4 CS D) : GDS SE) ln (2° EG x LTFLMANIULA it le ACTA HORTI PETROPOLITANL TOMUS XVI. ————— TPYJIEI MMIEPATOPCRATO C.-ITETEPEYPTCKATO BOTAHNMECKATO CAJA. TOME XVI. C.-IHETEPHEYPTE. IA HMIEPATOPCKOË AKAJXEMIN HAYKHB. Bac. Ocrp., 9 aux., M 1900. Haneuarano no pacnopaxemiw HmnePparopckaro C. Merepéyprexaro B Bora eCKArO Cana. 4 dl PL | pre Fr Photogr. par À. et M. LEVIER JUN. ee Phototypie Sadag, Genève. HERACLEUM MANTEGAZZIANUM Somm. et Lev. cultivé à Bormio (Bagni Nuovi). août 18990 ENUMERATIO PLANTARUM ANNO 1890 IN CAUCASO LECTARUM, ADDITIS NONNULLIS SPECIEBUS A CLARIS VIRIS H. Logka, G. RapnE, N. SEIDLITZ wr rrarre. BROTHERUS IN EADEM DITIONE LECTIS. S. SOMMIER :r E. LEVIER. CUM TABULIS LITHOGRAPHICIS LLEX ag D. LEVIER ET C. Cuisix DELINEATIS ET 1 TABULA PHOTOTYPICA. née — PETROPOLI & FLORENTIAE 1900. lie * D + 44 0 Ne + et E EE . COJEPXKAUHIE, Sommier S. et Levier E., Enumeratio plantarum anno 1890 in Caucaso lectarum (tab. I— Sn 0 eme Cd can 1—--586. OTB PETXARHIN. Hacroanmmä XVI roms ,Tpyxoss Muneparopckaro CITE. Borannuecrxaro Caxa“ (,Acta HortiPetropolitani*) 3axmo- JACTB BCETO OXHY KPYIHYIO paOOTY ATAILAHCKUXE OOTAHH- Kogs rr. Sommier m Levier no aroph KRaBkasa m co- CTOHTB H3B OXHOrTO BBIYCKa. VCKIONATEMLEHA HeCJAro- HpiATHEIA YCIOBIA, KAKB OTJAICHHOCTE UX'B MBCTOÆHTEIPCTBA (dropeamia) H HeO6XOHMMOCTE HOCHUIKH KA%JATO JIUCTA KOPPERTYPEI ABTOPAMB M OOPATHO, BB CBAS3H CB JIPYTAMH OOCTOATEIRCTBAMM, KAKB MHOTOUACICHHOCTE PHCYHKOBE (3a- KASAHHBIXB ONATB TAKH JAIeK0, BB [apnrb) HT. J, — BCE 910 UPESBHUAËHO SAMCXIIO IeUATAHIE, KOTOPOE TA- HYJIOCR HBCKOIBKO JBTB M OTTAHYIO BHXOZB XVI Toma HACTOJIBKO, YTO YCUPIM BHTH BBUIYCKA NOSIHBAMUXBE TO- MOBB. UTOGE OOJIETAATE H YCKOPATE HEHATAHIE, 0 TPOCEO aBTOPOBB pasphleHO OBLIO HMB CB HOJNOBAHH 20-r0 JUCTAa (Hauunaz © crp. 313) Becrn neuaramie Ha mbcrb uxB RUTEJILCTBA, AMCHHO, BO uopenmin. TakumE 06pasomp IIOUTH HONOBHHA TeKCTa OBLIA Harneuarana He BB C.-[Lerep- OYpré, KaKB H YKASHBAIOTE ABTOPH BB HPeMACIOBIN. Bs Buxy mhapHocru paGors, à rakxe BCJÉJICTBIE TOrO, UTO KAKB BCP PACYHKH, TAKE M TEKCTB OBLIM IOJIYIHE H3B-3a TPAHANEI IOUTH OXHOBPEMEHHO, HE OBLIO YKC HHKAKOTO OCHOBAHIA PA3OUBATE 9TY PAOOTY Ha BBUIYCKH, HOUEMY TOME JTOTB H BHINC]P, BONPEKM YCTAHOBUBIIEMYCA OOBIUAIO, BCETO OXHUMB BHIYCKOME. 1 Asrycra 1900. L'or FR ii 1mot os | d'IRIHY GES: CHRETIENS ÉTAT: CAATOHMONIE ARR He of : sa EAN 4 Ce HE pe VA 1 ige EDS d HS : aqdt gr: de: amet GATE Dit SH “a AADTNOUTINT EME ON ) h 2 areas!) AYITALL-. = ec - Ai : sa ner: TOUÉO | FLE 75 rat. | PS ASE NES > SP 1 Que to Au (OLa 1 Cure FE JTE OH 268 Ha nt 1 nm ANRT PROPOS L'ouvrage que nous soumettons aujourd'hui aux bota- nistes est le résultat de trois mois et demi d’herborisations dans les provinces occidentales et centrales du Caucase, du milieu de Juin à la fin de Septembre 189,0. Des cir- constances indépendantes de notre volonté ont retardé l'impression de notre manuscrit, achevé depuis près de quatre ans. Nous donnons plus bas le journal abrégé de notre itiné- raire et renvoyons le lecteur, pour plus amples détails, au Botan. Centralblatt 1892, Betiheft III, et au volume illustré, intitulé À {ravers le Caucase, publié avec carte par l’un de nous à Neuchâtel, en 1894. Accompagnés d'abord de 4, puis de 7 indigènes, chacun menant une bête de somme, nous avons voyagé à pied du Rion inférieur jusqu'à la vallée du Kouban, par étapes de 15, 20, au plus 30 kilomètres, ne nous arrêtant, un ou quelques jours, que pour explorer les environs de nos bivouacs dans les loca- lités particulièrement intéressantes ou pour nous occuper de la préparation de nos récoltes. Notre Ænumeratio comprend, outre les plantes recueil- lies par nous-mêmes, celles de quatre collections de pha- nérogames caucasiennes qui nous ont été confiées pour la détermination. Ces collections sont celles faites: 1) en 1877 et 1881 par les frères Brotherus, compre- nant 471 espèces et dont nous devons la communication Lpyaxm Bora. Caxa. TL, XVL + VI AVANT-PROPOS. à M. VF. Brotherus. Ces phanérogames ont été recueil- lies au cours de deux voyages, destinés principalement aux récoltes bryologiques. 2) par feu le professeur Hugo Lojka, qui, en 186, visita le Caucase central en compagnie de l’alpiniste émérite, M. Maurice de Déchy. Cette collection, comprenant 295 es- pèces, nous a été remise pour l'étude par la Direction du Jardin botanique de Budapest, avec un certain nombre de déterminations provisoires du regretté V. de Janka. 3) par S. Exc. le docteur Nicolas de Seidlitz, directeur de la Statistique du Caucase; 73 espèces, récoltées dans les environs de Tiflis en 1889. 4) par S. Exc. le docteur Gustave Radde, directeur du Musée de Tiflis ; quelques espèces, récoltées dans le Ka- rabagh en 1890. En plus, nous citons un petit nombre de plantes récol- tées par l’un de nous, vers la fin d'Octobre 1887, dans les environs de Bakou et de Tiflis. Quoique bon nombre de botanistes aient visité le Cau- case depuis les temps de Tournefort et de Güldenstedt jusqu’à nos jours, nos connaissances relatives à la distribu- tion des plantes dans les différentes parties de cette vaste région présentent encore de grandes lacunes. Pour beau- coup de phanérogames, on ne possède que des données vagues sur l'altitude à laquelle elles croissent, soit au nord soit au midi de la grande chaîne, ainsi que sur l’époque de leur floraison et de leur fructification. Nous avons fait notre possible pour compléter ces données, en notant, non seu- lement pour les espèces rares, mais aussi pour les plantes communes, toutes les localités où nous les avons récoltées ou observées, l'altitude de ces localités et l’état dans lequel les plantes se trouvaient à la date de notre passage. Ne disposant pas toujours, pour identifier les espèces connues, d'exemplaires originaux authentiques, nos déterminations AVANT-PROPOS. VII se sont fréquemment ressenties de la difficulté résultant de ce que certaines descriptions ont été rédigées sur des matériaux insuffisants et sont, par suite, incomplètes ou en désaccord entre elles. Quand l'abondance et le bon état de nos exsiccata nous le permettaient, nous avons cru rendre service aux botanistes en complétañt les diagnoses existan- tes soit par de courtes remarques soit en décrivant les plantes à nouveau. L'étude attentive de nos récoltes nous a amenés à proposer un nombre relativement grand d’espè- ces et de variétés nouvelles; nous avons préféré ne pas passer sous silence même des /oymes qui nous paraissaient s'écarter des types connus et décrits, d’après le principe suivi aussi par Edmond Boissier : #1elius distinguere quam confundere. Des 1818 espèces que nous énumérons, 1627 ont été récoltées par nous-mêmes. Les espèces nouvelles fournies par les cinq collections que nous avons étudiées, sont au nombre de 101, les variétés et formes nouvelles au nom- bre de 154. La plupart de ces espèces nouvelles ont été décrites, soit par nous, soit par nos collaborateurs, dans les mé- moires et articles dont le lecteur trouvera la note plus bas. Nous reproduisons ces descriptions, éparpillées dans différents périodiques et publiées entre 1891 et 1898, afin d'en rendre la recherche moins laborieuse et pour per- mettre la confrontation des diagnoses avec nos planches lithographiques. Nous sommes redevables, pour la détermination de quel- ques familles et genres critiques, à l’obligeante coopération des. spécialistes et monographes suivants : MM. V. F. Brorxerus : Mousses frondeuses : » R. BuSER: genre A/chimilla ; » H. CarisT: genres Carex, Elyna et Fougères; » EF. CRÉPIN: genre Rosa; VIII AVANT-PROPOS. MM. O. Focke: genre Æubus; » J. FREvN: quelques Renonculacées, Astragalus et Ombellifères; »,, À. JATTA: Lichens; ». R. KELLER et HANSs SIEGFRIED: genre Potentilla et Aypericum inodorum; » _P. Macnus: Champignons; » À. PETER: genre Æieracium, » _F. STEPHANI: Hépatiques. Nous avons, en outre, à exprimer notre gratitude à M. W. Barbey pour la libéralité avec laquelle il a mis à notre disposition d'importants matériaux de comparaison que M.E. Autran a bien voulu extraire pour nous de l’herbier Boissier et des autres collections de Chambésy. En plus, nous nous sommes utilement servis des riches herbiers du Musée botanique de Florence, de nos herbiers personnels comprenant une partie des exsiccata caucasiens de MM. Bro- therus et du docteur G. Radde, ces derniers déterminés par feu le professeur Trautvetter, ainsi que d’un certain nombre de plantes du Caucase qui nous ont été prêtées par le docteur A. de Degen. La détermination de bon nombre de nos espèces a été singulièrement facilitée par l'étude des plantes vivantes, obtenues des graines récoltées au cours de notre voyage. C’est surtout M. L. Ajuti, du jardin botanique de Florence, et les horticulteurs distingués M. H. Correvon, directeur du jardin d’acclimatation de Genève, M. Ch. Sprenger, à S. Giovanni a Teduccio près Naples, et M. Leichtlin, à Baden-Baden, qui se sont occupés avec succès de ces semis. Ils ont eu la bonté de nous communiquer de nombreuses plantes, vivantes et séchées, grâce auxquelles nous avons pu observer, dans toutes les phases de leur développement, certaines espèces dont nous ne possédions que des frag- ments trop incomplets pour être décrits. AVANT-PROPOS. IX Nous devons encore des remercîments tout particu- liers à M. Charles Cuisin, pour la scrupuleuse fidélité et l'art consommé avec lesquels il a lithographié et, en par- tie, dessiné, les quarante-neuf planches accompagnant no- He sexte. Enfin, nous mentionnons avec reconnaissance le nom de feu le professeur Batalin qui nous a proposé de consacrer à notre ouvrage un volume des Acta Horti Petropolitantr, et nous remercions son successeur à la Direction du Jar- din botanique Impérial, S. Exc. le professeur Fischer de Waldheim, d’avoir bien voulu nous autoriser à faire impri- mer à Florence, sous notre contrôle immédiat, la seconde partie du volume, en supprimant ainsi une des causes prin- cipales de retard dans la publication. Itinéraire et dates des herborisations 16-19 Juin 1890, Batum et environs. 1) . . Lazistan russe .20 Juin, de Batum à Kéda en voiture ( Ken Adjarie 21 Juin, de Kéda à Chula id. . . Ru » 22 Juin, de Chula à Danaïs-Paraul ‘à. HA » 23 Juin, de Danaïs-Paraul au col de Chanli, » et retour à Chula . . . . RS » 24 Juin, de Chula à Schwachévi en rs » 1) Dans cet Itinéraire ainsi que dans notre Enumération, on trouvera les noms des localités écrits avec une orthographe parfois différente de celle employée dans le récit de voyage cité plus haut (Batum, Batoum ; Chula, Khoula etc.), la seconde manière d'écrire se rapprochant autant que possible de la phonétique française, la première étant celle usitée dans la plupart des autres langues. X AVANT-PROPOS. 25 Juin, de Schwachévi à Batum id. 26-30 Juin, Batum et environs. . 2 Juillet, Kutaïs, 204 m. 38-183 Juillet, Tiflis et environs, 140 mn. 14 Juillet, de Tiflis à Michaïlovo, 700 m., en chemin de fer. PACE 15 Juillet, de Michaïlovo à Rüvioé en voiture; environs de Borjom, 770 m. 16 Juillet, retour à Michaïlovo; de Michaï- lovo à Kutaïs en chemin de fer 16-22 Juillet, Kutaïs . ; me 23 Juillet, en téléga de Kutaïs à Nisontate 356 m. à 24 Juillet, en téléga Fe stat à Nnteue véna, 347 m. 25 Juillet, en téléga de Men. à anus 365 m. 26 Juillet, à pied paie à Orbéli (564 ve par mi gorge du PR et par Muri à Tsaghéri, 510 m.. . . ; 27-28 Juillet, Tsaghéri et environs . : 29 Juillet, de Tsaghéri, en remontant le Tzché- nis-Tzchali, à Lentéchi, 726 m. 30 Juillet, de Lentéchi à AS 930 m. 31 Juillet, Tscholur : 1 Août, ascension de Tahiti au mn Tété- nar, jusqu'aux pâturages alpins, 2537 m. 2 Août, Tscholur 3 Août, de Tscholur au forsbht PT An de col de Latpari; campement à 2100 m. . 4 Août, environs du campement, et pic Lat- pari au-dessus du col de ce nom, 3000 m. D Août, traversée du col de Latpari, 2826 m., et descente à Kala . 6-7 Août, Kala et environs, 1720-1800 m. 3 Août, de Kala à Chaldéchi et au pied du Marie de Chaldé descendant du Djanga- tau, 2210 m.; ascension du col de Zyrniash (carte Freshfield) entre ce glacier et celui Adjarie Lazistan russe Imérétie (réorgie Libre Svanétie » AVANT-PROPOS. de Lardkhand, descendant du Tetnuld, 2720 m.; retour à Kala d 9 Août, de Kala à à Ipar (Bagresch), 1487 m., en descendant l’Ingur . 10 Août, d’'Ipar, par le col d’Eldasur uld De. pass, carte Freshfield, 1900 m.) à Mujal et Miestiia sur la Mare (Mulkhura, carte Freshfeld), 1376 m. sie 11 Août, de Miestiia à Enasch (Latal), 1356 m. 12 Août, de Latal, par un col de 1700 m. à Betscho, 1250 m. rer .ctins à 13-15 Août, Betscho, 1250 m. 16 Août, de Betscho à Pari (1400 D pe à Greschtéri, 1550 m. ‘ 17 Août, de Geschtéri D en dr NEA traversé un joug de 1850 m. et campé sur la rive droite de la Nakra, 1230 m. 18 Août, de la Nakra, le long du Tschiler, ascension du joug d'Utbiri, versant orien- tal; bivouac au-dessus de la limite des forêts, AAEO0 Matra! 19 Août, traversée du col d’ ue (2690 1 m. ) ascension d’un pic au-dessus du col (2820 m.) et bivouac sur le versant occi- dental, à la limite supérieure des ea à 2195 171 20 Août, descente dans la EM 2 mé là Ne ens- kra (pont à 1020 m.), et campement dans la forêt de la rive opposée (droite), à 140 m. au-dessus de la rivière. ; 21 Août, ascension, à travers les forêts, : jus- qu'au versant oriental du passage de Djo- dissük; campement dans la région al- pine, sur les pentes du mont Schawalora, 2100 m. tas AL ob: 22 Août, environs du campement: ascension d’un pic de 3050 m. environ, au nord du joug. . 23 Août, traversée du je de Djodissük (2720 m. Libre Svanétie XI XII AVANT-PROPOS. et entrée en Abchasie; bivouac dans la forêt non loin de la limite or des arbres, 1975 m. 24 Août, descente à travers F forêt et campe- ment non loin de la rive F0 du Sé- ken, 1050 m. : 25 Aoft, passage du Séken sur un bone da bre et descente le long de la rive droite du Séken jusque près de sa jonction avec le Kliutsch (790 m.); passage à gué du Kliutsch, remonté cette rivière et campé sur ses bords à l'altitude de 1055 m. 26 Août, remonté le Kliutsch jusqu’à sa jonc- tion avec le Kluchor et bivouaqué près du glacier inférieur de ce nom, 2135 m. 27 Août,environs du campement, 2100-2400 m. 28 Août, ascension du périval (joug du Klu- chor, 2705 m.) et d'une montagne d’en- viron 2800 m. au dessus du joug . 29 Août, ascension de la montagne au nord du campement du Kluchor, et par la crête (jusqu’à 2850 m.) descente au col de Na- char, 2780 m. HA OU . 80 Août, traversée du cé a Klnchor et descente en Europe, province du Ku- ban; En au bord de la Tiéberda, 1550 m. 31 Août, longé la rive drèite dd! la Mébordd et bivouaqué dans la forêt, à 1360 m. 1 Septembre, descendu quelques heures le cours de la Tiéberda jusqu'à 1200 m. et remonté le versant occidental des monts Kondé- lian-lar; bivouaqué à 2210 m. 2 Sontraiee: passage du col Tiéberdinsky (Eptchick-périval de la carte russe, 2825 m.) et ascension de deux cimes au sud et au nord du joug, dépassant 3000 m. Descente à Do-ut et campement au delà du village, rive droite du Do-ut, 1785 m. Abchasie Kuban AVANT-PROPOS. 3 Septembre, de Do-ut à Utschkulan sur les bords du Kuban, par un col de 2473 m. 4-7 Septembre, Utschkulan, 1400 m. environ. 8 Septembre, remonté l’Ulu-Chursuk et le torrent Kükürtli (pied occid. de l'Elbrus) jusque près de la limite du pin silvestre; campement à 2300 m. Lin AP LE 9 Septembre, environs du alone ascen- sion d’un éperon du massif ouest de l’El- brus, jusqu’au delà de 3000 m., et retour au même campement 10 Septembre, ascension du Hébrt occi- dental de l’Elbrus au-dessus du glacier de Kükürtlhi, 3800 m., et retour au cam- pement . : 11 Septembre, soie à past par “à même route. ; too done a Ut M 12-13 Septembre, Utschkulan 14 Septembre, en téléga, le long du Kia d'Utschkulan à Indisch (1050 m.) et à Chumara-Kriépost, 8350 m. 2a% 15 Septembre, de Chumara, en téléga, par Gétuschinsky-Stanitsa, à M En ee 517 m. 3 # be 16-17 Septembre, Batalpaschinsk; départ en téléga pour Névinio-muiskaïa ; 18 Septembre, en chemin de fer de Nevinio- muiskaïa à Vladikavkas 19 Septembre, Vladikavkas, 670 m. 20 Septembre, en voiture de VILA par la route du Dariel, jusqu’à Lars, 1000 m. environ . 21 Septembre, en Ghitilée Fa Lai par Fe villages de Kasbek (1700 m.), de Kobi (1980 m.) et le Mont de la Croix (Kre- stovaïa Grora, 2430 m.), à Grudaur (versant asiatique, 2240 ms). . . 0 22 Septembre, en voiture de crade à Passa-" naur et à Duschett. Tpyam Boran. Caxa. T. XV1. Kuban Ossétie ** » XIII XIV AVANT-PROPOS. 23 Septembre,en voiture de Duschett à Mtzched CMS fe GC 6 (ON AN REY Géorgie 24-25 Septembre, Tiflis . . . . she » 26 Septembre, de Tiflis à Kutaïs en here HOME MUR, 1 VE Imérétie 27 Septembre, de Kutaïs à at en DR DOME NRA MUR . + 1. Lasistan russe 29 Septembre, ae pour dus. 17 » Localités citées dans l’Enumeratio # ApAs-TuMAN, !) petite ville au nord-ouest d’Achalzich en Carta- linie (Géorgie occid.) ; région forestière moyenne. ApcHaAsrA (ou Abkhasie), province de la Transcaucasie oceid. # AcHALzICH, ville à l'extrême ouest de la Géorgie, environ 950 m. ; région champêtre. ApJARIA (ou Adscharia), canton montagneux du district de Ba- tum, Lazistan russe. ApyaRI-TzCHALI, rivière parcourant l’Adjarie et se jetant dans le Tchorok au midi de Batum. AnJarI-TzoHaur, village au confluent de la rivière de ce nom avec le Tchorok. * Aprr-Su, torrent alpin se jetant dans le Baksan à l’est de l’EI- brous ; Ciscaucasie occid. * Apyscx (ou Adisch), hameau de la haute Svanétie Libre, à 2100 m. environ. * ADSCHARA, voy. Atschara. * ArzaG, localité alpine de l’Ossétie au-dessus de la vallée du Didi- Liachva. *. 1) Les noms des localités non visitées par nous-mêmes sont précédés d'un astérisque. AVANT-PROPOS. XV * ALAGrR, localité à environ 700 m. dans la vallée de l’Ardon, Ossétie ; région forestière moyenne. ALPANA, village de l’Imérétie au confluent du TLadjanura avec le Rion, 365 m. * ARDON, rivière de l’Ossétie se jetant dans le Térek au nord-ouest de Vladikavkas. * Asau, torrent descendant du glacier du même nom et se jetant dans le Baksan; Ciscaucasie occid. * ArscHaRA (ou Afzchara), localité sur le Rion près d'Alpana en Imérétie; région forestière inférieure. * Au Tsër, voy. Tséi. * Azcnur, entre Borjom et Achalzich en Cartalinie. + BaKsAN, rivière et canton à l’est de l’Elbrous, Ciscaucasie occid. Baxu (ou Bakou), ville sur la mer Caspienne, Transcaucasie or. * BakurtAnNt, Cartalinie ; région forestière supérieure. BaracHant, localité près de Bakou. Bawra, station sur la route du Dariel, à 12 kilom. au midi de Vladikavkas, Ossétie. ‘ BararPasoHNsk (ou Batalpachinsk), ville cosaque dans la plaine du Kouban, 517 m. Barum (ou Batoum), ville de la Colchide sur la Mer Noire. * BéréLéri, montagne au-dessus d’Utséri, Imérétie. Berscuo, chef-lieu de dla Svanétie Libre, 1250 m. # BézinG, district prenant son nom de la rivière qui descend du gla- cier homonyme, entre le Tschégem et le Tschérek, Ciscaucasie. Borsom (ou Borshom), petite ville et station balnéaire sur la Bor- jomka, Géorgie; région forestière inférieure, 770 m. BorsomkA, petit affluent du Kura supérieur, Géorgie. * Brumsasséit (ou Bruzzabséli), localité alpine près d’une des sour- ces occidentales du Liachva. Cxaznécar (ou Xhaldékhi), village de la Libre Svanétie orientale au pied du Djanga-Tau, 2000 m. environ. Cnarx, corrigez: Chanli. Caux (ou Xhanli), périval ou col alpin entre l’Adjarie et le dis- trict d’Achalzich. CauLa (ou Xhoula), village et poste militaire dans les montagnes de l’Adjarie. Cruwara-Keréposr (ou Xhoumara), fort et village du Kouban, au sud de Batalpachinsk, Ciscaucasie, 830 m. XVI AVANT-PROPOS. Caursur (ou Ulu-Chursuk, où Khourzouk), village karatchaï au sud d’'Utschkulan, sur le torrent du même nom, non loin de sa jonction avec le Kouban. Daxaïs-PARAUL (ou para-oul), hameau au pied occidental du col de Chan, région sup. des forêts, Adjarie. DaxpaLo, station de l’Adjarie, entre Kéda et Chula. Darraz (ou Dariel), gorge du Térek, parcourue par la grande route militaire entre Vladikavkas et Tiflis, Ossétie, Ciscaucasie. Davin (mons Davidii), colline abrupte au midi de Tifhis. # Dyanpyacai-TzcHALr (ou Dshandshi-Tzchali; Khamkhakhi de la carte de Freshfeld), torrent descendant du col de Mamis- son et se jetant dans le Rion, Transcaucasie occid. DranGa-Tau, cime où groupe de cimes du Grand Caucase occid. entre le Tetnould et le Shkara. Doéper, voir T'schéper. Dsonissük, col alpin entre la Libre Svanétie et l’A bchasie, 2720 m. Do-ur (ou Do-out), village karatchaï sur le torrent du même nom, "affluent du Kouban, 1750 m. Ervasuruz» (Uquir de la carte Freshfeld), col entre Ipar et Moujal, Libre Svanétie, 1900 m. Exascx, village de la Libre Svanétie, district de Latal, au sud- est de Betcho, 1356 m. # FORMANT, village alpin sur le cours supérieur du Bol-Liachva, affluent du Koura, Transcaucasie centrale, Gæescarèrt (ou Ghechtéri), village de la Libre Svanétie occid. à l’ouest de Betcho, 1500 m. (Zzri? M. de Déchy). GéscHuTA (ou Géschutinsky - Stanitsa), village cosaque du Kouban au sud de Batalpachinsk. * GLoLA, localité sur le cours inférieur du Djandjachi-Tzchali, non loin de la jonction de ce torrent avec le Rion; région fo- restière supérieure. Gort, ville de la Géorgie à l’ouest de Tiflis eb station de che- min de fer. GRAcHart, station de chemin de fer entre Tiflis et Michaïlowo. * GurscHÉVI (ou Gurschéwi, où Gudschévi), vallée du Djandjachi- Tzchali, haut Rion. Hippus, nom des anciens pour le Tzchénis-Tzchali. # Jxpisr (ou Yédisi}, haute vallée du Liachva, Transcaucasie cen- trale. AVANT-PROPOS. XVII Ixnrsca-Krrérosr, station sur le Kouban entre Utschkulan et Batalpachinsk, 1050 m. IxGur (ou Zngour), fleuve parcourant la Svanétie Libre. Ipar, village de la Svanétie Libre au confluent de l’Adish-Khala et de l’Ingour, 1487 m. Iprar, fraction du bourg de Kala, Svanétie Libre, * Kapyorr (ou ÆXodjori), séjour d’été sur les hauteurs au sud-ouest de Tiflis, Géorgie. * KADLASEN, haute vallée du Liachva, Transcaucasie centrale; ré- gion alpine. KazA, bourgade de la haute Svanétie Libre au pied du Latpari, versant nord, sur les bords de l’Ingour, 1750 m. KasBek, station postale de la grande route Vladikavkas-Tiflis au pied du mont Kasbek et au débouché supérieur de la gorge du Dariel, Ciscaucasie, 1700 m. KépA, village de l’Adjarie inférieure. # KHaAmkHAKHI, voir Djandjachi. KirscakuLpAcH, hameau du district de Dabniehér dans la Sva- nétie Libre occid. Krrurscx, rivière de la haute Abkhasie, descendant du Kluchor et formant le Kodor après sa jonction avec le Séken. Krucaor (ou Xlouchor), col alpin entre l’Abkhasie et le Kouban (route carrossable qui était en construction en 1890), 2705 m. Kor, station postale de la grande route Vladikavkas-Tiflis, Cis- caucasie, 1980 m. * KoscakA, village de la vallée du Liachva, Transcaucasie centr. Karéposr, voir Chumara-Kriépost. KuBan (ou Kouban), fleuve et province de la Ciscaucasie occid. Kükürru, torrent descendant du glacier homonyme à l’ouest du massif de l’Elbrous, et se jetant dans le Chursuk, tributaire du Kouban. Kuraïs (ou Xoutais), chef-lieu de l’Imérétie, environ 200 m. KvrriLA, station du chemin de fer Koutaïs-Tiflis, au pied ouest des monts Mesques. Lanyanura (ou Ladjanoura), rivière de l’Imérétie se jetant dans le Rion à Alpana. * LaGrRMANzECH (ou Lagermanzeli), localité alpine dans la haute val- lée du Liachva, Transcaucasie. * LarLascar, village de l’Imérétie non loin d’Alpana. XVIII AVANT-PROPOS. Lars, station et forteresse à l’entrée du défilé du Dariel, grande route Vladikavkas-Tiflis; environ 1000 m. * LascHkéni, district sur le haut Tzchénis-Tzchali, Svanétie des Dadians; environ 1300 m. Larpart, col alpin entre la Svanétie des Dadians et la Svanétie Lübre, par lequel on se rend de Tscholur à Kala; 2800 m. LenrTéci, village de la Svanétie des Dadians, sur le Tzchénis- Tzchali, à environ 725 m. # LracHva, Bolshaïa Liachva (le grand Liachva), rivière de la Trans- caucasie centrale qui prend ses sources dans la grande chaîne, immédiatement à l’ouest de celles du Térek, et, après s'être réunie au Malaïa Liachva (petit Liachva), se jette dans le Kura à Grori. # Mamisson, col à 2830 m., traversant la grande chaîne du Cau- case, des sources du Rion à celles du Tséa, affluent de l’Ardon. MEkvÉNA, village de l’Imérétie sur le Rion au nord de Koutaïs, à environ 390 m. MEsrrA, voy. Miestiia. MicraïLovo, station du chemin de fer Tiflis-Koutaïs, d’où une route carrossable mène à Borjom. MiestirA, gros village de la Svanétie Libre, au confluent du Mul- chra et du Miestitschéla; 1876 m. MIEsTITSCHÉLA, rivière de la Svanétie Libre, qui, unie au Mul- chra, se jette dans l’Ingour près de Latal. * Misurrzr, vallée de l’Ardon, Ossétie; région forestière moyenne. Mrer, station sur la grande route du Dariel, versant transeau- casien, à 1600 m. environ. Mrzcuep (ou Mzched), ancienne capitale de la Géorgie à l’ouest de Tiflis; station de chemin de fer. . Muyaz (ou Moujal), localité de la Svanétie Libre au pied nord du col d’'Eldasuruld. #* Muracx (ou Moulakh), localité de la Svanétie Libre à l’ouest de Moujal. Murt (ou Mouri), village de l’Imérétie, rive droite du Tzchénis- Tzchali, près de Tsaghéri. Nacxar, col eb passage à travers le Grand Caucase occidental, des sources du Kliutch à celles du Kouban; 2780 m. NaKRa, rivière de la Svanétie Libre occid., se jetant dans l’Ingour. AVANT-PROPOS. XIX * Nazrsonik, ville de la Ciscaucasie au nord-ouest de Vladikavkas. NamaAcHvANI, village de l’Imérétie sur le Rion au nord de Kou- taïs; 360 m. NenskRA, rivière de la Svanétie Libre occid., se jetant dans l’Ingour. # Nicozaï (ou St Nikolaÿ), village dans la gorge de l’Ardon, au confluent du Tséa; 1200 m. # Onr, bourg de l’Imérétie sur le haut Rion, 790 m. * Oprrscnérr (ou Opritchéti), village de l’'Imérétie sur le Rion entre Koutaïs et Namachvani. OrBëut, village de l’Imérétie, rive droite du Ladjanura, entre Alpana et Tsaghéri; 564 m. Orpugan, ville du Karabagh, sur l’Araxe, à la frontière entre l'Arménie et la Perse. Paréri, village à l'extrême ouest de la Svanétie Libre. * ParaGAa, Karabagh oriental (Arménie russe). Pari, gros bourg de la Libre Svanétie occid., à 1420 m. environ. Passaxaur (ou Passanaour), station de poste sur la grande route Vladikavkas-Tiflis, versant sud (transcaucasien); 980 m. Paasis, ancien nom de la rivière Æion. Poxi, station du chemin de fer Koutaïs-Tiflis au point culminant du passage des monts Mesques. * Réxow, localité de la vallée du Tséa, torrent se jetant dans l’Ardon, Ciscaucasie; 1600 mn. environ. * Ress, localité alpine près des sources du Térek en Ossétie, 2300 m. R10N, fleuve parcourant l’Imérétie et la Colchide. Le Phasis des anciens. * Roxtr, localité alpine près d’une des sources du Liachva, Trans- caucasie. * Sagucx (ou Saboukk), village du Karabagh, Arménie russe. # SamaRrak (Saromag de la carte Freshfeld?), petit tributaire de l’Ardon, Ossétie. ScHAvaLoRA (ou Chavalora), le versant oriental du Djodissük au- dessus de la Nakra, Svanétie Libre. Région forestière su- périeure eb alpine inférieure. * ScHawnaBaD (ou Chavnabad), localité de la Cartalinie près du lac Tabis-zchuri. ScawacHévr (ou Chvakhévi), hameau de l’Adjarie inférieure, entre Kéda et Chula. XX AVANT-PROPOS. SÉKEN, rivière de l’Abkhasie, qui, réunie au Kliutch, prend le nom de Kodor. * STRASNÉAKOP, non loin d’Azchur, Cartalinie. * SUARKOM, village de la région alpine près des sources du Liachva, 2240 m. SUROCHANI (ou Sourokhani), dans la plaine près de Bakou. SvANETIA (ou Svanétie, où Souanétie), région de la Transcaucasie occidentale, se divisant en Svanétie des Dadians et en Sva- nétie Libre, la première parcourue par le Tzchénis-Tzchali, la seconde par l’Ingour et le Mulchra. * TaBis-zcHuRt (ou Tabiss-zkhouri), petit lac alpin au sud-sud-est de Borjom, Géorgie. Térex, fleuve de la Ciscaucasie, parcourant les gorges du Da- riel, passant par Vladikavkas et se jetant dans la Caspienne. # TErskoz (ou Terskoll), torrent descendant du glacier du même nom et se jetant dans le Baksan, Ciscaucasie. TéTÉNaR, montagne couronnée de neige, au sud de Tscholour, vallée du Tzchénis-Tzchali, Svanétie des Dadians. *'T18, village alpin de l’Ossétie. TréBERDA, rivière prenant ses sources au Kluchor et se jetant dans le Kouban. TréBerDiNsKY (Eptchik-périval de la carte russe, 2825 m.), passage alpin, traversant un éperon de la grande chaîne du Caucase oc- cidental, entre les vallées du Tiéberda et du Do-out, Kouban, Treus, capitale de la Transcaucasie, 424 m. * Tora, village de l’Imérétie près du Rion; région forestière in- férieure. Tsacéri (ou Zagéri, où Tsaghéri), chef-lieu du Letch-khum, di- strict de l’Imérétie, aux confins de la Svanétie des Dadians; 510 m. * TscakGem (ou Zchéghem), village et district sur la rivière homo- nyme se jetant dans le Baksan, Ciscaucasie; 3962 m. * TscHéper (ou Djéper ; Jiper de la carte Freshfield), haute vallée de la Nenskra et passage, de là, aux sources du Kouban. Tscxizar (ou T'schiler), torrent descendant de l’Utbiri et se jetant dans la Nakra. * Tscxira-G-vaLa, montagne de la Mingrélie, 2250 m. Tsoxorur (ou Tcholour), village de la Svanétie des Dadians, sur le Tzchénis-Tzchali; 930 m. AVANT-PROPOS. XXI TscHorok (ou 7chorok), fleuve du Lazistan russe, se jetant dans la Mer Noire au midi de Batum. TscnuBichévr (ou Tchoubikhévi), village et district de la Svanétie Libre occidentale. * Tsonwionr (ou Zchvikhi), village de l’Imérétie sur le Rion, près de Mekvéna; région forestière inférieure. * Tsér (ou Zi), localité alpine de la vallée du Tséa, torrent des- cendant du massif de l’Adaï-Khokh et se jetant dans l’Ar- don, Ciscaucasie. * Tsessr, village de l’Imérétie sur le Rion entre Alpana et Oni, région forestière inférieure, Tzonénis-TzoHaLr, le Hippus des anciens; rivière parcourant la Svané- tie des Dadians et se jetant dans le Rion au dessous de Koutaïs. Uzcu-Caursukr, voir Chursuk. * Urusgr (ou Urushbi, ou Ourousbi), bourgade sur le Baksan à l’est de l’Elbrous, Ciscaucasie; 1565 m. * Uscauar (Ouzkhouate et Izkhouate dans Déchy, La libre Svanétie, pag. 9 et 12), nom tatar, selon M. de Déchy, de la haute vallée de la Nakra et du col conduisant dans la haute vallée de la Nenskra (Bassa-Pass, carte Freshfield). Ursirr (ou Outbiri), col entre les vallées moyennes de la Nakra et de la Nenskra, Svanétie Libre occid., 2690 m. UrscxKkuLaN (ou Outchkoulane), village karatchaï sur le haut Kouban, 1400 m. Ursérr (ou Utséra où Outséra), village sur le haut Rion, non loin d'Oni, Imérétie. VLapiKkavkas (ou Wladikawkaz), capitale de la Ciscaucasie. ZaGérr, voir Tsagéri. # ZaavérA, Cartalinie occid. non Join de Borjom. * ZamorascH (ou Zamoraséli), dans la région alpine au dessus des sources du Térek et du village de Ress. # Zcna-zcHAROS, Cartalinie occid. non loin de Borjom. # ZicnamoKktis-THAVI (ou Zchramoklis-thavi), Cartalinie occid. # ZcHRINVALL, haute vallée du Liachva, Transcaucasie. # Zi, voir T'séi. * Zrckanr, localité sur l’Aragva, rivière se jetant dans le Koura au dessus de Tiflis. * ZxHar, Cartalinie, non loin d’Abas-tuman. # 7xrok, haute vallée du Liachva, Transcaucasie. XXII AVANT-PROPOS. Publications dont notre voyage et nos récoltes caucasiennes ont été, jusqu’à-présent, l’objet 1890. E. Levier, De Livourne à Batoum, notes et impressions d'un bo- taniste; Bibliothèque Universelle et Revue Suisse, Tome XL VIIT, Lausanne; n.° d'Octobre (142), Novembre (143), Décembre (144). 1891. Id., À travers le Caucase; Bibl. Univ. et Revue Suisse, Tome L, Tome LI, Lausanne, n.” de Mai (149), Juin (150), Juillet (151), Août (152), Septembre (153), Octobre (154). 1891-1892. D. Roserr KeLzer, Neue Standorte und Formen orien- talischer Potentillen; Engler’s botan. Jahresbücher, Band XIV, p. 495-516. 1892. $. Sommier, Cenni sui risultati botanici di un viaggio nel Caucaso ; Bull. Soc. bot. ital., adunanza del 16 Agosto 1891, p. 18-26. 1892. E. Lævier, Au cœur du Caucase; Bibl. Univ. et Revue Suisse, Lausanne, Tome LV, n.% de Juin (162), Juillet (163), Août (164), Octobre (166), Novembre (167), Décembre (168). 1892. V. F. BroTHerRus, Ænumeratio muscorum Caucasi; Acta Soc. Scientiarum Fennicae, Tom. XIX, n.° 12. (Nos mousses et hépatiques y sont énumérées dans l’ordre systématique avec celles de l’auteur). 1892. F. SrepHaANr, Hepaticae novae Caucasi ; Botanisches Central- blatt, n.° 16, 3 pag. 1892. E. Levier, Sominier Stéphen, Cenno sui risultati botanici di un viaggio nel Caucaso; Botan. Centralbl. Beïheft IIT, 14 pag. 1892. S. Somurer et E. Levier, Decas plantarum novarum Caucasi ; Acta Horti Petropolitani, Vol. XII, n.° 5, p. 151-159. 1893. E. Levier, Retour du Caucase, notes et impressions d’un bo- taniste ; Biblioth. Univ. et Revue Suisse, Lausanne, Tome LVIT, n.® de Mars (171), Avril (172), Mai (173). 1893. S. Sommrer et E. Levier, Plantarum Caucasi novarum vel minus cognitarum manipulus secundus; Acta Horti Petropoli- tani, Vol. XIII, n.° 3, p. 25-55. 1893. S. Sommier e E. Levier, Piante nuove del Caucaso; Bull. Soc. bot. ital., adunanza del 12 Nov. 1893, p. 522-527. AVANT-PROPOS. XXIIT 1894. S. Sommier e E. Levier, Alfre piante nuove del Caucaso; Bull. Soc. bot. ital., adunanza del 10 Dic. 1893, p. 26-32. 1894, $S. Sommier et E. Levier, Æanunculi Caucasici dichotomice dispositi; Nuov. Giorn. bot. ital. Nuova Serie, Vol. I, n.° 1 (Gennaio), p. 7-11. 1894. $. Sommier et E. Levier, llantarum Caucasi novarum manipulus tertius; Acta Horti Petropolitani, Vol. XIII, n.° 10, p. 181-198. 1894, Eune Levier, À travers le Caucase, notes et impressions d'un botaniste. Avec de nombreuses illustrations de F. Huguenin- Lassauguette et des reproductions directes d’après les photo- graphies de MM. Stéphen Sommier et Vittorio Sella. Neu- châtel, Attinger Frères, Éditeurs, Vol. de 335 pages. 1895. $. Sommier e E. Levier, J Cürsium del Caucaso; Nuov. Giorn. bot. ital. Nuova Serie, Vol. IT, n.° 1 (Gennaio), p. 5-20, 1595. $S. Sommier et E. Levier, Decas Umbelliferarum novarum Caucasi; Nuov. Giorn. bot. ital. Nuova Serie, Vol. II, n.° 2 (Aprile), p. 73-84. 1895. S. Soumrer et E. Levier, Decas Compositarum novarum et duae Campanulae Caucasi novae ; Nuov. Giorn. bot, ital. Nuova Serie, Vol. II, n.° 2 (Aprile), p. 85-96. 1896. S. Souurer et KE. Levier, Di una nuova Genziana del Cau- caso; Bull. Soc. bot. ital., adunanza del 9 Febbr. p. 77. 1897. $S. Sommrer et E. Levier, Plantarum novarum Caucasi ma- nipulus alter; Nuov. Giorn. bot. ital. Nuova Serie, Vol. IV, (n.° di Aprile), p. 199-213. 1398. A. Perer, Beiträge zur Kenntniss der Hieracienflora Ost- Europas und des Orientes; Nachrichten der K. Gresellsch. der Wissensch. zu Güttingen, mathem. phys. Klasse, vorgelegt in der Sitzung vom 5 Febr. 1898, p. 13-39. Signes et abréviations * Dans l’Enumeratio aussi bien que dans l’?ndex, un astérisque précède les noms des espèces et variétés, non récoltées par nous-mêmes. Notavimus, dans l’Enumeratio, précède le nom des localités où nous avons pris note de l’espèce en question sans la recueillir. 7 Ü “ 4 L » : H Le f dE NPA TT ELU Vs res at feu Es 4 ‘+ 1} «+. tu | | i PTT : si " “ er Va 1MMATS Ù LA | [AL ATRÈTE #64! Joe «VO: ; n Mad ti tn sn el : Br à 74 DAMON ONU RE Fr CSCERERNNT EN JR HATRLMS x FA L | ur he fi # À LT ‘ y ST A "ET Oki, AMI Ve t oué. . = 4 | d . ous: t ] D L ‘ 1} EL le XF HEUNA VUE AE Hittar) Ë d VA 4 # LM C1] Ë e } F1 É P. Le | ps C4 MADICHAT ce Or: | { oc! | l'r0 ELA PES ad do Lips ty nas, rt Vi Ne MM 4, ambiren ET LE ca sut Sigles € lof: nr ati. dou oo, mo gi Le “1. 49: MO ft ein) ane (1 GE An SA RE + Anh i #s ès RE U FA  \ dnutiéo dés | e NET PIERRE bee ÊS CHA Ads rs Vus. Lo ot DICOTYLEDONEAE, Thalamiflorae DC, Ranunculaceae Juss. . Clematis orientalis L. Tiflis prope hortum botanieum, 8 Jul. fol. . Clematis Vitalba L. Notavimus prope Lentechi, ad marginem silvae, 30 Jul. fr. . Thalictrum alpinum L. In excelsioribus supra jugum Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fr. — In alpe Kasbek, Aug. 1881 fr. (Brotherus). . Thalictrum foetidum L.. Prope seaturigines fl. Tieberda in jugo Kluchor septentr., 2000 m. cire., 30 Aug. fr. — In jugo inter Do-ut et Utsch- kulan, 2200-2500 m., 3 Sept. fol. — Ad rivum Kükürtli prope Pini silvestris limit. super., 2400 m., 9 Sept. fr. — Tsei, fr. (H. Lojka, in herb. Mus. Pestin). — Balta in Osse- tia, 20 Maj. 1881 f. (X 4 Brotherus). — Tsessi ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. delaps. (Brotherus). . Thalictrum elatum Murr. Tifis in monte Davidi, 9 Jul. î. fr. — Inter Muri et Len- techi, 600 m. cire., 29 Jul. alabastr.— Borjom, Jul. 1877 fr. (Brotherus). — Tiflis, Jun. 1881 f. fr. (X 3 Brotherus). 1 RANUNCULACEUE. . Thalictrum majus Murr. Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fr. — In valle flum. Kliutsch, 1500-1800 m., 25 Aug. fr. — Atschara in Imeretia ad flum. Rion, Jun. 1877 alabastr. (Brotherus). . *1) Thalictrum simplex L. Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. (X 5 Brotherus). — Vladikavkas, Aug. 1881 fr. (K 6 Brotherus). . Anemone Albana Stev. In pascuis alpinis jugi Djodissük, 2600 m., 23 Aug. fr. — Ad. radic. occid. montis Elbrus, 2800 m. cire., 10 Sept. fr. Var. *violacea (Ruprecht pro sp.) Boiss. Lars in Ossetia, Maj. 1881 f. (Brotherus). . Anemone alpina L. var. aurea nobis. A varietate sulphurea auct. differt flore majore, expanso 81/, em. usque in diametro, plerumque polysepalo (sepalis 6-13), extus minus hirsuto intense aureo, in sicco rubro-fuseescente, foliorum involueralium petiolo 27, em. longo 13 mm. lato saepe atro-violascente. Legimus: In pascuis alpinis montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fr. — In jugo Latpari merid., 2500 m., 4 et 5 Aug. fl. — Regionis alpinae, cum Fritillariis, Primulis, Trolliis etc. ex1- mium decus. Obs. Ruprecht avait constaté que l’Anemone alpina à fleurs jaunes du Caucase diffère assez notablement de celui de l’Europe et croyait qu’il méritait peut-être d’en être séparé comme espèce. Les différences, signalées par Ruprecht et que nous re- trouvons dans nos exemplaires, suffisent seulement, à notre avis, à caractériser une variété de /’4. alpina, de même valeur que la var. sulphurea. 10. Anemone narcissiflora L. In monte Tetenar, 1 Aug. fr. — In jugo Latpari merid., 2500 m., # et 5 Aug. f. — In jugo Djodissük, 2500-2600 m., 1) Species, quas ipsi non legimus nec vivas observavimus, asterisco notatae sunt. RANUNCULACEAE. : B: 29 Aug. fr. — In alpe Bereleti pr. Utsera in Imeretia, 3 Jul. 1877 fl. (Brotherus). Formam humiliorem unifloram (8 m#onantham DC.) floribus _albis, typo consociatam, sed rariorem, legimus in montis Tetenar paseuis alpinis, 2400 m., 1 Aug. — Eamdem formam florentem legit H. Lojka in jugo Mamisson. — Ossetia, in alpibus circa pagum Tib, Jul. 1877 A. (Brotherus, sub À. speciosa distrib.). 11. Anemone speciosa Rupr. F1. Cauc., p. 12; an Adam? — À. nar- cissiflora var. chrysantha Mey. herb. (fide Rupr.) et 6 floribus aureis Enum. Cauc. p. 203. — À. narcissiflora B subuniflora Boiss. F1. Or. Suppl. p. 3, saltem pro parte. In excelsioribus supra jugum Utbiri, 2700-2800 m., 19 Aug. fr. — In jugo Djodissük, 2600-2700 m., 23 Aug. fr. — Abunde in paseuis alpinis jugi Tieberdinsky oceid., 2500- 2600 m., 2 Sept. fl. fr. — In monte inter Do-ut et Utschku- lan, 2400-2500 m., 3 Sept. fl. — In editioribus ad sept. vallis Kükürtli, 2700-2800 m., 9 Sept. fr. — In jugo Mamisson, fl. (Lojka). Obs. Nous nous rangeons à l’opinion de Ruprecht qui con- sidère cette anémone comme spécifiquement distincte du narcis- siflora, quoique les seuls caractères saillants qui l’en difié- rencient soient ses dimensions plus humbles, ses feuilles moins divisées et ses fleurs constamment solitaires, d’un jaune plus ou moins brillant, souvent aussi intense que celui des renon- eules. Nos exemplaires, très abondants, ont, pour la plupart, de 4 à 8 em. de hauteur et n’atteignent que très exceptionnelle- ment 15 em.: le diamètre de la fleur étalée est d’environ 2 cm., souvent plus petit, tandis que, dans nos exemplaires caucasiens de /’ A. narcissiflora typique, les tiges dépassent un demi-mètre et les fleurs étalées arrivent à un diamètre de 4 em. !) Quoique 1) La forme 8. monantha du narcissiflora se rapproche de l’A. speciosa par ses dimensions, mais a les fleurs blanches. 1* 4 RANUNCULACEAE. les deux espèces croissent aux mêmes altitudes, nous ne les avons jamais vues associées dans les mêmes localités, ni observé . de transitions évidentes de l’une à l’autre. Sur les pelouses alpines du Tiéberdinsky-périval, une petite renoncule (R. astran- tiaefolius var. Kubanensis uniflorus) croissait pêle-mêle avec l’Anemone speciosa et pouvait, à distance, être confondue avec elle. 12. Ranuneulus (Batrachium) trichophyllus Chaïx typicus teste el. J. Freyn in lit. — À. érichophyllus FI. Or.I, p.23, ex parte. Inter Utschkulan et Indisch-Kriepost ad flumen Kuban in aquis lente fluentibus, 1200 m. cire., 14 Sept. fl. et fr. — Ad flum. Rion in Imeretia, Jun. 1877 f. fr. (Brotherus). — Balta ad flum. Terek in Ossetia, Maj. 1881, fol. (Brotherus, sub Z. flaccido). | 13. Ranunculus polyanthemos L. teste el. Freyn. In regione silvatica montana inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. et fr. Specimen giganteum 80 em. altum, foliis nonnullis 12 em. latis, partitionibus omnibus subpetiolulatis, petiolis 30 em. longis, squama foveae nectariferae magna biloba latitudinem unguis subaequante. — Prope Tscholur, 900 m., 31 Jul., fr. 14. *Ranunculus lllyricus L. Var. Brotheri nobis. Fibrae radicales vix incrassatae fere cylindricae elongatae. Achalzich, 7 Jun. 1881 f. (X 17 Brotherus). 