem, mociiun & apparatum prxscripscrit & m^tituerit. Nam prim<S culpas veniani precaiulo confilciur: tiim Deum laudat 6c adorat, eique de acccptis beneficiis gralias agit : openi divinam sibi k. aliis implorat, nec u!lum ofiicii genus praeter- mittit, quoil ]>ossint niortales sancte cum Deo exercere. Jungit autem cum his extcriiam conformationem, habitumque corporis maxim^ decentem, k rcligiosum ; vel stat, vel fiectit genua aperto seniper capile, maniUus modd junctis, modo protentis, k in coeium sublatis ; qu^e omnia aptissima sunt ad revercntiam ia ipso celebrante, & in astai.libus conciiiaH- dam. 9

50 DE MISSA

Nec quocunque modo, sed praestantlssimo Deum alloquitur: secret6 enim loquitur & veluti ad aurem, sicut amicus cum amico. Loquitur uon suo, sed totius Ecclesiae nomine, & a Deo auditur tanquam gerens personara publicam, nullii habita sui ratione, sive bonus, sive malus sit Loquitur in publica celebrilate coram univers^ coeli curii\, & hominibus qui adstant : atque ide6 in solemni confessione, quae iMissae praemittitur, et Sanctos et populum appellat ; et in Praefatioue Dcum precatur, ut voces suas cum Angelorum vocibus admitti jubeat. Loquitur cum Christo Domino, qui in sacramento praesens est, ejusque preces simul cum ipso iEtemo Patri praesentat. Verba tandem quae loquitur, non ipse suo ingenio composuit ; sed vel a Christo tradita sunt, vel in sacris litteris a Spirita Sancto dictala, vel SS, Patrum et Concihorum auctoritate comprobata : quare nihil proferre potest quod non sit Deo gratissimum et summe acceptum. Totis itaque viribus conari debet, ut tam sanctum ministe- rium qu^m maximil fieri potest reverenti^ el

anctitate exequatur : et dejwsitb terrae sordi-

us, AngeUc^ puritate elucescat.

TRACTATUS ASCETICUS. 51

^. V. Alice considerationes ad pios affettua in celebrante excitandos»

V IX ficri i)oterit ut non attent^, devote, «t reverenter celebres, quisquis es Christi sacer- dos ; si fide viv^ hanc vcritalem |)erceperig, et intimo sensu apprelienderis, te ii)sum Christum ofierre, Unigenitum Dei Filium, Salvai^rem et Judicem tiium. Sed huic veritati niagnum momentnm ex hoc accedit, quod perferliorera Christi humanitatem nunc in Miss-^ Deo ofiers, quam ipse obtulerit in ultima ccena. Nam prira(i Christus mortalem obtulit, tu immorta- lem : ille passibilem, tu impassibilem. Se- cundci nunc eadem offertur cum plenA pro nobis salisfactione, omnia siqnidem ipsius me- rita ejusdem morte completa *unt. Tertid, quia humanitas Clirisli, etsi a principio sanc- tificata fuit in unione hypostatic^, cum tamen in passione oblata est Deo, novam acquisivit sanctificationem, ut hostia scihcet tunc actu- aUter exhibita, et nunc off*erlur in Missa hac nov^ sanctificatione exornata. Adde quc^cl Christus mirabiliori modo in sacramento exist, quam in coelo. Totum enim ejus corpus

52 DE MISS\

folis speciebus est : et lotum iji quSlibet mini- mk earum parle siiie quanlitate coextens^ ad locuni ; ita ut ejus preesenlia nec quidem k su- premis spiritibus per princjpia naturalia nalura- liter vidcri possit. Sunt et a!ia iimumera mirabilia, quae satius est vencrari qu^m euar- rare. Nam ut reliqua practernjittam, qui» digne polerit explicare, vel saltem animo conci- pere, quum niagnum benefirium sit, quod medianie hoc sacrifif io coelum in tevris qua- dam anticipalioue possi.leut homines, diim aiite oculos habent, raanibusque contrectant ipsum coeli et terrje condilorem 1 Hoc sedul^ conlemplare, et erubesce, quod ade6 tepi- de. et irreverenter htEc trenienda mysttria audeas celebrare.

Extende cogitationem luam per universum munduni, quira nnile ubique Deo serviant homincs, quot peccata comniittant : quam pau- ci sint Reiigiosi qui j)erfectioni sedulo incum- bant : qunm niulti qui in rebus vanis et otiosis jugiter occupati, vix unquam de Deo coirilant et loquuntur. Ideo tactus dolore cordisintrin- secfis, ardorem et rtfTerlam veliementissiinuni io te excila erg-a Dominuai Deum, quera

TRACTATUS ASCETICUS. 55

pterique mortalium vel uon agnoscuiit, vol S])€rnunt : tuni sacrificium eii devotione offerre satagas, ut Doniinus, si fieri possit, ejus suavila- te, quam Iiabet etiam ex opere operantis, quodaramodo recreatus, eoruni omnium obli» visratur, quae contra sanctissimam ipsius volun- tatem ab iiominibus perjietrantur. j^x alteri ver6 paite in coelura auimo ascende, et con- sidera quanto feivore Cflelile.s uuiversi Deum anient, et quLmi suavi harmonia ipsius laude» uno ore decautent. Junge te illis, et similcs elice amoris ac laudum affectus : sed cave, ne vocis tuae ac morum cacophoni^ Beatorum dulcissime concinentium concentum })erturbes. Cum hoc sacrificium Christi passionem et mortem repra^sentet, veluti (juaeilam iniagO" et actio tragica est, non verbalis, qualcs sunt Poetarum tragcedice, f>ed realis et substauliLdiSj. exprimens incruehte passionem illam et mor- tem cruentam, ex qu^ omiiia bona tua et aliorum, onniesque thesauri divinaj gratiae- profluxerunt. Solerter itaque adverie, quitn» ftivida devotii>ne tanti boni reprxsentutio a te fieri debeat. Suut spectatores hujus tragce- dioe SS. Triuhas, Humanitas Chrisli in coehv

54 DE MISSA

Angeli, et Anlmac Beatae : cave ne quid ineptum vel inclecens in te appareat, quod Dei ac coe- lestiuni civiuni purissimos oculos possit offen- dere. T(i verb assequeris, si perpetuam in te ipso corporis afflictioneni, et passionum mortifi- cationem expresseris, vivamque memoriani in te conservaveris acerbissimorum Cliristi cruciatuum, quos hoc sacrificio commemoras ct repraesentas ; et eosdem aliis proposueris morum ac vitae severitate.

CAP. IV.

De his qn(Z MisscB celebrationem

Proximh antecedunt.

§. I. De necessitate prceparationis,

i\.NTE orationem, ait Sapiens, prcepara animam tuam, S)^ noli esse quasi homo qui tentat Deum. * Qu6d si Deum tentare atque ad iracundiam provocare dicitur, qui ipsum audet in oratione interpellare, non praemissti diligenti et accurat^ praeparatione : quant6 inagis eumdem sufi temerilate et audaciil irrita- bit, qui Unigenitum suura illi offerre, ipsumque * Eccl. 18. 23.

TRACTATUS ASCETICUS. 55

suscipcre iiiiparatus praesumet? EtsiRex, aut

Princeps niagnae polentiae tibi, 6 Sacerdos^

signifitasset, ut illi liospitiuni crastini die pa-

rares, qua/itA solliciludine expurgare domuni et

oruare satageres, totam ctiam noctem ducens

insomnera, ne quid ille veniens incompositum

ct indecorum repcrirct ? Nunc vero Rex regum,

et Dominus dominantium mandat tibi per

Prophetam dicens,* Pretparare Israel in

occursum Dei iui, quia ecce cgo veniam, et

nianebo in raedio tui. Vide ergo et considera

quant^ diligentia thalami tui tergere sordes

debeas, quali apj aralu ipsum ornare, quc>

dignus fias a tanto hospite visitari. Talem se

Deus exhibebit aniniie tuae, qualem se illa

praeparaverit ei : quantumque tu apposueris ad

dilic^cntiuHj, tantura ille adjiciet ad gra-

tiam. Vetus paroemia esl, Adoraturi scdc'

anty qua parHlum purgatumque aninmni

ad Deum aflerre nionemur. Quidam etiam

Ethnicns ail, Dimidiumfacti, qui bene ccepit,

hahtt : in singulis enim aclionibus id inprimis

curandum est, ut recte ordiamur. Omnium

autem optima prae[)aratio, et magis nccessaria

* Araoj. 4. 12.

56 DE MISSA

illa est, quae iii puiitate et sanclitale vita cousistit ; ciJm quidquid agis, quidquid cogilas, quidquid moliris, ad hunc scopum refers, ut vivas vitd divina, teque dignum reddas hoc coelesti convivio. Slcut enim fructus frequeu- tis ceiebralionis in hoc praicipu^ attenditur, iit quotidie crescas in iiuniiiitate, patieiiti^, nmndi contemptu, et cliaritate : ita vem praeparatio in hoc sita estj ut quotidie aliquid vitii de}X)nas, aliquid virtutis acquiras, donec possis cum Apostoio (hcere : Vivo egOf jam noii ego, vivit vero in me Ciiristus. Et iilis quidem, qui Deo juglter adhaerentes mentem ijabent rebus diviuis exercitatani, iiou erit ditricile sanctioris vilae increinenta se ad digue ceiebraiiduni recte dis- p<jnere: aliis ver6, quorum major numerus est, qui minite idonei suiit ad animum sursum erigendum, varia Sancti Patres documenta prsescribunt, quibus adjuti ad Deum aocedant tali cur^, et dispositioue, quae tauto mysterio digna sit. QuaDdam ex his jam supr^ ^ nobis tradlla sunt : aliaiufr^ expHcabuntur.

TRACTATUS ASCETICUS. 57

§. II. De jjreemifttndd CGnfessione sacra- menlali,

i* ORMIDABILIS csl, et 11011 siiie liorrore audieiid'd Apostoli coiuminatio diceiitis: Qui- cumque manducaverit panem hunc, vel bibe- rit calicem Domini indignc, reus erit Cor- paris S)' Sanguinis ■Domini Quare celebrare Tolenti revocanduni est in menioriam ejusdeni praecoptum: Probet outem seipsum hojno, S)' sic de pane iUo edat, S)" de calice bibat ; qui enini wanducat S)' bibit indignt, judicium sibi nianducat S)' bibit. Et quidem probatio orauiiio necessaria est, ut nullus sibi conscius niorlifene labis ad sacrificandum praesumat acccderc, non pncmissA sacramentali confessi- one, quantumvis sibi contritus videalur; alio- (juin paiiem vilae • in niortem et condeninatio- nem accipiet. Ut vero ex hoc divino convivio, quod sanctis animabus inexplicabiles praebet delicias, mens abundantius reficiatur, non solCim ^ mortalibus, sed etiam a venialibus «ulpis, el ab omni terreno afFectu eam expur- gare oportet, et puram ac vacuam Deo exliibeie gratia* su» donis impiendam et exornandam.

u

5S SK MISSA

Hac de caus^ boni sacerdotes, quos te imitan par est, vel quotidie, vel alternis diebus, vel bis saltem in hebdomad^ animo vere contrito ad confessionera solent accedcre, onmesquc naalorum radices evellere conantur, atque omuem vei levissimam maculam absteraere, Qudd si nihil sacramento Poenitentiae expian- dum occurrat, intensum nihiiommiis contritio- nis actum de totius vitae deiictis elicere non omittes, quia cor contrUum Sf humiliatum Deus non despiciet.

In ips-A autem confessione vitanda prolixitas nimia, et nimia diligentia in levioribus cuipis recensendis : satius enim est intime de iis do- lere, et per devotam cordis ad Deum couversi- onem eas expiare, quam in iis ad instar histo- riae sine proposito emendationis, sicut ut pluri- mi^m contingit, enavrandis imniorari. An ver5 expediat quotidianas imperfectiones in con- fessione exphcare, ut stutus pcenitentis notior sit Confessario, non est una Magistrorum spiritualium sententia ; lutior tamen et com- munior est, oportere eas extra sacramentwm manifestare, Cavendus itcm muUorum error, qui se prolix^ de iis accusant, qucc peccata non suut, ut de pravis habitibus et passionibus, et

TRACTATUS ASCETICUS. 59

<le circumstanliis inipcrtineritibus ; quod sint superbi, irarundi, et proni ad nialura ; Qu6d Deum non amaverint ex tol^ cordis intentione, & alia cjusdem generis multa, de quibus et aliis ad confessionem pertiuentibus suadeo, ut om- nino legatur tractatus sancti Bonaventurx de modo confitendi, et puritate conscientiae.

Confessioni autem duplex praeparatio prae- miltendn, remota et proxima. Rtniota in hot consislit, u* per vigilem cordis custodiam, pro- fundam tui cognitionem et exactam discussio ' nem, eam comparare studeas conscientiae tene- ritudinem et puritateiii, quac commisscs de- fectus sldtim sentiat, et fideliter memoriae sug- gerat. Deinde assuesces actum contritionis frequentare, et quotidianum examen sic institu- cre, ac si statira confiteri cleberes. Proxima aliquot actus compiectitur : nam primd gra- tiam etficacem petere debcs omnia peccata agnoscendi, detestandi, et emendandi, ti^m in memoriam revocanda qujecumque ab ultima confessione commissa sunt: Demwm de siii- gulis actum doloris elicies cuni firmo constan- tique proposito ab his deinceps abstinendi, ct satisfaciendu Qu6d si peccata leviora sin^

60 DE MISSA

oir-ia corrigere propter liurnanani fragilitatem ditticile est, propones sallem et conaberis, quo- ties ad confessioneni acctdis, ||liquod ex liis deponere, in quod frequentius labi soles.

^. III. Modus conJitendL

WuANDOguiDEM hujus sacramenti pare

esseutiabs, edqueprcccipua,est doloret contritio

ob adniissa facinora, huic niaxirae insiste.s

praeiiiissd brevi consideralione ahcujus motivi

ejusdem contritionis, qualia sunt, i, Gravitas

peccatorum, quibus otl^enditur Deus, cujus bo-

Eitas hifinita ne levissirae quidem Idcdenda

foret, etiam ob salutem totius mundi. 2. Atro-

cissima damna, quac; tam in ista quam in altera

vita ex peccato oriuntur. 3. Inscrutabilitas

judiciorum Dei sae«)e ingratos deserentis, tepi-

dos evoraentis. 4. Brevitas et incertitudo teni-

poris gratias, quo potest ofiensa Dei expiari.

5. Memoria aeternilatis, ejusque interminabihs

durationis. 6. Iiia^stimabilis dignatio Dei, qui

tanta passus est, ut te a peccatis Hberarct. 7.

Magnitudo beneficiorum tibi a Domino coHa-

torum, pro quibus turpissimnm est non te

gratum bene vivendo exhibere. 8. Subiimitas

TRACTATUS ASCETICUS. 6[

sfctemi pramii, et facilitas niedioruni ad illud acquirenduni. 9. lufinita amabililas Dei infinito obsequio prfjpler se dignissimi, quia ipse est. summum bonum, qui te amore incomprehensi- bili proscquitur.

Haec motiva si attente consideraveris, facil^ poteris summam in te contritionem excilare. Sic autem dispositus ad pedes Confessarii accedcs, quasi ad lavacrum sangui- nis Jesu Chrisli, in quo te ab omnibus inquina- mentis luis dealbandum fore confides. Duos ibi sacerdotes adesse putabis, visibiiem unum, alterum invisibilem, qui penetralia cordis intue- tar. Ide^ humillinie quasi filius prodigus resipiscens benedictionem petes, & gratiam bene confitendi, pracmiss^quc generali coufes- sione, actum contritionis renovabis. Tura magnil interiori & exteriori reverentia, quanta Judici solet a reo exliiberi, peccata tua sacerdo- ti, qui Christum Judicem repreesentat, confite- beris nude, sincere, humiliter, non ex habitu & consuetudine, ploraus coram Deo fiagitia tua cum rubore dk confusione. Dum vero sacer- dos profert verba Absolutionis, iterum actinn contriliones ehcies, teque a. Christo ceu filiura

62 DE MISSA

prodigiiiti osculo excipi, novi stol^ ornari, amplexu constringi putabis, aclditis ab eodem iliis verbis: Remissa sunt tibi peccata tua, jam amplihus r^oli peccare. Quaie gratias ci ages dicens cum ProphetA : Aunc capi, & incipies ab ilia hora vitam sanctivis institu^re.

Fost Confessionem, id qood impositum tibi fuerit pro satisfactione statiiii persolves, Deo* qne offeres in unione passionis Cbristi & satis- factionum omnium Sanctorum. Deinde exa- minabis an vera fuerit contritio eiicita, an intima cordis pcnetraverit, an diligentem dis- eussionem przemiscris, an culparum gravitatem agiioscas, an aliquid pr^ctemiiseris, ati tibi ex ignavi^ igooscas, an teipsum arguas, & adi seri6 pcenitendum impellas.

§. IV, Oratio ante confessionem, Sf actus contritionis.

-Ad te, Piissime Jesu, refugium meum & consolatio mea, ad te moerens & tristis venio, recogitans tibi annos & delicla mea in amari- tudine animae meac. Ad te verba doloris effun- do, misericordiam tuam iraploraus, ut facias opus tuum, quod est misereri & parcere, to!-

TRACTATUS ASCETICUS. 6S

ieos peccata inea, qu-ae saot niaxiiiia miseriii luea. Ne despicias voces & singultus ovi* perditae, & fiUi prodigi ad tuaiu pietatem rede- untis de regione lougin(|u;\ : non enim Isetaris inperdilioueinoiientium, quiutegonon morerer, mortem subire diguatus es. Vermis terrae retribui tibi mala pro bonb : &c beu quot mals &c quam gravia |)€ccata pro tantis & tam exiniiii» bonis ! Et tamen loqueris ad sponsam tuam praivaricatricem atiiuiam meam, postquam for- i>icata est cum amatoribns nmltis, ut revertatur ttd te & suscipies eam, quia misericordia ttn super omnia opera tua ; &c major est bonitastua, qaan iniquitas mea. Surgo igitur & veiiio ad te corde coiitrito 61, liunuliato : venio ut laver, o Tons aeteruae vitae, ad quem sitio sicut cervus ad fontes aquaiuiii: venio nt illumiuer, olui^ jnea, & amem te, & confitear adversiim me injustitiam meain. Emitte lucem tuam & veri- tatem tuam, cSc illumina mentem meam, ut omnia mea mala qu% commisi, & bona qu« ©niisi distincte cognoscam, & integre confitear ; jiec mepermittas coinputrcscere insordibusmeis, tu qui onmium misereris, &c niliil odisti eorum quse fecisti. Fac me assueta luaia rdittquere

64 DE MISSA

& tibi placilis operibus occupari, ut ubi abun- davit delictum, tua gratia superabundet : et sicut fuit sensus meus ut errarem a te, decies tantum iterClm conversus requirara te. Doleo, benignissirae Jesu, de oninibus & singulis pec- catis meis, eaque detestor super omnia mala, non solilm arido & iraperfecto corde meo, sed corde etiam & affectu omnium yere pcsniten- lium, ex gratuito tui amore, quia Deus es infi- nito amore dignissimus : lirmiterque propouo quaDiibet poliils subire mala, quam iterum peccato consentire. Exactissime item conliteri volo, tibique & proximo integre satisfacere, atque omnes peccandi occasiones deinceps evitare. Quidquid verc> mihi deest, suppleat mors tua, sanguis tuus, & superabundantia merita tua, quibus fretus veniam oblinere spero, & gratiam mores meos corrigendi, & in bono usque ad finem perseverandi. Et nunc, Domine, qui dedisti mihi cognoscere flagi- tia mea, perfice contritionem meam, & perduc ad finem satisfactionem meam. Ure me igne amoris tui, & separa a me quicquid dispiicet majestali tuae. Purifica omne quod tibi non placet in me, ut in te vivam uon in me, 6i m

TRACTATUS ASCETICrS. S^

te moriar ^c pro|>lcr le, Sahator nieus, Qui vivis & regnas ia saecula bu>cuU>Pum. Aiuen.

§. V. Oratio paat confcssionem.

Gratias ago tibi, Domine Pater & dux yxX-Xi meae, quia uon secundum peccala mea fecisli mihi, secl superexaltasti misericordiam judicio, & projecisti in profundum maris omnia deticlu mea. Atque utinam possem tantam in me couUitionem excitare, quantam iiabueruut pro peccatis suis sanctus Proplieta David vir •tecundnm cor tuum, sanctus Petrus Princeps Apostolorum, ac reliqui poeniteutcs: quam iiltenter totus in lacrymas difflucrem, donec iavarentur iiiiquitates meae, & ostenderes miht placatum vullum tuum ! Sed facta est anima mea sicut terra sine aqui tibi, ^ aruit sicut testu virlus mea ; cumque omni virtute desti- tutus sim, hoc soliim habeo residui, ut oculos meos extoUam ad Redemptorem meum, ejusque lacrymas oflTeram tibi, quas ille pro me uberrime efludit, ut iis placatus aperias mihijanuas misericordize tuae, & suscipias me ser- vum fugitivum venientem ad te, et ab ininiicis fugientem. Respice ia me et misercre me%

I

^ DE MISSA

Domine patlens et misericors ; loquere ad pc- tram corrlis mei, et percute virgu virlutis tuae, ut fluant aquae compunctionis, aquae salutares, quibus sanabilur, et dealbabitur anima mea. Confirma hoc quod operatus es in me, tibique grata et accepta sit confessio mea, atque omnem ejus defectum suppleat pietas et misericordia tua. Misericordiam luam imploro, et veniaxn postulo cum inviolabili proposito deinceps non peccandi, et studio virtutum sedul6 incumbendi, te mihi vires subministrante, qui non deseris sperantes in te. Ne patiaris me diutiris vagari post vanitatem vitae hujus, transeunt enira dies et dies, anni et anni, et ecce nihil proficio, Convertere ergo, et deprecabilis esto super me indignissimum seiTum tuum, et noH sic atten- dere malum meum, ut obhviscaris bonum tuum : nam si ego commisi unde me damnare potes, tu non amisisti unde me salves, et recipias in gratiam tuam, Deus meus adjulor meus, Qui vivis et regnas in secula saeculorum. Amen.

TRACTATUS ASCETICUS. 67

§. VI. Directio intentiotiis ante lilissanu

Oeus cccli & tcri-ac infinit^ amabilis, & oninium bonorum fons indeficiens, ego N. omnium natorum niiserrimus peccator, & Eccle- siac minister indignissimus, ante thronum gloriae luee Iiumi provolutus, (jujm maximo possuni amoris, reverentiai, &: devotionis afiectu, volo & intendo liodie sacrosanctum IMissee sacrifi- cium allissimie Majestati tuae, cui soii debetur, juxla ritum Sanclje Romanai Ecclesiac offerre, .\- ex nunc offero, uuA cum omnibus sacriticiis libi placitis quotquol a principio mundi oblata sunt, & usque ad finem offerentur: simulque pretium sauguinis & cunctos labores ac crucia- tus Redenq^toris uostri; omnia merila sanc- tissima; & immaculata; Genitricis ejus; omni- um Sanctorum virtutes, totiusque militantis Ecclesite laudes & preces. In unione illius admirabilis sacrificii quod idem Uuigenitus tuus in uitima coena instituit, & in cruce consumraa- vit factus sacerdos suae victimx, & victi- ma sui sacerdotii : affectu ac nomine ejus- ^ewy totiusque Ecclesiae sanctae, & omniuni mecum quocuDque modo offerentiuni : ex puro

6S DE MISSA

tui ainore ac desiderio tiii beneplaciti scii)|>er et in oir.nibus pcvficicndi. Ad luam maximani lauJem, et cultnm, et gloriam: in proteslati- &'nei\i suprehiae tua; excellentige, dominii tui in bmnes crcaturas, et nostra; subjectionis et dependentiiC u te: ia cultum latriae tibi soK debitum, simul cuni adorationibus tibi gratissi- hiis ejusdem Christi Filii tui, BeatiE Virginis, bmniumque Angelorum et Sanctorum. In me- moriam vitse, passionis et inorlis pricfali Domi- hi noslri, et in obcdienliam ejusdem mandati, Ijuo praecepit, ut idem in ejus commemoralio- iiem faceremus. Ad Iionoreni et augmentuin gloriai Deiparse Virginis, omniumque Angelo- tiim et Sanctorum, corum pracsertim quorum bo3ie festivitas celcbratur. lu gratiarum ac- tionem pro univerns beneficiis tuis, qu£e mibi indignissiitio peccatori, cunctisque bominibus, H omhi crcaturac conferre dignatus es. In ptopitiationem et saiisfactionem pro peccatis totius ttiinidi, et pro meis specialiter, de qui- bus ddleo, quxjjuc detestor et abomiiior super otnne det6stabile, quia tibi maximopere dis- plicent, cum firmo proposito emendationis. l^ qiiia boc sacrificium viin ihipetratoriam

TRACfATUS A^tETICUS. ^^

iofinttain habet, offero iliud pr6 mers, et omni- uni viventium, ac defunct^Hi necesSitalibus ; et priino qimlem fiucluni quein possom et de- beo, iili principaliter applico pro qtio celebrarc iulcndo, ct si forte contingat eum noh iudiger^, ^•el non esse capacem, opto et V(4o hunc frnctum ad N. derivari : cum appMcat-ione ludulgentia- runi mihi vel tali defuncto. Se^undand autenr sine ejus pracjudicio pro quo «ffcrre primari6 teneor vel intendo, 6ftero pro oiunibus raibi jiecuHarfter commendatis, pro N. et N. pro tali gratii obtinendA, et pro cunctis viventibus atque defutictis, prd quibas ttje iudignum faniu- Ittm ttium legtitione apiKt te fungi voliristii «t defiinctis reqiiiem indulgeas, vivisque gratiaffi concedas tibi serviendi, et m amore tuo usque in finem perseVerandi. Amen.

