'*5
>?^>, .
X
r
M/<5r^
-w
^>c:-
^fe^i.
SYMBOLORVM
Cr
EX^
W
XMBLEMATVM ANIMALIBVS Q; DR>/FEDIBVS DESVMTORVM ,' CENTV3UA ALTERA' COLLECTA- A
lOACHIMO CAMERARIO MEDICO NOJIIMBERG'
Exponunfur in fioc Ctftv mfioye-f tiwi antmalium proprJcfes tupi mjtoricr a<:Jhitmti(^ mcfmtwua ■
y)N° S^LVTJCnnXJl^-
'I;
u-^V
<^
cfi^u/ p€ryyuJW)o\
\
■('^.
>
/^ -
Illufl:ri{s.&: Pr^Glarifs-
indolis Principibus ao
Dominis,
1). JO HA 2{^2^I (j S O %G JO, & '*D. tA F G V S r O,
SeremJ?£leciorisCHRisrijiNis L.M^
^liisWommis fuis clementifimis-, S. D.
EtvSEST PRAECEPTVM, AC MVt-
torum cruditorum hominum fenten" tia confirmaturaj , in omni lauclabili do(5trina bonarum artium & littera- runLj 3 utilitatem debereefle conjun- dam cum aliqua oble(5tatione : idque inprimis ob- fervandum in puerili inftitutione , cuius principia alioquin moleftise ac ta^dii jfajpenumero cxpertia efle
a 2 non
spisroLA
non folent.Vnde Horatius in arte Poctica re(5lc dixit:
Omne tulitpuncium , qui mifcuit utile dulci. EftquefimilisfcntentiamemorabilisSiraeonisLogo- thctJE fquicxBafilio Magno riSncj^g p^oyag breviter&: do(5te coliegit) in Oratione 1 1. hsscijSicuov f^lv '^fx,a,%j!^cc
VGV, jLcovif^unPQV Tsrcog Tojg i|/u;^fl«f Ci'*(^<iv<i i id cftjQlIcB vio-
lento quodam modo docentur,non diu folcntper- manerc : quod vcro cum delc(5tatione & gratia in ani- mum fubit , ftabilius illi inh^Brct. Quamobrem cgo quoq^ inhismeisiucubrationib.utilia fimul&jucun- da tracftarCj mihi proponcns , phyfica primum,& for- fitan qusedam in illis adhuc minus vulgariajdcinde fcntentias moralcs ad illa accommodatas, afperfis in- tcrdum quoquehiftoriis nonnullisinfignioribusjbrc- vitcrSr fuccindeexponcreftudui. Quorumomnium laudcs convenientcs fi m mcdium proferre vcllcm , haud aliquot pagina^jfcd integra volumina nonfuf- ficcrent» Pauca duntaxat qu^edam de fingulis ag cv TOVij^utdiciturj perfumma tantumcapitahocloco rcferrc placuit. Ac primum quidcm quantum ad phy- ficajid eft,rerum naturalium cognitionem attinctjnul- li dubium cfTc debct, in hac jucundilfima fimul ac uti- liflima cont^mplationeolim quoque primos fandos PatreSjProphctas & Ap oftolos fcfc Hbeter excrcuiffe, quandoquidcm rc(5tas fcntentias de D b o & cius ope- rib.fummoperc confirmatjac nos dc illius infinita Om- nipotentiajbenignitateacprovidentiaconjun(5lacum infinitafapientia cvidcntcr inftruit, & quafinaturale fpeculumrerum creatarumin nobis fufcitat. QuodS.
Paulus
<D e D I C A r O 1^1 A. /
Paulus quoq; docet in Epiftola ad Rom. cap. i , ubi ait,
voiifA,Cvct t{^^^cLTU{ ) 'viTi Ui^i^^ cutjt^ dvvctf^ig HC^ ^ctt;? , «V 7»
«i'»/ kvT^g ccvcLmXoyYiTiigdd eftjiliius enim(D e i jinvifibi- lia 3 dum ex rebus conditis intelliguntur, ex creatione mundi perfpiciuntur : a^terna videliceteiustum po- tentiatum divinitasjad hocutipfi fintinexcufabilcs. Ordo profedo & concinna adeo ratio ac diftindio partium , & totius quafi corporis huius mundi tam pulchra coagmentatio, humanam potiflimumfapien- tiam conftituunt atque ftabiliuntj& ad Creatorem ipfum fuspiciendum 5 colendum , celebrandumque, magnopere moventatque excitant. Sed offcruntfe etiam alise plureshuius philofophiee partis utilitates. Nam ad vitam rede inftituendam ac confervandam plurimas commoditates affert, & inprimis Medicis eft perneccfTaria, quaproptcr etiam dicitunubi dcfi- nit Phyficus, ibi incipit Medicus* Sed audiamus Ari- ftotelemlib. i. de partibus animal. cap. v.hac de re differenrem. Abfurdum , inquit , nullaque ratione probandum eftjfi imagines quidem rerum naturalium nonfine delec^atione propterea infpe(5tamus , quia ingenium unacontemplamurquodillas condiderat, id eftjartem pingendi aut fingendi : rerum autcm ipfa- rumnaturseingeniOjmiraque folertia conftitutarum contemplationem non magis perfequamur atque ex- ofculemunmodo cauffas perfpicere valeamus.Quam- obrem viliorum animalium disputationem perpen- fionemque faftidio puerili quodam fpreviffejmole- ileque tuliffe,dignumnequaquam efl.cumnullares
a 3 fit
£ P I s r O L A
fit naturc"e, in qua non miraculum aliquod inditum ha- beatur. Nec minus prceclare Cicero quoque in Lu- cullo ii^c protulit. Eft animorum ingeniorumque na- turale quoddam quafi pabulum confideratio con- templatioquc Naturi^, Erigimurjlatiores fieri vide- mur3humanaderpicimus3COgitantesq5fijpcra& cce- leftia, ha:c nofiira exigua minimaque contcmnimus*. Indagatio ipfa rerumturamaximarum tumoccultif- fimarum habet obledationem. Cum igitur h.rc ita fefe habeantj&inanimalibus ctiam quadrupedibus uberrimaNaturaliumeffedionu & proprietatum vis lateat , hanc alteram Centuriam iilis deftinare , ficuti primam Stirpib. & Plantis 5 & deinceps tcrtiam Vola • tilibus,quartam vero Aquatilib. afTignarCjnonincon- venicns eflearbitratifumus. Nam.utdchomine^tan- quampr^cipuaacnobiliore recreata,acidco p;c^o- KsQ^w 3 id eflij parvo mundo di(5to, nihil commemore- mus 3 quam multa & varia exempla virtutum ac vitio- rumjquot mircT& occulta^proprietates.acfontesar- tium utilium,& remediorum ex animalibus originem traxerunt? quorum quidem non paucainhocopere breviter deciarare conati fumus. lam de utilitate Ethices five moralis philofophice quisfatisprieclarc, & pro rci dignitatc dilierere poteft?Hsec efi: qua: nobis prarceptafuppeditat fiilutaria de honeftatCj virtute, retftadisciplinaj&detota denique vita beneaclau- dabilitcr inftituendaj hc^EC disputationes continet eru- ditas & graves de moribus , ac rationem explicat offi- ciorum , omniumque corum qua? ad confervationem humance focietatis, quas ad imperiorum ac civitatum
confti*
^DBDICATO %^I A. 4
conflitutionem ac gubernationem , o^x ad lcgum confervationem apprimeneceffariafunt. Atqueideo etiam philofophia TrfotK^tKii vocatur^ quia verfatur cir- ca conlilia & adioncs ^ qu^ ad virtutem, & bonum fi- nem diriguntur. Ad quam potiflimum pertinent. yvc^- f^ five fententi^e qucedam breves &gencrales3aliquid pr^clare & utihter monentes in utramque partem,auc jubendo aut vetandojvel de eo quod in hominum ww tafitavel de eo quodfieri debeat. Cuiusmodi ut fe- lediores plurimsehuic noflro inflituto accommoda- renturjOperam diligenter dedimus. Admifcuimus quoque interdum aliquid hiftoricumjCum hifloria, ex Ciceronis fententiajfitimago^magiflra®ula vit^ humanse. Vnde, Strabo hb. i . Geographice dicit
i^piKct \jz^iicvi^f^al^'i^yi<jjf/,a,eivcci eig ivjj viSiKca/ >(^ TmXiUKiaj
(^<Aa^(p/<:«/,idcft, commentarioshiftoricos effeutiles ad moraie & poHticam philofophiam. Ex quib.omni- bus fatis fuperque cuivis conftare arbitror ^ nihil aliud me in his lucubrationibus qusefivifTejquam ut fimul lediores aliquam utilitatem&deledtationem ex illis capere poffent: pra^fertim vero a me jam renefcente3& ad primordia fludiorum poft multoru annorum labo- res & moleflias cpv^ji }^ 'zs^aj,^i(ji reverti cupiente,hanc <juaiemcunq; operam,animo certe bonOjpuerili a:tati dare volui. Porro cum VeflrcC llluftriffima^ indoli pri- mam partem^quse deplantis & vegetabilibus tra6tat, non ingratam fuiffe intellexerimjexiflimavi menon perperam fadturum, fi hanc alteram Centuriam Ve- flra^ llluflrifs.CIem. fubje(5liffime dedicarem5& ad ho- ncfiam ac liberalem recreationera aliorum fiudiorum
offerrem.
e p r s T. *i> e D I c at,
offerrem. Idqiie eo magis faciendum efTe cenfui^quo pluribus ac majorib. bencficiis a Sereniflimis Ele(5to- rib, Avo& Patrb Jaudatiflfim^e memori^e, nec non ablUuftriflimoPrincipeacDomino.D. Wi l h e l- M o F R I D B R I c o DuceSaxonice &c. Tutore ve- ftro & Adminiftratorejfum aflfe(5tus,qutefemperfub- jediffima pr^dicatione , ac memori^perpetua me ce- lebrare decet. Accipite igiturclementiflimi&maxi- mas fpei Principes , hoc exiguum a melitterarium mu- nufculum benigno vultu , & de fententia dodiffimo- rum virorum^qui veftris ftudiis prjefuntjeiusinfpe- dtione & ledione interdum oble(5tamini,acindeet- iam aliquam partem favoris h^ereditariiin me clemen- tifllme transferre & prop;3gare dignemini. Ego pro- fe(5to D E V M ^eternum nunquam precari definam, ut Veftram Illuftrifs. indolem in hac tenera a?tate , fuo auxilio fempcr regat, tucatur ac confervet,& divinam fuam gratiam largiatur^utbrevi adimitationemlau- datiflimorum Majorum , ad profperitatem & amplifi- cationera SereniiHmcB Domus S a x o.n i c a b , atque inprimis ad fancft^ Ecclefi*ej & Rcipub.Chriftianas in- columitatem feliciflime adolefcere,& diutiffime vive- reac florerepoffitis. Veftr^e IUuftrifs. Clement.bene valeant. Norin^berg^e, Calendis April.Annoanato Christo Salvatorenoftrounico, m. d. x c v»
VefiJ/lufirif.CL.
deditipmus
Joachimus Camerarim
"2^//. Norimb.Medicus.
G E O R-
s
'^^^^:^^^^-^^'^^^^^':^^^^^^^^
G E O R G I V S
VOLCKHAMER
P. N O R I M B.
D.IoachimoCamerario Medico S.
^ G N A , Bo^ifime Camerari, ingenii tui di'^ ligentia ex hoc tuo opere apparet,c[uodiffa ^/- iam rerum Natura farens tejlatur. Sic^ui' ' dem ut antehdc in 'plantarum ac Jiirpiumy^ ita nunc quoque in .^uadrupedum non tantum figuris ad vivum exprefiis ,fed Naturarum infuper frofrtetatibus accurate explica?zdis , c^ quod maximum eH , ad moralis FhilofephiiS. ufum quam aftif. accommodandis egregiam operam nauajli: ita quidem, utfiiftisplantis videlicetac fiirpbm fecuti Natur^ uigor , ita etiam aBionis njis quA- dam comfeteret atque ineffet , dubium non ft.quin exfe~, iffiscolleliione quadam (^ congerie facia-.coron/im conte^ xerent adfuavifimi ingenii tui temfora exornanda. His njero animaitbus -ifeadem adhuc,qu£ quondam illisfuijfe fingitur ■> humani eioquii facuitas fupereffet ■> arbitrarer omnem orationis fuA vim d^ ornatum in unum coliatura, ad pr^dicandas non minm etiamtuas laudes atque 'vir^ tutes. iAtque ut meam quoque fententiam faucis tibi aferiam^idemmihi videtur de Sjmboiorum horumtuo-
b rum
ALIA EPISTOLA.
rujn rotundis figuris.qubd de monetis fiue numismiHtibu^i qudfipe in^^rua. mole flurimam auri materiamconti' nent : Jic etiam in tuis parvis c^ angufiis circulis^res m^* gnipretii,ac non contemnendi thefauri loco habenddifunt recenditd. ^uas f c^uis reB/imentis fiateror ■perpenderit C^adLydium-> quod diciturJapidem exi^minaverit-itanta afiimationis ejfe reperiet i ut auri prdfiantiam f^cil^ dc^uentvel etiamfuperent. Habent enimin fe /^rgumen- tum nobilifimum fafientiA ato^ue virtutis, latens quidem inparvis ■, quade-pi^a afi^abre confiiciuntur->animalibusy feddoclifimis tuis amzotationibm ita illufiratumtUt nihil 'Viderim brevius quidem pnmo intuitu ,fid prAceptis c^ fubjeclionibus pr^claris nthil copiofus veluberim. 'Brevi- ter-ttanta eH horum omnium fuavitas ac jucunditas-,ut quid magis pafcere oculos, quidque mentem magisac ani' mum infiruere ac oble^are queat •> nefciam : neque tem- pm fucluofms impendipoffe exifiimem-, quam quodinho- rumfequenti contemplatione confderationeque conjiima- tur. atAdhortor itaque te plurimum, ut ad editionem hdc Symbola ^ Emblemata quamprimum adornare, d^ cum altis communicare velis , nec dubito te apud omnes viros do^os c^ tuinominis fiudiofs fngularemgratiam eJJL^ initurum. 'Bene vale^. Isl^rimb. x x i v. die M^rtiii t^nno CuKiSTh M. D. xcv.
A D
AD CL.VIRVMET
MEDICVM, D. lOACHIMVM
CAMERARIVM, PATREM - opr. merentemj
e p 0 s
LvDovici Camerarii jFii.
Ltera jam coepti magno molimine furgit Pars operis tibi,carepater,jam ferturin auras <i?Sublimis fuperas : stern^e marmora famjB Miranturpopuli, &gnatis decoraaltafuturiSi. Scilicet ingenii ftruftura,^quataque cceIo ''^ Machina,ftipati pellentibus ^quora Cauris
Nercij&ignivomifonitusirridetOlympi. Non ita magnorum terra in Mareotide Regum * Pyramidum ingentes moles, aut pendulum in ipfb AereMaufoIibuftum.-qu^lentavetuftas Diruit, & rerum vix nomina vana reliquit. Glori^ Alexander fitiensjduntaxat Apellis Lyfippique manu pingi & formarierasre Se tulit , aft ubi funt tanti monimenta decoris ? Omnia tempus edax putri confumere morte Adfolet : ingeniitantumlplendentiate£ia Inconcufla manent,& tuto vertice furgunt. Doftrinas crgo tuje tot folerti arte columnas Qu^ vis dejiciat ? qu^ fanftas eruat arccs ? Non vetera hic refcram: fcd quas pia fibila canna»
b X Rauci-
^POS AD D. 5^0ACHIMVM
RaucifonjB poterunt fylveftripangere cantu. NuperocIoratoSjUtfunttua gaudia,in hortos Prjefide Mufarum digreifus ApolIine,quantos, Quam fuaves docili produxti peiiore frudus ? Non iftos dico,quos dardala terra colore Enutrit vario (brevis eft ea forma caducis) Sed quos perpctuis maturos condere cellis Etlicet,&, quotiesfert ufus prortiere,fas eft. Non igitur fruftra eft viridis fua gaudia Chloris Inter Hamadr^^^adas fimul & teftata Nap.^as. lam quid erit ? majoris opus dum mente laboris Sublimi effingis, penitosque recludere fontes, Naturamqueadeo aggrederisrimarieripfam ? Quid queat ? 8c quasnam dederit per corpora vires, Virtutum quos igniculos animalibus iftis, lapetifobolesquse ex limo improvida finxit Pnmitus, incaute partiri fingula velox ? Namque,malum, xthereos (coeleftia munera)fenfus, .Seminaque ignitJE mentis,qua; infufaperartus Terrenas regeret moles, & languida membra, Sicpartitaquidem eftrutnudus, inanis,inermis Eftet homo, abfumptis natur^ in c^tera cunftis. Sed fratri auxilium prompta tulit arte Prometheus Callidus,^thereis qui fedibus abstulit ignem, Immifitquehomini. Verumillumluppiterira Ferventi accenfus,contorto fulmine adegit Caucafeam ad rupem,pcEnasque exaftor acerbij Illius immanis depafcit vifcera vultur. Nempe fuos patitur manes, furtique dolofi Supplicium : Sed nos alienjAefcia culpa: Pectora, cur dolor 8c macics,cur ccEca libido Opprefsit vitii,& crudelis cura nocendi Humano gcneri ? cur funt, animalia multa, Qups fi non fuperant,at certe «quare vident ur ?
Quod
Camerarivm, M E T> 1 C V h.
Quod primum 8c mirum eft, Elephas fe flumine vivo Abluit,ut rofcos Phcebo cxoriente jugales, Atquc renafcentis candentia cornua LuntB Non iinemirandafpeciepietatis adoret, Humanum in ritum pronus : non major ad ofnnem Virtutem effigies : fumma eft prudentia in illo Corpore tam vaito,nec mens ignara futuri. Ingenio pr^ftat,jufti flmul atque nefandi Tempore vel longo meminit,pietate magiftrum Eximia colit , & meritis fua pr.-cmia reddit Quin etiam laudum ftimulis agitatur,& illas Cypridos illecebras,& cafti fentit amoris Ignes : impurar fed dente libidinis acri, Et Isfi vindex thalami eft, ut tempore Flavl Principis adfpiciens uxorem forte magiftri Moechari quidam promufcide fixit acuta. Nec minus infignis fua gloria danda Camelo eft Laude pudicitias, Veneris qui gaudia notx Vixfemel attingit j vetitos fugit ille hymena-os, Concubitusque vagos:patiens fitisatquelaboris, Atquexftus,faciIemtrad:anticommodataurem. Quid ? Leo quadrupedes inter fceptra atqueco-
ronam lure gerens,hominum forti num peftore quoquam Eft minor atque animo ? quis telis undique feptum, Et claufum infidiis,tremulo dare terga timore, Inque fugaturpcm vit^e fpem ponere vidit'? Illum ardens flammis generofum peftus honeftis Vrit5& adverfos violento cogit in hoftes Turbine : non raro magnam dedit ille ruinam lampropior vifto :ficdebelIarefuperbos Viribus,&: tumidos novit contundere faftus. Vtque ferox idem eft , fic manfuetifsimus omnium Parcercfubjcdis folet atque ignofcere viftis.
b i Nunc
^PCSS AD 7). JTOACHIMVM
Niinc pra»ftantis equi quid dicam nefcia frangi VediorAfSc audaces aufus & fortia gefta ? In media ille alacris viden' ut ruat arma,virosque In medios ? quantam hei nullo discrimine ftragem Ille dabitfdenfas rumpetfcifToordineturmas: Sanguineos fpargetrores rdatacorporaleto Infultans , mifta mifere calcabit arena. Ipfe etiam laudis cnpidus: meritajque coron^, Viftoris partos geftit decorare tnumphos. Talis Alexandri Magni frxnatushabenis Bucephalus : talis quo fe jaftabat Achilles : Et quo eft confertos ^nveftus Csfar in hoftes. Sed quam fida canum tandem cuftodia laudem Non merita eft ? qux non levifomn^ prqmia cur<^ ? NuIIa pericla timent,fluvios tranare minaces, Vt dominis profintjaudent : qu^ lucra latrones His falvisfperent ? qu^ nox tegatabditafures ? Robore quis tauro ? vigili quis mente draconi ? Quis pedibus cervo atque auditupreftatacuto? Nempe hisinferiormifereftlongoordine cunftis Atquehomo deterior. Quqbelluatetriorillo Incolit intonfas fylvas,afque abdita luftra, Ni fera carceribus virtutis peftora ftringat ? Nil injuftitia, f^vis fi fidat in armis, Afperius, nitido purus fol lumine luftrat : Etnatura armis hominem produxitadeptis Primitus ? ut vitii,fic cognitione decori Inftruxit ? que quam facile in contraria verti t ? Nam fi virtutis rumpat retinaculajfruftra Reftrix efFufis Ratioconfidathabenis. In variam ille furens Venerem,Bacchique nefandas LabitureIuvies:infonti fanguinediram Expleri mentemnequit: inviolandafacrat^ Foedera conculcatfidei :nil turpc vel aufu.
Vel
Camerarivm, -^EDICVM.
Vel foedum diftu^cuius non protinus ipfum • Virus amor capiat,fcelerisque infana libido. Quod fi necratio,necpulcri fplcndorhonefti Impurum revocat : falt em h^c exempla ferarum Pauca animo atqueoculislicet intueatur. An ergo Hunc hominem dicet, quiprqttrcorporisiftas Nil hominis gerit exuvias,fed cetera cunfta Vel bruto fimilis,vel bruto foedior ipfo eft .'
P VR-A
">
• ^
/.
PVRA PLACET
P I E T A S.
'^njiciat nohis hrutorum h^c curafiuporemj
^ui tarda incipmus c^u&rere mente Z? £ v m»
%A
2^ow
0 N tampyopter molem corporis.qua alm ani- ma7itia> £lephas-,o^uam ob r^tionis c^unndamji-' militudinemyata^inprimisjpeciempietatutab eo in his SymhoLis ac £mhtematibm exordiri pUcuit. %ecie e.nim monet S.Spifcopm Gregorius Na^an^ ^nm infua Apologia,T^^iv "^^i^v «i/a/ yruvng "^x^f^'^^^ ^^'
esi.optimaejfe ordinis rationemdnitio cuimcuna^ oratiofiis 'vel operisa, Deo facere exordium,ac inDEo acquiefere. ^Mam multa autem admiratione digna, ^propemodum fdem fuperantia de Slephante^tam veteres quam recen- tiores autores Litteris mandarint^hoc Loco nimis Lo?iguforet . exponere, ac Legi pli&raq^poterunt apud AriftoteLem , '7//- nium,? Lutarchum ■> zy^Lianum,Strahonem, SoLinum,ac qui noftris temporih.de ilLofcripferunt-.apud Gar^am de horto Hifpanum,ata^ eruditif. "uiru fuftum Lipfum infuis 6pi- floLis.Scribit autem SoLinm,^ aLii co7ffrmant,SLephantes LunafpLendente gregatim amnespeteray, ac mox aqu^ afterfos-.SoLis exortum certis geftih.faLutare, deinde injuos JaLtm reverti. Merito ita^ exempLo huim animantis nos quog^ afidue adpietatem coLendaat^pura menteDz v m 'venerandum ajfuefacere dehemm : quam quidam vete- rum "^x^ W TiKdj'^) 7m,QtJV toov "^iruv > ideU, omnium *virtutum principium atquefinem ejje dixit,cum quo Ari* ftoteLesfententia congruit, "^x^ ^'V»? 'mv\cfcv [A,iv a^og, ^e- \uv j kvasQ{o(,.Omnium quidem rerumprincipium optimum Z) E V s,virtutum autempietas.ALii aLias infcriptiones ad' dideruntiUtPiEi: As tios Deo cou ciLiAr. veL:ut
JDlGN VS ADOREM. w/i^ig ARDVA PET O.item, P KAZ" tATA TKIVMPHO.
M A N-
10
I 7.
MANSVETIS
GRANDIA CEDVNT.
TrdteritJjaud Slephas ammalmparvuia Udit. 7{empe ^uod hu clemens Rex imitetur habet.
e^ 2
.fTRABO
c i
Tr a b 0 lib.xv.de Jndia loquens £lephantis-,hoc encomium iilis tribuit^(^uodfint natura. mitest dr manfucti-,at^ ad animal ratione pr^ditum acced/^ntpropius.Sic Arijioteles lib.i x.de Hifi, animal.placidifiimum dr mitifi.omniumferarudicit Sle" "^hantem. Aiunt autem tantam illius ejfe manfiietudinem erga debiliora animalia, ut gregatim occurrentia pecora J>roboJcide p/^uUtim removeat ato[ue fegreget, neforfit^in imprudens ilU conculcet at^proterm. Addunt pr^terea (pv<nohoyi>hi/ium nifilacefiitum non faciie irafci veifkvire. Vnde Serenifi. Dux Sabaudia. €manuei Phiiibertus occa- fionem Symboii fumens.addiditi /nfestvs /nfestis. Sedprior nobis magis arridet fintentia :, quamvis dr hac aitero' interdum iocum habere debeat. Jd^ utrum^ bre- *viter admodu Cicero exponitdib. i. de Officiis hisce verbis. T^hii iaudabiiiu^s , nihii magno ac praciaro viro dignius "piacabiiitate ac ciementia. ^Addit tamen hoc quoque non tninus prudenter. £t tamen ita eH probanda manjuetudo, ut adhibeatur Reipub. caujfafeveritas ^fine qua admini" firari civitas nonpoteU. BtHomerus eandem virtutem commendanSi ait :
Pkcabiles funt animi bonorumJ
tyfc notifunt verfus Ovidiani : Qu.o quisque cft major,magis eft placabilis ir«,
Et faciles motus mens gencrofa capit.
Cuimgeneris muitaprdciara di^a ieguntur apudSe- necaminduobus iibris de Ciementia ad Neronem.
Aiibiafiriptureperitur. T^egni clementia cvstos. defumtu ex Cimdimi hemifiichioMundi ciemetia cuflosl
NON
II
J l t
NON IMPVNE
F E R £ S.
Contemnit mortem-, quinon moriturm inultuSi Vna etiam eU hojiis certa ruinajhi.
«^ 3
J^
T^^jy^thiopRparte-, cmm regni capu-t efi Me^ fst\j teS roe.tefie Strabone hh. x v i i.reperifmtur Dra» S3i ^^ cones-.quib.a^mEiephatls pugneiejfefoht.Vli' ^j^^y niti4 rcfert Jndicos £lepha,tos effe m^i^^Dnos-, ac betUntes cum ipfsperpetua discordi.i' Dn^cones ta,ntA m^- gnitudinis , ut d^ ipfos circumflexufacileeimhiaiit-.nexuj^ nodiperfringant.Hoc Symholumjoviusfcribit Af effe ex- cogit^tum ingratiam Sinih^ldi dr OttoboniFlifcorii , qui iliudufarp/^runt ad mcmori^m jufi& uitionis( quem^dmo' dumipfi arhitrfiibantur )propterfratrem tertipim Hiero- nymum Comitem crudeiiter ah Amuiisfuis Fregofis inter- fecium , cum eam oh caujfam pauiopoU e^uinque etiam ex famiiifL Tregofifi vioienta morteperierin-t. Additafuit in^ fcriptio Hifpanica. iV o n v o s a l a b a r e i s , /^ <?/7, non cH quod-vos giorieminipropter crudeiitatem njefiram-, cum potius de Reip. Genuenfis principatu iegibus ma armi^ ie^ gitimis debuijfetiscontendere^. CL. uir D. Sambucus in 6mbiematih.de hac cruenta pugna taies 'verfus compofuit, Qui vidorfentitcum vidoiepcriturum,
Ambitione magis quam rarione tumet. Quidmihi profueritvin^lus, quimutuacollo
VincuIamoJitur.me interimacquecadens ? Sic Elephas ftratus complexibus usque Draconis,
Conterit hxrentem mole, ruensque necat. Illemihitandemprctium mcritumquc triumphus
Pendit,qui fail-.im non nece,Iaude beaC. Interdum caufla meliuscefsilTe videmur,
Dum mors vindidam leniat aut moveat. Sed tamen efummo vinci,viftoriaqu£edamcft, -' ^ Conditio i^ervi corrjgitur domino. Vfu4 eH quo^hoc SymhoioDeiphinusTitio Comes Tefanx^ (um infcriptiom non muitum difimiiii Fihdjce Deo.
NON
12
J I I l
NON REVERTAR
1 N V L T V S.
Vmcere-> velpulchrx laus eB occumhcre mortu Sedtremulo a'pigna turpe redire gradtt.
T^H I N 0-
// 1 N 0 c E R. 0 s k cornu quod in nafo unicum habet-> quaft n^ricornis dici poteH. Martialis degemino cornu licentii^poetica loquitur.cum alterum in dorfo ■potius tuberofum quippi/^mt noproprie cornufit. Taurum <iy£thiopicu ?mtfanias lib- v. ^ libr.ix.vocatr>nec apparet Ariflotelcm huius animalii fecijfe in fuiifcriptis mentionem. Huius accuratam def- gnationem curavimus exprimi ab icone in £s eleganter in^ cifa-.ex Hijpania nuperallata. Tradit aute Suetonius Au- gu(tum Imperatorem primum Populo Romano Tjoinocero* temfpecfandum exhibuijfe , quamvis P/mius hoc Pompeio Magito afcribat.Alterumhunchabethofem £lephas,cum cornu adfrxa limatofefe ad pugna pr^paret. d^ in dimi' catione cum Slephanto alvum adverfarii ut moliiorempe' tat. Samquepugnam defcribit quo^ Oppianus lib.u.de Fe- natione,ac exemplum commemorat Munflerus lib. v.Cof mographi<&,ubi Slephas a Rhinocerote victtisfuccubuerit. ^uodfiventrem hofiisfui nonprizoccupaverit Rhinoceros (ut f^itanus refert)probofcide Slephanti feritur, ac den- tibus tandem dilanratur.Hoc Symbolo ufus eli Alexander^ T>ux Florentinu^gener Caroli F.Imper.Roman. eo innuenst pro conquircnda nominis gloria->atque infuper ad Impera- toris fui exifiimationem propugnandam > magno animo fe nullum periculum fubteirfugere^ ^atque eamob cauf fam vel prAclaram vi6foriam reportaturum->vel ipfam etiam mortem fubiturum cffi^. nAfcriptum fuit di- {lum Hijpanicum^ 2^o n bvelvo sin vincer,/^ eH^non difcedamfine vicioria-,alludens ad verficulum Martialis :
Rhinoccros nunquam vi^us abhoftercdiC'
VIM
13
F,
V I M S V S C L
T A T I R A.
T^on temere cwcam virfortis fertur ad iramy Jujl/n/ed tndigne Ufm in arma ruit^
'S '
T^HINO-
i^iNocEROTEM mjl admodum irrltatum aci iram provocari , d^ commotum ilUm digre deponer^-, Vierim in Hieroglyphicis annotatt unde excandefcentiam vehementem.fosi len^ titudinem irafcendi.per hoc animalveteres ex Oro indi' c^Jfe refert. ^uod etiam ex M^rti^le colligitHr^c^ui hoc de eo epigramma> comfofuit.
Sollicitant pavidi dum Rhinoccrota magiftri,
Seque diu magnxcolligitirafera;. Defperabantur promifsi praslia Martis,
Sed tamen is rediit cognitus ante furor- Namque gravem gemino cornu fic extulit urium,
laftat ut impofitas taurus in aftra pilas.
Sic (^uoc^ue viri fortes ■>nifi valde irrit^ti-, ^alic^u^ infgni injuriafimulMi-, non cito deponunt animifm mo^ derationem ^fed ad juflam indignationem nimium fro- vocati , tandem fefe ficrius incitant , d^ egregie virts ex' hibent. ^uemadmodum autem eimmodt heroicu6 impe- tusin magnis viris merito locum fuumhabet^ac laudem quoque meretur t fc abso^ue dvscrimine non ubique imi~ tandi funt ^fedfotius aureafententia ante oculos haben^' da , .^j o MAioRjEo PLACABiLioR. ^u>oddi6ium CL' Vir dr J. C. D. Nico/aus Reusnerus in Sjmbo/is Impe^ ratoriis,pro/ixe expiicat. Et Euripides prdc/aremonett etcnceiv <rcd(poovet im^yimAV, etvctf 'SsrCSS (^^a ctv^)pog,id ef/fi-'' pientis ejfe operam dare ut moderate indu/geat irA. Ver- fus autem integri,undc h^c defumta funtf/eguntur apud, Virgi/iumde £nte//oUib.v. ot.^neid.
At non tardatus cafujnec territus heros Acrior ad pugnam redit, & vim fufcitatira.
NIHIL
H
r i
NIHIL DECEN-
T I V S.
^rovida magnanim£^ adft prudentia dextvAy ^ic mihi qm rerum^ulchrior ejfe c^ueat f
'B 2
TjEIL
Fk Leonem.d^nim^l generojum d^ vaiidumf tamfacri quaprofanifcriptoresfortitudinem ^ robur exprimere voluerunt ,fcutiferpens \fuit typusprude'ntidi d^ intelligentiA.^uapro- J>ter Albertus Baduarius Nobilis Venetus Leonem.cui cir^ ca collum ferpensfuit circumvoluta,ofendere voluitfor- titudinem femper ejfe cumprudenti^ conjungendam.ad- diditque grdcam infcriptionem , OTAEN KA0HKO- T £ P o N , /W eH , nihildecentim necprjiclarius. Officium enimprudentisviriesi.ut Ariftotelestradit vi. Ethic.Ni' comachi : ovya.<^ tic/!.Koog (^aXivatc^J^ -^gg^m kvloo A^^icttig^ cvf/,(pipov'Q.,id eHipoffe recie in medium confulere de iis-,qu£ fibi ipffunt bon^L fic utilia. fdem autor s.Sthicorum 'vult uvJ)>^civ eivcq jXi^niTyiQ. 'zsk( <poQii y^ ^f)pyj,Fortitudinem ef fe medium inter metum ^ confidentiam. '^nquamfen- tentiam eleganter (^ breviter D. Bernh^rdus Lib. i. dt^ Confderatione^ , Fortitudinis matrem vocat pruden- tiam , d^ addit paulo posi. 'Bonus circuitus eli,jijufticia, quArit ,prudentiainvenit,fortitudo vendicat,temperan^ tia pofidet , ut fit jufticia in affeclu,prudentia in intelle- ^u,fortitudo in effeciu,temperantia in ufii. l^r^clare^ £tiam Demofthenes in oratione funebri,ci7rucn^.g,ait , "h^nijg "^X^ ^^^ A*^" ovviaiv » vn^ctg 3 kvd^etciv, ^^ r^ fxiv aoKijicoL^ ^td^ 77 Tr^oLKJiov k^ , tJj 3 (T&ili.^. Vniverfe virtutisprin- cipium quidem effe fapientiam ,finem autem fortitudi* nem, ^ illam qu& agenda funt exvlorare^ -, hanc ve- rotiteri.
NEC
fi
r 1 t
NEC C^SVS
C E D A M.
7iunquam-> cApi. licetJinquit cmis Ind/^ leonem. 2{ec licet accifusfacia decorft bonm.
