! **, J Wh V .** I

w*r %^*&r^ <o^sp^v \r^*<ér %^^

W \ W \^ ^^ 4

!> ^

^ \

?'**

vV /,

\*°N\ ?*>&0®£S?A

s*V

DIPTERA NEERLANDICA

Wik

DIPTERA NEERLANDICA

DE TWEEVLEUGELIGE INSECTEN

VAN NEDERLAND

nooR

f: m. van der wulp

)M

EERSTE DEEL

MET VEERTIEN PLATEN

'S GRAVENHAGE
MARTINUS NIJHOFF

1877

Snelpersdruk van C. H. Susan Jr. te 's Gravcnhage.

AAN ZIJNE KONINKLIJKE HOOGHEID

PRINS HENDRIK DER NEDERLANDEN,

DEN ONVERMOEIDEN EN MILDEN BEVORDERAAR
VAN NATIONALE NIJVERHEID, WETENSCHAP EN KUNST,
WORDT DIT WERK,
MET DEN MEESTEN EERBIED,
OPGEDRAGEN DOOR

DEN SCHRIJVER.

VOORWOORD.

Toen in 1845 de Nederlandsche Entomologische Vereeniging werd opgericht
en eene nauwere aansluiting ten gevolge had van hen die zich hij ons met
entomologie hezig hielden , lag het voor de hand dat het jeugdige genootschap
voornamelijk moest streven , om de insecten-fauna van ons land te leeren
kennen. Allen die waren toegetreden, en daaronder ook schrijver dezes, waren
het daarover eens. Het kwam echter al dadelijk aan het licht , dat verreweg
de meesten hunner uitsluitend de Lepidoptera tot voorwerp hunner studiën
hadden gekozen en daarentegen aan de overige insecten-orden betrekke-
lijk zeer weinig werd gedaan. Zou de Entomologische Vereeniging aan haar
doel beantwoorden , dan moest aan dien toestand een einde komen. Zonder af
te wachten wat anderen voornemens waren , besloot ik daarom mij eene dier
minder of niet behandelde gedeelten aan te trekken en aarzelde ik geen oogen-
blik om mijne keuze tot de Diptera te bepalen.

De weinige jaren later gevolgde uitgave der Bouwstoffen voor eene Fauna
van Nederland door Dr. J. A. Herklots, en het krachtiger leven dat deze ge-
leerde aan de Entomologische Vereeniging wist te geven, wakkerden mijnen
ijver aan en deden mij , in 1853 , te zamen met mijn hooggeachten vriend
Mr. S. C. Snellen van Vollenhoven (die zich reeds vroeger zonder uitzondering
op alle insecten-orden toelegde), eene eerste Naamlijst van Nederlandsche
Tweevleugelige insecten publiceeren , waarin 694 soorten als inlandsen werden
vermeld. Nauwelijks echter was dit geschied , of een stroom van bijdragen en

VIII

opgaven van nieuwe soorten voor onze Fauna kwam opdagen en maakte alras
eens nieuwe Naamlijst noodig, die in het derde deel van genoemde « Bouw-
Btoffen) ten jare 1866 werd opgenomen en waarin het getal soorten tot 1379
gestegen was.

De mededéeling dezer lijsten in de « Bouwstoffen » werd intusschen , zoowel
voor Diptera als voor andere insecten , slechts als de voorlooper beschouwd
van eene later te bewerken beschrijving der Fauna. Wat de vlinders betreft,
was daaraan reeds de hand geslagen door mijnen vriend P. C. T. Snellen, die
in -1807 de bfacrolepidoptera van Nederland het licht deed zien; terwijl de
Hemiptera in verschillende opvolgende deelen van het Tijdschrift voor Entomo-
logie door den Heer Snellen van Vollenhoven werden behandeld. Op gelijke
wijze heb ik , van onderscheidene zijden daartoe aangezocht en aangemoedigd ,
de Tweevleugeligen voor mijne rekening genomen , en lever hierbij het eerste
gedeelte van mijnen arbeid aan allen, die in deze boeiende wetenschap belang
stellen.

In de eerste plaats en voornamelijk is mijn doel, om hen die zich met de
studie der bij ons voorkomende Diptera willen bezig houden, eene handleiding
te verschaften om hunne voorwerpen te bestemmen en te rangschikken ; maar
te gelijk hoop ik een faunistisch oogmerk te bereiken , door te bepalen welke
soorten in ons land voorkomen en zoo eene bijdrage te leveren voor de geo-
graphische verspreiding der soorten. De tijd zal leeren in hoever het mij ge-
lukt is aan deze doeleinden en vooral aan het eerste te beantwoorden.

Mijn boek bevat de systematische rangschikking en beschrijving van de
soorten , die ik als bewoners van ons vaderland heb leeren kennen , alsmede
aanduiding van sommigen die er wellicht nog kunnen gevonden worden , en
eene opgave van de kenmerkender Europeesche geslachten , ook van dezulken,
welke bij ons niet vertegenwoordigd zijn.

Bij de rangschikking heb ik de analytische methode gevolgd, die in den
laatsten tijd vooral bij de entomologie ingang vindt en inderdaad zeer vele
voordeden aanbiedt boven het gebruik van Latijnsche diagnosen.

De bijgevoegde afbeeldingen, in dit deel ten getale van bijna '240, stellen
meerendeels hej aderbeloop der vleugels van de onderscheidene genera voor.
Bij ondervinding weet ik dat vleugelteekeningcn , althans bij Diptera, het
dctermincercn zeer in de hand werken. Voor sommige mij onbekende geslach-
ten heb ik de toevlucht moeten nemen tot bestaande afbeeldingen: in de
verklaring der platen is de aanwijzing daarvan te vinden.

Dij de bewerking van mijn boek heb ik overigens zooveel mogelijk getracht
mij op de hoogte der tegenwoordige literatuur te stellen en als beginsel aan-
genomen, om geene soorten als inlandsen te vermelden dan die ik zelf onder
de oogen heb gehad en waarvan eene bepaalde vindplaats is aan te wijzen. Dat

IX

er niettemin , en ondanks mijn pogen om nauwkeurigheid en duidelijkheid te
betrachten, nog vele onvolmaaktheden in mijnen arbeid zijn overgebleven,
daarvan zal wel niemand meer dan ik zelf overtuigd zijn.

Ik eindig deze regelen met openlijk mijnen dank te betuigen aan allen , die
mij reeds gedurende vele jaren door hunne bijdragen voor de dipterologische
Fauna hebben gesteund , inzonderheid aan Mr. S. C. Snellen van Vollenhoven,
die mij in velerlei opzicht in mijne studiën bijstond , aan de Heeren G. A. Six ,
Dr. E. Piaget , J. Kinker en zoo vele anderen wier namen hierna als medewer-
kers voor de Fauna worden vermeld. Niet minder ook breng ik hier mijn dank
aan den edelen Vorst , die welwillend gehoor gevende aan een daartoe strekkend
voorstel van de Entomologische Vereeniging , door eene aanzienlijke stoffelijke
ondersteuning de uitgave van mijn boek heeft mogelijk gemaakt.

'sGravenhage, F. M. van der Wulp.

December 1876.

MEDEWERKERS

voort

DE NEDERLANDSCHE FAUNA.

H. A. Albarda (Mr. J. Herman) te Leeuwarden.

Back. Backer (J.) te Oosterbeek.

V. Bemm. Bemmelen (A. A. Van) te Rotterdam.

V. d. Br. Brandt (A. Van den) te Venlo.

Burgersd. Burgersdijk (Professor L. A. J.) te Deventer.

Drechsler. Drechsler (A. J.) te Leiden.

Ev. Evèrts (Jhr. Dr. Ed. J. G.) te 's Gravenhage.

V. E. Eyndhoven (Wijlen A. J. Van) te Zutfen.

Frans. Fransen (C.) Hz. te Rotterdam.

De Gav. Gavere (Dr. C. De), vroeger te Groningen,

thans in Ned. Indië.

G. v. W. Gerth van Wijk (H. L.) te Middelburg.

De Gr. Graaf (Mr. H. W. de) te 's Gravenhage.

Grebn. Grebner (Wijlen G. W.) te Amsterdam.

V. Hall. Hall (Prof. H. C. Van) te Groningen.

V. Hass. Hasselt (Dr. A. W. M. Van) te 's Gravenhage.
Heyden (Von) Heyden (C. H. G. Von) te Frankfort a. M.

Heyl. Heylaerts (F. J. M.) jr. te Breda.

Kink. Kinker (J.) te Amsterdam.

Maitl. Maitland (R. T.) te 's Gravenhage.

De Man. Man (Dr. J. G. De) te Leiden.

Maur. Maurissen (Mr. A. H.) te Maastricht.

XII

Cl. M. MULDER (Wijlen Professor Claas) te Groningen.

ri:iLf. Piaget (Dr. E.) te Rotterdam.

Rits. RiTSEMA (C.) Cz. te Leiden.

V. M. d. R. Rooy (A. B. Van Medenbach de) te Arnhem.

•Six. Six (G. A.) te 's Gravenhage.

Sn. Snellen (P. C. T.) te Rotterdam.

S\v. Swierstra (K. N.) te Amsterdam.

V. V. Volleniioven (Mr. S. C. Snellen van) te 's Gra-
venhage.

V. W. Walchren (Wijlen J. A. C. Van) te Brummen.

Weyenb. Weyenbergh (Dr. H.) , thans te Cordova in de

Argentijnsche republiek.

Wtt. Wttewaall (Wijlen Dr. J.) te Utrecht.

V. d. W. Wulp (F. M. Van der) te 's Gravenhage.

AANGEHAALDE WERKEN.

Act. de la soc. d'hist. nat. . Mémoires de la société d'histoire naturelle de Paris. Tomé

1, Paris 1792. fol.

Act. de 1'acad. de Dijon. . Actes de 1'académie des sciences, arts et belles lettres de

Dijon (Séance du 17 Décembre 1827). Dijon 1827. 8vo.

Ahr. et Germ. Fn. germ. . Ahrens (A.), Fauna insectorum Europae, Halle 1812 seq.

8vo obl.

Allg. naturh. Zeit. . . . Allgemeine Deutsche naturhistorische Zeitung, Jahrg. 1 und

2, Dresden 1846— 1847; 2te Reihe, Jahrg. 1—4, Ham-
burg und Dresden 1855 — 58. gr. 8vo.

Ann. des se. nat Annales des sciences naturelles, 5 séries, 102 vol. Paris

1824. seq. 8vo.
Ann. de la soc. ent. de Fr. . Annales de la société entomologique de France, Paris

1832 seq. 8vo.
Ann. d. se. nat.diBologna. . Nuovi Annali delle scienze natuarali. Tom. I — X. Bologna

1838—43. 8vo.
Ann. of nat. hist Annals of natural history or Magazine of zoology, botany

and geology, London 1838 — 40, 5 vol. 8vo.
Berl. Ent. Zeitschr. . . . Berliner entomologische Zeitschrift, Berlin 1857 — 71, 15

Jahrg. 8vo.

Bohem Boheman (C. H.), in Oefvers. of k. vetensk. akad. Handl.

Bosc Bosc (L. A. G.) d'Antic, in Act. de la soc. d'hist. nat.

Bouché Bouché (P. F.), in Stett. Ent. Zeit.

Bouché, Naturgesch. . . . Bouché (P. F.), Naturgeschichte der Insekten, besonders in

Hinsicht ihrer ersten Zustande als Larven und Puppen,

Berlin 1834. 8vo.

Bremi Bremi (J. J.) , in Neuen Denkschr. der Schweiz. Ges.

Brullé Brullé (A.), in Ann. de la soc. ent. de Fr.

Brullé, Expéd. de Morée . Brullé (A.), La partie des Insectes dans 1'ouvrage de 1'Ex-

pédition scientifique de Morée, Paris 1832. fol.

Burm Burmeister (H. C. C), in Thon's Archiv.

Bwst Zie Herkl. Bwst.

Curt. Brit. Ent Curtis (J.), British Entomology, London 1823—40, 16 vol.

with col. pi. 8vo.
Curt. Guide Curtis (J.), A Guide to an arrangement of British Insects,

London 1829. 12mo.

Dalm Dalman (J. W.), in k. vetensk. akad. Handl.

De G zie Geer (De).

Denkschr. der K. K. Akad.
der Wiss Denkschriften der K. K. Akademie der Wissenschaften,

Wien 1850—59, 16 vol. fol.

Duf. (L.) ; Dufour (Léon), in Ann. des se. nat.

Egg Egger (Dr. 3.\ in Yerh. z. b. Ges.

\IV

Fnt. Mag Entomological Magazine, by E. Newman, London 1835

seq. 5 vol. 8vo.
Fabr. Spec. Ins Fabricius (J. Chr.), Species Insectorum, Hamburg 1781,

2 vol. 8vo.
F;ilir. Mant. Ins Fabricius (J. Chr»), Mantissa Insectorum, Hafniae 1787,

2 vol. 8vo.
Fabr. Ent. Syst Fabricius (J. Chr.), Entomologia Systematica, Hafniae

1792—04, 4 vol. 8vo.
id. Supplementum Entomologiae Systematicae, Hafniae

1798, 8vo.
Fabr. Syst. Anti Fabricius (J. Chr.), Systema Antliatorum, Brunsvigae

1805, 8vo.
Fall. Strat Fallen (C. E.), Diptera Sueciae, Lundae, 1814 — 25, 4to.

Stratiomydae.

Fall. Xyloph Idem, idem, Xylophagei.

Fisch. Obs. sur quelq. Dipt.

de Russie Fisch er von Waldheim (G.), Observations sur quelques

Diptères de la Russie. Notice sur la larve du Culcx

clavigcr (Corethra plumicornis). (in Mém. soc. imp. nat.

de Moscou, t. 4, p. 129).
Forst. Nov. Spec ins. cent. I. Forster(J.R.),Novae species insectorum. CenturiaI.Londonl781.

Frauenf. Frauenfeld (G. Ritter Von), in Verh. z. b. Ges.

Fries Fries (B. F.), in Kongl. Vetensk. akad. Handl.

Fries, Monogr. Sim. . . . Fries (B. F.), Monographia Simuliarum Sueciae, in Diss. Acad.

Lundae, 1824.
Friea Monogr. Tanyp. . . Fries (B. F.), Monographia Tanypodum Sueciae, in Diss.

Acad. Lundae 1823.
(1. (Do), Ins Geer (K. Baron De), Mémoires pour servir a 1'histoire

des Insectes, Stockholm 1752—78. 7 vol. 4to.

(Het 6de deel, handelende over de Diptera, draagt het jaar-
tal 1776).

GeofTr. Hist. des Ins. . . Geoffroy (E. L .), Histoire abrégée des Insectes, Paris 1764.

2 vol. 4to.

Gerst Gerstaecker (A.) , in Linn. Ent.

QiP Giraud (Dr. J.) , in Verhand. z. b. Ges.

C.iiicl. Syst. nat Gmelin (J F.), Caroli a Linné Systema naturae, edit. XIII,

Lipsiae 1788 — 95. 5 torn. 8vo.

Guér Guérin (F. E.), in Ann. de la soc. ent. de Fr.

Guer. Icon. ins Guérin (F. E), Iconographie du Règne animal de Cu vier,

Paris 1832, Ins.

Hal Haliday (A.) in Curt. Guide.

» » » Ent. Magaz.

» » » Nat. hist. Review.

» » » Zool. Journ.

Hardy Hardy (J.), in Ann. of nat. hist.

Hartig, Jabresber Hartig (Th.), Jahresberichte über die Fortschritte der Forst-
wissenschaft und forstlichen Naturkunde, 2 Jahrg. Berl.

1838, 39. 8vo.
EferLst. Gemeinn. Naturg. . Herbst, in Borowsky, Gemeinnützliche Naturgeschichte des

Thierreichs, Berlin 1780-90. 10 Bde. (Insecten im Ctcn-

lOten Band).
Uerkl. Bwst Herklots (Dr. J. A), Bouwstoffen voor cene Fauna van

Nederland. Leiden 1853—66, 3 dln. 8vo.

XV

Houtt. Nat. hist Houttuyn, G. Linneus' Natuurlijke historie of uitvoerige

beschrijving der dieren enz. Amsterdam 1766 — 17G9.

5 dln. 8vo.

111. Magaz Illiger's (K.) Magazin für Insektenkunde. Braunschweig

4802—7, 6 Th. 3 Bde. 8vo.
Isis Isis. Encyklopadische Zeitschrift, vorzüglich für Naturge-

schichte, vergleichende Anatomie und Physiologie, von

Oken. 32 Jahrg. Leipzig 1817—48. 4to.

Kol Kolenati (F. A.), in Wien. Ent. Monatschr.

Koll Kollar (V.), in Denkschr. der K. K. Akad. der Wiss.

K. Vetensk. Akad. Handl. . Kongliga Svenska Vetenskaps-Akademiens Handlinger. 4 vol.

Stockholm 1855—58.
Kröj. Tidskr Kröjer's Naturhistorisk Tidskrift, Bd. II, III en IV, Kjö-

benhavn 1840—42.
Latr. Cons. gén Latreiile (P. A), Considérations générales sur 1'ordre na-
turel des animaux composant les classes des Crustacés,

des Arachnides et des Insectes. Paris 1810. 8vo.
Latr. Gen. Crust Latreiile (P. A.), Genera Crustaceorum et Insectorum,

secundum ordinem naturalem in familias disposita. Paris.

1806—9. 4 torn. 8vo. (De Diptera in dl. 4).
Latr. Hist. nat Latreiile (P. A.), Histoire naturelle générale et particuliere

des Crustacés et des Insectes. Paris 1802 — 5, 14 vol.

8vo. (De Diptera in dl. 14).
Latr. Précis des car. gén.
des ins Latreiile (P. A.), Précis des caractères génériques des In-
sectes, disposes dans un ordre naturel. Brives 1790. 8vo.
I.i'lmi. Fns. Sp Lehmann (J. G. C.), Insectorum species nonnullae vel novae

vel minus cognitae in a^ro Hamburgensi captae. Hamburg

1822. 4to.
Lirin. Fn. suec Linnaeus (G.) , Fauna suecica, edit. 2da, Stockliolmiae

1761. 8vo.
Linn Syst. nat Linnaeus (G.), Systema naturae, edit. 12ma, Holmiae

1766—68. tom. 1—3. 8vo.
Linn. Ent Linnaea Entomologica. Zeitschrift herausgegeben von dem

Entomologischen Vereine in Stettin. 16 Jahrg. Berlin,

Posen u. Bromberg, 1816 — 66. 8vo.
Low . Löw (Dr. H ), in Berl. ent. Zeitschr.

» » 9 Isis.

*> » » Linn. Ent.

» » >) Stett. Ent. Zeit.

» » » Verband z. b. Ges.

» » » Zeitschr. f. d. ges. Naturwiss.

Löw, Dipt. Beitr Löw (Dr. II.), Dipterologische Beitrage, 4 Hefte, Berlin

1845—50, 4to.
Löw, Neue Beitr Löw (Dr. II.), Neue Beitrage zur Kenntniss der Dipteren,

6 Hefte, Berlin 1851—59, 4to.

Macq Macquart (J.), in Ann. de la soc. ent. de Fr.

Macq. Dipt. n. Fr. ... Macquart (J.), Insectes Diptères du Nord de ïrance. Lille

1826—33. 5 vol. 8vo.
Macq. Suit Macquart (J.), Histoire naturelle des Insectes Diptères.

(Suites a Bulïon), 2 vol. Paris 1834—35. 8vo.
Meig. Meigen (J. W.), in 111. Magaz.

XVI

Klass Meigen (J. W), Klassifikazion und Beschreibung der curo-

piischen zweilliiglichen Insecten. Braunschweig 1804.

1 Bnd. in 2 Th. 4to.

Iteig. Syst. Beschr. . . Meigen (J. W.), Systematische Beschreibung der bekannten

europaischen zweiflüglichen Insecten, 7 Bde. Aachen und

Ha mm 1818—38, 8vo.
Meig. Abbild Meigen (J. W.), Abbildung aller bis jetzt bekannten euro-

paischen zweiflügeligen Insekten. Ilamm 1831. Helt I.

8vo. (de verdere uitgave gestaakt).

Mein Meinert (F.), in Naturh. Tidskr.

Mem 60c. imp. de Moscou. Mémoires de la société impériale des naturalistes de Moscou,

G Tom. Moscou, 1806— 17.

Mik Mik (Jos.), in Verh. z. b. Ges.

Naturh. Tidskr NaturhistoriskTidskritt, n.B.I— IV. Kjübenhavn 1844-49. 8vo.

Nat. bist. Beview. . . . Natuial history Beview. 5 vol. London 1853 — 58. 8vo.
Neue Uenkschr. der Scbweiz.

Ges Neue Denkschriften der allgemeinen Schweizeriscben Ge-

sellschaft für die gesammten Naturvvissenschaften. (Dl.

VIII, Neuenburg 1847, bevat: Bremi, Beitrage zu einer

Monographie du Gallmücken).

Now Nowicky (rrof. Max), in Verband, z. b. Ges.

Oefvers.af K.Vetensk. Handl. Oefversigt af Kongliga Vetenskaps-Akademiens Förhand-

lingar. Stockholm 1845 seq.
O. Sack. ....... Osten Sacken (C. B. Baron), in Proc. of the acad. of nat.

se. of Philad.
Panz. Fn germ Panzer (G. W. F.), Faunae insectorum initia, oder Deutsch-

lands Insecten. Nürnberg 1793—1809, 110 Hefte, 12mo

oblong. — (Fortsetzung von Herrich Schaeffer, 1829 — 44,

Heft 111—190).

Perr Perris (E ), in Ann. de la soc. ent. de Fr.

Poda, Mus. graec. . . . Poda (N.), Insecta rnusei graecensis. Graeci 1701. 8vo.
Proc. of the acad. of nat.
se. of Philad Proceedings of the Academy of natural sciences of Phila-

delphia. Philadelphia 1842 seq. gr. 8vo.
Batz Forstins Batzeburg (J. F. C ), Die Forstinsecten oder Abbildungen

und Beschreibungen der in den Waldern Preussens als

schadlich oder nützlich bekannt gewordenen Insecten.

Berlin 1839—44, 3 Bde, 4to.
Réaum. Ins Réaumur (R. A. F. de), Mémoires pour servir a Phistoire

des Insectes. Paris 1734 — 42. 6 torn. 4to.

Rond Rondani (C), in Annali d. se. nat. di Bologna.

Bond. Memor. II p. s. alla

ditterol. ital Bondani (G), Sopra alcuni nuovi generi d'insetti ditteri.

Memoria II per servire alla Ditterologia italiana. Parma

1840. 8vo.
Rösel, Ins. Belust. . . . Bösel von Bosenhoff (A. J.), Monatliche Insectenbelustigun-

gen, Nürnberg 1740— Cl, 4 Bde 4to. (NederlanriM bc

vertaling door Kleemann, Amsterd. en Haarlem 1 704 — 68).
Rossi, Fn. ctr Rossi (P.), Fauna etrusca, sistens insecta quae in provinciis

Florentina et Pisana praesertim collegit. Liburni 1790.

2 vol. 4to.

Ruthe Rnthe (J F.), in Isis.

XVII

Saund Saunders (W. W.), in Transact. of the Ent. Soc. of London.

Schaeff. Icon Schaeffer (J. C ), Icones Insectorum circa Ratisbonam in-

digenorum. Regensburg 1766 — 79. 3 vol. 4to.
Schellenb. Genr. d. Mouch. Schellenberg (J. R.), Genres des Mouches (Gattungen der

Fliegen). Zürich 4803 8vo.

Schiner Schiner (Dr. J. R.), in Wien. Ent. Monatschr.

Schiner, Fn. austr. . . . Schiner (Dr. J. R.), Fauna austriaca, Die Fliegen (Diptera).

Wien 1862, 64. 2 dln. 8vo.
Schiner, Cat. Dipt. Eur. . Schiner (Dr. J. R.), Catalogus systematicus Dipterorum

Europae. Vindobonae 1864. 8vo.
Schiner, Dipt. Nov. Reise . Schiner (Dr. J. R.), Rpise der Oesterreichischen Fregatte

Novara; Zoologischer Theil; Diptera; Wien 1868. 4to.
Schrank, Beitr. zur Naturg. Schrank (Fr. von Paula), Beitrage zur Naturgeschichte.

Leipzig 1776. 8vo.
Schrank, Ins. austr. . . . Schrank (Fr. von Paula), Enumeratio Insectorum Austriae

indigenorum. Vindelicor. 1781. 8vo.
Schrank, Fn. boica. . . . Schrank (Fr. von Paula), Fauna boica. Nürnberg u. In-

golstadt 1798—1803. 3 vol. 8vo.
Schumm. Linim. Sil. . . . Sc hummel (T. E.), Ueber dem Genus Limnobia, in den

Abhandlungen der Schlesischen Gesellschaft für vater-

landische Kultur, Breslau 1829. 8vo.
Schumm. Tip. Sil. . . . Schummel (T. E.), Versuch einer genauen Beschreibung

der in Schlesien einheimischen Arten der Gattung Tipula

Meig. Breslau 1833 8vo.
Scop. Ent. carn Scopoli (J. A.), Entomologia carniolica, exhibens Insecta

Carniolae indigena. Vind. 1763. 8vo.

Staeg Staeger (G.), in Kröj. Tidskr.

Stann Stannius (F. H.), in Isis.

Stann. Obs. de Mycet. . . Stannius (F. II.), Observationes de speciebus nonnullis generis

Mycetophila velnovis vel minus cognitis. Warschau 1 831, 4to.

Steph ; Stephens (F. H.), in Zool. Journ.

Stett. Ent. Zeit Entomologische Zeitung, herausgegeben von dem entomo-

logischen Vereine zu Stettin. Stettinl840 seq. 37 Jahrg.8vo.
Swamra. Bibl. nat. . . . Swammerdam (J.), Biblia naturae of Historie der Insecten.

Leiden 1737. 2 dln. fol.
Thon's Archiv Entomologisches Archiv, von Dr. Th. Thon. Jena 1827 — 30.

2 Bde, 8vo.
Tijdschr. voor Ent Tijdschrift voor Entomologie, uitgegeven door de Neder-

landsche Entomologische Vereeniging. Leiden, Haarlem

en 's Gravenhage, 1858' — 76. 19 dln. 8vo.
Transact. of the Ent. Soc. of
London Transactions of the Entomological Society of London. London

1836—76. 25 vol. 8vo.

Vall Vallot (J. N.j, in Act. de 1'acad. de Dijon.

Verh. zool. bot. Ges. . . . Verhandlungen der zoologisch-botanische Gesellschaft in

Wien. Wien 1855—76. 22 Bde, 8vo.
Versl. en meded. Kon. akad.
v. wetens Verslagen en mededeelingen der Kon. akademie van weten-
schappen, afd. Natuurkunde. Amsterdam 1857—76. 24

dln. 8vo.
Voll Vollenhoven (Mr. S.C. Snellen van), in Verslagen en meded.

en in Tijdschr. v. Ent.

XVIII

Wagn Wagner (Dr. B.), in Stett. Ent. Zeit.

Wa]k Walker (F.), in Ent. Mag.

Walk. List of Dipt. . . • Walker (F.), List of Dipterous Insects in the collection ot

the British Museum. London 1848 seq. 7 Parts. 8vo.
Walk. Dipt. Brit Walker (F.), Insecta brittannica , Diptera. London 1851-56.

3 vol. 8vo.
Weism. Metam. Corethra. . Weismann (A.), Die Metamorphose der Corethra plumkor-

nis. Leipzig 18GG.
Westw. Introd. to the mod.
class. of Ins Westwood (J. O ), Introduction to the modern classifica-

tion of Insects. London 1839, 40. 2 vol. 8vo.

Weyenb Weyenbergh (Dr. IL), in Tijdschr. v. Ent.

Wied. Auss.eur. Zweill. . . Wiedemann (C. R. W), Aussereuropaische zweiflügliche

Insecten. Haram 1828—30. 2 Bd. 8vo.

Wied. Dipt. exot Wiedemann (C. R. W.), Diptera exotica. Kiel 1821. 8vo.

Wied. Zool. Magaz. . . . Wiedemann (C. R W.), in Zool. Magaz.

Wie^m. Arch Wiegmaun's (A. F. A ) Archiv für Naturgeschichte; fort-

gesetzt von Erichson, Troschel u. a. Berlin 1835 seq. 8vo.
Wien. Ent. Monatschr. . . Wiener Entomologische Monatschrift, redigirt von Lederer

und Miller. Wien 1857-64. 8 Bde 8vo.

Winn. Winnertz (J.), in Linn. Ent.

» » » Stett. Ent. Zeit.

» » » Verhandl. zool. bot. Ges.

Winn. Mon. Sciar. . . . Winnertz (J.), Beitrag zu einer Monographie der Sciarinen,

Wien 1867. 8vo. (Herausgegeben von der K. K. zool.

bot. Gesellschaft in Wien).
Wtt. Yolksleesb Wttewaall (Dr. J.), Volksleesboek over schadelijke en nut-
tige insecten. Groningen 1864. 8vo.

Wulp (V. d.) Wulp (F. M. Van der), in Tijdschr. v. Ent.

Zeitschr. f.dieges.Naturwiss. Zeitschrift für die gesammten Naturwissenschaften. Halle

1853 seq. 8vo.

Zeil. Zeiler (Dr. P. C), in Isis.

Zett. Dipt. Öcand Zetterstedt (Prof. J. W.), Diptera Scandinaviae disposita et

descripta. Lundae 1842 — 60. 14 vol. 8vo.
Zett. Ins. lapp Zetterstedt (Prof. J. W.), Insecta lapponica descripta, Lip-

siae, 1838—40. 4to.
Zool. Journ Zoological Journal, conducted bij Th. Bell, J. Children and

Sowerby. London 1825 — 35. 5 vol. 8vo.
Zool. Magaz Zoologisches Magazin, herausgegeben von Dr. C. R. W.

Wiedemann. Kiel 1817—23. 8vo.

NLEIDINGi

De orde der Tweevleugelige insecten {Diptera) is gekenmerkt door het be-
zit van twee vliezige vleugels en twee daarachter geplaatste kolfjes; de mond-
deelen bestaan in een zuigorgaan van verschillend maaksel, aan welks worte
zich een paar palpen bevinden.

Ook in andere insectenorden worden wel eens soorten gevonden , die niet
meer dan twee vleugels bezitten en als daarop alleen werd gelet , tot de Diptera
zouden kunnen gebracht worden. Eenige Cocciden onder de Hemiptera , sommige
Ephemeriden en zeer enkele Lepidoptera , wier achtervleugels geheel rudimen-
tair zijn , verkeeren in dat geval. Het volkomen gemis der kolfjes zal dan
meestal wel voldoende zijn om deze insecten van de ware Tweevleugeligen te
onderscheiden. Aan den anderen kant komen er ook Diptera voor , bij welke
de vleugels in rudimentairen toestand slechts als een paar stompjes aanwezig
zijn of zelfs geheel ontbreken. Trouwens dit zijn zeldzame uitzonderingen , en
in de meeste gevallen zijn dan toch de kolfjes overgebleven , om geen twijfel
over te laten , dat zulke voorwerpen tot de Diptera behooren , want de laatst-
genoemde organen of iets wat daarop gelijkt zal men (met uitzondering misschien
van enkele Cocciden) te vergeefs in eenige andere insectenorde zoeken.

Gelijk bij alle van vleugels voorziene insecten is het lichaam der Diptera
verdeeld in den kop , den thorax of het borststuk , en het achterlijf. Aan den
kop bevinden zich de sprieten , de oogen en de monddeelen ; aan den thorax
de pooten ten getale van zes , de vleugels en de kolfjes ; aan het achterlijf
de geslachtsdeelen. De omkleedsels van het lichaam zijn , bij vergelijking met
andere insectenorden, in den regel dun, teeder en huidachtig; bij een zeer
klein gedeelte , de Coriacea ot de familiën der Hippoboscidae en Nycteribidae ,
z\jn zy meer lederachtig.

KOP.

De kop der Tweevleugeligen is over 't algemeen eenigszins] rondachtig; Het
bovenste deel is het voorhoofd {frons) ; het meest naar achteren liggende ge-
deelte daarvan draagt den naam van kruin of schedel (vertex) en heeft bij
zeer vele soorten twee of drie oogstippen of bijoogen (ocelli), die gemeenlijk
op eene kleine verhevenheid zijn geplaatst. Onmiddellijk vóór de sprieten heeft
het voorhoofd bij sommige familiën eene halvemaanvormige groeve, de voor*

l2 INLEIDING.

hoofdsgroeve {fissura frontalis). Ter wederzijde van den kop staan de meestal
zeer groote, samengestelde oogen. De voorzijde van den kop heet het aangezicht
{facies s. epistoma) ; het is van boven begrensd door het voorhoofd , ter plaatse
waar de sprieten zijn ingewricht, van onderen door den mondrand (peristo-
mium). In den regel is het aangezicht in drie deelen verdeeld, door twee
groeven , die van het voorhoofd afdalen en dikwijls ieder een scherpen kiel-
vormigen kant hebben; in het middelste deel bevinden zich somwijlen nog een
paar langwerpige gootvormige groeven , geschikt om daarin de beide sprieten
op te nemen en daarom de sprietgroeven {Joveae antennales) genoemd : in den
poppenstaat liggen de sprieten altijd in deze groeven. Het aangezicht is som-
tijds in 't midden of aan de onderste helft knobbelachtig verhoogd (eenige
Asiliden) of steekt naar onderen , eenigszins of zelfs zeer sterk en bultig vooruit
(sommige Syrphiden) , ja is zelfs tot eene soort van kegel vormigen snavel ver-
lengd' {Bhingia , Nemotelm) ; bij vele Tipuliden is het snuitvormig verlengd en
eindigt in eene vrij scherpe punt.

Onder den mondrand bevindt zich de mondopening of mondholte (cavitas
oris) , die veelal zeer groot en breed is , en waaruit de monddeelen min of
meer duidelijk te voorschijn komen. Bij zeer enkele vliegengeslachten , tot de
Ephydrinen behoorende , is boven den eigenlijken mondrand nog een deel , van
langwerpig halfronden vorm, dat van de overige vlakte door eenen naad is af-
gescheiden; wij noemen dit de bovenlip (praelabrum) ; het ontbreekt overigens
bij schier alle Diptera.

De vlakten ter wederzijde van het aangezicht, onder de samengestelde
oogen , noemt men de wangen (genac) ; die welke daarachter liggen en de
beide onderste hoeken van den kop uitmaken, de kinbakken (malae),

Het achterste deel van den kop , dat tegen den thorax ligt , of het achter-
hoofd (pccipat) is veelal recht afgeknot; somwijlen ook is het of in zijn geheel
of meer naar onderen sterker ontwikkeld en heeft daardoor een min of meer
gezwollen voorkomen. Bij de Diptera is liet achterhoofd bijna altijd in 't mid-
den slechts met een dunnen en korten draad of liever buis aan den thorax
verbonden , waaruit het zich laat verklaren , dat bij het aanvatten of behandelen
van deze insecten, de kop gemakkelijk ronddraait of het onderst boven keert,
en dat bij gedroogde exemplaren de kop zoo vaak afbreekt. Bij een ook in an-
dere opzichten zeer afwijkend gedeelte der Diptera , de hierboven reeds ge-
noemde Coriacea , is de kop platgedrukt en over de geheele breedte in eene
uitgeholde bocht van den thorax ingewricht.

Gewoonlijk zijn het voorhoofd en de schedel en ook niet zelden het aangezicht
met haren of borstels bezet. Is die beharing van het aangezicht in den vorm
van eenen baard , dan spreekt men van den knevelbaard [mystax) , terwijl zoo-
danige beharing op de wangen en kinbakken den naam van bakkenbaard (barha)
draagt. De mondrand is , ook waar het aangezicht zelf kaal of bijna kaal is ,
veelal met eenige stijve borstels bezet. Ook ziet men dikwerf rondom den
achtersten oogrand een geheelen krans van korte borstels, welke de oogciliën
{ciï'iae pottocul tree) heeten.

INLEIDING.

SPRIETEN.

De sprieten (antennae) staan op het voorste einde van het voorhoofd ge-
woonlijk zeer dicht bijeen, somwijlen op een uitstekend gedeelte er van, den
sprietenknobbel of sprietensteel genoemd. Hun maaksel levert tweeërlei vorm
op : bij een aantal familiën (eertijds onder den algemeenen naam van Nema-
tocera begrepen), zijn zij langgestrekt en meerendeels draad- of snoervormig
en bestaan zij uit minstens zes , maar bijna altijd uit een grooter getal leden,
wel tot 36 ; bij verscheidene andere familiën (in tegenstelling met de vori-
gen Brachycera genoemd) bestaan zij slechts uit drie leden , waarvan het
derde , behoudens enkele uitzonderingen 5 voorzien is van een aanhangsel , in
den vorm van eene griffel {stylus) ot van een borstelhaar (seta).

Bij den eersten vorm der sprieten , dien der veelledigen , zijn gewoonlijk het
eerste of de beide eerste leden van de volgenden duidelijk afgescheiden en
ook meestal van korter en dikker vorm ; men noemt deze de wortelleden
{articuli hasales) , terwijl de volgende leden gezamenlijk met den naam van
schaft (jlageïïim) worden bestempeld. Deze schaft is bij vele soorten , althans
bij de mannetjes , versierd met lange haren , soms zoo dicht , dat zij een'
vederbos of sprietenpluim vormen , of zij draagt aan ieder lid een ot meer aan-
hangsels , als wanneer zij gekamd heet. Soms zijn de leden aan het uiteinde
knotsachtig , ja zelfs kogelachtig verdikt en daarentegen aan de basis tot een
steel tje verdund , waardoor de sprieten het aanzien krijgen van een kralen-
snoer , met de kralen min of meer uiteengeschoven. De veelledige sprieten zijn
recht vooruitstekend [antennae porrectae) , ook wel over hunne geheele lengte
min of meer gebogen of gekromd.

De tweede vorm der sprieten , die der drieledigen , is gewoonlijk eenvou-
diger , maar biedt niettemin veel verscheidenheid aan. De beide eerste leden
vertegenwoordigen hier de beide wortelleden van den eersten vorm, en zijn
in den regel kleiner dan het derde lid; ook zijn zij wel eens moeielijk te
onderscheiden of zoodanig in elkander gegroeid, dat zij slechts een enkel
lid schijnen uit te maken. Bij verscheidene familiën , die tot dezen tweeden
vorm behooren , staan de sprieten recht vooruit ; het derde lid verdunt zich naar
het uiteinde , of het is aan de spits met de reeds genoemde , niet zelden gelede
griffel voorzien. Somtijds heeft dan het derde lid, dooreen aantal dwarsgroefjes ,
tot zekere mate een geringeld of geleed aanzien , en zijn er zelfs geslachten bij
welke nog inderdaad eene verdeeling in leden plaats vindt 1). By een aantal

1) Men denke b. v. aan het genus ticxalomü onder de Tabaniden. Bij eene niet
Europeesche soort (Antidoxion fulvicorne Voll.), tot de familie der Xylophagen behoorende,
is het zoogenaamde derde lid in onderscheidene geledingen verdeeld , die zelfs ieder een
aanhangsel hebben. Het blijkt hieruit, dat de afscheiding tusschen de Nematocera en
Brachycera niet zoo scherp is begrensd als men vroeger meende. (Zie Snellen van
Vollenhoven , in de Verslagen en Mededeelingen der Koninklijke Akademie van Weten*
schappen , afd. Natuurkunde , deel XV , blz. 1 en volg.). En dit zijn niet de eenige voor-
beelden van dien aard. Trouwens de overgang tusschen deze beide afdeelingen der Twee*

i INLEIDING.

andere familiën , waar ook de sprieten recht vooruitsteken , vertoont het derde
lid echter geen spoor van zulke dwarsgroefjes of schijnbare geledingen, en
heeft het een borstel , die naar de plaats waar hij is ingewricht , den naam draagt
van eindborstel (seta apicalis) , als hij geheel aan de spits staat , dien van
rugborstel {seta dorsalis) , als hij op den rug van het derde sprietenlid is ge-
plaatst of dien van schijnbaren eindborstel [seta subapicalis) , als hij bijna aan
het einde op den rug is ingeplant. Ook zelfs daar waar het derde sprietenlid
eene meer rondachtige gedaante heeft, is het niet moeielijk te zien tot welke
dezer drie categoriën de sprietborstel behoort ; de schijnbare eindborstel alleen
kan soms eenigen twijfel opleveren , maar door hem voorzichtig een weinig op
te lichten en daarbij de spriet in profiel door een loup te bezien , kan men
meestal voldoende zekerheid erlangen. De sprietborstel is bijna altijd aan den
wortel verdikt, om aan de spits haarvormig te eindigen; niet zelden vertoont
zich daaraan een min of meer duidelijk spoor van twee of drie geledingen ,
doch meestal slechts aan den uitersten wortel ; bij eenige soorten waar die
leden langer zijn , worden zij duidelijker en zijn vooral daaraan kenbaar , dat
de borstel alsdan eenigszins geknakt schijnt. Uit deze verdeeling in geledingen
laat het zich aannemen , dat zoowel de sprietgriffel als de sprietborstel eigenlijk
eene, hoewel in vorm zeer gewijzigde voortzetting is van de sprietenleden.
Somwijlen is de borstel met korte haren bezet en heet dan behaard (seta pu-
b es eens) ; zijn de haren langer en daarbij regelmatig of wimperachtig geplaatst,
dan heet hij gevederd (s. plumata); zijn die langere haren slechts op ééne zijde
(van boven of van onderen) aanwezig , dan heet hij gekamd (s. pectinata). Zoo-
danige beharing vindt men meermalen bij den rugborstel : veel zeldzamer vindt
men die aan den eindborstel ; het uitheemsche geslacht Ommatius onder de
Asiliden levert van het laatste een voorbeeld.

Bij den tweeden of drieledigen vorm der sprieten , steken deze niet altijd
recht vooruit , maar bij een groot aantal soorten , waartoe de eigenlijke vliegen
b>.hooren , hangen zij schuin naar beneden {antennae nutantes) of zij rusten
zelfs geheel tegen het aangezicht {antennae incumbentes) ; in het laatste geval
vormt het derde lid gewoonlijk een min of meer scherpen hoek met de beide
voorgaanden , en noemt men dan de sprieten geknakt of geknied.

OOQEN.

De samengestelde oogen zyn bij de Tweevleugelige insecten zeer ontwikkeld
en gewoonlijk van een ronden of langwerpig ronden vorm , zeldzamer aan de
voorzijde een weinig uitgesneden en alzoo niervormig. Zij zijn somtijds voor een
grooter of kleiner deel in een eenigszins gezwollen rand , den oogring (orbita)
gevat , die naar gelang van de plaats , de voorste {orbita anterior 9. facialis) ,
de onderste {o. inferior s. genalis) , de achterste (o. poslerior s. occipitalis) of de

vleugeligen is ook bij onze inheemschc geslachten zeer geleidelijk ; men vergelijke slechts
de dicht ineengeschoven schaftlcden van de Bibioniden en Rhyphiden met het duidelijk
geringde derde sprietenlid van sommige Stratiomviden.

INLEIDING. 5

bovenste oogring (o. superior s. frontalis) genoemd wordt. Ter wederzijde van
den kop geplaatst , nemen de oogen l) niet zelden daarvan een zeer groot
gedeelte in; somwijlen, zooals o. a. bij sommige Tabaniden en bij de Pipun-
culiden , beslaan zij bijna den geheelen kop. Zeer dikwijls zijn de oogen bij de
mannetjes grooter dan bij de wijfjes, en staan zij althans van boven dichter
bijeen , bij velen zelfs zoo dicht dat zij op het voorhoofd samenstooten en dit
in twee driehoekjes verdeelen , waarvan het achterste de schedeldriehoek (tri-
angulum verticale) , het voorste de voorhoofdsdriehoek [triangulum frontale) heet.
Ta de meeste gevallen leveren dan ook de oogen een zeer gemakkelijk kentee-
ken voor het onderscheiden der sexe. Veel zeldzamer stooten de oogen op het aange-
zicht te zamen : eenige Dolichopoden geven daarvan het voorbeeld. Bij de Diopsinen
en het genus Achias , 'twee groepen die in Europa niet vertegenwoordigd worden , is
de kop aan weerszijde tot een vrij langen steel uitgerekt , aan welks uiteinde de
betrekkelijk kleine oogen geplaatst zijn en waarop ook de sprieten zijn ingeplant.
De facetten der oogen zijn gewoonlijk zeer duidelijk en verschillen bij som-
mige soorten merkelijk in grootte op de boven- en ondervlakte. Bij velen zijn
de oogen tusschen de facetten met fijne uitstaande haren bezet er verkrijgen
daardoor een min of meer behaard aanzien.

Het uiterlijke glasachtige omkleedsel der oogen of het hoornvlies is , even
als de geheele opperhuid , bij de Tweevleugeligen van eene weekere zelfstan-
digheid en van minder dikte dan bij de meeste overige insecten. Van daar dat
de oogen dikwijls eene grootere doorschijnendheid bezitten en de inwendige
stollen daaraan soms eene prachtige kleurschakeering geven. Niet zelden zijn zij
van eene smaragdgroene kleur (Dolichopoden, Trypetinen, enz.), of met pur-
peren strepen, banden of stippen geteekend (Tabaniden, sommige Stratiomyiden ,
Tetanocerinen , Lauxania) , of zij zijn van een schitterend rood (vele Musciden).
Jammer dat die pracht zeer spoedig na den dood der voorwerpen geheel ver-
loren gaat. Bij enkele famihën , de Tabaniden b. v. , dient de teekening der
oogen wel als kenmerk der soorten ; aan de gedroogde voorwerpen is dit ken-
merk wel niet meer te zien , doch wanneer men de oogen door een penseel
met lauw water weekt, komt die teekening vrij duidelijk weder te voorschijn.
De bijoogen (ocelli), meerendeels ten getale van drie, doch soms slechts van twee,
zijn niet altijd duidelijk of ontbreken wel eens geheel. Met uitzondering van
enkele geslachten, zooals bij de Mycetophiliden , zijn zij voor de systematiek
van geen groot gewicht. Van meer belang daarvoor zijn de

MONDDEELEN,

wijl deze met de levenswijze en levensverrichtingen van het dier in meer
onmiddellijk verband staan. Intusschen is het er verre af, dat daaraan zulke
goede kenmerken zouden kunnen worden ontleend als voor sommige andere
insectenorden , en leidt het althans tot zeer onjuiste uitkomsten , wanneer men ,

4) Waar enkel van oogen wordt gesproken , worden steeds de samengestelde
oogen , nimmer de bijoogen bedoeld.

8

INLEIDING.

zooals Fabricius gedaan heeft, bij eene rangschikking uitsluitend het maaksel
der monddeelen in aanmerking wil nemen. Bij de Tweevleugeligen , waaronder
zich zoo vele uiterst kleine soorten bevinden , en wier weeke lichaamsdeelen
na den dood en door de verdrooging zoo zeer hunne oorspronkelijke gedaante
verliezen, is bovendien het onderzoek der monddeelen dikwijls hoogst moeielijk,
zoo niet geheel ondoenlijk.

De zuiger {proloscis) der Tweevleugeligen wordt veelal gehouden voor een ge-
heel gewijzigden vorm van de onderlip der met een kaaktoestel voorziene in-
secten. Hij komt te voorschijn uit de mondholte en is soms ingewricht in een
meer of min uitstekend gedeelte van het aangezicht, dat dan de snuit {ros-
trum) heet. De zuiger vormt eene soort van tromp of slurp , aan de opperzijde
van eene sleuf of goot voorzien , in welks binnenste de overige deelen van het
zuigorgaan geplaatst zijn, en aan welks uiteinde zich een paar, soms duidelijk
afgescheiden , soms min of meer aaneengegroeide eindlippen (labellet) bevinden ,
van zeer onderscheidene gedaante. De innerlijke deelen , die in de rust in de
sleuf van den zuiger verborgen blijven, bestaan uit een verschillend aantal (2,
4,5 of 6) borstelachtige reepjes , die somtijds door hunne vereeniging eene
buis kunnen vormen, waardoor het dier de vochten, die het tot zijn voedsel
kiest, opslurpt. Op grond van analogie met de van kaken voorziene insecten, wor-
den die innerlijke deelen door eenige schrijvers bestempeld met de namen van
bovenlip (labrum) — wel te onderscheiden van de bovenlip (praelabrum) waar-
van wij straks bij de beschrijving van het aangezicht hebben gesproken , — het
tongetje (ligula) , twee bovenkaken (mandibulaé) en twee onderkaken (maxillae) ,
ofschoon zeker in de gedaante , welke deze deelen hier hebben aangenomen ,
niet wel dezelfde organen van de kauwende insecten kunnen worden herkend.

Aan den wortel van den zuiger bevinden zich een paar, somwij hm ge-
lede voelers of palpen (palpï) , wier grootte en vorm , even als de gedaante
van den zuiger , dikwijls belangrijke onderscheidingskenmerken opleveren. De
monddeelen der Tweevleugeligen hebben alzoo de meeste overeenkomst met
die der Halfvleugelige insecten (Remiptera) , doch zij onderscheiden zich van
deze laatsten door het aanwezig zijn der palpen , die bij de Hemipteren ontbre-
ken of althans weinig duidelijk zijn.

Overigens doen zich in de monddeelen, naar de levenswijs der verschillende
familiën , aanmerkelijke wijzigingen bespeuren. Over 't algemeen kan men
aannemen , dat wanneer de zuiger dik en vleezig is en in de rust geheel of
grootendeels in de mondholte teruggetrokken wordt , de innerlijke deelen naar
evenredigheid zeer kort of rudimentair zijn ; daarentegen wanneer de zuiger
meer dun en hoornachtig is en lang vooruitsteekt, zijn ook gewoonlijk de in-
nerlijke deelen langer en meer samengesteld. Evenzoo zijn veelal bij soorten ,
die aan grootere dieren het bloed afzuigen (Culiciden , Tabaniden) en bij
roofzuchtige vliegen (Asiliden , Empiden, enz.), de innerlijke organen meer
ontwikkeld en krachtiger , omdat zij als een lancet de bloedvaten moeten
openen of de huid doorboren. Er zijn echter te veel uitzonderingen , om het
een en ander als een doorjraanden legel te kunnen vaststellen,

INLEIDING. 7

Ten opzichte der palpen doet zich , even als bij de sprieten , een daarmede
gepaard gaande tweeledige vorm voor: de Diptera namelijk met veelledige
sprieten (de zoogenoemde Nematocerd) bezitten palpen met vier duidelijk afge-
scheiden geledingen ; bij die met drieledige sprieten (Bracfiycera) zijn de palpen
meestal ongeleed , en slechts bij sommige geslachten tweeledig of hoogstens
drieledig, in het laatste geval echter zeer klein en bijna rudimentair.

Een beknopt overzicht van den vorm der monddeelen bij de voornaamste
familiën der Tweevleugeligen moge voldoende zijn om aan te toonen, dat ook
hier, bij groote eenvormigheid, eene merkwaardige verscheidenheid heerscht.
Bij de gewone steekmuggen (Culiciden) is de zuiger zeer lang en dun , van
hoornachtige zelfstandigheid , en steekt recht vooruit ; de innerlijke deelen ,
langgerekt, puntig geëindigd en in de gedaante van borstels, zijn bij het
mannetje ten getale van vijf, bij het wijfje van zes aanwezig, wijl het eerste
het orgaan, dat de tong genoemd wordt, mist; te gelijk schijnt daarmede ook
de eigenschap van bloed te zuigen verloren te gaan , want het zijn alleen de
wijfjes , die ons in dat opzicht zoo lastig vallen. De palpen zijn vierledig, steken
altijd recht vooruit en zijn van zeer onderscheidene lengte , naar gelang van
geslachten , soorten en sexe. Bij de overige Nematocera , en ook bij het geslacht
Corethra, dat om het beloop der vleugeladeren nog tot de Culiciden wordt
gerekend, zijn de monddeelen geheel anders gevormd ; de zuiger is korter en
vleeziger , en daardoor vatbaar om uitgerekt en ingetrokken te worden ; de
eindlippen hebben gewoonlijk de gedaante van een paar knoppen of knobbels ; de
palpen, die mede vierledig zijn, steken niet vooruit, maar zijn naar beneden
gericht en meestal naar achteren omgebogen ; de innerlijke deelen zijn mee-
rendeels zeer kort , de tong dikwijls nauwelijks merkbaar ; de meeste soorten
leven dan ook louter van planten- of bloemensappen ; slechts bij Ceratopogon ,
waarvan eenige soorten ons bloed zuigen . is de tong wat meer uitgegroeid
en tevens hoornachtig en spits , om tot lancet te kunnen dienen. — Bij de
Tabaniden , evenzeer bloedzuigers, zijn in den regel 1) de monddeelen naar
de sexe verschillend geplaatst; bij de mannetjes namelijk steken zij horizontaal
vooruit , bij de wijfjes zijn zij naar beneden gericht ; de zuiger is echter meestal
kort en teruggebogen , met de eindlippen in den vorm van een dubbelen ,
eironden, harigen knop; naar evenredigheid zijn de innerlijke deelen vrij lang
en kenmerken door hunne stevigheid en spits uiteinde de bloedgierige eigen-
schappen dezer dieren; de palpen zijn tweeledig en hebben in sommige ge-
slachten een sexueel verschil , daarin bestaande dat het tweede lid bij het man-
netje bijna kogelrond, bij het wijfje kegelvormig is. — De Asiliden, die om
hun roofzuchtigen aard de tijgers onder de vliegen kunnen heeten, hebben den
zuiger ook niet zeer verlengd , maar hij steekt recht vooruit , is hoornachtig en

1) Het geslacht Pangonia, tot deze familie behoorende, maar waarvan geene soorten
in ons land voorkomen, heeft den zuiger en de overige monddeelen zeer lang,
hoornachtig en in beide sexen recht vooruitstekend , bijna als bij de Culiciden , met
uitzondering dat de palpen anders gevormd en slechts tweeledig zijn.

8 INLEIDING.

aan 't uiteinde versmald , zonder knopvormige lippen ; de innerlijke deelen zijn
vrij lang en duidelijk zichtbaar; de palpen zijn zeer kort, en ofschoon er drie
geledingen aan te herkennen zijn, slechts weinig ontwikkeld. — De Empiden,
die meerendeels ook andere insecten aanvallen en uitzuigen , zijn tamelijk ken-
baar aan hun meerendeels langen, naar beneden gerichten, snavelachtigen
zuiger; de palpen daarentegen zijn korten, schijnbaar althans, ongeleed. — Bij
de Stratiomyiden , Thereviden en Leptiden , waarvan de eersten van bloem-
sappen , doch de beide laatsten waarschijnlijk van roof leven , is de zuiger
meestal kort, dik en vleezig, met gezwollen eindlippen , in den vorm van
een eironden of langwerpigen , tweehoofdigen knop ; in de rust wordt hij dan
ook grootendeels in de mondholte teruggetrokken; de innerlijke deelen zijn
naar evenredigheid klein en weinig ontwikkeld; de palpen zijn bij de twee
laatstgenoemde familiën matig groot, duidelijk uitstekend en behaard, bij de
Stratiomyiden veelal zeer kort en drieledig , soms in 't geheel niet aanwezig.
Bij het geslacht Nemotelus , tot deze familie behoorende, is te gelijk met het
kegelvormige aangezicht ook de zuiger sterk verlengd en van eene meer stevige
zelfstandigheid; niettemin behoort dit geslacht tot de van plantsappen levende
insecten. — Hetzelfde geldt van de familie der Bombyliden , ofschoon ook
daar de zuiger horizontaal vooruitsteekt en dikwijls te gelijk met de innerlijke
deelen zeer verlengd is ; de palpen daarentegen zijn hier zeer kort en ongeleed. —
De Dolichopoden , ofschoon zij kleine insecten uitzuigen en dus dierlijk voed-
sel gebruiken , hebben den zuiger zeer kort en dik en in de rust teruggetrok-
ken , de innerlijke deelen kort en zeer weinig in 't oog vallend , de palpen min
of meer platgedrukt , huidachtig en aan den rand gewimperd ; slechts bij één
geslacht (Orthochile) is hier de zuiger langer en naar beneden gericht. — Bij
de Myopiden , uitsluitend bloemzuigers , is de zuiger dun , tweemalen geknied
en als een zakmes toegeslagen; de innerlijke deelen en ook de palpen meeren-
deels zeer kort. — De zeer groote familie der Musciden of de eigenlijke vliegen,
waarmede, wat de mondorganen betreft, de Syrphiden bijna kunnen worden
gelijk gesteld, heeft de mondopening groot, den zuiger dik en vleezig, aan
den wortel geknied , aan het uiteinde met knopvormige , soms bijl- ot haak-
vormige lippen ; zelden is de zuiger verlengd en recht vooruitstekend (Stomo.rys,
Aphria , Prosena) , of op de wijze der Myopiden tweemaal geknied en terug-
geslagen (Siphona) ; ook de eindlippen zijn wel eens verlengd en knievormig
teruggeslagen {Drymeia , Siphonella , sommige Trypetinen , enz) ; de innerlijke
deelen zijn zeer klein en meestal ook gering in aantal; de palpen daarentegen,
ofschoon ongeleed , zijn vrij groot , meestal cylindrisch , soms aan 't einde
lepelachtig verbreed (LJspè) of plat en niervormig {Gejyhalia). Eindelijk wijken
ook de Phoriden , hoe ook in andere opzichten van de Musciden verschillend ,
in het maaksel van den mond weinig van deze af; de palpen zijn er dikwijls
zeer groot.

Er is onder de Tweevleugeligen nog eene geheele familie, die der Oestriden,
welke van alle anderen onderscheiden is, doordien zelfs de mondopening ontbreekt
en er geen zuiger of andere monddeelen aanwezig zijn; tot volkomen staat ge-

INLEIDING. 9

komen kunnen deze vliegen alzoo geen voedsel tot zich nemen , en voorzeker
is hun bestaan alsdan ook slechts kort.

De reeds meermalen genoemde en in zoo vele andere opzichten geheel af-
wijkende Coriacea, wier parasitische leefwijze op zoogdierenen vogels reeds eene
eigendommelijke bewerktuiging doet veronderstellen, leveren ook in het maak-
sel van den mond een groot verschil op met dat der overige Tweevleugeligen.
In plaats van den zuiger met zijne eindlippen zijn hier een paar deels leder-
achtige , deels hoornachtige en behaarde kleppen , die somwijlen van onderen
gevorkt zijn, en waartusschen eene vrij dunne, recht vooruitstekende buis wordt
ingesloten ; de palpen schijnen te ontbreken , doch zouden , volgens Fabricius ,
bij een gedeelte (de Nvcteribiden) , hoewel in rudimentairen staat, aanwezig
zijn. Door den vorm en inrichting der monddeelen naderen de Coriacea zeer
tot sommige Spinachtige dieren, met name de mijten; zeer eigenaardig noemt
Lacordaire 1) hen uit dien hoofde inseetes aptères pourvus d'ailes.

THORAX.

De thorax of het borststuk heeft bij de Tweevleugeligen eene min of meer
eivormige gedaante. De drie afzonderlijke ringen , waaruit dit lichaamsdeel be-
staat (prothorax , mesothorax en metaihorax) , die in sommige andere inseclenorden
zoo duidelijk in het oog vallen, zijn hier ook wel aanwezig, doch de afschei-
ding is in den regel niet zeer merkbaar. De middelste ring of de mesothorax
heeft bijna den geheelen omvang ingenomen , en van daar dat in het gewone
spraakgebruik der dipterologen dit deel op zich zelf met den naam van thorax
wordt bestempeld en aan de beide, andere deelen eigendommelijke namen
worden gegeven. Het is van den prothorasc somtijds door eenen naad afgezonderd ,
en deze vormt alsdan eene soort van smallen kraag , de hals (collum) geheeten.

De beide voorhoeken van den thorax of de schouders (humeri) «teken bij de
Tweevleugeligen eenigszins vooruit, en wanneer zij duidelijk uitpuilen en door
eene groeve of naad van de overige vlakte zijn afgescheiden, spreekt men van
de schoudei knobbels (cüli humerales). Het rugschild of de rug van den thorax
is bij een groot aantal geslachten ongeveer op de hellt door eenen dwarsnaad
(sntura) gedeeld , die niet zelden in 't midden naar achteren is uitgebogen en
wier einden aan weerskanten iets vóór de inwrichting der vleugels uit-
komen. De beide zijdelingsche vlakten van den thorax of de borstzijden (pleurae)
zijn gewoonlijk een weinig platgedrukt , hobbelig en van het rugschild door
eenen rand afgescheiden. Ter wederzijde in de borstzijden , bevindt zich onder
de schouders eene luchtopening (stigma prothoracis). Aan het onderste gedeelte
van den thorax of de borst zijn de pooten ingewricht. Van achteren is op den
thorax , tusschen den wortel der beide vleugels , het schildje (scutellum) ge-
plaatst , dat meestal een halfronden of stomp driehoekigen , eenigszins gewelf-
den vorm heeft , zeer dikwijls met haren of borstels is bezet en bij enkele
geslachten met uitstekende tanden of doorntjes is gewapend. Bij het geslacht
Thyreophora , nog niet ten onzent gevonden , maar dat er waarschijnlijk toch

i) Introduction a V entomologie , I. blz. 347.

10 INLEIDING.

wel zal voorkomen , is het schildje bij het mannetje naar achteren sterk ver-
lengd en aan 't uiteinde afgeknot 1). Achter of onder 't schildje komt een
gedeelte van den metathorax te voorschijn , dat hier de achterrug (metanotum)
wordt genoemd ; dit deel is gewoonlijk gewelfd en heeft aan beide zijden eene
wratachtige verhevenheid , de achterrugknobbels (calli metanoü). Onder deze
knobbels zijn de kolljes [halter es) ingewricht en onmiddellijk daarvoor bevindt
zich weder eene luchtopening of stigma.

De kolfjes hebben den vorm van een gesteeld knopje en zijn bij het vliegen
ea soms ook in de rust in eene onophoudelijk trillende beweging. Boven de
kolfjes is bij een aantal familiën , nog ter wederzijde een vliesachtig orgaan in-
geplant dat op een rudimentairen vleugel gelijkt. Deze organen heeten de vleu-
gelschubben (squamae) en bedekken , waar zij sterk ontwikkeld zijn , de kolfjes ;
hun vorm is gewoonlijk een weinig gewelfd en aan den achterrand zijn zij
meestal met fijne haren of langere borstels gewimperd ; bij de Musciden , 'waar
hunne ontwikkeling een hoog standpunt bereikt , zijn zij dubbel , zoodat daar
van het bovenste en onderste vleugelschubje wordt gesproken. Daar waar de
vleugelschubben rudimentair zijn of bijna ontbreken , en alzoo geenszins de
kolfjes bedekken, noemt men deze laatsten vrijstaande. Omtrent de physiologische
beteekenis , zoowel van de kolfjes als van de vleugelschubben is nog weinig
met zekerheid bekend. De vleugels zelven en de pooten dienen wij ieder nog
afzonderlijk te behandelen.

VLEUGELS.

De vleugels der Diptera zijn ten getale van twee ter wederzijde van den
mesothorax ingewricht en bestaan uit een doorschijnend dubbel vlies, dat door
eenige, min of meer hoornachtige buizen doorsneden en geaderd is. De ge-
daante der vleugels is eenigszins langwerpig , meerendeels lancetvormig , dat
is met een rechtlijnigen of bijna rechtlijnigen voorkant en een in 't midden iets
uitgebogen of verbreeden achterkant. Het gedeelte waarmede de vleugel aan
den thorax is gehecht , is altijd sterk versmald en heet de wortel (radix s.
basis) ; het daartegenover liggende punt of de spits (apex) is meestal afgerond
en stomp , doch laat niettemin het eigenlijke eindpunt wel herkennen , hetgeen
bij de beschrijving van het aderbeloop dikwijls noodig is. Overigens spreekt
men van den voorrand (margo anticus s. eosta) en van den achterrand (margo
posticus) zoomede van de wortelhelft en spitsheltt der vleugels, allen uitdruk-
kingen die geene opheldering behoeven. De achterrand is bijna altijd met
zeer fijne , soms microscopisch fijne haren gewimperd ; niet zelden zetten deze
wimpers zich ook voort om de vleugelspits heen en langs den voorrand of
is ook deze laatste geheel of gedeeltelyk met korte borsteltjes of doorntjes

1) Eene nog veel sterkere ontwikkeling van het schildje vertoont het geslacht Ce-
lyphus , dat echter in Europa niet vertegenwoordigd is : het schildje bedekt daar niet
alleen den achterrug, maar zelfs, op de wijze der Scutelleriden onder de Halfvleuge-
lige insecten , het geheele achterlijf en de vleugels.

INLEIDING. 11

gewapend. Er zijn ook soorten en geslachten , bij welke de geheele oppervlakte
der vleugels met fijne beharing of schubbetjes bedekt is. Bij de familie der
Psychodiden is deze bekleeding met schubbetjes bijna zoo dicht als bij de vlinders.
De achterrand der vleugels eindigt niet ver van den wortel met eene meestal
zeer duidelijke insnijding (incisura axillaris) , terwijl veeltijds een lapvormig ge-
deelte, het vleugellapje (alula) , van daar tot den uitersten wortel reikt. Dit
vleugellapje dient wel te worden onderscheiden van de hierboven reeds genoemde
vleugelschubben.

Ten opzichte van het beloop der vleugeladeren staan de Tweevleugeligen nog
het dichtst bij de Ilymenoptera. Over 't algemeen kan worden gezegd , dat
de Diptera minder dwarsaderen bezitten en dientengevolge de cellen minder
talrijk en van langwerpiger vorm zijn. Het aderbeloop der vleugels levert voor
de onderscheiding en herkenning der familiën , geslachten en dikwijls zelfs der
afzonderlijke soorten, menigvuldige en standvastige kenteekens op, die gewoon-
lijk zeer duidelijk , zelfs bij zeer kleine voorwerpen en aan gedroogde exem-
plaren , te zien zijn. Om evenwel van deze belangrijke kenteekenen al het ge-
bruik te maken, waarvoor zij vatbaar zijn, is het noodig, dat de aderen en
cellen passende namen bezitten , waardoor men zich bij de rangschikking en
bij de beschrijvingen verstaanbaar kan uitdrukken. In den laatsten tijd heeft
vooral Schiner zich veel moeite gegeven , om den grondvorm van het aderbe-
loop bij de Diptera op te sporen en daarop een stelsel van benamingen te
vestigen , dat algemeen voor deze insectenorde kan gelden 1). Zijne nomen-
clatuur wordt in de hoofdzaak ook in dit werk gevolgd , en dient alzoo eenigs-
zins uitvoerig te worden toegelicht. Tot dat einde zullen wij hier als voorbeeld
nemen den vleugel van Scatophaga stercoraria L. , eene der meest gemeene
vliegen uit de groote familie der Musciden , wijl daarin alle of bijna alle aderen
en cellen voorkomen en gemakkelijk herkend kunnen worden.

Wanneer men dien vleugel (zie pi. I fig. 1) oplettend beschouwt, dan zal
men duidelijk opmerken, dat de voorrand begrensd wordt door eene ader (a) ,
die uit den wortel voortkomt. Deze ader heet de Randader (yena costalis) en
loopt hier tot een weinig onder de vleugelspits. Voorts ontspruiten uit den
vleugelwortel twee hoofdaderen of hoofdstammen , die zich vervolgens ieder weder
vertakken en alzoo elk op zich zelven een aderstelsel vormen, zoodat er twee
zulke aderstelsels, een boven (bij den voorrand) en een onder (bij den ach-
terrand) aanwezig zijn, die slechts door een dwarsadertje (to), hier ongeveer in
't midden van den vleugel, met elkander verbonden zijn, maar overigens geen
gemeenschap met elkander hebben. Dit dwarsadertje , de Middeld warsader (vena

1) Schiner, Fauna austriaca, Diptera, dl. I, blz. X en volg.; en dezelfde, Ueber
das Fliigelgeader der Dipteren , in de Verhandlungen der Zool. bot. Gesellschaft in
Wien, dl. XIV, blz. 193 en volg. In het Tijdschrift voor Entomologie, dl. XIV, blz.
76 en volg- heb ik een overzicht van Schiner's adersysteem gegeven , waaruit voor een
groot gedeelte de hierboven in den tekst medegedeelde bijzonderheden zijn overge-
nomen.

42

INLEIDING.

transversa media) , is , juist omdat het de beide aderstelsels verbindt , van veel
gewicht.

De eerste of bovenste hoofdstam , die uit den vleugelwortel voorkomt en in
de figuur met c is aangeduid, wordt de Subcostaal-ader (vena subcostalis) ge-
noemd ; zij loopt in den voorrand uit en werd vroeger door de meeste schrij-
vers als de eerste langsader vermeld. Van boven is zij vergezeld door eene iets
dunnere langsader (b) , de Hulpader (vena mediastinalis) , die onmiddellijk bij
den vleugelwortel uit haar ontspruit en min of meer evenwijdig met haar
voortloopt. Deze hulpader is door een klein dwarsadertje (v) , de Worteldwars-
ader [vena transversa basalis) , met den voorrand verbonden.

Uit de subcostaal-ader komt van onderen , op eenigen afstand van den vleu-
gelwortel , eene vertakking (d) voort , de Radiaal-ader (vena radialis) , die
zeer spoedig van onderen nog eene andere langsader (<?), de Cubi taai-ader (vena
cnibitalis) uitstoot, waarvan de eerste dicht bij het eind van den voorrand, de
tweede ongeveer in de vleugelspits hare uitmonding heeft.

De tweede of onderste hoofdader of hoofdstam (g) , die rechtstreeks uit den
vleugelwortel voortspruit, heet de Posticaal-ader (vena posticalis). Zij loopt in
den achterrand des vleugels uit en vertakt zich , niet ver van den vleugelwortel ,
zoowel van boven als van onderen. Haar bovenste tak (/) wordt de Discoidaal-
of Schijfader (vena discoidalis) genoemd, en het is deze, die door de middel-
dwarsader (w) met het bovenste aderstelsel verbonden wordt. Deze Discoidaal-
ader heeft op eenigen afstand van hare uitmonding naar onderen eene ver-
takking of liever eene terugloopende ader (y) , de Sch ij fd warsader (vena trans-
versa discoidalis) geheeten , omdat zij de Schijfcel aan het einde sluit 1).

De onderste tak van de posticaal-ader of den tweeden hoofdstam heet de
Anaal-ader (vena analis) ; zij is door h aangeduid , en is hier en ook meest
overal de langsader, die het dichtst bij den achterhoek der vleugels is gelegen.

De discoidaal-ader en de posticaal-ader worden , hier dicht bij den vleugel-
wortel, door eene d warsader (x) met elkander verbonden. Deze ader heet de
Achterdwarsader (vena tramversa posticalis) ; zij staat bij vele andere familiën
verder van den wortel verwijderd en is vooral daar van veel belang voor de
rangschikking. Onder deze dwarsader wordt hier ook de posticaal-ader met de
anaal-ader verbonden , doch het adertje (z) waardoor die verbinding plaats
heeft, is geene eigenlijke dwarsader, maar, gelijk uit de vleugels bij andere
familiën blijkt, niets dan eene vertakking van de posticaal-ader, welke vertak-
king hier door hare steile richting den vorm eener dwarsader verkrijgt.

4) Schiner noemde, op 't voorbeeld van Meigen, deze ader de achterdwarsader
(Hintere Qucrader) , doch zij is iets geheel anders dan hetgeen bij andore familiën met
dien naam wordt bestempeld. De achterdwarsader toch sluit overal elders de middelste
wortelcel; bij de Musciden waartoe o a. het geslacht Scalophaga (pi. I f. 1) behoort,
is evenzeer eene dwarsader (rr) aanwezig, die de middelste wortelcel sluit, en al is
deze minder in 't oog vallend , omdat zij dicht naar den vleugelwortel is geplaatst ,
heeft zij daarom toch haar karakter niet verloren Ik heb ditzelfde indertijd reeds aan-
getoond in het Tijdschr. voor Entom. dl. XIV, blz. 86.

INLEIDING. 13

"Wij hebben alzoo voor de langsaderen , in arithmetische volgorde , van den
voorrand te beginnen , de volgende benamingen : de eerste langsader (de on-
middellijk daarboven gelegen hulpader niet medegeteld) heet de subcostaal-
ader (c) , de tweede de radiaal-ader (d) , de derde de cubitaal-ader (e) , de
vierde de discoidaal-ader (/) , de vijfde de posticaal-ader (g) en de zesde de
anaal-ader (h). Hiervan behooren de drie eersten tot het bovenste of voorste ,
de drie laatsten tot het onderste of achterste aderstelsel.

Somwijlen bevindt zich nog , geheel in den achterhoek des vleugels , eene
afzonderlijke langsader, die even als de beide hoofdstammen, rechtstreeks uit
den vleugelwortel voortkomt. Deze zevende langsader, de Axillaar-ader (vena
axillaris) genoemd, ontbreekt bij vele familiën en onder anderen ook bij de
Musciden , dus ook bij den hier tot voorbeeld genomen vleugel der Scatophaga.
Waar zij aanwezig is , kan zij worden beschouwd als het begin van een derde
aderstelsel op de vleugels , dat echter niet tot volkomen ontwikkeling is ge-
komen.

De cellen , die op de vleugels door de verschillende langs- en dwarsaderen
worden gevormd , dragen grootendeels benamingen , ontleend aan die der haar
begrenzende aderen. Zoo heet de cel, die bij den wortel tusschen de randader
en de hulpader ligt, de Rand- of Costaal-cel (cellula costalis); zij wordt door
de worteldwarsader (v) in tweeën gedeeld en is in de figuur door 1 en 2
aangeduid. De cel tusschen de hulpader en de subcostaal-ader (3) wordt de
Mediastinaal-cel (cellula mediastinalis) genoemd 1) ; zij is dikwijls meer dan
de anderen gekleurd.

De cel (4) tusschen de subcostaal-ader en de radiaal-ader , doch welke hier ook
voor een groot deel van boven door de randader begrensd is , heet de Subcostaal-cel
(cellula subcostalis) ; die tusschen de radiaal-ader en de cubitaal-ader (5) de
Cubitaal-cel (cellula cubltalis). Vervolgens heeft men de ruimte tusschen de
beide aderstelsels , die in 't midden door de middeldwarsader (to) is gedeeld ;
en wel vooreerst de cel van de middeldwarsader tot aan de vleugelspits , 2°.
die aan het eind van den achterrand welke wortelwaarts door de schijfdwars-
ader (y) is afgesloten , en eindelijk 3°. de ruimte tusschen de posticaal-ader en
de anaal-ader ; deze dragen den naam van Achtercellen (cellulae posteriores) ,
hier ten getale van drie aanwezig (61, 62, 63) en als eerste, tweedeen derde
achtercel aan te duiden. De eerste achtercel is altijd degene, wier wortel-
waartsche grens door de middeldwarsader (tv) wordt gevormd. De ruimte (7)
onder de anaal-ader en die den achterhoek des vleugels vormt, heet de Axil-

1) Schiner noemt juist omgekeerd Mediastinaal-cel wat ik Costaal-cel heet en Rand-»
of Costaal-cel wat door mij Mediastinaal-cel wordt genoemd. De door mij aangenomen
benamingen hebben de prioriteit voor zich , omdat zij reeds door Macquart in dien
zin zijn gebruikt en er geen enkele reden bestaat om daarvan af te wijken. Het komt
mij ook rationeel voor, den naam van Rand- of Costaal-cel te laten behouden aan de
eerste cel , die gewoonlijk voor een groot deel door den voorrand of de randader is
begrensd, en den naam van Mediastinaal-cel te blijven geven aan de smalle en niet
zelden rudimentaire cel , die tusschen de hulpader en de subcostaal-ader is gelegen.

i& INLEIDING.

laar-cel {cellula axillaris), omdat daarin bij sommige familiën de axillaar-ader
of het niet geheel ontwikkelde derde aderstelsel is vervat.

Voorts bevinden zich dicht bij den vleugelwortel drie cellen (81, 82 , 83) ,
waarvan de bovenste tusschen de beide aderstelsels is gelegen en aan haar
einde door de middeldwarsader (tv) wordt afgesloten. Deze drie cellen worden
de Wortelcellen (cellulae radicales) genoemd , en als eene enkele dier cellen
moet worden aangeduid , spreekt men van de bovenste , middelste of onderste
wortelcel 1). In het hier gekozen voorbeeld (fig. 1), en over 't algemeen bij de Mus-
ciden, is de bovenste wortelcel langgerekt, terwijl de beide ondersten veel
kleiner en min of meer driehoekig zijn.

De cel eindelijk, min of meer in 't midden des vleugels en aan alle zijden
duor aderen omgeven (9) , heet de Schijf- of Discoidaal-cel (cellula discoidalis).
Zij is voor de onderscheiding der geslachten dikwijls van groot belang. In
het hier gegeven voorbeeld wordt zij van boven door de discoidaal-ader , wor-
telwaarts door de achterdwarsader en aan 't eind door de schijfdwarsader be-
grensd ; doch bij vele andere familiën wordt zij op eene andere wijze gevormd ,
gelijk nader zal worden aangetoond.

Nu wij hiervoren uit den vleugel van Scatophaga de benamingen der aderen
en cellen hebben leeren kennen, zullen wij nog de voornaamste afwijkingen
aanstippen, die zich in het aderbeloop bij andere geslachten en familiën
voordoen.

De randader (a) strekt zich niet altijd zoo ver uit als bij het hier gegeven
voorbeeld van den Scatop7iaffa-v\euge\. Bij menig geslacht bereikt zij niet eens
het eind van den voorrand. Daarentegen zijn er geheele familiën (Tipuliden ,
Asiliden , Bombyliden enz.) , alwaar zy rondom de vleugelspits is doorgetrok-
ken en den geheelen omtrek des vleugels omschrijft.

Er zijn verscheidene familiën , waarbij sommige langsaderen ontbreken. Zoo
is onder anderen de hulpader (ö) dikwijls zeer weinig ontwikkeld , ook wel
min of meer met de subcostaal ader (c) vergroeid ; bij sommige Mycetophiliden
(zie pi. I fig. 2) is zij slechts als een uiterst nietig adertje, geheel aan den
wortel des vleugels waar te nemen ; bij eenige familiën ontbreekt zij geheel ,
en waar dit het geval is, wordt de subcostaal-ader zelve door de wortel*
dwarsader (v) met de randader verbonden. Evenzeer is de radiaal-ader (d) zeer
onderhevig om te verdwijnen ; bij vele muggen (Chironomiden , Cecidomyiden ,
Mycetophiliden) en ook bij de Phoriden is zij niet aanwezig. Waar zij ontbreekt,
spruit de cubitaal-ader (e) onmiddellijk uit de subcostaal-ader (c) voort. Bij de
Cecidomyiden valt ook de discoidaal-ader (t) weg , en zelfs bij enkele ge-
slachten dezer familie is het aderbeloop tot zoo groote eenvoudigheid terug-

1) Door Schiner worden slechts de beide bovensten dezer drie cellen Wortelcelien ge-
noemd en aan de onderste den naam van Anaal-cel gegeven. Daar evenwel deze onderste
in samenstelling, vorm en ligging niet geheel van de beide anderen onderscheiden is, ver-
dient het m. i. de voorkeur , om haar geen afzonderlijken naam te geven , maar liever
voor allen den naam van wortelcellen te bezigen.

INLEIDING. 16

gebracht , dat alleen twee langsaderen zijn overgebleven , die als de subcos-
taal- ader en de posticaal-ader (de beide hoofdstammen uit den vleugel wortel)
moeten worden beschouwd.

In het hierboven gegeven voorbeeld van den vleugel eener Bcatopliaga (fig. 1)
loopt de discoidaal-ader ( ƒ ) rechtuit , althans met zeer geringe buigingen , naar
de vleugelspits; doch bij vele andere, meer ontwikkelde geslachten van Mus-
ciden (Tachininen , Dexinen , enz.) toont die ader eene neiging om zich te ver-
takken. Dit blijkt daaruit, dat zij zich bij de bedoelde geslachten, op eenigen
afstand voorbij de schijfdwarsader , min of meer hoekig naar boven ombuigt en
niet zelden , behalve die hoekige ombuiging , zich nog een eind wegs rechtuit
voortzet , zoodat het omgebogen gedeelte alsdan inderdaad eene vertakking
vormt. Dit omgebogen gedeelte der discoidaal-ader loopt meestal in den vleu-
gelrand uit , zeer dicht bij de uitmonding der cubitaal- ader (e) , doch meer-
malen gebeurt het ook , dat de uitmonding van beide die langsaderen in hetzelfde
punt samentreft, waardoor alsdan de eerste achtercel (61) gesloten is; of zelfs de
omgebogen discoidaal-ader treedt zoo sterk achteruit , dat zij aan 't eind in
de cubitaal-ader zelve uitloopt, waardoor de eerste achtercel dan niet alleen
gesloten, maar ook gesteeld is. Waar dit plaats vindt, is alzoo de middel-
dwarsader (w) niet de eenige verbinding van de beide aderstelsels , maar worden
deze door de aanhechting van de discoidaal-ader aan de cubitaal-ader andermaal
met elkander verbonden. Dit is onder anderen het geval bij eenige Musciden en
Conopsiden , en bij de geheele familie der Syrphiden. Dat de discoidaal-ader
overigens dikwijls verscheidene vertakkingen krijgt, zal later worden aangetoond.

Ook de cubitaal-ader (e) bezit veel neiging om zich te vertakken ; zeer dik-
wijls toch stoot zij op eenigen afstand van hare uitmonding eene ader uit;
men noemt haar alsdan gevorkt ; een voorbeeld daarvan leveren de Tabaniden ,
Thereviden , Leptiden , Asiliden , de meeste Bombyliden , eenige Empiden ,
Chironomiden en Mycetophiliden. Bij de laatsten komt het niet zelden voor, dat
die vertakking door hare steile richting lichtelijk niet als zoodanig zou wor-
den herkend, maar al het aanzien van eene dwarsader verkrijgt. Bij diezelfde
familie (de Mycetophiliden) en eenige aanverwante familiën is het ook vrij
gewoon , dat de cubitaal-ader (e) aan haren oorsprong rechthoekig is omgebogen ,
waardoor haar steile wortel het aanzien van een dwarsadertje krijgt , hetgeen te
meer bedriegelijk is, omdat de eigenlijke middeldwarsader (w) soms zoo scheef
staat, dat men geneigd zou zijn, juist deze voor de basis der cubitaal-ader
aan te zien. De afbeelding (pi. I fig. 2) van een vleugel eener Mycetophilide
moge tot opheldering van dit een en ander dienen. Men zal daarin opmerken,
dat de hulpader (i) dicht bij den vleugelwortel slechts als een klein puntje
uitsteekt; de subcostaal-ader (c) daarentegen is vrij lang; de radiaaUader ont-
breekt; de cubitaal-ader (e), die met een rechten hoek uit de subcostaai-adcr
voortspruit, loopt lijnrecht tot bijna aan het eind van den voorrand, en het is
aan hare uitmonding, dat de randader eindigt; de middeldwarsader [iö) ligt zeer
scheef, zoodat het al den schijn heeft, als ware zij de basis der cubitaal-ader
en alsof deze uit de discoidaal-ader haren oorsprong neemt, hetgeen eene

10 INLEIDING.

abnormaliteit zou wezen en daarom volstrekt niet is aan te nemen. De dis-
coidaal-ader (ƒ) en de posticaal-ader (g) zijn beiden gevorkt; de anaal-ader (h)
is rudimentair en loopt niet geheel tot den vleugelrand door ; ditzelfde is ook
het geval met de axillaar-ader (i) , die hier duidelijk , ofschoon flauw , voor-
handen is. De achterdwarsader en de beide schijnbare dwarsaderen , in fig. 1
met x , y en z aangeduid , ontbreken geheel.

Wat de cellen betreft , blijkt het al dadelijk dat door den rudimentairen
toestand van de hulpader (b) de mediastinaal-cel wegvalt , waardoor hier de
geheele ruimte tusschen de randader (a) en de subcostaal-ader (c) de rand- of
costaal-cel wordt. Door het ontbreken der radiaal-ader is ook geene subcos-
taal-cel aanwezig , en wordt hier de ruimte tusschen de subcostaal-ader (c) en
de cubitaal-ader (e) de cubitaal-cel (5) genoemd 1). Er zijn vier achtercellen,
waarvan de tweede en vierde door de vertakking der discoidaal-ader (f) en
der posticaal-ader (g) gevormd en daarom vorkcellen genoemd worden. Er is
overigens slechts eene enkele wortelcel en wel de bovenste (81); de beide an-
deren zijn verdwenen , omdat de dwarsaderen waardoor zij begrensd worden
ontbreken en de anaal-ader niet tot den vleugelrand is doorgetrokken ; even-
zeer ontbreekt de schijfcel of discoidaal-cel.

Van de wortelcellen zijn er nooit meer dan drie aanwezig ; gelijk reeds is gezegd ,
laat de bovenste (81) zich steeds daaraan herkennen , dat zij aan haar einde door de
middeldwarsader (to) begrensd wordt; op gelijke wijze wordt de middelste wortel-
cel (82) gesloten door de achterdwarsader (a?) , indien deze ten minste niet ontbreekt.
Bij de Musciden is, gelijk hiervoren reeds is vermeld en uit fig. 1 blijkt, de
bovenste wortelcel sterk verlengd en de beide ondersten klein en driehoekig;
bij verscheidene andere familiën (Stratiomyiden , Tabaniden , Syrphiden , Pipun-
culiden, enz.) zijn ook de onderste wortelcellen sterk ontwikkeld en ongeveer
even groot als de bovenste. Nergens zijn de wortelcellen allen meer verlengd
dan bij de Tipuliden : zij nemen daar ten minste twee derden van de vleugel-
lengte in ; terwijl de discoidaal-cel en de achtercellen in dezelfde verhouding
naar de vleugelspits teruggedrongen zijn en een geringen omvang hebben.

Dat de discoidaal-cel o. a. bij de Mycetophiliden ontbreekt, is hierboven reeds
aangetoond ; ditzelfde is ook het geval bij eenige andere familiën (Cecidomyiden,
Chironomiden, Phoriden) en somwijlen ook bij enkele geslachten van familiën,
waar zij overigens in den regel voorkomt. Bij de Dolichopoden is de discoidaal-
cel met de middelste wortelcel ineengesmolten, door het ontbreken der achter*
dwarsader (#) ; hunne vleugels , die overigens vrij wel op die der Musciden
(fig. 1) gelijken, hebben ook nog dit eigenaardige, dat de middeldwarsader (w)
leer dicht naar den vleugelwortel is teruggetrokken en daardoor de bovenste
wortelcel (81) uitermate kort is. Beide deze bijzonderheden komen ook in menig
geslacht der Muscidae acalypterae voor.

Bij de Syrphiden strekt zich de discoidaal-cel ver naar de vleugelspits uit*

1) In de figuren 11—14 van plaat 3 (Tijdschrift voor Entóm. dl. XIV) is deze cel
ton onrechte met het cijfer 4 in plaats van 5 aangeduid.

INLEIDING. 17

wijl de schijfdwarsader (y), die haar sluit, dicht langs den vleugelrand en min
of meer evenwijdig met dezen loopt. Een ander in 't oog vallend kenmerk der
Syrphiden bestaat in eene bastaard-langsader (vena spuria) , die tusschen de
beide aderstelsels loopt en in deze familie slechts zeer zelden ontbreekt, maar
daarentegen in geene andere wordt aangetroffen. Die ader ontspruit ongeveer
ter plaatse waar de cubitaal-ader (e) uit de radiaal-ader (d) voortkomt ; zij door-
snijdt de middeld warsader (w) en nadert in haren loop meer en meer de dis-
coidaal-ader (f) , die zij echter niet volkomen bereikt.

Iliervoren is reeds gezegd, dat de discoidaal-cel ook wel op eene andere
wijze gevormd wordt dan bij de Musciden , waarvan de /3catophaga-\leuge\ (fig. 1)
tot voorbeeld heeft gestrekt. Eene geheele reeks van familiën (Tipuliden ,
Stratiomviden , Tabaniden , Bombyliden , Asiliden , ïhereviden , Leptiden , enz.)
is in dit geval 1). Bij al deze rust de discoidaal-cel niet, gelijk bij de Mus*
ciden, op de posticaal-ader {g) , maar zij ontstaat door eene verlakking der
discoidaal-ader (/') , wier takken vervolgens weder door terugloopende aderen
vereenigd worden. De discoidaal-cel is daardoor van de posticaal-ader afge-
scheiden en met deze alleen door de achterdwarsader (X) verbonden. De op
pi. I fig. 3 voorgestelde vleugel eener Asilide zal dit duidelijk kunnen maken.
De vrij langwerpige discoidaal-cel (9) , die in 't midden des vleugels ligt ,
wordt hier gevormd door de vertakking der discoidaal-ader (/") ; zij is aan haar
einde door eene terugloopende ader gesloten en stoot daar nog enkele langs-
aderen uit, die aan het laatste gedeelte van den achterland hare uitmonding
vinden en als zoovele takken der discoidaal-ader moeten worden beschouwd.
De middeldwarsader (w) staat in het midden boven de discoidaal-cel ; de
achterdwarsader (cc) bevindt zich onder die cel, niet ver van haren wortel >
en verbindt haar met de posticaal-ader (y). De onderste wortelcel (8 3) loopt spits
toe en is gesloten , omdat de posticaal-ader en de anaal-ader aan het einde
te zamen in hetzelfde punt uitloopen ; uit de hier bestaande richting van dó
posticaal-ader, die de onderste wortelcel van boven begrenst, is duidelijk te
zien , dat de ader , welke die cel sluit , niet als eene dwarsader is aan te
merken, gelijk men bij den Musciden-vleugel (fig. 1) ten onrechte zou kunnen
meenen. Verder vallen in fig. 3 nog de volgende bijzonderheden op te merken»
De randader (a) loopt hier langs den geheelen omtrek van den vleugel door ;
de hulpader (b) is volkomen en vrij lang ; nog langer is de subcostaal-ader (c) ,
die bijna het eind van den voorrand bereikt ; de radiaal-ader (d) loopt met
haar evenwijdig en is aan het einde tot de subcostaal-ader opgebogen en met
deze vereenigd , waardoor de subcostaal-cel (4) gesloten en gesteeld is. De
cubitaal-ader (e) is op ongeveer hare halve lengte gevorkt en de beide takken
waarin zij zich verdeelt, zijn reeds van den beginne sterk gebogen en omslui-
ten daardoor eene eenigszins liervormige figuur. De drie wortelcellen (81, 8a ,

1) Dit verschil in het aderbeloop hangt min of meer samen met de verdeeling der
Diptera in twee hoofdafdelingen (Orlhorapha en Cydorapha). zooals later zal blijken.

2

48 INLEIDING.

83) zijn allen zeer 'ontwikkeld. Er zijn eindelijk vijf achtercellen , waarvan de
vierde (64) gesloten en lang gesteeld is en eene min of meer driehoekige cel
onder de discoidaal-cel vormt.

De axillaar-ader (?") of de derde stamader , die uit den vleugelwortel ont-
spruit, waarvan bij de Musciden (fig. 1) en de Asiliden (fig. 3) geen spoor
te vinden is , maar welke bij de Mycetophiliden (fig. 2) eenigermate is aan-
geduid , is nergens zoo duidelijk als in de vleugels der Tipuliden , alwaar zij
vrij lang is en volkomen tot den achterrand der vleugels doorloopt.

Nog zij ten slotte hier aangeteekend , dat bij de meeste Stratiomyiden de
discoidaal-cel, even als het geheele bovenste aderstelsel dicht naar den voor-
rand is opeengedrongen; die cel is daarbij klein en zeshoekig, en heeft het
eigenaardige, dat zij naar alle zijden straalsgewijze aderen uitstoot; de achter-
cellen zijn gewoonlijk onvolkomen , omdat de langsaderen , waardoor zij ge-
vormd worden , by vele geslachten der genoemde familie den vleugelrand
niet bereiken en tevens meestal flauw en kleurloos zijn.

Er zijn verscheidene familiën , waarvan het aderbeloop der vleugels in meer-
dere of mindere mate van de hier gegeven voorbeelden afwijkt. Om evenwel
niet al te wijdloopig te worden , zal het beter zijn , de bijzonderheden daartoe
betrekkelijk tot de behandeling der afzonderlijke familiën uit te stellen. Het
vorenstaande zal , zoo ik hoop , voldoende zijn , om zich van het aderbeloop
der Diptera-vleugels eenig denkbeeld te maken en de daarvoor gebezigde uit-
drukkingen te verstaan.

Zeer vele Diptera doen al vliegende een meer of minder krachtig gegons
hooien , hetgeen veroorzaakt wordt door de snel trillende beweging der vleugels
en de wrijving die deze met den wortel aan de wanden van den thorax doen
ontstaan. Dit gonzend geluid is vooral sterk bij Tabaniden, Syrphiden , de
grootere Musciden enz. ; ook de alom bekende steekmuggen (Culiciden) leveren
er het voorbeeld van.

Reeds vroeger (blz. 1) is er op gewezen , dat bij enkele Diptera de vleugels
ontbreken of slechts in hoogst onvolkomen toestand voorkomen. Deze uitzon-
deringen bepalen zich tot de geslachten Epidapus onder de Sciarinen, Chionea
onder de Tipuliden , Myrmemorpha onder de Chloropsinen , eene soort van Tipula }
eene van Geomyza , eene van Borhorus , en voorts de geslachten Melophagus ,
Lipoptena en Nyderibia onder de Pupiparen. Om bij het ontbreken der vleu-
gels toch de familie te herkennen , waartoe deze insecten behooren , moet
men zich derhalve aan andere kenmerken hechten en kan veelal het geheele
Uiterlijk voorkomen (de habitus) van het voorwerp dienen, iets wat in de
meeste gevallen niet moeiehjk is, maar waartoe toch eenige geoefendheid
vereischt wordt.

TOOTEN.

Gelijk bij alle gevleugelde insecten zijn ook bij de Diptera de pooten (pedes)
steeds ten getale van zes aanwezig , waarvan aan elk der drie segmenten van den
thorax een paar is bevestigd. Z'y bestaan uit vier deelen: 1°. de heup (córa),

INLEIDING.

19

die weder uit twee leden is samengesteld , waarvan het eerste en grootste
aan den thorax is gehecht en het andere {trochanter) gewoonlijk zeer klein en
ringvormig is; 2°. de dij (femur);'3°. de scheen {tilia), beide meestal sterk ont-
wikkeld ; 4°. de voet of tars {tarsus) , die bijna zonder uitzondering uit vijf
leden bestaat. Het eerste lid der tarsen wordt ook wel het wortellid {meta-
tarsus) , het vijfde ook wel het eindlid genoemd. Aan dit eindlid bevinden
zich in den regel twee haken of klauwen {unguiculi) , en daaronder veelal twee
kleine organen , de voetballen (pulvilli) ; terwijl bij sommige familiën zich in
't midden nog een orgaan vertoont, de bastaardhaak {empodium) genoemd. Dit
alles komt in meerdere of mindere mate van ontwikkeling voor ; is het empodium
zoo sterk ontwikkeld , dat het den vorm der voetballen heeft aangenomen , dan
zegt men dat er drie voetballen aanwezig zijn.

In het spraakgebruik (en hierop dient tot goed verstand der beschrijvingen
wel gelet te worden) noemt men het eerste paar pooten de voorpooten (pedes
anti ei) , het tweede paar de middelpooten {pedes intermeJii) , het derde paar
de achterpooten {pedes porticï). Worden de beide eerste paren bedoeld, dan
spreekt men van de voorste pooten {p>edes anleriores) ; wil men de beide
laatste paren aanduiden , dan spreekt men van de achterste pooten {pedes pos*
teriores).

De vorm der pooten, de bijzondere beharing, borstels of stekeis, waarmede
zij voorzien zijn, alsmede de betrekkelijke lengte der tarsenleden , ook in ver-
band tot de schenen, dit alles levert in vele gevallen belangrijke kenteekens
op voor de onderscheiding der geslachten en soorten. De schenen hebben dik-
wijls, behalve de overige borstels en haren, aan het eind een of meer stijve
borstels of stekels, de eindsporen {calcaria) genoemd.

In 't algemeen is de lengte der pooten zeer verschillend : bij vele muggen *
vooral bij de familie der Tïpuliden, zijn zij buitengewoon verlengd en daarbij
zeer dun en zwak; iedereen weet, hoe b v. van eene Tipula, die men bij de
pooten aanvat, deze dadelijk afbreken en tusschen de vingers blijven, terwijl
het dier zelf weet te ontkomen.

Bij de Diptera, die van roof leven, dienen de voorpooten om hunne prooi te
grijpen en vast te houden; bij eenige Nematoceren met kortere sprieten, zooals
de Chironomiden , worden de lange voorpooten, in plaats van er op te rusten
of ze voor het loopen te gebruiken, voorwaarts gestrekt en als tastorganen
gebezigd.

ACHTERLIJF,

Het achterlijf (ahdomen) is van zeer onderscheidene gedaante, meestal rolrond>
kegelvormig of eivormig, en bestaat uit negen ringen {segmenia) , die echter
niet altijd allen zichtbaar zijn. De bovenzijde heet de rug (dorsum), de onder-
zijde de buik (venter); de laatste zichtbare ring, vooral wanneer hij zich in
sommige opzichten van de anderen onderscheidt , wordt de achterlijfspits of het
achterlijfeinde {anus) genoemd.

Aan dien anus bevinden zich de voortplantingswerktüigen, die bij verscheidene

Öü INLEIDING.

familiën sterk zijn ontwikkeld, en dan niet zelden uitnemend geschikt worden
om tot kenmerken te dienen. Bij de mannetjes vooral zijn zij dikwijls zeer sa-
mengesteld en met vele aanhangsels en bijorganen voorzien. Het meest alge-
meen komen daarbij voor de tangen (focipes), zijnde twee tepelvormige of
liaakvormige organen van verschillende gedaante, die tot het vasthouden van
het wijfje, gedurende de paring kunnen dienen; alsmede een langwerpig middel-
orgaan , dat de eigenlijke roede (penis) schijnt te zijn. Wanneer de mannelijke
geslachtsdeelen van zeer samengestelde ontwikkeling zijn , dan wordt het hoofd-
orgaan ot liever den ganschen toestel het hypopygium genoemd, gelijk onder anderen
bij een aantal Dolichopoden , waarbij dit tegen den buik is omgebogen. Zijn de
tangen nog van een of twee paar andere deelen vergezeld , dan spreekt men
van de buitenste en binnenste aanhangsels (appendices extemae et internae) ;
nemen deze aanhangsels eene breede platte , bladvormige gedaante aan , dan
heeten zij lamellen (Jamellae).

Bij de wijfjes treedt de eierbuis dikwijls te voorschijn in den vorm van uit-
cengeschoven ringen, op de wijze van een verrekijker; elders vertoont zij zich
als eene hoornachtige , langwerpig kegelvormige spits, waaraan alsdan meer of
min duidelijk een boven- en ondergedeelte is te zien, en waarvan het bo-
venste stuk soms weder uit twee zijdelingsche deelen bestaat.

GEDAANTEWISSELING.

De Diptera ondergaan eene volkomen gedaantewisseling , dat is uit het ei wordt
eene larve geboren, die zich na korter of langer tijd tot eene onbewegelijke pop
verandert, waaruit vervolgens het gevleugelde insect te voorschijn komt. Eene
uitzondering op dezen regel leveren eenige weinige vliegensoorten , bij welke de
larven reeds in het moederlij f het ei verlaten, waardoor die soorten levend-
barend of liever larvenbarend zijn. Eene tweede uitzondering vormen de familiën
der Hippobosciden en Nycteribiden, welker wijfjes, in stede van eieren, een
levend lichaam voortbrengen, dat in gedaante wel eenigszins op een ei gelijkt,
maar bijna zoo groot is als het moederdier en dat in de eerste oogenblikken
na de geboorte zich min of meer beweegt. Uit dit lichaam komt naderhand
niet eene larve, maar het volkomen insect te voorschijn, en het moet derhalve
worden beschouwd als eene pop of ten minste als eene geheel volwassen
larve , die op het punt staat om zich te verpoppen. Deze insecten , de eenigen
waarbij een dergelijk verschijnsel is waargenomen, worden daarom Poppen-
leggers (Pupipara Latr.) genoemd; de eierbuis eindigt hier in een blaasje,
dat zich sterk kan uitzetten en waarbinnen de larve uit het ei komt en zich
verder ontwikkelt.

Even als bij alie andere insecten , worden de eieren der Diptera steeds gelegd
op zulke plaatsen als het meest geschikt zijn voor de larven, en waar deze reeds
dadelijk na het uitkomen voedsel kunnen vinden. Niet zelden worden de eieren
in aantal bijeen gelegd en zijn zij alsdan door eene gomachtige stof aan elkander
gehecht, 't zij met de punten tegen elkander, in den vorm van een snoer , 't zij
piet de zyden tegen elkander. Andere soorten, en daaronder tellen wy vooral

INLEIDING. 21

die , welker larven parasitisch in zoogdieren of in insecten wonen , leggen slechts
een enkel ei te gelijk.

De gedaante van de eieren der Tweevleugeligen is elliptisch , langwerpig ovaal
of ook kogelrond; die van de gewone steekmug {Culex pipiens) en denkelijk ook
die van andere Culiciden zijn langwerpig en hebben van boven eene soort van
korten hals; zij zijn ten getale van 2 a 300 in de zijden zoodanig aan elkander
geplakt , dat zij een langwerpig geheel vormen , dat van voren en van achteren
spits toeloopt en een weinig opgeheven is , waardoor eenigszins de gedaante
van een bootje ontstaat; en op die wijze drijven zij op de oppervlakte van
het water. De kunstige wijze, waarop de mug zich van hare eieren ontdoet en
daaraan den hier beschreven vorm geeft, is sinds lang door Réaumur en ande-
ren aan het licht gebracht.

De larven der Diptera leveren eene groote verscheidenheid in vorm op en
kunnen, naar de meerdere of mindere ontwikkeling van den kop, in drie af-
deelingen worden gesplitst.

Een duidelijk afgescheiden , ronde kop , met hoornachtige bekleedselen en met
een paar tegenover elkander gestelde kaken , zooals wij dien b. v. bij de larven
der torren en vlinders vinden, doet zich onder de Diptera slechts bij zeer weinige
fainiliën voor, en wel alleen bij de meeste Nematocera. Somtijds kan men daarbij
de oogen waarnemen , doch veelal ontbreken deze. Het meest ontwikkeld ver-
toont deze vorm zich bij de Bibioniden. Daarentegen is bij de larven der Ceci-
domyiden de kop niet volkomen afgescheiden, maar van achteren met een
paar hoornige uitsteeksels in den eersten lijfsring ingetrokken.

Eene tweede afdeeling bevat de Diptera-larven , wier kop, ofschoon ook met
hoornachtige bekleedselen omgeven, eene zeer langwerpige gedaante heeft;
ook hier is de kop dikwijls niet geheel vrij en afgescheiden , maar even als bij
de Cecidomyiden het hoornachtige gedeelte met een paar uitsteeksels in den
eersten lijfsring ingeplant. Bij dezen vorm zijn meestal vrij duidelijke oogen
aanwezig , en kunnen niet zelden de sprieten , alsmede een paar boven- en een
paar onderkaken en ook de palpen worden waargenomen, ofschoon alles in
rudimentairen toestand. Deze vorm vertoont zich in zijne hoogste ontwikkeling,
d. i. met duidelijk afgescheiden kop, bij de Stratiomyiden , in mindere mate
ontwikkeld (de kop met den eersten lijfsring vergroeid) bij de Tabaniden , Bom-
byliden , Asiliden , Empiden , enz.

Eene derde afdeeling eindelijk vormen de larven der eigenlijke vliegen
(Musciden) en enkele daaraan verwante fainiliën (Syrphiden, Conopsiden , enz.).
Bij deze larven ontbreekt de kop geheel en al; de eerste ring des 1'yfs, dus
eigenlijk de kopring , heeft van voren de mondopening , waaruit meestal een
paar, soms ook wel drie of vier hoornachtige haken uitsteken, doch gemakke-
lijk weder kunnen worden ingetrokken; deze dienen aan de larve om zich aan
eenig voorwerp vast te houden. Van oogen is hier geen spoor te vinden , en
de mond is enkel geschikt tot zuigen. Het zijn deze larven die wij gewoon
zijn maden te noemen.

Het lichaam der Diptera-larven is gewoonlijk naakt en slechts onduidelijk in

2& INLEIDING.

ringen verdeeld. Geene enkele bezit ware pooten ; doch bij sommigen (Helophïlus
en andere Syrphiden) vindt men eenig spoor van spierachtige pooten , eenigszins
herinnerende aan die der rupsen, in zeven paren onder even zoovele lijfsringen,
waarvan die van het eerste paar platgedrukt zijn , terwijl de overigen kegel-
vormig en aan het einde afgeknot zijn met een dubbelen krans van zeer kleine
haakjes. Bij de larve van Volucella plumata vond De Geer aan ieder der zes
spierachtige pooten drie lange haken. Bij een groot aantal Diptera-larven dienen
vooral de monddeelen om zich te verplaatsen ; het dier rekt daartoe het lichaam
zoo ver mogelijk naar voren uit, vat eenig steunpunt met de kaken of de
mondhaakjes, laat vervolgens het uiteinde des lichaams los en trekt zich weder
te zamen , om vervolgens dezelfde beweging te herhalen.

De uitwendige ademhalingswerktuigen der Diptera-larven bestaan veelal in een
paar luchtopeningen {st'gmata) aan den eersten ring en in een of meer derge-
lijke openingen aan den laatsten ring. Dikwijls zijn deze organen omgeven door
een huidachtigen , getanden zoom , en worden zij naar willekeur ingetrokken ,
zoodra er gevaar bestaat , dat zij door de stoffen , waarin het dier leeft, zouden
kunnen worden verstopt. Bij andere larven , die in het water of half vloeibare
stoften leven , is het ademhalingsorgaan uitsluitend tot het einde des lichaams
beperkt, en tot eene lange, zeer rekbare buis gevormd (Eristalis, Helopliilux).
Een anderen toestel vertoonen de larven van het geslacht Stratlomi/ia , die aan
het einde des lijfs eene opening hebben, door een aantal gevederde stralen
omgeven. Bij de larven der Chironomiden zijn mede aan het uiteinde een paar
holle hoorntjes , wier eindopening van haartjes is voorzien.

Bij de larven van onderscheidene Nematoceren is eene herhaalde wisseling
van huid waargenomen, daarentegen ondergaan de larven met een veranderlijken
en voor intrekking vatbaren kop geen vervellingen.

De levenswijze der Diptera-larven is zeer verschillend. Een aantal wonen, op
de wijze der Ichneumoniden , parasitisch in de larven van andere insecten ; dit
is onder anderen het geval met de Tachininen , Conopsiden enz. De larven der
Oestriden leven parasitisch in plantenetende zoogdieren. Vele anderen bewonen het
water (Culiciden, Simuliden, vele Chironomiden, sommige Tipuliden en Strati-
onividen) ; velen ook in zwammen en paddestoelen (Mycetophiliden , Platypeziden ,
sommige lagere Musciden) , of voeden zich met vermolmd hout en andere rot-
tende plantdeelen (sommige Tipuliden, Chironomiden, Thereviden); de larven
van een aantal Musciden leven in krengen of dierlijke uitwerpselen ; die van
verscheidene Syrphiden worden even als die der Coccinella'a te midden der
koloniën van plantluizen aangetroffen en verslinden deze met gretigheid of liever
zuigen ze uit; de larven der Asiliden en van vele groote Tipuliden wonen
onder den grond, waar zij zich met plantenwortels voeden ; die der Cecidomviden
bewonen galachtige uitwassen of ziekelijk vergroeide deelen van onderscheidene
planten ; die van het geslacht Plnjtom;/za leven , op de wijze der Lithocolleten ,
in de bladeren tusschen de beide bladhuiden.

Slechts bij weinige Twecvleugeligen heeft de verpopping in een hulsel plaats
(sommige Cecidomyiden en Mycetophiliden) , dat door de larve 't zij gesponnen

INLEIDING. 23

ot uitgezweet wordt; bij verreweg de meesten geschiedt de gedaantewisse-
ling óf geheel vrij óf binnen in de larvenhuid. Er zijn in het algemeen twee
vormen van poppen te onderscheiden. Bij den eersten vorm vertoonen zich,
even als bij de poppen der vlinders, de verschillende deelen en ledematen van het
volkomen insect, tegen het lijf gedrukt en in schetden van de poppenhuid vervat; men
noemt deze m u m m i e p o p p e n. Hiertoe behooren ai degenen , die zich geheel
vrij of in een spinsel tot pop veranderen en ook sommige poppen van Ne-
matoceren , die even als de larven in het water leven en zich min of meer
daarin bewegen , ofschoon zij geen voedsel meer gebruiken. Het zijn de larven ,
die wij hierboven tot Ie eerste en tweede afdeeling rekenden , welke zich in
deze mummiepoppen veranderen.

Bij den tweeden vorm , — en hiertoe behooren de larven van onze derde afdee-
ling , — trekt zich de larve , als zij volwassen is , ineen ; hare huid verdroogt ,
wordt bruin en hard , en het dier neemt de gedaante van een ei aan, waaraan
geene ringen of ledematen zijn te bespeuren; men noemt deze poppen ton-
netjes. Als het volkomen insect zich daarbinnen heeft ontwikkeld, opent dit
tonnetje zich aan het kopeinde door het oplichten van een gedeelte der huid
op de wijze van een rond dekseltje. Bij de eigenlijke vliegen (Muscidaé) wordt
dit dekseltje opgelicht , doordat het zich ontwikkelend insect zijn voorhoofd
sterk met lucht weet op te blazen , waardoor dit een grooten omvang aan-
neemt en daardoor tegen het dekseltje aandrukt; kort na het uitkomen is
deze blaas meestal nog waar te nemen, maar weldra verdwijnt zij en neemt
de kop zijne normale gedaante aan.

Deze tweederlei poppenvorm is in den laatsten tijd als grondslag aangenomen
voor de systematische rangschikking , gelijk nader zal worden aangetoond.

AANTAL SOORTEN.

Ten tijde van Linnaeus werd verondersteld, dat de Diptera in aantal soor-
ten verre achterstonden bij de overige insecten-orden , met name bij de Co-
leoptera en Hymenoptera. Toen werd er aan het machtige heer van muggen
en vliegen nog niet de aandacht geschonken , die zij verdienen ; slechts wei-
nige soorten , die door hare grootte of door hare bijzondere menigvuldigheid
in 't oog vielen , waren bekend. Eerst toen sommige entomologen zich uit-
sluitend op de studie der Diptera gingen toeleggen, bleek het dat deze orde in
soortental niet voor de andere insecten behoeft onder te doen. De werken van
Meigen vooral deden deze studie eene reuzenschrede voorwaarts gaan ; zij
brachten orde en regelmaat in het systeem , maakten de beoefening van dit
deel der insectenkunde gemakkelijker en wekten bij anderen den lust op , om
zich met deze afdeeling bezig te houden. Het gevolg was, dat in weinige
jaren althans de Europeesche fauna der Diptera meer bekend werd , en eene\
groote massa soorten beschreven werden. Weldra werd ook aan de uitlandsche
soorten ten minste iets gedaan , getuige de werken van Wiedemann 1).

1) Diptera exotica, Kiel, 1821, enAussereuropaischeZiveifliigler, 2dln., Hamm, 1828,1830.

24 INLEIDING.

Door een en ander was het aantal beschreven soorten van Dipt era snel toe-
genomen. Voor eenige weinige jaren (in 1868) berekende Schiner 1) dat des-
tijds in 't geheel niet minder dan 10449 soorten beschreven waren , de vele
bekende synoniemen daaronder niet begrepen. Sedert dat tijdstip zijn er nog
vele novae species bijgekomen , zoodat genist het aantal bekende soorten op
meer dan 20,000 kan worden geschat. Wel is waar, zijn onder de vele be-
schrijvingen ongetwijfeld een groot getal te onvolledig of te onduidelijk om te
kunnen verwachten , dat de daarin bedoelde soort ooit met zekerheid zal wor-
den herkend ; maar aan den anderen kant is ook wel aan te nemen , dat er
nog vele tot dusverre onbekende soorten, zelfs onder de Europeesche, aan het
licht zullen komen , laat staan onder de Diptera van andere werelddeelen ,
waarvan tot op dezen oogenblik nog slechts een uiterst gering gedeelte is on-
derzocht en waarvan nog betrekkelijk zeer weinig tot ons is gekomen. Het
laat zich dan ook wel voorzien, dat later het getal van 20,000 rog aanzienlijk
zal vermeerderen.

Van die 19449 beschreven soorten, komen er, volgens Schiner, 8670 in
Europa voor , een getal dat nagenoeg overeenkomt met die , welke hij in
zijne Fauna aitstriaca als Europeesche soorten met name heeft vermeld.
Wanneer van deze 8670 soorten worden afgetrokken al degenen, die in
het hooge noorden , in het zuiden of in het oosten van Europa te huis be-
hooren, — dat is waarvan alleen voorwerpen uit Lapland , Finland, Rusland, het
zuiden van Frankrijk, het Iberische schiereiland, Italië, Griekenland en Turkije
zijn beschreven, — dan blijven er voor het midden en westen van Europa,
Groot -Brittannië daaronder begrepen, ongeveer 700D soorten over. Ruim een
vierde daarvan is het getal der soorten, die in Nederland zijn aangetroffen en
hierna in systematische volgorde zullen worden beschreven 2).

leefwijze; tijd en plaats van voorkomen.

De Diptera komen niet alleen in een groot aantal soorten voor, maar zij
treden bovendien dikwijls in eene groote menigte individuen op. In het schoone
seizoen kunnen sommigen , ook al zijn ze niet in den eigenlijken zin schadelijk ,
door de overgroote massa's waarmede zij verschijnen, wel eens voor ons lastig
worden. Ook in den laten herfst en zelfs in de wintermaanden, wanneer geen
al te strenge vorst heerscht, en terwijl schier geen andere insecten worden aan-
getroffen, zien we eenige Diptc-ra-soorten in volle beweging. Er zijn er zelfs,
die bij uitsluiting in den wintertijd voorkomen , o. a. sommige muggen (het

\) Diptera dor Novara-Roiso , Inleiding, blz. iv.

2) Terwijl ik dit schrijf, bedraagt mijne lijst der Nederlandsche Diptera ongeveer
-1900 soorten. Als ik het geluk mag hebben mijn werk te voleindigen, laat het zich
verwachten, dat alsdan dit getal nog wel eenigermate zal vermeerderd zijn. Niet alleen
toch zijn sommige soortrijke familiën tot dusver slechts karig in onze fauna ver-
tegenwoordigd , maar ook telkens bij het onderzoeken van onze inlandsche collec-
tiën komen soorten voor den dag, die nog niet als inlandsch bekend waren.

INLEIDING. 25

geslacht Tricliocera en eenige Mycetophiliden). Zoodra evenwel in ons klimaat
de zoele lentelucht de natuur tot een nieuw leven wekt, dan komen met
zoovele andere insecten , ook de Diptera in geheele scharen te voorschijn.
Allerwege vertoonen zij zich, in de hosschen, op de weiden, tegen de
muren en aan de vensters onzer woningen ; geen boom of plant is er , waar
men geene Diptera op kan vinden ; op de bladen , tegen de boomstammen
en niet het minst op de bloemen zal men hen aantreffen, inzonderheid wan-
neer de stralen der zon licht en warmte in vollen overvloed verspreiden.
De korte vermelding van eenige eigenaardigheden omtrent het voorkomen
en de w'yze van vliegen bij sommige familiën moge hier eene plaats vin-
den, terwijl later bij de afzonderlijke behandeling der geslachten en soorten
daaraan nog eene en andere bijzonderheid zal worden toegevoegd.

De meeste muggen (Nematocera) kom^n in schaduwachtige , boschrijke plaat-
sen voor. Onder de Tipuliden zijn verscheidene geslachten (L'imnoYia, Llmno-
phila, Tricliocera, Erioptera enz.), die op open plekken tusschen het geboomte
in dichte drommen in de lucht dansen. De Culiciden en Chironomiden doen
hetzelfde, maar wachten daartoe de schemering af, terwijl zij niet zelden des
daags doodstil tegen de muren, heiningen en boomstammen blijven zitten. Van
de groote Tvpulda zijn de meeste soorten zeer gemeen en vliegen snel, doch
gaan telkens weer rusten. Sommige soorten van dit geslacht zijn aan een zeer be-
paalden tijd des jaars verbonden : Tip/da paludosa b. v. komt geregeld niet
anders dan in den nazomer , T. marginata in September , T. signata in October
te voorschijn. De Ctenophora's vindt men dikwijls bij holle boomstammen , wijl
de wijfjes in vermolmd hout hare eieren afzetten en de larven daarin leven. My-
cetophiliden , meerendeels kleine soorten , zijn soms in grooten getale te vinden
aan donkere vochtige plekken , vooral waar paddestoelen groeien , waarin de larven
leven ; deze muggen vliegen uitermate snel en vertoonen zich ook menigmaal aan
onze vensters; zij verschijnen vooral in het eerste voorjaar en in den laten herfst.
Van de Bibioniden zijn de grootere soorten (het geslacht Bibid) uitsluitend
voorjaarsinsecten ; zij komen niet zelden in menigte te voorschijn en vliegen
in den zonneschijn , doch hare vlucht is zwaar , waarbij de stevige achterpoo-
ten recht naar beneden hangen. Sommige Scatopsinen vindt men op onze se-
kreten , anderen in aantal op schermbloemen.

De Simuliden zijn de kleine , zoogenaamde kriebelmugjes , welke op heete
zomerdagen door hun steken zoo lastig kunnen zijn ; zij ontbreken nagenoeg
geheel in het westen van ons land, althans in Holland. De Ryphiden zijn aan
schaduwachtige plaatsen niet zeldzaam , zitten dikwijls tegen de boomstammen
en ook aan de vensters onzer woningen. Tegen de vensters vindt men ook
Scenopiniden , Sciarinen , Phoriden en vele grootere en kleinere Musciden : in
buitenhuizen en koepels kan men aan glasramen , die gedurende een gedeelte
van den dag door de zon beschenen zijn , meestal een groot aantal en eene
groote verscheidenheid van muggen en vliegen aantreffen , en daaronder soms
zeldzame soorten , die men elders te vergeefs zoekt.

In de nabijheid der weiden, waar het hoornvee graast, en langs de rijwegen

26

INLEIDING.

komen de Tabaniden voor, wier wijfjes het bloed zuigen van paarden en run-
deren en onrustig rondvliegen , doch vaak ook tegen boomstammen uitrusten ;
de mannetjes vliegen met een sterk gonzend geluid in de zonnige gedeelten van
boschages. De Tabaniden hebben dikwijls , even als vele Syrphiden en andere
vliegen, eene eigendommehjke vlucht, waardoor zij een tijd lang in den zonne-
schijn op hetzelfde punt in de lucht blijven zweven , om plotseling als te ver-
schieten en op een kleinen afstand op een ander punt hetzelfde te doen.

Inzonderheid in de nabijheid van water vertoonen zich Stratiomyiden op bloe-
men en bladen. De Bombyliden bezoeken ook de bloemen en zuigen al zwevende
met haren langen zuiger er den honig uit. De Anthracinen zetten zich gaarne
met hare bonte vleugels wijd uitgespreid , langs kale zonnige wegen op den grond.
De veel op wespen gelijkende Conopsiden vindt men op bloemen; sommige
Myopa'ê reeds vroeg in het voorjaar op wilgenbloesems. De meerendeels fraai
zwart en geel uitgedoschte Syrphiden zijn bijna overal op bloemen en bladen te
vinden en nemen in volmaakten staat niet anders dan plantensappen tot voedsel.
De Empiden leven deels van roof, deels ook van bloemensappen ; de Ililaras
vliegen niet zelden bij duizenden, even boven de oppervlakte van het water,
heen en weder. Thereviden en Leptiden zijn mede roofvliegen ; de laatsten
zitten dikwijls tegen boomstammen te rusten. Nog stoutere roofinsecten zijn
de Asiliden ; als zij eene prooi vermeesterd hebben , houden zij die met de
grootste hardnekkigheid vast; om uit te rusten, zetten zij zich op de bladen,
op den naakten grond , op steenen en tegen schuttingen. Ook de zooveel kleinere
Dolichopoden leven van root ; zij worden meestal in de nabijheid van water
en op lage planten aangetroffen ; eenige geslachten vindt men uitsluitend op het
natte zand der oevers, waar zij onvermoeid elkander najagen, in gezelschap
met de soorten van Lispe en Myopina onder de Musciden. Er zijn onder de
Dolichopoden eenige soorten, die gemakkelijk op de oppervlakte des waters
kunnen loopen. Iets dergelijks heeft plaats met het geslacht Hydrobaena onder
de Chironomiden : deze diertjes leven , soms in verbazende menigte , op het
water en wel zeer vroeg in het voorjaar op overstroomde landen; zij houden
de pooten uitgestrekt en de omhoog gerichte vleugels dienen hun tot zeilen ,
waarmede zij den geringsten luchtstroom opvangen. Een vreemd verschijnsel is
het, dat zij op enkele tijden bij millioenen voorkomen en na het droogvallen der
landen weder geheel verdwijnen, zoodat jaren achtereen geen enkel voorwerp
meer bespeurd wordt.

Van de groote familie der Musciden (de eigenlijke vliegen) zijn de talrijke
soorten bijna overal te vinden. Onder degenen , die tot de eerste verschijningen
op gunstige voorjaarsdagen behooren , zijn de geslachten PoIIenia en Scatophaga
te tellen. Waar zich dierlijke uitwerpselen bevinden , treft men dit laatste
geslacht, alsmede Dryomyzds , Borborinen , Sepsinen en sommige Psiïa's ,
dikwijls in menigte aan. Uitsluitend aan of bij het zeestrand komen de geslach-
ten Orygma , Actora en Fucelha voor. Vele vliegen , tot de lagere Musciden-
groepen behoorende, hebben de gewoonte zich aan de onderzijde der bladeren
te verbergen.

INLEIDING. 27

Zijn er vele Diptera in menigte te vinden, er zijn ook anderen, die slechts
hoogst zelden voorkomen of die door hunne kleinheid vaak onopgemerkt
blijven. Men kan zulke meer zeldzame soorten soms toch in aantal verkrijgen,
door ze uit de larven te kweeken. Zoo worden b. v. de Oestriden weinig in
volkomen toestand gevangen , maar het is niet moeielijk , om de larven , als
zij volgroeid zijn, of de poppen te verzamelen, waartoe in de veestallen ge-
woonlijk wel gelegenheid is , wijl de larven parasitisch op of in onze huisdieren
leven. Zoo kan men ook de uiterst kleine Cecidomyiden soms in grooteu getale
verkrijgen, door te letten op de ziekelijke verschijnselen, welke de larven aan
de planten veroorzaken , en dan de larven te verzamelen tegen den tijd dat zij
op het punt staan om zich te verpoppen. Daaraan is nog het voordeel verbon-
den, dat men te gelijk de leefwijze dezer diertjes leert kennen, eene kennis die
in vele gevallen zelfs hoog noodig is om de soort te bepalen. Op gelijke wijze
kunnen ook de Trypetinen met hare fraai geteekende vleugels meestal vrij ge-
makkelijk uit de larven worden gekweekt , die menigmaal in aantal op som-
mige planten te vinden zijn.

De Luisvliegen, waarvan eenigen (de Hippobosciden) parasitisch op zoog-
dieren (paarden , schapen , herten) of op vogels leven , anderen (de Nycteri-
biden) uitsluitend op vledermuizen voorkomen, moet men op deze dieren zoeken.
Als wij ons in de nabijheid van vogels of hunne nesten bevinden of als wij een
pas geschoten vogel opnemen , dan gebeurt het niet zelden , dat de daarop
wonende parasieten van het geslacht Ornithomyia ons op plompe wijze in het
aangezicht vliegen.

NUT EN SCHADE.

Onder de Diptera is geene enkele soort , van welke de mensch rechtstreeks
nut trekt , doch des te grooter is het nut , dat zij in larventoestand in de
huishouding der natuur aanbrengen. Een zeer groot aantal dezer larven leven
namelijk , gelijk hiervoren reeds met een woord is vermeld , in allerlei vuile
stoffen, als dierlijke uitwerpselen, rottende planten, half vergane krengen en
dergelijken. Door de verbazende talrijkheid der individuen bevorderen zij eene
spoedige ontbinding en ver lering van al zulke onreinheden , die anders den
dampkring zouden verpesten. Deze belangrijke roeping, welke de natuur vooral
aan de Tweevleugelige insecten heeft toegewezen, is reeds in onze gematigde
luchtstreek van grooten invloed, maar moet dit nog meer zijn in de tropische
gewesten , waar alle doode organische stoffen zooveel spoediger tot bederf
overgaan. Gewis draagt hiertoe bij de ongewoon snelle vermenigvuldiging van
sommige vliegensoorten , wier larven in rottende dierlijke zelfstandigheden leven, en
waarop Linnaeus reeds de stelling grondde, dat eene vlieg een dood paard in
korteren tijd kan verteren dan een leeuw dit zou doen. De generatiën van
vele soorten volgen elkander dan ook snel op. Op grond van eene waarneming
van De Geer , dat een wijfje der gewone aasvlieg (Sarcophaga carnariaj 50 tot
80 larven vooitbrengt en dat reeds vier weken na de geboorte daaruit de
vliegen ontwikkelen , maakte Meigen de berekening, dat van een enkel paar

28 INLEIDING.

dezer vliegensoort , in één zomer (bij het aannemen van eene zesmaal her-
haalde generatie) meer dan 508 millioen individuen kunnen ontstaan , en hij nam
daarbij nog slechts het kleinste getal aan van 50 uit ééne moedervlieg. Indien
het grootste getal van 80 tot grondslag wordt genomen, dan zou het eind-
cijfer tot meer dan 8000 millioen vliegen uit een enkel paar , in een zomer
kunnen opklimmen 1). Intusschen moet hierbij in aanmerking worden geno-
men , dat van al die millioenen een groot deel niet tot geheele ontwikkeling
komt , maar weder door insectenetende dieren wordt verdelgd of door velerlei
andere oorzaken omkomt; maar niettemin kan uit het bovenstaande worden
afgeleid , welke krachtige werking eene enkele vliegensoort kan te weeg
brengen, om de natuur van bedorven stoffen te zuiveren.

Een ander niet minder belangrijk nut in de huishouding der natuur wordt
door vele vliegen aangebracht , die even als de Ichneumoniden onder de Hy-
menoptera , den larventoestand parasitisch in rupsen en andere insectenlarven
doorbrengen , en met deze voortgroeien , doch eindelijk , als de tijd der ver-
popping is gekomen , haar voedster doen sterven. De geheele groep der Ta-
chininen b. v. , zoo talrijk in soorten en individuen , leeft op die wijze ten
koste der rupsen , waarvan zij eene tallooze menigte verdelgt, inzonderheid
juist dan , wanneer deze in zoo grooten getale verschijnen , dat zij onze hoo-
rnen ontbladeren of onze nuttige planten vernielen. Zij herstellen daardoor het
evenwicht in de natuur, wanneer dit door het optreden van groote massa's
eener insectensoort verbroken is. Men denke slechts aan de herhaalde verwoes-
tingen door de dennenrups aangericht, waartegen alle menschelijke pogingen
te vergeefs waren in 't werk gesteld , toen de natuur zelve te hulp kwam
en te gelijk met sommige Ichneumoniden , een paar Tachininen (Nemoraea
glabrata en strenua) eene zoo gunstige gelegenheid tot ontwikkeling vonden ,
dat weldra de gelederen der vijandige rups sterk gedund werden en na
eenigen tijd zoowel de rups als de vlinder slechts uiterst zelden meer gezien werd.

Onder de nuttige insecten behooren ook eenige Syrphiden , wier larven te
midden der koloniën van plantluizen leven en eene groote menigte van deze
schadelijke insecten uitzuigen en dooden. Wij gaan overigens de vele roofin-
secten onder de Diptera met stilzwijgen voorbij , ofschoon deze ongetwijfeld ook
menige soort , die anders wellicht schadelijk zou zijn , binnen zekere perken
van vermenigvuldiging houden.

Tegenover de vele nuttige insecten , die onder de Diptera gevonden worden ,
staan eenige soorten , die ons schade berokkenen. Zoo hebben sommige Ceci-
domyiden en enkele Chlorops-soorten dikwijls den graanoogst benadeeld , door-
dien zij als larven in de aren leven en die vernielen. Ieder weet bij onder-
vinding, hoe de steekmuggen (Culiciden) in de zomernachten ons bloed komen
zuigen en hoe het vergif, dat zij in de kleine wond uitstorten, ons lastige
bulten op de huid veroorzaakt : vooral wanneer de lucht met onweder is be-
zwangerd, steken zij vinnig. Ditzelfde kan gezegd worden van de kleine krie-

1) Meigen , System. Beschreibung , dl. V , blz. 21.

INLEIDING. i9

belmugjes (Simuliden) , die op warme zomerdagen ons in het gezicht en op de
handen komen plagen. Eene vliegensoort , zeer op de gewone huisvlieg gelij-
kende, doch aan den langeren, recht vooruitstekenden zuiger te herkennen (Stomoxys
calcitrans) is mede zeer belust op ons bloed en kan ons dikwijls gevoelig in
de beenen steken. Deze en aanverwante soorten vervolgen ook niet weinig onze
huisdieren. De Tabaniden zijn ook zeer bloeddorstig ; de grootere soorten (Taba-
nusj zoeken daartoe onze paarden en runderen op , maar de kleinere (Chrysops ,
ïlaematopota) zetten zich soms ook op onze handen. Opmerkelijk is het en
gelukkig tevens , dat van al de hier opgenoemde soorten , alleen de wijfjes
zoo bloedgierig zijn.

Onder de voor onze huisdieren schadelijke vliegen moeten ook de Oestriden
gerekend worden ; sommige larven , tot deze familie behoorende , leven in
etterbuilen op den rug van het rundvee ; anderen wonen in de maag der
paarden , nog anderen in de hersenholten der schapen.

J3

YSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DlPTERA.

Linnaeus verdeelde de Diptera slechts in eenige weinige geslachten. Gelijk
overal elders , laat zich ook hier zijn heldere blik in de natuur herkennen ,
want nog op dit oogenblik worden sommigen dezer geslachten , thans tot
familiën verheven, in stand gehouden en algemeen als natuurlijk erkend. Veel
minder kan dit gezegd worden van de indeelingen, door Fabricius gemaakt.
Deze toch verviel door zijne eenzijdige opvatting , om de insecten uitsluitend
naar hunne monddeelen te rangschikken , herhaaldelijk in dwalingen , en plaatste
vooral ook bij de Diptera, somwijlen zeer afwijkende soorten in hetzelfde
genus of dicht verwante soorten in geheel verschillende geslachten, al naar-
mate de monddeelen eene schijnbare overeenkomst of afwijking vertoonden.

Nadat reeds verscheidene maar nog niet al de werken van Fabricius het
licht hadden gezien , werden door Latreille , deels reeds in het allerlaatst der
vorige eeuw, en vervolgens door Meigen in den tweeden jaargang (1803)
van Illiger's Magazin , onder de Tweevleugeligen een aantal nieuwe geslachten
opgericht , waarbij ook op meer andere kenmerken dan die der monddeelen
werd gelet. De meesten dezer geslachten hebben dan ook nog heden ten dage
als zoodanig hunne waarde behouden. Een jaar later verscheen van Meigen's
hand het eerste boek, speciaal aan Diptera gewijd 1), onder den titel van
Klassifikazion und Beschreilmng der Ewopaischen Zweijlügelgien Insekten , dat
echter niet geheel voleindigd , maar later door eenen arbeid van denzelfden
schrijver , doch op grooter schaal vervangen werd.

Op de grondslagen , vooral door Fabricius en Meigen gelegd , beschreef
vervolgens Fallen in een aantal monographiën een groot deel der Zweedsche
Diptera, waaronder een aantal nieuwe soorten: en terwijl hij nog daarmede
bezig was, verscheen in 1818 het eerste deel van Meigen's uitvoerige werk:
Systematische Beschreibung der Europaischen ZweiJIügeligen Insekten , waarin
de Diptera werden gerangschikt in een aantal familiën en geslachten, gegrond
op den geheelen vorm en inrichting der verschillende lichaamsdeelen , en
waarbij voor het eerst een bijzonder gewicht werd gehecht aan het aderbeloop
der vleugels. Met dit werk, nog steeds onmisbaar voor ieder, die de dipte

1) Het Syslema Anlliatomm van Fabricius verscheen eerst in 1805.

SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA. 31

rologie tot een onderwerp van studie heeft gekozen , is de kennis der Diptera
een nieuw tijdperk ingetreden.

Inmiddels had Latreille , toen Meigen nauwelijks aan het werk was reeds
het stelsel van Fabricius aanmerkelijk verbeterd en door meer op de ^eheele
organisatie te letten , de familiëo en geslachten op veel natuurlijker wijze ge-
groepeerd , terwijl hij later op menig punt de juistheid van Meigen's inzichten
erkende en deze op vele plaatsen in zijne eigen geschriften overnam.

Meigen's stelsel werd door Wiedemann ook op de exotische soorten toege-
past en op denzelfden grondslag werd door Macquart voortgebouwd. Beiden
en vooral de laatste, maakten nog verscheidene nieuwe generieke afzonde-
ringen, die grootendeels de proef kunnen doorstaan; doch wat de beschrijving
der soorten betreft, staat Macquart ver bij zijne voorgangers, inzonderheid
bij Meigen en Fallen , ten achter. Aan Robineau Desvoidy , die te gelijkertijd
over de Diptera schreef, heeft men, voornamelijk in de groote familie der
Musciden , verscheidene welbegrensde geslachten te danken , maar zijne Ge-
woonte om de soorten allen onder nieuwe namen te beschrijven met ver-
waarloozing der bestaande synoniemen , heeft aan zijnen arbeid veel waarde
ontnomen.

Van Zetterstedt , die uitsluitend de Noordsche fauna behandelde, kan wel
niet gezegd worden , dat hij voor de systematiek veel heeft gedaan ; maar
zijne voortreffelijke en nauwkeurige beschrijvingen der soorten maken zijne
werken nog steeds tot eene vraagbaak voor de dipterologen. Jammer dat zijn
toeleg, om de soorten weder tot de oude grootere genera terug te brengen
hem heeft verhinderd om der wetenschap even bevorderlijk te zijn in de
groepeering als in de kennis der soorten.

De verdeeling der Diptera, als aanhangsel van Weslwood's Modem Classiji*
cation of insects gegeven, en die gezegd wordt uit de pen van Haliday te zijn
gevloeid , mag ook wel onder den meest verdienstelijken arbeid van dezen aard
worden gerekend, Nog meer heeft het systematische gedeelte der wetenschap
te danken aan de werken van Löw. Deze , zeker de vruchtbaarste en de^elijkste
der hedendaagsche schrijvers over dipterologie , heeft in zijne veelvuldige ge-
schriften overal met bewonderenswaardige scherpzinnigheid de juiste ender-
scheiding der soorten op het oog gehad , en niet alleen de geslachten , waar^
onder een groot aantal nieuwe , maar ook menigmaal de grootere groepen ert
familiën , op heldere svijze door duidelijke kenmerken afgebakend.

Een der belangrijkste werken , in de laatste jaren over dipterolo°-ie ver*
schenen, is voorts ontegenzeggelijk de Fauna austriaca van Schiner, waarin
de Oostenrijksche Tweevleugehgen volgens de nieuwste ontdekkingen worden
gerangschikt en beschreven; doch nauwelijks had de schrijver zijn boek vol>
eindigd, of hij kondigde een nieuw stelsel tot rangschikking der Diptera aan 1).
De aanleiding hiertoe was gegeven door Brauer, die in eene Monographie
der Oestriden zijne beschouwingen deswege mededeelde en de geheele orde in

1) Verhandhingen der zool. bot. Geseüschaft in Wien, dl. XIV (1864).

3'2 SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA.

twee hoofdgroepen splitste , die hij Diptera orthorapha en Diptera cyclorapha
noemt. Deze verdeeling berust minder op kenmerken aan het volkomen insect
ontleend, dan wel op den toestand der pop en de wijze waarop het gevleugelde
insect deze verlaat; Bij de eerste hoofdgroep (de Orthorapha) is namelijk de
pop mummievormig en geheel vrij , of als zij in de larvenhuid besloten blijft,
dan heelt deze niet den vorm van een tonnetje en dient slechts ter beschutting
bij wijze van een cocon. Bij het uitkomen van het volkomen insect opent zich
de huid der pop door eene overlangsche spleet , waarbij zich hoogstens nog
eene kleine dwarsspleet aan het kopeinde voegt, zoodat de opening T-vormig
wordt. Somwijlen is de pop slechts schijnbaar vrij , en de zeer dunne larven-
huid omsluit haar in al hare vormen zoo nauw , dat men haar niet van de
gewone vrije poppen kan onderscheiden. Geheel vrije mummiepoppen komen
voor bij nagenoeg alle Nematoceren , bij de Tabaniden , Bombyliden en in 't
algemeen bij alle soorten , wier larven met eene vliezige huid zijn bekleed. De
schijnbaar vrije poppen zijn alleen by eenige Cecidomyiden waargenomen ;
mummiepoppen, die in de larvenhuid besloten blijven, zijn afkomstig van larven
met eene hoornachtige huid gelijk b. v. vele Stratiomyiden.

Bij de tweede hoofdgroep (de Cyclorapha) daarentegen blijft de larve , als
zy tot pop verandert, altijd in hare huid besloten, die alsdan verdroogt en
verhardt en den vorm van een tonnetje aanneemt, maar niettemin door mid-
del van tracheën met de daarbinnen liggende pop verbonden blijft. Bij het
uitkomen van het volkomen insect splijt de huid overdwars aan het kopeinde,
bij wijze van een rond dekseltje. Deze manier van verpopping wordt bij alle
Musciden , bij de Syrphiden en nog eenige kleinere familiën aangetroffen. Het
"Verdient ook opmerking, dat in geen der andere insectenorden van deze
laatste wijze van ontwikkeling een tweede voorbeeld bestaat.

Hoe natuurlijk die verdeeling ook zij, en ofschoon zij stellig ook met de
Organisatie van het volkomen insect verband moet houden, is het nogtans niet
zoo gemakkelijk, om voor de beide hoofdgroepen een afdoend onderscheidings-
kenmerk te vinden, waarnaar men bij het volkomen insect, ook als de vroe-
gere toestand niet bekend is , de afdeeling kan bepalen , waarin het thuis
hoort. Het aderbeloop der vleugels kan in de meeste gevallen daartoe in zoo-
ver dienen , dat de schijfcel in den regel bij ieder der beide afdeelingen op
eene verschillende wijze wordt gevormd, lntusschen is ook dit kenmerk niet
geschikt om de beide afdeelingen scherp van elkander te scheiden , want
langzamerhand gaat bij de laatste familiën der Orthoraphen (Doiichopoden ,
Lonchopteriden) de eene vorm in den anderen over.

Waar de schijfcel ontbreekt, en dit is bij vele familiën het geval, blijft weinig
meer over, waaraan men zich kan vasthouden. De sprieten komen dan nog
het meest in aanmerking. Bij de Orthoraphen met vleugels zonder schijfcel zijn
namelijk de sprieten veelledig en meestal lang, of als zij korter en slechts
drieledig zijn , dan is het derde lid geringd of met eene eindgriffel of eindborstel
voorzien. Bij de Cycloraphen daarentegen hebben de sprieten nooit meer dan
drie leden , en slechts zelden heeft het derde lid een eindborstel of eindgriftól j

SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA.

33

een rugborstel is hier de vorm, die verreweg de overhand heeft. Ook belmo-
ren tot deze laatste afdeehng de farniliën der Hippobosciden en Nycteribiden .
wier sprieten zeer weinig ontwikkeld zijn , maar die door de parasitische
leefwijze der volkomen insecten op zoogdieren en vogels geen twijfel zullen
overlaten. Eindelijk komen bij de Orthoraphen slechts hoogst zelden zeer ont-
wikkelde vleugelschubben voor , terwijl deze onder de Cycloraphen bij vele
Musciden zoo groot zijn dat zij de kolfjes bedekken.

Als men derhalve let op de vleugiladeren en sprieten , en somtijds ook op
de vleugelschubben, dan zalmen in de meeste gevallen niet mistasten, en bij
twijfel zal men zich wel de moeite willen getroosten , om de heide hoofdver-
deelingen in de hierna volgende analytische tabel na te gaan. Trouwens al
zeer spoedig wordt het oog gewend aan den eigenaardigen vorm der onder-
scheidene farniliën en leert men die op den eersten aanblik herkennen.

VERDEELING DER DIPTERA IN FAMILIÖN.

a. Schijfcel der vleugels meestal veelhoekig , door
eene vertakking der discoidaal-ader gevormd en
door eene d warsader (de ach terd warsader) van
de posticaal-ader gescheiden , in den regel geheel
of gedeeltelijk van onderen door de middelste
wortelcel begrensd ; waar de schijfcel ontbreekt ,
zijn de insecten dezer afdeeling gewoonlijk te
herkennen aan de sprieten , die lang en veelledig
zijn, of wanneer deze slechts drieledig zijn, dan
is het derde lid geringd of van eene eindgriffel of
eindborstel , zeer zelden van een rugborstel voor-
zien 1); kolfjes onbedekt 2). Pop mummievormig,
geheel vrij of in de verdroogde larvenhuid be-
sloten, bij het uitkomen van het imago over-
langs vaneensphjtende. Levenswijze als volkomen
insect nimmer parasitisch op warmbloedige die-
ren. (Diptera orthorapha) t b

Schijfcel der vleugels een scheven vierhoek vormende,
van boven door de discoidaal-ader begrensd , van
onderen onmiddellijk op de posticaal-ader rustende ,

1) Slechts bij een deel der Dolichopoden bevindt zich een rügborstel aan de sprieten;
ook naar den vorm der schijfcel zouden de soorten dezer familie eer in de volgende
afdeeling gezocht worden; naar de wijze van verpopping behooren zij echter tot de
Orthoraphen. Het zijn vrij kleine, metaalachtig groene vliegen, meest met zeer ont-
wikkelde en tegen den buik omgeslagen mannelijke genitaliën, en bij welke de beide
onderste wortelcellen der vleugels slechts rudimentair zijn.

2) Eene uitzondering hierop maken sommige soorten van de zeer kleine familie der
Cyrtidae, bij welke de vleugelschubben sterk ontwikkeld zijn en de kolfjes geheel
bedekken-

3

34 SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA.

nimmer van onderen maar alleen geheel wortel-
waarts tegen de middelste wortelcel rakende ;
waar de schijfcel ontbreekt , herkent men de in-
secten van deze afdeeling aan de hoogstens slechts
drieledige sprieten, waarvan het laatste lid met
een rugborstel is' voorzien ; of wel de sprieten
zijn uiterst klein en daarbij de huid lederachtig
en de leefwijze als volkomen insect parasitisch op
warmbloedige dieren. Kolfjes dikwijls onder de
groote vleugelschubben min of meer verborgen.
Pop tonvormig , altijd met de verdroogde larven-
huid omkleed , die bij het uitkomen van het imago
aan het kopeinde bij wijze van een dekseltje
opensplijt. (Diptera cycloraphd) z

DIPTERA ORTHORAPHA.

l> Sprieten uit ten minste zes , doch meestal uit veel
meer leden bestaande , dikwijls veel langer dan de
thorax ; indien zij korter zijn en uit slechts drie
leden schijnen te bestaan , dan heeft het derde
lid min of meer duidelijke insnijdingen of ringen;
palpen bijna altijd duidelijk geleed . . , . . c
Sprieten nimmer uit meer dan drie leden bestaande ,
steeds korter dan de thorax; het laatste lid nim-
mer geleed of geringd , meest met eene eindgrif-
fel of eindborstel, slechts zelden met een rugborstel ;
palpen ongeleed of met hoogst onduidelijke leden, q

c. Vleugels met weinig aderen ; de schijfcel bijna

altijd ontbrekend ; de middeldwarsader meestal
scheef geplaatst, soms zoo scheef dat zij nauwe-
lijks als zoodanig kan herkend worden ; de basis
der cubitaal-ader daarentegen zeer steil en dik-
wijls schijnbaar eene dwarsader vormende. . . d
Vleugels in den regel met vele aderen ; schijfcel al
of niet aanwezig; middeldwarsader loodrecht en
als zoodanig kenbaar g

d. Sprieten meestal lang , snoervormig , met rondach-

tige , soms gesteelde leden ; pooten lang en dun ;
oogen in beide sexen door het voorhoofd gescheiden, e
Sprieten in den regel korter dan de thorax, met
dichtaaneengesloten schijfvormige leden ; pooten
stevig en vrij kort; oogen <$ van boven meestal
samenstootend of door een zeer smal voorhoofd
gescheiden ƒ

SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA. 35

e. Randader langs den geheelen omtrek der vleugels

doorloopend ; bijoogen ontbrekend ; heupen niet
zeer verlengd ; schenen zonder eindsporen ; sprie-
tenleden bij vele soorten geknopt en met uit-
staande haren versierd, vooral bij de mannetjes;
vleugels aan den wortel versmald , zonder uit-
springenden achterhoek, hoogstens met vijf , doch
meestal slechts met drie langsaderen (de radiaal-
ader gewoonlijk, de discoidaal-ader bijna altijd
ontbrekend) ; de onderste langsader (posticaal-ader)
gevorkt ; de aderen allen zwak ; middeldwarsader
zeer dicht naar den vleugelwortel teruggetrokken ;
eerste lid der achtertarsen dikwijls zeer kort. . I. Cecidomyidae. 1)
Randader alleen aan den voorrand der vleugels voor-
komende ; bijoogen ten getale van twee of drie
aanwezig; heupen dikwijls zeer verlengd; schenen
meestal met lange eindsporen en veeltijds ook langs
de geheele lengte met fijne doorntjes ; sprieten bij-
na nimmer met geknopte leden ; vleugels aan den
wortel zelden versmald , meest met uitspringenden
achterhoek ; aderen , vooral die bij den voorrand ,
stevig; radiaal-ader ontbrekende; cubitaal-ader
veelal vertakt en de bovenarm soms zoo steil en
kort dat hij op een dwarsadertje gelijkt ; discoi-
daal-ader bijna altijd gevorkt ; eerste lid der ach-
tertarsen steeds langer dan het volgende . . .II. Mycetophilidae*

f, Bijoogen ontbrekend; thorax bultig verheven; zuiger

met smalle , eenigszins hoornachtige eindlippen ;

voetballen rudimentair III. Simulidae. 2)

Bijoogen aanwezig; thorax plat gewelfd; zuiger met
dikke vleezige eindlippen; voetballen duidelijk;
(voorschenen aan het eind dikwijls met een paar
doornen of met een doornenkrans) IV. Eibionidae.

y. Schijfcel steeds ontbrekend h

Schijfcel aanwezig, slechts bij uitzondering ontbre-
kend Je

h. Thorax gewoonlijk sterk naar voren ontwikkeld
en over den kop verlengd ; randader der vleugels
niet langs den achterrand doorloopende ; voorste

1) Zeer kleine teedere mugjes, aan hun sober aderbeloop en meest weelderige sprie-
ten gemakkelijk te herkennen.

2) De insecten tot deze familie behoorende zijn de zeer kleine kriebelmugjes , die ons
op warme zomerdagen dikwijls zoo lastig zijn.

36 SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA.

aderen krachtiger dan de overigen. (Sprieten bij

het cf gewoonlijk met eene pluim- of penseelvor-

mige beharing; het eerste lid schijfvormig; achter-
rug sterk ontwikkeld ; pooten , vooral de voor-

pooten, meestal zeer lang en dun) . . . . .V. Chironomidae.
Thorax eenvoudig , plat gewelfd ; randader om de

vleugelspits en langs den geheelen achterrand

voortgezet ; al de aderen even krachtig . . i

i. Vleugels naakt, behalve de eigenlijke vleugeladeren

nog met een fijn kleurloos adernet in den vorm

van spindraden doorweven VI. Blephm'iceridae. 1)

Vleugels over de geheele oppervlakte of althans

langs de aderen met schubachtige beharing bezet ;

behalve de gewone aderen geen net van kleur-

looze bastaardaderen ƒ

j. Vleugels over de geheele oppervlakte met schub-
achtige beharing; middeldwarsader merkelijk vóór
het midden des vleugels , dikwijls dicht bij den
vleugelwortel ; de langsaderen dicht bij haren oor-
sprong vertakt, zoodat de vleugels een aantal
evenwijdig naar de spits loopende langsaderen
vertoonen ; sprieten snoervormig , dicht maar niet
pluimachtig behaard ; palpen steeds veel kleiner
dan de sprieten ; zuiger kort en vleezig ; pooten

kort, dicht behaard VII. Psyehodidae. 2)

Vleugels alleen langs de aderen met schubachtige
beharing; middeldwarsader in of voorbij het mid-
den der vleugellengte ; radiaal- en discoidaal-ader
aan het einde gevorkt ; bij het <ƒ de sprieten
met een vederbos en de palpen dikwijls zoo lang
als de sprieten en dicht behaard ; zuiger dikwijls
lang , hoornachtig , recht vooruitstekend ; pooten

lang en dun VIII. Culicidae. 3)

k. Sprieten in den regel zoo lang als kop en thorax
te zamen , snoer- of draadvormig ; pooten zeer
lang en dun ; thorax met duidelijken dwarsnaad

1) Deze Zeer kleine familie bevat slechts ééne Europeesche soort , die bij ons 'niet
voorkomt. Eene afbeelding van het zeer eigendommelijke aderbeloop der vleugels vindt
men op pi. I f. 4.

2) Deze mugjes gelijken op kleine mofjes, waarvan zij echter door het gemis der
achtervleugels en het bezit van twee kolfjes in de plaats daarvan, dadelijk te onder-
scheiden zijn.

3) Als type voor deze familie geldt de algemeen bekende steekmug, die ons des
nachts in onze woning vervolgt.

SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA.

37

in den vorm eener V ; de eerste en tweede wor-
telcel zeer lang , merkelijk voorbij het midden

des vleugels reikende IX. Tipulidae. 1)

Sprieten korter dan de thorax , cylindrisch , met
dicht aaneengesloten leden , soms slechts met
drie leden , maar in dat geval het laatste lid
met insnijdingen of ringen ; pooten niet bijzonder
lang en dun ; thorax zonder d warsnaad ; de
eerste en tweede wortelcel in den regel slechts
tot het midden der vleugels reikende . . . . I
l. Randader der vleugels slechts tot aan of even
voorbij de uitmonding der cubitaal-ader voort-
gezet 2) m

Randader der vleugels om de spits en langs den

geheelen achterrand doorgetrokken n

m. Cubitaal-ader ongevorkt; palpen verlengd, duidelijk
vierledig ; voorste aderen niet tegen elkander en
tegen den voorrand gedrongen ; onderste wortelcel

breed geopend X. RhypMdae.

Cubitaal-ader bijna zonder uitzondering gevorkt ;
palpen zeer klein , onduidelijk geleed ; voorste
aderen dikwijls tegen elkander en tegen den voor-
rand gedrongen ; onderste wortelcel gesloten . .XL Stratiomyidae.
n. Schildje aan den achterrand met doornen . . . XII. Coenomyidae.

Schildje ongedoornd o

o. Radiaal-ader kort , ver van de wortel d warsader en
voorbij de helft der subcostaal-ader uit deze

laatste ontspruitende XII f. Xylophayidne.

Radiaal-ader lang , even voorbij de worteldwars-
ader uit de subcostaal-ader ontspraitende . . p
p. Eerste achtercel onder de vleugelspits uitloopende ;
schijfcel aan 't einde hoekig , drie langsaderen
naar den vleugelrand uitstootende ; oogen bij
het g van boven samenstootend; sprieten
aan het eind niet knotsvormig ; soms het derde

1) Hiertoe belmoren onder anderen de groote langpootige mugsoorten.

2) Dit kenmerk kan wellicht eenigen twijfel wekken, wat de zeer kleine familie der
Xylophagidae betreft. Deze wordt in de afdeeling n (met eene geheel doorloopende
randader) gerangschikt , ofschoon bij sommige soorten , en onder anderen juist bij de
eenige inlandsche soort (Subuia marginata Meig) de randader voorbij de cubitaal-ader
en vooral voorbij de bovenste langsader uit de schijfcel zoo dun wordt , dat zij nau-
welijks als zoodanig te herkennen is. De overige kenmerken en vooral de afbeelding ,
die ik bij de beschrijving dezer soort zal voegen, zullen, hoop ik, voldoende zijn om
bier niet op een dwaalspoor te geraken.

38 SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA.

lid aan den wortel verbreed en van boven

getand XIV. Tabanidae.

Eerste achtercel boven de vleugelspits uitloopende ;
schijfcel langgerekt , aan 't einde spits , slechts
eene enkele langsader uitstootende ; oogen in
beide sexen gescheiden; sprieten aan het einde
knotsvormig XV. Midasidae. 1)

y. Onderste wortelcel der vleugels in den regel even
sterk ontwikkeld als de beide bovensten , tot aan
of dicht bij den achterland uitgestrekt . . . r
Onderste wortelcel der vleugels in den regel korter
dan de beide bovensten en op merkel ij ken afstand
van den vleugelrand gesloten , bij de meeste
geslachten klein en dicht naar den vleugelwortel
teruggetrokken, soms zelfs rudimentair of door
het gemis van het dwarsadertje waardoor zij ge-
sloten wordt , onvolkomen ; middelste wortelcel
somtijds evenzeer onvolkomen en door het ge-
mis der achterdwarsader met de schijfcel ineen-
gesmolten x

r. Voorhoofd en schedel zadelvormig tusschen de oogen
ingezonken ; oogen in beide sexen breed ge-
scheiden XVI. Asilidac.

Voorhoofd en schedel gewelfd , niet tusschen de
oogen ingezonken ; oogen <£ van boven samen-
stootend of slechts door een zeer smal voorhoofd
gescheiden s

s. Achterlijf meerendeels breed , eirond of elliptisch
en gewelfd ; zuiger dikwijls lang en vooruit-
stekend t

Achterlijf smal , langwerpig, kegelvormig en eenigs-
zins platgedrukt; zuiger steeds kort . . . . v

t. Achtercellen door vele vertakkingen en buigingen
der langsaderen in 't midden der vleugeis ver-
scheidene , rondom door aderen afgesloten cellen
vormende ; somtijds aan de vleugelspits een net-
achtig aderbeloop XVII. Nemestrinidae. 2)

4) Deze familie is , met uitzondering van een paar Zuid-Europeesche soorten , geheel
exotisch. Van eene dier soorten (Midas lusitanicus Meig.) is een vleugel afgebeeld
op pi. I f. 5.

2) Deze familie is bij ons niet vertegenwoordigd; behalve een paar soorten die in
het zuiden van Europa voorkomen, zijn alle Nemestriniden exotisch. Een voorbeeld van
het aderbeloop der vleugels geeft pi. I fig- 0, waarop dat van een der weinige Euro-
peesche soorten (Fallenia fasciata Fabr.) is afgebeeld.

SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA. 39

Achtercellen hoogstens ten getale van vier of vijf;
in 't midden der vleugels, buiten de schijfcel en
soms ook de eerste achtercel , nimmer rondom
door aderen afgesloten cellen noch aan de vleu-
gelspits een netvormig aderbeloop u

u- Thorax slechts weinig gewelfd ; kop matig groot ;
achterlijf dikwijls dicht behaard; in den regel

slechts twee voetballen XVIII. Bombylidae.

Thorax zeer hoog gewelfd , bijna kogelrond ; kop
buitengewoon klein; achterlijf naakt of bijna
naakt , blazig opgezwollen ; drie voetballen . . XIX. Cyrlidae.
v. Sprieten schuin naar beneden gericht ; het derde
lid eenigszins cylindrisch , zonder griffel of bor-
stel; vleugels in de rust piat op het achterlijf
liggende , met niet meer dan drie achtercellen ;
randader slechts tot de uitmonding der discoidaal-

ader reikende XX. Scenopinidae.

Sprieten recht vooruitstekend ; het derde lid kegel-
vormig , rond of niervonnig , met eene griffel of
eindborstel; vleugels in de rust half geopend ol
ter wederzijde tegen het achterlijf liggende , met
vijf achtercellen ; randader om de vleugelspits en
langs den geheelen achterrand voortgezet . . w
w. Derde sprietenlid kegelvormig , met eene eindgriffel ;
al de schenen gespoord en met kleine stekelach-
tige borsteljes; tarsen met twee voetballen ; vleu-
gels in de rust ter wederzijde tegen het ach-
terlijf liggende XXI. Therevidae.

Derde sprietenlid kort kegelvormig , rond of nier-
vormig, met een eindborstel 1); schenen zonder
stekelachtige borsteltjes ; alleen de achterschenen
met sporen ; tarsen met drie voetballen ; vleu-
gels in de rust half open XXII. Leptidae.

v. Zuiger meestal verlengd , hoornachtig , vooruitste-
kend ot naar onderen gericht ; sprieten steeds
met eene eindgriffel of eindborstel ; achterhoek
der vleugels meerendeels duidelijk vooruitsprin-
gend; cubitaal-ader soms gevorkt, soms eenvou-
dig; middelste wortelcel altijd door een dwars-
adertje gesloten ; oogen meest altijd bij Let <£ van

1) Het geslacht Spania , waar de sprieten in eene griffel eindigen, maakt op dit
laatste eene uitzondering.

40 SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA.

boven samenstootend ; mannelijke genitaliën kolf-

achtig verdikt of omhoog gericht XXIII. Emtidae.

Zuiger vleezig , kort , zelden naar onderen verlengd ;
sprieten met een eind- of met een rugborstel ;
achterhoek der vleugels ontbrekend of althans
zeer weinig ontwikkeld ; cubitaal-ader nimmer
gevorkt ; onderste wortelcel zeer klein of gebrek-
kig; middelste wortelcel gewoonlijk niet door een
dwarsadertje gesloten; oogen bijna zonder uitzon-
dering in beide sexen door het breede voorhoofd
gescheiden; mannelijke genitaliën tegen den buik

omgeslagen y

y. Vleugels aan het uiteinde afgerond ; discoidaal-
ader meestal ongevorkt 1), doch dikwijls gebo-
gen en tot de cubitaal-ader naderende of in 't
midden geknakt ; kleur in den regel metaalachtig

groen , zelden geel XXIV. Dolichopodae.

Vleugels aan het einde spits toeloopend ; discoi-
daal-ader nimmer geknakt , maar steeds aan het
einde gevorkt ; kleur geel , grauw of bruinachtig. XXV. Lonchopteridae.

DIPTERA CYCLORAPHA.

z. Monddeelen in den regel volkomen 2) , uit een min
of meer vooruitstekenden zuiger en twee palpen
bestaande ; huid hoornachtig , ofschoon soms zeer
dun en teeder ; kop vrijstaande ; achterlijf duide-
lijk geringd ; pooten aan de inwrichting dicht bij
elkander geplaatst. Leefwijze nimmer als volkomen
insect parasitisch op warmbloedige dieren ; voort-
teling door eieren (ovipara) of door het baren

van levende larven (larvipara) aa

Monddeelen onvolkomen , uit twee kleppen bestaande ,
waartusschen het zuigorgaan ligt; palpen ontbre-
kend of rudimentair ; huid lederachtig, elastisch;
kop op den thorax rustende of tusschen eene
boogvormige inkeping van den thorax ingevoegd;
achterlijfsringen zeer onduidelijk; pooten aan de

1) Alleen bij het geslacht Psilopus is de discoidaal-ader gevorkt.

2) Bij de Oestridae zijn de monddeelen hoogst rudimentair of ontbreken zelfs geheel.
Niettemin behooren zij tot deze eerste; afdeeling, wijl de overige kenmerken van toe-
passing zijn en eene nauwe verwantschap met de Muscidtic aanduiden Wel leven de
larven der Oestridcn parasitisch in zoogdieren, doch geenszins het volkomen insect.

SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTEEU. 41

inwrichting door de breede borst gescheiden.
Leefwijze als volkomen insect op warmbloedige
dieren ; voortteling door het baren van poppen
(pupipard) 99

na. Wortelcellen der vleugels allen in dezelfde mate en
gewoonlijk sterk ontwikkeld; de beide ondersten
weinig korter dan de bovenste , allen dikwijls tot
de halve vleugellengte , de onderste tot aan of dicht
bij den vleugelrand uitgestrekt 1); schijfcel altijd
aanwezig ; sprieten met een rugborstel of ook wel

met eene eindgrilïel of eindborstel *^

Wortelcellen der vleugels van zeer ongelijke grootte ;
de bovenste langwerpig en meestal tot omstreeks
het midden der vleugels reikende ; de beide on-
dersten klein , min of meer driehoekig , dicht
naar den vleugel wortel teruggetrokken , somtijds
zelfs zeer weinig ontwikkeld ; ook wel al de
wortelcellen en tevens de schijfcel ontbrekend
(P/wridac) ; sprieten steeds met een rugborstel . ee

lb. Het omgebogen einde der discoidaal-ader (de spits-
dwarsader) en de schijfdwarsader dicht bij den
vleugelrand en dikwijls daarmede evenwijdig loo-
pende ; tusschen de cubitaal-ader en de discoidaal-
ader eene buitengewone langsader (vena spuria) ,

die de middeldwarsader doorsnijdt XXVI. Si/rpthidae.

Het omgebogen einde der discoidaal-ader (de spits-
d warsader) en de ach terd warsader aan hunnen
oorsprong hoekig , ver van den vleugelrand ver-
wijderd ; tusschen de cubitaal-ader en de discoi-
daal-ader geene buitengewone langsader . ... cc

cc. Zuiger hoornachtig, dun en lang vooruitstekend of

knieachtig naar onderen omgebogen .... XXVII. Conopsulae.
Zuiger vleezig , kort of slechts weinig vooruitste-
kend, nimmer knieachtig orruebogen . . • . dd

dd. Wortelcellen , althans een of meer van haar , de
halve vleugellengte bereikende ; de onderste tot

1) Het geslacht Dalmannia , tot de familie der Conopsidac behoorende , heeft de on-
derste wortelcel kort en recht afgeknot , in tegenstelling met de overige geslachten van
die familie , waar zij tot dicht bij den achterrand reikt. Men zal daardoor geneigd z.jn
dit geslacht in de tweede afdeeling te zoeken. Inderdaad gelijkt het aderbeloop zeer op
dat der Musciden ; toch is de onderste wortelcel naar verhouding grooter ; overigens
zal de dubbel omgebogen lange zuiger en de dikke griffelachtige rugborstel der sprieten
wel den weg wijzen. De inlandsche soort van het geslacht Dalmannia is bovendien
hoogst zeldzaam.

42 SYSTEMATISCHE RANGSCHIKKING DER DIPTERA.

dicht bij den vleugelrand uitgestrekt ; sprieten
rondachtig met een rugborstel ; achtertarsen niet

verbreed XXVIII. Pipunculidae.

Wortelcellen allen nauwelijks een vierde ot een derde
der vleugellengte bereikende ; de onderste ver van
den vleugelrand verwijderd ; sprieten spits toeloo-
pend , met een eindborstel ; achtertarsen veelal

verbreed XXIX. Platj/pezidae.

ee. Zuiger en palpen rudimentair of zelfs ontbrekend ;

mondopening zeer klein XXX. Oestridae.

Zuiger en palpen geheel ontwikkeld ; mondopening

breed ff

ff. Sprieten aan hare inwrichting van den mondrand
verwijderd ; radiaal-ader en ook (op zeer enkele
uitzonderingen na) de schijfcel der vleugels altijd

aanwezig XXXI. Muscidae. 1)

Sprieten zeer dicht bij den mondrand ingewricht ;
de radiaal-ader , de schijfcel en alle wortelcellen
ontbrekend ; (cubi taai-ader niet verder dan tot de
helft van den voorrand reikende, dikwijls aan 't
einde kort gevorkt ; alleen de voorste aderen krach-
tig en overigens drie of vier zwakke en weinig

gekleurde langsaderen aanwezig) XXXII. Pkoridae.

(jg. Kop vrij groot, in eene langwerpige inkeping van
den thorax ingewricht ; het eerste lid der tarsen ,
althans der voorste tarsen , verkort ; vleugels
meestal aanwezig. Leefwijze parasitisch op ver-
schillende zoogdieren en vogels XXXIII. Hippoboscidae.

Kop klein , op den thorax teruggeslagen en daarop
rustende ; het eerste lid der tarsen verlengd ; vleu-
gels bijna altijd ontbrekende. Leefwijze parasitisch
op vledermuizen XXXIV. Ngderibidae.

1) Hiertoe behooren o. a. de gewone huisvlicg (Musea domestica) , de vleeschvlieg
met het blauwe achterlijf (Calliphora erythrocephala) enz. — Hoewel deze familie,
wat het aantal geslachten en soorten betreft , bijna zoo groot is als al de overigen
te zamen , en vele schrijvers haar in onderscheidene familiën hebben verdeeld, moet
het niettemin in het oog vallen , dat , bij al de verschillende vormen , toch overal een
en hetzelfde type heerscht. Op het voetspoor van Westwood en Schiner, laat ik dan
ook de familie als zoodanig in haar geheel , en beschouw ik de onderverdeelingen ,
waarin zij zich splitsen laat, slechts als groepen.

43

Familie I. CECIDOMYIDAE. (PI. II en III).

Kleine , teedere muggen met breede vleugels en lange sprieten en pooten.
Kop klein; oogen rond of niervormig , somtijds op het voorhoofd samenstootend ;
bijoogen meestal ontbrekend. Sprieten lang , cvlindrisch of snoervormig , uit
een groot aantal (10 tot 3l5) leden bestaande; bij vele soorten de leden ge-
knopt en gesteeld en met uitstaande haren versierd , vooral bij het <ƒ. Zuiger
kort , slechts bij een enkel geslacht [Clinorh/nchd) verlengd ; palpen duidelijk
geleed , in den regel uit vier leden bestaande. Thorax eirond , min of meer
gewelfd, zonder dwarsnaad. Achterlijf achtringig; mannelijke genitaliën als een
paar haakjes uitstekend ; de eierbuis dikwijls zeer verlengd. Pooten lang en
slank ; heupen niet zeer verlengd ; schenen zonder eindsporen ; het eerste lid
der tarsen dikwijls zeer kort ; voethaken klein en met slechts een enkelen voet-
bal. Kolfjes onbedekt, groot. Vleugels groot, meestal behaard, aan den voorrand
soms boschubd , aan den wortel versmald, zonder uitspringend vleugellapje;
hoogstens vijf, doch meestal slechts drie langsaderen , te weten: de subcostaal-
ader , de cubitaal-ader en de posticaal-ader ; de radiaal-ader steeds en de
discoidaal-ader bij de meeste geslachten ontbrekend ; worteldwarsader mede niet
aanwezig of althans niet duidelijk waar te nemen; randader langs den geheelen
omtrek der vleugels doorloopend ; die omtrek bovendien met eene haarfranje ,
welke vooral aan den achterrand breed is ; schijfcel ontbrekend ; de aderen
allen zwak ; de posticaal-ader (de onderste langsader) in den regel gevorkt ;
middeldwarsader zeer dicht naar den vleugelwortel teruggetrokken , veelal zoo
scheef geplaatst , dat zij niet als zoodanig herkend kan worden ; de wortel der
cubitaal-ader daarentegen zeer steil , hoekig omgebogen en schijnbaar eene
dwarsader vormende; slechts ééne wortelcel (de bovenste) aanwezig; bij een
aantal geslachten ligt dicht vóór de posticaal-ader en met deze evenwijdig ,
eene langsplooi. Lengte van nauwelijks 1 tot hoogstens 7 mm.

De eenigszins op vliegenmaden gelijkende larven wonen meerendeels op of in
verschillende planten en veroorzaken daaraan veelal galachtige uitwassen of
ziekelijke misvormingen ; sommigen ook leven in vermolmd hout. De verpop-
ping geschiedt geheel vrij , dat is buiten de larvenhuid ; de poppen zijn mum-
mievormig , met de vleugels en pooten duidelijk kenbaar en plat tegen het lijf
liggende.

De mugjes va*n deze familie , onder den naam van Galmuggen bekend , zijn
niet zeldzaam, doch ontgaan wegens hare kleinheid lichtelijk onze aandacht;
zij zijn daarbij zeer week , zoodat de kleuren na het verdroogen meestal ver-
anderen , hetgeen de bestemming der soorten moeielijk maakt. 1)

1) Tot herkenning der soorten is in vele gevallen van groot nut de kennis der leef-

44 I. CECIDOMYIDAE.

a. Discoidaal-ader der vleugels ontbrekend (Cecidomginae). h
Disco idaal-ader aanwezig {Lesircminae) p

CECIDOMYINAE.

b. Posticaal-ader (op eene zeldzame uitzondering na)

gevorkt; tarsen duidelijk vijfledig; het eerste lid
meest altijd korter dan het volgende 1) . . .e
Posticaal-ader enkel; de beide laatste tarsenleden
rudimentair; de tarsen daardoor schijnbaar slechts
drieledig ; het eerste lid langer dan het volgende, o

c. De beide bovenste langsaderen (de subcostaal-ader

en de cubitaal-ader) duidelijk van elkander en
van den voorrand afgescheiden ; de voorrand niet

schubachtig behaard d

De beide bovenste langsaderen zeer dicht tegen den
voorrand aangedrongen en daardoor moeiehjk te
onderscheiden ; de voorrand schubachtig behaard
en daardoor verdikt schijnende m

d. Sprieten snoervormig ; de schaftleden zeer dikwijls

gesteeld en steeds met lange uitstaande haren (PI.

II fig. 6) • . e

Sprieten cylindrisch; de schaftleden altijd ongesteeld,
met korte dichte beharing (fig. 11) I

e. Cubitaal-ader vóór de vleugelspits in den voorrand

uitloopende (fig. 1) I. Cecidomgia.

Cubitaal-ader aan de vleugelspits of nog iets daar-
onder uitmondende f

f. Thorax hoog gewelfd , soms kapvormig over den kop

reikende; vleugels meestal weinig glanzig (fig. 2 en 3). II. Hormomgia.
Thorax weinig gewelfd ; vleugels zeer glanzig , iri-
seerend . g

g. Vleugels met drie langsaderen ; de derde of de

posticaal-ader eerst bij het einde gevorkt . . h

wijze en gedaantewisseling , die dan ook van een aantal soorten waargenomen en
beschreven zijn. Over 't algemeen valt het niet mocielijk de larven op te kweeken :
men heelt daartoe vooral te lelten op de misvormingen , die deze aan de planten ver-
oorzaken , en de planten of plantendeelen , tegen den tijd dat de larven volwassen
zijn, met zich naar huis te nemen. De aanwezigheid van eene soort kan op die wijze
soms geconstateerd worden uit de ziekelijke verschijnselen aan eenige plant, ook al
heeft men het volkomen insect niet gezien.

1) Het geslacht Diomyza alleen maakt op dit laatste kenmerk eene uitzondering en
vormt daardoor een geschikten overgang tot de volgende afdeeling o of de geslachten
Heteropeza en Miastor. Daarentegen is bij het geslacht Spaniocera , dat wegens het
verkorte eerste tarsenlid tot de eerste afdeeling gebracht wordt , de posticaal-ader on-
gevorkt; dit is ook het geval bij eene enkele soort van Epidosis.

I. CECIDOMYIDAE. 45

Vleugels schijnbaar met vier langsaderen ; de pos-
ticaal-ader dubbel , dat is zóó dicht bij den vleu-
gelwortel gevorkt, dat de beide armen op zich

zelve staande aderen gelijken Je

h. Middeldwarsader sterk of S-vormig gebogen en zoo
gevormd , dat zij niet voor het begin der cubi-
taal-ader kan worden aangezien i

Middeldwarsader matig en slechts enkel gebogen ,
schijnbaar het begin der cubi taai-ader uitmakende, j
i. Vleugels zeer lang en smal , ongeveer viermaal zoo

lang als hunne grootste breedte (fig. 4) . . . . III. Colpodia.

Vleugels niet bijzonder lang en smal , nauwelijks

driemaal zoo lang als breed (fig. 5 en G) . . . IV. Epidotis.
i. Schaftleden der sprieten ongesteeld, hoogstens bij

het g zeer kort gesteeld .V. Dirhiza.

Schaftleden der sprieten duidelijk gesteeld , bij het
$ meestal afwisselend dubbel en enkel geknopt

(fig. 7 en 8) VI. Diploêit.

Je. Thorax van voren halsvormig uitgerekt; palpen
groot met het laatste lid verlengd ; middeldwars-
ader S-vormig gebogen (fig. 9) VII. Atynapia.

Thorax van voren niet uitgerekt ; palpen klein met
het laatste lid weinig of niet langer dan het
voorgaande ; middeldwarsader slechts enkel ge-
bogen (hg. 40) • . . VIII. Winnertzia.

I. Uitmonding der cubitaal-ader aan of onder de vleu-
gelspits ; posticaal-ader gevorkt IX. Asphondylia.

Uitmonding der cubitaal-ader in den voorrand, ver van

de vleugelspits ; posticaal-ader ongevorkt (fig. 12). X. Spaniocera.
m. Zuiger sterk verlengd; naar onderen gericht . . . XI. Clinorhyncha.

Zuiger kort n.

n. Eerste lid der tarsen korter dan het volgende (fig.

18 en 14) XII. Lasioptera.

Eerste lid der tarsen langer dan het volgende . . XIII. Diotngza.
o. Vleugels met slechts twee langsaderen (de subcos-
taal- en de posticaal-ader) , die alleen op de wor-
telhelft voorkomen (fig. 15) XIV. Heteropeza.

Vleugels met drie langsaderen (de subcostaal- , de
cubitaal- en de posticaal-ader) ; de cubitaal-ader
over de geheele lengte van den vleugel doorloo-
pende (fig. 16) XV. Miador.

LESTREMINAE.

p. Discoidaal-ader enkel . . > q.

Discoidaal-ader gevorkt , t ' tx

40 I. CECIDOMYIDAE.

q. Sprieten 12- tot 25-ledig; de schaftleden bij het

<ƒ altijd gesteeld , bij het $ somtijds ongesteeld

(fig. 17 en 18) XVI. Campylomyza.

Sprieten bij het g 11-, bij het % S-ledig, in

beide sexen ongesteeld, (lig. 19 en 20) .... XVII. Micromyia.
r. De vork der discoidaal-ader klein , veel korter dan

de steel ; bijoogen aanwezig (PI. III fig. 1 en 2). XVIII. Catocha.
De vork der discoidaal ader groot, langer dan de

steel ; bijoogen ontbrekend of althans zeer klein

en onduidelijk (fig. 3) XIX. Lestremia.

I. CECIDOJ1YIA Meig. (111. Magaz. II. 261). PI. II fig. 1.

Kop rondachtig; oogen op het voorhoofd samenstootend of dicht gena-
derd; bijoogen ontbrekend. Sprieten snoervormig, lang, vooral bij het J*,
meestal in beide sexen uit een gelijk aantal leden bestaande; de beide wortel-
leden naakt , de schaftleden met lange uitstaande haren , gewoonlijk knopvor-
mig en gesteeld , somtijds bij het $ , zeldzaam ook bij het <$ ongesteeld.
Zuiger kort en dik ; palpen vierledig , het laatste lid meestal verlengd. Thorax
een weinig gewelfd. Achterlijf cvlindrisch ,• bij het £ met kleine tang-
vormige aanhangsels , bij het % spits toeloopend , met lange gelede eierbuis
zonder lamellen. Pooten lang en dun; het eerste tarsenlid zeer kort. Vleugels
aan 't einde afgerond , gewoonlijk vrij dicht behaard , met drie duidelijk van
elkander afgescheiden langsaderen ; subcostaal-ader op of vóór de halve vleugel-
lengte in den voorrand uitmondende ; cubitaal-ader dicht bij den vleugelwortel
uit de subcostaal-ader ontspruitende, in rechte lijn voortloopende of naar den
voorrand opgebogen , steeds vóór de vleugelspits eindigende; posticaal-ader
aan het einde gevorkt; middeldwarsader dicht bij den wortel en zeer scheef
geplaatst , zoodat zy oogenschijnlijk de basis der cubitaal-ader vormt.

De soorten , ten getale van ongeveer CO uit Europa 1), verschillen in lengte
van 0,00 tot 4 mm. Van verscheidene is de leefwijze waargenomen. Slechts 12
soorten zijn mij als inlandsen bekend geworden.

a. Schaftleden der sprieten in beide sexen ongesteeld. 1. pavida Winn.
Schaftleden ten minste bij het <£ , doch dikwijls ook

bij het $ gesteeld b

b. Schaftleden alleen bij het <ƒ gesteeld , bij het $ on-

gesteeld c

Schaftleden in beide sexen gesteeld h

c. Vleugels met lichte (witachtige of geie) beharing . d
Vleugels met donkere (zwarte of grauwe) beharing . o

1) Ongeacht nog een bijna even groot aantal , die door verschillende schrijvers als
Cccidomyiae beschreven zijn , maar waarvan het onzeker is of zij niet tot een der
volgende geslachten behooren.

I. CECIDOMYIA. 47

d. Onderste arm der (gevorkte) posticaal-ader buiten-

gewoon steil naar den achterrand gebogen . . 2. albipennis Winn.
Onderste arm der posticaal-ader slechts matig steil

naar den achterrand gebogen 3. siliciperda L. Duf.

e. Borstzij den licht gekleurd, geel of rood . . . . ƒ
Borst zij den geheel of grootendeels zwart of zwart-

bruin ^

f. Basis der cubitaal-ader vóór het midden der sub-

costaal-ader ; voorrand der vleugels donkerzwart. 4. Galii Winn.
Basis der cubitaal-ader onder of voorbij het midden
der subcostaal-ader ; voorrand der vleugels niet
zwart g

g. Borstzijden en insnijdingen des achterlijfs zilverach-

tig behaard; grootere soort (3 mm.) .... 5. Salici? Schrank.
Borstzijden en achterlijf zonder zilverachtige beha-
ring; kleinere soort (weinig meer dan 1,5 mm.) 6. riparia Winn.
h. Thorax met uitsluitend zwarte beharing .... 7. inchsa Frauenf.
Thorax met lichte beharing of de zwarte haren al-
thans met lichtere vermengd *

i Cubitaal-ader duidelyk opwaarts gebogen ... 8. Brassicae Winn.
Cubitaal-ader rechtuit loopende of aan 't eind met
eene weinig merkbare buiging naar beneden . . j

;\ Cubitaal-ader volkomen recht 9. salicina Schrank.

Cubitaal-ader aan 't eind iets naar beneden ge-
bogen "10. heterolia Löw.

k. Thorax geelachtig met donkere langsstrepen . .11. Urticae Perris.
Thorax geheel zwartbruin 12. Pyri Bouché.

1. CecidoDiyia pavida Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VIII. 245. 31
Schiner, Fn. austr. II. 378.

2 mm. — Kop zwartachtig ; achterste oogrand met zilverwitte beharing;
sprieten zwart, aan den wortel geel, veel korter dan het lijf, 14-ledig; de
leden in beide sexen ongesteeld , met korte , grauwe uitstaande haren. Thorax
roodgeel , van boven met drie samengevloeide zwartbruine langsbanden en
twee rijen witachtige haartjes; aan de borstzijden eene vlek van zilverwitte
haren ; achterrug met drie bleekbruine vlekken. Achterlijf roodgeel met bruin-
achtige banden aan den achterrand der ringen en donzige bleekgele beharing ;
bij het J de tangarmen dik; bij het $ de eierbuis ver uitstekend en bleek-
geel. Pooten zwartbruin, aan de onderzijde met witten weerschijn; wortel
der dijen geel, tarsen zwart. Vleugels glasachtig, met zwarte beharing; de
franje aan den achterrand met lichtgrijzen weerschijn ; rand en aderen zwart ;
cubitaal-ader in den beginne iets gebogen , vervolgens recht met eene nauwe-
lijks merkbare buiging naar beneden ; onderste arm der posticaal-ader stevig
en duidelijk , boogvormig naar beneden loopende.

48 L CECIDOMYIDAE.

De melkwitte larve leeft gezellig en soms in grooten getale in de misvormde
bladeren aan het eind der takken van den Esschenboom (Fraxinus excelsior)
en gaat in de aarde om zich te verpoppen.

De soort werd in September aangetroffen in de middelduinen onder Over-
veen (Kink.).

2. Cec. albipennis Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VIII. 216. 3 ; Löw ,
Dipt. Beitr. IV. 35. 24; Schiner, Fn. austr. II. 371.

Ruim 2 mm. — Kop zwart; sprieten bleekgeel, 15-ledig, bij het g iets
meer , bij het ? iets minder dan de halve lengte des lijfs ; bij het g de
schaftleden gesteeld, de steel nauwelijks half zoo lang als de knop; bij het %
de leden ongesteeld ; uitstaande beharing witachtig. Lijf zwaï tbruin met
zwarte beharing; de thorax eenigszins grauw, met vier zwarte langsstrepen ;
de borstzij den, de hals, eene vlek aan den wortel der vleugels, de achterrug
en de insnijdingen der lijfsringen roodbruin; bij het $ ook de buik rood-
bruin , met zwarte insnijdingen. Pooten zwartbruin , van onderen wit ; aan de
achterpooten de schenen en tarsen zilverwit. Kolf j es wit met bruinen knop.
Vleugels bij het $ melkwit , bij het % meer glasachtig ; de beharing wit ; de aderen
doorschijnend, alleen de randader bruinachtig; cubitaal-ader bijna recht, in
het midden nauwelijks iets uitgebogen ; de onderste arm der posticaal-ader
buitengewoon steil naar den achterrand gebogen. Na den dood wordt de
kleur van het lijf donkerder en die der pooten bleeker.

Door Winnertz gekweekt uit de wilgenrozen van Salix alba. De mug komt
in het begin van Mei te voorschijn. Bij Rotterdam gevangen (Frans).

3. Cec. salieiperda L. Duf. — Syn. C. salieiperda , L. Duf. Ann. des Sc. nat.
2e Série, XVI. 262; Giraud, Verh. d. Zool bot. Ges. XI. 479. 4; Schi-
ner, Fn. austr. II, 371; — C. terebrans , Löw, Linn. Ent. VII. 373.

Gelijkt zeer op C'. albipennis , doch is meestal iets kleiner (1,5 mm.) , de
voorste pooten zijn lichter van kleur en de onderste arm der posticaal-ader is
minder steil naar beneden gebogen. In de leefwijze der larven bestaat vooral
een groot verschil ; die van saliciperda namelijk wonen in het hout van wilgen
en popels , waarvan zij de schors zoodanig vernielen , dat deze in stukken af-
valt. Bij het uitkomen der muggen blijft het witachtige hulsel der poppen
aan het hout hangen , zoodat dit door de menigte dier hulsels soms een ge-
spikkeld aanzien krijgt. De pop heeft aan het kopeinde twee naar elkander
toegebogen aanhangsels of hoorntjes.

Ik ontving eens van den heer Heylaerts te Breda een wilgenknots, die sterk
met deze poppen bezet was ; de mugjes kwamen in Juni te voorschijn. Ook
bij Leiden aangetroffen (V. V. en Rits.).

4. Cec. Galii Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VIII. 235. [22 j Löw , Dipt»
Beitr. IV. 37. 43; Schiner, Fn. austr. II. 376.

1,75 mm. — Sprieten 16- tot 17-ledig, bleekbruin, de wortelleden lichter,

I. CECIDOMYIA. 49

bij het £ een weinig korter dan het lichaam , de schaftleden gesteeld , de steel
en knop even lang ; bij het $ de sprieten ter halve lengte des lichaams , met
ongesteelde leden. Kop donkergrauw; aangezicht en monddeelen vuilgeel ; oog-
rand glanzig. Thorax geel , van boven met drie breede , meest samengevloeide
zwartbruine langsbanden ; borst zwartachtig ; achterrug g zwartbruin , $ geel
met bruinen wortel. Achterlijf roodgeel met zwarte dwarsbanden , waarop zwarte
schubbige haren staan; bij het <ƒ de tang zwart; bij het $ de eierbuis lang, geel.
Heupen bleek roodgeel ; de pooten overigens donkerbruin, van onderen meteenigen
witten weerschijn; bij het $ de wortel der dijen geel. Kolfjes bruin; de steel
met gelen wortel. Vleugels glasachtig , iriseerend , met zwartgrauwe beharing ;
voorrand donkerzwart; basis der cubitaal-ader vóór het midden der subcostaal-
ader ; cubitaal-ader met zeer geringe buiging , matig ver van de vleugelspits
uitmondende ; posticaal-ader recht , aan 't eind boogvormig , bij het $ meer met
stompen hoek in den achterrand loopende; de vleugels bij het $ kleiner dan
bij het g.

Na den dood de kleuren donkerder.

De roodgele larve leeft van half Juni tot de eerste dagen van Juli in de
tot blazige gallen misvormde bloesems van Galium ullginosum , ook in glanzig
groene gallen aan den stengel van Galium Mollugo ; zij verpopt zich in de
aarde en komt na ongeveer drie weken als gevleugeld insect te voorschijn.

De gallen dezer soort vond ik meer dan eens in de Wassenaarsche duinen.

5. Ccc. Salicis Schrank. — Syn. Tipula Salicis , Schrank , Fn. Boica III. 69.
2310 ; De G. Ins. VI. 412. 27 (part.) pi. 26 fig. 7. 1); — Ceciiomyia Sali-
cis, Löw, Dipt. Beitr. IV. 37.22; Winn. Linn. Ent. VIII. 215. 2; fëou-
«hé, Naturgesch. I. 27. 5J; Schiner, Fn. austr. II. 370; — C. Degeeri ,
Bremi , Neue Denkschr. der Schweiz. Ges. VIII. 17; — C. gailarum sa-
Ucis, Hardy, Ann. of nat. hist. VI. 182.
3 — 3,5 mm. — Zwartbruin; de borstzij den en eene vlek vóór den vleu-
gelwortel vleeschrood ; achterlijf met roodbruine insnijdingen , die bij het $
breeder zijn; bij het $ de buik en de lang uitstekende eierbuis vleeschrood.
Beharing van den thorax witachtig, in de borstzijden en aan de insnijdingen
des achterlijfs zilverglanzig ; boven den mondrand een bosje zilverwitte haren.
Sprieten bij het <ƒ een weinig korter dan het lichaam, 20- tot 22-ledig; de
leden der schaft kort gesteeld ; bij het $ de sprieten korter en met ongesteelde
leden. Pooten zwartachtig ; dijen er. schenen aan de onderzijde met zilverwitte
bestuiving. Kolfjes geel met donkeren knop. Vleugels met grauwe beharing ;
oorsprong der cubitaal-ader uit het midden der subcostaal-ader, hare uitmon-
ding een weinig voor de vleugelspits.

De larve leeft in galachtig opgezwollen gedeelten der takken van verschil-

1) Bij de aanhaling van het werk van De Geer heb ik gebruik gemaakt van een
exemplaar met den oorspronkelijken Franschen tekst , dat op de Koninklijke Bibliotheek
te 'sGravenhage berust, en waarvan het zesde deel, de Diptera bevattende, het jaartal
1776 draagt.

\

530 I. CECIDOMYIDA.E.

lende wilgensoorten ; in iedere gal wonen verscheidene individuen. Tegen het
uitkomen der mugjes (in Juli) werken zich de popjes naar buiten ; deze heb-
ben aan het kopeinde , nevens de sprietscheeden , een paar hoorn tjes , die
naar buiten zijn gericht 1). Ik kweekte de soort uit wilgen in de duinen nabij
Scheveningen.

6. Ccc. riparia Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VIII. '218. 5; Schiner ,
Fn. austr. II. 380.

1,5 — 1,75 mm. — Sprieten bruin, bij het c? zoo lang als het lichaam, 15- of
16-ledig, de schaftleden gesteeld , de steel ongeveer zoo lang als de knop,
aan de bovenste leden iets langer; bij hét $ de sprieten slechts ter halve
lengte van het lyf, de leden ongesteeld. Voorhoofd zwartbruin ; aangezicht
vuil roodgeel ; palpen witachtig. Thorax kastanjebruin of donkerder ; de borst-
z'yden vleeschrood ; de borst zwart. Achterlijf vuil roodgeel, bij het $ helder-
der , met bruinachtige banden ; buik met witte platliggende beharing. Pooten
zwart, aan de onderzijde witachtig. Kolfjes geelbruin. Vleugels glasachtig , sterk
iriscerend , met donkergrauwe beharing en bruine aderen ; basis der cubitaal-
ader voorbij het midden der subcostaal-ader ; cubitaal-ader bij het £ bijna
recht, bij het $ iets gebogen, merkelijk vóór de vleugelspits uitmondende;
posticaal-ader recht , de beide armen der vork boogvormig naar den achterrand
loopende.

Na den dood Is het geheele lichaam meer eenkleurig donkerder of lichter
bruin, met het achterste deel der borstzij den , het schildje en den achterrug
meer geelbruin ; de pooten pekbruin.

De roodgele larve bewoont de mannelijke bloesems van Carex riparia.

Ik ontving indertijd van wijlen Dr. Wttewaall voorwerpen dezer soort.

7. Cec. inclusa Frauenf. — Syn. Frauenf. Verh. zool. bot. Ges. XII. 1175;
Schiner, Fn. austr. II. 372; Giraud , Verh. zool. bot. Ges. XIII. 1258. 4.

2,5 mm. — Sprieten bruin, 19- ledig; de schaftleden bij het J gesteeld, bij
het $ ongesteeld ; voorhoofd en aangezicht roodgeel ; palpen bleekgeel. Thorax
zwart of donkergrauw ; de hals , eene streep van daar naar den vleugelwortel
benevens eene vlek aan laatstgemelde plaats roodachtig ; op den rug een paar
donkerzwarte langsstrepen ; schildje zwart ; beharing van het aangezicht , den
thorax en het schildje zwart. Achterlijf' vleeschrood met lange witte beharing ,
van boven met zwarte banden, door eene schubbige beharing gevormd; het
tweede en derde lid der lange eierbuis meestal geel. Pooten zwart ; de heupen
en de onderzijde der dijen witachtig. Kolfjes zwart , met den wortel van den
steel bleekgeel. Vleugels een weinig grauwachtig , weinig iriseerend, met
zwartgrauwe beharing en zwarte aderen ; voor- en achterrand inzonderheid
zwart; cubitaal-ader bijna recht; posticaal-ader mede recht, de beide armen
boogvormig naar den achterrand loopende.

1) Bij C. salicipcrda steken deze hoorntjes recht vooruit of zijn zelfs eenigszins
convergcerend.

I. CECIDOMYIA. 51

De larve leeft in rietstengels , waarin zij ook door den Heer Snellen werd
gevonden ; uitwendig is hare aanwezigheid in den stengel riet te zien.

8. Cec. Brassicae Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VIII. 231. IS; Schiner ,
Fn. austr. II. 374.

Ruim 1 mm. — Sprieten zwart, 15-ledig, bij het <£ bijna ter lengte des
lichaams , met gesteelde schaftleden , de steel zoo lang als de knoppen , die
met lange uitstaande haren bezet zijn ; bij het § de sprieten slechts half zoo
lang als het lichaam , met ongesteelde leden. Kop zwartbruin , het aangezicht
lichter en even als de oogrand zilverwit bebaard. Thorax zwart , met witte
beharing, aan den vleugelwortel eene vleeschroode viek ; in de borstzijden drie
zilverwitte haarvlekjes. Achterlijf vleeschrood , met soms onduidelijke bruine of
zwarte ringranden ; de lange eierbuis bleekgeel. Pooten zwart ; de heupen en
de onderzijde der dijen , schenen en tarsen zilverwit. Kolfjes roodgeel. Vleugels
(pi. II fig. 1) glasachtig, grauw behaard, sterk iriseerend ; de voorrand don-
kerzwart; de aderen donker en duidelijk; subcostaal-ader nicht tegen den
voonand ; cubitaal-ader boogvormig naar den voorrand loopende ; posticaal-ader
recht , met de beide armen der vork gebogen ; de bovenste arm groot en
duidelijk. Na den dood wordt meestal het achterlijf ook geheel zwart.

De larve is melkwit, met geel doorschijnend darmkanaal; de huid eenigszins
korrelig ; de achterland van den voorlaatsten ring met eenige borsteltjes be-
kranst. Zij leeft gewoonlijk in groot aantal in de uitschietsels van het kool-
zaad , doet deze geel worden en verwelken en belet dan het zaad rijp te wor-
den. De mugjes komen in Juni en 't begin van Juli te voorschijn. In 1861
bragt deze soort in de provincie Groningen belangrijke schade aan het kool-
zaad toe (Wtt.).

9. Cec. salicina Schrank. — Syn. Tipula salicina , Schrank , Ins. austr.
425. 884 ; — Cecidomyia salicina , Meig. Syst. Beschr. 1. 100. b ; Macq. Dipt.
du nord de la France , ll5. G ; Winn. Linn. Ent. VIII. 121. 8; Giraud,
Verh. zool. bot. Ges. XI. 477. pi. XVII f. 3; Löw , Dipt. Beitr. IV.
35. 27; Schiner, Fn. austr. II. 372; — C. Frischii, Bremi , Neue Denk-
schr. der Schweiz. Ges. VIII. 24.

1,5 — 2 mm. «— Sprieten bruin , bij het <ƒ bijna zoo lang als het lichaam ,
16- tot 17-ledig; de schaftleden gesteeld ; bij het $ ter halve lengte des
lichaams , met ongesteelde leden. Voorhoofd zwartachtig ; aangezicht en mond-
deelen bruingeel of bruin ; boven den mond een bosje zilverwitte haren. Thorax
zwartbruin of zwart ; de hals en eene streep van daar naar den vleugelwortel
roodgeel ; op den thorax twee rijen van gele haren , waartusschen enkele zwarte
borsteltjes; ook het schildje met gele beharing; in de borstzijden eenige zil-
verwitte haarvlekjes. Achterlijf vleeschrood ; de achterrand der ringen van
boven verdonkerd en even als de buik met zilverwitte haren bezet , die vooral
aan den zijnaad in 't oog vallen; bij het $ de laatste leden der lange eierbuis
bleekgeel. Pooten zwart of zwartbruin , aan de onderzijde even als de heupen
zilverwit. Kolljes witachtig , meest met donkeren knop. Vleugels een weinig

52 I. CECIDOMYIDAE.

grauwachtig, iriseerend , met donkergrauwe beharing; de voorrand zwart; de
aderen bruin; cubitaal-ader recht, aan haar einde iets naar beneden gebogen,
tamelijk ver van de vleugelspits uitmondende ; posticaal-ader recht , hare armen
duidelijk en boogvormig naar den achterrand loopende.

De roodgele larve leeft , ten getale van 6 tot 8 bijeen , tusschen de jeugdige
blaadjes aan de spits der takken van onderscheidene wilgensoorten, welke blaadjes
zich alsdan slecht ontwikkelen en tot een bosje samengroeien. Ook de verpop-
ping heeft daarbinnen plaats. De mugjes komen in Juni uit. Aan eene rij
wilgenboomen in de duinen van Meerdervoort bij den Haag is de soort jaarlijks
te vinden. Winnertz vond ook dikwijls in den herfst de larven in omgekrulde
bladranden van Saïix aurita, en verkreeg dan het volkomen insect in het vol-
gende voorjaar, tegen het eind van April.

40. Cee. heterobia Löw. — Syn. C. heterobia , Löw, Dipt. Beitr. IV. 35.
25; Winn. Linn. Ent. VIII. 223. 10; Schiner , Fn. austr. II. 373; —
C. saligna , Hardy , Annals of nat. hist. VI. 182; — C. üeophila, Löw,
Dipt. Beitr. IV. 35. 26 ; Winn. Linn. Ent. VIII. 222. 9. — C. termi-
nalis, Löw, 1. c. 35. 28; Winn. 1. c. 223. 11.
Deze soort gelijkt in alle opzichten op de vorige en is in volkomen toestand
moeielijk van haar te onderscheiden; zij is in den regel iets kleiner (zelden
meer dan 1,5 mm.) , en de cubitaal-ader loopt aan haar uiteinde minder vol-
komen recht , maar buigt zich iets naar beneden.

Dit onderscheid zou voorzeker niet voldoende zijn , om haar als eene afzon-
derlijke soort aan te nemen , indien niet de larve eene andere leefwijze had ;
deze bewoont namelijk de mannelijke bloesems en de zoogenaamde wilgenro-
zen aan den top der takken van sommige wilgensoorten , soms ook de als een
peperhuisje samengerolde bladeren aan den top der takken van Salix fragïliè ;
z\j verpopt zich in hare woonplaats en het mugje komt in Juni uit.

Indertijd door Dr. Wttewaall gekweekt en later ook door Dr. Weyenbergh.

11. Cec. Urticae Perris. — Syn. Perris, Ann. de la soc. ent. de France ,

I. 9. 401; Winn. Linn. Ent. VIII. 239. 26; Schiner, Fn. austr.

II. 377.

1,5 — 1,75 mm. — Sprieten bruin, 16- tot 18-ledig, bij bet £ een weinig
korter dan het lichaam , bij het % ter halve lengte des lichaams ; de schaft-
leden in beide sexen gesteeld, doch bij het ? de vijf of zes laatste leden
zonder steeltje. Kop met de monddeelen , hals en thorax roodgeel; oogen
zwart; op den thorax drie glanzig zwartbruine , breede , soms samengevloeide
langsbanden. Achterlijf vuilgeel (<ƒ) of vleeschrood (?) , met smalle zwarte
dwarsbanden , door eene schubbige beharing gevormd ; de lange eierbuis geel.
Pooten zwart, met de heupen en wortel der dijen geel. Kolf] es bruin, met
den wortel van den steel geel. Vleugels bijna glasachtig, sterk iriseerend ,
zwartachtig behaard ; de voorrand zwart , de aderen donkerbruin ; cubitaal-ader
zwak opgebogen en ver van de vleugelspits uitmondende; posticaal-ader recht
en vervolgens met stompen hoek naar den achterrand loopeade.

I. CECIDOMYIA. 53

Na den dood wordt de thorax bruingeel , van boven donkerbruin ; ook het
achterlijf wordt donkerder , de pooten daarentegen lichter van kleur.

De witte larve is van Juni tot in den herfst te vinden in gallen aan de
bladeren en de bladstelen der brandnetels ; als zij volwassen is , splijt de gal
en begeeft zich de larve in de aarde , waar zij in een dicht wit zijdeachtig
hulsel tot pop verandert en veertien dagen later het mugje levert.

De gallen zijn bij den Haag niet zeldzaam; de kweeking van het insect is
mij echter nog niet gelukt.

12. Cec. Pyri Bouché. — Syn. Bouché , Stett. Ent. Zeit. VIII. 144; Winn'

Linn. Ent. VIII. 242. 29; Schiner , Fn. austr. II. 377.
1,25 — 1,75 mm. — Sprieten donkerbruin, 15- tot 1 G-ledig, bij het g zoo lang
als het lichaam , met gesteelde schaftleden , waarbij de steel even lang als de
knop is; bij !et % de sprieten nauwelijks ter halve lengte des lichaams, de
onderste 6 of 7 leden met korte steekjes. Aangezicht bruin; boven den mond-
rand een bosje zilverwitte haren; palpen bruingeel. Achterhoofd even als de
thorax zwartbruin , op den rug vier langsrijen bleekgele haren ; eene plek onder
den vleugelwortel en bij pas uitgekomen exemplaren ook de achterrug vleesch-
rood. Achterlijf vleeschrood , met breede zwarte banden en eene witte haar-
franje aan den achterrand der ringen ; eindli l bij het <ƒ rood met zwarte
tang ; eierbuis bij het $ lang uitstekend , bleekgeel , aan den wortel donkerder.
Pooten pekbruin , de tarsen donkerder , van onderen met witten weerschijn.
Kolfjes bruin; de steel aan den wortel rood. Vleugels glasachtig, tegen eene
donkere oppervlakte eenigszins witachtig, in het paarsche iriseerend, met don-
kergrauwe beharing ; de voorrand en de bovenste langsaderen zwart ; cubitaal-
ader bijna recht , met eene weinig merkbare buiging opwaarts , en ver van
de vleugelspits uitmondende ; posticaal-ader bruin , recht , met den ondersten
arm boogvormig naar den achterrand loopende.

Na den dood worden de kleuren donkerder en het lichaam meestal geheel
zwartbruin.

De larve is melkwit , met geel doorschijnend darmkanaal , aan den voor-
laatsten ring met eenige borstelhaartjes ; zij wordt in meer dan eene generatie
gedurende den geheelen zomer gevonden in den omgekrulden rand der bladeren
van jonge perenboomen en begeeft zich in de aarde om te verpoppen.

Bij Rotterdam (Sn.).

De volgende soorten zullen wellicht in later tijd ook bij ons te lande kun-
nen worden waargenomen. Daar zij moeielijk door eene beknopte en daaidoor
soms onvolledige beschrijving, maar vooral aan de leefwijze der larven en aan
de misvormingen, die zij aan de planten veroorzaken, kunnen herkend worden ,
zal ik bij ieder kortelijk eenige bijzonderheden deswege vermelden.

Ce idomyia Persicariae Linn (Syst. nat. XII. 977. 49 ; Winn. Linn. Ent. VIII.
219. C). De larve leeft in Juli in de omgekrulde , misvormde en helderrood
gekleurde bladranden van Polygomum persicaria.

54 I. CECIDOMYIDAE.

C. Sisymbrii Schrank (Fn. boica, III. 83. 2352; Winn.Linn. Ent. VIII. 230. 17).
De larve leeft in Mei en Juni in de bloesems van Barbarea vulyaris, waarvan
de kelk en de vruchtbodem tot dikke gallen opzwellen ; zij wordt ook gevonden
in de plooien van blazige gallen aan den stengel en de bloesems van Nastur-
iium sylvestre j de verpopping heeft in de voedsterplant plaats.

C. rosaria Löw (Dipt. Beitr. IV. 35. 23). De larve bewoont de zooge-
naamde wilgenrozen aan de spits der takken van onderscheidene wilgensoor-
ten , eene enkele in iedere rozet. De mug komt tegen liet eind van April of
het begin van Mei te voorschijn ; om haar te kweeken , moeten de gallen in
de eerste helft van April worden verzameld 1).

C. Artemisiae Löw (1. c. 36. 30). De larve leeft in ronde knoppen aan de
spits van den stengel van Artemisia campestris.

C. foliomm Löw (I. c. 36. 32). De larve leeft in kleine gallen op de bladen
van Artemisia vulgaris.

C. Euphorbiae Löw (1. c. 36. 34). De larve bewoont de knopvormige blad-
kuifjes van Enpliorbia cyparissias , waarin zij ook verpopt.

C. Lithospertni Löw (1. c. 36. 35). De larve leeft in de blaadjes aan de spits
der takken van Lithospermum officinale.

C. plicatrix Löw (1. c. 36. 38). De larve leeft in de omgekrulde bladeren
van Bubus caesius.

C. Syvgenesiae Löw (1. c. 39. 62). De larve woont in de bloesems van Chrys
anthemum inodorum en Anthemis arvensis.

C. tubifex Bouché (Stett. Ent. Zeitung , VIII. 144) leeft als larve in de
buisvormig uitgroeiende, gemeenschappelijke kelk van Artemisia campestris.

C. Bryoniae Bouché (l. c.) bewoont als larve de blaadjes aan de spits der
takken van Bryonia alba.

C. Veronicae Bremi (Neue Denkschriften der Schweiz. Gesellsch. VIII. 49. 6).
De larve leeft in de spits van onvruchtbare scheuten van Veronica chamaedrys ,
wier bladeren zich samenvoegen en een dicht met haren begroeid zakje vor-
men, waarbinnen de geheele gedaantewisseling plaats heeft. Volgens Win-
nertj is zij den gansenen zomer overal te vinden waar de genoemde plant
voorkomt.

C. Ulmariae Bremi (1. c. 52. 9) woont als larve in wratvormige gallen op
de bovenzijde der bladeren van Spiraea ulmaria , waarin zij zich 'ook verpopt.

C. bursaria Bremi (1. c. 52. 10). De larve woont in pyramidale harige gallen
op de bovenzijde der bladeren van Glechoma hederacea ; aan de onderzijde van
het blad zijn de pallen door een dichten haarkrans gesloten; tegen den tijd
der verpopping (October of November) vallen zij af en laten een gat in het
blad achter. De mug komt in April van het volgende jaar te voorschijn.

1) Deze soort zou, even als de hierna vermelde C. Cratacgi en Cerris bij ons te
lande door Dr. Weyenhergh gokw< ekt zijn (zie Tijdschr. v. Entom. XVII. blz. 153 en
154). Zij rijn evenwel hier nog niet onder de inlandsche soorten opgenomen, omdat
ik de voorwerpen niet gezien heb.

I. CECIDOMYIA. 55

C. marginemtorquens Winn. (Linn. Ent. VIII. 223. 12). De larve leeft in
groot aantal bijeen onder den omgeslagen rand der bladeren van Salix vinima-
lis ; die omgeslagen bladrand wordt alsdan met gele en roode vlekken fraai
versierd; ter verpopping maakt zij zich een luchtig wit omhulsel.
C'. albilabris Winn. (1. c. 217. 4) werd uit rottend hout gekweekt.
C. Cardaminis Winn. (1. c. 225.13). De larve woont gezellig in de bloesems
van Cardamine pratensis , welke alsdan tot monsterachtige gallen opzwellen ,
zoodat zij dikwijls de grootte van den bloemknop van Sonchis oleraceus verkrij-
gen en daarop veel gelijken ; tegen het eind van Mei is de larve volwassen
en begeeft zich ter verpopping in de aarde ; eerst in het volgende voorjaar
verschijnt de mug.

C. circumdata Winn. (I. c. 226. 14) leeft als larve in de bladkuifjes van
Crataegus oxyacantha en verpopt zich in de aarde.

C. Crataegi Winn. (1. c. 228. 15). Even als de vorige in Crataegus oxya-
cantlia en coccinea ; zij verpopt zich in de aarde of ook wel in hare eerste
woonplaats.

C. Papaveris Winn. (1. c. 229. 16). De larve is omstreeks half Augustus te
vinden in de zaadhuisjes van Papaver rhoeas en dubium , waarin zij ook
verpopt.

C. acrophila Winn. (1. c. 233. 19). De larve leeft in de bladeren aan den
top der takken van Fraxinus excelsior ; zij misvormt die bladeren tot peulvor-
mige huisjes en verlaat in Juli hare woning om in de aarde hare verandering
te ondergaan.

C. Strobi Winn. (1. c. 234. 20) werd door Kaltenbach uit larven gekweekt,
die hij in het binnenste van afgevallen vruchten van Pinus abies vond ; de pop
ligt daarin in een wit hulsel.

C. Betulae Winn. (1. c. 234. 21). Kaltenbach vond de larven in de vrou-
welijke katjes van Betida alba ; zij verpoppen zich daarin; in het voorjaar
komen de mugjes te voorschijn.

C Galeobdolontis Winn. (1. c. 238. 25). De larve leeft in verdikte, bijna on-
deraardsche spruiten van Galeobdolon luteum , waarin zij zich ook verpopt.

C. saliceti Winn. (1. c. 244. 30). De larve leeft gezellig en te zamen met
die van C. heterobia in de toppen der takken van Salix fragilis en kruipt ter
verpopping in de aarde.

C. serotina Winn. (I. c. 316. 97). In den herfst is de larve te vinden in
de blaadjes aan 't eind der takken van Hypericum hunifusum , welke blaadjes
dan rood worden en tot een zakje worden samengevoegd; gewoonlijk huizen
er twee of drie larfjes in, die ter verpopping in de aaide gaan; de mug komt
in Mei of het begin van Juni uit.

C. circinans Giraud (Verh. zool. bot. Gesellsch. XI. 475. pi. XVII. fig. 2).
De larve bewoont de eenigszins afgeplatte dekselgallen aan de onderzijde der
bladeren van Quercus cerris , waarbinnen zij hare gedaantewisseling ondergaat.

C. Cerris Kollar (Denkschr. der k. k. Akad. der Wissensch. I; Giraud,
Verh. zool. bot. Gesellsch. XI. 471. 1. pi. XVII. fig. 1). De larve leeft in ruige

50 I. CECIDOMYIDAE.

gallen aan de onderzijde der bladeren van Quercus cerris ; de gallen zijn kleiner
en ronder dan die der vorige soort; de verpopping geschiedt in de aarde.

C. acerina Giraud (Verh. zool. bot. Gesellsch. XIII. 1304. 3). Door Giraud
gekweekt uit gallen op de bladeren van Acer pseudo-platanus , welke gallen
door Cgnipa Aceris Schr. worden veroorzaakt.