§ Vil, T>eprecatio pro omniumnecessifatibus,

IMEMiirNTO, DoTrtine, per viscera misericor- diae luaD, fier Inerita Fnii tui, qnem pro nobrs oblatuni mint denuc^ <)fi«t), pcr inerita 15. Virgiuis et 0H>nitira Safnrtonrum ; memento Eccleiiae tuae, sp6n6te tu«, auge in t^ puritaitein fidei, *t muD^ein «mctitjttis, et labore Tiro-

70 DE MISSA

runi Aposlolicorum diiata eam toto orbc terra- rum. Couserva eam quictam et tranquillain» et portaD inferi non praevalcant adversus eam. HosHum ejus elide superbiam, et gentes a fide alienas veritatis tuas splendore collustra, ne pereant tot iniagines tuK, pro quibus praetiosus Filii tui sanguis efFusus esl. Da summo Pouti- fici nostro N. cor docile, da Spirilus Sancti abundantiam, ut populo sibi comraisso verbo et cxemplo pra:luceat, Intende oculos pietatis tuae in universos Ecclesiae Praesules et Pastores, ct fac eos super gregem sibi commissum fide- liter excubarc. Adesto Parochis et Prcsbjteris, et omni Clero, ut nulli praebeant scandali occa- sionem, diligant puritalem, et ea sequantur quje pacis sunt. Esto propitius omnibus Religio- sis, quos separasti tibi in baereditatem de univer- sis populis terra) : da illis continuum in virtute profectum, votorumque ac regularum exactissi- mam observantiam. Da huic domui bonorum tcmporalium sufiicientiam, et spiritum exci- ta in Praclatis nostris, et in cunctis fervorem accende. Suscita in Ecclesia tua strenuos ope- rarios, qui eam verbo fideliter pascant, et exem- plo confirment. Da eis rectara nientis intentio-

TRACTATUS ASCETICUS. '71

neiTi, zeli sinceiilalem, coutemptum sui, animi robur, virtutis coiistantiam. Etfunde misera- tiones tuas, Domine Princcps Regura terrae, in omnes Reges et Catholicos Principes, eisque tribue in obedientia fidei et Ecclesiae, p€rse\*e- rantemjramulatum, subdilorum curam, justitiae zelum, mutuam pacem, et observantiam manda- torum tuorum. Tuum etiam auxilium cunctis Magistratibus praebe, ut pacata gnbematione subjeclos regant, te in oninibus judiciis suis ti- nieant, tibique jugiter placere contendant. Da omni statui Ecciesiac abundantiam gratiac tuap> iit unusquisque in efl vocatione, in quA vocatus est, tibi dign^ et laudabiliter famuletur. Da Virginibus caslitatem, Deo dicatis continentiain, coujugatis sanctimoniam, poenitentibus indul- gentiam, viduis et orphanis sustentationem, pauperibus protectionem, peregrinantibus redi- tum, navigantibus portum, justis perseverantiam, bonis ut meliores fiant, tepidis ut fervescant, nialis et peccatoribus, qualem me dolens esse confileor, ut converlantur. Conserva ccelum in salubritate, terram in fertilitate, fructus iamatu- ritate, mundum in providentia omni ex parte sufficienli. Respice omnes aegrotos, afflictos,

Tt DE MISSA

mit^tQS, agonizantes, tit in aliquo periculo vel i^ees^itate gonslitutos, et da illis auxiHiijm, re» Hie^ittrn, et consolaiioBem, prout expedk ad giQrijun tuam et illorui» salutem. SuppJex itcm oro te, benignissime Peu3, pro amnibus inii^ncis fmh qnos intim^ diligo : pro m qui Bie ofiVn<;ieruot, vel qms ego otlencli aul scan- dalizavi, ut eis in oranibus bencfacias, et pec- lora eorvm sancto igne tuse cbaritatis succen- ijas. Miseiere onmium pro quibus orsre tlebeo, vei qui secommendaverunt indignis oratioiiibus wejs, omnium priecipue cousanguineorum, afR- nium, amicorum, et benefactorura meorum N. €t N. ExauiJi preces et vola ipsorum, et sub^ Vf^i eorun^dem ad te clamantium necessitatibus. Oro te quoque pro tali re et negotio N. et N. int; felicem exitum sortiatur, si saiuti nostras^ profuturum esse cogooscis. Meniento etiani, Pomine Rex selvrne, cui omnia vivunt, anima- rum omnium fidelium defunctorum, proDsertim N. et N. super quas invocatum est nomen tuum. Extingu? earum ardorem optato rore misericor- diae tu;)e, et citcy purgatas in eonspectu tuo ad- mitte. Pro meipso tandcm infelicii&imo pec* <:»tor« cl^ia^jotiam tiiam humtlUme imploro»

TRACTATUS ASCETICTS. 7^

ut per virtutcin liujus Sacrificii univcrsa pccciitu moci ctiinittas inihi, quie niuUiplioita sunt sup«:r nuinerum arenne niaris. Auili sanj^uincni Filii tui aitir>s claniantcm quanisanguis Abel, «!^ iu virtute «blationis miserere servi lui secundi^m inaumam miseiicordiam tuam. Diriire me iu via tua, & docc me fucere voluntatem tuaiji. Augc in me fidcm, spem, cliarifatem, & reliquas virtut<*s statui nieo necessarias. Da lerrena clespicere, »Sc amare cxlestia. Posside nie jugitcr sccun(li\ni bencplacitum tuuni, nt te iii omnibus, & ubique inveniam, (ionec per felicem mortem ad le mercar pervcnire. Amcn.

§. VI il. Specialis oblatlo sacrijicii quatcnus tst JLairiuticum.

Sancta Trinitas unus Deus, rerum omnium priiRipium & fiiiis, cujns j><>tenli.i, sapientia, bonitas, magnitudo incompreliensibilis est, toto corde &z corpore prostratus adoro te ; ti bique iiodie sacrificium ofteire intendo Cor|)ori> & Sanguinis Domini Jesu Chrisli, pure j>roj)ter te, ad niajorem tul gloriani, in prote.stalioneni supremi duminii tui iu omnes crealuras, \ nos- tnc subjectionis ac onmimodx (tepcudentix a

K

74 DE M1S9A

te : m rccognitionem iufiuitae tuae pcrfectionisr beatitudinis, & gloriae, omniuiiKjue operum tuo- rao!, quae summopere gaudeo a nuilii creaturJi dign^ posse aestimari, nisi ^ te, Pater onmipo- lens, selerne Deus, (\ ab Unigenito tuo Salva- tore nostro, qui tecum, & cum Spiritu Sancto unus est Deus, unus est Dominus ; quem ide6 tibi in sacrificium laudis oiiero tuil inlinit^ niajestale dignissimum, iu cultum latriaB tibi soii debilum, cum omnibus obsequiis, laudibus ik adorationibus, quibus te olim glorificavit in tertis : uiu cum merilis, laudibus, <k adoratio- nibus B. Virwinis Marisc, (»mniumqiie Angelo- rum, tS: Sanctorum. Quis enim ego sum ver- miculus terrae, & opprobrium hominum, Ut audeam faciem meam levare ad te, & aspicere altitudinem coilil Christi igilur tilii tui, 6: om- nium eiectorum meritis oimsliis accedo ad t^, eorumque noraine 6c affectu abjicio me corpor^ & spiritu ante thronum Diviuitatis tuw, ut intel- ligat universus orbis me essc opus manuum tua- rum, & tanqnam nijjilum ante te. O quam gratum & jucundum mihi foret per omnes un- dique regiones omnes honnnes vidcre iu genua provolutos te adorare : sed quia pl«rique te ncn

TR ACTATUS ASCETICU9. 7-5

cftgnoscuiil, vel coguitum non veiuranlur, pro his quoque te adoro, teque humilli:iie de])recor, ul hanc ohlationcm J'ihi tui suscipere digneris in supplcnientuni peccatorum & lilaspbemiarum quibus perditi mortales te offendunt sive in terra, sivc ia iuferuo. Tibi gloria in saecula* Amen.

§. IX. Ohlatio secrijicil quatenus est Eucha' risticum.

Gratias ^go tibi, Domine Dcus, omuium bonorum fons et origo, pro niaximis ^t innu- merabilibus beneficiis tuis, pro quibus omnibus €t singuHs infinita tibi et interminabilis gratia- Tum actio singulis momentis lemporis et a^tcrni- tatis debcretur ; sed quia minor sum sine ulU comparatione miuinK» beneficic^rum tuorum, nec ulla crcatura reperiri potest, qu£c tuaB inex- haustae bonitati dii^ias valeat refcrre gratias : Unigenitum Hiium tuum tibi unice dileclum divinae majestati tuaB in sacrificium Eucharisti- cum huniiUinie oifi^ro, una cum omnibus obse- -quiis, laudibus, ct gratiarura aclionibus ipsius.

76 r>E MissA

ac Bealissiin?e !Matris e^n^i, oiTiniumqiie ?anc- l< »111111, ct elecloruui tuoruni. Sptcialiler au- tein i|;ratids tibi h<tc sacriljcio persolvere iiiteudo ex tolis priEcordiis meis propler maguani ^'lo- ri^ini tiiani, proqtie oinni gaudio <|uod tu teij)so beatus intra te percipis perenni et inter- iiiinahili fruitione ex ffiterna generatione Filii tui ; et a te at({'!e ab eo processioue Spiritus Sancti et ex |>erfeclionibus tuis, quannn nrm est numerus, et quas neiuo couipreheiidere jiotest. Pro oinni!)us item misericordiis et riirabiiibus tuis, qu-e per Filium loum extra teopcratus es, et semper operaberis. Pro ejus- dem Incarualione, et pro inexhaustis sapicntia?, scientiae, meritorum, et glori.« thesauris, quos in sanctissimu ejus humanitate abscondi-^ti: pro(jue illa sin;:;ulari pietate, qua eum mihi iii pafrem, ac Doctorcm, iu Ducem, ac Itedemp- torem concessisli; et pro omui frucUi >ilap, passionis et morlis ejus.

Pro immeii.sis j^raliarum opibus, quas Bea- tissinvje e;jusdem Genitrici Virgini iSIarifc co-itu- listi, quam mihi quoque in parentem, advoca- tam, et protectricem largiri dignalus es : pio ejus eleclione, immaculal-i conceptioue, admi-

TRACTATUS ASCETlCrS. 77

rtbili maternitate, gloiiosii in coelum asrAiiiip- tione, oniuique gratij, et gloriA, qud illam iii terra et in cnplo lionoi ificasli : ot pro onmihus heneficiis, quie, ipsainlercedente, loti terr.irum orbi, ejusqiie devotis ciientibus contulisli, et conteres in pcrpetuum.

Pro innumerabilibus Angelorum exercilibu5, quorum numerum tu solus nosti, qui eos cre- ajiiti pr«rogativis siiiguiaribus cxornatos ad tui gloriam & iiostrum subsidium. Pio eximiis donis quibus Sanctos et eleclos tuos cumulasli, illos prdcsertim quos bodic sancta Ecclesia vene- ratur, quorum meritis et doctrina ipsam Eccle- siam aedificasti, hxreses et schismata contrivisti, el omnes fideles illuminasti.

Pro maximo gratiarum munere, quibus eos reples, quos ad apicein perfcclioni? ctficacitei trahis, iS: ad dulcis^iir.am familiaiitatem tuani achniiiis. Pro inex[)iicabili patientia, qua pec- catores toleras, ad te invitas, k auxilia iliis iiecessaria suppcditas, ut cunvcrtantur. Pro singulis beneliciis quie onmibus viatoribus, ami- cis 4^: inimlcis meis, fidelibus ».'v: infideiibns, cunctisque creaturis sensibilibus &: iiisensibihbus contulisti. Pro gratiis gratis dalis ad Ecclosiai

78 DE MTSSA

utrlitatcTO, qua» licst non omnei singuHs dederis, dedisti tanien ut sint in omnibiis, ut quod singuli in se non habent, in aliis h»beant ; Spiritus etum tuus dividit siogulis prout vult.

Pro infinito amore, quo me prosecutus cs,

eligens me ante niundi constitutionem, ut

stm sanctus ft immaculatus in conspectu tuo j

quodque tempore praefinito ex abvsso nihili

«duxeris me, et nasci feceris in Ecclessia tua,

^•'xtra quam non est salus. Quod me dono tuje

gratiae per baptisma ditaveris, et animam

meam prtjeclarissimis \irtutum habitibus e\or-

naveris : quod perp^tuft adstitisti conservans

me, el prapservans i mullis^ periculis et adver»

sitatibus admirabili tu^ providentiA • quod

Angelum ad mei custodiam deputax^eris, qui

perpetuus cogitationum et operatioriUm mea"

fum inspector est, dirigens me occultis insp-

jationibus ad salutem. Pro maxima misericor-

-sdia, qul me redemptum pretioso sanguine Fi-

dii tui ^ saeculo nequam eripuisti, et cura in

pcccatis jacercra, excitasti illustratione tu^,

jfi vocasti in admirabilc hnnen tuum, in locum

^anctilicationis, dissimuhms peccata mea prop-

-ter poenitentiam. ' rro subliriiissima sacerdotii

TRACTATUS A9CETICUS. 79

xiigiiitatc, ad qiidm me prorsus immcrcntem «vexisli : ct pro muitis prwclariasimis donis iiaturse tl gydlijs, qu«e miiii siDgulariter cvn- tulisti. Qu6d mihi tot media ad salutem, totque virtutis iiistrumenta suppedilavoris, qu6d totics me cu^todieris nc peccarcin, occasiones suhtralieas, et pravas sanaj^ tttiecliones: qu6d ciim nliquando me lentari pennisibti, vim tamen cV fortiludinem resistendi misericorditer tribuere diguatus sis, pracvenieui lue in miierutionibus tuis. Quod victum etves- titum et alia necessaria ad decentiam stat^s roilii copios^ prrebncris : quodque omuia propter me regere el conservare nou desinas. Qu6d ut validiiis mc trahcres ad te, aliquot mihi corpo- ralcs acgritudines, angustias animi, et adversita- tes imniisisti, ac n.irabili vicissitudine consolatio- nuni et dc5olati<»uuni erudiens me, ne in prosperis jcxtollur, aut iu adversis deftciam. Qu6d per vi- ain mandatorum tuorum deduxeris rae, dans scirv, velle, et opcrari quod bonum est ; ut per boua opera ceriani facieus, te adjuvante., vocationem mcam, pra*paratyr*«4ectis tuis gloriA perfruar in zeteniuin. II'ci:c et alia muUa fecisti mibi, Dosninc Dcus uieus v^ta ct dulceiio dui-

80 DE MISSA

mae niex, de quibus <»})labile n)ihi foret seniper loqui, semper cogliare, seniper tibi gralias agere : sed imperfectun» nieum "vidernnl oculi tui. Quis enini cgo sum tilius iroe, et abvssus tenebrosa,. ut taniis beneficlis par esse possiin ? Calicem igitur salularis accipiam, et hoc tibi S3crificium pro nie et omnibus inimolabo, ut de perceptis hic dignissim^i victiniii gratias exhi- bcnles, beneticia potiora sumamus. Amen.

§. X. OhJatio Sacrijfcii quatenus est PropiU- aiorium,

Procido covam te, Domine, cum tremore & rubore, gravissima onustus fiagitiorum nico- rum sarcina : nec mea solv.m, sed & totius populi peccata corara le porto, quia nie pro omnibus legalione fungi jussisli, ut qiiod IIII pro se non possunt, ipse tan(piam mediator merear impelrare. Sed qu^ fiduriA pro culpis alienis inlercessor veniam scrvus nequissimus innunie- raliilium scelerum reus, qui pro tot beneficiis i\ te susccptis gravissiraas tibi injurias & offensas rehiliui, bonilatem tuam contemncr.s, et justi- tiam vilipendens ? Iniquitates meic diviserunt inter me, et te, et peccata mea uLseonderunt

TRACTATCS ASCt^.TICUS. Sl

faciem tuam ne exaudircs. Verumlamen ecce rcveitor ad le dolens ot nicerens rjuod offcnde- rim te : et quia nullum extat pretium, quo inliuitae bonitati tuoe ofifensae condigne satisfacere valeamus, nisi pretium Sanguinis dilectissimi Filii tui Domini nostri Jesu Christi ; ipsum tibi otiero hostiam placationis sufticienlissimara pro meis ac totius mundi peccalis ut mihi Sc N. N. £.tfjue omnibus peccatoribus veram contritioneni coiicedas, meque ct iilos a reatu pcenarum misericorditer abscivas, pcr acerbissimam j)as- sionem, et mortem ejusdem Filii lui, quem seniel in cruce oblatum nunc denu6 offero. Ibi enim invenio meritcrum ejus mare magnum et spatiosum, quo demergantur omnia peccala liGstra : ibi infinitum salisfactionum thesaurum, quo omnia debita nostra remissionc obtenla expungantur. Esto ila([ue placabilis super nuiltitudinem iniquitatum nostrarum, et au^i Sriiiguinem Filii tui clamantem ad le i- m vin- dictam, sed veniam et misericnrdiam. Alteu- de, Domine, «Sc iguosce dolcntibus t^ pceniten- tibus. Da gratiam emendationis, h iri hono perseveraiitiam, Sz caiUabimus laudes tuas ia saecula sxcuiorum. Amen.

L

82 DE MISSA

§. XI. Ohlutio Sacrijicii quatenus est Impttratorium,

CJuiA ineffabili tua pietate & misericordiii me indiguissinium famulum tuuni legatione fungi apud te voluisti pro omnibus hominibus vivis 6c defunciis ; offero tibi, clcmenlissime Pater, hoc tremendum sacrificiun), quod vim impetrato- riam infinitam habet ; pro singulorum necessi- tatibus & indigentiis, utperpassionemiScmortem Jesu Christi Salvatoris nostri, eorum voces & singultus misericorditer audire, & partem ali. quam auxilii tui singulis largiri digneris. Atteude itaque «Si exaudi pro siaguhs deprecan- tem, nec avertas facicm tuam k me propter innumerabilia peccata mea ; non cnim in justificationibus meis, sed in persona Ecclesiae tuae, isc tibi unice dilecti FiHi tui ad te loqui prjcsumo. Miserere omnium quos fecisti Domine, ^ reple eos scientia ac fide tu^, ut lauderis cum hsereditate tua. Da omnibus fidem vivam, & ardentissimum in te amorera, & ne claudas ora canentium te. Effunde misericordiam tuam iii gentes qu3D te non nove- Tuut, Turcas, Mauros, Idololatras, Judxo»

TFACTATU5 ASCETICUS. 83

Hacrelicos, SchiHuatisos, obscura nucJe infide- litatis sepultos ; vindica eos ab erroribus, 6i illu- uiina corcla illorum, ut te cognoscatit, et Jesum Cbristum quem luisisli. Dissipa consiba impi- orum, ne quicquam officiant reguo tuo, et propagationi glorias tuze ; et bbera fideles tuos de inanibus filiorum alienorum. Saactifica Ecclcsiam tuani quam plimtavit dextera tua : aufer ab ea omnia scaudala, dissruliones et schisraata ; ut tandem aliquando liut unum ovile et unus Pastor. Da Summo Pontifici nostro, cunctisque Pralatis, ut oves sibi com- missas fideliter pascant fructu orationis, exem- plo bonae conversationis, verbo prjKdicationis, subsidio charitatls. Sit perpetua in illis oneris sibi impositi consideratio, et sacerdotio fun^an- tur sine reprehensione. Reforma omnes Eccle- siaslicos ordines, ut et ipsi lurcant coram homi- nibus, sitque iu eis virtutum decus, splendor sanctitatis. Reduc omnes Religiones ad fer- voreni et perfectionem, in qua fuerunt institutae. Da Superioribas zelum disciplinje, subditis obedientiam, ut professione sud oinnes dieni inveniantur. Da Praedicatoribus vocem virtntis,

S4 BE MFSSA

ut e cceno peccatorum quam plurinics ed(»f ant,

et ad timorem tt an.oieni luiim yftrduii-fnU

Illumiiid sapienli^ \uk omres Piej^cs, el.trjuci-

pes, cunctosque Magistiatus, ul subdilis sibi

populis justitiani fideiiier admiiiistreut, paceiu

diligant, Ecciesiam veaeientiir, niandala tua

custodiant, et de hostibus sanclae fidei te pro-

tegente triumphent. Dcfende lideles tuos k

fame, peste, et bello, a persetuliorrihus et ca-

lumniis, a cunctis pericuiis et adversitatibus, ab

omni necessitaie corpoiali et spiriluali, ab onmi

angustia et caiamitatc : et ilios adjuva, quos

aliligi et tribulari peruiisisti, ut omnes sibi misc-

ricordiam tuain sentiant adfuisse. Ne sinas eciS

labi, qui in peiiculo et occasione peccandi vtr-

santuneosque conserva, quos gratiie tuac prcliQ-

sissimo munere locupletasti. Adeslo agoitizan-

tibus, ut vera ccntritiore purgati, et amo.e luo

surcensi, diaboli insidias evadant, et a damna-

tione perpetaa liberentur. Memento ioL n.i^-e-

rabilium peccatoium, qui in foveam pcccati

mortalis infeliciter k.psi, siue ope tua iiide esiier-

gere nou possunt, et da illis auxiliun; eiiicax, v.t

surgant et resipiscant. Omnibus iteni inimi-

cis Dostris cbaritateui tl dulcedir.eni tuam

TRACTATUS ASCETICUS. 85

b^nignus iiifuiide ; et libeia nos k nialorusn insidiis. Da illis quos ego offendi, aut scanda- lizavi, veniaiii }?eccatorum et verani eniendatio- nem. Omnes auteni amicos, et l>enefactores, consanguinecs et atiines ncstros illustra graliA tuij, succende amore tuo, ut te solum quaeraul, te solum (Ijligant, omnique tempore ojjeja illo- runi plena invrnianlur iu ociilis tuis. Da huic congregalioni, ad quani vorare nie dignatus es, bona spiritnaiia et temporalia, nosque et iila adrninistra et diiige, ut cultus tuus et animarum saius h:c semper vigeat, crescat et peiseveret. Custodi onn;es mihi commisscs, et ron;nienda- los, et pro quibus orare debeo, praicipue ver<^ N. et N. rege, tt salva eos juxla beneplacitum tuum, ut nemo ex illis pereat. Succurre omni- bus, pro quibus me orare tu vis et ego nescio : protege servos tuos oiiines, qui te maxinie dili- gunt, quamvis eorum numerum et nomina igno- rem : justis autein lepidis et imperfectis auge fidcui, spem, charitatem, au-^e fervorera, ut a<i cuhnen perfectionis tilo ]>ervciiiant. Res- pice bcnignis ocuiis animas in l*argalorio deten- tas, illas puesertiin quee srrTragiis nostris magis indigent, et da illis requieni seiupiternam. I^Iel

85 DE MISSA

tlenique memenlo omnium misenim) cl indig* missimi, qiri gratiae tuae auxilio tant6 majori prae c?eteris egeo, quanto infiniior sum et impoten- tior. Extingue in me oninia terren» desideria, et ignem tni amoris accende. Biiige me in veritate tur^, et da fina^em perseverantiam. Per Christum Fiiium tuum, cui tecum et cum Spi- ritu Sancto est laus et honor in seecula saeculo- rum. Amen.

^. XII. Aclui diversarum virtutum anie

Missam,

FIDEL

wuis mihi det suavissime Jesu, ut £ub can- dido specieium sacrameritalium velamine vul- tum tuum intueri possim, in quem desiderant Angeli prospicere ? Quis mihi Ai:X ut pateant fontes saluberrimi quinque vulnerum tuoruni, quae ocuhs fidei in tuo rorpore cerno, for.tes aquarum viventium in ablutioncni peccatricis animse raeae ? O venae salientes in vitiim aeter- nam, eftundite super me aquam gratiae, quae sitim meam satiet, ut g^«udio replelus, et fide viv^ imbutus exclamem cam Thorua Apostolo» Dominus meus, 4' Df^(S mcus ! Credo euira

TRACTATUS ASCETICtTS. «7

firmissinia tide, te in augustissimo sacrameuto Corporis et Sauguinis tui vere pracscntem esse Deum meum et Dominum mcum ; et pro h-^c assertione inillies mori paratus sum. Credo, iaquam, quod in hoc sacramento Corpus tuuin giorioisissimum vere adest, sole splendidius, elec- tuni ex ii;i!!ibus, cum ei inlegritate, pulchritu- dine, .mnjf siate, qudin ccelo existit, et quanulia majcr concipi potest. Ibidem est Sanguis olim pro iiostra omuiumque salute effusus, Ibi est anima omni gratia et sapientia plena, in qna siM.t onmcs thesauri virtutum et scientiae Dei. Ibi denique latet Divinitas tua, verbum scilicet omnipotens, per quod Pater dicit omnia : et quia tu in Patre, ct Patcr in te est, adest etiam Pater te Verbum suum geuerans ; adest «k Spi- ritus Sanctus utriusque nexus et amor. Hoc est conq)endium omnium mirabilium tuorum, hoc summum prodigiura omnium creataruni menlium captum excedens, haec veritas infalli- bilis, quam te largicate per gladios el ignes pro- iilebor.

8a DE" MfSSA.

SPEI.

In te solo spem meam colloco, duloissime Jesu> quiatu salus et vittus mea, tu refugium el lir- Diamentum meum, tii fons omjiium bonorum. Quonxodi^ enim auclereiu hoc tremendum sacri- ficium Deo Fatri olferre, teque in eo suscipere, Disi fiduciara tu milii pracberes, qui me tuo san- guine redemisti l De tua igitur benigiiitHte con- fisus accedo ad te, ut ovis morbida ad Pastorem, ut infirmus ad Medicura, ut reus morti obnox- ius ad Advocatum : ut tu me foveas, protegas, corrobores et sanes. Abyssus nii»iii mei abyssum invocat boiiiiaiis tuie: nam licct pec- cata meaplurinia et gravissima sint, ea tamen nihil sunt, quamvis plura et graviora forent, si cura misericordia tr.a et pretio Sanguinis tui conferaiitur. In ipso reposiJa est tota fiducia niea, et gaudeo quod nihil in me sit, in quo possim coiitidere. Miserere mei, et salva me, qui nunquam deseris sperantes in te.

TRACTATUS ASCETICUS. S^

CIJAIUTATIS.

vJ ^UANTA vis anioris cor Inum succendit» ainantissiine Jesu, cuni trunsiturus de hoc mun- do ad Palrem, nicnsam parasli nobis habentem onnie deleclanienluni, <S: omnem SH|X)rem suavilatis ! Grande quidem fuit & admirabile oj)us amoiis lui, quod naluram noslram assu- merc dignatus sis ; scd louge prxstantius & jTiirabilius est, qu6d Corpus luum in cibum, & Sanguinem in polum reliqueris ; iu illo siqui- dem nostram suscepisli Immanitalem, in hoc tuiim largiris Divhiitalem. Sic tolum thesau- rum graliae tuae iu nos efFudisti, ut immensA hac dilectione pracvenli amoris vicem tibi repen- dere totis viribus sataganms.' Amo itaque te nr.icum meum solatium in hoc exilio, unica spes languentis animte, unica niea felicitas, & summum bonum, quo in terris frui Hcet. Amo te toto corde, tot^ niente, tota virtute : atque utinam omni momeuto te ferventiris senq^.er amarem ! Hoc est ardens clesiderium ntcnm, huc feruutur geniitus mei, et suspiria coidis mei.

^ DE MiSSA

Ad te euim trahis omnes vires animse meae, dura

teipsum transfundis in me : dum, quantum fieri

potest, me similem tut facis : dum esurientem

animam meam non cibo aliquo terreno, sed pre-

tioso corpore & sanguine tuo nutris, satias, &

saginas. Pro hac tua ineftabili largitate amo te,

i)eus meus, & ut nunquam cessem amare te,

amorem meum teipso inflanmia, qui esca &:

pabulum amoris es. O ignis jugiter ardens,

& nunquam deficiens ! ure renes raeos & cor

meum, ut ardeaut amore tuJ. Ignem venisli

mittere in terram, accende iilum &z eventila, ul

seraper crescat. Te enim amabo, si amandi

vires praebueris, & e6 amplius amabo, quti

uberiorem aniandi gratiam infuderis ; nunquam

tameu te amabo, ut dignus es.

DESIDERIL

QuEMADMODUM desiderat cervus ad fontcs aquarum, ita desiderat anima mea ad te, Sal- vator meus Domine Jesu : desiderat, inquam, auima mea accedere ad te, teque oflerre Deo Patri, ac de fontibus salvationis tuae vinum Ixti- ficans in gaudio haurire. Sitio enim, Domine.

