HARVARD UNIVERSITY Library of the Museum of Comparative Zoology 0 ]>i: ^Y^XfllllATi: VA{§ORlJ]»I PSAMMOSADRI GRISEI. AUCTORE iif iii^i_ iiifi MED. DR. - — <%mm' ^VIINDOBOINAE, 1847.^ TYPIS CONGREGATIONIS MECHI TH A R I STICAE. j2)cnaTc^<^ iri ^" f ^.^^ /0'j L' ^^''-y I ^ MCZ LI3FJARY HARVARD UNIVERSITY CAMBRIDGE. MA USA JOSEPUO HYRTL, MAGISTRO OPTmE MERITO AIISPICATIJ^MHIO , MIHI PRIMA AUDENTI MAGNA MAGNI NOMINIS USURPANDI VENIA CONCESSA, MJV HI^CJE QUAJrTUMjiJS HWJJM APICinV^ ME DEVOTIOIMS ERGO TOTUM D. D. D. PRA£FATIO. Inter varias anatoniiae spartas, quae a desiderato perfectionis cul- mine adliuc multuni distant, angiologia saiiriorum primum tenet lo- cum. Dum reliqui amphibiorum ordines suos eosque sagaces cultores jam dudum invenerint , de systemate vasculari sauriorum vix ac ne vix quidem primae lineae adumbratae fuerunt. Indigenae sauriorum species, ob mediocrem corporis magnitudinem, et vasorum e corde nascentium relativam angustiam, injectionibus anatomicis parum ap- tae sunt , et grandia exoticorum exemplaria , quae in museis zoolo- gicis nostris alcohole servantur, iujectionis ex voto contingentis spem adeo saepe fallunt , ut nonnisi truncoruni majoruni dispositionem et primam eorum ramificationem cultro exarare liceat. Quapropter sin- gulari numero me benevolentiae Illustrissimi viri Equitis a Schrei- bers devinctum censeo, qui bina Psammosauri grisei exemplaria , praegrandia, et viva ex Aegypto Vindobonam delata, interventu Cla- rissimi professoris J. Hyrtl lucubrationibus meis sueta liberalitate concessit. Etiamsi injectio arteriarum in uno tantum specimine ad minutiores propagines, capillaribus vicinas, penetraverit , tamen tanta diligentia huic labori me accinxi , ut in uno cadavere, absconditas, accessu difficiles, et hucusque penitus ignotas arteriarum ramificatio- nes palam facere potuerim. Hujus laboris fructum, dissertationis inauguralis forma Benevoli Lectoris judicio submitto , simulque rogo , ne primum juvenis anato- mici conamen , cui nec voluntatem bonam nec laudabilem industriam defuisse sentio, justo severiori judicio castiget. Praeparata aiiatoinica, qiiae icomim objecta sistunt, in miiseo ana- tomico Vindobonensi a.sservantm*, et in fntnrnm cuiqne lustranti fidem facient, me non ultra demonstrabilem factorum veritatem progres- sum esse* Artis delineatoriae nonnisi obiter gnarns, omnem, quam potui, as- siduitatem in tabnlarnm exaratione collocavi, quae descriptiones ni- mis prolixas superfluas reddiderunt. Vale Lector Benevole, et nostras pagellas aequi bonique consule, quas, nt cum Satyrico loquar, non diro dissertationibus fato, „— — in vicum vendentem thus et odores," „Et piper, et quidquid chartis amicitnr ineptis" abituras , modeste spero. Alphonsus CortL Iiilrodiietio lii^torica. 0, 'piisculo, quod praesto est, succinctam omniura, quae de systemate arterioso reptilium in g-enere et sauriorum in specie adhuc temporis innotuerunt, enumeratio- nem , aptissimum proemium fore ratus, libros, e quibus ad hujusce argumenti elu- cubrationem decerpsi, referam: G. Cuvier , lecons d'anatomie comparee, 3«"'"^ edition, 1836 — 46, Bruxelles. J. F. Meckels System der verg-Ieichenden Anatomie , 5. Theil , Halle, 1831. V. Siehold ti. Stannius, Lehrbuch der verg-leichenden Anatomie, 2. Theil, 2. Heft, Berlin 1846. Rudolph Wagner , Lehrbuch der Zootomie, 2. Lieferung- der neuen Auflag-e. Disjectas huc illuc notitias ex sequentibus quoque colleg-i: Marfin Saint' An^e, circulation du sang-, consideree chez le foetus de Ihom- me, et comparativement dans les quatre classes de Vertebres. Paris, 1832. fol. M. J. Weber, Beitrage zur Anatomie und Phjsiolog^ie. Mayer, Analecten zur vergleichenden Anatomie. Van der Hoeren , Tijdschrift, 6 Th. Miillers Archiv etc. He ^yiiteniate arlerio^o reiililiiiin iii geiiere* 1". „Major sanguinis circulus a minori non adeo perfecte sejunctus est, ac in cunctis classium superiorum, et propemodum cunctis inferiorum animalibus." (Me- ckel I. c.) 20. „Utriusque eirculi arteriae , vel e trunco communi , vel seorsini e cordis dextra et sinistra parte oriuntur ; quod si accidit, saltem anastomosi postmodo in- ter se junguntur." (Meckel). 8 3<*. „Diio aorlae, sive seorsim, sive e tninco comimini provenerint, sem- per ad mediani corporis lineam coeunt." (Meckel). 4«. „PIerumque duo aortae, tela cellulari admodum spissa inter se junctae, altera prope alteram ex anteriore dextra ventriculi parte emergunt." (Meckel). 5". „Duo aorfae, priusquam angulo acuto ad columnam vertebralem inter se conferantur, ansae ad instar, lateris, cui appertinent, bronchum amplectuntur." (M e c k e I.) 6". ,,Ex aorta dextra, capitis praecipue et extremitatum anteriorum arteriae exsurgunt; ex sinistra autem illae, quae ad posteriores coi'poris partes commeaiit." (Meckel). 7". ^Bati^a^^hiorum arteriae, quum uno e trunco evadant, uno quoque ostio gaudent; iu caeterorum vero ordinibus , cheloniis videlicet, sauriis et ophidiis , ad duas aortas, adeo constitutas , ut privam quaeque seorsim originem habeat, tertium adhuc vas, arteria pntmonatis nimirum, accedit." (Cuvier I. c). 80. „Arterifie /ndinonates solis in batrachiis, e lateris ejusdem aorfa dedu- cuntur; in reliquis autem ordinibus ex sinistra auteriore ventriculi dextri parte, pro- pe aortam secedunt." (Meckel). 9". ,.Arteria, quae e trunco communi prima secedit, <'orow«A"irt cordis est, ea- que simplex." (Wagnei). 10". Quod retia mirabilia concernit, in amphibiis quoque, a quoruiu ordinibus sing^ulis ad hoc usque tempus exulare putabautur, a clarissiiuo lljrtl inventa lue- re, et in hisce quidem plagis : a) poneglandulam veueuiferam Viperae Redi et Ti'i- gonocephali muti, b) iu aure exterua Crocodili lucii ex arteria inaxillari externa, c) supra nervum opticum ex arteria ophthalmica posteriore , d) in cavo narium ex arteria ethtnoidali, e) in cellulis osseis maxillae superioris denique, ex arteria ma- xillari interna, (Med. Jahrb. d. osterr. Staates Bd. 29. 18^2. S. 287. Ueber einig-e Wiindernetxe der Amphibieu.) ll». Hespectu phjslologico adnotandum est, sauguincm arteriosum t*t veno- siiiu, vel in coi'de vel in vasis majoribus plus minus imperfecta semper mixtione confundi. Crocodili, qui secuuduiu typum offerunt, ab avibus ad reptilia, batrachii aulem ad pisces trausitum expediunl. (Sieb old und Stanuius, I. c). Ue iiystemate arterio^o crocodiloriiiii. (Cuvieri crocoditiens). 1«. „Ambo aortae et arteria pulmonalis per breve decursus spatium inter se connectuntur, ostia vero earundem duabus valvulis semiluuaribus instructa sunt." (Cuvier.) 20. ^Triincus communis arteriarum pulmonulium brevior est, quam ille cae- terorum sauriorum." (Meckel). 9 3". Aortarum divisio seciiiKrum auctores. quos supra conimemoravi, tres po- tissimum tjpos sequitur : a) „Arferif/e suhclarine et carotides (^dexfrae ef sinisfrae) ab aorfa lateris sui discedunt."(Cu vier). b) „Arferiae siibcladae et carofis commtinis ab aorta dexfra oriuntur." (In crocodilo lucio. C u v i e r et M e c k e 1.) c) „Aorta dextra emittit arferiam subcfariam dexfrnm et innominatam sinistram: quae iterum in subcfariam sinisfram et carofidem .simplicem vel dupli- cem dispescitur. (Siebold und Stannius). 40. „In crocodilo biporcafo duo carofides sejunctae existunt." (Van der H 0 ev en 1. c). 50. „Arferiae sabclaviae, postquam a) arferiam oesophageam posteriorem, h) arferiam mammariam iiifernam , c) arteriam cerricafem communem inferiorem, et d) arteriam intercostafem communem anferiorem emisere, iji fossa subalari axillares compellantur , arferiaijue ibl fhoracica et brachiali profunda dimissa, in plica cubiti in urferiam radialem ^X. nlnarem dividuntur." (Cuvier). 6». „Aorta sinisfra, ventriculo , bepati , lieni, pancreati et duodeno vasa im- pertitur, et postmodo cum confinuatione arcus aorfici //«'.f/W conjung-itur." (Cuvier, S i e b 0 1 d und S t a n n i u s). 7". „Aorta dextra, post anastomosim cum aorfa sinistra, sequentes effundit arterias: a) infercosfatem communem posteriorem , b) arterias duas infercosfates, c) mesentericum anferiorem (tenui intestino,) A) suprarenates, renales et lumbafes, e) femoratem profundam, f) cruratem , et, sacrafis mediae nomine denique accepto, g) mesenfericam posteriorem (intestino colo,) et h) coccygeam lateralem.'' (Cuvier.) 8". „Arferiae extremitatum posteriorum illis avium analogae snnt, exceptis arteriis pedis, quae in crocodilis ex fibiati anfica oriuntur." (Cuvier). De sy^temate i^rterio§^o iiaiirioriint» (tSauriens ordinaires CucieriJ 1". „Duo aortae et nrferia pulmonnfis , quamdiu intra pericardium decur- runt , arcte inter se conjunguntur." (Meckel). 2". Vasa aortica majora secundnm Cuvier et Stannius duos typos offe- runt, ideo concordantes, quod ambo norfae ^onid cor unum in truncum confluant, hoc- que juxta leg-em g-enei-alem; a) secundum Cuvier: quaevis aorfa emittit arferiam subclaviam lateris sui; ambo carofides tamen oriuntur ex arcu aorfae dexfrae ; b) secundum Stannius: adest truncus arferiosus communis, qui in duas arferias pulmonates et in duas aorfas dividitur. Ex aorfis carofides oriunlur. Arferiae sub- cfaviae vero, vel ambo ab uorfa dextra, vel utraque ab aorta ejusdem lateris ori- ginem ducunt. 2 10 3». „Genus Iguana peculiareni illam varietatem oflfert, quae supra in croco- dilo lucid descripta fuit." (Cuvier). 4". „Arteria pulmonalis semper sinistro truncorum aorticorum lateri adjacet." (C u V i e r). 5". „Arferia humeralis, thoracicis dimissis, postea in arteriam radialem et ulnarem dividitur." (Meckel). 6». „E trunco communi, duarum aorlarum anastomosi efformato, sequentes oriuntur arteriae: a) intercoslales, b) oesophagea et c) hepatica, d) truncus porro, brevi in duos ramos discedens, a) in ramum anferiorem, qui ventriculum, lienem, pancreas et duodenum petit, et /3) in ramum posteriorem, ex quo mesenterica an- terior (ad canalem entericum), lumbales , spermuticae , mesenterica posterior, et renales denique prodeunt." (Cuvier.) 7". „Aorta atfdominalis dividitar in pelvi in duas arterias iliacas et in arte- riam candalem. Arteriae itiacae iterum in arteriam tibialem posticam et tibialem anticam, quae e pelvi exeunt, dividuntur. Prima plantae pedis , secunda ejusdem dorso ramos larg-itur." (Meckel.) fS^yiiteiiia arterioNiiiii P$^aiiiiiio!saiiri j^ri^ei. P a r s p r i m a» C o r 1). §♦ 1. Descriplio cordis iii genere. Cor , quod hic quoque centrale systematis sang-uiferi org-anon constituit, tho- racis in cavo situm, et quemadmodum reliquis in sauriis, pericardio obvolutum est. Ventriculus, atria et conus arteriosus, quo facilius situm suum servare queant, filis quibusdam tendinosls, ad pericardii internam faciem abeuntibus instructi sunt, quae , ut caetera ejusdem telae filamenta, quibus hunc ad finem nil conferri pro ex- plorato habeo , taceam , in hisce locis observavi : 1. unum , quod inter atrium dex- trum et basim venlriculi, 2. alterum, brevius et crassius, quod inter atrium ideni et conum arteriosum, 3. tertium, quod inter truncos, in quos conus arteriosus dis- cedit, 4. quarlum denique, quod inter atrium sinistrum et coni arteriosi orig-inem extenditur. Ilujusce visceris forma, irregulariter conica, ab illa ceterorum sauriorum nul- latenus dissimilis. Apex valde obtusus, basis antrorsum versa. Sulcus longitudi- nalis, leviter solum exaratus, septo correspondet , quo ventriculi cavum imperfecte «) Quum situs tam animali.s ipsius quam cjus viscerum ignotus , descriptioiiis perspicuitati ple- rumque obesse soleat, hauJ absonum quidpiam ab hujusce capilis scopo ordiri me puto, si brevi praemiserim, me psammosauro supin o ejusdem cor descripsisse. — 11 — in dextram et sinistram partem dividitur; sulcus circularis seu coronalis ventricu- lum ipsum a superpositis duobus atriis sejung-it : quorum alterum, dextrum scilicet, sinistro multo aniplius, in facie postica sinum venosutn ostendit. Inter atria, trun- corum arteriosorum primitivorum origo communis, si eam extus inspexeris, conus arteriosus nimirum, se obtutui praebet. §. 2. Atria. Afria, quorum alterum ad dextram, alterum ad sinistram, cordis basi supe- rincumbit , dissepimento inter utriusque cavum tenso perfecte a se invicem sejun- guntur. Dissepimentum hoc ulterius ventriculi ad fornicem descendens, tres uti di- cam lacinias membranaceas emittit, unam dextrorsum, seu vahmlam atrio-ventricu- larem dexfram, duas autem sinistrorsuin , seu valvulas afrio-venfriculares sini- stras , anteriorem videlicet q\. posferiorem i). A. Atriuiii dextrniii. Atrium dextrum, venosum totius corporis sanguinem e vena cava ascendente et descendente collig-it, eumque in spatium interventriculare effundit. Ejus cavum, ita atnplum, ut integ-rum cordls ventriculum continere valeat, duo- bus ostiis praeditum est, quorum alterum, seu ostium sinus venosi, sanguini patet refluenti, alteriim seu osfium afrio-ventriculare pervaditur ab ejecto. fSuperficies ejusinterna, tral>eculis carneis , quae, hinc inde inter sese contex- tae, arcubus semicircularibus discurrunt, admodum multis variamque dimensionem exhibentibus circumquaque obducta, in plag^a, inter ostium sinus venosi et ostium atrio-ventriculare sita, iisdem caret, ibidemque g-racillimo tantum fibrarum mus- cularium lonyitudinalium strato praemunitur. Paries internus posterior, versus latus externum, rima quadam lineari sulcatur, quae, quinque circiter lineas long-a , ad perpendiculum directa descendit; hujusce ad marg-ines endocardium paullo procurrens ita denuo replicatur, ut labia duo effor- met, e quibus valvula sinus venosi conflatur. Ang-ulo superiori hujus valvulae, (quae ostium sinus venosi, e confluxu venae innominatae et cavae inferioris in re- ceptaculum commune orti , circurascribit) tres musculi papillares sat mag°ni sub forma T inversi inseruntur. Latus internum inter et posterius , hujusce atrii cavum in amplum sinum , maxi- mo trabecularum numero exornatum protruditur, sinum videlicet afrii dextri, cujus lumen ostium atrio-ventriculare intuetur. Inter ostium atrio-ventriculare et illud arteriae anonymae, columna aortica sita est. (Corpusculo huic musculoso hoc potissimum nomen dare mihi liceat, utpote quum ') Valvularum atrio-ventriculariitm origo, supradictae conforniis, a Cuvier (1. c.) in laeerti* et speciatini in lacerta agili et ocellata describitur. 2* 12 sang^uinis veiiosi undae, alrio dextro exeunti, impedimento sit, quominus arteriae ano- nymae ostiuni ingrediatur.) Est autem columna aortica musculus parvulus, forma co- nica praeditus, lineamque circiter qiioad ambitum crassus, cujus basis supra atrio- rum septo et ante ostium arteriae anonymae collocata , apex vero ventriculorum septo adnexus, et adjacentis valvulae atrio-ventricularis dextrae insertioni superim- positus est; quapropter marg-o ejusdem anterior arteriae anonymae ostium obicis ad instar limitat. B. Atriuni sinisiruin. Atrium simslriim sang-uineni , e vena pulmonali receptum , in ventriculum effun- dit sinistrum. Ejus cavum, multo minus capax, quam illud atrii dexlri, duo quoque sicut illud ostia, alterum scilicet pro sanguinis ingressu seu os/ium venae pulmonalis, alterum pro ejusdem egressn seu ostium atrio-ventriculare possidet; ab atrio dextro autem quoad structuram suam ideo praepriniis differt, quod ejus paries sinister tantum tra- beculis carneis instructus sit, dexter contra texturae membranosae aspectum praebeat. a. Paries internus '). Paries internus superne ostio venae pulmonalis, subtus basi valvulae atrio- ventricularis sinistrae anterioris limitatur. In ejus parte superiori magnum patet ostlum, circulare, absque valvulis, quod ejusdem parietis interni concavitatem intuelur i. e. ostium venae pulmonalis , inter- numque ad marginem leve vestigium sulci cujusdam , directionem semicircularem sequentis, ostendit. Ab lioc sulco exilissima habenula muscularis originem ducit, duas circiter lineas lala , quae funiculus medianus a me niincupalur, arcteque superficiei internae adhaerens, usque ad valvulam atrio-ventricularem sinislram anleriorem des- cendit, ac ibidem superne evanescit. Ejusmodi luniculum niedianiim , septem vel octo funiculi niinores, tenuibus fibrillis similes, quorum alteri perpendiculariter, alteri arcuatim delabuntur, componunt. In dextro et sinistro latere dimidiaqne parte superiori praedicli funiculi me- diani, alterae duae habenulae musculares, priori funiculo subjectae, oriuntur, funi- culi laterales inquam. Ili multo subtiliores siint quam funiculus medianus, et e nu- merosis constant fibrillis, quae alarum ad instar a prima discedunt el extrorsum ver- sus cito hoc in pariete membranoso evanescunt. Ilic notandum praeterea, funiculos laterales iniuime a diradiatione fibrillarum funiculi mediani emanare. ') Huiic parietem pro inemhranoso liabeo. Ciim enim fiiniculi musculares , qui ei arcte inliaerent quidein, seJ non totuni obvestiunt, utut e.\ habenulis carnosis e.xilissiniis conflati, tam parum de superficie iiiterna exsurgant, ut oculum non armatum propemodum subterfugiant , a sic dictis trabecuHs carneis omnino diversi sunt. 13 Quaedam e superiorihus funiculorum lateralium fibrillis sursum flectuntur, at- que ad marginem ostii venae pulmonalis semicirculariter dispositae , splnncterem ostii pulmonalis, qui ejusdem dimidiam tanlum partem internam amplectitur, con* stituunt. Quaedam vero ex superiori trium funiculorum, quos descripsinnis, insertione (id est ex illa mediani et lateralium) ulterius evehuntur, venae pulmonalis inter- num parietem duarum linearum per spatium obvestiunt, et lali ratione ad illius sphincteris formationum conferunt. b. Paries e xternus. Paries exfernus, qui cavum multo amplius quam illud parietis inlerni includit, innumerisque trabeculis carneis, inter se mire contextis, ornatur, in ang-ulo exter- no inferiori adeo expanditur, ut amplus sinus, a trabeculis carneis in plures areolas irregulariter divisus, i. e. sinus atrii sinistri efformetur, cujus concavitas ostio alrio-iientricnlari obversa est. §. 