^- MH wb ^ ter
^d NE ION

THE UNIVERSITY
OF ILLINOIS

LIBRARY

$01.35
Tied

Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
University of Illinois Urbana-Champaign

http://www.archive.org/details/dissertatioinaugOO0pand

t. ^
DISSERTATIO INAUGURALIS.
SISTENS

HISTORIAM METAMOR-
PHOSEOS,

QUAM

OVUM INCUBATUM

PRIORIBUS QUINQUE DIEBUS
SUBIT,

-—

AU.CTUUOASE

CHR. PANDER,

RIGA - RUTHENO,

MEDICINAE DOCTORE,

——MMM————EHERRRRRRRRRRRRRRRRRREE
Wirceburgi 1817.
Typis Francisci Ernesti Nitribitt, Universitatis
Typographi,

-

MUNI

nt

»

'
M

8 hpi4-

NAR,

PRAEFATIO.

2jà LE RoSMN

^J

b
*Cum vere anni MDCCCXVI ami-
*?ci cujusdam visendi causa Wir-
*ceburgum venissem; singulari
"quadam mea felicitate factum
est, ut, quam antea civitatem
inclvtam quidem artis medicae
sedem et quasi officinam cogno-
veram, in ea tamen tanta coli
Aesculapium religione animad-
verterem, quantam neque antea :
. 1
$149 Fats,

(473
JUspicatus . eram ipse, neque
scio an ullo alio loco nostri
ei homines tantam exhibeant.
Quibus rebus cognitis, in hoc
mei numinis templo aliquot se-
inestria ipse degere constitui.
Non leve autem hac in re mo-
mentum habuit insignis, quae
mihi innotuerat, Dóllingeri,
Professoris Clarissimi, humanitas
atque indulgentia. Quem cum
rogassem, ut mihi in instruenda
adornandaque dissertatione aca-
demica, quan de objecto aliquo,
novis observationibus ac lucu-
brationibus iilustrando couscri-
bere in animo erat, suasor auc-
1orque rerum exsisteret; tanta
ab eo ego exceptus sum bene-
volentia, ut non solum ea, quae
-eo ipso tempore de incubatis

( $3

ovis pericula inchoaverat, me-
cum communicaret, velletque,

quod petieram, iis me omnibus,

quae hoc in genere perscrutatu-
rus et anquisiturus erat, interes-
se, sed etiam primum, habitan-
do loco im ipsa ejus domo mihi
concesso, deinde, accuratius de-
monstrata, quod ad hanc disci-
plinae nostrae partem perse-
quendam non parum facit, sub-
si diorum, artificiorum,instrumen-
torumque ratione et usu, inchoa-
tarum observationum continua-
tionem et completam incubatio-
nis perscrutationem mihl relin-
quere non dubitaret.

Exceperat autem Dóllinge-
rus V. Cl. hoc unum, Dominum
ut d'Alton, virum et rerum na-
turae investigandagy studiosissi-

*

(4)

mum et picturae non minus at-
que caelaturae mirum quantum
peritum, qui jam ante aliquot
annos Dn. Professori, de disqui-
sitione foetuum animalium om-
nis generis cogitanti, suam so-
cil operam spoponderat, in no-
stri consilii communionem veni-
re rogarem. Quod ab eximia
Viri benignitate facile impe-
travi.

Quo quidem rerum mearum
statu quid potuit ad meum con-
silium aptius mihi accidere?
quid ad prosperum successum
efficacius? quid ad omnem vi-
tae meae rationem jucundius?
Hoc mihi reliquum erat, ut uni-
ce ipse caverem, ne quid ope-
rae, ne quid curae et diligen-
liae, ne quid sedulitatis et lu-

(3

cubrationis praeterirem, ut fau-
stis suspiciis eventus faustus re-
sponderet. Quorum nihil a me
puto omissum esse. Debebam
autem eo strenuior esse, quo
splendidioribus mihi exemplis
praeibant, Viri summi Dollin-
gerus et d'Alton, qui suam om-
nem attentionem in meas labo-
res contulerunt, omnes et dis- |
quisitiones unanimiter direxe-
runt et auxerunt. Quibus potis-
simum $i quid in commentatio-
ne inest, quod probetur, quod
laudetur, quod scientiam no-
stram adjuvet, id acceptum re-
feras.

Haec fere habui, quae de
tempore et modo, quo haec dis-
sertatio adornata est, dicerem.

Accedent proxime ad argumen-
-

C $3
tum nostrum luculentius expo-
nendum singularum rerum ob-
servatarum imagines, a d'Alton
delineatae et aere excussae.

INTRODUCTIO.

Bonis jam antea eorum fere om-
nium, qui de incubatis ovis aliquid lite-
ris mandaverunt, ut in enarrandis factis
gens discrepantia, ita mirificus consen-
sus in enumerandis hujus disquisitionis
difficultatibus nos curiosos reddiderant;
tamen brevi tempora nostra ipsorum ex-
perientia satis superque nos docuit, quan-
ta soleat natura iis, qui ejus interiorem -
in officinam penetrare conantur, impedi-
menta objicere, quantis praesertim nebulis

dicam an tenebris? suum in animan ibus. "

procreandis artificium offundere et velare
consueverit. Nihil igitur antiquius ha-
bendum decrevimus, quam, magna ovo.
rum copia adhibenda, eorum diversis tem-
poribus diverso statu qua possemus ma
xima cum subtilitate inspiciendo -et sub
censuram vocando eo anniti, ut primum
crebra omnium observationum repetitione

n

;
,

f

m C $*)

in contemplandis naturae miraculis magis
magisque adsuesceremus ; deinde ut ne mi-
nima minimo quidem temporis momento
facta in foetu immutatio aciem nostram
falleret aut effugeret; postremo autem,
ut, si quid veri dignoscere visi nobis es-
semus, similium experimentorum cumulo
a dubitatione ad veritatem adduceremur,
vel ab omni errore, ex festinatione forsi-
tan Orto, revocaremur.

Ad haec omnia exsequenda jam non
a gallinis ova incubanda, sed illius ma-
chinae ope fovenda curavimus, quae ab
Hollmannio inventa, a Blumenbachio di-

. vulgata est et collaudata. Hoc igitur ap-

4

paratu usi, eodem tempore ad quadraginta

ova temperare potuimus. Si quis autem

contra hujus machinae usum moneat, quod
contramoneri possit, non aptam esse eam
ad temporis momenta accurate denotanda;

€i obsistit hoc, quod tantum non omnes,

qui in incubatorum ovorum naturam in-
quisiverunt, jn eo consentiunt, quod a
gallinis ipsis incubita ova tempore maxi-
me dispari animari dicant. Ceterum pulli,
qui, usque dum excluderentur, in machina
relicti erant, constanter vigesimo primo
quoque die in lucem sunt editi.

.
LU

( 9 ) &.

Ceterum observavimus, incubatui in-
fra 28 ? R. et supra 32 ? R. locum non
esse; tum singulorum momentorum, qnae
in omni harum mutationum serie depre-
henduntur, celerius tardiusve subsequen-
tium causam non in majori minorive ca-
loris gradu, sed in ipsorum ovorum na-
tura et conditione. positam esse; deinde
quo recentiora ova adposita sint, eo cer-
tius evolutionem succedere.

Hac, quam demonstravimus, via etsi
amplius duorum millium ovorum commuta-
tiones observavimus, recensuimus, perscru-
tati sumus; tamen persuasum nobis. est,

ne hanc quidem experimentorum abun. .

dantiam ad eam nobis rei cognitionem pa-
randam, quam re vera paravit, suffecisse,

nisi jucunda illa studiorum nostrorum
conjunctio accessisset. Cum enim nihil

omnino pro certo ratoque haberemus,
quin unusquisque nostrum idem saepe es-
set eodem modo expertus, cognovisset
idem, idem evidentissime sibi ipse probas-
set: singula experimenta, quae enarravi-

mus, ut quasi tergemina ducenda sunt, -

- * - * * S s
ita unius anni et quod excurrit, qui 1n
banc disquisitionem impensus labor est,
quasi integrum triennium exhaustum di-

"uS

E

i ( 10 )

ccndum est. Prae ceteris autem maxima
sd hujusmodi studia e quotidianis collo-
qulis redundare commoda intelleximus.
Familiarium enim sermonum nostrorum
beneficio accidit, ut aut subito deprehen-
deremus, an omnes pari modo de facto
aliquo et loqueremur et sentiremus, aut
errores cito eorumque sedes apparerent,
aut tandem in novam aliquam observandi
discendique viam incideremus et quasi
conjunctis viribus ad veritatem adspirarc-
mus. lllud ipsum, quod hinc inde no-
strum alius aliud in iisdem studiis quae-
rcret; unus rerum claram et distinctam
notionem vel exemplar potius, quod pose
sit arte sua reddere; alter anatomicarum
quarundam et physiologicarum idearum
vel approbationem, vel repetitionem; ter .
tius denique eventum qualemcunque se-
cure et sine omni praeoccupationis cuüpi-
ditate exspectaret: haec ipsa, inquam,
consiliorum nostrorum diversitas magnum
nobis attulit adjumentum. | Nemini enim
nostrum justo citius progredi licuit, ne-
que unquam praeceptis caruimus, quae in
$psa investigatione constituenda sequere-
mur, multo minus a vero, quod idem sem-
per et unum est, aberrare potuimus.

3!

Cn *

Sic omnia consilia nostra studiorum
sobrietate, tranquillitate atque assiduitate
temperata quasi sunt et ad fines quosdam
perducta.