TRACTATU5 ASCETICCS. Pl

lassiiliis iu via iniquitalis, sitio te Deum meum vcnam aquarum viventium, sitio Sangumem Uium, quera milii in potum mirabiliter tribuisti Ad te vcnio, & clamo post te, liberator meus esuriens & sitiens : Miserere mei, Fili David, & da mihi paneni tuum, da vinum quod miscu- isti, ut refocillelur anima mea. Atque utinam possem omnium Sanctorum affectus & inflamma- ta desideria habere, teque semper sitire fontem vitie, fontem sapientiae, fontem aeterni luminis torreutem voluptatis. Utinam te semper esuriat cor meum paneni Angelorum, refectionem ani* marum sanctarum, et dulcedine saporis tui repleantur viscera animae meae ! Renuit conso- lari anima mea, donec suscipiam te omne bo- num meum, Doniine Jesu, quem solum arden- lissime concupisco cum omni affectu et devotio- ne omnium electorum tuorum tecum epulan- tium in mensa tua, quorum divitias offero libi in su])plementum inopias meae. Esto tu solus g-audium meuni, tranquillilas mea, refectio mea et thesauiois meus, in quo mens mea quiescat. Mihil desiderem cxtra te, et omnia mihi viles- cnnt practer te, Deus meus, dulcedo rcea, et unicum ceutrum cordis mci.

i)2 DE MISSA

GRATfTUDINIS,

vJcis sum cgo, bonltas infinlta, ut me sacris altaribus astare volneris , tibique oiTerre de donis tuis sanctum sacrificiuni, hostiam imma- culatam ? Unde inveni hanc gratiam iu oculis luis, ut ostendcres iu me divitias misericordiae tuae? Venite & audite, omnes An<;eli &c Sauc- ii Dei, & narrabo vobis quanta fecit Dominus animae meie. Nam ci^m essem abjectus iu domo mea, de putvere erexit me, et constituit lne cura Priucipibus populi sui, ut commede- rem panem et biberem viimm iu mensa sua cnmibus diebus vitas meae. Quas ergo libi gratias agam, cleiiientissirae Jcsu, Salvator hiundi, aut quid retribuam tibi pro omnibus quae tribuisti mihi ? Vere enim dc te Spcnso Ecclesiae iljud canticorum inteiiiftitur: Si dede- rit homo omnem stihsfaiiiiam domus suce jiro dileciionet quasi nikii despiciet eam, Tu omnia quai habes mihi largitus es, Corpus, Sanguinem, Animam, et Divinitaiem tuam : et si ego tribuam tibi omnem subslauliam domds .nieae, corpus, animam, ct libcrtatcra, cum

TRACTATUS ASCETICUS. 93»

rmnibns quaei iiunc habeo vel babeie possuin, hoc quasi nihiiuni leputabitiir comparalioiie imniensi et ineslimabilis doni tui. Taiitum tibi debeo, quaiitum ipse vales, qui iufir.itus es: quare debiium uieum onnitm meam facultatem exdedit. Audeo tamen rogare te, quia benig- uus, et misericors es, et tu nosli j>auperlatem mcam, audeo rogare te, ne despic ias munus-, cnlum quod tihi ofiero iii simplititate cordisj mei, dicens cum sponsa : Diltctus meus utihi, ^; ego illi. Nam sicut tu totum te mibi tradi- disti in nutrimentum animie mea? ; ita ego me totum servituti tuae consecro, et quidquid ha- beo, quidquid sum, quidquid possum, tibi j>enitris tra(io, ut me totum tibi vhidices, nec quidt|uam mei mihipatiaris superesse.

TIMORIS.

Ad n>ensam convivii tui a tc voratus et invi- tatus, Domine Jesu, summum bonum njeuni, et felicitas sempiiema, parae quidcm vocanii \ellem, teque an.anter et devole suscipeie; sed contremlsco valde, c\\m meam intucor fqedita- tem, contrejifisco a vcce Apostuli tui dicentis :

fJ^t DE MISSA

Si quis mtinducaverif panem hune, 8j hiherit calicem Domini indignet reus erit Corporis Sf Sanguinis Domini. Mira enim res est, et portento simillima. Pascor coelesti pane, qiio saturari possunt iiifiniti mundi : potor prsecla- rissimo vino, quo ardentissima Angelorum silis extinguitur ; et fame ac siti aresco : omne coeli guadium intus fero, et terrze illecebris irretiri non desino, vanaque solatia k creaturis emen- dico : ad Deum excelsum, fontem omnium bonorum quotidie acc^do, et sub specie panis et vini ipsum quoiidie sumo ; et non soliim non rapior cum Paulo iu tertium coelum, sed terrae totus adliaereo, omnisque mea sollicitudo terrae famulatur et corpori, nulla coelo. Hae sunt angustiae, quae me undique premunt, haec con- sternatio mea magna nimis. Vereor enim ne quod in salutem constituisti, in judicium et con- deninationem accipiam, Nunquid ergo fugiam a facie tua cum impio Cain, aut abscondam me cum Adamo, eo qu(jd nudus sim, et audierini vocem tuam ? Absit. Scio eiiim quia major est misericordia tua quAln miseria mea : major est clcmentia tua quam iniquitas mea. Si foedus, si infirmus, sinudussum; tume potes mundare.

TRACTATUS ASCETICUS. ^5^

sanare, vestire. Ad te igitur cura timore el tremore confugio, ut me veslias, sanes et puri- fices. Abstrahe cor rceum a cseteris omnibus extra te, in quibus iiihil est nisi vanitas et atflic- tio spivitus. Sentiat racns mea dulcedinera praesentiae luae : gustet quara suavis es, ut amore tuo capta nihil quaerat extra le, Deus cordis ^iei, et pars mca Deus in aeternum.

HUMILJTATIS,

Jmmense, tremende, potenlissime, etincom- prehensibilis Deus, quis cs tu, et quis sum ego, ut digneris venire ad me, mecum epulari, et mansionem apud me facere ? Heu quanta est digudtio tua, quanta miseria et ingratitudo ir.ea ! Tu Rex regum et Dominus dominantium, (fui respicis terram et facis eam tremere : tu fons sanctitatis, coram quo Angeli noa sunt puri : tu Sol claritatis aeternae, qui lucem habitas inaccessibilem : ego ver6 animal immundum, onmium calamitatum ludibrio expositum, insa- nis perturbalionum motibus agitatum : omni vanitati subjectum, vas conturaeliae, filius irae, et tenebrarum. Et quomod5 potest lucis tuae

96 DE MISSA

ad tenebras meas esse conventio? Quomorl5 proesuraa.n ad te accedere vermiculiis terrae in quo nullus ordo, sed sempiterr.us horror iuiiabitat ? Qir\ frduci^i coram te a]^">arebo, jus- tissime Judex, airte cujus conspectum column^e cosli contremiscimt. Lon^re enim recessi a te, qui taraen ubique es, et miserabiiis anima mea, quam tibiin baptismate desponsaveras, fornioata est cum amatoribu'' niullis, terepudians Crea- torem et Redemplorem, ut failacibus creaturis adhaereret. Tu me seijreo-asti ex utero matris meae, et vocasti per graliam tuam, ut lucerera coram hominibus doctrinae et vitse splendore, ego vero iu tenebris vixi, iion sapiens qu?e tua Sunt, sed qua; supev terram. Tu parasti mihi mensam in dulcediue tua, et sus|)iravi ad oHjs carnium JE^y\)i'i. Tu poiasti me Sanguine tuo, et coiiverti me ad pccubim Kabvionis. Verum- tamen ego loquar ad te, c».m sim pulvis et cinis. Respice servum tuum et suscipe me, quera tam amanter invitas ad te. Jam euim cognovi quia sine te niliil sum, nihil possum : et extra te non est salus nec vita. Projice ergo post tergum tu- um omuia peccata mea, et araplectere me, quam-

TRACTATrS ASCETTCUS. «JT

♦is indiijfiissinium gratiu ta^, ad te revertenleiu, juxta verhunv Piophelge tui dicenlis : Sacriji'- cium Deo spiritus cvntribulaius, cor contri" ium Sf /iumiiidtum, Dcus, non despicies.

§. XIII. Commemoratio Dominica Pcssionis ante AJissam,

O^PE dictum est in hoc incruento Sacrificio cruentura illud, quod seniel in Cruce peractum est, non verbis, sed reips^ repraesentari : una siquidem et eadem est hostia, idem qui per sa- cerdotis ministerium offert, idem Ciiristus qui imniolatur. Sicut enim dicitur Agnus occisus ab origine niundi, eo quod mortuus censeatur in figuris aninijlium, quae in ipsius memoriam mactabaiitur : ita non immerito eundem vocare posaunuis Agnuni, qui quotidie occiditur usque ad finem nmndi, in iiac nimirC»m suse mortis re- proDscntatione, qua; duratura est donec mundus durabit. Ideo Sancti Patres mortis Christi memoriara hoc sacrificium celebranti supcr om- nia necessariam esse aflirmant, dicente Apos- tolo: Quotiescumque manducalitis panem hunc, Sf caiicem bibetisy mortcm Domini an-

If

98 I>E MISSA

tiHntiabitis, doiiec veniat. IIoc i|>5um autem idem Salvator noster praecepit, cuiii iiibtituto lioc sacraiiiento ait : Hocjacite in meam com- memorationem. Quje verba Seraplilcus Doctor sollicitc expender.s, libro de puntate conscieiiti«, cap. 9« exibtiinat sacerdotem nuliatenus de- bere Missae sacrificiuui celebrare, quin pri>'s passioncm et mortem Doiiiini commemoreL Jdy iuquit, quod pro meipso retineo, est rer- oam. iilius qui hoc sacramentum instiiuit, quem non credo illud fruatra proiulisse. Dixit enim: Hccc quotiescumque jeceriili, in nm memoriam jacitlis. Ex quo quidem verb^ arguo mihi ipsi, quhd quoties volo id ai^ere quod ipse insiituit, S) modo prcedicto rtliquit, tinieo Jicquaquamsine remorsu conscienlire, ac prcEJudiclo animcc ad iilud jtosse accedere, nisi prccmemoratd ipsius instHuentis Ciiarifate^ ac ejus passione d)^ morte, in cujus memoriam perpetuh rccolendam illud Sacramenlum de- bere conjici &^ percipi ipstprccclari asscruii cV injunxit. Saccrdos itacjue, cum ad Sacrur.i facieudum se pnrparat, fasciculuni sibi colligat €\ omnibus anxietatibus et auiaritudiuibus Do-

TRATTATUS ASrBTICUS. 99

Wiifii, €l ihtei* iihera Jiiia collocet, cordisque raedullis inserat ; nier.te et afiectu sedula revot- H'eus onn.ia tonucnta, cjuic il!e pro salute nostrii |ierpessus es^l. Ilcec frequenter in ore, haec semper in curde lial>eat : et hrec sit ejus suhU- ,iiuor Phiiosophia, scire Cliristnm, et hiuic cru- ciiixum. CCim veto ad allare accessurus est, sic <Dret ex tolo corde.

ORATIO.

1^1 EMORIA nienior ero, clenieiitissime Pater et labescet in nie aninia mea : omniujnque diolo- n;m et passionum, atqu« acerbissimic n:orti& rihitui Domini mei Jesu Christi cum i^emitibus» ct lacrymis recordabor, quia ipse salus & vita mea ante oculos tuos pepeudil in lii^no, offerens sc tibi in holoraustum pro nioii et totius mundi i»alute. Ilanc auteni ol»lationem vivam, quam lu misisti in niiscratione muUa ad altare crucis iunnolandam pro nobis, hanc eandem tibi nunc ollero, ]>assionem ejus et mortem recolens ac repra^sentans : sicut i})se praecej)it, cum dixit, ul idem in ejus commemorationem faceremus. Ivecordare itaque huniihlatis cius, patientiae, <;liaiitalis, niansueludinis, el obedientiee. Res-

lOO D2 MISSA '

|)ice lhl>ores ejus, jeiunia, couteniptus, conlu- jTielias, vincula, iirisienes, et iniquani coiideni- * .liationeiu. Resj>ice in faciera Christi tui, et intuere speciosum fornrd prse fiiiis honiinum, .opprobriis, injuriis, verberibus, livoribus, con- tusionibus ita deformatuni, ut non sit ei species, iieque decor. Vide caput nobilissiniuni spina- rum punctionibus Uansfossum, & percuosioni- bus attrilum. Vide genas niodesiissinias sputis fcedatas, alapls cxsas, sanguine cruentatas. Yide oculos benignissimos lacr} mis perfusos & ad ignominiam ▼elatos. Vide os suavi^ssimuni siti ardentissinvd cruciatum, & felle atque accto potatum. Vide dorsum, supra quod fabrica- verunt peccatores, verberibus dilanialum, Sz Immercs crucis pondere oppressos. Vide bra- chia antaliilissima funibus devincta, & in cruce crudelitcr extensa. Vide nianus iunOcenti>simas duriijsimis clavis perforatas.» Vide pedcs deli- catos tot itineribus defatigatos, ac cruci tandem aifixos. Vide Corpus venerabile pro nobis in cruce suspensum, vuluerdtuni, mortiMjm & sepultum. Vide Sanguinem preliosisslmum usque ad miuiniam guttam pro nostra saiute

TRACTATUS ASCETICUS. 101

«iKisericorditer eftusum. Uxc eium tihi offcro -ic repriesento, oiuiii quo possuni clevotionis affectu suppliciler orans, ut ipsa pietas, quA flPilium tuuni pro uobis tradidisti, te onmibiw -misereri compellat, pro quibus ille factus obe- /dieos usque ad ruortein, cruceni subire dignalu* • est. Aniea.

§. XIV. O/ atlo ante Missain ad Patrem.

rJxESPicE, clementissinie Pat^r, de sanctuarip tuo, & de.excelso ccElorura babitaculo, & intu- ere hanc immaculatani hostiara, quam tibi ufiert magnus Pontirex noster Jesus Christus Fiiius tuus Salvator mundi pro peccatisfratium suorum, 6i esto placabiiis supcr multitudiiiem malitiae nost.-x, quia vox Sanguinis Domini nostri clamat ad te <le cruce. Hic est justilia mea, & sanctificatio, ac propitialio mea. Averte faciem tuam a |.eccatis uicis, et respice in facieia Christi tui : ejus enini mecitum ofiero ad te, oinnenique iiduciam in eo detiNam habeo. ImpeUit ministrandi necessitas, terret consci- eulia indebiti sacerdoJii. Sed rogo te, ne despicias mihi creditaj dispensationis officiuin, iicet iu me botii opeiis ledtiiuoniuo] noo ai^iK;*^-

102 . T)E MT?SA

cas. Et quia me indi<,'nnm mefriatorem es?e ■voluisti inier te et populum tuiim, ne iiie repel- las ^ tua pietate cum diviiiissiniis fl<»nis tuis =venientem ad te, ut inculpate accedens ad -gloriom tuani, di^jnus sim qui openar protecti- ione Uuigeniti Filii tui et illiiminhtione Spirilus syncti t-.ii, atque pro omuibus deprorans pro omnibus exjaudiar, te praesfan.te, Deus meus, Pater misericordiarura, qui cuin eodem Filio tuo in unitate' ejusdem Spiritfis ^aticti vivis et regnas in strcula sacculorum. "Amen.

§. XV. Oraiio nnfe IMissam ad DGminum Jti um (h rist um .

Orattas affo tibi, Domine Jesu Christe, pro ineffabili tuA cijaritate, qua transiturus de hoc mundo ad rairem meiisam mihi parasti in dul- cedine tua, n^er.Fam prors^.s regn!em, omne delectamrnhuii in se hahenleni ; mensam prcti- osissiniara Corporis et ^an;Lruinis tiii, nt adipe et pinguedine repleatur aniuia niea, el secreto illap- su nutritionis tuac nhoretur ir.firniitas mea. Et nn<le lioc mihi, gloriosissime FiiiDei, utme per- mittas venire ad te, et cum cacteris commensali- bus luis ej ulari ] Atque utinam ab omni culpA

T?.ACTATL'S ASCETICUS. 103

liber, pursus ab oniui labe, ab ojiisii vitio pur» gaUis, et ab onini i;i.',rdijiata iilie<.tii)ne perrecie emeudalus e&.>ein, ul a<l bunc nieiis«m superc(£- lesiein accedere possein fcrvcns i Iiaritdle, uiveus iiuiocciilid, et oniniuiii viriuluni itecore exorna* tus. Sed quia miserriinus ego suni, et ounn liinamenlo destiluius, obsccio tc inpriniii, be- »iigni;sime haivator, cuias cliariL-.s iniiiicusa est, boiiilas iniiaita, ut sanguuie tuo aiiiurdiii nieani lavare, tt su|,er niveni dcalbar»', uieritis tuis iiidueie, illoque igne ardentissinii anioris suc- ceiul'jre digneris, qui te ^ nobis discessurum compuiii ad boc vivificum couvivium iustituen- duni.

Obsecro deindc Bcatissimam Virginem Ma- tieui luam, et onines eleclos tuos, ut tibi pro r.ie Ouerant cuaritatem, lidem ct devotionem, c;ui boc Sdcramentur.i suscei;)erunt ab initio insiiiutionii ejus usque in prjcsentem dicm. Et quia particeps ego sum omnium linieullum le, oltero tibi omniuni sacerdotum, omniunuiue fifleliuin hac die celebranliuni ct comniunican- tiuni pielatem et puritatcm. Oflero omnium justorum ab oiigine mumli usf'ue ad ejus con-

104 I>E MISSA.

sutiur.atiouem virtutes et merita, ac pios afTeclu» trg'd te, dulcissime Jesn, iii veneraljili Sacra- Biento existentem : firmissiraae nimirum fiileii et vivae appreliensionis earum rerum, quae de koc maximo Mysterio credendae sunt : i^erfec-» tissimoe charitatis, et intinjae tecum familiaritatis J famis et fiograntissimi desiderii te omne bonum «uscipiendi: filialis fiduciae et spei 'de tu^ mise* ricordia tam mirabiii modo declarala : zeli divi- nae gloriae et dilectionis proximi, pro cujus salute hoc sacrificium offertur: admiratiouis tantae dignationis, et profundissimae Immilitatis : gaudii et jubih in te ct de te : laudis, gratitu- dinis, adorationis, et devotiouis. lios, inquara, aliosque affectus oifero tibi in suj^plementum insufficientiae nieae, et eos, si possera, elicerem cum raaxiraa intensione ad laudem et gloriam tuam, quia dignus es. Suscipe, Domine, hoc desiderium meum, mcritisque placatus eleclo- rum tuorura, ne k mensa lu^ repellas me, qua- teniis hoc cibo satiatus, hoc recreatus potUj vitam habeam : et abuudantiiis habeam, hic et iu asternum. Amen.

'

TRACTATUS ASCETICiUS. 105

§. XVI. Aiia Oralio ad eumdem.

V ENT, Domine Jesii, unica salus aniinae meai &

iHfuDdepectorimeo multitu<iinem dulcedinis iwx^

Utuiiiil amem, nihil dcsiderem pr<eter tc. Vem

gdudium meum & felicitas mea, veni spes & ro-

bur meum, quia tecuui sunt diviticc & gloria, tu

vita& consolatiomea,tu paradisus voluplatis. At-

«jue utiaa)ii, te veniente ad me, vertantur mihi

i^i amaritudinem omuei mundi deliciae, ut tibi

MMius in hoc coeiesti convivio ^ te nunquoui se-

parer in eeternum. Frustra expenderem aT;;en-

tum nieum non in panibus, & laborem meum

iion iii saturitate, licetomnes /Egyptiescas com-

pararem, si carerem hoc paiie, qui prscbet

delieias Regibus, et vjno tuo destituius essem,

cujussuavitas in intinitum excedit onmia hujus

saeculi oblectamcnta. Et uude ujihi tautuni

bonum, uttecum epularimerear, Rex trcmendae

maj^.^statis, ego indignissimus servus tuus, qui

potidie pecco & iiicorrigibilis persevero ? Sed

iDajor est in intinitum misericordia tua, quam

iiiiseria niea: & tu, dulcisshua refectio iiica, me

iu virum aiterum transformas, & verbo virtutts

tuve sauas onuies languores meos. Ad te igilur

10(? l)fe MISSA

venio de tua pietale confisus, & in te spetar/S rton confundar. Laetifica animam servi tui, & supple quod mihi deest, tu benignissime Salva- ioTi qui omnes ad te vocare digiiatus es dicens : Venite dd rhe, omnes qUi laboratie, Sf onerati estisiS^ cgo rtficiam vos. Refice me teipso, quia in te sunt otnnes coeli deliciae ex copiosis- simo flumine gaudiorum Dei cum tanta pleni- tudine eraanantes, ut onines digne ad te acce- deutes inexplicabili laetitia replere possint. Uni intime tecunl animam meam, & fac nie dignuni ut huic mensse supercoelesti cum debilo virtutura omatu assideam, & dulcedine perfruar pracsenlis Divinitafis. Ameu*

§. XVII. Oratio ad Spiriium SanctuiU,

Veni, Sancte Spiritus, amor Patris & Filii, mundator scelerufti, curator vuluerum, fortitu- do fragilium, mcerentium cousolator, fulgor intellect{ls, & vindex bbertatis. Veni ^ patri^ felicitatis, & cordis mei penetralibus tam po- lentev iilabere, ut vitia omnia «Sc defectus tuo igue consumas, & omnia peccata mea remittas. Emitte in animam meam lucis tuas radium, quo illuminante intellectmn, qujr tibi sunt placito

TRACTATUS ASCETirUS. 107

tideain : qiio atiectum inflamuianle, atl ea pro- »€quenda tota virtute incunibam. Fac me dig- Bum sacris aitaribusministrum, meque torrente tuae voluptatis inebria, ut coelesti suavitate in hac diviniiisiraa mensa degustatA, nihil venenatae mundi dulcedinis libeal ampliils degustare. Im- buat rae, & perficiat scptiforrais Spiritus tuus, & ad illura scienliae gradum fac me pertingere, ad quem pervcnit Apostolus tuus, ciim dicebat te nihil scirc, nisi Christum «5f hunc crucijix-' um, Roborelur infirmitas mea fortitudine tuA, vincat bonit;is tua malitiam meam, &i. deformi' tas mea tua pulchritudine decoretur. Sursi^m erige me per aiternonim affectionem, copuia tecura per amoris unitatem, conserva per fina- lem persev^ranliam, ut tuo ductu revolet anima mea ad te principium & fmem suum, i quo nunquam sc])arctur. Amcn,

§. XVIIl. Oratio ad Beatam Vii*^incm.

Gloriosissima Mater Dei Virgo Maria, tota fiducia mea, k unicum solatium languentls anim^e me», precor te, ut mihi miseriimo pec- calori assistere hAc IiorA digneris, quii pretio- sissimum Filii tui Corpus ei Sanguiuem tetenio

108 DE jVlIfiSA

Patri ablaturns sum ; sicut amans $c doleus- eidein Fiiio tno ij» Cruce peiidenti, et se pro uostr^ salute offereuti adstiti^tt, Ne me despi- cias, Mater uiisericerdiLe, ob inlolerabiiem piccatorum meoruni foedidatem ; iieq^ue avertas faciem luam a me, ciuem Filius tuus tant j> amore dilexit, ut pro luie mori dignalus sit. Piena es gratiarum, pleoa rore ccelesti, innixa super diiectum tuum, delkiis atfluens. Cib<i crgo pauperem tuuni ila supenenluentj mensa tufk: tuarumque virtutum vestibus indue me,. ut his ornatus dlviiio conspectui gratus appaream. Memento illius cliaritatis, qua Verbum. Dei ex te carnem assunip*it, ut fijfres mater nostra, Aperi manum tuam, & imple me benedictioni- bus, quibus te Deus benedixit in aeteruuoi, ut te intervenicnte tremenda mvsteria acceplabili- ter perficere, & sancla sancloruni digue merear degustare.

§. XIX. Oratlo ad Sanctos Ang^Jos.

Oancti Angeli, purissimi spiritus, micistri Dei AUissimi, qui tacili^ voluntiilem ejus, & oianlium preces iu coelum dcfertis ; tuque praE- cipue fidelissime Custos liteus, state mecura

TRACTATUS ASCETICTJS. lO^

joxta aram, in cjiia Deo Palri totius inundi pre- tmm oblaturus sum, & in vestris t!iuribuli:j in- ceosum orationum mearum suscipite, ut fumus aromatum hujus divini sacriticii ascendat per manus vestras ia conspectu Dei. Pur^te, illuniiuate, perficile, 6l dirgite me, vestramque puritatem & innocentiam inipetrate miiii, ut appaream coram Deo decentcr ornatus.

Sancli Arcliangeli, duces illustrissimi mililiae coelestis, instruite mc, ut haec sancta mysteria percipiam, fidfmque vivam 6t efticaceui hujus sacramenti iii me excitate.

Altissimi Principatus, vera pace intenui ani- mam meani componite, ut in ea juj^iter rommo- retur Doniinus, de quo scriptum est : Et factus eat m pace locits cjus.

S:!nctissimae Virtutes, assistite mihi, ut profi- ciens de virtute in virtutcm, Dcum deorum dignussim oculo fidei cernere, et n»anibus cod- treclare, intus rccipcre, ac taudem in patria ctare vobiscuro iutueri.

lovictissmise Potestales, dscmonum impelus cobibite, ne miiii appropinquent sacrihranti, ut sine impedimeulo digne mercar Deo servire, & iniui^trare. ,

110 DE MISSA

Potentissimse Dominationes, veraiti mihi & sanctam libertatem obiinete, ut nec peccato ser- viam, nec corporis mei appetitui, & sensibus subdar,

Throni stabiles Sc sublimes, sedes pulcher- rimai Dei, discam a vobis veram humilitatem & subjectionem, ut fiat anima mea ^^ratissimiim domicihum Deo, qui superbis resistit, & su- per humilem & quietum requiescit.

Clarissima et nobilissima coeli lumina Cheru- bim, ilhistrate mentem meam plenitudine scien- tiae, ut summam vilitatem meam, hujusque sacri- ficii infinitaiii excellentiam agnoscam.

Supremi Spiritns Seraphim, ardentissimi amatores Dei, solvite gelu cordis mei, & ves-» trum in eo ignem succendite, ut Deum vobiscum ardenter amem^ atque utinam sicut vos.

§. XX. Invocatio omnium Sanctorum»

OANCTi Dei omnes, cives supemae palriae, iiiclinate aures veslras, & dimittite lumiua ad me, meamque orationem exauditc. Ad vos ciamo pauper, nudus, & infirmns, cui omnia de^unt omamenta virtutum : ad Vos clamo, & vestram imploro benignitatcm ; succunite infir-

TRACTATU3 ASCETICUS. 111

tnihiti nieae, fidem nieam et speiu roborale, excitate in me igniculum amoris vesiri, iuduite tne veste nuptiali, ornate me donis quibus nbundatis, ut siue rubore introire valeam iiL Ipcum tabernacitli adniirabilis, in aulam coeies- tis convivii, in conspcctu divinae Majestatis.

Sancli Patriarchae 6y: Proplietae, qui Christum Doniinum nostruin dictis prophctaslis, et ardcn- tissinib deaideriis ^ coelo ad terram traxistis, hujusque Sacramenti luYsteria variis typis et tnnbris pra?figurastis, preces tuiulite pro nie, ut *|wuni Dei Filium saucte tractare possini, et puro corde complecti.

Sancti Apostoli, quos Christus in ullima cana novi Testamenti sacerdotes creavit, ac primilm teipso cibavit, vos supplex exoio, ut vestra adjutus o{fe giatiam uon nei;Ii^am per manuuni iinix)s:tionem mihi collalam, sed magno quo- tidie uu.seam iiicremento.

Sancli Martyres, qui Christo Rcgi pro uobis crucifixo vicem quam potuistis vitie oblalione per martyrium rependistis, ipsum pro me orate, ut ignem sui amoris accendat in corde meo, quo succeusus et puriticatus, meipsura mactem Deo hostiam vivam et ei pluceakm ; sicque paralus

112 fiE TvtlSSA

ef |>roT>alus ad hoc divinum sacrificlura accedam.