3. Veiitriciilus. E marg-ine ventriculi sinistro vel posteriore paries internus muscularis ita in cavum procurrit, ut dissepimentum, cum dimidia tantum inferiore parte oppositi cor- dis marg-inis conjunctum, et a maculis muscularihus, quibus obsitum est, adspectu valde spong^ioso donatum, efformet, septum ventriculorum scilicet. Hujusce potissimum ope ventriculi cavum in haec tria dispescitur spatia , A. in dextrum vel anterius s. renfricutum dexfrum, C. in sinistrum vel posterius, seu ventriculum sinistrum, et B. in ilhid denique, ubi duo communicant ventriculi cava, spatium infervenfriculare inquam. Primi solummodo et secundi horum spatiorum parietes numerosis trabeculis carneis obducuntur i). A. Ventriculus dexter. Ventriculus dexfer sanguinem, maximaex parte de afrio dextro delapsum, reci- pit, maximaque ex parte in arferiam pulmonalem et in aorfam sinisfram impellit. Ejus cavum, amplissimum reliquorum, duo possidet osfia, alterum ing-ressus, cujus ope cum spatio interventriculari communicat, alterum eg^ressus seu ostium arteriae pulmonalis. Forma cavi vero trigono comparari potest , cujus lon^issimum ') Spatiuni iriterventriculare tamquam cavum per se et seorsim descrii)o , ntpote cum amplitudi- ne sat magna praeditiiin sit, aortarunique ostia contineat. Ciarissimi Cuvieri praeterea aucto- ritate nisus sum, qui in crocodilis tria distinxit cava ventricularia , et vel tertiuin cavuin ven- triculare descripsit, quod loge moyenne ou pulmonaire denominavit (in crocodilo nilotico et caiman) vel serius (vide lertiam editionem libri citati) priori senlentia tantum temperata, si- ntim ventricuH dextri admisit {sinus du ventricule droit , place a la partie moyenne de la b a s e du c o e ur). 14 latus sinistro cordis marg-ini parallele decurrit, superius et brevissimum ab ostio arteriae pulmonalis exhibetur, ang-ulus externus sive dexter cum spatio interven- triculari concidit, inferior denique apici cordis correspondet. Trabeculae carneae admodum crassae, et e cordis pariete anteriori profectae, septum ejusdem petunt. Ostium arteriae pulmonalis , duabus valvulis nidi hirundiuacei ad instar con- structis, gaudet, quae tali modo sitae sunt, ut, altera alteri adplicita, occluso arte- riae lumini duas quasi peras obvertant. R. Spatlniii interventriculare <)• Spatium interventriculare , sang-uini, qui ex duobus atriis, ventriculoque sinistro egrediens, ventriculum dextrum atque ostia arteriae anonjmae nec non aortae sini- strae petit, iter aperit. Ejus cavum, quod postrorsum libero septi alrlorum, antrorsum dextro cordis margine circumscriptum, ideoque duos inter ventriculos situm est, quinque offert aper- turas, quarum duo ventriculi cavum dextrum seu anterius, reliquae tres autem si- nistrum seu posterius intuentur: priores duae praeterea ostium aortae sinistrae nec non illud , per quod ad ventriculum dextrum fit transitus, alterae tres vero ostium arteriae anonymae, ostium atrio-ventriculare dexfrum, atque tertium demum, cujus ope cum ventriculo sinistro communicat, consliluunt. Interna superficies glahra et trabecularum carnearum absque vestigio ; super- ne , ita ut dextro ostii arteriae pulmonalis lateri adjaceat, et eidem contiguum sit, ostium aortae sinisfrae ostendit , quod duabus similibus gaudet valvulis, sed dimi- dio minus quam prius offert dimensionis spatium. Pone ostium aortae sinistrae , ideoque intra cavi posterioris cordis spatium, ostium patet arteriae anonymae. Orificium hoc, amplissinium inter reliqua ventri- culi orificia, ventriculi sinislri cavum intuetur, atque duabus valvulis, illarum ostii arteriae pulmonalis adinstar, instructum est; ab ostio atrio-ventriculari autem, quod ejus lateri sinistro adjacet, columnae aorticae ope sejungitur, quae tali ratione, ostii, de quo sermo est, capacitatem aliquantulum limitat. Ostium atrii dexfri ita , uti retuli , situm , limitem inter spatium interventricu- lare et ventriculum sinislrum statuit, valvulaque praeditum est triangulari, cujus basis septi atriorum basi adhaeret, apex autem liber fluctuat, valvula atrio-ventri- cularis dextra, inquam. Haec valvula duobus videtur fungi officiis, quorum alterum est, ostium atrio-ventriculare dexfrum quum contra idem reflectatur, occludere, al- terum vero illud obturare intervallum, in quo de ventriculo sinistro ad spatium in- terventriculare transitus expeditur. Hocce vero officium tunc absolvit, quum atrii ejusdem ostium aperit. Eodem enim temporis articulo recta deorsum delabitur, at- que necessario ventriculi sinistri contra exitum adplicatur. Ejusdem valvulaejnterna ') Correspondet, ul supra coniniemoravi, sinui venlriculi destri, a Cuvier in crocodilis admisso. 15 superficies tota fere a corpore qiiodam carnoso occiipatur, fortna irreg^ulari cordifor- mi praedito, cujus basis valvulae basi, apex vero ipsius apici correspondet ; in su- perficie autem ventriculi cavuin spectante apicem versus, duo altera praeterea cor- pora carnosa inveni pisiformia et voluminis long-e minoris. Haec tria corpora car- nosa, quorum officium in eo est, ut valvularum quibus accreta sunt inversionem im- pediant , analog^iae g-ratia nodulos Arantii vocabo i). C Yentriculns sinister. Venfriculus sinister ex atrio sinistro sang^uinem recipit arteriosum, ut eum in spatium interventriculare impellat *). Ejus cavum, forma conica praeditum , basi sursum, apice deorsum verso, capa- citatem circiter dimidiain illius ventriculi dextri , parietes vero duplo crassiores ac in illo, possidet, adeo ut, cum duarum quasi linearum spissitudinem offerant, ip- sius cavi lumen superent. Nec etiam orificia numero 'duo absunt, commemorati ventriculi dextri ad simi- litudinem, alterum nempe eg^ressus , quod ad spatium interventriculare iter expedit, atque, uti supra loquulus sum, a valvula atrio-ventriculari dextra tunc tantum oc- cluditur, quum, illa deorsum recta delapsa, atrii sui ostium patefit; alterum vero ingressus : ostium atrii sinistri inquam , quod duas valvulas , anteriorem et po- steriorem, exhibet. Prior earum , seu vulvula atrio-ventricularis sinistra anterior, a valvula atrio-ventriculari atrii dextri minime differt. Secunda, seu valvula atrio- ventricularis sinistra posterior, tamquam septi atriorum continuatio quoque consi- deranda, et pone praedictam valvulam anteriorem sita, marginem liberum offert semicircularem , cujus concavitas ventriculi cavum intuetur , aiiguli autem a duobus musculis papillaribus gubernantur. Ejus forina non dissimilis ab illa trapezii, cujus basis illi ventriculi sinistri adjacet, apex vero liber a nunc dicto margiae semicircu- lari repraesentatur ; spatium vero, basim inter et apicem comprehensuin , duaruin cir- citer linearum dimensionem adaequat. Talis ergo valvula ita supra ventriculi sinistri basim, pontis adinstar extenditur, ut ad sinus cujusdam formationem , ventriculi sinistri sinus inquam, illo in loco conferat, vel potius ejusdem constituat fornicem. E trabeculis carneis admodum crassis, quae totum ventriculi hujusce parietem exornant, duo tantum, basim versus, illos musculos papillares (quos commemoravi valvulae atrio-ventricularis sinistrae posterioris angulos petere), constituunt, reliquae vero ad tuberculum quoddam centrale, illico situm ubi valvulae atriorum (dextra et sinistra anterior) septo interventriculari adjacent, e toto septi pariete radiorum •) Dictum vero officium tunc cxplent, duin in orificia , suis valvulis occlusa , cunei ad iiistar infi- guntur. ') Simile quidquam in lacertu quoque , in genere Iguana et in Iguana delicatissima prae- sertim observatum fuit. (Cuvier I. c.) Juxta descriptionem ab isto auctore traditam, Igti- ana delicatissima et C/iamaeleon africanus magnam praebent cum Psammosauro analogiam, niaxime quod vasorum arteriosorum orig^inem atque ostium atrio-ventriculare sinistrum attinet. 16 more deciiiTunt et colligiinlur. Praedicto isti tuberculo, natura inusculari praedito, tamquam continuatio ipsius, parvulus tendo snbsequitur, cuisuperimposita septi atrio- rum basis utrumque ad latus in supparum quoddam procurrit, e quo nuper comme- nioratae vahulae atrioruni conflantur. Tendo praeferea, de quo sermo est, fere omnibus septi ventriculorum trabeculis carneis dicto modo collectis, oppositi quo- que parielis posterioris seu proprii ejusdem ventriculi collig-it trabeculas et finitur; quapropter ab ipso, insertioni trabecularum carnearum fere omnium ventriculi sini- stri, locum dari constat i). §. 4. Trajectus sanguinis per cor. Quum, structura anatomica ducti, vel nullam in corde sanguinis arteriosi et veno- si perfici mixturam, vel saltem totum fere sang-uinem arteriosum arteriae anonymae ostium, totum fere venosum autem ostia aortae sinistrae et arteriae pulmonalis in- g-redi , concludere possimus , mihi duplicem quoque et distinctam circulationem, san- g-uinis arteriosi et venosi inquam, per cor admittere liceat. Ecce iter, quod, sanguinem , e stricta cordis anatome nuper elaborata, ne- cessario facturum esse, argiimentor. A. Circulatio sangiiiiiis venosi. Sanguis venosus, in sinuni venosum cong^eslus, per ostium ejusdem atrium dextrum intrat, et ita dirigitur, ut maxima ex parte in sinum atrii dextri recipia- tur. Quo facto , hujusce atrii systole sequitur , simulque oninium trabecularum car- nearum nec non trium musculorum papillarium valvulae sinus venosi contractio. Hi tres parvuli musculi ang-ulum superiorem valvulae tali modo siirsum recta educunt, ut inde ejusdem oslii sequatur occlusio, quae eo praeterea adjiivatur, quod atrii paries, ostio illi subjectus , membranosus quuin sit, simul cum hoc sursuin quoque educitur, et plicam quamdam longitudinalem temporariam eflormat, cujus ope ostium idem perfecte occluditur. Eodem tempore, sanguinis unda a contracto sinu auriculae dextrae in orifi- cium atrio-ventriculare rejecta , hoc per ostium transit, et valvulam ejusdem recta deorsum invertit. Haec contra ventriculi sinistri exitum adplicatur, ciijus communi- >) (liioad Inijiisce tendiiiis oniciuin ex le est nolare , quum sanguinis unda venlriculi sub diastole inagno cum impetu in basini seu fornicein cavi sinistri seu posterioris cordis, quae ab atrio- rum tantum valvulis dextra praesertim et sinistra anteriori. utraque flucluante, conflatur ideoque supra moduin gracilis est, directe impellalur, eodem auleni temporis vestigio, omnibus trabeculis carneis ventriculi .sinistri eontractis , tendo ille quoque fortiter et necessario intendatur : procul dubio ejus officium esse debet, fornicem cordis parlis sinistrae seu posterioris, sub .sjstole adeo firniam reddere, ut undae sanguinis impetum sustineat.Haud imnierilo igitur /■M/c/-M»t seu trabs renfricuU appellabitur. Praeterea autem quum eodem lempore alriorum diaslole fiat, illorum septo quoque fixuni praebet fundamentum. 17 calionem cnni spatio interventriculari ita praepedit, verunitanien dicti ventriculi in cavum inverti non potest, utpote quum ejus noduli Arantii in exitiim illius cunei adinstar infig"antur. Inde sang-uinis unda in spatium interventriculare advecta, ostiuni arteriae anonvmae ingredi nequit, columna aortica enim a qua deorsum deflectitur, illiusque ostii spatium limitatur, eidem obsistit. Antrorsuni igitur a valvula tantuni atrii dextri, in exitu ventriculi sinistri fortiter infixa, deorsum vero a sjstole atrii dextri, nec non columnae aorticae repagnjlo, impellilur. Sanguis tali modo in ven- triculum dextrum et suuni quidem contra parietem anteriorem eirunditur, quo facto, ejusdem ventriculi sjstole absoluta, in cordls basim impellitur. Eodem tempore valvula atrio-ventricularis dextra atrii sui ostium non potest non occludere , 1. quia remoto undae sanguinis venosi obstaculo, suapte vi libera recellit, 2. quia atrii cui praeficitur, diastole subinde sequitur, 3. quia, dum synchro- nica ventriculi sinistri systole, sanguinis arteriosi torrentem in spatium interventri- culare impellit, ipsa erg-a atrii sui ostiuni ab eodem retrovertitur illudque oppilat. Arteriae anonymae ostium cordis cavum posterius intuetur, atque a sanguinis arteriosi torrente, qui magna cum vi e ventricnlo sinistro in illud sursum projicitur, penitus occupatur ; ut hoc taceam , eundem torrentem, columnae in moreni, jam per se praeterea sanguini, qui e ventriculo dextro in spatium interventriculare regressu- rus esset, obstaculo fore. Hisce erg^o innixus argumentis, quum aortae sinistrae et arteriae pulmonalis tan- tum ostia dextro cordis cavo lumeu liberum obvertant, haec quoque sola ab unda sang-uinis venosi, e ventriculo dextro propulsa, maxima saltem ex parte, permeari oportere, concludo. R. Circulatio saiiguiiiis arteriosi. Arteriosus venae pulmonalis sanguis ejusdem nominis per ostium, introrsum et deorsum oblique directus, atrium sinistrum ita ingreditur, ut ipsius parietem in- ternum recto protinus amne percellat. Qunm autem hicce paries sese contrahendi impos sit, sanguinis ideo impulsui ce- dit, illicoque protrusus, duin tam superiorem quam inferiorem sui partem ad se at- trahit, sinum constituit temporarmm , quo ejusdem undam recipit; quod quum de superiore fit, illa nimirum parietis parte deorsum tracta, orificium pulmonale coarc- tatur, simulque ibidem, ubi, ostio aperto , snlcus semicircularis existit (vide atrii sinistri anatomen) pUca qnaepiam femporaria exseritur, quae ostium illud per- fecte fere occludit; quum vero de inferiore contingit, ista parietis parte sursum ad- licita, valvula atrio-ventricularis (sinistra anterior) sursum pariter evehitur, ejus- demque in cavum ventriculi replicatione praeversa, ostium atrio-ventriculare simul aperiri nequit. Sinus temporarius igitur, tali ratione conflatus , cavum suuni atrio sinistro obvertit. Ostia ambo vero occlusa sunt; hocque tanto magis, quod eorum occlusio muscularibus hujusce parietis interni fibrillis perfecta demum redditur. Sphincter enim ostii pulmonalis et funiculi laterales contrahuntur , atque ostium ve- 3 18 nae pulnionalis perfccte oppilant; — funiculus medianus vero, orificiis ambobus atrii sibi itivicem admotis, impedit, quominus ostium atrio-ventriculare aperiatur. Quum ideo unda sanguinis, neque in venam pulmonalem regredi , neque etiam in ventriculum protinus transire possit, exinde liquet, eandem atrii sinistri tantuni sinum petere oportere, qui, utut validis trabeculis carneis exornatus, contrahitur, san- guinique, contra ostium atrio-ventriculare appulso, impetum sat validum impertitur, ut dicti ostii valvuJas deorsum invertat, sibique liberum inter illas expediat iter i). Unda sang-uinis, duabus valvulis atrio-ventricularibus patefactis, in ventriculi sinistri cavum irruit : quo facto duae illae valvulae , anterior scilicet elasticitatis suae vi nec non subsequentis atrii diastoles impetu, posterior vero, dum a sanguine, qui ventriculi sinistri sinuni petit atque distendit, protrusa extollilur, altera alteri ad- plicitae ostium occludunt *). Eodem tempore hujusce ventriculi s^stole sequuta est. Hic notandum , undam sanouinis tali modo directam illum ventriculum ingredi, ut jam ex leg-e phjsica inde ad spatii interventricularis basim reflecti debeat. Quum praeterea ejusdem ven- triculi cavum, directione verticali, formaque conica praeditum sit (ejus ostium atrio- ventriculare jam occlusum, uti dixi), unda sanguinis in spatium interventriculare ejus- que contra basim seu fornicem directe projicitur. Istius regionis nunc perscrutemur orificia. Ostium atrii dextri, valvulae suae ope ab unda sanguinis arteriosi magna cum vi contra idem inversae , occluditur. Ostium aortae sinistrae, quoniam cavum cordis dextrum seu anterius intuetur, eidem sanguinis undae recla impervium est. Sanguis venosus denique, sjstole ventriculi dex- tri projectus, alienae sanguinis undae, quae eodem temporis vestigio eundem ing-res- sura esset ventriculum, plus minus obstat. Quum ideo, spatii interventricularis in basi seu fornice, amplissimum tantum reliquorum ostium, illud arteriae anonymae scilicet, sanguinis arteriosi undae, systole ventriculi sinistri expulsae, exacle obsistat, si per- niagnam praeterea hujusce parielum perpendimus vim, sanguinis torrentem , eodem ventriculo projectum , maxima ex parte saltem in amplum orificium , quod illi proxi- nium obviam fit, in illud arteriae anonymae nempe irruturum esse, facile intellec- tu erit 3). ') Mullifariiiiu liiijusce mechaiiisnii artificiuiii si defuisset, sanguiiieni fere toluni, alrii sub syslole, luni propter ostii puliiionalis aniplitudinein quuin propler valvularum in ipso defectuni , per ve- nain pulinonBlein regredi oportuerat. ^) Qnaniobreni apex obtusus valvulae anterioris posterioris niarg^ini libero seniicirculari ad amus.sini adiiaeret. 3) Ex dictis coiistat, caput , Iruiicuin et extremitates hujusce reptiiis, crocodilorum ad similitu- dinem, saiiguiiiem maxiina ex parte arteriosuin per arleriam anoii^mam, orgaiia vero dig-estio- nis sanguiiiem polius venosum per aortam sinistram recipere ; quain non iinmerito Martin Saiiit'An^e nec non postea Mayer (loc. cit.) arferioso foetus inainmaliiini canali aequipara- runt; quo accedit, sanguiiiein ad caput per arteriam carotidetn et ad extremitates aiiteriores per arterias suhctanias pergentein, quippe qui ex arleria anonyma proveniat , fere totum esse arteriosuin. — Denique, beiie giiari, naturam omnia certuin quemdam ad tinein procreasse. 