Neque enim reticendum putamus, ea
nos teneri spe, fore, ut multum bonae fru-
gis inesse nostrae commentationi judice-
tur. Uti enim summa cum alacritate et
voluntate optima ad rem agendam acces-
«simus; ita res acta nobis videtur volun-
tatem nostram et exspectationem paene
totam sustinuisse. Verum enim vero oru-
nibus ex partibus assequi, quae vel instí-
tueramus, vcl optaveramus, nobis non con:
tigit. Cum enim non solum universam,
qua pulli oriantur et succrescant, ratio-
nem penitus evolvere atque explicare apud
animum nostrum constituissemus , sed
etiam singulas ovique et pulli ipsius par-
tes perscrutari, earumque deinceps factas
mutationes ad unam omnes recensere es-
semus et describere conati: tamen brevi
intelleximus, patere tanti ambitus com-
mentationem tam late, ut neque otii nostri
esset ea res, neque posset, nisi multorum
annorum continuo labore, absolvi, Quibus
de causis quaestionem nostram ad hanc
legem revocare debebamus, ut in hec de

"^ |
us ( 14 )

variis ovi incubati permutationibus li-
bello pulli corpus ipsum tanquam unum
quoddam ac simplum considerantes, sin-
gulas, quibus constat, particulas minus re-
spiciamus. [tem non placuit, omnes par-
tium, quibus ovi natura conflata est, vi-
cissitudines persequi, addita tamen eorum
narratione, quae obiter a nobis sunt ob-
servata. Etenim licet nihil eorum, quae
ad cognoscenda varia avis in ovo evolu-
tionis momenta pertineant, praetermisi-
mus: tamen separatis singulorum organo-
rum disquisitionibus non tantum curae
atque industriae tribuere licuit, quantum
ad omnes errores declinandos requiri vi-.
debatur. Quamobrem cum potius nihil
mallemus, quam incerta et obscura tra-
dere, non pauca censuimus apud nos re-
servanda. Quapropter etiam necesse non
fuit, ovi incubati descriptionem ultra quin-
tum diem producere. Hoc enim tempore
peracto, cum omnium partium fundamenta
jacta sint, nihil magnopere memorabile
fieri cognovimus, Sunt igitur ea, quae
hoc loco disputata et praecepta sunt, quae-
que vera esse observationibus nostris pro-

"4m diximus, suis illa quidem finibus
ac i i absoluta, ita tamen comparata,

[2

"A

a Á

( 18 )

ut facile quis sua hoc in genere inventa
adjungere deinceps atque adnectere queat.
Quid ? quod nostrum fortasse ipsorum
unus vel alter, (quandoquidem in praesen-
tia dulcis consuetudo nostra fato quodam
tristi dissolviturj) ea posthac augebit at-.
que amplificabit; nihil etiam impedit, quo
minus ne alius quispiam, denuo pertrac-
tatis, quae a nobis instituta sunt, utilem
aeque hanc ac gravem doctrinam sibi de-
ligat propagandam. Ad quem finem quo-
niam non parum facit, cum rerum appa-
ratum tum omnes agendi operandique et
rationes et subsidia cognita habere; adde-
mus earum rerum descriptionem, quibus
ipsi usi sumus, quasque alii nostram viam
ingressuri non sine magna utilitate usur-
pabunt.

Ovum incubatum vero omne non ali-
ter, nisi aqua superfusa aperiendum est:
fiat hoc sub calida, cum de systemate va-
sorum ac sanguine agatur. Qui autem
non massas in ovo contentas considerare,
sed in solam rationem, qua foetus gigna-
tur, animi attentionem convertere et ante
quintum 'incubationis diem ovum inspi-
cere statuerunt, curandum iis inprimis id
est, ut blastoderma, quippe in quo et per

Á

À ( 14 )
quod omnes foetus immutationes fiant, nu-
dum et a5 omnibus aliis partibus separa.
tum obtineant. — Hoc fieri potest, si cir-
ca cicatriculam, vel formatis jam vasis
sanguiferis, circa sinum terminalem, mem-
branae vitelli segiuentum exsecetur; quo
facto ab immersa in aquam membrana vi-
telli blastoderma sponte quasi, quod ad-
haeserat, solet recedere. Jamque ad hoc
ip:um necesse est microscopiorum varia
genera, nunc minus nunc magis augentia,
nunc simplicia nunc composita admoveas.
Quodsi velis vel sola oculorum acie, vel
simplici eaque magnae potestatis lente ad-
jutus, ad rem ingredi; id cura, ut blasto-
dcrma in aquam, ut ante dictum est, im
missum, solo quodam nigro superimposi-
tum sit, Nobis quidem ad hunc finem id
genus vasorum vitreorum magno fuit usui,
quibus horologia minora obtegere solemus.
liaec deinde parvulis quibusdam ollis, ad
hunc ipsum usum ab opifice effictis et
nigro interiori parte colore obductis, im-
posuimus. Quando porro, quod tum ma-
xime fet, ubi embryonem voles artis in-
strumentis aggredi, margines blastoderma-
tis distendendi tibi veniunt; catilli mi-
nuti, cera nigra obducti, vel ad subtilis-

( 458 )

simas membranas explicandas religandas-
que erunt accommodatissimi. Illa, quae
supra diximus, horologiorum vitrea prae-
stant hoc quoque, ut embryonem, iis im-
positum, cum nigro super solo amplius
eum contemplare nolueris, possis micro-
scopiis compositis, quae fere nonnisi ab
ima parte lucem admittunt, minimo cum
negotio submittere. — Horumque ipsorum
microscopiorum porro maxima cum utili-
tate tua eliges, quae quam latissimum vi-
sionis campum praebeant. Accidit deni-
que illud quoque, ut sepositis his instru-
mentis ad unius simplicis lentis usum,
eumque in parvis eflicacissimum, aciem
tuam debeas revocare.

Omnis vero haec solertia, in arte po-
sita, ad ex tantum ova pertinet, quae non-
dum ad quintum diem incubatui tradita
sunt. Quo temporis spatio elapso, quia
totum fere studium in membranis perlu-
strandis versari debet, eo prosperiore suc.
cessu gaudebis, quo cautius ab omni, si
rarissimum forficis usum excipias, acuto-
rum instrumentorum auxilio abstinucris.
Ex aqua vero superfusa ne tum quidem,
inter operandum, retrahas pullum. Placet
hoc adjicere, e periculis nonnullis, quibus

( 16 )

E
- . . -*
reagentia quaedam remedia .in ova adhi-

buimus, nihil nobis esse magnae allatum
utilitatis.
Etsi non omnia, quae de ovo incu-

. bato literis tradita sunt, ad manus fuerint,

tamen multa a nobis, aut plurima dili-
genter percognita sunt; fructus tamen in-
de tenuis, ut verum fateamur, perceptus.

In tanta enim auctorum, qui de ovo
incubato egerunt, copia pauci inveniun-
tur, qui vera et utilia docuerint. Eminet
inter bos |

Marcellus Malpighius qui in

sua ,,de F'ormatione pulli in ovo dis-

serrtatione epistolica,** nec non in j,ap-

pendice repetitas auctasque de ovo in-

cubato observationes continente*
praestantissimas nobis reliquit delineatio-
nes, licet nimis brevi explicatione illu-
stratas.

Non minoris momenti sunt, quae nos
summus Albertus de Haller docuit.
Sur la Formation du coeur dans le pou-
let. Premier Memoire. Exposé des faits.
Second Memoire. Précis des observations
suivi de reflexions sur le developpement.*
et postea ,Commentarius de Formatione
cordis in ovo incubato.* Omnem tamen

(.. $29.)

laudem superant egregiae Wolffii ob-
servationes, quae partim in libro ,,Theo-
ria generationis** partim in suo ,,de For-
matione intestinorum** Tractatu, Commen-
tarierum Academiae Scientiarum Imperia-
lis Petropolitanae Tomo XII et XIII in-
serto, inveniuntur.

Quod vero aream vasculosam spectat
et memoratu dignissimam in illa circula-
tionem sanguinis,. solus Spallanzani
eas rite cognovit: : gum

De' Fenomeni della Mdreibul di. In

Modena 1775.

Nec reticere licet observationes accura-
tas Viri Clarissimi Comitis de Tredern:

Dissertatio inauguralis medica sistens

ovi avium historiae et incubationis

prodromum.*

$. t

V itentus, ovi albumini innatans, tenui se-
rosa membrana, qua includitur, ab albu-
mine separatur et tantummodo chalazis,
ut quidem Leveillé opinatur, cum eo

conjungitur *?.

In superficie vitelli exigua quaedam
albida macula conspicitur, quam cicatricu-
lim; vocant, quae licet ab omni inde tem-
pore sat nota fuerit et a diversis autori-
bus diversa acceperit nomina **), nondum

— ásÁ—Á— — À—HH M

e, Leveilleé sur la nutrition des foetus con-
siderés dans les mammi(óres et dans les oi-
seaux, excerptum in Reilii Archiv für Phy-
siolegie Tomus 4. p. 4t7. — Aristotelis
opera MDXOCVIL. 8. pag 950. histor, animal, -
lib. Vl. cap. 1L. Ai 4é mweéc v3 aexa Teü
exe) xaAa(as ovdév euuBaAAevTA! Trig TV
y$wfcuv, ceeTSp TiYÉO vmoeAauÜaveveiy giciy
di dus, v uiv xarw9:v. 5 dP ave.

**) Aemilius Parisanus pro semine galli
habuit, — Harveius, Langleyius, Mai-
trejeanus cicauiculam, Malpighius fol-
liculum, Coiter punctum $5 erbiculum,

( 19 )

tamen eo scrutatores permovit, ut et ubi
sedeat, et unde oriatur, accuratius investi-
garent,

Observavimus autem,

1) vitelli membranam in hujus maculae
regione singularis esse tenuitatis et
pelluciditatis;

2) magnam differentiam intercedere inter
cicatriculas ovorum ad ineubationem
aptorum et eorum, quae nullam pulli
evolutionem admittunt.

. In ovis ad incubationem ineptis ma-
cula minor, albidior, granulosa, non per-
fecte circularis apparet, et ab. exigua al-
bidae materiae gleba producitur, quae reli.
quae Vitelli massae immersa inhaeret, et
ab illa praecipue colore distinguitur.

In ovis contra incubandis macula haec
major, diametri fere duarum linearum,
plumbeo -albida, perfecte circularis appa-
.ret, vitellum autem, ubi proxime eam

Veslingius maculam albam nominant, et
apud Vicq d'Azyr la cicatricule s, le ger.
me, apud Haller le follicule du jaune et
orbiculus vitellarius, apud Tiedemann
Narbe, Flecken , apud Illiger Keimpunkt,
punctum $aliens audit,

2*

( 30 )

circumdat, zonulam mox anfüstiorem, mox
latiorem coloris saturatioris efficit; sed
macula ipsa pallidiori margine . circum-
-datur, et non raro minorem albidiorem
circulum includit; semper autem ejus cen-
trum punctum albicans occupat.
:. — Vitelli membrana detracta, facile com-
-peritur, maculam praedictam progigni sin-
-gulari strato, e minutissimis granulis len-
tis acie conspiciendis composito, discum
tenuem referente, quod vitello ita impo-
situm est, ut superficie sua interiori hoc,
superficie autem exteriori membragam vi-
telli tangat. Facili negotio stratum istud,
qued libenter membranam vocaremus, ni-
si nimis molle esset, a subjacente vitello
elevatur, excepto centro, quod subjacenti
glebae, simili illi, quam solam et nudam
n ovis non incubandis invenimus, arctius
adhaeret, ita ut, facta sejunctione violenta,
vel gleba vel stratum membranaceum de-
struatur. Cicatricula igitur nil aliud est,
nisi exterior hujus disci superficies, quam
.hyalina vitelli membrana transparere sinit ;
albidius autem maculae centrum etiam a
praedicta gleba dependet.

Quae cum ita ge habeant, haec duo
circa cicatriculam distinguimus.

( 84.9

1) Discum vel stratum membranaceum
et ;

2) glebam centralem ipsi subjJacentem,
quam in posterum ZNucleum cicatricu-
lae appellabimus.