15. Ranunculus subtilis Trautv.; Boiss. F1. Or. Suppl., p. 9. In rupium fissuris vallis sup. fluminis Kliutsch, 1500- 1600 m., 26 Aug. folia. — In rupestribus alpinis jugi Klu- chor merid., 2400 m. cire, 27 Aug. folia. — In monte ad occasum jugi Nachar, 2700-2900 m., 29 Aug. fr. Rhizoma collo valde inerassatum dense fibrillosum; caulis tenuis flexuosus a medio et saepe jam infra medium divaricatim ramosus 3-4#florus; folia radicalia sat numerosa (usque ad 6), petiolis 14 em. usque longis tenuibus, lamina deflexa RANUNCULACEAE. D rotundato-trapezoidea basi cordata vel rotundata, antice grosse et obtuse erenata vel profundius et acutiuscule inciso-dentata, postice integerrima, usque ad 5 em. lata et 3 longa; folia caulina digitata, laciniis 2-4 lineari-filformibus 3°, em. usque longis; peduneuli suleati nudi vel unibracteati 107, em. usque longi; carpella cirea 25 in capitulum parvum (5 mm.) globosum conferta semiovata turgida circumcirea sed margine interiore acutius carinata et ibi utrinque uninervia 21, mm. longa, rostrum subtriangulare rectiusculum apice arcuatum vel hama- tum 1 mm. longum, axis setulosus apice dense penicillatus. Folia radicalia nonnulla interdum reniformia vel orbiculata, juniora tenerrima nonnunquam indivisa. Specimina nostra 35 em. usque alta, non omnino glabra, sed folia margine sparse et adpresse ciliata, caules petiolique inferne et superne adpresse pilosi. 16. Ranunculus gingkolobus Somm. et Lev. Act. Hort. Petropol. vol. XIII. X 10, 1894, p. 184. — Tab. nostr. I. Saturate virens praeter apicem caulis pedunculos et calycem glaber; rhizomate brevi praemorso fibrilloso, fibris radicalibus tenuibus elongatis; foliis firmis chartaceis, radicalibus paucis sat longe petiolatis ambitu reniformibus trisectis, segmentis discretis vel incumbentibus, intermedio euneato angustiore, late- ralibus dilatatis subbifidis, omnibus erenato-dentatis dentibus obtusis vel obtusiuseulis, petiolis glabris basi vaginantibus ; caule leviter sulcato simpliei vel jam infra medium ramoso, folio caulino inferiore sat longe petiolato radicalibus subcon- formi sed segmentis angustioribus remotis profundius incisis, foliis superioribus digitato-tripartitis, laciniis simplicibus line- ari-elongatis vel cuneatis incisis parum divergentibus, pedun- culis sub anthesi sat dense pubescentibus ebracteatis vel uni- bracteatis, sepalis patentibus sat longe et parce pilosis, pilis patentibus vel adpressis, petalis 5-10 aureis splendentibus ob- solete crenulatis, squama foveae nectariferae lingulata apice ro- tundata unguis dimidiam latitudinem non aequante; germine 6 RANUNCULACEAE. glabro, stylo sat magno prima juventute rectiusculo dein cir- cinnatim convoluto; carpellis maturis. . .; axe setoso. œ. Legimus: In Adjariae pascuis alpinis jugi Chanli supra pa- gum Danais-Paraul 23 Jun. fl. Ibi formae sequentes occurrunt: 1) pinguis. Firmus; caulis crassiusculus 3-7florus vix florens 15- 29 em. altus; petioli foliorum radicalium crassiuseuli 8-9 cm. longi, lamina ad summum 5 em. lata 3 longa; folii eaulini inferioris petiolus 41} em. longus, lamina 4 em. lata 2° longa; flores 7-10petali, petala 12 mm. longa 10 lata. 2) gracilescens. Omnibus partibus minor; caulis uniflorus gracilior, petala 5. Fructubus maturis deficientibus, affinitas inter Zuranunculos Florae Orientalis axe hirsuto calyceque patente praeditos incerta. Ab omnibus habitu et notis enumeratis facile distinguendus. Forma, partitione, erenatura et firmitate foliorum haud dissi- milis Ranunculo arachnoideo ©. A. Meyer, qui tamen a nostro caule humiliore, decumbente, radicante, et pubescentia crispo- arachnoïdea valde differt 1). —- À RÀ. auricomo L. var. fallace Wimm., cujus folia radicalia omnino similia sed multo tenuiora, noster abhorret axe hirsuto, germinibus glabris, folio caulino inferiore radicalibus saepe conformi, superioribus in lacinias pau- ciores non divergentes divisis. Nomen propter similitudinem loborum foliorum inferiorum cum foliis Gingko bilobae dedimus. 1) Les exemplaires de Ranunculus arachnoideus (Daghestan), que nous devons à l’obligeance de M. le docteur Radde (herbier de Tiflis), ne correspondent pas exactement à la description de C. A. Meyer (Verz. Cauc. p. 201); leurs pédoncules fructifères, au lieu d’être lisses, sont assez manifestement sillonnés, et le bec at- teint et dépasse même la demi-longueur des carpelles, ce qui a déjà été noté” par Ruprecht. En outre, la pubescence des feuilles adultes est tellement courte, que, sans le secours de la loupe, on les croirait glabres. En revanche, les feuilles jeunes ainsi que les pédoncules présentent la villosité crépue, caractéristique de l'espèce. L’écaille recouvrant le nectaire est petite, presque carrée et légèrement émarginée. RANUNCULACEME. 7 Explicatio tabulae I (R. gingkolobus). 1 et 2, planta et ramus magnit, natur. — 3, sepalum 1!/, X auctum. — 4, petala cum squama foveae nectariferae facie interna visa 11/, X aucta.— 5, stamina 11/, X aucta. — 6, germina magnit. natur. — 7, carpella immatura 5 X aucta. 17. Ranunculus astrantiaefolius Boiss. et Bal. in Bal. exs. 1866; FI. Or. Suppl. p. 11.— R. Caucasicus var. astrantiaefolius Rupr. FI. Cauc. p. 25. In silvis montanis inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. fr. — In subalpinis et alpinis jugi Latpari merid., 1900- 2400 m., 4 Aug. fi. fr. — In jugo Djodissük, 2500 m. cire. 23 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor merid., 2500 m., 27 et 29 Aug. fl. fr. Tota planta, praeter foliorum paginam superiorem, plus minus pubescens laete fere flavo-virens; caulis in forma vul- gatiore 45-50 em. usque altus saepe valde ramosus, floribus usque ad 21; folia radicalia et caulina media ad summum 5-9 em. lata, partitionibus latis margine remotiuseulis vel ineumbentibus, vaginis margine saepe longe pilosis; petala 10-12 mm. longa, squama foveae nectariferae anguste oblonga apice biloba; carpella semiovata vel subrotunda cirea 20 in capitulo 21/,-3 mm. lata in quaque facie nervis duobus ele- vatis margini subparallelis notata; rostrum gracile incurvum apice uncinatum 17, mm. longum. Var. alpinus Freyn in lit. 1893. Omnibus partibus minor. Caulis saepe simplex uniflorus 3-15 em. altus; squama foveae nectariferae brevis apice emar- ginata. Legimus: In pascuis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fl. — In monte Tetenar, 2200 m., 1 Aug. fi. fr. Var. Kubanensis nobis. Humilis et plerumque uniflorus ut var. a/pinus. Rhizoma crassum; folia 3-5partita partitionibus petiolulatis angustio- ribus basi cuneatis; peduneulus inferne leviter suleatus (saltem in sicco); calyx versus apicem coloratus; petala intensius aurea; 8 RANUNCULACEAE. squama foveae nectariferae brevis, latitudine tertiam partem unguis aequans, apice truncata emarginata. Habitus, praesertim plantae uniflorae, a typo valde recedens, sed adsunt transitus, et carpella eadem. Legimus: In jugo Tieberdinsky, 2500-2800 m., 2 Sept. fl. — Inter Do-ut et Utschkulan, 1350 m., 3 Sept. fl. fr. — Ulu-Chursuk, 1400-1450 m., 8 Sept. fi. fr. 18. Ranunculus Sommieri Alboff Bull. de l’Herb. Boïissier, 1892, p. 245.— R. Raddeanus var. Sommieri Alboff Prodr. FI. Colch. 1895;p. 4 In latere meridionali jugi Latpari, 1900-2100 m., 4Aug. fi. fr. Laete-virens patule ad nodos longius hirsutus. Caulis 80 em. usque altus fistulosus fere a medio ramosissimus saepius mul- tiflorus (foribus 20 et ultra); foliorum radicalium petioli 23 em. usque longi, lamina 7 em. usque lata et 5 longa, petiolulus seg- menti intermedii ad summum 3 em. longus, raro subnullus; folia caulina inferiora radicalibus eonformia, superiora palmatim vel pinnatim partita, partitionibus linearibus apice callosis; pe- duneuli maturitate suleati, longiores 11 em., petala 1 em. longa, squama foveae nectariferae latiuseula ovata apice integra rotundata; carpella magna (sine rostro 3-4 mm. longa) mar-. gine interiore acute carinata, exteriore obtusa, nervis ut in R. astrantiaefolio notata, cirea 25 in capitulo sphaerico (8 mm. : usque, cum rostris 11 lato) congesta; rostrum basi incurvum gracile apice circinnatum dimidium carpellum aequans vel su- perans; axis cylindrieus pare pilosus apice penicillatus. Obs. Nous rapportons notre plante à l’espèce décrite par M. Alboff, malgré de petites différences dépendant sans donte du développement exubérant de nos exemplaires. Nous avons contrôlé sur des échantillons authentiques du R. Caucasicus M. B. (Géorgie, leg. Hohenacker) les différences relevées par M. Alboff entre les deux espèces, et considérons, comme lui, le R. Raddeanus Regel comme le plus proche parent du R. Som- mieri. Ce dernier est plus voisin encore de notre variété Zeio- RANUNCULACEAE. 9 carpus du À. Raddeanus; le À. Sommieri s'en distimgue tou- tefois par ses carpelles parfaitement glabres, ainsi que par la couleur vert clair de toute la plante. — Les feuilles qui, le plus souvent, sont décidément pennatiséquées (présentant quel- quefois les divisions inférieures alternes et non opposées), sont pourtant, dans quelques rares cas et sur le même pied, palma- tipartites et presque orbiculaires dans leur pourtour, rappelant celles du À. astrantiaefolius qui ressemble en outre à cette espèce par son port, sa ramification, sa couleur d’un vert clair tirant sur le jaune, par la grandeur et les nervures de ses carpelles. 19. Ranunculus Raddeanus Regel; Boiïss. Suppl. FI. Or. p. 11. Descriptio ad specimina nostra: Triste virens villoso-pubes- cens; rhizomate lignoso obliquo vel horizontali præmorso, collo incrassato fibroso; caule elato robusto superficialiter striato à medio vel jam infra medium ramoso multifloro, ramis rigidis erecto-patentibus; foliis radicalibus ambitu ovato-orbiculatis subpinnatim tripartitis, segmento intermedio longe petiolulato tripartito, lateralibus bipartitis, partitionibus obovato-cuneatis bi-trifidis, laciniis acutiuseule inciso dentatis, foliis caulinis magnis basi vaginante amplexicaulibus, lamina tune ei radica- lium conformi plus minus longe petiolata vel in vagina sessili, tune subbipinnatipartita, pinnis primariis utrinque 3, infimis in vagina sessilibus, foliis ramealibus sensim diminutis pinnati- sectis, laciniis brevibus utrinque 2-3, lineari-lanceolatis vel linearibus integris vel intermedia pinnatim incisa, foliis supremis digitatis; pedunculis etiam in sicco vix striatis; sepalis patenti- reflexis villosis; petalis aureis obovatis magnis, squama foveae nectariferae lingulata emarginato-biloba dimidiam unguis lati- tudinem subaequante; carpellis 24-40 in capitulum globosum congestis magnis villosis semi-ovatis lenticulari-compressis mar- gine interiore carinatis utrinque elevatim uni-binerviis, nervis in rostrum exeurrentibus, margine exteriore utrinque uninerviis, nervo margini parallelo, rostro dimidium carpellum fere aequante recurvo-uncinato; axe apice penicillato. 2. 10 RANUNCULACEAE. Legimus: In declivio merid. jugi Latpari, 1900-2100 m., abunde et promiseue cum ZX. astrantiaefolio et Sommieri, 4 Aug. fl. fr. Tota planta 65 em. usque alta, caules (exsiccatione haud compressi) 4 mm. usque crassi; petioli foliorum radicalium ad summum 18 cm. longi plerumque multo breviores, Jamina 7 cm. usque lata, petiolulus segmenti intermedii usque ad 1! em. longus; pedunculi 2-41} em.; petala 1!/, em.; carpella matura sine rostro 4 mm. longa 3-4 mm. lata, rostrum 2 mm. longum. À Ranunculo Caucasico M. B., cui statura et foliorum forma sat affinis, statim dignoseitur colore tristi, caule et ramis cras- sioribus, foliis radicalibus brevius petiolatis, et praesertim car- pellis hirsutis majoribus, rostro longiore. Var. subleiocarpus nobis. Carpella margine exteriore tantum pilosa vel fere omnino glabra, pedunculi longiores. Legimus: In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fl. fr. Obs. Le R. Raddeanus a été décrit par Regel sur un seul exemplaire défectueux, récolté par le docteur G. Radde sur le mont Dadiasch en Svanétie, et Ruprecht (Flora Caucasica p. 25), ne le mentionne qu'incidemment dans son énumération des localités du Æ. Caucasicus. Il] nous a donc paru utile de décrire plus complètement nos plantes, recueillies en assez grand nombre et en parfait état de floraison et de fructüification dans deux localités peu éloignées du mont Dadiasch. Les caractères que Regel attribue à son espèce correspondent assez, dans leur ensemble, à ceux de nos plantes pour qu’il ne nous reste aucun doute sur leur identité avec le À. Raddeanus. La tige tantôt est nue dans presque toute sa moitié infé- rieure, tantôt elle émet des rameaux feuillés dès son quart in- férieur, et les feuilles basales de ces rameaux semblent sortir de l’aisselle même de la feuille caulinaire. Quelquefois deux RANUNCULACEAE. ti rameaux naissent à l’aisselle de feuilles caulinaires presque op- posées et donnent à la tige un aspect de fausse dichotomie. Dans quelques individus, une ou deux feuilles de la tige pré- sentent les segments inférieurs plus ou moins divisés, sessiles sur les gaines, les deux segments suivants plus ou moins lon- guement petiolulés, presque pennatipartites et un segment ter- minal longuement petiolulé 3-5partite, de façon que la feuille, dans son ensemble, paraît bipennatiséquée. Bien que la variété subleiocarpus, par ses carpelles moins poilus, rarement presque glabres, se rapproche des À. Cauca- sicus M. B. et Sommieri Alboff, elle conserve tous les autres caractères distinctifs du 2. Raddeanus. 20. Ranunculus ampelophyllus Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1894, p. 9. — ZR. macrophyllus Ledeb. 1846, non Desfont. 1798-1800. — Z. vitifolius Boïiss. et Bal. in Bal. exsicc. 1866, Suppl. F1. Or. 1888 p. 9; Alboff Contrib. FI. Trans- cauc. Bull. Herb. Boiss. I, p. 256; non Royle 1839. Semi-sesquipedalis adpresse vel patule hirsutus; rhizomate valido obliquo fulvo-squamoso et pilis albescentibus obsito non fibrilloso fibras radicales erebras elongatas edente; caule stric- tiuseulo vel flexuoso firmo a medio vel supra medium ramoso 2-7floro rarius unifloro; foliis radicalibus intense viridibus utrinque adpresse pilosis (juventute, nondum explicatis, sericeis) longe et flexuoso-petiolatis ambitu pentagonis palmatim trifidis vel trisectis, segmentis rhombeis acutatis remotis vel ineum- bentibus, intermedio productiore acutiore subtrifido, lateralibus subbifidis, omnibus acute inciso-dentatis, dentibus apice callosis, sinu basali aperto vel rarius clauso; folio caulino inferiore radi- calibus conformi petiolato vel in vagina sessili, superioribus 3-bpartitis laciniis saepius integris; peduneuli fructiferis strictis basi (in sicco) sat manifeste suleatis; sepalis patentibus dorso patule pilosis, interiorum margine late scarioso glabro; petalis 5 aureis, squama foveae nectariferae obovata apice obscure triloba; carpellis numerosissimis in capitulum globosum medio- RANUNCULACEAE. crem congestis parvis oblique ovatis turgidiuseulis cireumeirea | obsolete carinatis, secus marginem interiorem utrinque super- ficialiter uninerviis, sub lente subülissime granulosis, in rostrum brevissimum reétum apice interdum subhamatum abeuntibus; axe e basi cylindrica brevi ovato-dilatato velutino hirsutissimo. 2. Legimus: Adjaria, in silvis inter Chula et Danais- Paraul, 22 Jun. fl. fr. et in pascuis alpinis jugi Chanli, 25 Jun. fl. fr. — Svanetia, prope pagum Tscholur, 900 m., 31 Jul. folia. — In montis Tetenar silvis editioribus, 1800 m., 1 Aug. fl. — Abchasia, in valle Kliutsch, 1400 m. eirca, 26 Aug. fi. fr. Caulis saepe !, m. et ultra altus; foliorum radicalium lamina 15 em. usque lata, petioli 25-27 em. usque longi; folium cau- linum inferius 71/, em. latum; petala florum majorum 15 mm. longa; squama foveae nectariferae 11/, mm. lata 2 longa; capi- tulum fructiferum non ultra 7 mm. in diametro, carpella 2 mm. longa ad 100 usque in capitulo. Hine inde invenimus formam reductam subsemipedalem mi- nus ramosam, folorum radicalium lamina 4-7 em. lata, pe- tiolis 6-12 em. longis, ad À. vitifolii var. 6. minorem Boiss. accedentem. Obs. La minutieuse description que Ledebour donne de son Æ. macrophyllus (FI. Ross. I, p. 42), bien qu’il n’ait pas eu sous les yeux des carpelles mûrs, ne nous laisse aucun doute sur l'identité spécifique de nos plantes avec l’espèce de Liede- bour. M. Alboff dit, p. 257 de ses Contributions (loc. cit.) que la plante de l’herbier de Pétersbourg, sur laquelle Ledebour a établi son 2. macrophyllus, est très semblable à celles qu'il a récoltées en plusieurs stations de l’Abkhasie et que ces der- nières sont parfaitement identiques à la plante du Lazistan que Boissier a décrite sous le nom de À. vitifolius. M. Alboff adopte le nom de Boissier, vu que celui de Ledebour, quoique plus ancien, ayant déjà été donné en 1800 par Desfontaines à une RANUNCULACEAE. 19 espèce d'Algérie, doit être rejeté. En vertu du même principe, nous sommes obligés d’écarter le nom de Boissier, donné par Royle en 1839 à une espèce des Indes; l’épithète vitifolius étant, du reste, très bien choisie, nous ne faisons que la tra- duire en grec. — La plante originale de Ledebour était plus robuste, plus rameuse, plus grande dans toutes ses parties (fleurs de 4 em. de diamètre!) que celles du Lazistan et d’Ab- khasie; mais M. Alboff dit avoir vu toutes les transitions et n'hésite pas à affirmer ,qu’il n’existe qu’une seule espèce sous ces deux noms“. Les descriptions citées ne relèvent pas le ca- ractère, à notre avis très important, du nombre considérable de carpelles dans chaque tête, caractère qui distingue cette espèce de toutes les espèces voisines, tandis que les pédoncules longs et grêles, auxquels M. Alboff semble attacher plus d’im- portance, se retrouvent dans d’autres espèces de ce groupe (Zi. oreophilus var. ramosus, R. subtilis, ete.). Boïssier et M. Alboff passent sous silence les sillons des pédoncules, dits lisses par Ledebour, sans doute parce qu'il n’a vu que la plante fleurie, mais assez distinctement appréciables dans la plante plus avancée. Ledebour, ne connaissant pas les fruits de son espèce, l’a placée à tort entre deux renoneules à axe glabre et à bec du carpelle fortement recourbé: R. lanuginosus L., dont elle a à - peu près les feuilles, et À. nemorosus DC.; tandis que son axe velu, son bec très court, presque droit à la maturité, la placent plus naturellement dans le voisinage des À. oreophilus M. B., R. acutilobus Ledeb., etc. D’après la figure que Ruprecht donne du À. acutidentatus (nom qu’il substitue à celui impropre d’acutilobus Ledeb.), cette dernière espèce ressemblerait à /’ampelophyllus par son port, par la longueur de ses pédoncules ainsi que des pétioles de ses feuilles radicales et pa rses carpelles; mais les segments de ses feuilles, bien moins grandes que dans l’ampelophyllus, sont arrondis et non rhomboïdaux — acuminés comme dans ce .14 RANUNCULACEAE. dernier; en outre sa tige ne porte pas de feuille semblable aux radicales ?). 21. “Ranunculus acris L. Prope Bakuriani in Cartalinia, Jun. 1881 fl. fr. (X 18 Brotherus). Folia secta. 22, Ranunculus oreophilus M. Bieb., Steven, Ruprecht. Obs. Nous citons aussi, comme autorités de cette espèce, iden- tifiée à tort, selon nous, dans le FI. Or., au R. Vüillarsii DOC, les noms de Steven et de Ruprecht, et voici pourquoi: Elle fut établie en 1819 par M. Bieb. (FI. Taur. Caue. III suppl. p. 585) d’une part sur un exemplaire en fleur, récolté en 1812 dans le Caucase oriental par Steven (in alpe Juscharibasch), d’autre part sur une plante sans fruits mûrs du mont Tschatir- dagh en Crimée, recueillie par Bieberstein lui-même. Ledebour, en 1842 (F1. Ross. I p. 39) fit du 2. oreophilus M. B. un syno- nyme pur et simple de 2. Villarsii. Steven, en 1856, rétablit l'espèce, en la distinguant des À. montanus Willd. et Villarsii DC. par les incisions plus aiguës (non plus étroites) de ses feuilles et par le bec du carpelle plus court et plus recourbé. Enfin Ruprecht, en 1869 (F1. Cauc. p. 17), rapporte que Bie- berstein, en 1822 (trois ans après la publication de son espèce), reçut de Steven le premier exemplaire avec fruits, recolté à Nar- san (Caucase central). Cet exemplaire, qu’il décrit, est considéré par Ruprecht comme le type de l’orcophilus M. B., tandis que la plante de Crimée est déclarée douteuse tant que ses fruits ne seront pas connus. Ruprecht critique et résume les descrip- 1) Il nous paraît douteux que l’espèce, figurée par Ruprecht (R. acutidentatus) et qui ressemble à l’ampelophyllus, soit identique au R. acutilobus de Liedebour. En effet, nous devons à l’obligeance de M. le docteur Radde un exemplaire en fleur de R. acutilobus, provenant de la Khewsourie (Caucase central) et déterminé à Pétersbourg, exemplaire dont les feuilles radicales ainsi que la feuille cauli- naire, quadripartite, comme la dit Ledebour, diffèrent sensiblement de la figure citée. — Boïssier, dans le Supplément de la Flore orientale, fait du R. acutilobus Ledeb. une variété major du R. Villarsii d'Orient, correspondant à ce que nous appelons À. oreophilus M. B. RANUNCULACEME. 25 tions de ses deux devanciers; il définit l’espèce d’après de très riches matériaux, en grande partie recueillis par lui-même dans tout le Caucase, et distingue, outre le type, quatre variétés: tenuifolius, ; crassifolius, à angustilobus, & dissectus. Malgré le grand travail de Ruprecht, cette espèce reste aussi peu clai- rement délimitée que le À. Villarsii DC, dont les exemplaires originaux de l’herbier de Candolle, d’après M. E: Burnat, ap- partiennent à au moins deux formes ou variétés, dont Grenier et Godron, par exemple, n’ont pas hésité à faire deux espèces. Ruprecht dit de la plante qu’il considère comme typique: «Fere pedalis, foliis supra glabris; pedunculus fructifer tenuis sed distincte sulcatus! receptaculum hirsutum, capitulum vix bilineale, carpidia vix linealia, turgida, vix vel parum tantum compressa, versus apicem incrassatum tenue marginata vix bisulcata, rostrum brevissimum apice inclinatum . . . . Folia in omnibus formis R. oreophili ambitu rotunda, laciniis ba- salibus vel divaricatis vel approximatis vel incumbentibus; magnitudo laminae varia, in typica diametro pollicaris vel minor.» La caractéristique la plus saillante de cette description est le pédoncule sillonné, qui éloignerait le 2. oreophilus de toutes les formes du montanus W. (sauf le 2. gracilis Schleich.) et de ce qu’on est convenu d’appeler À. Villarsii. Dans la variété à angustilobus Rupr., les pédoncules sont dits: efiam deflorati non sulcati, et les carpelles jeunes surmontés d’un bec apice longe uncinato; ces deux caractères rendent probable que la va- riété angustilobus n’appartient pas au cycle de l’oreophilus. Nous avons trouvé, au cours de notre voyage et en différen- tes stations, des renoncules à pédoncules faiblement, mais dis- tinctement sillonnés qui, bien que assez divergentes entre elles, nous semblent rentrer dans le ZX. oreophilus tel qu’il a été défini par Ruprecht, et que M. Freyn, de Prague, considère aussi comme appartenant à cette espèce. Les plantes que nous rapportons au type s’écartent moins du #ontanus Villarsii que 16 JD RANUNCULACEAE. les deux variétés énumérées plus bas, dont l’une correspond à le dissectus Rupr. moins la pubescence, et dont l’autre, rami- fiée dès la base, s’en éloigne le plus. Nous ne pouvons, d’après l'inspection de nos matériaux, que confirmer l’opinion de Bieber- stein, exprimée dans le Flora Taur. Cauc. (Vol. IIT Suppl. p. 384): «R. Vaillarsii (DC. Syst. veg. I. p. 276) videtur inter nos- trum (oreophilum) et À. montanum medius.» Outre le caractère du pédoncule sillonné, nous observons, dans tous nos exemplaires, un revêtement souvent très dense de fibrilles pâles garnissant le bas de la tige, et des fleurs généra- lement plus petites que celles du À. m#montanus. La forme du bec, égalant le quart ou la moitié de la longueur du carpelle, varie dans la même plante: onciné ou même cireinné à l’état jeune, 1l se redresse à la maturité et n’est plus alors que légè- rement courbé. Le carpelle mûr est semi-ové ou suborbiculaire, le bord interne moins courbé que l’externe; celui-ci ventru, gonflé, faiblement caréné, sans nerfs marginaux en relief. La surface du carpelle est lisse. . oreophilus M. B. typicus. In monte Elbrus oceid., 2600 m. cirea, 10 Sept. fr. Folia parce hirsuta ad Ÿ/, et ultra trisecta segmentis late cuneatis non profunde incisis, petioli et caules uniflori semi-patenter pilosi. — Specimina nostris fere conformia, sed bi- triflora, squama foveae nectariferae latiuseula lingulata emarginata prope Balta in Ossetia legit el. V. F. Brotherus, Maj. 1881 f. Var. dissectus Rupr. (non Ranunculus dissectus M. B.) forma glabrescens Freyn in lit. In monte supra jugum Djodissük, 2600 m. cire., 22 Aug. fl. fr. juv. Semipedalis glabrescens 1-2florus; folia radicalia 4-5 vix aspero-punctata profunde trisecta, segmentis latera- libus bisectis, laciniis profunde et acute incisis; foliorum cauli- norum laciniae lineares integrae usque ad 3 em. iongae; petala vix 1 em. longa, squama foveae nectariferae lingulata longius- cula apice crenulata. — Fere eamdem formam, humiliorem, sed RANUNCULACEAE. 17 minus glabrescentem legimus in monte Tetenar, 2200-2400 m., 1 Aug. fi. fr., et in jugo Latpari, 2500 m., 4 Aug. fi. Var. ramosus nobis. Elatus pluriceps; caulis 35 em. usque altus, basi fibris tenui- bus pallidis elongatis obtectus, jam fere a basi ramosus 5-8 florus strictus vel flexuosus gracilis striatus, inferne sat dense et patenter villosus; folia radicalia ex eodem rhizomate nume- rosa (ad 22 usque) longe petiolata ambitu subrotunda (diam. 2-31/, em.) sub lente distincte aspero-punctata adpresse et parce pilosa, lamina minus quam in antecedente dissecta, petioli te- nues (3-10 em. longi) patenter villosi; folium caulinum infe- rius radicalibus saepe conforme 2!/, em. usque latum, superiora digitata laciniis linearibus integris; peduneuli elongati (ad 17 em. usque), fructiferi superficialiter sed distincte sulcati adpres- siuscule pubescentes 0-1-2bracteati; calyx patens patule vil- losus; petala aurea 6-10 mm. longa, squama foveae nectari- ferae Jingulata apice biloba; carpella 25-36 in capitulum globosum (diam. 4 mm.) congesta turgida 17,-2 mm. longa, rostrum ?/, mm. longum vel brevius mox incurvum mox fere rectum; axis elongatus sat gracilis cylindricus apice parum cla- vatus pilosus, inferne glaber. Legimus: Prope pagum Tseholur, 900 m., 31 Jul. f.—Prope pagum Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. Specimen 1bi mvenimus caulibus 3 ex eodem rhizomate prodeuntibus, capitula 24 ferens. 23. Ranunculus gymnadenus Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XIII, X 10, 1894, p. 181. — Tabulae nostrae IT et II. Elatus vel humilis saturate viridis glabrescens in sicco flac- cidus; rhizomate nigricante crasso pluricipite elongato, fibris radicalibus eylindricis elongatis erebris; caulibus basi dense fibrillosis longe nudis teretibus crassiusculis inferne glabris superne adpresse pubescentibus uni- trifloris ; foliis radicalibus basi in vaginam fusco-pallidam dilatatis longe petiolatis luci- dis ad nervos et margine sparse pilosis vel omnino glabris (prima juventute interdum pubescentibus) subrotundis vel sub- 2 18 RANUNCULACEAE. pentagonis sinu aperto vel omnino elauso palmatim trisec- tis, segmentis lateralibus bifidis, lacintis omnibus apice inciso- dentatis vel crenatis, dentibus obtusiuseulis, petiolis fere om- nino glabris; folio caulino in vagina brevi sessili profunde pal- matisecto, segmentis anguste lanceolatis integris, rarius radica- libus conformi et tune minore; peduneulis pilosis distincte sed non profunde sulcatis plerumque unibracteatis; bractea lineari- lanceolata integra vel bipartita supra medium pedunculum in- serta; floribus magnis, calyce patente dorso patule et parce hir- suto margine glabro, petalis aureis, fovea nectarifera nuda, car- pellis parvis numerosis (40-50) apice saepe atro-rubentibus obovato-rotundatis turgidiuseulis, margine interiore acute, ex- teriore obtusius carinatis eveniis, rostro carpelli tertiam partem superante juventute cireinnato, maturo parum incurvo apice non vel vix uneinato; axe eylindrico apice et basi piloso. 2. Forma typica. Caulis humilis vel mediocris, saepe uniflorus; foliorum seg- menta cuneata non incumbentia, sinu aperto. Legimus: In paseuis alpinis montis Tetenar supra Tscholur, 2400 m., 1 Aug. fl. et fr. juv. — In jugo Latpari usque ad nives deliquescentes, 2500-2800 m., 4 et 5 Aug. fl. et fr. — In jugo Utbiri, 2500 m., 19 Aug. fl. fr. juv. — In jugo Djo- dissük inter flumina Nenskra et Seken, 2600 m., 23 Aug. fr.— In monte granitico supra jugum Kluchor, 2900 m., 28 Aug. fr. Forma foliis profundius incisis. KRhizomata 5-7 em. longa 1 em. usque crassa; caules sub anthesi 6-20 em. alti, foliorum radicalium lamina 3-5 em. lata 21,-4 longa, petioli 5-10 em. longi; flores 21} em. in diametro; carpella 2 mm., cum rostro 3 mm. longa. Var. elatus. Caulis elatus bi- triflorus, folia inferiora ambitu subrotunda longissime petiolata caule parum breviora, segmenta latiora in- cumbentia dentibus obtusioribus, sinu clauso. Legimus: Cum typo in jugo Latpari. RANUNCULACEAE. 19 Caules 32-38 em. alti; foliorum radicalium lamina 51/- 7 em. lata ad 6 longa, petioli 23-24 em. longi, flores ex- planati 21/,-3 em. in diametro; peduneuli fructiferi 10 cm. usque Jlongi. R.gymnadenus a R. Baidarae Rupr. differt caule erecto in sicco flaceido non decumbente nec radicante apice uni- trifloro nec a medio ramoso-pluriforo, foliis radicalibus ambitu subrotundis sinu saepe omnino elauso, dentibus obtusioribus, peduneulis in fructu sulcatis et rostro maturitate incurvo nec cireinnatim involuto. Proximus, e descriptione, videtur À. amblyolobo Boiïss. et Hobh., a quo recedit rhizomate valde elongato pluricipite, rostro haud circinnato et habitu minime À. acris. A R. Villarsii DC. (sensu Boissieriano F1. Or. I, p. 40) noster distinctissimus glabritie, foliis radicalibus ambitu sub- orbicularibus, dentibus obtusiuseulis, peduneulis sulcatis, squama foveae nectariferae nulla, carpellis turgidulis, rostro non uneinato. Ranunculo montano W., in Oriente non indicato et cujus fovea nectarifora interdum quoque nuda, formae humiliores nostri habitu non dissimiles, sed differunt peduneulis sulcatis, rhizomate saepe pluricipite crasso dense fibrilloso, et flacciditate. Obs. Nous ne pouvons nous prononcer au sujet de l’affinité de notre plante avec le À. Suaneticus Rupr. (KI. Cauc. p. 21 eum icone) dont les fruits sont inconnus et dont l’identité avec le À. Villarsü y brachylobus Boïssier (Suppl. FI. Or. p. 10) n’est par conséquent pas établie avec une entière certitude. Le R. Suaneticus rappelle notre gymnadenus par la forme générale de ses feuilles, par sa glabrescence et ses pédoncules sillonnés, mais Ruprecht dit de son espèce qu’elle est uniflore, naine et ne dépasse pas 2!/ pouces (7 em.), ce que confirment ses figures, faites d’après les trois uniques exemplaires connus. En outre les feuilles du À. Suanceticus seraient couvertes de petites as- pérités. Ces caractères ne sont pas ceux de la grande majorité de nos exemplaires, récoltés en fleurs et en fruits en différentes 9% RANUNCULACEAE. stations du Caucase occidental, région des neiges. Il ne serait toutefois pas impossible que la petite plante trouvée par le Dr. Radde à Lachkhrache en Libre Svanétie (région montagneuse inférieure) appartint à une forme très réduite de l’espèce que nous venons de décrire. Dans ce cas, le nom de Ruprecht devrait être substitué au nôtre, et notre description à la sienne. L'espèce nouvelle que nous proposons est d’un vert foncé; ses tiges et ses pétioles ont la fibre peu consistante, de sorte qu’ils deviennent flasques en herbier. Elle est cespiteuse, sur- tout près des neiges fondantes, et ses tiges, souvent très nom- breuses, sortent d’une souche épaisse et ramifiée qu’il est dif- ficile de déraciner en entier. La longueur considérable des pé- tioles des feuilles radicales, dépassées de peu par le sommet des tiges uniflores ou portant près de leur sommet deux ou trois fleurs, donnent à cette renoncule un aspect très carac- téristique. L’écaille du nectaire manque dans tous nos échan- tillons, type aussi bien que variété; nous ignorons s’il en est de même dans le À. Suaneticus, la description de Ruprecht étant muette sur ce point. Dans un de nos exemplaires du mont Téténar, quelques feuilles radicales sont ovales lancéolées, entières comme celles du À. ophioglossifolius, ou fendues jusqu’au tiers en deux lanières inégales et entières, rappelant les feuilles du R. Pallasii. Explicatio tabulae II (R. gymnadenus typ.). 1, planta magnit. natur. — 2, petalum cum fovea nectarifera nuda facie interna visum 21/, Xauctum. — 5, carpella matura 71/, Xaucta. Explicatio tabulae III (R. gymnadenus var. elatus). 1, planta florens magnit. natur. — 2, caulis fructifer magnit. natur. — 3, petalum cum fovea nectarifera nuda facie interna visum, bis auctum. — 4, carpella matura G%/, Xaucta. 24 *Ranunculus Baïdarae Ruprecht? — R. Villarsi var. s Baidarae Boiss. F1. Or. Suppl. p. 10. In jugo Mamisson (Lojka). Specimen unicum imperfectum, Ranunculo Lojkae consociatum. RANUNCULACEAE. 21 Exemplaire trop jeune pour être sûrement déterminé. Pédon- cule sans trace de sillons; écailles du nectaire étroites, bilobées; style long et fortement recourbé. Correspond assez bien à la forme naine, figurée par Ruprecht (F1. Cauc. tab. IT). 25. Ranunculus Abchasicus Freyn Oesterr. bot. Zeïtseh. 1893; Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1894, p. 9.— Tab. nostr. IV. Humilis debilis et praeter partem superiorem caulis patenter pilosam glaber; rhizomate eylindrico descendente uni- bicipite, caule basi residuis foliorum in fibras solutis obtecto; foliis fere omnibus basilaribus longepetiolatis, petiolo inferne in vaginam pellucido-membranaceam pallidam vel fuscescentem dilatato, lamina ambitu subrotunda vel reniformi fere ad basin palmatim 3-bpartita, partitionibus cuneatis in lacinias lineari-lanceolatas vel oblongas obtusiusculas profunde fissis; caule erecto vel ad- scendente subflexuoso unifloro striato et sulcato; folio caulino plerumque unico basi breviter membranaceo-vaginato tripartito, partitionibus linearibus vel anguste lineari-lanceolatis; flore. . .; carpellis 30-35 in capitulum globosum confertis glabris obo- vatis, margine cireumcirea carinatis, in rostrum tenue eis sub- aequilongum incurvum apice plus minus hamatum abeuntibus, toro elongato-conico glabro, axe breviter eylindrico apice peni- cillato, basi quandoque hirsuto caeterum glabro. 2. Legimus: In Abchasia prope Europae et Asiae confinia in monte supra jugum Kluchor, in rupium graniticarum rimis, 2800-2900 m., 28 Aug. fr. Caulis fructifer 9-18 em. altus; foliorum radicalium lamina 2-3 em. lata, petioli 3-8 em. longi, vagina 2 em. usque longa; folii caulini laciniae ad 2 em. longae 2 mm. latae, vagina semiamplexicaulis ad summum 3 mm. longa; capitulum 5 mm. in diametro; carpella sine rostro 1%. mm. longa 1!/, mm. lata. Species debilis ex affinitate Ranunculi oreophili M. B., R. Suanetici Rupr., À. Villarsii DC., R. montani W., a qui- bus omnibus carpellis parvis longissime rostratis differt. Caulis interdum aphyllus, rarius diphyllus et tune folium superius 22 RANUNCULACEAE. bracteiforme lineare ad quartam partem superiorem caulis inser- tum. Flores certe lutei; calyx verosimiliter patens. Obs. Les fibres radicales sont cylindriques, assez longues; le rhizome porte une à deux tiges; les pétioles des feuilles basi- laires de l’année précédente persistent sous forme de fibres revêtant le bas de la tige souvent jusqu’à une hauteur de 2 centimètres et portant encore quelques restes de feuilles dessé- chées. Les feuilles de l’année, à la base de chaque tige, sont peu nombreuses, au plus 5 à 6 dans nos exemplaires; elles sont un peu luisantes et moins colorées en dessous; leurs ner- vures sont proéminentes et les sinus entre les segments portent chacun une petite callosité blanchâtre. Le bec des carpelles est très mince, légèrement courbé jusque près du sommet qui est crochu. Explicatio tabulae IV (R. Abchasicus). 1 et 2, plantae fructiferae magnit. natur. — 3, axis cum carpellis ma- turis 5 X auctus. 26.*Ranunculus Lojkae Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XIII, X 10,1894, p. 186, et Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1894, p. 10.— Tab. nostr. V. Subacaulis pumilus obscure viridis uniflorus, rhizomate cras- siusculo horizontali fibras radicales elongatas tenues edente va- ginis foliorum emortuorum fuscis albo-pilosis vix in fibras s0- lutis obtecto; foliis radicalibus glabris parvis ambitu pentagono- rotundatis fere ad basin trisectis, segmento intermedio trifido, lateralibus bisectis, segmentis omnibus profunde inciso-dentatis dentibus obtusiuseulis, petiolis lamina subduplo longioribus profunde canaliculatis basi in vaginam latam margine scarlo- sam dilatatis; pedunculo plerumque radicali vel e caule bre- vissimo unifolio sulcato hirto prodeunte; folio caulino (in speci- mine caulescente unico) radicalibus omnino conformi breviter petiolato, vagina amplexicauli; peduneulo sub anthesi super- ficialiter sulcato patenter piloso ad medium bracteato, rarius bractea secunda simplici parum infra florem instructo, bractea RANUNCULACEAE. 23 lineari brevi integra vel bi- tripartita; calyce reflexo a petalis valde remoto peduneulo tamen non adpresso, longe sed non dense piloso, petalis 5 aureis splendentibus latis emarginatis vel bi- lobis, squama foveae nectariferae lingulata angusta; germinibus glabris in rostrum eorum dimidiam longitudinem superans fere rectum vel apice parum eurvatum abeuntibus; carpellis . . .; axe piloso. >. (Ad specimina florentia 5 descriptus). In jugi Mamisson alpinis editioribus 1886 detexit Hugo Lojka. Peduneulus 37,-6 em. altus; folia radicalia maxima 16 mm. lata 14 longa, eorum petioli ad summum 25 mm. longi 1 mm. lati; caulis (in specimine caulescente) 1 em. longus; folii cau- lini Jlamina 13 mm. lata et longa, petiolus cum vagina 5 mm. longus; petala 1 cm. longa 9 mm. lata. Ab omnibus Æuranunculis Florae Orientalis axe piloso, ca- lyce reflexo et peduneulo suleato praeditis, notis expositis dis- tinctissimus. Explicatio tabulae V (R. Lojkae). 1,2 et 3, plantae florentes magnit. natur. — 4, petala cum squama foveae nectariferae facie interna visa, bis aucta. — 5, stamina et germina 61/, Xaucta. — 6, carpella juvenia 71/, X aucta. 27. Ranunculus sceleratus L.. Batum, in incultis maritimis, 30 Jun. fl. fr. 28. Ranunculus trachycarpus Fisch. et Mey. — «Forma Ranunculi Sardoi Crantw» sec. el. Freyn in lit. Prope pagum Chula, 21 Jun. fi. fr. 29, *Ranunculus muricatus L. Imeretia ad flum. Rion, Jun. 1877 fr. (Brotherus). 30. Ranunculus arvensis L. var. tuberculatus Kit. Prope pagum Orbeli, 26 Jul. f. fr. 31. Caltha polypetala Hochst. In rivulis alpinis jugi Chanli prope nives deliquescentes, 23 Jun. fi. fr. juv. — Videtur planta typica Hochstetteriana: sem- per enim poly- (7-9) sepala, sepala oblonga 12-25 mm. longa 24 RANUNCULACEAE. 6-10 lata; stylus in earpello juveni rectus 2-3 mm. longus. Sinus foliorum juniorum varjat elausus et apertus. 32. Caltha orthorrhyncha Rupr. F1. Cauc. p. 28. Ad rivulos alpinos jugi Latpari merid., 2200 m. cirea, 4 Aug. fl. Obs.Cette plante, dont nous n’avons pris qu’un exemplaire, parce qu’elle nous semblait être le vulgaire C:. palustris, est bien plus grande dans toutes ses parties que le C. polypetala; elle corres- pond parfaitement à l’exemplaire récolté sur le Dariel et décrit par Ruprecht sous le nom de C. orthorrhyncha. Elle a 5 sé- pales obovés comme l’espèce d'Europe, mais, déjà pendant l’an- thèse, les styles sont plus allongés, plus étroits que dans le palustris, et les feuilles, très grandes et parfaitement orbicu- laires, non seulement ont le sinus fermé, mais se recouvrent très largement par les bords à leur base. — On ne pourra décider que par l’examen de Ja plante fructifiée et d’exem- plaires plus nombreux, si le Caltha orthorrhyncha Rupr. mé- rite d’être distingué comme espèce ou s’il devra être rangé soit : dans le polypetala ainsi que le fait Boissier (FI. Or. Suppl. p. 15), soit dans le palustris, comme le feraient croire, au premier abord, le nombre et la forme de ses sépales. 39. trollius patulus Salisb. In monte Tetenar, 2000-2200 m., 1 Aug. fr. — In jugo Latpari merid., 2200-2400 m., 4 et 5 Aug. fl. fr. — In jugo Utbiri, 2500-2600 m., 19 Aug. fr. — In jugo Ma- misson, fl. (Lojka). — Lars in Ossetia, 24 Maj. 1881 f|. (X 25 a Brotherus). 94. Helleborus Caucasicus C. Koch; Boiss. FI. Or. I, p.62. Prope pagum Keda, 21 Jun. fr. - 99. *Nigella sativa JL. Laïlaschi ad fl. Ladjanura, Jun. 1877 f., et Azchur in Car- talinia, Jun. 1881 A. fr. juv. (Ë 30 Brotherus). 36. Aquilegia Olympica Boiss. F1. Or. I, p. 71.—4. Caucasica Ledeb. a vulgaris Rupr. FI. Caue. p. 32. RANUNCULACEAE. 25 In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fi. fr. — In jugo Latpari merid., 2200-2400 m., 4 Aug. fi. fr. — In jugo Utbiri, 19 Aug. capsulae tantum. — In valle Kliutsch, 1500-1800 m., 26 Aug. fol. — In jugi Kluchor declivitate asiatica, 2300 m., 27 Aug. fr. — In valle Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. f. — Ad Tschegem, fl. fr. juv.; copiose et pulchre prope Tsei, fl. fr. juv.; Terskol, fl. (Lojka). — Lasch- keti in Svanetia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). | Obs. Ruprecht doute que la plante du Caucase soit la même que celle de l’Olympe (leg. Aucher), décrite parBoissier en 1841, et restitue à la première le nom de Bieberstein À. Cauca- sica (in scheda). Nous ne saurions partager son opinion, la description du F1. Or. s’adaptant irréprochablement à l’espèce caucasienne et le mauvais exemplaire d’Aucher-Eloy, que nous avons vu dans l’herbier Boïssier, ne s’en éloignant que par ses sépales moins acuminés et ses fleurs plus petites. 37. “Delphinium Orientale J. Gay; Boiss. F1. Or. I, p. 79. Kadjori prope Tifis, 3 Jun. 1889 #. (de Seidlitz). — Azchur in Cartalinia, Jun. 1881 f. (Brotherus, sub D. Lybrido distr.). 38. Delphinium divaricatum Ledeb. in Eichw. In monte Davidii prope Tiflis, 9 Jul. f. fr. — [bidem, 31 Oct. 1887 À. fr. (Sommier). — Gori in Georgia, Jun. 1881 fl. fr. juv. (XŸ 32 Brotherus). 