19 P a r s s e c u n d a. Arferiae. §♦ 5. Conus arteriosus. Trium arteriariim primitivarum, arferine anouymae scilicet, aortae sinistrae et arteriae pulmonnlis \\\ orig-ine oomplexum, conum nrteriosum *) denomino. Hi tres trxinci, quornm dno priores e spatio interventriculnri , tertius vero e ventriculo dextro orig^inem ducunt, inter ati-ia sinistrorsum leviter obliqui nec non vagina com- muni obvoluti septem circiter per lineas prog-rediuntur ; quo in decursu alter prope alterum ita siti sunt , ut nrterin pulmonnlis antrorsum et aliquantulum sinistrorsum, aortn sinistrn hujnsce ad latus dextrum eique parallele (ideoque antrorsum quoque), arteria anonyma denique pone nunc dictas , directione mag-is verticali , decurrat. Mag-na illa tria vasa , brevi isto itinere peracto, ibidem, ubi nrterin anonymn in cnrotidem communem et in aortnm dextrnm discedit, e vag-iua comnuini eg^ressa, suam inde unumquodlibet petuut metam. Quoadtisque autem dicta vag"ina adhuc ob- vestiuntur, parietes tam arcte inter se couuexas exhibent ut scalpelli ope a se invi- cem didiici nequeant, truncusque maguus ex iis compositus, conus arferiosus in- quani , ampli et unici vasis , septis qiiibiisdam tres in tubulos divisi effigiem praebeat, cujus paries liber tantum, arterine anonymae appertinens, majoris crassitudinis gra- tia disting-iii potest. Supradicta vero vag-ina nihil aliud est, quam membrana cellu- laris quaedam (reflexa fortasse pagina serosa pericardii), totum illum truncum com- munem extus ubiciinque obdncens, quae, cum siiper sulcos siiperficiales , inter fres illas arterias primitivas intersitos transit , crassior fit , et parvas eorundem lacunas plane explet 2). Quum deniqne tria raagna vasa de quibiis sermo , sua unumquodque in orig^ine , bulbi ad iustar protuberent, trunco ab ipsis composito formam plus minus conicam praebent, haud indig^nam quae coni arteriosi nomine compelletur. miraque praeterea suis iii operibus simplicitate excellere, jam exinde coiicludere poterimus , in corde Psammosauri grisei aut plane iiullam sanguiiiis arteriosi et venosi dari mixturam , aut, si qua detur, saltem iion perfectam , talem vero tunc demum , postquain capul et extremitates anteriores saiiguine plus minus oxygenato trajectae fuerunt, contingere. Etenini profecto ope- rae pretium non erat, hujusce reptilis cordi slructuram secus illa mammalium fere artificiosio- rem, utrique aortae autem privam seorsini originem , et ulteriorem iii profuiido denique tho- racis cavi anastoniosim , largiri. — Hujusce capituli ad calcem adjectum velim, cor psain- mosauri grisei de reptilibus corde biventriculari praeditis , ad illa, quae unicum tantum ca- vum ventriculare oiferunt, pedetentim transitum expedire. ') Hujusce slructurae causa, si vasa haec cerea materie iiijecta speclamus (Fig. I. 2.), truiicus unicus in quatuor ramos discessurus , adesse videtur. ') Fig. I. 2. 20 §, 6. Truiici primitivi e cono arterioso oriundi. A. Arteria anonyma seu truncus brachio-cephalicus. Arferia anoni/ma, postquain e communi coni arteriosi vag^ina evasit, in aor- tam dextratu ') carolidenKiue communem ~) discedit. Ejus ex orig^ine primitiva au- tem in parte posteriori , arteria coronaria communis- originem ducit, quae, ab atrio dextro omnino obtecta, jam quum se in sulco circulari nobis offert, in arteriam coronariam anferiorem seu dextram 3) et in coronariam posteriorem seu si- nistram *) divisa est. «) Arteria coronaria anterior seu dextra in sulco circulari circuni cor- dis marg-inem dextrum decurrens, ejusdem adit faciem anteriorem (seu inferiorem), ubi ventriculi parti dextrae anteriori (seu inferiori) ramos spargit . unoque inde etiam coni arteriosi vag^inae dimisso , duos in ramos terminales praecipuos dispescitur, qui super ejusdem ventriculi partem sinistram anteriorem (seu inferiorem) descendentes terminantur. /3) Arteria coronaria posterior seu .sinistra , cordis in sulco circulari fa- ciei posterioris (seu superioris) progreditur , illique ventriculi parti simul cum atriis ramusculos suos elarg^itur. a. Aorta dextra. Aorta dextra ^), omnium arteriarum amplissima, carotidis(fue comtnunis lateri dexlro adjacens, antrorsum procurrit et leviter dextrorsum (aorta dextra ascendens), super bronchum lateris sui incurvatur (arcus aorticus dexter) «), quo facto pone eun- dem sinistrorsum et postrorsum ad columnam vertebralem descendit (aorta dextra descendens), atque arteria demum suhclaria communi abire jussa, uorta thoracica descendens sonat. Arleria subclavia communis '), angulo acuto secedens , antrorsum atque sinistrorsum, Iracheae usque ad bifurcationeni progreditur, ubi eadem ventriculoque obtecta,in subclariam dexfram et sinistram^) dirimitur, quarum unaquaeque, quum a columna vertebrali secedit, lateris sui reg-ionera subalarem petit, et urteria axil- laris vocatur. b. Arferia carofis communis. Arferia carofis communis ») aorfam dexfram inter et sinisfram usque ad tra- cheae bifurcationem procedit , prope quam curvatura qiiadam sigmoidea sinuata, in carofidem dextram et sinisfram dispescitur, ') Fig. I. 21. 21.-^) Fi-. I. 9.— ')Fig. I. 1. elFi-. II. I. — *) F\g. II. 2.— ') Fig. I. 21. 21 <■) Fi-. !. 22. — ■) Fiif. 1. 23. — ") F\g. I. 2'l. 2'i. 25. 25. — ') Vig. I. 9. 21 E carotide coiitmuni oriiintur: «) Arteria tiKimmaria interna '), qiiae suo in decursu duplex absolvit offi- ciuin, alterum neinpe , ut pericardio, hepati, et parietibus potissimiini tlioracico-ab- dominalibus vasa suppeditet, — alterum vero, ut inter arterias pelvicas et illas ex- treniitatum posteriorum et carolidem communem anastomosim constituat^). Oritur autem e carotide communi diias circiter lineas inde ab ejus origine, at- que hepatis siiper lobiim sinistruiu recurrit, ubi in arteriam mammariam internam dextram ^) et in arteriam mammariam internam sinistram '') discedit ; qua via unuin tantum vas ad pericardium, arteriam pericardicam ^) scilicet, dimittit. Arteria mammaria interna vero iitriusque lateris, parietis thoracici inferioris faciem internam nacta , siiper eadem abdominis usque ad reg"ionem hjpogastricam, ubi cum arteria epifjastrica ^) confluit, progreditur, quo in itinere, parieti thoracico et abdominali inag^niim ramorum numerum emiltit; quorum e prioribiis aliqui, parie- tein penetrantes thoracicum , arteriae mammariae externae cuin postremis ramu- lis concurrunt '). Arteriu maminariu interna dextra praeterea, antequain parietem thoraciciim as- sequatur, arterius hepaticas sublimes, dextram^) neinpe, et sinistram ^) utramque ad jecoris convexitatem recurrentein, expedit, quarum prior se in illius visceris lobo dextro, secunda in sinistro abdit. /3) Arteria bronchialis '"), quae, ubi carotis in dextram et sinistram abi- turit, orta, brevi post in duos ramulos, qiiorum alter bronchum dextrum, alter vero sinistruin adit, discedit. y) Parvuli denique quidam rainuli, qui propinquum parietem thoracicumpetunt. B. Aorta sinistra seu Tisceralis« (€uvier). Aorta sinistra "), e conimnni coni arteriosi vag-ina siinul soluta, antrorsuin et nonnihil sinistrorsuin aeqiie ac carotis cominunis decurrit (aorta sinistra ascen- dens) , super bronchum postea ejusdem lateris, et ventriculi originein curvatur (arcus aorticus sinister) ^^), et denique, parietis thoracici dorsalis faciein inter- nam petens, reg-reditiir (aorta sinistra descendens); qua decursus ratione subter cordis apicem aorlaeque thoracicae descendentis ad latus advecta, inde in recur- rentem arteriam oesophageam '^j et in arteriam mesentericam communem "') tamquam trunci continuationem, dividitur. l)bi auteni in illas duas dirimitur arte- *) Huio arterlae ideo , qiiippe quae parietuiii liioracieo-abdoniinaliuin nulritioiii praesit, iiec iion sui ipsius ope arlerias e pelvi cuin iruncis arteriosis primilivis faciat confluere, mammariae inlernae nomeii imposui. ') Fig, I. 10. 10. — 3) Vig. I. 13. elc. — ♦) Fig. I. 12. etc. — ^) Fig. I. — 11. «) Fig. I. 17. 17. — ') Fig. I. 16 et Fig-. VIII. 11. — s) Fig. I. 15. — ') Fig. I, 14. — «") Fi^^. I. 20. — ") Fig.I. 5. 5) — '-') Fig. I. 6. — •') Fio-. I. 7. — '*) Fig. I. 8. et Fig. III. 1. 22 rias, cum dicta aorta fhoracica descendenfe confluit, quae hoc in Joco aorta ah- dominalis nunciipatur. Ex aorta sinistra proficiscuntur : a) Arteria oesophayea %^\\ ramns recnrrens aortae visceralis *), qui, oesophagi finem nactus, versus ejusdem orig^inem pharyng-eam super illum procur- rit , eidemque toti ramulos suos sparg^it. j3) Arferia mesenferica coinmunis , seu continiiatio aortae visceralis 2). Decurrit corporis partem posteriorem versus, et ad sinistrum columnae vertebralis latus , atque intestino tenui et colo nec non recti duabus partibus superioribus suos dispergit ramos, quorum praecipui sunt: 1. Arferia colica ') haud long-e a trunci primitivi origine orta, ejus ramum constituit principem, atque ad mesocolon usque quum indivisa pervenerit, in plu- res dispescitur ramos; qnorum qnidam tantum tenuis intestini extremitatem poste- riorem , plerique vero colon totum potissimum adeunt. 2. Arteria mesenterica anferior *) ad partem anteriorem tennis intestini. 3. Arteria mesenferica posterior ^J: ejusdem ad partem posteriorem. 4. Arteria haemorrhoidalis anterior ^^Aenuiae^qxiae trunciprimitivi continua- tionem sistit, longumqne post iter, sese in intestini recti parte anteriore et media ramificat. €. Arteria pulmonalis cominunis. Arferia pu/mona/is communis duas circiter lineas e cono arterioso libere evec- ta, in pulmonulem dextram ') et in sinisfram *) dividitur, quarum prior statim fere, altera vero, postquam ventriculi originem trajecit, simul cum cenis puhnonalibus ad lateris sui pulmonem commeant. §♦ 7. Arteria mj elica ^). Arteria myelica *") (a \ivf!k6q medulla) medullae spinalis , nec non, suae conti- nuationis causa hasilaris sub nomine, medullae oblongatae, cerebelli, processuum- que ad cerebellum nutritioni praeficitur. Haec arteriaper totam medullae spinalis longitudineni in sulco ejus inferiori de- currit, et ad cranium usque procedit, quod denique ingressa, ramo spinati ulti- mo 11) utriusque lateris recepto, arferia hasilaris audit. Eadem a ramis spinafibus , unoquoque in spatio intervertebrali in ipsam paulo antrorsum versus contluentibus, componitur: qiii rami, a) in spatio caudali ex ') Qiiuin haec arteria ad vasa capiti emittenda simul conferat, ejus descriptionem illi carotidis propono, ne, in arteriaruni , quae ad ideni pergunt, expositione, interruplio fiat. ') Fig. I. 7. — ') Fig. I. 8. et Fig. III. 1. — s) Fig. 111. 2. 2. — *) Fig. III. 3. — ') Fig. III. 4. — •) Fig.lII, 5. — ') Fig. I. 3. — ^) Fig. I. 4. — ") Fig. V. 5. 5. 5.rig.VI. 1. et Fig. VII. 1. 1. — •■') Fig. V. 7. 7. Fig. VI. 8. 8. Fig. VII. k. k- 23 arterta caiuhdi (ejiisque e ratno superiori) , b) in liimbali ex arleria iliacu infer- na, c) d) in abdominali et thoracico ex arteriis infercostalifms, e) in cervicali ex arteria vertebrali, primo tantum excepto, qui ab arteria cervicali, et ultimo, ra- mo spinali penultimo inquam , qui ab unaquaque sui lateris subclavia emittuntur, f) in cranio denique ex arteria cervicali, ramtis s/jinalis ultimus nempe, utroque in latere proveniunt. Arteriae praeterea de qua sermo, volumen, pariter cum illo medullae spinalis modo adaugetur, modo imminuitur. Ramuli autem hocce nutrientes viscus, quos ra- mulos spinales *) voco , ab arteriae parietis parte sulco ejusdem long-itudinali infe- riori contig^ua tantum proveniunt, et vascula innumera constituunt, quae oculuni non armatum propemodo subterfug^iunt, et post dimidiae circiter vel duarum linea- rum iter, pleraque indivisa in illo sulco se abdunt *). Arteria basilaris *). Haec *) in sulco long-itudinali inferiore medullae oblonga- tae usque ad thalamos nervorum opticorum progreditur , pone quos, anfractu quo- dam sinuata, in arterias communicanfes posteriores *) dividitur 6): quae a se in- \icem se ita divertunt, ut arcum quemdam (jarcum Willisii inquam) 7) effing-ant, postea vero simul cum arferia carotide inferna cum qua prius conjunguntur, arte- riam commtinicantem anferiorem ^) efficiunt. Ex arteria basilari oriuntur: o) vascula ad medullam oblongatam, et /3) arteria cerebello-spinalis ») quae ad eandem nec non ad cerebellum, et ad processus ad cerebellum commeat. ') Sunima horuni ramulorum spinaliuin gracilitas necessaria erat, ne sanguis, ab arteria lani mag^na ejectus brevissinuimque per spatium decurrens , medullae spinali concussionem pernicio- sam intulisset. — Tanla praeterea arleriarum meduliam spinalem nutrientium abundantia , mo- tuum alacritatem nec non irritabililatem muscularem maximam effici quisque concipit. — Ar- teria viyelica denique , soli arteriae spinali anteriori hominis , anastomosiuin variarum ope, usque ad finem medullae spinalis continuatae, eidemque parum analoga esse videtur. Quuni eniin in arteria spinali anteriore , quae ad medullam spinalem spinalis longa antcrior nun- cupari deberet, sanguinem deorsum labi oporteat (T he i le Gefasslehre in der S6nimerlng-'schen Anatoinie), verum enim vero arteria myelica e cauda ad caput versus (uti jam ei eo patel, quod rami spinales in eam autrorsum versus coniluunt), ex opposito ergo, advehatur, si quid aiialo- g'iae inter easdem restiterit, quoad situm tantuni valere potest. ^) Hanc arteriam basilari hominis conformem habeo , tain decursus sui rationis causa quam quia sanguinem ex arteriis haurit vertebralibus. ') Hosce rainos, arleriis profundis cerebri hominis analog^os, communicantes posleriores de- nomino , quia eoruin ope partis posterioris encephali sanguis cuni illo partis ejusdem anterio- ris confluit. ') Sic dicendum, quia ejus ope arteria basilaris et carotis interna confluunt. ') ¥\g. \II. 2. — ») Fig. V, 9. ¥\g. VI. 2. Fi^. VII. 6. — 0 Fig- VI. 4. kJig. VII. 10.10. *") Fig. VI. 13, ¥\^. VII. 11. 11. — 9) Fig. VI. 3. Fig. VII. 7. 7. 24 §. 8. Arteria carotis. Arferia carotis coinmunis ') utriiisqiie lateris una cum supradescripta myelica, ad omnia capitis et colli organa, sang-uinem mittit. Oesophagi et pharyngis lateri adsita, caput versus prog-reditur usque ad os quadratum seu ad maxillam inferiorem, pone quam in carotidem internam et exfer- nam ceu trnuci conlinnationem 2) dividilur 3), Hocce toto snh decnrsu, et ante dictam bifurcationem, musculis scapulae colli- que nec non oesophag-o et pharyngi plures spargit ramos, quorum quidam ad tra- cheani quoque perveniunt, principales autem sunt: or) Arteria oesophaqo-frachealis posferior *). Ad tertiam circiter tracheae partem inferiorem orta, sulcuin oesophago- trachealem inde petit, in qno antrorsum versus decnrrens, cnm arteria oesophago- fracheali anteriore confluit: suo autem in decursu ad oesophagnm ct ad tracheam suos diradiat ramos. /3) Ramas fruchelicus ^) organis colli maximi momenti, lai"yngi nempe et ling-uae , nec non superliciei latei-ali capitis , musculisque quihusdam masticatoriis arterias suppeditat. Ad tertiam circiter colli pai-tem anteriorem oritnr, atque antror- suni decurrens, anfractu quodam extrorsjim ilectitur, ex quo ad musculos propin- g^nos, nec non ad keratohyoideuin ^) vasa proficiscuntur. Apicem postea petit poste- riorem cornu auterioris hyoidei , super quod quatuor circiter per lineas procedens, in ramum externum i. e. arteriam maxillarem externam, et in ramnm internum seu arteriam hyo-glosso-Jurynyeam dispescitur. ««) Arferia maxitlaris exferna 7).**)»Haec, snper muscnlum pterygoideum (Cuvier 1. c.) evecta , ante meatum auditorinm externum ascendit, superqne muscu- lum temporalem (Cuvier I. c.)deniq.ie arteriam temporalemsuperficialem constituit. Hoc in itinere ah ipsa emittuntur: 1. Rami pharyngei ^) ad pharyngem commeantes. 2. Arteriae pterygoideae '"), quae, numero duo, sat crassae vero, in mus- culo ejnsdem noniinis se ahdunt. 3. Arteria submenfulis superficiuUs n) ad pharyngem destinata, potissimum vero ad musculum snhcutaneum colli , in reg^ione submentali. ^) Carotidis bifiircatio qiioqiie, hoc in loeo facla , aiialogia ciim illa liominis non destituiliir. "} Cupier muscles des reptlles. *•) Quiim haee arteria a) sua iii origine prope maxillae inferioris articulationeiu sita sit, et oris an- gulum versHS subculanea decurrat, nec non b) nuisculis masticatoriis eorunique"integunientis, oris angulo et regioni submentati vasa suppeditet . eain taniquam analogani arteriae viaxillari exter- nae hoininis pertraclo. O Fig. I. 18. 19. Fig. IV. 1. 1, 1. — =) Fig, VI. 10. — *) Fig. IV, 3, — =) Fig. IV. 4. 4. ') Fig. IV, 5, — ') Fig. IV. 6. 6. — '") Fig. IV, 7. 7. — ") Fig. IV. 8. 25 4. Arteria transversa faciei *), cutem perreptans prope maxillae angulum *). 5. Arteria anricularis anterior superficialis ') per partem rimans ante- riorem meatus auditorii externi. 6. Arteria temporalis superficialis *), quae arteriae maxillaris externae continuationem constituit, atque supra musculum temporalem, cui aliquos spargit ramos, usque ad angulum oris progreditur , quo in loco in duas exiles arterias co- ronarias labii , superiorem nempe et inferiorem dispescitur. /3^) Arteria hyoglosso - larynyea ^). Sicuti graeciis ejus sonat fons ossis hyoidei, ejusquemusculi keratohyoidei, laryng-is et ling-uae nutritioni potissimum inservit. Haec arteria, continuationem rami trachelici efficiens, super cornu ante- rius hjoideum usque ad interhjoideum procurrit, sub quo inde transit, seque origini tracheae approximans , in arteriam oesophayo-f rachealem anteriorem , et in arte- riam larynyeam , sui continuationem , discedit. Ex arteria hyoylosso-larynyea oriuntur: 1. Rami keratohyoidei ^). 2. Arteria submenfalis profunda ^), quae basim oris versus decurrit. et musculum adit subcutaneum colli. 3. Arteria ranina «) , quae musculum hyoglossum petit , ejusque radici par- \um ramulum elargita, ipsum penetrat, ac usque ad linguae basira flexuose percur- rit, donec in ea funditus subdivisa, cum postremis arferiae siiblinyualis ramulis consociatur. 4. Arteria hyoidea ') cornu hyoideo posteriori addicta. 5. Arteria oesophayo-trachealis anterior '"), quae postrorsum decurrit , at- que cum synonyma posteriori , cui parem se exhibet, confluit. 6. Arteria larynyea i^), quae, quibusdam ramulis pharynyeis dimissis , la- ryngem aufractuosa nanciscitur, et super eundem in arteriam larynyeam inferio- rem **) et in superiorem i^), officio jam ex nomine palente fungentes, discedit; quo facto ex inferiori ramulus quidam ad propinguum musculum mylo-pharyngo-hyoi- deum accedit. y") Arferia cervicalis *»), quae paullo ante carotidis bifurcationem in in- fernam et in externam oriunda, in plures ramulos recurrentes i^) musculisque cer- vicis se insinuantes dispescitur, quorum unus i. e. ramus spinalis penultimus ^^) pri- mam inter et secundam vertebram cervicalem, canalem vertebralem ingreditur , at- que in arferiam myelicam influit ; — alter seu ramus spinalis ultimus '') ad ar- ticulationem atlanto - occipitalem pergit, eique vasculum quoddam impertitus, per ip- sam in cranii cavum ad latus medullae oblongatae intromittitur ; quo facto eodem in =) Ideoque analoga eideni hominis arteriae. ') Fig. IV. y. — ') Fig. IV. 10. — ♦) Fig. IV. 12. — ^) Fig. IV. 13. — '} Fig. IV. \k. — ") Fig. IV. 15. 