'B 3
IDl
E canihm Jndicis (quos Artfloteles dr Vltntus ^^firibunt e» cane c^ tigrideprocreari)plures apudveteres autores hijlorid leguntur. *T>io- dortis Sicuj^,^ Strabo lib.x v.commemorant duos canes Jndicos mirA ferocitatis Alexandro Magno a> T\£ge JndiA Sopithe fuijjc donatos. ToUhx i;ero unum tantumhuim generis a Poro Rege mijfumfirtbit. zyElia- nus > ut c^ Curtius , quatuor eitamodicanurn meminit,cb* multa de illis in medium profert. Omnes tamen in hoc confentiuntiijlis catiibus Jndicis natura prA aliis ejfe indi- tum,utJJ>retis antmalibus minorib.leones inprimis petant» atn^ tta obHinate retineant,ut fibi crura fotius-^nullo cla^ more edito , abfiindi patiantur , quam feras dimittant. Non aliter virifortes (^ virtuteprAflantes,nihilnifi o^uod honejlum ac laudabile esi > conjlanter fibi imitandum (^ confervandumflatuunt •> atque ideo pro patria,pietate^ ^ fut nominis fama pugnare conJianterfludent,atqu(LJ pro iisdem vitam denique profunder^ > non dubitant, ^ojfet autem ( meo jttdicio ) non inepte huic piciurA quo- que accommodari hemiflichium iflud Virgilianum ex lib. jiii. <iy£neid. cJTfENS immota manet. ^uamvis hac ctuocfue inparte cautio adhibendafit,ne nos (quemad' modum Cicero i.de Officiis monet ) ojferamus periculis (ine caujfa , c[uo nihil potesi ejfejiultius , atque ideo tales homines temerarii dr imprudentes a GrAcis uno vocabulo mminantur pi-^^oKtv^cwot. St Ciceropro Rofiio Amerino hi-^omiiujUv projeciam audaciam nominat.
AD
V l J h
A D M E D E.
L A M.
'Jffifui esi morhi medicm leo : vos quoq^ne Reges zAffematores pe/iite Jpome maloS'
<<£gro-
^GROTANti Leoni Stmmm comeflam Jin* gulare ejfe in morbo remedium,Plinim-,zy£lia-' nm^d^plures aiiiperhtbe?zt. Orm uero ^gy- ^pimrefert Leo?zem febricitantem.nam illtfe' bris c^uartana (JiPhiU Grt&co autorifdes eH adhibenda) exifiimatur effe familiaris->fimia folere vefci.d^ illim efu convalefcere^. zAriftophanes in Ranis ajfentdtores dr •pdrafitos ^'/ly.om^-^Kng, idefi,popu/aresfmias,quia/iosJuis Jraudibm decipere confueverunt, non absre vocnt. Con- ftantinm vero Imperator ,fecundum Aure/ium Vic/orem^ tineas ^forices pa/atiinominare fo/itm eft,quosfaneprin- cipesd^ potentiores funditmex fuo confortio removere^ ata^ extirpare deberent. ^uodfi facerent,tum demum ad fanioremftaturegna d^ Refpub.pervenirepojfent. £luare etiam Curtim htftoricm adu/atorem perpetuum regum ma/um appe/lare non dubitavit •^cum eorum opes Jkpim pejfundet S" evertat , quam ipje etiam hoftis apertm. Et *Bias apud Tiutarchum rogatm , quA nam bcftia omnium maxime ejfet noxia , Inter Jeras, rejpondit, tyrannm^in^- ter cicures adu/ator. Tierim ex Oro Jupra indicato , aiiam etiam ipfi fignificationem attribuit , nimirum hoc Symbo/o dec/arari hominem , qui fibi ipfi mede - ric^ueat. Vnde Docfifiimm Confiantinus Landm Com- p/a-ni Comes , in exp/icationibtis Romanorum c^uorundam nummorum , Leonem cum Simiain ore^ , addito dicfoy Si^i ipsi SALVS, pro Symbo/o habuit , innuens Jua docirina ^ virtutefibi inrebm adverfisjacile remedium ejje Gomparaturum^
MAGNOS
r?
1 X,
MAGNOS VANA
T E R R E N T.
^tlon eFi Ingentis vis expe^w/iatjinoris, Sic^avet infeJtofercitMs igne LeOi
Zeo-
^ONEM j quantujmjis animal ferox , P//- rtiH6 fcribit circumadfos rotarum orbes , c^ cantm gallina,ceorum , cf" om^iium ma^ximc^ [^ ignestimerc^. C&terum quod ad^rimum at- f^ue tertium attinet iremitafefehabere r.e.rumNatura- lium fcriftores ajfirmiint ifecundumvero de gallinaceis nonnihil adhuc effe controverfum videtur. ls(^m noflris temporibus i?i aula, Serenif.Principis Bavari^ Monacenfl unm ex Leonibus-,miris fhltibus in vicinam cuiusdam do - mm aream fefe demifit , gallinaceorum cantus aut clamo - res nihil reformidans , atc^ue ipfis una cumpluribus galii- nis devoravit. Vt igitur ignis fubito c^ fine caufik Leo- nem perterrefacit , ita videmus potentioribus vana (^ua- dam d^ abjecia terriculamenta ( GrAci /ulo^iu^oAvkmck, vo- cant )fipe objici,o[UA ipfis nimis alioquififie ejferentes ter- reant c^ in ojficio contineant. Sed d^ alii plurimi ex igno* rantia quadamfipe metuunt non metuenda^ut elegau'^ tif^.verfibus exprefiit Lucretius :
N am veluti pueri trepidant, atque omnia csecis Intenebrismetuunt, fic nos in luce timemus Interdum nihilo qu^ funt metuenda magis,quam Quaj pueri in tenebris pavitant,finguntque futura. ^drianu4 Junius vir "iitSk^paulo aliter hxc explicat% ata^ hoc indicari vult->irA effi quafimalagma Phtlofiphiat ^ vehementifiimi affecius impetum non meliusfiedarit ^uam huius conftderatione-> ac inprimis meditatione ccele- fiisfiapientiA->quizfacis inftar m^etem noftram i//uftret,at^ regat. Cuius verfius ifitf^t^M^ hic quo^p/acmt afiribere» Getulusleo nonfic aliudquammetuit Tsedam flammivomam,qua rabies Iseva cadit. Sidit trux animus vel facibus lucifcris Coeleftis fophije, aut fupphcii terriculiSt
- I R A M
j8
X.
IRAM PRVDEN.
T I A V I N C 1 T.
Si licet ohjeBo pigulo tra^are leonem->
^uidtmdem eU, iram nolle domare/uam ?
C i
tx/l VNT
7v N T Leonem-iinjeBo capiti p^/iio,quoJlattm
acies oculorum illi adimatur-, usque adeoferi-
tatem fuam deponere^, ut etiamvinciendum
fe homini pr&beat. ^uam rem Vlinim libro
VIII. cap.x V I. annotavit->perhibens omnem vim in oculis
confiflere- ^ua etiam copiofe referuntur a Plutarcho in
-prMeptispoliticis. Tiemo autemhoc £mhlem(i(meo judi-
cio ) melius explicuit ipfo T>. Chryfoflomo in Homilia ad S.
iJVLatthdum i 1 1 i. hoc modo. Leonem quidem mitigas
reddisque tradiabilemfurorem vero animi tui omnipror'
fu4 efficis leone fiviorem. Tonamus iram quoque be^
Jliam eff-J ■> quantum igitur ab aliis erga mitigandum
leonem fludium datur -^tantam tu ergairacundiam im^
pende curam ■> d^ effice huimmodi cogitationemmitemac
manfuetam ■.fiquidem h^cfera ^unguibmfivif.arma'
tur ac dentibus.Nif i/lamfelicite manfiefeceris,cuncfaf'
mul dijperdet ac lacerabit. ^uidam generalim afcri-
bunt y SvPEKAT soLERTiA viRES. 7\(am validifi.-
fna cjr robufiifima qu^que ingenio drprudentia tandem
njincuntur. £luem locum communem egregie traciat Op"
fianus lib.w.Halieuticon.
SEMPER
ip
X L
SEMPER IN
M E T V.
t/irduajunt cutpis commijpi negocia curdi
Fac animum mc^ue habeat folUcitudo tuum.
C 3
J
LI.V'
Z L V s T R I s s.Prmceps laudatipmd!, memoriA 'Rodolphm Anh^ltinm , ex antiquij^. Afcania \ (iirpe oriundii^i, cum multisprxcUris victoriis tam in Vngarij^ c^uam Geldrifi celebre nomen Jibi peperijjet , taitdem in Italtj^Jub Maximiiiano Primo contm Venetos claruit.atq^ue utilem oper.nm illi nav^vit^ tfLndemj^ VeronA(ut famajert^venenojuit e mediojubln' tus. Hic igitur prdjiantif. Princeps injuisftgnis militari- bm cur/^vit depingi , virginem timide leoni cibum expa- tinaporrigentem-,addito Germanico dicio , y^ l 1 2 1 1 t i n 5 0 R G E N, cui (^uidam hoc addidit dijiichum^ Nuda a prsfidJis ego virgo miniftro leoni,
Danda opera eft magnis,fed comitante metu. ^uo oflendere voluit,viros prudentes,quibus Reipub.cur^ eli commiJJa,inperpetua verjkrifelicitudine->c!:riiberaiem metum nunquam deponere debere , ne fcilicet aiiquid ne- ' giigenter aut temere ,fecundum Hippocratem,committati quo potentiores offendi pofint. At^ huncmetumPiatoiib, 1 1 1. ac.v.de legibus,piurimumcommendat ,pudorem^iile adjungit comitem tanquam cauffam omnis honeflatis,ac p>r£tereain diaiogo Suthjphronefive 'zs^ ocna oflendit So- crates, non recie dici a Stafimo Cyprio , 'iva, yS ^i^^Xv^a, kc/Ij cu^cog,id eFi,ubi timor,ibi drpudor,fed potim,ubipudor,ibi timor. £B enim aiim quo^ mettds ferviii6,quifemper cojHn' ifuseH cum odiofecudu Snnium ex Cicerone 1 1. de Offtciis. Quem metuunt oderunt, Quem quisque oditjperiiffeexpetit. Admonet etiam hoc Smbiemapotentiorum javore (^gra- tift caute ejfe utendum, cumfape levi de caujfk- mutentur, Gratia fortunam fequiturveluti umbra fereno Sole aliquod corpus,fol occidit,occidic umbra,
NIL
29
X I t
NIL INEXPLO-
R A T O.
7> c^uoque ferfentumjitmnt m^Ad fecl^ferarunii 6xplora (jr cmtus tetra. venendfuge^.
Sa^pi
y£pt admir^tiis fum-, c[mjiat (^uodin tant/i hominum indefejjo jludio invefigandi etiam in remotif.regionibm u^rias res incognitasy mkiltamen adhuc certi 'vel perparum exflo- rati haheamm de ipfi Monocerote fic proprie di£to-,cum etiam apud veteres autores de illo v/iria opiniones repe- riantur. St (^uamvis alia plurima animalia, rara Ro- mani populofiectanda exhibuerint , apparet tamen ex hifioriis hoc animal nunc^uam illos ofiendijfe. £si autefn hoc Symbolum defiumtum ex veteri nummo , e cuius un^ parte Monoceros confiicitur ■> cornu in aquam intingenst exaltera inficriptio , N T 2 A m N , ideH-, NyfizorumJndiA nimirum populorum. 2{otum autem eFi, trihui huic cor- nui hanc peculiarem vim d^ proprietatem , c^uod contra pUraque venena fit admodum ejftcax^unde quidarn per- hihent ^priusquam Monoceros ex aquis impuriorihus,quas circaajpides dr alia genera fierpentum ac venenatarum befiiarum fiabulantur-, cornufiuum in illas immergere d^ quafidepurgarejaluhrioresque reddere. ^uafimilitudi- ne docemur-,heneficio fiapientidata^ laudabilis do^rin&,in rehus dubiis ac periculofis , pojfe nos omnes dijficultates dr remoras-, qu£ a virtutis d^ honefiatis via avocant^remo' vere^d^ malaa honis fegregarc^. "Bartolomeus Aivia" nus T>ux militaris Venetm , aficrihi curavit infiuo vexillo, V^ NENA PELLo, tnnucns fie infiar unicornis noxia df venenata animalia fiugantistfiuavirtute hellica contra" riarHmpartium hofies ejfe cxtirpaturum.
HOC
Sl
XJII.
H O C V I R T V-
T I S A M O R.
Suem non vtncat amor cafid virtutis (^r ardorf VirtHstantafoteU^vincat ut illaferam.
2>
Tri-
I^ M V s quod ego Jciam inter fcriptores non
adeo antic^uos huiii$Symbolic£potitis quavera inventionis huiusautor esiJohannesZet^s in libro va,riarum hifioriarum,qui vixit cir^ ca, annum a> Ch r. i s t o nato m. d. l x x v i, Jdem poHe^ tradiderunt Albertus Magnus dr alii. Jfidorm c^uidem autorTet^ multo antiquior lib. xi i. Etymolog. capit. 1 1. fcribit Rhinocerotem amore virginis denudatA ca. Vi' detur autem Rhinocerotem cum Monocerotc^ ( quod e^ aliis accidit )per errorem confundere^-, cum magnum in* ter hasferasfit discrimen.Hi igitur lA^v^^XoyhTtgfcribunt* unicornrm odore ^ amore cafia virginis captum^omnife' rocitate depofita , adeam accedere,caputque in eimfinum ponere^iatque tandemfimno obrutam capi. ^uam alle- goriam Gesnerus putat inde efie natam,quod rerum Na- turalium autores firibatiunicornemfiii generisferas quo- que hofiiliter perfequi , nec aliter cum fcemina afiue/cere^ nifi Ubidine fiimulatam. Typm eli cafix c^pur^ vitdyqua- lis inprimis virginibm convenit-,qu(& nonfolum hominibm moderatis fummopere probatur , fed etiam aferociori- bm magnifieri, d^ adfe amandum allicerefolet. Sic apud Senecam in Herculefurente Lycm quArit a Megara^ an* Objici feris monftris virtucem pucet \
^UA refi>ondet : Virtutis eft domare qu^ cunfta pavent.
^^nnuUis potim placuit aficribere adhanc pi6turAmi
r^IRTVS SECVRITATEM PARIT.
^Aliismt€m% Optima insignia.
PRE-
22
X J 1 I J.
PRETIOSVM
Q_V O D V T I L E.
Commoda qu£ eFiuJunonfama, respretiojk eli. Displicet h&cpaucis-, atpUcet ilU magis^
'D 2
Vi
T corntt Mcnocerotis nonperfe in tantopre" tio h^betur ,fed propter iffim contra venen^ efficacitatem c^ utilit^tem defideratur , ita monemur in univerfii vita^non opinione nuda &^imationisfiolummodo ,fied experientiii d^ ufiu cun^a efife perpendendi^ j cumnihilfiit inpretio habendum-, quodnon etiamfit vere utile ^ fiu6iuofium, ^uppr&cepto admoni' ti , merito etiam diligenter fiumtus temperare ac metiri debemust quam enim multis ( fiecundum Socreitem fi>pud Tlatonem)inutilibus (^fiuperfluis quoque c^rerepofiumm? prrfertim hoc noflro fiuperbo atc^ue fiumtuofiofi&culo-,ubi CO' pia rerum non adeo necefif^nriarum-^^effufiifiimi luxmpro- dig^lit/nte pafiim omni/^ , qu/^ publice (^ua> privatim in peim ruunt tpaulopoli ( ut timendum) prdcipitem cafiim allaturfi. ISl^maurea iflafiugalitasiquam^^ciaxctXov csdpuv i{gLf "^iqoi)) (^ii\<^[A.oLruv Sophocles nominatad eH-,ma' giflram confidiorum fiapientum ac optimorum confiiliorum, pafiimfiernitur , atque e mediope//itur,e contrario autem creficit w^AuJeA^Jat (juxta veterem CrAcum ficriptorem Ec- phantem citante huncStob^o^fzyjT^p -^g cocpcKnug.kvr^ ^' t^j vQpi(^,s^ kg Tcov cv av^pcoTruv Kanuv nc 773?iKcc,id esi,Luxm ^ profiufio eli incontinentiAma,terthuimveropetulintia,ex qua muita mala hominibm enaficuntur. T>eficribit hoc Embiema CL.vir Joannes Sambucm,drfiktis magnas vi' res tribuit cornui Monocerotis , de quo aiibi, Deo vo/en* tetinpecu/iari commentaric/jccuratim diffcremm.
T V R B A-
*3
X V.
T V R B A T A
DELECTOR.
Turbat aqtmmjittem cumvult hmrire Camelu^t Sicpacem ex beUis^c^ui Ittcrafcedajitit,
"D 3
CkVLI-'
Si^MELORVM duogenera reperiuntur apud ueteres.priRfertim Ariftotelem lih, 1 1. de hijlo- rifL Animalium -, d^ Plinium lib. v 1 1 1. caf. XVIII. BAcirianum nimirum Jive Afmticum^ (^' Afric^num » ilU hin/^ , huic fingul^ tuhera in dorfo ha,- bent. Hoc iinimal(ut Flinii 'verbis utar)ftim ^ quatri- duo toler^tJmfletura. cu bibendioccafio eft (^inprdteritit ^infuturum-, obturbataproculcatione prius ac^ua->aliter ■potu non gfLudet.^uamproprietatem 'tAE.lianus (^uo^ Sle- thanti dfcribit •, cui ac^uam claram (^ nitidam ejje ini- micifiimam ait. EundemprofeBo admodum homines in- duieti , ac turbulenti omnia propter Juam utilitatemper- 'vertunt , tranquiliitatis publicA hoftes ( c^uorum utinam hodie non tantm extaret numeru^) (j^ui omnia fua confi- lia d^ cogitata €0 dirigere ftude?U , ut alios inter fe com- mittanttac bella non necejfaria excitent. Etfeimus noftris temporihus callidum opuendam ducemmilitiirem crebro folitum ejfe dicercj, non nifiao^ua hene turhata pifeatio" nem effe uberem. ^e hoc apudjovium talis legitur hjfto- ria. Virginius Vrfinm ftrenuus nlioc^ui bellator , contra, aliorum fententiam, etiam fiiorumgentilium,quo tempo- re quafiuniverja Jtalia contm Gallos conJpiraverat->ni- hilo tamenminus ipfe caftra Galiicafequi maluit. ^Atque ideo hoc Symbolo ufus eltcum Gdllica fententia , II me pLAiTLA TovRBLE, mihi turbida placet ,fed parum extitit ipfi-m conatusfelix-, nam in ifto hellogravifiimo ob- fejfus AtelU , in hoftium poteftatem pervenit , ^ tandem in carcere Caftelli de Ovo Ne^poli juftasfuAtemeritatis fosnas lH€ns, miferc intmit»
N I L
24-
X r i
N I L V L T R A
V I R E S.
'X^e nimium imprudens teneris impone Ucertisy 6t fortemJlernH?^t fondera iniqu^ virum^
/nter
2(j E R aliof proprietates Camelo hsc quoque afcribitur , quodjponte in genua frocumbens ( Herodoto etiam lib. v 1 1. tefie ) vel Jefionem recipiM ■> 'velMiudonm conveniens admittat. tumo^uejuflumfrrcinarum fondmfibi impoftumfentiat-» rurfumfefe erigit-, & aUcriter frogreditur , ubi vero ni-- mium fefe oneratum animadvertit •> aut fuccumbit aut abjicit impofta. ^up monemur in omnibm rebus effeme- diocritatem auream obfervandam > namfecundum Poe- tam>
Qui fua metitur pondcra, ferre poteft, Jdemc^ue nos docet Velphicum oraculum , 79,fA,i]^h ci^v , quod Terentius ita expofuit :
Apprime in vita utile eft,ut ne quid nimis.
tyfc nofer Hippocrates in Aphorismis non minm grauiter auam breviterpronunciat. Omne nimium eU Natur& ini- micumyCj^uodveropauUtimfit tutu. TrAterea hoc Symbo^ lo docemur ^nihil ultra vires temere ejfe tentandum^fed Horatianumfotim ifiudmeditandum^
Metirifequenquefuomodulo acpedereflumeft. HyPpolitm CardinaUs Sfienfis Senior eo quoque efi dele6tar tm cum infcripione Hijpanicay 2(_p n svefromas de lo QJEPVEDO. T^nplmquampoJ/umto/erabo. Vel Ta ntvm qjtantvm possvm, ^Alii univerfalim afcripjerwnt. *2^ationabile /mperivm. Stextant ^ermaniciin hanc fententiamrythmifatis concinnit lat) auff mcitt Dvucf /^ap ic^ i^crmag/
NEC
^s
xr 7/.
NEC M E T A
NEC ONVS.
Sterntt humuimmenfum quodfondm iter^.Camelum-, Sternitur haudfortis laudis amore labor*
Txi-
Z I N I V s lihrnfyiptscftatojnqmt de C^melisl Velocitas inter equos ^fedfua^cuique menfura^t \fcHti ^ vires. 2yVc uLtr'/^ affuetumprocedunt iter , necflus infiituto opere recipiunt. ^upcL Symbolum cu7nfriore non m^le conuenitiacontrariofenfi defumtum. ^uamvis vero alii adfuos amores 7wn tamen inhoneflos accommodj^rint->indica,ntes nulla^ratione afto fropofto fefi /^bHerreripofLj.tamen adalias omnespra- claras acliones > invi5to animo conflanterL profquendas C^ abfilvendas , recte hocpoterit quoque tra^nsferri. ^ua 'virtus gr£ce proprie vocatur (piXoTnvictyideB , induflrid ^ amor in laboribus capefendis. So Symbolo ufus efi FeJ}^- faftus GonZag^ Dux Sabioned^ , cum di<^o,J v v a t e m- TA LABORE GLORiA. ^^uo indic/ire voluit tfe dies noBesL omni cur/^ in hoc incumbere , ut exfludiis d^ labo' ribus fuis pr&claram laudem acgloria^macquirerepofit* cum gracum proverbium quoque idemfubjiciat ,okt^ Tn- Vis ic\i(^. 6x Uboregloria. 6t Xenophon Kvpa TmfSeioe^ lib.u elegfinter hoc quo^protulit,cRnicii^i^ei j? %[^vi r^g Tjsvag Tca oLPxovli, id eH , Jpje honos leviorem fdcit Imperatori Ubo- rem,quem(idmodum Cicero efl interpretatus.Ac extat eU" gans ca>rmen Cla^udifini in 6pitha>l(imio Honorii , quod ojiendit laboris impatientem ad virtutis culmen nofifGen- derz^^nec eius optatos frucfus capere^.
Non quisquam fruitur veris odoribus, Hyblajis latebris nec fpoliat favos, ; ■ S.ifronticaveat-,iltjmeatjrubos, t
Armatipina rofas,mella tegunt apcs.
D I V E R-
»>"
26
X r 1 1 h
DIVERSVM COR
FVSA GENVS.
Cernis ut inconcmnam hahethacfera longafigur/imi ^uicc^mdagmtjiultijmlhahetharmoni^.
E 2
C h ME-
^MELOPARDALis CrACC ac Latlne di6ta , ty£thiopbm Nabis , Ara,bibm vero ac Turcis Zurni^fa.unde uulgare Girapha nomen,puta^ tur apud Faufnniam in Boeoticisjive libro i x, ejje Camelus Jndica. Tlinim Julium Cdtfarem primum %omiii in Amphitheatro ludis Ctrcenjibm Jpe5landum hoc animal dedijfe Jcribit-, quodDionlib. xlxii. %omanAhi'' Jior. confirmat , ato^ue ibidem Camelopardalm accurate.^ deJcribit,quemadmodum dr Oppia7im 1 1 1. Cyneget.Stra^ bo ac HeliodoruSid^ inter recentiores Petr.Be//onim iib. 1 1. objervationum Juaru.quam antepaucosannos Germania cjuoa. vidit.Strabo itb. x v i.propterjuam ajymmetriam d^ partium inconcinnitatem nihi/ i//i ce/eritatis tribuit , ac fioincyi[j(,(ipotim eJfedicit.Fnde Horatim /tb. 1 1. epiflo/. i.ad ^ugujium Jeciti
Diverfum confufagenus Panthera Camelo. %e6fe autem hac fimi/itudine i//inotantur,quiomniadi' cunt nje/ faciunt flu/te ^ confufe , nec ti//ibifbi conjlantt fecundum uftatum verfcu/um,
Difsidet a cun£tis libi qui contrarius ipfi eft. fiAtcontrain omnibm rebm commendatur verm ordodr kvo^rifjcoozwy} ac harmonia mutua , de qua P/utarchm in co- mentario de Mufca ijtcjuit-, 'olt q c^^vj) 5/ a,o/n,ovict ks^ ^eiov 2i ^
vtct, tL/j Cpv<nv tx^^' ^"'^" ^ v.ct.Xlw y^ huiA,ovict>v,id eB,por' ro autem quod Harmonia resft divina , veneranda (^ magnasArifloteies P/atonis discipu/m his verbis cofirmaty Enimvero Harmonia reselt coe/eflis-,eim^ 7tatura divinat (jrptt/chra atg^ admiranda. ^udi tametf autor ad Mufi- cam tantum eo in /oco referat,tamen de omnibm a/iis quA re6le, \vc^^[A,ovcog Kgij h^^ id^iv^ut S.Apoflo/i verbis utamur) reciedict poterunt* C V R-
'7
CVRRENTI CE.
DE FVRORI.
^uUfuror efi caco temerefe ojferrefurori f Cede-,^arum exJpeBaiUec moraivictor eris.
E 3
Vkvm
%jv M "^ TZi^ o^uv tJdeli, a montanis locis in ^uib.degit ■, fecundtim Jfidorum.nomen accepit^ quem in Hercyniafylva Jul. dsfar Itb.v i. d^ p bello Galiico reperiri ait, (ir multa de illo Sra^- mus StelU in librode origine BoruJJorum enarrat. Plinius lib.viii. cap. X V. fcribit exce/ienti vi ac velocitate eJJLj Vros,cfuib.imperitum vulgus Bubalorum nomen impofuit* eyiciftter alios Mimjlerus in Cojmographia, ubi defcribit 'Borufiam ■> adeo ejfe feroces perhibet,ut f avenatoribust quifosi arbores latitantitelis ^ jaculis petantur atque^ vulnerentur , adeo exardefcant in iram c!r ejferantur^ pr&fertimfi fenferint fe eJjefauciatos,dr hofiem ulcifcine- queant » ut crebriore in arbores impetu facio-,tandem f^ quoque conficiant. Sicfurores d^ impetm validi etiampo* tentiorum, qui nullo co?ifiHo innituntur, arteacprudentia, fdLpe declinantur acfianguntur, cedendo quidem illis tem- tefiiva^-, dr in tutum locumfefe recipiendo : id^ Ovidius quoa^ monuit hoc diHicho lib.i.de remedio amoris. Dumfurorin curfu eft,currenticedefurori, DifFiciles aditus impetus omnis habet. eAc nota eH Horatiifententia lib. 1 1 1 1. carm. Ode i ii i. Vis confilii expersmoleruitfua. Oppianm quoque lib.v. HalieutichAC fecit^
T^oroVjOffsi' 7r^a,7ridci)V. ctA>t>? o uvif/,ioAi(^ ci^pcijy. JdeB, Nec robur tantum quantum prudentia prxftat,
Necfpecies,ftolid2eviresfine mente fati(cunt. 'K^ro autem hjtc duoconjunguntur. l<lam-,ut recfe aitt^* leritis MaxJib.ix.cap.x ii.mmio rohore membrorum vigor mentis hebefcit-,quajl abnuente natura utritisque boni lar- gitionem,neJupra mortaiemfelicit^temfit,eundem ^fa- pmtifi^&vaiidifij-efii^, M A I O R
ai
X X,
MAIOR POST
OTIA VIRTVS.
Ceu lufiris latitant uyjicrjua membra relingunt% Sic meditatur opus do^t^ in arte novum^
V K sos
Tls 0 s certo tempore Utitare mjhis antris,qu£ \ Ji non alii^ habere contigit,ex ramorumjruti' cum^^ cogeriefihifiruunt,impenetrfibilid im- bribus, molli^jronde conftr^ta,in quibu^ refi- dunt d^ priorum pedum fiuBu njivunt, eo^pngueficunt^ T^linius^Oppianus^t^lianus ^ ^Mi tradiderunt.Vnde et- iam Theocritus (pod\l^o(4(i^}(]dq-iideH,VrfisinluJlrisde'- getites nominavit. T^on aliter etiam ingeni^ vivida^, quo vlus recejfus ^ ocii interdumfibifiumut,eopoHea alacrius rurfiumfiefie exerunt omniao[ue peragunt,ficundum illud Sophoclis,
Solet enim remifsius agere vir magnu negocium tra£las. £luemiidmodu?n autem vitafiolitaria nimis, dr iftud Act- ^ QicoQot^( contra quod etiam Phtarchus eruditum com- mentarium confiripfit ) intempeftive ^ fineratione fim^ ceptum ,pr^fiertifn ab illis qui Reip. ^ Vatridprji aliis in- fiervirepojfiunt ac debent,nonprobatur : itaprofie6io homi- numdo^orum (^ advitamphilofephicam idoneorumfie- cefjus honefti minimefiunt vituperandi.^uod certe in hac infielicitate noftrorum temporum d^tanta animorum dis- traclioneprivato nemini vitio verti poterit,(pi\ov y^ Trug flg ccjoixisai iri cifiix.ifv y^ (pt?\.i^rijA,ov,ficu9:dum Gregorium NyJfmum,ideH ,Gratu7nenim€sI quodammodo triftitia affeciis locm Jecretus d^ Joiitarius. zAcprAcIara etiam eU Jententia Juftini Martyris in Spiftola ifta aurea ad Zenam d^ Severum^azwiXovli etTreiv , o JiXav ko Oi^^yiv^fxYiTs opccTa7n?iKct, fifjTi u}cMv ^^^<^i-Tc>). Vt autem breviter di- cam , qui bene vult vitfimperagere^neque videre,ne^ au- dire multajludeat»
NATV-
^
XXI,
N A T V R A P O.
TENTIOR ARS.
f/€rs polit,haudJingit,nafura utrumque mimfiraft ^uantum dijiidemtiindicathic catulus.
TlV'
Z- V T A R c H V s in Ithello 7^ 7^? «V t» m^va (^iXo^^yictg-iniulta de informi 'urfifietujcripjit. Cui etiam njlipulantur Plinius-,^liant^SiOp' pianiis ^r alti plurimi . Arijloteles tamen lib. v'i. cap.xxx. hoc diHinclitt^ explicat.Faetum,inquit->mini- . mum pro fui corporis magnitudine Vrfa edtt, qutppe quA minorem cato, majorem mure parerejoleat, nudum, c^cd* £^3?)C^ crurib .propemodu membrisq^ aliis indijcretu S" ru- de. i. c<,2^p^^ct)Tiv. Ac ipfe venatores nojtros ajfirmates au- diviiin utero captA Vrjk gravidjijuis membris nonnihil di- fiin^os catulos fefe reperijfe. Commenti autem huitis cauf frm prtzbuijfe quidam exiflimant catulorum ortu^s craf JlJ?imis fecundinis obvolutorum , qu/ts non nifi Umbendo diutiu^s mater revellerepoteH. Vfirpavit hoc Symbolum celebris ifiepiBor Venetus Titiantis,quo indicare voluttJn certis qutbttsdam rebtis Artem pltts valere quam Natti- ram ipfam. ^Mod quidem ut in nonnullis verum ejfe con- cedimt46,ficuti in arte p6toria ^fimilibti^iita inplurtbtts ftliis locum habere nequit , Naturam^ multo efie prdfian- tiorem quotidie experimttr. St Pindart^att Oljmp.i x, To (pua, K^a^TKpv kTnnv. Qnod a natLii'a eft optimum omne. tAlibi legitur aficriptum jI^tinam perpoliatvr, de operib. nimirum adhuc imperfecfis ^ adhuc abfilven- dis.^^up pertinet er-uditum Epigramma vetensamicimei (Jeorgti Bersmanni de Parthenopeo ficeffi Virgiiii, Vt nullo iMulis interpellante vacarct,
Parthenopes adiit ruraquietaMaro. Vrfaquc lambendo catulos ccu format inertes,
Cudebat vcrfus ilc policndo fuos. Afsidua doftifualimantcarminacura,
Et fub judicium fingula verba vocant. /•
SERE-
30
^
X X I t
S E R E N A.
B I T.
^mrvs curfaliant fluviis ^Jpes cert^fer^nielL Hac tu confifm.-pelle anirni nebulas.
T 2
CONSTAT
O N s T A T Vrfos fluvio interdum tempore,^ imhribns cadentibmfelerepotifi una, colludere d^ exultari ,'quaji prdifkgientes depuljis nubi- hus aurAfirenitatem ejje brevi confecuturam. Sicviri fortes& conjlftntes e longinquo fape inrebus fi^is adverfis projperioremfortunamprojpicientes^tantum ab -^ eH ut ^hje^ofint nnimo ac perturbentur^ut etiamjpe cer- tafibi omnia Utapo/iicemtur^ifiudHor^tianumcrebro apudfe meditanteSi
Non li male nunc : & olim Sic erit.
T^m fecundum Ovidium quoquc^t Nube foletpulfacandidusiredies. tAtque it/i fortitudinem cum prudentia> conjungentesy tanquam ducibus duobus certififacile confiquemur.ut ne- que in rebusfiecundis nimis nos effemmus^ineque in adver- fis dejperemus , quod eleganter B. Gregorius NaZian^enus his Gracis verfibus expofiuitt
Ne lidemultum,nevedefperanimis, lllud lolutosefficit,pefrundathoc, Hoc corrigenSjillud tcnens,reliquam finp Livorere£tius peragrabisviam.
Huc pertinent egregia firipta de TranquilUtate animiy quorum tam fkcri quam Vhilofiophici autores nonpfiuc^ fofieritatt reliquerunt^drin mmibus omnium verjkntur.
V I o-
il
X X I I t
V I O L E N T A
N O C E N T.
Vt f^vHS exitio eH Frfojtcfipe malorum
t/futorem ilUc^uemt visque dolus^ fuum.
F 3
'2)E
£ Vrjts hdc quoque Vlinim litteris tradidit i oculi eorum hcbefcunt crebro , c^^ua mnxime^ :/yMjpi f/^vos expetunt, ut convubismtum ah apibusos levet fnguine gravedinem tlldm. £t Soiinus inquit,nihil avidius quam melcaptant->atquz^ ideo alvearibus ubique infdiantur. lS{arrant autem ali- quando accidifL^ , ut Vrfus cupiens alvearium in quercti veteri invadere^ , atque inde melauferre,ita validepe- dem anteriorem in ramum fefe reflecientem impulerity ut inde rurfum fefe liberare neutiquam potuerit,(^hoc modo detentumd^ captumfameperiijft^.^ccommoda- bit fibi re6tehoc Symbolum quispiamprobm ac innocenst qui contra aliorum violentiam dr injuflitiam quifeipfes Jxpe evertere d^ in Juam perniciem ruere Jolent , prMer omnium opinionem conJervatur,quod Lucretii egregiiver» fu4 nobis Jubjiciunt,
Circumretit enim vis atqueinjuria quenque, Atque unde exorta eft, ad eum pl^runque revertit.