Sancti Pontifices et Confessorcs, nivsteriorum Dei fidelissimi dispensatores, qui hostiarn ptaca- tionis frequentcr pro populo obtulistis, pro me; obsecro, interciedile, ul meura quod oblaturus sum sacrificium l)eo sit acceptabile, inihique et omnibus, pro quibus illud offeram, propitiabiie.

Sancti Mouaclii et Ercmitae, qui cibo potu- que coelesti s-jcpius refecti, pravas coiicupisccn- tias, et vitae hujus pericula superastis, adjuvate me orationibus vestris, ut sacris hisce mysteriis armatus, meij;sam vincam, et omnes inimicos aiiimie meae conteram sub pedibus meis.

Sanct» Virgines Deo amabil^s, .quae studio castitalis diirnum in vobis FiHo Dei habilacuiura pr?cparastis, et nuuc in coelo canlicum uovum concinitis, quod nemo potest dicere, nisi fuerit Virgiuitatis praerogativa eximius, impetrate mihi peifeclissimamcastitatem, qu^corpus etanimam in omni puritate contineam, ut Christo Domino, q\u pascitur inter lilia gratum in corde meo exhibeam domicilium.

Sancti mei tutelares N. N. et vos Sancti N. N. quorum hodie memoriam veneramur, vestro confisus patrocinio accedo nunc ad immokndum

\

TRACTATUS ASC^ETICUS. il3

ColpU9 cSu Sangiiiuem Tesu Cliristi Doniiiii nostri, coniitaniiiii nie cautpm ktd altate, fulcilc meritis vestris, ornate viitulibus, iit hoc sacri-' ficium \'\vX fitle, ferventi chiifitate, <Sr plenA devotione periiciam, perque ejus continuum &o salutiferura usum vestro dignua consortio tan- dem iuveniar, Amen.

CAP. V.

De Missce celcbratlojie.

§. I. jDc proxima dispositlone ad Missam»

i ERVULGATUM apud sanctos Patres axioma est, quod tiileiti se animae exhibot Deus, qna- lem se ilia pr^parat Deo. Ide6 Christtis in Kucharistia aliis quidem est fructus vitifi, panis. Angeforum, manna abs<:onditum, paiadisus deliciarum, ignis coiisumens, ettertium coelum, in quo audiuntur arcana verba, qu^e non licct bomini loqui. Ahis xerh est p^iis insipidus, omni carens dulcedine, & vitali operatione, tV ifauseat anima eorum supcr cibo isto: qv.ia nimirilni mors est malis, vita uonis ; cx: sicu* quisque erga Deum affectus est, talein ipsv.m erga se exjjtrilur, Pauci sunt qui adiuii-yl^iie-?

p

114^ DE MI3SA

hujus sacri convivii in se sentianl effeciusj qiwai pauci sunt, qui se ad illos recipiendvxs rite dis- pouant, qui seri5 cogitent se ad sancta sancto- TUra accedere, ad aitare Dei, ad Deum, ipsuiu- Ideb multi hifirmi sunt S^ imbecilleiy df dor- miunt mulii. Mortem olim suram((^ saccrdoti minabatur Deus, si ausus fuisset introire i« Sancta sanctorum sine strepitu tintinnabulorura, non radians gemniis, non fulgens auro, omni- umque virtutum varietate circumamictus. Quain ei^go pcenam merebitur novae legis sacerdos, qui non ad arcam typicam, sed ad Demn ipsum accedit, ut filium ejus Dominura Jesum Cliris- tum imraolet, tangat, coraedat ; nisi id, faciat e^ soUicitudinc, attentione, & apparalu, quf dignus sit tali convivio, dignus Deo 1 Instanle itaque celebratione totis viribus curare debet^ ut in ar^ cordis ignem divini araoris succendat«, actusque eliciat diversarum virtutum qui heroici sint, & tanto sacrificio, ejusque termino fic objecto, quantiim fieri poterit, couvenientes.

Quia ver6 in hoc sacrificio non solum animus^ sed etiam corpus occupatur, ipsum quoque oportet ab orani sorde incontaminatum custo- dire. Si enira sacerdos INIosaica sacrificia, qu«

TRACTATUS ASCETICUS. tl\%

•on nisi infirma Sf egena eltmenta fiierunt, ac ttmhrafuturorum, oblaturus, ex Dei praiscrip- to nilidis vc&libus indui, corpusque larare lenebatur: quanto magis decet k sordibus etiHUi corporeis Christiauuni sacerdotem expurgari, Qui Duiuini sui Caruem & Sanginem offert, conicdit, <S: bibit ? £l primo quidem necessarite celebraturo sunt hac corporis dispositioiies, jeju- nium scilicet, castitas, & caruis munditia, dc quibus disserere ad scholasticos spectat : vestes item composit*, modeslae, quae sordibus care- ant (k pompa, nec quidquam redoieant qtjod ^ statu sacerdolis alieuum sit. Tiim quia Chris- tus unte hujus sacramenti institutionem lavit .pedes discipulorura suorum, debet sacerdos pe- des auimje, qui sunt affectus, ab onnii macul^ cxpurgare, cor lacrymis abluere, & dum manus lavat, actu ferventissimo contritioiiis onmeni vel levissiniam culpam expiare. Cum vero lotis manibus hostiam patenze imponet, intenironem Fenovabit, consideran» quod iiie panis mox fiet Corpus Christi : tum ex suae vilitatis & hn- inens% dignitatis hujus mysterii appreheusioue ■actus ehcict timoris .i' coosusioui».

Il6 DE MISSA

§. II. De sacris Vestibwi Sf earum . S

significatione, j[

»^ICUT Reges & Magistratiis non vulgari & quotidiano vestitu in pnblicis functionibus uti SQlent, secl alio augustiore, quo potestas eorum appareat, Cv: ipsis reverentia concilietur: ita sacerdos celebraturus sacro & peculiari utilur liabitu, amictu, scilicet, albA, ciiigulo, nianipu- lo, stold, casul^, sive planetik, quibus & passio Christi ante sacrificium recolendn repnEsentatur, & ejiisdem virtutes exprimuntur, quibus ornari eelebrdntera par est, ut sacerdotio fungatur in iustitia & sauctitate veritatis. Cilm enini hoc sacrificium incraentum idem sit cum sacrificio rrucis, ut supr^ explicavimus, congruum est ut sacerdos, qui Christi pro nohis morientis pcr- sonam gerit, ejus quoque similitudinem habeat in vestiiiientis, idqtie ad decus & reverenliani sacrificii adhibeatur, quod impius Judaeorum furor ad contumeliam intuht Salvatori.

Porr6 amictus velamen iHud significat, quo facies Cliristi velata est cum percutiebant eum jliudentes & dicentes, prophetiza nobis, quU €st qtii te percussit ?

THACTATUS ASCETICUS. Uf

Alba, vesteiii albatn denolat) qu-^ ab Herodc taiiquam stultus indutus fuit.

Cinguluin, funcs, quibus in horto vinxerunt cun) ; sive fiagella, quibus coluiuuae alligatum crudelissim^ caeciderimt.

Mauipulus, viiicula, quibus adstrictae sunt manus ejus tanquam iioniinis utjfarii & sceierati.

Stohi, funes collo ejus injectos sive ciucis patibulinn humeris ejus impositum, & in quo |)ro nobis pependit.

Planeta, vestem purpuream, qiiam ei milites in domo Filati tanquam ludicro Kegi imposu* .erunt.

Ctmi igitur haec indumenta signa siut eorum, ^UK Christus pro nobis perpessus est, varii 2ictus k sacerdote, dum illis iuduitur, eiiciendi ^unt, amoris, doloris, gratitudiuis, &c inlensis- 5imi desiderii ejus patientiam & huuiilitatem imitandi in doloribus, afflictiouibus, opprobriis, 4»liisque adversitatibus sustinendis.

Cousiderandae sunt etiam virtutes> quae per -eadem indumenta mystice designantur, ut dis- xat sacerdos qui vitas sanctiuionii i^ morum integrilate praediUis esse debeat : scriptiim cst €uiiu: Sacerdotts tui induaniur justitiam.

omnibus scilicet virtutihus oruati sint quas. jus- titiae nomine passim sacrae litterBe comprehen- dunt.

Amictus itaque significat oporlere mentem in aeternae duntaxat salutis, reruraque coelestium consideratione fixam habere, «b omnibus curis rerum caducarum amotam, ^ contra quos- cumque bostiutn incursus spe & liduoia in Deum tanquam gaM salutari comnmnitam. Refert ctiam Amictus Christi Domini humanitaten^, ^ujus caput Divinitas est, quae ab ill^ occultalur, sicut Amictus caput tegit sacerdolis. Neque cnim oculi nostri Solis justitiae infinitum splen- dorem intueri potuissent, nisi carnis nube ope- liretur. Quare sacerdos, ciim illum accipiens osculatur & capiti imponit, se amoris osculn sacratissimam Christi Humanitatem tangere, 5c capiti imponere putet, ut e-^ se protegat & lue- atur, dicens cum Propheta : Domine, virius salutis mece, obumhraHi capnt mtum in die heHi, Obiter quoque per Amictum monttur sacerdosmaximani servare oculorum modestiam, ciim pergit ad Altare, & ibi manet, & ab eo red it, nihil prorsiis aspiciendo, nisi quod iieces- sariura cst, ut videat qnod fadl.

TRACTATUS ASGETICUS. 119

Alb^ tolum coipus tegeiis, iniK^mttiam, siin-r plicitatem, puritiitem, ai>iniique candoreni, &c pulchritudmem indicat, quee totiun sacerdotem complecti & exornar& inlus «Sc extni debet, atquo in onuiibus operibus ejus spieudere, ut sit sanc- tus c^ immacuiatus in couspectu Dei, seque Uil<em £empcr exliibeat divinis m^steriis cele- brandis.

Cingulum indicium est ca^litatis, qu?c in sa*- ^rdote ita splcndere debct, ut nullam prorsus iam in corpore quam in corde admittat labeui. In cujus rei typum jussit olim Deus, ut come* dcntes Agiitmi acciugerent renes suos : 6i ipse Christusait, Sint lumbi vestri prcecincti, Idem quoque B. Joanui apparuit in Apocaiv})si prae* cinctus zona' aurea, ut nimiritm iuielligamus oportcre nos omnes ailectus puriticare, & amo* rem carnalem viucere spiiituali, quod est auvuni charitatis.

Mauipulua pnemisso crucis osculo sinistro brachio insertus, o&tendit lacrymas, doloreni» k. poeuitentiam, quibus lu^ere peccata, ac per- petuo dolere sacerdos debet ; carnis item & spiritus movtificationcm, & humilitatem, qu^ accedendum est ad allare; tilui futuram bouo-

l50 DE MtSSA

nimopenim'retributionein, sicut psalmogfaplins cecinit; Euntes ihant Sf flebant, mittentes semina sua : venientes autem venient cum exul" tatione, portantes manipulos suos.

Stola colio superposita, & in modum criicis per medium pectoris ducta, demonstrat sacer- dotem teneri se Deo unire & quodammodo colligare, suamque crucem Dei caus^ patienter ferre, divingj legi cum omni obedientia se sub- jicere, ejusque jugum alacriter porlare, a» semper memorem esse maudatorum Dei ad faciendumea.

Casuia, quie caeteris vestlbus spfendidior & pretiosior iliis superinduitnr, signum est chari- tatis, quae reiiquis virtutibus exceisior omnibus supereminet tanquam illarum Regiiia, & vincu- lum perfectionis. Omnes enim sine ea suut imperfectae, ab e^ pendent qmnia mandata diviiMe Legis, &, omnia bona in ipsa continen- tuc Sicut autem casula in duas partes dividi- tur, .ita charitas duplex est, erga Deum & proximum : et sicut illa varios exigit cplores juxta temporis aut feslivitatis diversitatem ; ita haec varios aftectus, nunc lastitiae ob Dei mag- naiia> nunc gratitudiuis ob ejus beneficia, nunc

TRACTATUS ASCETirUS. 131

ibKltudlnis iii adversis, nuuc tiistilix ob propija, & alieua pcrcata.

Ha; sunt praecipua; virtutes, quas vestes sa- cerdotales siguificant, quaruni actibus induere se del>et Sacerdos, ut suum digne oflerat sa- crificiuni. Consuetas autcrn Ecclesiae prece* singulis indumentis accommodatas attente & devot^ recitabit: &c cum indutus fuerit, seip- suni considerabit tanquam lupum in vcstimentis ovium, (S: rubore suftusus veuiam a Deo flaj;i- tabit.

§. Iir, De accessu Sacerdotls ad Attare.

Si ad omnes sacras functiones sanct^ accedendum, et omnes sanct^ peragendaj sunt; mult6 majori sanctitate hoc divinum sacrificium oflercndum est, quo nihil sanclius, uihil excellentiu«, nihil divinius esse potest. Ad hoc onuii conatu niti debes, Christiane Sacerdos, si tam sublimi^ & tremendo ministt> rio rit^ & perfecte fungi desideras. Qua in re ut tibi prosim, documenta qua:dam generalia prscmittam: deinde sigilalim proponam aliquot consideraliones pro singulis sacrificii partibus, €x quibus pios elicere aflectus possis, & mentem nliliter occupare, ne distrabatur. Neque dete^-

122»' DE MISSA

rcaris si Imjusriiodi considerationes & aflTectas aiiquanti^ fusias explicavero : licet enlm multis verbis tlescribanlur possunt tamen in momenlo elici, nec Missae celebrationem solito proiixio- reni reddent, ut reipsii experieris ; nam ipso l«su memoriae tenaciter infigentur, adeo ul eos ijuasi naturaiiter eliciturus sis, absque ulIA conftisione, aut capitis fatigatione. Frimum generale documentum est, ne toto sacrificii tcHijwre Deuni offendas ullo peccato veniali : nec ullo defectu & imperfeclione tam venerandi sacrificii ex<:e}leotiara contaniines. Id ver6 assequeris, si ea revereutia, altenlione & devo- tione ceiebraveris, fjuae omuem vel levissimara animi evagationem exctudat, si exactissim^ & scrupulosissime observaveris quidquid in Mis- sali praeseribitur circa ritus et ca?remonias, eo niodo quo ^ viris serio perfectioni incumbenti- bus observari solent.

'Secundo, oumia vcrba, quse sive elat^, sive submississima voce proferuntur, clare, distinct^, fcrveuter, & absque ullA festinatione pronun- tiabis, niliil interim mente revolvens, quantum- vis bbnum & sanctum videatur, quod k pro- prt^ & Utterali verborum signifieationc alieuuni

TRACTATUS ASCETICUS. 123

sit, ul te menli Ecclfcsiie conformes, qiiae onines Missae preccs, lectioues, & sentenlias niagno cum delectu ad sacerdotis & ad^tantiuni instructioneui & devotioneni selegit. Ad hoc auteni pluriniuni proderit onnies IVIissae ritus pers|>ectos liabere, eaque omnia probe intel- lii^ere, qu^e tum in Lectionibus, Colleclis, Evangelio, Versibus, & ca^teris hujusiiiodi ; tiim in Canone conliuentur quie facile disces ex eorjim lectione qui de ofhciis Ecclesiaslicis icripseruat, quales sunt Isidorus, Amalarius, Rabanus, Berno, Hugo Victorinus, Rupcrtus Abbas, Dion^sius item in libro de Ecclesiaslicil HierarchiA; Germauus inTheoria rerum Eccle- siasticarum, & ex recenlioribus Gabiiel Biel ia Canonem, Durandus in Rationali, Joannes- Baptista Scortia de Sacriticio Missas, & alii pleres. iVftectus vero elicies, quales infra pro- ponam, eorum quee recitas 6i agis scnsui & signiticationi convcnientes.

Tertio, sicut in Missali praecipitur, antequam sacris te vestibus induas, Missam celebrandara perquires, perleges, <& ad ea quse dicturus es signacula ordinabis, ne te postea contingat aut verbis hxsitare, aut ia Cierimouiis deiicere, & perturbari.

1C4 DE MISSA

Quarto, processurus ad Altare, Crucifi:%ura vel aliam imagineni liumiHinvd iucliiiatioue sa- lulabis, te tanto ministerio indiguum reputans, atque ideo ipsius Christi, Sanctorumque opem implorabis. Tum ipsum Cliristum menle in- tuere, quasi cruce onustum, et ad Calvariae montem iturum, ante te incedeutem. Sequere ipsum primarium oftereutem, cujus passio et mors h te debet repraesentari : sequere, inquam, cum niodestid & gravitate, & agmina Ange- lorum te undique stipautia venerare : teque existima ex hoc mundo in ccelum transferri.

Quinto, cum perveneris ad altare, coelum tibi desuper veluti apertum contemplare, <S: curiam cofclestem, Deumque ipsum spectantem te pro universd Ecclesia hostiam litantem imniacula- laui. Memineris pcEuam mortis olim iudictam bestiae quac moutom tetigisset, idque tibi ap- plica homiuum pessimo, & timorem conci]>e. Mox in Deum assurgens satage quantum potes ferventlssimos actus cbaritalis ehcere, cupiens in Christum totus converti, eique simillimus iicri virtutum imitalione. Cum denique li- brum aperis, memor esto libri, quem aperuit

TRACTATUS ASCETTCUS. 1'25

Agnus, & se^)tem signaculoruni ejus ; & desi- dera Christi fidem iu uuiversum orbem proj)a' gari.

§. IV. De inilio Missce usquc ad Intrditum.

C>ALICE rite collocato & Missali aperto stHiu paulisper in nicdio Altaris, et fact^ cruci incli- ivdlione, te cum Abrahamo quasi })ulverein ife ciuerem anle conspectum Domini confiteberis, imilaus Christuin, qui coelos incHnavit & de- scendit, formam servi accipiens : qu5 enim humilior fueris, e6 gratior & acccptior erit Deo oblatio lua. Mox descendens ad crepidinem Altaris, Verbi acterni Incarnationem recole, ejusque dilectionem & admirdbiJem promptitu- dinem ad opus nostrte Redemptionis suscipi- cndum. Iterata autem inclinatione, te inthne humiha, & Deum adora pro omrti crcatuM. Dum signo crucis te signans dicis : In nomine Patrisy Sf Filii, & Spiritus Sancii ; animad- verte quale & quantum sit noinen, k quo sacrl- ftcium ausj>icaris, d: sic te gere ut tantam decet inajestatem. Magni momenti est sanctissmiae Trinilatis prasentiam initio concipere, & ab eil nuDqiiam dtflectere ; ad ipsam enim & ad ejus

12& DE MTSSA

gloriam oblatio dirigitur, ejusque memoria robur tribuit ad improbos hostium conatus elideudos, qui seniper tenlaut variis & inuti- libus curis, atque imagiiiationibus mentem a sacrificio avocare. Sic concepta Dei pnesentia, daos aftectus raplim elicies, Fidei contra Infi- deles Trinitatem neganles, &c recordaiionis crucis Christi, atque passionis in ea corapletac, ex qua fluxerunl onmia bona. Hos auteni affectus ad onuie sigiium crucis renovabis.

Sequitur atiiiphoua, Inlroibo ad altare Dei, qwx ter rejietilur : aute psalmum, in ipso, (Sc postipsum; ut intelligas spiriluali impulsu, &c alacritate, ac sunnna veneratione totam Missae actionem perageuiiam esse, omni abjecta tepi- ditate. Admirare Dei bonitatcm, qui te voca- tit ad altare suum : quis enim es tu, ut audeas ad ipsum iiUroire ? Ora abscondiin abscondito faciei Domini a conturbatione malorum spiri- tuum ; ne immittentes tetra pliantasmata, divi- num perlurbent ministerium. Ora etiam reno- vari in te animai juventutem, quas est fervor spiritus, ex quo vera & solida laetitia procedit.

Ad primum versiculum psalmi, Judica me, Dtus.: Consi^era ea prseparalioae & disposi-

TRACTATUS ASC^TICUS. 1C7

(ione ad altare ■.KcedMKlum essc, ut Dei judi- ciuin iioit" pertiniescas, ut discernaris a gente iion sauctA & iniquA, sisque purus & sine Xnacula ante Deum, quantum iert humanii fragilltas.- Hanc ijul<*ni puritatem luimiliter petes, cuni cerla tiducia eam merilis Cliristi obtinendi.

Ad 2. Quia tu esy DeuSy fortitudo men^ KruJ)esce quod toties tanti sacrameuti divino aliniento confortatus, inibecillis es, adhuc tristis kicedis, & cuicumque levissimae tentationi turpiter succmiil)is. Meril6 ergo repellit \t Dcus, merit5 te affligit inimicus, nisi ipse vires suppeditet, qui est fortiludo tua & robur tuum.

Ad 3. Emltte lucem tuam, Pete divinum lumcn, ut veritatem a vaniiate discemeus, ipsam verilatem seqiiaris, cujus splendoribus interior sensus illustratus, cum e\temo sacrificio concor- det. Mons vero sancUis, qui in hoc versiculo commemoratur, attare est Calvariae monteni indicans, quia iu eo Christi passio &c mors? repr^sentanda cst.

Ad 4. Et infroibo, IVIagnum renova in te revcpeiitiae affectura erga altare et sacriticiuoi.

128 hU MISSA

Ad o. Corrjiiehor tibi in cHharaj Excita in te cordis lactitiani, quae per citharain sigiiifi» catiir : sed statim oculos ad tuam imperfectio- nem reflectens, ingemisce el dic : Quare tris- tis es, miima mea, <5f quare conturbas me?

Ad 6*. Spera iti JDeo, Ne despondeas ani- muni, restat enim spes in salutari tuo, iu quo tota fiducia coUocanda est: quoniani ipse dabit iit obtenta culparum \emk in ipso gaudeas, &i in ejus laudibus perseveres.

Hac spe excitatus dices cum ingenti fervore, Gloria Pafri, Sf Filio, c«put inciinans & offerens ad omnia adversa, & ad mortem pro Deo suslineTidam : Tum rcpetita antiphon^ Iniroibo, ut bene memineris qu5 ingrcderis, et quid aggrederis, dices : Adjuiorium nostrum, ut discas uon ponere fiduciam in tuis viribus et industria, sed in eo gui fecit ccelum S^ terram, ^ quo duplex adjutorium postulabis, pro con- sequenda aeterna salute, et mediis ad eam wef essariis, et pro illa peculiari necessilate pro qua ofTers sacrificiura.

Subditur statim generalis confessio, quia

Jusius prior accusator est sul, quam humiliter

recitabis^ actum eliciens contritionis, ut est

!

TRACT^TtJS ASCRTICUS. JS^

fijsliacta 7\h attrilione ; tloleiis scilicct de pec- cutis tuis 6i lotius munili, super oiiinia iiiala, idque pure propter Deuni supcr onmia bona dili^ctum: tlal>isque operani ut vcrlia illa, meA ciifpd, cuni ujagno duloris scnsu proferas, & cum bona spe divinae misericortllie pro tuis €l aliurum jieccatis. ConHtcris autem non soluni Deo Crci^tori, Hedemptori, et Judici tuo, sed cliam B» Virsini, cujus innoccntcm fiiium scele- l-ibus tuis intcrfecisti, B. INIicIiaeli Archvingelo^ cujus obsequiis te ingratum exhibaisti, B. Jo- amii Baptistae et aliis Sanctis, quorum monita ft exempla contempsisti, fratribus quoque qui- bus scandalo fuisti. Agncscens autem fragili- talem tuani el ncccssitatem, auxilium eorum ira- pl(Jias quibus confessus es, ut pro te oreut^ quod Immiliter facies, et ciini adstantes preces pro te fundunt dicentes, Miserealur, dum eliam ipsi contitentur : dum sequcntcs versi- culos recitas, iUum iu te spiritum eKcitabis, quem verba sonaut, magno animi ardore et de- votione.

Osculura allari semj^er figes tenero amoris affeclu erga Boiniiium Jesum Christuin, cum

R

130 • DK MIS5A

ijitenso desiflcrio semper ei aiibxrendi, et idcj

brevem sed fcrventlbsimum amori? aclum elicies.

§, V. Lk Introitu usque ad Eqistohim.

j[ntROITI'M et ea qujie sequuntur, sedi^te, al- tente, et devote re^citabis, adhibitis iiia^na cum honcstatc praescriptis ceremouiis, ut spiritua- lem ac divinam rem 112:1 omnes inleliijrant. Attendes autem ad sensum verborum, cum ♦licis, Gloria Pafrl, sanetissiraam Triuitotem adorabis, optando, ut omnes illi serviant. Kifrie, ehison, ad siugulas tres Personas men- te in coclum erectus diriges, petens remissionem peccatorum cordis, oris, et operis pro te, ft pro aliis : et qui iiovies repetitur quot sunt Angelorum chori, ipsorum vocibus tuam con- junges, et corad illos elevabis. Ad Gforia in excelsi,<t, miraberls quomodo [>eccalor in tena alieua caniicum Augelorum cancre prtesumas ; tum alios alVectHs adjunges laudis, adonitro- nis, gratiarum actionis, lidci, spei, amori», zeli glori^e Dei, petitionis et obsecralionis juxt*i Sensura verborum. Haic aut«m verba, Tu solus Sanctus, Tu solus Domiaust Tu aolus AUiasimuSj JesH Christe, iutensiori dfrecltt

TRArTAtUS ASCETICCfl. I3l

ehaiitatis et revereutiae erga Cliristum Douii- nuin |>ronunciHl»is, clesideraus ut ab ouuiibus am^tur, honorelur, glorif^cctur.

Hvuiuo absoluU) sccjuitur salutalio populi pcr Uxc verba, JJ.iminns vohiscum. Quotici auteni ea diccs, optabis iulinio aflectu Rccfesivc Dei et toti niuudo onjneui lyci beucdi( tioucm» \^x c|uam siugulis auimabusM, quo niaxime in<ligcut, couft^ratur. Dictiuus Collcctas, cru- besces, quoii niediator inlcr Deuru et j)opuIum esse aucleas, qui toties ulios ad niabmi pcitrac- isli. Cum dicis, Per Dominum, ofteres Deo omnia merita Cbri^ti cuui maena fiducia : cjuia scriptuni eat, Qnidquid pttierHis Patrem in vomine meo, dahit vohis. Expendes autem verba orationum, ciuafc et per se magui ponde'- ris et erticaciie ^uut, el ciira in persona Eccl^siae a C^-lebrante recitantur, facilius postutata impe- trant ob sacriticii prtcstantiam.

§. VL De Epistoluj EtangcHo 3)" Symbolo.

Absoluto introilu secpiitur insiructio po- puli iu tide, per doctrinam Propiietarum et Apostolorum in Epistola, per verba Christi iri Evaugelio, per articulosiidci iu Symbolo, cpiae

13* DR MISf?A.

omnia mysteriorum sancHiicatioui, ul nos piir-

geut et pnvparenr, praemiiluntur.

Ipsam ver5 Epistoiam et Evangelium iec- turus, mente eiice Iiunc actum humilitatis : Ego ne in Ecciesia divina depromaai orarula» iqui tamdiii sedi iu Cathedra peslilentiae ? Ego Evangelium promulgabo, qui factis et exem- plis Evangelium impugnavi ? Deinde considcra bealos nos esse, quia, ut ait Karuch Propheti, quie Deo placent manifesla sunl nobis. Deus euim volunlatem suam nobis revclavit per Pro- phetas et Apostolos in eorum libris et epistolis, ct per Filiuni suum in Evangelio. Ide5 hicc omnia magna cum attentione et revereiitia legenda sunt tanquam sermones Dei, gratias ei agendo, quod mundum doctrina su^ illuminare el instruere dignatus sil ; prompiumque ariimuia offereudo ad servanda ipsius inaudata lam in prosperis, quam in adversis. De hoc auteni iios inonent in Epistol-,^ lectione macus supor iibrum positee, et veluti oneri admotuE;.