15. — ") Fig. IV. 16. 16. — ') Fig. IV. 17. — '") Fig. IV. 18. — ") Fig. IV. 19. ") Fig. IV. 21. — '3) Fig. IV. 20. — ") Fig, VI. 6. — '9 Fig. VI. 7. 7. — '«) Fig. V. 6. 6. Fig. VII, 3. 3. — ") Fig. V. 7. 7. Fig. VI. 8. 8. Fig. VII. 4. k- 4 • 26 cavo, posteaquam medullae oblong-atae exilem arteriam spinalem laferalem ^) lar- gitus est, cum illo alterius lateris in arteriam myelicam conciliatur, hocque pacto ad originem arteriae basilaris supradescriptae , confert. §♦ 9. Carotis interna ^). Carotis interna '), quippe quae encephali ad nutritionem una cum arteria mye- lica concurrat, hujusque auxiliaria habenda est *). ^) Canalis caroticus, Quum hunc canalem, ni fallor adhuc temporis ignotum, quo facilius carotidi.s internae decursus describalur, nosse oporteat, niihi ex re esse videlur, hanc ejus icunculam exa- rare. — Esl autem canalis osseo-membranosus, in regione laterali basis cranii silus, cujus in ca- vum penetrat, postquam duas curvaturas, alteram scWicel hoi'izontaletn , alteram vero verticalem complevit. — Ejus paries internus osseus, externus vero membranosus est , illo tantum decursus spalio excepto, ubi prinia adest curvatura, quo in loco, quippe quum dictus canalis in corpore ossis sphenoidei se condat, paries totus undique osseus evadit. — Ejusdem inilium e profunda fovea temporali profeclum, a foramine quodam membranosae alae magnae sphenoideae procedit , ibidem sito, ubi eadem cum processus descendentis ossis petrosi origine conseritur *). — Pro- cessus aulem descendentis nomine, conicum quemdam ossis pelrosi processum, qui antrorsum el introrsum ad cranii basim descendit, cujusque margo longus inferior cum ala minore seu poste- riore sphenoidea, extremitas vero cum corpore ossis sphenoidei conjungitur, insig-nire velim. — Extus, ibidem, ubi illud notavimus foramen, sulcus quidam , linea illa exaratus , qua processus descendens ossis petrosi cum ala minori seu posteriore sphenoidea coalescit, originem ducit : qui cum ab ala magna sphenoidea obtegatur, in canalem usque ad parietem posteriorem corporis sphenoidei descendentem, necessario transformalur, — Ipse canalis, haclenus osseo-membranosus, inter corpus ossis sphenoidei ita deorsum et introrsum directus progredilur, ut inde prima ejusdem curcatura seu ossea,se\i horiz-onlalis efficialur. — In superficie anteriori praeterea corporis ossis sphenoidei, duo patent foramina, quorum inferius canalis hactenus descripli finem nec non primae curvaturae terniinum, superius vero, quod foramen caroticum audit, quum basim cra- nii, ad latus sellae turcicae et pone eandeni, perforel, terminum secundae curvaturae eodemque modo canalis carotici introitum in cranium conslituil **). — Eadem denique superficies anterior corporis ossis sphenoidei, ubi duo supra descripta foramina adesse dixi, a membrana quadam, quae pontis ad instar super ipsam trajicitur , obtecta, hanc ob reni vacuum quoddam intiietur spatium, quod canalem quasi , verticaliter directum, et cum prima curvatura angulo acuto coeuntem, efficit, ideoque secundam curcaturam vcrticalem sea osseo-membranosam constituil, cujus ope canalis caroticus, hactenus descriptus, per foramen carolicum cranii ingreditur cavura. ♦) Haecce carotidi internae hominis mire conformis est , cum I, origo ejus parem situm habeat, 2. cum extra cavum cranii , atque in canali privo i. e. carotico , sat longum faciat iter. *) Hoc parvulum foramen a nemine scriptore adhucdum coramemoratum fuisse reperi, verumtaraen simile quidpiam in figura quadam iconum zootomicarum clar. B. W a g n e r i videre licet. Tab. XIII. Fig. XVI. A. **) Hnjusce foraminis, quod pluribus in sauriis et tesludinibus inveni, in zootomicis libris indicium frustra quaesivi , forsan tamen illud est, de quo Cuvier commeraoravit, cum sauriorum os sphenoideum perscrutatur: ibidem utputa legitur, un trou perce sur le cote du sphenoide eon- duil dans la fossc pituitaire. l. c. ') Fig. V. 8. 8. Fig. VI. 9. Fig, VII. 5. 5. *) Fig. VI. 11. Fig. VII. 8. 8. etc. 27 Ejus volumen circiter dimidium est illius carotidis externae. Longe gracilior ergo quam in homine nobis observatur, quod sane non mirabimur, si, hemisphaeria cerebralia quibus talis arteria praeficitur in reptilibus admodum parva esse, nec non arteriam ophthalmicam, quae in homine ejus ramum principem sistit, hoc in rep- tili 6 carotide externa oriri, perpenderimus. Pone os quadralum, uti dictum, orta, os occipitale laterale legit, quo facto, foveam temporalem nacta, ibidemque canalem caroticum itfigressa, postquam duas curvaturas, horizontnlem nempe et rerticalem hoc in canale, uti necesse erat, com- plevit, in cranii cavum penetrat, et sellae turcicae in latere sursum et antrorsura curvata, tertiam curvaturam intra cranii cavum efficit; unde supra basin ejusdera tres circiter per lineas antrorsum versus advecta, cum arteria communicante poste- riori amnem suuin corrivat, ex quarum ambarum compito arteria communicans an- terior *) ffirmatur. Carotis interna praeterea, quum, prinia curvatura peracta, in secundam abitura est, ramum quemdam, quem solum toto in ejus itinere inveni, emittit : Arteriam in/raorlfitalem ^) inquam. Haec antrorsum et extrorsum procedit, at- que musculis masticatoriis propinquis ramulos quosdam impertita, in cavum inde orbitale , per posteriorem ejusdem partem ing-reditur, cujus in fundo potissimum et in aliquibus oculi musculis diradiatur ^). Continuationem carotidis internae sistit: Arteria communicatis anterior *) ^). Haec, quam a ramo terminali arteriae ba- silaris i. e. a communicante posteriori et a carotide interna inter se invicem con- vectis compositam vidimus , in extei'no ihalami optici latere usque ad nervi ejusdera orig^inem prog-reditur, ibidemque cum arteria ophthalmica (ex carotide externa) confluit 6). 3. cum inudo in canale carotico, niudo in cranii cavo curvataris quibusdam sinuetur, 4. cum dictum cavum, sursuni et antrorsum deflectens, intret,5. cum eodem in cavo cum arteria eommu- nicante posleriori, quae ex basilari oriunda arteriae profundae ccrebri hominis analoga est, conflual, 6. cum hemisphaeria denique cerebralia potissimum adeat. Unicum hanc inter et illam hominis arteriam discrimen in eo est, quod prior nullani dimittat arteriam op/ithalmicam. ') Talis decursus conditio , hanc AvleviAm infraoi-bitalem denominare, me commovit. ') Hanc arteriam , quae opfithalmicae ope, carotidem externam inter et carotidem internam vma. cum myelica , in parte anleriori basis cranii anastamosim efficit, utut communicanti posteriori oppositam , tali nomine compellavi. *) Arteria ophthalmica pro communicantis anterioris continuatione aestimari non potest, quoniam illa, quo magis a sua ex carotide externa origine removetur, eo plus voluminis deperdit; cuj 9LV.ced\i,TAn\osarteriaecommunicantis awferioris anlrorsum versus, ideoque ipsam communicantem anteriorem quoque antrorsum versus decurrere, id eal \ii arteriae ophlhatmicae omnino opposita* ') Fig. VI. 13. Fig. VII. 11. - ») Fig. VI. 12. Fig. VII, 9. 9. — *) Fig. VI. 13. Fig. VII. U. 28 Ejusdem ramorum qui thalamum opticum et hemisphaerium cerebrale adeunt, praecipui sunt: 1. Arteria cerebralh- posterior ') thalamo optico tributaria. 2. Arteria cerehralis tnedia seu fossae Sylvii *), quae in ejusdem nominis fossa se abdit. 3. Arteria cerebralis anterior 3) hemisphaerio cerebrali et nervo olfactorio addicta. 4. Arteria chiasmatis ") , g-racillima arteriola, quae sub procedente orta, chiasmatis nervorum opticorum in superficie inferiori usque ad ejus lineam mediam proreptat, donec ibidem cum s) nonyma alterius lateris confluit, unicumque vasculum format , quod prope nervorum opticorum secessum ex chiasmate in ipso paullo post absconditur. §. 10. Carotis externa ^). Carotis externa ^), omnibus capitis org-anis , encephalo tantum excepto , ar- terias larg-itur , quarum principes maxillarem internam , ophthalmicam et alveola- rem superiorem sistunt '). Pone articulationem maxillae inferioris, uti latus sum, nata, osse quadrato con- scenso, in latere interno ossis zjoomatici et super muscnlo masticatorio usque ad cavum orbitale antrorsum decurrit, pone cujus parietem posteriorem denique in ar- teriam ophthalmicam, et in alreolarem superiorem dispescitur. E carotide externa originem ducunt : I. Arteria maxillaris interna ^) ^). ^j Carotis cxtcrna adlmcdiini poiie os qiiadratuni deciirrens, in rainuni iiiferiorem, arferiam ma- xillarem internam scilicel, et in raiiiuin superiorem discedit, queni carotidis exlernae continua- tioneni constituere opinor, quum complexus arteriarum e ramo superiori, summam illarum e ramo inferiori bis circiter superet, ranius praeterea superior fere liber et nuUos ranios memoratu dignos emitlens, sat longe decurrat, rainus inferior contra statim in organis, quae petit , se abdat, et statim sat magna dimittat vasa , ranius denique inferior arteriae maxillari internae hominis onini procul dubio confonnis sit. ') Si ab hac arteria post carotidis intcrnae secessum, ca?'of/rf/s cowiwiM/»* continuationem consti- tul , dictumque praelerea officiuni expleri perpendimus, eandem carolidi externae hominis ana- logam esse sequitur; hoc solo discrimine interjecto , quod , uti supra commemoratum fuit, istius reptilis carotis externa arteriam oplitttalmicam suppeditat, unde illius voiuminis relali- ve longe niajoris ralio patet. *) Haiic arteriam »jaj^i//ari «Vi^e;viac hominis apprinie esse conformem, ex sequentibus patet argu- nientis: 1. quia carotidis ) quae pone os quadratum orta, se in auditus organo abdit. 2. arteria auricularis inferior profunda *) cujus, prope praecedentem or- tae, officium nomine indicatur. 3. arteriue temporales profundae 3),quaetam numeri quam voluminis g-ratia conspicuae, in musculis masticatoriis dispenduntur (i. e, inmusculis temporalibus C u- vieri, vel musculis temporali et massetere Meckelii, loc. cit.) 4. arteria huccalis profunda *) , quae ramulis quibusdam muscularibus di- missis, pone apophjsim coronoideamprocedit, seque oris angulo profundo dispartitur. B. Ex arteria alveolari inferiori: 5. Ramuli dentales inferiores , qui dentium maxillae inferioris radicibus in- sinuantur. 6. Arteriae labiales inferiores *) quae numero quinque vel sex, e foramini- bus in superficie externa ossis dentalis sitis, evadunt, atque in labio inferiori gingi- vaque disperg^untur. 7. Arteriae pharyngeae anteriores ^) quae per duo quaedam superficiei in- ternae ossis maxillaris infei-ioris foramina exeuntes, in superiore pharyng-is parte di- radiantur. os versus directa, sat inultifarium et flexuosuin facil iter, 4. quia ejus ranii plura intrant capitis cava (v, c. organon auditus, os, canalemque alveolarem inferiorem), 5. quia sola denique ar^^rta siiblinguali excepta, omnes reliquae quibus originem praebet, in homine quoque ab arteria 7na- xillari inlerna oriuntur, quam ob rem sicuti illa dimidiae inferiori quoque , laterali et profundae capitis parti vasa impertitur. •) ¥ig. VI. 21. — ») Fig. VI. 20. — ») Fig. VI. 22. 22. — ♦) Fig. VI. 23, — ') Fig. VI. 24. 24 — ') Fig. IV. 28. 30 C. Ex arleria hasis oris *) denique, quae maxillaris internae ramum termina- lem constituit, nomenque ex regione, ubi ipsa decurrit, adepta est: 8. Ramuli, qui ad pharjng-em nec non ad musculi subcutanei colli insertionem commeant. 9. Arteria sublingualis ^) quae , ad arteriam geniopharyngeam, ramulo ana- stomotico ^) dimisso , recurrit, seque in musculo hj oglosso i. e. in parte inferiori linguae abdit, in qua, ut primum cum ramulis arteriae raninae consociata fuit, pe- nitus subdividitur. 10. Arteria geniopharyngea *) quae muscnlum mjlo-pharjngo -hjoideum (mjlo- hyoideo hominis analog-um) cui gracilem emittit arteriam mglo-hyoideam, trajicit, musculumque inde geniopharjng^eum nacta, in eodem postquam ramulum anastomoticum arteriae suhlingualis recepit, protinus disperditur ^). 11. Arteriae orales internae ^), quae numero novem ad decem e latere inter- no arteriae hasis oris oriuntur, atque cum ilHs alterius lateris convectae basim oris perforant, ejusdemque in membrana mucosa diradiantur. 12. Arteriae orales externae'') quae, praecedentium antagonistae, numeroque octo ad decem, maxillae inferioris marginem alveolarem petunt , alque capillares factae , usque ad mucosam oralem quoque, potissimum vero ad glngivam perveniunt. II. Arteria auricularis profunda superior *) , quae ejusdem inferioris antagoni- sta evadit, ramulosi[\\^ nonnullos suhcutaneos ») dimittit. III. Rami musculares, qui gracillimi sunt et musculos, super quos carotis exter- na decurrit, petunt. IV. Arteria supraorhifalis '") nj. Haec, pone partem anteriorem ossis zygomatici, angulo recto e carotide exlerna egressa, perque parietem lateralem membranosum cranii ejusdem in cavum intromis- sa, in eodem super encephali involucra prope fossam Sjlvii ascendit, et canalem pri- vum durae matris intrat ; quo occulta super hemisphaerium cerebrale nervumque olfac- torium usque ad os unguis progreditur; quo facto, ossis nasalis in latere membrana- que quadam fibrosa obtecta e cranio exit, et denique in ramos duos terminales i. e. in arteriam frontalem et in arteriam dorsalem nasi paullo post diremta, finem habet. Ex arleria supraorhitali oriuntur : A. Ubi ipsa infra os unguis transitura est : ') Geniopharyngeum , musculum quemdani levatorem el prolraclorem pharyngis, denomino, cujus inserlioni anleriori eniinentia niaxillae pone mentuni, posteriori vero fundus pliaryngis inservit. ") Hanc arteriam hominis supraorbitali analugain habeo, taliqiie noinine ornavi, quum , I. supra pa- rielem orbitac supcriorem maxima ex parte iterfaciat, 2. quum ejus ramus princeps i. e. arteria lacrimalis organa quaedam orbitae in cavo sita, adeat , 3. quum arteriae in quas discedit, sola nasali lalerali excepta in homine ab arteria ophl/ialmica, e qua iiide siipraorbitalis secedit, emit- tantur, ^. quum rami ejus denique terininales e cranio infra marginem infraorbitalem evadant. ') Fig. IV. 22. — 2) Fig. IV. 23. 23. — ') Fig. IV. 24. — *) Fig. IV. 25. 25. — *) Fig. IV. 27, — ') Fig, IV. 26. — «) Fig. VI. 25. ') Fig. IV. 11. — >«) Fig, VI. 26. 26. 31 a) Arleria lacri/mulis '), quae continuationem trunci e quo derivatur, constituens, ramum diniittit, qui se in osse maxiliari superiori recondit; ibidemque in duas subsequentes arteriolas aa) et ^^) discedit, quo facto, muscuium rectum an- teriorem oculi, potissimum vero g-landulam lacrjmaiem adit. aa) Arteria zygomaVica 2) quae os maxillare superius perforans , subcuta- nea fit '). /3/3) Arferia nasalis lateralis *) quae per parietem narium lateralem excurrit. B. Ejusdem post secessum e cranio: ^) Arteria frontalis ») e). Haec super mediam maxillae superioris lineam decurrit. y) Arteria dorsalis nasi ">) quae narium super dorsum diradiatur. V. Arteria ophthalmica «) quae, oculi bulbo conscenso, nec non super eundem S romani ad instar flexa inde super nervum opticum usque ad ejus secessum e chias- mate protinus recurrit, ubi cum arteria communicanti anteriori coit. Arteriae ophthalmicae rami sunt: 1. Arteriae palpebrales »): anterior, media et posteriores, pro paipebris et membrana nictitante destinatae. 2. Arteriae musculares posteriores »•') pro musculis qui ad bulbi partem po- steriorem inseruntur. 3. Arteriae ciliares breves n) quae duobus cum trunculis, inter se invicem Iransversim coeuntibus ortae, quatuor vel quinque vascula flexuose decurrentia et scleroticam pauUo post perforantia, emittunt. 4. Arteriae ciliares lotigae 12) quae numero duo ad anterius bulbi ocuii segmentum indivisae pergunt, ibidemque scleroticam perforant. 5. Arteria centralis retinae '3) gracillimum et breve vasculum, quod in ner- vo optico haud long-e ab ejusdem e chiasmate egressu se abdit. 6. Arleriae musculares internae »*) denique, pro illis bulbi oculi musculis , qui ejusdem parti internae inseruntur. VI. Arteria aleeolaris superior »5). Haec, anteriorem cavi orbilae parietera sat anfractuosa petens, eundem inde deserit, et canalem alveolarem ossis raaxillaris 3) Hanc arteriolani tali modo denominare audeo ; nanique notabilis analogia eandem inter et illum anastomoticum ramulura adest, qui in homine quoque ab arteria lacrymali emissus, per canalem zygomaticum facialem ad malam penetrat. «) Hanc arleriam frontali Iiominis , tanquam consimilem pertracto , quoniam tunc demum postquam sicuti illa per rimam quamdam in extremitate inlerna marginis supraorbitalis sitam exivit, exter- na et superficialis fit; regionemque praeterea anteriorem superiorem capitis petit. ') Fig. VI. 27. — ») Fig. VI. 28. — *) Fig. VI. 29, — *) Fig. VI. 31. — ') Fig. VI. 30. — «) Fig. VI. 32. 32. Fig. VII. 16. 16. — ') Fig. VI. 33. 33. 33. — "} Fig. VI. 34. — •') Fig. VI. 35. - '') Fig. VI. 36. — '») Fig. VI, 37. - ■<) Fig. VI. 38. — ") Fig. VI. 39. 39. 