2^f non Horatius hoc prdciare expojuitt
lib. 1 1 1. carm. Ode 1 1 1 1.
Vis ingenii expers mule ruit fua, VimtemperatamDi quoque provehunt In majus , iidem odere vires Omne ncfas animo moventes.
Ludovicus Contilis injuis Italicis Symhoiis,veipotim ( ut
'vocmt ) Imprefis adjecit hoc diUnm. Sio. ^ioienta.
IN
^-l
X X I I IL
IN VTRVMQVE
P A R A T V S.
Terre jugum.juguluma^ dare.eH hos^ftm utrmc^u^^ Sicpmturha facit,grat^D £ o referens.
ex
X fintiquo nummo Julii CsfkrisJn cuius alte- rf[> parte bos adpicrijicia dejiinatm,jians an- te aram exprimitury cum injcriptione Jov i o p T. M A X. s A c R V M, . hoc Symbolum vide- tur habuijjefimm originem. Hic vero autor i/iius addidit quoque aratrum » cum hocanimalpotifi. adopera. rujiica exPedienda,aptum natum ejje neminifit dubtum. Vnd^ in nummis tkm Gr&cis quam Latinisper boves veltauros Coloniarum deductiones intelligebant -.ficuti quooj^ue rei fiumentarid fiuere infignia. ^uodex Varrone c[uo^ difici- musyopptda (inquiens ) condebant in LatioHetrufico mo^ re multaid^juncfis bobusdd eH->tauro dr vacca, interiore^ aratro circumagebant fiulcum. Hoc convenit in illos > ctui nonfiolumpetate ac religione^.ac omni laudabili do- cirina cupiunt excellere atque aliis praire ( quodperfik- crificium cum bove peracium ofienditur )fiedetiamaUis tluribus Uboribus Jficuti bosarans, indefiejfiofiudio homi- nibttsufiui ejfe atqueinfervirefiudent. vtAficripfit autem infrimis hoc Symbolum fibi ( ut Hieronymus Rufice/lus re^ fiert ) Onophriu^s Bonfinius Veronenfis ordinis Augufiinia- niCoenobita-, vir admodum iaboriofius^ut mu/ta tamfiacra> auam profianaficripta ab ipfo compofita tefiantur, inter qui£ prAciarum c^uoc^ue i/tud opui deficriptionis totitts Jta-- liA.adimitationem ?aufianiiZ->Strabonis (^ a/iorum confie- cit-, c^uodnuper ex Ita/ica in Latinam iinguam conver^ Jkm c^uoque extat & a p/uribus legitur.
TERROR
X X r.
TERROR ET
E R R O R.
Traudemjraude^ aftum nonfaltere dedecet npHv S^fe timore timor truditur»arte dolm.
Zi vivs
7v I V s lih. XXII. memorahilem hiflormm me" momt de H^nnihale in dnguftiis adCaJllinum a Tahio Max. cuncf/ztore inclufo, quem ipfum tiime7T altoquin prudentij^imum ducem mili~ tarem , mira arte d^ ingeniofo jlrategemate deceperit* commentus(ut Liviusloquitur) ludihrium oculorum Jpe- cie terrihile adjrujlrandum hojlem. Facesenim undique €X agris colie^as/fajcesque virgarum (^ aridafarmenta Jfr^ligari curavit cormbus houm^quorum adduo mi/iia fuerc^ , atque primis tenehris no6iis , accenfis cornibus armentum in hojiesijujfu ipfus,concitatumfuit, 'Jnterea illi qui ex Romanis ad transitt^ faltus infidendos locati fuerunt->circumventos fe ejfe exifiimantes, prdifdio excef ferunt: atque ita Hannihalex illis faucibus evaft,dr in agro Alifano fecurtis caflra pofuit. (tApparet ttaquc^ exhac hifloria inter pr^ipuas honi ducis militarisvir' tutes hanc non effe poflremam , utf quandof temporc^ locoque ac aliisin rehus hofli fuo inferiorem videat,neuti' quam tamenplane defperet ,fed in omnem occafonem in* tentu^ non minus arte d^ ingenio, quam aperto Martt^ adverfario fuo terroremfmul c^ errorem incutiat ,dr hocpa6iofe (^fuosincolumes confervet,dr ah omnipericU' lo tutosprdflet. Jn qua tamenparte nimis callida atqu o» multo etiam magis perfida conflia locum hahere non de^ bent. Vnde etiam apud Virgiiium lih. 1 1. t/£neidos ironi' ce potius ( ut quidam interpretes volunt ) quamvere ex fententiaautorisdicitChor£hu4-,
— — . Dolus an virtus quis in hofte requirat ? ,
M V T A-
X X V J,
M VTATVS
I L L O.
i-f
AB
Cornign ut htancLmfit amiBmfiondeiat inertem Frugivixfaaasm beneprejjii^s eat.
9 ^
*Tlv-
ZVTARCHVS /;; Sympojiacis lih. v i. cap.x. de t/iuro adficu manfuefa^o hdc litterisprodidit, Ec^uidem (piritum vnlidum c^ vehementem in ^^s^ fico exh/^lare-, cu vifmplane tefiaturt tum id cp de taurisfertur.fiilicetficuia/lig/^turf^ tauruetiamfero- cif.ciuiefeere , ta6ium^ admittere dr omninoferoeia quaft lnnguefcentt deponere.Jn acrimoniam tame arboris major fars caufk colUta efi.Tliniusvero lib. x x 1 1 1. r. v i \.ficuti Orus c^uocL.hocfotius Caprifico dfcribit: c^ quidem collo eo- rum hanc circumda,ta>m(ut pic^ura reprAfentat)mirabili ndturfi compefcere tauros mtiUt immobiles prdfiet. Cuius proprietatis caufkm delius Calcagninuslib.w quo^ invc' fiig^ye conatur.SicJrenumpetuUntia efifzpeadverfnfor' tunii hominibus reb.fecundis nimisfefe ejferentib. vel aliis 'vitiis impune indulgentibus-, dr idem quog^pr^fi.it dociri- n&fanioris infiitutio, d" ^dvirtutem achonefiatem ajfue- faiiio , quibus animi hominum effrenes ad modefiiam d^ mdnfuetudinem reducunttir , quod pr£cUre Horatius lib.i. epifi.\-^d Mecoeni^temfubjecit his verfibusi Nemo adeo ferus eft,utnon mitefcerepofsit, Simodo culturx patientempr^beataurem. ^uifimiliter lib. 1 1. Serm. Satyra 1 1 1. introducit Polemo- nem Athenienfem perditA luxurtA adolefeente, qui ebrius dr coromitus forte ingreffus fchoUm Xenocratis, cum Phi" lofephus hic acriter deindufirin effetinluxuritinve^us^ coegit pcenitentiO' du6tu orationefua Polemone,ut depofita prioremala vitaphilofophiAferiooperam daret,qui etiam eidem XenocratipoJieafuccefforfuit datu^. Ait aute poeta deipfo — Potusutrlle^
Dicitur ex collo furtim carpfifle coronas, Poftquam eft impranfi correptus voce magiftri.
NEMI-
3S
X X F I L
N E M I N E M
A D M I T T O.
Solfi4 opltna tenet bospafcu/*,farta tuetur^ Th quo^uejk dotesfilus habeto tuas.
9 1
•Sos
nf^^^ Os dicitur taurtds cajir/itHs.hoc modo tam acL £^64^ opera rujiic^ (^uam adfagina, magis idonem-, '^Bj^ a^^«? Plinius etiam nominat focium laboris 0,- f&^^^^h griq culturji. Et Ariftoteles iri Oeconomicis /35ir uvTi oiKiTiS Tis 7iini<nv ^vaj{ : inquit,id eHXoco fervi bovem effepauperibus. Terhibent autem boves ferociores dr ma- ^is generofos hoc ({uo(^ habere proprium , ut inpafcuis d^ pratis quempiam locum peculiarem occupent, nec aliosfa^ cile admittant. Ac defcripfit graphice huimmodi boum impatie'ntium confirtis pugnam Oppianm lib. 1 1. Cyneget. Vfiis autem esi hoc Symbolo Rex Volonid Stqfhanus Bato- rius magnanimus c^prudens admodum.nec non litteratus Vrinceps-.fatis quidem appofite, cumpafcuisfimulcr bobus ifia regio abundet , non obfcure innuensfe adRegni illim pofiefitonem-,magnis laboribus (^periculis acquifitam,nul' Lumfacilefocium effe admiffurum , cumfecmdum Thys^ Jiem apudSenecam,
Non capiac regnum duos.
St aitbi apud eundem. Necrcgna focium ferre,nect«d^fciant. Jdem^^ Lucantis affirmat lib, r. Nullafidcs regnirociis,omnisque poceftas Impactens confortis erit. Jllufirifi. Trinceps Maximiitanm Sfortia Bux Mediola- nenfis , eodem Symbolo deleciatiM esi , cum inficriptione^y {JHe l I o ?v a qj/ ae r o ; y olens fignificare forfitan ■>fie in- fiar bovis-, inpafiuisfemper opttma qu&que quAretis d^ fie- ligentis , confiliis quoque melioribtts ^ prudentioribu^s cu- terefiuit quidam tamen opinati fiunt->tacitehoc Symbolo €tm imutjfe ,fe adhuc regiomm adhuc uberiore appetere.
TER-
s(f
X X r T r r.
TERRESTRIA FLA-
MINA VETANT.
T^ff' remoratur equum vls ventiajjurgere in auras-, Virtutis nec fors /^J^era tardat iter .
7n
T^mtic^uis numismatihus eo[uu4 ad currert' dumfe incitans ,fummam rei celeritatem (^ aldcrita^tem Symbolice exprimit. Mo?ttis vero afcenfm accUvior (^ ajperior , virtutis iter dijfictle quidem , quo tamen ad -veram gloriam tandem ferveniatur->denotat. Venti autem proce//of equi curfum remorantes , omnis generis adverftates, c^ impedimenta flurima , qu£ virosprobos (^ virtutis amantes aprdc/aro fuopropofto avertere veifa/tem a/iquantisper detiner^ fo/ent , non ma/e fgnificant, 1>e quo Suripides quoque in^ fupp/icibus queritury
oei^umv ctvj^g tiSv KctKm i^aaia, - Multi viri nati honefto ioco non pofTunt
Seipfos palam oftendere, propter malorum potcftatcm»
ftem£ Menander dep/orat, ■ uq oLoixsv, oCgtv yi fA.iV ^vaig
Quam injufta res, cum naturaquidem Egrcgium aliquid contuIerit,fortuna aute hoc depravaf» TQhi/ominus contra omnes infu/tU4 c^ proce//as graviores^ avia virtutis nunquam abfcedendum,acfortiter reffien- dum , donec fuperatis omnibus ma/is optatum finem confe- quamur. ^upd Cicero quoque monet /ib. 1 1 1. Tufcu/anar. ^u^fiion. lS(u//a (inquit)potes/ efie diuturnag/oria, quam laborfirenum ac indefefus primum non antecefferit. ^uo pertinentPropertii /ib. 1 1 1 1. S/eg. verfus e/egantes. Magnum iter afcendo, {^di dat mihi gloria vires, Non juvat ex facili lc£ta corona jugo. Tuit autem hoc Symbo/um ufurpatum a dociif.Jta/oLudo' 'uico Du/cc^,cuius mu/tafriptaprac/ar^potif.in/ingua fuaextant^ A D
S7
X X 1 K.
AD MELIORA.
Tortis equi 'virtus trimisfi prodit in a>nnts* 2{ecUtetexcelfi^isgeneroJkanimi*
H
T>£
£ equorum Imdahilium notu inter altosplu" res ^erfus Virgilii 1 1 1. Georgic. hi c^uoc^ueU-* gunturt
'Continuo pecoris^cnerofi pullus inarvis Altius ingreditur,&: mollia crurareponit.
^uos dr Oppii^nus exprimerejluduit in lib. i. Cyndtget. £t ab eimmodi pullogenerofo c!r Jpemmagnamconcitante^ de fe a,pud alios , atcj^ue in Utis pafcuis exultante^-,adhuQ in adolefcentia ( ut conjicio )fua Symbolum elegit hoc illu- firis Nicolaus Bathorius-tComes Sacmarienfis( cuius pro- fapia celeberrima ac anti(^uifima multos femper viros prtxflantif.protulit) quofeje obiv(pvicLv K&^ivfti^ciLv ad prA- clarafacinoraperagendafeipfum incitare,dr magni ani- mijpem defe exufcitare voluit-,atque id quidem paulatim ^fuo temporz^tnon inflar ijtgeniorum cjMorundam nimia cupiditate celeriter evolantium,^ rebus ardui^ intempe- Jiive fe ingerentium , cum magna fui nominis infamia, T^am^ut Acciuspoeta in colloo^uio ad Vacuvium apud Gel- lium lib. XIII. cap. 1 1. dicit,quodin pomis eHJtidem in in- geniis ejfe aiunt yC^u& dura ato^ue acerbanafcuntur-^post Jiunt mitia(^ jucunda. Sed qu£ gignunturjiatim vieta dr molliayatque inprincipiofunt vivida^non matura mox Jiuntputrida. ^Dixerat autem Vacuviusfbi duriorapau- lumo' acerbiora videri.qu^ fripfijfet Accius inTragce- diafua Atreo, quam ei recitaverat. ^uintiiianus etiam libro I. Inflitutionum Oratoriar.de taiibus ingeniis ante^ tempus fefe ojiendentibm recie ait: 'fngeniorumveiuti prxcox genus non temere unquampervenit adjrugem.
ANI-
JS
XXX.
ANIMO PETIT
IMA PROFVNDO.
lotmei^uus nafi ceufertur anhelm in undam^ TrAfenti adverfs obvms ito rnalis.
H 2
/nter
2\^T E R alia honi drgenerofi equilmclabilia I figna, non fofiremo loco hoc quocj^ue ejjefiimw^ quod fitibundus inter hibendum non primis tantum (ut dicitur^labrisfiedfiubitofrofunde fintis cafutfiufrfi nares usque.in aquam immergat. ^uod Plinim quog^ retulit lih. v 1 1 1. c/^p-x l i Y,.^up acrior equus eU j eo fUtius in bihendo nares mergit. Sic quo^ 'virifiortes ac hellicofi,quo majorapericuU ipfios circumfiat-,^ plurib. dijficultatib.urgetur-,eo acriores (^ alncriores reddunturt ac intrepide admodupergunt adid quodfibipropofiueruntt utficilicet virtutis ac indufiriAfiutzJpecime illufirius ac lau- dahilius exhihere pofiint.Fnde apudLucanum lib.i x. Cato exercitum in Libyam du6turus inter alias egregias cohor^ tationes militihus h&c quoque fiuggerit. — — Serpensjfitis ,ardor,aren^, Dulcia virtuti, gaudet patientia duris, Laftius eft, quoties magno libi conftat honeftum.
St Claudianus praclare^. Vile decus,quod non erexitpr^vius horror, Ingentes geminant discrimina magna triumphos,
Ob quam cauffamfiamiliarefiibi hoc Symbolum effe voluit fortis ^firenuus bellator-, ac eques celehris, Bernhardinus de Cardina Neapolitanus->qui in multis acgravihus he//is, quihus interfiuit , d^prt&c/are prafiuit, omnihus poHhabitis pericu/is aut /ahorihus ojficium boni mi/itis pr^flitit, ^ magna a/acritate hoflibus fiuis fiefie oppofiuit^ atquefiemper eximiam inde reportavit /audem.
UJEC
3f
XXXI.
U & C V E R A
POTENTIA EST.
^ffe6im quisquis mentis moderator habenis> Fertur equo domito,qui vagusJ/Zefero.
H s
TlATO
Lato tn fhjidrop-tf^ tn dialogo depulchrot proponit elegantem Jimititudinem de duobus e'quis, quibu^ omnis generis cupidit^tes d^ap- ^petitioHes fignijicare 'voluit'>cj^u£ Ji r^tioni ob- temperent,bon£-Jin minm,prav& evtndant. ^uf.refiira^ fuperbi^ C^ ali/i, 'vitii^ Rationis reci^ quafi uincido non coerceantur nc confiringantur , homo JiiA potefintis ejfi^ amplius nec^uitfed ejferatur in omnes partes d^ extraJL^ rapitur. Contrajecundum Claudianum in Panegyri Mal- Iti Theodorii
Djis proximu^ ille eft,
Quem ratiOjnon ira movet.
SFi autem Ratio (ut eam dejcribit eruditif. Lipfim lib.i.de Confiantia ) nil aliud quam de humanis divinisciu^ » c^uatenm tamen eA adnosJpe6iant-,rebm'>verumjudicium acjenjm. St Cicero lib. i.de Ojficiis dicit,%atio prdfit.ap- fetitm obtemperet. ^ua magis theotogice expticat Chry- f()fiomm inHomit. v.adjjaiam. tAnimahabe?ias taxans cupiditatibm extra rationem pofitis.quovis rapitur^nec atiter c^uam equm Jerociens->ubtfrenum orejejforem tergo excu^itfertur c^uovis vento vetocim,omnib.obviis intotc' rabitis. Timore itaque Dei, qu^ esi vera ratio Chrifiia» norum,undique conflringenda, (^ intrajuos timites conti' nenda. Francifem Tertim Bergomas in Gefzeatogiis Sere- nifiimA Bomm Auftriacx-, cum iconibm Frincipui?i magna fotertia in &s incifisi hoc Symbotum attribuit Luitfrido Co- miti Habspurgenfi Nom*
DOMI*
49
XXXIt
DOMINO SER-
VIRE GRATO.
(jratm fquo utfuerit^magnus docet tlle Macedot Ornathonore novo,condidit huictumulum-
tA^v D
T V D veteres m^ximji commendationk fue- runt ec^ui Thejfalici , quibm bovi/li capitis no' tam incoU inurcbant-, A (^ua di5ios volunt Bu- ' cephalos , non cj^uod capite bovis efjentfr^diti. Fuit a^utem kolt i^o-xJw ita ?iominatm Squus Alexandri Magni d^ ipfe Thejfaltcus-, qui nullum altum quam Re^em ipfim fejforem admittebat. ,^ui cum in prflio , quo Alex- ander Porum Jndia Regem vicit •> fuiffet interfe6tt4s ,in memoriam grati animi ad Hydaspim Jluvium Inditz, ur- hem Bucephali^m /ib ipjo fc denominatam condi jujiit->ut tejia^ntur Stephfi^ntis deVrbibtUi^Vitnitis lib. v i. cap.xx, ^updexemplum nobis proponitur illuflre^i utfecundum Senecam in libro de Benejiciis , beneficiorum memoriam non Jinamu^ ullo pa6lo fenefcerz^ -, immo gratitudinem qua>ndoque non folum ad homines -.fedetiam ad animali^ bene de nobis meritei fe debere extenderc^. ^lii folo 'Bucephalo quafi ferociente utunturiaddito diBo ; /ndi- GNos iNDiGNOR. ISl^m qucmadmodum Alexander tjiiagnus tantum fuit digntts habittts ab ifio equo^ut eum reciperetfejforem , ita quoque generofus animtM omniare' Jpuit prAter virtutem dr honefiiitem-^nec unquam pravo" rum confiietudinem admittit. ^uandoquidem(ut Xeno^ phon cfmiA^VtifjL. ct.fcripft) ^fiiv TJv^^yjq-cov o/A,tXictioi(ncri<ng e^x 'Tjjg "^iTijgty} q tzSv 7tsv}^^cov,Kct7xXv(ng. "Bonorum quidem con-^ fuetudo virtutis exercitatio ,pravorum autem, illiu4 dc'- ftru^io atque everjio eFh
STVL-
41
X X X J J L
STVLTVS ALIE.
N A R E Q^ I R I T.
Jncertis inhiat,certij^imajpernit avartis. Ceufr&fente alinm lynx cufit ipja cihum.
Z VP VM
Fp V M cervarmm ( quam ^fpellationem ho' die retinent Rheti^Sahandic^ lllyrii)vocei' mm illam feram , c^uamnoftri-.tM^^nomi'' nant-,c^uod vocabulum videtur cum ly7ice con- venircesicL/ic dicitus,quod cervosfoleat infeJiareiVel quod hinnulos (fecundum alios^fuis maculis imitetur. ^y^n OaJj fit gr^corum, adhuc dijputatur : tametfiGaZa contrafen- tentiam Gesneri ita lu^um cervarium verterit. Tlinius ferhibet,quamvls infame mandentif reJpexerit,oblivio' nem cibi fubrepere ■, digrejfumj^ qu^rere alium , d^ ita,ut Solinm refert, immemor prAfentis copi<£,it qutzfitum quam relic^ueratfatietatem. ^^updpariter avaris S' amhitiofis Jkpe contingerefolet, (^ui dementati vanajpefortumx. ube- rioris prAfentia commoda per flultitiam negUgunt , cum meminijfe deberent Hefiodei verfus^
Stultus eft, qui ccrtis relid:is,fe6iatur incerta. Jtem^ Sophocle&fententiA in Thyeji^.
Non polsibiliuin cupiditas Multos fecit prxfentibus fruftrari. Tra6iat idem Smblemajive Symbolum(nam diverfo re- JpeBu utrique accommodari poterit ) Alciatus quoque in Smblematis.Apud Scipionem Amiratum JtalicumJcriptO' rum additur di6ium:^vQ>v> tibi deest mihi obest. St apud alium, 'L^tinam sicipse forem. ^uj&ad ea, quorum recordatio eU molejla , O" libenter vellemi^ oblivifciire^e applicaripoterunt.
I N S P I-
^2
X X X I I I I.
I N S P I C I T
A S P I C I T.
E T
ttmuros^enetrnntfulgentia lumina LyncU-, Stjecreta acies^erfpicit ingenii.
I 2
Zynces
T^N c E s fcribitmiy£thiopiarepenriPlmitift Lupos njero cervarios in tocis Septentrionali- bus. Videtur tamen ejfe anim/^li^ cogenera,^(^ utri(^ue dttribiiunt fcriptores uifum acerri- mum ipeliis^ varietatem. His fer^m 7zon abfmilem tra>- dunt inveniri in Suetia> circa Helfingiam.circt^ collupotifi. maculofam-,quamfua lingua nominant^SX^ctllld)^* T/u- tarchus in libello cojttra Stoicosfcribit^creditumfuijfe d^ Lynceo quodam , quod fix^ quoque c^ arbores oculorum ficie penetraret : Keiva yS dTnx^pviuv TmvTuv '^pir q^utscT» ciJ(.{A,ctyUt ait Pindarushymno x. Neme. d^ Horatius i.epifi. ad Meccenatem.
Non pofsis oculo quantum contendere Lynccus,
Htzc nonnulli/^dhanc feram tranliulere.quodteimen fa- bulofumpluribus cjr nimis •cz^iipQoAixsv ejfe videtur.nihilo- minus eleganter accommodari ad actemmentis fingula- rem , ^ ingenii acumen S" perjpicacitatem poterit , quit (jrjicis esi ctyxivoict , eximia d^ admodum utilis ,fi ad res laudabiles adhibeatur : e contrario vero plurimum no^ cens ac perniciofa , ubi tam egregio ac divino dono adfu- tilia homines perperam abutantur. Tribuit autem hanc quoque laudem Cyro Xenophon lib.i.in eiusTrzofdeiu^oati, ct\j' TBg \szs ctykodv i^coTiSTo , 243I' 73 uyz^'^^^ moji^xv AmK^ivilo, ^udLcunque alii interrogaJfent->ad eapropter ingenii cele-^ ritatempromte rejpondit. Prjipofuit fuis libris hocSym- bolum loannes Baptijia a Porta 2{£apoIitamis , tacite^ eo oJlendensfeprdL aliis conari NaturA arcana c^ maxime abfcondita invefiigareatque aliis communicare^i de quo ipfiusfiudio aliorum efiojudicium.
M I N V 1 1
4S
XXXV,
MINVIT VIN.
DICTA DOLOREM.
Terjequiturfebolis raptorem concita Tigrist St fape efi mdgnis ultiograta viris.
J 3
TlGRI-
^^::^^^ / G R I D E M apud Wircanos dr Indosferunt ani- malejfe mir^ njeiocit/^tis^ ac fnacuhjum-ttejie Tlinio. a^utoresrerum Indicarum, quinojiro \ Jkculo floruerunt,inter quos Oviedus c^ Petrus M^rtjr nonpojiremi habentur, hancferam dejcribunt,d^ leoni quoque parem zfel majorem faciunt. Taufani.ts in 'Boeoticis fuis Itb. i x. putat Mantichoram Indorum eJJLy. ^n nojlris regionibm anft vija dubitatur. z^lia,nm cum ^linio ait (^Pi^oTiKvoyJd esi,fibo/is ejfe am^i^ntem in hocge* nere Joeminarn-,mque adeo ut ad naves mqueprofquatur venatores , eosq, cogat catulos interceptos rurfum unum ■boH alterum ahjicere. Tierimvero in Hieroglyphicis me- morat,venatorem cofcetifa navi vix duob.veluno tantum catulo abUto aufugere, in conttnenti poHfe equo reliclo,in quem Tygris omnem ultionis fvitiam convertens eum to- tum discerpat. Sx quo videmm,vtndtctji. cupidttatem mi- nuere nonfolum infert^fed in hominibm quo^ doloremfo- lere,pr<£fertim in iracundis d^ verapietate minime tmbu- tls , quA nos multo aliterinfruit,ac Deq vindi6fam eJJL^ relinquendam monet. ^uApoeta Ethnicm 'Juvenalis quo' que nonnihil intellexit,ubi inquit ,
At vindicta bonum vita jucundius ipfa eft.
Stfiatim addit. Nempc hascindofti, quorum prxcordia nullis Interdum autlevibus videasflagrantiacauGis, Quantulacunqueadeo eft occafio, flifFicitir^.
Tandem^ egregie concludit. Semper & inHrmi cft animi exiguique voluptas Vltio , continuo lic colligc,quod vmdida Nemo magis gaudct quam faemina.
F A L L I-
44
X X X F L
F A LL I M V R
1 M A G I N E.
tAmhiguaJplendens nosfallit imagine forma^ tallitur ut vitreo Tigris acerba globo. .
2?E
^ Tigride Amhrofius v i.Hexaemero cap.i 1 1 r. /4* Alhertm deanimalihmhdc quoqne litteris midarunt, Vendtores ci[uidamjphtzras 'vitreas infequentihti-s matrihus catulorum . quos r/?» ■puerunt , objiciunt , quas i/U intuentes imagine quam ipfz, reddunt->ita decipiuntur, na?n catulosfuhejfeputant.quod fbhAra moveatur, ceu njivum animal tnfe continens. Sed cum tandempedihus fphAram Tigris confringitt ut catulo potiri queat , delufam fe 'videnspergit i^ifequi. Jlli alias fuhinde fphdiras ohJiciunt-,deludHntq^feram-,donec tuto ad urhes velnaves evadant. £x quo Claudianusfecitt
Vitrex tardatur imagine form^. ^Atque inter recentiores poetas uir do^if.PetrusAngelius ■ *BargdUs lih. 1 1 1. CynAgeticorum^
Speculoperfxpc e]uditur,ut fe Infpexit , natosquc illic decepta putavit Efrefuiscaveis& iniquo carcereclaufos. Sic nimis crehro in nofris rehus ifecundum Simonidem > 7a ^oiCHv KdLf tIj) aK-/i%cLv fiiaZiTUj , opinio etiam ipfiveritati vimfacit^dr^ut Theognis ait,
Tn^cciii tIw yjajJLLw i^ATnLTua^ \oiaj{. Et mentem fpccies fallere fajpe foler.
VeLut prafiantif.Hofpitalis in quodam carminefecit^
Et verifpecie nosluditopiniofaJfa. ^uod inprimis in vera pietate dr religione Chrifiiana fummopere eU fugiendum , ut Bafilius Magnus multis verhis monetinHomilia ov AcMit^otg , qua hoc loco afcrihere nimis longum foret^
ALLI-
45
X X XVIL
ALL ICIT VT
P E R I M A T.
Luxuriemjuvenes.malefidos j^ernlte amoreSf 7{^m necat illecioi Pardus odore feras.
K
TAi^'
5 ; ^ N T H E R' A k GrMis fecundum Varronem di-
cid eU ab ommfari/iferiti^te->cuiusfexum aui'
dam disiinguunt.ut marem ?ardufoemin/^m
Vardalim 'vocent. T/^nthera Utints vocatur
Varia,ape/Iis varietat^.zAfr^icaniX. quoc[uenomina.ntur*
cum in hac regione inprimis reperiantur-, nunc^uam in £u-
ropa.Jnpiciuris (^fculpturis ueterum PantherasyLeopar-
doSi TigrideSi c^ Lynces,ut cogm^ta animMia->nonfacil€^
femper eH invicem discernere. 7{ota autem noflris c^uoque
temporib.efi ?anthera-,ad quam refertur Leopardus.Legi-
tur apud Plutarchum in commentario defolertia anima-
lium^adPantherampUra^ accedere animaliafudvitate
odoris ille6ia,c^ maxime Simias.Jdem^ teflatur Arifiote-
les-, Solinusy^lianus (^ Plinius, quipofiremus hxc ciarius
exponit-iubifcfcribit : Ferunt odore earum mirefoiicitari
quadrupedes cuncias ,fed capitis torvitate terreri,quam-
obrem eo occuitato reitqua duicedine eius corripiunt.^^ufi'
refpientesiy£gyptii(utOrusfiribit)hominemfeeieratunt
dr malitiofum defignaturi , qui animumfuumfubdoie oc-
cuitet,Pantheram aiia animaiia perfiquentem pi?2gebat,
vitiumprofeSio ut max.detefiandum,fic hodie nimi-s ufita-
tum : de quo Cicero 1 1 1. Verrina orat.Nuiiafunt,inquit,oC'-
cuitiores infidiA quam hit qud, iatent infimuiatione officii:
ac ii. i.de Off.re6ie ait,Nuiia esi totius injufiicid capitaiior
quam eorum qui tum max.faiiunt,hoc tamen agunt,ut bo-
niviri effe videantur. St extat Dio7iis Chryfofiomi iibei"'
lus^zsS ct^m^dg. aAiii generaiiusad omnia generavoiu^
ptatispravA referunt : de quibu4 Siiius Jtaiicus
nec ira deum tantum , nec tela, nec hoftis, Quantum fola nocet animis illapfa voluptas.
HAVD
46
X X X y j I j.
HAVD MVTA.
BITVR VNQJ^AM.
Caliidaji varios ^bi Tardalii exuit orhes^ Sxuet ck' wores mensfcelerata malos*
K 2
t^PVD
P V D S.Vrofhetam Uieremmm cap.x r i i.gra- vij?. legitur increp^tio , ubimt^ Si mutare^o- teHy£thiops cutimfuam-,aut fardu^ macuLaSi _ _ C^ vos foteritis benef^cert^ , cum didiceritis m/nlum. ^d o^uoc^ue Gregorius Na^an^nus breviter re- tetiit^Tmp^cLXiqckyt^hTnTi^iz^ t^ f(^7zt?jK7ziv,^oe «<9<oif/ -n fjii' Xav. T ardalis non deponit m(iculofumiflud,nec <iy£thiops nigredinem. ISiotantur auteminprimish/nc fmilitudine homines pr^zter modum perverf mali c^ improbi, quorum fubdoli ^ fn/iaces mores plane in naturam (ut dicifolet) abierunt , nec fa>luta,ribus admonitionibus locum ullum concedunt. 'Definit autem Am brofus in Hexaemero ma- litiam,id eH, yjO^^^dcLv^effe mentis ato^ue animi depraua- tionem deviam a tramite veritatis.^Ac Cicero 1 1 1, lib.de Natura Deorum : vult effe verfutam ac fallacem ratio- nem nocendi. ^ua etiamprAclare explicat idem Na^ian- Zenus,ovlct)g (inquiens Jkov^i^o-yi^v It ^ 'Z<rt9xip°v 57f S-y^ot ^ f^ox%Pio(>, K^ i^\v gd 0 r^g 7nvvj^:^g (^iXiiiig 7izivi(ricv,ideH,prO' fecio res eH rationis expers improbitas fivemalitia,?2ec ciuicquam eB , quodpravos efftcere pofit meliores. ^uod de illis intelligitur , qui emendationem nullam volunt ad^ mitterz^ , ac dati funt , fecundum S. Faulum , e^g cc^oki- fjLov vo^v, tdeH,reprobam mentem,qus, resprofe6lo omnium quA cogitari foteH, eH miferrima : nam eimmodi deplora- ti homines ( tefie S. Petro ) '^;^vluj a7ru?\.{c^v > id eH, velox exitiumfibi accerfunt.
AVT
47
XXXIX.
A V T C A P I O
A V T Q_V I E S C O.
tAdvigila ,j>renjk, momento occafto conflat^ £Upfe hocjruflra c^Hodfaciitomnefacis.
K i
^E SNE-
^ s N E R V s (jr alihqut de Animalibm fcripfe- runt ) annotarunt hxc duo vocabulat Pardiac a3 Lcopardi-.interdum ab autoribm promifcue^ /iccipi , cum qaidem nornen Pardi ante Luca- num c^ Plinium vix in ufufuijfe depr^hendaturfed Par- ddlis de utroc^ue fexufumebatur. Leofardivero denomi- natio adhuc esi recentior , cuius ante Julii Capitolini aut ty£lii Spartiani temvora ncmo ( quodegofciam) memine^ rit. Significat autemproprie feram7iatam exLexna (^ ^ardali. Paulus Venetus lib. 1 1 1. refert magnum Tart/Z' rorum Chanfive Imperatorem venationis ejfe fludiofamt C^ equo infidentem fecum ducere Leopardum cicuratumi que in cervos c^damas emittat. Ssij, apudplures Principes CJr ipfum Imperatorem nofimm hjic 'venatio adhuc quoc^ue ufitata. <iy4c tale eli tngenium Leopardi-iUtnifiintrapau- cos faltt^is ( aliqui ternos fiatuunt )feram vel leporem af fec{uatur , ira efferatus recedat^c^uem venator haufiufart' gui7iis ex lagma->velfiufio carnis placarefolet. ^liantds aliam hifioriam de Leopardofefe fimula?2te mortuum df ita Simias illi infiultantes devorante->prolixam admodum recitat. Vfurpavit hoc Symbolum Se/tator prip.cipuus Ve- netus JacobtM Supera7ztiu6 ( cuitts goitile infigne c[uoq^ eli *Pardus) quifummis in fua Repub. honoribtis perfHn6ius, tandemfortunamparupropitiam expertti^s esi. Significa- re autem eo 'voluit-,celeritatem d^ indufiriam in rebus ar- duis peragendis admodum effe 7zecefi[ariam,qu& fi non ha- beat locum^quiefiendum ^ optatiore^n occafionem efie ex" ^eciandam. "Bargaglitts Italicusfcriptor addit ^Avt c i-
TfO AVT N VNQV AM. /^^/,y^VT CITO, AVT SPERNO,
eodmfem^ CHmPriorefenfu.