II. HORMOMYIA Löw (Dipt. Beitr.. IV. 29). PI. II. fig. 2 en 3.

Kop klein ; sprieten snoervormig , lang , bij het j uit 14 tot 36 leden be-
staande ; de schaftieden gesteeld , rondachtig of langwerpig , met meer of
minder lang uitstaande haren; de steel onder het lid zeer dikwijls knopachtig
verbreed ; de onderste haren van ieder lid langer dan de bovensten ; de sprieten
bij het $ met 14 tot 24 leden, de schaftieden kort gesteeld of ongesteeld, met
kortere haren. Palpen gewoonlijk klein. Thorax kort, ineengedrongen, steeds
eenigszins en dikwijls hoog gewelfd, soms van voren kapvormig over den kop
reikende. Achterlijf bij het <£ bijzonder lang en slank , bij het % plomp ; de
eierbuis kort, aan 't eind met een paar kleine lamellen, of lang uitstekend
zonder lamellen. Pooten als bij Ceeidomyia. Vleugels meestal met weinig of
geen glans; de wortel der cubitaal-ader gewoonlijk zeer onduidelijk; middel-
dwarsader ongeveer evenwijdig met de subcostaal-ader loopende, schijnbaar de
basis der cubitaal ader uitmakende; deze schijnt alzoo uit de posticaal-ader
voort te komen, loopt met eene zachte buiging en heeft hare uitmonding in
of zelfs onder de vleugelspits ; posticaal-ader gevorkt.

Verscheidene soorten belmoren tot de grootsten in deze familie en zijn 6a 7
mm. lang; anderen zijn veel kleiner, tot zelfs weinig boven 1 mm. Van eenigen
zijn gedaantewisseling en leefwijze bekend. Van de 26 Europeesche soorten kan
ik alleen de vier volgenden als inlandsch opgeven.

a. Thorax kapvormig over den kop verlengd . . .1. producta Meig.
Thorax hoog geweifd, doch niet over den kop rei-
kende b

b. Grootere soort (4 mm. lengte ten minste) ... 2. Fagi Hartig.
Kleinere soorten (hoogstens 3,5 mm.) . . . . . c

c. Thorax en schildje glanzig zwart; achterlijf in 't

leven met witte teekening 3. elegant Winn.

Thorax en schildje bruin; achterlijf eenkleurig . . 4. Millefolii Löw.

1. Iloriuomyia producta Meig. (PI. II. fig. 2 en 3). - Syn. Oecilomyia

producta, Meig. Syst. Beschr. VI. 267. 18; — Hormomyia producta,

Schiner, Fn. austr. II. 398; — O. fasciata , Bremi, Neue Denkschr. der

Schweiz. Gesellsch. VIII. 6;J.

4 — 5 mm. — Sprieten nauwelijks ter halve lengte des lichaams, bij het $

nog korter; de beide wortelleden dik, de schaftieden bij het J1 ten getale van

20 tot 22, langwerpig, in 't midden een weinig ingesnoerd , de eindleden

klein ; bij het 5 een minder getal leden. Kop bleek roodgeel. Thorax van voren

over den kop reikende, vleeschrood, van boven met drie glanzig donkerbruine

II. HORMOMYIA. 57

langsbanden ; ook een paar vlekjes in de borstzijden , en voorts de borst en
achterrug donkerbruin. Achterlijf vleeschrood , met donkerbruinen glanzigen
zoom der ringen; bij het $ de tangarmen klein, lamellenachtig; bij het % de
eierbuis kort. Pooten bleek roodgeel. Vleugels met flauwe bruinachtige tint;
cubitaal-ader aan den wortel onschijnbaar ; de bovenarm der posticaal-ader zeer
onduidelijk; de daar langs loopende vleugelplooi daarentegen zeer in 't oog
vallend.

Na den dood wordt het geheele lijf van boven donkerbruin, van onderen
met de pooten bleekgeel.

Leefwijze onbekend. Enkele voorwerpen gevangen bij Utrecht en Amersfoort (Six).

2. Ilorin. Fagi Hartig. — Syn. Cecidomyia Fagi , Hartig , Jahresberichte ,
I. 4. 641 ; Löw, Dipt. Beitr. IV. 31 ; Winn. Linn. Ent. VIII. 235. 74;
Wtt. Volksleesboek over schad. en nutt. ins. p. 60 (met afb. der mug en
gallen) ; — Hormomyia Fagi , Schiner , Fn. austr. II. 398.

4—5 mm. — Sprieten donkerbruin, 20- tot 24-ledig , bij het J een weinig
langer dan het lichaam , de schaftleden gesteeld , aan de middelste leden de
steel en de knop even lang ; bij het <j> de sprieten slechts een derde der
lichaamslengte , met ongesteelde leden. Kop zwart ; palpen geel. Thorax hoog
gewelfd , doch niet over den kop reikende , zwartbruin , van boven met drie
langsgroeven , die met zwarte haartjes bezet zijn ; hals en borstzijden vleesch-
rood. Achterlijf donker vleeschrood, met grauwe beharing; eierbuis kort met
een paar rondachtige lamellen. Pooten zwartbruin ; het tweede heuplid ,
de wortel der dijen en de gewrichten geel of witachtig. Kolfjes roodgeel. Vleu-
gels bijna glasachtig, zeer flauw iriseeren d , tegen eene donkere oppervlakte
gezien eenigszins witachtig ; cubitaal-ader zacht gebogen , in de vleugelspits
uitloopende, haar wortelstuk zeer dun, nauwelijks waar te nemen; posticaal-
ader recht , de armen der vork zeer bleek ; de bovenste een weinig opgebogen ,
de onderste bijna rechthoekig naar beneden gebogen,

Na den dood wordt de kleur van het achterlijf donkerbruin , die der pooten
pekbruin of zelfs bruingeel.

De melkwitte larve woont in harde, kegel- of peervormige , kaneelkleurige
gallen op de beukenbladeren , verpopt zich daarbinnen en brengt er als pop
den winter door; de mug komt in het volgende voorjaar uit.

De zeer in 't oog vallende gallen vond ik soms in menigte te Amersfoort,
te Hilversum en te Beek; in het Haagsche Bosch, waar zoovele beuken staan,
heb ik er altijd te vergeefs naar gezocht.

3. Horm. elegaus Winn. — Syn. Cecidomyia eiegans, Winn. Linn. Ent.
VIII. 287. 76; — Hormomyia elegant , Schiner, Fn. austr. II. 400.

3,5 mm. — Sprieten bruin , 20-ledig , bij het f een vierde , bij het % de
helft korter dan het lichaam. Kop, thorax en schildje glanzig zwart; de tho-
rax hoog gewelfd, maar niet over den kop reikende; borstzijden vleeschrood;
achterlijf zwartbruin , met de insnijdingen en eene ruglijn wit, alsmede eene
witte stip aan den voorrand van den derden tot zevenden ring; de achtste

58 I. CECIDOMYIDAF.

ring bij het ï vleeschrood , de tangarmen zwart ; de eierbuis van het $ geel.
Pooten zwartbruin , van onderen met eenigen witten weerschijn. Kolfjes zwart;
de steel aan den wortel bleekgeel. Vleugels grauwachtig , een weinig irisee-
rend , met grauwe beharing en bruine aderen ; cubitaal-ader in de vleugelspits
uitloopende ; posticaal-ader eerst recht , vervolgens met den bovenarm naar
den achterrand gebogen , de onderarm zeer flauw.

Na den dood verdwijnt de teekening van het achterlijf en is het van boven
eenkleurig glanzig zwartbruin , alleen de eierbuis blijft geel.

Levenswijze onbekend.

Bij Utrecht en te Beek bij Nijmegen gevangen (Six).

4. Ilorm. Millefolii Löw. — Syn. Cecidomyia Milhfolii , Löw , Dipt. Beitr.
IV. 37. 46; Schiner , Fn. austr. II. 380.

$ 2,5 — 3 mm. — Sprieten 17-ledig , gesteeld. Aangezicht en schedel zwart
behaard; palpen zeer kort. Thorax gewelfd, doch van voien niet over den
kop reikende, bruin; de hals en borstzijden roodgeel. Achterlijf vleeschrood;
de eierbuis lang uitstekend. Pooten donkerbruin , met den wortel der dijen en
schenen lichter. Vleugels met grauwachtige beharing , die ook aan den voor-
rand bijzonder lang is; cubitaal-ader aan 't einde zacht omgebogen, in de vleu-
gelspits uitloopende. Het £ onbekend.

De larve leeft in gallen , in de bladokselen van Achillea millefolium. Dr. "Wèy-
enbergh kweekte de soort uit zulke gallen , door hem te Wijk-aan-Zee ver-
zameld ; hij verkreeg ook alleen vrouwelijke exemplaren.

De volgende soorten kunnen misschien ook bij ons te lande worden aangetroffen :

Hormomyia jimiperina Linn. (Fn. suecica, 1774; Winn. Stett. Ent. Zeitung,
XV. 32-2). De larve leeft in knopvormige gallen aan deD top der takken van
den Teneverboom.

H. fuscicollis Meig. (Syst. Beschr. I. 97. 11) werd door Bouché uit larven
gekweekt , die in rottende tulpen- en hyacinthenbollen woonden.

11. p'üigcra Löw (Dipt. Beitr. IV. 32. 6). De larve leeft in harige gallen
op beukenbladeren , waarin zij tegen het eind des winters tot pop wordt , om
in April de mug te leveren.

ff. floncola Winn. (Linn Ent. VIII. 289. 78). De larve bewoont de bloe-
sems van Achillea ptarmica . welke zij tot haarkuifjes doet misvormen ; in 't
begin van Juli ondergaat zij hare verandering tot pop , waaruit omstreeks de
helft dier maand de mug te voorschijn komt.

II. lentipes Winn (1. c. 291. 79) werd door Winnertz uit rottend hout
gekweekt.

II. Capreae Winn. (1. c. 291. 80). De larve in gallen op de bladeren
van Salix caprea en aurita ; zij verpopt zich in den herfst en soms ook eerst
in het volgende voorjaar onder afgevallen bladeren; de mug verschijnt in het
begin van Mei.

H. graminicola Winn. (1. c 292. 81). De larve leeft, ten getale van 3 tot

II. HORMOMYIA. 59

5 bijeen , in de knoopen tusschen de bladscheede en de halm van Poa nemo-
ralis , waaraan alsdan eene eivormige ruigharige misvorming ontstaat ; in Juli
of Augustus verandert zij daarbinnen tot pop , waaruit de mug niet voor de
volgende lente te voorschijn komt.

H. Corni Gir. (Verh. zool. bot. Gesellsch. XIII. 1301. 1). De larve in harde
gallen op de bladeren van Cornus anguinea L. ; zij verpopt zich in de aarde
en overwintert daar ; de gallen steken aan weerskanten van het blad uit.

III. COLPODIA Winn. (Linn. Ent. VIII. 188). PI. II Bg. 4.

Gelijkt in de voornaamste kenmerken op de beide voorgaande geslachten.
De sprieten van het $ (het £ is niet bekend) zijn dun, 13-ledig ; de schaft-
leden gesteeld. Thorax matig gewelfd. Eierbuis kort, met een paar kleine
eindlamellen. Pooten lang; het eerste tarsenlid zeer kort, het tweede ten
minste zoo lang als de schenen. Vleugels bijzonder lang en smal ; het ader-
beloop levert het meest onderscheidende kenmerk op ; de subcostaal-ader ligt
dicht tegen den voorrand en bereikt dien vóór het midden; kort vóór hare
uitmonding ontspruit uit haar de cubitaal-ader, die min of meer evenwijdig
met den voorrand loopt, aan 't eind sterk naar beneden gebogen is en
onder de vleugelspits uitmondt; haar wortelstuk langer dan bij de voorgaande
geslachten; middeldwarsader zeer lang, S-vormig gebogen en zóó met de
cubitaal-ader verbonden , dat zij niet voor de basis dier langsader kan wor-
den aangezien ; de posticaal-ader vrij dicht bij den achterrand , aan het einde
niet gevorkt, althans van den buitensten arm is slechts bij zeer gunstig licht
eenig spoor te zien.

Vroeger was slechts ééne soort van dit geslacht beschreven, nl. G. angusti-
pennis Winn. Eene tweede soort werd door mij bij den Haag gevangen.

Col podia pallidula V. d. W. — Syn. Van der Wulp , Tijdschr. voor Ent.
XVII. 113. 1.

? Bijna 2 mm. — Eenkleurig bleekgeel , ook de sprieten , palpen , pooten
en kolfjes ; alleen de laatste sprietleden eenigszins bruinachtig en de oogen
zwart. Sprieten iets korter dan het lichaam ; de steel der schaftleden onge-
veer de helft korter dan de langwerpig ovale koppen. Achterlijf met vrij lange
witachtige beharing ; eierbuis kort , met een paar zeer kleine eindlamellen.
Vleugels glasachtig , met gele en paarse iriseering ; aderen en beharing
bleekgeel; voor het aderbeloop zie de beschrijving van het genus en de
afbeelding.

In het Scheveningsche bosch , in April en Mei (Sn., Six en V.d. W.) ; ook
bij Utrecht (Six).

De andere soort van dit geslacht, C. angustipennis Winn. (Linn. Ent. VIII.
293. fcü), onderscheidt zich van de hier beschrevene door iets minder grootte,
door drie donkerbruine langsstrepen op den thorax en door iets bruinachtige ,
grauw behaarde en bruin geaderde vleugels. Winneitz kweekte haar uit rot-
tend beukenhout.

60 I. CF.CIDOMYIDAF.

IV. EPIDOSIS Löw (Dipt. Beitr. IV. 20). PI. II. fig. 5 en 6.

Sprieten lang , de schaftleden in beide sexen gesteeld en met uitstaande
haren; de leden van onderen met eene knopvormige verdikking; de stelen
en de haren bij het g zeer lang; het aantal leden bij het g van 15- -21 ,
b\j het $ van 13 — 24; meestal de sprieten van het <ƒ met eenige leden meer
dan die van het $ , doch soms ook de verhouding omgekeerd. De eierbuis bij
eenige soorten kort , met een paar lamellen , of lang uitstekend zonder die
aanhangsels. Pooten zeer slank, even als het geheele lijf; het eerste tarsenlid
verkort. Vleugels vrij smal ; de subcostaal-ader reikt bijna tot het midden van den
voorrand ; de cubitaal-ader ontspringt uit haar op ruim de halve lengte, loopt
een eind met haar evenwijdig en buigt zich vervolgens zacht naar beneden , waar
zij iets onder de vleugelspits uitmondt ; middeldwarsader zeer lang en S-vormig
gebogen; posticaal-ader gevorkt, bij ééne soort {E. defecta Löw) ongevorkt.

Lengte 2 — 7 mm. Van de meeste soorten , wier gedaantewisseling bekend
is , leven de larven in rottend hout ; eene enkele {E. Phragmitis Gir.) leeft
waarschijnlijk in puistachtige verhevenheden op rietstengels. Er zijn 20 soorten
uit Europa beschreven; de volgenden komen bij ons voor.

a. Thorax zwart b

Thorax geel met bruine langsstrepen c

b. Achterlijf bruingeel met zwarte insnijdingen ; thorax

glansloos 1. analis Winn.

Achterlijf zoowel als de thorax glanzig zwart . . 2. nitida V. d. W.

c. Grootere soort (ten minste 4 mm.) .3. venusta Winn.

Kleinere soorten (hoogstens 3 mm.) d.

d. Pooten bruin ; de twee voorlaatste leden der tarsen

wit 4. albitarsis Meig.

Pooten zwart, met de heupen en wortel der dijen

geel 5. dorsalis Winn.

1. Epidosis analis Winn. — Syn. Cecidomyia analis , Winn. Linn. Ent.
VIII. 300. 91 ; — Epidosis analis, Schiner , Fn. austr. II. 403.

<ƒ Ruim 2 mm. — Sprieten zwart, anderhalfmaal zoo lang als het lichaam,
16-ledig; de steel der onderste schaftleden zoo lang als de knop, die der vol-
genden anderhalfmaal zoo lang, die der laatsten korter. Kop en thorax zwart ,
glansloos; borstzijden en borst grauwzwart ; de schouders, eene plek aan de
inwrichting der vleugels , het schildje , eene vlek daarvoor en de achterrug
roodgeel. Achterlijf bruingeel , met de insnijdingen en een dwarslijntje op 't
midden der ringen zwartachtig ; tangarmen zwart ; na den dood het achter-
lijf geheel zwartbruin. Pooten zeer lang, zwartbruin, met gelen wortel der
dijen. Kolfjes in 't leven wit, na den dood geelachtig met donkeren knop.
Vleugels een weinig bruinachtig , iriseerend , met grauwe beharing en bruine
aderen; cubitaal-ader weinig gebogen; posticaal-ader aanvankelijk recht en
vervolgens boogvormig in den achterrand uitloopende ; de onderste arm bleek
maar duidelijk.

IV. EPID0S1S. 61

Het $, alsmede de leefwijze onbekend.

In den Aerenhout bij Haarlem, Mei (Weyenb.).

2. Ep. nitida V. d. W. — Syn. Van der Wulp , Tijdschr. voor Ent. XVII.
113. 2.

9 1 mm. — Glanzig zwart ; onder den vleugelwortel eene roodgele vlek.
Sprieten zwart, ter halve lengte des lichaams , 18-ledig ; de schaftleden kort
gesteeld. Eierbuis roodgeel, ter lengte van een derde des aehterlijfs. Pooten
roodgeel met bruine tarsen. Kolfjes geel. Vleugels grauwachtig , zeer glanzig
en iriseerend , met grauwe beharing ; het wortelstuk der cubitaal-ader zeer
flauw; de middeldwarsader slechts weinig gebogen.

Het 5 , Driebergen , Juni (Six).

Door de glanzig zwarte kleur en de roodgele pooten van de vorige onder-
scheiden en daardoor zeer kenbaar.

3. Ep. venusta Winn. — Syn. Cecidomyia venusta , Winn. Linn. Ent
VIII. 299.90; — Epidosis venusta, Schiner, Fn. austr. II. 403.

<$ 4,5 mm. — Sprieten 16-ledig, bijna anderhalfmaal zoo lang als het
lichaam; de wortelleden geel; de schaftleden zwart, met den steel witachtig,
dubbel zoo lang ais de knop. Kop en lijf geel; de oogen zwart; op den thorax
drie bleek roodbruine langsstrepen ; de tangarmen klein en dik. Pooten bleek-
bruin ; de tarsen met witten weerschijn. Kolfjes geel. Vleugels met bruinach-
tige tint , sterk iriseerend , met grauwe beharing en bruine aderen ; posticaal-
ader aanvankelijk recht en vervolgens boogvormig in den achterrand uitloo-
pende ; de onderste arm duidelijk.

Na den dood worden het achterlijf en de kolfjes bruinachtig en ook de
pooten donkerder.

Ik ving deze soort, waarvan het $ onbekend is, in Mei in het Haagsche
bosch. Winnertz kweekte haar uit rottend hout.

4. Ep. albitarsis Meig. — Syn. Cecidomyia albitarsis , Meig. Syst. Beschr.
VL 268. 20; Macq. Suit. I. 161. 9; Löw, Dipt. Beitr. IV. 38. 54;
"Winn. Linn. Ent. VIII. 297. 87; — Epidosis albitarsis, Schiner, Fn.
austr. II. 404.

2 — 2,5 mm. — Sprieten bruinachtig, 13-ledig, bij het g bijna dubbel zoo lang
als het lichaam , bij het $ ongeveer ter lengte des lichaams ; de steel der schaft-
leden zoo lang als de knop. Kop en thorax geel ; oogen zwart ; op den thorax drie
breede, samengevloeide bruine banden. Achterlijf met zwartachtige insnijdingen
en witachtige beharing. Pooten donkerbruin; de beide voorlaatste tarsenleden
sneeuwwit. Kolfjes bruin , met bleekgelen steel. Vleugels met grauwbruine tint ,
sterk iriseerend , met donkergrauwe beharing en bruine aderen ; middeldwars-
ader minder sterk gebogen dan bij de vorige soorten.

Na den dood worden kop , thorax en achterlijf eenkleurig zwartbruin en
blijven alleen de borstzijden, het schildje en de achterrug geel; de kleur der
pooten verbleekt.

62 I. CECIPOMYIDAK.

Te Velzen in Juli gevangen (V. V.) , ook bij den Haag in Augustus door
mij zelven. Winnertz kweekte de soort uit rottend hout.

5. Ep dorsalis Winn. — Syn. Cec'idomyia dorsalis . Winn. Linn. Ent. VIII.
297. 88; — Epidosis dorsalis, Schiner, Fn. austr. II. 404.

? 3 mm. — Sprieten donkerzwart , ruim half 2:00 lang als het lichaam ,
13-ledig ; de steel der schaftleden nauwelijks half zoo lang als de knop. Kop
met de monddeelen vuilgeel ot zelfs zwartachtig; schedel en achterhoofd zwart.
Thorax bruingeel , op den rug met drie samengevloeide langsbanden , die van
achteren vóór het schildje eene ronde gele vlek insluiten ; in de borstzij den
tusschen de voorste heupen eene zwarte vlek, van waar een zwart streepje
naar den vleugelwortel gaat ; een dergelijk streepje loopt van de achterheupen
over de inplanting der kolfjes heen langs den onderrand des acliterrugs en
tusschen beiden ligt nog een zwart vlekje. Achterlijf licht bruingeel, met
zwarte insnijdingen ; anus geel met zwarte spits ; eierbuis kort , met een paar
ronde lamellen. Beharing op den thorax zwart , overigens bleekgeel. Pooten
zwart , met de heupen en de wortel der dijen geel. Kohjes geel , de knop van
onderen zwartachtig. Vleugels bruinachtig , iriseerend , met donkergrauwe be-
haring en zwartbruine aderen ; de middeld warsader slechts flauw gebogen.

Na den dood wordt de borst zwartachtig , het achterlijf geheel donkerbruin
even als ook de kolfjes.

Het cT is onbekend, en de levenswijze nog niet waargenomen.

Ik ving de soort bij den Haag in Mei.

De volgende soorten zullen later wellicht ook in ons land gevonden worden :

Epidosis leucopeza Meig. (Syst. Beschr. VI, 268. 19). Alleen het g bekend,
dat op E. albitarsis gelijkt, waarvan het hoofdzakelijk onderscheiden is, door-
dien het wit der tarsen ook de wortelhelft van het vijfde lid en aan de ach-
tertarsen bovendien de spits van het tweede lid inneemt; de soort is iets
grooter (3 mm.). Leefwijze onbekend.

E. defecta Löw (Dipt. Beitr. IV. 38. 57). 1,73 mm. Zeer kenbaar aan de
niet gevorkte posticaal-ader ; de larven wonen in rottend beukenhout.

E. cortwalis Löw (Linn. Ent. V. 377). 3 — 4,5 mm. Vuilgeel ; rug van den
thorax , borstzijden en een deel van het achterlijf bruinachtig ; sprieten in
beide sexen ongeveer 26-ledig; pooten lichtbruin, eierbuis lang. De larven
weiden door Dr. Scholz onder de schors van ijpenboomen gevonden , alwaar zij
ook verpoppen.

E. pallipes Winn. (Linn. Ent. VIII. 295. 84). Alleen het $, 2,25 mm.
Sprieten een vierde korter dan het lijf, 13-ledig ; thorax geel , met drie bruine
saamgevloeide langsbanden; achterlijf bruingeel; eierbuis kort, pooten bruin,
met witte tarsen. Leefwijze onbekend.

E. albimana Winn. (1. c. 296. 85). Alleen het $ , 2,5 mm. Geel ; thorax
met drie zwartbruine langsstrepen ; sprieten zoo lang als het lijf, 13-ledig;
pooten zwartbruin; aan de voorste tarsen de spits van het derde en de beide

IV. EPIDOSIS. 63

laatste leden , aan de achtertarsen de spits van het tweede en de drie laatste
leden sneeuwwit.

E. gracilis Winn. (1. e. 298. 89). 2 mm. Sprieten bij het cf anderhalfmaal
zoo lang als het lijf, 16-ledig ; bij het $ korter en slechts 13-ledig; thorax
geel met drie zwartbruine langsstrepen ; achterlijf bleekbruin met lichte insnij-
dingen ; eierbuis kort ; pooten donkerder of lichter bruin ; de drie laatste tar-
senleden sneeuwwit.

E. nodicornis Winn. (1. c. '300. 92). 2 — 3 mm. Sprieten bij het £ ander-
halfmaal zoo lang als het lijf, 21 -ledig, de schaftleden in 't oog vallend groot;
bij het 2 de sprieten korter, 26-ledig ; lijf geel; thorax met drie zwartbruine
langsbanden ; eierbuis lang ; pooten lichter of donkerder bruin ; dijen aan den
wortel geel , de drie laatste tarsenleden sneeuwwit.

E nemoralis Winn. (I. c. 302. 93). Alleen het $, 2,5 mm. Gelijkt zeer op
de vorige , doch de sprieten slechts 22-ledig ; het achterlijf met zwartachtige
insnijdingen; aan de achtertarsen ook het tweede lid wit; de vleugels smaller,
vooral aan den wortel.

E. valvata Winn. (1. c. 302. 94). Alleen het $ , 2 mm. Sprieten een derde
korter dan het lijf, 24-ledig; kop en lijf geel; thorax met drie bruine langs-
strepen ; eierbuis lang en dik ; pooten zeer lang , bruin , de drie laatste tar-
senleden sneeuwwit; het tweede lid der voortarsen bijzonder lang.

De vijf laatstgenoemde soorten allen verkregen uit larven die in rottend hout
leefden.

E. Phragmitis Gir. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 126,). 5). $ 2 mm. Vleesch-
rood; sprieten eenigszins geknopt, 23-ledig ; heupen en dijen bleekgeel; sche-
nen en tarsen bruinzwart ; vleugels glasachtig , met donkerbruine beharing. De
larve hoogstwaarschijnlijk in kleine puistvormige verhevenheden op rietstengels.

V. ÜIRHIZA Löw (Dipt. Beitr. IV).

Dit geslacht onderscheidt zich van Epidosis , doordien de schaftleden der
sprieten in beide sexen zittend zijn ; hoogstens zijn zij bij het <ƒ zeer kort ge-
steeld; overigens is de middeldwarsader niet S-vormig, maar slechts enkel-
voudig gebogen.

De beide soorten , die er toe behooren , B. lateritia Löw en rliodophila Hardy ,
zijn tot dusver niet in ons land aangetroffen.

VI. DIPLOSIS Löw (Dipt. Beitr. IV. 38). PI. IL fig. 7 en 8.

Sprieten bij het J1 met dubbel zooveel leden als bij het $ , namelijk bij het
e? ten getale van 26, b\j het $ van 13 of 14; de schaftleden in beide sexen
gesteeld , bij het <ƒ afwisselend enkel en dubbel geknopt en met twee kransen
van uitstaande haren, waarvan veelal de bovenste langer zijn; bij uitzondering de
leden allen enkel geknopt ; bij het $ de schaftleden meer cylindrisch en alleen van
onderen , boven de steel iets dikker. Thorax matig gewelfd ; eierbuis soms kort

64 I. CECIDOMYIDAE.

met een paar eir.d'iamellen , soms lang uitstekend , met of zonder lamellen.
Pooten slank , het eerste tarsenlid verkort. Vleugels aan 't einde afgerond , met
drie langsaderen ; uitmonding der subcostaal-ader kort voor het midden van
den voorrand ; die der cubitaal-ader aan de vleugelspits of iets daaronder ;
posticaal-ader gevorkt; middeldwarsader dicht bij den vleugelwortel , weinig of
niet gebogen en schijnbaar de basis der cubitaal-ader uitmakende. Somwijlen
zijn de vleugels flauw gevlekt.

De meeste soorten hebben slechts 1 of 2 mm. lengte ; sommigen zijn echter
grooter en halen wel 4 ot 5 mm. Van velen is de leefwijze bekend. Meer dan
100 Europeesche soorten zijn beschreven ; slechts acht daarvan ken ik als in-
landsch.
o. Vleugels wolkig gevlekt . . ; b

Vleugels eenkleurig d

b. Pooten bleekgeel 1. fascipennis Winn.

Pooten zwartbruin en wit geteekend e

c* Onderste arm der posticaal-vork schuin; eierbuis

kort; grootere soort (2 — 3 mm.) 2. variegata Macq.

Onderste arm der posticaal-vork loodrecht; eierbuis

zeer lang; kleinere soort (1,5 mm.) 3. centralis Winn.

d. Thorax geel , soms met donkere langsstrepen . . e
Thorax zwart of donkerbruin g

e. Thorax eenkleurig geel 4. ochracea Winn.

Thorax met drie bruine langsstrepen ƒ

f. Dijen aan den wortel geel; onderarm der posticaal-

ader onduidelijk 5. invocata Winn.

Dijen aan den wortel niet geel ; onderarm der pos-
ticaal-ader duidelijk 6. coniophaga Winn.

g. Achtertarsen geheel zilverwit , hoogstens aan den

wortel zwartachtig 7. Pini De G.

Achtertarsen alleen aan de onderzyde wit ... 8. Tremulae Winn.

1. Diplosis fascipennis Winn. — Syn. Cecidomyia fascipennis , Winn.
Linn. Ent. VIII. 253. 43; — Diplosis fascipennis, Schiner , Fn. austr.
II. 385.

Ruim 1 mm. — Sprieten bruinachtig , met gele wortelleden , bij het £ an-
derhalfmaal zoo lang als het lichaam ; aan de schaftleden de knop en steel van
dezelfde lengte ; bij het $ de sprieten een vierde korter dan het lichaam ; aan
de schaftleden de steel ongeveer half zoo lang als de knop. Kop , thorax en
achterlijf, alsmede de pooten en kolfjes bleek roodgeel; op den thorax drie
korte, bruine langsstrepen; tangarmen van het £ geel, met donkerbruine haken;
eierbuis kort , met een paar ovale lamellen. Vleugels glasachtig , met eenigen
witten weerschijn en bruine aderen ; tusschen het midden en de spits een
flauwe paarsbruine ziczac-band , die voorbij de uitmonding der subcostaal-ader
begint en aan 't eind der vorkcel in den achterrand uitloopt ; vóór het mid-

VI. diplosis. 65

den der vleugels ligt een dergelijke, maar nog flauwere band, die aan de uit-
monding der subcostaal-ader begint , doch aan de posticaal-ader afgebroken is ;
aan de vleugelspits een paar , meestal samenhangende vlekken ; bij het $ is
deze teekening donkerder dan bij het <£.

Na den dood is het geheele lichaam vuilgeel, alleen de thorax van boven
bruinachtig.

Bij Utrecht gevangen (Six). Winnertz verkreeg de soort uit larven, die in
rottend hout leefden.

2. !>ipl. variegata Macq. (PI. II. fig. 7). — Syn. Cecidomyia variegata,
Macq. Dipt. I. 115. 3: id. Suit. I. 100. 6; Meig. Syst. Beschr. VII. 22.
84; Zett. Dipt. Scand. IX. 3691. 21.

2,o.'3 — 3 mm. — Sprieten bruin , bij het <£ een derde , bij het $ de helft korter
dan het lichaam ; de schaftleden in beide sexen kort gesteeld. Kop donkerbruin.
Thorax grauwachtig geel, met drie bruine langsbanden; de middelste van ach-
teren verkort en spits toeloopend. Achterlijf roodachtig; eierbuis van het %
kort, met een paar tepelachtige lamellen. Pooten zwartbruin , met een breeden
witten ring op de dijen , de schenen en elk der tarsenleden. Kolfjes witachtig.
Vleugels aschgrauw , in het groene iriseerend , met grauwe beharing en ver-
scheidene paarsbruine vlekken, waarvan twee aan den voorrand het duidelijkste
zijn; uitmonding der cubitaal-ader in de vleupelspits.

Bij herhaling gevangen b'y Utrecht en Piijzenburg, in Juli en Augustus (Six).

3. Dipl. centralis Winn. — Syn. Cecidomyia centralis, Winn. Linn. Ent.
VIII. 277. 67; — JJiplosis centra lis , Schiner , Fn. austr. II. 394.

$ 1,5 mm. (zonder eierbuis). — Sprieten bruin , ruim half zoo lang als het
lichaam ; de schaftleden uiterst kort gesteeld. Kop , thorax en achterlijf roodgeel ;
op den thorax drie bruine langsbanden ; borst zwartachtig; eierbuis ongeveer half
zoo lang als het lichaam , met een paar kleine ronde eindlamellen ; beharing
van het lijt bleekgeel. Pooten zwartbruin en wit geteekend ; de spits der dijen
en schenen, een breede ring op het midden der schenen, het eerste tarsenlid
en het einde der volgende tarsenleden zijn donker, het overige wit. Kolfjes wit.
Vleugels glasachtig met drie flauwe paarsaehtige dwarsbanden , een dicht bij
den wortel , een tweede over het midden des vleugels en den wortel der pos-
ticaal-vork bestrijkende , de derde vóór de vleugelspits ; tusschen de beide
laatste banden eene groote ronde vlek van dezelfde kleur ; ook de posticaal-ader
is paarsachtig beschaduwd ; haar onderste arm loopt met een rechten hoek
naar den achterrand.

Het g is onbekend, even als ook de levenswijze.

Zeldzaam; het % te Rotterdam gevangen (Frans.). Een g , dat in de tee*
kening der vleugels veel overeenkomst met het hierboven beschreven $ heeft ,
werd in Juni te Leiden gevangen door den Heer C. Ritsema ; de sprieten zijn
aan dit exemplaar langer dan het lichaam en ongeveer 20 -ledig ; de kleur van
het lijf is echter vrij donkerbruin en de teekening der pooten veel minder in
't oog vallend.

5

ÖÖ I. CECIDOMYIDAE.

4. Dipl. ochracea Winn. — Syn. Cecidomyia ochracea , Winn. Linq, Ent.

VIII. 202. 51 j — J)ij)losis ochracea, Schiner , Fn. austr. II. 387.

1,33 mm. — Eenkleurig leemgeel , na den dood meer stroogeel ; oogen, ook
bij het leven , zwart ; de beharing van het lichaam witachtig. Sprieten bruin ,
bij het J1 anderhalfmaal zoo lang als het lichaam ; de knop der schaftleden
duidelijk dubbel; bij liet <j> de sprieten half zoo lang als het lichaam, met kort
gesteelde schaftleden. Eierbuis kort en dik. Pooten bruin , na den dood bleeker.
Kolfjes witachtig. Vleugels glasachtig , met fijne grauwe beharing en lichtbruine
aderen; de cubitaal-ader is, ter plaatse waar zij met de middeldwarsader is ver-
bonden , duidelijk in de hoogte gebogen en heeft hare uitmonding merkelijk
onder de vleugelspits ; de posticaal-ader is met rechten doch afgeronden hoek
naar den achterrand gebogen.

Driebergen, Juni (Six); Middelburg, Juni (De Man). Leefwijze onbekend.

5. Dipl. invocata Winn. — Syn. Cecidomyia invocata , Winn. Linn. Ent.
VIII. 209. 61 ; — Diplosis invocata , Schiner , Fn. austr. II. 387.

1,25 mm. — Sprieten bruinachtig , bij het <? meer dan anderhalfmaal zoo lang
als het lichaam, 20-Iedig; het laatste lid met lang, griffelachtig uiteinde; de
steel der leden zoo lang als de knop , die dubbel is ; bij het 5 de sprieten
iets langer dan het lichaam, 14-ledig; de steel en de knop der leden van ge-
lijke lengte. Kop, thorax en achterlijf geel; oogen zwart; op den thorax drie
bruine langsstrepen ; eierbuis kort , met een paar ronde , behaarde eindlamellen.
Pooten bruin , aan de onderzijde bleekgeel ; dijen met gelen wortel. Koifjes
geel, gewoonlijk met bruinen knop. Vleugels glasachtig , iriseerend , met grauwe
beharing; wortel der cubitaal-ader voorbij het midden der subcostaal-ader ,
hare uitmonding onder de vleugelspits; posticaal-ader aanvankelijk rechtuit loo-
pend en vervolgens naar den achterrand omgebogen ; haar bovenarm zeer flauw.

Na den dood is de thorax lichtbruin en zijn de pooten en kolfjes verbleekt.

Rotterdam , Mei (Frans.). Volgens Winnertz leeft de larve in misvormde
blaadjes aan het eind der takken van den Esschenboom , en begeeft zich in
Juli ter verpopping in de aarde, om half Juni van het volgende jaar als mug
te voorschijn te komen.

C. Dipl. coniophaga Winn. — Syn. Cecklomyla coniophaga , Wfinn. Linn.
Ent. VIII. 207. 00 ; — Diplosis coniophaga , Schiner , Fn. austr. II. 388.

1,33 — 1,5 mm. — Sprieten bruin, aan den wortel geel, bij het <£ bijna an-
derhalfmaal zoo lang als het lichaam , het laatste lid met een griflelachtig
aanhangsel ; bij het $ korter dan het lichaam , met een knopvormig , min of
meer gesteeld eindhd. Kop , thorax en achterlijf geel ; op den thorax drie
bruine, soms saamgevloeide langsstrepen; bij het $ in de borstzijden boven
de middelheupen een bruin vlekje ; aan den achterrand der lijfsringen eene
franje van witte haren ; eierbuis van het $ kort. Pooten donkerder of lichter
bruin, aan de onderzijde met gelen weerschijn. Kolfjes witachtig. Vleugels glas-
achtig , met eenige witte tint en dichte grauwe beharing ; onderarm der pos-
ticaal-ader duidelijk, bijna rechthoekig naar beneden gebogen.

VI. DIPLOSIS. 67

Na den dood wordt de gele kleur donker bruingeel of roodgeel en de tho-
rax van voren meestai donkerbruin.

Het £ door mij bij den Haag gevangen ; ook in Juli te Zundert (V. V.).
Volgens Winnertz leeft de larve , even als die van D. Ceomatis , op rozen-
bladeren , door Ceoma miniatum bezet , en kruipt ter verpopping in de aarde.

7. Dipl. Pini De G. — Syn. Tipula Pini , De G. Ins. VI. 417. 28. pi. 26.

fig. 15; — Cecidomyia Pini, Meig. Syst. Beschr. I. 99. a ; Macq. Suit. I.

161. 12; Ratz. Forstins. III. 159; id. Wiegm. Arch. Vilde jaarg. I. 233.

pi. 10; Winn. Linn. Ent. VIII. 270. 63; — Diplosis Pini, Schiner, Fn.

austr. II. 389 ; — Cecidomyia laterella , Zett. Ins. lapp. 823. 5 ; id. Dipt.

Scand. IX. 3685. 13.
2 mm. — Sprieten bruin , met gelen wortel , bij het g langer dan het
lichaam, met sneeuwwitte beharing; de schaftleden dubbel, kort gesteeld ; de
knop ongeveer driemaal zoo lang als de steel ; bij het $ de sprieten korter ,
met grauwe haren; de knop der leden vijfmaal zoo lang als de steel. Kop licht
vleeschkleurig, soms tot bruin verdonkerd; palpen roodgeel. Thorax zwartbruin
ot zwart , met twee langsrijen witachtige haren ; borstzijden roodbruin. Ach-
terlijf roodbruin, met witte beharing, die bij het $ in de zijden zeer dicht is ;
tangarmen van het <ƒ zwart ; eierbuis van het % kort , geelachtig. Pooten bruin ,
aan de onderzijde zilverwit en met witachtige gewrichten ; achterpooten in
sommige richting geheel met zilverachtigen weerschijn en dan de tarsen hoog-
stens aan den wortel zwartachtig. Kolfjes bruin. Vleugels bij het g witachtig ,
bij het $ grauwachtig , met dichte beharing van dezelfde kleur ; cubitaal-ader
nauwelijks even onder de vleugelspits uitloopende; posticaal-ader met stompen
hoek naar den achterrand gebogen.

In gedroogde exemplaren is het geheele lijf zwart en blijft alleen eene rood-
gele vlek vóór den vleugelwortel over; de zilverglans der pooten is dan minder
in 't oog vallend.

De larve leeft op de naalden van Pinus sylvestris en verpopt zich aldaar in
een witten harscocon.

Uit de larve gekweekt en de mugjes in 't begin van Mei uitgekomen (Sn.).

8. Dipl. Tremulae Winn. — Syn. Cecidomyia Tremulae , Winn. Ent. VIII»
273. 65 ; — Biplosis Tremulae , Schiner , Fn. austr. II. 389.

2 — 3 mm. — Sprieten bruin , bij het <£ een weinig langer dan het lichaam ,
met witte uitstaande haren ; het laatste lid met eene knopvormige of griffel-
achtige voortzetting ; bij het $ de sprieten ter halve lengte van het lichaam ;
het eerste schaftlid zeer lang, in 't midden duidelijk ingesnoerd ; de stelen
zeer kort. Kop en monddeelen vleeschrood. Thorax zwartbruin , van boven
grauwachtig met twee langsrijen bleekgele haren ; schildje mede bleekgeel be-
haard ; de hals , eene streep van de schouders naar den vleugelwortel en soms
ook de achterrug vleeschrood. Achterlijf donkerbruin met vleeschroode insnij-
dingen en uiteinde ; tangarmen van het £ zwart ; eierbuis van het $ kort , aan
den wortel roodgeel , aan 't einde bleekgeel ; beharing van het achterlijf wit-

68 t. CECIDOMYIDAfi.

achtig. Pooten lichter of donkerder bruin , aan «Ie onderzijde met witten
weerschijn. Kolfjes vleeschrood of lichtbruin. Vleugels grauwachtig , met dichte
grauwe beharing , bruine aderen en zwartbruinen voorrand ; uitmonding der
cubitaal-ader iets onder de vleugelspits ; posticaal-ader bijna rechthoekig naar
den achterrand omgebogen.

Na den dood wordt het lijf donkerder en de pooten meestal bleeker.

De larven leven van half Juli tot half Augustus in gallen , op erwten ge-
lijkende en die aan de zonzijde rood gekleurd zijn , op de bladeren van Popu-
lus tremuJa ; elk dezer gallen wordt slechts door eene enkele larve bewoond ;
om te verpoppen kruipt deze in de aarde , waaruit eerst in de volgende lente
de mug te voorschijn komt.

De mugjes ving ik bij den Haag in Mei, doch de gallen zocht ik tot dus-
verre vergeefs.

Vermoedelijk zullen ook de volgende soorten in ons land voorkomen :

Diphsis Lotl De G. (Ins. VI. 420. 29. 5. pi. 27. fig. 5 ; Winn. Linn. Ent.
VIII. 258. 48). De larve heeft de eigenschap om te springen en leeft gezellig
in de bloesems van Lotus cornieulatus , waarvan de kelk en de vruchtbodem
galachtig opzwellen; ter verpopping begeeft zij zich in de aarde.

J). brachyntera Ratz. (Forstinsect. III. 160. 2. pi. 10. fig. 15). De larve
leeft in de zeer nauwe ruimte tusschen de basis der dennennaalden ; daar waar
deze door de bladscheede worden omvat; de beide naalden waartusschen de
larve zich bevindt, blijven by de anderen in groei ten achter en worden geel
of rood.

D. Anïhemidis Löw (Dipt. Beitr. IV. 32. 7). De larve in de bloesems van
Anthemis arvensi-s.

D. Jacobeae Löw (1. c. 33. 11). Als voren in de bloesems van Senecio Jacobca.

D. Cerasi Löw (1. c. 35. 19) schijnt als larve geen bepaalde woonplaats te
hebben , maar wordt meestal in gezelschap met andere larven of insecten aan-
getroffen. Apetz vond de larve in samengekrulde twijgspitsen van kersenboo-
men ; Winnertz trof haar aan in de bladkluifjes van Crataegus oxyacaniha ,
te zamen met de larven van Cecidomyia Crataegi ; Förster eindelijk ontmoette
haar op Chenopodiutn , te midden van bladluizen.

D. Eumicis Löw (I. c. 34. 18). De larve in de bloesems van sommige Ru~
m er-soorten.

D. Inulae Löw (Allg. naturhist. Zeit. II. 299). De larve bewoont gallen aan
den stengel of den wortelstok van Inula brittanica.

J). Polypori Winn. (Linn. Ent. VIII. 249. 36). Door Winnertz gekweekt uit
verschillende Poli/po rus-soorten,

D. socialis Winn. (1. c. 251. 38). De larve woont in houtige opzwellingen
aan den stengel van verschillende Bubus-soorien , in gezelschap met de larven
van Lasioptera Mubi.

D. peregrina Winn. (1. c. 252, 40). De larve leeft, te zamen met een Aca-
rus, in gallen, die door dezen laatste worden veroorzaakt op de bladeren van

VI. DIPLOSIS. eo

Prunus spinosa en Salix aurita ; om te verpoppen gaat zij in de aarde.

1). callida Winn. (1. c 255. 45). De larve is te vinden in de zaadhuisjes van
Papaver r/toeas en dubium , in gezelschap met die van Cecidomyia Papaveris.

D. Linariae Winn. (1. c. 260. 49). Kaltenbach kweekte deze soort uit larven ,
die leefden en zich verpopten in de tot kuifjes misvormde knoppen aan de
spits der takken van Linarii vulgaris.

D. botularia Winn. (1. c. 266. 59). De larve leeft op de bladeren van
Fraxinus excelsior , waarvan de bladribben zich tot eene langwerpige gal ver-
vormen die , als de larve volwassen is , in de lengte opensplijt ; de verpopping
geschiedt in de aarde.

D. Ceomatis Winn. (1. c. 278. 68). Van deze soort leeft de larve even als
die van D. coniophaga vrij op rozenbladeren , die door Ceoma minialum bezet
zijn; zij voedt zich met de zwamsporen en gaat ter verpopping in de aarde; de
larve van D. Ceomatis onderscheidt zich van die der andere soort door den
verbreeden laatsten 1'yfsring.

D. Pisi Winn. (Stett. Ent. Zeit. XV. 325). De larve is soms in groote
menigte aanwezig in de peulen van Pis urn arvense en sativum ; zij verpopt zich
in de aarde.

D. Helianthemi Hardy (Ann. of nat. hist. VI. 182). De larve leeft in de
twiigspitsen van Helianthemum vulgare.

D. subier ranea Frauenf. (Verh. zool. bot. Gesellsch. XI. 172. pi. II. fig.
]3). Deze soort werd door von Frauenfeld gekweekt uit gallen aan het bo-
venste gedeelte van den wortel van Inula ensifolia ; deze gallen bevinden zich
bijna altijd onder den grond, hebben de grootte eener erwt, zijn eenkamerig
en door eene lange grauwbruine beharing bedekt.

D. Asclepiadis Gil*. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 1303. £). De larven ten
getale van 4 — 10 in de doppen van Vmcetoxicum ojficinale Mönch (Ascïepias
vincetoxicum L.) ; de verpopping in de aarde.

D. equestris Wagn. (Stett. Ent. Zeitung 1871. 414). De bloedroode larve
leeft in kleine zadel vormige gallen aan den stengel der tarwe en begeeft zich
omtrent den oogsttijd ter verpopping in de aarde; het mugje komt in de
volgende maand Mei te voorschijn.

VII. ASYNAPTA Löw (Dipt. Beitr. IV. 20). PI. II. fig. 9.

Sprieten slank, snoervormig , 14- tot 26-ledig; de leden in beide sexen on-
geveer ten gelijken getale, doch soms naar de individuen in aantal verschillend ;
de schaftleden met lange uitstaande haren , bij het £ altijd lang gesteeld , bij
het $ kort gesteeld of zittend. Palpen groot, met het laatste lid bijna draad-
vormig, zoo lang als het tweede en derde te zamen. Thorax plat gewelfd , van
voren tot een hals verlengd ; achterlijf lang en slank ; bij het § de eierbuis
lang uitstekend , aan 't eind met een paar kleine lamellen. Eerste lid der
tarsen zeer kort. Vleugels schijnbaar met vier langsaderen ; de posticaal-ader is
namelijk zoo dicht by den vleugelwortel gevorkt , dat zij uit twee afzonder-

70 I. CECIDOMYIDAE.

lijke langsaderen schijnt te bestaan ; cubitaal-ader aan 't eind naar beneden ge-
bogen en met de uitmonding onder de vleugelspits ; middeldwarsader zeer scheef ,
S-vormig gebogen en zoo geplaatst, dat zij niet als de basis der cubitaal-ader
kan worden aangezien.

Kleine soorten van hoogstens iets boven de 2 mm. lengte ; leefwijze onbe-
kend. Van de beide beschreven soorten van dit geslacht (A. pectoralis Winn.
en longicollis Löw) is alleen de eerste bij ons gevonden.

Asynapta pectoralis Winn. — Syn. Cecidomg/a pectoralis, Winn. Linn.
Ent. VIII. 303. 95; — Asynapta pectoralis , Schiner, Fn. austr. II. 400.

1 — 2 mm. — Sprieten bleekbruin , met gele wortelleden , bij het g ander-
halfmaal zoo lang als het lichaam , bij het $ ongeveer een derde korter dan
het lichaam; het aantal schaftleden naar de verschillende voorwerpen ongelijk.
Kop , thorax en achterlijf okergeei ; op den thorax drie bruine of zwarte
strepen ; in de borstzij den tusschen de voor- en middelheupen en op den ach-
terrug een zwart vlekje ; achterlijf met witachtig grauwe beharing , in beide
sexen gewoonlijk naar boven gekromd. Pooten bleekbruin , de tarsen iets don-
kerder. Kolfjes witachtig. Vleugels glasachtig, bij het £ geel-, bij het <j> meer
paars-iriseerend ; de beharing donkergrauw , de aderen bruin.

Na den dood wordt het lichaam bleekgeel en verbleekt ook de kleur der
pooten.

Bij den Haag niet zeldzaam ; ook bij Rotterdam (Frans.) , bij Haarlem
(Weyenb.) en bij Utrecht (Six).

VIII. WLXNERTZIA, Rond. PI. II. fig. 10.

Komt met het vorige geslacht overeen , wat betreft den vorm der posticaal-
ader , die ook hier dadelijk bij den wortel is gevorkt en daardoor uit twee
afzonderlijke aderen schijnt te bestaan ; de middeldwarsader daarentegen is
minder scheef en niet S-vormig maar slechts enkel gebogen ; de thorax is van
voren niet halsvormig verlengd ; de palpen zijn klein en het laatste lid niet
langer dan het voorgaande.

Kleine sooiten van hoogstens 3 mm. lengte; er zijn een drietal beschreven:
W. Bouclieana Löw (= Sahcis Bouché), luguhris Winn. en tenella VVaik.; de beide
eersten leven als larve in rottend hout. Geen der soorten is tot dusver in ons
land waargenomen.

IX. ASPIIONDYLIA Löw (Dipt. Beitr. IV. 20). PI. II. fig. 1 1 .

Kop eenigszins platgedrukt, breeder dan bij de vorige geslachten. Sprieten in
beide sexen met hetzelfde aantal leden ; de schaftleden cylindrisch , ongesteeld ,
zonder lange uitstaande haren , maar met korte dichte beharing; de leden bij
het £ langer dan bij het $. Thorax plat gewelfd. Eierbuis zeer lang uitstekend,
hoornachtig, naald vormig, zonder eindlamellen. Vleugels behaard, met drie
langsaderen; subcostaul ader vóór het midden van den voorrand uitloopende;

IX. ASPIIONÜYUA. 71

cubitaal-ader aan haar einde naar beneden gebogen, met de uitmonding onder
de vleugelspits; middeidwaï sader zeer scheef en schijnbaar de basis der cubi-
taal-ader vormende ; posticaal-ader aan haar uiteinde gevorkt.

De meeste soorten zijn vrij groot (3 tot 7 mm.); de larven leven in de
bloesems en in galachtige uitwassen van sommige planten. Van de 12 uit
Europa beschreven soorten is tot dusver alleen in ons land aangetroffen

Asphondylia Vcrbasci Vall. — Syn. Ceidomyia Yerlasci , Vallot , Actes

de Tacad. de Dijon , 1827. 92; Léon Dufour, Ann. des scienc. natur. 3me

série, zool. V. 5. pi. 2 fig. 1 — 12; — Asphondylia Verhasci , Schiner, Fn.

austr. II. 396 ; — Cec. Scrophulariae , Schiner , Verh. zool. bot Gesellsch.

VI. 220.

3 mm. — Bruingrauw. Sprieten bij het <$ zoo lang als het lichaam , bij

het $ korter ; in beide sexen 1 4-ledig , het laatste lid omtrent even lang als

het voorlaatste 1). Thorax en vooral het achterlijf met geelgrauwe , eenigszins

wollige beharing; op den thorax een paar zwartachtige langslijnen ; schildje

geel. Pooten bleekgeel of bleekbruin , de dijen aan den svortel meestal lichter

en de tarsen iets verdonkerd. Kolfjes bruin , de steel aan den wortel lichter.

Vleugels groot, met dichte grauwbruiue beharing en vrij dikke bruine aderen.

In Juli te Beek gevangen (V. V.).

De larve woont volgens de aangehaalde schrijvers in de bloesems van Verhas-
eum thapsus en Scrophuïaria canina, die daardoor misvormd worden.

Als soorten , die wellicht in ons land nog zullen gevonden worden , dienen
te worden vermeld:

Asphondylia Sarothamni Löw (Dipt. Beitr. IV. 38. 48). Eene der grootste
Cecidomy den , 4 — 5 mm.; de larve in knopvormige gallen aan de takken van
Farothamnus scoparius.

A. Echii Löw (1. c. 38. 50). De larve in de eenigszins opgezwollen bloesems
van Echium vulgare , die dan gesloten blijven en waarbinnen de verpopping
plaats heeft.

X. SPANIOCERA Winn. (Linn. Ent. "VIII. 190). PI. II. lig. 12.

Lichaam schubachtig behaard. Sprieten draadvormig , 13-ledig; de leden
lang, cylindrisch , zonder uitstaande haren, maar met korte dichte beharing.
Oogen op het voorhoofd samenstootend. Zuiger kort ; palpen klein , met de
drie laatste leden ongeveer van gelijke lengte. Achterlijf bij het g stomp met
kleine tang , bij het % slechts weinig spits toeloopend. Eerste lid der tarsen
zeer kort. Vleugels schubachtig behaard , matig groot , eirond , aan de basis
versmald , met drie langsaderen ; subcostaal-ader dicht tegen den voorrand en
op het midden van dezen uitloopende ; cubitaal-ader boogvormig opwaarts

1) Bij andere soorten is het laatste lid der sprieten duidelijk korter dan het
voorlaatste.

72 I. CECIDOMYIDAE.

gaande en merkelijk vóór de vleugelspits in den voorrand eindigende ; posticaal-
ader ongevorkt , naar beneden omgebogen en ongeveer in 't midden van den
achterrand uitloopende ; middeldwarsader zeer schuin geplaatst , iets gebogen ,
langer dan het mede schuin loopende wortelstuk der cubitaal-ader , en schijn-
baar de basis dier langsader uitmakende.

Geen der beide soorten (Sp. srjuamigera Winn. en fuscogrisea Rund. is hier
te lande voorgekomen.

XI. CLINORHYNCIIA Löw (Dipt. Beitr. IV. 39).

Van het volgende geslacht {Lasioptera) onderscheiden door den langen,
eenigszins spitsen en naar beneden gerichten zuiger ; de palpen vrij lang , het
vierde lid slechts weinig langer dan het derde. Sprieten kort, 12- tot 14-
ledig , met korte beharing. Thorax van voren in eenen hals verlengd. Achterlijf
cylindrisch , bij het ^ met eene kleine tang, bij het $ met eene lange
eierbuis , zonder eindlamellen. Pooten slank ; de dijen en schenen veelal ver-
breed. De schubachtige beharing op het lichaam en aan den voorrand der
vleugels , zoomede het aderbeloop , als bij Lasioptera.

De drie soorten van dit geslacht zijn uiterst klein , van nauwelijks 1 tot
1,5 ram. lengte. Eene is inlandsen.

Clinoiiiyne ha crassipes Winn. — Syn. Lasioptera crassipes , Winn. Linn.
Ent. VIII. 309. 5; — Clinorhyncha crassipes, Schiner, Fn. austr. II. 410.

1,25 mm. — Kop met sprieten en monddeelen zwart; sprieten kort, de
zuiger bijna zoo lang als de kop ; het achterhoofd met schubachtige , zilver-
witte beharing. Thorax en schildje glanzig zwart; in de borstzijden zilverwitte
schubben. Achterlijf zwartbruin , hier en daar met zilverwitte beharing. Pooten
pekzwart ; de tarsen lichter; bij het g al de dijen en schenen sterk verbreed.
Kolfjes wit , groot. Vleugels glasachtig , iriseerend , met dunne donkere be-
haring, tegen eene donkere oppervlakte gezien, witachtig ; de voorste langs-
aderen donkerbruin met zwarte beschubbing , de overige aderen ongekleurd.

Zeldzaam ; ik ken deze soort alleen door een paar exemplaren , door den
Heer Six gevangen, het eene te Driebergen, het andere te Beek, beiden in
Juni. Leefwijze onbekend.

Eene tweede soort, Cl. Chrysanthemi Löw (Dipt. Beitr. IV. 39. 7), bij welke
de pooten niet verbreed zijn, is bij ons nog niet aangetroiïen ; van deze leeft
de larve, volgens Löw, in de bloesems van Chrysanthemum inodorvm en An-
themis arvensis ; door Schiner werd zij gevonden in de koppen van Tanacetum
vuigare. De derde soort bewoont Italië.

XII. LASIOPTERA Meig. (Syst. Beschr. I. 88). PI. II. fig. 13 en 14.

Lichaam en pooten , alsmede de voorrand der vleugels met deels zilver •
witte, deels zwarte, schubachtige beharing bedekt. Kop klein; oogen op het
voorhoofd samenstootende ; bijoogen ontbrekend. Sprieten vrij kort , draadvor-

XII. LASIOPTERA. 73

mig, 12- tot 26-ledig; het eerste lid grooter dan het volgende j de schaftleden
bijna bolvormig , ongesteeld , dicht aaneengesnoerd , met korte uitstaande
haren. Zuiger kort ; palpen vierledig ; het laatste lid het langst. Eierbuis lang
uitstekend ; het tweede lid van boven met schubharen. Pooten slank ; het
eeista tarsenlid korter dan het volgende. Vleugels behaard, aan 't einde afge-
rond, met drie langsaderen ; de subcostaal-ader en de- cubitaal-ader zeer dicht
tegen den voorrand en door de schubachtige beharing onduidelijk ; posticaal-
ader gevorkt ; middeidwarsader klein , door hare schuine richting schijnbaar
den wortel der cubitaal-ader uitmakende.

Kleine soorten van 1,5 tot 3 mm. lengte. Van verscheidene soorten is de
leefwijze en gedaantewisseling bekend. Slschts eene enkele van de 13 uit Eu-
ropa beschreven soorten is in ons land aangetroffen.

Lasioptera Rubi Schrank. — Syn. Tipula Rubi , Schrank , Fn. boica III.
87. 2365; — Lasioptera Rubi, Winn. Linn. Ent. VIII. 306. 2. pi. 4.
fig 11a; 116 en 14; Schiner , Fn austr. II. 408; — Las. argyrosticia ,
Meig. Syst. Beschr. VI. 266. 9; Réaumur, Ins. III. 2. 192. pi. 36. fig. 1—5.
2 mm. — Sprieten zwart , een weinig korter dan de kop en thorax te zamen ,
20- tot 24-ledig. Aangezicht en monddeelen geel ot bruinachtig ; voorhoofd
zwart. Thorax zwart, op het midden en aan de inplanting der vleugels met
eenige goudgele beharing; de voor- en zijrand met een zilverwitten haarkrans,
die echter lichtelijk wordt afgewischt; schildje wit met witte beharing. Achter-
lijf zwart met zilverwitte haarbanden , welke gewoonlijk in 't midden even af-
gebroken zijn ; ook de buik en bij het g de kleine tangarmen witachtig be-
haard ; eierbuis van het 5 bleekgeel. Pooten zwart; de heupen met zilverwitte
beharing ; de schenen aan beide uiteinden wit. Kolfjes wit. Vleugels glashelder
met dunne zwarte beharing; de voorrand zwart, in 't midden met eene witte
stip en ook aan den wortel wit.

Na den dood wordt de kleur meer bruin en die der pooten zelfs bruingeel.
Enkele malen bij Driebergen èn ook bij den Haag in Juni (Six).
De larve leeft in galachtige opzwelhngeh van den stengel van onderscheidene
Rubus-soorten.

De volgende soorten zullen waarschijnlijk te eeniger tijd ook bij ons te
lande worden aangetroffen :

Lasioptera flexuosa Winn. (Linn. Ent. VIII. 308. 3). Door von Frauenfeld
en Giraud gekweekt uit larven , die de bovenste knoopen van onvruchtbare
halmen van Arundo phragmitis gezellig bewoonden en zich ook daarin verpopten.

L. auricincta Winn. (1. c. 308. 4). De larve werd door Winnertz gevonden
in een gedeelte van eene graszode, aan de wortels van Festuca pratensis ,
waartusschen zij zich in een sneeuwwit omhulsel verpopten.

L. Arundinis Schiner (Verh. d. zool. bot. Gesellsch. IV. 175). De larven in
aantal in de dunne zij-uitspruitsels van Arundo phragniitis , waarin ook de ver-
popping plaats vindt.

74 I. CÈClDOMtlDAÉ.

L. Eryngii Giraud (Verh. d. zool, bot. Gesellsch. XI. 483). De larve in gal-
len aan den stengel en de takken van Eryngium campestre ; de verpopping
heeft mede daarin plaats.

XIII. DIOMYZA Stephens(Westw. Introd.to the mod. Class. of Ins.II. 125) 1).

Dit geslacht komt in alle kenmerken met Lasioptera overeen en onder-
scheidt zich daarvan alleen door de tarsen , waarvan het eerste lid langer is
dan het volgende.

Hiertoe behooren Lasioptera ohfuscata Meig. , L. pusilla Meig. , Diomyza fu-
liginosa Steph. en misschien ook Lasioptera stygia Meig. ; allen zeer kleine
soorten van 1 tot 1,5 mm., waarvan echter nog geene tot dusver in ons land
is aangetroffen.

XIV. HETEKOPEZA Winn. (Stett. Ent. Zeit. VIL 13). PI. II. Hg. 15.

Sprieten 10- tot 11 -ledig ; de beide wortelleden dik, de schaftleden dicht
aaneengesloten , naar het einde kleiner wordende , met korte uitstaande haren.
Oogen niervormig , door het breede voorhoofd gescheiden ; bijoogen ontbrekend.
Palpen klein , vierledig ; het eerste lid kort , het tweede dik , de beide laatsten
langer en diaadvormig. Achterlijf bij het £ aan 't einde stomp, met een paar
kleine tangarmen , bij het $ spits , met korte eierbuis , aan wier einde een
paar kleine lamellen. Pooten slank ; het eerste tarsenlid langer dan het vol-
gende ; de beide laatste leden uitermate kort, rudimentair, zoodat er schijn-
baar slechts drie leden zijn. Vleugels aan den wortel smal , naakt doch met
lange franje ; het aderbeloop zeer onvolkomen , slechts uit twee zwakke langs-
aderen (de subcostaal-ader en de posticaal-ader) bestaande, die niet door eene
dwarsader verbonden zijn en hoogstens de halve vleugellengte bereiken; de
posticaal-ader niet gevorkt.

Van dit geslacht is slechts ééne soort beschreven , 11. pygmaea Winn. , een
uiterst klein mugje van nauwelijks 1 mm. lengte , waarvan de larve in ver-
molmd hout en onder den bast van doode boomen leeft. De Heer Winnertz
was indertijd zoo goed mij een paar voorwerpen te zenden. Dit diertje is echter
tot dusverre niet als inlandsen bekend, doch waarschijnlijk slechts wegens zijne
kleinheid niet opgemerkt.

XV. MIASTOR Meinert (Naturh. Tidsskrift , 3 R. III. 106. 4). PI. II. lig 16.

In de meeste kenmerken komt dit geslacht met het vorige overeen ; doch

1) De naam Diomyza is eigenlijk van Megerle afkomstig en werd door hem in
denzelfden zin toegepast als Lasioptera Meig., dat is zoowel op de soorten met een
verkort eerste tarsenlid , als op die waarvan het eerste tarsenlid langer is dan het
volgende Stephens heeft alleen de laatsten onder den naam Diomyza opgenomen , en
laat de eersten dien Tan Lasioptera behouden. Ik heb hem hierin gevolgd.

XV. MIASTOR. 75

het onderscheidt zich doordat de sprieten in beide sexen 13 leden hebben, en
vooral door het aanwezig zijn van eene derde langsader , de cubitaal-ader , die
den vleugel in het midden doorsnijdt.

Bij eene soort, M. nervosm Winn. (Heteropeza nervosa Winn.), is de cubi-
taal-ader zoowel aan den wortel als aan haar uiteinde onzichtbaar en alzoo
slechts in 't midden als eene geheel op zich zelve staande ader aanwezig ; bij
eene andere soort, M. hospes Winn., is de cubitaal-ader volkomen, ontspringt
op de gewone wijze uit de subcostaal-ader en bereikt duidelijk de vleugel-
spits ; eene derde soort , M. metrahas Meinert , houdt het midden tusschen
de beide vorigen, wijl de cubitaal-ader aan don wortel volkomen is, doch de
vleugelspits niet bereikt 1). Allen zijn uiterst klein (hoogstens 1,75 mm.); zij
zijn bij ons nog niet aangetroffen. De larven leven onder den bast van doode
boomen.

XVI. C4MPYLCMYZA Meig. (Syst. Beschr. I. 101). PI. II. fig. 17 en 18.

Kop klein, rondachtig; oogen niervormig, op het voorhoofd dicht bijeen ; bij-
oogen aanwezig. Sprieten 12- tot 25-ledig , bij het £ met meer leden dan
bij het $ ; de schaftleden bij het g altijd gesteeld , kogelrond met lange uit-
staande haren ; bij het $ cylindrisch of schijfvormig , soms gesteeld , soms on-
gesteeld. Zuiger kort ; palpen naar achteren gekromd; het eerste lid zeer klein ,
het laatste lid cylindrisch. Achterlijf bij het <ƒ met kleine meestal vrij dikke
tang, bij het $ spits toeloopend, met korte eier buis , waaraan een paar kleine
lamellen. Pooten slank ; het eerste lid der tarsen langer dan het volgende.
Vleugels een weinig behaard , aan den wortel meestal smal , aan het einde
afgerond , met vier langsaderen ; de subcostaal-ader vóór het midden van den
voorrand uitloopende ; de cubitaal-ader vrij dicht aan het eind der subcostaal-
ader daaruit voortspruitende , aan het begin hoekig omgebogen , verder recht-
uitloopend of min of meer gebogen, vóór of aan de vleugelspits uitmondende;
discoidaal ader aanwezig, doch meestal zwakker dan de overige aderen, eenigs-
zins gebogen en met de uitmonding in of onder de vleugelspits ; middel-
dwarsader zeer scheef geplaatst en daardoor schijnbaar het wortelstuk der cu-
bitaal-ader uitmakende; het werkelijke wortelstuk der cubitaal-ader korter dan
de middeldwarsader ; posticaal-ader gevorkt.

Soorten van hoogstens 2 mm. lengte , doch meestal kleiner 2) ; gedaante-
wisseling onbekend, doch vele soorten uit vermolmd hout gekweekt. Vroeger
waren er een tiental soorten door Meigen , Zetterstedt en Walker , meeren-
deels vrij onvolledig beschreven; Winnertz, die in deel XX van de Verhandl.
der zool. bot. Ges. eene monographie van dit geslacht leverde , beschrijft daarin
uitvoerig 22 soorten, die hij allen als n. sp. opgeeft, maar waarvan ongetwij-

4) Zie Winnertz, Verhandl. zool. bot. Gesellsch. XX. blz. 7.

2) Meigen's opgave der grootte van C. atra en luculenta tot 1,5 lin. (= ruim 3
mm.) komt mij twijfelachtig voor.

76 I. CEBIDOMYIDAE.

feld sommigen reeds onder andere namen voorkwamen 1). Voor onze inland-
sche fauna heb ik de volgende soorten aangeteekend.

a. Kolfjes /wart 1. halterata Zett.

Kolfjes geelachtig of wit . b

b. Bleekgele soort 2. flavida Winn.

Zwarte of donkerbruine soorten c

c. Pooten pekbruin 3. fuscipes Meig.

Pooten geel d

d. De beide armen van de vork der posticaal-ader een

spitsen hoek vormende e.

De beide armen van de vork der posticaal-ader
een rechthoek vormende f

e. Eindstuk der subcostaal-ader dubbel zoo lang als

het wortelstuk der cubitaal-ader 4. jlavipes Meig.

Eindstuk der subcostaal-ader driemaal zoo lang als

het wortelstuk der cubitaal-ader 5. aeaualis Winn.

f. Discoidaal-ader duidelijk 6. bicolor Meig.

Discoidaal ader zeer flauw 7. Aceris Meig.

1. Canipylomyza halterata Zett. — Syn. Campylomgia halterata Zett.

Dipt. Scand. XI. 4351. 1 — 2; — Campylomyza halterata, Schiner, Fn.

austr. II. 412; Camp. atra , Walk Dipt. Brit. III. 62. 1 ; — Camp. ra-

lida , Winn. Verh. zool, bot. Ges. XX. 20. 18.
1,5 — 2,5 mm. — Zwart, ook de sprieten, monddeelen , pooten en kolfjes.
Sprieten bij het £ zoo lang als het lichaam , 14-ledig ; de beide wortelleden
dik , de schaftleden gesteeld ; de steel zoo lang als de eironde knoppen ; bij
het $ de sprieten iets langer dan kop en thorax te zamen ; de schaftleden
zeer kort gesteeld. Thorax glanzig. Beharing van het lijf en de pooten geel-
achtig grijs. De tarsen langer dan de schenen en lichter van kleur, de
achtertarsen zelfs eenigszins roodgeel. Vleugels met eironden wortel , vooral
bij het <ƒ groot, met zwartachtige beharing; de voorste aderen zwartbruin ;
de overige aderen iets bleeker ; uitmonding der subcostaal-ader even vóór het
midden van den voorrand; het eindstuk van deze ader twee- of driemaal zoo
lang als het wortelstuk der cubitaal-ader ; het laatste gedeelte der discoidaal-
ader flauw, de onderste arm der posticaal-ader vrij steil naar don achten and
gebogen.

Meermalen bij den Haag , reeds in Maart.

2. Camp. flavida Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XX. 13. 5.

1 mm. — Geheel bleekgeel ; op den thorax drie bruine langsstrepen , die na
den dood verdwijnen of zich in eene algemeen donkere kleur op den rug op-
lossen. Sprieten 14-ledig, bij het g ter lengte des lijfs , met de schaftleden

4) Zie ook het door mij aangeteekende in Tijdschr. v. Entomologie, XVII. bh. 412.

XVI. CAMPYLOMYZA. 77

zoo lano- als hun steel ; bij het ? de sprieten zoo lang als kop en thorax ,
met cylindrische , ongesteelde leden. Kolfjes wit. Vleugels aan den wortel sterk
versmald , glasachtig met gele aderen ; uitmonding der subcostaal-ader nog
vóór het midden van den voorrand ; het eindstuk dezer ader bij het <ƒ dub-
bel- , bij het ? anderhalfmaal zoo lang als het scheef liggende wortelstuk der
cubitaal-ader ; discoidaal-ader zeer flauw ; onderarm der posticaal-ader boog-
vormig naar den achterrand loopende, maar dien niet geheel bereikende.
Bij den Haag in Mei.

3. Camp. fuscipes Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 272. 7.
Ruim 1 mm. — Donkerzwart ; pooten pekbruin ; kolfjes wit ; vleugels een

weinig grauwachtig.

Bij den Haag , in Maart.

De bovenstaande, onvolledige beschrijving is die van Meigen. Ik heb de soort
hier alleen opgenomen, omdat ik haar in der tijd in de lijst der inlandsche
Diptera 1) heb vermeld. De toestand mijner voorwerpen maakt het onmogelijk
thans nog eene uitvoeriger beschrijving te geven.

4. Camp. flavipcs Meig. — Syn. Campylomyza flavïpes , Meig. Syst. Beschr
I. 402. 1. pi. 3. flg. 6 en VI. 271; Schiner , Fn. austr. II. 412; —
Campylomyia pallipes , Zett. Dipt. Scand. IX. 3672. 3.

1,5 mm. — Kop, thorax, schildje en achterrug zwartachtig; achterlijf roodach-
tig bruin , aan 't uiteinde donkerder ; de eierbuis kort en zwart. Sprieten zoo
lang als de thorax , zwartachtig. Pooten en kolfjes bruingeel. Vleugels door de
dichte beharing een weinig grauw; het wortelstuk der cubitaal-ader ongeveer
half zoo lang als het eindstuk der subcostaal-ader; de vork der posticaal-ader
loopt aan haren wortel spits toe.

Deze beschrijving ziet enkel op het $ , dat enkele malen door mij bij den
Haag is gevangen ; ook bij Amsterdam werd het door den Heer Kinker en te
Overveen door den Heer Weyenbergh aangetroffen. Het <£ ken ik niet, maar
zou volgens Meigen bleekgele pooten en een donkerbruin achterlijf met geel-
achtige insnijdingen hebben. Van de bruine dwarsbanden op het achterlijf bij
het 5, waarvan Meigen spreekt, vond ik bij mijne gedroogde exemplaren
geen spoor.

5. Camp. aequalis Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XX. 12. 4.
c? 1,5 mm. — Kastanjebruin (na den dood zwartbruin). Sprieten zoo lang als

het lichaam, 14-ledig; de schaftleden kogelig , met den steel ongeveer zoo lang
als de knop. Pooten en kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig , aan den wortel
sterk versmald; uitmonding der subcostaal-ader in 't midden van den voorrand;
het eindstuk dezer' ader driemaal zoo lang als het een weinig scheef liggende
wortelstuk der cubitaal-ader ; deze laatste boogvormig ; discoidaal-ader zeer ver-

1) Herklots' Bouwstoffen , III. blz. 294,

78 I. CECIDOMYIDAE.

bleekt , aan 't eind onzichtbaar ; de vork der posticaal-ader loopt aan haren
wortel spits toe.

liet g te Haarlem, in Maart (Rits.), het $ onbekend.

C. Camp. bicolor Meig. — Syn. Campylomyza hicolor , Meig. Klass. I. 40.
4; id. Syst. Beschr. I. 102. 2 en VI. 271; Macq. Suit. I. 151. 1; Schiner,
Fn. austr. II. 412; — Campylomyia bicêlor , Zett. Dipt. Scand. IX. 3671. 2.

1 — 1,5 mm. — Sprieten zwartbruin, bij het <$ 14-ledig , de schaftleden ge-
steeld. Thorax zwart , een weinig glanzig. Achterlijf bruin. Pooten en kolfjes
bleekgeel. Vleugels glasachtig; het wortelstuk der cubitaal-ader korter dan het
daarboven liggende eindstuk der subcostaal-ader ; discoidaal-ader duidelijk ; on-
derste arm der posticaal-ader steil naar den achterrand gebogen, met den
bovenarm een bijna rechten hoek uitmakende.

Leiden , Sept. (V. V.) ; Driebergen , Oct. (Six) ; Middelburg , Maart (De Man).

7. Camp. Aceris Meig. — Syn. Campylomyza Aceris , Meig. Syst. Beschr.
I. 102. 4 en VI. 271; Macq. Suit. I. 151. 2; — Campylomyia Aceris,
Zett. Dipt. Scand. IX. 3672. 4.
Ruim 1 mm. — Zwart. Sprieten bij het J1 ter lengte des lichaams. Achter-
lijf bruinachtig. Pooten en kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig; alleen de
voorste langsaderen duidelijk , de verdere aderen zeer flauw , het laatste ge-
deelte der discoidaal-ader bijna onzichtbaar; het aderbeloop overigens geheel
gelijk aan de vorige soort.

Bij den Haag, in April en Mei; ook bij Amersfoort in Juni (Six).

XVII. MICRON YIA Rond. (Memor. II. p. s. alla ditterol. ital.) PI. II. hg.
19 en 20.

Onderscheiden van Campylomyza door de korte sprieten, waarvan de schaft-
leden in beide sexen ongesteeld zijn; het eerste wortellid is zeer klein; het
tweede daarentegen bijzonder groot, bijna kogelvormig ; de schaftleden bij het
$ ten getale van 9 , bij het $ van 6 ; de oogen zijn door het breede voor-
hoofd gescheiden; aan de palpen is het tweede lid verdikt en het laatste bij
het <ƒ eivormig , bij het $ groot en knotsvormig verdikt.

De eenige soort, M. lucorum Rond. (van weinig meer dan 1 mm. lengte)
ken ik alleen uit Duitsche exemplaren , die de heer Winnertz zoo goed was
mij mede te deelen. liet is te verwachten dat zij ook wel bij ons zal gevon-
den worden.

XVIII. CATOCIIA Hal. (Ent. Mag. I. 156). PI. III. hg. 1 en 2.

Kop klein , rondachtig ; oogen rond , door het breede voorhoofd gescheiden ;
drie bij oogen aanwezig. Sprieten 10- tot 16-ledig ; de schaftleden bij het d"
gestoeld. Schildje groot , halfrond. Achterlijf bij het $ met kleine tang , bij het
§ spits toeloopend , met eene gelede eierbuis. Pooten vrij lang ; het eerste
tuisenlid langer dan het volgende; bij het $ dikwyls sommige leden der tarsen

XVIII. CATOCHA. 79

verbreed. Vleugels fijn behaard, met vier langsaderen ; de subcostaal ader heeft
hare uitmonding in 't midden of iets voorbij het midden van den voorrand,
en wordt aan haar begin door eene flauw aangeduide hulpader begeleid ; de
cubitaal-ader ontspruit uit het midden der subcostaal-ader, wordt spoedig
daarna hoekig omgebogen en loopt met zachte buiging in 't eind van den
den voorrand kort boven de vleugelspits uit; de discoidaal-ader is lang, recht
en aan haar einde kort gevorkt; de posticaal-ader is lang gevorkt, met den
bovensten arm soms aan den oorsprong onduidelijk.

Lengte niet meer dan 3 mm. ; gedaantewisseling niet bekend. Er waren twee
soorten (C-. latipes Hal. en brevinervis Zett.) bekend; de eerste komt in ons
land voor , benevens nog eene derde , door mij in het Tijdschrift voor Entomo-
logie beschreven.

a. Bij het 2 de drie laatste leden der voortarsen ver-
breed 1. latipes Hal.

Bij het <j> het tweede en derde lid der voortarsen

verbreed 2. crassitarsis V. d. "W.

1. Catocha latipes Hal. — Syn. Catocha latipes, Hal. Ent. Mag. I. 156;
Macq. Suit. II. 654. I ; Walk. Dipt. Brit. III. 60. 1 ; Schiner , Fn. austr.
II. 413; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XX. 29. 1 ; — Macrostyla latipes.,
Winn. Stett. Ent. Zeit. VII. 20.

1,5 tot 2 mm. — Sprieten bij het <£ 16-ledig , een weinig korter dan het
lijf; de wortelleden zwart, de schaftleden bruingeel, gesteeld; bij het % de
sprieten korter, 1 O-ledig, met ongesteelde leden. Thorax glanzig zwart. Ach-
terlijf vuilgeel, met zwartachtige insnijdingen. Pooten licht bruingeel; voortar-
sen een weinig langer dan de schenen, met de drie laatste leden bij het $
breedgedrukt. Kolfjes bruin. Vleugels glasachtig met bleekbruine aderen; de
vork der discoidaal-ader ongeveer een vierde zoo lang als haar steel.

Ik ken van deze soort alleen het £ , in Maart bij Haarlem gevangen (Rits.).

2. Catocha crassitarsis V. d. W. — Syn. V. d. Wulp. Tijdschr. voor Ent.
XVII. 113. 3.

% 3 mm. — Kop met sprieten en monddeelen zwartbruin; de sprieten nau-*
•welijks zoo lang als de thorax, 10 ledig, snoervormig, met twee dikke wortel-
leden 1). Thorax glanzig zwartbruin ; achterlijf vuil geelbruin ; beiden fijn be-
haard. Pooten bruingeel , aan de gewrichten iets donkerder ; de voortarsen (PI.
III. fig. 2) ruim zoo lang als de schenen; het eerste lid een derde langer
dan het volgende ; het tweede en derde sterk verbreed , het derde half zoo
lang als het tweede; de beide laatste leden kort, niet verbreed, maar eenigs-
zins platgedrukt ; achterste tarsen korter dan de schenen en ook min of meer
platgedrukt; beharing der pooten onbeduidend. Kolfjes vuilgeel, de knop iets

1) De vorm der sprieten komt volkomen overeen met de afbeelding door Winnertz
gegeven van C. (Macrostyla) latipes in de Stetüner Entom. Zeitung 1846. PI II. fig. 1,

80 1. Cr.ClDOMViDAK.

donkerder. Vleugels grauwachtig , met bleekbruine aderen ; de vork der discoi-
daal-ader ongeveer een vierde zoo lang als de steel.
Slechts eenmaal het $ bij Rotterdam in April (Piag.).

XIX. LESTREMIA Macq. (Dipt. du nord de la France, I. 117). PI. III, fig. 3.

Kop klein, rond; oogen niervormig; b'yoogen zeer klein en onduidelijk.
Sprieten il- tot 1 G-ledig; de schaf tleden bij het <£ gesteeld; bij het ? onge-
steeld. Zuiger kort; palpen groot, cylindrisch. Achterlijf slank, bij het £ met
een paar lange tangarmen ; eierbuis van het $ een weinig uitstekend , spits
toeloopend , met een paar kleine eindlamellen. Pooten lang en dun ; het eerste
tarsenlid langer dan het volgende. Vleugels groot , behaard , met uitspringenden
achterhoek en stompe, afgeronde spits; vier langsaderen aanwezig; de subcos-
taal-ader kort, hoogstens tot de halve vleugellengte reikende; cubitaal-ader
hoekig uit de subcostaal-ader ontspringende en , op merkelijken afstand van de
vleugelspits , in den voorrand uitloopende ; middeldwarsader zeer kort en recht-
standig; het gedeelte der discoidaal-ader , dat voorbij de middeldwarsader ligt,
flauwer dan de overige aderen en in eene lange vork gespleten, waarvan de
bovenarm in de vleugelspits eindigt ; posticaal-ader van haren oorsprong af in
twee armen gesplitst , waarvan de bovenste niet altijd duidelijk is.

Kleine mugjes van 2 tot 4 mm. lengte. Gedaantewisseling onbekend.

In het aderbeloop komt dit geslacht zeer nabij aan de Sciarinen , waarmede
de volgende familie aanvangt, doch het gemis der eindsporen aan de schenen
is eene afdoende reden om het nog in de familie der Cecidomyiden te begrij-
pen. Het maakt intusschen een geschikten overgang uit. Van de vier beschreven
soorten komt er een in ons land voor.

Lestremia leucophaea Meig. — Syn. Sciara leueophaea , Meig. Syst. Beschr.

I. 288. 30 ; — Lestremia leucophaea, Meig. id. VI. 308. 1. pi. 05. hg. 16;
Macq. Suit.I. 158. 2; Zett. Dipt. Scand. X. 3768. 1 ; Walk., Dipt. Brit.

II. 58. 1 ; Schiner, Fn. austr. II. 413; Winn. Verhandl. d. zool. bot.
Gesellsch. XX. 30. 1; — Lestr. cinerea, Macq. Dipt. du nord de la France,
I. 117. 1; id. Snit. I. 157, 1; — Tipttla jtiniperina , Fabr. Spec. Ins. II.
411. 00. et Ent. Syst. IV. 251. 13. (excl. syn. Linn. et De G.) ; — Chiro-
nomus juniperinus , Fabr. Syst. Anti. 47. 42.

1,5 tot 2,25 mm. — Sprieten bruin met gele wortelleden ; bij het <ƒ zoo
lang als het lichaam, 1 O-ledig; bij het $ zoo lang als de kop en thorax te
zamen. Aangezicht en monddeelen geel ; voorhoofd zwartbruin. Thorax geel ,
met drie grauwbruine langsstrepen (na den dood van boven geheel bruinachtig);
schildje geel. Achterlijf bij pas uitgekomen voorwerpen geel of geelrood , later
bruinachtig of zelfs donkerbruin met lichtere insnijdingen. Heupen en dijen
bleekgeel ; schenen en tarsen bruinachtig ; het eerste tarsenlid een weinig
korter dan de vier overige leden te zamen en ongeveer een derde korter dan
de schenen. Kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig ; uitmonding der subcostaal-
jtdei' op een derde, der cubitaal-ader op drie vierden der vleugellengte; de

XIX. LESTREMIA.

81

vork der discoidaal-ader bij het £ dubbel zoo lang als de steel , bij het $ nog
langer.

Niet zeldzaam bij den Haag- ook te Haarlem (Rits.), te Noordwyk (Piag.),
te Rotterdam (Frans.) en te Driebergen (Six).

Familie II. MYCETOPHILIDAE. (PI. III- VI).

Meerendeels kleine; van 1 tot ruim 10 mm. lange muggen, met verlengde
heupen. Kop klein, rondachtig of langwerpig rond, laag tegen den thorax ge-
plaatst. Oogen rond of aan de voorzijde een weinig uitgehold; bijoogen ten
getale van twee of drie ; als er slechts twee zijn , dan staan zij aan den bin-
nenrand der oogen; zijn er drie, dan staan zij in eene rechte of gebogen
lijn of min of meer in eenen driehoek op het voorhoofd. Zuiger kort, zelden
snavelachtig verlengd (g. Asindulum , Gnoriste) ; palpen drie- of vierledig,
meestal omgebogen, het eerste lid zeer klein. Sprieten lang, vooruitste-
kend, gewoonlijk omgebogen, 12- tot 17-ledig; de beide wortelleden dui-
delijk afgezonderd; de schaftleden cylindrisch , donsachtig behaard, zonder
uitstekende borstels , bij uitzondering (g. '/ygoneura) geknopt en gesteeld en
met langere borstels bezet. Thorax eirond, gewelfd, zonder dwarsnaad;
schildje klein ; achterrug gewelfd. Achterlij! 6- of 7-ringig , cylindrisch of
in de zijden samengedrukt ; het eindlid en de tangarmen bij het $ meestal
zeer groot , bij h<t $ de eierbuis spits toeloopende en met twee kleine la-
mellen. Pooten meestal lang; heupen verlengd; dijen breedgedrukt ; schenen
met duidelijke eindsporen en veelal met op langsrijen geplaatste doorntjes ge-
wapend. Kolfjes onbedekt. Vleugels 1) in de rust vlak op het lijf liggende >
vrij groot , eirond of lancetvormig ; de randader loopt slechts tot aan of voorbij
de uitmonding der cubitaal-ader , nimmer geheel tot aan die der discoidaal-
ader ; hulpader soms goed ontwikkeld, dikwijls echter zeer kort of rudimen-
tair en dan niet altijd in den voorrand uitmondende, maar of tot de subcostaal-
ader teruggebogen, óf als een kort bijadertje uitstekende; de radiaal-ader
ontbreekt; de cubitaal-ader ontspruit uit de subcostaal-ader en wel in den regel
zoo steil , dat haar wortelstuk schijnbaar een dwarsadertje vormt ; zij is in vele
geslachten gevorkt en somwijlen is dan haar bovenste arm zoo dicht naar den
wortel teruggetrokken, dat daardoor schijnbaar eene overtollige dwarsader wordt
gevormd; de middeldwarsader gewoonlijk scheef, soms zoo scheef dat zij , opper-
vlakkig gezien , voor het begin der cubitaal-ader kan worden gehouden ; de discoi-
daal-ader b\jna altijd en de posticaal-ader ook meestal gevorkt; de daardoor gevoi mde
vorkcellen duiden wij aan als de bovenste vorkcel (die der discoidaal-ader) en de

1) Bij het geslacht Epidapus ontbreken zoowel de de vleugels als dekolfjes.

82 II. MYCF.TOPHILIUAE.

onderste vorkcel (die der posticaal-ader) ; de anaal-ader en de axillaar-ader niet
zelden rudimentair ; de sehijfcel ontbreekt en bij verreweg de meeste geslachten
is slechts ééne wortelcel (de bovenste) aanwezig; alleen bij die weinige geslachten,
waar de anaal ader volkomen tot den vleugelrand doorloopt , is ook eene on-
derste wortelcel. Gewoonlijk zijn de voorste aderen (de randader, de subcostaal-
ader en de cubitaal-ader) dikker en steviger dan de overige aderen.

Vele soorten zijn in den winter, of althans in het late najaar en in het
eerste voorjaar te vinden ; de meesten hebben eene snelle vlucht.

De larven leven , soms gezellig , in of op paddestoelen of in rottende planten ;
zij zijn pootloos , maar bezitten een duidelijk afgescheiden hoornigen kop , met
een paar korte sprieten ; de poppen zijn mummievormig.

a. Heupen matig lang ; de vork der discoidaal-ader

aan haren wortel meestal rondgebogen , d. i. hare
beide armen dadelijk uitwijkende ; de vork der
posticaal-ader zeer dicht aan den vleugel wortel
beginnende; middeldwarsader horizontaal en zoo
geplaatst , dat zij het wortelstuk der discoidaal-
ader in eene doorloopende rechte lijn met de cu-
bitaal-ader verbindt ; de discoidaal-ader alzoo schijn-
baar uit de cubitaal-ader voortspruitende 1) (Sei-

arinae) d

Heupen sterk verlengd ; de vork der discoidaal-ader
aan haren wortel spits toeloopend , die der pos-
ticaal-ader eerst op eenigen afstand van den
vleugelwortel een aanvang nemende 2) ; middel-
dwarsader scheef geplaatst , maar nimmer zoo
dat zij met het wortelstuk der discoidaal-ader
eene doorloopende rechte lijn uitmaakt, zelden
ook aan de cubitaal-ader in eene rechte lijn ver-
bonden ; de discoidaal-ader alzoo meest altijd dui-
delijk uit de posticaal-ader ontspruitende . . . b

b. Discoidaal-ader zeer dicht bij den vleugelwortel uit

de posticaal-ader ontspruitende ; anaal-ader nim-
mer den vleugelrand bereikende ...*.. c
Discoidaal-ader ver van den vleugelwortel, bijna op
het midden des vleugels , uit den bovensten arm
van de vork der posticaal-ader ontspruitende ; anaal-

1) Gelijk reeds is gezegd, ontbreken bij Epidapus de vleugels zoowel als de kolljes
de habitus zal het echter al spoedig als eene Sciarine doen kennen.

2) Eene uitzondering op dit laatste kenmerk maakt Tctragoncura kirta , die evenwel
door het aanwezig zijn van het kleine vierhoekige celletje op de vleugels reeds dade-
lijk als eene Sciophiline zal herkend worden,

II. MYCET0P1IILIDAE. 83

ader meestal volkomen tot den vleugelrand door-
getrokken PP

c. Cubitaal-ader ongevorkt (Mgcetopliilinae) .... ƒ
Cubitaal-ader gevorkt ; haar bovenste arm meestal

zeer steil en steeds zoo dicht bij het steile wor-
telstuk der cubitaal-ader geplaatst , dat hij eene
overtollige dwarsader gelijkt, waardoor eene
kleine vierhoekige cel wordt afgesloten (Scio-
philinae) JJ

SCIARINAE.

d. Schaftleden der sprieten bij het g knobbelachtig en

met uitstaande borstels bezet; de vork der dis-
coidaal-ader aan den wortel buikig uitgebogen en
hare beide armen golvend voortloopcnde. (PI. III.

lig. 4 en 5) I. Zj/joneura.

Schaftleden der sprieten in beide sexen cylindrisch ,
bijna altijd ongesteeld en in den regel slechts kort
behaard (fig. 10) ; de vork der discoidaalader
aan haren wortel matig afgerond en hare beide
armen weinig of niet gebogen . . . . . . e

e. Vleugels langer dan het achterlijf en volkomen ont-

wikkeld f

Vleugels korter dan het achterlijf, zeer smal , soms
geheel ontbrekend i

f. Vleugels aan den wortel sterk versmald (hg. G);

sprietleden bij het J gesteeld en met uitstaande

borstels .' Ü. Cort)nopiera%

Vleugels aan den wortel niet in 't oog vallend ver-
smald; sprietleden ongesteeld en slechts kort be-
haard g

g. Cubitaal-ader gevorkt , d. i. dicht bij haar einde

door een adertje met de randader verbonden.

(fig. 7) TH. Crahjna,

Cubitaal-ader ongevorkt » h

h. Vleugels .over de geheele oppervlakte of althans een

groot deel er van duidelijk behaard (fig. 8) . . IV. Trichosia*
Vleugels naakt of slechts microscopisch behaard.

(fig 9—12) V. Sciara.

i. Vleugels (hoewel klein) en kolfjes aanwezig (fig. 13

en 14) VI. Bradyda.

Vleugels en kolfjes ontbrekend .,,...• VII. Epidapm,

84 II. MYCETOPItTLIDAE.

MYCETOPIIILINAE.

j. Drie bijoogen aanwezig 1) k

Slechts twee bijoogen hh

k. Hulpader volkomen ontwikkeld , altijd in den voor-
rand uitloopende ; het gedeelte van de wortel-
dwarsader tot aan het einde minstens dubbel zoo
lang als de afstand tusschen de worteldwarsader

en den vleugel wortel I

Hulpader kort , niet in den voorrand uitloopende 2) ,
dikwijls slechts rudimentair en afgebroken , of
als zij iets langer is , naar beneden gebogen en

in de subcostaal-ader eindigende t

l. Hulpader door een dwarsadertje met de subcostaal-
ader verbonden .3) m

Hulpader niet door een dwarsadertje met de sub-
costaal-ader verbonden s

m. Zuiger snavelachtig verlengd (PI. III. fig. 16) . . VIII. Gnoriste.

Zuiger niet verlengd n.

n. Oorsprong der cubitaal-ader merkelijk voorbij het
midden der vleugellengte ; de wortelcel derhalve
zeer lang en de zeer scheel liggende middeldwars-
ader langer dan het eindstuk der subcostaal-ader

(fig. 47) IX. Glaphyroptera.

Oorsprong der cubitaal-ader op of zelfs merkelijk
vóór het midden der vleugellengte ; de wortelcel
derhalve hoogstens tot het midden reikende ; de
scheef liggende middeldwarsader veel korter dan

het eindstuk der subcostaal-ader o

O. Bovenste vorkcel onvolkomen , doordien de bovenarm
van de vork der discoidaal-ader aan de basis af-
gebroken is; cubitaal-ader sterk gebogen (fig. 18). X. Anaclinia.
Bovenste vorkcel volkomen ; cubitaal-ader recht of
nauwelijks iets gebogen . p

1) Het is niet te ontkennen, dat het hier aangegeven kenmerk nog al subtiel is,
vooral bij zulke kleine insecten als de Mycetophiliden en wanneer men in aanmerking
neemt, dat het middelste der drie bijoogen dikwijls uiterst klein is. In twijfelachtige
gevallen ligt het intusschen voor de hand, om de beide afdeelingen na te gaan, en
dan zullen, naar ik vertrouw, de overige kenmerken wel op den weg helpen.

2) Bij Phronia ruslica Winn. en /lavicauda Winn. loopt soms de hulpader, ofschoon
zij zeer kort is , in den voorrand uit ; deze soorten maken alzoo op het hier aange-
geven kenmerk eene uitzondering ; de eerste soort is inlandsch , de andere zal wellicht
ook bij ons te lande kunnen voorkomen.

3) Dit dwarsadertje ontbreekt bij Bolctina dispar Winn., die niet als inlandsch be-
kend is; bij de overige soorten van dat geslacht is het aanwezig,

II. MVCET0P1IILIDAE. 85

p. Posticaal-ader ongevorkt (PI. III. fig. 19) . . . . XI. Acnemia.
Posticaal-ader gevorkt q

q. Basis der onderste vork (die der posticaal-ader)
dichter naar de vleugelspits dan de basis der
bovenste vork (die der discoidaal-ader) (fig. 20). XII. Phtinia.
Basis der onderste vork dichter naar den vleugel-
wortel dan de basis der bovenste vork . . . . /

r. Randader duidelijk voorbij de uitmonding der cubi-
taai-ader voortgezet ; achterlijf eenigszins cylindrisch

(PI. IV. fig. 1 en 2) XIII. Boletina.

Randader nauwelijks merkbaar voorbij de uitmon-
ding der cubitaal-ader reikende (fig. 3) ; achter-
lijf in de zijden saamgedrukt XIV. Leptomorphus.

s. De onderste vork veel langer dan haar steel ; de
vorkcellen onvolkomen ; d. i. haar bovenarm aan

den oorsprong afgebroken (fig. &) XV. Leia.

De onderste vork veel korter dan haar steel ; de
vorkcellen volkomen gevormd (de bovenste kort
gesteeld) (fig. 5) XVI. Coelosia.

t. Hulpader verlengd, aan haar einde naar beneden
gebogen en aan of dicht bij den oorsprong der
cubitaal-ader in de subcostaal-ader uitloopende

(fig. 6) XVII. Synfemna.

Hulpader kort, rudimentair, zich in de vleugel-
vlakte verliezende , of als zij met de subcostaal-
ader verbonden is , dan ligt die verbinding een mer-
kelijk eind vóór den oorsprong der cubitaal-ader. u

u. Discoidaal ader en posticaal-ader beiden ongevorkt

(fig. 7) XVIII. Azana.

Discoidaal-ader steeds en meestal ook de posticaal-
ader gevorkt v

v. Posticaal-ader ongevorkt w

Posticaal-ader gevorkt x

w. Cubitaal-ader tamelijk ver van de subcostaal-ader
verwijderd , aan haar einde niet evenwijdig met

de randader loopende (fig. 8) XIX. Zycjomyia.

Cubitaal-ader zeer dicht tot de subcostaal-ader en
deze tot de randader genaderd ; de cubitaal-ader
aan haar uiteinde bijna evenwijdig met de rand-
ader loopende (fig. 9) XX. Sceptonia.

n'. Randader nog een weinig voorbij de uitmonding
der cubitaal-ader voortgezet 1) . ... . . . y

1) Bij het geslacht Phronia is dit kenmerk slechts in geringe mate aanwezig.

86 II. MYCET0PII1LIDAE,

Randader slechts tot de uitmonding der cubitaal-

ader reikende bb.

y. De onderste vork lang en smal , aan haren wortel
zeer spits toeloopend; hare beide armen recht en
slechts langzaam divergeerende (PI. IV. lig. 10) . XXI Epkypta.
De onderste vork matig breed , haar bovenarm aan

het begin een weinig opgebogen z

z. Hulpader duidelijk en vrij lang, minstens tot boven
de onderste inwrichting der middeldwarsader rei-
kende (fig. 11) XXII. Ducosia.

Hulpader klein , rudimentair, slechts even voorbij

de wortel d warsader uitstekende aa

aa. Oorsprong der cubitaal-ader in het midden der sub-
costaal-ader ; randader merkelijk voorbij de uit-
monding der cubitaal-ader voortgezet (fig. 12). . XXIII. Anatclïa.
Oorsprong der cubitaal ader vóór het midden der
subcostaal-ader ; randader nauwelijks even de uit-
monding der cubitaal-ader overschrijdende (fig.

13) XXIV. Phronia.

bb. Basis der bovenste vork vóór het wortelstuk der

cubitaal-ader cc

Basis der bovenste vork onder of voorbij het wor-
telstuk der cubitaal-ader dd

cc. Wortel der onderste vork meer dan die der bovenste
van den vleugelwortel verwijderd; haar bovenarm
dadelijk opwaarts uitwijkende (fig. 15) . . . XXV. Exechia.
Wortel der onderste vork dichter bij den vleugel-
wortel dan die der bovenste of hoogstens daar-
onder geplaatst ; de onderste vorkcel aan hare
basis zeer spits toeloopende en hare beide armen
in den beginne bijna evenwijdig (PI. V. fig. 1) . XXVI. Bymosia.
dd. Wortel der onderste vork vóór de benedenste in-
wrichting der middeldwarsader liggende . . . ee
Wortel der onderste vork onder of voorbij de be-
nedenste inwrichting der middeldwarsader . . ff
ee. Schaftleden der sprieten ringvormig , dicht op elkan-
der gedrongen ; wortel der cubitaal-ader iets
voorbij liet midden der subcostaal-ader ; anaal-
ader duidelijk en vrij lang (fig. 2) XX Vil. Brachypeaa.

Schaftleden der sprieten cylindrisch , meestal niet
bijzonder dicht op elkander gedrongen ; wortel
der cubitaal-ader in 't midden der subcostaal-ader;

anaal-ader rudimentair of ontbrekend (fig. 3) . XXVIII. Brachycampta.
ff. Hulpader vrij lang , in of voorbij het midden der wor-

II. MYCETOPIIILlDAn. 87

telcel in de subcostaal-ader uitloopende (PI. V. fig. 4). XXIX. Tricnonla.
Hulpader zeer kort en rudimentair, zich in de vleu-

gelvlakte verliezende gg.

gg. Wortel der beide vorkcellen onder elkander of die
der onderste nog iets dichter naar den vleugel-
wortel geplaatst; de armen der onderste vork-
cel volkomen divergerende ; vleugels ongevlekt

(fig. 6) XXX Allodia.

Wortel der onderste vorkcel merkelijk voorbij dien
der bovenste en dus dichter naar de vleugelspits ;
hare beide armen aan de uitmonding iets tot
elkander neigende ; vleugels gevlekt (fig. 7) . . XXXI. Mycotliera.
lih. Hulpader rudimentair, slechts als een klein adertje
buiten de worteldwarsader uitstekende ; wortel
der beide vorkcellen ongeveer onder elkander ge-
plaatst (fig. 9) XXXII. Mycetophïla.

llulpader duidelijk naar beneden omgebogen en in

de subcostaal-ader uitloopende ii

ii. Hulpader langer dan de worteldwarsader ; de onder-
arm der bovenste vork altijd den vleugelrand be-
reikende (fig. 10); sprieten cvlindrisch , ten min-
ste zoo lang als de kop en thorax te zamen . XXXIII. lhjnatosoma.
Hulpader met de worteldwarsader eene gelijkbee-
nige vork uitmakende ; onderarm der bovenste
vork somtijds vóór het einde afgebroken (fig. 11
en 1L2); sprieten kegelvormig, korter dan kop en
thorax te zamen XXXIV. Cordyla.

SCIOPHILINAE.

;)'. Middeldwarsader meer dan dubbel zoo lang als het
wortelstuk der cubitaal-ader en zoo scheef ge-
plaatst , dat zij zich als de aanvang der cubitaal-
ader vertoont ; het steile wortelstuk en de steile
bovenarm der cubitaal-ader vormen twee evenwij-
dige dwarsadertjes (fig. 13 en 14) XXXV. Tetragoneura.

Middeldwarsader hoogstens slechts een weinig langer,
soms zelfs korter dan het wortelstuk der cubitaal-
ader, en steeds zich duidelijk als eene dwarsader,
nimmer als de aanvang der cubitaal-ader vertoo-
nende ; het steile wortelstuk en de bovenarm der
cubitaal-ader gewoonlijk divergeerende of con-
vergeerende . . . JcJc

Jck. Randader slechts tot de uitmonding der cubitaal-
ader reikende (fig. 15 en 16) XXXVI. SciopMla.

88 II. MYCETOPIIILIDAE,

Randader een weinig voorbij de uitmonding der cu-

bitaal-ader voortgezet 11

II, Bovenste vork zeer kort gesteeld ; haar steel korter

dan de lengte der mi d d el d warsader ?nm

Bovenste vork lang gestoeld ; haar steel langer of
veel langer dan de lengte der middeldwarsader. nn
wm.Posticaal-ader gevorkt; derhalve de onderste vorkcel

zoowel als de bovenste aanwezig (PI. VI. fig. 1) XXXVII. Laziosoma.
Posticaal-ader ongevorkt; derhalve alleen de bovenste

vork aanwezig (fig. 2) XXXVIII. 8'aegeria.

nn. Wortel der onderste vork onder of nog vóór de mid-
deldwarsader (fig. 8) XXXIX. Empheria.

Wortel der onderste vork ver voorbij de middel-

dwarsader oo

oo. Ilulpader loven of vóór de eerste onderrandcel (het
kleine vierhoekige celletje) , volkomen in den voor-
rand uitloopende; cubitaal-ader recht (fig. 4) .XL. Empalia.
Ilulpader soms niet in den voorrand uitloopende en
zoo dit al het geval is , dan ligt die uitmon-
ding een eind voorbij de eerste onderrandcel (het
kleine vierhoekige celletje); cubitaal-ader golvend
gebogen (Hg. 5) XLI. Polylepta.

pp. Cubitaal-ader gevorkt qq

Cubitaal-ader ongevorkt (fig. (3). (Diadocidinae) . . XLII. Diadocidia.
qq. Bovenarm van de vork der cubitaal-ader zeer lang,

scheef liggende (Mi/cetobinae) rr

Bovenarm van de vork der cubitaal-ader kort en
zeer steil , en daardoor op eene d warsader ge-
lijkende tt

MYCETOBINAE.

rr. Hulpader volkomen , in den voorrand uitloopende ;
de vork der cubitaal-ader ongesteeld , m. a. w.
haar oorsprong ligt op het punt , waar de mid-
deldwarsader in de cubitaal-ader is ingewricht

(fig. 7) XUII Mi/ceiobïa.

Ilulpader rudimentair, niet in den voorrand uitloo-
pende; vork der cubitaal-ader gesteeld .... ss

ss. De vork der cubitaal-ader korter dan de daaronder

liggende vork der discoidaal-ader (fig. 8) . . . XLIV. Plesiaslina.
De volk der cubitaal-ader langer dan die der dis-
coidaal-ader (fig. 9) XLV. üitomyia.

II. MYCETOrHILIDAE. 89

tt. Bovenste wortelcel slehts tot een derde of een
vierde der vleugellengte reikende , onderste wor-
telcel aan 't einde evenwijdig of zelfs verbreed,
somtijds ontbrekende, wijl de anaal-ader niet tot
den vleugelrand is doorgetrokken 1) ... uu

Bovenste wortelcel bijna tot het midden des vleugels
reikende ; onderste wortelcel aan 't einde ver-
nauwd (fig. 10 en 11) (BoUtopliilinae) . . . XL VI. Bolitophila.

uu Sprieten kort en meestal ook vrij dik en plomp

(Ceroplatinaé) . . vv

Sprieten buitengewoon lang en dun , draadvormig

(vleugel fig. 12) (Macrocerinae) XLVII. Macrocera.

CEROPLA.TINAE.

vv. Aangezicht en zuiger snuitvormig verlengd (fig. 13

en 14) XLVIII. Asindulum.

Aangezicht en zuiger niet verlengd ww

ww. Sprieten korter dan kop en thorax, breedgedrukt;

palpen zeer kort , tepelvormig (vleugel fig. 14). XLIX. Ceroplat»s.
Sprieten ten minste zoo lang als kop en thorax ,
cylindrisch ; palpen matig lang , naar onderen
omgebogen (fig. 14 en 16) L. Plaiyura.

I. ZYGONEURA Meig. (Syst. Beschr. VI. 304). PI. III. fig. 4, 5.

Kop rondachtig , van voren een weinig platgedrukt ; aangezicht breed ; zui-
ger kort; palpen omgebogen, vierledig, doch het eerste lid zeer klein; oogen
eenigszins niervormig ; bijoogen drie, in een driehoek geplaatst, het voorste
kleiner dan de beide anderen. Sprieten zeer lang , zestienledig ; de beide wor-
telleden klein ; de schaftleden bij het £ eirond , lang gesteeld en met uitstaande
haren (fig. 5); bij het § ongesteeld of zeer kort gesteeld. Achterlijf zevenringig ,
cylindrisch , bij het <£ met eene stevige tang , bij het $ spits toeloopend. Pooten
slank ; heupen slechts matig verlengd ; schenen met korte eindsporen , maar
zonder zijdoorntjes; voethaken klein ; voetballen rudimentair. Kolfjes groot.
Vleugels langer dan het achterlijf, aan 't einde afgerond; randader een mer-
kelijk eind voorbij de cubitaal-ader voortgezet; hulpader duidelijk, zich in de
vleugelv lakte verliezende , ongeveer tot aan den oorsprong der cubitaal-ader
reikende ; subcostaal-ader vóór het midden der vleugellengte en ver vóór den

i) Het aderbeloop dezer afdeeling (Macrocerinae en Ceroplatinae) is geheel eigen-
dommelijk. De discoidaal-ader of de steel der bovenste vork schijnt uit de cubitaal-ader
Toort te komen , maar ontspruit toch inderdaad uit den boventak der posticaal-ader en
strijkt vervolgens rakelings langs de cubitaal-ader, waardoor de middeld warsader, die
anders op het aanrakingspunt zou moeten voorkomen , tot niets is teruggebracht.

})() II. MYCKT0PII1LIDAK.

wortel der vorkcel in den voorraad uitloopende; cubitaal-ader nauwelijks iets
gebogen; haar oorsprong voorbij liet midden der subcostaal-ader 1); middel-
dwarsader horizontaal, zoo geplaatst dat zij het begin der discoidaal-ader in
eene doorloopende rechte lijn niet de cubitaal-ader verbindt, waardoor het
schijnt alsof de discoidaal-ader uit de cubitaal-ader ontspruit ; discoidaal-ader
gevorkt; de steel ongeveer even lang als de vork; de beide armen aan het
begin sterk uitgebogen en verder golvend verloopende ; de vorkcel daardoor aan
haren wortel buikig; posticaal-ader dicht bij den vleugelwortel gevorkt; anaal-
ader ontbrekend of althans slechts rudimentair.

Van de vier beschreven soorten is alleen in ons land aangetroffen

Zygonetira sciarina Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 305. 1; Macq.
Suit. I. 158. 1; Zett. Dipt. Scand. X. 3766. 1; Walk. Dipt. Brit. III.
57. 1; Schiner, Fn. austr. II. 417; Winn. Monogr. Sciar. 183. 186.

2 — 2,5 mm. — Sprieten bij het J zoo lang, bij het $ slechts half zoo lang
als het lichaam; palpen geel. Kop en thorax zwart; de thorax een weinig
glanzig. Achterlijf zwartbruin, met zeer korte, geelachtig grauwe beharing; de
tang van het <£ bruingeel , breeder dan de laatste lijfsring , de einden zwart-
bruin , met de onderzijde en de naar binnen gebogen spits doornig ; eierbuis
van het £ meestal uitstekend met eironde eindlamellen. Pooten met de heupen
geel; de schenen soms een weinig verdonkerd; de tarsen, met uitzondering van
den wortel , bruin. Kolfjes donkerbruin , met geelachtigen steel. Vleugels een
weinig grauwachtig , met zwartbruine aderen.

Zeer zeldzaam; het £ in der tijd op de Gliphoeve (V. V.); ik zelf vond eens
in October het g tegen een venster in den Haag.

II. CORYNOPTERA Winn. (Monogr. Sciar. 177) PI. III. lig. 6.

Kop, achterlijf, pooten en kolfjes als bij Zygoneura. Sprieten boogvormig
uitstekend, i6led;g; het eerste wortellid napvormig , het tweede bekervormig;
de schaftleden cylindrisch met uitstaande haren , bij het <£ kort gestoeld, bij
het $ ongesteeld. Thorax kort behaard. Vleugels langer dan het achterlijf, aan
den wortel sterk versmald, aan 't einde afgerond; randader merkelijk voorbij
de cubitaal-ader voortgezet; hulpader meest rudimentair; subcostaal-ader kort,
vóór het midden der vleugellengte en ver vóór het midden der vorkcel uit-
loopende; cubitaal-ader dauw gebogen, hare uitmonding ongeveer boven het
midden der vorkcel; middeldwarsader even als bij Zi/goneura\ discoidaal-ader
gevorkt; de steel ruim ter lengte der vork; de beide armen aan den wortel
slechts even uitgebogen en verder recht of bijna recht ; posticaal-ader dicht bij
den wortel gevorkt; anaal-ader rudimentair of ontbrekend.

1) Voor deze afmeting wordt de lengte der subcostaal-ader gerekend van de wor-
teldwarsader tot aan de uitmonding in den voorrand. Dit geldt niet alleen voor dit
geslacht , maar in 't algemeen voor alle Sciarinen (de geslachten I — Vil).

II. CORYNOPTERA. 91

Tot dit geslacht behooren niet meer dan twee uiterst kleine soorten , van
ongeveer 1 mm. lengte ; zij schijnen zelden voor te komen en zijn tot dusverre
niet in ons land aangetroffen, Zij werden door Winnertz uit rottend hout ge-
kweekt.

III. CRATYNA Winn. (Monogr. Sciar. 176). PI. III. fig. 7.

Kop rondachtig ; aangezicht breed; zuiger kort; palpen omgebogen, 4-ledig ;
het eerste lid uiterst klein; sprieten boogvormig vooruitstekend, 16-ledig; het
eerste wortellid klein , cylmdrisch ; het tweede napvorrnig; de schaftleden cy-
lindrisch, ongesteeld, kort behaard. Oogenen bijoogen, thorax en achterlijf als
bij de twee vorige geslachten. Pooten matig slank ; heupen slechts weinig ver-
lengd ; schenen met eindsporen ; tarsen zonder voetballen , doch in plaats
daarvan met eene rij borstelhaartjes. Vleugels langer dan het achterlijf; rand-
ader merkelijk voorbij de cubitaal-ader voortgezet ; hulpader rudimentair ; sub-
costaal-ader op halve vleugellengte en een weinig vóór de vorkcel in den voor-
rand uitmondende ; cubitaal-ader even vóór haar uiteinde kort gevorkt; de
bovenarm in den vorm van een schuin dwarsadertje ; middeldwarsader als bij
de vorige geslachten ; discoidaal-ader gevorkt; de steel nauwelijks zoo lang als
de vork;' de beide armen aan 't begin slechts weinig uitgebogen en verder
recht of bijna recht; posticaal-ader dicht aan den wortel gevorkt.

Van dit geslacht , dat zich door de gevorkte cubitaal-ader van alle overige
Sciarinen onderscheidt, is slechts ééne soort (Cr. atra Winn.) en nog wel alleen
het $ bekend ; zij is ongeveer 2 mm. lang , glanzig zwart met licht pekkleurige
pooten ; de eenigszins dikke sprieten zoo lang als kop en thorax te zamen.
Hier te lande is zij nog niet waargenomen.

IV. TRICHOSIA Winn. (Monogr. Sciar. 173). PI. III. fig. 8.

Kop rondachtig; aangezicht breed; zuiger kort; palpen omgebogen, 4-ledig;
het eerste lid zeer kort ; oogen niervormig , op het voorhoofd een weinig
tot elkander genaderd; drie bijoogen in een driehoek, het voorste kleiner.
Sprieten boogvormig vooruitstekend, 16-ledig; de beide wortelleden beker-
vormig; de schaftleden cylindrisch , kort behaard. Achterlijf zevenringig, cy-
lmdrisch; mannelijke genitaliën tangachtig uitstekend, eierbuis van het $ spits
toeloopend. Pooten lang en slank; heupen slechts weinig verlengd; dijen aan
de binnenzijde met eene langsgroeve ; schenen met eindsporen , doch zonder
zijdoorntjes; tarsen met kleine voetballen, Kolfjes groot. Vleugels langer dan
het achterlijf, dicht behaard; randader merkelijk voorbij de cubitaal-ader voort-
gezet ; hulpader rudimentair ; subcostaal-ader op halve vleugellengte in den
voorrand uitloopende ; cubitaal-ader zacht gebogen , ongevorkt ; middeldwarsader
als bij de vorige geslachten; discoidaal-ader gevorkt; de steel merkelijk korter
dan de armen ; deze laatsten aan het begin even uitgebogen en vervolgens met
flauwe buiging verloopende ; posticaal-ader dicht aan den vleugelwortel gevorkt.

92 II. MYCKTOPHILIDAE.

De drie tot dit geslacht behoorende soorten zijn zeldzaam en van 2,5 tot 4
mm. lang. Omtrent hare ontwikkeling is niets bekend. Eene enkeleis inlandsch.

Trichosia modesta Winn. — Syn. Winn. Monogr. Sciar. 175. 176.

$ 2,25 mm. — Sprieten iets langer dan kop en thorax te zamen; palpen
zwartbruin ; kop en thorax zwart , de laatste glanzig ; schouderknubbels rood-
geel. Achterlijf zwartbruin ; eierbuis met eironde eindlamellen ; beharing des
lichaams bruin en zeer kort. Heupen en dijen geel ; schenen licht pekkleurig ;
tarsen zwartbruin ; de voorschenen korter , de achterste schenen langer dan de
tarsen. Kolfjes zwartbruin met gelen steel. Vleugels grauw , met de voorste aderen
vrij stevig en zwartbruin , de overige aderen fijner en bleeker ; de beharing der
vleugelvlakte bepaalt zich bij deze soort tot de vleugelspits en het laatste gedeelte
van den achterrand ; de h alpader reikt slechts tot boven den oorsprong der cubitaal-
ader ; die oorsprong ligt even vóór het midden der subcostaal-ader ; uitmonding
der subcostaal-ader ongeveer boven den wortel der vorkcel ; de beide armen
der vorkcel aan 't einde een weinig uitgebogen ; de steel nagenoeg een vijfde
korter dan de bovenarm ; anaal-ader flauw , niet tot den vleugelrand doorloopende.

Volgens Winnertz, van wien ik de bovenstaande beschrijving heb overgeno-
men, werd deze soort door den als entomoloog beroemden C. von Heyden te
Frankfort a. M. bij zyn verblijf op het Badhuis te Scheveningen , op de duinen
aldaar gevangen.

V. SCIAR A Meig. (111. Magaz. II. 263). PI. III. fig 9—12.

Kop rondachtig ; aangezicht breed ; zuiger kort ; palpen omgebogen , 4-ledig ;
het eerste lid zeer klein; de volgenden onderling ongeveer van dezelfde lengte;
soms het vierde wat langer; oogen niervormig, van onderen breeder, op het
voorhoofd een weinig tot elkander genaderd; drie bijoogen in een driehoek, het
voorste kleiner. Sprieten (lig. 10) boogvormig vooruitstekend, 16-ledig, bij het (ƒ
gewoonlijk langer dan bij het <j>; de wortelleden bekervormig, naakt; de schaft-
leden cylindrisch , ongesteeld , kort behaard ; het laatste lid elliptisch , soms
zeer verlengd. Achterlijf cylindrisch of bijna kegelvormig, bij het <$ met eene
stevige tang , bij het $ in eene spitse eierbuis geëindigd. Pooten slank ;
heupen matig verlengd ; dijen aan de binnenzijde met eene langsgroeve ; sche-
nen met eindsporen , doch zonder zij doorritjes , of deze althans uiterst klein;
tarsen met kleine voetballen. Koltjes groot. Vleugels groot , langer dan het
achterlijf, naakt of hoogstens microscopisch behaard ; randader merkelijk voorbij
de uitmonding der cubitaal-ader voortgezet ; hulpader niet in den voorrand
en evenmin in de subcostaal-ader uitloopende , soms rudimentair ; uitmonding
der subcostaal-ader min of meer op het midden der vleugellengte ; cubitaal-ader
rechthoekig uit de subcostaal-ader ontspruitende 5 ongevorkt , flauw gebogen ;
middeldwarsader , even als bij de vorige geslachten, horizontaal en zoo ge-
plaatst , dat zij het begin der discoidaal-ader in eene doorloopende rechte lijn
met de cubitaal-ader verbindt; discoidaal-ader gevorkt; de steel ongeveer even

V. SCIARA. 93

lang als de armen ; deze laatsten aan hunnen oorsprong iets uitgebogen en
verder gewoonlijk zacht naar beneden gebogen ; posticaal-ader dicht bij den vleugel-
wortel gevorkt • de onderste arm van onderen meestal door eene vleugelplooi bege-
leid ; anaal-ader min of meer duidelijk , doch nimmer den vleugelrand bereikende.

Meerendeels kleine soorten , van 1 tot ruim 0 mm. lengte, veelal zwart ge-
kleurd en ook dikwerf met donkere vleugels. Van sommige soorten is de levens-
geschiedenis waargenomen. De larven zijn naakt , cylindrisch , glanzig geel of wit
en doorschijnend , zoodat het darmkanaal uitwendig zichtbaar is. Zij leven in
vermolmd hout , in rottende paddestoelen , in oude koemest , onder verdorde
bladeren, in plantenstengels , enz. De larve van eene soort (Sc. t'üicola Low)
woont in gallen ter grootte eener erwt aan jonge scheuten , vooral wortel*-
spruiten der lindeboomen.

Volgens Schiner [Catalogus Dipterorum Europaeoritm) waren er in 1864 een
80-tal Europeesche soorten van dit geslacht beschreven ; sedert is dit getal ,
inzonderheid door Winnertz in zijne Monographie der Sciarinen met 170
soorten vermeerderd. Bij ons te lande zijn de volgenden waargenomen :

a. Uitmonding der subcostaal-ader boven of voorbij den

wortel der vorkcel 1) (PI. III. fig. 11) . . . . b
Uitmonding der subcostaal-cel vóór den wortel der
vorkcel (fig. 12) ;'

b. Achterlijf roodgeel 1. rufiventris \facq.

Achterlijf zwart » . ^ . c

c. Kolfjes zwart of bruin , soms met lichteren steel . d
Kolfjes geel of wit k

d. Oorsprong der cubitaal-ader vóór het midden der

subcostaal-ader e

Oorsprong der cubitaal-ader in het midden der
subcostaal-ader g

e. Achterlijf in de zijden met gele langsstreep of gele

stippen 2. Thomae Linn.

Achterlijf zonder gele teekening f

f. Sprieten in beide sexen weinig langer dan kop en

thorax te zamen ; tang van het £ matig groot . 3. carbonaria Meig.
Sprieten bij het <£ ter lengte van twee derden des

lichaams ; tang zeer groot en dik 4. analls Egg.

g. Thorax met roodgele schouderstip ; uitmonding der

cubitaal-ader en die van den onderarm der vork-
cel op gelijken afstand van de vleugelspits . . 5. humêralis Zett.
Thorax zonder roodgele schouderstip ; uitmonding

1) Bij Sc. brunnipes is de uitmonding del4 subcostaal-ader somtijds even vóór den
wortel der vorkcel,

94 II. MYCETOPHILIDAE.

der cubitaal-ader verder van de vleugelspits dan

de uitmonding van den onderarm der vork cel . G. pilota Staeg.

h. Palpen geel of witachtig 7. longiventris Zett.

Palpen zwart of zwartbiuin i

i. Oorsprong der cubitaal-ader vóór het midden der

subcostaal-ader ; achterlijf eenkleurig .... 8. brunnipes Meig.
Oorsprong der cubitaal-ader in het midden der sub-
costaal-ader ; achterlijf met lichte insnijdingen . 9. annulata Meig.

f. Kolfjes zwart of bruin : . . k

Kolfjes geel of wit v

7c. Palpen zwart of bruin I

Palpen geel of wit u

l. Oorsprong der cubitaal-ader vóór het midden der

subcostaal-ader 10. rnficauda Meig.

Oorsprong der cubitaal-ader voorbij het midden der

subcostaal-ader m

m. Vleugels zwartachtig of bruin n

Vleugels glasachtig , hoogstens met eenige grijze of

bruingele tint o

n. Uitmonding der cubitaal-ader dichter bij de vleugel-
spits dan de uitmonding van den onderarm der

vorkcel 11. lugubris Winn.

Uitmonding der cubitaal-ader verder van de vleu-
gelspits dan de uitmonding van den onderarm

der vorkcel VI. praecox Meig.

o. Thorax met witachtige langsstrepen 13. qu'mquelvieata Macq.

Thorax eenkleurig zwart p

p. Thorax glansloos 14. si/lvatica Meig.

Thorax glanzig q

q. Onder de sprieten eene zilverwitte weerschijnvlek . 15. scatopso'ules Meig.
Onder de sprieten geen zilverwitte vlek . . . . r

r. Grootere soort (ten minste 4 mm.) 10. Giraudii Egg.

Kleinere soorten (hoogstens 3 mm.) s.

s. Uitmonding der cubitaal-ader verder van de vleugel-
spits dan de uitmonding van den onderarm der

vorkcel 17. fenestrata Meig.

Uitmonding der cubitaal-ader ten minste even dicht
bij de vleugelspits als de uitmonding van den

onderarm der vorkcel t

t. Uitmonding der subcostaal-ader slechts even vóór den

wortel der vorkcel 18. nitidicollis Meig.

Uitmonding der subcostaal-ader ver vóór den wortel

der vorkcel , , 19, villica Winn.

V» Thorax eenkleurig glanzig zwart 20. pulicaria Meig.

V. seiARA. 95

Thorax met grijze langsstrepen 21. fucata Meig.

v. Palpen zwart of bruin w

Palpen geel of wit 1) aa

w. Thorax met drie grauwe langsstrepen .... 22. aprilina Meig.

Thorax eenkleurig x

x. Thorax geelbruin 23. fiavipes Meig.

Thorax zwart y

y. Uitmonding der cubitaal-ader en die van den onder-
arm der vorkcel op gelijken afstand van de vleu-
gelspits 24. pusilla Meig.

Uitmonding der cubitaal-ader verder van de vleugel-
spits dan de uitmonding van den onderarm der

vorkcel z

x. Achterschenen iets langer dan de tarsen ; thorax

glanzig ... 25. nobilis Winn.

Achterschenen iets korter dan de tarsen ; thorax dof. 26. falsaria Winn.
aa. Oorsprong der cubitaal-ader vóór het midden der

subcostaal-ader 27. nmhralica Zett.

Oorsprong der cubitaal-ader voorbij het midden der

subcostaal-ader bb

bb. Sprieten (<ƒ) een vierde korter dan het lichaam ;

grootere soort (1,5 — 2 mm.) 28. pulUpea Fabr.

Sprieten (<ƒ) zoo lang als het lichaam ; kleinere

soort (nauwelijks 1 mm.) 29. minuta Winn.

1. Sciara rufiventris Macq. (PI. III. fig 9, 10). — Syn. Macq. Suit. I.
148. 3; Zett. Dipt. Scand. X. 3725. 14 en XIV. 6524; Sohiner, Fn.
austr. II. 420; Winn. Monogr. Sciar. 15. 2.

3,25 — 4,5 mm. — Sprieten z war tbr ui n , bij het g ter lengte van drie viep-
den, bij het $ ter lengte van de helft des lichaams; palpen zwartbruin, bij het
cf meestal lichter , soms zelfs geel. Kop en thorax zwart , de thorax een weinig
glanzig, bij zeer gave exemplaren van boven met eene aanduiding van langsstre-
pen, door eene lichtere bestuiving veroorzaakt; schouderstip rood; borstzijden met
eenigen witachtigen weerschijn. Achterlijf roodgeel, gewoonlijk zeer helder en al-
leen de eerste ring van boven alsmede de beide laatste ringen zwartachtig ; bij
sommige mannetjes het achterlijf wel eens verdonkerd, doch nimmer geheel zwart;
mannelijke genitaliën groot en zwart of zwartbruin , ook wel lichter van kleur ;
eierbuis zwart met langwerpig eironde eindlamellen. Pooten bij het £ meestal
geel of bruingeel, met het eind der heupen en de tarsen zwartbruin; bij het
% de pooten gewoonlijk donkerder en zelfs pekbruin of zwart , zoodat de gele

1) Men zij er op bedacht dat de kleur der palpen bij verdroogde voorwerpen dikwijls
verdonkerd is.

96 II. MYCETOPHILIDiE.

kleur alleen tot de voordijen en de sporen der schenen is beperkt. Kolfjes geel,
bij het $ de knop zwartbruin. Vleugels bij het g een weinig grauw, bij het
? /.war tachtig en vooral aan den voorrand donker ; aderen zwart ; uitmonding
der subcostaal-auer voorbij den wortel der vorkcel; oorsprong der cubitaal-ader
iets vóór het midden der subcostaal-ader ; cubitaal-ader boogvormig ; hare uit-
monding dichter bij de vleugelspits dan de uitmonding van den onderarm der vork.
Eens in verscheidene exemplaren in de bosschen aan den duinzoom bij den
Haag, in Mei.

2. Sc. Tliomao Linn. — Syn. Tipula Thomae , Linn. Syst. nat. 976. 39 ;
Fabr. Spec. ins. II. 410. 54; id. Ent. Syst. IV. 250. 78; Schrank, Fn.
boica , III. 80 ; Panz. Fn. germ. LIX. 9 ; — Hirtea Thomae , Fabr. supp.
552. 8 ; — Molobrus Thomae, Latr. Gen. crust. et ins. IV. 263 ; — Sciard
Thomae , Fabr. Syst. Anti. 56. 1 ; Meig. Klass. I. 98, 1 ; id. Syst. Beschr;
I. 278. Ij Macq. Dipt. 167; id. Suit. I. 147. 3; Staeg. Kr. Tidskr. III.
282. 1) Zett. Dipt. Sc. X. 3714. 1; Walk. Dipt. Brit. III. 52. 1- Schiner,
Fn. austr. II. 418; Winn. Mon. Sciar. 16. 3 ; — Tipula hemeroUoides ,
Scop. Ent. carn. 324. 863; — Sc. lateralis , Meig. Syst. Beschr. I. 279. 3 ; —
Sc. mono , Zett, Ins. lapp. 825. 1.

6 — 7 mm. — Zwart. Sprieten bij het J iets korter dan het lichaam, bij
het 2 zoo lang als kop en thorax te zamen. Thorax glanzig. Achterlijf bij het
$ ter wederzijde met saffraangele langsstreep, die bij verdroogde exemplaren
wel eens onduidelijk wordt en bij het £ hoogstens slechts door gele stippen is
aangeduid; beharing van het lijf zwartbruin, zeer kort; de tang van het £ breed;
het eerste lid dik , eivormig ; eierbuis van het $ met kleine ronde lamellen.
Pooten zwart of pekbruin, soms lichtbruin; de voordijen geel of bruingeel.
Kolfjes zwart met lichteien steel. Vleugels zwartachtig , aan den voorrand het
meest verdonkerd ; hulpader tot voorbij den oorsprong der cubitaal-ader reikende ;
uitmonding der subcostaal-cel in den voorrand voorbij den wortel der vorkcel,
welker steel ongeveer een vijfde korter is dan de bovenarm ; cubitaal-ader
vóór het midden der subcostaal-ader uit deze ontspruitende.

Zeer gewoon. De larve is op sommige plaatsen in Duitschland bekend wegens
haar optreden in groote massa's en de tochten , die zij langs den grond onder-
neemt, van waar zij «Heerwurm» wordt genoemd.

3. Sc. carbonaria Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 306. 31 ; Staeg.
Kr. Tidskr. III. 282. 4 ; Zett. Dipt. Scand. X. 3717. 4 ; Winn. Mon.
Sciar. 13. 1.

2,5 — 4 mm. — Zwart. Sprieten zoo lang als kop en thorax te zamen, ook
bij het £ nauwelijks iets langer. Thorax zeer glanzig; achterlijf met korte,
zwarte , eenigszins grauwachtige beharing ; bij het <£ met groote' tang , bij het
$ met een paar ronde lamellen geëindigd. Pooten pekbruin; dijen en schenen
alsmede de voorheupen lichter of zelfs bruingeel. Kolfjes zwart, met den wortel
van den steel lichter. Vleugels bruin , aan den voorrand donkerder ; hulpader
vóór den oorsprong der cubitaal-ader zich in de vleugelvlakte verliezende ; uit»

V. Sciara. 97

monding der subcostaal-ader voorbij den wortel der vorkcel ; cubitaal-ader vóór
het midden der subcostaal-ader uit deze ontspruitende ; de steel der vorkcel
korter dan haar bovenarm. Het $ is donkerder dan het £.
Bij den Haag, in Mei.

4. Sc. analis Egger 1). — Syn. Schiner , Fn. austr. II. 419; Winn. Mon.
Sciar. 17. 4.

3,5 — 4 mm. — Kop met de monddeelen, alsmede de thorax zwart; de thorax
bij het <ƒ met eenigen glans ; achterlijf zvvartbruin , met korte zwarte beharing.
Sprieien bij het g een derde korter dan het lichaam, bij het $ iets langer
dan kop en thorax. Achterlijf bij het <ƒ naar achteren versmald ; de tang zeer
groot, met de beide leden dik opgezwollen , eirond , buitenwaarts lang behaard;
eierbuis van het % met zuiver ronde lamellen. Pooten donkerder of lichter pek-
bruin , de voordijen meest geel. Kolfjes zwart, de steel aan den wortel geel-
achtig. Vleugels zwartachtig , aan den voorrand donkerder; hulpader tot boven
het begin der cubitaal-ader zichtbaar; uitmonding der' subcostaal-ader even
voorbij den wortel der vorkcel; oorsprong der cubitaal-ader een weinig vóór
het midden der subcostaal-ader ; de steel der vorkcel korter dan den bovenrand.

Meermalen ving ik deze soort bij den Haag, in Juni tot Augustus, voor eenige
jaren ook aan de nu drooggemaakte Schielandsche plassen. Zij werd mede te
Beek bij Nijmegen gevangen (V. V.).

5. Sc. hunieralis Zett. — Syn. Zett. Dipt. scand. X. 3618. 5; Schiner,
Fn. austr. II. 419; Winn. Mon. Sciar. 35. '22.

$ "3,5 — 4 mm. — Zwart , de thorax met eenigen glans ; op de schouders
een geel vlekje ; eierbuis met eironde lamellen. Sprieten zoo lang als kop en
thorax te zamen ; voorpooten met de heupen geel ; achterste pooten bruingeel ;
al de tarsen zwartbruin. Kolfjes zwart met geelachtigen steel. Vleugels bruin-
achtig , aan den voorrand donkerder ; hulpader rudimentair ; uitmonding der
subcostaal-ader een weinig voorbij den wortel der vorkcel; oorsprong der cubi*
taai-ader uit het midden der subcostaal-ader ; steel der eenigszins gestrekte vork-
cel bleek en iets korter dan de bovenarm; uitmonding der cubitaal-ader en die
van den onderarm der vorkcel op gelijken afstand van de vleugelspits.

Ik ving een $ te Amsterdam in Mei en een tweede bij den Haag in September.

Ofschoon ik deze exemplaren als Sc. humeralis geloof te kunnen bestemmen,
moet ik toch vermelden , dat zij niet in allen deele met de uitvoerige be-
schrijving van Winnertz overeenstemmen; deze noemt o. a. den thorax weinig
glanzig , de sprieten langer dan kop en thorax , de uitmonding der subcostaal-
ader juist boven den wortel der vorkcel, enz.

1) Zoowel Schiner als Winnertz noemen Egger als de auteur van deze soort alsmede
van Sc. Giraudii , en halen daarbij aan het XHIe deel van de Verhandlungen der Wiener
Zool. bot. Gesellschaft. In dat boek evenwel zoo min als in eenig ander heb ik eene
beschrijving dezer beide Scmra-soorten door Egger kunnen vinden. Waarschijnlijk zijn
het dus slechts namen in literis,

i

98 II. MYCETOPHIÏJOAE.

G. Sc. pilosa Staeg. — Syn. Staeg. Kröj. Tidskr. III. 283. 7 ; Zett. Dipt.
scand. X. 3721 . 20.

$ 2,5 mm. — Zwart , ook de sprieten en palpen. Sprieten ruim ter lengte van
kop en thorax. Thorax bijna zonder glans , zwartachtig ; achterlijf, vooral bij
den wortel, met grijze beharing. Pooten vuilgeel; de voorheupen aan den
wortel en de achterste heupen bijna geheel zwart; de sporen aan 't eind der
schenen bleekgeel. Kolfjes zwart met gelen steel. Vleugels een weinig berookt;
hulpader kort; uitmonding der subcostaal-ader op ruim de halve vleugellengte,
even voorbij den wortel der vorkcel ; cubitaal-ader uit het midden der sub-
costaal-ader ontspruitende; vorkcel langgestrekt, haar steel zeer flauw ; uitmon-
ding van haren onderarm dichter bij de vleugelspits dan de uitmonding der
cubitaal-ader.

Een $ in Mei bij den Haag ; ook bij Haarlem , in April (Rits.).

7. Sc. longiveniris Zett. — Syn. Zett. Dipt. scand. X. 3727. 16; Schiner,
Fn. austr. II. 421 ; Winn. Mon. Sciar. 45. 32.

3,5 mm. — Kop zwart ; palpen geelachtig ; sprieten bruinzwart , bij het g
een derde korter dan het lichaam ; bij het $ iets langer dan kop en thorax te
zamen. Thorax en achterlijf glanzig bruinzwart; achterlijf zeer lang en smal;
mannelijke genitaliën vrij klein, het laatste lid der tang eirond, dikker dan de
wortel , aan de buitenzijde behaard ; eierbuis van het $ lang uitstekend , met
eironde eindlamelien. Pooten geel, de schenen eenigszins verdonkerd , de tarsen
zwartbruin ; heupen langer dan bij andere soorten , aan 't uiteinde even als de
uiterste wortel der dijen zwart gevlekt. Kolfjes geelachtig. "Vleugels met bruin-
grauwe tint ; hulpader tot aan den oorsprong der cubitaal-ader reikende ; uit-
monding der subcostaal ader even voorbij den wortel der vork; cubitaal-ader
vóór het midden der subcostaal-ader uit deze ontspruitende ; de overige aderen
iets flauwer ; de steel der vork ongeveer even lang als hare beide armen ; de
aderen allen met fijne haartjes gewimperd; ook de vleugelspits een weinig
behaard.

Het £ bij den Haag in Juni.

8. Sc. brunnipes Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 99. 4 ; id Syst. Beschr. I.
286. 25 en VI. 306; Macq. Suit. I. 148. 5.; Walk. Dipt. brit. III. 52. 4;
"Winn. Mon. Sciar. 42. 29.

2,5 — 3 mm. — Thorax glansloos , grauw met vier zwarte langsstrepen , de
beide middelsten van achteren verkort. Kop met sprieten en monddeelen zwart;
sprieten bij het cT ruim ter halve lengte des lichaams , bij het % iets langer
dan kop en thorax. Achterlijf bruinzwart, met korte grauwachtige beharing;
bij het <£ het eerste lid der tang dik, eivormig, het tweede dunner en met
een kort doorntje ; bij het % de eierbuis met eironde lamellen. Pooten donker-
der of lichter pekbruin ; voorpooten meer geel. Kolfjes geelachtig wit. Vleugels
donker grauvvachtig ; hulpader rudimentair; uitmonding der subcostaal-ader
boven of iets voorbij , somtijds ook even vóór den wortel der vorkcel; cubitaal-

V. Sciara. 99

ader onmiddellijk vóór het midden der subcostaal-ader uit deze voortspruitende;
vorkcel gestrekt, haar steel flauw, hoogstens zoo lang als de bovenarm.
Bij den Haag.

9. Se. a mi ula ta Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 284.18 en VI. 306;
Schiner, Fn. austr. II. 420; Winn. Mon. Sciar. 44. 31.

3 mm. — Kop met de monddeelen zwart; sprieten bij het g zoo lang als
het lichaam , bij het $ iets langer dan kop en thorax te zamen. Thorax
met flauwen glans; borstzijden cenigszins grijsachtig. Achterlijf zwartbruin, met
fijne witachtige insnijdingen, die althans op het midden van den rug duidelijk
zijn; de tangarmen van het <ƒ meteen groot en dik wortelstuk; de eindlamellen
van het $ eirond. Pooten pekbruin , bij lichte exemplaren vuil bruingeel, de
voordijen meestal lichter ; de heupen grauwachtig ; tarsen verdonkerd. Kolfjes
vuilgeel. Vleugels met bruine tint ; hulpader kort ; uitmonding der subcostaai-
ader juist boven of even voorbij den wortel der vorkcel ; cubitaal-ader iets
voorbij het midden der subcostaal-ader uit deze ontspruitende ; vorkcel eenigszins
gestrekt, haar steel een weinig korter dan de bovenarm.

Leiden, April (V. V.).

Even als Winnertz , ken ik alleen het ? ; de opgaven omtrent het ê heb ik
aan Schiner ontleend.

10. Sc. ruTicauda Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 280. 7 ; Staeg.
Kröj. Tidskr. III. 282. 3 ; Zett. Dipt. scand. X. 3716. 3 ; Winn. Mom
Sciar. 56. 44.

<£ 3,5 mm. — Kop met sprieten en monddeelen zwart ; het aangezicht
witachtig bestoven; aan de sprieten de wortelleden en het eerste schaftlid geel.
Thorax glan/.ig zwart, met geelachtige schouderknubbels. Achterlijf zwartbruin,
met bleekgele insnijdingen en bruine beharing ; het eindlid met de tang rood-
geel en te zamen zoo groot als de drie laatste lijfsringen ; de tangarmen buiten-
waarts met lange zwartbruine haren. Pooten met de heupen roodgeel; het
tweede heupenlid met zwarte stip; tarsen, met uitzondering van den wortel,
zwartbruin. Kolfjes zwartbruin met geelachtigen steel. Vleugels met eenige
grauwe tint, de voorste aderen zwartbruin, de overigen flauw, de steel der
vorkcel onduidelijk ; hulpader ongeveer tot den oorsprong der cubitaal-ader
reikende ; uitmonding der subcostaal-ader even vóór den wortel der vorkcel ,
wier steel en bovenarm even lang zijn ; cubitaal-ader een weinig vóór het
midden der subcostaal-ader uit deze voortspruitende.

Slechts eenmaal het <ƒ in Juli in het Haagsche bosch ; het $ is onbekend.

11. Sc. luguhris Winn. — Syn. Sc. luguhris , Winn. Mon. Sciar. 62. 50.
Se. morio, Bwst I. 150. 145 en III. 27. 275.

2,5 — 4 mm. — Zwart , ook de sprieten en monddeelen. Sprieten bij het
cf weinig korter dan het lichaam , bij het $ iets langer dan kop en thorax te
samen. Thorax gewoonlijk met eenigen glans en dikwijls een geel schouderstipjej
Achterlijf naar achteren versmald ; bij het <ƒ het eindlid en de tang klein ; bij

iOÖ " II. MVCETOrHILIDA.K.

het $ de eierbuis met eironde lamellen. Pooten pekzwart. Kolfjes zwart met
bleekgelen steel. Vleugels met donkerbruine tint, die aan den voorrand krach-
tiger is; aderen zwart, alleen de steel der vorkcel flauwer; hulpader kort;
uitmonding der subcostaal-ader even vóór den wortel der eenigszins gestrekte
vorkcel ; cubitaal-ader een weinig voorbij het midden der subcostaal-ader uit
deze ontspruitende ; uitmonding der cubitaal-ader dichter bij de vleugelspits
dan de uitmonding van den onderarm der vorkcel ; de steel der vorkcel
ongeveer even lang als de bovenarm , bij het $ soms iets korter.
Vrij gemeen , in de meeste provinciën waargenomen.

12. Sc. praecox Meig. — Syn. Sc. praecox , Meig. Syst. Beschr. I. 279. 4
en VI. 806; Macq. Suit. I. 148. 7; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 284. 11; Zett.
Dipt. scand. X. 3735. 24 ; Waik. Ins. brit. III. 53. 9. ; Schiner , Fn.
austr. II. 422; Winn. Mon. Sciar. 91. 82; — Sc. fuscipes , Meig. Syst.
Beschr. I. 280. 5 ; Zett. Ins. Iapp. 826. 6.

2,5 — 3 mm. — Zwart , met eenigen glans. Sprieten bij het <£ zoo lang als
het lichaam, bij het $ iets langer dan kop en thorax. Borstzijden een weinig
grauwachtig. Achterlijf soms met witachtige insnijdingen; bij het c? de tang-
armen vrij dik ; eierbuis van het $ met eironde lamellen. Pooten pekbruin , lichter
of donkerder; de tarsen zwart. Kolfjes zwart met bleekgelen steel. Vleugels
met eenige bruine tint; hulpader kort; uitmonding der subcostaal-ader een eind
vóór den wortel der vorkcel ; cubitaal-ader merkelijk voorbij het midden der
subcostaal-ader uit deze ontspruitende ; de steel der vorkcel ongeveer even lang
als de armen; uitmonding der cubitaal-ader verder van de vleugelspits dan de
uitmonding van den onderarm der vorkcel.

Als vindplaatsen heb ik aangeteekend den Haag, Maart tot Mei (V. d. W.)
en Leiden, Mei (V. V.).

13. Sc. quinquelineata Macq. — Syn. Macq. Suit. I. 149. 10; Meig. Syst.
Beschr. VII. 51. 37; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 285.18; Zett. Dipt. scand.
X. 3745. 33 ; Schiner , Fn. austr. II. 423 ; Winn. Mon. Sciar. 79. 69.

1,75 mm. — Kop met sprieten en monddeelen zwart ; de sprieten bij het cT
een derde korter dan het lichaam , bij het $ ter lengte van kop en thorax te
zamen. Thorax , even als het schildje en de achterrug , zeer glanzig zwart ; op
den rug vijf witte langsstrepen , door beharing gevormd, en waarvan de mid-
delste het smalste is. Achterlijf zwartbruin, soms lichter, steeds zonder glans;
bij het £ de tang matig groot en dik. Pooten pekbruin tot bruingeel,
de voorheupen en voordijen meestal helderder; schenen donkerder; tarsen
zwartbruin. Kolfjes zwartachtig , soms met lichteren steel. Vleugels glasachtig
of met nauwelijks iets grijze tint ; hulpader kort ; uitmonding der subcostaal-
ader een weinig vóór den wortel der vorkcel ; cubitaal-ader ongeveer uit het
laatste derdedeel der subcostaal-ader ontspruitende ; de steel der vorkcel korter
dan de armen.

In de duinen bij den Haag (Piag.). Volgens Weyenbergh (Tijdschr. v. Entom.
XVII, 153. pi, 9. fig. 12 — 14) is de oranjekleurige larve in het midden ver-

V. SCIARA. 101

dikt en heeft een donkerbruinen kop en nekschild ; zij werd door hem gevon-
den in de stengels van distels en andere planten.

14. Sc. sylvatica Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 283 15; Staeg.
Kröj. Tidskr. III. 285. 17; Zett. Dipt scand. X. 3743. 31 ; Schiner, Fn.
austr. II. 42 ! ; Winn. Mon. Sciar. 94. 85.

1,5 — 2 mm. — Dofzwart of zwartbruin , ook de thorax bijna zonder glans.
Sprieten bij het g een weinig korter dan het lichaam , bij het % iets langer
dan kop en thorax. Achterlijf dikwijls lichter of zelfs bruingeel ; bij het g de
tang zwart en klein, bij het ? de eierbuis met zuiver ronde eindlamellen. Poo-
ten lichter of donkerder pekbruin of bruingeel , de tarsen het donkerste. Kolf-
jes zwartachtig. Vleugels glasachtig , bij het $ met iets grauwe tint ; hulpader
flauw en kort; uitmonding der subcostaal-ader een weinig vóór den wortel
der vorkcel ; cubitaal-ader ongeveer uit het laatste derdedeel der subcostaal-
ader ontspruitende ; steel der vorkcel zeer flauw en onduidelijk , ongeveer even
lang als de beide armen.

Te Voorschoten, in Juli (V. V.); te O verveen, in April (Weyenb.) en bij Am-
sterdam, reeds in Februari (Rits.).

15. Sc. scatopsoides Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 282. 13 ; Zett.
Dipt. scand. X. 3742. 30.

g 2 mm. — Zwart. Sprieten ter halve lengte des lichaams; palpen zwart;
onder de sprieten eene vlek van zilverwitten weerschijn. Thorax van boven
glanzig, in 't midden met eene flauwe langsgroeve. Achterlijf glansloos; de
tangarmen dik , zoo lang als de laatste lijfsring. Pooten pekbruin. Kolfjes zwart ,
met bleekgelen steel. Vleugels glasachtig ; de voorste aderen zwart , de overige
aderen ongekleurd en alleen tegen het licht zichtbaar ; uitmonding der subcos-
taal-ader vóór den wortel der vorkcel, wier steel iets korter is dan de beide armen.

Bij Utrecht, in April (Six) en bij Haarlem, in December (Rits.).

16. Sc. Oiraudii Egg. 1). — Syn. Schiner, Fn. austr. II. 424; Winn;
Mon. Sciar. 68. 57.

3,5 — 4 mm. — Zwartbruin , ook de sprieten en palpen. Sprieten bij het g
ruim ter halve lengte des lichaams , bij het $ zoo lang als de thorax. Thorax
glanzig , met zwartbruine beharing ; de korte beharing des achterlijfs bij het g
geel , bij het $ bruin ; bjj het $ het eindlid breed met dikke tang ; eindla-
mellen van het $ eirond. Pooten met de heupen geel of licht pekbruin , bij
het $ meestal donkerder; tarsen steeds zwartbruin. Kolfjes bruin met lichten
steel. Vleugels met eenige bruingele tint , sterk iriseerend ; de voorste aderen
zwartbruin ; aan den wortel even als de overige aderen bleeker ; de steel der
vorkcel zeer flauw; hulpader onduidelijk en rudimentair; uitmonding der sub-
costaal-ader een weinig voorbij het midden van den voorrand en vóór den
wortel der vorkcel; oorsprong der cubitaal-ader even voorbij het midden der

1) Zie de noot op blz. 97.

102 II. MYCETOPIIILlbAE.

subcostaal-ader ; vorkcel breed geopend , de steel en de armen ongeveer van
gelijke lengte.

Bij Rotterdam (Frans.).

Door Dr. Giraud werd deze soort gekweekt uit larven , die in wilgenstammen
leefden.

17. Sc. fcnestrata Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 281. 10; Staeg.
Kröj. Tidskr. III. 284. 14; Zett. Dipt. scand. X. 3740. 34.

5 1,5 mm. — Zwart, de thorax glanzig, het achterlijf ffuweelig ; eierbuis
met eironde lamellen. Sprieten en palpen zwartbruin , de sprieten ter halve
lengte des lichaams. Pooten pekbruin. Kolfjes zwartachtig. Vleugels glasachtig,
tegen eene donkere oppervlakte witachtig ; de voorste aderen zwart , de overige
aderen ongekleurd , de steel der vorkcel alleen tegen het licht zichtbaar ; hulp-
ader rudimentair ; uitmonding der subcostaal-ader even vóór den wortel der
vorkcel ; cubitaal-ader voorbij het midden der subcostaal-ader uit deze voort-
spruitende ; vorkcel gestrekt , haar steel ongeveer even lang als de armen ; de
onderarm dichter bij de vleugelspits dan de uitmonding der cubitaal-ader.

Empe (V. Eyndh.) ; ook in het Haagsche bosch door mij gevangen.

18. Sc. nitidicollis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 281. 8; Macq.
Dipt. du nord de la Fr. 31. 5 ; id. Suit. I. 149. 8 ; Zett Ins. lapp.
287. 7; id. Dipt. scand. X. 3737. 25; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 284. 13;
Schiner, Fn. austr. II. 422.

2 mm. — Zwart, met glanzigen thorax. Sprieten en palpen zwartbruin ; sprieten
bij het £ bijna zoo lang als het lichaam, bij het $ zoo lang als de thorax.
Achterlijf glansloos , bij het <$ het eindlid en de tang niet breeder dan de
laatste lijfsring ; eierbuis van het $ met eironde lamellen. Pooten geel, de
schenen bruingeel, de tarsen zwartbruin. Kolfjes bruin met hchteren steel.
Vleugels bijna glasachtig , met bruine aderen; hulpader rudimentair; uitmon-
ding der subcostaal-ader ongeveer in 't midden van den voorrand en even vóór
den wortel der vorkcel; cubitaal-ader uit het midden der subcostaal-ader voort-
spruitende ; de steel der vorkcel ongekleurd , iets langer dan de armen ; uit-
mondhig der cubitaal-ader even dicht bij de vleugelspits als de uitmonding van
den onderarm der vorkcel.

Bij den Haag niet zeldzaam , in het voorjaar ; ook gevangen te Rotterdam
(Frans.), Utrecht (Six) , Maarsbergen (Piag.) en Middelburg (De Man).

19. Sc. villica Winn. — Syn. Winn. Mon. Sciar 101. 94.

1 mm. — Kop met sprieten en palpen zwart; de sprieten bij het <ƒ stevig,
iets langer dan het lichaam , bij het (j> een weinig langer dan kop en thorax
te zamen. Thorax glanzig zwart ; achterlijf zwartbruin. Pooten licht pekkleurig
of zelfs bruingeel , met zwartbruine tarsen. Kolfjes zwart. Vieugels met eenige
grauwe tint ; de voorste aderen zwartbruin . de overige aderen lichter , de steel
der vorkcel zeer flauw ; uitmonding der subcostaal-ader vóór het midden
van den voorrand en ver vóór den wortel der vorkcel; cubitaal-ader merkelijk

V. sciaiu. 103

voorbij hét midden der subcostaal-ader uit deze voortspruitende; vorkcel breed ,
haai- steel ongeveer even lang als de armen , haar onderste arm verder van de
vleugelspits dan het uiteinde der cubitaal-ader.
Leiden (V. V.) , Utrecht (Six).

20. Sc. pulicaria Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 282. 12; Macq. Suit.

I. 149. 13; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 285. 19; Zett. Ins. lapp. 827. 10;
id. Dipt. scand. X. 3741. 29.; Walk. Dipt. brit. III. 54. 16; Schiner,
Fn. austr. II. 423; Winn. Mon. Sciar. 119. 115.

1,5 mm. — Kop zwart. Sprieten bij het <£ zoo lang als het lichaam, bij het
$ zoo lang als kop en thorax te zamen ; palpen vuilgeel. Thorax glanzig zwart;
achterlijf zwartbruin. Pooten geelachtig met zwartbruine tarsen. Kolfjes zwart-
bruin. Vleugels glasachtig; de voorste aderen zwartbruin, de overigen en
vooral de steel der vorkcel flauw; hulpader rudimentair; uitmonding der sub-
costaal-ader even vóór het midden van den voorrand en ver vóór den wortel
der vorkcel ; cubitaal-ader voorbij het midden der subcostaal ader uit deze
voortspruitende ; de steel der eenigszins gestrekte vorkcel iets korter dan de
bovenarm ; uitmonding der cubitaal-ader verder van de vleugelspits dan de
uitmonding van den onderarm der vorkcel.

Eene vrij gemeene soort, die ik niet alleen in Zuidholland dikwijls aantrof,
maar die ook meermalen in andere provinciën is gevangen , als in Gelderland
(V. V.) , in Noordholland (Kink.) , in Zeeland (De Man) en in Utrecht (Six).

21. Sc. fucata Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 28' >. 6 en VI. 306;
Macq. Suit. I. 149. 11; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 284. 12; Zett. Dipt.
scand. X. 3734. 23; Walk. Dipt. brit. 111. 54. 15;? Schiner, Fn. austr.

II. 422 1); Winn. Mon. Sciar. 102 96.

3 — 3,5 mm. — Kop en sprieten zwartbruin ; palpen geel. Sprieten bij het g
bijna zoo lang als het lichaam, bij het 5 iets langer dan kop en 'thorax te zamen.
Thorax zwartbruin , van boven met drie aschgrauwe langsstrepen , door de
beharing te weeg gebracht; de middelste fijn en onduidelijk. Achterlijf zwart-
bruin , de buik meestal roodbruin. Pooten geel of bruingeel , met zwartbruine
tarsen. Kolfjes bruin met witachtigen steel. Vleugels met eenige bruinachtige
tint; de voorste aderen zwartbruin, de overige aderen bleekbruin; de steel
der vorkcel zeer flauw; hulpader rudimentair; uitmonding der subcostaal-ader
in het midden van den voorrand en vóór den wortel der vorkcel ; cubitaal-
ader voorbij het midden der subcostaal-ader uit deze ontspruitende , en hare
uitmonding dichter bij de vleugelspits dan de uitmonding van den onderarm
der vorkcel.

In de duinen bij den Haag.

4) Het citaat van Schiner is onzeker, omdat hij aan de soort donkere palpen

toeschrijft.

104 II. MYCETOPHILIDAE.

22. Sc. aprilina Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 285. 22 j Zett. Dipt.
• scand. X. 3754. 44 j Schiner , Fn. austr. II. 424.

1,5 mm. — Zwart; de thorax glanzig, met drie grauwe langsstrepen ; het
achterlijf glansloos. Sprieten bij het g ruim half zoo lang als het lichaam, bij
het <j> zoo lang als de thorax, palpen zwartbruin. Pooten geel of bruingeel,
met zwartbruine tarsen. Kolfjes geelachtig. Vleugels glasachtig; de voorste
aderen zwartb'uin , de overige aderen flauw ; uitmonding der subcostaal-ader
vóór het midden van den voorrand en merkelijk vóór den wortel der vorkcel;
deze laatste is korter dan haar steel en korter ook dan bij de andere soorten.

Bij den Haag (V. d. W.) ; bij Amsterdam , in Februari (Rits.) ; in hel Over-
maassche, in Juni (Piag.).

23. Sc. flnvipes Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 98. 3 j id. Syst. Beschr. I.
283. 47; Panz. Fn. germ. 103. 15 ; Macq. Dipt. du nord de la Fr. 31. 6;
id. Suit. I. 149. 14 ; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 286. 27 ; Zett. Dipt. scand.
X. 3762. 53; Walk. Dipt. brit. III. 55. 21; Schiner, Fn. austr. II. 424;
Winn. Mon. Sciar. 133. 133.

3 3,5 mm. — Kop geel ; de schedel , het achterhoofd , benevens de sprie-
ten en palpen bruin. Sprieten bij het g bijna zoo lang als het lichaam , bij
het $ iets langer dan kop en thorax te zamen. Thorax geel of bruingeel , de
halskraag en borstzijden bleeker. Achterlijf zeer slank, donkerder of lichter
bruin, met witachtige insnijdingen; de buik geel, bij het £ het eindlid geel,
de tang groot met een dik en geel wortellid en een dunner , ingebogen , bruin
tweede lid; de niet zeer lange eierbuis van het $ met een paar ronde la-
mellen. Pooten lang en dun , bleekgeel ; het tweede heupenlid met zwart-
bruine stip; de schenen bruinachtig; de tarsen bruin, allen langer dan de
schenen. Kolfjes geel. Vleugels met flauwe bruinachtige tint; hulpader rudi-
mentair ; uitmonding der subcostaal-ader in 't midden van den voorrand en
vóór den wortel der vorkcel; cubitaal-ader een weinig voorbij het midden der
subcostaal-ader uit deze ontspruitende; de steel der vorkcel flauw en ongeveer
even lang als de armen.

Bij Utrecht en Driebergen (Six) , ook in Augustus bij Arnhem door mij zelven.

24. Sc. pusilla Meig. — Syn. Meig. Syst, Beschr. I. 286. 23 ; Zett. Dipt.
scand. X. 3756. 47.

d*l,5 mm. — Zwart, de thorax glanzig, van voren met grijze bestuiving.
Sprieten ter lengte des lichaams. Pooten geel ; de tarsen , met uitzondering
van den wortel, zwartbruin. Kolfjes vuilgeel. Vleugels glasachtig; de voorste
aderen zwartbruin , de overigen en inzonderheid de steel der vorkcel flauw ;
uitmonding der subcostaal-ader vóór het midden van den voorrand en merkelijk
vóór den wortel der vorkcel; cubitaal-ader voorbij het midden der subcostaal-
ader uit deze ontspruitende; uitmonding der cubitaal-ader en die van den
onderarm der vorkcel op gelijken afstand van de vleugelspits.

Het $ bij Haarlem , in Maart (Rits.) ; Driebergen , in Juni (Six).

V. SCIARA. 105

25. Sc. nobilis Winn. — Syn. Winn. Mon. Sciar. 135. 435.

cf 1,75 mm. — r Van stevige gestalte. Sprieten dik, ter lengte van twee
derden des lichaams en even als de palpen zwart. Thorax glanzig zwart ,
achterlijf zwartbruin , beiden met gele beharing ; het achterlijf naar achteren
versmald, het eindlid en de tang breeder dan het voorlaatste lid. Heupen en
dijen vuilgeel; schenen bruingeel; tarsen zwartbruin; aan de middelpooten de
schenen en tarsen even lang; aan de voorpooten de schenen korter, aan de
achterpooten langer dan de tarsen. Kolfjes geelachtig wit. Vleugels glasachtig ;
de voorste aderen zwartbruin , de overige aderen bleekbruin en zeer fijn ;
hulpader vóór de worteldwarsader eindigende; oorsprong der cubitaal-ader
voorbij het midden der subcostaal-ader ; uitmonding van deze ongeveer in het
midden van den voorrand , ver vóór den wortel der vorkcel ; uitmonding der
cubitaal-ader verder van de vleugelspits dan de uitmonding van den onderarm
der vorkcel.

Een inlandsch mannelijk exemplaar, waarvan echter de juiste vindplaats niet
is aangeteekend (V. V.) ; het $ niet beschreven..

26. Sc. falsaria Winn. — Syn. Winn. Mon. Sciar. 139. 140.

<$ 2 mm. — Zwart; de thorax bijna zonder glans. Sprieten ter lengte van
twee derden des lichaams, even als de palpen zwart. Achterlijf zwartbruin ,
naar het eind versmald. Heupen en pooten geel ; de tarsen zwartbruin ; alle
schenen een weinig korter dan de :arsen ; eerste lid van al de tarsen korter
dan de overige leden te zamen. Kolfjes bleek bruingeel. Vleugels glasachtig,
tegen eene donkere oppervlakte gezien min of meer witachtig ; de voorste
aderen donker maar fijn , de overige aderen flauw ; hulpader zeer kort ; oor-
sprong der cubitaal-ader merkelijk voorbij het midden der subcostaal-ader ; uit-
monding van deze vóór het midden van den voorrand en vóór den wortel der
vorkcel ; uitmonding der cubitaal-ader verder van de vleugelspits dan het eind
van den onderarm der vorkcel; deze laatste cel ongeveer even lang als haar steel.

Het <f op Walcheren (G. v. W.) ; het $ niet bekend.

27. Sc. unibratica Zett. — Syn. Zett. Dipt. scand. X. 3720.15; Schiner,
Fn. austr. II. 421; Winn. Mon. Sciar. 141. 142.

2 — 3 mm. — Zwart, met de palpen 1) en kolfjes geel. Sprieten bij het g een
vierde korter dan het lichaam , bij het ? een weinig langer dan kop en tho-
rax te zamen. Thorax met eenigen glans en min of meer grijze bestuiving ,
die een paar langsstrepen vrijlaat ; aan de schouders eene gele stip. Achterlijf
zwartbruin, slank; bij het J het eindlid ter breedte van den laatsten lijfsring ;
het wortellid der tang langwerpig eirond en het tweede lid cylindrisch met
omgebogen spits ; bij het $ het achterlijf dikwijls roodbruin met spoor van witte
insnijdingen ; eindlamellen eirond. Pooten geel of bruingeel , met zwartbruine
tarsen; bij het $ meestal de pooten donkerder, zelfs pekbruin; al de tarsen

1) Bij verdroogde exemplaren zijn de palpen dikwijls verdonkerd.

10(3 II. MYCETOPHILIDAE.

langer dan rle schenen. Vleugels met bruine tint, aan den wortel geelachtig;
aderen zwartbruin , aan den wortel geel; hulpader ïudimentair; uitmonding
der subcostaal-ader in het midden van den voorrand , even vóór den wortel
der vorkcel , wier steel ongeveer even lang is als de armen j cubitaal-ader vóór
het midden der subcostaal-ader uit deze ontspruitende.
Bij Rotterdam in April (Piag.).

28. Sc. pallipes Fabr. — Syn. Tip/da pallipes, Fabr. Syst. ent. IV. 248. 69; —
CAironomm pallipes , Fabr. Syst. Anti. 45, 37; — Sciara pallipes , Meig.
Syst. Beschr. I. 284. '20; Walk. Dipt. brit. III. 53. 7 ; Schiner , Fn. austr.
II. 424; Winn. Mon. Sciar. 15f>. 158.
cf 1>5 — 2 mm. — Zwart of zwartbruin, bijna zonder glans, met de palpen
en kolfjes geel. Sprieten een vierde korter dan het lichaam. Achterlijf slank,
naar achteren versmald ; eindlid breeder dan de laatste lijfsring ; de tang groot
en dik , geel , aan het spitse uiteinde zwartbruin. Pooten slank , geel of bruin-
geel, met zwartbruine tarsen. Vleugels grauwachtig, met donkerbruine aderen;
de steel der vorkcel bleek; hulpader rudimentair; uitmonding der subcostaal-
ader in het midden van den voorrand , kort vóór den wortel der vorkcel ;
cubitaal-ader voorbij het midden der subcostaal-ader uit deze ontspruitende ;
vorkcel eenigszins gestrekt, met de steel iets korter dan de bovenarm.

Bij den Haag, in Augustus. Volgens Weyenbergh leeft de vuilwitte larve in
rottend hout, vooral wilgenhout; de pop is door hem afgebeeld Tijdsc'.r. v.
Entomol. dl. XVII. pi. 9. fig. 11.

29. Sc. miiiuta Winn. — Syn. Winn. Mon. Sciar. 167. 173.

c/ 0,75 mm. — Zwartbruin. Sprieten slank, zoo lang als het lichaam;
palpen geel. Thorax met eenigen glans; achterlijf vrij breed; de laatste ring
versmald ; het wortelgedeelte der tangarmen langwerpig eivormig , het einde
in den vorm van eenen priem , die van onderen stekelig is en in een korten
doorn uitloopt. Heupen en dijen geel; schenen bruinachtig; tarsen zwart-
bruin ; de tarsen allen iets langer dan de schenen. Kolfjes wit. Vleugels glas-
achtig; de voorste aderen zwartbruin, de overigen bleek; de hulpader rudi-
mentair; uitmonding der subcostaal-ader vóór het midden van den voorrand
en merkelijk vóór den wortel der vorkcel; het wortelstuk der cubitaal-ader
voorbij het midden der subcostaal-ader; de vorkcel wijd geopend; haar steel
zoo lang als de- bovenarm.

Het g te Middelburg, in Augustus (De Man); het $ is onbekend.

VI. ISRADYSIA Winn. (Mon. Sciar. 180) PI. III. fig. 13, 14.

In de voornaamste kenmerken komt dit geslacht met Sciara overeen, doch
onderscheidt zich door de weinig ontwikkelde vleugels , die korter dan het
achterlijf en daarbij somtijds zeer smal zijn; hunne oppervlakte is naakt of
microscopisch behaard ; bij alle bekende soorten (er zijn er slechts drie) is de
uitmonding der subcostaal-ader merkelijk vóór den wortel der vorkcel.

VI. BRADYSIA. 107

De soorten zijn klein ; de grootste is ongeveer 2 mm. lang. Geen enkele soort
is tot dusverre hier te lande gevonden.

TIL EPIDAPÜS Hal. (Ins. brit. Dipt. I. 7).

Kop rondachtig; zuiger kort; palpen zeer kort, vierledig; oogen als bij
Sclara. Sprieten 16-ledig ; het eerste wortellid klein, napvormig ; het tweede
bekervormig ; het eerste schaftlid omgekeerd kegelvormig ; de volgenden cy-
lindrisch , zeer kort gesteeld , met uitstaande haren ; het eindlid klein ,
ongesteeld. Thorax klein, eirond, naakt, vóór het schildje ingedrukt. Achter-
lijf zevenringig , kegelvormig, in 't midden verdikt; eierbuis met een paar
eindlamellen. Pooten slank , de schenen met zeer kleine eindsporen , doch
zonder zijdoorntjes ; voetballen bijna onmerkbaar klein. Kolfjes en vleugels ge-
heel ontbrekend.

Daar van de eenige soort van dit geslacht alleen het $ bekend is , laat het
zich vermoeden , dat het £ wellicht onder de ^c/ara-soorten is opgenomen.
Winnertz kweekte verscheidene wijfjes uit een vermolmden stam van Carpinus
betulus.

Epidapus venaticus Hal. — Syn. Hal. in Curtis' Guide , I1G4S ; id. Ins.
brit. Dipt. I. 7; Walk. Dipt. brit. III. 56. 1; Schiner, Fn. austr. II.
416; V.d. Wulp, Tijdschr. v. Ent. XI. 224; Winn. Mon. Sciar. 183. 185.

$ 1,5 mm. — Zwartbruin; palpen geel; sprieten nauwelijks ter halve lengte
des lichaams ; de zijden des achterlijfs en de buik lichter van kleur, bijna
vuilgeel; de pooten mede vuilgeel.

Eenmaal aan eene sloot in het Rijzenburger bosch in September (Six).

Bij dit voorwerp was het achterlijf naakt , hetgeen in strijd is met de boven-
aangehaalde beschrijvingen van Schiner en Winnertz, die het achterlijf «rauch-
harig » noemen. Ik maak echter bezwaar om op dien grond alleen , en zonder
meer exemplaren te hebben gezien , hier aan eene tweede soort van het ge-
slacht Epidapus te denken.

VIII. GNORISTE Meig. (Syst. Beschr. I. 243.). PI. III. fig. 15 , 16.

Kop bijna halfkogelig; zuiger lang, hoornachtig, in den vormvan een snavel
naar onderen gericht; palpen even vóór het einde van den zuiger ingewricht ,
vierledig; het eerste lid klein, het tweede lid het grootste en verdikt, het
derde en vierde bijna eirond; oogen een weinig uitpuilend, langwerpig rond,
aan de binnenzijde iets uitgehold; drie bijoogen in een driehoek, het middelste
kleiner. Sprieten boogvormig vooruitstekend, 16-ledig; de wortelleden naakt ,
napvormig; de schaftleden cylindrisch , van ter zijde samengedrukt , kort en
fijn behaard. Thorax hoog gewelfd; schildje klein, halfrond; achterrug een
weinig gewelfd. Achterlijf zevenringig, slank, in de zijden samengedrukt; anus
bij het <ƒ kolfachtig verdikt, met korte tang. Pooten lang en stevig; heupen
sterk verlengd; schenen met eindsporen en zijdoorntjes. Kolfjes matig groot.

108 II. MYCF.TOPIIILIDAE.

Vleugels groot , langwerpig eivormig , microscopisch behaard ; randader even
voorbij de uitmonding der cubitaal-ader voortgezet; hulpader lang, een weinig
vóór de halve vleugellengte in den voorrand uitloopende en een merkelijk
eind vóór hare uitmonding door een dwarsadertje met de subcostaal-ader ver-
bonden; cubitaal-ader ongevorkt, even vóór het uiteinde der hulpader uit de
subcostaal-ader ontspruitende, in *t midden opgebogen en bijna inde vleugelspits
uitloopende ; middeldwarsader scheef en weinig langer dan het loodrechte
wortelstuk der cubitaal-ader; discoidaal-ader zeer dicht bij den vleugelwortel uit
de posticaal-ader ontspruitende; beide die aderen gevorkt en dus eene bovenste
en onderste vorkcel aanwezig , wier basis spits toeloopt ; de bovenste kort ge-
steeld , haar basis onder het wortelstuk der cubitaal-ader; onderste vorkcel lang
gesteeld , haar basis iets dichter naar den vleugelwortel ; anaal-ader niet geheel
tot den vleugelrand doorloopende.

De drie soorten van dit geslacht zijn vrij groot (7 — '1 mm.) , doch werden
in ons land nimmer gevonden. Gn. apicalis Meig. is in 'Zweden en Denemarken
niet zeldzaam en ook in Duitschland gevangen ; de beide andere soorten (Gn.
bilineata Zett. en trilineata Zett.) behooren in de noordelijkste streken van Eu-
ropa te huis en schijnen ook daar hoogst zelden voor te komen. Van de me-
tamorphose is niets bekend.

IX. CLAPHYROPTERA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 781). PI.
III. fig. 17.

Kop door de verhoogde kruin eenigszins eirond , van voren een weinig plat-
gedrukt ; zuiger kort ; palpen groot , omgebogen , 4-ledig ; het eerste lid klein ,
het vierde ten minste zoo lang als de overigen te zamen. Voorhoofd breed ;
oogen langwerpig rond , aan de binnenzijde van boven eenigszins uitgehold ;
drie b'yoogen in eene gebogen lijn geplaatst; de beide zijdelingschen groot,
bijna den oogrand rakende. Sprieten boogvormig vooruitstekend, 1 G-ledig;
het eerste wortellid bekervormig , het tweede napvormig , beiden aan de spits
met borstels; schaftleden cylindrisch , iets samengedrukt, uiterst kort behaard.
Thorax en achterrug hoog gewelfd. Achterlijf zevenringig, slank, bij het <ƒ
cylindrisch, met stompen anus, veelal verborgen laatsten ring en kleine tang;
bij het $ platgedrukt, met korte eierbuis, die in een paar kleine lamellen
eindigt Pooten vrij stevig; heupen zeer verlengd; schenen met lange eindspo-
ren en deels grootere , deels kleinere zijdoorntjes. Kolfjes klein. Vleugels langer
dan het achterlijf, meestal met donkere vlekken of banden; randader slechts
tot de uitmonding der cubitaal-ader loopende ; hulpader op ongeveer een derde
der vleugellengte in den voorrand uitloopende en kort vóór haar einde door
een dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden ; deze eindigt in den voor-
rand op ongeveer twee derden der vleugellengte ; even vóór hare uitmonding
ontspruit uit haar de ongevorkte cubitaal-ader met een kort, bijna loodrecht
wortelstuk , en loopt recht of zeer flauw gebogen in 't eind van den voorrand
uit; middeldwarsader zeer scheef, veel langer dan het wortelstuk der cubitaal-

IX. GLAPHYROPTERA. 109

ader en ook langer dan het eindstuk der subcostaal-ader ; discoklaal-ader dicht
bij den vleugelwortel uit de posticaal-ader ontspruitende ; beide deze aderen ge-
vorkt ; bovenste vorkcel kort gesteeld , haar spits toeloopende basis vóór het
wortelstuk der cubitaal-ader \ basis der onderste vorkcel meer naar den vleu-
gelwortel; somtijds haar bovenarm niet volkomen aan den hoofdtak gehecht;
anaal-ader den vleugelrand niet bereikende.

Deze fraaie mugjes , waarvan 11 Europeesche soorten beschreven werden,
zijn 2,5 — 6 mm. lang. Eéne soort (Gl. fasciola Meig.) 1) werd door Winnertz
uit de larven gekweekt, die in paddestoelen en vermolmd hout leefden. Een
viertal species zijn hier te lande waargenomen.

a. Glanzig zwarte soort 1. himaculata Meig.

Gele of althans grootendeels geel gekleurde soorten, b

b. Bovenarm der onderste vorkcel volkomen aan den

steel gehecht 2. Winthemii Lehm.

Bovenarm der onderste vorkcel aan den wortel af-
gebroken en dus niet aan den steel gehecht . . c

c. Achterrug ongevlekt; achterlijf meestal eenkleurig ,

soms met bruine of zwarte dwarsbanden ... 3. fascipennïs Meig.
Achterrug met groote zwarte vlek ; achterlijf met

driehoekige rugvlekken 4. sub/asciata Meig.

1. Glaphyroptera himaculata Meig. — Syn. Leia himaculata, Meig. Syst.
Beschr. I. 256. 7; Macq. Suit. 1.135. 3. 2) ; — Glaphyroptera bimaculata ,
Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 790. 10; Schiner, Fn. austr. 11.458; —
Leia stigmatella , Van der Wulp, Tijdschr v. Entom. II. 173. 15. PI. 12
fig. 2 en 2a.
4 mm. — Aangezicht en palpen geel ; voorhoofd zwartbru in, met grijzen weer-
schijn. Sprieten bij het £ ruim ter lengte van kop en thorax , bij het ? kor-
ter; vrij dik; de eerste leden geel, de volgenden zwartachtig ; beide kleuren
niet scherp van elkander gescheiden. Thorax glanzig zwart of zwartbruin ; de
schouders en soms het voorste gedeelte der borstzijden boven de voorheupen
roodgeel; schildje somwijlen geelbruin; beharing witachtig, borstelig, in de
zijden en op het schildje langer. Achterlijf zwartbruin, eenigszins glanzig met
witachtige beharing; soms de buik aan de voorste ringen doorschijnend rood-
geel, en de insnijdingen wel eens smal geelachtig. Pooten geel; de spits der
achterdijen , benevens al de tarsen , en eene stip op het tweede heupenlid zwart-
bruin ; de achterschenen aan de spits bruinachtig ; het eerste lid der voortarsen

4) Tot Gl. fasciola Meig. behoort vermoedelijk ook Leia pulchella Curt. (Brit. Ent.
XIV. 645); op die afbeelding is wel is waar de bruine band der vleugels niet aange-
wezen, doch in de beschrijving wordt er melding van gemaakt.

2) In deze beschrijving wordt ten onrechte gezegd : extrèmilé des cuisses et des jambei
brune , lees ; des cuisses et jambes postérieures.

1 10 IL mycktophilidap:.

bijna zoo lang als de schenen, de volgende leden in afnemende lengteverhouding,
zoodat de geheele tarsen ongeveer twee en een half maal de lengte der schenen
hebben. Kolfjes klein, bleekgeel. Vleugels met lichtgrijze tint, aan den voorrand
iets geelachtig, vóór de spits met een donkeren, gebogen d warsband, waarvan
soms slechts het begin door een klein vlekje vóór de uitmonding der cubitaal-
ader is aangeduid; de bovenarm der onderste vorkcel niet volkomen aan den
hoofdtak gehecht.

Enkele malen te Utrecht (Six).

Ik ontving van deze soort eerst slechts een exemplaar met onvolkomen
dwarsband op de vleugels en beschreef dit als Leia stigmateUa. Het zien van
andere voorwerpen heeft mij echter overtuigd, dat het niet dan eene variëteit
van bïmaculata is.

De soort, door Staeger en Zetterstedt onder den naam van bimaculata be-
schreven , en die zich door den zwarten knop der kolfjes onderscheidt , is
eene andere en wel Gtl. borealis Winn.

2. Gl. Winthemii Lehm. — Syn. Leia Winthemii, Lehm. Ins. Sp. 39;

Meig. Syst. Beschr. VI. 296. 11; Curtis, Brit. Ent. VIII. 645. 9; Staeg.

Kr. Tidskr. III. 233. 2; Zett. Ins. lapp. 861. 4; id. Dipt. scand. XI.

4145. 4; Walker, Dipt. brit. III. 29. 7; Bst. III. 24. 250; — Myce-

tophila WintJiemi, Macq. Suit. I. 133. 20; Meig. Syst. Beschr. VIL 48.

69; — Glaphyroptera Winthemii, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII.

789. 9; Schiner, Fn. austr. II. 457.
5,5 — 7 mm. — Kop en monddeelen geel; het achterste gedeelte van het
voorhoofd, benevens de schedel en het achterhoofd bruin. Sprieten bij het <ƒ ruim
zoo lang als kop en thorax; bij het $ een weinig korter, zwartbruin; de beide
wortelleden en het eerste of de beide eerste schaftleden geel. Thorax, schildje
en achterlijf glanzig geel; op den thorax drie bruine of zwarte langsbanden ,
waarvan de beide buitensten van voren afgekort "en de middelste gespleten ; op
het schildje eene bruine middelvlek; achterrug donkerbiuin met gele zij vlekken;
borstzijden meestal met bruine vlekken; beharing van den thorax zwart, met
korte gele haartjes er tusschen. Achterlijf met breede zwartbruine dwarsbanden,
die in het midden naar achteren tepelvormig zijn uitgerekt; de eerste en zesde
ring geheel zwartbruin; de zevende ring zeer klein en verborgen; bij het $
de donkere kleur dikwijls zeer uitgebreid , zoodat de gele kleur slechts aan den
buik en als kleine zijvlekjes overblijft. Pooten bleekgeel; de spits van het tweede
heupenlid en die der achterdijen benevens de tarsen zwartbruin ; de schenen een
weinig bruinachtig; het eerste lid der voortarsen omtrent even lang als de schenen.
Kolfjes geel. Vleugels met bleekbruine tint en eene zwartachtige , scherp afge-
scheiden teekening, t. w. eene vlek op de middeldwarsader en den steel der
bovenste vorkcel, eene tweede aan de uitmonding der cubitaal-ader; tusschen
die beiden een smalle ziczac-band , die van den voor- tot den achterrand reikt ,
en eindelijk een veeg onder tegen de posticaal-ader ; de onderste vorkcel is
volkomen, dat is hare beide armen zyn aan den steel gehecht,

IX. GLAPHYROPTERA. lil

Als vindplaatsen ken ik de Gliphoeve (V. V.), Voorst (Wtt.) en de Bronsbei gen
bij Zutphen. Vhegtijd Juli en Augustus.

3. Gl. fascipennis Meig. — Syn. Leia fascipennis, Meig. Syst. Beschr. I.
255. 5; Macq. Dipt. nord d. 1. Fr. 39. 16 ; id. Suit. 1. 135. 2; Curtis,
Brit. Ent. VIII. 645. 4; Staeg. Kr. Tidskr. III. 232. 1; Zett. Ins. lapp.
860. ij ld. Dipt. scand. XI. 4140. 1; Walker, Dipt. brit. III. 27. 1;
Bst. III. 24. 2i9; — Glapkyroptera fascipennis, Winn. Verh. zool. bot.
Ges. XIII. 782. 1.; Schiner, Fn. austr. II. 458; — Leiajlavicornii, Meig.
Syst. Beschr. I. 255. 4. pi. 4 lig. 11.

4 — 5 mm. — Geheel okergeel. Sprieten als bij Winlhemii , doch het geel ge-
woonlijk meer en soms tot bij de spits uitgebreid; ocellenvlek zwart. Beharing
van thorax en achterlijf geel; op den thorax enkele zwarte haren er tusschen
en eenige zwarte borstels aan den zijrand en aan het eind van het schildje;
de zevende lijfsring is zeer klein. Eene variëteit heeft op het achterlijf zwarte
driehoekige rugvlekken in afnemende grootte ; de vijfde ring ongevlekt ; de beide
laatste ringen geheel zwart. Pooten geel ; de tarsen bruinachtig en het tweede
heupenlid aan 't uiteinde met een zwart streepje ; somwijlen de uiterste spits
der achterschenen bruin ; het eerste lid der voortarsen een klein weinig korter
dan de schenen. Vleugels geelachtig met lichtbruine of gele aderen ; vóór de
spits met een zwartachtigen band , die aan den voorrand begint , aldaar de
tweede helft der cubitaal-cel inneemt en zich een weinig versmallende, tot den
achterrand doorloopt; deze band is soms een weinig gebogen; onder tegen de
posticaal-ader eene donkere schaduwstreep ; de onderste vorkcel onvolkomen ,
wijl haar bovenarm aan den uitersten wortel afgebroken en niet aan den steel
gehecht is.

Bij ons de minst zeldzame soort van het geslacht ; ik ving haar van tijd tot
tijd bij den Haag in Juni tot September ; verder kan ik als vindplaatsen aan-
geven: Gliph. (V. V.), Amsterdam (Kink.), Rotterdam (Piag.) , Utrecht (Six),
te Voorst en in Zeeland (Wtt.).

4. Gl. subfasciata Meig. — "Syn. Mycefophila subfasciata , Meig. Syst.
Beschr. I. 270. 24; — Leia subfasciata, Zett. Dipt. scand. XI. 4143.
3; — Glapliyroptera subfasciata, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 786.
5; Schiner, Fn. austr. II. 458; — Leia MarJtllni, Zett. Ins. lapp. 861. 3.

4 — 5 mm. — Kop en monddeelen roodgeel ; voorhoofd van achteren , schedel en
achterhoofd donkerbruin ; sprieten als bij Winthemii. Thorax roodgeel, eenigszins
glanzig, meest met drie iets krachtiger gekleurde langsban den; de borstels geel ;
in de borstzijden somwijlen eene bruine vlek; achter den vleugelwortel veelal
een zwart streepje; op den achterrug eene zwartachtige driehoekige vlek. Achterlijf
roodgeel, met eene driehoekige zwarte rugvlek op eiken ring ; de zesde en zevende
ring geheel zwart; de vlekken niet altijd even regelmatig en even uitgebreid,
bij het $ meerendeels zoo verbreed dat zij aan den achterrand der ringen eenen
zoom vormen; buik en geslachtsdeeien van het cT geel, de haak der tangarmen

112 II. MYCETOPHtLIOAE.

zwart. Pooten roodgeel; de heupen aan het einde zwart gevlekt; achterdijen van
boven met donkerbruine spits ; de tarsen verdonkerd ; eerste lid der voortarsen
zoo lang als de schenen; achterschenen met zwarte doornen en gele sporen. Kolfjes
bleekgeel. Vleugels met geelachtige tint, vóór de spits met een donkeren, ge-
bogen dwarsband , die naar den achterrand verflauwt ; de onderste vorkcel als
bij fascipennis.

Een paartje in het laatst van Augustus te Wolfhezen (Piag.).

X. ANACLINIA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 770.) PI. III. fig. 18.

Kop rond, van voren een weinig plat; zuiger slechts iets vooruitstekend;
palpen cylindrisch, omgebogen, vierledig; het eerste lid zeer klein; het derde
anderhalf maal, het vierde dubbel zoo lang als het tweede; voorhoofd breed;
oogen langwerpig rond, aan de binnenzijde een weinig uitgehold ; bij oogen drie ,
in eene dwarslijn geplaatst, het middelste slechts weinig kleiner dan de zijde-
lingschen. Sprieten boogvormig vooruitstekend , zestienledig ; de beide wortelleden
duidelijk afgescheiden, napvormig; de schaftleden cylindrisch, in de zijden iets
samengedrukt , donsachtig behaard. Thorax en achterrug hoog geweltd. Achterlijf
zevenringig, in de zijden een weinig samengedrukt, bij het <$ met korte tang,
bij het $ met zeer korte eierbuis , aan welker einde een paar kleine lamellen.
Pooten slank ; heupen sterk verlengd ; schenen met eindsporen en zeer kleine
zijdoorntjes. Kolfjes groot. Vleugels langwerpig eirond , ongeveer zoo lang als het
achterlijf, microscopisch behaard; randader even voorbij de uitmonding der
cubitaal-ader reikende ; hulpader kort voor het midden der vleugellengte in den
voorrand uitmondende en ver voor hare uitmonding door een dwarsadertje met
de subcostaal-ader verbonden; deze lang en recht; een eind voor haar midden en
dus ook voor het midden der vleugellengte , ontspruit uit haar met een eenigszins
scheef wortelstuk de cubitaal-ader, die ongevorkt en op hare tweede helft sterk
opwaarts is gebogen , daardoor golvend loopt en even voor de vleugelspits uit-
mondt ; middeldwarsader kort , slechts zoo lang als het wortelstuk der cubitaal-
ader; discoidaal-ader zeer dicht bij den vleugelwortel uit de posticaal-ader ont-
spruitende en even als deze laatste gevorkt; de bovenste vorkcel onvolkomen,
d. i. de bovenarm aan zijne basis afgebroken ; basis der onderste vorkcel een
weinig voorbij de middeldwarsader; anaal-ader lang, doch niet geheel den
vleugelrand bereikende.

Slechts ééne soort, van wier eerste toestanden niets bekend is.

Anacliuia iiemoralis Meig» — Syn. Mycetophïla nemoralis, Meig. Syst.
Beschr. I. 265. 12. pi. 9, fig. 19; Macq. Dipt. nord d. 1. Fr. 40. 18; —
Leia nemoralis, Macq. Suit. I. 136. 5; Meig. Syst. Beschr. VII. 43;
Bouwst. III. 25. 253; — Boleüna nemoralis, Staeg. Kroj. Tidskr. III.
237. 7; Zett. Dipt. scand. XI. 4166. 13; Walk. Dipt. brit. III. 35. 5; —
Anaclinia nemoralis, Winn. Verh. zool. bot. Gesellsch. XIII. 771. 1;
Schiiier, Fn. austr. II. 454.

X. ANACLINMA. 113

7 mm. — Van slanke gestalte met dun cylindrisch achterlijf. Glanzig zwart-
bruin. Sprieten zoo lang als de kop en thorax, aan den wortel geel, doch
vervolgens donkerbruin. Palpen geel, aan den wortel bruin. Thorax met gele
schouder vlekken. Pooten en kolfjes geel; het tweede heupenlid van onderen met
donkere stip ; tarsen donkerbruin. Vleugels bruinachtig , aan den voorrand geel ;
aderen donkerbruin.

Eenmaal het <ƒ te Driebergen, in Juni (Six).

XI. ACNEMIA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 798.) PI. III. fig. 19.

Kop rond, van voren een weinig platgedrukt; zuiger kort; palpen omge-
bogen , vierledig ; het eerste lid zeer klein , het laatste sterk verlengd , draad-
vormig ; oogen langwerpig rond , van boven aan de binnenzijde een weinig
uitgehold; drie bijoogen, waarvan het middelste wat kleiner, in een platten
driehoek of in eene rechte lijn , hoog op den schedel geplaatst. Sprieten boog-
vormig vooruitstekend, zestienledig; de beide wortelleden bekervormig, aan de
spits met borstels ; de schaftleden cylindrisch , donsachtig behaard. Thorax en
achterrug hoog gewelfd. Achterlijf zesringig, bij het <$ cylindrisch met een groot
eindlid en kleine tang; bij het $ een weinig samengedrukt , met korte eierbuis,
aan welker einde een paar lamellen. Pooten matig lang ; heupen sterk verlengd ;
achterdijen breedgedrukt ; alle schenen met eindsporen en nietige zijdoorntjes.
Kolfjes met langwerpig ovalen knop. Vleugels microscopisch behaard, bij het
g ter lengte van het achterlijf, bij het $ een weinig langer ; randader duidelijk
voorbij de uitmonding der cubitaal-ader reikende; hulpader op ruim een derde
der vleugellengte in den voorrand uitmondende en ver voor haar einde door een
dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden; subcostaal-ader recht, met de
uitmonding op twee derden der vleugel lengte; cubitaal-ader ongevorkt, recht of
bijna recht, vóór het midden der vleugellengte uit de subcostaal-ader ont-
spruitende; middeldwarsader scheef, slechts zoo lang als het wortelstuk der
cubitaal-ader; de wortelcel kort; discoidaal-ader dicht bij den vleugel wortel uit
de posticaal-ader voortspruitende, gevorkt; de door haar gevormde vorkcel kort
gesteeld, aan den wortel spits toeloopend ; posticaal-ader ongevorkt, de onderste
vorkcel alzoo ontbrekend; anaal-ader den vleugelrand niet bereikende.

Van de drie beschreven soorten is een inlandsch. Volgens Winnertz leeft van
deze de larve in zwammen en vermolmd hout.

Aciiemla nitidicollis Meig. — Syn. Leia nitidicollis , Meig. Syst. Beschr. I.

255. 3; VI. 296; VII. 42. 13; Curtis , Brit. Ent. XIV. 645. 2; Bwst.

III. 25. 252; — Boletina nitidicollis, Staeg. Kröj. Tidskr. III. 238. 8;

Zett. Dipt. scand. XI. 4167. 14; — Acnemia nitidicollis, Winn. Verh. zool.

bot. Ges. XIII. 799. 1; Schiner, Fn. austr. II. 461.

2,5 mm. — Glanzig zwart of zwartbruin. Palpen geel. Sprieten zoo lang als

kop en thorax, bij het <$ een vierde langer, geheel donkerbruin. Bijoogen in

een driehoek. Beharing van het Tg f geelachtig, die van het achterlijf bleeker,

8

114 II. MYCET0PHILID1E.

Pooten geel; tarsen bruin; het tweede heupenlid van onderen zwart gevlekt; de
achterknieën bruinachtig; zijdoorntjes der schenen zwart; de eindsporen geel.
Kolfjes geel, de knop van boven zwart. Vleugels bijna glasachtig, met iets bruine
tint en zwartbruine aderen.

Een paar malen bij den Haag in April.

De beide andere soorten van het geslacht (A. amoena Winn. en longipes Winn.)
onderscheiden zich van de bovengenoemde door gelen wortel der sprieten ;
amoena bovendien door hare okergele kleur, op 't achterlijf met bruine dwars-
banden , en door eene donkere vleugelspits ; bij longipes is de grondkleur van den
thorax roodgeel, van boven met drie zwartbruine langsstrepen ; bij laatstgemelde
soort staan de bijoogen op eene dwarslijn.

XII. PI1T1IIMA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 779). PI. III. fig. 20.

Kop bijna halfkogelig, van voren een weinig platgedrukt; zuiger kort;
palpen omgebogen , vierledig ; het eerste lid klein , het vierde het langst ; oogen
rond , eenigszins uitpuilend : drie bijoogen in eene rij op het voorhoofd , het
middelste kleiner. Sprieten vooruitstekend , draadvormig, zestienledig; het eerste
wortellid cylindrisch , het tweede napvormig ; de schaftleden cylindrisch , kort
behaard. Thorax klein en even als de achterrug hoog gewelfd. Achterlijf zeven-
ringig, zeer lang en dun, bij het £ met kolfachtig verdikt eindlid en korte
tang ; bij het $ een weinig breeder , aan den wortel sterk versmald ; eierbuis
kort , met twee lamellen. Pooten zeer lang en dun ; schenen met kleine eind-
sporen , de achterschenen met eene rij korte en zwakke zijdoorntjes. Kolfjes lang
gesteeid. Vleugels microscopisch behaard, korter dan het achterlijf, aan den
wortel smal; randader even voorbij de uitmonding der cubitaal-ader reikende;
hulpader bijna op halve vleugellengte in den voorrand uitmondende en ver voor
haar einde door een dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden ; deze recht
of bijna recht, ongeveer dubbel zoo lang als de hulpader; cubitaal-ader onge-
vorkt, flauw gebogen; haar oorsprong op halve vleugellengte; middeldwarsader
zeer scheef, twee tot driemaal zoo lang als het worlelstuk der cubitaal-ader,
maar veel korter dan het eindstuk der subcostaal-ader ; discoidaal-ader dicht bij
den vleugelwortel uit de posticaal-ader ontspruitende en even als deze gevorkt ;
beide vorkcellen aan de basis spits toeloopend; de bovenste zeer kort gesteeid ,
hare basis vóór het wortelstuk der cubitaal-ader ; onderste vorkcel aan den
vleugelrand wijd geopend, hare basis voorbij die der bovenste; anaal-ader niet
tot den vleugelrand voortgezet.

Door Winnertz en Mik zijn van dit geslacht vier soorten beschreven , die van
3 tot 7,5 mm. lang zijn; ééne vanhaar, Pkth. humilis Winn. , komt bij Crefeld
voor en zal daarom wellicht ook bij ons kunnen worden aangetroffen. Zij is
zwartbruin, met bleekgele pooten; het tweede heuplid met bruine stip; kolf-
jes donker, meest met bleeken steel; vleugels bruinachtig. Winnertz kweekte
haar uit larven, die in een vermolmden stam van Carpinus betulus leefden.

XIII. BOLETINA. Il5

XIII. BOLETINA Staeg. (Kröjer's Tidskr. III. 234). PI. IV. fig. 1 , 2.

Kop rond , van voren platgedrukt; voorhoofd breed; zuiger kort; palpen
omgebogen , 4-ledig ; het eerste lid kort , het vierde lid het langst ; oogen lang-
werpig rond, van boven aan de binnenzijde een weinig uitgehold; drie bijoooen
in platten driehoek , het middelste klein ; sprieten boogvormig vooruitstekend ,
langer dan kop en thorax te zamen , 1 G-ledig; de wortelleden bekervormig;
de schaftleden cylindrisch , eenigszins samengedrukt , zoo goed als naakt. Tho-
rax en achterrug hoog gewelfd. Achterlijf zevenringig , lang en slank, cylin-
drisch , bij het g met korte tang , bij het $ met eene korte eierbuis , aan
welker einde een paar kleine lamellen. Pooten slank; dijen samengedrukt;
schenen met eindsporen en zwakke zijdoorntjes. Vleugels microscopisch behaard,
zoo lang als het achterlijf of iets langer, met duidelijken achterhoek; het ader-
beloop in de meeste opzichten gelijk aan dat van Phïhinia ; het dwarsadertje ,
dat de hulpader met de subcostaal-ader verbindt , ligt dichter naar het eind
der hulpader 1); de basis der bovenste vork cel ligt meestal iets voorby het
wortelstuk der cubitaal-ader , die der onderste vorkcel daarentegen vóór dat
wortelstuk en dus meer naar den vleugelwortel.

De larven leven in paddestoelen en vermolmd hout. De muggen zijn 3 — 7
mm. lang en de meeste soorten zeldzaam. Van de 11 soorten uit midden-Europa
zijn er 3 in ons land waargenomen.

a. Thorax geheel zwartbruin ; palpen donker . . . 1 . sciarina Staeg.
Thorax van boven aschgrauw met donkere langs-

strepen of voor 't minst met grauwe schouder-
vlekken; palpen geel h

b. Sprieten geheel zwartbruin; achterlijf in beide sexen

eenkleurig zwartbruin , bij het J de tang roodgeel. 2. trivittata Meig.
Sprieten zwartbruin ; de beide wortelleden zwart ;
de beide eerste schaftleden bleekgeel ; achterlijf
bij het <ƒ zwartbruin , ook de tang; bij het $
gele dwarsbanden 3. lasalis Meig.

1. Bolctina sciarina Staeg. — Syn, Boletina sciarina , Staeg. Kröj. Tidskr.
III. 236. 5; Zett. Dipt. scand. XI. 4159. 7; Winn. Verh. zool. bot. Ges.
XIII. 776. 4; Schiner, Fn. austr. II. 454; — Mycetoplnla obscurella, Zett.
Ins. lapp. 866. 14.
3 — 4 mm. — Zwartbruin , ook de palpen en sprieten. Sprieten bij het £ ten
minste anderhalfinaal , bij het $ nauwelijks ter lengte van kop en thorax. Be-
haring van den thorax en het achterlijf bleekgeel; bij het g het eindlid groot,
van boven gezien hartvormig, met kleine tang. Pooten bleek roodgeel; de
schenen aan de spits en de tarsen geheel donkerbruin ; het uiteinde der heupen

i) Bij ééne soort , B. dispar Winn. , die hier te lande nog niet is gevonden , ont-
breekt het dwarsadertje.

116 II. MYCETOPHILIDAE.

en de wortel der dijen van onderen zwartachtig gevlekt ; de voorschenen ander-
halfmaal zoo lang als het eerste tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels glasachtig of
met eene lichte grauwachtige tint; voorste aderen zwartbruin en krachtig,
de hulpader en de overige aderen fijn en flauw ; wortel der bovenste vorkcel
onder of een weinig voorbij den oorsprong der cubitaal-ader ; die der onderste
vorkcel een weinig vóór dien oorsprong.

Meermalen bij den Haag gevangen ; ook te Driebergen (Six).

2. Bol. trivittata Meig. — Syn. Leia triviüata , Meig. Syst. Beschr. I.
258. 10; — Boletina trivittata, Staeg. Kröj. Tidskr. III. 234. 1; Zett.
Dipt. scand. XI. 4151. 1 (alleen het <$) ; Winn. Verh. zool bot. Ges.
XIII. 773. 1.

5,5 — 6 mm. — Kop met de sprieten en palpen bruin ; het derde sprieten-
lid soms een weinig geelachtig. Sprieten bij het <$ anderhalfmaal zoo lang
als kop en thorax , bij het $ korter. Thorax grijsachtig , van boven met drie
zwartbruine langsstrepen , de middelste van voren verbreed en gespleten.
Achterlijf zwartbruin ; bij het g de tang roodgeel. Beharing van het lijf geel.
Pooten geel , de schenen en vooral de tarsen donkerder ; het tweede heupen
lid met zwarte stip ; voorschenen slechts weinig (een zesde) langer dan het
eerste tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels met grijsachtige tint ; de voorste aderen
zwartbruin en krachtig , de hulpader en de overige aderen bleeker en fijner ;
wortel der beide vorkcellen bijna onder elkander en onder den oorsprong der
cubitaal-ader.

Zeldzaam; ik ving eens het $ bij den Haag in December.

3. Bol. basalis Meig. (PI. IV. lig. 1.) — Syn. Leia basalis, Meig. Syst.
Beschr. I. 257. 8 ; — Boletina basalis , Staeg. Kröj. Tidskr. III. 234. 2 ;
Zett. Dipt. scand. XI. 4153. 2; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 774. 2; —
Leia nigra , Zett. Ins. lapp. 862. 6 ; — Leia humcralis , Zett. 1. c. 7.

5 — 6 mm. — Zwartbruin ; monddeelen bleekgeel. Sprieten anderhalfmaal zoo
lang als kop en thorax ; de wortelleden zwart , de beide eerste schaftleden
bleekgeel , de volgenden donkerbruin. Thorax met gele beharing ; de schouders
tot aan den vleugel wortel grauw of geelachtig. Achterlijf bij het J langgestrekt ,
met bleekgele beharing; het eindlid met de tang eirond; bij het $ het achter-
lijf breed , aan den wortel versmald , met -den achterzoom der ringen en
den buik geel. Heupen en dijen bleekgeel , het tweede heupenlid zwartbruin ;
schenen bruingeel , de sporen bleekgeel ; tarsen zwartbruin ; aan de voorpooten
de schenen bijna een vierde langer dan het eerste tarsenlid. Kolfjes bleekgeel.
Vleugels bijna glasachtig ; de aderen en het aderbeloop als bij B. sciarina.

Een paar malen ving ik deze soort in het Haagsche bosch ; ook bij Utrecht (Six).

XIV. LEPTOMORPIIUS Curt. (Brit. Entom. VIII. 365). PI. IV. fig. 3.

Kop bijna halfkogelig, een weinig platgedrukt; zuiger iets uitstekend;
palpen cylindrisch, omgebogen, vierledig; het eerste lid zeer klein; het derde

XIV. LEPTOMORPHUS. 117

bijna dubbel zoo lang als het tweede; het vierde nog iets langer. Oogen eirond ,
van boven aan de binnenzijde eenigszins uitgehold ; drie bij oogen in een platten
driehoek, het middelste kleiner. Sprieten draadvormig, lang, 16-ledig; het
eerste wortellid napvormig , het tweede bekervormig , aan het eind met korte
borsteltjes; schaftleden cylindrisch, in de zijden een weinig samengedrukt, met
donzige beharing. Thorax en achterrug hoog gewelfd ; thorax alleen aan de
kanten met borstelharen. Achterlijf zeer iang en smal , in de zijden samenge-
drukt, bij het g het eindhd stomp met matig groote tang. Pooten slank;
heupen sterk verlengd ; schenen met lange eindsporen en zeer kleine zijdoorntjes.
Vleugels korter dan het achterlijf, behaard; randader nauwelijks iets voorbij
de uitmonding der cubitaal-ader reikende ; hulpader nagenoeg op 't midden de
vleugellengte in den voorrand uitmondende en kort daarvoor door een dwars-
adertje met de subcostaa!-ader verbonden ; cubitaal-ader even voorbij het mid-
den des vleugels uit de subcostaal-ader ontspruitende, haar wortelstuk half
zoo lang als de middeldwarsader ; discoidaal-ader dicht bij den vleugelwor-
tel uit de posticaal-ader voortkomende en even als deze gevorkt; wortel der
beide vorkcelleu spits toeloopend; de bovenste vorkcel matig lang gesteeld ;
wortel der onderste vorkcel onder of nog iets vóór de middeldwarsader en
alzoo vóór den wortel der bovenste vorkcel; anaal-ader den vleugelrand niet
bereikende.

De eenige soort van dit geslacht, L. WalJceri Curt. , is 11 mm. lang,
roodgeel, met drie glanzig zwartbruine langsstrepen op den thorax en bruine
dwarsbanden op het achterlijf; sprieten bruin met gelen wortel; pooten geel
met bruine tarsen ; vleugels grauw met verdonkerde spits en achterrand, als-
mede eene bruine middel vlek en d warsband voor de spits. Zij is hoogst zeld-
zaam en zoooveel ik kan nagaan , tot dusver alleen in Engeland en bij Salz-
burg gevonden.

XV. LEIA Meig. (Syst. Beschr. I. 253). PI. IV. fig. 4.

Kop door den verheven schedel eirond, van voren eenigszins platgedrukt;
voorhoofd breed; zuiger kort; palpen omgebogen, 4-ledig; het eerste lid klein,
het tweede en derde bijna van gelijke lengte, het vierde ten minste zoo lang
als de overigen te zamen; oogen langwerpig rond; drie bijoogen bijna op de
kruin in een driehoek , het middelste kleiner. Sprieten boogvormig uitstekend ,
cylindrisch , zestienledig ; de wortel leden bekervormig, het tweede aan de spits
met borstels ; de schaftleden zeer kort behaard. Thorax en achterrug hoog ge-
welfd. Achterlijf zesringig , bij het g eenigszins cylindrisch , met stomp eindlid
en kleine tang ; bij het $ een weinig platgedrukt , de eierbuis dik met een
paar lamellen. Pooten stevig; heupen sterk verlengd; dijen breedgedrukt ;
schenen met eindsporen en zijdoorntjes. Vleugels microscopisch behaard, lan-
ger dan het achterlijf, met afgeronden achterhoek; randader een weinig voorbij
de uitmonding der cubitaal-ader reikende ; hulpader op ruim een derde , sub-
costaal-ader op twee derden der vleugellengte in den voorrand uitloopende;

118 II. MYCETOPHILIDAE.

deze beide aderen niet door een dwarsadertje met elkander verbonden ; cubi-
taal ader ongevorkt , op of even voorbij de halve vleugellengte uit de sub-
costaal-ader ontspruitende ; middeldwarsader scheef, ten minste dubbel zoolang
als het wortelstuk der cubitaal-ader ; discoidaal-ader dicht bij den vleugel-
wortel uit de posticaal-ader voortkomende; beide deze aderen gevorkt, doch
de vorkcellen onvolkomen , wijl van beiden de bovenarm aan de basis afge-
broken is ; wortel der bovenste vorkcel merkelijk voorbij , die der onderste
merkelijk vóór de middeldwarsader ; anaal-ader rudimentair.

De muggen zijn ongeveer 3 mm. lang en geel gekleurd ; zij komen zelden
voor ; de larven leven in paddestoelen. Er zijn slechts drie soorten beschre-
ven, die met zekerheid tot dit geslacht kunnen worden gebracht, namelijk
L. terminalis Meig. , elegans Winn. en variegata Winn. , waarvan de laatste ook
in ons land is waargenomen 1).

Leia variegata Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 794. 2. ;
Schiner, Fn. austr. II. 460.

3 mm. — Voorhoofd en schedel zwartbruin; aangezicht, zuiger en palpen
bleekgeel. Sprieten bruin met gelen wortel, bij het £ iets langer dan kop en
thorax , bij het $ korter. Thorax geel met drie glanzig zwarte , soms samen-
gevloeide langsbanden; borstzij den van voren geel, van achteren even als het
schildje en de achterrug zwartbruin; de beharing geelachtig, de borstels op
het schildje zwart. Achterlijf zwartbruin met gele insnijdingen, bij het £ het
eindlid geel , de tang zwart ; bij het $ is de gele kleur meer uitgebreid en
hebben de voorste ringen bruine banden en de vijfde en zesde ring aan de
zijden , zoowel van boven als van onderen , zwarte vlekken. Pooten bleekgeel ,
met bruine tarsen ; het eerste tarsenlid aan den wortel witachtig ; het tweede
heupenlid, de spits der achterdijen en de wortel en spits der achterschenen ,
zoomede de stevige zijdoornen aan de schenen zwart ; voorschenen een vierde
langer dan het eerste tarsenlid. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met geelachtige
tint, aan de spits breed zwartbruin ; onder tegen de posticaal-ader eene bruin-
achtige schaduw.

Bij Driebergen, in het najaar, zeldzaam (Six).

XVI. COELOSIA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 796). PI. IV. fig. 5.

Kop rond , van voren iets platgedrukt ; voorhoofd breed ; zuiger kort ; pal-
pen omgebogen , 4-ledig ; het eerste lid klein , het vierde het langst. Sprieten
schroefvormig, 16-ledig; de wortelleden bekervormig , de schaf tleden cylin-

1) L. fcrruginea, door mij in het Tijdschr. voor Ent. II. blz. 175 beschreven en
aldaar op pi. 12 fig. 3 afgebeeld, neem ik hier niet op, omdat volgens mijne teeke-
ning de beide vorkcellen volkomen zijn, en zij dus een der boven aangegeven ken-
merken mist. Ik bezit het voorwerp niet meer en kan het derhalve niet meer ver-
gelijken.

XVI. COELOSIA. 119

drisch , in de zijden een weinig samengedrukt , kort behaard. Thorax en ach-
terrug hoog gewelfd. Achterlijf zesringig , bij het g cylindrisch, in de zijden
samengedrukt, aan den wortel sterk vernauwd; het eindlid groot met ste-
vige tang ; achterlijf bij het ? iets platgedrukt , aan den wortel versmald ;
eierbnis kort met uiterst kleine lamellen. Pooten slank ; heupen sterk ver-
lengd ; schenen met eindsporen en zijdoorntjes. Vleugels bij het g iets lan-
ger, bij het $ meestal iets korter dan het achterlijf; randader even voorbij
de uitmonding der cubitaal-ader reikende ; hulpader op ongeveer een derde ,
subcostaal-ader op twee derden der vleugeilengte in den voorrand uitloopende;
beide aderen niet door een dwarsadertje met elkander verbonden ; cubitaal-ader
ongevorkt, vóór het midden der vleugellengte uit de subcostaal-ader voort-
spruitende en verder een weinig golvend verloopende; middeldwarsader scheef,
veel langer dan het wortelstuk der cubitaal-ader ; discoidaal-ader onmiddellijk
aan den vleugel wortel uit de posticaal-ader ontspruitende , en zoowel als deze
volkomen gevorkt ; bovenste vorkcel kort gesteeld , hare spits toeloopende basis
onder het wortelstuk der cubitaal-ader ; onderste vorkcel klein , zeer wijd geopend,
hare basis op het midden der vleugellengte en dus merkelijk voorbij die der bo-
venste vorkcel ; anaal-ader duidelijk , doch den vleugelrand niet bereikend.