32 superioris (super processum alveolarem situm), iti quo usque ad maxillae superioris apicem praegressa, cum synonyma alterius lateris confluit, ingreditur. Ejus rami sunt: a) Arteria tiaso- pnlatina ») , quae introrsum versa in narium fundo re- conditur. j3) Ramuli dentales superiores 2) numero quatuor vel quinque, qui pro- cessum aheolarem pervadunt. y) Arteriae lafjiales superiores , quae e privis foraminibus evadentes, per labium superius sparguntur. §♦ 11* Arteria subclavia. Arteria suhclaria ^) inter ceteras Psamtnosauri cum sjnonjma hominis arteria se apprime analogam exhibens, a bifurcatione subclaviae commimis usque ad sui ip- sius in axillam in^ressum tali nomine g^audet, qua inde in reg-ione axillaris audit. E subclavia proficiscuntur : a) Ramus spinalis, qui arteriatn tnyelicam petit, reliquorum ejusdem no- minis ad instar. /3) Tres arteriae intercostales. Y) Arteria rertebralis *) quae, in profundo musculorum columnaeque ver- tebralis in latere posita, usque ad foramen intervertebrale, secundam inter et tertiam vertebram situm, tali ratione iter facit, ut septem quosdam arcus , quoi-um unius- cujuslibet concavitas unam quoque vertebram intuetur, effing-at. A. E concavitate arcuum oriuntur : aa) septern rami spinales ^), qui per foramina intervertebralia, ejusdem nominis articulationibus nonnullis ibidem vasculis dimissis, canalem vertebralem in- g^rediuntur , ut in eo in arteriain myelicam iniluant. B. E convexitate eorundem vero: /3/3) rami ad colli musculos perg-entes «}, quorum aliqui et oesophag^um nan- ciscuntur. §. 12. Arteria axillaris. Arteria axillaris '), sxibclaviae continuatio, cavum subalare ingressa, ad bra- chii regionem internam anteriorem pergit, ubi, musculum coraco-brachialem inter et pectoralem sita, brachialis nuncupatur. Ex arteria axillari oriuntur : A. Rami superiores vel ascendentes: ') Fig. VI. kQ. — 2) Fig. VI. 41. k\. kX. — =) Fig. I. 24. 24. 25. 25. Fig, V. 1. Fig. VIII. 1. — «) Fig. I. 26. 26. Fig. V. 2. VIII. 2. — 0 Fig. V. 4. 4. etc. — ') Fig. V. 3. 3. etc. — ') Fiff. VIII. 3. 3 33 1. Arferia sca/mfaris •) ; liaec scapulae articiilationi irmsciiloque subscapu- lari adsignatur, et in sequentes a) et (3) discedit. a) Arferia sufjsraputaris «), quae ejusdem nominis niusculum adit. /3) Arteria acromiatis '), quae, ramnm praecipuum constituens, scapulae articulationi musculisque eandem circumeuntibus, se immerg-it. 2. Arteria circumftexa liumeri posferior *), quae, simul cum scapulari orta, eodemque officio defung-ens, in profundis illius regionis musculis se abdit, unde po- ne chirurg-icum humeri collum progrediens, idem circuit, talique ratione in externa anteriori scapulae parte finem habet. B. Rami inferiores seu descendentes. 3. Arferia mammnria exferna *) ^). Haecthoracis in facie externa, ejusdem- que inter musculos sita usque ad priores arteriae mammariae infernae ramos pa- rietibus thoracis destinalos, quibuscum consociatur ') postrorsum recurrit. Ab eadem dimittuntur: a) Rami pecforates *) ad muscnlos pectorales, nec non /3) Rami thoracici *) ad thoracis tegumentum musculare , qui a mamma- ria externa sub toto ejusdem decursu, orig-inem ducunt. §» 13. Arteria brachialis. Arteria braclnalis *"), musculum coraco-brachialem inter et pectoralem , uti comraemoravi , orta, in sulco bicipitali interno musculiim brachialem internum inter et ventrem musculi bicipitis internum usque ad fossam cubitalem, in qua in arte- riam xitnarem communem et in radiufem dispescitur, descendit. Ex arferia hrachiali, ne de parvulis nonnullis ramis muscularibus dicam, ori- ginem ducunt : 1. Arteria circumflexa humeri anterior *'). Haec, subter musculi bicipitis caput internum sursum directa, anteriorem humeri colli chirurgici faciem circuit, ejusdemque postea ad latus internum terminatur; quo in decursu emittit : a) ramos illis arferiae circumftexae posferioris analog-os, et /3) arferiam coltaferatem radiatem accessoriam 12) quae, in sulco bici- pitali externo decurrens, ad rete arficulare cuttifi tendit. «) Hanc arteriam, quae, hominis tlioracicae Zortyae ceteroquin conformis, duin arteria mammaria interna in interna tlioracis facie sui decursus in principio saltem , percurrit, in exlerna ejusdem facie delabitur, altera alteri ergo quoad iter opposita est, antitheseos gratia mammariam exter- nam denomino. n Fig^. VIII. k. — -)Fig.VIII. 5. — ') Fig. VIII. 6. — *) Fig, VIII. 7. — ^) Fig. VIII. 8. 8. — ') Fig. I. 16. Fig. VIII. 11. — 8) Fig. VIII. 9. 9. 9. — ') Fig. VIII. 10. 10. etc. — I") Fig. VIII. 12. — '0 Fig. VIII. 13. — ") Fig. VIII. 14. Fig. iX. 2. 34 2. Arteria profunda brachii >), quae, nmsculo brachiali interno superim- posita , usque ad fossam cubiti descendit, ubi arteriae collateralis rnediae sub no- niine, in rete urticulare cubiti inseritur ^)^ Ex arteria profunda brachii discedunt: «) rarai musculares sat crassij /3) arteria collateralis radialis 3). quae, inlernum bicipitis ventrem traji- ciens, humeri externum conscendit condjlum, ubi, cum recurrente radiali consocia- ta, in rete articulare cubiti absumitur. 3. Arteria collateralis ulnaris "), quae musculo pectorali subtus insinuatur, atque musculis propinguis ramulos quosdani tribuens , humeri condjlum internum nanciscitur, ubi retis articularis cubiti particeps evadit. 4. Exilis denique quidam ramulus ad rete articulare cubiti proficiscens. §. 14. Arteria ulnaris communis. Arteria ulnaris comtnunis ") , quae musculorum in facie anteriori antibrachii sitorum nutritioni praeest, humeri super condyhim externum e duobus perbrevibus truncis consistit , qui, una simul orti, muscuh"s adjacentibus statim insinuantur , po- steaque sex arterias principales, in interna profunda antibrachii facie decurrenles, pariunt. Arteriae ulnaris rami sunt: 1. Arteria recurrens ulnaris «), haec unicum vasculum constituit, quod ex brevissimo arteriae ulnaris trunco oritur, atque cum arteria collaterali radiali conciliatum, in rete articulare cubiti abit. 2. Arteria ulnaris stricte sic dicta ') «), quae musculum radialem internum inter et radialem internun» accessorium, quibus ramos largitur, usque ad carpi latus radiale descendit, et eorumdem musculorum inler tendines denique arteria diyitalis volaris pollicis radialis evadit. 3. Arteria ulnaris accessoria ^) quae ceteris gracilior et praecedentis ex- terno in latere sita, iisdem, ac illa, musculis destinatur. 4. Arteria flexoris superficialis i"), quae ejusdem nominis musculo destinata est, ulteriusque continuata in carpi facie volari exilem arcjm volarem subcufaneum carpi ") constituit. 2) Hanc arteriam ejusdem nominis humanae conformem puto, quum, sat profunde sila,nonmodo maximum arteriae bracliialis lamorum constituat, sed et fere omnes arterias collaterales dimitlat. 9) Hunc ramum , quum arteriae ulnaris princeps propago sit, tali nomine compello. ') Fig. VIII. 15. — ^) Fig. VIII. 16. 16. — ♦) Fig. VIII. \7. 17. — ') Fig. VIII. 18. — «) Fig. VIII. 19. — ') Fig. VIII. 20. — ') Fig. VUI. 21. — ">) Fig. VIII. 22. — ") Fig. VIII. 27. 35 5. Arteria flexoris profimdi ') ciijus officium etiam ex nomiiie patet. 6. Arteria tdnaris profiinda ^), quae ceteris profundior, et sub musculo cu- bitali, cui vasa largitur, abdita, ad carpi latus ulnare usque proficiscitur , ubi arfe- riam volarem iilnarem diyiti minimi constituit. 7. Arteria ulnaris superficialis ^) denique, quae ulnarem antibrachii marginem usque ad idem carpi latus subcutanea legens, illico arteriam dorsalem ulnarem di- (fiti minimi efficit. §. 15. Arteria radialis, Arteria radialis *) , quae, uti arferiae fjrachialis continuatio , suos ramos mus- culis antibrachii posterioribus et manui largitnr, communem musculi bicipitis tendi- nem trajicit, atque, radii ad latus internum et usque ad ejus tertiam partem superio- rem descendens, ejusdem ossis diaphysim circuit, reg-ionemque antibrachii poste- riorem profundam adsequitur; in qua, musculo cubitali atque extensore digitorum obtecta, radium inter et ulnam , super musculum pronatorem quadratum et inde sub- ter supinatorem inferiorem iter facit, donec metacarpi dorsum nacta, in quatuor arterias diyitafcs communes discedit. Ex arteria radiafi oriuntur: A. In facie anteriori antibrachii: 1. Arteria recurrens radiafis ^) qnae, externum humeri condylum versus , ubi cum arteriis cotfateratibus radiafibus et in rete articufare cubiti confluit , recurrit, B. In posteriori antibrachii facie : magnus ramusculorum muscularium numerus, quos, cum eorum complexus arteriae interosseae anfibrachii externae hominis aequiparandus sit, arlerias interosseas denomino ; quarum praecipuae sunt : 2. Art recurrens interossea ^) quae in externa et profunda cubiti facie ad rete articutare cubiti recurrit. 3. et 4. arteriae interosseae majores , superior ') et inferior *), quarum prior in media, secunda vero in inferiore illius regionis parte decurrit ^). C. In manu: 5. rami ad rete carpi dorsale. ') Spatium iiiterosseiim quoad longitudinem ita in tria curricula dividi potest , ut primum vel su- perius ab arteria Nr. 2, secundum vel medium ab arteria JVr. 3, tertium vel inferius deniquc ab arteria Nr. k , vasa recipiat. ') Fig. VIII. 23. — 2)Fig. VIII. 24. — ') Fig. IX. 3. — «) Fig. VIII. 25. 25. Fig. IX. k. — 0 Fig. VIII. 26. — "■) Fig. IX. 5. — ') Fig. IX. 6- — «) Fig. IX. 7. 5* 36 6. Arteriae dlgUales commiims i): /^riwta neinpe , secunda, tertia et qxiarta ^). Hae arteriae, interosseo unaquaeqtie interstitio recondita, manus in dorso brevi itinere peracto, ad ejusdem volam penetrant; cujus in reg-ione profunda, inter duorum di- gitorum originem, in duas arterins digitales volares 3) bifurcatur, quae uti in homine, usque ad dig-itorum ipsorum apicem decurrunt. E nuper autem commemoratis bifur- cationis locis quatuor arferiae perforanfes ') secedunt , quarum quaevis inter quas- libet duo articulationes metacarpo-phalangeas , quibus nonuullos concedunt ranios , insinuatae, privam duorum ibidem digitorum originem dorsalem nanciscuntur, illico- que in duas arterias digUales dorsales ^) discedunt, quae, illarum digiti humani ad- instar, longe graciliores sunt quam volares , sed pariter sicuti humanae usque ad api- cem digitorum islo in reptili perveniunt. Quilibet digitus denique duabus arferiis digiialibns volaribus, totidemque dor- salibus g-audet, quarum omnium ecce originem: a) Arteriae digitales dorsales : ( rndlalis — ex digilali volnri radiali pollicis I ulnnris — ex perforanti prima . ( radialis — „ „ mdicis j ^^i^^fj^.-^ _ ^^ secunda digiti ( radialis — „ „ medii j ulnaris — „ tertia uigiti i radialis — „ „ annularis \ nlnaris — „ quarta digitl i radinlis — ,, „ minimi | ulnaris — ex arteria ulnari superficiali. /3) Arterine digilales volares : i radialis — ex arteria ulnari stricte sic dicta. poilicis I ulnaris — ex arteria digitali communi prima. . T . { radialis — „ „ „ secunda » fertia (juarta lUUll^lO / ulnaris digiti radiaiis medii ulnaris dig-iti radialis annularis uinaris digili i radinlis niinimi \ ulnaris )' ex arieria uinnri profundn. ») Etiamsi homiiiis inferosseis confoi-ines siiit, eodem tameii iiomiiie eas compellare displiciiil , quippe quae iii decursu iiielacarpeo gracillimos tantum dimittant ramulos. •) Fig. VIII. 28. 28. Fig. 1\. 8. 8. 8. — ^) Fig. VIII 29. 29. etc. - *) Fig. VIU. 30. 30. etc. Fig. I\. 9. 9. elc. — ') Fig. I\. 10. 10. 37 Qiiod arferiurum lUyitulium decursum attiriet, notanduni videtur, arlerius digi- tales volares saepissime inter se invicem conjung-i , quod etsi aliquantulum rarius, ta- men et cum dorsuliltus ^xi. Ret e ar ticul ure cuhiti. Rele urticulare cuhiti sequentes componunt arteriae: 1. coUateralis radiallf accessoria,2. collateralis radialis , 3. collateralis ulnaris , 4. vascula e hrachiali in fossa cubiti posita, 5. collateralis media, 6. recurrens radialis , 7. recurrens inferossea, 8. recurrens tilnaris. §. 16. Aorta thoracica descendeiis. Aorta thoracica descendens , quae, uti aortae dextrae continuatio, post arte- riae suhclariae communis secessum , nrig-inem ducit , atque ab aortae de.vtrae (sui ipsius ope) et sinist rae SinSiSiomosx mutua postrorsum limitatur, columnam vertebra- lem inter et cor ejusque vasa majora sita est ,• hocque suo in ilinere tantummodo quinque arterias irt/tTfO^/rt/^s >) utroque in latere emittit, quarum quaevis in ramum intercosfalem (ad parietem thoracicum) , et in ramum spinalem discedit. §. 17. Aorta abdomiiialis. Aorta ahdominalis 2) uorfae fhoracicue , et aortae visceralis in compito orta, columnae vertebralis in latere sinistro ad primam vertebram sacralem usque decur- rit, ibique duabus arteriis iliacis , dextra et sinisfra scilicet, abire jussis , aorta sacralis audit. Hoc in decursu unicam arteriam imparem seu coeliacam ad illa di- gestionis organa mittit, quibus ab aorta viscerali nulli rami tribuuntur, et dein plu- res pares ad systema urogenitale , ad parietes abdominales, et ad extremitates de- nique inferiores. — Hi rami sunt: 1. Arteria intercosfalis ^) utroque in latere. 2. Arferia coeliaca *). Haec, ventriculo , duodeno, lieni , pancreati nec non jecinori adsignata , sexque circiter lineas inde ab aorfue uhdominulis origine nata , eandem inter et lienem S romani ad instar bis reflectitur, quo facto, illius visceris extremitatem anteriorem nacta, ejusdem ad latus externum usque ad pjlorum fere recurrit , ubi in arferiam hepaficam et in arteriam coronariam ventriculi dividitur. Arteriae coeliacae rami praecipui sunt : a) Ranius lienalis anterior ^) qui lienis extremitatem anteriorem intrat. b) Vas hreve primum s) quod lieni ramulum quemdam imperlitur, et mag^- nam ventriculi curvaturam petit. •J Fig. I. 28. 28. eic. — ^) Vig. I. 27. 27. 27. — ') Fig. I. 28. 28. etc. — ♦) Fig. 1. 29. 29. — ') Fig. I, 30. - 6) Fig. I. 31. 38 c) Ramus lienalis posterior '). d) Vas breve secundum ») ramo praedicto b) anaiogum. e) Arteria hepatica *) qiiae, simul cum coronaria centriculi arteriae coelia- cae continuationem constituens, duabus circiter lineis post, in ramum ascendentem et in descendentem di\iditur. a) Ramus ascendens seu arteria hepafica propria *), quae, pancreati duos ramulos largita, hepatis fossam transversam petit, et in ea fatiscit. /3) Ramus descendens seu arteria pylorico-pancreatica ^), quae pjloro, duodeno et pancreati impenditur. f) Arteria coronaria ventriculi ^), quae ventriculi parvam curvaturam, de py- loro ad cardiam versus directa, leg^it, in eodemque viscere absumitur '). 3. Quinque adhuc arteriae intercostales ») utroque in latere. 4. Arteriae spermaticae internae »), quae in mare tesliculum , in feniina vero ovaria, nec non , alicujus gracilis ranuili ope, g-landulas suprarenales intrant *"). In femina, numero quatuor in dextro, numero tres autem in sinistro latere, in plures ') Si digestionis organa in tres parles, in anteriorem scilicet, in niediani, et in posteriorem di- viduntur, priorem ex arleria oesophaifea, niediam ex arleria coeliaca, posterioreni inde ex ar- teria viesenterica communi sanguinem recipere , coUig-imus. Cujus ratione habita, partem an- teriorem et posteridrem ex aorta sinistra sanguine potius venoso , partem mediam vero , quae e nobilissimis visceribus i. e. e veiitriculo, duodeno et liepate componilur, ex aorta dextra sanguine potius arterioso irrigari, liquet; — arterioso potius, inquani, quippe cum aortae dextrae cum sinisfra anastomosis miniine impediat, quominus dextra sanguine magis oxy- genato quaiii sinistra praedita sit. Cui meae adsertioni siippetias laturus commemorabo, prae- dictae aortarum aiiastomoseos ope, pauxillum tanlum sanguinis ex aorta sinistra in dextram ingredi posse, quoniain earumdem amnes ex aequo fere ab invicem dislanles decurrunt, ostium- que praelerea, per quod anastomosis fieripotesl, vakle angustum reperitur. — Egomet liben- tius inihi persuadeo, hujus sic dictae anastomoseos officium in eo esse , ut sanguinis cur- sum temperet potius, quam qualicuiique perfecta mixtione confundat. — Praeterea, quum aor- tae sinisfrae iu urteriam mesentericam communem continuatio longissimuni, i. e. a corde ad inteslinum rectum usque faciat iler, atque nullibi fixo gaudeat puncto, imo vero mobilissimis intestinorum gyris tantum adligetur , hujusmodi anastomosin ideo provida nalura jussit fieri , ul arleria mesenterica rommunis , ejus ope quodam veluti retinaculo tensa, sub vaganlium in- testinorum motibus, ab iisdem circumvinciri nequeat, qua ratione organa illa laedi, et liberum sanguinis circulum intercipi, oportuisset. — Quapropler sic dictae aorlarum anastonioseos ofti- cium triplex mihi esse videtur, primum inquain ul arteriae mesenfericae communi retinaculo sit, secitndum ut ejusdem arteriae saiiguinis temperet cursum , tertium denique ut duarum aorta- rum sanguis miniiiia quidem sed quadam tamen temperelur mixtione. >") Tali nomine , aucloritate clarissimi Ecker innixus , glandulas quasdam , generationis organis adjacentes, compello; vide ejusdem auctoris: „Der feinere Baii der Nebennieren beim Men- schen und den rier IVirbelthierklassett." ') Fig. I. 32. - 0 Fig- • 33. — ^) Fig. I. 34. — ♦) Fig. I. 36. 36. — ^) Fig. I. 35. «) Fig. 1. 37. 37. — ») Fig. I. 28. 28. etc. — ») Fig. I. 38. 38. eic. 39 ramos, quorum nonnulli inter se coeunt , onines vero valde flexuosum ac plus minus longum post iter, g-landulam adeunt suprarenalem, discedunt. In mare praeterea unam tanlum urteriam spermuticam inveni , quae cum secunda quadam , admodum gracili, consociata, si subdivisiones et mutuas inler se anastomoses, quae non tam frequentes sunt, exceperis, quoad decursus conditionem ab illis feminae minime differt i). Posteaquam igitur arteriae, de quibus sermo, glandulam suprarenalem nactae sunt, uno vel duobus ramulis exceptis, qui ad ovarium vel ad testiculum pergunt, ideo- que vasu propria ocurii seu dijdimi nuncupari mererentur , ipsius in parenchyma pe- netrant; quo facto, e glandulae margine, illi, per quem ingressae sunt, opposito, egrediuntur, ac in propinguum testiculum seu ovarium transeunt. Eaedem arteriae, dum intra glandulae suprarenalis parenchyma delitescunt, mul- tis anfractibus, qui penitiori ipsius fabricae i. e. tubulis sic dictis glandularibus (Drii- senschliiuche Eckeri) contigui sunt, sinuantur, eidemque g-raciles nonnuUos ramulos nutrientes concedunt; quo facto , paucae earundem subdivisae, pleraeque vero indi- visae , toto fere e parenchymate , uti supra commemoratum fuit, effugiunt. 5. Quutuor udhuc arteriue intercostules ^) utroque in latere. 6. Arteriue renules seu emulgentes ^) quae, renis hilum nactae, in eodem in ramum superiorem , et in rumum inferiorem discedunt, quorum prior se in supe- riore renis parte abdit, secundus vero, totum dum legit hilum, ibidem subdividitur, ramulumque quemdam gracillimum inter peritonaei paginas decurrentem, ad tubam ovarii mittit. §. 