NVL-
4S
X t.
NVLLIS FRAVS
TVTA LATEBRIS.
T)Ufer€atJrausfiSfn> dolis, candor^ triumphet^ Tmdem ilU of^rimitHr-^ceu Utebris coluher.
Ce R V V M
^^^^1 ^ R V V M dicunt nominari iXci(pov quaJieAo^ov» fc#©X^7 ^y. -n i\ic{v r^q c<pig , quod attrahat fer^enteSi vel "^Tn -tl \Kol(ju){v r^g c(p<lg , quod ferpentes abigat- Tlinius n^.riumjftritu dicit extrahe- re renitentes , quod o^Uanus quoque /^fjerit , addens eos etiam ^ cervis devorari. idem Lucretim lib. v i. refert, Nanbusalipedesut cervi farpe putantur Ducere de latehris ferpentia fecla ferarum. j<lec aliter Nicander inTheriacis, ^ Bafilius Magnm in Hexaemero. zAcfecundum Oppianu?n 1 1. Cy72£get. ^ 1 1. Hfilieut.cr^ilios, cervi (^ ferpentes mutuo odio tantofere fagrat.ut etiam cornucervinum ,fecundum Diofeoridemt Scholiafiem Apollonii lib.i i.dr <iy^lianumfuo fuffituM' gat ferpentes. Totesi autem primum intelligi generali- terhoc Symbolum , dehominibmfeaudulentis,cjrperverfes femulatoribm,quitametfe aliquantijper tanquam inan- tris feuis ^ CAcis recefeibm latitent , tandem veritatis ta- menvi acpotentia inde extrahuntur atque ab i/laconfi- ciuntur. Sic Peregrinm di^m quidam Philofephm: tefec^ Cjellio lib. x ii. cap. i x. dicere folebat , errare eos quifecJ Crfiducia latendipeccent,cunullafetperpetuapeccati la- tebra,eoruj^falfji, opinioni hos Sophoclis verfus opponebatt 'ixrCpg 'nuA^ icpv^^rlifjitjaev.cog ciTrziCvd' it^uv H^ TmvT ct%^odV ,7m.VT ccva^^vasi^ovt^. Nihil occultaadharc^quando cundtatuens, Et cundta audiens,omnia revclabit dies. Tojfet quoq^ particulatim princeps aliquis,fcelerum vin- dex juflifeimm ^ improborum hoflis acerrimm,ad alio' rum terrorem eimmodi Symbolo uti,quifetfeecundum Euri^ pidem (citantehos verfem Stob^o)
Tsig fAzv ^f(^isig £vJ)}c(^ : Tzig a aa KOLysli TTiivJcdV /W.e^7(^ vraAg^<(^ ;^^ ^^cVa. luftis quidcm iuquus & juftusrmalis vero Omniummaximus hoftisinterra.
HINC
4P
X L l
HINC DOLOR,
I N D E F V G A.
' Omnem tolle metum » mentem nec amclus urg^LJt Lsjm enimfiujira Jpiculafxafugis.
•L
-Sji
V I nntml Agsr & multls curis atque &rumnis iiffeclus-,arbitmtur non alia, rationefe fojf^ dolori mederiy atque mentis inquietudmi con"
Ifulert^ , c^uam hinc inde 'uagando dr discur'^
rendo , interefi 'uer^ ^ ejficaciai fui mdli remedia, negli' gens yfmilis esi cervo fiuciato-,qui celeri curfu hinc indz^ fugiens , nihilominus fimper reflexa cervice retrojpicit adfngittam corpori infixam. £)uod docfifi. vir Adrianuf Junius in Smblematibus ita, expofuit, Quid, cerve, crefla fixus arundine, Laxas habenas pr^cipiti fug^ ? Haic fors amantis,quem fuga concitat : Mentem intus exeft,vulnus atrox nimis.
^luapropter traquil/itatis ^ rationis verA norma in eius" modi cafihus fiemper nobis ante oculos proponenda^nam-tUt ^lutarchmin comment.-zi^ i\yJv/Li,ioc4 d/fiutat , n^icLvrLu o
tKct^v fiiov i id esi , %ec/a ratiofiaccedat ad c^uodvis genus 'vit&-, d^ c^uamvis mutationem^eam redditfacilem. £lmd argumentum luculenter quocj^ue tra^iavit Horatius itt S^ifiolaadBuliatiumlib.i.
Nam fi ratio & prudentia curas Non locus effufi late maris arbiter aufert, Coelum non animum mutant,qui trans mare currunt. Strenuanos exercet mertia, navibusatque Quadrigis petimus bene vivere,quod petis hic eft, Eft Vlubris,animus fi te non deficit arquus.
tAlibi legitur aficriptum: H" a&r e t v b i qj^ e. Felj iVi l
IVGA COMITANTE MALO.
VNA
J<f
X L J I.
VNA SALVS.
Vnafalfts D E V s eH.pia mensjolam hanc cftfeprejfa 9y£rumnisyjitiens Qsrvm ttt ardetaquas.
L 2
OppiA'
Ppianvs (uf mUfi diBum eB) quo in loco y, defcribit fluribm verbis odimnintercervos (^Jerpentes,commemoratquo^-,infinibusLy' bia iubi maximO' Jit /erpentum copia , cervos humiflra,tos , c^ quiefcentes ab i/ilspeti, atque univerfam ipforum corpus hoftiliter i?ifejlari. ^uibus cruciatibusiU li exagitati fugere tentant,^' contrafuos inimicos denti- hus d^ cornibus pugnant, eosij^ conficere conatur. CumL ita^ Jefe fijfe6iosfentii^nt-, NaturA quodam ififiinciufiuviospe- tuntjrigidos^ fontes,cum /^iioquin natur^fnt caiidifimiy ibia, cu^nceiios comedentes fibimedicinfimfaciunt-,quofa' £lo flutim ferpentum reiiquitz ex eorum cute excidunt-, ac cicutricibus vuinera obducuntur.itAiiifrAterArifioteiem cancrorum non meminerunt. Sxpiicat hoc Symboiumpro- lixe Hieronymus Rufceiius , ^ Cardinai. Curoium Bonro' mAumfibi id vindicajfe feribit. Vuit autemper cervum inteiitgi hominem,totum pietati d^ divi?io cuitui debitum% in uno Deo opt. max. tanquamfaiutarifontejfemfuam coiiocuntem : quod ex Pfaimo x l 1 1. quoque apparet,ubi S. Vates dicit: ^uemadmodum defiderat cervus ad fontes aquarum, ita defiderat anima mea adteDivs. Sttivit anima meu ad D^ev u fontem vivum. Serpentes au- temhoc ioco,ut (^ aiibi in facris iitteris,peccatay c^ dia- boium , ^ quicquid fan6lis ac bonis conatibus adverft- tur ,fignificant. l^n maie quoque huc quadrat di^um Saiom. Proverb. cap. x ii ii. (^^oSi^ yoj^na 'jniyn l^urig^^iei ^ cxKAiviv OK 7ruyi^(^ %vct,rii. Timor D omih ifonsvit£» facit autem deciinare a iaquea jnortis. aAcnotus eH egre- gius verficuiuSi
Sola falus fervire Dco,funt c*etera fraudes.
• NIL
Sl
X L i J I.
N I L A M A B L
L I V S.
Ore capit patulo rorem vaga cerva cadentem^ %oreriges nobis torridacord^ D e v s.
L 3
2^0 N
On multum- aheH a ■prtore Jimilitudme hu. quoque ingeniofa ^ clegansinventio Symbo' lica.c^ua exprimitur cerva m^tutiiio temporey Sole jam exoriente Afiivis menfibtd^-^tam pro' fterfui corporis c/^Uditatem,q^tiam coeli Afium.purifimum ^orem hianti orejucunde excipere /^tque eofefe reficere^, ^efigna,t autem cervd hominem reltgioni acpietati dedi- tum j ac cupide rebus omnibus aliis fpretis divinorum or/t- culorum fti^vifimas meditnttones.prAfertimfHb auroray quando animtd^ debet ejfe puriorib. d^ frniorib. cogitatio^ nib.tntentus^vacantem , ut quibt^ tanquam faluberrimo pabulo c^ defderatif. rore mens nofira cditusnutrintur ^ recreetur.Sic veteresfin^i Do^ores quoqueper rorem fgnificari in facra Scriptura do6trinam ccelefiem tra- dunt-,qua nosfolafusientamur acproficimus. ^updabun-' de etiam ofiendit S. David in Pfeilmo ifio pulcherrimo cx VIII. quem omnes pii femper meditari,c!r memoria man^ dare debent. Jdque inter alia infinita prAclara di^^ Cregoritts Na^an^nus quoque hoc diliicho nos monuiti
^iu ^ a,'ye, xbCi^ov (k,7iM\g. n^ ^Z^^ t^ o' >^A«;|/fld^,
i<Tiov \g Z^odluj s^pocviLc/ 'TriQ.m. Eia age & hic omnem mundumque fafccsque relinquens^
In coslum curfu dirige vela tuo.
tApudalios , eodem ferefenfu , magi^ adomnia liberaii^ ^ honeftafiudid refertHr^addito diCto^ lMl n s i n t e n-
TA S£JK.£NIS'
NON
/^
XllIJJ.
N O N M I H I,
SED JOPVLO.
*I^x honm efifaflorfofulu tutoy^paterg^j 2^0 fufL ^fedpopuli commodafela cufit.
/M
I^ScphtAiatiJ^. c^mpii aninml quoddam re^
\f€ritHr->faHcis ( ut op?ior) udhuc cognitumt
Suhak ab incolU di5ium-,filvejirx, Ca^rdijimi-
le,quod,ut afide dignis viris accepimu6(qui et-
iam njeram eius iconem nobis commwnicarunt) c^uot.jnnis
ad fines VodoltJiusc^ue adventarefolet,mir£pernicitatisi
nec minoris fierocitatis , cornibus pr^ditum ftriatiszalbi'
ca?itibus-,vellucidis-,acutis d^ njalidis ( q^ualia apud meum
quendam amicum hic quoque ofienduntur. ) Hoc fie quafi
ducioremprtsbetCapreolorumgregibusJpfisa^prxirefileti
acerrimo vifiufimuld^ auditupr^ditum,quare longe la-
teL circum^iciens c^ om'nia obfiervans ifiacile homii^um
-perfieciuentium infiidias e /onginquo depr^hendit^d^ comiti'
bus fiibilo acuto fiignum datfiug£,ut itz loca tutiorafie reci-
piant-^ui typusprofecfo esi pulcherrimus principisfeliciti
acfiolertu.reciorisL vigilantis.quem Homerus ideo Tisi/^iva,
Xaodv 5 id esi , pafiorem populorum njocat. £t Chryfiinthas
apudXenoph.v\ 1 1. yJj^>i Tn^oekou; ait ■> 'oU a^x^^ ct^Jog ^oiv
dl^(pipi TTzc^oq kyoc^i , quod nu//umfit discrimen inter bo-
nmnprincifem d" patrembonum. ^ujdam attribuunt
huius Symbo/i inficriptionemHadriano Imperat. Rom.qui
etiam(ut Dion commemorat)infi?equenti Senatupub/ice^
hdc verbaprotu/it-, iiTug omK^Qoo TLij '^xluj , &'? kyi/ctiKiog 'oU
^X^ TzJv sficwTQ 7r^cL'y{y.'CtTuv , cc^iKctTzSv >^%c^£j'ii.v d^n/^iA^-
^. Jtaimperium adininifirabo^ut fciam non mearumyre-
rum -^fied fiibditorum me cura afifici debere^. Sic/egum
qtiafii co/ophon,c/aufiu/a h^c additur, S kl v s p o p v l i sv-
PREMALEXESTO.
LIBE-
//
XIV,
L I BERALl TAS
COMPENSATA.
i^unera qu£ domtni^ fuertnt data,te?npore funt VbertoraiVclut Mofchta odoreflacens.
CM
1)1
£ Capreolo Mofchuinfroferente, diver/k/une /^ptidrecentioresfentetia, cum Arabum potius qtmm GrMorumft inventum. Simeon Sethi ^ non adeo antic^uus /lutor grs.cm illius meminit> fedfktis confufe defcribit , cum maximu ej/e dicat animal (nififit mendum ingraco textu)cjr unicornem faciat^o^uod utruma^f^lfum efie confiat->immo dentes c[uidehabet exer- tos infiar verrts/fednull^i cornui^.Ht^nc G^^Um vult effie Scaliger Arabum exerdt/^tione qq.x\. co?itra Card^numt ^ CKTJJg c(,v 77)1^ ioe^eam defcribit. Circa umbiUcufolet tem^ pore Novilunii huic capreoio five capreA Indica^bfceff^s quidam protuberare-,qui maturus velfionte rumpitur^vel ob ctuendam pruritum terrdt a.utfaxo ^f/ricatm-ihumorem fsmiofum emittit(hinc k quibusdapus aromaticu vocatur) evacu^t^aJoac vomicfi rurfumfanguine c^uafimenfiruum coliigit^c^ iterumfuo tempore emittit. Maximm veroMo* fchiproventus eU in Chyna.Exifiimat auteperitiores hunc tampretiofumfuccumproducere (^ tanquam iiberaiitate uberiore compenfare quodaccepitipropterpafcua odoratifi, herbarum,qu^ infknguine convertantur d'" hunc odorem iiii conciiient.tAiii a^d qui^ndam potius hoc l^ocvyK^ctmciv referre maiunt. Jmago h^&c esi Principis,quifubditorum fuorum opibm^ fumtibusfuHentantur-^atque ideo majo- ra iiiis^vice verfafifieripofiit-,reddere cupit.utfciiicet eius oper/^ contra /niiorum injuria^ femper pofiint vitamtran* auiilam (^feiicemagere^SDe quibu4 accurate disputant, ^iato iib.i.de Repub.dr Xenophon iib. i. c^ v 1 1 1, kv^h Twej' ^eiccf. SuntOj noti verficuii Ciaudiani ad Honoriumi
Tu civem patremqucgeras , tu confulc cunciiis Nec tibi,nec tua temoveant, fed publica vota,
E T
s^
X L V l
E T I N F I M A
P R O S V N T.
Vtlior haudfiars efi AlcUnec dignior unrucj : Ergo eti^m-^arvii gratia m^gna d^ta iB,
Uii 2
2)E
£ Alce t^m vetertim autorum (^nam recen'
"% ^-lES^ ti%m defcriptio7ies 7ton f^rum quoque interje
'^^iwM discrepare 'videmm. T^^m Oj^uam '^uLii''^s C/eJkr
lib.v I. de bello GalUco Alcem dejcribit, do^io- rum judicio esi M/ichlis Plinii , quam i?-^ Mofcovia^dhuc reperiri->flmt qui dicant.Prutemc^ /zutem ^ Suecica aU ce^ Gerr/ianice vocatur-, ^llcilb/ c^ua.jiipfajit miferia.cum timidumft animal admodum-,Jla,tim^^ homines oljacicns fugiatt ac prditerea quouis uubiere farvo accepto morifi- tur. Aiunt etiam Spilepfa laborare crebro,cjr ungulapo- fieriore auri appofta inde liberari->quodtamen apud in- colas etiam quosdam nodum fdem reperit. Olaus Magnus nefcio qua decauffa Onagrumfalfo vocat.Albertmmelius Squicervum->Cardanu^ d^ alii magnum animal. Scaliger vero iti £x ercit ationib .cum Rangtfero(ut d^ alii)yidetur confundere. fubatos Bifontes nominari a Plinioputat A- pollonim Menabenm Medicm ante hoc tempm foannis Regis Suecii&t qui etiam peculiarem de eo commentnrium confcripfit. Dodonem exiflimat Strabonem-,Soli?zum.,P au" faniam ( quamvis plenam i/Iim cognitionem non habue- rint)de nojlra Alce effe intelligendum. Tacultatem autem VnguU fngularem ineffe ajferunt', quamvis infmx,partt. corporis , contra Epilepfiam , ^ Hyfterica mala:?%onfolum intra corpmfed amuleti quoa^ infaradhibit^. DeCcrnib. idem alii ajftrmant, nonpauci negantitametfi contra ve^ nena infar cervini cornus ufurparipo(fe,no?z dubitem. De •quo alibiplenim disputabijnm. Difcere autem inde debe- mtis ■tfs.pe etiam humilia (jr abjecia atque contemta notp exiguam infe utilitatem continere.^uftre Plinim recic^ dicit lib. X v. cap. x 1 1 1 1. Nihi/tam parvum es/,quodno?» gioriam((^ utt/itate)parere poftt. Cuit!4 rei exemp/apiu- rima afferripojfent , nifi ubig^ effent i//a nota dr obvia,dr brevitas argumenti hoc loco id nonpermitteret.
ss
X t y I L
I R A F A C E S.
S A T N O X I A.
Concitm ira. ApeY in truncumfe reddit inermemt Jra ultrix c[uoties infua damna> ruit f
fJM 3
tA^ZK
F E R iratm ac fiendensinimia^^ vindi^£ cu- piditatc irritattd-s^ magno impetu arhorem et- iam ijalidam dejicere ctipit.quo tamen conatu ^^^^^ irritonihil aliud confequitur^c^uam quodden- tesjibi ipfi co?ifiingat,fej^fruJlra' confciat.atque ita decU^ rat,c\ua, detrimentojk ^ noxiaft iracundia-^omnis ratio- nis expers. Vnde Xenophon dicit -ihoyuv eivccf Gtirfcyovinvjd eH-,iram effe improvidam. Cicero autem longam dr accu- ratam disputatiotiem de ira in\\\ i. Ltb. 'Tufculan.^jM,- fttonum tandem ita concludit. ^n esi (^uicc^uamfmilitds infanidL ira?^uare bene Snnius dixit imtium infanitz ejfe. Color^vox^oculijpiritus, impotetia di£iorum d^faciorumt quam partem habent fanitatis f St paulo poU eodem loco addit. jS^on igitur defiderat advocatumfortitudo iracun- diamfatis eH infiruc}a,parata,armata perfefL^. Scien- dum tamen->nonfolum ab aliis iram di£tam ejfe cotemfor- titudinis -.fed etiam Arifiotelem iiii. Ethic. Nicomach. fcriberc^,-nv Jvjitcv czwi^y&tv fortitudini , ubi non accipi debet opyi^oTi^g , idesiyproprie di6ia iracundia ■, qu^fem' per est in uitio^fedvis qudidam acrior ^ ardcatior animit quamvis hdic nomina quandoque no7i adeo accurate^ diHinguantur. ^ui njero de his plura velit cognoficere^ , legat inter alia Plutarchi Ubellum 'srB< ko^yy^crictq-, d^ Sene- CA tres libros de ira. oAnte omnia vero Bafiiiius Magntds confiulendus^qui luculentum de hoc^erniciofiifi.ajfeciu com' mentarium mhvs reliquit.
AVT
$s
X i r J T L
AVT MORS AVT
VITA DECORA.
^Dtxeris hos fortes^quos nec formldine mortist Tro patri/i Utos occubuijfeJHVM-^
^ ca^
Canlhtii agitatm in venatione Aper * c^ />- ruensfummiijui in 'venabulum , quodaut ex- cutere conatur , aut illo confici cupit , Symbo- ^ lum eH viri fortis ac pUne imperterriti peri-- culum prtnfins non fiugientis. Tetrus Angelius Bargtxus do^ifipoeta lib. 1 1 1 1. Cyneg&ticAta deficribit:
Non illc iras,non ille lupcrbos Dcmittitque animos,&: fceva pericnla vitat Ignavus,neque etiam curfu pedibusque falutem Qn^rit , & hoftiles prarccps cvadere terras, .Sed.ruit in medias hominum canumque cohortcs VItor,atrox,certusque mori,quem ceperat unum Ante locum tutatur habens , nec deferit unquam.
'2!^n aliter magnanimus ^ firenum belUtor , ur^ente^ necefiitatc^ , omnia ali/^ contemnit-,planefibiperfiuadens> quodfiecundum Horatium,
Dulce ac decorum eft pro patria mori.
EFique etiam Mufinii ( citante Stobao ) pr^Urum in hanc fiententiam praeceptum : ci^TTKt,^ f^ Ko^Xcog >bra6v;jc7%«j',
fjiyjicilt i^. ayfrripe dum licet mortem honefiam , ne paulo -poht moriendum fit tibiquidem-,fid ho?zeficfiacere tibi non fit amplim integrum. Hoc autemSymbolumafiribitura CL. V. d^ J.CD. Reusnero c^ aliis-tvere Afagtw Imperato- riOttoni Primo. eyfutorveroGenea/ogi^Aufiriac^intere incifik Bernhero Comiti Habspurgenfi x v 1 1. cognomento Jufio, cum dicio, VnA s a i v s,attribuit, quod dcfiumtufn eH ex lib. 1 1. ^neid.Firgil.
Vna falus viftisjnullam fperare falutem.
TANTVM
$7
X L J X,
T A N T V M
F R V G I.
T^c Jus^nim/tifes-potenttrodeJlL^ : neculli 'DHm 'vivit,frodeH^o^Hicc[mdavarui hahct.
2^ «Tcipio
I Ci p 1 0 B^rgagUus in Ttalicli Symholls , quof proprie vocant Jmprefasvulgo ^commem^rat o[Hendam ,fuo tempore fuijje ^dmodum fenem \pecuniofitm,/ic multa> pretiofa, fupelleciile ae frdidiis locupletem-, ita, tamen avarumJlmulc^Tfordidum in univerfos , ut nihilquicquam beneficii aut liberalitatis ab ipfe ulU ejfet expecfa^ndum^ex illorumnimirum exi' fiens numeroifecundumpoetam :
Qainummosaurumquerecondit, nefciusuti Compofitis,metuensveluticontingcrefacrum. Hunc igitur Suclionem, quidam ipfius fa^milijirisfiiginato fui compararefiolttm eFi.e quo nifioccifomhilcommodi aut emolumenti capi poteH , cum ex Chryfippi fiententiajus frdterefiam nihilhabe/it i St Cato dixerit.animam elpro fkte dfiitam , ne carnes putrefierent. ^ualem fiecundum Hor/itium lib. i.fierm. i.
Non uxor falvum vuIt,non €lius : omnes Vicmioderunt,noti,pueriatquepuclI^. Miraris cumtu argentopoft omniaponas, Sincmopr^ftet, quem nonmerearisamorem. *Kefte igitur exifiimemus cu S.Apoflolo Paulo i.adTimoth. vi.d^ad Sphefiv.ejfi pi^ctv Trzcvjov nSv y^KuvJdesfiradicem cmnium malorum avaritiam^^atqj infiper cultum idolol^' tricumy avaros autem ipfios ei^coAoAa^r^ccii c!^ ficundum Chryfifiomufomite omnis injufiitid,vel-,ut?hocylidesfecit%
Omniumavaritia eftmater nutrixqucmalorum. ^lii hinc fiumfierunt imaginem tyranni. Nam utporcus, cum cotreSlaturfempergrunnit quafimetuens-, ne ma6te' turiCumficiatfie nec lanam nec lac prdbere homini » nulli^ rei ejfe utilem dum vivit : ficTyrannu^ quicquidincre" fuerit timet, necemfibipar^tam exifiimms^
l.
ft
N O N B E N E
CONVENIVNT.
^mdfuhm atque rojis ? numc^uam mens ehria luxu Virtutisjiudiis ejfe dicnt^foteU,
2\C -»
•^GYPTII
£* G Y p T 1 1 defigmre volentes^ut Orm refert) hominem impurum 'ventrij^ ^ ahdomini de^ ditum -^fuempngebant in lutofe njolutantemt '^ rofas^j conctdc/zntem , per quas veteres vitA "^uritntem drfenfiiumfnceritatem exprimehmzt.rofz au' tem odor huic a-nimdti nMurft eU contrarim. Vnde ele- geintif.Lucretiu6 lih. v i.
Denique amaracinum fugitat fus & timct omnc Vnguentum &c. ,^uos verfus in friore quoc^ue centuria retulimm Sym* bolo X c 1 1 1.
Jnde etiam proverhium natum , o[uod Crateti Philofi^ pho afrihituri vg 21^'^o^odv^td esi->fus per rofas.quanquam Erasmus in Adagiisfotim legendum exifiimet,2\^ poil^covt utfit diminutivum '^Tn 'ry-q ooia^Jd esitk mnlopunico. Sed cum Suidas priorem le5lionemreti?zeat%haudfcioan,zli' quidfit mutandum.T^eclarat autem hoc Symholum.neuti' quam ^^pifyt^^^yictv, idesh infanam cupiditate vetris cum ftudio virtutis dr fohrietatis pofie convenire^. Vnde Rha^ damlthus apudClaudianum lih. w.in RuJfinum,hommes luxui ^ guU deditos infues transformare dicitur, At qui defidia femper vinoque i^ravatus Indulgens Venerivoluittorpefcereiuxu, Huncfuisimmunda? pinguesdctruditinartus. 9/ftque ideo Vlyfies apud Honierum aCirce 7zon fotuit ifi. hanc hefiiam commutari->ut quibmdam ex ficiis ipfius co" tigerat,e[uia exinfiru^tione MercuriiJd esi-^recid rationis contra fiimulos luxuriA temperantia ^ fiugalitate fe^ muniijfet.herha Moly infiarantidoti utes. Stgraviter hac quog^ protulit Ciceroin lihello de Sene6tute->uhi aitjmpe" dit confilium voluptas ^ rationi inimica efi-, ac mentis-,Ht ita dica?n,perfiringit oculoSi neg^ ullum hahet cum virt^Je commercium. T E
S9
L I.
TE ORIENTE
F V G I T.
^uls feret ardentisfummtiafcepra, tyrami ? SicfugatauratosSyrim ipfelupos.
/
2^ 3
Oppia-
N
T p I A N V s Uh. iit.de venatto. qutnque lupo- rum genera enumer^t.nimirum T^d^TyjPx, id eH ^pigittarium-, harpagemjive circum-,^\)- cnscv, id eH-> aureum , ^- duos acmones-, c^uorum iinum \idivov,alterum Jine peculiari nomine it^ vocat.Ter- tium geniis aureum pulchritudine /lit ejje conjpicuumy multis comarum piliSiiliisg^ rejjlendens (unde Gesnerus ad^ Bytsnam prox.accedere conjicit)atque incolere T^uri mon- teSiCyltciA rupes (^ Amanijug^.. Hoc luporum genus , eo- dem Oppiano teJle,Syriumorientemmaximemetuit,c^ eo exorto in aliquod antrum aut terr^hiatum Je /^bjcondity usque dum Solis &Jlu6 abierit. Hac fimilitudine ufus est rnagnus quidamprinceps^cum ad eiu^s /^dventum quidam Jieguli mintis jujie ergt^ fuhditos fefe gerentes ■> vehemen^ ti^m ^- autoritatem illtus mctuentes lin alias regionesfk fubducere coacii fuijfent. Tefiantur autem hijioriaom^ nium temporum injujifi imperia non ejfe diuturna, Vnde Seneca in Medeay
Iniqua nunquam rcgna perpetuo manent.
^uem locum egregie expiicat Demofhenes Oiynthiaca \ r. EtHerodotus breviter hcc iih. ii i. confirm^t, Tvpctvvig (iri' quitJi^rif^ct Qpo(,Xi^cv,idefi,Tyr/^nnis efi resjkiiax. Sic Se^ necaiih.i.de Ciementia: Reges confenefcunt ac nepotihus traduntregna,Tyrannorum hrevis ^ execrahiiis poteftas efi. ^ui veropiura ^ exa^iora de Regis d^ Tyranni dis-» crimine cognofcere tanquam in aiiqua avct>ci(poLKcuuffi vc» luerit fegat Joamm Bodimm iihr, ii. de Repubi. ca^. II II.
SVA
69
L I L
SVA ALIENA.
QJ^E NVTRIT.
7^n cives tmtumpymceps.fednutrit c^ hoflest eAlteriusfxtum ceu lupa cmafera.
^
7AVtV«
Avivi Jovtm in Ttalico de hac materia li- belio, Symbolum hoc ujurpatumfiiijfe fcribit a foanne Scc^ujienfe->cjui SoUmanni Jmperatoris Turcici auxilio, (jr quorundam procerum ope- ra regnum Hungari& invafit , c^uod fumft ex avitisfui Jiemmatis injignibm , /";/ c^uibm lupa> uberibu^s lacte plenis conjpiciebatur , huic^ filturA CancelUrius ipfus Stepha- nus Broiericm^vir docfus dr ingeniofm,fententiam jam indicatam adjunxit , eafgnificans , (^uodnonfoiumfusifi- dei commendatos fubditos juvare S" tueri,fedetiam aiios ab ipfo antea aiieniores ingratiam recipere , iiiisque bene facere conflituijfet ,memor Saiufliani di6ii adCAfarem. ^ui benignitate c^ cieinentia imperium tcmperaverc^, his candida aci^ta omnia fuijfz^,etiam hofles ^quiores quam aiiis cives. Sed C L. V. Joannes Sambucm in Sm- biematibm de iaudatif ac fortifimo Rege Vngaria Mat* thia Corvino htzc commemorat » cuim aiicjuot verfm hic apponerepiacuiti
Vt lapanonproprios,alienosfed quoquefcetus
Vbere nutrivit, Roma,tibi unde duces: Sic Rex Matthias Hunnorum maximus audor
Dum fuperatcun<^os,ingeniofafovet. Huius ad impcrium concurfus totius orbis,
Et fuitinvifto principedignus honos. Vndique cogebat veterum monumenta, fuperftes
Qa_o foretautorumfamadecensquelabor. Condiditindomitosvelfolo nomineThraces,
£t pavidos multo fanguine fudic humo.
lAM
6i
LI II.
I AM PARCE
S E P V L T O.
tAtro qui lacerat jam cajjum lumine dent^i T)efun6ii tumulum turpis hyanafodit.
O
2)E
£ Hyma ({uoij^ mter aufores non omnmo con- venit } atc^ ideo de illim cognitione nihil certi
W0^ ^dhuc nojtris temporibus conJlfit.Bellonius lib. 1 1. cap. I x.Juarum obfervationum Cyvetam *vulgo di£iam ejfe Hy&namprobare conatur. Jultm Cafi- tolinus in vita Gordiani 1 1 1. Belbos tumfuijjk 'vocatosaity ^ deccm Rom£ eo tempore conjpeclos-, ac illos habere den- tium folidam ac perpetuamferiem , cui P/iniusquo^con' fentit.quod tamen in nojlra Civetta non obfervatur.Jdem Tliniusjcribit Hy&nam ejfe in Ajricafeque7ttcm-,ac mul- ta habere cum Lu^is communia.pri&fertim quo ad colore^n, ^ quod,teJie etia,m Arijiotele , uterqus fzo^u v^getur-,fed hymam infuper fepulchrafua, inqutfitione eruere-,avidam carnis humanx. Solinus ^ alii perhibe?zt-,vocemhuma- nam quoa^ imitari-,^^ ita allecios tnterficere. Gesnerm vult (ut antea diximus) cuaureo lupo habere aitquidfimilitu- dinis ex Opfiano^apudquemplura de eo Cyn&g.lib.i i ^-legi fojfunt. J^ta^ntur autem hacfimilitudine homines male- dicii qui nec vivis ne^mortuis virulenta fua rabiepar- cuntyfedfemper aliorum fam/s. infidiafitur. ^upd dete- fiandum vitium uno ore omnium bonorum vehementer improb^tur. St hoc verfks Mofehionis re^ieprohtbenty
Kdicv ^von(^ uv^lg cux,llJiV (ncikvt
Fuv\ccg }{3KaZJ,v i ^vcvjxg k\yas^ig. . Inane cfle umbrain hommis mortui affligere,
Vivos punirc,non defunftos,decere. £t Homerus inquiti
Impiam eilegloriationem , qu^ contra mortuosfiat, Vnde Virgilimfectjfe videtur^
Nullum cum viftis certamcn & a^there cafsis. ^c commendatur hac inparte inprimis Lycurgi qu^dam lex,qua hoflium cadavera quo^^ nudari i-nterdixit. lS[on- nullifententiam ex verfu VirgUiano appofumt : T a r c e
PIAS SCELE8.AB.E MANVS. NESCIT
(T^
l J I I L
N E S C I T G V^
LA MODVM.
^mflenas lautasj^ dafcsfeBatur (^ a rnhit-, Hunc fmikm brutis^velfuperare reor.
O 2
ex/Nl M AL
iVi M A t qmddam inSuecia dr vicinis regio- l^^3' nibm reperitur » quod Suecis '^CYff/aiiis Rofi*
maca , Germanice X)i(JT4p/ ac inde Latint^ _ jji^ (julo dicitur.JuL Cafar Scalig.in exercitatio' nibm contra Cardanum , njulturem quadrupedem vocat. (jesnermputat ej]e Hyjen£ vel Crocutts, congenerem.DeJcri' ffit autem accurate illud Michonim lib. 1 1. Sarmatid Su' rope£ in hunc modum : Jn Litvania (Jr Mofcovia animal voracifimii esiimagnitudine canis-,faciefelisy colore nigro (OUm\Magnm Septent.hifioria lib.xv 1 1 i.tribuiti/Iimu* fielinum nigricantem d^nitentem inpilis longis nec adeo mo/Iibm->crura brevia.caudam vulpis.breviorem tamen) cadaveribm vefcitur->quibm ita repletur-,ut tympaniin- fiar extendatur^atque per anguftiam alicjuam inter duas arboresingreditur.per^ vim ventrem exoneratid^fic ex- tenuatum, rurfm ad cadaverproperat at^ iterum imple- tur. Ac forfitan natura tam infatiabile animal in illu re- gionibm produxit,ut hominesfimili voracitate laborantes redarguat. H£C ilie.Fugiamm ita^ nos c^uoij^ hoc infign^ exemplum ingluviei d^ helluationis nimispafiim confite-
t£,quamfe^anturomneSi
Quibus in folo vivendi caufla palato eft, fecundum Juvenalem. Ac diligenter obfervemm Socrati- cumpr£ceptum , edendum d^ bibendum ut vivamm , non autem vivendum ut ventri tantum ceu Deo infirviammi quemadmodum^ de fifi apud Suripidemgloriatur Cyclops. ^cttotifiuntHoratii lib.w.Saty. ii. elegantifi.verfim,
Quin corpus onuftum Hefternis vitiis, animum quoque pr^egravat una, Atquealfligit humodivinajparticula aur^. Salvator qm^nofteripfi Luc£ xxi. graviter monet, Ca- vetene corda veftragraventur crapula dr ebrietatc^.
FIDE
(^s
L V.
F I D E E T D 1 F.
F I D E.
Omnihus eflofalutaris tibt aiutio rehmy 7^ friu4 exflores^aggrediare cave^.
O .?