Kleine muggen van 4 tot 5 mm. lengte. Geen der beide soorten , G. flava
Staeg. en flavicauda Winn. , is bij ons waargenomen ; toch kunnen zij wellicht
te eeniger tijd in ons land worden aangetroffen. De eerste soort is geel ; het
achterlijf bij het </ met vier donkere langslijnen , bij het $ eenkleurig bleek-
bruin; C. flavicauda daarentegen heeft op den gelen thorax drie samenge-
vloeide zwartbruine langsbanden; het achterlijf zwartbruin met gele zijvlek-
ken en gelen anus {£) of met gele dwarsbanden ($). Bij beide soorten de
pooten geel met bruine tarsen en de vleugels bijna glasachtig. Van de meta-
morphose is niets bekend.

XVII. SYNTEMNA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 767). PI. IV. fig. 6.

Kop bijna halfkogelig, van voren platgedrukt; zuiger kort; palpen omge-
bogen , vierledig ; het vierde lid lang , uraadvormig ; oogen rond , van boven
aan de binnenzijde iets uitgehold ; drie bijoogen van gelijke grootte , in eene
gebogen lijn. Sprieten boogvormig vooruitstekend, 16-ledig; het eerste wortel-
lid bekervormig ; het tweede napvormig , aan de spits met borstels; de schaft-
Jeden cylindrisch , in de z'yden iets samengedrukt , donsachtig behaard. Thorax
en achterrug hoog gewelfd. Achterlijf zevenringig , cylindrisch, aan den wortel
vernauwd , bij het <£ met een stomp eindlid en kleine tang , bij het <j> met
eene korte stevige eierbuis. Pooten stevig ; heupen sterk verlengd ; schenen
met eindsporen en zijdoorntjes. Vleugels groot , microscopisch behaard , bij het
g langer, bij het $ meestal korter dan het achterlijf; randader even voorbij
de uitmonding der cubitaal-ader reikende ; hulpader niet in den voorrand
uitloopende, maar op ongeveer een derde der vleugellengte met de sub-
costaal-ader verbonden ; nauwelijks even voorbij die verbinding ontspruit de

120 II. MYCETOPHILIDAE.

ongevorkte cu bitaal-ader uit de subcostaal-ader ; middeldwarsader vrij steil,
weinig langer dan het wortelstuk der cubitaal-ader ; discoidaal-ader dicht bij
den vleugelwortel uit de posticaal-ader ontspruitende en even als deze ge-
vorkt ; basis der bovenste vorkcel spits toeloopend , op het midden des vleu-
gels ; die der onderste vorkcel meer naar den vleugelwortel ; anaal-ader ver
van den vleugehand afgebroken.

Slechts ééne soort, S. morosa Winn. , van 5 tot 6 mm. lengte; zwartbruin ;
aangezicht, monddeelen , sprietwortel , schouders en borstzij den , d warsbanden
op het achterlij 1 , buik en pooten geel; spits der heupen, alsmede de schenen
bruinachtig; bij het $ de middelste leden der voortarsen iets verbreed; vleu-
gels met donkere spits. Zij werd tot dusverre niet bij ons aangetroffen. Win-
nertz kweekte haar uit de larven , die in een vermolmden stam van Carpinus
letulus leefden.

XVIII. AZAMA Walk. (Dipt. brit. III. 26). PI. IV. fig. 7.

Kop door den hoogen schedel eenigszins eirond , van voren platgedrukt ;
zuiger en palpen kort , de laatsten 4-ledig , omgebogen ; oogen langwerpig
rond, van boven aan de binnenzijde iets uitgehold; drie bij oogen op de kruin,
in platten driehoek; het middelste het kleinste. Sprieten boogvormig vooruit-
stekend , 16-ledig; het eerste wortellid cylindrisch, het tweede bekervormig ;
de schaftleden cylindrisch, in de zijden iets samengedrukt , donsharig. Thorax
en achterrug hoog gewelfd. Achterlijf zesringig , cylindrisch , bij het g met
stompen anus en kleine tang. Pooten stevig ; heupen sterk verlengd ; dijen
breedgedrukt ; schenen met eindsporen , de achterste schenen met zwakke zij-
doorntjes. Kolfjes met langwerpig ovalen knop. Vleugels langer dan het achter-
lijf, microscopisch behaard ; randader voorbij de uitmonding der cubitaal-ader
reikende ; hulpader rudimentair , slechts als een tandje buiten de wortel-
dwarsader uitstekende ; subcostaal-ader kort , op ongeveer halve vleugellengte
in den voorrand uitloopende; cubitaal-ader ongevorkt, in 't midden der sub-
costaal-ader uit deze voortspruitende; haar rechtstandig wortelstuk kort; de
middeldwarsader daarentegen zeer lang en zoo scheef dat zij lichtelijk voor
het begin der cubitaal-ader kan worden aangezien ; discoidaal-ader zeer dicht bij
den vleugelwortel uit de posticaal-ader voortspruitende; beide deze aderen on-
gevorkt , alzoo geen vorkcellen aanwezig ; ook de anaal-ader ontbreekt.

De eenige soort van dit geslacht is \Boletina anomala Staeg. (— A scato-
psoides Walk.) ; zij is 5 mm. lang , glanzig zwart , de wortel der sprieten geel ,
de pooten geelbruin ; aan het geheel ontbreken der beide vorkcellen moet zij
gemakkelijk te herkennen zijn. Bij ons is zij nog niet voorgekomen.

XIX. ZYGOJIYIA Winn. (Verh zool. bot. Ges. XIII. 901). PI. IV. fig. 8.

Kop langwerpig rond , van voren platgedrukt ; voorhoofd breed , van voren
driehoekig uitstekende ; zuiger kort ; palpen omgebogen , vierledig ; het eerste

XIX. ZYGOMYIA. 121

lid klein , het vierde ten minste zoo lang als het tweede en derde te zamen ;
oogen rond , klein ; drie bijoogen , waarvan het middelste zeer klein en aan
den wortel van den voorhoofdsdiïehoek in een groefje geplaatst. Sprieten
slank , boogvormig uitstekend , 16-ledig ; de wortelleden bekervormig , aan de
spits borstelig ; de schaftleden cylindrisch , in de zijden samengedrukt , dons-
achtig behaard. Thorax hoog gewelfd , aan den voorrand eenigszins over den
kop reikende , van boven kort behaard , in de zijden met lange haren ;
schildje van achteren met borstels , achterrug hoog en steil. Achterlijf in de
zijden samengedrukt, bij het g zesringig; het eindlid en de tang klein; bij
het % zevenringig, met korte eierbuis , aan welker spits een paar ovale la-
mellen zijn geplaatst. Pooten matig lang , de vooisten kort ; heupen sterk ver-
lengd , de achtersten zeer breed ; schenen bijna knotsvormig , met eindsporen ;
de middelsten met een paar. doorntjes aan de binnenzijde , de achterschenen
met twee rijen zijdoorntjes ; onderzijde der achtertarsen stekelig. Vleugels lan-
ger dan het achterlijf, microscopisch behaard; randader slechts tot de uit-
monding der cubitaal-ader ' voortgezet ; hulpader rudimentair , als een tandje
buiten de worteldwarsader uitstekende ; cubitaal-ader ongevorkt , voor het
midden der vleugellengte uit de subcostaal-ader ontspruitende , rechtuit en aan
haar einde niet evenwijdig met de randader loopende ; middeldwarsader even
lang als het wortelstuk der cubitaal-ader ; discoidaal-ader gevorkt , dicht bij den
vleugelwortel uit de posticaal-ader voortkomende ; de vorkcel kort gesteeld ,
haar spits toeloopende basis voorbij het eind der eenigszins buikige wortelcel;
posticaal-ader ongevorkt , de onderste vorkcel alzoo ontbrekend ; anaal-ader
onduidelijk , den vleugelrand niet bereikende.

Kleine muggen van 2 — 3 mm. lengte ; de larven in paddestoelen en ver-
molmd hout. Van de zeven beschreven soorten komen er vier in ons land voor.

a. Vleugels geheel ongevlekt 1. flaviventris Winn.

Vleugels met donkere vlekken of banden . . . b

b. Vleugels alleen met een donker middelvlekje aan

het eind der wortelcel 2. notata Stann.

Vleugels behalve het middelvlekje , nog bij de spits
met eene donkere schaduw of dwarsband . . c

c. Thorax met gele schoudervlek ; borstels aan den

rand van het schildje zwart ; vóór de vleugel-
spits eene donkere schaduw 3. vara Staeg.

Thorax eenkleurig zwartbruin ; borstels aan den
rand van het schildje geel ; vóór de vleugelspits
een donkere dwarsband 4. pictipemiis Staeg.

1. Zygomyia flaviventris Winn. — Syn. Zygomyia flaviventris , Winn.
Verh. zool. bot. Ges. XIII. 905. 5 ; Schiner , Fn. austr. II. 481 ; — My-
cetophila nitida , Stann. Obs. de Mycet. 18. 15; Bwst. I. 149. 134 en
III. 24. 248. (excl. syn. Meig.).

122 H. MYCETOPHILIDAE.

£}25 — o;5 mm. — Aangezicht en palpen geel ; voorhoofd en sprieten bruin ;
de sprieten ten minste zoo lang als kop en thorax , aan den wortel geel. Tho-
rax donkerbruin; de borstzij den, de achterrug en de vier eerste achterlijfs-
rino-en bruingeel; het uiteinde des achterlij f s glanzig zwartbruin ; in de zijden
van den thorax en aan den rand van het schildje zwarte borstels. Pooten geel ,
met bruinachtige tarsen ; de bovenrand en de spits der achterdijen bruin; aan
de voorpooten de schenen iets langer dan het eerste tarsenlid. Kolfjes geel.
Vleugels met bruingele tint en donkerbruine aderen.

Zeldzaam ; bij den Haag (V. d. W.) en op Sterkenburg bij Driebergen (V. V.).

2. Z. notata Stann. — Syn. MycetopHla notata , Stann. Obs. de Mycet. 17.
12.; Walk. Dipt. brit. III. 11. 2; — Zygomyia notata, Winn. Verh. zool.
bot. Ges. XIII. 903. 3; Schiner, Fn. austr. II. 481.

2}5 — 3 mm. — Zwartbruin. Kop grijsachtig ; palpen geel ; sprieten iets langer
dan kop en thorax , bruin , aan den wortel geel ; in de zijden van den thorax
en aan den rand van het schildje eenige zwarte borstels; achterlijf met korte,
platliggende , geelgrauwe beharing. Pooten geel , met de tarsen en de spits der
achterdijen bruin ; de voorschenen ongeveer even lang als het eerste tarsenlid.
Kolfjes geel. Vleugels grauwachtig, aan den wortel en langs den voorrand met
gele tint , in 't midden aan het eind der wortelcel met eene bleekbruine vlek ,
die zich over het wortelstuk der cubitaal-ader en de middeldwarsader uitstrekt.

Te Driebergen in het najaar (Six).

3. Z. vara Staeg. — Syn. MycetopHla vara , Staeg. Krbj. Tidskr. III. 266.
42 ; Zett. Dipt. scand. XI. 4250. 67 ; Walk. Dipt. brit. III. 12. 60 ; —
Zygomyia vara, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 903. 2; Schiner, Fn.
austr. II. 481.

3 mm. — Kop donkerbruin; voorhoofd grijs; palpen geel; sprieten bij
het <f ruim zoo lang als kop en thorax , bij het % iets korter ; de beide wor-
telleden meestal geel , de schaftleden donkerbruin. Thorax en achterlijf don-
kerbruin; aan de schouders eene driehoekige roestkleurige vlek; de borstels in
de zijden van den thorax en aan den rand van het schildje zwart; achterlijf
met platliggende , gele of geelgrijze beharing. Pooten vuilgeel , de tarsen bruin-
achtig; een veeg onder de voorste dijen en de spits alsmede de bovenrand
der achterste dijen bruin; aan de voorpooten de schenen iets langer dan het
eerste tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels met bruingrauwe tint en donkerbruine
aderen; in 't midden der vleugels, aan het eind der woitelcel eene bruine vlek,
die zich over het wortelstuk der cubitaal-ader , de middeldwarsader en den steel
der vorkcel uitstrekt; eene tweede schaduwachtige vlek tegen den voorrand,
aan 't eind der subcostaalader en tot over de cubitaal-ader reikende.

Bij den Haag , in April (V. d. W.).

4. Z. pictipennia Sta^g. — Syn. MycetopHla pictipenni* , Staeg. Kröj.
Tidskr. III. 206. 41; Zett. Dipt. scand. XI. 4249. 06; — Zygomyia picti-

XIX. ZYGOMYIA. 123

pennis, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 906. 6; Schiner, Fn. austr. II.
481 ; — Mycetophila binotata , Walk. Dipt. brit. III. 11. 3.
2,5 mm. — Zwartbruin. Kop grijsachtig ; palpen geelachtig; sprieten bij het
£ een vierde langer dan kop en thorax , bij het $ iets korter , bruin ; het
tweede wortellid en het begin van het eerste schaftlid meestal geel. De bor-
stels in de zijden van den thorax en aan den rand van het schildje geel-
achtig ; het eindhd van het achterlijf bij het <$ roodgeel. Pooten geel ; de
bovenrand der dijen , aan de voorsten ook de onderrand , voorts het laatste
derdedeel der achterdijen en de uiterste spits der achterschenen , benevens al
de tarsen bruin ; aan de voorpooten de schenen een weinig langer dan het
eerste tarsenlid. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met flauwe bruinachtige tint , aan
den voorrand geelachtig , aan den wortel bleekgeel ; in 't midden aan 't eind
der wortelcel eene bruine vlek, die zich over het wortelstuk der cubitaal-ader
en de middeldwarsader uitbreidt ; tusschen deze vlek en de iets verdonkerde
vleugelspits een bruine , naar onderen verflauwde dwarsband , die tot over de
posticaal-ader reikt ; bij het <j> zijn de vlek en de dwarsband van onderen sa-
men verbonden ; de aderen geelbruin , doch waar de donkere teekening is ,
zwartbruin.

Driebergen, in het najaar (Six).

XX. SCEPTOMA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 907). PI. IV. fig. 9.

In de meeste kenmerken komt dit geslacht met het vorige (Zygomyia) over-
een ; doch de achterrug is klein , spits toeloopend ; de middelschenen heb-
ben slechts één zwak doorntje aan de binnenzijde; het meest in 't oog vallende
onderscheid ligt in het aderbeloop der vleugels : de randader namelijk reikt
voorbij de uitmonding der cubitaal-ader , welke uitmonding zeer ver vóór de
vleugelspits ligt ; de subcostaal-ader en de cubitaal-ader loopen dicht bij
den voorrand, de cubitaal-ader eenigszins gebogen, aan 't einde bijna even-
wijdig met de randader; de anaal-ader is zeer onduidelijk, daarentegen de
axillaar-ader bijzonder lang.

Zeer kleine muggen van 2 — 2,75 mm. lengte ; de larven , zooveel zij bekend
zijn, wonen in paddestoelen en vermolmd hout. Van de drie Europeesche soorten
is alleen inlandsch

Sceptonia nigra Meig. — Syn. Mycetophila nigra, Meig. Klass. I. 92.
9; id. Syst. Beschr. I. 270. 23 en VI. 297; Macq. Suit. I. 131. 15;
Stann. Obs. de Mycet. 18. 14; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 265. 39; Zett.
Dipt. scand. XI. 4247. 64; Walk. Dipt brit. III. 10. 1; — Sceptonia
nigra, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 908. 1; Schiner, Fn. austr. II.
482; — MyceiopUla cosiata, V. d. Wulp, Tijdschr. voor Ent. II. 182. 22.
pi. 12. fig. 9.

2,5 mm. — Glanzig zwart. Sprieten ten minste zoo lang als kop en thorax ,

124 II. MYCETOPHILIDAK.

bruin, grijsdonzig, aan den wortel geel; palpen geel. Aan de kanten van den
thorax en aan den rand van het schildje zwarte haren ; achterlijf met korte ,
platliggende geelgrijze beharing; het eindlid bij het <$ alsmede de kleine la-
mellen bij het $, en somtijds ook de drie eerste lijfsringen van onderen geel.
Pooten geel; de wortel der achterste heupen, het laatste derdedeel der achter-
dijen, benevens de sporen en zijdoorntjes der schenen zwart of zwartbruin ; de
tarsen bruinachtig ; aan de voorpooten de schenen een vierde langer dan het
eerste tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels met bruingrauwe tint, aan den wortel
en den voorrand geelachtig; aderen bruin.

Driebergen, in October (Six) ; bij den Haag, in April (V. d. W.).

Aan mijne voorwerpen zijn de eerste achterlijfsringen van onderen geel. Ik
hield ze daarom vroeger voor eene afzonderlijke soort (eostata). Op het gezag
van Winnertz , die ook van dergelijke exemplaren spreekt , wil ik gaarne aan-
nemen, dat zij slechts als variëteit van nigra Meig. zijn te beschouwen.

XXI. EPICYPTA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 909). PI. IV. fig. 10.

Kop rond, platgedrukt, in eene diepe inkeeping onder den eenigszins vooruit-
stekenden thorax ingewricht ; voorhoofd breed, de voorrand als een smal drie-
hoekje uitstekend; zuiger kort; palpen omgebogen, vierledig; het eerste lid
klein, het vierde het langst; oogen klein, rond; drie bijoogen, waarvan het
middelste uiterst klein, nauwelijks waarneembaar, in een groefje aan de basis
van den voorhoofdsdiiehoek. Sprieten slank, 16-ledig; de wortelleden beker-
vormig, aan de spits borstelig; de schaftleden cylindrisch , in de zijden samen-
gedrukt, met korte donzige beharing. Thorax gewelfd; de voorrand iets voor-
uitstekend, met den kop eene doorloopende booglijn vormend, van boven kort
behaard , vóór den vleugelwortel en aan den achterrand met langere haren ;
schildje aan den rand met borstels ; achterrug niet hoog. Achterlijf kort , van
ter zijde samengedrukt, zeer breed, aan den wortel vernauwd, bij het <ƒ zes-
ringig, met het eindlid en de tang klein; bij het $ zevenringig, doch de
laatste ring ingetrokken, met korte eierbuis, waaraan een paar lamellen. Pooten
stevig; de voorpooten kort, de achtersten lang; heupen sterk verlengden even
als de dijen breed; schenen eenigszins knotsvormig, met stevige eindsporen ;
voorschenen met een paar zwakke doorntjes aan de buitenzijde ; achterste schenen
met twee rijen stevige doornen; achterste tarsen van onderen fijnstekelig.
Vleugels langer dan het achterlijf; randader min of meer voorbij de uitmonding
der cubitaal-ader reikende; hulpader rudimentair, slechts als een tandje buiten
de worteldwarsader uitstekende; subcostaal-ader in 't midden, ter plaatse waar
de cubitaal-ader ontspringt, iets ingedrukt; cubitaal-ader ongevorkt, recht;
middeldwarsader scheef, langer dan het wortelstuk der cubitaal-ader ; discoidaal-
ader dicht bij den vleugelwortel uit de posticaal-ader ontspruitende; beide die
aderen gevorkt; de beide vorkcellen lang en smal, aan de basis zeer spits toe-
loopend ; de bovenste zeer kort gesteeld ; basis der bovenste vorkcel ongeveer
onder het wortelstuk der cubitaal-ader, die der onderste iets meer naar den

XXI. EPICYPTA. 125

vleugelwortel ; de armen der onderste vorkcel recht en slechts langzaam diver-
geerende; anaal-ader rudimentair, onduidelijk; axillaar-ader lang.

Kleine muggen van 3 mm. lengte. Er zijn drie soorten bekend : JE. punctum
Stann. , met eene donkere middelvlek op de vleugels ; scatophora Perr. met
bruinachtige vleugels ; beiden glanzig zwart , met gele pooten ; en trinotata Staeg.,
zwartbruin, met den thorax gedeeltelijk en het schildje , alsmede de pooten geel ;
de vleugels met twee donkere vlekken en een min of meer afgebroken donkeren
dwarsband. Geen van allen is tot dusverre in ons land aangetroffen.

Van E. scatophora is de levensgeschiedenis waargenomen ; de larven ver-
bergen zich onder hare eigen excrementen en weten zich daarmede te bewegen ;
zij maken zich een klein hulsel in den vorm eener urn , dat zij ter verpopping
aan vochtig hout bevestigen.

XXII. DOCOSIA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 802). PI. IV. hg. 11.

Kop door den hoogen schedel eenigszins langwerpig rond , van voren plat-
gedrukt; het voorhoofd van voren in een driehoek vooruitstekend; zuiger kort;
palpen omgebogen, vierledig; het eerste lid klein, het vierde draadvormig,
langer dan de overigen te zamen; oogen bijna zuiver rond; drie bijoogen , het
middelste kleiner en in een groefje aan de basis van den voorhoofsdriehoek.
Sprieten boogvormig uitstekend, 16-ledig; het eerste wortellid bekervormig,
het tweede napvormig; de schaftleden cylindrisch, met korte donzige be-
haring. Thorax en achterrug hoog gewelfd. Achterlijf bij het cT zesringig,
cylindrisch, met kleine tang, bij het $ zevenringig, soms iets platgedrukt,
met korte dikke eierbuis , aan welker spits een paar lamellen. Pooten
stevig; heupen sterk verlengd; dijen breedgedrukt; schenen eenigszins knots-
vormig , met eindsporen en zijdoorntjes. Vleugels breed, langer dan het
achterlijf, microscopisch hehaard; randader voorbij de uitmonding der cubitaal-
ader reikende; hulpader niet in den voorrand uitmondende, maar vrij lang,*
zich in de vleugelvlakte verliezende, of aan het eind naar beneden gebogen en
met de subcostaal-ader verbonden; subcostaal-ader kort, een weinig voorbij de
halve vleugellengte in den voorrand uitmondende ; cubitaal-ader ongevorkt, recht
of bijna recht, haar wortelstuk veel korter dan de middeldwarsader, die zeer
scheef geplaatst, met de cubitaal-ader in ééne lijn verloopt; discoidaal-ader
dicht bij den vleugelwortel uit de posticaal-ader ontspruitende en even als deze
gevorkt; bovenste vorkcel kort gesteeld; hare spits toeloopende basis onder of
nog vóór het wortelstuk der cubitaal-ader; onderste vorkcel matig geopend,
haar basis ongeveer onder die der bovenste, haar bovenarm dadelijk bij den
oorsprong iets opgewipt; anaal-ader onduidelijk.

Kleine muggen van 2,5 — -4 mm. lengte, wier larven in paddestoelen en ver-
molmd hout leven. Twee soorten zijn beschreven ; als inlandsch is mij bekend

Docosia sciarina Meig. — Syn. Mycetophila sciarina, Meig. Syst. Beschr.
VI. 300. 40 • Stann. Obs. de Mycet. 29. 30 ; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 353. 17 j

126 II. MYCETOPHILIDAE.

Zett. Dipt. scand. XI. 4210. 28; — Docosia sciarina , Winn. Verh. zool.
bot. Ges. XIII. 804. 1 ; Schiner, Fn. austr. II. 463.

3 mm. — Zwart. Voorhoofd grijs ; palpen geel , doch soms ook donker ;
sprieten zwartbruin, grijsdonzig, bij het g anderhalfmaal zoo lang als kop en
thorax , bij het % korter. Thorax op den rug dicht met grijze of geelgrijze be-
haring; borstels in de zijden van den thorax en aan den rand van het schildje
zwart. Achterlijf met fijne grijze of witachtige beharing. Pooten geel ; voorheupen
van voren met witachtige haren; achterste heupen dikwijls met de wortelhelft
zwartachtig; schenen een weinig bruinachtig; spits der achterdijen en min ot
meer eene streep aan de onderzijde, zoomede de tarsen, met uitzondering van
het eerste lid, bruin; eindsporen der schenen geel, de zijdoorntjes zwart; aan
de voorpooten de schenen iets langer dan het eerste tarsenlid. Kolfjes geel ,
soms ook bruinachtig. Vleugels bij het £ glashelder, aan de spits een weinig
verdonkei (1 ; bij het $ de vleugels met bruinachtige tint ; de voorste aderen
zwart en dik, de overige aderen dun en bleek; hulpader rechtuitstekende of
aan 't uiteinde naar beneden omgebogen en in de subcostaal-ader uitmon-
dende 1); oorsprong der cubitaal-ader in het midden der subcostaal-ader ; wortel
der bovenste vorkcel onder dien oorsprong, wortel der onderste vorkcel een
klein weinig meer naar de vleugelspits.

Zeldzaam ; ik bezit een exemplaar door mij bij den Haag gevangen ; een
ander ken ik van Voorst , in April (V. V.) en een derde van het eiland Walcheren
(De Man).

XXIII. ANATELLA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 854.) PI. IV. fig. 12.

Kop rond, van voren platgedrukt; zuiger kort ; palpen omgebogen, 4-ledig; het
eerste lid klein, het vierde het langst ; oogen zuiver rond ; drie bijoogen , waarvan
hetmiddelste het kleinste. Sprieten boogvormig uitstekend, 16-ledig ; het eerste
wortellid bekervormig , het tweede napvormig , beiden aan de spits borstelig ; de
schaftleden cylindrisch , in de zijden iets samengedrukt , donzig behaard. Tho-
rax hoog gewelfd , van boven aan de kanten met borstels, Achterlijf slank , in
de zijden samengedrukt, aan den wortel vernauwd, bij het <£ zesringig, met
grooter of kleiner eindiid ; bij het $ zevenringig , met korte eierbuis, waaraan

1) Het is voornamelijk op dezen tweeledigen toestand der hulpader, dat Winnertz
zich grondt, om in het geslacht Docosia twee soorten (sciarina Meig. en valida Winn.)
te onderscheiden. Aannemende dat er inderdaad twee soorten zijn , moet ik nogtans
betwijfelen, of wel het bedoelde verschil in de hulpader die beide soorten kan doen
herkennen , want onder de drie exemplaren , die ik gezien heb en die allen naar de
overige kenmerken ontwijtelbaar tot sciarina behooren, is er een (het ex. bij den
Haag gevangen), waarbij de hulpader aan 't einde duidelijk naar beneden is gebogen en
in de subcostaal-ader uitmondt, zoodat het, door uitsluitend hierop acht te geven, als
yalida zou moeten worden bestemd. (Zie ook Tijdschr. voor Entom. XVII, blz. 147).

XXIII. ANATELLA. 427

een paar kleine lamellen. Pooten lang ; heupen sterk verlengd ; achterdijen
breedgedrukt ; schenen met eindsporen en zijdoorntjes ; tuisen, ook de voor-
tarsen, lang. Vleugels ten minste zoo lang als het achterlijf, langwerpig eirond,
aan den wortel versmald , microscopisch behaard ; randader een eind voorbij
de uitmonding der cubitaal-ader reikende; hulpader rudimentair, onmiddellijk
achter de worteldwarsader naar beneden gebogen en in de subcostaal-ader uit-
loopende; cubitaal-ader ongovorkt , in 't midden uit de subcostaal-ader ont-
spruitende en rechtlijnig voortloopende ; middeldwarsader scheef, langer dan
het wortelstuk der cubitaal-ader; discoidaal-ader zeer dicht bij den vleugel-
wortel uit de posticaal-ader voortkomende , en even als deze gevorkt ; bovenste
vorkcel kort gesteeld , haar spits toeloopende basis even voorbij het wortelstuk
der cubitaal-ader; onderste vorkcel matig wijd geopend, haar bovenarm aan
den oorsprong iets opgewipt , haar basis onder die der bovenste vorkcel , soms
ook iets daarvoor of ook iets meer naar de vleugelspits; anaal-ader onduidelijk;
axillaar-ader groot.

Zeer kleine mugjes van 2 tot 2,5 mm., waarvan geen enkele nog in ons
land is gevonden. Winnertz beschrijft drie soorten: A. gibba, ciliata en jla-
vicauda ; de eerste zag ik onder een aantal Diptera , door Dr. Piaget uit Zwit-
serland medegebracht. Van de vroegere toestanden is niets bekend.

XXIV. PHRONIA Winn. (Verh. zool. bot. Ges.. XIII. 857). PI. IV fig. 13, 14.

Kop rond , van voren platgedrukt ; het brpede voorhoofd van voren drie-
hoekig vooruitstekend ; zuiger kort; palpen omgebogen, 4-ledig ; het eerste
lid klein , het vierde meestal zoo lang als de beide vorigen ; oogen rond ;
drie bijoogen, waarvan het middelste, dat zeer klein is, aan den voorrand
des voorhoofds in eene spleet is geplaatst. Sprieten boogvormig uitstekend ,
16-ledig; het eerste wortellid bekervormig; het tweede napvormig , aan de
spits borstelig; de schaftleden cylindrisch, van ter zijde samengedrukt , met
zeer korte donzige beharing. Thorax hoog gewelfd, van boven harig; schildje
aan den rand met borstels ; achterrug hoog. Achterlijf bij het £ zesringig , in
de zijden samengedrukt, aan den wortel vernauwd, op den anus met een paar
tepeltjes, aan welker spits een zwak borsteltje ; achterlijf bij het $ zevenringig,
ineengedrongen, cylindrisch, aan den wortel versmald, aan het einde stomp;
eierbuis eenigszins uitstekend met twee kleine lamellen. Pooten slank ; heu-
pen sterk verlengd; schenen met eindsporen en zijdoorntjes; aan de voorste
pooten de tarsen langer dan de schenen. Vleugels mioroscopisch behaard ,
met afgeronden achterhoek ; randader meestal nauwelijks merkbaar voorbij de
uitmonding der cubitaal-ader reikende ; hulpader rudimentair , slechts als een
nietig adertje buiten de worteldwarsader uitstekende, zelden (bij Fhr. flavi-
cauda Winn. en soms ook bij Phr. rustica Winn.) in den voorrand- uitloo-
pende ; cubitaal-ader ongevorkt , vóór het midden der subcostaal-ader uit deze
ontspruitende ; middeldwarsader scheef , langer dan het wortelstuk der cubitaal-
ader ; discoidaal-ader zeer dicht bij den vleugelwortel uit de posticaal-ader

128 II. MYCETOPHILIDAE.

voortkomende en even als deze gevorkt ; bovenste vorkcel kort gesteeld , haar
spits toeloopende basis voorbij het wortelstuk der cnbitaal-ader ; onderste
vorkcel zeer kort, haar basis merkelijk voorbij die der bovenste, en haar
bovenarm aan den oorsprong duidelijk opgewipt ; anaal-ader en axillaar-ader
rudimentair.

Van dit geslacht zijn bijna 30 soorten bekend , waarvan de grootste onge-
veer 4 mm. lang is; ééne soort (Phr. nitidiventris V. d.W.) werd door Win-
nertz uit vermolmd beukenhout gekweekt. Een zestal soorten zyn inlandsch.

o. Achterheupen eenkleurig geel ; achterdijen zonder

bruine spits 1. rustica Winn.

Achterheupen bruin of althans met breede bruine
langsstreep ; achterdijen met bruine spits . . . b

b. Voortarsen nauwelijks dubbel zoo lang als de

schenen .2. vittata Winn.

Voortarsen ten minste twee-en-eenhalfmaal zoo lang
als de schenen . . . , c

c. Randader duidelijk voorbij de uitmonding der cubi-
taal-ader reikende; voorschenen iets langer dan het
eerste tarsenlid (bij het ? de middelste leden der

voortarsen verbreed) 3. tarsata Staeg.

Randader nauwelijks even voorbij de uitmonding der

cubi taai-ader reikende ; voorschenen en eerste

tarsenlid van gelijke lengte d

d. Borstels aan den rand van het schildje zwart . . 4. nitidiventris V. d. W.
Borstels aan den rand van het schildje geel ... e

e. Aangezicht bruin; vleugels grauwachtig, met ver-
donkerde spits 5. truncata Winn.

Aangezicht geel; vleugels bijna glasachtig. . . . G. tennis Winn.

1. Phronia rustica Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 875. 22;
Schiner, Fn. austr. II. 472.

3 — 3,5 mm. — Zwartbruin. Schedel grauwachtig ; palpen geel ; sprieten bruin ,
aan den wortel geel, bij het <$ ander halfmaal, bij het $ ruim zoo lang als kop
en thorax. Rug van den thorax eenigszins aschgrauw ; bij pas uitgekomen exem-
plaren de borstzijden geel met bruine vlekken; borstels in de zijden van den
thorax en aan den rand van het schildje bruingeel. Achterlijf met platliggende
gele beharing; bij het g het eindlid dubbel zoo lang als de voorgaande ring,
met matig groote tang. Pooten met de heupen geel; de uiterste spits der
achterschenen en de tarsen, behalve aan den wortel, bruinachtig; voortarsen
twee-en-eenhalfmaal zoo lang als de schenen ; deze laatsten zoo lang als het
eerste tarsenlid. Kolfjes geelachtig. Vleugels met bruinachtige tint, aan den
wortel en den voorrand geelachtig ; hulpader somtijds omgebogen en in de
9ubcostaal«ader ingewricht; randader even voorbij de uitmonding der cubitaal-ader

XXIV. phroxia. 429

reikende ; oorsprong der cubi taai-ader boven het midden van den steel der bovenste
vorkcel.

Enkele malen Utrecht en Driebergen (Six).

2. Phr. vittata Winn. — Sym Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 867. 12;
Schiner, Fn. austr. II. 473.

2 2,5 mm. — Aangezicht en palpen geel ; voorhoofd , schedel en sprieten
bruin; sprieten iets langer dan kop en thorax; de beide wortelleden en dö
basis van het eerste scbaftlid geel. Thorax geel, van boven met drie glanzig
zwartbruine langsbanden; borstzijden bruin gevlekt; de borstels in de zijden van
den thorax en aan den rand van het schildje geel. Achterlijf zwartbruin , met
gele dwarsbanden. Pooten geel; achterheupen met breede bruine langsstreep;
spits der achterdijen en achterschenen , al de tarsen en de eindsporen der schenen
bruin; aan de voorpooten de tarsen nauwelijks dubbel zoo lang als de schenen,
deze een derde langer dan het eerste tarsenlid. Kol fjes bleekgeel. Vleugels met
bruinacht:ge tint; randader duidelijk voorbij de uitmonding der cubitaal-ader ;
oorsprong der cubitaal-ader boven het midden van den steel der bovenste vorkcel.

Ik ving een paar malen het $ bij den Haag, in April en Juni. Het <^ is
niet bekend.

3. Phr. tarsata Staeg. — Syn. Mycetopfiila tarsata, Staeg. Kröj. Tidskr.
III. 264. 37; Zett. Dipt. scand. XI. 4243. 60; — Phronia crassipes, Winn.
Verh. zool. bot. Ges. XIII. 877. 26; Schiner, Fn. austr. II. 475.

3 mm. — Aangezicht en palpen geel ; voorhoofd donker aschgrauw ; sprieten
ruim zoo lang als kop en thorax, donkerbruin, grijsdonzig; de beide wortelleden
en de basis van het eerste schaftlid geel. Thorax donkerbruin , van boven asch-
grauw, in de schouders met roodgele vlek; borstels in de zijden van den thorax
en aan den rand van het schildje bleekgeel. Achterlijf glanzig zwartbruin, met
korte witte platliggende beharing; bij het <ƒ de zijden van den tweeden en
derden ring doorschijnend geel. Pooten bruingeel; de spits der voorste heupen ,
de geheele achterheupen , het uiteinde der achterdijen , de uiterste spits der
achterschenen , alsmede de tarsen , met uitzondering van het eerste lid der
voortarsen, donkerbruin; de voortarsen twee-en- eenhalfmaal zoo lang als de
schenen ; het eerste lid nauwelijks iets korter dan de schenen , bij het $ aan de
spits een weinig verbreed; het tweede en derde lid kussenachtig verdikt; ook
de beide laatste leden iets dikker dan gewoonlijk (PI. IV, fig. 14). Kolfjes geel.
Vleugels bruinachtig, vooral naar de spits eenigszins verdonkerd ; de voorste
aderen zwartbruin en krachtig , de overige aderen fijner ; randader duidelijk voorbij
de uitmonding der cubitaal-ader reikende ; aderbeloop overigens als bij de voor-
gaande soorten.

Bij den Haag, in April; ook te Driebergen, in November (Six).

De beschrijving van M. tarsata Zett. schijnt mij toe in alle opzichten op
Phr. crassipes Winn. toepasselijk te Zijn ; alleen zouden de sprieten volgens
Zetterstedt slechts weinig langer dan de thorax zijn, waaruit kan worden afge-

9

130 II. MYCETOPIIILIDAE.

leid , dat hij zo iets korter dan kop en thorax te zamcn bevond ; ik kan hierin
echter geen genoegzamen grond vinden, om mijne voorwerpen niet als tarsalate
bestemmen.

4. Phr. iiHiiIivciiiris V. d. W. — Syn. Myceiopliüa nitidivcntm'ë , Van
der Wulp, Tijdschrift voor Ent. II. 181. 21. pi. 12. fig. 7;— Phronia
nitidiventris, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 864. 9; Schiner, Fn.
austr. II. 473.

2,5 — 3 mm. — Kop donkerbruin; voorhoofd grijsachtig, met eene langs-
groeve ; aangezicht en palpen somtijds geel, somtijds ook donker. Sprieten zoo
lang als kop en thorax , bij het g iets langer , bruin met de wortelleden geel.
Thorax donkerbruin, van boven grauwachtig ; de schouders en eene plek aan den
vleugelwortel roodgeel ; soms de gele kleur meer uitgebreid en dan op den rug
drie bruine, ineengevloeide langsbanden; borstels aan den rand van het gele of
ook wel bruine schildje, zwart. Achterlijf met platliggende witachtige beharing,
glanzig zwartbruin, dikwijls in de zijden der eerste ringen geel; eindlid bij het
J1 zoo lang als de voorafgaande lijfsring. Pooten geel; de achterheupen, de
spits en ook wel eene streep aan de onderzijde der achterdijen , voorts de tarsen ,
met uitzondering van den wortel , bruin ; aan de voorpooten de tarsen twee-en-
eenhalfmaal zoo lang als de schenen; deze iets langer dan het eerste tarsenlid.
Kolfjes bleekgeel. Vleugels met grauwe tint, langs den voorrand geelachtig,
aan de spits verdonkerd en bij krachtig gekleurde exemplaren ook een donkere
dwarsband over het midden ; aderbeloop als bij de vorige soorten ; randader
slechts weinig voorbij de uitmonding der cubitaal-ader reikende.

Bij ons de meest gewone soort van dit geslacht. Winnertz kweekte haar uit
larven , die in rottend beukenhout leefden.

5. Phr. truncata Winn. — Syn. Wmn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 874.
21; Schiner, Fn. austr. II. 474.

<g 4 mm. — Kop donkerbruin; voorhoofd grijsachtig; palpen geel; sprieten
bruin met gele wortelleden, anderhalfmaal zoo lang als kop en thorax te
zamen. Thorax donker aschgrauw, meestal met bleekgele schoudervlek, of
geel met drie samengevloeide donker aschgrauwe langsbanden ; borstels in
de zijden van den thorax en aan den rand van het schildje geel. Achterlijf
slank, twee-en-eenhalfmaal zoo lang als de thorax, zwartbruin, in de zijden van
den tweeden, derden en vierden ring met gele zij vlekken; de buik witachtig.
Pooten geel; het tweede heupcnlid met bruine stip; de achterheupen pekbruin;
voorts eene streep aan de onderzijde der dijen, de spits der achterdijen en
achterschcnen , alsmede de tarsen bruin; aan do voorpooten de tarsen ruim
twee-en-eenhalfmaal zoo lang als de schenen ; deze even lang als het eerste
tarsenlid. Kolfjes witachtig. Vleugels met grauwachtige , langs den voorrand
meer gele tint en donkere spits; randader slechts weinig voorbij de uitmonding
der cubitaal-ader reikende.

Het <ƒ, Driebergen, October (Six); het $ is niet bekend.

XXIV. rimoNiA. 131

6. Phr. tcnuis Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 872. 19;
Schiner, Fn. austr. II. 472.

2,5 — 3 mm. — Gelijkt op de vorige {truncata) , doch is iets kleiner; het
aangezicht is geel; het achterlijf zwartbruin , met de zijden en den buik aan de
drie eerste ringen geel of ten minste geel gevlekt. Vleugels met grauwe tint,
aan den wortel en den voorrand geelachtig, de spits niet verdonkerd.

Enkele malen bij den Haag, in April.

XXV. EXECHIA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 879.) PI. IV. fig. 15,

Kop rond, van voren platgedrukt; voorhoofd breed, de voorrand een weinig
uitgebogen; oogen rond; drie bijoogen , van voren op het voorhoofd, het
middelste zeer klein. Zuiger kort ; palpen omgebogen , vierledig ; het eerste lid
klein , het vierde ten minste zoo lang als het tweede en derde te zamen.
Gpiieten boogvormig uitstekend; de wortellcden bekervormig, aan de spits
borstelig ; de schaftleden cylindrisch , in de zijden iets samengedrukt , met
korte donzige beharing. Thorax hoog gewelfd, van boven behaard, aan den
rand met borstels; achterrug hoog. Achterlijf van ter zijde samengedrukt, aan
den wortel vernauwd, bij het <ƒ zes-, bij het $ zevenringig ; eierbuis meestal
dun , met een paar eindlamellen. Pooten zeer slank ; heupen sterk verlengd ;
schonen met eindsporen en zijdoorntjes; tarsen lang. Vleugels ongeveer zoo
lang als het achterlijf, microscopisch behaard; randader slechts tot de uit-
monding der cubitaal-ader reikende; hulpader rudimentair, afgebroken of da-
delijk voorbij de worteldwarsader naar beneden omgebogen en in de subcostaal-
ader uitloopende; cubitaal-ader ongevorkt, haar oorsprong op of vóór het mid-
den der subcostaal-ader ; middeldwarsader zeer scheef, veel langer dan het
wortelstuk der cubitaal-ader; discoidaal-ader zeer dicht bij den vleugelwortel
uit de posticaal-ader ontspruitende en even als deze gevorkt; bovenste vorkcel
kort gestoeld , hare spits toeloopende basis vóór het wortelstuk der cubitaal-
ader ; basis der onderste vorkcel voorbij dat wortelstuk , ongeveer op halve
vleugellengte ; anaal-ader en axillaar-ader kort.

De larven leven in paddestoelen ; die van E. Fungorum is door De Geer
beschreven en afgebeeld (Ins. VI. 361. pi. 22. fig. 1 — 3); zij is doorschij-
nend, witachtig, cylindrisch, doch naar voren en achteren toegespitst; de
kleine hoornachtige kop heeft een paar tepelvormige sprieten , en ter weder*
zijde van den derden en volgende ringen vertoonen zich de stigmatcn ais
zwarte stipjes.

Van de 24 Europeesche soorten (3—6 mm. lang) zijn de volgenden inlandsen i

a. Oorsprong der cubitaal-ader vóór het midden der

subcostaal-ader . « b

Oorsprong der cubitaal-ader in het midden der sub-
costaal-ader o

b. Vleugels met twee donkere vlekken ; cubitaal-ader

132 II. MYCETOPIIILIDAE.

en bovenarm der bovenste vorkcel recht; basis

der onderste vorkcel ver voorbij die der bovenste. 1. Schumméli Stann.
Vleugels ongevlekt; cubitaal-ader aan 't einde naar
beneden- , bovenarm der bovenste vorkcel aan 't
einde opwaarts gebogen ; basis der onderste vork-
cel slechts weinig voorbij die der bovenste . . 2. tenuicornis V. d. W.

c. Aan de voorpooten de schenen en het eerste tar-

senlid even lang 3, lat eralis Meig.

Aan de voorpooten de schenen korter dan het eerste
tarsenlid d

d. Thorax donkerbruin of grauwbruin , soms met don-

kere langsstrepen e

Thorax^ geel , soms met bruinachtige langsstrepen. h

e. Aangezicht donkerbruin f

Aangezicht geel g

f. Vleugels bruinachtig ; thorax met zeer kleine gele

schoudervlek ; achterdijen van onderen met een

bruin streepje 4. Fungorum De G.

Vleugels grauwachtig; thorax metgroote gele schou-
dervlek ; achterdijen van onderen zonder bruin
streepje 5. contaminata Winn.

g. Achterlijf zwartbruin , op den derden ring met

gelen band 6. c'incta Winn.

Achterlijf geel met donkere rugvlekken . ; . . 7. interrupta Zett.

//. Achterlijf eenkleurig zwartbruin . 8. rufithorax V. cl. W.

Achterlijf geel , soms met donkere rug- of zijvlekken. 9. paUida Stann.

\. Excchia Schumméli Stann. — Svn. Mycetop%'ila Schumméli, Stann.
Obs. de Mycetoph. 26. 26. Gg. 6.

J1 3,75 mm. — Kop bruin; voorhoofd grijs; palpen geel; sprieten zoo lang
als de thorax , bruin met de beide wortelleden en het begin van de schaft
geel. Thorax grauwbruin , met eene groote schoudervlek en de borstztjden geel.
Achterlijf geel, breed en platgedrukt , met korte, platliggende, glanzig gele be-
haring ; op eiken ring eene groote halfronde zwartbruine vlek tegen den ach-
terrand , zoodat driehoekige gele zijvlekken overblijven; genitaliën zeer klein,
vuilgeel. Pooten bleekgeel , de schenen donkerder , de tarsen bruin ; aan de
voorpooten de tarsen driemaal zoo lang als de schenen , deze een weinig korter
dan het eerste tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels 1) grijsachtig met bruine
aderen; in het midden eene groote bruine vlek, die aan de cubitaal-ader
begint , een deel der bovenste vorkcel en de wortelhelft der onderste vorkcel

1) Zie eene afbeelding van den vleugel in het Tijdschr. voor Entorn. dl. XVII, pi.
8, fig. 5, in verband tot hetgeen aldaar blz, 118 door mij is aangeteekend.

XXV. EXECHIA. 133

inneemt en even onder laatstgenoemde cel eindigt; voorts onder den steel der
bovenste vorkcel een bruin schaduw vlek je , hulpader naar beneden omgebogen
en in de subcostaal ader ingewricht ; cubitaal-ader recht , haar oorsprong een
weinig vóór liet midden der subcostaal- ader; bovenarm der bovenste vorkcel
recht ; basis der onderste vorkcel ver voorbij die der bovenste.
Het tf, IJsselstein, Augustus (Six).

2. Ex. tenuicornis V. d. W. — Syn. Mycctophïla tenuicornis , V. d. Wulp,
Bwst. III. 33. 241 ; id. Tijdschr. voor Ent. II. 177. 17. pi. 12. üg. 4 ; —
iLxecliia tennicorni», Winn. Yerh. zool. bot. Ges. XIII. 882. 3 ; Schiner ,
Fn. austr. II. 476.

5—6 mm. — Voorhoofd grijs; aangezicht en palpen geel. Sprieten bij het
cf een vierde, bij het q iets langer dan kop en thorax; de beide wortelleden
en het begin van het eerste schaftlid geel, overigens bruin. Thorax bruingeel,
op den rug wegsmeltend donkerbruin of wel met drie ineengevloeide bruine
langsbanden ; in de borstzijden boven de achterste heupen een paar bruine
vlekjes en op den achterrug eene dergelijke middelvlek ; schildje bruingeel;
op den rug en in de zijden van den thorax alsmede aan den rand van het
schildje eenige zwarte borstels. Achterlijf slank, donkerbruin, met roodgelen
zoom der ringen, in de zijden eenigszins tot vlekken uitgebreid; de buik en
anus geel ; het eindlid bij het g klein , de tang zwartbruin. Pooten zeer
lang, geel; de schenen iets donkerder; de tarsen bruin; het tweede heupen-
lid met zwartachtige stip en de dijen van onderen met een donker streepje ;
voortarsen drie-en-eenhalimaal zoo lang als de schenen , het eerste lid een
derde langer dan de schenen. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met grauwbruine
tint, aan den voorrand geelachtig; hulpader rudimentair; oorsprong der cu-
bitaal-ader vóór liet midden der subcostaal-ader ; de cubitaal-ader aan 't
eind naar beneden , de bovenarm der bovenste vorkcel aan 't eind opwaarts
gebogen; basis der bovenste vorkcel een weinig vóór, die der onderste vork-
cel bijna onder het wortelstuk der cubitaal-ader.

Niet zeldzaam ; meermalen bij den Haag in het voor- en najaar ; verder te
Rotterdam (Frans.) , Driebergen (Six) , Zutfen (V. Eyndh.) en op Walcheren
(De Man).

3. Ex. lateralis Meig. — Syn. Mycetophila laieralis , Meig. Syst. Beschr. I.
266. 13 ; Macq. Dipt. n. Fr. 39. 15 ; id. Suit. I. 134. 25 ; Zett. Ins.
lapp. 865. 8 ; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 260. 29 ; Walk. Dipt. Brit. III.
22. 36; — Exechia lateralis , Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 888.8;
Schiner , Fn. austr. II. 47S ; — Mycctoplüla guüiventris , Meig. Syst.
Beschr. VI. 31.43; Stann. Obs. de Mycet, 25, t'3 ; Zett. Dipt. scand.
XI. 4230. 49 ; — Mycetophlla seriata, Meig. Syst. Beschr. VI. 302. 45.

3 — 3,5 mm. — Kop bruin, met grauwe bestuiving; palpen geel; sprieten zoo
lang als kop en thorax , bruin , met gele wortelleden. Thorax grauwbruin , in
de zijden even als aan den rand van het schildje met zwarte borstels. Ach-

134 II. MYCET0P11ILIDAE.

terl'yf met eenigen glans en korte platliggende geelachtige beharing; bij het g
eenkleurig zwartbruin , met het kleine eindlid en de tang geel, bij het $ met
gele driehoekige zij vlekken. Pooten geel, de schenen bruinachtig, de spits der
achterschenen , de eindsporen der schenen en de tarsen bruin ; aan de voor-
pooten de tarsen driemaal zoo lang als de schenen; deze even lang als het eerste
tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels met cenige grauwe tint, aan den voorrand iets
verdonkerd; de aderen bruin; hulpader rudimentair: cubitaal-ader bijna recht,
haar oorsprong in 't midden der subcostaal-ader ; basis der bovenste vorkcel
merkelijk vóór dien ? oorsprong; haar bovenarm aan de wortelhelft een weinig
opgebogen ; basis der onderste vorkcel ver voorbij die der bovenste.

Niet zeldzaam; dikwijls bij den Haag in Februari en Maart en ook in het
najaar; voorts te Leiden (V. V. en Maitl.) , aan de Gliphoeve (V. V.), te Rot-
terdam (Frans,) , te Driebergen (Six) en te Zeist (Weyenb.).

4. Ex. Fungoriini De G. — Syn. Ti pul a Fuvgcivm, De G. Ins. VI. 361. 14.
pi. 22 ïig. 5; — M//cetop>Tiila Fungorum, Walk. Dipt Brit. III. 22. 35; —
Fxechia Fungorum, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 8S6. 7; Schuier,
Fn. austr. II. 478; — Mycetcpliila fusca, Meig. Klass. I. 91.6; id. Syst.
Beschr. I. 266. 14 en VI. 297; Latr. Gen. crust. et ins. IV. 264; Macq.
Snit. I. 434. 26; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 262. 33; Zett. Ins. lapp. 865. 9 5
id. Dipt. scand. XI. 4235. 53.

4—5 mm. — Gelijkt op de vorige, maar is iets grooter; de thorax is van
boven donkerder en dikwijls in den vorm van drie samengevloeide zwarte langs-
banden; onder de schouders een klein geel vlekje; het achterlijf is slanker;
de achterste dijen hebben van onderen aan de basis een bruin streepje; aan de
voorpooten zijn de schenen een weinig korter dan het eerste tarsenlid; de vleu-
gels zijn bruinachtig.

Zeldzamer dan F. lat er al is ; bij den Haag in Mei; ook bezit ik exemplaren,
indertijd te Empe door V. Eyndhoven gevangen.

5. Ex. contuillinata Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. S91.
12; Schiner, Fn. austr. II. 480.

5—5,5 mm. — Kop donkerbruin; voorhoofd grijs; palpen geel; sprieten zoo
lan" als kop en thorax, bruin, met de wortelleden en soms ook het eerste
echaftlid geel. Thorax bruingi auw , met groote gele schoudervlek , aan den
zijrand even als van achteren aan het schildje met zwarte borstels. Achterlijf
zwartbruin; bij het J de buik aan het begin, eenc driehoekige zij vlek aan den
derden ring, een zoom aan den voorkant van den vierden ring en de anus geel ;
bij het ? de geheele buik en groote driehoekige zij vlekken, benevens de eierbuis
geel. Pooten geel. met de eindsporen der schenen en de tarsen bruin; aan de
voorpooten de schenen een weinig korter dan het eerste tarsenlid. Kolfjes bleek-
geel. Vleugels met grauwe, langs den voorrand met gele tint; hulpader rudi-
mentair; cubitaal-ader zoo goed als recht, haar wortelstuk zeer kort, in het
midden der subcostaal-ader; basis der bovenste vorkcel vóór, die der onderste

XXV. EXECHIA. "135

vorkcel voorbij het wortelstuk der cubitaal-ader ; de armen der bovenste vorkcel
een weinig bochtig, aan het eind divergeerende en even als de bovenarm der
onderste vorkcel aan het eind zeer verbleekt en onduidelijk.
Eene enkele maal te Rotterdam, in October (Sn).

6. Ex cincta Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 893. 14
Schiner, Fn. austr. IL 477.

g 4 mm. — Aangezicht en palpen geel; voorhoofd grauw; sprieten iets
korter dan kop en thorax, bruin, met de wortelleden en soms het eerste schaftlid
geel. Thorax bruingrauw met kleine gele schoudervlek, aan de zijden en aan den
rand van het schildje met zwarte borstels. Achterlijf breed, zwartbruin; de buik
aan het begin en een naar onderen verbrcede band aan den derden ring
geel , het eindlid en de tang zeer klein , geel of bruin. Pooten geel , met de
eindsporen der schenen en de tarsen bruin ; het tweede heupenlid met bruine
stip ; aan de achterste dijen van onderen bij den wortel een bruin streepje en
ook de uiterste spits bruin ; aan de voorpooten de schenen een weinig korter
dan het eerste tarsenlid. Kolfjes witachtig. Vleugels met grauwe , langs den
voorrand met gele tint; aderen bruin; hulpader rudimentair; cubitaal-ader
bijna recht ; haar oorsprong in het midden der subcostaal-ader ; basis der
bovenste vorkcel vóór, die der onderste vorkcel voorbij het wortelstuk der
cubitaal-ader.

Zeldzaam. Ik ving het g bij den Haag in April ; het werd ook in October
te Brummen aangetroffen (V. V.) ; het % is niet bekend.

7. Ex. intciTlipta Zett. — Syn. Myceiopldla interrupta , Zett. Dipt. scand.
XI. 4240. 57; — Execlria interrupta, Winn. Verh, zool. bot. Ges. XIII.
896. 17; Schiner, Fn. austr. II. 478.

5—5,5 mm. Aangezicht en palpen geel; voorhoofd bruin, met grauwe be-
haring ; sprieten bij het g iets langer , bij het % iets korter dan kop en tho-
rax , bruin , met de wortelleden en soms het eerste schaftlid geel. Thorax en
schildje grauwbruin ; de voorkant van den thorax en de kleine schoudervlekken
geel ; de donkere kleur op den rug in den vorm van ineengevloeide langs-
strepen ; in de zijden en aan den rand van het schildje zwarte borstels. Ach-
terlijf bleek roodgeel ; bij het <ƒ de eerste , vijfde en zesde ring zwartbruin ,
de tweede , derde en vierde met groote zwartbruine , eenigszins driehoekige
rugvlekken ; het eindlid ten minste zoo lang als de zesde ring , geel , aan de
spits zwart behaard; bij het $ is ook de vijfde ring geel met donkeie rugvlek
en de eierbuis geel. Pooten geel ; de eindsporen der schenen , benevens de
tarsen bruin ; aan den wortel der achterste dijen van onderen een zwartachtig
streepje ; de spits der achterdijen eenigszins gebruind ; de voorschenen een
weinig korter dan het eerste tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels met nauwelijks
eenige grauwe tint; hulpader rudimentair; oorsprong der cubitaal-ader in het
midden der subcostaal-ader ; basis der bovenste vorkcel iets vóór , die der
onderste vorkcel merkelijk voorbij het wortelstuk der cubitaal-ader ; bovenarm
der bovenste vorkcel aan de eerste helft een weinig opgebogen.

\'ÜQ H. MVCETOriIILIDAE,

In October en November by den Haag en Scheveningen ; ook te Drum-
men (V. V.).

8. Ex. rufithorax V.d.W. — Syn. V. d. Wulp, Tïjdschr v. Ent. XVII.
124. 1. pi. 8, dg. 4.

<$ 4 mm. — Voorhoofd en aangezicht bruin of bruingeel ; palpèii en sprie-
ten bruin ; de laatsten iets langer dan kop en thorax , met de wortelleden en
het begin van de schaft geel. Thorax , schildje en achterrug eenkleurig rood-
geel; het schildje plat; op den thorax eene platliggende gele beharing; aan
de kanten enkele gele borstels even als aan den rand van het schildje.
Achterlijf slank, eenkleurig zwartbruin , met platliggende gele beharing; het
eindlid half zoo lang als het voorafgaande en even als de kleine tang bruin-
geel. Pooten iang en dun , bleek roodgeel ; de sporen der schenen en de tarsen
nauwelijks iets donkerder; de sporen der middelschenen groot; aan de voor-
pooten de tarsen twee-cn-eenhalfmaal zoo lang als de schenen , het eerste tar-
8enlid een vierde langer dan de schenen. Kolfjes geel. Vleugels met bruingele
tint en donkerbruine aderen; hulpader rudimentair; subcostaal- en cubitaal-
ader recht; cubitaal-ader uit het midden der subcostaal-ader ontspringende;
beide a*rmen der bovenste vorkcel aan 't eind iets uit elkander gebogen ; basis
der bovenste vorkcel merkelijk vóór , die der onderste \orkcel een goed eind
voorbij het wortelstuk der cubitaal-ader.

Het <ƒ te Driebergen in Juni (Six).

9. Ex. pallida Stann. — Syn. Mycetophlla pallida, Stann. Obs. de Mycet.
25. 25. f. 7 ; — - Hxechia pallida , Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 900.
21 ; Schiner , Fn. austr. II. 479 ; — Mycetophila ochracea , Zett. Dipt.
scand. XI. 4242. 59.

5 — 6 mm. — Helder okergeel of bruingeel. Voorhoofd bruin met grauwen
weerschijn; aangezicht en palpen geel; sprieten zoo lang of ruim zoo lang als
kop en thorax , aan den wortel geel , doch naar het einde bruin wordende.
Rug van den thorax meestal grauvvbruin, in den vorm van drie ineengcvloeide
langsbanden ; borstels in de zijden van den thorax en aan den rand van het
schildje zwart. Achterlijf met meer of min duidelijke , soms zelfs donkerbruine
rugvlekken. Pooten geel , met bruine tarsen ; achterste dijen van onderen aan
den wortel met een bruin streepje ; achterdijen bovendien met bruine spits ; aan
de voorpooten de schenen iets korter dan het eerste tarsenlid. Kolfjes bleekgeel.
Vleugels met geelgrauwe tint, aan den wortel en voorrand helderder geel;
aderen geelbruin; hulpader rudimentair, als een lange tand uitstekende; cu-
bitaal-ader aan 't einde iets gebogen, met den oorsprong in het midden der
subcostaal-ader; basis der bovenste vorkcel merkelijk vóór, die der onderste
vorkcel voorbij het wortelstuk der cubitaal-ader; de armen der vorkcellen aan
't eind gewoonlijk zeer verflauwd.

Driebergen , najaar (Six) • Rotterdam (Frans.).

XXVI. RYMOSIA. 137

XXVI, RYMOSIA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 810.) Pi. V. fig. 1.

Kop door den verhoogden schedel eenigszins ovaal , van voren platgedrukt ;
voorhoofd breed; oogen bijna zuiver rond, een weinig uitpuilend; drie bijoo-
gen , de beide zijdelingschen groot; het middelste zeer klein, in een groefje ver-
borgen en daardoor moeielijk waar te nemen. Zuiger kort; palpen omgebogen,
4-ledig; het eerste lid klein, het vierde langer dan de voorgaanden te za-
men. Sprieten boogvormig uitstekende, 16-ledig ; de wortelleden bekervormig ,
aan de spits borstelig; de schaftleden cylindrisch, van ter zijde een weinig
samengedrukt , met korte donzige beharing. Thorax hoog gewelfd , van boven
met korte beharing , aan de kanten met borstels ; schildje groot , aan den
rand met borstels ; achterrug hoog en steil. Achterlijf slank , in de zijden
samengedrukt, aan den wortel vernauwd, bij het £ zesringig, met stomp
eindlid en kleine tang, bij het § zevenringig, met korte dikke eierbuis , aan
welker einde een paar dunne lamellen. Pooten slank , heupen sterk verlengd ;
schenen met eindsporen en zijdoorntjes. Vleugels ongeveer zoo lang als het
achterlijf, microscopisch behaard; randader niet voorbij de uitmonding der
cubitaal-ader reikende; hulpader rudimentair, afgebroken of naar beneden om-
gebogen en met de subcostaal-ader verbonden ; cubitaal-ader ongevorkt , haar
oorsprong uit het midden of nog iets vóór het midden der subcostaal-ader;
middeldwarsader zeer scheef en veel langer dan het wortelstuk der cubitaal-
ader ; discoidaal-ader zeer dicht bij den vleugelwortel uit de posticaal-ader ont-
spruitende en even als deze gevorkt ; de beide vorkcellen aan haren wortel
zeer spits toeloopende ; de bovenste zeer kort gesteeld , hare basis merkelijk
vóór het wortelstuk der cubitaahader ; de basis der onderste vorkcel onder
die der bovenste of nog iets dichter naar den vleugelwortel ; de beide armen
der onderste vorkcel aanvankelijk zeer dicht nevens elkander loopende en eerst
verder een weinig divergeerende , waardoor deze cel een langgestrekten vorm
verkrijgt ; anaal-ader den vleugclrand niet bereikende.

Er zijn 13 Europeesche soorten beschreven ; zij zijn van 3 — 7 mm. lang en
over 't algemeen zeldzaam ; van hare eerste toestanden is niets bekend. Drie
soorten zijn inlandsch.

a. Hulpader naar beneden omgebogen en in de sub-

costaal ader uitloopende ' 1. domestica Meig.

Hulpader recht uitstekende en afgebroken . . . . b

b. Thoiax met drie donkere langsstrepen ; voortarsen

eenvoudig 2. fasciata Meig.

Thorax ongestreept ; aan de voortarsen bij het g het

derde lid iets verbreed , in 't midden ingebogen

en met borstels bezet 3. signatipes V. d. W.

1. Rymosia domestica Meig. — Syn. Mycetophila domestica, Meig. Syst.
Beschr. VI. 303. 48; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 251. 15; Zett. Dipt. scand.

438 II. MYCET0P1IILIDAE.

XI. 4209. 27; — Rgmosia domcstica, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII.

824. 13; Schiiier, Fn. austr. II. 466.
6 — 8 mm. — Aangezicht geel of grijsachtig; palpen geel; voorhoofd zwart-
bruin met grijzen weerschijn; sprieten langer dan kop en thorax, bruin, met
de beide wortelleden en soms de eerste schaftleden geel. Thorax kort en ineen-
gedrongen, zwartbruin, in de zijden geel met lichtgrijzer weerschijn, op den
rug als met drie ineengevloeide langsbanden ; borstels in de zijden van den thorax
en aan den rand van het schildje zwart. Achterlijf zeer slank , roodgeel ; de
beide eerste ringen op den rug zwartbruin met gelen achterrand ; de overige
ringen met zwartbruine banden of vlekken aan den voorrand; bij het <$ het
eindlid geel, groot en dik, anderhalfmaal zoo lang als de zesde ring, de tang
dicht met zwarte haren bezet. Pooten geel; het tweede heupeulid met zwarte
stip; somwijlen onder aan den wortel der dijen een bruin streepje; aan de
voorpooten het eerste tarsenlid nauwelijks een weinig langer dan de schenen.
Kolfjes witachtig. Vleugels korter dan het achterlijf, met grauwe, aan den
voorrand met gele tint ; aderen donkerbruin ; hulpader omgebogen en in de
subcostaal-ader ingewricht; cubitaal-ader recht en over hare geheele lengte
met de subcostaal-ader evenwijdig; haar oorsprong vóór het midden der sub-
costaal-ader en slechts even voorbij de basis der bovenste vorkcel; basis der
onderste vorkcel nog dichter naar den vleugelwortel.
Enkele malen bij den Haag, in het voor- en najaar.

2. R y lil. faseiata Meig. — Syn. MycelopMla faseiata, Meig. Klass. I. 91. 5;

id. Syst, Beschr. I. 2G7. 16; Macq. Suit. I. 131. 12; — M;/cetop7iiïa dis-

coidea, Meig. Syst. Beschr. I. 268. 17; Macq. Dipt. n. Fr. 37.9; id. Suit.

I. 131. 13; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 255. 21; Zett. Dipt. scand. XI. 4213.

32; — Itymosia discoidea, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 811. 1;

Schiner, Fn. austr. II. 465; — Mycetophila maculosa, Zett. Ins. lapp. 865.

12 (ex parte).
3 — 4 mm. — Kop bruin , op de kruin met eenigen grauwen weerschijn ;
palpen geel ; sprieten bij het <$ anderhalfmaal , bij het $ ruim zoo lang als kop
en thorax , bruin , met de wortelleden en de basis van het eerste schaftlid geel.
Thorax geel of geelbruin , soms zelfs donkerbruin , meestal op den rug met drie
min of meer duidelijke donkere langsstrepen ; de borstzij den en de schouders
gewoonlijk lichter; aan den zij- en achterrand van den thorax en aan den rand
van het schildje zwarte borstels. Achterlijf slank, zwart of zwartbruin, aan den
tweeden, derden en vierden ring, soms ook aan den vijfden, met een gelen
voorzoom, die bij het <j? smaller is en soms in zij vlekken is opgelost; bij het <$
het eindlid geel, langer dan de zesde ring, de tangarmen dun, aan het eind
dubbel getakt; de laatste lijfsring hij het $ scheef afgesneden. Pooten geel,
de schenen bruinachtig, de lange eindspoien en de taisen bruin; achterdijen van
onderen aan den wortel met een bruin streepje; de heupen aan de spits met
zwarte haren; aan de voorpooten het eerste tarsenlid duidelijk langer dan de
schenen. Kolfjes geel. Vleugels een weinig grauwachtig. aan den voorrand met

XXVI. RYMOSU. 139

gele tint; aderen zwartbruin; hulpader rudimentair, aan 't eind afgebroken;
oorsprong der cubitaal-ader nauwelijks even vóór het midden der cubitaal-ader ;
basis der onderste voikcel dichter naar den vleugelwortel dan die der bovenste.
Meermalen door mij gevangen bij den Haag en te Scheveningen , in October
en November, ook te Wolfhezen in Augustus; als verdere vindplaatsen zijn mij
bekend: Haarlem (Weyenb.), Utrecht en Driebergen (Six), op Rhienderstein en
te Brummen (V. V.).

3. Rym. signatipes V. d. W. — Syn. Mycclophïla signatipes , V. d. Wulp,
Tijdschr. v. Ent. II. 179. 20. pi. 12 fig. 6; — Bymosia signatipes, Winn.
Verh. zool. bot. Ges. XIII. SI 2. 2; Schiner, Fn. austr. II. 4G4.

4 — 5,5 mm. — Kop bruin; aangezicht en palpen bruingeel ; sprieten nauwe-
lijks zoo lang als kop en thorax , met de wortelleden en het begin van de
schaft geel, verder bruin, grijsdonzig. Thorax geel of bruingeel, op den rug
koffiebruin; ook in de borstzij den boven de achterheupen bruine vlekjes en een
dergelijk op den achterrug. Achterlijf als bij de vorige soort, doch bij het g
het eindlid korter dan de zesde ring. Pooten geel, de schenen iets donkerder,
de tarsen donkerbruin; aan de voorpooten de schenen nauwelijks iets korter dan
het eerste tarsenlid; bij het <ƒ het derde lid der voortarsen voorbij het midden
omgebogen en met eene dubbele rij korte borstels bezet. Kolfjes en vleugels als
bij fasciata, waarop deze soort zeer gelijkt, en waarvan het in <ƒ door den
bijzonderen vorm der voortarsen gemakkelijk te onderkennen is. Het $ laat zich
van dat van fasciata onderscheiden door meestal meerdere grootte en steviger
vorm, door den van boven niet gestreepten thorax, door de verdere uitbreiding
der gele kleur aan den wortel der sprieten , en doordien de laatste lijfsring niet
scheef is afgesneden 1).

Veel zeldzamer dan de vorige. Utrecht en Driebergen, October (Six); Brum-
men , October (V. V.).

XXVII. I1RACIIYPEZA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 806). PI. V.
fig. 2.

Kop rond, van voren platgedrukt; voorhoofd breed; oogen rond, uitpuilend;
drie bijoogen; het middelste zeer klein, in een groefje geplaatst. Zuiger kort;
palpen vierledig; eerste lid klein, het tweede dik , het vierde het langst. Sprieten
rechtuitstekend, korter dan de thorax , 16-ledig; het eerste wortellid cylindrisch ,
het tweede bekervormig ; de schaftleden ringvormig, dicht op elkander geschoven.

4) Eene derde soort in de verwantschap met fasciata en signatipes is jR. spinipes
Winn.; zij is niet grooter dan de kleinste exemplaren der eerstgenoemde soort; op den
rug van den thorax zijn drie donkere langsstrepen ; het zwartbruine achterlijf heelt gele
zijvlekken; bij het <? is het derde lid der voortarsen iets gebogen en op de laatste helft
van onderen niet eenige, deels scherpe, deels stompe doorntjes bezet. Het zou mij niet
verwonderen, als R. spinipes te eenigertijd ook bij ons te lande wierd aangetroffen.

140 II. MYCETOiMlIUDAE.

Thorax hoog gewelfd; achterlijf zesringig, van ter zijde samengedrukt , aan den
wortel vernauwd ; bij het g het achterlid en de tang klein , b'rj het $ de eierbuis
kort met twee kleine lamellen. Pooten stevig; de voorpooten kort ; heupen sterk
verlengd; dijen breedgedrukt; schenen met lange eindsporen en kleine zijdoorntjes.
Vleugels iets langer dan het achterlijf; randader slechts tot de uitmonding der
cubitaal-ader loopende ; cubitaal-ader ongevorkt , iets voorbij het midden der
subcostaal-ader uit deze ontspruitende en ver vóór de vleugelspits uitmondende ;
middeldwarsader scheef, veel langer dan het worteistuk der cubitaal-ader ;
discoidaal-ader zeer dicht bij den vleugel wortel uit de posticaal-ader voortko-
mende en even als deze gevorkt ; bovenste vorkoei kort gestoeld , haar spits
toeloopende basis onder of even vóór het worteistuk der cubitaal-ader ; basis der
onderste voikcel merkelijk dichter naar den vleugelwortel en vóór de benedenste
inwrichting der middeldwarsader; anaal-ader den vleugelrand niet bereikende.

Er zijn vier soorten van dit geslacht beschreven, van 3—5,5 mm. lengte,
allen uit Rusland. Van de levensgeschiedenis is niets bekend,

XXVIII, BRACIIYCA.HFTA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 833.) PI.
V. fig. 3.

Kop rondachtig, van voren platgedrukt; voorhoofd breed; oogen rond; drie
b'yoogen , de zijdelingschen groot , het middelste zeer klein en in een groefje
geplaatst. Zuiger kort; palpen omgebogen, vierledig; het eerste lid klein, de
beide volgenden onderling even lang , het vierde het langste. Sprieten meest
rechtuitstekende, 16-lcdig; het eerste wortellid bekervormig, het tweede nap-
vormig , beiden aan de spits borstelig; de schaftïeden donzig behaard, cylin-
drisch , bij het $ ook wel ringvormig. Thorax hoog gewelfd , van boven kort
behaard , aan de kanten borstelig ; schildje groot , bijna vierhoekig of afgerond
driehoekig , aan den rand met borstels ; achterrug hoog gewelfd. Achterlijf
slank , in de zijden samengedrukt , aan den wortel vernauwd , bij het <ƒ zes-
ringig, met het achterlid en de tang niet groot; bij het <j> zevenringig , met
dikke eierbuis , aan welker einde een paar dunne draadvormige lamellen.
Pooten lang ; heupen sterk verlengd en even als de dijen in verhouding tot
het slanke achterlijf zeer breed ; schenen met eindsporen en zijdoorntjes ; tar-
sen lang , ook de achtertarsen langer dan de schenen. Vleugels zoo lang als
het achterlijf, bij het $ iets langer; randader slechts tot de uitmonding der
cubitaal-ader reikende ; hulpuder zeer kort , naar beneden omgebogen en in de
subcostaal-ader uitloopende; cubitaal-ader ongevorkt, uit het midden der sub-
costaal-ader ontspruitende ; middeldwarsader langer dan het worteistuk der
cubitaal-ader ; discoidaal-ader dicht bij den vleugelwortel uit de posticaal-ader
voortkomende en even als deze gevorkt; bovenste vorkcel kort gesteeld ; hare
spits toeloopende basis onder het worteistuk der cubitaal-ader ; basis der on-
derste vorkcel mede zeer spits , meer naar den vleugelwortel en vóór de
benedenste inwrichting der middeldwarsader ; anaal ader ontbrekend ; axiilaar-
ader duidelijk.

XXVIII. BRACHYCAMPTA. 141

Er zijn 12 Europeesche soorten beschreven , waarvan de grootste nauwelijks
3 mm. lang is en wier ontwikkeling nog niet is waargenomen. Zij zijn niet
gemakkelijk te onderscheiden, vooral ook omdat zij in kleur en teekening
zeer veranderlijk zijn. De volgende soorten komen bij ons voor.

a. Voorschenen korter dan het eerste tarsenlid . . i
Voorschenen een weinig langer dan het eerste tar-
senlid c

b. Achterlijf geel met bruine rugvlekken , de vijfde en

zesde ring geheel zwartbruin 4. alternans Zett.

Achterlijf zwartbruin , alleen het eindlid bij het g

geel 2. ruficauda V. d. W.

c. Het eindlid bij het <$ korter dan de zesde lijfsring;

de tang korter dan het eindlid 3. bicolor Macq»

Het eindlid bij het g ten minste zoo lang als de
zesde lijfsring; de tang langer dan het eindlid . d

d. Thorax grijs of althans op den rug grijs . . . . 4. grisei:ollis Staeg.
Thorax eenkleurig geel of van boven grauwbruin

of met bruine langsbanden , ook wel bruin met
gele schoudervlekken e

e. Sprieten bij het <ƒ merkelijk (een vierde of de helft)

langer dan kop en thorax , bij het $ korter . 5. amoena Winn.
Sprieten ook bij het £ nauwelijks zoo lang als kop

en thorax 6. flaviventris V. d. W.

4. Brachycampta alternans Zett. — Syn. MycetophiU alternans, Zett.
Ins. lapp. 866. 43; id. Dipt. scand. XI. 4215. 33; — Brachycampta alter-
nans , Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 834. 1 ; Schiner , Fn. austr. II. 408.

3 mm. — Aangezicht en palpen geel; voorhoofd grijs; sprieten zoo lang
als kop en thorax , bij het <$ iets langer , bruin , met de wortelleden en meestal
de eerste schaftleden geel. Thorax geel , op den rug even als het schildje en
de achterrug bruin ot grauwbruin; de borstels in de zijden van den thorax
en aan den rand van het schildje zwart. Achterlijf geel , met bruine of
zwartbruine , min of meer driehoekige rugvlekken op eiken ring, gewoonlijk
de vijfde of zesde ring geheel zwartbruin ; bij het £ het eindlid groot , iets
korter dan de beide voorgaande ringen te zamen ; de tang dubbelarmig ; de
bovenste arm bladvormig, aan den wortel binnenwaarts met een naar boven
gekromd haakje ; de onderste armen uit priemvormige organen bestaande , die
op eene gemeenschappelijke basis rusten. Pooten geel ; achterdijen aan de spits
met bruine stip ; tarsen bleekbruin ; aan de voorpooten de schenen iets
korter dan het eerste tarsenlid. Kolf j es geel. Vleugels bijna glasachtig , met
gelen wortel en voorrand en bruine aderen.

Bij den Haag in Maart en April; Gliphoeve , October (V. V.) en Driebergen,
Mei en October (Six).

142 II. MYCETOHIIUDAE.

2. Br. ruficauda V. d. W. — Syn. Van der Wulp , Tijdschr. voor Ent.
XVII. 4 '25. 2.

cf 3,5 mm. — Aangezicht en palpen geel ; voorhoofd grijs ; sprieten een
vierde langer dan kop en thorax, bruin, grijsdonzig, met de beide wortel-
Ieden en soms de eerste schaftleden geel. Thorax donkerbruin , met grijzen
weerschijn; de schoudervlekken lichtgrijs; borstels in de zijden van den thorax
en aan den rand van het schildje zwart. Achterlijf zwartbruin , gewoonlijk de
buik aan de eerste ringen geel ; eindlid geel , groot , langer dan de zesde
ring, ruig behaard, aan 't einde van boven met een paar haken, van onde-
ren een paar behaarde tepeltjes. Pooten bleekgeel ; de spits der heupen , de
uiterste spits der dijen en schenen , de eindsporen der schenen en de tarsen
bruinachtig; aan de voorpooten de schenen een weinig korter dan het eerste
tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels grauwachtig , aan den voorrand met gele tint ;
de aderen donkerbruin.

Enkele malen het £ bij den Haag, in April — Juni ; ook op Sterkenburg (V. V.).

3. Br. bicolor Macq. — Syn. MycetopMJa bico-or , Macq. Suit. I. 131. 14;
Meig. Syst. Beschr. VII. 49. 72; Staeg. Kiöj. Tidskr. III. 257. 24; Zett.
Dipt. scand. XI. 4216. 34; — Brachycampia bicolor , Winn. Verh. zool.
bot. Ges. XIII. 835. 2 ; Schiner , Fn. austr. II. 469.

3,5 min. — Kop bruin ; aangezicht meer geelachtig ; voorhoofd met grauwen
weerschijn ; palpen geel ; sprieten bij het g een weinig langer , bij het $ iets
korter dan kop en thorax te zamen , bruin , met de wortelleden en meestal
de eerste schaftleden geel. Thorax geel, op den rug even als het schildje en
de achterrug bruin of grauwbruin , van boven soms in den vorm van drie
donkere strepen ; de borstels in de zijden en die aan het schildje zwart. Ach-
terlijf aan den wortel vernauwd , tot voorbij het midden brecder wordende,
aan 't eind spits toeloopend ; geel , op de drie of vier eerste ringen met eene
zwarte of zwartbruine rugstreep ; de vijfde en zesde ring geheel zwartbruin
(J) of met driehoekige zwartbruine rugvlekken ($); het eindlid bij het g klein,
korter dan de zesde ring, met kleine, dubbelarmige tang; de bovenste arm
rond, zeer kort gesteeid, zwart behaard; de onderste arm uiterst klein,
schubvormig. Pooten geel ; schenen eenigszins bruinachtig ; dijen van onderen
aan den wortel met een bruin streepje ; aan de voorpooten de schenen iets
langer dan het eerste tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels met gele of bruingele
tint; de aderen bruin.

Bij den Haag en te Scheveningen , in 't voor- en najaar ; ook te Utrecht,
en te Driebergen (Six).

4. Br. griscicollis Staeg. — Syn. MyceiopUla, grlselcolUs , Staeg. Kröj.
Tidskr. III. 258. 25 j Zett. Dipt. scand. XI. 4228. 45; — Brachy-
campta griselcoUis , Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII* 844. 8; Schiner,
Fn. austr. II. 469.

2,5—3 mm. — Gelijkt in de meeste opzichten op de vorige , doch is iets

XXVIII. BRACIIYCAMPTA. 448

kleiner. Aangezicht bruin ; het geel der sprieten daarentegen meer uitgebreid ;
bij het $ de sprieten eenigszins kegelvormig. Thorax , althans van boven ,
grijs of met drie samengevloeide grijze langsbanden. Achterlijf bij het g on-
geveer als dat van bicolor , doch het gele eindhd ten minste zoo lang als de
zesde ring , de tang van dezelfde lengte ; de bovenste arm lancetvormig , bruin-
harig; de onderste een opwaarts gebogen doorntje ; bij het $ het achterlijf
meestal zwartbruin , met den achterrand der ringen , de zijden en den buik geel.
Meermalen bij den Haag, in Maart tot Mei.

5. Br. amoena Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 839. 5;
Schiner, Fn. austr. II. 469.

2,5 — 3 mm. — Ook deze soort gelijkt op licolor. De thorax naar evenredig-
heid kleiner, en het achterlijf van af den tweeden ring bijna van gelijke breedte;
het eindlid van het £ stomp driehoekig, ten minste zoo lang als de zesde ring;
aan de kleine gele tang is de bovenste arm breed, bijna bladvormig, kort ge-
steeld; de onderste arm smal, eenigszins draadvormig. Achterdijen meestal met
bruine stip aan het einde en soms van onderen aan den wortel met een bruin
streepje.

Deze soort wordt hier vermeld, omdat ik een paar vrouwelijke exemplaren
bezit, door mij in Mei bij den Haag gevangen, die in alle opzichten beant-
woorden aan de beschrijving, door Winnertz gegeven van de voorwerpen, die
hij als het $ van amoena beschouwt; bij mijne exemplaren is de thorax, even
als bij een der exemplaren van Winnertz, eenkleurig roodgeel.

6. Br. flavivcntris V. d. W. — Syn. MyeetophUa flaviventris , V. d. Wulp,
Tijdschr. v. Ent. II. 178. 19. pi. 12 hg. 5.

<£ 3 mm. — Aangezicht en palpen geel; voorhoofd donkergrijs; sprieten
korter dan kop en thorax, bruin met gele wortelleden. Thorax donkerbruin; de
uiterste voorrand, eene vlek aan de schouders en een band van daar naar den
vleugelwortel roodgeel; in de zijden van den thorax en aan den rand van het
schildje zwarte borstels. Achterlijf naar achteren verbreed , heldergeel, op eiken
ring met eene bruinzwarte rugvlek, die van boven gezien, slechts een smallen
gelen dwarsband overlaat; de vijfde en zesde ring geheel bruinzwart; het kleine
eindlid geel, dik, roodachtig, zoo lang als de voorafgaande ring; de uiterste
spitsen der kleine tang zwart. Pooten geel ; de voorste tarsen bruinachtig ; spits
der achterdijen alsmede de achtertarsen donkerbruin ; het eerste lid der voor-
tarsen merkelijk (een vierde) korter dan de schenen. Kolfjes geel. Vleugels bijna
glasachtig, aan den wortel en den voorrand met gele tint.

Het $, althans het voorwerp dat ik, ook wegens de lengteverhouding der
voorschenen en voortarsen , tot deze soort meen te moeten brengen , heeft
zwartbruine rugvlekken op eiken achteiTyfsring.

Behalve het <£, vroeger te Utrecht door den heer Six gevangen, bezit ik nog
een <ƒ, door mij in het voorjaar bij den Haag opgedaan, en een $, mede
aldaar, dat tot deze soort schijnt te behooren.

444 II. ÜYCETOPHILIDAE.

XXIX. TRICIIONTA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 847.) PI. V. fig.4.

Kop breed eirond, van voren platgedrukt; voorhoofd breed, van voren drie-
hoekig uitstekend; oogen zuiver rond; drie bijoogen, waarvan het middelste
klein en in een groefje geplaatst. Zuiger kort; palpen omgebogen, vierledig;
het eerste lid klein, het vierde langer dan de beide voorgaanden te zamen.
Sprieten slank, boogvormig uitstekend , 16-ledig; het eerste lid bekervormig,
het tweede napvormig , beiden aan de spits borstelig; de schaftleden cylin-
driseh, van ter zijde samengedrukt , met korte donzige beharing. Thorax
hoo"1 ^eweltd , van boven behaard , doch aan de kanten zonder borstels ;
schildje aan den achterrand met borstels ; achterrug hoog en steil. Achterlijf
aan den wortel vernauwd, bij het g zesringig , in de zijden samengedrukt,
met tamelijk groot eindlid en tang; bij het ? meestal in de zijden samen-
bedrukt, dikwijls ook cylindrisch , met korte dikke eierbuis , welke aan het
eind een paar kleine lamellen draagt. Pooten vrij lang ; achterdijen breedge-
drukt; schenen met eindsporen en zijdoorntjes ; achtertarsen niet langer dan
de schenen. Vleugels langer dan het achterlijf; randader tot de uitmonding
der cubitaal-ader reikende ; hulpader groot , tot ongeveer de halve lengte der
woitelcel doorloopende en dan naar beneden gebogen en in de subcostaal-cel
eindigende ; cubitaal-ader ongevorkt , een weinig vóór het midden der sub-
costaal-ader uit deze ontspruitende en na hare ombuiging rechtuit loopende;
middeldwarsader scheef, langer dan het wortelstuk der cubitaal-ader; discoi-
daal ader dicht bij den vleugelwortel uit de posticaal-ader voortkomende en
even als deze gevorkt; bovenste vorkcel kort gesteeld ; hare spits toeloopende
basis ongeveer onder het wortelstuk der cubitaal-ader ; die der onderste
vorkcel meer naar den vleugelwortel , maar niet voor de benedenste in-
w richting der middeldwarsader; anaal-ader den vleugelrand niet bereikende;
axillaar-ader rudimentair of ontbrekend.

Van dit geslacht zijn zeven Europeesche soorten beschreven van 2 — 5 mm.
lengte. Van hare gedaantewisseling is niets bekend. Twee soorten zijn inlandsch.

a. Vleugels aan 't eind van den voorrand met eene

schaduwvlek 1. submacnïata Staeg.

Vleugels ongevlekt 1. meïanura Staeg.

1. Trichonta subniaculata Staeg. — Syn. Mycetophila submacuïata , Staeg.
Kröj. Tidskr. III. 251. IC; Zett. Dipt. scand. XI. 4203. 22 ; — Tric/wnfa
submacuïata, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 849. 2; Schiner , Fn.
austr. II. 470.
3 — 3,25 mm. — Voorhoofd donker aschgrauw ) aangezicht en palpen geel }
sprieten bij het <ƒ iets langer, bij het $ iets korter dan kop en thorax } bruin met
de beide wortelleden en het eerste schaftlid meestal geel. Thorax van boven don-
kerbruin met aschgrauwen weerschijn en groote roodgele schoudervlekken , zoodat
de donkere kleur zich in den vorm van drie ineengevloeide Iangsbanden voordoet;

XXIX. TRICHONTA. 145

borstzijden van voren geel, van achteren zwart; beharing en borstels van den
thorax en liet schildje geel. Achterlijf bij het g geel , met groote zwartbruine
rugvlekken op de vier eerste ringen, de vijfde en zesde ring geheel zwart-
bruin ; eindlid zoo lang als de beide voorafgaande ringen te zamen , met kleine
tang; achterlijf bij het $ zwartbruin , aan de voorste ringen de buik geel.
Pooten geel ; achterdijen en min of meer ook de achterschenen met bruine
spits ; tarsen bruin ; aan de voorpooten de schenen ongeveer een derde langer
dan het eerste tarsenlid ; bij het <j> het eerste lid der voortarsen aan het einde
iets verdikt en de zolen der drie volgende leden kussenachtig verbreed. Kolf-
jes geel. Vleugels met bruinachtige tint , aan 't eind der cubitaal-cel met eene
schaduwvlek ; hulpader vóór het midden der wortelcel in de subcostaal-ader
uitloopende.

Zeldzaam ; ik ving slechts eenmaal het $ bij den Haag , in April.

2. Tr. mclamira Staeg. — Syn. MycetophUa melanura , Staeg. Kröj. Tidskr.
III. 259. 27; Zett. Dipt. Scand. XI. 4229. 47; — Trichonta melanura,
Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 847. 1 j Schiner , Fn. austr. II. 470.

3 — 4 mm. — Voorhoofd bruin met grauwen weerschijn; aangezicht en mond-
doden geel; sprieten anderhalfmaal zoo lang als kop en thorax, bruin, met
de beide wortelleden en soms de twee of drie onderste schaftleden geel. Tho-
rax zwartbruin , met grauwen weerschijn en groote gele schoudervlekken , die
tot aan de voorheupen afdalen en zelden tot een klein schouderstipje zijn inge-
krompen ; borstzijden geel met min of meer uitgebreide bruine vlekken ;
schildje en achterrug bruin ; op den rug van den thorax en aan den rand
van het schildje gele borstels. Achterlijf vrij breed, zwartbruin, met fijne gele
insnijdingen ; buik aan den wortel geel ; bij het J1 het eindlid groot en dik ,
iets langer dan de beide voorgaande ringen , eivormig , glanzig zwartbruin ,
van boven aan den wortel met een paar geelachtige , behaarde tepeltjes ; de
tang kort met bijna driehoekige , dicht zwart behaarde armen. Tooten bleek-
geel ; de vier laatste tarsenleden , de uiterste spits der heupen , een veeg
onder aan den wortel der dijen en de achterste knieën bruin ; aan de voor-
pooten de schenen een vierde langer dan het eerste tarsenlid. Kolfjes geel.
Vleugels met grauwgele tint; hulpader bijna op het midden der wortelcel in
de subcostaal-ader uitloopende.

Zeldzaam ; het <ƒ te Driebergen in October (Six).

XXX. ALLODIA Winn. (Verh. zool. hot. Ges. XIII. 826). PI. V. fig. 6,

Kop rond , van voren platgedrukt ; voorhoofd breed , van voren meestal een
weinig uitgebogen; oogen zuiver rond; drie bijoogen, de buitensten groot, het
middelste klein en in een groefje geplaatst. Zuiger kort; palpen omgebogen,
vierledig; het eerste lid klein, het vierde het langst. Sprieten 16-ledig; het
eerste wortellid bekervormig, het tweede napvormig; de schaftleden cylindrisch,
van ter z\jde samengedrukt , met korte donzige beharing ; bij het $ van sommigo

10

1-40 II. MYCETOPIIILIDAE.

soorten de sprieten kort en kegelvormig. Thorax hoog gewelfd, van boven
donzig, aan den rand met borstels; schildje groot, van achteren met borstels.
Achterlijf slank, van ter zijde samengedrukt, aan den wortel vernauwd ; bij het
c? zesringig, bij het $ zevenringig ; eierbuis kort met een paar kleine lamellen.
Pooten slank ; schenen met eindsporen en zijdoorntjes. Vleugels hoogstens zoo
lang als het achterlijf; randader tot de uitmonding der cubitaal-ader loopende;
hulpader zeer kort, onmiddellijk voorbij de wortel dwarsader naar beneden ge-
bogen en met de subcostaal-ader vereenigd , of ook wel geheel rudimentair en
afgebroken; cubitaal ader ongevorkt, ongeveer uit het midden der subcostaal ader
ontspruitende; middeldwarsader langer dan het wortelstuk der cubitaal-ader;
discoidaal-ader dicht bij den vleugelwortel uit de posticaal-ader voortkomende en
even als deze gevorkt ; bovenste vorkcel kort gesteeld , hare spits toeloopende
basis onder het wortelstuk der cubitaal-ader; die der onderste vorkcel soms een
weinig meer naar den vleugelwortel, maar niet vóór de benedenste inwrichüng
der middeldwarsader; anaal-ader den vleugelrand niet bereikende; axillaar-ader
onduidelijk en kort.

"Vijf Europeesche soorten van 3 — 6 mm. lengte, waarvan sommigen veelvuldig
voorkomen, doch van wier levensgeschiedenis niets bekend is. Drie soorten zijn
inlandsch.

öé Sprieten zeer slank , bij het g dubbel , bij het £

ruim zoo lang als kop en thorax te zamen . . .1. ornaticollis Meig.

Sprieten bij het <ƒ zoo lang als kop en thorax te
zamen , cylindrisch ; bij het $ korter , verdikt en

kegelvormig h

t. Achterlijf geel met donkere rugvlekken ; vleugels

geelachtig; eindlid bij het <ƒ geel; de tang driearmig 2. crassicomis Stann.

Achterlijf donkerbruin met de insnijdingen en den buik
geel; vleugels grauwachtig; eindlid bij het <ƒ
zwartbruin, aan den rand even als de tang vuil-
geel ; de tang tweearmig 3. punctipes Staeg.

1. Allodia ornaticollis Meig. — Syn. 'MycetopWa ornaticollis, Meig. Syst.

Beschr. I. 2G9. 19; Macq. Dipt. n. Fr. 35. 5; id. Suit. I. 129. 5; Staeg.

Kröj. Tidskr. III. 250. 14; Zett. Dipt. Scand. XI. 4205. 23; Walk. Dipt.

brit. III. 19. 2G; — Allodia ornaticollis, Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII.

830. 4; Schiner, Fn. austr. II. 407; — Mgcetophila lugens, Meig. Syst.

Beschr. I. 269. 20; -- M. gra'a, Meig. 1. c. VI. 303. 47; — M. longi-

comis, V. d. Wulp, Tijdschr. v. Ent. II. 178. 18.
3 — 5 mm. — Donkerbruin ; voorhoofd en soms ook het aangezicht met
grauwen weerschijn. Sprieten zeer slank, bij het <£ dubbel-, bij het $ ruim zoo
lang als kop en thorax te zamen, bruin met de beide wortelleden en soms ook
het eerste schaftlid geel. Thorax kort ineengedrongen, op den rug zwart of
jswartbruin, in de zijden en aan den achterrand lichtgrijs, soms ook geelachtig

XXX. ALLODIA. 147

of met gele schoudervlek ; in de zijden van den thorax en aan den rand van
het schildje zwarte borstels. Achterlijf slank, aan den wortel vernauwd, zwart-
bruin, meestal met grootere of kleinere gele zijvlekken ; bij het <ƒ het eindlid
groot, iets langer dan de zesde ring, geel of bruingeel, met matig groote tang.
Pooten geel , de schenen bruingeel ; de eindsporen en de tarsen bruin ; het
tweede heupenlid met zwarte stip ; achterdijen van onderen met een bruin
streepje; aan de voorpooten de schenen bijna even lang als het eerste tarsenlid.
Kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig, aan de spits een weinig verdonkerd, aan
den voorrand met gele tint.

Bij den Haag en te Scheveningen eene der meest gewone Mycelophiliden; of
zij overal zoo veel voorkomt, moet ik betwijfelen, omdat mij verder geen andere
vindplaats bekend is dan Utrecht en Driebergen (Six).

Het exemplaar , door mij vroeger als Mycet. longicornis beschreven , is mij
later gebleken slechts eene variëteit van ornaticollis te zijn.

2. All. crassicornis Stann. — Syn. Mycetoph'üa crassicornis, Stann. Obs.
de Mycet. 22. 20; Walk. Dipt. brit. III. 20. 29; — Allodia crassicornis,
Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 828. 2; Schiner, Fn. austr. II. 407 ; —
Myeetophila spinicora, Zett. Dipt. Scand. XI. 4223. 39.
4,5 — 6 mm. — Aangezicht en palpen geel; vooi hoofd zwartbruin met grijzen
of aschgrauwen weerschijn; sprieten bij het £ zoo lang als kop en thorax,
cylindrisch , bruin , met de wortelleden en soms ook de onderste schaftleden
geel; bij het $ de sprieten (pi. V. fig. 5) nauwelijks zoo lang als de thorax; de
wortelleden geel; de schaft van onderen verdikt en daardoor langwerpig kegel-
vormig, bruin of van de basis af met meer of minder uitbreiding geel of
bruingeel. Thorax bruin of grauwbruin, met aschgrauwen weerschijnen aandui-
ding van drie donkere ineengevloeide langsstrepen ; de schouders soms een weinig
roodgeel; schildje en achterrug donkerbruin; borstels in de zijden van den thorax
en aan den rand van het schildje zwart. Achterlijf geel ; de vier eerste ringen
met donkerbruine rugvlekken, de vijfdeen zesde ring donkerbruin, meest met
gelen achterrand; bij het cT het eindlid bijna zoo lang als de zesde ring, geel;
de tang matig groot, driearmig, de eene arm priemvormig en behaard, de
tweede breeder, van boven behaard; de derde rond met snavelvormige spits,
naakt; bij het $ de gele kleur van het achterlijf teruggedrongen tot den buik,
den zijnaad en den achterrand der ringen. Pooten geel, de schenen bruinachtig ,
de eindsporen en tarsen bruin; de heupen aan de buitenzijde en de dijen van
onderen aan den wortel met een zwart streepje ; het tweede heupenlid en de
spits der achterdijen met zwarte stip ; aan de voorpooten de schenen ongeveer
even lang als het eerste tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels met gele of bruingele
tint ; aderen zwartbruin ; basis der onderste vorkcel iets meer naar den vleugel*
wortel dan die der bovenste.

Niet zeldzaam bij den Haag, in April en Mei; voorts te Leiden (V. V.),
Noordwijk (Piag.), Rotterdam (Frans.) en Utrecht (Six),

148 II. MYCETOriULIDAE.

3. All punctipc9 Staeg. — Syn. Ttfycetoph'ila piinctipes, Staeg. Kröj. Tidskr.
III. 249. 13; Zett. Dipt. Scanri. XI. 4208. 25; — AUodiapunctipcs , Winn.
Verh. zool. bot. Ges. XIII. 829. 3; Schiner, Fn. austr. II. 467.

3,5 — 6 mm. — Deze soort gelijkt op de voorgaande, maar is in den regel
iets kleiner; de sprieten bij het g iets langer; het achterlijf donkerder, zwart-
bruin met gele insnijdingen en den buik aan de eerste ringen geel; het eindlid
bij het $ zwartbruin , aan den rand even als de tang vuilgeel ; de tang
slechts dubbelarmig ; de armen priemvormig , eenigszins tegen elkander gebo-
gen. Vleugels met grauwe tint ; basis der onderste vorkcel zoowel als die der
bovenste in rechte lijn onder het wortelstuk der cubitaal-ader.

Meermalen bij den Haag , in het eerste voorjaar tot in Mei.

XXXI. MYCOTIIERA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 913). PI. V. fig.7.

Kop rond , van voren platgedrukt ; voorhootd breed , van voren driehoekig
uitstekend ; oogen min of meer eirond ; drie bijoogen , waarvan het middelste
het kleinste en in een groefje geplaatst. Zuiger kort ; palpen omgebogen , 4-
ledig ; het eerste lid zeer klein , het vierde het langst. Sprieten slank , boog-
vormig uitstekende, 16-ledig; de wortelleden bekervormig , aan de spits bor-
stelig; de schaftleden cylindrisch, van ter zijde samengedrukt , met korte don-
zige beharing. Thorax hoog gewelfd , zonder borstels ; schildje aan den ach-
terrand met borstels ; achterrug hoog. Achterlijf eenigszins cylindrisch , bij
het <£ zesringig , met het eindlid en de tang zeer klein ; bij het % zeven-
ringig, met korte eierbuis, aan welker einde een paar lamellen. Pooten
matig lang ; de voorpooten kort ; dijen , vooral de achterdijen , breedgedrukt ;
schenen met eindsporen , de achterste met stevige zydoornen , de middelste
met een doorn aan de binnenzijde ; achterste tarsen van onderen fijnstekelig.
Vleugels een weinig langer dan het achterlijf; randader tot de uitmonding der
cubitaal-ader reikende; hulpader rudimentair, afgebroken; cubitaal-ader onge-
vorkt, uit het midden der subcostaal-ader ontspruitende; middeldwarsader
anger dan het wortelstuk der cubitaal-ader ; discoidaal-ader dicht bij den
vleugelwortel uit de posticaal-ader voortkomende; bovenste vorkcel zeer kort
gesteeld , hare spits toeloopende basis onder het wortelstuk der cubitaal-ader ;
onderste vorkcel klein , hare basis merkelijk dichter naar de vleugelspits en
hare beide armen aan de uitmonding iets tot elkander neigende ; anaal-ader
en axillaar-ader den vleugelrand niet bereikende.

Er zijn twee soorten bekend: 31. semi/?isca Meig. , 2,5 mm. lang, zwart-
bruin , ook het schildje , met eene kleine schoudervlek en de pooten geel ; en
M. dimldiata Staeg. , 3 mm. lang , thorax okergeel met drie bruine langsstre*
pen ; achterlijf zwartbruin , schildje en pooten geel ; beiden de vleugels met
donkere vlekken. De larven leven in zwammen en vermolmd hout, Geen der
beide soorten is in ons land voorgekomen.

XXXII. MYCETOtHlLA. 149

XXXII. MYCETOPIIILA Meig. (111. Magaz. II. 263). PI. V. fig. 8 en 9.

Kop langwerpig rond , van voren platgedrukt j voorhoofd breed , van voren
driehoekig uitstekend; oogen iangwerpig rond; twee vrij groote bijoogen. Zuiger
kort ; palpen omgebogen , 4-lcdig ; het eerste lid klein , de volgenden onderling
van gelijke lengte of ook het vierde langer. Sprieten boogvormig vooruitstekend ,
16-ledig; de wortelleden bekervorrnig . aan de spits borstelig; de schaftleden
cylindrirch , van ter zijde samengedrukt , met korte donzige beharing. Thorax
hoog gewelfd , van boven met korte , in de zijden met langere haren , aan den
achterrand , even als het schildje met borstels ; achterrug hoog gewelfd. Ach-
terlijf in de zijden min of meer samengedrukt, aan den wortel vernauwd, bij
het g zesringig , meestal met een klein eindlid , bij het $ zevenringig ; eier-
buis met twee lamellen. Pooten stevig; dijen breedgedrukt; schenen met eind-
sporen ; de voorschenen met kleine zijdoorntjes, de achterste schenen met twee
of drie rijen stevige zij doornen ; achterste tarsen van onderen fijnstekelig. Vleu-
ge's een weinig langer dan het achterlijf; randader tot de uitmonding der
cubitaal-ader reikende; hulpader rudimentair, afgebroken; cubitaal-ader onge-
vorkt , in of even voorbij het midden der subcostaal-ader uit deze ontsprui-
tende; middeldvvarsader scheef, anger dan het wortelstuk der cubitaal-ader;
discoidaal-ader zeer dicht bij den vleugelwortel uit de posticaal-ader voortko-
mende en even als deze gevorkt; bovenste vorkcel zeer kort gestoeld, soms
bijna ongesteeld; hare spits toeloopende basis onder de middeldvvarsader en
iets vóór het wortelstuk der cubitaal-ader ; basis der onderste vorkcel onder
die der bovenste of nog iets meer naar den vleugelwortel , hare beide armen
op de gewone wijze divergeerende ; anaal-ader en axillaar-ader kort , de laatste
onduidelijk.

Dit geslacht bevat ten minste een dertigtal Europeesche soorten , waarvan
de dertien volgenden mij als inlandsen bekend zijn. De larven van sommige
soorten zijn in paddestoelen waargenomen.

a. Vleugels ongevlekt 1. punctata Meig. -

Vleugels gevlekt b

b. Vleugels alleen met eene donkere middenvlek . . c
Vleugels met eene middenvlek en bovendien met

eene donkere vlek of halven band aan 't eind
van den voorrand d

o, Achterschenen met twee rijen stevige doornen aan
de buitenzijde en met eene rij zwakkere door-
nen of borstels naast de binnenste der beide

rijen ; thorax geel of bruinachtig 2. lineola, Meig. -

Achterschenen alleen met twee rijen stevige door-
nen aan de buitenzijde; thorax glanzig zwart . 3. unicolor Stann.

d. De donkere vlek of band aan den voorrand de spits
der cubitaal-cel , van de uitmonding der subcos-

150 II, MYCETOPHILIDAE,

taai-ader tot die der cubitaal-ader geheel invul-
lende e

De donkere vlek of band de spits der cubitaal-cel
invullende, maar de uitmonding der subcostaal-

ader niet bereikende h

e, De donkere band schaduwachtig en door de donkere

vleugelspits weinig uitkomend 4. sordida V. d. W.

De donkere band vrij scherp begrensd, de vleugel-
spits niet verdonkerd . : f

ƒ. Thorax zwartbruin met gele schoudervlek ... 5. xantliopyga Winn.
Thorax geel met drie breede samengevloeide donker-
bruine langsbanden g

g. Achterdijen geel met bruine spits 6. bimaculata Fabr. -

Achterdijeiv bovendien van boven met eene bruine

langsstreep 7. vittipes Zett. -

h. Achterschenen met drie rijen stevige doornen; oker-
gele soort , ook op den thorax zonder donkerbruine

teekening 8. Cingulum Meig. -

Achterschenen met twee rijen stevige doornen; ge-
heel of grootendeels zwartbruine soorten , of zoo
zij geel zijn , dan ten minste de thorax met don-
kerbruine langsstrepen i

i. Thorax geel met drie donkerbruine langsbanden . j
Thorax zwart of zwartbruin met gele schoudervlek. h
j. De donkere vleugelband halvemaanvormig , in het

midden der eerste achtercel plotseling afgebroken. 9. signata Meig. -
De donkere vleugelband verder uitgebreid dan het

midden der eerste achtercel 10. lunata Meig.

h. Middenvlek der vleugels een weinig in de wortel-

cel reikende 11. Uitsta Meig. —

Middenvlek door het wortelstuk der cubitaal-ader
scherp begrensd en dus niet in de wortelcel rei-
kende I

l. Middeldwarsader ongeveer [even lang als het wor-
telstuk der cubitaal-ader 12. htctuosa Meig.

Middeldwarsader merkelijk langer dan het wortel-
stuk der cubitaal-ader 13. gratiosa Winn. —

1. Mycetophila] punctata Meig. — Syn. Mycetophila punctata , Meig.
Klass. I. 91. 4; id. Syst. Beschr. I. 264. 8; Stann. Isis 1840. 754 en
755; Macq. Suit. I. 130 7; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 247. 12; Zett. Dipt.
Scand. XI. 4200. 21 ; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 910. 1; Schiner,
Fn. austr. II. 485 ; — M. semicinda , Meig. Syst. Beschr. I. 2G4. 9 ; —
M. cunctans, Meig. 1. c. I. 264. 10; Macq. Suit. I. 130. 8; Zett. Ins.

XXXII. MYCETOPHILA. 151

lapp. 864. 7 ; — M . trivialU , Meig. Syst. Beschr. VI. 301. 41; Stana.

Obs. deMycet. 21. 18; — M. rufa , Macq. Dipt. n. Fr. 38. 12; Meig.

Syst. Beschr. VII. 44. 56 j — 31. unicolor Meig. 1. c. VIL 43. 51;

Walk. Dipt. brit. III. 16. 18; — Sciara striata , Fabr. Syst. Anti. 58.

5; — Mycetophila striata, Walk. Dipt. brit. III. 16. 17.
4 — 7 mm. — Okergeel of licht roestkleurig. Voorhoofd met grauwen weerschijn \
palpen roodgeel , het laatste lid bij het g zoo lang als het derde , eivormig
met spitsen wortel, bij het % langer dan het derde en knotsvormig. Sprieten
zoo lang of ruim zoo lang als kop en thorax te zamen , geheel roodgeel of
naar de spits bruin wordende. Thorax op den rug soms eenigszins bruinachtig,
met min of meer duidelijke donkere langsstrepen ; de korte beharing geel, met
langere zwarte haren vermengd ; aan den achterrand even als aan den rand
van het schildje zwarte borstels. Achterlijf soms met bruine rugvlekken of
bruinachtig met gele insnijdingen; bij het g het cindlid kort en stomp ; de tang
klein, buitenwaarts met lange zwarte borstels. Pooten geel; aan het eind der
achterdijen een bruin stipje ; voorheupen aan de buitenzijde met lange bruine
haren ; achterschenen met twee rijen stevige langsdoornen , aan de binnenzijde
met nog eene rij fijne korte borsteltjes ; voorschenen even lang als het eerste
tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels met gele of bruingele tint , aan den voorrand
iets donkerder; aderen bruingeel ; de hulpader steekt als een vrij lang adertje uit.
Bij den Haag en te Scheveningen vrij gemeen ; ook door mij te Wolfhezen
gevangen ; verdere vindplaatsen zijn : te Leiden , op de üliphoeve en op Ster-
kenburg (V. V.); Utrecht, de Bilt en Driebergen (Six) ; Haarlem (Weyenb.) ;
Amsterdam (K;nk.) ; Breda (Sn.).

2. M. lineola Meig. — Syn. Mycetophila Uneola , Meig. Syst. Beschr. I.
262. 4; Macq. Dipt. n. Fr. 34. 3; id. Suit. I. 129. 3; Walk. Dipt. brit.
III. 14. 12; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 919. 2; Schiner, Fn. austr.

II. 485; — M. ruficollis , Meig. Syst/ Beschr. I. 262. 5; Macq. Suit. I.
129. 4; Zett. Ins. lapp. 864. 6; id. Dipt. Scand. XI. 4182. 7; — M.
luricïa , Meig. Syst. Beschr. I. 263. 6 ; — M. Monostigma , Meig. 1. c. I.
278. 28 ; — M. centralis , Meig. 1. c. VI. 300. 37 ; Staeg. Kröj. Tidskr.

III. 244. 8.

4—5 mm. — Aangezicht en palpen geel; voorhoofd bruingeel of bruin,
met grauwen weerschijn; sprieten zoo lang als kop en thorax, bij het £ iets
langer , geel , naar het einde bruin wordende. Thorax okergeel , roodgeel of
bruingeel , op den rug meest donkerder , soms met drie bruine langsstrepen ;
beharing geel , deels met zwarte haren vermengd ; aan den achterrand van
den thorax en aan den rand van het schildje zwarte borstels. Achterlijf don-
kerbruin, met de insnijdingen, den buik en dikwijls ook de zijden der laatste
ringen geel ; bij het £ het eindlid en de kleine tang geel of bruin ; de tang-
armen ovaal , van boven aan de binnenzijde met een opwaarts gebogen, bin-
nenwaarts met borstels bezetten doorn. Pooten geel ; de spits der achterdijen
en achterschenen , alsmede de laatste leden van al de tarsen bruin ; achter-

152 II. MYCETOPHILIDAE.

schenen met twee rijen stevige doornen en bovendien aan de binnenzijde met
eene rii korte borsteltjes ; de voorschenen zoo lang als het eerste tarsenlid.
Kolfjes bleekgeel. Vleugels met gele tint , die aan den voorrand krachtiger
wordt ; aderen bruingeel j in 't midden eene bruine vlek , die het wortel'
stuk der cubitaal-ader , de middeldwarsader en den steel der bovenste vorkcel
bedekt.

Te 's Gravenhage in het voor- en najaar niet zelden ; ook te Leiden , op de
Gliphoeve en op Sterkenburg (V. V.) ; Rotterdam (Frans.) ; Driebergen (Six)
en Arnhem (V. M. d. R.).

3. M. unicolor Stann. — Svn. Stann. Obs. de Mycet. 15. 0; Winn. Yerh.
zool. bot. Ges. XIII. 923. 6; Schiner, Fn. auslr. II. 490.

3,25 mm. — Glanzig zwart of zwartbruin. Sprieten nauwelijks zoo lang als kop
en thorax, bruin; de worteüeden en de basis van het eerste schaftlid , alsmede
de zuiger en palpen geel. Thorax met korte , platliggende gele beharing en
van achteren , even als aan den rand van het schildje , met eenige zwarte
borstels. Achterlijf met gelijke beharing als op den thorax; bij het £ het
eindlid en de kleine tang , bij het $ de eierbuis met de lamellen geel ; de
buik, vooral bij het $, met witachtigen weerschijn. Pooten geel, de spits der
achterdijen en al de tarsen bruin ; voorschenen iets langer dan het eerste
tarsenlid ; bij het $ het tweede , derde en vierde lid der vooi tarsen iets ver-
dikt; achterste schenen met twee langsrijen stevige doornen. Kolfjes witach-
tig. Vleugels met grauwe tint , langs den voorrand meer geel , voorts met
bruine middenvlek , als bij de vorige soort.

Zeldzaam ; slechts eens het % in het najaar te Driebergen (Six).

4. UI. sordida V.d.W. — Syn. V. d. Wulp , T.jdschr. v. Ent. XVII. 125. H.
5 3 mm. — Kop grijsachtig : palpcn bruin; sprieten zoo lang als kop en

thorax , zwartbruin , met de wortelleden en het eerste schaftlid geel. Thorax
grauwbruin , met korte geelgrijze platliggende beharing; in de schouders eene
bruingele vlek; schildje aan den rand met donkere borstels. Achterlijf cenigs-
zins platgedrukt, zwartbruin met eenigen glans en platliggende geelachtige be-
haring. Pooten bleek vuilgeel ; de spits der heupen en de uiterste spits der
achterdijen bruin , de eindsporen der schenen en de eindleden der tarsen ver-
donkerd ; achterste schenen met eene dubbele rij zwartachtige doornen : ach-
tertarsen van onderen, althans aan de eerste leden, stekelig: aan de voor-
pooten de schenen en het eerste tarsenlid van gelijke lengte. Kolfjes bleek-
geel. Vleugels met grauwbruine tint en eene bruine middenvlek even als bij
de vorige soorten; aan de uitmonding der subcostaal-ader ligt legen den
voorrand eene bruine schaduwvlek , die zich tot de uitmonding der cubitaal-
ader uitstrekt , doch zich niet als een scherp geteekende band vertoont en te
minder in het oog valt, wijl de geheele vleugelspits verdonkerd is.

Eens het £ bij den Haag (V. d. \\.) ; een tweede exemplaar , mede een $ ,
in October bij Amsterdam (Kink.) ; een derde bij Haarlem (Rits.).

XXXll. MYCET0P1I1LA. 153

5. UI. xanthopyga Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 927.
11 ; Schiner, Fn. austr. II. 486.

J1 3 mm. — Zwartbruin. Voorhoofd met eenigen grauwen weerschijn ; palpen
geel ; sprieten zoo lang als kop en thorax , bruin , met de wortelleden en het
eerste schaftlid geel. Thorax met eenigen glans en gele schoudervlckken , die
tot de voorheupen afdalen; in de zijden, aan den achterrand en aan den rand
van het schildje zwarte borstels. Achterlijf cylindrisch , met korte platliggende
geelgrauwe beharing ; eindlid gezwollen en even als de groote tang geel of
bruingeel; de tangarmen tweedeelig ; het bovenste deel smal lancetvormig ,
naar beneden omgebogen , het onderste eenigszins driehoekig. Pooten geel ; de
spits der achterdijen en de tarsen bruin ; achterschenen iets gebogen , naar de
spits sterk verdikt en van achteren met twee rijen stevige doornen ; aan de
voorpooten de schenen een derde langer dan het eerste tarsenlid. Kolfjes bleek-
geel. Vleugels bijna glasachtig, aan den voorrand met gele tint; aderen bruin;
behalve de bruine middenvlek , die op dezelfde wijze als bij de vorige soorten
is gevormd , nog een donkere band of vlek vóór de spits ; deze vlek scherp be-
grensd , ruitvormig , aan den voorrand van de uitmonding der subcostaal-ader
tot die der cubitaal ader reikende en van onderen in 't midden der eerste ach-
tercel afgebroken.

Enkele malen bij den Haag in den herfst.

Een $, door den heer Ritsema in Juli op Beekhuizen onder Velp gevangen,
schijnt tot deze soort te moeten worden gebracht; het onderscheidt zich alleen
door meerdere grootte (4 mm.) en door den vleugelband , die ofschoon zeer
flauw , tot bijna aan den achterrand wordt voortgezet.

C. M. bimaculata Fabr. — Syn. Sciara bimaculata , Fabr. Syst. Anti. 59.

12; — Mycetophïla limaculata, Zett. Dipt. Scand. XI. 4184. 8; Walk.

Dipt. brit. III. 12. 7 ; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 924. 7; Schiner , Fn.

austr. II. 486; — Myc. pictula , Meig. Syst Beschr. VI. 299. 36; Stann.

Obs. de Mycet. 15. 8 ; — Myc. arcuata , Zett. Ins. lapp. 863. 4 (ex parte).
3 — 4,5 mrn. — Kop zwartbruin; voorhoofd met korte , grauwe zilverachtige be-
haring ; palpen geel ; sprieten bij het J" anderhalfmaal , bij het % ruim zoo
lang als kop en thorax , bruin ; de beide wortelleden en de basis van het
eerste schaftlid geel. Thorax van boven roodgeel , met drie breede ineenge-
vloeide , glanzig zwartbruine langsbanden ; borstzijden, schildje en achterrug
zwartbruin ; de korte beharing van den thorax geel ; aan den achterrand en aan
het schildje zwarte borstels. Achterlijf zwartbruin , met platliggende geelgrauwe
beharing, soms met geelachtige insnijdingen; bij het <g vrij breed en plat, het
eindlid en de tang roodbruin , de armen der tang driehoekig ; bij het $ het ach-
terlijf van terzijde samengedrukt. Tooten geel; een streepje aan de onderzijde
der dijen, de spits der achterste dijen, de uiterste spits der achterschenen,
de eind^poren en de vier laatste leden van al de tarsen bruin ; aan de voorpoo-
ten de tarsen dubbel zoo lang als de schenen , die een weinig langer zijn dan
het eerste tarsenlid; achterschenen met twee langsnjen stevige doornen; bij

154 II. MÏCETOPHILIDAE.

het $ de middelste leden der voortarsen iets verdikt. Kolfjes geel. Vleugels
een weinig grauwachtig , aan den voorrand met gele tint ; aderen bruin ; de
middenvlek zwartbruin , aan weerszijden buiten het wortelstuk der cubitaal-
ader tredende en de basis der eerste achtercel en der bovenste vorkcel invullende ;
voorts een donkere band, aan den voorrand de ruimte tusschen de uitmonding
der subcostaal-ader en die der cubitaal-ader geheel innemende , en ofschoon
verbleekt , tot bijna aan den achterrand doorloopende ; basis der onderste vork-
cel een weinig voorbij die der bovenste.

Bij den Haag in September ; voorts te Haarlem ( Weyenb.) , te Utrecht (Six),
te Drummen en op Sterkenburg (V. V.).

7. M. vittipes Zett. — Syn. Zett. Dipt. Scand. XI. 4191. 14; Winn. Verh.
zool. bot. Ges. XIII. 925. 9. 1).

2,5 mm. — Gelijkt op de vorige , doch is kleiner ; beharing van het voorhoofd
grauwgeel; sprieten ook bij het J1 slechts weinig langer dan kop en thorax ;
achterlijf eenkleung zwartbruin zonder lichtere insnijdingen ; de achlerdijen
hebben behalve de donkerbruine spits ook van boven nog eene streep van
die kleur ; voortarsen niet volkomen dubbel zoo lang als de schenen , deze een
derde langer dan het eerste tarsenlid ; aan de voortarsen van het 5 zijn de
leden niet verdikt. De donkere band der vleugels ligt in 't midden tusschen
de middenvlek en de vleugelspits , vult het einde der randcel in , verflauwt
naar onderen en treedt niet in de bovenste vorkcel , maar strekt zich van
boven over de spits der cubitaal-ader uit.

Enkele malen in het voorjaar bij den Haag en te Scheveningen.

8. M. Cinguluni Meig. — Syn. M. Cingulum , Meig. Syst. Beschr. VI. 299.
34; Stann. Obs. de Mycet. 11. 3; Staeg. Krüj. Tidskr. III. 243. 7; Zett.
Dipt. Scand. XI. 4178. 4; Walk. Dipt. brit. III. 13. 9; Winn. Verh.
zool. bot. Ges. XIII. 944. 28; Schiner , Fn. austr. II. 487; — 31. lunu-
lata, Macq. Suit. I. 129. 2; Meig. Syst. Beschr. VII. 43. 50.

2,5—5 mm. -- Glanzig okergeel ; thorax geheel eenkleurig of van boven met
drie nauwelijks merkbare roestkleurige langsstrepen. Sprieten bij het g iets
langer, bij het $ iets korter dan kop en thorax , aan 't eind bruin wor-
dende. De korte beharing van den thorax geel , de borstels aan den achter-
rand en die van het schildje zwart. Bij het <£ is de vijlde achterlijfsring ,
met uitzondering van den achterrand , zwartbruin ; eindlid en tang klein , de
laatste stomp met dikke ovale armen. Pooten en kolfjes geel ; spits der ach-
terd'yen en achterschenen bruin; tarsen aan 't (inde bruinachtig; aan de
voorpooten de tarsen dubbel zoo lang als de schenen, deze nauwelijks iets
langer dan het eerste tarsenlid; achterschenen met drie rijen stevige doornen;
bij het $ de middelste leden der voortarsen iets verbreed. Vleugels met gele

1) Misschien is deze soort slechts eene variëteit van U. nebulosa Slann. Zie hetgeen
ik deswege heb aangeteckend in het Tijdschrift voor Entomologie , dl. XVII , blz. 120.

XXXII. MYCETOPHILA. 155

tint en bruingele aderen ; de middenvlek aan beide zijden van het wortelstuk
der cubitaal-ader en zich tot de basis der eerste achtercel en der bovenste
vorkcel uitstrekkende; de donkere band scherp begrensd, aan den voorrand
het grootste deel van de ruimte tusschen de uitmonding der subcostaal-ader
en der cubitaal-ader innemende , doch de eerste niet volkomen bereikende ,
voorts boogvormig tot aan of in de bovenste vorkcel loopende ; daaronder ligt
op den onderarm dier vorkcel nog een donker vlekje , dat soms min of meer
met den band vereenigd is.

Bij den Haag , in Juli tot October ; voorts te Noordwijk (De Gr.) ; op de
Gliphoeve en op Sterkenburg (V. V.).

9. UI. signata Meig. (PI. V. fig. 8). — Syn. Myc. signata , Syst. Beschr.
VI. 298. 32; Stann. Isis 1830. 757; id. Obs. de Mycet. 15. 7; Winn.
Verh. zool. bot. Ges. XIII. 929. 13; Schin. Fn. austr. II. 487; — Sciara
lunata , Fabr. Syst. Anti. 58. 0 ; — Mi/cotophila d'ist>gma , Meig. Syst.
Beschr. VI. 298. 33.

3 — 4 mm. — Kop met de monddeelen geel ; sprieten iets langer dan kop
en thorax , bruin , met de wortelleden en dikwijls de eerste schaftleden geel.
Thorax roodgeel , van boven met drie glanzig donkerbruine langsbanden , de
middelste van voren meestal gespleten ; borstzijden van achteren en gewoonlijk
ook de achterrug bruin ; de korte beharing van den thorax geel en bruin ge-
mengd ; aan den achterrand even als aan het schildje zwarte borstels. Ach-
terlijf geel, op iederen ring met zwartbruine zijvlekken; bij het <ƒ de laatste
ringen geheel zwartbruin ; het eindlid en de tang zeer klein ; bij het $ de
laatste ring en de eierbuis geel ; beharing des achterlijfs platliggend , bruin
met gelen weerschijn. Pooten geel ; de spits der achterdijen en de uiterste
spits der middeldijen bruin ; larsen bruinachtig ; aan de voorpooten de tarsen
dubbel zoo lang als de schenen, deze een weinig langer dan het eerste tar-
senlid ; achterschenen met twee langsrijen stevige doornen. Kolfjes geel. Vleu-
gels geelachtig, met geelbruine aderen, bruine middenvlek en bruinen band
vóór de spits ; de middenvlek als bij Cingulum ; de donkere band in de spits
der cubitaal-cel , maar de uitmonding der subcostaal-ader niet bereikende', van
onderen in 't midden der eerste achtercel afgebroken.

Vrij gemeen in het najaar te 's Gravenhage en Scheveningen ; ik ving haar
ook in Juli te Amersfoort; verder zijn mij als vindplaatsen bekend: Driebergen
(Six) , Brummen (V. V.) en Arnhem (V. M. d. R.).

10. M. liroafa Meig. - Syn. Meig. Klass. I. 90. 2; id. Syst. Beschr. I.
260. 1; Macq. Dipt. n. Fr. 33. 1 ; id. Suit. I. 129. 1; Stann. Isis 1830.
755; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 239. 1; Zett. Ins. lapp. 863. 1; id. Dipt.
Scand. XI. 4174. 1 ; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 931. 14; Schiner ,
Fn. austr. II. 488.

3—4,5 mm. — Gelijkt op de vorige. Voorhoofd bruin met grauwen weerschijn;

achterlijf zwartbruin met gele insnijdingen; voortarsen ruim dubbel zoo lang

156 II. MYCLTOPIIII.IDAE.

als de schenen, die even lang zijn als het eerste tarsenlid. De middenvlek dor
vleugels wordt binnenwaarts door het wortelstuk der cubitaal-ader begrensd en
treedt alzoo niet in de wortelcel ; de donkere band vóór de vleugelspits breidt
zich verder naar beneden uit tot aan of zelfs tot in de bovenste vorkcel, waar
hij niet zelden nog eene teruggeslagen voortzetting heeft.

Schijnt bij ons zeldzamer dan signata , ik ving haar slechts enkele malen bij
den Haag; ook zag ik exemplaren van de Gliphoeve, van Sterkenburg en uit
Drummen (V. V.).

11. BI. biusta Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 271. 26; Stann. Isis
1830. 753; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 937. 20; Schiner, Fn.
austr. II. 489.

3,5 — 4,5 mm. — Zwartbruin. Aangezicht lichtbruin; vooi hoofd met grauwen
weerschijn; pallen roodgeel; sprieten bruin met de woitelleden en het eerste
schafllid geel, zoo lang als kop en thorax, bij het <ƒ iets langer. Thorax met
gele schoudervlekken , die zich naar onderen tot de voorheupen uitbreiden en
naar achteren in een smallen band naar den vlcugelwortel verlengen ; schildje
zwartbruin, aan de spits geel of soms ook met eene gele middellyn • de korte
beharing van den thorax geel , in de zijden langere zwarte haren , aan den
achterrand even als aan het schildje zwarte borstels. Achterlijf met gele insnij-
dingen en geelachtige beharing ; bij het </ het eindlid en de tang klein en
geel , het eerste van boven met een paar harige tepeltjes. Tooten geel ; de spits
der achterdijen en de tarsen , behalve aan den wortel der achtertarsen , bruin;
aan de voorpooten de tarsen ruim dubbel zoo lang als de schenen , deze een
weinig langer dan het eerste tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugeis met bruingele
tint, bruine aderen, eene bruine middenvlek en band vóór de spits; de mid-
denvlek ligt aan beide zijden van het wortelstuk der cubitaal-ader en vult de
basis der eerste achtercel , maar niet volkomen die der bovenste vorkcel ; de
donkere band neemt de spits der cubitaal-cel in , maar bereikt de uitmonding
der subcostaat-ader niet; van onderen is hij slechts tot het midden der eerste
achtercel duidelijk.

Slechts eenmaal ving ik het $ in April bij den Haag; het <ƒ leerde ik
kennen uit exemplaren , door Dr. Piaget in Zwitserland verzameld.

12. M. Iiictuosn Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 299. 35 ; Stann.
Obs. de Mycet. 13. 5; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 24Ö. 2 ; Zett. Dipt. Scand.
XI. 4188. 11; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 942. 26; Schiner, Fn.
austr. II. 489.

3 — 4 mm. — Zwartbruin. Voorhoofd met grauwen weerschijn ; palpen geel ;
sprieten ten minste anderhalfmaal zoo lang als kop en thorax , bruin , met het
tweede wortellid , soms de beide wor teileden en de basis van het eerste schafl-
lid geel. Thorax met lichtgrauwen weerschijn en kleine roodgele schoudervlek ;
in de zijden , aan den achterrand en aan het schildje met zwarte haren en
borstels. Achterlijf met platliggende, bleekgele beharing en bij het $ met

XXXII. MTCET0PH1LA. 157

witachtige insnijdingen; bij het g het eindlid en de tang klein, het eerste van
boven met een paar behaarde tepeltjes. Pooten geel ; spits der achterdijen ,
uiterste spits der middeldijen , alsmede de vier laatste leden van al de tarsen
donkerbruin ; van onderen tegen de voorste dijen een bruin streepje ; achter-
schenen met twee rijen stevige doorntjes ; de voorschenen iets langer dan het
eerste tarsenlid. KoHjes geel. Vleugels bijna glasachtig, met donkerbruine ade-
ren , eene bruine middenvlek en bruinen band vóór de spits ; de middenvlek is
binnenwaarts door het wortelstuk der cubitaal-ader begrensd en treedt alzoo
niet in de wortelcel ; de band is duidelijk gebogen, vult de spits der cubitaal-
cel , maar bereikt geenszins de uitmonding der subcostaal-ader; van onderen
strekt hij zich tot in de derde achtercel uit ; middeldwarsader ongeveer even
lang als het wortelstuk der cubitaal-ader.

Te 's Gravenhage , in het voor- en najaar; ook in den Aerenhout (Kink.)
en te Driebergen (Six).

13. M. gratiosa YVinn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 941. 24
Schiner , Fn. austr. II. 490.

3 mm. — Gelijkt op de vorige, doch is meestal wat kleiner; de sprieten
zijn iets korter ; aan het achterlijf zijn geene lichte insnijdingen ; bij het <ƒ de
tang klein , met rondachtige armen , waaraan buitenwaarts een behaard tandje ,
binnenwaarts een ovaal huidachtig blaadje, aan welks einde een borstelhaar;
de voorschenen een derde langer dan het eerste tarsenlid ; bij het $ de mid-
delste leden der voortarsen iets verdikt; de middeldwarsader der vleugels
merkelijk langer dan het wortelstuk der cubitaal-ader.

Eens het $ bij den Haag op 1 Mei ; een ? in het najaar te Driebergen (Six).

XXXIII. DYNATOSOMA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 947). PI. 5. lig. 10.

Kop eenigszins langwerpig rond, van voren platgedrukt; voorhoofd breed,
van voren niet driehoekig uitstekende ; oogen langwerpig rond ; twee bijoogen ;
zuiger kort ; palpen omgebogen , 4-ledig ; het eerste lid klein , het vierde
draadvormig , langer dan het tweede en derde te zamen. Sprieten cylindrisch ,
16-ledig, de beide wortelleden bekervormig. Thorax en achterrug hoog ge-
welfd. Achterlijf in de zijden samengedrukt, aan den wortel vernauwd; bij het
£ zes- , bij het $ zevenringig ; eierbuis met een paar kleine lamellen. Pooten
stevig; heupen sterk verlengd; dijen, vooral de achterdijen, breedgedrukt ;
schenen met eindsporen ; de voorschenen met eenige korte doorntjes ; achterste
schenen met drie rijen stevige doornen aan de buitenzijde; achterste tarsen
van onderen fijnstekelig. Vleugels ten minste zoo lang als het achterlijf; rand-
ader tot de uitmonding der cubitaal-ader loopende ; hulpader een eind voorby
de worteldwarsader voortgezet , vervolgens naar beneden gebogen en in de
subcostaal-ader uitloopende; cubitaal ader ongevorkt, iets voor het midden der
subcostaal-ader uit deze ontspruitende; middeldwarsader langer dan het wor-
telstuk der cubitaal-ader; discoidaal-ader dicht bij den vleugelwortel uit

158 II. MYCETOPHILIDAK.

de posticaal-ader voortkomende en even als deze gevorkt ; bovenste vorkcel
zeer kort gestoeld , hare spits toeloopende basis onder bet wortelstuk der cu-
bitaal-ader; basis der onderste vorkcel onder die der bovenste of ook wel
dicbter naar de vleugelspits geplaatst ; hare beide armen op de gewone wijze
divergeerende ; 'anaal-ader groot , hoewel den vleugelrand niet bereikende ;
axillaar-ader rudimentair.

Er zijn drie soorten van dit geslacht , D. fuscicornis Zett. , nigri:oxa Zctt.
en nobilis Lów ; de eerste komt bij ons voor.

Dynatosoina fuscicornis Meig. — Syn. MycetopMla fuscicornis , Meig.

Syst. Beschr. I. 261. 2 en VI. 297; Stann. Obs. de Mycet. 9. 1; Zett.

Ins. lapp. 863. 2; id. Dipt. Scand. XI. 4194. 17; Walk. Dipt. brit. III.

14. 11; — Dynatosoina fuscicornis, "Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII.

948. 1; Schiner , Fn. austr. II. 492; — Mycet. praeusta , Meig. Syst.

Beschr. VI. 298. 31 ; Zett. Ins. lapp. 8G3. 3 ; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 245. 1.
5 — 6 mm. — Zvvartbruin. Voorhoofd met korte geelgrauwe beharing ; pal-
pen geel ; sprieten zoo lang als kop en thorax , bij het <£ iets langer ; bruin ,
meestal met de beide wortelleden en de basis van het eerste schaftlid geel.
Thorax met gele schoudervlekken , soms van zoodanige uitbreiding , dat de
donkere kleur van den rug zich voordoet als drie samengevloeide langsban-
den ; de korte beharing van den thorax , zoomede de borstels in de zijden en
aan den achterrand en die van het schildje geel. Achterlijf met gele insnijdin-
gen en korte platliggende gele beharing ; het eindlid bij het <ƒ vrij groot ,
stomp , zwartbruin, van boven met een paar kegelvormige tepeltjes ; de tang
klein. Pooten bleekgeel; aan de achterste poolen eene vlek aan het eind dei-
heupen 1) , de wortel en spits der dijen en de uiterste spits der schenen
zwartbruin; al de tarsen donkerder of lichter bruin; aan de voorpooten de
schenen zoo lang ais het eerste tarsenlid. Kolfjes bleekgeel. Vleugels grauw-
achtig; aderen lichtbruin; een weinig vóór het midden van den voorrand eene
zwartbruine vlek , die de basis der cubitaal-cel , der eerste achtercel en der
bovenste vorkcel invult ; verder aan 't eind der cubitaal-cel een donkere band ,
die eenigszins gebogen tot den achterrand doorloopt en zoowel van boven
als van onderen met een donkeren zoom langs de vleugelspits verbonden is,
waardoor eene langwerpige lichte vlek wordt ingesloten.

Zeldzaam; ik ving eens het <£ in Mei bij den Haag; ook zag ik een §, in
Augustus in het middenduin bij Haarlem gevangen (Kink.) en een tweede , in
Maart te Arnhem (V. M. d. R.).

XXXIV. CORDYLA Meig. (111. Magaz. II. 262) (= Pachypalpus Macq.)
PI. V. fig. 11, 12.

Kop langwerpig rond , van voren platgedrukt ; voorhoofd breed , van voren

1) Bij de tweede soort van dit geslacht (D, mgrkosa Zett.) zijn de achterste heupen
geheel zwart,

XXXIV. CORDYLA. 159

driehoekig vooruitstekend; oogen langwerpig rond; twee kleine bijoogen ; zui-
ger kort ; palpen drieledig ; het eerste lid zeer groot , eivormig ; het tweede en
derde lid draadvormig, met het eerste een haak uitmakende. Sprieten kort,
zijwaarts afgewend, samengedrukt , 12-, 14- of 16-ledig; de beide wortelle-
den bekervormig ; de schaftleden schijfvormig , dicht op elkander liggende , dons-
achtig behaard. Thorax hoog gewelfd , soms van voren over den kop reikende ,
van boven met platliggende beharing , aan de kanten met zwakke borstels ;
schildje groot , aan den rand borstelig ; achterrug een weinig gewelfd. Achter-
lijf van ter zijde samengediukt , aan den wortel sterk vernauwd, zevenringig,
doch de zevende ring meestal ingetrokken ; bij het J1 van onderen met een
schubvormig aanhangsel, het eindlid en de tang zeer klein; bij het $ de eier-
buis kort en dik , met twee kleine lamellen. Pooten slank ; heupen sterk ver-
lengd ; dijen breedgedrukt ; schenen met eindsporen , de achterschenen met
uiterst kleine zijdoorntjes ; tarsen lang , de achtersten van onderen hjnstekelig.
Vleugels hoogstens zoo lang als het achterlijf; randader niet voorbij de uit-
monding der cubitaal-ader reikende ; hulpader rudimentair , in de subcostaal-
ader uitloopende , doch zoo kort dat zij met de eenigszins scheef geplaatste
worteldwarsader eene gelykbeenige vork uitmaakt ; cubitaal-ader ongevorkt, uit
het midden der subcostaal-ader ontspruitende ; middeldwarsader slechts weinig
langer dan het wortelstuk der cubitaal-ader ; discoidaal-ader dicht bij den vleu-
gelwortel uit de posticaal-ader voortkomende en even als deze gevurkt ; de
spits toeloopende basis der bovenste vorkcel merkelijk voorbij het wortelstuk
der cubitaal-ader ; de steel daardoor vry lang ; somwijlen de onderste arm
niet volkomen den vleugelrand bereikende ; onderste vorkcel aan haar einde
wijd geopend.

Van de 13 Europeesche soorten , waarvan geene langer is dan 4,5 mm. en
wier larven, voor zooveel zij zijn waargenomen, in paddestoelen en vermolmd
hout leven , ken ik er vier die inlandsch zijn.

a. Onderarm der bovenste vorkcel tot den vleugelrand

doorloopende , 1. crassicornis Meig.

Onderarm der bovenste vorkcel den vleugelrand niet
bereikende b

b. Basis der onderste vorkcel merkelijk voorbij die der

bovenste 2. flaviceps Staeg.

Basis der onderste vorkcel ongeveer onder die der
bovenste c

c. Zwartbruine soort 3. fusca Latr.

Aschgrauwe soort 4. cinerea Zett.

1. Cordyla crassicornis Meig. — Syn. Cordyïa crassicornis, Meig. Syst.
Beschr. I. 275. 2; Zett. Dipt. Scand. IX. 3449. 2; Winn. Verh. zool. bot.
Ges. XIII. 955. 5 ; Schiner , Fn. austr. II. 493 ; — Vacliypalpxis crassi*
cornis, Staeg. Kröj. Tidskr. III. 269, 3.

160 IL MYCETOPHILIDAË.

2,5 — 3 mm. — Kop met de sprieten en liet langwerpig eivormige eerste
palpenlid zwartbruin ; de beide overige leden der palpen , soms ook de wor-
telleden der sprieten geel. Sprieten bij het J" dubbel zoo lang als de kop, 14-
ledig , bij het $ korter, 12 ledig. Thorax van boven, alsmede het schildje
aschgrauw ; borstzijden en achterrug bruin. Achterlijf zwartbruin , glansloos.
Pooten geel ; vooidyen aan de onderzijde met een donker streepje ; achterste
dijen met bruine spits; de schenen bruinachtig, de tarsen donkerbruin; aan
de voorpooten de tarsen meer dan driemaal zoo lang als de schenen , deze
een weinig langer dan het eerste tarsenlid ; bij liet ? de middelste leden der
voortarsen iets verdikt. Kolfjes geel. Vleugels grauwachtig , aan den voorrand
met gele tint ; cubitaal-ader een weinig gebogen ; de aderen der vorkcellen
allen tot den vleugelrand doorgetrokken ; basis der onderste vorkcel iets vóór
die der bovenste.

Utrecht (Six).

2. C. flaviccps Staeg. — Syn. Pachi/palpus flavkeps , Staeg. Kröj. Tidskr.
III. 2C8. 2 ; Zett. Dipt. Scand. XI. 4253. 2 ; — Con/i/la Jlavkeps , Walk.
Dipt. brit. III. 25. 2; Winn. Verh. zool. bol. Ges. XIII. 953. 2 ; Schiner,
Fn. austr. II. 494.

<-f 1,5 — 2,5 mm. — Kop met de sprieten en palpen geel ; langs den mond-
rand een krans van zwarte haren ; het eerste lid der palpen slechts weinig
verdikt; sprieten 1 G-ledig, bijna dubbel zoo lang als de kop, naar het einde
een weinig verdonkerd. Thorax geel, naar achteren, benevens het schildje,
bruinachtig, met grauwen weerschijn; in de borstzijden boven de middelheu-
pen een zwart streepje ; de beharing geel , de borstels aan den rand van het
schildje zwart. Achterlijf aan de drie eerste ringen geel met zwartbruine zij-
vlekken , de verdere ringen zwart of zwartbruin ; bij het <ƒ het eindlid broe-
der dan de voorafgaande ring , de tang klein. Pooten geel , de schenen ver-
donkerd , de tarsen bruin ; aan de voorpooten de tarsen driemaal zoo lang als
de schenen , deze even lang als het eerste tarsenlid. Kolfjes geel. Vleugels
(PI. V. fig. 11) met gruuwaehtige , aan den voorrand meer gele tint ; cubitaal-
ader nauwelijks even gebogen ; onderarm der bovenste vorkcel vóór de uit-
monding afgebroken ; basis der onderste vorkcel een merkelijk eind voorbij die
der bovenste.

Een cf Driebergen (Six) ; het $ is niet bekend.

3. C. fusca Latr. — Syn. Cordi/la fusca, Latr. Geu. crust. et ins. IV.
2G8; Meig. Klass. I. 93. 1; id. Syst. Beschr. I. 274. 1. pi. 10. fig.
4 en 5 ; Macq. Suit. I. 150. 1 ; Zett. Dipt. Scand. IX. 3449. 1 ; — My-
cetopihila anomala , Macq. Dipt. n. Fr. 41. 19; — Paclii/païpus citer,
Macq. Suit. I. 145. 1 ; — Conli/Ia atra, Meig. Syst. Beschr. VII. 50. 4.

2,75 — 4,5 mm. — Zwartbruin. Voorhoofd met eenigen grijzen weerschijn;
aan de palpen het eerste lid sterk verdikt ; sprieten cylindrisch , 12-ledig , bij
het <ƒ ongeveer dubbel zoo lang als de kop, bij het $ korter. Thorax en ach-

XXXIV. CORDYLA. 161

terl'yf met flauwen glans; bij het <? het eindlid breed, de tang klein. Pooten
geel ; achterdijen aan de spits bruin ; de schenen verdonkerd ; aan de voor-
pooten de tarsen driemaal zoo lang als de schenen , deze zoo lang als het
eerste tarsenlid. Kolfjes bleekgeel. Vleugels (PI. V. fig. 12) grauwachtig ; cu-
bitaal-ader recht ; onderarm der bovenste vorkcel niet tot den vleugelrand
doorloopende ; basis der onderste vorkcel ongeveer onder die der bovenste.

Enkele malen in 't Hangsche bosch en te Scheveningen ; voorts in het najaar
te Driebergen , verscheidene exemplaren (Six).

4. C. cinerea Zett. -1) — Syn. Pachypalpus cinerew , Zett. Dipt. Scand. XI.
425-4. 3; Bwst. III. 25. 255. 2)

$ 2 — 2,5 mm. — Kop zvvartbruin ; voorhoofd grijs ; het eerste lid def
palpen langwerpig rond, zwartbruin , de beide laatste leden geel; sprieten on*
geveer anderhalfmaal zoo lang als de kop , zwartachtig, met de beide wortel-
leden bruingeel. Thorax en achterlijf aschgrauw , het achterlijf met eenigen
glans. Pooten bleekgeel ; het tweede heupenlid met bruine vlek ; achterdijen
aan de spits bruin ; achterschenen een weinig bruinachtig ; al de tarsen bruin j
aan de voorpooten de schenen ongeveer even lang als het eerste tarsenlid; de
middelste tarsen iets verdikt. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met eenige grauwe
tint, in 't aderbeloop met C. fusca overeenkomende.

Utrecht, Juli en Augustus (Six).

XXXV. TETRAGONEURA Winn. (Stett. Ent. Zeit. 1840. 18). Pi. V.
fig. 13, 14.

Kop rond , van voren platgedrukt ; oogen zuiver rond , een weinig uitpui-
lend ; drie bijoogen in eene gebogen lijn; het middelste kleiner. Zuiger kort;
palpen omgebogen, vierledig; het eerste lid klein, het vierde lang, draadvor-
mig. Sprieten boogvormig uitstekend, 16-ledig; het eerste wortellid bekervor-
mig, het tweede napvoimig, beiden aan de spits borstelig, de schaftleden
cylindrisch , donsachtig behaard. Thorax en achterrug hoog gewelfd; schildje
klein , van achteren met lange borstels. Achterlijf zevenringig , bij het g cy-
lindrisch met korte tang , bij het 2 van ter zijde samengedrukt , aan 't eind
met een paar kleine lamellen. Pooten vrij lang ; heupen sterk verlengd ; dijen
breedgedrukt ; schenen met eindsporen en z'ydoorntjes. Vleugels een weinig
langer dan het achterlijf, microscopisch behaard; randader merkelijk voorbij de
uitmonding der cubitaal-ader voortgezet; hulpader niet in den voorrand uitloo-
pende, maar 't zij aan haar uiteinde naar de subcostaal-ader toegebogen en
met deze vereenigd , of slechts rudimentair en afgebroken ; subcostaal-ader

i) Schiner beschouwt deze soort als synoniem met C. fasciata Meig.; de beide be-
schrijvingen wijken intusschen in onderscheidene punten zeer van elkander af, zoodat
ik eene vereeniging voor 't minst gewaagd acht.

2) Door eene schrijf- of drukfout staat daar: Platypalpus.

ii

162 il. MYCETorinLin.vfe.

kort, hare uitmonding slechts een weinig voorbij het midden der vleugellengte;
cubitaal-ader gevorkt, voorbij het midden der subcos taai-ader rechtstandig uit
deze ontspruitende; haar bovenarm kort, zeer steil en zoo dicht bij het st»:ile
wortelstuk der cubitaal-ader geplaatst, dat hij eene dwarsader vormt, welke
eene kleine vierhoekige cel afsluit 1) ; uitmonding der cubitaal-ader een mer-
kelijk eind vóór de vleugelspits ; middeldwarsader meer dan dubbel zoo lang
als het wortelstuk der cubitaal-ader en door hare zeer scheeve ligging schijn-
baar het begin dezer langsader vormende; de wortelcel vrij lang, bijna tot de
halve vleugellengte uitgestrekt; discoidaal-ader zeer dicht bij den vleugclwor-
tel uit de posticaal-ader voortkomende en even als deze gevorkt; anaal ader
den vleugelrand niet bereikende.

Vier kleine soorten , wier larven in vermolmd hout en paddestoelen leven.
Twee soorten zijn inlandsch.

Posticaal-ader ongeveer in 't midden der vleugellengte
gevorkt, de onderste vork alzoo gesteeld ; hulp-
ader rudimentair, afgebroken ....... 1. sylvatica Curt.

Posticaal-ader reeds bij den vleugelwortel in twee
armen gedeeld , de onderste vork alzoo ongesteeld ;
hulpader aan haar uiteinde naar beneden omge*
bogen en ter halve lengte der wortelcel met de
subcostaal-ader verbonden 2. hirta Winn.

li Tctragoneura sylvatica Curt. — Syn. Sciophila sylvatica , Curt.
Brit. Ent. XIII. Gil. 16 ; — Tetragoneura distincta , "Winn. Stett. Ent. Zeit.
1846. 19. 2. pi. II. fig. 7; Bwst. III. 2G. 263 ; — Tetragoneura sylvatica ,
Walk. Dipt. brit. III. 45. 2; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 7CG.
2. pi. XIX. fig. 13 b\ Schiner, Fn. austr. II. 452.
1,75 mm. — Kop zwart, een weinig grauvvachtig bestoven: zuiger en pal-
pen geelachtig ; sprieten iets langer dan kop en thorax , bij het $ een weinig
korter en tengerder ; zwartachtig , met het tweede lid geel. Thorax zwart ,
met eenige grauwachtige bestuiving. Achterlijf vrij kort , zwart met eenigen
glans en bleekgele beharing. Pooten geel ; de schenen eenigszins bruinachtig ;
de tarsen zwartbruin ; ook het tweede heupenlid is geliefd of althans aan de
spits bruin , evenzoo ook de spits der achterdijen en een veeg aan de on-
derzijde der dijen, die aan de voorsten dikwij Is ontbreekt; de schenen hebben
gele sporen en uiterst fijne langsdoorntjes; het eerste lid der voortarsen is
ongeveer een derde korter dan de schenen. Kolfjes witachtig. Vleugels (PI. V.
fig. 13) glasachtig, met de voorste aderen zwart, de overigen fijn en licht-

1) Dit vierhoekige celletje, meestal midden onderde subcostaal-ader , is een eigenaar-
dig kenmerk , waardoor de Sciophilinen (de geslachten XXXV tot en met XLI) zich
op het eerste gezicht gemakkelijk laten herkennen.

XXXV. TF.TRAGONEURA. Iti3

bruin; hulpader rudimentair en ais een klein uitstekend adertje , dat op verre
na liet midden der wortel cel niet bereikt; de onderste vork zoowel als de
bovenste gesteeld en haar wortel slechts een weinig meer teruggetrokken; het
vierhoekige celletje zeer klein , anderhalfmaal zoo lang als breed , en veel kor-
ter dan het laatste gedeelte der subcostaal-ader.

Zeldzaam ; slechts een enkel £ , Driebergen , Juni (Six).

2. T. hirta Winn. — Syn. Tetragoneura Mrta, Winn. Stett. Ent. Zeit. 184(5.

19. 1. pi. II. fig. 8; Walk. Dipt. brit. III. 15. 1 ; Winn. Verh. zool. bot.

Ges. XIII. 765. 1. pi. XIX. fig. 13 a; Schiner, Fn. austr. II. 451 ; Bwst.

III. 25. 262; — BclopMla dissimilis, Zett. Dipt. Scand. XI. 4137. 33.
1,5 mm. — Gelijkt in vele opzichten op T. sylvat'ica', somwijlen is niet
alleen het tweede , maar ook het eerste woitellid geel ; de thorax met lango
bleekgele ruwe haren bezet ; achterlijf van het <£ aan de drie eerste ringen van
onderen geel , dat van het $ geel met breede zwarte banden aan den voorrand der
vijf eerste ringen en de laatste ringen geheel zwart. Het aderbeloop (PI. V.
fig. 14) verschilt ; de hulpader is aan haar uiteinde naar beneden gebogen en
loopt in de subcostaal-ader uit, boven het midden der wortelcel ; de posticaal-
ader is reeds bij den vleugelwortel gevorkt , de onderste vork alzoo ongesteeld ;
het vierhoekige celletje is grooter dan in sylvatlea , ongeveer dubbel zoo lang
als breed en even zoo lang als het laatste gedeelte der subcostaal ader.

Ik ving een <ƒ in Mei te 's Gravenhage aan een venster; een tweede £ in
Juli te Rotterdam gevangen (Frans.).

XXXVI. SCIOPIIILA Meig. (Syst. Beschr. I. 245). PI. V. fig. 15, 16.

Kop ovaal , van voren platgedrukt ; voorhoofd breed j schedel een weinig
verheven; oogen langwerpig rond , vanboven iets uitgerand ; drie bijoogen *
het voorste zeer klein. Zuiger kort ; palpen omgebogen , vierledig ; het eerste
lid zeer klein , het tweede korter dan het derde , het vierde ten minste zod
lang als de voorgaanden te zamen. Sprieten boogvormig uitstekend, 16-ledig,
bij het £ meestal langer dan kop en thorax te zamen , bij het $ korter ; de
wortelleden bekervormig , aan de spits borstelig; de schaftleden cylindrisch ,
donzig behaard. Thorax hoog gewelfd , even als het schildje gewoonlijk met
ruwe borstelige haren. Achterlijf slank , zevenringig , aan den wortel smaller ,
meestal van achteren een weinig platgedrukt, bij het £ met korte tang, bij
het $ met korte eierbuis , aan welker einde een paar kleine lamellen.
Pooten lang, heupen sterk verlengd; bij het £ der meeste soorten aan de
middelheupen een lange , naar voren gerichte kromme doorn , die echter licht
schijnt af te breken; schenen met eindsporen en fijne zijdoorntjes. Koifjes lang
met langwerpigen knop. Vleugels iets langer dan het achterlijf ; randader slechts
tot de uitmonding der cubitaal-ader reikende ; hulpader aan of kort vóór haar
eind door een dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden ; hare uitmon-

1Ó4 Ik MYCETOPIltLIDAE.

ding in den voorrand 1) zoowel als liet genoemde dwarsadertje boven het
vierhoekige celletje , dat hier meestal den vorm van een trapezium aanneemt
en in "'t midden onder de subcostaal-ader ligt; uitmonding der cubitaal-ader
aan de vleugelspits ; middeldwarsader slechts ongeveer zoo lang als het wor-
telstuk der cubitaal-ader ; discoidaal-ader dicht bij den vleugelwortel uit de
posticaal-ader voortkomende en even als deze gevorkt ; beide vorkcellen lang
gesteeld en aan de basis spits toeloopende ; basis der bovenste vorkcel meer
naar de vleugelspits dan die der onderste ; anaal-ader den vleugelrand niet be-
reikende.

Er zijn 36 Europeesche soorten van 3 — 8 mm. lengte; de larven leven in padde-
stoelen en vermolmd hout. De volgende 12 soorten zijn in ons land waargenomen.

a> "Wortel der onderste vorkcel vóór de middeldwars-
ader 2) b

"Wortel der onderste vorkcel onder of voorbij de

middeldwarsader /

6. Thorax zwartbruin of grauwbruin; eerste lid der

voortarsen korter dan de schenen 1. filscata Winn.

Thorax geel , van boven met bruine langsstrepen ;
eerste lid der voortarsen ten minste zoo lang als

de schenen * . . . c

é. Achterrug donkerbruin 2. limbata Winn.

Achterrug geel of slechts met flauwe bruine vlekken, d
d. Achterlijf met drie langsrijen donkerbruine vlekken. 3. notabills Staeg.

Achterlijf anders geteekend e

e» Achterlijf met eene rij bruine , van achteren afge-
ronde vlekken 4. maculata Meig.

Achterlijf met bruine afgebroken rugstreep ... 5. punctata Latr.

f. Eerste lid der voortarsen korter dan de schenen . g
Eerste lid der voortarsen zoo lang als de schenen . k

g. Hulpader niet in den voorrand uitloopende, maar

aan of even voorbij het dwarsadertje, dat haar
met de subcostaal-ader verbindt, afgebroken . . h

Hulpader in den voorrand uitloopende *

h. Achterlijf zwartbruin met gele insnijdingen ... 6. inclsurata Zett.
Achterlijf geel met bruinachtige insnijdingen . . 7. /lava Winn.

i. Sprieten geheel zwartachtig 8. mgricornk Zett.

Sprieten met gele wortelleden j

j. Steel der bovenste vorkcel korter dan de onderarm. 9. tumlda Winn.

1) Bij enkele soorten is de uitmonding der hulpader inden voorrand niet volkomen.

2) Dit kenmerk is bij Sc. incisurata niet standvastig; in den regel behoort die soort
tot de tweede atdeeling (/), waaronder zij dan ook is gerangschikt.

XXXVI. sciopniLA. 1(35

Steel der bovenste vovkcel langer dan de onderarm. 10. aestiva V. d. W.
k. Uitmonding der hulpader voorbij het midden van

het vierhoekige celletje 11. ornata Meig.

Uitmonding der hulpader boven of nog vóór het

midden van het vierhoekige celletje 12. ajricalis Winn.

1. Sciophila fuscata Winn. (PI. V. lig. 15). — Syn. Winn. Verh. zool.
bot. Ges. XIII. 723. 15.

g 5,5 — 7 mm. — Kop bruingrauw ; palpen geel. Sprieten anderhalfmaal zoo
lang als kop en thorax, zwartbruin; het grondstuk van het eerste schaftlid
en soms ook de beide wortelleden geelachtig. Thorax en schildje bruingrauw;
op den rug soms eenig spoor van donkere langsbanden ; borstzij den en achter-
rug meer loodkleurig. Achterlijf zwartbruin, met gelen achterrand der ringen •
het stompe, afgeknotte eindlid met de tang zwartbruin. Voorheupen bleek-
geel , de achterste heupen als de borstzijden gekleurd ; het tweede heupenlid
aan de spits gebruind ; dijen geel ; schenen bruinachtig , tarsen zwart-
bruin ; het eerste lid der voortarsen korter dan de schenen. Kolfjes geel ,
de spits van den knop bruinachtig. Vleugels met grauwe tint en zwarte of
zwartbruine aderen; de hulpader heett hare uitmonding in den voorrand
boven de tweede helft der kleine vierhoekige cel ; deze is minstens dubbel
zoo lang als breed ; de wortel der onderste vorkcel ligt even vóór de mid-
deldvvarsader.

Enkele malen het g te 's Gravenhage , Februari tot April ; ook eenmaal te
Leiden (V. V.). Het ? is niet bekend.

2. Sc. limbata Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 716. 10;
Schiner , Fn. austr. II. 443.

4,5—5,5 mm. — Voorhoofd donkergrauw ; aangezicht en palpen geelachtig.
Sprieten bij het g anderhalfmaal ter lengte van kop en thorax, bij het $ een
weinig korter; de beide wortelleden en de basis van het eerste schaftlid geel;
overigens zwartbruin. Thorax roodgeel , met drie breede donkerbruine langs-
banden, de middelste bij het % door eene fijne gele lijn gedeeld; borstzijden
grootendeels donkergrauw ; schildje geel ; achterrug bruin , soms met gele
langslijn. Achterlijf aan den wortel vernauwd , glanzig donkerbruin ; de eerste
ring roodgeel met bruine rugvlek ; de volgende ringen met bleekgelen achter-
zoom; de beide laatstcn zoowel als de geslachtsdeelen zwartachtig. Pooten slank,
vuilgeel; de lange heupdoornen bij het g witachtig ; de schenen eenigszins
bruinachtig; de tarsen bruin , even als de spits van het tweede heupenlid en die
der achterdijen ; voortarsen driemaal zoo lang als de schenen ; het eerste lid
een weinig langer dan de schenen. Kolfjes geel. Vleugels glasachtig , aan de
spits even als op de kleine vierhoekige cel een weinig verdonkerd ; deze laatste
in den vorm van een trapezium , anderhalfmaal zoo lang als breed ; uitmon-
ding der hulpader boven het midden der vierhoekige cel; de bovenste vorkcel

lOG U. MYCETOriIILIDAE,

is iets langer dan haar steel , de basis der onderste vorkcel ligt een weinig
vóór de middeldwarsader.

Meermalen bij den Haag gevangen , Maart tot Mei.

3. Sc. uotabilis Staeg. — Syn. Staeg. Kröj. Tidskr. III. 272. fi ; Zett.

Dint. Scand. XI. 4106. 5; Winn. Yerh. zool. bot. Ges. XIII. 715. 9;
Schiner, Fn. austr. II. 413; Bwst. III. 25. 256.

$ 7,5 mm. — Aangezicht en monddeelen geel ; voorhoofd en schedel bruin ,
met lichtgrijze bestuiving. Sprieten zoo lang als kop en thorax , bruin , de
beide wortelleden en het eerste schaftlid geel. Thorax , schildje en achterlijf
roodgeel ; op den thorax drie bruine niet zeer breede langsstrepen ; de mid-
delste gespleten ; aan de borstzijden soms een lichtbruin vlekje onder den
vleugelwortel. Achterlijf aan den wortel versmald; op eiken ring, met uitzon-
dering van den laatsten , tegen den voorrand drie donkerbruine vlekken. Poo-
ten vrij slank; de heupen en dijen bleek roodgeel, de heupen aan de spits
met bruine stip ; de schenen bruinachtig , de tarsen donkerbruin ; eerste lid
der voortarsen een klein weinig langer dan de schenen. Kolfjes bleekgeel. Vleu-
gels met flauwe grauwachtige tint ; het iets bruinachtig getinte vierhoekige
celletje trapezium-vormig , anderhalfmaal zoo lang als breed; uitmonding der
hulpader bijna boven het einde der kleine vierhoekige cel ; het dwarsadertje
boven haar midden; de bovenarm der bovenste vorkcel bijna dubbel zoo lang
als haar steel ; basis der onderste vorkcel merkelijk voor de middeldwarsader.

Driebergen, Juni, een $ (Six) ; het <ƒ is niet bekend.

4. Sc. inaculaia Meig. — Syn. Platt/ura maculala, Meig. Klass. 1. 101. 3; —
Ti pul a platgura , Fabr. Syst. Anti. 33. 46; — Sciophila mandata, Meig.
Syst. Beschr. I. 248. 7; Winn. Yerh. zool. bot. Ges. XIII. 712. 5. 1)

7,5 mm. — Aangezicht en monddeelen geel; voorhoofd en schedel bruin
met grijze bestuiving. Sprieten een derde langer dan kop en thorax , bruin ;
de wortelieden en het begin der schaft geel. Thorax met de borstïijden ,
schildje en achterrug roodgeel ; op den rug van den thorax drie bruine langs-
strepen , de middelste gespleten. Achterlijf slank, aan den wortel vernauwd,
roodgeel met donkerbruinen voorzoom der ringen of liever groote van achteren
rondbegrensde rugvlekken ; de beide laatste ringen donkei bruin met gelen
achterrand ; bij het <£ de tang vuilgeel. Pooten geel ; schenen een weinig
bruinachtig; tarsen bruin; het eerste lid der voortarsen een weinig langer dan
de schenen. Kolfjes geel. Vleugels met geelachtige tint , vooral aan den voor-
rand; aan de basis van de kleine vierhoekige cel , die een trapezium vormt en
anderhalfmaal zoo lang als breed is, bevindt zich een geelbruin schaduwvlekje ;
bijna boven het uiteinde dier cel is de uitmonding der hulpader ; boven of even

1) Zetterstedt's beschrijving (Dipt. Scand. XI. 4109.7) haal ik niet aan, omdat het
mij zeer twijfelachtig schijnt, of zij wel op deze soort past; volgens hem zijn de vleu-
gels grauwachtig en ongevlekt, en ligt de wortel der onderste vorkcel niet vóór, maar
onder de middeldwarsader.

XXXVI. sciopiiiLA. 167

voorbij haar midden ligt het dwarsadertje dat de hulpader met de subcostaal-
ader verbindt j bovenarm der bovenste vorkcel ruim anderhalfmaal zoo lang als
haar steel ; wortel der onderste vorkcel merkelijk vóór de middeldwarsader.
Empe , bij Zutfen (V. E.).

5. Sc. punctata Latr. — Syn. Asindulum punctatnm , Latr. Gen. Crust. IV.

261 ; id. Cons. gen. 412; — • Platyura punctata,, Meig. Klass. 1. 101. 4. —
Sciophila punctata, Meig. Syst. Beschr. I. 248. 6; Winn. Verh. zool. bot.
Ges. XIII. 714. 7; Schiner , Fn. austr. II. 443.
cf 6 — 6,5 mm. — Aangezicht en monddeelen geel; het onderste deel van
het aangezicht opgewipt ; voorhoofd grauwbruin. Sprieten ruim zoo lang als
kop en thorax , zwartbruin ; de beide wortelleden en het eerste schaftlid geel.
Thorax bleek roodgeel ; de rugbanden bruin met grijzen weerschijn, de mid-
delste door eene fijne gele lijn gedeeld; in de borstzijden boven de middel-
heupen eene bruinachtige vlek; ook de borst en de achterrug min of meer bruin-
achtig gevlekt; schildje geel. Achterlijf aan den wortel vernauwd, geel; de
drie eerste ringen op den rug bruin , dat zich als eene afgebroken streep ook
op de beide volgende ringen voortzet ; de zesde en zevende ring met de tang
bruinachtig. Heupen en dijen geel; schenen vuilgeel; tarsen bruin, even als een
vlekje aan het eind van het tweede heuplid; de voortarsen tweeen-eenhalfmaal
zoo lang als de schenen , het eerste lid een weinig langer dan de schenen. Kolfjes
geel. Vleugels bijna glasachtig; uitmonding der hulpader boven de tweede helft
der kleine vierhoekige cel ; deze cel in den vorm van een trapezium , ander-
halfmaal zoo lang als breed ; de steel der bovenste vorkcel een derde korter
dan haar bovenarm ; wortel der onderste vorkcel even vóór de middeldwarsader.
Slechts eenmaal het ^ in October bij den Haag.

6. Sc. incistiratn Zett. — Syn. Sc. incimrafa , Zett. Ins. lapp. 859. 7;
id. Dipt. Scand. XI. 4122. 19; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 723. 16;
Schiner, Fn. austr. II. 444; — Sc. cingulata, Bwst. III. 25. 256.

3,5 — 4,5 mm. — Kop bruin; voorhoofd met grijzen weerschijn; monddeelen
geelachtig. Sprieten bij het J anderhalfmaal , bij het $ ruim ter lengte van
kop en thorax, donkerbruin; de beide wortelleden en dikwijls ook het eerste of
de beide eerste schaftleden geel. Thorax donkerbruin, met grauwen weerschijn
en gele schouders, bij niet geheel gekleurde voorwerpen niet zelden ook
roodgeel of bleek roodgeel , met drie breeder of smaller bruine rugbanden en
bruine vlekken op de borstzijden en den achterrug ; bij zulke voorwerpen
is ook het schildje geel. Achterlijf glanzig zwartbruin, aan de vier eerste
ringen met gele insnijdingen, die in de zijden verbreed zijn; ook de kleine
tang is geel ; aan den buik is de gele kleur meer uitgebreid en laai dik-
wijls alleen de beide laatste ringen donker. Heupen en dijen geel; de sche-
nen bruinachtig ; de tarsen bruin ; de voorste tarsen twee-en-eenhalfmaal
zoo lang als de schenen , het eerste lid een vijfde korter dan de schenen.
Kolfjes geel. Vleugels bijna glasachtig , aan de spits met iets grauwe tint ;

108 II. MYCETOPHILU..U'.

hulpader niet in den voorrand uitloopende , maar aan liet dwarsadertje , dat
haar met de subcostaal-ader verbindt , afgebroken ; de kleine vierhoekige cel
van boven minstens anderhalfmaal zoo lang als breed ; de bovenste vorkcel on-
geveer even lang als haar steel ; wortel der onderste vorkcel gewoonlijk onder
of voorbij de middeldwarsader , zelden iets er voor geplaatst.

Bij herhaling ontving ik deze soort van den heer Six , die haar in het na-
jaar in het Driebergsche bosch aantrof. Ik heb haar ook eens in Augustus in
het "Wolfhezensche bosch gevangen.

7. Sc. flava Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 734. 26.
3,5 mm. — Aangezicht en monddeelen vuilgeel ; voorhoofd en schedel bruin ,

met eenigen grauwen weerschijn. Sprieten slank, ruim een vierde langer dan
kop en thorax , bleekbruin , de beide wortelleden en de basis van het eerste
schaftlid geel. Thorax, schildje en achterlijf vuilgeel; de thorax van boven'met
zwarte haren en drie bruine langsstrepen , waarvan de middelste door eene fijne
gele langslijn gespleten is; eene vlek boven de middelheupen en de basis van
den achterrug bruin ; achterlijf met fiauwbruine insnijdingen. Pooten bleekgeel ;
aan de voorpooten het eerste tarsenlid een vierde korter dan de schenen. Kolf-
jes bleekgeel. Vleugels glasachtig, aan den voorrand met gele tint; aderen
geelbruin; hulpader niet in den voorrand uitloopende, maar aan haar einde
met de subcostaal-ader verbonden, een weinig voorbij het midden der vierhoe-
kige cel; deze dubbel zoo lang als breed ; steel der bovenste vorkcel zoo
lang als haar bovenarm ; wortel der onderste vorkcel een weinig voorbij de
middeldwarsader.

Eenmaal het g in October bij Driebergen (Six) ; het komt met Winnertz'
beschrijving van het $ overeen.

8. Sc. nigricornis Zett. — Syn. Zett. Dipt. Scand. XI. 4125. 21; Wirn».
Verh. zool. bot. Ges. XIII. 728. 21; Schiner , Fn. austr. II. 441.

<ƒ 4 mm. — Kop met sprieten en palpen zwart of zwartbruin ; het voor-
hoofd grauvvachtig. Sprieten anderhalfmaal zoo lang als de thorax ; hoogstens
het eerste schaftlid aan de basis een weinig geel. Het lijf zwart met eenigen
glans; thorax van boven grauw, met de rugbanden donkerder; anus geel, de
tangarmen zwart; de beharing van den thorax lichtbruin. Pooten vuilgeel,
onder de dijen soms een donkere veeg ; de tarsen zwartbruin ; het eerste lid
der voortarsen een derde korter dan de schenen. Kolfjes bleekgeel. Vleugels
met grauwe tint; de aderen bij den voorrand zwart, de overigen bleekbruin;
uitmonding der hulpader boven het midden der kleine vierhoekige cel, die
wel driemaal zoo lang als breed is ; de bovenste vorkcel is iets langer dan
haar steel ; wortel der onderste vorkcel onder de middeldwarsader.

Eens het £ te Driebergen , in October (Six) ; het % is niet bekend.

9. Sc. tumida Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 727. PJ ;
Schiner, Fn. austr. II. 444.

XXXVI. sciophïla. 169

cf 6,5 mm. — Kop bruin; het voorhoofd grauwachtig. Sprieten anderhalf-
maal zoo lang als kop en thorax, zwartbruin, met de wortelleden en het eerste
schaftlid vuilgeel. Thorax grauwbruin met groote gele schoudervlek , zoodat de
donkere kleur zich in den vorm van drie samengevloeide langsbanden vertoont ;
schildje bruin. Achterlijf slank , aan den wortel verdund , zwartbruin met den
achterzoom der vier eerste ringen , alsmede den buik en de genitaliën geel ;
soms de gele kleur zeer uitgebreid , zoodat op de voorste ringen alleen van
boven eene donkere vlek overblijft. Heupen en dijen geel; schenen bruinachtig;
tarsen benevens eene streep op de achterste heupen donkerbruin ; eerste lid
der vooi tarsen een klein weinig korter dan de schenen. Kolfjes bleekgeel.
Vleugels grauwachtig met donkerbruine aderen en iets verdonkerde spits ; uit-
monding der hulpader in den voorrand boven de tweede helft van het vierhoe-
kige celletje; de steel der bovenste vorkcel korter dan de onderarm; wortel
der onderste vorkcel onder de middeldwarsader.

Driebeigsche bosch , in het najaar (Six).

10. Sc. acstiva V. d. W. (n. sp.)

g 3,5 mm. — Kop bruin; voorhoofd grauw; sprieten bijna dubbel zoo lang
als kop en thorax, zwartbruin, met gele wortelleden. Thorax grauwbruin, met
de schouders en eene vlek aan den vleugelwortel geel ; schddje bruingeel. Ach-
terlijf zwartbruin ; tweede , derde en vierde ring met gelen achterzoom ; de
buik , althans aan den wortel , alsmede de genitaliën geel. Pooten bleekgeel ;
de eindsporen der schenen , zoomede de tarsen bruin ; dijen van onderen aan
den wortel zwartachtig gevlekt ; eerste lid der voortarsen ongeveer een zesde
korter dan de schenen. Kolfjes geel. Vleugels met grijsachtige tint en bruine
aderen ; zoowel de uitmonding der hulpader in den voorrand als het dwars-
adertje , waardoor de hulpader met de subcostaal-ader is verbonden, boven de
tweede helft van het vierhoekige celletje ; de steel der bovenste vorkcel langer
dan de onderarm (ongeveer 5:3); wortel der onderste vorkcel onder de
middeldwarsader.

Het $ te Driebergen, in Juni (Six).

Deze soort staat in nauwe verwantschap met de beide vorigen , alsmede
met Sc. Lucorum Winn. en komt in het aderbeloop der vleugels en de teekening
van den thorax groolendeels daarmede overeen; zij kan echter niet als eene
dier soorten worden bestemd. Van nigricornis onderscheidt zij zich door den
gelen wortel der sprieten ; van tumida door den langeren steel der bovenste
vorkcel: van Lucorum eindelijk door de teekening des achterlij fs , waar de ach-
terzoom <*i niet de voorzoom der middelste ringen geel is. In habitus bestaat
ook groote overeenkomst met Sc. incisurata Zett. , doch de volkomen uitmonding
der hulpader in den voorrand doet haar dadelijk van deze onderscheiden.

11. Sc. ornata Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. 1. 250. 10; Zett. Dipt.
Scand. XI. 4114. 12; Winn. Verh. zool bot, Ges XIII. 725. 18;
Schiner , Fn. austr. II. 454.

170 II. MYCETOPHIUDAE.

5,5 mm. — Kop zwartbruin; het voorhoofd grauwachtig; de rnonddeelen
nn soms het aangezicht of althans de mondrand geel. Sprieten ruim zoo lang
als kop en thorax, bij het 5 iets korter, donkerbruin; de wortelleden en soms
ook het eerste schaftlid geel. Thorax helder roodgeel ; de rugbanden glanzig
zwart , dicht bijeenstaande , van achteren samengevloeid ; borstzijden met twee
of drie bruine vlekken ; onderste helft van den achterrug bruin. Achterlijf rood-
geel; de tweede tot en met de vijfde ring met zwartbruinen voorzoom; de
beide laatste ringen en bij het <ƒ de zeer kleine tang zwartbruin; buik geel;
bij het <ƒ de beide laatste ringen bruin. Heupen en dijen geel ; het tweede
heupenlid aan de spits met bruine stip; schenen bruinachig; tarsen zwart-
bruin ; eerste lid der voortarsen even lang als de schenen. Koifjes bleekgeel.
Vleugels met zeer flauwe bruinachtige tint ; uitmonding der hulpader boven
de tweede helft der vierhoekige cel ; deze is trapezium-vormig , vrij groot ,
bijna dubbel zoo lang als breed ; bovenste vorkcel ongeveer anderhalfmaal zoo
lang als haar steel ; wortel der onderste vorkcel onder de middeldwarsader.

In April en Mei bij den Haag; ook te Utrecht, in Juni (Six).

12. Sc. apicalis Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 729. 23 ;
Schiner, Fn. austr. II. 445.

4,5 mm. — Aangezicht vuilgeel ; voorhoofd , schedel en achterhoofd donker-
bruin ; het voorhoofd met grauwen weerschijn; rnonddeelen geel. Sprieten bruin,
aan den wortel geel , bij het g anderhalfmaal , bij het $ ruim zoo lang als
kop en thorax. Lijf bleekgeel of roodgeel ; de rugbanden van den thorax bruin,
breed , soms ineengevloeid ; in de borstzijden gewoonlijk eenige bruine vlekken
van meer of minder uitbreiding ; evenzoo het schildje en de achterrug soms
min of meer bruin; de beharing van den thorax zwart, meest met gelen
weerschijn. Achterlijf op den eersten ring met eene bruine vlek; de tweede tot
en met de vijfde ring van boven elk met bruinen , van achteren wel eens af-
geronden dwarsband ; de beide laatste ringen geheel bruin ; bij het <ƒ de
anus en tang geelachtig , de armen der laatste met een gekromd borstelhaar.
Pooten geel; heupen soms aan het einde bruin gevlekt; schenen bruinachtig;
tarsen bruin ; het eerste lid der voortarsen zoo lang als de schenen. Koifjes
wi tachtig of bleekgeel. Vleugels glasachtig (<f) of met iets bruinachtige tint
($) ; uitmonding der hulpader in den voorrand boven of nog vóór het mid-
den der vierhoekige cel; deze vrij groot, bijna driemaal zoo lang als breed;
wortel der onderste vorkcel een weinig voorbij de middeldwarsader. In kleur
van thorax en achterlijf is deze soort zeer veranderlijk.

Kenige exemplaren bij den Haag in April ; ook te Rotterdam , in Juni (Frans.)
en te Driebergen in het najaar (Six).

XXXVII. LASIOSOMA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 748). PI. VI. üg. 1 .

Gelijkt in de voornaamste kenmerken op Scioph'rfa , doch verschilt vooral
door het aderbeloop der vleugels. De randader loopt nog iets voorbij de uit-

WXVll. LAS10S0MA. 171

monding der cubitaal-ader ; de hulpader heeft hare uitmonding in den voor-
rand merkelijk voorbij het kleine vierhoekige celletje; het dwarsadertje dat
haar met de subcostaal-ader verbindt , loopt in eene rechte lijn met het
wortelstuk der cubitaal-ader ; de bovenste vorkcel begint zeer dicht bij de
middeidwarsader , zij is alzoo uiterst kort gestecld of zelfs bijna ongesteeld ;
de wortel der onderste vorkcel ligt een eind voorbij die der bovenste ; het
vierhoekige celletje is klein , meest bijna even lang als breed. De oogen zijn
eenigszins niervormig; de bijoogen op het voorhoofd, zelden (L. rufd) op de
kruin geplaatst ; het achterlijf is cylindrisch , bij het g somwijlen kolfachtig
verdikt ; aan de middelheupen is tot dusverre bij geen der soorten bij het <ƒ
een doorn opgemerkt.

Dertien Europeesche soorten van 2 — 5 mm. ; de larven leven in paddestoelen
en vermolmd hout. Mij zijn vier inlandsche soorten bekend.

a. Thorax met de borstzijden , alsmede het achterlijf

geheel zwart of zwartbruin 1. hirta Meig.

Thorax roodgeel , met of zonder bruine rugbanden ;
zijn deze laatsten breed en samengevloeid, dan
ten minste de borstzijden roodgeel b

b. Achterlijf geheel zwartbruin, of roodgeel met zwart-

bruine dsvarsbanden 2. nigriventris Macq.

Achterlijf geheel roodgeel of bruingeel c.

c. Kop roodgeel; vleugels onbehaard , de bovenste vork-

cel ongesteeld 3. rufa Meig.

Kop zwart of zwartbruin ; vleugels met duidelijke

beharing ; de bovenste vorkcel kort gesteeld . . 4. lutca Macq.

1. Lnsiosoiim hirta Meig. — Syn. Sciophila hirta, Meig. Syst. Beschr. I.

251. 12; Macq. Suit. I. 1Ü9. 11; Curtis, Brit. Ent. XIII. 641. 8; Staeg.

Kröj. Tidskr. lil. 274. 10; Zett. Dipt. Scand. XI. 4133. 29; Bwst. III. 25.

259; — Lamsoma hirta, VVinn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 749. 1;

Schiner, Fn. austr. 11.449; — Sciophila pilosuia, Zett. Ins. lapp. 860. 9.
3 — 4,5 mm. — Glanzig zwart of zwartbruin. Sprieten een weinig langer dan
kop en thorax, geheel zwartbruin even als de palpen. De vrij ruwe beharing op
den thorax geel of bleekgeel. Poolen geel ; de laatste leden der tarsen bruin ;
het tweede licupenlid aan 't eind met donkere stip; ook de achterdijen aan
de spits veelal gebruind; eerste lid der voortarsen een weinig korter dan de
schenen. Kolfjes geel. Vleugels met lichtbruine tint en zwartbiuine aderen; het
vierhoekige celletje gewoonlijk gelijkzijdig 1); de bovenste vorkcel zeer kort
gesteeld.

1) In liet Tijdschrift voor Entomologie , dl. XVII, bh. 1±>, maakte ik melding van
een voorwerp, waarbij het vierhoekige celletje buitengewoon vernauwd was.

172 II. MYCETOPHILIDAK.

Meermalen te 's Gravetihage, in Juli, September en October, meestal tegen
de vensters gevangen; ook in Juni te Rotterdam (Frans.).

2. L. nigriventris Macq. — Syn. Sciophila nigriventris , Macq. Dipt. n. Fr.
44. 4; id. Suit. I. 138. 9; Meig. Syst. Beschr. VII. 41. 18; Bwst. III.
25. 260; — Sciophila thoracica , Staeg. Kröj. Tidskr. III. 275.12; Zett. Dipt.
Scand. XI. 4132. 28; — Lasiosoma thoracica, Winn. Verh. zool. bot. Ges.
XIII. 757. 7; Schiner, Fn. austr. II. 450.

3 — 4,5 mm. — Kop zwartbruin ; aangezicht meestal lichter of geelachtig ;
palpen geel; sprieten nauwelijks zoo lang als kop en thorax, zwartbruin, met
de wortelleden en het begin van de schaft geel. Thorax okergeel of roodgeel,
glanzig, soms met meer of min duidelijke, bruine rugbanden en een of twee
bruine vlekken in de borstzijden; achterrug bruin. Achterlijf in <£ glanzig
zwartbruin, aan 't uiteinde kolfachtig verdikt; de tang uit een paar wel niet
groote, maar stevige armen bestaande; bij het % het achterlijf meer roodbruin ,
met dikke gele eierbuis, waaraan een paar kleine gele lamellen; de lange, vrij
ruwe beharing van thorax en achterlijf is geel. Pooten geel; tarsen bleekbruin ;
het tweede heupenlid aan 't eind met bruine stip ; eerste lid der voortarsen een
klein weinig korter dan de schenen. Koïfjes geel. Vleugels met bruinachtige tint
en lichtbruine aderen; het vieihoekige celletje klein, bijna gelijkzijdig.

's Gravenhage , Juli en October; ook door mij op de Bronsbergen bij Zutfen
gevangen.

3. L. rufa Meig. — Syn. Sciophila rufa, Meig. Syst. Beschr. VI. 295. IC;
Staeg. Kröj. Tidskr. III. 274. 9; Curtis, Brit. Ent. XIII. 64 1. 7; Zett. Dipt.
Scand. XI. 4128. 24; Bwst. III. 25. 258; — Lasiosoma rufa, Winn. Verh.
zool. bot. Ges. XIII. 760. 10.

5,5 mm. — Kop rnet monddee'en , thorax en achterlijf roestkleurig geel ; de
bijoogen op den schedel geplaatst, die aldaar zwart of zwartbruin is gevlekt;
sprieten zoo lang als kop en thorax, bij het $ iets korter, aan de onderste helft
geel, verder zwartbruin. De tang van het £ bruin, met zwarte beharing; ove-
rigens is de beharing van liet lijf geel. Pooten en kolfjes geel; uiteinde der
tuisen en eene stip aan 't eind van het tweede heupenlid bruin; de langs-
doorntjes der schenen zwart, de sporen bruin; eerste lid der vooriarsen onge-
veer even lang als de schenen. Vleugels met geelachtige tint en bruingele aderen;
de vierhoekige cel klein, bijna gelijkzijdig; de bovenste vorkcel ongesteeld, de
anaal-ader dun, op de helft der onderste vorkcel afgebroken.

Te Empe bij Zutfen , in Mei , door wijlen den heer Van Evndhoven ge-
kweekt uit de larven, die in paddestoelen leven.

4. L. lutea Macq. — Syn. Sciophila lutea, Macq. Dipt. n. Fr. 44. 5; id.
Suit. I. 139. 10; Meig. Syst. Beschr. VII. 41. 19; Curtis, Brit. Ent. XIII.
641. 10; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 274.11; Zett. Dipt. Scand. XI. 4129. 25;
Walker, Dipt. brit. III. 41. 16; — Lasiosoma lutea, Winn. Verh. zool.
bot. Ges. XIII. 758. 8; Schiner, Fn. austr. II. 449.

XXXVII. LASIOSOMA. Ü3

4 mm. — Gelijkt op L. rufa; doch de kop is zwartbruin en alleen de palpen
geel; de bijoogen op het voorhoofd; het achterlijf somwijlen vanboven bruin-
achtig; de sporen der schenen geelachtig. Vleugels met fijne doch zeer melk-
bare beharing; de bovenste vorkcel duidelijk, ofschoon kort gesteeld.

Eenmaal het $ te Rotterdam, aan een venster, in Juli (Sn.).

XXXVIII. STAEGERIA V. d. W. (Tijdschr. voor Entom. XIX. xlix.) PI.
VI. fig. 2.

In uiterlijk voorkomen en in de meeste opzichten op de beide vorige ge-
slachten en vooral op Lasiosoma gelijkende, doch door het ontbreken der on-
derste vorkcel gemakkelijk te onderscheiden.

Kop klein , van boven platgedrukt , laag aan den thorax gehecht ; oogen
langwerpig rond, aan de binnenzijde iets uitgehold en dus bijna niervormig;
drie bijoogen, hoog op het breede voorhoofd geplaatst; sprieten gebogen, lö-
ledig; de beide wortelleden duidelijk afgezonderd, bekervormig ; de schaftleden
rondachtig, kort behaard; palpen gekromd, vierledig; de leden cylindrisch , het
vierde het langst. Thorax hoog gewelfd , met borstelige beharing. Achterlijf aan
den wortel iets versmald, zevenringig, bij het <ƒ cylindrisch, bij het ? van
boven een weinig platgedrukt. Pooten matig lang; de cchenen met fijne zij-
doorntjes en een paar lange stevige eindsporen ; de voortarsen dubbel zoo lang
als de schenen. Kolfjes groot met langwerpigen knop. Vleugels breed, langer
dan het achterlijf; randader een eind voorbij de uitmonding der cubitaal-ader
voortgezet ; hulpader ver voorbij het vierhoekige celletje en tot aan 't midden van
den voorrand reikende; het genoemde celletje klein, bijna zuiver vierkant;
middeldwarsader een weinig langer dan het basaal-stuk der cubitaal-ader (het
eerste dwarsadertje) ; de dvvarsader, die de hulpader met de subcostaal-ader
verbindt, vóór het vierhoekige celletje; de vork der discoidaal-ader (de bovenste
vork) bijna onmiddellijk voorbij de worteldwarsader aanvangende en alzoo zeer
kort gesteeld; posticaal-ader ongevorkt en dus de onderste vork ontbrekende.

Van dit geslacht is slechts ééne soort bekend ; omtrent hare eerste toestanden
zijn geene waarnemingen gedaan.

Staegeria halterata Staeg. — Syn. SciopMla halter ata , Staeg. Kröj. Tidskr.
III. 275. 13; Zett. Dipt. Scand. XI. 4138. 34.

3 mm. — Glanzig geel; voorhoofd zwartachtig; sprieten donkerbruin; de
drie onderste leden even als het aangezicht en de palpen geel. Op den thorax
eenige aanduiding van donkere langsbanden. Achterlijf donkerbruin; achterrand
der middelste ringen geelachtig. Pooten geel ; het tweede heupenlid zwartachtig ;
de tarsen bruin. Kolfjes geel met zwarten knop. Vleugels met flauwe geelachtige
tint en donkerbruine aderen; de discoidaal-vork en de posticaal-ader weinig
dunner dan de overige aderen.

Zeer zeldzaam ; slechts eenmaal het % aan de Vogelenzang in September (Rits.).

i74 II. MYCETOPIIILIDAE.

XXXIX. E.MPHERIA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 738). PI. VI. fig. 3.

Dit geslacht gelijkt mede op Sciophila en de vleugels hebben ook twee vork-
cellen. De oogen zijn zuiver rond ; de doornen aan de middelheupen van het <ƒ
ontbreken bij alle soorten; de randader is nog iels voorbij de uitmonding der
cubitaal-ader doorgetrokken; de vierhoekige cel vormt soms een langen recht-
hoek, soms ook een klein trapezium-, de hulpader heeft hare uitmonding in
den voorrand boven die cel ; de wortel der onderste vorkcel ligt dichter bij
de vleugelbasis dan die der bovenste vorkcel en onder of vóór de middeldwars-
ader. Bij vele soorten zijn de vleugels gevlekt.

Zeven Europeesche soorten van 3,5 — 7 mm. lengte, waarvan er een in ons
land, doch alleen in Limburg, is aangetroffen. Van sommige soorten zijn de
larven in vermolmd hout waargenomen.

Emphcria striatn Meig. — Syn. Sciopihila siriaia , Meig. Syst. Beschr. I.
216. 1. pi. 9. fig. 5; Macq. Dipt. n. France, 42. 1; id Suit. I. 136.1;
Zett. Ins. lapp. 858. 1; id. Dipt. Scand. XI. 4101. 1; — Emplieriasiriata,
Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 730. 1 ; Schiner , Fn. austr. II. 446.

6,5 mm. — Okergeel ; over den schedel en het voorhoofd eene bruine langs-
streep. Sprieten korter dan kop en thorax, bruin met de beide wortelleden
geel; monddeelen bruin. Op den thorax vijf donkerbruine langsstrepen , waar-
van de uitersten van voren samenhangen ; achterrug met bruine vlek. Achter-
lijf aan de basis versmald ; de insnijdingen en eene breedere of smallere rug-
streep bruin ; de vijfde ring met bruinen , bij het $ zeer breeden achterzoom ;
mannelijke genitaliën bruingeel, dikwijls verdonkerd ; eierbuis geel met een
paar kleine ronde lamellen. Pooten geel ; de schenen bruinachtig ; de tarsen
bruin ; aan de voorpooten het eerste tarsenlid even lang als de schenen. Kolf-
jes bleekgeel. Vleugels (pi. VI. fig. 3) glasachtig ; de spits grauwbruin en eene
driehoekige vlek van dezelfde kleur aan den achterrand tegen de posticaal-ader ;
ook de beide dwarsaderon der vierhoekige cel , die hier zeer lang is (meer dan
driemaal zoo lang als breed) , benevens het dwarsadertje dat de subcostaal-
ader met de hulpader verbindt en even voorbij het begin der vierhoekige cel
is geplaatst , en voorts de middeldwarsader donker gezoomd ; de steel der
bovenste vorkcel nauwelijks half zoo lang als haar bovenarm ; de randader
slechts even voorbij de uitmonding der cubitaal-ader.

Eenmaal het $ in Juli te Venlo gevangen (V. d. Br.).

Van de overige soorten hebben E. lineola Meig. , proxima Winn. en insignia
Winn. even als de hierboven beschrevene , eene groote vierhoekige cel, doch
daarentegen slechts drie donkere strepen op den thorax ; de beide eersten heb-
ben donkere banden op de vleugels, bij insignis zijn de vleugels ongevlekt.
Daarentegen hebben E. picüpennis Hal. , Jormosa Winn. en tarsata Winn.
eene kleine vierhoekige cel , die hoogstens slechts dubbel zoo lang als breed
is ; E. pictipennk en Jormosa hebben donkere banden over de vleugels ; bij
(anaia ontbreekt die teekening , maar aan de voortarsen is het einde van

XXXIX. EMPHERIA. 175

het eerste lid van onderen gebaard (J*) of de middelste leden zijn een weinig
verbreed ($). Ofschoon al deze soorten zeer zeldzaam schijnen te zijn , acht ik
het toch niet onmogelijk , dat de eene of andere te eeniger tijd ook bij ons
zal worden aangetroffen.

XL. EMPALIA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. VIII. 762). PI. VI. fig. 4.

Ook dit geslacht , waarvan de eenige soort , E. vitripennis Meig. , nog niet
ten onzent is waargenomen , gelijkt op Sciophila en meer nog op Zasiosoma.
Het vierhoekige celletje is zeer klein en nauw ; de randader overschrijdt
merkelijk de uitmonding der cubitaal-ader ; de hulpader heeft hare uitmonding
in den voorrand aan of nog iets vóór het vierhoekige celletje ; het dwars-
adertje, dat de beide takken verbindt, staat er voor; de steel der bovenste
vorkcel is korter dan bij Sciophila , doch langer dan bij Zasiosoma • de wortel
der onderste vorkcel ligt iets meer naar de vleugel basis dan die der bovenste ,
doch voorbij de middeldwarsader.

JSmp. vitripennis Meig. is 5 mm. of iets minder lang , zwartbruin , met
gele schouders , of de thorax vuilgeel met zwartbruine rugbanden ; het ach-
terlijf met gele zij vlekken en de buik grootendeels geel ; sprieten aan den
wortel geel ; heupen en dijen geel , de schenen en vooral de tarsen bruin ;
het eerste lid der voortarsen veel korter dan de schenen ; vleugels een
weinig bruinachtig met bleeken wortel. Winnertz kweekte deze soort uit
larven , die in een vermolmden stam van Carpinus belulus leefden.

XLI. POLYLEPTA Winn. (Verh. zool. bot. Ges. XIII. 745). PI. VI. fig. 5.

In de voornaamste kenmerken komt ook dit geslacht met Sciophila overeen,
doch het onderscheidt zich hoofdzakelijk door het aderbeloop der vleugels. De
randader overschrijdt de uitmonding der cubitaal-ader ; deze is sterk golvend
gebogen; haar oorsprong en daardoor ook het vierhoekige celletje en de mid-
deldwarsader liggen dichter naar den vleugelwortel ; de hulpader heeft hare
uitmonding in den voorrand ver voorbij het vierhoekige celletje, en in dit
geval is het dwarsadertje , dat de beide takken verbindt , boven dat celletje
geplaatst , of wel de hulpader is afgebroken en dan staat het genoemde
dwarsadertje veel meer naar den vleugelwortel ; de bovenste vorkcel is matig
lang gesteeld; hare basis en die der onderste vorkcel liggen nagenoeg onder
elkander of de laatste is meer naar den vleugelwortel teruggetrokken, maar ligt
ook dan nog voorbij de middeldwarsader.

Er zijn vier soorten beschreven , wier lengte 5 of 6 mm. bedraagt , en
van wier eerste toestanden niets bekend is. Eene enkele is bij ons waargenomen.

Polylepta leptogastcr Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII.

746. 1; Schiner, Fn. austr. II. 448.
$ 5 mm. — Kop met palpen en sprieten zwartbruin; sprieten een derde

176 II. MYCF.TOPHII.IDAE.

langer dan kop en thorax. Thorax donkerbruin, van boven eenigszins glanzig
in de zijden wat helderder; van voren een smalle lichtere rand; op den rug en
in de zijden eenige borstels. Achterlijf donkerbruin , een weinig glanzend , zeer
slank en cylindrisch, aan *t uiteinde iets platgedrukt, met een paar korte la-
mellen geëindigd. Pooten geel, de schenen bruinachtig, de tarsen donkerbruin ;
het eerste lid der voortarsen hoogstens een klein weinig langer dan de schenen.
Kolfjes lang met spitsen knop, geelachtig, aan den top zwartbruin. Vleugels
met eenige grauwachtige tint ; de aderen fijn en donkerbruin ; de randader
loopt tot aan de vleugelspits; de hulpader is vóór het kleine vierhoekige cel-
letje afgebroken en door een dwarsadei tje met de subcostaal-ader verbon-
den; het vierhoekige celletje trapezium-vormig, van boven breeder dan van
onderen ; de bovenste vorkcel dubbel zoo lang als haar steel ; de basis der
onderste vorkcel nauwelijks iets dichter naar den vleugelwortel dan die der
bovenste.

Van deze hoogst zeldzame soort werd een $ te Leiden door den heer Snellen
van Vollenhoven gevangen; het berust in 's Rijks museum aldaar; het g is
niet bekend.

XLII. Dl VDOCIW1 Ruthe (Oken's Isis XI. 1210) (= Macroneura Macq.)
PI. VI. fig. 6.

Kop rond, van voren een weinig platgedrukt; aangezicht behaard. Oogen
niervormig, op het voorhoofd dicht tot elkander genaderd; bijoogen ten getale
van drie, in eenen driehoek geplaatst. Zuiger kort; palpen omgebogen, vier-
ledig; het eerste lid klein, de beide volgenden onderling bijna van gelijke
lengte; het laatste lid langer dan het derde, draadvormig. Sprieten gebogen,
bijna cylindrisch, 17-ledig; de beide wortelleden bekervormig. Achterlijf zeven-
ringig, cylindrisch. Pooten slank; heupen sterk verlengd ; dijen verdikt; schenen
met eindsporen; langs de achterschenen eenige zeer korte dunne zijdoorntjes.
Vleugels groot met duidelijken achterhoek, iets langer dan het achterlijf; rand-
ader nog even voorbij de uitmonding der cubitaal-ader voortgezet; hulpader kort
en fijn, in den voorrand uitmondende en niet door een dwarsadertje met de
subcostaal-ader verbonden ; subcostaal-ader gebogen , op ongeveer de halve
vleugellengte in den voorrand uitmondende; cubitaal ader ongevorkt, dicht bij
den vleugelwortel uit de subcostaal-ader voortkomende, haar wortelstuk niet,
gelijk bij de vorige geslachten, rechtstandig, maar bijna horizontaal; middel-
dwarsader daarentegen rechtstandig; discoidaal-ader en posticaal-ader gevorkt;
de discoidaal-ader ontspruit een weinig vóór het midden der vleugels, meteen
rechtstandig wortelstuk uit den bovenarm der posticaal-ader; dit wortelstuk
loopt in dezelfde lijn met de middeldwarsader, waardoor de discoidaal-ader uit
die dwarsader schijnt voort te komen; de vork der discoidaal-ader loopt aan
hare basis spits toe en is lang gesteeld, de steel ruim half zoo lang als de
armen; anaal-ader volkomen den vleugelrand bereikende, aan 't eind met den
onderarm der posticaal-ader convergeerende.

XLII. DIADOCIDIA. i 77

Dit geslacht bevat slechts ééne sooit, van wier gedaantewisseling niets be-
kend is.

Diadocidia fcrruginosa Meig. — Syn. Mycetolia ferruginosa, Meig. Syst.

Beschr. VI. 29 i. 4; — Diadocidia Jlavicans , Ruthe, Isis 1831. 1210; Löw,

Stett. Ent. Zeit. 1843. GG; — Macroneura Winihemi, Macq. Suit. I.

147. pi. 3. f. 15, 1G; — Diadocidia j 'erruginosa , Winn. Stett. Ent. Zeit.

1853. 53. pi. 1. f. 5—7; id. Verh. zool. bot. Ges. XIII. C6G. 1. pi. 18.

f. 1 ; Schiner , Fn. austr. II. 42G.
3 — 3,5 mm. — Kop bruin; zuiger en palpen geel; sprieten donkerbruin; de
beide wortelleden en de basis van het eerste schaftlid geel. Lijf roestkleuiig ;
op den thorax soms drie ineengevloeide bruine langsbanden; achterrug, de rug
van het achterlijf en de anus donkerbruin. Pooten roodgeel ; de spits der
achterdijen en der schenen iets verdonkerd ; de tarsen bruin; de achtertarsen
iets korter dan de schenen ; in $ hebben de voortarsen aan het tweede en
derde lid een spoor van verbreeding. Kolfjes geel. Vleugels een weinig grauw-
achtig, aan den voorrand iets krachtiger, met lichtbruine aderen en grauwe
beharing.

Vrij zeldzaam ; enkele malen door mij bij den Haag in Mei gevangen ; ook
in Juni te Rotterdam (Sn.) en te Driebergen (Six).

XLIII. MYCETOBIA Meig. (Syst. Beschr. I. 229). PI. VI. fig. 7.

Kop rond, van voren een weinig platgedrukt; aangezicht naakt. Oogen nier-
vormig, op het voorhoofd dicht tot elkander genaderd; diie bijoogen in eenen
driehoek geplaatst, het middelste of voorste klein. Zuiger en palpen vrij kort;
de palpen vierledig; het eerste lid klein, het tweede eirond, dik; de beide
laatsten cylindrisch, het vierde langer. Sprieten gebogen, cylindrisch, 17-ledig;
de beide wortelleden bekervormig; de schaftleden breed en kort, bijna ring-
vormig, het eindlid zeer klein. Achterlijf zevenringig, bij het £ cylindrisch, bij
het $ platgedrukt. Pooten vrij slank, heupen sterk verlengd; dijen weinig ver-
dikt, schenen iets verbreed, met korte zwakke sporen; achterschenen met
kleine doorntjes op ééne rij. Vleugels groot, microscopisch behaard, metduide-
1 ijken achterhoek ; randader nog even voorbij de uitmonding der cubitaal-ader
voortgezet; hulpader lang, vóór het midden, subcostaal-ader even voorbij het
midden in den voorrand uitmondende; geen dwarsadertje tusschen beiden;
cubitaal-ader in schuine richting uit het midden der subcostaai-ader voortko-
mende, doch spoedig, aan de middeldwarsader, in twee opwaarts gaande armen
gesplitst; middeldwarsader, discoidaal-ader en posticaal-ader als in Diadocidia; do
vork der discoidaal-ader lang gesteeld; de steel zoo lang als de armen; anaal-
ader volkomen den achterrand bereikende, tot aan 't eind evenwijdig met de
posticaal-ader.

Slechts ééne soort. Volgens Winnertz en Schiner leven de larven in ziekelijke
uitwassen van boomstammen , waar zij zich met de uitvloeiende sappen voeden ;

12

178 II. MYCETOPUILIDAE.

ook zouden de muggen in de nabijheid van zulke plaatsen te vinden zijn; Dr.
Weyenbcrgh kweekte de soort uit larven, die gezellig in rottend wilgenhout
leefden, even als Macquart (Suit I. 125) uit vermolmd ijpenhout.

Mycctobia pallipes Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 230. 1. pi. 8.

fig. 10; Macq. Dipt. n. Fr. 51. 1 ; id. Suit. I. 146. 1; Zett. Dipt. Scand. X.

4070.1; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 667. 1; Schiner, Fn. austr. II. 427.

2,5 mm. — Kop en sprieten zwart; palpen geel. Lijfzwart, bijna glansloos,

met gele beharing; schildje met gele borstels; bij het $ de buik meestal vuilgeel.

Pooten bleekgeel, de tarsen aan het eind een weinig bruin. ^Kolfjes witachtig.

Vleugels glasachtig, met de aderen bij den voorrand zwartbruin, de overigen

lichter, de beide laatste langsaderen zeer flauw.

Zeldzaam; Utrecht, Juli (Six) ; Haarlem (Weyenb.).

XLIV. PLfcSIASTINA Winn. (Stett. Ent. Zeit. XIII. 55). PI. VI. fig. 8.

Kop rondachtig, van voren platgedrukt; het voorhoofd eenigszins verheven;
aangezicht behaard. Oogen niervormig , op het voorhoofd tot elkander genaderd ;
bijoogen drie, als in ifycetoMa. Zuiger kort; palpen vierledig; het eerste lid
zeer klein, het tweede eirond, dik; de beide laatsten dunner, maar weinig of
niet langer dan het tweede. Sprieten boogvormig uitstekend, 17-ledig; de
wortelleden smaller dan de onderste schaftleden ; deze platgedrukt , dubbel zoo
breed als lang, naar het eind smaller wordende; het laatste lid zeer klein.
Achterlijf zevenringig, in <ƒ cylindrisch , in $ platgedrukt en in 't midden iets
verbreed. Pooten slank ; heupen sterk verlengd ; schenen met korte eindsporcn
en zwakke doorntjes, welke aan de achterschenen in drie rijen geplaatst zijn;
achtertarsen korter dan de schenen. Vleugels groot, een weinig behaard; rand-
ader slechts tot de uitmonding der cubitaal-ader voortgezet; hulpader zeer
kort en rudimentair, afgebroken; subcostaal-ader ver voorbij het midden der
vleugellengte in den voorrand uitmondende; de overige aderen als bij Mycetobia,
doch de vork der cubitaal-ader niet onmiddellijk aan de middeldwarsader,
maar eerst verder naar de vleugelspits beginnende ; zij is korter dan de vork
der discoidaal-ader , die spits toeloopt en dubbel zoolang is als haar steel.

Er zijn twee soorten van dit geslacht, die beiden inlandsen zijn.

Achterlijf geel met donkerbruine banden 1. annulata Meig.

Achterlijf zwartbruin, aan de uiterste spits geel . . .2. apicalis Winn.

1. Plcsiastina annulata Meig. — Syn. Mycetobia annulata, Meig. Syst.
Beschr. VI. 294. 3; Zett. Dipt. Scand. X. 4072. 3; — Plesiastina annulata ,
Winn. Stett. Entom. Zeit. XIII. 55. 1 ; id. Verh. zool. bot. Ges. XIII.
670. 1; Schiner, Fn. austr. II. 429; — Ocroplalua Jlavus , Zett. Dipt.
Scand. IX. 3447. 7; — Symmerus Jlavus, Walk. List of dipt. ins. I. 88; —
Ditomyia annulata, Walk. Dipt. brit. III. 64. 2.

XLIV. PLESIASTINA. 179

6,5 — 8 mm. — Aangezicht en palpen geel ; voorhoofd en schedel zwartbruin ;
sprieten zoo lang als kop en thorax, bleekbruin, de wortelleden en onderste
schaftleden geel. Lijf glanzig, geel; achterlijf in de zijden een weinig samen-
gedrukt, met breeden, donkerbruinen achterzoom der ringen; bij het <j" de
geslachtsdeelen groot, uit vier langwerpige deelen bestaande, waarvan de twee
bovensten grooter zijn en de beide ondersten aan de buitenzijde harig, min of
meer knotsachtig, doch spits geëindigd. Pootcn geel met bruinachtige tarsen;
de dijen aan de onderzijde gewimperd; eerste lid der voortarsen ongeveer even
lang als de schenen. Kolfjes donker met gelen steel. Vleugels met grauwe
beharing.

Zeer zeldzaam; ik ving slechts eenmaal het <ƒ in de boschjes bij het Joodsche
kerkhof te 's Gravenhage, in Juni.

2. PI. apicalis Winn. — Syn. Winn. Stett. Ent. Zeit. XIII. 5G. 2 } id. Verh.
zool. bot. Ges. XIII. 674. 2; Schiner, Fn. austr. II. 429.

$ 5,5 — 6 mm. — Aangezicht geel ; voorhoofd en palpen bruin ; sprieten
bijna zoo lang als kop en thorax, bruin met gele wortelleden. Thorax glanzig,
lichtbruin of roodgeel , met drie breede zwartbruine langsbanden , waarvan de
middelste wel eens ontbreekt ; borstz'yden en achterrug geelbruin ; de thorax
en het schildje met zwarte borstelharen. Achterlijf glanzig zwart of zwartbruin,
met zwarte haren ; de lamellen der eierbuis geel. Ponten licht pekkleurig of
bruingeel; de tarsen donkerder; eerste lid der voortarsen nauwelijks iets korter
dan de schenen. Kolfjes geel met donkeren knop. Vleugels bruinachtig asch*
grauw (volgens Winnertz is er bij het levende dier een zwartachtige zoom om
de spits en den achterrand , die na den dood verdwijnt).

Een $ te Rotterdam (Frans.). Het <ƒ is onbekend. Deze soort werd door
Winnertz gekweekt uit de larve , die in een vermolmden stam van Carpinus
èelulus leefde.

XLV. DITOMYIA Winn. (Stett. Ent. Zeit. 1846. 16.) PI. VI. fig. 9.

Dit geslacht, waarvan tot hiertoe geene inlandsche soorten bekend zijn, ge-
lijkt over 't algemeen op Plesiastina. Het aangezicht is naakt, de oogen rond,
uitpuilende, door het breede voorhoofd gescheiden; de bijoogen, waarvan het
middelste kleiner is , staan op eene dwarsrij ; het laatste lid der palpen is óf
langer dan het voorlaatste, of zeer klein en rudimentair; de beide wortelleden
der sprieten zijn ongeveer even breed als de onderste schaftleden, die iets
platgedrukt zijn. Het aderbeloop der vleugels is in de hoofdzaak gelijk aan
dat van Plesiastina ; doch het wortelstuk der cubitaal-ader is schuiner en
S-vormig gebogen ; de vork der cubitaal-ader is veel langer , langer ook dan
de vork der discoidaal-ader. De randader is nog even voorbij de uitmonding
der cubitaal-ader voortgezet.

Twee soorten komen in Duitschland voor. De eene (D. fasciata Meig.) 6 — 7
mm. lang, is vaalgeel, met drie bruine langsstrepen op den thorax; het ach*

1SÖ IL MYCETOPHILIDAE.

terlijf met breeden zwartbruinen zoom der ringen en de vleugels met drie
donkere dwarsbanden. De andere soort (D. macroptera Winn.), 8 mm., is zwart-
bruin , met de schouders en eenige verdere strepen en vlekjes op den thorax ,
benevens den achterzoom der lijfsringen en de heupen en dijen geel ; de vleu-
gels ongevlekt, een weinig bruingrauw, alleen aan den voorrand en de spits
iets donkerder. De larven leven in boomzwammen.

XLVI. ÜOLITOPIIILA Meig, (Syst. Beschr. I. 220). PI. VI. Cg. 10, 11.

Kop rondachtig , van voren platgedrukt ; oogen breed , eirond , een weinig
uitpuilend ; drie bijoogen in eene gebogen lijn geplaatst. Zuiger kort ; palpen
omgebogen, 4-ledig ; het eerste lid zeer klein, het tweede en derde onderling
van gelijke lengte, het vierde iets langer. Sprieten haarvormig, zeventienledig,
bij het g bijna zoo lang als het lichaam , bij het $ een weinig korter ; de
wortelleden bekervormig ; de schaftleden cylindrisch , behaard , het laatste lid
zeer klein. Thorax en achteirug hoog gewelfd ; schildje klein. Achterlijf zeer
slank , negenringig , bij het cT meer of min cylindrisch , met zeer klein eind-
lid , bij het $ van ter zijde samengedrukt. Pooten lang en dun ; heupen
sterk verlengd; schenen met korte en zwakke eindsporen; voorschenen met
ééne rij, achterste schenen met drie rijen nietige zijdoorntjes. Koltjeslang. Vleu-
ge's groot, ten minste zoo lang als het achterlijf; randader tot in de vleugel-
spits , even voorbij de uitmonding der cubitaal-ader voortgezet ; hulpader een
weinig vóór het midden der vleugellengte volkomen in den voorrand uitloo-
pende en door een dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden ; cubitaal-
ader in eene gebogen lijn uit het midden der subcostaal-ader ontspruitende,
gevorkt; de bovenarm recht, steil opwaarts gaande, in den voorrand zelf of
wel in de subcostaal-ader uitloopende; middeldwarsader kort en steil, in 't
midden des vleugels; discoidaal-ader op korten afstand van den vleugelwor-
tel uit de posticaal-ader voortkomende en even als deze gevorkt ; aan haren
oorsprong heeft zij nog eene lïjne terugloopende ader, waardoor eenigszins
eene rudimentaire middelste wortelcel wordt gevormd ; de vork der discoidaal-
ader groot , kort gesteeld , aan hare basis spits toeloopend ; de vork der pos-
ticaal-ader dicht bij den vleugelwortel beginnende , aanvankelijk smal , doch
door de sterke buiging van den onderarm aan 't einde verbreed ; tevens wordt
daardoor de onderste wortelcel aan 't einde vernauwd; anaal-ader tot den
vleugelrand doorgetrokken.