18. Arteria iliaca interna seii hjpogastrica *). Arteria iliaca interna ^) quae corporibus adiposis (luteis), regioni lumbali, parietibus pelvicis. et ex parte abdominalibus quoque, cotjles praeterea articulationi, et musculis denique parietem pelvicum externum, nec non anteriorem externam fe- moris partem obducentibus, adsignala est, sub ultima vertebra dorsali orta, atque >) Harum arteriarum iter, sat long^um iiec iiun in abdoniinis cavo libere faclum, efticit, ut de earun- deni cum illis tiominis analogia tiaud ambi^i possit. *) Haiic, artcriae iliacae inlernae hominis conformem liabeo, quum 1" ranii quos praebel, arte- ria circumflexa femoris externa, et arteria epiffaslrica la.nliim exceptis, iWis e-a itiaca interna hominis orlis, correspondeant ; vel polius arteria epigastrica sola excepta, quoniam prior i. e. circumflexa femoris externa, quoad originem arteriae gluteae superiori hominis analoga eva- dit; 2" quum rami, in quos discedil, cavum abdominale non deserant, supradicta arleria circum- flexa fetnoris externa excepta, quae hominis gluteae analoga , et pariler ac illa ex iliaca in- terna oriunda, pari quoque se habet ratione; 3° quura denique in cavo abdominali rcmanens» consequentis iliacaa externae , quae extrorsum proficiscitur , antithesim exhibeat. »)Fig. I. 28. 28. etc. — ^) Fig. 1. 39. 39. - ') Fig. I. 40. 40. Fig. X. 3. 3- 50 in reglone inde lumbali sex circiter per lineas extrorsum progressa, in ramnm an- ieriorem et posteriorem bifurcatur i). Iliaca itilerna ante suam bifurcationem , emittit : 1». Rnmum .spinafem ^), qui urferiarum fumf/afium hommis ramo posferiori , nec non 2". Arferias lutnftafes ^), quae earumdem ramo anteriori correspondent , at- que a ramulis admodum numerosis, et in reg^ione lumbali hinc inde emicantibus, con- stituuntur. A. Raitius anterior arteriae ifiacae internae *). Hic, ad corporis lutei basim pergit, parietique abdominali ramulum quemdam impartitus, in duas sequentes arte- rias dispescitur : a) Arteriam ifeofumbafem ^) nempe, quae, superiorem ossis ilei marginem nac- ta, reg-ionis lumbalis, et lateralis externi pelvis parietis musculis dispenditur «). b) Arteriam epi(/astricatn ') ^) quae, corpus luteum inter et parietem abdomina- lem progrediens, brevi post in arteriatn mamitiariatn itifernat/i moscnlatur. Ejusdem rami sunt: «) Rami futei ^) pro corpore luteo. (3) Rami ad parietem abdominafem i"). B. Ramus posfetHor arteriae ifiacae internae**) qui ad fundum acetabuli per- gens, in duas dispescitur arterias: a) et b). a) Arteria ofttaratorla ^-)^^) quae, laterali interno pelveos parieti adjacens, us- que ad interstitium intersjmpbyseum, cujus in intervallo se in musculis illico sitis ab- dit, procedit. Ex Arteria obturatoria: u) Rami muscafares, cavi pelveos musculis destinati. /3) Arteria perforans acetabufi <*). Haec, cujus lam decursus ratio quam officium jamdum ex nomine palam redditur, per foramen quoddam, a quo cotyloidea 1) Regionein luinbalem auleiu , parielis abdoniinalis paiteni uniiis vertebrae luinbalis , quani Psam- 7nosaiinis (/riseuii possidet , in latere sitain, denoniino, ') Arlcriae Heohtmbali hoininis igitur plane analoga evadit, 8) Quum haec arteria, parieti abdominali ramos suoslargita, arCeriam mamtnariam internam inler et pelvis arlerias anastomosim efficiat, arleriae epit/asfricaeinferiori hominis sane conformis est. '3) Hanc arteriam veluli obluratoriac hoininis analogam pertracto , 1". quia in inusculis diradiatur, qui inlervallum, o.sse ilei, ischii et pubis clrcumscriptum, et dejure foramini obturatorio analo- logum, explent, 2". quia terminales obturatoriae dextrae rami , nti de ramis anastomoticis pu- bicis arteriae obturatoriae iiominis pariter fere fit, iisdem obluratoriae sinistrae in interstitio intersjmphyseo obviam occurrunt. ^) Fig. X. k. li. — ') Fig. X, 5. o. etc. — *) Fig. 1. 41. 41. Fig. X. 6. 6. — *) Fig. I. 42.42. Fig. X. 7. 7. — ') Fig. I. 43. 43. Fig, X, 8. — ") Fig. 1. 44. 44. etc. - '") Fig. 1, 45. 45. 45. — ") Fig. 1. 46- 46. Fig, X. 9. 9. - '=) Fig. 1. 47, 47. Fig. X. 10. 10, 10. — ") Fig. X. 11. 11. 11. Fig. XI. 2, — il — ossis pubis pars perterebratiir, pelvis e cavo eg-ressa et extrorsum inde directa, cot^les articulationem ejusque parietem inlernum inferiorem permeat;quo in decur- su emittit : aa) inlra pelvim : ramulos nutrienfes ossis jjubis. /3/3) extra pelvim : ramos musculares aA. musculos, quibus obtegfitur. y;') arferias nufrienfes, ossi innominato proprias. b) Arferiam circumflexam femoris exfernam seu anferiorem *) ^) , quae, rami po- sferioris iliacae infernae continuationem constituens , externam superiorem fundi acetabuli partem conscendit, ac inde, infra anteriorem ossis ilei spinam advecta, pelveos e cavo ejusdem per aperturam anteriorem eflfugit : quo facto ut primum pone caput femoris ejiis ad latus externum delata est , antrorsum versus directa ossique contig-tia, colluni ejusdem usqne ad internum articulationis cotjles latus ambit, illa- que in regione se partim musculis, ibidem sitis, dispendit, partim ramos suos ter- minales illis arferiae circumflexae femoris infernae obviam mittit. Hoc sub decursu ex illa oriuntur: «) Rami musculares ascendentes ^l descendentes , qui magno numero in- ter musculos abductores et extensores potissimum, et inter omnes in genere, ante- riorem femoris partem obducentes , direptant. /3) Vasculum aliquod cotyles articulationi ossique femoris destinatum. §. 19. Arleria iliaca externa ^). Arferia iliaca exferna *), aliquibus g-enerationis organis, reclo intestino , mus- culari pelveos tegumento, necnon, suae cinxihmSiXxoms cstvisii femoralis sub nomine, extremitati posteriori addicta, quatuor circiter lineas inde ab arferiae iliacae inter- nae secessu sub vertebram lumbalem oritur, atque ad ossis ilei cum vertebra sacra- li posteriori articulationem (sacro-iliacam ?) excurrens, inferius e pelveos cavo ejus- dem per aperturam posteriorem egredilur , quo facto , ad posteriorem capitis femoris partem denique advecta , arteria femoralis nuncupatur. Nuper dicto sub decursu, in quo nervum mag-num ischiadicum sibi comitem ad- sciscit, oriuntur : 1. Ramus spinalis ^). ^) Haec arleria , quum externuin capitis superioris femoris latus anipleclatur , ejusdem noniinis arte- riae in homine analoga esse videtur , iii eo solum ab illa dissimilis, quod non postrorsum , ut iu liomine, sed antrorsum versus directa ilcr faciat. Ejus decursus autem in principio , ubi e.xleriio pelvis lateri adjacet , illum arleriae tilutcae hominis imitatur. ') Sola arteria haemorrhoidali inferiori excepta, omnes hujusce arteriae rami illis ex iliaca exler- na hominis orlis , analogi sunt. ») Fig. I. 48. 48. Fig. X. 14. 14. 14. Fig. XI. 4. 4. 4. Fig. XII. 2.. — *^ Fig. I. 49, 49. etc. Fig. X. 15. 15. 15. — ') Fig. X, 16. 16. Il2 2. Arteriae sacrales laterales ») qiias , parvuli rami , in musculari pariete sacrali interiio hinc inde emicantes constituunt. 3. Arteria spermatica externa anterior dextra *), quae, ramulum quemdam muscularem paullo inde a sui ipsius ortu irapartita, posteriorem cloacae partem, nec non finem dextrae ovarii tubae petit. k. Ramuli musculares nonnulli. 5. Ramus pudendo-muscularis ^). Hic ramus, cujus decursuB ratio e nomine jam liquet, et qui ab iliaca externa, e pelvi egressura, emittitur, brevi post in se- quentes arterias a) et b) discedit: a) Arteriam pudendam communem seu internam *). Haec, inferiori intestini recti parti nec non podicis regioni adsignata, quum mediam corporis lineam pelit , tendinem quemdam, qui aliquorum caudae musculorum ad pelvim insertioni inservit, ansae ad instar amplectitur, quo facto, in duos consequentes ramosa) et /3)discedit 5). cr) Arteria haemorrhoidalis posterior «), quae, ad intestinum rectum per- g^it, ejusdemque in tertia parte posteriore sese perdit. ^) Arteria padenda externa ^) qnae totam podicis regionem, nec non glandulas anales, vasis instruit. b) Ramum muscularem ») , qui posteriorem rami descendentis ossis ischii par- tem petit, ubi, ramulos musculares nonnullos largitus, in duos quoque ramos a) el /3) dispescitur: a) Arteriam circumflexam ischii^), qnae ad sjinphjsim ischiaticam sur- sum se flectit, et ejusdem super faciem externam laleralem usque ad interstitium in- tersymphyseum decurrit, ubi in musculis ibideni sitis diradiatur. /3) Arteriamcircum/texam /'emoris infernainsen posteriorem *")")• Hami, in quos haec arteria mox discedit , de posteriore articulationis cotyles parte, ad in- ternam et posteriorem femoris insinuantur, cujus regionis in musculis, potissimum vero in abductoribus dispenditur. 6. Parvuli denique ramuli muscalares et articulares. §. 20* Arleria feiiioralis seu cruralis. Arteria femoralis ^^), musculis flexoribus femoris obtecta , quibus et articula- tioni genu potissimum adsignatur, de posteriore capitis feuioris parte usque ad fos- sam popliteam decurrit, ibidemque arteria poplitea nuncupatur. 5) Aiisa iiiiper descripta , aitenae pudendae communh hoiniiiis relalioneiu ad lija^aiiientuin spi- noso-sacrum nobis revocat , unde luculenla hanc Psammosduii arteriam inter et illani hominis analogia patebit. ") Hujusce arteriae circuinflexae dh-nclio illi ejusdein in homine itidein opposita evadit. ') Fig. X. 17. 17. 17. — ■') Fig. I. 50. Fig. X. 18. — ^) Fig. I. 51. 51. Fi^. X. 19. 19. — *) Fig. I. 53 53. Fig. X. 20. 20. — «) Fig. I. 54. ok. Fig. X. 21. 21. — ") Fig. I. 55. 55. Fig. X. 22. 22. — ^) Fig. 1. 52. 52. Fig. X. 23. — ') F»?. X- 24. 24. — '») Fig. X. 25. 25- Fig. XI. 3. — '2) Fig. X. 26. Fig. XI. 5. 43 Ex femorali oriuntiir: 1. Rami mtisculares, cjiii posterioribus femoris musculis in genere dispen- duntur, quorumque principes siint: a) Arteria profnnda femoris superior^), in parte femoris superiori. b) Arteria profunda femoris inferior *) in media ejusdem parte. c) Ramits musculo-articularis superior 3) , qui ad externum g-enu latus delap- sus, cum ramo-musculo-articutari inferiore confluit; in sua autem origine emittit arteriam suralem accessoriam *) , quae ad musciilos gastrocnemios descendit. 2. Arteria articularis yenu superior communis ^). Haec, super externum femoris condylum orta, ejusdem ossis inferiorem circuit extremitatem, donec ad latus internum g^enu relapsa, in ramos c) et d) discedit: quo sub decursu ramulis mus- cularibus uonnuUis, et sequentibus arteriis articularibus orig-inem praebet: a) Arleriae articulari yenu superiori externae^) quae prope femoris condylum externum serpit. b) Arteriae articulari genu mediae seu azygeae superiori '), quae in foveam intercondyloideam delapsa, posleriorem capsulae articularis parietem permeat. (Hami terminales :) c) Arteriae articulari yenu superiori internae *), quae super internum g-enu la- tiis repit. d) Arteriae anastomoticae maynae yenu superiori »), quaead internum g-enu la- tus descendit, ibiquecum arteria anastomotica mayna yenu ««/(eWoW convehitur. §. 21. Arteria poplilea. Arteria poptitea^^), articulationi genu musculisque in duabus cruris superioribus partibus sitis tribntaria, in fossa poplitea originem ducit , interque superiora duo os- sium cruris capita paullo post ita insinuatiir, ut ejusdem cruris ad partem anterio- rem atque subter externum tibiae condylum se exhibeat: quo facto tibiam inter et musculum extensorem communem dig^itorum, a quo ideo obducitur, sita, usque ad superiorem musculi pronatoris marg^inem , ubi in arteriam tibialem anticam et in ti- bialemposticam dispescitur, descendit *'). E poplitea proficiscuntur: A. In fossa poplitea: 1. Ramus muscularis 12) pi-o illius reg^ionis musculis. 0 Arteria poplitea, postquam fossam ejusdem nominis deseruit, usque ad suam in arteriam tibia- lem anticam continuationem, arteriae tibiali anticae hominis plane est conformis. ') Fig. XI. 6. — *) Fig. XI. 7. — 3) Fig. XI. 8. Fig. XII. 3. — *) Fig. XI. 9. — '-) Fig-. XI. 10. — «) Fig. XI. 11. — ') Fig. XI. 12. — «) Fig. XI. 13. — «) Fig. XI. 14. Fig. XII. k. — '») Fig. XI. 15. Fig. XII. 5. 5- — '0 Fig. XI. 16. 6 * 44 2. Arferift suralh- >) , quae, uti ejus jam denotat nomen , ad musculos g-a- strocnemios descendit, atque suo sub decursu sequentes dimittit ramos: a) Arferiam arficiilationis- gemi mediam seu uzygeam inferiorem ^), quae, posteriorem capsulae articularis parietem in parte inferiore permeat. b) Ramum suralem superficialem 3) , qui musculum tibialem anticum leg^ens , cum arteria malleolari posteriori inferiori superiori consociatur. 3. et 4. Arteriae arficulares genu inferiores , exferna *) et inferna ^) , quae se in capsulam articularem insinuant. B. In anteriore cruris parte : 5. Arleria rectirrens peronea^) seu ramus articularis qui ad externum genu latus sursum recurrit. 6. Arteria recurrens fibialis ') quae, sursum quoque directa , tibiae tubero- sitatem amplectitur. 7. Ramus musculo-articularis inferior^), qui super os peroneum extrorsum versus commeat, musculisque cruris anterioribus nec non gastrocnemiis vasa larg-ilus, capitulum ossis peronei conscendit, ibique cum ramo musculo-arliculari superiore anastomotice jungitur. 8. Arteria anastomofica magna genu inferior ^), quae , cristae tibiae origi- nem trajiciens, internum genu latus nanciscitur, ibique cum arteria anastomofica magna genu superiori coit. 9. Sub reliquo denique decursu, anterioribus cruris musculis, ossique libiae ra- mulos quosdam concedit, quorum aliqui rete malleolare inlernum adsequuntur. Rele articulare genu. Refe autem articulare genu sequentes componunt arteriae: 1. et 2. rami mus- culo- arficulares, superior , et inferior, 3. 4. 5. et 6. arferiae articufares genu, superior inferna , superior externa , inferior interna, et inferior exferna 7. et 8. arteriae anasfomoficae magnae genu, superior et inferior , 9. et 10. denique arte- riae recurrentes , peronea et fibialis. §. 22. Arteria tibialis postica '"). Arteria fibialis postica *•), quae musculis in tertia inferiori posteriori cruris su- perficiei parte sitis , nec non tarsi articulationi addicitur et inde arteriae ulnari com- muni artus superioris conformis evadit, pone musculum pronatorem et ad internum ■") Hanc tali noinine eonipello arteriani, quippe quae in posteriori cruris parte o.s tibiae sequilur >) V\g. XI. 17. — 5) Fig. XI. 18. — ^) Fi;?. XI. 19. — ♦) Fig. XI. 20. — ») Fig. XI. 21. — «) Fig. XII. 6, — •) Fig. XII. 7. — ') Fig. XII. 8. — ') Fig. XII. 9. — ") Fig. XI. 23. Fig. XII. 10. 45 tibiae marg-ineiii profunde serpens, usque ad spatiuni intermalleolare posterius des- cendit, quo facto, in profundam plantarem tarsi reg^ionem insinuatur, ibidemque se articulationi musculisque dispendit. Ejus sub decursu praeterea emittuntur : 1. Ruini musculares, musculo potissimum pronatori, nec iion rumi nufrienfes tlbiae, destinati. 2. Arteria malleoluris posferior inferna superior '), quae, cum ramo su- rali superficiali coiens, posteriorem tibiae niargineni usque ad tarsi faciem planta- rem legit, in qua, ad refe mulleolare infernum ramulos nonnuUos largita, in dex- tra tantum extremitate arferia diyifalis planfaris fiJnalis hallucis evadit. 3. Arteriue malleolares posteriores infernae inferiores 2). §. 23. Arteria tibialis aiitica ^). Arteria fibiatis antica ^*) anterioribus cruris musculis pedique adsig-nata, juxta internum tibiae marg^inem, inter communem digitorum extensorem et pronatorem sita, usque ad tarsi marg^inem superiorem excurrit, quo in loco in arferiam podo- tibialem et in podo-peroneam bifurcatur ^). E tibiali anfica ante ejusdem bifurcationem oriuntur : 1. Rami musculares nec non articulares tarso, et nutrientes tibiae destinati. 2. Arteria tarsea dorsalis ^). Haec, quum super externum tarsi latus delap- sa, cum arferia peronea confluat, sic dictum circulum anastomoficum dorsalem tarsi efficit, e quo aliqui ramuli cum refe malleolari exferno nectuntur. 3. Arteria malleolaris anterior interna '). Ad rete malleolare internum pergit. A. Arferiu podo-tif/iulis *), quae ad dimidium interstitii interossei primi advec- ta, e dorsali pedis facie ad ejusdem plantam transit, ibique in quatuor arferias digi- tules , i. e, a) in peroneam hnllucis, b) et c) in fibialem et in peroneam indicis, at- que d) in tibialem digifi medii denique dispescitur. Ante hanc autem divisionem emittit : a) In dorso pedis : 1. Ramos ad rete malleolare infernum. 2. Rumos musculares mefafarseos. ') Quuni tiaec arteria in anteriori cruris facie, tibiam sequalur, praecedentis antitliesin exiiibet, et nomen quod ipsi largitus sum, liaud immerito ferre videtur. 5) Quum in lioniine continuatio arteriae popliteae a tibiali poslica constituatur , hocce in reptili contra ab antica; tibialem anticam supra descriptae arteriae radiali artus superioris analogam esse liquet , eo niagis si perpenderis, ab hac tibiali antica arterias pedis originem ducere. ») Fig XI. 24. — 2) Fig. XI. 25. 25. — ') Fig. XI. 22. Fig. XII. 11. - ^) pig. XII. 13. — ') Fig. XII. 12. — 8) Fig. XI. 26. Fig. XII. 14. 46 b) In ejusdem planta : 3. Arteriam tarseam profundam^) qiiae tarsi articiilationemrecurrenspermeat. 4. Alteros ramos mtisculares metatarseos. B. Arferia poilo-peronea (pedis dextri) *). Haec, reti malleolari externo ramu- los aliquoslargita, ad interstitii interossei tertii dimidium procedit, quo facto, e dor- so pedis ejusdem ad plantam penetrat, ibique phalang-eum quarti ossis metatarsei caput nacta, in quinque arterias ) ditnisit, interstitium intertrans- versum petit, illicoque ramulos intertransversos *') ditnittetis, de inferiore corpo- ris vertebrarum facie ad eorumdetn dorsutn ascendit , ac ibidem ramulum interspino- siim superiorem 12) constituit; quo facto postretnus hic ramus, intei-stitium interspi- nosum superius denique nactus, in duos furcatur ramulos, qui, uti cutn ramulis in- •) Fig. I. 57. 57. etc. — 2) Fig. I. 58. — ') Fig. I. 59. — *) Fig-. I. 60. — ') Fig. I. 61. Fig-. XV. 1. 1. 1. — «) Fig. XV. 2. — ') Fig. XV. 4. — «) Fig. XV. 5. — ') Fig. XV. 3. — '«) Fig. XV^ 6. — ") Fig. XV. 7. 7. etc. — '^) Fig. XV. 8. 