Graduale etiam, et caetera quae sequuntur, cxequendi desiderium siguificant, et ascensum ad apicem Chrisilanae perfectionis, qui suiit fructus Propheticae et Apostolicae prsedictitionis;

TRACTATUS ASCGTICUS. 135

(^iiidam (U'V()lus SacoiTjos direbat se quotidie dunbiis conrionibiis intcre>se elegantissijiiis ct efRcacisMniis, lectioni ninlirrini Epistolie, et Evahj;elii ; qnas sic aiidiendas asserebat, ac si Apostolus et Cliristus pia*senies forent, et loquerer.tur, cuni firmissinio proposito exe- quendi qiiod docent. Turpissinia eni^ii esset ejns piiccepli tran-^^^ie^sio, quod ab Ap«)stolo et a Chrislo ea dm auditum fuit, nam videretur Veibi Divini stalim oblitus esse, et tanlois Coa- cionatores neglexisse.

Initio Evansclii, librum et teipsum sighabis si^naculo crucis cnm tenero afifectu er;ra Chris- ti passionem et mortem. Fit autem ipsiun signum in fronte sedc pudoris, ne Evangcliuni erubescas : in ore ut palam annuncies et * coii- fitearis : in peclore ut illud in corrle sem|)er conserves, nec nulla diaboli sug<»estio fruclum ejus impediie queat. In fine librum ibi oscu- Idberis, ubi priris crucem formaveras, ad signi- ficandum amorem, quo ea doctriim aitiplectcn- ^la et executioni mandanda est : ideoque [)rp-. ^ones foctor veirbi esse, et non tantrini auditor; actu feiTeiitis^simo ainoris elicito erga DeuCsK' ejusque legem.

IM « Dt MISSA

Certis diebus leclionem Evanjj^elii exdpit Syuiboliini, ut firles excilelur, et sicut corde ad jusliliani creditur, sic ore confessio fial adt Sttiuteui. Actus igitur fidei exercebis verbis correspondenles, et contrarias hiereses detesta- beris. Ciiristo item gratulaberis ob ejus glo- riani, dum ipsius Resurrectio, Asceiisio, et juuiciaria potestas comuiemoratur, et gaudebis, quia regni ejus non erit finis. lu illis verbis, ^ui cum Patre Sf Filio simul adorulury Spi- ritum Sanctum adorabis, et iutinio auimi sensu sauclissimaai Triuilalem glorificabis ob siugula beneficia uatuv<e^ graliae, et gloriiK omnibus creaturis concessa et coucerlenda. Demum cum dici'?, Et vitam veiiluri .tteculi, spem Jirmiun coucipies, vitam aeternam meritis Ciuris- ti obtinendi.

§. VI r. De Offertorio usqve ud Canonem.

JlACTENUS inslructio fideiium et Missa Catliecumeuorum, qui deincejw •^desse non poterant, indicente eis Diacono ut exirtmt. Jam scquilur Missa tideliumt et quia bic inchoatul^ ^ctio sacrincii iucrueuti, majori fervore et igneo piclatis seusu singuJa verba profereuda suut.

TRACTATUS ASCETICUS. 1.'35

Xxordiris aul»Mii ab osrulo allari?, in (luo divi- num sacranieiituui lurlici del)et, ut liac auioiis et lionoris exliil)ili(»ne Dei quodaninioiio cap- tes benevolentiani. Sed qitia Dei auicr annex- am habet erga Proximum chariiatein, sequitur po|tuli salutatio tanquain coiRniune aniiciliie sig- num, quo osteudis, te oinni odio et dissens.'one carere ; pra^cepit eiiini Don:inus non esse ofie- reRdum mimus, nisi j)rieviA cum fratribu», qui.ii^^quid habent conti*a offerentem, reconcili- atione. Ad^tantes etiani niones ut simul tecum oreut, diceiis, Ortmus, et hoc fcrventer facies respiriens ia cochim ad Deum Palrem, deinde ad teipsum, tuumque nihiium, qui peccator cilm sis omnlum notarum aelcrno Patri Fihuni suum offerre debes.

Quando palenani cum hostia iii manibus accipies, poues in ea cor tuum, et omiiium circumstantium, omiiiumque fideh*um, ut ea quofpie Dco oflTeras huc hitentlone, quod sicut pauis, quem ofters, mox convertetur in Corpuri Christi, ila cor tuum et onmium lidelium, iii ipsum Cluistum per anKircm, et iinitationeui transformeDtur, adco ut dicere omues possiiUr

33^ !de mis«a

Vivo fgo,Jani non efrOt vivit vero in me Chris'

tus. Iclcm repetere poteris iu calicis oblatione.

Diaa viuuui calici infundis, giaiias ag«s Deo, qufNd sub his sjieciebus se occaitare volucril pro amore tuo : et coiuiuisces aquain, deside- xiura excitabis te totum immGrgeudi, in ab^s- ji\mi mcrilorum Christi ; -atque ad intimam cuiu Deo unioneui susiviraUis. In oratione autem, Deus, qui humancB substaniice dlgnitatem, tres veluti mixliones seu conjuactiones prorsii? admirabiles celebrari observabis. Priraam in humanae naturae creatione, ciim mortali corporj iiumortalis anima copulata esl: alteram in ejus- dem a Verbo facta assumptione, cvim duo extre- jnaiufinite distantiainunitatc personas conjuncta suut : terliam in ejus clevatione ad graliam el glorii^fii» ad corisortiuni scilicet et participatio- nem divinitatis, quam ardentissime concn})i»ceiJ.

Quamvis hoc sacrificium unicum sit, duabud tamen partibus constat, corjwre videh*cet Christi sub speciebus panis, ejusque sanguiue eub s|)eciebus viui. Ide6 pane jam ublato, seorsim procedis ad vini obrationem. Utramque'* yero extendes ad omncs fincs propter quos hbc sacrificium instilutum fuit, qui c^m sijit

TRACTAttJS ASCfeTICUS. ]37

maximi monienli, cum summo devolionis fer- vore hx oblationcs fieri debent, ac si tu solus e^s^s in tolo mundo saccrdos, & ab hoc sacri- ficio oranium hominum salus penderet.

Subdilur brcvis precatiOj In Spiritu huiUi' iitatiSf ex l^ngiori dccerpta, quam Azarias Unus eX tribus pueris hiter flammas fornacis Babvlonicse concepit, animo ver^ contrito & aHmmije humiHlalis affcctu recitanda. Sequitur alia oratio, Veni sanctijicafor, quA Deum mvocas omnis saiictificationis autorem, ut noa tolijlm sacriiiciura jam pncparatum periicere, sed suk etiam benedictione complerc dignetur.

Dum manus lavas, protestaberis le velle purfe ac raunde vivere, &: a minunis eliam defectibus. cmundari : tum gratias ages quod Chrrst' sanguiue lotus ais, aliosque afTectus clicies ver- borum sensui conformes.

In oratione, Suscipc, sancta Trinitas, non nudam & aridam beneficiorum Redemptionis Dostro:, quae ibi commemorantur, memoriam iacies, sed qux inlimae gratitudinis afiiectuni kicludat. Quare totus in demississimara grati- arum actionem effusus, hanc hostiara ii:iinita dignitatis te posse oflerre gaudebis ad Dei glo*

s

iS^ DE MISSA

riam, & ad honorem Beatae MariaB VirgKH*, ^ omnium Sanctorum, ut ipsis in coelis ante thro- num Dei incensum orationum tuar<um pro ,tu* aliorujiique salute reprapsentent.

Postea memor imbecilhtatis tuae, & cQn- siderairs quanti monienti sit tantum sa<;rificiunt'. divinae majestati oflrerre, ad circumstantiuiii; confugiens su^ffragia, ipsos admones ut pro t^ orent. Mamis autem extendis, ac si omnibut viscera pandasy^ ^ rursum jungis, quasi intra- peetus receptos coffiplectaris. Ipse \erb, qui alros ad orandum hortatus es, secreto quoqu^ oras, ut tuum a Deo sacririciura acceptetor. Porro inter hjec congruos his considerationibui affectus excitabisi

Secretis orationibus abso]utis> statim clan^ ▼oce dicis, f^er omniu s^cula ,sctcuhrum, nihil sonans temporale, sed subhme 6i a?t<?i> imm. Tum populum saiutans non te ad eum pro more convertis, quia jam debes h. terreni»' abductus, totuS Deo inteutus esse. Jube^ autem sursum corda altoHi, ac si diceres, Elevamiui, omnes creaturae, ad Deum, emer- gite e fa:ce terr-je, & quae sursiim sunt quaerit?, €^^ sursiim suntsiipite^ ugn qude ^up^r t^irdm»

TRACTATL^S A^CfETICUS. 139

Corda ver6 ad superna subvecla ad gratias Deo agendas horlaris, quia niliil di;^ius, nihH iiiai;is «'quum »Si sahiiare, (lu^m b^eficiorum meniorem esse. Ideo cor tuuni expandes ad otnnes creaturasr, & ad omnia beneficia illis collata, gratiarum enira actio potissjma est ad ampliorem gratiam disposilio. Succedit Piaj- /alio, quasi probquium, feu praeparalio quaedam ad eam actionem, quae proprie sacrifi«-ium *ontinet, in qua Deum impensiils * laudas, fedvocalis eliani ceelestibus spiritibus, ut tecum concih&int. Ne taaien temere in Angelorum <<horos te ingeras, facultatem a Deo petis hu- rtiili supplicatione dicens : Cum quibus ^' nos- tras roces ut admiiti jvbras deyrecamur, Ite Angelicis junctus agminibus, sacnim Trisa- gion psalles cum summa reverentia & fervore, tfui tantus sit, ut, quantrini fieri potest, super- Borum spiriluum affectui correspondeat, & adaequelur. Si enim tremunt Potestates, 4fa2e sunt veiuti caeli cohmmae, quanto debes horrore ac tremore concuti tu vilissimus terrae vermiculus, qui Deum tolies & lam enormiter ©tfendisti.

•" Pbrrci conlinet hic hjinnus trcs krudesi & duafs petitioues. Natn prlmo laudas sanctiiatein?

140 DE MIS6A

potentiam, ac supremum Dei doniinlum, c\^m

dicis, Sanctus, Sanctus, Sancius Dotnifius,

Deus Sabbaotfi, Secund6, celebras gloriam

ejus, qua* in tot creaturis iii c(elo & iu terr^i

tam mirabilitcr elucet, bis verbis : Pleni sunt

coeli Sf ierra glorid tu4' Tcrti^, magnificas

Cbristum Dominum dicens : JBene^ictus qui

venit in nomine Domini: & cilm boc dicis,

ipsum invitabis in animam tuam aftectu omnium

Sanctortim. Dua» vert» petilipn^s insunt verbis

istis, Hosanna in ejccelsis, quae bis repetuntur ;

h illis salutem postulas, h qua^ ad eam sunt

necessaria, prim6 a Deo, deinde ^ Christo.

Hic autem bymnus ide6 Cauoni pramittitur,

ut ex ipsb admonearis te in maximi momenti

negotio coram throno divinae Majestatis con-

sistere, ac veluti in Sancta Sanctorura hitroire :

& si bactenus oportuit te purum ^ ferventem ei-

se, jam memineris te deinceps debere tanto ar*

dore infiammari, ut eo possis omnes circumstan-

tcs im6 universuqi terrarum orbem succenderc»

§. VIII. De canone us^ue a4 Consecraiionem.

Hjec pars Missae Canon dicitur, id est Reguta* qua in sacrificii oblatione servanda est. Con- istat autem, ut testatur Tvidentinum Conciliuni,

TRACTATUS ASCETICUS. Ul

itx ipsis verbis Domiui, ex Aposlolorum tradi- lionibus, ac summorum Poutiticum instilutioui- bus ; uihilque continet quotl non niaximam redoleat pictalem & siuiclitalem, atque oiTeren- tium mentes in Deum erigat, & cum eo con- jungaittur. Submiss^ voce recitatur, ut per ^ilentium tum gravitas negotii, quod quasi secret6 cum Deo tractatur ; tum compositus, |>acatusque animi status, qui ad hauc fuuctio- nem rite peragendam uecessarius est, iutelliga» tur. Ejcis verba attente &c devot^ prolata ipsi ]itterali significatione pios affectus suppeditabunt. Per particulam, igiturt connectitur cum praece- dentibus ; cClm enim tibi Angelorum ministerio, ijuorum vocibus tuas adjungi in Praefalione ro- gasti, jam quasi pateat ad coelum via ; stalim fiducialiter ad thronum Dei accedis, & eleviitis eursiim oculis, expansisque manibus, precei Juas ad Deum eflfundis, per Christum eum rogans, uti accepta habeat hoic dona, ab ipso nobis coUata, h(ec munerat a nobis ipsi oblata. ha)C sancta sacrijicia qux pro peccatis nostris Offeruntur. Et prim<N quidem personani com«. ciemoras, cui oblatio dirigitur, nemp^ Deum Tatrem : secuq<l<>, mediatprem Cliristum Jegum:

i4* DE MISSA

t€rti<\ offerentes, eorunique afFectum : quartff, res oblatas, quas pelis ut Deus acceptet & benc- dicat: quinto, eos pro quibus offertur, Ec- clesiam scilicet, summum Pontificem, et aliosi sextt>j ea omnia, que consequi hdC oblatione desideras, redemplionem, salutem, incolumi*. tatem : septim6 Beatam Virginem, & praeci* paos Printipes Curije coelestis, quorura suffragii memor tuae imbecillitatis imploras, ut Deuni tibi propiiiura reddant.

Ut omnium recordari possis, pro quibu$ orare debes, poslquam dixisti, MemenfOt Do' mine, famuhrum, famularumqve tuarum : utque ipsje preces vim habeant efficaciorem, multilm proderit cum Christi Domiui cruciatii bus illas sociare, hunc fere in modum. Prim6> pro teipso orabis per sanguinem pro nobis effu* sum, ut per illum expieris a peccalis, & eas vir* tutes obtineas, quas tibi niaxitne sunt nec^ssariaei & finalem perseverantiam. 3 Per latus trans- fixum, Ecclesiam commendabis, quae ex eo orta esl. 3. Per caput spinis coronalum, summuiil Pontificem, omnesque Principes, & Antistites. 4. Per vulnus dexterae manits, amicos, consart-* ^uineo», Si benefactores, 5, PeF vulnu» siiijf^*

TRACT.VTUS ASCETICrS. W^

intj OBiiies qui te odeiuDt, vel nlicjUd TDolestii aut scaDdalo affeceruiiL d. Fer deAiruni pedcm taosroratum, }»e»s<juas, Cv itegotia a supehori- biis coouiieHcUU' 7« Fer sinistruDi, oiEiies qui suut iii p^cc^to niortaii, ut in dexteram parlein transferantur. 8. Per fiagella, 8put%- '6c alapas, ^fhmcos, iiaer^ticos, cseterosque infi- deles, qui Deum coDtumeliis ainciuDt. p. Pci cr«icifi\ionem, Religiosos oniuium Ordiimm^ t^ crucem voluntariec aBperitatis libenter ferant. l^. Pef sitim, eos omnes qtii tuas preces €xp«- tunt }^. Per angorem, quera iu horto pati TOr luit, omoes qui in aliqua calamitate, periculo, liecessitate, tentatione, aut moiestiA versantur. >$. Per mortem 6c sepulturam, justos omneSy ut cum ipso sepuiti seuiper in justitia pcrseve« lient, Speciatim vero pro iliis orabis, quorum tfc Deus meruitiisse vuit, & tu nescis: pro Lis quos Dtus masime (liligit, licet eoruiu nume- i^m & nomioa ignores : id enim graUssimum iili est, ut amicorum ejus memor sis. Ab Lis HlVeHi orationibus te brevissime ex|)edies, imi- tatuB Ecclesiam, quas paucissimis verbis seip- sam, summum Poutificcm, ix Antislitem^ ora- uei^ue orthodoxos coDmieudiit. Noque ecim

144 i>E MissA

decet privatas causas prolixiiis quam pubjicjii traclare, praisertim apud eum Priiicipem, quJ omnia scit, & nos admouuit, ue orantes mul- X\\m loquamur. Consultius itaque erit pro om- uibus ante Missam fusiiis orare, ut ia ipsa bre- vior sis.

Postquam vcri^ privatse deVotioni satisfecisti, rursum publicas Ecclesiae preces assumis pra circumstantibus k pro offerentibus, sive pne- senles sint, sive absent^: ..v quia sacriticiurh jam oblatum fuit in expiationem culparum, in gratiarum aclionem, &c impetrationem omnium ben«ficiorum, jam primarius ejus finis exprimi- tur h^c oratione, Hanc igitur ohlatiovem ser" vitutis nostra, (\\A protestaris h agnoscis snpremum Dei dominium, 6l infjlnam nostrara servitutem ac subjectionem, expansis nianibus super oblata veteri ritu, ut ea transferas iu Dei potestatem, ipsum cxorans, ul cb csternd dari' nntione nos tripijubeat, 4* ehctoruTn suorum grege numerari, Tum ipsi ccmmendas sacri- ficii oblationem, ut cam in ommbus benedic-* tam» & inter dona sibi grata adscriptcTn S^ ratam, sive approbatam, & confirmatam: atquc rtitiQnabilcm, divinis scilicet rationibus con*

tRACTATUS ASCCTICUS. 143

l^entem, ac tandein acceptabilem, id est dignani, quae non soliiin ex parte doni, sed ctiam ex parte luinistri offerentis a Deo accep- tetur, uon quidem ex ncstris meritis habere» sed sua ifv^iikfacfre dignelur. Porr6 ad illa verba, Ut nobis Corpus S)^ Sangnis Jiat dilec- tissimi Filii tui Domini nostri Jesu Christi : actualcni & expressam intentionem renovabis consecrandi Corpus iS: Sanguinem Cliristi per Jhranssubstantiatiouem panis <^ vini Cbristi verbit Gon^ieudaui»

§. IX. De Consecratione usque ad Orationem Dominicanu

PosT multas oblationes verbis hacteni\s ex- pressas, sequitur tandem realis oblatio, qu^ kleiu Christus iucruente immolatur, qui in ara crucis semel seipsum cruente obtuUt. Qu6d ii h^tenus uecessaria fuit puritas, humilitat» lc reverentia; uiuit^ major nuuc requiritur» cum ad tremeDdum mj^sterium non siue timore lc hprrore perficiendum appropiuquas. Hu- miiia te igitur quantiim potes, tx. recordare qu'd acciderit Ozae : tum ea Christi verba tibi ad aurem dici existima : Ecze appropinquat hcrot

T

146 BE MISSA

4* FUius hominis tradetur in manm peccato-

ris. Considera te liic Christi persouaBi gerere,

tolunique Iiominem internum & externum ad

ejus majestatem, ^: sanctilatem eompone : &

cura, ne quid sit iu te dissonum ^ persona quam

sustines.

Haec vcrba, Qui pridic quam pateretur, proferuntur historice, & recitative, ut inspicias & facias secimduiii exemplar, quod tibi ^ Chris- to Domino monstratum est. Cilm dicis, Ac' cepit pantm in sanctas ac venerabihs manu9 suas, considerabis, quam purce del^eant esse manus, qua^ tantum pignus atlreclant, & hinc disces hoc opus esse divinae omnipotentiae. Ciira oculos in coelum elevas, illiJc transfere» wjiiversas aninue vires & cogitalienes. Ciim dicis, g;ratias agtns, gratias iteni ai^es ol> hujiis sanctissimi sacramentl iiistitutionem. Verba cousecralionis .jwuialurus, considera te ea formaliter < t enunciative proferre in persona Christi. Ipsis autem prolatis, penctra oculis fidei id quod lalet sub speciebus sacramenta- libus : tum genua Hectens aspice iisdem ociH. Ms hdei exercitmii Angclorum le circumdantemy gt cuai illiii ade<^ proluudi^ revcrcntia Christuia

TWACTATIT9 ASCrTIClS. ^ttj

■»ik)rn, «it cor tnum uscpic juJ ahyssiun fiiintilitin. Ad Elovatioiifm, Chri?.tnm in crucc exaUatum roiilcm[»i;irc, ct c»ra utomnia traliat acl scipsuni. Varios eliam virtulum achi*, eosque intehsissi- mos elicic">, nunr; lios, inmc iilos, fiilei, s))ei, araoris, adorationis, humiliiulis, et simiiium, iiiente dicendo, Jesn^ Fili Uei, mii^erere mei. Dominvx meus Sf Dcm mevs. Amo fe, Drm tneus, £f adoro tofo eori/r <5f affeciu. Po- teris etiam ronovaro inlciUionem j)ro «jua ccle- bras, ct sacrum offenc secundMm <|Ualuor finos. Sjiecialiter vero cam caliceni elevas, racmor cris cum sensu doloris et larryrais Sanguiueju Christi pro te effusum fuisse, et k te sa^pe con- 4emptum. ibsumqe adorabis veluli in coni- pensationem praDteritorum conlemptuum. Sanctus Petrus Martyr in calicis elevatione gratiam petebat marlyrii et obtiuuit : tu advei- «itatum incruentum martyrium posJulabis.

Ad illa verba, H(BC quotiescumquefeccritis, passionis et mortis Christi recordaberis, quam. consecratio panis ^ consecratioue viui sejuncta Tepraesentat. Et quia peracla consecratione sta- tim adsunt sancti Angeli, et perseverant vene- rabundi, donec sacrilicium sit cQnsunnnatuni tu horum reverentiara aemulare. Nara si ccelum

•14S D2 Mr"»5A

esl, ubi est lyeus, OBluin sine dubio efficMwr sacrum altare in quo tantum peragis wysterium, tuque adniirabili sunimi boni parlicipatione quodammodo deificaris. Quolies vero hostiam tanges aut calicem, Christum complectere, et cordi tuo adstringe omni possibili amoris afFectn, Post consecrationem sequitur oratio, Ufide Sf memores : qua Chrisli passionem, resurrcc- lionem, et gloriosam ascensionem comniemoras, quibus mysteriis excitalur fides, spes robora- tur. Sperare enim debes per merita tara beatae passionis, h qua omnis beatitudo no^stra promanat, te aliquando participem futuruiH resurrectionis, et ascensionis in coelum, ac glo^ riae sempitcrnae. Nec nudam solummodo afFer» mysteriorum commemorationem, sed sinnU cum hostia pura, sancta, ct immaculata, Corf pore scilicet et Sanguine Christi ; licet enira propter species sacramentales panem, adhucno^ tnines, non tanien pancm qui prius erat, sed pa^ nem vita iElerncBy Sf «alicem salutls papetuie^ Elicies autem actus gaudii propter Christi glo- rificationem, et crun dicis, Supra qucc piopir- tio» ac sereno vultu, ofFerres Deo onam anti»- 4jua sacrificia» •

TRACTATUS A9GETICUS. 145»

Crtm inclinalus Dcuni rogas, ut sacrificiun] per- ferri jubeat m sublime altare suuni per manus fancti Angeli sui, ad summam interiorem hu- niilitatem te excitabis, et ipsos beatissimoi ^iritus orabis, ac nominatim sanctum Micba- ielem, ul opem tibi ferant. Cilm dicis, Omni benedictione ^ gratid rtpfeajnw\ ingens desiderium elicies consequendi ex nieritis Chris- ti omnia possibilia dona, quibus maxinie possis Deum glorificare. In Memento mortuorum, orabis prim5 pro consanguineis : ti)m pro iis, qui tibi causa fuerunt ahcujus crucis, seu mo« lestiae : deinde pro benefactoribus, postca pro Miquo recenter mortuo, aut specialiter com- mendato : demi\m pro iis, qui neminem habent, cujus sufFragiis nominatim Juventur.

la illa oratione, Nohis quoque peccatoribus, 0gnosce te peccatorem esse circumdatum infir- niitate, et timc : hcet enim nihil tibi consciu» lis, non tamen in hoc justificalus es. Spem igitur erige ob muttitudinem miserationum Dei, & magiio animi ardore partem ahquam et soci- ekitem cum sanctis tibi donari humiUime pete, atque in eorum consortium admitti, optando lexmiiam yitse sanctjtatem pro majori Dei gloria

150 DE MIS5A

m Chrislo Jesu Domino nostro, Per quemy ais consequenter, hac omniay Dominet semper bonay panera sciiicet et viniim, creaSy qnia per ipsum onmia facta suTit : san<:tijims, cum in prima oblalione sacrificio snnt destinata; vi\\h- ^fas, mediante transsubstaatiatione : henedieis^ quia per htec sacramenta copiosam acquirimus ^ratiam ; c^ prcestas nobis, in cibum et re- ^emplionem. Porro haec verba valde ferventeir pronuntiabis, itemque sequentia, quia per Christum, cum Christo, et ih Christo est Deo Patri omnrpolcnti omnis honor Sf gloria. Hic autem gralulari poteris toii SS. Trinitali gloriam quam habet per Chiistum : et dum tenes hostiam suj>er cahcem, offeres SS. Eul- charistiam, quam sub utraque specie in mani^ bus habes, in laudem et gloriam Dci, pro om- liibus beneficiis, in expialionem culpftrum, el j)ro omuium bonorum impetratione.

§. X. De Oratione Dominica usque ad Communionem,

Absoluto Canone jam te ad Communi'- ©nem praeparare debes facto uiitio ab oration^ Domiuica, quam cum trcmore, et filiaU^ ergft

TRA,CTATUS ASCF.TICUS. 15'^

Deum afTectu recilabis, ocuiis iu sacraiuentuui mtentis, quia Christus siniul cuin Patre preces tuas audit, et exaudit. Septeiij sunt ejus petitioi.es, iii quibus summatiui coutijQeutur r«s ouuies a Deo petendae, et pro quai-um impetrdtione lioc sacriticium offertur. la prima petilione dcsideriuui excitabis eximiae Ime et aliorum saiiclitatis, ut gloria Dei au- geatur, ut ab omuibus ametur et timeatur, ejusque sanctitas, bonitas, sapicntia ubiqae iuuotescat. lu secuuda, optabis Deuni in tua, et Ccftcrorum voluntale reguare, simulque petea ad reguum iliius feiiciter pervenire. lu tertia rogabis, ut omues Iiomiuea sic Deo serviant et obediant iu terris, sicul ei ab Angelis servitur iii coelis, nunquam peccando, et quae illi .graU sunt semper iVrventissim*j faciendo. In quarta, omnia necessaria pro victu, vestitu, cseterisque teni|x»raiibus postulabis. In qiiinta, implorat;^ Dei liberalitate pro alimentis, ejusdem clemen- tiani pro remissione peccatoruin deprccaberis^ elicito actu coutritiouis, et siwcerae dilectioni* omnium ijiimicorum, et aliorum, qui tibi caus» ftterunt alicujus molestise, piire iUos amando j>¥opter Dcum. lu sexla, ditiidcas de proprii*

152 UK MTSiA

Viribus, ft timcns malitiam et incohStaritlaiBi tuam, |>etes k Deo, ut te praeservtt k tentationi- bus, ne forte in eas inductuS) ab ejus gratia et dmicitia txcidas. In scptima, k malis culpae & poena liberari precaberis, atque ab omnibus ddversitatibus, quas diabolus ct mundus contra te moliuntur.