Deze muggen zijn van 4—6 mm. lang, komen aan schaduwrijke plaatsen
dikwijls in aantal voor en leven als larven gezellig in paddestoelen; de lar-
ven en poppen van B. cinerea zijn door Léon Dufour afgebeeld in de Annales
des sciences naturelles, 1839. pi. 1. Hg. 9 en 15. Van de vijf Europeesche
soorten zijn er twee bij ons te lande gevonden.

De bovenarm der cubitaal-ader eindigt in de sub-
costaal-ader, kort vóór de uitmonding van deze. 1. cinerea Meig.

XLV1. BOLITOPHILA, 181

De bovenarm der cubitaal-ader eindigt in den voor-
rand des vleugels , even voorbij de uitmonding
der subcostaal-ader 2. fusca Meig.

1. Bolitophila fineren Meig. — Syn. Meig. Syst. Bescbr. I. 221. 1. pi. 8.

fig. 1,2; Macq. Dipt. n. Fr. 55. 1 ; id. Suit. I. 126. 1 ; Staeg. Kröj.

Tidskr. III. 229. 8; Zett. Ins lapp. 854. 2; id. Dipt. Scand. X. 4057. 3;

Walk. Dipt. brit. III. 72. 2; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 674. 3;

Schiner , Fn. austr. II. 43fJ.
4 — 6 mm. — Kop bruin ; palpen geel ; sprieten bruin , soms met geelach-
tige wortelleden. Thorax lichtbruin met grauwen weerschijn en gele schouder-
vlekken ; soms eene aanduiding van drie bruine langsbanden ; schildje bruin-
achtig. Achterlijf grauwbruin. Pooten bruin ; heupen en dijen geelachtig ; eerste
lid der voortarsen bijna even lang als de schenen ; de volgenden te zamen on-
geveer half zoo lang en bij het $ duidelijk verbreed. Knop der kuifjes bruin ,
de steel geelachtig. Vleugels (PI. VI. fig. 10) met grauwachtige tint en bruine
aderen ; aan de uitmonding der subcostaal-ader eene eironde donkere vlek ;
soms ook eenig spoor van eene donkere vlek aan de buitenzijde der middel-
dwarsader ; de bovenarm der cubitaal-ader eindigt in de subcostaal-ader, kort
vóór de uitmonding van deze.

Niet zeldzaam bij den Haag ; ook te Noordwijk , in October (V. V.) en te
Driebeigen , in 't najaar (Six).

2. B. fusea Meig. — Syn. Bol, fusca, Meig. Syst Beschr. I. 221. 2. pi. 8.

fig. 3, 4; Macq. Suit. I. 126. 2; Staeg. Kröj. Tidskr. III. 228. 2; Zett.

Dipt. Scand. X. 4056. 2 ; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 673. 1 ;

Schiner, Fn. austr. II. 430; — Macrocera hi/brida, Meig. Klass. I. 47. 3.

pi. II. fig. 26; L. Dutour, Ann. se. natur. 1839. 20. 1 ; — Messala

Saundersü, Curt. Brit. Ent. XIII. 581 ; — Bolitophila maculipennis , Walk.

Ent. Mag. III. 169.
i — 5,5 mm. — Gelijkt op de vorige; de drie bruine langsbanden op den
thorax meestal duidelijker ; de middelste is naar voren breeder en daar soms
gespleten , naar achteren spits toeloopend ; schildje geelachtig. Aan de voorpoo-
ten het eerste tarsenlid korter dan de schenen; de drie volgende leden bij
het $ iets verbreed; aan de achterste pooten de tarsen en schenen ongeveer
even lang. Vleugels als bij ci/ierea , doch de bovenarm der cubitaal-ader eindigt
inden voorrand, even voorbij de uitmonding der subcostaal ader (PI. VI. fig. 11).
Bij den Haag in Mei en weder in September en October ; voorts te Drie-
bergen in het najaar (Six).

XLVII. MACROCERA Meig. (III. Magaz. II. 261.) PI. VI. fig. 12.

Kop breed, eirond, van voren platgedrukt; oogen eirond, van binnen een
weinig uitgesneden; drie bijoogen in gebogen dwarslijn, het middelste kleiner.

182 ÏI. MYCETOPTIILTDAF..

Zuiger kort; palpen vierlelig, cylindrisch , het eerste lid het kleinst, de beide
volgende leden aan elkander in lengte gelijk , het laatste lid iets langer. Sprie-
ten 16-ledig, haarvormig , zeer lang, dikwijls veel langer dan het lichaam;
de beide wortellcden kort; de laatste leden fijn behaard. Thorax en achterrug
hoog gewelfd ; schildje klein , halfrond. Achterlijf zevenringig , cylindrisch , van
boven een weinig platgedrukt ; tang van het <ƒ en eierbuis van het $ klein.
Pooten lang en dun , de voorpooten korter dan de beide andere paren ; heu-
pen sterk verlengd ; schenen met kleine eindsporen , doch zonder zijdoorntjes.
Vleugels groot en breed, met bijna vierkanten achterhoek, meestal langer dan
het achterlijf, duidelijk behaard of althans met microscopische beharing ; rend-
oder nog voorbij de uitmonding der cubitaal-ader voortgezet ; hulpader vóór ,
subcostaal ader iets voorbij het midden in den vooirand uitmondende, beiden
door een dwarsadertje met elkander verbonden j cubitaal-ader uit het midden
der subcostaal-ader ontspruitende, eerst schuin naar beneden gericht en van
het punt waar zij met de discoidaal-ader samentreft , weder opwaarts gaande ,
bij haar uiteinde gevorkt; de bovenarm dezer vork klein en gewoonlijk zeer
schuin in den voorrand uitmondende ; de onderarm of hoofdtak dicht bij de
randader en ongeveer evenwijdig met deze loopende ; discoidaal-ader een weinig
vóór het midden des vleugels uit de posticaal-ader voortkomende en dan on-
middellijk met de cubitaal-ader in aanraking komende , zoodat de middel-
dwarsader , die eigenlijk op het aanrakingspunt zou moeten voorkomen , ont-
breekt, en zeer licht het begin der discoidaal ader voor deze dwarsader kan
worden aangezien , terwijl daarentegen de discoidaal-ader uit de cubitaal-ader
schijnt voort te komen; de discoidaal-ader is aan haar uiteinde' lang gevorkt,
deze vork loopt wortelwaarts vrij spits toe ; de posticaal-ader deelt zich vóór
het midden der vleugellengte in tweeën ; de bovenste arm aan den beginne
zeer hoekig omgebogen ; de onderste arm loopt in zachte buiging naar den
achterrand ; de vorkcel daardoor aan 't eind sterk verbreed , de onderste
wortelcel daarentegen tot aan 't eind van gelijkmatige breedte; anaalader
tot den vleugel rand doorgetrokken.

Van dit ges'aclrt zijn 20 Europeesche soorten beschreven. De muggen (3 — 8
mm. lang) vallen door hare buitengewoon lange sprieten en sommigen ook
door haai gevlekte vleugels in 't oog ; zij zijn over 't algemeen zeldzaam.
Omtrent de vroegere toestanden is niets anders bekend dan dat ééne soort
(M. stigma Curt ) door Vunnertz verkregen werd uit een vermolmden stam
van Carpinus Icüihts , warrin alzoo de larve moet hebben gewoond. De vol-
gende soorten zijn bij ons te lande gevangen.

a. Vleugels bijna naakt, hoogstens met microscopische

beharing

Vleugels duidelijk behaard f

b. Vleugels met vlekken of dwarsbanden . . . . c
Vleugels ongevlekt d

c. Vleugelspits bruin i. angulata Meig.

XL VII. MACROCERA. 183

Vleugelspits glasachtig 2. centralis Meig.

d. Voorhoofd en schedel bruin ; borstzijden bruin ge-

vlekt ; achterlijf met bruine dwarsbanden ... 3. fasciaia Meig.
Voorhoofd en schedel geel , hoogstens bruin ge-
vlekt; borstzijden ongevlekt; achterlijf zonder
dwarsbanden e

e. Achterlijf eenkleurig geel 4. lutea Meig.

Achterlijf met bruine rugstreep 5. vittata Meig.

f. Vleugels met bruinen dwarsband en spits ... 6. pkalerata Meig.
Vleugels ongevlekt 7. Stigma Curt.

1. Macrocera angulata Meig. — Syn. M. angulala , Meig. Syst. Beschr
I. 224. 4; Macq. Dipt. n. Fr. 53. 3; Staeg. Kroj. Tidskr. III. 231. 3;
Zett. Dipt. Scand. X. 4064. 5 ; Curt. Brit. Ent. XIII. 637. 2 ; Walk.
Dipt. brit. III. 70. 5; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 681. 9;
Schiner , Fn. austr. II. 431 ; Bwst. III. 23. 232 ; — M. vittata Macq.
Suit. I. 127. 1.

5,5 mm. — Sprieten bij het J een-en-drievierdemaal , bij het $ anderhalfmaal
zoo lang als het lichaam j de beide wortelledenjen de drie eerste schaftleden geel ,
verder bruinachtig. Kop met de palpen en voorts het geheele lijf roodgeel ;
achterzoom der lijfsringen en de laatste ring geheel zwartbruin. Pooten geel ;
achterdijen aan de spits, benevens al de tarsen bruin. Kolfjes geel. Vleugels
bijna glasachtig, aan den wortel en den voorrand een weinig geel; vóór het
midden drie kleine bruine vlekjes , het eerste aan den wortel , onduidelijk ;
het tweede een weinig verder aan den voorrand; het derde bijna in 't mid-
den des vleuge's; even voorbij het midden een hoekige bruine dwarsband,
van de randvlek uitgaande; ook de spits bruin; uitmonding der hulpader
boven het einde der wortelcel.

Zeldzaam ; een paar malen beide sexen in- het Haagsche bosch , Juni ; Utrecht ,
Augustus (Six).

2. Hl. centralis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 223. 5 ; Staeg. Kröj.
Tidskr. III. 231. 4; Zett. Dipt. Scand. X. 406 3. 4; Curt. Brit. Ent. XIII.
637. 3; Walk. Dipt. brit. III. 70. 4; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII.
679. 7; Schiner, Fn. austr. II. 431.

5,5 mm. — Roodgeel. Sprieten bij het J twee en-eenhalf- tot driemaal , bij
het $ anderhalfmaal zoo lang als het lichaam , bruinachtig met gelen wortel.
Voorhoofd en schedel bruin. Thorax met drie bruine langsstrepen ; schildje en
achterrug bruinachtig. Achterlijf met den voorzoom der drie eerste ringen en
de volgende ringen benevens de tang van het £ geheel zwartbruin ; eierbuis
van het $ geel. Pooten geel met bruine tarsen. Kolfjes geel. Vleugels bijna
glasachtig , in 't midden met eene onregelmatige bruine vlek , die in den
vorm van een bandje tot de posticaal-ader doorloopt ; het einde der subcostaal-
ader en voorts een streepje in de onderrandcel bruin ; soms nog aan den wortel

184 II. MYCETOPIULIDAE,

der cubitaal-ader een bruin vlekje ; uitmonding der hulpader boven het eind
der wortelcel.

Zeer zeldzaam ; eens het <$ gevangen te Ruurlo , in Juni (Sn.).

3. M. fasciata Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 47. 2; id. Syst. Beschr. I.
223. 2. pi. 8 fig. 5; Macq. Suit. I. 128. 5; Staeg. Kröj. Tidskr. III.
230. 2; Zett. Ins. lapp. 855. 2; id. Dipt. Scand. X. 4061. 2; Curt. Brit.
Ent. XIII. G37. 8; Walk. Dipt. brit. III. 71. 7; Winn. Verh. zool. bot.
Ges. XIII. G76. 1; Schiner, Fn. austr. II. 432; Bwst. III. 23. 233.

G,5 mm. — Van slanke gestalte. Aangezicht en palpen geel ; voorhoofd en
schedel bruin. Sprieten in beide sexen iets korter dan het lijf, bruin; de
wortelleden en de basis van het eerste schaftlid geelachtig. Thorax geel met
drie bruine langsbanden; somwijlen in de borstzij den een bruine of zwartbruine
band van den vleugelwol tel naar de middelheupen; achterrug en schildje
bruin ; dit laatste met lichtere basis en aan den achterrand met eenige zwarte
borst elharen. Achterlijf geel met breede donkerbruine banden over de insnij-
dingen ; bij het <ƒ de laatste ring en de tangarmen donkerbruin. Pooten bruin ;
de tarsen donkerder ; de heupen en dijen geel. Kolfjes bleekgeel. Vleugels een
weinig korter dan het achterlijf, met grauwachtige tint, aan de spits een
weinig verdonkerd ; de aderen zwart ; uitmonding der hulpader boven het
einde der wortelcel.

Zeldzaam; Empe (v. E.); Driebergen, Juni (Six) en in de duinen bij den
Haag , Juli (Piag).

4. M. lutca Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 4G. 1. pi. II. lig. 24; id. Syst.
Beschr. I. 223. 1; Macq. Dipt. n. Fr. 54. 5; id. Suit. I. 128. 4; Staeg.
Kröj. Tidskr. III. 230. 1; Zett. Ins. lapp. 855. 1.; id. Dipt. Scand. X.
4060. 1 ; Panz. Fn. germ. CV. 7. 6 ; Curt. Brit. Ent. XIII. 637. 5 j Walk.
Dipt. brit. III. 69. 2 ; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 677. 2; Schiner,
Fn. austr. II. 432 ; Bwst. III. 23. 231.

4,5 — G mm. — Kop geel ; ocellenstip bruin. Sprieten bij het <ƒ dubbel , bij
het <j> ruim zoo lang als het lichaam , bruinachtig ; de beide wortelleden en
het begin der schaftleden geel. Thorax , schildje en achterlijf roodgeel ; op den
thorax veelal drie min of meer duidelijke bruine langsbanden ; langs den
zijnaad des achterlij fs somtijds eene afgebroken donkere streep ; bij het £ de
beide laatste ringen en de tang zwartachtig ; beharing des l'yfs zwart. Pooten
geel met bruine tarsen. Kolfjes bleekgeel. Vleugels langer dan het achterlijf,
langs den voorrand een weinig geelachtig , overigens met flauwe grauwachtige
tint; aderen fijn, bruin, aan het uiteinde der subcostaal-ader en op sommige
verbindingen een weinig verdikt; uitmonding der hulpader boven het eind der
wortelcel.

Vrij zeldzaam; enkele malen bij den Haag, in het voorjaar, ia Juli en Sep-
tember, ook ving ik haar in Juni te Hilversum ; voorts te Drummen, Juli (V. V.).

XLVII. MACROCERA.. 185

5. M. vittata Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 293. 7 ; Zett, Dipt.
Scand. X. 4062. 3 ; Walk. Dipt. brit. III. 69. 1 ; Winn. Verh. zool. bot.
Ges. XIII. 6"/7. 3; Schiner, Fn. austr. II. 432. 1)

5 — 6 mm. — Gelijkt op M. lulea, ook in de lengteverbouding der sprieten en
in het aderbeloop ; maar onderscheiden door eene breede, min of meer afge-
broken bruine rugstreep over het achterlijf. De kop is okergeel, met bruine
schedelvlek.

Eens het $ te Brummen , in October (V. V.) en het g te Driebergen, Juni (Six).

6. UI. phalerata Meig. - Syn. M.phalerala, Meig. Syst. Beschr. I. 223. 3;
Staeg. Kröj. Tidskr. III. 231. 5; Zett. Dipt. Scand. X. 4066. 0; Curt.
Brit. Ent. XIII. 637. 1 ; Walk. Dipt. brit. III. 70. 6; Winn. Verh. zool.
bot. Ges. XIII. 683. 13; Schiner, Fn. austr. II. 433; — M. macuUpennis ,
Macq. Dipt. n. Fr. 54. 4 ; id. Suit. I. 127. 2.

4 — 4,5 mm. — Okergeel. Sprieten bij 'het <$ twee-en-een-halfmaal , bij het <j>
anderhalfmaal zoo lang als het lichaam , bruinachtig , aan den wortel geel. Op
den thorax somtijds, doch zelden, eenig spoor van drie donkere langsstrepen ;
in de borstzij den eene bruine streep , van de schouders schuin tot achter de
voorheupcn loopende en somwijlen slechts aan de schouders aangeduid. Achter-
lijf met donkerbruine, afgebroken rugstreep en zij vlekken van dezelfde kleur;
de laatste ringen geheel zwartbruin even als de kleine tang van het g en de
eierbuis van het $. Pooten geel met donkerbruine tarsen. Kolfjes geel. Vleugels
bijna glasachtig, langer dan het achterlijf, fijn maar duidelijk behaard; de
vleugelspits breed bruinachtig gezoomd ; voorts bruine vlekken aan den vleu-
gelwortel , aan de uitmonding der subcostaal-ader en eene grootere op het
midden des vleugels , in den vorm van eenen dwarsband , die vooral bij het
cf bochtig is uitgerand en die de basis der achterceilen invult , maar zich naar
onderen niet verder dan tot de posticaal-ader uitstrekt ; [de hulpader heeft
hare uitmonding in den voorrand dicht vóór het uiteinde der wortelcel.

Zeer enkele malen door mij in Juni bij den Haag gevangen ; ook eens in
Juni te Driebergen (Six).

7. M. Stigma Curt. — Syn. Curt. Brit. Ent. XIII. 637. 6 ; Walk. Dipt.
brit. III. 70. 3; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 682. 10; Schiner,
Fn. austr. II. 433.

5 mm. — Okergeel of roodgeel. Sprieten bij het £ dubbel , bij het % an-
derhalfmaal zoo lang als het lichaam , bruin met gelen wortel. Op den thorax
soms drie bruine langsstrepen. Achterlijf eenkleurig geel of ook wel eenigszins
bruinachtig met bleeke insnijdingen; de anus en de vrij dikke tang van het
<ƒ donkerbruin. Pooten en kolfjes geel, de tarsen bruinachtig. Vleugels groot,
een weinig langer dan het achterlijf, fijn behaard , met iïauwe grauwachtige
tint , aan de spits een weinig , doch niet vlekachtig verdonkerd ; uitmonding

1) 31. vittata Macq. is eene andere soort m angulata Meig

186 II. MYCETOPHILIDAE.

der hulpader ongeveer boven het eind der wortelcel ; de subcostaal-ader aan
hare uitmonding in den voorrand sterk verbreed en verdonkerd ; ook de cubi-
laal-ader aan haren oorsprong en bij hare verbinding met de discoidaal-ader
verdikt en donker of zelfs van eene bruinachtige schaduw vergezeld.
Eens het J te Driebergen in Juni (Six) .

Onder de soorten , die behalve de bovengemelden , wellicht nog hier te lande
kunnen voorkomen, komen de beide volgenden in aanmerking:

M. nana Macq. (— pusiïla Meig.) , hoogstens slechts 4 mm. lang ; sprieten
bij het g anderhalfmaal zoo lang als het lichaam , bij het <j> korter ; thorax
roodgeel met drie bruine , soms onduidelijke langsbanden ; achterlijf bruin met
gele insnijdingen; pooten geel met bruine tarsen ; vleugels glasachtig, onbe-
haard ; uitmonding der hulpader vóór het einde der wortelcel.

M. maculala Meig., 5 mm., gelijkt op centralis, doch de sprieten korter,
de middelvlek der vleugels kleiner, de vleugelspits benevens een gedeelte van
den achterrand bruin gezoomd ; uitmonding der hulpader vóór het einde der
wortelcel.

XL VIII. ASINDULUM Latr. (Hist. nat. ins. et crust. XIV. 290). PI. VI.
fig. 13 , 14.

Kop breed eirond , van voren platgedrukt ; schedel verheven ; aangezicht naar
onderen snuitvormig verlengd ; zuiger zeer lang , in de rust tegen de borst
teruggeslagen, met smalle verlengde eindlippen; palpen omgebogen, vierledig;
het eerste lid klein , de beide laatste leden van gelijke lengte , korter dan
het tweede. Oogen eirond , van boven een weinig uitgesneden ; drie bij-
oogen in een driehoek , het voorste kleiner. Sprieten boogvormig uitstekend ,
17-ledig, zoo lang als de kop en thorax te zamen ; het eerste wortellid beker-
vormig , het tweede napvormig ; de schaftleden cylindrisch , een weinig samen-
gedrukt ; het eindlid zeer klein. Thorax hoog gewelfd. Achterlijf achtringig, bij
het <? cylindrisch , aan den wortel smaller ; bij het $ eenigszins platgedrukt ,
in 't midden verbreed , de laatste ring veelal ingetrokken. Pooten slank ;
heupen sterk verlengd; dijen, vooral de achterdijen, stevig; schenen met eind-
sporen en zwakke zijdoorntjes. Vleugels langer en aan den wortel smaller dan
bij Macrocera , doch in het aderbeloop grootendeels daarmede overeenkomende ;
de hulpader en subcostaal-ader niet door een dwarsadertje met elkander ver-
bonden ; de cubitaal-ader aan het einde niet evenwijdig met den voorrand ; de
bovenarm van de vork der cubitaal-ader kort , recht en steil , in den voorrand
uitmondende; de vork der discoidaal-ader aan haar begin nog spitser toeloo-
pende ; die der posticaal-ader aan het einde slechts een weinig verbreed , even
als de onderste wortelcel.

Zooveel ik weet is van de eerste toestanden van dit geslacht niets bekend.
Van de zes Europeesche soorten is bij ons tot dusver alleen aangetroffen

XLVIII. A81NDULUM. 187

Asindulum flavum Winn. — Syn. Macrorhjnclia flava , Winn. Stett. Ent.

Zeit. 1846. 17; — Asindulum flavum , id. Stett. Ent. Zeit. 1852. 49; Walk.

Dipt. brit. III. 47. 1 ; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 706. 2 ; Schi-

ner, Fn. austr. II. 441; Bvvst. III. 26. 264; — Plaiyura rosirata, Zett-

Dipt. Scand. X. 4083. 8.
5,5 mm. — Kop (PI. VI. fig. 13) bruingeel ; snuit aan de spits en palpen
bruin; schedel zwartachtig; sprieten bruin, de eerste leden geel. Thorax rood-
geel , met drie flauwe bruine langslijnen en zwarte borstelige beharing ; schildje
met een krans van zwarte haren. Achterlijf cylindrisch , bij het £ aan den
wortel geel doch langzamerhand tot het bruine overgaande , de laatste ringen
zwart ; bij het $ geel met zwartbruine dwarsbanden , de laatste ringen geheel
zwartbruin. Heupen en dijen bleekgeel ; schenen bruinachtig , tarsen donker-
bruin ; eerste lid der voortarsen merkelijk korter dan de schenen. Kolfjes
geel. Vleugels een weinig geelachtig ; randader een weinig voorbij de uitmon-
ding der cubitaal-ader , bijna tot aan de vleugelspits voortgezet ; de anaal-ader
bereikt den achterrand niet.

Ik ving haar van tijd tot tijd in de duinbosschen bij den Haag, in Juni
en Juli , altijd op schermbloemen , en vond haar ook onder insecten , door den
heer Snellen van Vollenhoven op Sterkenburg bij Driebergen verzameld 1).

XLIX. CEROPLATÜS Bosc (Act. de la soc. d'hist. nat. 1. 1. 42). PI. VI. fig. 14.

Kop breed eirond , van voren platgedrukt , naar onderen niet verlengd ;
oogen ovaal, aan de binnenzijde soms een weinig uitgesneden; op het voor-
hoofd drie bijoogen in gebogen lijn. Zuiger kort ; palpen zeer kort , tepelvor-
mig , 3- ot 4-ledig. Sprieten korter dan kop en thorax , zeer breed en plat ,
16-ledig ; de beide wortelleden bordvormig, de schaftleden dicht tegen elkan-
der geschoven, het eindlid kegelvormig. Thorax en achterrug hoog gewelfd.
Achterlijf zevenringig, cylindrisch of een weinig platgedrukt, bij sommige
soorten ïn $ sterk gewelfd. Pooten vrij lang; heupen sterk verlengd; sche-
nen met eindsporen , doch zonder zijdoorntjes of deze althans uiterst klein.
Vleugels korter dan het achterlijf, microscopisch behaard, in het aderbeloop
bijna geheel met Asindulum overeenkomende ; hulpader meestal door een dwars-
adertje met de subcostaal-ader verbonden ; de bovenarm der cubitaal-ader 't
zij in den voorrand of wel in de subcostaal-ader uitloopende.

De larven, die aan de onderzijde van paddestoelen wonen, hebben het aan-
zien van kleine slakken en laten als deze bijj het voortkruipen een glanzig
spoor achter.

1) Eene tweede soort van dit geslacht , As. femorale Meig. , die wellicht ook bij ons
zou kunnen voorkomen , is een weinig grooter (6,5 mm.) , zwart met roodgele of bruin-
gele pooten; de achterdijen met zwarte spits; de vleugels met een donkeren zoom
langs de spits en den achterrand; de randader gaat niet verder dan tot het eind der
cubitaal-ader en de anaal-ader is, hoewel dun, tot den achterrand doorgetrokken.

188 II. MYCETOPHILIDAE.

Er zijn 8 Europeesche soorten van dit geslacht beschreven , waarvan som-
migen wel 17 mm. lang zijn; de meesten schijnen zeer zeldzaam te zijn.
Slechts ééne soort is als inlandsch bekend.

Ceroplatus lineatus Fabr. — Syn. Bhagio lineatus , Fabr. Spec. Ins. II.

420. 4; id. Ent. syst. IV. 273. 6; — Sciara lineata , id. Syst. Anti. 57.

3; — Vlahjura lineata, Meig. Syst. Beschr. I. 234. 4 en VI. 295; —

Ceroplatus lineatus, Zett. Dipt. Scand. IX. 3444. 4; Winn. Verh. zool. bot.

Ges. XIII. 68G. 2; Schiner, Fn. austr. II. 434; — Platyura laticornis,

Meig. Syst. Beschr. I. 238. 13. pi. 8. fig. 19—21; Staeg. Kröj. Tidskr. III.

279. 7; Walk. Dipt. brit. III. G6. 5; Bwst. III. 26. 266; — Musea

striata, Gmel. Syst. nat. V. 2865. 314.
7 — 8,5 mm. — Kop van boven zwartachtig; aangezicht en palpen vuilgeel.
Sprieten zwart, nauwelijks zoo lang als de thorax. Thorax bruingeel, op den
rug met drie donkerbruine langsbanden en zwarte beharing; borstzijden, schildje
en achterrug vuilgeel of bruin. Achterlijf, vooral van het $, platgedrukt, zwart-
bruin, bij het <ƒ aan den voorrand van den derden, vierden en vijfden ring een
geelachtige d warsband, veelal in driehoekige zij vlekken ontaard; de tangarmen
klein, omgebogen, zwartbruin; de eindlamellen van het $ geel; beharing des
achterlijfs zwart. Pooten geelachtig ; schenen naar de spits donkerder ; tarsen
zwartbruin; heupen gewoonlijk zwartachtig gevlekt. Kolfjes geel met donker-
bruinen knop. Vleugels een weinig grauw, met bruine vlek in 't midden tegen
den voorrand, voorts aan de spits met een bruinen zoom, die zich, hoewel
flauwer, langs den achterrand voortzet; de bovenste arm der cubitaal-ader heeft
zijne uitmonding in den voorrand 1) en ligt een weinig schuin ; uitmonding der
hulpader boven het eind der wortelcel; de hulpader door een dwarsadertje met
de subcostaal-ader verbonden.

Van tijd tot tijd te 's Gravenhage , in Juni tot September, binnen'shuis;
Sterkenburg bij Driebergen (V. V.).

L. PLATYURA Meig. (lil. Mag. II. 264.) PI. VI. fig. 14—16.

In de meeste kenteekens komt dit geslacht met Ceroplatus overeen; even als
daar, is het aangezicht niet snuitvormig verlengd, doch de palpen zijn meer
volkomen ontwikkeld en als gewoonlijk omgebogen ; het eerste lid klein , het
tweede afgeknot eivormig, de beide laatsten cylindrisch, het vierde het langst.
Sprieten ten minste zoo lang als de kop en thorax, 16-ledig; het eerste wortellid
bekervormig, het tweede napvormig ; de schaftleden cylindrisch of slechts een
weinig samengedrukt , dicht in elkander geschoven. Achterlijf zevenringig, min
of meer platgedrukt , in 't midden een weinig verbreed. Pooten slank ; heupen

1) Bij andere, niet als inlandsch bekende soorten is die uitmonding, in stede van in
den voorrand, in de cubitaal-ader, zoodat de eerste onderrandcel gesloten is.

L. PLATYURA. 189

sterk verlengd; dijen eenigszins verdikt, korter dan de schenen; de schenen
met eindsporen, doch zonder duidelijke zijdoorntjes. Vleugels bijna geheel met
die der beide voorgaande geslachten overeenkomende; de bovenarm der cubitaal-
ader meestal in den voorrand, doch soms ook wel in de subcostaal-ader uit-
mondende; anaal-ader al of niet tot den vleugelrand doorgetrokken.

Er zijn niet minder dan -49 Europeesche soorten van dit geslacht beschreven ,
waarvan de grootste 11, de kleinste slechts 3 mm. lang is. Zooveel ik heb
kunnen nagaan, is van de gedaantewisseling niets bekend. Inlandsch zijn de
volgende soorten.

a. Bovenarm der cubitaal-ader in de subcostaal-ader

uitmondende (PI. VI. fig. 16) 1. atrata Fabr.

Bovenarm der cubitaal-ader in den voorrand uit-
mondende (fig. 14) b

b. Anaal-ader duidelijk en tot aan of zeer dicht bij

den achterrand voortgezet c

Anaal-ader flauwer dan de overige aderen en ver van

den achterrand zich in de vleugelvlakte verliezende e

c. Geheel zwarte soort met roodgele pooten , van meer
dan 10 mm. lengte; randader nauwelijks even voorbij

de uitmonding der cubitaal-ader voortgezet ... 2. concolor V. d. "W.
Geheel of ten deele roodgele , kleinere soorten van

hoogstens 7 mm. ; randader duidelijk voorbij de

uitmonding der cubitaal ader voortgezet . . . . d

d. Thorax van boven zwart (7 mm.) 3. humeralis Winft.

Thorax geheel geel (4 mm.) 4. modesta Winn.

e. Eerste lid der voortarsen langer dan de schenen . f
Eerste lid der voortarsen ko;ter of althans niet

langer dan de schenen g

f. Zwartbruine soort .5. infuscata "Winili

Roestkleurige soort 6. unicolor Staeg.

ff. Thorax geheel roodgeel 7. discoloria Meig.

Thorax althans van boven zwart h

h. Eerste lid der voortarsen nauwelijks iets korter dan

de schenen i

Eerste lid der voortarsen merkelijk korter dan de

schenen (3:2) /

i. Vleugels zonder bruine spits 8. licolor Macq.

Vleugels met bruine spits 9. nemoralis Meig.

/. Borstzijden roodgeel of lichtbruin 10. nana Macq.

Borstzijden zwart, soms met grauwen weerschijn . k
k. Achterlijf met uiterst smalle gele insnijdingen; grootere

soort (5 mm.) 11. fulvipes Meig.

Achterlijf met breede gele dwarsbanden ; kleinere

190 II. MTCF.TOPHlLlDAE.

soorten (hoogstens 3,5 mm.) /

/. Bovenarm der cubitaal-ader scheef en eenigszins ge-
bogen, met de uitmonding dichter bij de uitmon-
ding der subcostaal-ader dan bij die van den

hoofdtak der cubitaal-ader 12. succincta Meig.

Bovenarm der cubitaal-ader recht en vrij steil, met
de uitmonding midden tusschen de uitmonding der
subcostaal-ader en die van den hoofdtak der cu-
bitaal-ader 13. cincta Winn.

1. Platyura atrata Fabr. — Syn. Ceroplatus airaius , Fabr. Syst. Anti.
16. 3; — Platj/ura atrata, Meig. Syst. Beschr. I. 233. 2 en VI. 294;
Walk. Dipt. brit. III. 65. 2; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 090. 2;
Bwst. III. 26. 265. 1); — PI. nigra, Macq. Dipt. n. Fr. 47. 1; id.
Suit. I. 142. 2.

10 — 11 mm. — Zwart met eenigen glans. De mondrand tepelachtig vooruit-
stekend ; sprieten zwart , bij het <ƒ een derde langer dan kop en thorax , dik ;
bij het $ nauwelijks zoo lang als de thorax ; zuiger en palpen geelachtig. Thorax
met korte gele beharing, op den rug in drie rijen geplaatst; achterlijf met
korte zwarte beharing ; de tangarmen van het J kort. Heupen en dijen helder
roodgeel ; schenen bruingeel ; tarsen donkerbruin ; eerste lid der voortarsen een
vierde korter dan de schenen. Kolfjes geel. Vleugels (pi. VI. fig. 16) een weinig
bruinachtig, aan wortel en voorrand eenigszins geel, aan de spits met bruinen
schaduwachtigen zoom; aderen zwart; de randader gaat nauwelijks even voorbij
de uitmonding der cubitaal-ader ; de bovenste arm van deze loopt in de sub-
costaal-ader uit, zoodat de eerste onderrandcel gesloten is; de anaal-ader loopt
volkomen tot den achterrand door.

Ik kende deze zeldzame soort langen tijd alleen uit een $ , door wijlen Van
Eyndhoven voor jaren te Empe gevangen en thans in mijne verzameling be-
rustende; later is een enkel paartje door den heer Ritsema in Mei te Gin-
neken gevangen.

2. PI. concolor V. d. W. — Syn. Van der Wulp , Tijdschr. voor Entom.
XVII. 126. 4.

J* 10,5 mm. — Kop zwart; sprieten ongeveer zoo lang als de thorax,
zwartbruin, met grijs dons bedekt; palpen geelbruin. Thorax, schildje en
achterlijf zwart; de thorax met flauwen glans en korte zwarte beharing; bij den
vleugelwortel eenige zwarte borstels; ter wederzijde achter den halskraag een
roodgeel vlekje, dat zich lijstvormig een eind naar boven uitbreidt; achterlijt
glanzig met korte zwarte beharing; de tang matig dik en bijna zoo breed als

1) PI. marginata, in de lijst dor Bouwstoffen als synoniem aangehaald, is, volgens
AVinnertz, eene andere soort, die zich onder anderen door een donker vlekje op den
steel der vork en bij het ? door roodgele dwarsbanden op het achterlijf onderscheidt.

L. PLATYURA. 19L

de laatste lijfsring. Pooten roodgeel; schenen een weinig bruinachtig; tarsen
zwartbruin ; achterste heupen met zwartbruine wortelvlek en ook de verbinding
met de dijen bruinachtig; eerste lid der voortarsen ongeveer drie vierden ter
lengte der schenen. Kolfjes zwartachtig met gelen steel. Vleugels met bruingele
tint, aan de spits nauwelijks iets verdonkerd; de aderen zwart; de hulpader
heeft hare uitmonding in den voorrand even vóór de inwrichting der cubitaal-
ader; de bovenste arm der cubitaal-ader ligt schuin en heeft de uitmonding in
de randader, zoodat de eerste onderrandcel open is; de randarler is weinig of
niet voorbij de uitmonding der cubitaal-ader voortgezet; de anaal-ader is even
duidelijk als de andere aderen en bereikt bijna den achterrand.
Een d\ in Juni te Voorst gevangen (Wtt.).

3. PI. humeralis Winn, (PI. VI. fig. 15). — Syn. Winn. Verh. zool. bot
Ges. XIII. 692. G.

7 mm. — Kop donkerbruin ; zuiger en palpen roodgeel ; sprieten slank , bij
het cf ter lengte van kop en thorax, bij het $ iets korter, zwartbruin; de
wortelleden en het begin der schaft geel. Thorax roodgeel , van boven zwart
met eenigen glans , in den vorm van drie breede samengevloeide langsbanden ,
die de schouders en eene streep boven den vleugelwortel vrijlaten ; schildje
geel; borstzijden en achterrug bruin. Achterlijf bij het g roodgeel, van boven
met zwartbruinen voorrand der ringen , de drie laatste ringen geheel zwart-
bruin; bij het % het achterlijf eenkleurig roodgeel. Heupen en dijen geel;
schenen bruinachtig ; tarsen bruin ; aan de voorpooten de schenen langer dan
de tarsen (4 : 3). Kolfjes geel. Vleugels bruinachtig grauw, aan de spits
iets verdonkerd ; aderen zwartbruin ; randader duidelijk voorbij de uitmonding
der cubitaal-ader voortgezet; anaal-ader geheel tot den vleugelrand doorloopende.

Een enkele maal bij den Haag het <£ (Six).

4. PI. niodesta Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. G91. 4
Schiner , Fn. austr, II. 436.

4 mm. — Okergeel ; het voorhoofd , de sprieten aan het eind en de tarsen
bruinachtig ; sprieten zoo lang als de thorax ; na den dood soms het achterlijf
min of meer bruin met lichtere insnijdingen ; aan de voorpooten de tarsen een
derde korter dan de schenen. Vleugels bijna glasachtig , aan den voorrand met
gele tint ; randader duidelijk voorbij de uitmonding der cubitaal-ader voortge-
zet ; uitmonding der hulpader boven het midden der wortelcel ; bovenarm der
cubitaal-ader ongeveer rechtstandig, met de uitmonding in den voorrand vóór
het midden tusschen de subcostaal-ader en de cubitaal-ader ; anaal-ader duide-
lijk, recht en tot den vleugelrand doorloopende.

Zeldzaam ; slechts eenmaal het g te Rotterdam (Frans.).

5. PL infuscata Winn. — Syn. Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 695. 11 ;
Schiner , Fn. austr. II. 437.

6,5 — 8 mm. — Aangezicht , zuiger en palpen geel ; voorhoofd en schedel
zwartbruin ; sprieten zwart of zwartbruin , korter dan de thorax ; de wortel*

192 1T. MYCETOPHILIDAK.

leden soms min of meer geelachtig. Thorax roodgeel, op den rug met drie
breede glanzig zwarte of zwartbruine langsbanden; bij het <£ de borstzijden,
het schildje en de achterrug zwart of zwartbruin ; bij het 2 de langsbanden
meestal bleekbruin. Achterlijf zwartbruin ; de uiterste wortel , de buik en de
eerste ringen en bij het $ de achterrand van den tweeden tot vierden ring
ook van boven geel ; de tangarmen van het <g zwartbruin , draadvormig ; de
eindlamellen van het $ bleekgeel. Pooten roodgeel ; de eindsporen der schenen
en de tarsen bruin ; eerste lid der voortarsen een derde langer dan de schenen.
Kolfjes roodgeel. Vleugels grauwachtig , aan den voorrand geelachtig , vóór de
spits met een zwartachtigen dwarsband, die n:et tot den achterrand doorloopt;
randader een weinig voorbij de uitmonding der cubitaal-ader voortgezet ;
worteldwarsader vóór het midden der hulpader ; de kleine bovenarm der cu-
bitaal-ader rechtstandig en vóór het midden tusschen de subcostaal-ader en
den ondersten arm der cubitaal-ader in den voorrand uitloopende ; anaal-ader
dun en niet tot den achterrand doorioopende.

Enkele malen bij den Haag , in Juni en Juli ; Utrecht (Wtt.) ; Rotterdam
(Frans.).

6. PI. unicolor Staeg. — Syn. Staeg. Kröj. Tidskr. III. 280. 11 ; Zett. Dipt.
Scand. X. 4080. 4j Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 697. 13; Schiner,
Fn. austr. II. -437.

7 mm. — Roestkleurig ; de beharing van thorax en achterlijf zwart; op den
thorax soms eenig spoor van donkere langsstrepen ; op het voorhoofd eene
bruine vlek. Sprieten zwartbruin met gelen wortel. Pooten geel ; de fijne
doorntjes en de eindsporen der schenen , alsmede de tarsen zwartbruin ; aan
de voorpooten het eerste tarsenlid ongeveer een achtste langer dan de schenen.
Kolfjes geel , de knop aan de spits bruin. Vleugels bijna glasachtig , met iets
gele tint en bruine spits; de randader duidelijk voorbij het eind der cubitaal-
ader voortgezet ; de hulpader door een dwarsadertje met de subcostaal-ader
verbonden ; de korte bovenarm der cubitaal-ader steil en juist in het midden
tusschen het eind der subcostaal-ader en der cubitaal-ader in den voorrand
uitloopende ; anaal-ader onduidelijk en ver vóór den vleugelrand eindigende.

Een ? te Beek omstreeks half Juni (V. M. d. R.).

7. PI. discolor ia Meig. — Syn. Plaiyura discoloria ] Meig. Syst. Beschr.
I. 239. 14; Macq. Suit. I. 144. 11; Walk. Dipt. brit. III. 68. 13;
Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. C96. 12; Schiner, Fn. austr. II. 439;
Bwst. III. 26. 267; — PI. discolor, Zett. Dipt. Scand. X. 4082. 6 (naar
Mei gen beschreven.)

4 — 5 mm. — Kop roodgeel ; voorhoofd en schedel met bruine vlek ; sprieten
zoo lang als de thorax , bij het $ iets korter ; de beide wortelleden en het
grondstuk van het eerste schaftlid geel , verder zwartachtig , met grys dons j
palpen geel; oogen (ook in 't leven) en byoogen zwart. Thorax, schildje en
achterlijf roodgeel; op den thorax soms en flauw spoor van donkere langs-

L. PLATYURA. 19^

banden; beharing zwart en in de zijden borstelig; achterlijf een weinig glan-
zig, platgedrukt, naar achteren duidelijk verbreed ; voorrand der ringen zwart-
bruin gezoomd ; de laatste ringen met de tangarmen bij het £ geheel zwart-
bruin. Pooten en kolfjes bleek roodgeel ; de schenen een weinig donkerder ; de
tarsen zwartbruin ; het eerste lid der voortarsen even lang als de schenen*
Vleugels met grauwachtige of grauwgele tint en lichtbruine aderen ; de spits
soms een weinig verdonkerd; de randader nog eren voorbij de cubitaal-ader
voortgezet ; de bovenste arm der cubitaal-ader kort , steil en in 't midden
tusschen de subcostaal- en cubitaal-ader in den vleugelrand uitloopende ; wor-
teldwarsader een weinig vóór het midden der hulpader ; anaal-ader niet zeer
duidelijk en den vleugelrand niet bereikende.

Bij den Haag in Juni meermalen gevangen ; ook ving ik haar in Juli by
Amersfoort.

8. PI. bicolor Macq. — Syn. Macq. Dipt. n. Fr. 49. 7; id. Suit. I. 143.
7; Meig. Syst. Beschr. VII. 40. 26; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII.
702. 21 ; Schiner , Fn. austr. II. 439 ; Bwst. III. 26. 269.

3 — 3,5 mm. — - Aangezicht en monddeelen geel ; voorhoofd donkerbruin ',
mondrand met een driehoekig uitsteeksel. Sprieten bij het <g zoo lang als kop en
thorax ; bij het $ iets korter , zwartachtig met grijs dons bedekt ; de beide
wortelleden geel. Thorax roodgeel , op den rug glanzig zwart. Achterlijf naar
achteren verbreed , roodgeel met zwarten zoom aan den voorrand der ringen ,
de laatste ring met de tangarmen bij het c? geheel zwart of zwartbruin. Poo-
ten lang, stroogeel ; de schenen iets donkerder, de tarsen zwartbruin ; eerste
lid der voortarsen een weinig korter dan de schenen. Kolfjes geel ; de spits-
helft van den knop bruin. Vleugels zoo lang als het achterlijf, met zeer flauwe
grauwe , aan den wortel en den voorrand meer gele tint ; de randader dui-
delijk voorbij de monding der cubitaal-ader voortgezet; de bovenste arm der
cubitaal-ader kort , steil , in het midden of iets voorbij het midden tusschen
de subcostaal- en cubitaal-ader den voorrand bereikende ; worteldwarsader vóór
het midden der hulpader; deze ongeveer boven het midden der wortelcel in
den voorrand uitloopende ; anaal-ader flauw , den achterrand niet bereikende.

Utrecht, Juli (Six) ; Wikkenburg, Juli (Wtt,).

9. PI. nemornlis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 23G. 8 ; Macq. Dipt.
n. Fr. 48. 4; id. Suit. I. 142. 4; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 704.
25; Schiner, Fn. austr. II. 439.

3,5 mm. — Kop zwart ; palpen geel ; sprieten zoo lang als de thorax , zwart-
bruin. Thorax zwart , een weinig glanzig ; borstzijden lichtbruin. Achterlijf
zwart of zwartbruin ; achterrand van den tweeden , derden en soms ook van
den vierden ring geel. Heupen en dijen geel; schenen bruingeel; de eindspo-
ren en de tarsen donkerbruin ; eerste lid der voortarsen een weinig korter
dan de schenen. Kolfjes geel ; de knop meest verdonkerd. Vleugels met grauw-
achtige tint , aan den wortel en den voorrand geelachtig ; de spits met bree-

13

194 II. MYCETOPHILIDAE.

den bruinen zoom , die aan den bovensten arm der cubitaal-ader begint ; deze
arm bereikt den voorrand in 't midden tusschen de subcostaal- en cubitaal-
ader; randader duidelijk voorbij de monding der derde langsader voortgezet;
worteldwarsader in het midden der hulpader ; anaal-ader zeer flauw en zich
in de vleugelvlakte verliezende.
Utrecht, Mei (Six).

10. PI. nana Macq. — Syn. Macq. Dipt. n. Fr. 49. 5; id. Suit. II. 142.
5; Meig. Syst. Beschr. VII. 39. 24; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII.
705. 26.

2,5 mm. — Gelijkt zeer op PI. nemoralis , doch is kleiner ; de gele zoom
aan den achterrand van den tweeden tot vierden lijfsring is dikwerf tot
dwarsbanden uitgebreid; de schenen zijn meer geel; het eerste lid der voor-
tarsen korter dan de schenen (4 : 5) ; de kolfjes hebben een zwarten knop ;
de vleugels zijn grauwachtig , met bruinachtige spits ; de bovenarm der cubi-
taal-ader is zeer klein , rechtstandig en voorbij het midden tusschen de sub-
costaal- en cubitaal-ader geplaatst.

Een $ in Juni bij den Haag.

11. PI. fulvipes Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 235. 6 ; Staeg.
Kröj. Tidskr. III. 277. 2; Zett. Dipt. Scand. X. 4085. 10.

$ 5 mm. — Zwart met eenigen glans ; ook de kop met sprieten en mond-
deelen zwart ; boven den mondrand eene tepelvormige verhevenheid ; sprieten
korter dan de thorax , vrij dik. De schouderknubbels en zeer smalle insnij din-
gen van het achterlijf geel. Pooten met de heupen roodgeel ; de schenen iets
verdonkerd ; de tarscn zwartbruin ; eerste lid der voortarsen een vierde korter
dan de schenen. Kolfjes zwartbruin met lichteren steel. Vleugels een weinig
grauwachtig, met zwartbruine aderen; vóór de spits een bruine dwarsband ,
die voorbij den bovenarm der cubitaal-ader begint en buitenwaarts alsmede
naar onderen spoedig wegsmelt ; de vleugelspits zelve en een deel van den
achterrand iets verdonkerd; de bovenarm der cubitaal-ader recht; zijn einde
dichter bij de uitmonding der subcostaal-ader dan bij die van den hoofdtak der
cubitaal-ader; anaal-ader niet tot den vleugelrand doorloopende.

Een § in Juli bij den Haag gevangen*

De determinatie acht ik niet zoo volkomen zeker : in de grootte komt het
voorwerp beter overeen met de beschrijving van Staeger dan met die van
Meigen , alwaar de lengte als 4 lin. wordt aangegeven. Evenzeer is het twij-
felachtig of dit exemplaar dezelfde soort is als die welke ik vroeger in Her-
klots' Bouwst. (I. 150. 43) als PI. fulvipes heb opgenomen en die ik niet
meer kan vergelijken (Zie Tijdschr. v. Entom. XVII. blz. 123).

12. PI. BUCoincta Meig. — Syn. PI. succincta, Meig. Syst. Beschr. Vil. 39.
22; Winn. Verh. zool. bot. Ges. XIII. 704. 24; Scliiner, Fn. austr. II.
440; — PI. flavxpes , Bwst. III. 20. 270 (excl. syn.).

L. PLATYURA. 495

3 — 3,5 mm. — Kop bruin; boven den mondrand een puntig uitsteeksel;
sprieten zwart met grijsachtig dons , zoo lang als kop en thorax , bij het $ iets
korter ; palpen geelachtig. Thorax en achterlijf zwart , eenigszins glanzig ;
achterlijf bij het £ bijna bandvormig, bij het $ naar achteren verbreed; ach-
terzoom van den tweeden en de volgende ringen geel ; de tang van het <ƒ
viij groot, eirond, bruin. Pooten en kolfjes stroogeel ; de schenen naar het
uiteinde een weinig gebruind ; de tarsen benevens de eindsporen der schenen
en soms een stipje onder aan het tweede heupenlid , bruin ; voortarsen een
derde korter dan de schenen. Vleugels met grauwe tint , aan de spits en
langs den achterrand met dauwen donkeren zoom ; uitmonding der hulpader
in den voorrand boven het midden der wortelcel ; worteldwarsader vóór het
midden der hulpader ; de bovenste arm der cubitaal-ader is niet volkomen
recht , maar iets gebogen , en ligt vóór het midden tusschen de uitmonding
der subcostaal- en cubitaal-ader ; de tweede onderrandcel is daardoor iets
grooter dan bij de aanverwante soorten ; de anaal-ader verliest zich in de
vleugel vlakte.

Meermalen te Driebergen , in Juni (Six).

13. PI. cincta Winn. — Syn. PI. cvncta, Winn. Verh. zool bot. Ges. XIII.

703. 23 ; Schiner , Fn. austr. II. 440; — PI. flavipes , Staeg. Kröj. Tidskr.

III. 278. 5; Zett. Dipt. Scand. X. 4088. 14; — PI. succincta , V. d. W.

Tijdschr. v. Ent. II. 172. 14. pi. 12. fig. 1 (excl. syn, Meig.) ; Bwst.

III. 26. 271.
3 — 3,5 mm. — Kop zwart; mondrand zonder uitsteeksel; palpen geel; sprie-
ten zoo lang als de thorax , bij het $ iets korter , zwart , met grijs dons. Tho-1
rax glanzig zwart. Achterlijf een weinig platgedrukt, naar achteren verbreed,
zwart ; de vier eerste ringen met roodgelen achterzoom ; die van den eersten
ring zeer smal ; de tangarmen van het <£ zwartbruin. Pooten geel ; de tarsen
benevens de eindsporen der schenen donkerbruin ; eerste lid der voortarsen ter
lengte van twee derden der schenen. Kolfjes geel met bruinachtigen knop.
Vleugels met een weinig grauwachtige tint; aan de spits een donkere zoom,
die de tweede onderrandcel vult en zich ook , eenigszins versmald, langs den
achterrand voortzet ; randader nog een weinig voorbij de monding der cubi-
taal-ader voortgezet; uitmonding der hulpader een weinig voorbij het midden
der wortelcel ; de bovenste arm der cubitaal-ader is recht, steil en eindigt
in 't midden tusschen de subcostaal- en cubitaal-ader; anaal-ader flauw en
den achterrand niet bereikende.

Bij den Haag een enkele maal door mij gevangen; voorts Utrecht en
Driebergen (Six); Rotterdam (Frans.); in het Overmaassche (Piag.); allen
in Juni,

196

Familie TIL SIMULIDAE, (PI. VII. Hg. 1 en 2).

Kleine mugjes (1 — 3 mm.) van dikken ineengedrr>ngen vorm met korte
pooten. Kop halfrond; aangezicht kort; oogen rond of niervormig, bij het <ƒ
van boven samenstootend , bij het $ door het voorhoofd gescheiden ; bijoogen
ontbrekend. Sprieten nauwelijks langer dan de kop, eenigszins cylindrischj
10-ledig ; de beide wortelleden afgezonderd; de overige leden schijfvormig ,
dicht aaneengesloten. Zuiger niet verlengd , met smalle hoornachtige eindlip-
pen ; palpen omgebogen, 4-ledig; het eerste lid kort, de beide volgenden
van gelijke lengte, het laatste het langst en dunner dan de voorgaanden.
Thorax eirond , bultig verheven of althans van voren hoog gewelfd , zonder
dwarsnaad; schildje klein, halfrond. Achterlijf cylindrisch, zeven- of achtringig ;
de eerste ring van achteren bladachtig verlengd , een weinig over den vol-
gende reikende en aan den rand gewimperd ; het eindlid stomp ; de genitaliën
verborgen. Pooten stevig en niet verlengd; dijen breed en plat; schenen zonder
eindsporen of langsdoorntjes ; eerste lid der tarsen langer dan het volgende
en bij het g gewoonlijk verbreed ; het laatste lid zeer klein. Kolfjes onbedekt.
"Vleugels groot en breed, met duidelijk uitspringenden achterhoek'; alleen de
voorste aderen gekleurd , de overigen zeer flauw ; randader slechts tot aan het
eind van den voorrand duidelijk, doch, hoewel minder in *t oog vallend, toch
om den vleugel heengetrokken; hulpader ongeveer in 't midden van den voor-
rand uitloopende; worteldwarsader aanwezig; radiaal-ader ontbrekend; de
subcostaal-ader en de cubitaal ader dicht nevens elkander en evenwijdig loo-
pende ; de cubitaal-ader een weinig vóór het einde der hulpader met recht-
hoekige basis uit de subcostaal ader voortspruitende; middeldwarsader zeer
kort, onder den oorsprong der cubitaal-ader; discoidaal-ader gebogen uit de
posticaal-ader voortkomende en aan of even voorbij de middeldwarsader in
twee armen verdeeld, die ongeveer in de vleugelspits eindigen en waarvan de
bovenste meestal sterk gebogen is; posticaal-ader bijna recht; anaal-ader ge-
heel tot den achterrand doorloopende en sterk gebogen ; tusschen de discoidaal-
ader en de posticaal-ader vertoont zich nog eene min of meer duidelijke , over-
tollige langsader, die aan haar einde gevorkt is; axillaar-ader volkomen; schijf-
cel ontbrekend ; van de wortelcellen is alleen de bovenste aanwezig.

De wijfjes , die gewoonlijk in veel grooteren getale voorkomen dan de man-
netjes, zijn ons des zomers, vooral wanneer onweder op handen is, vaak
zeer lastig , door zich op ons gezicht en onze handen te zetten en ons bloed
te zuigen; ook ons vee heeft er dikwijls veel van te lijden. Van daar de naam
van kriebelmugjes , waaronder zij vrij algemeen bekend zijn. Het gebeurt wel
dat zij in ongeloofelij ke menigte optreden en eene geduchte plaag worden. In
het westen van ons land hebben wij er weinig last van ; in de duinstreken
komen zij bijna in 't geheel niet voor.

De larven en poppen leven in het water , alwaar zij zich aan plantensten-
gels , takjes of steenen woningen in den vorm van peperhuisjes maken. Volgens
Fries woont de larve van S. scricea Meig, in holle stengels van geknakte plan-

SIMULIA. 197

ten van Phellandrium aquaticum en Sium lalifolium. Kaltenbach beschrijft de
larve dier soort als doorschijnend , bijna cylindrisch , aan den kop met een
paar zwarte stippen en twee kegelvormige , vierstralige hoorntjes. De pop is kort ,
met 8 (4 bij 4 geplaatste) borsteltjes aan het kopeinde ; zij rust in een per-
kamentachtig kokertje , dat van voren open is en waaruit die borsteltjes
uitsteken.

Deze familie bevat slechts een enkel geslacht :

SIMULIA Latr. (Hist. nat. des ins. et des crust. XIV. 294 , als Simidium),

Voor dit geslacht gelden derhalve dezelfde kenmerken als hierboven voor de
familie zijn aangegeven. Er zijn 28 Europeesche soorten beschreven, waarvan
ik er slechts vier als inlandsen heb leeren kennen. De soorten zijn niet ge-
makkelijk te onderscheiden, waaraan het groote aantal synoniemen, is toe te
schiijven. De mannetjes zijn in den regel zwart of fluweelzwart , met witte
of zilverachtige teekening en roode oogen ; de wijfjes zijn meer grauw van kleur.

a. Grootere soorten (2 — 3 mm.) b

Kleinere soorten (1 — 1,5 mm.) c

b. Thorax fluweelzwart , van voren met zilverwitten

rand, die aan de schouders breed en vlekachtig
wordt (cf) ; thorax donkergrauw (5) .... 1. reptans Linn.
Thorax fluweelzwart, met kleine, weinig in 't oog
vallende witte schoudervlekjes {<£) ; thorax don-
kergrauw (<j>); in beide sexen met korte, dichte,
goudglanzige beharing , die echter licht afvalt . 2. latipes Meig.
e. Thorax fluweelzwart , met smalle zilverwitte schou-

dervlek ((ƒ) of eenkleurig grauw ($).... 3. nana Zett.
Thorax fluweelzwart , zonder witte teekening (J1) of

grauw met drie bruine langslijnen (?) . . . .4. macnlata Meig.

1. Simulia reptans Linn. — Syn. Culex reptans , Linn. Fn. suec. 1893;
Schrank, Ins. austr. 483. 985; id. Fn. boica III. 2569,'; Fabr. Spec. Ins.
II. 470. 5; id. Ent. syst. IV. 402. 8; — Scatopse reptans, Fabr. Syst.
Anti. 56. 2; — Simulium reptans, Latr. Gen. crust. et ins. IV. 269; id.
Gons. gén. 442; Macq. Suit. I. 174. 3; — Simulia reptans, Meig. Syst.
Beschr. I. 291. 2; Macq. Dipt. n. Fr. 22. 1 ; Fries, Monogr. Sim. 13. 1.
pi. I. tig. 6,7; Zett. lus. lapp. 802. 1 ; id. Dipt. Scand. IX. 3417. 1 ;
Schiner, Fn. austr. II. 366; — T'ipula eri/throcephala , De G. Ins. VI.
431. 37. pi. 28. hg. 6; — Tipula sericea , Linn. Syst. nat. XII. 978.
58; Fabr. Ent. syst. IV. 252. 91; — Chironomus sericeus , Fabr. Syst.
Anti. 48. 47 ; — Simulia sericea , Meig. Syst. Beschr. I. 296. 8 ; —
Atractocera argyropeza, Meig. Klass. I. 96. 4; — Simulia variegata, Meig.
Syst. Beschr. I. 29.2. 3 ; — Sim. elegans , Meig. 1. c. I. 296. 9 ; — Sim.

498 III. SIMUL1DAK.

cincta, Meig. 1. c. VI. 311. 14; — Sim. poüicata , Meig. 1. c. VIL 52. 21.

2 — 3 mm. — J Fluweelzwart. Aangezicht witachtig grijs ; sprieten en pal-
pen zwartbruin. Thorax rondom met een zilverwitten rand , die aan de schou-
ders zich vlekachtig verbreedt; borstzijden met witten weerschijn j bij gave
exemplaren de beide eerste achterlijfsringen met zilverachtige zij vlekjes ; ach-
terrand van den eersten ring met bruinachtige wimperharen. Pooten duidelijk
behaard , lichter of donkerder bruin , soms zwartbruin ; de voorheupen geel-
achtig; de voorschenen aan de buitenzijde zilverwit; middebchenen aan den
wortel geelachtig ; achterschenen vrij sterk verbreed , aan den uitersten wor-
tel met witten weerschijn; eerste lid der aehtertarsen geelachtig. Kolfjes rood-
geel. Vleugels glasachtig, sterk iriseerend , met flauwe ongekleurde aderen,
die bij den voorrand steviger en duidelijker ; de vork der discoidaal-ader on-
gesteeld , d. i. hare basis onmiddellijk aan de middeldwarsader gehecht.

$ Kop grauw; aangezicht met witachtigen weerschijn; sprieten en palpen
bruin ; de wortel der sprieten lichter. Thorax zwartbruin , met korte , plat-
liggende, glanzig gele beharing; op den rug grauw, aan de randen met witten
weerschijn ; borstzijden lichtgrijs. Achterlijf zwartbruin , met eenigen glans , in
de zijden geelachtig grijs ; buik meestal geelachtig , bij gedroogde exemplaren
evenwel verdonkerd. Pooten naakt, lichter dan bij het <ƒ ; de schenen wit-
achtig met zwarte spits ; tarsen zwart ; het eerste lid of de beide eerste leden
der aehtertarsen aan den wortel geelachtig. Kolfjes bleekgeel. Vleugels als
bij het £.

Waargenomen te Driebergen , in October (Six) ; te Arnhem , in Augustus
(V. V.) ; te Wolf hezen , in April (Sn.); ook een paar exemplaren in Juli bij
Leiden gevangen (V. V.).

2. S. latipes Meig. — Syn. Atractocera latipes, Meig. Klass. I. 96. 5; —
Sïmulia latipes, Meig. Syst. Beschr. I. 297. 11; Schiner , Fn. austr. II.
366; — Sm. auricoma , Meig. Syst. Beschr. I. 296. 10; — Sim. aurea ,
Fries, Monogr. Sim. 16. 3; Zett. Dipt. Scand. IX. 3423. 5.

2 — 2,5 mm. — Gelijkt op de vorige. Bij het g de thorax , vooral van voren,
met korte, dichte, goudglanzige beharing bedekt, waardoor de witte schou-
dervlekken meestal niet zijn waar te nemen; ook het Üuweelzwarte achterlijf
met dergelijke goudglanzige beharing ; pooten lichter of donkerder bruin ; de
voorschenen aan de buitenzijde met eenigen zilverachtigen weerschijn ; de spits
der dijen en schenen, alsmede de tarsen (met uitzondering van het eerste of
de beide eerste leden der aehtertarsen) zwartbruin; de aehtertarsen aan de
buitenzijde dicht behaard, Kolfjes bleekgeel. Vleugels als bij reptans Het $ is
donker aschgrauw of bijna zwartbruin ; op den thorax en het achterlijf met
gelijke haarbekleeding als het J"; pooten bleekgeel, met het tweede hcupenlid,
de spits der dijen en schenen , zoomede de tarsen zwartbruin ; wortel van
het eerste lid der aehtertarsen geelachtig.

Een enkele maal in Mei bij Rotterdam (Piag.).

SIMULIA.. 199

3. S. nana Zett. — Syn. S. nana , Zett. Ins. lapp. 802. 2 ; id. Dipt. Scand.
IX. 3421. 3; — S. argyreata , Meig. Syst. Beschr. VII. 52.20; Schiner ,
Fn. austr. II. 366.
1 — 1,5 mm. — Gelijkt mede op reptans , doch is ongeveer de helft kleiner.
Bij het J is de goudglanzige beharing van den thorax onbeduidend ; de zilver-
witte schoudervlekken zijn smaller en scherper begrensd ; de sprieten zijn licht-
bruin ; de beharing van den eersten achterlijfsring is lichter ; de dijen zijn ge-
woonlijk bruinachtig geel. Het £ is over 't geheel meer aschgrauw; de beha-
ring vau den thorax grauw; de pooten bleekgeel, de schenen zelfs wit; de
voortarsen en de laatste leden der achterste tarsen zwartbruin.

Van deze soort ontving ik van den Heer Van den Brandt te Venlo vrouwe-
lijke exemplaren. Zij was daar en in den omtrek in Augustus en September
1871 bij millioenen voorgekomen en zeer lastig.

4. S. maculata Meig. (PI. VII. fig. 1). — Syn. Atractocera macitlata ,
Meig. Klass. I. 95. 3; — Scalopse maculata, Fabr. Syst. Anti. 56. 3; —
Simulia maculata , Meig. Syst. Beschr. I. 294. 7 ; Schiner , Fn. austr.
II. 367, — Atractocera lineata , Meig. Klass. I. 95. 2; — Simulia line-
ata , Meig. Syst. Beschr. I. 293. 5 ; — Simulia marginata , Meig. 1. c. I.
293. 6 en VI. 310; — Simulium marginatum, Macq. Suit. I. 174. 5; —
Simulia fuscipes , Fries, Monogr. Sim. 18. 6; Zett. Ins. lapp. 804. 7;
id. Dipt. Scand. IX. 3427. 9; — Simulia pubiventris , Zett. Ins. lapp. 804.
8 ; — Atractocera pungens , Panz. Fn. germ. CV. 8.
1 — 1,5 mm. — £ Fluweelzwart. Aangezicht witachtig; sprieten en palpen
bruin; thorax zonder witte teekening , van voren soms met eenige goudgele
haartjes; borstzijden lichtgrijs; de bladachtige achterrand van den eersten ach-
terlijfsring met lange lichtbruine wimpers. Pooten donkerder of lichter bruin ;
voortarsen niet zeer verdonkerd , met lange haren ; ook aan de achterpooten
de schenen en tarsen aan de buitenzijde lang behaard. Kolfjes geelbruin. Vleu-
gels glasachtig.

$. Aschgrauw; op den thorax drie min of meer duidelijke bruine langsstre-
pen ; middelste ringen des achterlijfs soms met zwartachtige vlekken of stre-
pen. Pooten als bij het <ƒ > doch minder behaard ; de voortarsen gewoonlijk
donkerder. Voorste vleugeladeren een weinig geelachtig.

Eene zeer gewone soort in Gelderland ; ook eens te Rotterdam gevangen (Frans.).

20Q

Familie IV. BIBIONIDAE, (PI. VII. Hg. 3—15).

Over 't algemeen slanker dan de vorige familie, maar toch meer ineenge-
drongen dan de naastvolgenden. Kop gewoonlijk een weinig platgedrukt ,
somwijlen in beide sexen van verschillenden vorm; voorhoofd dikwijls bij het
<ƒ uiterst smal en door de samenstootende oogen ingenomen ; aangezicht kort ;
oogen rond of niervormig , in sommige geslachten bij het <£ dicht behaard ;
drie duidelijke, vrij groote bijoogen. Sprieten 9- tot 12-ledig, cylindrisch , in
den regel vrij dik en nauwelijks zoo lang als de kop of althans als de tho-
rax ; de geledingen schijfvormig , dicht in elkander geschoven ; bij zeer eakele
geslachten (Vacliyncurinaè) de sprieten langer en dunner en dan wel eens
17-ledig. Zuiger een weinig uitstekend, met dikke , vleezige, behaarde eind-
lippen ; palpen van verschillenden vorm , soms vrij lang en duidelijk geleed
(de leden ten getale van 4 of 5), of zeer kort met onduidelijke leden.
Thorax zonder dwarsnaad ; de prothorax niet zelden duidelijk afgescheiden ;
schildje halfrond. Achterlijf zeven- tot negenringig , gewoonlijk vrij breed.
Pooten over 't algemeen slechts matig lang en daarbij stevig ; de achterpooten
veelal verlengd ; voorschenen dikwijls met een haak of doornenkrans aan 't
eind; voetballen en voethaken duidelijk; het empodium dikwijls sterk ont-
wikkeld en den vorm der beide voetballen aannemende , zoodat men dan zeg-
gen kan, dat er drie voetballen aanwezig zijn; bij enkele geslachten zijn deze
aanhangsels aaneengegroeid , zoodat er eigenlijk slechts een enkele doch grootere
voetbal voorhanden is. Kolfjes onbedekt. Vleugels groot, met duidelijk uit
springenden achterhoek ; de aderen bij den voorrand meestal krachtiger dan de
overigen ; randader slechts aan den voorrand aanwezig; cubitaal-ader uit de sub-
costaal-ader ontspruitende, in enkele geslachten gevorkt; radiaal-ader ont-
brekend; discoidaal ader bijna altijd gevorkt; worteldwarsader ontbrekend ot
slechts flauw aangeduid ; achterdwarsader al of niet aanwezig , eene enkele
wortelcel (de bovenste) steeds, maar dikwijls ook eene tweede wortelcel (de
middelste) aanwezig , dit laatste namelijk als er eene achterdwarsader is ;
discoidaal-cel ontbrekend.

Deze muggen hebben door het breede achterlijf en de meerendeels korte
sprieten en pooten over 't algemeen het aanzien van vliegen. Zij zijn van zeer
onderscheidene grootte; van Scatopse brevicorn'n Meig. , die nauwelijks 1 mm.
lang is , tot de gewone B'ibio Marci L. (in 't voorjaar zoo veelvuldig en als
zwarte vlieg bekend), die wel 13 mm. lengte heeft, zijn allerlei grootten
vertegenwoordigd. Vele soorten komen dikwerf in verbazende hoeveelheid voor.
Zij vliegen niet zeer licht op en laten zich met de vingers grijpen ; toch vlie-
gen de mannetjes in den zonneschijn , waarbij de lange achterpooten log naar
beneden hangen.

De larven, voor zooveel zij bekend zijn, leven in rottende plantcnstoffen , in
mest , enz.

a. Sprieten kort en dik , korter dan de thorax , ge-

IV. niBIONlDAE. 201

woonlyk nauwelijks zoo lang als de kop . . . b
Sprieten lang en slank, ten minste zoo lang als de
thorax (Pachyneurinaë) h

b. Achterdwarsader en alzoo ook de middelste wor-

telcel ontbrekend (Scatopsinaé) c

Achterdwarsader aanwezig en daardoor de middelste
wortelcel afgesloten [Bibioninaé] f

SCATOPSINAÉ.

c. Cubitaal-ader zich tot dicht voor de vleugelspits

uitstrekkende, aan haar einde gevorkt (de korte
bovenarm der vork steil naar den voorrand op-
stijgende) (PI. VII. fig. 3) I. Cori/noscelis,

Cubitaal-ader ver van de vleugelspits eindigende en
ongevorkt d

d. Eerste lid der achtertarsen korter dan de overige

leden te zamen II. Scatopse.

Eerste lid der achtertarsen ten minste zoo lang als
de overige leden te zamen e

e. Voorschenen in een stevigen doorn geëindigd ; aan

den voorrand der vleugels eene eeltachtige ver-
dikking (fig. 6) ; pooten kort en stevig . . . III. Aspistes.
Voorschenen eenvoudig ; randader zonder eeltachtige

verdikking (fig. 7) ; pooten slank IV. Anarete.

BIBIONINAÉ.

f. Achterdwarsader vóór het midden der vleugels ; de

middelste wortelcel daardoor korter dan de bo-
venste ; cubitaal-ader gevorkt (fig. 8) ; vleugels

bij het <ƒ verkort V. Penthetria.

Achter rl warsader voorbij het midden der vleugels;
middelste wortelcel daardoor langer dan de bo-
venste; cubitaal-ader ongevorkt (fig. 11 en 13). g

g. Voorschenen aan het eind met een stevigen doorn

(fig. 9 en 10) VI. Bibio.

Voorschenen aan het eind met een krans van ste-
kelige tandjes (fig. 12) VII. Dilopkus.

PACHTNEURINAE.

h. Sprieten 12-ledig; het eerste schaftlid langer dan het
volgende; wortelstuk der discoidaal-ader duidelijk;
de beide wortelcellen daardoor volkomen afge-
scheiden (fig. 14) VIII. Spodius.

202 IV. BIBIONIDAE,

Sprieten 17-ledig; liet eerste schaftlid korter dan
het volgende; het woitelstuk der discoidaal-ader
uiterst flauw ; de beide wortelcellen daardoor zeer
onduidelijk afgescheiden (fig, 15) IX. Pac/ij/neum.

I. CORYNOSCfcLIS Bohem. (Ocfvers of k. vetensk. akad. handl, 1858. 56).
PI. VII. flg. 3.

Dit geslacht, waarvan de eenig bekende soort in Lapland 'thuis behoort,
ken ik alleen uit de beschrijvingen van Löw 1) en Schiner 2) , die ik volle-
digheidshalve hier zal herhalen.

Kop rondachtig ; zuiger kort; palpen teruggetrokken, 3-ledig ; sprieten kort ,
ten hoogste dubbel zoo lang als de kop, dik, naar 't schijnt 16 ledig, de
middelste leden dicht in elkander geschoven; oogen niervormig , een weinig
behaard ; palpen zeer kort , 3-ledig. Thorax langwerpig vierhoekig , van voren
iets versmald; schildje kort en breed, van achteren rond. Achterlijf zeven-
of achtringig , naar achteren verbreed en aan 't einde afgeknot. Pooten vrij
stevig; schenen zonder doornen of eindsporen ; achterste dijen aan den
wortel smal , naar 't einde knotsvormig verdikt ; aan de achterpooten de
dijen sterk verlengd , de schenen aan den wortel een weinig gebogen en het
eerste tarfenlid langer dan het tweede ; empodium met de beide voetballen in-
eengegroeid. Vleugels langer dan het achterlijf; alle aderen even duidelijk; hulp-
ader rudimentair; subcostaal ader voorbij het middenin den voorrand uitloopende;
cubitaal-ader vrij dicht bij den vleugelwortel met steile buiging uit de sub-
costaal-ader voortspruitende en een weinig vóór de vleugelspits uitloopende,
kort vóór hare uitmonding gevorkt ; de bovenarm zeer steil , in den vorm van
een dwarsadertje ; middeldwarsader zeer scheef en daardoor moeiehjk te her-
kennen ; discoidaal-ader voor een deel tegen de cubitaal-ader aangesloten en
vervolgens zich als eene gevorkte ader afscheidende ; de steel dezer vork korter
dan de armen , die aan 't eind uiteenloopen ; posticaal-ader dicht aan den
wortel in tweeën gedeeld en dus lang gevorkt; anaal-ader tot den vleugelrand
doorloopende.

Door de gevorkte cubitaal-ader van alle Scatopsinen onderscheiden.

C. evimia Bohem. is 3,5 mm. lang, zwart, eenigszins glanzig, met rood-
gele, deels zwartbruin geteekende pooten; vleugels glasachtig; aan 't begin
van den voorrand en langs de spits met bruinen zoom. De eerste toestanden
zijn niet bekend.

II. SCATOPSE Geoff. (Uist. des ins. II. 545). PI. VII. Cg. 4 en 5.

Over 't algemeen van slanke gestalte. Kop klein , rondachtig ; achterhoofd ge-

1) Berl. Ent. Zeitschr. II. blz. 103 en 104.

2) Fauna austriaca II. blz. 354.

II. SCATOPSE, 203

zwollen; oogen niervormig, naakt, in beide sexen op het voorhoofd dicht ge-
naderd. Sprieten kort, hoogstens dubbel zoo lang als de kop, tienledig ; de
middelste leden dicht in eikander geschoven ; het laatste lid langwerpig rond.
Zuiger kort; palpen teruggetrokken, met onduidelijke leden. Thorax gewelfd;
schildje kort en breed. Achterlijf zeven- of achtringig , platgedrukt , naar ach-
teren vei breed, bij het ? afgeknot; genitaliën uitwendig weinig ontwikkeld.
Pooten kort en vrij stevig , naakt ; dijen , vooral de voordijen , dikwijls een
weinig verdikt; schenen zonder einddoorn ; eerste lid der achtertarsen korter
dan de vier overige leden te zamen ; aan 't eind der tarsen slechts een enkele ,
maar breede voetbal. Vleugels langer dan het achterlijf ; van de worteld wars-
ader en de hulpader is nauwelijks eenig spoor ; randader slechts langs een deel
van den voorrand en tot de uitmonding der cubitaal-ader loopende; alleen de
voorste aderen stevig en donker, de overigen flauw en ongekleurd; subcostaal-
ader kort ; cubitaal-ader ongevorkt , met rechten hoek uit de subcostaal-ader
voortspruitende , van onderscheidene lengte , maar altijd ver vóór de vleugelspits
in den voorrand uitmondende ; middeldwarsader gewoonlijk zeer kort of zelfs
geheel verdwijnende, doordien de discoidaal-ader rakelings langs den hoek der
cubitaal-ader strijkt of voor een deel zelfs met de cubitaal ader is vergroeid ;
discoidaal-ader gevorkt , de vork van zeer verschillende lengte en vorm ; soms
de bovenarm van den wortel afgebroken of ook wel door eene buitengewone
ader met de cubitaal-ader verbonden j posticaal-ader ongevorkt , recht of met
zachte buiging; anaal-ader veelal sterk gebogen.

De larven wonen in rottende plantenstoffen , in riolen en menschendrek ; die
van Sc. notata is door Bouché beschreven en afgebeeld; zij is langwerpig, aan
beide einden verdund en van eene geelachtig grauwe kleur ; de bruine platte
kop heeft een paar kleine sprietjes; de in de zijden geplaatste stigmatcn vor-
men korte stompe doorntjes ; het laatste segment is met verscheidene borstels
bezet , waarvan er twee merkelijk grooter zijn dan de anderen. De pop is geel-
bruin , aan den kop en thorax van boven gekield ; de sprietscheeden zijn zeer
duidelijk en de stigmaten even als bij de larve tot doorntjes verlengd. Bij de
verpopping wordt de huid der larve niet afgestroopt . maar blijft tot beschut-
ting de pop bedekken. Zie Perris , Ann. de la Soc. Entom. de France ,
1847 blz. 37 en volg., alsmede hetgeen Dr. W eyenbergh heeft aangeteekend
omtrent de gedaantewisseling van Sc. notata in het Tijdschr. v. Entom. dl.
XVII. bl. 154.

De soorten van dit geslacht (er zijn er 34 uit ons werelddeel beschreven),
zijn allen klein of zeer klein (1 — 3 mm.) , meestal glanzig zwart , zelden
roodgeel , met glasachtige vleugels. Zij zijn meerendeels traag en komen op
planten , vooral op schermbloemen , voor ; éëne soort is zeer gewoon tegen de
wanden van onze sekreten.

Negen soorten zijn mij als inlandsen bekend.

a. Uitmonding der cubitaal-ader ver voorbij het mid-
den van den voorrand ; het tweede gedeelte van

Ö04 IV. BIUIONIDAE.

den voorrand (tusschen de subcostaal-ader en de
cubitaal-ader) ten minste zoo lang als het derde
(tusschen de cubitaal-ader en den bovenarm der

discoidaal-vork) b

Uitmonding der cubitaal-ader in of nauwelijks even
voorbij het midden van den voorrand , soms sterk
naar den vleugelwortel teruggetrokken ; het tweede
gedeelte van den voorrand korter, soms veel
korter dan het derde g

b. Geheel of grootendeels gele of bruingele soort,

althans de thorax van die kleur - . 1. fiavicoll'i» Meig.

Zwarte soorten c

c. Bovenarm van de vork der discoidaal-ader door eene

steile dwarsader met de cubitaal-ader verbonden d
Bovenarm van de vork der discoidaal-ader niet door
eene dwarsader met de cubitaal-ader verbonden, e

d. Tarsen zwart ; gestalte kort , ineengedrongen . . 2. transversalis Löw.
Tarsen wit; gestalte slank, langwerpig .... 3. albitarsis Zett.

e. Bovenarm der discoidaal-ader hoekig omgebogen en

soms van een klein aanhangend adertje voorzien

(PI. VII. fig. 4) 4. notata Linn.

Bovenarm der discoidaal-ader niet hoekig omgebo-
gen en nimmer met een aanhangend adertje . . f

f. Schildje aan den rand en schenen aan den wortel

bleekgeel 5. scutellata Löw.

Schildje en schenen geheel zwart C. pulicaria Löw.

g. Cubitaal-ader uiterst kort , even als de subcostaal-

ader ver vóór het midden van den voorrand uit-
loopende; vork der discoidaal-ader mede zeer kort,
aan de vleugelspits eene driehoekige cel vor-
mende (hg. 5) 7. brevicornu Meig.

Cubitaal-ader matig lang, in of voorbij het midden
van den voorrand uitloopende; vork der discoi-
daal-ader eene langwerpige cel vormende en lan-
ger dan haar steel h

h. Booten geheel zwart ot zwartbruin 8. recitrva Löw.

Booten zwart met geelachtige of witte tarsen . . 9. flavitarsk Zett.

1. Scatopse flavicollis Meig. — Syn. Sc. jlaoicollit; , Meig. Syst. Beschr.

I. 302. 8; Macq. Suit. I. 182. 6; Löw, Linn. Ent. I. 327. 2. pi. 3. lig.

2; Zett. Dipt. Scand. IX. 3398. 2; Schiner, Fn. austr. II. 350; —

iS'c. ac/zrucea, Meig. Syst. IV'SlIii-. VI. 314. 14.

2 — 2,5 mm. — ■ Glanzig geel of bruingeel , met den kop en deels ook

den ing van het achterlijf zwait. Sprieten zwart, met het eerste of de beide

II. SCA.TOPSE. 205

eerste leden geel. Borstzij den heluergeel. Achterlijf matig breed , in de zijden ,
aan den anus en op den buik geel of ten hoogste lichtbruin. Pooten bruin-
geel ; de tarsen aan het eind met meer of minder uitbreiding zwartachtig. Kolf-
jes geel. Vleugels glasachtig ; de voorste aderen geel , de overigen onge-
kleurd; uitmonding der subcostaal-ader vóór, die der cubitaal-ader merkelijk
voorbij het midden van den voorrand ; het tweede gedeelte van den voor-
rand daardoor langer dan het derde; middeldwarsader uiterst kort; de steel
der vorkcel nauwelijks half zoo lang als de beide armen en sterk naar on-
deren omgebogen; de beide armen in den beginne evenwijdig, aan liet eind
uit elkander loopende , de bovenste in de vleugelspits eindigende ; anaal-
ader alleen bij den wortel zacht gebogen , slechts weinig met de pcsticaal-
ader divergeerende.

In 't najaar te Noordwijk tegen dennennaalden (V. V.); in het Driebergsche
bosch in October (Six) ; ook een enkele maal in de duinen bij den Haag in
September (V. d. VV.) en te Nijmegen in dezelfde maand (Sn.).

2. Sc. iransversalis Löw, — Syn. Löw, Linn. Ent. I. 33G. 9. pi. 3 fig. 9 ;
Schiner , Fn. austr. II. 352 ; Mik , Verh. zool. bot. Ges. XIX. 35.

cf Ruim 3 mm. — Van korte , ineengedrongen gestalte. Zwart , van boven
met eenigen glans. Sprieten naar evenredigheid lang en dik , met duidelijk
afgescheiden leden. Achterlijf kort , aan 't eind afgeknot. Pooten en kolfjes
zwart. Vleugels glasachtig; uitmonding der subcostaal-ader op een derde, die
der cubitaal-ader op twee derden der vleugel lengte ; de drie deelen van den,
voorrand alzoo van gelijke lengte; middeldwarsader kort, bijna horizontaal; de
steel der vorkcel weinig of niet gebogen en ruim een derde zoo lang als de
armen; deze evenwijdig, iets naar voren gekromd; de bovenarm door eene
steile dwarsader met de cubitaal-ader verbonden ; anaal-ader hoekig gebroken
en bijna loodrecht in den achterrand uitloopende. liet ? heeft, volgens Mik ,
een nog korter achterlijf en ook kortere vleugels , met de voorrandsaderen be-
rookt en eene zwaitachtige stip aan de spits.

Een enkel <ƒ, voor jaren gevangen te Empe (V. Eyndh.) en vroeger in
mijne verzameling onder eene andere soort vermengd geweest.

Door den ineengedrongen vorm gelijkt deze soort in babitus veel op eene
Aspisies ; volgens Mik moet zij in mierennesten voorkomen.

3. Sc. aïbitarsis Zett. — Syn. Zett. Dipt. ScancL IX. 3408. 14.

1,5 mm. — Van de gewone slanke gestalte. Zwart met weinig glans. Sprie-
ten matig lang. Achterlijf dubbel zoo lang als de thorax, bij het <ƒ aan 't
eind met een paar draad vormige , behaarde aanhangsels. Pooten zwart; de
tarsen , met uitzondering van het laatste lid , wit. Kolfjes zwart. Vleugels
vvitachtig; uitmonding der cubitaal-ader een weimg voorbij het midden van
den voorrand; het eerste en tweede gedeelte van den voorrand van gelijke
lengte, het derde een weinig langer; middeldwarsader zeer kort; de steel der
vorkcel een weinig koiter dan de beide armen , die aan de vleugelspits iets

206 IV. BIBIONIDAF..

uit elkander loopen en waarvan de bovenste door eene steile dvvarsader met
de cubitaal-ader verbonden is ; anaal-ader sterk gebogen.
Ken exemplaar bij den Haag in Juni.

4. Sc. notafa Linn. — Syn. Tipu!a notata, Linn. Fn. succ. 1773; —
Scatopse notata , Meig. Syst. Beschr. I. 300. 1. pi. 10. fig. 13; Macq.
Dipt. n. Fr. 13. 1 ; id. Suit. I. 181. 1 ; Zett. In?, lapp. 801. 1 ; id. Dipt.
Scand. IX. 3397. 1; Lüw. Linn. Ent. I. 325. pi. 3. fig. 1 ; Schiner, Fn.
austr. II. 352; — 8i. notata en Sc. nigra , Bwst. III. 31. 326 en 327; —
Tipula scatopse , Schrank, Ins. austr. 433. 881; — Tipula latrinarum,
De G. Ins. VI. 430. 39. pi. 28. fig. 1, 2; — Scatops latrinarum, Meig.
Klass. I. 105. 1. pi. 6. fig. 15; — Scatops niger , Meig, 1. c. 106. 2; —
Tipula albipennis, Fabr. Ent. Syst. IV. 250. 82; — Hirtea alhipennis ,
id. suppl. 353. 12; — Scatopse albipennis, id. Syst. Anti. 55. 1; —
Scatopse punctata , Meig. Syst. Beschr. I. 301. 4; Zett. Ins. lapp. 801. 2.

3 — 3,5 mm. — Glanzig zwart. Sprieten zwart, de middelsteleden duidelijk
afgezonderd. Op den thorax ter wederzijde vóór het schildje, in de borstzijden
en aan weerskanten aan den wortel des achterlijfs witachtige of bleekgele, soms
onduidelijke stippen ; de tangvormige genitaliën van het <$ vrij groot en uit-
stekend. Pooten zwart of pekbruin , dikwijls aan den wortel der dijen en sche-
nen iets lichter; bij het £ het eerste lid der achtertarsen bijzonder kort en
breed. Kolfjes donkerder of lichter bruin, of zelfs geelachtig. Vleugels (PI. VII.
fig. 4) glasachtig ; subcostaal-ader vóór het midden van den voorrand uitloo-
pende ; cubitaal-ader evenwijdig met den voorrand loopende en eerst aan haar
einde (op drie vierden van den voorrand) omgebogen ; middeldwarsader kort ,
maar niettemin te herkennen; de steel der vorkcel recht en merkelijk korter
dan de armen ; de bovenarm bij haar begin hoekig omgebogen en dikwijls van
boven aan die ombuiging met een aanhangend adertje; posticaal-ader zoo goed
als recht; anaal-ader golvend gebogen.

De gemeenste sooit van dit geslacht; zij komt allerwege voor tegen voch-
tige muren, de wanden van sekreten enz. Weyenbergh vond de larve in kip-
penmest.

5. Sc. scutellata Lövv. —Syn. Löw , Linn. Ent. I. 328. 3. pi. 3. fig. 3;
Zett. Dipt. Scand. IX. 3399. 3; Schiner, Fn. austr. II. 350.

1,5 — 2 mm. — Glanzig bruinzwart. Kop en sprieten zwart, de sprieten van
ter zijde een weinig breedgedrukt en daardoor min of meer knotsvormig.
Borstzijden geel gevlekt; voorts een geel vlekje ter wederzijde tusschen het
schildje en den vleugelvvortel en een ander aan beide zijden van den wortel
des achterlijfs ; het schildje met gelen zoom. Pooten slank , pekbruin ; wortel-
helft der schenen geelachtig ; eerste lid der achtertarsen niet verkort. Kolfjes
witachtig. Vleugels glasachtig; uitmonding der subcostaal-ader op een derde ,
die der cubitaal-ader op drie vierden van den voorrand ; de vorkcel naüwelyks
iets langer dan haar steel, die zacht gebogen is en onmiddellyk uit het wor«

II. SCATOPSK. 207

telstuk der cubitaal-ader voortkomt, zoodat de middeldwarsader eigenlijk tot
niets is teruggebracht ; de beide armen der vorkcel weinig divergeerend ; de
bovenarm zonder hoekige ombuiging en juist in de vleugelspits uitloopende ;
anaal-ader bij haar begin golvend , doch verder scheef en op aanmerkelijken
afstand van den achterhoek der vleugels uitloopende.

Meermalen in October in het Haagsche bosch , in grooten getale op bloeiende
Cicuta virosa.

6. Sc. pulicaria Löw. — Syn. Löw , Linn. Ent. I. 338. 10. pi. 3. fig.
10; Zett. Dipt. Scand. IX. 3400. 4; Schiner, Fn. austr. II. 351.

1,5 — 2 mm. — Geheel glanzig zwart. Sprieten zwart , een weinig knots-
achtig, de middelste leden vrij duidelijk te onderscheiden. Pooten zwartbruin;
soms de wortel der dijen en schenen , alsmede de tarsen wat lichter ; de dijen
en het eind der achterschenen een weinig verdikt. Kolfjes vuilwit , de steel
donkerder. Vleugels glasachtig; subcostaal-ader vóór-, cubitaal-ader voorbij het
midden van den voorrand uitmondende , de laatste daartoe aan haar einde om-
gebogen; middeldwarsader uiterst kort; de steel der vorkcel zoogoed als recht,
merkelijk korter dan de armen , die eerst aan de vleugelspits een weinig uit
elkander loopen ; posticaal-ader zeer flauw gebogen ; anaal-ader bij haar begin
golvend, vrij ver van den achterhoek der vleugels uitloopende.

Eene niet zeldzame soort , die ik meermalen bij den Haag reeds in Maart
aantrof. Ik zag ook exemplaren uit Leiden (V. V.) , Rotterdam (Piag.) , Haar-
lem (Weyenb.) en Utrecht (Six).

7. Sc. brevicornis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 314. 11; Löw,
Linn. Ent. I. 333. 6. pi. 3. fig. 6; Zett. Dipt. Scand. IX. 3409. 15;
Schiner, Fn. austr. II. 351.

1' — 1,5 mm. — Dofzwart , ook de sprieten, pooten en kolfjes. Sprieten
bijna korter dan de kop. Vleugels (PI. VII. fig. 5) glasachtig ; de subcostaal-
ader en de buitengewoon korte cubitaal-ader dicht bij elkander en ver vóór
het midden van den voorrand uitloopende ; de randader derhalve ook niet
verder reikende; de middeldwarsader nauwelijks te herkennen; de discoidaal-
ader eerst dicht bij haar uiteinde gevorkt ; de beide armen dadelijk uit elkan-
der loopende en zoo eene driehoekige cel aan de vleugelspits insluitende; pos-
ticaal-ader zoo goed als recht , anaal-ader sterk golvend ; de beide laatstgenoemde
aderen niet volkomen den vleugelrand bereikende.

Niet zeldzaam bij den Haag in Mei en Juni ; ook te Utrecht , Driebergen en
Amersfoort (Six) en te Zutfen (V. Eyndh.).

8. Sc. recurva Löw. — Syn. Löw, Linn. Ent. I. 320. 4. pi. 3. fig. 4 j
Zett. Dipt. Scand. IX. 3107. 12; Schiner, Fn. austr. II. 352.

1,75 — 2,25 mm. — Dofzwart: het achterlijf slank, met den laatsten ring
bij het <? glanzig. Sprieten zwart, kort, de leden moeielijk te onderscheiden.
Pooten bruinzwart ; achterschenen dikwijls in 't midden met een lichteren

208 IV. BIBIONIDAE.

ring. Kolfjes zwartachtig. Vleugels glasachtig; uitmonding der subcostaal-ader
op een derde, die der cubitaai-ader slechts even voorbij het midden van den
voorrand ; middeldwarsader zeer klein ; discoidaal-adcr op de gewone wijze ge-
vorkt; de steel recht en ongeveer half zoo lang als de armen, die slechts
weinig uiteenloopen en waarvan de onderste de voortzetting van den steel
vormt; posticaal-ader bijna recht, niet volkomen tot den vleugelrand door-
loopende ; anaal-ader sterk golvend , in 't midden geknakt en steil naar den
achterrand gaande, waar zij niet ver van den achterhoek eindigt.

Enkele malen bij den Haag, in Augustus en September; ook op Schothorst
bij Amersfoort en op Sterkenburg bij Driebergen (V. V.).

9. Sc. flavilarsis Zett. — Syn. Sc. -flavitars'is , Zett. Dipt. Scand. IX.
3406. 41 ; — <5>V. leucopeza, Bwst. III. 31. 330 (excl. syn.).

1,5 mm. — Zwart met eenigen glans. Sprieten vrij kort. Pooten zwart, met
bleekgele tarsen. Vleugels met flauwe grijsachtige tint ; uitmonding der sub-
costaal-ader op een derde, die der cubitaal-ader een weinig voorbij het midden
van den voorrand ; de vork der discoidaal-ader ongeveer een derde langer dan
haar steel , die recht loopt ; de beide armen aan de uitmonding slechts weinig
divergeerende ; de bovenste ongeveer in de vleugelspits uitloopende ; anaal-ader
zacht golvend.

's Gravenhage , Juli en Augustus; ook een voorwerp te Empe (V. Eyndh.).

IIT. ASPISTES Meig..(Syst. Beschr. I. 319). PI. VIL fig. 6.

Van zeer ineengedrongen gestalte. Kop klein , rondachtig ; achterhoofd ge-
zwollen; voorhoofd smal; oogen naakt, niervormig. Sprieten 12-ledig, dik,
korter dan de thorax ; de leden dicht in elkander geschoven en dientenge-
volge moeiehjk te onderscheiden; het laatste lid rondachtig en platgedrukt.
Zuiger en palpen teruggetrokken, cle laatsten onduidelijk geleed. Thorax sterk
ontwikkeld, hoog gewelfd, van voren met een eenigszins vierhoekig plaatje,
dat met ingedrukte stippen is bezaaid en in 't midden eene langsgroeve ver-
toont. Achterlijf achtringig, breed, platgedrukt en weinig langer dan de tho-
rax. Pooten stevig , dijen verdikt, vooral de voordijen, die daarbij zeer kort
zijn; voorschenen aan 't eind met een doornachtig uitsteeksel; achterschenen
knotsvormig; eerste lid der achtertarsen zoo lang als de overige leden te
zamen. Kolfjes klein. Vleugels groot en breed , met uitspringenden achter-
hoek; de randader en de beide voorste langsaderen duidelijk, stevig en don-
ker ; de overige aderen zeer flauw en ongekleurd ; het aderbeloop zeer eigen-
dommelijk 1) ; randader slechts tot even voorbij het midden van den voorrand ,
tot aan de uitmonding der cubitaal-ader reikende en aldaar met eene eeltach-
tige verdikking ; hulpader rudimentair , slechts als een nietig adertje even

1) Eene zekere overeenkomst van het aderbeloop met dat der Phoriden, eene overl*
gens geheel afwijkende familie, laat zich niet ontkennen,

III. ASPISÏES. 209

voorbij de worteldwarsader uitstekende; subcostaal-ader in eene gebogen lijn
vóór de helft van den voorrand uitloopende; cubitaal-ader met een rechten
hoek uit de subcostaal-ader ontspruitende en voorbij de helft van den voor-
rand uitloopende ; middeldwarsader ontbrekende , wijl de discoidaal-ader in 't
eerst dicht tegen de cubitaal-ader is aangesloten, en zich later afscheidt, om
met eene zachte bocht naar het eind van den achterrand te loopen ; eerie
andere flauwe langsader eindigt in de vleugelspits, doch is aan haren oor-
sprong niet altijd duidelijk te herkennen; soms schijnt zij mede uit de dikke
cubitaal-ader voort te spruiten ; zij moet beschouwd worden als de bovenarm
der gevorkte discoidaal-ader ; de posticaal-ader is , behalve aan haar eerste
begin, mede zeer flauw, en loopt nauwelijks even gebogen naar den achter-
rand ; verder is er nog eenige aanduiding van eene hoekig omgebogen anaal-
ader; achterdwarsader en dus ook de middelste wortelcel ontbrekende.

Kleine soorten van 1,5—3 mm.; allen glanzig zwart, met geheel of ten
deele roodgele pooten. Er zijn drie soorten beschreven, waarvan eene ook
bij ons wordt gevonden. Van de gedaantewisseling en leefwijze is niets met
zekerheid bekend.

Aspistes berolinensis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 319. 1. pi.
11. fig. 16; id. VI. 317; Macq. Suit. I. 180. 1 ; Löw , Isis 1840. 516;
Zeiler, Isis 1842. 812. 5; Zett. Dipt. Scand. IX. 3411. 1 ; Schiner, Fn.
austr. II. 348.

1,5—2,5 mm. — Glanzig zwart; het plaatje vóór op den thorax, alsmede
de laatste achterlijfsring dicht met ingedrukte stippen ; anus min of meer roest-
kleurig. Pooten zwart of pekzwart ; de schenen , althans de voorste schenen ,
aan den wortel met meer of mindere uitbreiding roodgeel ; ook de tarsen , met
uitzondering van het laatste lid , zoo gekleurd. Kolfjes zwart. Vleugels zuiver
glasachtig , met de voorste aderen zwart.

Nu en dan in Mei en Juni , in de duinen bij den Haag , waar zij in
den zonneschijn over het naakte zand vliegen ; ook op de Gliphoeve ge-
vangen (V. V.).

Eene andere soort, A. borealis Löw (Stett. Ent. Zeit. 1847. 69. 3) ,
die iets grooter is en witte kolfjes heeft , wordt in het noorden van Europa
(Noorwegen , noordelijk Rusland) gevonden ; de derde soort , A. Haworthi Curt,
(zie Westw. Intr. II. app. 129) is uit Engeland.

IV. AftARETE Hal. (Ent. Magaz. I. 156). PI. VIL fig. 7.

Kop klein, halfrond; voorhoofd in beide sexen breed; oogen niervormig,
naakt. Sprieten kort en dik, 9-ledig, de schijf, waarop zij zijn ingeplant,
niet medegerekend ; de leden rondachtig en een weinig in elkander gescho-
ven ; het eindlid peervormig. Palpen 4-ledig ; het laatste lid niet langer dan
de voorgaanden. Thorax van voren een weinig uitgerekt ; schildje breed en kort,
Achterlijf zeven- of achtringig , breeder dan de thorax , althans naar het einde ;

14

210 IV. BIBIONIDA.E.

mannelijke genitaliën een weinig uitstekend. Pooten slank; dijen niet verdikt;
schenen ongedoornd ; eerste lid der achtertarsen ten minste zoo lang als de
volgende leden te zamen. Vleugels langer dan het achterlijf ; hulpader ontbre-
kend ; cubitaal-ader op het midden der vleugellengte uit de subcostaal-ader
voortspruitende; discoidaal-ader gevorkt; de vork langer dan haar steel; ook de
posticaal-ader gevorkt , doch de bovenarm aan den wortel afgebroken ; de on-
derarm boogvormig naar den achterrand loopende ; middeldwarsader ontbre-
kend, wijl de discoidaal-ader rakelings langs de hoekige ombuiging èder cubi-
taal-ader loopt; anaal-ader onduidelijk; achterdwarsader en dus ook de mid-
delste wortelcel ontbrekende.

Er zijn een drietal soorten van dit geslacht bekend , die ongeveer 2 mm.
lang zijn. Zij zijn bij ons te lande nog niet gevonden , maar kunnen er wel^
licht voorkomen , althans de beide soorten , die in Duitschland zijn aange-
troffen. Van de gedaantewisseling is niets waargenomen. De volkomen insecten
zijn zwart , met glasachtige of witachtige vleugels , waarvan het aderbeloop zeer
op dat van Lestremia gelijkt, doch met welk geslacht zij niet kunnen worden
verward , als men let op de korte en dikke sprieten.

A. candidata Hal. (Ent. Magaz. I. 156) (= Lestremia albipmnis Meig.).
Glanzig zwart , met geelachtige pooten , de achterste schenen en tarsen wit-
achtig ; de vork der discoidaal-ader lang , met de armen slechts weinig uiteen-
loopend (Engeland en Duitschland).

A. albipennis Löw (Stett. Ent. Zeit. 1845. 395. pi. I. fig. 2 en 3). Dof-
zwart , met bleekbruine pooten ; vleugels witachtig ; de cubitaal-ader korter en
de armen van de discoidaal-vork sterker uiteenloopend, de eene boven en de
andere onder de vleugelspits uitmondende (Duitschland).

A. coracina Zett. (Dipt. Scand. X. 3739. 27, als Sciara). Zwart, de thorax
glanzig; pooten pekbruin met de voorheupen geelachtig; vleugels glashelder.
(Noorwegen).

V. PENTHETRIA Meig. (111. Magaz. II. 264). PI. VII. fig. 8.

Kop zoo breed als de thorax , rondachtig ; oogen rond , naakt , bij het $
van boven samenstootend , bij het % door het breede voorhoofd gescheiden ;
drie bijoogen. Sprieten dik, weinig langer dan de kop, tienledig, de middelste
leden dicht in elkander geschoven. Zuiger kort; palpen bijna zoo groot als de
sprieten, vierledig, omgebogen, het laatste lid niet langer dan het voor-
gaande. Achterlijf langwerpig , zeven- of achtringig ; de genitaliën van het $
en de eierbuis van het % uitstekend. Pooten kort behaard , stevig , bij het £
lang en vooral de achterdijen verlengd, van ter zijde samengedrukt; eerste lid
der achtertarsen ongeveer zoo lang als de volgende leden te zamen ; haken en
voetballen klein , de laatsten ten getale van twee en eemgszins aan elkander
vergroeid. Vleugels bij het g weinig ontwikkeld, korter dan het achterlijf en
daarb\j zeer smal ; bij het % zoo lang als het achterlijf en van gewone breedte ;

V. PENTHETRIA. l2ll

uitmonding der subcostaal-ader voorbij het midden van den voorrand , die
der cubitaal-ader nabij het eind van den voorrand; cubitaal-ader aan 't
eind lang gevorkt ; mi ddeld warsader rechtstandig ; discoidaal-ader gevorkt en
door eene dwarsader (de achterdwarsader) met de posticaal-ader verbonden ;
alzoo eene tweede wortelcel (de middelste) aanwezig ; die achterdwarsader
dichter naar den vleugelwortel geplaatst dan de middeld warsader, waardoor
de middelste worlelcel korter is dan de bovenste; anaal-ader kort.

Zeiler vond de larven , die veel overeenkomst hebben met die van het vol-
gende geslacht, in aantal in vochtig elzenhout, onder rottend loof, gras, enz.
(zie Isis 1842 , blz. 810) ; de poppen zijn zwart (V. Heyden , Ent. Zeitung
1844. blz. 363).

Er is slechts ééne Europeesche soort.

Penthetria holosericea Latr. — Syn. Penthetria holosericea , Latr. Gen.

crust. IV. 267; Meig. Syst. Beschr. I. 303. 1. pi. 40. fig. 17 en 18;

Macq. Suit. I. 175. 1 ; Zett. Ins. lapp. S00. 1 ; id. Dipt. Scand. IX.

3394. 1 ; Schiner , Fn. austr. II. 355 ; — Penth. funebris , Meig. Klass.

I. 104. 1.

6 — 8 mm. — Dofawart , op den thorax fluweelachtig; ook de sprieten t

palpen , pooten en kolfjes zwart ; alleen de voetballen witachtig ; mannelijke

genitaliën groot, hoornachtig; eierbuis uit twee bladachtige kleppen bestaande*

Vleugels met zwartachtige tint.

Het $ werd jaren geleden door den Heer Maitland in den tuin van het
hotel Bellevue te 's Gravenhage gevangen. Sedert is de soort niet meer voor-
gekomen.

VI. BIBIO Geoflr. (Hist. des ins. II. 571). PI. VII. flg. 9-11.

Kop langwerpig rond , eenigszins platgedrukt , bij het § klein ; oogen bij
het £ dicht behaard en op het voorhoofd samenstootend , bij het % naakt en
door het naar achteren verlengde voorhoofd gescheiden. Sprieten korter dan
de kop, cylindrisch , dik, 10-ledig; de leden dicht ineengeschoven ; het
eindlid rondachtig. Zuiger een weinig vooruitstekend ; palpen vrij lang ,
5-ledig; het eerste lid klein, de overigen onderling van nagenoeg gel\jke lengte.
Thorax stevig, zeer gewelfd; prothorax duidelijk afgescheiden; schildje klein,
halfrond. Achterlijf langwerpig, zeven- of achtringig; mannelijke genita-
liën een weinig uitstekend; beharing van het lichaam bij het <ƒ lang en
dicht, bij het $ kort. Pooten stevig ; achterpooten verlengd; voordijen sterk
verdikt, wederzyds met eene langsgroeve ; voorschenen kort, aan 't einde met
een paar doornen, waarvan de buitenwaartsche meestal langer en krachtiger
is (fig. 10); middel- en achterschenen met doornachtige eindsporen ; de ach-
ter schenen aan beide zijden met eene langsgroeve ; eerste lid der achtertarsen
korter dan de vier volgende leden te zamen ; haken en voetballen der tarsen
groot t de laatsten ten getale van drie , wijl de middelste (het empodium)

£l2 IV. bibiontdab:.

sterk ontwikkeld is. Vleugels (Pig. 11) groot en breed, langer dan het ach-
terlijf en met uitspringenden achterhoek; hulpader flauw, doch vrij duidelijk en
bijna even lang als de subcost aal-ader , die voorbij het midden van den voor-
rand uitmondt en daar veelal van eene duidelijke randvlekis omgeven; cubitaal-
ader ongevorkt, aan haar begin rechthoekig omgebogen, met de uitmonding
aan 't eind van den voorrand; middeldwarsader dikwijls scheef en dan schijnbaar
het begin der cubitaal-ader vormende; discoidaal-ader voorbij de middeldwars-
ader eensklaps verflauwende en vervolgens lang gevorkt ; posticaal-ader vóór het
midden des vleugels gevorkt en haar bovenarm door eene dwarsader (de ach-
terdwarsader) met de discoidaal-cel verbonden ; die achterdwarsader voorbij de
middeldwarsader onder of even voorbij den wortel der bovenste vorkcel , waar-
door de middelste wortelcel langer is dan de bovenste ; anaal-ader flauw en
den vleugelrand niet bereikende.

De soorten zijn meerendeels vrij groot (5 — 14 mm.) zwart, zelden met
rooden thorax of achterlijf, maar dikwijls met gedeeltelijk roodgele pooten.
De mannetjes vliegen op zonnige voorjaarsdagen soms in grooten getale,
doch hunne vlucht is zwak en de lange achterpooten hangen daarbij naar
beneden; de wijfjes vliegen zelden. De larven zijn cylindrisch , behaard,
bruinachtig grauw of doorschijnend vuilwit met donkerder kop ; zij leven ge-
zellig , soms in menigte bijeen , in koe- en schapenmest en onder rottende
planten. De pop is naakt , fijn gekorreld , bijna cylindrisch met zeer verdikten
thorax en uitstekenden ronden kop.

Van de 31 Europeesche soorten komen de volgenden in ons land voor.

a. Wortelstuk der cubitaal-ader langer dan de mid-

deldwarsader (grootere soorten van ten minste

9 mm.) b

Wortelstuk der cubitaal-ader hoogstens even lang
als de middeldwarsader (kleinere soorten van
minder dan 9 mm. lengte) d

b. Pooten zwart, met geelroode dijen 1. Pomonac Fabr.

Pooten geheel zwart e

c. Thorax in beide sexen zwart en even als het ach-

terlijf met zwarte beharing 2 Marci Linn.

Thorax en achterlijf bij het £ zwart, bij het % geel-
rood ; beharing der borstzij den en van het ach-
terlijf witachtig . ; . ; 3. hor tul anus Linn.

d. De beide doornen aan het eind der voorschenen

bijna even lang. (Vleugels bij het £ witachtig ,

bij het ? zwartachtig) 4. leucopterus Meig.

De binnen waartsche doorn aan het eind der voor-
schenen hoogstens slechts half zoo lang als de
buitenvvaai tsche ...... i .... #

e. De aderen op de achterste helft der vleugels even

VI. BIBIO. 213

duidelijk en donker gekleurd als die op de voorste
helft, en slechts hier en daar door zwakke en
minder gekleurde gedeelten afgebroken . . . ƒ
De vleugeladeren alleen op de voorste helft der
vleugels donker gekleurd , die der achterste helft
flauwer g

f. Beharing van den thorax witachtig; buik bij het

? geelrood , althans aan den wortel . . . .5. retlculatm Löw.
Beharing van den thorax zwart ; achterlijf geheel

zwart 6. nigriventris Hal.

g. Randvlek der vleugels donkerbruin of zwartbruin ,

scherp begrensd 1) h

Randvlek bleekbruin , niet scherp begrensd en door
de meestal bruinachtige kleur van den geheelen

voorrand weinig in t oog vallend k

h. Achterpooten sterk verlengd ; de schenen zoowel als
de dijen aan den wortel dun en een weinig vóór

het midden plotseling verbreed 7. clavipes Meig.

Achterpooten slechts matig verlengd ; de schenen
van den wortel af langzamerhand breeder wordende. ?
i. Beharing van den thorax zwart , van het achterlijf
witachtig; vleugels met duidelijke bruingele tint;

bij het ? de buik roodgeel 8. varipes Meig.

Beharing van thorax en achterlijf zwart ; vleugels
witachtig of hoogstens met flauwe bruingele tint ;

buik zwart j

'f. Vleugels bijna glasachtig ; randvlek over hare ge-
heele lengte tegen den voorrand liggende ; bij het

<ƒ de achtertarsen breed en plomp 9. Johannis Linn.

Vleugels witachtig ; de randvlek slechts met de
uiterste spits den voorrand rakende ; achtertarsen

bij het <$ slank 10. hicteipennis Zett.

Tc. Pooten eenkleurig zwart ; bij het $ het achterlijf

roestkleurig 11. ferruginatns Linn.

Pooten geheel of ten deele roodgeel ; achterlijf zwart. I
l. Beharing van thorax en achterlijf witachtig . . .12. laniger Meig.
Beharing vóór op den thorax en op den eersten

achterlijfsring zwart 13. hybridus Hal.

1. Bibio Pomonae Fabr. — Syn. Tipwla Pomonae , Fabr. Syst. ent. 754.

1) Bij sommige exemplaren van B. clavipes is de randvlek niet zeer in 't oog val-
lend, zij zijn bij het S aan den vorm der pooten en bij het ? aan de bruingele kleur
van den thorax gemakkelijk te herkennen,

£14 IV. BIBIONIUAE.

40; id. Spec. ins. II. 410. 52; id. Ent. syst. IV. 249. 74; — Birtea

Tomonae , Meig. Klass. I. 109. 3 ; Fabr. Syst. Anti. 53. 7 ; Zett. Ins.

lapp. 798. 1; id. Dipt. Scand. IX. 3370. 2; — Bibio Pomonae, Latr.

Gen. IV. 266; Meig. Syst. Beschr. I. 312. 3; Macq. Suit. I. 179. 6;

Löw, Linn. Ent. I. 312. 1 ; Schiner , Fn. austr. II. 358 ; — Tipula Marci

fulvipes, De G. Ins. VI. -129. 31.
10 — 12 mm. — Glanzig zwart met zwarte beharing. Sprieten , palpen en
kolfjes zwart. Pooten zwart of pekbruin ; de dijen , met uitzondering der uiter-
ste spits , levendig gcehood ; achterdijen aan den wortel dun , doch voorbij
het midden plotseling verdikt ; einddoornen der voorschenen stevig , de bin-
nenwaartsche kleiner ; eerste lid der voortarsen langer dan de schenen , dat
der achtertarsen dubbel zoo lang als het volgende lid en matig dik. Vleugels
witachtig , langs den voorrand een weinig bruin ; de aderen bij den voorrand
dik en donkerbruin , de overige aderen flauw en ongekleurd ; randvlek don-
kerbruin , niet scherp begrensd ; wortelstuk der cubitaal- ader langer dan de
middeldwarsader.

Tot dusver alleen in Gelderland aangetroffen , als te Empe (V. Eyndh.) en
te Brummen (V. V.).

2. B. Marci Linn. — Syn. Tipula Marci, Linn. Fn. suec. 1765; De
G. Ins. VI. 428. 33; — Birtea Marci, Meig. Klass. I. 108. 2; Fabr.
Syst. Anti. 52. 5; Zett. Dipt. Scand. IX. 3368. 1; Panz. Fn. germ. XCV.
20; — Bibio Marci, Latr. Gen. IV. 266; Meig. Syst. Beschr. I. 311. 2;
Macq. Dipt. n. Fr. 16. 2 ; id. Suit. I. 178. 4 ; Löw , Linn. Ent. I. 343. 2 ;
Schiner , Fn. austr. II. 359 ; — Tipula brevicomis , Linn. Fn. suec. 436.
1766; Fabr. Ent. syst. IV. 248. 71; — Hirtea brevicomis, Fabr. Syst.
Anti. 50. 1 ; — Tipula febrilh , Schrank, Ins. austr. 878.

9,5 — 14 mm. — Glanzig zwart, met zwarte beharing. Sprieten, palpen,
kolfjes en pooten (ook de dijen) zwart ; de binnenwaartsche doorn aan
't eind der voorschenen veel kleiner dan de buitenwaartsche. Vleugels bij
het <$ een weinig grijsachtig , aan den voorrand met zwartbruinen zoom ;
de voorste aderen zwart , de overigen ongekleurd ; wortelstuk der cubi-
taal-ader langer dan de middeldwarsader ; bij het $ de vleugels niet zvvait-
achti^e tint , die tegen den voorrand het donkerste is ; de randvlek niette-
min duidelijk.

Eene zeer gewone soort in het voorjaar , vrij algemeen onder den naam
van zwarte vlieg bekend en als zoodanig dikwijls ten onrechte beschuldigd
van schadelijk te zijn voor de ooftboomen , uit wier bloesems zij honig zuigt.

3. B. hortiilaiius Linn. — Syn. Tipula hortulana, Linn. Fn. suec. 1770;
Schrank, Ins. austr. 432. 876; Rossi, Fn. Etr. II. 273; Fabr. Ent.
Syst. IV. 248. 72; — Hirtea hortulana, Meig. Klass. I. 108. 1; Fabr.
Syst. Anti. 52. 4; Zett. Dipt. Scand. IX. 3371. 4; — Bibio hortulanus ,
Geoffr. Ins. II. 571. 3. pi. 19 fig. 3; Latr. Gen. IV. 266; Meig. Syst.

VI. BIBIO. 215

Beschr. I. 310. 1 ; Macq. Dipt. n. Fr. 16. 1; id. Suit. I. 178. 1; Löw ,
Linn. Ent. I. 346. 4; Schiner, Fn. austr. II. 359.
7 — 11 mm. — cT Glanzig zwart. Sprieten, palpen, pooten en kolfjes zwart.
Beharing boven op den thorax en soms op den eersten achterlijfsring zwart ,
overigens op het achterlijf en in do borstzijden witachtig. De binnenwaartsche
doorn aan 't eind der voorschenen zeer klein. Vleugels witachtig, met lang-
werpige , zwartbruine , scherp begrensde randvlek ; de voorrand met bruinach-
tigen zoom ; de voorste aderen bruin , de overigen flauw ; het wortelstuk der
cubitaal-ader langer dan de middeldwarsader , die zeer kort en bijna recht-
standig is.

? De thorax van boven, benevens het achterlijf roestkleurig met eenigen
glans; de kop met sprieten en monddeelen , de prothorax , de borstzijden, het
schildje , de achterrug en de pooten zwart ; zelden is ook de thorax van boven
verdonkerd. Eindsporen der achterschenen breed , bijna bladachtig. Kolfjes rood-
bruin. Vleugels bruingeel , tegen den voorrand donkerder.

Enkele malen in 't voorjaar bij den Haag gevangen ; voorts te Rotterdam
(Frans.), te Haarlem (Weyenb.) , te Vianen (Ev.), op Walcheren (G. v. W.) ,
in het Ulvenhoutsche bosch (Piag.) , te Empe (V. Eyndh.) en in Limburg
(Maur.). Deze soort , die in Duitschland uiterst gemeen schijnt te zijn , is , zoo-
veel mij bekend geworden is , bij ons nergens veelvuldig ; alleen uit Zeeland
kreeg ik verscheidene voorwerpen te zien.

4. B. leucopterug Meig. — Syn. Hirtea levcoptera, Meig. Klass. I. 110.
5; Zett. Dipt. Scand. IX. 3371. 3; — Bïbio ïeucoptems , Meig. Syst.
Beschr. I. 313. 4; Schiner, Fn. austr. II. 361.

5,5 — 9 mm. — Glanzig zwart , met zwarte beharing. Kop , sprieten , palpen ,
pooten en kolfjes zwart ; de doornen aan het eind der voorschenen geelbruin ,
stevig; de binnenwaartsche bijna even lang als de buitenwaartsche , maar dun-
ner ; eindsporen der achterste schenen doornachtig ; eerste lid der achtertarsen
slank. Vleugels bij het g witachtig , met kleine , zwartachtige, scherp be-
grensde randvlek; de voorste aderen zwart, de overigen ongekleurd; wortelstuk
der cubitaal-ader hoogstens zoo lang als de middeldwarsader ; bij het $ de vleugels
zwartachtig.

Deze soort gelijkt op kleine exemplaren van B. Marci, doch onderscheidt
zich door het gemis van den zwarten voorrand aan de vleugels van het g en
door de lengteverhouding van het wortelstuk der cubitaal-ader. Zij is bij den
Haag jaarlijks in Mei niet zeldzaam.

5. B. reticulatus Löw (PI. VIL fig. 9 , het <$). — Syn. Löw , Linn. Ent.
I. 350. 6 ; Schiner , Fn. austr. II. 360.

6,5 — 9 mm. — g Glanzig zwart , met lange bleekgele of witachtige beha-
ring. Kop met sprieten en palpen , almede de pooten en kolfjes zwart ; del
pooten veeltijds meer pekbruin , ja zelfs de achterschenen en achtertarsen we
eens roodgeel ; de binnenwaartsche einddoorn der voorschenen nauwelijks half

210 IV. BIDIONIDAE.

zoo lang als de buitenwaartsche ; eindsporen der achterste schenen klein ; ach-
terschenen naar het eind knotsvormig verdikt ; eerste lid der achtertarsen vrij
dik, zoo lang als de beide volgenden. Vleugels met eenige bruingele tint; de
aderen bijna allen even duidelijk en zwartbruin ; alleen de steel der beide
vorkcellen bleeker ; randvlek zwartbruin , scherp begrensd ; wortelstuk der cu-
bitaal-ader ongeveer even lang als de middeldwarsader.

Bij het g , dat slechts kort behaard is , de borstzijden roestkleurig gevlekt ;
de buik, althans aan den wortel, roodgeel; pooten roodgeel, met de knieën,
soms de voorschenen en voorts de laatste tarsenleden zwartbruin; aan de
achterpooten de schenen minder knotsvormig en het eerste lid der tarsen
slank, korter dan de beide volgende leden; kolfjes bruinachtig.

Bij den Haag in Mei dikwijls gemeen ; ook op de Gliphoeve (V. V.) en in
den Aerenhout (Weyenb.).

6. B. nigriventris Hal. — Syn. Bibio nigriventris , Hal. Ent. Mag. I. 157;
Löw , Linn. Ent. I. 352. 7 ; Schiner , Fn. austr. II. 361 ; — Hirtea
nigriventris , Zett. Dipt. Scand. IX. 3377. 9.

5,5 — 7 mm. — Alleen het $, dat op het $ der vorige soort gelijkt, doch
in den regel kleiner is ; de buik is zwart ; het eerste lid der achtertarsen
iets langer dan de beide volgende leden.

Het £ ken ik niet ; het wordt door Haliday en Löw ook niet beschreven.
Volgens Schiner zou het zich van B. reticulatus <£ door zwarte beharing
van den thorax en door eene bleekere en meer langwerpige randvlek on-
derscheiden.

Enkele malen het % in April en Mei bij den Haag; ook te Leiden en op de
Gliphoeve (V. V.) , in den Aerenhout (Weyenb.) en op öldhorst (Wtt.).

7. B. clavipes Meig. — Syn. Bibio clavipes , Meig. Syst. Beschr. I. 317.
48; Macq. Suit. I. 180. 10; Hal. Ent. Mag. I. 158; Zeiler, Isis 1843,
811. 4; Löw, Linn. Ent. I. 364. 15; Schiner, Fn. austr. II. 362. —
Hirtea clavipes, Zett. Dipt. Scand. IX. 3387. 16; — Bibio dorsalis, Meig.
Syst. Beschr. I. 318. 15. pi. 11. lig. 6 en VI. 319; — Bibio flavicollü ,
Meig. Syst. Beschr. I. 318. 16; — Hirtea Bpkippium, Zett. Ins. lapp.
799. 5 ; — Hirtea Johannis , Fabr. Syst. Anti. 52 (excl. syn.).

5,5 — 6 mm. — <$ Glanzig zwart , op den thorax met korte, zwarte , op het
achterlijf met langere witte of lichtgrauwe beharing. Pooten pekzwart , bijzon-
der lang en slank ; middelpooten dun ; aan de achterpooten de dijen en schenen
aan den wortel dun , van het midden af plotseling verdikt , de dijen van bo-
ven met lange en fijne beharing; achtertarsen gezwollen; het eerste lid bijna
zoo lang als de vier volgende leden te zamen ; de buitenste einddoorn dei-
voorschenen matig lang , de binnenste zeer klein. Kolfjes bruin. Vleugels wit-
achtig , met de voorste langsaderen , alsmede de scherp begrensde, ovale rand-
vlek geelbruin ; de overige aderen ongekleurd ; het wortelstuk der cubitaal-ader
korter dan de middeldwarsader.

VI. BIBIO. 217

Het $ heeft een bruingelen thorax , van boven gewoonlijk met drie zwarte ,
soms ineengevloeide langsstrepen ; het achterlijf pekzwart , soms met geelach-
tigen buik ; de pooten eenvoudig , geelachtig , meestal met verdonkerde ge-
deelten; de achtertarsen niet verdikt en het eerste lid minder lang; de vleugels
met bruingele tint.

Zeldzaam ; slechts een paar malen het <ƒ bij den Haag gevangen ; ook te
Leiden (De Gr.) en te Empe (V. Eyndh.).

8. B. varipes Meig. — Syn. Bibio varipes , Meig. Syst. Beschr. VI. 317.18;
Löw , Linn. Ent. I. 348. 5; Schiner , Fn. austr. II. 362; — Jlirtea va-
ripes , Zett. Dipt. Scand. LX. 3375. 8.

5,5 — 7,5 mm. — £ Zwart met llauwen glans en lange beharing , die op den
thorax zwart , op het achterlijf witachtig is. Pooten pekzwart , de schenen en
tarsen lichter , aan de achterpooten zelfs roodgeel ; achterschenen naar het
einde allengs verbreed ; achtertarsen vrij slank ; het eerste lid ruim zoo lang
als de beide volgenden te zamen ; buitenste einddoorn der voorschenen stevig ,
de binnenste de helft korter. Kolfjes zwart. Vleugels met vrij krachtige bruin-
gele tint , die tegen den voorrand donkerder wordt ; de voorste aderen don-
kerbruin, de overigen lichtbruin; de bruine randvlek groot, geheel tegen den
voorrand liggende , doch niet zeer scherp begrensd ; het wortelstuk der cubi-
taal-ader ongeveer even lang als de middeldwarsader.

Het $ heeft eene zeer korte grauwgele beharing , in de borstzijden roest-
kleurige vlekken, de buik en de pooten roodgeel; de knieën, de voor-
schenen en voortarsen , alsmede de laatste leden der overige tarsen pek-
zwart ; de kolfjes bruin.

Nu en dan bij den Haag, in April en Mei; ook te Leiden (Maitl.) , in het
Overmaassche (Piag.) , te Utrecht (Six) , in Gelderland (V. W.) , bij Breda (Heyl.)
en in Limburg (Maur.).

9. B. Johannis Linn. — Syn. Tipula Johannis , Linn. Syst. nat. II. 976. 41 ;
De G. Ins. VI. 425. 32. pi. '27. fig. 17 ; — Bibio Johannis, Latr. Gen.
IV. 266; Meig. Syst. Beschr. I. 314. 7; Macq. Dipt. n. Fr. 17. 4; id.
Suit. I. 179. 8; Löw, Linn. Ent. I. 356. 10; Schiner, Fn. austr. II.
361; — Hirtea Johannis, Zett. Dipt. Scand. IX. 3382. 13; — Hirtea
praeeox , Meig. Klass. I. 111. 8; Fabr. Syst. Anti. 51. 3; — Tipula Bt/ri,
Fabr. Ent. syst. IV. 249. 75 ; — Hirtea 'Byri, Fabr. Syst. Anti. 53.
8 ; — Hirtea hyalina , Meig. Klass. I. 110. 6 ; — Bibio rufipes , Meig. Syst.
Beschr. VIL 65. 19; — Tipula Pomonae, Schrank, Fn. boica III. 2337.

4 — 5 mm. — Glanzig zwart , met zwarte beharing. Sprieten , palpen en kolfjes
zwart. Pooten matig lang , roodgeel of bruingeel ; de heupen en dijen pekzwart ;
het laatste of de beide laatste leden der tarsen bruin ; achterpooten stevig ,
zoowel de dijen als de schenen van den wortel af allengs dikker wordende ;
de buitenste einddoorn der voorschenen krachtig, de binnenste zeer klein;
eindsporen der achterste schenen klein ; achtertarsen breed en plomp. Vleu-

218 IV. BIBIONIDAE.

gels glasachtig , soms met flauwe bruingele tint , die tegen den voorrand iets
krachtiger wordt ; de voorste aderen donkerbruin of zwart , even als de groote ,
scherp begrensde randvlek , die in hare geheele lengte tegen den voorrand
ligt ; de overige aderen zeer lichtbruin of zelfs geheel ongekleurd ; het wor-
telstuk der cubitaal-ader even lang als de middeldwarsader.

Bij het $ zijn de schouderknubbels en de pooten roodgeel , de knieën en
het eind der tarsen verdonkerd ; de achterpooten en vooral de tarsen zijn min-
der breed dan bij het J.

Het $ gelijkt zeer op dat van B nigriventris , doch laat zich aan de gele
schouders , de flauwere vleugeladeren en de mindere beharing herkennen.

Van tijd tot tijd in April en Mei bij den Haag; ook te Haarlem (Weyenb.)
en aan de Vogelenzang (Rits.).

40. B. lacteipeiinis Zett. — Syn. Hirtea lacteipennis , Zett. Dipt. Scand.
IX. 3384. 44; — Bibio albipennis , Meig. Syst. Beschr. VI. 317. 47;
Macq. Suit. I. 480. 41 ; Löw, Linn. Ent. I. 358. 44; — Hirtea albipen-
nis, Zett. Ins. lapp. 799. 6. 4).
Gelijkt zeer op de voorgaande soort , waarmede zij ook in grootte overeen-
komt , doch waarvan zij in <7 zich onderscheiden laat door meer witachtige
tint der vleugels en door minder verdikte achtertarsen ; [de randvlek ligt
alleen met de uiterste spits tegen den voorrand en komt van boven nauwelijks
even boven de subcostaal-ader uit ; dit laatste kenmerk dient ook ter onder-
scheiding van het £.

Enkele malen bij den Haag in Mei, eenmaal ook in October gevangen.

14. B. ferruginatus Linn. — Syn. Tipula ferruginata, Linn. Syst. nat.

II. 976. 40; — Hirtea ferruginata, Fabr. Syst. Anti. 51. 2; Zett. Dipt.

Scand. IX. 3380. 12; — Bibio ferruginatus, Meig. Syst. Beschr. I. 316.

4 4 en VI. 316; Macq. Suit. I. 178. 3; Löw, Linn. Ent. I. 359. 12;

Schiner, Fn. austr. II. 362; — Tipula -flavicaudis , De G. Ins. VI.

429. 35.
4,5 — 6 mm. — <f Glanzig zwart, met witachtige beharing; de schouder-
knubbels en soms ook een paar vlekken in de borstzijden bruinrood. Sprieten,
palpen , kolfjes en pooten zwart ; de schenen en vooral de einddoornen der
voorschenen pekbruin ; die einddoornen dun , de binnenste half zoo lang als de
buitenste; aan de achterpooten de dijen en schenen sterk [verbreed, de tar-
sen slank , het eerste lid iets korter dan de beide volgenden te zamen. Vleu-
gels met bruingele tint , tegen den voorrand donkerder , waardoor de bruine
randvlek weinig in 't oog valt ; de voorste aderen donkerbruin , de overigen

1) De naam albipennis Meig. is terecht door Zetterstedt veranderd . omdat Wiedemann
dien reeds vóór Meigen aan eene Noordamerikaansche soort had gegeven. (Zie Wied.
Aussereurop. Zweifl. I. 80. 7).

VI. BIBIO. 219

zeer flauw bruinachtig ; wortelstuk der cubitaal-ader ongeveer even lang als
de middeldwarsader.

Bij het $ is het achterlijf donker roestkleurig , met breede zwarte rugstreep,
de achterdijen en achterschenen veel slanker , de vleugels donkerder.

Zeldzaam ; jaren geleden ving ik een viertal exemplaren bij Voorburg , doch
sedert kwam de soort mij niet meer voor; ook zag ik een exemplaar, door
Fransen bij Rotterdam gevangen.

12. B. laniger Meig. — Syn. Bibio laniger , Meig. Syst. Beschr. I. 317.
14 en VI. 316; Macq. Suit. 1.179. 9; Löw , Linn. Ent. I. 353. 8; Schi-
ner, Fn. austr. II. 363; — Bibio vemalis , Meig. Syst. Beschr. I. 315.
8; Macq. Dipt. n. Fr. 18. 5; — Hirtea vemalis, Zett. Dipt. Scand. IX.
3379. 11.

4,5 — 6 mm. — £ Glanzig zwart, met lange witachtige of bleekgele beha-
ring. Kop met sprieten en monddeelen zwart. Pooten roodgeel, met de dijen
en de laatste tarsenleden zwart of pekbruin ; einddoornen der voorschenen lang
en spits , de binnenste ruim half zoo lang als de buitenste ; boven den buiten-
sten einddoorn meestal eene donkere vlek ; de dijen met lange witachtige , de
schenen met korte donkere beharing ; aan de achterpooten de dijen eenigszins
knotsachtig , de schenen breed en plomp en de eerste tarsenleden gezwollen ,
het eerste lid iets korter dan de beide volgenden te zamen. Kolfjes zwart.
Vleugels met bruingele tint , langs den voorrand met bruinachtigen zoom , in
welks einde de randvlek zich verliest ; de voorste aderen bruin , de overigen
zeer flauw bruinachtig ; het wortelstuk der cubitaal-ader korter dan de scheef
geplaatste middeldwarsader.

Het ? is pekzwart , met zeer korte bleekgele beharing ; soms de schouder-
knubbels geelbruin ; pooten roodgeel , met de knieën , de laatste tarsenleden en
een vlekje boven den buitensten einddoorn der voorschenen zwartachtig ; ach-
terschenen en achtertarsen slank; vleugels als bij het <ƒ.

Eene zeer gewone soort in Mei bij den Haag; ook te Leiden (De Gr. , Maitl.);
Noordwijk (Piag.) ; aan de Vogelenzang en Hillegom (Kink.) ; in den Haarlem-
merhout (Weyenb.); Utrecht en Driebergen (Six) ; de Bilt (Kink.) ; Breda
(Heyl.) en aan den Ommelanderdij k (De Gav.).

13. B. hybridus Hal. — Syn. Haliday, Ent. Magaz. I. 157; Löw, Linn.
Ent. I. 355. 9; Schiner , Fn. austr. II. 363.

5 mm. — <£ Gelijkt bijna geheel op het £ der vorige soort , doch de beharing
is op den kop , op de voorste helft van den thorax , aan den eersten achter-
lijfsring , alsmede aan de spits en de onderzijde der achterdijen zwart.

Het 5 is onbekend.

Zeer zeldzaam ; ik ving slechts eenmaal het £ in Mei bij den Haag.

VII. DILOPHUS Meig. (Illig. Magaz. II. 264). PI. VIL fig. 12 en 13.
Kop bij het J1 halfrond, bij het $ zeer sterk platgedrukt, oogen bij het $

220 IV. BIBtONIDAE,

groot , behaard , van boven samenstootend , bij bet 5 klein , langwerpig rond ,
naakt en door bet breede voorhoofd gescheiden ; voorhoofd naar achteren ver-
lengd ; drie bijoogen. Sprieten dicht bij den mond ingewricht , korter dan de
kop, dik, cylindrisch, 10- of 11-ledig; de middelste leden dicht in elkander
geschoven , de laatsten bijna aaneengegroeid. Zuiger een weinig vooruitstekend ;
palpen vrij lang , omgebogen , 5-ledig ; het derde lid het dikste , de beide
eindleden dun en ongeveer van gelijke lengte. Thorax van voren met een kam-
achtig geplaatsten doornenkrans , een weinig meer naar achteren met een der-
gelijken doch kleineren krans; schildje kort en breed. Achterlijf zeven- of acht-
ringig. Pooten stevig ; de dijen , vooral de voordijen , verdikt en aan beide
zijden met eene langsgroeve ; voorschenen aan 't eind met een krans van ste-
kelige tandjes en daarboven met nog andere tandjes of doornen bezet (fig. 12);
achterste f ebenen met korte eindsporen; eerste lid der achtertarsen korter dan
de volgende leden te zamen ; haken en voetballen , de laatsten ten getale van
drie, goed ontwikkeld. Vleugels (fig. 13) breed, langer dan het achterlijf; de
voorste aderen stevig , de overigen flauw en ongekleurd ; subcostaal-ader ongeveer
op twee derden der vleugellengte in den voorrand uitmondende en over hare
geheele lengte door eene zwakke hulpader begeleid ; cubitaal-arler ongevorkt ,
kort vóór het eind der subcostaal-ader uit deze ontspruitende en spoedig hoekig
omgebogen , om aan 't eind van den voorrand uit te monden ; de randader nog
een eind voorbij die uitmonding voortgezet ; middeldwarsader schuin , langer
dan het wortelstuk der cubitaal-ader en daarmede een hoek vormende , zoodanig
dat zij lichtelijk als het begin der cubitaal-ader kan worden aangezien ; discoidaal-
ader slechts tot aan de middeldwarsader stevig, verder flauw en gevorkt ; achter-
dwarsader voorbij het midden des vleugels de beide vorkcellen verbindende; de
middelste wortelcel daardoor langer dan de bovenste; anaal-ader onduidelijk.

Deze muggen zijn kleiner dan die van het vorige geslacht (3 — 6 mm.) en
glanzig zwart , soms met ten deele roodgeel geteekende pooten. Êene soort
(vulgaris) is zeer gemeen en komt wel eens in groote massa's te voorschijn ; zij
is met de larve en pop afgebeeld door Rösel (Insekt. Belust. II. pi. VII. fig. 1 — 4).
Volgens Schiner werden de larven van D. femoratus in aantal onder mos aan
den voet van een denneboom aangetroffen , en volgens eene waarneming van
Büttner (in Germar's Magaz. IV. 411) is de larve van diezelfde soort wel eens
schadelijk geweest in een roggeveld.

In aantal soorten staat dit geslacht ver achter bij Bihio; er zijn er niet meer
dan acht uit Europa beschreven, waarvan de drie volgenden in ons land voor-
komen.

a. Pooten geheel zwart 1. vulgarü Meig.

Pooten ten deele roodgeel h

l. Thorax geheel zwart 2. femoratus Meig.

Thorax zwart, met roodgele schouderknubbels . . 3. humeralu Zett.

1. Düophus vulgaris Meig. — Syn. Bilophus vulgaris , Meig. Syst. Beschr. I.

•VII. DILÓPHUS. 221

306. 1. pi. 11, flg. 1; Macq. Dipt. n. Fr. 19. 1; id. Suit. I. 176. 1;

Zett. Dipt. Scand. IX. 3390. 1; Schiner, Fn. austr. II. 357; — Tipula

febrilis 1) Linn. Fn. suec. 1768; Fabr. Spec. ins. II. 410. 55; id. Ent.

Syst. IV. 250. 79; — Birtea febrilis, Fabr. Syst. Anti. 5-4. 13; — JDi-

lophus febrilis, Meig Klass. I. 115. 1; — Tipula f orcipata , Schrank, Fn.

boica, III. 2339; — Tipula Marci, Schrank, Ins. austr. 877; — Dilophus

spinatus, Walk. Dipt. brit. III. 140. 1.
3 — 6 mm. — Glanzig zwart; sprieten, palpen, pooten en kolfjes zwart; de
beharing van den thorax zwarinchtig , die van het achterlijf en de pooten
lichter; de verdikte voordijen soms pekbruin; aan de voorschenen, even boven
het midden, twee of drie tandjes, die bij het $ grooter zijn. Vleugels bij het £
glasachtig, de voorste langsaderen zwart en dik; aan 't eind der subcostaal-ader
eene langwerpig ovale, zwartbruine randvlek, die niet zeer scherp begrensd is
en den voorrand niet raakt; bij het $ de vleugels zwartbruin, aan de spits en
langs den achterrand glasachtig ; ook een zoom langs de aderen lichter ; de
randvlek groot en zwart , tegen den voorrand liggende.

Zeer gemeen en somtijds in groote scharen optredende; er zijn jaarlijks twee
generatiën, waarvan de eene in het voorjaar, de andere in Augustus het vol-
komen insect oplevert.

2. D. femoratus Meig. — Syn. D. femoratut, Meig. Syst. Beschr. I. 307.

2 en VI. 315; Macq. Suit. I. 177. 2; Zett. Ins. lapp. 800. 1; id. Dipt.

Scand. IX. 3391. 2; Schiner, Fn. austr. II. 357; — D. albipennis, Meig.

Syst. Beschr. VI. 315. 6; Macq. Suit. I. 177. 4; Schiner, Fn. austr. II.

357; Bwst. I. 152. 167 en III. 30. 310.
3 — 4,5 mm. — Gelijkt op de vorige soort, doch is in den regel kleiner; bij
het <ƒ hebben de vleugels iets witachtigs, de voorste aderen zijn minder donker,
de randvlek is smaller en lichter, ja ontbreekt sums bijna geheel; de voorste
dijen neigen dikwerf tot het roestkleurige. Het § is gemakkelijk te onderscheiden
aan de roodgele dijen en voorheupen en aan de niet zwartachtige , maar slechts
flauw bruingele vleugels; de randvlek ovaal, duidelijk en bruin; ook de voorste
aderen van die kleur, de overige aderen ongekleurd.

Veel minder gemeen dan vulgaris , bij den Haag in Mei en ook enkele malen
in Augustus en September gevangen.

De exemplaren , door mij vroeger als D. albipennis gedetermineerd , kan ik
by nader onderzoek niet wel van femoratus afscheiden. Ik geloof zelfs dat het
voorwerpen van laatstgemelde soort, met eenigszins donkere pooten , zijn ge-
weest, die door Meigen afzonderlijk onder den naam albipennis zijn beschreven;
overgangen toch van roestkleurige tot pekbruine en zelfs tot zwarte pooten heb
ik meermalen aangetroffen.

1) Bij meest alle latere schrijvers is de soort onder den naam van D. vulgaris Meig.
bekend. Wel is de naam febrilis L. ouder, doch deze werd, als ongeschikt, indertijd
door Meigen verworpen.

'J22 IV. BIBIONIDAE.

3. D. humeralis Zett. — Syn. D. humeralis, Zett. Dipt. Scand. IX 3393.3;
Schiner, Fn. austr. II. 357; — D. femoraius, Macq. Dipt. n. Fr. 20. 2.

3 — 3,5 mm. — Deze soorl, waarvan alleen het $ bekend is, staat in nauwe
verwantschap tot femoratus , doch onderscheidt zich door de roodgele schouder-
knubbels ; de rand vlek der vleugels is langwerpiger en de aderen , ook de ach-
tersten, zijn bruinachtig; de voorheupen en de dijen, althans de vier voorsten»
zijn roodgeel.

Vrij zeldzaam; bij den Haag, in Mei en September; op de Gliphoeve, Au-
gustus (V. V.) ; Rotterdam (Frans.). Het <g is ook mij nimmer voorgekomen.

VIII. SPODIUS Lów. (Berl. Ent. Zeitschr. II. 107). PI. VII. fig. 14.

Van slanke gestalte. Kop klein, rondachtig; sprieten weinig korter dan het
lichaam , 12-ledig ; de beide wortelleden klein ; de volgende leden verlengd ,
platgedrukt, het eindlid zeer klein, ovaal; zuiger kort; palpen lang, omgebogen,
vierledig. Thorax gewelfd, vóór het schildje ingedrukt; achterrug sterk ont-
wikkeld. Achterlijf lang en smal, zeven- of achtringig, bij het £ aan 't eind
iets verdikt ; mannelijke genitaliën uitstekend , uit twee dicht aaneengesloten
tangarmen bestaande. Pooten lang en dun; de schenen met kleine eindsporen;
het eerste lid der tarsen verlengd ; drie voetballen aanwezig. Vleugels breed ,
langer dan het achterlijf; al de aderen duidelijk; hulpader en subcostaal-ader
ver voorbij het midden in den voorrand uitmondende; cubitaal-ader, discoidaal-
ader en posticaal-ader gevorkt; de cubitaal-ader even voor het midden der
vleugellengte uit de subcostaal-ader ontspruitende en in haren loop gebogen;
middeldwarsader rechtstandig; discoidaal-ader recht, den vleugel over de geheele
lengte doorsnijdende; vork der posticaal-ader lang, aan het begin door eene
dwarsader (de achterdwarsader) met de discoidaal-ader verbonden; haar onder-
arm even als de lange anaal-ader bij het einde plotseling naar beneden omge-
bogen; middelste wortelcel veel korter dan de bovenste.

Eene enkele Europeesche soort is bekend, Sjj. imlecillus Low (Berl. ent.
Zeit. II. 108. pi. 1. fig. 6 — 9). Zij is 7 tot 9 mm. lang, zwartbruin; drie langs-
strepen op den thorax, de borstzijden en de ingedrukte plek vóór het schildje
grauw; wortelhelft der dijen lichter; vleugels met grauwbruine tint, aan den
wortel geelachtig. Zij komt in Duitschland voor , maar is bij ons niet gevonden»

IX. PACIIYNEURA. Zett. (Ins. lapp. 850). Pi. VII. fig* 15.

Van even slanke gestalte als het vorige geslacht, waarmede Veel verwant-
schap bestaat, en waarvan Pachyneura zich hoofdzakelijk onderscheidt door de
sprieten, welke korter zijn, half zoo lang als het lichaam, uit 17 leden bestaande
en wier eerste schaftlid korter is dan het volgende. In het aderbeloop der vleugels
is mede eenig verschil; de cubitaal-ader namelijk verdeelt zich dubbel, eerst
ter plaatse waar de middeldwarsader is ingewricht, en vervolgens nog eens
wijl de bovenarm aan het eind nog eene korte ader uitstoot; voorts is de dis-

IX. PACHYNEURA. 223

coidaal-ader aan haar begin zeer flauw en ongekleurd , waardoor de afscheiding
tusschen de beide wortelcellen bijna onmerkbaar is en deze als ineengesmolten
schijnen.

De eenige bekende soort is P. fa&ciata Zett. (Ins. lapp. 850). Zij is 13—16
mm. lang, glanzig zwart, met de insnijdingen van het achterlijf en de dijen,
behalve aan de spits, geel; vleugels grauwachtig met gelen wortel, eene don-
kere randvlek en een donkeren zoom aan de spits. Zij schijnt alleen in Zweden
voor te komen.

Familie V. CHIRONOMIDAE. (PI. VIH en IX).

Muggen van slanken vorm , de mannetjes meestal met gepluimde sprieten. Kop
klein, rondachtig, laag geplaatst en bijna altijd door de kapvormige verlenging
van den thorax overdekt. Sprieten draad- of snoervormig , met ten minste 6 , ten
hoogste 1 5 leden , bij het J* meestal met eene lange , dichte beharing , en daardoor
pluim- of penseelvormig ; bij het $ met mindere beharing en dikwijls ook met
een kleiner aantal leden ; het eerste sprietenlid zeer kort en dik als eene
schijf. Oogen niervormig, soms ovaal; bijoogen niet aanwezig of slechts in
zeer rudimentairen toestand. Zuiger kort , vleezig ; palpen 4-ledig , naar bene-
den omgebogen, het laatste lid gewoonlijk verlengd; bij een enkel geslacht
(Clunio) de monddeelen geheel rudimentair. Thorax eirond, hooggewelfd ,
meestal naar voren uitgezet en min of meer over den kop verlengd, zonder dwars -
naad ; schildje klein , halfrond , gewelfd ; de borst en de achterrug zeer ont-
wikkeld en gewelfd. Achterlijf gewoonlijk smal en lang , achtringig ; de man-
nelijke geslachtsdeelen tangachtig uitstekend ; de tangarmen aan het einde
zonder omgebogen haakje; eierbuis van het $ zeer kort, weinig ontwikkeld.
Pooten meestal dun en lang ; het eerste paar van de beide andere paren ver-
wijderd ; heupen van matige lengte ; de tarsen , vooral de beide voortarsen (in
Macropeza de beide achtersten) dikwijls zeer verlengd ; vele soorten hebben de
gewoonte in de rust de lange voorpooten op te lichten en te bewegen. Kolfjes
onbedekt. Vleugels lang en smal , in de rust dakvormig tegen het achterlijf
liggende , naakt of over de geheele oppervlakte , nimmer enkel langs de aderen
behaard ; de voorste aderen steviger en donkerder dan de overige aderen , die
dikwijls bijna ongekleurd zijn; hulpader volkomen aanwezig, maar gewoonlijk
zwak en dun; subcostaal-ader in den voorrand uitloopende ; radiaal-ader
meestal ontbrekend (bij Diamesa , Tanypus en M acropeza voorhanden) ; cubitaal-
ader somwijlen dicht bij de basis gevorkt, en dan de bovenste arm der vork
kort en rechtstandig, op een dwarsadertje gelijkend; discoidaal-ader somtijds,

224 V. CHIRONOMIDAÊ.

posticaal ader bijna altijd gevorkt; middeldwarsader steeds aanwezig, achter-
dwarsader daarentegen dikwijls ontbrekend ; ééne wortelcel (de bovenste) steeds ,
soms nog eene tweede wortelcel (de middelste) aanwezig , 'dit laatste nl. als
de achterdwarsader voorhanden is ; schijfcel ontbrekend ; de randader loopt
niet langs den achterrand des vleugels door , maar eindigt in den voorrand
of dicht bij de vleugelspits aan de uitrnonding der cubitaal-ader.

De soorten zijn meerendeels klein , velen zelfs uiterst klein. Van de meeste
geslachten leven de larven , gewoonlijk van cylindrischen vorm , in stilstaande
wateren; die van Ceratopogon in rottende plantaardige stoffen, onder de
schors der boomen , enz. , die van eenige Chironomus-soortexi in de aarde of
in mest. De muggen komen dikwijls in verbazend aantal te voorschijn ,
dansen bij groote zwermen , vooral in de avondschemering , in het luchtruim
en dringen niet zelden binnen onze woningen ; verreweg de meesten zijn on-
schuldig ; alleen onder de Ceratopogons zijn er eenigen die steken en ons
bloed zuigen , maar wijl zij meerendeels zeer klein zijn en minder veelvuldig
dan de overige geslachten, hebben wij er weinig hinder van.

a. Sprieten bij het £ met lange pluim- of penseel-
vormige beharing (PI. VIII. fig. 1 , 7 en 15) . . b
Sprieten slechts met tamelijk korte beharing . . I
h. Achterdwarsader ontbrekend en alzoo de tweede
wortelcel niet aanwezig (PI. VIII. lig. 2 — 6 , 8 ,

10—14 en 16) c

Achterdwarsader voorhanden; de tweede wortelcel
door haar gesloten (PI. IX. fig. 1 en 5 — 7) . . h

c. Discoidaal-ader ongevorkt ; sprieten naar de sexe

met een verschillend aantal leden (bij het d* 10 —
15, bij het $ 7); thorax hoog gewelfd en ge-
woonlijk van voren over den kop reikende ; sprie-
ten bij het <$ pluimvormig , d. i. tot het einde

met dichte, uitstaande haren bezet d

Discoidaal-ader gevorkt ; sprieten in beide sexen met
een gelyk aantal (14) leden ; thorax matig ge-
welfd , van voren niet over den kop reikende ;
sprieten bij het <ƒ penseel vormig , met lange
dichte , omhoogstaande beharing ; de laatste leden
onbehaard (PI. VIII. fig. 1) . . . . ■ . .1. Ceratopogon.

d. Achterhoek der vleugels niet uitstekend , maar de

vleugels naar den wortel sterk versmald (fig. 6). II. Corynoneura.
Achterhoek der vleugels steeds eemgszins, dikwijls
rechthoekig uitstekend ; de vleugels alzoo lancet-
vormig (lig. 8 enz.) e

e. Vleugel vlakte naakt f

Vleugelvlakte behaard •

V. CHIRONOMIDAE. %&§

f. Eerste lid der voortarsen langer dan de schenen

of ten minste even lang als deze III. Chironomus.

Eerste lid der voortarsen merkelijk korter dan de

schenen g

g. Pooten wit en zwart geringeld IV. Cricotopus.

Pooten eenkleurig of hoogstens met donkere ge-
wrichten h

h. Onderarm van de vork der posticaal-ader S-vormig

gebogen (hg. 12 — 14) V. Camplocladiui.

Onderarm van de vork der posticaal-ader recht . VI. Orthocladius.
i. Eerste lid der voortarsen langer dan de schenen . VII. Tanytarsus.

Eerste lid der voortarsen korter dan de schenen . j
j. Thorax van voren kegelvormig over den kop uitste-
kend ; achterschenen breed , dicht behaard (fig. 15) VllLEurycnemus.
Thorax matig over den kop gewelfd ; achterschenen

niet verbreed IX. Metriocnemus.

h. Sprieten naar de sexe met een verschillend aantal
leden (bij het £ 14 , bij het $ 7) ; meestal het
voorlaatste lid der voortarsen zeer kort en breed,
binnenwaarts uitgesneden (PI. IX. hg. 2) . . .X. Diamesa.
Sprieten in beide sexen met een gelijk aantal (15)
leden ; het voorlaatste lid der tarsen langer dan

het eindlid XI. Tanypm.

1. Zuiger en palpen rudimentair ; achterlijf korter dan

de thorax XII. Cïunio.

Zuiger en palpen op gewone wijze ontwikkeld, de
palpen vierledig ; achterlijf ten minste zoo lang

als de thorax vi

m. Pooten matig lang ; de voortarsen het langst ; tho-
rax over den kop gewelfd ; vleugels korter dan

het achterlijf XIII. Myclrolaenus.

Pooten , inzonderheid de achtertal sen , sterk ver-
lengd ; thorax matig gewelfd ; vleugels langer dan
het achterlijf XIV. Maeropeza 1).

I. CERATOPOGOft Meig. (111. Mag. II. 26 1). PI. VIII. fig. 1—5.

Kop van voren platgedrukt; aangezicht van onderen een weinig snuitach-
tig verlengd; oogen niervormig; bijoogen ontbrekend. Sprieten langer dan de

1) Het geslacht Smittia, door Üolmgren gevormd voor eene soort uit het hooge
Noorden (Chironomus brevipennis Bohem. van het eiland Spitsbergen) is hier niet op-
genomen, als zijnde alleen het ? bekend, dat zich onderscheidt door niet volkomen
ontwikkelde vleugels , die slechts half zoo lang als het achterlijf zijn.

15

226 V. CHIRONOMIDAE.

kop, draadvormig, 14-ledig ; het eerste lid in de gedaante eener schijf;
de acht volgende leden dicht tegen eikander gedrongen , hij het <ƒ met lange
opstaande haren penseelvormig hezet (PI. VIII. fig. 1) , bij het $ met kortere
uitstaande haren; de 5 laatste leden eenigszins langwerpig, kort behaard.
Zuiger min of meer uitstekend ; palpen omgebogen , 4-ledig ; het eerste lid
klein , het tweede langer en dikker ; het laatste lid hoogstens zoo lang als
het tweede. Thorax sterk gewelfd , doch van voren niet over den kop uitge-
strekt , van achteren vóór het schildje een weinig ingedrukt , meerendeels
eenkleurig en slechts bij uitzondering met strepen geteekend ; schildje smal ;
achterrug kort. Achterlijf achtringig , lang en smal, soms aan den wortel
vernauwd , bij het g eenigszins cylindrisch , bij het £ plat ; de mannelijke
genitaliën een weinig uitstekend. Pooten van tamelijk gelijke lengte , op ge-
lijken afstand ingewricht, vrij stevig, vooral de dijen, die soms van onderen
met doorntjes of borstels zijn bezet ; schenen bij eenige soorten breedgedrukt ;
tarsen niet bijzonder verlengd; voethaken meestal groot; voetballen soms dui-
delijk aanwezig , doch ook wel eens ontbrekend. Vleugels naakt of behaard ;
hulpader zeer dun ; subcostaal-ader gewoonlijk kort en omstreeks het midden
van den voorrand uitloopende ; radiaal-ader ontbrekende ; cubitaal-ader van
zeer verschillende lengte , soms zelfs zeer kort en aan den beginne met de sub-
costaal-ader vergroeid (PI. VIII. fig. 2) of ook wel met deze door een dwars-
adertje verbonden (fig. 3) ; discoidaal-ader lang gevorkt , de wortel der vork
onder, kort voorbij of zelfs nog iets vóór de middeldwarsader; de bovenarm
meestal omstreeks de vleugelspits uitloopende ; posticaal-ader mede gevorkt ,
de armen in den achterrand uitloopende 4); anaal-ader rudimentair; achter-
dwarsader ontbrekende en alzoo slechts ééne wortelcel (de bovenste) aanwezig.

Meest alle soorten zijn klein, sommigen zelfs zeer klein (1 — 3 mm.), slechts
zeer enkelen bereiken 4 of 5 mm. lengte. Zy komen aan schaduwrijke of
vochtige plaatsen op bladen en bloemen voor , en verdwalen soms ook tegen
onze vensterruiten. Van eenige soorten is het bekend dat de wijfjes bloed
zuigen. Door de nasporingen van Guérin , Bouché , Winnertz en anderenis de
vroegere toestand van enkele soorten , en wel van eenigen met behaarde vleu-
gels bekend geworden ; de larven wonen onder boomschors en in vermolmde
stammen en takken ; die van eene soort (C. Kaltenbachii) vond Kaltenbach te
midden van uitgevloeide sappen van popelboomen. Winnertz vermoedt , dat de
larven der naaktvleugelige soorten in het water zouden leven.

Er z'yn lüO Europeesche soorten beschreven 2) , waarvan de volgenden in
ons land worden aangetroffen*

1) Bij de beschrijving der soorten Wordt de vork der discoidaal-ader kortheidshalve
de bovenste, die der posticaal-ader de onderste genoemd.

2) Winnertz heeft zich ook omtrent dit geslacht bijzonder verdienstelijk gemaakt door
zijne uitmuntende monographie in deel VI der Linnaea Entomologica , alwaar hij niet
minder dan 77 soorten uitvoerig beschrijft en van ieder eene allernauwkeurigste af*
beelding der vleugels geeft.

227

1. CERATOPOGON.

a. Cubitaal-ader door een d warsadertje met de sub-

costaal-ader verbonden ; soms de beide genoemde
aderen in den beginne zoo dicht aaneengesloten,
dat zij met elkander vergroeid schijnen (PI. VIII.

fig. 2 en 3) è

Cubitaal-ader altijd over hare geheele lengte duidelijk
van de subcostaal-ader afgescheiden en niet door
een dwarsadertje met deze verbonden (fig. 4) . aa

b. Uitmonding der cubitaal-ader omstreeks het mid-

den van den voorrand (fig. 2) c

Uitmonding der cubitaal-ader merkelijk voorbij het
midden van den voorrand (fig. 3) h

c. Eerste lid der achtertarsen hoogstens zoo lang als

het volgende lid d

Eerste lid der achtertarsen merkelijk langer dan het
volgende * ... e

d. Thorax met korte goudgele beharing 1. bipunctatus Linn»

Thorax met zwarte beharing 2. niger Winn.

e. Schildje eenkleurig met den thorax f

Schildje geel of ten minste met gelen achterland . g

f. Thorax glanzig zwart; pooten met zwarte haren . 3. brevipennis Macq.
Thorax glanzig zwart, doch door witachtig dons

grauwachtig schijnende ; pooten met witachtige

haren 4. Frutetorum Winn,

g. Thorax grauw ; pooten geheel bleekgeel .... 5. murlnus Winn.
Thorax glanzig zwart; pooten, althans de dijen,

bruin 6. scutellatus Meig.

h. Vleugels behaard 1) i

Vleugels naakt s

i. Vleugels met banden of vlekken ;

Vleugels ongevlekt . . . n

/. Vleugels glasachtig met een aantal kleine , afgeschei-
den grauwe vlekken 7. pulicaris Linn»

Vleugels grauw met lichte vlekken of banden, of

glasachtig met grauwe banden k

k. Vleugelspits geheel grauw , zonder lichte vlekken . 8. Jascipennis Staeg.
Vleugelspits glasachtig met of zonder donkere vlek-
ken , of grauw met glasachtige vlekken . . . I
l. Voorbij de uitmonding der cubitaal-ader eene kleine
lichte vlek , die zich hoogstens tot aan de bo-

1) Ëij sommige soorten ia de beharing der vleugels uiterst gering of wordt zij ook
licht afgewischt; bij voorkomenden twijfel over dit kenmerk zal men zich derhalve de
moeite dienen te getroosten, ora zoowel de soorten onder i als die onder s na te gaan,

228 V. CHIR0N0M1DAK.

venste vorkcel uitstrekt 9. pictipennis Staeg.

Voorbij de uitmonding der cubitaal-ader eene lichte
vlek , die zich tot over de bovenste vorkcel en
soms bandvormig tot den achterrand uitstrekt . m
m. De donkere gedeelten der vleugels uit drie breedere

of smallere dwarsbanden bestaande 10. varins Winn.

De donkere gedeelten der vleugels in boogvormige

vlekken opgelost 11. arcuatus Winn.

n. Bovenste vorkcel vrij lang gesteeld ; tarsen zonder

voetballen 12. pumilus Winn.

Bovenste vorkcel ongesteeld of zeer kort gesteeld ;

tarsen met behaarde voetballen o

o. Zuiger verlengd, zoo lang als de kop ..... 13. rostratus Winn.
Zuiger niet verlengd , korter dan de kop . . . . p

p. Kolfjes geheel wit q

Kolfjes geheel of ten deele zwart of bruin , voor

het minst de steel donker r

q. Pooten bruingeel ; sprietenpluim bij het g zwart;

(grootere soort van ten minste 1,75 mm.) . .14. brunnipes Meig.
Pooten bijna wit , sprietenpluim bij het cf bleek-

bruin; (kleinere soort van nauwelijks 1 mm.) . 15. minutus Meig.

r. Spits der dijen en schenen bruin 16. pavidus Winn.

Spits der dijen en schenen niet verdonkerd . .17. fuscus Meig.

s. Bovenste vorkcel gesteeld 18. favirostris Winn.

Bovenste vorkcel ongesteeld t

t. Roodgele soort . . , 19. fulvus Macq.

Zwarte of grauwe soorten u

u. Glanzig zwarte soorten v

Grauwe soorten z

v. Pooten eenkleurig zwart, met witte tarsen . . . 20. leucopeza Meig.
Pooten gedeeltelijk met roodgele teekening, minstens

de voordijen roodgeel w

tv. Dijen van onderen zonder doorntjes; wortel van het

achterlijf vernauwd en doorschijnend geel . . .21. nitidus Macq.
Dijen van onderen gedoomd ; achterlijf aan den wor-
tel niet vernauwd en eenkleurig i os

x. Achterdijen sterk verdikt ......... 22. femoratus Fabr.

Achterdijen niet verdikt • . y

y. Vleugels in 't midden tegen den voorrand met

bruine vlek 23. unimaculatus Macq.

Vleugels zonder vlek tegen den voorrand .... 24. spinipes Panz,
Z, Achterlijf witachtig , met zwarte , van achteren
bochtig uitgesneden dwarsbanden ; laatste lid der
achtertarsen van onderen stekelig 25. fasciains Meig.

I, CEBATOPOGON. 229

Achterlijf zwartbruin, soms met witachtige insnij-
dingen ; laatste lid der achtertarsen van onde-
ren naakt 26. lineatus Meig.

aa. Dijen, althans de voordijen, van onderen met een

of meer doorntjes bb

Dijen ongedoornd dd

bb. Thorax eenkleurig glanzig zwart 27. flavicomis Staeg.

Thorax van boven met langsstrepen cc

cc. Thorax dofzwart, met twee zilverwitte langsstrepen. 28. omatus Meig.

Thorax grauw met vier bruine langsstrepen . . . 29. solstitialis Winn.
dd. Achterlijf zwartbruin , hoogstens aan den buik geel. 30. rubiginosm Winn.

Achterlijf wit of bleekgeel ee

ee. Thorax glanzig zwart ; uitmonding der cubitaal-ader

dicht bij de vleugelspits . . . . * . . .31. venuslus Meig.
Thorax grauw met bruine langsstrepen ; uitmon-
ding der cubitaal-ader op twee derden van den
voorrand 32. blcolor Meig.

1. Ceratopogon bipunctatus Linn. — Syn. Tïptdabipunctata, Linn. Syst.

nat. XII. 978; — Ceratopogon bipunctatus, Meig. Syst. Beschr. I. 74. 18;

Macq. Dipt. n. Fr. 126. 17; id. Suit. I. 66. 13; Zett. Dipt. Scand. IX.

3653. 36; Schiner, Fn. austr. II. 576; Bwst. III. 10. 91; — Cet.

trichopierus , Meig. Klass. 1.31. 17; Winn. Linn. Ent. VI. 18. 4; Bwst.

III. 11. 103; — Cer. costatus , Zett. Ins. lapp. 821. 9; — Cer.geniculatus,

Guérin, Ann. soc. ent. de Fr. I. 2. 164 en II. 3. 222; Macq. Suit. I.

68. 19; Bwst. III. 10. 92; — Chironomus hirtulus, Zett. Ins. lapp.

815. 35.
2 — 2,25 mm. — Glanzig pekbruin of zwartbruin. Sprietenpluim bij het <ƒ helder
bruin , aan de spits bleekgeel ; palpen zwartachtig. Thorax met korte gele be-
haring ; van de schouders naar den vleugelwortel eene geelachtige streep ; voor-
borst witachtig. Achterlijf van het £ met breedere of smallere witte insnij-
dingen en lange grijsachtige beharing. Pooten bruinachtig ; de knieën , de
spits der schenen en de tarsen lichter; de tarsen met behaarde voetballen;
eerste lid der achtertarsen iets korter dan het volgende; bij het <$ de pooten
met lange witachtige haren ; bij het $ de achterschenen met schubachtige be-
wimpering. Kolfjes heldergeel. Vleugels (PI. VIII. hg. 2) met grauwe beha-
ring ; de voorste aderen bruin ; de cubitaal-ader aan haren oorsprong met de
subcostaal-ader vergroeid en even als deze in of nog iets vóór het midden van
den voorrand uitloopende; onmiddellijk voorbij die uitmonding een wit vlekje,
waarachter de beharing dichter is ; bovenste vorkcel ongesteeld of zeer kort ge-
steeld ; wortel der onderste vorkcel voorbij dien der bovenste.

Niet zeldzaam ; meermalen te 's Gravenhage ; ook te Leiden (V. V.) , te
Rotterdam (Sn.), te Utrecht en te Driebergen (Six) , te Zutfen en te Empe
(V. Eyndh.) , in Mei en weder in Augustus tot en met October,

580 V. CHIRONOM1DAE,

2. C. niger Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VI. 17. 3; Schiner Fn.
austr. II. 576.

2 — 2,25 mm. — Sprietenpluim van het £ zwart, aan de spits met witten
weerschijn ; palpen zwart. Thorax glanzig zwart , met korte zwarte beharing.
Achterlijf zwartbruin of zwart , met lange, zwartgrauwe , wit weerschijnende
beharing. Pooten pek kleurig , met lange zwartgrauwe haren ; de tarsen met
behaarde voetballen ; eerste lid der achtertarsen iets korter dan het volgende.
Kolfjes wit, soms met bruinachtigen steel. Vleugels bij het cf met witachtige,
bij het $, vooral tegen den voorrand, met zwartachtige beharing; cubitaal-ader
aan haar begin nauwelijks van de subcostaal-ader afgescheiden en even als deze
nog iets vóór het midden van den voorrand uitloopende; bij het $ voorbij de
uitmonding der cubitaal-ader eene groote zilverachtige vlek; bovenste vorkcel
kort gesteeld ; wortel der onderste vorkcel voorbij dien der bovenste.

Bij den Haag in April; ook te Rotterdam en in het Overmaassche , Mei
en Juni (Piag.) ; te Overveen , April (Weyenb.) en bij Amsterdam, in
Augustus (Kink.).

3. C. brevipeiinis Macq. — Syn. Macq. Dipt. n. Fr. 123. 7 ; Meig. Syst.
Beschr. VII. 20. 09; Winn. Linn. Ent. VI. 24. 10; Schiner, Fn.
austr. II. 578.

2,25 — 3 mm. — Glanzig zwart. Sprieten en bij het g ook de sprieten-
pluim zwart, beiden aan het eind met witten weerschijn; palpen zwart.
Thorax breed en dik , nauwelijks met eenige zwarte haren bezet ; tegen
de borstzijden , vóór den vleugelwortel en op de voorborst eene witachtige
vlek. Achterlijf van het $ met vrij lange zwarte beharing. Pooten zwart
of pekkleurig ; tarsen , althans de eerste leden , meestal roodachtig ; eerste
lid der achtertarsen een weinig langer dan het volgende; beharing der poo-
ten zwart ; de tarsen met behaarde voetballen. Kolfjes wit. Vleugels naar
evenredigheid kort, met fijne, lichtgrauwe , tegen den voorrand donkerder be-
haring ; cubitaal-ader aan haren oorsprong met de subcostaal-ader zoo goed als
aaneengegroeid en even als deze omstreeks het midden van den voorrand uit-
loopende ; voorbij die uitmonding een glasachtig vlekje ; bovenste vorkcel zeer
kort gesteeld ; wortel der onderste vorkcel voorbij dien der bovenste.

Rozendaal bij Arnhem, Augustus (V. d. W ) ; Utrecht, Driebergen en Beek
bij Nijmegen, Juni (Six).

4. C. Frutctorum Wh n. — Syn. Winn. Linn. Ent. VI. 29. 19 ; Schiner ,
Fn. austr. II. 580.

0,75 — 1,25 mm. — Sprietenpluim zwart, aan de spits met witten weer-
schijn; bij het $ de zwarte sprieten met witachtige haren; palpen zwart,
soms de laatste leden een weinig geelachtig. Thorax zwart , met eenigen glans
en een zeer kort witachtig dons , dat een grauwachtig aanzien geeft. Achter-
lijf dof zwartbruin. Pooten licht pekkleurig, de tarsen bleeker ; deze met be-
haarde voetballen ; eerste lid der achtertarsen meer dan dubbel zoo lang als

I. CERATOPOGON. 231

het volgende. Zoowel het achterlijf als de pooten, vooral bij het J , met lange
witachtige haren. Kolfjes zwart , met den knop, althans van boven , wit. Vleu-
gels glashelder , bij het g met witte , bij het $ met grauwe beharing ; cubi-
taal-ader aanvankelijk met de subcostaal-ader vergroeid en even als deze om-
streeks het midden van den voorrand uitloopende ; bovenste vorkcel lang ge-
steeld; wortel der onderste vorkcel merkelijk voorbij dien der bovenste.

Bij pas uitgekomen voorwerpen zijn de borstzijden en soms ook het ach-
terlijf min of meer vleeschrood.

Haarlem , September (Rits.) ; Buiksloot , Mei (Kink.) ; Utrecht , Mei en Juni
(Six) ; op Walcheren (G. v. W.).

5. C. minimis Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VI. 26. 14; Schiner,
Fn. austr. II. 578.

1,5 — 1,75 mm. — Kop met de sprieten en monddeelen zwartachtig grauw;
sprietenpluim van het g aan het eind met witten weerschijn. Thorax dofgrauw,
met gele en deels zwarte beharing ; borstzijden zwartachtig , een weinig glan-
zig ; vóór den vleugelwortei een roestkleurig vlekje ; schildje geel of ten minste
met gelen achterrand , zwart behaard. Achterlijf zwartbruin , met lange bleek-
gele haren en soms witachtige insnijdingen. Pooten witachtig; de tarsenleden
aan ?t eind met zwarte stip ; de tarsen met behaarde voetballen ; eerste lid
der achter tarsen minstens dubbel zoo lang als het volgende; beharing der
pooten witachtig, van achteren tegen de schenen en tarsen bijzonder lang.
Kolfjes wit. Vleugels glasachtig, met bruinachtige aderen en lichtgrijze beha-
ring , die aan den voorrand , voorbij het midden wat donkerder wordt ; cu-
bitaal-ader aanvankelijk met de subcostaal-ader vergroeid en even als deze vóór
het midden van den voorrand uitloopende; bovenste vorkcel zeer kort gesteeld;
wortel der onderste vorkcel merkelijk voorbij dien der bovenste.

Rotterdam (Frans.).

6 C. scutellatus Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 262. 46 ; Winn.
Linn. Ent. VI. 44. 40 ; Schiner , Fn. austr. II. 582.

1,25 mm. — Kop met sprieten en palpen zwart, ook bij het <$ de sprie-
tenpluim , doch deze aan de spits witachtig. Thorax glanzig zwart ; eene kleine
schouderstip , een vlekje vóór den vleugelwortei , alsmede het schildje geel ; op
den rug van den thorax eenige zwarte borsteltjes. Achterlijf dofzwart , aan het
einde met witte beharing. Dijen donkerbruin , de schenen lichter bruin , de
tarsen witachtig, zonder voetballen; eerste lid der achtertarsen meer dan dub-
bel zoo lang als het volgende. Kolfjes wit met zwarten steel. Vleugels glasach-
tig, met bleekbruine aderen en nauwelijks eenige witachtige beharing; cubitaal-
ader aanvankelijk met de subcostaal-ader vergroeid en even als deze omstreeks
het midden van den voorrand uitloopende ; bovenste vorkcel ongesteeld , d. i.
onmiddellijk aan de middeldwarsader beginnende; wortel der onderste vorkcel
merkelijk voorbij dien der bovenste.

Utrecht Juni (Six).

232 V. CHinON'OMIDAE.

7. C pulicaris Linn. — Syn. Culex pulicaris , Linn. Fn. suec. 1892;
Fabr. Ent. Syst. IV. 402. 7 ; id. Syst. Anti. 36. 12 ; Meig. Klass. I. 6. a; —
Ceratopogon pulicaris , Meig. Syst. Beschr. I. 75. 20. pi. 2. fig. 17; Macq.
Dipt. n. Fr. 123. 8; id. Suit. I. 65. 7; Zett. Ins. lapp. 821. 8; id. Dipt.
Scand. IX. 3G48. 28; Winn. Linn. Ent. VI. 40. 34; Schiner, Fn.
austr. II. 581; — Culicoides punctata , Latr. Gen. Crust. IV. 252; —
Ceratopogon jmnctatus , Meig. Klass. I. 29. 10; Panz. Fn. genn. CIII. 12,
1,5 — 2,25 mm. — Sprieten bruin, de sprietenpluim van hel J1 met goud-
gelen weerschijn; palpen donkerbruin. Thorax grauw, in de zijden met don-
kerbruine teekening; de borst en het schildje bruin. Achterlijf zwartbruin, ge-
woonlijk met witte insnijdingen. Pooten bleekbruin ; achterste schenen met
witachtigen wortel ; tarsenleden met donkere spits ; de tarsen zonder voet-
ballen; eerste lid der achtertarsen merkelijk langer dan het volgende. Kolfjes
wit. Vleugels fijn behaard , vooral bij het $ , witachtig , met een aantal grauwe
vlekjes , waarvan drie tegen den voorrand grooter en donkerder dan de ove-
rigen ; het laatste dezer drie vlekjes meestal dubbel ; cubitaal-ader duidelijk van
de subcostaal-ader afgescheiden, doch door een dwarsadertje aan haar verbon-
den , en een weinig voorbij het midden van den voorrand uitloopende ; bovenste
vorkcel gesteeld ; wortel der onderste vorkcel juist onder dien der bovenste.
Eene vrij gewone soort bij den Haag, in tuinkamers niet zelden tegen de
vensterruiten; aan het Buiksloter tolhek werd zij eens in Mei door den Heer
Kinker in zoo groote menigte aangetroffen , dat zij hinderlijk was. Als verdere
vindplaatsen zijn mij bekend geworden Rotterdam (Frans.) , Haarlem en O ver-
veen (Weyenb.) , Walcheren (De M.) , Utrecht en Driebergen (Six), Zutfen
(V. Eyndh.).

8. C. fascipennis Staeg. — Syn. Staeger, Kröj. Tidskr. II. 594. 14; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3652. 35; Winn. Linn. Ent. VI. 37. 31; Schiner, Fn.
austr. II. 580.

1,25—1,5 mm. — Sprietenpluim bij het £ helderbruin, met goudgelen
weerschijn ; bij het % de sprieten witachtig , naar het einde bleekbruin ; palpen
bruingeel. Thorax geelachtig grauw; schildje geel of althans met gelen rand.
Achterlijf donkerbruin, soms aan den wortel en aan den buik geelachtig. Poo-
ten bleekbruin, met zwarte stip op de knieën en niet zelden ook de spits der
schenen zvvartachtig; de tarsen zonder voetballen; eerste lid der achtertarsen
bijna dubbel zoo lang als het volgende. Kolfjes wit. Vleugels , althans ten
deele behaard, sterk iriseerend , grauwbruin, bij het $ meestal donkerder; in
't midden tegen den voorrand een glasachtige dwarsband , die over den wor-
tel der bovenste vorkcel reikt en onmiddellijk onder de uitmonding der
cubitaal-ader een glasachtig vlekje; ook langs het begin van den achterrand
een glasachtige zoom ; de ruimte tusschen de beide lichte plekken aan den
voorrand donker; cubitaal-ader over hare geheele lengte duidelijk van de sub-
costaal-ader afgescheiden , doch in 't midden door een dwarsadertje met haar
verbonden en voorbij het midden van den voorrand uitloopende j wortel der

I. CERATOPOGON. 233

onderste vorkcel juist onder dien der bovenste ; deze laatste kort gesteeld.
Driebergen , October (Six).

9. C. pictipennis Staeg. — Syn. Staeger, Kröj. Tidskr. II. 594. 13; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3652. 34; Winn. Linn. Ent. VI. 38. 32; Schiner , Fn.
austr. II. 581.

1 ,5 mm. — Sprietenpluim van het £ bruin , aan de spits , even als de sprie-
ten zelven , met witten weerschijn; bij het ? de sprieten naar het eind ver-
donkerd ; palpen bruinachtig. Thorax grauw , op den rug met bruine teeke-
ning , als sporen van langsstrepen , en in 't midden een breeden dwarsband ;
schildje bruin ; de korte beharing van den thorax zwart met gelen weer-
schijn. Achterlijf zwartbruin , met grauwe beharing. Pooten bleekbruin ; een
ring aan het eind der dijen en aan den wortel der schenen wit; de knieën
zwart ; de spits der schenen somwijlen donker ; tarsen wit , zonder voet-
ballen ; eerste lid der achtertarsen merkelijk langer dan het volgende. Kolfjes
wit. Vleugels grootendeels behaard , iriseerend , purperachtig bruin , met
eenige glasachtige, doch niet bandvormige vlekken, als een aan den wortel,
twee tegen den voorrand (de eene boven de middeldwarsader, de andere on-
middellijk voorbij de uitmonding der cubitaal-ader) en eenigen tegen de vleu-
gelspits en den achterrand ; aderbeloop als bij de vorige soort.

Zeldzaam ; een enkel exemplaar te Utrecht en een tweede te Amersfoort ,
in Juni (Six).

10. C. vaiius Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VI. 35. 30 ; Schiner , Fn.
austr. II. 581.

4,25 — 1,5 mm. — Sprieten en palpen bleek bruingeel; sprietenpluim van het
<ƒ met goudgelen weerschijn. Thorax, schildje en achterrug donker bruin-
grauw ; op den rug van den thorax eene korte witachtige beharing. Achterlijf
bleekbruin, met fijne witachtige beharing. Pooten vuil bleekgeel; knieën en
spits der achterschenen zwartbruin ; tarsen zonder voetballen ; eerste lid der
achtertarsen merkelijk langer dan het volgende. Kolfjes wit. Vleugels fijn be-
haard , glasachtig , met eenige witte tint en drie dikwijls flauwe , grauwe dwars-
banden , een bij den wortel , een aan de beide onderrandcellen beginnende en
een tusschen deze en de vleugelspits ; bij het $ deze banden zoo breed , dat zij
het grootste deel der vleugeloppervlakte innemen en bovendien onderling in 't
midden en aan den achterrand verbonden, zoodat er slechts twee vlekkige
glasachtige banden overblijven; de vleugelspits zelve altijd glasachtig; de don-
kere gedeelten hebben een purperen weerschijn ; aderbeloop als bij de vorige
soorten , fascipennis enz.

Hel 2 te Utrecht , in Mei (Six) en bij Amsterdam , in November (Kink.). Het
g ken ik niet anders dan uit de beschrijvingen.

11. C. arcuatus Winn. — Syn. W7inn. Linn. Ent. VI. 39. 33; Schiner,
Fn. austr. II. 581.

1?33 — 1,5 mm. — Gelijkt op C. fascipennis , doch onderscheiden door de

234 V, CHIRONOMIDAE.

vleugels. Deze zijn glasachtig of eenigszins witachtig, iriseerend, met purpergrau»
wen , boogvormigen band , waarvan de beide einden in den voorrand uitko-
men ; buitenwaarts stoot deze boog breede stralen uit naar de spits en den
achterrand , zoodat aldaar grootere en kleinere glasachtige plekken overblijven ;
in het glasachtige gedeelte in 't midden tegen den voorrand is nog een rechte,
grauwe dwarsband , die aan de beide onderrandcellen begint ; in de beharing
en het aderbeloop komen de vleugels met die van fascipennis overeen ; bij
het ? is de beharing sterker en de vleugelteekening donkerder.

Enkele exemplaren te Utrecht en te Amersfoort , in Mei en Juni (Six) ; ook
bij Zutfen (V. Eyndh.).

12. C. pumilus Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VI. 46. 43; Schiner ,
Fn. austr. II. 591.

$ Bijna 1 mm. — Sprieten en palpen geelachtig , de eersten met witte
uitstaande haren. Thorax zwartgrauw, op den rug met eenige zwarte borstels.
Achterlijf bruinachtig, met bleeken buik en korte witachtige beharing (volgens
Winnertz het achterlijf in 't leven vleeschrood). Pooten bleekgeel met zwarte
knieën ; eerste lid der achtertarsen ruim dubbel zoo lang als het volgende ; de
tarsen zonder voetballen. Kolfjes wit. Vleugels witachtig , ongevlekt , met licht-
grijze beharing ; subcostaal-ader en cubitaal-ader van elkander afgescheiden ,
doch door een dwarsadertje verbonden , en met de uitmonding een weinig
voorbij het midden van den voorrand ; bovenste vorkcel vrij lang gesteeld ; wor-
tel der onderste vorkcel onder dien der bovenste.

Utrecht, Mei , een $ (Six) ; het <ƒ is onbekend.

43. C. rostratus Winn. — - Syn. Winn. Linn. Ent. VI. 31. 23; Schiner,
Fn. austr. II. 579.

1,75 — 2,25 mm. — Van krachtige gestalte. Sprietenpluim bij het (ƒ zwartbruin,
aan de spits met witten weerschijn ; kop en monddeelen zwart ; de zuiger zoo
lang als de kop. Thorax bijna zoo breed als lang, van boven grauwbruin , met
zeer korte gele beharing; schildje aan den rand met zwarte borsteltjesfborst-
zijden en achterlijf zwartbruin , met grauwe beharing , die aan het einde langer
is. Pooten bruingeel; eerste lid der achtertarsen twee-en-een-halfmaal zoo lang
als het volgende; de tarsen met duidelijke voetballen. Kolfjes wit met bruinen
steel. Vleugels met zeer geringe beharing , vooral bij het g ; voorste aderen
bruin , de overige aderen ongekleurd ; cubitaal-ader van de subcostaal-ader af-
gescheiden , doch door een dwarsadertje met haar verbonden ; uitmonding der
subcostaal-ader in 't midden , die der cubitaal-ader op ongeveer drie vierden
van den voorrand ; bovenste vorkcel zeer kort gesteeld ; wortel der onderste
vorkcel nagenoeg onder dien der bovenste.

Gevangen in het Overmaassche , in Juni (Piag.), te Utrecht (Six) en te
Heelsum (V. V.).

14. C. brunnipes Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 29. 12 ; id. Syst. Beschr.

I. CERA.TOP0GON. 285

I. 71. 7; Zett. Ins. lapp. 821. 7; id. Dipt. Scand. IX. 3641. 13 en XII.
4854; Winn. Linn. Ent. VI. 32. 24; Schiner , Fn. austr. II. 579.

1,75—2,25 mm. — Zwartbruin. Sprietenpluim van het g zwart, aan de spits
nauwelijks een weinig wit. Thorax met eenigen glans en fijne gele beharing;
schildje met zwarte borsteltjes ; achterlijf met lichtgrijze beharing. Pooten bruin-
geel ; eerste lid der achtertarsen twee-en-een-halfrnaal zoo lang als het vol-
gende; de tarsen met voetballen. Kolfjes wit. Vleugels met iets grauwachtige
tint , bij het <ƒ zoo goed als naakt , bij het % , althans op de spitshellt , be-
haard ; subcostaal-ader van de cubitaal-ader afgezonderd , doch door een dwars-
adertje met elkander verbonden ; uitmonding der eerste ongeveer in 't midden
van den voorrand, die der cubitaal-ader een merkelijk eind verder, op nage-
noeg twee derden der vleugellengte ; bovenste vorkcel uiterst kort gesteeld ;
wortel der onderste vorkcel voorbij dien der bovenste. Het ? is lichter van kleur.

's Gravenhage , in Augustus (V. d. W.) ; ook te Utrecht , in April (Six).

15. C. niinutus Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 263. 49; Zett. Dipt.
Scand. IX. 3647. 24 ; Winn. Linn. Ent. VI. 34. 27 • Schiner , Fn. austr. II. 579.

1 mm. — Sprieten lichtbruin , de sprietenpluim bij het J1 bruin ; palpen
geel. Thorax glanzig zwartbruin , met hjne gele beharing. Achterlijf dof bruin
met lichtgrijs dons. Pooten bleekgeel; eerste lid der achtertarsen driemaal zoo
lang als het volgende ; de tarsen met voetballen. Kolfjes wit. Vleugels glasach-
tig , alleen aan de spits met eenige haartjes ; de voorste aderen bruin , de overigen
ongekleurd ; het aderbeloop als bij de vorige soort.

Utrecht, in Juni (Six).

16. C. pavidus Winn. - Syn. Winn. Linn. Ent. VI. 33. 25; Schiner, Fn.
austr. II. 580.

1,25—1,5 mm. — Zwartbruin , bijna zonder glans. Sprietenpluim van het $ met
witten weerschijn; palpen zwart. Thorax met zwakke grauwe bestuiving;
schildje aan den achterrand met eenige zwarte haren. Achterlijf met bruine,
wit weerschijnende beharing. Pooten bruingeel ; spits der dijen en schenen
donker ; tarsen bleekgeel ; eerste lid der achtertarsen meer dan dubbel zoo lang
als het volgende; de tarsen met voetballen. Kolfjes bij het J vuilwit met
bruinen steel , bij het $ geheel bruin. Vleugels glasachtig , iriseerend , met de
voorste aderen bruin ; de spits een weinig behaard ; subcostaal-ader van de
cubitaal-ader afgezonderd , doch door een dwarsadertje met haar verbonden ;
uitmonding der eerste ongeveer in het midden , die der cubitaal-ader voorby
het midden van den voorrand , bij het £ een weinig verder dan bij het % ;
bovenste vorkcel bijna ongesteeld.

Bij Amsterdam, October (Kink.).

17. C. fuscug Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 28. 5 ; id. Syst. Beschr. I.
71. 6; Zett. Dipt. Scand. IX. 3643. 17; Winn. Linn. Ent. VI. 33. 26;
Schiner , Fn. austr. II. 580.

23rt V. CHIRONOMIDAE.

£ 1,75 mm. — Sprietenpluim zwartbruin, aan de spits met geelachtigen
weerschijn; palpen zwart. Thorax glanzig zwart, met fijne geelgrauwe be-
haring. Achterlijf dof zwartbruin , met eenige bruine, aan de spits wit weer-
schijnende beharing. Pooten eenkleuiïg bruingeel ; eerste lid der achtertarsen
driemaal zoo lang als het volgende; de tarsen met voetballen. Kolfjes vuilgeel
of bruinachtig. Vleugels glasachtig , zoo goed als onbehaard ; de voorste aderen
bruinachtig , de overigen ongekleurd ; cubitaal-ader en subcostaal-ader duidelijk
van elkander afgezonderd , doch met een dwarsadertje verbonden ; uitmonding
der cubitaal-ader een weinig voorbij het midden van den voorrand ; bovenste
vorkcel bijna ongesteeld ; wortel der onderste een weinig voorbij dien der bovenste.

Utrecht , Juni , het g (Six) ; het $ onbekend.

18. C. flavirostris Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VI. 52. 50; Schiner,
Fn. austr. II. 583.

2 — 2,25 mm. — Glanzig zwart; het aangezicht, de zuiger, het schijfvor-
mige wortellid der sprieten , het voorhoofd , het voorste deel der borstzijden ,
eene smalle streep van de schouders naar den vleugelwortel en de tangarmen
van het g geel. Sprieten en bij het <$ de sprietenpluim zwart, aan de spits
met witten weerschijn ; palpen groot , bij het <ƒ bleekbruin , bij het % zwartbruin.
Pooten bleekgeel , met zwarte gewrichten en zwarte spits der tarsenleden ;
eerste lid der achtertarsen dubbel zoo lang als het volgende ; bij het <j> de
voethaken der achtertarsen van ongelijke grootte. Kolfjes zwart met witachti-
gen steel. Vleugels onbehaard , glasachtig ; cubitaal-ader duidelijk van de sub-
costaal-ader afgezonderd , door een dwarsadertje met haar verbonden en op
eenigen afstand van deze , voorbij het midden van den voorrand uitloopende ;
bovenste vorkcel met vrij langen steel en met den wortel nog iets voorbij het
genoemde dwarsadertje ; wortel der onderste vorkcel dichter naar den vleugel-
wortel , even voorbij de middeldwarsader.

Eenmaal te Zutfen , in Juli , door mij gevangen.

19. C. fulvus Macq. — Syn. C. fulvus, Macq. Dipt. n. Fr. 1'25. 13; Meig.
Syst. Beschr. VIL 20. 72; — C. ferrugineus , Meig. 1. c. VI. 265. 58;
Staeg. Kröj Tidskr. II. 598. 25 ; Zett. Dipt. Scand. IX. 36Ö4. 49 ;
Winn. Linn. Ent. VI. 61. IS; Schiner, Fn. austr. II. 587.

$ 3 mm. — Kop met de monddeelen en het schijfvornvige wortellid der sprie-
ten roodgeel; de volgende acht sprietenleden iets lichter met bruine spits, de
verdere leden bruin. Thorax glanzig roodgeel ; achterrug met bruine , door eene
gele langsi'yn gedeelde vlek. Achterlijf bij het leven bleekgeel, naden dood min
of meer bruinachtig , met lichte insnijdingen. Pooten bleek roodgeel , met de
spits der dijen en schenen zwart ; aan de achterpooten strekt zich het zwart der
dijen verder uit en is soms ook de spits der drie eerste tarsenleden , benevens
het geheele vierde en vijfde lid zwart ; dijen van onderen met eenige doorntjes ,
die aan de iets verdikte voordijen in grooteren getale voorkomen; eerste lid der
achtertarsen meer dan dubbel zoo lang als het volgende. Kolfjes wit. Vleugels

1. CERATOPOGON. 237

naakt, glasachtig; de voorste aderen geelachtig, de overigen ongekleurd; cu-
bitaal-ader duidelijk van de subcostaal-ader afgescheiden, met een dwarsadertje
aan haar verbonden en ver van haar , op ten minste drie vierden van den voor-
rand uitloopende ; bovenste vorkcel ongesteeld , haar wortel nog iets vóór de
middeldwarsader ; wortel der onderste vorkcel juist onder die dwarsader.

Een $ van deze soort vond ik eens in Juni aan de thans drooggemaakte
plassen bij Rotterdam ; enkele exemplaren , te Utrecht en te Amerfoort verza-
meld, werden mij door den Heer Six medegedeeld. Het <ƒ is onbekend.

20. C. leucopeza Meig. — Syn. C. lezicopeza , Meig. Klass. I. 29. 11; id,
Syst. Beschr. I. 72. 11; Macq. Suit. I. 66. 12; Zett. Dipt. Scand. IX.
3638. 7 ; -— C. albitarsis , Wied. Zool. Mag. I. 67. 7; Meig. Syst. Beschr.
I. 79. 26 en VI. 261; — C. niveipennis , Meig. Syst. Beschr. I. 73. 12;
Macq. Dipt. n. Fr. 124. 10; id. Suit. I. GQ. 9; Zett. Dipt. Scand. IX.
3647. 25; Schiner , Fn. austr. II. 583; — C. copiosus, Winn. Linn. Ent.
VI. 56. 52.

1,25 — 1,5 mm. — Glanzig zwart. Kop met monddeelen en sprieten zwart , ook
de sprietenpluim bij het cT > die echter aan de spits een witten weerschijn
heeft. Pooten glanzig zwart ; de tarsen wit , met min of meer donkere spits
der leden ; eerste lid der achtertarsen ongeveer dubbel zoo lang als het vol-
gende , bij het <ƒ meestal een weinig verdonkerd ; achterdijen en achtersche-
nen iets verdikt ; voethaken der achtertarsen bij het $ van zeer ongelijke
grootte. Kolfjes wit met bruinen steel. Vleugels glasachtig met bleekbruine ade-
ren ; cubitaal-ader duidelijk van de subcostaal-ader afgezonderd , door een
dwarsadertje met haar verbonden en een weinig voorbij het midden van den
voorrand uitloopende; wortel der bovenste vorkcel bij het £ onvolkomen , wijlde
onderarm aan de basis afgebroken is ; bij het % die wortel merkelijk vóór de mid-
deldwarsader ; wortel der onderste vorkcel onder of even voorbij die dwarsader.

Bij den Haag niet zeldzaam; ik vond de soort eens bij honderden op bloeiend
pijpkruid ; ook bij Rotterdam (Piag.) ; bij Amsterdam (Kink.) en te Utrecht (Six).

21. C nitidus Macq. — Syn. Macq. Dipt. n. Fr. 122. 3; id. Suit. I. 64. 2;
Meig. Syst. Beschr. VII. 19. 66; Zett. Dipt. Scand. IX. 3636. 6; Winn.
Linn. Ent. VI. 50. 49 ; Schiner , Fn. austr. II. 584.

3 — 3,75 mm. — Glanzig zwart. Aangezicht, monddeelen en sprieten zwart,
ook de sprietenpluim b'y het <ƒ , doch deze aan de spits met witten weer-
schijn; bij het $ dikwijls de eerste leden der sprieten en palpen geel of geel-
bruin. Achterlijf aan den wortel vernauwd en de beide eerste ringen , vooral
bij het <£ , doorschijnend roodgeel; de tang groot, met zwarte, wit weer-
schijnende haren. Pooten roodgeel ; de achterste heupen , de knieën en de spits
der schenen zwart; aan de achterste pooten strekt zich het zwart der knieën
verder over de dijen uit ; aan de tarsen de beide eerste leden witachtig met
zwarte spits ; het begin van het derde lid witachtig , het overige deel van het
derde lid en de beide laatste leden zwart ; eerste lid der achtertarsen onge-

238 V. CHIRONOMIDAE.

veer dubbel zoo lang als het volgende. Kolfjes zwart met geelachtigen steel.
Vleugels (PI. VIII. tig. 3) naakt , glasachtig ; de voorste aderen bruinachtig ,
de overige aderen ongekleurd; cubitaal-ader duidelijk van de subcostaal-ader
afgezonderd en met een dwarsadertje aan haar verbonden ; de uitmonding der
beide genoemde aderen van elkander verwijderd, die der cubitaal-ader by het
<ƒ op ongeveer twee derden , bij het $ op drie vierden van den voorrand ;
bovenste vorkcel ongesteeld , haar wortel nog iets vóór de middeldwarsader ;
wortel der onderste vorkcel juist onder die dwarsader.

Meermalen bij den Haag, Juni tot Augustus (v. d. W.); ook te Rotterdam
(Frans.) , in het Overmaassche (Piag.) , te Utrecht (Six) , te Driebergen (V. V.)
en op Walcheren (G. v. W.).

22. O. femoratus Fabr. — Syn. Chironomus femoratus , Fabr. Syst. Anti.

45.35; Latr. Gen. Crust. IV. 250; — Ceratapogon femoratus , Meig. Klass.

I. 28. 7. pi. II. tig. 4 ; id. Syst. Beschr. I. 83. 37 ; Macq. Dipt. n. Fr.

124, 12; id. Suit. I. 67. 17.; Zett. Ins. lapp. 822. 11; id. Dipt. Scand.

IX. 3665. 51; Winn. Linn. Ent. VI. 68.64; Schiner, Fn. austr. II. 584;

Bwst. III. 10. 93 ; — Culex morlo , Fabr. Spec. ins. II. 470. 6 ; id. Ent. Syst.

IV. 402. 9; id. Syst. Anti. 36. 14; Meig. Klass. I. 7. b; — Ceratopogon

morio , Meig. Syst. Beschr. I. 84. 40; Macq. Dipt. n. Fr. 126. 18; id.

Suit. I. 67. 18; Zett. Dipt. Scand. IX. 3666. 52; — C. ar malus , Meig.

Syst. Beschr. I. 83. 38; — C. rufitarsis, Meig. 1. c. 83. 39 ; — C. ater ,

Meig. 1. c. I. 84. 41; Bwst. III. 10. 94; — C. Foersteri , Meig. 1. c.

VII. 21. 73 1).
2,25 — 3 mm. — Glanzig zwart. Kop, monddeelen en sprieten zwart, bij
het <ƒ ook de sprietenpluim ; de sprieten bij het $ soms lichter ; de beharing
der vijf laatste sprietleden witachtig. Voorste pooten roodgeel ; de heupen ,
de knieën in meer of minder uitbreiding , de spits der schenen en het laatste
tarsenlid zwart ; achterpooten zwart , met de vier eerste of de drie middelste
tarsenleden roodgeel ; de tarsen dikwijls met donkere spits der leden , over 't
algemeen de kleur en teekening der pooten zeer veranderlijk ; achterdijen en
achterschenen verlengd , de eersten sterk verdikt en van onderen stekelig ; het
eerste lid der achtertarsen ongeveer dubbel zoo lang als het volgende, bij het
$ zelfs nog iets langer en daarbij de voethaken van zeer ongelyke lengte.
Kolfjes wit. Vleugels naakt , glasachtig , iriseerend , bij het <$ eenigszins wit ,
bij het $ soms een weinig bruinachtig ; aderen zwartbruin , doch dikwijls ook
bleeker ; cubitaal-ader van de subcostaal-ader afgezonderd , doch door een
dwarsadertje met haar verbonden ; uitmonding der beide aderen vrij dicht by
elkander , voorbij het midden van den voorrand ; bovenste vorkcel bijna onge»

1) Het schijnt mij boven bedenking, dat al de hier aangehaalde beschrijvingen slechts
op verscheidenheden van dezelfde soort passen : de onderscheidingskenmerken liggen
bijna allen in de kleur en teekening der pooten , waarin bij C. femoratus Yeel afwis-
seling voorkomt.

ï. CERATOPOQON. 239

steeld ; wortel der onderste vorkcel onder dien der bovenste of zelfs nog iets
meer naar den vleugelwortel.

In Mei tot Juli vrij gemeen bij den Haag ; als verdere vindplaatsen zijn
mij bekend: Haarlem (Weyenb.) , Amsterdam, Hillegom en Vreeland (Kink.),
Rotterdam (Frans.), Utrecht en Amersfoort (Six), Walcheren (G. v. W.).

23. C. uniniaculatus Macq. — Syn. C. unimaculatus , Macq. Dipt. n. Fr.

122. 4; id. Suit. I. 65. 4; Meig. Syst. Beschr. VII. 19. 67; Zett. Dipt.

Scand. IX. 3635. 5; — C. variegatus, Winn. Linn. Ent. VI. 59. 57 ; Schiner,

Fn. austr. II. 585.
2,25 — 2,75 mm. — Glanzig zwart. Aangezicht en monddeelen bruingeel ;
sprieten zeer lang en slank, met het schijfvormige eerste lid zwart, ook de
sprietenpluim van het <$. In de borstzijden, boven de middelheupen eene zilver-
witte vlek en bij het ? nog een dergelijk vlekje achter de voorheupen ; de
borst dikwijls roodgeel. Pooten roodgeel ; de knieën , de spits der schenen en
der beide eerste tarsenleden zwart ; de volgende tarsenleden geheel zwartachtig ;
aan de achterste pooten is de zwarte kleur meer uitgebreid ; eerste lid der
achtertarsen ruim dubbel zoo lang als het volgende ; bij het $ de voethaken
van ongelijke lengte; onder aan de dijen zijn van een tot drie fijne doorntjes ,
die echter lichtelijk schijnen af te breken. Kolfjes wit. Vleugels naakt, zeer
iriseerend , glasachtig met eenige bruinachtige tint ; aderen stevig en donker ;
in 't midden tegen den voorrand , aan de uitmonding der subcostaal-ader ,
eene bruine vlek , die zich naar onderen tot over de middeldwarsader uitstrekt ;
cubitaal-ader van de subcostaal-ader afgezonderd , doch door een dwarsadertje
met haar verbonden , en op eenigen afstand van haar , op minstens drie vier-
den van den voorrand uitloopende; wortel der bovenste vorkcel vóór de mid-
deldwarsader, die der onderste vorkcel in rechte lijn onder die dwarsader.
Enkele malen het $ te Utrecht en te Amersfoort , in Juni en Juli (Six).

24. C. spinipes Panz. — Syn. Panzer , Fn. germ. CIII. 14 ; Meig. Syst. Beschr.
I. 81. 33; Winn. Linn. Ent. VI. 58. 55; Schiner, Fn. austr. II. 585.

cf 2 mm. — Kop zwartbruin ; sprieten en sprietenpluim een weinig lichter.
Thorax glanzig zwart. Achterlijf bruin, naar het einde zwart; de tangarmen
klein , spits toeloopend. Pooten roodgeel ; de knieën , de spits der schenen en
der drie eerste tarsenleden zwart ; de beide laatste tarsenleden bruin ; aan de
achterste dijen het laatste derdedeel zwart ; voordijen van onderen met onge-
veer zeven, middeldijen met een , achterdijen met drie doorntjes; eerste lid der
achtertarsen meer dan dubbel zoo lang als het volgende. Kolfjes wit. Vleugels
naakt , glasachtig ; aderen fiauwbruin ; cubitaal-ader en subcostaal-ader door een
dwarsadertje met elkander verbonden; uitmonding der laatste voorbij het mid-
den, die der cubitaal-ader op ruim drie vierden van den voorrand; bovenste
vorkcel ongesteeld ; de onderarm nog iets vóór de middeldwarsader ontsprui-
tende ; wortel der onderste vorkcel een weinig voorbij dien der bovenste,

Het <ƒ b'y Rotterdam , in Juni (Piag.) ; het % niet bekend,

<240 V. CHIRONOMIDAE.

25. C. fasciatus Meig. (PI. VIII. fig 5). — Syn. Ceratopogon Jasciatut ,
Meig. Klass. I. 30. 13 ; id. Syst. Beschr. I. 79. 27 ; Macq. Dipt. n. Fr.
121. 1; id. Suit. I. 64 15; Zett. Dipt. Scand. XII. 4800. 37; Winn.
Linn. Ent. VI. 66. 63; Schiner, Fn. austr. II. 586; — Spkaeromyas
albomnrginatus , Curtis, Brit. Ent. VI. '285; — Ceratopogon candidatus,
Löw, Neue Beitr. IV. 23. 1.1)

9 5,75 mm. — Lichter of donkerder aschgrauw en zoowel in kleur als teeke-
nin^ weinig standvastig. Oogen van boven slechts door eene smalle lijn ge-
scheiden ; monddeelen geel; sprieten iets langer dan de halve thorax 2), bruin;
de vijf of zes eerste leden meestal aan de basis geel ; het tweede lid groot
en dik. Op den thorax drie, soms onduidelijke, bruine langsstrepen , waarvan
de middelste van achteren gespleten is; schildje roodgeel, doch soms ook
grauw; achterrug donkergrauw. Achterlijf bijna witachtig; de eerste ring zwart-
achtig ; de volgende ringen met zwartbruinen , van achteren tweemaal irgekeep-
ten voorzoom, die zich soms in drie vlekken oplost. Pooten roodgeel ; de
knieën en alle verdere gewrichten, met meer of minder uitbreiding, benevens
het laatste tarsenhd bruin; soms ook de dijen en schenen bijna geheel donker-
grauw ; dijen van onderen met fijne doornen ; eerste lid der achtertarsen meer
dan dubbel zoo lang als het volgende ; het laatste lid van onderen stekelig ,
met groote voetballen. Kolfjes wit. Vleugels naakt , met witachtige tint ; de
voorste aderen donkerder of lichter bruin, de overigen ongekleurd; cubitaal-ader
door een dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden ; uitmonding der laatste
merkelijk voorbij het midden , die der cubitaal-ader bijna aan 't eind van den
voorrand ; wortel der bovenste vorkcel even vóór de middeldwarsader , die der
onderste vorkcel meer naar de vleugelspits.

Van tijd tot tijd het $ bij den Haag. Als verdere vindplaatsen kan ik op-
geven: Rotterdam (Frans.), Amsterdam (Grebn.) , Utrecht (Six) , Middelburg
(De M.) en Breda (Ueyl.). De vhegtijd schijnt van Mei tot Juli te zijn.

Niettegenstaande deze soort reeds sinds het jaar 1804 beschreven is en nog
al verspreid schijnt voor te komen , is het <$ tot dusverre onbekend gebleven.

26. C. lineatus Meig. — Syn. C. lineatus , Meig. Klass. I. 30. 15; id.
Syst. Beschr. I. 80. 30; Macq. Suit. I. 67. 16; Zett. Dipt. Scand.
IX. 3655. 38; Winn. Linn. Ent. VI. 63. 61; Schiner, Fn. austr. II.
587; Bwst. III. 12. 114; — C. cinereus, Macq. Dipt. n. Fr. 121. 2;
id. Suit. I. 65. 1 ; Meig. Syst. Beschr. VIL 19. 65; Bwst. III. 10. 87; —

1) Op het gezag van Schiner plaats ik hier öok Ceratopogon candidatus Löw onder
de synoniemen; de beschrijving dezer soort past inderdaad op C. fasciatus. De naam$
door Löw gekozen, zou in ieder geval niet kunnen behouden worden, omdat Win*
nertz reeds vroeger een C- candidatus heeft beschreven.

2; Volgens Meigen zou de zeer verwante Ceratopogon cingulalus zich o. a. door
langere sprieten onderscheiden. Ditzelfde is het geval met C. procerus Zett. (Dipt. Scand.
XII. 4867. 37—38). Dat deze beiden dezelfde zijn , houd ik voor meer dan waarschijnlijk,

I. CERA.TOPOQON. siï

C. b'notatus, Staeg. Kröj. Tidskr. 11.596. 19.; Zett. Dipt. Scand. IX.
3657. 40. 1)

2,5 — 3,75 mm. — Kop as'chgrauw ; sprieten en palpen zwartbruin ; de sprie-
ten zoo lang als kop en thorax te zamen ; sprietenpluim van het <ƒ met gelen
weerschijn; bij het $ de wortelleden zoowel der sprieten als der palpen geel-
achtig. Thorax aschgrauw, op den rug met twee min of meer duidelijke,
dicht bijeenstaande , donkere langsstrepen ; aan weerszijden nog een paar der-
gelijke vlekken; borstz'jden lichtgrijs; schildje tot het bruine of roodgele nei-
gende ; achterrug en achterlijf zwartbruin ; het achterlijf een weinig glanzig en
althans bij het $ , soms met witachtige insnijdingen. Pooten roodgeel , met de
knieën , de spits der schenen en der vier eerste tarsenleden , alsmede het laatste
tarsenlid zwart; vóór de spits der achterdijen, soms ook der middeldijen, een
donkerbruine ring; de donkere teekening overigens van meer of minder uit-
breiding; dijen van onderen met fijne doorntjes ; eerste lid der achtertarsen
ruim dubbel zoo lang als het volgende ; het laatste lid van onderen naakt ; de
voethaken beiden groot. Kolfjes zwartbruin , met gelen steel. Vleugels naakt,
glasachtig; voorste aderen geel of bruingeel; cubitaal-ader door een dwars-
adertje met de subcostaal-ader verbonden; uitmonding dezer laatste voorbij het
midden , die der cubitaal-ader op ongeveer drie vierden van den voorrand ;
wortel der bovenste vorkcel onder of even vóór de middeldwarsader , die
der onderste vorkcel een weinig meer naar de vleugelspits.

Bij den Haag , in Juli (V. d. W.); voorts op de gliphoeve (V. V.) , aan de Rotter-
damsche plassen en in het Overmaassche (Piag.) ; te Utrecht (Six en Wtt.) ,
te Driebergen (V. V.) , op Texel (Rits.) en op Walcheren (G. v. W.).

27. C. flavicornis Staeg. — Syn. Staeg. Kröj. Tidskr. II. 599. 29; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3667. 53.

J 2,25 mm. — Glanzig zwart. Sprietenpluim heldergeel. Voorste pooten
roodgeel ; de knieën en de spits der schenen zwart of zwartbruin ; achterpooten
geheel zwart of pekkleurig; al de tarsen wit of bleekgeel, met zwartachtige
spits der geledingen ; dijen van onderen met een of meer fijne doorntjes ;
schenen met stijve borsteltjes, langs de achterschenen dichter; eerste lid der
achtertarsen dubbel zoo lang als het volgende. Kolfjes zwartbruin met geel-
achtigen steel. Vleugels glasachtig, aan den voorrand met eenige gele tint;
aderen bleekbruin ; cubitaal-ader niet door een dwarsadertje met de subcostaal-
ader verbonden, schuin naar boven loopende en op twee derden van den
voorrand uitmondende; wortel der bovenste vorkcel onder of nog iets vóór de
middeldwarsader, die der onderste vorkcel meer naar de vleugelspits.

Eenmaal het c? te Utrecht, in Juli (Six); het ? niet bekend.

4) Het komt mij voor, dat Ceralopogon cinereus Macq. en C. binotatus Staeg niet
wel, volgens de bestaande beschrijvingen, van C. Uneatus Meig. afgescheiden kunnen
blijven. Er zijn althans geene afdoende onderscheidingskenmerken aan te geven.

16

242 V. OHIRONOtflDAÉ.

28. C. ornatus Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 262. 47; Winn.
Linn. Ent. VI. 76. 73; Schiner, Fn. austr. II. 589.

2,25 mm. — ■ Kop zwart; het achterhoof! met witten weerschyn; sprieten
bruin, de sprietenpluim van het £ met goudgelen weerschijn; palpen bruingeel.
Thorax zwart, van boven met twee zilverwitte langsstrepen ; een onduidelijk
dwarslijntje vóór de schouders en een paar vlekken in de borstz'yden, boven
de voorheupen, mede zilverwit. Achterlijf zwart, met weinig glans. Pooten
roodgeel , met zwartbruine gewrichten ; aan de voorste pooten de dijen vóór
de spits en de schenen in 't midden met zwartbruinen ring; achterdijen aan
het eind voor twee derden zwartbruin; de achterschenen geheel van die kleur
of ook aan wortel en spits met smallen gelen ring; al de tarsen wit, met
donkere spits der geledingen; eerste lid der achtertarsen ten minste dubbel
zoo lang als het volgende; voordijen van onderen met een doorntje. Kolfjes
wit, met den knop aan de spits of zelfs geheel zwart. Vleugels naakt, met
witachtige tint en bleekbruine aderen; subcostaal-ader en cubitaal-ader niet
door een dwarsadertje met elkander verbonden ; uitmonding der laatste op twee
derden (<ƒ) of drie vierden ($) van den voorrand ; wortel der bovenste vorkcel
onder de middeldwarsader , die der onderste vorkcel een klein weinig meer
naar de vleugelspits.

Bij den Haag en bij Amsterdam door mij gevangen, in Mei tot Juli; ook
te Rotterdam (Piag.), te Haarlem (YVeyenb.), te Utrecht, Amersfoort en Beek
bij Nijmegen (Six).