FV L P ES
K L p E s m Thr^.cm , fecundum VUniumlih . V 1 1 i.c^p.x XVII i.locls rigentibus-^animal alio- quifilerti /zuditu , amnes gelatos lacusj^ non^ 7ziji ad eiusitum reditumij^ (Jicenim legiturin corre^iorihus libris ) trmzseuttt.Ohfervatum^ eam aure^ adgUciem appojlta.conjecfare crafitudinem gelu. ^upd adhuc copiojius Vlutarchm iiz comment.de Jolertiaanim^a' hum expojuit hisce ijerbis: Thraces in hunc t{6(^ue diemt quizndo cocretumgelujiumen 'volunt transire^uulpe utun- tur adjoliditatemglacieiexploranda,. Senjim eizimacce- dens aurem admovet , c^jiquidemjlrepitu ohlato fentiat aoiuam prope Juhterlahi , ratiocinatur non inprojundum conrrelajfe ac^uam, ideoque Jubfftit,dr nif prohiheat ali' quis,retro dbit: Si nullumjonitumpercipiatjam audacier transit. £x quoper uninjerfam 'vitam noftrampr£ceptum utilif.nobis esi hauriendum, tn omiiibus rebi^s ut adhihea- mus quandamfngularem 'i.v\ct>Q>\'XvJd esi,cautionem con- 've7%ie7^tem ( ut "vocahant Stoici ) qusi efticit ne temere cui- njis vel homini vel rei fidem haheamm, ne-ve e contrario ohftinate omnihm dijfidamus. ^uo pertinet Suripideum ifiudinHecuha,
Prudenti difFidentia Nil cft melius, nil utilius mortalibus.v
fiy^c notum esi ifiud c)^%ap/<t^cK. vr,<pi y^ f^if/,vf^(r k7n<^eiv,
aodflct Tzw^TtSv (ppiv^jv.^^upd in lihello depetitione conjuia-
tus Cicero ita vertit : '2{ervos.at{^ artm eJfeJapientid,non
temere credere. Jdem^^etiam in Spifiolis ad Atticumfnpe
commendat. Extat quo^(ut antea di6lum)I>ionis Chryfo-^
ftomi commentarius,De no7i temere credendo,quem olim in
latinum trmsiuiitpater meus,pi& memori£.
IN
64-
LFL
INTREPID A
SECVRITAS.
Trudens infidia^^^ fugh fraudes^ malovum-, Sic vulpeSiUterum dum gent.hfiud captur.
7)0CTISS.
O c T I s ^.Italu-s Lucas ContilU in lihro elegan^ ti de Symbolisfinje Jmprefis edito.teftatur.a^- \probante etiam exferientia^^vixullamgra- , vidam 'uulpem a canibus efife capta , quoniam tum maxime defiuisrefugiis acfoveis diligenterfibi projpi- cit^ utficilicet caizum improvifios infiultus tempeflive cave- re queat. ^upd videtur efifie defiumtum ex Ariflotele lib. V I. de hiflor. animalium->cap. x x x 1 1 1 1. o'&i' q ^juO^y^ 7j)cl<iv OJCTBmli iiTug/od^ojircivmeivajfn Xyi^^Jiivcui kvhokv. ^aZafic ifla vertit.Parturies itaficedit,ut rarogravida capiatur» Vnde d^ verfits proverbialis apudCrMos fa^mvidetur:
Vetula vulpeslaqueo haudcapitur,
*]<lon aliter homines circumfieBi dr' prudentes maturefitbi
afiraudibus cjr infidiis malorumprojpicere,^fianis confiiliis
fiefieprAmunire debent-,cum telapravifaficundumprover-
hium,minm noceat,c^Seneca in Spiflolis re6ie dicatiin ipfk
fecuritate animus ad difficiliafieprAparet, ^ contra in-
juriafortuna inter heneficiafirmetur.^ui enim in ipfia re
trepidare noluerit,ante rem exerceat.^uam i?ifientetiam
Cicero copiofie difputat,lih.\ 1 1 1. Tufiulan.quAfl.Sapientem
prAfiumereacprdcipere oportere omnia,quA hominiacerha
(^ gravia acciderepoffunt.Tali enimprAmeditatione effi-
ci illa leviora c^ toleratufiaciliora. Jdque autoritate Su'-
piridis c^ Terentii comprobat. £t apud Virgilium ^/£neas
inquiti
nonulla laborum, O virgo,nova mi facies,inopinave fiirgit , Omnia prascepi, atque animo mecum antcperegi- ^uem locum df Seneca Vhilofiophus laudat , dr Petrarcha inprt&fiatione lih.i. deremedio utrimg^fiortunx commedat.
C^VOD
€i
t y j i
QVOD PETIS
ALTER HABET.
^u/i tua Juntferva,nefors hdc occupet aheri 7{ec temcre excipias c^Hemltbet hojpitio^
iMiLts
f L E s Jlve melU(utrum^ enim reperitur)pU' t^tur it^ 7iomin^ri,cpfit mellis avtdifi.idema^ animal cefetur efife cuTaxo, cuius apudgr^cos nu/iumproprium nome invenire Gesnerus an- notat.Vlinius li. v 1 1 1. c.x x v 1 1 ifiribit,eiusin metu ejje tn- lemfolertiam, utfujflatJi cutis disientu i6ius hominum,^ canu morfus arcea>t.Atfuper^turk vulpecuU alia aflutiay nam h<zc ahfente Taxo foveam illius occupat,fuisj^ incre- fnentis ita incj^uinat,ut Taxus reverfus ad eam,propter fae- torem cogatur illam relinc^uere,^ infolenti hojpiti inhabi- tandfim concedere. Hoc exemplum nos admonetivigilan^ tia d^ diligentia opus ejfe,ut fioflras res confervemus,c!^ ab aliorumfraudibus tueamur ^fecundum tritum verjum froverbialem Ovidiii
Non minor eft virtus quam quxrere,partatueri, ^c idem nobisfubjicitfabula <iy£fopica deferpente,(^uim cavernAfuA co?itubernium admiferfLt Srinaceum , a quo importuno hojpite paulopoHfuit vi expulfus. 2(on tamen ideo prohiberi exiftimandum eli , virtutem pulcherri' mam,c^ pr^frtim homini Chrifliano convenientifimam (fiiKo^cvicLvadeFi,fludium hojpitalitatis , quam inprimis S. 'Taulm Spiflol. ad Roman.cap. x i i.fludiofe feciari jubet. Acfcimus apud Sthnicos d^ Romanos potif jus hojpitii pro re admodum facrofan^ta fuijfe habitum, uthuiusnecefi' tudinis prdfidem acvindicemfecerintiffum Dzv u,inde' que Jovem Xenium appelUrint. £t esi apud Homerumt
^ivg d9nltfA^TCop iKmioov ti ^eivocv 75.
Supplicum&: hofpitii vinciexeft luppitcripfe. Esiautem hochemiftichiumfumtum exverfu Ovidimot
Spes tua vana fuit,quocl petij alter habet.
C V S T O-
64
L y I j L
C V S T OD I A
T V T A.
0 tutosfatis hos cives.populum^heatumi ^ueii velut in-^atriofa^ habttare fmu*
*T 2
SCW'
Criptores rerum Indlcarum quoddam ra" rum a^nim^l defcribunt ac depngunt veteri* bu6 incognitur/3-,GesnerusJimivulpem velgrdce myjKctXcoTniictyJtd. Ctsfar Scaliger aXcoTnxBm" ^H9v vocat.Hoc,utJcribitGt//ius,exFincentii Pin^niide- lineatione reperiturin regione Indi£ParienJi,quod idem teftatur Petrus Martyr Oceanic<& Becadis ■prtmA lib. i x. %^fert autem anteriore farte vulpem,poJleriore Simiam^ caudamij^ habet cercopitbeci , auresferme vejpertilionist acfubter ventrem ujitatum aliudgejlat receptaculum in-* fiar crumentz latioris , in quod catulosfuos recipitjbidem^ oc£ultat-,donectutoper fe hinc inde vagari-,c^fbi vi5tum qudirere poteH. Similia d^e cane 7narino fcribit Oppanm lib.\.depifcatione,quodpericulo ingruetefws catulos intra ijetrem recipiat,^ iteru quafipariat^ubi omnia videt ejje tuta.Jdem^ de vitulo marino refert Bafilius Magnu^ vir. Hexaem. ^ de Delphine Na^ian^nus in carmine erudi- tifi'1Sljcobuli adpatrem.Jndicant hizc omnia (piAo^^yictVt id elifiudium drfelicitudinem parentum erga liberos,qui 'potifi.fiib horum fideli cufiodia vitam agunt fecuram (^ felicem. ToteH etiam ifii dic/o Biantis, unius exfieptem Sapientibus,veLut alii , Stilponis accommodari , O m n i a MEA MEcvxf poRTo. T^nnulU addunt , D v m l i c e t, forfitan hoc intelligentes , quod fubparentum d^ aliorum quinobis bene volunt cufiodia ac cura,c^uamdiunobis fue- rit concejfum , perfeverarz^ , ilUque grato animo fiui debeamus.
A TE-
a?
L L X.
A TENERISAS.
SVESCERE MVLTVM.
"Vmcit natur/im confuetudo atc^ue reformatt Cui cj^uisc^ue ajfuefti deditui ejfefolet.
T 3
^LVrAK*
LvTARCHVS in Laeomcii Apophtegmaf.re* ' fert Lyc urgum-, ut cives fuos ab ufitatn vi6tm (r^j i^C^ ratione nimis delicatet adfobriam magis ac i^^^jC^i temper/^td traduceret,d^ hac ratione 'virtutis jludiofores redderet->catulos duos educaffe iisdem natos c/i' nib.horum^alterudomi defdente adnjoracitate.alterum ad venatione afuefecife.Tande vero ambos in concionem -produxife .frojectis ofibus aliisj.^ guU irritamentisJepO' remfmuletiam emifijfe : utro^ ad idfe incitante.ad quod erat afuefaclm , cumij^ leforemalter cepijfetMxiJfe fer- tur,videtis,o cives,hos catulos,iisdem natos paretibus,edu' catione tamen admodu difimiles redditos,^fc exercita^ tionemagis quoa^q^uam natura advirtutem nos forrruiri, ^liiperhibent, domejlicum canem ab eo fuijfe venationit venaticum autem voracitati ajfuefaclum^utroa^ad idfe proripiente , quod ei faclu fueratufufamiliare,civibura^ ofendiJfe,quantumadmelioraaut deteriora fudia con^ ferret educatio. Sx quib.apparet,qu£ utilita-sft re6i£ d^ li' beralis infitutionis in tenera Atat€,aduniverfam reliquA vitam recte (^ laudabiliter abfolvendam- zAtque idem ^lutarchm in comment. de Sducatione Uberorum,ubi h^c qu£ retulimm.repetiit,prdclarehanc quot^fententiam co- memorat:(pvasa>g fjt^iv '^S^^i-du) 2J^(p(jeiO(( ^ccJvf/Ja.y^pcw^oTJ^izc '^eTmvopJoi ^"loctxn- ISlaturd: enim botiitatem focordia cor- rumpit ,pravttatem vero do^rin^ infitutio corrigit. £t t^rifoteles idem docet,ii. Ethicor. cap.i. if f^itcohv 2^(pi^{
- T^ 7TUV , id eU, Nonparum refert,fid permultumfcne anfic apueris affuefcamm : immo vero totum in eopoftum esf. ^uod Horatim quoque carm.lib. 1 1 1 1. Ode iiii.de laudi» bm Drufihis verfibm declarat,
Doftnna fcd vim promovet infitam,
Rediquecultus pcftoraroborant.
SlmdamfiddHnti /ntentvs invnvm.
T T T^ F R-
6i
L jr.
LIBERTAS NON
L I B E R A.
^uidjwjat abruptis m Ubertate morari Vinclisyfimmemt c^ tibi colU^remmt ?
ClCERO
T c E R. 0 tnfaradoxo ijlo.cfuo proharejludef.o» mnesfafientes ejfe liberosjiultos autemfervost deveralibertateita dijjerit. ^uid eli enim libertas ? ^otejias vivendi ut velis> ^uis igi" tur vivit ut vult.nifqui reUa fequitur.qui gaudet ojftcioy cui vivendi via confderata acfrovifa esi->qui legibus c^ui- dem non -propter metumparet fedeas fequitur atqueco' lit d^c.^u^A Horatius imitatus esi lib. i i.ferm. Satyr, v 1 1. Qu^isnam igiturlibcrrfapiens libiqueimperiofus, Quem ncque pauperies,nec mors,nec vincula terrcnt, Refponfare cupidinibus,contemnere honores, Fortis,& in feiplo totus tcres atque rotundus. Sedlicentia,qua omnes(fecundum Comicum) deterioresfi' musfub libertatisjpecie multis imponit^d^ cupiditatib.fuis indulgetes avirtutis aciio?ie avocatide quo Lucan.li.vuu
Libertatis amor,miferum quid decipis orbem ? Sic canis abruptis vinculis-, quib. tamen implicatu^ adhuc eBifeipfum rurfum intricat-, cjr in novamfervitutem tra* hit. ^rAclare ita^ Plato hoc etiam docuit inv iii. Spiftola adBionispropinquosd^familiaresferipta. Tiiq'^^yi sAeuJ^- cet ^ooKHaiv ^%) f(SH (^i^yi^^ Tiv oiiAicv ^u^Vi coglv ica,^v,i\y XoL^sicdzcf ^ufjc^aAivoif^ kv, ju,yi773ii «i-zaA»/^'^ kx^^yi^ioig ctKcu^it *ltvoq eig n tzSv 'SffOy^vcov voc^f^a. IfJt^TnQco^nVyO -243^ "duj oiyciv uvct^- ^Uv ot TsTi iTTK^ViCtf/AT^oo sA<^^^icc4^c^{>cci/oi i^cJliJdefi,Jis autequi liberum vivendi genm perjequunturjugum vero fervile ut vere maltlfugiunt, etiam at^ etiamjiim autort utcaveant ne infatiabtli importun^ libertatis cupiditate^ ineundem majorum fuorum morbum incidant , quo qui' dem ilit laboraverunt,quod immoderato libertatis amore j^erciti , imperiorum ordine proculcato in vagam confu' famL pertHrbationem inciderint^
* FORTIS
do
L X I.
F O R T I S C O R
rVlCIA SPERNIT.
Jrrita vaniloqua quid curasjpicuia lijzguis. ? Lntrantem curat ne Jilta Biana canent ?
SL
^
vo
V 0 paito contra allorum quorundam, opi- nionem Smhlemn transferre pQfimm ad Sym- bolum , velah Jtalis vulgo di6lam Jmprefai^t dociif. 'vir Julius dxfar Cappaccius ,Neapbli' tanus in 1 1 1. lihro Jtalico accurate docet. ^ua^f d^ hoc non duhitavimus ex Alciati Smhlemate CLxm i.mutua- re : cuius hi fmt verfust
Lunarem nofl:u,ut fpeculum,canis infpicit orbem,
•Seque videns alium credit inefle canem. Etlatrat:fedfruftra,agiturvox irntavcntis,
Et peragit curfus furda Diana fuos. n,
LMonemur autem hac imagincinanes minas dr ohtrecia- tiones eorum , quihus esi ,fecundum Vlautum , uherrimus quAJius in lingua pofitm->omnino efe contemnend.as. Com' mendantur autem inprtmis In hocgenere verfus Philsmo" nis Comicifequentesj
rihov isoiv^ioi [JiiicnKuiiPGV W VI OvvccSscf KoiOGPiifxcvQV ^ipiv. c Xoioopct)V y^,av 0 Aoidcp^ua/@^
fA^yjTistSoxroiriTUfiXoido^^T oXoido^oov. ^verttt:
^ups Gregorius Bersmarmus eodemgenere carminum ita Haud auribus concentus eft jucundior, Quam devorare criminantis jurgia, Nam mufsitando fi quis hxcredarguat, Ipfum refutant criminantem crimina. Seneca lih.w de ira ca.xxxi i.inter alias plurimasfmiles fententias hac quo^ ajfert.Magni animi esi injurias dejpi- cere. Vltionis contumeliofifimumgenus eli.non ejfe vifum dignum, ex quopetatur ultio. Multi leves injurias altius demtfere^-, dum vindicant. Jlle magnus ^ nohilis eH.c^ui more magn^ fer£ latratus minutorum canumfecurus ex' audit. SH autem huic argumentofmile id quodin ^riorc^ Centuria noftrapofuimm x x 1 1 1 1.
N E V-
70
L XII
N E V T E R
S O L V S.
^uid visfida canisfquid 'uultfihi candidus anferf Sitmonct integritas-fit vigiUx^jides.
^
FlDl'
/deltssimi ante omnm (inc[uit Vliniu^ lib. VIII. cap. X L.)homini c/^nis (^ eo^um.zAc dc^ canis fidelitate ^lura exempl^/^pud Vlutar- chum,Oppianum,Solinum,zy£lianum,c^ inter recentiores apud C^lium Rhodiginum dr Alexandrum ab Alexandro lcguntur.^Vlura etiam cognitioJie dignafiater meus in horisfiuccifivisfiive meditationibm hifioricisjcoUe' git. ^pudVlatonem in Vhdtdone dir- alibi.SocratesvviTlj) y,(wki id esi ,per canem tanquamfidei tefifieramjurat. 'De anfieribus vero Vlinim lib. x. cap. x x i i.ficriptum reiiquit: Sfi d^ anfirvigil cura,Capitolio tefiata defiejifio. ,^u£ hi- fioria extat apud Livium lib. \. O" Vlutarchum i?^ vita CamilU- Sic etiam per anfierem Socrates jurabat-, tan^ quam njigilantiA autorem. Sxhac conjunciione duorum animalium ifiorum "^ulius Delphinus Medicus Ticinenfis celebris(ut refiert Ludovicus Contili6)ofiendere voluitfiibi in omnibus a6lionibus fiuis fidem fiimul d^ vigilantiam efifie propo{itam-,nec unumfine alteropofifie confifiere^. ty^c pro- fieiio quidmagis decet bonum Medicum quam indubitata fides O' integritas una cum afi^iduitate ck' diligentia inde- fiejfia ? ^uare Hippocrates ( utfiolet )graviter dr breviter in V I. Spidem. monet, fA,y]dsv eiKyyf/^riosv yjzsi^o^ccvjd esi , l<lU temere,nihilnegligenter efifie agendum. ^uod utiltfi.prtz- ceptu adomnes totius vitA partesrecfe poterit transfierri. ^aufianias in Cortnthiacis perhibet-, a Thrafiimede Vario fiuifje exficulptum ^ficulapiumin fioliofiedentem-,cttm ba- culo in una manu-, altera vero caput draconis mulcentem cui canis accubat. ^ujs, omnia admodum erudite explicat dociifi. Adrianusjunitis inSmblemat. xxv. adquemlo' cum leciorem remittere brevitatis caufia volui.
GLORIA
71
LX I IL
G L O R I A
F I N I S.
Cmtclafacis heneAumfinit tuagloriafacta^ Laudem ve^ierisy ceu canis hic leporem.
SLi
iy£ L I A N V S
^ L I A N V s lib. VLjn.de Antmal cap. 1 1. de ca" nibu6 hsc commemorat. Omnem canem 'vena' ticum , ex eo quodceperit feram, non mediocri voluptateajfici-, d^ tac^uam prAmioJi dominus eipermittati eacapta uti :Jin njero hoc illi non concedaturt bejiiamfervare integram, donec venator adventarit.de- que illa captapro arbitrioflatuerit. ^uodfiin aprum vel leporemjam mortuum inciderit->non attingere quidem.nec alienorum laborum fe facereparticipem^ne quicqua quod ad ipfum nonpertineat->fihi vindicare velle videatur. £x quoiinquit idem autor , apparet (piKoUfjLLa^yid eH-,cupidita-' tisglori(S. non ejje expertem. 7S(on enim carnesifedviclo'- riam amare videtur. Tlutarchmin libello fkpim alle' gato->de folertia animalium^paulo aliter hdc recitatdepo- rem nimirumfi fe mortuumfmulet-^relinqui a canz^^qui afians c^ caudam movens-,quaf indicare vultfenon car^ nisfedvi6ioriAcaujfacertaJffL^. VndeOvidiust Pugna fuum finem,cum jacethoftis, habet.
£Ii autem Cl o r i a laudabilium faciorum approbatio conjuncia cumjudicio reciefenticntiumificutiA m b i t i o five yccvo^o^io, vanam gloriam ex appiaufu imperitamul- titudinis veletiam obtreBationibus aliorum ca^tat.Ari- fioteies i iii.Sthic Nicomach.inquit.Ti^g "h^ZTijg yS aS^Xov -/} ^- fjt^T^ xjh7nn(ji,ny^ -mg kyod^igJd eH,virtutis pr<£miii eH honort d^ attribuitur bonis viris.VndeRom& quo^.ut Livius De- cad. III. lib.NW. fcribit binatempiainterfe quaficonti" gua-,virtutis ^ honoris conjpiciebatur-, quorum in hoc non nijiper illud aditu^ cuiquarapateret. ^uidam ajcribunt ex Virgiiioi Ta n g i t h o n o s a n i m v m. Feii ^Fi n i s
NON PVGNA CORONAT.
VIRES
7^
L X 1 J 1 t
VIRES ANIMOS
QVE MINISTRANT.
7{ulia venena frohis vitlijortlsj^ malignA Obfunt ) o^uinpotitts rohora dant animis.
^V^AMYIS
^A M V I s Medhi Arahes,^ infrimis Serapion ac Rhajis lapidis Be^rjive Be^ar-,cuiti^ ma- gna vis contra venen^ ejfe ^erhibeturmentio- nem fecerint , non tamen exacte velhunc vel i^fum (inimaLunde eximiJolet,deJcripJerunt,quemadmo- dum pr^Jliterunt recentiores ,potiJ^- (jo^r^as de Horto-,(jr '2{icolaus Monardes,quorum de rebmlndicis fcripta, utili admodum opera do^itJ^.Caroli Chifii iMina leguntur.Scri- bunfautem hi duo^eum lapidem reperiri in ventriculo,vel potius in receptaculo c^uodamfafciA modoformato d^ ven- triculo parte interiore adh^rente. aAnimaldicitur effe^ fgur^ hirci vel capr£, Clujius cervicapram nominat,pro- pter fmilitudinem c^uam habet cum utroopue animante. Trafertur autem lapis ex monta^iis eimmodi capris abla- tus ■> cum fit oh pahulum odoratif^.plantarum aliis multo prsfiantior. aAddunt nonnulli hoc animalferpentib.quo^ vefci ipartim^ infuccum ^ fanguinem-,partimin hunc lapidem eosconvertere. .^up declaratur ab iis vitiis,vel rehus etiam adverfis, quibus alii fuccumbere-,aut omnijio perire Jolentiviroforti ac virtute pr/ndito nihilpericuli ef fe metuendumfed infuper inde propter conflantiam d^ re- 6ii judicii robur magts confirmari , (^Jpiritm alacriores conquirere. ^De quibus Gregorius Na^an^nus hos ver- Jiculos fecit,
Idefh
Gravibus nihil movetur incus pulfibus, Infrafta cafus mens repellit anxios.
NVLLO
7i
txr.
N VLLO FLECTL
TVR OBSEQVIO.
Trdd^ lupoft capra,Juo quem laBe ctharnti Sic cedunthomini c^u& benefa^a malo*
3L
«Tymbo-
7*M B 0 L V M hoc ^tio^ ex Alctatl Emhlema^te
L X 1 1 1 i.huc transferre flacuit-, c^uodipfefum-
' fit exgr&co Spgrammate lib.\.Anthologi& tit^
ct^k fjC eLVciyKctlJ, 'mnfxiv^ ct(p^O(nu»j, k\y^yi^&ig ^' xszs kfA,it K^' e/*2 TrziAi %^iov iquf ,
V %«*/"? Ct,yiKCC^C(A tLiJ CpVClV ii OVVCtTUf.
Capra lupum non fponte meo nunc ubere la£lo, Quod male paftoris provida cura jubet. Crevcnt ille fimul, mea me poft ubera pafcet> Improbitas nulib fleftitur obfequio.
^^ologU6 fimilis c^uo^extat apud Theocritum inHoda^
poris->^ froverbium apud Srasmum Chiliad. 1 1. Centur.i.
froverb.t x x x v i. Ale luporum catulos. Convenit autem irt
homines ingratos-,qui nullis offtciis aut meritis kfuafer-
'verfitateflecfipofiunt , immo locogratitudinis benefacfo-
resfifoffuntiin extremnmferniciem adducunt: quopefii"
Tno TJ^g cLxct>^iTicig vitio nullum detefiabilim reperiripoteFh
adeo utfcribdt Salomon inproverbiis,^ domo eius,qui ma-
lum rependit pro bono , nuncj^uam receffurum mnlum. Cap"
■pacius Neapolitanus inltalicofuo libro aliamfententiam
illi adjungit : Mo rtem dabit ipsa volvptas^
auod hemiftichium legitur apud Claudianum in Spigram.
de Sirenibus.lsl^c multum differt explicatio apriore,quod
7zimtru viri humani S' beneficifxpe aliis ingratis cum vo-
luptate infervianti nofine max. tameipforum incommodo
^ alic^uando extremoexitio. Intelligietiampoterit de^
quibmvis aliis detrimentofis voluptatib. quditandemfuos
p^^tor€s svQrtere acprAcipitarc in mortemfokmt.
IN-
L X FL
74
I N S V E T VM
P E R I T E R.
%tipu inaccejfk Firtus hahet ardua, culmen, Huc tendis f Sudor multus ad alta levat.
'K 2
/bex,
•S E X, quem hodte quoc[ue m Injuhnaacvi» cmu locis Steinbuccum germOfnica voceno' minant > ^ cuim Plinius d'' alii meminc' pj re^ , in AlpumprArupis dr altis rupib.prx^ fertim in Helvetia dr vicinis montibus fiequens reperi' tur,in quib.nives raro vel nunquam liquefcunt. 2{am ca- lidifimum eli animal .pernicitatis mirand&.cornibusfeje fulciens , quorum adminiculo ex altis montibus dejilit,d^ cavet hoc modo nefrxis aUidatur. Vivit autem continuo in locis ajperis c^ inaccej^is , necfacile in conjpecium homi' num venit. Sx quo legimus in Job cap. xxxix. Nunquid nojii partus ibicum in petris ? Ob has proprietates huius animalis , quidam nobilis Juvenis , hoc Symbolum excogi- tavit,quo defignarejluduit ,fbi eundem admodum eJfL^ propofitum-,a confuetudine c^ confortio vulgi remotum, ni- hilaliud quArere ac defiderare,quAvirtutem ipjam quam- vis arduam , nec u/lis illecebris aut voluptatib.perfuafum ab hacfententiftfua difceJfurum.Clemens Alexandrinus Stromat. lib. 1 1 1 1. huius argumenti laudat Simonidis poe- t£ lyrici verfum,
7UV "^nTzv vcu{y ovffKj^Qa.iPig cRn •nst^cug, idelh Virtutem habitare in rupibus accefTu difficilibus.
^uem imitafus eJi Silius Italicus lib.x v. Ardua faxofoperducitfemitaclivo Alpera principio(nec enim mihi fallerc mos cft ) Profequiturlaboradnitendumintrarevolenti. Cuius generis Junt tantopere comendati a Cicerone verjuf Hefiodeii Virtutem pofuere dii fudore parandam &c. ^ups inpriore centuria quo^ adduximus.Mufi etiam di- cuntur in mote VarnaJJo verfari,propterfeceJfum dr tran* qmllitatem,qui^Jludia gaudent plurimumL adjuvanturi d^a,ntiquitas_^ Pa/ladem fXfiivietv qudfifolitaridm e^indenipb CfLufim nominavit, £ R I-
7/
L X y I L
ER I G O R VT
E R 1 G A R.
xArduafe^erisfcanJkrm culrfien honoruntt Vt Uuri ca^rAjiimrff^ petuntfolia.
-K B
Capra
^ p R A magno conatu fefi ertgens ^ lauri furculos teneriores def^cens, ac inde taquam exnutrimefito convenientij^. corporialimen- tum dr incrementumpr^bens->robuftior(Linde exiflens , fymbolum habetur Julii Capr£ Jfatricii Medio- lanenfis, c[uo demonfimre uoluit ■, fie magno artis -poeticA (laurus enim Apo/iini erat dicata^c^ inde po'et£ coronaba- tur)d^ omnium liberalium artiumfludto teneri^ ceu qua- rum auxilio fieraret fie fiamam ac celebritatem nominis ■perpetuam ejfe confiecuturu->cumfiecudum Horatium quoa^i Dignum laude virum Mufa vetet mori, CoeloMufabeet. Cuius generis plurimapr&clara diclapafiimfiunt apud bo- nos autores obvia , ^ hic omnia recenfiere , inflttutt operis hrevitas nonpatitur. Alter vero eiu^sdem fiamilid Juris- confaltus excellens Hieronymus,fimiliter Capramfialtcum ^ aliorum amariorum virgultoru fummitates, neglecfis humi naficentibus etiamfiuaviorib. herbis,carpentem,cum di5io-,Mi H I D V L c Y.,pro Symbolo ufiurpavit-,oflendens fiibi nullos laboresnec molefiias efie graves velingratosjmmo ilU viderijucundifiimos ^fiuavifiimos ob virtutis ^ alia- rum rerum laudabilium cognitionem d^ acquifitionem, ^updPhocylides poeta quoque tefiatur hisce verfibus : i^iV aM(^ y^jLia,T8 mAei oLV^pctaiv i\y7ang i^j^Vt ^^' ccvTdlg fA^dKapiosi. 'mv(^ o' "^nlu) /^iy o(pi?iK{Jdes}, NuUum finc labore ell hominibus facile opus, Nec jpfis diis. labor autem virtutem valde ad juvat.
St ManiLiu6 Itb. 1 1 1 1. Pro pretio labor eft : nec funt immunia tanta. At nifi perfofsis fugiet te montibus aurum. Impendendus homo eft, Deus effe ut pofsit in ipfo. £H autem utra^ hAc inventio eo ingeniofior->quoddefiumta fiuit ex infiignibu6fiamiliAavitA,in quib^c^pra depingitur, cHmind€ mm^n (^HOfu hahH^rint^
EFFV-
7*
. L X r 1 n.
E F F V G I A
P E R D V N T.
^Ajltn fAfemcet: ([uicaiit ne caperetury Hoc ipfo eaptum commemini citim.
2^VPI-
^picAPRA, quodmmen intey veteresjcripfo' res latinos(q^uantumfciam)apudfolH Plinium legitury Grdcis forfitan eU cli^^(^,qu^f ui^ oi^i(^j ideffifera ca^rafecundum Utina lin^ guA eiuoa^ ufum. Hac k canibus a,gitata inprjicipitia mon- tiSi alioctuin ejfugia iiiis tutifim^i nonfatis cautefefe con- fertidta^ ibidem a canib. undig^ obfeJfa-.tMem nuiium exi-* tumfugt&projpiciens a canibus capitur. ^uod etiamfape' numero ibicibus accidere perhibent. Jdfjfane in iiios re- £tepoteU convenire , quijuis confdiis att^^ a6iionibu4 nimis caiiidis c^ aftutis ^quibus fe fore tutifimos opinantur.ac ideo temere d^ audaBer omnia aggrediuntur.non rarofe- ipfos evertunti velin ea conjiciunt pericuia.unde vixfefe pofint extricare^ , cuius rei hiftorica exempia piurima fefe oJferunt.quA hic commemorare nimis ejfet iongum. Sie fefive iuditPiautus in captivist
Quicavetnedecipiatur,vixcavet cum etiamcavct, EtiamcumcaviireratuSjfajpeiscautorcaptuseft.
^ua inparte cuiusdam veteris autori^(cuius nomen modo non fuccurrit ) egregiam fententiam me aiiqua-ndo anno" tajfe memini. Omnes,qui magnarum rerum confiiiafusci" piunt, dfiimare debent, an quodinchoatur,Reipub.utiic^t ipfis gioriofum->aut promtum efeciu,aut certe nonarduum fit. Simui ipfe qni fuadet confiderandm eH,adjiciatn^ confiiio pericuiumfuum , &fi fortuna caeptis affueriti cui Jummum dccHs acquiratur*
VVLNVS
77
L X I X,
VVLNVS, SALVS
ET VMBRA.
ijicit e capr& di6iamnHs vulnere telum,
Sic fugat ex animoj^esj^falu^fj^ metum^
'De
B Caprisjylvejlrihu^s diStamno tela ex corpote educentib.extat locus apudAriftotelem lih.ix. de hijioria anim/^lium talis- 7n?iKoi> <LTzSva>^uv Ns c,<^cov Tuv 'TiTfa.TTBOcov TTzi&f 'z^g Qoyjjiccv kcwmq (ppo- vijucoog , tTrei v^ cv KPrjT^ (Paoj mg cu}ci,g 7xg oi^ikg oQ^v Tzt^dC/- voo(n , ^^J«v Tsv ^K7u,fx,vov. ooKH y^ T^TB OfcCAtjltHSV eivotj TzSv V- ^^fjLccTm cv TiS QcioiJLouU. ^UjX. Ga^Zaita 'vertit. Sedex CiS.* teris c[uo^ qui^drupedib.multa,Jibi prudenter opitulari vi- dentur. T^m c^ in Cret^ inficU capras fylvejires pigittis tr^nsjixas diclamnum herbam quarere atunt , hoc enim JpicuUexcorpore ejici. Jdem traduntTheophraJius.Bio- Jfcorid. Tlutarchus-, <t/£lianus-> dr inter latinos Cicero. Solus Plinius h^nc propriet^tem cervis ajcribit.quod tamen vi" detur ejfe mit err^Ltum ^oL(piK9v librarii.aut fcriptoris ^vjj- fjLoviHBv^cj^uemadmodum ettam Gesnerm exijlimavit. Hie- ronymus Rufcellus hoc Symbolu attribuit Ferdinando O2;- raJfA Comiti Neapolitano-, ^ c^uamvis dicat ejfefatis dif Jicilem d^ intric/^tfim eius interpretationem , conjectura t/imen ducitur^propter amorem c^uedam honeJlum-,c^uinon fuerit expers ^licuim rivalisfhoc ab eofuijfe excogitatum' Vtfcilicet vulnus afagitta Capr^z injlicium decl/^ret a^ni- mumipfius rei defideratA ftimulis vehementer a.Jfe^tum. Salus vero referendnfit adDiciiimnum->cuiu4 auxiliojpe- retfefanitatem ejfe recepturum.Vmbra autemfub arbore peilmiX. indicet Jpe vidioris,-, cui eH dicat/^^andemfuper^" tis cunBis difficultatibus , fe omnifi maU\ ejfe fuper^tu- rum. Totesi fimiliter trmzsferri ad alio^uem-, qui magnis confli^atus calamitatibusfe tandem injperato aliquo au' xiliojiiperiorem c^ voti compotemfore confidit*
NVNG
7S
L XX.
NVNC NOSCL
T O V I R E S.