8. ^lS tertransversis qiioque fit, vertebrarum processus, quibuscum idem possident nomen , propemodum persequuntur. §. 26. Systematis venosi fragmenta '). Systema venosum e tribus potissimum venarum complexibus, quorum duo i. e. vena cava superior et vena cava inferior in sinum venosum ideoque et in atrium dextrum, tertius autem i. e. vena pulmonalis in atrium sinistrum conllumit, com- ponitur. A. Fmrt 6v«y« *M/^eWo/'." Hanc sequentes efHciunt venae P venaju^nlaris ^)quae illas colli atque capitis coUigit, 2*^. vena subclavia 3) quae ex extremitate anteriori oritur, et 3". vena pulmonalis anterior seu propria *) denique, quae ex anteriori pulmonis parte sursum exsilit; quo facto hacce in reg-ione circiter, et utroque in la- tere, tres supradescriptae venae in truncum uiiicum quemdaui amnes suos corri- vant, i. e. in venam innominafam ^) quae in sinum venosum (atrii dextri) eflunditur. B. Vena pulmonalis ^) quae , uti commemoravi, in alrinm sinistrum sangui- nem suum defert, a pulmonali de.rtra ') atque a pulmonali sinistra *) forma- tur, quae ultima, quia ventriculi originem trajicit, valde longiorem ac prior emetitur viam. C. Vena cava inferior ^). Sanguis quem haec omnium maxima vena advehit, per hepatis parenchyma trajicitur, atque a vena intervertebrali, nec non a tribus venae portae s,ys\emn\\\ms, hepatis nempe , gtandularum suprarenalium, et renum denique, colligitur. 1. Vena infervertebralis i") quae a posteriori pulmonis dextri extremitate ob- tecta, atque e foramine quodam intervertebrali scaturiens, se in accessorio hepatis lobulo prope venam renalem communem abdit. 2. V^ena portae hepatis '') quae e fistulae gastroentericae venis, simulque e splenica composita, in fossam transversam hepatis penetrat. 3. Vena portae gfandularum suprarenafium. E parietibus abdominalibus lateralibus , utroque in latere duo venae sat magnae, in dextro autem e foramine quo- dam intervertebrali tertia adhuc vena, oriuntur, quae, venus suprurenafes advehen- ') Hic loci non possuni supersedeie monito, quum venosuni Psanimosaiu-i sjstema malerie quadam injectum non fuerit, me, ne giaves incuri-erem in errores, inter venas, quibus arteriarum peper- cerit dissectio , illas solummodo, quae modiei saltem voluminis erant , descripsisse. ») Fia^. I. «. «. — 3) Fi^. I. ,3. ^, _ 4) pig._ i_ y j,_ _ i) Fig I. s_ s^ _ t-| pig n_ (s _ ;■) 1,-ig. I. s. ") Fig. I. f. — «) Fig. I. ri. — '0) Fig. I. cf. — ") Fig. I. {>. x% 49 fes quuni constituant, plus minus lon^um iter emensae, in glandulam suprarena- leni sui lateris eflunduntur, in qua simul ac discucurrerunt, in breves nonnullos truncos, quos ceima^suprarenales revehenfes voco , redactae, illico ubi vena renalis reve- hens sin lateris, g^landulae suprarenali contigua et antrorsum directa decurrit, in ip- sam confluunt i). 4. Vena portae renum. Hoc systema, venas caudae, extremitatum posterio- rum, parietum abdominalium , sjstematis urogenitalis, et suprarenales denique re- vehentes colligit, quae omnes unicum truncuni ('onimuneni i. e. venam renalem re- vehenteui cominunein ^), ratione qiia descripturus suni, componunt. Vena abdominalis communis super internum abdominis parieteni propemoduni penes lineam albam decurrens, haud longe a pelveos cavo, in venam aJ)doininalem dejctram ^) et sinisfram *j discedit , quarum utraque, corporis liitei hasim nacta, ibidem cum vena lufea ^) coit, et truncum unicum, i. e. venam hypogastricam seu itiacam internain ^) inde efficit; quae cavi pelveos venas quum receperit, cum vena iliaca externa ') venae cruralis ex artu posteriori oriundae continuatione, conjun- gitur, ita ut ex hisce duabus vena iliaca commnnis *) formetur. E cauda praeterea una cuni aorta sacrali vena caudalis ») exsilit, pelveos- que in cavum, in quo venas cloacae et haemorrhoidales colligit, ing-ressa, in ve- nam sacralem dextram '") et in sinistram '') dispescitur; quae, nonnullas ejus- dem cavi venas quum acceperint, prope posteriorem renis sui lateris apicem, cum ve- na iliaca communi tali ratione convehuntur, ut vena renatis advehens^^) inde ori- ginem habeat. Vena renalis advehens postea, renis hilum adsequuta, in quatuor vel quinque breves trunculos discedit, quorum ope viscus illud ingressa, ita in eodem subdivi- ditur, ut iterum in tres vel qiiatuor frunculos revehentes , qui ex hilo eodem eflu- giunt, atque ingredientibus tranculos advehentibus fere contigui sunt, redigatur; quo facto isti trunculi revehentes brevi post ad truncum unicum conciliati, ve- nam renalem revehentem '^) componunt. Vena renalis revehens i*) denique antrorsum directa procedens, ubi eo perve- nit, ut glandulae suprarenali contigua sit, ex hacce venas suprarenales colligit, qno facto, dum vena renalis revehens dextra pariter ac antea directa prog-reditur, ejus- dem nominis sinisfra e suo latere ad dextrum transit, ubi ambae posteaquam pone lobulum accessorium hepatis se conlulerunt, inter se invicem confluunt, et breveni quemdam truncnm unicum i. e. venam renalem revehentem communem i^) quae eundem hepatis lobulum permeat, efficiunt. ') Prof. Ecker (1. cit.) siinile cenae porlue siipiui enalis sjsteina in ophidiis invenit. ^) Fig. I. V. — •») ¥\g. I. (. — <) Fig. I. X. — 5) Fig. 1. l. l. — ») Fig. I. //. /<. — ■) Fig. I. v. v. — 8) Fig. I. I. f. — 9) Fig. I. 0. — 'OJ Fig. I. ;r. — ") Fig. I. n. — ^') Fig, 1. q. (>. — ■^) V\g. I. (7. (T. 1. r. — '*) Fig. I. >j. a. t. r. — '^) Fig. 1. v. 50 Ubi tandem tria venae portae sjstemata simul cum vena intervertebrali , uti commemoravi, jecur permeavere, atque in illo subdivisae fuerunt, ejusdem e lobi ma- joris seu dextri apice, trunci unius sat mag-ni i. e. venae cavue inferioris ') ope, quae in venosum atrii dextri sinum, venarum innominatarum inter fauces influit, egre- diuntur. >) Fig. 1. n. £3iL|»lic*af I o taliiilariiiii '). Fig-. I. Psammosauri Inincum , thoracis et abdominis cavis patefactis, monstrat. Hepar , e naturali situ, id est infra cor, sublatum, atque ita extrorsum versum , ut ejus facies convexa parieli thoracico-abdominali adjaceat. Cor dextrorsum paullo, et super ejusdem lateris pulinonem dftraclum. Ventriculus in regione p^loiuca dissectus, ejusque curvatura major pulmoni sinistro adjacet, cum quo simul a media trunci linea removi. Lien extrorsum diductus, pariterque a columna vertebrali remotus. Pancrealis illam tantum partem quam ejusdem ing-redinntur arteriae, servavi. Ovaria, lienis ad modum extrorsuni versa suum ad marg-inem internum g-landulas suprare- nales, quae ovariorum margine, nec non vena renali advehente oculis subducuntur, recondunt. Corpora adiposa (hitea) suum propemodum situm occupant. Kenes, ova- riorum adinstar extrorsum versi , ut eoruiulem hihis obtului se praebeat. Pelveos cavum, incisionis ope per svmphjsim pubicam et ischiadicam peractae, patefactum. Canalis intestinalis denique una ciim oviductibus extractus fuit. Hacce in fig^ura sequentes arteriae praecipue exponuntur: A. Trunci primitivi e cono arterioso , B. aorta thoracica descendens, C. aorta abdominalis, D. arteriarum iliacarum (externae scilicet et internae) decursus, maxima ex parte, E. aorta sacra- lis, F. denique venae principales. a. — Ventriculus dexter cordis. b. — atrium dextrum. c. — atrium sinistrum. d. — trachea. e. — bronchus dexter. f. — bronchus sinister. g'. g'. — pulmo dexter. h. h. — pulmo sinister, i. — oesophag'us. j. — ventriculus. k. — pancreas. I. — lien. m. — hepar. n. — cystis fellea, 0. o. — ovaria. p. p. — corpora lutea. q. q. — renes. ') Figurae objectoriirii niao^nitiiilincm, proiit habebant, referunl, dnobu.s exceptis , de quibns suo tenipore mentionem faciam. 7 * 52 symphysis ischio - pubica. tendo quorumdam caudae musculorum. vena jug^ularis. V. subclavia. V. pulmonalis anterior. V. innominata. V. pulmonalis dextra. \. pulmonalis sinistra. V. cava inferior. V. portae hepalis (abscissa.) v. abdominalis dextra (rescissa.) V. abdominalis sinistra (rescissa.) ■ V. lutea. • V. iliaca interna. V. iliaca externa. V. iliaca communis. V. caudalis. V. sacralis dextra. V. sacralis sinistra. V. renalis advehens. V. renalis revehens dextra. V. renalis revehens sinistra. V. renalis revehens communis. V. intervertebralis. arteriacoronaria anterior seu dextra. conus arteriosus. arteria pulmonalis dextra. art. pulmonalis sinistra. aorta sinistra. ■ arcus aorticus sinister. arteria oesopha^ea. art. mesenterica communis (rescissa.) carotis communis. arteria mammaria interna. art. pericardica (rescissa.) art. mammaria interna sinistra (discissa fuit.) arteria mammaria interna dextra. art. hepatica sublimis sinistra. art. hepatica sublimis dextra. anastomosis arteriae mammariae internae cum mamma- ria externa. 17. 17. — anastomosis arteriae mammariae internaecum epig-astrica. r. r. s. s. a. a. ^. /3. y- r- d. $. e. t. V- d-. d-. i. y.. l. l. fjL. fj,. etc. V. V. ^■l 0. 71. n'. Q. Q. o. a. T. X. V. 9- 1 o 3. '4. 5. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 10. 11. 12. 12. etc. 13. 13. etc. 14. 15. 16. 53 18. — art. carotis dextra. 19. — art. carotis sinistra. 20. — art. bronchialis. 21. 21. — aorta dextra. 22. — arcus aorticus dexter. 23. — - arteria subclavia communis. 2'4. 24. — art. subclavia dextra. 25. 25. — art. subclavia sinistra. 26. 26. — art. vertebralis. 27. 27. 27. — aorta abdominalis. 28. 28. etc. — arteriae intercostales. 29. 29. — art. coeliaca. 30. — ramus lienalis anterior. 31. — vas breve primum. 32. — ramus lienalis posterior. 33. — vas breve secundum. 34. — • arteria hepatica. 35. — art. , pylorico-pancreatica (rescissa.) 36. 36. — art. hepatica propria. 37. 37. — art. coronaria ventriculi. 38. 38. etc. — art. spermaticae internae. 39. 39. — art. renales. 40. 40. — • art. iliaca interna. 41. 41. — ramus anterior art. iliacae internae. 42. 42. — art. ileo-lumbaris. 43. 43. etc. — art. epig-astrica. 44. 44. etc. — rami glutei. 45. 45. 45. — rami ad parietem abdominalem. 46. 46. — ramus posterior arteriae iliacae internae. 47. 47. — arteria obturatoria. 48. 48. — art. circumflexa femoris externa. 49. 49. etc. — arteria iliaca externa. 50. — art. spermatica externa anterior dextra (rescissa.) 51. 51. — ramus pudendo - muscularis. 52. 52. — ramus nuiscularis. 53. 53. — arteria pudenda communis. 54. 54. — art. baemorrhoidalis posterior (rescissa.) 55. 55. — arteria pudenda externa ( rescissa.) 56. 56. — aorta sacralis. 57. 57. etc. — arteriae sacrales laterales. 58. _ art. spermatica externa anterior sinistra (rescissa.) 59 _ arteria spermatica externa posterior dextra (abscissa.) 54 60. — art. spermatica exterua posterior sinistra (rescissa.) 61. — arteria caudalis. Fig. II. cor, e thoracis cavo extractnm, ejusque faciem snperiorem vel dorsalem, in qna sinistra \entricnli pars, atrium sinistrnm, atqne pone sinum venosnm atrii dextri vena pulmonalis denique Inspicitur, rcpraesentat. In hacce figura arteriae coronariae poslerioris seu sinistrae decursum exposui. a. — ventricnlus sinister. b. — - atrium sinistrum. c. — sinus venosns atrii dextri. a. — vena innominata dextra. /3. — V. cava iiiterior. ;'. — V. innominata sinistra. d. — V. pulmonalis communis. 1. — arteria coronaria anterior seu dextra. 2. — arleria coronaria posterior seu sinistra. Fig. III. ventriculum ex parte, et tolum canalem intestinalem nna cum arteriae mesentericae communis raniis, terlia niagnitudinis uaturalis parte imminutos, depingit. a. — pars posterior ventriculi. b. h. — intestinnm tenue. c. — intestinum crassum. d. — intestinnm rectnm. 1. 1. — arteria mesenterica communis. 2. 2. — arteria colica. 3. — arteria mesenterica anterior. 4. — art. mesenterica posterior. 5. — art. haemorrhoidalis anterior. Fig-. IV. In hac figura sinistram colli partem, et maxillae inferioris basim; prae- terea autera carotidem communem sinistram ejusqne ramnm trachelicum et arteriam basis oris delineavi. a. ~ oesophag^us. b. — pharynx. c. — basis oris. d. — trachea. e. — larjnx. f. — cornu hjoideum posterins. g. — cornu hyoideum anterius. h. — cornn hjoideum intermedium. i. — musculus keratohyoideus. j. — mnsculus hyog-Iossus. p- q 55 — k. — musculus pteryg-oideus. 1. — inealus auditorius externus. m. — musculus temporalis. n. — culis lacinia extrorsum reflexa. o. — mandibula superior. mandibula inferior. ling-ua. r. — nuisculus geniopharyng-eus. s. — musculus mjlo-pharjngo-hyoideus. 1. 1. 1. — arteria carotis communis sinistra. 2. 2. 2. — rami musculares. 3. — arteriaoesophago-trachealis posterior. 4. 4. — ramus trachelicus. 5. — arteria maxillaris externa. 6. 6. — rami pharjng-ei. 7. 7. — arteria pterygoidea. 8. — art. submentalis superficialis. 9. — art. transversa faciei. 10. — art. auricularis anterior superficialis. 11. — rami subcutanei arteriae auricularis profundae supe- rioris. 12. — arteria temporalis superficialis. 13. — arl. hyog^losso - laryng^ea. 14. — rami keratohyoidei. 15. 15. — art. submentalis profunda. 16. 16. — art. ranina. 17. — art. hyoidea. 18. — arteriaoesophago-trachealis anterior. 19. — arteria laryngea. 20. — art. laryngea superior. 21. — art. laryngea inferior. 22. — art. basis oris. 23. 23. — art. sublingualis. 24. _ ejusdem ramus anastomoticus ad arteriam g-enio-pharyn- g^eam pergens. 25. 25. — art. genio-pharyngea. 26. — art. orales externae. 27. — art. orales internae. 28. — art. pharyng^eae anteriores. Fig-. V. cervicalem medullae spinalis partem et encephalon totum , suis ex cavis exemta, repraesentat. Nervi optici et olfactorius resecti. Praeterea arteriae vertebralis. 56 mjelicae, cranicae carotidis internae partis , et ophthainiicae denique, prope suum ipsins (inem , decursum depinxi : a. a. — pars cervicalis medullae spinalis. b. — medulla oblonofata. c. c. — thalami uervorum opticorum. d. d. — nervi optici. e. e. — hemisphaeria cerebralia. f. — nervus olfactorius. 1. — arteria subciavia dextra. 2. — art. vertebralis. 3. 3. etc. — rami musrulares. '4. 4. etc. — rami spinales. 5. 5. 5. — arteria myelica. 6. 6. — rami spinales penultimi. 7. 7. — rami spinales ultimi. 8. 8. — arteria spinalis lateralis. 9. — arteria basilaris. 10. — arteria cerebello-spinalis >). Fig-. VI. dextram capitis parlem duplo minorem repraeseutat. — Partes, quae encephalon includebant atque obducebaiit, extraxi ; encephalon ipsum vcro, quo ejus dextrum latus totaque fere superficies inferior obtutui exhibeatur, paullulum sursum elevavi. Musculorum masticatoriorum portionem , quae arteriae maxillaris internae decursum suo in initio obtegebat , resecui. — Orbitae totum parietem superiorem nec non lateralem et posteriorem ex parte, rescidi. — Cauali alveolari ossis maxil- laris superioris fornicem abstuli. Arteriam denique infraorbitalera , ut encephalon sur- suni adtollere liceat, discidi. Praeterea carotidis communis dextrae fiuem , ejusque in carotidem externam et internam divisionem , nec non arteriae basilaris, carotidis interuae totius , atque co- rotidis externae maxima ex parte, decursum oblaqueavi. a. — cervix, b. — pharynx. c. — os quadratnm. d. — os zyg-omaticum. e. — nnisculi masticatorii (resecti ex parte saltera.) f — maxilla inferior. g. — reliquum ossis superciliaris resecti. h. — squaina ossea parietem lateralera externura orbitae con- stituens. ^) Vide sequentiuin encephali arterianim explicalioiicni iii Fig. VII. 57 i. — os maxillare siipeiliis. j. — fundus naris dextrae seu processus palatinus ossis ma- xillaris snperioris. k. — naris dextra. 1. — os vomeris seu inframaxillare. m. — os ungnis et os nasale. (Utrumque non distinctum, figurae evidentiae gratia.) n. — nervus oifactorius. 0. — hemisphaerium cerebrale. p. — thalamus opticus. q. — nervus opticus. r. — bulbus oculi. s. — cerebellum. t, — processiis ad cerebellum. u. — frustulum glandulae pituitariae. V. — medulla ohlongata. w . — locus, in quo adest foramen occipitale magnum. 1. — arleria mjelica. 2. — art. basilaris. 3. — art. cerebello-spinalis. 4. 4. — arteriae communicantes posteriores , e quihus arcus Willisii eflicitur. 5. — art. carotis communis dextra. 6. — art» cervicalis. 7. 7. — ejusdem rami musculares recurrentes. 8. 8. — ramus spinalis ultimus. 9. — art. spinalis lateralis. 10. — bifurcatio carotidis communis dextrae in carotidem in- ternam et externam. 11. — carotis interna. 12. — arteria infraorbitalis. 13. — art, communicans anterior. 14. — art. cerebralis posterior. 15. — art. cerebralis media. 16. — art. chiasmatis. 17. — art. cerebralis anterior. 18. 18. 18. — carotis externa. 19. 19. 19. — arteria maxillaris interna. 20. — arteria auricularis profunda inferior (abscissa.) 21. — arteria acustica. 22. 22. — arteriae temporales profundae. 23. — arteria biiccalis profiinda. 8 58 24. 24. — arteriae labiales inferiores. 25. — arleria aiiricularis profunda superior fabscissa.) 26. 26. — arteria supraorbitalis. 27. — art. lacrymalis 28. — art. zjg-omatica. 29. — art. nasalis lateralis. 30. — art. (lorsalis nasi. 31. — art. frontalis. 32. 32. — art. ophthalmica. 33. 33. 33. — art. palpebrales. 34. — art. niusculares posteriores. 35. — art. ciliares breves 36. — art. ciliares long^ae. 37. — art. centralis retinae. 38. — art. musculares internae. 39. 39. — art. alveolaris superior. 40. — art. naso-palatina. 41. 41. 41. — ramuli dentales superiores. Fig'. VII. superiorera figurae quintae partem, magnitudinis naturali duplo majo- ris, reddit. a. — portio anterior raedullae spinalis cer- vicalis. b. — niedulla oblongata. c. c. — thalami optici. d. — g-landulae pituitariae frustulura. e. — chiasma nervorura opticorura. f. f. — nervi optici. g". g^. — heniisphaeria cerebralia. h. — nervus olfactorius. 1. 1. — arteria rayelica. 2. — ramuli spinales. 3. 3. — rami spinales penultinii. 4. 4. — rami spinales ullimi. 5. 5. — arteria spinalis lateralis. 6. 6. — art. basilaris. 7. 7. — art. cerebello-spinalis. 8. 8. etc. — art. carolis interna. 9. 9. — art. infraorbitalis. 10. 10. — art. communicantes posteriores , e quibus arcus Wil- lisii eflormatur. 11. 11. — art. comaumicans anterior. 50 12. 12. — art. cerebrcalis posterior. 13. 13. — art. cerebralis media. 14. 