39. Delphinium hybridum Willd. In valle Chaldechi ad radices montis Djanga-tau, 2000 m., 8 Aug. fi. fr. Planta viridis !,-1 m. alta adpresse et breviter pubescens ; racemi 20-50flori, fructiferi 35 em. usque longi; flores in- tense cyanei (colore D. Consolidae). Peduneuli bi- tribrac- teati, inferiores fructiferi 20 mm. longi; bracteae hyalinae line- ares, inferiores dimidium peduneulum superantes. Sopala lon- giora 13 mm., calcar atro-cyaneum sursum porrectum 16 mm. longum; petalorum inferiorum Jamina ambitu suborbiculata parum ultra medium fissa, centro pilis longis parce obsita cae- RANUNCULACEAE. terum glabriuseula; petala superiora apice breviter biloba. Car- pella glabra. Var. longecalcaratum nobis. Caulis horizontaliter et breviter, superne ut pedunculi cre- berrime villosus; calcar elongatum (20 mm.) subhorizontale leviter flexuosum peduneulo longius et sepala duplo superans. Flores coeruleo-violaseentes viridi-luteo suffusi ut in typo, calcar in sicco fere discolor. Foliorum amplorum (18 em. in diam.) laciniae latiuseulae. Legimus: Borjom,in fruticetis seeus rivum Borjomka, 1 5Jul.f.fr. *Var. barbigerum nobis. Planta gracilis adpresse pubescens; racemus laxus, pedunculi saepius prope basin bibracteati, inferiores elongati (ad 15 mm.); bracteae lineares breves. Flores intense coeruleo-violacei; calcar subhorizontale rectum (10 mm. longum) pedunculo florum in- feriorum brevius et sepala subaequans; petala inferiora crebre et longe barbata bipartita lobis anguste lanceolatis divaricatis, superiora apice profunde bifida, calcaribus ut in varietate ante- cedente calcare calyeino aequilongis. Pili petalorum inferiorum rigidiores minus crispi quam in typo. Jun monte Davidii prope Tiflis, 10 Jun. 1889 fl. fr. juv. legit de Seidlitz. Obs. Dans cette variété les pétales inférieurs sont bifides et barbus comme dans le Delphinium fissum Waldst. Kit. d’'Eu- rope, qui, tout en ayant le port de notre D. hybridum var. barbigerum, s’en distingue par ses capsules glabres, par ses pédoncules beaucoup plus courts, par son éperon bien plus long et ses sépales plus poilus. *Var. ebracteolatum nobis. Elatum adpresse pubescens; racemus elongatus, peduneuli breves ebracteolati, petalorum inferiorum lobi lati accumbentes etiam margine barbati, carpella glabra. Inter Roki et Jedisi ad flum. Liachva Ossetiae, Jul. 1881 fl. sub X 33 legit Brotherus. RANUNCULACEME. 27 40. *Delphinium bracteosum Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XIII, X 3, 1893, p. 25. Elatum laete viride pilis longis patulis raris obsitum, caule fistuloso modice angulato superne glabro, foliis palmati- 5par- titis, sinubus angustis acutis, segmentis latis inferioribus diver- gentibus incisis, lacinis obtusiusculis, nervis validis subtus prominentibus, foliis supremis tripartitis, petiolis basi non dila- tatis foliorum caulinorum mediorum Jamina subaequilongis, superiorum sensim abbreviatis, tandem nullis; inflorescentia panieulato-pyramidata apice interdum racemosa; pedunculis gla- bris, inferioribus calcare longioribus bi- tribracteatis; bracteis late elliptieis vel lanceolatis, interdum quasi spathulatis, villosis, supremis basi floris approximatis sed non contiguis, saepe peta- loïdeis plus minus intense cyaneis; floribus mediocribus, sepalis intense coeruleis longe ciliatis caeterum glabris, calcare hori- zontali recto laminam paulo superante, petalis calyce brevioribus atris, superioribus margine pilis aureis paucis eiliatis vel glabris, calcaribus lamina longioribus calcar sepalinum quasi aequan- tibus, inferiorum Jamina bifida centro pilis longis aureis bar- bata margine ciliata, ungue facie externa linea pilorum palli- diorum notato; ovario glanduloso, seminibus (in specimine Balansae) transverse lamellato-cristatis. Prope Tsei in Ossetia legit H. Lojka fi. Var. *macranthum. Paniculae rami pluriflori, flores quam in typo quasi duplo majores; sepalum quintum cum calcare 4 em. longum ; carpella hirtella glandulosa 16-18 mm. longa. Prope Gurschevi in distr. Radja f. legit Lojka. Hanc varie- tatem, quam maxime multifloram et explicatam, sepalo superiore eum calcare 41, em. longo, lateralibus 3 em. longis 16 mm. latis, vidimus in herbario Boissier, sub nomine Delphinii spe- ciosi M. Bieb., a Balansa in valle Djimil Lazistaniae lectam. Var. albidum. Sepala cum calcare albida, bracteae virides, folia profundius 28 RANUNCULACEAE. incisa segmentis angustioribus; caulis inferne patenter vel re- trorsum hispidus. Planta 70 em. alta. Legimus: In subalpinis herbidis Svanetiae liberae ad radices montis Djanga-tau supra pagum Chaldechi, 2000-2200 m., 8 Aug. fi. Species a nobis proposita affinitatem cum Delphinio specioso et praesertim cum D. formoso Boiïss. et Huet exhibet, bracteae autem et bracteolae quam in speciminibus typicis herbarii Boissier multo latiores, saepius petaloideae. À D. formoso insuper difiert petalis superioribus pareissime aureo-pilosis vel glabris nunquam barbatis; a D. specioso eolore viridi calcare recto; à D. fleæuoso M. B. (sensu Boissieriano) longius recedit bracteis latis, caule vix flexuoso, sepalis longe ciliatis, carpellis glandulosis vel hirtello - glandulosis. — An Delphinium flezuosum 3 bracteo- latum Akinfijef (Sect. Cauc. Soc. Géogr. Russ.; Tiflis, 1892, p. 7), nobis tantum e descriptione notum? 41. Delphinium Caucasicum C. A. Meyer Enumer. p. 200; Boiss. FI. Or. I, p. 94. | Elbrus occid., ad septentr. convallis Kükürtli, ultra 3000 m., 9 Sept. f. fr. et supra moles glaciales fontis Kükürtli, 2700- 3100 m., 10 Sept. f. fr. — Pulcherrime prope Tsei f. (Lojka). Planta mox nana, mox ultra pedem alta uni-bi- usque ad 15flora, folia 3-5partita petiolis longioribus 15-20 cm. metientibus; rami paniculao interdum 16 em.; peduneuli 8 em. usque longi hirti uni-bibracteolati, bracteolis anguste linearibus vel lanceolatis; flores eis D. elati saepe majores; se- pala in speciminibus uberibus 3 em. longa 1! lata longe et patule hirsuta, calcar 18 mm. longum; petala omnia atrata, lamina superiorum glabra breviter biloba dimidio sepalo longiore, calcaribus fere rectis calcare quinti sepali subaequilongis, peta- lorum iuferiorum ungue parce albo-ciliato, lamina superne pilis aureis barbata; carpella tria 15-16 mm. longa parce hirsuta; semina conico-prismatica squamis hyalinis eleganter striatis subimbricatim tecta. RANUNCULACEAE. 29 42. Aconitum Anthora L. In echivis montanis supra Do-ut, 2 Sept. fi. fr. 43. Aconitum orientale (Tournef.) Mill.; Boiss. F1. Or. I, p. 95. In silvis editioribus eorumque calvitiis montis Tetenar, inter 1800 et 1900 m., 1 Aug. fl. fr., ubi Aconito nasuto Fisch. alüsque herbis giganteis consociatum Jlatas plagas obtegit. Flores alb1. — In valle fluminis Seken, 1500 m., 24 Aug. fr. — In media valle Kükürtli, 1600-1800 m., 11 Sent. fr. — Fere ubique in regione montana superiore observavimus, ex. gr. in jugo Latpari, prope pagum Kala, in adscensu jugi Utbiri, in jugo Djodissük. — Prope Gurschewi, f. (Lojka). 44. Aconitum nasutum Fisch.; Rupr. FI. Cauc. p. 39.; Boiss. FI. Or. Suppl. p. 21. In monte Tetenar, cum praecedente, 1 Aug. fl. fr. — In declivitate asiatica jugi Kluchor, 2200-2300 m.,28 Aug. fr. — Multis in locis priori consociatum notavimus, ex. gr. in jugis Utbiri et Djodissük, et in valle Kliutsch. — Asau, fl. (Lojka). Evidentissime ab À. variegato L., ut jam Fischer et Rup- recht monuerunt, distinctum statura gigantea (ultra 2 m.), inflorescentia strictiore, ramis brevioribus, floribus intense et pulehre coeruleis, galeae angustioris rostro manifeste acutiore sursum curvato, foliorum laemmis angustioribus. 45. Actaea spicata L. — Christophoriana vulgaris Ruppius in Rupr. FI. Cauc. p. 44. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danaiïs - Paraul, 23 Jun. f.,et in alta valle fluminis Tieberda, 1400 m., 31 Aug. fr. — Inter Muri et Lentechi, nec non in adscensu jugi Utbiri notavimus. 46. Paeonia Wittmanniana Stevy. Uberrime et gregarie in silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, 25 Jun. fl. 47. Paeonia triternata Pal]. In jugo Chanli cum priore, 23 Jun. fr. — Prope pagum Mekvena, 24 Jul. fr., et prope Lentechi, 28 Jul. fr. 30 48. 49. 90. 51. D2. 09. 54. BERBERIDEAE. — PAPAVERACEAE. Foliolum terminale quasi orbiculare saepe usque ad 13 em. longum et latum. Berberideae Vent. Epimedium pubigerum Morr. et Decaisne. Inter Chula et Danais-Paraul, in regione silvarum media, 21 Jun. fr. delapsis, et inter Keda et Adjari-Tzchali, 22 Jun. fol. Foliola quina 10 em. usque longa. Berberis vulgaris L. | Batum 30 Jun. fr. juv. — Prope Utschkulan, 7 Sept. ster. — In valle Kükürtli, 1600 m., 11 Sept. fr. mat. — Balta in Ossetia, Maj. 1881 fl. (Brotherus). Papaveraceae DC. *Papaver orientale L. Tabiszehuri in Georgia, Jun. 1881 fl. (Brotherus). Papaver lateritium C. Koch.; Boiss. FI. Or. I, p. 108. In jugi Latpari deeliv. merid., 2500 m., 4 et 5 Aug. fi. fr. Flores amoene aurantiaci colore Kalii bichromati diluti. — In glareosis alpinis prope moles glaciales Djanga-tau, 8 Aug. fl. fr. Flores rosei, non lateritii nec aurantiael. — Inter Kala et Ipar, secus flumen Ingur, 1600 m., 9 Aug. fr. — Tsei, fl. (Lojka). Papaver Caucasicum M. Bieb. Prope pagum Kasbek in jugo Dariel, 1400-1500 m., 21 Sept. fl. fr. — Utseri in Imeretia ad flumen Rion, Jul. 1877 fl. fr. (Brotherus). Papaver arenarium M. Bieb. Tifis, in collibus ad oceid. montis Davidiü, 8 et 9 Jul. fl. fr. — Ibidem 3 Jun. 1889 fl. (de Seidlitz). — Azchur in Cartalinia, Jun. 1881 fr. (X 45 Brotherus). Papaver commutatum Fisch. et Mey. Batum, in incultis ad merid. urbis, 30 Jun. fi. fr. — Muri, F'UMARIACEAE. 31 Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). — Stigmata plerumque 6; etiam in speciminibus herbarii Boissier numerus stigmatum valde variabilis (5-10). Papaver sp. In fauce fuminis Ladjanura, 400 m. cirea, 26 Jul. Rosulae tantum. 05. Glaucium corniculatum L. Tiflis, in monte Davidii, 9 Jul. fi. fr. 56. Chelidonium majus L. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fr. Fumariaceae DC. 57. *Corydalis pauciflora (Steph.) Pers.; Boiss. FI. Or. I, p. 130. — C. Emanueli ©. À. Moy. Enum. p. 176; Ledeb. F1. Ross. I, p. 98; Rupr. F1. Cauc. p. 58. Tsei, fl. (Lojka). *Var. pallidiflora Trautv. Kobi in Ossetia, Maj. 1881 fl. (Brotherus). Obs. L’épaisseur et la courbure de l’éperon varient dans les exemplaires, assez nombreux, récoltés par Lojka. Les tiges, nues dans leur moitié supérieure, dépassent de peu les feuilles dont les segments sont souvent longuement pétiolulés. Sépales petits, blancs. Les fleurs, qui paraissent avoir été violettes, sont tantôt horizontales, tantôt dressées. 58. Corydalis glareosa Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XIII, 1893, p. 27. — Tab. nostr. VI. Glauca, tubere elongato bicruri, eruribus cylindraceis inter- dum in conum approximatis vel ramose divergentibus quasi coralloïdeis crassis vel tenuibus fibras radicales numerosas ca- pillares longas emittentibus; caulibus inferne squamatis deco- loribus flexuosis tenuibus plus quam dimidia longitudine in detritu lapidum mobili absconditis 2-3 ex eodem tubere ple- rumque ramosis 4-7foliatis; folis racemos subaequantibus vel FUMARIACEAE. superantibus, inferioribus longe petiolatis, superioribus racemo approximatis brevius petiolatis nonnunquam subsessilibus biter- natim sectis forma admodum variabili, segmentis primartis longe petiolulatis vel subsessilibus, laciniis ovatis, lanceolatis vel li- nearibus sat longis vel brevissimis; racemo paucifloro conferto, fructifero modice elongato, bractea inferiore tripartita vel modo foliorum biternatim secta, bracteis superioribus sensim minus divisis, demum integris lanceolatis acutis; pedicellis longiuseulis bracteas subaequantibus; sepalis albidis minimis lacero-dentatis; floribus lilacinis ore pallidioribus horizontalibus, caleare apice obtuso deorsum ineurvo, stigmate digitatim quadrilobo; capsula oblongo- vel lineari-elliptica, seminibus biseriatis rarius 1 vel oserlatis rotundis, strophiolo lacero sordide flavo. œ. Legimus: Copiose supra jugum Tieberdinsky in glareosis al- pinis 2800-3000 m., Dentariae bipinnatae C. À. M. conso- ciatam die 2 Sept. — In monte Elbrus occid. 2700-3000 m., 10 Sept. fl. Tuber 3-4 cm. longum, caules usque ad 16 em. alti; petio- luli primarïi saepius /-1 em. longi (ocurrunt usque ad 3 em. longi nec non subnulli); laeiniae ultimae nune minimae tunc 1°, em. longae; pedicelli longiores 8-10 mm., fructiferi usque ad 20 mm., flores 17-25 mm. longi; ealear 2-3 mm. crassum; capsula matura 10-11 mm. longa 4 lata; seminum diameter 2 mm. Differt a proxima Corydali alpestri C. A. Meyer, sensu nostro in F1. Or. immerito eum C. pauciflora Steph. conjuncta, bracteis inferioribus divisis, caule saepe ramoso superne foliato nec longe nudo, pedicellis longioribus, floribus majoribus. Obs. Nous avons hésité à séparer spécifiquement ce Corydalis de l’alpestris, que C. A. Meyer a découvert dans la même région voisine de l’Elbrouz et au milieu d’éboulis alpins semblables, mais la confrontation avec les spécimens types de l’herbier Bois- sier nous à convaincus que, tout en ressemblant au nôtre par son aspect général, le C. alpestris en diffère par sa tige con- F'UMARIACEAE. 33 stamment simple, dépourvue de feuilles dans le haut et par ses bractées toujours parfaitement entières. Nous avons constaté, en outre, que les fleurs de notre espèce, mesurées sur plus de 50 plantes, dépassent notablement en grandeur celles du GC. alpestris. Explicatio tabulae VI (Corydalis glareosa),. 1, planta florens maguit. natur. — 2, planta fructifera magnit. natur. — 3, sepalum auctum. — 4, petalum superius cum systemate staminum. — 5, petalum inferius cum systemate staminum. — 6, petala lateralia, — 7, ovarium. — 8, stylus stigmate coronatus magis auctus. — 9, capsula. — 10, semen. 59. Corydalis conorrhiza Ledebour In paseuis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fr. — Abunde in summo jugo Latpari, 2800 m., 4 et 5 Aug. fl. et fr. —- In alpe Afzag ad flumen Didi-Liachva Ossetiae, Jul. 1881 fl. (Brotherus). Specimina nostra cum diagnosi (F1. Ross. I, p. 99) plantae in Adjaria a Nordmann detectae plane conveniunt; descriptio in F1. Orient. I, p. 131 ad exsiccata pauca et imperfecta Szo- witsii adumbrata, quae in herbario Boissier vidimus, minus congrua. In speciminibus, a nobis copiose in jugo Latpari lectis, sequentia animadvertimus: Tubera plus minus elongate bi-trierura in conum 2',-3 em. usque longum basi quasi 3 em. latum coacervata. Caulis ultra medium foliatus, saepius Sfoliatus 18 em. usque altus etiam sub anthesi folia subsuperans, racemo in speciminibus luxurian- tibus decemfloro denique elongato laxiuseulo. Folia biternata ambitu subrotunda vel triangulari-ovata; divisiones primariae laterales 40 mm. usque longae breviter petiolulatae, Jaciniae oblongae vel saepius lineari-oblongae, petiolulus divisionis ter- minalis elongatus (15-30 mm.), quo fit ut folium fere pinna- tum videatur. Bracteae sessiles, inferiores late ellipticae vel obovatae, superiores lanceolatae vel lanceolato-lineares, omnes integrae pedicellos superantes. Flores subhorizontales 21 mm. 3 34 FUMARIACEAE —— CRUCIFERAE. usque longi lilacini; petalum inferius valde saccatum; sepala intense colorata longe et inaequaliter fimbriata 5-7 mm. longa corollae quintam et etiam tertiam partem aequantia; calcar crassiusculum parum eurvatum. Capsula elliptiea 12-15 mm. longa 5 lata acutiuscula; semina nigra lucentia subeompressa, 8 in quoque loculo (diameter 2 mm.); arillus parvus. 60. *Fumaria Vaillanti Lois. Atschara ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). — Ad lacum Tabiszehuri, Jun. 1881 fl. fr. (K 42b Brotherus). — Achalzich, 7 Jun. 1881 f. fr. (N 42 Bro- therus). 61. Fumaria Schleicheri Soyer-Will.; Boiss. F1. Or. Suppl. p. 27. In alta valle Tieberda, 1500 m., 31 Aug. fl. fr. — Tsei, f., et prope Terskol, fr. (Lojka). — In alpe Afzag Ossetiae ad flumen Didi-Liachva, Jul. 1881 fl. (Brotherus). Cruciferae Juss. 62. Matthiola odoratissima (M. B.) R. Br. 6 dentata Boiss. F1. Or. I, p. 149. Tiflis, in montis Davidii elivis apricis, 9 Jul. fr. 63. Cardamine pectinata Pall. Inter Adjari-Tzchali et Keda, 21 Jun. fl. fr. et supra Da- nais-Paraul, 23 Jun. fl. fr.—In valle fuminis Kliutseh, 1 200- 1500 m., 26 Aug. f. fr. — In valle Ardon Ossetiae, fr. (Lojka). 64. Cardamine uliginosa M. Bieb. In udis silvarum editiorum et praecipue secus rivulos regio- nis alpinae: in monte Tetenar, 2000-2400 m., 1 Aug. fl. fr. — In jugi Latpari utraque declivitate, 2200-2400 m., 4 et 5 Aug. f.— In jugo Djodissük, 2500 m., 23 Aug. fi. fr. — In valle Kükürtli, 11 Sept. folia. — Lars in Ossetia, 24 Maj. 1881 fl. fr. (X 74 Brotherus). Rhizoma pallidum crassiuseulum obliquum caulem floriferum CRUCIFERAE. 35 crassum fistulosum et faseiculos foliorum in collo subsessiles edens; folia inferiora 3-4juga, foliolo terminali multo majore rotundo basi cordato cireumeirea crenato vel integro, latera- libas parvis subrotundis petiolulatis; folia caulina inter- nodiis longiora 3-6juga, foliolo terminali majore plus minus rotundato vel obovato basi cuneato vel rotundato grosse et pau- cicrenato vel integro, foliolis jugorum ovatis vel oblongis petio- lulatis integris vel irregulariter repando-dentatis, jugo superiore latitudinem folioli terminalis superante, reliquis sensim dimi- nutis; fohorum superiorum foliola interdum linearia; flores ple- rumque roseo-lilacini antheris luteis; siliquae erectae in stylum crassiusculum brevem abeuntes, stigma capitatum. Planta mox glabrata foliis junioribus tantum hirsuto-pu- bescentibus, mox tota pubescens. Folia majora 11-12 cm. longa, foliolo terminali 3 em. longo et lato. Var. pseudo-pratensis nobis. Folia omnia multo minora internodiis breviora, inferiora a caulinis parum diversa; foliola caulinorum approximata pecti- nata oblongo-linearia vel linearia, foliolo terminali parum ma- Jore subtrilobo. Caules minus crassi 45 em. usque longi, folia caulina media 6juga, etiam in speciminibus elatis saepe haud ultra 2 em., inferiora in eadem planta 4 em. longa. Flores et siliquae ut in typo. Legimus: Supra Danais-Paraul, ad rivulos regionis silva- ticae superioris subalpinae finitimae, 23 Jun. fl. fr. juv. Obs. Notre variété se distingue à première vue du type par les dimensions exiguës de ses feuilles dressées, presque appliquées à la tige et souvent plusieurs fois plus courtes que les entre- noeuds. C’est peut-être cette forme que Bieberstein a indiquée du Caucase sous le nom de C. pratensis (F]. Taur. Cauc. IT, p. 438. Conf. Ruprecht, F1. Cauc. p. 65). Ce dernier auteur, en effet, rapporte les exemplaires en question au C. wliginosa. La forme que nous décrivons comme type et qui abonde le long des ruisseaux subalpins de tout le Caucase occidental, a 3* 36 CRUCIFERAE. les feuilles bien plus développées, et à lobe terminal dont les dimensions dépassent de beaucoup celles des folioles. L’exagé- ration de ce dernier caractère constituant l’unique différence appréciable du C. acris Gris., il est probable que cette espèce n’est qu’une des formes du C. wliginosa, opinion déjà exprimée par Boissier dans le Supplément du Flora Orientalis, p. 31. 65. Cardamine Wiedemanniana Boiïss. F1. Or. I, p. 162. In jugo Chanli, ad rivulos silvarum editiorum, 23 Jun. fete: | Obs. A part la pubescence des jeunes tiges, qui manque aux exemplaires de l’herbier Boissier, nos plantes concordent très bien avec celles d’Anatolie (leg. Wiedemann). 66. “Dentaria microphylla Willd. In alpe Kadlasen Ossetiae ad flumen Didi-Liachva, Jul. 1881 f. (Brotherus). 67. Dentaria bipinnata ©. A. Mey.; Rupr. FI. Cauc. p. 68 et Tab. V. — Tab. nostr. VII A. In summo jugo Tieberdinsky inter fragmenta lapidum, 2900-3000 m., Corydali glarcosae consociata, 2 Sept. fr. — In monte Elbrus oceid., 3000-3200 m., 10 Sept. folia. Tota planta crispule pubescens vel foliorum pagina superior glabrata; siliquae maturae, adhue non descriptae, pedicello 1 em. longo oblique patenti insidentes pilis albis erispulis obsitae late lineares (3 mm. latae 20 usque longae) inferne contractae, superne in rostrum 4 mm. longum !/, latum sensim attenuatae; stigma rostro parum latius. Valvae viridi-purpurascentes levi- ter striatae, semina 4-5 in quoque loculo levia fusca. Obs. Nous avous cru utile de donner une figure do cette rare espèce en fruits, vu que la planche V de Ruprecht (du reste fort bonne) ne représente que des exemplaires en fleurs. Explicatio tabulae VII A (Dentaria bipinnata). 1,2 plantae fructiferae magnit. natur. — 8, siliqua, valva antice remota, bis aucta. — 4, semen quinquies auctum. — 5, semen transverse sectum quinquies auctum. 68. 69. 70. 4 : 72. 73. 74. 15. CRUCIFERAE. ou Arabis perfoliata Lam. — Turritis glabra L.. In jugo Latpari merid., 3 Aug. fr. *Arabis mollis Stev. Mekvena, Jun. 1877 fr. (Brotherus). Planta fere bipedalis, pedicelli 2 em. usque longi, siliquae 4-41 em. longae inter semina valde angustatae, semina nigra omnino immarginata (erronee in F1. Or. late marginata dicuntur, ut jam monuit Ruprecht in F1. Cauc. p. 72). *Arabis brachycarpa Rupr. F1. Cauc., p. 73; Boïss. Suppl. p. 35. Tabiszehuri in Cartalinia, Jun. 1881 fl. fr. immatur. (Brotherus, sub À. mepetaefolia distributa). Superne prae- sertim sub lente pilis furcatis minute pubescéns, folia radica- Jia subrotunda vix cordata 10-12 min. lata, pedicelli infe- riores 15 mm., petala 13-14 mm., siliqua immatura 15 mm. longa 1 lata, stylus 1 mm. longus. Barbarea arcuata Reïichb. — B. vulgaris Caucasica Rupr. 1. cit. p. 73. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. fi. fr. Barbarea minor C. Koch; Boiss. F1. Or. I p. 184. Ad rivulos alpinos montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fi. Speciminibus typieis herbarii Boissier conformis. *Erysimum repandum L.? Tiflis, in monte Davidii, 21 April 1889 fl. fr. juv. (de Seidlitz). *Erysimum lbericum Adams In alpibus prope Ress in Ossetia, Aug. 1881, f. (Brotherus). Erysimum cuspidatum (M. B.) DC.— Cuspidaria Biebersteinii Rupr. Le. p. 74. Prope pagum Tsageri, 28 Jul. fr. — Prope Lentechi, 29 et 30 Jul. fl. fr. — Inter pagos Ipar et Miestiia in jugo Eldasuruld, 10 Aug. fl. fr. — Inter Miestiia et Enasch, 11 Aug. fl. fr. Obs. Nous ne parvenons pas, parmi nos exemplaires récol- 38 CRUCIFERAE. tés en diverses localités au midi de la grande chaine, à recon- paître la variété B stenocarpa de Ruprecht, quoique, selon cet auteur, le type ne se trouve que sur le versant nord du Caucase. 76.Erysimum (Cuspidaria) brevistylum Somm. et Lev. Act. Hort. Pe- trop. vol. XIII, X 3, 1893, p. 29.— Tab. nostr. VIIL. Planta viridis vix grisea, caule ramoso teretiuseulo striato pube bi-tripartita obsito, foliis radicalibus .., eaulinis et ramo- rum inferioribus obovato-subspathulatis integris vel obsolete et remote dentieulatis in petiolum lamina subaequiiongum atte- nuatis, superioribus subsessilibus lineari-oblongis acutiusculis, pilis plurimis tripartitis brevibus parvis in lamina viridi remo- tiusculis, racemis elongatis, floribus parvis cbracteatis pedi- cellos subduplo superantibus, calyce basi subaequali pilis plu- rimis tripartitis obsito, petalis aureis in unguem eis longiorem hyalinum contractis, siliquis axi approximatis pedicello eis 5-Gplo breviore suffultis a latere compressis subancipitibus abrupte in stylum eis multo angustiorem desinentibus, pilis siliquae viridi-griseae minutis stellatis subcontiguis, stylo brevi dimidiam siliquae latitudinem subaequante, stigmate bilobo styli latitudinem conspicue superante, valvis intus gla- bris, seminibus uniseriatis fusco-ochraceis apice rudimento alae instructis. Legimus: Ad radices occid. montis Elbrus in media convalle Kükürthi, 1600-1800 m., 8 Sept. fl. et fr. Folia ramorum majora 2!/,-3 em. longa !/ lata; pedicelli 3-4 mm., flores 6 mm., sepala 4 mm., siliquae majores 24 mm. longae 2 latae; stylus vix 1 mm. longus, stigma 1 mm. latum. Inter Ærysima heterotricha siliqua a latere compressa do- nata (Cuspidaria DC. et Rupr. F1. Cauc. p. 74), nostrum cum nullo nisi Æ. cuspidato M. B. comparandum, à quo valde differt forma foliorum, floribus aureis duplo minoribus et stylo brevi. Duratio nobis ignota. CRUCIFERAE. 39 Explicatio tabulae VIII (Erysimum brevistylum). 1 et 2, rami magnit. natur. — 3, flos 21/, X auctus. — 4, petala 31/, X aucta.— 5, stamina et germen 41/, X aucta.— 6, siliqua clausa 21/, X aucta.— 7, siliqua dehiscens 21/, X aucta. — 8, siliquae septum, valva anteriore re- mota, 21/, X auctum. — 9, stylus et stigma, 6 X aucti. — 10, stigma vertice visum 6 X auctum.— 11, semen 8 X auctum. — 12, idem sectum 8 X auc- tum. — 13, pili caulis et foliorum 65 X aucti. — 14, pili siliquae 65 X aucti. 77. Erysimum contractum Somm. et Lev. Act. Hort. Petr. vol. XIII, X 3, 1893, p. 30.— Tab. nostr. IX. Humile vix semipedale griseo-viride, pilis adpressis bi- et tripartitis, rhizomate lignoso ramoso rosulas steriles dense foliatas et caules florigeros inferne residuis foliorum emortuorum induratis arcuatis crebre obsitos fere echinatos edente, foliis congestis anguste lineari-lanceolatis acutiusculis sensim in petiolum attenuatis remote dentatis, nonnullis subintegris, caulibus angulosis erectis strictis simplicibus tenuibus in planta provecta cicatricibus foliorum delapsorum 6-10 obsitis, foliis caulinis inferioribus eis rosularum sterilium similibus, surcu- lorum cauligerorum fere omnibus emortuis, floribus . .., pedi- cellis siliqua Gplo brevioribus erectis, siliquis subtetragonis convexis in apice caulis confertis subsessilibus parum divergen- tibus in corymbum brevem dispositis pube minutissima 2-3-4- partita sat erebre obsitis, valvarum nervo prominulo, stylo brevi latitudinem siliquae non aequante, stigmate capitato um- bilicato, placenta tenui, septo chartaceo colore stramineo inter seminum foveolas transverse plicato, seminibus uniseriatis im- marginatis vel apice rudimento parvo alae donatis. % Legimus: In Adjariae regione montana media inter Keda et Chula, ubi in rupibus rarum videtur, 21 Jun. specimen unicum ultramaturum valvis et seminibus plurimis jam delapsis. Inter Ærysima perennia heterotricha siliquis tetragonis donata, proximum videtur Æ. pulchello Willd., à quo facile distinguendum racemo contracto fere corymbum efformante, stylo brevi, sureulorum stipite residuis foliorum induratis ar- cuatis obsito. — Habitus Z. gclidi Bge., cujus siliquae tamen 40 CRUCIFERAE. breviores, latiores, a dorso compressae, stylo longiore termi- natae et in racemum laxum dispositae. Explicatio tabulae IX (Erysimum contractum). 1, planta magnit. natur.—2, folium bis auctum.—3, siliqua a latere visa bis aucta. — 4, siliquae pars superior et septum, valva antice remota, 4 X aucta.— 5, semen 8 X auctum.— 6, idem sectum 8 X auctum.—7, pili caulis 65 X aucti. — 8, pili foliorum 65 X aucti. — 9, pili siliquae 65 X aucti. 78. Alliaria officinalis DC. — À. Matthioli Dalech. in Rupr. FI. Cauc., p. 85. Var. bracteata Rupr. 1. cit. — Arabis petiolata M. Bieb. Inter pagos Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fr. — Vladi- kavkas, Maj. 1881 fl. (Brotherus). 79. *Alliaria brachycarpa M. Bieb. Ossetia, in alpe Zamorasch supra flumen Terek, Aug. 1881 fl. fr. (Brotherus). Planta inferne glabrata, folia caulina bre- viter petiolata, pedicelli inferiores siliquam immaturam aequan- tes, siliqua fere glabra. 80. Sisymbrium Huetii Boiss. (Diagn. Ser. IT, V, p. 18 sub Cardamine) FI. Or. I, p. 957.— Arabidopsis pinnatifida DC.— À. Cau- casica Rupr. F1. Cauc. p. 86. Descriptionibus citatis adde: Petala obovata emarginata fere obcordata in unguem contracta 7 mm. usque longa sepalis triplo longiora; siliquae nune breviores (15-20 mm.), nunc clongatae (80 mm. usque), nune divaricato-patentes, nune ad- surgentes, semper arcuatae et saepe flexuosae, maturitate non- nunquam subtorulosae et ultra 1', mm. latae. — Planta sum- mopere variabilis. Variant enim statura, pubescentia, forma et longitudo foliorum, siliquarum, auricularum, nee non eaulis mox foliatus mox aphyllus. Varietates duas praecipuas distinguimus, inter quas vero formae intermediae non deficiunt: Var. alpinum nobis. | Statura humilior, 14 em. et minus; folia fere omnia radi- calia rosulata, eis Card. resedifoliae similia, jugis usque ad 8; CRUCIFERAE. 41 caulina nulla vel basalibus approximata, nonnunquam fere exauriculata; radicalium foliola saepe lobis 1-2 aucta et rachis inter foliolorum juga uno alterove lobulo praedita. Racemus quasi à caulis basi incipiens. Legimus: In montis Tetenar regione alpina, 1 Aug. f. Forma inter varietates al/pinum et elatum intermedia, caulibus huini- Hibus paucifoliatis. — In jugo inter moles glaciales montis Djanga-tau supra Kala, 2500 m. Forma intermedia siliquis plurimis 30 mm. longis.— In jugo Djodissük, 2600 m., 22 Aug. fl. fr. Forma brachycarpa, siliquis 15-25 mm. longis, caule fere a basi florifero 8-12 em. longo, foliis dense rosulatis. Ibidem formam siliquis 50 mm. longis legimus. — Inter juga Nachar et Kluchor, 2600-3000 m., 29 Aug. fl. Forma dolichocarpa, siliquis usque ad 55 mm. longis. — In jugo Kluchor, 2500- 2600 m., 28 Aug. fl. fr. Forma dolichocarpa, siliquis 30 ad 80 mm., caule 10-20 em. longo. —In alta valle Tieberda infra jugum Kluchor, 2600 m. 31 Aug. fl. fr. — In alpe Afzag Ossetiae ad flumen Didi-Liachva, Jul. 1881 fl. (Brotherus). Var. elatum nobis. Pili longiores simplices, praesertim in petiolis pubi ramosae commixti. Caules foliosi elati (26 em. usque); folia radicalia vario modo pinnatifida, saepe alïis Iyratis, sinuatis, nec non integerrimis obovato-spathulatis longe petiolatis intermixta, aulina pinnatifida vel pinnatifido-lyrata plerumque auriculata ; racemus mediam vel tertiam partem caulis aequans. Legimus: In valle fluminis Khutsch, 1300-1500 m., 26 Aug. fl. fr. Siliquae 4-5 cm. longae vix 1 mm. latae, — Ibidem: forma foliosa foliis caulinis longe petiolatis, nonnullis fere ad lobum terminalem 15 mm. latum reductis. — Eamdem formam Lojka prope Kosch-Ismael fr. legit. Obs. Boissier (F1. Or. I, p. 161 et 967) a évidemment dé- crit, sous les noms de Cardamine, puis de Sisymbrium Huceti, notre variété & alpinum; cela résulte des dimensions qu’il en donne, ainsi que de la comparaison qu’il en fait avec le Card. 42 CRUCIFERAE. resedifolia. La var. elatum, que Boiïssier paraît ne pas avoir vue, à un port très différent. 81. *Sisymbrium Thalianum (L.) Gay et Monn. Vladikavkas, Maj. 1881 fl. fr. (Brotherus). 82. Sisymbrium Sophia L. — Sophia Lobelii Rupr. FI. Cauc. p. 88. In alta valle Tieberda, 1600 m. cirea, 31 Aug. fi. fr. 83. Sisymbrium Loeselii L. — Ærysimum erucastrifolium Rupr. L. c. pi 69: Tifis, in collibus aridis, 5 Jul. f. fr. — Prope pagum Utsch- kulan, 13 Sept. fl. — Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fi. fr. juv., et Kasbek, Aug. 1877 f. fr. (Brotherus). Forma mollis nobis. Tota planta pilis mollioribus confertioribus hirta, siliquis longioribus (35 mm. usque) horizontaliter patentibus pilosis. Pedicelli maturitate subrefracti siliqua 3-4plo breviores; stylus 1-17, mm. longus. Legimus: In Imeretia, prope pagum Alpana, 25 Jul. fr. 84. Malcolmia Africana (L.) R. Br. Tifis, in collibus apricis, 8 Jul. fr. Stigmatis laminae actate juniore saepe divergentes, serius conniventes. 85. Hesperis matronalis L. Inter pagos Chula et Danais Paraul, 22 Jun. fi. fr. (Hespe- ris sylvestris Caucasica hispida Rupr. FI. Cauc. p. 91-92; H. matronalis 5 in Ledeb. KI. Ross.). — Inter Muri et Len- techi, 29 Jul. f.—Prope Kala, 7 Aug. fl. (ad form. hispidam Rupr.).—In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 1800 m., 3 Sept. fl. — Ad moles glaciales Asau, fl. (Lojka). 86. *Fibigia clypeata (L.) R. Br. Borjom, Aug. 1877 fr., et Abastuman in Cartalinia, in cryptis, 9 Jun. 1881 f. fr. (Brotherus). 87. Pseudovesicaria digitata (C. A. Mey. sub Vesicaria) Rupr. FI. Caue. p. 97 var. bursa-pastoris nobis. — Tab. nostr. VII. Siliculae inflatae basi angustatae apice dilatatae plus minus depressae stylo brevissimo (1 mm.) conico apiculatae, loculis CRUCIFERAE. 43 subdispermis, funiculis processu triangulari basi valde dilatato placentae adnatis, dissepimento e basi cuneata spathulato- obovato vel quasi obcordato 9 mm. longo 6 lato. Pedicelli majores 8 mm. longi. Planta humilis, 6 em. vel minus alta. Legimus: In excelsioribus montis Elbrus occidentalis, ubi nives diu perduraverunt, 3500-3600 m., 10 Sept. fr. Propter siliculam inflatam apice depressam proxima videtur var. physocarpae Rupr. (loc. cit.), quae tamen robusta semipe- dalis describitur. A typo, cujus specimina optima in Chewsuria a celeb. G. Radde lecta comparare nobis licuit, praecipue differt silicula bursiformi minore, stylo brevissimo. Explicatio tabulae VII B, C (Pseudovesicaria digitata). 6,7, var. bursa pastoris, plantae fructiferae magnit. natur. — 8, 9, siliculae et semina magnit. natur, valva altera antice remota. — 10, septum siliculae bis auctum. — 11, semen quinquies auctum, — 12, semen trans- verse sectum quinquies auctum. — ©, P. digitata typica (a cl. Radde in Chewsuria lecta); 13 siliculae magnit. natur., valva altera autice remota. 88. Alyssum serpyllifolium Desf,; M. Bieb. FI. Taur. Cauc. IT, p. 103.— A. subalpinum Pall. fide M. Bieb. Var. longistylum nobis. Suffrutescens multicaule usque ad 20 em. altum dense lepi- doto-argenteum; foliis inferioribus spathulatis obtusiusculis, superioribus lanceolato-linearibus basi attenuatis, racemis co- rymbosis, fructiferis plerumque elongatis (ad 5 em. usque), fila- mentis majoribus ad medium late alato-biauriculatis vel biden- tatis, siliculis elliptico-obovatis (4-5 mm. longis), stylo dimi- diam silieulam aequante. Convenire videtur cum planta a Rup- rechtio medio Aprili prope Tifis siliculis immaturis lecta et ab eo (p. 99) dubitanter ad Æ4/yssi subalpini Pall. formam relata. Legimus: Abunde in colhbus siceis prope Tiflis, 5, 8, 9 Jul. fl. fr. Obs. Lie mode de croissance de la plante de Tiflis, son indu- ment, la forme de ses feuilles et de ses silicules la rapprochent de l’A. serpyllifolium de l'Espagne et du Maroc bien plus que 1+ CRUCIFERAE. de l’A. alpestre L., ainsi que Bieberstein l’avait déjà très justement noté pour un 4lyssum de Crimée, très voisin du nôtre et que nous n’avons pas vu (conf. Rupr. FI. Cauc. p. 99). Au- cune des variétés de l’A. alpestre décrites par Boiïssier et comprenant des plantes des régions basses et chaudes, ne cor- respond exactement à la plante de Tiflis, caractérisée par la longueur de son style. 89. Alyssum murale Waldst. et Kit.; Boiss. Suppl. F1. Or. p. 50.— A. argenteum Boiss. 1. c. L., p. 270, non Wittm. — Lunaria argentea AI]. In convalle Chaldechi supra Kala, ad radices merid. montis Djanga-tau, 2000 m. cire., 8 Aug. fi. fr. — Ad pagum Tib in Ossetia, Jul. 1877 f. (Brotherus). Obs. Aïnsi que le fait observer Boissier dans son Supplé- ment, l’Alyssum Bertolonii Desv., si commun sur le gabbro de Toscane, se distingue nettement de la plante caucasienne par ses silicules d’un tiers plus étroites, elliptiques et non obovées- suborbiculaires, parfaitement glabres et couvertes de veines anastomosées. 90. Alyssum montanum L. & genuinum Boiss. In valle fluminis Do-ut, 1800 m. cire., 2 Sept. fl. fr. — Inter Do-ut et Utschkulan, 16-1700 m., 3 Sept. fl. fr. — Prope Utschkulan, 1300-1400 m., 13 Sept. fr. 91. Alyssum repens Baumg.—4.trichostachyum Rupr. FI.Cauc.p.101. In fauce fluminis Ladjanura inter Alpana et Orbeli, 400 m. cire, 26: Jul. fr: Siliculae turgidiusculae orbiculatae levissime emarginatae omnino lepidotae; stylus silicula parum brevivr; semina, bina in quoque loculo, majuseula anguste alata. Caules 40 em. usque alti, rami steriles foliati numerosi, erecti, elongati (20 cm.); folia majora ramorum sterilium 31, em. longa 9 mm. lata magis strigosa quam in planta transsylvanica; racemi elongati; pedicelli horizontaliter patentes siliculam subaequantes vel ea sesquilongiores. CRUCIFERAE. 45 Obs. Nous donnons la description des fruits mûrs, qui ne se trouve ni dans Boissier ni dans Ruprecht (sub À. {richostachyo). L'examen de ces fruits nous a permis de constater que notre plante est très différente de l’Alyssum Rochelii Andrz. qui a été identifié à tort, dans le Flora Orientalis (1, p. 2795), avec l'A. repens Baumg., ainsi que Je professeur Kerner l’a noté dans les Schedae ad F1]. exs. Austr. Hung. I, p. 98. 92. Alyssum rostratum Stev. In jugo alpino Djodissük, 23 Aug. fr. Obs. Dans nos exemplaires, le style égale presque la longueur de la silicule mûre, qui n’est pas orbiculaire, mais elliptique. Ces caractères se retrouvent dans Ja plante du Banat et de la Syrie. C’est à tort que Boissier attribue à cette espèce un style très court. 93. Alyssum hirsutum M. Bieb. In collibus aridis prope Tiflis, 8 et 9 Jul. fr. 94. Alyssum calycinum L. Seeus flumen Tieberda, 1400-1500 m., 1 Sept. fr. — Balta in Ossetia Maj. 1877 fl. fr. juv. (Brotherus). 95. Berteroa incana (1) DC. Batum in incultis maritimis, 18 Jun. fl. fr. — Seeus flumen Tieberda, 1200 m. 1 Sept. fl. fr. — In media valle Kükürtli, 11 Sept. fl. fr. — Inter Indisch et Kriepost, 14 Sept. fi. fr. 96. Berteroa ascendens C. Koch.; Boiss. F1]. Or. Suppl., p. 52. Varietatas duas sequentes distinguimus: Var. physocarpa nobis. | Flores majores (calyx 4-5 mm., petala 6-7 mm. longa), si- liculae inflatae ellipticae vel e basi attenuata obovatae (10-11 um. longae 6-7 mm. latae), pedicelli ascendentes. Legimus: Inter Mekvena et Alpana, 25 Jul. f. fr. — Fere ibidem (Mekvena) Jun. 1877 fl. legit Brotherus. Var. platycarpa nobis. Flores minores, siliculae breviores compressae obovato-ro- tundae apice saepe subemarginatae; pedicelli breviores fere ho- rizontaliter patentes. 46 CRUCIFERAE. Legimus: Abunde in clivis aridis saxosis secus flumen Ad- jari-Tzchali inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr., et prope Schwachevi, 26 Jun. Obs. Parmi les plantes de l’herbier Boissier, celles de Tré- bizonde, recueillies par Aucher-Eloy, correspondent le mieux à cette dernière variété. A cette même variété appartiennent probablement les exem- plaires que Boiïssier (F1. Or. I, p. 291) rapportait au B. orbi- culata DC. et que, dans son Supplément, il identifia au B. as- cendens Koch. Ce qui nous porte à le croire, c’est que la forme des fruits, dans la var. platycarpa, est la même que dans le B. orbiculata du mont Athos, espèce qui, selon Boissier, a toujours les fleurs jaunâtres. — C’est par erreur, sans doute, que Boiïssier attribue au B. ascendens des filets tous dépourvus de dents, attendu que les exemplaires récoltés par Huet du Pa- villon à Trébizonde (herbier du Musée de Florence) ont, comme tous les Berteroa, les deux étamines plus courtes munies à leur base d’une dent très manifeste. | 97. *Draba Olympica Sibth. var. bruniaefolia (Stev. pro sp.) Boiss. Tabiszehuri in Cartalinia, Jun. 1881 fr. (Brotherus). 98. Draba scabra C. A. Mey. Enum. p. 182. — Tab. nostr. X. Abunde et puleherrime in monte supra jugum Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. fr. — In jugo ad septentr. rivi Kükürtli, 2800-3000 m., 9 Sept. fr. In his locis formam typicam caespites diffusos expansos ultra 20 em. latos efformantem legimus. Seapi infrarosulares 1-8flori sub anthesi saepe brevissimi, interdum rosularum folia non excedentes, fructiferi elongati nsque ad 11 em. alti. Folia ma- jora 10 mm. longa 2 lata. Petala aurea late obcordata 6 mm. longa in unguem brevem contracta sepala glabra obtusa plus duplo excedentia. Siliculae mox obovato-subrotundae 4 mm. longae 3 latae, mox ellipticae, mox anguste lanceolatae acumi- natao 6-7 mm. longae 2-21} latae, stylo circa 1-11, mm. longo. Funieuli subseni, semina evoluta ovata olivacea 2 mm. longa CRUCIFERAE. 47 1-3 in quoque loculo. Tota planta glaberrima, folia lucida, emortua searloso-argentea. In monte Elbrus oceid., alt. 3000 m. cirea, alteram formam legimus densius caespitosam, sureulis, scapis foliisque brevio- ribus. An B compacta münor Rupr. (FI. Caue. p. 107, sine descriptione)? 10 Sept. fr. Var columnaris nobis. Dense pulvinaris; sureuli breves quasi columnares foliis ve- tustis persistentibus dense imbricatis adpressis obtecti; folia majora vix 4 mm. longa; scapi 15 mm. usque longi; siliculae parvae (3 mm. longae) subrotundae stylo brevi apiculatae. Propter caules columnares primo intuitu Drabae imbricatae C. A. M. similis, sed foliis acutis margine brevissime scabris nec eïliatis omnino diversa. Legimus: In excelsioribus montis Elbrus occid., 3500 m., 10 Sept. fr. Obs. Dans cette espèce, ainsi que dans d’autres de cette section, la forme des silicules est excessivement variable. Les rosettes de feuilles, souvent conniventes à leur sommet, rap- pellent un peu celles du Saxifraga conifera Coss. Le Draba scabra, d’après Ruprecht, est une espèce très rare, confinée à l’Elbrouz; or, la nouvelle localité où 1l a été trouvé par nous en très grande abondance, est distante de l’Elbrouz de près de 50 kilomètres. Explicatio tabulae X (Draba scabra typ. et var. columnaris). 1 et 2, plantae florentes magnit. natur. — 3, planta fructifera magnit. natur. — 4, flos ter auctus. — 5, silicula cum seminibus, valva antice remota, 6 X aucta. — 6, Var. columnaris, planta fruct. magnit. natur. 99. Draba rigida Willd.; Rupr. FI. Caue. p. 109; Boiss. F1. Or. Suppl. p. 55. Lars in Ossetia, Maj. 1881 fl. (Brotherus). Formas inter var. 5 bryoidem (DC.) et y imbricatam (C.A.M..) Rupr. plus minus ambiguas legimus: 48 CRUCIFERAE. In rupestribus alpinis montis Tetenar, 2400 m. 1 Aug. fr. Surculi elongati tenues confertissimi, sed siliculae elliptico-ob- longae. — In excelsioribus supra jugum Latpari, 3000-3100 m., 4 Aug. fl. fr. Sureuli ut in antecedente, folia cucullata, sed siliculae elliptico-lanceolatae. — In jugo Djodissük, 2700 m., 23 Aug. fr. Sureuli ut supra, sed scapi 4 em. longi et si- liculae elliptico-lanceolatae. — In rupibus supra jugum Tieber- dinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. f. fr. Specimina plurima ad var. 2mbricatam typicam accedunt sureulis brevioribus scapisque brevissimis, interdum nullis, siliculae vero mox subrotundae, mox lanceolato-ellipticae; folia longe et crebre ciliata. Var. imbricata (C. A. Mey.) Rupr. In cacumine granitico supra jugum Kluchor, 2800-2900 m., 28 Aug. fr. — In monte ad septentr. rivi Kükürtli, 2800-3000 100. m., 9 Sept. fr. delaps. Surculi breves 5 mm. usque lati, folia laxius imbricata subpatentia acutiora. — In monte Elbrus occid., 3000-3500 m., 10 Sept. f. —Prope Tschegem 13000", fr. (Lojka). Obs. Nous avons suivi Ruprecht et Boissier en réunissant à l’espèce de Willdenow, comme variétés, le D. bryoides DC. et le D. imbricata C. À. M.; les caractères sur lesquels ces espèces ont été fondées varient à tel point que la plupart de nos exem- plaires ne peuvent être rapportés exactement ni à l’une ni à l’autre, La longueur des tiges columnaires ne va nullement d’accord avec la forme des silicules; celle des scapes varie de 0 à 4 em. Les calices sont tantôt glabres tantôt poilus. La gran- deur des silicules ne varie pas moins que leur forme. — La forme typique du D. rigida (x Tournefortiana Rupr.), telle qu’elle est décrite dans le Flora Caucasica, manque dans nos récoltes, mais nous l’avons sous les yeux de Lars, distribuée par les frères Brotherus. *Draba Ossetica (Ruprecht, pro var. D. mollissimae Stev., FI. Cauc. p. 112) Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XIII, X 3, 1893, p. 30. CRUCIFERAE. 