29. C. solstitialis Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VI. 78. 75; Schiner,
Fn. austr. II. 588.

2,25 tot bijna 3 mm. — Kop van het £ zwart, op den schedel eene stip
van witten weerschijn; sprieten en sprietenpluim bruin met geelachtigen weer-
schijn; bij het % de kop met sprieten en monddeelen bruin, de sprieten aan
den wortel dikwijls geelachtig. Thorax grauw, met 4 bruine langsstrepen, de
beide middelsten dicht bijeen. Achterlijf bruin , bij het $ met witachtige insnij-
dingen. Pooten geelachtig, met bruine gewrichten; vóór de spits der dijen en
vóór het midden der schenen een bruine ring; tarsen wit, met donkerbruine
spits der leden; het laatste of da beide laatste leden geheel verdonkerd; eerste
lid der achtertarsen ruim dubbel zoo lang als het volgende; voordijen van
onderen met enkele doorntjes. Kolfjes bruin met lichteren steel. Vleugels naakt,
glasachtig, bij het $ met eenige bruine tint; aderen bleekbruin; cubitaal-ader
niet door een dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden ; uitmonding dezer
laatste ongeveer in het midden, die der cubitaal-ader op twee derden (<ƒ) of
drie vierden ($) van den voorrand ; wortel der bovenste vorkcel even vóór de
middeldwarsader, die der onderste vorkcel meer naar de vleugelspits.

Enkele malen bij den Haag in Mei en Juni ; ook te Utrecht in Augustus (Six).

30. C. rubiginosus Winn. — Syn. Winn. Linn. Ent. VI. 72. 6S; Schiner,
Fn. austr. II. 591.

I. CKRATOPOGON. 243

5 bijna 3 mm. — Kop met sprieten en monddeelen zwartachtig of zwart-
bruin; het schijfvormige wortellid der sprieten geelachtig. Thorax roodbruin.
Achterlijf glanzig zwartbruin; de buik, behalve aan het eind, geel. Pooten
bruingeel ; de uiterste spits der dijen en schenen zwart ; de achterschenen naar
het einde bruin; dijen van onderen ongedoornd; eerste lid der achtertarsen
dubbel zoo lan^ als het tweede. Kolfjes wit, de spits van den knop zwart.'
Vleugels naakt, met bruinachtige tint en donkere aderen; subcostaal-ader en
cubitaal-ader niet door een dwarsadertje met elkander verbonden ; uitmonding
der eerste voorbij het midden , die der laatste bijna aan 't eind van den voorrand;
wortel der bovenste vorkcel even vóór de middeldwarsader , die der onderste
nauwelijks iets meer naar de vleugelspits.

Het $ Utrecht, Juni en Juli (Six) ; het J1 is onbekend.

31. C. venustus Meig. — Syn. Ceratopogon venuslus, Meig. Syst. Beschr.
I. 78. 24 en VI. 261; Macq. Dipt. n. Fr. 122. G; id. Suit. I. 65. 6;
Zett. Dipt. Scand. IX. 3632. 1; Winn. Linn. Ent. VI. 74. 70; Schiner ,
Fn. austr. II. 58S ; — C. concinnus, Meig. Syst. Beschr. I. 77. 23; Macq.
Suit. II. 628. 2 1 ; Zett. Ins. lapp. 820. 1 ; id. Dipt. Scand. IX. 3633. S ; —
Sphaer . concinnus , Hal. Ent. Mag. I. 154 en II. 148.

$ bijna 3 mm. ■ — Kop en thorax glanzig zwart; de palpen en de negen
eerste sprietenleden bleekgeel, de overige leden bruin. Achterlijf geelachtig wit.
Pooten bleekgeel ; spits der dijen en schenen , alsmede het laatste tarsenlid
zwart; achterschenen met breeden zwarten ring; eerste lid der achtertarsen
meer dan dubbel zoo lang als het volgende ; het laatste lid een weinig ver-
lengd en van onderen stekelig. Kolfjes wit. Vleugels (PI. VIII. fig. 4) met
eenige witachtige tint; voorste aderen bruinachtig; subcostaal-ader en cubitaal-
ader niet door een dwarsadertje met elkander verbonden ; uitmonding der
eerste nauwelijks even voorbij het midden van den voorrand; die der bijzonder
lange , boogvormige cubitaal-ader bijna in de vleugelspits ; wortel der bovenste
vorkcel vóór , clie der onderste vorkcel juist onder de middeldwarsader.

Eenmaal het § te Utrecht (Six) en nog eens te Overveen (Weyenb.) , beiden
in Juli ; het <£ onbekend.

32. C. bicolor Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 31. 16 ; id. Syst. Beschr. I.
77. 22; Panzer, Fn. germ. CIII. 13; Zett. Dipt. Scand. IX. 3634. 3;
Winn. Linn. Ent. VI. 73. 69 ; Schiner , Fn. austr. II. 588.

$ 2 mm. — Sprieten wit; het wortellid bruin, ook de laatste leden bruin-
achtig: palpen witachtig. Thorax lichtgrauw, met drie bruine langsstrepen , de
middelste van achteren gespleten; de zijwaartschen van voren verkort, doch
met eene bruine stip er voor; schildje bruin ; achterlijf witachtig. Pooten wit-
Bchtig; voordijen met drie zwarte ringen; middeldijen met zwarten wortel en
spits; achterdijen aan de wortelhelft zwart; de schenen met wortel en spits,
aan de voorschenen bovendien een ring in 't midden zwart; alle tarsenleden
met zwarte spits \ dijen ongedoornd \ eerste lid der achtertarsen meer dan dubbel

'244 V. CHiRo:>OMir>A.E.

100 lang als het volgende ; de voethaakjes aan de binnenzijde met een tandje.
Kolfjes wit. Vleugels naakt, witachtig, met ongekleurde aderen; subcostaal-
ader en cubitaal-ader niet door een dwarsadertje verbonden; uitinonding der
eerste in het midden , die der cubitaal-ader op ongeveer twee derden van den
voorrand; wortel der bovenste vorkcel onder-, die der onderste vorkcel een
weinig voorbij de middeldwarsader.

Eens het $ bij den Haag in Mei door mij gevangen , een tweede exemplaar
bij Rotterdam (Piag.); het </ onbekend.

II. CORYNONEURA Winn. (Stett. Ent. Zeit. VII. 12). PI. VIII. fig. 6.

Sprieten draadvormig , bij het cT met lange uitstaande haren gepluimd ,
negen- of tienledig, het laatste lid langer en dikker dan het voorgaande; bij
het $ de sprieten korter , behaard , zesledig ; in beide sexen het eerste lid
sch'ufvormig. Oogen rondachtig, van boven een weinig uitgehold; bijoogen
ontbrekend. Zuiger zeer kort, palpen omgebogen, vierledig. Thorax hoog ge-
welfd, van voren eenigszins over den kop reikende. Achterlijf cylindrisch, bij
het g met stomp, bij het $ met spits uiteinde. Pooten vrij lang; achterschenen
soms een weinig verdikt en aan het einde met een uitstekend tandje of ook wel
met een paar kleine doorntjes ; voethaken zeer klein. Vleugels aan den wortel smal ,
zonder uitstekenden achterhoek of vleugellapje, aan het eind breed en rond;
uitmonding der subcostaal-ader op een vierde (cT) of in het midden (?) van
den voorrand ; de randader tot daar verdikt en de voorrandcel verdonkerd ; de
verdere aderen flauw ; cubitaal-ader evenwijdig met den voorrand en aan het
eind van dezen uitloopende; discoidaal-ader schijnbaar uit de subcostaal-ader
ontspruitende, in de vleugelspits uitloopende; vóór die uitmonding loopt in
den vleugelrand nog eene ader uit, die als bovenarm van eene vork der dis-
coidaal-ader is te beschouwen, doch waaraan de basis ontbreekt; middeldwars-
ader niet aanwezig; posticaal-ader aan 't einde gevorkt.

De soorten zijn uiterst klein (0,75 — 1 mm.) , en van hare vroegere toe-
standen is niets bekend. Vroeger waren er slechts vier beschreven , allen door
Winnertz, waarvan er een bij ons is aangetroffen, doch alleen in ?; voorts ving
ikeen$, dat ik voor een paar jaren als n. sp. in het Tijdschrift voor Entomo-
logie heb beschreven.

a. Pooten eenkleurig bleekgeel ........ 1. scutellata Winn,

Pooten bleekgeel, met de knieën en de spits der

schenen zwartachtig 2. pumüa v. d. W. 1)

4) Bij beide deze soorten is de thorax geel met zwarte langsbanden; dit is ook het
geval bij C. cclcripcs Winn., doch deze heeft het achterlijf zwart met fijne witachtige
insnijdingen. C. minuta Winn. (= mmulissima Walk.) heeft een geheel zwarten thorax
en het achterlijf met zwart uiteinde, en C. alra Winn. den thorax van boven fluweel-
zwart, de borstzijden geelachtig en het achterlijf donkerbruin; de pooten bij beiden
Witachtig met donkere gewrichten.

II. CORYNONEURA. 245

1. Corynoneura scutellata Winn. — Syn. Winn. Stett. Ent. Zeit. VII.
13; Schiner, Fn. austr. II. 594.

$ 0,75 mm. — Heldergeel; voorhoofd en schedel donkerbruin. Thorax met
zwarte langsbanden, de middelste van achteren verkort; schildje en achterrug
zwartachtig. Achterlijf met bruinachtigen achterzoom der ringen. Pooten een-
kleurig bleekgeel; achterschenen een weinig verdikt. Kolfjes witachtig. Vleugels
glasachtig, tegen het licht met geelachtige, tegen eene donkere oppervlakte
met witachtige tint.

Het <j> te Driebergen (Six).

2. C. pumila V. d. W. — Syn. Van der Wulp, Tijdschr. v. Entom. XVII. 137. 1.

$ 0,75 mm. — Gelijkt op de vorige; doch onderscheiden door de pooten,
waarvan de knieën en de spits der schenen zwartachtig zijn; de achterschenen
zijn niet verdikt en hebben aan het einde een klein uitstekend tandje; het
achterlijf heeft van boven zwarte insnijdingen.

Het ? bij den Haag in April.

III. CIIIRONOMUS Meig. (111. Mag. II. 260). PI. VIII. fig. 7—10.

Aangezicht meestal behaard , naar onderen snuitvormig verlengd ; zuiger
kort; palpen omgebogen, vierledig, het laatste lid dikwijls verlengd. Sprieten
draadvormig , bij het <ƒ 1 i-ledig, het eerste lid dik, schijfvbrmig; het tweede
cylindrisch, de volgenden rondachtig, dicht ineengeschoven , het eindlid zeer
lang en slank, allen met eene lange, dichte uitstaande beharing, een pluim
vormende; naar het uiteinde wordt de beharing langzamerhand korter (PI. VIII.
fig. 7); bij het % de sprieten veel korter, 7-ledig; het eerste lid dik, schijf-
vormig, het tweede cylindrisch, de volgende vier eirond met enkele uitstaande
haren ; het laatste langwerpig. Oogen aan de voorzijde diep uitgesneden ; bij-
oogen niet aanwezig. Thorax hoog gewelfd , van voren min of meer over den
kop reikende , vóór het schildje platgedrukt ; borst sterk gewelfd ; schildje
klein ; achterrug zeer ontwikkeld ; de teekening van den thorax , wanneer hij
niet eenkleurig is, bestaat uit drie, meest vrij breede langsbanden , waarvan de
middelste vooruitgeschoven en van achteren afgeknot , de beide uitersten van
voren afgeknot ; soms is de middelband gespleten en van achteren door eene
fijne lijn met het schildje verbonden. Achterlijf cylindrisch , bij het g eenigszins
platgedrukt ; do laatste lijfsring of anale ring duidelijk van de voorgaanden af-
gescheiden , langer dan breed en de geslachtsdeelen tangachtig uitstekend , de
tangarmen draad- of bladvormig. Pooten lang en dun, vooral het voorste paar,
waaraan dikwijls de schenen bijzonder kort zijn , maar daarentegen het eerste
tarsenlid steeds langer is dan de schenen ; de voortarsen bij het <ƒ .dikwijls
eigendommelijk behaard; de haken en voetballen aan al de tarsen klein maar
duidelijk. Vleugels naakt, bij het <ƒ veeltijds korter dan het achterlijf; achter-
hoek steeds eenigszins, somwijlen sterk uitstekende; hulpader fijn maar duidelijk
en even als de subcostaal-ader, voorbij het midden in den voorrand uitloopende;

246 V. CHIRONOMIDAE,

cubitaal-ader ter plaatse van de middeldwarsader uit de subcostaal-ader ont-
spruitende , ongevorkt , aan 't einde meestal een weinig naar beneden gebo-
gen , niet ver van de vleugelspits uitloopende ; discoidaal-ader ongevorkt, in of
even onder de vleugelspits eindigende ; posticaal-ader gevorkt ; middeldwarsader
in 't midden der vleugellengte ; de schouderdwarsader ontbreekt.

Voor zooveel de levensgeschiedenis bekend is , wonen de larven en poppen
in stilstaande wateren ; de larven zijn wurm- of slangvormig , met duidelijk
afgescheiden kop en met een kokerachtig ademhalingsorgaan aan het laatste
segment; sommigen zijn bloedrood van kleur.

Er zijn niet minder dan 317 Europeesche soorten van Chironomus beschre-
ven , die echter ten deele ook tot een der zes volgende genera behooren , het-
geen niet altijd uit de beschrijvingen is op te maken. Een groot gedeelte en
over 't algemeen de grootste soorten moeten inlusschen gerangschikt worden
onder het geslacht Chironomus, zoo als het hier beperkt is en waarvan 41
soorten in ons land zijn waargenomen.

a. Kolfjes geel of witachtig 1) b

Kolfjes zwart of donker , de steel soms bleeker 2). mm

b. Pooten geelachtig of groenachtig, hoogstens de ge-

wrichten en de voorschenen donker ; ook wel
bruinachtig , doch dan niet met scherp geteekende

bleeke ringen aan dijen of schenen c

Pooten zwartbruin en wit geringeld , of zwart met
de tarsen wit geteekend jj

c. Vleugels eenkleurig , glasachtig of met grauwe of

witachtige tint; hoogstens de middeldwarsader

vlekkig verdonkerd cl

Vleugels met donkere vlekken of met schaduwach-
tigen dwarsband //'

d. Middeldwarsader vlekachtig donker gezoomd of op

zich zelve verdonkerd 3) e

Middeldwarsader niet verdonkerd

e. Voortarsen bij het g gewimperd /

Voortarsen naakt af althans met zeer onbeduidende

beharing I

\) Bij sommige voorwerpen van Ch. annularis zijn de kolljes vrij donker; daar de
meesten evenwel gele of vuilgele kolfjes hebben, behoort deze soort lot de eerste
aldeeling.

2) Bij het ? van Ch. nivcipennis zijn de kolfjes wel eens lichter of vuilwit.

3) Voor enkele soorten , o. a. Ch, viridicollis , tentans en dorsalis kan dit kenmerk,
vooral bij pas uitgekomen exemplaren , misschien aanleiding tot twijfel geven , doch
bij het vergelijken der overige onderscheidingskenmerken , in de analyse opgegeven ,
en vooral der beschrijvingen, zal men, naar ik vertrouw, wel op den rechten weg
geraken.

III. CHIRONOMUS. 247

f. Grondkleur van den thorax geelachtig of lichtgroen, g

Grondkleur van den thorax grauw k

ff. Eerste lid der voortarsen een vierde langer dan de

schenen h

Eerste lid der voortarsen anderhalfmaal zoo lang als

de schenen j

h. Achterlij! grauw met lichteren achterzoom der ringen. 1 . plumosus Linn.
Achterlijf groen of geel met donkere rugvlekken . i

i. Langsbanden van den thorax grauw 2. prasinus Meig.

Langsbanden van den thorax roodgeel 3. ferrugineo-vittatus

j. Achterlijf grauw met bleekgroenen achterzoom der (Zett.

ringen ; banden van den thorax grauwbruin . . 4. aprilinus Meig.
Achterlijf geel , in 't midden der ringen met een
bruinen dwarsband ; banden van den thorax

roestkleurig 5. Jlaveolus Meig.

k. Tweede lid der voortarsen korter dan het derde;
bij het $ de voortarsen zeer dicht en ruig be-
haard 6. barbipes Staeg.

Tweede lid der voortarsen langer dan het derde ;

de voortarsen bij het <ƒ matig behaard ... 7. annularis De G.

I. Grondkleur van den thorax grauw 1) 8. riparhis Meig.

Grondkleur van den thorax geelachtig of groen . m

m. Voorschenen geheel zwart 9. viridicollis V. d. W.

Voorschenen alleen aan de spits verdonkerd ...»
n. Achterlijf zwartachtig , met bleeke insnijdingen ;

tangarmen van het g groot en dik 10. tentans Fabr.

Achterlijf groenachtig geel met donkere ringen; tang-
armen van het £ klein, draadvormig . . . .11. dorsalls Meig.

o. Voortarsen bij het £ gewimperd p

Voortarsen bij het £ naakt v

p. Thorax eenkleurig zwart of zwartbruin 2) . . . q
Thorax groen , geelachtig of roestkleurig , met of

zonder langsbanden r

q. Achterlijf donkergroen, aan 't einde zwart . . .12. Chlorïs Meig.
Achterlijf zwartbruin , bij het £ met donkerroode

zij vlekken 13. dispar Meig.

r. Eerste lid der voortarsen nauwelijks langer dan de

schenen 14. albipennis Meig.

1) Bij pas uitgekomen exemplaren van Ch. riparius zijn de schouders dikwijls geel-
achtig; de beschrijving zal overigens die soort gemakkelijk van anderen doen onderscheiden.

2) Sommige vrouwelijke exemplaren van Ch. Chloris en dispar hebben de schouders
wel eens lichter en groenachtig; de donkere kleur op den rug van den thorax neemt

alsdan den vorm aan van aaneengesloten langsbanden.

248 IV. CHIRONOMIDAE.

Eerste lid der voortarsen merkelijk langer dan de
schenen a

s. Roestkleurige soort 15. tendens Fabr.

Groene soorten t

t. Rugbanden van den thorax dor.kergrauw . . .16. psittacinus Meig.
Rugbanden van den thorax roodgeel , soms bijna

geheel ontbrekend u

u. Tarsen eenkleurig bleekgeel of witaclitig . . . .17. viridis Macq.

Tarsen wit en zwart geringeld 18. blannulatm Staeg.

v. Grootere soorten (meer dan 4,5 mm.) . . . . to

Kleinere soorten (4,5 mm. of minder) cc

w. Thorax groen met zwarte langsbanden , soms geheel

zwart x

Thorax groen met roestkleurige of in 't geheel
geene langsbanden , nimmer geheel verdonkerd. y
x. Voorschenen grootendeels zwart; bij het </ de tho-
rax bijna geheel zwart 19. pedellus De G.

Voorschenen groen, alleen aan de gewrichten don-
ker ; thorax in beide sexen groen met zwarte

langsbanden 20. prasinatus Staeg.

y. Voorschenen en voortarsen geheel zwart . . .21. ?iigrima7ius Staeg.
Voorschenen en voortarsen hoogstens aan de ge-
wrichten verdonkerd z

z. Voorschenen merkelijk korter dan de dijen . . . aa
Voorschenen ongeveer even lang als de dijen . . bb

aa. Achterlijf eenkleurig heldergroen 22. brevitibialis Zett.

Achterlijf met zwartachtige vlekken of dwarsbanden. 23. tricolor V. d. W.
bb. Tangarmen van het £ half zoo lang als de anale

lijfsring 24. paganus Meig.

Tangarmen van het <ƒ even lang als de anale ring. 25. monockromu >V.d.W.

cc. Bleekgele soort 26. blandus V. d. W.

Groene soorten dd.

dd. Rugbanden van den thorax zwart of zwarlachtig ;

voorschenen veel korter dan de dijen .... 27. pusillus Linn.
Rugbanden van den thorax roestkleurig , hoogstens
donkerbruin ; voorschenen weinig korter dan de

dijen ee

ee. Banden van den thorax bruinachtig, bij het ? dik-
wijls roestkleurig ; voortarsen donker .... 28. viridulus Litn.
Banden van den thorax bleek roestkleurig , voor-
tarsen bleekgeel 29. virescens Meig.

ff. Vleugels in het midden met donkeren schaduwband. gg
Vleugels met drie of meer vlekken . . . . . hh
gg. Eenkleurig groene soort 30. flexilis Linn.

III. CHIRONOMUS. 249

Zwarte soort, het <ƒ met roodgele achterlijfsbanden. 31. rufipes Linn.
hh. Vleugels met verscheidene grootere vlekken , als ge-
marmerd 32. marmoratus V.d.W.

Vleugels met drie kleine donkere vlekken . . . ii

ii. Pooten eenkleurig geelachtig 33. scalaenus Schrank.

Pooten bleekgeel met donkere gewrichten . . . 34. trinolatus V. d. W.
jj. Middeldwarsader der vleugels vlekachtig verdonkerd. hh

Middeldwarsader niet verdonkerd //

hh. Voortarsen b'y het g gewimperd ; vleugels buiten

de verdonkerde dwarsader ongevlekt .... 35. Histrio Fabr.
Voortarsen naakt; vleugels behalve de verdonkerde

dwarsader nog met drie wolkige vlekken . . . 36. pictulus Meig.

//. Eerste lid van al de tarsen wit 37. fasciatus Meig.

Eerste lid alleen der voortarsen wit 38. albhnanus Meig.

««/«.Vleugels met duidelijke vlekken 39. nubilus Meig.

Vleugfls ongevlekt of hoogstens eenigszins vxolkig. nn
nn. Vleugels eenkleurig , doch met verdonkerde mid-
deldwarsader 40. niveipennis Fabr.

Vleugels in de cellen wolkig gevlekt ; de middel-
dwarsader niet verdonkerd 41. nubeculoms Meig.

1. Chironomus pluiilOSUS Linn. — Syn. Tipula plwnosa, Linn. Fn. suec.

1758; Fabr. Ent. Syst. IV. 292. 43; — Chironomus plumosus, Fabr.

Syst. Anti. 37.1; Meig. Klass. I. 11. 1; Syst. Beschr. 1. 20. 1 ; id. Ab-

bild. I. 4. 4; Macq. Dipt. n. Fr. 137. 1; id. Suit. 1. 48. 1; Zett. Ins.

lapp. 809. 1 ; id. Dipt. Scand. IX. 3481. 1 ; Schiner, Fn. austr. II. 601 ; —

Chironomus grandis , Meig. Syst. Beschr. 1.21. 2.
9 — 12,5 mm. — Kop geelachtig. Sprieten en palpen bruin; de sprietenpluim
van het £ lichtbruin , tot het roestkleurige overhellende ; ■ in % de sprieten
aan den wortel dikwijls roodgeel. Thorax zonder glans, bleekgroen tot lichtgeel
(in gedroogde exemplaren meestal geelachtig); de rugbanden breed, donker-
grauw ; borstzij den met grauwe vlekken; borst en achterrug grauw; op den
achterrug eene ingedrukte langslijn; de geheele thorax is met een witachtig
waas overtogen, dat tusschen den middelband en het schildje vooral in 't
oog valt. Schildje geelachtig grauw. Achterlijf donkergiauw; de achterzoom der
ringen breeder- of smaller-, maar hoogstens tot een derdedeel vuilgeel en met
witten weerschijn, die zich op de laatste ringen verder uitbreidt en bij het
J aldaar met donkere stippen bezet is ; bij het J de anale ring korter dan de
voorgaande, eenigszins hartvormig; de tang klein met draadvormige armen;
beharing des achterlyfs witachtig; bij het $ is het achterlijf donkerder gekleurd.
Pooten vuilgeel; de knieën en de spits der schenen en tarsenleden verdonkerd;
eerste lid der voortarsen een vierde langer dan de schenen ; het tweede lid
bijna de helft korter dan het eerste, het derde en vierde nog korter en
onderling van gelijke lengte, het laatste lid het kortst; de spitshelft van het

250 V. CHIRONOMIDAE.

eerste en het geheele tweede lid der voortarsen bij het <ƒ aan de buitenz*yde
gewimperd ; achterste pooten met vrij dichte en bij het g langere beharing.
Kolfjes geelachtig, aan de uiterste spits soms een weinig verdonkerd. Vleugels
witachtig, aan den voorrand met geelachtige tint; de aderen bleekbruin; de
basis der cubitaal-ader met de daaraan grenzende middeldwarsader zwart en
verbreed, eene duidelijke donkere stip vormende.
Eene zeer gemeene soort, vooral in 't voorjaar.

2. Ch. prasinus Meig. — Syn. Ch. prasinus, Meig. Klass. I. 12. 3; id. Syst.
Beschr. I. 22. 4; id. Abbild. pi. 4 fig. 6; Macq. Suit. I. 48. 3; —
Ch. intermedius , Staeger, Kröj. Tidskr. II. 559. 3; Zett. Dipt. Scand. IX.
3484. 3; Schiner, Fn. austr. II. 601 ; Bwst. III. 4. 14 ; — Ch. pilipes ,
Meig. Syst. Beschr. I. 20. 13; id. Abbild. pi. 5 fig. 10.
7,5 — 9 mm. — Gelijkt op de vorige soort (plumosus), doch is kleiner, het
achterlijf is bij het £ in het leven heldergroen (welke kleur bij gedroogde
exemplaren echter dikwijls tot het gele overgaat) , met zwartachtige , weg-
smeltende rugvlekken , die zich soms tot dwarsbanden uitbreiden , zelden geheel
ontbreken, en waarin zich veelal een spoor van 3 donkere langsstreepjes ver-
toont; aan den achterrand der ringen een witte weerschijn; achterlijf bij het
g meestal donkerder, met groenachtigen , wit weerschijnenden achterrand der
ringen ; de lengteverhouding der tax*senleden , de beharing der pooten , enz. als
bij plumosus 1).

Niet zeldzaam bij den Haag in de duinen ; ook te Rotterdam (Piag.) ,

1) Toen ik, jaren geleden, deze in onze duinen vrij gewone soort voor 't eerst
waarnam en met Meigen's werk vergeleek, meende ik haar als Ch. prasinus te moeten
bestemmen. Later herkende ik daarin met zekerheid Staeger's Ch. intermedius, bij
welke soort Zetterstedt met een vraagteeken prasinus Meig. aanhaalt. Meigen beschrijft
zijne soort als nog grooter dan plumosus en spreekt van drie zwarte stippen op de
donkere vlekken des achterlijfs; Zetterstedt's intermedius daarentegen zou kleiner zijn
en van de drie zwarte stippen op de lijfsringen is bij hem geen sprake. Werkelijk zijn
dan ook die stippen niet te zien, maar wel is bij vele voorwerpen op de donkere
rugvlekken eene aanduiding van drie zwarte langsstreepjes. Meigen's afbeelding
van prasinus geeft hier licht; daarin toch zijn die langsstreepjes geteekend en is de
aangegeven grootte ongeveer gelijk aan die van plumosus. Ik twijfel daarom niet meer
ot de soort moet als prasinus worden gedetermineerd. Ook de beschrijving van Ch.
pilipes Meig. kan, dunkt mij, niet anders zien dan op eene wel eens voorkomende
variëteit van prasinus, waarvan de rugvlekken op den 4en en volgende ringen zijn inge-
krompen ; de daarbij opgegeven bleekgele kleur levert geen bezwaar, omdat bij gedroogde
exemplaren dikwerf de oorspronkelijk groene kleur verbleekt en geel wordt. Intusschen
acht ik het niet onmogelijk, dat hier ten slotte aan niets anders dan aan eene zeer
afwijkende verscheidenheid van plumosus moet worden gedacht, waarbij dan ook wel-
licht Ch. ferrugineo-vitlalus Zett. in aanmerking zou kunnen komen; behalve in kleur
en teekening zie ik bij al deze soorten geen duidelijk verschil. Meermalen zag ik dan
ook exemplaren, die overgangen schenen te zijn. Intusschen wijkende uiterste vormen
in grootte, kleur en teekening zoo sterk van elkander af, dat het moeielijk valt te
besluiten om er slechts ééne soort in te zien.

III. CHIRONOMUS. 251

Warmond en Lisse (V. Bemm.), bij Amsterdam (Kink.), te Utrecht (Six) en
in Groningen (De Gav.).

3. Ch. fcrrugineo-vittatus Zett. — Syn. Zett. Dipt. Scand. IX. 3492. 10;
Schiner, Fn. austr. II. 602.

9 — 10,25 mm. — Kop geel met de sprieten en palpen bruin; de sprietenpluim
van het <$ bruingeel ; bij het ? de sprieten geel met bruine spits. Thorax
bleekgeel, met drie breede roestkleurige langsbanden; borstzijden met roestkleurige
vlekken ; borst en achterrug grauw ; het platte gedeelte van den thorax vóór
het schildje met witachtigen weerschijn. Schildje meestal geel even als het
achterlijf van het g , doch soms beiden tot het groene overhellende; op elk
der 1'yfsringen eene wegsmeltende bruine rugvlek ; de laatste ringen met wit-
achtigen weerschijn; de anale ring hartvormig, een derde korter dan de voor-
gaande; de tangarmen bruingeel, dun, spits geëindigd; beharing in de zijden
geelachtig; bij het <j> het achterlijf donkergrauw, met lichtere, wit weerschij-
nende insnijdingen. Pooten geel met bruinachtige gewrichten; de beide laatste
tarsenleden verdonkerd ; de lengteverhouding van de leden der voortarsen , als-
mede hare bewimpering bij het g , geheel als bij plumosvs. Kolfjes geel. Vleugels
met flauwe gele tint, tegen eene donkere oppervlakte gezien, witachtig; de
middeldwarsader donkerbruin.

Nu en dan enkele exemplaren , bij den Haag (V. d. W.) , aan de Schie-
landsche plassen (Piag.) , bij Amsterdam (Kink.) en te Zutfen (V. Eyndh.).

4. Ch. aprilinus Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 245. 78; id.
Abbild. I. 4. 7; Zett. Dipt. Scand. IX. 3494. 12; Schiner, Fn. austr.
II. 602.

6,75 mm. — Kop bruinachtig; de palpen en sprieten, ook de sprietenpluim
van het £ donkerbruin. Thorax bleekgroen, met drie zwarte of donkergrauwe
langsbanden; achterrug en borst donkergrauw met lichtgrijzen weerschijn;
schildje geel of groenachtig. Achterlijf donkergrauw, met bleekgroenen achter-
zoom der ringen, waarover een witte of zilvergrijze weerschijn ligt; de anale
ring bij het £ half zoo lang als de voorgaande ; de tang klein , met de armen
aan den wortel iets verbreed. Pooten slank, bleekgroen of geelachtig; de
uiterste spits der schenen en der beide eerste tarsenleden, alsmede de drie
laatste tarsenleden geheel donkerder; eerste lid der voortarsen anderhalfmaal
zoo lang ah de schenen , het tweede half zoo lang als het eerste , de volgenden
langzaam in lengte afnemende; bij het <ƒ de beide eerste leden buitenwaarts
gewimperd en de achterste pooten mede met uitstaande beharing , die in het
5 ook voorhanden, maar korter is. Kolfjes bleekgroen of geelachtig. Vleugels
witachtig; de voorste langsaderen lichter of donkerder bruin; de dwarsader
duidelijk verdonkerd; de overige aderen bijna or.gekleurd. Het % is over 't
geheel wat donkerder.

Nu en dan , soms zelfs in aantal , bij den Haag gedurende den gansenen
zomer; voorts bij Rotterdam (Piag.), Haarlem (Weyenb.), Amsterdam (Grebn.

252 V. CHIRONOMIDAE.

en Sw.) en Zutfen (V. d. W.); ook op Walcheren (G. v. W.) en te Lekkum
in Friesland (H. A.).

5. Ch. flavcolug Meig. — Syn. Ch. jlaveolus, Meig. Syst. Beschr. I. 23.
7; id. Abbild. I. 5. 3; Macq. Suit. I. 49. 6; Zett. Dipt. Scand. IX.
3493. 11; Schiner, Fn. austr. II. 602; — Ch flavicollis, Meig. I. 24.
9 en VI. 243.

5,75 — 7,5 mm. — Kop geelachtig; sprieten en palpen bruin, de sprieten-
pluim van het £ geel of bruingeel; bij het $ ae sprieten geel met bruine spits.
Thorax geelachtig, met roodgele, soms grauwbruine langsbanden en dergelijke
vlekken in de borstzijden en borst; achterrug zwartbruin met gelen wortel; bij
het $ de middelste langsband gesplet n. Achterlijf geel, in 't midden der ringen
met bruine dwarsbanden; de laatste ringen bruin met zilvergrijzen weerschijn;
anale ring smal; de tangarmen kort, slank, in 't midden iets verbreed, spits
toeloopende; bij het $ het achterlijf donkergrauw met zilvergrijze insnijdingen.
Pooten geel met bruine spits der leden; de beide laatste leden geheel bruin;
eerste lid der voortarsen anderhalfmaal zoo lang als de schenen, bijna dubbel
zoo lang als het tweede ; de volgende leden langzaam in lengte afnemende ; bij
het <ƒ de voortarsen langs het eind van het eerste en het geheele tweede lid
lijn gewimperd. Kolfjes geel. Vleugels met flauwe geelachtige tint; de aderen
bleekgeel, de middeldwarsader donkerbruin.

Zeldzaam ; bij den Haag door mij gevangen ; voorts bij Amsterdam (Kink.) en te
Zutfen (V. Eyndh.).

6. Ch. barbipes Staeg. — Syn. Ch. barbipes, Staeg. Kröj. Tidskr. II. 561.
5; Zett. Dipt. Scand. IX. 3486. 5; Schiner, Fn. austr. II. 601; — ? Ch.
pollens, Meig. Klass. I. 12. 4; id. Syst. Beschr. I. 22. 5; id. Abbild.
I. 4. 8; Macq. Suit. I. 49. 4.

8 mm, — Kop donkergrauw ; sprieten zwartachtig , bij het £ aan de wortel-
helft geel; sprietenpluim van het <ƒ helderbruin, aan den wortel met donkerder
haren vermengd; palpen zwartachtig, de beide laatste leden van gelijke lengte;
knevelbaard en beharing der palpen lichtbruin. Thorax grauw, met drie
breede zwartachtige langsbanden ; de middelste van achteren verkort en
dour eene smalle lijn met het schildje verbonden; schildje en achterrug
donkergrauw. Achterlijf zwartachtig, met lichtgrijzen achterzoom der ringen, de
laatste ringen geheel van die kleur; de anale ring van het <£ korter dan de
voorgaande, de tang klein, zwartachtig, met vrij breede armen; beharing des
achterlijfs in het <ƒ bruingeel. Pooten lichtbruin, met donkere gedeelten, vooral
aan de gewrichten , de achterdijen en de laatste tarsenleden ; aan de voortarsen
is het eerste lid een weinig langer dan de schenen, bijna zoo lang als de vier
overige leden te zamen ; het tweede lid korter dan het derde, dat
ongeveer even lang is als het vierde; bij het £ heeft de spitshelft van het
eerste lid der voortarsen , benevens de drie volgende leden over de geheele
lengte, ter wederzijde eene zeer dichte, buitenwaarts langere, ruige beharing.

til. CHIRONOMUS. 253

Kolfjes vuilgeel. Vleugels witachtig; de dwarsader een weinig verdikt en donker.
Het $ van de aanverwante soorten gemakkelijk te onderscheiden door de
lengteverhouding der tarsenleden.

Enkele malen gevangen bij Amsterdam, Mei en Sept. (Kink.) en te Haarlem
(Weyenb.) , ook op Texel (Rits.) ; in een' tuin buiten Amsterdam trof ik eens
de soort in grooten getale aan.

Het komt mij niet geheel onwaarschijnlijk voor, dat deze soort dezelfde zou
kunnen zijn als Ch. pallens Meig.; vooral de afbeelding door Meigen van liet g
gegeven, waar de voortarsen aan beide zijden duidelijk gewimperd zijn, brengt
mij tot die gedachte. Wijl in zijne beschrijving evenwel gezwegen wordt van
de lengteverhouding van de leden der voortarsen, een kenmerk dat vooral bij
deze soort zeer karakteristiek is, blijft er altijd onzekerheid bestaan.

7. Ch. annularis De G. — Syn. Tipula annularis, De G. Ins. VI 879.
18. pi. 19. fig. 14, 15; — Chironomus annularis, Zett. Ins. lapp.
809. 2; — Ch. annularius, Meig. Syst. Beschr. I. 21. 3; id. Abbild. I.
4. 5; Macq. Suit. I. 48. 2; Zett. Dipt. Scand. IX. 3485. 4; Schiner, Fn.
austr. II. 602; — Ch. annulatus, Meig. Klass. I. 12. 2 ; — Ch. tristis , Meig.
Syst. Beschr. I. 38. 62.

8,25 mm. — Komt met Ch. barlipes overeen, doch onderscheidt zich door
de lengteverhouding van de leden der voortarsen, waarbij het tweede lid
langer dan het volgende is; het derde en vierde lid is ook hier van gelijke
lengte; de beharing dier tarsen bij het g is veel minder ruig en strekt zich
niet over het derde en vierde lid uit. De kolfjes zijn vuilgeel tot grauwgeel,
bij zeer donker gekleurde exemplaren zelfs donkei grauw; ook zijn alsdan de
pooten donkerder (het is deze donkere verscheidenheid, waarop Mei^en's
beschrijving van Ch, tristis past); de schenen blijven gewoonlijk bruingeel •
de gewrichten steeds verdonkerd.

Eene zeer gewone soort, die soms in verbazend aantal te voorschijn komt.
De larven zijn grairwachtig en leven in modder; de eieren zijn lichtgroen.

8. Ch. 1'iparius Meig. — Syn. Ch. riparius, Meig. Klass. I. 13. 6; id.
Syst. Beschr. I. 28. 6; id. Abbild. I. 5. 2, Macq. Suit. I. 49. 5; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3489. 7; Schiner, Fn. austr. II. 603; — Ch. viridipes

Macq. Dipt. n. Fr. 139. 4; — Ch. annuïarius, Macq. 1. c. 138. 2;

Ch. zonulus, Zett. Ins. lapp. 810. 7.

6,75 — 9 mm. — Kop met sprieten en palpen bruin , ook de sprietenpluim
bij het <?. Thorax grauw met zwartachtige rugbanden, de middelste door eene
fijne langslijn gedeeld en door eene donkere lijn met het schildje verbonden.
Schildje grauw of grauwachtig geel; borst, achterrug en achterlijf donkergrauw;
de achterzoom der lijfsringen witachtig, de laatste ringen met witten weer-
schijn; bij het <$ de anale ring een derde korter dan de voorgaande ; de tangar-
men klein, bijna draadvormig, in 't midden nauwelijks iets verbreed. Pooten
bruingeel of bleekgeel, de dijen dikwijls tot het groene overhellende, de

•ZnA V. CHlRONOMfnAF.

gewrichten verdonkerd ; aan de voortarsen het eerste lid anderhalfmaal zoo
lang als de schenen, dubbel zoo lang als het tweede; het derde en vierde
ongeveer van gelijke lengte; de voortarsen zonder wimpers en met de laatste
leden in beide sexen zeer dun. Kolfjes vuilgeel. Vleugels een weinig witachtig;
de aderen bij den voorrand lichtbruin , de overige langsaderen weinig gekleurd ;
de middeldwarsader donkerbruin, vlekachtig; ook de discoidaal-ader tot aan
de middeldwarsader verdonkerd. Bij pas uitgekomen voorwerpen zijn de schou-
ders wel eens geelachtig of groenachtig; deze zijn van aanverwante soorten
nogtans te onderscheiden door de dunne voortarsen ; daaraan laat zich ook het
5 herkennen , dat overigens veel overeenkomst met dat van annülaris heeft.

Zeer gemeen. De doorschijnende, lichtgroene larven werden door Weyenbergh
reeds in het eerste voorjaar in het water gevonden.

De beschrijving, door Macq. in de Dipt. du nord de la France van annuïarius
gegeven, past niet op die soort, daar in strijd met Meigen's opgaven, aan
het j* naakte voortarsen worden toegeschreven; die beschrijving past integen-
deel zeer goed op riparius. Ook Macquart's Ch. viridipes schijnt mij toe niet
anders te zijn dan de dikwijls voorkomende verscheidenheid van riparius met
groene dijen; hiertegen zou alleen kunnen worden aangevoerd, dat hij de
vleugels zonder bruine stip, d. i. zonder verdonkerde dwarsader, noemt; doch
men neme in aanmerking, dat die vleugelstip bij vele, vooral bij jeugdige
voorwerpen (en deze hebben juist gewoonlijk groene dijen) weinig in 't oog
valt. Macquart heeft dan ook later zijn Ch. viridipes stilzwijgend ingetrokken,
daar hij die soort in de Suites a Buffon niet weder opneemt, terwijl hij al
zijne overige nieuwe Chironomus-soovten daarin weder eene plaats heeft gegeven.

9. Ch. viridicollis V. d. W. — Syn. V. d. Wulp, Bwst. III. 32. 16 en Tij d-
schr. v.Ent. II. 161. 2.

6,75 — 9 mm. — Sprieten en palpen donkerbruin ; sprietenpluim van het </
geelachtig grauw. Thorax glanzig , heldergroen ; de rugbanden , waarvan de
middelste gespleten , twee of drie vlekjes onder den vleugelwortel , de borst en
achterrug bruinzwart. Achterlyf bruinzwart , eenigszins glanzig ; achterzoom der
ringen met lichtgrijzen weerschijn, waarin zich soms eene donkere rugstreep
vertoont; anale ring bij het d" korter dan de voorgaande ; de tangarmen
draadvormig , spits toeloopend ; beharing des achterlijfs bleekgeel. Pooten geel
of groenachtig geel ; de spits der voordijen , de geheele voorschenen , de ach-
terste knieën , de uiterste spits der achterste schenen , de spits der beide
eerste tarscnleden en de laatste tarsenleden geheel bruinzwart; aan de voor-
tarsen , die ongewimperd zijn , is het eerste lid anderhalfmaal zoo lang als de
schenen , het tweede half zoo lang als het eerste , het derde en vierde iets
korter en onderling gelijk; de achterste pooten met bleekgele beharing. Kolf-
jes bleekgeel met groenachtigen knop. Vleugels bijna glasachtig, aan den voor-
rand met bruingele tinten bruine aderen; middeldwarsader een weinig verdonkerd.

Zeldzaam ; in de Haagsche en Wassenaarsche duinen.

XI t. GHIBONÓMÜS. ^55

10. Ch. tentans Fabr. — Syn. Ch. tentans , Fabr. Syst. Anti. 38.3; Meig.
Syst. Beschr. I. 24. "8; id. Abbild. I. 5. 4; Macq. Suit. I. 49. 7;
Zett. Dipt. Scand. IX. 3482. 2 ; Schiner , Fn. austr. II. 603 ; — Ch. ab-
dominalis , Meig. Syst. Beschr. I. 32. 25.

7,5 — 9,75 mm. — Kop grauwachtig geel; palpen donkerbruin ; sprieten bij het
cf van dezelfde kleur, de pluim lichter bruin, soms tot het roestkleurige over-
hellende; bij het $ de sprieten roodgeel met donkerbruine spits. Thorax bleek-
geel of lichtgroen ; de matig breede rugbanden , eene lijn van Hen middelband
naar het schildje, een deel dor borstzijden en de achterrug donkergrauw; op
den thorax , vooral van achteren, een witte weerschijn. Achterlijf donkergrauw ,
met witachtigen of lichtgrijzen achterzoom der ringen ; bij het £ de anale
ring kort en breed , de tangarmen gekromd , buitengewoon dik en plomp.
Pooten geelachtig; de knieën, de spits der schenen en de geheele tarsen zvvart-
achtig ; eerste lid der voortarsen bijna anderhalfmaal zoo lang als de sche-
nen , het tweede lid ongeveer half zoo lang als het eerste en slechts zeer
weinig langer dan het derde , dat ook niet veel van het vierde verschilt ; de
voortarsen niet bewimperd , ook de beharing der achterste pooten zeer onbe-
duidend ; deze pooten bij beide sexen stevig. Kolfjes vuilgeel. Vleugels witach-
tig ; de aderen bij den voorrand bleekbruin , de middeldwarsader een weinig don-
ker , de overige aderen bijna ongekleurd. Bij sommige voorwerpen zijn de rug-
strepen van den thorax niet zelden roestkleurig ; de grondkleur van het geheele
dier neigt dan dikwijls meer tot het groene ; de sprietenpluim van het g is
dan meest bleekgeel. Over 't algemeen valt bij deze soort de bleeke thorax , in
tegenstelling met het donkere achterlijf, zeer in 't oog.

Bij den Haag gemeen ; ook in het Westland ; voorts te Rotterdam (Piag. en
Frans.), te Haarlem (Weyenb.) , bij Amsterdam (Kink.), te Groningen (De Gav.)
en op Terschelling (Rits.).

De helder bloedroode larve werd door Dr. Weyenbergh in modderig water
gevonden en is door hem beschreven in het Tijdschr. v. Entomol. dl. XVII. blz. 150.

IL. Ch. dorsalis Meig. — Syn. Ch. dorsalis , Meig. Syst. Beschr. I. 25. 10;

id. Abbild. I. 5. 5; Zett. Dipt. Scand. IK. 3529. 49; Schiner, Fn.

austr. II. 605; — Ch. venwtas, Zett. 1. c. 3496. 13; Schiner, Fn. austr.

II. 603; — Ch. cingulatm, Meig. Syst. Beschr. VI. 245. 77; id. Abbild.

I. 5. 8; Macq. Suit. I. 49. 8; — Ch. nlgromridls , Macq. 1. c. 51. 18;

Meig. 1. c. VIL 5. 125 ; Zett. Dipt. Scand. IX. 3529. 48. 1)
5,75—7,5 mm. — Van slanken vorm Kop geelachtig; palpen en sprieten
donkerbruin , de laatsten meestal aan den wortel geel of roodgeel , de sprieten-
pluim van het c? lichtbruin met roodgelen weerschijn, bij zeer donkere exem-
plaren (var. nigrovirldis) donkerbruin met lichtbruinen weerschijn. Thorax geel-

1) Zie betreffende al deze synoniemen mijne aanteekening in het Tijdschrift voor
Entomologie dl. XVII, blz. 131,

250 V. CHinONOMIUAE.

achtig groen , soms vrij heldergroen ; de rugbanden , borstzijden en borst kas-
tanjebruin , soms lichter tol het roestkleurige, soms donkerder tot zwartachtig ,
achterrug steeds bruinzwart ; de middelste rugband bij het J1 door eene fijne
ingedrukte langslyn gedeeld, bij het? duidelijk gespleten. Achterlijf bij het g
doorschijnend groen of geelachtig groen ; de tweede en volgende ringen elk met
eene groote wegsmeltende zwartbruine rugvlek , die zich ook wel tot een'
d warsband uitbreidt ; de laatste ringen geheel zwartbruin , met witachtigen
weerschijn; achterlijf bj het ? zwartbruin, met bleekgroenen, wit weerschij-
nenden achterzoom der ringen. Pooten bleekgroen of geelachtig ; spits der
schenen en tarsenleden bruin ; eerste lid der voortarsen anderbalfmaal zoo lang
als de schenen, bijna dubbel zoolang als het tweede lid; de volgende leden
langzaam in lengte afnemende ; de voortarsen ongewimperd. Kolfjes geelachtig
Vleugels eenigszins witachtig ; de aderen bleekbruin ; de middeldwarsader nau-
welijks iets verdonkerd.

Eene zeer gewone soort, vooral in den nazomer; bij den Haag jaarlijks te
vinden; voorts te Rotterdam (V. V., Sn. en Frans.), bij Haarlem (Kink. en Wevenb.),
te Utrecht en Driebergen (Six), bij Zutfen en te Wolfhezen (V. d. W.), in
Zeeland (Wtt., De M. en G. v. W.).

12. Ch. Clitoris Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 28. 17 ; id. Abbild.
I. 6. 7; Macq. Suit. I. 51. 15; Zett. Dipt. Scand. IX. 3511. 27; Schi-
ner, Fn. austr. II. 604.

5,5 — 7,5 mm. — Kop zwartachtig ; sprieten en palpen zwartbruin ; sprietenpluim
van het J1 bruin, aan de f pits lichter. Thorax glanzig, zwartgroen met zwarte
langsbanden , de grondkleur gewoonlijk zoo donker, dat de thorax zich als
glanzig zwart voordoet, even als het schildje en de achterrug, de borst en
de borstzijden ; de laatsten met eenige lichtgrijze bestuiving. Achterlijf donker
olijfgroen , naar 't uiteinde zwart ; bij het c? de anale ring half zoo lang als
de voorgaande; de tangarmen klein, in 't midden iets verbreed; beharing des
achterlijfs grijsachtig ; na den dood wordt gewoonlijk het achterlijf geheel
zwartachtig. Pooten bruingeel; de dijen, althans de knieën, de spits der
schenen en der tarsenleden donkerbruin ; de laatste tarsenleden geheel ver-
donkerd ; eerste lid der voortarsen anderbalfmaal zoo lang als de schenen ;
de drie volgende leden weinig in lengte van elkander verschillende; de voor-
tarsen van het g voor een gedeelte schraal behaard, de achterpooten in beide
sexen fijn gewimperd. Kolfjes bleekgeel, de knop iets verdonkerd. Vleugels
tegen het licht gezien met bruingele, tegen eene donkere oppervlakte met
witachtige tint; de aderen zeer bleek bruinachtig; de middeldwarsader in 't
minst niet verdonkerd ; de beide armen der bovenste vork neigen aan de vleu-
gelspits iets tot elkander.

Bij den Haag eene gewone soort, vooral in 't voorjaar; Leiden (V. V.);
Rotterdam (Piag.); Haarlem (Weyenb.) ; bij Amsterdam, te Noordwijk en aan
de Bilt (Kink.) ; te Voorst en in Zeeland (Wtt ) ; in Groningen (De Gav.).

III. CHIBONOMUS. 257

13. Ch. dispar Meig. — Syn. Oh. dispar, Meig. Syst. Beschr. VI. 247. 85;
id. Abbild. I. 7. 3; Zett. Dipt. Scand. IX. 3506. 22; Schiner, Fn. austr.

II. 604; — Ch. lucidus, Zett. Ins. lapp. 810. 5; id. Dipt. Scand. IX.
3509. 25.

6,75 — 8 mm. — Kop met de sprieten en palpen zwartbruin; ook de sprieten-
pluim van het <j\ Thorax glanzig zwart. Achterlijf bruinzwart, met bleeke
beharing en bij liet <$ met donker roodgele zijvlekken, die echter dikwijls
onduidelijk zijn; de anale ring smaller en korter dan de vorige; de tangarmen
stevig en zoo lang als de anale ring. Pooten bruingeel, met de gewrichten, de
spits der voorschenen en de voortarsen donkerbruin ; deze kaatsten bij het <g kort
gewimperd; de achterste pooten met bleeke beharing; het eerste lid der
voortarsen anderhalfmaal zoo lang als de schenen. Vleugels met witachtige
tint en lichtbruine aderen.

Bij zeer enkele exemplaren aan den duinkant bij den Haag; ook te
Leiden (De Gr.).

14. Ch. albipcmiis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 248. 87; Zett.
Dipt. Scand. IX. 352G. 40; Schiner, Fn. austr. II. 608.

0 mm. — Sprieten en palpen donkerbruin; de sprietenpluim van bet <ƒ
lichtbruin, aan de spits het lichtst. Thorax eenigszins glanzig, geel of roodgeel,
met donkerbruine langsbanden; schildje geel; achterrug en eene vlek aan de
borstzijden donkerbruin ; bij lichtere exemplaren is de grondkleur van den thorax
groen en de bruine teekening bleek roestkleurig. Achterlijf groen , aan gedroogde
voorwerpen vuilgroen of zelfs bruinachtig; de anale ring van het g smaller en
ongeveer de helft korter dan de voorgaande ; de tangarmen vrij lang en aan
het uiteinde verbreed. Pooten bleekgeel; de uiterste spits der schenen benevens
het laatste tarsenlid bruin; aan de voortarsen is het eerste lid nauwelijks iets
langer dan de schenen , het tweede ongeveer half zoo lang als het eerste , het
derde en vierde nog korter en onderling gelijk; de voortarsen van het <g duidelijk
gewimperd; de achterste pooten behaard, Kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig ,
met eenige witachtige tint; de aderen ongekleurd.

Zeldzaam; bij Rotterdam gevangen, in Mei (Piag.), te Hillegom (Kink.) en bij
Leeuwarden (H. A.).

15. Ch. tendeus Fabr. — Syn. Tipula tendens, Fabr. Ent. Syst. IV. 243.
47; — CL tendens , Fabr. Syst. Anti. 39. 7 ; Meig. Syst. Beschr. I. 34. 80
en VI. 244; Zett. Dipt. Scand. IX. 3525. 45 : Schiner, Fn. austr. II. G05. 1)

6,75 mm. — Kop geel; sprieten van het cf bruinachtig; het dikke worteliid
geel; de pluim roestkleurig; sprieten van het $ geel, het eindlid soms een
weinig verdonkerd; palpen donkerbruin. Thorax zeer glanzig roodgeel, met de
rugbanden donkerder of lichter roestkleurig, soms weinig van de grondkleur

1) Macquart (Dipt. n. Fr. 141. 11. en Suit I. 53. 26) beschrijft als Ch. tendens Fabr.
waarschijnlijk eene andere soort, die zich door bruine of zwarte knieën onderscheidt

17

258 V.

CHIRONOMIDAE.

verschillende; ook de borst en de achterrug neigt tot het roestklcurige. Achter-
lijf geel, soms groenachtig geel, aan den voorkant der ringen en naar het
uiteinde gewoonlijk iets donkerder; tangarmen van het £ bruinachtig, slank;
beharing des achterlijfs witachtig. Pooten bleek roodgeel; alleen het laatste
tarsenlid een weinig bruinachtig; soms ook de uiterste spits der schenen en
der eerste tarsenleden gebruind ; eerste lid der voortarsen een vierde langer
dan de schenen; het tweede nauwelijks half zoo lang als het eerste; het derde
en vierde lid nog iets korter en onderling gelijk; in het <^ de voortarsen
meestal dicht behaard. Kolfjes geel. "Vleugels met geelachtige tint, die bij het
% sterker is; aderen geelachtig.

Nergens gemeen; als vindplaatsen zijn mij bekend de Wassenaarsche duinen
(V. d. W.), Rotterdam (Piag.), Utrecht (Six), Voorst (Wtt.) en Doesburg (De Gav.).

16. Ch. psittaciiitis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 247. 84; id. Abbild.
I. 7. 1; Zett. Dipt. Scand. 'IX. 3528. 47; Schiner, Fn. austr. II. 603.

<£ 6,75 mm. — Kop geelachtig; de sprieten met de pluim lichtbruin, het
verdikte eerste lid geel; palpen bruin of bruingeel. Thorax glanzig lichtgroen;
de rugbanden, waarvan de middelste gespleten, de borstzijden, de borst en
het uiteinde van den achterrug grauwzwart. Achterlijf donkergroen , de buik
lichter; de tangarmen geelachtig, vrij stevig; de beharing des achterlijfs wit-
achtig. Pooten bleekgeel; uiterste spits der schenen en het laatste tarsenlid
bruin; voortarsen aan de buitenzijde dicht gewimperd; het eerste lid een vierde
langer dan de schenen; het tweede lid half zoo lang als het eerste. Kolfjes
bleekgeel. Vleugels witachtig met lichtbruine of bruingele aderen.

Zeldzaam. In Mei bij den Haag (V. d. W.) ; Rotterdam (Piag.) ; Utrecht (Six).

17. Ch. viridis Macq. (PI. VIII. tig. 9). — Syn. Ch. viridis, Macq. Suit.
I. 52. 21; Meig. Syst. Beschr. VII. 6. 127; Zett. Ins. lapp. 813. 20; id.
Dipt. Scand. IX. 3531. 53; Schiner, Fn. austr. II. 605 ; — Ch. vulneratus ,
Zett. Ins. lapp. 814. 28; — ? Ch. viridulus, Meig. Syst. Beschr. I. 31. 23; id.
Abbild. I. 7 9 ; Macq. Dipt. n. Fr. 140. 8; id. Suit. I. 50. 11; —
? Tipula virens , Linn. Syst. nat. ed. XII. 975. 34.

5,75 — 6,75 mm. — Kop geelachtig; sprieten van het g bruin met het
worteilid geel; de pluim lichtbruin; sprieten van het $ geel, het eindlid
bruinachtig; palpen bruin. Thorax lichtgroen of groenachtig geel; de rugban-
den, de borst, een deel der borstzijden en de achterrug roestkieurig. Achterlijf
heldergroen, bij het £ naar het uiteinde soms een weinig donkerder; de
tangarmen klein, draadvormig; beharing des achterlijfs witachtig. Pooten
bleekgeel, soms bijna wit, de dijen veelal eenigszins groenachtig; de alleruiterste
spits der schenen bruin; het laatste tarsenlid bruinachtig; de voorschenen zoo
lang als de dijen; eerste lid der voortarsen een derde langer dan de schenen;
het tweede lid ruim half zoo lang als het eerste; het derde en vierde iets
korter en onderling gelijk; de voortarsen bij het £ aan de buitenzijde voor
een deel schraal bewimperd; achterste pooten in beide sexen bleek behaard.

III. cumoNOMUS. 259

Kolfjes bleekgeel. Vleugels witachtig, met bleekgele aderen. Na den dood gaat
de groene kleur niet zelden tot het gele over of is de thorax roodgeel en het
achterlijf groen.

Gemeen by den Haag in Mei tot September ; ook te Leiden en Voorschoten
(V. V.), te Rotterdam (Piag.), te Hillegom (Kink.), in de duinen bij Haarlem
(Weyenb.), te Utrecht (Six), in Zeeland (Wtt.) en op Texel (Rits.).

Zeer waarschijnlijk is de soort, door Meigen en Macquart als Ch. viriduUis
Linn. beschreven , dezelfde als Ch. viridis ; doch wijl beiden geen melding
maken van de lengteverhouding der schenen en tarsenleden , zouden die be-
schrijvingen ook op Ch. lrevitibial/8 Zett. kunnen passen; dit laatste des te
meer, omdat van de bewimpering der voortarsen van het <ƒ niets gezegd wordt.
Zetterstedt acht het zeer mogelijk, dat deze soort zou zijn Tipula virens Linn.,
doch ook voor deze determinatie bestaat hetzelfde bezwaar.

18. Ch. biaunulatus Staeg. — Syn. Staeg. Kröj. Tidskr. II. 567. 24; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3551. 76.

6,25 mm. — Aangezicht en zuiger lichtgroen ; sprieten bij het <ƒ bruin , het
wortellid geel , de pluim blond ; sprieten bij het $ geelachtig met het laatste
lid bruin ; palpen bruin. Thorax , schildje , achterrug en achterlijf glanzig
heldergroen ; op den thorax eenig spoor van drie donkerder langsbanden ; ach-
terlijf bij het g aan 't uiteinde iets donkerder; de anale ring zoo lang als de
voorgaande; de tangarmen vrij lang, draadvormig, spits toeloopend. Pooten
heldergroen ; de spits der schenen zwart , aan de voorschenen voor een derde;
de beide eerste tarsenleden sneeuwwit met zwarte spits ; het tweede ook aan
den uitersten wortel zwart ; de drie laatste leden geheel zwart ; aan de voor-
tarsen is het eerste lid ruim een vierde langer dan de schenen ; het tweede
lid half zoo lang als het eerste ; het derde en vierde lid nog iets korter en
onderling bijna gelijk ; bij het £ zijn de voortarsen voor een deel schraal be-
wimperd en de achterste pooten behaard. Kolfjes bleekgroen. Vieugels met
flauwe witachtige tint en bijna ongekleurde aderen.

Zeer zeldzaam; een enkele maal ving de heer Six het <ƒ in bet najaar te
Driebergen en zelf vond ik eens een % aan eën venster te 's Gravenhage.

19. Ch. pcdellus De G. — Tipula pedella , De G. Ins. VI. 378. 17. pi.
19. fig. 12 en 13 ; — . CA. pedellus , Meig. Syst. Beschr. I. 28. 16 ; id.
Abbild. I. 6. 3; Macq. Dipt. n. Fr. 139. 5 ; id. Suit. I. 51. 14; Zett. Ins.
lapp. 814. 29; id. Dipt. Scand. IX. 3535. 57; Schiner, Fn. austr. II.
606; — Tipula cantans, Fabr. Ent. Syst. IV. 247. 67; — Ch. cantans ,
Meig. Klass. I. 13. 7; Fabr. Syst. Anti. 45 , 34 ; — Tipula littoralis ,
Linn. Fn. suec. 1759. 1)

1) Eigenlijk zou deze soort dus Ch. littoralis Linn. moeten heeten, wijl de Fauna
suec. van 1761, het werk van De Geer eerst van 1776 dagteekent; maardenaam pe~
dellus is reeds zoo lang en zoo .algemeen aangenomen, dat ik huiverig ben dien nu nog
weer door den Linneanschen te vervangen.

360 V. CHJRONOMIDAÈ.

4,5 — 6,75 mm. — '■ Kop en palpen donkerbruin ; ook de sprieten van het
<-f , behalve het gele wortellid ; de sprietenplaim lichtbruin ; sprieten van
het 2 geel , aan de spits donkerder. Thorax , schildje en achterrug glanzig
zwart ; aan de schouders meestal eene lichtere , geelachtige of groenachtige
vlek ; bij het $ de thorax geelachtig groen , met breede , zwarte of zwartbruine
rugbanden. Achterlijf heldergroen ; de laatste ringen verdonkerd of zelfs zwart ;
bij het <$ de anale ring merkelijk korter dan de voorgaande ; de tangarmen
klein, bijna draadvormig. Pooten bleekgeel, in 't leven groenachtig, bij ge-
droogde voorwerpen wel eens roodgeel ; de knieën , de spits der schenen en die
der tarsenleden zwart of zwartbruin ; aan de voorpooten breidt zich de don-
kere kleur der knieën tot de halve lengte der dijen en 6chenen uit ; aan de
voorpooten rA}n de dijen en schenen even lang; het eerste lid der voortarsen
is slechts een weinig langer dan de schenen; de drie volgende, kortere leden
nemen zeer langzaam in lengte af; de voortarsen zijn ongewimperd , de achterste
pooten daarentegen wimperachtig behaard , onder aan de achterdijen het langst.
Kolfjes bleekgeel. Vleugels witachtig , de aderen bijna ongekleurd.

Eene vrij gemeene en zeer verspreide soort. Behalve den Haag , Wassenaar
en Amersfoort, waar ik zelf haar van tijd tot tijd aantrof, heb ik als
vindplaatsen aangeteekend : Leiden (V. V.) , Rotterdam en het Overmaas-
sche (Piag.) , Abcoude (Kink.) , Utrecht en Driebergen (Six) ; de soort komt
ook in Noord- Amerika voor en schijnt zelfs daar veelvuldig. 1)

20. Ch. prasinatus Staeg. — Syn. Staeg. Kröj. Tidskr. II. 568. 26; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3534. 56.

g 5,75 mm. ■ — Sprieten donkerbruin; de pluim iets lichter; het wortellid
zwart. Thorax en schildje grasgroen ; de rugbanden , de borst en de achter-
rug zwart, met eenige grauwe bestuiving. Achterlijf glanzig donkergroen, met
bleekgele beharing; tangarmen draadvormig, zoo lang als de anale ring. Pooten
bleekgroen ; de voorknieën , de spits van al de schenen , alsmede de laatste tar-
senleden bruin; voortarsen ongewimperd, doch met eenige weinig in 't oog
vallende , korte beharing ; aan de voorpooten zijn de d\jen en schenen onge-
veer even lang en het eerste lid der tarsen anderhalfmaal zoo lang als de sche-
nen ; het tweede lid half zoo lang als het eerste ; het derde ongeveer even
lang. Vleugels glasachtig; de voorste aderen bruinachtig, de overigen bijna
ongekleurd.

Zeldzaam , het cT ving ik eens in Mei bij den Haag , en in de collectie
van wijlen den Heer Van Eyndhoven berustte een tweede exemplaar, in Au-
gustus bij Zutfen gevangen ; het ? is nog niet beschreven. Met twijfel houd
ik daarvoor een voorwerp (Rotterdam, Augustus, Frans.), dat met boven-

1) Eene aan Ch. pedcllus zeer verwante soort is Ch. pedestris Meig. (Syst. Beschr. VI.
246. 81), die echter tot dusver niet in ons land is aangetroffen. Zij onderscheidt zich door
het gemis der donkere gewrichten aan de pooten ; alleen zijn de dijen aan de spitshelft
zwart ; de knop der kolfjes is aan de spits zwart.

III. CHIRONOMUS. 261

staande beschrijving vrij wel overeenkomt, doch de borst is roestkleurig ; het
achterlijf heeft zwarte insnijdingen en een zwart uiteinde ; de zwarte kleur
aan de pooten is zeer uitgebreid, met name zijn de voorschenen geheel zwart
en aan de tarsen is alleen het eerste lid en dit nog niet eens tot aan het
einde groen. Dit exemplaar werd door mij voor eenige jaren als CA. alternus
n. sp. gedetermineerd.

21. Ch. nigrinianus Staeg. — Syn. Staeg. Kröj. Tidskr. II. 566. 21; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3534. 54; V. d. Wulp, Tijdschr. voor Ent. II. 163.

4, pi. 11 fig. 2.

6 mm. — Heldergroen. Sprieten bij het <ƒ bruin, de pluim lichter; het
wortelhd geel ; sprieten bij het $ geel met donkere spits. Thorax glanzig ; de
rugbanden duidelijk en even als de boret roestkleurig ; de achterrug bruin.
Achterlijf met eenigen glans en met bleekgele beharing ; de drie laatste rin-
gen donkerbruin ; de tangarmen van het £ dun , draadvormig , omtrent zoo
lang als de anale ring. Pooten bleekgroen ; de spits der voordyen , de
geheele voorschenen en de voortarsen , met uitzondering van den wortel van
het eerste lid , zwartbruin ; aan de achterste pooten de spits der schenen
en der drie eerste tarsenleden , alsmede de beide laatste tarsenleden geheel bruin ;
voortarsen bij het J1 niet gewimperd , doch met eene schrale , korte beha
ring ; achterste pooten met bleekgele beharing ; aan de voorpooten zijn dijen
en schenen ongeveer even lang ; het eerste lid der voortarsen anderhalfmaal
zoo lang als de schenen ; het tweede lid half zoo lang als het eerste , het
derde bijna even lang. Kolfjes bleekgroen. Vleugels glasachtig, met lichtbruine
aderen.

Zeldzaam. Een enkele maal in Mei bij den Haag gevangen ; ook te Utrecht
(Wtt.).

22. Ch. brevitibialis Zett. — Syn. Zett. Dipt. Scand. IX. 3537. 59;
Schiner, Fn. austr. II. 606.

4,5 mm. — Deze heldergroene soort gelijkt op CA. viridis , doch is kleiner ; de
banden op den thorax, benevens de borst en de achterrug gewoonlijk flauw
roestkleurig, somwijlen nauwelijks even aangeduid; de tangarmen van het g
vrij lang , draadvormig ; de pooten bleekgeel of witachtig ; de dijen soms een
weinig groen ; de uiterste spits der schenen en der eerste tarsenleden , alsmede
de laatste tarsenleden geheel bruinachtig ; bij krachtig gekleurde exemplaren
met duidelijk roestkleurige rugbanden, zijn de pooten meer geheel groen, de
voorpooten zelfs bruinachtig. Aan de voorpooten zijn de schenen een derde
korter dan de dijen, het eerste lid der tarsen bijna dubbel zoo lang als de
schenen , de volgende leden merkelijk korter en langzaam in lengte afnemende ;
de voortarsen zijn naakt ; de achterste pooten behaard. Kolfjes en vleugels als
bij viridis.

Eene gewone soort bij den Haag; ook te Rotterdam en te Voorschoten
(Piag.) , te Haarlem (Weyenb.) en te Utrecht t"(Six).

262 V. CIIIRONOMIDAE

23. Ch. tricolor V. d. W. — Syn. V. d. Wulp , Tijdschr. voor Ent.
XVII. 139. 2.

5,25 mm. — Kop geelachtig ; de sprieten en palpen bruin , het wortellid
der sprieten geel ; de sprietenpluim bruinachtig geel. Thorax en schildje helder-
groen ; de rugbanden op den thorax en de borst licht roestkleurig ; de ach-
terrug zwartachtig. Achterlijf heldergroen ; op den tweeden en ieder der vol-
gende ringen eene groote , bijna tot een dwarsband uitgebreide zwartachtige
vlek ; de laatste ringen geheel verdonkerd ; de anale ring half zoo lang als
de voorgaande en merkelijk smaller ; de tangarmen klein , tweeledig , een weinig
verbreed; beharing des achterlij fs witachtig. Pooten bleekgeel, bijna wit; de
d'yen iets of wat groenachtig ; de uiterste spits der schenen en tarsenleden ge-
bruind ; de voorschenen een derde korter dan de dijen ; het eerste lid der
voortarsen bijna dubbel zoo lang als de schenen ; de drie volgende , kortere
leden zeer langzaam in lengte afnemende ; de voortarsen naakt , de achterste
pooten met fijne witachtige beharing. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met witach-
tige tint en bleekgele aderen.

Door mij in Juli by Hilversum gevangen ; het 5 onbekend.

24. Ch. paganus Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VIL 7. 135.

5,75 — 6 mm. — Van Ch. viridis , waarop deze soort zeer gelijkt, onderscheidt zich
het cf voornamelijk door de ongewimperde voortarsen ; de banden op den thorax,
alsmede de borst en achterrug zijn soms flauw roestkleurig , doch gewoonlijk
slechts een weinig donkerder groen dan de grondkleur ; de tangarmen zijn veel
korter dan de anale ring, een weinig veibreed, bijna bladvormig. Pooten bleek-
geel of groenachtig , de tarsen lichter ; de spits der schenen en der drie eerste
tarsenleden donkerbruin ; de beide laatste tarsenleden geheel verdonkerd ; deze
donkere teekening aan de pooten duidelijker dan in viridis, waaraan ook het
$ te herkennen is ; de lengteverhouding der schenen en tarsenleden ongeveer
dezelfde als bij viridis.

In de omstreken van den Haag niet zeldzaam , ook in de Wassenaarsche
duinen (V. d. W.) ; voorts te Rotterdam (Piag.) en te lliilegom (Kink.).

25. Ch. iiionochi'onius V. d. W. — Syn. Ch. unicoïor , V. d. Wulp,
Bwst. III. 32. 23; Tijdschr. voor Ent. II. 162. 3. 1)

(ƒ 5,25 mm. — Van Ch. viridis en paganus <ƒ onderscheiden door eene
meer ineengedrongen gestalte en door den vorm der geslachtsdeelen ; de anale
ring is een weinig korter dan de voorgaande ; de tangarmen zijn dun , draad-
vorrnig , iets langer dan de anale ring.

De soort is zeer zeldzaam; het c? ving ik in de Wassenaaische duinen in
Juli; het % ken ik niet, althans weet ik het niet van de aanverwante soorten
te onderscheiden.

1) De naam unicoïor heb ik door cen andoren vervangen, omdat Walker reeds eene
Amerikaanschc soort zoo genoemd had (zie List of the Dipt. in the Brit. mus. I. 19.)

III. CHIRONOMUS. 203

26. Ch. blanclus V. d. W. — Syn. V. d. Wulp , Bwst. III. 32. 35 ; id. Tijd-
schr. v. Ent. IL 164. pi. 11. fig. 3 en 3a.

g bijna 4,5 mm. — Bleek roodgeel ; bet achterlijf (bij 't leven) groenachtig,
eenigszins doorschijnend en in de insnijdingen met flauwe bruinachtige vlek-
ken. Sprieten bruin , zoo lang als kop en thorax , met bleekgele , niet zeer
dichte pluim; oogen zwart; palpen geel. Anale ring des achterlijfs zoo lang als
de voorgaande ; de tangarmen iets korter , draadvormig , in 't midden een
weinig verdikt. Pooten bleekgeel ; de voorschenen ongeveer half zoo lang als
de dijen, aan 't uiteinde met een rechtuitstekenden borstel; de voortarsen
dun , ongewimperd ; het eerste lid bijna dubbel zoo lang als de schenen ,
het tweede half zoo lang als het eerste , de volgenden in lengte afnemende ;
de achterste dijen en schenen , even als de zijden des achterlijfs , met lange
uitstaande witachtige beharing. Kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig , met
bijna ongekleurde aderen ; de middeldwarsader ligt op de halve vleugellengte ;
de wortel van de vork der discoidaal-ader meer naar de vleugelspits.

Zeldzaam; het <ƒ gevangen te Utrecht in Augustus en te Beek in Mei(Six);
ook bevond er zich een uit Zutfen in de collectie van wijlen Van Eyndhoven.
Het $ ken ik niet , doch volgens mededeeling van den Heer Winnertz (die deze
soort bezit en van wien eigenlijk de naam afkomstig is) komt het , buiten de
gewone sexueele verschillen, met bovenstaande beschrijving overeen.

27. Ch. pusillus Linn. — Syn. Tipula pusilla, Linn. Syst. nat. ed. XII. 075.
37 ; Fabr. Ent. Syst. IV. 248. 70 ; — Ch. pusillus , Fabr. Syst. Anti.
45. '38; Meig. Syst. Beschr. I. 33. 27; id. Abbild. I. 7. 8 ; Macq. Dipt.
n. Fr. 141. 10; id. Suit. I. 53. 24; Zett. Ins. lapp. 813. 24; id. Dipt.
Scand. IX. 3540. 62; Schiner, Fn. austr. II. 600.

2—2,25 mm. — Sprieten en palpen donkerbruin ; de sprietenpluim bij het J
een weinig lichter. Thorax , schildje en achterlijf donkergroen ; de rugbanden
van den thorax , de borst en de achterrug zwart ; de middelste band gesple-
ten ; bij het $ deze teekening bleeker en meer roestkleurig ; de anale ring bij
het ^ breeder dan de voorgaande; de tangarmen klein, in 't midden iets
verdikt. Pooten bleekgeel of groenachtig ; de voorschenen zeer kort , ongeveer
slechts half zoo lang als de dijen ; het eerste lid der voortarsen dubbel zoo lang
als de schenen ; de volgende leden in lengte afnemende ; voortarsen naakt ;
achterste pooten matig behaard. Kolfjes bleekgeel. Vleugels witachtig, met fijne,
flauw gekleurde aderen.

De soort komt zelden voor of wordt wellicht wegens hare kleinheid overzien ;
ik vond haar in Augustus in de duinen bij den Haag en zag exemplaren uit
Utrecht (Six) en uit Zeeland (De Man).

28. Ch. viridulus Linn. — Syn. Tipula viridula, Linn. Syst. nat. ed. XII.
975. 35; Fabr. Ent. Syst. IV. 247. 66; — Ch. viridulus, Fabr. Syst.
Anti. 44. 33 ; Zett. Ins. lapp. 813. 25 (part,) ; id. Dipt. Scand. IX. 3539.
61; 8chiner, Fn. austi. II. 606; — Ch. vilripennis , Meig. Syst. Beschr.

Oft t

*"* V. CIIIRONOMIDAE,

I. 32. 26; id. Abbild. I. 7. 7 ; Macq. Suit. I. 52. 23 ; — Ch. virexcens ,
Macq. Dipt. n. Fr. 141. 9; — CL viri Janus , Macq. Suit. I. 52. 22; —
Ch. vitripennis , Bwst. III. 5. 32. 1)
2,25 — 2,75 mm. — Sprieten en palpen bruin ; de sprietenpluim van het <$ lich-
ter; bij het 2 de sprieten geel met donkere spits. Thorax en schildje helder-
groen; de banden van den thorax, de borst en de achten ug zwartaehtig of zwart"
bruin , zelden roodbruin , bij het $ somwijlen lichter tot het bleek roestkleurige
Achterlijf groen , soms vrij donkergroen; bij het g de anale ring en de tang-
armen als in pusillus. Pooten bleekgeel, soms een weinig groenachtig; de
uiterste spits der schenen bruin ; de voortarsen bruinachtig ; de voorschenen een
weinig korter dan de dijen ; eerste lid der voortarsen bijna dubbel zoo lang als
de schenen ; de volgende leden veel korter en langzaam in lengte afnemende.
Kolf j es en vleugels als bij pimllus.

Bij den Ilaa^ en te Wassenaar somwijlen in grooten getale aangetroffen; ook
te Leiden (V. V.) en aan het Buiksloter tolhuis (Kink.) ; deze soort heeft twee
generatien in het jaar.

29. Ch. vircscens Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 31. 23 ; id. Abbild.
I. 7. 10; Zett. Dipt. Scand. IX. 3538. 60; Schiner, Fn. austr. II. 606.2)

2,25 mm. — Kop geelachtig; sprieten en palpen lichtbruin; de sprietenpluim
van het $ geelachtig. Het lijf heldergroen (bij gedroogde exemplaren geelachtig
groen) ; achterlijf nis bij mridis en hreviiibialis ; de tangarmen draadvormig.
Pooten bleekgeel ; de dijen een weinig groenachtig ; de voorschenen iets korter
dan de dijen ; eerste lid der voortarsen meer dan anderhalfmaal zoo lang als
de schenen; de volgende leden merkelijk in lengte afnemende. Vleugels wit-
achtig.

Meermalen door mij gevangen bij den Haag, in Juni en Juli; ook te Was-
senaar (V. V.), te Rotterdam (Frans.) en te Utrecht (Six).

30. Ch. flexilis Linn. — Syn. Tipula flexilis , Linn. Syst. nat. ed. XII. 975.

32; Fabr. Ent. Syst. IV. 244. 49; — Chironomus flexilis , Fabr. Syst.
Anti. 40. 10; Meig. Syst. Beschr. I. 30. 21 ; id. Abbild. T. 0. 9 ; Schiner,
Fn. austr. II. IS99 ; — Thpvla gihla , Fabr. Ent. Syst. IV. 245. 54; —
Corethra gibba , Meig. Klass. I. 9. b ; — Ch. gïbbus, Fabr. Syst. Anti. 41.

1) Linnaeus zegt van zijne Tip. virïdula: magnitudme pulicis. De soort door Meig
en Macq. als Chir. viridulus beschreven, heeft 2,5 lin. lengte en moet derhalve eene
andere zijn, denkelijk dezelfde als viridis Macq. Daarentegen konion Ch. vitripennis
Meig. en viridanus Macq. niet alleen in grootte maar ook in do voornaamste kentee-
kens overeen met de soort, die door Zett. in zijne Dipt. Scand. , en naar mijn inzien
terecht , voor de ware Tip. viridula Linn. wordt gehouden.

2) Ch. vircscens Macq. (Dipt. n. Fr. lil. 9) en viridanus Macq. (Suit. 1. 52. 22),.
beiden slechts eeneen dezellde soort uitmakende, wijl de beschrijvingen bijna let-
terlijk eensluidend zijn, behooren , wegens het donkere eindlid der sprieten en de ver-
donkerde laatste tarsenleden eer tot Ch. viridulus.

III. CHIRONOMUS. 265

17; Meig. Syst. Beschr. I. 30. 20. pi. 2. fig. 6; Macq. Suit. I. 52. 20;
Zett. Dipt. Scand. IX. 3504. 20; Panz. Fn. germ. CIX. 20 en 21.

4,5 — 5,25 mm. — Kop geelachtig; palpen lichter of donkerder bruin; de
sprieten van het <£ bruin , met het wortellid geel en de pluim lichtbruin of
blond ; de sprieten van het % geel , aan de spits bruinachtig. Thorax geelachtig
groen , met de rugbanden , het schildje en den achterrug (soms zeer flauw)
roodgeel ; op den achterrug twee bruinachtige vlekken. Achterlijf heldergroen
(bij gedroogde exemplaren soms geelachtig), aan het uiteinde wel eens, even
als de draadvormige , naar de spits verdunde tangarmen, verdonkerd ; bij het
$ niet zelden op de tweede helft van het achterlijf enkele zwartbruine vlekken.
Pooten dik , bleekgeel ; de dijen aan de spits , dikwijls tot de halve lengte ,
donkerbruin ; ook de achterschenen meestal gebruind , soms zelfs zeer donker ;
voorpooten naakt ; de achterste pooten dicht behaard ; eerste lid der vourtarsen
bijna anderhalfmaal zoo lang als de schenen ; de volgende leden merkelijk kor-
ter en in lengte afnemende. Kolfjes bleekgeel. Vleugels witachtig, in 't mid-
den met een breeden , bruinachtigen dwarsband ; op dezen band zijn de aderen
een weinig verdonkerd; overigens zijn deze zeer flauw.

Ik bezit van deze fraaie soort voorwerpen , indertijd te Rotterdam gevangen
(V. V.) en anderen uit Gelderland (V. Walchr. en V. Eyndh.) ; bij den Haag
is zij mij nimmer voorgekomen. Bij Rotterdam schijnt zij wel meer gevonden
te worden, want in de collectiën van Dr. Piaget en Fransen berusten voor-
werpen die aldaar gevangen zijn.

31. Ch. rufipcs Linn. — Syn. Tipula rufipes, Linn. Fn. Suec. 1778;
Fabr. Ent. Syst. IV. 244. 53 ; — Clüronomus rufipes , Fabr. Syst.
Anti. 41. 15; Meig. Syst. Beschr. I. 54. k. en VI. 243; id. Abbild. I.
6. 1; Zett. Dipt. Scand. IX. 3502. 19; Schiner, Fn. austr. II. 599; —
CL Ufasciatus, Meig. Syst. Beschr. I. 29. 19; Macq. Dipt. n. Fr. 140ï
7; id. Suit. I. 50. 13 (in laatstgemelde beschrijving de teekens <ƒ en ?
verkeerd geplaatst); — Oh. pulcher , Zett. Ins. lapp. 810. 6.
6 —8 mm. — Kop zwart ; palpen donkerbruin ; ook de sprieten bij het g , de
sprietenpluim lichtbruin ; bij het $ de sprieten geel , met de laatste leden
zwartbruin. Lijf glanzig zwart ; achterlijf aan den wortel geel en bij het £ bo-
vendien met twee breede gele uwarsbanden , die slechts door een smal streepje
van elkander gescheiden zijn; de anale ring bij het <g korter en merkelijk
smaller dan de voorgaande; de tangarmen klein, draadvormig. Pooten rood-
geel ; spits der schenen en tarsenieden zwartbruin ; aan de voortarsen boven-
dien de vier laatste leden , aan de overige tarsen de beide laatste leden ge-
heel zwartbruin ; eerste lid der voortarsen ongeveer een derde langer dan de
schenen ; de volgende leden veel korter en langzaam in lengte afnemende ; bij
het £ de voortarsen in hei midden aan de binnenzijde kort- , aan de buiten-
zijde lang gewimperd ; achterste pooten met fijne en dichte beharing. Kolfjes
roodgeel. Vleugels glasachtig of flauw gebruind , aan den wortel roodgeel ; even
vóór het midden tegen den voorrand eene donkerbruine schaduwvlek, die naar

266 V. CHIRONOMIDAE.

achteren verflauwt en min of meer een dwarsband vormt; de aderen bij den
wortel roodgeel, overigens bruinachtig, in den verdonkerden band krachtiger.
Hier en daar is deze soort gemeen ; ik vond haar te Rotterdam eens in
aantal, zelfs in de huizen; bij den Haag heb ik haar nimmer gezien; in de
duin- fauna schijnt zij dan ook geheel te ontbreken; ik heb voorts exemplaren
uit Utrecht (Six , Wtt.) en uit Zutfen (V. Eyndh.) , en zag exemplaren van
Leiden (V. Eyndh. en Rits.) , Abcoude (Kink ) , Breda (Heyl.) , Middelburg (De
Man) en uit Limburg (Maur.).

32. Ch. marmoratus V. d. VV. — Syn.; V. d. Wulp , Bwst. III. 32. 39 en
Tijdschr. v. Ent. II. 166. pi. 2 flg. 4.

$ 3,5 mm. — Kop bruinachtig ; sprieten bleekgeel, het eersteen het laatste
lid zwartbruin ; palpen donkerbruin. Thorax sterk over den kop verlengd,
eenigszins glanzig, bruingrauw, de langsbanden donkerder. Achterlijf donker
bruingrauvv , op den rug zwart , met witachtigen achterzoom der ringen en
daarop helderwitte rugstippen. Pooten bleekgeel ; de heupen grauwbruin ; de
laatste helft der voordijen bruin, met uitzondering der uiterste spits; ach-
terste dijen met den wortel en een ring vóór het einde bruin ; voorschenen met
twee ringen en de uiterste spits bruin ; ook de achterste schenen met bruine
spits ; aan de tarsen het einde der vier eerste leden en het laatste lid geheel bruin ;
eerste lid der voortarsen ongeveer dubbel zoo lang als de schenen ; de wortel
der voordijen is dun. Kolfjes witachtig. Vleugels grauw en witachtig gemar-
merd door verschillene grauwe vlekken , min of meer twee dwarsbanden vor-
mende ; voorts nog een paar vlekken aan de spits en een op den ondersten
arrn van de vork der posticaal ader ; de vleugeladeren flauw gekleurd; de mid-
deldwarsader ligt iets vóór , de wortel der vorkcel iets voorbij de halve vleu-
gellengte.

Alleen bij Utrecht, in Juli en Augustus gevangen (Six). Het <$ ken ik niet.

33. Ch. scalaenus Schrank. — Syn. Schrank, En. boica, III. 2324; Meig.
Syst. Beschr. I. 54. g en VI. 254. 107; id. Abbild. I. 8. 5 ; Macq. Suit.
I. 55. 37: Zett. Dipt. Scand. IX. 3501. 18; Schiner , En. austr. II. 600.

2,25 — 2,90 mm. — Kop donkerbruin; de palpen lichter; sprieten geelachtig;
de sprietenpluim van het <ƒ lichtbruin. Lijf zwartbruin ; de thorax somwijlen iets
lichter , met onduidelijke strepen ; de voorlaatste lijfsring bij het £ breed , de
anale ring veel smaller ; de tangarmen geelachtig , draadvormig , vrij lang ; be-
haring van het achterlijf bleekgeel. Pooten bleekgeel ; de uiterste spits der
schenen soms stipachtig gebruind; eerste lid der voortarsen ruim dubbel zoo
lang als de schenen ; de voortarsen van het <ƒ. een weinig behaard , doch niet
eigenlijk gewimperd. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met witachtige tint en drie
grauwe vlekken, die vooral bij het $ duidelijk zijn; te weten eene tusschen
de cubitaal- en discoidaal-ader , een weinig voorbij de middeldwarsader , eene aan
den wortel van de vork der posticaal- ader en eene meer wortelwaarts , tegen
de anaal- ader.

III. CHIRONOMUS. 267

Eene vrij zeldzame soort; gevangen bij Utrecht, Mei (Six), te Empe in Gel-
derland (V. Eyndh.) en bij Rotterdam (Frans.).

34. Ch. trinotatlls V. d. W. — Syn. V. d. Wulp , Tijdschr. v. Ent.
XVII. 138. 3.

$ 1,75 min. — Kop met de palpen zwartbruin ; sprieten geel. Thorax ftauw-
glanzig , donker vuilgroen met witten weerschijn en drie breede zwarte langs-
banden ; borst, schildje, achterrug en achterlijf zwart of zwaitbruin ; het ach-
terlijf in sommige richtingen met giijsachtige insnijdingen. Pooten bleek rood-
geel; de heupen zwartachtig ; de knieën , de spits der schenen en der eerste
tarsenleden , alsmede het laatste tarsenlid donkerbruin ; beharing der pooten
bleekgeel ; eerste lid der voortarsen ongeveer dubbel zoo lang als de schenen ;
de volgende leden in lengte afnemende. Kolfjes geelachtig. Vleugels met flauwe
grauwachtige tint , tegen eene donkere oppervlakte gezien eenigszins gemar-
merd , met drie donkergrauwe vlekken , ongeveer geplaatst als bij scalaenus.

Het $ te Utrecht, Mei (Six).

35. Ch. Histrio Fabr. — Syn. Tipula Hislrio , Fabr. Ent. Syst. IV. 244.
51; — Chironomiis Ilistrio , Fabr, Syst. Anti. 41. 18; Meig. Syst. Beschr.

I. 36. 35 en VI. 244; Zett. Dipt. Scand. IX. 3547. 72; Schiller, Fn. austr.

II. 600; —Tip. stricta, Fabr. Ent. Syst. IV. 245. 55; — Cltir. strktus ,
id. Syst. Anti. 42. 18; — Tip. stief /'ca , id. Spec. Ins. II. 407. 38; —
Chir. stidicus , Meig. Abbild. I. 8. 4; Macq. Suit. II. 55. 39.

5,75 — 6,75 mm. — Kop zwart; sprieten en palpen donkerbruin; de sprie-
tenpluim van het g zwartachtig. Thorax zwart , met grauwe bestuiving en drie
zwarte langsbanden ; achterlijf fluweelz wart , met witte insnijdingen en grauwe
beharing; tangarmen matig groot, sterk gebogen. Dijen geelachtig, aan de spits
zwart met een witten ring; schenen bleekgeel, met zwartbruinen wortel en
spits ; de achterste schenen bovendien met een zwartbruinen ring in het mid-
den ; tarsen witachtig , met de gewrichten donkerbruin ; eerste lid der voor-
tarsen een weinig langer dan de schenen ; bij het g de voortarsen gewimperd.
Kolfjes bleekgeel. Vleugels witachtig , een weinig wolkig ; de d warsader zwart
gezoomd.

Bij ons zeldzaam ; ik vond haar bij den Haag in de duinen in Augustus , en
bezit een voorwerp uit# Zutfen (V. Eyndh..) ; ook te Rotterdam gevangen (Piag.).

36. Ch. piciulus Meig. — Syn. Ch. pidalus , Meig. Syst. Beschr. VI. 244;
id. Abbild. I. 8. 2 ; Zett. Dipt. Scand. IX. 3548. 73 ; Schiner , Fn. austr.
II. 600; — CL Uicticus , Meig. Syst. Beschr. I. 37. 36 (excl. syn.).

Gelijkt in alle opzichten op de vorige soort, ook -in grootte; doch de voor-
tarsen . zijn bij het £ niet gewimperd en de vleugels hebben , behalve de
zwartgezoomde dwarsader, drie vrij duidelijke, grauwe wolkige vlekken, waar-
van twee op eenigen afstand van den achterrand en de derde tusschen de cubi-
taal- en discoidaal-ader , een eind voor de vleugelspits.

268 V. CHIRONOMIPAE.

Schijnt nog zeldzamer dan Bistrlo ; ik ken de soort alleen uit een paar
exemplaren , te Utrecht in Mei gevangen (Six).

37. Ch. faseiatus Meig. — Syn. Meig. Klass. I. IC 14 ; id. Syst. Beschr.
I. 41. 46.

Bijna 3 mm. — Kop met sprieten en palpen bruinachtig. Thorax , schildje en
achterlijf zwartbruin. Pooten zwartbruin; het eerste lid van alle tarsen wit*
aan de voortarsen is het eerste lid anderhalfmaal zoo lang als de schenen, het
tweede lid half zoo lang als het eerste. Kolfjes bleekgeel. Vleugels een weinig
grauwachtig.

Voor jaren een $ te Utrecht gevangen (V. V.) , het eenige exemplaar van
deze soort dat ik ooit gezien heb, en waarnaar ik indertijd de bovenstaande
beschrijving heb gemaakt, die voor eene zoo kenbare soort wel voldoende
zal zijn.

38. Ch. albimaiius Meig. — Syn. Ch. albimanus , Meig. Syst. Beschr.
I. 40. 45; Macq. Dipt. n. Fr. 145. 25; id. Suit. I. 56. 40; Zett. Dipt.
Scand. IX. 3551. 77; Schiner, Fn. austr. 11.604; — Ch. annularis , Meig.
Klass. I. 17. 16; Panz. Fn. germ. CIX. 19.

3 — 6 mm. — Kop met de sprieten en palpen bruin; de sprietenpluim van het
J* lichter. Thorax , schildje en achterlijf glanzig zwart ; de tangarmen van het
<£ klein , draadvormig. Pooten zwartbruin ; het eerste lid der voortarsen wit ,
merkelijk langer dan de schenen ; de wortel der dijen geel ; de achterste
schenen en tarsen bleekgeel met zwartachlige spits der leden; de voortarsen
naakt. Kolfjes bleekgeel. Vleugels witachtig.

Vrij zeldzaam. Enkele malen bij den Haag ; overigens te Rotterdam (Piag.)
en te Utrecht (Six).

39. Ch. nubilus Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 254. 106; id. Ab-
bild. I. 8. 6.

3 — 4,5 mm. — Kop zwartbruin ; sprieten lichtbruin of geelachtig ; de sprieten-
pluim van het <$ licht bruingrauw; zuiger en palpcn zwartbruin ; het laatste
lid der palpen korter en dunner dan het voorgaande. Thorax zwaï tachtig ,
van boven met lichtgrijze bestuiving en vier zwarte langsbanden , die bij het
J dikw'yls zeer onduidelijk zijn; schildje bruin; achterrug en achterlijf zwart,
bijna glansloos; de insnijdingen iets lichter; de anale ring bij het J* zoo lang
als de voorgaande, doch veel smaller, de tangarmen draadvormig. Pooten don-
kerbruin of zwartbruin; de wortel der achterste dijen, een wegsmeltende ring
vóór de spits van al de schenen en voorts de eerste tarsenleden bleekgeel of
witachtig, de tarsenleden met donkerbruine spits; bij het <ƒ de voorschenen,
met uitzondering van den wortel en de spits , geel ; voorpooten genoegzaam
naakt ; achterste pooten , althans bij het <£ , met korte beharing ; het eerste
lid der voortarsen ruim dubbel zoo lang als de schenen. Kolfjes zwartachtig
met geelachtigen steel. Vleugels (PI. VIII. fig. 10) met grauwe tint, aan de

lil. CHIRONOMUS. '269

eerste helft van d$n voorrand eenigszins geelachtig ; voorhij het midden een
breede, zwartachtige dwarsband , die aan den voorrand begint en zich naar
achteren oplost in een donkeren zoom langs de vork der posticaal-ader ; aan
den voorrand hangt deze band te zamen met een zwartachtigen zoom langs de
vleugelspits ; het einde der langsaderen en de wortel der vorkaderen zijn ver-
dikt en donker.

Het $ dezer fraaie soort leerde ik het eerst kennen uit een exemplaar j
door den Heer Fransen bij Rotterdam gevangen ; later ving Dr. Piaget in Mei
beide sexen mede aldaar en in hel Overmaassche.

40. Ch . niveipeiinis Fabr. — Syn. Ch. niveipennis , Fabr. Syst. Anti. 42.
21 ; Zett. Dipt. Scand. IX. 3566. 92 ; Schiner , Fn. austr. II. 693 ; —
Ch. pilicornis , Fabr. Ent. Syst. IV. 243. 45 ; id. Syst. Anti. 39. 5 ; Meig.
Syst. Beschr. I. 52. a; id. VI. 254. 108; — Ch. rudis , Zett. Ins. lapp.
809. 3; — CL obscurus , id. 1. c. 815. 31.

6,75 — 8 mm. — Kop met sprieten en palpen zwartbruin. Thorax donker-
grauw met zwarte langsbanden. Achterlijf zwart, met grijze insnijdingen en
zwarte beharing ; de anale ring bij het <$ smal , de tangarmen dun. Pooten
zwartbruin of lichter bruin ; het eerste lid der voortarsen een weinig langer dan
de schenen , de volgende leden al korter wordende ; bij het <ƒ de voortarsen in
't midden wederzijds gebaard. Kolfjes zwartachtig , doch bij het $ veeltijds
lichter , tot zelfs vuilwit. Vleugels witachtig , met duidelijk zwarte en donker
gezoomde middeldwarsader ; de subcostaal-ader aan den wortel streepvormig ver-
dikt en zwart.

Ik ving deze vrij zeldzame soort enkele malen in April en Mei in de duinen;
zij werd ook te Beek gevangen (Six).

De soort door Meigen onder den naam van nlveipennh beschreven (Syst. Be-
schr. I. 51. 73) is eene andere, met behaarde vleugels en de grondkleur van
den thorax geel.

41. Ch. nubeculosus Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 37. 37 ; id.
Abbild. I. 8. 7.; Macq. Dipt. n. Fr. 143. 17; id. Suit. I. 54. 34; Zett.
Dipt. Scand. IV, 3569. 94 ; Schiner , Fn. austr. II. 598.

3,5 — 5,75 mm. — Kop en palpen zwartbruin ; sprieten bij het <£ zwart-
bruin met lichtbruine pluim , bij het ? geelachtig met de laatste leden ge-
bruind. Thorax donker grauwbruin , bij het $ veelal lichter , tot bruingeel ;
de langsbanden zwartachtig. Achterlijf zwartbruin, bij het $ meest met lich-
tere insnijdingen; bij het J* de anale ring zoo breed als de voorgaande en
duidelijk afgesnoerd; de tangarmen matig lang en smal. Pooten eenkleurig
vuilgeel of licht bruingeel; eerste lid der voortarsen anderhalfmaal zoo lang
als de schenen , het volgende veel korter , het derde en vierde omtrent even
lang ; bij het g de voortarsen fijn behaard, doch niet eigenlijk gewimperd. Kolf-
jes zwartachtig, soms met lichteren steel. Vleugels witachtig, tegen eene
donkere oppervlakte gezien , met grauwe wolkige vlekken , waarvan eene

270 V. CHIRONOMIDAE.

buitenwaarts tegen de middeldwarsader , eene meer naar de vleugelspits , tus-
schen de cubitaal- en discoidaal-ader , en eene tegen den wortel van de vork
der posticaal-ader , het meest in het oog vallen.

Bij den Haag gemeen , van April tot September. Ik ontving de soort verder
uit Rotterdam (Sn. , Frans, en Piag.) , uit Leiden (V. V.) , uit Haarlem en
Overveen (Weyenb.) , uit Utrecht ( Wtt. en Six) en uit Zutfen (V. Eyndh.).

IV. CRICOTOPUS V. d. W. (Tijdschr. v. Entom. XVI. lxx en XVII. 132).
PI. VIII. fig. 11.

Dit geslacht komt in de voornaamste kenmerken met Chironomus overeen ,
doch is onderscheiden door de voortarsen , waarvan het eerste lid de helft of
een derde korter is dan de schenen. Bij het <ƒ is de anale lijfsring veel korter
dan de voorgaande ring en meer breed dan lang ; de tangarmen kort en breed ,
gewoonlijk sneeuwwit. Pooten zwart en wit geteekend , .als geringd; voortar-
sen naakt of met zeer korte, weinig in 't oog vallende beharing, slechts bij
eene enkele uitzondering 1) bij het <ƒ gebaard ; ook de achterste pooten zoo
goed als naakt. Kolfjes steeds wit of bleekgeel. Vleugels naakt; de achter-
hoek , vooral bij het £ , sterk uitspringend ; cubitaal-ader recht of zelfs een
weinig tegen den voorrand opgebogen , vóór het eind van den voorrand uitloo-
pende ; middeldwarsader iets voorbij de halve vleugellengte ; posticaal-ader ge-
vorkt; wortel der vork een weinig voorbij de middeldwarsader; onderarm der
vork recht of met zachte buiging naar beneden; schouderdwarsader ontbrekend
of nauwelijks even aangeduid.

De soorten van dit geslacht zijn allen klein (2 — 3 mm.) en geel en zwart
geteekend; de thorax op den rug met drie glanzig zwarte langsbanden, die
soms, vooral bij het g , zeer breed zijn, zoodat zij samenvloeien en de gele
kleur dermate verdringen , dat er slechts een paar gele schoudervlekken overblijven
of zelfs de thorax geheel glanzig zwart wordt. Over 't algemeen is de zwarte
teekening nog al aan verandering onderhevig en zijn daardoor de soorten moeie-
lijk te onderscheiden ; de bestaande beschrijvingen geven ook bijna geen plas-
tische kenmerken aan , maar bepalen zich in den regel tot verschillen in kleur
en teekening. Het is dan ook zeer waarschijnlijk, dat verscheidene soorten slechts
als variëteiten zijn te beschouwen.

De volgende negen soorten meen ik te kunnen onderscheiden :

a. Tarsen geheel zwart 1. tibialis Meig.

Tarsen , althans de achterste , wit of wit en zwart

geteekend b

b. Dijen grootendeels zwart, alleen aan de basis geel

of wit 2) , c

1) Chironomus obscurimanus Zett. , niet als inlandsch bekend.

2) Bij sommige voorwerpen van Cr. tricinclus Meig., met name de var. tri/asciatus

IV. cricotopus. 271

Dijen, althans de beide achterste paren , grootendeels
wit , alleen aan de spits zwart f

c. Achterlijf zwart met breede gele dwarsbanden . . d.
Achterlijf zwart met witte insnijdingen . . . . e.

d. De gele banden des achterlijfs op den eersten en

vierden ring 2. bicinctus Meig.

De gele banden des achterlijfs op den eersten ,

vierden en zevenden ring 3. tricinelus Meig.

e. Thorax zwart met gele schoudervlekkon (<ƒ) of geel

met breede zwarte langsbanden (?) 4. annullpes Meig.

Thorax geel met matig breede , zwarte langsban-
den 5. motitator I,inn.

f. Achterlijf zwart met het eeiste derdedeel geel . . G. miifasciatus Maai-
Achterlijf zwart , hoogstens aan den wortel witach-

tig ot met witachtige of gele insnijdingen , soms
bij het $ bijna geheel geel g

g. Thorax zwart met gele schoudervlekken ; achterlijf

zwart , aan den wortel witachtig (<ƒ) ; of thorax
geel met breede zwarte langsbanden; achterlijf
geel, op den tweeden ring en aan den anus zwart

gevlekt ($) 7. oscillator Meig.

Thorax geel met matig breede zwarte langsbanden;
achterlijf zwart met witte of geelachtige insnij-
dingen h

h. Schildje zwart 8. sylvestris Fabr.

Schildje geel 9. ornatm Meig.

1. Cricotopus tibialis Meig. — Syn. Ckironomus ühialis , Meig. Klass. I.
16. 15; id. Syst. Beschr. I. 41. 47; Macq. Dipt. n. Fr. 145. 2G ; id.
Suit. I. 50. 42; Zett. Dipt. Scand. IX. 3553. 80; Schiner, Fn. austr. II. 609.

2 — 2,25 mm. — £ Glanzig zwart. Sprieten en sprietenpluim bruin. Ach-
terlijf met smalle witachtige insnijdingen ; de tangarmen vuilwit. Pooten zwart
of donkerbruin ; de schenen met breeden witten ring ; eerste lid der voortarsen
bijna de helft korter dan de schenen; de overige leden in afnemende lengte.
Vleugels melkwit, met fijne , schier ongekleurde aderen.

Enkele vrouwelijke voorwerpen , die ik meen tot deze soort te moeten reke-
nen , hebben geelachtige schoudervlekken en den uitersten wortel der dijen geel.

Nu en dan in de duinen bij den Haag gevangen; ook te Utrecht (V. V.) en
te Driebergen (Six).

2. Cr. bicinctus Meig. — Syn. CMronomus bicinctus , Meig. Syst. Beschr.

Macq., is het wit der dijen meer uitgebreid; men zij er op bedacht dat die soort
nogtans tot de afdeeling c behoort.

272 V. CHIRONOMIDAE.

I. 41. 48; id. Abbild. I. 10. 3; Macq. Dipt. n. Fr. 146. 28; id. Suit.

I. 56. 44; Zett. Ins. tapp. 812. 17; id. Dipt. Scand. IX. 3553. 81;

Schiner , Fn. austr. II. 61 U ; — Ch. dizonias , Meig. Syst. Beschr. VI.

252. 101 ; id. Abbild. I. 10. 4.
2,25 — 3 mm. — Kop met sprieten en monddeelen zwart ; de sprietenpluim
bij het <$ aan de spits eenigszins witachtig. Thorax glanzig zwart met gele
schoudervlekken ((ƒ) of geel met breede , soms ineengevloeide , zwarte langs-
banden ($) ; schildje , achterrug en borst zwart. Achterlijf zwart ; de eerste en
vierde ring , bij het % ook de buik geel ; de tangarmen van het <ƒ sneeuwwit.
Pooten zwart ; voorheupen en wortel van al de dijen bleekgeel ; al de schenen
in 't midden , alsmede de achterste tarsen , met uitzondering van de spits der
leden, wit; voortarsen een derde korter dan de schenen. Vleugels witachtig; de
voorste langsaderen en de middeldwarsader lichtbruin.

Enkele malen bij den Haag , in Juni en Augustus ; ook te Utrecht , in April
en Mei (Six) en te Zutfen (V. Evndh.).

3. Cr. triciiictus Meig. — Syn. Ch tricinctus , Meig. Syst. Beschr. I. 41.
49; id. Abbild. I. 10. 8; Macq. Dipt. n. Fr. 146. 29; id. Suit. I. 56.
45; Zett. Dipt. Scand. X. 3555. 82; Schiner, Fn. austr. II. 610; — Ch.
trifasciatus , Meig. Syst. Beschr. I. 42. 50; id. Abbild. I. 10. 7; Panz, Fn.
germ. CIX. 18 ; Zett. Dipt. Scand. IX. 3556. 83.

3 mm. — Kop geel ; palpen zwart ; sprieten bruin ; de spits van de pluim
bij het g witachtig. Thorax geel , met de breede langsbanden , het schildje , de
achterrug en de borst glanzig zwart. Achterlijf bij het <g fluweelzwart , met den
eersten , vierden en zevenden ring geel en overigens witachtige insnijdingen ;
de tangarmen wit ; bij het % het achterlijf geel , van boven met drie zwarte
dwarsbanden. Pooten zwart; de voorheupen en de wortel van al de dijen bleek-
geel ; schenen met breeden witten ring ; voortarsen geheel zwart of bruin ; aan
de achterste tarsen de twee of drie eerste leden wit ; eerste lid der voortarsen
half zoo lang als de schenen. Vleugels een weinig grauwachtig , tegen eene
donkere oppervlakte gezien , melkwit ; de voorste aderen lichtbruin , de overigen
ongekleurd.

Somtijds worden voorwerpen aangetroffen , bij welke de zwarte teekening
minder uitgebreid is , dat is de banden op den thorax smaller en de dijen alleen
aan de spits zwart; zij maken de variëteit trifasciatus uit.

Meermalen bij den Haag, in April en Mei; ook te Utrecht en Driebergen, nog
in October (Six) en op Walcheren (G. v. W.).

4. Cr. anuulipcs Meig. — Syn. Gliirovomus annulipes , Meig. Syst. Beschr.
I. 42. 51 en VI. 244 ; id. Abbild. I. 10. 10 ; Macq. Dipt. n. Fr. 147.
31 ; id. Suit. I. 57. 47; Zett. Ins. lapp. 813. 19 (ex parte) ; id. Dipt. Scand.
IX. 3561. 87; Schiner, Fn. austr. II. 611.

2,25 — bijna 3 mm. — Kop van het <$ met sprieten en monddeelen zwart j
de sprietenpluim zwarttruin ,' aan de spits een weinig witachtig; bij het $ de

IV. cricotopus. 273

kop geel , met de oogen en palpen zwart en de sprieten bruinachtig. Thorax
bij het <ƒ, zoomede het schildje en de achterrug glanzig zwart, met gele
schoudervlekken ; thorax bij het ? geel , met drie breede laogsbanden , een
vlekje in de borstzijden , alsmede de borst, het schildje en de achterrug glanzig
zwart. Achterlijf fluweel zwart , met den wortel en de insnijdingen der middelste
ringen , bij het $ ook de buik geel. Pooten zwart of zwartbruin ; de voorheu-
pen en de wortel van al de dijen bleekgeel; schenen met breeden witten ring-
aan de achterste tarsen de twee of drie eerste leden wit ; eerste lid der voor-
tarsen ten minste een derde korter dan de schenen ; de overige leden in afne-
mende lengte. Vleugels witachtig met bijna ongekleurde aderen.

Enkele malen te 's Gravenhage , April tot Juni ; ook te Rotterdam (Piag.) , te
Utrecht (Six) , in den Aerenhout bij Haarlem (Weyenb.) en op Walcheren
(G. v. W.).

5. Cr. motitator Linn. — Syn. Tipula motitatrix , Linn. Fn. suec. 17G0;
Fabr. Ent. Syst. IV. 243. 44 ; Schrank , Ins. austr. 430. 872 ; — Chirono-
mus motitator , Fabr. Syst. Anti. 38. 2 ; Latr. Gen. crust. IV. 250 ; Meig.
Syst. Beschr. I. 45. 55 ; id. Abbild. I. 9. 5 ; Macq. Dipt. n. Fr. 147.
32; id. Suit, I. 57. 48; Zett. Ins. lapp. 812. 1G ; id. Dipt. Scand.
IX. 3557. 84; Schiner, Fn. austr. II. 611.

2,25 — 3 mm. — Gelijkt op de vorige soort, doch ook bij het <ƒ is de
thorax geel , op den rug met drie matig breede langsbanden ; voorts eene vlek
aan de borstzijden, het schildje en de achterrug zwart. Achterlijf dofzwart ,
aan den wortel bleekgeel en verder met witachtige insnijdingen ; bij het $ het
achterlijf geel , van boven met zwarte dwarsbanden.

Indertijd verkreeg ik deze soort bij den Haag in April uit de in 't water
levende poppen. Als verdere vindplaatsen heb ik aangeteekend : Rotterdam en
het Overmaassche (Piag.) , Utrecht (Six) en Middelburg (De Man). 1)

6. Cr. unifasciatus Macq. — Syn. CMrononms unifasciatus , Macq. Dipt*
n. Fr. 148. U; id. Suit. I. 58. 50; Meig. Syst. Beschr. VII. 9. 141.

$ 1,90 mm. — Kop geel , met zwarte palpen en bruine sprieten. Thorax geel ;
de breede rugbanden , het schildje , de achterrug en de borst zwart. Achter-
lijf dofzwart , aan den wortel voor een derde , zoomede de buik geel. Voor-
pooten zwart; de wortel der dijen geel en de voorschenen in 't midden wit;
achterste pooten bleekgeel , met de knieën , de spits der schenen en de laatste
tarsenleden zwart; eerste lid der voortarsen ruim half zoo lang als de sche-
nen. Vleugels met eenige grauwbruine tint , tegen eene donkere oppervlakte
gezien witachtig; aderen lichtbruin.

1) In Herklots' Bouwstoffen voor eene Fauna van Nederland, dl. III, blz. G»
maakte ik van deze soort melding, als door den Heer Snellen van Vollenhoven te
Kampen aangetroffen. Het is mij later gebleken , dat de daarbij bedoelde exemplaren ,
Wegens het gele schildje , als Cr. ornatus moeten bestemd worden.

18

274 V. CHIRONOMIDAK.

Het 5 te Utrecht , in Mei (Six) en bij Rotterdam (Piag.) ; het g ken ik
niet, en uit de aangehaalde beschrijvingen blijkt ook niet duidelijk of Mac-
quart het heeft gekend.

7. Cr. oscillator Meig. — Syn. Chironomus oscillator, Meig. Syst. Beschr.
I. 44. 54; id. Abbild. L 10. 1.

2,25 mm. — Kop geel; sprieten en palpen, bij het £ ook de sprietenpluim
bruinachtig. Thorax bij het <ƒ zwart met gele schoudervlekken , bij het ? geel
met breede zwarte langsbanden; schildje, achterrug en borst zwart. Achterlijf
van het <£ zwart, aan den wortel met eene lichtgrijze, door eene zwarte lijn
gedeelde vlek; bij het $ het achterlijf geel, de beide eerste ringen een
weinig bultig verheven, en aan den voorrand van den tweeden ring eene
zwarte dubbelvlek. Pooten zwart; achterste dijen aan den wortel tot over de
helft bleekgeel; al de schenen in 't midden, alsmede de drie eerste leden
der achterste tarsen wit; eerste lid der voortarsen bijna de helft korter dan de
schenen; vleugels met witachtige tint.

Bij den Haag in Juni het %.

8. Cr. sylvestris Fabr. — Syn. Tipula sylvestris, Fabr. Ent. syst. IV.
252. 89; — Chironomus sylvestris, Fabr. Syst. Anti. 47. 46; Meig. Syst.
Beschr. I. 43. 53; id. Abbild. I. 9. 7—9; Zett. Ins. lapp. 812. 18; id.
Dipt. Scand. IX. 3553. 85; Schiner, Fn. austr. II. 611; — Chir. vi-
bratorins , Meig. Klass. I. 16. 13; — Chir. triannulatus , Macq. Dipt. n.
Fr. 146. 30; id. Suit. I. 57. 46; Meig. Syst. Beschr. VII. 9. 139.

2,25 mm. — Kop geel; sprieten en palpen bruinachtig, ook de sprieten-
pluim <ƒ, die evenwel aan de spits een witachtigen weerschijn heeft. Thorax-
met drie zwarte, breeder of smaller rugbanden; borst, schildje en achterrug
glanzig zwart. Achterlijf fluweelzwart, met witachtige insnijdingen en gewoon-
lijk den wortel van den eersten, vierden en vijfden ring geel; bij het 2 ook
de buik geel. Voorpooten zwart, de wortel der dijen bleekgeel; schenen met
breeden witten ring; achterste pooten wit, met de knieën, de spits der schenen en
de twee of drie laatste tarsenleden zwart; eerste lid der voortarsen ongeveer
half zoo lang als de schenen. Vleugels met witachtige tint en ongekleurde aderen.

Bij den Haag, in Mei tot Augustus eene zeer gewone soort, ook aan de
Vogelenzang door mij gevangen. Verdere vindplaatsen zijn: Wassenaar en Leiden,
(V. V.), Haarlem (Weyenb.), Rotterdam (Frans.), in het Overmaassche
(Piag.), bij Amsterdam (Kink.), te Arnhem (V. V.) en te Middelburg (De Man).

9. Cr. ornatus Meig. — Syn. Chironomus ornalus, Meig. Syst. Beschr. I.
43. 52; id. Abbild. I. 10. 5; Zett. Dipt, Scand. IX. 3560. 86 en XIV.
6507; - ? Schiner, Fn, austr. II. 611 1); — Chir. marginatus , Macq.

1) Schiner vermeldt hier Chironomus ornatus Meig. onder de Oostenrijksche soorten ,
doch voegt er tevens bij, dat hij de soort niet kent, maar vermoedt dat zij als

IV. CRICOTOPUS. 275

Dipt. n. Fr. 148. 33; id. Suit. I. 57. 49; Meig. Syst. Beschr. VII. 9. 140 ;
Bwst. I. 140. 24 en III. 6. 45.

1,75 — 2,25 mm. — Kop en palpen geel of bruingeel. Sprieten van het £'
lichtbruin, met de pluim nog bleeker; sprieten van het $ geel. Thorax geel,
met drie zwarte , breeder of smaller rugbanden ; borst en achterrug zwart ,
de laatste soms met gele langslijn; schildje geel. Achterlijf van het <ƒ dofzwart,
met witachtige of gele , soms breede en daardoor bandvormige insnijdingen , en
meestal een gelen buik; bij het ? het achterlijf geel met zwarte rugvlekken.
Pooten witachtig; de knieën, de spits der schenen en der tarsenleden zwart;
aan de voorpooten de tarsen geheel, aan de achterste pooten de beide laatste
tarsenleden zwart; eerste lid der voortarsen ongeveer half zoo lang als de
schenen. Vleugels witachtig, de aderen ongekleurd.

Bij den Haag, in Juni (V. V.); aan de Schielandsche plassen (Piag.) ; aan
den Oosterdoksdijk bij Amsterdam (Kink.); aan den Zeedijk bij Kampen (V. V.)
en op Walcheren (G. v. W.).

V. CAMPTOCLADIUS V. d. W. (Tijdschr. v. Entom. XVI. lxx en XVII.
133). PI. VIII. fig. 12—14.

Komt in de hoofdkenmerken met de vorige geslachten en vooral met Crico-
topus overeen ; het eerste lid der voortarsen is ook hier korter dan de schenen;
de anale lijfsring van het g breed en kort , de tangarmen wit of met witte
beharing. Pooten eenkleurig, althans niet zwart en wit geringd. Kolfjes bij
alle bekende soorten donker. Vleugels naakt ; cubitaal-ader naar boven opge-
bogen , soms kort en merkelijk vóór het eind van den voorrand uitmondende of
voor een groot deel dicht langs den voorrand loopende ; de eerste achtercel
daardoor breed ; middeldwarsader op halve vleugellengte ; posticaal-ader gevorkt ;
wortel der vork merkelijk voorbij de middeldwarsader; onderarm der vork S-
vormig gebogen.

variëteit tot sylvestris zou kunnen behooren. In weerwil van dit alles geeft hij een
onderscheidingskenmerk aan (de verschillende lengteverhouding van het eerste lid der
voortarsen), dat, zoo het inderdaad bestond, eene reden zou zijn, om beiden zonder
aarzeling voor afzonderlijke soorten te houden. Dit kenmerk bestaat evenwel niet en
wordt ook in geen der door Schiner aangehaalde beschrijvingen aangegeven. Wel zegt
Zetterstedt in deel XIV, bij de beschrijving van het <?: tarsornm anlicorum articulus
l:mus tibia vix duplo longior, maar dit is duidelijk eene schrijffout en moet brevior
zijn , om aan te duiden dat bij het $ het eerste lid der voortarsen naar evenredigheid
iets langer is dan bij het ?; geenszins is er uit af te leiden dat dit tarsenlid bijna
zoo lang als de scheen zou wezen. Volgens mijne waarnemingen en evenzeer volgens
Meigen en Zetterstedr, is het bijna alleen de mindere uitbreiding der zwarte teekening
(waardoor o. a. ook het schildje geel blijft), die ornatus van sylvestris doet afwijken.
Het zou dan ook zoo onmogelijk niet zijn, dat Schiner's vermoeden ten slotte toch
wordt bevestigd en wij inderdaad hier slechts met eene lichtere variëteit van syl-
vestris te doen hebben.

276 V. CHIRONOMIDAE.

Zwarte, veelal fluweelige , zeer kleine soorten, van ongeveer 2 mm.

a. Sprietenpluim van het £ wit ; aan den wortel der

vleugels een zwart langsstreepje ; uitmonding der
cubitaal-ader ver vóór het eind van den voor-
rand (PI. VIII. fig. 12) . . 1. byssinus Schr.

Sprietenpluim van het g zwartachtig ; aan den wor-
tel der vleugels geen zwart langsstreepje ; uit-
monding der cubitaal-ader dicht bij het eind van
den voorrand (fig. 13 en 14) b

b. Cubitaal-ader allengs naar den voorrand opgebogen

en ofschoon eenigszins met dezen evenwijdig loo-
pende , toch duidelijk afgescheiden (fig. 13) ; flu-
weelzwarte soort van iets meer dan 2 mm. . . 2. aterrimus Meig.
Cubitaal-ader dadelijk opwaarts gebogen en voor een
deel uiterst dicht langs den voorrand loopende
(fig. 14) ; zwarte , flauw glanzige soort van min-
der dan 2 mm. ; .;....;... 3. minimus Meig.

1. Camptocladiiis byssinus Schrank. — Syn. Tipuïa byssina , Schrank,
Fn. boica , III. 2330 ; — C/dronomus byssinus , Meig. Syst. Beschr. I.

46. 58; Macq. Dipt. n. Fr. 149. 36; id. Suit. I. 58. 53; Zett.
Ins. lapp. 815. 34; id. Dipt. Scand. IX. 3572. 98; Schiner, Fn.
austr. II. 612.

1,75 — 2,25 mm. — Fluweelzwart. Sprieten bruinachtig, de sprietenpluim van
het ^ witachtig. Pooten zwartbruin of pekbruin ; de achterste pooten behaard ;
eerste lid der voortarsen half zoo lang als de schenen , de volgende leden in af-
nemende lengte. Kolfjes zwart. Vleugels (PI. VIII. fig. 12) melkwit, met bijna
ongekleurde aderen en aan den wortel met een zwart langsstreepje ; cubitaal-
ader kort, van den beginne af tegen den voorrand opgebogen en ver vóór
het eind van den voorrand uitloopende ; de eerste achtercel daardoor zeer
breed , vooral naar het einde ; onderarm der posticaal-ader sterk S-vormig
gebogen.

Bij den Haag in April en op nieuw in het najaar ; ook ving ik exemplaren
te Maarsbergen en te Zutfen; voorts te Rotterdam (Piag.) , te Leiden (V. V.)
te Overveen (Weyenb.) en te Utrecht (Six).

2. C. aterrimus Meig. — Syn. Chironomus aterrimus , Meig. Syst. Beschr. I.

47. 59; Zett. Dipt. Scand. IX. 3573. 99; Schiner, Fn. austr. II. G12.
2,25 mm. — Fluweelzwart. Sprieten , pooten en kolfjes zwart ; sprietenpluim

van het £ zwartachtig, alleen aan de spits met witten weerschijn. Eerste
lid der voortarsen een derde korter dan de schenen. Vleugels (PI. VIII. fig.
13) witachtig; de voorste aderen flauwbruin, de overigen ongekleurd; aan den
Wortel geen zwart langsstreepje ; cubitaal-ader langzaam naar boven gebogen

V. CAMPTOCLADIUS. 277

en niet ver van het eind van den voorrand uitloopende ; onderarm der posti-
caal-ader iets minder sterk gebogen dan bij bgssinus.

Bij den Haag en Wassenaar , in het voorjaar ; te Rotterdam (Sn.) , bij
Haarlem (Rits.) , te Utrecht (Six) en op Walcheren (G. v W.).

3. C. miiiiitius Meig. — Syn. Chironomus minimus , Meig. Syst. Beschr. I,
47. 61 ; Macq. Dipt. n. Fr. 149. 37; id. Suit. I. 59.55; Zett. Dipt. Scand.
IX. 3573. 100 ; Schiner , Fn. austr. II. 612.

1,25 — 1,75 mm. — Zwart, met eenigen glans. Sprieten zwart, de sprie-
tenpluim van het J1 donkerbruin. Pooten zwartachtig of pekbruin , soms zelfs
geelbruin; eerste lid der voortarsen een derde korter dan de schenen. Kolfjes
zwartachtig. Vleugels (PI. VIII. fig. 14) met grauwe tint ; de voorste aderen
flauwbruin , de overigen ongekleurd ; aan den wortel geen zwart langsstreepje ;
cubitaal-ader van den beginne af naar den voorrand opgebogen en een eind
wegs zoo dicht langs de randader loopende, dat deze bij oppervlakkige be-
schouwing verdikt schijnt ; uitmonding der cubitaal-ader aan het eind van
den voorrand ; onderarm der posticaal-ader als bij de vorige soort.

's Gravenhage , eens in Januari aan een venster, later ook meer dan eens
in het sleepnet gevangen in Juli ; ook te Rotterdam (Frans.) en te Utrecht (Six).

VI. ORTIIOCLADIUS V. d. W. (Tijdschr. v. Entom. XVI. lxx en
XVII. 132).

Ook bij dit geslacht , dat in de hoofdkenmerken met de drie vorigen overeen-
stemt, is, even als bij Cricotopus en Camptocladius , het eerste lid der voortarsen
korter dan de schenen ; de pooten hebben echter niet de eigenaardige wit en zwart
geschakeerde teekening van Cricotopus, maar zijn meer eenkleurig , 't zij licht of don-
ker , en in 't eerste geval hoogstens met donkere gewrichten. Vleugels naakt ;
subcostaal-ader voorbij het midden van den voorrand uitloopende; cubitaal-ader
recht of slechts weinig gebogen, tot bij het eind van den voorrand reikende;
middeldwarsader in 't midden of zelfs nog vóór het midden der vleugellengte ;
wortel van de vork der posticaal-ader gewoonlijk merkelijk voorbij de middel-
dwarsader; onderarm der vork recht of nauwelijks even gebogen.

De soorten zijn meerendeels klein ; slechts enkelen bereiken eene lengte van
meer dan 2 of 3 mm. De slangachtige larve van O. stercorarius werd door
De Geer in natte koemest gevonden; zij heeft niet het kokervormige adem-
halings-orgaan van de larven , die in het water leven. Een tiental inlandsche
soorten zijn mij bekend.

a. Pooten eenkleurig zwartbruin of pekbruin , en , zoo
zij lichter zijn, zonder donkere gewrichten . . b
Pooten bleekgeel of witachtig, met donkerder ge-
wrichten i

l. Eerste lid der voortarsen een (Jerde korter dan de

278 V. CHIRONOMIDAK,

schenen; grootere soort (meer dan 4 mm.; vleu-
gels van het <jf met lapvormig uitspringenden

achterhoek ; 1. dilatatus V. d.Vf.1)

Eerste lid der voortarsen half zoo lang als de
schenen; kleinere soorten (van nog geen 3 mm.) c

c. Kolfjes zwart 2. stercorarius De G.

Kolfjes wit of geelachtig d

d. Vleugels witachtig; thorax en achterlijf eenkleurig

zwart (<ƒ) of beiden geel, de thorax met zwarte

.langsbanden (?) 3. diversus V. d. W.

Vleugels bruinachtig grauw ; thorax geel met zwarte

banden; achterlijf zwart 4. pygmaeus Meig.

e. Thorax eenkleurig zwart of zwartbruin (sprieten-

pluim van het g wit) 5. nanulus V. d. W.

Thorax geel met langsbanden /

f. Banden van den thorax zwart g

Banden van den thorax roestkleurig h

q. Borst zwartbruin; vleugeladeren bijna ongekleurd . 6. sordidellus Zett.

Borst geel ; vleugeladeren donkerbruin 7. nigriventris V. d. W.

h. Achterlijf zwart, hoogstens aan den wortel geelachtig . 8. albinervis V. d. W.

Achterlijf geheel of althans aan den buik geel . . i
i. Voorschenen en voortarsen zwartbruin, achterlijf

van boven bruin; grootere soort (meer dan 2 mm.) 9. thoracicus Meig.
Voorschenen en voortarsen bijna niet verdonkerd;
achterlijf geheel geel; kleinere soort (minder dan
2 mm.) 10. ictericus Meig.

1. Orthocladius dilatatus V. d. W. — Syn. CJnronomus dilatatus, V.
d. Wulp, Bwst. III. 32. 53; id. Tijdschr. v. Ent. II. 167. 8. pi. 2. flg.5.

4,5 — 5,25 mm. — Donkerzwart met matigen glans. Sprietenpluim van het
<ƒ bruinzwart. Achterlijf van het £ aan den wortel breeder , de beharing donker-
grijs. Pooten zwart of pekbruin; eerste lid der voortarsen een derde korter
dan de schenen; aan de voorpooten zijn de dijen, aan de middelpooten de
dijen en schenen, aan de achterpooten ook de tarsen lijn behaard; bij het $
de dijen iets verbreed, de beharing der pooten korter. Kolfjes zwartachtig,

1) Waarschijnlijk behoort hier nog, in vrij nauwe verwantschap tot O. dilatatus,
eene andere soort, Chironomus luccns Zett. (= lucidus Staeg.), die indertijd door mij
in Herklots' Bouwstoffen III, blz. 7, n°. 55 is vermeld, als te Empe door wijlen den
Heer Van Eyndhoven gevangen. Ik bezit de exemplaren niet meer en heb ook geene
aanteekening gehouden van de lengteverhouding der tarsenleden en andere bijzonder-
heden, die mede ontbreken in de beschrijving van Staeger, door Zetterstedt overgenomen.
Ik onthoud mij daarom van de soort hier op te nemen; mijne exemplaren hadden ,
even als dilatatus, aan den wortel der vleugels een zwartachtig streepje.

VI. ORTHOCLA.DIUS. 279

doch soms ook bleeker, ja zelfs bijna wit. Vleugels witachtig, met een zwart
langsstreepje aan den wortel ; voorste aderen flauwbruin , de overigen ongekleurd ;
middeldwarsader vóór de halve vleugellengte; de posticaal-vork lang, haar wortel
onder de middeldwarsader; bij het <ƒ de achterhoek zeer sterk (lapvormig) uit-
springend.

Verscheidene jaren geleden ving ik deze soort in Mei bij den Haag, doch
zij is mij later niet meer voorgekomen ; onlangs werd echter nog een £ op
Walcheren gevonden door den Heer Gerth van Wijk.

2. O. stcrcorarius De G. — Syn. Tipula stercoraria , De G. Ins. VI. 388.

22. pi. 22. lig. 20 ; — C/tironomus stercorarius , Meig. Syst. Beschr.

I. 46. 57; Macq. Dipt. n. Fr. 148. 35; id. Suit. I. 58. 52; Zett.
Ins. lapp. 815. 33; id. Dipt. Scand. IX. 3571. 97; Schiner, Fn. austr.

II. 612.

1,75 — 2,75 mm. — Dofzwart. Sprietenpluim van het tf donkerbruin, aan
de spits iets lichter. Achterlijf slank , met donkere beharing , tangarmen zwart.
Pooten pekbruin , de achterste pooten behaard ; eerste lid der voortarsen half
zoo lang als de schenen ; de volgende leden in afnemende lengte. Kolfjes
zwartachtig. Vleugels met witachtige tint.

Bij den Haag niet zeldzaam, in den zomer en in het najaar. Voorts meer-
malen te Rotterdam en in het Overmaassche (Piag.), bij Amsterdam in No^
vember (Kink.) , te Driebergen (Six) en te Middelburg (De Man) ; te Rotterdam
eens op 28 December in aantal op de sneeuw (Sn.).

3. O. diversus V. d. W. — Syn. Van der Wulp,. Tijdschr v. Entom.
XVII. 139. 4.

0,5 — 0,75 mm. — Uiterst klein. Het <$ zwart , met eenigen glans. Sprieten
bruin , de pluim bruingrauw. Op den rug van den thorax een lichtgrijze
weerschijn. Achterlijf met soms onduidelijke, fijne, witachtige insnijdingen;
de anale ring breeder dan de overigen; tangarmen zwart, aan het eind met
witte beharing. Pooten bleek vuilgeel of lichtbruin ; de beharing onbedui-
dend ; eerste lid der voortarsen half zoo lang als de schenen , de volgende
leden in afnemende lengte. Kolfjes geelachtig. Vleugels met eenige witachtige
tint en ongekleurde aderen ; middeldwarsader merkelijk vóór het midden der
vleugellengte ; wortel der posticaal-vork voorbij de middeldwarsader.

Het § heldergeel ; thorax met drie roodachtige , bruine of zelfs bijna zwarte
langsbanden ; achterlijf van boven nauwelijks iets verdonkerd ; sprieten geel-
achtig. Pooten , kolfjes en vleugels als bij het <ƒ , de pooten helderder geel.

Meermalen te Utrecht , in April en Mei beide sexen te zamen gevangen
(Six) ; ook te Overveen (Weyenb.) en op Walcheren (G. v. W.).

4. O. pygmaeus Meig. — Syn. Chironomas pygmaeus , Meig. Syst. Be-
schr. I. 36. 34.

$ 1,33 mm. — Kop geel; sprieten en palpen bruin. Thorax en schildje geel;

280 V. CHIRONOMIDAE,

langsbanden van den thorax zwartbruin , de middelste kort en duidelijk in
tweeën gespleten; achterrug zwartachtig , borstzijden en borst lichtgrijs. Ach-
terlijf dofzwart, met eenig spoor van witachtige insnijdingen. Pooten zwart-
bruin; de schenen en tarsen lichter bruin; eerste lid der voortarsen ruim half
zoo lang als de schenen ; beharing der pooten bijna ontbrekend. Kolfjcs geel-
achtig. Vleugels met bruingrauwe tint en bruine aderen , die bij don voorraad
iets donkerder.

Het $ in April bij den Haag gevangen ; het £ nog onbekend.

5. O. namilus V. d. W. — Syn. Van der Wulp, Tijdschr. v. Entom.
XVII. 140. 5.

(ƒ i mm. — Zwartbruin. Sprieten langer dan kop en thorax , lichtbruin
met zuiver witte pluimharen. Thorax glanzig. Achterlijf slank ; de laatste ringen
een weinig verbreed , met bleekgelen achterzoom ; anale ring breed er dan de
voorgaande ; tangarmen kort , met witte beharing. Pooten wit ; aan de voor-
pooten de dijen en de wortel der schenen een weinig gebruind ; de uiterste
spits der schenen en van de eerste tarsenleden , alsmede de beide laatste tar-
senleden geheel zwartbruin; dezelfde teekening bevindt zich ook, ofschoon
flauwer , aan de achterste tarsen ; aan de achterste dijen vóór het midden een
zwartachtige of bruine ring; eerste lid der voortarsen ruim half zoo lang als
de schenen ; achterste pooten met fijne beharing. Kolfjes witachtig. Vleugels
melkwit, met ongekleurde aderen; middeldwarsader op halve vleugellengte;
wortel der posticaal-vork 'een weinig meer naar de vleugelspits.

Het £ aan de drooggemaakte Sehielandsche plassen , in Augustus (Piag.) ;
een $, met bovenstaande beschrijving vrij goed overeenkomende, doch zonder
donkeren ring aan de achterdijen, op Walcheren (G. v. W.).

6. O. sordidellus Zett. — Syn. Chironomus wrdidellus , Zett. Ins. lapp.
814. 26 ; id. Dipt. Scand. IX. 3521 . 38 ; Schiner , Fn. austr. II. 009.

2,75 — 3 mm. — Kop geel; palpen bruingeel; sprieten donkerbruin, ook het
schijfvormige wortellid ; sprietenpluim van het £ lichtbruin, Thorax en schildje
eenigszins glanzig , bleekgeel ; de rugbanden , de achterrug en de borst zwart-
bruin. Achterlijf donkerbruin , tot het bronskleurige overhellende , met bleek-
gele beharing; tangarmen van het <ƒ klein. Pooten bleekgeel; de uiterste spits
der schenen donkerbruin; ^de tarsen en een veeg aan het eind der dijen
bruinachtig; aan de achterpooten de schenen en tarsen buitenwaarts fijn ge-
wimperd ; eerste lid der voortarsen een derde of een vierde korter dan de
schenen. Kolfjes bleekgeel. Vleugeis met witachtige tint en bijna ongekleurde
aderen.

In Juni in het Overmaassche , het g (Piag.).

Als het $ van deze soort reken ik een voorwerp , te Utrecht door den
Heer Six gevangen, dat met bovenstaande beschrijving overeenkomt, maar
welks pooten over 't geheel donkerder zijn.

VI. ORTIIOCLADÏÜS. 281

7. O. iiigrivcntris V. d. W. — Chironomus nigriventris , Van der Wulp ,

Tijdschr. v. Ent. II. 165. 6. pi. 11. fig. 4.
$ 3 mm. — Kop geel ; sprieten en palpen lichtbruin. Thorax glanzig roodgeel ,
op den rug met drie zwarte langsbanden , de middelste van achteren door eene
fijne bruine lijn met het gele schildje verbonden ; achterrug zwartachtig. Ach-
terlijf grauwzwart , eenigszins fluweelig , met lichtere insnijdingen en den wor-
tel van den eersten ring geel. Pooten roodgeel ; spits der dijen en wortel der
schenen, althans der voorschenen, zwart; spits der achterste schenen, bene-
vens al de tarsen bruinachtig; eerste lid der voortarsen nauwelijks twee der-
den ter lengte der schenen ; de volgende leden in afnemende lengte ; aan de
achterschenen en achtertarsen eene weinig in 't oog vallende beharing. Koifjes
bleekgeel. Vleugeis met eenige bruingrauwe tint , tegen eene donkere opper-
vlakte gezien , witachtig ; aderen donkerbruin , vooral de voorste ; middel-
dwarsader een weinig verdonkerd , vóór de halve vleugellengte ; wortel der
posticaal-vork meer naar de vleugelspits.

Alleen het $ gevonden te Utrecht (Six) , bij Rotterdam (Piag.) , aan het
Buiksloter tolhek (Kink.) en op Walcheren (G. v. W.).

De soort schijnt verwant met Chironomus littorellus Meig. , doch bij deze
is de middelste band van den thorax dubbel en de borst zwart.

8. O. albinervis V. d. W. — Syn. Van der Wulp, Tijdschr. v. Entom.
XVII. 141. 6.

$ 1,5 mm. — Kop geel; sprieten en palpen bruin. Thorax glanzig, bleek-
geel, met drie vrij breede, roestkleurige langsbanden; achterrug en achterlijf
zwartachtig; de buik aan den wortel eenigszins geel. Pooten bleekgeel; de
voorpooten, vooral aan de knieën, bruinachtig; aan de achterste pooten de
spits der schenen en van het eerste tarsenlid zwartbruin; de overige tarsen-
leden verdonkerd; de voordijen een weinig verbreed; eerste lid der voortarsen
ruim twee derden ter lengte der schenen, de volgende leden in afnemende
lengte. Koifjes bleekgeel. Vleugels met geelachtige tint en bijna ongekleurde
aderen; alleen de voorste langsaderen bleekbruin ; aderbeloop als bij nigriventris ,
waarvan deze soort echter onderscheiden is door de helft minder grootte, door
roestkleurige banden op den thorax, bleeke vleugeladeren enz.

Het 2 te Utrecht en Driebergen, in October (Six).

9. O. thoracicus Meig. — Syn. Chironomus thoracicus , Meig. Syst. Beschr.
I. 32. 24.

$ 2,5 mm. — Kop en thorax bleek roodgeel, flauwglanzig ; het voorhoofd
zeer breed ; sprieten en palpen bruin. Rugbanden van den thorax , een deel
der borstzijden en de borst krachtiger geel, bijna roestkleurig ; achterrug
zwartbruin ; van voren ligt over den thorax een witachtig waas. Achterlijf
roodgeel, van boven bruin, met donkere beharing; de insnijdingen min of
meer witachtig. Pooten zoo goed als naakt, roodgeel; aan de voorpooten de
schenen en tarsen, alsmede eene streep boven op de dijen zwartbruin; aan

282 V. CHIRONOMIDAE.

de achterste pooten de schenen iets gebruind , vooral naar de spits donker,
en voorts de knieën en tarsen donkerbruin ; eerste lid der voortarsen half zoo
lang als de schenen. Kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig met bijna onge-
kleurde aderen.

Het $ te Rotterdam, in Juni (Piag.).

10. O. ictericus Meig. — Syn. Chironomus ictericus , Meig. Syst. Beschr.
VI. 253. 103; Zett. Dipt. Scand. IX. 3542. 63.

$ 1,66 mm. — Bleek okergeel ; de sprieten somwijlen iets verdonkerd;
palpen bruinachtig. Thorax glanzig; de langsbanden weinig duidelijk, eenigs-
zins tot het roestkleurige neigende; achterrug zwartachtig. Pooten bleekgeel,
naakt; soms de uiterste spits der schenen en tarsenleden bruin en zelfs boven
op de voordijen eene schaduwstreep ; eerste lid der voortarsen een derde korter
dan de schenen. Kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig , tegen eene donkere
oppervlakte gezien , met witte tint ; de voorste aderen bleekgeel , de overigen
ongekleurd ; middeldwarsader iets vóór de halve vleugellengte.

Het $ bij Amersfoort, in Juni (Six).

Meigen's beschrijving, hoe kort ook, past op deze soort; alleen maakt hij
geen melding van den donkeren achterrug. Met het oog hierop zou nog meer
overeenkomst zijn met CL clebilis Meig. (Syst. Beschr. VI. 255. 113), doch
deze heeft behaarde vleugels.

De exemplaren met bruine tippen aan de schenen en tarsenleden verschillen
overigens in niets van de anderen.

VII. TANYTARSUS V. d. W. (Tijdschr. v. Entom. XVI. lxx en
XVII. 134).

Spieten bij het J veertienledig , met lange en dichte , pluimvormig uitstaande
beharing; bij het $ zevenledig, met enkele uitstaande haren; in beide sexen
het eerste lid dik en schijfvormig. Palpen omgebogen, vierledig, het laatste lid
gewoonlijk een weinig langer dan het voorgaande. Oogen niervormig; bijoogen
ontbrekend. Thorax hoog gewelfd , van voren over den kop reikende; achterrug
gewelfd. Achterlijf van het <ƒ slank; de laatste of anale ring duidelijk van den
voorgaanden afgescheiden; tangarmen meestal vrij lang en dun; bij het $ het
achterlijf dikker. Pooten slank; de voortarsen verlengd; het eerste lid langer
dan de schenen; achterste pooten gewoonlijk behaard. Vleugels met duidelijke
beharing; achterhoek uitstekend; middeldwarsader in het midden, soms nog
vóór het midden der vleugellengte; cu bitaal-ader aan het eind van den voor-
rand uitloopende ; discoidaal-ader ongevorkt; posticaal-ader gevorkt; wortel der
vork onder of even voorbij de middeldwarsader; onderarm der vork recht ot
met eenvoudige buiging naar beneden.

De soorten zijn over 't algemeen kleiner dan bij het eigenlijke geslacht
(Viironomus (1,25 tot hoogstens 4 mm.). Er zijn mij 12 uit ons land bekend.

VII. TANYTARSUS. 383

a. Thorax eenkleurig zwart of zwartbruin 1) . . . b
Thorax groen, geel of ook wel donkerder, gewoon-
lijk met langsbanden f

b. Achterlijf lichtgroen c

Achterlijf zwart d

c. Vleugels witachtig; eerste lid der voortarsen slechts

een weinig langer dan de schenen 1. punctipes Wied.

Vleugels grauwachtigj eerste lid der voortarsen

anderhalfmaal zoo lang als de schenen . . . .2. danieus V. d. W.

d. Pooten bleekgeel 3. flavipes Meig.

Pooten zwart of zwartbruin e

e. Eerste lid der voortarsen slechts een weinig langer

dan de schenen 4. sylvaticus V. d. W.

Eerste lid der voortarsen ten minste anderhalf-
maal zoo lang als de schenen 5 gmundensis Egg.

f. Banden op den thorax zwart g

Banden op den thorax roestkleurig k

g. Kolfjes donker; achterlijf zwart met lichtgrijze

dwarsbanden (5. sordens V. d. W.

Kolfjes witachtig; achterlijf zonder lichte dwars-
banden h

h. Middelband op den thorax ontbrekend 7. signatus V. d. W.

Middelband op den thorax aanwezig %

i. Middeldwarsader merkelijk vóór het midden der
vleugellengte ; wortel der posticaal-vork meer naar
de vleugelspits 8. pusio Meig.

Middeldwarsader in of nauwelijks vóór het midden
der vleugeliengte ; wortel der posticaal-vork juist
onder die dwarsader ...... i '. . j

j. Achterlijf donker olijfgroen of bijna zwart ; grootere

soort (3 mm. of meer) Ö. Juncl Meig.

Achterlijf zeer licht groen, bijna witachtig; kleinere

soort (1,5 mm.) 10. alblpes Meig.

k. Eerste lid der voortarsen dubbel zoo lang als de

schenen; grootere soort ("2 mm. of meer) . .11. tennis Meig.

Eerste lid der voortarsen twee-en een-halfmaal zoo
lang als de schenen ; kleinere soort (hoogstens
1,5 mm.) 12. fiavellus Zett.

1. Tanytarsus punctipes Wied. — Syn. Chironomus punctipes, Wied.

1) De donkergroene grondkleur van den overigens met breede zwarte banden ge-
teekenden thorax bij T. Junci en albipes zou misschien aanleiding kunnen geven deze
soorten in de eerste afdeeling te zoeken.

284 V. CIIIKONOMIDAE.

Zool. Magaz. I. i. 65; Meig. Syst. Beschr. I. 27 15 en VI. 243; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3577. 105; Schiner, Fn. austr. II. 597.

J bijna 3 mm. — Kop zwartachtig ; de sprieten bruingeel, de pluim wit-
achtig. Thorax , schildje en achterrug glanzig zwart. Achterlijf lichtgroen ;
de laatste ringen soms een weinig verdonkerd ; de tangarmen slank ; beharing
des achterlijfs witachtig. Pooten witachtig ; de uiterste spits der achterste
schenen puntvormig bruin ; aan de voorpooten de schenen kort en het. eerste
lid der tarsen een weinig langer dan de schenen; voortarsen naakt. Kolfjes
bleekgeel. Vleugels witachtig , met duidelijke beharing.

Zeldzaam ; in de duinen bij den Haag , in Augustus ; ook gevangen bij
Utrecht, in Juli (Six) ; alleen het <$.

Schiner haalt als synoniem aan Ch'ir. dimidiatus Meig. (Syst. Beschr.
VII. 12. 448), waarvan alleen 'het $ beschreven wordt, dat werkelijk in
vele opzichten met punctipes schijnt overeen te komen; doch deze beschrijving
zou minstens even goed op Chir. latipes Zett. kunnen passen , waarmede
zelfs het witachtige , niet groene, achterlijf overeenstemt. Schiner's citatie van
dimidiakis is intusschen In tegenspraak met hetgeen hij een paar regels vroeger
zegt, dat namelijk het <j> van punctipes niet zou bekend zijn.

2. T. danicus V. d. W. — Syn. Tanytarsus danicus, V. d. Wulp , Tijdschr.
v. Ent. XVII. 135; — C/iironomus abdominalis , Staeg. Kröj. Tidskr.
II. 581. 76; Zett. Dipt. Scand. IX. 3587. 122.

$ 3 mm. — Sprieten en palpen vuilgeel. Thorax, schildje en achterrug glanzig
zwart. Achterlijf groen, aan den wortel helder, met onduidelijke bruine insnij-
dingen, aan het uiteinde bruinachtig; de fijne beharing grijsachtig. Pooten een-
kleurig bleekgeel ; de uiterste spits der achterste schenen puntvormig zwart ; eerste
lid der voortarsen anderhalfmaal zoo lang als de schenen , bijna dubbel zoo lang
als het tweede lid. Kolfjes witachtig. Vleugels door de beharing een weinig
grauw , met bleekgele adereu.

Zeldzaam ; een $ Leiden , Juni (V. V.).

Ook Staeger kende slechts het $ , terwijl Zetterstedt eenvoudig zijne be-
schrijving heeft overgenomen. Allicht zou men geneigd zijn in deze soort het $
van T. punctipes te zien , doch de naar eveni edigheid. grootere lengte van
het eerste lid der voortarsen weerspreekt dit vermoeden , daar bij al de bekende
Chironomiden de lengteverhouding der tarsenleden in beide sexen dezelfde is.

3. T. flavipes Meig. — Syn. Chironomus flavipes, Meig. Syst. Beschr. I.
50. 67; Macq. Dipt. n. Fr. 150. 39; id. Suit. I. 59. 59 ; - ? Zett. Ins. lapp.
815. 37; -? id. Dipt. Scand. IX. 3577. 106; - Schiner, Fn. austr. II.
597 ; — Chir. albipes (door eene drukfout altipes) , Zett. Dipt. Scand. IX.
3588. 124. 1)

1) Het komt mij voor, dat de beschrijving van Chironomus albipes Zett. bijna nog

VIL TANYTARSUS. 285

3,5 mm. — Kop zwartbruin ; sprieten en palpen bruingeel , ook de sprieten-
pluim van het J* ; bij het $ de sprieten geel met bruine spits. Thorax ,
schildje en achterrug zwart of zwartbruin , vrij glanzig. Achterlijf van dezelfde
kleur, doch doffer; de tangarmen van het <ƒ slank, geelachtig; beharing des
achterlijfs donker met bleekgelen weerschijn. Pooten geel of bleekgeel; de
heupen aan den wortel verdonkerd ; de knieën en uiterste schenenspitsen soms
een weinig gebruind ; eerste lid der voortarsen bijna anderhalfmaal zoo lang
als de schenen ; de voorpooten met onbeduidende , de achterste pooten met
duidelijke bleekgele beharing. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met dichte grauwachtige
beharing ; middeldwarsader op halve vleugellengte ; wortel der posticaal-vork
een weinig meer naar de vleugelspits.

Nergens gemeen ; door mij gevangen in Juli bij Amersfoort en Zutfen ; vooi ts
bij Rotterdam , Mei , Juli en September (Sn. , Piag. en Frans.) en in het na-
jaar te Driebergen (Six).

4. T. sylvaticus V. d. W. — Syn. Chironomus sykaticus , V. d. Wulp ,
Bwst. III. 32. 64; id. Tijdschr. v. Ent. II. 108. 9. pi. 1. fig. 10
(anale ring.)

£ 3 — 3,5 mm. — Zwart met eenigen glans. Sprieten zoo lang als kop en tho-
rax, donkerbruin; de pluim grauwachtig. Achterlijf met grijze beharing; anale
ring zoo breed als de voorgaande , de tangarmen draadvormig , gebogen , spits
toeloopend ; tusschen de tangarmen drie slanke uitsteeksels. Pooten zwart of
zwartbruin ; de heupen het donkerst ; de schenen en tarsen veelal iets lichter ;
eerste lid der voortarsen een weinig langer dan de schenen ; de voortarsen
hebben aan de buitenzijde en de achterste pooten over 't geheel eene fijne,
grauwachtige, uitstaande beharing. Kolfjes vuilwit. Vleugels eenigszins witachtig ,
met grauwe beharing en bleekbruine aderen ; de aderen bij den voorrand
»ets donkerder.

Het J1 meermalen in het Haagsche bosch , in Maart ; het ? ken ik niet.

5. T. gniundensis Egg. — Syn. Chironomus gmundensis, Egger, Verh.
zool. bot. Ges. XIII. 1109; Schiner , Fn. austr. II. 597.

3,5—4 mm. — Deze soort gelijkt op T. sj/lvaticiis en flavipes ; zij komt met de
eerste overeen in de donkere kleur der pooten , doch is van slanker vorm ; de
pooten zijn langer en dunner ; het eerste lid der voortarsen is ten minste an^

beter op deze soort past dan die , Welke Zetterstedt van Chir. flavipes geeft. In de grootte
(1,25—1,5 lin.) en de lengte van het eerste lid der voortarsen (een vierde langer dan de
schenen) vind ik althans meer overeenstemming met de exemplaren, die ik gezien
heb. Van flavipes daarentegen heet het bij Zetterstedt : lengte 1 lin. en eerste lid der
voortarsen een achtste langer dan de schenen. Schiner, ofschoon deze Zetterstedt aan-
haalt, geeft aan deze soort zelfs 2 lin. en zegt: Metatarsen der Vorderbeine merklich
langer als die Schienen. Overigens zou de naam albipes toch moeten wijken , omdat
Meigen reeds vroeger een Chironomus zoo genoemd heeft.

286 V. CHIRONOMIDAE.

derhalfmaal zoo lang als de schenen ; de beharing der pooten is vrij dicht maar
kort, aan de voortarsen bij het g niet eenzijdig langer; de sprieten bij het g
iets langer dan kop en thorax; het lijf is zwart, met weinig of geen glans,
de thorax ietwat grauwachtig. Het ? verschilt op de gewone wijze en heelt
zwarte sprieten.

Eens beide sexen gevangen aan den Hoek van Holland, in September (Piag.).

6. T. sordcns V. d. W. — Syn. V. d. Wulp , Tijdschr. v. Entom. XVII. 141 7.
2,5 — 3,75 mm. — Kop met sprieten en palpen zwartbruin ; de sprietenpluim

lichtbruin. Thorax eenigszins glanzig , donker- of vuilgroen , bij het $ geelach-
tig ; de breede langsbanden , het achterste deel der borstzijden , de borst en de
achterrug zwart ; schildje vuilgroen. Achterlijf van het g zwartbruin , met den
achterzoom der ringen ongeveer voor een derde der lengte, lichtgrijs; de anale
ring is eirond , zoo lang als de voorgaande en niet breeder ; de tangarmen
duidelijk tweeledig, in 't midden een weinig verbreed en spits geëindigd,
vooral aan de buitenzijde lang behaard ,• gelijk het geheele achterlijf met uit-
staande grauwe haren is bezet ; bij het $ het achterlijf zwartachtig met wit-
achtige insnijdingen. Pooten eenkleurig geelbruin ; de voortarsen vrij dun , on-
gewimperd , driemaal zoo lang als de schenen ; het eerste lid ongeveer ander-
halfmaal zoo lang als de schenen; achterste pooten bij het £ met vrij dichte
grauwe beharing. Kolfjes zwartbruin , de steel iets lichter. Vleugels door de
dichte beharing grauwachtig ; wortel der posticaal-vork juist onder de middel-
dwarsader , die op het midden der vleugellengte ligt.

Enkele malen door mij gevangen in Augustus en September bij den Haag en
in Juli bij Zutfen ; ook aan de plassen bij Rotterdam (Piag.).

Deze soort gelijkt zeer op Metriocnemus incomptus Zett. , waarvan zij zich
echter door het langer eerste lid der voortarsen onderscheidt.

7. T. signatus V. d. W. — Syn. CUronomus signatus , V. d. Wulp , Tijd-
schr. v. Ent. II. 169. 11. pi. 11. fig. 6 $.

1,75 — 2,25 mm. — Kop met sprieten en palpen bleekgeel ; sprieten van
het <£ merkelijk langer dan kop en thorax te zamen , de sprietenpluim licht-
bruin. Thorax en schildje van het J1 heldergroen , van het $ bleekgeel ; op
den thorax ter wederzijde eene smalle zwarte langslijn , van den hals tot even
binnenwaarts langs den vleugelwortel ; achterrug en borst zwart. Achterlijf van
het <$ heldergroen , van het $ groenachtig geel ; op den derden en zevenden
ring een zwarte dwarsband, die bij het $ eenigszins uit drie vlekken be-
staat ; anale ring van het £ ongeveer zoo lang als de voorgaande ; de tang-
armen slank. Pooten bleekgeel of witachtig ; de knieën van het £ scherp af-
gescheiden zwart , van het ? zwartachtig ; spits der schenen mede zwartachtig ;
voorschenen zeer kort; eerste lid der voortarsen ruim dubbel zoo lang als de
schenen ; achterste pooten met bleekgele beharing. Kolfjes witachtig. Vleugels
door de vrij dichte beharing een weinig grauw ; aderen flauw gekleurd , die
bij den voorrand iets bruinachtig; middeldwarsader nog even vóór de halve

VII. TANYTARSUS. 287

vleugellengte; wortel der posticaal-vork een weinig meer naar de vleugelspits.
Bij herhaling in October in het Driebergsche bosch gevangen (Six).

8. T. pusio Meig. — Syn. Chironomus pusio , Meig. Syst. Beschr. VI. 256.
117; Zett. Ins. lapp. 816. 39; id. Dipt. Scand. IX. 3583. 115; Schiner,
Fn. austr. II. 597.

2,25 — bijna 3 mm. — Sprietenpluim grijsachtig. Thorax en achterlijf groen
of groenachtig geel ; de banden op den thorax donkerbruin of zwartachtig ;
borst en achterug zwart. Achterlijf aan 't uiteinde verdonkerd ; tangarmen van
het </ geelachtig , vrij lang , aan de spits een weinig verbreed. Pooten bleek-
geel; eerste lid der voortarsen bijna dubbel zoo lang als de schenen. Kolfjes
bleekgeel. Vleugels witachtig met bleeke aderen en fijne beharing; middel-
dwarsader merkelijk vóór het midden der vleugellengte ; wortel der posticaal-
vork dichter naar de vleugelspits.

Utrecht en Driebergen , April en October (Six).

9. T. Junci Meig. — Syn. Chironomus Junci , Meig. Syst. Beschr. I. 50. 68 ;
Macq. Suit. I. 60. 60; — ? CL 'vermis , Zett. Dipt. Scand. IX. 3579.
108; ? Schiner Fn. austr. II. 597.

3 — 3,5 mm. — Sprieten en palpen bruin ; sprietenpluim van het £ bleek-
bruin. Thorax donkergroen, met drie breede zwarte langsbanden; de borst en
achterrug glanzig zwart. Achterlijf donker olijfgroen; anale ring van het <ƒ rond-
achtig , korter en iets breeder dan de voorgaande; de tangarmen zoo lang als de
de anale ring , in 't midden breed , aan den wortel en het uiteinde een weinig
spits toeloopend; bij het <j> het achterlijf veelal donkerder, bijna zwart. Pooten
zwartbruin tot bruingeel ; de voorpooten lang en dun ; eerste lid der voortarsen
bijna dubbel zoo lang als de schenen (ongeveer -4:7); het tweede lid nauwe-
lijks half zoo lang als het eerste; de volgenden langzamerhand in lengte
afnemende ; beharing der pooten vrij dicht en lichtbruin. Kolfjes vuilwit. Vleugels
glasachtig, door de dichte beharing grauwachtig; middeldwarsader nauwelijks
iets vóór het midden der vleugeïlengte ; wortel der posticaal-vork juist onder
de dwarsader.

Bij den Haag, April en October; voorts bij Leiden (V. V.), aan de plassen
bij Rotterdam, Augustus (Piag.) en in 't najaar te Driebergen (Six).

Het komt mij voor, dat de aangehaalde beschrijvingen van Zetterstedt en
Schiner meer op Junci dan wel op vernus Meig. passen.

10. T. albipes Meig. — Syn. Chironomus albipes, Meig. Syst. Beschr. VL
256. 116.

cf 1,5 mm. — Palpen en sprieten met de pluim lichtbruin. Thorax glanzig
donkergroen, met breede zwarte langsbanden; ook de borst en achterrug zwart*
Achterlijf slank, zeer licht groen; anale ring iets verbreed en iets donkerder;
tangarmen bijna zoo lang als die ring, aan den wortel dun, doch verder iets
breeder, aan de buitenzijde dicht behaard. Pooten zeer licht groen, bijna wit-

288 V. CHIRONOMIDAE.

achtig; de voorschenen en de uiterste spits der overige schenen iets donkerder;
eerste lid der voortarsen anderhalfmaal zoo lang als de schenen ; achterste
pooten met vrij dichte, geelachtige beharing. Kolfjes vvitachtig. Vleugels glas-
achtig, alleen aan de spits behaard; middeldwarsader ongeveer in het midden
der vleugellengte; wortel der posticaal-vork meer naar de vleugelspits.

Het £ in 't najaar te Driebergen (Six) ; het $ is niet beschreven , doch ik
acht het niet onwaarschijnlijk, dat eenige vrouwelijke exemplaren, door mij
indertijd in België gevangen , daartoe kunnen behooren ; de zwarte banden op
den thorax ontbreken daaraan bijna geheel, doch in de verdere kenmerken
en ook door de geringe grootte komen zij met het g overeen.

11. T. tenuis Meig. — Syn. Chironomus tenuis, Meig. Syst. Beschr. VI.
255. 112; Zett. Dipt. Scand. IX. 3581. 113; Schiner, Fn. austr.
II. 598. 1)

2,25 mm. — Sprieten geel ; de pluim van het <ƒ een weinig grauwachtig 5
palpen donkerbruin. Thorax en achterlijf zachtgroen ; de langsbanden van den
thorax, de borst en de achterrug bleek roestkleurig ; achterlijf bij het g slank,
naar het uiteinde iets verdonkerd; tangarmen lang en dun; in gedroogde
exemplaren het achterlijf dikwijls verdonkerd. Pooten geelachtig, een weinig
behaard; eerste lid der voortarsen dubbel zoo lang als de schenen. Kolfjes
bleekgeel. Vleugels witachtig, iriseerend , fijn behaard.

Bij den Haag, in Mei ; voorts ook te Haarlem en Overveen , April en Mei
(Weyeub.); Utrecht, Mei, en Driebergen, October (Six).

12. T. flavellus Zett. — Syn. Chironomus Jlavellus , Zett. Ins. lapp. 816.
41; id. Dipt. Scand. IX. 3584. 117; Schiner, Fn. austr. II. 598.

1,25 — 1,5 mm. — Kop met sprieten en palpen bleekgeel; de sprietenpluim
van het £ helder bruingeel; uiteinde der palpen gebruind; oogen, ook bij 't
leven , zwart. Thorax , schildje en achterrug bleekgeel , de rugbanden op den
thorax flauw roestkleurig; achterlijf heldergroen; de tangarmen heldergeel.
Pooten en kolfjes bleekgeel; eerste lid der voortarsen omtrent twee-en-een
halfmaal zoo lang als de schenen. Vleugels met geelachtige tint, bleekgele
aderen en dichte beharing.

In October te Driebergen en ook bij den Haag (Six).

VIII. EURYCNEMUS V. d. W. (Tijdschr. v. Entom. XVI. lxx en XVII.
135.) PI. VIII. fig. 15 en 16.

Kop van voren plat , door den kegelvormig vooruitstekenden thorax bedekt ;
voorhoofd breed, gewelfd; oogen klein, niervormig; bijoogen ontbrekend.
Sprieten van het £ zoo lang als kop en thorax, veertienledig; het eerste lid

\) Chironomus tenuis Macq. (Suit. I. 52. 19) is eene andere, grootere soort*

VIII. EURYCNEMUS. 289

kort, schijfvormig; de volgende leden met lange en dichte, pluimvormig uit-
staande haren; bij het $ de sprieten korter, zevenledig, met enkele uitstaande
haren. Zuiger kort ; palpen omgebogen , vierledig ; de leden ongeveer van
gelijke lengte. Thorax en achterlijf behaard; de thorax sterk ontwikkeld, hoog
gewelfd, van voren puntig toeloopcnd ; schildje en achterrug gewelfd; borst
tusschen de voor- en middelpooten bijna tepelvormig uitstekend. Achterlijf
cylindrisch; genitaliën matig groot, de tangarmen stevig. Pooten dicht behaard ;
het uiteinde der dijen benevens de schenen, vooral de achterste schenen, ver-
dikt; eerste lid der voortarsen ongeveer een vierde korter dan de schenen, ter
wederzijde met lange wimperharen. Vleugels lang en smal, dicht behaard;
achterhoek duidelijk uitstekend; subcostaal-ader en cubiiaal-ader recht en even-
wijdig, de laatste aan het eind van den voorrand uitloopende; middeldwars-
ader vóór het midden der vleugellengte; discoidaal-ader ongevorkt, bijna recht
en even onder de vleugelspits uitloopende; posticaal-ader gevorkt; wortel der
vork voorbij de middeldwarsader; de beide armen flauw naar beneden gebo*
gen ; schouderdwarsader vrij duidelijk.

Dit geslacht bevat slechts ééne soort, namelijk

Eurycnemus elegans Meig. — Syn. Cïiironomus elegana, Me'g. Syst.

Beschr. I. 48. C3. pi. 2. fig. 7; Macq. Suit. I. 59. 56; Zett. Dipt. Scand.

IX. 3570. 104; Schiner, Fn. austr. II. G07 ; — Ch. crassipes , Panz. Fn.

germ. CIX. 22; — Ch.aestivus, Curt. Brit. Ent. II. 70; — Ch.hirtipes ,

Macq. Suit. I. 59. 57.
5,75 — 0,75 mm. — Heldergeel. Sprietenpluim van het g bruingeel ; sprieten
bij het $ geel, aan de spits bruinachtig. Thorax van boven met drie breede,
niet altijd duidelijke , roodgele langsbanden , waarvan de middelste door eene
ingedrukte langslijn is gedeeld; aan weerszijden van den thorax eene rij van
kleine zwarte vlekjes; ook in de borstzijden twee of meer zwarte stippen.
Achterlijf flauwglanzig, aan den wortel bleekgeel, verder roestkleurig met
bruine vlekken of banden. Pooten roodgeel , met de gewrichten en soms een
ring aan de achterste dijen bruin; de dichte beharing der pooten geel. De
kleine kolfjes geel. Vleugels (PI. VIII. fig. 16) aan den voorrand met roodgele
tint, en voorts drie zwartachtige vlekjes, een in de vierde achtercel, ongeveer
onder de middeld warsader en twee schuin onder elkander, meer naar de
vleugelspits, in de derde en vierde achtercel.

Hoogst zeldzaam. Eenmaal het g te Heelsum in Juni (V. V.), een tweede
te Arnhem in dezelfde maand (V. M. d. R.).

IX. METMOCNEMUS V. d. W. (Tydschr. v. Entom. XVI. lxx en XVII.
136).

Sprieten van het <ƒ veertienledig , met lange en dichte, pluimvormig uitstaande
beharing; bij het $ zevenledig, met enkele uitstaande haren ; in beide sexen
het eerste lid dik, schijfvormig. Zuiger kort; palpen omgebogen, uitstekend,

2Ü0 V. ciiiRosoMin.w

vierledig. Oogen aan de voorzijde uitgesneden; bijoogen ontbrekend. Thorax
hoog gewelfd, van voren min of meer over den kop reikende; borst sterk
gewelfd. Achterlijf als bij de vorige geslachten; bij het g de anale ring duidelijk
van den voorgaanden afgescheiden en met een paar draadvormige of ook wel
iets verbreede tangarmen. Pooten slank, de achterste pooten meestal behaard;
eerste lid der voortarsen korter dan de schenen. Vleugels behaard , althans
aan het einde; achterhoek duidelijk uitstekend; cubitaal-ader recht, met
het laatste deel van de subcostaal-ader evenwijdig loopende en kort vóór
het eind van den voorrand uitmondende; middeldwarsader in of nog iets
vóór het midden der vleugellengte; discoidaal-ader ongevorkt; posticaal-ader
gevorkt; wortel der vork onder of een weinig voorbij de middeldwarsader; de
beide armen zacht naar den achterland gebogen; schouderdwarsader min of
meer duidelijk.

Kleine soorten van hoogstens ongeveer 4 mm.; de volgenden zijn mij als
inlandsen bekend.

a. Zwarte soorten h

Grauwe of gele soorten c

b. Thorax met twee witte langslijnen 1. alhoVmeatus Meig.

Thorax zonder witte langslijnen 2. fuseipes Meig.

c. Thorax grauw of groenachtig, met donkere langs-

banden d

Thorax eenkleurig bleekgeel e

d. Eerste lid der voortarsen nauwelijks iets korter dan

de schenen; grootere soort (3 — 4 mm.) ... 3. incomptus Zett.
Eerste lid der voortarsen een derde korter dan de

schenen; kleinere soort (1.5 mm.) 4. nanus Meig.

e. Achterrng ongevlekt; eerste lid der voortarsen bijna

zoo lang als de schenen 5. paWduïns Meig.

Achterrug ter wederzijde zwart gevlekt of geheel

zwartachtig 6. ochraceus V. d. W.

1. Metriocncimis albolincatus Meig. — Syn. Chironomus albolincatus ,
Meig. Syst. Beschr. I. 33. 40; id. Abbild. I. 8. S; Macq. Dipt. n. Fr.
144. 20; id. Snit. T. 55. 3G ; Zett. Dipt. Scand. IX. 3523. 41; Schiner,
Fn. austr. II. 012.

2,25— bijna 3 mm. — Sprietenpluim van het g bruin. Thorax zwart, van
boven met drie breede glanzige banden; de middelste band door ecne langs-
groeve gedeeld; tusschen de banden heeft de grondkleur een witten weerschijn,
zooda ook kan gezegd worden : thorax glanzig zwart met twee witachtige
langslijnen. Achterlijf fluweelzwart. Pooten donkerbruin; eerste lid der voor-
tarsen een derde korter dan de schenen. Kolfjes bruin met bleekgelen steel.
Vleugels melkwit, aan de spits behaard; de voorste aderen bruinachtig; middel-

IX. MttTRIOCNEMUS. 291

dwarsader in 't midden der vleugellengte; wortel der posticaal-vork een weinig
meer naar de vleugelspits.

Zeer zeldzaam; slechts eenmaal het £ in Mei <e Utrecht (Six).

2. WI. fu§cipes Meig. — Syn. Chironomus fuscipes , Meig. Syst. Beschr. I.
49. G5 ; Macq. Dipt. n. Fr. 150. 40; id. Suit. I. 59. 58; Schiner , Fn
austr. II. 607; Bwst. 111. 8. 03 ; — Ch. picipes , Meig. Syst. Beschr. I.
52. 74; Macq. Suit. I. 00. 02; Zett. Dipt. Scand. IX. 3589. 125; Bwst.
III. 9. 71.

3 — 4^5 mm. — Zwart met Aanwen glans. Sprieten en palpen zwart, ook
de sprietenpluim van het <£ , doch deze aan de spits soms een weinig bruin*
achtig. Achterlijf even als het schildje zwart behaard; anale ring breeder dan
de voorgaande; tangarmen stevig, breed, behaard. Pooten zwart of pekbruin ,
bij pas uitgekomen exemplaren (vooral bij het $) de wortel der dijen wel eens
lichter; eerste lid der voortarsen ruim half zoo lang als de schenen; achterste
dijen en schenen met zwarte beharing. Kolfjes van het <ƒ zwart , van het $
vuilwit. Vleugels over de geheele oppervlakte met donkere beharing en daar-
door g:auwachtig, tegen eene donkere oppervlakte gezien witachtig; middel-
dwarsader vóór het midden der vleugellengte; wortel der posticaal-vork voorbij
de middeldwarsader.

Bij den Haag en in de Wassenaarsche duinen in het voorjaar , reeds in
Maart en op nieuw in September en October , zeer gewoon; ook te Leiden en
op de Gliphoeve (V. V.), te Rotterdam (Piag. en Frans.), te Haarlem (Weyenb.)
en op Walcheren (De Man en G. v. W.).

Meigen , die de Chironomussoorten naar de kleur der kolfjes rangschikte ,
heeft daardoor deze soort , die in dat opzicht sexueel verschilt , tweemaal op*
gevoerd , eens als fuscipes en nogmaals als picipes. Vroeger heb ik hem daarin
gevolgd bij het samenstellen van de lijsten der inlandsche Diptera in Herklots'
Bouwstoffen voor eene Fauua van Nederland , doch het is mij sinds lang ge-
bleken, dat beide soorten dezelfde zijn.

De soort , die Zetterstedt onder den naam van fuscipes beschrijft , schijnt
daarentegen eene andere te zijn , wijl zij zich onderscheidt door een naar ver-
houding langer eerste lid der voortarsen ; Zetterstedt toch zegt : tarsorum an-
ticorum articuhs primus tibia paullo brevior , terwijl bij de soort , door mij
hierboven beschreven, dat lid bijna de helft korter is dan de schenen.

3. M. incoiliptus Zett. — Syn. Chironomus incomptus , Zett. Ins. lapp. 81G.
42; id. Dipt. Scand. IX. 3580. 121 ; Schiner, Fn. austr. II. 007.

3 — 3,75 mm. — Kop bruin; sprieten en palpen geelachtig of geelbruin;
de sprietenpluim van het J lichter. Thorax groenachtig geel of ook wel
grauw , van boven met drie breede zwartachtige langsbanden ; schildje vuil-
groen ; achterrug en borst zwartachtig. Achterlijf bij het <£ donkerbruin met
geelachtigen achterzoom der ringen en bleekgele beharing ; de anale ring iets
breeder en een derde korter dan de voorgaande \ tangarrnen breed , bladvor»

292 V. CHIRONOMIDAE.

mig ; bij het $ het achterlijf zwartachtig , met fijne witachtige insnijdingen.
Pooten bruingeel ; de heupen , de knieën , de spits der schenen , de spits der
drie eerste tarsenleden en voorts de beide laatste tarsenleden geheel bruin-
achtig; eerste lid der voortarsen nauwelijks iets korter dan de schenen. Kolfjes
bleekgeel. Vleugels met witachtige tint , doch door de beharing grauw ; voorste
aderen lichtbruin ; middeldwarsader in 't midden der vleugellengte ; wortel der
posticaal-vork juist onder die dwarsader.

Bij den Haag, in Mei en Augustus; ook in Juli te Utrecht (Six).

Van de gelijkenis dezer soort op Tanytarsus sordens heb ik vroeger (blz. 286)
reeds gesproken ; het minder verlengde eerste lid der voortarsen onderscheidt
haar echter gemakkelijk. Het <ƒ gelijkt ook zeer op dat van Tavypus grisei-
pennis , doch laat zich aan het aderbeloop gemakkelijk herkennen.

4. M. namis Meig. — Syn. Ckironontus nanus, Meig. Syst. Beschr. I.
50. 69.

1,5 mm. — Geelachtig groen. Sprieten en palpen donkerbruin. De drie rug-
banden van den thorax, een stipje onder den vleugelwortel, de borst en de
achterrug grauwzwart ; de middelste rugband (althans bij het $) door eene fijne
gele lijn gedeeld. Achterlijf van boven bruin met bleekgele insnijdingen; de
buik geelachtig. Pooten eenkleurig bruinachtig of vuilgeel ; eerste lid der voor-
tarsen een derde korter dan de schenen. Kolfjes witachtig. Vleugels glasachtig,
vooral tegen den achterrand behaard; aderen bleekbruin; uitmonding der cubi-
taal-ader merkelijk vóór het eind van den voorrand ; middeldwarsader even
vóór het midden der vleugellengte ; wortel der posticaal-vork een weinig meer
naar de vleugelspits ; haar onderarm plotseling naar beneden gebogen.

Te 's Gravenhage in Mei en September.

5. M. pallidulus Meig. — Syn. Chironomus pallidulus , Meig. Syst. Beschr.
VI. 255. 111.

$ 1,5 mm. — Bleekgeel , ook de sprieten , palpen , pooten en kolfjes ; de sprie-
ten naar de spits een weinig bruinachtig ; oogen zwart. Eerste lid der voor-
tarsen nauwelijks iets korter dan de schenen ; beharing der pooten onbedui-
dend. Vleugels witachtig , fijn behaard ; de voorste aderen bleekbruin ; mid-
deldwarsader vóór het midden der vleugellengte ; wortel der posticaal-vork een
klein weinig meer naar de vleugelspits.

Volgens Meigen, die beide sexen beschrijft, heeft het <£ eene bleekbruine
sprietenpluim.

Slechts eenmaal ving ik van deze soort in September bij den Haag het $ ,
waarop Meigen's opgaven toepasselijk zijn , met uitzondering der grootte , die
hij als 1,5 lin. (3,5 mm.) aangeeft.

6. UI. ochraceus V. d. W. — Syn. V. d. Wulp , Tijdschr. voor Entom.
XVII. 143. 8.

$ 2,5 mm. — Okergeel; oogen zwart. Thorax van boven met drie min of

- IX. METRIOCNEMUS. i*93

meer duidelijke , bruinachtige of roestkleurige langsbanden , waarvan de mid-
delste tot aan het schildje doorloopt; schildje met fijne beharing; achterrug
ter wederzijde met zwartachtige vlek , soms geheel zwartachtig. Achterlijf van
boven lichtbruin met bleekgele insnijdingen. Pooten bleekgeel ; de spits der iets
verdikte voordijen bruin , welke kleur zich streepvormig aan de bovenzijde tot
omstreeks het midden uitbreidt ; de uiterste spits van al de schenen en van
de tarsenleden zwart; somwijlen de tarsen over 't geheel iets verdonkerd;
eerste lid der voor tarsen een derde korter dan de schenen; beharing der poo-
ten zeer onbeduidend. Kolfjes bleekgeel. Vleugels witaditig, fijn behaard, met
bleekbruine aderen ; aderbeloop als bij de vorige soort.
Het $ te Utrecht (Six).

X. DIAMESA Meig. (Syst. Beschr. VIL 12). PI. IX. fig. 1—4.

Kop klein ; voorhoofd breed en plat ; aangezicht van onderen in een korten
dikken snuit verlengd; oogen langwerpig rond, van voren nauwelijks een weinig
uitgesneden; bijoogen ontbrekend. Sprieten dicht bij den oogrand ingewricht,
bij het <$ vyftienledig , gewoonlijk 1) met pluimvormige beharing; bij het $
kort, zevenledig, de leden rondachtig of eirond , het laatste lid iets langer en
cylindrisch; in beide sexen het wortellid schijfvormig. Palpen vierledig. Thorax
hoog gewelfd , van voren min of meer over den kop reikende , vóór het
schildje een weinig platgedrukt. Achterlijf als bij de vorige geslachten, roeten
slank ; eerste lid der voortarsen (bij de mij bekende soorten) zoo lang als de
schenen of nauwelijks iets korter; het voorlaatste lid der tarsen bij het ? van
sommige soorten zeer kort, aan 't einde iets uitgesneden en ter wederzijde
verbreed. Vleugels naakt, in aderbeloop overeenstemmende met het volgende
geslacht (Tanypus); hulpader dun, doch vrij duidelijk aanwezig; subcostaal-
ader en cubitaal-ader aan 't eind van den voorrand uitloopende ; tusschen die
beiden eene dunne radiaal-ader ; discoidaal-ader ongevorkt ; middeldwarsader
scheef; achterdwarsader aanwezig en loodrecht; de tweede wortelcel alzoo
gesloten; posticaal-ader gevorkt; de basis der vork onmiddellijk aan de ach-
terdwarsader, waardoor de vorkcel ongesteeld is; schouderdwarsader duidelijk
voorhanden.

Dit geslacht, dat zooveel mij bekend is alleen in Europa wordt gevonden,
vormt een geleidelijken overgang van Chironomus in den zin van Meigen (dus
onze geslachten Chironomus tot en met Metriocnemiis) op Tanypus. Met het eerste
komt het overeen in de sprieten, die bij het $ slechts zevenledig zijn, met
het laatste in het aderbeloop der vleugels , waar door de aanwezigheid der
achterdwarsader de tweede wortelcel gesloten is.

Meigen heeft twee soorten beschreven , I). Waltlli en Gaedii ; Staeger
beschreef eene derde soort, notata , en Walker telt in zijne Diptera Britanniae

1) De in Engeland voorkomende D. tonsa Walk. zou eene uitaondering maken.

804 V. CIllHONOMIDAE,

nog vier Chïronomus -soorten op, die tot IHamesa moeten gerekend worden, te
weten: Chiron, Ammon, Typhon en tonsa 1). Meigen en Staoger kenden slechts
het ?, Walker daarentegen beschrijft van sommige soorten ook het <J '. Al deze
soorten schijnen tot de zeldzaamheden te behooren en van hare gedaante-
wisseling is niets bekend.

Twee soorten werden in ons land gevangen ; zij onderscheiden zich als volgt :

Bruine, grootere soort (4,5 — 5,5 mm.); het vierde

lid der tarsen niet verbreed 1. notata Staeg.

Gele en deels groene, kleinere soort (2,5 mm.);
bij het $ het vierde lid der tarsen zeer kort en
wederzijds verbreed 2. Gaedii Meig.

1. Dianii'sa notata Staeg. (PI. IX. fig. 1 en 3). — Syn. Staeg. Kröj. Tidskr.
II. 583; Zett. Dipt. Scand. IX. 3591. 1.

4,5 — 5.5 mm. — Kop en sprieten bruingeel; sprietenpluim bij het £
bruin; palpen donkerbruin. Thorax bruingeel, met flauwen glans en drie zwart*
achtige of zwaitbruine langsbanden , die bij het <ƒ bijna den geheelen rug
innemen; vóór de verkorte zijbanden een ingedrukt zwartbruin stipje of liever
dwarsstreepje ; schildje bruingeel; borstzijden en achterrug grijsachtig bestoven.
Achterlijf donkerbruin, met geelachtige, eenigszins doorschijnende plekken en
flauwe lichtgrijze insnijdingen; beharing bleekgeel; de tangarmen van het ,-f
dik en kort, niet langer dan de anale ring. Pooten bruingeel ; heupen met grijzen
weerschijn; spits der dijen verdonkerd ; de voorschenen en al de tarsen zwart-
bruin; aan de voortarsen het eerste lid ongeveer even lang als de schenen,
het vierde lid niet bijzonder kort of breed. Kolfj es vuilgeel. Vleugels met
grauwe, aan den voorrand bruingele tint en bruine aderen; middeldwarsader
zwartbruin, schuin, eenigszins gebogen en een weinig vóór het midden der
vleugellengte.

Eens het $ aan den Hoek van Holland, in September (Piag.); het J . dat
tot dusverre onbekend was, heb ik leeren kennen uit voorwerpen van Zwit-
serland , in het Leidsch Museum aanwezig.

2. D. Gaedii Meig. (PI. IX. lig. 2 en 4.) — Syn. Meig. Syst. Beschr.
VII. 13. 2.

5 2,5 mm. — Kop niet sprieten en palpen, zoomede de thorax bleek
roodgeel; achter op den schedel eene bruinachtige vlek; het voorhoofd breeder
dan bij de vorige soort. Op den thorax eenig spoor van drie roodbruine banden,
waarvan de middelste van voren en de beide zijwaartschen van achteren door
een bruinachtig vlekje zijn begrensd; achterrug zwartbruin met gele langslijn.
Achterlijf heldergroen, met zwarte rugvlekken. Voorpooten zwart, alleen de

1) Er zijn bovendien later nog een paar soorten uit het hooge Noorden door Boheman
en Hohngren bekend gemaakt.

X. DIAMESA. • w29ü

heupen en wortel der dijen bleekgeel; achterste pooten geel, met de knieën,
de spits der schenen en der beide eerste tarsenieden, benevens de laatste tarsen-
leden geheel zwart; aan de tarsen is het vierde lid zeer kort, aan 't uiteinde
iets uilgasneden en ter wederzijde een weinig verbreed; het vijfde lid ruim dub-
bel zoo lang als het vierde en niet verbreed ; aan de voortarsen is het eerste
lid ongeveer even lang als de schenen, aan de overige tarsen korter dan
de schenen. Kolfjes bleekgeel. Vleugels eenigszirs witachtig, met bleekgele
aderen ; de voorste langsaderen en de dwarsaderen iets dikker dan de overigen.
Eenmaal het $ in het najaar in het Driebei gsche bosch (Six).

1). Waltlii Meig. (Syst. Beschr. VII. 13. 1), die niet bij ons maar in
Duitschland voorkomt, houdt wat de grootte betreft, het midden tusschen
de hierboven beschreven soorten en is grauw met drie zwarlachtige langs-
strepen op den thorax; achterlijf en pooten bruin.

XI. TANYPOS Meig. (lil. Magaz. II. 281). PI. IX lig. 5—7.

Sprieten in beiden sexen draad vormig, vijftienledig; het eerste lid schijf-
vormig; bij het <ƒ de twaalf volgende leden rondachtig, het veertiende lid
zeer lang gerekt en het vijftiende of laatste eenigszins kegelvormig, allen,
het eerste lid uitgezonderd, met eene pluimvormig uitstaande beharing; bij
het J de sprieten ongepluimd, slechts met enkele haren en het voorlaatste lid
niet verlengd. Üogen nier vormig, op het voorhoofd een weinig vaneengescheiden;
bijoogen ontbrekend. Zuiger kort; palpen omgebogen, vierledig; het laatste lid
min ut meer verlengd. Thorax hoog gewelfd, van voren een weinig over den
kop reikende, vóór het schildje ingedrukt. Achterlijf slank; de mannelijke
genitaliën tangvormig uitstekend. Pooten slank, gewoonlijk behaard; eerste lid
der voortarsen nimmer langer, maar in den regel korter dan de schenen.
Vleugels in de rust dakvormig tegen het achterlijf liggende, bij een aantal
soorten behaard; hulpader vrij duidelijk; uitmonding der subcostaal-ader voorbij
het midden, die der cubitaal-ader aan het eind van den voorrand; tusschen
die beiden eene radiaal-ader ofschoon meestal zwak en dikwijls door den dicht
opeengedrongen loop der subcostaal- en cubitaal-ader onduidelijk ; middei-
dwarsader in of vóór het midden der vleugcllengte, gewoonlijk scheef ge-
plaatst; discoidaal-ader ongevorkt; posticaal-ader gevorkt; achterdwarsader
aanwezig en alzoo de tweede wortelcel gesloten ; die achterdwarsader gewoonlijk
loodrecht en onder de middeldwarsader ot iets meer naar den vleugelwortel
geplaatst.

De soorten van dit geslacht zijn van onderscheidene grootte (1,5 — 7,5 mm.).
De Geer heeft de vroegere toestanden van T. monilh , Fries die van T. varim
uitvoerig beschreven en afgebeeld; de lange w urmvornrige larven, zoowel als
de naakte poppen, leven in het water. De larven zijn langwerpig, doch niet
zoo dun als die van Chironomus , met duidelijk afgescheiden hoornigen kop;
onder aan den eersten ring zijn een paar vleezige, aan 't eind behaarde
uitsteeksels , en onder den laatsten ring een paar dergelijken ; de pop heeft

296 V. CHIRONOMIDAE,

op den thorax een paar eivormige hoorntjes, die ongetwijfeld tot de adem-
haling dienen. Er zijn 62 Europeesche soorten beschreven , waarvan de vol»
genden in ons land zijn waargenomen:

a. Vork der posticaal ader gesteeld, d. i. haar wortel

een eind voorbij de achterdwarsader (fig. 5) . . b
Vork der posticaal ader ongesteeld, d. i. haar wortel
aan of nog vóór de achterdwarsader (Ag. 6 en 7) g

b. Vleugels naakt c

Vleugels behaard, althans aan de spits . . . . d

c. Glanzig zwarte soort van meer dan 5 mm. . . .1. nerooms Meig.
Bleekgele soort, met roestkleurige langsbanden op

den thorax en bruine ringen op het achterlijf

(2 mm.) 2. rufovitlatus V. d. W.

d. Vleugels met een aantal donkere vlekjes .... 3. punctipennis Meig.
Vleugels alleen met eene donker gevlekte middel-

dwarsader en soms met eene donkere schaduw

aan den voorrand e

c. Voorrand met donkere schaduw .4. culiciformis Linn.

Voorrand zonder donkere schaduw f

f. Schildje bruingeel; achterlijf met witachtige insnij-

dingen 5. choreus Meig.

Schildje zwart; achterlijf zonder lichtere insnijdingen 6. signaius Zett.

g. Vleugels naakt h

Vleugels behaard j

h. Grootere soort (ongeveer 7 mm.) ; bij het <ƒ de

voortarsen gebaard 7. plumipes Fries. „

Kleinere soorten (5 mm. of minder), voortarsen

niet in 't oog vallend behaard i

i. Zwartachtige soort 8. praecox Meig.

Gele soort 9. elegantulus V. d. W.

J. Pooten wit en zwart geringeld; vleugels met don-
kere stippen 10. monilis Linn.

Pooten eenkleurig of hoogstens met donkere ge-
wrichten of een donkeren ring vóór de spits der
dijen : vleugels geheel ongevlekt of met wolkige
vlekken, soms ook met donkergezoomde middel-

dwarsader k

k. Vleugels wolkig gevlekt of grauw met een aantal

lichte vlekken I

Vleugels geheel ongevlekt, ook de middeldwarsader

niet verdonkerd q

l. Vleugels grauw net een aantal glasachtige of wit-
achtige vlekken , ... 11. giddpcnnisV. d. W.

XI. TANYPUS. 297

Vleugels glasachtig met wolkige dwarsbanden of

vlekken m

m. Donkergrauwe of bruine , ook wel bruingele soorten ,

met zwartachtige langsbanden op den thorax . . n
Bleekgele soorten , met roodgele banden op den thorax p

n. Grootere soort (7 mm.) 12. nebidosm Meig.

Kleinere soorten (0 mm. of minder) o

o. Grondkleur lichtbruin of bruingeel; achterlijf van
het <ƒ aan de insnijdingen met donkere, tot
bosjes vereenigde haren; vleugels, vooral van het

$, zeer bont gevlekt 13. varius Fabr.

Grondkleur donkergrauw of grauwbruin; achterlijf
van het <ƒ zonder donkere, tot bosjes vereenigde
haren; vleugels met flauwe wolkige vlekken . .14. punctatus Fabr.
p. De banden van den thorax van voren zwart of don-
kerbruin omzoomd 15. ornatus Meig.

De banden van den thorax zonder donkeren zoom 16. carneus Fabr.
q. Eerste lid der voortarsen bijna even lang als de

schenen 17. ferruginicollit Meig.

Eerste lid der voortarsen merkelijk korter dan de

schenen r

r. Achterlijf bruin met witachtige insnijdingen of lich-

teren achterzoom der ringen s

Achterlijf bleekgeel of witachtig ,*soms met donkere

vlekjes of streepjes t

s. Grootere soort (4 mm.) ; pooten eenkleurig licht-
bruin , hoogstens de spits der schenen iets ver-

donkerd 18. grüeipennis V. d.W.

Kleinere soort (2 mm. of minder) ; voorknieën ver-

donkerd 19. pygmaeus V. d. W.

t. Achterlijf op eiken ring met eene bruinachtige vlek

en twee donkere langsstreepjes 20. melanurus Meig.

Achterlijf eenkleurig, zonder teekening . . . .21. melanops Meig.

1. Tanypus nervosus Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 64. 14 en VI.

257; Macq. Dipt. n. Fr. 132. 8; id. Suit. I. 62. 7; Fries, Monogr.

Tanyp. 11. 4. 1); Staeg. Kiöj. Tidskr. II. 589. 18; Zett. Dipt. Scand. IX.

3597. 3; Schiner , Fn. austr. II. 616.
5?75 — 6,75 mm. — Glanzig zwart. Kop met sprieten en palpen zwart; de
sprietenpluim van het <ƒ donkerbruin. Borstzijden dof bruin ; buik dikwijls
bruinachtig. Pooten stevig, weinig behaard, pekzwart ; wortel der dijen, soms

1) Hier en bij de volgende, soorten citeer ik , op het gezag van Meigen en andere
schrijvers, de Monographie van Fries, doch zonder haar te kennen,

£U8 V. CUIUONOMlllAE.

met groote uitbreiding, vuil roodgeel, nok de achterste schenen en liet eerste
lid der achterste tarsen dikwijls van die kleur; eerste lid der voortarsen een
vierde korter dan de schen< n , de verdere leden in afnemende lengte. Kolfjes
zwart of z war tbr ui n Vleugels (l'l. IX. hg. 5) naakt, hijna glasachtig; de voorste
aileren zwartbruin, de overige flauwer; de vork aan 't eind der subcoetaal-ader
duidelijk; middeidwaï sader verdikt en met de achterdwarsader ongeveer in 't
midden der vleugellengte ; de vork der posticaal-ader gcsteeld, d. i. liaar wortel
een eind voorbij de achterdwarsader.

Bij den Haag en in de Wassenaarsche duinen, zeldzaam; bij Utrecht veel-
vuldiger ; voorts aan de-Schielandsche plassen (Frans.), in het Overmaassche
(Piag. ) , te Amersfoort (^ix) L'n PP Walcheren (G. v. VV.).

Staeger vermoedt dat T. nigrimamis Meig. (Syst. Beschr. VI. 2G1. oü) als
variëteit tot nercosns moet worden gesteld, en Schiner brengt zelfs die soort,
zonder eenige bedenking, als synoniem. Werkelijk geeft Meigen's beschrijving
daartoe aanleiding en zou deze meer bepaald zien op zulke exemplaren van
nercosv.s , bij welkt» <!e achterste pooten lichter en meer geel zijn. Intusschcn
is daartegen aan te voeren, dat Meigen van nigrim&iws uitdrukkelijk zegt:
cSchwinger weitSï, terwijl bij al mijne exemplaren, ook die met lichter ge-
kleurde pooten , de kolfjes zwart of althans donker zijn.

2. T. rufovittatus V. d. W. — Syn. V. d. Wulp, Tijdschr. v. Ei.tom.
XVII. 143. 10.

$ 2 mm. — Kop geel; sprieten naar het einde biuinachtig; palpen bruin.
Thorax en schildje bleek stroogeel , met vier roestkleurige langsbanden, de
beide middels ten van achteren, de zijwaartschen van voren afgeknot ; borst roest-
kleurig ; achterrug donkerbruin, in 't midden met geelachtige langsstrecp. Ach-
terlijf modgcel. van hoven afwisselend met bruinachtige en wit weerschijnende
dwarsbamlen. Pooten bleek roodgeel ; de voordijen aan de spits roestkleurig ;
spits der schenen en der eerste tarsenleden , alsmede de laatste tarsenleden ge-
heel zwart ; aan de voortarsen het zwart verder uitgebreid , zoodat daar alleen
de wortel van liet eerste lid geel blijft; dat eerste lid nauwelijks half zoo lang
als de schenen , de volgende leden in afnemende lengte ; beharing der pooten
weinig merkbaar. Kolfjes bleekgeel. Vleugels naakt, glasachtig met flauwe gele
tint en zeer bleek bruine aderen; de vork der subcostaal-ader onduidelijk, die
der posticaal-ader gesteeld, de steel ongeveer zoo lang als de onderarm.

liet $ aan de Schielandsche plassen, in 't laatst van Juni (Piag.).

Van T. ferruginicoïlis , waarmede overigens veel overeenkomst is, onder-
scheiden door de gestoelde vorkcel.

3. T. punctipennis Meig. — Syn. T. punctipmwü , Meig. Syst. Beschr. I.
61. 0; Macq. Dipt. n. Fr. 132. 7; id. Suit. I. 02. b ; Fries, Monogr.
Tanyp. 14. 8; Zett. Dipt. Scand. IX. 360G. 12; Schiner, Fn. austr. II.
617; — T. cinclus, Panz. Fu germ. CV. 6; Latr. Gen. Crust. IV. 248;
Meig. Klass. I. 22. 4.

XI. TANYrUS. 299

4,5—5,75 mm. — Kop met sprieten en palpen bruin, ook de sprietenpluim
van het £ ; bij het $ de sprieten meer bruingeel. Thorax van het £ aschgrauw
met drie donkerbruine langsbanden , bij het 5 bleekbruin met grauwe banden ;
schildje geelachtig ; achterrug en borst zwartachtig. Achterlijf zwartbruin , met
onduidelijke bleeke ringen en grauwachtige beharing; de tangarmen van het <ƒ
lichtbruin , vrij stevig. Pooten bleekgeel met donkere gewrichten en een don-
keren ring voorbij den wortel der schenen ; achterste pooten met bleekgele
beharing ; bij het £ de voortarsen gebaard ; eerste lid der voortarsen een vierde
korter dan de schenen. Kolfjes wit. Vleugels glasachtig , eenigszins behaard ,
met een aantal zwartachtige vlekjes, waarvan vier tusschen de cubitaal-ader
en de discoidaal-ader donkerder zijn ; middeldwarsader met vlekkigen zwaï tach-
tigen zoom , in 't midden der vleugellengte ; achterdwarsader meer naar den
vleugelwortel teruggetrokken ; subcostaal-ader aan 't einde kort gevorkt; de
posticaal-vork gesteeld.

Bij den Haag in Juni en weder in September gemeen; ook te Rotterdam
(Piag.) en te Utrecht (Six).

4. T. culiciformis Linn. — Syn. Tipula culiciformis , Linn. Syst. nat. XII.
978; Fabr. Spec. ins. II. 411. 64; ïd. Ent. Syst. IV. 251. 87; — Chiro-
nomus culiciformis , Fabr. Syst. Anti. 47. 44; — Tanypus culiciformis,
Meig. Syst. Beschr. I. 63. 13; Fries, Monogr. Tanyp. 13. 0; Zett. Dipt.
Scand. IX. 3610. 17; Schiner, Fn. austr. II. 617; — Tan. fasciatus ,
Macq. Dipt. n. Fr. 131. 5; id. Suit. I. 61. 3; Meig. Syst Beschr. VII.
16. 36. 1)

3,5 — 4,5 mm. — Kop donkerbruin; sprieten van het £ met de pluim bruin;
spi iel en van het $ geelachtig. Thorax en schildje bij het <£ donkerder of lich-
ter bruin , bij het $ geelachtig ; de thorax van boven met drie zwarte of zwart-
achtige langsbanden , de middelste gespleten ; borst en achterrug zwartachtig.
Achterlijf donkerbruin met lichtere insnijdingen. Pooten geel of bruinachtig;
spits der dijen en tarsen donkerder, die der schenen zwartbruin, eerste lid der
voortarsen een vierde korter dan de schenen ; bij het <£ de voortarsen en de
achterste pooten met korte beharing. Kolfjes wit. Vleugels glasachtig, fijn be-
haard ; dwarsaderen met donkeren zoom ; aan 't eind van den voorrand eene
donkere schaduw, die soms als een flauwe dwarsband naar onderen is uitge-
breid, maar de vleugelspits vrijlaat; aderbeloop als bij nertoms.

In April tot Juni bij den Haag in enkele exemplaren ; voorts te Rotterdam , aan
de Schielandsche plassen en in het Overmaassche (Piag.) ; ook op Schot-
horst bij Amersfoort {\. V.).

5. T. ('horens Meig. — Syn. Tanypus clioreus , Meig. Klass. I. 23. 6 ; id.
Syst. Beschr. I. 62. 12; Macq. Dipt. n. Fr. 129. 2; id. Suit. I. 62. 6;

1) De beschrijvingen van T. fasciatus Macq. passen te zeer op de hier behandelde
soort, om ze niet als synoniem te beschouwen.

#00 V. CHIRONOM1DAE.

Zett. Dipt. Scand. IX. :3G09. 15; Schiner, Fn. austr. II. 617; — T. fa*-
ciatus , Meig. Klass. I. 21. 3; — T. syhaticus , Meig. 1. c. 24. 9.

3,5 — 4,5 mm. — Sprieten bruin , ook de spiïeter.pluim van het <ƒ ; palpen lich-
ter of donkerder bruin. Thorax biuin, met drie donkerder langsbanden ; de
tusschenruimte even als eene plek vóór het schildje lichtgrijs ; boist grauwachtig;
schildje geel ; achterrug zwart. Achterlijf zwartbruin , met witachtige insnijdin-
gen; de buik aan het begin geelachtig; de anale ring van het g breed en
plat , de tangarmen kort , aan den wortel geel , aan 't einde zwart. Pooten
bruingeel ; de spits der dijen en schenen en de vier iaatste tarsenledcn bruin ;
eerste lid der vooitarsen een vierde korter dan de schenen; vóortarsen van
het <£ gebaard. Kolfjes witachtig. Vleugels een weinig behaard, glasachtig, aan
de spits bruinachtig ; de middeldwarsader zwartachtig gezoomd j aderbeloop als
bij nervosus.

Het $ gewoonlijk lichter van kleur.

Bij den Haag (V. d. W.) ; te Leiden (De Gr.) ; te Rotterdam (Sn.); te Amster-
oam (Kink.) en te Utrecht (Six en Wtt.).

6. T. sigliatlis Zett. — Syn. Zett. Dipt. Scand. IX. 3608. 14. 1)

3,5 — 4,5 mm. — Zwartachtig. Sprieten en bij het £ ook de sprietenpluim
bruin. Thorax donkergrauw , op den rug met drie zwarte langsbanden ; de
tusschenruimten als witte lijnen uitkomende ; schildje , borst en achterrug
zwart ; bij het $ (volgens Zetterstedt) de schouders bruingeel. Achterlijf een-
kleurig zwartbiuin. Pooten bruin of bruingeel , met donkerder gewrichten ; eerste
lid der vóortarsen een vierde korter dan de schenen ; bij het £ de vóortarsen
gebaard. Kolfjes wit. Vleugels met grauwe tint en fijne beharing ; middel-
dwarsader zwartachtig gezoomd ; de voorste aderen , vooral in 't midden van
den vooriand , donker ; de vork der posticaal-ader gesteeld ; de steel ongeveer
even lang als de onderarm.

Slechts een paar malen het </ in April te Utrecht (Six) ; het $ ken ik niet.

7. T. plumipes Fries. — Syn. Fries , Monogr. Tanyp. 9. 1 ; Meig. Syst.
Beschr. VI. 258. 22; Zett. Dipt. Scand. IX. 3595. 1; Schiner, Fn.
austr. II. 618.

6,75 — 7,5 mm. — De grootste onzer inlandsche soorten. Kop met sprieten
en palpen zwart. Thorax zwartachtig of zwartgrauw , met drie breede zwarte
langsbanden, de middelste gespleten en bij het $ wel eens roodachtig; de tus-
schenruimten met witten weerschijn ; schildje pekbruin ; achterrug zwart. Ach-
terlijf zwart, met tot bosjes vereenigde haren ; de tangarmen van het <£ stevig,
lang , aan 't eind gebogen en spits toeloopend. Pooten pekzwart , de schenen

1) De soort, door Schiner als T. signatus beschreven (Fn. austr. II. 621) is eene
andere dan de bovenstaande ; zie mijne aanteekening daaromtrent in het Tijdschr. v
Entom. dl. XVII. blz. 136.

XI. TANYPÜS. 301

bruingeel ; bij het £ de voortarsen ruig gebaard en ook de achterste pooten
met lange én dichte, donkere beharing; eerste lid der voortarsen een vierde
korter dan de schenen. Kolfjes vuilwit , met zwartbruinen knop. Vleugels (PI.
IX. fig. 6) naakt, met bleekgele tint; de voorste aderen bij het g zwartbruin,
bij het % bruingeel; subcostaal-ader aan den wortel verdikt, aan 't einde dui-
delijk gevorkt ; dwarsaderen ongeveer in 't midden der vleugellengte ; middel-
dwarsader donkerbruin ; vork der posticaal-ader ongesteeld met de basis zelfs
nog iets vóór de achterdwarsader.

Het $ is over 't geheel lichter en meer grauw.

Voor verscheidene jaren eens in Maart en 't begin van April in grooten ge-
tale aangetroffen op eene plek in het Haagsche bosch ; in een volgend jaar
vond ik nog wel een enkel exemplaar, doch nu bezoek ik jaarlijks in het voor-
jaar dezelfde plaats , zonder er eenig spoor van te ontdekken.

De aangehaalde beschrijvingen zien op lichtere exemplaren en noemen o.
a. de pooten roodgeel met donkere gewrichten ; mijne voorwerpen behooren
allen tot eene donkere verscheidenheid , waarvan ook Zetterstedt melding
maakt.

8. T. praecox Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 02. 10 en VI. 257.
cf 5 mm. — Sprieten en palpen zwart, de sprietenpluim grauw. Thorax

op den rug met drie breede zwartgrauwe langsbanden ; de tusschenruimten als
witachtige lijnen; borstzij den en borst grijsachtig. Achterlijf bruinzwart, met
witachtige insnijdingen en bruingrauwe beharing , de buik vuil roestkleurig.
Pooten pekzwart of bruinachtig; eerste lid der voortarsen een derde korter
dan de schenen. Kolfjes wit. Vleugels naakt , een weinig grauwachtig , met fijne
aderen ; de voorste aderen iets donkerder ; subcostaal-ader ongevorkt ; middel-
dwarsader in 't midden der vleugellengte; achterdwarsader meer naar den vleu-
gelwortel teruggetrokken ; vork der posticaal ader ongesteeld , juist aan de ach-
terdwarsader beginnende. De vorm der palpen (het eerste lid verlengd en een
weinig kolfachtig verdikt) komt met Meigen's beschrijving overeen.
Utrecht , April (Six).

9. T. elegantulus V. d. W. — Syn. V. d. Wulp, Tijdschr. v. Entom.
XVII. 144. 11.

c? 3,5 mm. — Kop okergeel met witten weerschijn ; sprieten met de
pluim, zoomede de palpen, bleekgeel. Thorax bleek okergeel, met de langs-
banden eenigszins roestkleurig ; de schouders , de borstzijden en de tusschen-
ruimten tusschen de banden met witten weerschijn; boven de middelheupen
een zwart stipje. Achterlijf witachtig , met smalle bruine insnijdingen ; de tang-
armen bruin, kort, maar vrij breed. Pooten bleekgeel; de uiterste knieën
bruin en de tarsen naar het uiteinde iets verdonkerd; voorpooten een weinig,
achterste pooten sterker behaard ; eerste lid der voortarsen een vierde korter
dan de schenen. Kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig met bijna ongekleurde
aderen ; de dwarsaderen en het uiteinde der subcostaal-ader donkerbruin ; de

302 V. C1IIR0N0MIDAE.

uitmonding der langsaderen aan de vleugelspits schaduwachtig gevlekt , vork
der posticaal ader ongesteeld.

Het <£ in Juni te Beek (Six) ; het $ ken ik niet.

10. T. monilis Linn. — Syn. Tipula monilis , Linn. Fn. suec 1703; Fabr.
. Spec. ins. II. 408. 44; id. Ent. Syst. IV. 246. 03; — Chironomus moni-
lis, Fabr. Syst. Anti. 44. '29; Meig Klass. 1.19. 24; — Tav y pus monilis ,
Meig. Syst. Beschr. I. 00. 8; Macq. Dipt. n. Fr. 133. 12; id. Suit. 1. 02.
9; Fries, Monogr. Tanyp. 13. 7; Zett. Ins. lapp. 818. 0; id. Dipt.
Scand. IX. 3613. 19; Schiner , Fn. austr. II. 020; — Tipula macu-
lala, De G. Ins. VI. 394. 23. pi. 24 fig. 19; — Tanypus maculatus , Meig.
Klass. I. 25. a.

3,5 — *,5 mm. — Witacbtig. Sprieten van het £ met de pluim lichtbruin;
sprieten van het $ nog bleeker; palpen geelachtig. Thorax licht aschgrauvv,
van boven met donkere langsbanden ; achterrug zwartachtig. Achterlijf bij het
ig met eene afgebroken donkere rugstreep , die zich op de laatste ringen ver-
breedt; de tangarmen witachtig, kort en vrij dik; bij het $ het achterlijf ge-
heel donkerbruin. Pooten wit met bruine ringen, een vóór de spits der dijen,
drie aan de schenen , twee aan het eerste tarsenlid en een aan elk der overige
tarsenleden ; bij het $ de voortarsen en de achterste pooten kort behaard ;
eeiste lid der voortarsen een vierde korter dan de schenen. Kolfjes wit. Vleu-
gels met witachtige tint en fijne beharing; de middeldwarsader zwartachtig ge-
zoomd en voorts een aantal vei spreide donkergrauwe stippen ; subcostaal-ader
aan 't einde kort gevorkt ; de dwarsaderen een weinig vóór het midden der
vleugellengte ; de vork der posticaal-ader ongesteeld.

Eene vrij zeldzame, doch nogal verspreide soort; ik ving enkele exemplaren in
Juli en Augustus bij den Haag en aan de Vuursche, en heb voorts als vindplaatsen
aangeteekend : Rotterdam (Piag.) , de Gliphoeve (V. V.), Haarlem (Weyenb.),
Utrecht en Driebergen (Six) , Maarsbergen (Kink.) en Empe (V. Eyndh.).

11. T. guttipennis V. d. W. — Syn. V. d. Wulp, Tijdschr. v. Entoin.
XVII. 142. 9.

2,75 — 4,25 mm. — Sprieten donkerbruin, de sprietenpluim yan het g grauw.
Thorax zwartachtig , met witten weerschijn en van voren en in de zijden met
witte stippen ; ook de achterrug wit gevlekt. Achterlijf van het <ƒ donkergrauw,
met bleekgelen achterzoom der ringen ; tangarmen breed , aan 't eind met een
naar binnen gebogen haakje; bij het $ het achterlijf donkergrauw met bleek-
gele insnijdingen. Pooten bleekbruin , de dijen en schenen iets donkerder en
vooral naar de knieën verdonkcrd ; de knieën zeken wit ; eerste lid der voor-
tarsen zoo lang als de schenen. Kolfjes wit. Vleugels behaaid, donkergrauw
met een aantal onregelmatige doorschijnend witte vlekken , vooral langs de
spits en tegen den achterrand ; de dwarsaderen merkelijk vóór het midden der
vleugellengte; middeldwarsader, vooral van boven, donker geteekend; vork der
posticaal-ader ongesteeld»

XL TASYPÜS. 3'.)3

Eens in Juni in aantal aan don zoom der duinen bij den Haag, tegi>n het
mos van wiigenboomen.

12. T. nebulosus Meig. — Syn. Tani/pm nebulosus , Meig. Klass. I. 21. 1 ;
id. Syst. Besclir. I. 57. 2; Macq. Dipt. n. Fr. 130 3; id. Snit I. 61. 2;
Fries, Monogr. Tanyp. 10. 2; Zett. Ins. lapp. 817. 4; id. Dipt. Scand. I\".
3604. 11; Curtis, lirit. Ent. XI. 501; Schiner . Fn. austr. II. 619; —
T. littoraüs, Meig. Klass. I. 22. 5.

6,75 — 7 mm. ■ — Kop zwartbruin ; de sprieten en palpen dikwijls wat lichter;
sprietenpluim van het <ƒ zwartbruin , soms aan de spits bleek er. Thorax don-
kergrauw , met vier zwartbruine, smal wit gezoomde langsbanden. Achterlijf
donkerbruin, met geelachtige, in de zijden veelal verbreede insnijdingen en
geelachtige, vrij lange beharing; tangarmen van het <ƒ klein, aan 't einde af-
gerond. Pooten bleek roodgeel; dijen vóór de spits met een soms onduidehjken ,
donkeren ring; de spits der schenen en de eindleden der tarsen donkerbruin;
eerste lid der voortarsen nauwelijks iets korter dan de schenen; bij het <£ de
voortarsen ge waan per d. Kolfjes geelachtig. Vleugels min of me.r witachtig, met
donkergrauwe beharing, die aan den achterrand wolkige vlekken doet ontstaan;
voorts een donker vlekje tusschen de cubitaal-ader en de discoidaal-ader ;
middeldwarsader zwartbiuin gezoomd; subcostaal-ader aan 't einde kort ge-
vorkt; de vork der poslicaal-ader ongesteeld, haar basis iets vóór de achter-
d warsader.

Zeldzaam; slechts eenmaal het <ƒ bij Amsterdam, in Juni (Kink.).