Quod autem stratum membranaceum
spectat, id in omni pulli evolutione sum-
mi est' momenti. Praeterea enim, quod sibi
sedem ac domicilium hoc deligit Embryo;
ipsum quoque sua substantia ad ejus con-
figurationem plurimum confert, quare id
etiam in posterum 2/astoderma vocabimus *),

*; Nullus ante Wolffium auctor aliquid de
hoc blastodermate commemorat, et Wolf-
fius ipse incipiente pulli formatione id nasci
indicat, De formatione Intestinorum pars
4. pag. 451. 9. 55. ,,Sed primum quoque
,0mnino est, cum nisi prius, saltim eo-
,1em tempore cum embryone oritur, Nun-
»quam enim. embryo conspicitur, quin
,reola quoque haec circa eum observetur,
Sed vidisse quoque mihi visus sum in ovis
duodecim circiter vel octodecim horas in-
,cubatis istam foveam vacuam sine ullo em-
»bryonis vestigio, Et in aliis ejusdem aeta-

. tis ovis similiter areolam vidi, in qua ta,
nien embryonis rudimentum, sed veri no-
minis rudimentum continebatur. — Ceteri
omnes scriptores tam longe a veritate reces-

€ 22)
$9. 2. .
Hora incubationis octava *).

Nucleus auctus est et a circumjacen-
te vitello facilius separatur, cum blasto-
dermate autem adhuc cohaeret.

serunt, ut maxima perturbatio tam in in:
spicienda quam in denominanda re orta sit,
ita ut blastoderma mado cicatriculam (multi
auctores), modo colliquamentum, (Malpig-
hius, Langleyius, Harvejus), modo
ascculum colliquamenti (Malpighius), mo-
do ovi oculum (Harvejus), modo le lit
du poule (Maitrejean), modo sacculum
vitellaium (Haller in operibus minoribus),
modo chorion (Fabricius ab Aquapen-
dente), modo Amnion (Malpighius et
H aller in editione gallica: appellarent; et ——
quod incredibile dictu — omnes autores, post
W olffium formationem pulli in ovo trac-
tantes, hoc blastoderma non commemora-
rent, ita ut modo, Erweiterung des Fleckens
(Tiedemann), modo Einsackung der Dot-
terhaut oder Anfang des Pippels (Oken)
nominarent,

*) Malpighius foetum in ovo nondum in-
cubato vidit, de form, pulli in ovo pag. 2.
Tab. I. £. 1—2. ,,In sacculo velut in aninio,**
ait ,,dum solis radiis illum objiciebam, in-
,clusum foetum L animadvertebam , cujus
»caput cum appensae carinae staminibus pa-

( 23 )

Blastoderma parum increvit; in ejus
centro vero, si ab adhaerente nuclei mas-
sa caute depurgetur, conspicitur exiguum
punctum pellucidum.

»tenter emergebat** et (appendix repetitas aue-
tasque de ovo incubato observationes con-
tinens Tab, I. f, L. pag. 2.) ,,In colliqua-
,mento pulli carina candidis delineata zonis
»innatabat, — Post sextam incubationis ho.
ram commemorat (de form. pulli pag. 3.):
»In medio pulli carina una cum capite in-
»natabat,* et appendix pag. 2. fig, 2. ,,Pulli
»Carinae et capitis inchoamenta zonae epe-
»cie emergebant, in colliquamento plumbei
»coloris innatantia,* — Lancisius eadem
hora etiam vasa umbilicalia et circulum, quo
colliquamentum circumscribitur, vidit, de mo-
tu cordis pag. 87). — Nullum adest dub um,
quin hae observationes recte sint factae; at-
tamen veri simile est, utrumque auterem de
tempore incubationis falli; nam et nos ova,
quae nondum incubata esse asserebant, sta-
tim, ubi accepimus, aperuimus, inque iis
foetus unius, duorum, trium, quatuor et quin-
que dierum, in quibus cor adhuc manifeste
pulsabat, invenimus, Et sic certe celerrima
evolutio, quam Malpighius et Lanci-
sius in scrutatis ovis inveniebant , non, uti
ceteris visum est, auctoribus, calidiori ltaliae
coelo, sed errori, adtribuenda est.

( 24 )

Albumen supra cicatriculam recedit,
membranae vitelli ad internam testae su-
perficiem accessum permittens.

Souls

Hora duodecima,

Blastoderma auctum, diametri 5— 4
linearum, adhaeret membranae vitelli, qua
detracta, simul aufertur, subjacentem, cui
antea adhaeserat, illibatum relinquens nu-
cleum. Ut igitur examini subjici possit,
necesse est, segmentum membranae Vi-
teli, cui adhaeret, aquae immergi, ubi
facile discedit.

Punctum pellucidum, blastodermatis
centrum occupans, pariter ampliatum est,
et figura circularis in pyriformem mutari
incipit; unde fit, ut jam in blastodermate
duae regiones distingui possint, altera in-
terna vel media, quam aream pellucidam *)

*) Hanc aream pellucidam jam Haller de-
scripsit, et Nidum Pulli vocavit, De form,
cordis Tom. lI. pag. 518. in operibus mino-
ribus: ,,Quando nunc ovum foecundátum
,,€85t , pars aliqua vitelli foetui vicinissima
adparet, tenera, nitida, per quam vitelli
,flavedo pelluceat, cum amnio undique, ut

( 25 )

cum W olffio vocamus, altera tanquam
zona opaca, hanc ambiens, quam aream opa-
cam vocamus. Area pellucida subjacen-
tem albidum cicatriculae Nucleum clare
transparere sinit, quod phaemomenon ad
miros errores et icones fingendos ansam
dedit Malpighio *),

»Videtur, connexa,' nullis vasculis insignis,
,Eam, ut reliquum vitellum, membranula ,
,quam porro eo nomine (nempe nido pulli)
»vocabo , operit, proxime adplicata, Ejus
»nidi eo tempore semper eandem formam esse,
,persuadeor, nempe ex ovata reniformen, qua-
lis fit, quando due circuli duabus lineis rec-
»tis conjunguntur, quae eadem fere pistilli .
»hgura est, Etsi vero ellipsin aut margari.
»tae formam nonnunquam exprimit, circu.
,lumque, cum quadam appendice, etsi etiam
,i1naequales saepe circuli sunt, quibus con-
stat, aut difformis videtur, aut superior finis
,,nescio quomodo angulosus adparet, aut in-
terius lacer, aut alter circulus deest, ut
»phiolae figura sit; longe tamen pleraeque
Observationes et eo magis, quo meliores
»sunt, nidi figuram faciurit, qualem dixi, Et
»,in hanc figuram sola saepe quiete aliae, mi-
,nus naturae convenientes, sponte mutan-
,tur, Incipit meis in experimentis adparere
.,hora 12.**
*) Append. pag. 2. ,Carinae extremitatem

( 26 )

Quod autem summam feretur atten-
tionem, est ipsius blascodermatis e duobus
stratis compositio. Etenim haec membra-
na ante incubationem ex simplici granu-
lorum, viscositate sua inter se cohaeren-
tium, strato consistit; progrediente autem
incubatione, alterum ipsi innascitur stratum
tenerrimum quidem, sed eo firmioris struc-
turae,ut circa horam indicatam blastoderma
diuturniori maceratione in duas lamellas *)

»sacculus E. (Tab. L £ 4.) obscurabat, — ,,Inu
,Cicatriculae centro vesicula B f. 2. irregu-
»laribus interdum terminata finibus, diapha-
,noque turgida humore locabatur. (Conf, fig,
»1, 5, 6, 7.) Pag. 4. Carina haec in colli-
»quamento E (tab. lI, fig. 150) tegens proxi-
ma erat sacculo F qui diaphano turgere
»videbatur succo, — De format. pulli tab,
I. £. 1—4, 6, 7.

*) Nemo certe dubitabit, utrumque stratum
toto coelo a duobus areae vasculosae stratis
a Wolffio commemoratis differre, qui cog-
novit externum Wolffii stra'um nil nisi
membranam vitelli propriam esse; nam mani«-
feste dicit, sct. Petrop. Tom. XII. pag. 415.
$. 15. Nulla ratione ad involucra propria
,embryonis referri potest, sed communem
e! potius vitelli tunicam constituit, qua ta-
,mnen embryo et amnium simul includan«
turf

( 27 )

dividi possit, Interior harum lamellarum,
vitello proprior, primitiva; granulosa, in
posterum membrana pituitesa, exterior au-
tem secundaria, laevis, omnino homogena
et aequalis, membrana serosa a nobis appel-
labitur. —

Ambae hae membranae totum blasto-
derma constituunt, et ut in area pelluci-
da, sic in area opaca adsunt, hac solum in-
tercedente differentia, quod in area pellu-
cida membrana pituitosa longe tenerior
est, ac in zona opaca.

Oriuntur halones in vitello. Gene-
ratim. balones audiunt circuli albidi ma:
culae circumducti *). Invenimus autem,
duas esse distinguendas halonum species;
pars enim a blastodermate producitur, cu-
jus limbus pallidior per membranam Vie
telli translucet, quod non raro interiori
etiam gaudet exigua albida zonula. Hi ha.

*) Nemo adbuc constructionem et significatioe
nem halonum manifestavit, Oken aperte
«onfessus est, ,, Lehrbuch der Naturgeschich-
»te: Was die Halonen bedeuten, weifís ich
,in der That nicht, Sie scheinen aber nicht
»,Ohne Bezug aufs Gefifssystem zu seyn,
quod tamen falsum est,

( 28 )

lones,jam ante incubationem adsunt, et
in incubatione cum augmento blastoder-
matis amplificantur. Alii autem halones.
duo vel tres prima incubationis die in
ipso. vitello oriuntur, et sunt circuli
plumbeo- -albidi, ipsi vitelli massae inhae-
rentes, et ex ipso vitello per incubatio-
nem producti; horum exterior tamen sem-
per limbo blastodermatis respondet, Quan-
ta autem his halonibus insit varietas, Mal-
pighius sufficienter indicavit *). -

S. c4.

Hora decima sexta.