49 Viridi-grisea caepitosa laxe pulvinaris, rhizomate ligneo ra- moso, sureulis elongatis repentibus apice resupinatis, foliis obo- vato-oblongis laxe imbricatis, superioribus in petiolum latum brevem, inferioribus remotis in petiolum Jlongiuseulum distine- tins attenuatis pube brevi ramosa molliter velutinis, scapis aphyllis axillaribus infra rosulas terminales ortis inferne pube ramosa hirtulis superne glabris apice subcorymbosis, calyce glabro, petalis…, pedicellis fructiferis erecto-patentibus, siliculis glabris sessilibus pedicellos subaequantibus lanceolatis in stylum silicula multoties breviorem sed distinctum (saltem in typo et var. columnari) abeuntibus, stigmate crassiuseulo latitudinem styli fere duplo superante emarginato-bilobo, valvis superficia- liter reticulato-venosis, nervo mediano basi valvae tantum conspieuo, septi hyalini pellucidi nervo mediano manifesto, se- minibus 10-16 in quoque loculo biseriatis fuseis ovatis com- pressis, testa apice in appendicem acutam pallide fuseam planam membranaceam semine angustiorem ejus longitudinem subae- quantem producta. 2. Forma *typica. Folia laxe imbricata, residua vetustorum non spinosa, infe- riora remotiuseula subpatentia, summa rosulatim expansa. — Caudieuli foliati 4-7 em., racemus (3-5 florus) fructifer 11} em., pedicelli 5-7 mm., siliculae 4-8 mm. longae 1//,-2 latae, stylus 1 mm. usque, semina 1 mm., cum appendice 2 mm. longa. In valle Ardon Ossetiae, fr. (Lojka). — Ibidem ad Nicolai, Jul. 1877, ster. (Brotherus). Caespites permagni. Var. “columnaris nobis. — Draba mollissima Sehmalh. Ber. der deutsch. bot. Ges. 1892 p. 286, tab. XVI, fig. 7-10 non Stev. Compacte pulvinaris sureulis scapisque brevioribus, illis confertioribus erectis nec repentibus; caudiculi nervis foliorum emortuorum persistentibus subspinosis exasperati; folia quam lu typo minora approximata dense imbricata. Semina 8-12 in quoque loculo. In valle Ardon, cum typo, fr. (Lojka). 50 CRUCIFERAE. Var. “racemosa nobis apud Alboff FI. Colch. p. 23. Palvinaris, columnaris ut varietas antecedens, scapi longius- culi, flores sub7 in racemum laxum dispositi, siliquae linear1- oblongae pedicellis duplo vel triplo breviores, semina 14-16 in quoque loculo, stigma subsessile minus profunde bilobum. — Scapus cum racemo 8 em., racemus fructifer 4-5 em. longus, pedicelli areuato-erecti 15 mm. usque longi, siliquae semi-ma- turae vix 11, mm. latae 7-8 longae. — Calyx glaber, sepala lata obtusa fere rotunda, petala alba calyce triplo longiora pro- funde emarginata ungue latiuseulo nervo flavo-virenti notato, stamina calycem parum excedentia filamentis pallidis basi valde dilatatis. Mingrelia, in monte Tschita-Gvala, 2250 m., 1893 fi. fr. (N. Alboff in herb. Boissier). Obs. L’unique fleur des exemplaires que M. Alboff nous a communiqués a les pétales blanes. Or, cette variété, par tous ses caractères, notamment par l’identité parfaite de ses graines avec celles du type et de la variété columnaris, rentre, selon notre conviction, dans le Draba Ossetica, qui est done un Leucodraba. Cela nous confirme dans notre opinion, exprimée dès 1893, que le D. Ossetica est totalement différent du D. mollissima Stev., qui est un Chrysodraba. Les exemplaires authentiques de l’espèce de Steven (herbiers Boissier et Webb) ont des feuilles de forme allongée et très dissemblables de celles du D. Ossetica. Ils ne sont malheureusement qu’en fleurs, et, quant aux graines, nous ne les trouvons décrites chez aucun auteur, Schmalhausen ayant, comme nous avons dit plus haut, figuré comme D. mollissima une variété du D. Ossetica. L'origine infrarosulaire des scapes est difficile à constater, surtout dans la variété columnaris, parce que les rosettes terminales à la base desquelles naît le seape sont tellement rapprochées qu’elles paraissent n’en former qu’une. Cette va- riété ne doit pas être confondue avec le D. mollissima y com- pacta Ruprecht (que nous supposons devoir être rapporté au CRUCIFERAE. 51 D. Ossetica) trouvé par Bayern sur le mont Bogos; elle s’en distingue nettement par son scape et ses pédicelles glabres, par son style ayant un millimètre de longueur, et par son stigmate non punctiforme mais profondément bilobé, deux fois plus large que le style. —- Le fait que Ruprecht, en décrivant sa variété compacta, ne parle pas de l’appendice apieal, mais du funicule ombilical allongé des graines, funieule qui, en réalité, n’est pas plus long que dans les espèces voisines, rend plausible le soupçon “qu’il a, par mégarde, pris l’appendice pour un funicule resté adhérent à la graine. Les formes extrêmes du type et de notre variété columnaris sont reliées par des intermédiaires dans lesquels les tiges, plus allongées que dans la variété, présentent un aspect columnaire moins compacte et sont couvertes jusqu’à leur base de feuilles persistantes desséchées, mais non réduites à leur nerf médian ?). 101. *Draba longesiliqua Schmalhausen Ber. d. deutsch. bot. Ges. 1892, p. 286, tab. XVI, fig. 3-6. Caespitosa pulvinaris, sureulis tenuibus inferne nervis folio- 1) Au cours de nos recherches relatives aux espèces voisines du Draba mollissima, nous avons trouvé dans l’herbier Webb, à Florence, un Draba provenant de l’herbier de Gustave Coquebert de Montret, portant le M: 2548 et récolté à Erzéroum en 1834. Cette plante présente des affinités évidentes avec l’espèce de Steven, mais en diffère par des caractères assez importants pour nous obliger à l’en séparer sous le nom de: #Draba Montbretiana Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XIII, 1893, p. 32. ; Caespitosa griseo-tomentosa, caudiculis approximatis foliis persistentibus dense tectis, foliis oblongis basi cuneatis obtnsiusculis subtus nervo mediano valido pereursis, scapis tripollicaribus infrarosularibns basi tomentellis apice glabris, racemo laxo plus quam dimidium scapum acquante, pedicellis si- liquas paulo superantibus vel eis duplo longioribus, floribus..., siliculis ovato- vel lineari-ellipticis, valvis nervo mediano ad apicem usque percursis cacterum indistincte reticulato-venosis, stylo brevi, latitudine stigmatis cen- tro depressi uon bilobi longitudinem styli aequante, dissepimento hyalino pellucido nervo mediano distincto ad apicem usque percurso, seminibus in utroque loculo sub10, non appendiculatis. y. Caudiculi columnares duplo latiores et folià duplo majora quam in D. mollissimae speciminibus Stevenianis; fructuam forma variabilis, mox silicula, mox fere siliqua. A D. Ossetica longius distat forma et magnitudine foliorum, et praesertim seminibus exappendiculatis. 4* 52 102. CRUCIFERAE. rum emortuorum persistentibus longe subulatis subspinescenti- bus remotiuscule obsitis; foliis ovato-oblongis pube brevi densa ramoso-stellata pannoso-canescentibus, superioribus in rosulam expansis viridi-canis in petiolum brevem attenuatis, nervo supra et subtus prominente, summis (in centro rosulae) nondum ex- planatis conniventibus niveis; scapis infrarosularibus e bifur- catione sureulorum nascentibus, fructiferis tenuibus ima basi, rosulis tecta, pube ramosa hispidulis, superne glabris (in siceo), apice subeorymbosis 5-12floris; pedicellis siliqua 2-21/plo bre- vioribus erecto-patentibus; floribus…; siliquis sessilibus lineari- lanceolatis subfalcatis vel leviter sigmoideis, valvis planis reti- culato-venosis, nervo mediano tenui supra medium in venas soluto, stylo brevi, stigmate centro depresso subcapitato styli latitudinem parum superante, septi pellueidi nervo mediano usque ad apicem distincto, placentis tenuibus inelusis, funiculis 10-20 in quoque loculo, seminibus ovatis fuscis apice in appen- dicem eis subaequilongam productis. 2. (Ad speeimina Lojkana descripta). Prope Naltschik jam anno 1886 fructiferam legit Hugo Lojka. Sureuli 35 mm., scapi 40 mm., eum racemo 60 mm., folia 4-5 mm. longa 2 lata, nervi persistentes 5 mm. longi, pedicelli 8 mm. usque, valvae siliquae 16-21 mm. longae 2-27}, latae, stylus 1 mm., semina 1 mm., cum appendice parum ultra 2 mm. longa. Inter affines seminibus caudatis praeditas fructu valde elongato, foliis summis convolutis gemmam niveam in centro rosularum simulantibus insignis. Indumentum quoque ab eo Drabae Osseticae differt. Planta Lojkae cum icone Schmal- hauseni exacte convenit. Draba tridentata DC.; Boiss. F1. Or. I, p. 300. — D. hispida Willd., ex Rupr. F1. Caue. p. 114. Descriptio ampliata et ex parte emendata: Radice descendente graeili uni- vel saepius multirosulata CRUCIFERAE. 53 usque ad 30 scapos in orbem dispositos edente, rosulis mox dense approximatis mox remotiuseulis; scapis aphyllis glaberri- mis 25 em. usque altis, racemis floriferis abbreviatis subcorym- bosis, fructiferis plus minus elongatis usque ultra 13 em. lon- gis, pedicellis quandoque ascendentibus (et tune racemi angus- tiores) saepius horizontaliter patentibus rectis vel subareuatis; foliis acutiusculis vel obtusis plus minus breviter acute vel obtuse dentatis nonnunquam integris pube ramosa scabridulis vel parce ciliatis caeterum glabris in petiolum longiusculum angustum vel latiuseulum attenuatis, lamina parva (3-4 mm. lata) vel latiore (10 mm.) cum petiolo 10-30 mm. longa, pilis malpighiaceis nullis; petalis aureis sepala glabra vel hirsutius- cula plus duplo superantibus 5 mm. longis emarginatis vel obcordatis basi cuneatis; fractu mox siliqua lineari-oblonga 15 mm. usque longa 2-3 usque lata, mox silicula ovato-ellip- tica (5-6 mm. longa 31, lata) pedicellos 8-15 mm. longos ‘quasi aequante vel eis plus duplo breviore, valvis maturitate nervo mediano prominulo apice saepe evanescente percursis, caeterum superficialiter reticulato- venosis, septo tenuissimo hyalino fragili enervi, seminibus 10-30 in utroque loculo im- marginatis ovatis 11/, mm. longis. %. Oceurrit forma luxurians foliis crassiusculis nonnunquam ultra 3 em. longis 1 Jatis in petiolum Jatiorem abeuntibus parce ciliatis, caeterum glabris. In pascuis alpinis jugi Chali abunde, 23 Jun. fl. fr. — In jugo Kluchor, 2600-2700 m., 28 et 30 Aug. fl. fr. (typus et forma luxurians).—In jugo Mamisson, fl.fr. (Lojka).—In alpe Suarkom prope Ermani in Ossetia, 21 Jul. 1881 fl. fr. juv. (X 106e Brotherus). Obs. Cette plante qui, à cause de sa racine grêle, semble au premier abord annuelle et a été considérée comme telle par Bieberstein, présente, sur plusieurs de nos exemplaires, des restes d’anciennes tiges desséchées; Boïssier la considère done avec raison comme pérenne. 54 103. 104. CRUCIFERAE. Draba repens M. Bieb. Parce in jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fi. fr. juv. — Kobi in Ossetia, Maj. 1881 f. fr. juv. (Brotherus): Flores aurei, folia pilis malpighiaceis, supra parce, subtus sat crebre obsita et marginibus adpresse ciliata. A Draba tri- dentata DC. statim dignoscitur stylo manifesto, foliis integris lanceolatis acutis, pilis malpighiaceis et crescendi modo. Obs. C. A. Meyer (Enumer. pl. Cauc. p. 183) paraît avoir confondu les deux dernières espèces; cela résulte de ce qu'il attribue au Draba repens des poils 2, 3 et 4partites et un mode de croissance différent; en même temps il l’indique comme commun dans toute la région alpine et subalpine du Caucase, tandis qu’il ne fait pas mention du Draba tridentata, que nous avons récolté et observé en abondance en plusieurs stations très distantes l’une de l’autre. Draba siliquosa M. Bieb.; Rupr. FI. Caue. p. 117 et 292. Emendanda ad descriptionem Florae Orientalis (1, p. 301): Seapi saepe aphylli, folia quandoque praeter cila pauea glabra (var. subglabra Stev. in Rupr. L. c.), siliculae nonnunquam pe- dicello breviores, 5-6 mm. longae 2-2!/, latae (var. brachycarpa Rupr. 1. c. p. 118). In speciminibus typi, quae comparare nobis licuit, siliculae 7-9 mm. longae vix 2 latae. Varietates sub- glabram et brachycarpam promiscue cum formis ad typum transeuntibus legimus. — Planta mox pumila scapis vix 2pol- licaribus, mox elata 9 pollicaris (25 em ). In regione alpina jugi Chanli, 23 Jun. fl. fr. — In cacumine supra jugum Latpari, 2800-3000 m., 4 Aug. fl. fr. — In jugo Djodissük, 2500 m. cire., 22 Aug. fr. — In rupium fissuris seeus flamen Tieberda, 1500 m., 31 Aug. fr. Planta 19 em. alta, pedicelli inferiores 16 mm. longi, siliculae lineari-lanceolatae 7 mm. longae 1° latae. — In jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. fr. — In jugo ad septentr. rivi Kükürtli, 2800-3000 m., 9 Sept. fr. — In jugo Mamisson, fr., et prope Kosch-Ismaël, fr. (Lojka). — Kobi in Ossetia, Maj. 1881 f. (Brotherus). ox LL CRUCIFERAE. 105. “Draba incana L.; FI. Or. Suppl. p. 56. Ad moles glaciales Asau, fr. (Lojka). 106. Draba Imeretica Rupr. FI. Cauc. Suppl. p. 291.— Schiweretz- kia Imerctica Rupr. FI. Cauc. p. 106; Boiss. FI. Or. Suppl. p. 53. — Tab. nostr. XI. Deseriptio ampliata et emendata (Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XIII, X 5, 1893, p. 33). Rhizoma lignosum in rupium rimis longe repens; caudiculi numerosi fragiles inferne nudi vel residuis petiolorum squamati iteratim bifurcati superne foliati scapos e bifurcatione edentes; folia pilis ramosis intricatis tomentosa, juniora albo-pannosa, provectiora albo-virentia, emortua tomento detersili foccosa, omnia integerrima obovata obtusa, inferiora interdum oblongo- Jinearia in petiolum longum attenuata, saepe subopposita, su- periora plus minus approximata et rosulata. Scapi in planta provecta longe infra rosulas orti aphylli flexuosi, basi puberuli, apice glabrati, elongati et caudiculos conspicue superantes, à medio vel supra medium 5-15flori; pedicelli erecto-patuli vel divaricati. Siliculae late vel anguste ellipticae, obtusae vel acu- tiusculae, stylo brevi, stigmate capitato. Valvae glabrae indi- stincte reticulato-venosae, nervo mediano manifesto; dissepimen- tum nervo mediano simpliei saepe evanido pereursum. Semina apice longe appendiculata. 2. Legimus: In rupium verticalium rimis prope pagum Alpana in fauce Ladjanurae, Phasis (Rion) tributarii, 25 Jul. fr. (semi- nibus plurimis delapsis). Planta à rhizomatis collo usque ad 25 em., scapi fructiferi 4-14 em. longi; rami rosuliferi supra scapi orginem 7 em. usque longi; folia majora eum petiolo 3 em. longa 9 mm. lata; pedicelli longiores 15 mm., siliculae 6-9 mm. longae 21/,-4 mm. latae; stylus !,-1 mm. Jongus. Funiculi biseriales, utrinque 15-20 in loculo. Obs. Avec l’insuffisante description do Ruprecht, évidemment faite sur de petits exemplaires, plus avancés encore que les 56 CRUCIFERAE. nôtres (les fleurs ne sont décrites que dans le Supplément), il nous eût été impossible d'identifier notre plante avec certitude. Mais, ayant pu la comparer avec un petit rameau fleuri, récolté à Koutaïs par le docteur G. Radde, et avee des brins sans fleurs ni fruits, de la même localité, conservés dans l’herbier Boissier, il ne nous reste plus de doutes sur l’identité de notre Draba avec celui de Ruprecht, malgré les divergences que l’on remarquera entre ses descriptions et la nôtre et qui portent sur les points suivants: Dimensions beaucoup plus grandes de toutes les parties dans nos exemplaires, dont les scapes sont toujours nus à leur base; nervure médiane de la cloison le plus souvent à peine reconnaissable, jamais ramifiée. Les caudicules, dans nos exemplaires, présentent en outre une bifureation caractéristique donnant à la plante un aspect dichotome, les feuilles sont rapprochées deux par deux, ce qui parfois les fait paraître opposées. Déjà Ruprecht, dans son Supplément, avait reconnu que sa plante n’a pas les filets dentés, distinctifs du genre Schi- weretzkia, caractère auquel d’ailleurs il n’attribuait qu’une valeur secondaire, et rapprochait avec raison son espèce de certains Draba américains, ramifiés et à base ligneuse. Nous ajouterons que le Schiweretzkia Podolica a les tiges florifères feuillées, souvent rameuses et non infrarosulaires, mais sortant du centre d’une rosette lâche. Par ce caractère du scape nu, naissant à la base de deux ra- meaux à rosettes, par l’appendice apical de ses graines, par la tendance évidente de la silieule à prendre la forme linéaire et à se courber, par le tomentum gris, par la forme obovée-spathulée de ses feuilles, le Draba Imeretica, à part ses dimensions beau- coup plus grandes, présente des affinités indubitables avec les Draba longesiliqua Schmalh. et D). Ossetica $S. et L. (Ruprecht). Explicatio tabulae XI (Draba Imeretica). 1, ramus florens (leg. Radde) magnit. natur.—2 et 3, plantae fructiferae magnit. natur. — 4, silicula cum semine, valva antice remota, 5!/, X aucta. CRUCIFERAE. 57 107. Draba subsecunda Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XIIT, X 5, 1893, p. 35. — Tab. nostr. XIL. E radice sublignosa laxe caespitosa, sureulis als sterilibus aliüs floriferis inferne nudis, tenuibus, caulibus simplicibus gra- cilibus paucifoliis glabratis, foliis rosularum non confertis par- vis crassiusculis obovato-oblongis obtusis vel lanceolatis acu- tiusculis, glabris lucidis, integris vel paucidentatis in petiolum latum breviter attenuatis, margine remote et parce cilatis saepe cilio terminatis (ciliis simplicibus longiuseulis rigidiusculis) subtus nervo valido prominente pereursis supra levibus, foliis caudieulorum inferioribus subspathulatis in petiolum decurren- tibus, caulinis 2-3 minutis oblongis parce et superficialiter dentatis basi rotundata sessilibus glabris, racemo 5-15 floro, fructifero laxo subsecundo, pedicellis erecto-patentibus vel ar- euato-divaricatis siliquam dimidiam subaequantibus, floribus…, siliquae sessilis saepe sursum areuatae interdum paulo contortae longitudine latitudinem 7ies superante, valvis planiusculis non torulosis glabris nervo mediano distincto à basi ad apicem per- eursis reticulato-nervosis, dissepimento subehartaceo parum pellucido nervo mediano simpliei à basi ad apicem percurso, stylo brevissimo sed distineto, stigmate capitato styli diametrum vix excedente; seminibus biseriatis sub16 in quoque loculo ellipticis, fuscis, apice appendice anguste triangulari seminis quintam vel sextam partem aequante praeditis, radicula com- missurali. >. Legimus: In alta valle fluminis Tieberda, in rupium rimis inter muscos, sociis Saæifraga scleropoda, Paederota Pontica, Silene Kubanensi, 1500 m., 31 Aug. fr. — Mingrelia, inter montes Migaria et Natoleb, 1900 m. et in montis Okare re- gione alpina legit Alboff. Planta 4-5 em. alta; racemi fructiferi tertiam vel dimidiam caulis partem occupantes 2-6 em. longi, folia rosularum majora 7 mm. longa 2 lata; folia caulina 5 mm. usque longa 2 lata; pedicelli 7 mm. usque, siliquae maximae 15 mm. longae 2 58 CRUCIFERAE. latao; semina cum appendice 17-17, mm. longa. Glandulae valvares geminatae, placentariae in planta valde provecta et exsiceata ut videtur nullae. Obs. Par ses siliques allongées, penchées d’un côté, par son indument composé de poils simples et rares, par ses tiges feuillées, ce Draba vivace présente un assemblage de caractères qui ne permettent de le ranger dans aucune des sections du Flora Orientalis. Cependant ses graines bisériées l’excluent du genre Arabis (dans le sens Linnéen, en maintenant séparé Tur- ritis Li. qui n’a aucun rapport avec notre plante); d’autre part sa radicule commissurale l’écarte du genre Sisymbrium. Il en résulte la nécessité d'établir une section nouvelle du genre Draba, pour laquelle nous proposons le nom de Pseudo-Arabis, ainsi caractérisée : Perennes caespitosao, caulis foliosus, pili simplices rari, si- liqua linearis. Le caractère, pour Ja première fois relevé dans le genre Draba par Schmalhausen, de la graine appendiculée, qui nous avait frappés dans cette espèce et plus encore dans le Draba Ossetica récolté par Lojka, a été retrouvé par nous, à un degré plus ou moins développé, dans d’autres espèces du genre Draba de différentes sections. Très développé dans D. TImeretica Rupr., Ossetica Rupr., longesiliqua Schmalh., Cre- ca Buoiss. et Heldr., l’appendice est moins long dans D. sub- secunda et existe parfois à l’état rudimentaire dans D. tomen- tosa Whlbg., éncana Li, polytricha Ledeb., repens M. B. L’appendice ne peut done pas être utilisé comme caractère de section. Quelques espèces du genre Ærysimum présentent la même particularité. Il s’agit, sans nul doute, d’une production de l’enveloppe de la graine de même nature que l’aile qui se rencontro daus d’autres genres de Crucifères; il faut donc retrancher les mots ,semina immarginata“ de la définition du genre Draba. CRUCIFERAE. 59 Explicatio tabulae XII (Draba subsecunda). 1 et 2, plantae fructiferae magnit. natur. — 3, rosula foliorum 41/, X aucta. — 4, folium facie inferiore visum 5 X auctum. — 5, idem, facie su- periore visum. — 6, pilus marginalis folii 60 Xauctus. — 7, pilus apicalis folii 60Xauctus. — 8, siliqua integra bis aucta. — 9, siliquae septum et valva posterior, anteriore remota, bis aucta. — 10, nervatio valvarum 4 X aucta, — 11, siliquae pars inferior cum seminibus, valva anteriore remota, 8X aucta. — 12, semen cum appendice apicali 12!/, Xauctum. — 13, cotyle- dones et radicula commissuralis 8 X aucti. 108. Draba nemorosa L. — 1). nemoralis Ehrh. Asau, fr. (Lojka). — Vladikavkas, Maj. 1881 fl. fr. (Bro- therus). Var. leiocarpa Boiss. F1. Or. I, p. 303. In jugo Chanli ad arborum limites, 23 Jun. fl. fr. 109. Camelina sativa (L.) Crantz Batum, in incultis maritimis, 18 Jun. fr. Var. pilosa DC. — C. silvestris Fr. — C. microcarpa Andrz. Tiflis, in collibus apricis, 8 Jul. fr. 110. Thlaspi arvense L. In valle Do-ut ad oceid. pagi Utschkulan, 3 Sept. fr. — Asau, fr. (Lojka). 111. *Thlaspi Huetii Boiss. Zkhar in Cartalinia, Jun. 1881 f. fr. (Brotherus). 112. *Thlaspi pumilum Stev. In jugo Mamisson, fl. fr. (Lojka). Folia saepe dente uno al- terove aucta. 113. Capsella Bursa pastoris (L.) Moench Prope Utschkulan, 13 Sept. fr. 114. Aethionema rotundifolium (C. A. Mey., sub Æunomia) Boiss. FI. Or. I, p. 344. In cacumine supra jugum Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. folia et fructuum anni praecedentis rudera. — In monte Elbrus occid., supra moles glaciales Kükürtli inter lapides vul- canicos, 3900 m., 10 Sept. fr. Folia variant nune subrotunda et subsessilia, nune obovato- 60 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. CRUCIFERAE. cuneata et in petiolum contracta; petiolus foliorum inferioram nonnunquam lamina longior. Septum variat elliptieum, 5 mm. longum 3 latum, et anguste lanceolatum, interdum subfalcatum, 6 mm. longum 2 latum. Obs. Les silicules mûres, que ni Meyer ni Boissier ni Ruprecht n’ont vues, sont très étroitement aïlées; leurs nervures sont très faibles; le style dépasse de peu l’échancrure; les graines mûres, 2 dans chaque loge, soutenues par un funicule libre, sont ovales, fauves, peu comprimées et assez grandes (2 à 21, mm. de longueur). *Aethionema Buxbaumii (Fisch.) DC. Azchur in Cartalinia, 6 Maj. 1881 fr. (Brotherus). Lepidium campestre (L.) R. Br. Inter Lentechi et Tscholur, 800-900 m., 30 Jun. fr. — Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). Lepidium vesicarium L. Tiflis, in collibus apricis, 5 et 8 Jul. fi. fr. *Lepidium perfoliatum L. Achalzich, 7 Jun. 1881 fl. fr. (X 109a Brotherus). Cakile maritima Scop. Batum, in incultis ad Pontum Euxinum, 19 Jun. fi. fr. Neslia paniculata (L.) Desv. Prope pagum Kala, inter segetes, 1800 m. circ., 7 Aug. fr. Isatis latisiliqua Stev. — Z. Candolleana Boïss. in Rupr. F1. Cauc. p. 131. In monte Davidii supra Tiflis, 3 Jun. 1889 fl. fr. (de Seid- litz). — In collibus prope hortum bot. Tiflisiensem ipsi 8 Jul. legimus specimen mancum siliculis undique et praesertim ad locula dense tomentellis oblongo-linearibus basi cuneatis apice truncatis, foliis glaucis, radicalibus glaberrimis lanceolato- oblongis repando-denticulatis in petiolum eis subaequilongum attenuatis, quam formam forsan ad var subradiatam Rupr. (1. €.) spectantem botanicorum observationi in loco natali commen- damus. CRUCIFERAE — CAPPARIDEAE — RESEDACEAE — CISTINEAE. 61 122. *Isatis reticulata C. A. Mey. Kobi-Abano in Ossetia, Aug. 1881 f. fr. (Brotherus). 123. Brassica Napus L. In adscensu jugi Latpari, 3 Aug. fi. fr. 124. Crambe orientalis L.. In collibus aridis ad occid. urbis Tiflis, 9 Jul. fi. fr. 125. Bunias orientalis L. Inter pagos Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. — Asau, fi. fr. (Lojka). — Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. et in Imeretia ad flum. Rion, Jun. 1877 fi. (Brotherus). Capparideae Juss. 126. Cleome ornithopodioides L. Batum, in lapidosis maritimis frequens, 18 Jun. fl. fr. — Inter Keda et Chula, 21 Jun. f.— In monte Davidii prope Tiflis, 6 Jul. fl. fr. — Ibidem, 22 Jun. 1889 fi. fr. (de Seid- litz).— Notavimus inter Alpana et Orbeli secus flumen Ladja- nura, 26 Jul.— Oni ad flumen Rion in Imeretia, 1 Jul. 1877 fl. fr. (Brotherus). 127. Capparis spinosa L. 5 canescens Coss. Tifis, in muris suburbii et arcis vetustae, 5 Jul. fi. Resedaceae DC. 128. Reseda lutea L. Tifis, in ruderatis, 8 Jul. f. fr. — Borjom, Jul. 1877 fr., Mekvena, Jun. 1877 fi. fr., et Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fr. (Brotherus). Cistineae Juss. 129. Cistus salvifolius L. Inter Keda et Chula, 25 Jun. fr. 130. *Helianthemum Niloticum (L.) Pers. + lasiocarpum (Desf.) Boiss. In monte Davidii prope Tiflis, 3 Jun. 1889 fi. (de Seidhitz). . “Helianthemum salicifolium (L.) Pers. Tiflis, in monte Davidii, 3 Jun. 1889 fi. fr. (de Seidlitz). 15 md 154. 135. 136. 137. 158. 139. 140. CISTINEAE —— VIOLARIEAE. . “Helianthemum Oelandicum (L.) DC. « alpestre (Rchb.) Boiss. Prope Pari in Svanetia libera, fl. fr. (Lojka). . Helianthemum vulgare Gaertn. « virescens Boiss. F1. Or."I, p. 446. Secus flumen Adjari-'Tzehali inter Chula ét Schwachevi, 26 Jun. fl. fr.— Notavimus in jugo Latpari 4 Aug. Fumana procumbens (Dunal) Spach In monte Davidii prope Tiflis, 9 Jul. fl. fr. — Ibidem, Jun. 1889 fl. (de Seidlitz). Violarieae DC. Viola purpurea Stevy. Inter Uisehkulan et Indisch, 1200-1300 m., 14 Sept. fr. — Prope Naltschik, f. fr. (Lojka). — Kasbek, 27 Maj. 1881 f. (K 121 b Brotherus). — Balta in Ossetia, Maj. 1881 f. (Brotherus). Viola Wiedemanni Boïss. Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. sterilis; caeterum spe- ciminibus herbarii Boissier exacte conformis. Viola silvatica Fries In silvis jugi Chanli, 23 Jun. f.— Prope Tscholur, 31 Jul. fr. — Secus flumen Kliutsch notavimus. — Oprtsheti ad flumen Rion in Imeretia, Maj. 1877 fr. (Brotherus). Viola canina JL. Prope Namachvani ad flumen Rion, 23 Jul. fr. — Supra Do-ut, 2000 m. circ., 3 Sept. fr.— Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Viola biflora L. In alpinis inter juga Kluchor et Nachar, 2400 m. cire., 29 Aug. fi. fr. — Lars in Ossetia, Maj. 1881 fl. (Brotherus). Calcar glabrum. Viola minuta M. Bieb. B Meyeriana Rupr. F1. Cauc. p. 156-7. In glareis excelsioribus montis Elbrus oceid., 3500 m. circ., 10 Sept. fl. fr. Flores petaloidei lutei perpauci, plantulae plu- 145. 144. 147. VIOLARIEAE —— POLYGALACEAE. 63 rimae tantum flores cleistogamos breviter peduneulatos in axil- lis foliorum summorum approximatos proferunt. Caudiculi longe inter lapidum fragmenta repentes tenuissimi; lamina foliorum ovata vel subrotunda, majorum 17 mm. usque longa 13 lata; petioli 6 em. usque longi. . Viola Altaica Pall. In jugo Chanli, 23 Jun. fi. fr. . Viola tricolor L. var. arvensis Boiss. FI. Or. I, p. 465. Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. f. fr.— Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. — Supra pagum Chursuk, 1600 m., 11 Sept. f. — Notavimus in pratis prope Betscho 16 Aug. Viola sp? In monte Elbrus oceid., 2600-3000 m., 10 Sept. fr. (spe- cimen mancum). Polygalaceae Juss. Polygala major Jacq. var. Anatolica (Boïss. et Heldr. pro specie) Chodat Inter Keda et Chula, 21 Jun. fi. fr. . *Polygala comosa Schkubr Imeretia ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. (Brotherus). . Polygala vulgaris L. Prope Tscholur, 900 m., 31 Jul. f. fr.— In jugo Latpari, 2100 m., 4 Aug. fl. fr. Forma elata ramosa, racemis abbre- viatis, — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2300 m. cire., 3 Sept. f.— In jugo Mamisson, fl. (Lojka). — Naltsehik, fi. fr. juv. (Lojka). Polygala alpestris Reichb. — P. alpicola C. A. Mey; Rupr. F1. Caue. p. 166. Confer Boiss. FI. Or. Suppl. p. 75. In pratis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fl, fr. — In monte Tetenar, 2200 m., 1 Aug. fl. Obs. Notre plante ne nous semble différer du P. alpestris d'Europe que par ses racèmes plus fournis. 64 SILENEAE. Sileneae DC. 148. *Dianthus pallens Sibth. In monte Davidii prope Tiflis, 28 Jun. 1889 f. (de Seidlitz). 149. Dianthus Liboschitzianus Ser. in DC. Prodr. I, p. 360; F1. Or. I, p. 487. In herbosis alpinis declivii merid. jugi Latpari, 2200-2400 m. 4 Aug. fl.— Prope Asau, fl. fr., et Adisch, fl. fr. (Lojka).— Ad lacum Tabiszehuri in Georgia, Aug. 1877 fl. fr. (Brotherus). Planta laxe caespitosa; rhizoma obliquum; caules 30 cm. usque alti fere omnes uniflori; folia radicalia 8 em. usque longa 3 mm. lata, saepius tamen breviora et angustiora. Squamae cum cuspide calycem dimidium saepe superantes; calycis dentes breviter tomentell; petala alba, subtus nonnunquam roseo- suffusa, crenato-dentata; calyx et saepe bracteae rubescentes. Obs. Nous n’adoptons pas, comme l’a fait Ruprecht, le nom plus ancien de D. petraeus M. B., pour les raisons exposées par Boissier dans F1. Or. Suppl. p. 76. 150. Dianthus fimbriatus M. Bieb. Inter pagos Adjari-Tzchali et Keda, 21 Jun. nondum florens. 151. Dianthus crinitus Smith Ad ripas fluminis Kura (Cyri) prope Tiflis, 7 Jul. fi. fr. 152. Dianthus montanus M. Bieb. — D. Seguierii Vill. 6 montanus Boiss. FT. Or. I, p. 504. — D. discolor Sims, Bot. Mag. tab. 1162. Petalorum lamina Kkermesina subtus viridi-flavescens circa faucem punctis saturate purpureis in annulum dispositis notata. Formae vel varietates sequentes nobis distinguendae videntur: 1) laxiflorus.… Uni-pauciflorus; calyces 19-22 mm. longi 5-7 lati. Legimus: In herbosis montanis supra ripam laevam fluminis Do-ut, 1700-1800 m., 2 Sept. f. fr. — Inter Utschkulan et Indisch, 1300 m., 14 Sept. fl. fr. — In valle Ardon, f.; prope Bezingi, fl.; prope Naltschik, fl; prope Gurschevi, f.; prope SILENEAE. 65 Baksan, fl. (Lojka). — In alpe Kasbek, Aug. 1877 fl. et ad Oprtscheti in Imeretia, Jun. 1877 f. Brotherus legit. 2) densiflorus. 155. 154. Calyces longiores et angustiores 26 mm. usque longi 4-5 lati, flores numerosiores magis approximati, caules elatiores, 45 em. alti; capsula longius exserta angustior. Legimus: Secus flumen Rion prope Mekvena, 24 Jul. fr. Specimina florentia petalis subtus flavis e seminibus a nobis communicatis educta accepimus à el. Correvon Genevensi. Obs. Ruprecht repousse la supposition de Bieberstein que ce Dianthus puisse être synonyme du D. discolor Sims attendu que, selon Jui, l’espèce caucasienne n’aurait jamais, à l’état spontané, les pétales verts jaunâtres en dessous. Nous devons rectifier cette assertion. Partout où nous l’avons récolté, nous avons été frappés par la couleur de ses pétales, verdâtres en dessous, et ce caractère n’a pas changé dans les plantes nées de nos graines de l’une et de l’autre variété. Il se voit égale- ment sur le sec, dans la plupart des exemplaires récoltés par Lojka.— Nous exeluons de la synonymie le D. Caucasicus Sims, Bot. Mag. tab. 795, cité par Boissier, car cette planche représente une plante glauque moins élevée, à feuilles beancoup plus courtes que les entrenoeuds, avec la dernière paire de feuilles courte et éloignée des calices, et à pétales beaucoup plus profondément incisés. La figure du D. discolor Sims corres- pond assez bien à nos exemplaires, sauf qu’elle ne montre pas les points rouges noirâtres à la base des pétales. Dianthus Armeria L. Ad silvarum margines inter Adiari-Tzchali et Keda, 21 Jun. fl. fr. — Prope Borjom, 15 Jul. f.— Prope Lentechi 30 Jul. notavimus. — Ad Jacum Tabiszchuri in Georgia, Aug. 1877 fl. (Brotherus). Dianthus Carthusianorum L. 5 Caucasicus Rupr. F1. Cauc. p. 174. In collibus prope Tifis, 9 Jul. fl. fr.— In herbosis sub- alpinis jugi Latpari decliv. merid., 3 Aug. fl. fr. — In jugo 5 66 157. 159. 160. SILENEAE. inter Do-ut et Utschkulan, 1600-1700 m., 3 Sept. fr. — Prope Kala notavimus 16 Aug.—Prope Tseï, f.; prope Rekom, fl; et in valle Ardon, fl. (Lojka). — Oprtsheti in Imeretia, Maj. 1877 f. et ad lacum Tabiszehuri in Georgia, Aug. 1877 fl. fr. (Brotherus). . *Tunica prolifera (L.) Scop. In valle Ardon, fl. fr. (Lojka). . Tunica saxifraga (L.) Scop. Inter pagos Adjari-Tzehali et Keda, 21 Jun. fl. fr.— Prope Borjom, 16 Jul. fr.— Oprtsheti in Imeretia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Saponaria officinalis L. Inter Tsageri et Lentechi notavimus 29 Jul. f.— Ad flu- men Rion loco non notato, Jun. 1877 fl. (Brotherus). . “Saponaria prostrata Willd. var. holopetala (Ledeb. pro specie 1842). Azchur in Georgia, Jun. 1881 f. fr. juv. (Brotherus). Saponaria cerastioides Fisch. in ©. A. Mey.; Boiss. FI. Or. I, p. 992. In silvis montanis inter pagos Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. Obs. Notre plante correspond exactement à l'exemplaire authentique du Lenkoran de l’herbier Boissier. La description du FI. Or., faite sur cet exemplaire incomplet, doit être amen- dée comme suit: Caules divaricatim ramosi ascendentes; folia glauca sursum et deorsum decrescentia, inferiorum petioli laminae longitudi- nem superantes; pedicelli divergentes; calyeis dentes obtusi (non retusi). Lamina petalorum integra, ut optime monet Bois- sier, nec bifida, ut auctor speciei, Ledebour, aliique asserunt.— Caules 30-40 em., internodia majora 5° em., folorum majo- rum lamina 21/ em. longa 1 lata; pedicelli majores 11 mm,, calyces fructifer: 9 mm. longi; seminum diameter *, mm. *Gypsophila aretioides Boïiss. var. imbricata (Rupr. pro specie).— G. arctioides var. Caucasica Boiss. Suppl. FI. Or. p. 84. 161. 162. 163. SILENEAE. 67 Ad rupes calcareas prope flumen Ardon Ossetiae, Aug. 1881 fl. fr. (Brotherus). *Gypsophila glandulosa Boiss. FI. Or. I, p. 529. Calyx ultra medium in dentes triangulari-lanceolatos quin- quefidus, petala intense rosea latiuseula euneata emarginata, unguis et lamina nudi. Plantam valde singularem, calycis structura a Gypsophilis veris alienam et habitu potius Cerastium vel Arenariam rubri- floram referentem, adhue non nisi ex Alpibus Lazistaniae no- tam, in Caucaso ad Uschuat in valle sup. fluminis Nakra fi. fr. detexit H. Lojka. Gypsophila tenuifolia M. Bieb.; Boiss. FI. Or. I, p. 539. In jugo Djodissük, abunde in rupestribus alpinis, 2700- 2800 m., 22 Aug. f.— Supra fontes rivuli Kluchor, 2300 m., 27 Aug. fi. fr.— In cacumine supra jugum Kluchor, 2800- 2900 m., 28 Aug. f.— In jugo Nachar, 2900 m., 29 Aug. f. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2400 m., 3 Sept. fl. — In valle rivi Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. fr. Petala nonnunquam 12 mm. (5 lin.), calyces 4-5 mm. (2 lin.), peduneuli 12 mm. usque longi; folla 8 em., caules 24 em. usque long. Gypsophila acutifolia Fisch.; Boïiss. F]. Or. I, p. 540. Confer descriptionem optimam Ledebouri, Flor. Ross. I, p. 295, ubi recte dicitur: planta glauca, petala calyce sesqui vel duplo longiora. Formae duae in collibus apricis prope Tiflis occurrunt: 1) Planta humilior, foliis 3-4 mm. latis, calyeis eglandulosi laciniis acutis apice patulo-recurvis, bracteolis cuspidatis. (x angustifolia Ledeb.?} Tifiis, ultra hortum botanicum, 5 Jul. fl. — Eamdem for- mam in monte Davidii 29 Maj. et 3 Jun. 1889 f. legit cl. de Seidlitz. 2) Planta elatior, fere metrum alta, panieula ampla divaricata, 5* 68 164. 165. 166. SILENEAE. calyeis glandulosi laginiis brevioribus obtusis non recurvis, bracteolis acutis non cuspidatis (B Zatifolia Liedeb. ?). In collibus ad oceid. montis Davidii, 9 Jul. fi. Gypsophila elegans M. Bieb. Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr.— Prope Miestiia, 10 Aug. f. fr.— In alta valle Tieberda, 1400-1500 m., o1 Aug. fl. fr.— In media valle Kükürtli, 1600 m. cire., 9 Sept. f.—Prope Utschkulan, 1350 m., 13 Sept. f.—Prope Asau, fr. (Lojka). — Utseri in Imeretia, Jul. 1877 fi. fr. (Brotherus). *Silene conica L.. Prope Tiflis, 3 Jun. 1889 fr. (de Seïdlitz). Silene noctiflora L. — Ælisanthe noctiflora Rupr. FI. Cauc. p. 201. Prope Chula, 23 et 24 Jun. fi. fr.— Inter segetes prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fr.— Prope Miestia, 10 Aug. fr.— Prope Geschteri, 17 Aug. fi. fr.— In alta valle Tieberda, 1500 m., 31 Aug. fi. fr. . Silene compacta Horn. Abunde seeus flumen Adjari-Tzchali prope Keda, 21 Jun. fl. fr. — Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. fr. — Inter pagos Muri et Lentechi, 29 Jul. f.— In subalpinis jugi Latpari decliv. merid., 3 Aug. fl. fr.— In jugo Eldasuruld, 10 Aug. fr. — Secus flumen Nenskra, 21 Aug. fi. fr. — Tsei fl. fr., et Gurschevi fl. fr. (Lojka). — Zchrinvall ad flumen Didi-Liachva, Jun. 1881 f. fr. (X 145 Brotherus).— Oprt- scheti in Imeretia, Maj. 1877 fi. fr., et ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fi. fr. (Brotherus). . Silene dichotoma Ehrh.; Boiss. F1. Or. I, p. 588 et »89 var. racemosa (Otth pro specie) Rohrb. Monogr. Sil. p. 94; Boïss. FI. Or. Suppl. p. 92. In silvis montanis inter Keda et Chula, 21 Jun. fi. fr. Var. lberica (M. Biob. pro specie) Boiss. In collibus apricis juxta hortum botan. Tifis., 8 Jul. fr. Obs. Nous nous rallions à l'opinion de Rohrbach et de 169. 170. Et. SILENEAE. 69 Boissier qui considèrent le $. racemosa comme une variété du dichotoma. Notre plante d’Adjarie correspond à la description du S. racemosa dans Boissier, en tout sauf la pubescence qui est composée de poils longs, blancs et crêpus, mais sans que la plante en devienne canescente. Nos exemplaires de Tiflis ne diffèrent de ceux de l’Adjarie que par la glabrescenco de leurs calices et se rapprochent par conséquent du S. racemosa plus que du S. dichotoma typique, ainsi que Boissier le fait justement observer. C’est à tort, selon nous, que Rohrbach fait du S. Zbe- rica une simple forme à calices glabres du $. dichotoma. Silene Gallica JL. In littore maris prope Batum, 30 Jun. fl. fr.— Ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 f. fr. (Brotherus). *Silene Otites (L.) Sm. In monte David prope Tiflis, Jun. 1889 fl. (de Seidlitz). “Silene Brotherana Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. Vol. XIII, X 5, 1893, p. 36. Grisea retrorsum tomentella e basi suffrutescente multicaulis ; caulibus ascendentibus, axillis fasciculiferis; foliis breviter lanceolato-linearibus recurvis apicem versus latioribus mucro- nulatis basi praesertim ciliatis caeterum glabrescentibus; brac- teis foliaceis latiusculis ovatis acuminatis; eymulis 3-6floris peduneulatis, plurimis oppositis, in racemum interruptum dis- positis vel apice caulis subcapitatis; calyce cylindrico-conico hirto glanduloso, fructifero a capsula remoto valde ampliato ovato basi vix angustato nervis valde prominentibus costato, venis inter nervos anastomosantibus, dentibus ovatis obtusis apice ciliatis conniventibus; laminae albae profunde bifidae laci- niis linearibus, unguibus exsertis glabris, appendicibus binis brevibus ovatis obtusis; staminibus exsertis, filamentis glabris; carpophoro tenui retrorsum pubescente capsulam ovato-conicam sub lente tenuissime corrugatam quasi aequante; seminibus fuseis reniformibus obtuse tuberculatis faciebus planiusculis dorso canaliculatis. ©. 70 172. SILENEAE. In Cartalinia prope Azchur die 6 Juni 1881 detexit el. et amiciss. V. F. Brotherus et sub X 138 bis (Siene sperguli- folia Desf.) distribuit. Caules 22-24 em. alti, eymularum peduneuli majores 4-8 mm. longi, folia majora 11-12 mm. longa ad summum 2 mm. lata; calyx 10 mm. (4° lin.) longus, fructifer compressus 6-7 mm. latus; capsula 5-6 mm. (277 lin.) longa basi 3 mm. lata; car- pophorus 4 mm. longus. Ab affinibus S. spergulifolia Desf. et S. pruinosa Boiïss. nec non a S. brachycarpa Boïss. et Bal. primo intuitu dignoscitur calyeibus fructiferis inflatis a capsula parva remotis. À S. sper- gulifolia insuper differt foliis latioribus et brevioribus, capsula parva; a S. pruinosa, cujus folia et indumentum aemulat, in- florescentia racemosa compacta non paniculata, carpophoro lon- giore, capsula minore; a S. brachycarpa capsula non abrupte conico-rostrata, carpophoro tenui elongato. Obs. Ces quatre espèces sont très voisines; mais la nôtre nous semble mériter d’être distinguée au même titre que les trois autres. Silene Kubanensis Somm. et Lev. Act. Hort. Petropol. Vol. XIII, N 3, 1893, p. 37. Caespitosa, virescens, tota viscosa pubescens vel inferne gla- briuscula, rhizomate lignoso horizontali non incrassato; eauli- bus foliosis basi vaginis foliorum induratis persistentibus saepe dense obsitis, e basi plerumque incurvata geniculata ascenden- tibus plus minus laxe ramoso-racemosis raro unifloris; folis uninerviis acutis apiculatis, radicalibus et rosularum sterilium lanceolato-oblongis vel subspathulatis in petiolum attenuatis, caulinis sensim brevioribus angustioribus et acutioribus, infe- rioribus internodium valde excedentibus, superioribus in speci- minibus elatis lineari-lanceolatis basi parum angustatis inter- nodio brevioribus; bracteis submembranaceis glanduloso-pubes- centibus, inferioribus lanceolatis acutis, superioribus ovato- oblongis obtusiusculis; floribus plerumque breviter pedicellatis, SILENEAE. 