Hojlem quidjpernis ? ^uamvis ahjectior illt^i SA^e irritatus maxima damna dedit-
S 2
Ovis
V\ z,pecm/ilioqum imbel/e,c[uod tamen injlar 3, 'validi arietis fieptrum ^ coronam regiam dejicitttypm eH iUim,qui apotentiore non levi ajfecim injuria-,fert c^uidem ad certum tem-^ fU4 patienter fe contemni^interea tamen obfervans occa- fionem ali(^uam-,ut fie tandem quo^^ virum oflendatid^ ad- verfiariumfiuumprofiernat^N^m ut ait P. Syrus*
Furor fit l*ela fajpius patienria. SB mitem hoc definmtum ex Tragcedia Accii miticj^ui poetA 'Bruto-,cuiPi'Sverfius exponit Cicero lib, i. de divinatione^y quibus introducitur Tarcj^uinius femnium c^uoddam reci- tanSiubiinc^uiti
Vifus eiiin fomnis paftor ad me appellere, Duos confanguineos arietes inde eligi, Pecus lanigerum eximia pulchritudine, Prsclarioremque alterum immolare me, Deinde eius germanum cornibus connitier In mcarietare, eoqueiftumeadcafumdari. Vbi additur , a conje6toribusfiomniorum hanc interpreta- tionem efiefia^am de Bruto illum expulfiuro Rom/^. '
Proin vide , ne quem tu hebetem deputes xque ac pecus, Is fapientiamunitumpeftusegregiegerat, Teque regno expellat. T^tiH autem eH hifioriade L.Tarquinii fiuperbifilioyvim infierente Lucretid^c^uomodo Brutus ante/^feftolidum efife^ fimulans,patrem una^ cumfiliis->ob tam nefiandumfiacinuSi regno exuerit,qu£prolixe deficribitur aLiviolib.i.Decad. I. Nullum itaque hoftem quamtumvis infirmum dr dejpe- ctum efife cbntemnendum-^admonemur^cumfiecundumprQ' 'verbialem verfium^
Sa:pe aquilam ad poenas vel fcarabeus agit. £t VfLufianiasin Arcadicisfive lib. v 1 1 1. re^eait.At enim vilioribus ^ abje^iioribus pUrumc^ reb. vim eam indidit J)^vs,ut eafiuperarent-,c^uA max. ejfent inter homines exi- (iimationis^quo in loco plura huius rei exempU comemorat. ^ ^ ^ VNDI.
79
t X X I.
VN D I Q V E
I N E R M I S.
Commodaplurima ovisfrAbet.nocumenta^ nulU : Sic benef^c cunciis , nemini obejje velts,
O vis
^§^. Hejychium.quodproventum eorum c^ua ad vi-
tdijusie7it^tionemreojuiruntur-,Jignificet-,ani'
^ malfimplex esi , innocens-, (^ generi humano
utile ( unde\in facris litteris multct pracUra Jimilitudines
Jumuntur ) nampropter lanamjaccarnes atg^ ipjam fce-
turamplurimum commodare potesi. ^uare ex hocpecore
omnib. temporib. c^. locis,apudplurimas gentes divitiarum
non exiguapars conc^uifita,atg^ ideo vitapafioralis olim in
magno pretiohabitafuit. Jn lege quoque MofaicaJnter
mundas d^ i-nnocentes pecudes primum locu obtinet. ^ua-
propter hoc fymbolum optime quadrat in hominem pium,
innocentem » qui quamvis fit defittutus alioruauxilio atn^
fubfidio , nihilominus omnib. infiervire & gratumfacere
fiudeat , quem^ innocentiafi&pe inter medios hofiestutum
(^mcolumefirvet.VndeNa^an^nusprMlarehoc quoa^
fcripfit : k^^vKoLx/fvyi k-zsKoTi^g y y^ i^ki^^ ^cctKiccfj v^Pq^atoj tv
y,(X)Lioc; iAix^Jt^oViidesi, Sxpers cufiodiji esi fimplicitas, ^
minime mali quicquam fiufpicatur is,qui a rnalo esi tmmu-
nis. ^ualiin fua fimpiicitate (^ innocentia acquieficenti
fiemper effe debetante oculos fententia verfiuum horum->
Hic lcopus unus erit, cundtis prodefle, nocere
Nulli, &: amare bonos ac tolcrare malos.
Jtem^ hoc alterum,
Iuvarecunftos,at nocerenemini
Eft fumm^ vita: Chriftiana: regula. Sluemadmodum c^ Cicero lib.i.de OfficVirum bonum effe dicit eum qui profit omnibus, noceat nemini,nifi lacefiitus injuria. lAlibi additur ex Claudiano in Spifiola ad Ha - drianum^ cJ^ens ignara nocendi.
FIT
f#
L X X I t
F I T S V A^
V I O R.
^umfremtur jujlmfit gratior hoflU Olym^o, Sic quoquefit morfufuavior agnff, lufi.
*Phile s
HiLis grttem autor , recentior tamen(flormt
enim Michaelis VaUologi tempore ) in libello
defroprietatib.animnliumfcribit ,pelle ovis-,
^^j^^i qnam lup^Juis dentibu^ l/^ceraverit , no7z ejje
fro indumento corporis ujHrpanda^namfruriginem c^uan-
dam 6" cordis palpitationem excitare.caujjkm vero huius
rei addit nullam. Plutarchm aut lib. 1 1. Sympofiac.^jits.Jl .
I x.aliam qui&Jlionemproponit-,cur ovis a Lupo demorjk caro
fiatjuaviorjana autempediculos generet.%ationem red-
dit de dulcedine-,quod caro eiusdupi morfu coliiquetur: Sjfe
enim iflim fer^Jpiritum adeofervidum dr c^uafiignitum-,
ut ojfa etiam durifimain ventre emoliiat atg^ co/iiqueti
atP^ ideo a lupis morfa-> ceierius (^uam aiia Hquefcere^. €t
oiim propterea guia dediti expetebant hoedum iupifauci-
bus ereptum , quod Horatius quoque indicat in Spodis.
' Vel agna feftis c*efa terminalibus,
Vel hcedus ereptus lupo.
St Martiaiis verjks idem deciarant :
Parvus onyx una ponetur cosnula menfa,
Hcedus inhumani raptus ab orelupi.
Convenit Jymboium homintb.piis ^ probis->qui in hoc mun-
do propter innocentiam vitd , ac veritatisjiudium vartis
pericuiis ^ tormentis Junt Jubje6}i,ac fipe ideo ab impiis
extremaomniapatiu?Uur,tandema^Dio acceptt hofliam
fefe ojferunt , quo in numero omnes fanBi Martyresfunt
ponendi.Sic iegimus apud Sufbium iib.i i i.cap.xxx vi.Sc'
ciefiafticA hiforis, ex IrenAo,quod S.Jgnatius ante marty-
rium hAcverbaprotuierit : 'oU (nT(^ eif/) JtS, h^ (h' oUvtoov
^^tov AXjj%/t^Jvc(.KciJufiog a>'f](^ ivpiQuJd eH,D e ijrumen-
tumjum,cjr befliarum dentibus moior,utpurm c^fncerus
panis reperiar.St B.Poiycarpi apud eu?zdem iib.i iii.c.x v.
inter aiias ipftus reiigioff.preces h^c verba iegutur^^zsoa--
ci^xpf^ilw cvumov (^a cyi[^i^ov cv ^trioL movt >i '2s^(r^iKT'i,id efi,
^tiAfo ut hodie in conj^ectu tm pro hofliapingui dr acce-
ftaadmittar^ V 1 G I-
//
LX X II L
V 1 G I L A N-
D V M.
Luminibm dormit fatulis lefus. t/fduigiUndum eB : Jnjidiis quoniam cingimur innumeris.
Zepo-
f p 0 R E s inter dormiendum apertos oculos /^-
nere tanc^uam 'vigiUntes > "vel ftatim evigi^
laturitconflat , unde inproverbium abiit , le-
^ porinus Jomnus , cuius ujus eH creber etiam in
nojlra lingua.Hincifecundum nonnu/ioStKa^yuggrdice dici'
tur 'ihn t/ \ctei'/,quod esi videre-,c^uia octilos non claudit in
fomno,£)Hpd Plinius crSuida^ ({uon^ (innotarunt.^t ty£gy'
ptii ideo infuis Hieroglyphicis.ut Orus habet,(jr eius inter-
■^res Vierim ,per leporem hominem vigilantemfgnificare
njoluerunt. J^upd ad mentis "vigilantiam O" attentionem
transferre recte pojfumus, idg^ argumentum tra6iavimus
quoque inpriore centuria Smblemat.x c.Sic Cicero in orat.
pro P/ancio , Vigi/andum esi,inquit ,femper,mu/tt& infdix,
fiunt bo7iis. Totesifmiiiter hjsc vigilantta d,e Dem ofihe-
nica inte//igi,qui ante/ucanas opificum operas pr£veniy^_^
fo/itus esi , qua c^ a/ii p/urimi viri ce/cbres /^udem c^
g/oriam perpetuamfibi acquifverunt. Esi ^ eiegans ad'^
modumfententia Piatonis i ii. deLegibushjic: vTrvi^y^
Tr^cc^ioi Tixjg 'zubi tcwtzi Tizivl^ ccofA^orlcov ed k^ (pvojv. zccjivdct)» • yS ^oAg yaCA/)>goi^i(^, ^aev j:A,ci,?it^cv firj ^avT^^.ct?^' o<7ig Tis l^^if TjfjLo^jv Kj T^ d)2cveiv fxoLXi^ gfz }ii^aif,cct)y,k^yjyopiji^GVcv cog ■ssA^- ^rVjT^ sstggvyiHAV ajjfif tJt^ovcv Cpi/Ki^TJcov ^^jjf^ov.ilid ^TrsXif 3Cct,\Zg eig i^(^ \ov,idesi,Somnm enim muitus ne(^^ corporib. nec /^nimis nec reb.geredis ex n^tur^ aptus esi.Nemo enim
frofe^o dum dormit , uiiius esi pretii, 7tihiio m^gis quam qui non vivit. £lui igitur vitx. & fapientidi. cur^m gerit*
fiurimo tempore vigiiat , idfoium providens atque obfer^ *vans, ut fomni tantum capiat,quantum adfanit^tempO' telt pertinerc^. zAd cuiu^ quidem confervationem non muito fo7nno opus eli > dummodo recieft confiitutitsfomni capiendi modus.
FRAV-
S2
L X X I I I L
FRAVDEM SA-
PIENTIA PELLIT.
LanaptU haud eade esh ne^^f^ongm merfafub undas, Diicernitf^pens res^ quas cGnfmidit afellu^.
r -2
©i-
EfHmJlmus hanc auoc^ue hijiormm feflivami ex Plutarcho dejolertia animaliu-, ubific eam defcribit. VerfutiA autt cumfint multii exem- \pla,omiJ^isvulpiumUuporum,gruum,graculo- yum^ commetis cdllidis (funt enim nota)teJlemproducam Thaletem antic^uij?. Philofiphum,quemferunt nonmini^ m^m laudem eo invenijfe , quodartem arte dextre fupe- rajjet. S^lem portantium mulorum quidamjluvium in- grejfusfortuito cocidit,c!^Jklein a(^ua collic^uato^cumjur- gens onere fe animadvertiffet levatum>c^ujfamfenjit dl' memoridi mandavit.ac o^uotiesper amnem tra^nsiret.dedi- tfi> operaf demifit dr in utmm^p/^rtem verfkvit.ut vajk in ac^ux demergerentur : ^uod cum Thales audivit.jufiit locojhlis lanft ^Jpongiis vapi impleri^iis^ oneratum mu~ lum agi. ^ui cumpro morejuo egijfet.d^ aquO' onusjuum implevijfetjentiensfuasfiibi arguti(umale cefiiJfe^ipoH^ hac it(t c^iute fluvium transiit , ut neinvito quidem ipfe vafk aqua> attingerentur. UAcille. ^uare verum eli quod hreviter Sophoclesin Aja,ce dixit:
Vbique prudentes viri palmam obtinent. iyfc Arifloteles lib. i. MetaphyfiSa^pientiadivinampotius quam humnna^m dicit eJfepoJfefiionem.Sed vera huius Sn- comia me/ius ex ullo autore cognoficere no poterimus,quam qu£ de illd Salomon inproverbiis, ^ Syracides in libro-,cui ideotitulumfecit > n(pi(XMyimivo(,^im,ideFiJkpienti/^mfive deuniverjk virtute, copiofeferipferunt-^quaab omnib.piis crebro df* diligenter fiunt cognofcendd nonfolumfed etiam animisplane infigendo' , ^ fludiofie moribus exprimenda» t/€ficnbi quoi^uepoJfetiAit v dejlvoitvrastvs»
ET
ss
LXXV.
ET P ARV A
SJEPE NOCENT.
^arvula-. qu£ de ajino vmdiSfamJumit acanthist Vim magnam &^arvis rebm inejfe monet*
r s
1)2
E naturali inimichia inter ajinum ^acan'
thidem avem > c^uam Spinum d^ Ligurinum
vertit Ga"^, c?" ({^iA dijferre cenfeturk nojlra
carduele ■> ut^ Gesnerm conjicit.potius pro no-
Jira luteola vulgari fumenda-, Iom leguntur apud Ariflote-
lem lib' i x- dehiforiaanimal.cap.i. cv(^ H£^ ciX.ctvSi^ig vn-
XiLiioi.cu ia\v 'y^'h<7nTiSv oLna,v()ct)v (^ioTiviicnv, o o cLTruXkgiQou;
Bcd-iei Tzig cLKotvdccgJd esi, Afinm ^Jpini interfefunt i?^imi~
ci. Vi^us enim fpi7zis e vepribm , quas afnm tcnella^ ad-
huc depafcit. .^upd Plinim iisdemferme verbis expreC-
fit lib. X. cap. L X X 1 1 1 1. De quo Achilles Bochim lib. 1 1 1.
Jymbolicarum c^uxftionum hos verfm compofuit-,
Cur tantula afinum tantum achantis oderit, Ohfcura non eft caufTajfpinis afFricac Sefe ille acutis, inquibuscubiha Texcns aviculanidulatur,eius & Depafciturflore^. Acanthisusqueco Terretur, utprocul rudentem ii audiat, De]iciat ova, decidant pulJi metu Enidulo,necfertinu]tumhoc. namillius Quafuftibus, quafarcinis faftaulcera Parvo fodit roftro,atque pungit narium Mollifsimas partes. Id omncs admonct, Nehuniillimis quidem inferendaminjuriam, Inparvulis vimfaepeinefremaximam.
£x quibm , accommodatio c^ convenientia huim Smble- . matis*cum fuperiore de Ove fceptrum d' coronam aric' tante facile intelligitur.
IS
S4
L X X r t
I S E G O.
Luna Cynocephalo vifum exhiUratj^ adimitg^, Sunt O' conjugihi^ muttiapita bonii.
7n TER
?{y E R variagenera Simmrumapud Arijlo- telem S" ^Hos habentur quoque Cynocephaliy quos Ga^ caniciptes interpretatus eU. Sunt tdmen ex fententia Plmii, Solini, Gellii,atque etiam B. Auguflini ^ homines monfirofi^qui capita inflar canum habere dicuntur, de quib. hic non loquimur. Cyno' cephalus veronofler put/^tur ilia ejfe beJiia.quiZJtalice c^ a noflris quo^ vulgo Babion nominatur,^ interdum apud magnates conjpicitur. SFi autem animal admodum irrita'- bile dr iracundum,quod Arifloteles etiam de hifl.animal, lib. ii.ca.vii I. annotavit.quare Hieroglyphice,tefle Orot iracundiA typus eH. l^roprietas autem ilii hac inejfepecu- liaris perhibetur.quod iunafliente trifletur d^ infuper cA' cutiat , ac rurfum ad iiiius ortum exuitans^c^ vifeim reci- piens, eam qua/lveneretur ^ idtabundus adoret. Vnde^ ^gyptii aiiquid divini iiii inejfe arbitrantes cum aiiis animaiibus mnnuiiis infliis tempiis coiuerunt. ^uojym- boio vir quidam nobiiis-,^-faiii conJugis->nomine DianA.quA apudpoetas eH Luna, admodum amansAeciarare voiuitt amorem erga ipjam itajinguiarem ejfe.ut iiiius non aiiter tam injecudis quam adverjis reb.afficiatur->acfladipjum propriepertineret. ^upd Suripides quoque in Androma- cha breviter retuiity
oavi y^ «'? iPoJicf, Tnr^aai fs^cTuVi
iS-^cov omv TvxodTi TzSv k^cofA^ivaVi
chc e<Ti ^iot^ KeimTttf -n 6' v^ov>ig» ideHt
Quicunque homines amore capti fuerint,
Si commodus nancifcantur amores,
Nullum cisabeftvoluptatis gcnus. ^iura qui voiet de hoc quispia iegere poterit apudPiutar" chum in praceptis conju^aiibus ; d^ conjoiatione ad uxore* ^ ^ C^CVS
ss
L X X r I L
Ci^CVS AMOR
S O B O L I S.
ZHcum Cr amare nocet. Suffocat Jimia amando Simiolum^ Sxe?nplum hocofugitote^atres.
V
S\U\K'
I /m I A R V M generijnqmt Tlinius lih.y i u.cap. L 1 1 1 1. fr&cifua ergd foetum affectio . Geftant catulost c^uos mnnfuefaclts, intra, domos pepere' re , omnihus demonjiranti tra^aria^ gaudenti Jimilesgr^tuUtionem inte/iigentis. Itaque m^gna expa^r" te comple6iendo necant.Opfian. lih. 1 1. CynAget.paulo ali' ter hx,c exponit. Simias enim ait ex duohus, quos pariunty alterum amare^at^ alterum odijfe,^ huncjlatim arSiio- re complexu necare^quA Solinus quo^ in hunc modum com^ memorat. Ir/imodera,te fcetus amant^ adeo ut catulosfa- cilius amitta>nt quos impendio diligunt-,^ ante fegejiant-, cpuoniam neglecti pone matri femperh&rent. IconhAcesi convenientij^ima 7iimiA indulgenti& parentum erga lihe- ros,qu£ fipe illis detrimentofn veletiam exitiofi ejfejolett utreUemonetgrAcui verfculus,
■n 7rfa,cv TmTi^uv ^^(pdeip^v tikvci TTiCpvKCv.
^uem eruditij^. vir GahrielFaernus infahulisjic vertit : Exitium natis parit indulgentia patrum.
St ante eum Baptifla Mantuanus fecerat^ Blanda patrum fegnes facit indulgentia natos.
IS^m-tUt Plato V, de legihus dicit^Tv^^K^^Tw^ 7mg o ^iXuv -ztS* T^ <piA^f/,cvQv,idesi, Amansomnisfit coecu6 circa rem ama- tam. Cuius indulgentiaplurima maU ^ incommoda posi Solonem » multis in locis Syracides enumerat , dr exempU eius reitam ex facris quam profanis hifioriis nonpauc^ ajferre poJfemus,etiam nofirorum temporum,nifiea uhique ejfent. in promtu. Inter quA illufire admodum esi iilud potificis Judaici Heii-,qui oh nimiam ergafuosfiiios indul' gentiam,divinitu6 gravifiime fuit punitus. Aiihi iegitur ajcriptumi Terdit amand Q.Fei,Si x modvs in rebvs.
A R B I-
S6
L xxriiL
ARBITRII MIHI
I V R A M E I.
'Jnvi^a letumfro lihertate facifci ^ugnando (^uondfLm gejtiebat Teutona virtui.
V 2
Jlll w
£^L E M dici Cafum quajt caufum vulgo , quo nomine V^lladius c^uoo^ue ufm esiiCuKnPov vero gracisd^ Varino quog^ y,k'9ilw-,nemimeli du-
„ 1 bium. Varro tamen c^ Columella> felem vide^
tur demdrteveliciide intellexiffe^ut Auguftinus Niphus quog^ obferv^vit. aApud Philoftratu puta^tur efe ^ciXiu-njqy GaZa> yoiKluf nonfemper eti/^m mufteUmfed interdumfe- lem interpretatur.cum tamen Plinius ubii^ cuXa^avfelemi ^ ykxluj mufleUm verterit. Huic animali innatumac proprium esi->utfit libert^tis cupidu admodu-, c^propterea carceris impMientifimum. ^uapropter-,Methodio tefte^ (ut refert injymbolis Heroicis Guilhelmus Pdradinus) an- tiquis Alnnis^Burgundionibus ^T Suevis tnfigne militare fuit felis libere excurrentis delineatio, quo innuebant,f^ pro libertnte defendenda animis paratis , ac totis viribus femper pugnaturos ejfe , quod vere Germanicum dr heroi- cumpropofitumfirmiter multis fdcuiis continuarunt.Nam etiamfecundumPlautum in Captivis : Omnes profefto liberi Jubentius Sumus quam fervimus.
Sic qui dicebantur olim milites Augufiales fub magifiro peditum , idem proculdubio fignificnntesfeiem in vexillo prafini coloris , (ir alii,qui Pelices mminabantur^ in rubro eandem : CMiiites vero Aiptni i^ppellati,invexillopuni' cei coioris gefiabant. 'De quibus omnibtis qui piura veiit cognofeere,iegat interaiios Pierium Vaierianum inHie- rogiyphicU de feie^.
VT
87
L X X J X.
VT CAVTIVS
P V G N E T.
Ohfirmetfortisfrudentmfe&m in hofiem, CMufteUveliiti ruta dat anttdotum.
V 3
Cjlf VSTEL-
r^STELiARVM non unumgenm haheturJn' terquas ea qu^ mimfna esi,^ Vlinio vulgaris ac domejiica dicitur, ubi^ eJi nota. De hacac tejiudine apud Arijlotelem lib. i x. hift. ani- mal.cap. v i. naturalis tam (p^ovYiaiug,quam ccvliTac^siotg ex- empla leguntur memorabilia , qu£ cum Gr^ce eleganter jint expojita.placuit hoc loco referrt^.vi j ;^2A<a;i/;;,07«y £%€<i;5 &)cty^ , i7n(B-i{ 7ZV opi^vov h^ t2tt> d^^^ctf. r^tf vjo^ f(gi2iaa)V 775 T^Ta TTB^iKcCKig Tni^ffuv ct\ywjJt fi^iTPiOYj ydj(Ju.iAAVYi T^g hpLydviS TTuXiv cJ9a tIuj 'i;^v 7n^<^f/ivlw , k^liTiA iz o^iyctvov. t^T q <wf4,~ Qct,vl(^,ci7njuvcv VI xiKu}Vv\. v]'^yx,Kv\ o&v o(p<j^ci;^>j7ZK/,£7rro9-/« 7? 7rYi^vov.7nXiiJ.iA ^ VI oQfxvi rfig oCpi^r.v. (Ja^ h^c ita trans- tulit. Tejiudo cum uiperam ederit->mox cunilam edit(Pli- fdus hubulam cunilam origanum uocat ) quod cum itajk- ■pe fa5ium animadvertijjet c^uidam, utgujiata cunila x'/- ■peram tejiudo repeteret , herbam evuljit-, quofacio tejiudo interiit. Mujieiavero quoties dimicatura cumjerpente^ efi , rutam comedit. Odor enim eius herbst infefiusjerpen- tibus. Hocjymboium egregio Poiemarcho Sfortia Palavi- cinocontra Turcasfub Imperatore Ferdinando miiitanti fovius obtuiit-, monens i/lpimjimulprudentiam cumforti- tudine e(fe conjungendam^de quo d^Jupra aiiquid dt^um eU.SereniJi. Dux magnus Hetruria Francijcus addit bu- fonem , qui minaturje mujieiam devoraturum, (^ afcri- bi curavit , -^mat /^ictoria cvPvAm. 7^m bufo quoa.fimiiiter utferpens rutamferre nequit.Esi^ hemifii' chium hocfumtum ex Catullo de carmine nuptiali-, lure igitur vincemur,amat viftoria curam.
T^on ahfimiie huic eU, quod pojuimm inpriorenofira Cen- turianum.Lxxxvu
CAL-
sg
L X X X.
C A L L I D I O R
E R R A T.
CtXtera (^ui vincis.tlbi cur dominata, volupfas Te haudimprovifam mergitin exitium f
7)B
S immicitio' mufteU cuwferpente c^ bufoncy
C^ ipfeus cum rut^ munimento jam diclum
esL Nihilominm perhibent hoc cautum c^
\ajiutum alioc^ui animalculum ( inquodfro-
pterea GaUnthidem quia partum AlcmenA tnvita Luci-
na, calltde procurajjet, transformatam fuijfe fingit Ovid.
lib. I X. Metamorphof ) perhibent nefcio quo errore velte-
meritate indu6lafpontefua interdum in os bufo?zis inimici
fuiirruere atque ita nonnunc^uam perire^ , haudaliter
auam viperam caput maris ori fuo infertum prt£mordere
quidam aiunt. Cami/lus de Camillis-> d^ Joannes Baptifla
Vittonu6 in Italicisfuisfcriptis de Imprefts vulgo dtciis.hoc
quidem itafe habere ajfirmant tfed apudveteres rerum
Naturalium autores ( quod memini ) nu^quam reperitur
annotatum. ^u^adrat autem ht&c femilitudo in i/los, qui
in aliisfuis rebusfatis caute acprudenter verfantes->inter-
dum tamen per coecum impetum ^ impotentiam animit
velab aliisvo/uptatibus , ve/ inprimis amorum i//ecebris
fenuntfe a virtutis tramite abdtici ■, ac itafepe in manife-
feamperniciem abripiuntur. ^luem affe^ium admodum
impetuofum Senecapoeta in d.uobiu /ocis egregie defecribit*
quorumprior extat in Tragoedia Hippo/yto :
Furorcogitfequi
Priora : vadit animus in priEceps fciens
RemeatquCj fruftra fana confilia appetens.
tA/ter esi in Medea-, CoEcus eft ignis ftimulatusira, Ncc regi curat, patiturque frenos, Haud timet mortem , cupit ire in ipfos Obviusenfcs,
MORI
h
LXXXU
MORI M A L O
QJ/AM FOEDARI.
Omnthtismtijlat reciimens conjcia rebm : Hoc hene emi 'vita tu quoc^He crede decHS.
X
T V T A T
Ft A T Vierius lib.xi i i.Hieyoglyphicorum 4/f- ^ lia>num (^ alios per nlbum murem intellexijje eum quem Albertm Armenium dr vulgo Ar- ^^^^ meltnum nominant , quem videtur quog^fequi (jeorgius Agricola , at^ idem exiJiimM apud Plinium in Jkpius allegato libro v 1 1 1. cap. x xx v 1 1. muremponticum ejje eum , quem album duntaxat conjpici att, murem au- temTennicum velVenetumpotim saut varium vocant> qui AgricoU eH Sciurus Tennicus. Sed Armeliniproprie- tasfertur ejfefane mira,quod nimirumfame autfitiprius moriatur , aut a venatoribus fefe capi ferat , quam luto autfimili reimmunda, quib. circumdat(ifit,fuampellem candidam c^ elegantempatiatur defoedari. ^uodinge-* nioff.Jymbolum ufurpavit terdinandus filimAlphonfi Re^ gis I. Arragonia. dr Neapolis,propter Marinum de Mar^ ciano Ducem Suejfs, ac Prtncipem Rojfani (ut Jovitis me- morat,drfculpturafupraportam Cajielli mviNeapolitani hoc confirmat ) qui tametji eius ejfet propinquu4 , adpar- testamen fui hofiis foannis Andegavenfis fe contulit, c^ infuperper infidias conattis eli Regem e medio tollere. Sed Rexfibi cavens MarinumpaulopoH cepit, ^ fuadentibus amicis , ut illum interfici curaret, non eH illis obfecutus,di' ctitans quamvis infeproditorie egijfct, propter fanguinis tamen cognationem omnino nolle hocfacere^, ^uidant ingeniofe rythmis hisce germanicis deferipfitt (S5 ii mw ntetrt gtvtifcn t^crf/ •pSK (u6cr )?«Hc(> an &cr jTctf.
Sic Claudiantis, Nempe mori fatius , vita: quam ferre pudorem, £t Pindarus in Olympiis,Hymno v i ii.
Orci oblivifcitur , q ui facit ea qua; convcniunt.'
VNDI-
L X X X I L
90
V N D I Q V E
I N S I D I ^.
^rotrahit ahHruJts mufteU cuntculum ab antriSi St quisje tutumjperet ab infidiis ?
X 2
^jAyA'
^ A M V I s multA regiones abundent cuniculisy
cumfint admodum fcecundii maximus tamen
eorum in HiJpania>femperfuitfroventus-,unde
Catu/lus vocat cuniculofi^mCeltiheriam-^uirt
etidmBalearici auxiitum militare abAuguflo JmferMore
olim contra eospetierunt,tefle Plmiolib.vii i.clv. c^Stra-
bone lib.i i 'i-^tg^ etiam oppidum ab iis ejfefubverfum nar^
rat Varro,o[uem adducit Plinius eodem libro cap.x xix.St
Strabo (^tiidem in Turditania (qu£putatur ejfe Hijpania
ulteriorfive BAtica) cotra illorum copiam nimiam-,plures
ejfe modos inventos eos venandi d^ cnpiendi fcribit.quo-
rum una fuit^quod^Xou; ct^loi/; AfiicAiid eU.mtiJlelas fyl-
'vefiresiO^uam viverras ejfe putant ( quamvis interpretes
felesferas habeant )fiudiofe adhibeanttac ore obligato in
foramina cuniculorum immittant-> c^ui eos unguib. extra-
hant.atit expellant ut ab aflantib.capiantur.quodPlinius
t^uo^commemorat. Atquehoc venationis genus adhuc in
Anglia c^ alibi esi ufitatum.Nam venator viverras funi-
culo tenens in cavernas immittit , c^ua ubi cuniculum ap'
prahenderint: ita mordicus tenent->ut una cum ipfis extra-
hantur. 'iAdmonemur autemhoc Smblemate-, o^uantopere
cldndeflinA infidi^ nobisfint cavend£,quod quidem inpri-^
mis de calumniiz pefiimo ^ valde occulto malo eH tntelli-
gendum. Vndeproverbium dicit : Non ejfe remedium con-
tra> JycophantA ^ calumnmtoris morfum , defumtum ex
Ariflophanis Pluto,ubi cuidamja^ati annulumfe habere
magicum,eiftcizcem cotra omne malorU genusiaddit alter,
aTk' chc iviTi cvaa^pkvTiS oi^yj^ciT^^i fcilicet ^xpy.AK9Vyid eliiNon illi inesi remedium contrajy» coph^nta morfum,
LORICA
91
l X X X I I L
L O R I C A
V I R T V S.
Virtm ipfr fuisfirmij^ima nititur armU^
Sdvam hiemem fortiijpernere do6ia maU.
X 3
Jndt-
^D I c A R V M rerum fcri^tores , Gomara, CAionardes-, Lerim c^ aliiplures,atque Belio- niui quooj^ue in Ohfervationihus Hodceporicis defcrihunt depinguntg^ animal quoddam ve- terihus forftan incognitum , cuim hinas etiam exuviast qud interfe nonparum dijferunt, in noftro rerum natura- liumpenu hahemus. Htjpaninominant Armadillo,ideHy ^.rmatumfve cataphractum,quod quafpanoplia velar- matura quadam loricata a capite usque adpedesft conte- £ta. Indi Mexicani d^ Guinenfes , apud quos copiofe repe- ritur,d^ fuhterraneum animal ejfe dicitur magnitudine^ erinacei , fed longius , appellant in fua lingua Tatou. ^u^emadmodum itaque hoc rarum animal munitur na- turalihus armis , quihusfefe defendit, necexternis indiget fuhfidiis : fic quoque virtus inflar lorica infe munita tuta, confiftit,& infultus adverffortundifacilefuperatac con- temnit. ^ua Claudianu^ in Panegyri de confulatu Mal* lii Theodorihis verfibus pulchre expofuit :
Ipfa quidem virtus pretium fibi, folaque late Fortuna: fecura nitetjncc fafcibus ullis Erigitur, plaufuque petit clarefccre vulgi : Nil opis externa: cupiens,nil indiga laudis Divitiis animofa fuis, immotaque cunftis Cafibus,ex alta mortalia defpicit arce,
T^ecminus eleganter Horatius lib.iii. Odeii.
Virtus rcpulfae nefcia fordidaf> Intaminatis fulgethonoribus> Nec fumit aut ponit fecures Arbitrio popularis aurse.
COM-
P2
LXXXIIIT.
C O M M I N V S
ET E M I N V S.
Commmm utpugnatjaculis^at^^ eminus hijlrixt %ex honm ejio armis conjiliisjjpotens.
HlSTRIX
7 s T R I X, qui vulgo forcm jpinoftis nomin/itur-> ^ Jtcuti /^pud Suidam cLK^v^x<ii^(^ , cum quo ^ germanicum quoque 'vocabulum , ©t<td)cl^ jcbweut / convcnit-, e genere Erinaceorum esty fedmulto longioribus ^ a^cutioribm aculeis armata^^atcj^ iis quidem(ut Plinius loquitur)cum cutim intendit miftlt- btis : unde nonfelumpungit iliis c^fkuciat ora canumfed longttts quoiun eos ejaculatur.Hoc animnl erudtti quidam arbitrantur apudPlautum in Pcenulo-,?tomine mtcris Afii- cani notari-, cumfit in AfiicA d^ Indix regionib .fiequensy quod interdum hodie c^uoque jpe6iandi caujpiin Germa- nia circumfertur-,nec esi a[A,(p^iQvfdterrefre tantum->ut Oppianm quoq^ue 1 1 1. Cynt&get. ajfirmat. Extat autem apud Claudianum integrtim poema de Hijiricc^, ex quo nonnullos verfm huc transferreflacuit :
Ecce brcvis propriis munitur beftia telis, Externam nec qu^rit opem,fert omnia fecum, Se pharetra,fefe jaculo, fefe utitur arcu. Vnum animal cunftas bellorum pofsidet artes, Quod fi omnis noftr;r paullatim induftria vita: Fluxit ab exemplis, quicquid procul appetit hoftem, Hincreor eireinventum.
Gratum hoc ^ familiare fptit fymbolum Ludovtcixi. %e-- gis Gailix(unde corona iiii additur)qtd eo oflendere voiuiti arma ipfi taiia ejfe in promtu, quibm d^ inpropinquo, c^ lo7tgimfi opm ftt.hoflemfdum pofit peterc^, ccyx^l^^^X^ nimirum pariter atque €;c)jcoA(^. ^uidam ex verfibm jar/tcommemoratis addunt: Fe-s^t: omnia secvm.
NON
P3
L X X X r.
NON SOLVM
N O B I S.
tricium hic qui ceugradientem conjpjcis uvam> Trugijis.d^ o^es tu c^uoc^ue lin^ue tuis.