13. T. varius Fabr. — Syn. Tipu/a varia, Fabr. Mant. ins. II. 325. 45;
id. Ent. syst. IV. 244. 52 j — L'eratopogon varius, Meig. Klas*. I. 33. 9;' —
Chironomm varia*, Fabr. Syst. Anti. 41. 14; — Tanypm varius, Meig. Syst.
Beschr. I. 50. 1. pi. 2. fig. 12; Macq. Dipt. n. Fr. 129. 1 ; id. Snit. I.
61. 1; Fries, Monogr. Tanyp. 11. 3; Zett. Dipt. Scand. IX. 3611. 18;
Schiner, Fn. austr. 11.619; — Tan. punctatus, Meig. Klass. I. 21. 2.

4,5 — 5,75 mm. — Kop met sprieten en palpen bruin. Thorax hleekbmin of
bruingeel , met drie zwartbruine of (bij het $) soms vuil roestkleurige langs-
banden , de middelste gespleten ; schildje geelachtig ; achterrug en borst zwart-
bruin, met grijzen weerschijn. Achterlijf vuilgeel, met bruinen achterzoom der
ringen ; bij het $ met donkerbruine beharing, die in de zijden tot bosjes ver-
eenigd is ; de tangarmen klein , bruingeel. Pooten geel ; een ring vóór de spits
der dijen , alsmede de spits der schenen en de laatste tarsenleden bruin ; bij het
£ de achterste pooten en de voortarsen behaard ; eerste lid der voortarsen ten
minste een vierde korter dan de schenen. Kolfjes vuilwit. Vleugels glasachtig,
een weinig behaard , aan den voorraad met vier paarsgewijze genaderde , don-
kere stippen , van waar twee bruingrauwe , onregelmatige', woikige dwarsbanden
uitgaan ; ook aan de vleugelspits boven het eind der cubitaal-ader een bruin-
achtig vlekje ; subcostaal-ader duidelijk gevorkt ; middeldwarsader zeer schuin ,
bijna horizontaal; achterd warsader loodrecht, merkelijk vóór het midden der

304 V. CHIRONOMIDAE.

\ lougel lengte ; vork der posticaal-ader ongesteeld, nog iets vóór de achterdwars-
ader beginnende.

Eene zeer gewone soort , vooral in het voorjaar ; behalve den Haag ken ik
als kindplaatsen : Leiden , Wassenaar , Rotterdam en de Gliphoeve (V. V.) ;
Haarlem en Bloemendaal (Weyenb.) j Alblasserdam (De Gr.); Utrecht, Amers-
foort en Driebergen (Six).

14. T. punctatus Fabr. — Syn. Chironomus punctatus , Fabr. Syst. Anti.
43. 24; — Tan f/pus punctatus, Meig. Syst. Beschr. I. 58. 3; Zett. Dipt.
Scand. IX. 3614. 20 ; Sehiner , Fn. austr. II. 620 ; Bwst. III. 0. 82 ; —
Tan. nebulosus , Meig. Klass. I. 23. 7 ; — Tan. maculatus , Macq. Dipt*
n. Fr. 131. 4; Bwst. III. 9. 81.

3,5 — 4,5 mm. — Kop met sprieten en palpen]zwartbruin ; de sprietenpluim van
het <ƒ met bleekbruinen weerschijn. Thorax donker aschgrauw , met nauwelijks
eenig spoor von donkere langsbanden; schildje vuil roodgeel; borst en achter-
rug zwartachtig. Achterlijf grauwgeel met donkeren voorzoom der ringen ; bij
het J* de laatste ringen geheel bruin , de tangarmen klein ; bruingeel. Poo-
ten bruingeel met donkere gewrichten ; eerste lid der voortarsen een vierde
korter dan de schenen ; bij het <£ de voortarsen en de achterste pooten be-
haard. Kolfjes wit. Vleugels glasachtig, behaard, met zwartbruin gezoomde
middeldwarsader en grauwe wolkige vlokken , die min of meer twee onregel-
matige dwarsbanden vormen, doch minder in het oog vallen clan bij de vorige
soort ; het aderbeloop even als deze , doch de middeldwarsader korter, minder
schuin en even als de achterd warsader nauwelijks even vóór het midden der
vleugellengte.

In Juli bij den Haag; ook te Utrecht (Six) en in Gelderland (V. Walch.).

15. T. oma lus Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VII. 14. 31 ; Sehiner,
Fn. austr. II. 620.

5,5 mm. — Bleekgeel. Sprieten en bij het £ ook de sprietenpluim licht-
bruin. Thorax met drie iets krachtiger gele banden ; de beide zywaartschen van
voren met eene fijne zwarte of bruine lijn omzoomd, die zich dwars over de
borstzijden tot onder den vleugelwortel uitstrekt ; achterrug bruinachtig. Ach-
terlijf met iets verdonkerde insnijdingen ; bij het g de laatste ringen bruingeel ;
tangarmen geelachtig, vrij dik. Pooten witachtig ; vóór de spits der dijen een
bruine ring; ook de spits der schenen een weinig gebruind ; eerste lid der
voortarsen iets korter dan de schenen ; voortarsen van het cT een weinig ge-
wimperd. Kolfjes wit. Vleugels behaard , bleekgeel , met twee nauwelijks iets
donkerder dwarsbanden en een donker vlekje aan den voorrand , kort vóór de
spits ; de dwarsaderen zwartachtig gezoomd ; aderbeloop als bij de twee vorige
soorten.

Zeldzaam ; een g in den Aerenhout bij Haarlem in October (Kink.).

1G. T. carneus Fabr. — Syn. Chironomvs carneus , Fabr. Syst. Anti. 41,

XI. TANYPUS. 3Ö5

16; — Tanypits carneus, Meig. Syst. Beschr. I. 67. 21 en VI. 258; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3620. 28 ; Schiner , Fn. austr. II. 620 ; — Tan. albipes ,
Fries, Monogr. Tanyp. 16. 11 ; Meig. Syst. Beschr. VI. 259. 24.
5,25 mm. — Gelijkt op de vorige soort ; de banden van den thorax rood-
geel , zonder donkeren zoom ; achterrug roodgeel ; dijen zonder donkeren ring ;
de dwarsbanden op de vleugels een weinig duidelijker, grauwachtig ; de dwars-
ad 'ren donker gekleurd , doch zonder zwartachtigen zoom.

Ik ving eens een exemplaar in Juli te Apeldoorn; voorts werden er te
Beek gevangen (Six) en te Brummen (V. V.).

17. T. ferruginicollis Meig. — Syn. Tanypus ferruginicoUis , Meig. Syst.
Beschr. I. 64. 16; Macq. Dipt. n. Fr. 131. 6 en 134. 13. 1); id. Suit.
I. 62. 8; Zett. Dipt. Scand. IK. 3627. 37; Schiner , Fn. austr. II. 622; —

CMronomus tanj/podipeiinis , Zett. Ins. lapp. 813. 22.

2,25 — 3 mm. — Sprieten en palpen bruin; sprietenpluim van het £ grauw.
Thorax bleekgeel , met drie roodgele langsbanden , de middelste gespleten ; de
tusschenruimten met witten weerschijn; schildje bleekgeel; achterrug bruin.
Achterlijf van het <f bleekgeel , met grauwachtige beharing en bruinen voor-
zoom der ringen ; anale ring breeder dan de voorgaande ; tangarmen breed ;
achterlijf van het $ vleesch kleurig met bruine insnijdingen. Pooten lichtbruin of
bruingeel , eerste lid der voortarsen nauwelijks iets korter dan de schenen ;
dijen en schenen bij het £ behaard. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met grauwe
beharing; subcostaal-ader en cubitaal-ader aan het einde dicht langs den voor-
rand loopende; de dwarsaderen merkelijk vóór het midden der vleugellengte;
de vork der posticaal-ader ongesteeld.

Meermalen het <ƒ bij den Haag en in de Wassenaarsche duinen ; het $ ken
ik niet anders dan uit de beschrijvingen.

18. T. griseipennis V. d. W. — Syn. V. d. Wulp , Tijdschr. v. Entom. IIè
170. 12. pi. 11. fig. 7.

4 mm. — Sprieten en palpen donkerbruin , de sprietenpluim van het g
bruingrauw. Thorax aschgrauw, met drie breede zwartbruine langsbanden, de
middelste vooral bij het % duidelijk gespleten ; borstzijden met witachtigen
weerschijn; schildje geelachtig. Achterlijf eenigszins glanzig, donkerbruin met
lichtere insnijdingen; de laatste ringen mét lichtgrijzen weerschijn; anale ring
van het <ƒ een weinig verbreed , met vrij groote en dikke aanhangsels ; beha-
ring van het achterlijf bruingrauw , bij het g uitstaande , bij het $ meer plat-
liggend. Pooten lichtbruin ; spits der schenen nauwelijks iets verdonkerd ; eerste
lid der voortarsen ongeveer een vierde korter dan de schenen ; bij het g de
voortarsen en de achterste dijen en schenen met grauwe beharing. Kolfjes

d) Door eette zonderlinge vergissing heeft Macquart hier dezelfde soort tweemaal
opgenomen*

30

306 V. CHTRONOMIDAE.

bleekgeel. Vleugels (PI. IX. fig. 7) behaard , grauwachtig ; de dwarsaderen niet
verdonkerd , ongeveer op een derde der vleugellengte ; vork der posticaal-ader
ongesteeld.

Bij den Haag, in April en Mei, en ook te Amersfoort door mij gevangen; in
de collectie van Van Eyndhoven exemplaren die te Zutfen waren verzameld.

19. T. pygmaeus V. d. W. — Syn. V. d. Wulp , Tijdschr. v. Entom. XVIL
444. 12.

4,5 — 2 mm. — Kop met sprieten en monddeelen donkergrauw ; sprieten-
pluim van het £ bruinachtig. Thorax lichtgrijs , met vier zwartachtige langs-
banden; de beide middelsten van achteren verkort; schildje bleekbruin ; ach-
terrug zwart. Achterlijf van het £ slank , van boven zwartbruin , met witach-
tige insnijdingen > van onderen geelachtig , met bruinen voorzoom der ringen ;
de tangarmen breed en dik , als geknopt ; bij het $ het achterlijf kort en
ineengedrongen ; de insnijdingen nauwelijks een weinig grysachtig. Pooten
bleekbruin ; de voorknieën en het uiteinde van al de tarsen een weinig ver-
donkerd ; eerste lid der voortarsen een vijfde korter dan de schenen ; achterste
pooten bij het <ƒ met bleekbruine beharing. Kolfjes bleekgeel. Vleugels een-
kleurig grauw, met dichte beharing; dwarsaderen een weinig vóór het midden
der vleugellengte ; vork der posticaal-ader ongesteeld.

Beide sexen in het Driebergsche bosch , in October (Six).

20. T. iiielaiiurus Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 23. 8 ; id. Syst. Beschr.
I. 59. 5 ; Zett. Dipt. Scand. IX. 3624. 33.

<ƒ 3,75 mm. — Bleekgeel. Sprieten lichtbruin , de pluim nog bleeker ; pal-
pen geelachtig. Thorax met drie breede , bruingrauwe langsbanden ; de tus-
schenruimten met witten weerschijn; schildje , borst en achterrug donkerbruin,
het schildje met witten weerschijn. Achterlijf met bleekgele beharing en den
voorzoom der ringen bruin , waarin van boven twee zwarte langsstreepjes ; de
beide laatste ringen geheel bruin ; de tangarmen langer dan de anale ring.
Pooten bleekgeel ; aan de spits der schenen een nauwelijks merkbaar Wuin
stipje; de voortarsen en de achterste pooten met witachtige beharing; eerste
lid der voortarsen een vijfde korter dan de schenen. Kolfjes wit. Vleugels glas-
achtig met lichtgrijze beharing en bijna ongekleurde aderen ; de voorste aderen
aan 't einde dicht bij den voorrand ; dwarsaderen vóór het midden der vleu-
gellengte; posticaal-vork ongesteeld.

Het g in Mei en Juni te Utrecht en te Driebergen (Six) ; ook ving ik zelf
er een in Juni te Maarsbergen ; het $ is niet bekend.

21. T. melanops Meig. — Syn. Tanypus melanops t Meig. Syst. Beschr.
I. 65. 18; Macq. Dipt n. Fr. 134. 14; id. Suit. I. 63. 11; Zett. Dipt.
Scand IX. 3621. 29 ; Scluner, Fn. austr. II. 621 ; — T. bicolor , Fries,
Monogr. Tanyp. 17. 12; Meig. Syst. Beschr. VI. 259. 25; Zett. Ins.
lapp; 819. 12.

XI. TANYPUS. ^07

3,5— 4,5 mm. — Bleek rooodgeel , ook de sprieten , palpen , pooten en
kolfjes. Oogen zwart. Op den thorax drie roodachtige langsbanden , de middelste
gespleten; de tusschenruimten en de plek vóór het schildje met witten weer-
schijn. Achterlijf van het g witachtig , de laatste ringen soms met roodbruine
langsstreepjes geteekend ; bij het $ het achterlijf bleek vleeschkleurig. Eerste
lid der voortarsen nauwelijks iets korter dan de schenen; bij het g de voor-
tarsen en de achterste pooten behaard. Vleugels witachtig, ongevlekt, met
bleeke beharing en bijna ongekleurde aderen; subcostaal-ader aan 't eind zeer
kort gevorkt , hetgeen echter door de beharing weinig merkbaar is ; dwars-
aderen merkelijk vóór de halve vleugellengte ; de vork der posticaal-ader onge-
steeld en nog iets vóór de achterdwarsader beginnende.

Slechts eenmaal het $ in het Driebergsche bosch, in Mei (Six). In Duitsch-
land , Denemarken en Zweden schijnt deze soort gemeen te zijn.

XIL CLUNIO Hal. (Nat. hist. Review II, Proceed. 62).

Voorhoofd breed , op den schedel met een klein bultje ; oogen rond , een
weinig harig ; bijoogen ontbrekend. Sprieten eerst naar beneden gericht , doch
vervolgens opwaarts gebogen, bij het <$ zonder pluim en in beide sexen gelijk-
vormig, 11-ledig; de beide eerste leden rondachtig. het derde sterk verlengd,
de volgenden weder rondachtig, nauwelijks een weinig behaard ; het eindlid vrij
lang. Zuiger en palpen rudimentair. Thorax van voren over den kop reikende.
Achterlijf korter dan de thorax ; de ringen in elkander geschoven ; de manne-
lijke genitaliën langer dan het gehecle achterlijf; tangarmen uit elkander
staande , aan de spits met een trapezium-vormig, hoornachtig deel , dat naar
binnen kan worden omgeslagen ; tusschen de tangen een breed , tongvormig
middelstuk. Pooten matig lang ; schenen met een einddoorntje ; eerste lid der
tarsen verlengd ; het vierde lid het kleinste j haken en voetballen duidelijk. Kolf-
jes bladachtig. Vleugels groot ; achterhoek bijna rechthoekig uitstekend ; hulp-
ader aanwezig; radiaal-ader ontbrekend; cubitaal-ader evenwijdig met en dicht
langs den voorrand loopende; discoidaal-ader schijnbaar het begin der cubitaal-
ader uitmakende , voorbij de schier rudimentaire middeldwaisader naar be-
neden en vervolgens weder opwaarts gebogen, zoodat zij met de cubitaal-ader
eene vork schijnt te vormen ; posticaal-ader gevorkt.

Het zijn uiterst kleine mugjes van minder dan 1 mm. , die zich aan de zee*
oevers en te midden van verschillende zeevoortbrengselen ophouden. Van de
gedaantewisseling is niets bekend. Er zijn twee soorten , waarvan de eene, Clu-
nio marinus Hal. door Haliday in Ierland, de andere, Cl. adriaticus Schiner,
door Von Frauenfeld bij Triest is ontdekt. Bij ons te lande zijn zij tot dus-
verre niet gevonden ; de opgegeven kenmerken heb ik aan Schiner ontleend.

XIII* IIYDRÖBAErVÜS Fries (Kongl. vetensk. akad. Handl. 1829. 17G).

Kop van voren platgedrukt ; aangezicht in een korten snuit verlengd ; oogen

308 V. CHIRONOMIDAE.

naakt , maanvormig , met de de holle zijde het wortellid der sprieten begren-
zende; bijoogen ontbrekend. Sprieten van het <ƒ 14-ledig, zonder pluim; het
wortellid dik , de volgende leden rondachtig met korte borstelharen ; het eind-
lid langer en dikker dan de voorgaanden ; bij het $ de sprieten 7-ledig , doch
overigens in gedaante met die van het £ overeenkomende. Zuiger en palpen
kort ; de laatsten 4-ledig ; het eindlid iets langer dan het voorlaatste. Thorax
sterk gewelfd, van voren over den kop reikende. Achterlijf slank. Pooten vrij
lang, fijn behaard; eerste lid der tarsen korter dan de schenen; haken dui-
delijk; voetballen zeer klein. Vleugels naakt, korter dan het achterlijf, met
afgeronden achterhoek; aderbeloop ongeveer als bij Chironomus ; hulpader dui-
delijk; subcostaal-ader en cubitaal-ader aan 't eind van den voorrand uitloo-
pende ; discoidaal-ader ongevorkt ; middeldwarsader iets vóór de halve vleugel-
lengte ; achterdwarsader ontbrekend en dus de tweede wortelcel niet gesloten ;
posticaal-ader gevorkt.

Slechts eene enkele soort , die op het water , vooral op overstroomde landen
voorkomt en somwijlen in zoo overgroote massa's optreedt, dat de oppervlakte
er ten deele door bedekt wordt. De mugjes staan dikwijls met de pooten
onbewegelijk op het water en zetten de vleugels omhoog , die haar dan als
zeilen dienen. Fries, die de vroegere toestanden heeft beschreven , vond de
larven in modder.

Hydrobaenus lugubris Fries. — Syn. üydrobaenus lugubris , Fries , Kongl.
vetensk. Handl. 1829. 176; Schiner , Fn. austr. II. 595; — Chironomus
lugubris, Zeiler, Isis 1842. 807; — C/iir. occultans , Meig. Syst. Beschr.
VI. 254. 109; Zett. Dipt. Scand. IX. 3575. 103; — Psilocerus occultans ,
Ruthe, Isis 1831. 1207.
1,75 — 2,5 mm. — Zwart, glansloos. Achterlijf soms met geelachtige insnij-
dingen. Pooten zwart of donkerbruin. Kolfjes en vleugels zwartachtig.

Bij den Haag eens in verbazend aantal op overstroomde weilanden aangetrof-
fen , doch nu in verscheidene jaren niet meer gezien. Van elders mij nimmer
onder de oogen gekomen.

XIV. MACROPEZA Meig. (Syst. Beschr. I. 87). PI. IX. flg. 8.

Kop rondachtig; voorhoofd breed; oogen rond; bijoogen naar 't schijnt ont-
brekend. Sprieten in beide sex en gelijk , draadvormig, 15-ledig; het wortellid
een klein en plat schijfje; het tweede lid vrij groot en dik, bekervormig ; de
volgende leden aan de basis smaller , naar de spits verdikt ; de laatste leden
smal , cylindrisch ; allen slechts weinig behaard. Zuiger en palpen kort , de
laatsten naar 't schijnt vierledig. Thorax gewelfd, doch van voren niet over
den kop reikende. Achterlijf slank ; mannelijke genitaliën een weinig uitste-
kend ; bij het $ het achterlijf spits toeloopend. Pooten zeer lang , de voorpooten
het minst ; schenen zonder eindsporen ; voortarsen niet verlengd ; achtertarsen
daarentegen zoo lang als de dijen en schenen te zamen , het eerste lid langer

XIV. MACROPEZA. 309

dan de schenen en langer dan de vier volgende leden gezamenlijk ; voethaken
vrij lang , gebogen. Vleugels groot, bijna dubbel zoo lang als het achterlijf;
achterhoek duidelijk uitstekend; hulpader ontbrekend; subcostaal-ader dicht
langs den voorrand loopei.de en daarin in 't midden uitmondende; radiaal-ader
mede dicht langs den voorrand , oogenschijnlijk het vervolg der subcostaal-ader
uitmakende; cubitaal-ader rechtstandig uit het eerste begin der radiaal-ader
voortspruitende , vervolgens rechthoekig omgebogen en een klein eind verder
een weinig opwaarts gaande ; hare uitmonding in de vleugelspits ; middel-
dwarsader scheef en lichtelijk voor het begin der cubitaal-ader aan te zien ;
discoidaal-ader ongevorkt , in 't midden bochtig ; slechts ééne wortelcel (de
bovenste) aanwezig en aan 't einde breed ; achterdwarsader ontbrekend ; posti-
caal ader gevorkt , met den wortel der vork nog iets vóór de middeldwars-
ader 1).

De eenige Europeesche soort van dit geslacht is zeldzaam en van hare vroe-
gere toestanden is niets bekend.

Macropeza albitarsis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 87. 1. pi. 3.
fig. 4 en 2, en VI. 266; Macq. Suit. L 60. 1. pi. 1. fig. 8. 2); Zett.
Dipt. Scand. IX. 3C68. 1 ; Schiner , Fn. austr. II. G39.

3,5 — 4,5 mm. — Kop met de sprieten zwart ; het voorhoofd glanzig , met
eene langsgroeve. Thorax van boven aschgrauw , met drie donkere langsstrepen ,
de middelste breeder; schouders en borstzijden zwart; schildje grauw. Achter-
lijf zwart met eenigen glans. Pooten zwart ; soms de wortel der voordijen en
de middelschenen roodgeel (volgens Zetterstedt zelfs wel eens al de dijen en
schenen van die kleur) ; tarsen wit. Kolfjes donker. Vleugels glasachtig, met
eenige witte tint en zeer bleek bruine aderen.

Enkele exemplaren te Drummen, in Juli (V. Walchr. en V. V.).

Als aanhangsel tot de familie der Chironomiden , — zonder daarmede te
willen beslissen dat de plaatsing in die familie op systematische gronden te
verdedigen is , — maak ik hier" nog melding van het geslacht

OltPIINEPIIIL \ Hal. (Zool. Journ. V.) (= Thaumalea Ruthe en Chenesia

1) Schiner heeft in de Fauna austriaca eene andere opvatting van het aderbeloop
van dit geslacht. Volgens hem zou de tweede langsader (de radiaal-ader) ontbreken ;
wat bij mij de radiaal-ader is, heet bij hem de derde langsader (cubitaal-ader) ; wat ik
de cubitaal-ader noem , is bij hem de bovenarm der (gevorkte) vierde langsader (dis-
coidaal-ader) ; het rechtstandige wortelstuk der cubitaal-ader is voor Schiner de kleine of
middeldwarsader. Alles bijeengenomen , geloof ik dat mijne beschouwing in beter ver-
band staat met de opvatting, die bij de overige Chironomiden en zells bij andere ver-
wante familiën gevolgd is.

2) Bij uitzondering is hier door Macquart het aderbeloop der vleugels juister voor-
gesteld dan in Meigen's afbeelding.

3*0 V. CHIRONOMIDAE,

Macq. 1) Do eerstbeschreven soort van dit genus, O. iestacea Ruthe, is,
ofschoon zeldzaam , toch op zeer verschillende plaatsen in Noord- en midden-
Europa gevonden 2) , zoodat ik het niet geheel onmogelijk acht, dat zij te
eemger tijd ook in ons land zal worden aangetroffen. Eene vleugelafbeelding
(1 1. IX. lig. 9) en de volgende beschrijving zullen, naar ik hoop, voldoende zijn ,
om in dat geval het insect te doen herkennen.

De kop is klein en rond; de thorax sterk gewelfd, zonder dwarsnaad maar
voor het schildje een weinig ingedrukt ; het achterlijf cylindrisch , zevenringig.
De sprieten zijn kort en geheel eigendommelijk gevormd; oppervlakkig gezien,
bestaan zij uit twee leden , waarvan het eerste rond is en het tweede ovaal
met een' eindborstel ; doch bij sterke vergrooting blijkt dat het tweede lid uit
drie en de eindborstel uit zeven cylindrische leden is samengesteld , waarvan
het laatste aan de spits een of meer haartjes draagt. De palpen zijn langer dan
de sprieten en vij (ledig. De pooten zijn tamelijk kort en de schenen zonder
eindsporen; aan de voortarsen , die langer dan de schenen zijn, is het voor-
laatste lid kort en uitgesneden ; de voethaken zijn klein , de voetballen dui-
delijk. De kolfjes onbedekt. Aan de vleugels, die langer zijn dan het achterlijf,
is de randader langs den geheelen omtrek voortgezet; zij vertoonen eene dui-
delijke, ofschoon fijne hulpader, die op een derde van den voorrand eindigt;
de subcostaal-ader eindigt op twee derden van den voorrand en is aldaar naar
boven omgebogen; de radiaal-ader is aanwezig, buigt zich langzamerhand op-
waarts , daalt vervolgens weder en eindigt kort vóór de vleugelspits ; de cubi-
taalader ontspruit met een rechten hoek uit de radiaal-ader, nadert, na eene
zachte benedenwaartsche buiging, aan haar einde tot vrij dichtbij de radiaal-
ader en vindt hare uitmonding juist in de eenigszins puntig toeloopende vleu-
gelspits; de middeldwarsader staat merkelijk vóór het midden des vleugels
ineenerechte lijn onder het wortelstuk der cubitaal-ader ; de niet gevorkte

1) Dat ik hier bij de Chironomiden van het geslacht Orphnephila spreek, geschiedt op
het voorbeeld van Westwood, die het in zijne „Introduction to the modern classification
of insects" onder die familie plaatst. De geheel afwijkende vormen van dit genus heeft
de Dipterologcn in niet geringe verlegenheid gebracht. Allen zijn het eens, dat de sprie-
ten, die slechts tweeledig met een' eindborstel schijnen, toch uit veel meer lorlon be-
staan en alzoo eene rangschikking onder de familiën met veelledige sprieten (de vroe-
gere Ncmütoccru) noodzakelijk maken. Meigen plaatst het geslacht tusschen Sciara en
Simulia; Maequart aan het slot zijner „ Tipulaires fongicoles"; Zettcrstedl in zijne fa-
milie der Rhyphidae, waarin hij, behalve Rhyphus, ook Ceroplatus en Cordyla opneemt.
Bijna al deze schrijvers voegen er eene zinsnede bij , waaruit hunne onzekerheid blijkt
omtrent de richtige plaatsing in het systeem. Rondani stelt voor om er eene afzon-
derlijke familie (Orphnephilidae) van te vormen, en Schiner neemt het geslacht, in zijne
Fauna austriaca zoowel als in zijn Catalogus dipterorum Europae eenvoudig op onder
de „genera incertae sedis".

'2) Onder anderen in België (Robert, volgens Meigen), in Duitschland (Ruthe), in
Oostenrijk (Schiner), in Brittannië (Haliday), in Noorwegen (Zetterstedt). Een exemplaar,
in mijn bezit, heb ik te danken aan Dr. Everts, die het van den St. Gothard medebracht.

ORPHNEPHILA. 311

discoidaal-ader en de posticaal-ader loopen bijna recht, de anaal-ader met eene
vrij sterke buiging naar den achterrand ; de schijfcel en de achterdwarsader
ontbreken geheel ; daarentegen zijn er drie wortelcellen aanwezig , ofschoon
de beide bovensten slechts zeer smal zijn ; het verloop van den achterrand is
aan 't begin rondachtig.

Er zijn drie Europeesche soorten beschreven. -De eene, O. testacea Ruthe
(=r devia Hal. en obscura Zett.) is ongeveer 4 mm. lang , roodgeel , doch de
kop en dikwijls ook het schildje, de borstzij den , de achterrug en het achterlijf
verdoukerd of zelfs donkerbruin ; de opgezwollen mannelijke genitaliën steeds geel ;
pooten vuilgeel met bruine tarsen ; vleugels met flauwe bruingele tint. Vol-
gens Schiner zou zij aan de oevers van vlietende beken voorkomen. De beide
andere soorten zijn O. larda Löw , die op Sicilië en Q. mg ra Löw, die in het
Tatragebergte gevangen is.

Familie VI. BLEPHARICERIDAE (PI. I. Ag. 4).

Kop rondachtig ; aangezicht naar onderen snuitvormig uitgerekt ; oogen van
het £ door een smal , die van het $ door het breede voorhoofd gescheiden ; op
de kruin drie bijoogen. Sprieten lang en dun, 13- tot 16-ledig; de wortelleden
kort ; de schaftleden dicht in elkander geschoven , viltig behaard. Zuiger bij het
eenige Europeesche geslacht (Blepharicera) kort , met 4-ledige palpen', wier leden
van ongeveer gelijke lengte zijn ; bij een exotisch geslacht {Paltostoma Schiner)
de zuiger zeer lang en hoornachtig , naar onderen gericht en zonder palpen.
Thorax gewelfd, doch van voren niet over den kop reikende, met een'
dwarsnaad. Achterlijf zeven- of achtringig , langwerpig , bij het <ƒ naar achte-
ren kolfachtig, met de genitaliën weinig uitstekend, bij het $ met korte
eierbuis. Pooten lang en dun ; de heupen niet verlengd ; het eerste lid der
tarsen langer dan de volgenden te zamen ; klauwen lang ; voetballen rudimen-
tair. Kolfjes groot , onbedekt. Vleugels groot en breed , naakt ; randader om
den geheelen vleugel voortgezet ; subcostaal-ader evenwijdig met den voorrand
loopende ; de daardoor gevormde langwerpige randcel gewoonlijk donkerder ge-
kleurd ; schijfcel ontbrekende ; bovenste wortelceï vóór de helft der vleugellengte
geëindigd; radiaal-ader en cubitaal-ader bij Blepharicera bijna evenwijdig naar
de vleugelspits gaande ; (bij Paltostoma de radiaal- ader ontbrekende , maar de
cubitaal-ader daarentegen gevorkt) ; posticaal-ader lang gevorkt ; ook de discoidaal-
ader soms met eene onvolkomen vork. Behalve het normale aderbeloop , zijn
de vleugels nog geheel of gedeeltelijk met een fijn kleurloos adernet , als met
spindraden overtrokken.

Deze familie bevat slechts een enkel Europeesch geslacht ;

312 VI. BLEPHARICERIDAE.

BLEPIIARICERA Macq. (Ann. de la soc. entom. de France , 2me série ,
I. 61) (— Asthenia Westw. en Liponeura Löw) en dit slechts ééne soort: BI.
fasciata Westw. Ik heb haar leeren kennen uit een paar Duitsche exemplaren ,
die de Heer Victor von Roder zoo goed is geweest mij te zenden. Zij is 7,5 —
8,5 mm. lang, grauwbruin met drie donkere langsbanden op den thorax; de
wortel der sprieten , het schildje , de borstzijden en de buik , en bij het $
ook de kop geelachtig; het achterlijf van boven rnet lichtere insnijdingen;
pooten geel met de spits der dyen alsmede de laatste tarsenleden bruin ; kolf-
jes met bruinen knop ; vleugels (PI. I. fig. 4.) glasachtig , met geelgrauwe
randcel. Tot dusverre is deze zeldzame mug niet in ons land aangetroffen,

Familie VII. PSYCHODIDAE (PI. IX).

Zeer dicht behaarde mugjes , in habitus op kleine motjes gelijkende. Kop
klein ; oogen maanvormig ; bijoogen ontbrekend. Sprieten ten minste zoo lang
als de kop en thorax te zamen, snoervormig, dicht behaard, 12- tot 16-ledig;
de beide wortelleden dikker en kort cylindrisch , de schaftleden kogelrond of
mede cylindrisch. Zuiger meestal kort en vleezig , bij een enkel geslacht
(Fhlebotomus) verlengd en hoornachtig ; palpen omgebogen , behaard , uit vier
bijna gelijke leden bestaande. Thorax plat gewelfd , niet over den kop reikende ,
zonder dwarsnaad ; schildje rondachtig ; achterlijf cylindrisch , 6- tot 8-ringig ;
de mannelijke genitaliën uitstekend en zeer samengesteld. Pooten vrij kort en
stevig , dicht behaard ; voethaken klein ; voetballen rudimentair. Kolfjes vrij-
staande , maar tusschen de beharing van het lijf dikwijls verborgen. Vleugels
groot , eirond , in de rust dakvormig tegen het achterlijf liggende , over de
geheele oppervlakte dicht met schubachtige beharing en langs den omtrek
lang gewimperd ; het vleugellapje ontbreekt ; de randader is om de vleugel-
spits en langs den geheelen achterrand voorlgezet; de aderen zijn allen even
dik en stevig ; het aderbeloop bestaat uit een aantal bijna evenwijdig loopende
langsaderen ; de middeld warsader zeer klein en dicht naar den vleugelwortel ge-
plaatst ; de wortelccl (er is maar eene enkele — de bovenste — aanwezig) der-
halve slechts kort; schijfcel ontbrekend; hulpader zwak en onduidelijk of zelfs
geheel ontbrekend ; subcostaal-ader recht naar den voorrand loopende ; radiaal
ader dicht bij den oorsprong der subcostaal-ader uit deze voortspruitende , ge-
woonlijk dadelijk in twee takken verdeeld , waarvan de bovenste vervolgens
op nieuw in tweeën is gesplitst (de bovenste vorkcel) ; cubitaal-ader enkel , in
of even onder de vleugelspits uitloopende ; d:scoidaal-ader weder gevorkt (de
onderste vorkcel) ; posticaal-ader en anaal-ader enkel en den vleugelrand be-
reikende ; axillaar-ader meestal duidelijk en mede tot den vleugelrand voort-
gezet.

VII. PSYCHODIDAE, 313

De mugjes zijn klein (1 — 4 mm. lang) en komen niet zelden in aantal tegen
muren , op vochtige plaatsen , aan de wanden van sekreten , doch ook aan
boomstammen en op de bladeren van struiken en planten voor ; in onze hui-
zen zijn ze dikwijls ook tegen de vensterruiten te zien. Hare vlucht is zwak ,
zoodat zij , opgejaagd, zich gewoonlijk spoedig weer nederzetten; bij het van-
gen krommen vele soorten zich ineen. De wijfjes van het geslacht Phlebotomus ,
dat niet inlandsch is , zuigen bloed ; bij geen der andere geslachten is dit het
geval.

De larven leven in rottende plantenstoffen , in mest, sommigen ook in het
water.

a. Radiaal-ader dubbel gevorkt ; tusschen de beide vork-

cellen aan de vleugelspits alzoo twee langsaderen
aanwezig (de onderarm der radiaal-ader en de
cubitaal-ader) (PI. IX. fig. 10, 12, 14, 16

en 17) b

Radiaal-ader slechts eens gevorkt ; tusschen de beide
vorkcellen aan de vleugelspits slechts ééne langs-
ader (de cubitaal-ader) (fig, 18) e

b. De nogmaals gevorkte bovenarm der radiaal-ader

ontspruit ver voorbij het punt, waar de cubitaal-
ader uit de radiaal ader voortkomt ; zuiger sterk
verlengd, hoornachtig (fig. 10 en 11) . . . .1. Phlebotomus.
De bovenarm der radiaal-ader ontspruit vóór het
punt waar de cubitaal-ader uit de radiaal-ader
voortkomt ; zuiger kort en vleezig c.

c. LTitmonding der cubitaal-ader juist in de vleugel-

spits, die aldaar puntig toeloopt (fig. 12) . . II. Psychoda.
Uitmonding der cubitaal-ader onder de vleugelspits;
deze laatste min of meer afgerond (fig. 14, 16
en 17) cl

d. In 't midden der vleugels bij het £ eene inge-

bogen eeltachtige plek ; basis der beide vurk-
cellen dicht naar den vleugelwortel teruggetrok-
ken (fig. 14) III. Ulomyia.

In 't midden der vleugels geeue eeltachtige plek ;
basis der beide vorkcellen meestal ongeveer op
halve vleugellengte (fig. 16 en 17) IV. Pericoma.

e. Axillaar-ader volkomen lot den achterrand doorloo-

pende ; onder de onderste vorkcel alzoo nog drie

langsaderen (fig. 18) V. Trichomyia.

Axillaar-ader rudimentair , bij lange na den achter-
rand niet bereikende ; onder de onderste vorkcel
derhalve slechts twee langsaderen ..... VI. Sgcorax.

314 Vil, FSYCII0D1DAE,

I, PIILEUOTOMUS Rond. (Annali d, Sc. nat. di Bologna) PI. IX flg, 10 en 11.

Van al de volgende Psychodiden onderscheiden door den hoornachtigen ,
smallen , lang vooruitstekenden zuiger. De pooten zijn lang en slank , de heu-
pen eenigszins verlengd , de schenen met fijne eindborstels. Mannelijke genita-
liën groot en zeer samengesteld. Radiaal-ader der vleugels dubbel gevorkt, de
eerste maal ver voorbij den oorsprong der cubitaal-ader , en een eind verder
de bovenarm op nieuw.

De beide soorten van dit geslacht , PM. Papatasii Scop. (= Cyniphes mo-
lesta Costa en Haemasson minntus Löw) en PM. minutus Rond. komen alleen
in Zuid-Europa voor; zij zijn klein (hoogstens 2,5 mm.) en van geelbruine
kleur ; gelijk hierboven reeds is gezegd , zuigen de wijfjes bloed en steken daarbij
gevoelig. Van de vroegere toestanden zijn mij geene waarnemingen bekend,

II. PSYCIIODA Latr. (Préc. des car. gen. des ins. 152). PI. IX. fig. 12 en 13.

Kop rondachtig ; sprieten 15- of 16-Iedig; de beide wortelleden dikker; de
schaftleden rondachtig, duidelijk gesteeld, dicht behaard; zuiger kort; palpen
4-ledig , de leden van gelijke lengte. Pooten vrij kort en stevig ; de tarsen naar
het einde smaller wordende. Vleugels naar het einde spits toeloopend; wortel dei-
bovenste vorkcel meer naar de vleugelspits dan die der onderste vorkcel; tus-
schen de beide vorkcellen twee langsaderen (de onderarm der radiaal- ader en de
cubitaal-ader); de cubitaal-ader gewoonlijk juist in de vleugelspits uitloopende.

De in rottende plantenstoflen levende larve van Ps. phalaenoides is door
Bouché beschreven en afgebeeld ; zij is cylindrisch met kleinen driehoekigen
kop en met het laatste segment staartvormig uitgerekt ; de pop heeft van boven
een paar hoorntjes.

De vier tot dit geslacht behoorende Europeesche soorten zijn allen ook in-
landsen.

a. Vleugels langs den rand met zwarte stippen (fig. 12). 1. sexpundata Curt.
Vleugels zonder zwarte stippen b

b. Franje der vleugels aan het begin van den voorrand

wit en overigens zwartachtig 2. humeraliï Meig.

Franje der vleugels eenkleurig geelachtig of wit . c

c. Beharing der vleugels grauw of grauwgeel ... 3. phalaenoides Linn.
Beharing der vleugels wit 4. albipennis Zett.

1. Psyclioda sexpunctata Curt. — Syn. Ps. sexpundata , Curt. Brit. Ent.
XVI. 745; Walk. Dipt. Brit. III. 255. 2; Schiner, Fn. austr. II. 636; —
Trichoptera phalaenoides , Meig. Klass. I. -43. 1; — Psychoda phalaenoides,
Meig. Syst. Beschr. I. 104. 1 ; Macq. Dipt. n. Fr. 110. 1; id. Suit. I. 164. 1 ;
Zett. Ins. lapp. 624. 1 ; id. Dipt. Scand. IX. 3702. 1 ; Bwst. III. 28. 296-

1,75 mm. — Donkerder of lichter bruin of geelbruin , met grauwe beharing'

II. PSYCHODA. 315

Sprieten geelachtig , de schaftleden vrij lang gesteeld. Mannelijke genitaliën (PI.
IX. fig. 13) met een paar naar boven gerichte tangarmen, aan wier verdikte
basis een aanhangsel is; aan het eind van het laatste segment twee draad-
vormige , mede opgerichte organen. Pooten bruingeel met iets donkerder ge-
wrichten. Vleugels (fig. 12) geelachtig bruin; aan de uitmonding der meeste
langsaderen zwartachtige stippen ; soms ook de basis der beide vorkcellen ver-
donkerd ; die der bovenste vorkcel merkelijk voorbij-, die der onderste vorkcel
vóór het midden der vleugels; wortelcel zeer kort.
Zeer gemeen en overal verspreid.

2. Ps. humeralis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 106. 7 j Zett.
Dipt. Scand. IX. 3707. 6; Schiner, Fn. austr. II. 636.

1,25 — 1,75 mm. — Zwartbruin, met grauwbruine, geelachtig weerschijnende,
op de schouders zelfs wit weerschijnende beharing. Sprieten bij het g ongeveer
zoo lang als het lichaam , dik , met lichtbruine of grauwe beharing'; die van
het $ korter en slanker. Pooten dunner dan bij de overige soorten , zwartbruin
met lichten weerschijn , die vooral aan de spits der schenen en der tarsen-
leden in 't oog valt. Vleugels eenkleurig grauw behaard ; franje zwartbruin ,
aan het begin van den voorrand wit; basis der bovenste vorkcel voorbij het
midden der vleugellengte , die der onderste vorkcel meer naar den vleugel-
wortel ; wortelcel zeer kort.

In het voorjaar bij den Haag (V. d. W.); voorts te Leiden ( V. V.) en te Haar-
lem (Weyenb.).

3. Ps. phalaenoides Linn. — Syn. Tipula phalaenoides , Linn. Fn. suec. 1771 ;
De G. Ins. VI. 422. 30. pi. 27. fig. 6—9 ; Fabr. Spec. ins. II. 411. 62 ; ;id. Ent.
Syst. IV. 251. 85; — Psychoda phalaenoides , Fabr. Syst. Anti. 49.1 ; Latr.
Gen. Crust. IV. 251; Walk. Dipt. Brit. III. 255. 1; Schiner, Fn. austr. II.
637; — Tipula nervosa, Schrank, Fn. boica, III. 2350; — Psychoda ner-
vosa, Meig. Syst. Beschr. I. 106. 6; Macq. Dipt. n. Fr. 112. 5; id. Suit.
I. 165. 7; Zett. Dipt. Scand. IX. 3706. 6; Bwst. III. 28. 298; — Psy-
choda muraria, Latr. Hist. nat. XIV. 293.

1,25—1,75 mm.— Lichtbruin met grauwgele beharing. Sprieten langer dan
kop en thorax, zwart en wit geringeld ; de schaftleden rond, vrij lang ge-
steeld. Bij het J de tangarmen haakachtig , zeer lang , ver boven de bovenste
aanhangsels reikende. Pooten geelachtig. Vleugels met lichtgrauwe of grauwgele
beharing en even zoo gekleurde franje; aderbeloop als bij de vorige soorten.

Even gemeen als sexpunctata.

ik. Ps. albipennis Zett. — Syn. Zett. Dipt. Scand. IX. 3708. 10; Schkier,
Fn. austr. II. 637.

1,25 mm. — Zwartbruin met witachtige beharing. Sprieten bij het <? ten
minste zoo lang als het lichaam , de schaftleden zwart , rondachtig , lang ge-
steeld , met witte beharing en daardoor als wit en zwart geringeld ; bij het ?
de sprieten korter en de leden minder lang gesteeld. Anus van het % met tier

316 VII. PSYCHODIDAE.

donkere, draadvormige aanhangsels, de ondersten langer en naar boven gericht.
Pooten bruin met witachtigen weerschijn. Vleugels grauwachtig , met de be-
haring en de franje wit.

Zeldzaam; een enkele maal in Juni bij den llaag (V. d. W.); ook te Amster-
dam in October (Kink.).

III. ULOMYIA Walk. (Dipt. Brit. III. 261). PI. IX. fig. 14.

Kop rondachtig, van achteren eenigszins opgezwollen; sprieten lang , 16-ledig;
de beide wortelleden dik, de schaftleden elliptisch, kort gesteeld en dicht be-
haard ; zuiger kort; palpen 5-ledig. Achterlijf weinig langer dan de thorax.
Pooten kort en stevig ; de tarsen naar het einde versmald. Vleugels breed ,
naar het einde eenigszins afgerond; de beide vorkcellen buitengewoon lang,
met de basis merkelijk vóór het midden der vleugels; cubitaal-ader een weinig
onder de vleugelspits uitloopende, bij het £ vóór het midden der vleugellengte
ingebogen en aldaar eeltachtig of hoornachtig verdikt.

Eene enkele soort , wier larve in het water leeft.

Ulomyia fuliginosa Meig. — Syn. Trichoptera fuliginosa, Meig. Klass. I.
45. 6 ; — Psychoda fuliginosa , Meig. Syst. Beschr. h 107. 8 en VI. 272 ; —
Ulomyia fuliginosa , Schiner , Fn. austr. II. 635 ; — ? Tipula Hrta , Linn.
Fn. suec. 1772; — Psychoda Hrta, Latr. Gen. Crust. IV. 251; — Ulo-
myia Hrta, Walk. Dipt, Brit. III. 261. 1.
2 — 2,75 mm. — Zwartbruin , met dichte zwartgrauwe beharing. Sprieten
bruin , vrij slank , de schaftleden duidelijk gesteeld met witachtige beharing.
Pooten zwartbruin; de schenen met grijsachtige ruige beharing. Kolfjes donker.
Vleugels met donkergrauwe beharing , dicht bij den wortel met eene witachtige
vlek ; vóór het midden (daar waar bij het g de eeltachtige verdikking is) eene
donkere plek en voorbij het midden een donkere dwarsband ; daarnevens drie
witte vlekjes onder elkander, die mede eenigszins een dwarsband vormen ; franje
zwartbruin , aan 't begin van den voorrand en aan de spits met lichten weerschijn.
Zeer zeldzaam ; ik ving eenmaal een exemplaar bij den Haag in September ;
ook op Walcheren aangetroffen (G. v. W.).

IV. PEMCOMA Walk. (Dipt. Brit. III. 256). PI. IX. lig. 15—17.

Komt in de hoofdkenmerken met Ulomyia overeen, doch het £ mist de
eeltachtige plek in het midden der vleugels , en de basis der beide vorkcellen
ligt niet zoo dicht bij den vleugelwortel , maar ongeveer in het midden der
vleugellengte of zelfs nog iets verder.

De larven leven in rottende plantenstoffen. De muggen zijn op de bladeren
van sti'uiken en planten te vinden. Er zijn 12 Europeesche soorten beschreven;
de volgenden zijn bij ons te lande waargenomen.

a. Middeldwarsader vrij dicht bij den vleugelwortel ,

IV. PERICOMA. 317

op minder dan een vierde der vleugellengte; wor-

telcel alzoo kort • . . . . b

Middeldwarsader op minstens een \ierde der vleu-
gellengte; de wortelcel alzoo vrij lang . . . d

b. Beharing lichtgrijs, op het voorhoofd en het voorste

gedeelte van den thorax wit ; pooten bleekgeel ,
min of meer met donkere gewrichten . . . .1. palustris Meig.
Beharing zwartgrauw of zwartachtig ; pooten ge-
heel of bijna geheel zwart c

c. De vier laatste tarsenleden wit 2. calceata Meig.

De' laatste tarsenleden eenkleurig met de pooten . 3. fusca Macq.

cl. Vleugels vrij spits toeloopende ; wortel der bovenste
vorkcel vóór die der onderste ; franje afwisselend

met donkere en lichte plekken e

Vleugels aan 't einde afgerond ; wortel der beide
vorkcellen onder elkander; franje eenkleurig, of
alleen aan den wortel en aan de spits lichter . f

e. Sprieten zoo lang als de kop en thorax te zamen ;

aan de uiteinden der langsaderen zwarte , licht

inge vatte vlekjes 4. oceUaris Meig.

Sprieten ongeveer zoo lang als het lichaam , door
de beharing zeer dik schijnende; op de langs-
aderen eenige donkere stippen 5. magnicomis n. sp.

f. Aan de uitmonding der langsaderen zwarte vlekjes. 6. canescens Meig.
Aan de uitmonding der langsaderen geen zwarte

vlekjes g

g. Beharing der vleugels eenkleurig zwartbruin , even-

zeer als die der schenen 7. tristis Meig.

Beharing der vleugels zwartbruin , in 't midden met
witte weerschijnvlekjes; schenen met witachtige
beharing 8. nubila Meig.

1. Pericoma palustris Meig. — Syn. Trichoptera palustris , Meig. Klass.
I. 43. 2; — Tsyclioda palustris, Meig. Syst. Beschr. I. 105. 2. pi. 3.
fig. 18; Macq. Suit. I. 164. 2; Zett. Dipt. Scand. IX. 3703. 2; — Pe-
ricoma palustris , Schiner , Fn. austr. II. 633 ; — Psychoda auriculata ,
Curt. Brit. Ent. XVI. 745. 9.
3 — 3,5 mm. — Zwartgrauw , met lichtgrijze of witachtige beharing , inzon-
derheid die van het voorhoofd en het voorste gedeelte van den thorax helder-
wil. Sprieten aan den wortel geel , naar het einde verdonkerd. Mannelijke ge-
nitaliën uit twee ronde bovenste aanhangsels en twee doornachtige naar boven
gerichte tangarmen bestaande. Pooten bleekgeel; achterdijen bruinachtig; spits
der schenen en de beide laatste tarsenleden zwartachtig. Kolfjes zwart. Vleu-
gels met Jichtgrauwe , aan den wortel witachtige beharing, voorts mét drie

318 VII. PSYCIIODIDAE.

hoekige , donkere dwarsbanden , waarvan de laatste aan de vleugelspits ; aan
de uitmonding der langsaderen zwartachtige vlekken ; middeldwarsader dicht
bij den vleugelwortel , de wortelcel alzoo kort.

Enkele malen in Mei en Juni bij den Haag (V. d. W.) ; ook op de Glip-
hoeve (V.V.).

2. Per. calceata Meig. — Syn. Psychoda calceata, Meig. Syst. Beschr. VI.
272. 11; Zett. Dipt. Scand. IX. 3706. C; — Pericoma calceata, Schiner,
Fn. austr. II. 634.

2 — 3 mm. — Zwartbruin, met donkergrauwe beharing. Sprieten zwartachtig ,
met rondachtige, vrij lang gesteelde schaftleden. Pooten zwart; de vier laatste
tarsenleden met witten weerschijn ; de schenen met lange donkere haren. Kolf-
jes zwartachtig. Vleugels met donkergrauwe beharing ; de wortelhelft en een
band voorbij het midden met lichtgrijzen weerschijn ; soms ook een afgebroken
zwartachtige dwarsband in het midden ; de franje donkerbruin , aan de vleu-
gelspits met witten weerschijn ; aderbeloop als bij palustris.

Bij Rotterdam (Piag.).

3. Per. fusca Macq. — Syn. Psychoda fusca , Macq. Dipt. n. Fr. 111. 4;
id. Suit. I. 165. 6.

3 mm. — Zwart, met zwartbruine beharing. Pooten donkerbruin; alleen de
wortel der dijen en de laatste tarsenleden iets lichter ; de schenen met ruige
zwarte beharing. Kolfjes zwart , met bleeken steel. Vleugels met dichte bruin-
zwarte beharing, die slechts hier en daar lichtere plekken overlaat; franje
zwart, alleen aan de uiterste vleugelspits met lichtgrijzen weersebijn; mid-
deldwarsader dicht naar den vleugelwortel ; de wortelcel alzoo kort ; basis der
beide vorkcellen onder elkander en merkelijk vóór het midden der vleugels.

In Juni in het Haagsche bosch (V. d. W.) ; ook te Leiden en op Ster-
kenburg (V. V.).

4. Per. ocellaris Meig. (PI. IX fig. 15 en 16). — Syn. Trichoptera ocellaris ,
Meig. Klass. I. 44. 4; — Psychoda ocellaris , Meig. Syst. Beschr. I. 105.
4. pi. 3. fig. 17; Latr. Gen. Crust. IV. 251 ; Macq. Suit. 1. 165. 4; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3705. 5; Bwst. III. 29. 302; — Pericoma ocellaris,
Schiner, Fn. austr. II. 633; — Psychoda variegala , Macq. Dipt. n. Fr.
111. 2; Bwst. III. 28. 299.

1 — 1,75 mm. — Zwartbruin, met donkerder of lichter bruine, soms geel-
achtige beharing. Sprieten ongeveer zoo lang als kop en thorax, bruinachtig;
de schaftleden kort gesteeld. Aanhangsels der mannelijke genitaliën klein. Poo-
ten zwartbruin; de tarsen lichter; de spits der dijen, schenen en tarsenleden
wit. Vleugels (fig. 16) vrij spits toeloopend, met donkerbruine beharing; aan
de uitmonding der langsaderen zwarte vlekjes, die door lichtere vlekken om-
geven zijn en zich daardoor als oogvlekken vertoonen ; franje donkerbruin, met
lichte plekken afgewisseld; middeldwarsader op ongeveer een vierde der vleu-

IV. Pericoma. 319

gellengte, de wortelcel alzoo vrij lang; basis der bovenste \orkcel iets vóór het
midden, die der onderste vorkcel juist in het midden der vleugels.

Meermalen door mij in het Haagsche bosch, in Mei — Juli en mede aan de
Schielandsche plassen gevangen; ook bij Wassenaar in April (V. V.).

5. Per. magnicoruis n. sp.

1,75 mm. — Zwartachtig, dicht grijsharig. Sprieten bij het <ƒ een derde 'langer
dan het geheele lichaam, bij het $ iets korter dan het lichaam, in beide
sexen zeer dik door de dichte beharing der lang gesteelde leden. Pooten zwart-
achtig, met hchtgrijzen weerschijn. Vleugels aan 't einde eenigszins spits toe-
loopende, met eenkleurig donkergrijze beharing, eenige in 't midden op de
langsaderen geplaatste donkere stippen en aan de uitmonding der aderen
eenig spoor van donkere vlekjes; franje afwisselend met grauvvachtig zwarte
en lichtgrijze , bijna witte plekken ; middeldwarsader op nagenoeg een vierde
der vleugellengte; basis der bovenste vorkcel merkelijk vóór die der onderste.

Eenige exemplaren in Augustus bij den Haag , tegen boomstammen (V. d»
W.) ; ook in Mei te Rotterdam (Piag.) en op Walcheren (G. v. W.).

Aan de lange en dikke sprieten en de donkere stippen op de vleugeladeren
is deze soort zeer kenbaar; geen van de bestaande beschrijvingen past.

6. Per. canescens Meig. — Syn. Trichoptera canescens, Meig. Klass. I. 45.
5j — Psychoda canescens, Meig. Syst. Beschr. I. 106. 5; Macq. Dipt.
n. Fr. 111. 3; id. Suit. I. 165. 5; — Pericoma canescens, Schiner, Fn.
austr. II. 634.

2,75 mm. — Zwart, met bruingele of geelgrauwe beharing. Sprieten bruinach-
tig, de schaftleden kort gesteeld. Bovenste aanhangsels g kegelvormig, matig
lang ; de onderste langer en haakachtig opwaarts gebogen ; eierbuis % snavel-
achtig uitstekend, met hoornige kleppen. Pooten lichtbruin; de dijen en de
laatste tarsenleden donkerder; de gewrichten bleekgeel. Vleugels met zwart-
bruine , deels ook lichtere beharing ; aan den wortel , aan de basis der vorkcellen
en aan de uitmonding der langsaderen zwarte haarvlekken; de tusschenruimten
der aderen aan de vleugelspits en den achterrand daarentegen zeer licht ; franje
zwartbruin, vooral aan den voorrand donker, aan de vleugelspits met witten
weerschijn ; middeldwarsader op minstens een vierde der vleugellengte ; de wor-
telcel alzoo vrij lang ; basis der bovenste vorkcel iets meer naar de vleugel-
spits dan die der onderste.

In het voorjaar door mij bij den Haag en aan de Schielandsche plassen ge-
vangen.

7. Per. tristis Meig. — Syn. PsycloAa trisits , Meig. Syst. Beschr. VI. 272.
10; Zett. Dipt. Scand. XII. 4887. 6—7; — Pericoma tristis, Schiner;
Fn. austr. II. 634.

3 — 4 mm. — Zwartbruin , met dichte zwarte , grauwzwarte of donkerbruine
beharing. Sprieten zoo lang als kop en thorax , bruin , aan den wortel met

320 VII. PSTCHODIDAE.

donkere , verder met witachtige beharing , de schaftleden klein , vrij lang ge-
steeld. Achterlijf soms met eenig spoor van bruingele banden ; mannelijke ge-
nitaliën met twee korte bovenste aanhangsels; de tangarmen aan de ronde
basis opwaarts gebogen. Pooten zwartbruin met zwarte beharing , die aan de
schenen zeer lang en ruig is. Vleugels met zwartbruine beharing, soms met iets
helderder plekken; franje mede zwartbruin, aan de vleugelspits witachtig; mid-
deldwarsader op minstens een vierde der vleugellengte, de wortelcel daardoor
vrij lang; basis der beide vorkcellen onder elkander en nog iets vóór het
midden der vleugels.

Enkele exemplaren bij den Haag gevangen ; voorts te Wassenaar en te
Schipluiden (Piag.) en te Beek (V. V.).

Van P. fusca Macq. , waarmede veel overeenkomst is , onderscheiden door
de meer verlengde wortelcel.

8. Per. nubila Meig. — Syn. P&ychola nubila , Meig. Syst. Beschr. I. 107
9 en VI. 272; Zett. Dipt. Scand. IX. 3704.4 en XII. 4887; — Pericoma
nubla , Schiner , Fn. austr. II. (334; — Tipula bombyc> formia , Schrank,
Fn. boica, III. 82. 3347.
3 — 3,5 mm. — Zwart , met dichte donkergrauwe of zwartbruine beharing ;
voorhoofd bij het £ sneeuwwit behaard. Sprieten zwart , aan den wortel met
lichtbruine, verder zwarte beharing; de schaftleden klein, kort gesteeld.
Mannelijke genitaliën van boven met twee griffelachtige aanhangsels ; de tang-
armen opwaarts gericht , met hoekig omgebogen basis ; eierbuis evenzeer om-
hoog gericht, spits toeloopend. Pooten bruin, de dijen en de laatste tarsen-
leden zwart; de spits der dijen en schenen wit; de tarsen gewoonlijk wit ge-
ringeld; schenen met witachtige ruige beharing. Kolfjes zwartachtig. Vleugels
(PI. IX. fig. 17) met zwartbruine beharing, in 't midden met eenige vlekjes
van witten weerschijn, min of meer twee afgebroken banden vormende ; franje
zwartachtig , aan de vleugelspits en 't begin van den achterrand witachtig ;
middeldwarsader op nagenoeg een vierde der vleugellengte ; de wortelcel alzoo
vrij lang ; basis der beide vorkcellen onder elkander en ongeveer in 't midden
der vleugels.

Gemeen bij den Haag ; ook te Leiden (V. V.) , te Rotterdam en in het
Overmaassche (Piag.) en in den Aerenhout bij Haarlem (Weyenb.).

V. TRICIIOMYIA Curt. (Brit. Ent. XVI. 745.) PI. IX. fig. 18.

Kop vrij breed ; oogen rond , een weinig uitpuilend ; sprieten lang en dun ,
15-ledig; de beide wortelleden dik, de schaftleden langwerpig kegelvormig,
kort gesteeld, met borstelige beharing; zuiger een weinig uitstekend; palpen
dicht behaard , naar 't schijnt vierledig. Achterlijf iets langer dan de thorax;
Vleugels aan 't einde afgerond; radiaal-ader slechts eenmaal gevorkt (de bo-
venste vorkcel) , zoodat tusschen de Beide vorkcellen slechts eene enkele langs-

V. TRICHOMYIA. 321

ader loopt ; axillaar-ader volkomen tot den achterrand doorloopende ; derhalve
onder de onderste vorkcel nog drie langsaderen.

Eene enkele soort, waarvan de gedaantewisseling onbekend is.

Trichomyia urbica Curt. — Syn. Tr. vïbica, Curt. Brit. Ent. XVI. 745.
8 ; Schiner , Fn. austr. II. 632 ; — Psychoda aurea , Zett. Dipt. Scand.
IX. 3707. 8.

2,25 mm. — Bruin met goudgele beharing , die vooral op den thorax zeer
dicht en ruig is. Sprieten zoo lang als het lichaam. Pooten bruingeel ; de tar-
sen donkerder; de schenen, vooral de achterschenen , met uitstaande haren.
Kolfjes donker met witachtigen steel. Vleugels met grauwe tint, sterk irisee-
rend , met dichte goudgele beharing en twee donkere dwarsbanden , door de
beharing gevormd, de eene vóór, de andere voorbij het midden; de bovenste
vorkcel is korter dan de onderste.

Van deze zeldzame soort werd eenmaal het $ te Leeuwarden in Juli door
Mr. J. H. Albarda gevangen.

VI. SYCORAX Curt. (Brit. Ent. XVI. 745).

Sprieten borstelvormig , 16-ledig; de beide wortelleden dikker, de schaft*
leden fijn behaard , cylindrisch , zeer dun , de laatsten allengs korter wordende.
Achterlijf iets langer dan de thorax , zevenringig ; de tangarmen van het g
omhoog gerigt. Pooten matig lang en dun. Vleugels in vorm en aderbeloop
ongeveer als bij Trichomyia ; hulpader aan 't einde met de subcostaal-ader
verbonden ; axillaar-ader rudimentair , niet tot den achterrand doorloopende.

Ook dit geslacht bevat slechts ééne soort, S. silacea Curt.; zij is 1,75 mm.
lang, geheel okergeel met zwarte oogen en, zooveel ik weet, tot dusver alleen
in Ierland gevonden; eerste toestanden onbekend.

Familie VIII. CTJLICIDAE (PI. X).

Slanke muggen , meest met langen , vooruitstekenden zuiger , de "mannetjes
met gepluimde sprieten. Kop klein , rondachtig ; oogen niervormig , d. i. van
voren een weinig uitgesneden , of rondachtig , op het voorhoofd samenstootend
of nauwelijks even gescheiden ; bijoogen niet aanwezig. Zuiger en palpen van
zeer verschillenden vorm, dikwijls sterk verlengd. Sprieten draadvormig, 15-
ledig ; het eerste lid dik , schijfvormig ; de volgenden klein , rondachtig , met
uitstaande haren bezet, die bij het g zoo lang en dicht zijn, dat zij een
vederbos of sprietenpluim vormen ; de beide laatste leden langwerpig. Thorax
eirond , gewelfd , doch niet over den kop reikende , zonder dwar?naad ; schildje
smal; achterrug gewelfd. Achterlijf lang en srnal , een weinig platgedrukt,

21

322 Vilt. CULIC1DAE.

achtringig; mannelijke geslachtsdeelen uitstekend; de tangarmen aan het einde
meest met een omgebogen haakje ; eierbuis van het ? kort. Pooten lang en
dun , op gelijken afstand van elkander ingewricht ; de heupen niet verlengd ;
de tarsen daarentegen meestal zeer lang. Kolfjes vrijstaande. Vleugels (PI. X.
fig. 2) in de rust plat op het achterlijf liggende, lang en smal, met vele
aderen ; de aderen en de achterrand schubachtig behaard ; de achterhoek duide-
lijk uitstekend; aderbeloop bij al de geslachten nagenoeg gelijk; randader den
geheelen omtrek des vleugels omgevende ; hulpader duidelijk , ongeveer in 't
midden van den voorrand uitmondende; radiaal-ader aanwezig en even als de
discoidaal-ader aan het uiteinde gevorkt ; cubitaal-ader daarentegen enkel-
voudig , kort , in of even voorbij het midden der vleugellengte uit de radiaal-
ader ontspruitende, aan hare basis omgebogen en vervolgens in rechte lijn
naar de vleugelspits loopende ; posticaal-ader weder gevorkt ; de daardoor
gevormde vorkcel grooter dan die van de radiaal- en discoidaal-ader ; haar
bovenarm door de steeds aanwezige achterdwarsader met de discoidaal-ader
verbonden ; middeldwarsader loodrecht en op of even voorbij de halve vleu-
gellengte; schijfcel ontbrekend; twee wortelcellen , de bovenste en middelste 1),
aanwezig en tot aan of voorbij het midden des vleugels reikende ; anaal ader
en axillaar-ader tot den vleugelrand doorloopende.

De larven leven in stilstaande wateren , waarin zij ook na hare verandering
tot pop verblijven. De volkomen insecten , die 4 — 10 mm. lang zijn , komen
dikwijls bij gansche scharen te voorschijn ; sommige soorten zijn door haar
lastig steken algemeen bekend.

a. Zuiger (PI. X. fig. 3 — 6) sterk verlengd, hoorn-

achtig , langer dan kop en thorax te zamen ;
pooten naakt of met fijne borstelharen . . . b
Zuiger (fig. 7 en S) vleezig , nauwelijks zoo lang
als de kop ; pooten met lange en dichte beha-
ring d

b. Palpen naar de sexe van zeer onderscheidene lengte

(bij het £ langer dan de zuiger, bij het % zeer

kort) I. Ctdex.

Palpen in beide sexen gelijk c

C. Palpen langer dan de sprieten II. Anopheles.

Palpen zeer kort , kegelvormig III. Aedes.

d. Eerste lid der tarsen langer dan het volgende ; voet-
haken kort, eenvoudig IV. Corethrat

Eerste lid der tarsen korter dan het volgende; voet-
haken lang , van binnen met een tandje ... V. Mochlonyi\

1) Eigenlijk is er ook eene derde of onderste wortelcel , die echter tegen den ach-
terrand geheel open ligt en daar zelfs brecdcr is.

I. culex. 323

I. CULEX Linn. (Fn. suec. 1890). PI. X. fig. 1—4.

Sprieten ongeveer zoo lang als kop en thorax te zamen, bij het g met eene
spiïetenpluim , bij het $ met uitstaande haren. Zuiger zoo lang of bijna zoo
lang als de sprieten , hoornachtig , recht vooruitstekend ; palpen 4-ledig , of als
men het uiterst korte eerste lid medetelt , 5-ledig , aan den wortel van den
zuiger ingewricht , bij het <g langer dan de zuiger en dicht behaard ; bij het
$ de palpen zeer kort, slechts weinig behaard. Schildje aan den achterrand
met lange borstelige haren ; achterlijf ter wederzijde met uitstaande beharing ;
de tangarmen van het £ ten minste zoo lang als de laatste lijfsring. Pooten
met fijne borstelharen ; aan de voorpooten het voorlaatste tarsenlid gewoonlijk
zeer kort en bij het g de voethaken 'verlengd ; in de rust de beide achterpoo-
ten meestal omhoog gericht.

Als type van dit geslacht geldt de algemeen bekende steekmug (C. pipiens) ,
die onder het vliegen een fijn piepend geluid laat hooren en waarvan het $ ,
even als dat van eenige andere soorten , ons des avonds zoo lastig kan zijn ,
als het met haren hoornachtigen zuiger onze huid doorboort om ons bloed te
zuigen, en dan tevens door het uitstorten van een giftig vocht, opzwellingen
veroorzaakt.

Het wijfje legt hare eieren, ten getale van meer dan 200, in stilstaande
wateren , en kleeft die eieren op kunstige wijze aan elkander , daarvan eene
soort van vlotje vormende. De daaruit voortkomende larven zijn langwerpig ;
zij leven in het water, hangen meest met den kop naar beneden en ademen
door eene vrij lange, schuin geplaatste luchtbuis, die aan den voorlaatsten
lijfsring is gehecht en met haar einde aan de oppervlakte des waters uit-
komt. Bij de poppen , die mede in het water wonen , is de toestel tot de
ademhaling belangrijk gewijzigd en bestaat uit een paar korte buisjes aan de
opperzijde van den sterk ontwikkelden thorax. Bij het uitkomen plaatst de
mug zich op de pas verlaten poppenhuid en wacht daar het oogenblik af waarop
hare vleugels geschikt zijn geworden om haar door het luchtruim te dragen.

Er zijn 32 Europeesche soorten beschreven , waarvan de volgenden in ona
land zijn waargenomen.

a. Tarsen met witte ringen . . h

Tarsen eenkleurig /

b. Vleugels door opeenhooping van schubben gevlekt;

middeldwarsader en achterdwarsader in eene rechte

lijn onder elkander geplaatst 1. anmdatüs Schrank.

Vleugels ongevlekt; middeldwarsader voorbij de
achterdwarsader c

c. Achterlijf grauw met twee rijen zwarte vlekken;

tarsenleden met den wortel en de spits wit . . 2. dorsalis Meig.
Achterlijf bruin, meestal met gele of witachtige
dwarsbanden ; alleen de wortel der tarsenleden wit. d

324 VIII. CULICTDAE.

d. Kleinere soort (minder dan 6 mm.) 3. verans Meig.

Grootere soorten (meer dan 6 mm.) e

€. Achterlijf donkerbruin, met duidelijke witachtige

dwarsbanden 4. cantans Meig.

Achterlijf heidei bruin, met geene of zeer onduide-
lijke dwarsbanden ■. . . . 5» annulipes Meig.

f. Achterlijf zwartbruin met witte zijvlekken ; pooten

zwartbruin, alleen aan den wortel der dijen geel. 6. ornatw Meig»
Achterlijf anders geteekend, gewoonlijk met door-
loopende lichte dwarsbanden; pooten bleekgeel of
bruinachtig geel, de schenen en tarsen aan het
eind verdonkerd ; .... g

g. Vork der radiaal-ader (bovenste vorkcel) nauwelijks

iets langer dan haar steel ; basis der beide vork-
cellen 1) nagenoeg onder elkander //

Vork der radiaal-ader merkelijk langer dan haar

steel ; hare basis meer naar den vleugelwortel

dan de basis der onderste vorkcel i

h. Knieën met zilverwitte stip; grootere soort (meer

dan 6 mm.) 7. nemorosus Meig.

Knieën zonder witte stip ; kleinere soort (minder

dan 4 mm.) 8. lateralis Meig.

i. Thorax bruin, met roodgele of goudgele beharing;

achterlijfsringen met duidelijken lichten voorzoom. 9. pipiens Linn.
Thorax roestkleurig ; achterlijf met slechts een fiauw

spoor van lichten voorzoom der ringen . . . .10. ciliaris Linn.

4, Culex aiinulatus Schrank (PI. X fig. 1). — - Syn. Culex annulatus ,

Schrank , Beitr. zur Naturgesch. 97. 70 ; id. Ins. austr. 984 ; Fabr.

Ent. Syst. IV. 400. 2; id. Syst Anti. 35. 4; Latr. Gen. Crust. IV.

246; Meig. Klass. I. 2. 1 ; id. Syst. Beschr. I. 4. 2. pi. 1. fig. 10 j id.

Abbüd. I. 1. 1; Macq. Dipt. n. Fr. 160. 1; id. Suit. I. 35. 12; Zett.

Ins. lapp. 806. 1; id. Dipt. Scand. IX. 3460. 8; Schiner, Fn. austr.

II. 626; — ? G. variegatus , Schrank, Ins. austr. 983.
6,75 — 9 mm. — Sprieten en sprietenpluim van het £ bruinachtig; de
schaftleden witachtig en bruin geringeld ; palpen van het $ lichtbruin , met
bleeke of witachtige ringen; de (vier laatste) leden bijra van gelijke lengte;
de beharing der middelste leden dicht en pluimachtig, bruin en witachtig ge-
vlekt; bij het % de korte palpen zwartbruin, met witte spits. Thorax donker-
bruin, met dichte korte gele beharing en soms drie onduidelijke donkere

1) Waar hier en in de verdere beschrijving der CWe;r-soorten wordt gesproken van
de «beide vorkcellen», dan worden de vork der radiaal-ader en die der cubitaal-
pder bedoeld , boven en onder de vleugelspits uitloopende,

I. CULEX. 025

langsstrepen ; borstzijden iets lichter; boven de achterheupen eene witachtige
haarvlek. Achterlijf zwartbruin , met gelen, wit behaarden voorzoom der ringen ;
beharing ter zijde des achterlijfs geel; de tangarmen van het <ƒ nauwelijks zoo
lang als de laatste lijfsring; bij het $ op den tweeden ring meestal een wit
langsstreepje. Pooten bruin; de heupen en wortel der dijen geelachtig; spits
der dijen en schenen wit; voorts een witte ring een weinig vóór de spits
der dijen, een aan den wortel en in 't midden van het eerste tarsenlid en
aan den wortel der drie volgende leden; aan de buitenzijde der achterschenen
bij het g eene wimperachtige beharing. Korfjes bruin met bleekgelen steel,
Vleugels glasachtig; de beharing langs de aderen donkerbruin en op sommige
punten zoo opeengehoopt , dat zij zich vlekachtig vertoont, als aan den wortel
der radiaal-ader, aan het eind der beide wortelcellen en aan de basis der
vorkcellen; de mi ddeld warsader en de achterd warsader 1) staan in rechte lijn
onder elkander, zoodat de beide wortelcellen even lang zijn ; basis der beide
vorkcellen onder elkander.

Zeer gemeen, ook in den herfst en des winters, alsdan dikwijls in de huizen.

2. C. dorsalis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 242. 18; id Abbild.
I. 2. 4; Zett. Dipt. Scand. IX. 3465. 12; Schiner, Fn. austr. II. 626.

5,75 mm. — Kop en sprieten donkerbruin; bij het g de sprietenpluim
grauwbruin met gelen weerschijn, de palpen bruingeel met verdonkerde plekken
en dichte, pluimachtige , glanzig gele beharing. Thorax donkerbruin; op den
rug met dichte, korte, geelachtige beharing en onduidelijke donkere langs-
strepen. Achterlijf aschgrauw, op eiken ring met twee zwartbruine vlekken,
op de laatste ringen dikwijls onduidelijk. Pooten geelachtig; de dijen en schenen
aan de spits gebruind; de tarsen donkerbruin, met de leden aan den wortel
en de spits wit. Vleugels glasachtig , ongevlekt ; de aderen en de beharing
lichtbruin; middeldwarsader een weinig voorbij de achterd warsader ; de middelste
wortelcel derhalve iets korter dan de bovenste; bovenste vorkcel langer dan
haar steel ; hare basis gewoonlijk iets meer naar den vleugelwortel dan de basis
der onderste vorkcel.

Schijnt zeldzaam; het ? in Augustus te Brummen (V. V.) en in de duinen
bij de Vogelenzang (Kink.).

3. C. vexans Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 241. 16; id. Abbild.

I. 2. 3; Zett. Dipt. Scand. IX. 3464. 11; Ruthe, Isis 1831. 1203. 50;

Schiner, Fn. austr. II. 627.

c? 5,75 mm. — Kop met de sprieten en den zuiger bruin ; de sprietenpluim

zydeachtig lichtbruin; palpen aan den wortel geelachtig, naar het uiteinde

donkerbruin; de pluimachtige beharing der beide laatste leden bruin, met

1) Deze beide dwarsaderen zijn in mijne afbeelding PI. X fig. 1. bij vergissing door
den graveur weggelaten.

326 VIII. CULICIDAE,

zijdeachtig lichtbruinen weerschijn; de beide eerste leden (het wortellid niet
medegerekend) ongeveer van gelijke lengte, de beide laatste leden te zamen
zoo lang als het tweede lid ; het vierde lid een derde korter dan het voor-
gaande. Thorax zwartbruin, zonder strepen, doch met glanzig gele, schubbige
beharing. Achterlijf zwartbruin met witte insnijdingen ; de tangarmen langer
dan de laatste Iijfsring en met een lang teruggeslagen haakje; het schildje
van achteren met lange geelachtige borstels; de uitstaande beharing bleekgeel.
Pooten lichtbruin; de spits der dijen en schenen en de tarsen donkerder;
de tarsenleden aan den wortel rnet een smallen witten ring. Kolfjes geel-
achtig. De beharing der vleugels donkerbruin; aderbeloop nagenoeg als bij de
vorige soort; basis der beide vorkcellen ongeveer onder elkander.

Het $ heeft, volgens Schiner, eene gele vlek aan den wortel van den buik.

Zeldzaam: ik ving slechts eenmaal een <ƒ bij den Haag in Juli.

4. C. caiitans Meig. — Syn. C. cantans, Meig. Syst. Beschr. I. 6. 6. pi. 1.
fig. 9; id. Abbild. I. 1. 2; Macq. Dipt. n. Fr. 160. 2; id Suit. I. 36.
43; Zett. Ins. lapp. 806. 3; id. Dipt. Scand. IX. 3461. 9; Schiner,
Fn. austr. II. 627; — C. maculatus , Meig. Syst. Beschr. I. 6. 7.
8 — 9 mm. — Sprietenpluim van het £ bruin met goudglanzigen weerschijn;
palpen van het $ bruin met lichtgelen wortel der leden en dichte, pluim-
achtige, donkerbruine, geel weerschijnende beharing; het laatste lid minstens
zoo lang als het voorgaande. Thorax bruin met glanzig gele beharing, die van
achteren en aan het schildje langer is; over den rug een paar dicht bijeen-
slaande langsstrepen, wier tusschenruimte soms donker is ingevuld, waardoor
alsdan een breede langsband wordt gevormd; borstzijden met dichte witachtige
beharing. Achterlijf donkerbruin, met duidelijken witachtigen voorzoom dei-
ringen; de tangarmen van het <£ merkelijk langer dan de laatste ring, tot aan
het einde breed en met een lang omgebogen haakje; beharing in de zijden
des achterlijfs zeer dicht en lang, bleekgeel; bij het $ het achterlijf spits
toeloopend. Pooten bruin , met gele schubachtige beharing ; de heupen en
wortel der dijen , zoomede de knieën bleekgeel; de tarsenleden aan den wortel
met breedcn witten ring. Kolfjes bruinachtig met bleekgelen steel. Vleugels
glasachtig; de schubbige beharing aan den voorrand en de aderen donkerbruin,
die aan den achterrand lichter; middeldwarsader een weinig voorbij de achter-
d warsader; de bovenste wortelcel derhalve langer dan de tweede; basis der
beide vorkcellen ongeveer onder elkander.

Meermalen in de Haagsche duinen en ook te Leiden en te Zutfen gevan-
gen (V. d. W.) ; te Noordwijk en in het Overmaassche (Piag.) ; te Utrecht en
in Zeeland (Wtt.) ; in het voormalige Beekbergsche bosch bij millioenen (V. V.).
Het $ steekt vinnig.

5. C. anillllipes Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 241. 15; id. Ab-
bild. I. 1. 3; Zett. Dipt. Scand. IX. 3462. 10; Schiner, Fn. austr.
II. C>27.

I. culex. 327

6,75—9 mm. — £ Kop bruin, met zijdeachtig gele, schubachtige be-
haring; sprieten en palpen bruingeel; de leden der palpen aan het uiteinde
bruin ; het laatste lid een derde korter dan het voorgaande ; de sprieten-
pluirn en de beharing der palpen bruin met gelen weerschijn. Thorax en
schildje bruin, met korte, glanzig gele, schubachtige beharing; op den
thorax een flauw spoor van langsstrepen ; vóór den vleugel wortel en op het
schildje langere gele haren. Achterlijf geelachtig aschgrauw , op den rug en
in de zijden met onregelmatige, donkerbruine langsstreepjes ; de beharing in
de zijden geelachtig; de tangarmen zoo lang als de laatste ring, in 't midden
sterk verbreed en aan 't uiteinde met een fijn haakje. Pooten bruingeel ,
met goudgelen weerschijn; het uiteinde der dijen, der schenen en van het
eerste tarsenhd eenigszins verdonkerd; de volgende tarsenleden aan de wor-
telhelft witachtig en verder donkerbruin ; aan de voorste tarsen de beide
laatste leden geheel donkerbruin. Kolfjes bruingeel. Vleugels met eenige grauwe
tint, bruine aderen en donkerbruine beharing; aderbeloop ais bij de vorige
soort.

Het $ is lichter van kleur, soms bijna roodgeel; borstzij den lichtgrijs; sprie-
ten bruin, aan den wortel geel; palpen lichtbruin.

Aan den Scheldedijk om den Wilhelminapolder bij Goes, in Juni (V. V.);
te Rockanje (Piag.); op Texel (Rits.).

6. C. ornatus Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 5. 4 ; id. Abbild. I.
1. 6 ; Macq. Suit. I. 35. 9; Zett. Dipt. Scand. IX. 3458. 4; Schuier , Fn.
austr. II. 629.

4,5 mm. — Kop met witachtige of bleekgele beharing; sprieten bruin; de
pluim van het J , alsmede de zuiger en palpen zwartbruin; de laatsten bij het
<ƒ met lange zwartbruine beharing en drie vlekken van witachtigen weerschijn.
Thorax , schildje, achterrug en achterlijf zwartbruin ; op den thorax eene dichte
witachtige bestuiving , die een paar langsbanden vrijlaat ; in de borstzij den
witte haarvlekken; achterlijf met witte zij vlekken, die soms zich uitbreiden en
dan in het midden afgebroken dwarsban len vormen ; de laatste ring geheel
wit; de tangarmen vrij lang, zwartbruin. Pooten zwart; de wortel der dijen
geel ; de knieën met witte stip. Kolfjes geelachtig. Vleugels bijna glasachtig ,
met dichte zwarte of zwartbruine schubachtige beharing; middeldwarsader
voorbij de achterd warsader , de bovenste wortelcel alzoo langer dan de tweede;
basis der beide vorkcellen nagenoeg onder elkander.

Ik ken deze soort slechts uit een enkel $ , in het najaar te Driebergen dooi-
den Heer Six gevangen; mijne beschrijving is, wat het <£ betreft, aan Meigen,
Zetterstedt en Schiner ontleend.

7 . C. neniorosus Meig. — Syn. Culex nemorosus , Meig. Syst. Beschr. I.
4. 3; id. Abbild. I. 1. 5; Macq. Suit. I. 34. 5; Zett. Ins. lapp. 806. 2;
id. Dipt. Scand. IX. 3457.3; Schiner, Fn. austr. 11.628; — C. reptans ,
Meig. Klass. I. 3. 2 ; — C. fasciaius, Meig. Klass. I, 4. 5 ; — C. sylvatkus ,

328 VIII. CULICIDAE.

Meig. Syst. Beschr. I. 6. 8; Macq. Dipt. n. Fr. 161. 3; — ? C. guttatus ,
Curt. Brit. Ent. XII. 537.

6,25 mm. — Kop bruingeel ; de oogranden witachtig ; sprieten bruin , ook
de sprietenpluim van het J" ; zuiger en palpen zwart of bruinzwart ; bij het
^ de basis der palpenleden lichter, en de beharing der laatste leden zwart en
pluirnachtig. Thorax zwartbruin , van boven met glanzig gele, in de zijden
met licht aschgrauwe beharing; borstzijden met witachtige haai vlekken; soms
op den rug min of meer duidelijke donkerbruine langsbanden ; de geelachtige
beharing van het schildje en den achterrug fijn en lang. Achterlijf donker-
bruin, met vrij breeden, witachtigen voorzoom der ringen; schildje en ach-
terrug met fijne, lange, geelachtige beharing; de tangarmen van het £
langer dan de laatste lijfsring. Pooten geelachtig ; de dijen en schenen aan
de spits en de tarsen nagenoeg geheel bruin ; de knieën met zilverwitte stip.
Kolfjes geel. Vleugels een weinig geelachtig, met donkerbruine beschubbing;
de vork der radiaal-ader lang gesteeld; haar basis en die der onderste vorkcel
nagenoeg onder elkander ; tweede wortelcel korter dan de bovenste.

Eene enkele maal het £ in de duinen bij den Haag (Piag.); voorts ver-
scheidene exemplaren van beide sexen op Walcheren (G. v. W.) ; ook in
Limburg (Maur.).

Het $ gelijkt zeer op Anopheïes bifurcatus ? , doch door de kortere palpen
is het gemakkelijk te onderscheiden.

8. C. latcralis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 5. 5; id. Abbild. I.
2. 1 ; Schiner , Fn. austr. II. 629.

$ 3,75 mm. — Donker bruingrauw ; kop en thorax met korte grijsachtige
beharing; sprieten bruin; zuiger en palpen zwart; op den thorax een paar
dicht bijeenstaande , donkere langsstrepen ; de voorzoom der lijfsringen witach-
tig, hetgeen zich in de zijden tot driehoekige vlekken uitbreidt. Heupen en
dijen bleekgeel; de spits der dijen, benevens de schenen en tarsen bruin.
Kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig met bruine beharing ; aderbeloop nagenoeg
als bij de vorige soort.

Ik ving slechts eenmaal het $ aan de Vuursche in Juli. In Meigen's be-
schrijving, die door Schiner eenvoudig is overgenomen, zijn ook geene ken-
merken aangegeven, die aan het J1 eigen zijn, en in zijne afbeeldingen is
alleen het $ opgenomen; het schijnt derhalve dat hy het £ niet gekend heeft.

9. C. pipiens Linn. — Syn. Culex pipiens , Linn. Fn. suec. 1890; Fabr.
Sp. ins. II. 409. 1; Ent. Syst. IV. 400. 1 on Syst. Anti. 33. 1; Schrank,
Ins. austr. 481. 980; id. Fn. boica, III. 25S5 ; Latr. Gen. Crust. IV. 246;
Meig. Klass. I. 5. 9; id. Syst. Beschr. I. 7. 10; Macq. Dipt. n. Fr. 161.
4; id. Suit. I. 34. 4; Zett. Ins. lapp. 807. 4; id. Dipt. Scand. IX. 3455.
1; Schiner, Fn. austr. II. 628; — G. communis, De G. Ins. VI. 316. 1.
pi. 17. fig. 14 en 15-

4,5 — 5,75 min. — Sprieten mot de pluim bij hot </ donkerder of lichter

I. culex. 329

bruin; palpen bruin, bij het £ aan 't uiteinde donkerder, met dichte maar
niet pluimachtige beharing; de beide laatste leden van gelijke lengte, slank.
Thorax bruin , met korte roodgele , eenigszins goudglanzige beharing en soms
eenig spoor van donkere langslijnen ; de beharing naar achteren langer en met
enkele zwarte haren doormengd ; de borstzijden bleeker , met witachtige be-
haring. Achterlijf donkerbruin , met witachtigen of bleekgelen voorzoom der
ringen ; de tangarmen van het <$ zoo lang als de laatste ring ; de beharing in
de zijden blond; de buik lichter of zelfs bleekgeel. Pooten bleek roodgeel;
de spits der dijen , schenen en tarsenleden meestal gebruind ; de achterste
schenen bij het £ aan de buitenzijde gewimperd. Kolfjes bleekgeel ; de knop
aan de spits verdonkerd. Vleugels glasachtig ; de beharing langs den rand en
de aderen bruin of bruingrauw ; vork der radiaal-ader zeer lang gerekt en
kort gesteeld ; hare basis meer naar den vleugelwortel dan de basis der on-
derste vorkcel ; tweede wortelcel merkelijk korter dan de bovenste.

Is de meest verspreide en gemeenste der steekmuggen , aan sommige plaatsen
in ontzettend aantal , ook in onze woningen , en daardoor uiterst lastig ; in de
laatste zomers te Amsterdam buitengewoon vermenigvuldigd en vinnig in haar
steken.

De gedaantewisseling van deze soort is , behalve door De Geer , ter boven-
aangehaalde plaatse , onder anderen uitvoerig beschreven en afgebeeld door
Swammerdam, Bibl. nat. I. 348 en II. pi. 31. fig. 4 — 8 en pi. 32,

10. C. ciliai'is Linn. — Syn. Linn. Svst. nat. XII. 1002. 2; Schrank, Ins.
austr. 481. 981; Zett. Ins. lapp. 807. 5; id. Dipt. Scand. IX. 3456. 2;
Schiner, Fn. austr. II. 628. ■ 1)

4,5 mm. — Sprieten en palpen lichtbruin ; de sprietenpluim van het <ƒ rood-
bruin ; de beide laatste leden der palpen van gelijke lengte, slank; de beha-
ring der palpen dicht maar niet pluimachtig. Thorax roestkleurig, met aan-
duiding van donkere langsstrepen. Achterlijf van boven donkerder of lichter
bruin , met slechts een flauw spoor van geelachtigen voorzoom der ringen ;
de buik bleek bruingeel , de tangarmen van het £ zoo lang als de laatste ring.
Pooten bleek roodgeel ; de spits der dijen , schenen en tarsen een weinig ge-
bruind. Kolfjes bleekgeel. Vleugels eenigszins geelachtig ; de beharing langs
den rand en de aderen bruinachtig; aderbeloop als bij pipiens, doch de radi-
aal-vork iets minder lang gerekt.

Schijnt zeldzaam: ik ving eens het <$ bij den Haag; voorts te Brummen
en bij Goes (V. V.) en in Limburg (Maur.).

11. ANOPIIELES Meig. (Syst. Beschr. I. 10.) PI. X. fig. 5 en 6.

1) Zetterstedt en Schiner houden C. rufus Meig. voor synoniem met deze soort, de
eerste echter met twijfel; doch volgens Winnertz , die mij indertijd daarover schreef,
is rufus van ciliaris onderscheiden door meerder grootte , duidelijker banden op den
thorax en een duidelijker geringeld achterlijf.

330 VIII. CUUCIDAE.

Gelijkt in habitus en in de meeste kenmerken op Culex, doch de palpen in
beide sexen verlengd en ten minste zoo lang als de sprieten; de beide laatste
leden te zamen zoo lang als het voorgaande, bij het £ verbreed en pluiin-
achtig behaard; de tangarmen van liet £ merkelijk korter dan de laatste
lijfsring. Pooten bijna naakt.

Dat de wijfjes bloed zuigen, is mij door ondervinding gebleken.
Van de vijf Europeesche soorten zyn mij drie als mlandsch bekend.

a. Vleugels door opeenhooping van schubben gevlekt, 1, maculipennis Meig.
Vleugels ongevlekt b

b. Bruingele, grootere soort (6 mm. en daarboven) . 2. bifurcatut Linn,
Zwarte soort, van minder dan 6 mm 3. nigripes Staeg.

1. Anopheles maculipeiuiis Meig. — Syn. An. maculijoennis , Meig Syst.
Beschr. I. 11. 2. pi. 1. fig. 17; id. Abbild. I. 3. 3; Macq. Dipt. n. Fr.
163. 2; id. Suit. I. 32.2; Zett. Ins. lapp. 808. 2; id. Dipt. Scand. IX.
3468. 3; Hal. Ent. Mag. I. 148; Löw , Dipt. Beitr. I. 4. 2 ; Schiner,
Fn. austr. II. 625 ; — Culex bifurcatus Meig. Klass. I. 5. 8.

5,75—6,75 mm. — Kop met de sprieten en monddeelen bruingeel; ook de
pluim der sprieten en palpen bij het <$ geelachtig ; het eerste sprietenlid bij het <ƒ
groot en dik, in den vorm van een afgeplatten kogel; op den schedel en het
achterhoofd eene kuif van ruwe bruingele haren. Thorax , schildje en achterlijf
bruingeel; op den thorax eene korte gele beharing en vier niet altijd duidelijke
langsbanden, waarvan de middelsten zeer smal, de buitensten breed zijn; de
borstzij den bleek roodgeel; deachterrand der lijfsringen gebruind; gewoonlijk ook
de zijrand des achterhjfs en eene breede, soms verdubbelde rugstreep bruin; de
beharing in de zijden geelachtig; tangarmen van het £ klein, met een langen
naar onderen omgebogen haak. Pooten bleek roodgeel ; de tarsen aan 't uiteinde ,
soms over 't geheel eenigszins gebruind. Kolfjes, althans de knop donker.
Vleugels met bleekgele tint; de aderen bruin en met donkerbiuine beharing;
op de oppervlakte der vleugels vijf donkere vlekjes, even als in Culex annulatus
gevormd en geplaatst.

Niet zeldzaam en vooral het $ dikwijls in het eerste voor- en het late
najaar in de huizen aan te treflen.

2. An. bifurcatus Linn. — Syn. Culex bifurcatus, Linn. Fn. suec. 1891;
Schrank, Ins. austr. 482. 982; Fabr. Spec. ins. II. 460. 2; — Anopheles
bifurcatus , Meig. Syst. Beschr. I. 11. 1 en VI. 242; id. Abbild. I. 3. 4;
Macq. Dipt. n. Fr. 163. 1 ; id. Suit. I. 32. 1 ; Zett. Ins. lapp. 807. 1 ;
id. Dipt. Scand. IX. 3467. 1; Hal. Ent. Mag. I. 151; Löw, Dipt.
Beitr. I. 3. 1 ; Schiner, Fn. austr. II. 625; — Culex trifurcatus, Fabr.
Ent. Syst. IV. 401. 3 en Syst. Anti. 35. 5; Meig. Klass. I. 5. 8 ;—
Culex claviger, Fabr. Syst. Anti. 35. 6 ; Meig. Klass. I. 4. 7. pi. 1 fig. 8; —
An. plumbeus. Hal. Ent. Mag. I. 148.

il. ANOPHELES. 331

5,75—9 mm. — Geijkt op de vorige soort, doch is donkerder en de vleu-
gels zijn ongevlekt; de sprietenpluim van het g is donkerbruin en de pluim
der zwartachtige uiteinden van de mannelijke palpen is deels geel, deels
donkerbruin; het achterlijf is zwartbruin met bleekgelen voorrand der ringen;
de uitstaande beharing in de zijden geelachtig; pooten bruingeel, de heupen en
dijen bleeker.

Veel zeldzamer dan maculipennis; als vindplaatsen zijn mij bekend, behalve
den Haag, waar ik de soort een paar malen heb aangetroffen: Rotterdam en
het Overmaassche (Piag.); Utrecht (Wtt.) en Arnhem (V. M. d. R.) 1)

3. Ai», nigripes Staeg. — Syn. Staeg. Kröj. Tidskr. II. 552. 3; Zett.
Dipt. Scand. IX. 3467. 2; Löw, Dipt. Beitr. I. 4. 2; Schiner, Fn.
austr. II. 625.

$ 5 — 5,75 mm. — Kop zwart; voorhoofd met sneeuwwitte beharing en
eenige langere , bleeke haren , tot een bosje vereenigd , over het aangezicht
gebogen; op het achterhoofd eene kuif van zwarte schubachtige haren; sprieten,
zuiger en palpen zvvartachtig. Thorax, schildje en achterlijf zwart; op den
thorax eene lichtgrijze bestuiving , die onduidelijke langslijnen overlaat; borst-
zij den met vlekkigen grijzen weerschijn; beharing des achterlijfs glanzig geel.
Pooten zwartachtig; de heupen en de wortel der dijen bleek roodgeel. Kolfjes
zwart met bleekgelen steel. Vleugels met grauwachtige tint; de rand en de
aderen met zwarte schubbige beharing, die inzonderheid bij den voorrand
zeer dicht is en daar aan de vleugels een donker aanzien geeft.

Enkele malen het $ gevangen in het Ilaagsche bosch en in de duinbosschen
bij den Haag; het £ is mij , even als aan de boven aangehaalde schrijvers,
onbekend gebleven.

III. AËDES Meig. (Syst. Beschr. I. 13).

Dezelfde kenmerken als Culev en Anopheles, met dit onderscheid dat hier de
palpen in beide sexen gelijk en zeer kort zijn; zij zijn aan den wortel dik
en loopen spits toe, waaraan ook het $ te herkennen is.

Tot dusver is dit geslacht niet in ons land aangetroffen. Van de beide
Europeesche soorten zal echter A. cinereus Meig. (Syst. Beschr. I. 13. 1 en VI.
243. pi. 65. fig. 1 — 3) er waarschijnlijk wel voorkomen. Lengte 4,5 — 5,75 mm.;
bruinachtig grauw ; kop met sprieten en monddeelen zwartbruin ; ook de sprie-
tenpluim van het </ ; thorax met korte , geelachtige beharing ; borstzijden
zwartachtig; achterlijf bruin met grijsachtige beharing; pooten roodgeel; de
dijen bleeker; de tarsen bruin; vleugels met bruine aderen.

IV. CORETHRA Meig, (111. Magaz. IT. 260). PI. X. fig. 7 en 8.

1) Zie voor de gedaantewisseling dezer soort: Fischer, Observations sur quelrjues
Diptères de Russie, pi. 1 fig. 1 — 16,

332 VIII. CULICIDAE,

Aangezicht naar onderen eenigszins snuitvormig verlengd; zuiger kort,
vleezig, met ronde eindlippen ; palpen draadvormig, dubbel zoo lang als de
zuiger, vierledig, naar beneden omgebogen. Sprieten met lange uitstaande
haren, die bij het <£ eene pluim vormen; aan de onderste leden zijn deze haren
het langst en nemen naar boven regelmatig in lengte af, Thorax naar voren
versmald. Achterlijf in 't midden iets verbreed, met dichte uitstaande beharing.
Pooten met lange en dichte beharing; eerste lid der tarsen merkelijk langer
dan het volgende; de voethaken klein, eenvoudig. Vlrugels als bij de vorige
geslachten.

De larven en poppen komen in de hoofdzaak met d:e van Culex overeen
en leven als deze in het water. Er zijn negen Kuropeesche soorten, waarvan
er drie in ons land voorkomen.

a. Pooten wit met vele zwarte stippen 1. pallida Fabr.

Pooten eenkleurig bruin of geelachtig b

o. Lichtbruine of geelachtige soort; sprietenpluim van

het <f bleekgeel 2. plumicornis Fabr.

Donkerbruine soort; sprietenpluim van het g zwart-

bruin . 3. obscuripes V. d. W.

i. Corethra pallida Fabr.— Syn. Tipula pallida , Fabr. Ent. Syst. IV.

245. 56; Meig. Klass. I. 34. k; — Chironomus pallidus , Fabr. Syst.

Anti. 42. 19; — Corethra pallida , Panz. Fn. germ. CIX. 17; Meig. Syst.

Beschr. I. 16. 2. pi. 1. fig. 23; id. Abbild. I. 4. 2; Macq. Dipt. n. Fr.

153. 3; id. Suit. I. 47. 3; Zett. Dipt. Scand. IX. 3473. 3; Schiner , Fn.

austr. II. 624.

4,5 — 5 mm. — Bleekgeel of witachtig ; sprieten bruin geringeld , bij het £

met bleekgele pluim ; palpen bruinachtig. Thorax met drie lichtbruine , soms

zeer flauwe langsstrepen ; de middelste van voren verbreed en min of meer

door eene fijne lijn gedeeld; de buitensten van voren afgeknot. Achterlijf zeer

doorschijnend , met bruine insnijdingen en somtijds kleine langsstreepjes ; de

tangarmen van het g bijna zoo lang als de anale ring en met lange beharing,

Pooten en koltjes witachtig ; langs de dijen en schenen een aantal zwartachtige

of bruine stippen ; ook de spits der tarsenleden bruinachtig. Op den thorax ,

aan den achterrand van het schildje, in de zijden des achterlijfs en aan

de pooten eene lange, dichte, bleekgele beharing. Vleugels witachtig met

bleeke aderen , de dwarsaderen en de basis der posticaal-vork een weinig donker

gezoomd.

Deze fraaie soort slechts nu en dan aangetroflen , als bij den Haag in Mei
en te Maarsbergen in Juli (V. d. W.) ; ook bij Rotterdam (Frans.) en te Brum-
men (V. V.).

2. Cor. plumicornis Fabr. — Syn. Tipula plumicornis , Fabr. Ent. Syst.
IV. 246. 58; Meig. Klass. I. 34. i; — Chironomus plumicornis, Fabr»

IV. CORETHRA. 333

Syst. Anti. 42. 22 ; — Corethra plumicorm 's , Meig. Syst. Beschr. I.
15. 1. pi. 1. fig. 22; id. Abbild. I. 3. 5; Macq. Dipt. n. Fr. 152. 1}
id. Suit. I. 47. 1 ; Zett. Ins. lapp. 808. 4 ; id. Dipt. Scand. IX. 3471. 1 j
Schiner, Fn. austr. II. 624; — Tipula hafniensis, Gmel. Syst. nat. V.
2826. 108; — Tipula crystallina, De G. Ins. VI. 386. 20; — Corethra
lateralis , Latr. Gen. Crust. IV. 247; Panz. Fn. germ. CIX. 16; Meig.
Klass. I. 8. 1. pi. 1 fig. 12.
6^75 — 8 mm. — Kop bruinachtig; sprieten bleekgeel, bruin geringeld , bij
het £ met bleekbruine of geelachtige pluim ; zuiger en paipen bruin. Thorax
bruingeel; op den rug drie, meestal saamgevloeitle langsbanden ; van de schou-
ders naar den vleugelwortel een breede , witachtige of bleekgele band \ borst-
zijden naar onderen van diezelfde kleur, met eene bruine vlek tusschen de
Voor- en middelheupen « schildje geel ; achterrug donker grauwbrüin. Achterlijf
glanzig, bleekbruin , met witachtige insnijdingen en bruine langsstreepjes ;
anale ring zoo lang als de voorgaande ; tangarmen van het <ƒ weinig korter ;
buik meest doorschijnend geelachtig. Pooten en kolfjes eenkleurig bleekgeel.
Lijf en pooten met fijne, dichte, geelachtige beharing. Vleugels met bruingele
tint ; aderen en beharing bleek bruinachtig. Het $ is lichter van kleur en
valt meer in het roodgele*

Eene zeer gemeene soort , in de nabijheid van water overal te vinden. 1 )

3. tor. obscuripes V. d. W. — Syn. V. d. Wulp, Tydschr. v. Ent. IL
160. 1. pi. XI. fig. 1.

cf Gelijkt op de vorige soort > ook wat de grootte betreft , doch is don-
kerder van kleur. Thorax aschgrauw , met donkerbruine banden ; de zij band
tusschen den hals en den vleugelwortel smaller en lichtgrijs ; schildje bruin-
achtig; achterlijf zwartbruin, met grijsachtige , glanzige insnijdingen. Poo-
ten bruinachtig grauw , de heupen en wortel der dijen geelachtig ; de be-
haring van lijf en pooten bruin. Kolfjes geel. Vleugels met grauwe tint en
lichtbruine aderen*

Slechts enkele malen ving ik het $ bij den Haag , maar het ? zocht ik te
vergeefs.

C. culiciformis De G. en C. fusca Staeg. , die ik geen van beiden ken ,
moeten zeer op de bovenstaande soort gelijken ; de eerste heeft echter eene
gele beharing aan het achterlijf, de laatste een geelachtig schildje en de
pooten van dezelfde kleur.

V. MOCIILONYX Löw (Stett. Ent. Zeit. 1844. 121).

Komt in de voornaamste kenmerken met Corethra overeen, doch onderscheidt

1) Zie omtrent de gedaantewisseling dezer soort: A Weismann, Die Metamorphose
der Cor. plumicomis, Leipz. 1866»

334 VIII. CULICIDAR.

zich door het eerste lid der tarsen , dat veel korter is dan het volgende; de
voethaken zijn lang, aan de binnenzijde met een' tand, aan den wortel uitge-
sneden en met borstelige beharing.

Mochlonyx velutinus Ruthe (Isis 1831. 1205) is tot dusver bij ons niet
aangetroffen, maar komt in Duitschland voor. Zij is 6,75 — 8 mm. groot. Kop
met sprieten en palpen bruin ; de sprietenpluim van het g lichter , bijna roest-
kleurig, met lichten weerschijn. Thorax, schildje en achterrug bruin met
goudgele beharing; op den thorax twee dicht bijeenstaande, donkere langs-
stiepen. Achterlijf bleekgeel met bruine dwarsbanden , die aan de eerste ringen
smal zijn , doch aan de laatsten breeder worden en bijna de geheele opper-
vlakte innemen; tangarmen van het £ aan den wortel geelachtig, aan de
spits bruin. Pooten geel met bruinachtige gewrichten en zwartbruine voetha-
ken. Vleugels glasachtig met gele aderen en goudglanzige beharing.

Eene tweede soort (31. effectus Walk.) behoort in Engeland te huis.

Familie IX. TIPULIDAE (PI. X— XIII).

Groote, doch deels ook kleinere muggen met lange pooten. Kop rondachtig;
achterhoofd sterk ontwikkeld ; aangezicht dikwijls snuitachtig verlengd ; oogen
rond , van boven door het breede voorhoofd gescheiden , vóór of onder de
sprieten somtijds tot elkander genaderd ; bijoogen ontbrekend. Sprieten zelden
korter , meestal langer dan kop en thorax te zamen , snoer- of draadvormig ,
met ten minste zes, doch gewoonlijk een grooter aantal, tot zelfs negentien
leden ; de sprieten nimmer met eene pluim of vederbos , maar in den regel
met uitstaande borstelharen ; soms de leden met tand- of kamachtige aanhang,
sels. Zuiger min of meer uitstekend , bij een paar geslachten sterk verlengd ;
palpen vier- of vijf-ledig. Thorax gewelfd, in den regel met een duidel'yken
dwarsnaad in den vorm eener V ; prothorax gewoonlijk goed te onderscheiden
en in den vorm van eenen halskraag ; schildje halfrond ; achterrug sterk ontwikkeld.
Achterlijf cylindrisch , zeven- of achtringig ; genitaliën in beide sexen uitstekend ,
bij het <ƒ groot en dikwijls zeer samengesteld ; bij het $ de eierbuis uit twee
hoornachtige , spits toeloopende kleppen bestaande. Pooten zeer lang en dun ;
de schenen dikwyls met kleine eindsporen. Kolfjes vrijstaande. Vleugels
meestal lang en smal , met afgeronden achterhoek ; de randader omgeeft
den geheelen omtrek ; de langsaderen allen volkomen aanwezig en sommigen
bij de vleugelspits vertakt; de hulpader gewoonlijk zeer dicht bij de sub-
costaal-ader loopende en weinig van deze in lengte verschillende ; middeldwars-
ajer loodrecht; schijfcel aanwezig (slechts bij eenige geslachten ontbrekend),
gewoonlijk veelhoekig, door eene vertakking der discoidaal-ader gevormd en
door de achterdwarsader met de posticaal-ader verbonden ; twee wortelcel*
len (de bovenste en de middelste) steeds aanwezig, langgerekt en tot voorby

IX. TIPULIDAË. 335

het midden des vleugels reikende ; de de^de of onderste wortelcel nimmer
gesloten ; anaal-ader lang en tot den achterrand doorloopende (bij Ptychoptera
ontbrekend) ; axillaar-ader bijna altijd volkomen (alleen bij Bixa rudimentair) ;
worteldwarsader duidelijk. Bij een enkel geslacht {Chionea) ontbreken de vleu-
gels geheel en al.

Deze familie bevat de grootste muggen ; Tipula gigantea b. v. is tot 32 mm.
lang 1) ; van daar daalt de grootte in allerlei graden af tot op een paar milli-
meters. Vele soorten zijn zeer gemeen; de kleinere soorten zien wij dikwijls,
even als sommige Chironomiden , des avonds bij gehetle scharen in de lucht
dansen. De pooten vallen bij het vangen zeer licht af.

Voor zoover de gedaantewisseling bekend is, leven de larven van planten-
stoffen, rottende bladeren enz., 't zij onder den grond {Tipula) of in ver-
molmde boomstammen {Ctenophord) . sommigen ook in paddestoelen {Vla) of
in het water {Bixa en Ptychoptera). Allen hebben een cylindrischen vorm ; die
van het laatstgenoemd geslacht hebben aan het uiteinde een voor hare leefwijze
ingericht ademhaiingsorgaan in de gedaante van eene lange buis, die aan de
oppervlakte des waters uitkomt. Eenige larven {Cylindrotoma en aanverwante
geslachten) gelijken op doornrupsjes en komen op levende planten voor. De
poppen zijn mummievormig en geheel vrij ; bij die der Ptychopterinen is de
ademhalingsbuis op den thorax geplaatst.

Deze uitgebreide familie, die ook in ons land rijkelijk is vertegenwoordigd,
levert een aantal zeer merkwaardige vormen ; zij bevat de volgende ge-
slachten: 2)

a. Vleugels geheel ontbrekend.

Chioneinae ........ I. Chionea. 3)

4) Bij deze en ook bij alle verdere algemeene opgaven omtrent de grootte zïjn alleeri
de Europeesche soorten in aanmerking genomen. Er bestaan in meer dan eene familie
dikwijls nog tropische soorten , welke die van ons werelddeel aanzienlijk in grootte
overtreffen.

2) Voor de systematische verdeeling dezer familie heeft zich zeer verdienstelijk ge-
maakt de Baron Osten Sacken, die gedurende zijn verblijf in Noord- Amerika de Dip-
tera-fauna aldaar zeer grondig heeft bestudeerd en bij de Tipuliden een aantal nieuwe
geslachten heeft gevormd, waarvan de meesten ook in Europa vertegenwoordigd zijn.
Aan de juistheid zijner inzichten is rechtmatige hulde gebracht door Schiner, wiens
analytische en generieke verdeelingen in de Fauna austriaca ik hieronder in de hoofd-
zaak volgen zal, omdat ik bij ondervinding weet , dat zij bij de bestemming der soor-
ten gemakkelijk den weg wijzen, en indien ik al iets meer oorspronkelijks zou trachten
te leveren, dit ongetwijfeld verre bij zijn arbeid zou achterstaan.

3) Behalve het hier vermelde ongevleugelde geslacht Chionea is er nog eene Tipulide
met zeer korte vleugelstompjes, die door Rondani in Guérin's Mag. de Zool. 1842 pi.
106 en wel alleen in $ is afgebeeld en beschreven onder den naam van Pterelachisus
Bertei. Zij kan volgens de door hem opgegeven kenmerken , niettegenstaande de
vleugels bijna ontbreken, in het geslacht Tipula worden gerangschikt en schijnt zeer
nabij te komen aan onze T. nigra , bij welke het ? buitengewoon korte vleugels heeft

330 IX. ÏIPULÏDAÉ.

Vleugels altijd aanwezig , hoewel bij zeer enkele
uitzonderingen wel eens weinig ontwikkeld . . b

b. Axillaar-ader rudimentair of ontbrekend; thorax zon-

der d warsnaad (PI. X fig. 9).

Dixinae II. Dxica.

Axillaar-ader volkomen , soms zeer lang ; thorax
met .duidelijken dwarsnaad c

c. Anaal-ader ontbrekend (fig. 10).

Ptychopterinae ....... III. Ptychoptem.

Anaal-ader aanwezig ........... d

d. Laatste lid der palpen veel langer en dunner dan

het voorlaatste (PI. XI. fig. l)j hulpader aan
het einde in de subcostaal-ader uitloopende
en behalve door de worteldwarsader , nergens
door eene dwarsader, noch met den voorrand
noch met de subcostaal-ader verbonden 1) (Tipte-
linae) ^

Laatste lid der palpen slechts weinig langer, dik-
wijls zelfs korter dan het voorlaatste; hulpader
in den voorrand uitmondende en behalve door
de worteldwarsader nog door eene andere dwars-
ader met de sübcostaal-ader verbonden .... e
é. Radiaal-ader ongevorkt, somtijds door eene dwars-
ader met de subcostaal-ader verbonden ; alzoo
slechts eene enkele of hoogstens twee subcostaal-
cellen 2) . . f

Radiaal-ader aan het einde gevorkt en somtijds
bovendien door eene dwarsader met de subcos-
taal-ader verbonden; alzoo twee of drie subcos-

taal-cellen h

f. Sprieten zestienledig . . . . g

Sprieten veertienledig (Limnobinaé) ...... y

</. Posticaal-ader kort vóór hare uitmonding plotseling
naar beneden gebogen (Cylindrotominae) ... o

Posticaal-ader aan 't einde niet plotseling naar be*

4) De hulpader ligt dikwijls zoo dicht langs de subcostaal-ader, dat zij niet dadelijk
in het oog valt : door den vleugel in schuine richting te bezien , komt zij gewoonlijk
voor den dag.

2) Ten overvloede zij hier herinnerd , dat de cel of cellen , gelegen tusschen de sub-
costaal-ader en de radiaal-ader of tusschen de subcostaal-ader en den ondersten tak
der radiaal-ader, subcostaal-cellen worden genoemd; de cel tusschen de radiaal-
ader of den ondersten tak van deze en de cubitaal-ader heet de cubitaal-cel; de
daarop volgende cellen aan de vleugelspits en den achterrand heeten de achter-
cellen, waarvan er bij de Tipuliden gewoonlijk vijf aanwezig zijn; de eerste of bo-
venste dezer achlercellen is aan de binnenzijde altijd door de middeldwarsader begrensd,

IX. TIPULIDAE.

337

neden omgebogen , maar recht of slechts met

zeer zachte buiging (AutocAinae) %

h. De dwarsader , welke de hulpader met de subcos-
taal-ader verbindt , staat steeds vóór den oor-
sprong der radiaal-ader (Pediciinae) . . . . q
De dwarsader , welke de hulpader met de subcos-
taal-ader verbindt , voor zoover zij aanwezig is
(soms ontbreekt zij of is onduidelijk), staat voorbij
het midden der vleugellengte en voorbij den oor-
sprong der radiaal-ader %

i. Schenen met eindsporen j

Schenen zonder eindsporen (Eriopterinae) .... ii
i. Sprieten dertien- tot zestienledig {Limnophilinaé) . aa
Sprieten zes- tot tienledig (Anisomerinae) . oo

Tipulinae.

k. Sch'yfcel der vleugels ontbrekend (PI. X. fig. 11);

schenen zonder eindsporen IV. Dolichopeza.

Schijfcel aanwezig; schenen met duidelijke eind-
sporen I

l. Sprieten bij het g met tandachtige of kamachti^e
uitsteeksels, bij het $ naakt, met ronde, soms
zaagvormig getande leden (PI. X. fig. 13—18). V. Ctenophora.

Sprieten met langwerpige , cylindrische , soms min
of meer uitgesneden leden en met uitstaande
borstelharen (PI. IX. fig. 1 , 4 en 5) . . . . m,
m. Uit de schijfcel twee aderen ontspringend , waarvan
de bovenste gevorkt is; de steel der daardoor
gevormde vorkcel langer dan het vijfde deel der
armen (PI. XI. fig. 2) VI. Tipula.

Uit de schijfcel drie aderen ontspringend, waarvan
de beide bovensten aan de basis tot elkander
naderen en soms zelfs vereenigd zijn; is dit laatste
het geval , dan ontstaat eene vorkcel , die onge-
steeld is of waarvan ten minste de steel korter

is dan het vijfde deel der armen n

n. Sprieten dertienledig (fig. 4) VII. Pachi/rhina.

Sprieten van het <$ negentien-, van het $ vijftien-
ledig (cf fig. 5) VIII. Neph-otoma.

Cylindrotominae.

0. Sprietenleden rondachtig ; thorax van boven met

drie langsgroeven IX. Triotjnia.

2-2

338 IX. TIPULIDAF.

Sprietonleden cylindrisch , langer dan breed ; thorax

zonder langsgroeven p

p Sprieten met borstelig uitslaande haren .... X. Cylindrotoma.

Sprieten geheel naakt , althans niet met uitstaande

borstelharen XI. PJialacrocera.

Pediciinae.

q. Groote soort van ten minste 25 mm.; vleugels met

bruine strepen en teekeningen (fig. 11) . » . XII. Pedicia.
Kleinere soorten van niet meer dan 20 mm. doch
meestal veel minder lengte; vleugels eenkleurig
of hoogstens met bruine vlekken of stippen . . r

r. Sprieten dertienledig XIII. Dicrano/n.

Sprieten zestien- of zeventienledig s

s. Vleugels behaard (fig. 13) XIV. Vla.

Vleugels naakt t

t. Schijfcel ontbrekend ; aan de vleugelspits drie vork-
cellen onder elkander (fig. 14) XV. Tricyphoiia.

Schijfcel gewoonlijk aanwezig , doch als zij ont-
breekt , nimmer aan de vleugelspits drie vork-
cellen onder elkander (fig. 15) XVI. Amalopis.

AntocJdnae.

il. Radiaal-ader met zeer spitsen hoek uit de subcos-
taal-ader voortkomende en dicht langs deze voort-
loopende ; de subcostaal-cel derhalve zeer smal. v
Radiaal-ader niet met een spitsen hoek uit de sub-
costaal ader voortkomende en in haren loop van
deze verwijderd; de subcostaal-cel derhalve vrij

breed w

v. Achterhoek der vleugels vierkant uitstekend ; schijf-
cel gewoonlijk aanwezig (fig. 1G) XVII. Antocha.

Achterhoek der vleugels rondachtig, weinig uitste-
kend ; schijfcel ontbrekend (fig. 17) XVIII. EUiptera.

w. Aangezichtssnuit ten minste dubbel zoo lang als

de kop (fig. 18) .... ; XIX. Rhamphidia,

Aangezichtssnuit korter dan de kop x

er. Schijfcel aanwezig ; achterdwarsader op twee der-
den der vlcugellengte (PI. XII. fig. 1) • . . . XX. Dicranoptt/cka.
Schijfcel ontbrekend; achterdwarsader in 't midden

des vleugels (fig. 2) XXI. T/iaumastoptera.

Llmnohinae.
y. Sprietenleden gesteeld , bij het £ of zelfs in beide

IX. TIPULIDAE. 339

sexen met kamachtig geplaatste uitsteeksels (PI.

XII. fig. 3) XXII. Rhipidia.

Sprietenleden ongesteeld , eenvoudig z

z. Zuiger ten minste zoo lang als kop en thorax te

zamen (fig. 5) XXIII. Geranomvia.

Zuiger korter dan de kop XXIV. Limnobia.

Limnophüinae.

aa. Axillaar-ader buitengewoon kort ; sprieten borstel-
vormig; de laatste leden zeer dun en moeieljjk te

onderscheiden (fig. 10) XXV. Trichocera.

Axillaar-ader lang of zelfs zeer lang; sprieten snoer-

vormig , met rondachtige leden bb

bh. Vleugels uiterst smal; het aderstelsel zeer ineen-
gedrongen (fig. 11) XXVI. jRMcnoptila.

Vleugels van gewone breedte , het aderstelsel niet

ineengedrongen cc

cc. Hulpader behalve door de worteldwarsader, nog
ongeveer in 't midden der vleugellengte door
eene buitengewone dwarsader met den voorrand

verbonden (fig. 12) XXVII. Epiphragma.

Hulpader behalve door de worteldwarsader niet door
eene dwarsader met den voorrand verbonden . dd
dd. De tweede of middelste wortelcel door eene dwars-
ader in tweeën gedeeld (fig. 13 en 14) . . . ee
De tweede of middelste wortelcel niet door eene

dwarsader gedeeld f

ee. Sprieten lang en slank; de schaf tleden cylindrisch,
kort behaard en slechts met weinige uitstaande

borstels XXVIII. Idioptera.

Sprieten kort , aan den wortel zeer verdikt ; de
schaftleden naakt, maar met uitstaande borstels;
de onderste leden rondachtig, de overigen langer

en dunner XXIX. Ephelia.

f. Achterdwarsader aan de basis of ten minste ver
vóór het midden van de onderste grens der schijf-
cel ingewricht (fig. 15) XXX. Bactylolabis.

Achterdwarsader ongeveer in het midden van de on-
derste grens der schijfcel ingewricht (fig. 16 — 18). gg
gg, Pooten in 't oog vallend dik , ruig behaard , . . XXXI. Eutonia.

Pooten slank , niet dicht behaard hh

kh. Vleugels met talrijke donkere stippen (fig. 17) . . XXXII. Poecilostola.
Vleugels ongevlekt of hoogstens met een enkel vlekje
aan den voorrand (fig. 18) XXXIII. Limnophila.

340 IX. TIPl/LIDAE.

Eriopterinae.

ii. Vleugels over de geheele oppervlakte of ten minste
aan de langsaderen duidelijk behaard . . . . jj
Vleugels naakt, hoogstens aan de langsaderen met

microscopische beharing mm

jj. Discoidaal-ader merkelijk vóór de middeldwarsader
gevorkt; tweede of middelste wortel cel korter

dan de bovenste (Fl. XIII. fig. 1) XXXIV. Erioptem.

Discoidaal-ader onder of zeer dicht bij de middel-
dwarsader gevorkt ; de beide wortelcellen nagenoeg

even lang «*

/d\ Vleugels alleen op de aderen met beharing (fig. 2), XXXV. Trichosticlia.

Vleugels over de geheele oppervlakte behaard . . Il
II. Schijfcel aanwezig; pooten stevig; dijen iets verdikt. XXXVI. Rypholopkus.
Schijfcel ontbrekend; pooten slank; dijen niet ver-
dikt (fig. 3 en 4) XXXVII. Dasyptera.

«m.Axillaar-ader in 't oogvallend golvend (fig. 5 en 6). XXXVIII. Symplecta.

Axillaar-ader recht of slechts zacht gebogen . . . nn
nn. Vork der radiaal-ader zeer kort , met steilen boven-
arm ; de uiterste subcostaal-cel derhalve klein
en min of meer driehoekig (fig. 7 en 8) . . . XXXIX. Gonomyia.
Vork der radiaal-ader lang , met de armen bijna
evenwijdig loopende; de uiterste subcostaal-cel
derhalve langgestrekt (fig. 9 en 10) . . . . XL. Gnophomym.

Ati'somerinac.

oo. Sch'üfcel aanwezig; bovenarm der discoidaal-ader

gevorkt (fig. 11) XLI. Tenthoptern.

Schijfcel ontbrekend; bovenarm der discoidaal-ader

ongevorkt pp

pp. Radiaal-ader ongevorkt XLII. Cladolipes.

Radiaal-ader gevorkt qq

qq. Sprieten in beide sexen zesledig , hoogstens aan ?t
einde met een zevende lid in rudirnentairen toe-
stand (fig. 12—14) XLIII. Anisomera.

Sprieten bij het $ duidelijk zevenledig, bij het $

negenledig XLIV. Perenecera.

I. CIIIONEA Dalm. (K. Vetensk. akad. Handl. 1816. 102).

Voorhoofd gewelfd; oogen een weinig uitpuilend; aangezicht van onderen tot
een korten snuit uitgerekt; zuiger dik met breede eindlippen; de leden der

I. CIIIONEA. 341

palpen van gelijke lengte. Sprieten (volgens Schiner) zesledig 1); de beide eerste
leden vrij lang, het derde bijna driehoekig; de volgenden klein en smal, allen,
vooral de laatsten , borstelig behaard. Thorax matig gewelfd ; de dwarsnaad alleen
aan de kanten zichtbaar. Achterlijf achtringig; genitaliën bij het <ƒ dik, van
onderen gewelfd; eierbuis van het § spits toeloopend. Pooten stevig, dicht be-
haard; de dijen verdikt; de middeldijen korter dan de overigen; schenen
zonder eindsporen ; voethaken en voetballen duidelijk. Kolfjes groot. Vleugels
geheel ontbrekend.

De beide Europeesche soorten van dit geslacht (C/i. araneoides Dalm. en
crassipes Bohem.) gelijken op spinnetjes en worden in het hooge Noorden , in do
wintermaanden, zelfs bij vriezend weder, op de sneeuw gevonden. De eerst-
genoemde soort is ook in Oostenrijk aangetroffen; ik heb haar menigmaal des
winters op de sneeuw gezocht, maar altijd te vergeefs. Zij is afgebeeld door
Dalman in de K. Vetensk. akad. Handlingar, 1816, pi. II, fig. 2, door
Macquart in de Suites a Buffon I, pi. 3, fig. 6, en door Meigen in deel VII
zijner System. Beschreibung , pi. 67, fig. 4.

II. DIXA Meig. (Syst. Beschr. I. 216). PI. X fig. 9.

Aangezicht van onderen een weinig uitstekend; zuiger vrij kort; palpen
vierledig, omgebogen; het laatste lid iets langer dan het voorlaatste. Sprieten
een weinig langer dan kop en thorax te zamen, borstel vormig; de beide wor-
telleden kort en dik; de schaftleden moeiel'yk te onderscheiden. Thorax sterk
gewelfd, van voren steil, zonder dwarsnaad. Achterlijf slank, bij het,/ aan t
einde kolfachtig verdikt, bij het $ spits toeloopend. Schenen zonder eindsporen;
voethaken vrij lang. Vleugels groot, naakt; hulpader in 't midden van den
voorrand uitmondende; subcostaal-ader dicht langs den voorrand loopende ; radiaal-
ader op het midden der vleugellengte uit de subcostaal-ader ontspruitende,
aanvankelijk schuin naar beneden loopende en vervolgens boogvormig omhoog
gericht, aan het einde gevorkt; cubitaal-ader ter plaatse waar de radiaal-ader
zich opwaarts buigt, uit deze voortspruitende en schijnbaar het vervolg uitma-
kende van het wortelstuk der radiaal-ader ; middeldwaisader onder den oorsproig
der cubitaal-ader ingewricht ; discoidaal-ader onder de middeldwarsader vertakt ;
de bovenarm aan 't einde kort gevorkt ; de onderarm door de achterdwarsader
met de posticaal-ader verbonden; schijfcel ontbrekend; anaal-ader lang ; debeiüe
wortelcellen breed en even lang ; axillaar-ader ontbrekend.

Dertien Europeesche soorten van 2—4,5 mm., waai van er twee bij ons zijn
waargenomen; zij behooren tot de zeldzaamheden. Van B. nigra heeft Staeger
de in het water levende larven gevonden; vóór dien tijd heette het dat van de
gedaantewisseling niets bekend was , doch reeds De Geer heeft onder den naam

1) Meigen geeft tien leden aan.

342 IX. TIPULIDAE,

van Tlpula amphibia die van eene Dim-soori uitvoerig beschreven en afgebeeld
(Ins. VI. 380. pi. 24. f. 1—24).

Gele of bruingele soort, met glasachtige vleugels. . 1. aextlvalis Meig.
Zwarte soort, met bruinachtige vleugels .... 2. nigra Staeg.

1. Dixa aestivalis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 218. 2 ; Macq.
Dipt. n. Fr. 57. 1 ; id. Suit. I. 116. 1.

3 mm. — Geel of bruingeel. Sprieten en palpen zwartbruin. Thorax met
vier bruine langsstrepen , waarvan de beide middelsten dicht bijeen staan ; ter
wederzijde vóór het schildje eene donkerbruine stip. Achterlijf (althans na den
dood) bruinachtig. Pooten geel; de spits der dijen en schenen, benevens de
tarsen bruin. Kolfjes geel met bruinen knop. Vleugels glasachtig, met fijne
aderen en zonder randvlek.

Eenmaal ving ik het $ bij den Haag in October ; een tweede exemplaar werd
door den Heer Six bij Driebergen gevangen.

2. Dixa nigra Staeg. — Syn. Staeg. Kröj. Tidskr. III. 57. 3; Zett. Dipt.
Scand. X. 4053. 4.

3 — 3,5 mm. — Zwart , een weinig glanzig. Achterste gedeelte van den thorax ,
alsmede het schildje bruingeel; of wil men liever, thorax bruingeel, met drie
breede saamgevloeide zwarte langsbanden ; in de borstzijden een zwarte dwars-
band ; achterrug zwart. Pooten kort behaard , donkerbruin ; de heupen en de
wortel der dijen vuilgeel. Kolfjes zwartbruin , de steel een weinig lichter. Vleu-
gels met bruinachtige tint en donkerbruine aderen.

Een enkel voorwerp, te Utrecht in April (Wtt.).

III. PÏYCIIOPTEHA Meig. (111. Magaz. II. 262). PI. X. fig. 10.

Kop breed ; oogen een weinig uitpuilend ; aangezicht gewelfd , van voren in
eene punt uitloopende. Sprieten langer dan kop en thorax , draadvormig , een
weinig behaard , zestienledig ; het eerste lid kort en dik ; het tweede klein ;
het derde zeer lang ; de volgenden in afnemende lengte. Zuiger vooruitstekend ,
met ronde , harige eindlippen ; palpen lang en dun ; het laatste lid sterk ver-
lengd. Thorax met een paar langsgroeven en van achteren met duidelijken
dwarsnaad ; schildje klein ; achterrug gewelfd. Achterlijf aan den wortel smal ,
naar achteren verbreed, achtringig, met fijne dwarsgroefjes , die vooral bij
het 5 duidelijk zijn; mannelijke genitaliën zeer gezwollen, aan de basis met
een paar rondachtige kleppen, waaraan zich vier getakte aanhangsels bevinden;
eierbuis van het $ uitstekend , spits. Pooten kort behaard ; heupen dik ; schenen
met een paar stevige eindsporen ; eerste lid der tarsen lang ; voethaken klein ;
voetballen duidelijk. Vleugels groot; hulpader voorbij het midden van den voor-
rand uitmondende ; subcostaal-ader aan het einde met twee takjes , een in den
voorrand en een naar onderen in de radiaal-ader eindigende ; radiaal-ader onge-

III, PTYCHOPTERA., 343

vorkt , op het punt waar de cubitaal-ader uit haar voortkomt , plotseling opge-
bogen en vervolgens bijna evenwijdig met de subcostaal ader in de randader loo-
pende ; cubitaal-ader gevorkt ; de steel der vork schijnbaar het vervolg van het
wortelstuk der radiaal-ader; middeldwarsader aan den oorsprong der cubitaal-
ader ingewricht; dwars door de middeldwarsader loopt eene overtollige langsader,
die den vleugelrand niet bereikt ; discoidaal-ader onder of even voorbij de mid-
deldwarsader naar onderen eene rechthoekige vertakking uitstootende ; de boven-
arm aan 't einde kort gevorkt ; schijfcel ontbrekend ; posticaal-ader aan 't einde
een weinig gebogen; achterdwarsader scheef; de beide wortelcellen even lang , tot
iets voorbij het midden der vleugels reikende ; anaal ader ontbrekend ; axillaar-
ader daarentegen volkomen , aan 't eind naar den vleugelrand omgebogen.

Fraaie muggen van 7 tot 11 mm., meestal met gevlekte vleugels; zij zijn
in de nabijheid van het water op lage struiken en planten te vinden. De larven
en poppen leven in het water en onderscheiden zich door hare buisvornrge
ademhalingsorganen , hiervoren reeds bij de behandeling der familie met een
woord vermeld. 1)

Er zijn zes Europeesche soorten , waarvan vier als inlandsch bekend zijn.

a. Eerste lid der achtertarsen wit 1. alUmana Fabr.

Eerste lid der achtertarsen niet wit b

b. Vleugels ongevlekt 2. scutellaris Meig.

Vleugels met vlekken of d warsbanden c

c. Borstzijden met zilverwitten weerschijn ; de vlek op

den oorsprong der radiaal-ader afgezonderd van
den dwarsband in 't midden der vleugels . . 3. contaminaia Linn.
Borstzijden zonder witten weerschijn; de vlek op
den oorsprong der radiaal-ader ineengesmolten
met den dwarsband op 't midden der vleugels. 4. lacustris Meig.

1. Ptychoptera albimaiia Fabr. — Syn. Tipida albbnana, Fabr. Ent. Syst.

239. 24; — Ptyehoptera albbnana , Fabr. Syst. Anti. 21. 3 ; Meig. Klass,

I. 83. 3; id. Syst. Beschr. I. 207. 4. pi. 6 fig. 17 en VI. 290; Macq.

Dipt. n. Fr. 65. 2. 2); id. Suit. I. 77. 4; Zett. Dipt. Scand. X. 4018. 4;

Schiner , Fn. austr. II. 496.

9 — 11 mm. — Glanzig zwart. Aangezicht en palpen geel. Sprieten zoo lang

als kop en thorax , bij het $ wat korter , zwart ; het eerste lid geheel of ten

deele roodgeel. Van den hals tot aan den vleugelwortel een bruingele band •

1) Zie wat door mij omtrent de pop van Pt. conlaminata is medegedeeld in het
Tijdschr. voor Ent. dl. I. blz. 15.

2) Het daar beschreven $ met getakte sprieten is later door Macquart als afzonderlijke
soort onder den naam van Pt. pectinata opgenomen. Zooveel ik kan nagaan , is zulk
eene soort na hem door niemand weergevonden. Ik ben dan ook niet vreemd van het
denkbeeld , 'dat hieronder wellicht eene vergissing schuilt en mogelijk een kop van eene
Ctcnophora aan een koploos exemplaar van Ptychoptera is gehecht geweest.

344 IX. T1PULIDAE.

borstzijden met zilverwitten weerschijn ; schildje en een knubbel ter wederzijde
er voor, geel. Achterlijf met twee roodgele dwar? banden, die bij het $ tot
zijvlekken zijn ingekrompen; anus in beide sexen roodgeel. Pooten roodgeel;
spits der dijen bruin; schenen bruinachtig, aan de spits donker; tarsen don-
kerbruin; het eerste lid der achtertarsen wit, met bruine spits. Kolfjes bleek-
geel, met den knop verdonkerd. Vleugels glasachtig, aan den wortel geel; aderen
zwartbruin ; de dwarsaderen in 't midden der vleugels, het uiteinde der sub-
costaal-ader en de basis der beide vorkcellen met smallen bruinen zoom.
Eene zeer gemeene en verspreide soort.

2. Pt. scutellaris Meig. — Syn. Pt. scutellaris , Meig. Syst. Beschr. I. 206.
2 en VI. 290; Zett. Ins. lapp. 850. 2; id. Dipt. Scand. X. 4029. 5; Schiner,
Fn. austr. II. 497; — Pt.nigra, Fabr. Syst. Anti. 21. 2 (excl. syn. Linn.).

6,75 — 9 mm. — Glanzig zwart. Sprieten kort , bij het g een vierde korter
dan het lichaam, bij het $ zoo lang als kop en thorax; palpen zwait, aan
den wortel geel. Borstzijden met zilverwitten weerschijn; schildje somtijds
geel. Achterlijf geheel eenkleurig , alleen de anus in beide sexen geel ; de
dwarsgroefjes vooral bij het <j> zeer duidelijk. Pooten roodgeel; de schenen
en de vier laatste tarsenleden bruin ; spits der dijen en schenen donkerbruin.
Kolfjes donker, met geelachtigen steel. "Vleugels met grauwachtige tint en
zwartbruine aderen, ongevlekt; aan de dwarsaderen slechts een flauw spoor
van donkere bezooming.

Bij den Haag niet zeldzaam; ook ving ik" de soort aan de Rotterdamsche
plassen en te Driebergen en kreeg haar uit Leiden (De Gr.), Wassenaar (V.
Bemm.) , Utrecht (Six) , Amersfoort (Kink.) en Limburg (Maur.).

3. Pt. contaminata Linn. — Syn. Tijmla contaminata , Linn. Fn. suec.
1743; Fabr. Spec. ins. 402. 11; id. Ent. Syst. IV. fc8B. 12; Réaum.
Ins. V. pi. G. fig. 1—3; Schaeff. Icon. pi. 196. fig. 3 en pi. 48. fig. 7;
Schrank, Ins. austr. 427. 863; — Ptychoptcra, contaminata , Fabr. Syst.
Anti. 20. 1 ; Latr. Gen. Crust. IV. 257; Meig. Klass. I. 82. 1. pi. 3. lig. 11
en 12; id. Syst. Beschr. I. 205. 1 en VI. 290; Macq. Dipt. n. Fr. 65.1;
id. Suit. I. 76. 1 ; Zett. Ins. lapp. 849. 1 ; id. Dipt. Scand. X. 4025. 1 ;
Schiner , Fn. austr. II. 497 ; — Typula fuseipes, Gmel. Syst. nat. V. 2819. 88.

6,75 — 10,75 mm. — Glanzig zwart. Sprieten zwart, bij het J half zoo lang
als het lichaam , bij het $ iets korter dan kop en thorax. Palpen roodgeel ;
soms aan het uiteinde donkerbruin. Borstzijden met zilverwitten weerschijn;
schildje geel. Achterlijf met twee roodgele dwarsbanden , die bij het $ tot zij-
vlekken ingekrompen zijn; ook de mannelijke genitaliën en de eierbuis van
het $ roodgeel. Pooten roodgeel; de spits der dijen en schenen, de eindsporen
van deze en de drie laatste tarsenleden zwartbruin. Kolfjes donkerbruin , met
bleekgelen steel. Vleugels (PI. X. fig. 10) glasachtig, aan den wortel en den
voorrand geel , met zwartbruine aderen en donkerbruine dwarsbanden en
vlekken, als: eene vlek aan de worteld warsader j die zich over de basis der

III. PTYCHOFTERA. 345

tweede wortelccl uitbreidt; eene vlek ep den oorsprong der radiaal-ader; een
dwarsband , in 't midden der vleugels, over de middeldwarsader en de ach-
terdwarsader , van boven begrensd door de subcostaal-ader en van onderen
de posticaal-ader overschrijdende; eene vlek of halfband tegen den voorrand,
aan de uitmonding der subcostaal-cel , zich over de basis der bovenste vorkcel
uitbreidende; eindelijk een vlekje op de basis der onderste vorkcel.

Nog veelvuldiger dan albimana , bijna overal waar water in de nabij-
heid is.

4. Pt. lacustris Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 291. 5; Macq. Suit.
I. 76. 2; Zett. Dipt. Scand. X. 4026. 2; Schiner, Fn. austr. II. 497.

Gelijkt in alles , ook in grootte , op de vorige soort ; de borstzijden missen
echter den witten weerschijn; het schildje is zwart; het wortelstuk der radiaal-
ader is veel korter, nauwelijks iets langer dan de middeldwarsader; waardoor
de vlek , die bij contaminata op den oorsprong der radiaal- ader geheel afzon-
derlijk staat , hier met den dwarsband in het midden der vleugels verbonden
is. De gele zij vlekken op het achterlijf van het $ ontbreken wel eens.

Zeer zeldzaam ; ik bezit een enkel % , indertijd door wijlen Van Eyndhoven te
Empe gevangen , en zag overigens de soort nog in geene onzer inlandsche
collectiën.

IV. DOLICIIOPEZA Curt. (Brit. Ent. II. 62). PI. X. fig. 11.

Voorhoofd breed en gewelfd; aangezicht van onderen in een korten, breeden
snuit verlengd, waarvan de bovenrand lange wimpers draagt; zuiger een weinig
uitstekend; palpen vierledig; het laatste lid dun en veel langer dan het voor-
laatste. Sprieten draadvormig , dertienledig , bij het <ƒ iets langer dan kop en
thorax te zamen , bij het $ korter ; het eerste lid cvlindrisch , het tweede beker-
vormig ; de volgende leden cvlindrisch , kort behaard ; de laatsten allengs kor-
ter ; het eindlid zeer klein. Thorax met duidelijk afgescheiden halsschild , van
achteren met diep ingedrukten , ingebogen dwarsnaad. Achterlijf achtringig;
anus van het <ƒ kolfachtig verdikt. Pooten, vooral de tarsen , zeer dun en
lang, met uiterst korte beharing; schenen zonder eindsporen. Vleugels aan
den wortel versmald , zonder schijfeel ; hulpader lang , aan ;t einde in de
subcostaal-ader ingewricht en overigens , behalve door de worteldwarsader ,
nergens door eene dwarsader noch met den voorrand , noch met de subcostaal-
ader verbonden ; subcostaal-ader in twee sterk divergeerende takjes uitloopende ,
waarvan het eene in den voorrand, het andere in de radiaal-ader uitmondt;
radiaal-ader zeer kort, onder de uitmonding der hulpader uit de subcostaal-
ader ontspringende en hoekig omgebogen ; cubitaal-ader aan den hoek der
radiaal-ader uit deze voortspruitende en overigens even als deze gevormd en
met haar evenwijdig loopende , beiden ongevorkt ; discoidaal-ader de geheele
lengte der vleugels in •'t midden doorsnijdende, aan 't einde driemaal vertakt,
het eerst onder de middeldwarsader, de bovenarm vervolgens nog tweemaal,

340 IX. T1PULIDAF,

de laatste vertakking eene kleine vorkcel onder de vleugelspits vormende ;
posticaal-ader , anaal-ader en axillaar-ader volkomen ; de bovenste wortelcel een
weinig langer dan de tweede.

Twee Europeesche soorten , I). sylvicola Curt. en opaca Mik (Verh. zool. bot.
Ges. XIX. 23. 2) , waarvan de eerste bij ons voorkomt. Gedaantewisseling
onbekend.

Dolichopeza sylvicola Curt. — Syn. Dol. sylvicola, Curtis, Brit.

Ent. II. 62; Meig. Syst. Beschr. VI. 284. 1. pi. 65. fig. 10 (op de

plaat Leptina); Macq. Suit. I. 116; Zett. Dipt. Scand. X. 403'J. 1;

Schiner, Fn. austr. II. 526; — Dol. chirothecata , Walk. Dipt. Brit. III.

316. 1.

^3,5 — 16 mm. — Zwartbruin. Voorhoofd grauw bestoven; de beide wortel-

leden der sprieten en de drie eerste leden der palpen, de hals, de borstzijden

en het schildje geel; op den rug van den thorax een paar grauwe langsstrepen ;

achterrug meestal lichtbruin. Pooten zwartbruin ;' heupen en wortel der dijen

bleekgeel; de vier laatste leden der tarsen sneeuwwit. Koltjes zwartbruin, met

bleekgelen steel. Vleugels een weinig bruinachtig; de aderen en de vrij groote

randvlek zwartbruin.

Vrij zeldzaam ; een paar malen in het Haagsche bosch gevangen ; voorts te
Brummen (V. V.), te Driebergen (Six), te Empe (V. Eyndh.) en op de Gal-
dersche heide bij Breda (Rits.).

V. CTENOPHORA Meig. (111. Mag. II. 268). PI. X. fig. 12—18.

Voorhoofd breed; aangezicht van boven ingedrukt, verder in eene soort van
spitsen snuit verlengd; oogen eenigszins uitpuilend. Sprieten dertienledig; het
eerste lid cylindrisch, het tweede kort, bekervormig, het derde dikwijls naar
onderen verbreed ; de volgenden bij het J1 langwerpig met kamachtig geplaatste
uitsteeksels, bij het $ cylindrisch, rondachtig of van onderen zaagvormig,
zonder aanhangsels. Zuiger kort en vleezig ; palpen vierledig , het laatste lid
veel langer en dunner dan het voorgaande. Halsschild duidelijk afgescheiden;
dwarsnaad van den thorax diep ingegroefd, hoekig. Achterlijf stevig, achtringigj
bij het g de anus kolfachtig verdikt, met zeer samengestelde genitaliën; bij het
$ de eierbuis spits, somwijlen langgerekt en sabelvormig. Pooten vrij stevig;
heupen kort en dik ; schenen met een paar eindsporen ; voethaken en voetballen
groot. Vleugels in de rust half uitstaande ; hulpader lang , zeer dicht langs de
subcostaal-ader loopende, aan 't eind in deze uitmondende en behalve door de
worteldwarsader , nergens door eene dwarsader noch met den voorrand noch
met de subcostaal-ader verbonden ; subcostaal-ader aan 't einde inwaarts gebo-
gen; radiaal-ader ongevorkt, in 't midden der vleugellengte uit de subcostaal-
ader ontspringende en verderop door eene dwarsader met deze verbonden; cu-
bitaal-ader kort, ongevorkt; schijfcel aanwezig; uit hare buitenste grens ont-

V. CTENOPHORA. 347

spruiten twee langsaderen , waarvan de bovenste meest altijd in eene gesteelde
vorkcel uitloopt 1); de beide wortelcellen even lang; achterdwarsader scheef;
anaal-ader en axillaar-ader volkomen.

De larven leven in vermolmd hout; de poppen zijn mummievormig, liggen
bloot en hebben aan den thorax een paar gebogen hoorntjes. De muggen zijn
groot, sierlijk en stevig, en komen, ofschoon sommigen niet zoo geheel zeld-
zaam zijn, niet dan bij enkele exemplaren voor. Er zijn 19 Europeesche soorten
beschreven , waarvan er acht als inlandsch bekend zijn.

a. Sprieten bij het J (PI. X fig. 13) alleen aan de

binnenzijde met kamachtige uitsteeksels ; het derde
lid met een naar onderen gericht tandje ; bij
het $ de sprietenleden , van het vierde af, zeer
dicht in elkander gedrongen , schijfvormig (fig.
14) (genus Dictenidia Brullé — Ceroctena Rond.) 1. bimaculala L.
Sprieten bij het J* aan beide zijden en soms ook
van onderen met uitsteeksels ; het derde lid
naar onderen verbreed ; bij het $ de schaftleden
der sprieten rondachtig, cylindrisch of zaag-
vormig b

b. Schaftleden der sprieten bij het <ƒ met drie uitsteek-

sels, een aan elke zijde en een korter van onde-
ren , welk laatste zich ook aan het derde lid
bevindt (fig. 15); bij het $ de sprieten merkelijk
langer dan de kop , met de onderste schaftleden
cylindrisch, de laatsten rondachtig (fig. 16); eier-
buis zeer langgerekt , sabelvormig (genus Xiphura

Brullé) c

Schaftleden der sprieten bij het <$ met vier uitsteek-
sels , twee langeren aan het begin en twee korteren,
naar omlaag gericht, in het midden; het derde
lid naar onderen verbreed, maar zonder uitste-
kenden tand (fig. 1 7) ; bij het $ de schaftleden
rondachtig of zaagvormig (fig. 18); eierbuis matig
lang, niet sabelvormig (genus Ctenop/wra Brullé). d

c. Achterlijf bij het <$ zwart, bij het § aan de basis

geelrood 2. atrata Linn.

Achterlijf bij het g roodgeel met zwarte rugvlek-

1) Bij Ct. festiva , althans bij al mijne exemplaren, is de vorkcel ongesteeld en kan
van deze alzoo gezegd worden , dat drie langsaderen uit de buitenste grens der schijf-
cel ontspringen. Soms is dit ook het geval bij Ct. elcgans ; zie Snellen van Vollenho-
ven, Tijdschr. v. Entom. dl. I bl. 89.

348 IX. TIPl'LIDAE.

ken, bij het § zwart, aan de basis en den buik

geelrood 3. ruficornis Meig.

d. Randvlek der vleugels klein, tusschen de subcostaal-

ader en radiaal-ader beperkt e

Randvlek groot , tot aan of over de schijfcel
reikende g

e. Achterlijf roodgeel met zwarte rugvlekken of rug-

streep ; heupen roodgeel 4. pcctinicornn Linn.

Achterlijf zwart met gele dwarsbanden of zij vlekken;
heupen zwartachtig f

f. Achterlijf met bleekgele zij vlekken 5. guttata Meig.

Achterlijf met heldergele dwarsbanden 6. Jlaveola/a Fabr.

g. Randvlek in de schijfcel doorgedrongen, maar de

vleugelspits vrijlatende ; schenen met zwarten

ring .7. fesüva Meig.

Randvlek niet in de schijfcel doorgedrongen, maar
over de vleugelspits uitgebreid; schenen zonder
zwarten ring 8. elegans Meig.

1. Ctenophora bimaculata Linn. — Syn. Tipula bimacuïata, Linn. Fn
suec. 1750; Fabr. Spec. ins. II. 404. 20; id. Ent. Syst. IV. 240. 28
Réaum. Ins. V. pi. 4. fig. 1 en 2; De G. Ins. VI. 402. 25; Schaeff. Icon
pi. 111. fig. 5 en 6; — Ctenophora Mmaculata , Fabr. Syst. Anti. 18. 3
Latr. Gen. Crust. IV. 255; Meig. Klass. I. 86. 2; id. Syst. Beschr. I
156. 1; Macq. Dipt. n. Fr. 81. 1; id. Suit. I. 80. 9; Zett. Ins. lapp
848. 1 ; id. Dipt. Scand. X. 4022. 6 ; Schiner , Fn. austr. II. 499.
11 — 19 mm. — Glanzig zwart. Oogranden van voren en van onderen som-
tijds geel. Sprieten bij het £ (PI. X. fig. 13) zoo lang als de thorax; het eerste
lid zwart; het kleine tweede lid en het derde, dat van onderen een uitstekend
tandje heeft , roodgeel ; de vier of vijf verdere leden roodgeel , de laatste
leden zwart; de leden van het vierde af aan de binnenzijde met twee zwarte,
kamachtig gestelde uitsteeksels, waarvan dat aan de basis van ieder lid langer
en dat uit het midden meer naar onderen is gericht; bij het $ de sprieten (fig.
14) niet langer dan de kop; de beide wortelleden zwart, de schaftleden rood-
geel of bruingeel, zeer dicht ineengedrongen, schijfvormig. Palpen geel met het
eindlid donkerbruin. Thorax soms met roodgele teekening of zelfs geheel rood-
geel met drie zwarte langsbanden ; ook bij de donkerste voorwerpen blijft altijd
een roodgele band over van de schouders naar den vleugel wortel. Achterlijf by
het ,ƒ wel eens met roodgele zij vlekken; anus zwart, met gele tangarmen, en
daartusschen een enkel middelstuk; achterlijf bij het ? roodgeel, met zwarte,
min of meer uitgebreide rug- en zijbanden; eierbuis kort, roodgeel tot pekzwart.
Pooten roodgeel ; spits der dijen en schenen , alsmede de tarsen zwart of pek-
bruin. Kolfjes zwartachtig, de steel lichter en meer geel. Vleugels met bruingele
tint, aan den wortel heldergeel; • randvlek donkerbruin, tot in de basis der

V. CTENOPHOKA. 349

schijfcel afdalende; bovendien eene dergelijke vlek aan de vleugelspits; de
achterdwarsader en het eindstuk der posticaal-ader min of meer donker ge-
zoomd.

De meest gewone soort van dit geslacht. Van tijd tot tijd door mij gevangen
bij den Haag, op Staalduinen en te Leiden; als verdere vindplaatsen zijn mij
bekend: Rotterdam en Sterkenburg (V. V.), Utrecht (Six) , het Overmaassche
(Piag.), deHaarl. hout (Weyenb.) , het eiland Walcheren (De Man en G. v. W.),
Groningen (De Gav.), Breda (Heyl.) en Limburg (Maur.).

2. Ct. atrata Linn. — Syn. Tipula atrata. Linn. Fn. suec. 1749; Fabr.
Spec. ins. II. 403. 17: id. Ent. Syst. IV. 2:38. 22; Schaeff. Icon. 32.
fig. 1; Schrank, Ins. austr. 419. 848; — Clenopliora atrata, Fabr. Syst.
Anti. 19. 0; Latr. Gen. Crust. IV. 254; Meig. Klass. I. 84. 1 ; id. Syst.
Beschr. 1.158. 3 (enkel het $) en VI. 285 (hel^); Macq. Suit. I. 79. 5;
Zett. Ins. lapp. 848. 2; id. Dipt. Scand. X. 4017. 4; Schiner, Fn. austr.
II. 499;— Tipula ic/meitmonea, De G. Ins. VI. 349. 11. pi. 19. fig 10; —
Xiphura fillaretiana, Brullé, Ann. d. 1. Soc. ent. de Fr. I. 208. 1. pi.
5. fig. 2; — Cien. ruficornis , Staeg. Kröj. Tidskr. III. 3. 4.

18 — 26 mm. — Glanzig zwart. Sprieten donkerbruin of zwart; somwijlen
de schaftleden min of meer roodgeel; bij het g het derde lid van onderen
verbreed en met een uitsteeksel, de verdere leden met drie uitsteeksels, een
aan elke zijde en een korter van onderen (PI. X fig. 15); bij het % de
sprieten- merkelijk langer dan de kop , de onderste schaftleden cylindrisch , de
laatsten rondachtig (fig. 16). Palpen bruin, aan den wortel geelachtig. Borstzijden
van boven met vuilgele vlek. Achterlijf bij het <£ zwart, soms met roodgele
vlekken op den buik; genitaliën zeer gezwollen, het middelstuk tusschen de
tangarmen verborgen; bij het $ het achterlijf aan den wortel geelrood; de
eierbuis glanzig zwart, zeer lang en sabelvormig. Pooten roodgeel; de heupen,
de spits der schenen en de tarsen zwart of bruinzwart; bij het <$ ook de spits
der dijen zwart. Kolf j es bleek bruingeel, de knop soms een weinig verdonkerd.
Vleugels met bleek bruingele tint , aan den wortel roodgeel ; randvlek zwart-
bruin, klein, de radiaal-ader niet overschrijdende.

Veel zeldzamer dan de vorige soort ; te Leiden en op de Gliphoeve , Juni (V.
V.) ; Rotterdam (G. HL) ; Woerden (De Gr.).

3. Ct. ruficornis Meig. — Syn. Ct. ruficornis , Meig. Syst. Beschr. VI. 284.
12; Macq. Suit. I. 79. 7; Schiner, Fn. austr. II. 500; — Ct. atrata,
Meig. Syst. Beschr. I. 15S. 3 (alleen het g en zonder de citaten) ; Zett.
Dipt. Scand. X. 4020. 4. var. e.

Gelijkt op de vorige soort, ook in grootte; het £ heeft roodgele sprieten J
alleen de beide wortelleden zijn zwart; de halskraag is meestal roodgeel; het
achterlijf bij het <ƒ roodgeel, met zwarte, eenigszins driehoekige rugvlekken ;
de genitaliën zwart met roodgele vlekken ; bij het $ het achterlijf aan den wor*
tel en ook op den buik geelrood, overigens glanzig zwart.

350 IX. TIPUL1DAE.

Nu en dan in de duinbosschen bij den Haag, in Mei; ook te Leiden (De
Gr.): op de Gliph. (V. V.); te Rotterdam (Frans.) ; te Overveen (Weyenb.) ;
bij Middelburg (De Man) en bij Maastricht (Maur.).

4. Ct. pectiiiiconiis Linn. — Syn. Tipula pectinicornis , Linn. Fn. suec.
1735; Schrank, Ins. austr. 421. 853 (ook de larve en pop); id. Fn.
boica , UI. 2292; Schaeff. Icon. pi. 106. fig. 5 en 6; — Ctenophora
pectinicornis, Meig. Klass. I. 86. 3 ; id. Syst. Beschr. I. 160. 5. pi. 5.
Gg. 16; id. VI. 285; Macq. Dipt. n. Fr. 82. 4; id. Suit. I. 78. 1;
Zett. Ins. lapp. 849. 4; id. Dipt. Scand. X. 4012. 1; Schiner, Fn. austr.
II. 500; — Tipula variegata, Fabr. Spec. ins. II. 402. 10; id. Ent. Syst.
IV. 236. 11; Meig. Klass. I. 76. 1; — Ctenophora variegata , Fabr. Syst.
Anti. 17. 2; — Tipula nigro-crocea , De G. Ins. VI. 400. 24. pi. 25.
fig. 3.

16 — 23 mm. — Kop zwart, met zwartbruine beharing; op het voorhoofd
boven de sprieten eene enkele, op het aangezicht twee gele vlekken; de snuit
glanzig roodgeel. Sprieten bij het £ (PI. X. fig. 17) zwart; de drie eerste leden, al-
thans van onderen, roodgeel; het derde lid van onderen verbreed; de volgende
leden ieder met vier uitsteeksels, twee langeren aan het begin en twee korteren in
het midden; bij het % de sprieten zwartbruin, met de drie eerste leden, althans
van onderen roodgeel ; de volgende leden van onderen zaagvormig (fig. 18). Palpen
geelachtig , naar het einde zwart. Thorax roodgeel , met drie glanzig zwarte ,
ineengevloeide langsbanden, die bijna den geheelen rug innemen; schildje en
achterrug in 't midden zwart; borstzijden met zwarte vlekken. Achterlijf rood-
geel , met zwarte , soms aaneengeschakelde rugvlekken en veelal ook met zwarte
zij streep ; anus bij het £ groot en dik, zwart, met het middelstuk als een
geel vlies uitstekend; bij het $ de rugvlekken naar achteren sterk verbreed,
de eierbuis kort en spits, zwartachtig. Pooten met de heupen roodgeel; de tar-
sen en bij het cf ook de spits der dijen en schenen zwart. Kolfjes bleek rood-
geel , de knop donkerbruin. Vleugels met bruingele tint , aan den wortel helder
roodgeel; randvlek zwartbruin, klein, de radiaal-ader niet overschrijdende.

Van tijd tot tijd bij den Haag gevangen; overigens te Rotterdam (G. H.);
te Leiden en op de Gliphoeve (V. V.) ; te Overveen (Weyenb.) ; te Velzen (Piag.)
te Oosterbeek (V. Bemm.) ; bij Middelburg (De Man en G. v. W.) ; te Zuidlaren
(Cl. M.); in Limburg (Maur.).

Het £ gelijkt zeer op dat van Ct. ruficornis, doch is aan de vierdubbel ge-
kamde sprieten en aan de gele heupen gemakkelijk te herkennen; in het ?,
met de korte, niet sabelvormige eierbuis , zal niemand zich vergissen.

5. Ct. guitata Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 165. 9; Zett. Dipt.
Scand. X. 4016. 3; Schiner, Fn. austr. II. 501.

18 — 20 mm. — Glanzig zwart. Boven de sprieten een bleekgeel dubbel vlekje
en bij het $ ook een dergelijk vlekje op het aangezicht. Sprieten als bij pecti-
nicornis gevormd, zwart; by het <ƒ het eerste lid van onderen geelachtig, en

V. CTENOPHORA. 351

het derde lid roodgeel. Palpen zwartbruin met gelen wortel. Borstzijden van
boven met een dof roodgelen langsband. Achterlijf aan den wortel roodgeel, dat
zich ter wederzijde van den eersten en tweeden ring uitbreidt; in de zijden
van de volgende ringen bleekgele vlekken, die zich, na even afgebroken te zijn,
als smalle bandjes op den buik voortzetten; anus bij het g dik, zwart, met
bruine aanhangsels; het middelstuk als een vlies uitstekend; eierbuis van het %
kort, pekzwart. Pooten roodgeel; de heupen zwartachtig; de spits der achter-
schenen en alle tarsen , bij het g ook de spits der dijen, zwartbruin. Kolfjes
roodgeel. Vleugels als bij pectinicornis.

Zeer zeldzaam : slechts eenmaal het $ in Mei bij Rotterdam (Piag.).

6. Ct. flaveolata Fabr. — Syn. Tipula jlavcolata , Fabr. Ent. Syst. IV. 234.
6; — Ctenophora flaveolata, Fabr. Syst. Anti. 12. 5; Latr. Gen. Crust.
IV. 252; Meig. Klass. I. 87. 4; id. Syst. Beschr. I. 161. 6 ; Macq. Dipt.
n. Fr. 83. 5; id. Suit. I. 78. 2; Zett. Dipt. Scand. X. 40 14. 2; Schiner,
Fn. austr. II. 500; — Tipula crocata, Schrank, Ins. austr. 423. 854
(alleen het </); — Réaumur, Ins. V. pi. 1. fig. 14. 1G.

15—20 mm. — Zwart, met minder glans maar met meer beharing dan de
vorige soorten. Op het voorhoofd boven de sprieten eene enkele, op het aange-
zicht twee gele vlekken. Sprieten roodgeel , met de kamtanden bij het g zwart-
bruin, overigens in vorm gelijk aan de twee voorgaande soorten. Palpen geel,
aan het einde zwartachtig. De halskraag , een ingedrukte langsband boven in
de borstzijden en een vlekje vóór het schildje geel. Achterlijf met zeven gele
gordels, de eerste aan den wortel, de overigen aan den achterrand van den
tweeden en volgende ringen; genitaliën zwart, met het middelstuk haakachtig
uitstekend; eierbuis $ kort, bruingeel. Pooten roodgeel; de heupen, een ring
of vlek even vóór het eind der achterdijen, de spits der schenen en de tarsen
zwart; achterdijen bij het g van onderen met fijne dichte beharing. Kolfjes
geel. Vleugels met bruingele tint, die aan den voorrand krachtiger is ; randvlek
zwartbruin, klein, niet voorbij de radiaal-ader reikende; aan de vleugelspits
eene bruine schaduw.

Ik ving deze soort eenmaal bij Amsterdam. Verdere vindplaatsen zijn: Leiden
(V. V.), Rotterdam (Frans.), Utrecht (Six), Middelburg (De Man en G.v. W.) ,
Breda (Heyl.) en Limburg (Maur.).

7. Ct. festiva Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 88. 5j id. Syst. Beschr. 1. 162.
7; Macq. Dipt. n. Fr. 84. 6; id. Suit. I. 78. 3; Schiner Fn. austr. II. 502.

15—23 mm. — Zwart, met korte dichte beharing. Aangezicht bij het £
met eene breede, gele langsstreep. Sprieten in vorm ongeveer gelijk aan die
der drie vorige soorten ; bij het g zwart , bij het $ met zwarte wortelleden en
roodgele schaft , waarvan de leden slechts weinig zaagvormig uitsteken. Palpen
geel, naar het einde zwart. Halskraag in 't midden geel, borstzijden van boven
met een gelen langsband , verder naar onderen met een paar gele vlekjes ; vóór
den vleugelwortel een bosje goudgele haren. Achterlijf met ongelijke heldergelq

352 IX. TIPULIUAE.

dwarsbanden en vlekken, als een smalle d warsband op den eersten ring, een
paar vlekken en een smalle achterzoom aan elk der bei<le volgende ringen en
een breede dwarsband op den vierden en vijftien ring; die van den vierden
ring is van voren ingekeept of beeft daar eene zwarte stip; die van den vijfden
soms in 't midden afgebroken; genitaliën van het g zwart; het middelstuk
tepelvormig uitstekend, met gele beharing; eierbuis van het $ pekbruin. Pooten
roodgeel; de heupen, de spits der schenen en de tarsen zwart; aan de achter-
pooten een zwarte ring even vóór de spits der dijen en een dergelijke voorbij
den wortel der schenen. Kolfjes geel. Vleugels aan de voorste helft met rood-
gele, aan de achterhelft met bruinachtige tint; randvlek zwartbruin , groot,
tot in de schijfcel afdalende, maar de vleugelspits vrijlatende; de vorkcel in
al mijne exemplaren ongesteeld en gewoonlijk uit twee op zich zelve aan de
schijfcel gehechte langsaderen bestaande.

Zeldzaam; ik bezit drie exemplaren, waarvan een uit Gelderland (V. Walch.),
een uit Breda (Burgersd.) , beiden <j> , en een g uit Driebergen (Six) ; boven-
dien zag ik nog een tweede exemplaar van Driebergen (V. Bemm.) en een uit
Limburg (Maur.).

8. Ct. elegans Meig. — Syn. Ctenophora eleyans , Meig. Syst. Beschr. I.
163. 8. pi. 5. hg. 18; Macq. Suit. I. 79. 4; Schiner, Fn. austr. II. 502 ; —
Tipida ■pectinicornis , Fabr. Spec. ins. II. 399. 1 ; id. Ent. Syst. IV. 233.
1; — Cttnopliora pectinicornis, Fabr. Syst. Anti. 17. 1.

21 mm. — Kop met sprieten en palpen, zoomede de thorax als bij de vorige
soort. Achterlijf zwart; de beide eerste ringen bijna geheel geel, met zwarte
middelvlek ; de volgende ringen met gelen achterzoom ; genitaliën van het J1
zwart; eierbuis van het $ bruingeel. Pooten als bij festiva, doch aan de achter-
schenen zonder zwarten ring. Kolfjes geel. Vleugels met bruingele tint , die aan
den voorrand krachtiger is; randvlek donkerbruin, groot, van onderen tot
tegen de schijfcel en buiten waarts, ofschoon iets minder donker, tot aan de
vleugelspits voortgezet.

Zeer zeldzaam ; ik bezit een $ , indertijd te Rotterdam door Gijsberti Hoden-
pijl gevangen; een ander ving Dr. Snellen van Vollenhoven in Juni teVoorst;
een derde delleer V. Medenbach de Rooy in Mei te Arnhem; eindelijk werd er
nog een in Juni te Oosterbeek door den Heer Ritsema gevangen.

VI. TIPULA Linn. (Fn. suec. 430). PI. XI. hg. 1 en 2.

Aangezicht van onderen in een vrij langen , spits toeloopenden snuit verlengd.
Sprieten eenvoudig, draadvormig, dertienledig ; eerste lid cylindrisch , tweede
klein, bekervormig of rondachtig ; de volgende leden cylindrisch, soms aan den
wortel iets verdikt of van onderen uitgesneden, bijna altijd met uitstaande
borstelharen ; het laatste lid zeer klein. Palpen vierledig, behaard; het vierde
lid langer en dunner dan de vorigen (PI. XI. fig. 1). Halsschild duidelijk afge-
scheiden; thorax van achteren meteen diepen dwarsnaad, in de gedaante eener

VI. TIPULA. 353

V. Achterlijf van het g aan het einde kolfachtig verdikt; de genitaliën zeer samenge-
steld; eierbuis van het $ gewoonlijk spits toeloopend, uit een paar bovenste en een
paar onderste kleppen bestaande. Pooten zeer dun en lang; de schenen met een
paar kleine eindsporen. Vleugels (PI. XI. fig. 2) lang, aan den wortel versmald ; in
de rust meestal half open, doch hij sommige soorten ook wel plat op het
achterlijf liggende; het aderbeloop ongeveer gelijk aan dat van Otenoji/wra; de
radiaal-ader aan 't einde gevorkt en haar bovenarm door eene dwarsader met
de subcostaal-ader verbonden ; uit de schijfcel ontspringen twee aderen , waar-
van de bovenste gevorkt is ; de daardoor gevormde vorkcel (de tweede achtercel)
gesteeld, de steel langer dan het vijfde deel der armen; slechts bij zeer zeld-
zame uitzondering (sommige voorwerpen van T. nigra en luteipennis) de tweede
achtercel geheel ongesteeld.

Groote soorten van 10 tot 30 mm. lengte, waarvan velen, als men ze ter
juister tijd en plaats weet op te sporen, in aantal te vinden zijn; gewoonlijk
vliegen zij niet hoog en ook niet lang achtereen , maar zetten zich telkens
neder. Van eenigen is de gedaantewisseling waargenomen ; de aschgrauwe larven
zijn cylindrisch met hoornachtigen kop en aan den anus zes korte stralen ; zij
leven in vochtige aarde, waar zij zich met plantenwortelen , vermolmd hout
en rottende bladeren voeden; de poppen zijn langwerpig, doornachtig.

Van de meer dan 100 Europeesche soorten zijn de volgenden mij als in-
landsen bekend geworden :

a Vleugels met vlekken of strepen geteekend, voor

het minst wolkig of behalve de randvlek nog

met een donkeren zoom langs den voorrand 1) . h

Vleugels geheel eenkleurig, alleen met eene donkere,

soms nauwelijks even aangeduide randvlek , en

zoo deze door eene lichte vlek of dwarsband

wordt voorafgegaan , dan het overige gedeelte

van den voonand niet donkerder dan degeheele

oppervlakte . . • (

b. Tegen den voorrand der vleugels een breede bruine

band , die tweemaal diep ingekeept is , zoodat
ook gezegd kan worden: vleugels met drie groote

bruine vlekken tegen den voorrand ..... 1. gigantea Schrank.
Tegen den voorrand geen zoodanige teekening. . c

c. In 't midden tusschen de posticaal-ader en de anaal-

ader een donker vlekje (de vleugels overigens

d) Bij T. pagana, die wegens de lichte strepen op de vleugels onder deze eerste
afdeeling is opgenomen, vallen die strepen nogtans weinig in 't oog; alleen door de
vleugels tegen eene donkere oppervlakte te zien, zijn ze te herkennen. De vleugels van
T. pabulina en obsoleta zijn slechts zeer flauw gewolkt, doch niettemin worden ook
deze soorten onder de eerste afdeeling gebracht.

23

354 IX. TIPULIDAE.

gewolkt, bij het cT grauw, bij het $ bruingeel . 2. fulvipennis De G.
In 't midden tnsschen de posticaal-ader en de
anaal-ader geen donker vlekje d

d. Oppervlakte der vleugels gevlekt of wolkig gemar-

merd e

Oppervlakte der vleugels niet gevlekt of gemar-
merd , maar met lichtere en donkerder langs-
strepen , of wel de voorrand met scherp afge-
scheiden bruinen zoom p

e. Thorax met drie bruine langsbanden, die somwijlen

met eene donkerder lijn omzoomd zijn en waar-
van de middelste wel eens door eene donkere

lijn gedeeld is f

Thorax met vier bruine of bruinachtige langsbanden,
die al of niet door eene donkere lijn omzoomd
zijn h

f. De banden van den thorax zonder donkere om-

zooming en zoo breed dat zij bijna den geheelen
rug innemen en slechts twee smalle lichte strepen
overlaten (vleugels bont, met een witachtigen
langsband, die de tweede wortelcel, de sch'yf-
cel en het grootste deel der eerste achtercel

inneemt) 3. viüata Meig.

De banden van den thorax matig breed, aan de
randen met donkere zooml'yn; de middelste
band naar achteren spits toeloopend en door
eene donkere lijn gedeeld g

g. Vleugels duidelijk bruinachtig en wit gemarmerd . 4. Truncorum Meig.
Vleugels bijna eenkleurig bleekbruin, slechts flauw

gewolkt 5. pabidlna Meig.

h. De banden van den thorax slechts weinig donkerder
dan de grondkleur, maar met eene bruine zoom-
lijn ; de beide middelsten zoowel van voren ah
van achteren tot elkander genaderd .... 6. scrijjta Meig.
De banden van den thorax donkerder dan de grond-
kleur, zonder omzooming; de beide middelsten
naar achteren versmald en tot elkander genaderd, i

i. Vleugelspits duidelijk verdonkerd , zoodat een lichte
band tusschen haar en de randvlek zeer in 't

oog valt /

Vleugelspits weinig of niet verdonkerd , of althans
met lichte plekken; de lichte band aan de bui-
tenzijde der randvlek alzoo weinig in 't oog
vallend of slechts tot een klein vlekje beperkt. k

VI. TIPULA.

f. De lichte band aan de buitenzijde der randvlek
loopt , hoekig gebogen , tot den achterrand door
en neemt de geheele vierde achtercel in ; sprieten

hoogstens zoo lang als de thorax 7. hortensia Meig.

De lichte band aan de buitenzijde der randvlek
loopt niet geheel tot den achterrand door en
neemt slechts de basis der vierde achtercel in;

sprieten bij het g langer dan kop en thorax . 8. longicornis Schumm.
k. Bovenarm der radiaal-ader aan het einde afgebroken
en niet met den voorrand verbonden . . . ". I
Bovenarm der radiaal-ader aan het einde volkomen

in den voorrand uitloopende m

l. Eerste lid der sprieten zwartachtig, het tweede geel ;

soms beiden donker 9. varipennis Meig.

Beide wortelleden der sprieten geel 10. hortulana Meig.

m. De beide armen der vorkcel onder de vleugelspits
(tweede achtercel) evenwijdig loopende . . . n
De beide armen der genoemde vorkcel aan de uit-
monding een weinig tot elkander genaderd . . o
n. Wortelleden der sprieten geel ; vleugels duidelijk

gemarmerd, met zwartbruine randvlek. . . ,11. irrorata Macq.
Alleen het tweede wortellid der sprieten geel, het
eerste grauwachtig; vleugels zeer flauw gemar-
merd of slechts een weinig gewolkt; randvlek

bleekbruin 12. oholeta MeK

o. Vleugels duidelijk gemarmerd; de laatste lijfsring
bij het g van onderen in een paar korte

hoorntjes geëindigd 13. marmorata Meig.

Vleugels slechts flauw gemarmerd ; de laatste lijfs-
ring bij het £ van onderen in een paargroote,

gebogen aanhangsels geëindigd \.\. signata Staeg.

p. Voorrand tusschen de randader en de subcostaal-

ader niet of slechts weinig verdonkerd ... o
Voorrand met scherp afgescheiden bruinen zoom . s
q. Achterlijf ter wederzijde met een zwarten langs-

band 15. lateralis Meig.

Achterlijf eenkleurig bruingeel , of met een donker-
bruinen rugband r

r. Vleugels met duidelijke lichte langsstrepen ; rand-
vlek bruinachtig; achterlijf met donkerbruinen
rugband; grootere soort (langer dan 12 mm.) . 16 vernalis Meig.
Vleugels met zeer flauwe lichtere langsstrepen;
randvlek zeer bleek, nauwelijks merkbaar;
achterlijf met zeer onduidelijken rugband;

356 IX. TlfULlDAE.

kleinere soort (korter dan 12 mm.) . . . .17. pagana Meig.
s. Vleugels met grauwe tint, onder den bruinen
voorzoom met een witachtigen langsband; achter-
lijf in beide sexen korter dan de vleugels . .18. oleracex Linn.
Vleugels met roodbruine tint, onder den bruinen
voorzoom zonder witachtigen langsband; achter-
lijf bij het $ langer dan de vleugels . . . .19. paludosa Meig.
t. Vleugels zwartachtig (bij het $ korter dan het

achterlijf) 20. nigra Linn.

Vleugels met grauwe of gele tint u

u. Sprieten bij het £ merkelijk langer dan kop en
thorax ; achterlijf van het % langer, althans niet

korter dan de vleugels v

Sprieten in beide sexen zeer weinig langer, meest
zelfs korter dan kop en thorax; achterlijf steeds

korter dan de vleugels tv

v. Schaftleden der sprieten bij het £ aan de onder-
zijde diep uitgesneden ; achterlijf van het $ zeer
langgerekt , merkelijk langer dan de vleugels ;

eierbuis korter dan de laatste ring 21. nodicornis Meig.

Schaftleden der sprieten van onderen niet uitge-
sneden; achterlijf bij het $ slechts weinig langer
dan de vleugels ; eierbuis langer dan de laatste

ring 22. flavoïineata Meig.

w. Vóór de randvlek een wi tachtig of glasachtig , soms
weinig duidelijk vlekje, dat nimmer de radiaal-
ader overschrijdt x

Vóór de randvlek eene witachtige of glasachtige
vlek of dwarsband, die zich tot in de schijfcel
of nog verder naar onderen uitbreidt . . . . y

x. Sprieten geheel zwart of zwartbruin 23. pruinosa Wied.

Sprieten aan de drie of vier eerste leden geel . . 24. ïivida V. d. W.

y. Achterlijf aschgrauw z

Achterlijf roodgeel of bruingeel aa

z. Sprieten met cylindrische leden en uitstaande borstel*

haren 25. lunata Linn.

Sprieten naakt , bij het £ van onderen zaagvormig. 26. Diana Meig.
aa. Thorax aschgrauw of bruinachtig grauw . . . . bb

Thorax roodgeel . . , dd

bb. Vleugels geelachtig; de witachtige vlek vóór de rand-
vlek weinig in 't oog vallend, alleen tegen eene

donkere oppervlakte te zien 27. luteipennis Meig.

Vleugels grijsachtig ; de witachtige vlek vóór de
randvlek zeer duidelijk cc

VI. tipula. 357

cc. De witachtige vlek vóór de randvlek slechts tot in de

basis der schijfcel voortgezet; eierbuis dun en spits. 28. Selene Meig.
De witachtige vlek vóór de randvlek tot onder de

schyfcel voortgezet en een d warsband over de

vleugels vormende; eierbuis zeer kort en met

breede basis 29. fascipennis Meig.

dd. Randvlek der vleugels bruin ; anus bij het £ van

onderen met een uitstaand plaatje 30. ochracea Meig.

Randvlek bruingeel; anus bij het <$ zonder uitstaand

plaatje 3\. peiiostigma Schumm.

1. Tipula gigantea Schrank. — Syn. Tipula gig ante a , Schrank, Eeitr.
zur Naturgesch. 92. 59; id. Ins. austr. 418. 845; id. Fn. boica, 2293;
Latr. Gen. Crust. IV. 256; Schaeff. Icon. pi. 15. hg. 3, 4; Meig. Syst.
Beschr. I. 170. 1; Macq. Dipt. n. Fr. 68. 1; id. Suit. I. 81. 1; Schumm.
Tip. Sil. 20. 2; Zett. Dipt, Scand. X. 3914. 1; Scliincr, Fn. austr. II.
510; Houtt. Nat. hist. pi. 98. fig. 4; — T. sinuata, Fabr. Spec. Ins. II.
400. 3; id. Ent. Syst. IV. 234. 3; id. Syst. Anti. 23. 2; Meig. Klass. I.
65. 1; — T. ffortorum, Herbst, Gemeinn. Naturg. VIII 100. pi. 338.
fig. 5; — T. maxima, Poda, Mus. graec. 113. 0; — T. riuosa, Scop.
Ent. carn. 318. 846.

27 — 32 mm. — Geelachtig aschgrauw. Sprieten roodbruin, niet langer dan
kop en snuit. Thorax met een lichtgrijs waas, van boven met onduidelijke
bruine langsstrepen , de buitensten vlekachtig; halskraag en de borstzijden van
boven roodgeel. Achterlijf min of meer met donkere zij streep; genitaliën van
het £ bruin , naar achteren lichter ; de bovenste aanhangsels tangvormig, pek-
bruin; eierbuis van het $ spits en recht, donkerder of lichter bruin. Pooten
bruingeel; spits der dijen, schenen en . tarsen zwartbruin. Kolfjes bruingeel met
donkeren knop. Vleugels met witachtige tint, aan den voorrand met breeden ,
tweemaal diep ingekeepten, roodbruinen zoom of zoo men wil met drie groote
roodbruine vlekken, waarvan de middelste driehoekig is en de laatste de vleu-
gelspits inneemt; aan den achterrand eenige onregelmatige bleekbruine vlek-
ken ; op de anaal-ader in 't midden een donker stipje.

Deze soort, de grootste van al onze inlandsche Tipuliden , is zeldzaam; als
vindplaatsen ken ik alleen Wassenaar (De Gr.), den Aerenhout bij Haarlem
(Weyenb.) , Utrecht (Six) en Limburg (Maur.).

2. T. ftilvipennis De G. — Syn. T. fulvipennis , De G. Ins. VI. 343. 4;
Meig. Klass. I. 67. 3 ; — T. lutescens , Fabr. Syst. Anti. 24. 6; Meig.
Syst. Beschr. I. 172. 4; Macq. Dipt. n. Fr. 69. 3; Schumm. Tip, Sil. 18. 1;
Zett. Dipt. Scand. X. 3916. 2; Schiner, Fn. austr. II. 510; Ahrens et
Germ. Fn. germ. VII. 23.

21 — 30 mm. — Bruingeel, het $ helderder. Sprieten roodgeel, de schaft-

358 IX. TIPULIDAF.

leden soms met bruine basis. Palpen bruingeel. Thorax met vier bruinachtige,
donker gezoomde, doch niet jscherp geteekende langsbanden; achterrug met
witachtig waas. Achterlijf met bruine zijstreep, bij het 9. soms bijna lichtgrijs;
mannelijke genitaliën bruin , van boven met een paar bladachtige , van onderen
meteen paar tangachtige aanhangsels; eierbuis van het 9 dun, roodgeel. Pooten
bruingeel; spits van dijen en schenen donkerder. Kolfjes bruin, de knop van
boven donkerbruin. Vleugels bij het g bruingrauw, bij het <j> bruingeel, in
beiden wolkig ; behalve de randvlek nog een bruin vlekje in 't midden tusschen
de posticaal-ader en de anaal-ader.

Dikwijls slechts weinig kleiner dan de voorgaande en mede vrij zeldzaam ; ik ving
haar enkele malen in het Haagsche bosch, aan de Vogelenzang en aan de
Vuursche ; voorts werd zij aangetroffen bij Haarlem (Weyenb.) , op Schothorst
bij Amersfoort en te Brummen (V. V.), te Ede (Maitl.), te Breda (Heyl.) en
in Limburg (Maur.). Vliegtijd Juli en Augustus. Deze soort heeft krachtiger
vlucht dan de meeste anderen.

3. T. vittata Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 66. 2; id. Syst. Beschr. I.
171. 2; Macq. Suit. I. 81. 3; Schumm. Tip. Sil. 22. 3; Zett. Dipt.
Scand. X. 3917. 3; Schiner, Fn. austr. II. 511.

18 — 27 mm- — Aschgrauw. Sprieten een weinig langer dan de kop ; de
beide wortelleden roodachtig; de schaftleden zwartbruin, vrij dik, aan de basis
iets verdikt. Palpen zwartbruin. Thorax met drie breede, van voren verkorte,
donkere langsbanden , die bijna den geheelen rug innemen en slechts een paar
lichte strepen tusschen zich overlaten; de halskraag van boven en eene drie-
hoekige plek vóór in de borstzijden roodbruin; achterrug lichtgrijs met donkere
langslijn. Achterlijf ter wederzijde met een zwartbruinen afgebroken langsband ;
genitaliën van het <ƒ bruin, aan 't einde geelachtig ; eierbuis van het $ dun, bruin.
Pooten zwartbruin; de heupen grauw; de wortel der dijen en min of meer ook die
der schenen bruingeel. Kolfjes zwartbruin. Vleugels aan den voorrand donker-
bruin , aan den achterrand grauwachtig , in 't midden met een onregelmatigen
witachtigen langsband , die zich vóór de randvlek naar boven verbreedt en over
de schijfcel tot in de vleugelspits doorloopt; de achterdwarsader en het laatste
gedeelte der posticaal-ader zwartbruin gezoomd.

Van tijd tot tijd door mij bij den Haag gevangen ; ook te Leiden en te Wassenaar
(De Gr.) , op de Gliphoeve (V. V.) , bij Haarlem (Rits.) , te Utrecht (Six) , te
Ede (Maitl. en Kink.), te Breda (Heyl.). Vliegtijd April en Mei.

4. T. Truiicorum Meig. — Syn. T. Truncorum, Meig. Syst. Beschr. VI.
287. 46; Schumm. Tip. Sil. 51. 17; Zett. Dipt. Scand. X. 3926. 10;
Schiner, Fn. austr. II. 511; — T. septemlineata , Macq. Suit. I. 83. 11;
Meig. Syst Beschr. VII. 34. 5G.

13,5 — 19 mm. — Kop en thorax aschgrauw. Sprieten ter lengte van kop
en snuit, in het <$ de beide wortelleden geel, de volgende leden zwartbruin,
aan de basis weinig verdikt; bij het ? het eerste lid eenigszins grauwachtig-

VI. TIPULA. 359

Palpen zwartbruin. Thorax van boven met drie bruine, donker gezoomde langs-
banden, de middelste naar achteren spits toeloopend en door eene donkere lijn
gedeeld; soms zijn de banden niet donkerder dan de grondkleur en blijven dan
alleen de donkere zoomen en middellijn over, zoodat de thorax zeven langsstrepen
vertoont, of ook wel van de zij banden is nauwelijks eenig spoor, zoodat er
slechts drie van achteren vereenigde langslijnen overblijven. Achterlijf bruingeel,
met min of meer duidelijke donkere rugstreep ; anus bij het <ƒ vrij sterk ver-
d kt, de buitenste aanhangsels donkerbruin, de zijdelingschen en het middelstuk
met gele beharing; eierbuis van het ? glanzig bruingeel, recht en spits. Pooten
bruingeel, de schenen donkerder; de spits van dijen en schenen, benevens de
tarsen zwartbruin. Kuifjes zwartachtig met gelen steel. "Vleugels bruin en wit-
achtig gemarmerd; aderen en randvlek bruin; wortel der radiaal ader donker
gevlekt; posticaal-ader en achterdwarsader min of meer donker gezoomd; bij
het g is de vleugelteekening flauwer.

Schijnt zeldzaam te zijn; ik ving een exemplaar te Wassenaar in Augustus;
voorts weid er een gevangen op de Gliphoeve (V. V.); te Leiden (De Gr.);
in het Zeister bosch (Kink.) en te Arnhem (V. M. d. R,).

5. T. pabuliita Meig. — Syn. T. pahdina, Meig. Syst. Beschr. I. 180.
16; Macq. Dipt. n. Fr. 74. 13; id. Suit. I. 85. 16; Schumm. Tip. Sil.
53. 18; Zett. Dipt, Scand. X. 3942. 23; Schiner, Fn. austr. II. 512;
Bwst. JU. 16. 156; — T. rufipennis , Meig. Syst. Beschr. VI. 287.47;
Bvvst. I. 144. 71; — T. stigmosa, Macq. Suit. I. 82. 6.

13,5 — 18 mm. — Sprieten zwartachtig; de drie eerste leden geel, de \ol-
genden aan de basis iets verdikt. Snuit en palpen grauwzwart. Thorax asch-
grauw, met drie donkerbruine langsbanden, de middelste naar achteren ver-
smald, inwendig grijsachtig en door eene fijne donkere lijn gedeeld; borstzijden
lichtgrijs, van boven bleek roodgeel. Achterlijf bruingeel met donkeren rug-
band; anus van het g zwartachtig, matig verdikt; de genitaliën weinig uit-
stekend, roestkleurig met dichte roodachtige beharing ; eierbuis van het £ glanzig
roestkleurig , recht en spits. Pooten zwartbruin ; het eerste heupenlid grauw; het
tweede, even als de wortel der dijen (de voordijen tot de helft, de achterste
dijen tot twee derden) roodgeel. Kolfjes geelachtig , de knop van onderen don-
kerbruin. Vleugels bleekbruin, tot het roodachtige neigende, zeer flauw gemarmerd
ot liever gewolkt, langs den voorrand roodgeel; aderen en randvlek donkerbruin.

Van tijd tot tijd bij den Haag in Mei en Juni gevangen; voorts te Hillegom
(Kink.), te Utrecht (Six) en in Limburg (Maur.).

6. ï. scripta Meig. — Syn. T. scripta, Meig. Syst. Beschr. VI. 28C. 45 ;
Schumm. Tip. Sil. 47. 15; Zett. Dipt. Scand. X. 3918. 4; Schiner, Fn.
austr II. 515; — ? T. Bortorum, De G. Ins. VI. 344. 6.

16 — 19 mm. — Kop grauw; voorhoofd met bruine langsstreep. Sprieten
korter dan de thorax , roodgeel ; de beide eerste (<ƒ) of de vier of vijf
eerste leden ($) ongevlekt; de volgenden met donkerbruine basis, de

360 IX. TIPULIDAEi

laatsten geheel donkerbruin. Palpen bruin, aan den wortel geel. Thorax licht-
grijs, met vier bruinachtige, donker gezoomde langsbanden , de middelste aan
beide einden tot elkander gebogen; dikwijls de banden niet donkerder dan de
grondkleur en alleen aan de zoomlijnen te herkennen; borstzijden van boven
onder de schouders roodgeel; achterrug aschgrauw met bruine langsstreep.
Achterlijf bruingeel , met donkere rug- en zij strepen ; anus bij het J weinig
of niet verdikt; genitaliën bruin, aan 't einde roodgeel, met twee paar tegen
elkander staande haakjes; aan den laatsten lijfsring twee doornen; de onderste
tangarmen aan 't einde tweehoornig; eierbuis van het $ spits, aan 't einde
iets opgewipt, aan de buitenzijde flauwelijk zaagvormig getand Pooten bruin-
geel met zwartbruine spits der dijen en schenen. Kolfjes geel met donkeren
knop. Vleugels wit en grauwbruin gemarmerd; landvlek donkerbruin, evenals
twee stippen aan den voorrand, de eene aan den oorsprong der radiaal-ader
en de andere, minder duidelijk, aan de worteldwarsaderen.

Bij den Haag in Juli tot September gemeen ; ook aan de Vogelenzang ge-
vangen (V. d. W.) ; voorts bij Haarlem (Weyenb.), te Noordwijk, te Doorn en op
Beekhuizen onder Velp (Kink.), te Maarsbergen (Piag.), te Voorst (V. V.), te
Empe (V. Eyndh.), op Walcheren (G. v. W.) en in Limburg (Maur.).

7. T. hortensia Meig. — Syn. T. ïwrtensis, Meig. Syst. Beschr. I. 178. 12;
Macq. Dipt. n. Fr. 73. 12; id. Suit. I. 84. 13; Schumm. Tip. Sil.
27. 6; Zett. Dipt. Scand. X. 3920. 6; Schiner, Fn. austr. II. 513; —
T. Ilortorum, Meig. Klass. I. 69.9.

13,5 — 17 mm. — Sprieten bij het <ƒ zoo lang als de thorax, bij het? kor-
ter; de drie of vier eerste leden geel, de volgenden zwartbruin ; de schaftleden
aan den wortel iets verdikt. Palpen bruingeel. Voorhoofd bruingrauw , meestal
met donkere langsstreep. Thorax aschgrauw, met vier bruine, soms wat on-
duidelijke banden, die niet door eene donkere lijn omzoomd zijn; borstzijden
lichtgrijs, van boven met roodgele vlek. Achterlijf bruingeel, naar het einde
verdonkerd en daar met witaehtige insnijdingen ; genitaliën van het <g bruin , van
onderen met dichte beharing ; de bovenste aanhangsels stevig en omhoog gericht.
Pooten zwartbruin; het eerste heupenlid grauw, het tweede even als de dijen, deze
met uitzondering der spits, bruingeel. Kolfjes geelachtig met zwartbruinen knop.
Vleugels duidelijk bruin en witachtig gemarmerd ; de wortel en voorrand roodgeel ;
de spits donker en daarvóór een hoekig gebogen , witaehtige dwarsband , die on-
middellijk voorbij de rand vlek begint , de schijfcel en de geheele vierde achtercel in-
neemt en zoo tot den achterrand doorloopt ; de randvlek en gewoonlijk ook een vlekje
op den oorsprong der radiaal-ader donkerbruin; eene plek vóór de randvlek, een paar
vlekken in de tweede wortelcel en eenige vegen bij den achterrand wit of glasachtig.

Bij ons zeldzaam; door mij gevangen bij den Haag, in Juli; voorts op de
Gliphoeve in Mei (V. V.) en te Bloemendaal (Weyenb.).

8. T. longicornis Schumm. — Syn. Schumm. Tip. Sil. 32. 8 ; Zett. Dipt.
Scand. X. 3944. 24; Schiner, Fn. austr. II. 514.

VI. TIPULA. 361

Gelijkt zeer op de vorige soort, waarmede zij ook in grootte overeenkomt.
De sprieten van het g zijn slank en bijzonder lang, langer dan kop en thorax
te zamen ; de beide eerste leden geel , de volgenden zwartbrum ; bij het $ de
sprieten nauwelijks iets langer dan de kop, de twee of drie eerste leden geel
en ook de volgenden minder donker. De beide middelste banden op den thorax
zeer dicht bijeen en slechts door eene smalle lichte streep gescheiden. Geni-
taliën van het g met slanke bovenste aanhangsels , in 't midden met een paar
uitstekende haakjes en daaronder een paar bladachtige kleppen; eierbuis
van het % recht en spits, aan den wortel glanzig zwartbruin, aan het einde
roestkleurig. Vleugelteekening ongeveer als bij horiensis ; de vleugelspits even-
zeer verdonkerd; de hoekige band achter de randvlek neemt slechts de basis
der vierde achtercel in en loopt alzoo niet geheel tot den achterrand door.

In Juni en Juli vrij gemeen in het Haagsche bosch; ook te Driebergen door
mij gevangen ; voorts bij Utrecht (Six).

9. T. varipenuis Meig. — Syn. 2: var'ipennh, Meig. Syst. Beschr. 1.183.
20; Schumm. Tip. Sil. 37. 11; Zett. Dipt. Scand. X. 3927. 11; Schiner,
Fn. austr. II. 513; — T. nigricornis , Macq. Dipt. n. Fr. 73. 11; id.
Suit. I. 85. 19; Meig. Syst. Beschr. VII. 34. 57. t) ; — T. simplicicornis ,
Zett. Ins. lapp. 841. 6; — ? T. maculata, De G. Ins. VI. 345. 7.
15—23 mm. — Kop en thorax aschgrauw; voorhoofd gewoonlijk met donkere
langslijn; op den thorax vier duidelijke donkerbruine langsbanden. Sprieten bij
het £ zoo lang als de thorax , vrij dik , bij het % korter en dunner ; bruin-
zwart , het tweede lid meestal en soms ook het derde vuil roodgeel ; de vol-
gende leden met iets verdikte basis. Palpen bruinzwart. Achterlijf donker geel-
bruin of bruingrauw, aan den wortel bleekgeel, aan 't uiteinde zwartachtig
met bleeke ringranden; anus bij het £ matig verdikt, met roodachtige, weinig
uitstekende genitaliën ; bij het <j> het achterlijf langgerekt, glanzig kastanjebruin,
met rechte, spitse eierbuis. Pooten stevig; eerste heupenlid grauw; het tweede
benevens de wortel der dijen roodgeel, aan de voordijen tot een derde, aan
de achterste dijen tot de helft ; het overige gedeelte der dijen zwartbruin ;
schenen donker geelbruin, met zwartbruine spits; tarsen zwart. Kolfjes geel-
achtig met den knop van onderen zwartbruin. Vleugels in 't oog vallend
grauw bruin en witachtig gemarmerd; de aderen tot de worteldwarsaderen
roodgeel, overigens zwartbruin; randvlek zwartbruin, naar onderen over de
dwarsaderen verlengd ; de bovenarm der radiaal-ader aan 't einde afgebroken
en niet tot den vleugelrand doorloopende ; posticaal ader bruin gezoomd.

Gemeen bij den Haag, in Mei en Juni, ook de variëteit met geheel zwarte
sprieten, waarvan Schummel spreekt en die door Macquart als T. nigricornis

1) T. nigricornis Zett. (Dipt. Scand. X. 3937. 19) is eene andere soort, die in het £
kortere sprieten heeft en bij welke de vleugels slechts flauw gemarmerd zijn; ook loopt
bij haar de bovenarm der radiaal-vork volkomen tot den vleugelrand.

302 IX. TIPULIDAE.

is beschreven. Verdere vindplaatsen zijn; Rotterdam (Frans.), Noord wijk (Piag.),
Haarlem (Weyenb.), Utrecht (Six), Voorst (Wit.), Duesum (H. A.) ; Gro-
ningen (De Gav.) en Limburg (Maur.).

10. T. Iiortulana Meig. — Syn. T. hortulana, Meig. Syst. Beschr. 1.177.
11; Macq. Suit. I. 83. 10; Zett. Dipt. Scand. X. 3922. 7; — T. submar-
morata, Schumm. Tip. Sil. 30. 10; Schiner, Fn. austr. 11. 524; — T.
luridirostris , Schumm. Tip. Sil. 30. 7; Schiner, Fn. austr. II. 524.
13,5 — 18 mm. — Sprieten zoo lang als de thorax, bij het ? korter; de
drie eerste leden geel, de volgenden zwartachtig met weinig verdikte basis.
Palpen zwartachtig ; het eerste lid of de eerste leden min of meer geel. Kop
en thorax aschgrauw; onderzijde van den snuit bruingeel; op den thorax vier
donkerbruine langsbanden, de beide middelsten dicht bijeen. Achterlijf van het
g bruingeel, met spoor van eene donkere rugstreep ; anus matig verdikt,
grauwzwart , van achteren roestkleurig; genitaliën weinig uitstekend, met twee
bosjes roodachtige haren, een in 't midden, het andere van onderen; achter-
lijf van het $ donkergrauw met zwartachtige rugstreep; anus glanzig zwart-
bruin; eierbuis recht en spits, roestkleurig. Pooten bruingeel; eerste heupenlid
grauw; uiteinde der dijen en schenen, alsmede de tarsen zwartbruin. Kolfjes
geel met donkeren knop. Vleugels duidelijk wit en bruinachtig gemarmerd;
de aderen aan den wortel tot aan en gewoonlijk met de worteldwarsaderen
roodgeel , overigens zwartbruin ; randvlek zwartbruin, daarachter eene witachtige
plek; de bovenarm der radiaal-ader afgebroken en niet tot den vleugelrand
doorloopende.

Bij den Haag in Mei en Juni gemeen; voorts bij Leiden (De Gr.), bij
Amsterdam (Kink.) en in Groningen (V. Hall).

11. T. irrorata Macq. — Syn. T. irrorata, Macq. Dipt. n. Fr. 74. 14;

id. Suit. I. 84. 15; Meig. Syst. Beschr. VIL 33. 53; Schumm. Tip. Sil.

40. 12; — T. pictipennis, Staeg. Kröj. Tidskr. III. 9. 9; Zett. Dipt.

Scand. X. 3929. 12; Schiner, Fn. austr. II. 514; — T. micans, Zett.

Dipt. Scand. X. 3930. 13.
15 — 20,5 mm. — Sprieten bij het </ zoo lang als de thorax, bij het $
korter ; de beide wortelleden roodgeel , de volgende leden zwartbruin , aan de
basis slechts weinig verdikt. Kop en thorax aschgrauw; snuit en palpen zwart-
achtig; op den thorax vier bruine langsbanden, de beide middelsten dikwijls
van voren ineenvloeiend. Achterlijf bruingeel , naar het einde verdonkerd ; van
eene donkere rugstreep nauwelijks eenig spoor; boven den zijnaad een licht-
grijze zoom; anus van het g vrij sterk verdikt; de genitaliën roestkleurig,
van boven met een paar hoorntjes, in 't midden met een paar naar beneden
gebogen haken, waaraan van boven een paar doornen, en voorts van onderen
een kort tongvormig uitsteeksel, waaraan een bosje roodachtige haren ; eierbuis
van het $ recht en spits, glanzig roodbruin, aan 't einde bruingeel. Pooten
bruingeel ; spits der dijen en schenen , zoomede de tarsen donkerbruin. Kolfjes

VI. TIPULA. 363

geelachtig; de knop zwartbruin , van boven lichter. Vleugels duidelijk
grauwbruin en witachtig gemarmerd; in 't midden der vleugellengte een
lichte dwarsband, die echter den a.hterrand niet bereikt; meer wortel-
waarts een dergelijke, doch flauwere Land; aan weerskanten van de zwart-
bruine , van onderen over de dwarsaderen uitgebreide randvlek eene witachtige
plek, waarvan de buitenste grens tot in de schijfcel reikt ; ook aan de uitmon-
ding der langsaderen lichte stippen; de aderen, ook de worteldwaisaderen, zwart-
bruin; aan den oorsprong der radiaal-ader en aan het vereenigingspunt der
hulpader met de subcostaal-ader zwartachtige stippen; posticaal-ader en achter-
dwarsader donkerbruin gezoomd; de bovenste arm der radiaal-ader loopt,
hoewel fijn en flauw, volkomen tot den voorrand door; tegen eene donkere
oppervlakte gezien , vertoonen de vleugels een paar schblau wen weerschijn.

Niet zeldzaam in het Haagsche bosch, in Juni tot Augustus; ook bij Am-
sterdam (Kink.).

12. T. obsoleta Meig. — Syn. T. obsoleta, Meig. Syst. Beschr. I. 179.
14; Schumm. Tip. Sil. 34. 9; Schiner, Fn. austr. II. 524; — T. marmo-
rata, Staeg. Kröj. Tidskr. III. II. 11; Zett. Dipt. Scand. X. 3931. 14.

13,5 — 16 mm. — Sprieten bij het g bijna zoo lang als kop en thorax, bij
het % korter; eerste lid geelachtig grauw, tweede geel, zelden beiden geel;
de volgende leden grauwzwart, in het g met iets verdikte basis. Snuit en
palpen zvvartachtig. Kop en thorax aschgrauw ; op den thorax vier bruine
langsbanden , de beide middelsten van voren verbreed en daardoor dicht
bijeen, van achteren zeer smal. Achterlijf bruingeel; anus bij het </ matig
verdikt, van boven met een paar opstaande dubbele haken, en daarbuiten met
een paar bladvormige deelen; de achtste lijfsring van onderen langwerpig
uitgerekt en eenigszins tweelobbig aan het uiteinde; eierbuis van het % dun
en recht, glanzig roestkleurig. Pooten bruingeel; de dijen aan de spits breed
bruinzwart ; de spits der schenen en de laatste tarsenleden mede bruinzwart.
Kolfjes geelachtig , met zwartbruinen , van boven lichteren knop. Vleugels
zeer flauw bruin en wit gemarmerd ; de lichte plekken bijna alleen tegen
eene donkere oppervlakte te zien ; randvlek bleekbruin, nog tot even vóór
de daaronder liggende dwarsaderen voortgezet ; aderen bruin , aan den
wortel tot en met de worteldwarsaderen geelachtig ; de onderarm der vorkcel,
even als de meeste aderen aan de vleugelspits iets gebogen ; bovenarm der
radiaal-ader volkomen.

Bij den Haag in September een enkel paar; voorts te Breda (ïïeyl.) en te
Groningen (Cl. M.).

13. T. niarmorata Meig. — Syn. T.marmorata, Meig. Syst. Beschr. 1.179.
13; — T. obsoleta, Zett. Ins. lapp. 840. 3 ; id. Dipt. Scand. X. 3939.20.

10 — 13,5 mm. — Sprieten zoo lang als de thorax; de beide wortelleden
bleekgeel; de volgende leden zwartachtig, b'ij het <g aan de basis een weinig
verdikt. Palpen zwartachtig. Kop en thorax aschgrauw; op den thorax vier

364 IX. TIPULIDAE.

bruine langsbanden; de beide middelsten van voren smalier en aan beide
einden tot elkander neigende; halskraag en schildje een weinig geelac'itig.
Achterlijf glanzig bruingeel, langs den zijnaad met donkeren zoom; anus bij
het <ƒ kolfachtig verdikt, van achteren stomp afgesneden; de laatste lijfsring
van onderen in een paar korte hoorntjes geëindigd. Pooten geelbruin, de
schenen donkerder; spits der dijen en schenen, alsmede de tarsen zwartbruin.
Kolfjes geelachtig met bruinen knop. Vleugels zwartachtig en wil gemarmerd,
aan den achterrand met drie glasachtige vlekjes ; randvlek donkerbruin , van
onderen over de dwarsaderen uitgebreid; de langsaderen aan de vleugelspits
gebogen; de vorkcel dubbel zoo lang als haar steel, aan de basis buikig, aan
het einde vernauwd; bovenarm der radiaal-ader volkomen.

Aan den noordwestelijken zoom van het Haagsche bosch jaarlijks in Sep-
tember te vinden ; voorts langs den Schinkel bij Amsterdam , alsmede te Soest
(Kink.), bij Utrecht (Six) en te Zeist (De Gr.).

14. T. signata Staeg. -- Syn. T. signata, Staeg. Kröj. Tidskr. III. 11. Ig;
Zett. Dipt. Scand. X. 3932. 15; - T. irrorata, Bwst I. 143. 61.

14,5 — 17 mm. — Sprieten ter lengte van kop en snuit, bij het £ nauwe-
lijks iets langer; de beide wortelleden geel, de volgende leden grauwzwart,
aan de basis weinig of niet verdikt. Palpen zwartachtig. Kop en thorax asch-
grauw; de snuit geelbruin; op den thorax vier bruine langsbanden; de beide
middelsten van voren min of meer ineengevloeid, van achteren versmald en tot
elkander neigende. Achterlijf bruingeel, met spoor van donkere rugstreep; de
laatste ringen eenigszins verdonkerd; anus bij het £ rondachtig verdikt, bruin-
geel, van achteren met een paar korte uitstekende deelen ; de laatste lijfsring
van onderen geëindigd in een paar groote cylindrische , gebogen, aan de bin-
nenzijde een weinig getande aanhangsels; eierbuis van het $ fijn en recht,
glanzig roestkleurig. Pooten dun, bruingeel; de spits van dijen en schenen
zwartbruin; de laatste tarsenleden verdonkerd. Koifjes bleekgeel met donkeren
knop. Vleugels flauw bruin en witachtig gemarmerd; randvlek bruin, schaduw-
achtig over de daaronder liggende dwarsaderen voortgezet ; de beide eerste
langsaderen alsmede de overigen aan den wortel tot en met de worteldwars-
aderen roodgeel, verder donkerbruin; bovenarm der radiaal-ader volkomen; de
vorkcel dubbel zoo lang als haar steel, aan de basis buikig, aan 't einde een
weinig vernauwd; de langsaderen bij de uitmonding gebogen.

Aan dezelfde plek in het Haagsche bosch, als de vorige soort, jaarlijks in
October vrij gemeen; ook te Leiden (De Gr.), te Rotterdam en te Noordwij k
(Piag.), te Driebergen (Six) en aan de Bilt (Weyenb.), steeds in October.

15. T- lateralis Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 67. 5; id. Syst. Beschr. I.
174. 6; Macq. Dipt. n. Fr. 72. 9; id. Suit. I. 86. 21; Schumm. Tip.
Sil. 57. 20; Zett. Ins. lapp. 843. 14; id. Dipt. Scand. X. 3962. 37;
Schiner, Fn. austr. II. 517.

13 — 18 mm. — Aschgrauw, soms geelgrauw of bruingeel. Sprieten bij hel

VI. TIPULA. 365

<ƒ ruim zoo lang als do thorax, bij het ? korter; de beide wortelleden grauw
of geel, de volgende leden zwartbruin, aan de basis een weinig verdikt, met
korte borstelharen ; de laatste leden soms geelachtig. Palpen zwart. Over 't
voorhoofd eene zwartbruine langsstreep, die zich over het halsschild, den
thorax , het schildje en den achterrug voortzet ; de thorax overigens met drie
breede donkerbruine, nog donkerder gezoomde langsbanden; borstzijden van
boven met roodacht'gen langsband. Achterlijf met bleeke ringranden en van
boven aan elke zijde een breeden zwartachtigen band ; anus bij het g weinig
verdikt, zwartachtig, van achteren bleek roestkleurig; genitaliën weinig uit-
stekend; eierbuis van het $ kort en spits, roodgeel. Pooten fijn; dijen roodgeel,
naar het einde zwartbruin; schenen donker geelbruin, de spits even als de
tarsen zwartbruin. Koifjes bleekgeel , met donkeren knop. Vleugels bruinachtig,
aan den voorrand iets donkerder; randvlek donkerbiuin, voorafgegaan door eene
witachtige vlek of dwarsstreep , die zich tot in de basis van de schijfcel en
de vierde achtercel uitstrekt; aderen bruinzwart, dik; de posticaal-ader en de
achterdwarsader bruinachtig gezoomd. 1)

Vrij gemeen bij den Haag , in April tot Augustus ; ook te Wassenaar
(De Gr.), bij Rotterdam (Piag.) , bij Amsterdam (Kink.), te Haarlem en
Overveen (Weyenb.) , te Utrecht (Six) , op Walcheren (De Man en G. v. W.),
te Zutfen (V. Eyndh.) , in Friesland (H. A.) en in Limburg (Maur.).

16. *T. vcrnalis Meig. — Syn. Meig. Klass. I. 70. 11; id. Syst. Beschr.

I. 182. 19; Macq. Dipt. n. Fr. 75. 15; id. Suit. I. 85. 17; Schumm.
Tip. Sil. 63. 23; Zett. Dipt. Scand. X. 3941. 2S; Schiner, Fn. austr.

II. 516.

12,5 — 15 mm. — Sprieten grauwzwart, zoo lang als kop en snuit, bij
het g een weinig langer; het eerste lid soms aan basis en spits, het tweede
steeds geheel roodgeel ; de volgende leden met iets verdikte basis. Palpen zwart-
bruin , het eerste lid geelachtig. Kop en thorax aschgrauw ; snuit van onderen
geel ; op den thorax drie bruine langsbanden , de middelste breed en door eene
donkere langslijn gedeeld. Achterlijf helder bruingeel, met breeden zwarten
rugband , die alleen door de smalle gele ringzoomen wordt afgebroken ; de
laatste ringen donkerbruin, met smallen bleeken achterzoom; genitaliën van
het g weinig verdikt, met drie paar korte, spitse, tangachtige organen;
eierbuis van het $ zeer kort , roodgeel , de kleppen breed , bladvormig. Pooten
donkerbruin; wortelhelft der dijen roodgeel, die der schenen geelbruin. Koifjes
geel, de knop donkerbruin, van boven witachtig. Vleugels met bruinachtige
tint , aan den wortel en den voorrand roodgeel ; naar de spits langs de aderen

4) Ik bezit een J1 van T. latcralis, dat in de sprieten monstrueus is gevormd. De
linkerspriet is namelijk bij het vijfde lid afgebroken, maar daarentegen zijn het derde
en vierde lid merkelijk langer dan in normalen toestand. Of er nog meer dan vijf leden
aan de spriet zijn geweest, is mij onbekend, doch zeker is 't dat bij het vangen van
het voorwerp de opgegeven toestand reeds aanwezig was.

366 IX. TIPULIDAE.

een witachtige zoom; randvlek bleek roodbruin; de aderen donkerbruin, aan
den vleugelwortel roodachtig; de achterste ader der schijfcel ongekleurd.

In Mei en Juni bij den Haag gemeen ; voorts op de Gliphoeve (V. V.) , te
Wassenaar (De Gr.) , te Warmond (V. Bemm.), te Overveen (Piag.), te Haarlem
(Weyenb.), bij Amsterdam (Grebn. en Kink.), te Zutfen (V. Eyndh.) , te
Utrecht en te Beek (Six) , op Walcheren (De Man en G. v. W.) en in Lim-
burg (Maur.).

17. T. pagana Meig. — Syn. T. pagana, Meig. Syst. Beschr. I. 184. 22;
Zett. Dipt. Scand. X. 3980. 50; Schiner, Fn. austr. II. 520; — T.
plicata , Meig. Klass. I. 73. 17; — T. luridiventris , Zett. Ins. lapp.
844. 18; — T. dispar, Hal. Ent. magaz. I. 155. 1)

<ƒ 10,5 — 11,5 mm. — Sprieten iets langer dan kop en thorax, zwart-
achtig; somtijds het eerste lid aschgrauw en het tweede roestkleurig, Palpen
zwartachtig. Kop en snuit, alsmede de thorax aschgrauw; op den thorax
vier niet altijd duidelijke bruine langsstrepen , de beide middelsten zeer
dicht bijeen (soms zelfs ineengesmolten) en naar achteren spits toeloopend,
de buitensten vlekachtig ; borstzijden lichtgrijs. Achterlijf bruingeel, gewoonlijk
mei zwartachtigen rugband , naar het einde donkerbruin ; genitaliën weinig
verdikt, vuil roodgeel. Pooten bruin; eerste heupenlid grijs; het tweede heu-
penlid en de wortel der dijen roodgeel. Kolfjes vuilgeel; de knop min of meer
donker gevlekt. Vleugels bijna eenkleurig grauwgeel , aan den wortel róVlgeel ;
randvlek weinig donkerder dan de grondkleur; vóór de randvlek eene. flauwe
witachtige plek, die zich naar onderen tot in den wortel der schijfcel uitstrekt;
tegen eene donkere oppervlakte gezien , vertoonen de vleugels lichte langs-
strepen.