Area pellucida, oblonga, pyriformis
2 ad 5 lineas longa est. In ipsa conspi-
ciuntur duae lineolae obscuriores paralle-
lae, quae a plicis, quas blastoderma versus
testam format, proficiscuntur. Haec pri-
iid embryonis nascentis vestigia *') plicae

*) De Form. Pulli Tab. I. fig. I, IV —VII, IX,
X. Append. fig. I—VII,

**) Haller Tom. II. pag. 555. ;,Primum foe-
tum involutum satis certo vidi hora duode-
,Cima, capite crassiori super folliculum po-
,,81to, deinde cauda tegente, diametrum fol-
»lculi graciliori; quam in Malpighii (ap-

( 29 )

jrimariae non immerito audiunt, quod au-
——
»pend, Tab. I, fig. 2) iconibus, Eam figu-
,ram tenuit et horis posterioribus, —Con-
»Stanter etiam inferior pars corpusculi mi-
,nus nitide circumscripta et fere nebulosa
»est. — Et pag. 556. ,Jam hora 24 aliqua
initia discriminis foetum inter et amnium
,in bonis ovis adparent: nam et cauda fissa
adparet per totam longitudinem cis finem
»dilatata, ut lanceolata coeat,.* — 'liede.
manrn' Zoologie "lom. lil. pag. 158 ait:
Der Flecken ist jetzt** (die secundo inci-
, piente) ,,etwas grüfser geworden und bildet
,nàch au[sen einen kleinen Vorsprung. Sei.
»ne blasenartige Hóblung ist mit einer kry-
. sstallhellen .und durchsichtigen Flüssigkeit
.angefüllt, in der man gegen die 30te Stun:
»de einen trüben wolkigen lánglichen Kór-
per bemerkt, welcher die erste Spur des
Sith bildenden Embryo ist. Bey genauerer
,Untersuchung mit dem Microscop hat der
Embryo die Gestalt eines kleinen ausge-
»streckten. gallertartigen Fadens mit einem
.kolbigten Ende.* — Oken Lehrbuch der
Naturgeschichte Tom. IIL. p. Il, pag. 561:
»Um die Mitte des zweyten Tages enthilt
der Hahnentritt flüssiges Wasser, und in
,1liesem schon den sichtbaren gallertartigeu
^», Keim gleich einem Faden mit kolbigtem
SEnde, der Kopf.* Nescimus quo subtilis-
simo rete isti observatores ad piscandam
hanc natantem gelatinama usi sint,

( 30 )

tem 1is interest, spatium «carinatum cum
Malpighio nominamus.

In ea extremitate, quam hae plicae
obtusiori areae pellucidae fini obvertunt,
mox, post earum ortum, flexione arcuata
sese conjungunt; in opposita autem extre-
mitate a se invicem distantes patescunt,

Dum haec contingunt, area pellucida
sensim sensimque suam formam mutat, di-
latata; obtusior pars gracilescit et sic figu-
ra pyriformis in illam, quam Blumen-
bach pani saccharato, vulgo Biscuit dicto,
recte comparat, mutatur, nobis uno verbo
abhinc soleaeformem appellandam. -

Inter utramque plicam primitivam,
brevi ab eorum ortu et conjunctione in-
vervallo, tenue filamentum albidum nasci-
tur, quod mox medullam spinalem rite
agnoscimus.

Versus arcuatam plicarum primitiva-
rum conjunctionem medulla spinalis in
capitulum, altero fine autem in rhombum
cerminatur.

Blastodermatis area opaca iterum in
duas zonas distinctas divisa est: interna
angustior, intensior, flava, rugoso -gru-
mosa, ab exteriori, latiore, aequaliori cir-
culo albido separatur.

( 51 )

Zona interna margine suo interiori areae
pellucidae fines describit, figuramque bis--
cuitformem seu soleaeformem pariter expr i-
mit, margine vero exteriori elliptico zo-
Rae externae contigua est.

Halones ampliati.

Nucleus intumescit, a vitello facilli-
me separatur et foveolam superficici, qua
antea cum blastodermate cohaeserat, ime
pressam ostendit.

Ho odii 16/7]

Embryonis ex plicis primafiis et
medulla spinali consistentis, ex biasto-
dermate nati, soloque natali indisolu-
bili modo adnexi duas disjinguimus ex-
tremitates, superiorem seu capitalem , ubi
plicae coierunt, et inferiorem, seu cauda-
lem, ubi plicae patent.

Extremitas capitalis versus ovi inte-
riora paulisper,supra medullae spinalis ca-
pitellum reflectitur, et sic plicam valde exi-
guam, transversalem, semilunarem format *).
(eLLUCEARGUC OE A e SAI GERD GRE TERRE

*) Malpighius, appendix Tab. Il. fig. 5B—14.
pag. 5: ,Geminae zonae, seu crassae cane

»didaeque lineae, in capite parum distanies
»tt quasi reflexae in posticam partem , ite-

( 52)

Haec plica transversalis consistit ex
1) duabus plicis primariis, quae ob neces-
sariam elevationem in angulo flexionis tan-
quam cornua parva eminent; 2) ex arcu
plicarum apices conjungente, qui plicae
terminum facit, ex quo complicatum bla-
stoderma iterum reflexum et deplanatum in
aream pellucidam continuatur, praeterquam
quod apices plicae transversim sibi oppositae

srum approximatae collum efformabant; mox
,diductae et quasi parallelae in longum pro-
»tractae, carinatum spatium efficiebant, et
hinc inde vertebrarum sacculos numero sep-
,tem appensos servabant; tandem coeuntes
»Carinae extremum constituebant.* — Etiam
Hallerus hancce inflexionem vidit, nam in
descriptione ovi 25. pag. 77 ait: ,Jn nido
»foetus capite fisso et quasi replicato,* po-
stea autem de eedem ovo aliam narrat rem,
nempe pag. 556: ,,Vaginam capitis ita a ca-
»pite distingui vidi, ut fissum videretur,**
nil autem hoc loeo de replicatione comme.
morat, quam certe parvi habuit momenti, —
Wolff, 'Theoria generationis Halae 1745.
pag. 159. $. 217 ait: ,,In primo, qui apparet,
,embryone, capiti quod distinguitur antror-
,S8um recurvatum, continuum observatur spi»
,nae dorsalis rudimentum , id vero absque
5,ullo vertebrarum, vestigio,

( 35 )

ad latera embryonis paulisper incurvatae
descendunt versus caudam.

5$) Ex membrana spatii carinati utri-
que plicae interjecta. |

Quando per macerationem blastoder-
ma in duas, ex quibus componitur, mem-
branas dividitur, et membrana serosa sub
microscopio consideratur; apparet hujus
superficiei internae, qua pituitosae incum-
bit, adhaerens tenue stratum minutissimo-
rum globulorum ubique aequalium, sub-
transparentium. — Hocce stratum globulo-
rum non per totum blastoderma diffundi-
tur, sed tantummodo aream pellucidam et
zonam areae opacae interiorem occupat,
ita ut ipsa areae opacae in duas zonas di.
visio (h. 16; non nisi ab hoc strato or-
diatur, cujus margo interiorem zonam ab
exteriori separat ^).

Memorabilis est hujus strati metamor-
phosis. | Circa horam duodecimam enim

*, Malpighius Append. Tab. I, f. VI. pag. 5.
»Succedebat lata area G colliquamenti alveo-
lis H excavata ; haec rivulo ambiebatur, qui
»candido erat circulo I obseptus.** — Hal-
ler l, c. pag. 524: ,,Halonum intimus, quam
,dico aream, reiiculatus, intervallis distinc.
tus pellucidié et acinosis,**

3

( 54 )

non completum stratum, sed dispersi glo-
bulorum acervuli tanquam insulae appa-
rent, quae demum in stratum non in-
terruptum confluunt, quod postea de-
nuo in sanguinis insulas et in vasa san-
guinea abit, propriae membranae, quam
vasculosam dicimus, naturam induens et ter-
tiam eamque mediam blastodermatis lamel-
lam constituens.

5. M.

Hora vigesima quarta.

Ad latera embryonis plicis primitivis
quasi appensa oriuntur vertebrarum rudi-
menta *), maculae forma fere quadrata,
colore subflavo, albicantibus intervallis
separatae et in duas lineas parallelas dis-
positae.

Plicae primitivae antea rectae serpen-
tiné flectuntur **), et quasi undulosae
fiunt, unde spatium carinatüm in seriem
cellularum dividitur. Versus finem cau.
dalem plicae a se invicem divergentes
—ÁÀ
3) Malpighius Tab, I II, f£. V—XIV. Ap-

pend,
**) Malpighius Tab. II. fig, XV. XVI, Md
,€a dorsum curvabantur zenae F.*

($5547)

discedunt, et circa rhombum medullae
spinalis imperfectum arcum formant.

Halones ampliati sunt, et latiores facti
se hinc inde attingunt, undulati quid
ostendentes.

ONCE

Hora trigesima.

Plicae primitivae, quae prius paten.
tes medullam spinalem inter se excipie.
bant, jam versus se invicem inclinantur,
praecipue in media caput inter et caudam
regione. Dum haec inclinatio fit, margi-
nes plicarum sibi admoventur, medulla
spinalis tegitur, qua contecta demum con-
crescunt. Sed cum haec inclinatio, mar-
ginum appropinquatio, eorumque concre-
tio non nisi in medio contingant, eaedem,
de quibus diximus plicae, ubi ad dilata.
tionem rhomboideam medullae spinalis
accedunt, diversi persistunt, ad extre-
mitatem capitalem autem, serpentinam fle-
Xionem conservant et seriem trium vel
quatuor cellularum magnitudinis progres-
sive adauctae efficiunt.

£13? 2 " -»

*^) Malpighius Append. Tab. II. fig. XVII.
XVIII, XIX,

&*

( 36 )

Plica transversalis sensim dilatata et pro-
longata versus extremitatem caudalem de-
scendit, et vaginam capitis, W olffio;dic-
tam, format. Considerandum nempe est,
re vera duas adesse plicas transversales,
primam sive superiorem, quae e reflexione
corpusculi embryonis oritur, et secundam
sive inferiorem, quam reflexio blastoder-
matis in planitiem redeuntis efficit, et su-
pra quam prima prominet. Quod jam ad
superiorem plicam spectat, haec ipsa ad
constituendum corpus embryonis confert;
secunda autem sive inferior, si embryo-
nem, cum blastodermate ex ovo exem-
tum, dorso imponas, et superficiem inter-
nam sive abdominalem spectes, primam te-
git, et hoc tegmen proprie est, quod evo-
lutione elongetur.

Cor sub vagina capitis tanquam ob-
longus sacculus nondum certis descriptus
limitibus apparet.

Stratum globulosum, membranae sero-
sae adhaerens, retis speciem prae se fert;
per globulos nempe lineolae perlucidae
sibi intertextae serpunt,

Diameter blastodermatis sex vel octo

linearum. —
Halones fere evanuerunt; nucleus auctus.

(2^2
$. 8.

Hora trigesima sexta.

Cornua plicarum primitivarum, quae,
ubi plica transversalis fit, prominent *),
ad se proxime accedunt **) et dum con-
crescunt, spatium orbiculare includunt,
unde frons et facies pulli oriuntur. Ad
utrumque hujus orbiculi latus duo alia
spatia orbicularia nascuntur, paulisper re-
tro posita, prima oculorum rudimenta ***),
quae ab initio modo dilatationes laterales
primi intermedii erbiculi esse videntur.