Haec postrenia pelitio fusivis explicatur in sequcnti oratipne, Libera nos, queesumuSi Domine, in qua mala euumerantur, ^ quibus postulas liberari, praeterila scilicet, praesentia et futura. JNIaia autem praeterita sunt peccata^ de quibus scriptum est : FiH, peccasti ? I\^e adjicias iterum, sed de prcsteritis deprecare ut tibi dimittantur. Ptaesentia suut quotidi*» ana peccata, et aliae calamitates. Futura suut tentationes, et aliae immiiieuti^s miseriae : quse eine speciali Dei adjutorio evitaji non possunt» Ad haec impetranda opem flagilas Beata; Vir- ginis, Sanctorumque Apostolorum Petri, Pauli» ct Andre», et omniam Sanctorum : et signans te signo crucis paccm petis, quam Ciiristus nobis sud passione promeruit.

Sequitur fractio hosliae in tres partes, qua* rum unam dum calici immittis, intimani cum t)eo uuioucai po^tulabis. Paceia populo aa^

TRACTATVS ASCETICUS. 15$

tiuntianS) triplkeni cunrtis paceni dc^wderiibw^' «acem scilicet uniuscuius(|ue cum Doo, quoe in ejqs gralia & aniicilia consistil: paccm cum s«Mpso, quae in concordia appttitus cum recla ratione sita est, ut quod ista diclat, ille e\e- quatur: pacem cum proximo suo, ut nemo alteri praebeat oftenste occasionem, sed omnes potius Cliristianae charitatis oflicis sibi dcvinciat. Ad primum, Agnus Dti, elicito aclu lidei crija Christum ibi pra:senlem, qui est vcr^ Agnus Dei pro uobis in cruce innnolatus, libeia- ri & praeservari petes ab onmibus miseriis spi- ritiuihbus, quales sunt habitus pravi, tepiditas iu obsequio Dei, inconstantia in bene captis, Ad secundum, hberari itcm 6z praeservari petes k miseriis teraporabbus, a pesle, fanie, l)eIlo, niorbis, & perseculionibus, quatenus ;\ scrvitio \' cultu pacifico Doi nos impediunt. Ad ter- tium, pacem postulabis, quam parit bona conscientia, dominium sui, omniumque rerum creatarum contemplus.

§. XI. De Communione»

IvECTE Psalmographns de Doniino lof(uer.< dixit : Et factus est in pace locus ejns: Sc

i; . . .

154 BE MIS9A

Apostolus etlam ait, Pacem habefe, Sf Deuif pacis (5)' ddeclionis erit vohiscum. Non erg» niirari debes, si seepius repetiti imploralione docet Ecclesia proxime ante Commnnionem pacem a Deo petere, quae & omnia bona in sc complectilur, & dignum Altissimo praeparat habitaculum. Hanc petitionem continet prima ex tribus orationibus, quae communionr prse- mittuntur ; post quam in secunda remissionem postulas peccatorum, & donuni perseverantiae. Tertia ver5 timorera in te excitat ne }3anis vitae & potus aeternae salutis proreniat tibi in judi- cium ^ condemnatiGnem : sed mox fiduciam concipies, sperans ut meritis Clirisli tibi prosit cd tutamentum mentis Sf corporis, S^ ad »?e- delam percipiendam. Tum genuflexus Deura adorabis, ardentissimum concipiens dcsideriui» ipsum in Sacramenfo suscfpiendi, eijrn versicu- lum illum profers : Panem ccclestem accipiani, Sf nomen Domini invocabo.

Cum dicis, Domine, non sum dignns, cod- fitere indignitatem tuam, sed simul agnosce Dei omnipolentiam & misericordiam sequenli- bus verbis, sed tantam dic verbo, <5r sanabitur animaifi^a. Te aulem indignum fatcberis»

%

TRACTATl'S ASCETICUS. 155

primo propter ))cccala lua : secundo ob vilita- teni naturde tu« ; terli^, quia ex te niliil es, niiiil halies, niliil potes.

Ante Couimunioneni subsiste aliquantulCim, ^ pra^cipuaruni virtutum, humilitalis, fidei, ipei, charitaiis, contritionis, abnegalionis &c ado- rationis aclus breviter elice, quos sequeuti, vel siniili modo formabis. Quamvis aulem longi- usculi videantur, si tamen memoriai bene im- pressos iiabebis, ficnt tibi ex ipso usu & agili- tate k Deo tributa ade6 familiares, ut quasi iii iustanti eos mente depromas, ,

lia est, Domine Jesu, indignissimus sum, ■guia omnibus peccat^^ihusy &f ipsis damnatia deterior sum^ indignns omni bono, Sf dignut ■^mni mah. Fretus tamen pietate 4* miseri' cordid tnd infinitd, te sumere prccsumo, Credoj Domine, quidquid credil H te edoct^ Sancta Romana Ecclesia, Sf quidquid illa damnafy ego pariter damno Sf anuthematizo. Spero d te, Sf peto vmnia auxilia necessaria pro consequendd med per/ectione et salute mternd tuis infinitis meritis, et Sanctorum tuorum opif ulationi ac communioni innixus» Oaudeo et ecculto de onmi bono et glorid titd.

IS6 DE MISSA

ejtisque propa^aiioiiem qvani mnxlmam desi- dero. Omnia peccata mea quuntdm pbssuui defestor propter te, parafus pro iis plehissi' me in hdc vifcl satisfacere, ut anima m.ea purissimum tuce majestalis hahitacnlum sem- per sit. Parco nmnibus qtii me aliqud moles- tid affecerunt, aut deinceps afflcient et eos propter te sincere amo. Offero mc ad omnia mala pcemejnxta henephuilnm tuum toleran- da, renuntians voluntati,judicio, amori pro- prio, ac lil/ertati, meque tibi lesignans cum QmrAmodd indiffere/itid. Te denique sum- mum honum meum supplicter adoro et precor, per illam amaritudinem quam sustinuisti pro mt in cruce, maxime in illa hora, quando anima tua egressa cst de corpore tufo, ut mi- serearis animce meti in egressu suo.

Iljec postrema verba addita sunl, ut impc- tres bonam mortem, & cum ea dicis, Chribti corjius suraere intendes per modum Viatici, si ips^ die te mori contingat.

Sumpturus Sanguinem, coBsidera te nihil habere, quo digne possis pro Christi Corpore quod sumpsisti, gratias agere ; & ideo paris ▼aloris Sanguinem ofl^reiis, dices maguo spirilu

TRACTATUS ASCRTICUS, 15/

veiba illu : Quid rctribuam Domino, cuuise- quentibus oraliouibus quae suuipto Sanguine dici debeut.

Quia ven!^ post Coininunionem aliqua niora intercedit, dum abiuitur calix, coniplicalur ctjrporale, extenditur velum ; eA duraute eo» affectus breviter & ferventer elicies, qui magnis Priucipibus exhiberi solent, ciini alicujus donium dignantur inviserc. Prini6 itaque tau- tuni hospitem adorabis iu ejus Divinitate & Hunianitale. 2. Gratias ages, qu©d ad te tam indignum venire dignatus sit, ^ pro aliis benc- ficiis geueralibus & particularibus. 3. Splen- dide eum tractabis, pra^bendo illi onmia quae i te desiderat, detestando scilicet onmia peccata ; lenovaudo vota, & bona proposita ; proponen- do ab iis abstinere, quae illi displiceut, &c facere sertper quod melius esl ; ofierendo te paratum ad omnera crucem & molestiam. 4. Fetes d tanto Rege qui omnia potest, quidquid tibi h aiiis, vivis &i defunctis est necessariui^.

15S IVB MISdA

§. XII. De postremd parte Missa usque adjlnem,

Peracta Commuuione sequitur graliarura actio, q«!e est ultinia Missje pars, incipiens i Versictdi^, q«i Commumo dicitur, e6 quM oiim caneretur, dum populus eommunicabat. Seqnieurtes autem orationes, non solian grali- aruiQ actionem continent„ sed eliv^m postula- tiionem ut dona accepta in t€ permaneant, 6c majus quotidie sumant incrementum. Tnm diraittitur populus, & dum ille respondet, Deo gi-ntiaSj ilerCmi gratias ages Deo, Ad orali- onem Placeat tibi, rursiim offeres sacrificium purissima inteutione, Sx. cum omni desijerio triumphantis ac militantis Ecclesiae, prout ipsa verba sonant Deinde populo benediceiis, uberem k Deo omnibus fidelibus benedictionem, Qmniuenqite coelestium gratiarum abundantiaui e\ animo precaberis, ut nunc in via, postea in patria sanctissimam Tnuitatem omnes glorifi- cent.

Leges demvmi in fine initium Evangelii se- «^ndiim Joannem cum reverenlia & affectu gratitudinis pro benciicio Incarnatiouis &c voca-

TRACTATUS ASCETICUS. \5§

tnmis ad ft<iem, el cuni desiderio ^loriae Dei,

ut ab onniibus agiioscatur, & glorificetur.

Sanctus Augnslinus, ut gravissimi autores tes-

tantur, hoc Evan^elium aureis litleris coiiscri-

bendum, (S: per onnies Ecclesias in loco emi-

nenti proponendum esse dicebat. Mcm antiqu*

Christiaui tanti faciebant, ut pferique coH»

appcnsum ferrent, tanqirain alteruin Ciiris-

tianae fidei Symbolum, ac veluti amuletum

coiitra daEmcnum Texationes. In prima huju»

Evangelii parte agnosces quantus sit hospes,

quem sub paiiis & vini velaraine latenteiB sus-

cepisti, nempe Terbum aetemum, |)er quod om-

nia facta sunt, filius Dei, Patri consubstautialis,

hominum lux & vita, per quem & in quo

omnes vivunt & ilhiminantur. Ex^iendes dein-

de ne forte »d te pertineant verba quse set^uun-

tur: Lkx in tenebi^i lucet, et tevebr/e eani

non comprrhenderunt. Sicut emm homini

caeco praiseiis est sol, sed ipsi soli absens esl :

sic homines tcrrenis aflectibus vduti tenebri»

obvoiuti intiinam Dei lucem non vident, nec

ab ea illuminanlur. Hsec etiam verba ponde^

rabis, /ffi mundo erat^ et mundus eum non cog^

no9it : in propria vtnif^ et xui eum non recep4-

1(^0 DE MISSA

runt : ne & liacc forsitan iii te locimi liabeftnt:, quod ne contingat, Deuni prccaberis et timebis. In ultimis denique verbis attendes quod dicilur, Dedit eis potestafem Fiiios Dei Jieri, el boc Hi te adimpleri rogabis : et quia Verbum divi* num plenum est gratise et veritatis, ex hac plenitudine ubertim haurire satages quidquid tibi ad saluteai et perfectionem cst necessarium.

CAP. VI. Qiiid agendum Post Missam,

§. I. Discessfts Sacerdotis ah Altariy Sf qu(B' dam exercitia post Missam.

(JuiA finis bonorum oj>erum debet esse gra- tiarum actio, ab altari post sacrum discessuru^ Canticum incipis triura puerorum, quo ad gra^ tias pro tanto beneficio Deo agendas omnes creaturas invitas. Ipsum itaque recitabis dum pergis in sacrisliam, dum te sacris vestibus rxuis, omni possibiii devotione atque arden- tissimo affectu Deuni benedicendi et suj)ercxal- tandi propter ipsius iniinitam bouitatem. Quo absoluto in persona Ecclesiae, qu?e illo concludi

TRACTATUS ASCETICUS. l0'l

SBcrlficiuin pra^cepit, iii locmn te recipies al> onmi strepitu »S: clistractioiie remolum, in (\m0 clanso oslio cordistui, cajlcnsnue coiritationihus cxclusis, soli Deo vatahis, pec alj eo reredes donec benedixerit tihi. Snnt quKflaui oratio- ncs variis atlectihus |>lenK, post Missani reci- taDdze, quas Sancti Doclores Tbonias & Bona- ventura coin}X)suerunt. Has si devote & seda- te recilaveris, pondcratis verbis 6c sensibui, ntt»! erunt inutiles &c infructuosa!. At sl eas celcriler percuireris, ut nonnulli solcnt, sta- timque recesseris, nulla protractA cuni Chri«ta niora, vide & considera quain plene tuae con- scientiae satisfacias. Nullum cert^ pictati» sensum habere comincitur, qui nou libenter cuni Deo manet. Nec valent pr?etcxtus negotiorum vel studii, quibus se tepidi excusant : quod eniin gravius & utilius negotium, quam de ani- niie salute cum Deo Irartare ? Vel quid pos- 8Uirt docere libri, quod non Dcus pra^sens me- lii>s doceat ? Sicut igitur post prandium iieccs- saria est quies a neijotiis & laborihus, ut nati- vuscalor cibum subigat, & in subsiantiam aliti converlat ; ita post hoc convivium quies re- <][uiritur ab «xternis & humanis occupaiionibu?,

X

\Q2 DK MISSA

ut divinum sacranientam vini suam »S: virtutem

iu aniniam cliffundat.

Et prim6 (jiiideiii diversarum virtutum actus elicies : Fiddy confifendrt Christuni a te sus- ceptura, esse vere Deum et liounneni, cujus divinitati & humanitati ea oinnia conveniant, quae credit & docet Ecclesia. Speij sperando ab eo multa bona, nalaree, gratide, & gloriae. Charitatis, elicito erga iilum ferventissinio anioris affectu : gaudendo quod ejus Divini- tas tantae sit eminentiae, ut nullo modo coni- prehendi possit : dolendo qu<Vl tot pcccata contra illuni & tu olim conimiseris, et passiii) commitlanlur. Hutnilitatis, consideritindo quis venerit, & ad quem : j)ondcrando ma;j;ni- tudinem hujus beneficii, attentis peccatis tuis pra:teritis, statu pra3senti, et perfectissimo giadu vitcE spiritualis, ad quem tendere debes, et k quo adhuc lougissime distas. Desiderii &; zelif optando ut cessent peccata, imj)ii convertantur, iusti uiultiplicentur et proliciant, et Deus ab oranibus gloriticetur.

Deuide quinque sensus internos aniniie circa Doniinum j)raesenteni exercebis. Et prini6 in- spice illum in te, ejus majestatem, et sjilendo-

TRACTATUS ASCKTTCtS. 1^3

reiii, niaiius(}iie, pedes, et lalus cuni quinque Si^iendidi-siniis vulneribus : a^^pice quod ijjse sit Deus, s})lendor paternac Kloriap, et figura substantia^ ejus, tani excellentis pukhritudinis iit onines ij)suni videntes bcatos faciat. Con- iij>e attectus uuuc leverenliaj et luunililatis, avertens oculos ^ consperlu tuntse nrajcstutis: iiiox gaudii et exiiltalioiiis : tuin lyucHs, ct gratiaruin actiouis. 2. Audi quid loquatur in te, et disce ab eo verani uioruin emendatior.eni, et veras virtutcs. 3. Percipe odoieui virtutuni ejus, et post euin cune, alque ilium iniitare : coiisidera quoque (luaiita sit fra<;ranlia oblati sacriiicii, quod suavissinie olet ajlerno Palri. 4. Gusta quani suavis sit Doniinus, ct dulcissi- mo convivio corj)oris et Sanguinis cjus recrcatus, propone mundi vilissimos cibos nunquam ain- plius degustare, cunique ipse sit sunima jucun- ditas, Slalue de caetero non atiici erjja ali<{uam creaturani. 5. Tange euni, et ora ut |)erlus- tret cor tuum et omnia inleriora tua, et virtus de ipso exeat ad sanandum et viviiicandum quidquid morbidum et vitiosum iu te repererit: Pctc etiam humililer osculum ejus, et dic cuin «ponsa: Osculetur me osculo oris ^ui; et

l6i DE MISSA

suspira ad intimara cam ipso unionx?iH. Osrn?a quoque spiiitualia figes pedibus, maiiibusqrte translixis, ^t caet^ris membris, quae »*raviofibu8 tui causa doloribus et vulneribus excrmiata fuerunt.

, His denium alia exercitia adjunges, velquae infrii describuntur, vel q»iye libi devotio sagges- serit ; quibus pei aclis, siiigulari cura cor tuum «Sc sensus custodire satages, tantam Dei digna-. lionem crebro per diem iu memoriam revocabis, piis affectibus et aspirationibus acceptam gra- tiain conservabis, atqne in omnibus te ita geres, Tit in Christum, quem suscepisti, omniuo trans- formatus videaris, virtutura ipsius imitatione, morum gravilate, et rerum omniuin abdicati- one,

§. II. Actus amoris post Missam,

Amo te, Domine Jesu, jucunditcis mea, et requies mea; amo te, summum et unicum bonuni nieum, ex toto corde, ex toia mente, ex tot^ anima, ex totis viribus meis: et si lii vides me in hoc deficere, saltera desider» fimare te : et si satis id non opto, saltem desi- ^ro id tnuUum desideiare. Succende, Domi-

TRACTATUS ASCKTICUS. iGS

ne, igne tuo ardentis^^imo viscera mea, et quandoqui<leni non nisi ainorem petis ^ mc, (la quod jubos, et jnbe quod vis. Nisi enim dedcris milu velle et periicere, peribo utique in iniirmitate mea. Sonet vox tua in auribus meis, vox ilia dulcissima et etiicacissima, Volo. Nam si vis, potes me mundare, et illuminare ; potes me ad supremum amoris graduni elevare. Sicut voiuisti pro me pati et mori; ita etiani vclis, ut appareat in me fructus passionis et mortis tuce. Memento verbi tui servo tuo, in quo mihi spem dedisti : tu enim dixisli : Qui manducat meam caraem el bibit meum san- guinem, in me manet et ego in eo. O dulcis- simum verbuni, tu in me, et ego in te ! O quan- tus amor, tu in me vilis.simo peccatore, et ego in te, Deus meus, cujus majestasincomprehen- sibilis est ! Unum est mihi necessarium et hoc solum quccro, in te vivere, in te quiescere, i te nnnqnam separari. Felix est, qui te quaerit; felicior qui te possidet ; felieissimus qui in hac possessione perseverat et moritur. O dies infelices, (pios turpitei transegi diligens vanila- tem, et recedens ^ te ! Et nunc, Domine, qui Ycuisti iu hunc munduni, ut peccatores salvcts

lf)6 DE MISSA

faceres, redinie animam nieani iii sola fidiicia niiserationuni tiiarum respiiaiiteni, et aufer h me omuia amoris tui impediiiienta. Procul sit a me omnis tenena tielectutio, iiiliil sapiat railii, uiiiil me aliiciat um tu. Vive et regna semper in mc, lidefissime amalor anima; mea?, in te enim sunt omnia liona, et jam deinceps paralus sum omnia potius maia perpeti, quAm ut unquam cessem aniare te. O corpiis sacra- tissii\mm quinque valneribus sauciatum, pone te ut signacuium super cor raeum, et in)primc illi cliaritatcm tuam. Obsigna pedes mcos, ut secfuar vestigia tua : obsigna manus, ut bona sem|)er opera exerceam : obsigna latus, wt ferventissimos amovis tui actus proferam iii «iernum. O sanguis pretiosissime, qui om- nem hominem abiuis et pnriiicas, iava animam meam, ct pone signum in faoiem meanfi, ut nul- lum praeter te aiuatorem admittam. O dulcedo ccrdis mei et vita animae meae, sicut tu in Patre, ei; Pater in te est, ita ego per gratiani tuain unus tecum slm araore et voluntate : miliique rijuudus crucifixus sit, et ego niundo. Amen.

THACTATUS ASCETICDS. iG/

^. III. Gratim^um Actio Post Misgam.

Gkatias llbi Hgo, benignissjiiie Deus, qu<'Hl nie vilissimuni |)eccatoreiii adinillcre dignatus sis ad vivificuni luie niensie conviviuni. Et quis sum ego pulvis et ciiiis, ut apponeres erga nie cor tuum, inclitrajis ccclos tuos et descen- <iens, ut sanguine tuo purissimo sordes nioas lavares, et deficienteni prci; fame animani meam, non man:>a de c«lo, sed came tu^ iminaculata reficeres et saliares? Si cceli coelorum te caoe- re non possunt, et Augeii non suul nmndi in conspeclu tuo, quis ego sum, et qua» doraus niea, ut ad me venire, et indignis nianibus meis contiectari, ac iu nie conimorari volueris ? Quid iu me inveuisti, Ilex treniendae niajestatis, quod a templo gloriie luac tralieret te, et desr cendere faceret iii' abyssuni niiseriarum ? Vos Angtli sancli, vos onnies electi Dei, venite, au- dite, et narrabo vobis quanla fecit Deus animae niea? : c\\n\ eniin essein pauper et abominabilis, nec auderem orulos nieos levare ad coeluni prae niultitudine iniquitatem mearum, ille me de pulvece suscitavit, erexit de stercore, ut sederem cum Prbicipibus, et de meusa ejus comederein

1^8 t)E ^issA

nmnibus diebus vitae nieae. Gratias Illi agite ex nie, vos amici mei fidelissimi : ego eniin puer sura, non anuis, sed seusu, et nescio loqui, nec Verba invenio, quibus possim, ut par est, tam copiosura munus gratije extoUere, & praedicare. Quis enim amor infinitse charitati ejus k me reddi potest, qui frigus et gelu dici, non autem amor mereatur? Quae laus, quae adoratio, quale obsequium raeum erit, quod nullum Don reddat infinita ejus perfectio et digni- tas ; et ima ac summa indignitas mea ? Sed tu, Domine, njiserator et cl^mens, et immensw bonitatis, tu nosti figmentum meum, non des* picics humiliimam gratiarum actionem, qnam tibi offero de ]^auj)ertate mea, et sacrificium laudis meae honorificabit te. Tua est magnifi-* centia, tua est gloria, et tibi laus in |ierpetuivs aetemitates pro tam excelso & incon»parabiii beneficio. Tibi laudes concinant, tibi mecum gratias agant universi populi, tribus et linguje, omnes Angeli et Sancti tui ; quoniam misericor- dia tua magnificata est super me, et miserati- ones tuae super omnia opera tua. Jubilent tibi omnes creaturae, quaecunque coeli, terrae, et ab^ssi ambitu conlinentur, et laudem tibi

tRACTATUS ASCETICUS. l6f)

^^petuani dirant : quae a te fexit»ns in te reflu- «t onntium reium priuci{uum etjinem. Jubi- lent tibi et gratias agaiit eor nieum et anima niea, vires, seusus, poteuliie, et omnia niem- bra corporis mei ; tibique soli honor et gloria, a quo, per quem, et in quo omiiia : qui es Deus benedictus et laudabilis in siecuU sajculo- nun, Amen»

§. IV. Oblatlo Post Missam,

OERVUS tuus ego sum, Domine Deus meu?, ct pro tributo servilutis mese aliquid tibi offerre vellem, quod majestate tua diguum et accepta- bile foret : sed excedit omnem facultateni nieam debitum meum, quia tantum tibi debeo, quanti tu vales, qui intiuitus es. Et ex me (juidem nihil possum, niliil sum : liabeo tameii ex gratia tua donam praeclarissimum, quod nullo modo recusare potes : habeo dilectissi- inura Filium tuum Domiuum meum Jesuni Chrislum, qui ita se mihi connnunicavit, ut ego in illo et ille in me sit. Quare verba Pro- phetae tui a|>tissime usurpabo et dicam : JSeiie^ dlCf auima meay Domino, 4' omnia quoi intra me suntf nomini 90»cio ejus, Ipse enim y

1*0 i)>E MrSSA

'Filiiis tun^ dign^ pro me ndniini tuo l>enedicid> teqtie aniabit, et glorificabit ; nam intra me sacrdinentaliter existens factus est umim me- cum, et ego unum cum iHo. Ipsum igitur *)ffero tibi ut thyniiaiiia suavissimi ocJoris ad maximam tui gloriani et honorerfi, in grtitidrum actionem pro universis beneficiis tuis; in remis- sionem peccatorum meorum, et totius mundi ; ad impetrandum inihi et omnibus, pro quibus oravi Sc orare debeo, omnia subsidia vitae teniporalis et sfeteruae et pro animabus omnium "iidelium defunctorum. Snscipe, Domine, cum hac sacratissima obtatione uniinam meam ^t corpiis meum, oranes vires St aff^clUs me6s> ut Bim ;perpetuum holocaustum jugiter ardens Majestiiti tuae. 'Pi^aeska ut deinceps nec mem- bra, necs^nsus, nee potentiaa, nec vitam habe- am, nisi ut te aniem et serviam tibi. Tu sa- pieutia mea, tu lux mea es ; tu fortitudo mea €t robur meum : doce me, iUtimina nje, dorro- bora me, ut cognoscam Hi fHciatn volUntatem tuam. Offero me tibi fn servum perpetuum^, meque tdtum resigno in ^jeneplacitum tuum, abjectii de me oiiini cur^ et sollicitudine. Quidquid inihi evenirepefmis^fis, A divina ma- uu tiia aiiiautissimc suscii^iam. In lempore et

\

TRACTATiUS ASCETICUS. 171

in. SDteniitate id volo, «juod lu ab a^erno t!e nie. decrevisti, sive prosperum illud sit» sive advor- sum. Vivat semper et regnet supcr me beneplacituni tuura ; quod in omni verbo, aclione, cogilatione, et levissimo quoque nit/lu implere desidero. Domine, ante te omne desi- derium meum, et gemitus meus a te non est, absconditus. Desunt enini mihi verba, quibus expliccm affectum meum, sed projicio me iu ardentissimam fornacem amoris tni, quo suc- ceusus ad me venire dignatus es, et mansionem apud me facer,e. Succende me, Domine, in- flannna cor meum, viscera combure, ut jugiler ti})i ardeani, iu te vivani, et in te moriar. AraeD.

§. V. Petitiones Po$l Missain, .

DuLCissiMB amator, Domine Jesu Ghriste, qni me Corpore tuo inimaculato, et pretiosis- simo Sanguine refecisli, ignosce, obsecro, indig- nitati me^e, &c quidquid deliqui in huju^ Missa» celebralione, misericorditcr indulge. Agnosco. «nim Si confiteor praesumptionem nieam, quia ad hoc trempndun» mysterium ac<:edfire ansusr fttBi.sjp^ (JpbiMi prs^arutiOnc, reverentia, hur

17^ DE MISSA

militate, & charitate. Respice in me oculla

misericordiae tuje, & supple excessu meritoruini

tuorum meam nimiam imperfeclionem. Heu,

quotidie veuisli ad me, ut pauperrimam ani-

mam meam douis luis locupletares ! Ego autem

contempsi te, & abii in regionem dissimilitudi-

nis post prava desideiia cordis mei. Cumque

inutiiiter dissipala omni substantia, ad le nudus

& fame co*nsumptus reversus sum, tu suscepisti

me, & omnium inicjuitatum mearum oblitus

^s. Bonum raihi quod amasti me amore ae*er-

iio & infinito ; nisi enim infinita esset bonitas

tua, nuUo modo posses tolerare miseriam meam.

Vincat igitur k absorbeat bonitas tua mahtiaia

meam. Riga me lacryniis quas fudisli pro me ;

unge me myrrh^ doloris tui, adslringe vinculis,

ablue Sanguine, Cruce erige, morte vivifica.