Zeldzaam; het <ƒ in October op de Brederie te Empe (V. Eyndh.); nog een
paar mannelijke exemplaren in het Driebergsche bosch, mede in October (Kink.).
Het $, dat volgens Haliday en Schiner onvolkomen ontwikkelde vleugels zou
hebben , ken ik niet. Ook Meigen , Schummel en Zetterstedt maken aiieen
melding van het £,

18. T. oleracea Linn. — Syn. T. oteracea, Linn. Fn. succ. 1740; Fabr.
Spec. ins. II. 401. 7; id. Ent. Syst. IV. 235. 8; id. Syst. Anti. 23. 3;
Schrank , Ins. austr. 420. 850 ; Réaum. Ins. V. pi. 1 , 2 , 3; Latr.
Gen. Crust. IV. 25G; Meig. Klass. I. 69. 8; id. Syst. Beschr. I. 189. 30;
Macq. Dipt. n. Fr. 68. 2 ; id. Suit. I. 82. 5 ; Schumm. Tip. Sil. 08. 26 ;
Zett. Ins. lapp. 843. 13; id. Dipt. Scand. X. 3958. 33; Schiner, Fn.
austr. IL 518; — T. pratensis, De G. Ins. VI. 339. 1. pi. 18. fig. 12 en
13 ; — • T, fimbriata , Bwst. I. 143. 58.

\) T. mclanoceros Schumm. schijnt mij toe weinig van pagana Meig. te verschillen;
ik neem die soort hier evenwel niet als synoniem op, omdat Schiner in de Diptera
austriaca beiden afzonderlijk beschrijft.

VI. TIPULA. 367

15 — 23 mm. — Aschgrauw. Sprieten bij het g ter lengte van den thorax,
bij het $ ter lengte van kop en snuit; de twee of drie, bij het $ ook wel
de vier of vijf eerste leden roodgeel; de volgende leden grauwzwart, met
donkere, zeer weinig verdikte basis. Snuit roestkleurig ; palpen zwartbruin,
met het eerste of de beide eerste leden roodgeel. Op den thorax vier niet
altijd duidelijke, bruiugrauwe, donker gezoomde langsbanden, waarvan de beide
middelsten soms ineenvloeien. Achterlijf met donkere rugstreep ; anus bij het
<ƒ sterk verdikt , van achteren scheef afgesneden ; genitaliën roodgeel , weinig
uitstekend; de achtste lijfsring van onderen in eene punt uitloopend; bij het %
het achterlijf korter dan de vleugels; eierbuis glanzig kastanjebruin, fijn en
recht. Pooten bruingeel; spits der dijen en schenen, alsmede de tarsen, met
uitzondering van den wortel der eerste geleding, bruinzwart. Kolfjes geel-
achtig met donkeren knop. Vleugels grijsachtig met fijne bruine aderen; de
voorrand tot de randvlek ingesloten met een bruinen zoom, die de radiaal-ader
even overschrijdt; daaronder een witachtige langsband, die van de wortel-
dwarsaderen tot bij de spits voortloopt.

Eene zeer gemeene soort. Behalve den Haag, waar zij veelvuldig voorkomt,
zijn door mij als vindplaatsen aangeteekend : Rotterdam (Frans.), Leiden
(De Gr.), Noordwijk (Piag.), Hillegom en Lisse (Kink.), de Gliphoeve (V. V.),
Haarlem (Weyenb.), Doorn (De Gr.), Utrecht (Six) , Middelburg (De Man),
Veere (Maitl.), Leeuwarden (H.A.), Breda (Heyl.) en Limburg (Maur.). Vliegtijd
Mei en Juni , doch ook in September vertoonen zich nog wel enkele voorwerpen.

19. T. pnluilosa Meig. — Syn Meig. Syst. Beschr. VI. 289. 50; Schumm.
Tip. Si!. 66. 25; Zett. Dipt. Scand. X. 3960. 34; Schiner, Fn. austr.
II. 518.

Deze soort gelijkt zeer op de vorige, doch is in den regel een weinig langer
(17 — 25 mm.). Bij het $ is het achterlijf meer verlengd, langer dan de vleu-
gels en roodachtig grauw van kleur; de tint der vleugels is ook iets meer
roodachtig en onder den bruinen voorzoom is de witachtige langsband niet
aanwezig of nauwelijks even aangeduid, welk laatste bijna het eenige onder-
scheidingskenmerk voor het g is.

Bij den Haag nog gemeener dan oleracea. De vliegtijd is gewoonlijk later
in den zomer (Augustus en September). Als vindplaatsen ken ik nog Lisse
(Kink.), Katwijk (De Gr.), Amsterdam (Grebn.) , Muiderberg (Kink.), Doorn
(De Gr.), Utrecht (Six en Maitl.), Driebergen (V. V.), Middelburg (De Man
en G. v. W.), Groningen (Wtt.).

De Heer Maitland ving indertijd te Utrecht eene merkwaardige variëteit,
enkel in $, die zich door een zeer donkerbruinen thorax-rug en scherp
geteekende donkere spits der dijen onderscheidt. De exemplaren berusten in
het museum van Natura artis magistra te Amsterdam.

20. T. nigra Linn. — Syn. lipula nigra, Linn. Fn. suec. 1748; Fabr. Ent,
Syst. IV, 239. 23; Schrank, Ins, austr. 428. 864; Meig. Syst. Beschr<

368 IX. TIPULIDAE.

I. 102. 34. 1) cm VI. 280; Macq. Dipt. n. Fr. 168; id. Suit. I. 87. 27;

Schumm. Tip. SU. 70. 27; Zett. Dipt. Scand. X. 3981. 51; Scliiner,

Fn. austr. II. 518; — T. verticittata, Fabr. Ent. Syst. IV. 237. 18; id.

Syst. Anti. 28. 22; Meig. Klass. I. 78. o.
10,5 — 14 mm — Zwart. Kop roodachtig; oogen in 't leven groen. Sprieten
bij het <ƒ een weinig langer dan kop en thorax, bij het $ zoo iang als de
thorax; de eerste leden roestkleurig. Achterlijf met eenigen glans, bij het j
met donker roestkleurigen wortel ; bij het $ soms geheel van die kleur ,
merkelijk langer dan de vleugels. Pooten pekzwart; het tweede heupenlid en
de basis der dijen (in het <$ tot dicht bij de spits) bruingeel; de voorpooten
by het $ kort, met vrij sterk verdikte dijen. Kolfjes zwartbruin. Vleugels met
zwartbruine tint; de randvlek een weinig donkerder en aan de binnenzijde met
een onduidelyk licht vlekje; de vorkcel nu eens gesteeld, dan weder niet.

Bij den Haag, in de duinen van Wassenaar en te Voorburg, in enkele
exemplaren; voorts aan de plassen bij Rotterdam (Frans.,) , te Abcoude (Kink.),
te Utrecht (Six) en op Sterkenburg bij Driebergen (V. V.J. Vliegtijd Juli.

21. T. iiodicornis Meig. — Syn. T. nodicornis, Meig. Syst. Beschr. I.
185. 23 en VI. 28Ö ; Schumm. Tip. Sil. 78. 18; Zett. Dipt. Scand. X.
3952. 30; Schiner, Fn. austr. II. 520; — - T.juncea, Meig. Syst. Beschr.
I. 184. 21.

g 18—23, $ 27—30 mm. — Sprieten bij het g dubbel zoo lang als
de thorax; de beide wortelleden geel, de volgenden zwartachtig, van het
vierde af aan de basis en het einde verdikt en van onderen sterk uitge-
sneden; bij het % de sprieten korter dan de thorax, in kleur gelijk aan die
van het £ , maar de schaftleden eenvoudig cylindiisch. Kop en palpen geel-
achtig. Thorax aschgrauw, van boven met vier donkere langsbanden; schildje
geelachtig. Achterlijf bruingeel, met donkere rugstreep, aan den wortel ge-
woonlijk bleekgeel; anus bij het g matig verdikt; de laatste lijfsring van
onderen kegelvormig verlengd; de buitenste aanhangsels sterk vooruitstekend,
van boven met twee griiïelachtige deelen ; bij het $ het achterlijf zeer langgerekt
veel langer dan de vleugels; de eierbuis recht en spits, korter dan de laatste
lijfsring. Pooten bruin; het eerste heupenlid grauw; de dijen bruingeel, aan
de spits zwart. Kolfjes geel met donkeren knop. Vleugels bruingrauw, aan
den voorrand geelachtig; randvlek bleekbruin.

Bij den Haag van Juni tot Augustus gemeen, ook op de laatste rij duinen
en zelfs aan het zeestrand; voorts bij Leiden (De Gr.), te Noordwijk (Kink.),
in de middelduinen bij Haarlem en te Overveen (Weyenb.), te Utrecht (Six)
en op Walcheren (G. v. W.).

22. T. flavolineata Meig. — Syn. 1. flavoüneata, Meig. Klass. I. 67. 4;

1) Door Meigen wordt hier ten onrechte ook Plychoptera nigra Fabr- aangehaald,
die tot Pt. scutellaris behoort.

VI. TIPULA. S69

d. Syst. Beschr. I. 185. 24; Macq. Dipt. n. Fr. 71. 7; id. Suit. I. 87.
24; Zett. Dipt. Scand. X. 3957. 32; Schiner', Fn. austr. II. 520; —
T. antennata , Schumm. Tip. Sil. 83. 35; — T. latcvittata, Schumm.
1. c. 82. 34.
17 — 29 mm. — Kop en thorax aschgrauw. Sprieten bij het £ bijna zoo
lang als het achterlijf, bij het $ zoo lang als de kop en snuit; de beide wor-
telleden geheel en het eerste schaftlid tot dicht bij de spits geel, overigens
even als de verdere leden zwartbruin; de schaftleden dun, cylindrisch , zoowel
in het midden als aan de basis met borstels. Palpen donkerbruin. Thorax van
boven met vier niet altijd duidelijke, donkere langsbanden; de beide middelsten
van voren gewoonlijk ineengevloeid; borstzijden lichtgrijs, van boven met bleek-
gelen langsband. Achterlijf helder bruingeel, aan den wortel bleekgeel; anus
bij het £ zwartbruin, weinig verdikt; genitaliën roodgeel, dicht aangesloten ;
bij het $ het achterlijf veel langer dan de vleugels, met duidelijke donkere
zijstreep, zoodat een breede gele rugband overblijft; eierbuis kastanjebruin,
spits toeloopend, langer dan de laatste hjfsring; de bovenste kleppen een weinig
korter dan de ondersten. Pooten bruingeel, de schenen donkerder; spits der dijen
en schenen , alsmede de tarsen zwartbruin. Kolfjes geel met donkeren knop.
Vleugels met bruingele tint, aan de spits iets donkerder, aan den wortel en den
voorrand roodgeel; randvlek bleekbruin en daarvoor eene onduidelijke lichte plek.
Zeer zeldzaam ; ik ving het <g eens aan den zoom der Ilaagsche duinen in
Juni en nog een te Velp in Juli ; het $ werd door den Heer Six bij Utrecht
gevonden. Ook zag ik een exemplaar uit Limburg in de collectie van den Heer
Maurissen te Maastricht.

23. T. pruiiiosa Wied. — Syn. Wied. Zool. magaz. I. 64. 2;Meig. Syst.

Beschr. I. 191. 32; Macq. Dipt. n. Fr. 72. 10 ; id. Suit. I. 82. 7;

Schumm. Tip. Sil. 72. 23; Zett. Dipt. Scand. X. 3978. 48; Schiner,

Fn. austr. II. 521.
14 — 16 mm. — Aschgrauw. Sprieten en palpen zwart; de sprieten bij het
£ bijna zoo lang als kop en thorax, bij het $ korter ; de schaftleden cylindrisch,
aan de basis zeer weinig verdikt en met uitstaande borstelharen. Thorax van
boven bruinachtig, met drie donkere langsbanden, de middelste breed, naar
achteren versmald en van voren met eene zwartachtige middellijn, die zich
ook over het voorhoofd, het schildje en den achterrug vertoont. Achterlijf ter
wederzijde met een donkeren langsband; onmiddellijk boven den zijnaad een
witachtige zoom; aan de achterste ringen de insnijdingen bleek; anus bij het
£ weinig verdikt , roestkleurig ; buitenste aanhangsels met een paar opwaarts
gerichte tangachtige organen, waartegenover een paar doorntjes; van onderen
een paar aaneengesloten kleppen ; eierbuis van het $ kort en spits, roestkleurig.
Pooten fijn, zwartbruin; het tweede heupenlid en de wortelhelft der dijen
roodgeel. Kolfjes geelachtig, de knop van boven donker. Vleugels met bruin-
achtige tint; aderen en randvlek zwartbruin; vóór de randvlek een niet altijd
duidelijk, witachtig vlekje,

24

870 IX. TrPULIDAE.

Niet gemeen, maar van tijd tot tijd door mij in Juni en Juli gevangen bij
den Haag, te Wassenaar en te Utrecht; ook op Sterkenburg (V. V.), te
Zutfen (V. Eyndh.) en in Limburg (Maur.).

24. T. livida V. d. W. — Syn. |V. d. Wulp, Tijdschr. v. Ent. II. 171.
13. pi. 11. fig. 8.

17 — 19,5 mm. — Kop en thorax aschgrauw. Sprieten bij het £ iets langer,
bij het $ iets korter dan kop en thorax; de drie of vier eerste leden geel, de
volgenden grijs, met zwartbruine, een weinig verdikte basis en uitstaande bor-
stelhaartjes. Snuit en palpen bruingeel. Op den thorax vier bruine banden >
de beide middelsten een weinig tot elkander neigende. Achterlijf helder bruin-
geel, met zwartachtige , afgebroken rugstreep, die bij het g slechts op de eerste
ringen zichtbaar is; anus bij het £ weinig verdikt, zwartbruin; de genitaliën
roodgeel , met een paar tandvormige en een paar stomphaakvormige deelen ;
anus bij het $ kastanjebruin; eierbuis roestkleurig, aan 't einde spits toeloo-
pend en iets opgewipt. Pooten bleek bruingeel; de spits van dijen en schenen,
benevens de tarsen donkerder. Kolfjes grauw met bleekgelen steel. Vleugels
met flauwe geelgrauwe tint, aan den wortel en voorrand rneer roodgeel;
aderen fijn en even als de randvïek lichtbruin; de randvlek ter wederzijde
een weinig witachtig begrensd.

Jaarlijks in Juni en Juli vrij gemeen in het Haagsche bosch.

25. T. lunata Linn. — Syn. Linn. Fn. suec. 1744; De G. Ins. VI. 342 3;

Schaeff. Icon. pi. 162, fig. 5, 6; Schrank, Fn. boica , III. 2299; id. Ins.

austr. 849; Meig. Klass. I. 68. 6; id. Syst. Beschr. I. 188. 28; Macq.

Dipt. n. Fr. 70. 5; id. Suit. I. 86. 22; Schumm. Tip. Sil, 87. 37; Zett.

Dipt. Scand. X. 396 L 38; Schiner, Fn. austr. II. 522.
15 — 18 mm. — Aschgrauw. Sprieten zoo lang ais kop en snuit, bij het £
slechts een weinig langer; het tweede lid, soms ook, vooral bij het $, de drie
of vier eerste leden roestkleurig; de overige leden zwartachtig; de schaftleden
cylindrisch, met uitstaande borstels* Snuit van onderen donker bruingeel. Op
den thorax vier donkerbruine langsbanden; borstzij den van boven bleek rood-
geel. Achterlijf met donkere rugstreep; anus bij het £ matig dik; genitaliën
roestkleurig; de tang in den vorm van een paar hoorntjes; de laatste lijfsring
naar onderen driehoekig verbreed en met een bosje goudglanzige haren voorzien ;
eierbuis van het $ kort, recht en spits, glanzig bruingeel. Pooten zwartbruin,
voordijen tot ruim de helft , achterste dijen tot bij de spits roodgeel. Kolfjes
geelachtig met donkeren knop. Vleugels bruingrauw , aan den wortel en voor-
rand bruingeel; randvlek bruin, voorafgegaan door eene witte vlek, die zich
naar onderen tot even over de schijfcel uitstrekt. 1)

1) Deze soort is sedert Meigen's tijd altoos voor T. lunata Linn. gehouden, ofschoon
Linnaeus' beschrijving te kort en te onvolledig is, om daaruit met volkomen zekerheid

VI. TIPULA. 371

Zeer gemeen bij den Haag ; ook te Rotterdam (Piag.) , te Utrecht (Six) , te
Groningen (De Gav.) en in Limburg (Maur.). Vliegtijd Mei en Juni.

26. T. Diana Meig. — Syn. T. Diana, Meig. Syst. Bescbr. I. 182. 29.
pi. 6. fig. 8; Macq. Suit. I. 86. 23; Schumm. Tip. Sil. 85. 36; Zett.
Dipt. Scand. X. 3966. 39; Schiner, Fn. austr. II. 521; — T. Turcica,
Fabr. Ent. Syst. IV. 237. 14; id. Syst. Anti. 27. 16; Meig. Klass.
I. 77. m; — Prionocera pubescens, Löw, Stett. Ent. Zeit. V. 170.
pi. II. fig. 30, 31.

11,5 — 16 mm. — Ascbgrauw. Op het voorhoofd boven de inwrichting der
sprieten een paar groetjes. Palpen en sprieten zwartbruin ; het tweede sprieten-
lid en de basis van het derde soms een weinig roestkleurig; de schaftleden
zonder borstelharen, bij het tf aan 't einde breeder en van onderen scheef
afgesneden , waardoor de sprieten van onderen min of meer zaagvormig getand
zijn. Thorax met vier donkerbruine langsbanden ; borstzijden van boven met
den gewonen bleek roodgelen band; de zijden van den achterrug, de achterkant
van den thorax, de zijnaad van het achterlijf alsmede de insnijdingen bleek
roodgeel; anus bij het <ƒ weinig verdikt; de genitaliën roestkleurig; de buitenste
aanhangsels van boven met een paar bladvormige organen; eierbuis dun en
spits, glanzig roestkleurig. Pooten zwartbruin; voordijen tot ruim de helft,
de achterste dijen tot dicht bij de spits roodgeel. Kolfjes geelachtig met don-
keren knop. Vleugels bruingrauw , aan den wortel en voorrand bruingeel ;
randvlek bruin; daarvóór eene witte vlek, die zich gebogen tot in de schijf-
cel uitstrekt.

Enkele exemplaren bij den Haag, in April, Juli, Augustus en October; ook
te Rotterdam (Piag.) en te Groningen (De Gav.).

27. T. luteipeonis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 2S8. 48 \
Schumm. Tip. Sil. 76. 31 ; Zett. Dipt. Scand. X. 3974. 45; Schuier, Fn,
austr. II. 519.

13,5—15,5 mm. — Sprieten bij het <? zoo lang als de thorax, bij het ?

af te leiden , dat hij haar en niet eene andere met witte plek vóór de randvlek heeft
bedoeld. Fabricius is de eenige, die eene andere soort als T. lunata L. heeft bestemd,
en wel die, welke thans onder den naam van T. ochracea Meig. (zie hierna n°. 30)
bekend is.

Uit de omstandigheid dat de hier als T. lunata beschreven soort in Zweden zeer zeld-
zaam is, althans veel zeldzamer dan andere soorten, die in aanmerking kunnen komen,
twijfelt ook Zetterstedt of Linnaeus niet eene andere op het oog had. In de oude
Linneaansche collectie, door Haliday indertijd onderzocht, staat onder het etiquet
T. lunata een exemplaar van T. ochracea Meig., hetgeen de opvatting van Fabricius zou
bevestigen. Intusschen zijn beide soorten zoo lang en zoo algemeen onder hare tegen-
woordige namen bekend, dat ik het gewaagd zou vinden, om die nu nog te ver-
anderen,

372 IX. TlPULIDAF,.

een weinig korter; de beide eerste leden geel, de volgenden zwartachtig, aan
de basis iets verdikt en met uitstaande borstelharen. Kop en thorax aschgrauw ;
snuit en palpen bruinachtig; op den thorax drie onduidelijke bruine langs-
banden, de middelste door eene donkere lijn gedeeld; borstzijden van boven
met den gewonen bleekrooden band. Achterlijf bruingeel, met eene donker-
bruine streep over den rug, in de zijden en langs den buik; de laatste ringen
geheel donkerbruin; anus bij het g iets verdikt; genitaliën slechts weinig uit-
stekend , van boven met een paar kegelvormige organen ; eierbuis van het $
roodgeel, dun en spits. Pooten donkerbruin; de dijen, met uitzondering der
spits, bruingeel. Kolfjes bleekgeel met donkeren knop. Vleugels eenkleurig
bruingeel, aan den voorrand roodgeel; randvlek bleekbruin; daarvóór eene
flauw aangeduide witachtige vlek , die zich tot in de schyfcel uitstrekt en
vooral tegen eene donkere oppervlakte zichtbaar wordt; de vorkcel zeer kort
gesteeld, soms bijna ongesteeld.

Een paar malen het <ƒ bij den Haag in October ; ook een £ te Driebergen
in October. Het % ken ik alleen uit de beschrijvingen.

28. T. Selene Meig. — - Syn. Meig. Syst. Beschr. VI. 288. 49 ; Schumm.
Tip. Sil. 92. 40; Zett. Dipt. Scand. X. 3955. 31; Schiner, Fn. austr.
II. 523.

18 — 20,5 mm. — Kop roodachtig grauw. Sprieten bij het £ iets langer
dan kop en thorax , bij het ? een weinig korter ; de eerste leden geel , de
volgenden grijs met donkere basis ; de schaftleden cylindrisch, borstelig. Palpen
roodgeel , het eindlid verdonkerd. Thorax aschgrauw , met vier bruine langs-
banden; borstzijden van boven en van achteren bleek roodgeel. Achterlijf
roestkleurig, met donkere rugstreep ; anus bij het £ verdikt, opgewipt,
zwartachtig ; genitaliën weinig uitstekend , met korte roodgele beharing ; anus
bij het $ langwerpig, glanzig zwart; eierbuis roestkleurig, met de beide
bovenste kleppen lang en spits, de beide ondersten korter en dikker. Pooten
roodgeel; spits van dijen en schenen, alsmede de tarsen zwartbruin. Kohjes
geelachtig, de knop in 't midden donker. Vleugels grijsachtig; randvlek bruin;
de daarvóór liggende witte vlek strekt zich tot over de basis der schyfcel uit;
de steel der vorkcel omtrent half zoo lang als de armen.

Bij den Haag in Mei en Juni , enkele exemplaren ; ook te Utrecht (Six).

29. T. fascipennis Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 187. 26 en VI.
286; Macq. Suit. I. 87. 26; Schumm. Tip. Sil. 94. 42; Zett. Ins. lapp.
842. 10; id. Dipt. Scand. X. 3948. 27; Schiner, Fn. austr. II. 524.

15 — 18 mm. — Bruinachtig okergeel. Sprieten bij het <ƒ zoo lang als de thorax,
bij het ? iets korter; de eerste leden roodgeel, de volgenden bruinachtig met
donkere basis; de schaftleden cylindrisch, borstelig. Palpen roodgeel, aan 't
einde donkerder. Thorax van boven licht aschgrauw, met drie weinig duidelijke
banden; borstzijden roodgeel, in 't midden lichtgrijs. Achterlijf met bruine
ïugstreep; anus bij het $ zeer dik, van boven met een paar opwaarts ge-

VI. TIPULA. 373

richte hoomtjes, aan wier basis zich een zijwaartsch uitsteeksel bevindt; van
achteren met een paar in een doorn eindigende kleppen, waartusschen een
witachtig middelstuk en een naar beneden gebogen doorn ; anus bij het $
mede iets verdikt, zwartbruin; eierbuis roestkleurig , met korte, aan den
wortel verdikte bovenkleppen en nog kortere onderkleppen. Pooten roodgeel,
met bruine spits van dijen, schenen en tarsen. Kolfjes bleekbruin, de knop
donker met witachtigen bovenrand. Vleugels grijsachtig; randvlek bruin; daar-
vóór eene witte vlek of liever dwarsbttnd, die bij het <ƒ tot in en zelfs voorbij
de schijfcel is vooitgezet en die cel bijna geheel vult, bij het $ tot dicht
aan den achterrand loopt.

Bij den Haag vrij gemeen in Juni tot Augustus; ook te Wassenaar (Piag.).

30. T. ochracea Meig. — Syn. T. ockracea, Meig. Klass. I. 68. 7; id.
Syst. Beschr. I. 186. 25; Macq. Dipt. n. Fr. 70. 6; id. Suit. I. 87. 25;
Schumm. Tip. SU. 88. 38; Zett. Ins. lapp. 842. 9; id. Dipt. Scand. X
3947. 26; Schiner, Fn. austr. II. 522; — T. lunata, Fabr. Spec. ins.
II. 402. 12; id. Ent. Syst. IV. 236. 13; id. Syst. Anti. 27. 15.

15 — 19 mm. — Roodachtig okergeel. Sprieten ter lengte van den thorax,

zwartbruin, aan den wortel met meer of minder uitbreiding roodgeel; de

schaftleden cylindrisch, borstelig. Palpen roodgeel, aan 't einde donkerbruin.

Thorax met vier langsbanden , meestal slechts iets donkerder dan de grond-

kleur. Achterlijf met min of meer duidelijke, bij het $ breedere rugstreep ;

anus bij het £ roodbruin, sterk verdikt, een weinig opgewipt, met roest-

kleurige beharing; genitaliën met een paar kleine, naar boven gebogen haakjes;

de laatste lijfsring van onderen met een uitstekend en bewimpeld plaatje ;

eierbuis van het $ glanzig roestkleurig, recht en spits. Pooten roodgeel; het

eind der dijen, schenen en tarsen bruin. Kolfjes geelachtig met donkeren

knop. Vleugels grijsachtig, met bruine randvlek; daarvóór eene witte vlek,

die tot in den wortel der schijfcel reikt.

Zeer gemeen bij den Haag; voorts bij Leiden (De Gr.) , bij Rotterdam
(Frans.), te Overveen (Piag.), in den Aerenhout (Weyenb.) , te Noordwij k ,
te Doorn, in de omstreken van Amsterdam en op Beekhuizen te Velp (Kink.),
bij Utrecht (Six), op Walcheren (De Man en G. v. W.), in Friesland (H. A.)
en in Limburg (Maur.). Vliegtijd Mei tot Juli.

31. T. peltostigma Schumm. — Syn. Schumm. Tip. Sil. 90. 39; Schiner,
Fn. austr. II. 522.

Gelijkt geheel op de vorige soort, ook in grootte; de randvlek der vleu-
gels is echter bleeker en bruinachtig geel, soms nog bleeker dan de voor-
rand ; het £ mist bovendien het uitstekende plaatje onder aan den laatsten
lijfsring.

Ik ving eens het <$ in het Mastbosch bij Breda, in Juli.

374 IX. tipumdae,

VII. PACIIYRIIINA Macq. (Suit. I. 88). PI. XI. Hg. 3 en 4,

Van het vorige geslacht, waarmede de grootste overeenkomst bestaat, on-
derscheiden door een in den regel korteren aangezichtssnuit , door een dikker
en korter eerste lid der palpen , en vooral door de zeer kort gesteelde of ge-
heel ongesteelde tweede achtercel der vleugels ; uit de schijfcel ontspringen
namelijk drie aderen, waarvan de beide bovensten aan de basis tot elkander
naderen en soms zelfs vereenigd zijn, zoodat alsdan eene vorkcel ontstaat,
waarvan de steel, zoo deze er is, bijna altijd korter is dan het vijfde deel
der armen.

Deze kenmerken zijn, wel is waar, niet zeer scherp, en zelfs dat van het
aderbeloop kan voor sommige soorten tot twijfel aanleiding geven ; maar
niettemin zal niemand zich vergissen, als in aanmerking genomen wordt,
dat bijna al de Pac/tyr/iina-soorten geel en zwart geteekend zijn, eene kleur-
schikking, die bij geen der Tipula-soovten , hoe onderscheiden ook onderling,
voorkomt. Pach. annulicomis is de eenige, die in kleur met de eigenlijke
Tipulae overeenstemt en daardoor als 't ware den overgang vormt; doch bij
deze zal de altijd ongesteelde vorkcel wel spoedig den weg wijzen.

In habitus, levenswijze en gedaantewisseling is geen in 't oog vallend ver-
schil met het geslacht Tipula waar te nemen; voor de vroegere toestanden zie
Rösel, Ins. Belust. II, Musc. pi. I. Er zijn 19 Europeesche soorten van
Pachgrhina beschreven, waarvan er 12 in ons land voorkomen.

a. Thorax grauw, glansloos ; achterlijf eenkleurig bruin-

geel; sprieten bruin geringeld 1. annulicornls Meig.

Thorax geel met glanzig zwarte, soms zeer breede
langsbanden ; achterlijf zwart met gele teekening of
geel met zwarte teekening ; sprieten niet geringeld b

b. Randvlek der vleugels zwart of zwartbruin . . . c
Rand vlek bleekbruin j

c. De banden van den thorax zoo breed, dat zij

elkander raken, zoodat de thorax ook kan
worden genoemd zwart met gele vlekken . d
De banden van den thorax duidelijk van elkander
gescheiden , e

d. Achterlijf met drie of vier gele dwarsbanden . . c2. crocata Ljnn.
Achterlijf met gele zij vlekken 3 pralcnsis Linn.

e. Achterlijf zwart met gele dwarsbanden of geel met

zwarte rugvlekken f

Achterlijf geel met bruine of zwarte, soms afge-
broken langsbanden g

f. Palpen aan de basis- en 't einde bruin; borstzijden

zwart gevlekt 4. imperialis Meig.

Palpen geheel geel; borstzijden roestkleurig gevlekt. 5. flavipalpis Meig.

VII. PACHYRHINA, 375

ff. De zijbanden van den thorax recht 4); schaftleden
der sprieten bij het <? van onderen uitgesneden

(PI. XI. fig. 4) 6. lunulicornis Schumm.

De zij banden van den thorax van voren naar buiten
omgebogen; schaftleden der sprieten niet uitge-
sneden h

h, Achterd warsader en het einde der posticaal ader
bruin gezoomd; borstzijden zwart gevlekt; achter-
lijf bij het $ met breeden zwarten rugband, uit

aaneengehcchte, driehoekige vlekken bestaande . 7. quadrifaria Meig.
Achterdwarsader en het einde der posticaal-ader
zonder bruinen zoom; borstzijden bruinachtig
gevlekt of bijna ongevlekt; rugband van het

achterlijf smal i

i. Vleugelspits met bruine schaduw; randvlek der

vleugels groot 8. analis Schumm.

Vleugelspits ongeteekend ; randvlek klein .... 9. comicina Linn.
;'. De zij banden van den thorax recht; boistzijdon on-
gevlekt of met üauw roestkleurige plekken . .10. Scitrra Meig.
De zijbanden van den thorax van voren naar buiten
omgebogen; borstzijden met zwarte vlekken . . k
h. Nevens den ach ter rug ter wederzijde eene hoefijzer-
vormige zwarte vlek 11. macuhsa Meig.

Nevens den achterrug geen zoodanige vlek . . .12. HistrioY^hw

1. Pachyrhina aiinulicornis Meig. — Syn. Tipula annulicornis , Meig.

Syst. Beschr. VI. 289. 51; — Paihi/rhina annulieornis, Sehiner, Fn.

austr. II. 50 i; — Tpula variicornis , Schumm. Tip. Sil. 99. 46; —

Pac/tyrhina variicornis, Zett. Dipt. Scand. X. 4002. 11.

12,5 — 15,5 mm. — Sprieten bij het J zoo lang als kop en thorax, bij

het $ nauwelijks langer dan kop en snuit; in beide sexen roodgeel, van het

vierde lid de basis der leden een weinig verdikt en zwartbruin , waardoor de

sprieten een geringeld aanzien verkrijgen ; de schaftleden met uitstaande bor-

stelharen. Kop en thorax aschgrauw ; de snuit en palpen bruingeel; thorax

van boven met vier niet altijd duidelijke, donkere langsbanden ; de beide

middelsten smal en dicht bijeen; het halsschild , een band van daar naar den

vleugelwortel , alsmede het schildje geelachtig. Achterlijf bruingeel ; het zesde

en zevende lid bruinzwart; anus bij het £ dik, geelrood, van boven met

vier korte uitstekende deelen, van onderen met twee aaneengevoegde uitsteek-

1) Bij sommige exemplaren van P. quadrifaria is het vooreinde der zijbanden
verbleekt of bruinachtig en verliest zich in de grondkleur, zoodat alsdan die banden
recht schijnen te zijn. Zij worden door Zetterstedt als afzonderlijke soort (dentata)
beschouwd.

370 IX. T1PULIÜAE,

gels, die een grooten afhangenden kegel vormen; eierbuis van het $ bruingeel,
de bovenste kleppen zeer fijn en dun. Pooten bruingeel; spits der dijen en der
schenen, alsmede de tarsen zwartbruin. Kolfjes bruingeel. Vleugels een weinig
bruinachtig, in het $ met roodgele tint; randvlek zwartbruin; aderen aan den
wortel en bij den voorrand roodgeel, overigens zwartbruin en vooral bij bet
$ dik; de achterdwarsader, de posticaal-ader en de axillaar-ader bruingezoomd;
de aderen, die de schijfcel aan de achter- en onderzijde begrenzen, onge-
kleurd, waardoor die cel onvolkomen schijnt gevormd te zijn.

Bij den Haag in Mei en Juni niet zeldzaam; voorts te Noordwijk (V. V.),
te Overveen (Grebn.) , in den Haarlemmerhout (Weyenb.) , te Ede (Kink.) en
te Empe (V. Eyndh.).

2. P. crocata Linn. — Syn. Tipula crocata, Linn. Fn. Suec. 1739; Fabr.
Spec. ins. II. 401. 5; id. Ent. Syst. IV. 234. 5; id. Syst. Anti. 25. 9;
Schrank, Fn. boica, III. 2295; id. Ins. austr. 423. 854 (enkel het ?) ;
Schaeff. Icon. 126. fig. 4; Meig. Klaas. I. 72. 15; id. Syst. Beschr. I.
192. 35; Macq. Dipt. n. Fr. 77. 20; Schumm. Tip. Sil. 120. 56; Zett.
Ins. lapp. 845. 20; — Pachyrïdna crocata, Macq. Suit. I. 88. 1; Zett.
Dipt. Scand. X. 3987. 1; Schiner, Fn. austr. II. 508; — Tipula flavo-
fasciata, De G. Ins. VI. 349. 10.

13,5 — 18 mm. — Donkerzwart. Voorhoofd van voren eenigszins kegelvormig
uitstekend, met goudgele dubbelvlek. Sprieten en palpen zwart ; de sprieten
ongeveer zoo lang als de thorax; de schaftleden aan de basis verdikt. De drie
glanzig zwarte banden van den thorax zoo breed , dat zij elkander raken ,
waardoor bijna alleen gele vlekken overblijven op het halsschild, de schouders,
in de borstzijden, in de achterhoeken en vóór de kolfjes. Achterlijf fluweelig,
van boven met drie gele , vrij breede dwarsbanden , bij het $ soms nog niet
een vierden band, die van achteren uitgesneden of zelfs in 't midden afge-
broken en tot een paar vlekken ingekrompen is; buik met gele vlekken;
genitaliën van het <$ zwart, met roodgele weinig uitstekende aanhangsels;
eierbuis van het ? spits, bruingeel. Pooten zwart; wortel der dijen roodgeel'
Kolfjes zwartbruin , de knop aan het einde bleek. Vleugels met llauwe bruin-
achtige tint, aan den wortel een weinig roodgeel, aan de spits met doukere
schaduw; aderen zwartbruin, de posticaal-ader dikker; randvlek zwart , daar-
onder een bruine zoom over de dwarsaderen en het eind der posticaal-ader.

Van tijd tot tijd in Juli bij den Haag gevangen , ook op Staalduinen en te
Arnhem (V. d. W.) ; voorts te Leiden en te Rotterdam (V. V.), te Haarlem
(Weyenb.), te Utrecht (Six) , te Driebergen (V. Bemin.), te Maarsbergen
(Kink.), op Walcheren (G. v. W.) , te Breda (Heyl.), te Groningen en te Zuid-
laren (Cl. M.) en in Limburg (Maur.).

3. i\ pratensis Linn. — Syn. T'qmJa pratensis , Linn. Fn. Suec. 1745
Fabr. Spec. ins. II. 403. 13; id. Ent. Syst. IV. 237. 15; id. Syst. Anti.
27. 17; Schrank, Fn. boica 111. 2300; Meig. Klass. I. 73. 16; id. Syst

VII. PAC11YRHINA. 377

Beschr. I. 194. 37; Sehumm. Tip. SU. 122. 57 ; Sehaeffer, Icon. 15,

fig. 3; — Pachi/rhina pratensis , Macq. Suit. I. 89. 2; Zett. Dipt.

Scand. X. 3989. 2 ; Sehiner , Fn. austr. II. 507 ; — Tipula vanegata ,

De G. Ins. VI. 346. 8.
13,5 — 18 mm. — Kop en thorax als bij de vorige sooit; het voorhoofd
iets minder vooruitstekend ; ter wederzijde van den achterrug eene gelo vlek.
Achterlijf met grauwachtig waas, bleekgelen wortel en bleekgele, veelal aan-
eengeschakelde zijvlekken; genitaliën van het <ƒ geel, weinig uitstekend, van
onderen met korte en dichte beharing ; eierbuis van het $ glanzig bruingeel.
Pooten zwart, met grijze heupen en roodgelen wortel der dijen. Kolfjes geel
met den knop zwartachtig gevlekt. Vleugels met bruinachtige tint; randvlek
en aderen zwartbruin ; de dwarsaderen onder de randvlek benevens de vleugel-
spits een weinig bruingezoomd.

Zeer gemeen; vliegt in Mei en Juni. Behalve bij den Haag, waargenomen
op de Gliphoeve en te Voorst (V. V.), te Utrecht (Six) , aan de Bilt en te
Ede (Kink.), aan de Rotterdamsche plassen, te Noordwijk en te Breda (Piag.) ,
te Amsterdam (Frans.), te Haarlem (Weyenb), te Groningen (De Gav.) , op
de duinen bij Koudekerke (De Man) en in Limburg (Maur.).

4. P. iitiperialis Meig. — Syn. Tipula ïmperialis, Meig. Syst. Beschr. 1. 1 96.
39. pi. 6. fig. 9 en VI. 286; Sehumm. Tip. Sil. 118. 55; — Vachjrhina
imperialis, Macq. Suit. I. 89. 3; Zett. Dipt. Scand. X. 3991. 3; Sehiner,
Fn. austr. II. 508; — Tipula scalaris , Meig. Syst. Beschr. I. 195. 38.

11,5 — 19 mm. — Geel. Sprieten zwart; de wortelleden geel ; de schaftleden
aan de basis iets verdikt. Voorhoofd een weinig vooruitstekend, ter wederzijde
zwart gevlekt; het achterhoofd zwart, welke kleur naar voren in eene spitse
punt uitloopt; de snuit somtijds van boven zwart ge\lekt. Palpen bruingeel,
aan de basis en het einde bruin. Op den thorax drie matig breede, duidelijk
afgescheiden, glanzig zwarte langsbanden, de beide z'rjdelingschen van voren naar
buiten omgebogen; de halskraag ter wederzijde zwart; achten ug met zwarten,
naar onderen verbreeden langsband ; in de borstzijden eenige zwarte vlekken ,
waarvan een in den vorm van een hoefijzer nevens den achterrug. Achterlijf
van boven met zwarten, in 't midden verbreeden achterzoom der ringen; de
laatste ringen bijna geheel zwart; buik zwartachtig gevlekt; genitaliën van het
cf een weinig uitstekend ; eierbuis van het $ roodbruin , spits. Pooten bruin-
zwart ; wortel der dijen en ook eenigszins der schenen bruingeel. Kolfjes zwait,
de knop van boven geel. Vleugels met bruingele tint; randvlek en aderen
zwartbruin ; de vleugelspits een weinig bruinachtig gezoomd.

Zeldzaam ; ik ving de soort slechts een paar malen bij den Haag in Juli.

5. P flavipalpis Meig. — Syn. Tipula favipalpis Meig. Syst. Beschr. VI.

290. 52 ; — Pachgrhina Jlavipalpis , Sehiner, Fn. austr. II. 508.
Gelijkt op de vorige soort, ook in grootte. De palpen zijn geheel geel;
de vlek op de snuit ontbreekt steeds ; de zwarte vlekken in de borst-

378 1\. TlPULIDAft,

zijden zijn kleiner en deels roestkleurig ; de hoefijzervormige vlek nevens den
achierrug is echter even duidelijk, Achterlijf op den eersten ring met zwarte
vlek, die in 't midden door eene gele lijn gedeeld is; de volgende ringen met
zwarte dwarsbanden of liever halfronde vlekken ; de buik eenkleurig geel,

Ik ving enkele malen het fj> in het Ilaagsche bosch ; ook te Wassenaar
(V. Bemm.).

Het verschil tusschen deze en de voorgaande soort is zoo weinig in 't oog
vallend, dat ik bijna geneigd zou zijn slechts aan eene variëteit te denken,

6, P. luiiulicornis Schumm. — Syn. Tipula Iwnulicornis , Schumm. Tip.
Sil. 107. 50; — Pachjrhma luiiulicornis, Schiner, Fn. austr. II. 504.

18,5 — 17 mm. — Glanzig roodgeel. Op den schedel eene smalle zwarte
vlek, die zich op het achterhoofd voortzet; snuit ter wederzijde bruin. Sprieten
en palpen donkerder of lichter bruin; de sprieten bij het g merkelijk langer
dan kop en thorax; de schaftleden aan beide einden verdikt en van onderen
als uitgesneden (PI. XI. fig. 4); bij het $ de sprieten veel korter, met nauwe-
lijks eenig spoor van verdikking der leden. Thorax met drie glanzig zwarte
langsbanden; de zijdelingschen van voren niet omgebogen ; borstzij den van boven
roestkleurig gevlekt, boven de heupen met zwartbruine teekening; de plek
waarop de kolfjes zijn ingeplant, zwart. Achterlijf met zwarte of zwartbruine
langsstreep over den rug en in de zijden; de laatste ringen bruin; genitaliën
van het £ dik , roestkleurig, met een paar haakvormige aanhangsels en een
kort, smal, dicht behaard middelstuk; eierbuis van het % roestkleurig, spits,
Pooten roodgeel, met het einde der dijen en schenen, alsmede de tarsen
zwartbruin. Kolfjes bruingeel ; de knop zwartachtig gevlekt. Vleugels met bruin-
gele tint; aderen en randvlek zwartbruin; de laatste scherp begrensd, het einde
der randcel vrijlatende; de vleugelspits, de dwaisaderen onder de randvlek,
de achterdwarsader en het eindstuk der posticaal-adei min of meer bruin
gezoomd.

Vrij zeldzaam bij den Haag in Juni tot Augustus (V. d. W.) ; ook te Leiden
(De Gr.), te Empe (V. Eyndh.) en in Groningen (De Gav.).

7. P. quadrifaria Meig. — Syn. Tipula quadnfaria , Meig. Syst. Beschr.
I. 199. 43; Schumm. Tip. Sil. 103. 48; — Pachyrldna auzdrifaria ,
Schiner, Fn. austr. IL 505; — Tipula dentata , Meig. Syst. Beschr. VIL
35. 00; — Pachi/rhina dentata, Zett. Dipt. Scand. X. 3992. 4; Bwst. I.
144. 78; — Pachrhina fascipennis , Zett. Dipt. Scand. X. 39U3. 5;
Bwst. 111. 17. 107. J

42,5 — 14,5 mm. — Geel. Op den schedel eene zwarte, naar voren spits
toeloopende vlek ; snuit met bruine vlek. Sprieten bij het <ƒ iets langer dan
kop en thorax, bij het $ korter; de diie eerste leden geel ; de volgenden zwart-
bruin , aan den wortel een weinig verdikt. Palpen bruingeel ; het eerste lid
bruin. Thoiax met drie glanzig zwarte langsbanden ; de beide zijdelingschen
van voren buitenwaarts omgebogen, aan het vooreindw echter dikwijls bruin-

VIL PACIIYRHINA. 370

achtig en verbleekt, zoodat zij alsdan recht schijnen te wezen; borstzijden met
zwarte vlekken ; achterrug met bruinen langsband, in eene glanzig zwartbruir.e vlek
eindigende. Achterlijf met zwarte zijlijn en eene vrij breede zwarte of zwart-
bruine rugstreep, die bij het 5 zich gewoonlijk tegen den achterrand van eiken
ring verbreedt en daardoor aan de kanten getand is; genitaliën van het <$ dik;
de buitenste aanhangsels klein , haakachtig opwaarts gebogen ; anus ook bij het $
een weinig verdikt; de eierbuis niet langer dan de laatste lijfsring, roestkleurig.
Pooten roodgeel; de spits der dijen en der ook in 't geheel iets donkerder
schenen, alsmede de tarsen zwartbrmn. Kolfjes bruingeel; de knop, behalve
aan de spits, donker. Vleugels met bleekbruine tint; aderen en randvlek zwart-
bruin; de randvlek groot en daaronder eene bruine schaduw, die zich tot over
de achterdwarsader en het eindstuk der posticaal-ader voortzet; ook de vleugel-
spits gebruind.

Van tijd tot tijd bij den Haag, in Juni en Juli (V. d. W.); ook te Rotter-
dam (Piag.) en te Amsterdam (Kink.).

Bij het vergelijken van een aantal exemplaren is het mij gebleken, dat som-
migen de banden van den thorax van voren recht hebben ; dit wordt echter
alleen daardoor veroorzaakt, dat het vooreinde der banden somwijlen verbleekt
en zich in de grondkleur verliest. Zetterstedt heeft zoodanige exemplaren
afzonderlijk als P. chntaia Meig. bestemd, en noemt zijne P. faxcipennis
overigens dan ook terecht y>P. dentatae ut ovum ovo similis". Meigen's be-
schrijving zwijgt geheel van den vorm der banden.

8. ?. analis Schumm. — Syn. Tipula analis , Schumm. Tip. Sil. 105.
49; — Pachgrhina analis, Schiner, Fn. austr. II. 505; — Pachyrhina
comicina, Zett. Dipt. Scand. X. 3996. 7; Bwst. I. 144. 77 en III. 17. 164.

11 — 19 mm. — Komt grootendeels met de vorige soort overeen. De
sprieten van het <ƒ zijn dikker, de schaftleden aan de basis meer verdikt
en vervolgens iets meer uitgesneden. De beide zijdelingsche zwarte banden op
den thorax zijn van voren steeds duidelijk omgebogen; de vlekken in de borst-
zijden zijn niet zwart, maar bruinrood ; de rugstreep op het achterlijf is
smaller en dikwijls afgebroken ; bij het $ neemt zij nimmer den getanden vorm
aan; de beide laatste l'yfsringen zijn geheel zwart; bij het £ zijn de haak-
vormige aanhangsels der genitaliën groot; het middelstuk is geheel verborgen
en de uitstekende rand van den laatsten lijfsring is ruig behaard; bij het $
is de eierbuis langer dan de laatste lijfsring en zijn vooral de bovenste kleppen
langer en steviger. Een duidelijk onderscheidingskenmerk leveren overigens de
vleugels, waar aan de achterdwarsader en het einde der posticaal-ader geen
spoor van bruine bezooming is; de vleugelspits is echter steeds gebruind.

Gemeen bij den Haag in Juni tot Augustus ; ook ving ik de soort op Staal-
duinen. Verdere vindplaatsen zijn Rotterdam (Frans.), Wassenaar (Piag.),
Valkenburg (Drechsler) , de Gliphoeve (V. V.) , Amsterdam en de middelduinen
bij Haarlem (Kink.), Wikkenburg (Wtt.), Groningen en Zuidlaren (Cl. M,
en De Gav.).

380 IX. TIPUL1DAE.

9, P. corniciiia Linn. — Syn. Tipula cornicina, Linn. Fn. suec. 174-7;
Fabr. Spec. ins. II. 403. 16; id. Ent. Syst. IV. 238. 21; id. Syst. Anti.
29. 25; Schrank, Fn. boica, III. 2301; Meig. Syst. Beschr. I. 200. 44;
Zett. Ins. lapp. 846. 24; — lipula Sannio, Meig. Syst. Beschr. VII. 36.
62; — Pachi/rJiina Sannio , Zett. Dipt. Scand. X. 3994. 6; Bvvst. III.
17. 167; _ fipnïa iridkolor, Schumm. Tip. Sil. 101. 47.pl. 3. fig. '1 ; —
Pachijrhina iridkolor, Schiner, Fn. austr. II. 505.

12 — 15,5 mm. — Ook deze soort gelijkt op de beide vorigen en vooral op
P. analis. De zijdelingsche banden op den thorax zijn van voren duidelijk om-
gebogen; borst en borstzijden zijn geheel ongevlekt; de rugstreep op het achter-
lijf is ter wederzijde vlekkig verbreed ; de laatste lijfsringen meestal donker;
genitaliën van het <ƒ dik, met de buitenste aanhangsels breed en kort, omge-
bogen • het middelstuk van onderen uitstekend , griffelvormig , aan 't einde
verdikt ; eierbuis van het ? dun en spits. Vleugels met flauwe bruine tint ,
sterk iriseerend ; de zwartbruine randvlek zeer klein; de aderen zoowel als
de vleugelspits zonder bruine bezooming.

Bij ons zeldzaam. Ik ving eens een $ in Augustus te Arnhem ; verder zijn
mij als vindplaatsen bekend Rotterdam (V. V.), Zutfen (V. Eyndh.) en Haren-
derdijk (De Gav.).

Naar de zeer korte beschrijving van Linnaeus is het niet gemakkelijk uit te
maken , of zijne Tipula cornicina tot deze of tot eene der beide vorige soorten
behoort. Hij zegt evenwel „alis hyalinis , puncto marginali fusco", en daaruit
blijkt dat bij zijne soort de randvlek slechts klein moet geweest zijn, iets wat
eer op bovenstaande soort dan op de beide anderen van toepassing is. Zetter-
stedt heeft in zijne Insecta lapponica dezelfde opvatting, maar is later in de
Diptera Scandinaviae daarop teruggekomen, en heeft toen als P. cornicina L.
eene soort beschreven , die volkomen aan P. analis Schumm. beantwoordt ,
maar die in Zweden vrij zeldzaam schijnt. Daarentegen is de bovenstaande
soort (bij hem P. Sannio) aldaar zoowel als in Duitschland gemeen , het-
geen aan de juistheid mijner determinatie als P. cornicina L. nog meer
waarschijnlijkheid bijzet. Eindelijk heeft Haliday, bij zijn onderzoek der oude
Linneaansche collectie (thans te Londen bewaard wordende), onder het etiquet
Tipula cornicina werkelijk Schummel's T. iridkolor gevonden. Op grond van
dit alles laat het zich m. i. wel verdedigen , deze soort als P. cornicina te
bestemmen.

10. P. Scurra Meig. — Syn. Tipula Scurra, Meig. Syst. Beschr. I. 198.
41; Zett. Ins. lapp. 845. 22; Schumm. Tip. Sil. 112. 52; —Pachyrhna
Scurra, Macq. Suit. I. 90. 5; Zett. Dipt. Scand. X. 4000. 10; Schiner,
Fn. austr. II. 50G.

15—21,5 mm. — Helder okergeel , na den dood meestal in roodgeel over-
gaande. Sprieten bij het g zoo lang als de thorax ; de schaftleden aan de basis
verdikt en vervolgens een weinig uitgesneden; bij het % de sprieten korter,
de schaftleden cylindrisch; in beide sexen de beide, soms de drie eersteleden

Vïï. PACHYRHINA. 381

geel, de overigen zwartachtig. Schedelvlek bruin, naar voren toegespitst, niet
altijd duidelijk; palpen bruinachtig. Thorax met drie glanzige, zwarte of
donkerbruine langsbanden , de zijdelingschen van voren niet omgebogen ; börst-
zijden bij het g ongevlekt, bij het $ met licht roestkleurige plekken; achter-
rüg veelal met donkere langsstreep. Achterlijf slank , bij het £ zoo lang als
de vleugels, bij het $ iets langer; over den rug eene smalle zwartachtige
langsstreep en soms ook dergelijke zijstrepen; anus bij het g dik; de bovenste
aanhangsels kort , een weinig gebogen ; de onderrand van den laatsten lijfsring
niet vooruitstekend; eierbuis van het $ glanzig, lang en fijn. Pooten roodgeel;
spits van dijen en schenen , alsmede de vier laatste tarsenleden bruin. Kolfjes
bruingeel, met donkeren knop. Vleugels met bruingele tint; aderen zwart-
bruin; randvlek bleekbruin.

Deze soort ving ik bij den Haag, te Bloemendaal, aan de Vogelenzang, te
Amersfoort, te Driebergen, bij Arnhem en bij Zutfen; voorts werd zij aange-
troffen te Wassenaar (V. V.), aan den Hoek van Holland en te Maarsbergen
(Piag.) , te Doorn (De Gr.) , op Beekhuizen (Kink.) , te Zuidlaren (Cl. M.) , te
Diever (De Gav.) en in Limburg (Maur.). Vliegtijd Juli tot half September.

11. P. maculosa Meig. — Syn. Tipula maculosa, Meig. Syst. Beschr. I.
197. 40; Macq. Dipt. n. Fr. 77. 19; Schumm. Tip. Sil. 114. 53; —
Pachyrh'na maculosa., Macq. Suit. I. 89. 4; Zett. Dipt. Scand. X. 3997.
8; Schiner, Fn. austr. II. 506; — Tipula macuhda, Meig. Klass. I. 71
13; — Pachyrhina jiavescens , Walk. Dipt. Brit. III. 332. 35 (part.).
9,5—17 mm. — Geel. Schedelvlek zwart, driehoekig, van voren spits toe-
loopend; de snuit van boven en aan het einde zwart; palpen bruin; het
tweede en derde lid aan het einde witachtig. Sprieten zwart, bij het g zoo
lang als de thorax, bij het $ iets korter; de schaftleden cylindrisch. Op den
thorax drie glanzig zwarte langsbanden, de beide zijdelingschen van voren bui-
tenwaarts omgebogen; borstzij den met eenige zwarte vlekken, ter wederzijde
nevens den achterrug eene maanvormige of liever hoefijzervormige , zwarte
vlek, die het verheven gedeelte vóór de kolfjes bezoomt; achterrug met
zwarten langsband. Achterlijf op den rug met een breeden , soms afgebroken,
zwarten langsband en gewoonlijk in de zijden en op den buik eene dergelijke
streep; anus bij het £ weinig verdikt, van achteren en van onderen dichten
fijn behaard; de buitenste aanhangsels klepvormig, waartusschen nog een paar
griffelachtige deelen uitsteken; het korte middelstuk mede griffelvormig ; de
onderrand van den laatsten lijfsring een weinig vooruitstekend; eierbuis van
het $ glanzig roestkleurig, recht en spits. Pooten roodgeel; dijen naar het
einde, spits der schenen, alsmede de tarsen bruin. Kolfjes bruingeel, de knop
donker gevlekt. Vleugels met eenige bruingele tint ; aderen donkerbruin ; rand-
vlek bleekbruin.

Gemeen bij den Haag, in Mei en Juni; voorts te Rotterdam (Frans.), te
Warmond (V. Bemm.) , in het Haarlemmermeer (Wtt.) , in den Aerenhout
(Weyenb,), te Overveen en te Rockanje (Piag.), op Walcheren (G, v. W<)> te

382 IX. tipulidaf:.

Utrecht (Six), te Voorst (Wtt.), te Zutfen (V. Eyndh.) en te Ede (Kink.).

12. P. Ilistrio Fabr. — Syn. Tipuïa Ilistrio, Fabr. Ent. Syst. IV. 237.

17. 1); id. Syst. Anti. 28. 21; Meig. Klass. I. 77. n; id. Syst. Beschr.

I. 198. 42; Schumm. Tip. Sil. 116. 54; Macq. Dipt. n. Fr. 76. 18;

Zett. Ins. lapp. 845. 23 ; — Pachj/rhina Ilistrio , Macq. Suit. I. 90. 6 ;

Zett. Dipt. Scand. X. 3999. 9; Schiner, Fn. austr. II. 507; — Tipuïa

/lavomaculata , De G. Ins. VI. 347. 9. pi. 19. fig. 2, 3; — Tipuïa line-

ata , Scop. Ent. Carn. 320. 852; — Tipuïa comicina, Meig. Klass. I.

71. 12; — Tipuïa maculosa, Zett. Ins. lapp. 845. 21; — Pachyrhina

favescens, Walk. Dipt. Brit. III. 332. 35 (part.).
11 — 15,5 mm. — Zeer verwant aan de vorige soort en zeer op haar
gelijkende, doch over 't algemeen de zwarte teekening minder uitgebreid. Het
zekerste kenmerk tot onderscheiding bestaat in het ontbreken der zwarte hoef-
ijzervormige vlek ter wederzijde van den achterrug; gewoonlijk zijn de vlekken
op de borstzijden kleiner en minder talrijk. De sprieten van het g zijn iets
langer; de rugstreep van het achterlijf is smaller en steeds afgebroken; de
zijstrepen zijn ontaard in langwerpige vlekjes.

Zeer gemeen en verspreid ; behalve bij den Haag , ving ik deze soort te
Wassenaar, op Staalduinen en te Hilversum ; verdere vindplaatsen zijn : Leiden
(Herkl.), Valkenburg (Drechsler), Rotterdam (Frans.), Overveen (Piag.), Haarlem
(Weyenb.), Noordwyk, het Buiksloter tolhuis en de Soester heide (Kink.),
Utrecht (Six), Goes (V. V.) en de duinen bij Koudekerke (De Man).

Volgens Haliday is in de oude Linneaansche collectie onder het opschrift
Tipuïa favescens een vrouwelijk exemplaar van P. Histrio Fabr. aanwezig.
Vermoedelijk is dat voorwerp er later bijgestoken. Linnaeus toch zegt in de
Fauna suecica (n°. 1753) van Tip. favescens'. ,,Culice vulgari paullo major",
iets wat wel op Trichosticha fiavescens , maar volstrekt niet op Pacliyriiina
Histrio van toepassing is. Het is dus ten onrechte dat Walker deze laatste
Pack. fiavescens noemt»

VIII. NEPHROTOMA Meig. (III. Mag. II. 262). PI. XI. Og. 5.

Gelijkt in vorm en de meeste kenmerken op de beide vorige geslachten en
vooral op Pachyrhina , met welk laatste ook de gele kleur met zwarte teeke-
ning overeenstemt, alsmede het aderbeloop der vleugels, met name de onge-
steelde vorkcel (tweede achtercel) aan de vleugelspits. Aangezicht in een korten,
spits toeloopenden snuit verlengd. Sprieten (zie de boven aangehaalde afbeelding)
bij het <ƒ merkelijk langer dan kop en thorax, negentienledig; het eerste en
derde lid cylindrisch; het tweede napvormig; de verdere leden van onderen in
't midden diep ingesneden en daardoor eenigszins tweetandig; de laatste leden
eenvoudig; bij het $ de sprieten vijftienledig, eenvoudig. Palpen vierledig;

1) Tipuïa Histrio, Fabr. Ent. Syst. IV. 244, 51, is een Chirommus,

VIII. NEPHROTOMA. 383

het laatste lid veel langer en dunner dan de voorgaanden. Lijf, pooten en
vleugels als bij Tachyrhina.

Eene enkele soort , wier vroegere toestanden niet bekend zijn.

Nephrotonia dorsaïis Fabr. — Syn. Tipula dorsaïis, Fabr. Spec. ins.

403. 14; id. Ent. Syst. IV. 237. 16; id. Syst. Anti. 28. 20; Latr Gen.

Crust. IV. 256 ; — Nephrotoma dorsaïis , Meig. Klass. I. 80. 1 ; id. Syst.

Beschr. I. 202. 1. pi. 5. fig. 19-22; Macq. Snit. I. 91. 1; Zett. Dipt.

Scand. X. 4005. 1 ; Schiner, Fn. austr. II. 503.
11 — 15 mm. — Geel met de volgende zwarte teekening: eene vlek op den
schedel; vóór op den thorax drie breede, niet buitenwaarts omgebogen langs-
banden en daarachter twee vlekken ; op den achterrug eene dubbelvlek ; op het
achterlijf van boven eene langsstreep, die zich op de laatste ringen tot dvvars-
banden verbreedt, en twee fijne zijstrepen. Sprieten aan den wortel geel,
verder bruin j palpen geel. Borstzijden ongevlekt; de mannelijke genitaliën en
de eierbuis van het $ bruin. Pooten geel; dijen aan de spits, alsmede de zeer
dunne tarsen bruin. Kolfjes geel. Vleugels met eenige bruingele tint en zwart-
bruine randvlek.

Zeldzaam : eens het £ bij den Haag en een andermaal te Nijmegen (V. d. W.) ;
voorts te Overveen (Piag), te Haarlem (Weyenb.) en aan den Harendermolen
(De Gav.).

IX. TRIOGMA Schiner (Wien. Ent. Monatechr. VIL 223). PI. XI. fig. 6.

Kop meer breed dan lang; achterhoofd sterk gewelfd; aangezicht in een
korten snuit verlengd. Sprieten kort, zestienledig ; palpen vierledig, omge-
bogen; de leden bijna van gelijke lengte. Thorax matig gewelfd, van boven
met drie fijne langsgroeven ; halskraag duidelijk afgezonderd. Achterlijf zeer
langen slank, naar het einde iets dikker; mannelijke genitaliën uitstekend, met
dikke, een weinig opwaarts gebogen kleppen en van onderen met een paar
draadvormige aanhangsels, die echter soms verborgen zijn; eierbuis van het %
kort, met eenigszins stomp uiteinde. Pooten lang; dijen aan 't einde iets ver-
dikt; schenen met eindsporen; tarsen met duidelijke voetballen. Vleugels
in de rust een weinig uit elkander staande; hulpader in den voorrand uit-
mondende, en behalve door de worteldwarsader, nog door een ander dwars-
adertje met de subcostaal-ader verbonden; radiaal-ader in 't midden der vleu-
gellengte uit de subcostaal-ader voortspruitende, ongevorkt en zacht S-vormig
gebogen; vóór haar einde vereenigt zich met haar de subcostaal-ader, die
daartoe naar beneden buigt; cubitaal-ader even vóór de schijfcel uit de radiaal-
ader voortkomende, vervolgens een klein eind de bovenste grens der schijfcel
uitmakende en een weinig opwaarts gebogen in de vleugelspits uitloopende ;
middeldwarsader ontbrekende, wijl de discoidaal-ader, wier vertakkingen de
schijfcel vormen, van boven met de cubitaal-ader in onmiddellijke aanraking
komt; uit de schijfcel drie eenvoudige langsaderen naar den vleugelrand loo-
pende; achterdwarsader onder het midden der schijfcel ingewricht; posticaaU

384 IX. TIPUL1DAE.

ader voorbij de achterdwarsader plotseling naar beneden omgebogen ; anaal-ader
en axillaar-ader bijna recht.

Dit geslacht bevat slechts ééne soort, Tr. irisulcaia Schumm. Zij is 12 — 13
mm. lang, donker van kleur, en komt voor in Oostenrijk en Silezië, alsmede
in Scandinavië , doch is daar ook zeldzaam ; van hare gedaantewisseling is
niets bekend.

X. CYLINDROTOMA Macq. (Suit. I. 107). PI. XI. fig. 7—9.

Kop meer breed dan lang; achterhoofd sterk gewelfd; aangezicht in een
korten snuit verlengd; palpen vierledig; het laatste lid dun en iets langer dan
het voorgaande ; sprieten zestienledig ; de schaftleden langwerpig , met uitstaande
borstels. Thorax zonder langsgroeven. Achterlijf lang en dun, naar achteren
verbreed; mannelijke genitaliën dik; eierbuis met vier bladvormige kleppen.
Schenen rnet kleine eindsporen; voetballen duidelijk. Vleugels vrij breed, in de
rust een weinig uit elkander staande; hulpader aan het eind gewoonlijk zoowel
in den voorrand als in de subcostaal-ader ingewricht en behalve door de wor-
teldwarsader, nog door een dwarsadertje in 't midden met de subcostaal-ader
verbonden ; subcostaal-ader aan het eind naar beneden gebogen en zoo in de
radiaal-ader uitloopende; deze laatste op het midden der vleugellengte uit de
subcostaal-ader ontspringende, zacht S-vormig gebogen en ongevorkt, even
als de een weinig gebogen cubitaal-ader ; middeldwarsader kort, boven den
wortel der langwerpig vierkante schijfcel ; uit de schijtcel drie aderen naar
den vleugelrand loopende; uit de bovenste dezer aderen soms nog eene ver-
takking, die met eene bocht in de eerste achtercel opwaarts gaat en ver-
volgens rechtuit naar den vleugelrand loopt; deze vertakking is echter zeer
onderhevig om te ontbreken; somwijlen ook, doch zeldzaam, ontbreekt de
ader, die de schijfcel sluit, en blijven de twee, bijna even lange vorkcellen aan
de vleugelspits over 1); achterdwarsader aan "'t begin, zelden meer naar 't
midden der schijfcel geplaatst; posticaal-ader aan 't eind plotseling naar be-
neden omgebogen ; anaal-ader en axillaar-ader recht.

De larven hebben een rupsachtig aanzien, zijn groen van kleur en be-
doornd; zij leven op de bladeren van verschillende planten, als van SteUaria
nemanim (Boié), Anemone nemorosa (Zeiler) en Allium urslnum (Schiner). Van
de vier Europeesche soorten komen de beide volgenden in ons land voor.

De drie zwarte langsbanden op den thorax weinig
glanzig ; de vertakking aan de bovenader uit de
schijfcel meestal aanwezig; randvlek duidelijk . 1, cUstinctissuna Meig.

De zwarte thorax-banden zeer glanzig; de vertak-
king aan de bovenader uit de schijfcel in den regel
ontbrekende; randvlek bleek, weinig duidelijk ♦ 2. glabrata Meig.

1) Deze afwijking wordt voorgesteld op Meigen's afbeelding, dl. I. pi. 5. fig. 5,

X. CYLINDROTOMA. 385

1. Cylindrotonia distinctissima Meig. (PI. XI. fig. 7). — Syn. Limnobia
distinctissima , Meig. Syst. Beschr. I. 131. 37; Schumm. Limn. Sil. 159.
40; Zett. Ins. lapp. 835. 13; — Gylindrotoma distinctissima, Macq. Suit.
I. 107. 1; Zett. Dipt. Scand. X. 3902. 1; Schiner, Fn. austr. II. 563; —
Tipula brevicornis, Zett. Ins. lapp. 846. 25.

11,5 — 13,5 mm. — Bleekgeel. Sprieten bij het <$ langer dan kop en thorax,
bij het $ zoo lang als de thorax; de beide wortelleden geelachtig, de schaft
zwart. Op het voorhoofd eene driehoekige zwarte vlek, die zich gewoonlijk niet
op het achterhoofd uitbreidt. Palpen geel, aan 't einde zwartachtig. Op den
thorax drie breede , zwarte , weinig glanzige langsbanden , die van achteren
meestal samenhangen; borstzyden, borst en achterrug zwart gevlekt. Achterlijf
bruingeel; anus bij het <ƒ zwart; genitaliën van buiten bruin, van binnen
geel; de tangarmen breed, aan 't einde tweehoornig; in 't midden een paar
draadvormige organen; eierbuis van het $ met aan 't einde bladachtig uitgesne-
den kleppen. Pooten geel; spits van dijen en schenen, benevens de tarsen
zwart. Vleugels (fig. 8) bijna glasachtig, met iets geelgrauwe tint, zwart-
bruine aderen en bruine, duidelijke randvlek; schijfcel langwerpig; de vertak-
king aan de vleugelspits in den regel aanwezig.

In 't Haagsche bosch niet zeldzaam, van Mei tot Augustus ; ook te Utrecht (Six)*'

2. C. glabrata Meig. — Syn. Limnobia glabrata, Meig. Syst. Beschr. I.
142. 47 en VI. 274; Macq. Dipt. n. Fr. 96. 17; id. Suit. 1. 104.18; —
Cyhndrotoma glabrata, Schiner, Fn. austr. II. 563.

11,5 mm. — Bleekgeel. Sprieten in beide sexen nauwelijks zoo lang als kop
en thorax , geelachtig , naar het einde donker. Palpen geel. Voorhoofd bijna
geheel door eene zwarte vlek ingenomen , die ook meestal zich over het achter-
hoofd uitbreidt. Op den rug van den thorax drie breede, zwarte, zeer glanzige
langsbanden, die soms ineenvloeien ; borstzijden, borst en achterrug glanzig
zwart gevlekt. Achterlijf bruinachtig; anus van het J zwart, met de tangarmen
uitgesneden, doch niet eigenlijk tweehoornig. Pooten bruinachtig; de heupen en
de wortel der dijen bleekgeel. Vleugels (PI. XI. fig. 9) met grauwe tint en
zwartbruine aderen; randvlek zeer bleek en onduidelijk; de vertakking aan de
vleugelspits gewoonlijk niet aanwezig.

Enkele malen door mij bij den Ilaag en ook bij Zutfen gevangen ; ook te
Empe (V. Eyndh.).

XI. PHALACROCERA Schiner (Wien. Ent. Monatschr. VII. 224). PI. XI. fig. 10.

Kop meer breed dan lang ; voorhoofd sterk geweltd ; aangezicht in een korten
snuit verlengd; palpen vierledig; het eindlid iets langer dan het voorgaande.
Sprieten ter lengte van den thorax (bij het £ iets langer), zestienledig ; de
schaftleden cylindrisch , naakt, althans zonder uitstaande borstelharen. Thorax
zonder langsgroeven. Achterlijf lang en dun, naar het einde dikker; mannelijke
genitaliën stomp , met opstaande hoornachtige aanhangsels ; eierbuis van het %

25

386 IX. TIPULIDAF.

kort, met breede, bladachtige kleppen. Schenen met kleine eindsporen; voet-
ballen duidelijk. Vleugels smal en lang, in de rust uitstaande; huipader aan
't eind zoowel in den voorrand als in de subcostaal-ader ingewricht; subcostaal-
ader niet ver van de vleugelspits in den voorrand uitloopende en bovendien
dicht bij haar uiteinde door een dwarsadertje met de radiaal-ader verbonden;
radiaal-ader iets vóór het midden der vleugellengte uit de subcostaal-ader
ontspruitende en even als de merkelijk kortere cubitaal-ader zacht gebogen
en ongevorkt; middeldwarsader kort; schijfcel langwerpig vierkant; uit hare
buitenste begrenzing loopen drie aderen naar den vleugelrand , waarvan de
beide bovensten aan den wortel tot elkander neigen en soms werkelijk in
elkander loopen en dan eene kort gesteelde vorkcel vormen; achterdwarsader
dicht bij den wortel der schijfcel ingewricht; posticaal-ader aan 't einde duidelijk
naar onderen omgebogen; anaal-ader en axillaar-ader bijna recht.

Er is slechts ééne Europeesche soort. De groene , doornachtige , op rupsjes
gelijkende larven leven, volgens De Geer, in het water; bij aanraking rollen zij
zich ineen. De pop heeft aan het kopeinde een paar hoorntjes of liever adem-
halingsbuisjes, en aan het staarteinde een aantal haakjes.

Phalacrocera replicata Linn. — Syn. Tipula replicata, Linn. Fn. suec.
1755; Fabr. Ent. Syst. IV. 242. 41; id. Syst. Anti. 32. 43; De G. Ins.
VI. 351. 12. pi. 20. fig. 15; — Limonia replicata, Meig. Klass. I. 63.
24; — Limnobia replicata, Meig. Syst. Beschr. I. 142. 48; Macq. Suit.

I. 105. 20; Zett. Dipt. Scand. X. 3877. 55; — Limnobia nudicornis,
Schumm. Limn. Sil. 122. 14; — Phalacrocera nudicornis, Schiner, Fn. austr.

II. 562; — Tipula brevirostris , Zett. Ins. lapp. 844. 19.

15,5 mm. — Kop zwartbruin ; het voorhoofd een weinig glanzig ; de aan-
gezichtssnuit soms geelachtig; sprieten en palpen zwartachtig. Thorax van
boven aschgrauw, met drie donkere langsbanden ; borstzijden van boven, als-
mede het schildje en de achterrug geelachtig. Achterlijf geelbruin, met donkere
langsstreep; genitaliën van het <£ geel. Pooten bleekbruin, het einde van dijen,
schenen en tarsen donkerder. Kolfjes donkerbruin. Vleugels grauwbruin, met
langwerpige donkere randvlek en stevige zwartbruine aderen.

Zeldzaam ; ik ving eens het g in April bij den Haag en bezit nog een paar
exemplaren, door den Heer Six bij Utrecht en aan de Bilt gevangen.

XII. PEDICIA Latr. (Gen. Crust. IV. 255). PI. XI. fig. 11.

Kop een weinig samengedrukt ; voorhoofd boven de sprieten met een bultje ;
achterhoofd verlengd; oogen rond, fijn behaard; aangezicht kort, eenigszins
snuitachtig vooruitstekend; zuiger dik, behaard; palpen vierledig; het laatste
lid langer het voorgaande. Sprieten slechts weinig langer dan de kop, zestien-
ledig; het eerste lid lang en dik; het tweede bekervormig, de schaftleden
kogelrond , allengs kleiner wordende , met teedere beharing. Thorax sterk ge-
welfd; de hals verlengd, Achterlijf slank, een weinig plat; mannelijke genitaliën

XII. PEDICIA. 387

dik, zeer samengesteld; eierbuis van het ? klein, spits toeloopend. Schenen
met doornachtige eindsporen; voetballen duidelijk. Vleugels in de rust half
uitstaande; hulpader in 't midden en vóór den oorsprong der radiaal-ader
door een d warsadertje met de subcostaal-ader verbonden; subcostaal-ader aan
't einde in den voorrand ingewricht en even te voren door een dwarsadertje
met de radiaal-ader verbonden ; radiaal-ader in 't midden der vleugellengte uit
de subcostaal-ader ontspruitende, in 't midden van hare lengte gevorkt; de
daardoor gevormde vorkcel sterk opgebogen; de eerste subcostaal-cel aan hare
basis zeer breed, aan 't einde sterk versmald; cubitaal-ader ongevorkt, kort,
rechtstreeks uit de radiaal-ader of wel uit haren ondersten arm voortspruitende ;
middeldwarsader vrij lang; schijfcel vijf hoekig, drie aderen naar den vleugel-
rand uitstootende , waarvan de bovenste in eene driehoekige, langgesteelde
vorkcel eindigt; achterd warsader scheef, tegen den achterhoek der schijfcel in-
gewricht ; posticaal-, anaal- en axillaar-ader recht.

Tot dit geslacht behoort eene enkele soort, die door hare grootte en de
fraaie teekening harer vleugels uitmunt ; zij is bij ons onder de zeldzaamheden
te rekenen] volgens Schiner leeft de larve in het water.

Pedicia rivosn Linn. — Syn. Tipula rivosa, Linn. Fn. suec. 1738; De G.

Ins. VI. 341. 2. pi. 19. fig. 1 ; — Limonia rivosa, Meig. Klass. I. 62. 23.

pi III. fig. 14; — Limnobia rivosa, Meig. Syst. Beschr. I. 118. 1; Macq.

Dipt. n. Fr. 90. 1 ; Zett Ins. lapp. 832. 1 ; Schumm. Limn. Sil. 191.

61; — Pedicia rivosa, Latr. Gen. Crust. IV. 255; id. Cons. gén. 379.

442 Macq. Suit. I. 92. 1 ; Zett. Dipt. Scand. X. 3800. 1 ; Schiner, Fn.

austr. II. 527; — Tipula triangtdaris , Fabr. Ent. Syst. IV. 236. 10; id.

Syst. Anti. 27. 14. 1).
25 — 26 mm. — Voorhoofd en thorax lichtgrijs; aangezicht en sprieten rood-
bruin; palpen bruingeel, aan 't einde donker. Op den thorax drie bruine
langsbanden, de middelste door eene soms lichtere, soms donkerder lijn ge-
deeld ; de zijbanden van voren in eene groeve eindigende ; borstzijden geelachtig
grauw; schildje en eene vlek ter wederzijde er van geel; achterrug lichtgrijs,
aan de kanten roodachtig. Achterlijf lichtgeel of bleek geeigrauw, met breeden,
donkergrauwen , ter wederzijde nog donkerder gezoomden rugband; de laatste
ringen, vooral bij het J, zwartbruin ; mannelijke . genitaliën roestkleurig of
geelachtig; de zijkleppen dik en gewelfd, van boven met twee hoeken, waar-
van de voorste een opwaarts gebogen doorntje en de achterste een goudglanzig
haarbosje draagt; eierbuis van het $ lang en spits. Pooten bruingeel; de heupen
lichtgrijs ; de spits der dijen en schenen, alsmede de tarsen bruin. Kolfjes bleek-
bruin met donkeren knop. Vleugels bijna glasachtig, met eene donker bruin-
gele ot zwartbruine teekening, die aan het begin der wortelcellen een aanvang

1) In de oude Fabriciaansche collectie zou, volgens Meigen, onder het opschrift
«Tipula rivosa» Tip. varipennis Meig., volgens Staeger Tip, vitlata Meig. zijn ge»
plaatst;

388 IX. TIPULIDAE.

neemt, zich vervolgens in tweeën deelt en als een zoom langs de subcostaal-
ader en de posticaal-ader loopt; de bovenste zoom is ter plaatse waar de
radiaal-ader ontspruit , vlekkig verbreed ; beide zoomen zijn aan 't eind weder
verbonden door een schuin loopenden band , die een zoom over de dwarsaderen
vormt; de voorrandcel is in 't eerst glasachtig en vervolgens met roodgele tint.
Van deze prachtige Tipulide werd eens een vrouwelijk exemplaar te Beek
door een den zonen van den Heer Snellen van Vollenhoven gevangen; een
tweede voorwerp, mede een $, ving de Heer Kinker in Juni op Beekhuizen;
ook de Heer Maurissen ving een exemplaar in Limburg.

XIII. DICRANOTA Zett. (Ins. lapp. 851. 164). PI. XI. fig. 12.

Kop rondachtig ; aangezicht slechts weinig verlengd ; zuiger nauwelijks iets
uitstekend; palpen kort, vierledig; de leden van gelijke lengte; oogen rond,
microscopisch behaard. Sprieten bij het g langer, bij het ? korter dan de
thorax , dertienledig ; het eerste lid cylindrisch , vrij dik ; het tweede kort ,
bekervormig; de schaftleden ovaal. Achterlijf slank, achtringig, bij het £ een
weinig platgedrukt , bij het $ cylindrisch. Schenen met kleine eindsporen ;
voetballen duidelijk. Vleugels in de rust plat op het achterlijf liggende ; hulp-
ader op het midden en vóór den oorsprong der radiaal-ader, door een dwars-
adertje met de subcostaal-ader verbonden; radiaal ader voorbij het midden der
vleugellengte uit de subcostaal-ader voortspruitende , lang gevorkt ; haar boven-
arm door twee dwarsaderen met de subcostaal-ader verbonden; cubitaal-ader
ongevorkt, kort bij haar begin bijna rechthoekig omgebogen en vervolgens in
rechte lijn naar de vleugelspits loopende ; discoidaal-ader ter plaatse der dwars-
aderen in twee armen verdeeld , welke beiden op hunne beurt weder gevorkt
zijn of waarvan dit althans bij den bovenarm het geval is; schijfcel gewoonlijk
ontbrekend; middeldwarsader in dezelfde richting geplaatst als het steile wor-
telstuk der cubitaal-ader, zoodat het daarmede als 't ware ééne ader schijnt
uit te maken, uit wier midden eene langsader naar de vleugelspits loopt;
achterdwarsader een weinig meer naar de vleugelspits.

Geen der soorten van dit geslacht (er zijn er vijf uit Europa bekend) is tot
dusver in ons land aangetroffen. Zij zijn veel kleiner dan Pedicia, slechts 9 of
10 mm. lang en van grauwe of roodgele kleur. Van de gedaantewisseling is
niets bekend.

XIV. ULA Hal. (Ent. magaz. I. 153). PI. XI. fig. 13.

Kop rondachtig, vrij breed; aangezicht snuitachtig verlengd; zuiger uit-
stekend; palpen omgebogen, vierledig; de beide laatste leden langer dan de
voorgaanden; oogen rond, fijn behaard. Sprieten ongeveer zoo lang als de
thorax, zeventienledig; de schaftleden langwerpig, met dichte uitstaande be-
haring. Achterlijf een weinig samengedrukt, achtringig; de tangarmen van het
(ƒ stevig. Eindsporen der schenen uiterst klein; de voetballen duidelijk,

XIV. ula. 389

Vleugels over de geheele oppervlakte fijn behaard, vrij breed, aan 't einde
stomp ; hulpader vóór den oorsprong der radiaal-ader door een dwarsadertje
met de subcostaal-ader verbonden; radiaal-ader lang gevorkt; haar bovenarm
door een dwarsadertje aan de subcostaal ader, bijna aan 't eind van deze, ge-
hecht; cubitaal-ader ter plaatse der middeldwarsader uit de radiaal-ader ont-
spruitende en bijna recht naar de vleugelspits loopende; de radiaal ader op dat
punt plotseling opwaarts stijgende; discoidaal-ader eene volkomen schijfcel vor-
mende, waaruit drie eenvoudige langsaderen naar den vleugelrand loopen; de
eerste en tweede wortelcel ongeveer even lang; posticaal- en anaal-ader bijna
recht ; axillaar-ader zeer flauw gebogen.

Vier Europeesche soorten, van 6 tot 8 mm. lengte, waarvan er eene
bij ons voorkomt; de larven leven in paddestoelen.

Ula pilosa Schumm. — Syn. Limnobia pilosa, Schumm. Limn. Sil. 149.

34; Zett. Dipt. Scand. X. 3886. 62; — Ula pilosa , Schiner, Fn. austr.

II. 532; — Ula mollissima, Hal. Ent. Mag. I. 153; Macq. Suit. II.

651. 1; — Limnobia macroptera, Macq. Dipt. n. Fr. 102. 32; —

Cylindrotoma macroptera, Macq. Suit. I. 108. 3.
6,75—8 mm. — Geelachtig of grauwgeel; aangezichtssnuit en palpen bruin;
sprieten zwartachtig met gele wortelleden. Thorax van voren een weinig
verdonkerd, dat zich soms min of meer tot langsbanden uitbreidt. Achterlijf
naar het einde donkerbruin ; mannelijke genitaliën roodgeel , de tangarmen naar
het einde verdund en haakachtig omgebogen. Pooten bruingeel; de spits der
dijen, benevens de tarsen een weinig donkerder. Kolfjes geelachtig; de knop
aan de spits verdonkerd. Vleugels met bleek bruingele tint; de aderen bruin
en fijn; de rand vlek flauw.

Enkele exemplaren werden door mij in het Haagsche bosch gevangen ; ook
te Haarlem (Weyenb.) en te Driebergen (Six).

XV. TRICYPIIONA Zett. (Ins. lapp. 851. 165). PI. XI. fig. 14.

Kop langwerpig rond; aangezicht slechts weinig verlengd; oogen rond, fijn
behaard ; palpen cylindrisch , vierledig ; de leden ongeveer van gelijke lengte.
Sprieten nauwelijks dubbel zoo lang als de kop, zestienledig ; het eerste lid
cylindrisch; het tweede bekervormig; de drie of vier volgenden rondachtig en
al kleiner wordende ; de laatste leden zoo dicht in elkander gedrongen , dat zij
niet dan onder het microscoop te onderscheiden zijn. Hals kort. Achterlijf een
weinig plat, achtringig; mannelijke genitaliën uitstekend. Schenen met uiterst
kleine eindsporen; voetballen duidelijk. Vleugels naakt; hulpader vóór het
midden der vleugellengte door een dwarsadertje met de subcostaal-ader ver-
bonden; radiaal-ader ver voorbij het midden der vleugellengte uit de subcos-
taal-ader voortspruitende, langgevorkt; de armen der vork sterk opwaarts
gebogen en de bovenarm vóór het einde door een steil dwarsadertje met de
subcostaal-ader verbonden ; cubitaal-ader kort , uit den onderarm der radiaal-ader

390 IX. T1PULIDAE.

voortkomende en daarmede eene kortgesteelde voikcel uitmakende; middel-
dwarsader lang, van boven aan de radiaal-ader ingewricht, ter plaatse waar
deze zich in twee armen verdeelt; discoidaal-ader onder aan de middel-
dwarsader in twee armen gesplitst, welke beiden op hunne beuit weder zijn
gevorkt, zoodat aan het eind van den vleugel drie vorkcellen aanwezig zijn,
waarvan de bovenste de langste en de middelste de kortste is; schijfcel
ontbreken 1; achterdwarsader bijna het vervolg van de middeldwarsader uit-
makende ; de eerste en tweede wortelcel alzoo even lang ; posticaal-, anaal- en
axillaar-ader vrij recht en lang.

Tot dit ges'acht behoort slechts ééne soort, die bij ons nog al voorkomt,
doch van wier vroegere toestanden niets bekend is.

Tricyphona imniaculata Meig. — Syn. Limonia immaculata, Meig. Klass.

I. 58. 13; — Limnobia immaculata, Meig. Syst. Beschr. I. 148. 58;
Macq. Dipt. n. Fr. 105. 38; Schumm. Limn. Sil. 189. GO; — LimnopJriïa
immaculata, Macq. Suit. I. 100. 20; — Tricyphona immaculata, Zett.
Ins. lapp. 852. 1; id. Dipt. Scand. X. 4036. 1; Schiner, Fn. austr.

II. 531.

8 — 9 mm. — Donker aschgrauw. Sprieten en palpen zwaitbruin. Thorax
een weinig tot het gele neigende, met drie zwartbruine langsbanden; de
borstzijden lichtgrijs. Mannelijke genitaliën eenkleurig met het achterlijf; de
tangarmen stevig; eierbuis van het $ pekbruin. Pooten zwartbruin ; het eerste
heupenlid grijs; wortel der dijen geel. Kolfjes bleekgeel, de knop donker.
Vleugels bijna glasachtig, aan den wortel en langs den voorrand met iets gele
tint ; aderen zwartbruin ; van de randvlek is nauwelijks eenig spoor.

Bij den Haag (V. d. W.) ; bij Rotterdam (Piag.), aan de Schielandsche plassen
(Frans.), te Utrecht (Six), te Ede (Kink.) en te Groningen (V. Bemm.). De
soort schijnt twee generatiën te hebben, wijl zij in Mei en Juni en weder in
October voorkomt.

XVI. AMALOPIS Hal. (Walk. Dipt. Brit. addenda p. xv). PI. XI. fig. 15.

Kop rondachtig, een weinig samengedrukt; voorhoofd boven de sprieten
met een bultje; oogen rond, behaard; palpen vierledig; het laatste lid een
weinig langer dan het voorgaande. Sprieten kort, zestienledig; het eerste lid
cylindrisch , het tweede bekervormig, de volgende zes kogelig , de eindleden
dun. Achterlijf achtringig; mannelijke genitaliën met uitstekende tangarmen;
eierbuis van het $ spits. Schenen met eindsporen ; voetballen duidelijk. Vleugels
aan het einde afgerond ; hulpader en subcostaal-ader door een dwaï sadertje
vóór den oorsprong der radiaal-ader aan elkander verbonden ; radiaal-ader on-
geveer in 't midden der vleugellengte uit de subcostaal-ader voortkomende,
daar waar de cubitaal ader uit haar ontspruit, plotseling opwaarts gebogen en
vervolgens lang gevorkt; de bovenarm dezer vork door een dwarsadertje aan de
subcostaal-ader gehecht; cubitaal-ader bijna recht naar de vleugelspits loopende

XVI. AMALOPIS. 391

en als 't ware een vervolg van de radiaal-ader uitmakende; middeldwarsader
steil , van boven in den wortel der cubitaal-ader ingewricht; schijfcel lang-
werpig, drie aderen naar den vleugelrand uitstootende , waarvan de twee
bovensten aan de basis zijn genaderd of werkelijk aaneengehecht en soms eene
gestoelde vorkcel vormen; somtijds de schijfcel onvolkomen; achterd warsader
aan den wortel der schijfcel ingewricht; posticaal- en anaal-ader recht; axil-
laar-ader zacht gebogen.

Tot dit geslacht behooren een negental Europeesche soorten van 6 tot 20
mm. lengte en meest roodgele kleur, waaronder zich Limnobia Uttoralis,geni-
culata , occul'a van Meigen en unicolor van Schummel bevinden. De meesten
zijn bewoners van de berglanden. Er is dan ook geene enkele inlandsch. Ikheb
eene soort, A. tipidina Egger, leeren kennen uit exemplaren, door Dr. Piaget
in Zwitserland verzameld.

XVII. ANTOCIIA O. Sack. (Proc. of the acad. of nat. Sc. of Philadelphia,
1859. 219). PI. XI. fig. 16.

Kop rondachtig; aangezicht weinig verlengd; oogen rond, naakt; palpen
vierledig; de beide middelste leden korter dan het eerste en vierde. Sprieten
kort, zestienledig ; de schaftleden rondachtig, met uitstaande borstels. Achter-
lijf smal; aan de uitstekende, mannelijke genitaliën een paar korte en stompe
kleppen ; de aanhangsels naar binnen gebogen , smal. Schenen zonder eind-
sporen; voetballen onduidelijk. Vleugels breed; hulpader en subcostaal-ader zoo
dicht nevens elkander loopende,. dat zij moeielijk van elkander te onderscheiden
zijn ; uitmönding van beiden merkelijk vóór het einde van den voorrand ;
radiaal-ader vóór het midden van de vleugellengte met zeer spitsen hoek uit
de subcostaal-ader voortspruitende en even als de cubitaal-ader ongevorkt;
schijfcel kort en hoog, eenigszins scheef vierkant; uit haar loopen drie een-
voudige langsaderen naar den vleugelrand; achterdwarsader aan de basis der
schijfcel gehecht ; posticaal-ader tot het einde recht ; ook de anaal-ader recht ;
axillaar-ader zacht gebogen.

Dit geslacht bevat eene enkele soort, A. ojaalizans O. Sack., die 5 — 8 mm.
lang en roodgeel van kleur is ; zij werd door den Baron Osten-Sacken in Noord-
Amerika ontdekt en komt ook in Europa voor : zij werd namelijk door Von
Frauenfeld in Oostenrijk gevangen en ik heb haar leeren kennen uit voorwer-
pen, door Meyer-Dür uit Zwitserland naar 's Rijks Museum te Leiden ge-
zonden. In ons land is zij niet waargenomen.

XVIII. ELLIPTERA Schiner (Wien. Ent. Monatschr. VII. 222). PI. XI.'
fig- 17.

Kop dwarsrondachtig, dicht tegen den thorax aangesloten; aangezicht van
onderen tot een zeer korten snuit verlengd ; palpen omgebogen , vierledig.
Sprieten matig lang, zestienledig, het eerste lid cylindrisch , het tweede

39$ IX. TIPULIUA.E,

bekervormig , het derde in 't midden ingesnoerd; de volgenden bijna kogeliond.
Thorax platgewelfd , met zeer korten hals. Achterlijf slank , zeven- of acht-
ringig; mannelijke genitaliën uitstekend; de tangarmen vrij lang en smal,
eene ledige ruimte tusschen zich overlatende ; eierbuis van het $ kort, met op-
gebogen spits. Pooten dun j de schenen zonder eindsporen , doch tot aan 't
einde met beharing; voetballen onduidelijk. Vleugels in de rust plat op het
achterlijf liggende; de achterhoek rondachtig, slechts eenigszins hoekig;
hulpader even voorbij het midden der vleugellengte in den voorrand uitmon-
dende; radiaal-ader met spitsen hoek uit de subcostaal-ader voortspruitende,
dicht bij haar loopende , ongevorkt; cubitaal-ader aan de basis hoekig, even-
zeer ongevorkt; discoidaal-ader in eenen boog opwaarts stijgende, vervolgens
recht en in eene vork gespleten; haar hoofdtak geheel recht; er ligt alzoo
aan de vleugelspits eene vorkcel tusschen twee eenvoudige langsaderen; mid-
delde arsader dicht bij de basis van den bovensten arm der discoidaal-ader;
achterd warsader ingewricht op het punt, waar zich de discoidaal-ader voor de
eerste maal vertakt; posticaal-ader vóór haar einde naar beneden omgebogen;
anaal ader en axillaar-ader bijna recht; schijfcel ontbrekend.

Tot dit geslacht behoort slechts eene enkele soort , Eli. omissa Egg, , die in
Oostenrijk en Zwitserland voorkomt, en die ik heb leeren kennen uit een
Zwitsersch exemplaar in de collectie van Dr. Piaget aanwezig.

XIX. RIIAMPIUDIA Meig. (Syst. Beschr. VI. 281). PI. XI. fig. 18 en 19.

Kop rondachtig; achterhoofd gewelfd; aangezichtssnuit buitengewoon sterk
verlengd, ongeveer dubbel zoo lang als de kop, recht naar beneden gaande;
palpen aan het eind van den snuit, omgebogen, vierledig; de drie eerste
leden bijna van gelijke lengte; het laatste lid een weinig verlengd. Sprieten
korter dan de snuit, zestienledig; het eerste lid cylindrisch, de volgenden
rondachtig, met vrij lange borstels. Achterlijf achtringig; geslachtsdeelen van
het <£ met twee kleppen, die aan 't uiteinde slanke aanhangsels hebben.
Schenen zonder eindsporen; voetballen onduidelijk. Vleugels vrij smal en
lang , met rondachtigen achterhoek ; hulpader en subcostaal-ader dicht nevens
elkander loopende en beiden ver vóór het einde van den voorrand uitmondende;
radiaal-ader in 't midden der vleugellengte uit de subcostaal-ader ontsprui-
tende, ongevorkt, zeer bochtig loopende, vóór het eind van den voorrand
uitmondende en niet door een dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden;
cubitaal-ader scheef uit de radiaal-ader voortkomende, hoekig omgebogen en
vervolgens met zachte bocht naar de vleugelspits gaande ; schijfcel aanwezig ,
eenigszins vierkant, drie eenvoudige langsaderen naar den vleugelrand uit-
stootende; middeldwarsader kort, als 't ware het vervolg uitmakende van het
wortelstuk der cubitaal-ader ; achterdwarsader aan de basis der schijfcel ge-
hecht; posticaal-, anaal- en axillaar-ader recht.

Van de drie Europeesche soorten, die allen zeldzaam zijn en van wier
vroegere toestanden niets bekend is, komt ééne in ons land voor.

XIX. RHAMPHIDIA. 393

Rhaiuphidia loiijSfirostris Meig. — Syn. Limnolia longirostris , Meig. Syst.

Beschr. I. 146. 53. pi. 5. fig. 1 en pi. 6. fig. 6; Schumm. Limn. Sil.

402. -1 ; — Rhamphidia longirostris, Meig. Syst. Beschr. VI. 282. 1.

pi. 65 fig. 8; Macq. Suit. I. 93. 1; Zett. Dipt. Scand. X. 39S4. 1;

Schiner, Fn. austr. II. 558.

6,25 mm. •— Voorhoofd grijs; de lange aangezichtssnuit donkerbruin, aan

den wortel lichter; sprieten en palpen zwartbruin. Thorax roodgeel, op den

rug bruinachtig , met drie donkerbruine langsstrepen ; schildje en achterrug

aschgrauw. Achterlijf lichtbruin; genitaliën roodgeel. Pooten bruin; de heupen

en wortel der dijen geelachtig; spits der dijen en schenen, alsmede de tarsen

donkerbruin. Kolfjes geelachtig, de spits van den knop donkerder. Vleugels met

bleek bruingele tint; aderen bruin; de randvlek flauw bruin.

Eens het £ in de Plantagie te Rotterdam (Frans.) ; een tweede exemplaar
aan de Schielandsche plassen (Piag.).

XX. DICRANOPTYCIIA O. Sack. (Proc. of the acad. of nat. se. of
Philadelphia, 1859. 217). PI. XII. fig. 1.

Kop rondachtig; aangezicht in een korten snuit verlengd; oogen rond,
naakt; palpen vierledig, het laatste lid weinig langer dan het voorgaande.
Sprieten nauwelijks zoo lang als de thorax, zestienledig; de schaftleden rond-
achtig, naar het eind in afnemende grootte. Mannelijke genitaliën uitstekend;
de tangarmen lang, cylindrisch, aan 't eind met hoornachtige tegen elkander
gerichte aanhangsels. Schenen zonder eindsporen ; voetballen duidelijk. Vleugels
naakt , smal ; de achterhoek een weinig uitstekend ; hulpader veel korter dan
de subcostaal-ader, aan 't eind zoowel in deze als in den voorrand uitmon-
dende en bovendien door een dwarsadertje, kort voor de basis der radiaal ader
met de subcostaal-ader verbonden; radiaal-ader even vóór de halve vleugel-
lengte uit de subcostaal-ader ontspruitende, eerst naar beneden en vervolgens
opwaarts gebogen , ongevorkt en dicht bij het eind der subcostaal-ader met
deze door een dwarsadertje verbonden; cubitaal-ader mede ongevorkt en met
zachte buiging naar de vleugelspits loopende ; schijfcel volkomen , langwerpig vier-
kant, drie eenvoudige langsaderen naar den vleugelrand uitstootende ;- middel-
dwarsader kort; ach terd warsader even voorbij de basis der schijfcel ingewricht;
posticaal-ader en anaal-ader bijna recht; uit de laatstgenoemde gaat in 't midden
eene plooi, die veel op eene ader gelijkt en een eind wegs evenwijdig tusschen
haar en de posticaal-ader loopt; axillaar-ader aan het eind naar beneden gebogen.

Tot dit geslacht belmoren drie zeer verwante Europeesche soorten, die echter
zeldzaam zijn en van wier gedaantewisseling niets bekend is. Een van haar
komt ook in ons land voor.

Dicranoptycha fuscescens Schumm. — Syn. Limnob'ia fuscescens, Schumm.
Limn. Sil. 121. 13; Zett. Dipt. Scand. X. 3881. 58; — Dicranopti/cha
fuscescens, Schiner, Fn. austr. II. 560.

394 IX. TIPULIDAE.

10 — 11,5 mm. — Aschgrauw. Sprieten en palpen zwartbruin; de drie
eerste sprietenleden geel. Op den thorax vier niet altijd duidelijke, donkere
langsbanden ; borstzijden, schildje en achterrug lichtgrijs. Achterlijf van boven
donkerbruin, van onderen even als de genitaliën geel; jde aanhangsels der
tangarmen van het g zwart. Pooten donkerbruin ; de heupen en de wortel
der dijen geel. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met bruingele tint, zonder randvlek.

Ik ving eenmaal in Juli het $ aan het Jachthuis bij Zutfen. Op 's Rijks
Museum berusten exemplaren , door Meyer-Dür uit Zwitserland gezonden.

Eene tweede soort van dit geslacht, D. cinerascens Meig., is zeer aan de
bovenstaande verwant en komt daarmede in alles, ook in grootte , overeen , doch
bij haar zijn de sprieten ook aan den wortel donker. De derde soort, D.lwescens
Löw, heeft de lichte kleur der sprieten nog verder uitgebreid, zoodat zij soms
geheel geelachtig zijn; de borstels der sprieten zijn daarbij langer.

XXI. TIIAUMASTOPTERA Mik (Verh. Zool. bot. Ges. Wien. XVI. 302).
PI. XII. fig. 2.

Dit geslacht, op eene enkele Oostenrijksche soort gegrond, ken ik alleen uit de
beschrijving van Mik , die ik hier grootendeels even als zijne vleugelafbeelding
wedergeef. Kop dwarsrondachtig, een weinig platgedrukt; aangezichtssnuit matig
verlengd; oogen rond, naakt; palpen vierledig; de beide laatste leden van gelijke
lengte. Sprieten vrij kort, zestienledig, de schaftleden langwerpig rond, in
grootte afnemende en een weinig borstelig. Achterlijf zevenringig; genitaliën uit-
stekend; de tangarmen van het g dik en stomp; eierbuis van het $ lang, met
iets opgebogen spits. Schenen zonder eindsporen; voetballen onduidelijk. Vleu-
gels in de rust plat op bet achterlijf liggende; de achterhoek afgerond,
weinig uitstekend; de langsaderen behaard; hulpader ongeveer in het midden
der vleugellengte in den voorrand uitmondende; het dwarsadertje, dat de
hulpader met de subcostaal-ader verbindt, zeer dicht bij den oorsprong der
radiaal-ader; radiaal-ader ongevoikt, met de subcostaal-ader door eene dwars-
ader verbonden; cubitaal-ader ongevorkt; discoidaal-ader even vóór de middel-
dwarsader gevorkt ; de hoofdtak tot den vleugelrand recht ; de boventak in
eene vork gesplitst, wier armen langer zijn dan de steel; schijfcel ontbrekend ;
achterdwarsader op het vleugelmidden, ver vóór de eerste verdeeling der
discoidaal-ader, zoodat de tweede wortelcel de helft korter dan de bovenste
is ; posticaal- en anaal-ader recht ; axillaar-ader een weinig gebogen.

Eene kleine, teedere, bleekgele soort, Th. calceata Mik, veel op Tr ieltosti 'cha
imbuta Meig. gelijkende.

XXII. RI1IPI1HA Meig. (Syst. Beschr. I. 153). PI. XII. lig. 3 en 4.

Kop rondachtig; aangezichtssnuit een weinig uitstekend; oogen rond ; palpen
omgebogen, vierledig; de leden ongeveer van gelijke lengte. Sprieten veertien-
ledig; het eerste lid cylindrisch; het tweede en derde bekervormig; de vol-
genden kogehg en gesteeld , 'tzij bij het J alleen of wel in beide sexen gekamd,

XXII. RHiriDiA. 395

d. i. met een enkel of zelfs ter wederzijde met een gebogen griffelachtig uit-
steeksel. Achterlijf achtringig. Schenen zonder eindsporen; voetballen onduidelijk.
Vleugels vrij smal, in de rust plat op het achterlijf liggende; hulpader op halve
vleugellengte in den voorrand uitloopende; radiaal-ader iets vóór die uitmon-
ding uit de subcostaal ader voortspruitende, ongevorkt en door een dwars-
adertje aan het eind der subcostaal-ader met deze verbonden 1); cubitaal-ader
mede ongevorkt; schijfcel volkomen, eenigszins scheef vierkant, drie eenvoudige
langsaderen naar den vleugelrand uits'ootende; achterdwarsader aan of nog
iets vóór de basis der schijfcei ingewricht, zoodat de eerste en tweede wor-
telcel nagenoeg even lang zijn; posticaal-, anaal- en axillaar-ader bijna recht;
de aderen aan de vleugelspits fijn behaard.

In habitus en aderbeloop heeft dit geslacht veel overeenkomst met het
hierna voorkomende geslacht Limnobia. Er zijn drie soorten beschreven, waar-
van een tot onze Fauna behoort. Bh. ctenopTiora Löw werd door Von Heyden
uit vochtige eikenmolm gekweekt.

Rhipidia maculata Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 153. 1. pi. 5.
fig. 11 ; Macq. Dipt. n. Fr. 86. 1 ; id. Suit. I. 93. 1 ; Zett. üipt.
Scand. X. 4009. 1 ; Schiner, Fn. austr. II. 564.

6,75 — 8 mm. — Grauw. Het voorhoofd lichtgrijs; de sprieten en palpen
zwartbruin ; de sprieten bij het <$ van het vierde tot het dertiende lid dubbel
gekamd, bij het $ eenvoudig. Op den thorax drie donkerbruine langsbanden.
Achterlijf donkerbruin; mannelijke genitaliën roodgeel; de tangarmen verdikt
en stomp, aan de binnenzijde met korte aanhangsels; eierbuis van het $ spits
Pooten geelachtig; een ring vóór de spits der dijen, het eind der schenen en de
laatste tarsenleden bruin. Kolfjes bleekgeel met donkeren knop. Vleugels glas-
achtig, met een aantal flauwe zwartachtige stippen bezaaid, aan den voorrand
drie of vier grootere, donkerder vlekken; de dwarsaderen donker gezoomd.

Deze soort, zeer kenbaar aan de gespikkelde vleugels en in g aan de ge-
kamde sprieten, komt niet dan bij enkele exemplaren voor. Ik ving haar bij
den Haag en bij Utrecht. Als verdere vindplaatsen heb ik aangeteekend :
Rotterdam (Frans.), Leiden (V. V.), Noordwijk (Piag.), Haarlem ( Weyenb.) ,
Driebergen (Six), Zutfen (V. Eyndh.), Lekkum (H. A.).

De beide andere soorten van dit geslacht, Bh. uniseriata Schin. en ctenopTiora
Löw, wijken van de bovenstaande af doordien de vleugels, behalve de vlekken
aan den voorrand en de donker gezoomde dwarsaderen, geene stippen ver-
toonen; van de eerstgenoemde soort, die in Duitschland niet zeldzaam is,
zijn de sprieten van het £ slechts aan ééne zijde gekamd, die van het $ ge-
zaagd; van ctenoplora is alleen het $ bekend, dat even als het <ƒ van de
vorige soort, eenzijdig gekamde sprieten heeft.

1) Op de vleugelafbeelding PI. XII. fig. 4 is de subcostaal-ader aan haar einde te
veel uitgerekt ; zij loopt , zoodra zij door de dwarsader met de radiaal-ader verbonden
is , in den voorrand.

396 IXf TIPULIDAE.

XXIII. GERANOMYIA Hal, (Ent. magaz. I. 454). PI. XII. fig. 5 en 6. 1),

Ook dit geslacht staat in nauwe verwantschap met het volgende en heeft
er bijna al de kenmerken van; doch het is duidelijk onderscheiden door den
zeer verlengden mond en de zeer korte palpen. Niet alleen is het aangezicht
in een rechten snuit verlengd, maar ook de zuiger zelf is zoo lang, dat de
geheele mond bijna dubbel zoo lang is als de sprieten; de zuiger wordt door
de zeer smalle onderlip in twee gelijke deelen gescheiden en eindigt in een
paar smalle eindlippen ; de palpen steken ter wederzijde aan het einde van
den gezichtssnuit als een paar korte tepeltjes uit en schijnen slechts tweeledig
te z'yn. De sprieten zijn in beide sexen eenvoudig en veertienledig.

Er zijn twee soorten bekend. De eene, G. unlcolor Hal., komt in Engeland
en Ierland voor, maar schijnt op het vaste land van Europa te ontbreken; zij
is 9 — 11 mm. lang, donkergrauw met roestkleurigen thorax en grauwe, aan
den voorrand donker gevlekte vleugels. De andere soort , G. maculipennis Mik ,
die in Hongarije is gevonden en iets kleiner is, onderscheidt zich vooral door
de vleugelteekening, die uit zes grootere vlekken aan den voorrand en een
donkeren zoom der dwarsaderen bestaat.

XXIV. LIMNOBIA Meig. (Syst. Beschr. I. 116). PI. XII. fig. 7—9.

Kop rondachtig ; aangezicht van onderen snuitvormig verlengd ; oogen rond ,
naakt; palpen omgebogen, vierledig; het laatste lid weinig langer dan het
voorgaande. Sprieten in beide sexen eenvoudig, veertienledig; het eerste lid
cylindrisch , het tweede bekervormig; de schaftleden ovaal of rondachtig, met
uitstaande borstelharen. Thorax van voren in eenen hals verlengd. Achterlijf
achtringig, slank, bij het g eenigszins platgedrukt, met uitstekende genitaliën;
de tangarmen met hoornachtige aanhangsels. Schenen zonder eindsporen ; voet-
haken van onderen met een tandje; voetballen onduidelijk. Vleugels in de rust
plat op het achterlijf liggende , met afgeronden achterhoek ; hulpader onge-
veer op de halve vleugellengte in den voorrand uitmondende en steeds merkelijk
korter dan de subcostaal-ader; radiaal-ader gebogen en ^even als de cubi-
taal-ader ongevorkt; schijfcel vijf hoekig, drie eenvoudige aderen naar den
vleugelrand uitzendende; iniddeldwarsader kort; achterdwarsader aan of nog
iets vóór de basis der schijfcel ingewricht; posticaal-, anaal- en axillaar-ader
bijna recht.

Er zijn ruim 80 Europeesche soorten beschreven, waarvan er 16 bij ons
voorkomen en sommigen zelfs zeer gemeen zijn. Van enkelen is het bekend ,
dat de larven in vermolmd hout of in paddestoelen leven.

a. Uitmonding der hulpader in den voorrand merkelijk

1) Deee afbeeldingen zijn gevolgd naar Curtis, Brit. Ent. XII. 573.

XXIV. LIMNOBIA. 397

voorbij den oorsprong der radiaal-ader (PI. XII.

fig. 8) b

Uitmonding der hulpader vóór, boven of even
voorbij den oorsprong der radiaal-ader (fig. 9) . i

b. Bruine of bruingele soorten, met gevlekte en boven-

dien gewolkte vleugels c

Roodgele of roestkleurige soorten ; de vleugels
somtijds gevlekt, maar nimmer wolkig. ... e

c. De vlekken der vleugels donkerbruin en scherp ge-

teekend , althans die bij den voorrand ; ook in

de basis der bovenste wortelcel eenige vlekjes . 1. quadrinotaia Meig.
De vlekken der vleugels bleekbruin of grauw, niet
scherp geteekend; de basis der bovenste wor-
telcel ongevlekt cl

d. Dijen met drie bruine ringen ; vleugels aan den

voorrand met vier of vijf wolkige vlekjes . . 2. nubecnlosa Meig.
Dijen alleen met bruine spits ; vleugels aan den

voorrand met drie vlekken 3. flovipes Fabr.

e. Thorax met twee zwarte langsstrepen ; randvlek

der vleugels tot eene bochtige dwarsstreep over

de dwarsaderen verlengd 4. bifasciata Schrank.

Thorax met eene enkele of wel met drie donkere
langsstrepen; geen donkere dwarsstreep over de
vleugels f

f. Voordijen zwart, slechts aan den wortel geel . .5.nigropunctataSc\iumm.
Voordijen geel, hoogstens aan of bij de spits met

bruinen ring g

g. Voorhoofd geel 6. Stigma Meig.

Voorhoofd grauw h

h. Thorax van boven met eene enkele donkere langs-

streep; dijen vóór de spits met bruinen ring . 7. tripunctata Fabr.
Thorax van boven met drie donkere langsbanden;

dijen met bruine spits 8. trivittata Schumm.:

i, Vleugels, behalve de randvlek, nog met eenige

verdere donkere teekening • ;

Vleugels buiten de randvlek geheel ongevlekt . . I

j. Voorhoofd zilverglanzig 9. Dumetorum Meig.

Voorhoofd niet zilverglanzig Je

Tc. Vleugelspits donker gezoomd 10. didyma Meig.

Vleugelspits niet donker gezoomd 11. chorea Meig.

I, Thorax glanzig zwart; voorhoofd en borstzij den zil-
verglanzig .12. morio Fabr,

Thorax geelachtig of bruingeel, met of zonder
donkere langsstrepen; voorhoofd en borstzijden

398 IX. TIPULIDAK

niet zilverglanzig m

m. Randvlek der vleugels ontbrekende of nauwelijks

even aangeduid 13. modesia Meig.

Randvlek duidelijk n

n. Dijen niet bruinen ring vóór de spits; de dwars-
ader, die de subcostaal-ader met de radiaal-ader
verbindt , korter dan het eindstuk der subcostaal-
ader 14. 31 acrostigma Schumm.

Dijen met bruine spits; de genoemde d warsader
langer dan het eindstuk der subcostaal-ader . o
o. Eerste sprietenlid geel; voorhoofd geel . . . .15. lutea Meig.

Eerste sprietenlid donkergrauw; voorhoofd grijs . 16. stigmatica Meig.

1, Limnobia quadrinotata Meig. — Syn. L. quadrinotata , Meig. Syst.
Beschr. I. 144. 51; Schumm. Limn. Sil. 140. 27; Zett. Dipt. Scand.
X. 3847. 33; Schiner, Fn. austr. II. 566; — L. variegata, Macq. Dipt.
n. Fr. 07. 10.

11,5 — 13,5 mm. — Bruingeel. Voorhoofd, sprieten en palpen donkerbruin;
de wortelleden der sprieten roodgeel. Op den thorax vier zwartbruine langs-
banden, de beide zijdelingschen verkort; het bovengedeelte van den hals, eene
vlek ter wederzijde van het schildje en de achterrug mede zwartbruin ; borst-
zijden een weinig grauwachtig. Achterlijf bij het £ zwartbruin, aan den wortel
en deels ook in de zijden geelachtig; de genitaliën roodgeel; bij het % het
achterlijf bruingeel met donkerbruine rugvlekken; eierbuis dik, met korte
fijne eindkleppen. Pooten bruingeel; de spits der dijen en schenen, alsmede de
tarsen donkerbruin; vóór de donkere spits der dijen de grondkleur gewoonlijk
lichter. Kolfjes bleekgeel , de knop van boven donker. Vleugels (PI. XII. fig. 8)
wolkig, met bruine aderen en eenige bruine, scherp geteckende vlekken, als:
drie zeer kleine nevens elkander in de basis der bovenste wortelcel; een aan
den wortel der radiaal-ader; voorts de randvlek, die in tweeën is gescheiden,
met de tusschenruimte geel ingevuld; aan de randvlek hangt van onderen
eene vlek over den wortel der cubitaal-ader; de dwarsaderen een weinig bruin
gezoomd; vóór de vleugelspits een vlekkig afgebroken dwarsband; uitmonding
der hulpader merkelijk voorbij den oorsprong der radiaal-ader.

Niet zeldzaam, ofschoon nimmer in vele exemplaren te gelijk voorkomende.
Meermalen door mij in Juni en Juli bij den Haag en te Wassenaar gevangen ;
voorts op de Gliphoeve en te Drummen (V. V.), aan den Hoek van Holland
(Piag.),'te Utrecht (Six) en te Vorden (De Gav.).

2. L. nubeculosa Meig. — Syn. Limonia nubeculosa, Meig. Kiass. I.
60. 18; — Limnobia nubeculosa, Meig. Syst. Beschr. I. 140.44; Macq.
Dipt. n. Fr. OS. 2.; id. Suit. I. 104.16; Schumm. Limn. Sil. 119.
12; Zett. Dipt. Scand. X. 3851. 36; Schiner, Fn. austr. II. 56(5.

8 — 9 mm. -— Bruingeel, Kop met sprieten en palpen donkerbruin; oogen

XXIV. LIMNOBIA. 399

van boven dicht tot elkander genaderd. Op den thorax drie donkerbruine
langsbanden en ter wederzijde nog een streepje van dezelfde kleur; het boven-
gedeelte van den hals, eene vlek ter wederzijde van het schildje en enkele
plekken in de borstzijden mede donkerbruin. Achterlijf donkerbruin , met
geelachtigen achterzoom der ringen ; genitaliën van het <g roodgeel ; eierbuis van
het % spits. Pooten geel; dijen met drie bruine ringen, waarvan de eerste in
't midden, de laatste aan de spits; schenen en tarsen donkerder. Kolf j es geel,
de knop aan den wortel bruin. Vleugels grauw en bruinachtig gewolkt, langs
de subcostaal-ader in den vorm van vier of vijf donkere vlekjes; de dwars-
aderen min of meer bruin gezoomd; uitmonding der hulpader merkelijk voorbij
den oorsprong der radiaal-ader.

Den gansenen zomer zeer gemeen bij den Haag; voorts te Leiden en op de
Gliphoeve (V. V.), te Haarlem (Weyenb.), te Amsterdam (Kink.), te Utrecht
(Six), te Zutfen (V. Eyndh.) en in Limburg (Maur.).

3. L. flavipes Fabr. — Syn. Tipula Jlavipes , Fabr. Ent. Syst. IV. 241.
85; id. Syst. Anti. 30. 34; id. Mantissa insect. II. 323. 29; — Limonia
flavipes, Meig. Klass. I. 59. 16; — Limnobia Jlavipes , Meig. Syst. Beschr.
I. 150. 62; Schumm. Limn. SU. 117. 11; Zett. Dipt. Scand. X. 3852.
37; Schiner, Fn. austr. II. 567; — Limnobia analis, Meig. Syst. Beschr.
I. 141. 45 en VI. 274; — Limnobia nebulosa, Zett. Ins. lapp. 826. 16.

10 — 11,5 mm. — Zeer verwant aan de vorige soort. Kop met sprieten en
palpen zwartachtig, in vorm geheel gelijk aan nubeculosa. Thorax bruingeel;
de hals van boven, drie langsbanden op den rug, eene vlek ter wederzijde van
het schildje, vlekken in de borstzijden , benevens de achterrug donkerbruin;
de zijbanden op den rug meest vlekachtig en van den middelband verwijderd,
doch deze laatste soms zoo breed, dat bijna de geheele rug donker is. Achter-
lijf donkerbruin, met geelachtige insnijdingen of geelachtigen voorzoom der
ringen; genitaliën vuil roodgeel. Pooten geelachtig; dijen met bruine spits en
soms met eenig spoor van een tweeden donkeren ring; schenen en tarsen
min of meer verdonkerd. Kolf j es geel met donkeren knop. Vleugels bruingrauw
gewolkt , aan den voorrand met drie bruine vlekken ; de eerste aan den wortel
der radiaal-ader; de tweede een eind verder, aan de uitmonding der hulpader;
de derde (de eigenlijke randvlek) op de dwarsader, welke de subcostaal ader
met de radiaal-ader verbindt ; de dwarsaderen eenigszins bruingezoomd ; uit-
monding der hulpader voorbij den oorsprong der radiaal-ader.

Van tijd tot tijd bij den Haag, in Mei tot September (V. d. W.); ook
te Hillegom (Kink.).

4. L. bifasciata Schrank. — Syn. Tipula bifasciata , Schrank, Ins. austr.
428. 865; — Limonia xanthojptera , Meig. Klass. I. 56. 10; — Limnobia
xanthoptera, Meig. Syst. Beschr. I. 141. 46; Macq. Dipt. n. Fr. 95. 16;
id. Suit. I. 104. 17; Schumm. Limn. SU. 138. 26; Zett. Dipt. Scand. X,
3845. 32 j Schiner, Fn. austr. II. 568,

400 IX. TIPULIDAE.

12,5 rnm. — Helder roodgeel. Eene vlek op den schedel, alsmede de mond
en palpen zwart; sprieten geel, naar het eind verdonkerd ; de oogen minder
dicht bijeen dan bij de twee vorige soorten. Thorax zeer glanzig, van boven
met twee dicht nevens elkander liggende, donkerbruine langsstrepen , van
achteren daarnevens nog een vlekje van dezelfde kleur ; de hals van boven
bruin. Achterlijf met donkerbruine , meestal vlekkig afgebroken rugstreep en
bruinen zij rand; bij het £ de laatste ringen aan den buik zwart. Dijen met.
bruine spits. Kolfjes geel met donkeren knop. Vleugels met heldergele tint,
die vooral aan den voorrand krachtig is; op den wortel der radiaal-ader een
bruin vlekje ; de bruine randvlek naar onderen als een smalle zoom over de
dwarsaderen voortgezet; voorbij de uitmouding der subcostaal-ader meestal nog
een bruin stipje; de aderen bruin, die aan de vleugelspits gebogen en fijn be-
haard; uitmonding der hulpader merkelijk voorbij den oorsprong der ra-
diaal ader.

Van tijd tot tijd in Juni tot September bij den Haag , aan de Vogelenzang en
te Bloernendaal (V. d. W) ; verder te Amersfoort (V. V;) , in het Driebergsche
bosch (Kink.) , te Empe (V. Eyndh.) en in Limburg (Maur.).

De larve leeft in verschillende soorten van paddestoelen.

Het is wel aan geen twijfel onderhevig, dat Schrank met zijne Tipula
bifasciata deze soort bedoelt ; de naam van xanthoptera, veel later door Meigen
aan de soort gegeven, behoort dus voor den Schrank'schen naam te wijken.

5. L. nigropunctata Schumm. — Syn. Schumm. Linin. Sil. 112. 8;
Schiner, Fn. austr. II. 567.

8 — 11 mm. — Glanzig roodgeel; kop en monddeelen zwart; de oogen matig
Van elkander verwijderd. Sprieten bruin ; het derde lid en soms eenige vol-
genden geel of ten minste aan de basis van die kleur. Vóór op den thorax
eene zwarte streep, die zich ook op den hals voortzet ; achterrug in 't midden
met meer of minder uitbreiding donkerbruin. Achterlijf met zwartbruinen
achterzoom der ringen ; de laatste ringen meestal geheel zwartbruin ; genitaliën
van het £ bruin , aan den wortel geel ; eierbuis van het $ geel , vrij lang en
spits. Pooten geel; de voordijen zwart en alleen aan den wortel geel; achteiste
dijen met zwartbruine spits; ook het eind der schenen en de tarsen bruin.
Kolfjes geel. Vleugels met bleek bruingele tint en drie zwartbruine vlekjes
de eerste aan den wortel der radiaal-ader, de tweede aan de uitmond ing der
hulpader en de derde (de randvlek) op het dwarsadertje tusschen de subcostaal-
ader en de radiaal-ader; de vleugelspits, de dwarsaderen en ook min of
meer de posticaal-ader smal donkerbruin bezoomd ; uitmonding der hulpader
merkelijk voorbij den oorsprong der radiaal-ader.

In Mei en Juni jaarlijks in het Scheveningsche bosch te vinden; ook in
Limburg door den Heer Maurissen gevangen. Andere vindplaatsen zijn mij niet
bekend.

6. L. Stigma Meig. — Syn. Limn. Stigma, Meig. Syst. Beschr. I. 138,

XXIV. LIMN0B1A. 401

40; Macq. Suit. I. 103. 12; Zett. Dipt. Scand. X. 3858. 41; Schiner,
Fn. austr. II. 571; — Limit, sexnotata , Schumm. Limn. Sil. 111. 7.
9 — 10 mm. — Roodgeel, ook de kop, snuit, monddeelen, pooten en
kolfjes; palpen naar het einde bruinachtig; sprieten donkerbruin, met de drie
eerste leden roodgeel. Op den thorax van voren eene zwartbruine langsstreep ,
die zich ook over den hals uitbreidt. Achterlijf eenkleurig. Dijen met bruine
spits; ook de spits der schenen en de tarsen verdonkerd. Vleugels met eenige
bruingele tint en bruine aderen ; het aderbeloop als bij de vorige soort ; de
drie vlekjes aan den voorrand op dezelfde wijze geplaatst , doch veel kleiner en
flauwer; de beide eersten soms nauwelijks aangeduid, zoodat dan alleen eene
kleine randvlek overblijft.

Ik ving enkele voorwerpen in Juli en Augustus bij den Haag en aan de
Vogelenzang.

7. L. tripunctata Fabr. (PI. XII. fig. 7). — Syn. Tijmla tripunctata,
Fabr. Spec. Ins. II. 405. 26; id. Ent. Syst. IV. 241. 36; id. Syst. Anti.
31. 30; — Limonia tripunctata, Meig. Klass. I. 58. 14; — Limnobïa
tripunctata, Meig. Syst. Beschr. I. 138. 41; Macq. Dipt. n. Fr. 98. 20;
id. Suit. I. 103. 13; Schumm. Limn. Sil. 109. 6; Zett. Dipt. Scand. X.
3855. 39; Schiner, Fn austr. II. 568; — Tipula Phragmitidis , Schrank,
Ins. austr. 426. 860.

9 — 11 mm. — Gelijkt op de vorige soort, doch de kop en snuit is donker-
bruin; het voorhoofd grijs; de dijen hebben vóór de spits een bruinen ring,
doch de spits zelve is weder lichter; de drie vlekjes aan den voorrand der
vleugels zijn allen duidelijk.

Eene zeer gewone soort bij den Haag , vooral in Mei en Juni ; ook op de
Gliphoeve (V. V.), te Rotterdam (Piag.), te Utrecht (Six) en te Zutfen
(V. Eyndh.).

8. L. trivittata Schumm. — Syn. Schumm. Limn. Sil. 114. 9 ; Zett. Dipt.
Scand. X. 3857. 40 ; Schiner, Fn. austr. II. 568.

Ook deze soort is zeer verwant aan de vorigen, waarmede zij in grootte,
aderbeloop enz. overeenstemt. Even als bij L. tripunctata is bij haar de kop
donker en het voorhoofd grijs; even als bij L. stigma is de bruine ring der
dijen niet vóór, maar onmiddellijk aan de spits. Van beiden verschilt zij door-
dien op den thorax nevens de donkere langsstreep nog een paar kortere ,
bruine zijstrepen aanwezig zijn; deze teekening is evenwel niet zeer scherp.
De drie vlekjes op de vleugels zijn meestal weinig duidelijk, en het derde dezer
vlekjes , dat in den regel nog het meest zichtbaar is , ligt niet op de verbin-
dingsader tusschen de subcostaal-ader en de radiaal-ader, maar iets verder, op
de uitmonding zelve der subcostaal-ader.

In Juni en Juli zeer gemeen in het Haagsche bosch; ook aan de Schielandsche
plassen (Frans;).

26

402 IX. TIPULIDAE.

9. L. Dumetoruni Meig. — Syn. Limonia Dumetorvm , Meig. Klass. I.
54. 3; — Limnobia Dtimctorum , Meig. Syst. Beschr. I. 136. 36; Macq.
Dipt. n. Fr. 99. 22; id. Suit. I. 102. 9; Schumm. Limn. SU. 130. 20;
Zett. Dipt. Scand. X. 3859. 42 ; Schiner, Fn. austr. II. 569.

6,75 — 7,5 mm. — Roodgeel. Voorhoofd zilverglanzig ; snuit en palpen
zwart ; sprieten bruin ; de beide wortelleden donkerder. Op den thorax drie
bruine of donkerbruine, soms onduidelijke langsbanden, de beide zijwaartschen
verkort. Achterlijf met donkerbruinen achterzoom der ringen ; genitaliën van het
<ƒ roodgeel, de tangarmen aan de spits zwart. Pooten bruingeel; de heupen
en de wortel der dijen helderder. Kolfjes geel met donkeren knop. Vleugels
met bleek bruingele tint en bruine teekening; behalve de randvlek nog eene
vlek op den wortel der radiaal-ader en der cubitaal-ader; voorts een zoom
over de dwarsaderen en aan de vleugelspits ; de hulpader heeft hare uitmon-
ding even voorbij den oorsprong der radiaal-ader en is aldaar niet met de
subcostaal-ader verbonden.

Vrij zeldzaam; ik ving eenige weinige exemplaren bij den Haag en aan de
Vogelenzang in Juni tot Augustus en ontving er ook uit Utrecht van den
Heer Six.

10. L. didyma Meig. — Syn. Limonia didyma, Meig. Klass. I. 55. 4; —
Limnobia didyma , Meig. Syst. Beschr. I. 1 35. 35 ; Macq. Dipt. n. Fr.
99. 23; id. Suit. I. 102. 8; Schumm. Limn. Sil. 129. 19; Zett. Dipt.
Scand. X. 3874. 53; Schiner, Fn. austr. II. 569.

9 mm. — Kop, snuit, sprieten en palpen donkerbruin; voorhoofd asch-
grauw ; het eerste sprietenlid lichter. Thorax vuil roodgeel ; de rug meer asch-
grauw, met drie donkere, eenigszins samengevloeide langsbanden. Achterlijf
van boven donker bruingeel, aan den buik lichter; genitaliën roodgeel. Pooten
geel; de knieën, de spits der schenen en de tarsen bruinachtig. Kolfjes bleek-
geel, de knop iets donkerder. Vleugels met bruingrauwe tint en drie bruine
vlekken aan den voorrand , een op het midden der vleugellengte aan de dwars-
ader welke de hulpader met de subcostaal-ader verbindt, een op den wortel
der radiaal-ader en de derde als randvlek; deze laatste naar onderen over de
basis der radiaal-ader uitgebreid ; aan de vleugelspits eene donkere schaduw ;
uitmonding der hulpader als bij de vorige soort.

Zeer zeldzaam; eens het $ in October bij den Haag.

11. L. chorea Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 134. 33; Macq. Suit.
I. 102. 6; Schumm. Limn. Sil. 126. 16; Zett. Dipt. Scand. X. 3865.
46; Schiner, Fn. austr, II. 569.

5,75 — 8 mm. — Vuil roodgeel. Kop bruinachtig grauw; sprieten en palpen
bruin; soms het eerste lid der sprieten geelachtig. Thorax van boven bruin-
achtig; achterrug donkergrauw. Achterlijf bruinachtig, met bleekgele insnijdin-
gen; genitaliën geel. Pooten bruingeel; de wortel der dijen bleeker; de knieën
bruin. Koltjes bleekgeel met donkeren knop. Vleugels glasachtig , met bruine

XXIV. limnobU. 403

aderen; randvlek bruin, vierkant, van onderen met eene vlek over de basis
der cubitaal-ader verbonden; de basis der radiaal-ader en de dwarsaderen,
ook het dwarsadertje tusschen de hulpader en de subcostaal-ader, bruin ge-
zoomd; de hulpader heeft hare uitmonding even voorbij den oorsprong der
radiaal-ader en is aldaar niet met de subcostaal-ader verbonden.

Door het gansche land zeer gemeen, vooral in het voorjaar; het is deze
soort, die men vaak in de eerste voorjaarsdagen tegen de muren ziet zitten,
het lichaam op en neder bewegende.

12. L. nioiïo Fabr. — Syn. Tipula morio , Fabr. Mantissa ins. II. 3. 24.
34; id. Ent. Syst. IV. 242. 40; id. Syst. Anti. 32. 42; Meig. Klass.

I. 79. v ; — Limnobia morio, Meig. Syst. Beschr. I. 151. 63; Zett. Dipt;

Scatid. X. 3891. G6; Schiner, Fn. austr. II. 571 ; — Glochina morio, Bwst.

III. 21. 208; — Limnobia leucocepkala , Meig. Syst. Beschr. I. 136. 37 en VI;

274; Macq. Dipt. n. Fr. 101. 27 ; id. Suit. 1. 103. 10; Schumm. Limn. Sil. 137.

25; Bwst. I. 147.102; — Limnobia angustipennis , Zett. Ins. lapp. 838. 22.
5—6,5 mm. — Donker bruinzwart, glanzig. Sprieten en palpen zwart.
Voorhoofd en borstzijden , ook de hals aan weerskanten , zilverglanzig. Achterlijf
bij het £ dikwijls met geelachtige insnijdingen. Dijen, met uitzondering der
spits, roodgeel. Kolfjes witachtig met donkeren knop. Vleugels bijna glasachtig
met flauwe bruinachtige randvlek, aan de binnenzijde der dwarsader, welke
de subcostaal-ader met de radiaal-ader verbindt; uitmonding der hulpader
boven den oorsprong der radiaal-ader.

(Volgens Schiner zou de schijfcel somtijds onvolkomen zijn ; ik heb dit even»
wel aan geen mijner exemplaren gevonden).

Vrij zeldzaam; zelf ving ik slechts eenmaal een % in Augustus te Wassenaar ;
verdere vindplaatsen zijn: de Gliphoeve (V. V.), Utrecht (Six), Zutfen
(V. Eyndh.) en Voorst (Wtt.).

13. L- niodesta Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 134. 32; Macq.
Dipt. n. Fr. 100. 24; id. Suit. I. 101. 3; Schumm. Limn. Sil. 124. 15;
Zett. Ins. lapp. 83(3. 15; id. Dipt. Scand. X. 3863. 45; Schiner, Fn.
austr. II. 570; — Glochina autumnalis , Staeg. Krüj. Tidskr. III. 51. 2;
Zett. Dipt. Scand. X. 3905. 2.

5,75 — 7,5 mm. — Okergeel. Sprieten en palpen donkerbruin; het eerste
sprietenlid geel. Thorax van boven met bruine langsstreep, die ook over den
hals is uitgestrekt, en nog een paar onduidelijke zystrepen. Achterlijf van
boven bruinachtig; genitaliën geel. Pooten geel; de spits der dijen alsmede de
tarsen bruinachtig. Kolfjes bleekgeel met donkeren knop. Vleugels (Pi. XII. fig. 9)
glasachtig, met fijne bruine aderen en zeer bleekbruine, dikwijls geheel ont-
brekende randvlek vóór de dwarsader, die de subcostaal-ader met de radiaal-
ader verbindt; uitmonding der hulpader vóór of juist boven den oorsprong der
radiaal-ader.

Overal zeer gemeen, vooral in den nazomer en den herfst.

404 IX. TIPULIDAE.

14. L. macrostigma Schumm. — Syn. Schumm. Limn. Sil. 108. 5;
Zett. Dipt. Scand. X. 38C1. 44; Schiner, Fn. austr. II. 570.

9 — 9,5 mm. — Kop met sprieten en monddeelen donkerbruin. Thorax
bruingeel, op den rug met drie samengevloeide donkerbruine langsbanden;
schildje en achterrug lichtbruin. Achterlijf bruingeel , soms vrij donker , met
lichtere insnijdingen; genitaliën helder roodgeel. Pooten bruingeel; de dijen
even vóór de spits met donkeren ring. Kolfjes bleekgeel; de knop aan de
spitshelft donker. Vleugels met eenige grauwe tint en bruine aderen; randvlek
bruin, in 't midden gedeeld door de d warsader, welke de subcostaal-ader met
de radiaal-ader verbindt en korter is dan het eindstuk der subcostaal-ader; de
hulpader heeft hare uitmonding even voorbij den oorsprong der radiaal-ader en
is bovendien aldaar met de subcostaal-ader verbonden.

Van tijd tot tijd bij den Haag in Mei tot Juli (V. d. W.); ook te Utrecht
(Six) en te Amersfoort (Piag.).

Schummel citeert met twijfel bij deze soort L. marginata Macq. (Dipt. n.
Fr. 95. 14) en Schiner laat bij dezelfde citatie zelfs het vraagteeken weg. Ik
vind evenwel Macquart's beschrijving niet zeer toepasselijk, vooral niet omdat
daar de zwarte kleur wordt aangeduid als de overhand hebbende, wat toch
van de bruine of bruingele macrostigma volstrekt niet kan gezegd worden. Eer
zou ik nog in haar Meigen's L. inusta kunnen herkennen, ware het niet dat
de grootte op slechts 2% lin. (6 mm.) wierd aangegeven; zeker is deze
soort althans zeer verwant en komt o. a. in de ligging der randvlek aan beide
zijden van de d warsader overeen.

15. L. lutea Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 133. 31 ; Macq. Dipt. n.
Fr. 101. 30; id. Suit. I. 101. 2; Schiner, Fn. austr. II. 571.

5,25 — 7 mm. — Okergeel. Sprieten en palpen donkerbruin; het eerste of
de beide eerste leden der sprieten geel. Vóór op den thorax een bruinachtige
niet scherp geteekende langsband , die zich ook over den hals uitstrekt.
Achterlijf met bruinachtige insnijdingen. Spits van dijen en schenen, alsmede
de tarsen bruinachtig. Kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig met gele aderen
en bruine, vierkante randvlek aan de binnenzijde tegen de dwarsader, welke
de subcostaal-ader met de radiaal-ader verbindt en langer is dan het eindstuk
der subcostaal-ader; de hulpader heeft hare uitmonding boven den oorsprong
der radiaal-ader, doch is aldaar niet met de subcostaal-ader verbonden.

Door mij bij den Haag en te Zutfen gevangen; ook te Rotterdam (Piag.) en
op Texel (Rits.).

10. L. stigmatica Meig. — Syn. Limnobia stigmatica, Meig. Syst. Beschr.

VI. 278. 77; Schiner, Fn. austr. II. 570; — Glochina stigmatica, Zett.

Dipt. Scand. X. 3905. 1.

7 mm. — Voorhoofd lichtgrijs; aangezichtssnuit bruinachtig; sprieten en

palpen bruin. Thorax geelachtig grauw, van boven met drie bruine langs-

otrepen , waarvan de middelste zich over den hals uitstrekt ; de beide zijde-

XXIV. LIMNOBIA. 405

lingschen vlekkig. Achterlijf geelachtig met bruine rugstreep. Pooten bruin;
heupen en wortel der dijen geel. Kolfjes bleekgeel met donkeren knop. Vleu-
gels glasachtig met fijne bruine aderen en donkerbruine randvlek aan de bin-
nenzijde der dwarsader, welke de subcostaal-ader met de radiaal-ader verbindt
en korter is dan het eindstuk der subcostaal-ader; uitmonding der hulpader
boven den oorsprong der radiaal-ader.

Ik ving eenmaal een g in April bij den Haag en bezit nog een drietal
exemplaren uit Friesland door de goedheid van Mr. J. H. Albarda te
Leeuwarden.

XXV. TRICIIOCERA Meig. (111. Mag. II. 262). PI. XII. fig. 10.

Kop kogelrond ; voorhoofd boven de sprieten met een bultje ; aangezicht van
onderen in een korten snuit verlengd ; oogen rond , naakt ; palpen vierledig ;
de middelste leden breed ; het laatste verlengd en gebogen , naar 't schijnt uit
twee leden bestaande. Sprieten lang, borstelvormig; de laatste leden zeer dun
en moeiel'yk te onderscheiden (onder het microscoop blijken de sprieten uit
zestien leden te bestaan). Achterlijf achtringig; mannelijke genitaliën met een
paar gebogen, griflelachtige tangarmen; eierbuis van het $ snavelachtig ge-
bogen, kort en spits. Schenen met kleine eindsporen; voetballen duidelijk.
Vleugels breed, in de rust plat op het achterlijf liggende; achterhoek rond;
hulpader met de subcostaal-ader verbonden door een dwarsadertje , dat op 't
midden der vleugellengte en voorbij den oorsprong der radiaal-ader gelegen is ;
radiaal-ader gevorkt; haar bovenarm door eene dwarsader met de subcostaal-
ader verbonden; cubitaal-ader ongevorkt; schijfcel volkomen, drie aderen naar
den vleugelrand uitstootende, waarvan de bovenste gevorkt is; achterdwarsader
aan of kort vóór het einde der schijfcel, nimmer aan hare basis ingewricht;
posticaal-ader en anaal-ader vrij recht; axillaar-ader buitengewoon kort, plotse-
ling naar beneden omgebogen.

De soorten van dit geslacht vertoonen zich in het najaar en het eerste
voorjaar, en zelfs midden in den winter, als het een weinig zacht weder is ,
somtijds bij gansche scharen in de lucht. De larven leven in paddestoelen en
rottende plantaardige stoffen. Van de zes Europeesche soorten komen de vol-
genden in ons land voor.

a. Achterlijf geelachtig met donkerbruine dwarsbanden. 1. anmlata Meig.
Achterlijf eenkleurig bruingrauw. b

b. Middeldwarsader door eene donkere vlek omgeven. 2. Begelationis Linn. 1)
Middeld warsader ongevlekt i . . . ö

1) Twee andere soorten, Tr. maculipennis Meig. (— Tipula cinerea Fabr.) en Tr.
limpidipennis Lüw, gelijken op Tr. Rcgelationis , doch hebben bovendien nog eene vlek
op den wortel der radiaal-ader. Zij zijn veel zeldzamer en tot dusver niet in ons land
gevonden. Eene fraaie soort, Tr. versicolor Löw, met nog meer gevlekte vleugels, be-
woont het zuidoosten van Europa.

406 IX. TIPULIDAF

e. Vleugels glasachtig .' 3. hiemalis De G.

Vleugels met bruingrauwe tint 4. fuscata Meig.

1. Trichocera annulata Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 215. 6;
Macq. Suit. I. 115. 4; Zett. Dipt. Scand. X. 4044. 4; Schiner, Fn.
austr. II. 548.
5—5,75 mm. — Bruingeel. Sprieten en palpen donkerbruin. Thorax van
boven met breede bruine langsstreep, die soms in 't midden is gespleten.
Achterlijf met donkerbruine dwarsbanden ; genitaliën van het <ƒ geel. Pooten
geel; de spits der dijen en schenen, benevens de tarsen bruin. Korfjes geel-
achtig met donkerbruinen knop. Vleugels bijna glasachtig.

Bij den Haag, in October en November; voorts te Leiden en op de Glip-
hoeve (V. V.), in den Aerenhout en te Amsterdam (Kink.), te Driebergen
(Six) en te Middelburg (De Man).

Perris heeft de larve en pop afgebeeld en beschreven in de Annales de la
soc. ent. de France , VII. 37.

2. Tr. Ilegelationis Linn. — Syn. Tipula Regelationis , Linn. Fn. suec.
1754; Fabr. Spec. ins. II. 405. 28; id. Ent. Syst. IV. 242. 38; id.
Syst. Anti. 32. 40; Schrank, Ins. austr. 431. 873; — Trichocera Rege-
lationis, Meig. Syst. Beschr. I. 214. 4. pi. 7. fig. 9; Macq. Dipt. n. Fr.
62. 3; id. Suit. I. 115. 5; Zett. Ins. lapp. 853. 3; id. Dipt. Scand. X.
4045. 5; Schiner, Fn. austr. II. 547.

5,75 — 9 mm. — Donkergrauw. Sprieten en palpen donkerbruin. Thorax
van boven met vier niet altijd duidelijke, donkere langsbanden. Achterlijf een-
kleurig bruingrauw, ook de mannelijke genitaliën. Pooten bruinachtig; de
spits der heupen en de wortel der dijen geel ; soms ook de schenen aan het
begin lichter. Kolfjes bleekgeel met donkeren knop. Vleugels met bruingrauwe
tint; de middeldwarsader vlekachtig donker gezoomd; ditzelfde is somtijds
ook, hoewel in mindere mate, het geval met de dwarsader, die de subcostaal-
ader aan de vork der radiaal-ader verbindt, en met de achterdwarsader en het
eind der posticaal ader.

Zeer gemeen bij den Haag, van October tot Maart, als het weder niet al
te koud ofte ruw is. Verdere vindplaatsen zijn: Leiden en de Gliphoeve (V. V.),
Rotterdam (Piag.), de Overveensche duinen en Amsterdam (Kink.), Haarlem
(Weyenb.), Middelburg (De Man en G. v. W.) , Zutfen (V. Eyndh.), Leeuwar-
den (H. A.) en Limburg (Maur.).

3. Tr. hiemalis De G. — Syn. Tipula hiemalis, De G. Ins. VI. 3G0. 13.
pi. 21. fig. 1 en 2; — Limonia hiemalis, Latr. Gen. Crust. IV. 258; —
Trichocera hiemalis, Meig. Klass. I. 49. 1. pi. III. fig. 3b; id. Syst. Beschr.
I. 213. 2; Macq. Dipt. n. Fr. 62. 1; ld. Suit. I. 114. 1; Zett. Ins.
lapp. 852. 1 ; id. Dipt. Scand. X. 4041. 1 ; Schiner, Fn. austr. II.
548 ; — Trichocera parva , Meig. Klass. I. 49. 2 ; id. Syst. Beschr. I.

XXV. TRICHOCERA. 407

213. 3; Macq. Dipt. n. Fr. 62. 2; id. Suit. I. 115. 3; Zett. Ins. lapp.

852. 2; id. Dipt. Scand. X. 4043. 3.

4 — 5,75 mm. — Gelijkt in alles op de vorige, doch is in den regel kleiner ;

de vleugels zijn helderder, bijna glasachtig en missen de vlekkige bezooming

der aderen; aan de middeldwarsader is daarvan evenwel soms eenig spoor

aanwezig.

Bij den Haag, doch niet zoo veelvuldig als Begelationia.

4. Tr. fuscata Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 212. 1 ; Macq. Suit.
I. 115. 2; Zett. Dipt. Scand. X. 4042. 2; Schiner, Fn. austr. II. 548.

Ook deze soort komt met de beide vorigen overeen en vooral met Memalis ,
wijl zij ook de middeldwarsader ongevlekt heeft en van dezelfde grootte als
deze is ; zij is echter donkerder en de vleugels hebben eene duidelijke bruin-
grauwe tint.

Met de vorige, gemeen; ook te Zutfen (V. Eyndh.).

XXVI. HIIICNOPTILA Now. (Verh. zool. bot. Gesellsch. XVII. 337).
PI. XII. fig. 11.

Kop verkeerd kegelvormig; aangezichtssnuit korter dan de kop; palpen
vierledig, kort; de leden ongeveer van gelijke lengte. Sprieten kort, vi ij dik,
snoervormig, zestienledig; het eerste lid cylindrisch , verlengd; het tweede
knotsvormig. Achterlijf platgedrukt, achtringig ; mannelijke genitaliën omhoog
gericht. Pooten lang, vooral bij het <$\ schenen met eindsporen. Vleugelslang
maar buitengewoon smal en daardoor ongeschikt voor het gebruik, doch met
dwarsbanden en vlekken versierd; het aderbeloop ineengedrongen en aan veel
verandering onderhevig; radiaal-ader lang gevorkt, de beide armen soms nog
met eene buitengewone dwarsader verbonden en de bovenarm soms met eene
andere dwarsader aan de subcostaal-ader gehecht; cubitaal-ader ongevorkt, wel
eens uit den onderarm der radiaal-ader ontspruitende en dan met dezen als 't
ware eene vorkcel uitmakende ; schijfcel al of niet volkomen , met drie aderen
naar den vleugelrand, waarvan de bovenste kort gevorkt is.

Dit geslacht is door Professor Nowicky opgericht voor eene kleine, zwart-
achtige, Oostenrijksche soort, Rh. Wodzlckih Now., welke in hooge berg-
streken leeft, en waar\an hij niet alleen het volkomen insect, maar ook de
larve en pop uitvoerig heeft beschreven; die larve bewoont eene geleiachtige
stof, door zich ontwikkelende algen in de rotsspleten veroorzaakt.

XXVII. EPIPHRAGMA O. Sack. (Proc. of the acad. of nat. se. of Philajj
delphia, 1859. 238). PI. XII. fig. 12.

Kop rondachtig ; aangezicht in een korten snuit en ook het achterhoofd
sterk verlengd; oogenrond, naakt; palpen vierledig; het laatste lid een weinig
langer dan het voorgaande. Sprieten ter lengte van den thorax , zestienledig ;

408 IX. TIPULIDAE. "

de schaf tleden smal, ovaal, met vrij lange uitstaande borstels. Thorax be-
haard. Achterlijf ach tringig; de ringen vóór het midden met een dwarsgroefje;
tangarmen van het £ krachtig; eierbuis van het $ lang, aan 't einde spits
toeloopend en opwaarts gebogen. Schenen met eindsporen ; voetballen duidelijk.
Vleugels groot; de achterhoek rondachtig; hulpader even voorbij den oorsprong
der radiaal-ader door een dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden , en
een klein eind verder (op het midden der vleugellengte) door eene andere
dwarsader aan den voorrand gehecht; radiaal-ader gevorkt; de daardoor ont-
stane vorkcel lang en smal, door eene dwarsader met de subcostaal-cel ver-
eenigd ; schijfcel vijf hoekig, drie aderen naar den vleugelrand uitstralende,
waarvan de bovenste gevorkt is; middeldwarsader rechtstandig; achterdwars-
ader in 't midden van de onderste grens der schijfcel ingewricht; posticaal-,
anaal- en axillaar-ader lang en recht.

Eéne Europeesche soort, die zich door hare bonte, met ringvlekken bezette
"vleugels onderscheidt, doch wier vroegere toestanden onbekend zijn.

Epiphragma picta Fabr. — Syn. Tipula picta, Fabr. Ent. Syst. suppl.

550. 80; id. Syst. Anti. 29. 28; Schellenb. Geur. de mouch. pi. 38.

fig. 1 ; — Limonia picta , Latr. Gen. Crust. IV. 258 ; Meig. Klass.

I. CO. 17; — Limnobia picta, Meig. Syst. Beschr. I. 123. 7; Macq. Dipt.

n. Fr. 90. 2; Schumm. Limn. Sil. 181. 56; Zett. Ins. lapp. 833. 5; id.

Dipt. Scand. X. 3818. 8; — Limnophila picta, Macq. Suit. I. 97. 6; —

Epiphragma picta, Schiner, Fn. austr. II. 551; — Limnobia ocellaris ,

Curt. Brit. Ent. I. 50.
11,5 — 13 mm. — Bruingeel met fijne donkerbruine beharing. Wortelleden
der sprieten grauwbruin ; de schaft in den beginne heldergeel, doch vervolgens
bruin wordende; palpen donkerbruin. Thorax van boven met drie donker-
grauwe, niet altijd duidelijke langsbanden. Achterlijf aan den wortel heldergeel,
verder met donkere vlekkige teekening of zelfs over 't geheel verdonkerd, met
bleekgele insnijdingen; genitaliën geel. Pooten dicht en fijn behaard, geel; de
dijen voorbij het midden met twee bruine ringen. Koltjes geel. Vleugels met bleek-
bruinc tint en bruine teekening , in den vorm van ringen en vlekken , de ringen ten
deele bovendien met eene centraal-vlek; de aderen aan de vleugelspits behaard.
Enkele exemplaren bij den Haag, in Juni en Juli (V. d. W.) ; voorts aan
de Rotterdamsche plassen (Frans.) , te Amsterdam (Grebn. en Kink.) en op
Wikken burg (Wtt.).

XXVIII. IDIOPTERA Macq. (Suit. I. 94. 10). PI. XII. fig. 13.

Kop rondachtig; aangezichtssnuit kort; oogen rond, naakt; palpen vierledig,
het laatste lid kort. Sprieten zestienledig, bij het £ meer dan half zoo lang
als het lichaam , bij het $ korter ; de schaftleden cvlindrisch , kort behaard
en bovendien met weinige uitstaande borstelharen. Achterlijf plat, achtringig ;
tangarmen van het <ƒ stomp ; eierbuis van het ? kort, met opgebogen spits. Pooten

XXVIII. IDIOPTERA. 409

naakt; de dijen aan 't eind iets verdikt; de schenen met eindsporen. Vleugels smal,
met donkere dwarsbanden; hulpader voorbij den oorsprong der radiaal-ader
door een dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden; radiaal-ader aan de
basis hoekig (dikwijls met een terugloopend adertje), aan het einde in eene
lange smalle vork geplitst; tusschen haar en de subcostaal-ader geen verbindende
dwarsader; cubitaal-ader ongevorkt; schijfcel langwerpig, vijf hoekig; uit haar
loopen naar den vleugelrand drie langsaderen , waarvan de bovenste gevorkt
is; achterdwarsader even voorbij de basis der schijfcel ingewricht; posticaal-
ader aan 't einde duidelijk afwaarts gebogen, op 't midden des vleugels door
eene buitengewone dwarsader met de discoidaal-ader verbonden ; de tweede
wortelcel alzoo door midden gedeeld; anaal-ader en axillaar-ader lang, aan 't
einde iets afgebogen. Bij het $ van eene soort zijn de vleugels niet volkomen
ontwikkeld.

Van de gedaantewisseling is niets bekend.

Eene der drie Europeesche soorten is, hoewel zelden, in ons land aangetroffen,

Idioptera fasciata Linn. — Syn. Tipula fasciata, Linn. Syst. nat. ed.

XII. 973. 18; Fabr. Spec. ins. II. 405. 24; id. Ent. Syst. IV. 240. 32;

id. Syst. Anti. 30. 31; Meig. Klass. I. 174. d; — Limnobia fasciata,

Meig. Syst. Beschr. I. 121. 24; — Idioptera fasciata, Schiner, Fn.

austr. II. 549; — ld. puïchella, Bwst. I. 145. 82.
8 — 9 mm. — Sprieten en palpen zwartbruin. Thorax grauw, met een paar
onduidelijke donkere langsstrepen ; borstzijden en achterrug lichtgrijs; schildje
bruingeel. Achterlijf bij het £ geel, met bruine insnijdingen en zij randen ;
genitaliën geel; bij het ? het achterlijf bijna geheel bruin. Pooten geel; de
dijen aan de spits zwartbruin ; ook de spits der schenen en de tarsen bruin-
achtig. Koifjes geel met donkeren knop. Vleugels glasachtig, met vier donkerder
of lichter bruine, vlekkig afgebroken dwarsbanden; de eerste dicht bij den
wortel; de tweede vóór het midden, over de basis der radiaal-ader en over
de buitengewone dwarsader; de derde over de dwarsaderen en de vierde aan
de spits ; de vlekken hebben meest lichtere kernen ; de vleugels van het ?
zijn steeds volkomen ontwikkeld.

Zeldzaam. Eenmaal bij 's Graveland (V. V.), te Utrecht (Six), bij Amsterdam
(Kink.) en enkele exemplaren op de Galdersche heide bij Breda (Piag.).

Eene tweede soort, ld. puïchella Meig. (— fasciata Schumm. en Zett. en
maculata Macq.)], en die wellicht te eeniger tijd ook wel bij ons zal worden
gevonden , onderscheidt zich door donkerder kleur der pooten , waarvan alleen
het tweede heupenlid en de wortel der dijen geelachtig zijn ; de vleugelban-
den zijn flauwer en meer in vlekken opgelost; het $ is bijna geheel donker-
bruin en heeft gebrekkige vleugels. Bij de derde soort, Id.'trimactdata Zett., die
behalve in Scandinavië ook in Duitschland voorkomt, bepaalt zich de teekening
der vleugels tot drie vlekken aan den voorrand, waarvan de laatste de grootste
is , en tot een smallen zoom langs de dwarsaderen.

410 IX. TIPULIDAE.

XXIX. EPIIELIA Schiner (Wiener Ent. Monatschr. VIL 222). PI. XII. fig. 14.

Van liet vorige geslacht onderscheiden door kortere sprieten, die geene
korte beharing, maar alleen uitstaande borstels hebben; de wortelieden
dikker; de schaftleden in den beginne rondachtig, verder al kleiner en tevens
langer en dunner wordende. Pooten fijn behaard. Vleugels breed, in het ader-
beloop grootendeels met Moptera overeenkomende en evenzeer met eene dwars-
ader midden door de tweede wortelcel; somtijds is er eenig spoor van een
dvvarsadertje tusschen de subcostaal-ader en de radiaal-ader; de posticaal-ader
is aan het einde niet naar beneden omgebogen; de axillaar-ader gaat vóór het
eind een weinig opwaarts en buigt zich vervolgens weder naar den vleugel-
rand; somwijlen is aan deze buiging een aanhangend adertje te zien.

Zes Europeesche soorten, die zeldzaam zijn en van wier gedaantewisseling
niets bekend is. Eene van haar is inlandsch.

Ephelia marmorata Meig. — Syn. Limnobia marmorata, Meig. Syst.
Beschr. I. 121. 5; Zett. Ins. lapp. 833. 3; id. Dipt. Scand X. 3811.
2 ; — Ephelia marmorata, Schiner , Fn. austr. II. 550 ; — Limonia ma-
culata, Meig. Klass. I. 61. 20; — Limnophïla guttata, Macq. Suit. I. 97. 7. 1)
7 — 0 mm. — Geelachtig aschgrauw. Sprieten een weinig langer dan de
kop; de beide wortelieden bruinachtig; de schaftleden aanvankelijk geel, ver-
volgens donkerbruin; palpen donkerbruin. Thorax met onduidelijke donkere
langsstrepen. Achterlijf bij het J geel met bruine insnijdingen en zij randen ;
genitaliën geel; de tangarmen lang en recht; bij het $ het achterlijf meer
bruin ; eierbuis lang en spits. Pooten geel ; de spits der dijen en schenen ,
alsmede de laatste tarsenleden donkerbruin. Kolfjes bleekgeel, de knop van
boven donker. Vleugels bijna glasachtig, aan den wortel en voorrand met
eenige gele tint, langs de aderen met tallooze lichtbruine stippen en aan den
voorrand met vier of vijf grootere bruine vlekken, waarvan er een aan de
worteldwarsader, een op de basis der radiaal-ader en de overigen op de uit-
monding der voorste langsaderen liggen; voorts de dwarsaderen vlekkig bezoomd
en eene vlek op de buiging der axillaar-ader.

Zeldzaam ; bij Utrecht en te Driebergen , in het najaar (SixJ ; ook aan den
Hoek van Holland , in September (Piag.).

De overige soorten van dit geslacht, EjjJi. milt aria Egg. , apicafa Löw,
mundata Löw , spoliata Löw (— marmorata Schumm.) en decor a Hal. , missen
allen de bruine stippen op de langsaderen der vleugels. Het zijn meest berg-
soorten, en er bestaat dus weinig kans dat zij bij ons voorkomen.

1) Ofschoon Macquart Limnophïla guttata niet in zijn geslacht Idioptera heeft opgenomen
en haar dus geenszins de dwarsader tusschen de discoidaal- en de posticaal-ader toekent,
komen al de overige kenmerken te zeer overeen, om zijne soort niet als synoniem
met Eph. marmorata te beschouwen en aan te nemen dat hij eenvoudig de bedoelde
dwarsader heeft overzien.

XXX. DACÏYLOLABIS. 411

XXX. DACTYLOLABIS O. Sack. (Proc. of the acad. of nat. se. of Phila-
delphia, 1859. 240). PI. XII. fig. 15.

Dit geslacht, aanvankelijk op Noord-Amerikaansche Tipuliden gegrond, bevat
cok eenige soorten meerendeels uit Zuid-Europa.

De soorten onderscheiden zich reeds dadelijk van die van het geslacht
Limnophila in beperkten zin (zie hierna n°. XXXIII) door gevlekte , breede
vleugels, van die der geslachten Epiphragma , Eutonia en Poecilosiola ,
doordien de vlekken zich alleen aan den voorrand en op de vertakkingen der
aderen vertoonen. Overigens is bij Dactylolabis de kop naar achteren sterk
verlengd, terwijl te gelijk de hals van den steil gewelfden thorax zeer vooruit-
steekt , waardoor de kop als gesteeld schijnt. De aangezichtssnuit is langer dan
de kop. De mannelijke genitaliën zijn van eigendommelijken vorm; het basaal-
stuk is aan den wortel eenigszins afgesnoerd ; de tangarmen zijn lang, smal
en opgericht , eenigermate op de tang eener Forficula gelijkende , en er steken
nog andere slankere organen uit; de eierbuis van het $ is matig lang met
rechte spits. Bij het <$ van sommige soorten is de voorrand der vleugels ter
plaatse van de randvlek in 't oog vallend verbreed. Het aderbeloop levert
geene belangrijke verschillen met de bovengenoemde geslachten op ; de tweede
wortelcel is niet door eene dwarsader gedeeld; de buitengewone dwarsader
tusschen den voorrand en de hulpader ontbreekt; de achterdwarsader is vóór
het midden van de onderste grens der schijfcel, bij sommige soorten zelfs aan
de basis dier cel ingewricht.

De acht Europeesche soorten, waarvan er nog geen bij ons gevonden is, zijn
van onderscheidene grootte (4,5 — 1 8 mm.) en van hare gedaantewisseling is niets
bekend. Van D. transversa Meig. is de herkomst onzeker. D. sexmaculata Macq.
is uit het noorden van Frankrijk; zij is 9 mm. lang, donker aschgrauw met
zwartachtige sprieten en vier donkere langslijnen over den thorax; heupen en
dijen roodgeel; de dijen met zwarte spits; schenen en tarsen donker; vleu-
gels met zes donkere vlekken aan de basis der cellen. D. gracilipes Löw,
die in Duitschland voorkomt en die ik door de goedheid van den Heer Victor
Von Roder te Hoym heb leeren kennen , is iets kleiner (7 — 8 mm.) ; de
vlekken der vleugels bepalen zich tot eene aan den wortel der radiaal-ader,
een paar stippen aan het eind der subcostaal-ader en aan het eind der beide
armen van de radiaal-vork, benevens eene donkere omzooming der dwarsaderen.
De overige Europeesche soorten behooren allen tot de zuidelijke Fauna.

XXXI. EUTONIA V. d. Wulp (Tijdschr. v. Ent. XVII. 147). PI. XII. fig. 16.

Aangezicht in een korten snuit verlengd ; achterhoofd mede sterk verlengd ;
oogen langwerpig rond ; palpen omgebogen , kort en dik ; het laatste lid korter
dan het voorgaande. Sprieten een weinig langer dan de kop; hpt eerste lid
groot, cylindrisch ; het tweede bekervormig; de vier of vijf volgenden rondachtig ;
de laatsten dun en met uitstaande borstelharen. Thorax hoog gewelfd; ter

41 £ IX. TlPl'LIDAE.

wederzijde achter de schouders eene driehoekige diepe groeve. Achterlijf plat-
gedrukt, achtringig; bij het <ƒ de laatste ring van onderen uitstekend, de
tangarmen vrij kort; eierbuis van het $ spits, een weinig opgebogen. Pooten
voor eene Tipulide bijzonder dik en stevig, dicht en fijn behaard; schenen
met eindsporen ; voethaken en voetballen duidelijk ; bij het <ƒ het laatste
tarsenlid aan de onderzijde met een haarbosje. Vleugels matig breed, nauwelijks
zoo lang als het achterlijf; de achterhoek duidelijk uitstekend; het dwars-
adertje tusschen de hulpader en de subcostaal-ader is niet of althans niet
duidelijk aanwezig; eenige aanduiding er van is soms te zien een weinig voorbij
den oorsprong der radiaal-ader; subcostaal-ader aan het einde door een kort
dwarsadertje met de radiaal-ader verbonden ; radiaal-ader vóór de halve vleugel-
lengte uit de subcostaal-ader ontspruitende, aan het einde langgevorkt; de
wortel dezer vork iets vóór de middeldwarsader ; cubitaal-ader ongevorkt ;
schijfcel onregelmatig zeshoekig, meer hoog dan breed, naar onderen versmald ;
uit haar loopen naar den vleugelrand drie langsaderen , waarvan de bovenste
gevorkt is; achterd warsader scheef; eerste en tweede wortelcel van dezelfde
lengte ; de tweede wortelcel niet door eene dwarsader gedeeld ; posticaal-, anaal-
en axillaar-ader lang , de beide laatsten een weinig golvend gebogen.

De type van dit geslacht, Limnobia barbipes Meig., onderscheidt zich door
de bovenstaande kenmerken en vooral door hare grootte en haar krachtig
uiterlijk zoo zeer van alle Limnophilinen en zelfs van alle Tipuliden , dat het
bevreemding wekt, waarom deze soort, die meer aan een exotischen dan wel
aan een Europeeschen vorm doet denken, niet reeds sinds lang generiek is
afgezonderd. Schiner plaatst haar in zijn geslacht Poeciïostola , maar voegt er
bij dat zij wellicht beter een afzonderlijk genus zou kunnen uitmaken. Van
hare ontwikkelingsgeschiedenis is nog niets waargenomen.

Eutonla barbipes Meig. — Syn. Limonia barbipes, Meig. Klass. I. 61.

21; — Limnobia barbipes, Meig. Syst. Beschr. I. 130. 25 en VI. 273;

Schumm. Limn. Sil. 177. 53; Zett. Dipt. Scand. X. 3831. 19; —

Limnopkila barbipes, Macq. Suit. I. 98. 13; — Poeciïostola barbipes ,

Schiner, Fn. austr. II. 551.
23 — 27 mm. — Bruingeel. Sprieten roestkleurig ; de beide wortelleden
bruin; palpen roodbruin. Rug van den thorax aschgrauw, met drie donkere,
niet scherp geteekende langsbanden , de middelste door eene nog donkerder lijn
gedeeld; schildje en achterrug grauwgeel. Achterlijf met bruine rugstreep en
zijstrepen; de laatste ring bij het <$ soms donkerder; de tangarmen weder geel.
Pooten bruingeel , met donkerbruine beharing ; de spits van dijen en schenen ,
alsmede het laatste tarsenlid donkerbruin ; het haarbosje aan het laatste tar-
senlid van het J , alsmede de voethaken en voetballen in beide sexen zwart.
Kolfjes geel met donkeren knop. Vleugels met bruinachtige tint, een weinig
wolkig; de voorrand donkerder met ongeveer vier donkerbruine vlekken, die
naar onderen schaduwachtig uitloopen; de aderen dik en donkerbruin.

Vrij zeldzaam; ik ving enkele malen een exemplaar bij den Haag, in Juni

XXXI. EUTONIA. 413

en Augustus en ook een te Wassenaar en te Velzen ; verder zag ik voorwerpen
van de Gliphoeve en van Sterkenburg (V. V.) , Rotterdam (Frans.) , het Overmaas-
sche(Piag.), Utrecht (Six en Weyenb.), Zutfen (V. Eyndh.) en Lekkum (H. A.).
Het komt mij niet onwaarschijnlijk voor, dat Linnaeus met zijne Tipula
quadrimaculata en Tip. calmariensis (die beiden zeker dezelfden zijn) deze
soort heeft bedoeld. Zijne beschrijving in de Fauna suecica is vrij wel toepas-
selijk en vooral de uitdrukking f/e maximis nostratibus" doet aan eene in 't
oog vallend groote soort denken. De groote zwarte vlek , die hij aan den eersten
achterlijfsring toeschrijft, doet echter twijfel ontstaan, en het zal daarom beter
zijn den meer zekeren naam barbipes, waaronder de soort bij alle dipterologen
bekend is, te behouden.

XXXII. POECILOSTOLA Schiner (Wien. Ent. Monatschr. VII. 222).
PI. XII. fig. 17.

Dit geslacht gelijkt in de meeste kenmerken op het vorige en het volgende.
Van Eutonia onderscheidt het zich door veel minder grootte, zwakkeren vorm
en dunnere pooten, die ook niet zoo dicht behaard zijn en waarvan het laatste
tarsenlid het haarbosje mist; de dijen zijn soms aan het einde een weinig
verdikt; de thorax is minder hoog en de hals daarentegen meer verlengd; de
vleugels zijn smaller en langer, meestal langer dan het achterlijf; de schijfcel
is langwerpiger , van onderen niet versmald ; de achterdwarsader in het
midden van de onderste grens dezer cel ingewricht; de wortel van de vork
der radiaal-ader ligt iets voorbij de middeldwarsader, doch minder ver daar
voorbij dan bij Limnophila. Van dit laatste geslacht is Poecilostola bovendien
gemakkelijk te herkennen aan de gevlekte of gestippelde vleugels. Het dwarsadertje
tusschen de hulpader en de subcostaal-ader is in den regel aanwezig en wel
even voorbij den oorsprong der radiaal-ader.

Van de vier Europeesche soorten komen er drie bij ons voor. Van hare
vroegere toestanden is niets bekend.

a. Sprieten zwartbruin ; dijen zwartbruin , aan de

wortelhelft roodgeel 1). . 1. pundata Schrank.

Sprieten geelachtig of lichtbruin; alleen de wortel-
leden donker; dijen geel met zwarte spits . . h

b. Vleugels aan den voorrand met groote donkerbruine

vlekken 2. pidipennis Meig.

Vleugels aan den voorrand zonder groote vlekken. 3. angustipennis Meig.

1. Poecilostola punctata Schrank. — Syn. Tipula pundata , Schrank,

1) De eenige niet inlandsche soort van dit geslacht, P. gentilis Löw uit Silezië ,
behoort ook tot deze afdeeling ; zij onderscheidt zich van P. pundata voornamelijk
doordien de voorrandcel der vleugels, met uitzondering van de basis, ongevlekt is.

414 IX. TIPULIDAE.

Ins. austr. 425. 858. 1); — Limonia punctata, Meig. Klass. I. 61.

49; — Limnobia punctata, Meig. Syst. Beschr. I. 122. 6. pi. 4. fig. 15;

Macq. Dipt. n. Fr. 91. 3; Schumm. Limn. Sil. 175. 52; Zett. Dipt.

Scand. X. 3816. 7; — Limnophila punctata, Macq. Suit. I. 96. 3; —

Poecilostola punctata, Schiner, Fn. austr. II. 552.
12,5 — 13,5 mm. — Aschgrauw. Sprieten en palpen zvvartbruin. Thorax van
boven met drie donkere langsbanden ; de middelste soms gespleten. Achterlijf
met bruine insnijdingen en rugvlekken ; mannelijke genitaliën roodgeel; de
tangarmen met doornachtige uitsteeksels ; eierbuis van het $ lang , opgebogen.
Pooten zvvartbruin; de dijen aan de wortelhelft roodgeel. Kolfjes bleekgeel.
Vleugels witachtig en met taïlooze lichtbruine stippen bezaaid; tusschen den
voorrand en de subcostaal-ader bruine dwarsstreepjes ; daaronder en verder
langs den voorrand eenige onregelmatige grootere vlekken, waarvan die op de
basis van de radiaal-ader en van de cubitaal-ader eenigszins ringvormig zijn;
aan het einde der langsaderen bruine vlekjes en de dwarsaderen bruin gezoomd.
Bij ons zeldzaam; aan de Bilt, in Mei (Six) , te Empe (V. Eyndh.), te
Ede (Kink.).

2. P. pietipciiilis Meig. — Syn. Limnobia pictipennis , Meig. Syst. Beschr.
I. 119. 2; Schumm. Limn. Sil. 173. 51; Zett Dipt. Scand. X. 3814.
5 ; — Limnophila pictipennis , Macq. Suit. I. 95. 1 ; — Poecilostola

pictipennis, Schiner, Fn. austr. II. 552.

ll,o — 12,5 mm. — Roodachtig aschgrauw. Sprieten geelachtig of licht-
bruin; de beide wortelleden zwartachtig. Palpen donkerbruin. Thorax met
onduidelijke donkergrauwe langsbanden. Achterlijf soms met donkere rugvlekken ;
mannelijke genitaliën geelachtig; eierbuis van het $ lang, opgebogen. Pooten met de
heupen roodgeel ; de knieën en de spits der schenen zwartbruin ; ook de laatste
tarsenleden donker. Kolfjes bleekgeel met donkeren top. Vleugels smal, bleek
bruingeel, met taïlooze lichtbruine stippen bezaaid; bovendien ongeveer zes
grootere en donkerder vlekken tegen den voorrand en ook de dwarsaderen min
of meer donker gezoomd.

In het Haagsche bosch meermalen door mij gevangen ; voorts aan de Schie-
landsche plassen (Frans.) , bij Arhsterdam (Kink.) , te Utrecht (Six) , te Voorst
(V. V.) , te Breda (Heyl.) en op Walcheren (De Man).

3. P. angustipennis Meig. — Syn. Limnobia anrjustipennis , Meig. Syst.
Beschr. I. 120. 3; Schumm. Limn. Sil. 172. 50; Zett. Dipt. Scand. X.

1) Het is ten onrechte, dat Schiner deze beschrijving als synoniem stelt bij Rhipidia
maculata Meig.; zij is in allen deele op Poecil. punctata toepasselijk. Gedeeltelijk heeft
Meigen ook schuld aan deze vergissing, wijl hij verzuimd heeft in zijne Syst. Beschr.
Schrank aan te halen, ofschoon hij toch uit diens beschrijving de soort had herkend
en den door Schrank gegeven naam behield.

XXXII. POEOILOSTOLA. 415

3815. (3; — Limnophila angustipennis , Macq. Suit. I. 96. 2; — Poeci-
lostola angicstipennis , Schiner, Fn. austr. II. 552.
Gelijkt op de vorige soort, waarmede zij ook in grootte overeenkomt; de
vleugels zijn nog iets smaller ; de donkere vlekken tegen den voorrand ontbre-
ken; de bruine stippen zijn flauwer doch talryker; daarentegen is de geheele
oppervlakte der vleugels iets donkerder en als gewolkt.

Vrij gemeen in het Haagsche bosch, van Mei tot Augustus (V. d. W.) ; aan
de Schielandsche plassen (Frans.) , te Haarlem ( Weyenb.) , bij Utrecht en aan
de Bilt (Six), te Empe (V. Eyndh), te Leeuwarden en te Lekkum (H. A.)

XXXIII. LIMNOPHILA Macq. (Suit. I. 95. 12). PI. XII. lig. 18.

Kop rondachtig; aangezicht in een korten snuit verlengd; achterhoofd slechts
een weinig gewelfd; oogen rond, naakt; palpen kort, omgebogen, vierledig;
de leden slechts weinig in lengte verschillende. Sprieten hoogstens zoo lang als
de thorax ; het eerste lid cylindrisch ; het tweede bekervormig ; de schaftleden
aanvankelijk ovaal , in afnemende grootte en verder dunner wordende , met
uitstaande borstelharen. Thorax van voren in een korten hals verlengd. Achter-
lijf eenigszins platgedrukt, achtringig ; mannelijke genitaliën met vrij korte
tangarmen; eierbuis van het $ lang en spits. Pooten dun, met zeer korte be-
haring; schenen met kleine eindsporen; het laatste larsenlid zonder haarbosje;
voetballen duidelijk. Vleugels matig breed, met afgeronden achterhoek, met uitzon-
dering der randvlek steeds ongevlekt, hoogstens de dwarsaderen een weinig donker
gezoomd ; tusschen de hulpader en de subcostaal-ader een niet altijd duidelijk
dwarsadertje voorbij den oorsprong der radiaal-ader ; radiaal-ader aan 't einde
gevorkt en door eene dwarsader met de subcostaal-ader verbonden; de wortel
dezer vork merkelijk voorbij de middeldwarsader; cubitaal-ader ongevorkt;
schijfcel vijf- of zeshoekig; uit haar drie langsaderen naar den vleugelrand
loopende, waarvan de bovenste gevorkt is 1); achterdwarsader in of bij het
midden van de onderste grens der schijfcel ingewricht; de tweede wortelcel
daardoor iets langer dan de bovenste; posticaal-ader recht, aan 't einde min
of meer naar beneden gebogen; anaal-ader bijna recht; axillaar-ader lang,
zacht gebogen.

Van ééne soort, L. dispar Meig, , is de levenswijze bekend; volgens Perris
(Annales de lasoc. ent. de France, II. 7. 331) bewoont hare larve de stengels
van Angelica sj/lvestris.

Er zijn 35 Europeesche soorten beschreven, waarvan er 10 bij ons voor»
komen.

a. Uitmonding der hulpader voorbij den oorsprong

der cubitaal-ader b

1) Bij sommige exemplaren van L. nemoralis is deze vork uiterst klein of ver*
dwijnt zelfs geheel, zoodat alsdan de drie aderen uit de schijfcel allen eenvoudfg zijn.

416 IX. TIPULIDAE.

Uitmonding der hulpader boven of vóór den
oorsprong der cubitaal-ader c

b. De vork der bovenste ader uit de schijfcel zeer

klein ; haar steel veel langer dan de armen . . 1 . nemorahs Meig.
De vork der bovenste ader uit de schijfcel groot;

haar steel hoogstens zoo lang als de armen . .2. b'icolor Meig.

c. De dwarsader, die de subcostaal-ader met de radiaal-

ader verbindt, aan of nog vóór den wortel der

radiaal-vork d

De dwarsader, die de subcostaal-ader met de radiaal-
ader verbindt, aan den bovenarm der radiaal-vork. g

d. Borstzijden aschgrauw 3. placida Meig.

Borstzijden roodgeel e

e. Dwarsaderen bruin gezoomd 4. subtincta Zett.

Dwarsaderen niet bruin gezoomd f

f. Eerste lid der sprieten geel 5. fuscipennis Meig.

Eerste lid der sprieten donkergrauw of zwartachtig. 6. discicoliis Meig.

g. Radiaal-ader, op het punt waar de cubitaal-ader

uit haar ontspruit, zeer sterk omhoog stijgende ;

de vork der bovenste ader uit de schijfcel lang

en alzoo zeer kort gesteeld 7. ochracea Meig.

Radiaal ader slechts weinig opgebogen; de vork

der bovenste ader uit de schijfcel matig lang

gesteeld; de steel ten minste half zoo lang als

de armen h

h. Thorax van voren eenkleurig roodgeel 8. ferruginea Meig.

Thorax van voren met bruine langsstreep . . . i
i. Vleugels met roodgele tint en nauwelijks merkbare

randvlek 9. Uneola Meig.

Vleugels glasachtig met duidelijke bruine randvlek. 40. dispar Meig.

1. Liiimophila nemoralis Meig. — Syn. Limnobia nemoralis , Meig. S}-st.

Beschr. I. 126. 15; Macq. Dipt. n. Fr. 94. 11; Schumm. Limn. Sil.

162.42; Zett. Dipt. Scand. X. 3839. 26; — Limnophila nemoralis, Macq.

Suit. I. 99. 14 ; Schiner, Fn. austr. II. 555 ; — Limnobia obsoleta, Walk. List.

of Dipt. 39 ; — L. adjunct-a, Walk. 1. c. 40 ; — L. inclusa, Walk. 1. c. 41.
5,75 — 8 mm. — Geelachtig aschgrauw. Sprieten en palpen donkerbruin; de
beide eerste sprietenleden geel. Op den thorax vier dikwijls onduidelijke,
donkere langsbanden. Mannelijke genitaliën geel; de laatste lijfsring van
onderen uitstekend. Pooten vuilgeel; het einde der dijen en schenen alsmede
de tarsen soms iets donkerder. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met roodachtig
grauwe tint, bruingele aderen en nauwelijks donkerder randvlek; uitmonding
der hulpader voorbij den oorsprong der cubitaal-ader ; de vork der bovenste
ader uit de sch'yfcel zeer klein, haar steel veel langer dan de armen; soms

XXXIII. I.TMNOMIILA. 417

verdwijnt zelfs die vork geheel; de d warsader aan 't eind der subcostaal-ader
in den bovenarm der radiaal-vork en de randvlek door midden deelende.

Bij den Haag zeer gemeen; ook te Utrecht (Six); andere vindplaatsen zijn
mij niet bekend.

2. L. bicolor Meig. — Syn. Limonia bicolor, Meig. Klass. I. 54. 2. pi. III.
fig. 16; — Limnobia bicolor, Meig. Syst. Beschr. I. 130. 24; Schumm.
Limn. Sil. 171. 49; — Limnophila bicolor, Macq. Suit. I. 98. 12;
Schiner, Fn. austr. II. 555.

6,25 — 8 mm. — Donker aschgrauw. Sprieten en palpen bruin. Op den
thorax vier donkere langsstrepen ; borsUijden lichtgrijs. Achterlijf geelachtig
grauw. Pooten bruingeel ; spits der dijen en schenen alsmede de laatste tar-
serdeden donkerder. Kolfjcs vuilgeel ; de knop aan de spits donker. Vleugels
met grauwe tint; de randvlek, een smalle zoom langs de dwarsaderen, be-
nevens een vlekja aan den wortel der radiaal-ader bruinachtig; uimonding der
hulpader voorbij den oorsprong der cubitaal-ader ; oorsprong der radiaal-ader
vóór «Ie halve vleu<;ellengte ; de dwarsader aan 't eind der subcostaal-ader in
den bovenarm der radiaal-vork ingewricht, de randvlek door midden deelende;
de vork der bovenste ader uit de schijfcel ongeveer even lang als haar steel.

Niet zeldzaam bij den Haag; ook te Amsterdam (Kink.).

3. L. placida Meig. — * Syn. Limnobia placida, Meig. Syst. Beschr. Vl.
275. 67; Zett. Dipt. Scand. X. 3821. 10.

cf 5 mm. — Aschgrauw; op den thorax vier bruine langsstrepen, de beide
buitensten alleen achter den d warsnaad. Sprieten en palpen zwartbruin; de
sprieten nauwelijks zoo lang als de thorax, aan den wortel verdikt. Achterlijf
bruingrauw; de tangarmen zwartbruin, met fijne roodgele beharing. Pooten
donkerbruin; de heupen en wortel der dijen bruingeel; de eindsporen der
schenen zeer klein. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met lichtgrauwe tint; de rand-
vlek ter nauwernood aangeduid ; aderen fijn en donkerbruin ; uitmonding der
hulpader boven den oorsprong der cubitaal-ader; de vork der radiaal ader lang
gesteeld; haar onderste arm niet volkomen zoolang als de steel; de dwarsader
tus&ohen de subcostaal-ader en de radiaal-ader nog iets vóór den wortel der
radiaal-vork ; de vork der bovenste ader uit de schijfcel even lang als haar steel,

Eenmaal ving ik het £ aan de Steeg op 30 Augustus.

Gelijkt zeer op L. nemoralis, maar is minder geelachtig en verschilt doof
het aderbeloop.

4. L. subtincia Zett. — Syn. Limnobia subtinda, 2ett. Dipt. Scand. X.
3823. 12.

8 — 9 mm. — Bruingeel. Sprieten én palpen donkerbruin; de beide eerste
sprietènleden min of meer geel. Thorax een weinig glanzig , met drie zwart-
bruine samengevloeide langsbanden; borstzij den grootendeels en achterrug
donkerbruin ; schildje geel» Achterlijf donkerbruin , soms met goelachtigen voor*

27

418 IX. TIPULIDAÏ.

zoom der ringen; genitaliën geel; eierbuis van het $ lang en dun, aan 't
eind omgebogen. Pooten geel; de spits der dijen en schenen, alsmede de
laatste tarsenleden donkerbruin. Kolfjes geel. Vleugels met grauwbruine tint en
dikke donkerbruine aderen ; aan den wortel der radiaal-ader een donker vlekje
en voorts langs de dwarsaderen en de posticaal-ader een flauwe bruine zoom;
uitmonding der hulpader vóór den oorsprong der cubitaal-ader ; de dwarsader,
die de subcostaal-ader met de radiaal-ader verbindt, aan den wortel der vork
gehecht en evenzeer (in plaats van de randvlek) slechts een weinig donker ge-
zoomd; de schijfcel zeer langwerpig en vrij regelmatig vierhoekig; de vork der
bovenste uit haar voortkomende ader zoo lang of ruim zoo lang als de steel.
Enkele malen bij 's Gravenhage in Juni en September en ook aan de
Schielandsche plassen door mij gevangen.

5. L. fuscipennis Meig. — Syn. Limnolia fuscipennis, Meig. Syst. Beschr.
I. 125. 11; — Limnophila fuscipennis, Schiner, Fn. austr. II. 555.

10,25 — 13 mm. — Aangezicht en snuit grootendeels roodgeel; voorhoofd
bruin; sprieten en palpen zwartbruin; het eerste sprietenlid geel. Thorax rood-
geel , van boven met uitzondering der schouders glanzig zwartbruin ; het schildje
en de achterrug van boven bruin. Achterlijf donkerbruin , op den buik lichter;
mannelijke genitaliën geel, met vrij stompe tangarmen. Pooten bruin, met de
heupen en den wortel der dijen roodgeel. Kolfjes geel; de knop met donkere
spits. Vleugels met bruinachtige tint; de randvlek onduidelijk; uitmonding der
hulpader vóór den oorsprong der cubitaal-ader; radiaal-ader lang, haar oor-
sprong vóór het midden der vleugellengte; de dwarsader, die haar met de
subcostaal-ader verbindt, aan den wortel der vork ingewricht; de vork der
bovenste ader uit de schijfcel langer dan haar steel.

Vrij gemeen bij den Haag (V. d. W.); ook te Wassenaar (Piag.), op de Glip-
hoeve en op Sterkenburg (V. V.) , te Utrecht en in het Zeister bosch (Six) en
te Zutfen (V. Eyndh.).

G. L. discicollis Meig. — Syn. Limnolia discicottis , Meig. Syst. Beschr.
I. 125. 13; Macq. Dipt. n. Fr. 93. 7; Schumm. Limn. Sil. 161.41;
Zett. Ins. lapp. 833. 6; id. Dipt. Scand. X. 3822. 11; — Limnophila
discicollis, Macq. Suit. I. 99. 18; Schiner, Fn. austr. II. 556.
Zeer verwant aan de vorige soort, doch gewoonlijk kleiner (10 — 11 mm.)j
het eerste sprietenlid is grauw of zwartachtig; de vleugels zijn lichter van
tint en de roodgele kleur van den thorax is aan de schouders en den voor-
kant meer uitgebreid.

Minder gemeen dan de voorgaande; bij den Haag mij niet voorgekomen.
Rotterdam (Frans.), Drummen (V. V.).

7. L. ochracea Meig. — Syn. Limonia ochracea, Meig. Klass. I. 55.
6; — Limnolia ochracea, Meig. Syst. Beschr. I. 129. 23; Zett. Dipt.
Scand. X. 3835, 22; — Limnophila ochracea, Schiner, Fn, austr, II, 556 ; — *

XXXIII. LIMNOPHILA. 419

Limnolia sesailis, Macq. Dipt. n. Fr. 94. 10; Meig. Syst. Beschr. VII.

26'. 82; — Limnophila sessdis , Macq. Suit. I. 100. 19.
8 — 9,5 mm. — Bleek roodgeel. Voorhoofd grijs; sprieten en palpen bruin,
aan den wortel lichter. Op den thorax vier bruinachtige langsbanden, de
middelsten dicht bijeen , de buitensten vlekkig. Voorlaatste ring van het
achterlijf bij het tf zwartachtig; de tangarmen roodgeel, met de haakachtige
aanhangsels aan de spits zwart ; eierbuis van het $ aan 't eind een weinig opgebogen ,
met bruinen wortel en spits. Pooten bruinachtig; de heupen en de wortel der
dijen geel. Kolfjes bleekgeel, de knop bruin gevlekt. Vleugels met bleekgele
tint, bruine aderen en flauwbruine randvlek; uitmonding der hulpader iets
vóór den oorsprong der cubitaal-ader ; radiaal-ader voorbij het midden der
vleugellengte uit de subcostaal-ader ontspruitende, daar waar de cubitaal-ader
uit haar voortkomt sterk naar boven opgebogen en vervolgens in eene lange
vork gesplitst ; het eerste gedeelte der radiaal-ader, van haar begin tot aan
de vork, korter dan de armen der vork; de dwarsader aan 't eind der sub-
costaal-ader in den bovenarm der vork ingewricht; de schijfcel vrij regelmatig
vieikant; de vork der bovenste ader uit de sch'tjfcel zeer lang en daardoor
kort gesteeld 1).

Van tijd tot tijd bij den Ilaag, in Juni en Juli (V. d. W.) ; ook te Zandvoort
(Weyenb.) , aan den Hoek van Holland (Piag.), op Walcheren (G. v. \V.) en
in Groningen (De Gav.).

8. L. ferruginéA Meig. — Syn. Limnolia ferruginca, Meig. Syst. Beschr.

I. 128. 19 ; Macq. Dipt. n. Fr. 92. 5 ; Zett. Dipt. Scand. X. 3835.
23; — Limnophila ferruginea, Macq. Suit. I. 97. 9; Schiner, Fn. austr.

II. 556; — Limnobia pfaeusia, Schumm. Limn. Sil. 169. 48; — •
Limonia flavescens, Meig. Klass. I. 56. 8; Latr. Gen. Crust. IV. 259.

9 — 11,5 mm. — Glanzig roestkleurig. Kop grijs; sprieten en palpen rood-
geel; de sprietenleden soms met bruine basis en daardoor als geringeld; de
palpen naar 't einde meest verdonkerd. Thorax eenkleurig. Achterlijf in £ met
de beide laatste ringen donkerbruin ; de tangarmen roodgeel , met stomp uit-
einde; eierbuis van het % kort en spits, aan het eind opgebogen. Pooten
roodgeel; de spits van dtjen en schenen, alsmede de laatste tarsenleden bruin.
Kolfjes geel, de knop van boven donker. Vleugels (PI. XII. fig. 18) met
roodgele tint, bruingele aderen en eene bleekbruine randvlek; uitmonding der
hulpader boven den oorsprong der cubitaal-ader ; radiaal-ader voorbij het mid-
den der vleugellengte uit de subcostaal-ader voortspruitende, bij den oorsprong
der cubitaal-ader slechts een weinig opgebogen ; de dwarsader, die haar met
de subcostaal-ader verbindt, aan den bovenarm der vork ingewricht; de vork
der bovenste ader uit de schijfcel langer dan de steel; de schijfcel naar het
einde iets verbreed.

1) Bij enkele exemplaren komt deze vork schier ongesteeld voor; ik maak daafdrfl
gee,n bezwaar om L. scssilis Macq". als synoniem te beschouwen,

420 IX. TIPULIDAE.

Bij den Haag, in Mei tot Augustus, ook te Maarsbergen (V. d. W.); voorts hij
Amsterdam (Kink.), op de Gliphoeve, te Ilcelsum en te Goes (V. V.), bij
Utrecht (Six) en te Lekkum (II. A.).

9. L. lineola Meig. — Syn. Limonia lineola , Meig. Klass. I. 56. 7; —
Limnobia lineola, Meig. Syst. Beschr. I. -128. 21 : Zett. Dipt. Scand. X.
3834. 21; — LimnopMla Ineola, Macq. Suit. I. 9S. 10; Schiner, Fn.
austr. II. 55C ; — Limnobia fuhonervosa, Schurnm. Limn. Sil. 164.
43; — Limnophila fuhonervosa , Schiner, Fn. austr. II. 557.

13,5 mm. — Roestkleurig. Voorhoofd lichtgrijs; snuiten palpen bruin;
het eerste sprietenlid grauw, de volgende leden geelachtig. Thorax glanzig,
van voren met eene zwartbruine langsstreep; bij het <ƒ de laatste lijfsring een
Weinig donker, de tangarmen weder geel. Pooten roodgeel; de spits van dijen
en schenen alsmede de tarsen bruin. Kolfjes geel, de knop aan de spits
donker. Vleugels met roodgele tint en bruingele aderen; de randvlek slechts
een weinig krachtiger van kleur dan de overige oppervlakte ; aderbeloop als bij
de vorige soort.

Zeldzaam; te Maarsbergen (Piag.), te Groningen (Cl. M.) en in Limburg
(Maur.).

10. L. tlfcpar Meig. — Syn. Limnobia dispar, Meig. Syst. Beschr. I. 129.
22; Zett. Dipt. Scand. X. 3832. 20; — Limnophila dispar, Macq. Suit.
I. 98. 1 1 ; Schiner, Fn. austr. II. 557.

41,5 mm. — Glanzig roestkleurig. Voorhoofd grijs. Sprieten bleek roodgeel,
het eerste lid even als de palpen donkerbruin. Vóór op den thorax eene
zwartbiuine langsstreep. Achterlijf bij het g met donkere rügstreep en de beide
laatste ringen donkerbruin; bij het 5 bruin met donkere insnijdingen; genita-
liën roodgeel. Pooten roodgeel; de spits dei' dijen en schenen, alsmede de
tarsen bruin. Kolfjes bleekgeel, de knop van boven donker. Vleugels bijna
glasachtig, aan den voorrand met eenige gele tint; de randvlek bruin en
duidelijk ; de aderen zwartbruin; uitmonding der hulpader boven of nog iets
vóór den oorsprong der cubitaal-ader; radiaal-ader zeer kort, merkelijk voorbij
het midden der vleugellengte uit de subcostaal-ader ontspruitende, bij den
oorsprong der cubitaal-ader slechts een weinig opgebogen; de dwarsader aan
't eind der subcostaal-ader in den bovenarm der radiaal-vork ingewricht; de
vork der bovenste ader uit de schijfcel matig lang.

Zeldzaam; ik ving eenmaal het £ bij den Haag en eens het $ in het
Ulvenhoutsche bosch bij Breda, later nog een paar op Walcheren, allen in
Juni.

XXXLV. ËRIOPTERA Meig. (lil. Magaz. IL 2Ó2). Pi. XIII. fig. 1.

Kop klein, rondachtig; aangezichtssnuit slechts weinig uitstekend; oogen
rond; palpen omgebogen, vierledig; de leden ongeveer van dezelfde lengte*

XXXIV. EBIOPTEBA. 421

Sprieten zestienledig , draadvormig of eenigszins snoervormig, zoo lang als da
thorax; het eerste lid cyündrisch , het tweede bekervormig; de volgenden
eirond. Achterlijf achtringig, Schenen zonder eindsporen. Vleugels in de rust
pint op het achterlijf liggende, langs de aderen behaard en aan den rand lang
en dicht gewimperd ; uitmonding der hulpader in 't midden van den voorrand ;
radiaal-ader zeer lang, dicht bij den vleugelvvortel uit de subcostaal-ader ont-
spruitende, aan het eind lang gevorkt; de bovenarm dezer vork door eeno
d warsader met de subcostaal-ader verbonden ; cubitaal-ader uit den onderarm
der vork voortkomende , hoekig omgebogen en verder recht naar de vleugel»
spits loopende; schijfcel ontbrekend; discoidaal-ader merkelijk vóór de middel»
dwarsader in twee takken verdeeld, aan welke vertakking de achterdwarsader
is gehecht; de onderste tak vervolgens weder lang gevorkt; aa:i het vleugel-
einde alzno twee vsrkcellen met twee eenvoudige langsaderen daartusschen ; de
tweede wortelcel veel korter dan de bovenste; de onderste langsaderen recht,
ook de axillaar-ader, die vrij kort is en met de anaal-ader gelijkmatig divergeert.
De soorten van dit geslacht zijn merkelijk kleiner dan die der voorgaande
geslachten (1,75 — 3,5 mm.); van hare gedaantewisseling is niets bekend. Er
zijn er 10 uit ons werelddeel beschreven, waai van de volgenden in ons land
voorkomen.

a. Gele soorten b

Donkergrauwe of zwarte soorten o

b. Mannelijke genitaliën met korte, meestal verborgen

aanhangsels; de bovenste vorkcel iets langer

dan de onderste 1 . oc/iracca Meig.

Mannelijke genitaliën met vier zwarte, griffelachtige,

uitstekende aanhangsels ; de beide voi kcellen

even lang 2. appendkidata Staeg,

a. Kolfjes wit ; grootere soort (3 mm.) 3. obscura Meig.

Kolfjes zwart of althans aan het uiteinde donker ;

kleinere soort (2 mm. of minder) 4. murina Meig.

1 . Erioptcra ochraeea Meig. — Syn. Erioptera ochracea , Meig. Syst.
Beschr. I. 114. 13; Macq. Dipt. n. Fr. 108. 7; id. Snit. I. 112. \i\
Zett. Dipt. Scand. X. 3794. 22; Schiner, Fn. austr. II. 541 ; — Er. cras-
sipes , Curt. Brit. Ent. XH. 557.
3,5 mm. — Okergeel. Sprieten naar het einde verdonkerd ; palpen donker-
bruin. Mannelijke genitaliën met breede , dikke, behaarde tangarmen en van
onderen met een paar kleine, zwarte, meest verborgen aanhangsels. Pooten
geel ; het einde der dijen donkerbruin ; ook de spits der schenen en de laatste
tarsenleden bruinachtig. Kolfjes witachtig. Vleugels met gele tint en gele
aderen ; de bovenste vorkcel een weinig langer dan de onderste.

Schijnt vrij zeldzaam; ik ving enkele exemplaren in Juli en Augustus bij
den Haag , te Wassenaar en te Maarsbergen.

422 IX. Ï1PULIDAE,

2. Er. appemliculata Staeg. — Syn. Er. append'miïata , Stacg. Kröj.
Tidskr. I. 55. 16; Zett. Dipt. Scand. X. 8795. 23; Schiner, Fn. austr.
II. 541; — Er. ochracea, Bwst. I. 148. 118.
Komt in de meeste opzichten , ook in grootte , met de vorige overeen , doch
onderscheidt zich in het <ƒ door de genitaliën , waaraan zich vier duidelijk uit-
stekende , tepelachtige , zwarte aanhangsels vertoonen ; de eerste en tweede
wortelcellen zijn van gelijke lengte.

Den ganschen zomer zeer gemeen bij den Haag ; ook op Staalduinen , te
Amersfoort en te Zutfen door mij gevangen; voorts te Rotterdam (Piag.) , te
Haarlem (Weyenb.) , te Ctrecht (Six) en te Beek (V. V.).

3. Er. obscura Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. I. 113. 12; Macq. Dipt.
n. Fr. 108. 6; id. Suit. I. 112. 11; Zett. Dipt. Scand. X. 3799. 27;
Schiner, Fn, austr. II. 542.

3 — 3,5 mm. — Donker aschgrauw. Sprieten en palpen zwartbruin. Thorax
in de zijden met smallen witachtigen zoom. Achterlijf zwartachtig ; genitaliën
vuilgeel; bij het <$ de tangarmen met vier kleine zwarte aanhangsels. Pooten
donkerbruin; de heupen en de wortel der dijen geelachtig; de dijen naar het
einde dikker. Kolfjes wit. Vleugels met grauwbruine tint en bruine aderen;
de bovenste vorkcel langer dan de onderste.

Niet zeldzaam bij den Haag, in Mei en Juni (V. d. W.) ; ook te Leiden
(V. V.), te Noordwijk (Piag.), bij Rotterdam (Frans.) en bij Utrecht (Six).

4. Er. murina Meig. — Syn. Er. murhm, Meig. Syst. Beschr. 1.113. 11;
Zett. Dipt. Scand. X. 3796. 24; Schiner, Fn. austr. II. 542; — Er. pi/g ■
maea, Macq. Dipt. n. Fr. 109. 8; Meig. Syst. Beschr. VII. 24. 22.

1,75 — 2 mm. — Zwartachtig, glansloos , ruigharig. Sprieten en palpen
zwart. Mannelijke genitaliën dik, lichter of donkerder bruin. Heupen en wortel
der dijen gewoonlijk lichtbruin of zelfs geelachtig. Kolfjes zwart, de steel
meestal lichter. Vleugels in beide sexen langer dan het achterlijf 1), grauw
met dichte zwarte beharing ; de vorkcellen ongeveer even lang.

Meermalen in Mei bij den Haag (V. d. W.); ook te Utrecht (Six).

XXXV. TRICHOSTICIIA Schiner (Wien. Ent. Monatschr. VII. 221).
PI. XII. fig. 19 en XIII. fig. 2.

Komt in de meeste kenmerken met Erioptera overeen , maar onderscheidt
zich inzonderheid door een gewijzigd aderbeloop der vleugels. De hulpader is

1) Bij eene verwante, iets grootere soort, Er. atra Meig., zijn de vleugels van het
<? in 't oog vallend klein. Zij is donkerder zwart en door Curtis afgebeeld onder den
naam van Blolophilus brcvipcnnis (Brit. Ent. X. 444). Daar zij in Duitschland, Zweden
en Engeland niet zeldzaam is, acht ik het waarschijnlijk, dat zij te eeniger tijd ook in
ons land zal worden gevangen.

XXXV. TRICHOSTICHA. 423

slechts weinig korter dan de subcostaal-ader en loopt tot ongeveer drie vierden
van den voorrand door ; de eerste vertakking der discoidaal-ader heeft hier plaats
niet vóór, maar onder de middeldwarsader en dus meer naar de vleugelspits;
tevens is ook hier de achterd warsader aan het begin van die vertakking inge-
wricht, en dientengevolge is de tweede wortelcel even lang als de bovenste.
Ook hier bevinden zich aan het vleugeleinde twee vorkcellen , waartusschen
twee eenvoudige langsaderen liggen; bij enkele soorten is de onderste dezer
langsaderen door een dwarsadertje aan den bovenarm der onderste vork ge-
hecht, waardoor eene volkomen schijfcel ontstaat; bij ééne soort (trivialiq) is
dit laatste echter alles behalve standvastig. De radiaal-ader ontspruit minder
dicht bij den vleugelwortel , de cubitaal-ader komt niet voort uit dsn onderarm
maar uit den steel der radiaal-vork; bij de meeste soorten is de axillaar-ader
zeer lang, in 't midden naar onderen uitgebogen en bij haar einde weder tot
de anaal ader genaderd. De vleugels zijn overigens ook alleen langs de aderen
behaard en aan den rand lang en dicht gewimperd.

Gedaantewisseling onbekend. Er zijn 19 Europeesche soorten (van 3 — 7 mm.
lengte) , waarvan de volgenden bij ons voorkomen.

a. Axillaar-ader der vleugels kort, recht en met de

anaal-ader gelijkmatig divergeerende; de schijf-
cel bijna altijd volkomen b

Axillaar-ader zeer lang , in 't midden naar onderen
uitgebogen en aan haar uiteinde weder tot de
anaal-ader genaderd; de schijfcel meestal on-
volkomen c

b. Vleugels met een aantal cirkelvormige bruinachtige

vlekken 1« maculata Meig.

Vleugels ongevlekt %> imluta Meig.

c. Gele of geelachtige soorten d

Grauwe of grauwbruine soorten e

cl. Vleugels met gele tint; bovenste vorkcel een weinig

langer dan de onderste 3. jlavescens Linn.

Vleugels met grauwe of geelgrauwe tint; boide

vorkcellen van dezelfde lengte 4. lutea Meig.

e. Alle aderen behaard; schijfcel ontbrekend. ... 5. fuscipennis Meig.
De aderen alleen aan het vleugeleinde behaard;

schijfcel bij vele individuen volkomen .... 6. cinerascens Meig.

1. Trichosticha maculata Meig. (PI. XII. fig. 19). — Syn. Eriojatera
maculata, Meig. Klass. I. 51. 2; id. Syst. Beschr. I. 109. 1; Macq. Suit.
I. 110. 1; Zett. Dipt. Scand. X. 3774. 1; — Trichosticha maculata ,
Schiner, Fn. austr. II. 539; — Limnobia oceïïaris , Macq. Dipt. n. Fr.
103. 33.

5,75—6,75 mm. — Bruingeel. Sprieten naar het einde, alsmede de palpen

4£4 IX. Tll'ULIDAE.

donkerbruin. Oogen in rt leven fraai groen. Thorax in de zijden lichter.
Achterlijf met donkerbruine zijstreep. Pooten bleekgeel; dijen met twee bruine
ringen, de eene even vóór het midden, de andere dicht vóór c!e spits. Kuifjes
bleekgeel; de knop iets donkerder. Vleugels met bleek bruingele tint, aan den
voorrand meer roodgeel; voorts met een aantal min of meer duidelijke, bruin»
achtige oogvlekken, deels op zich zelve staande, deels aan elkander hangende j
aderen geelachtig; uitmonding der hulpader een weinig voorbij de d warsader ,
die de subcostaal-ader met de radiaal-vork verbindt; schijfcel zeer langwerpig,
bijna altijd volkomen, de haar aan 't einde sluitende d warsader echter soms
onduidelijk; de achterdwarsader staat een woinig meer wortelwaarts dan de
middeldwarsader; axillaar-ader kort, recht en met de anaal-ader gelijkmatig
divergeerende.

Vrij zeldzaam, bij den Haag in Mei en Juni; ook bij Haarlem door mij
gevangen en verder op de Gliphoeve (V. V.) , te Rotterdam (Frans.), te Utrecht
(Six) en in Limburg (Maur.).

2. Tr. imbuta Meig. — Syn. Eriopiera imfaita, Meig. Syst. Beschr. I.
114. 14. pi. 4. fig. 8; Zett. Dipt. Scand. X. 3776. 3; — Triohosticha
imbuta, Schiner, Fn. austr. II. 540; — Limnobia cothumata , Macq. Dipt.
n. Fr. 105. 37; Meig. Syst. Beschr. VII. 32. 103.

3 — 3,5 mm. — Bleekgeel, op den rug van den thorax en het achterlijf een
weinig krachtiger geel. Sprieten donkerbruin. Tangarmen van het g groot , met
een paar doornachtige aanhangsels. Pooten witachtig; aan de voorste pooten de
knieën zwart; aan de achterpooten de knieën en voorts de uiterste spits van
al de schenen en van de eerste tarsenleden , alsmede de laatste tarsenleden
geheel bruinachtig. Kolfjes wit met geelachtigen knop. Vleugels glasachtig met
bleekgele aderen; de aderen over 't geheel, maar vooral aan de vleu-
gelspits behaard; schijfcel volkomen, langwerpig eirond; uitmonding der
hulpader op halve vleugellengte; de beide vorkcellen veel korter dan bij de
andere soorten, de bovenste vooral zeer kort met des te langer steel;
de dwarsader aan 't eind der subcostaal-ader , vóór het midden van den
steel ingewricht; axillaar-ader kort, recht en met de anaal-ader gelijkmatig
divergeerende.

Enkele malen door mij in Juli bij den Haag gevangen.

3. Tr. flavescens Linn. — Syn. Tipula ftavesceis , Linn. Fn. suec. 175:3;
Fabr. Spec. ins. II. 407. 27; id. Ent. Syst. IV. 242. 37; ld. Syst Anti.
31. 37; — Eriopiera flavescens, Meig. Syst Beschr. I. 109. 2; Macq.
Dipt. n. Fr. 106. 1 ; Zett. Ins. lapp. 829. 1 (ex parte) ; id. Dipt. Scand.
X. 3779. 6; — Tric/iosticha flavescens, Schiner, Fn. austr. 11. 5;i0; —
Erioptera httea, Zett. Ins. lapp. 829. 2.

5,75 — 0,75 mm. — Helder okergeel. Sprieten naai' het eind donkerder. Op
den thorax drie eenigszins krachtiger gekleurde langsbanden. Achterlijf soms
met bruinachtige rugstreep ; tangarmen van het <ƒ vrij lang; eierbuis van het $

XXXV. TRICHOSTICHA, 425

dik, met fijns, opgebogen spits. Pooten bleekgeel: liet einde der dijen en de
laatste tarsenleden gewoonlijk iets gebruind. Kolfjes bleekgeel. Vleugeis niet
geelachtige tint en gele, overal behaarde aderen; uitmonding der hulpader
nrerkel'y'k voorbij de dvvarsader, die de subcostaal-ader met de radiaal-vork ver-
bindt j de bovenste vorkcel een weinig langer dan de onderste; asihaar-ader
zeer lang, in 't midden naar onderen uitgebogen en aan haar uiteinde weder
tot de anaal-ader genaderd.

Te 's Gravenhage in Juni en Augustus (V. d. W.) ; ook bij Rotterdam (Fiag.),
Haarlem (Weyenb.) en Utrecht (Six).

4. Tr, lutea Meig. — Syn. Erioptera lutea , Meig. Syst. Beschr. I. 110.
3; Macq. Suit. I. 110. 3; Zett. Dipt. Scand. X. 3780. 7; Bwst. I. 148,
114 en III. 22. 216 \ — Trichosticha lutea, Schiner, Fn. austr. II. 540 ; —
Erioptcra taenionota , Bwst. I. 118. 115 en III. 22. 217.

4,5 — 5,5 mm. — Gelijkt op de vorige, maar is wat kleiner en donkerder;
de sprieten en palpen zijn bruin, alleen de wortelleden der eersten geel; de
bruine streep over het achterlijf is duidelijker en breeder; vleugels met grauwe
tint en bruine aderen ; uitmonding der hulpader boven de dwarsader, die de
subcostaal-ader met de radiaal-vork verbindt; de beide voikcellen even lang;
axillaar-ader zeer lang, in 't midden naar onderen uitgebogen en aan haar
uiteinde weder tot de anaal-ader genaderd.

Bij den Haag in Mei en Augustus (V. d. YV.) , te Haarlem (Weyenb,) en
te Utrecht (Six).

5. Tr. fuscipemiis Meig. — Syn. Erioptera fuscipennh , Meig. Syst.
Beschr. I. 111. 6; Macq. Suit. I. lil. 5; Zett. Dipt. Scand. X. 3782.
11 ; — Trichosticha fuscipennis , Schiner, Fn. austr. II. 540.

4,5 — 5,75 mm. — Donker grauvvbruin. Sprieten en palpen bruin, de wor-
telleden der sprieten zwart. Rug van den thorax zwartachtig, aan den voor-
kant een smalle witachtige zoom. Achterlijf zwartbruin ; genitaliën vuilgeel.
Pooten donkerbruin ; de heupen en wortel der dijen geelachtig. Kolfjes bruin
met bleekgelen steel. Vleugels met bruinachtige tint en donkerbruine, dicht
behaarde aderen; randvlek slechts weinig donkerder; schijfcel ontbrekend;
aderbeloop ongeveer als bij lutea.

Van tijd tot tijd door mij gevangen bij den Haag, Leiden en Arnhem;
ook aan de voormalige Schielandsche plassen (Piag.) , op de Gliphoeve (V. V.),
te Utrecht (Six) en op Walcheren (G. v. W.).

6. Tr. cincrascens Meig. — Syn. Erioptera cinerascens , Meig. Klass. I.
52. ö; id. Syst. Beschr. I. 114. 15; Macq. Suit. I. 110. 2; Zett. Ins.
lapp. 831. 11; id. Dipt. Scand. X. 3775. 2; — Erioptera trivialis ,
Meig. Syst. Beschr. I. 112. 8; (? Macq. Dipt. n. Fr. 106. 2); id. Suit. I.
lil. 7; Zett. Dipt. Scand. X: 3787. 15: O. Sack. Stett, Ent. Zeit. XV.

428 ÏX. T1PULIDAE.

209; — Trichosticha trwialis , Schiner, Fn. austr. II. 539; — Limnobia

oiliaris, Schumm. Limn. Sil. 151. 35; Zett. Dipt. Scand. X. 3888. 64;

Bvvst. I. 147. 105 en III. 21. 204; — Limnobia sencea, Macq. Dipt. n.