Cor angustius factum est, canalis cy-
lindricus , rectus, in regione cardiaca
Wolffii situs , ad caput adscendens-
Stratum globulorum in distinctas insulas
solutum ; ipsae insulae colorem subflavum
assumunt; globuli autem annulum termi-
nalem constituentes rubedine inficiuntur.

*) Malpighius Append. Tab. II fig. X.
**) Idem Tab. II. fig. XVII.

5**) Idem Tab. IL. fig. XIX et XXI. Oculos
A A fig. XIX, nimis distinctos et ab inter-
media vesicula separatos delineat,

( $8 )
& 9

Hora quadragesima secunda.

Extrema capitis pars, siquidem supe-
riorem ad albumen spectantem superfi-
ciem consideremus, quae blastodermati
prius incubuit et ab illo superne acus ope
sublevari potuerat, nunc parvae foveo-
lae immersa est, quam blastodermatis su-
perior, ultra caput prominens pars efficit,
ita ut caput ex hac foveola eximere pos-
sis. Plica, hujus foveolae marginem con-
stituens , inchoamentum est amnii.

Cor in latus sinistrum arcuatur et dua-
bus stricturis in tres vesiculas, imperfecte
tamen, dividitur, et in extremitate inferiori,
quasi bifidum in crura maxime divergen-
tia desinit

Vagina capitis usque ad cordis in duo
"crura divisionem porrecta est, et in hac
regione foveam cardiacam, quae retro cor
in oesophagum ducit, format; anguli au-
tem laterales hujus vaginae valde promi-
nent, versus caudam) tendentes,

Ad inferiorem foetus apicem nunc in-
venimus circumflexam blastodermatis par-
tem, quae dum postea futuram caudae va-
ginam efficit, apud Wolffium involucrum

( (89:*.)

caudae audit, cujus margines ad embryonis
latera adscendunt et innatas a fovea car-
diaca plicas transeunt.

Insulae rubent, et prolongatae in rete
confluunt.

Membrana vitelli, ubi blastoderma tee
. git, tenuissima facta est.
Albumen supra formatum blastoderma
plane recedit, et huic liberum accessum
ad internam testae superficiem dat.

$9... 80.
Hora quadragesima octava,

Margines foveolae, in qua libera su-
perior pulli pars collocatur, ita increve-
runt, ut sub forma vaginae semilunari margi-
ne terminatae eam partem a dorso obtegant.

Foetus ex recto suo situ paullulum
superiore parte ad sinistrum latus con-
versus et ab extremo capitis incurvatus
est, ita ut regiones.sincipitis et occipitis
jam manifestentur.

Quod hucusque stratum globulosum
diximus, in membranam vasculosam, inter
duas blastodermatis laminas interpositam
transmutatur. Sanguinis nempe insulae,
in rivulos contractae, parietes induunt, et
hac ratione vasa sanguifera formant, quae

( 40 )

iterum tenüi lamina connectuntur; quare
blastoderma jam e tribus componitur
stratis. |

Cellulae, quas distantes et flexuose
incedentes plicae primitivae in regione
capitali formant, replentur vesiculis, con-
tinuam sed subdivisam cavitatem consti-
tuentibus, in quibus cerebrum oritur, et
in posteriori quidem eaque magis in lon-
gitudinem protracta, medulla oblongata,
in secunda globosa corpora quadrigemina,
in tertia minori et angustiori crura cere-
bri et thalami nervi optici et in anteriori
quarta íterum majori, hemisphaeria. —

In inferiori, vitello nempe obversa
blastodermatis superficie, binae ad utrum-
que latus pulli, ubi jam abdomen inspicis,
decurrunt plicae, duae externae, alterae
duae internae. Plicae externae ex omni-
bus blastodermatis stratis simul sumtis,
internae vero ex strato vasculoso et pi-
tuitoso sine strato seroso formantur *J.

€) Incredibili quadam diligentia et mira in de-
lineando describendoque solertia W olffius,
vir omni laude dignissimus, de iis exposuit,
«uae in pullorum incubatorum formando et
sucerescenti canali intestinorum deprehen-

( 4t )

. Exteriores plicae abdominis, quod om-
nino patet, margines constituunt, sed cum

dere licet; ut; qui majore cum sedulitate in
latebras naturae ipsius penetraverint, qui ma-
jore cum curiositate ejus artificia indagave-
rint, aut paucos invenias, aut nullos, Ne-
que etiam caruerunt debitis ejus merita prae-
coniis, Recentioribus potissimum tempori-
bus fuerunt, qui auctoritatem viri subsecuti
ejus doctrinas ut irrefutabiles omnibusque
periculis comprobatas in patrocinium suum
reciperent, In hoc numero habemus impri-
mis Tiedemannum, qui in libro suo de
zoologia, et Meckelium, qui et in versio-
ne vernacula dissertationum, a W olffio in
Actis Petropolitanis dispersim editarum, et
in Archivo physiologiae germanico, Clarissi-
mo illi viro adstipulati sunt.

Contra vero Okenius, in suo de zoolo-
gia libro acerrime in Wolffium investus
est; quem cum obscuritatis nomine accusa-
ret, a Tiedemanno publica voce in Iside
flagitavit, ut de integro et distincte omnem
canalis intestinorum procreandi rationem per-
sequeretur, vel saltem, quid de ea re senti:
ret ipse, in lucem promeret.

Quae cum ita sint, accuratam a nobis ra-
tionis, qua organa haec observatione dignis-
sima progignantur,''enarrationem | exhiberi ,
neque ab hoc loco alienum erit, neque in-
gratum lectoribus , quod posse praestare no-

( 4a)

postea partim intestinorum . formationi,
nempe stratis pituitoso et. vasculoso, in-
g ul eMe AMGUREOSNUI ONPEMMDE QORA QU MCLN 4

bis ipsis jucundissimum áccidit. Eum enim
solertia nostra habuit eventum , ut ea nunc
comperta habeamus , quae isti omni discep-
tationi finem impositura videantur.

Quoniam vero Okenius non injuria de
obscuritate harum rerum queritur, ingressi
sumus primum ad Wolffii errores dis:
eutiendos , deinde ad novam eamque ad na-
turae leges unice conformatam hujus procrea-
tionis descriptionem adornandam,

Errorum autem plerorumque, in quibus
Wolffius, et qui eum secuti sunt, versan-
tur, causa in hoc potissimum posita est,
quod, ut satis a nobis indicatum et demon-
stratum est, blastoderma, unam solam lamel.
lam esse opinati , omnium , quae in hoc ap-
parent, mutationum ambitum et fontes hac
una membrana contineri judicaverant. Quae
praeconcepta opinio maxime iis obfuit, Po-
test enim tota omnino res clare et distincte
non perspici, nisi quis omnem seriem trans-
formationum, quaecunque in singulis hujus
membranae stratis occurrunt, penitus enoda-
verit, Haec enim strata, nunc distracta, nuuc
conjuncta, singula diversorum organorum
existunt principia, Itaque propagantur dein-
ceps e membrana serosa paries corpusculi
atque amnium; e membrana vero pituitosa
et vasculosa intestinorum canalis et mesen-

( 45 )

serviant, partim, nempe strato seroso, ab-
dominis parietes constituant, illas f/icas

pe—————— — —

terium. Quem canalem aut intestinum gal-
tim médium, quod rudimentum est totius
tractus. intestinorum , Wolffius perhibuit
cooriri inde, quod duae, separatae antea la-
minae concrescerent, Quae plena est erro-
ris sententia, Quae enim membrana cana-
lem intestinorum protrudit, ea supra totum
foetum extensa est, et utrinque appropin-
quando ad se applicatur. Quo fit, ut mesen-
terium efformetur,

Haec ejus verba. Tom. 15. $. 156. ,,In an-
»teriori laminae. abdominalis facie concava
,similis fere continetur lamina angustior et
magis convoluta (s, $. r, r.) cujus in descrip-
»tone aperturae amnii spurii ($, feo) sub
,nomine fistulae intestinalis mentionem jam
»FIeci, Ea vero non intestini primitivi ipsius
,sed mesenterii primordium est, hujusque
,duas laminas, a se invicem adhuc dum
QSseparatas, et late patentes, exhibet,
,adeo ut inter utrasque has lamellas,
,quae fistulae parietes constituunt , nuda
»spinae dorsalis facies anterior ap-
»pareat, fundumque fistulae hujus
,seu laminae concavae efficiat, Uti
igitur fovea cardiaca suo tempore, die sci-
licet tertio finito, ventriculum ; uti rima
»post diem tertium intestinum medium; uti
»denique foveola inferior die tertio finito in-

( aie

intestinales, has plicas abdominales voca-
mus.

,testinum rectum refert ; ita apertura amnii
Spurii seu fistula intestinalis mesenterii pri.
,mordium exhibet, X Margines convolutae
hujus laminae anteriores limbi illi sunt
» Diss. prior. fig. 6. n, n, m, u.) interiores
seu intestinales, qui, dum successive con-
,58tringuntur, suturam efficiunt (Tab. prior,
Diss. fig. 7. lL). Hinc ergo patet, suturam
»proprie esse marginem posteriorem inte-
,Stini medii, seu conjunctionem posteriorem
,laminarum intestinalium (fig. 5. m, M.) ubi
hae laminae conjunctae incipiunt mesente-
rium constituere, Dum igitur sutura for.
matur, partes hujus laminae laterales uniun-
,Lrur, et mesenterium hac ratione oritur,
»simulque intestinum medium formari inci-
pit. lllud ergo simili fere modo, ut inte-
»Stinum, fit, dum duae laminae, quae sepa-
,ratae prius fuerunt, conjunguntur et con-
crescunt, Et patet igitur, si ad formatio-
,,n&m intestinorum respicimus, ea non mo-
0o laminas fuisse meras planas certo tem-
»pore, die scilicet quarto, quae marginibus
anterioribus separatis revolutisque pateant,
,80lisque posterioribus in mesenterii laminas
,Jcontinuatis, cohaereant, sed adeo fuisse re-
.Praesentata, prius quam ad hunc statum
»perveniunt, scilicet secundo die finito , per
laminas, quae neque marginibus posteriori-

( 45 )

Plicae interiores autem, quae coeun-
do mesenterium formant, sesentericae dis
cendae sunt.

Fovea cardiaca amplam cavitatem et
verum orificium apertum, in supremam
ventriculi patentis partem transiens, refert:
figura ovalis fere est, superne rotunda et
latior, unde plicae intestinales , deor-
sim vero sensim angustior, unde plicae
mesentericae ad utrumque latus foetus des-
cendunt et in involucri caudae inferiorem
partem desinunt.

Parietes vaginae caudae inter se ma-
gis approximatae, vagina ipsa magis in
longitudinem protracta, primordium nte-
stini recti exhibent.