21 calyce subumbilicato florigero a basi parum dilatato cylindrico vel elongate obconico, in fructu ampliato, glanduloso-pubescente . membranaceo pallide virente vel dilute purpurascente decem- striato, Striis decoloribus, viridibus vel purpurascentibus, superne plerumque obscure reticulato-venoso, dentibus calycinis ovatis obtusissimis albo-marginatis, margine hyalino ciliato apice dilatato rotundato, eiliis saepe glandulosis, dentium parte viridi triangulari-acuminata; laminae albidae vel pagina infe- riore virescenti-lividae ultra medium bipartitae laciniis late linearibus obtusis, appendicibus brevibus latioribus quam longis semiorbiculatis, ungue glabro vel superne longiuseule ciliato sursum dilatato-subauriculato; filamentis glabris vel glabrius- eulis; capsula basi triloculari ovata vel elliptico-oblonga caly- cem aequante, carpophoro plus minus dense breviter et crispule retrorsum hispido capsula nunc parum, raro duplo, plerumque sesquibreviore; seminibus fusco-griseis reniformibus, faciebus planis et dorso depresso-canalieulato seriatim granulatis. 2. Legimus: In rupibus regionis montanae distr. Kuban. In alta valle fluminis Tieberda, 1500 m. 31 Aug. fl. et fr. — In ascensu occidentali jugi Tieberdinsky, 1300-1400 m. 1 Sept.— Ad radices occid. montis Elbruz in regione Pini silvestris mediae vallis Kükürtli, 1700 m. circa, 11 Sept. f. — Inter Indisch et Kriepost ad flumen Kuban, 900 m. cire. 14 Sept. Caules pedales et ultra, saepe jam infra medium alternatim ramosi apice dichotomi, rami distantes pauei (0-5) plerumque uniflori usque ad 12 em. longi. Folia caulina numerosa (usque ad 18-20); radicalia cum petiolo 8 em. longa 1 lata; pedicelli et bracteae summae plerumque 5 mm. longi, sed occurrunt flores subsessiles et longius pedicellati; calyces 14-17 mm. longi, lamina 6, appendices 1 mi. longae. Legimus quoque eum typo specimina minora pauciflora 8-10 em. alta ramis destituta, foliis caulinis lanceolatis omnibus internodia supe- rantibus. 173. SILENEAE. À Silene odontopetala Fenzl differt colore viridi, rhizomate minus crasso, indumento minus denso, caulibus sacpe a basi ramosis elatioribus et praesertim calycis longioris dentibus rotundatis. Foliorum forma et indumento propius ad var. ce- rastifoliam Boiss. accedit, quae vero dentibus calycinis valde acuminatis longe differt. Var. + latifolia Boiss. (S. physocalyx Ledeb.) foliorum forma a nostra magis recedit. Silene Caucasica Boiss., forma dentium calycis nostrae simillima, longius distat habitu, indumento velutino, caulibus haud ramosis, floribus subsessilibus, calyce sub anthesi anguste cylindrico, in fructu vix ampliato. Silene subuniflora Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. Vol. XIII, X 3, 1893, p. 39. — Tab. nostr. XIII. E rhizomate elongato ramoso gracili caespitosa sureulosa uniflora, rarissime biflora; caule praesertim superne glanduloso- pubescente ima basi interdum glabrato non ultra 15 em. alto; folis uninerviis glanduloso-ciliatis caeterum glabrescentibus, radicalibus et rosularum sterilium plus minus anguste lanceo- latis plerumque 5 mm. latis acutis, rarius spathulatis et apice rotundatis usque ad 12 mm. latis ad summum 3-4 em. lon- gis, caulinis infimis approximatis internodia abbreviata multo- ties superantibus, mediis superioribusque angustis paucis (2-4) lanceolato-linearibus vel linearibus fere subulatis internodio plerumque multoties brevioribus; bracteis membranaceis nunc lineari-lanceolatis nunc ovatis acutis; peduneulo subnullo vel (raro) usque ad. 3 em. longo, saepius bracteas !/ cm. longas aequante; calyce subumbilicato 18 mm. usque longo basi inflato, in alabastro late cylindrico (compresso 1 em. lato), in flore evoluto obovato-campanulato, glanduloso-pubescente membranaceo pur- purascente decemstriato, striis viridi-livescentibus vel saturate purpurels superne anastomosantibus, dentibus calyeinis saepe purpureis, obtusis membranaceis ut in S. Kubanensi; laminae lividae in sicco elevatim venosae ultra medium bifidae laciniis divaricatis apice latioribus rotundatis, appendicibus oblongis vel 174. 175. SILENEAE. 4 lineari-oblongis (2 mm.); ungue, filamentis, capsula (juniore) et carpophoro ut in antecedente; seminibus... Flores nutan- tes, media die explanati. >. Legimus: In alpinis editioribus ditionis Kubanensis: In jugo Tieberdinsky et in rupibus supra jugam, 2900-3000 m., 2 Sept. fl. et fr. — Ad radices occid. montis Elbrus in monte ad septentr. rivuli Kükürtli, 3000 m. cire., 9 Sept. fl. A Silene Kubanensi, cui multis notis affinis, valde discre- pat caule seapiformi nunquam ramoso et parce folioso, calyce saturatius colorato latiore, forma petalorum, appendicibus duplo longioribus.— Sÿene ciliata Pourr., Europae incola, cujus specimina pauciflora quoad habitum nostris simillima, recedit defectu glandularum, caule rarissime unifloro, calyce angustiore basi attenuato non umbilicato. — Silene Akinfijewr, nuper à b. Schmalhausen (Ber. d. D. bot. Ges. 1892) descripta, S. Kuba- nensi et S. uniflorae S. et L. quoque affinis, sed ab utraque differt, e descriptione, foliis ovatis, inflorescentia eymosa, brac- teis herbaceis, dentibus calyeinis triangulari-oblongis, capsula carpophoro triplo longiore. Obs. Nos deux nouvelles espèces, ainsi que celle de Schmal- hausen, sont proches parentes des S. physocalyx et odontopetala (dont les caractères spécifiques ne sous semblent pas suffisam- ment définis), parenté déjà reconnue du reste pour son espèce par Schmalhausen lui-même. Explicatio tabulae XIII (Siene subuniflora). 1,2 et 3, plantae florentes et defloratae magnit. natur.— 4, petalum explanatum 21/, X auctum. *Silene spathulata M. Bieb.— $. pygmaea Ad. Tsei, fl. (Lojka). — In alpe Kadlasen Ossetiae ad flumen Didi-Liachva, Jul. 1881 f. (Brotherus). Silene Cucubalus Wib. — S. énflata Sm. Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). 74 SILENEAE. Var. commutata (Guss. pro specie). Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jan. f.— In valle flumi- nis Nenskra, 23 Aug. f.— Notavimus in jugo Latpari 4 Aug. prope Kala 7 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug.; in valle fuminis Kliutsch, 25 Aug.; ibi forsan typum. 176. Silene fimbriata (Güldenst. sub Cucubalo 1791, sine descrip- tione; M. Bieb. 1808) Sims Bot. Mag. tab. 980; Boiss. FI. Oral. 629: Var. glandulosa nobis. Lie Planta superne praesertim dense glandulosa. Legimus: In regione silvarum media inter Chula et Danais- Paraul, 22 Jun. fl. fr.—Prope Gurschevi, fl. fr. juv. (Lojka).— Eamdem varietatem in herbariis Boissier et Musaeï Florentini in Ossetia a cl. Brothero, prope Lars et Kasbek a Rehmannio, ad Darotschitschach (Armenia) a el. de Seidlitz lectam vidimus. Specimina nostra gigantea, ultra metrum (1 m. 20) alta, caulis inferne ad nodos 11, em. crassus, folia caulina inferiora 13-19 em. longa 7-9 lata, cymae amplissimae rami et prae- sertim peduneuli erebre glanduloso- viscosi. Dentes calyeini triangulares 6 mm. longi 6 lati, calyx fructifer capsulam con- spicue excedens 22 mm. longus in sicco compressus 16 mm. latus, glandulosus; petala cum ungue 26-28 mm. longa, corona brevis, appendices binae petalorum 1 mm. longae. Capsula stipiti crasso 5 mm. longo insidens, subsphaerica, l em. longa. Silena lacera (Stev.) Sims Bot. Mag. tab. 2255; Boiss. F1. Or. I, p. 630. Lamina quam in antecedente angustior, minus divisa. In alveo glareoso rivuli ad ripam laevam fluminis Ingur inter Kala et Ipar, 1600 m. cire., 9 Aug. fl. fr. Obs. Aïnsi que le fait justement observer Boïssier dans le Supplément du F1. Or. p. 102, c’est à tort que Rohrbach réunit cette espèce, parfaitement distincte, avec le S. fimbriata. Les graines, bien décrites par Ruprecht (F1. Cauc. p. 190) 178. 179. SILENEAE. 49 sont grandes, noires, convexes sur les faces et, sur le dos, finement granuleuses sous la loupe, ce qui contribue à l’éloig- ner du S. fimbriata qui a les graines couvertes de tubercules en relief et planes sur les faces. Silene Italica (L.) Pers. Inter Keda et Chula in silvis, 21 Jun. fr.— In jugi Lat- pari deeliv. mer., 4 Aug. fl. fr.— In jugo Eldasuruld, 10 Aug. fi. fr.—Tabiszehuri supra Borjom, Aug. 1877 f. fr. (Brotherus). Silene saxatilis Sims Bot. Mag. tab. 689; Boiss. F1. Or. I, p. 635. M In monte Tetenar, 2100 m., 1 Aug. f.— Abunde in jugo Latpari, 2000-2200 m., 5 Aug. fl. fr.— Inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. fl. fr.— In jugo Djodissük, 2600 m., 22 Aug. fl.— In jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. f. fr. — In valle Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. f.— Adiseh, fl. fr.; Tsei, fl.; Asau, fl. fr.; et prope Mulach, fl. (Lojka).— Balta in Ossetia, 21 Maj. 1881 fi. (X 149 a Brotherus). Planta pedalis, admodum variabilis ut jam Ruprecht recte monuit (F1. Cauc. p. 192). Caulis nune omnino glaber, nunc ima basi retrorsum pubescens vel tomentellus; folia inferiora mox Jatinseula subspathulata, mox linearia, ciliis seu denticulis crebris vel remotis obsita; pedicelli alares calyce interdum triplo longiores; calyces mox breviter obconici, mox duplo lon- giores eylindrico-obconici; calyeis dentes, apud Boissier, Robr- bach et Ledebour acuti dicti, in nostris speciminibus raro acuti, saepius ovati vel triangulares obtusi, vel in eodem calyce alter- patim triangulares acuti et margine albo obtuso cincti nervis apice semper anastomosantibus; ungues petalorum semper pubescentes vel hirtuli; filamenta basi praesertim hirsutiuscula vel glabrescentia; capsula nune ovato-subglobosa tota e calyce brevi turbinato exserta carpophoro parum longior, tune oblongo- elliptiea carpophoro pluries longior calyeem elongatum rumpens et ex eo parum exserta. 76 SILENEAE. Var. *stenophylla nobis. Hugo Lojka prope Asau Jegit hane varietatem eximiam ultra 60 cent. altam densissime eaespitosam, eaulibus inferne nodosis et pubescentibus, sureulis foliis emortuis erebre tectis, foliis fere omnibus linearibus graminiformibus margine scabris basi longiuseule ciliatis, floribus densius fasciculatis, calyce pedicellum aequante vel duplo longiore infra eapsulam constricto, nervis calyeinis vix anastomosantibus, capsulis tertia parte 0 calyce rupto exsertis carpophorum bis-ter excedentibus. Varietas inter S. saxatilem Sims et S. Marschallii C. À. Mey. intermedia. 180. “Silene longiflora Ehrh.; Boiss. F1. Or. I, p. 539. Var. Seïdlitzii nobis. 181. Depauperata uni-paueiflora; folia radicalia lineari-lanceolata angustissima exasperato-scabrida corrugata marginibus ser- rulato-denticulata; ealyces membranacei potius quam coriacei; petalorum limbus ad tertiam partem tantum partitus. Specimina a el. de Seidlitz in monte Davidii prope Tiflis die 29 Maj. florentia 1889 lecta 20-26 em. alta, folia inferiora 412-5 em. usque longa 3 mm. lata, calyces 25 mm. longi. Silene chloraefolia Smith Tiflis, copiose in collibus siceis ad occid. urbis, 9 Jul. f. fr. — In monte Davidii, 20 Jun. 1889 fi. fr. (de Seidlitz). — Inter Azehur et Borjom, 12 Jun. 1881 fol. (X 144 d Brotherus). . Silene angustifolia M. Bieb. — $S. Zinearifolia Otth in DC. Prodr. I, p. 372; Boiss. FI. Or. I, p. 649. Kasbek in Ossetia, Aug. 1877 fl. (Brotherus). Var. glabra nobis. Calyx et pedicelli glabri, rami inferiores cum flore 7-8 em. usque longi. Legimus : In valle alpina prope moles glaciales montis Djanga- tau supra pagum Chaldechi, 2200 m., 8 Aug. fl. fr. Obs. Rohrbach, dans sa Monographie, dit que les appendi- ces de la corolle sont petits. Dans nos exemplaires, de même 153. 184. 155. SILENEAE. 17 que dans le type, récolté par M. Brotherus au pied du Kasbek, ils ont 2 mm. de longueur. Notre variété a en commun avec le Silene tenella C. A. Meyer les calices glabres, mais s’en distingue par ses autres caractères. Pour les raisons exposées par Ruprecht (F1. Cauc. p. 196) et par Boissier (FI. Or. Suppl. p. 106), nous n’adoptons pas le nom plus ancien de Silene petraea Ad., ressuscité par Rohrbach. *Silene caespitosa Stev. In jugo Mamisson, fl. (Lojka). Melandrium pratense Roeh]; Boiss. F1. Or. I, p. 660.— Zych- nis dioica Li. Batum, in incultis maritimis, 18 Jun. fl. fr.— Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. mase. —. Tiflis, ad ripas flumi- nis Cyri, 7 Jul. fl. foem. (ad AZ. macrocarpum Willk. tran- siens), — Ibidem, in monte Davidi, 9 Jul. fr. — Prope Kala, 7 Aug. fl. fr.— Notavimus prope Orbeli 26 Jul.; Tscholur 31 Jul; Betscho 16 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug. gigan- teum.—Asau, fr. (Lojka).—Kutais, Maj. 1877 f. (Brotherus). Melandrium Balansae Boiss. F1. Or. Suppl. p. 109. In silvis vallis Kliutseh, 1200-1300 m., 26 Aug. fr. Lamina foliorum rosulae 6 em. usque (ultra 2 poll.) lata im petiolum ei subaequilongum deeurrens; folia-caulina media sub- sessilia 3 em. lata 5-6 longa, superiora sensim diminuta. Spe- cies ulterius observanda, inter A7. pratense Roeh]. et M. ma- crocarpum (Boïss. et Reut.) Willk. ambigua, quae tres species inter se characteribus non sat firmis distinctae. Obs. Après confrontation avec la plante de Rhizé (herb. Boïssier), notre unique exemplaire nous paraît appartenir, par tous ses caractères, au A. Balansae. Les graines, aussi bien dans la plante décrite par Boissier que dans la nôtre, sont recouvertes de tubercules aigus et non obtus. Les feuilles des rosettes, dans la plante d’Abkhasie, sont assez longuement (non brièvement) pétiolées. 78 186. 187. 188. 189. SILENEAE — ÂLSINEAE. Githago segetum Desf. Inter segetes prope Chula, 23 Jun. f. fr.— Flora Orienta- lis hane speciem in Caucaso non indicat. Alsineae DC. Sagina procumbens L.— Arenaria procumbens in Rupr. FI. Cauc. p. 202. In convalle Kükürtli, 1800-2000 m., 11 Sept. fi. fr. Sagina Linnaei Presl — Arenaria frigida Rupr. I. e. p. 202. In jugo Eldasuruld inter Ipar et Mujal, 10 Aug. fr. Alsine pinifolia (M. B.) Fenzl — À. Caucasica Adam. im Rupr. L%6.2p-203; Var. robusta Fenzl In jugi Kluchor decl. merid., 2400 m., 27 Aug. fl. fr.— In jugi Tieberdinsky deel. oecid., 2400 m. cire., 2 Sept. fi. fr.— In jugo ad sept. vallis Kükürtli, 2700-2900 m., 9 Sept. fi. fr. Var. “gracilis Fenzl 190. In jugo Mamisson ad fontes fluminis Djandjachi-Tzchali, Jul. 1877 fl. fr. (Brotherus). Semina, ab omnibus auctoribus levissima dicta, in nostris speciminibus utriusque varietatis sub lente tenuiter tuberculato- rugulosa; pedicelli calyce interdum longiores. Alsine aizoides Boiss. F1. Or. I, p. 672. In jugi Chanli pratis alpinis, 23 Jun. fl. fr.— In jugi Latpari decl. merid., 2200 m., nec non in monte supra jugum, 2800-3000 m., 4 Aug. fl. fr.— In jugo Djodissük, 2700 m. circ., 23 Aug. fr. | Obs. Ruprecht (F1. Cauc. p. 206) a noté avec raison que les feuilles sont bordées à leur base de longs poils blancs et que les pétales ainsi que les capsules dépassent souvent très distinctement le calice. Ces caractères, omis dans le Flora Or., se voient aussi bien sur nos exemplaires que sur ceux de l’her- bier Boissier et de l’herbier Webb à Florence. ALSINEAE. 19 191. Alsine imbricata (M. Bieb.) Boïiss. FI. Or. I, p. 672. Ut jam recte monuit Ruprecht (1. e. p. 206), species in edi- tioribus Caucasi maxime diffusa adeo polymorpha ut descriptio Boissieriana non omnibus speciminibus rite conveniat. Nonnun- quam enim rami elongati, folia manifeste uninervia non brevi- ter linearia, et ea ramorum sterilium non semper patula. Formae 9 a Ruprechtio distinctae saepe confluunt, et nonnul- las jisdem in locis consociatas, imo ex eodem caespite prodeuntes observare nobis contigit. Formae Ruprechtianae: 1, sylvatica; 2, obtusifolia; 3, Steveni; 4, denudata Fenzl; 5, glandulosa; 6, éypica Picbersteinii; 7, alpina; 8, hirsuta; 9, inamoena (C. A. Meyer, sub specie) in sequente locorum enumeratione supra citatis numeris indigitantur. In montis Tetenar pascuis alpinis, 2200 m., 1 Aug. fi. fr. (ad 7).— In jugo Latpari, 2800 m., 4 et 5 Aug. fl. fr. (ad 7). — In excelsioribus supra jugum Latpari, 3000- 3100 m., 4 Aug. fl. fr. (forma inter 2, 3 et 4 ambigua).— In rupibus ad ripam laevam fluminis Ingur inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. fr. (1, ad 6 transiens).— In cacumine supra jugum Utbiri, 1800 m., 19 Aug. fl. (ad 7).— In jugo Djo- dissük, 2500-2600 m., 22 Aug. fl. fr. (ad 7; folia breviora, magis imbricata). — In jugo Kluchor prope fontes fluminis Kliutseh, 2100-2200 m., 27 Aug. fl. fr. (ad 6, sed folia latiora, parce ciliata vel omnino glabra); ibidem, 2300-2700 m., 27 et 28 Aug. fl. fr. (6, ad 1 accedens).— In cacumine supra jugum Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. fr. (forma inter 6 et 7), ibidem (inter 8 et 9 ambigua).— In convalle Kükürtli, 2400 m., 8 Sept. f. fr. (9); ibidem, 9 Sept. fl. fr. _ (forma inter 8 et 9 ambigua; nec non 6; altera ad 7 accedens; et 5!).— In glareosis editissimis montis Elbrus occid., 3000 m. et ultra, 10 Sept. (9).— Ab H. Lojka insuper lecta est: prope 1) Alsine ciliata Schmalhausen (Ber. d. deutsch. bot. Ges. 1892, p. 287. tab. XVII) ad formam 5 glandulosam Rupr. foliis angustis et indumento glanduloso arcte accedere vidctur. An eadem ac nostra ? 80 ALSINEAE. Djeper, fl. (3); prope Tsei, fl. fr. (inter 6 et 7 intermedia); in jugo Tschegem, fl. fr. (ad 7); prope Kosch-Ismael, fl. (9).— Kasbek, Aug. 1881 fl. fr. (X 182 Brotherus). Forma Ruprechtii nobis. A reliquis statim dignoscenda foliis ramorum floriferorum + superioribus ovato-lanceolatis brevibus. Caeteris notis ad 4 et 7 accedit. Legimus: In jugo Nachar, 2800-3000 m., 29 Aug. fi. fr. Obs. La variété inamoena du Flora Orientalis comprend les formes 8 et 9 de Ruprecht. . Alsine recurva (A]l.) Wahlenbg. Variat statura, pubescentia (interdum tota planta glaber- rima), foliorum forma quae nune homomallo-recurva, nune a basi plana patenti-reflexa. In pascuis alpinis jugi Chanh, 28 Jun. fl. Forma elata gla- berrima grandiflora, pedicellis elongatis. Rami 17 cm. usque alti, sepala 5-6 mm., pedicelli longiores 17-18 mm., folia caulina majora 17 mm. longa (Alsine hirsuta 5 denudata, lusus I, Ledeb. FI. Ross. I, p. 347). — In monte Tetenar, 2200 m., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari, 2800 m., 4 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor, 2700-2800 m., 28 Aug. f. — In jugo Nachar, 2700-2900 m., 29 Aug. f. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. fr. Folia surculorum sterilium patenti-reflexa basi plana. Capsula nonnunguam in valvas 4 secedens. — In monte Elbrus occid., 2800-3000 m., 10 Sept. fr. 193. Alsine verna (L.) Bart]. In media valle Kükürtli, 1600-1800 m., 8 Sept. fi. fr. Var. alpina Koch. — À. rubella Caucasica Rupr. FI. Cauc. CAR In editioribus alpinis supra jugum Latpari, 3000 m., 4 Aug. fi. fr.— In jugo Nachar, 2800-3000 m., 29 Aue. fi. fr. Obs. Dans nos plantes, les graines sont finement ruguleu- 194. ALSINEAE. 81 ses. Nous nous rangeons à l'opinion de Fenzl, de Ledebour et de Boïssier (F1. Or. Suppl. p. 113), qui considèrent l’A/sine rubella Caucasica Rupr. comme rentrant dans le groupe poly- morphe de l’A/sine verna. Nos exemplaires du Latpari et du Nakhar ne se distinguent pas assez de la variété alpina Koch pour nous induire à les en séparer, et il en est probablement de même des formes du Nord, décrites par Wahlenberg sous le nom d’Alsine rubella et par Wormskjüld sous celui d’Are- naria hirta. Alsine setacea (Thuill.) Mert. et Koch genuina Boiss. FI. Or. I, p. 680. Tiflis, in collibus aridis, 8 Jul. fl. fr. Caules ex eodem caespite numerosissimi in orbem dispositi 20 em. et ultra alti multiflori, paniculae effusae, calyces 4-5 mm. longi, semina rugulosa minime muricata. — In fauce fluminis Ladjanura prope Alpana, 400 m., 26 Jul. #. fr. Specimina 25 em. et ultra alta, copia florum minor, panicula minus regulariter dichotoma; calyces angustiores, sepala acutiora, pedicelli breviores; semina muriculata.— Ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). Var. Kubanensis nobis. 195. Caules breviter et dense pubescentes diffusi basi decumbentes, ramis sterilibus numerosis, fasciculis foliorum approximatis; folia fere ad apicem usque breviter et regulariter ciliata; pani- culae pauciflorae breves; pedicelli breviter et dense pubescentes calycem glabrum aequantes vel eo breviores, alares tantum interdum longiores; semina muriculato-rugulosa. Flores tertia parte breviores et angustiores quam in typo, caules multo humiliores et flaccidiores. Legimus: In declivitate orientali jugi Tieberdinsky, 1800 m. cire., 2 Sept. fl. fr. Alsine montana (Loefi. sub Minuartia) Fenzl In clivis aridis montis Davidii prope Tiflis, 9 Jul., fr. — Ibidem, Jun. 1881 À. fr. (X 1816 Brotherus). 6 82 196. 197. 198. ALSINEAE. *Queria Hispanica Loefl. Azchur in Cartalinia, Jun. 1881 fi. fr. (X 189 Brotherus). *Arenaria holostea M. Bieb. In jugo Mamisson ad fontes fluminis Djandjachi-Tzchali Imeretiae, Jul. 1877 fl. (Brotherus). Arenaria lychnidea M. Bieb.— Æremogene lychnidea Raupr. FI. Cauc. p. 219. Descriptioni Boïissierianae (F1. Or. I, p. 696) adde: Planta 18 em. (7 poll.) usque alta; folia 5 em. usque longa; pedicelli sepala saepe excedentes; flores usque ad 7 in cyma. Calyces colorati purpurascentes; petala pulchre rosea vel alba calycem plus duplo superantia bilobo-emarginata vel crenulata, eorum longitudo et latitudo variabiles; antherae purpureae. In monte Tetenar, 2200-2300 m., 1 Aug. f.— In summo jugo Latpari, 2800 m., 4 Aug. fi. fr.— In jugo Djodissük, 2600-2700 m., 22 et 23 Aug. f. fr.— In jugi Kluchor decliv. merid., 2300 m., 27 Aug. fr., summoque jugo, 2700-2800 m., 28 Aug., f.— In jugo Nachar, 2800-2900 m., 29 Aug. fl. fr.— In cacumine supra jugum Tieberdinsky, 2900-3000 m., 2 Sept. f.— In jugo ad septentr. rivi Kükürtli, 2700-2800 m., 9 Sept. fl. fr.— In alpe Zamo- rasch Ossetiae, Jul. 1881 fl. (Brotherus). Var. elata nobis. Statura major, 20 em.; folia longiora, caulinorum paria 4-5 internodia superantia; bracteae longiores angustiores acutiores; cyma 7-8flora nec brevis nec conferta. Legimus: In valle fluminis Kliutsch, 1300-1500 m., 26 Aug. fi. fr. Ad Arenariam holosteam M. Bieb., e Caucaso occidentali nondum notam, accedit, sed caules superne pedicellique glan- duloso-pubescentes, et petala biloba calycem duplo excedentia. Obs. Cette plante est un des nombreux exemples du déve- loppement luxuriant que prennent certaines espèces du haut Caucase dans les étroites et chaudes vallées du versant méridional ALSINEAE. S3 de la chaine où leurs graines sont occasionnellement charriées par les eaux et par les neiges fondantes. 199. Arenaria rotundifolia M. Bieb. — Æuthalia rotundifolia Rupr. loc. cit. p. 220. Prope Kosch-Ismael, fl. fr. (Lojka). Typica. Var. flaccida Rupr. 1. e. p. 221. In valle fluminis Kliutseh, 1400-1500 m., 26 Aug. fr.— Seeus flumen Tieberda inter muscos silvarum, 1200-1300 m., 1 Sept. fr. Folia rotunda et reniformia. Var. longisepala nobis. 200. Rami floriferi e caule repente erecti tri-quinqueflori; pedun- culi alares 12-15 mm. longi; sepala lanceolato-acuminata inae- qualia, majora 5 mm. longa, angustiora et longiora quam in typo; petala ovata acuta calyee subbreviora.-— Varietas erescendi modo et forma sepalorum insignis forsan specifice distinguenda. Legimus: In jugo Chanli Adjariae, 23 Jun. fi. Arenaria ovalifolia Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. Vol. XIII, X 3, 1893, p. 40. Perennis caespitosa; radice tenui; caulibus numerosissimis fiiformibus flaccidis prostratis undique proserpentibus valde ramosis inferne radiculiferis, tenuiter puberulis; ramis axilla- ribus vel terminalibus elongatis dichotome paniculatis multi- floris (20. et ultra); pedicellis tenuiter puberulis calyce pluries longioribus; foliis brevissime petiolatis integerrimis uninerviis ovatis saepius acutiusculis glabris, petiolo hine inde ciliis pau- cis consperso; bracteis praeter supremas foliaceis; sepalis gla- bris ovato-lanceolatis acutis anguste hyalino-marginatis, fructi- feris subquinquenerviis, nervis lateralibus minus distinctis, petalis e basi cuneata ovato-lanceolatis sepala non aequantibus; antheris fusco-rubellis; capsula ovata calycem aequante; semi- nibus globosis nigris distincte granulato-rugosis. @. Legimus: In Abchasia secus flumen Kliutsch, 1600 m. cire., 26 Aug. fi. fr. G* 84 201. ALSINEAE. Caules 30 cm. et ultra longi; folia 5-6 mm. longa 2-4 lata; pedicelli 15 mm. usque, sepala 3-4 mm. longa. Affinis varietati flaccidae Rupr. Arenariae rotundifoliae M. B.a cl. Radde in monte Nachar lectae; ab ea differt ramis multifloris elongatis, foliis ovatis nec orbiculatis, pleramque acutiusculis, et bracteis omnibus praeter supremas foliaceis, petalis Janceolatis calyce manifeste brevioribus. Arenaria serpyllifolia L.—Æuthalia serpyllifolia Rupr. FI. Cauc. p. 220. Var. viscida (Loïss. pro spec.). 203. 204. 205. 206. 207. Tifis, 9 Jul. fr. — Prope pagum Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. — In media valle Kükürtli, 1600-2000 m., 8 Sept. fl. fr. — Notavimus prope Lentechi 29 Jul. et prope Tscholur 31 Jul. — Kasbek, Aug. 1881 fi. fr. (Ÿ 185 b Brotherus). . Stellaria nemorum L. In jugo Djodissük ad arborum limites, 23 Aug. fol. — In silvis primaevis vallis Seken, 1900 m., 24 Aug. fl. fr. Stellaria media L. Secus flumen Tieberda in silvis, 1400 m., 31 Aug. f. — Prope Utschkulan, 13 Sept. fi. fr. Stellaria holostea L. Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fi. Stellaria graminea L.. Secus flumen Tieberda ad radices sept. jugi Kluchor, 2000 m. cire., 30 Aug. fl. fr. Bractoae distincte ciliatae, planta ergo non ad St. virentem Fenzl, in Rupr. 1. e. p. 202 iterumque in ejus Suppl. p. 297 citatam, nec ad Sf. eciliatam Fenzl referenda. Stellaria graminea a Ruprechtio in Caucaso non indicatur. *Holosteum marginatum C. A. Mey.; Boïss. F1. Or. I, p. 710. Tiflis in monte Davidii, 21 Apr. 1889 f. fr. (de Seidlitz). Cerastium trigynum Vill. — Sfellaria cerastoides L. In monte Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. Styli interdum 5.— In jugi Latpari decliv. mer., 2200 m., 3 Aug. fl. fr. — Ibidem in summo jugo, 2800 m., 5 Aug. fl. Forma peduneulis abbre- ALSINEAE. 85 viatis. — In jugo Utbiri, 1700-1800 m., 19 Aug. f. — In jugo Djodissük, 2400-2500 m., 22 Aug. f. — In ejus decl. oceid., 2300 m., 23 Aug. fl. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. fl. fr. — Imeretia, loco non notato ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Var. grandiflorum Fenzl. — C!. elegans Fisch.; Rupr. 1. ec. p. 223. In paseuis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fl. fr. Petala magna, 10 mm. longa 6 lata, calycem plus duplo excedentia. Var. robustum Boiss. FI. Or. Suppl. p. 448. 208. 209. In jugo Latpari, 4 Aug. fl. — In jugi Kluchor deel. mer, 2300 m., 27 et 28 Aug. fl. fr. Caules ramosissimi ramos flori- feros et foliatos elongatos caules subaequantes et superantes emittentes. Varietas insignis, hueusque unice e Ponto Lazico nota, sed formis intermediis ad typum manifeste transiens, facie non dissimilis formis Cerastii Carinthiaci minus latifoliis. Speci- mina nostra valde caespitosa, caulibus firmiuseulis ascendentibus 25 em. usque longis, sureulis sterilibus quasi aequilongis crebre foliosis, dentibus capsulae apice tandem cireinnatim con- volutis. Flores 4+-5gyni frequentes. Cerastium Kasbek Parrot In jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. Specimen parvum florens. Cerastium multiflorum C.A.Meyer.; Boiss. F1. Or. I, p. 718, var. Salatavicum Rupr. F1. Cauc. p. 227 et 229. Specimen unieum defloratum et fere siceum legimus in jugo Tieberdinsky, 2700-2800 m., 2 Sept. Obs. Nous rapportons à l’espèce de Meyer notre exemplaire défectueux, bien qu’il ressemble très peu à la figure qu’en donne Grenier dans sa Monographie du genre Cerastium. Cette figure, en effet, représente une plante beaucoup plus grande, à cyme trois fois dichotome. Mais nos doutes se sont évanouis lorsque nous avons eu sous les yeux les exemplaires de l'her- bier Boissier et constaté l'identité des graines, élégamment 86 210. LT: 212. 213. A LSINEAE. tubereulées dans la plante typique ainsi que dans la nôtre, ce qui exclut d'emblée toute confusion avec le C. Kasbek. Cerastium Dahuricum Fisch. — C. amplexicaule Sims, ex Rupr. 1.16. p. 231. Inter Chula et Danais-Paraul in regione silvatica media, 22 Jun. fl. Planta glaberrima, caulis elatus subsimplex. — In jugi Latpari deel. mer., 2000 m. eirc., 4 Aug. fl. Typicum, omnino glabrum. — In jugi Utbiri deel. oceid. 18 Aug. nota- vimus. —— In jugo Nachar, 2500-2600 m., 29 Aug. fl. fr. Typicum, inferne parce pilosum. — Ad Jaeum Tabiszehuri Geor- giae, Aug. 1877 fl. fr. (Brotherus). In montis Tetenar regione silvatica superiore pascuisque alpinis, 2000-2400 m., 1 Aug. tres formas valde diversas fi. et fr. legimus: a) éypicum, omnino glabrum; — idem, caule usque ad primam dichotomiam foliisque erispule et patenter hirsutiusculis. — db) diffusum, caulibus multis tenuibus debili- bus in orbem prostrato-ascendentibus 14-15 em. longis e radice crassa napiformi prodeuntibus. — c) elatum, quasi metrum altum valde ramosum, caule crasso fistuloso inferne cerispule hirsuto, petalorum angustiorum ad medium usque bifidorum laciniis late linearibus acutis. Haec forma inter herbas giganteas. Cerastium glomeratum Thuill. — C. viscosum Boiïss. FI. Or. I, p. 722, non L. Prope Tscholur, 930 m., 31 Jul. fl. fr. — Supra pagum Do-ut, 1700-1800 m., 2 Sept. fr. — Prope Utschkulan, 3 Sept. fl. fr. Cerastium triviale Link.—C. vulgatum L.; Boiss. F].Or. I, p.726. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fi. fr. — Prope Tscholur, 31 Jul. f. fr. — Supra Do-ut, 2 Sept. fi. fr. Cerastium grandiflorum Waldst. et Kit. Tiflis, in collibus saxosis, 8 Jul. fr. — Ibidem 21 April. 1889 fi. (de Seidlitz). Specimina nostra pilis erispulis intri- catis (nec retrorsis brevibus, F1. Or. I, p. 729) tomentosa; folia juniora dense tomentoso-canescentia; capsulae rectae caly- 214. 215. ALSINFAE. 87 cem quasi duplo superantes (nec vix exsertae, Grenier, Monogr. Cerast. p. 22), dentes recti vel patuli margine planiuseuli; cymae plerumque triflorae (nec 7-15florae, Grenier, I. c., Koch Syn.). — Abastuman in Georgia, Jun. 1881 fl. fr. (Bro- therus). Obs. Koch (Synops. Ed. IIT, p. 319) attribue aux capsules de cette espèce des dents enroulées en spirale, tandis que nos exemplaires les ont droites ou à peine divergentes, caractère que nous retrouvons également dans le C. grandiflorum récolté par le Dr. v. Borbas en 1873 près des Portes de Fer du bas Danube. Nous avons observé dans d’autres Cerastium (p. ex. lanatum, trigynum) et aussi dans le genre Moenchia les cap- sules de la même espèce à dents tantôt droites ou légèrement enroulées par les bords, tantôt enroulées sur elles-mêmes (apice circinnatim convoluti). Ce caractère n’a done pas la valeur diagnostique qui lui est généralement attribuée. Cerastium arvense Li. In jugi Tieberdinsky regione subalpina, 2 Sept. fl. fr. — Lars in Ossetia, Maj. 1881 fl. fr. (Brotherus). Cerastium purpurascens Adams; Boïiss. F1. Or. I, p. 729. Species in Caucaso maxime diffusa et admodum polymorpha. Variant enim: magnitudo totius plantae, longitudo sureulorum, forma foliorum (occurrunt ovata, lanceolata, linearia), longitudo sepalorum, petalorum forma, quae saepius obovata, semper profunde biloba vel semi-bifida (nunquam refusa, FI. Or.). In paseuis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fl. fr. abunde et decus florae. Cymae 3-17florae umbelliformes; petala 8 mm. usque lata; antherae interdum atro-purpureae, saepius flavae; capsula 22-23 mm. longa; turiones elongati. Planta dense pubescens 25-30 em. alta. — In monte Tetenar, 2200 m., 1 Aug. fi. fr. Petala profunde biloba; folia, mirum in modum varia, mox ovata, mox lanceolata, mox quasi linearia. — In jugo Latpari, 2800 m., 4 Aug. fl. Caules graciles 25-30 em. longi, folia angusta. — Ibidem, 2200-2300 m., 5 Aug. f. Forma elata 85 * ALSINEAE. 30 em. usque alta, petala profunde biloba. — In jugo Utbiri, 2000 m., 18 Aug. fl. fr. Forma 40 em. alta a medio dicho- toma; petala plus duplo angustiora, sepala 14 mm. usque, capsula 17 mm. longa. — In jugo Djodissük, 2500-2800 m., 22 Aug. fl. fr. — In silvis editioribus ad orient. fluminis Seken, 2600 m., 235 Aug. fl. Folia caulina Jlanceolata 4 em. longa 1 lata. — Tbidem formam legimus sepalis quasi dimidio brevioribus (8 mm. long.) minus acutis, capsula non ultra 11 mm. longa. — In jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. fl. fr. — In jugo ad septentr. rivi Kükürtli, 2500-2800 m., 9 Sept. fl. fr. — In monte Elbrus oceid., 2800-3000 m., 10 Sept. Folia subfalcata eis Cerastii trigyni similia; planta humilis 8 em. alta. — In jugo Mamisson f., et pr. Adisch fl. fr. (Lojka). — In alpe Kasbek Ossetiae, Maj. 1881 fi. fr. (Brotherus). Descriptio plantae vivae, e seminibus Svaneticis 22 Aug. lectis, Genevae in horto Correvon eductae: Superne pilis articulatis glandulosis sat dense pubescens; radix verticalis elongata subincrassata ochracea; caules praeser- tim basi nec non peduneuli livide purpurascentes; folia caulina ovato-lanceolata sessilia basi connata, sureulorum sterilium bre- vium glabra oblongo-elliptica acutiuseula in petiolum lamina longiorem basi purpurascentem margine longe eiliatum attenuata; cyma 2-4flora umbelliformis; bracteae foliaceae; sepala lanceo- lata acuta plus minus praesertim margine et apice purpurascentia anguste scariosa; petala alba intus basi dilute flavo-virentia, ima basi pilis articulatis hirsuta et ciliata, apice biloba (lobis fissura angusta quintam petali partem subaequante sejunctis) lineis hyalinis parallelis 8-10 basi magis manifestis notata erecta (nec recurvo-patentia); filamenta ima basi dense barbata, caeterum glabra; antherae flavae. Flores, mane explanati, jam vespero marcescunt. — Stirps, ut jam animadvertimus, varia- bilis, et specimina spontanea a nobis lecta una alterave nota in descriptionem nostram non exacte quadrant. 216. ALSIXEAE. 89 Cerastium Carinthiacum West. — C. ovatum Hoppe; Boiss. FI. Or. I, p. 729; Suppl. p. 120. In alta valle fluminis Tieberda ad radic. sept. jugi Kluchor, 30 Aug. fl. (An C. polymorphum x decumbens Rupr.? Planta nostra enim semper bracteis scariosis praedita, sed statura hu- milior et calyces pilis minutis glanduliferis inferne obsiti nec pilis longis eglandulosis tecti). Var. elegans nobis. Caules firmuli 30 em. usque alti sat crebre foliosi; folia ovata acuta vel acutiuseula, inferiora minora sed non linearia; petala sepalis plus duplo longiora. Habitus Arenariae Saxifragae (Bert.) Fenzl. Specimina europaea huie formae proxima vidimus. Legimus: In glareosis alpinis jugi Latpari, 4 Aug. f.— In paseuis et rupestribus alpinis jugi Djodissük, 2500-2600 m., 23 Aug. f., cum sequente. Var. latum nobis. 217. 218. Caules debiles fragillimi, folia remota late ovata 15-22 mm. longa 10-12 lata apiculata, superiora basi lata rotundata sessilia, interdum longitudine latitudinem parum superante; petala magna (20 mm. longa) sepala plus duplo excedentia. Cum varictate praecedente intermediis conjunctum. Legimus: In jugo Djodissük, 23 Aug. f. Cerastium latifolium Li. — C. polymorphum Rupr. ex parte, loc. c. p. 238. In jugo ad septentr. rivi Kükürtli, 2600-3000 m., 9 Sept. fl. fr. — In glareis excelsioribus montis Elbrus occid., 3000- 3900 m., 10 Sept. fi. fr. Cerastium undulatifolium Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. Vol. XIII, X 3, 1893, p. 41-43. Virescens pilis brevibus crispulis glandulosis viscidulum; rhizomate ramoso elongato albicante tenuissimo caudiculos numerosos longos remotos edente; caulibus ascendentibus 1-3- floris 13 em. usque altis (plerumque humilioribus) nonnunquam distincte unifariam glanduloso-pubescentibus foliosis, aliis ste- 90 ALSINEAE. rilibus als florigeris; foliis sessilibus ovato-lanceolatis vel ellipticis acutiuseulis apiculo saepe nigrescente praeditis teneris margine undulatis (25 mm. usque longis 10 latis); bracteis foliis similibus; floribus terminalibus alteroque interdum lateral ex axilla folii caulini medii egrediente; pedunceulis lateralibus hori- zontaliter patentibus vel refractis, fructiferis 25 mm. usque lon- gis, omnibus tenuibus inferne unifariam superne cireumeirca glanduloso-pubescentibus; calyce e basi lata ovato-subhemi- sphaerico, sepalis late ovatis obtusiuseulis subenerviis interdum summo apice nigrescentibus, interioribus late scariosis 6-8 mm. longis 3-5 latis; petalis calyce sesqui- vel quasi duplo longiori- bus obcordatis, sinu triangulari, glabris, in unguem non con- tractis; filamentis glabris, antheris luteis; stylis 5; capsulae rectae late ovato-oblongae calyce sesquilongioris (14 mm.) den- tibus apice tandem cireinnato-convolutis, seminum (haud perfecte maturorum) reniformium (2 mm.) testa non adhaerente ochraceo- rufa sub lente corrugato-granulata. ©. Legimus: In jugi Djodissük glareosis alpinis, 2600-2700 m., 22 Aug. fl. et fr. —Ad radices oceid. montis Elbrus supra rivum Kükürtli, 3000 m. cirea, 9 Sept. fl. et fr. — In monte Elbrus occid. 3000-3500 m., 10 Sept. fl. et fr. Obs. Cette espèce, par la nature de ses graines, appartient à la section des Physosperma, tandis que les dents enroulées de sa capsule obligent à la placer dans la grande subdivision des Strephodon qui, à part le nouveau C. Lazicum Boiss. (F1. Or. Suppl. p. 120), ne contient aucune espèce à graines spongieuses. Le C. undulatifolium a le port du C. uniflorum Murith, mais s’en distingue nettement par ses feuilles plus grandes, ondulées, par les dents enrouléos de sa capsule et par ses fleurs latérales, naissant souvent du milieu d’une tige qui porte au dessus de la fleur jusqu’à G paires de feuilles et se termine ou non par une fleur. Ce dernier cas, qui se reproduit sur plusieurs de nos exemplaires et que nous considérons, par conséquent, comme ALSINEAE. 91 une des caractéristiques de notre espèce, devra néanmoins être étudié sur les lieux, afin d'établir s’il ne s’agit pas peut-ctre d’une anomalie fortuite. Parmi les variétés du Cerastium polymorphum Rupr. (F1. Cauc. p. 237), celle qui semble se rapprocher le plus de notre espèce est le < Zatifolium Meyeri de l’Elbrouz. Toutefois, dans la description abrégée qu’en donne Ruprecht, nous trouvons indiqués des caractères qui ne correspondent pas à ceux de notre plante. Quant au Cerastium latifolium L., avec lequel nous avons récolté l’undulatifolium en deux localités différentes au pied de l’Elbrouz, son port suffirait à le distinguer de notre espèce, abstraction faite des caractères différentiels de la capsule, etc., énumérés plus haut. C’est avec le Cerastium Lazicum Boïss., dont nous avons comparé les exemplaires typiques dans l’herbier Boissier, que notre espèce présente l’affinité la plus marquée. Elle s’en distingue par sa couleur plus verte, dûe à ce que la pubescence est plus rare et souvent nulle sur les deux faces des feuilles, par ses rhizomes plus fins, par ses feuilles plus grandes, plus larges vers leur base et ondulées sur les bords, par les dimen- sions plus grandes de son calice et de sa capsule, par ses pédon- cules plus longs, et enfin par la présence de fleurs axillaires latérales que nous ne trouvons jamais chez le C. Lazicum. Les rapports du C. undulatifolium aussi bien que ceux du Lazicum avec le C. uniflorum Murith sont peut-être plus in- times qu’il ne semble à première vue. En effet, le groupe des latifolia n’est pas invariablement orthodon, et l’on y observe quelquefois, à la maturité avancée, un certain degré d’enroule- ment du haut en bas des dents de la capsule. Malgré le nombre suffisant d'exemplaires que nous avons récoltés de cette espèce, nous ne nous faisons pas encore une idée exacte des limites entre lesquelles elle varie. Seule, l'étude [à (a) © 223. 224. ALSINEAE — PARONYCHIEAE — MOLLUGINEAE. sur place pourra décider s’il y a lieu d'établir des distinctions entre les formes assez divergentes que nous avons observées. . Malachium aquaticum (L.) Fries In valle Kliutsch, 1100-1200 m., 26 Aug. fl. fr. — Secus flumen Tieberda, 1200-1300 m., 1 Sept. fl. fr. — Laschketi in Syanetia, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). Paronychieae St. Hil. . Herniaria incana JL. Tiflis, 8 Jul. fl. fr.—Prope Ulu-Churzuk, 11 Sept. fl. fr.— Prope Utschkulan, 13 Sept. f. fr.— Urusbi, fl. fr. (Lojka).— Imeretia ad flumen Rion, Jun. 1877 f. fr. (Brotherus). — Zehrinvall in Ossetia, 14 Jun. 1881 f. fr. (Brotherus). — Azehur in Cartalinia, 6 Jun. 1881 f. (À 188 Brotherus). . *Paronychia Kurdica Boïss. Imeretia ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. (Brotherus). , Scleranthus annuus L. Prope Batum ad confluentiam fluminum Tschorok et Adjari- Tzehali, 20 Jun. — Prope Chula, 24 Jun. — Inter Chula et Keda, 25 Jun.—Prope Kala, 1800 m., 7 Aug.; ubique fl. et fr.—Imeretia ad flumen Rion, Jun. 1877 fr. (Brotherus). Scleranthus uncinatus Schur.; Boiss. F1. Or. I, p. 750. In jugo Latpari, 2200 m., 4 Aug. fr.—In jugo Djodissük, 23 Aug. fl. fr. Calyeis laciniae apice uncinatae mucronatae, sed tubo aequilongae (nec breviores). — Cartalinia ad lacum Ta- biszehuri, Jun. 1881 fl. fr. (Ÿ 189 c Brotherus). Calyeis la- ciniae tubo sublongiores. Mollugineae (Fenzl) Boiss. *Telephium Imperati L. Tiflis, Jun. 1881 fr. (X 321 Brotherus). 225. 226. 227. T'AMARISCINEAE — HYPERICINEAE. 93 Tamariscineae Desv. Myricaria Germanica (L.) Desv. Secus flumen Adjari-Tzchali inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. Hypericineae DC. Hypericum Androsaemum L. Prope Keda, 21 Jun. fr. — Notavimus inter Lentechi et Tsageri 29 Aug. et in valle Kliutsch 25 Aug. Hypericum inodorum Willd.— 71. ramosissimum Liedeb. F1. Ross. p. 449; Rupr. FI. Cauc. p. 244. Abunde inter pagos Adjari-Tzchali et Keda, 21 Jun. f. sicc. et fr. Varietates subuniflorum, intermedium, multiflorum Ledeb. ibi promiseue.—Prope Namachvani, 23 Jul. f. fr.—Notavimus prope Tsageri 27 Jul., et inter Tsageri et Lentechi 29 Jul. Var. Sommieri R. Keller in litt. 228. Folia caulina majora, 6 em. longa 3 lata; flores in quoque corymbo numerosiores etiam quam in var. #ultiflora Liedeb. Legimus: Namachvani 23 Jul. fl. fr. Obs. Nous donnons les noms des variétés d’après les déter- minations de M. Keller, en observant toutefois qu’elles ne cor- respondent pas exactement aux combinaisons de caractères dont Ledebour s’est servi pour instituer ses trois formes, attendu que les dimensions des feuilles n’augmentent pas proportionnel- lement au nombre des fleurs. La plante à laquelle M. Keller donne le nom de var. Sommieri semble correspondre à la forme herbacea grandifolia, que Ruprecht cite de la Gourie, récoltée par Nordmann. Hypericum nummularioides Trautv. 