Fr. 103. 34; Meig Syst. Beschr. VII. 32. 102.
3,75 — 5 mm. — Aschgrauw. Sprieten en palpen lichtbruin ; het tweede
sprietenlid dik. Thorax in de zijden lichter, van boven met zwarte langsstreep ;
achterlijf mede met eene donkere, doch niet altijd duidelijke langsstreep; genitaliën
roodgeel ; de tangarmen van het $ met bruine griffelvormige aanhangsels.
Pooten zwartbruin ; de wortel der dijen roodgeel ; dijen aan het einde verdikt,
vooral bij het $. Kolfjes wit. Vleugels bijna glasachtig, aan den voorrand een
weinig roodgeel, de aderen dik en donkerbruin, aan 't uiteinde meestal
behaard; randvlek weinig merkbaar; schijfcel soms open, soms gesloten;
achterdwarsader iets meer wortelwaarts dan de middeldwarsader ; uitmonding
der hulpader even voorbij de dwarsader, die de subcostaal-ader met de radiaal-
vork verbindt; axillaar-ader zeer lang, in 't midden naar onderen vrij sterk
uitgebogen en aan haar uiteinde weder tot de anaal-ader genaderd.

lu de omstreken van den Haag , van April tot Juni , ook op de laatste rij
duinen te Scheveningen (V. d.W ); voorts te Rotterdam (Frans.), in het Overmaassche
(Piag.) , te Leiden en te Voorst ( V. V.) , te Zandpoort (Kink.) , te Overveen
(Weyenb.) , te Leeuwarden en te Lekkum (H. A.) en in Groningen (De Gav.).
Door de sterke buiging der radiaal-ader, gelijk trouwens door het geheele
aderbeloop enz. toont deze soort eene in 't oog vallende verwantschap met het
geslacht Sgmplecta.

XXXVI. RHYPHOLOPIIUS Kol. (Wien. Ent. Monatschr. IV. 393).

Van de beide voorgaande geslachten [Erioptera en Trichosticha) onderscheiden
door de vleugels, die niet alleen langs de aderen, maar over de geheele
oppervlakte dicht behaard zijn ; overigens door dikkere pooten en een krachtiger
uiterlijk. De hals en het schildje zijn lang behaard, gelijk trouwens in 't alge-
meen de beharing meer in 't oog valt; de schijfcel is volkomen en langwerpig;
de beide armen van de vork der radiaal-ader wijken aan het einde een weinig
uiteen ; de axillaar-ader is golvend gebogen.

De eerst beschreven soort van dit mij geheel onbekende geslacht (Rh. fasci-
pennis Zett. = phryganopterus Kol.) bewoont Scandinavië en de hooge berg-
streken in Oostenrijk. Later zijn er nog vier andere soorten uit Duitschland
en Zwitserland door Löw beschreven. De gedaantewisseling is onbekend.

XXXVII. DASYPTERA Schiner (Wien. Ent. Monatschr. VIL 221).
PI. XIII. fig. 4.

Gelijkt op de vorige geslachten en komt met Rliypholophus overeen wat betreft
de haarbekleeding der vleugels , die alzoo niet alleen langs de aderen , maar over
de geheele oppervlakte behaard zijn. Even als bij Trichosticha ontspruit de cubi-

XXXVII. DASYPTERA. 487

taai-ader uit den steel der radiaal-vork ; ook bevindt zich de eerste vertakking der
discoidaal-ader aan of nauwelijks iets vóór de middeld warsader , en is de achter-
dwarsader op ongeveer hetzelfde punt ingewricht; de eerste en tweede wortelcel
daardoor nagenoeg van dezelfde lengte ; voorts zijn ook hier twee vorkcellen aan
het vleugeleinde, doch er ligt slechts ééne eenvoudige langsader tusschen-
beiden; dit wordt daardoor veroorzaakt, dat hier de bovenste tak der discoidaal-
ader gevorkt is en niet de onderste, gelijk bij JErioptera en Trichosticha ; de
radiaal-ader ontspruit even vóór het midden der vleugellengte uit de subcostaal-
ader; de schijfcel ontbreekt bij alle soorten; de onderste vorkcel is veel korter
dan de bovenste. Bij sommige soorten zijn de sprieten van het cT zeer ver-
lengd , met gesteelde schaftleden (PI. XIII. hg. 8).

Van de gedaantewisseling is niets bekend. Er zijn acht Europeesche soorten,
en daarvan drie inlandsch.

a. Vleugels wolkig gevlekt ; behalve de randvlek nog

eene donkere vlek op de uitmonding der sub-
costaal-ader; sprieten in beide sexen ter lengte

van den thorax, draadvormig 1. varia Meig.

Vleugels eenkleurig; geen donkere vlek op de uit-
monding der subcostaal-ader; sprieten van het
<$ ten minste half zoo lang als het lichaam ,
met gesteelde schaftleden b

b. Thorax van boven met bruine langsstreep. ... 2. lineata Meig.
Thorax ongestreept 3. nodulosa Macq.

4. Dasyptera varia Meig. — Syn. Erioptera varia, Meig. Syst. Beschr.
I. 115. 46 en VI. -273; Zett. Dipt. Scand. X. 3788. 16;— Dasyptera
varia, Schiner, Fn. austr. II. 537.

5,75 — 6,75 mm. — Donker grauwbruin. Sprieten en palpen zwartbruin ;
de sprieten in beide sexen ter lengte van den thorax , draadvormig , de
schaftleden niet gesteeld. Thorax met onduidelijke donkere langsbanden, van
voren met smallen witachtigen zoom ; borstzij den geelachtig grijs. Achterlijf in
sommige richtingen met zwarte rugstreep ; genitaliën roodgeel. Pooten vuil
roodgeel; spits van dijen en schenen, alsmede de laatste tarsenleden bruin.
Kolfjes grauwgeel , de knop iets donkerder. Vleugels grauwbruin , met wolkige
vlekken ; de randvlek en eene vlek op de uitmonding der subcostaal-ader
donkerbruin ; donkere vlekken liggen voorts om en voorbij de dwarsaderen en
eene in 't midden der bovenste wortelcel; de cubitaal-ader verdikt; de boven-
arm der radiaal-vork aan 't eind opgebogen ; axillaar-ader vrij lang , gebogen ,
met het laatste gedeelte dicht bij den vleugelrand loopende; de wolkige vlek-
ken op de vleugels komen vooral uit, tegen eene donkere oppervlakte gezien.

Ik vind deze soort jaarlijks in September in aantal op eene plek aan de
noordwestelijke zijde van het Haagsche bosch.

438 IX. riPULiDAB.

2. D. lineata Meig. — Syn. Enoj.icra lineata, Meig. Klass. I. 54. '8 j id,
Syst. Beschr. I. 111. 7; Macq. Dipt. n. Fr. 107. 4; id. Guit. I. 111. G;
Zett. Dipt. Scand. X. 3783. 12; — Schiner, Fn. austr. II. 538.

^>5 — 5,75 mm. — Ascligrauw. Sprieten en palpen zwartbrum; sprieten bij
net £ ruim ter halve lengte des lichaams , de schaftleden geknopt en ge-
steeld, met witachtige, uitstaande borstelharen; bij het $ de sprieten zoolang
als de thorax, draadvormig. Thorax van \oren met geelachtige lijst, vanboven
met donkere langslijn. Achterlijf donkerbruin; genitaliën geelachtig. Pooten
geelbruin; de heupen en wortel der dijen helderder; spits van dijen en schenen,
alsmede de laatste tarsenleden donkerbruin. Kolfjes wit. Vleugels eenkleurig
bruingrauw, met donkere rand vlek; de beide armen der radiaal-vork recht;
de axillaar-ader kort en recht.

Bij den Haag gemeen , vooral in 't voorjaar (V. d. W.) ; overigens te Hille-
gom (Kink.) , te Overveen (Weyenb.) , te Utrecht en te Driebergen (Six) ,
te Lekkum (H. A.).

3. D. nodulosa Macq. — Syn. Erioptera nochlosa, Macq. Dipt. n. Fr.

108. 5; id. Suit. I. 111. 8; Meig. Syst. Beschr. VII. 24. 20; Zett.

Dipt. Scand. X. 3785. 13; — Dasyptera nodulosa, Schiner, Fn. austr.

II. 538.

4 — 5 mm. — Gelijkt op de vorige , doch is gewoonlijk iets kleiner ; de

thorax is lichter grijs en mist de donkere rugstreep ; de sprieten van het <£

(PI. XIII. fig. 3) zij n langer , ongeveer zoo lang als het lichaam ; de knop

der schaftleden dikker en met iets langeren steel.

Bij den Haag (V. d. W.) ; voorts te Leiden (V. V.) , te Overveen en in den
Aerenhout (Weyenb.).

XXXVIII. SYMPLECTA Meig. (Syst. Beschr. VI. 282). PI. XIII. fig. 5 en 6.

Kop rondachtig; aangezicht van onderen een weinig snuitvormig verlengd;
oogen rond , naakt , van voren dicht tot elkander genaderd ; palpen vierledig ;
de leden ongeveer van gelijke lengte. Sprieten nauwelijks zoo lang als de
thorax, draadvormig, zestienledig ; de schaftleden ongesteeld, rondachtig,
met fijne borstelharen. Achterlijf achtringig , een weinig plat. Schenen zonder
eindsporen; voetballen duidelijk. Vleugels naakt, min of meer gevlekt, aan
den achterrand gevvimperd ; de achterhoek afgerond ; radiaal-ader gevorkt ; de
bovenarm der vork door eene dwarsader met de subcostaal-ader verbonden ;
bij ééne soort bovendien de beide armen door eene dwarsader aan elkander
gehecht; cubitaal-ader ongevorkt; discoidaal-ader onder of even vóór de middel-
dwarsader vertakt ; een der beide takken vervolgens op nieuw gevorkt en
voorts door eene dwarsader aan den anderen tak verbonden , zoodat eene
schijfcel ontstaat, welke drie eenvoudige langsaderen naar den vleugelrand uit-
stoot; achterd warsader een weinig vóór de schijfcel in de discoidaal-ader ingewricht;
posticaal- on anaal-ader recht; axillaar-ader buitengewoon sterk golvend gebogen.

XXXVIII. SYMPLECTA. tóÓ

Gedaantewisseling onbekend. Van de vier Europeesche soorten zijn er drie
inlandsen. De vierde soort (S. grata Löw) uit Oostenrijk wijkt van de overigen
eenigszins af door het aderbeloop der vleugels, waarvan de axillaar-ader slechts
zwak gebogen is en de tweede en derde achtercel bijna gelijk van lengte zijn.
Onze inlandsche soorten onderscheiden zich als volgt.

a. De beide armen der radiaal-vork door eene dwars-

ader met elkander verbonden ; de onderarm der
discoidaal-ader gevorkt en de schijfcel alzoo van

onderen scheef uitgesneden (PI. X1IL lig. 5) . 1. punctipennis Meig;.
De beide armen der radiaal-vork niet door eene
dwarsader verbonden ; de bovenarm der discoidaal-
ader gevorkt en de schijfcel alzoo van boven
scheef uitgesneden (lig. 6) b

b. Dijen vóór de spits met een donkeren ring; geel-

achtige soort 2. stictica Meig.

Dijen met donkere spits; bruingrauwe soort. . . 3. similis Schumm.

1. Symplccta punctipennis Meig. — Syn. Limnóbia punctipennis , Meig.
Syst. Beschr. I. 147. 56; Schumm. Limn. Sil. 157. 39; Macq. Dipt. n. Fr.
103. 35; — Symplecta punctipennis , Macq. Suit. I. '100. 1; Zett. Ins.
lapp. 838. 1 ; id. Dipt. Scand. X. 3908. 1 ; Schiner, Fn. austr. II. 540 ; —
Limonia hgbrida, Meig. Klass. I. 147. 50. pi. III. fig. 7.

4,5 — 6 mm. — Aschgrauw. Sprieten en palpen donkerder of lichter bruin.
Thorax van boven met drie donkerbruine langsbanden, van voren met geel-
achtigen zoom; schildje bruingeel. Achterlijf donkerbruin; genitaliën geel; de
tangarmen van het £ groot, aan de binnenzijde met korte aanhangsels ; eierbuis
van het $ slank. Pooten bruingeel; dijen vóór de spits verdonkerd. Kolfjes
witachtig met donkeren knop. Vleugels (PI. XIII. fig. 5) glasachtig met ver-
scheidene grauwe vlekjes, als aan den wortel der radiaal-ader, aan het dwars-
adertje tusschen de hulpader en de subcostaal-ader, aan de uitmonding dezer
laatste, aan de dwarsaderen en aan de bochten der axillaar-ader; de voorste
langsaderen geelachtig, de overigen bruin; de beide armen der radiaal-vork
door eene dwarsader met elkander verbonden ; de onderarm der discoidaal-ader
gevorkt en de sohijfcel alzoo van onderen scheet uitgesneden.

Enkele malen bij den Haag, bij Arnhem en te Apeldoorn door mij gevan-
gen, in Juni tot Augustus; te Rotterdam en in het Overmaassche (Piag.), te
Watergraafsmeer (Kink.), te Driebergen (Six), op Walcheren (G. v. W.) en té
Zutfen (V. Eyndh.).

2. S. stictica Meig. — ■ Syn. LimnoUd stictica, Meig. Syst. Beschr. I.
148. 57; Macq. Dipt. n. Fr. 104. 30; Schumm. Limn. Sil. 155. 37; —
Symplecta stictica, Macq. Suit. I. 109. 2; Zett. Ins. 'lapp. 839. 2; id,
Dipt. Scand, X. 3909.2; Schiner, Fn, austr, II. 5i0,

430 IX. TIPULIDAE.

Op de vorige soort gelijkende, waarmede ook de grootte overeenkomt; de
beide armen der radiaal-vork zijn echter niet door eene dwarsader met elkander
verbonden; voorts is niet de onderarm, maar de bovenarm der discoidaal-ader
gevorkt , de discoidaai-cel is daardoor van boven scheef uitgesneden (PI. XIII.
fig. 6). Bovendien heeft hier niet de grauwe, maar eene zwavelgele kleur de
overhand; de sprieten zijn bruingeel met de beide wortelleden zwart; het
achterlijf is bruin met gelen zijrand en buik ; soms zelfs de bruine kleur tot
eene rugstreep ingekrompen. Pooten bruingeel; vóór de spits der dijen een
donkere ring. De vlekjes op de vleugels ongeveer als bij punctipennis , doch
soms onduidelijk ; het dwarsadertje tusschen de subcostaal-ader en de hulpader
ontbreekt.

Niet zeldzaam , door mij van Juni tot Augustus gevangen bij den Haag en bij
Amsterdam, aan de Schielandsche plassen, te Hilversum en te Soestdijk;
als verdere vindplaatsen ken ik Leiden, de Gliphoeve en Schothorst (V. V.),
"Warmond (V. Bemm.) , Zandpoort (Piag.) , Haarlem (Weyenb.) , Utrecht (Six)
en Middelburg (De Man).

3. S. similis Schumm. — Syn. Limnobia similis, Schumm. Limn. Sil.
156. 38; — Symplecia similis, Zett. Dipt. Scand. X. 3910. 3; Schiner,
Fn. austr. II. 546.

5 — 6,75 mm. — Komt met de beide vorigen en wat het aderbeloop betreft
volkomen met S. stictica overeen; zij is echter donkerder, meer bruingrauw van kleur,
en in den regel iets grooter; de sprieten zijn geheel zwartbruin ; de donkere
ring aan de dijen ligt niet vóór de spits, maar aan de spits zelve.

Bij den Haag meermalen door mij gevangen ; ook te Leiden (V. V.), te Rotterdam
(Frans.), aan den Oosterdoksdijk bij Amsterdam (Kink.) en te Leeuwarden
(H. A.). De verschijntijd is vroeger dan bij de andere soorten; ik vond meer-
malen exemplaren reeds in April.

XXXIX. GONOMYIA O. Sack. (Proc. of the acad. of nat. se. of Phila-
delphia, 1859. 229.) PI. XIII. fig. 7 en 8.

Kop klein, rondachtig; aangezicht van onderen in een korten snuit ver-
lengd; oogen rond, naakt; palpen vierledig, de leden van ongeveer gelijke
lengte. Sprieten nauwelijks zoo lang als de thorax, draadvormig , zestienledig.
Achterlijf smal, een weinig platgedrukt. Schenen zonder eindsporen ; voetballen
duidelijk. Vleugels naakt, soms de aderen aan de vleugelspits een weinig be-
haard; radiaal-ader kort, in of voorbij het midden der vleugellengte uit de
subcostaal-ader voortkomende , aan 't einde kort gevorkt ; de bovenarm steil ,
zoodat de buitenste subcostaal-cel bijna driehoekig wordt; de radiaal-ader zelve
al of niet door eene dwarsader met de subcostaal-ader verbonden ; cubitaal-ader
recht, ongevorkt; discoidaal-ader onder de middeldwarsader zich vertakkende;
de bovenarm op nieuw gevorkt en dan veelal door eene dwarsader met den
onderarm verbonden, waardoor eene volkomen schijfcel ontstaat, van waar drie
eenvoudige langsaderen naar den vleugelrand loopen; achterdwarsader onder of

XXXIX. GONOMYIA. 431

dicht bij de eerste vertakking in de discoidaal-ader ingewricht; posticaal-ader
ea anaal-ader lang en recht; ook de axillaar-ader bijna recht en soms vrij
kort.

Gedaantewisseling onbekend. Van de elf Europeesche soorten zijn de drie
volgenden inlandsch.

a. Subcostaal-ader niet door eene dwarsader met de

radiaal-ader verbonden (fig. 7) 1. tenella Meig.

Subcostaal-ader door eene dwarsader met de ra-
diaal-ader verbonden (fig. 8)

h. Gele soort 2. Jiava Schumm.

Grauwe soort 3. nubila Schumm.

1. Gonomyia tenella Meig. — Syn. Limnobia tenella, Meig. Syst. Beschr.
I. 146. 54; Macq. Dipt. n. Fr. 102. 31 ; id. Suit. I. 106. 25; Schumm.
Limn. Sil. 145. 29; Zett. Dipt. Scand. X. 3867. 48; — Gonomyia
tenella, Schiner, Fn. austr. II. 543.

5,25 — 6,25 mm. — Zwavelgeel. Voorhoofd bruinachtig. Sprieten en palpen
bruingeel, aan den wortel lichter. Thorax met drie samengevloeide donker-
grauwe langsbanden ; borstzijden met eene bruinachtige vlek. Achterlijf bruin ,
in de zijden en op den buik geel ; tangarmen van het <ƒ met draadvorrnige aan-
hangsels. Pooten bruingeel; de heupen en de wortel der dijen lichter. Kolfjes
bleekgeel. Vleugels (PI. XIII. fig.- 7) bijna glasachtig, met lichtbruine aderen
en flauwe bruinachtige randvlek ; oorsprong der radiaal-ader iets voorbij het
midden der vleugel lengte; schijfcel meestal volkomen; achterdwarsader aan
den wortel der schijfcel; axillaar-ader matig lang, aan 't einde zacht naar be-
neden gebogen.

Van tijd tot tijd bij den Haag en ook te Arnhem gevangen (V. d. W.) ; verder te
Rotterdam (Piag.) , op de Gliphoeve (V. V.) , te Utrecht en Driebergen (Six)
en te Leeuwarden (H. A.).

2. O. flava Schumm. — Syn. Limnobia fiava , Schumm. Limn. Sil. 148.
32; Zett. Dipt. Scand. X. 3866.47; — Gonomyia flava, Schiner, Fn.
austr. II. 544.

3,75—4,5 mm. -* Stroogeel. Sprieten en palpen aan het einde donker;
oogen zwart; over 't algemeen de kleur op den rug van den thorax en het
achterlijf krachtiger, aan de onderzijde bleeker; de tangarmen van het £ vrij
groot, met zwarte, borstel vormige , gebogen aanhangsels. Pootenen kolfjes
bleekgeel. Vleugels bijna glasachtig, met gele aderen; de randvlek nauwelijks
merkbaar; subcostaal-ader met de radiaal-ader verbonden door eene dwarsader,
die op ot vóór het midden van den steel der vorkcel is ingewricht; bij al
mijne exemplaren is de schijfcel volkomen (volgens Schiner is zij somtijds on-
volkomen en alsdan de onderste arm der discoidaal-ader gevorkt).

Bij den Haag enkele exemplaren in Juni en Juli.

432 IX.

TIPIM.IDAK.

Deze snort gelijkt zeer op Trh-host'wha imbuia Meig., waarmede zelfs liet
aderbeloop veel overeenkomst heeft ; zij is echter te herkennen aan de niet
zwarte knieën, aan de naakte vleugels en daaraan dat de achterdwarsader niet
aan den wortel der scli'yfcel maar een weinig verder is ingewricht.

3. O. iiuhila Schumm. — Syn. Lhnnobia nuhila, Schumm. Limn. Sil.
147. 31; — Gonomyia nubila, Schuier, Fn. austr. II. 545.

3,5 mm. — Thorax aschgrauw, in de zijden met geelachtige streep;
schildje bruingeel; achterrug donkergrauw ; borstz'rjden roodachtig grijs. Achter-
lijf bruin; genitaliën roodgeel. Pooten lichtbruin, de laatste tarsenleden
donkerder. Kolfjes bleekgeel. Vleugels (PI. XIII. fig. 8) met flauwe bruinachtige
tint en fijne donkerbruine aderen ; subcostaal-ader en radiaal-ader op dezelfde
wijze als bij de vorige soort door eene dwarsader verbonden ; de armen der
radiaal-vork iets minder uit elkander loopende; schijfcel onvolkomen; onderste
arm der discoidaal-ader gevorkt.

Zeer zeldzaam; ik bezit slechts één exemplaar, indertijd te Utrecht door
wijlen Dr. WUewaall gevangen.

XL. GNOPHOMYIA O. Sack. (Proe. of the acad. of nat. se. of Phila-
delphia, 1859. 223) 1). PI. XIII. fig. 9 en 10.

Kop rondachtig , meer breed dan lang ; aar.gezichtssnuit zeer kort ; oogen
naakt, van voren een weinig tot elkander genaderd of zelfs samenstootend ;
palpen vierledig , omgebogen ; het laatste lid iets langer dan het voorgaande.
Sprieten nauwelijks zoo lang als de thorax, zestienledig; de schaftleden lang-
werpig rond, met uitstaande borstels. Achterlijf vrij breed, platgedrukt;
mannelijke genitaliën dik en stomp, de tangarmen met hoornachtige aanhang-
sels; eierbuis $ aan den wortel dik, aan 't einde spits en een weinig opgebogen.
Pooten vrij stevig, behaard, soms zelfs met dichte beharing; de heupen in 't
oog vallend dik: dijen aan de wortelhelft dun, naar het eind verdikt; schenen
zonder eindsporen ; voetbillen duidelijk. Vleugels naakt, in de rust plat op het
achterlijf liggende; achterhoek afgerond; radiaal-ader vóór de halve vleugel-
lengte uit de subcostaal-ader ontspruitende, aan 't einde gevorkt; deze
vork lang en smal, met de armen bijna evenwijdig loopende; de boven-

1) Vermoedelijk is dit geslacht synoniem met Psilonocopa Zett., waarvan de eenige
soort , Ps. Mcigeni Zett., in noordelijk Scandinavië te huis behoort. De kenteckens
althans, door Zetterstedt daaraan toegeschreven, komen zeer met die van Gnophomyia
overeen. Daar hij zelf echter Gn. pilipes , die voor Europa als type van laatst-
gemeld geslacht geldt, niet onder Psilonocopa brengt, maar onder het algemeene
gemis Limnobia laat , acht ik mij niet gerechtigd, louter op een sterk vermoeden
en zonder ook Ps. Meigeni te kennen, beide genera te vereenigen. Zoo het later
mocht blijken dat zij bijeenhooren, dan zou de naam dopr Zetterstedt gegeven, de
prioriteit hebben,

XL. GNOPHOMYIA. 433

arm dicht bij zijn oorsprong door eene dwarsader met de subcostaal-ader
verbonden; cnbitaal-ader ongevorkt; schijfcel volkomen, drie eenvoudige
langsaderen naar den vleugelrand uitstootende; achterdwarsader aan of nog
vóór den wortel der schijfcel ingewiïcht; de tweede wortelcel alzoo iets
korter dan de bovenste; posticaal-, anaal- en axülaar-ader recht of slechts met
zachte buiging.

Van de vijf Europeesche soorten , die allen zeldzaam zijn en wier levensge-
schiedenis niet bekend is, komt er ééne in ons land voor.

Giiophomyia pilipes- Fabr. (PI. XIII. lig. 9). — Syn. Tipula pilipes ,

Fabr. Mantissa ins. II. 324. 33;*id. Ent. Syst. IV. 242. 39; id. Syst.

Anti. 32. 41; — Limnobia pilipes, Meig. Syst. Beschr. I. 150. 61 en

VI. 273; Zett. Dipt. Scand. X. 3875. 54; — Gnophomyia pilipes,

Schiner, Fn. austr. II. 536; — Limnohia fimbriata, Meig. Syst. Beschr.

I. 132. 28; Schumm. Limn. Sil. 152. 36.

6,75 — 8 mm. — Donkerbruin. Kop roestkleurig ; sprieten en palpen zwart-

achtig; het eerste sprietenlid soms roodgeel. Thorax van voren en in de zijden

geelachtig , op den rug met drie donkere langsstrepen ; schildje geelachtig.

Achterlijf met bruingele insnijdingen en zyranden ; genitaliën bruingeel. Pooten

fijn en dicht behaard, bruingeel; de dijen vóór de spits met een soms

onduidelijken, donkeren ring; de spits der schenen en de laatste tarsen-

leden donkerbruin. Kolfjes vuilgeel. Vleugels met bruinachtige tint; de

aderen dik en zwartbruin ; zoowel de langsaderen als de dwarsaderen min

of meer donker gezoomd, waardoor de vleugels eenigszins een gestreept

aanzien Verkrijgen.

Vrij zeldzaam ; een paar malen door mij bij den Haag in Juni en Juli en
ook eens aan de Schielandsche plassen gevangen ; overigens te Utrecht (Six)
en indertijd aan de oevers van het Haarlemmermeer (V. V.).

XLI. PENTIIOPTERA Schiner (Wien. Ent. Monatschr. VII. 220).
PI. X11I. fig. 11.

Kop rondachtig , meer breed dan lang> een weinig platgedrukt, dicht tegen
den thorax geplaatst; aangezicht kort, van voren iets vooruitstekend ; voorhoofd
boven de sprieten met een bultje; oogen rond; palpen vrij lang, vierledig;
het eerste en laatste lid slanker dan de beide middelsten. Sprieten dubbel
zoo lang als de kop, zesledig; de schaftleden dun, borstelvormig. Thorax van
voren niet in een' hals verlengd. Achterlijf platgedrukt; tangarmen van het J
groot en stomp. Schenen met kleine eindsporen ; voetballen duidelijk. Vleugels
naakt, met afgeronden achterhoek; hulpader en subcostaal-ader recht en lang;
radiaal-ader iets vóór de halve vleugellengte uit de subcostaal-ader ontsprui-
tende, aan het einde gevorkt; de daardoor gevormde vorkcel lang en smal;
haar bovenarm door eene dwarsader met de subcostaal-ader verbonden ; cu«
bitaal-ader ongevorkt \ schijfcel volkomen, drie aderen naar den vleugel-

28

434 IX. TIPULIDAF.

rand uitstootende , waarvan de bovenste somtijds gevorkt is; ach terd warsader
in of voorbij het midden van de onderste grens der schijfcel ingewricht ;
de tweede wortelcel iets langer dan de bovenste ; posticaal-ader aan 't einde
eenigszins naar beneden omgebogen; anaal-ader vrij recht; posticaal-ader zacht
gebogen.

Dit geslacht bevat twee soorten, Penthoptera chirotkecata Scop. en cimicoidên
Scop., waarvan de eerste in Oostenrijk, de andere in Silezië voorkomt. Beiden zijn
zwart met zwartachtige vleugels. Bij P. chirotkecata (11 — 15 mm. iang) is de
bovenste der uit de schijfcel voortkomende aderen gevorkt. Ik bezit een exem-
plaar van die soort door de goedheid van den Heer Everts, die het uit de
omstrek ^n van Weenen heeft medegebracht. De andere soort heeft de ge-
noemde ader ongevorkt en den vleugelwortel met roodgele tint; zij is in den
regel ook grooter (13,5 — 23 mm.).

XLII. CLADOLIPES Löw (Zeitschr. f. d. ges. Naturwiss. XXVI, 1865. 424).

Dit geslacht, gegrond op eene enkele soort [Cl. simplex Löw) uit Grieken-
land , en waarvan nog slechts het $ bekend is , staat in nauwe verwantschap
tot de beide volgenden, doch is er duidelijk van onderscheiden door de niet
gevorkte radiaal-ader. Het wordt ter aangehaalde plaatse door Löw ongeveer
gekenmerkt als volgt:

Oogen naakt. Thorax als bij Anisomera. Schaft der sprieten ($) uit zes ge-
strekte cylindrische, met kleine uitstaande borsteltjes bezette leden bestaande.
Hulpader ver voorbij den oorsprong der radiaal-ader reikende, dicht bij het
einde door een dwarsadertje met de subcostaal-ader verbonden ; subcostaal-ader
evenzeer dicht hij hare uitmonding door een dwarsadertje met de radiaal-ader
verbonden; radiaal-ader ongevorkt; schijfcel en de middelste der anders uit
deze cel voortkomende aderen ontbrekend. Eierbuis lang en spits. Schenen ge-
spoord; voetballen duidelijk.

XL1II. ANISOMERA Meig. (Syst. Beschr. I. 210). PI. XIII. fig, 12—14.

Kop rondacbtig , dicht tegen den thorax geplaatst ; het aangezicht een weinig
snuitvormig verlengd; voorhoofd breed, boven de sprieten met een bultje;
oogen langwerpig rond, naakt; palpen omgebogen, vierledig; de leden van
gelijke lengte. Sprieten (fig. 12) draadvormig, zesledig; het eerste lid cylindrisch,
liet tweede bekervormig, het derde verlengd; by sommige soorten vertoont zich
nog aan 't eind een rudimentair zevende lid. Thorax zonder verlengden hals.
Achterlijf achtringig, een weinig platgedrukt; tangarmen van het <ƒ groot en
Stomp. Pooten vrij stevig, bijna naakt; schenen met kleine eindsporen; voet-
ballen duidelijk. Vleugels naakt, in de rust plat op het achterlijf liggende;
hulpader bij hare uitmonding door een dwarsadertje met de subcostaal-ader
verbonden; radiaal-ader een weinig vóór het midden der vleugellengte uit de
Gubcostaal-ader voortkomende, aan 't einde korter of langer gevorkt; eene

XLIII. ANISOMERA. 435

dwarsader verbindt de subcostaal-ader 't zij met den bovenarm of met den steel
der vork; cubitaal-ader ongevorkt; schijfcel ontbrekend; discoidaal-ader onder
of voorbij den oorsprong der cubitaal-ader in twee armen verdeeld; de eerste
en tweede wortelcel van ongeveer gelijke lengte ; posticaal-ader aan 't einde
hoekig en steil naar beneden omgebogen; anaal-ader vrij recht; axillaar-ader
zacht gebogen.

Deze muggen zijn zeldzaam; volgens Walker leven de larven in slijk.
Er zijn 11 Europeesche soorten; ééne komt naar alle waarschijnlijkheid bij
ons voor.

Anisomera nubeculosa Burm. — Syn. Nematocera ntibeculosa, Burm.
Thon's Archiv, 1829. 36; — Anisomera nubecitlosa,-Löw, Zeitschr. für
die ges. Naturwiss. XXVI (1865). 421; — Anisomera striata, Schiner ,
Fn. austr. II. 533; — Anis. vittata, Bwst. III. 23. 226.
6,25 — 7,5 mm. — Donkergrauw. Sprieten (PI. XIII. fig. 12) en palpen
zwartbruin ; de sprieten bij het <£ zoo lang als de thorax, bij het $ ruim
half zoo lang ais de thorax; het eerste schaf tlid dubbel zoo lang als het
volgende; de overigen in afnemende lengte; palpen lang. Het bultje op het
voorhoofd zeer duidelijk en tweetandig. Thorax met drie zwartachtige lan^s-
banden, de middelste zeer breed. Achterlijf zwart, min of meer glanzig; de
mannelijke genitaliën sterk ontwikkeld. Pooten zwartbruin, gewoonlijk de
wortel der dijen en schenen lichter 1). Kolfjes bleekgeel, hamervormig. Vleu-
gels (fig. 13) grauwbruin met zwartbruine aderen en hier en daar heldere
veegen; de wortel der radiaal-ader, de uitmonding der hulpader en der sub-
costaal-ader, alsmede de dwarsaderen flauw zwartachtig gevlekt; de vork der
radiaal-ader merkelijk korter dan haar steel; de dwarsader aan 't eind der
subcostaal-ader in den steel der vork mgewricht 2).

Een $, thans in myn bezit, is herkomstig van de collectie van wijlen Van
Eyndhoven; het bevond zich daarin zonder etiquet van vindplaats, maar is
denkelyk in Gelderland gevangen.

XLIV. PERENECERA Curt. (BrLfc Ent. XIII. 589).

Zeer nauw met het vorige geslacht verwant, doch Onderscheiden door het
getal der sprietenleden. Bij het <£ zijn er zeven, by het $ negen duidelijk
aanwezig; het derde lid of eerste schaftlid is by het cT zoo lang als de beide

1) Bij mijn exemplaar4 zijn de pooten eigenlijk geheel donker bruingeel; de kleur en
teekening der pooten is echter bij de Am'somera-soorten aan veel verandering onder-
hevig.

2) Bij eens andere soort, die ik uit een Zwitsersch exemplaar, in 's Rijks Museum
te Leiden, heb leeren kennen en waarin ik An. bicolor Meig. meen te herkennen,
is de radiaal-vork langer dan de steel en de dwarsader niet in den steel , maar in den
bovenarm ingewricht (PI XIII. fig. 14).

43G IX. TIPULIDAE.

volgenden , bij het $ zoo lang als de drie volgenden. Het aderbeloop der
vleugels komt geheel overeen met dat van Anisomera, en wel van die soorten,
waarbij de vork der radiaal-ader kort is en het dwarsadertj e in den steel der
vork is ingewricht.

De eenige soort, P. fuscipennis Curt., is het eerst in Engeland ontdekt,
doch wordt ook in de bergstreken van Duitschland gevonden.

Familie X. RHYPHIDAE (PI. XIII).

Kop bijna kogelrond ; aangezicht niet snuitvormig verlengd ; oogen rond ,
bij het <£ van boven samenstootend of allhans dicht bijeen, bij het $ door
het voorhoofd breed gescheiden; drie bijoogen op den schedel dicht bij elkander
in een' driehoek en op eene bultige verhevenheid geplaatst. Sprieten iets korter
dan de thorax, zestienledig, cylindrisch; de beide wortelleden duidelijk afge-
zonderd; de schaftleden dicht aaneengesloten, kort behaard en naar het einde
kleiner wordende. Zuiger een weinig uitstekend; palpen vrij lang, vierledig;
het tweede lid breeder en langer dan de overigen. Thorax slechts een weinig
gewelfd, zonder dwarsnaad; schildje halfrond; achterrug gewelfd. Achterlijf
cylindrisch, zevenringig; mannelijke genitaliën weinig uitstekend; eieibuis van
het % verborgen. Pooten vrij lang ; de heupen , vooral de voorheupen , een
weinig verlengd; achterste schenen met kleine eindsporen; het eerste tarsenlid
langer dan de volgenden. Kolfjes vrijstaande. Vleugels (PI. XIII. fig. 16) groot, in de
rust plat op het achterlijf liggende ; de achterhoek afgerond; randader slechts tot de
uitmonding der cubitaal-ader reikende ; de langsaderen allen volkomen aan-
wezig; uitmonding der hulpader en der subcostaal-ader een weinig voorbij het
midden der vleugellengte; radiaal-ader met eene sterke buiging naar den voor-
rand loopende en even als de cubitaal-ader ongevorkt; middeldwarsader lood-
recht; schijfcel volkomen, eenigszins langwerpig, in 't midden des vleugels;
zij wordt door eene vertakking der discoidaal-ader gevormd en is door de
ach terd warsader met de posticaal-ader verbonden; twee wortelcellen (de bovenste
en de middelste) hoogstens tot het midden der vleugels reikende ; de derde
of onderste wortelcel niet gesloten; uit de schijfcel loopen drie eenvoudige
langsaderen naar den vleugelrand, terwijl eene vierde langsader uit de tweede
wortelcel voortkomt; posticaal-ader voorbij de achterdwarsader plotseling naar
beneden gebogen ; ditzelfde heeft meer wortelwaarts ook met de anaal-ader
plaats; axillaar-ader kort en slechts even aangeduid.

Deze familie bevat slechts een enkel geslacht,

RIIYPIIUS Latr. (Hist. nat. des ins. et crust. XIV. 291). PI. XIII. fig. 15

en 16.
De hierboven voor de familie aangegeven kenmerken gelden dus ook voor

RHYPHUS. 437

het geslacht. De soorten zijn meerendeels in schaduwrijke plaatsen te vinden,
zetten zich veel tegen boomstammen neder en dansen in de avondschemering
soms bij groote troepen in de lucht. De larve van Bh. fenestralis , door Bouché
afgebeeld en beschreven, is wurmvormig, pootloos, naakt, vuilwit, eenigszins
doorschynend; zij leeft in rottende plantenstoflen , koemest enz. en heelt eene
slangachtige beweging. De pop is vuil geelbruin, aan den kop met een paar
spits toeloopende hoorntjes; de scheeden van vleugels en pooten zijn nauwelijks
zoo lang als de borst; de lijfsringen aan den achterrand doornig.

Er zijn slechts een vijftal Europeesche soorten, waarvan de drie volgenden
in ons land voorkomen.

a. Vleugelspits met eene bruine vlek 1. fenestralis Scop.

Vleugelspits ongevlekt b

b. Onder de randvlek nog een donker vlekje ... 2. punctatus Fabr.
Onder de randvlek geen vlek 3. fuscatus Fabr.

1. Rhyphus fenestralis Scop. (PI. XIII. fig. 15). — Syn. Tipula fenestra-
lis, Scop. Ent. carn. 322. 858; — Rhyphus fenestralis, Latr. Gen. Crust.
IV. 262 j Meig. Syst. Beschr. I. 323. 3 ; Macq. Dipt. n. Fr. 25. 1 ; id.
Suit. I. 472. 3; Zett. Dipt. Scand. IX. 3436. 2; Schiner, Fn. austr. II.
495; — Anisopus nebalosns (alleen het $) , Meig. Klass. I. 103. 2; —
Réaum. Ins. V. pi. 4. fig. 3—10.
5,75 — 8 mm. — Bruingeel. Kop grauw; sprieten, palpen en zuiger donker-
bruin ; de oogen van het £ van boven dicht bijeen , doch niet volkomen
samenstootend. Thorax soms grauwachtig, op den rug met drie zwartachtige
langsbanden, de zijdelingschen van voren verkort. Achterlijf min of meer met
donkeren voorzoom der ringen. Pooten geel ; spits der achterste dijen en
schenen zwartachtig; de achterdijen veelal in 't midden nog met een donkeren
ring ; alle tarsen aan 't eind verdonkerd. Kolfjes bleekgeel. Vleugels met bruin-
grauwe tint, eenigszins wolkig; aderen zwartbruin; behalve de groote,
donkerbruine randvlek , die door het eind der radiaal-ader is begrensd , be-
vinden zich nog even zoo gekleurde vlekken aan den wortel der radiaal-ader
en een weinig verder boven de middeld warsader; deze zoowel als de overige
dwarsaderen met donkerbruinen zoom , en voorts aan de vleugelspits eene drie-
hoekige bruine vlek, die de cubitaal-ader een weinig overschrijdt en van
onderen met wolkige vlekken samenhangt 1).

Gemeen bij den Haag (V. d. W.) ; ook te Leiden (V. V.), te Rotterdam (Sn.) , te
Warmond (V. Berara.) , te Haarlem (Weyenb.) , te Amsterdam (Kink.), te
Utrecht (Wtt.) en te Middelburg (De Man en G. v. W.).

\) Eene zeer verwante soort, Rh. cinctus Fabr., die ook eene vlek aan de vleugel-
spits heeft, is gemiddeld iets kleiner en onderscheidt zich overigens door den geheel
bruingelen, ongestreepten thorax en door flauwere vlekken op de vleugels. Waar-
schijnlijk zal zij te eeniger tijd ook wel in ons land worden gevonden.

^38 X. RHYPHIDAE.

2. Rh. punctatus Fabr. — Syn. Rhgio punctaim, Fabr. Mantissa ins. II.

333. 10; id. Ent. Syst. IV. 274. 13; Meig. Klass. I. 306. k; — Seiara

punctata, Fabr. Syst. Anti. 59. 13; — Mi/phus punctatus , Meig. Syst.

Beschr. I. 322. 2; Macq. Dipt. n. Fr. 20. 2; id. Suit. I. 172. 2; Zett. Ins.

lapp. 805. 1 ; id. Dipt. Scand. IX. 3434. 1 ; Schiner, Fn. austr. II.

495; — Musea nigricans , Linn. Fn. suec. seposita, 553. 2310; — Musea

Mlineata, Gmel. Syst. nat. V. 2866. 320; — Anisopus nebulosus (alleen

het <?), Meig. Klass. I. 103. 2.
5>75 — 8 mm. — Aschgrauw. Sprieten en palpen zwartachtig. Oogen bij
het <ƒ van boven samenstootend. Thorax met drie zwartachtige langsstrepen.
Achterlijf donkerder of lichter bruin, met bleeke insnijdingen. Pooten geelachtig;
de achterste heupen, de spits van dijen en schenen en de laatste tarsenleden
donkerbruin. Kolfjes witachtig. Vleugels (PI. XIII. fig. 16) bijna glasachtig,
met vijf bruine vlekken; twee in de bovenste wortelcel , een boven de middel-
dwarsader; eene vierde (de randvlek) aan den voorrond even vóór de uitmon-
ding der radiaal-ader, en eindelijk de vijfde onder de randvlek.

Zeer gemeen bij den Haag; ook bij Amsterdam en te Maarsbergen door mij
gevangen; voorts te Rotterdam (V. V.), te Leiden. (De Gr.), te Warmond
(V. Bemm.), te Haarlem (Weyenb.), te Noordwijk en in het Overmaassche
(Piag.), te Middelburg (De Man en G. v. W.), te Empe (V. Eyndh.) en te
Leeuwarden (H. A.).

3. Rh. fuscatus Fabr. — Syn. T/pula fuscata, Fabr. Syst. Ent. 755.
44; id. Spec. ins. II. 410. 57; — Rhagio fuscatus, Fabr. Ent. Syst.
IV. 273. 7; Meig. Klass. I. 304. d; — Sci 'ara fuscata , Fabr. Syst.
Anti. 58. 7; — Myphus fuscatus, Meig. Syst. Beschr. I. 321. 1. pi. 11.
flg. 18; Macq. Suit. I. 171. 1; — Schiner, Fn. austr. II. 495; -
Anisopus fuscus, Meig. Klass. I. 103. 1.
0,75 — 8,25 mm. — Gelijkt op de vorige soort, doch is in den regel iets
grooter; op de vleugels ontbreekt het vlekje onder de randvlek.

Bij den Haag en te Arnhem door my gevangen; ook op de Gliphoeve (V. V.)
en te Warmond (V. Bemm.) 1).

1) Met de hier behandelde familie der Rhyphidae eindigt de reeks van Twcevleu-
geligc insecten , die vroeger onder den algemeenen naam van Nemalocera werden
begrepen en zich gewoonlijk door langere en vccllcdige sprieten onderscheiden; en nut
de nu volgende familie der Stratiomyidae gaan wij over tot die, wier sprieten uit niet
meer dan drie leden bestaan en welke in tegenstelling met de vorigen Rrachycera werden
genoemd. In onze moedertaal noemen wij de eersten muggen, de anderen vliegen.
Ofschoon het bedoelde onderscheid in den bouw der sprieten veelal zeer in 't oog
valt, zijn er nogtans enkele zoo sterk sprekende overgangen aan te wijzen, dat op de
daaruit ontleende kenmerken niet wel eene scherpe afscheiding kan worden gegrond.
Ik herinner hierbij aan hetgeen ik deswege in de Inleiding (blz. 3) heb gezegd.

XI. STRATIOMYIDAE. 489

Familie XI. STRATIOMYIDAE (PI. XIV).

Vliegen van zeer onderscheidene grootte (3 — 16 mm.), meestal met een
vrij plat achterlijf, dat in de rust door de vleugels wordt bedekt. Kop zoo
breed of weinig smaller dan de thorax; oogen bij het £ meestal samenstootend ,
bij het $ altijd door het min of meer breede voorhoofd gescheiden ; op den
schedel drie bijoogen. Sprieten korter dan de thorax , dicht boven den mond-
rand ingewiicht, drieledig; het derde lid geringeld, gewoonlijk met eene griffel
of borstel geëindigd. Zuiger somwijlen een weinig uitstekend, nimmer sterk
verlengd ; yalpen onduidelijk geleed , op de basis van den zuiger geplaatst.
Thorax plat gewelfd; schildje dikwijls aan den achterrand gedoomd. Achterlijf
vijf- tot zevenringig. Pooten naakt of slechts met korte beharing; schenen
zonder eindsporen; tarsen met drie voetballen. Vleugelschubben zeer klein,
rudimentair of zelfs ontbrekende ; kolfjes onbedekt. Vleugels in de rust plat
op het achterlijf liggende; randader slechts aan den voorrand aanwezig en de
vleugelspits niet bereikende; de vier eerste langsaderen veelal dicht tegen den
voorrand en op elkander gedrongen; schijfcel klein, rondachtig zeshoekig,
boven het vleugelmidden geplaatst en naar alle zijden aderen uitstralende ; zij
is door eene vertakking der discoidaal-ader gevormd en door de achterdwars-
ader van de posticaal-ader gescheiden; cubitaal-ader bijna altijd aan 't einde
gevorkt; de langsaderen aan het einde niet zelden onduidelijk en den vleugel-
rand niet bereikende ; de drie wortelcellen allen van gelijke lengte en ongeveer
tot het midden der vleugels reikende; de beide bovensten soms onduidelijk
van elkander gescheiden; de middelste aan haren wortel dicht tot de sub-
costaal-ader genaderd en door een min of meer duidelijk dwarsadertje aan
deze gehecht; de onderste wortelcel dicht bij den achterrand gesloten; de
achtercellen allen open en de aderen waardoor zij worden gevormd, dikwijls
niet tot den vleugelrand doorgetrokken.

De vliegen dezer familie voeden zich met plantensappen en zijn op bloemen
en bladeren te vinden. De larven zijn langwerpig of ovaal en hebben een
hoornigen kop ; die der Strai 'iomyinae leven in het water en hebben aan den
kop een paar palpen, die in onophoudelijke beweging zijn; de laatste lijfs-
ringen zijn lang en dun en vormen eene soort van staart, aan welks einde
zich eene luchtopening be\indt, door een' krans van haren omstraald, en welke
het dier aan de oppervlakte des waters brengt om adem te halen. Andere
larven , met name die van het geslacht Pachy gaster, leven in vochtig en ver-
molmd hout en hebben het uiteinde des lichaams stomp en afgerond; die van
het geslacht Sargus leven onder anderen in koemest. De verpopping van al
deze larven geschiedt binnen de larvenhuid; de poppen zijn mummie-poppen.

a. Achterlijf uit ten minste zeven ringen bestaande ;
schildje met vier tot zes doornen (Berinae) . . b
Achterlijf met vijf of hoogstens zes ringen; schildje
ongedoornd of hoogstens met twee doornen . . d

440 XI, STRATIOMYIDAE.

BERIJUE.

b. Uit de schijfcel ontspruiten drie langsaderen, die

naar den vleugelrand loopen (PI. XIV. fig. 1

en 2) I. Bern.

Uit de schijfcel ontspruiten vier langsaderen, waar-
van echter de derde dikwijls slechts rudimen-
tair aanwezig is o

c. Achterlijf smal en platgedrukt; palpen duidelijk,

drieledig; oogen bij het £ door het voorhoofd
smal-, bij het $ breeder gescheiden (fig. 3) . . II. Actina.
Achterlijf breed , zeer gewelfd ; palpen klein en
onduidelijk; oogen bij het <ƒ samenstootend ,
bij het $ door het breede voorhoofd gescheiden. III. Acantliomyia.

cl. De drie bovenste langsaderen tamelijk van elkander
verwijderd; schijfcel vrij groot; uit de schijfcel
ontspruiten drie langsaderen (fig. 5).

paciiygastrinae IV. Vachygaster.

De drie bovenste langsaderen dicht tegen elkander
en tegen den voorrand gedrongen ; schijfcel
klein ; uit de schijfcel ontspruiten vier langs-
aderen, of zoo er slechts drie zijn, dan komt
er eene vierde uit de middelste wortelcel voort, e

e. Zwarte of zwartbruine soorten , meestal met lichtere

vlekken of banden op het achterlijf; soms het
achterlijf geheel of grootendeels geel of wit; het
achterlijf breed en kort {Stratiomyinae) ... ƒ
Metaalgroene soorten, zonder lichte vlekken of
banden ; achterlijf meest van gestrekten vorm
(Sarginae) n

STRATIOMYINAÈ.

f. Schildje ongedoornd g

Schildje met twee doornen h

g. Aangezicht een weinig of zelfs zeer sterk en spits

kegelvormig uitstekend (fig. 6) V. Nemotelus.

Aangezicht niet vooruitstekend , hoogstens een

weinig gewelfd (fig. 8) VI. Lasiopa.

h. Thorax ter wederzijde met een stevigen doorn

(fig. 10). VII. Ephippium.

Thorax zonder zij doornen , i

/. Derde sprietenlid aan het einde verbreed en eenigs-

zins tweelobbig VIII. AUiocera.

XI. STRATIOMYIDAE. 441

Dorde sprietenlid aan het einde niet verbreed . . j
f, Eerste sprietenlid meer dan dubbel zoo lang als het

tweede £

Eerste sprietenlid zoo lang of hoogstens dubbel

zoo lang als het tweede /

k. De vier uit de schijfcel ontspruitende langsaderen
recht en tot aan don vleugelrand duidelijk; de
onderste dezer aderen van de middelste wortel-
cel verwijderd (fig. 11) IX, PycnomalÏQ,

De vier uit de schijfcel ontspruitende langsaderen
sterk gebogen , gewoonlijk zeer verbleekt en
den vleugelrand niet bereikende; de onderste
dezer aderen begint dicht bij de middelste wor-
telcel of komt zelfs uit deze cel voort (fig. 13). X. Straiiomyia.
, Griffel der sprieten kort (fig. 14) XI. Odontomyia.

Griffel der sprieten lang en dun, in den vorm

van een borstel (fig. 16) m

m. Achterlijf kort, rondachtig, sterk gewelfd; schildje

met een paar stevige doornen XII. Qxycera.

Achterlijf langwerpig eirond , weinig gewelfd; door-
nen van het schildje zeer klein, soms ondui-
delijk XIII. Clitellaria.

SARGINAE.

u. Schildje met een paar doornen XIV. Exochostoma.

Schildje ongedoornd o

o. Sprietborstel een weinig vóór de spits ingewricht;
oogen bij het J1 door het min of meer breede
voorhoofd gescheiden; achterlijf zeer verlengd

(fig. 17—20) XV. Sargwt.

Sprietborstel aan de spits ingewricht; oogen bij
het <ƒ van boven samenstootend; achterlijf
matig lang (fig. 21) XVI. Chrysomyia.

I. BERIS Latr. (Hist. nat. des ins. XIV. 340. 497). PI. XIV. fig. 1 en 2.

Kop bijna half kogelig ; aangezicht kort, weinig gewelfd; oogen bij het £
dicht behaard, van boven samenstootend, bij het $ minder behaard, doorliet
breede voorhoofd gescheiden. Sprieten ten minste zoo lang als de kop; de
beide eerste leden kort; het derde smal en lang, achtringig. Zuiger een weinig
uitstekend, met breede eindlippen; palpen klein en onduidelijk. Thorax een
weinig gewelfd; schildje aan den achterrand in den regel met zes doornen 1).

1) Bij uitzondering zijn er ook voorwerpen met 4 en met 8 doornen. Daar zulks

'42 XI. STRAT10MYIDAE,

Achterlijf hoogstens een weinig breeder dan de thorax, platgedrukt, zeven-
ringig. Pooten stevig; het eerste lid der achtertarsen , althans bij het £ , ver-
dikt. Kolfjes groot. Vleugels lar.ger dan het achterlijf; radiaal-ader zeer kort
en boogvormig; cubitaal-ader gevorkt; uit de iets boven het midden des
vleugels geplaatste schijfcel loopen drie aderen naar den vleugelrand, waarvan
de beide bovensten ann de basis dicht bijeenstaan en de onderste in de on-
middellijke nabijheid der middelste woitelcel ontspruit.

Van de eerste toestanden is bijna niets bekend ; volgens Schiner is de pop
van JB. chalyheata onder mos gevonden.

Van de 5 Europeesche soorten zijn er 3 in ons land waargenomen, een
daarvan echter enkel in Limburg.

a. Achterlijf zwart of met paarsen metaalglans . . 1. chalyheata Forst.
Achterlijf roodgeel b

b. Vóór de insnijdingen des achterlijfs ingedrukte

zwarte dwarslijnen; vleugels in beide sexen

roetbruin 2. clavipes Linn.

Vóór de insnijdingen geene zwarte dwarslijnen;
vleugels bij het J roetbruin, bij het $ met
gelen voorrand en zwartbruine randvlek ... 3. vattata Forst.

1. Beris chalybeata Forst. — Syn. Musea chalyheata, Forst. Nov. spec
ins. cent. I. 95; — Beris chalyheata, Meig. Syst. Beschr. II. 4. 4
Schiner, Fn. austr. I. 24 j — Stratiomi/s sexdentata, Fabr. Spec. insect
II. 418. 12; id. Syst. Anti. 87. 36; — Actina atra , Meig. Klass. I
118. 3; — Actina serdentata, Meig. Klass. I. 118. a; — Beris sexden
tata , Zett. Ins. lapp, 512. 2 ; id. Dipt. Scand. I. 132. 2; — Beris ohs-
cura, Meig. Syst. Beschr. II. 4. 3; Macq. Suit. I. 232. 4; Zett. Dipt.
Scand. I. 133. 5; — Beris favipes , Macq. Dipt. n. Fr. 139. 8; id. Suit.
I. 233. 9; Meig. Syst. Beschr. VII. 56. 14.
6 mm. — Kop glanzig zwart; sprieten zwart, nauwelijks zoo lang als de
kop ; het derde lid aan het einde stomp ; schildje met zwarte doornen. Bij
het <ƒ de thorax en het schildje glanzig zwart, van boven met blauwen
gloed; achterlijf zwart, van boven dof, op den buik glanzig; pooten bruin-
achtig; het eerste lid der achtertarsen dik en langer dan de vier overige
leden te zamen ; kolfjes en vleugels bruinachtig, de laatsten togen den voor-
rand donkerder. Bij het $ de thorax en het schildje metaalgroen; het achter-
lijf zwart met paarsen metaalglans ; do pooten roodgeel ; het eerste lid der
achtertarsen nauwelijks iets langer dan de vier overige leden te zamen; de
vleugels bruinachtig geel met zwarte randvlek.
Alleen in Limburg (Maur.).

echter niet meer dan toevallige afwijkingen zijn, rust de verdeeling van Meigen in
soorten met 4, 6 en 8 doornen op een verkeerden grondslag.

J. üeris. 443

2. B. clavipes Linn. — Syn. Mu ca clavipes, Linn. Syst. nat. XII.
981. 12; — Slratiomys clavipes, Panz. Fn. germ. IX. 19; Fall. Strat.
\%. 10 (vermengd met de volgende soort); — Beris clavipes , Meig. Syst.
Beschr. II. 5. 5; Macq. Suit. I. 233. 6; Zett. Dipt. Scand. I. 132. 3;
Löw, Stett. Ent. Zeit. 1846. 259. 2; Schiner, Fn. austr. I. 24.

6—7 mm. — Kop en sprieten zwart ; het eind van den zuiger bruingeel.
Voorhoofd bij het $ meer dan het derde d> el van den kop innemende , de
sprieten een weinig langer dan de kop. Thorax en schildje met de doornen
glanzig zwart; achterlijf roodgeel, vóór de insnijdingen eer.e zwarte ingedrukte
dwarslijn; de korte en vrij dichte beharing van den thorax zwart, die van het
achterlijf geel. Footen geel, met het eind der schenen, althans der voorste
schenen, benevens alle tarsen zwart; eerste lid der achtertarsen langer dan
de overige leden te zamen en bij het <$ sterk verdikt. Kolfjes geel. Vleugels
in beide sexen roetbruin , aan den voorrand tot aan 't eind der mediastinaal-
cel zwartachtig.

Van tijd tot tijd bij den Haag, in Juni. Ook te Leiden (V. V.), te Haarlem
(Weyenb.), bij Rotterdam (Frans.), te Ede (Maitl.) en in Limburg (Maur. en
V. d. Br.),

3. B. vnllata Forst. (PI. XIV. hg. 1). — Syn. Musea vallata , Forst. Nov.
Spec. ins. cent. 1. 96; — Actïna vallata, Meig. Klass. I. 119. b; —
Beris vallata, Meig. Syst. Beschr. II. 5. 6; Macq. Suit. I. 233. 7; Zett.
Dipt. Scand. I. 133. 4; Löw, Stett. Ent. Zeit. 1840. 222. 1; Schiner,
Fn. austr. I. 24; — Stratiomi/s clavipes, Fabr. Spec. ias. II. 418. 11; id.
Ent. Syst. IV. 208. 24; id. Syst. Anti. 86. 35; — Actina clavipes, Meig.
Klass. I. 117. 2; — Beris clavipes, Latr. Cons. gen. 442; — Beris ni~
gritarsis, Latr. Gen. Crust IV. 273.

5—6 mm. — Gelijkt zeer op de vorige soort, doch is gewoonlijk iets
kleiner; op het achterlyf ontbreken de zwarte dwarslijnen vóór de insnijdingen;
de vleugels zijn alleen bij het J roetbruin met zwaï tachtigen voorrand, by
het $ slechts een weinig bruinachtig, met gelen voorrand en groote zwart-
bruine randvlek.

Veelvuldiger dan clavipes en in bijna alle provinciën van ons land aan-
getroffen.

II. ACTINA Meig. (Klass. I. 117. XXVI). PI. XIV. fig. 3.

Komt in de meeste kenmerken met het vorige geslacht overeen. De oogen
zijn bij de mannetjes niet volkomen samenstootend, maar door het zeer smalle,
bandvormige voorhoofd gescheiden; bij het $ is het voorhoofd breeder , maar
minder breed dan bij de i?em-soorten ; de palpen zijn duidelijker en drieledig.
Het schildje heeft vier of zes doornen. De achterschenen zijn, vooral bij het
<£ , met uitzondering van den wortel, sterk verdikt; ook de achtertarsen, in-
zonderheid het eerste lid , zijn dik. Uit de schijfcel ontspruiten vier langsaderen ,

444 XI. STRATIOMYIDAE.

waarvan de derde echter den vleugelrand niet bereikt ; de onderste dezer
aderen is op merkelijken afstand van de middelste wortelcel ingewricht.

Gedaantewisseling onbekend.

Van de beide soorten tot dit geslacht behoorende, is er een inlandsch.

Actina tibialis Meig. — Syn. Beris tibialis, Meig. Syst. Beschr. IL 0. 2.
pi. 1'2. fig. 8; Macq. Suit. I. 232. 2. pi. 5. fig. 15; Löw, Stett. Ent.
Zeit. 1846. 304. 8; — Actina tibialis, Schiner, Fn. austr. I. 25.

4,5—6 mm. — Oogen zoo goed als naakt. Sprieten langer dan de kop,
zwart; de beide wortelleden en de binnenkant van het derde lid meestal
geel. Voorhootd metaalachtig zwart, boven de sprieten met witte vlek. Thorax
en schildje metaalgroen; de doornen van het schildje geel, gewoonlijk slechts
ten getale van vier aanwezig. Achterlijf paarsachtig zwart, in 't midden met
gele doorschijnende vlekken, die vooral bij het ? groote uitbreiding krijgen.
Pooten geel; de spits der dijen, de achterschenen en de vier laatste leden der
achterste tarsen donkerbruia; voortarsen geheel zwart. Kolfjes geel. Vleugels
geelachtig grauw, met groote donkerbruine randvlek.

Nu en dan bij den Haag , in Juli en Augustus , en ook aan de Vogelenzang
gevangen (V. d. W.); op de Gliphoeve (V. V.) en onder Wassenaar (Piag.). 1)

III. ACANTIIOMYIA Schin. (Wien. Ent. Monatschr. IV. 2).

Ook dit geslacht komt in de meeste kenmerken met de beide vorigen
overeen, en meer bepaaldelijk met Actina wat het aderbeloop der vleugels
betreft; de oogen zijn behaard en stooten, even als bij Bern, op het voor-
hoofd der mannetjes te zamen; de palpen zijn klein en onduidelijk; het
schildje heeft van vier tot zes doornen; het achterlijf is breeder dan de
thorax en van boven zeer gewelfd; het eerste lid der achtertarsen is niet
verdikt.

Gedaantewisseling onbekend.

Dit geslacht is door Schiner opgericht voor Beris dubia Zett. (Ins. lapp.
512. 1 en Dipt. Scand. 1. 131. 1), die in Noorwegen, maar ook elders in
Europa voorkomt, doch bij ons nog niet is aangetroffen. Zij is 8,5—11 mm.
lang, glanzig zwart, met iets blauwen gloed; de pooten bruin, met lichtere
knieën en tarsen ; de kolfjes witachtig en de vleugels donkergrauw met duidelijke
randvlek.

IV. PACIIYGASTER Meig. (111. Mag. II. 266). PI. XIV. fig. 4 en 5.
Sprieten korter dan de kop, dicht bij den mondrand ingewricht; de beide

1) Do andere soort van dit geslacht (Actina nitens Latr. = Beris mgnpes, femorahs
on llavofemorala Meig), van ongeveer dezelfde grootte., heeft dicht behaarde oogen,
het schildje met zwarte doornen en liet achterlijf eenkleurig paarsachtig zwart ; do
vleugels van het g zijn zwartachtig.

IV. PACHYGASTER. 445

eerste leden zoo klein, dat het schijnt alsof het derde lid onmiddellijk aan
den kop is gehecht; het derde lid kogelrond, vierringig; de eindborstel langer
dan de sprieten, recht, tot aan het eind van gelijke dikte. Oogen naakt, bij
het (ƒ van boven samenstootend , bij het $ door het breede voorhoofd ge-
scheiden; wangen en kinbakken bijna geheel door de oogen verdrongen;
zuiger teruggetrokken , met vrij breede eindlippen ; palpen klein. Thorax naar
achteren breeder dan van voren ; schildje zonder doornen. Achterlijf kort
eivormig, merkelijk breeder dan de thorax, gewelfd, vijfringig. Pooten kort.
Vleugels langer dan het achterlijf; de aderen grootendeels ongekleurd ; hulp-
ader en subcostaal-ader op ruim halve vleugellengte den voorraad bereikende;
radiaal-ader zeer kort en weinig duidelijk; cubitaal-ader aan 't einde gevorkt,
de onderste arm opwaarts naar den voorrand gebogen; schijfcel vrij groot,
ongeveer vijf hoekig ; uit haar ontspruiten drie langsaderen , waarvan de
bovenste in de vleugelspits uitloopt; de ader die de bovenste wortelcel van
de middelste afscheidt, dikwijls zeer onduidelijk.

De soorten zijn allen klein (1,5 — 4 mm.), naakt en eenkleurig zwart, met
de pooten en sprieten lichter. De larven leven in rottende plantenstoiïen,
onder boomschors, in vermolmde boomstammen enz.; die van P. ater is lang-
werpig, platgedrukt, roodachtig grauw met drie donkere langsstrepen ; het
lichaam bestaat uit elf ringen, elk ter wederzijde met een borstelhaar; de
hoornachtige, stomp kegelvormige kop is smaller dan de volgende ringen en
heeft ter wederzijde een zwart oogje; de laatste ring is zwart, halfrond met
verscheidene borstels.

Er zijn zes soorten uit Europa bekend , waarvan er twee in ons land wor-
den gevonden.

a. Vleugels aan de wortelhelft zwartachtig; pooten

bleekgeel met zwarte dijen 1. ater Panz.

Vleugels geheel glasachtig; pooten geheel bleek-
geel , 2. Leachii Curt.

1. Pachygaster ater Panz. — Syn. Nemotelus ater, Panz. Fn. germ.
LIV. 5; — Vappo ater, Latr. Gen. Crust. IV. 278; id. Cons. gén. 412;
Fabr. Syst. Anti. 254. 1; — Pachygaster ater, Meig. Klass. I. 146. 1.
pi. 8. fig. 19—24; id. Syst. Beschr. KL 102. pi. 24. fig. 16—23; Macq.
Suit. I. 264. 1; Zett. Dipt. Scand. I. 152. 1; Schiner, Fn. austr. I. 3; —
Sargus pachygaster , Fall. Strat. 13. 1.
3 — 4 mm. — Zwart met eenigen glans en fijne stippeling; op den thorax
eene korte gele beharing. Sprieten bij het <$ zwart, bij het $ roodgeel, met
bleekgelen borstel. Pooten witachtig; de heupen en de dijen tot dicht bij het
einde zwart. Kolfjes zwart met den knop van boven wit. Vleugels aan de wor-
telhelft zwartachtig met de aderen donker, overigens glasachtig met ongekleurde
aderen; de rand vlek een weinig geel.
Bij den Haag niet zeldzaam in Juni en Juli; ook bij Amersfoort, te Bloe^

446 X.I. STRA.TIOMYIDAE.

mendaal en op Staalduinen door mij gevangen; te Voorst (V. V.), te Drieber-
gen (Six).

2. P. Leachii Curt. — Syn. P. Leachii , Curt. Brit. Ent. I. 42; Schiner,
Fn. austr. I. 3; — P. pallipennis , Macq. Suit. I. 265. 2; Meig. Syst.
Beschr. VIL 104. 2; Zett. Dipt. Scand. I. 153. 3.

2,5 — 3,5 min. — Gelijkt op de vorige soort, doch de pooten zijn, met
uitzondering dei1 heupen, geheel bleekgeel, en de vleugels ook aan de wor-
telhelft glasachtig met ongekleurde aderen; alleen de voorrand , vooral ter
plaatse der randvlek , heeft eene gele tint. De sprieten zijn ook bij het
<$ roodgeel, althans is dit het geval bij de mannelijke exemplaren, die ik
gezien heb.

Veel zeldzamer dan de vorige soort : ik bezit 3 § en één </ , allen door mij
bij den Haag gevangen; voorts werd deze soort gevonden te Wassenaar (Piag.),
te Leiden (V. V.), te Haarlem (Weyenb.) , bij Rotterdam (Frans.) en op
Walcheren (G. v. W.).

V. NEMOTELUS Geoffr. (Hist. des ins. III). PI. XIV. fig. 6 en 7.

Kop rondachtig, doch naar voren uitgerekt, dikwijls zelfs het aangezicht
In den vorm van een spitsen kegel vooruitstekend. Sprieten kort, niet ver
boven den mondrand ingewricht; de beide eerste leden klein en van onge-
veer gelijke lengte; het derde verlengd, schroefvormig, vierringig, met eene
tweeledige griffel. Oogen bij het <£ van boven samenstootend of althans zeer
dicht tot elkander genaderd , bij het $ door het breede voorhoofd gescheiden.
Zuiger vrij lang, aan den wortel knievormig omgebogen; palpen zeer klein.
Thorax en schildje matig gewelfd; schildje zonder doornen. Achterlijf een weinig
breeder maar niet veel langer dan de thorax , vijf- of zesringig. Pooten kort
en naakt. Vleugels langer dan het achterlijf, glasachtig met meest ongekleurde
aderen; de bovenste aderen dicht tegen elkander en tegen den voorrand ge-
drongen; hulpader en subcostaal-ader ruim de helft van den voorrand bereikende ;
radiaal-ader onduidelijk of zelfs ontbrekende; cubitaal-ader kort, aan hare uit-
monding, merkelijk vóór het einde van den voorrand, meestal kort gevorkt;
schijfcel vrij klein, zeshoekig; uit haar loopen vier langsaderen naar den
arhterrand, waarvan de onderste dicht bij de middelste wortelcel is ingewricht;
de onderste wortelcel breed en buikig.

Van de gedaantewisseling is niets bekend.

Kleine (3—6 mm. lange), kale, wit en zwart geteekende soorten, waarvan
er 38 uit Europa beschreven zijn, de meesten uit het Zuiden. Bij ons zijn
alleen de vier volgende soorten aangetroffen.

a. Cubitaal-ader ongevorkt; achterlijf in beide sexen
geheel glanzig zwart; boven de sprieten geen
witte vlekjes ....,'.;.;.;. 4. nigrinus Fall.

V. NEMOTELUS.

447

Cubitaal-ader aan 't einde gevorkt; achterlijf wit
met zwarte teekening (<ƒ) of zwart met witte
vlekjes ($); boven de sprieten meestal een of

twee witte vlekjes b

L £ Buik geheel wit, alleen de eerste ring zwart .
( $ Kop naar voren in een spitsen kegel uitge-
rekt; boven de sprieten geen witte vlekjes,
maar in plaats daarvan dwarsgroeven ; ach-
terlijf van boven met witten zjjrand en witte
driehoekige rugvlekjes

ig Buik met zwarte, soms vrij uitgebreide tee-
kening
2 Kop rondachtig, het aangezicht in eene korte
spits uitgerekt; boven de sprieten een paar
witte vlekjes; achterlijf zwart, met den zij-
rand, rugvlekjes en de insnijdingen der laatste

ringen wit

cf Buik zwart met witachtige insnijdingen en eene

middelvlek op den tweeden en derden ring.

? Nevens de witte rugvlekjes op het achterlijf

geen dwarsstrepen . •

£ Buik wit, met zwarte zy vlekken op de vier

eerste ringen

$ Nevens de rugvlekjes nog witte dwarsstrepen ,

2. panthennns Linn.

3. uliginosus Linn.

4. notatm Zett.

1. Nemotelus nigrinus Fall. — Syn. N. nigrinus, Fall. Strat. 6. 3;
Meig. Syst. Beschr. III. 117. 5; Macq. Suit. I. 266. 5; Zett. Ins. lapp.
575. 1; id. Dipt. Scand. I. 151. 5; Löw, Isis 1840. 554; id. Linn.
Ent. I. 454. 15; Curt. Brit. Ent. XVI. 729; Schiner, Fn. austr. I. 5; —
N. nigritus , Panz. Fn. germ. CV1I. 17.
3,5—4 mm. — Beide sexen bijna naakt en geheel glanzig zwart; alleen de
knieën, de voorste schenen, de wortel der tarsen en de knop der kolfjes wit.
Het aangezicht, vooral bij het <j>, in een vrij langen, spitsen kegel naar voren
verlengd; de sprieten minder dicht naar het einde geplaatst dan bij de vol-
gende soorten ; de oogen bij het ^ volkomen samenstootend. Van de schouders
loopt naar den vleugelwortel eene fijne vuilwitte of lichtbruine lijn. Op de
glasachtige vleugels zijn alleen de voorste aderen een weinig geel; de cubitaal-
ader ongevorkt; de aderen, die de schijfcel aan de wortelzijde begrenzen,
verdikt en min of meer gekleurd.

Meermalen door mij bij den Haag en onder Wassenaar gevangen; ook aan
de Vogelenzang (Kink.), aan de Rotterdamsche plassen (Piag.), te Utrecht en
Driebergen op Fastinaca (Six) en te Brummen (V. V.).

2. N. paiitherinus Linn, — Syn, Mmca pm'hrina, Linn. Fn, suee,

448 XI. STRATIOMYIÜAH.

1783 1); id. Syst. nat. XII. 980.8; — Nemotelus pantherinus , Meig. Syst.

Beschr. III. 115. 2. pi. 25. fig. 20; Macq. Suit. I. 265. 1; Zett. Dipt.

Scand. I. 150. 4; Löw, Linn. Ent. I. 445. 9; Schiner, Fn. austr. I. 4

en 5; — Stratiomys marginata, Fabr. Spec. insect. II. 419. 13; —

Nemotelus marginatus, Fabr. Ent. Syst. IV. 270. 3; id. Syst. Anti. 88.

3; Panz. Fn. germ. XL VI. 22; — Nem. marginellus , Fall. Strat.

5. 2; — Nem. uliginosus en marglnatiis , Latr. Gen. Crust. IV. 276; id.

Cons. génér. 442; — Nem. uliginosus, Meig. Klass. I. 139. 1. pi. 8.

fig. 7 en 8; Panz. Fn. germ. XLVI. 21; — Stratiomi/s mutica , Schrank,

Fn. boica, III. 2389.
4,5 — 5,5 mm. — <$ Kop, thorax en schildje glanzig zwart; o-ogen door het
zeer smalle streepvormige voorhoofd gescheiden ; boven de sprieten eene groote
witte vlek; de thorax met korte zilvergrijze beharing; aan de schouders een
wit stipje ; achterlijf wit , van boven aan den wortel met zwarte vlek ; de vierde
en vijfde ring met breeden zwarten dwarsband ; de buik geheel ongevlekt.

$ Glanzig zwart; het voorhoofd breed; boven de sprieten geen witte vlek,
maar in plaats daarvan een paar dwarsgroefjes; achterlijf met fijnen witten
zijrand en driehoekige witte rugvlekjes.

In beide sexen, doch vooral bij het $, is het aangezicht kegelvormig
uitgerekt en zijn de sprieten dicht bij den mondrand geplaatst. Pooten wit;
de dijen tot bijna aan het eind en de achterschenen in 't midden zwart.
Kolfjes wit. Vleugels glasachtig met ongekleurde aderen ; de cubitaal-ader gevorkt.
Bij den Haag eenmaal in Juni in aantal op Achillea millefolium (V. d. W.) ;
voorts in het Overmaassche (Piag.), bij Middelburg (De Man en G. v. W.) en
te Huissen (V. M. d. R.).

3. N. uliginosus Linn. — Syn. Musea uliginosa, Linn. Syst. nat. XII.

983. 22; — Nemotelus uliginosus, Fabr. Ent. Syst. IV. 269. 1; id. Syst.

Anti. 87. 1 ; Fall. Strat. 5. 1 ; Meig. Syst. Beschr. III. 114. 1 ; Macq.

Suit. I. 265. 2; Zett. Dipt. Scand. I. 146. 1; Löw, Linn. Ent* I. 432.

4; Schiner, Fn. austr. I. 5 en 6; — Nem. bifasciatus , Meig. Syst. Beschr.

VII. 104. 9. (zie ook VI. 245); Zett. Dipt. Scand. I. 148. 2; — Stratio-

mys mutica, Fabr. Spec. ins. II. 419. 14; id. Mantissa ins. II. 332. 20.
6—6 mm. — Aangezicht matig vooruitstekend. Kop, thorax en schildje
zwart ; eene vlek op het voorhoofd (bij het % twee streepjes) en eene afgebroken
zijlijn langs den thorax wit; thorax en schildje met korte lichtgrijze beharing.
Achterlijf bij het <$ van boven wit, met den wortel zwart en op den vierden
en vijfden ring breede zwarte dwarsbanden, waarvan die van den vierden ring
soms een paar witte stippen heeft (var. lifasciatus) ; de buik zwart met eene
groote middelvlek op den tweeden en derden ring, alsmede de insnijdingen
•wit; achterlijf bij het $ zwart; de zijrand en drie langsrijen van driehoekige
vlekjes wit, de zijdelingschen met den rand verbonden; buik met bleekgele

1) Alleen de diagnose; niet de beschrijving, welke op Oxycóra trilincata slaat,

V. NEMOTELUS. 449

insnijdingen en eene evenzoo gekleurde of bruinachtige middelvlek. Pooten
geelachtig wit; de dijen en het midden der achterschenen zwart. Kolfjes wit.
Vleugels glasachtig met ongekleurde aderen ; cubitaal-ader gevorkt.

Bij den Haag in Juli , zeldzaam (V. d. W.); bij Rotterdam (Frans.) ; te Sloterdijk
(V. Eyndh.); Zeeburg bij Amsterdam (Kink.); te Leiden, aan den Zeedijk te
Kampen en aan de Schelde (V. V.); bij Middelburg (De Man en G. v. W.).

4. N. notatus Zett. — Syn. Zett. Dipt. Scand. I. 148. 3; Löw , Linn.
Ent. I. 437. 6; Schiner, Fn. austr. I. 5 en 6.

5,5—6 mm. — Aangezicht kort doch spits. Glanzig zwart; de thorax met
korte zilvergrijze beharing; de witte schouderstip is groot, van haar loopt naar
den vleugelwortel eene witte, naar achteren verbreede zijlijn; boven de sprieten
bij het J eene witte vlek, die kleiner is dan bij de twee voorgaande soorten; bij
het 2 aldaar een paar driehoekige witte vlekjes. Achterlijf bij het g wit ; eene
vlek aan den wortel, eene stip in 't midden van den derden ring en breede
dwarsbanden op den vierden en vijfden ring zwart; aan den buik zwarte zij-
vlekken op de vier eerste ringen en zwarte, van achteren gegolfde dwarsband-
jes op de laatste ringen; achterlijf bij het $ zwart, met een fijnen zijrand,
driehoekige rugvlekjes en smalle insnijdingen wit; buik met kleine witte mid-
delvlekjes op eiken ring. Pooten en vleugels als bij de twee voorgaande soorten.

Zeer zeldzaam ; eene enkele maal bij den Haag (Six) ; ook in Zeeland (Wtt,
en De Man).

VI. LASIOPA Brullé (Expéd. de Morée, III. 307). PI. XIV. fig. 8 en 9.

Sprieten bijna zoo lang als de kop; de beide eerste leden kort, van onge-
veer gelijke lengte; het derde verlengd, kegelvormig, vierringig, met twee-
ledige eindgriffel. Aangezicht niet puntig vooruitstekend, maar slechts een
weinig gewelfd. Oogen dicht behaard , bij het £ ter nauwernood even , bij
het % breed door het voorhoofd gescheiden. Zuiger een weinig uitstekend,
met meer of min dikke eindlippen ; palpen drieledig. Schildje zonder doornen.
Achterlijf breeder dan de thorax, gewelfd, vijfringig. Pooten vrij kort. Ader*
beloop der vleugels nagenoeg als bij Nemoielus.

Gedaantewisseling onbekend.

De soorten zijn grooter dan die van het vorige geslacht (8,5 — 11 mm.),
daarbij meer behaard, zwart met geelachtige zijvlekken of zijstrepen op het
achterlijf. Er zijn 4 soorten beschreven , die allen in het Zuiden te huis be-
hooren 1).

1) Lasiopa villosa Fabr. is vroeger, onder den geslachtsnaam van Cyclogaster , als
inlandsen vermeld in de Bwst. dl. I blz. 190 n°. 199, op grond van een exemplaar,
dat door Perin bij Nijmegen zou gevonden zijn. Later is nimmer een tweede exem-
plaar in ons land aangetroffen, en daar ook deze soort uitsluitend uit Zuid-Europa
wordt vermeld, is er alle reden om te gelooven, dat de aanduiding der genoemde
vindplaats op een misverstand berust.

29

450 XI. STRATIOMYIDAK.

VII. EPIIIPPIUM Meig. (Latr. Gen. Crust. IV, 276). PI. XIV. fig. 10.

Sprieten als bij het vorige geslacht , doch het derde lid zesringig ; aange-
zicht een weinig gewelfd ; oogen behaard , bij het £ van boven samenstootend ,
bij het $ door het breede voorhoofd gescheiden ; zuiger teruggetrokken ; palpen
tweeledig. Thorax naar voren versmald, aan beide zijden meteen stevigen
doorn; ook aan de achterzijde van het schildje een paar doorntjes. Achterlijf
merkelijk broeder dan de thorax, vijfiïngig, van boven zeer gewelfd. Pooten
niet zeer verlengd , de achterschenen een weinig gebogen. Aderbeloop der
vleugels als bij de beide voorgaande geslachten.

De eenige soort van dit geslacht is ook in ons land, doch alleen in
Limburg gevangen.

Ephippium tlioracicum Latr. — Syn. JËp&ipp. tlwracicum , Latr. Gen.
Crust. IV. '276; id. Cons. génér, 442; Macq. Suit. I. 252. Ij Schiner,
Fn. austr. I. 9; — Stratiomys ep/iippium, Fabr. Spec. ins. II. 417. 2;
id. Ent. Syst. IV. 264. 6; id. Syst. Anti. 79. 4; Panz. Fn. germ. VIII.
23; — CU telt aria epldppium , Meig. Klass. I. 154. 1. pi. 7. fig. 27 — 30;
id. Syst. Beschr. III. 122. 4. pi. 25. hg. 25.
10,5 mm. — Glanzig zwart; sprieten zwart; voorhoofd bij het $ met een
paar witte vlekjes; thorax van boven met eene menieroode viltige beharing
dicht bedekt ; schildje zwart met twee omhoogstaande behaarde doorntjes ;
pooten zwart; kolfjes geel; vleugels bruinachtig, aan den voorrand don-
kerder.

Een exemplaar bij Venlo gevangen (V. d. Br.).

Volgens de waarnemingen van Von Roser leeft de larve in rottende planten-
stoffen , volgens die van Mistel in mierennesten ; zij zou slechts zeer langzaam
ontwikkelen.

VIII. ALLIOCERA Saund. (Transact. of the Entom. Soc. of London ,
IV. 62).

De eenige soort van dit geslacht (AU. graeca Saund.) bewoont het zuid-
oostelijke deel van Europa, en onderscheidt zich van de overige Stratiomyinen
met een tweedoornig schildje vooral door de sprieten, waarvan het derde lid
aan het einde verbreed en eenigszins tweelobbig is; de cubitaal-ader is slechts
onduidelijk gevorkt.

IX. PYCNOMALLA Gerst. (Linn. Ent. XI. 319). PI. XIV. fig. 11.

Komt in de meeste kenmerken met het volgende geslacht (Straf iomyia)
overeen; de vier uit de schijf cel ontspruitende langsaderen loopen evenwel
recht en zijn tot aan den vleugelrand duidelijk; de onderste dezer aderen is aan
haren oorsprong van de middelste wortelcel verwijderd; de oogen zijn bjehaard.

IX. PYCNOMALLA. 451

Ëéne soort (P. splendens Fabr.) komt voor in Spanje en Portugal ; eene
andere (P. aurifiua Erichs.) in Algerië,

X. STRATIOMYIA Geoffr. (Hist. des ins. II, Straüomys) 1). PI. XIV.
fig. 12 en 13.

Sprieten langer dan de kop ; het eerste lid recht vooruitstekend , drie- of
viermaal zoo lang als het tweede; het tweede en derde zijwaarts afstaande;
het derde smal en lang, vijfringig. Aangezicht iets gewelfd, niet vooruitste-
kend, maar integendeel een weinig terugwijkend. Oogen bij het g van boten
samenstootend of bijna samenstootend , bij het $ door het breede voorhoofd
gescheiden. Zuiger min of meer uitstekend, met breede eindlippen ; palpen
klein , soms met vrij duidelijke geledingen. Thorax plat gewelfd , met een'
dwarsnaad ; schildje aan den achterrand met twee doornen. Achterlijf breeder
dan de thorax, een weinig gewelfd, aan den wortel hoekig, aan het einde
afgerond. Pooten vrij kort. Vleugels iets langer dan het achterlijf, in 't midden
breed; subcostaal-ader aan 't eind opwaarts gebogen, voorbij de halve vleugel-
lengte in den voorrand uitloopende; radiaal-ader zeer kort; cubitaal-ader mede
kort, aan 't einde gevorkt; de bovenarm steil, in den vorm van een dwars-
adertje; uit de schijfcel ontspruiten vier flauw aangeduide, sterk gebogen, den
vleugelrand niet volkomen bereikende langsaderen, waarvan de bovenste bij de
vleugelspits uitkomt en de onderste zeer dicht bij de middelste wortelcel of
zelfs werkelijk uit die cel voortspruit; onderste wortelcel langwerpig, met
haar einde nog iets voorbij de halve vleugellengte reikende.

Deze vliegen zijn vr\j groot (11 — 16 mm.), zwartachtig, meest met gele
zij vlekken op het achterlijf; zij zitten veel op schermbloemen en zijn zoo
traag, dat zij zich zelfs met de vingers laten vatten. De larve van eene soort,
waarschijnlijk Str. furcata Fabr., is reeds door Swammerdam zeer uitvoerig
beschreven en afgebeeld (Bibl. nat. II. pi. 39 , 40 en 41).

Van de 16 Europeesche soorten zijn alleen de beide volgenden in ons land
aangetroffen :

a. Achterlijf met duidelijke gele zijvlekken .... 1. fiircata Fabr.
Achterlijf zonder gele zijvlekken, hoogstens met

eene aanduiding er van door lichtere beharing. 2. longicomis Scop.

1, Stratiomyia furcata Fabr. — Syn. Stratiomyia furcata, Fabr. Ent.
Syst; IV. 264. 5; id. Syst. Anti. 78. 3; Meig. Syst. Beschr. III. 138. 5.
pi. 26. fig. 12 en 13; Macq. Suit, I. 242. 5; Zett. Dipt. Scand. I.
135. 2; Löw, Isis 1840. 556; Schiner, Fn. austr. I. 16; — Str.
ripavia, Meig. Syst. Beschr. III. 138. 6; Macq. Suit. I. 242. 6; Schiner,

1) De naam Stratiomys, door Geoffroy aan dit geslacht gegeven , is op grammaticalen
grond door Löw verworpen en in dien van Stratiomyia veranderd.

452 XI. STRA.TIOMYIDAE.

Fn. austr. I. 16; — Str. str/gata, Meig. Klass. I. 124. 2; — Str. pan-
iltahon, Fall. Strat. 7. '2.

11 — 16 mm. — Oogen van het £ dicht behaard, van het ? bijna naakt.
Het eerste lid der sprieten zoo lang als het derde. Zwart of bruinzwart; bij
het $ boven de sprieten een paar gele vlekken en een paar dergelijke, dicht
aaneengesloten tegen den binnenrand van het achterhoofd. Kop en thorax met
dichte , aschgrauwe of ten deele gele beharing ; schildje met de doornen geel ,
aan den wortel zwart, de zwarte kleur bij het $ meer uitgebreid. Achterlijf
met drie paar gele, breeder of smaller zijvlekken en aan den anus met eene
driehoekige gele vlek; buik zwart met gelen achterzoom aan de ringen. Pooten
zwart; de knieën en de wortel der tarsen, bij het $ ook de wortel der
schenen geel. Kolfjes geel. Vleugels met bruingele, aan de spits en den achter-
rand verflauwende tint; de aderen iets donkerder.

Allerwege zeer gewoon op schermbloemen ; vliegt'yd Juli en Augustus.

2. Str. longicornis Scop. — Syn. Hirtea lonyicomis, Scop. Ent. carn.
999; — Straliomi/s longicornis, Schiner, Fn. austr. I. 15; — Stratiomys
strigata, Fabr. Spec. ins. II. 417. 4; id. Ent. Syst. IV. 265. 10; id.
Syst. Anti. 80. 9; Schrank, Fn. boica, III. 2377; Panz. Fn. germ. XII.
20 (weinig kenbaar, het aderbeloop misteekend) ; Meig. Syst. Beschr.
III. 139. 7; Macq. Suit. I. 242. 7; Zett. Dipt. Scand. I. 135. 3; Löw,
Isis 1840. 556; — Str. villosa, Meig. Klass. I. 125. 1 ; — Str. nulecu-
losa, Meig. Klass. I. 125. 3; — Str. thoracica, Fabr. Syst. Anti. 79. 7.
12 — 16 mm. — Oogen in beide sexen behaard. Sprieten lang, het derde
lid iets langer dan het eerste. Zwart of zwartbruin; de kop en" vooral de
thorax dicht behaard ; de kleur dezer beharing grauw of grauwgeel , soms vrij
levendig geel; ook op het achterlijf eene dergelijke, maar minder dichte be-
haring. Aangezicht bij het $ ter wederzijde met eene groote gele vlek, die tot
boven de sprieten reikt; achterhoofd van boven met eene grcote gele, min of
meer in tweeën gedeelde vlek ; aan het schildje alleen de doornen geel. Achter-
lijf zonder gele zijvlekken, doch de plaats der vlekken door eene lichtgrijze,
korte beharing aangeduid; buik zwart met bleekgele dwarsbanden. Pooten,
kolfjes en vleugels als bij de vorige soort, de vleugels iets bruiner.

Bij ons veel minder gemeen en tot dusver alleen aangetroffen op Wikken-
burg (Wtt.), te Brummen (V. V.), te Empe (V. Eyndh.), te Voorst (Wtt.) ,
bij Arnhem (V. M. d. R.), op Walcheren (G. v. W.) en in Limburg (Maur.).

Het is mogelijk dat er later nog een paar andere soorten van dit geslacht
bij ons zullen gevonden worden , en wel :

Str. chamaeleon Linn. (Fn. Suec. 1780), even groot als de beide beschreven
soorten ; de buik geel met zwarte dwarsbanden ; het schildje geel met eene
kleine zwarte wortelvlek en bij het $ het achterhoofd tegen de oogen breed
geel; de gele zijvlekken des achterlijfs breed, driehoekig; het eerste sprietenlid
ongeveer zoo lang als het derde. Oogen naakt.

X. STRATIOMYIA. 453

Str. equestris Meig. (Syst. Beschr. VII. 106. 29). Iets kleiner dan de vorige
soorten (ongeveer 11 mm.) en even als bij ftircata de buik zwart met gele
dwarsbanden; het eerste sprietenlid merkelijk korter dan het derde; oogen bij
het g behaard, bij het ? naakt.

XI. ODONTOMYIA Meig. (Klass. I. 128). PI. XIV. fig. 14 en 15.

Sprieten ongeveer zoo lang als de kop van ter zijde gezien; de beide eerste
leden kort ; het eerste hoogstens dubbel zoo lang als het tweede ; dit en het
derde zijwaarts afstaande; het derde verlengd, vierringig, met tweeledige eind-
griffel. Aangezicht onder de sprieten, soms over 't geheel sterk gewelfd.
Oogen bij het £ van boven samenstootend, bij het $ door het breede voor-
hoofd gescheiden. Monddeelen, thorax, schildje, 'achterlijf en pooten als bij
Stratiomyia; het achterlijf bij sommige soorten minder breed. Vleugels langer
dan het achterlijf; aderbeloop ongeveer gelijk aan dat van Stratiomyia ; uit de
schijfcel ontspruiten twee ongekleurde, gebogen langsaderen en soms nog het
begin van eene derde ; uit de middelste wortelcel komt ook nog eene dergelijke
langsader; bij eenige soorten ontbreekt de radiaal-ader en is de cubitaal-ader
ongevorkt of van den boventak dezer laatste nauwelijks eenig spoor aanwezig;
daarbij is dan de schijfcel bijzonder klein.

De soorten van dit geslacht zijn meerendeels van mindere grootte dan die
van het vorige (6,5 — 15 mm.); zij zijn zwart, veelal met gele en groene
teekening; de larve van Od. ornata Meig. is door Rösel afgebeeld. Er zijn 20
soorten uit Europa beschreven , waarvan er 6 in ons land zijn aangetroffen.

a. Eerste sprietenlid dubbel zoo lang als het tweede. 1. argentata Fabr.
Eerste sprietenlid zoo lang als het tweede . . . b

b. Achterlijf van boven eei kleurig zwart 2. tigrina Fabr.

Achterlijf met gele of groene teekening of groen

met zwarte teekening c

c. Achterlijf van boven zwart, met drie paar zij vlek-

ken en den anus oranje 3. ornata Meig.

Achterlijf van boven zwart met breeden groenen
zijrand of, zoo men wil, groen met breeden
zwarten rugband cl

cl, De eerste der uit de schijfcel ontspruitende langs-
aderen rudimentair ; de zwarte rugband van het
achterlijf naar achteren sterk verbrejed ... 4. viridula Fabr.
De eerste der uit de schijfcel ontspruitende langs-
aderen volkomen; de zwarte rugband van het
achterlijf naar achteren niet breeder, aan de
kanten hoekig of zelfs tot dwarsbanden uitgerekt, e

e. De zwarte rugband bij eiken ring hoekig inge-

bogen 5. angulata Panz.

454 XI. STRATIOMYIDAE,

De zwarte rugband bij eiken ring ter wederzijde
zoo uitgerekt, dat er eigenlijk aaneengehechte
d warsbanden ontstaan 6. hydrokon Linn.

1, Odontomyia argentata Fabr. — Syn. Stratiomys argentata , Fabr.
Ent. Syst. IV. 266. 15; id. Syst. Anti. 82. 17; Panz. Fn. germ. LXXI.
20; Fall. Strat. 9. 5; Meig. Syst. Beschr. III. 141. 9; Zett. Dipt. Scand.
I. 137. 6; Zeil. Isis 1842. 287. 10; — Odontomyia argentata, Meig.
Klass. I. 131. a; Panz. Fn. germ. CVIII. 10; Macq. Suit. I. 246. 4;
Löw, Linn. Ent. I. 476. 5; Schiner, Fn. austr. I. 20.

8 — 9 mm. — Zwart ; het eerste sprietenlid dubbel zoo lang als het tweede ;
aangezicht breed, zeer steik gewelfd, bij het $ met groote driehoekige rood-
gele vlek onder de sprieten ; voorhoofd bij het £ zilverachtig ; oogen naakt ,
in 't leven met eene purperen dwarsstreep ; aoornen van het schildje klein en
geel. Bij het <$ de thorax met dichte grijze beharing; bij het $ het naar
achteren versmalde voorhoofd, de thorax en het schildje met goudglanzige
viltige beharing, en bovendien met langere grijze haren. Achterlijf breeder
dan de thorax, met een zeer smallen gelen rand en eenig spoor van gele
zijvlekjes, bij het J met zilverachtige beharing, bij het $ de voorzoom der
ringen met een goudglanzig vilt; de buik groenachtig. Pooten geel, bij het <$
met zwarte dijen en een zwarten ring aan de schenen; bij het % met een
zwarten ring vóór het einde der dijen en een dergelijken aan de achterschenen.
Kolfjes geel. Vleugels glasachtig; de voorste aderen met inbegrip der sch'yfcel
en der middelste wortelcel geelbruin ; cubitaal ader ongevorkt of hoogstens
slechts met eenige aanduiding van den bovenarm.

Bij ons zeldzaam; ik ving haar slechts eenmaal bij den Haag in Mei; ook
werd zij bij Utrecht gevangen (Six, Maitl.).

2. Od. tigrina Fabr. — Syn. Stratiomys tigrina, Fabr. Spec. ins. II. 417.
6; id. Ent. Syst. IV. 267. 16; id. Syst. Anti. 82. 18; Meig. Syst.
Beschr. III. 152. 22; Panz. Fn. germ. LVIII. 20; — Odontomyia tigrina,
Latr. Gen. Crust. IV. 275; Meig. Klass. I. 130. 3; Macq. Suit. 1.240.6;
Löw, Linn. Ent. I. 468. 1; Schiner, Fn. austr. I. 17; — Stratiomys
nigrita, Fall. Strat. 9. 4; Zett. Dipt. Scand. I. 138. 7.

7 — 0,5 mm. — Glanzig zwart; de kleine doornen van het schildje, de
buik, de knieën, schenen en tarsen geel; de schenen met een bruinen ring.
Het eerste sprietenlid nauwelijks zoo lang als het tweede; het einde van het
voorhoofd met het sterk gewelfde aangezicht vooruitstekend; op het voorhoofd
boven de sprieten een paar glanzige knobbels ; oogen in 't leven met eene pur-
peren dwarsstreep ; bi) het £ behaard , bij het $ naakt. Beharing van het lichaam
bij het (ƒ zwartachtig , bij het % blond ; de buik van het $ aan de kanten zwart.
Kolfjes geelwit. Vleugels glasachtig , aan den wortel en den voorrand bruin ;
de voorste aderen zwart ; cubitaal-ader gevorkt , met den bovenarm kort en steil.

Gemeen, op schermbloemen , van Mei tot Juli.

XI. ODONTOMYIA. 455

3. Od. ornata Meig. — Syn. Stratiomys ornata , Meig. Syst. Beschr. III,
144. 13; Zctt. Dipt. Scand. I. 136. 4; — Odontomyia ornata, Löw,
Linn. Ent. I. 476. 6; Schiner, Fn. austr, I. 18; — Odontomyia furcata ,
Latr. Gen. Crust. IV. 275; Meig. Klass.il. 129. 1. pi. 7. fig. 22; Macq.
Suit. I. 245. 1 ; — Rösel, Ins. Belust. II. Musc. pi. V. fig. 1 — 3.

11 — 14 mm. — Zwart of zwartbruin; de sprieten soms van onderen geel;
het eerste lid zoo lang als het tweede ; aangezicht onder de sprieten slechts
een weinig gewelfd; bij het $ op het voorhoofd boven de sprieten een paar
gele vlekken, en vóór de bijoogen nog een paar kleineren; achterste oogrand
mede geel; oogen naakt, ongestreept. Thorax met grauwe of geelachtige be-
haring; schildje geel, aan den wortel zwart, de doornen vrij groot en met
zwarte spits. Achterlijf plat, breeder dan de thorax, met groote , eenigszins
driehoekige, oranjekleurige zijvlekken en eene dergelijke vlek op den anus.
Pooten geel; bij het g de wortel der dijen, een ring om de schenen en het
eind der tarsen zwartachtig. Kolfjes geel. Vleugels glasachtig met de voorste
aderen bruingeel; cubitaal-ader duidelijk gevorkt; uit de schijfcel komen drie
langsaderen voort, waarvan eene slechts een klein rudiment is.

Van tijd tot tijd op schermbloemen bij den Haag in Juni en Juli ; ook
elders in de meeste provinciën.

4. Od. viridula Fabr. — Syn. Stratiomys viridula, Fabr. Spec. iris. II.
418. 8; id. Ent. Syst. IV. 267. 18; id. Syst. Anti. 84. 25; Schrank,
Fn. boica, III. 2383; Panz. Fn. germ. LVII1. 18; Fall. Strat. 10. 0;
Meig. Syst. Beschr. III. 149. 18; Zett. Dipt. Scand. I. 140. 11; —
Odontomyia viridula, Latr. Gen. Crust. IV. 275; id. Cons. gen. 442;
Meig. Klass. I. 133. g; Macq. Suit. I. 247. 10; Löw, Linn. Ent. I.
491. 13; Schiner, Fn. austr. I. 19; — Stratiomys canina, Panz. LVIII.
23; — Odontomyia canina, Meig. Klass. I. 132. e; — Odont. dentata,
Meig. Klass. I. 130. 2.

5,5 — 6,5 mm. — Zwart; het achterlijf heldergroen of geelachtig groen,
met een breederen of smalleren zwarten rugband , die naar achteren breeder
wordt; de buik bleekgeel. Aangezicht onder de sprieten vrij puntig vooruit-
stekend; oogen naakt, in 't leven met purperen stippen en dwarslijn. Sprieten
zwart of bruinachtig; de beide eerste leden van gelijke lengte; voorhoofd en
thorax , vooral bij het $ , met korte zilverachtige beharing ; de kleine doorntjes
van het schildje, alsmede de pooten en kolfjes bleekgeel. Vleugels glasachtig
met zeer bleeke aderen; cubitaal-ader ongevorkt; schijfcel klein, de eerste
der uit haar ontspringende langsaderen rudimentair.

Overal gemeen in Juni tot Augustus.

5. Od. angulata Panz. — Syn. Stratiomys angulata, Panz. Fn. germ.
LVIII. 19; — Odontomyia angulata, Löw, Linn. Ent. I. 483. 9; Schiner,
Fn. austr. I. 19; — Stratiomys brevicornis, Löw, Isis 1840. 557. 8; —
Stratiomys ruficornis , Zett. Dipt. Scand. I. 139. 9.

KI. STIUTIOMYIDAE.

10 mm. — Kop bij het £ groot, het aangezicht zwart, in 't midden
duidelijk gekield en geelbruin; bij het g het aangezicht en het voorhoofd
geel, de kruin zwartachtig , welke kleur zich somwijlen iets meer naar voren
uitbreidt. Sprieten kort, eenigszins roestkleurig , soms aan de spits of ook aan
den wortel gebruind; de beide eerste leden van gelijke lengte. Thorax zwart-
bruin, dicht met bleekgele of vaalgele beharing bedekt; schildje aan den wortel
zwart, de rand en de beide doornen groenachtig geel, de laatsten meest met
donkere spits. Achterlijf heldergroen, met breeden zwarten, ter wederzijde
achter elke insnijding ingebogen rugband, die op de laatste ringen eer smaller
dan breeder wordt, van achteren is afgerond en niet volkomen den anus be-
reikt; bij het $ deze band breeder en de hoeken ter wederzijde nog scherper.
Pooten geel. Kolfjes lichtgroen. Vleugels glasachtig; de aderen bij den wortel
en den voorrand, de schijfcel daarin begrepen, geel; de eerste der uit
de schijfcel voortspruitende langsaderen volkomen; de derde verkort of rudi-
mentair.

Zeer zeldzaam, slechts eenmaal het g bij Rotterdam (Frans.).

6. Od* hydroleon Linn. — Syn. Musea hydroleon, Linn. Fn. suec. 1782; —

Stratiomys hydroleon, Fabr. Spec. ins. II. 417. 7; id. Ent. Syst. IV.

267. 17; id. Syst. Anti. 82. 19; De G. Ins. VI. 154. 3. pi. 9. fig. 4;

Schrank, Fn. boica , 2382; id. Ins. Austr. 888; Fall. Strat. 8. 4; Panz.

Fn. germ. VII. 21; Schellenb. Genr. d. Mouch. 24. fig. 3; Meig. Syst.

Beschr. III. 148. 17; Zett. Dipt. Scand. I. 140. 10; — Odontomyia

hydroleon, Latr. Gen. Crust. IV. 275; Meig. Klass. I. 131. c; Macq. Suit.

I. 247. 9; Schiner, Fn. austr. I. 19; — Stratiomys vulpina , Panz. Fn.

germ. LVIII. 24; — Odontomyia angulata , Meig. Klass. I. 133. h.
8,5 — 9 mm. — Kop bij het £ geheel zwart met behaarde oogen; bij het
$ geel, met de kruin , eenige ingedrukte plekken op het voorhoofd en de
kinbakken zwart; de oogen naakt. Sprieten zwart of zwartbruin. Thorax naar
voren versmald, zwart, bij het £ met geelbruine beharing, bij het % met
goudgeel vilt; schildje aan de spits benevens de doornen geel. Achterlijf groen,
van boven met aaneengehechte zwarte dwarsbanden , die den z'yrand niet ge-
heel bereiken. Pooten geel ; kolfjes groen. Vleugels glasachtig, met geelachtige
aderen ; het aderbeloop als bij de voorgaande soort.

Ofschoon deze soort mij niet bekend is, neem ik haar hier op, omdat De
Geer uitdrukkelijk vermeldt, dat hij haar in ons land heeft aangetroffen;
waarschijnlijk zal zij er later wel worden teruggevonden.

Tot de Fauna van Middel-Europa behooren nog de volgende soorten , die
misschien te eeniger tijd ook in ons land kunnen worden ontdekt:

Od. microleon Linn. (Fn. suec. 1781), het eerste sprietenlid een weinig
verlengd, als bij argentata, waarmede zij ook in grootte overeenkomt; het
zwaite achterlijf bijna naakt, met witte zijstrepen en witten anus.

Od. anrmlata Meig. (Syst. Beschr. III. 143. 11). Verwant aan ornaia,

XI. ODONTOMYIA. 457

doch wat kleiner en het achterlijf meer gewelfd ; het derde paar der gele zij-
vlekken merkelijk kleiner dan de beide vorigen.

Od. felina Panz. (Fn. germ. LVIII. 22) 8.5 mm.; het achterlijf zwart, met
groenachtigen zoom, die zich op de verschillende ringen vlekachtig ver-
breedt.

XII. OXYCERA Meig. (lil. Magaz. II. 265). PI. XIV. fig. 16.

Sprieten (buiten de griffel) korter dan de kop; de beide eerste leden van
gelijke lengte; het derde langer, cyhndrisch , vierringig, met tweeledigen eind-
borstel, die aan het eind of bijna aan het eind is ingewricht. Aangezicht weinig
gewelfd; oogen bij het <? van boven samenstootend, bij het $ door het
breede voorhoofd gescheiden ; zuiger teruggetrokken ; palpen zeer klein. Thorax
een weinig gewelfd ; schildje met een paar doornen. Achterlijf eirond ,
weinig breeder dan de thorax, maar zeer gewelfd, vijfringig. Vleugels langer
dan het achterlijf; cubitaal-ader altijd gevorkt; schijfcel soms onduidelijk;
uit haar gaan vier ongekleurde langsaderen naar den vleugelrand , waarvan
de derde somtijds ontbreekt en de onderste dicht bij de middelste wortelcel
ontspruit.

Het zijn fraaie, bijna naakte vliegen, van 4 tot 8,5 mm. lang en zwart
met gele of heldergroene teekening. Van de 26 Europeesche soorten zijn alleen
de drie volgenden in ons land waargenomen:

a. Thorax afwisselend met groene en zwarte langs-

banden 1. trilineata Fabr.

Thorax zwart, met een' zijband en een vlekje aan
den vleugelwortel geel b

b. Achterlijf met eene vlek aan den wortel en eene

aan den anus geel 2. leonina Panz.

Achterlijf met twee paar gele zijvlekken en eene

vlek aan den anus geel . 3. pulchella Meig.

1. Oxycera trilineata Fabr. — Syn. Stratiomys trilineata, Fabr. Spec.

ins. II. 418. 9; id. Ent. Syst. IV. 267. 19; id. Syst. Anti. 85. 28;

Fail. Strat. 11. 8; Panz. Fn. germ. I. 13; Schrank, Fn. boica, III.

2386; — Oxycera trilineata, Meig. Klass. I. 137. 2 ; id. Syst. Beschr. III.

126. 3; Macq. Suit. I. 250. 3; Zett. Dipt. Scand. I. 142. 2; Schiner,

Fn. austr. I. 9; — Musea pant/ierina, Linn. Fn. suec. 1783 (alleen de

beschrijving; niet de diagnose die op Nemotelus paniherinus slaat).

6 mm. — Heldergroen tot geelachtig groen; oogen naakt, in 't leven

goudgroen met roodgele vlek ; sprieten en pooten geel ; op den thorax drie

langsbanden, de borst en de achterrug zwart; de spits der doorntjes van het

schildje zwart; achterlijf met zwarte, deels vlekachtig verbreede insnijdingen;

kolfjes lichtgroen ; vleugels glasachtig met de voorste aderen geelachtig. Bij het

458 XI. STRATIOMYIUAE.

? heeft het voorhoofd drie zwarte langsstrepen , op den schedel door eene
dwarsstreep verbonden.

Zeer verspreid en op sommige plaatsen niet zeldzaam.

2. Ox. leonina Panz. — Syn. Stratiomys leonina, Panz. Fn. germ. LVIII.
21. — Odontomyia leonina, Latr. Gen. Crust. IV. '21 'ö; — Oxyccra leo-
nina, Meig. Syst. Beschr. III. 129. 8; Macq. Suit. I. 251. 7; Löw , Isis
1840. 556; Schiner, Fn. austr. I. 10.

5,5 — 6 mm. — Zwart , ook de sprieten ; oogen bij het g behaard. Een
zij band aan den thorax , een vlekje aan den vleugel wortel , het schildje
met de doornen, eene vlek aan den wortel des achterlijfs en eene aan
den anus geel. Pooten geel; de dijen tot vóór de spits zwart j de schenen
met zwartachtigen ring. Kolfjes wit. Vleugels glasachtig, met de voorste
aderen bruingeel. Bij het $ het aangezicht ter wederzijde langs de oogkanten
met zilverwitte streep en op den schedel achter de oogen een paar gele
vlekken.

Enkele exemplaren bij den Haag, in Juni en Juli (V. d. W.), op de Glip-
hoeve en op Sterkenburg (V. V.), te Utrecht (Six). op Wikkenburg (Wtt.) ,
te Ede (Maitl.) en te Arnhem (Brants).

3. Ox. pulchella Meig. — Syn. Ox. ptdchella, Meig. Syst. Beschr. III.
125. 2. pi. 25. fig. 29; Macq. Suit. I. 249. 1; Löw, Dipt. Beitr. I.
14. fig. 5, 6; Schiner, Fn. austr. I. 11; — Ox. hypoleon, Meig. Klass.
I. 137. 1. pi. 8. fig. 3; Staeg. Ent. Zeit. V. 409; — Ox. rara, Walk.
Dipt. Brit. I. 20.

7,5 mm. — Zwart met gele teekening. Oogen behaard; sprieten aan den
wortel bruinachtig; voorhoofd bij het g met eene zilverwitte dubbelvlek ; aan-
gezicht ter wederzijde met eene gele streep ; de achterrand der oogen geel.
De gele teekening bestaat verder uit een breeden langsband ter wederzijde van
den thorax en eene vlek nevens den vleugelwortel ; ook het schildje met zijne
doornen geel, alleen de spits van deze laatsten donker; bij het $ bovendien
op den rug een paar langslijnen; voorts twee paar scheef liggende, geheel
van elkander afgescheiden zij vlekken op het achterlijf en eene vlek op den
anus. Pooten geel; de dijen, behalve aan de spits, benevens de laatste tarsen-
leden zwart. Kolfjes beenwit. Vleugels glasachtig met donkerbruine aderen
en kaneelbruine randvlek.

Tot dusver slechts eenmaal gevangen te Nijmegen (Maitl.) en nog eens te
Venlo op 24 Juli (V. d. Br.).

Van de overige soorten kunnen wellicht de volgenden ook in ons land voor-
komen :

Ox. formosaMe\g. (Syst. Beschr. III. 127. 5 — Ox. ?uiiscaria, Meig. 1. c. III.
126. 4). Ruim 4 mm.; zwart; eene zijlijn aan den thorax (bij het $ nog een

XII. OXYCF.RA. 459

paar rugstreepje?), het schildje, zij vlekken op het achterlijf, de anus en de
pooten geel.

Ox. pardalim Meig. (Syst. Beschr. III. 128. 6. pi. 25. lig. 30 en 31). Bijna
5,5 mm.; zwart; eene zijlijn aan den thorax, het schildje met de doornen,
een paar vlekjes aan 't eind van het achterlijf, de anus, de wortel der dijen
en de knieën geel; voorts bij het $ zijstrepen langs het aangezicht, een paar
vlekjes op het achterhoofd en twee rugstreepjes op den thorax geel.

Ox. pygmaea Fall. (Strat. 11. 9) slechts 3,75 mm.; zwart; eene zijlijn aan
den thorax, een smalle achterzoom met de doornen aan het schildje, een
ongelijke vlekkige zoom aan het eind des achterlijfs, de knieën en bij het %
ook de kop geel ; oogen van het <ƒ behaard.

XIII. CMTELLARI4 Meig. (111. Mag. II. 265).

Sprieten verlengd; de beide eerste leden ongeveer even lang; het derde
kegelvormig , vierringig , met eene tweeledige eindgriffel , waarvan het tweede
lid zeer lang is. Oogen behaard, bij het <$ van boven samenstootend , bij het
$ door het breede voorhoofd gescheiden. Schildje met twee kleine, soms bijna
onmerkbare doorntjes. Achterlijf weinig breeder dan de thorax, vijfiïngig,
weinig gewelfd. Vleugels ongeveer als bij Oxycera,

Een paar Zuid-Europeesche soorten , Cl. Baldii Meig. en paoifica Meig., die
wel nimmer in ons land zullen gevonden worden.

XIV. EXOCHOSTOMA Macq. (Ann. Soc. ent. de France I. 11. 41).

Sprieten langer dan de kop; het eerste lid langer dan het tweede; het
derde driemaal zoo lang als het eerste, achtringig, de drie laatste ringen veel
kleiner dan de voorgaanden. Aangezicht onder de sprieten sterk gewelfd en
vooruitstekend, vervolgens terugwijkend en aan den mondrand wederom voor-
waarts tredende; voorhoofd breed; oogen naakt; zuiger met smalle eindlippen;
palpen dun, drieledig. Thorax breed en kort, bijna vierhoekig; schildje met
twee kleine, dicht bijeenstaande doornen. Achterlijf breeder dan de thorax,
zesringig. Vleugels groot, met bleeke aderen; cubitaal-ader gevorkt; uit de
schijfcel loopen drie langsaderen naar den vleugelrand ; eene vierde komt uit
de middelste wortelcel.

De eenige soort van dit geslacht is Ex. nitida Macq. (1. c. 43. pi. 4.
lig. 11) uit het zuiden van Frankrijk.

XV. SARGUS Fabr. (Ent. Syst. suppl. 566. 1). PI. XIV. fig. 17-20.

Van gestrekten vorm. Kop rondachtig, met een kort en weinig gewelfd
aangezicht en een plat achterhoofd. Sprieten korter dan de kop; de beide
eerste leden van gelijke lengte; het derde langwerpig rond, vierringig, met
tweeledigen borstel, die even vóór het einde is ingewricht. Oogen naakt, in

460 XI. STRATIOMYIDAE.

beide sexen door het min of meer breede voorhoofd gescheiden ; bijoogen in
een' driehoek op gelijken afstand van elkander staande of het voorste van de
beide anderen verwijderd. Zuiger teruggetrokken met smalle eindlippen ; palpen
uiterst klein en onduidelijk. Thorax naar achteren iets verbreed; schildje zonder
doornen. Achterlijf veel langer dan de thorax, aan den wortel versmald.
Vleugels groot; al de aderen donker; cubitaal-ader gevorkt; uit de schijfcel
gaan drie , uit de middelste wortelcel nog eene langsader naar den achterrand,
waarvan de derde evenwel gewoonlijk niet geheel is doorgetrokken.

De larven zijn in koemest, onder steenen enz. gevonden. De vliegen zijn
van 6,5 tot 13 mm. lang en glanzig metaalgroen. Van de 13 Europeesche
soorten zijn de drie volgenden in ons land aangetroffen.

a. Pooten geheel of grootendeels zwart , alleen de

knieën en min of meer het eerste lid der
achtertarsen geel; vleugels met wegsmeltende
zwartbruine vlek midden tegen den voorrand . 1. cuprarius Linn.
Pooten geheel of voor een groot gedeelte roodgeel
(soms de dijen en de voorste schenen zwart of
zwartbruin); vleugels eenkleurig zonder ver-
donkerde randvlek b

b. Bijoogen op gelijken afstand van elkander; achter-

lijf bij het $ aan den wortel geelrood . . .2. bipunctatus Scop.
Bijoogen op ongelijken afstand van elkander; het
voorste van de beide overigen verwijderd;
achterlijf aan den wortel niet rood .... 3. flavipes Meig. 1)

1. Sargus cuprarius Linn. (PI. XIV. fig. 17—19). — Syn. Musea

cupraria , Linn. Fn. suec. 1853; Fabr. Spec. ins. II. 446. 52; id. Ent.

Syst. IV. 335. 96; — Nemotelus cuprarius, de G. Ins. VI. i^OO. 16.

pi. 12. fig. 4 en 5 ; — Sargus cuprarius, Fabr. Ent. Syst. suppl. 566.1;

id. Syst. Anti. 256. 3; Fall. Strat. 15. 2; Latr. Gen. Crust. IV. 28; id.

Cons. gen. 442; Meig. Klass. I. 143. 3; id. Syst. Beschr. III. 106. 1;

Macq. Suit. I. 260. 1; Löw, Isis 1840. 553; Zett. Ins. lapp. 576. 1; id.

Dipt. Scand. I. 157. 1; Schiner, Fn. austr. I. 21 ; — Sargus caerulei-

cornis, Meig. Syst. Beschr. III. 107. 2.
8 — 10,5 mm. — Glanzig metaalgroen, soms tot het koperkleurige of staal-
blauwe overgaande. Sprieten zwart of zwartbruin ; zuiger bleekgeel ; op het
voorhoofd boven de sprieten twee witte vlekken ; oogen in 't leven donker-
groen met purperen dwarsstreep; het voorste der bijoogen van de beide anderen
verwijderd (fig. 19). Achterlijf meest koperkleurig, van achteren paars; be-
haring van thorax en achterlijf grijsachtig. Pooten zwart of zwartbruin , met de

1) De soort, die als S- nitidus Meig. in de Bwst. dl. I. blz. 191 n°. 201 vernield is,
moet uit de rij der inlandsche soorten wegvallen; de daartoe gebrachte voorwerpen
waren niet anders dan mannelijke exemplaren van S. flavipes Meig.

XV. SARGUS. 46i

knieën en dikwijls ook het eerste lid der achtertarsen roodgeel 1). Kolfjes
geel. Vleugels aan de wortelhelft glasachtig , verder een weinig gebruind ; de
aderen en de rand vlek zwartbruin , deze laatste omgeven door eene bruine
schaduw, die zich over de schijfcel en het eind der beide bovenste wortelcellen
uitstrekt.

Allerwege zeer gemeen, in Juni tot Augustus.

2. Sargus bipunctatus Scop. — Syn. Musea bipnnctata , Scop. Entom.
carn. 341. 316; — Sargus bipunctatus, Schiner, Fn. austr. I. 21; —
Ghrysonotus bipunctatus, Löw, Verh. zool. bot. Ges. V. 131; — Sargus
Beaumuri, Meig. Klass. I. 142. 1; Fabr. Syst. Anti. 256. 2; Meig. Syst.
Beschr. III. 109. 6; Guér. Icon. ins. 545. pi. 98. fig. 9 ; Macq. Suit. I. 262.
6; Curt. Brit. Ent. VIL 305; Réaumur, Ins. V. pi 22. fig. 5—8.

10—11 mm. — Glanzig metaalgroen; voorhoofd boven de sprieten meteen
paar witte stippen; schouderknubbels , eene rechte streep van daar naar den
vleugelwortel en een zoom om het schildje geel ; oogen in 't leven groen , on-
gestreept; bijoogen in een' driehoek op gelijken afstand van elkander (pi. XIV.
fig. 20). Achterlijf bij het J koperkleurig, bij het % de beide eerste ringen
helderrood, met zwarte rugstreep, de volgenden staalblauw. Pooten geel;
tarsen aan het einde bruin. Kolfjes geel. Vleugels een weinig bruinachtig , de
randvlek nauwelijks iets donkerder.

Zeldzaam; te Empe (V. Eyndh.) , op Sterkenburg (V. V.), te Oosterbeek en
te Brummen (v. Berara.) , op Beekhuizen (Rits.) en in Limburg (Maur.).

3. S. flavipes Meig. — Syn. Meig. Syst. Beschr. III. 108. 5. pi. 25. fig. 14
en VI. 344; Fall. Dipt. suec. suppl. 2. 9. 2-3; Macq. Suit. I. 261. 4;
Zett. Dipt. Scand. 1. 158. 4; Schiner, Fn. austr. I. 21.

8 — 10,5 mm. — Glanzig metaalgroen; achterlijf koperkleurig, naar 't einde
paars; soms deze laatste kleur ver uitgebreid. Sprieten zwart; oogen groen
zonder dwarsstreep; bijoogen op ongelijken afstand van elkander, het voorste
van de anderen verwijderd; op het voorhoofd boven de sprieten een paar witte
vlekjes. Pooten bij het £ zwartbruin , met de knieën , de achterschenen en den
wortel der achterste tarsen roodgeel; bij het $ de pooten roodgeel, met de
laatste tarsenleden bruin. Kolfjes geel. Vleugels met geelbruine tint, de rand-
vlek slechts weinig donkerder.

Vrij zeldzaam; bij den Haag in Juli (Frans.), bij Leiden en Wassenaar

1) Niet alle exemplaren vertoonen dit laatste kenmerk (het roodgele eerste lid der
achtertarsen); er is overigens echter geen verschil en er zijn overgangen aan te wijzen.
Zelterstedt onderscheidt naar de kleur der achtertarsen twee soorten , en geeft aan die
waarbij zij geheel donker zijn, den naam van nubeculosus ; Schiner volgt hem daarin.
Daar beiden echter eene . mindere grootte aangeven dan voor cuprarius en mijne
exemplaren met donkere tarseri even" groot zijn als de anderen, geloof ik deze niet
als nubeculosus te moeten bestemmen, doch om dezelfde reden zou ik evenmin durven
beweren, dat laatstgemelde soort synoniem is met cuprarius.

462 XI. STRATIOMYIDAE.

(De Gr.), op de Gliphoeve (V. V.), te Arnhem, in Augustus (V. d. W.) , te
Oosterbeek (V. Bemm.) , te Empe (V. Eyndh.) , te Haren (De Gav,) en op
Walcheren (G. v. W.).

Overigens zouden wellicht nog de volgende soorten te eeniger tijd bij ons
gevonden kunnen worden:

S. inftiscatus Meig. (Syst. Beschr. III. 107. 3). Lengte 9,5 — 12 mm.; ge-
lijkt op cuprarius , doch de pooten zijn geheel zwart en de vleugels zwart-
achtig , zonder wolkige vlek; oogen met purperen dwarsstrecp.

S. frontalis Löw (Verh. zool. bot. Ges. V. 133). Lengte 8,5 mm.; metaal-
groen ; voorhoofd boven de sprieten bultig verheven , de beide witte vlekjes
zeer klein; onder de sprieten een groef je; dijen metaalgroen, schenen en
tarsen zwart.

S. nigripes Zett. (Dipt. Scand. I. 159. 5). Slechts 6 mm. lang; metaalgroen,
het achterlijf koperkleurig; sprieten en pooten zwart, de knieën en het eerste
lid der achterschenen geelachtig; vleugels een weinig verdonkerd, zonder
wolkige middelvlek.

S. nitidus Meig. (Syst. Beschr. III. 108. 4). Gelijkt op flavipes, doch is in
den regel kleiner, en de pooten zijn in beide sexen bruin met de uiterste
basis der schenen geel.

S. minimus Zett. (Dipt. Scand. VIII. 2965. 6 — 7) , die wel aan hare buiten-
gewone kleinheid (niet meer dan l3/4 lin. volgens Zetterstedt) zal herkend
worden.

XVI. CIIRYSOMYIA Macq. (Suit. I. 262). PI. XIV. fig. 21.

Sprieten korter dan de kop ; de beide eerste leden ongeveer even lang ; het
derde langer, elliptisch, vierringig, met tweeledigen eindborstel. Aangezicht
kort, een weinig gewelfd; oogen bij het £ van boven samenstootend , bij het
% door het breede voorhoofd gescheiden ; bijoogen in een' driehoek dicht bij-
eenstaande; het achterhoofd meer gewelfd dan bij Sargus. Zuiger een weinig
uitstekend , met breede eindlippen ; palpen klein , tweeledig. Thorax eivormig ;
schildje zonder doornen. Achterlijf weinig langer, maar, althans bij het $,
breeder dan de thorax, vijfringig. Pooten, kolfjes en vleugels als bij Sargus,

Ook de soorten van dit geslacht zijn allen metaalgroen; de larven wonen
in vochtige aarde, onder steenen enz. Van de vier Europeesche soorten zijn er
drie in ons land.

a. Oogen duidelijk behaard ; grootere soort (ten minste

7,5 mm.) 1. formosa Scop.

Oogen naakt of bijna naakt; kleinere soorten
(hoogstens 4,5 mm.) b

b. Dijen tot dicht bij de spits zwart ; ter zijde van

den thorax geen gele streep ,2, polita Linn.

XVI. CHRYSOMYIA. 463

Dijen geel, alleen de achterste dijen met een zwarten

ring; ter zijde van den thorax eene gele streep. 3. fiavieornis Meig. 1)

1. Chrysomyia formosa Scop. — Syn. Musea formosa, Scop. Ent. carn
339. 910; Schrank, Ins. austr. 899; — Rhagio formosus, Schrank, Fn
boica, III. 2395; — Sargus formosus, Meig. Syst. Beschr. III. 110. 8; —
Chrysomyia formosa , Macq. Suit. I. 263. 1; Zett. Dipt. Scand. I. 154. 1
Schiner, Fn. austr. I. 23; — Musea cupraria, Scop. Ent. carn. 339
911; — Nemotelus flavogeniculalus , De G. Ins. VI. 201. 17; — Jlusci
aurata, Fabr. Ent. Syst. IV. 335. 96; — Sargus auratus , Fabr. Ent
Syst. suppl. 566. 2; id. Syst. Anti. 257. 4; — Sargus xanthopterus ,
Fabr. Syst. Anti. 255. 1; Fall. Strat. 14. 3; Latr. Gen. Crust. IV. 278;
Meig. Klass. I. 144. 5. pi. 8. fig. 16—18; — Sargus azureus , Löw,
Isis 1840. 554.

7,5 — 9 mm. — Glanzig metaalgroen; het achterlijf van het <$ van boven
goudgroen, van onderen glanzig zwart; bij het ? het achterlijf aan beide zijden
met paarsen gloed. Oogen in beide sexen behaard, in 't leven donkergroen,
bij het £ met eene purperen dwarsstreep , bij het ? van boven donkerblauw ;
sprieten zwart; het derde lid elliptisch. De glanzig zwarte kop en de thorax
met geelachtige beharing. Pooten zwart met gele knieën. Kolfjes geel. Vleugels
met bruingele tint.

Zeer gemeen in Juni en Juli.

2. Chr. polita Linn. — Syn. Musea pohta, Linn. Fn. suec. 1854;
Fabr. Spec. ins. II. 446. 53; id. Ent. Syst. IV. 335. 99; — Sargus
politus, Fabr. Ent. Syst. suppl. 556. 4; id. Syst. Anti. 257. 7; Fall.
Strat. 14. 4 (met de volgende soort vermengd); Meig. Klass. I. 145. a; id.
Syst. Beschr. III. 111. 9; Zett. Ins. lapp. 577. 1; — Chrysomyia polita,
Macq. Suit. I. 263. 3; Zett. Dipt. Scand. I. 155. 2; Schiner, Fn. austr.

22; — Microchrysa polita, Löw, Verh. zool. bot. Ges. V. 135-

Sargus cyaneus, Fabr. Syst. Anti. 258. 10; — Nemotelus auratus, De G.
Ins. VI. 202. 18; — Sargus splendens , Meig. Klass. I. 144. 4.

3 — 4,5 mm. — Glanzig metaalgroen , bij het $ meestal met blauwen gloed •
oogen naakt , eenkleurig ; voorhoofd bij het $ metaalgroen ; sprieten zwart ; het
derde lid rond. Pooten geel; de dijen tot dicht bij de spits zwart; achterste
schenen met zwartbruinen ring. Kolfjes heldergeel. Vleugels glasachtig, met
lichtbruine aderen en geelachtige randvlek.

Even gemeen als de vorige,

1) De vierde Europeesclle soort, die meer in het zuiden te huis behoort, is Chr.
melampogon Zeil. (Isis 1842. 825); zij is ten minste zoo groot als onze Chr. formosa
en heeft even als deze behaarde oogen; zij is echter van haar onderscheiden door den
zwart behaarden kop, de gele achtertarsen en de zwartachtige vleugels.

464 XI. STRA.TIOMYIDAE.

:}. Chr. flavicornis Meig. — Syn. Sargus flavicornis, Meig. Syst. Beschr.
III. 112. 10; — Ghrysomyia flavicornis , Macq. Suit. I. 264. 4 ; Schiner, Fn.
austr. I. 23; — S 'argus pallipes , Meig. Syst. Beschr. VI. 344. 11; —
Chr. pallipes, Zett. Dipt. Scand. I. 155. 3; — Chr. cyaneiventrisi
Zett. 1. c. I. 156. 4.
Gelijkt op de vorige soort, ook wat de grootte betreft; doch de sprieten
zijn meestal geel , ofschoon dikwijls ook het derde lid bruin is. Van de schou-
ders naar den vleugelwortel loopt eene fijne gele streep; de zwarte teekening
der pooien is minder uitgebreid en bepaalt zich tot een' ring aan de achterste
dijen.

Minder gemeen dan polita ; behalve den Haag , waar ik de soort nu en dan
in Juni tot Augustus aantrof, werden als vindplaatsen door mi] aangeteekend :
Utrecht (V. Hass.), Wikkenburg (Wtt.), Arnhem (Rits.), Oosterbeek (Back.),
Empe (V. Eyndh.) en Walcheren (G. v. W.).

Familie XII. COENOMYIDAE (PI. XIV).

Van stevig gebouwden vorm ; de kop klein , smaller dan de thorax ; oogen
bij het (ƒ van boven samenstootend , bij het $ door het voorhoofd gescheiden.
Sprieten hoogstens zoo lang als de kop; de beide eerste leden kort en ongeveer
van gel'yke lengte; het derde lid cylindrisch, spits toeloopend , onduidelijk ge-
ringd. Zuiger een weinig uitstekend ; palpen tweeledig. Thorax kort en breed ,
sterk gewelfd; schildje met een paar stevige doornen. Achterlijf breed en dik,
zevenringig. Pooten zoo goed als naakt; schenen met eindsporen; tarsen met
drie voetballen. Vleugelschubben zeer klein ; kolf j es onbedekt. Vleugels in de
rust plat op het achterlijf liggende; randader langs den geheelen omtrek der
vleugels doorloopende; langsaderen niet tegen den voorrand op elkander ge-
drongen; cubitaal-ader gevorkt; schijfcel langwerpig, door eene vertakking der
discoidaal-ader gevormd, vier aderen naar den vleugelrand uitstootende; alle
achtercellen open; de drie wortelcellen van gelijke lengte.

Deze uiterst kleine familie bevat slechts een enkel Europeesch geslacht,

COENOMYIA Latr. (Précis des Caract génér. des ins.).

en dit geslacht slechts éöne Europeesche soort , C. fervaginca Scop. , die ook in
Noord-Amerika voorkomt. Eerst in den laatsten tijd is deze voor het eerst in
ons land gevangen. Veelvuldige afwijkingen in kleur en teekening en de on«
zekerheia waar zij in het systeem moest worden gerangschikt, zijn oorzaak ge-
weest dat zij vroeger onder een aantal verschillende namen is beschreven. De
larve leeft in vermolmd hout; de vlieg is even traag als de Stratiomyiden.

COENÜMYIA.

405

Cocnoniyia ferrugiiiea Scop. (PI. XIV. fig. 22). — Syn. Musea fitru-

ginea, Scop. Ent. carn. 340. 913; — Sicus ferrugincus , Fabr. Ent. Syst.

suppl. 555. 2; id. Syst. Anti. 75. 2; Fall. Xyloph. '12. 1 ; Schellenb. Genr.

des Mouch. pi. XXVI; Schaeff. Icon. pi. 110. fig. 4 en 5; Meig. Klass.

I. 121. 1; Zett. Dipt. Scand. I 130. 1; — Coenomyia ferruginea, Latr.

Gen. Crust. IV. 281; id. Gons. gén. 442; Meig. Syst. Beschr. II. 19. 1.

pi. 12. lig. 25; Macq. Suit. 1. 225. 1; Schiner, Fn. austr. I. 28; —

Tahanw lidentatus , Fabr. Spec. ins. II. 459. 25: id. Ent. Syst. IV. 372.

40; — Tabanm lispinosus, Fabr. Spec. ins. II. 459. 2G; id. Ent. Syst. IV.

372. 41; — Stratiomys errans , Fabr. Ent. Syst. IV. 263. 2; Panz. Fn.

germ. LVIII. 17; — Sicus errans, Fabr. Ent. Syst. suppl. 555. 4; id.

Syst. Anti. 76. 4; — Sicus bicolor , Fabr. Ent. Syst. suppl. 555. 3; id.

Syst. Anti. 7G. 3; Meig Klass. I. 122. a; — Stratiomys macroleon , Panz.

Fn. germ. IX. 20; — Stratiomys nnguiculata, Panz. 1. c. XII. 22; —

Straiiomys grandis , Schrank, Fn. boica, III. 2373; — Stratiomys major,

Schrank, 1. c. 2374; — Stratiomys] palatina , Schrank, 1. c. 2375; —

Sicus unicolor, Meig. Klass. I. 122. 2; — Sicm aureus , Meig. Klass. I.

121. b; — MtKca olens, Herbst, Gemeinn. Naturgesch. VIII. 108.

pi. 340. Hg. G.
14 — 18 mm. — In den regel roestkleurig, ook de sprieten, pooten en
kolfjes ; op den thorax een paar witachtige, niet altijd duidelijke langsstrepen.
Achterlijf met witte z'yvlekken, waarvan de beide voorsten (die op den tweeden
ring) breeder zijn dan de volgenden; buik met witachtigen achterzoom der
ringen. Vleugels (fig. 23) met bruingele, bij liet <ƒ aan den wortel en voorrand
donkerder tint; aaeren roestkleurig. De vlekken op het achterlijf zijn wel eens
onduidelijk of ontbreken zelfs geheel; daarentegen zijn er ook mannelijke exem-
plaren, die zwartachtige rugvlekken op het achterlijf vertoonen , en anderen
waarbij de thorax alleen, of ook de thorax met het schildje en het achterlijf
grijsachtig zwart zijn; de witte vlekken van het laatste komen alsdan zeer uit ;
aan den anus blijft echter de roode kleur over. Even veranderlijk is de kleur
der monddeelen ; zij verschilt van roodgeel tot zwart. De dijen zijn soms tot
dicht bij de spits donkerder of lichter bruin tot zwart en ook de achterschenen
zijn dan gewoonlijk verdonkerd.

Tot dusverre werd slechts eenmaal een <ƒ door den Heer V. Medenbach de
Rooy bij Arnhem gevangen; waarschijnlijk komt de soort ook elders in het
oosten van ons land voor , wijl zij meermalen dicht bij onze grenzen is aange-
troffen. Zij verschijnt alleen in de maand Juni.

30

INHOUD.

Bladz.

Bktdz.

Voorwoord .'.■...'..

VII

XII. Lasioptera Meig .

. 72

Medewerkers voor de Fauna

XI

XIII. Diomyza Steph. .

. 74

Aangehaalde werken ....

XIII

XIV. Heteropeza Winn .

. 74

1

1

XV. Miastor Mein. . .
XVI. Campylomyza Meig.

. 74

Kop

. 75

Sprieten . . .

. i . .

3

XVII. Microniyia Rond. .

. 78

4
5

XVIII. Gatocha Hal . . .
XIX. Lestremia Macq. :

: 78

Monddeelen . .

. * . .

. 80

Thorax . . .

9
10

II. Mycetophilidae . . :
I. Zygoneura Meig. .

. 81

. 89

18
19

II. Corynoptera Winn.
III. Cratyna Winn. . .

. 90

. 91

Gedaantewisseling

20

IV. Trichosia Winn. .

. 91

23

V. Sciara Meig. . . .
VI. Bradysia Wmn. .

. 92

Leefwijze; tijd en plaats van

. 106

24
27

VII. Epidapus Hal. . .
VIII. Gnoriste Meig. . .
IX. Glaphyroptera Winr

. 107

Nut en schade

. 107

Systematische rangschikking

. 108

30

X. Anaclinia Winn. .

XI. Acnemia Wmn.

. 112

Verdeeling der Diptera in fa-

. 113

miliën

33
43

XII. Phthinia Winn . .
XIII. Boletina Staeg. . .

. 114

I. Cecidomyidae

. 115

I. Cecidomyia Meig . .

46

XIV. Leptomorphus Gurt.

. 116

II. Hormomyia Löw . .

56

XV. Leia Meig. . . :

. 117

III. Colpodia Winn . . .

59

XVI. Coelosia Winn. . .

. 118

IV. Epidosis Löw . . .

60

XVII. Syntemna Winn. .

. 119

V. Dirhiza Löw . . .

63

XVIII. Azana Walk, . .

. 120

VI. Diplosis Löw . . .

63

XIX. Zygomyia Winn. .

; 120

VII. Asynapta Löw . . .

69

XX. Sceptonia Winn. ;

. 123

VIII. Winnertzia Rond. .

70

XXI. Epicypta Winn. . 1

; 124

IX. Asphondylia Löw . .

70

XXII. Docosia Winn. . .

. 125

X. Spaniocera Winn. .

71

XXIII. Anatella Winn. . .

. 126

XI. Clinorhync

ha Löw. .

72

XXIV. Phronia Winn. . .

: 127

4G8

INHOUD.

XXIX. Trichonta Winn.

XXX. Allodia Winn. .

XXXI. Mycothera Winn.
XXXII. Mycetophila Meig.

XXXIII. Dynatosoma Winn

XXXIV. Cordyla Meig. .
XXXV. Tetragoneura Winn. -161

XXXVI. Sciophila Meig..
XXXVI L. Lasiosoma Winn.
XXXVIII. Staegeria V. d. W
XXXIX. Empheria Winn.
XL. Empalia Winn .
XLI. Polylepta Winn.
XLII. Diadocidia Ruthe
XLI1I. Mycctobia Meig.
XLIV. Plesiastina Winn.
XLV. Ditomyia Winn.
XLVI. Bolitophila Meig.
XL VII. Macrocera Meig.
XL VIII. Asindulum Latr.
XLIX Ceioplatus Bosc.
L Platyura Meig. .

III SlMUI.IDAE ....

Simulia Latr. .

IV. Bimonidae ....

I. Corynoscelis Boh.
II. Scatopse Geoffr.

III. Aspistes Meig. .

IV. Anareto Hal . .
V. Perïthetria Meig.

VI. Bibio Geoffr. .

VII. Dilophus Meig. .
VIII. Spodius Lüw .

IX. Pachyneura Zett.

V. ClIIRONOMIDAE . . .

I. Ceratopogon Meig
H. Corynoncura Wini

III. Ghironomus Meig.

IV. Cricotopus V. d. W
V. Camptocladius V. d

Bladz.

. 131
. 1S7
. 139

XXV. Exechia Winn. .

XXVI. Rymosia Winn.

XXVII. Brachypeza Winn
XXVIII. Brachycampta [Winn. 140

144
145
148
149
157
158

Bladz.

VII. Tanytarsus V. d. W. . 282
VIII. EurycnemnsV.d. W. . 288

IX. MetriocnemnsV.d.W. 2S9

X. Diamesa Meig. . . . 293
XI. Tanypus Meig. . . .295

XII. Clunio Hal 307

XIII. Ilydrobaenus Fries . 307

XIV. Macropeza Meig. . . 308
. . . Orphnephila Hal. . . 309

VI. Blephariceuidae . . . . 311
Blepharicera Macq. . 312

VIL PSYCHODIDAE 312

1. Phlebotomus Rond. . 314

II. Psychoda Latr. . . .314

III. Ulomyia, Walk . . . 310

IV. Pericoraa Walk. . . 316
V. Tricbomyia Gurt. . . 320

VI. Sycorax Curt . . .321

VIII. CULICIDAE 321

I. Culex Linn 323

II. Anopheles Meig. . . 329

III. A-ëdes Meig .... 331

IV. Corethra Meig. . . .331
V. Mocblonyx Löw . . 333

IX. Tipuudae 334

I. Chionea Dalm. . . .340
II. Dixa Meig 341

III. Ptychoptera Meig. . 342

IV. Dolichopeza Curt. . 345

V. Ctenophora Meig. . . 346
VI. Tipula Linn . . . .352

VIL Pachyrbina Macq. . . 374

VIII. Nephrotoma Meig. . 382
IX. Triogma Schin.. . . 383

X. Cylindrotoma Macq. . 384

XI. Pbalacrocera Schin. . 384
XII. Pedicia Latr. . . . 386

XIII Dicranota Zett . . .388

XIV. Ula Hal 388

XV. Tricyphona Zett. . . 389
XVI. Araalopis Hal. . . .390
XVII. Antocha O. Sack. . . 391
XVIII. Elliptera Schin. . . 391
XIX. Rhamphidia Meig. . 392
XX. DicranoptychaO.Sack. 393

INHOUD.

469

Bladz.

XXI. Thaumastoptera Mik . 394

XXII. Rhipidia Meig . . . 394

XXIII. Geranomyia Hal. . . 396

XXIV. Limnobia Meig. . . 396

XXV. Trichocera Meig. . : 405

XXVI. Rhicnoptila Now. . . 407
XXVII. Epiphragma O. Sack. 407

XXVIII. Idioptera Macq . . . 408

XXIX. Ephelia Schin. . . .410

XXX. Dactylolabis O. Sack. 411

XXXI. Eutonia V. d. W. . . 41 1

XXXII Poecilostola Schin . . 413

XXXIII. Liranophila Macq.. .415

XXXIV. Erioptera Meig. . . . 420
XXXV. Trichosticha Schin. . 422

XXXVI. Rhypholophus Kol. . 420

XXXVII. Dasyptera Schin. . . 426

XXXVIII. Symplecta Meig. . . 428
XXXIX. Gonomyia O. Sack. . 430

XL. Gnophoinyia O. Sack. . 432

XLI. Penthoptera Schin . . 433

XLII. Gladolipes Löw . . 434

XL1II. Anisomera Meig. . . 434

XLIV. Perenecera Gurl

X. Rhypiudae ....

Rhyphus Latr. .

XI. Stuatiomyidae. . .

I. Beris Latr. . .

II. Aclina Meig.

III. Acanthomyia Schin

IV. Pachygaster Meig.
V. Neraotelus Geoffr.

VI. Lasiopa Brull. .
VII Ephippium Meig.
VIII. Alliocera Saund.
IX. Pycnomalla Gerst
X. Slraliomyia GeoflY

XI. Odontomyia Meig.

XII. Oxycera Meig. .

XIII. Clitellaria Meig.

XIV. Exochostoma Macq
XV. Sargus Fabr . .

XVI Ghrysomyia Macq.

XII. COENOMYIHAE . . .

Goenomvia Latr.

Bla<lz.

. 435
. 430
. 436
. 439
. 441
. 443
. 444
. 444
. 446
. 449
. 450
. 450
. 450
. 451
. 453
. 457
. 459
. 459
. 449
. 462
. 464
. 464

ALPHABETISCH REGISTER1)-

Bladz.

Bladz.

AcANTHOMYIA Schifl.

444

coracina Zett.

210

Acnemia Winn.

113

Anatella Winn.

126

amoena Winn.

114

ciliata Winn.

127

nitidicollis Meig.

113

flavicauda Winn.

127

longipes Winn.

114

gibba Winn.

127

Actina Meig.

443

Aki som era Meig.

434

atra Meig. (syn.)

442

bicolor Meig.

435

clavipcs Meig. (syn )

443

nubeculosa Burm.

435

vitens Latr.

444

striata Schin (syn.)

435

sexdmtata Meig. (syn )

442

villata Bwst. (syn.)

435

tibialis Meig.

444

Anisopus fuscus Meig. (syn.)

438

vallata Forst.

443

ncbulosus Meig. (syn.)

437, 438

AëDES Meig.

331

Anopheles Meig.

329

cinercus Meig.

331

bifurcatus Linn.

330

Aluocera Saund.

450

maculipennis Meig.

330

graeca Saund.

450

nigripes Staeg.

331

Allodia Winn.

145

plumbeus Hal. (syn.)

330

crassicornis Stann.

147

Antogha 0. Sack.

391

ornaticollis Meig.

146

opalizans 0. Sack.

391

punctipes Staeg.

148

Asindulum Latr.

186

Amalopis Hal.

390

femorale Meig.

187

geniculala Meig.

391

flavum Winn.

187

littoralis Meig.

391

punctalum Latr. (syn.)

167

occulta Meig.

391

ASPHONDYLIA LÖW

70

lipulina Egg.

391

Echii Löw

71

unicolor Schumm.

391

Sarothamni Löw

71

Anaclinia Winn.

112

Verbasci Vall.

71

nemoralis Meig.

112

Aspistes Meig.

208

Anapete Hal.

209

berolinensis Meig.

209

albipennis Löw

210

borealis Löw

209

candidala Hal.

210

Asthenia Westw. (syn )

312

1) De namen der beschreven inlandsche soorten zijn met romein, die van vermelde niet in-
landsche soorten met cursief gedrukt ; de synoniemen zijn bovendien met het woordje (syn,)
aangeduid.

i/2

AI.PllAHi:

nscH

Bladz.

Bladz.

ASYNAPTA Lüw

69

Blepharicera Macq.

312

pectoralis Winn.

70

fasciala Westw.

312

Atractocera argyropeza Meig.

BLEPHARICERIDAE.

311

(syn.)

197

Boletina Staeg.

115

latipes Meig

198

anomala Staeg.

120

lineata Meig. (syn.)

199

basalis Meig.

HG

maculata Meig.

199

dis par Winn.

115

puncjcns Panz. (syn )

199

nemoralis Staeg.

112

Azana Walk.

120

nitidicollis Staeg.

113

scatopsoidos Walk.

120

sciarina Staeg.

115

trivittata Meig.

116

Items Lalr.

441

Bolitopiiii.a Meig.

180

chalybeata Forst.

AAI

cinerea Meig.

181

clavipes Linn.

443

fusca Meig.

182

clavipes Latr. (syn.)

443

maculipennis Walk. (syn.)

181

dub ia Zctt.

444

Brachycampta Winn.

140

femorahs Meig. (syn.)

444

altemans Zett.

141

flavipcs Maeq. (syn.)

442

amoina Winn.

143

flavofcmorata Meig. (syn.)

444

bicolor Macq.

142

nigripcs Meig. (syn.)

414

flaviventris V. d. W.

143

nigritarsis Latr. (syn.)

443

griseicollis Staeg.

142

obscura Meig. (syn.)

442

ruficauda V. d. W.

142

scxdenlata Meig. (syn.)

442

Brachypeza Winn.

139

tibialis Meig.

444

vallata Forst.

443

Camptocladius V. d. W.

275

Bnsio GeofFr.

211

aterrimus Meig.

27G

albipennis Meig. (syn )

218

byssinus Sehr.

276

clavipes Meig

21 G

minimus Meig.

277

dorsaiis Meig. (syn )

21 G

Campylomyz*. Meig.

75

ferruginatns Linn.

218

Aceris Meig.

78

flavicollis Meig (syn.)

216

aequalis Winn.

77

liorlulanus Linn.

214

atra Walk. (syn )

76

bybridus Hal.

219

bicolor Meig.

78

Johannis Linn.

217

flavida Winn.

76

lacteipcnnis Zett.

218

flavipes Meig.

77

laniger Meig.

319

fuscipes Meig.

77

leucopterus Meig.

215

halterata Zett.

76

Marci Linn.

214

pallipcs Zett. (syn )

77

nigriventris Hal.

21G

valida Winn. (syn.)

7G

Pomonae Fabr.

213

Catocua Hal.

78

reticulatus Löw

214

crassitarsis V. d \V.

79

ru/ipcs Meig. (syn.)

217

latipes Hal.

79

varipes Meig.

217

Cecidomyia Meig.

46

vernalis Meig. (syn.)

219

acerina Gir.

5G

B1BIONIDAE.

200

acrophila Winn.

55

REGISTER.

473

Bladz.

Cecidomyia albilabris Winn. 55

albipennis Winn. 48

albitarsis Meig. 61

analis Winn. 60

Artemisiac Löw 54

Betulae Winn. 55

Brassicae Winn. 51

Bryoniae Bouch. 54

Bursariac Bremi 54

Cardaminis Winn. 55

centralis Winn. 65

Cerris Koll. 55

circinans («ir. 55

circumdata Winn. 55

coniophaga Winn. 66

Crataegi Winn. 55

Dcgeeri Bremi (syn.) 49

dorsalis Winn. 62

elegans Winn. 57

Euphorbiae Löw 54

Fagi Hart. 57

fasciata Bremi 56

fascipennis Winn. 63

Foliorum Löw 54

Frischii Bremi (syn.) 51

Galeobdolonlis Winn. 55

Galii Winn. 48

Gallarum Sahcis Hard. (syn.) 49

heterobia Löw 52

inclusa Frauenf. 50

invocata Winn. 66

iteophila Löw (syn.) 52

latcrclla Zett. (syn.) 67

Lithospermi Löw 54

marginemtorqucns Winn. 55

Millefolii Löw 58

ochracea Winn. 66

Papaveris Winn. 55

pavida Winn. 47

pectoralis Winn. 70

Persicariae Löw 53

Pini De G. 07

plicairix Löw 54

producta Meig. 56

Pyri Bouch. 53

Bladz.

Cecidomyia riparia Winn. 50

rosaria Löw 54

Saliceti Winn. 55

salicina Schr. 51

saliciperda L. Duf. 48

Salicïs Schr. 49

Saligna Hard. (syn.) 52

Scrophulariae Schin. (syn.) 71

scrotina Winn. 55

Sisymbrii Schr. 54

Strobi Winn. 55

Syngenesiac Löw 54

tercbrans Löw (syn ) 48

terminalis Löw (syn.) 52

Tremulae Winn. 67

tubifex Bouch. 54

Ulmariae Bremi 54

Urticae Perr. 52

variegata Macq. 65

venusta Winn. 61

Verbasci Vall. 71

Vcronicac Bremi 54

CECIDOMYIDAE. 43

Ceratopogon Meig. 225

albitarsis Wied. (syn.) 237

arcuatus Winn. 233

armatus Meig. (syn.) 238

atcr Meig. (syn.) 238

bicolor Meig. 243

binotatus Staeg. (syn.) 241

bipunctatus Linn. 229

brevipennis Macq. 230

brunnipes Meig. 234

candidalus Löw (syn.) 240

cinereus Macq. (syn.) 240

concinnus Meig. (syn.) 243

copiosus Winn. (syn.) 237

costatus Zett. (syn ) 229

fasciatus Meig. 240

fascipennis Staeg. 232

femoratus Fabr. 238

ferrugincus Meig. (syn.) 236

flavicornis Staeg. 241

flavirostris Winn. 236

Foersteri Meig. (syn.) 238

30*

174

Ceratopogon Frutctorum Wi

fulvus Macq.

fuscus Meig.

geniculatus Guér. (syn.)

leucopeza Meig.

lineatus Meig.

minutus Meig.

morio Meig. (syn.)

murinus Winn.

niger Winn.

nitidus Macq.

niveipennts Meig. (syn )

ornatus Meig.

pavidus Winn.

pictipennis Staeg.

pulicaris Linn.

pumilus Winn.

punctatus Meig.

rostratus Winn.

rubiginosus Winn.

rufitarsis Meig. (syn.)

scutellatus Meig.

solstitialis Winn.

spinipes Panz.

Irichopterus Meig. (syn.)

unimaculatus Macq.

variegalus Winn. (syn)

■varius Winn.

varius Fabr,

venustus Meig.
Cerogtena Rond. (syn.)
Ceroplatus Bosc.

atratus Fabr.

jlavus Zett. (syn.)

lineatus Fabr.
Chenesia Macq. (syn.)
Chionea Dalra.

araneoides Dalm.

crassipes Bob.
CHIRONOMIDAE.
Chiro'nomus Meig.

abdominalis Staeg. (syn.)

abdominalis Meig. (syn.)

acstivus Gurt. (syn.)

albimanus Meig.

ALPHABETISCH

Bladz.

Rladz.

inn. 230

Ghironomus albipennis Meig.

257

230

albipes Meig.

287

235

albipes Zett. (syn.)

284

229

albolineatus Meig.

290

237

annularis De G.

253

240

annularis Meig. (syn.)

268

235

annularius Meig. (syn.)

253

238

annularius Macq. (syn.)

253

231

annulutus Meig. (syn.)

253

230

annulipes Meig.

272

237

aprilinus Meig.

251

237

aterrimus Meig.

276

242

barbipes Staeg.

252

235

biannulatus Staeg.

259

233

bicinctus Meig.

271

232

bifasciatus Meig. (syn.)

265

234

blandus V. d. W.

263

232

brevitibialis Zett.

261

234

byssinus Schr.

276

242

cantans Meig. (syn.)

259

238

carneus Fabr.

304

231

Chloris Meig.

256

242

cingulatus Meig. (syn.)

255

239

crassipes Panz. (syn.)

289

229

culicifornis Linn.

299

239

dilatatus V. d. W.

278

239

dimidiatus Meig.

284

233

dispar Meig.

257

303

dizonias Meig. (syn.)

272

243

dorsalis Meig.

255

347

elegans Meig.

289

187

fasciatus Meig.

268

190

femoratus Fabr.

238

178

ierrugineo-vittatus Zett.

251

188

flavellus Zett.

288

309

flaveolus Meig.

252

340

flavicollis Meig. (syn.)

252

341

flavipes Meig.

284

341

flexilis Linn.

264

223

fuscipes Meig.

291

245

gibbus Fabr. (syn.)

264

284

graundensis Egg.

285

255

grandis Meig. (syn.)

250

289

hirtipcs Macq. (syn.)

289

268

hirtulus Zett. (syn.)

229

Chironomus Histrio Fabr.
ictericus Meig.
incomptus Zett.
intermedius Staeg. (syn.)
Junci Meig.
juniperinus Fabr.
latipes Zett.
lucens Zett.
lucidus Staeg. (syn.)
lucidus Zett. (syn.)
lugubris Fries
marginatus Macq. (syn.)
marmoratus V. d. W.
minimus Meig.
monilis Linn.
monochromus V. d. W.
motitator Linn.
nanus Meig.
nigrimanus Staeg.
nigriventris V. d. W.
nïgroviridis Macq. (syn.)
niveipennis Fabr.
nubeculosus Meig.
nubilus Meig.
obscurimanus Zett. j
obscurus Zett. (syn.)
occultans Meig. (syn.)
ornatus Meig.
oscillator Meig.
paganus Meig.
pallens Meig. (syn. ?)
pallidulus Meig.
pallidus Fabr.
pallipes Fabr.
pedellus De G.
pedeslris Meig.
picipes Meig. (syn.)
pictulus Meig.
pilkornis Fabr. (syn.)
pilipes Meig. (syn.)
plumicornis Fabr.
plumosus Linn.
prasinatus Staeg.
prasinus Meig.
psittacinus Meig.

REGISTER,

475

Bladz.

Bladz.

267

Chironomus pulcher Zett.

282

(syn.)

265

291

punctatus Fabr.

304

250

punctipes Wied.

283

287

pusillus Linn.

263

80

pusio Meig.

287

284

pygmaeus Meig.

279

278

riparius Meig.

253

278

rudis Zett. (syn.)

269

257

rufipcs Linn.

265

308

scalaenus Schr.

267

274

sericeus Fabr. (syn.)

197

266

signatus V. d. W.

286

277

sordidellus Zett.

280

302

stercorarius Meig.

279

262

sticticus Meig. (syn.)

267

273

striclus Fabr. (syn.)

267

292

sylvaticus V. d. W.

285

261

sylvestris Fabr.

274

281

tanypodipennis Zett. (syn.)

305

255

tendens Fabr.

257

269

tentans Fabr.

255

269

tenuis Meig.

288

269

thoracicus Meig.

281

270

tibialis Meig.

271

269

Iriannulalus Macq. (syn.)

274

308

tricinctus Meig.

272

274

tricolor V. d. W.

262

274

trifasciatus Meig.

272

262

trinotatus V. d. W.

267

253

tristis Meig. (syn.)

253

292

unicolor V. d. W. (syn.)

262

332

unifasciatus Macq.

273

106

venustus Zett. (syn.)

255

259

vermis Zett (syn. ?)

287

260

vibrator ius Meig. (syn.)

274

291

virescens Meig.

264

267

virescens Macq. (syn.)

264

269

viridanus Macq. (syn.)

264

250

viridicollis v. d. W.

254

332

viridipes Macq. (syn.)

253

249

viridis Macq.

258

260

viridulus Linn.

363

250

viridulus Meig. (syn.?)

258

258

uitripennis Meig. (syn.)

264

476

ALPHABETISCH

CumoNOMus vulneratus
(syn.)

zonului Zett. (syn.)
Chrysomyia Macq.

cyaneiventris Zett. (sy

flavicornis Meig.

torraosa Scop.

melampogon Zeil.

pallipes Zett. (syn.)

polita Linn.
Ciirysonotus bipunctatus
Cladolipes Löw

simplex Lüw
Glinorhyncha Löw

crassipes Winn.
Clitellaria Meig.

Dahlii Meig.

ephippium Meig. (syn.)

pacifica Meig.
Clunio Hal.

adriaticus Schin.

marinus Hal.
Coelosia Winn.

flava Staeg.

flavicauda Winn.
Coenomyia Latr.

ferruginea Scop.
COENOMYIDAE.
Colpodia Winn.

angustipennis Winn.

pallidula v. d. W.
Cordyla Meig.

atra Meig. (syn.)

cinerea Zett.

crassicornis Meig.

fasciala Meig. (syn.)

flaviceps Staeg.

fusca Latr.
Corethra Meig.

lateralis Latr. (syn.)

obscuripes V. d. W.

pallida Fabr.

plumicornis Fabr.
Corynoneura Winn.

celeripes Winn.

n.)

Bladz.

Zett.

258

253
462
464
464
463
463
464
463
Löw. 461
434
434
72
72
459
459
450
459
307
307
307
118
119
119
464
465
464
59
59
59
158
160
161
159
161
160
160
331
333
333
332
332
244
244

Bladz.

Corynoneura minuta Winn. 244

minutissima Walk. 244

pumila V. d. W. 245

scutellata Winn. 245

Corynoptera Winn. 90

Corynoscelis Boh. 202

eximia Boh. 202

Gratyna Winn. 91

atra Winn. 91

Cricotopus V. d. W. 270

annulipes Meig. 272

bicinctus Meig. 271

motitator Linn. 273

ornatus Meig. 274

oscillator Meig. 274

sylvestris Fabr. 274

tibialis Meig. 271

tricinctus Meig. 272

unifasciatus Macq. 273

Ctenophora Meig. 346

atrata Linn. 349

atrata Meig. (syn.) 349

bimaculata Linn. 348

elegans Meig. 352

festiva Meig. 351

flaveolata Fabr. 351

guttata Meig. 350

pectinicornis Linn. 350

pectinicornis Fabr. (syn.) 352

ruficornis Meig. 349

ru/icornis Staeg. (syn.) 349

variegata Fabr. (syn.) 350

Gulex Linn. 323

annulatus Schr. 324

annulipes Meig. 326

bifurcatus Linn. 330

bifurcatus Meig. (syn.) 330

cantans Meig. 326

ciliaris Linn. 329

claviger Fabr. (syn.) 330

communis de G. (syn.) 328

dorsalis Meig. 325

fascialus Meig. (syn.) 327

guttatus Curt. (syn.?) 328

lateralis Meig. 328

REGISTER.

4/7

]

31adz.

Bladz.

Culex maculatus Meig. (syn.)

326

Dictenidia Brullé (syn.)

347

morio Fabr. (syn.)

238

Dilophus Meig.

219

nemorosus Meig.

327

albipennis Meig. (syn.)

221

ornatus Meig.

327

femoratus Meig.

221

pipiens Linn.

328

femoratus Macq. (syn.)

222

pulicaris Linn.

232

humeralis Zett.

222

reptans Linn.

197

spinatvt Walk. (syn.)

221

reptans Meig. (syn.)

327

vulgaris Meig.

220

sylvaticus Meig. (syn.)

327

Diomyza Steph.

74

trifurcatus Fabr. (syn.)

330

fuliginosa Steph.

74

variegatus Schr. (syn.?)

324

objuscata Meig.

74

vexans Meig.

325

pmilla Meig.

74

GULICIDAE.

321

stygia Meig.

74

Culicoides punctata Latr. (syn.}

232

Dipi.osis Löw

63

Cyclogaster villosus Fabr.

449

Anthemidis Löw

68

Gylindrotoma Macq.

384

Asclepiudis Gir.

69

distinctissima Meig.

385

botularia Winn.

69

glabrata Meig.

385

brachynlera Ratz.

68

macroptera Macq. (syn.)

389

callida Winn.

69

Cyniphes molesta Costa (syn.)

314

centralis Winn.

65

Ceomatis Winn.

69

Dactylolabis 0. Sack

411

Cerasi Löw

68

gracilipes Löw

411

coniophaga Winn.

66

sextnaculata Macq.

411

equestris Wagn.

69

transversa Meig.

411

fascipennis Winn.

63

Dasyptera Schin.

426

Heliardliemi Hardy

69

lineata Meig.

428

invocata Winn.

66

nodulosa Macq.

428

Inulae Löw

68

varia Meig.

427

Jacobeae Löw

68

Diadocidia Ruthe

176

Linariae Winn.

69

ferruginosa Meig.

177

Loti De G.

68

flavicans Ruthe (syn.)

177

ochracea Winn.

66

Diamesa Meig.

293

peregrina Winn.

68

Ammon Walk.

294

Pini De G.

67

Chiron, Walk.

294

Pisi Winn.

69

Gaedii Meig.

294

Polypon Löw

68

notata Staëg.

294

Rumicis Löw

68

tonsa Walk.

294

socialis Winn.

68

Typ/ion Walk.

294

subterranea Frauenf.

69

Waltlii Meig.

293

Tremulae Winn.

67

Dicranota Zett.

388

variegata Macq.

65

Dicranoptycha 0. Sack.

393

Dirhiza Löw

63

cinerascens Meig.

394

lateritia Löw

63

fuscescens Schumm.

393

rhodophila Hard.

63

Hvescens Löw

394

Ditomyia Winn.

179

i< m

ALPHABETISfH

Bladz.

Bladz.

Ditomyia fasciata Meig.

179

Epidosis corticalis Löw

62

macroptera Winn.

180

defecta Löw

62

Dixa Meig.

341

dorsalis Winn.

62

aestivalis Meig.

342

yracilis Winn.

63

nigra Staeg.

342

leucopeza Meig.

62

Dolichopeza Curt.

345

nemoralis Winn.

63

chirolhecata Walk. (syn.)

346

nitida V. d. W.

61

sylvicola Curt.

346

nodicornis Winn.

63

Docosia Winn.

125

pallipes Winn.

62

sciarina Meig.

125

Phragmitis Gin

63

valida Winn.

126

valvata Winn.

63

Dynatosoma Winn.

157

venusta Winn.

61

fuscicornis Meig.

158

Epiphragma O. Sack.

407

picta Fabr.

408

Elliptera Schin.

391

Erioptera Meig.

420

omissa Egg.

392

appendiculata Staeg.

422

Empalia Winn.

175

cinerascens Meig.

425

vitripennis Winn.

175

crassipes Curt. (syn.)

421

Empheria Winn.

174

flavescens Meig.

424

Jormosa Winn.

174

fuscipennis Meig.

425

insignis Winn.

174

imbuta Meig.

424

pidipennis Hal.

174

lineata Meig.

428

proxima Winn.

174

lutea Meig.

425

striata Meig.

174

lutea Zett. (syn.)

424

tarsata Winn.

174

maculata Meig.

423

Ephelia Schin.

410

murina Meig.

42?

apicata Löw

410

nodulosa Macq.

428

decora Löw

410

obscura Meig.

422

marmorata Meig.

410

ochracea Meig.

421

marmorata Schum. (syn.)

410

ochracea Bwst. (syn.)

422

miliaria Egg.

410

pygmaea Macq. (syn.)

422

mundata Löw

410

taenionota Bwst. (syn.)

425

spoliata Löw

410

trivialis Meig. (syn.)

425

Ephippium Meig.

450

varia Meig.

427

thoracicum Latr.

450

EURYCNEMUS V. d. W.

288

Epicypta Winn.

124

elegans Meig.

289

punctum Stann.

125

Eutonia V. d. W.

411

scatophora Perr.

125

barbipes Meig.

412

trinotata Staeg.

125

Exechia Winn.

131

Epidapus Hal.

107

cincta Winn.

135

venaticus Hal.

107

contaminata Winn.

134

Epidosis Löw

60

Fungorum De G.

134

albimana Winn.

62

interrupta Zett.

135

albitarsis Meig.

61

lateralis Meig.

133

analis Winn.

60

pallida Stann.

136

REGISTER.

479

Bladz.

Bladz.

Exechia. rufithorax V. d

W. 136

Hirtea longicornis Scop.

452

Schummeli Stann.

132

Marci Linn.

214

tenuicornis V. d. W.

133

nigriventris Zett.

216

Exochostoma Macq.

459

Pomonae Fabr.

214

nitida Macq.

459

praecox Meig (syn.)

217

Pyri Fabr. (syn.)

217

Gepanomyia Hal.

396

Thomae Fabr.

96

maculipennis Mik

396

varipes Zett.

217

unicolor Hal.

396

vernalis Zett. (syn.)

219

Glaphyroptera Winn.

108

Hormomyia Löw

56

bimaculata Meig.

109

Capreae Winn.

58

fascipennis Meig.

111

Corni Gir.

59

subfasciata Meig.

111

elegans Winn.

57

Winthemii Lehm.

110

Fagi Hart.

57

Glochina aulumnalis

Staeg.

(loricola Winn.

58

(syn.)

403

fuscicollis Meig.

58

morio Bwst.

403

graminicola Winn.

58

stigmatica Zett.

404

lentipes Winn.

58

Gnophomyia 0. Sack.

432

Millefolii Löw

58

pilipes Fabr.

433

pilligera Löw

58

Gnoriste Meig.

107

producta Meig.

56

apicahs Meig.

108

Hydrobaenus Fries

307

biüneata Zett.

108

lugubris Fries

308

trilineata Zett.

108

Gonomyia 0. Sack.

430

Idioptera Macq.

408

flava Schuram.

431

fasciata Linn.

409

nubila Schumm.

432

fasciata Schumm. (syn.)

409

tenella Meig.

431

maculata Macq. (syn.)

409

Haemasson minutus Löw (syn.) 314

Heteropeza Winn. 74

pygmaea Winn. 74
Hirtea albipennis Fabr. (syn.) 206

albipennis Zett. (syn.) 218

brevicornis Fabr. (syn.) 214

clavipes Zett. 216

Ephippium Zett. (syn.) 216

febrilis Fabr. (syn.) 221

ferruginata Fabr. 218

hortulana Meig. 214

hyalina Meig. (syn.) 217

Johannis Zett. 217

Johannis Fabr. (syn.) 216

lacteipennis Zett. 218

leucoptera Meig. 215

pulchella Meig. 409

pulchella Bwst. (syn.) 409

trimaculata Zett. 409

Lasiopa Brull. 449

villosa Fabr. 449

Lasioptera Meig. 72

argyrosticta Meig. (syn.) 73

Arundinis Schin. 73

auricincta Winn. 73

crassipes Winn. 72

Eryngii Gir. 74

flexuosa Winn. 73

obfuscata Meig. 74

pusilla Meig. 74

Rubi Schr. 73

stygia Meig. 74

480

Lasiosoma Winn.
hirta Meig.
lutea Macq.
nigrivcntris Macq.
rufa Mcig.

thoracica Staeg. (syn.)
Leia Meig.
basalis Meig.
bimaculata Meig.
fascipennis Meig.
ferruginea V. d. W.
/lavicornis Meig. (syn.)
humeralis Zett. (syn.)
Marklini Zett. (syn.)
nemoralis Macq.
nigra Zett. (syn.)
nitidicollis Meig.
pulchella Curt. (syn.)
stigmatella V. d. W. (syn.)
subfasciata Zett.
trivittata Meig.
variegata Winn.
Winthemii Lehm.
Leptomorphus Curt.

Walkeri Curt.
Lestremia Macq.

albipennis Meig. (syn.)
cinerea Macq.
leucophaea Meig.
Limnobia Meig.

aüjuncta Walk. (syn.)
analis Meig. (syn.)
angustipennis Meig.
unguslipennis Zett. (syn.)
barbipes Meig.
bicolor Meig.
bifasciata Schr.
chorea Meig.
ciliaris Schumm. (syn.)
cothurnuta Macq. (syn.)
didyma Meig.
discicollis Meig.
dispar Meig.
distinctissima Meig.
Dumetorum Meig.

ALPHABETISCH

Bladz.

Bladz.

170

Limnobia fasciata Linn.

385

171

ferruginea Meig.

402

172

fimbriata Meig. (syn.)

433

172

fiava Schumm.

431

172

flavipes Fabr.

399

172

fulvoncrvosa Schumm. (syn

.) 420

117

fuscescens Schumm.

393

116

fuscipennis Meig.

418

109

geniculata Meig.

391

111

glabrata Meig.

385

118

immaculata Meig.

390

111

inclusa Walk. (syn.)

410

116

leucocephala Meig. (syn.)

403

111

lineola Meig.

420

112

littoralis Meig.

391

116

longirostris Meig.

392

113

lutea Meig.

404

109

macroptera Macq. (syn.)

389

109

macrostigma Schumm.

404

111

marginata Macq

404

116

marmorata Meig.

410

118

modesta Meig.

403

110

morio Meig.

402

116

nebulosa Zett. (syn.)

399

117

nemoralis Meig.

416

80

nigropunctala Schumm.

400

210

nubeculosa Meig.

398

80

nubila Schumm.

432

80

nudicornis Schumm. (syn.)

386

396

obsoleta Walk. (syn )

416

416

occulla Meig.

391

399

occllaris Macq. (syn.)

423

414

ocellaris Curt. (syn.)

408

403

ochracea Mcig.

418

412

picta Fabr.

428

417

pictipennis Meig.

414

399

pilipes Fabr.

433

402

pilosa Schumm.

389

425

placida Meig.

417

424

pntcusta Schumm. (syn.)

419

402

punctata Meig.

414

418

punctipennis Meig.

429

420

quadrinotata Meig.

398

385

replicata Linn.

386

402

rivosa Linn.

387

REGISTER.

481

Bladz.

Limnobia sericea Macq. (syn.) 426

sessilis Macq. (syn.) 429
sexnotata Schumm. (syn.) 401

similis Schumm. 430

stictica Meig. 429

stigma Meig. 400

stigmatica Meig. 404

subtincta Zett. 417

tenella Meig. 431

tripunctata Fabr. 401

trivittata Schumm. 401

unicolor Schumm. 391

variegata Macq. (syn.) 398

xanthoptera Meig. (syn.) 399

Limnophii.a Macq 415

angustipennis Meig. 415

barbipes Meig. 412

bicolor Meig. 417

discicollis Meig. 418

dispar Meig. 420

ferruginea Meig. 419
falvoncrvosa Schumm. (syn.) 420

fuscipennis Meig. 418

guttata Macq. (syn.) 410

immaculata Meig. 390

lineola Meig. 420

nemoralis Meig. 41 C

ochracea Meig. 418

picta Fabr. 408

placida Meig. 417

punctata Macq. 414

sessilis Macq. (syn.) 419

subtincta Zett. 417

Limonu barbipes Meig. 412

bicolor Meig. 417

didyma Meig. 402

Dumetorum Meig. 402

flavescens Meig. (syn.) 419

flavipes Fabr. 399

hybrida Meig. 419

immaculata Meig. 390

lineola Meig. 420

muculata Meig. (syn.) 410

nubeculosa Meig. 398

ochracea Meig. 418

Bladz.

Limonia picta Latr.

408

punctata Meig.

414

replicata Linn.

386

rivosa Linn.

387

tripunctata Fabr.

401

Liponeura Löw (syn.)

312

Macrocera Meig.

181

angulata Meig.

183

centralis Meig.

183

fasciata Meig.

184

hybrida Meig. (syn.)

181

lulea Meig.

184

maculata Meig.

186

maculipennis Macq. (syn.) 185

nana Macq. 186

phalerata Meig. 185

pusilla Meig. (syn.) 186

Stigma Curt. 185

vittata Meig. 185

vittata Macq. (syn ) 183

Macroneura Wintiumi Macq.

(syn.) 177

Macropeza Meig. 308

albitarsis Meig. 309

Macroriiyncha flava Winn.

(syn.) 187

Macrostyla latipes Winn. (syn.) 79

Messala Saundcrsii Curt. (syn.) 181

Metriocnemus V. d. W. 289

albolineatus V. d. W. 290

fuscipes Meig. 291

incomptus Zett. 291

nanus Meig. 292

ochraceus V. d, W. 292

pallidulus Meig. 292

Miastor Mein. 74

Hospes Winn. 75

metraloas Mein. 75

nervosus Winn. 75

Microchrysa polita Löw (syn.) 403

Micromyia Rond. 78

Lucorum Rond. 78

Mochlonyx Löw 333

cffectus Walk. 334

31

•182

Mocjilonyx voliilinus Ruthe.
MoLonnus Thomue Latr. (syn.
Musca aurata Fabr. (syn.)
bilineata O mei. (syn.)
bipunctata Scop.
chalybeata Forst,
clavipes Linn.
cupraria Linn.
capraria Scop. (syn.)
fcrruginea Scop.
formosa Scop.
hydrolcon Linn.
nigricuns Linn. (syn.)
olcns Hrbst. (syn.)
pantherina Linn.
panthcrina Linn. (syn.)
polita Linn.
slriala Gmel. (syn.)
uliginosa Linn.
vallata Forst.
Mycetoria Meig.
annulata Meig.
ferruginosa Meig.
pallipes Meig.
Mycetopiiila Meig.
alternans Zett.
anomala Macq. (syn.)
arcuata Zett. (syn.)
bicolor Macq.
bimaculata Fabr.
binotata Walk. (syn.)
biusta Meig.
cenlralis Meig. (syn)
Cingulura Meig.
coslala V. d. W. (syn.)
crassicornis Stann.
cunclans Meig. (syn.)
discoidea Meig. (syn.)
Distigma Meig. (syn.)
domestica Wied.
fasciata Meig.
Fungorum De G.
fusca Meig. (syn.)
fuscicornis Meig.
grata Meig. (syn.)

ALPIIAüKTISCll

Bladz.

niadz.

334

MYCETOPHILA gratiosa Meig.

157

) 9G

griseicollis Staeg.

142

4G3

guttiventris Meig. (syn )

133

438

interrupta Zett.

135

401

lateralis Meig.

133

462

lineola Meig.

151

443

longivornis V. d. W. (syn

) 146

460

luctuosa Meig.

156

463

lugcns Meig. (syn.)

146

438

lunata Meig.

155

463

lunulata Macq. (syn.)

154

456

maculosa Zett. (syn.)

138

438

melanura Staeg.

145

465

Monosligma Meig. (syn.)

151

447

nebulosa Stann.

154

457

nemoralis Meig.

112

463

nigra Meig.

123

465

nitida Stann. (syn.)

121

448

nitidiventris V. d. W.

130

443

notata Stann.

122

177

obscurclla Zett. (syn.)

115

178

ochracca Zett. (syn.)

136

177

ornaticollis Meig.

146

178

pallida Stann.

136

149

pictipennis Staeg.

122

141

piclula Meig. (syn.)

153

160

pracusta Meig. (syn.)

158

153

punctata Meig.

150

142

punctipes Staeg.

148

153

rn fa Macq. (syn.)

151

123

ruficoUis Meig. (syn.)

151

156

Scbummeli Stann.

132

151

scmicincla Meig (syn.)

150

154

seriata Meig.

133

123

signata Meig.

155

147

signatipes V. d. W.

139

150

sordida V. d. W.

152

138

spinico.ra Zett. (syn.)

147

155

striata Fabr. (syn.)

151

137

subfasciala Meig.

111

138

submaculata Staeg.

144

134

tarsata Staeg.

229

134

tenuicornis V. d. W.

133

158

Irivia/is Meig. (syn.)

151

140

unicolor Stann.

152

REGISTER.

483

Bladz.

Mycetopiiila. unicolor Meig.

(syn ) 151

vara Staeg. 122

vittipes Zett. 154

xanthopyga Winn. 153

MYCETOPHILIDAE. 81

Mycothera Winn. 148

dimidiata Staeg. 148

semifusca Meig. 148

Nematocera nubeculosa Burm. 435

Nemotelus Geofïr. 44G

ater Panz. 445

auratus De G. (syn.) 463

bifascialus Meig. (syn.) 448

cuprarius De G. 460
flavogeniculatus De G. (syn.) 463

marginatus Fabr. (syn.) 448

marginellus Fall. (syn.) 448

nigrinus Fall. 447

nigritus Panz. (syn.) 447

notatus Zett. 449

pantherinus Linn. 447

uliginosus Linn. 448

uliginosus Latr. (syn.) 448

Nephrotoma Meig. 382

dorsalis Fabr. 383

Odontomyia Meig. 453

angulata Panz. 455

angnlata Meig. (syn.) 456

annulata Meig. 456

argentata Fabr. 454

canina Meig. (syn.) 455

dentata Meig. (syn.) 455

felina Panz. 457

furcaia Latr. (syn.) 455

hydroleon Linn. 456

leonina Latr. 458

microleon Linn. 456

ornata Meig. 455

tigrina Fabr. 454

viridula Fabr. 455

Orphnephila Hal. 309

dcvia Hal. (syn.) 311

Bladz.

Orphnephila nigra Löw 311

obscura Zett. (syn.) 311

titvda Löw 311

testacea Ruthe 310

Orthocladius V. d. W. 277

albinervis V. d. W. 281

dilatatns V. d. W. 278

divcrsus V. d. W. 279

ictericus Meig. 282

nanulus V. d. W. 280

nigriventris V. d. W. 281

pygmaeus Meig. 279

sordidellus Zett. 280

stercorarius De G. 279

thoracicus Meig.' 281

O kyc. era Meig. 457

formosa Meig. 458

hypoleon Meig. (syn.) 458

leonina Panz. 458

muscaria Meig. (syn.) 458

pardalina Meig. 459

pnlchella Meig. 459

pggmaca Fall. 459

rata Walk. fsyn.) 458

trilineata Fabr. 457

Pachygaster Meig. 444

ater Panz. 445

Leachii Curt. 440

pallipennis Macq. (syn.) 446

Paciiyneura Zett. 222

fasciata Zett. 223

Pachypalpus ater Macq. (syn.) 160

cinereus Zett. 161

crassicornis Meig. 159

flaviceps Staeg. 260

Pachyrhina Macq. 374

analis Schumm. 379

annulicornis Meig. 375

cornicina Linn. 380

cornicina Zett. (syn.) 379

crocata Linn. 376

dentata Zett. (syn.) 378

fascipennis Zett. (syn.) 378
flavescens Walk. (syn.) 381 , 382

484

ALPHABETISCII

Bladz.

Bladz.

Paoiiyriiina flavipalpis Meig

. 377

Platyura Meig.

188

Histrio Fabr.

382

atrata Fabr.

190

imperialis Meig-.

377

bicolor Macq.

193

iridieolor Schumm. (syn.)

380

cincta Winn.

195

lu'nulicornis Schumm.

378

concolor V. d. W.

190

maculosa Meig.

381

discolor Zett. (syn.)

192

pratensis Linn.

376

discoloria Meig.

192

quadrifaria Meig.

378

flavipes Staeg. (syn.)

195

Sannio Meig. (syn.)

380

flavipes Bwst. (syn.)

194

Scurra Meig.

380

fulvipes Meig.

194

variicomis Zett. (syn.)

375

humeralis Winn.

191

Pedicia Latr.

386

infuscata Winn.

191

rivosa Linn.

386

laticornis Meig. (syn.)

188

Pentiietria Meig.

210

lineata Fabr.

188

funebris Meig. (syn.)

211

maculata Meig.

166

holosericea Latr.

211

modesta Winn.

191

Penthoptera Schin.

433

nana Macq.

194

chirothecata Scop.

434

nemoralis Meig.

193

cimicoides Scop.

434

nigra Macq. (syn.)

190

Perenecera Curt.

435

punctata Latr.

167

fuscipennis Curt,

436

rostrata Zett. (syn )

187

Pericoma Walk.

316

succincta Meig.

194

calceata Meig.

318

succincta V. d. W. (syn.)

195

canescens Meig.

319

unicolor Staeg.

192

fusca Macq.

318

Plesiastina Winn.

178

magnicornis n. sp.

319

annulata Meig.

178

nubila Meig.

320

apicalis Winn.

179

ocellaris Meig.

318

Poecilostola Schin.

413

palustris Meig.

317

angustipennis Meig.

414

tristis Meig.

319

barbipes Meig.

412

Piialacrocera Schin.

385

gcntilis Löw

413

replicata Linn.

386

pictipennis Meig.

414

Phlerotomus Rond.

314

punctata Schr.

413

minutus Rond.

314

Polyeepta Winn.

175

Papatasii Scop.

314

leptogaster Winn.

175

Phronia Winn.

127

Prionocera pubescens Löw

crassipcs Winn. (syn )

129

(syn)

371

nitidiventris V. d. W.

130

Psilocerus occultans Meig.

rustica Winn.

128

(syn.)

308

tarsata Staeg.

129

Psilonocopa Meigeni Zett.

tenuis Winn.

131

(?syn.)

432

truncata Winn.

130

Psychoda Latr.

314

vittata Winn.

129

albipennis Zett.

315

PUTHINIA Winn.

114

aurea Zett. (syn.)

321

hnmilis Winn.

114 1

auriculata Curt. (syn.)

317

EEGISTER.

48a

Bladz.

Bladz.

Psychoda calceata Meig.

318

Rhyphus fenestralis Scop.

437

canescens Meig.

319

fuscatus Fabr.

438

fuliginosa Meig.

315

punctatus Fabr.

438

fusca Macq.

318

Rymosia Winn.

137

hirta Latr. (syn.)

316

discoidca Meig. (syn.)

138

humeralis Meig.

315

domestica Meig.

137

muraria Latr.

315

fasciata Meig.

138

nervosa Meig. (syn.)

315

signatipes V. d. W.

139

nubila Meig.

320

spinipes Winn.

139

ocellaris Meig.

318

palustris Meig.

317

Sargus Fabr.

459

phalaenoides Linn.

315

auralus Fabr. (syn.)

463

pha/aenoides Meig. (syn.)

314

azureus Löw (syn.)

463

sexpunctata Curt.

314

bipunctatus Scop.

461

tristis Meig.

319

cacrulcicornis Meig. (syn.)

460

variegata Macq.

318

cuprarius Linn.

400

PSYCHODIDAE.

312

cyaneus Fabr. (syn.

403

Ptychoptera Meig.

342

flavicornis Meig.

463

albimana Fabr.

343

flavipes Meig.

461

eontarainata Linn.

344

formosus Meig.

463

lacustris Meig.

345

frontalis Lüw

462

nigra Fabr. (syn )

344

infuscatus Meig.

462

scutellaris Meig.

344

mini mus Zett.

462

Pycnomalla Gerst.

450

nigripes Zett.

462

auriflua Gerst.

451

nilidus Meig-

462

splendens Fabr.

451

nubcculosus Zett.

461

pachygaster Fall. (syn.)

445

Rhagio formosus Schr.

463

pallipes Meig.

463

fuscatus Fabr.

438

politus Fabr.

463

lineatus Fabr.

188

Reaumurii Meig. (syn.) .

461

punctatus Fabr.

438

splendens Meig. (syn.)

463

Rhamphidia Meig.

392

xanthoplerus Fabr. (syn.)

463

longirostris Meig.

393

Scatopse Geoffr.

202

Rhicnoptila Now.

407

albipennis Fabr, (syn.)

206

Wodzickii Now.

407

albitarsis Zett.

205

Rhipidia Meig.

394

brevicornis Meig.

207

ctenophora Löw

395

flavicollis Meig.

204

maculata Meig.

395

flavitarsis Zett.

208

uniseriata Schin.

395

Latrinarum Meig. (syn.)

206

RHYPHIDAE.

436

leucopeza Bwst. (syn.)

208

Rhypholophus Kol.

426

maculala Fabr.

199

fascipennis Zett.

426

niger Meig. (syn.)

206

phryganopterus Kol. (syn

) 4?6

nigra Bwst. (syn.)

206

Rhyphus Latr.

436

notata Linn.

206

cinctus Fabr.

437

ochracea Meig. (syn.)

204

486

ALPHABETISCH

Biadz.

Bladz.

Scatopse pulicaria Löw

207

Sciara sylvatica Meig.

101

punctata Meig. (syn.)

206

Tbomae Linn.

94

recurva Löw

207

umbratica Zett.

105

reptans Fabr.

197

villica Winn.

102

scutcllata Löw

200

Sciophila Meig.

163

trans versalis Löw

205

aestiva V. d. W.

169

Sceptonia Winn.

123

apicalis Winn.

170

nigra Meig.

123

cingulata Bwst. (syn.)

167

Sciara Meig.

92

di&similis Zett. (syn.)

163

analis Egg.

97

flava Winn.

168

annulata Meig.

99

fuscata Winn.

165

aprilina Meig.

lOi

baltcrata Staeg.

173

bimaculata Fabr.

153

birta Meig.

171

brunnipes Meig.

98

incisurata Zett.

167

carbonaria Meig.

94

limbata Winn.

165

falsaria Winn.

105

lincola Meig.

174

fenestrata Meig.

102

lutea Macq.

172

flavipes Meig.

104

maculata Meig.

166

fucata Meig.

103

nigricornis Zett.

168

fuscata Fabr.

438

nigriventris Macq.

172

fuscipes Meig. (syn.)

100

notabilis Staeg.

166

Giraudii Egg.

101

ornata Meig.

169

humeralis Zett.

97

pilosuia Zett. (syn )

171

lateralis Meig. (syn.)

96

punctata Latr.

167

lcucopbaea Meig.

80

rufa Meig.

172

linea|a Fabr.

188

striata Meig.

174

longiventris Zett.

98

sylvatica Curt.

162

lugubris Winn.

99

thoracica Staeg. (syn.)

172

lunala Fabr. (syn )

155

tumida Winn.

168

minuta Winn.

106 •

Sicus aurcus Meig. (syn.)

465

morio Zett. (syn.)

96

bicolor Fabr. (syn.)

465

morio Bwst. (syn.)

99

errans Fabr. (syn )

465

nitidicollis Meig.

102

ferrugineus Fabr.

465

nobilis Winn.

105

iinicolor Meig. (syn.)

465

pallipes Fabr.

106

Simulia Latr.

197

pilosa Staeg.

98

argi/rcata Meig. (syn.)

199

praecox Meig.

100

aurea Fries (syn.)

198

pulicaria Meig.

103

auricoma Meig. (syn )

198

punctata Fabr.

438

cincta Meig. (syn)

198

pusilla Meig.

104

clegans Meig. (syn.)

197

quinqnclineata Macq.

100

fuscipes Fries (syn.)

199

ruficauda Meig.

99

latipes Meig.

198

rufiventris Macq.

93

lineata Meig. (syn.)

199

scatopsoides Meig.

101

maculata Meig.

199

striala Fabr. (syn.)

151

marginala Meig. (syn.)

199

REGISTER.

487

Bladz.

Simulia nana Zett. 199

posticata Meig. (syn ) 198

pubivcntris Zett. (syn.) 199

replans Linn. 197

sericca Meig. (syn.) 197

varicgala Meig. (syn.) 197

SIMULIDAE. 19G

Simulium marginatum Macq.

(syn ) 199

Spaniocera Winn. 71

fuscogrisea Rond. 72

squamigcra Winn. 11

Spiiaeromyas albomurginalus

Curt. (syn.) 240

concinnus Hal. (syn.) 243

Spodius Löw 222

imbccillus Löw 222

Staegeria V. d. W. 173

halterata Staeg. 174

Stratiomyia (Stratiomys, Geoftr. 451

angulata Panz. 455

argehtata Fabr. 454

brcvicornis Löw (syn.) 455

canina Panz. (syn.) 455

chamaclcon Linn. 452

clavipes Panz. 443

clavipes Fabr. (syn.) 443

cphippium Fabr. (syn.) 450

cqncs/ris Meig. 453

errans Fabr. (syn.) 465

furcata Fabr. 451

grandis Schr. (syn.) 465

hydroleon Linn. 456

leonina Panz. 458

longicornis Scop. 452

macroleon Panz. (syn.) 465

major Schr. (syn.) 465

marginata Fabr. (syn.) 448

mutica Schr. (syn.) 448

mutica Fabr. (syn.) 448

nigrita Fall. (syn ) 454

mibcculosa Meig. (syn.) 452

ornata Meig. 455

palatina Schr. (syn.) 465

panthakon Fall. (syn.) 452

Stratiomyia riparia Meig. (syn

ruficornis Zett. (syn)

sexdentata Fabr. (syn.)

slrigata Fabr. (syn.)

strigala Meig. (syn.)

thoracica Fabr. (syn.)

tigrina Fabr.

trilineata Fabr.

unguiculata Panz. (syn.)

villosa Meig. (syn.)

viridula Fabr.

vulpina Panz. (syn.)
STRATIOMYIDAE.
Sycorax Curt.

silacca Curt. (syn.)
Svmmerus flavus Walk. (syn.)
Symplecta Meig.

punctipennis Meig.

similis Schumm.

stictica Meig.
Syntemna Winn.

morosa Winn.

Tklixtivsbidoitalus Fabr. (syn.

bispinosus Fabr. (syn.)
Tanypus Meig. (syn.)

albipcs Fries (syn.)

bicolor Fries (syn.)

carneus Fabr.

choreus Meig.

cinctus Panz. (syn.)

culiciformis Linn.

elegantulus V. d. W.

Jasciatus Macq. (syn.)

ferruginicollis Meig.

griseipennis V. d. W.

guttipennis V. d. W.

Uttoralis Meig. (syn.)

maculalus Meig. (syn.)

maculatus Macq. (syn )

melanops Meig.

melanurus Meig.

monilis Linn.

nebulosus Meig.

nebulosus Meig. (syn.)

Bladz.

.) 451
455
442
452
452
452
454
457
465
452
455
456
439
321
321
178
428
429
430
429
119
120

I 465
465
295
505
306
304
299
298
299
301
299
305
305
302
303
302
304
300
306
302
303
304

188

Tanypus ncrvosus Meig.

ornatus Meig.

plumipes Fries

praecox Meig.

punctatus Fabr.

punctatus Meig. (syn.)

punctipennis Meig.

pygraaeus V. d. W.

rufovittatus V. d. W,

signatus Zett.

signalus Schin.

varius Fabr.
Tanytarsus V. d. W.

albipes Meig.

danicus V. d. W.

flavellus Zeit.

ilavipes Meig.

gmundensis Egg.

Junci Meig.

punctipes "Wied.

pusio Meig.

signatus V. d. W.

sordens V. d. W.

sylvaticus V. d. W.

tenuis Meig.
Tetragoneura Winn.

distincla Winn. (syn.)

hirta Winn.

sylvatica Curt.
Thaumalea Rutbe (syn.)
Thaumastoptera Mik

calceata Mik.
Tipula Linn.

albimana Fabr.

albipennis Fabr. (syn.)

analis Schumni.

annularis De G.

annulicornis Meig.

ttnlennula Scbumm. (syn.)

atrata Linn.

bifasciata Scbr.

bimaculata Linn.

bipunctata Linn.

bombijeiformis Scbr. (syn.)

brevicornis Linn. (syn.)

ALPHABETISCII

Bhulz.

Dladz.

297

Tipula brevicornis Zett. (syn.)

385

304

brevirostris Zett. (syn.)

380

300

byssina Schr.

276

301

calmariensis Linn.

413

304

cinerca Fabr. (syn.)

405

303

contaminata Linn.

344

298

cornicina Linn.

380

306

comicina Meig. (syn.)

382

298

crocata Linn.

376

300

crocata Schr. (syn.)

351

300

crystullina De G. (syn.)

333

300

dentata Meig. (syn.)

378

282

Diana Meig.

371

287

dispar Hal. (syn.)

366

284

dorsalis Fabr.

383

288

erytbroccpbala De G. (syn.)

197

284

lasciata Linn.

409

285

fascipennis Meig.

372

287

febrilis Linn. (syn.)

221

283

febrilis Scbr. (syn.)

214

287

fenestralis Scop.

437

286

ferruginata Linn.

218

280

fimbriata Bwst. (syn.)

366

285

flaveolata Fabr.

351

288

llavescens Linn.

424

161

/hivicaudis De G. (syn.)

218

162

flavipalpis Meig.

377

163

flavo/asciata De G. (syn.)

376

163

llavolineata Meig.

368

309

jlavomaculata De G. (syn.)

3S2

394

flexilis Linn.

204

394

forcipata Scbr. (syn.)

221

352

fulvipennis De G.

357

343

Fungorum De G.

134

200

fuscata Fabr.

438

379

fuscipes Gmel.

344

253

gibba Fabr. (syn)

20 i

375

gigantea Schr.

357

369

ha/niensis Gmel. (syn.)

333

349

licmerobioides Scop. (syn.)

90

399

biemalis De G.

400

348

hirta Linn. (?syn.)

310

229

Histrio Fabr. (Chiron.)

2G7

320

Histrio Fabr. (Tipul.)

382

214

hortensis Meig.

300

REGISTER.

489

Bladz.

Tipula. Hortorum De G. (?syn.) 359

llortorum Meig. (syn.) 3G0

Hortorum Hrbst (syn.) 357

hortulana Linn. 214

hortulana Meig. 3G2

ichneumonea De G. (syn.) 349

imperialis Meig. 377

iridicolor Schumm. (syn.) 380

irrorata Macq. 3G2

irrorala Bwst. (syn.) 3G4

Johannis Linn. 217

juncca Meig. (syn.) 368

juniperina Fabr. (syn.) 80

lateralis Meig. 3G4

latcvittata Schumm. (syn.) 3G9

Latrinarum De G. (syn.) 20G

lincata Scop. (syn.) 382

liltoralis Linn. (syn ) 259

livida V. d. W. 370

longicornis Schumm. 3G9

lunata Linn. 370

lunata Fabr. (syn) 373

lunulicornis Schumm. 378
luridirostris Schumm. (syn ) 3G2

luridiventris Zett. (syn) 3GG

luteipennis Meig. 371

lutescens Fabr. (syn.) 357

maculata De G. (syn.) 302

maculata de G. (syn.) 361

maculata Meig. (syn.) 381

maculosa Meig. 381

Marci Linn. 214

Marci Schr. (syn.) 221

Marci fuhipes De G. (syn.) 214

marmorata Meig. 363

marmorata Staeg. (syn.) 363

maxima Poda (syn.) 357

melanoceros Schumm. 366

micans Zett. (syn.) 362

monilis Linn. 302

morio Fabr. 403

motitatrix Linn. 273

nigra Linn. 367

nigricornis Zett. 361

nigricornis Macq. (syn.) 361

Tipula nigro-crocea De G
nodicornis Meig.
notata Linn.
obsoleta Meig.
obsolela Zett. (syn.)
ochracea Meig.
oleracea Linn.
pabulina Meig.
pagana Meig.
pallida Fabr.
pallipes Fabr.
paludosa Meig.
pectinicornis Linn.
pectinicornis Fabr. (syn.)
pedella De G.
peliostigma Schumm.
phalaenoides Linn.
Phragmitidis Schr. (syn.)
picta Fabr.

pictipennis Staeg. (syn)
pilipes Fabr.
Pini De G.
plaiyura Fabr. (syn.)
plicata Meig. (ayn.)
plumosa Linn.
plumicornis Fabr.
Pomonae Fabr.
Pomonae Schr. (syn.)
pratensis Linn.
pratensis De G. (syn )
pruinosa Wied.
punctata Schr.
pusilla Linn.
Pi/ri Fabr. (syn.)
quadrifaria Meig.
quadrimaculata Linn.
Regelationis Linn.
replicata Linn.
rivosa Linn.
rivosa Scop. (syn.)
Rubi Schr.
rufipennis Meig. (syn)
rufipes Linn.
salicina Schr.
Salicis Schr.

Bladz.

(syn.) 350
368

206
363
363
373
366
359
366
332
406
367
350
352
259
373
315
401
408
362
433

67
166
366
249
332
213
217
376
366
369
413
263
217
378
413
406
386
387
357

73
359
265

51

49

490

ALPHADETISCII REGISTER.

Bladz.

Tipula Satwio Mcig. (syn ) 380

Scatopse Schr. (syn.) 200

scripta Meig. 359

Scurra Meig. 380

Selene Meig. 272

sepiemlineata Macq. (syn.) 358

sericea Linn. 197

signata Staeg. 304

simplicornis Zett. (syn.) 301

sinuata Fabr. (syn.) 357

stercoraria De G. 279

stictica Fabr. (syn.) 207

stigmosa Macq. (syn.) 359

stricta Fabr. (syn.) 207
submarmorata Schumm. (syn.) 362

tendens Fabr. 257

Thornae Linn. 90

triangularis Fabr. (syn.) 387

tripunctata Fabr. 401

Truncorum Meig. 358

varia Fabr. 303

variegala De G. (syn.) 377

variegzla Fabr. (syn.) 350
variicornis Schumm. (syn.) 375

varipennis Meig. 301

vernalis Meig. 365

verlicillaia Fabr. (syn.) 308

virens Linn. (?syn.) 258

viridula Linn. 203

vittata Meig. 358

TIPULIDAE. 324

Trichocera Meig. 405

annulata Meig. 400

fuscata Meig. 407

hiemalis De G. 400

limpidlpennh Lüw 405

maculipennis Meig. 405

parva Meig. (syn.) 400

Regelationis Linn. 400

versicolor Lüw 405

Trichomyia Curt. 320

urbica Curt. 321

Triciionta Winn. 144

Bladz.

Trichonta melanura Staeg. 145

submaculata Staeg. 144

Trichoptera canescens Meig. 319

luliginosa Meig. 310

ocellaris Meig. 318

palustris Meig. 317

phalaenoides Meig. (syn.) 314

Trichosia Winn. 91

modesta Winn. 92

Trichosticha Schin. 422

cinerascens Meig. 425

flavescens Linn. 424

fuscipennis Meig. 425

imbuta Meig. 424

lutea Meig. 425

maculata Meig. 423

trioialis Schin. (syn.) 425

Tricyphona Zett. 389

immaculata Meig. 390

Triogma Schin. 383

ttisulcala Schumm. 384

Ula Hal. 388

mollusima Hal. (syn.) 389

pilosa Schumm. 389

Ulomyia Walk. 310

fuliginosa Meig. 310

hirta Walk. (syn.) 310

Vappo ater Latr. 445

Winnertzia Rond. 70

Boucheana Lüw 70

lugubris Winn. 70

tenella Walk. 70

XiphüRA Brull. (syn.) 347

Fillaretiana Brull. (syn.) 349

ZYGOMYIA Winn. 120

flaviventris Winn. 121

notata Stann. 122

pictipennis Staeg. 122

vara Staeg. 122

ZYGONEDRA Meig. 89

sciarina Meip;. 90

VERKLARING DEK AFBEELDINGEN.

> » « - -

PI. I. lig. 1. Scatophaga stercoraria Linn. (vleugel).

2. Mycetophila »

3. Asilus »

4. Blepharicera fasciata Westw. . »

5. Midas lusitanicus Meig. . . . » •

6. Fallenia fasciata Fabr »

PI. II. fig. 1. Cecidomyia Brassicae Winn. . »

2. Hormomyia producta Meig.

3. » (vleugel).

4. Colpodia pallidula V. d. W. . . »

5. Epidosis »

6. » (spriet <?).

7. Diplosis variegata Macq. <£

8. » (vleugel).

9. Asynapta pectoralis Winn. . . »

10. Winnertzia » naar "Winnertz.

11. Asphondylia Verbasci Vall. . (spriet).

12. Spaniocera (vleugel), naar Winnertz.

13. Lasioptera Rubi Schr. . . (spriet).

14. id. (vleugel).

15. Heteropeza pygmaea Winn. » ) ,,r.

.„ ... naar Winnertz.

16. Miastor hospes Winn. ... » )

17. Campylomyza halterata Zett. . »

492 VERKLARING DER

18. Campylomyza (spriet «?).

19. Micromyia Lucorum Rond. (vleugel) ) TTT.

rtrk . . / naar \\ innertz.

20. » (spriet) \

PI. III. fig. 1. Catocha crassitarsis V. d. W. (vleugel).

2. id. (voortars).

3. Lestremia leucophaea Meig. (vleugel).

4. Zygoneura sciarina Meig. »

5. id. (spriet S).

6. Corynoptera (vleugel) \

7. Cratyna » '• naar Winnertz.

8. Trichosia » )

9. Sciara rufiventris Macq. $

10. id (spriet).

11 en 12. Sciara (vleugel).

13 en 14 Bradysia (vleugel)

naar "Winnertz.

15. Unonste »

16. id (kop) » Meigen.

17. Glaphyroptera Winthemii Lehm. (vleugel).

18. Anaclinia nemoralis Meig. . . »

19. Acnemia nitidicollis Meig. . . »

20. Phthinia » naar Winnertz.

PI. IV. fig. 1. Boletina basalis Meig. «J

2. id (vleugel).

3. Leptomorphus Walken Curt. . » naar Curtis.

4. Leia »

5. Coelosia » ]

6. Syntemna y> ' naar Winnertz.

7. Azana » ]

8. Zygomyia »

9. Sceptonia nigra Meig. ...»

10. Epicypta » naar Winnertz.

11. Docosia sciarina Meig. ...»

12. Anatella gibba Winn. ...»

13. Phronia nitidiventris V. d. W. »

14. » tarsata Staeg. (voorpoot ?).

15. Exechia (vleugel).

PI. V. fig. 1. Rymosia »

2. Brachypeza » naar Winnertz.

3. Brachycampta »

4. Trichonta ...,...»

5. Allodia crassicornis Stann. (spriet ?).

AFBEELDINGEN.

493

6.

7.
8.

9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
PI. VI. fig. 1.
2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.
10.
11.
12.
13.
14
15.
16.
PI. VII. fig. 1,

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.
10.
11.
12.
13.
14.

Allodia crassicornis . . . (vleugel).

Mycothera ........... i naar Winnertz.

Mycetophila signata Meig. ?

» t> . . . (vleugel).

Dynatosoma fuscicornis Meig. s
Cordyla flaviceps Staeg . . »

» fusca Latr »

Tetragoneura sylvatica Curt. »
Tetragoneura hirta Winn. . . (vleugel).
Sciophila fuscata Winn. ?
Sciophila (vleugel).

Lasiosoma »

Staegeria halterata Staeg. . . »

Empheria striata Meig. . . »

Empalia » naar Winnertz.

Polylepta leptogaster Winn. . »

Diadocidia ferruginosa Meig. . »

Mycetobia pallipes Meig. . . »

Plesiastina »

Ditomyia » naar Winnertz.

. »

(kop),
(vleugel).

Bolitophila cinerea Meig.

» fusca Meig.
Macrocera. .....

Asindulum flavum Winn.
Asindulum , Ceroplatus .
Platyura humeralis Winn. $.

» atrata Fabr. . . (vleugel).
Simulia maculata Meig. j

» » ... (vleugel),

Corynoscelis eximia Boh. . . » naar Löw.
Scatopse notata Linn.

» brevicornis Meig.
Aspistes berolinensis Meig.
Anarete albipennis Löw . . » naar Löw.

Penthetria holosericea Latr.
Bibio reticulatus Löw ?

Bibio (voorpoot).

■» (vleugel).

Dilophus (voorpoot).

» (vleugel).

Spodius imbecillus Löw . » naar Löw.

494 veKklarïng der

15. Pachyneura fasciata Zett. (vleugel) naar Lów.
PI. VIII. fig. 1. Ceratopogon (spriet <?).

2. » bipunctatus Linn. $ (vleugel).

3. » nitidus Macq. ? »

4. » venustus Meig. 2 »

5. » fasciatus Meig. 2.

6. Corynoneura pumila V. cl. W. (vleugel).

7. Chironomus (kop <?).

8. Chironomus (vleugel).

9. » viridis Macq. <?.

10. » nubilus Meig. (vleugel).

11. Cricotopus »

12. Camptocladius byssinus Schr. »

13. » aterrimus Meig. »
14 » minimus Meig. »

15. Eurycnemus elegans Meig. $.

16. » » . . . (vleugel).
PI. IX. fig. 1. Diamesa notata Staeg. ... »

2. » Gaedii Meig. 5 . . (voortars).

3. » notata Staeg. % . . (kop).

4. » Gaedii Meig. 2 . . »

5. Tanypus nervosus Meig. . . (vleugel).

6. » plumipes Fries . . »

7. » griseipennis V. d. W. »

8. Macropeza albitarsis Meig. , »

9. Orphnephila testacea Ruthe . »
10. Phlebotomus Papatasii Scop. . »

, naar Lów.

11. » D (kop)

12. Psychoda sexpunctata Curt. (vleugel).

13. » » (anus $).

14. Ulomyia fuliginosa Meig. 2 (vleugel).

15. Pericoma ocellaris Meig.

16. » » .... (vleugel).

17. » nubila Meig. ....•»

18. Trichomyia urbica Curt. ...»
Pi. X. fig. 1. Culex annulatus Schr. 5.

2. Culex (vleugel).

3. » (kop c?).

4. d (kop 2).

5. Anopheles (kop <?).

0. » . (kop 2).

AFBEELDINGEN. 495

7. Corethra (kop <?).

8. » . (kop ?).

9. Dixa (vleugel).

10. Ptychoptera contaminata Linn. »

11. Dolichopeza sylvicola Curt. . . »

12. Ctenophora ruficornis Meig. . . »

13. » bimaculata Linn. (spriet <?).
14 » » . . . . (id. $).

15. Ctenophora ruficornis Meig. (spriet $).

16. » ■ ».... (id. ?).

17. » pectinicornis Linn. (id. <?).

18. » » ... (id. $).
PI. XI. fig. 1. Tipula . . (kop).

2. Tipula (vleugel).

3. Pachyrhina »

4. » lunulicornis Schumm. (spriet).

5. Nephrotoma dorsalis Fabr. . »

G. Triogma (vleugel), n. Schummel.

7. Cylindrotoma -distinctissima Meig. g

8. » • » . . . (vleugel).

9. » glabrata Meig. . »

10. Phalacrocera replicata Linn. »

11. Pedicia rivosa Linn. ... »

12. Dicranota bimaculata Schumm. t>

13. Ula pilosa Schumm. ... »

14. Tricyphona immaculata Meig. »

15. Amapolis tipulina Egg. . . »

16. Antocha opalizans O. Sack. . »

17. Elliptera omissa Egg. ... »

18. Rhamphidia longirostris Meig. (kop).

19. » » . . (vleugel).
PI. XII. fig. 1. Dicranoptycha-fuscescens Schumm. »

2. Thaumastoptera ealceata Mik » naar Mik.

3. Rhipidia maculata Meig. $ (spriet).

4. » » . . . . (vleugel).

5. Geranomyia unicolor Hal. (kop).

6. » ■ » • • ■ (vleugel),

7. Limnobia tripunctata Fabr. $

8. » quadrinotata Meig. (vleugel).

9. » modesta Meig. . »
10. Trichocera Regelationis Linn. »

naar Curtis.

4(H) VERKLARING DER

11. Rhicnoptila Wodzickii Novv. (vleugel) naar Nowicky.

12. Epiphragma picta Meig. . . »

13. Idioptera fasciata Linn. . . »
14 Ephelia marmorata Meig. . »

15. Dactylolabis gracilipes Löw ,

16. Eutonia barbipes Meig. . . »

17. Poecilostola angustipennis Meig. »

18. Limnophila ferruginea Meig. »

19. Trichosticha raaculata Meig. $

PI. XIII. fig. 1. Erioptera ochracea Meig. . (vleugel).

2. Trichosticha lutea Meig. . . »

3. Dasyptera nodulosa Macq. $ (spriet).
4 » lineata Meig. . (vleugel).

5. Symplecta punctipennis Meig. »

6. » stictica Meig. . . »

7. Gonomyia tenella Meig. . . »

8. » nubila Schumm. . »

9. Gnophomyia pilipes Fabr. $.

9a. » » . . . (spriet).

10. » » . . . (vleugel).

11. Penthoptera chirothecata Scop. »

12. Anisomera nubeculosa JBurm. (spriet).

13. » » (vleugel).
14 » bicolor Meig. »
15. Rhyphus fenestralis Scop. ?.

1G. y> punctatus Fabr. . (vleugel).
PI. XIV. fig. 1. Beris vallata Forst. ?.

2. » » (vleugel).

3. Actina tibialis Meig. . . »
4 Pachygaster ater Panz. . (kop).

5. » ».... (vleugel).

6. Nemotelus .... (kop).

7. » .... (vleugel).

8. Lasiopa villosa Brull. . . (kop).

9. » ■ (vleugel).

10. Ephippium thoracicum Latr. ?.

11. Pycnomalla (vleugel) n. Gerstaecker.

12. Stratiomyia furcata Fabr. (kop).

13. » » . . . (vleugel).
14 Odontomyia viridula Fabr. (kop).
15. » » . . (vleugel).

AFBEELDINGEN.

407

16. Oxycera (kop).

17. Sargus cuprarius Linn. . (vleugel).

18. » » .... (kop).

19. » » ...

20. » bipunctatus Scop.

21. Chrysomyia formosa Schr. 9

22. Coenomyia ferruginea Scop. ?.

2.'3. »> •> (vleugel).

ERRATA.

Blz. 41 de noot regel 1 en 7. Dalmanma. lees: Dalmania.
» 49 reg. 24 en 25. De aanhaling: «Boüché, Naturgesch. I. w27 5»

moet vervallen.
» 85 » 5. Phtinia. lees: Phthinia.
» 150 » 5 v. ond. Isis 1840. lees: Isis 1830.
» 191 » 23. de tarsen. lees: het eerste tarsenlid.

» » 12 van ond. de tarsen. lees: het eerste tarsenlid.
t 195 » 8. voortarsen. lees: het eerste lid der voortarsen.
» 215 » 6 van ond. het $. lees: het %.
» 340 » 13. Rypholophus, lees: Rhypholophus.

Xervorum dispositin.

Z.

criiluniviiliM'.

j

3.

Cecidonividae.

III

Mvcetophilidae.

4

Mvcetophilidae.

IV.

A.J.W

s.

Mvcetopliiliclae,

6.

Mycetophilidae

VI

7.

Simulidae.

VII

Biloionidae

<5\

f liinmoimdae

vin.

1'iillnl

nidae.

IX.

'svchodidae.

1C.

uiiciaae

da

\

m

, i

v

/ML.

Lpulidae.

-ii.

fipulidae.

XI

■n.

I iMilnl.'ir.

XII.

.

s

/

\

-/3.

iiiilnl.'ii'

AIIl.

RliA'phida

V*.

Si ratiomvidai

xi\

Coenomvidae.

*** WJ Wi w*l

V*

> \

.