14. — art. chiasmatis. 15. 15. — art. cerebralis anterior. 16. 16. — art. ophthalmica. 17. — art. siipraorbitales. Fig-. VIII. dextram faciei externae ihoracis partem diiplo minorem, internam scapulae faciem , a musculo subscapulari obductam, atque internam denique extremi- tatis anterioris faciem exhibet. Musculos, sicuti in extremitate posteriore quoque , plus minus a se invicem ita diduxi , ut arteriae ab iisdem coopertae in conspectum veniant. Finem praeterea arteriae subclaviae dextrae, nec non axillaris, brachialis, ulnaris communis, et radialis denique decursum exponit. Arteriae mammariae externae anastomosim cum mammaria interna itidem monstrat, a. a. — paries lateralis dexter thoracicus. h. h. b. — costae thoracicae. c. c. — paries musculosus ejusdem lateris thoracis extrorsum reflexus. d. — niusculus subscapularis. e. — niusculus pectoralis. f. — venter internus musculi bicipitis brachialis. g". — musculus brachialis internus. h. — musculus coraco-brachialis. i. — venter externus musculi bicipitis brachialis. k. — musculus supinator longus. 1. — radius. m. — musculusradialis internus accessorius. n. — musculus radialis internus. 0. — musculus flexor sublimis dig°itorum (rescissus.) p. — vola manus. q. — pollex. r. — index. s. — dig-itus inedius, t. — dig^itus annularis. u. — digitus minimus. 1. — arteria subclavia. 2. — arteria vertebralis. 3. 3. — art. axillaris. 4. — art. scapularis. 5. — art. subscapularis. 6. — arteria acromialis. 60 7. — art. circumflexa humeri posterior. 8. 8. — art. mammaria externa. 9. 9. 9. — rami pectorales. 10. 10. etc. — rami thoracici. 11. ■ — arteriae mammariae externae anastomosis cum mamma- ria interna. 12. — arteria hrachialis. 13. — arl. circumflexa humeri anterior. 14. — arteria coilatei-alis radialis accessoria. 15. — art. profiinda hrachii. 16. 16. — arteria collateralis radialis. 17. 17. — arteria collateralis iilnaris. 18. — arleria ulnaris communis. 19. — arteria recurrens ulnaris. 20. — arf. ulnaris stricte sic dicla. 21. — arl. ulnaris accessoria. 22. — art. flexoris superficialis. 23. — art. flexoris profundi. 24. — art. ulnaris profunda. 25. 25. — art. radialis. 26. — art. recurrens radialis. 27. — arcus volaris suhcutaneus carpi. 28. 28. — arteriae digitales communes. 29. 29. etc. — arteriae digilales volares. 30. 30. — arteriae perforantes. Fig-. IX. posteriorem extremitatis anterioris ejusdem, in qua arteriae radialis de- cursum delineavi, faciem repraesentat. a. — venter internus musculi hicipitis hrachialis. J). — venter externus musculi hicipitis hrachialis c. — venter externus nuisculi tricipitis hrachialis. (}_ — portio longa musculi tricipitis hrachialis e. — musculus supinator long-us. f. — musculus extensor digitorum. g-. — radius. h. — musculus cuhitalis. i. i. — musculus supinator inferior. j. — dorsum manus. k. — pollex. I. — index. m. — diffitus medius. n. — digitus annularis. — (Jl — 0. — di^Di^itus ininiinii.s. 1. — raini arleriae circiimflexae luiineri aaterioris. 2. — arteria collateralis radialis accesoria. 3. — arteria ulnaris superficialis. 4. — art. radialis. 5. — art. recurrens interossea. 6. — arteria interossea inajor superior. 7. — arteria interossea inajor inferior. 8. 8. 8. — arteriae dig-itales communes. 9. 9. etc. — arteriae perlorantes. 10. 10. etc. — arteriae digitales dorsales. Fig'. X. pehiin, cui, arleriis membranisque articularihus solis exceptis , partes moUes ex integro demsi , repraesentat. — Ejusdem cavnm ope incisionis , per ambas symphyses (pubicam nempe et iscliiadicam) factae, patefeci ; os innominatum dextruin \ero ita extrorsum reclinavi, ut ejusdem facies interna, aequivocum sinistrum contra, paullo a columna vertebrali remotum , ita exhibui , ut ejusdem facies externa obtu- tui ohversetur. Denique simul arteriae iliacae externae et internae decursum oblaqueavi. a. — vertebra dorsalis penultima. b. — vertebra dorsalis ultima. c. — vertebra lumbalis. d. — vertebra sacralis anterior. e. — vertebra sacralis posterior» f. — vertebra caudalis prima. g'. g-. — os pubis. h. ii. _ ejusdem foramen , per quod arteria perforans acetabuli transit. i. i. — os ischii. j. j. — os ilei. k. — ejusdem extremitasposterior cum vertebra sacrali poste- riore articulata. 1. — articulatio cotyles. m. m. — collum femoris. 1. 1. — aorta abdoininalis. 2. — aorta sacralis. 3 3. — arteria iliaca interna. li. 4. — ejusdein ramus spinalis. 5. 5. etc. — arteriae himbales. 6. 6. — rainus anterior arteriae iliacae internae. 7. 7. — arteria ileo-Iumbalis. 8. — arteria epigaslrica. 62 9. 9. — raimis posterior arteriae iliacae internae. 10. 10. 10. — arteria obturatoria. 11. 11.11. — art. perforans acetahuli. 12. — ejusdem ramus muscularis. 13. 13. — rami musculares terminales arteriae obturatoriae. 14. 14. 14. — arteria circumflexa femoris externa. 15. 15. 15. — arteria iliaca externa. 16. 16. — ejusdcm ranuis spiiialis. 17. 17. 17. — arteriae sacrales lateralesab iliaca externa dimissae. 18. — arteria sperniatica externa anterior dextra. 19. 19. — i-amus pudendo-muscularis. 20. 20. — arteria pudenda communis. 21. 21. — arteria haemorrhoidalis posterior. 22. 22. — arteria pudenda externa. 23. — ramiis muscularis (e ramo pudendo-musculari oriundus.) 24. 24. — arleria circumflexa ischii. 25. 25. — arteria circumflexa femoris interna. 26. — arteria femoralis. Fig, XI. posteriorem extremilalis posterioris dextrae faciem, una cum dextro pelveos latere, duas per sjmphjses exciso, repraesentat. Tres mnsculos flexores, quo fossa poplitea patefiat, nec non musculos g-astrocnemios rescidi , atque extror- sum detraxi. Arterias omnes, quae in illa arlus posterioris regione decurrunt, exposui. a. — sjmphjsis pubicarescissa. b. — sjmphysis ischiadica rescissa. c. c. — musculi extensores. d. — nuisculus vastus inlernus. e. — musculus vaslus externus. f. f etc. — musculi flexores. g". — musculus quidam caudae. h. — condjlus externus femoris. i. — genn. j. — musculus g-aslrocnemius accessorius. k, — muscnlus tibialis posticus. I. — mnsculus flexor communis digitorum m. m. — musculi gastrocnemii. n. — musculiis pronator. 0. — tibia. p. — planta pedis. q. — hallux. r. — index. 63 s. — dig-itiis mediiis. t. — dig-itiis antuilaris, u. — digitus minimus. 1. — arteria ileoliimhalis. 2. — arteria perforans acetabuli. 3. — arteria circiimflexa femoris interna. i. 4. 4. — arteria circumflexa femoris externa. 5. — arteria femoralis. 6. — arteria profiinda femoris superior. 7. — arteria profiinda femoris inferior. 8. — ramus musculo-articularis superior. 9. — arteria sacralis accessoria. 10. — arteria articularis genu superior cominunis. 11. — arteria articularis g"enii superior externa. 12. — arteriaarticulai"is genu siiperior inedia. 13. — arteria articularis genu superior interna. 14. — arteria ana.stomotica mag^na g^enu superior. 15. — arteria poplilea. 16. — ramus muscularis. 17. — arteria suralis. 18. — arteria arlicularis g^enu media inferior. 19. — rainus suralis superficialis. 20. — arteria articularis g^enu inferior externa. 21. — arteria articularis g^enu inferior interna. 22. — arteria tibialis antica. 23. — art. tibialis postica. 24. arteria malleolaris posterior interna superior. 25. 25. — arteriae malleolares posteriores internae inferiores. 26. — arteria podo-tibialis, 27. — arteria tarsea profunda. 28. — arteria podo-peronea. 29. 29. etc. — arteriae digitales. Fio-. XII. Ejusdem extremitatis posterioris faciem anteriorem repraesentat; ce- terum quae de posteriore , in figura praecedente dixi , de anteriore quoque valent. a. — symphysis pubica (ahscissa.) b. — symphysis ischiadica(pariter.) c. c, c. — musculi flexores et adductores. ^ ^ etc. — musculi extensores et abductores. e. — genu. f. — musculus gastrocnemius. g. — musculus peroneus. ()4 h. — musciiliis extensor dig^itorum. i. — musculus pronator. j. — tibia. k. — musculus tibialis anticus. 1. — dorsum pedis. ni. — nuisculus supinator. n. — hallux. 0. — index. P- — diffitus medius. « q. — digitus annularis. r. — digitus miuimus. 1. — arteriae ileo-Iumbalis rami. 2. — art. circumflexa externa. 3. — ramus musculo-articularis superior. '4. — arteria anastomolica mag-na g"enu superior. 5. 5. — arteria poplitea. 6. — arteria recurrens peronea. 7. — art. recurrens tibialis. 8. — ramus musculo-articularis inferior. 9. — arteria anastomotica mag-na g^enu inferior. 10. — arteria tibialis postica. 11. — arteria tibialis antica. 12. — arteria malleolaris anterior interna. 13. — arteria tarsea dorsalis ex qua circulus anastomoticus dor- salis tarsi efficilur. 14. — arteria podo-tibialis. 15. — arteria podo-peronea. Fig". XIII. pedis sinistri dorsum ejusque arterias monstrat. a. — musculi gastrocnemii extremitas inferior. b. — musculus peroneus. c. — muscuhis pronator. d. — muscuhis extensor dig^itoruni. e. — musculus tibialis anticus. f. — musculus supinator. g-. — dorsum pedis. h. — hallux. i. — index. j. — dig-itus medius. k. — digitus annularis. 1. — digitus minimus. 1. — arteria tibialis antica. 65 3. 2. — arteria podo-tibialis. 3. — arteria podo-peronea. 4. — ejusdem ramus intermis. 5. — ejusdem ramus externus. Fiff. XIV. ejusdem pedis sinistri plantam una cum arteriis offert. a. — tibia. b. — musculus pronator. c. — musculus gastrocnemius. d. — planta pedis. e. — hallux. f. — index. g. — dig"itus medius. h. — digitus annularis. i. — dig^itus minimus. 1. — arteria tibialis postica. 2. 2. — arteriae malleolares posteriores internae inferiores. 3. — arteria podo-tibialis. 4. — ramus internus arteriae podo - peroneae. 5. — ramus externus ejusdem. 6. — arteria tarsea profunda. 7. 7. etc — arteriae dig-itales. Fig. XV. (A et B) tres deinceps vertebras caudales, una cum arteriae caudalis ramis ex partibus mollibus oblaqueatas , repraesentat ; dictos ramulos autem , pro- cessibus vertebralibus , e quibus nomen accipiunt, paullo magis quam erant, eviden- tiae g-ratia , admovi. A. Facies dorsalis et lateralis. B. Facies inferior. a. a. a. — processus spinosi superiores. b. b. etc. — processHS transversi. c. c. etc. — processus spinosi inferiores. d. — corpus vertebrae. 1. 1. 1. — arteria caudalis. 2. — ramus primarius. 3. — ramus superior. 4. — ramus inferior. 5. — ramulus interspinosus inferior. 6. — ramus spinalis. 7. 7. etc. — ramuli intertransversi. 8. 8. — ramulus interspinosus superior. I jv n e: X. 1 ntroductio historica. De systemate arterioso reptiiium in genere. De systemate arterioso crocodilorum, De systemale arterioso sauriorum. Systema arteriosum psammosauri grisei. Pars prima. Cor. §. 1. Descriptio cordis in genere. §. 2. Atria. A. Atrium dextrum, B. Atrium sinistrum. §. 3. Venlriculus. A. Ventriculus dexter. , B. Spatium intervenlriculare, C. Ventriculus sinister. §. 4. Circulalio sanguinis per cor. A. Circulatio sanguinis venosi, B, Circulatio san°^uinis arteriosi. Pars secunda. Arteriae. §. 5. Conus arteriosus. §. 6. Trunci primitivi ex cono arterioso oriundi. A. Arteria anonyma seu truncus brachio-cephalicus. a) Arteria coronaria anterior seu dextra. /J) Arteria coronaria posterior seu sinistra. a) Aorta dextra. «) Arteria subclavia communis. b) Carotis communis. «) Arteria manimaria inlerna. 1. Art. pericardica, 2- Arteriae hepaticae sublimes dextra et sinislra. /9) Arteria bronchialis. y) Ramuli ad parietem thoracicum destinati. B. Aorta sinistra seu visceralls. a) Art. oesophag^ea, ^) Art. mesenterica communis. 1. Art. colica. 2. Art. mesenterica anterior. 3. Arl.mesenterica posterior. k. Art. hae- niorrhoidalis anterior. C. Arteria pulmoiialis cominunis. §. 7. Arleria myelica. a) Art. basilaris. «) Vasa ad medullam oblongatani tendentia. /9) Arteria cerebello-spinalis. y) Arteriae coininu- nicantesposteriores. <^) Arcus Willisii, §. 8. Arteria carotis. «) Art. oesophag-o-trachealis posterior. ^) Ramus trachelicus. au) Art. maxillaris externa. 1. Ranii pharyngei. 2. Arteriae pterygoideae. 3. Art. submentalis superficialis. 4. Arl. transversa faciei, 5. Art. auricularis aiilerior superlicialis. 6. Art. teinporalis su- perficialis. ^/J) Art. hjoglosso-laryngea. 1. Rami keratohyoidei. 2. Art, submentalis profiinda. 3. Art. ranina. 'i. Art. hyoidea. 5. Art. oesophago-trachealis anterior. 6. Art. laryngea. y) Art. cervicalis. §. 9. Carotis interna. a) Art. infraorbitalis. /3) Art. comniunicans anterior. 1. Art. cerebralis posterior. 2. Art. cerebralis media. 3. Art. cerebralis anterior. 4. Art. chiasmatis. §. 10. Carotis externa. I. Art. maxillaris interna. A. Art. maxillaris interna stricte sic dicta. 1. Art. acustica. 2. Art. auricularis inferior profunda. 3. Art. lemporalis profunda. 4. Art. buccalis profunda. B. Art. alveolaris inferior. 5. Ramuli dentales inferiores. 6. Arteriae labiales inferiores. 7. Arteriae pharyngeae anteriores. C. Art. basis oris. 8. Ramuli ad pharyngem pergentes. 9. Art. sublingualis. 10. Art. geniopharyngea. 11. Art. orales internae. 12. Art. orales externae. II. Art. auricularis profunda superior. III. Rami musculares. ^ IV. Art. supraorbitalis. A. (Intra cavum cranii). a) Art. lacrymalis. aa) Art. zygomatica. /9/?) Art. nasaiis lateralis. B. (Extra cavum cranii). /?) Art. frontalis. y) Art. dorsalis nasi. V. Art. ophlhalmica. 1. Arteriae palpebrales. 2. Arteriae musculares posterlores. 3. Arteriae ciliares breves. 4. Arteriae ciliares longae. 5. Arteriae musculares iuternae. 6. Arteria centralis retinae. VI. Art. alveolaris superior. a) Art. nasopalatina. /9) Ramuli denlales superiores. 7) Art. labiales superiores. §. 11. Arteria subclavia. a) Ramus spinalis. j9) Arleriae intercostales. y) Art. vertebralis. aa) Rami spinales. j3;9) Rami musculares. §. 12. Arteria axillaris. A. Rami ascendentes. 1. Art. scapularis. tt) Art. subscapularis. (9) Art. acromialis. 2. Art. circumilexa humeri posterior. B. Rami descendentes. 3. Art. mammaria externa. a) Rami pectorales. /9) Rami thoracici. §. 13. Arteria brachialis. 1. Art. circumflexa humeri anterior. «) Rami musculares. /9) Art. collateralis radialis accessoria. 2. Art. profunda brachii. a) Rami musculares. /9) Art. collateralis radialis. 3. Art. coUateralis ulnaris. 4. Ramuli ad rete articulare cubili properantes. §. 14. Arteria ulnaris communis. l\ 1. Art. recurrens ulnaris. 2. Arl. ulnaris slricte sic dicta. 3- Art. ulnaris accessoria. 4. Art. flexoris superficialis. 5. Art. flexoris profundi. 6. Art. ulnaris profunda. 7. Art. ulnaris superficialis. §. 15. Arteria radialis. A. (In superficie anteriore antibrachii.j 1. Art. recurrens radialis. B. (In superficie posteriore antibrachii.) 2. Art. recurrens interossea. 3. ^t 4. Arteriae interosseae niajores superior et inferior. C. (In iiianu.) 5. Rami ad rete carpi dorsale. 6. Arteriae digitales communes. Rete articulare cubiti. §. 16. Aorta ihoracica descendens. §. 17. Aorta abdominalis. 1. Art. intercostalis. 2. Art. coeliaca. Ranius lienalis anterior. Vas breve prinuini. c) Ramus lienalis posterior. d) Vas breve secunduni. e) Art. hepatica. a) Art. hepatica propria; /9) Art. pylorico-pancreatica. f) Art. coronaria ventriculi. _ 3. Arteriae intercoslales. 4. Arteriae sperniaticae internae. 5. Arteriae intercostales. 6. Arteriae renales. §. 18. Arteria iliaca inlerna seu hypogastrica. 1. Ranius spiiialis. 2. Arteriae lumbares. A. Ramus anterior iliacae internae. a) Arteria ileo-lumbaris. b) Art. epigastrica. n) Rami hitei. (9) Rami ad parietem abdominalem. B. Ramus posterior iliacae internae. a) Art. obturatoria. «) Rami musculares. /9) Art. perforans aeetabuli. aa) Raniuli nulrientes. /9/9) Rami musculares. y) Arteriae nutrientes. b) Art. circnmflexa femoris externa, «) Rami musculares. /9) Rami articulares. §, 19. Arteria iliaca externa. 1. Rainus spinalis. 2. Arteriae sacrales laterales. 3. Arteria spermatica externa anterior dextra. 4. Ramuli musculares. 5. Ranius pudendo-muscularis. a) Art. pudenda communis. «) Arl. haemorrhoidalis posterior. /9) Art, pudenda externa. b) Ramus muscularis. «) Art. circumflexa ischii. /9) art. circumflexa femoris interna. f>. Rami musculares et arliculares. §. 20. Arteria femoralis. 1. Rami musculares. a) Art. profunda feinoris superior. b) Art. profnnda femoris inferior. c) Ramus muscuio-articularis superior. cc) Art. suralis accessoria, 2. Art. articularis genu superior communis. a) Art. articularis g-enu .siiptn'ior exleriia bi Arl. arliculationi.s genu iiiedia .seu azygo.s, superior. c) Arl. articiilaris genii sni»iMior inteina. (1) Art- anastomolica niagiia genii .superior. §. 21. Arteria poplitea. A. (In fossa poplitea.) 1. Ranuis niu.sculari.s. 2. Art. suralis. a") Arl. articulationis geiiu lueilia seu azvgos, iiiferior. b) Raiiuis suralis superficialis. 3. el k. Arteriae articulares geiin inferiores externa et iiiterna. B. (In anteriore cruris parle.) 5. Arl. recurrens peronea. 6. Art. recnrrens ttbialis. 7. Ranuis nuisculo-articularis inferior. 8. Art. anastoniotica iiiagua genu inferior. 9. Rami niusculares, Rete articulare genu. §. 22. Arteria tibialis postica. 1. Ranii niusculares. 2. Arl. malleolaris posterior iiiterna superlor. 3. Arteriae malleolares posteriores inlernae inferiores. §. 23. Arteria tibialis antica. 1. Rami musculares. 2. Art. larsea dorsalis. 3. Art. malleolaris anterior iiiterua. A. Art. podo-tibialis. a) (In dorso pedis.) 1. Rami ad rete malleolare iiilerniini. 2. Rami musculares. b) (In planta pedis.l 3. Art. larsea profunda. 'l. Rami musculares. c) Arteriae digitales. B. Art. podo-peronea. a) Arteriae digitales. rt) Arleriae digitales (iii genere.) §. 24. Aorta sacralis. A. Arleriae sacrales laterales. «) Art. spermatica exteriia anterior sinislra. j?) Arl. spermatica exlerna poslerior dextr.i. y) Art. spermatica exlerna posterior sinistra. §. 25. Arteria caudalis. A. Ramus inferior. R. Rainus superior. §. 26. Kragnienta systematis venosi. A. \ ena cava superior. B. Veiia pulmoualis. C. ^ena cava inferior. /V// /. /Vv, //. % Fi^^ fff. .(■ni',1 1 nKi, . 1 i;.u H I,ivi' h; CA.,._. A ■"v e ^ e Q X ^ c. "^ ^ •^. ""^^**--^ -^^ •^ ^ N NJ HAR can; : s >N .*i H C