1866.; Boiss. F1. Or. Suppl. p. 127. Abunde in tota valle superiore fluminis Kliutsch, usque ad fontes rivulorum Nachar et Kluchor prope moles glaciales. — Uschuat, fi. fr. (Lojka). Descriptionibus citatis adde: Caules pedales et ultra, superne saepe opposite ramosi, ramis corymbum pluriflorum formanti- 94 HYPERICINEAE. bus; folia 16 mm. usque longa 10 lata(7 et 4!/ lin.), inferiora sensim diminuta et rotundiora; petala 15-17 mm. longa; cap- sula longitudinaliter et parallele vittata calycem quasi duplo excedens 8-10 mm. longa; semina eylindrica crebre papillosa. 229. Hypericum orientale L. Prope Pari, defl. fr. (Lojka). Typicum. Var. ptarmicaefolium (Tourn. Spach) Boiss. F1. Or. I, p. 795. Inter Adjari-Tzehali et Keda, 21 Jun. fl. fr. —Prope Tscholur, 31 Jul. fr.—Formam inter varr. péarmicaefolium et J'auberti (Jaub. et Spach.) Boiss. intermediam legimus in jugo Utbiri, 2100-2400 m., 19 Aug.—Inter Muri et Lentechi, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). Ad var Jauberti (Jaub. et Sp.) Boiss. — Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul.; prope pagum Lentechi 30 Jul.; in jugo Latpari 4 Aug.; prope Kala 7 Aug. Var. platyphyllum nobis. 232. 233. Inflorescentia depauperata, folia caulina superiora 12 mm. (5 lin.) usque lata 30 mm. longa, rami steriles ad basin caulis numerosi, eorum folia minuta. Legimus: In valle Kliutseh, 1100-1400 m., 26 Aug. fr. . Hypericum hirsutum L. In valle Kliutsch, 1300-1400 m., 26 Aug. fr. — Prope Rekom, fl. (Lojka). . Hypericum polygonifolium Tourn.; Jaub. et Spach, 1842, tab. 26 ex Rupr. F1. Cauc. p. 267.—X. repens Boiss. F1. Or. I, p.801, non L., ex Rupr. In valle alpina Chaldechi prope radices montis Djanga-tau, 2100 m. cirea., 8 Aug. fl. — In alpe Kasbek, Aug. 1881 fl. (M 193 Brotherus). Hypericum perforatum L. Notavimus prope Tsageri 27 Jul.; prope Tscholur 31 Jul.; in jugo Latpari 4 Aug.; prope Kala 7 Aug.; prope Betscho 16 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug.; in valle Kliutsch 25 et 26 Aug. Hypericum Bithynicum var. majus Boiss. F1, Or. Suppl. p. 130. HYPERICINEAE — MALVACEAE. 95 Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. Foliorum pagina inferior margine tantum nigro-punetata. — Notavinus in jugo Utbiri 18 Aug. Forma stigmatophyllum Rupr. FI. Caue. p. 249. In monte Tetenar, 1 Aug. f.— In jugo Latpari, 2100-2200 m., 4 Aug. fl. Folia facie inferiore sparsim nigro-punctata. Malvaceae R. Br. 234. Malva rotundifolia L. Supra pagum Churzuk, 1600-1700 m., 8 Sept. f. fr. — Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul.; prope Tscholur 31 Jul.; prope Betscho 16 Aug. — Balta in Ossetia, 21 Maj. 1881 fl. (X 199 a Brotherus). — Azchur in Cartalinia, 12 Jun. 1881 fi. fr. (X 199 Brotherus). . Lavatera Thuringiaca L. Inter Muri et Lentechi, 22 Jul. #. fr. — Notavimus prope Lentechi 30 Jul.; prope Tscholur 31 Jul. —Vladikavkas, Aug. 1881 #. (X 196 Brotherus). Var. brachypetala nobis. Petala calyce sesqui- (nec triplo) longiora (etiam in specimi- nibus in Horto bot. Florentino cultis calyee vix duplo longiora). Legimus: Prope pagum Namachvani ad flumen Rion, 23 Jul. fl. fr. — Mekvena, Jun. 1877 fl. (Brotherus). 236. *Althaea hirsuta L. Mekvena, Jun. 1877 f. (Brotherus). — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fi. fr. (201 Brotherus). 237. Althaea officinalis L. Batalpaschinsk, ad ripas fluminis Kuban, 500 m., 16 Sept. fl. 238. Alcea ficifolia L. Inter Keda et Chula, 21 et 25 Jun.fl.— Copiose in collibus prope Tiflis, 6 et 9 Jul. f.—Inter Miestiia et Enasch, 10 Aug. fl. fr. — Inter Kriepost et Indisch, 14 Sept. f. fr. — Inter Mtzched et Tiflis, 23 Sept. fr. — Prope Naltschik, f. fr. (Lojka). LO (WE) ox 96 239. MALVACEAE — T'ILIACEAE — LINEAE. Hibiscus Trionum L. In fauce fluminis Ladjanura et prope Orbeli, 26 Jul. fr. Tiliaceae Juss. 240. Tilia Caucasica Rupr. var. lasiocarpa Rupr. F1. Cauc. p. 252. 241. 242, Mekvena, 24 Jul. fr. Folia 10 em. longa 9 lata subtus praeter axillas nervorum barbatas glabra discoloria subrotunda acuminata basi oblique cordata, bracteae 9-10 em. longae 2-3 latae, capsula ferrugineo-tomentosa ovato-rotundata eum apieulo 1 em. longa ecostata. — Tiliam Caucasicam Rupr. 25 Aug. in valle Kliutsch notavimus.—Zehrinvall ad flumen Didi-Liachva Ossetiae 14 Jul. 1881 À. (X 202 Brotherus). — Ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 f. (Brotherus). Lineae DC. *Linum catharticum L. Tsessi ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. fr. (Bro- therus). Linum hypericifolium Salisb.; Boiss. F1. Or. Suppl. p. 138. Descriptio emendanda: Superne hirsutum, inferne saepe glabratum; rami corymbi interdum elongati laxiusculi non crassi; peduneuli non semper crassi et quandoque capsula sepalisque longiores, petala 21,-3 em. longa, capsula hirta. In silvis editioribus montis Tetenar, 1 Aug. fl. fr.; ibidem forma luxurians caule 90 cm. usque alto, foliis majoribus 7 em. usque longis 18 mm. latis, corymbi ramis longioribus (11 em.), fl. fr.—In decliv. mer. jugi Latpari, 3 Aug.; in ejus- dem declivitate sept. supra Kala, 5 et 7 Aug. fr. — In valle Chaldechi, 2000 m. cire., 8 Aug. fl. fr.—Prope Miestila inter frutices, 10 Aug. fl” fr. — Gurschevi, fl. fr. (Lojka). — Inter Glola et jugum Mamisson Imeretiae, Jul. 1877 fl. (Brotherus, sub Z. hirsuto distrib.). 243. 244. 245, 246. 247. 248. 249. LINEAE — OxaL, — BALSAM. — GERANIACEAE. 97 Linum angustifolium Huds. . Batum, in glareosis maritimis, 16 Jun. fr. — Oprtsheti in Imeretia, Maj. 1877 fl. fr. (Brotherus). Linum tenuifolium L. Tifis, 9 Jul. . fr. — Ibidem Jun. 1889 À. (de Seidlitz).— In fauce fluminis Ladjanura, 25 Jul. fl. fr.—Imeretia, loco non notato, 1877 fl. fr. (Brotherus).—Borjom, Jul. 1877 fi. fr. (Brotherus). — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. fr. (X 205 Brotherus).—Atschara in Imeretia, Jun. 1877alab. (Brotherus). Linum Austriacum L. Tiflis in monte Davidi, 8 Jul. fi. fr.; ibidem Jun. 1889 (de Seidlitz).—Prope Utschkulan, 7 Sept. fl.—Prope Naltschik fr. (Lojka).— Balta in Ossetia, 21 Maj. 1881 f. (X 206 Bro- therus). Oxalideae DC. Oxalis Acetosella L. Notavimus prope Tscholur 31 Jul.; prope Betscho 16 Aug.; in Jugo Utbiri 18 Aug.; secus flumen Kliutsch 2 25 et 26 Aug. in silvis. Oxalis corniculata L. Notavimus inter Tsageri et Os 29 Jul. f.—Oprtsheti in Imeretia, Maj. 1877 fi. fr. (Brotherus). Balsamineae A. Rich. Impatiens noli tangere L. Notavimus inter Tsageri ét Lentechi 29 Jul.; prope Tscho- lur 51 Jul,; in jugo Uibiri 18 Aug.; secus he Kliutsch 25 et 26 el Geraniaceae DC. Geranium sanguineum L. | In subalpinis jugi Tieberdinsky, decliv. occid., 1 Sept. fi. 7 98 250. 251. GERANIACEME. Geranium gracile Ledeb. ad var. érilobum (C. Koch) Boïss. Borjom, ad rivum Borjomka in nemorosis, 15 Jul. fl. fr. — In jugo Djodissük, 23 Aug. fl. fr. — Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul. et in jugo Utbiri- 18 Aug.—Mekvena, Jun. 1877 fi. (Brotherus). In speciminibus nostris lobus intermedius foliorum eaulino- rum crenato-dentatus non trifidus; sepala breviter (nec longe) aristata, arista vix millimetrum longa; valvulae parce pilosae. Geranium silvaticum L. In silvis editioribus montis Tetenar, 1 Aug. fl. — Prope Tsei, fl. fr. (Lojka). Var. myriadenum nobis. ‘252. 253. Caulis à radice, pedunculi pedicellique omnes pilis albis glandulosis horizontaliter patentibus dense tecti. Flores nume- rosiores (ad 40) minores, petala non ultra 10 mm. longa satu- ratius colorata. Parum supra flumen Tieberda in adscensu jugi Tieberdinsky, 1 Sept. ff. fr. Geranium pratense L.— G. batrachioides Dodon., ex Rupr. FI. Cauc. p. 278. In jugo Tieberdinsky, 2200 m., 1 Sept. fl. fr. Flores dilute lilacini, filamenta purpureo-violacea, valvae non rugosae nec plicatae — $ cyanostemon Rupr. — Eadem forma supra Do- ut, 2 Sept. fl. fr. — In convalle Kükürtli, 1700—1900 m., 11 Sept. fl. fr. Valvae maturae prope apicem rugis seu nervis superficialibus 2 notatae. — Ad moles glaciales Asau fr. (Lojka). Valvae apice transverse uninerviae, nervo parum mani- festo. Geranium gymnocaulon DC.; Boïss. FI. Or. Suppl. p. 142. — G. amethystinum Ledeb. In monte Tetenar, 2200-2500 m., 1 Aug. fl. fr. —Injugo Latpari, 5 Aug. f.—In jugo Djodissük, 2000 m. et ultra, 22 et 23 Aug. f.—In jugo Nachar, 2500-2700 m., 29 Aug. fr. — In jugo Mamisson, fi. (Lojka). 254. 256. CERANIACEAE. 99 Obs. Dans nos exemplaires mûrs, assez nombreux, nous n'avons pu constater les rugosités des valves, citées par Boïs- sier d’après Ruprecht. Ruprecht lui-même, d’ailleurs, paraît n'avoir vu que de jeunes carpelles du G. gymnocaulon, qui s'étaient probablement ridés par le fait de la dessiceation (car- pidia, licet in herbario siccata, rugas jam indicant, p. 272). Geranium Ibericum Cavan. In monte Tetenar, 2200-2500 m., 1 Aug. fl. — In deeliv. mer. jugi Latpari, 3 Aug. fi. . Geranium platypetalum Fisch. et Mey. In jugo Latpari, 3 et 4 Aug. fl. fr.— Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fr.—In jugo Djodissük, 23 Aug. fr.—Prope Terskoll, fl. et Tsei, fl. (Lojka).—In monte Bereleti prope Utseri in distr. Radja, Jul. 1877 f. (Brotherus). Geranium Renardi Trautv.; Boiss. F1. Or. Suppl. p. 142. In jugo Latpari, 2100 m., 4 Aug. f.—In jugo Djodissük, 23 Aug.fr.—In jugo Kluchor, 2300 m., 27 Aug. fr. — In jugo Mamisson et prope Terskoll, fol. (Lojka). Nous présentons en regard les caractères différentiels prin- cipaux des quatre dernières espèces qui, évidemment reliées par une étroite parenté, sont cependant suffisamment distinctes pour ne pas être considérées comme de simples variétés. Les carac- tères relatifs au rhizome, à l’inflorescence, aux pétales et aux graines, que nous avons en partie omis dans le tableau synop- tique qui suit, sont communs aux quatre espèces. En revanche, nous avons soigneusement noté la longueur et l’indument des stipules supérieures ainsi que des mucrons des sépales, qui nous semblent constituer de bons caractères différentiels, dont les auteurs ne font pas mention. 100 gymnocaulon Inferne glabrum, superne breviter et adpresse pubescens, sepalis tantum longe pilosis; eglandulosum. Folia glabrescentia, radicalia penta- gona fere ad basin usque partita; seg- menta remota profunde incisa, laciniis acutis. Foliorum inferiorum diameter 4-7 em. Stipulae summae, bracteas aemulantes, lineares mediocres (3-8 mm.) glabri- usculae vel saltem nunquam longe pi- losae. Sepala 7-10 mm. longa, apice rotun- data, mucrone breviter pubescente 2-3 mm. longo. Petala late obcordata + profunde bi- loba, basi euneata crebre ciliata, intense violacea, venis saturatioribus, 20 mm. longa 15 lata. Filamenta pallida basi dilatata ibique dorso crebre et longissime albo pilosa, caeterum glabrescentia. Valvae non rugosae longe pilosae, praeterea papillis brevissimis pruinosae. Rostrum 22 mm. longum. Semina sub lente tenuissime areolata. Plantae nostrae ad summum 25 em. alta. GERANIACEAE. | Ge Ibericum. Totum praeter folia pilis longis paï villosum, sepalis sericeo-villosis; eg dulosum. Folia pubescentia, radiealia pentag orbiculata 5-7secta; segmenta non tigua sat profunde inciso-lobata. A rum inferiorum diameter 4-7 cm. Stipulae summae lineares vel lin subulatae longiusculae (5-10 mm.) pilosae. Sepala 10-12 mm. longa, apicen tiora, mucrone longe piloso 2- 3 longo. Petala late obcordata = profund loba, basi cuneata crebre eïiliata, # cea, venis purpureis saturatioribus mm. longa. Filamenta apice parum colorata, dilatata brevissime hispidula, int pilis Le ciliata. | Valvae . | Semina . | Plantae nostrae non ultra 30 en tae (specimina 50 em. usque alta in Boiss. adsunt). platypetalum aules petiolique pilis longis patulis ne glandulosis villosum; sepalis eisque longe et horizontaliter pilosis. olia molliter pubescentia, nervis albo- ntellis, radicalia suborbiculata ad um 5-7secta; segmentis latis con- 8 antice rotundatis non profunde is, lobulis obtusis. Foliorum inferio- diameter 4-11 em. ipulae summae flexuosae subulatae 16 (10-20 mm.), ais et pa- r pilosae. pala 10-12 mm. longa, apice acu- ia, mucrone longissime et patenter » 4-41/ mm. longo. tala late obcordata + profunde bi- basi cuneata crebre ciliata, violacea purpureis saturatioribus, 18-19 longa. amenta atro-violacea basi parum ta decolore undique hirsuta, pilis ssimis interjectis. ae non rugosae breviter pilosae, ea papillis brevissimis pruinosae. um 22 mm. longum. mina sub lente tenuissime areolata. nta circa 60 cm. alta. GERANIACEME. 101 Renardi Caules petiolique griseo - tomentelli, peduneulorum pili longiores saepe glan- dulosi; sepala pilis longis villosa. Folia utrinque pulchre sulcato-areo- lata mollissime velutina, supra griseo- viridia, subtus cana, pilis brevibus den- sissimis, radicalia pentagono-suborbicu- lata, parum ultra medium 5-‘7secta, segmentis latis subcontiguis ovatis ob- tuse lobato-crenatis. Foliorum inferiorum diameter 3-5 em. Stipulae saummae triangulari-lineares, 4-8 mm. longae, longiuscule pilosae. Sepala facie interiore livido-purpurea cirea 10 mm. longa, apice acutiuscula vel subrotundata, mucrone dense piloso brevi (1-2 mm.) interdum nullo. Petala late obcordata + profunde bi- loba, basi cuneata crebre ciliata, in vivo pallidelilacina, venis atro-violaceis, 1 6-17 mm. longa. Filamenta atro-violacea basi dilatata decolori ibique dorso longissime pilosa. Valvae non rugosae, pilosae, praeterea papillis brevissimis pruinosae. Rostrum 16-19 mm. longum. Semina sub lente tenuissime areolata. Planta cirea 20 em. alta (in herb. Boïss. specimina paulo majora vidimus). 102 GERANIACEAE. 257. Geranium asphodeloides Willd. genuinum Boïss. Mekvena, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus); forma foliis tenuius sectis, laciniis omnibus sublinearibus acutiusculis. Var. hispidum Boïss. Chula, in herbosis montanis, 24 Jun. fi. fr. 258. Geranium Armenum Boïss. Danais-Paraul, in silvis editioribus, 22 et 23 Jun. fl. — In monte Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fi. fr. Planta speciosissima, superne pilis albis patulis atro-glandu- losis vestita, inter herbas giganteas Caucasi interdum altitudi- nem hominis subaequans. Valvularum rugae nonnunquam ob- seurae vel vix manifestae; peduneuli fructiferi horizontaliter patentes apice arcuato-erecti. Flores violaceo-purpurei, non san- guimei. Folia radicalia 7fida. Obs. La localité du Téténar est la première du Grand Cau- case où, à notre connaissance, cette espèce ait été signalée. 259. Geranium Sibiricum Li. Inter Muri et Lentechi nec non prope Lentechi, 29 Jul. fl. fr. — Notavimus prope Tscholur 31 Jul. 260. Geranium Pyrenaicum L. Prope Kala, in agris, 1800 m., 7 Aug. fl. fr.— Notavimus prope Betscho 16 Aug. Var. depilatum nobis. Tota planta pilis longis fere omnino destituta, pilis minu- tissimis glandulosis densius quam in typo vestita. Rekom, fl. fr. (Lojka). 261. *Geranium rotundifolium L. Mekvena, Jun. 1877 fi. fr. (Brotherus). 262. Geranium molle J.. Notavimus inter Lentechi et Tscholur 30 Jul. 263. Geranium Robertianum L. Frequens notavimus prope Lentechi 30 Jul.; prope Tscholur 31 Jul.; in jugo Utbiri 18 Aug.; in valle Kliutsch 25 et 26 Aug. | GERANIACEAE—Z YGOPHYLL.—RUT.—SAPINDACEAE. 103 264. Erodium cicutarium (L.) L’Hér. Utschkulan, 13 Sept. f. fr. 265. Erodium Jacquinianum Fisch. et Mey. Batum, in arenis maritimis, 18 Jun. fi, fr. Zygophylleae R. Br. 266. Zygophyllum Fabago I. Tiflis, vulgatissimum in ruderalibus, 5 Jul. fl, — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 f. (Brotherus). 267. Peganum Harmala L. Tiflis, ubique, 7 Jul. fl. Rutaceae Juss. 268. Dictamnus Fraxinella Pers. Mekvena, 8 Jun. 1877 fl. (Brotherus). Var. Caucasicus Fisch. et Mey. Tifis in collibus ad occ. montis not David, 9 Jul. fol. 269. Haplophyllum villosum M. Bieb. Tiflis, ad vias suburbii occid., 9 Jul. fl. Sapindaceae Benth. et Hook. 270. Acer Pseudoplatanus L. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. Samarae magnae, pulchre rubrae. — Prope Kala, 7 Aug. fr. Samarae ut supra, folia basi profundius cordata, subtus pallidiora. 271. Acer Tataricum L. Borjom, 15 Jul. fr. 272. Acer campestre Li. Borjom, in silvis ad rivum Borjomka, 15 Jul.— Ad flumen Nakra, 18 Aug. fol. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. et in valle Kliutsch 25 Aug. 104 273. 274. 275. 276. 277. 278. 279. 280. 28 nd SAPINDACEAE — AMPELID. — TEREBINTHACEAE. Acer platanoides L. Betscho, 11 Aug. fr. Acer laetum C. A. Mey.— À. pictum Thunb. ex C. Koch, —Boiss. Suppl. p. 150. Namachvani ad flumen Rion, 23 Jul. fol. — Betscho, fol. (Lojka). — Legimus sterile supra Trapezuntem, 14 Jun. — Kutais, Maj. 1877 fol. (Brotherus). — Inter Abastuman et Z’Khar in Cartalinia, Jun. 1881 fl. fr. (Brotherus). *Acer Trautvetteri Medwedew 1883; Alboff, Pr. F1. Colch. p. 48. Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Inflores- centia sparsim pilosula. Staphylea pinnata L. Abunde secus flumen Adjari-Tzchali notavimus.— Legimus prope Keda, 25 Jun. fr. Staphylea Colchica Stev. Namachvani ad flumen Rion, 23 Jul. ster. — Mekvena, 24 Jul. fr. — Ibidem, Jun. 1877 fr. (Brotherus). — Tsageri, 28 Jul. fr. Ampelideae H. B.K. Vitis vinifera L. Copiose in silvis primaevis prope Batum, 16 Jun. fol. — Alpana, ad flumen Rion, 25 Jun. fol. — Notavimus prope Tscholur, 31 Jul., alibique. Terebinthaceae Juss. Rhus Cotinus L. | Tiflis, in collibus, 9 Jul. alabastr. — Notavimus propé Alpana, 25 Jul. fr. — Borjom, Jun. 1881 f. fr. (Brotherus). Rhus Coriaria L. Inter Keda et Chula, 21 Jun. alabastr. — Tifis, 8 Jul. f. . Pistacia mutica Fisch. et Mey. Tiflis, in collibus prope hortum botanieum, 8 Jul. fr. 282. 283. 284. 285. 286. 287. 288. CELASTRINEAE — RHAMNEAE. 105 Celastrineae R. Br. Evonymus Europaeus L. Tsageri, 28 Jul. fr. — Inter Tsageri et Lentechi, 29 Jul. fr. — Supra Betscho, 11 Aug. fol. — Ad flumen Seken, 800- 1000 m., 25 Aug. fr. — Ad flumen Kliutseh, 1200-1400 m., 26 Aug.fr.— Ad flumen Tieberda, 1200-1300 m., 1 Sept. fr. — Lars in Ossetia, 26 Maj. 1881 f. (X 327 Brotherus). — Balta in Ossetia, 21 Maj. 1881 f. (X 330 Brotherus). — Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 f. (Brotherus). — Kutais, Maj. 1877 fi. fr. (Brotherus). Evonymus verrucosus Scop. Tifis, in monte Davidii, 9 Jul. ster. *Evonymus latifolius Scop. Lars in Ossetia, 26 Maj. 1881 fl. (X 333 Brotherus). — Ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fi. (Brotherus). — Zchrinvall in Cartalinia, 13 Jul. 1881 fr. juv. (X 329 Bro- therus). Evonymus sempervirens Rupr. Inter Chula et Danais-Paraul, in silvis montanis, 22 Jun. fr.— Mekvena, ad flumen Rion, 24 Jul. fr.—Tsageri, 28 Jul. fr.— Betscho, 13 Aug. fr. Rhamneae R. Br. Paliurus aculeatus Lam. Multis in locis Transcaucasiae vidimus, ubi saepe infestus. Tiflis, ete.—Imeretia ad flum. Rion, Jun. 1877 f. (Brotherus). Zizyphus vulgaris Lam. Tifis, in collibus, 8 Jul. fr. Rhamnus Pallasii Fisch. et Mey. Tiflis, in monte Davidi, 8 Jul. fr. — Ibidem, 2 Maj. 1889 fl. (de Seidlitz). — Inter Tiflis et Mzched, 23 Sept. fol. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fr. (X 326 Brotherus). — Borjom, Aug. 1877 fr. (Brotherus). 106 RHAMNEAE. 289. Rhamnus tortuosa Somm. et Lev. Bull. d. Soc. Bot. Ital. 10 Dic. 1893, p. 26.— Tab. nostr. XIV. Frutex nanus tortuosus ramosissimus rupibus more Rhammni pumilae arcte adpressus; trunco crasso brevissimo nigro cito in ramos ramulosque alternos intricato-divaricatos creberrimos breves apice denique spinescentes soluto; foliis parvis, summis plerumque majoribus sparsis, mediis inferioribusque fasciculatis angustissime obverse lanceolato-linearibus in petiolum attenuatis subcomplicatis subfalcatis acutiuseulis vel obtusis serrulato- crenatis carnosulis etiam juventute glabris; floribus.. axillari- bus; drupa disco glabro plano insidente pedicellum subduplo superante bi-tricocea maturitate nigra parce succosa obverse ovoidea; seminis rima angustissima marginibus pallidioribus tumidiuseulis corrugatis late cineta, marginibus quarto superiore appendice inflexa sejunctis. >. Legimus: in rupestribus supra pagum Utschkulan, 1400- 1500 m. 13 Sept. sterilem.— Prope Urusbi ad radices orientales montis Elbrus cum fructubus legit Lojka. Truneus prostratus, cum ramis 20 cm. vel minus metiens, basi ultra centimetrum crassus; folia apicalia ramorum longiorum usque ad 18 mm. longa 2 mm. lata, caetera 8-10 mm. longa 1 mm. lata; drupa 4 mm. longa 3-4 lata; pedicelli 21, mm. longi. Rhamno Pallasii F. et M. proxima, sed statura nana, cre- scendi modo, tota planta solo adpressa, ramis tortuose intricatis, foliis brevioribus complicatis multoties angustioribus, drupa conspieue minore, rima seminis angusta nec late hiante nec apice bifida ab ea plane distincta. Obs. Cette espèce est au Rhamnus Pallasii ce que le Rhamnus pumila est à l’alpina; elle paraît, en Ciscaucasie, se substituer au À. Pallasii qui n’est connu, jusqu’à-présent, que de la Transcaucasie. Son port, très différent de celui du R. Pallasü, et les dimensions réduites de ses feuilles, ne con- stitueraient peut-être pas des caractères distinctifs suffisants RHAMNEAE. 107 sans les différences dans la structure des graines, dont la figure donne une idée plus claire que notre description. Peut-être les fleurs, non encore connues dans notre espèce, fourniront- elles d’autres caractères diagnostiques. Explicatio tabulae XIV (Rhamnus tortuosa). 1, planta magnit. natur. — 2, pars folii superior 5 X aucta. — 3, drupa 5 X aucta. — 4, semina facie ventrali visa 5 X aucta.—5, semen transverse sectum 5 X auctum. (Rhamnus Pallasii Kisch. et Mey.). 6, drupa 5 X aucta. — 7, semina facie ventralii visa 5 X aucta. — 8, semen transverse sectum 5 X auctum. 290. Rhamnus spathulaefolia Fisch. ot Mey. Var. lanceolata nobis. 291. 292. Folia quam in typo longiora elliptico-lanceolata subacumi- nata acutiuseula praeter nervos parcissime puberulos glabra, in ramis junioribus alterna remota. Rami grisei, nonnulli elon- gati. Habitus ab illo À. spathulaefoliae, eujus specimina Ho- henackeriana et Bungeana (herb. Boissier) ante oculos habemus, valde diserepans. An species propria ? Foliorum lamina 41/, em. usque longa 18 mm. lata; petioli 12 mm. usque longi; pedicelli 7 mm. longi; drupa 5 mm. longa et lata. Tiflis, in monte Davidii, 8 Jul. fr. Rhamnus cathartica L. Tiflis, 8 Jul. fr. (ad var. à. Caucasicam Kusnetz., foliis subtus pubescentibus, pertinere videtur). Rhamnus Colchica (Kusnetzoff, pro var. Rhamni alpinae, in Mél. biol. du Bull. de l’Acad. imp. des Sciences de Pétersbourg, T. XII, 1891, p. 167, cum icone). Frutex elatus, non tortuosus; rami juvenes, folia, praesertim ad nervos paginae inferioris, petiolique tomento lutescente in- signi etiam magis quam in À. Läbanotica velutini. In silvis montanis Anticaucasi inter Danais-Paraul et Chanli- perival, 22 Jun., fl. © et & et fr. juv. 108 RHAMNBAE. Species, à cl. amico Kusnetzoff loc. cit. descripta et icone illustrata, à proxima À. Libanotica Boïss. differt ramis erectis non tortuosis, foliis tenerloribus membranaceis ellipticis plus duplo longioribus (17 em. usque longis 7 latis) distinctius acuminatis longius (1-3 cm.) petiolatis, nervis utrinque 20- 30, calycibus drupisque glabratis. — À. alpina L. longius distat glabritie, foliis minoribus firmioribus, utrinque sub 1 2nerviis, statura humiliore. Obs. Ce remarquable Eurhamnus qui, selon les recherches de M. Kousnetzoff, a souvent été confondu avec le À. grandi- folia F. et M. de la section Frangula, dépasse, on le voit, les limites de la Colchide, et se retrouvera probablement ailleurs dans l’Anticaucase. Nous estimons qu’il mérite d’être distingué spécifiquement du À. a/pina au même titre que R. Libanotica, dont il est d’ailleurs plus voisin que du premier. Les différences entre les graines des Æ. Libanotica et alpina, notées dans le Flora Orientalis et que nous avons contrôlées sur les matériaux originaux de l’herbier Boiïssier, n’offrent aucun caractère dis- tinctif sérieux, la fente de la graine ne se rapprochant pas plus, dans le Zibanotica, du sommet de cette dernière que ce n’est le cas dans les 2. alpina et Colchica. 293. Rhamnus Frangula L. Var. orientalis nobis. Folia majora, nervis utrinque usque ad 1 2; pedicelli longiores, drupa et semina majores. Batum, in silvis littoralibus, 16 Jun. fl. fr. — Inter Pari et Betscho, 16 Aug. fl. fr. — Eamdem supra Trapezuntem 14 Jun. florentem legimus. Obs.. Nos exemplaires de ces différentes localités se distinguent de la plante européenne par des feuilles plus larges et surtout plus allongées (jusqu’à 12 cm., sur 6 de large); par ses pédi- celles bien des fois plus longs que la fleur, atteignant à la ma- turité jusqu’à 15 mm. et dépassant souvent en longueur le pétiole; par sa drupe grande et charnue, d’un em. de diamètre; \ 294. 295. 296. RHAMNEAE — LEGUMINOSAE. 109 enfin par ses graines plus grosses, ayant une longueur de 6 mm. sur » de large. Leguminosae Juss. Papilionaceae. Argyrolobium calycinum (M. B.) Boiss. Secus flumen Adjari-Tzchali, 21 Jun. f. fr. — Namachvani ad flumen Rion, 23 Jul. fl. fr. — Prope Lentechi 30 Jul. notavimus. — Etiam supra Trapezuntem 14 Jun. legimus. Genista tinctoria Li In jugo Latpari merid., 2200 m., 3 et 4 Aug. fl. fr. (ad var. 5. stenophyllam Boiss. accedens). — Notavimus prope Kala 7 Aug. Obs. La plante que nous a envoyée M. Alboff sous le nom de G. humifusa (in alpibus Tschipschara et Santschara Cauc. oceid.) nous semble correspondre entièrement au G&. ovata W. Kit., espèce non indiquée du Caucase dans le Flora Orientalis. Le calice herbacé et non membraneux, à dents qui ne sont pas plus longues que le tube, ne permet pas d'identifier ce genêt avec le G&. humifusa L. Cette observation ne s’applique qu’à l’échantillon qui nous a été communiqué; nous n'avons pas eu sous les yeux tous les matériaux que M. Alboff, avec l’assenti- ment de M. Franchet, a rapportés au G.umifusa L., du reste également signalé près de Novorossijsk par M. Lipsky (Novi- tates Florae Caucasi, Acta Hort. Petrop. 1894, p. 286). *Genista flagellaris n. sp. Viridis sparse pilosa tuberculato - squamulosa e rhizomate lignoso pluricaulis, caulibus ascendentibus gracilibus sulcatis alterne et longe ramosis, ramis tenuibus debilibus flexuosis simplicibus foliatis racemos superantibus, foliis angustissime lineari-lanceolatis utrinque attenuatis apice acuminatis uniner- vis, stipulis subulatis glabris minimis vel subnullis, racemis 110 LEGUMINOSAE. terminalibus laxis pauci- ad summum 10-11foris foliolosis, calycis pedicello longioris adpresse hirsuti laciniis superioribus lineari-lanceolatis tubum subaequantibus, inferioribus parum angustioribus et longioribus, corolla. ..., legumine adpresse hirto lineari-oblongo basi lateris superioris gibbo apice parum dilatato 2-5spermo, stylo elongato, seminibus nondum perfecte maturis atro-viridibus >. Prope Gori in Cartalinia Jul. 1881 fr. detexerunt fratres A. H. ot V. F. Brotherus (NW 219). Caules 30 em. usque longi basi vix 2 mm. crassi, folia majora 15-16 mm. longa 1-1! lata, pedunculus 3-4 mm., legumen 18-22 mm. longum 4 latum. Species ut videtur Genistae Mingrelicae Alboff (Prodr. F1. Colch. p.52) proxima, differt calyce sat dense hirsuto, legumine hirsuto, caulibus elatioribus, ramis tenuioribus nunquam verti- cillatis sed remote alternis, racemis longioribus minus pauci- floris. — À Genista depressa M. Bieb. recedit ramulis elongatis, foliis angustissimis acuminatis, stipulis subnullis, racemis lon- gioribus.— À Genista patula M. Bieb. differt stipulis brevibus vel nullis, calyee et legumine hirsutis. 297. Cytisus biflorus L’Hér. — C. Ratisbonensis Scheff. Var. longepedunculatus nobis. Pedunculi fructiferi 7-10 mm. longi, pagina superior folio- lorum interdum parce et adpresse pilosa. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fr.—Inter Mekvena et Alpana 25 Jul. fr. 298. Ononis hircina Jacq. Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fl. fr.— Prope Miestiia, 10. Aug. fi. fr. 299. Ononis Columnae A]]. Tiflis, in collibus, 9 Jul. fr. 300. Trigonella Besseriana Ser. Batum, in arenosis maritimis, 30 Jun. fl. fr. — Geschteri 17 Aug. fl. fr. Pedunculi folia aequantes vel paulo superantes; 301. 303. 304. 305. 306. 307. 308. LEGUMINOSAE. 111 fructus calyce vix duplo longior; tota planta fere glabra. Foliola foliorum inferiorum, saltem in speciminibus e seminibus Sva- neticis eductis, obovato-rhombea vel suborbiculata. Medicago falcata L. Inter Indiseh et Kriepost, 1200 m., 14 Sept. fl. fr. — Ad lacum Tabis-Zehuri in Cartalinia, Jun. 1881 À. fr. juv. (Ÿ 225 Brotherus). Forma insignis calyce brevi, legumine juvene 1’, cyclo. . Medicago sativa L. Tiflis, in monte Davidii, 6 Jul. f. fr. — Prope Orbeli alibique notavimus. Medicago lupulina L. Utschkulan, 13 Sept. f. fr. — Notavimus prope Orbeli 26 Jul., Tscholur 31 Jul., Kala 7 Aug. Melilotus officinalis Desr. Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. fl. fr. —Utsehkulan, 13 Sept. Gt. Trifolium alpestre L. !). In jugo Tieberdinsky, 2 Sept. fr. — Prope Asau, fl. fr. (Lojka). Trifolium pratense I. Notavimus prope Tscholur, 31 Jul.; Kala 7 Aug.; Betscho 16 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug.; in valle Kliutseh 25 et 26 Aug. Trifolium ochroleucum auct. non L. (ex Gibelli et Belli Monogr. Trif.). T. squarrosum M. Bieb. F1. Or. IL. p. 117. Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. f. fr. Calyx fructifer suburceolatus. — In valle Kliutsch, 1300-1400 m., 26 Aug. fl. fr. Trifolium canescens Willd. Dentes calycini magis quam in Flora Orientali deseribuntur inaequales, quatuor apice glabri, quintus inferior manifeste 1) Toutes les espèces du genre Trifolium ont été revues par M. M. Gibelli et Belli. LEGUMINOSAE. longior ad apicem usque hirsutus. Exemplaria ubera bicephala. Statura plus quam pedalis. Capitula non semper involucrata. In monte Tetenar, 1800 m., 1 Aug. f. fr. — In jugo Lat- pari, 2200 m., 4 et 5 Aug. fl. fr.—Prope Kala, 7 Aug. fi. fr. — JIn jugo Djodissük, 23 Aug. f.— In jugo Utbiri 18 Aug. et in valle Kliutsch 26 Aug. notavimus. — Prope Adisch, fl. ‘fr. et Tsei, f. (Lojka). Forma major Gibelli et Belli, in litteris. 309. 910. 214. 315. 316. Folia caulina et flores conspicue majores quam in typo. Ca- pitula florifera 6 em. usque, flores 25 mm. usque longi. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fi. fr. Trifolium diffusum Ehrh. Tifis, in monte Davidii, 9 Jul. fl. fr. Trifolium Alexandrinum Li. Inter Alpana et Orbeli, nee non in agris prope Orbeli, 500- 600 m., 26 Jul. fi. fr. . Trifolium striatum L. Chula, 22 Jun. fi. fr. . Trifolium fragiferum ]:. Secus flumen Ladjanura prope Orbeli 26 Jul. notavimus. . Trifolium repens J.. Inter Lentechi et Tscholur 30 Jul.; Tscholur 31 Jul.; Kala inter segetes 7 Aug.; Betscho 16 Aug.; in valle Kliutsch 25- 26 Aug. fl. et fr. Trifolium elegans Savi Batum, 30 Jun. fl. — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jun. f.— In valle Tieberda, 31 Aug. f.—Utschkulan, 13 Sept. fi. Trifolium ambiguum M. Bieb. Inter Chula et Danais- Paraul, 22 et 24 Jun. fl. — In pascuis alpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. fr. — In jugo Lat- pari, 5 Aug. fl. fr. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. — Adisch, fl. fr. (Lojka). Trifolium polyphyllum C. A. Mey. LEGUMINOSAE. 113 Var. ochroleucum Somm. et Lev. apud Belli, Riv. crit. delle sp. di 318. 319. 323. Trif., sez. Lupinaster, Torino 1893, p. 55. Flores dilute ochroleuei vel citrini fere albi, calyx corollam dimidiam parum superans. Legimus: In rupestribus alpinis supra jugum Djodissük, 2600-2800 m., 22 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor, 2700- 2800 m., 28 Aug. fl. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2500- 2600 m., 2 Sept. — Terskoll, f. sice. et fr. (Lojka). . Trifolium rytidosemium Boiss. et Hoh. Inter Kala et Ipar secus flumen Ingur, 1700 m., 9 Aug. fl. — In jugo occid. Tieberdinsky, 2500-2600 m., 2 Sept. f. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 3 Sept. fl. fr. — Adisch, fl. fr. (Lojka). Trifolium spadiceum L. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fi. fr. Trifolium aureum Poll. Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. f. fr. —In valle Kliutsch, 1100-1400 m., 26 Aug. f. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. . Trifolium agrarium J.. Notavimus prope Lentechi 30 Jul. et Kala 7 Aug. . Trifolium filiforme L. Ad flumen Adjari-Tzchali inter Keda et Chula, 21 Jun. f. fr. . “Anthyllis vulneraria L. & vulgaris Koch Terskol, fl. fr. (Lojka). Dorycnium latifolium Willd. Keda, 21 Jun. fr. — Inter Schwachevi et Chula, 24 Jun. fr.—Ad flumen Rion, loco non notato, Jun. 1877 fi. fr. (Bro- therus). — Legimus etiam supra Trapezuntem, 14 Jun. fl. . Dorycnium intermedium Ledeb. * Tifis, 8 Jul. fr. — Orbeli, 500-600 m., 26 Jul. f. . Lotus corniculatus L.. Do-ut, 2000 m., 3 Sept. fl. fr. — Notavimus prope Orbeli 8 114 LEGUMINOSAE. 26 Jul.; inter Lentechi et Tscholur. 30 Jul.; prope Tscholur 31 Jul.; Kala 7 Aug.; Betscho 16 Aug.—Adisch, f. fr. (Lojka). 326. Lotus angustissimus JL. Batum, 16 Jul. fl. fr.— Secus flamen Adjari-Tzchali inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. — Oprtsheti in Imeretia ad flu- men Rion, Jun. 1877 fi: fr. (Brotherus). 327. Coronilla Cappadocica Willd. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fr.— Inter Chula et Danais- Paraul, 22 Jun. f. — Chula, 24 Jun. fl. — Inter Lentechi et -Tscholur, 30 Jul. fl. fr. — In jugo Latpari, 3 Aug. fl. fr. — Miestiia, 10 Aug. fl. — Adisch, fl. fr. (Lojka). Var. Balansae Boiss. In jugo Chanli, 23 Jun. fl. — In monte Tetenar, 2200- 2400 m., 1 Aug. fl. —- In jugo Latpari, 4 Aug. f. fr. — In jugo Djodissük, 23 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2700- 2800 m., 29 Aug. f. — In jugo Mamisson fl. (Lojka). — RE Héeri in Svanetia, Jun. 1877 fi. Co a | 328. Coronilla montana Scop. Inter Alpana et Orbeli, 26 Jul. fr. 329. Coronilla varia L. | Typicam notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul.; prope Lentechi 30 Jul.; Tscholur 31 Jul; Kala 7 Aug.; in valle Kliutsch 25-26 Aug. Forma humilis, eaule papilloso - je podicells HAS aequan- tibus. Specimina parva, sine fructu prope Tifis legimus 9 Jul. 330. Psoralea bituminosa L. Rae - Prope pagum Rion, 3 Jul. fi. fr. nu secus viam fer- ream inter Kvirila et Poni ne : 331. Psoralea acaulis Stev. ; - Inter Adjari-Tzchali et Keda, 21 Jun. fr. 2 ri Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. fr. (folia saepe 4foliolata). — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fr. — In jugo Latpari, 1800- 392. 399. 394. 330. 390. LEGUMINOSAE. 115 2200 m., 3 et 4 Aug. fl. fr. — Notavimus in valle Kliutsch 26 Aug. — Pari, fl. (Lojka). *Galega orientalis Lam. Gurschewi, fl. fr. juv. (Lojka). Axis, pedunculi, calyces et legumina glanduloso-pubescentes. Colutea cruenta Aït. Tifis, in monte David, 6 Jul. 1889, fl. fr. — Ibidem 2 Maj. 1889 f. (de Seidlitz). Glycyrrhiza echinata L. (?) - Batalpaschinsk, 17 Sept. (sterilis). Astragalus Cicer L. In declivio oceid. jugi Tieberdinsky, 1300-1400 m., 1 Sept. fr. — Prope Utschkulan, 13 Sept. fragm. *Astragalus oreades C. A. Mey. Var. stipularis Somm. et Lev., Bull. Soc. Bot. Ital., 1894, p. 27. 991. A typo e descriptione Boissieriana (F1. Or. II, p. 249) differt pube patente, stipulis in unam obovatam vel suborbiculatam coalitis, foribus subpersistentibus, leguminis albo-hirsuti (pilis nigris paucis intermixtis) mucrone cum stylo incurvo, dimidium legumen superante. Kosch-Ismae]l, f. fr. (Lojka). “Astragalus supinus C. A. Mey. Ossetia, prope Dan Ress, Jul. 1881 fl. fr. juv. (X 109 . Brotherus). 338. Astragalus viciaefolius DC. — À. runs Willd. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fr. Dentes calycini dimidio tubo longiores, nec ter quaterve breviores, ut in F1. Or. IL. p. 252 describuntur. Caetera plane congruunt. Legumen sine rostro 10 mm. longum 3 latum; radix crassa lignosa; caules debiles prostrati, }/, metr. usque longi.— Huic formae omnino similia sunt specimina a cel. Radde prope Borjom lecta et sub - À. Raddeano Reg. nobis benigne communicata.—In subalpinis … jugi Tieberdinsky et parum supra flumen Tieberda, 1 et 2 Sept. fr. Legumen mm, longum 3 latum. — Utschkulan, 3 Sept. 8* 116 339. 340. 341. LEGUMINOSAE. fr. delaps. — Inter Lars et Kasbek, 1300-1500 m., 21 Sept. fr. Peduneuli folio sesquilongiores, legumen sine rostro 7 mm. longum 3 latum, griseo-virens. — Prope pagum Kasbek, Aug. 1881 fl. fr. (X 276 d, Brotherus, sub À. flaccido distributus, et MX 279). Astragalus flaccidus M. Bieb. Namachvani ad flumen Rion, 23 Jul. fr. Peduneuli folio multo breviores, foliola subl2juga virentia juventute grisea, legumen vix falcatum mucronatum sine mucrone 10-12 mm. longum 3 latum, ventre subrecto, dorso convexo profunde sul- cato. — In fauce fluminis Ladjanura prope Alpana, 25 Jul. fr. delaps. *Astragalus macrostachys DC. Sabuch in Karabach orient., 23 Maj. 1890 fi. fr., a cel. Doctore Radde nobis benigne communicatus. Obs. La figure de de Candolle (Astr. tab. 15) montre la proportion entre les dents et le tube du calice telle qu’elle existe dans la plante du Karabach, mais représente un exem- plaire à feuilles espacées sur une tige allongée, et un étendard de forme différente, beaucoup plus long que la carène. Dans l’exemplaire de M. Radde, l’entrenoeud supérieur mesure à peine un demi-pouce, tous les autres sont raccourcis; et l’étendard est à peine plus long que la carène. *Astragalus (Malacothrix) longibracteatus Somm. et Lev., Act. Hort. Petrop. vol. XIII, X 10 1894, p. 192. Breviter caulescens inermis griseo-viridis pilis basifixis patulis molliter pubescens; caudiculis ligneis pluricipitibus; stipulis persistentibus inter se liberis basi petiolo breviter ad- patis, inferioribus subcoriaceis erubescentibus latis, superioribus “herbaceis facie interiore rubellis anguste lanceolato-linearibus acuminatis patenter albo- et nigro-pilosis; foliis elongatis semi- pedalibus et ultra imparipinnatis 14-16jugis, foliolis sursum decrescentibus oblongo-ellipticis obtusis subsessilibus utrinque, supra pareius, albo-pilosis prima juventute sericeis; scapo erecto LEGUMINOSAE. BIT firmo folia parum excedente basi patenter albo-, superne albo- et nigro-piloso; spica multiflora, incipiente anthesi conferta ovato-conica bracteoso-comata, provectiore laxiuseula elongata; bracteis herbaceis lanceolato-linearibus elongatis stipulis si- millimis albo- et nigro-pilosis persistentibus calyeis tubum superantibus; floribus subsessilibus, bracteolis nullis; calyce patule albo villoso eylindrico-conico supra basin latiorem in- aequalem latere interiore oblique truncato rubro-virente, ore valde obliquo; dentibus calycinis dimidium tubum superantibus subulatis atro-pilosis villis albis longioribus intermixtis; vexilli elongati ochroleuei dorso rubro-striati leviter sursum arcuati vel fere recti glaberrimi lamina ambitu ovato-rhombea apice biloba, supra medium paululum constricta, ideoque obsolete pandurata sensim in unguem latum ea breviorem abeunte; unguibus pe- falorum interiorum ad basin usque liberis; carina lineari- oblonga vexilli Ÿ/, aequante leviter eurvata apice rotundata ob- tusa basi auriculata; alis carinam aequantibus apice rotundatis basi auriculatis; filamentis subaequaliter connatis; ovario sub- sessili densissime et longe albo-villoso ovato-acuminato pauci- ovulato, ut videtur uniloculari; stylo ovario longiore glabro; legumine ...2. In monte David prope Tiflis, die 2 Jun. 1889 a cl. de Seidlitz lectus et nobis benigne communicatus (specimen unicum). Caudiculus 3-5 em., scapi 20-22 em. alti; spica 8-9 cm. longa; folia 15-19 em., eorum pars nuda inferior 5 em. longa; foliola majora 17-18 mm. longa 6-7 lata; bracteae majores 13 mm. longae; calycis cum dentibus 15-16 mm. longi tubus latere exteriore 10-11 mm., interiore 6-7 mm. longus; vexillum cum ungue 27-30 mm. longum, lamina medio 10-11 mm. lata; carina cum ungue 22-23 mm. longa. Maxime affinis Astragalo molli M. Bieb., agri Tiflisiensis in- colae. Ab eo differt hirsutie patente, seapis folia superantibus, floribus majoribus, vexilli lamina biloba (nec subretusa) alas 115 LEGUMINOSAE. conspicue (nee modice) excedente et praesertim calycis dentibus tubum dimidium superantibus (nec tubo triplo brevioribus) bracteisque tubo calyeino conspicue longioribus, qua nota race- moque ante anthesin comoso-bracteato ad À. comosum Bge., plurimis notis a nostro distinetum, accedit. A. ovatus DC., nonnullis notis gravioribus nostro e descriptione affinis, ab eo caule elatiore stipulisque inter se connatis abhorret et ad sectionem Æuhypoglottis Boiss. pertinet. Obs. Marschall v. Bieberstein, en 1808, avait décrit (F1. Taur. Cauc. Vol. IT. p. 196. X 1485), sous le nom d’A. erio- carpus, une espèce de Tiflis à fleurs jaunes que, dans son Supplément (Vol. IIL. p. 495) il débaptisa en lui imposant le nouveau nom d’À. mollis, s’étant aperçu que celui d’eriocarpus avait déjà été donné, en 1802, par de Candolle, à une espèce à fleurs rouges d’habitat inconnu. M. Bieberstein relève les différences entre ces deux astragales, tontefois en se trompant sur la longueur relative des bractées et du calice dans l’espèce de DC. (voir DC. Astrag. planche X 47). Ledebour (F1. Ross. Vol. I. p. 646 et 656) range l’espèce nouvelle de M. B. dans sa division des astragales à calice vésieuleux, tandis que l’ancien A. eriocarpus DC., auquel il assigne l’habitat de Schuragel (legit C. Koch, conf. Linnaea XV. p. 721), est placé par lui parmi les astragales à calice non vésiculeux. Dans la Monographie des Astragales de Bunge, ainsi que dans le Flora Orientalis de Boïssier, nous trouvons, à notre surprise, ces deux espèces réunies comme synonymes et, au mépris de la loi de priorité, désignées sous le nom plus moderne d’A4. mollis M. Bieb. Or, Ja description de l’A. mollis (M. B. Flor. et Suppl.), confrontée avec celle de l’4. eriocarpus DC. (texte et planche) ne laisse pas le moindre doute sur la diversité des deux espèces, même abstraction faite de la couleur de leurs fleurs. Néanmoins Bunge (p. 91) cite, après le nom d’A. mollis M. B., la figure de de Candolle, avec Je signe!, et Boissier (F1. Or. IL. p. 260) adopte intégralement le nom et. la synonymie de Bunge, en 342. 943. LEGUMINOSAE. 