Denique renes quoque plicis mesen-
terii adhaerent, quibus igitur, ut Wolf-
fius commemorat, non solum mesenterii,
sed renum quoque primordium repraesen-
tatur. —

Cor curvum canalem figurae ferri equi-
ni seu parabolae refert, et in sinistram foe-
tus latus flexum prominet ").

bus cohaerent, sed a primo principio sepa-
,7ratae sunt et late a se invicem distant,**

*) Malpighius Append. Tab, III. fig. 28. 25.

( «467

yer "
Dies tertius.

Blastoderma increvit, et hemisphae-
rium vitelli aequat; area vasculosa diae
metri 70—80 centesimarum est.

Areae pellucidae forma, hucusque dis-
tinctis finibus circumscripta, ex regulari in
irregularem longiorem et superne et in-
ferne magis acuminatam mutata est.

Loco halonum, qui jam hora 56 eva-
nuerunt, totum blastodermati subjacens
vitellum liquefactum est, praecipue tamen
proxime sub foetu et sub area vasculosa,
materia alba, liquida, lactique *) simillima
continetur.

Ex illo vasorum reti nunc vasa san-
guifera orta sunt, quorum ramis et trun-
cis membrana vasculosa elegantissime or-
natur; trunci foetum attingunt, rami mi-
nutissimi inter se et cum annulo termi-
nali compinguntur,

————

*) Gruithuisen Beytráge zur Physiognosie
und Eautognosie pag. 167: , Wenn ein Ey
,bebrütet wird, so wüchst die Dotterhaut zu-
,ehends, und erweitert dadurch ihr Volum:
der Dotter wird dabey an Consistenz im-
uer blasser und dünner, bis er zuletzt wie
dünne Milch aussieht,**

(4 )

Area vasculosa arteriis *), venis et
simu gaudet. Arteriarum trunci sub an-
gulo recto ex foetu medio egrediuntur,
mox in tres vel quatuor ramos dividun-
turi unde permultum ramificantur, et
innumerabili multitudine surculorum tum
sinum terminalem ineunt, tum cum subti-
lissimis venarum surculis permultas ana-
stomoses efficiunt **).

*) Solus Spallanzani récte cognovit has ar-
terias, — Esperienza CXV. ore 40: ,,Appa-
»riscono già i vasi ombelicali della membra-
,2na involvente la chiara del" uovo, Due
»30no le arterie, c due le vene. Queste cor-
rispondono alla stremità del pulcino somig-
»liante in que' primi tempi ad un vermicel-
»lo, e quelle lo intersecano. Il sangue, che
»pende a un rugginoso gialliccio, si muove
,adagissimo nell' une e nell? altre, — Om-
nes ceteri auctores pro venis habuerunt; ita
Wolff commemorat; ,4Haec vasa mere ve-
,n0sa sunt ad diem fere quartam usque, ubi
»primum arteriarum distributio observari
,,Solet,**

**)Spallanzani, Esperienza CXVI: ,,Non
»tutte peró le ramificazioni delle due arterie
58i spingono [ino alla circonferenza , ma pa-
»recchie di esse prima di giugnervi danno

- s, VOlta, e cosi transmutandosi in vene ritore
nano al cuore,**

( 48 )

Sanguineus annulus terminalis, quam
venam terminalem vocant, licet omni pa-
riete careat, et merus sit sanguinis rivu-
lus blastodermatis stratis retentus et coer-
citus, hora 30 imperfecte circularis, supra
caput foetus cordiformis inflectitur. Ex
hoc sinu sanguineo duae vel tres nascuntur .
venae, ad foetum tendentes, ita dispositae,
ut eorum directio axi foetus correspon-
deat. Harum prima superior, descendens,
plerumque duplex, immediata sinus termi
nalis continuatio est *); ex superiore par-
te versus caput descendit, vaginae capitis
incumbit et in regione cardiaca cor adit;
si duae adsunt, ante hanc cum corde con-
junctionem, brevem truncum formant. Se-
cunda inferior ascendens, ramis minutis ex
opposita sinus terminalis regione nata,
supra caudam adscendit, et cum descen-
dentibus proxime a corde conjungitur.

Cor in sinistro foetus latere situm,
et vagina capitis tectum, (qua remota ejus
structuram manifestius perspicies,) consi-
stit ex tribus vesiculis , tribus isthmis
conjunctis.

*) Malpighius Append. Tab. IV. fig. $0. 55.
Idem de form, pulli Tab, ll. fig. 12. 44. Tab.
lI. fig. 16.

( 49 )

Prima harum vesicularum auricula
est, secunda ventriculus et tertia aortae
bulbus *).

Auricula globosa inferne cum venis
cohaeret, superne per canalem auricularem
transversim ab illa discedentem cum ob-
longo ventriculo conjungitur. Ventriculus
maxim ea foetu distat, et qua parte canalem
auricularem latissimo suo fine recipit, no-
di contorti speciem fert. Ventriculus per
gracilius fritum in latiorem aortae bulbum
transit **j, unde canalis exiguus gracilli«
mus cylindricus in duas, vel tres, aortae
radices desinit.

Aorta magno arcu facto usque ad fo-
veam cardiacam simplicem format trun-
cum, hicque in duos findicur, quorum unus-
quisque suo in latere vertebras columnae
dorsalis tegit et contractus, ad caudam
quasi evanescere videtur. Nascuntur ex
his arteriis, ultra medium foetum, duae,

*; A. v. Haller l. c.

**) Malpighius Append, Tab. IV. fig. 26.
9. 509. , attamen errat, dum ventriculum si-
nistrum pro dextro et bulbum aoriae pro
ventriculo sinistró habuit. — Blumenbach,
Abbildungen natuthistorischer Gegenstánde
Heft 7 Taf, 64.

4

( 50 )

supra commemoratae, arteriae laterales
areae vasculosae *).

*) Non absonum erit, quasdam auctorum ab:
errationes de vasorum signiácatione hic enar-
rare, -- Tiedemann ait: ,,Die Gefi(se des
»Gefafsraums schimmern seitwárts neben dem
,durchsichtigea Hofe durch das áufsere Blatt
,0der die Dotterhaut durcb , und sind zwi-
schen beyden Blittern des Gefáfsraums ent-
halten. nempe inter membranam vitelli
propriam et blastoderma , quod tamen jam.
antea Wolffius melius descripsit, dum ait
pag. 416. Tom. XII. de nostro blastodermate;
»Mollior quidem exsistit et opaca et vasis
,0rnata, quae in hujus membranae substan-
tia ipsa exarantur, — Videntur quidem haec
,Yas1, dum per superiorem** (nempe mem-
branam vitelli) ,,egregie pellucent, utrisque
»potius membranis communia esse et quasi
».in cellulosa qua membranae connecterentur-
,üistribui, uti vasa mesaraica inter duas me-
,»senterii laminas distribuntur, sed facile ex-
»perimentum quo superior membrana ab in-
»feriori detrahitur, illaesis et. nullo modo
,1uutatis nec tactis vasis, demonstrat, soli
,interioris membranae substantiae inesse.* —
Porro Tiedemann commemorat: ,,Sie sind
»jetzt und bis zum vierten Tage blos Venen'*
quod ut vidimus falsum est, — Fabricius
ab Aquapendente, de formatione ovi et
pulli fig. 2. 5. 4. et Joerg Grundlinien zur

E AE

Jam qua se habeat circulatio sangui-
nis ratione, patet. Ex ventriculo sanguis

Physiologie des Menschen, in eo consentiunt,
blastoderma Chorion, vasa ejus vasa umbili-
cala esse, et haec vasa , primordia embryo-
nis referre, ex quibus foetus formatur, Sic
quidem Joerg manifeste pag. 247 comme.
morat; ,Es ist daher fast bis zur. Evidenz
,zu erweisen, dals die vorzüglichern Adern
,üles Embryo vom Chorion aus in denselben
»gedrungen sind, oder vielmehr dals der Em-
»Dryo zuerst aus einem grülsern Aderstam-
,me des Chorions bestand, der sich an einer
Stelle umbiegt, dadurch das Herz bildet,
,aber auch dadurch die Aorta und die gro-

Ilse Hohlvene bildet, — Adhuc notandum
est quod Oken de his vasis et eorum sig-
nificatione commemorat pag. 3565; — Me

hercle! — ,,Es sollen námlich lauter Ve-
,nen, keine Arterien seyn, welches zu glau-
,ben wir uns als Physiolog schimen wür-
»den. Die zwey Seitengefálse , welche aus
der Nabelstelle kommen, und senkrecht auf
»den Keim nach den Seiten sieh ausbreiten
»und verzweigen, entspringen aus der Pfort.
,aAder, wogegen wir nichts haben. Dann ist
,,auch eine absteigende und aufsteigende Ader
»da auíser dem Leib, nimlich in dem Ge-
»flsraum , welche beyde aus der Hohlader
,entspringen sollen, was wir für baaren Un-
»sinn halten, Aus der Gránzader [liefse mit-

a

( 52 )

per aortam in duas arterias laterales pro-
pellitur; ex minutissimis harum ramifica-

»hin Blut durch die Seitennabelgefifse durch
die Pfortader ins Herz, und dosch die auf-
,und absteigende Vene in die Hohlader und
,auch ins Herz — und nirgends heraus? —
»Nach dem, was wir gesehen haben, schei-
,nDen uns die Gefáíse folgende Bedeutung
,tu haben. Es sind zwey gauz von einan-
,der verschiedene Gefilssysteme da. Die
»Seitengefáfse sind Krósnabelgefifse, die auf-
und absteigenden aber sind den Eyerk«ei-
,men eigenthümlich , wenigst bey Sáugthie-
,ren noch nicht nachgewiesen. Es ist auch
,unrichtig, zu sagen, es sey eine aufsteigen-
,de Vene da; wir haben bey einem Ey von
,5 1jJ2 Tagen gesehen, dals eine Menge
,Lweige aus der Kopfgegend, Jederseits wohl
,ein Dutzend nach oben und seitlich gegen
die Grünzader steigen, und sich mit dieser
»verbinden, Vor und hinter dem Kopfe lau-
,len sie in einen Stamm, also in zwey, und
,der vordere scheint, sich in die Gegend des

Herzens, der hintere aber tiefer gegen den
"Nabel iu den Keim zu begeben, Die Sei.