Penetret amor tuus viscera mea, & omnem

ahenum amorem expellat. Abscedat phanlas-

matum multitudo, meque totum iu t^ transfor-

ma, ut in te pereat oninis substanlia mea, me-

que ampHus non inveniam nisi in te. Imprime

cordi meo amorera crucis & humiliationis, qui,

ut me redimeres uno nequidem momento sine

crwce esse voUiisti, Ne patiaris me siiie fructu

TRACTATUS ASCETICUS. 1*3

^ te recedere, sed operare mecum mirabilia tua, eicut cum Sanctis tuis operatus es : 6z fac me ambulare in fortitudine cibi istius usque ad montem perfeclionis. Succende me ignitA vi amoris tui, ut sim tecnm consummatus iu unum, omnino abstractus k nieipso, & ab omni creaturA. Omnibus quoque famuh*s tuis, pro quibus obtuli lioc sacrificium, & pro quibus orare debeo, seu tu rogari vis, da pacem, salu- tem, & tuam benedictionem. Converte mise- ros peccatores ad te, revoca liiereticos atque schismaticos, illumina Intideles te ignorantes. Adesto oninibus qui in aliqua necessitate, el tn- 'Ijulatione constituti sunt, Esto propitius pro- pinquis et benefactoribus meis. Miserere om- nium adversantium mihi,* vel qui me aliquil molestia affecerunt. Succure illis qui se meis precibus commendarunt. Da vivis veniam et gi-atiam, da fidehbus defunctis lucem etrequiem sempilernam. Amen,

§. VI. Aspiratlones post iMissam ad Beatam Virginem, AngeloSy «!y Sanctos.

JxESPiCE in me, gloriosisshna Virgo Maria, quia dignum objectum oculorum tuorum nunc-

174( D<5 MISSA

faptug suui» Loquere pro uie bo»a dilpclissimo rilio tup, q|ii nie Corpore 6: Sanguinp jsuo siiavis^irae refecit, &z offer ei merita tp^: iu SLipplemeuUim imjjerfeciionis mea2. Gratias age ei pro me, Sc. inipetf^ miiii,, ut sacrameu' t^li sud prseseulia uou. (iiscedat a me, uisi reliu- quat* post se a^)iai^ rneag largissimam benedic- tipueuiii

Aiigeli sancti, IMjuistri Pei altissimi, faoi- eutes verbujw illius, aspicite Primogeuitum Patris aBteriii, quem introeuutem in orbem terramm jugsu Fatris adoraslis, & facite me in eo spiritu & veritate illi senire, qji^ vos eidem inhac vila. miaistrastis, & nuuc in coelesti patria servitis.

Sancti Patriarchae, & Frophetae, viri desi- deriorum, conscii secretorum Dei, intuemini promissum ab. ipilio muudi Redemptorem, queiii tam ardeuter de>sidcrastis, ik Xmt(\ tem- pore expectastis, nec vidfsre potui^tis: facite me toto affectu ad ipsum suspirare, ut reliquae proraissioues ejus fideles inveniantur, & senli- .am proraissos hujus Sacramenti eftectus-.

. Apostoli Jesii Ghristi, ejusque Evangelii «laii&eim FriEidicatof 69, aspicite m m/^ i\is\m

TRACTATTTS ATSCEtlCtJS. 1f5

dllectissimum macistrinn vestriiin, quem tan- topere (liiexrstis: i^ imj>€trate mibi ut intiniij ▼isceribus ipsum super oiimia amem, ejusque fervoris particeps fiam, quem tunc crxperimen- taliter gustastis, quando hoc cibo de manu ejus refecti fuistis.

Invictissimi Maftyres, Christum respicitc crucifixum, pro cujus amore Sanguinem vesr- trum tam libenter fudistis, ipsumque orate, ilt tlie sempfer in cruce vivere & mori faciat, qua- tenCis viceni quam possum ejus dilectioiii ngpendahi.

'Beali Pontifices, dominici gregis pastores, ^A^num Cernite inmiUculatum, quem omnipo- ^teiili Deo in sacro altari toties immolastis ; & ^estris precibus facite liie tanti sacrificii dignum ministruni, ut TVieipsam bonis operibus per- |ietu6 immolem tan» sacrse oblationi asso- cialnm.

Servi fidelcs Chri^ti, sancti Monachi & Ere- mitac, videte (hilcissimum Doniinum vestruin, pro quo omr.ia Inijns-mundi oble(!tainenla, & afteetu & reif^i reiiquistis, & fecite me 'pro ejtisdem amore pros|)era mundi despicere, rtulla ejus adversa formidare, & ad fastigiutn Baucli- talis quantociilis pervenire.

ilP^rf bE Mi3SA

Puiissimae Virgiiies, Spoiisum vestruni iritU- cmini, cui cum summa exultatione Virginitatem vestram consecrastis, illibatam mihi mentis et corporis puritatem obtinete, ut hujus vilae cursu peracto, mundus ab onmi labe in conspectu Domini merear praesentari.

Omnes Sancti et Sanctae Dei, consolatio pauperculae animae meae, vos prsesertim Pa- troni et proteclores mei, aspicite magistrum, auctorem, et prsemium sanctitatis vestrse, ac universam vestram felicitatem intra viscera mea manentem, mihique ab ipso, cui vos tantoper^ verbo et exemplo in hac vita conformastis, vestris intercessionibus impetrate, ut vestra semper vestigia sequar, et ut ad scopum mibi propositae perfeclionis, ac tandem plenus me- ritis ad vestrum merear consortium pervenire.

§. VII. Conclusio exercitiorum post Missam.

Anima Christi, sanctifica me: Corpus Chris* ti, salva me : Sanguis Christi, inebria me, Aqua lateris Christi, lava me : Passio Chrisli, conforta me : O bone Jesu, exaudi me : Intra tua vuluera abscondu me ; Ke permitlas me

TRACTATUS ASCKTICUS. 177

Kparari a te :^ Ab Iioste nraligno defende me : Iti liora mortis meae voca me, et jube nie venire ad te, ut cum Sanctis tuis laudeni te iu saecula sajculorum. Amen.

Kecedo a te modicum, Domine Jesu, sed Don siue te : consoiatio, feiicilas, et omne bo num animae meai, et me amplissimfle dilectioni tuae cum omnibus iValribus, amicis ct inimicis meis humillime commendo. Ama nos, Domi- ne, et transforma qukm simillime ia te. Totu» occuper in te, et propler te, nihilfjue sit objec- tum verborum, actionumque mcarum inlerna- rum et externarum, nisi tu amor meus, qui Tivis et reghas per onmia saecula sacculorum. Amen.

§. VIII. Cur multi ex frequenti cdebratione non projiciant,

C>UM multi siut Sacerdotes, qui frequenler, multi eliam quiquotidie celcbrant; 6i. nihilomi- n\lshujus vivifici ac divini sacramenti admirabiles fructus non percij)iunt, necessarium procul du- bio est tanti mali causas investigare. Unde cnim in curasalutis tanta tepiditas,. tauta in studio perfectionid negligentia] cOm dicgt z

\%^^

ifi DE MiSSA

Chrysostomus oportere nos ab hac mensa rede* ctere dasiiionibus terribiles, & ignera omni e» j^arte spirantes. Si Dous noster ignis consu- niens est, venitque in terras suuni ignein ferens, qui arcleat & omnium corda comburat: cur ipso intra nos recepto, nec frigus k tiohis ex[>cl- litur, nec ardorem ej is seutimusl Nonne moFti^ i^dicium est, vei gravissinrde aegritudinis ignem ere iu^inu, &c omni calore destitui? Si olim non potuit coram Arca Domini statua Dagon subsistere, sed statim corruit & contrifa est: ciir Christi piaesentia amoris proprii tjrannici iii anima dominantis idolum non atterit & coii- fFingit? Cur tanta Christi deuiissio superbiae spiritum non ehdit? Cur tanta ejus mansne- tudo irara non corapescit I Cur tantus amor ad ejus sequenda vestigia non impellit 1 Effectus Eucharistiae. sunt, prKservare a peccatis, augerc gratiam, terrenoram odium infundere, ad aeter- norum amorera mentem elevare, iiluminare in- lcllectum, succendere atfectuni, conferre anims &: eorpori purilatem, conrscientize pacera & Ize- titiam, atque inseparabile-m cum Deo unionem. Flcrique tainen post frequenlem celebiationem his efiectibtw noa- fruuntur, ad quos niinir^

TRACTATU» AsriLTirus. 179

#f^.at Asgaei Prophetae objurj;atio diceiitw : Comedistit, Sf non f.sliM saiiati: bibistis, S^ mon estis intbriati, Defectus aiiteiD nou in cibo &i potu est, sed in prava edeutis & bibeiv* lis dispositione. £t hsec prim4 tanti niali causa esi, quia aUud comedimus, aliud esurimust comedimus panem Angelorum, ik inmiuodorum «mimaliuni siliquas esurimus» deteriores Israeli- tis, qui dum manna coniederent in deserto, ad ollas iEgypti suspirabant. Quid igitur mira- jnur, si fauces araaritudine infectae mellis dul- cedinem non p^rcipiunl ? Furganda est anima ^ delccialionibus carnls et sensuum, ^ tepidilate, ab orani affcctu ad creaturas, ut possit divinum sacrameutum suos in ea affectus cperari. Naiu cor lerrenis oecuputura dtlectatio s^icta dccli- juat, uec datur divina cousuialio admittenllbus Jiltenam.

Altera causa est omissio necessarlae praeparali^ «Miis : i^lerique enim ad tarauni miuesterium acr cedere non verentur perfunclorie, ex consuetu- diue, ex motivo humano, lucri potiitsqu^im devor )^ioniscau8ii,non considerantes quanti oneiis sitvei semel cclebrare Cilm vir Apostolici spirilus Jor i!Uu.e« Avila <juemdaip Sacfifdotio paulti anteiiu-

tiatuiD inimaturdinorte<iecessisse audissetjstalim qua?sivit num alirt,uando celebrassetr respoil- dentiver6 semel dunfaxtat; multiim^ iwqui*, deferet ante Judicem.' Timere itaque: oportet, quia nemo digne Sacerdotio funjjji, neme rhujus sacramenti fructus percipere potest, nisr, quantum fert humana fragilitas, se ad illud disjionat ek puritate, amoi^, & dcvotione, quae supri h nobis explicatae sunt.

Tertia demuracausa est, quia multi Sacra peracto ad exteiiora staiim divertunt, nec si- iiunt ut sacramentum suam in eis virtulera exerceat. Isii revera gratiam Dei in vacuum recipiunt, nec d« mens.i coelesti fructum repor- tant ; quia tantum Don jnum ad se venienlem indigne excipiunt, nec reverentur, aut gratias agunt; \mb proiiur.s ab eo recedunt, ipsumqu« contristant, mijestatem ejus, 6: incomprehen- sibileni dignitatem parvi]iendei>tes, nec adver- tentes quanla sit fieditas, vjlltas, & miseria ipsorum ad quos venire dignatus esl. Qu5d si adliibita omni diligentiil aid digne & devc^^ celebrdnduni, conlingal aliquem hujos convivii fructibus minime perfrni, id admiiabih sapien- tise Dei adscribeudum est, <jui hoc (Termittit

TRACTATUS ASCTETICUS. 181

fit siiBp Induslriae non tiibuat lionio hoc gn\tiae .donum, sed caule illud custodiat 6z se illo iKmikr iiidignuni protiteatur.

CAP. VII,

Prxixis celcbrandL ciim quis pro- f^; lixliis orare non patest.

§. I. De Praparatione.

CJuAMVis humana negotV» divinis functioni- bus nullo modo aequari, nedrim praEferri de- beant : quia tanien sunt alifjui Sacerdotes publicis utilitatibus iuaervientes, qui necessariis &inevitabitibus occupationibus ita aliquando de« linentur, ut prolixiils orare nequeant ; brevein illis et expeditam praxini proponere necessari- uni duxi qu^i. uti poshint, c''jn celehrare vohie- rint, ne miuus digne divinum sacrificium offe- rentes, ejus fructibus piiventur. Haec autem tria tempora complectitur id quod Missam an- tecedit, id quo perticitur, et quod proxime sub- sequitur.

-^i Ante Mi^smn' tprneniitienda praeparatio du* pWx, remola el proxima. Fro remot^, haec

!f-?2 DE MTSSA

«ervanda. Vespere preecedetvti coglltt w <li« «rastini hosti«m salutarem omnipotenti Deo oblaturum, eique cogitationi indormiat. Addit brevem aliquera affectura reverentiae, amoris, et desideni. Sequeirti die in eldem cogitatione et affectu evigilet ; caveatque diligenter, oe animus ita se negotiis immergat, el ad exterca dilaba- lur, ut, cftm tempus celebrandi advenerit, ad se revocari, et recoUigi non possit. Proximfe ante Sacrum terrenis omnibus cogitationibut stbjectis, omnique seposita rerum agendaruia sotliciludine, meutem erigat ad coelestia. Fer» (>endat qu^ devoiione se sentiat ad celebrandum JHcitari, quo fine moveatur. CoDscientiani eiLcutiat, et si aliquam ei inaculiuu inesse de^- preheuderit, sacramentali confessione eluat cum iutimo doioris sensu, et iirmo proposito emen^ datioiiis. Tum breve aliquod tempus sumat, quo fidero mysle.ii exciiet, cbaritatem accen- dat, passionem Domiui commenioret, dirigat inteutionem, et Dei opera sibi et aliis flagitet. Auxilium quoque B. Virginis et Sanctornm ferventer et bumilite^ implorabit. Iloruia icliimti et affcctuiim formuJas supr^ desaip-

TRACTATUS ASCtTICLS. 19S

limin cap. 4. quus sibi quisque in brevissituiui dsprrationes redigere poleril pro suo captu e€ devotioiie.

i, §. II. De Cchbratione.

f^lissm celebralioiii tres coinites a(tjiifi»et, reverentiam, atteMtionem, iS: devotionero. Re- vereutia omnes nuitus exteriores componit, ut modest^ graviterque fiant, pracscri{)tis caErimo* ifiis exactissini^ servatis, suinmaquc adhibit^ Immilitale, quce oinniniV necessaria est Iiostiam inimaculatam ofterenti in conspectu Dei et Angelorum. Attentio mentem coercet, & iit quie aguntur affigit, ne ad alia detiuat & eva- gelur. Devolio voluntatem infiannnat, ue languid^ et ex consuetudine Sacris operetur, sed ciun ingen»i fervore, solertique studio Deum ptacandi et colcndi. Quia verc> animus parum tenax recti facile distrahitur, quibusdam quasi vinculis adstringi debet, el in se relineri, qualia sunt k me supra proposita capite 5. quic ut ibidcra notavi, brevilati Missae nulium alTerunt im|>edimentum. Sunt etiam aliqui, qui iu septem veluti stationes Missam partiuntur, ut iu singulis conjruos exeitent afiectus, et reuo-

184 ' DE MISSA

vent aUentionem. Prima dicitur Contritlonis, quae ante gradus Altaris peragitur, ubi Sacerdos tanquam reus se sumnii Judicis tribunali corde contrito pracsentat, et generali confessione noxias expiat. Secunda, Glorijficaiionis, qujB Missae mtroitu, Angelorura cantico, et reliquis usque ad Epistolam continetur. Tertia, Z)oc- tvincc sive instructionis, quae Epistolani, et Evangelium complectitur, monila scilicet salutis h. Prophetis, ab Apostolis, et ab ipso Christo nobis tradita, et cum ingenti reverentia susci- piendA. Quarta Fidd, quae Symbolo absol- vitur. Quinta Obiationis, hostiae sahitaris oblationem conlinens, omniumque fidelium pro quibus oramus et ofFerimus, commemorationem. Sexta Communionis, ab illis verbis Communi' cantes usque ad Postcommunionem, qu4 sa- cerdotis animus in sublime erigitur, variisque affectibus ad divinam unionem, quae conmiu- nione peragitur, se disponit. Septima Grati- ■ arum aciionis, a Postcomnmnione usque ad finem. Porr5 in singulis stationibus varii affec- tus excitari possunt, raptim quidem et breviter, sed brevitatem intensio affeclfis, atque ardur devotionis compensabuut.

tRACTATUS ASCETICUS. 1 S5

§. III. De Gratiarum actione.

(JuATUOR post Mlssam praestanda sunt, quitrum prioium et prtvcipuum est, Gratiarum actio : secundunj, Oblatio : tertium, Pclitiu : quartum, Propositum digne coram Deo ambu- laiidi. Gratiarum aclio quanto exactius fiet* lanto coplosior oblati sacrificii fructu?. Sicut cnim ingratitudo roiilem divinae largitalis exsic- cal, iia ^ralitudo iorienlcm aperit ca^eslium benedictionum. Potcst autera hic aftcctus nntllis t\; variis modis excituri, quos unclio sugyeret, & ingeniosa pieias excogitabitJ Ho<? unum est, quod a n.obis expectat Deus: ut grali simus, Sc memores beneiiciorum ejiis. Sequitur oblatio, quu par pari Deo reddere Sacerdos potest, Filiiini ejns Uiiigenitum & consubslanlialem ei oti*erendo. Seij»si;ni quo- que ofieret Patri iSc Clnisto holocausium «cceptabile in odorem suavitatis: & qua gratior sit oblatio, nierita ei addet B. Virginis f^ omnium Sanclorum, ac ipsius Cliristi, qui €st salus, rectcnjptio, & tota fiducfe nostra. Quia vero cuui Filio omiiia nobis Pater donavit, ipsum pro suis k. aliorum necessitatibus hunti- A a

15^ ' UB MlSSA

liter & ferventer deprecabitur. Horum actunm formula in promptu habenda erit, potestque €x Iiis exccrpi, quee superiori capite descripta sunt. Tandeni concludet efficaci proposito eundi de virtute in virtutem in conspeclu Dei, donec ad apicem Ciiristianae perfectionis perve- uiat. Amcn.

§. IV. Aspirationes post Missam stepe per ditm repetendce.

CJu is me separabit a cbaritate t«A, Domine Deus meus 1 Non timor mortis, quia tu es vita inea : non amor mundi, quia ipsura spemo & omues pompas ejus : non tribulatio, cp.ua tu, dumtribulor, raecum es : non fames, non nuditas> Hon paupertas, quia tu es cibus meus, operi- mentum meum, 6c divitiae meae : non persecu- tio, non gladius, quia heec duicia mihi sunt propter te : non creaturae, quia ante te nihil »unt. r

Quaudo educes nie de islo carcere, cui te Felicta adhaesit anima mea 1 Quando tralies me post te captum specie tua & pulchritudine tii^ ? Quando milii Ik toti mundo mortuus ero, itt VEL te solo VM^am, 6; tu vivat io u\t l

TRACTATUS ASCETICUS. 1^7

O si semj^r te aniarem, le semper posside- rera, k te nunquam discederem, in te inorsus converterer !

Quid possura extra te desidcrare, cum in te sint omnia bona ? Nimis avarus est, cui tu non su^cis.

O amor qui omnia potes, quando facies ut diligam te toto corde, tota anini^, totis viribus.

Quid mihi est in coelo, 6c k te quid volui su- perterram? Jamplenum est desiderium meum, plenum gaudium cordis mei, quia tu es plenitu- do mea, omne bonuni, & desiderium meuni.

Refice, Domine, esurientem animam meam :* accende frigiditatem meam igue amoris tui: illumina csccitatem raeam claritate prassentiae tuae.

Vcrle mihi onmia terrena in amaritudinem ; omnia infima & creata in contemptum et ofoiiviouem.

Erige cor meum ad te in coelum, & ne per- mittas me vagari super terram.

Penetret, quaeso, hujus Sacramenti virtus emnia intima mea, & quidquid in me pravum, ^uidquid vitiosum cst, mortificet et cfadicet.

-188 DE MISSA

In te, Jesu siiavissinie, sit omnis delectalio rnca : tcEdeat nie gaadii quod cst siiie te: ama- ra niihi sit omnis quies quie nou est ia te.

Emitte ex te, beuigiiibsime Jesu, amoris tui radios qui me succeudant, & quidquid terre- num in rae est comburant cx. consumant, ut jgne inextinguibili charitatis tuae ard«am, iSc vetus in me homo totus cieficiat. ^

Utinam me rapiat ignita vis amoris tui, qua; lue transformet in te, <ic in te absorbeat, ac me tecum unum eliiciat !

Lauda, Sion, Salvatorem, lauda ducem & Pastorem in hymnis et cantix^is.

Quanti^m potes, taatum aude: quia niajor omni laude, nec laudare sufficis.

Laudis thema specialis, panis vivus & vitalis hodie proponitur..

Quem in sacrte mcnsa coena?, turbac fratrum .duodenae datum non ambigitur.

Sit laus plena, sit souora, sit jucunda, sit decora mentis jubilatio.

Dies enim solemnis agitur, in qua rneusae prima recolitur hujus institutio.

In hac mensa novi Regis, novum Pascha Bovae legis, phase vetus terminat.

TRACTATUS ASCHTICUS. 1S9

Vetustateni novitas, uinbiani fugat veiitas, Bocteni lux eliminat.

QuodinccEna Christus gessit, faciendum hoc expressit, in sui memoriani.

Docti sacris inslitutis, panera vinum in sahitis consecramus hosliam.

Dogma datur Christiam's, quod in Camem ^ransit panis, & vinum in Sanguincm.

Quod non capis, quod non \ides, animosa iirmat fides, prceter rerum ordineni.

Sub diversis speciebus, signis tantum & non rebus, lateut res eximiie.

Caro cibus, Sanguis potus, manet tamen Christus totus sub ulraque specic.

A sumente non concisus, non confractus, non divisus, integer accipitur.

Sumit uuus, sumunt mille, quantum isti, tan- tum ille, nec sumptus consumitur.

Sumunt boni, sumunt mali, sorte tamen inaequali, vitae vel interitus.

Mors est maHs, vita bonis, vide paris sum|)- tionis, quam sit dispar exitus. «

Fracto demiim Sacramento ne vacilles, sed raemento, tantCun esse sub fragmento, quantum loto tegitur.

190 »E MISSA

Nulla rei fit scissura, signi tanlitm fit fractu- ra, qua nec status, nec statura signati niinuitur.

Ecce Panis Augelorum factus cibus viatorura : vere Panis filiorum, non mittendus canibus.

In figuris praesignatur, citm Isaac imraolatur^ Agnus Paschae deputatur, datur mawa Palri^ t>us.

Bone Pastor, Panis ver^, Jesu tiostti roiserere^ tu nos pasce, nos tuere, tu uos boua fac videre in terra viventiura.

Tu^ qui cuncta scis & vales, qui nos pascis htc mortales, tuos ibi commensaies, cohaeredes ^ sodales fac sanctorum civium. Amen.

PR.EPARATIO AD MISSAM,

Pro opportunitate Sacerdotls faeieiula.

* Ant. Nc remiiiiscaris, kc. hi diiplicihus tantum duplicatur, c^* pariter ante Missas quce rifu du- plici celebrantur, ( hoc est) cum unica Oratione, sive sit rotiva pro re gravij sive pro defunctis (quam- quam pro defunctis omitti possunt Antiphona S^ Psalmi)^ ^^ temporc Fascfiali additur, Alleluia.

Psalmus 83.

(JuAM dilecta tabernacula tua ; Domine virtutum ! * concupiscit &; deficit anima mea in atria Domini.

Cor meum & caro mea : * exul- taverunt in Deum vivum.

Etenim passer invenit sibi do- mum, * & turtur niduni sibi, ubi ponat puUos suos.

m ^

Altaria tua, DQinine virtutum, * Rex meu5>, Sc Deus meus.

Beati qui habitant in domo tua, Domine : * in siEcuIa S2eculorum laudabunt te.

Beatus vir, cujus est auxilium abs te : * ascensiones in corde suo disposuit, in valle lacrymarum, in loco quem posuit.

Etenim benedictionem dabit Le- gislator, ibunt de virtute in virtu- tem : *' videbitur Deus deorum in Sion.

Domine Deus virtutum, exaudi orationem meam : * auribus percipe, Deus Jacob.

Protector noster, aspice, Deus : * & respice in facicm Christi tui.

Quia melior dies una in atriis tuis : * super milfia.

Elegi af)jcctus esse in domo Dei mei : * magis quam habitare in taber- naculis peccatorum.

Quia misericoidiam & veritatem diligit Deus : * gratiam & gloriam dabit Dominus.

193

Non privabit bonis cos qui ambii- lant in innocentia: * Domine virtu- tum, bcatns liomo qui spcrat in te.

Gloria Patria, k Filio * et Spiri- tiii Sancto.

Sicut erit in principio, & nunc, & semper, * & in saicula Sceculorum. Amcn.

Psalmus 84.

.cJexedixisti, Domine, terram tuam : * avertisti captivitatem Jacob.

Remisisti iuiquitatem plebis tua^; * operuisti omnia pcccata eorum.

Mitigasti omnem iram tuam : * avertisti ab ira indisi^nationis tuoc.

Converte nos, Deus, salutaris nos- ter: * & averte iram tuam a nobis.

Numquid in aeternum irasceris no- bis ? * aut extendcs iram tuam a generatione in generationem ?

Deus, tu convcrsus vivicabis nos, * & plebs tua leetabitur in te.

Ostcnde nobis, Domine, miseri- cordiam tuam : et * salut^ire tuum da nobis.

B h

Audiam quid loquatiir in me Do- n)iiuis Dtus : * quoniain loquetur pacem in plebem suam,

Et super Sanctos suos : * & in eos qui convertuntur ad cor.

Verumtamen prope timentes cum salutare ipsius : * ut inhabitet gloria in terra nostra.

Misericordia & veritas obviave- runt sibi : ''^justitia& pax osculat^e sunt.

Vcritas de terra orta cst : *&jus- titia de ccelo prospexit.

Etenim Dominus dabit benignita- tem : * & terra nostra dabit (Vuctum suum.

Justitia anteeum ambulabit : * & ponet in via gressos suos.

Gloria Patii. Sicut crat, 8cc,

Psalmus 8J.

Xnclina, Domine, aurem tuam ; &exaudime: * (juoniam inops & pauper sum e^o.

Custodi animam meam, qtioniam sanctus sum : * salvum tac servum tuum, Dcus meus, spcrantcm in tc.

195

Miserere mcl, Doniine, quoniam ad te claniavi totil (iie : * jjetifica animani servi tui, quonfam ad te, Domine, aniniani nicani lcvavi.

Quoniani tu, Doniine, suavis 8c mitis: *^ & nuiitee misericorciiae om- nibus invocantihus te.

Aunbus percipe, Domme, oratio- Ticm meam : * & intende voci de- precatiouis mea^.

In die tribuiationis meae clamavi ad te : * quia exaudisti me.

Non est similis tul in diis, Domi- iie : * & non est secundiim opera tua.

Omnes gentcs quascumque fecisti, venient, & adorabunt coram te, Do- mine : * & glorificabunt Domeu tuum.

Quoniam magnus es tu, & fa- ciens mirabilia: * tu es Deus solus.

Deduc me, Domine, in via tua, & ingrediar in veritate tua : * Ijete- tur cor nuum ut timeat nomen tuum.

196 ^

Confitebor tibi, Domine Deus meus, in toto corde meo : * & glo- rificabo nomen tuum in seternum.

Quia misericordia tua magna est super me : "^ Sc eruisti animam meam exinferno inferiori.

Deus, iniqui insurrexerunt super me, & synagoga potentium qu«si- erunt animam meam : * 8c nou proposuerunt te in conspectu suo.

Et tu, Domine Deus, miserator & misericors, * patiens, & multaj misericordi^e, & verax.

Respice in me & miserere mei : * da imperium tuum puero tuo, & sal- vum fac iilium ancillse tuae.

Fac mecum signum in bonum, ut videant qui oderunt me, & confun- dantur : * quoniam tu, Domine, adjuvisti me, & consolatus es me.

Gloria Patri. Sicut erat, &:c.