119 ajoutant à l’A. mollis, comme variété, l°A. Zranicus Bunge, et en mentionnant, à la fin de sa description, la couleur jaune des fleurs. On a vu que notre À. longibracteatus diffère par plusieurs caractères importants du #mollis, tel qu’il a été décrit par Bois- sier sur de copieux matériaux de l’Arménie, du Caucase et de la Perse; il diffère également de la description de Bunge que nous relevons de ses clefs dichotomiques, p. 2 et p. 55. Or, comme Bunge et Boissier ont eu sous les yeux la plante d’Ibérie qui est dite commune aux environs de Tiflis, et comme les descriptions de ces deux auteurs ne s'adaptent pas à l’espèce de DC., nous devons en conclure qu’elles ont été rédigées sur le mollis M. B. et non sur l’eriocarpus DC. Aussi est-ce à l’aide des descriptions de Boissier et de Bunge que nous avons établi notre diagnose différentielle, celles de M. B. et de Lede- bour étant trop peu explicites pour permettre soit une identi- fication soit une distinction certaine. S'il venait à être démon- tré que l’astragale trouvé à Tiflis par M. de Seidlitz est iden- tique à celui qu'a entendu décrire Bieberstein, il faudrait l’ap- peler À. mollis et donner un autre nom à la plante décrite par Boissier et par Bunge, ou bien amender en plusieurs points essentiels les descriptions de ces auteurs. Dans notre espèce, l’ovaire jeune ne présente aucune trace d’introflexion de la suture dorsale. Si l’absence totale de cloison se maintenait à la maturité, notre espèce s’éloignerait par un caractère de premier ordre de celle de M. B., qui est dite somi- biloculaire. *Astragalus alpinus L..; Boiss. FI. Or. Suppl. p. 176. — Phaca astragalina DC. Tsei, fi. fr. juv. (Lojka). Ut Boissier recte monuit, dentes calyeini quidpiam quam in typo europaco longiores (3 mm., tubus 2 mm.); flores plerumque majores, quae notae ad varie- tatem instituendam non sat graves. *Astragalus brachytropis (Stev. sub Phaca) Boiss. 120 LEGUMINOSAE. Ossetia, ad moles glaciales Tsei, Aug. 1881 fr. (Ÿ 277e, Bro- therus). — In alpe Kadlasen in Ossetia, 20 Jul. 1881 f. (X 277 Brotherus). 944. Astragalus glycyphyllos JL. 945. 346. Notavimus inter Lentechi et Tscholur 30 Jul. et in jugo Utbiri 18 Aug. *Astragalus galegiformis L. Urusbi, fl. fr. (Lojka). Astragalus (Platonychium) fissilis Freyn et Sintenis, in Exsiec. Sintenis X 4713. Subspecies A. neglectus Freyn in litt.; Somm. et Lev. Bull. Soc. 947. 948. 249. Bot. Ital. 1893, p. 526. Habitu robustiore, ramis crassioribus, spinis 3!/, em. usque longis, stipulis tomentosis, foliolis 6-7jugis submajoribus, spicis densioribus crassioribus, et vexillo manifestius pandurae- formi a typo prope Tossia in Paphlagonia lecto (Sintenis, Ex- sicc. X 4713) differt. Legimus: Prope Tiflis, in collibus ultra hortum botanicum, 8 Jul. fl. fr. Astragalus Caucasicus Pal]. Tiflis, abunde in monte Davidiüi, 9 Jul. fl. — Ibidem, Jun. 1881 fl. (Brotherus). Astragalus microcephalus Willd. In collibus aridis supra pagum Utschkulan, 1400 m., 3 Sept. fl. sicc. — Samarak, fi. (Lojka). Tota planta laxius et parcius tomentosa, foliola virentia, spinae tenuiores, capitula angustiora magis elongata. Forma ulterius observanda. — Specimina manca, huic valde affinia, sed non tute determinanda, legimus in con- valle Kükürtli, 2600 m., 10 Sept.—Inter Alagir et Misurtzi, Ossetia, Jul. 1877 f. (Brotherus). Astragalus (Macrophyllium) Sommieri Freyn in litt.; Somm. et Lev. Bull. Soc. Bot. Ital. 1893, p. 526.— Tab. nostr. XV. Suffrutex humilis, caule ramoso tomentoso basi crasso pe- tiolis persistentibus longissimis rigidis horrido; stipulis coria- LEGUMINOSAE. 121 ceis ovatis acuminatis centro tomentellis margine stramineo glabris; petiolis rubescentibus tomentellis demum glabriuseulis caule longioribus in spinulam foliolis multo breviorem pungen- tem abeuntibus; foliolis 8-10jugis late cllipticis nervosis in spinulam abrupte attenuatis, juventute adpressiuscule sericeo- villosis demum glabratis brevissime petiolulatis; capitulis den- sis ovato-ellipticis vel subglobosis; axillis plus quam 5floris; bracteis sero deciduis membranaceis linearibus vix navicularibus basi glabris a medio ad apicem acutum extus dense villosis calycem subaequantibus; calyeis ad basin acutam usque fissilis et villosissimi dentibus tubo subbrevioribus patulis lanceolatis villo oceultatis apice subulatis; corolla ochroleuca fere albida; vexilli stenonychini lamina pandurata oblonga basi acutiuseule auriculata in unguem eam subaequantem angustum abrupte attenuata; petalorum interiorum unguibus vaginae stamineae alte adnatis; alarum vexillo parum breviorum Jamina triangulari- oblonga basi auriculata ungue suo triplo breviore; carina an- guste naviculari alis parum breviore; ovario uniovulato obovato dense villoso basi glabrato. 2. Legimus: In clivis apricis aridis regionis montanae mediae Adjariae inter pagos Keda et Chula, 21 Jun. jam defloratum. Caulis 8-15 em. altus, basi 1-11, em. crassus; folia 9-15 em. longa, foliola 10-14 mm. longa, 5-7 lata; capitula 4-5 cm. usque longa et 4 em. crassa; bracteae 8-9 mm. longae; vexillum 20 mm. longum. Species ob bracteas demum deciduas forsan melius RAaco- phoris adnumeranda, sed habitus et characteres primarii omnino Astragali longifolii Lam. (DC. Astrag. tab. 30), a quo, praeter corollam in hoc purpuream, differt foliolis 8-10 (nec 10-14)- jugis, ovato-ellipticis (nec oblongo-lanceolatis), stipulis ovatis (nec lanceolatis) et calyeis dentibus tubo brevioribus (nec lon- gioribus). Explicatio tabulae XV (Astragalus Sommieri). 1, planta magnit, natur. — 2, basis petioli et stipulae bis auctae. — 3, apex folii bis auctus. — 4, flos bis auctus. — 5, calyx sub anthesi apertus 350. LEGUMINOSAE. explanatus facie interne visus bis auctus. — 6, vexillum bis auctum. — 7, carina, alae et stamina bis auct. — 8, pistillum bis auctum. — 9, legumen bis auctum cum parte calycis fissi. — 10, idem apertum cum semine 4 X auctum. — 11, idem transverse sectum 4 X auctum. — 12, pili foliorum 30 X aucti. *Astragalus (Halicacabus) macrophysus Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. Vol. XIII, Xe 10, 1894, p. 190. Pallide virens subacaulis inermis pilis basifixis -adpressissi- mis sparsis setulosus; caudice ligneo crassiusculo brevi stipulis residuisque petiolorum obsito; stipulis inter se liberis vel ima basi connatis tertio inferiore petiolo adnatis decoloribus mem- branaceis firmulis elevatim retieulato-venosis basi dense albo- lanatis, parte libera anguste lanceolata acuminata; foliis elon- gatis fere pedalibus longe petiolatis ascendentibus imparipin- natis remote sublO0jugis; foliolis sursum decrescentibus ob- longo-elliptieis obtusis mucronatis subsessilibus subtus ad- pressissime et sparsim albo-pilosis, supra glabrescentibus; scapo erecto firmulo viridi-striato folia parum excedente pilis albis et nigris brevioribus obsito; inflorescentia racemosa sub20- flora maturitate sat elongata, axe minute nigro-piloso; bracteis membranaceis decoloribus ovato-lanccolatis aeutis vel acumina- tis fusco-pilosis; pedicellis brevissimis dense nigro-pilosis; bracteolis binis ovato-lanceolatis nigro-pilosis; calyce maturitato valde inflato vesicario globoso, ore elauso, membranaceo pellu- cido decolorato nitente,. inter nervorum reticulum tenerrimo, pilis nigris brevibus adpressis remotis obsito; dentibus calyeinis triangularibus acutis brevibus nigro-barbatis; corolla persistente, unguibus petalorum interiorum (in siceo) ad basin usque liberis, vexilli in sicco decolorati (album vel ochroleueum fuisse videtur) lamina fere tota e calyce fructifero ea subtriplo longiore exserta, apice angustata crenata biloba, medio valde dilatata, basi in unguem ea multo angustiorem et parum longiorem contracta; carina in sicco pallide roseo-suffusa vexilli %, subaequante ob- tusa; alis (in sicco decoloribus) carina longioribus, vexillo bre- _vioribus, in unguem filiformem contractis, lamina apice emar- LEGUMINOSAE. 123 ginato-biloba; legumine uniloculari erustaceo levi sat dense et breviter nigro-piloso parvo ovato-conico, vix sursum eurvato, basi rotundata distincte stipitato, apice attenuato, stylo basi sigmoideo-recurvo piloso caeterum omnino glabro superato, margine inferiore (dorso) depresso non introflexo, margine su- periore (ventre) carinato; seminibus (imperfectis) 4-6. . (Ad specimen unieum, nobis Tiflisii a claro detectore benigne com- municatum, descriptus). _ Karabagh merid., prope Paraga, ad septentrionem urbis Ordubad, die 10 Jun. 1890 detexit el. Dr. G. Radde. Caulis vix centimetrum crassus; scapus 35 cm. altus, race- mus fructifer 15 em. longus. Stipulae 13 mm. usque longae; folia 30 cm., foliola majora 2 em. longa !/, lata. Bracteae ma- jores 7 mm. longae 3-4 latae; bracteolae 3-4 mm. longae 1’/, latae. Pedicelli 2 mm. longi. Calyx fructifer 21 em. in diametro; dentes calyeini 27, mm. longi. Vexilli lamina 8-10 mm. longa medio 6-7 lata, unguis 10-12 mm. longus. Legu- men 8-9 mm. longum 4-5 crassum; stipes dense nigro-pilosus 2 mm. longus. In sectione Halicacabus Bunge (LIV. FI. Or.) inter virides, adpressissime setulosos collocandus et speciebus tribus ibi de- scriptis evidenter affinis. Ab Aséragalo dictyophyso Reut. differt foliolis 10 (nec 17-20)jugis quadruplo longioribus, ob- longis (nec ovato-orbiculatis), calyce fructifero albo nitente (nec rubello) duplo majore. — À. Halicacabus Lam. (ex icone Schreb. Decas, tab. 3) a nostro recedit foliis triplo brevioribus, foliolis lanceolatis brevioribus et multo angustioribus in spi- nulam attenuatis, legumine glabro transverse reticulato longe stipitato. — À. mesites Boiss. et Buhse differt foliolis 15-20- jugis rigidis spinulosis. Obs. Nous ne pouvons ranger cet astragale que dans la section Æalicacabus, vu ses poils basifixes, ses calices gonflés en vessie à la maturité et bibractéolés, ses feuilles imparipen- nées inermes, son légume uniloculaire et vu l’évidente affinité 124 LEGUMINOSAE. qui le relie aux trois espèces auxquelles nous venons de le comparer. Toutefois, deux caractères importants sembleraient l’exelure de ÆHalicacabus, 1° les onglets des pétales intérieurs libres, non soudés au tube staminal; 2° les stipules non mani- festement connées. Schreber ne mentionne pas le premier de ces caractères, et la figure analytique qu’il donne de l’4. Halica- cabus (loc. cit.) pourrait faire croire que les onglets, dans cette espèce, sont libres. Bunge, d’ailleurs, attribue aux pétales in- ternes de l’A. Halicacabus des onglets soudés seulement à leur base. . *Astragalus alopecuroides L. Georgia, ad lacum Tabiszehuri, Aug. 1877 fl. (Brotherus). . Astragalus falcatus Lam. Danais-Paraul, 23 Jun. fr.—Urusbi, fr. (Lojka). . Astragalus (Onobrychium) Levieri Freyn in litt.; Somm. et Lev. Bull. Soc. Bot. Ital. 1893, p. 526. — Tab. nostr. XVI. Griseo-virens adpresse pilis malpighiaceis pubescens multi- ceps; radice verticali longissima crassa lignea reticulo denso fibrarum fulvarum vestita caudieulos numerosos ramosos basi crassiusculos plus minus elongatos vel breves, prostratos vel ascendentes stipulis vetustis imbricatis et residuis foliorum filamentosis tortuosis obtectos edente; stipulis conspicuis albidis scariosis inter se alte connatis a petiolo liberis adpresse sericeo- pilosis, parte libera ovata acuta; foliolis 7-8jugis parvis planis brevissime petiolulatis oblongo-ellipticis obtusis, utrinque mo- dice et adpressissime pilosis juventute sericeis; pedunculis folio brevioribus ascendentibus adpressissime pilosis; eapitulis pauci- floris sub anthesi depresso-globosis sublaxis, fructiferis vix laxioribus; bracteis e basi triangulari subulatis membranaceis nigro-hirsutis pedicellum subaequantibus; calyeis campanulato- tubulosi, maturitate immutati, pilis omnibus nigris adpressis, ore valde obliquo, dentibus atratis tubo cirea Gplo brevioribus, inferioribus 3 breviter triangulari-lanceolatis, duobus superio- ribus brevioribus latioribusque late triangularibus; corolla LEGUMINOSAE. 125 dilute coerulea; vexilli calyce subtriplo, alis sexta parte, carina tertia parte longioris lamina obovata emarginata; legumine semi-biloculari stipitato lineari subcompresso valde curvato, transverse reticulato, parce hirsuto subglabro calyce 21/,-3plo longiore, margine inferiore (dorso) convexo profunde sulcato (ad *, leguminis introflexo), margine superiore (ventre) concavo carinato; rostro recto leguminis quartam vel quintam partem, cum stylo longo apice uncinato-curvato dimidium legumen aequante. >. Legimus: In alpinis editioribus schistosis supra jugum Tieberdinsky, ultra 3000 m., 2 Sept. fl. et fr. —- In monte supra flumen Kükürtli (Elbrus occid.) 2800-3000 m., 9 Sept. fi. et fr. — Prope Kosch-Ismael, fr. (Lojka). Forma magis elongata, quam in jugo alpino Kluchor die 27 Aug. sterilem legimus, huc pertinere videtur. Radix ad originem caudiculorum centimetrum et ultra crassa; caudieuli 1-17 em. longi; folia cum petiolo eis aequilongo 3-8 em. longa, foliola 4-7 mm.longa 1-3 lata; calyx fere 7 mm. longus, ore 2-3, basi 17, mm. latus; vexillum a medio subrecurvum 20 mm. longum, lamina ad medium 6 mm. lata; legumen 1 2- 18 mm. longum 2'/-3 latum, stipes 1!,-2 mm. longus, rostrum eum stylo 8 mm. usque longum. Species legumine semibiloculari et pilorum eruribus saepe in- aequalibus ad Aséragalum incertum Ledeb., caeterum multo diversum, vergens. — À. canescenti Bunge (A. psoraloidi DC. Astr. tab. 18) habitu et notis nonnullis affinis, sed differt: indumento parco nec argyreo, caudiculis numerosissimis resi- duis foliorum densissime obtectis, stipulis conspicuis nec mini- mis, foliolis paucioribus, capitulis sublaxifloris, calycis campa- nulato-tubulosi dentibus tubo sextuplo (nec quadruplo) brevio- ribus, ore valde obliquo, vexilli lamina latiuscula (nec oblongo- lineari). Diserimina ulteriora e legumine, in À. canescente adhuc ignoto, forsan desumenda.— Species reliquae gregis Onobrychii, 126 LEGUMINOSAE. calycibus adpresse pilosis et caulibus humilibus praeditae, multo magis differunt. Explicatio tabulae XVI (Astragalus Levieri). 1, planta magnit. natur. — 2, basis petioli et stipulae bis auctae. — 3, flos bis auctus. — 4, calyx corolla remota bis auctus. — 5, vexillum bis auctum. — 6, carina bis aucta. — 7, ala bis aucta. — 8, stamina bis aucta, — 9, pistillum bis auctum. — 10, legumen bis auctum. — 11, idem trans- verse sectum 4 X auctum. — 12, semen 4 X auctum. — 13, pili basifixi ca- lycis 50 X aucti. 354. Astragalus Bungeanus Boïss. — À. aduncus M. B. non W. — A. onobrychioides Bge. non M. Bieb. Tiflis, in arenosis ripae laevae Cyri, cum Æ4/hagi Camelorum, 7 Jul. fr., et in monte Davidii, 9 Jul. fr. — Ibidem, 28 Jun. 1889 f. (de Seidlitz). 355. Astragalus sanguinolentus M. Bieb. Prope Enasch, 11 Aug. fr. Legumen adpresse pubescens ; caetera cum descriptione congruunt. 356. *Astragalus Monspessulanus L. Balta in Ossetia, Maj. 1881 fl. (Brotherus). Plantae euro- paëeae conformis; deest in Flora Oriental. de 357. “Astragalus brachycarpus M. Bieb. Tiflis, in monte Davidii, 2 Maj. 1889, fl. (de Seidlitz). 358. *Oxytropis Pallasii Pers. 64 Var. dolichorhyncha nobis. Caulis erectiusculus, foliorum inferiorum foliola parva breviter elliptica obtusa, peduneulus folio longior, racemus ovato-oblon- eus, bracteae tubum calycis non aequantes, flores pallide ochro- leuci, carina apice in acumen longum subulatum producta, le- gumen Jlanceolatum in rostrum longum subincurvum atte- nuatum. Achalzich in Georgia, 7 Jul. 1881 fl. fr. cé 242 Brotherus). Legumen non perfecte maturum 14 mm. longum 4 latum, rostrum 6 mm. longum; alae 12 mm. , exillum 17 mm., ap- pendix carinae ultra 2 mm. longa. 359. *Oxytropis Samurensis Bunge. LEGUMINOSAE. 127 Lars in Ossetia, 24 Maj. 1881 f.(X 276 f, Brotherus, sub O. cyanea distributa). Var. subsericea Somm. et Lev., Bull. Soc. Bot. Ital. 1894, p. 27. Subacaulis adpresse subsericeo-pubescens, caudiculis nume- rosis stipulis persistentibus imbricatim tectis; stipulis triente superiore excepto petiolo adnatis antice breviter connatis char- tacels Janceolatis glabris apice ciliatis subuninerviis; foliolis explanatis sub12jugis apice subpenicillatis; glandulis inter- foliolaribus parvis aggregatis petiolulo ipso superne incrassato- glanduloso; scapis debilibus folia plus minus superantibus; capitulis sub anthesi fere globosis deinde parum elongatis la- xiuseulis; bracteis lanceolato-linearibus eglandulosis pilosis pe- dicellum brevem vix superantibus, longioribus tubum calyeinum dimidium vix aequantibus; calyeis campanulati nigro et albo- hirsuti dentibus inferioribus tubum dimidium subaequantibus; corolla violacea calyce 2-21/plo longiore, vexilli lamina sub- orbiculata emarginato-biloba, alis Jatis subspathulatis oblique . bilobis basi longe auriculatis vexillo brevioribus, carinae alis brevioris mucrone longiuseulo e basi lata subulato plus minus hamato; ovario albo-puberulo stipiti longo glabro insidente 10-12 ovulato, stylo glabro hamato; legumine.... ®. Haec varietas in formis duabus occurrit: 1) Forma longifolia. Multicaulis dense caespitosa; stipularum -pars libera anguste lanceolata; folia 12-15 em. longa, foliola remotiuseula late ovata vel elliptica acutiuscula, majora 7 mm. longa 5 latai capitula 8-10 flora; scapi cum racemo 18 em. usque longi; bracteae. 21/,-4 mm. longae; pedicelli 2 mm., calyx cum -dentibus 6-7 mm. longus;: vexilli 15 mm. longi lamina 10 mm. longa 9 lata; carinae non explanatae lamina 3 mm. lata, mucro 1'/, mm.; oôvarii stipes 5 mm. longus. Prope Tsei in Cauc. bor. oceid. fl., (Lojka). : 2). Forma brevifolia. Caudiculi pauciores remotiuseuli longiores (3-4 em.); stipulae latiores; folia multo breviora, ad summum 41”, em. longa; foliola margine subrevéluta minus sericea con- 128 LEGUMINOSAE. fertiora, majora 6 mm. longa 4 lata; scapi cum racemo 6-9 cm. longi; capitula pauci-(3-7)flora; bracteae paulo longiores (usque ad 5 mm.); flores ut in antecedente. In jugo Mamisson, fl. (Lojka). Obs. Ainsi que l’a déjà noté Bunge (Monogr. Oxytr.), les Oxytropis Albana Stev., Samurensis Bge. et Kasbeki Bge. n’offrent entre elles que des différences légères, et, selon Bois- sier (F1. Or. Suppl. p. 189), l’O. cyanea M. B. (non auct. fl. Eur.) se distinguerait lui-même à peine des trois espèces citées. La variété que nous venons de décrire et que nous rapportons, non sans quelque doute, au Samurensis dont elle se rapproche le plus, en diffère par des caractères de même valeur que ceux qui ont servi à distinguer les autres espèces; aussi en avons nous donné la diagnose détaillée. — La forme brevifolia ne nous paraît qu’une modification alpine de la forme Zongifolia. Tout ce groupe a grand besoin d’une révision. ; 360. Hedysarum obscurum L. Var. neglectum (Ledeb. pro specie). — A. Caucasicum M. B. In jugo Utbiri, 2200 m., 19 Aug. fr. — In jugo Djodissük, 24-2600 m., 22-28 Aug. fi. fr. — Gurschewi, fl. fr. (Lojka). Racemi fructiferi 37 em. usque longi, articuli 10 mm. longi 8 lati. — Zeï, fl. (Lojka). — In alpe Bereleti Imeretiae prope Utseri, Jul. 1877 fl. fr. juv. (Brotherus). Obs. En comparant, dans Ledebour (F1. Ross. I. p. 705- 706), la description du A. neglectum avec celle de l’obscurum, on constate que les différences se réduisent à: nombre des fo- lioles plus grand dans le premier, pédoncules plus allongés, articles des légumes plus grands et pubescents. Ces caractères, que nos exemplaires présentent associés à une taille plus élevée que ne l’est généralement celle du A. obscurum, et à une pubescence plus forte de toute la plante, sont ceux d’une variété bien marquée, et nous empêchent de considérer le H. neglectum, à l’exemple de Boissier, comme un synonyme pur et simple de l’obscurum. 361. LEGUMINOSAE. 129 Nos exemplaires ont jusqu’à 50 em. de hauteur, avec un épi de 18 em. de longueur. Les articles atteignent jusqu’à 15 mm. de longueur sur 10 de largeur. Paires de folioles 7 à 9. Nous donnons la préférence au nom neglectum, postérieur à celui de Caucasicum M. B., non seulement pour les raisons indiquées par Ledebour, 1. cit., mais aussi parce que, dans sa description, Bieberstein néglige le caractère principal: la pubescence des légumes. Onobrychis sativa L. Prope Chula, 23 Jun. fl. — Supra Utschkulan, 3 Sept. fi. Forma macra. — Quoad habitum, magnitudinem florum et fructus, 362. 363. 364. 365. simillima ©. gracili Bess. (Herb. Boissier!), sed carina vexillo subaequilonga, et flores culti duplo majores. Tiflis, in collibus, 8 Jul. f. fr. — Ibidem 3 Jun. 1889 f. fr. (de Seidlitz). Onobrychis radiata (M. B. sub Æedysaro) Boiss. Abunde et pulcherrime in collibus siccis supra Tiflis, 6 et 9 Jul. fl. fr. Formas inter typum et varietatem vaginalem C. A. Mey. (serius sub specie) ambiguas priori commixtas ibi- dem legimus. — Ad flumen Ardon in Ossetia, Jul. 1877 fi. (Brotherus). Obs. Les caractères différentiels, cités par les auteurs pour séparer spécifiquement l’O. vaginalis du radiata, nous ont paru peu importants et insuffisamment délimités. Dans bon nombre de nos exemplaires, il est difficile de décider si les ailes sont aiguës ou obtuses. Les stipules du haut de la plante sont assez longuement connées, celles du bas sont libres. Alhagi Camelorum Fisch. In arenosis Agri Tiflisiensis frequens, 7 Jul. f. — Ibidem, Jun. 81, alabastr. (N: 268 Brotherus). Vicia sepium L. Tschoïur, 31 Jul. fol. — Inter Betscho et Pari, 16 Aug. fi. fr. — Notavimus in jugo Utbiri, 18 Aug. Vicia Balansae Boiss. 130 LEGUMINOSAE. a typica Akinfijef, in Soc. Géog. Cauc. Tiflis, 1892, p. 17. 366. 367. 368. 369. 370. In declivio sept. jugi Latpari supra Kala, 2000 m., 5 Aug. fi. fr. Planta sesquimetrum alta; foliola majora 50 mm. longa 16 lata; flores in sicco 21 mm. usque longi, calyx usque ad apicem dentis inferioris 16-17 mm. longus.— Cartalinia, inter Bakuriani et Zcha-Zeharos, Jun. 1881 fl. (X 254 Bro- therus). Vicia Pannonica Jacq. Tiflis, in monte Davidii, 9 Jul. fl. fr. — Geschteri, 17 Aug. f. Vicia angustifolia Roth Notavimus prope Tscholur 31 Jul.; Kala 7 Aug., et in jugo Utbiri 18 Aug. Vicia aurantia (Stev. sub Orobo) Boiss. F1. Or. IT, p. 578. Inter Chula et Danais-Paraul, 23 Jun. fl. fr. — In jugo Latpari, 3 Aug. fl. — Inter Betscho et Pari, 16 Aug. fi. fr. Vicia Cassubica L. Prope Chula, 21 Jun. fl. Planta albo-villosa. — Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. fi. Vicia Dadianorum Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XIII, 1893, p. 43. Perennis, tota planta patule hirtula statura mediocri (peda- li), radice..., caule crassiusculo firmo ascendente erecto parce flexuoso ramosissimo non scandente, angulato-sulcato, inferne stipularum residuis squamoso, foliis in cirrhum mucroniformem vel parce et breviter ramosum abeuntibus 5-8jugis, foliolis oblongis vel elliptico-linearibus mueronulatis, stipulis inferiori- bus amplis basi late auriculatis, auriculis acute et profunde dentatis, superioribus lineari-subulatis semihastatis vel inte- gris, racemis 2-4floris folium subaequantibus vel superantibus, pedicellis calyce subaequilongis, calyeis atro-violacei corolla 2- 3plo brevioris dente inferiore subulato tubum non aequante, superioribus brevibus, corolla violacea, leguminis oblongo-com- pressi utrinque attenuati subquinquespermi stipite calyce in- cluso, stylo a dorso compresso apice cireumeirea hirsuto. %. 371. 372. 379. 374. 275. 376. 277. 278. LEGUMINOSAE. 131 Legimus: In Svanetia Dadianorum, in montis T'etenar regione silvatica editiore, 1 Aug. fl. et fr. In sectione Cracca (serie A, F1. Or. IT, p.578) tantum cum Vicia Cassubica L. comparanda, cui affinis. Limpide tamen ab ea differt legumine elongato longius stipitato quinquespermo, fois brevioribus cirrho simpliciore terminatis, jugorum numero minore, racemo paucifloro, stipulis inferioribus amplis, auriculis dentatis, ete. Vicia variegata Willd. In valle Chaldechi ad radices montis Djanga-tau, 2200 m., 8 Aug. fl. fr. — Secus flumen Kliutsch, 1500-1700 m., 26 Aug. f.— Ad moles glaciales Asau, fl. fr. (Lojka). Vicia ecirrhosa Rupr. In valle Kükürtli, 1400 m., 9 Sept. Sterilis, sed collatis speciminibus a Trautvetter determinatis, eis omnino conformis. Vicia Cracca L.. In valle Kliutsch, 1200-1400 m., 26 Aug. fr. — In jugo Tieberdinsky supra Do-ut, 2 Sept. fr. — Praeterea nota- vimus prope Orbeli, 26 Jul.; in jugo Latpari 4 Aug.; prope Kala 7 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug. — Kadjori prope Tiflis, 3 Jun. 1889 fl. (de Seidlitz). Lathyrus Aphaca L. Batum, 16 et 30 Jun. f. fr. — Notavimus prope Orbeli, 26 Jul. Lathyrus Nissolia L.. Chula, 24 Jun. fl. Lathyrus hirsutus L. Chula, 24 Jun. fi. fr. juv. Lathyrus roseus Stev. In jugo Latpari merid., 3 Aug. fl. fr. — Inter Kalaet I- par, 9 Aug. fl. — In valle Kliutseh, 1300-1400 m., 26 Aug. fr. — In valle Tieberda, 31 Aug. fr. — Kadjori prope Tiflis, 4 Jun. 1889 fl. (de Seidlitz). Lathyrus rotundifolius Willd. Prope Chula, 24 Jun. fi. fr. 9* 132 LEGUMINOSAE — ROSACEAE. Obs. Nos exemplaires présentent tous les caractères donnés dans le F1. Or., sauf les gousses qui, quoique presque mûres, sont à peine convexes. 379. Lathyrus pratensis L. Var. grandiflorus nobis. Flores majores; planta humilior, magis diffusa et ramosa; folia breviora. In jugo Latpari, 2200 m., 4 Aug. fl. — Kala, 7 Aug. fr. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. 380. Orobus hirsutus L. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fi. fr. — Abunde inter sepes supra Trapezuntem 14 Jun. legimus. . Goebelia alopecuroides (L. sub Sophora) Bunge Tiflis in arenosis ad oceid. urbis, 7 Jul. fr. pl 38 Rosaceae Juss. I. Amygdaleae Juss. 382. Persica vulgaris Mill. In fauce fluminis Ladjanura, inter Alpana et Orbeli, 450 m. circa, procul ab omni cultura, 26 Jul. fr. juv. 383. Cerasus incana (Pall. sub Amygdalo) Boïss. Tifis, in collibus, 9 Jul. ster. — Ibidem, 21 Apr. 1889, fi. (de Seidlitz). 384. Cerasus avium Moench Var. Juliana (DC. pro specie). Batum, in collibus maritimis, 16 Jun. fr. — Prope Naltschik specimen mancum legit H. Lojka. Peduneuli 1-2, 1 em. longi, folia parva 3-4 cm. longa 11,-2 cm. lata, drupa globosa magna carnosa. Obs. La plante de Batum est un très grand arbre à fruits gros, mous et très doux, d’un rouge clair; pédoncules géné- ralement solitaires et très longs (5-7 cm.); feuilles mesu- rant jusqu'à 17 em. de longueur sur 7, de largeur. Fréquent dans les forêts aujourd’hui en apparence vierges et par places 285. 386. 388. 389. 390. 391. ROSACEAE. 133 impénétrables qui couvrent les collines du littoral. Toutefois ces arbres ne sont peut-être que des survivants d'anciennes cul- tures, ainsi que les pommiers, les poiriers et les pruniers, qui abondent dans les mêmes forêts. Cerasus Padus (L. sub Pruno) DC. Kala, 1800 m., 7 Aug. fr. — Inter Kala et Ipar, 1600 m. cire., 9 Aug. fr. — In alta valle Tieberda, 2000 m., 30 Aug. fr. Cerasus Laurocerasus (L. sub Pruno) Boiss. Batum, in silvis maritimis, 16 Jun. ster. — In fauce flu- minis Ladjanura, 400 m., 26 Jul. fr. mat. — Sterilem mul- tis in locis notavimus: Inter Tsageri et Lentechi 29 Jul., ubi sepes impenetrabiles format; in jugo Utbiri 18 Aug.; in monte Schavalora (jug. Djodissük or.), ultra 2000 m., 21 Aug. ; in alta valle fluminis Kliutsch 26 Aug. — Uschuat, fr. (Lojka). . *Prunus spinosa L. Gori in Cartalinia, Jul. 1881, fr. (À 317 Brotherus). Forma pedunculis breviter tomentellis, caeterum a planta euro- paea non diversa. Prunus domestica L. Batum, in silvis litoralibus, 16 Jun., fr. II. Pomeae Bth. et Hook. Pirus communis L. In silvis supra Danais-Paraul, 23 Jun. fol. — Inter Betscho et Pari, 16 Aug. fol. — Notavimus prope Batum 16 Jun.; Tscholur 31 Jul.; in jugo Utbiri 18 Aug. Malus communis Desf, Batum, abunde in silvis litoralibus, 16 Jun. fr. juv. — In Svanetia libera multis in locis vidimus. Sorbus aucuparia L. Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul.; prope Tscho- lur 51 Jul.; in jugo Latpari, 2100 m., 4 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug.; seeus flumen Kliutsch 25 Aug. 134 392. 393. ROSACEAE. Sorbus Aria Crantz In jugo Nachar, 2000-2500 m. 29 Aug. fol. Mespilus Germanica L. Namachvani, 23 Jul. fol. — Mekvena ad flumen Rion, 25 Jul., fr. — Naltschik (Lojka sub Mesp. Smithii) forma foliis inte- gerrimis. — Inter Borjom et Zcha-Zcharos Jun. 1881 fi. (N 312 Brotherus). 394. *Crataegus orientalis Pall. 395. Azchur in Cartalinia, 11 Jun. 1881 fol. (X 310 Bro- therus). Crataegus melanocarpa M. Bieb. Naltschik, fr. (Lojka). Var. heterophylla Boiss.(?) An v. glabrata Trautv. in Radde Be- 396. richt 1866, p. 149? Folia majuscula, ambitu obovata vel subdeltoidea, praeter cilia pauca et fascieulos pilorum in nervorum axillis glabra, parum profunde 3-5loba, interdum subintegra et tum multo minora, basi attenuato-cuneata longe petiolata; lamina 5-6 em., petiolus 3-5 em. long. Fructus immaturi viridi-ochracei 5pyreni. Borjom, in fruticetis, 15 Jul., fr. Crataegus monogyna (Willd. sub Mespilo) Jacq. Tifis, in monte Davidii, 8 Jul. fl. Peduneuli subsolitarii, drupae immaturae ovatae. — Ibidem, 17 Maj. 1889 (de Seid- litz). — Passanaur, in jugo Dariel merid., 22 Sept. Fruc- tus maturi globosi. Var. dolichocarpa nobis. Folia submembranacea parva basi truncata 3-5fida vel partita, juniora cum petiolis stipulisque sat crebre et longe pubescentia demum glabrata; corymbi 1-Gflori; drupa junior hirtula turbinata denique glabra, oblongo-elliptica basi atte- nuata; calyeis laciniae persistentes coriaceae pilosae apice tan- tum reflexae; stylus 1; fructus monopyrenus. Frutex spinosus. Namachvani ad flumen Rion, 23 Jul. fol. — Mekvena ad flumen Rion, 24 Jul. Fructus maturiores 10 mm. longi 6 ROSACEAE. 135 lati. — Eamdem varietatem supra Trapezuntem 14 Jun. c. fr. jun. legimus. A C. monogyna praesertim drupa elongata, a C. lagenaria F. et M. forma foliorum, calyeis laciniis in fructu non deciduis, peduneulis non solitariis differt. 397. Cotoneaster pyracantha (L. sub Mespilo) Spach Dandalo inter Keda et Chula, in dumosis, 25 Jun. fl. fr. 398. Cotoneaster vulgaris Lindl. In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2000-2400 m., 3 Sept. ster. — In valle Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. fr. — Adil-Su, fr. (Lojka). 399. Cotoneaster nummularia Fisch. et Mey. Var. ovalifolia Boiss. Abunde in collibus siccis prope Tiflis, 9 Jul. fr. III. Roseae DC. Genus Rosa à cl. F, Crépin elaboratum. »Sect. Caninae. Subsectio Eucaninae. 400. Rosa canina L. Variations du groupe À. Lutetiana Lem. Prope Chula, 21 Jun. fr. (K 4)1).— Tifis, in monte Davidi, 9 Jul. fr. (X 9). — In jugo Eldasuruld inter Ipar et Mujal, 1900 m. are., 10 Aug. fr. (K 49) Forme vigoureuse à grandes folioles. Variations du groupe À. dumetorum Thuill. Inter Miestia et Enasch, 1350 m., 11 Aug. fr. (X 62). — Inter Latal et Betscho, 1500 m., 11 Aug. fr. (X 52). Variations du groupe À. Deseglisei Bor. Inter Chula et Danais-Paraul, reg. silv. media, 21 Jun. fi. Îr. (M 1). — Prope Chula, 21 Jun. fr. (X 3). — Namachvani 1) Numération de notre collection de Roses, envoyée è M. le professeur Crépin. Les numéros qui manquent se rapportent à des exemplaires que M. Crépin a jugés indéterminables. 136 40]. ROSACEAE. ad flumen Rion, 24 Jul. fr. (X 13). — In fauce fluminis Ladjanura, 450 m., 26 Jul. fr. (X 25). — Inter Muri et Lentechi, 600 m., 29 Jul. fr. (K 21). Les XX 1 et 3 ont les réceptacles hispides-glanduleux; dans les XX 21 et 25, les réceptacles sont lisses. Rosa tomentella Lem. Variations à pédicelles hispides-glanduleux. 402. In monte Eldasuruld, 1900 m. cire., 10 Aug.fr.(X 67). — Ad flumen Nenskra, 900 m. cire., 20 Aug. fr. (X 6%7b). Rosa glauca Vill. Ad flumen Seken prope ejus confluentiam eum fi. Kliutseh in regione silvatica media, 26 Aug. fr. (K 69). — In silvis ad flumen Kliutsch, 1700 m., 26 Aug. fr. (X 84). — Ad flumen Tieberda, 1600 m. circ., 31 Aug. fr. (X 82). Les XX 82 et 84 paraissent bien appartenir au type de Villars: dents simples, pédicelles ordinairement un peu hispi- _ des-glanduleux, sépales glanduleux sur le dos. Dans le X 82, 403. les pédicelles sont allongés et recourbés. Le M 69 est proba- blement encore un À. glauca: dents simples, pédicelles un peu hispides-glanduleux, sépales glanduleux sur le dos, les exté- rieurs à appendices foliacés et incisés. Rosa coriifolia Fries Inter Mulach et Miestiia, 1500 m. cire., 10 Aug. fr. (K 45). — In jugo Tieberdinsky, deeliv. oce. et or. 1300-1500 m., 31 Aug. et 2 Sept. fr. (MN 78, 80 et 83). Les XX 78 et 83 appartiennent bien, je pense, au type de Fries: dents simples, pédicelles, réceptacles et sépales lisses. Dans le X 83, les pédicelles sont allongés. — Le X 80 pour- rait fort bien être encore un À. corüfolia, mais tendant à se rapprocher du ÆR. subcollina (Clrc.): folioles très grandes, à dents simples; pédicelles assez allongés et un peu pubescents; sépales paraissant rester étalés à la maturité; styles modéré- ment hérissés et non tomenteux. — Le X 45 est une forme singulière à grandes folioles franchement échancrées en coeur à 404. ROSACEAE. 137 la base, à dents doubles, à pédicelles assez allongés, lisses ou un peu hispides-glanduleux, à sépales paraissant rester étalés, à styles très peu hérissés. Tout en rapprochant ce Xi du 2. corüifolia, je ne me prononcerai pas sur son identité spécifique. Il faudrait, pour bien le juger, en voir des matériaux plus nombreux que ceux qui en ont été recueillis. Rosa Boissieri Crép. In montis Tetenar silvis editioribus (X 29). — Prope Kala, 1800 m. (MX 14 et 15). — Inter Kala et Ipar secus flumen Ingur, 1600 m. cire. (MX 30, 31 et 32). — In jugo Eldasu- ruld inter Ipar et Mujal, 1900 m. cire. (X 48). Le R. Boissieri a été primitivement établi sur des maté- riaux réduits à quelques spécimens. Longtemps je l’ai consi- déré comme un membre de la sous-section des Villosae à cause surtout de ses aiguillons presque droits. M. Christ a eru devoir le rapporter comme variété au À. corüfolia Fries, avec lequel il a bien certainement des rapports assez étroits. Aujourd’hui, tout en le retirant de la sous-section des Vil/osae et en le rapprochant du À. corüfolia, je ne crois par pouvoir, du moins provisoirement, l'identifier spécifiquement au type de Fries. En considérant non seulement les matériaux recueillis par MM. Sommier et Levier et ceux que j'ai vus lorsque j’ai décrit le R. Boissieri, mais encore d’autres matériaux que j’ai rassem- blés depuis quelques années, je suis porté à croire que cette espèce subordonnée doit être séparée du ZX. corüfolia, dont elle parait se distinguer par la forme de ses aiguillons, par ses pédi- celles plus allongés, par sa corolle plus grande, et peut-être aussi par ses feuilles caulinaires souvent 9Jfoliolées. Il est un point qui reste encore ignoré et qui est d’une grande importance, c’est celui de savoir si les sépales, qui sont redressés pendant la maturation, sont bien à la fin cadues comme dansle X. coriifolia. J'ai lieu de supposer qu’ils sont à la fin cadues. Le R. Boissieri paraît présenter des variations parallèles à celles du À. coriifolia. 138 405. ROSACEAE. Les XX 15, 30 et 31 me semblent bien être des variations du R. Boissieri: dents simples, pédicelles et réceptacles assez maigrement hispides-glanduleux. Les feuilles caulinaires sont assez souvent Jfoliolées. — Le X 32 diffère des précédents par ses réceptacles lisses. — Les XX 14 et 48 ont les pédicelles et les réceptacles assez densement hispides-glanduleux. — Le X 29 est peut-être encore un À. Boissieri, mais à stipules extra- ordinairement dilatées; aucune glandulosité n'existe sur les pédicelles, les réceptacles et les sépales. Je reprendrai l’étude du R. Boissieri et de l’espèce suivante dans un travail général que je compte publier assez prochai- nement sur les Roses du Caucase et des régions voisines. Rosa Svanetica spec. nov., ad interim. Supra pagum Kala, 1800-2000 m., 5, 7 et 8 Aug. fi. fr. (MN 17, 18, 19 et 27). — Inter Kala et Ipar secus flumen Ingur, 1600-1800 m. (X 34). — Inter Mulach et Miestiia, 1500 m. cire., 10 Aug. fr. (MX 35, 41 et 44). En rapprochant ces divers XX de matériaux assez nombreux que je possédais déjà, provenant soit des mêmes régions du Caucase, soit de régions voisines, le sentiment m'est venu que je me trouvais en présence d’un groupe de variations consti- tuant peut-être une espèce subordonnée inédite, à laquelle j’ai donné le nom de À. Svanetica. Certes, pour celui qui attache encore une valeur spécifique aux caractères d’indument, c'est à dire à la présence ou à l’absence de glandes ou de villosité et aux autres caractères minimes qui ont servi à créer la foule de prétendues espèces encombrant aujourd’hui le genre Rosa, la création que je propose ici paraîtra tout à fait artificielle. Il est possible que, dans l’ensemble des variations réunies sous le nom de À. Svanetica, il y ait quelques éléments hétérogènes qui seront écartés plus tard, mais j’ai lieu de penser que nous sommes bien sur la trace d’une espèce subordonnée que les recherches ultérieures viendront confirmer. Le À. Svanetica paraît être au À. glauca ce que le AR. RoSACEAE. 139 Boissieri est au R. corüifolia. Si l’avenir ne vient pas renver- ser ce parallèle, le Z. PBoissieri sera peut-être à considérer comme l’état pubescent du À. Svanetica, ainsi que le Æ. cort- folia est l’état pubescent du ZX. glauca. Le R. Svanetica, tel que je l’entends, présente des varia- tions parallèles à celles du 2. glauca. Plusieurs de ces varia- tions sont représentées par les MX énumérés plus haut. Voici la description sommaire ou diagnose que je erois pou- voir rédiger provisoirement: R. Svanetica: aculeis rectis vel paullulum falcatis, foliis caulinis saepe 9foliolatis, foliolis glabris saepe duplicato-serra- tis glandulosis vel levibus, stipulis superioribus dilatatis, auri- eulis falcatis, floribus magnis, pedicellis elongatis glanduloso- hispidis, rarius levibus, sepalis post anthesin erectis, verisimi- liter caducis, stylis tomentosis. A ce propos, remarquons que lorsqu'il s’agit d'espèces sub- ordonnées, autrement dit de types d’ordre secondaire, il n’est pas ordinairement possible, au moyen d’une simple diagnose et même d’une description assez détaillée, de bien faire saisir les différences qui distinguent deux espèces voisines. Ce n’est qu’à l’aide de nombreux détails que l’on arrive à délimiter ces types secondaires. C’est plutôt du 2. montana que le À. Svanetica se rapproche le plus; ses aiguillons ressemblent beaucoup à ceux du type de Chaix; divers autres caractères sont les mêmes dans les deux espèces; mais ce qui distingue la rose du Caucase, ce sont ses pédicelles plus allongés d’ordinaire, sa grande corolle et peut- être ses feuilles caulinaires souvent 9foliolées. Reste à voir si ce dernier caractère est suffisamment constant pour être consi- déré comme réellement spécifique. J’ai presque lieu d’en douter. Du reste, la présence d’une quatrième paire de folioles n’est pas une particularité inconnue dans le À. montana; je l’ai con- statée à diverses reprises non seulement dans les feuilles cauli- paires, mais encore dans les feuilles ramusculaires. C’est même 140 406. 407. ROSACEAE. sur cette existence de feuilles 9foliolées que M. le docteur Cor- naz s’était en partie appuyé pour élever au rang d’espèce (A. Pliniana) une variation du À. montana des environs de Bormio (Valteline, Italie). On sait combien il a fallu de temps et de recherches pour en arriver à bien dégager les espèces subordonnées d'Europe. Il faudra probablement encore plus de temps avant d’arriver au même résultat pour les espèces subordonnées du Caucase et des régions voisines. Subsectio Rubiginosae. Rosa glutinosa Sibth. et Sm. Inter Mulach et Miestiia, 1500 m. cire., 10 Aug. fr. (NN 37, 38, 39 et 40). — Inter Miestia et Enasch, 1300-1350 m., 11 Aug. fr. (MN 63, 64, 65 et 66). — Inter Betscho et Geschteri, 1400 m. cire., 16 Aug. fr. (N 54). — Inter Do-ut et Utschkulan, 1500-2000 m., 3 Sept. fr. (NN 75 et 77). Ces XX représentent diverses variations du ÆR. glutinosa Sibth. et Sm. Jusqu’à-présent, on a toujours classé cette Rose dans la sous-section des Rubiginosae, en compagnie des À. ru- biginosa L., R. micrantha Sm., R. graveolens Gren. et À. sepium Thuïll. Mais est-ce bien là sa place naturelle? Dans mon travail général sur les Roses du Caucase, j'aurai à répondre à cette question. Rosa lberica Steven apud M. Bieb. Prope Tscholur, 925 m., 31 Jul. fr. (N 57). — Supra Kala, 2000 m. cire., 8 Aug. fl. fr. (NX 28). — Inter Mulach et Miestiia, 1500 m. cire., 10 Aug. fr. (MX 36 et 43). — Inter Betscho et Geschteri, 1400 m. cire., 10 Aug. fr. (K 56). — Supra Ulu-Churzuk, 1600 m. circ., 8 Sept. fr. (K 74). Ces XX représentent diverses variations du À. Tberica Stev.— Cette espèce, tout en présentant quelques-uns des caractères du R. glutinosa, en est très différente par son buisson plus élevé et plus robuste, par ses aiguillons plus gros et plus ou 408. 409. ROSACEAE. 141 moins erochus, par ses sépales se redressant plus lentement après l’anthèse et à la fin cadues et non pas persistants, ete. Elle présente de nombreuses variations que je traiterai plus tard. Parmi celles-ci, il en est dont les axes sont plus ou moins sé- tigères-glanduleux. Le R. Iberica paraît remplacer le À. rubiginosa dans le Cau- case et les régions voisines. Rosa micrantha Sm. Namachvani ad flumen Rion, reg. silv. inf., 350 m., 24 Jul. fr. (MN? 11 et 12). — Inter Alpana et Orbeli in fauce Ladja- nurae, 450 m. circ., 26 Jul. fr. (X 23). Subsectio Tomentosae. Rosa tomentosa Sin. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. f. fr. (X 2). — Prope Tscholur, 900 m., 30 et 31 Jul. fr. (MN: 58, 59 et 61). Les MX 58 et 61 sont certainement des variations du 2. tomentosa Sm. Le NX? 59 me paraît représenter une varia- tion très curieuse du même type et simulant un peu le Z. Boissieri X 30. — Quant au X 2, c’est vraisemblablement encore une variation du À. éomentosa, mais comme il n’est re- présenté que par un seul ramuscule florifère (inflorescence à 18 fleurs), je n’ose pas me prononcer d’une façon définitive sur son identité spécifique. Le À. tomentosa produit, dans les montagnes du Caucase, plusieurs variations qu’on n’observe point en Europe. Subsectio Villosae. 