,(ngefise reichen mit ihren Enden nicht

bis an die Gránzader, Das absteigende Ge-

Fils ist sehr schmüchtig, und giebt wenige
»Zweiglein, welche sich unten auch in zwey
,Dündel wie oben theilen, an die Gránzader;
daher diese keinen ganzen Kreis bildet, sou-

( 65 )

tionibus, tum in sinum terminalem, tum
in minutissimos venarum surculos transit;

»dern nur zwey Halbkreise, die mit ihren
,Durchmesserp sich zwar parallel liegen ,
Saber nicht berühren, Durch die sogenaun-
»ten aufsteigenden Adern, die wir wah-
»rer die obern nennen wollen, wird das
Sarteriüse Blut aus der Grünzader in den
»Keim gebracht, und ihre zwey Stimme
Werden sich daher in die Hohlader, abher
wie uns scheint, in beyde Hohladern óffuen.
»Durch die absteigenden Zweige aber,
»oder durch die untern Adern wird: dieses
SDBlaut als venóses wieder in die Grünzader
»gebracht, und sie müssen mithin Fortse-
»tzungen der Aorta seyn, Die Seitenadern,
,Welche ihr Blut ohne Zweifel in die Kros-
»adern, und aus diesen in die Pfortader (üh-
»ren, scheinen aufser aller Verbindung mit
der Gránzader, selbst noch am siebenten
»lage zu seyn, wo doch alle Gefáfse schon
»sehr deutlich sind, und sogar das Chorion
»Schon gro[s ist, Diese treiben also ihr We-
sen für sich, — Die obern Dottergef'ilse
»Wáren also gleich der Nabelvene, inso-
»fern diese einen Zweig in die un-
»tere Hohlader giebt, die untern Dot-
»tergefifse aber waren gleich den Nabel-
,arterien, welche das venóse Blut aus der
»Aorta zum HMutterkuchen führen. | Die
»Gránzader ist gleich dem Mutterkuchen.

(55.7

inde a venis excipitur et per ascendentem
et descendentem cordi advehitur.

Quatuor sunt plagae in sinu termi-
nali commemorandae, quorum binae sibi
oppositae, quoad sanguinis directionem
inter se conveniunt, nempe duae latera-
les et duae alterae capitalis caudalisque.
A duabus plagis lateralibus truncis arte.
riarum e diametro oppositis sanguis, quem
sinus ex arteriarum ramis suscipit, utro-
que versus diffluit, ita ut pars plagam cau-
dalem, pars capitalem petat, quasi in tali
plaga adesset punctum, ubi sanguis de iti-
disi qcidipiiidibasni ique

Die Seitengefifse haben als Krosgefifse
nichts damit zu thun; ^ doch haben wir
nichts entgegen, wenn sie die Nabelvehe
»vorstellen, insofern diese einen Zweig
,an die Pfortader giebt. Bey den Vó-
,geln ist also das Gefáfssystem mehr zer-
,,Fallen; jedes individual ausgebildet, was fiir
,€in anderes Organ bestimmt ist, In der
,Nabelvene der Sáàugthiere sind zwei Gefilse
»,verschmolzen , das für die Pfortader und
,das für die Hohlader. — Es ist also die
Entwicklung:sgeschichte des Pippels im Ey
,doch noch nicht so fertig, so deutlich und
»verstándlich , wie viele sich einbillen; ja
»vielmehr ist diese sogenannte Verstündlich-
»keit baarer Unsinn,*t

( 55 )

nere eligendo dubius haereat. Sanguinis
pars in sinus terminalis quadrante supe-
riore dextro ad venam descendentem dex-
tram, in quadrante superiore sinistro ad
venam sinistram pertingit, vena ascendens
sanguinem ex utroque quadrante inferiori
suscipit. Quem sanguinis motum Cl.
Spallanzani ita describit: ,,l] sangue
,nelle due arterie si muove a spinte, fa-
cendo nella sistole del cuore un tratto
di cammino men corto, che nel antece-
dente sperienza, ma soffermandosi secon-
do il solito nella diastole, e solo tor-
Dando ad andare avanti nella sistole sus-
sequente. Quando va avanti, quella
.porzione d'impulso, che ha nel tronco,
non la sminuisce ne' rami, e nelle rami-
..icazioni, che metton capo nella circon.
»ferenza; ma la sminuisce bene all entrar
Snell altre ramificazioni arteriose, che
non giungono fino alla circonferenza,
8a8nzi innoltrandosi in esse perde ogn' im-
.;ppeto, divitando il suo moto equabile, ma
.Jentissimo. In questi fini arteriosi, e
principii venosi si puo dire che sia cqua-
,bilità di moto nel sangue.*

Embryo superiori sua corporis parte,
collo incurvo, in sinistrum latus decum-

( 56 )

bit, et caput ita positum est,- ut occiput
antrorsum, sinciput versus cor prospiciat,
inferiore parte pronus est situs. X Usque
ad foveam cardiacam a capitis vagina te-
gitur, inde ad usque caudam patet. Axin
embryonis medulla spinalis, plicis primi-
tivis connatis inclusa, constituit cum
adnexis vertebris dorsalibus et lumbalibus
inferiorem partem involucrum caudae tegit.

In anteriore latere thoracis ventricu-
lus, qui die secundo antrorsum directus
erat, nunc oblique deorsum prospicit, jam
ea figura et habitu gaudens, quo satis ma-
nifeste cognosci possit; figura nempe ob-
longa, conoidea, extremitate superiori an-
gustiori, ex oesophago continuata, inde
paulo antrorsum curvatus descendit, et
apertura inferiori denique terminatur.
Haec apertura ventriculi, quae prius fo-
veae cardiacae hiatus fuit, tenero limbo
cingitur, qui deorsum in plicas intestina-
les continuatur.

Retro ventriculum mesenterium, e
duabus plicis mesentericis sibi appropin-
quatis et connatis formatum, continuatur
ita ut laminae, ex quibus constat, prius
planae, nunc erectae et unitae membranam
simplicem referant.

C9 J

Intestinum rectum infundibuliforme
apparet, apice oblique deorsum retrorsum,
hiatu 'sursum antrorsum collocatum. Ille
in anum abit, hic aperturam et foveolam
inferiorem, (caudae involucrum,) constituit.

Pelvis intestini recti, quod suscipit,
formam aemulatur; nam pelvis priori tem-
pore similiter sub plicae specie exterius
circa plicam intestinalem et involucrum
caudae positus apparuit plicasque abdomina-
les conjungens, nunc marginem pubis refert.

Ex hoc margine blastoderma circa su-
perficiem dorsalem foetus reflectitur, et
ibidem limbo semilunari terminatur, Fi.
nes hujus limbi in illam membranam, ex
plicis abdominalibus vel super dorsalem
embryonis regionem reflexam et in-
de in dorsalem vaginae capitis partem
transeunt. Haec reflexa membrana, quod
est amnii veri inchoamentum, in axi dorsi
nondum connata est et hac ratione reces-
sus oblongo laceolatus proxime supra dor«
sum efficitur, a cujus margine membrana
serosa in blastoderma continuatur *); am-

Lom rs omad í
*) Tredern fig. IL. 4. 4. erravit dum hanc

continuationem membranae serosae pro am»
nio habuit,

( 58 )

niwm, vocamus spurium, fornmns, quan-
quam nos non fugit, rem toto cocle di-
versam 'eodem nomine a Cl. Wolffio
csse insignitam.

Interea plicae abdominales et intesti-
nales, quae propter connexionem mem
branae serosae et vasculosae blastoderma-
tis ex ea, Ipso integro blastodermate, for-
mari videbantur, a se invicem diversis
in locis, praecipue, ubi futura pedum
alarumque sedes est, solvi incipiunt; ita,
nt progerminatio extremitatum accumula-
tionc materiae cellulosae jam dignoscatur,
et vestigium indicetur separationis futurae
stratorum serosi et vasculosi, quam die
quarto manifeste videbimus, quo tempore ec
amnion a sola membrana serosa et intesti-
na a vasculosa cum adnexa pituitosa for-
mantur.

In inferiore embryonis- parte apparet
vesicula lentis magnitudine, tenera vascu-
losa, pellucido liquore impleta, quae quasi
de vasculoso pedunculo pendet; oritur ex
apice intestini recti, ubi pelvis inchoa.
mento obtegitur, arterias umbilicales, nem-
pe ramificationes arteriarum iliacarum, quas
supra vidimus, utrinque ad vertebras dis-
cendentes, suscipiens, Quam vesiculam

( 59 )

Cherion vulgo appellant, Ok en autem cum
Allantoide mammalium comparat.

W olff hoc tempore renes sub figura
laminarum angustarum longitudinalium et
solutos a laminis mesenterii, quibus hac-
tenus adhaerebant, vidit ;

Et hepatis duos lobos et pulmonum
vesiculas distinxit.

Oculi decolores apparent, palpebris-
que nudi, neque praeter lentem crystalli-
nam, atque vitreum corpus et circumpo-
sitas pellucidas membranas scleroticam et
choroideam, quidquam apparet *).

'$. 12,
Dies quartus.

Membrana vitelli propria tenuissima
facta ampliato blastodermati cedit; hoc
jam paene totum obducit vitellum, ex-
cepta regione ad ovi apicem, ubi crassum
albumen collecto virello adhaeret.

Copia lactei liquoris vitelli major.

Arteriae et venae supra descriptae
majores redditae, sanguine unicolore et
intentiori rubedine gaudent.

*, Haller pag. 599.

( 60 )

Arteriae membranae vasculosae a ve.
nis, quae prius separatim incedebant, jam
sub et juxta eas decurrentes comitantur *).

Cor in suprema et anteriore regione
thoracis se conspectui offert, ita situm, ut

*) Spallanzani Esperienza CXVII: Sulle
due arterie sono comparite due vene, i cui
»,troónci occupano una porzione de tronchi an-
.teriori, Un' edera, che co' suoi rami serpege
»Bi su quei di una quercia, e che col tronco
»discenda per il pedale di lei, puó in certo
,modo rappressentar le due vene, che co-
»prono in parte le due arterie, Le ultime
»Bla di queste vene parte traggono origine
dalla circonferenza, e parte dalle ultime de.
,Tamazioni arteriose, senza sapersi, come
,S$ia nato l'imboccamento delle vecchie arte-
,rie con le nuove vene, — Sonosi pur ma-
,uifestate innumerabili altre venuzze, che si
,anastomizzano con le diramazioni arteriose,
»le quale venuzze non metton già capo,
,almeno allo scoperto, in nessuna delle vene
» inqui descritte, ma si nascondono sotto il
»Corpicello del pulcino. 1l diametro de? va-
»Setti , che di arteriosi passano in venosi, 6
»tale, che lascia camminar del pari quattro
»in cínque globotti , e rarissimi sono que'
»vasellini, ne' quali non ne possa possare
»Che uno, o due, Il sangue venoso nel co-
lore non differisce dall" arterioso,**

ec & )

apice suo obtuso deorsum, basi sursum
respiciat.