Psalmus I \5.

C^REDiDi, propter quod locutus sum : * ecro autem humiliatus suin nimis.

197

Egodlxl in excessu meo ; * Oninls homo mcndax.

Quid retribuam Domino, * pro omnibus qux rctribuit mibi ?

Calicem salutaris accipiam, *'& iiomen Domini invocabo.

Vota mea Domino reddam coram omni populo cjus : * pretiosa in con- spectu Domini mors Sanctorum ejus.

O Domine, qula ego scrvus tuus : * ego servus tuus, (& filius ancillas tua?.

Dirupisti vincula mea : * tibi sa- crificabo hostiam laudis, & nomen Domini invocabo.

Vota mea domino reddam in con- spectu omnis populi ejus : * in atriis domus Domini, in medio tui, Jeru- salem.

Gloria Patri. Sicut, &c.

Psalmus 129/

JLIe profundis clamavi ad tc, Do- mine : * Domine, exaudi vocem meam.

Fiant aures tiise inteiulentcs, * iu voccm deprecationis mcae.

Si inquitates observavcris, Donii- ne : * Domine, quis sustinebit ?

Quia apud te propitiatio est, * 8c pioptcr legem tuain sustinui te, Domine.

Sustinuit anima mea in vcrbo cjua : * speravit anima mca in Do- mino.

A custodia matutina iisque ad noctcm, * spcret Israel in Domino.

Quia apud Dominum misericor- dia : * & copiosa apud cum re- dcmptio.

Et ipse redimet Israel * cx omni- bus iniquitatibus ejus.

Gloria Patri, & Tiiio, * & Spiri- tui Sancto.

Sicut crat in principio, & nunc, & semper, * & in sascula sseculorum, Amen.

Deincle repelitur Aiitiphoria : Ne reminiscaris, Domine, delicta nos- tra, vcl parentum nostrorum : neque vindictam sumas de peccatis nostris. Tanporc raschali additiu\ Alieluia.

191

Postea Sacerdus dicit, Kyrie, eleison Chiibte, eltison. Kyrie, eleison Pater noster.

V. Kt ne nos indncasin tentatio- neni. r. Sed iibera nos k nialo. V. Ego Hixi, Doniine, miserere •lul. R. Sana aniniam nieani, quia pecca- vi tibi.

V. Convertere, Doniine, aliqiian- tulum. R. Et deprecare super servos tuos.

V. Fiat misericordia tua, Domine super nos. u. Quemadniodum spera- vimus m te.

V. Sactrdotes tui induantiir jiisti- tiam. R. Et Sancti tui exultenr.

y. Ab occultis mcis munda me, Domine. r. Et ab alienis parce scr- vo tuo.

V. Dominc, exandi orationem meam. u. Et clamor meus acl te veniat.

V. Dominus vobiscum. r. Et cum sp r-tu tuo.

£00

Oremus.

AuRES tiice pietatis, mitissime Deus, inclina precihus nostris, 8c gratia Sancti Spiritus illumina cor nostrum ; ut tuis mystcriis dign^ ministrare, teque seterna charitate dilioere mereamur.

o

JJeus, cui omne cor patet, & omnis voluntas loquitur, & quem nullum latec secretum, purifica per infusionem sancti Spiritus cogitati- ones cordis nostri ; ut te perfect^ diliijere, & di^-ne laudare mereamur.

O ' o

iJ RE igne sancti Spiritus renes nostros, & cor nostrum, Domine, 11 1 tibi casto corpore serviamus, & & mundo corde placeamus.

,i\xENTES nostras, quassunuis, Do- mjne, Paracletus qui a te pzocedir, illuminet <Sc inducat in omnem, sicut tuus promisit Filius, veritateni.

Adsit nobis, qujESumus, Domine, virtus Spiritus sancti, quae & corda nostra clementer expurget, et ab omnibus tueatur adversis.

Ueus, qui corda Fidelium sancti Spirit{is illustratione docuisti, da nobis in eodem Spiritu recta sapere, A; de ejus semper consolatione gau- dere.

C^ONSciENTiAs nostras, quassu- mus, Domine, visitando purifica; ut veniens Dominus noster Jesus Christus Filius tuus, paratam sibi in nobis inveniat mansionem. Qui tecum vivit & regnat in unitate SpiritAs sancti Deus, per omnia sse- cula sseculorum. Amen.

FORMA INTENTIONIS.

jtVlD laudem & gloriam sanctissimas Trinitatis, in memoriam Salvatoris nostri Jesu Christi vita?, Passionis, Mortis, Resurrectionis, ac in operum c c

& meritorum suorum, omniumqne Sanctorum unionem. Ad lauderh quoque & exaltationem Beatissim^ Virginis Mari^, Cdelestium Ange- lorum, Sanctorum, atque Sancta- Tum, Sc signanter NN. & alioruni Sanctorum. OfFcro etiam cum ip- sorum beatorum Spirituum laudibus, Sanctorumque omnium precibus & meritis ; nunc & semper hoc, & omnia alia sacrificia, officia, oi*att- ones, & bona opera totius mundi, pro meis praesentibus & luturis animx & corporis necessitatibus iii auxilium et con-solationem meam, & in remissionem omnium peccatorum meorum, quorum verarn contritio- rem semper habere intendo, conor & cupio, omniumque vivorutli, & defunctorum meorum parentum, & consanguineorum, amicorum, ini- inicorum, benefactorum in spiritu- ahbus, & temporalibus, ac illorum quibus fui gravamen, scandahim, occasio peccandi. Pro omni gradii sanctce Cathohcse Ecclesise, ac illius

203 conservatione, augmento, et exal- tatione, Christianorum Principum unione, haereseum extirpatione, Summi Pontificis salute, Regis nos- tri Christianissimi incolumitate, Sc Animarum in Purgatorio existen- tium liberatione. Pro conservati- one & augmento omnium Religio- num. Pro conversione omnium Infidclium. Pro mihi commissis et commendatis. Denique pro illis omnibus vivis atque defunctis pro quibus Dominus noster Jesus Chris- tus, et ejus Mater sciunt et volunt me debere orare et sacrificare ; sic oro, obsecro, ac orare, obsecrare, sacrificare intendo, ac propono ; ac juxta intentionem sanctae Catho- iicas Ecclesiae, ego N. Minister lic^t indignus. In nomine Patris, ct Filii, et Spiritus sancti. Anicn; Pater. Ave, &c.

204

Gregorius XIIL Pontifex Maxi- mus, concessit cuilibet celebranti JHissam^ S^ dicenti quee sequun- tur^ 50. annorum indulgentiam,

JliGO volo Missam celebrare, Bc con- ficere Corjius & Sanguinem Domini Jesu Christi jiixta ritum sanctas Ro- inanse Ecclesia^ : ad laudem omni- potentis Dei, totiusque Curi^e tri- umphautis ; ad utilitatem meajii, totiusque Curise miiitantis : pro om- nibus qui se commendaverunt orati- onibus meis in genere & specie, & pro felici statu sanctas Romanas Ecclesise i\men.

AUDiUM cum pace emendatio' nem vit^, spatium verae, poeniten* tise, giatiam 8c consolationem sancti Spiritus, perseverantiam in bunis ope- ribus, tribuat nobis omnipotens & misericors Dominus, Amen,

205

Alia sancti Ambrosii anie Missam Oratio.

Ad mensam dulcissimi convivii tui, pie Domine Jesu (niristc, ego pec- cator de propriis meritis nihil pr^esu- mens, sed de tu^ confidens miseri- cordi^ & bonitate, accedere vereor, & contremisco, Nam cor & corpu^ habeo multis criminibus maculatum, mentem & linguam non caut^ custo- ditam: Ergo, 6 pia Deitas ! 6 tre- menda Majestas ! ego miser inter angustias deprehensus, ad te fontem misericordiae recurro, ad te festino sanandus : sub tuam protectionem fugio, & quem JudTcem sustinere nequeo, Salvatorem habere suspiro. Tibi, Domine, plagas meas ostendo ; tibi verecundiam meam detego. Scio peccata mea multa & magna, pro quibus timeo. Spero in misericor- dias tuas, quarum non est numerus. Ilespice ergo in me oculis misericor- diag tuas, Domine Jesu Christe, Rex «terne, Deus & Plomo, crucifixus

206 propter hominem. Exaudi me spe* rantem in te : miserere mei pleni mi- seriis & peccatis, tu qui fons mise- rationis nunquam manare cessabis. Salve, salutaris Victima, pro me, & omni humano genere in patibulo Crucis oblata. Salve, nobilis et pretiose Sanguis, de vulneribus cru-, cifixi Domini mei Jesu Christi pro* fluens, et pcccata totius mundi ablu- ens. Recordarc, Domine, creatu- TX tu32, quam tuo Sanguine . rede- misti. Poenitet me peccasse : cupio emendare quod feci. Aufer k me, quagso, clementissime Pater, omnes iniquitates et peccata mea; ut purifitatus mente ct corpore, dign^ degustare merear Sancta Sanctorum : et concede, ut sancta praelibatio Corporis et Sanguinis tui, quam ego indignus sumere intendo, sit peccatorum meorum remissio, sit delictorum perfecta purgatio, sit turpium cogitationum eifugatio, ac bpnorum sensuum regeneratio, ope- rumque tibi placentium salubris

207 e^cacia, animce qiioque ct corporis contra inimicorum meorum insidias firmissima tuitio. Amen.

Oratio adbeatam Virginem Mariam ante celebrationem Alissce,

\J Mater pietatis et misericorrlige, beatissima Virgo Maria, ego miser et inclignus peccator ad te confugio, toto corde et affectu, et precor dulcissimam pietatem tuam, ut sicut dulcissimo Filio tuo in Cruce pen- denti astitisti ; ita et mihi misera Sacerdoti, et Sacerdotibus omnibus, li!c, et in tota Sancta Ecclesia ipsuni hodie offerentibus, clementer assis- tere digneris, ut tua gratia adjuti, dignam et acceptabilem hostiam in conspectu summaeet individuae Tri-' nitatis offerre valeamus. Amen.

Ad Sajictum, *cel Sanctam cujiis eo die celcbratur, Oratio,

O Sancte N. vel Sancta N. eccd ego miser peccator de tuis meritis confisus, offero nunc Sacratissimum

208 Sacramentum Corporis et Sanguinis Doniini nostri Jesu Christi pro tuo honore et glgria ; precor te humili- ter et devot^, ut pro me hodie in- tercedere digneris, ut tantum Sacri- ficium dign^ et acceptabiliter oiferre valeam, et eum tecum, et cum om- nibus Electis ejus, 2eternaliter lau- dare, et cum eo regnare valeam. Amen.

Beda de Tenerabili Eucharistice. Sacramento,

OACERDOS non legitim^ impeditus, celebrare omittens, quantum in eo est, T. Privat Sanctam Trinitatem laude et gloria. 2. Angelos laetitia. 3. Peccatores venia. 4. Justos sub- sidio et gratia. 5. In Purgatorio existentes refrigerio. 6. Ecclesiam spirituali Christi beneficio. 7. Et seipsum medicin^ et remedio.

209 G R A T I A R U ]\I

ACTIONES

P O S T M I S S A Af .

Ant. Tiium Puerorum. In Du- plicibus dicitur integra, Canticum trium puerorum. Dan. 3.

xSenedicite, omnia opera Domi- ni, Domino : * Jaudate & superexal- tate eum in saecula.

Benedicite, Angeli Domini, Do- niino : * behedicitc, coeli, Domino.

13enedicite, aqua? omnes, quassu-, per coelos sunt, Domino : * benedi- cite, omnes virtutes Domini, Domi- iio.

Benedicite, sol & luna, Domino :* henedicite, stellse coeli, Domino.

Benedicite, omnis imber & ros, Domino : * benedicite, omnesspiri- tus Dei, Domino.

Benedicite, ignis & sestus, Domi- no : * benedicite, frigus & aestus, Do- mino.

Dd

210

Bencdlcite, rores & prulna, Dqmi- no : * benedicite, gelu & frigus, Do- mino.

BenedicitCj glacies & nives, Domi- no, * benedicite, noctes&dies, Do- mino.

Benedicite, lux & tenebrge, Domi- no : * benedicite, fulgura & nubes Domino.

Benedicat terra Dominum : * lau- det & superexaltet eum in saecula.

Benedicite, montes & colles, Do- mino : * benedicite, universa germi- nantia in terra, Domino.

Benidicite, fontes, Domino: * be- nedicite, maria & flumina, Domino.

Benedicite, cete & omnia quae mo- A^entur in aquis, Domino :*benedicite, omnes volucres coeli, Domino.

Benedicite, omnes bestiaeet pecora, Domino :*benedicite, filii hominum, Domino.

Benedicat Israel Dominum ;* laU- det & superexaltet eum in saecula.

Benedicite, Sacerdotes Domini, Domino :* benedicite, servi Domini, Domino.

Gll

Dcnedicite, spiritus & animoe justo- rum, Domino:* bencdicite, sancti & liumiles corde, Domino.

Benedicite, Anania, Azaria, Mi- sacl, Domino :* laudate & superex- altate eum in ssecula.

Benedicamus Patrem & Filium cum Sancto Spiritu :* laudemus & super- exaltemus eum in secula.

Benedictus es, Domine, in firma- mento cccli :* & laudabilis, & glorio- sus, & superexaltatus in sascula.

Psalmus 15.

XjAudate Dominum in sanctis ejus :* laudate eum in firmamento virtutis ejus.

Laudate eum in virtutibus ejus :* laudate eum secundum multitudinem niagnitudinis ejus.

Laudate eum in sono tubae :* lau- date eum in psalterio & cithara.

Laudate eum in tympano 9c cho- ro :* lauclate eum in chordis & organo.

Laudate eum in cymbalis beneso- nantibus ; laudate eum in cymbalis

2i2 jubilationis :^ omnis spiritus laudet Dominum.

Gloria, Patri, &c.

Ant. Trium Puerorum cantcmus Hymnum quem cantabant Sancti in camino ionis, benedicentes Domijio.

Tempore Faschali additur^ Alle- luia.

Kyrie, eleison. Christe eleison, Kyrie, eltison. Pater noster.

V. Et ne nos inducas in tenta- tibncm. r. Sed libera nos a malo.

V. Confiteantur tibi, Domine om- nia opera tna. k. Et sancti tui be- iiedicant tibi.

V. Exultabunt sancti in gloria. R. Lastabuntur in cubilibus suis.

V. Non nobis, Domine nonnobis : R. Sed nonnni tuo da gloriam.

V. Domine, exaudi orationem meani. r. Et clamor meus ad te veniat.

V. Dominus vobiscum. r. Etcum spiritu tuo. Oremus.

Deus, qui tribus pueris mitigasti flammas ignium, concede propitius,

£13 ut nos famulos tuos non exurat flam- ma vitiorum.

AcTiONES, nostras quacsumus, Do-. Domine, aspiranclo pracveni, & adju- vando prosequere : ut cuncta nostra oratio & operatio h te semper incipiat, 8c per te coepta finiatur.

jJa nobis, qutesumus, Domine, viiiorum nostrorum flammas extin- guere, qui beato Laurentio tribuisti tormentorum suorum incendia supe- rare. Per Cliristum Dominum nos- trum.

Oratio sancti Thomce Aquinatis,

(jrRATiAS tibiago, Domine, sancte, Pater omnipotens, jeterne Deus, qui me peccatorem indignum famulum tuum, nullis meis meritis, sed sola dignatione misericordiae tua^ satiare dignatus es pretioso corpore & san- guine Filii tui Domini nostri Jcsu Christi. Et precor, ut haec sancta Communio non sit mihi reatus ad poenam, sed intercessio saUitaris ad

214 veniam. Sit mihi armatura fidei, & scLitum bonae voluntatis. Sit vitio- iiim nieorum evacuatio, concupi- scentiae ac libidinis exterminaiio, cha- litatis & patientiae, humilitatis & obe- dicntiae, oraniumque virtutum aug- mentatio : contra insidias inimicorum omnium, tam visibilium, quam invi- sibilium,firma defensio, motUj^im me- orum tam carnalium quam spirituali- nm, perfectaquietatio,in te unoac vero JJeo firma adhassio, atque finis mei felixconsummatio. Et precor te, ut ad illud ineffabile convivium me pec- catorem perducere digneris, ubi tii cum Filio tuo & spiritu san^cto, sanc- tis tuis es lux vera, satietas plena, gaudium sempiternum, juclinditas- consummata, & felicitas perfecta. Per eumdem Christum, &c.

Oratio dicenda post Missam,

Omnipotens sempiterne Deus, conservator animarum, *niunc!ique Redeniptor, me famulum tuum anie n^ajestatem tuam prostratum benig- nio.:)im^ respice ; & sacrificium quod

215 in honore nominis tui pro salute ficJe- lium, tani vivoruni quini etiam cie- functorum, 8c pro peccatis <Sc offen- sionibus meis obtuli, piissim^respice, iram tuam a me remove, giatiam & misericordiam mihi concede, januam Paradisi m.ihi pande, ab omnibus malis me potenler eripe, & quidquid proprio commisi reatu, clemenier in- dulge. Sic in hoc saeculoin praeceptis tuis fac me perseverare, ut dignus electorum gregi copulari efficiar, te praestante, Deus meus, cujus nomeu benedictum, honor, atque regnum permanet in sajcula sxculorum. Amen. Qv

RITHMUS S. THOM.E

AD Sacram Eucharistiam.

Ai^ORO te devot^, latens Dcitas. Quae sub his figuris ver^ latitas : Tibi se cor meum totum suhjicit, Quia te contemplans, totum deficit. Visus, tactus, gustus in te fallitur; Sed auditu solo tut6 creditur. Credo quidquid dixit Dei Filius,

Nilhoc verbo veritatis verius.

In cruce latebat sola Deitas ; At bic latet simul & liumanitas : Ambo taniencredens atque confitens, Peto quod petivit latro poenitens.

Plagas, sicutTbomas, non intueor, Deum tamen meum te confiteor, Fac me tibi semper magis credere, in te spem liaberc, te diiigere.

O memoriale mortis Domini 1 Panis vivus, vitam pra^stans liomini, Pr^sta mciE menti de te vivere, Et te illi semper dulce sapere.

Pie pellicane, Jesu Domine, IVIe immundum munda tuosanguine, Cujus una stillasalvum facerei Totum mundum quit ab omni scelere-

Jesu, quem velatum nunc aspicio, Oro fiat illud quod tam sitio , Ut te revelata cernens facie, Visu sim beatus tuae gloria. Amen.

Oratio ad Dei Filium.

A. Nima Cbristi sanctissima, sanc- tifica me : Corpus Cbristi sacratissi- mum, salva me : Sanguis Christi

pretiosissime, inebriame : aqua late- lis Ghristi purissima, muncla me : sudor vultus Christi virtuosissimi, sana me : Passio Christi piissima, conforta me. OboneJusu, custodi nie : Intra vulnera tua absconde me. Non permittas me separari a te. Ab hoste maligno defende me. Jube me venire ad te, & pone me juxta te : ut cum Angelis & Archangelis tuis lau- 6etn te, per infinita sa^cula saeculo- rum. Amen.

Obsecro te, mitissime Sc bone Jesu, ut h^EC immortalis hostia pro. me tibi gratias referat, me tibi recon-. ciliet, me tibi restituat, mihi pecca- tori veniam tribuat, & ad vitam perducat seternam. Amen.

Gratiarum actio post Missam,

O Dulcedo cordis mei, & vita ani- ina& meae, & jucunda requies spiritfis mei, dulcis Jesu. Immortales tibi ago gr^tias pro omnibus beneficiis E e

218 niihi coUatis ; signanter ver6, quia hodie me dignum fecisti, verum & immaculatum Corpus & Sanguinem tuum pretiosum consecrare, pertrac- tare, illudque tihbi offerre in memo- riam tuorum mirabilium, ad tuam gloriam, & in rem.issionem omnium peccatorum, tam meorum, quam illorum pro quibus orare et offerre proposui ; illoque in salutem & con- solationem animse meie cibari & nu- triri. Quapropter ver^ dicere audco : Cibus meus Christus & ego ejus. — Multiplico ergo, & quotiescumque tespiro, multiplicare intendo meam voluntatem in infinitum, in tuis lau- dibus ; precorque B. Virginem, An- gelos, Sanctos, Sanctas, & Creatu- ras universas, pro me immensas tibi referre gratias. Immo qiria ista mi- nim^, sufficiunt, te supphco, tibi ipsi gratias agere, te laudare & glo- rificare complaceas : & quia dignatus es istam indignam, tuam tamen fa- cere habitationem ; dignare quoque apud ipsam perpetuam facere man'

219 sionem. ElBce me bominem secim- cliim cor tuum. Uni me tibi intim^, & totum transforma, & transmuta in te. Salva me, Jesu Christe, & cunctam a me hostis antiqui depelle nequitiam, per innocentissimam tuam Passionem. Oro totidem, ut digne- ris o;ratias & induls^entias omnes, quas hoc sacrificio, vel communione mediante acquirere &*lucrari possum, concedere, tam mihi quam aliis vivis & defunctis, quibus applicare propo- sui : quia te ipsum, & pro ipsis exoro pro quibus, & tu vis, & sanc- tissimus Pontifex intendit hac de causa me debere orare. Amen. Pater noster, &c. Ave, &c.

Alia Oratio post Missam,

CtRatias ago tibi omnipotens et misericors Deus, gratiarum actiones tremendae majestati tua% piissime et immense Pater, habeo, quia meindig- nissimum & nefandissimum peccato- rempretiosoCorporeet SanguineFilii tui DoiiTini nostri Jesu Christi, conso-

220 lari et satiare dignatus es. Quasso igt- tur, dulcissime Domine Jesu, uthcec sanctacomnuinio non sit mihi adjudi cium et condemnationem, sed tua gra- tiaet pietate sitmihisuavitasetdqlce- do, animag mese salus et sanctitas, i.n omni tentatione pax et gaudium, in omui tribulatione lumen et virtus^ in omni verbo et opere solatium, et tutela finalis in morte, ad evadendaa omnium inimicorum meorem insi- dias ; et proficiat mihi ad salutem corporis et animae in vitam asternam ; et preesta, ut ibi nulla remaneat pec- cati macula, ubi tua sancta introie^ 1 unt sacramenta. Qui cum Patre et Spiritu, &c,

Precatiuncula Sacerdoiibiis quotidie legendq, ut in dies Deo ferventins deserviant. Ed\ Thorn. Kemp. de Imit. Chr.

-AdJuvet nos gratia tua, omni- potens Deus, ut qui officium sacer- dotaie suscepimus, dign^ et devot^ tibi cum omni puritate et inconsci-

S2l Cntia bona famulari valeamus.

Etsi non possumus in tanta inno- eentia vitae conversari, ut debemus, concede nobis tam dignfe flere mala quaB gessimus, ut in spiritu humili- tatis, ac bonas voluntatis proposito, tibi ferventius deservire valeamus.

Oratio ad B, Virginem Mariam.

O Serenissima & inclyta Mater Do- inini nostri Jesu Christi Virgo Ma- ria, Regina mundi, quae eumdem Creatorem omnium creaturarum tuo sanctissimo utero fuisti digna por- tare, cujus idem sacratissimum Cor- pus & Sanguinem sumpsi, ad ipsum pro me misero peccatore intercedere digneris, et quidquid in hoc ineffabili sacramento ignoranter, negligenter, irreverenter & accidentaliter omisi, tuis precibus sanctissimis mihi iudul gere dignetur. Qui vivit.

j4lia Oratio sancti Bonaventurce.

XRAXSFiGE, dulcissime Domine Jesu, medullas & viscera animae meae

<222 suavissimo ac saluberrimo amoris tul vulnere, vera, serenaque & apostolic^ sanctissima charitate, ut langueat & liquefiat anima mea solo semper- amore & desiderio tui, te concupis- cat, & deficiat in atria tua ; cupiat dissolvi, & esse tecum. Da ut anima mea te esuriat, panem Angelo- rum refectionem ammarum sanc- tarum, panem nostrum quotidi- anum, supersubstantialem, haben- tem omnem dulcedinem & saporem, & omne delectamentum suavitatis : te in quem desiderant Angeli prospi- cere, semper esuriat & comedat cor meum, & dulcedine saporis tui re- pleantur viscera animae meas, te sem- per sitiat fontem vitse, fontem sapien- tiae & scientias, fontem asterni kimi- iiis, torrentem voluptatis, ubertatem domus Dei : te semper ambiat, te qurerat, te inveniat, ad te tendat, ad teperveniat; temeditetur, te loqua- tur, & omnia operetur in laudem et gloriam nominis tui, cum delectione et delcctatione, cum facilitate et af- f^ctu, cum perseverantia usque in

223 finem, ct tu sis solus semper spes mea, jucunclitas niea, gaudium meum, quies et tranquillitas mea, pax mea, suavitas mea, odor meus refectio Hiea, refugium meum, sapientia mea, portio mea, etpossessio mea, tbesau- rus meus, in quo fixa et firma, efe immobiliter semper sit radicata mens niea et cor meum. Amen.

SANCTUS AUGUSTINUS Dc Dignitate Sacerdoium,

S I C A I T.

\J Veneranda Sacerdotum dignitas, in quorum nianibus Dei Filius, velul in utero Virginis in- carnatur! O felices Sacerdotes, sisacerdotaliter vixeritis ! O coeleste mysterium, quod per vos Pater & Filius & Spiritus Sanctus tam mirabili- ter operantur ! Sub tam iueffabili ministerio vestro, quod uno eodemque momenlo, idera Deus qui praesidtt in coelo, in manibus vestris est in sacrificio. Coelum miratur, horrescit iu^ fernus, coutremiscit diabolus, reveretur quam plurimum Angelica celsitudo. Quid retribuam Domino (ut taceamde c3eteris)quoretribuit mihi, pro tam singulari dono mihi sacrificii impenso, quod est datum oplinmui & omne donum per- fectum 1 O venerabilium sanctitudo manuum ! O felix exercitium ! ubi tractat Christum Sacer- dos Dei Filium, Cujus dehciw smit esse cura

224 filiis Ijominum. O, Sacerdotcs, altendite ! ma- jor est dignilas vobis collata, quam Angelis^ qui adorant quod vos conficitis ; nec ipsi con- ficere possunt. O altitudo sapientiae Dei ! O' ineffabilis clementia Salvatoris! qnod datuni non est Angelis, concessum cst homini. Sa-' cerdos hoc sacramentum ineffabilc conficit : Angelus couficienti , sibi quasi famulus assistit. O quam venerabiie, quam gloriosum, quam kisigne fuit apud antiquos nomen Sacerdotii ; sed hodie quid abjectius eo, quid vilius ! O Sa-. cerdotes ! si anima cujusUbet justi, sedes Dei sit ; multo magis sedes ac Templum Dei esse debetis niundum & immaculatum. Si beatus est veuter qui novem mensibus Christuni portavit, ita, etsi non tantum, tamen beata esse debent corda vestra, in quibus quotidie elegit sibi hos- pitium Filius Dei. Si beata sunt ubera quae par- vulus suxit ; ita debet & os esse beatum, quod camem ejus sumit, & sanguinem sugit. Car- lies ergo vestras cum timore ejus configite, 6c vobis dihgenter providete, ne lingua loquendo, quae vocat de coelo Filium Dei, contra Domi- num loqualur : & ne ilianus quae intinguntuif sauguine Cbristi^ polluantur sanguine peccati.

FINIS.

■m^

\v

>%

'^■'.m

'■-iiiLiKi^:,z.*ii^: •,.,■■■«; ■:ifi>