SkII^ A'
"3^ N A c E V g, veljecundum Tlmhm Hertna- cem tforfitan c^ma> tnjixa> Jpinis illim inhA^ reantMcitur (^uopf^ Sricius, ^ jipudPlatati i^ ^ Menechmist^c Nemejidnum in Cynxget. Sres^ gr£cis eU \xi-y(^' T)e quo apud Vlutarchum 171 comment.de folertia, einim^l. extat hdtc jucunda n^rra,tio. Slegantior ta>men esi Srinncei pro cdtulvsprocuratio. <iAutumni emrr% temporefub vites obrepensuvarum acinospedib.in terram decutit-, eos^ circumvolutansfejpinisfuisexcipit.acaobii aliqttando omnib. hocfpeciantib.Jpeciem exhtbuit ^imbu' lantis uvA.deinde in cdvern^^mfu^m difcedeiis.catulis eas afe decerpendas prabet. BH mitem dicium hoc-, ^lonfelum nobis iCX Ciceroiiis lib. i. de Ojficiisnot^omnib.Jententi^t defumpt^iC^unm ille transiulit ex epifiola Pi^tonis nd Ar- chyt^m T^rentinum->qu£ omni^ huc tmnsferre nimts ejfet Ipngumfuturum. ^De amore vero erga Itberosp^rentum eruditus commentar. l^iutarchi ■arfe] ^iXo^^^ccg iegipote* vit. Ac Meniinder unico verficuio ideli compiexust rHT ed 75 ^^j/, ^;)(^ kou/TiS l^^v fjL^vov. Hoc vivere eft,haud iibi uni vivere. Guiiheimus Pa,radinus injymboiis heroicis /sddit, cJ^A- GNVM VEctiG kLiex Ciceronc in Pa^ra-doxis. O dii im» morta,les , non intelligunt homines , quam magntimjit ve- Ciig^lpiirjimonid. Aptid Plinium itb.v 1 1 1. c^p x xx v i r. - habetur,prApamre hieme Erinaceosfibi cibos,drvoluta>- tos fupra> jacentii^ poma, ajftxa Jpi?iis, unum 720'n /^mpiius tenentes ore,portare ea, in c^vas arbores. ^md etia,m «^- liantis refert.Sic Piutarchtis iiz com7ne'nt.'Z!^ (P^Ao-zsAi^TTW» ideli , de cupiditate divitiarum[qua'mvis ibiab avaro in- . alitimfenfum detorquentiir)ait,Ti/M§,yoL^ i?iv,a,7JZi^ci(v^o-i^ h^oL(n(,ii(n: yA^ocuvi ^igij (p&iois , t^ fQdra vofA,i(^i crscwnv ci^icvt 9ffBv XV 'ixyig,id eJi,Hxc enimfunt quA 'mo'nent at^^ docent:Lu- Qrare & varce ? d^ tmti te ejfe crede,qumtU eHi ^pofides.
N I L
H
L XX xri.
NIL MOROR
I C T V S.
Jntegrhas,virtus^Jiio munimine tutA, 7{onfatet adverjk morfibm invidia.
Y 2
^CHI-
Ch I N V s nonjine vafiicie (^uadam naturali^
quandofentit canes infeimfetumfacere.con'
volvitfeinformampiU,ut tantum inaculeos
/£^^fii 'vimfuam exerceant.Tlutarchm in commen--
tario toties addu^ioAefolertia animalium^faulo aliter de
*vulpe h£c commemorat^ d^ indeproverbium natum dicitt
Scit multa vulpes,magnum cchinus unum habet.
7{am accedente.ut aiunt-, vulpc^t Corpus convolvcns pine^e in morem nucis Spinas riget horrens, ne vel mordcri queat, Vcl tangier. SHa. prior fenarimfecundum Xenodotum Archilochi,
Pojleriores vero verjm leguntur quog^ apudAthen^um Bi- ^o<pi\^ Afji^p aKcivJciv &tKi^ou; oicijoig [pnofpht.lib.iu.
Stgnificat autem hominem virtute ac integritate fuafie- tum -.fiaudes (^ obtre6tationes malevolorum factle con- temnere d^ ab illis fe co7zfervare pojfe : acattribuitur hoc fymbolua CL.V. Joan.Sambuco i/iujiri Baroni Carinthia- co Joanni Kevenhuiero. tAcademici Brixienjes occuiti, Joium Bchinum ptngunt ingiobum convoiutum cum di6io, l^ N D I Qj^ E T V T V s ; (^uod cum priore expitcatione con- gruit. Scipio autem Amiratns in iibeiio fuo Jtaiicoattri- butt hanc inventionem fortij^. Duci miiitari Vejpafiano ^onZagx , una cum parte verjm Virgiiiani ty£neid. v. ^Ecvs ET TVTAMEN iN ARMis. ^uod prisftantes dr fortes miiitesconfiantia ^ animofitate in pugnandot nonfugiendo turpiter,d^fiipfesJaivos ac incoiumes conjer- 'varz^,^ veram gioriam beiiicam con^uirere fiudeantt quibus convenit ifiud Catulii in Argonaut.
Expers terroris Achilles Hoftibus haud tergo,fed forti pcftorenotus.
L ATET
QS
LX X XVI I.
L A T E T A B.
D I T A.
Iludem arrldet ? SfmopiputaminanmfLJ^ l^n 'vnlt feltcesabsc^ue Ubore i) e v s.
r 3
^ C M' R V g
^ Ci V R. V s caflnneam, c^uam^vUnJpero ^JpmoJo
cortice circurnda>tam-> tam diu verfkt c^ la.bo-'
% rioje tra6iiit^donec aperiatJru&^ua^ilUuiinte'
riorejrui advejcendum (^ueat. ^up indicatur
fme labore acjudore (utj^pejam di^um)ad res laudabi-
les nullurn- aditum nobisfatere^. £H^ hacjimilitudtnc^
quoo[ue P/autus ujm in Curculione^^
Qm c nuce niicleum cfTe vult,frangat nucem, JFigura nimirum froverbiali monens eumiC^ui commodum quctritJaborem quoque nonjubterjugere debere. ^luod B. Ijieronjmus addiligente Le6iionem Jacrarum litterarum accommodavit. Cicero quo^ ex Attio vetere ^oetarcjert hos verjus in orat.pro P.SeJiio. Sed te id quod multi invideant , multique cxpetant, Infcitia fit poftularejii tulabore fumma cii curaefFeras,nuIIu, Jdg^ c^ Jkpientitt adeptione peculiariter prontmciat Tur^ jpilius Comicus rejerente Nonio in verbojpijfum-»
* Ita cft ; verum haud facile eft vcnireillo, ubiipfa eft fapientia, SpilTum cft iter , adipifci haud pofsis nifi cum magna miferia. £t Pindaftu(quiubi^ eimmodifententiisplenm eH) ^yth. VIII. Ode ult.
Si vcro ahqua eft inter homincs fclicitas, ca non finc laborecxiftit. Cuifmilis eli Epicharmifententia-, Tt^iTjsvjc^v mvcov TrcoXinnv Wy& r cc^Jsi 01 ^oi. Convenientibus laboribus vendunt omnia bona dii. Totum veto hocjjmbolum eleganter ex- plicat Philo de vita Mofs lib. 1 1 1. Alius quidam afcripfti ^iRTVTE ET iyAPiENTiA, quibm duobm omnia Uu- dabilia c^ praclara compararefbi hominespoffiint. <iAc Claudianm inter alias laudes Stiliconis lib,i i.eadem quo'
^U€ referti Durum paticntia corpus
Inftruic>ucnuIIicupiatccf$i{fcIabori.
VIN CIT
o(f
L X X X y I r L
V I N C I T S O-
LERTIA VIRES.
Sxjgtms tranat ceuflwmina magnafciurtt^i %es gerimm hiagnas viribus ingenii.
7)E
S eodem Sciuro, c^uemgrAci quoq^ue Ketnil/i^ocv af-^ellabanttOLimM^gnui lih.x v 1 1 i.t.xviii. HijloriA Se^tentrionalis Ioac litteri^ m^dauit, Tranat beJiioU ijia per amnes exiguo ligno, caudil habenspro 'velo expaf^Jkm.Non enim natura alium concej^it itatandi modum .^ropter exiguum corpu^c^ni- miamplorum denfitatem in cauda 'vUlofa.qua cito imbu' ta ac^ua mergeretur in fundum.^ujim re?n Oppianus lon^ ge ante ipfim elegantib. 'verfbus defripftgrdcis-t^^Sciu- rum cumpavone caudam explicante confert .l<{ec abfmi- lis eli natatiopifis Nautili ab eodem copiofe defripta ir^ pifatione lib. i. de qua, Deo vo/ente.piura iniiij. nofra Centuria de Aquatilibus dr reptiltbm dicemus. £H autem fymboli huimcum aliis nonnullis cow.mune argumentum hocquodfpe ingenio <^folertia in reb.dijficiltb. ^ admo- dum impeditis pius obtineatur,quam magnis 'viribus. 'Jn quam fintentiam prAclara extat oratio gravifimi hiflo- ricigrAci Polybiiiubi loquitur de Xanthippo Lacedtnmoniot naminquit ^K^ fjilw TeTruo e\ypi7noyi TmActj x.aAug eipvj^znj CGKSviCog ev a:i(ph fBi^AdOfA.ct lug 77s?ku^ X^^^^ ViKoi^Ti-n cV ca/JzSv i^yav eAa^oi ti/j) Tn^v.eig^y^ av^^coTT^^fiff^ [jlicc y)!u^v\ tuia^iv aJ\'i{v\(^ '^yiji] K^ TT^ctyfxciltKk^oic^v^Q. eivcq,}Cc(,^6iM. ts ^ -STiep- (^a^VMg Tn^nlcoiisg oLPoliv mKi.TdjiA.a.iiefi^Ta.gciivnXy/iiicdioug if/^L/- yJcLg Tuv oujukiJLicdv cBn 73 KpetTJGv ?]p<*^y » id esi, interpretc^ T^c.Verotto^ Traterea quod olim ab Euripide Japientifi- me di5iumfertur,unicum re6lum coflium multorum ma" nus 'vincere, hoc tempore ex iisdem operibusfidem accepit. Siquidetn unti^homo atque una fntentiamultitudinem-i quAantea invicia^ infuperabilis fuerat->vicit acprofli- gatam urbem (Carthaginenfm ) & collapfos tot virorum animos inflauravit at^^ erexit, ^uidam addunt, ^i r i~
BVS INGENIVM POTIVS.
F E R O-
97
L X X X 1 X.
FEROCES REDDIT
I M P V N I T A S.
Hojlem qui cnftum rides^fuge rohur habentem, ^errumfet felis carcere cUuJh diu.
FELIS
£■ L T s , mufcipul<A mclufk , circa qu^m captam piltant undicj^ mures, c^Juo adverfario fetw later infultant-^donec tande illa ejfractis repa* gulis liber/^t^imeritas poenas injfoletidfmat* fymbolum eli , c^uod etiam Suidas , ^ Adrianusfunius in £mhlem^t.nota>rtint , nimiis, infolentiA ex fumma impuni- tate ortA , c^ua, hominesplus o^uam oportet fperbire,d^fe- rociores fieri folet.Maxim^ enim esi illecebra>->Cicero7ie in eratione Miloniiind tefle,peccandi,impunitatisjpes. fda^ €tiam Arithmologica fententiii noimprobanda, declaratt auA dicit /? quatuor bonis matribus totidempefimos liberos •procreari,nimirum , a veritate odium,proJperit^tefper- bi^m,fecurit^te periculum, ^familiarttate contemtum, ^updfine inprimis de vulgimorib- intelligendum. Hac enim , ut mtLivius lib. x x 1 1 1 1. n(itura> multitudinis eH^ ^ut fervit humiliter,aut fuperbe dominatur, libertatem quA medi/^ esinecjpernere modice,nec hi^berefciunt,^mn defunt m^giftri,qui intemperantes animos trritent. ^u^d' -propter necejfe fuit ■> ut rejpeciu legum d^ fuppliciorum homines petuli^ntes (^ fcelera,tiin ojficio fevere contine- rentur,ne licentifi ipforu crefcente impune in alios quidvif tentare auderent.lt a^ Horatius quo^ ait,\.Serm.SM.i i r, lura inventa metu injufti fateare neccfle cft, Tempora (ifaftosque velis evolvercmundi. Et Jfidorus I i.Stymol.Fa^aJunt leges,inquit,ut earumme- tu humand coherceatur audacia,tutaL fit inter improbos innocentia.Contm vero^ut in Pamdoxis CiceroprAcUrc^ docet,frpiens 'vir non nifirecin fequitur at^ colit,quia, id falutare maxime ejfej udicat.lt em^^ 1 1. de legibus.Conftnt trofecio adfalutem civium civitatum^^ incolumitatemt 'vptamL hominum & qmetam ^beatam , inventas ejf^ le^es,
NIL
X c.
9i
N I L S O.
L I D I.
Tur^is adulator forntas fe 'vertit in omnes, t/4t verax fmilii mens m^inet usc^uefui.
Z 2
Chamai^
Hk M AE r. E 0 N ammalculu Ajricanum eH-, nee mjreo^uens IndtA-, magnitudine Lficert&gran- dioris,crura tamenjunt magis re6fa dr^lt/i,^ in varios colores mutari froverhiuindicatyquo dicituraliquis ejfe Ch^mdeonti mutabilior. EH^pitis ap» pojltetypui hypocrit£C^aJfentatoris.,^u^od Plutarchusin erudito comment^rio de digmjcendo amico /^b ^^dulatore Jic explicavit : (iAdul/ntori evenit quod Chamdeonti, hic enimomni colori Je poteH Jlmilem prafl^re demto albo,^ adulator in iis qu£ operApretium ha.bent Jimilejeprafla" re non v/ilens,nihilnijiturpe imitaindo exprimit.ldem au- tor alibi in comment. dejolertia animfilium.ex Theoph.cjr Arijiot. rationem conatur reddere^c^uod Jit nfitura, admo^ dum meticulojus Cham&leon.Cum enimp^rum abjit->c^uin totum eius corpus pulmone impleatur ■, is Jpiritu plenus ob raritatem ^pellucidxcutim ita>diHenditur,ac apt^m ad mut^tionem redditjuperficiem corporis. Tlinimvero paulo a>liter lib. v 1 1 1. c^p. x x x 1 1 1. h(Zc de eo recenjet^ Ipje celjus hisntiorejolus ^nim^ilium nec cibo nec potu a^Uturt (notandum ti^mendnterdu mujcisjormicis.d^ aliis injeotis vejci)nec alio q^uam a^eris i^limento. £t coloris n^tura, mir^' bilior-,muta>t nam^ eumjubinde,c^ ocults cjr ca^ud/z d^ tota corporcj, reddit^femper q^uemcun^prox.attmgit prdter rubru cdndiduL. ,^udi proJe6io aj/ent^torib.opt.coveniuntt quoruJcopusprAcipuus esiiomnia imitari->cb' ^JfnJum cun- 'ctisprAbere,prAtero^ua,iis-,a qt^oru ingenio longe abjunt-,c^ui fcilicet ca^ndidojimplicitatis c^ in^ocetid decore,acpudoris verecudiaj^ ruboreJuntprAditi.^ufire Seneca Spifi.xum, recie dijferit,veritas in omnepartejuijemperefi eade.^uA decipiunt,nihilhfibentJolidi.Tenue eH mendacium,perLu' cetji diligenter injpexeris. Tra6ia,vit aute idem argumen- tum c[uo^ Alciatus , quod le^or poterit cum his conjerre, Additii etiam alibi legituriTSlo n dvrat hypocrisis.
D OM VS
pp
X C I.
DOMVS OPTL
M A.
€Jifua cuique domus tutifimm mque recepu4t Hanc C€H tejiudo fcemina cafa colat.
Z 3
£x
X apologcf iy£jopico Jymbolum hoc originem duxit' Cum enim (ut esi in fabula) Juppiter ad 'Junonis 7mptias animantes univerjas \ invitafjet-^aliis omnib.tempejiivendvenien' tibu^s.JoU tejiudo nimium cejfkvit. De qu/^ cum mor£ c/^ujjhm JciJcitaretur,re/pondiJfe fertur , 1ik(^ ^/A^ cix.(^ upi^^ , domus amica.domus optima. £t Su- ripidis verjm in hfincfententiiim adducitur a Clementc^ Alexandrino ^i0f4.oLJ. g.
fji>ciKa,PiQgo?2g i\/7vx,uv'oiX3i yAvii idesh Beatus eft domi qui agit feliciter.
oAt^ vetm eH verbum Hefiodeum^^onoi /3iArsoov elvocj: quia
nusquam aliquis commoditd^ ac iiberim vivit quam domi
JuiX^d^ addit idem poeta.iTTei (^Xal^iocv tv %^yj(pi> i. quin mo-
lejium ^noxium esiforisverfkri.^^updtamenit/^fmpii-
citer nonaccipiendum , quafetiam iiberaies (^ utiiespe-
regrinationes nojkpe hdberentJiiHm iocum,fedproprie ad
£tvTzip)c{cLv quandam d^ antmi tranquillitatem ab omni
curiofita,te fiiieni^m d^ remotam referendum efi , non ad
ignaviam c^ negiigentiam inutiiem. Nam Pythagora^my
Lycurgum, Soionem , Piatonem d^ aiios piurimos docfri-
n& iiberaiis caujfafuo tempore etiam ionginquas d' ^iffi'
ciies profe6iiones fufcepijfe hifloria tejiantur. StPiutar-
chm in iibelio -st^* i^/^vyJicv; nimiam oikh^iccv y^ aTr^d^iciv,
id esi,propri^ domm cujiodiam dr iiiertiampiane impro-
hatficut etiam in aitero commentario.quemfcripfit contra
72 xkji (^icaaug,id eH,iatenter ejfe vivedum, idem tefiatur.
^uidam afcribunt, It^TKA me maneo; conveniens
maxime virgini veimatronji honeJi£,domife iibenter con^
tinentts: at^ideofecundum Piutarchum inpraceptiscon'
p4,gaiibm tr^ditHriPhidi^mpinxiffe Fenerem injijientem
tejHdim, 3 (^y £
109
X C I I.
i£ Q V E T A N
D E M.
Tardigrada ajpquitur Cygms tejludovolucres% ^y^fidum qtiononfcit fenetrareUbor ?
Cy GNi
Tg n I m vertice montis VarnaJ^i Phcebo (^ Mufisfrcri commoranteSi animicandorem ac integritate defignant, qmpropria ^feculia- ris inprimis vere do6iis viris efife conjuevitiqui fua,vifuo cantu^^c^ dulcedine do6}rin£ omnib. grati atc^ue fiuftuofifiint. <iy4n verc Cygni ante mortem tamfuaviter ca>ni^ntiquemi^dmodum multt ex Poetis ^ ?hilofophis-,ata^ ipfc rlato in Vhizdonefive animd immortalitizte-,memine' runt^dr SufinthimgrAcm interpresHomeriinJl.fifcribit experientid efifi cognitUiCygnos efife ca-noros, cum Plinius, ^lianm->Athendim aliig^ nopauci hoc negent^adhuc dubi- tiitur,quamvis apud Grtzcos d^Latinos KvKviov ci>Qjt,ctJdefif» Cygn^a cantio in proverbium abierit. <iy4d montis uero huimfafiigium tefiudo tardigradafiuo le^^to atfiedulogref fuafcendere-,eoL tandempervenirenititur. ^upindica- tur » nonnullos » c^uamvis ingeniitarditasvel aliaeosnon •barum remor^etur^afiiduitate tamen ^ diligentia id omne compenfare^ > ac tandem adfapientiA d^ do^rina veram pofiefiionem aficendere , cum etiam Cato dicat(c\uafienten- tia B. Hieronymus quoque ufius eH)fiat citofifat bene. ^upd breviter Arifioteles 1 1 1. Sthic. dixit,^^a,^ict}g gy%«^«y 7j7f 'nfcirlojbCivoig,Q^' olv iP^^^-^/^iQcoeug 2^[A,iveiv,id eH->Negocia c^ui- dem dggredienda cunclanterfedijifufceptis cofianter in- hdirendum. ^c Periandro uni efeptem Sapientibm aficri- bitur,[A,iXiTi) 73 Tfviv.Jn cura d" diligentia confifiunt omnia. ^Alibi legimm , Tedetentim. Veh <sAi> l o c v m
TANDEM.
VLCISCI
lOl
XCIIL
VLCISCI HAVD
M E L I V S.
Vt Vivat C/tflor^hi tefles amputat ipJL^. Tu quoc^uejic^ua noceuttabjice^tutus eris^
e/^/j
^'AN-
/^ A N Qj A M €x veterihm tkm Gracis quAih Xatini6 tradiderint-.FibrumJlve C/^floremyur- [ gentib. venatorib. ^canibtis-fibi ipjlpartesge- . nitales amputaregnarumfepropter ipfaspeti: contr/irium tamen Diofiorides , d^ Sextiws quidam anti- quus autor apud Plinium , d^p/ures etiam recentiores hoc nonpojfefieri ojlendunt-,proptertefles ipfiusjptn^ admodum inhi&rentes. Cum vero Alcmttts, Jovif4S,(jar^nius ^alii hoc ad Symbolin ^ Smblemata fua accommodaverint, ac <JM^arcellus Virgilim Florentinus in comment. adDioficori' dem lib. 1 1. de Cafiorc^,taliaficribatfiuifieolim excogita- ta,quo alio^ua autoritate munitA eiusmodifabje5fionesfia- cilius vulgopojfient imprimi , nos quoque hic ipfilocum con^ cedamu^ , cum do5irinam perutilem infie contineat , qu& cognofici poteH ex brevi cJ7n^v$ia,huic apologo zy£fopico addito, 'oltTUv ccv^pmttmv oi (ppovif^oi \}z^ep itjg icwnSv (^Tyjoiui ^oivct\o^v TzSv ^f^yiju^aruv TTSihTzc^JdeB^hominesprudentes propter fuamjalutem nullam habere rationem pecunix. ^uaadmonitio adalia omnia impedimenta vefJamA bo- n^ vel etiam vit£ caujfia, abjicienda tempore necefiitaiis refierripoteH. Cuius rei tum aliA tum prdclard expofitio- nes extant apud Ammianum Marcellinum lib. xvii.c^ Confiantinum Manajfiem, quemautorem ^MUA^^Chi^ fiAsttjoannes Levenclavius in latinam linguam exgraca ^4iiA^i$i^ convertit. Taulus Jovius adhuc juvenis unica addita di6iionz^ , A N A r K H, hocjymbolum iffe ufitrpa- vit , quodex lEuripide in Hecubafiorfitan fiumfitt, ubi aiti ^ppct^^ccvoi^yKt}. i)uraesi necefiitas»
CIRCVM-
ICJ
X C I I I J.
CIRCVMFVS A
T E N E B R I S.
Hea mortale genm ceu talpaJumine captum> Ccelejlidonec rejtituaturope^.
tA a 2
2)e
£ Talp^exAriftotele inhifiori^ animalUh, ^ I. cap. I X. (^ max.lih. 1 1 1 \.caf. v ii i.hMPli-
nim eim hac in re interpres lib.\ x.cap.xxxvw.
commemorat .^^a^drupedum talpis 'vifm non efi-iOculorum ejftgies inefji quis prxtenjkm detrahitmem- bra,nam : a,t(^ non levia etiam rudimentapupilU ^ albi circuLi a^pp^rere in illlstfciunt qui dtligenterper anatomen injpexerunt. Stfecundum eurtdem Vlinium.c^uamvisfem- per in term defoffn vivat » liquidius audit obruta terra> tam denfo elemento. Oppianm lib. 1 1 1. Cynaget. vocat ctv- TsxJova, (pvAcc, quodex terrO' c^ pluvia^ credt^ntur gigni^ ey4pud Suidam proverbium legitur, a.cm-a,Kkic(^ 'w^Xo-n- pf^.Ta^lpai. ct&cior.St ty£gyptii->tefe Oro,hominem ccecuper eam denotabi^nt-,(^ apud Hejychium->ut Pierim refertjoie- roglyphicum esi ignorantiA. Hinc nobis difcendum, quam coec^ijlt mortalitas^ nifi aliwnde ccelefii luce illuJlretur.Vn' de Socrates apud Platonem conqueritur-, homines pauc^ fcire velpotim nihil. ^Ac notum eli Arifiotelis di^tum non c^uidemdetalpisfedveJpertilionibm-,Metaphyflih. ii.c i. cocoari^ y^ tu tuv vvK-jioioodv o[A,fjuc^ 'ZffOg tz (^iyi(^ 'ix{ "n ^gd' ^jLiipoLV, 'aTCi) y^ ttj? J/yt4S7iP^ ^^vxvg o v^g 'zst^g tz» t^ (pvffi cpaH ^do^l^ 7mv]i»v, ideH, ,^uemadmodum oculi vejpertilionum fefe hahent a>d meridiftndm lucem ,fic animi nofiri mens ad ea> qu£ fui natur^ omnium m^nifefiifimafunt. Simi- lesj^ quereU ext^nt mult& apud Pind^rum, Lucretiumy Perfium c^ aliospoetas. ^utbm t^men approbari Scepti- corum d^ Pyrrhoniorum a.ng^Xyi-i^ictvJd eH,nulUm rei ve- ram ^ certam apprs.henfionem,minime eU cenfendum , fedpotim illis incit^ri debemm , uteo accurMtm verit^ti ind^gandA dr rerum caujfarumj^ invefiigationi oper^m darefiude^mm. .
Si£VJT.
^<?.^
X c r.
S i^ V I T I N
O M N E S.
Tlures lutranecat pifees.quam condat in alvum: Sic rabie tumtdus Jkva tyrannm agit>
^A fi i
FlSVM
7s VM esi in fine horum Symholorum c^Sm- blematum , quddam efmm ccf^ipiQia, c^ ujLcCpo- TiPiZcv^, id esi, animalia ancipitia ( ut Cicero 'uocat )qud promijcue in aqua cr terra 'viuuntt adnofirum infiitutum tranferre, quali^funt lutra ,fiber, CJr crocodilus. Lutram quidem grdcivocant cvv^piViVelfie- cundum Varinum , cvvJycv , notam omnibpi-s,pr<£fertim tllis qui pifiina^s habent uberiores,in quibus interdum magnas firages edit. zy£liiinus videtur caniculamfiuviatilem no- minare,quam nos cicuratam etiam vidimus.Jnpficibm df quidem meliorib. capiendis mira i/liagilitas, dr tantafii' gacitas,ut dicatur ex aqua per rivulum efifluente,longC^ admodum fificium odorem ex vivariis percipere, quA ubi invafierit, in omnesfitvit,quamvis non univerfiospofiit de- vorando abfiumere.^uAprofe^io imago esi admodum evi' dens tyranfnc£ crudelitatis , qu>£ nil nifi cruentum d/" ne- fiarium fipirans omnibus eli itifiefia,i?iprimisvero bonos (^ virtute ^r^fiantes viros e medio tollit. ISlamfiecpmdum Claudianum de 1 1 1 1. confiulatu Honorii^ Sors ifta tyrannis Convenit,invideant clans fortesque trucident, Munitique gladiis vivantjfeptique vencnis Ancipites habeant artes,trepidique minentur. £t Cicero in libello de amicitta aif.Hjic efi tyrannoru vita, nimirumin quanu/lafides,nul/a charitas,nu//afiabi/is be- nevo/entixpotesi efi^efiducia,omniafemperfiuJpeCia ^t^^fio- licitafiunt,nu/im /ocus eli amicitid.Nam,fecundum Sopho- c/eminOedipo, vQ,^ig (pvriviTv^iivvov.
Injuriacreat tyrannum. ^luare A^ttifihenes ?hi/ofiophus,ut eli in Stohao,carnifices tyrannis in pietate prafierehat, cuius caufifam interroganti cuidam rejpondit : <iA carnifice quidem homines^ injufii interimuntur->a tyra?mo autem etiam innocentes.
P E R-
104
X C V t
P E R S E V E.
R A N D V M.
^ujdnon^erflciat labor ifnprobu^s? ajpicu^arbor Vt cadat amorfu Cajloris afiiduo. /
CA^roK
^l ^ s T 0 R Veftofiher quajifimbey dicitur , c^uoci in extremiifiuminum oris ^c tancj^uamfimbriis \ degat-, horrendi-yC^uemadmodum Vliniu^ loqui- i iur 5 morfns-, ut arborem ceuferrd cedat-> adeo confians in fuo propofto at^folerSiUt (^uam adripasdele- git frimam dijfecandam , eam non mutet->etiarnfi diutius huic Labori ftt tnffiendum. Vnde Vlautusfic mefubes coti^ die,qua/ifiber Jkltcem. £>updfi hominis partem alici^uam apfrdhenderit, nifijra£ia concrepuerint ojfa-, non deftfiit. ^uodtamenArifioteles lib. v ii i. dehifior.animal. cap.v. de lutra retulit -ificuti alterum de arboribus lataci^auam njulgo Noer^m njocat->afcribit. ISl^s hocfymbolo admone- mur ad confiantiam c!r perfeverantiam in laboribusper- ferendisfecundum Virgilit 1 1. Georgic.tritam yncaijJw^ Laboromnia vincit Improbus , & duris urgens in rebus egeftas. Etfuntprt&clari hi verfus Lucretii quoque merito difeendi* lib. I. ci^ infine lib. iiii.
Nam leviter quamvis,quod crebro tunditur iStn, Vinciturinlongo fpatiotamcnatque labafcit. _ Nonne vides etiam guttas in faxa cadentes Humons longo in fpatio pertundere faxum ? tAtcpue Ovidiarium quo^ diliichum omnibu^ esi notum. Quod magis eft durum faxo? quid mollius unda ? Duratamen molli faxa cavanturaqua. Hinc Ch^rili 'verfus proverbialis gr^cti^ apud Galenum lib. iii.de Temperament.
TnT^ccv ToiAcuvi pavig vociTi^ h/nXix^^y id elit Gutta cavat lapidem non vi fed fa;pe cadendo. tAcSeneca v i. Spifi.adLucil.lSlihileHquodnonexpugnet pertinaxopera ^ intenta acdiligens cura.Item Epifi.x v i, Terfeverandum esi dr aj^iduo fiudio robur addendum-, do' nec bona mensjit^cmod bona voluntas eH'
T E M P O-
los
X C V J L
T E M P O RE ET
L O G O.
T^JJe modum tempusj^ doces.Crocodile magi^er^ £t uentura dm temporaproJ]ficere^.
'B b
Cro co-
fk %P c 0 D I L V s i^gypti dr IndU mquilmum animaleH^d^ de eo Plutarchus in commen, de Sfolertia fiLnimalium ht&ctradit. 'T)ivinationi nonrationi imfutetur huius animalts pr^no' tio. l^m necpue infra, nec ultrft illudjpacium-,ad quodNi- lusfiia annua eluvie perventurus eH,progrejfu4 ovaponit, ut quicunque agricola in ea incidat-, cum ipfe intelligerz^ tum aliisprmarrare queat-,quomquefrt ejftuxurm amnis^ adeo fcite dimenfus efi^nehumidus ipfe humido incubat^ ^lura idem autor in altero coment. de Jfrde commemorat. Tlinius lib. v 1 1 1. cap. xxv. parit ova, inquit,quanta an- feres, eaa, extra eum locumfemper incubat pr&divinatio' ne quadam , ad quem fummo auctu eo anno egrefrurus eH 'TSlflus- Huc etiam pertinet proverbium frve prdceptum Vittaci, unim ex feptem Sapientibus^yvuSi jceuoovjid eli% Tempus nofcz^. St Hefrodus monet->
fjLir^^ (PvAa,o:rie^, K^^^og o cJ?n Tmcnv ci^iq-(^. Obfervato modum, nam rebus in omnibus illud Optimum erit,(i quis tempus fpeftaverit aptum.
Bt Pindarus Olymp. x ii i. iTmtij ^' ci> eKccq-ci) f^iTfov , votjoztf j} y,cup(^ cioiiT^, ideB, confentaneus autem unaquaa^ inre- esi modm,quem inte/ligerc^,opportunitas eJi optima.^^uA frovidentia quam frt utilis , Sophocles in Sk^r^ demon" flratt
'Z!r^voiot$ boev ct,v9pce)7nigi(p\^
Kifi^(^ hcd^iiv oif/,ivov} 8oe vS ^<^2.
Idefi, Providentianullum hominibusaptumnatumcft Lucrum caperc melius,neque mentc fapiente.
GRATIS
jo6
X c y 1 1 L
GRATIS SERVL
RE IVCVNDVM.
Veltrochilimeritis Crocodiligratia conftat, ■ Tr^cUremmtis tu c^uoc^ue redde vtcem.
'Bb 2
tx/RISTO-
%i STOTELES //'^. r x.dehtji.animal.cap.v r. ubi loo^mturde nonnullis animalibus-^c^udiipfr na-tura (^uadam infiruxit qua^ prudetia^ait, Crocodilis hia,ntibm aves trochilos invoUntes depurgare dentes , quo munere d^ ipji alunturidr Crocodi- lusfentiens commodefccum figi-mhilei nocetfedcum egre- di avem vult.cervices movet ne comprimat.Vlutarchus in libe/lofipius indicatopaulo aliter hu exponit. Trochilum nimirura avem ex earum genere » qu£ circa lacus ^flu- vios verfantur ( quare de alio trochilo, quem ad regulum referuntjoic locus vix erit intelligendus)Crocodilum cujio- dire-> nonproprio victu ,fed eius reliquiis oiutritam. Cum enimfentit Jchneumonem lutoficut athletdifulverefolenti oppletum crocodilo dormienti infidia^ri-, vociferans dr tun- dens roflro hunc excitat. Crocodihi^ vicifim itafe huic ci- curem prAbet, ut eum aperto ore intromittat,gaudeat^ eo tenues carnium particulas, qtii&dentibtis fuisinhdifera^nti rofcrofenfim legente dr deradente auferre-, ac ubijam os claudere vult, leniter mandibulum inclinans idfignificeti net^ eti^mprius demittat, quay-^ trochilum evolajfefettfe- rit. £H hoc infigne exemplum gratitudinis.quod fcmper ante oculos nobis obverfari debet^kyyc^i y^ ( aitXenophon) fjiiyoi\A oLvn y.iK^uv ivioyiT&iv ^cojscaitid eli^^^oni pro parvis magna beneficia coferrefolent.Ac Cicin orat.pro Cn.Plan* ciofummopere hanc virtutemplurib. verbis commendansy H£c-> inquit , esi mater omnium virtutum reliquarum , df paulopoH. Squidem nihiltam proprium homtnis effe exi- fiimo , quamnon modo benepcio, fedetiam benevolenti&fi- gnificatione alligari , nihil tam inhumanum,tam imma- ne, tam favum, quam committere , ut beneficio non dicam indigntts,fed vicius ejfe videar c^\
N V S-
/tf/
X C I X,
NVSQVAM TV.
TA TYRANNIS.
^uem minime credas frofemhit fat^ tyrannOy Sxitio Ichneumonfic crocodile tibi eU.
'Bb 3
/C HNEV-
Chnevmon apudNkandrum in Theriacii eft ^(y^duTyiq-, magnitudinefelis-t^vel-fecundum iiAriflcteiem i^fidis, lutrAcolore drpilo^cuim I Jpecies ejjeputatur , vulgo vocat murem Vha,- raonis,(^HaL'm antepaucos annos 'vivum Trancofurti ofle' derunt. Tlutarchus hdc de iilo refert. Tarum differt ah induto thoracem ad prinlium milite.tantum fibicircum- dat cccni , tamg^ denfam fbi circumlinit tunicam^aggref furus Crocodilum. Tlinius addit ,faturum Crocodilum in littore fe fupinum abjicerc^ , ihi tum trochilum avicu- lam eius ospurgare, in c^ua 'voluptatefomnoprejfum ^ ab Jchneumone confpicatum per eiusfaucesiUt telum aliquod immijfum eradere alvum,^ fc befliam illam conficere^. Jdem fer7ne fcribunt Straho , Diodorus Siculm & Oppia- nus-> atq^ue hic quidem 1 1 1. Cynegetic. eleganter admodum ^ copiofL^. oArifloteles dr alti Jch?ieumonis ita /^rmati^ etiam cumferpentibuspugnantis mentionem faciunt. Sfi autem icon tyranni.qui ut Crocodilus in Nilo injuflum im- perium exercens hominibus ^ animantibus non parciti attamen a parvo d^-" contemtihili Jchneumone interfici" tur-, ita quoque non raro a vilijf. homine tyrannus \ medio tollitur. Fndejuvenalis Satyra.x.