Distinguitur in auricula duplex semi
circulus, posterior alter, corporive pro-
pior, alter anterior, qui auriculam lunae
modo dividit. Haec prima sunt .divisio-
nis auricularum initia, quorum sinistra,
dextra major, collapsa et tenuibus plicis
fere circularibus corrugata apparet et in
media sui parte fere semper guttam san-
guinis coagulati, per tenuém auticulae
membranam transparentem fovet, dextra
retro arcum aortae est sita, uti sinistra
quandoque sanguine distenta, saepe tamen
collapsa invenitur, soletque figura e:se
fere rotunda; superficie gaudet leviter
convexa margineque anteriori crenato,
incumbitque ventriculo dextro et aortae.
In conjunctionem auricularum vena cava
se immittit et.canalis auricularis, qui ver-
sus auriculam angustior, et versus ventri-
culum magis dilatatus, manifeste in ven-
triculum descendit. In ventriculo prima
novi accrescentis ventriculi vestigia ap-
parent; sub bulbo nempe aortae tubercu-
lum natum, rubellum, ovatum, ventriculo
primitivo transversim insidens. Ventri-
culus sinister figura globosa est. Ex bul-

bo aortae, ventriculo approximato , duo
vel tres adscendunt rami et ex his radici.
bus aorta antrorsum adscendit, retrorsum
porro curvatur arcumque producit de-
scendendo. —

Amnium paene clausum totum fere
foetum includit, nempe caput, dorsum,
caudam et tubercula alarum pedumque.

Plicae abdominales, quae reflexione
sua dorsali amnium verum formant, ad
foetus latera parallclae dispositae sunt, ad
regionem cardiacam vero circa marginem
pelvis arcuatim conjunctae limbum for.
mant cavitatis, quae thoracem abdomen-
que complectitur. Apertura hujus cavita-
tis primordium est umbilici, nam postea
limbus increscit et constringitur, donec
ultimum parvum orificium pro larga ca-
vitate abdominis evadit, quod avibus pro
umbilico est. ;

Ventriculus, ex oesophago ortus, recta
via in duodenum descendit, integer est
et foveae cardiacae vestigium jam non
in ipsum ventriculum sed in duodenum
et ex hoc in ventriculum ducit; igitur
duodeni cavitas facta cst.

A duodeno intestinum medium inci-
pit et descendit usque ad rectum. Hoc

(.65 )

comprehendit in se rudimenta totius in*
testinorum tractus, qui in adulto corpore
duodenum inter et rectum, cui coeca annc-
xa sunt, collocatur. Consistit intestinum
medium e duabus laminis marginibus suis
posterioribus, conjunctis (suturam intesti-
nalem W olffius vocat) et d mesente-
rium continuatis: marginibus áutem ante-
rioribus adhuc separatis, revolutis et in
membranam vasculosam et pituitosam la-
tera versus abeuntibus.

Pone cor pulmones apparent, corpus-
cula oblonga, fere cylindrica, omnium or-
ganorum tenerrima, fere pellucida, inferne
subtilissima vesicula terminata.

Inter cor et pulmonem sub ipsa au-
ricula hepatis lobus dexter situs est, ob-
longus, curvata superficie anteriori, poste-
riori, qua cordi incumbit, concava: a parte
ejus superiori vena cava recipitur. Lo-
bus sinister angustus, ventriculo et duo-
deno incumbit.

Miram renes figuram iioii qui pro-
xime ad spinam dorsalem utrinque siti
sunt, ejusque ductüm sequuntur; lineares
fere sunt et longissimi , incipiunt in rc.
gione thoracis retro pulmones, et descen-
dunt ad infimam intestini recti extremita-

(AS )

tem usque, cul utrinque inseruntur sine
conspicuo urethere. Totius renis struc-
tura lamellita, lamellis transversaliter po-
sitis , distinctis et vere separatis; quae
praesertim in superficie anteriori distincte
evolvi pos;junt, in parte posteriori vero
quasi funi cuidam annexae *).

Pedes alaeque sub tuberculorum spe-
cie per amnion transparent. Ala super-
ficie externa convexa glabra gaudet; su-
perficies interna, thoraci applicata, plana,
inaequalis , impressionibus eminentiisque
instructa est; e margine posteriori eaque
crassiori, qua ala corpori affigitur, supe-
rius et inferius duae productiones carneae
excurrunt, quibus ala corpori firmius ad-
haeret. Pedum superficies simili gaudent
figura. Collo duae appendices basi con-
natae affixae sunt, rudimenta maxillae in-
ferioris **). Maxilla superior sub forma
duarum appendicum nondum conjuncta-
rum ad coll curvaturam conspici pot-
est "t *).

MUR D VMRREFEHUE - S820
*) Sic omnino ad naturam describit Wolf -
fius,
$9) Tredern lc f. 5. 6.
€**) Ibid, 4.

, ( 65 )

Oculis non multum accedit perfectio.
nis, nisi quod nigredo paullatim choroi-
deam tunicam occupst, quae in hemisphae-
rio oculi superiori obscurior est. In ea
inferiori parte hemisphaerica quasi hilus
pellucidus ob defectum cboroideac con.
spicitur,

Chorii vesicula, vasis umbilicalibus
ornata, volumine aucta est *).

*) Permultum de hac vesicula scriptum et opi-
natum est, — Haller in editione gallica cum
allantoide comparat. Sect. X, Second Mem,
pag. 155; ll est surprenant, qu' une partie
,du corps animal, commune aux quadrupe-
es, qui ont une vessie, et aux oiseaux mé-
,mDes, qui n'en ont pas, se trouve manqner
»4 l'homme seul. —. Postea pag. 1357 etc.
communicationem hujus. vesiculae cum recto
indicat; nam ait: ,lai soufflé l'Allantoide
€t l'ouraque , l'air souleve le rectum, mais
»l'orifice n'en est pas aussi aisé à voir, Quand
»0n à souflé l'ouraque et que le rectum est
,0uvert anterieurement, on voit une bulle
,hemisphérique s'elever de la partie poste-
,Tieure de cet intestin et cette bulle m'est
,percé par aucun orifice: quelque fois pour-
Tant l'air sort par l'anus, J'ai repeté les
»experiences et j'ai passé un :tilet d'argent
dans l'ouraque ; il est sorti entre la buile et
»lanus, par un oriüce, dont la coté gauch

5

( 66 )

$. 345.
Dies quintus.

Membrana vitelli propria evanuit.

,du rectum est percé fort prés de l'anus, —
In editiome latina tamen membranam umbi-
licalem nominat in praefatione : ,,Posteriori-
bus laboribus potissimum allantoide illa ,
,v«ulgo putata in membranam unibilicalem
»'refotmata ; * et pag. 350 adit; ,Etsi vero
»aliquando putavi me setam argenteam, etiam
,826rem in urachum immiesisse, ut per cloa-
»Ccam et anum exiret, aut denique ostium
,ductuli: minimi in cloacam et ad anum vi-
disse, aut per anum aérem imisisse in ura-
»Chum, setamve; facile tamen adgnosco in te-
,uerrimis vascu!is haud difficulter violari ali-
»quid; et in optimis experimentis non potui
é?ut setam per eum ductum vere in rectum
,intestinum immittere, aut [latum , aut ex
recto intestino in urachum setam subire ,
aut ejus videre osculum : et elevari quidem
,inlestinum vidi, non tamen are vere re-
»ple?, bullanque distinctam ab intestino
»€55e et in eam vesicam setam ex u-'acho
,non potui deducere,* — Tiedemann
commemorat hanc vesiculam allantoidem et
,Cchorion constituere pag. 190: ,,Das Blis:
»chen hüngt an einem gefifsreichem Stiiel ,
,der von den beiden aus den Hüftarterien
»enispringenden Nabelarterien gebildet wird,

(€ )

Amnium spurium membranae testac,
ubi illi proximum, adhaeret.

Amnium verum clausum.

Chorion auctum, cum amnio spurio,
cui subjacet, concrescit.

Magna sinus terminalis venarumque -
descendentis et adscendentis in area vas-
culosa accidit mutatio; ille fere evanuit
et hae quoque jam incipiunt se oculis sub-

,Es besteht aus zwey Platten, einer aufsern
,pulpüsen und gefáfsreichen und einer in-
,nuern zarten und gefifsarmen Platte, welche
»€eine durchsichtige Flüssigkeit enthált, Die
»,innere Platte steht mittelst eines hohlen
zwischen den Nabelarterien laufenden Stiels,
von Haller Urachus genannt, mit dem End-
Stück des Mastdarms oder mit der Cloake
,in Verbindung, — Demnach ist die üufsere
»gefáfsreiche Platte der Gefifshaut ( Chorion)
analog, die innere Platte aber ist der Harn-
,Laut (Allantois) zu vergleichen.,, — Oken
hanc vesiculam Allantoidem vocat: ,Die
»Flüssigkeit in diesem Dliüschen und seine
,Haut, welche sich bis zur Cloake hohl
,fFortsetzt, deuten an, dafís diese Blase die
»,Allantois ist (nicht das Chorion der
»Sáugethiere), und jner Kanal der Urachus,
,und die Cloake die Harnblase. — Die Na-
pbelgefifse sind demnach Allantoisgefá[se.'*

( 68

ducere et disparere, ita ut post aliquot
dies ne ullum quidem earum vestigium
supersit.

Intestinum medium totum fere clau-
sum est; plicae intestinales sibi approxi-
matae et coalitae nullam nisi per parvum
canalem «vitello - intestinalem, intestini cum
vitello communicationem permittunt.

Membrana serosa et vasculosa a se
invicem omnino separatis, haec prior a
limbo umbilici, angustiore facto, super
dorsum in amnii membranam abit; poste-
rior una cum pituitosa vitellum proxime
includit et. intermedii canalis vitello - in-
testinalis ope cum intestino conjungitur.

Ne plane cerebri rationes praetermi-
sisse videamur, adnotamus haec pauca.
Medulla spinalis sub angulo obtuso inflexa
continuatur in medullam oblongatam; ubi
partes laterales medullae sejunctae a se
invicem patentem ventriculum quartum
exhibent. Simulatque propius ad corpora
quadrigemina accesserunt pontis in spe-
ciem utrinque concretae partem anterio-
rem ventriculi quarti obtegunt.

Corpora quadrigemina sub forma ve-
siculae per longitudinem a parte po-
steriori.ad anteriorem usque paullulum

(799-9

insectae conspiciuntur. Ab utroque 1a-
tere horum corporum laminae duae profi-
ciscuntur parallelae ad hemisphaeria, quae
pari modo vesicula insecta includuntur et
comprehenduntur.

Verumtamen nondum satis liquet, ne
que sine magno negotio ad liquidum per-
duci posse videtur, utrum quae vidimus
veram cerebri substantiam constituant an
sint membranae, quae cerebrum perfectum
includant, praesertim magna nobis circa
haec dubia moverunt Viri clarissimi W en-
zel eo, quod in praestantissimo opere ,,de
penitiori structura cerebri humani et bru-
torum** tradunt, incubationis die sexto
massam cerebri adeo mollem esse, ut vel-
uti mucus diffluueret, quo factum esset, ut
nulla singularium cerebri partium, si quae
jam modo adfuissent, dignosci posset.

Wu TU E uo mUÉ————ÁÓÓdQeluu

MA S
MIN

»

^
*

"
-—— — e vr PU

aA. rm
nma ATA
T» uvas Pd 79
phe

4