AdgeneruraCererisfine casde &:vulncre pauci Defcendunt reges & liccamortetyranni.
^ui 'vero huim argumenti plura cognofcere cupit-, legat
inprimis Xenophontis fcriptum admodum eruditum , cui
titulm Hiero,m quo tyrannum plane graphice depingit^
AMOR
loS
c.
AMOR CAVSSA
O M N I V M.
Si rerum qu£rasfuerh quisfi-ais dr ortasy Dejine.narfi caujfa eU umcajolm amor»
,^IDAM
Fjdku erudttm. 'vtr dsfkr Trevijknm inte^ grum commentarium edidit Italicum-, de quo- dam Sjmbolo five Smblemat<LJ-> quodipfe vel Imprefim vu,lgari nomine^vel Infgne velfal- tem quandam ingeniofam ,^ amcenam inventio?tem ap" ■pelUre voluit. Sx hocfripto nospr^cipua qudidam capit*i tantum tVdulo tamen verbofus quam in aliis facium eHt enarrare,^ illo huic nofra fecunddi Centuridfinem imfo- liere corifituimus, Curavit autem autor depingi quatuor diverf generis animaUa-,eo modo ut unum alterum rejpi- ceret. Inter illa aquila S" ieo e regione fiperius , ^ infe- rius Siren , cumBracone conficiebantur. His autem ani- malihus , amorum quatuor genera voluit repr^fintare^y nimirum defderium d^ amorem ver/x. gloridi c^fam^fi- cundum virtutis c^ prdfantid animi : tertium pulchri^ quartum divitiarum. ^uihus eorum proprietates accom- wodatinamadprimuquodomnia inferiora in altum du- cit->^fam& ac gloritz e reh. praclaris d^ laudabilihm con- quiftm incumbit , aquilafertinet , qu^ inter omnes alias aves volatu fuo partes fuperiores cceli petit , ^ acie^ 'prdterea oculorum fmgulari prAdita efi , unde veteres poetA Jovis ejfe mmifrum fabulati funt. SoU autem aquil<& corona in capite eli addita , quiS, amoremfan^ium (Jr divinum circa res ccelefes defgnat. Leo fecundo gene- ri accommodatur,qui robore ^ quaf fortitudine quadam CiZteris univerfs animalihus dominari dicitur->adeo gene- rofanimi,d^ timiditatisatque ignavitx. expers^ut autores rerum naturalium fcrihant , quod hominibus dormienti- hus,velin terram^quaf mortui eJfent,profratis,veletiam infantihm parcat , nec illis ullam noxam inferat , acpr£-
tere^
terea in campis apricis dr Utentihusfecurm,J}retU vena- toribus-) mn mutato confueto i?igreJfu^procedat : quod vir" tutis dr magnanirnitatis conveniens esi exemplum. <iAd tertium genus amoris-, quodin vera rerum pulchritudine appetend^ cofifit-, Stren additur,cui,ut fitzgunt poetAaam fiiavis vox eli , ut omnes qui audiant ita demulcent-, quod etiamjomno inde corripiantur. (Alibi tamen ad iUicttum fimorem hanc fmiUtudinem transferri-,non esi tgnotum.) . ^JJraco ultimo generi comparatur->quodverJatur circa di~ vitias d" opes mundanas-, nam his tllumprxjidere ac cufo- dire easperhibent^dr oculis quoque utitur acutifimis , quA omnia divitiis conquirendis non male pojfunt appltcari. ^uodfi cum ^jciKqcr^sQ^oo quoque-,id esi->parvo mundofvcy homine h&c conferre voiuerimu^ , Aquiiisfemper in aitis locis viventi, c^pr^d^ i?ihianti captit rejjondet, in quo esi intelieclus inperpetua rerum inveniendarum medttatio- ne q^cupatus , deinde os quoque iiii ad cibum ingerendum inesi.Leoni cum^peciore conveniet, in quo coffttfortttudo. Sireni tanquam voiuptuariA d^ in aquis degenti inferior venter , c^ tandem Draconi per terram repenti pedes dr crura attribuentur.Circum h^c vero animaiia undiquaa^ fammamoiiis (y iucida conjpicitur , qua nobiiitas d?" ex- ceilentia amorts denotatur, nam interaiia eiementa iinis prxcipuum iocum obtinet,tanquam magis ejjtcax reiiquis. Occupatautem htnc flamma univerjum Jpacium circa quatuor animaiia,quoniam ipjiu4 vis d^potentiaper cu?i- iias res penetrat atque fefe dtjfundit. ^upd etiam cate- naindicat,quibus antmaiia invicem coiligantur , drj^pe unum ad aiterum pertrahitur. EHautem iiia infuperiore Jparte aurea circa Aquiiam df Leonem,cum amor divinus
Cc d^uni'
C^ univerpilU Jlt frAjlati^.circAmferior/i autem anifn^'^
lia>flumbea->hHmanuat(^ etiam hejiialemfignificas. Huie
y.v%X(^yiyLoo figmento autoraddidit inferiptionem GrMam
hanc-,0 t^ug ct,7mvTcov cuUov, K^^zs^g oa^tzv aTmv^Q^, td e^f»
eyfmor cau/pi omnium,d^ ad ipjum omnia : quod nimirum
ex amore vero omnes res originem ducant primumque re-
rumfit principium,dr fic tandem in ipjum U7iiverja quoa.
reuertantur Ingenioje hizc Jane ^ eleganter excogitat/^
fiHteor , qu£ tamen inJchoU pietatis Chrifiiand multum.
melit44 d^ redtim explicantur. lSlam,ut taceam deAmore
1> E I erga genus humanum ( cuius vim c^ prafiantiam
nulla unqua lingua humanajatis exprimere vellaudare
poteH )primum eH Amorfive dile5iio,quo D e v s diligitur
propter fe,^' proximm propter Z) e v m , utdocet B. Augu^
fimus de dootrina Chrifiia?ta : qui lib.viii.de Civitate^
1> E I quoque ait > Flatonem non dubitare hoc efie philofo-
fhari,fcilicet D^vui. amare,de quo habemus prtsceptajk'
crarum Utetarum plurima , qu£ nunquam ex animis no'
firis funt deponenda. SH deinde amor erga proximum*
qui proprie Charitas dicitur, qui expriore quafiuberrimo
fonte promanat,qui enim D e v m amare negligit,diligert
proximum nefcit,ut veterum quidam dixit. £t fecundum
S.Paulum , I. ad Timoth. i. Vinis prs,cepti eH charitas ex
corde puro,confcientia bonaacfidenonfidta. ayic i^A l v a-
T o R nofier , foan. x 1 1 1. certum ac indubitatumfignum
fmrum discipulorum dicit ejfe mutuam dile5iionem.Huc
etiam rejerri debet amor patrix,nam quid illa nobispoteH
ejfe proximior f quam Ethnici etiam adeo magnifecere^*
ut pro illamortemfape obierint. Et Seneca dicatt
Prxferre patrum libcris regem decet.
JJ9
C^f/txme nuttm charttatl adverpitur/tmor fuU cum quo cohgruit amor huius Jkculi » qutz gr^cis eH cpiAewTJci , qu£ omniumintu^erabilium ajfe£tionum dicitur ejfe princt- fium ,JicutJicperbi/^ eH Jinis. Hunc Jlultum c^ improbum merito appe/iat Horatius-,cr Arijloteles vi. Sthic. inja-^ mcm,nlii coecum : a quo vitio omnes c^uam longijs. abeJJL^ debemtts. £B denique amor honejlus ^ Uudabilis tn rem nliq^uam 'uelanimatam "vel inanirnatam (quem Plato et- iam videtur dejhribere in dialogo quem JjmpoJiHmJivc^ deamore infiripfit) qui loiige lateque feje extendit^eata" men conditioncne uf/o modo /imites honejli excedat. ^ta* extat cgregium dic/um apud Dionyfium ( utfertur)Areo- pagitam in /ibro de divinis nomimbus. isAmorem five di' vinumfive ange/icum ifivejpiritua/em ,fiveanima/em aut natura/em dicas,infitam quandam inte//ige c^con- nafcentem virtutem,qt{£ fiiperiora quidem ad tnferorum Providentiampro/icit. (L/£qua/ia rurfum ad focia/emfui invicem communioizem co7ici/iat,ac pofiremo infima qu^- que incitat , ut ad fub/imiora potioraque convertanturt immo ve/uti fomite quodam igneo amp/tus fuccenfa refi^ liant. H£ci//e. Pofiremo/oco eU inhonefiu^ c^ vo/uptua- rius amor,pyiortp/ane contraritts,pr^£fertim ii/e impudictis C^ ^odUi^Bq , qui be//uartim fimt/es homines reddit,atquc^ ideo %^i6tj}^ quandam Arijiote/es vocat. ^u/intum vero /ibidines vagA nocuerintomni temporcd^ quopai^opro- pter i//as no7z fio/um priv ati homines aBi. opunitigravifi. fedetiam ideo Jkpenumero integra regnafunditu^s everfii fuerint , tamfacrA quam profanA hifioriA p/urimA te' fiantur.
cc 2 CAN-
r*i '<¥>' ^ /f^, (\ 'Jof>
C A N D I D O
L E C T O R I S.
;|l V M in hac noftra fecunda Symbolorum & Emblematum exQuadrupedibus defum- torum Centuria, crebra fiat mentio Italic^ vocis, Imprbs ab, pauca de illa hoc loco exponere voluimus , in aliis,qu2e /pedant ad hoc argumenturrUjbenevolum le(5torem remittentes ad primam meam de plantis CenturiarrL),cuierudi- tum commentarium de fymbolis, inllgnibus^armis gentilitiis ac Emblematis Claudii Minoris pr^pofui- mus. Derivant autem quidam, qui Italice de Im- prefis aliquid litterismandarunt^hancdicftionemab impra^hendere 3 cuius primitivum fit priehenderej fed cum inufitta fit di(ftio impr^thendere , potius pro puro vocabulojtalico habendum erit. Defi- niunt autem Imprefam effe fingularis animi no- ftri conceptusdeclarationemper modum fimilitudi- niSjCumfi^ura alicuius reinaturalis(exceptohomi- ne)vel artificialisjadj undo brevi quopiam & ingenio- fo di(5lo. NonnuUi tradunt efle mutam quandam comparationem cuiusdam certi hominis quoad fuam conditioncm & propofitum cum ipfa re in imprefa reprsefentataper tacitam aliquam fimilitudinem : vo-
catur-
C A N D I D O Zr- E C T O R I S. II t
caturq; pi(5lura corpus impref^, anima vcro fcntcntia adjundta. Quamvis vcro fecundu plurimas & exquifi- tasregulas, quas autares de Imprefis potiirmium itali prsefcribunt, facilc appareat generalius quippiamin Symbolis quam illis apparcrCjpofTumus tamen unum nomen pro alio ufurpare. Cum igitur no pauci impre- fam Italorum.fignQj alii infigncquidam fcitum putcnt fcpoffeintcrpretarijnostamentanqua jam ufurece- ptumvocabulum Symboli retinuimus, quod&alios plurimos faditaffe conflar.Et Ciccro in Orat.pro Ca?- cinna nos quoq; monct , nequicqua opus effc verbis, ubi ca rcs,cuius cauffa verba qua^fita funt.intelligatur. Sed de his & aliis in fequcntibus duabus Ccnturiis ex VoIatiIib.& Aquatilib. colIedis,volente D e o ,tra(5ta- bimus distindius & copiofius. Nunc candidus ledor, hanc fccundam mci operis partem dcQuadrupedi- busjhoris tantum fubcifivis,& intcr varias occupatio- nes cnatamjboni a^quiquc confuIat,&fiqusedamin illa majore claborationc indigerc cxifiimaveritjcogi- tetmihi veniam efredandam.gravioribusfcmpcrflu- diis occupato,cumctiam propter brevitatem ipfam multa quie addenda fuiffent.Iiberius & accuratius tra- ftari non potuerint. In diflichis confcribcndis rurfum fum ufus opcrafiIiimei,& nonnullorumamicorum, naminhoc gcnere minus me effe excrcitatum ingc- nue fateor. Perquos etiam autoresinhiscemeislu- cubrationibus profecerim & quorum teftimonio ufusfuerimjinhoc peculiari catalogo annotare flu- dui.
cc i AVTO-
I
N
€^©€&€?^€&©©©S©€S^®©6S*
A V T O
T V S T
TCZlANVS.
^riflophafies. tArtflotelas.
'^AjiliusMagnm. "Bernhardus.
(2^Hryfe[lomus.
Cicero. Claudia^nus. Clemens Alexmdrinm. ColumelU.
\^£mofthenes.
1>iodorm Siculm. T>ion Hiftoricm. lyion Chryfeftomm. 1>ionyfim Areopagiia. 'Dioscorides.
'p^^nim.
Epicharmm. Suripidcs.
Sufebim Scclefeftripor Sufthatim Homeri
interpres.
R E S V E^
I O R E S.
(^S/lim.
Cjregorim N^^^an^nm. (jregorim Nyjfenm.
\\Srodotm. Hefiodm. Hejychim. Hippocrates. Hieronymm Eccleffiript* Homerm. Horatim.
^Sidorm.
Joannes TetZes. Job.
Julim Capitolim. Julim Cifkr Imper. Juftinm M^rtyr. Juvenalis.
\ Ivim.
Lucanm. tucretim.
^^Artia/if.
LMenander. {J\iufenim»
7\(Jcan-
M.
f/i
Orm zy£gyptim. Ovfdfus.
^A/Udius. S. Taulm. Tfiupinias. S. Petrus. Thilc^-
^hilemon Comictu. Thilofir^tm. *T>hilo JuddHs. Thocylides. Tindarm. *TUto. Tlinim. Toljhim. TropertifiS, Tublius Syrtts. Tlutarchus.
\\Fintilianm.
^uintm Curtim.
^Eneca rhilofiphm,
Seneca Poeta. Serapion. Siiim italicm. Simeon Sethi. Solinm. Sofhocles.
Stephanm de ttrhibfts, Stobdm. Strabo. Suetonim. Suidas. Syracides.
1 Heocritm. yj AlerimMax,
Varinm. Varro. Virgilim.
jl\.6nophon.
AVTORES RECENTIORES.
ACh I L L E s Bochim. ^Andreas Alciatm.
^drianm^Junim. f>Andreas Trevifa-
cAlbertm Magnm. nm.
zAlemndcr ^b Aksimdro- zApollQmm Membenm.
C(slm
'" ' I N D B X /
(^ Oilius CaleagnintiS. Cceliu^ Rhodtginus, Camillusde Camillis, Carolfis Clujitis» Coflantinus Landt^ Comes. Cunradus Gesnertts.
"p/B^smt^ Roterodamti6.
'^%ancifcus Tertitts Ber-
gomas. Trancijctts Vetrarcha.
r^ Abriel Taerntts.
(jar^as deHorto. (jcorgius Agricola, Gregoritis Bersmannti^.
^Xleronymus Rufcellius.
Hieronymtts Cardanus. Ho[pitfilis Cancell.Galiia.
\Oannes Sambuctis. Joannes Bodintis. Joannes Baptijia Pittont^, Julius CsfarScaliger.
V r o R V M.
Julius Cafar Cappacius^ Juftus Lipfus.
Y^Fcas Contilis. tvxAtthias Michovius.
"^lcolaus ReusnerusJ. C, 2(icolaus MonardeS'
\yLaus Magnus.
^Aulus Venetus. Taulus Jovius. Tetrus Angelius Bargdus. l^etrus Bellonius. Tetrus Gillius. T^etrus Martyr hiforicus.
^^Smbertus Bodon&us.
^Cipio Amiratus Nea-
pol. Scipio Bargalius.
*~VHeodorus Ga^.
S Y M B O-
'^
Jli
SYMBOLORVM E
EMBLEMATVM INDEX.
T
ATcncris afluefcere mul- 'tum. pag. 6j
Ad locumtandcm. Adm.cdclam. Ad mcJiora. Aequc tandcm. Allicit utpcrimat. Amor cauila omnium.
ipAIliturimagine. 44
FcrtCKTiniafccum. gz.b.
loo.l). Ferocesredditimpunitas. 97
16 Fide & difTide. 6i
Finisnopugna coronat. 71. b.
Fitfuavior. 80
Fortisconviciafpcrnit. ^9
^^Loria finis. 71
Gratis fervire jucudii.io^
?7
100
45" 108
ar
Animo pctitimaprofudo. ^S
Arbitriimihi jura mea. 8^
Aftudeluditur aftus. 8i.b. J-JAudmutabiturunqua.4^
AutCcipio autquiefco. 47 Ha:c vcra potcntia cft. :59
Autcitoautnunquam. ib. Ha^retubiquc. 49. b.
Autcitoaut fperno. ib. Hincdolor indcfuga. 49
AutmorSaut vitadecora y^ Hocvirtutisopus.
(^Oecus amorfobolis. 8; JAmparcefcpuIto.
^Callidiorerrat. 88 Indignosindignor.
02^ In utrumq; paratus.
^y Infpicit & afpicit.
55 Infuetumpcriter.
D„ ^ Intentusinunum.
Ec &tutameinarmis.94 Intramemaneo.
Divcrfa confufagenus.x6 Intrepida fecuritas.
Comin.us &:eminus. Currenti cede furori, Cuftodia tuta.
Domino fervirc grato.
Domusoptima.
Dumlicet.
Th Ffugia perdunt. Frigouterigar, £t infima profunt. Et parva f^pc nocent.
40
99 66
S4 75- S4
6t
4o.b.
^2-.b. 52- 74
^7.b.
99. b. 64 18 SS
Iram prudentia viplcit. IrafaccITatnoxia. luvat emta laborc gIoria.z5.b T Atctabdita. 95"
Libcrtas non libera. 68 Libcralitas compenfata. Si Lorjca virtus» 9^
Dd Magnum
^ y M 8 0 t
K^Agnumveftigal. 9^
Magnos vana terrcnt. 17 Majorpoftocia virtus. zS Manfuetis grandia cedunt. 10 Melioraquero. ^y.b*
Mcnsimmotamanct. 16. b. Mensignaranocendi. 79. b. Mcnsintentafercnis. fi.b. Minuitvindidiadolorem. 4? Mortemdabit ipfa voluptas.
Mori malo quam fcedari. 89 Mutatusabillo. ^4.
"^j Aturapotcntior ars. 19 Nccmetaneconus, ai Nec c^efus cedam. ij
Neminemadmitto. ^5"
Neuterfolus. 70
Nil inexplorato. 10
Nil ultra vires. 14
Nihildecentius. 14
Nil fuga comitantc malum.19 Nil amabilius. 51
Nil folidi.
Nilmororiftus. 94
Nonmihifedpopulo. 51
"H'5".;Nondurathypocrjfis. 98. b. Non beneconveniunt. f8 Non impune feres. 11
Nonrevertarinultus. 11
NuncnofcreS^vires. 78
Nullisfraustuta latebris. 48 Nullo fleftitur obfequio. 7? Nusquamtutatyrannis. 107
OMnia meamecum porto. 66.h. Optinnia,infignia. ii.b,
0 J. V M E T
pArce pias fcelerare mancs ^ Pedetentim.ioo.b. [6x.b. Perdit amando. S^^.b.
Pietas nos Deo conciliat. 9.b. Prxlatatriumpho. ^.b.
Pretiofum quodutilc. xr Pura placet pietas. 9
QVo major, eo placabilior. — U.b,
Quod tibi deeft, mihi obeft. 4i.b. Quod pctis altcr habet. 65" T? Ationabileimperiu.xo.b.
Rcgniciemetia cuftos. !o •CEmper in metu. 19
Serenabit. ^o
Sibi ipfi falus. 16. b,
Sicarduapeto. 9
Sicviolcnta. ?i.b.
Sitmodusinrebus» Sy.b. Stultusalienarequv"it. 41 Suaalienaquenutrit. 60
Superatfolertia vires. 18. b. TTAngit homo animu. ^i.br. Tantum frugi. . S7 Tantum quantu poffum.i^.b Teorientcfugit. S9
Tenipore&loco. 105:
Terror & error. ^ {
Terreftriaflaminavctant, ^6 Turbata delector. a{
"WEnenapello. zo.b.
Vigilandum. 81
Vimfuscitatira. i{
Vincit folertia vircs. 9 5
VindiccDeo. it
Violenta nocent. ^i.b.
Viri«
^MBIEMATVM /l^DEX. //^
Virib. ingcniumpotius. 9^.b. Vndiquc infi(ii.T. gr
Vircsanimosq; miniftrant.yx Vndiquc tutus. 94
Virtutc&fipicntia. ^f-b. Vnafaius. yoj&y^. b.
Virtusfccuritatcmparit.xr.b. Vt dignusadorcm. 9
Vulnusjfalus &umbra. 77 Vtcautiuspugnct. 87.^.
Vndiqucinermis. 79 Vtinam perpoliatur. za
INDEX RER.VM ET
VERBOKVM MEMORABILIVM, Oy AE IN HAG CENTVRIA
CONTINEN TV R.
y\ D E o femper exordte»- Alcts cornua eadem vim hahent ■^ ^ dum. 9 cnm cervinis, ibid,
AcademidiBrixefjJisJymholu i>^ ay^Iexandri Ducls Tlorentini ty^canthis ax'is five Ipinm ajini JymholHnu.
hojlis. Ss
tyfdnLttor perpetuum regnima' ■ lantj^ id
^dverJita^freniipetHlanti£. s 4. ty^lberti BadHaritJjmholHm.14 ty^lacritas in periCHlisJHvat. ^S ty^lere h/porfim catulos. 7j
12
eyfmornm ^uatuorgenera. loi ^nimaltndiCHm fuum catuloi fuos cirCHmJerens in quodarrf corporis peculiari receptucHh» eyfnfer vtgtlantist. icoru. yo zAper inferrum ruens fortis hel' latoris typns. /tf
^lce Inht Cxfaris eH Machlis AqHilafignificat coelefiem amq-
Fhnii. 54.
tyilces ungula contra S^pilepfany
item aff^eVtKs uterinos. j^.
JVon efi- onuger fecundurn Olatim Magnum->. ibid. tyilce ncfira a Paufania, Sohno,
Strahone,qu(iWyii conpefe de-
fcrthftnr, ibid.
retru. loS
Armehnm musalhtuAlherto,Sif Immunditiei impatientifi. ib»
tAfini afiutia a Thalete depnt" hcnfa, Sz
tyfvartis & fits fjift poli mor" tem non profunt. S7
AHdaciftprojechcfUA Ciceroni.is
I N D B X
T5 Artolomei Alviani Polemar'
chi Veneti JymbolHm. 20
*Bernhardi de Cardona Nea^oli-'
tanijjmbolum, s^
*Sezjoar lapis ex qm animali. 72 'Biz.ontesjubati Plinii qmrmda
Alce nofira. jjf-
'Bos colonia dedHced(& tj/pns apud
Romanes. 32
Loco /ervi pauperiorih, j/
Impatiens jfocd inpajcuis.ibid.
*Bucephala urbsdenominatn ab
equo Alexandri Jldagni: ^g ^Bufi interdum mufielam fi^jfo-
cat. 88
f^ <i^farls Trevifimijymbolum five infigne. 108
Calltda confilia fkpe fk/lunt. 76 Calumma nofiictlefuperatur.go Chamdeon ajfintzttoris ima-
go. s>8
Quare mntet colorentj, ihid.
Camelorum duo genera, 2^
Cctmelusfitispatientifi. ibid.
(jaudeta^ua turbidaadbiben-
dum^. ibid.
Camelm non nifiomu definitum
fuicipit. 24-
Camelopardalis vulgo Giraf-
fk. 26
Efl animal ajymmetrum. ibid.
Canes In dici generofifi. 1 0
Canis fideittntis typus. 79
Canis mortuam Jeram non at'
R B & V M
tingit. 7/
Capreolus ntofchum producens
qualis. yf
Caroli Boncomei Cardinal.Jym'
bolurttj, jo
Cautio in rebus quam utilis. 6$ Cerva rore matutino dele^'
tur. so
Cervi contra ferpentes odium. fo Cancellisfibi medentur. ibid, Clementia nihil laHdahilim. 10 Confilia nimis callida , cr adhuc
magisjperfida improbdtur. SB Crapula Qrfimilia fiigtenda. 62 Crocodilus Nili dimenfor. los Cura quando^plm valet quam
ingeniurru. 100
Cygni anfint ante mortem cano'
ri. ibid,
Cynocephalm SimiAgenm^vulgo
'Bahion, 84.
Y^SlphiniTitii Comitis Jjmho-
lurru. n
T)iShmnm tela extrahit, 77
^ifiidentia prudem non impro-
hatur, 63
n)omi manere fkpe opt» 99
^raco divitiarum amorem in-
dicat, 108
^Draconibus cum Slephantis iru
India pugna. 11
IfiLephas videturfimile quip-
piam cum ratione habere
eommune* 9
htinam
B T V B R
XjUnam adorat prhts aqua mttndattu. 9
Jidite animalMiJiirritetur. SmaytHelis Phihhertt Dttcis Sa^
baudi£. 10
Squtu celeritatem exyrimit. 3 6 Squi Thejalici poti/. comnten-
dantur, 39
Equiis c^ canis homini fideli/.
animalia. 70
Srinacii cura pro catulis. 93 "T^Slix cuflodta farentum. 66
fel&s carceris impattens. S6
Lihertntis fjmboitiin-!. thid.
Vfurpatum d Germanis c^
'Komanis milttihtu in ve-
xillis. ihid.
Terdinandi Regisfilii AJphonfil,
JjmholHm. 89
Terdinandi CarajfA f/mholurru.
77.h.
Ftli/ci (^ Vregofi Genuenfei iru
%e^p.dmHlt. II
Fortes viri irritnti tnndem vehe-
metins ejuam alii commoven-
tur. 13
Tortitudo cum prudentia conjuft'
genda. Trancifci Magni Ducis HetrU'
riA fymholurru, 87
fratis a veritate tnndcm ft^pe-
ratur. 4S
Trugalitas opt.magijira reUlt co-
fultandi, 22
B O R V M. IJ$
r^ Az.cla animal Mofchumj producens apud Arabcs.js Gloria vera quidjit. 71
Gratitudme nthtlpulchriits. 106 Gulo animal vorncif.SeptentriO'
tiale. * C2
'^Adriani Imper.Jjmbolum f2 HarmoniAlatu. 26
Hieronj/mi Capra Mediolanenjis Jjmholum. 7/
Hippolyti Afienfs Jymholum .25 Htfpanta c^uare cuniculofa dtSh
d Catullo. 90
Hiftricis defriptio. 92
Ilonorprs.miutnvirttttis, qi Hoflium cadavera vetitit nuda-
ri Lycurgus, 61
Humilia (jrabjefh ncnftnt con-
temnenda. S4-
Hy£nafeput'chra ejfodit. 61
Sfi Bellonio Civettn. ihid, lAcohi Superantii Veneti Jym- bolum. 47i& S7
Ibexinlocisvivit tnaccefis. 74. Ichneumon Crocodoli hoflis. 106 Indulgentiaparentum detrimen-
toja, 8s
IngeniaprACOcia raro durant. 37 Ingenium valtda qust^ue vin^
ctt. 17
Ingratihominis vitupcratio. 75 Injolentiaimpunitatis filia. 97 Infidis,JJecie ojficii pefimA. 4S loannis Scepufienfis Jymbolit. 60 i)d s loann.
I M D E X
lodm.KeVenhHleri BarQnisfym- bolum, fi^
Ira mitium infaniA,[eCHnd,u7ru EnniHm, jj
Ira cotis firtitHciinu. ibid,
IracHndta femper vttiofa. ibid. IhIU Caprdi Aiediolanenfis Jjm^ bolnm. 7j
IhIU Delphini Medici Ticinenjis fymbolHm. 70
Itishojpitti apHdRomanos. 6f Tr^tfftucl)^ apud SnecosLynct nondifimilis. 42
'\Ahoris impatiens virtHtertu non affeqmtHr. 2S
LegaqHare inventx,, $2
Leo Fortitndinis tjpHS. 14.
Febri qnartuna la borat, 1 6 Leo qti& mstHat. 17
Amorem erga virtutemfigni- ficat. 108
Leopardiis hodie cognitns. 4.7 Leprn apertis ocnlis dormit. Si Libertutis nimins amor fiultos reddit. 63
Ltbertas qH£ verafit. ibid. Licentia ^ libertas plHrimHrru dtffernnt. ibid.
Ludovici Dnlcis fjmbolHm. s ^ LHttJridi Comitis H^bs^Hrgen- fis I X. fymbolHm. S9
LupHS cervarius congener lyn- ci. ^/
LupQrHm quinque gema apttd
R E R V M
OppiaKHm. .M
LtiporHm qttoddam genus Syrii
fielU ortnmfugit. tbtd..
J^ Alitia proprie qutdfit. 4/ Matthiiz Corvini Regis /^«- gariAjjmbolHm. 60
U\/taxi',niltani Sfortit Ducis Mediolanenfis fymbolHm. ^/ CMedicum decet vigilantia & fidelita^. ^q
<JMentis vigor ^ corporit robur raro conjiingHntur. 27
C^Utiu vcnHS. 17
U\€stpis Itheralis &fervilis. 17, CMonocerotis cognitto adhucim' perficiu, 20
Lylfonoceros nunquam inJpeSki'- CHlisRomA exhtbitiis. ibid. CHonoceros virginem cajkim di' citur amare. 21
Sius cornuccntra venenaex- hthetur. tbid.
Ci\€ors honcfh nonfigienda. /tf {J^fortuis non ejfe maledtcendii. CMofchus ahjlejfus circa umbili-
cum animnlis. S3 ■
{Jiiofchus in Chyna copiofiu. ib.
(JHufs, amant tranquillitutem->
&fcceff{im. 74
Ci\'Ufiella rutu fe munit contra
firpentes, 87
"W^Atura in plmbui artem fft- perat^ 29
B T
VBRBORVlrf,
n6
7>(JcoIai BAthorii Comitis Jjm-
bolum, S7
2^hil Ji»c labore pr£clarf/m. 9S V"\BtretkitioMei vanx contem- ^^ nends., 69
Odtuintercervos c^ferpcnt&s. fo Onuphrii Bonjinii Veronejis fym-
bolHm. 32
Opir.io vim jkcit ftpe veritnti.jf^ Ovis utilitas. 79
Oviscaro a lupo demorfajitfua-
vior. 80
T^i^nthera latinls varia. 4/
Tarc.fiti popnlares funt St-
mt£. 16
Tercanem dr anferem e^uareJH-
rarit Socrates. 70
Teregrinationts quando nofLj
improbandx, 99
Tietas omnifim virtutum opti-
ma, 9
^olemon Athenienfs experdtto
adolefcente magnus phtlojo-
phns. s^
^latonis fimilitudo elegans de
duohiu equis. £9
^orcus imago tyranni. S9
Trttmeditatio crebra,fhcit mala
fitura levicra. 64.
^rincipis erga fubditosgratitu-
do. S3
"D yitio recki cttivis malo me-
de^ur, - . 39
%^iioni6 dejiniti9» $9
%^egnum non capitfmul duos-ss
%hinoceros unicum proprte ha-
bet cornu. 12
8tus genuina piBura. ibid,
Pugna cum £lephante. ibid.
Iramjigntfcat. ibid,
%hinoceros cum Monocerote /i-
pe confiinditurafcriptortb. 21 %Qdo!pht Principis Anhalttni
fjmbolum. 19
%os do5frin£ coelejiis typus. si "^picapra. 76
C Ciurtjolertia in navtgando.s^
Serpens prudentiAjjmbolii. 14. Serpentes in facris Utteris /ipe
peccatn fgmficant c^ diabo-
lum. so
SJvrtix Palavicinijjmbolum. 87 StmiaprAamorefcetum necat.Ss Siren amore pulchri oflendtt. 108 Solicitudo in Rep.rcs admodum
necejfaria. S2
Stephani Batorii Regis Polonitt
Jjmbolum. 3$
Studium hojpitnlitatis commen-
datur, ^ 6s
Suhac animal Scythicum antea
incognitum. /2
Dux Capreolorum, ibid.
Principis pro populo Joltcitifi-
gura ihid„
Sus hominem Jordidum dcnetat.
SS
Odoribtfs honii inimica. ibid TatoH
InDBX I(.£1l.
"^ AtoH Jive Armadillo Indi'
cumanimal. 91
Tauros qnare ficHi vel Ca^rifi'
cm domet. 34-
Taxifiveam vulpes afiute occu-
pat. 6f
Taxm mellis avidtfi, ihid.
Tela privifit minm nocent, 64. Tefludo contra viperam origa'
nur/t comedit, 87
Thos gtACornm anfit luppu cer"
variui dubitntur. 4.1
Tigrls velocifi.animal. 4j
Pututur ejfe Mantichora a- pud Paufitniam. ihid.
.SphArls qHihtudam vitrois de-
ciphur. 4- 4-
Titiani celehris piBoris Veneti
fiymholum. 29
TrochilusCrocodtlo arnicm. 107 "VfSjpafiani GonXagA Jjmho- lum. 2S
yigilantidt, DemofiheniC£ laiisji Virginii Vrfiini ambitiOyipfi detri'
mentofia,eiusJymholutn. 23
E T V E R B O R»
Virginis ,vel matron£ icon /?-
Jiudo. gg
Virtutum exercitatio infiruit.67 Vtrlutis CT* honoris tempU intcr
fie contigua. 71
Vtrttis quantvis ardua fiemper
quirenda. 74.
Vtta fiolitaria quandoque proha"
tur,quandoquenon. zS
Vttului mariniis fiecum defirt
fiuoscatulos. 86
Vbi pudor, ibi timor , fied non e
contra. ' ip
Vtverri. cuniculos venantur. 9 0 Voluptas admodum pernicioJa.SS
Cofilta honaficmper impedtt.jS
Vrfificetm noomnino infirmis.29
OculorU caujk alvearia petit.3 1
CAiellis avidifi. ihid.
Vulpes quo paBo ingeniofie gla-
cicm latentem exploret. 6j P'ulpes vetula fivegravida dijfii'
culter capitur. 64.
Vrus a montih. nomen hahet. 27
Seipfium pra ira conficit, ihid.
EXCVDEBAT PAVLVS
KAVFMANN.
c I o. I o^
X C V(
..-:#
^
I
<)
J
GETTY CENTIR \y^^'
«
/
•3*