410. Rosa villosa L. (inclusis R. molli Sm.et R. pomifera Herrm.). Variations du groupe À. pomifera Herrm. In jugo Latpari mer., 2100 m., 3 Aug. fr. (X 20). — In jugo Tieberdinsky, 1500 m., 1 Sept. fr. (X 79). Variations du groupe Z. mollis Sm. 142 411. ROSACEAE. In jugo Latpari mer., 2100 m., 7 et 8 Aug. fr. (M 24). — Prope Kala, 1800-2000 m., (MK 16 et 26). — In jugo Eldasuruld, 1900 m. cire., 10 Aug. fr. (N 50). — Inter Geschteri et Kitschkuldach, 1600 m. cire., 17 Aug. fr. (X 59). — In jugo Utbiri ultra 2200 m., 19 Aug. fr. (X 53). — In jugo Djodissük ultra 2300 m., 23 Aug. fr. (K 68). — In jugo Nachar, 2300 m., 29 Aug. fr. (K 85). — In jugo Kluchor, 1600 m., 30 Aug. fr. (N° 81). — In convalle Kükürtli ad ultimos arborum limites, 2300 m. cire., 9 Sept. fr. (M 73). Sous le nom de À. villosa L., Linné a visé ce que plus tard Smith a décrit sous le nom de À. mollis (R. mollissima Fries non Willd.) et Herrmann, sous celui de EX. pomifera. Pendant longtemps, il a été généralement admis que les À. mollis et KR. pomifera constituaient deux espèces bien distinctes, mais aujourd’hui on est bien forcé de reconnaître que cette distinction spécifique ne peut être maintenue en présence des nombreuses variations intermédiaires. On est donc obligé de revenir à l’an- cienne dénomination de Linné. Les XX 16, 53, 68 et 73 représentent des arbrisseaux nains à tiges plus ou moins sétigères. Dans les Alpes d'Europe, ilest rare de rencontrer le X. villosa à tiges présentant un com- mencement d’hétéracanthie. Dans le X 81, les axes présentent par places des glandes pédicellées, caractère déjà observé en Europe sur le R. pomifera. Le N°85 est une variation curieuse à dents foliaires simples, à pédicelles et réceptacles lisses, à axes jeunes un peu pubescents. C’est une variation qui tend à se rapprocher du À. orientalis Dupont. Sect. Pimpinellifoliae. Rosa pimpinellifolia L. Tiflis, in monte Davidü, 9 Jul. fr. (K 10). — In apricis aridis montanis ad occid. pagi Utschkulan, 1400 m. cire., 3 et 13 Sept. fr. (Xe 76). Le N° 10 est une variation à dents simples, à pédicelles, ré- 412. ROSACFAE. 143 ceptacles et sépales lisses. Le X 76 appartient aux variations du groupe À. myriacantha DC.: dents composées-glanduleuses, nervures secondaires glanduleuses, pédicelles, réceptacles et sé- pales hispides-glanduleux. Il existe dans la localité de ce der- nier NV une variation à dents simples“, F. Crépin, in lit. Feb. 1893. IV. Spiraeaceae DC. Spiraea hypericifolia L. Boiss. Suppl. p. 230. Tifis, in monte Davidi, 6 et 9 Jul. fr. Carpella puberu la. — Ibidem, 21 Apr. 1889, fl. (de Seidlitz). Carpella glabra. — Achalzich in Cartalinia, 7 Jun. 1881 f. fr. (K 282b Bro- therus). Carpella glabra. Var. heterophylla nobis. Folia glaucescentia glaberrima majuseula ovato-orbiculata breviter petiolata basi breviter cuneata apice 3-5loba lobis in- terdum late erenatis; corymbi in ramis lateralibus abbreviatis basi foliatis terminales; folia ramulorum fertilium minora, ob- longo-spathulata integra acutiuseula vel apice paucidentata; pe- dicelli elongati (2 em. et ultra); carpella glabra. Folia ramorum sterilium 22 mm. usque lata 20 longa; rami floriferi inferiores nonnunquam ultra 1 em. longi, superiores fere nulli. Legimus: Prope Chaldechi supra Kala, 2000-2100 m., 8 Aug. fi. Obs. Nous n’avons pas su reconnaître, parmi nos exemplai- res ni parmi ceux de M. Brotherus, le Spiraea crenifolia C. A. Mey. (Sp. crenata var. Kotschyana Boiss. F1. Or. IT, p. 690), décrit dans le Supplément du F1. Or. Les caractères par les- quels cette espèce se distinguerait du S. kypericifolia, nous paraissent, après confrontation avec la plante d’Europe, des plus incertains, ce qui, du reste, est aussi l’opinion de Boissier. Quant à notre var. heterophylla, par la forme des feuilles de 144 413. 414. 415. 416. 417. 418. 419. ROSACEAE. ses rameaux stériles, elle semble se rapprocher du Spiraea tha- lictroides Pallas, et encore davantage du $S. érilobata L., espè- ces de l’Altaï, que nous ne connaissons que par les descriptions de Ledebour, et à la dernière desquelles il faudra peut-être la réunir. Spiraea Aruncus L. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fr. — In valle fluminis Kliutsch 26 Aug. notavimus. Spiraea Ulmaria L. Secus flumen Tieberda, 1600 m., 31 Aug. fr. V. Rubeae Benth. et Hook. Genus Rubus; cl. Dr. Focke elaboravit. Rubus saxatilis L. In jugo Eldasuruld, inter Ipar et Mujal, 10 Aug. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 1900-2000 m., 3 Sept. fr. — Notavimus prope Tscholur, 31 Jul. Rubus Idaeus L. Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul.; inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul.; in jugo Latpari, 4 Aug.; prope Kala, 7 Aug.; in jugo Utbiri, 18 Aug.; supra flumen Nenskra, 21 Aug.; in valle Kliutseh, 25 Aug. Rubus Caucasicus Focke Batogr. Abhandl. p. 183. Batum, abunde in dumetis et silvis collium, 16 Jun. fi. fr. Fructus magni, delieiosi; folia interdum gigantea, foliolis 19 em., pilis 7 mm. usque longis. — Inter Lentechi et Tscho- lur, 30 Jul. fr. Rubus hirtus Weihe et Nees Batum, 16 Jun. fl. — In silvaticis editioribus montis Tete- nar, 1 Aug. fi. VI. Dryadeae Vent. *Dryas octopetala JL. In jugo Mamisson (Lojka). ROSACEAE. 145 420. Geum urbanum L.. 42 dt Inter Tsageri et Lentechi, 29 Jul. — Inter Lentechi et Tscholur ad silvarum oras, 800 m., 30 Jul. fi. fr. — Notavimus in jugo Utbiri, 18 Aug. — Lars in Ossetia, 26 Maj. 1881 f1. (Brotherus). . Geum latilobum Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. Vol. XIIT, 1893, p. 44. Molliter villosum, caulibus ramosis, foliis radicalibus nume- rosis 1n rosulas densas congestis pinnatis, segmento terminali permagno rotundo subreniformi basi profunde cordato 5-101obo lobis late incumbentibus crenatis, segmentis lateralibus 1-3- jugis parvis vel minimis ovatis lobulatis erenatis vel subinte- gris, foliis caulinis breviter petiolatis e basi subeuneata rhombeïs vel ovatis subtrilobis lobis remote et profunde crenatis, summis subintegris lanceolatis, calyeis laciniis demum reflexis, petalis basi cuneatis obovatis luteis calyce subbrevioribus, receptaculo cylindrico carpellisque dense hirsutis, stylo in fructu deflexo supra medium articulato, articulo inferiore apice uncinato, supe- riore glabro vel basi pilis paucis obsito. %. Legimus: In valle fluminis Kliutsch Abchasiae, 1500-1800 m., 26 Aug. fl. et fr. Planta pedalis et ultra, folia radicalia cum petiolo 15-16 em. longa, segmentum terminale 10-12 em. latum, 6-8 cm. lon- gum, segmenta lateralia majora 2 em. longa. À Geo urbano L. statim dignoscitur rosularum foliis conge- stis, sogmento terminali permagno, carpellis hirsutioribus, ar- ticulo superiore styli longiore. Magis affine videtur Geo Hyr- cano C. À. Meyer, in Flora Or. (II, p. 696) descripto, sed differt eaulibus firmiuseulis (non gracilibus) ramosis, foliis cau- linis nunquam reniformibus, petalis non orbiculatis nec calycem -excedentibus. — À Geo stricto Aït. recedit caule minus robusto et minus stricto, segmento terminali foliorum radicalium multo majore, segmentis lateralibus minoribus paucioribus, indumento molliore, petalis minoribus basi cuneatis, articulo superiore styli fere glabro. 10 146 422. 423. 424. 425. ROSACEAE. Geum strictum Aït. Ad flumen Tieberda, in silvaticis, 1400 m., 1 Sept. fr. (flo- res cult. vid.). Rosulae radicales multifoliae; segmentum ter- minale foliorum radicalium subrotundum, latius quam longum; pinnae laterales fere usque ad basin rachidis numerosae. Re- ceptaculum et carpella longe pubescentia. Petala in specimini- bus eultis orbiculata, calyce parum longiora. Fragaria vesca L. In silvis supra Danaiïs - Paraul, 23 Jun. fl. fr. — Abunde notavimus inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul.; prope Tscholur, 31 Jul.; in jugo Latpari, 2100 m., 4 Aug.; prope Betscho, 16 Aug.; in jugo Utbiri, 18 Aug.; in valle Kliutsch, 25 et 26 Aug. Genus Potentilla, a clarissimis R. Keller et H. Siegfried revisum et pro parte elaboratum (R. Keller, Engler’s Bot, Jahr- bûch., Vol. XIV, fase. 4 et 5, 1891 et 1892, p. 495-516). Potentilla brachypetala Fisch. et Mey. Description Florae Orientalis (Vol. IL, p. 703), ubi lapsu calami folia pinnata dicuntur, quae vero palmata, adde: Foliola saepe brevissime petiolulata, dimidio vel tertio in- feriore integra. Planta superne praeter pilos simplices elongatos pilis aureo-glandulosis brevibus saepe sat crebre obsita. Sat abunde in rupibus subalpinis et alpinis Caucasi occid., ub1 Flora Or. non indicat. In jugo Latpari, 2100 m., 4 Aug. fl. fr. — In jugo Utbiri, 2300 m., 19 Aug. fr. — In jugo Djodissük, 2400 m., 22 Aug. f. fr. — In jugo Kluchor merid., 2300-2500 m., 28 et 30 Aug. fl. fr. — In valle Kükürtli, 1800 m., 11 Sept. fr. — Terskol (Lojka). Potentilla Oweriniana Rupr. (ex Boiss. F1. Or. II, p. 705). — P. divina Alboff, olim. In jugo Djodissük, 2800-2900 m., 22 Aug. fl. fr. — In monte granitico supra summum jugum Kluchor, ultra 2800 m., ROSACEAE. 147 28 Aug. fi. fr. — In jugo Nachar, 2900 m., 29 Aug. fi. ubique in rupibus. — Terskol (Lojka). A descriptione Ruprechtii (et Florae Orientalis) specimina nostra differunt: caulibus folia radicalia saepe valde superantibus; petiolis folia longitudine non raro bis excedentibus; foliis apice utrinque sat profunde 3-5dentatis; calycis laciniis subaequi- longis, exterioribus angustis fere linearibus, Interior ibus late ovatis, omnibus acutiuseulis; petalis intense roseis calycem pa- rum superantibus; earpellis margine exteriore et apice (juven- tute densius et longius) pilosis, caeterum glabris, faciebus ner- vis 1-3 plus minus prominulis brevibus notatis. Insuper adde: Stipulae caulinae lanceolatae acutae vel acuminatae, foliorum radicalium latae, brunneo-seariosae, dorso plus minus albo-to- mentosae, margine glabrae. Caules 2-10!/, em. alti monophylli; foliolum terminale foliorum radicalium majorum 2-21/, em. longum; foliola fol caulini 181, mm. usque longa 121/, lata; calycis laciniae 12 mm. usque longae ; petalorum anguis 5 mm. aut paulo longior. Forma elata Somm. et Lev. in Kell. 1. c. 426. Caules ascendentes mono-diphylli 20 em. usque alti folia radicalia bis superantes; laciniae stipularum serrulatae (an sem- per?) dentibus partim glandulosis; petioli foliis non raro bis- ter longiores; foliola oblongo-lanceolata profunde et irregulari- ter dentata dentibus angustis acutiuseulis utrinque 2-6 con- vergentibus, terminali prominente; bracteae lineares; calycis laciniae acutiusculae; petala calyce manifeste longiora. Typo commixta in praeruptis graniticis jugi Kluchor supra fontes amnis Kliutsch, 2400 m., 27 Aug. fr. Potentilla foliosa Somm. et Lev. 1. e. p. 500. Planta elata saturate viridis molliter et patule pilosa sub lente glandulosa; caulibus plurimis ex eodem rhizomate ligneo prodeuntibus erectis folia radicalia subduplo superantibus in- ferne longe nudis vel monophyllis ad bifurcationes foliatis; foliis inferioribus pinnatis longe petiolatis, caeteris trifoliatis, 10* 148 ROSACEAE. summis floralibus brevissime petiolatis, radicalibus caulinoque inferiore quum adsit bi- trijugis, jugis valde remotis; foliolis elevatim nervosis inaequalibus, imis parvis, tribus superioribus maximis, terminali saepius basi cuneato, mediis infimisque minoribus plerumque e basi lata inaequali integra subrotunda- tis vel ovatis, praeter tertium inferius grosse et obtuse dupli- cato-dentatis, dentibus mucronulatis, terminali longiuscule caeteris brevissime petiolulatis, ad marginem praesertim et ad nervos pilosis; petiolulis distincte in rachidem decurrentibus; stipulis caulinis ovato-lanceolatis integris vel bi- trifidis; in- florescentia laxe corymbosa pauciflora, peduneulis elongatis erectis bracteatis, inter pilos crispulos parce glandulosis; caly- cis laciniis demum membranaceo-fuscis, exterioribus linearibus angustis, interioribus latioribus subduplo longioribus ovato- Janceolatis acutis, dorso praesertim basi elevatim venosis, ner- vis anastomosantibus; petalis albis; receptaculo conico piloso, pilis carpella haud excedentibus; carpellis glabris obsolete venosis. Caules !/, m. usque alti; folia radicalia ad 27 cm. longa, foliolum terminale ad 61 em. longum 41} em. latum, foliola foliorum superiorum minora. Peduneuli 6 em. usque, calycis laciniae interiores maturitate 4 em. longae. Legimus: In valle superiore fluminis Kliutsch, 1600-1700 m., 26 Aug. fr. Obs. Cette espèce, ainsi que MM. Keller et Siegfried l’avaient justement diagnostiqué avant d’en avoir vu les fleurs, obtenues par la culture dès 1891, se rapproche surtout de certaines for- mes robustes du P. rupestris L. dont elle n’est peut-être qu’une variété exubérante aux feuilles radicales plus nombreu- ses formant de riches touffes, aux stipules souvent divisées, non arrondies, aux divisions calicinales atténuées, et non brusque- ment contractées en pointe. Les folioles sont plus amples, leurs crénelures plus larges, leurs nervures plus en relief, les pétioles plus longs que dans le P. rupestris. (Ces différences se sont maintenues et en partie exagérées dans les magnifiques exem- 427. 428. 429. 430. RoOSACEAE. 149 plaires que M. H. Siegfried a obtenus, de nos graines, dans son Potentillarium, à Winterthur. Potentilla bifurca L:. Ubique in ruderatis, secus vias et ad ripas circa pagum Utschkulan, 1300-1400 m., 3 et 6 Sept. fl. fr. — Secus flu- men Ulu-Churzuk, 1400-1500 m., 11 Sept. f. — Ozrokova (Lojka). Obs. A Outschkoulane, cette plante est souvent déformée par des galles d’un pourpre sale, qui acquièrent quelquefois la grosseur d’une noix. Potentilla pimpinelloides L. ; Boiss. F1. Or. IT, p. 708. Conf. des- criptionem ampliatam et emendatam apud Keller loc. cit. p. 501. In elivis aridis ad occasum pagi Utschkulan, 1500-1600 m., 2 Sept. f.fr. Supra pagum Churzuk, ad rad. occ. montis Elbrus, 1400-1500 m., 8 Sept. fi. fr. Obs. Cette belle espèce, qui n’est décrite, dans le Flora Orien- talis, que d’après un exemplaire arménien valde incompletum de Tournefort (herb. Willd.), n’est pas confinée, dans le Cau- case, aux sources du Kouban et au pied occidental de l’Elbrouz; elle a été retrouvée, par M. Lipsky, plus à l’Est, en Ciscaucasie. Les amendements à apporter à la description, nécessairement incomplète, du Flora Orientalis, portent sur les points suivants: Tiges atteignant jusqu’à 40 cm. de hauteur, très rameuses dans le haut; corymbe portant jusqu’à 40 fleurs; feuilles radicales avec 8 à 11 paires de folioles; feuilles caulinaires brièvement pé- tiolées ou subsessiles, avec 5 à 8 paires de folioles; pétales émarginés. *Potentilla sericea L. var. agrimonioides Boiss. — P. pectinata Fisch. fide el. Siegfried in lit. Lars in Ossetia, 26 Maj. 1881 f. (X 306 Brotherus). Fo- liola 3-6 juga, laciniae margine revolutae. Potentilla pedata Nestl. apud Kell. 1. cit. — P. hirta L. var. pedata Lehm.; F1. Or. Tiflis, in collibus ad merid. urbis, 500-600 m., 9 Jun. f. fr. 150 ROSACEAE. 431. Potentillà recta L. Forma Astrachanica (Jacq.) Kell. et Siegfr. Borjom, 800 m. eirc., 15 Jul. fr. — Inter Do-ut et Utsch- kulan, 1500-1600 m., 3 Sept. fi. fr. Plantae robustiores, stipulae latiores quam in speciminibus Hohenackerianis, prope Elisabethpol lectis, herbarii Boïissier. (Keller I. c.) Forma obseura (Willd. pro sp.) fide el. Siegfried in lit. Vladikavkas 1881, fl. fr. (NW 296 Brotherus). Forma pilosa (Willd, non alior.) Lehm. Tiflis, in collibus ad merid. urbis, 9 Jan. fi. fr. Forma tenuisepala Kell. et Siegfr. loc. cit. Caules erecti hirsuti pilis longis fere horizontaliter patentibus, quibus pili parvuli setosi pilique articulati glandulosi inter- mixti sunt, pubescentia superne densiore; folia radicalia longe petiolata quinata, caulina infra inflorescentiam ternata; stipulae longae angustae (foliorum radicaliam 40-45 mm. longae, laci- niis 1-2 mm. latis), isdem pilis mixtis obsitae, stipulae supe- riores breviores et latiores; petiolorum pili longi patentes, supe- riorum copiosiores abunde pilis parvulis setosisque, sparsim pilis articulatis glandulosis consociati; foliola obovato-lanceolata pro- funde serrata ter quaterve longiora quam lata, latitudine maxima supra medium folioli; folioli medii foliorum radicalium ad basin usque dentati dentes lati, utrinque 12-13; pili foliolorum ad- pressi, subtus densi, cilia marginalia sparsim pilis articulatis glandulisque intermixta; corymbus contractus pauciflorus, longe et dense pilosus; sepala exteriora interioribus fere duplo lon- giora (exteriora 10 mm. longa, supra basin 11, mm. lata; in- teriora 6 mm. longa 2 mm. lata) pilis articulatis glandulosis abunde obsita. Borjom, 800 m. cire., 15 Jul. fi. fr. À proxima forma plosa differt stipulis foliorum radicalium elongatis, angustissimis; laciniis calycinis longis angustis inae- RoOSACEAE. 151 qualibus; corymbo valde glanduloso, et pilis caulinis nec non petio- lorum elongatis, fere horizontaliter patentibus. (Keller 1. c.). Subspecies fallacina (Blocki) forma eglandulosa Kell. et Siegfr. Laciniae calyeinae eglandulosae, latiores quam in subspecie; - caetera optime congruunt. Tiflis, in monte Davidn, 9 Jul. fr. 432. Potentilla canescens Besser non aliorum. Forma Ingurensis Kell. et Siegfr. loc. cit. p. 504. Folia radicalia sena-septenata, caulina quinata, suprema ter- nata, regulariter et profunde ineiso-serrata, utrinque ad basin usque 5-Gdentata, dente medio porrecto, superioribus conver- gentibus, nervis subtus prominentibus hirsutis, pilis longis ner- vos involventibus. | Prope Kala, 1700-1750 m., 7 Aug. fr. A proxima P. inclinata Liehm. y subseptenata recedit foliis multo minoribus, dentibus angustioribus, nervis secundariis ma- gis prominentibus. (Kell. 1. c.). Forma virescens Kell. et Siegfr. loc. cit. p. 504. Folia superne parce adpresse-pilosa, subtus solute tomentosa virescentia; foliola longiora typice euneata petiolulata, profunde et acutiuseule dentata, dentibus baseos divergentibus, apicis convergentibus, dente medio porrecto; calyeis laciniae exteriores lineari-lanceolatae, interiores ovatae. Chula, 21 Jun. fi. fr. — Inter Danais - Paraul et jugum Chanli in regione Abietis Nordmannianae, 23 Jun. fl. x 433. Potentilla canescens Bess. f. virescens K. et S. x P, argentea L. — P. Chulensis Siegfr. et Kell. loc. cit. p. 504. Caules ascendentes, 17 em. alti, infra medium ramosi, to- mentosi; folia radicalia breviter petiolata quinata, rarissime sena, petiolo aequilonga, foliolo terminali circa 20 mm. longo; foliola obovato-lanceolata, margine revoluta, prominule nervosa, subtus griseo-tomentosa, supra viridia, sat copiose adpresse pi- losa nonnihil irregulariter serrata, dentibus aliquibus profun- dioribus lobatis, inferioribus divergentibus, superioribus conni- 152 434. ROSACEAE. ventibus, dente medio porrecto; flores parvi; calyeis laciniae in- teriores exterioribus longiores. In clivo herboso juxta pagum Chula, 21 Jun. fi. fr. Obs. Dans cet hybride, voisin, par son indument, du P. ca- nescens Bess. typique, les caractères de l’autre parent, P. ar- gentea, se révèlent, selon MM. Keller et Siegfried, par la forme des folioles, quelquefois incisées-lobées, par l’enroulement de leurs bords, moins prononcé, il est vrai, que dans le P. argentea ‘ vrai, enfin par la petitesse des fleurs. Potentilla argentea JL. non Willd. Tifis, in collibus, 9 Jul. fl. — Inter Latal et Betscho, 1600- 1700 m., 11 Aug. f. fr. — In jugo Tieberdinsky oceid., pa- rum supra flumen Tieberda, 1200 m. cire., 1 Sept. fr. — Inter Indisch et Kriepost ad flumen Kuban, os m. cire., 14 Sept. fl fr, Var. impolita (Wahlbg.) Lehm. — P. incanescens Opiz 435. 436. In jugo Tieberdinsky occid., 1300 m., 1 Sept. fr.; et orient., parum super flumen Do-ut, 1800 m. circ., 2 Sept. fr. *Potentilla pseudo-argentea Blocki fide el. Siegfried in lit. Ad lacum Tabiszchuri, Jun. 1881 alab. (X 299 Brotherus). Potentilla Sommierii Siegfr. et Kell. loc. cit., p. 506. Subspecies e grege Potentillae collinae Wib. Caulibus decumbentibus vel ascendentibus puberulo-tomen- tosis vel glabre-scentibus valde ramosis; foliis radicalibus septenatis-quinatis, caulinis inferioribus quinatis, superioribus ternatis; foliolis oblongo-ovatis basi cuneatis utrinque 3-7den- tatis, dentibus obtusis nonnullis sat profundis, dente medio plerumque prominente, margine foliolorum versus basin inter- dum subrevoluto (saltem in sicco) caeterum plano, pagina supe- riore viridi glabta vel adpresse et longe pilosa, inferiore incano- tomentosa; petalis aureis lacinias calycis superantibus. Legimus: In pratis prope Betscho, 1250 m., 15 Aug. fi. fr. Obs. Petite espèce très voisine, par son Sr son indument -etses fleurs d’un jaune d’or, du P. Silesiaca Uechtr. (Keller I. c.). ROSACEAE. 153 437. Potentilla Svanetica Siegfr. et Kell. loc. cit., p. 507. Subspecies e grege Potentillae collinae Wib. Caulibus ascendentibus tomentosis supra medium valde ramo- sis 40 em. altis; foliis radicalibus longe petiolatis (8 cm). quinatis raro senis cuneatis, caulinis quinatis; foliolis subsessi- libus vel breviter petiolatis oblongis (foliolum medium cirea 25 mm. longum), basi regulariter et profunde serratis, denti- bus utrinque 3-6 divergentibus acutiuseulis, dente medio por- recto, pagina superiore viridi parce et adpresse pilosa, inferiore dense et crispule incano-tomentosa, nervis parum prominentibus longe et adpresse sericeo-pilosis, margine folioli hinc inde (in sieco) revoluto; petalis aureis calycis lacinias superantibus. Legimus: Inter Tsageri et Lentechi, 600-700 m., 29 Jul. fr. — Prope Tscholur, 31 Jul. f. — Ad ripam dextram flumi- nis Nenskra, 1200 m. cire., 17 Aug. fl. fr. Obs. Se distingue du précédent par ses tiges ramifiées seule- ment dans leur partie supérieure, jamais couchées; par ses fo- lioles presque toujours au nombre de cinq, à dents moins nom- breuses et plus aiguës. — Très voisin de P. Johanniniana Goiran (Keller 1. c.). 438. Potentilla Thuringiaca Bernh. non C. A. Mey. Forma villosa Kell. et Siegfr. loc. eit., p. 508. Conferta hirsuta; caules folia radicalia constanter septenata vix aut parum superantes 20 em. alti; foliola oblongo-obovata sub apice latiora profunde anguste et acute dentata, dentibus conniventibus utroque latere plerumque 9; calyces hirsuti. In jugi Latpari regione alpina inferiore, 5 Aug. fr. — In jugo Utbiri, 1950 m., 18 Aug. fr. — Ad lacum Tabiszchuri Cartaliniae, Jun. 1881 fi. (X 308 Brotherus). Obs. Diffère du type surtout par les dents étroites et pro- fondes de ses folioles, et par son port plus ramassé (Keller 1. c.). 439. *Potentilla Lazica Boïss. et Bal. formae fide el. Siegfried in lit. Imeretia, loco non notato, 1877 f. fr. juv. (Brotherus). — Achalzichin Cartalinia, 7 Jun. 1881. fr. juv.(K 302 Brotherus). 154 ROSACEAE. 440. Potentilla Ruprechtü Boiss. F1. Or. II, p. 716. *Typica. In jugo Mamisson (Lojka). Flores pallide lutei. Var. aurea Somm. et Lev. apud R. Keller, loc. cit. p. 508. Pluriceps; caudiculi duri breves stipulis persistentibus fusco- atris obtecti; caules erecti vel ascendentes pubescentes folia ra- dicalia wultum vel parum (in speciminibns luxuriantibus) exce- dentes; folia radicalia breviter vel longe petiolata praeter ciliola marginalia glaberrima quinata, foliolis obovato-cuneatis apice rotundatis vel subtruncatis utrinque 4-7 dentatis dente termi- nali breviore; folia caulina ternata breviter petiolata (nec sub- sessilia); stipulae omnes late ovatae obtusae, inferiores mem- branaceae; flores laxe corymbosi pauci (2-7) breviter vel longe pedunculati; peduneuli plus minusve pubescentes sparsim glan- dulosi bracteati vel ebracteati; calycis hirsutiuseuli ciliati laci- niae maturitate accrescentes, exteriores sub anthesi ellipticae obtusae, interiores paullo longiores et angustiores acutiusculae, omnes post anthesin elliptico-subrotundae obtusae quandoque emarginatae, interiores latiores; petala calyce juveni duplo lon- giora éntense aurea obcordata emarginata; carpella glabra dorso rotundata leviter areuatim venosa. Legimus: In montis Tetenar pascuis alpinis, 2400-2600 m., 1 Aug. fl. fr. — Prope saummum jugum Latpari juxta nives deliquescentes, 2600-2750 m., 4 et 5 Aug. fi. fr. Oceurrunt: forma elata 20 em. usque alta petiolis foliorum radicalium 10 em., foliolis 28 mm. longis; et forma hwmilis diffusa 5-8 cm. alta petiolis foliorum radicalium 1-3 em. longis. À Potentilla alpestri Hall. (villosa Zimm.) differt praesertim caudiculis brevioribus crassis non radicantibus, foliis carnosulis subtus glaberrimis, calycis laciniis maturitate accretis ovato-ro- tundatis. 441. RoSACEAE. 155 Obs. Nous avons, plus haut, relevé par des italiques les carac- tères par lesquels nos plantes diffèrent de la description du Flora Orientalis, rédigée sur des exemplaires sans fruits, sans pré- tendre que toutes ces différences, sauf la couleur des pétales, appartiennent exclusivement à notre variété. Potentilla Adjarica Somm. et Lev. apud Keller, loc. cit. p. 509 (sub P. Adscharica). Viridis, pilis longis patentibus et pube brevi erispula eglan- dulosa obsita; caulibus elatis fere a dimidio ramosis; foliis digi- tatis, inferioribus quinatis longe petiolatis, supremis ternatis subsessilibus, omnibus ciliatis et praesertim secus nervos pagi- nae inferioris longe et adpresse pilosis; foliolis obovato-cunea- tis obtusis a medio inciso-serratis, serraturis in quoque latere 4-5, foliolo terminali pleramque minore; stipulis e basi ovata lanceolatis acutiusculis saepius integris; inflorescentia dichotome corymbosa foliosa laxe multiflora; peduneulis longiusculis erectis; calyeis maturitate acerescentis laciniis subaequilongis ovato-lan- ceolatis acutis, exterioribus basi angustatis, demum basi prae- sertim elevato-nervosis; petalis aureis calycem tertia parte supe- rantibus obcordatis emarginatis; carpellis glabris areuatim veno- sis obsolete carinatis. Legimus: In pratis montanis prope pagum Chula, 21 Jun. fl. fr. — Mekvena 1877 fi. fr. juv. (Brotherus). Caules 50 em., foliorum inferiorum petioli 7 em. usque longi, foliola majora 4 em. longa 2 lata; calycis fructiferi laciniae 12-15 mm. longae. A proxima Potentilla Kotschyana Fenzl differt statura ela- tiore, inflorescentia laxa nec conferta, stipulis plerumque integris. Specimina, magna copia a claris Siegfried et Sprenger-Dammann (prope Neapolim) e seminibus Adjarieis educta, plerumque majora 1) Le son doux du j français (x russe) ne correspondant nullement au sch allemand, qui est un barbarisme en latin, nous avons préféré l’orthographe Adjarica, tout aussi barbare, mais n’exigeant qu’une lettre au lieu de trois. 156 H> Fe DO 443. ROSACEAE. maxime multiflora uberrima evadunt, notis specificis supra expo- sitis immutatis. . Potentilla Levieri Siegfr. et Kell. loc. eit. p. 511. Subspecies e grege Potentillae villosae Cr. Caules ascendentes saepe jam infra medium dichotome ramosi, sparsim, breviter et erispule pilosi, 30 em. usque alti; folia radi- calia longe petiolata (5-6 em.) quinata; petiolorum pili fere horizontaliter patentes vel oblique erecto-patuli; foliola (impar 2 em. longum) obovato-cuneata subsessilia, a medio sursum profunde dentata, dentibus latis obtusis utrinque 4-6, dente medio parvulo vix retuso saepius subporrecto, pagina superiore et inferiore sat dense adpresse pilosa sericea, marginibus ciliatis; stipulae integrae ovato-lanceolatae pube eadem vestitae; folia caulina ternata angusta; inflorescentia laxe corymbosa, pedun- culis longis; sepala aequilonga ovata, obtusa vel acutiuseula; petala parva aurantiaca cire. 5 mm. longa. Legimus: In valle Chaldechi supra Kala, prope moles glaciales montis Djanga-tau, 2200-2300 m., 8 Aug. fi. fr. — Specimina, ut videtur, ad eamdem speciem pertinentia, sed, fide cl. Keller, sub var. glabrescente distinguenda, adsunt in Herb. Boissier (scheda: Potentilla verna L. var. major), à b. Ruprecht Aug. 1881 in Tuschetia, et in monte Toltan lecta, quorum stipulae tamen majores latiores, laciniae calycinae angustiores, petala sesquilongiora quam in ?. Levieri typica. Haec a P. villosa Cr. pedunculis elongatis, pube densiore sericeo-nitente et corollis aurantiacis differt. Potentilla verna L. non auct. — P. rubens Vill. non AI. — P. Sabauda DC. Var. Asiatica Siegfr. et Kell. loc. cit., p. 512. Pygmaea; caules non ultra 9 em. alti; foliola truncata, lata, dentibusacutis;ÿsummae partes pilisarticulatisglandulosis vestitae. Legimus: In montis Tetenar editioribus alpinis, 2400-2500 m., 1 Aug. fl. fr. juv. — In summo jugo Latpari, 2800 m., 4 Aug. folia. ROSACEAE. 157 Obs. Très élégante variété (ou forme nivale?), caractérisée par la petitesse de toutes ses parties. Les folioles ont l'extrémité très élargie, *, de la longueur chez les individus plus grands, égale à la longueur de la foliole dans lesspécimens plus petits(Keller1.c.) 444. Potentilla reptans L. Tsecholur, ad ripam laevam fluminis Tzchenis-Tzchali, 31 Jul. f. — Forma floribus foliisque parvis. Var. *subpedata (C. Koch pro sp.) Lehm. fide el. Siegfried in lit. Oprtscheti in Imeretia, 1877 f. fr. juv. (Brotherus). 445. Potentilla elatior Schlecht. In jugo Chanli, 23 Jun. f. — In silvis editioribus montis Tetenar, 1850 m., inter herbas giganteas, ultra sesquimetrum alta, 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid., 2000 m., 4 Aug. fl. fr. — In silvis supra flumen Nenskra, 1500-1700 m., 20 Aug. fol. — In herbosis alpinis jugi Kluchor, 2200- 2300 m., 29 Aug. fr. — Uschuat; Gurschevi (Lojka). Obs. Les dimensions, indiquées pour cette espèce dans le Flora Orientalis, sont considérablement dépassées par celles de nos exemplaires, récoltés au milieu de ces associations d'herbes géantes (Senecio platyphyllus, Aconitum orientale et nasu- tum, Cephalaria Tatarica ete.), qui se trouvent, entre 1800 et 2200 mètres, en une foule de localités du Caucase. Obligé de s’allonger entre les hautes tiges de ses concurrents, afin de porter ses inflorescences à la lumière, le P. elatior y dépasse souvent Ja taille d’un homme adulte, et les folioles de ses feuilles inférieures atteignent une longueur de près de 8 cm., sur 4!/, em. de largeur. — MM. Keller et Siegfried ont con- staté, sur bon nombre d’exemplaires, la présence de poils arti- culés glanduleux plus ou moins nombreux le long des axes fleuris, exceptionnellement aussi sur les pétioles; ce caractère n’est mentionné ni par Lehmann, ni dans le Flora Orientalis. — Un exemplaire, cueilli dans la vallée de la Nenskra, pré- sente une feuille anormalement 4foliolée. 446. Potentilla gelida C. A. Mey. — P. grandiflora M. B. non L. 158 RoOSACEAE. Var. minor Herbar. Boiss. ex Keller, loc. cit. p. 514. In jugo Djodissük, 2800 m.cire., 22 et 28 Aug. fi. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. fi. fr. Forma elatior multiflora Somm. et Lev. ibidem. Caules 25-30 em. alti, multiflori, inferne fere glabri, superne pilis longioribus crispis glandulisque breviter stipitatis capitato- seutatis vestiti; stipulae foliorum radicalium magnae late ellip- ticae, caulinorum ovatae, integrae vel inciso-serratae, apice ob- tusae, omnes sat dense hirsutae glandulosae; petioli foliorum inferiorum foliolo medio sesquilongiores sparsim pilosi et glan- dulosi; foliola petiolulata, 3 em. usque longa, rotundata vel late ovata, utraque pagina adpresse pilosa parce glandulosa margine ciliata, foliolo medio basi plerumque cuneato, laterali- bus asymmetricis, omnibus profunde late et obtuse serratis vel subbisserratis incisisve, dente medio valde porrecto, margina- libus utrinque 5-7; peduneuli dense hirsuti et glandulosi; caly- cis laciniae hirtae glandulosae, exteriores oblongo-ovatae vel obovatae, obtusae, interiores latiores acutiusculae; petala . . . Legimus: In summo jugo Kluchor prope moles glaciales, 2700 m., 28 Aug. fr. Obs. Cette forme ou variété, dont le port est très dissem- blable de celui du P. gelida typique, semble, d'aprés les étu- des de MM. Keller et Siegfried, effacer une partie des différen- ces spécifiques séparant cette espèce du P. Buccoana Clem., et notre forme major du P. gelida pourrait tout aussi bien être envisagée comme une forme #2nor du P. Buccoana. La pré- sence de glandes stipitées, qu'aucun auteur n’avait notées jusqu’à présent dans le P. gelida et qui passaient pour un caractère distinctif important du P. Buccoana, rend plus plau- sible encore ce rapprochement, de sorte que M. Keller se demande s’il ne serait pas plus juste de considérer ces deux espèces comme les états extrêmes d’un seul et même type. Disons toutefois que le P. Buccoana normal atteint une taille quadruple de celle du gelida, et que ses inflorescences sont encore plus multiflores 447. 448. 449. ROSACEAE. 159 que celles de notre f. elatior multiflora dont les folioles, tout en égalant en longueur celles d’un ?. Buccoana un peu réduit, sont néanmoins constamment plus larges (4 em. de longueur sur 3 de largeur). Potentilla ternata Koch. — P. chrysocraspeda 5 minor Boiss, F1. Or. IL. p. 725. — P. minima Hall. var. major Lehm. In excelsioribus montis Elbrus occid., 3500 m., 10 Sept. fr. Potentilla nivea L. In editissimis vulcanicis montis Elbrus occid., 3500 m., 10 Sept. fl. fr. Forma confertior humilis, speciminibus Altai- els Herb. Bunge omnino similis. (Keller 1. c). * *Potentilla supina L. var. elatior Lehm. (non P. elatior Schlecht.). — P. Garipensis E. Meyer, fide el. Siegfried in lit. Azchur in Cartalinia, 6 Jun. 1881 fl. fr. (K 300 Brotherus). Species incertae. “Potentilla Goldbachii Rupr. (? cl. Siegfried in lit). Ad lacum Tabiszchuri Cartaliniae, Jun. 1881 fl. fr. juv. (Ë 307 Brotherus). “Potentilla intermedia L. non auct., forma composita Rupr. (? cl. 450. Siegfried in lit.). Azechur in Cartalinia, 6 Jun. f. fr. juv. (Ÿ 303 Brotherus). Sibbaldia procumbens L. var. orientalis nobis. — $, parviflora Willd. ,Nomen improprium, nam flores eis S. procumbentis paulo majores“. Boiss. FI. Or. IL, p. 727. In pascuis alpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. — In jugo Latpari, 2600 m., 5 Aug. fr. Forma elata; caules floriferi 10-14 em. alti, foliola majora 2!/ em. longa 2 lata, petioli 6 em. longi. — Kala, 1800 m., 7 Aug. f. fr. Forma eadem. — In jugo Djodissük, 2400 m., 22 Aug. fr. — In jugo Nachar, 2700-2900 m., 29 Aug. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2200-2400 m., 3 Sept. fl. fr. — In jugo Mamisson (Lojka). Obs. Quoique la plante du Caucase atteigne souvent des dimensions qui ne se rencontrent jamais dans celle des Alpes, nous ne trouvons pas que les caractères différentiels, signalés 160 ROSACEAE. par les auteurs, soient suffisants pour en justifier la séparation spécifique. VII. Sanguisorbeae Torr. et Gr. 451. Agrimonia Eupatoria L. Notavimus prope Tsageri 27 Jul., Tscholur 51 Jul. et secus flumen Kliutseh 25 Aug. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 f. (X 284 Brotherus). 4592. Alchemilla vulgaris L. genuina. Lars in Ossetia, 24 Maj. 1881 f. (X 291 Brotherus). — Tsei, fl. fr. (Lojka). 453. Alchemilla retinervis Buser in sched. 1896). In monte Tetenar, 2000 m., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Lat- pari merid., 2500 m., 4 Aug. f. — In summo jugo Kluchor, 2800 m., 28 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2800 m., 29 Aug. fl. fr. 454. Alchemilla firma Buser in lit. In regione alpina montis Tetenar, 1 Aug. fi. fr. juv. — In jugo Djodissük, 2000 m., 22 Aug. fi. fr. Forma truncata Buser | In monte Tetenar, 2000 m., 1 Aug. fi. Forma flaccida Buser In monte supra rivum Kükürtli, 2500 m., 9 Sept. fi. fr. 455. Alchemilla rigida Buser in lit. In monte supra rivum Kükürtli, 2500 m., 9 Sept. fr. 456. Alchemilla Caucasica Buser in lit. In jugo Tieberdinsky, 2 Sept. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 3 Sept. fol. 457. Alchemilla acutiloba Stev. subspecies Pontica Buser In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fi. fr. Planta 1) Nous reproduisons les déterminations des Alchemuilla telles que nous les trouvons écrites sur nos étiquettes par M. Buser auquel nous avons sou- mis la plupart de nos exemplaires. 458. 459. 460. 461. ROSACEAE. 161 bipedalis, petioli pedales. — Lars in Ossetia, Maj. 1881 fi. fr. (X 293 Brotherus; el. Buser non vidit). Alchemilla tredecimloba Buser in lit. In monte Tetenar, 2000 m., 1 Aug. f. fr. Planta maxima; folia eum petiolo 45 em. longa, lamina 15 em. lata. *Alchemilla pubescens M. Bieb. non auct. mult. Naltschik, fr. (Lojka. C1. Buser non vidit). Folia supra subsericea subtus sericeo-nitentia ultra medium subsexlobata, lobis obovatis, basi cuneata integris, profunde dentatis, dentibus areuatis acutis, inflorescentia dense sericeo- tomentosa, calycis laciniis interioribus ovato-triangularibus tubum subaequantibus, exterioribus brevioribus et multo angustioribus. Obs. Cette espèce nous paraît bien distincte de toutes les formes caucasiennes de l’AZchemilla vulgaris par son indument aussi soyeux-argenté que celui de l’ A. sericea, par ses feuilles profondément lobées et par les folioles extérieures du calice beaucoup plus petites que les intérieures. Alchemilla sericea Willd. In rupestribus montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. f. fr. — In jugo Latpari merid., 2500 m., 4 Aug. fi. fr. — In jugo Utbiri, 19 Aug. fol. — In jugo Djodissük, 2500-2600 m., 22 et 23 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2800 m., 29 Aug. fr. — In monte supra rivum Kükürtli, 9 Sept. fr. — In alpe Zehamoklis-Tavi Cartaliniae, 10 Jun. 1881 f. (Ë 294 Bro- therus). — In alpe Zamorasch Ossetiae prope Ress, Jul. 1881 (X 294b Brotherus). — Tsei, #. (Lojka). — In jugo Mamis- son, fi. (Lojka). Poterium Sanguisorba L. Notavimus inter Lentechi et Tscholur 30 Jul., et prope Kala 7 Ang. 11 ‘162 LYTHRARIEAR——ONAGRARIEAE. Lythrarieae Juss. 462. Lythrum Salicaria L. Inter Utschkulan et Indisch, 1300 m., 14 Sept. fr. — Nota- vimus prope Betscho 16 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug., et seeus flumen Kliutseh 25 et 26 Aug. Onagrarieae Juss. Genus Epilobium à cl. Prof. Haussknecht elaboratum. 463. Epilobium spicatum Lam. Notavimus in fauce fluminis Ladjanura 26 Jul.; in jugo Latpari 2100 m., 4 Aug.; prope Kala 7 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug.; secus flumen Kliutsch 25 et 26 Aug. 464. Epilobium Dodonaei Vill. Var. Caucasicum Hausskn. Monogr., p. 51. — Æ. crassifolium Lehm. Boiss. FI. Or. IT, p. 746; Secus rivulos vallis Chaldechi prope moles glaciales montis Djanga-tau, 2200 m., 8 Aug. fl. fr. — Ad rivulos glaciales jugi Kluchor merid. 28 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor sept. secus fontes fluminis Tieberda, 2500 m., 30 Aug. fl. fr. — Notavimus (dubie) in fauce fluminis Ladjanura, 450 m., 26 Jul. — Asau ad moles glaciales, f.; Urusbi, fl. (Lojka). 465. Epilobium hirsutum L. Chula, in clivis herbosis, 21 Jun. fi. fr. Forma villosa Hausskn. +66. Epilobium parviflorum Schreb. Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. f. +67. Epilobium montanum L.. Namachvani ad fl. Rion, 23 Jul. fr. — Prope Tscholur, 930 m., 31 Aug. fr. — Notavimus (an recte?) in jugo Lat- pari 4 Aug.; prope Kala 7 Aug.; Betscho 16 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug.; in valle Kliutsch 25 et 26 Aug. 468. Epilobium trigonum Schrank 469. 470. 47 pt 472. 473. 474. 475. ONAGRARIEAE— CUCURBITACEAE. 168 In jugo Latpari merid., 2100 m., fl. fr. — Adhuc 0e Cau- caso typieum non visum, Hausskn. in lit. Epilobium anagallidifolium Lam. — Æ. alpinum L. p. p. FI. Or, I, p. 750. In jugo Latpari merid., 2300-2600 m., 5 Aug. fi. fr. — In editioribus alpinis supra jugum Utbiri, 2800 m., 18 Aug. fr. — In jugo Kluchor, 2200-2600 m., 28 Aug. fl. fr. — Kosch-Ismael, fr. (Lojka). Epilobium algidum M. Bieb. In monte Tetenar, 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. fr. — In jugo Djodissük, 2500 m. cire., 23 Aug. fl. — In jugo Kluchor merid., 2200-2400 m., 28 Aug. fl. fr. — Adest inter plantas a b. Lojka lectas, loco non notato. . Epilobium Ponticum Hausskn. var. Olympicum Hausskn. In jugo Kluchor mer. ad fontes fl. Kliutseh, 2200 m., 27 Aug. fr. Epilobium gemmascens C. A. Mey. var. minus Hausskn. Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. f. fr. Forma umbrosa. Circaea Lutetiana L. Batum, in silvis primaevis littoralibus, 16 Jun. fi. fr. — Notavimus prope Tsageri 27 Jul.; inter Lentechi et Tscholur 30 Jul.; prope Tscholur 31 Jul., secus flumen Kliutsch in silvis 25 et 26 Aug. Circaea alpina L. Danais-Paraul, in silvis editioribus, 23 Jun. fi. fr. — Prope Tscholur, 930 m., 31 Jul. fl. fr. — In monte Tetenar, 2000 m., 1 Aug. fr. — In alta valle fl. Tieberda, 1400 m., 31 Aug. fr. — Notavimus secus fl. Kliutseh, 25 et 26 Aug. Cucurbitaceae Juss. Bryonia dioica Jacq. Inter Betscho et Pari in silvis, 16 Aug. fr. 11* 164 476. 477. 478. 479. 480. 481. 482. 483. DATISCEAE—CRASSULACEAE. Datisceae Endl. Datisca cannabina L. Inter Keda et Chula, in silvis udis montanis, 21 Jun. fi. — Prope Mekvena ad fl. Rion, 24 Jul. f. fr. — Vidimus secus viam ferream prope Kvirila (mont. Mesk.), nec non inter Tsageri et Lentechi, 29 Jul. Crassulaceae DC. Umbilicus oppositifolius Ledeb. In rupibus ad flumen Tzchenis-Tzchali, in fauce prope Muri, 28 Jul. fr. — Inter Muri et Laschketi, Jun. 1877 fr. (Bro- therus). Sedum maximum Suter In jugo Latpari merid., 2200 m., 4 Aug. fl. — Asau, fi. fr. (Lojka). *Sedum involucratum M. Bieb. Bezingi, fl. (Lojka). Sedum oppositifolium Sims Tiflis, in monte Davidi, 9 Jul. f. — In jugo Latpari, 2200 m., 4 Aug. fl. Sedum spurium M. Bieb. In subalpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. — In jugo Lat- pari merid., 2200 m., 5 Aug. fl. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. — In jugo Eldasuruld, 10 Aug. f. — Secus fl. Kliutsch, 1600-1900 m., 26 Aug. fl. — In valle Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. fl. — Asau, fl. (Lojka). Sedum crenatum (Desf. sub Crassula) Boiss. F1. Or. II, p. 779. — S. Lazicum Boïss. et Huet. Prope Chula, in montanis Anticaucasi, 24 Jun. fi. *Sedum stoloniferum Gmel. Mekvena, Jun. 1877 f. fr. (Brotherus). — Plantae a nobis Jun. 1890 supra Trapezuntem lectae conformes. CRASSULACEAE. 165 484. Sedum album L. 485, 486. 487. Borjom, in rupibus, 16 Jul. fl. — Tifis, Jun. 1881 fl. (X 346 Brotherus). Sedum tenellum M. Bieb. Fere ubique in Caucaso occid.: In monte Tetenar, 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari, 2300-2500 m., 4 et 5 Aug. fl. fr. — In jugo Djodissük, 2500-2700 m., 22 et 23 Aug. fr. — In monte supra summum jugum Kluchor, 2800 m., 28 Aug. fl. fr. — In monte Nachar, 3000 m., 29 Aug. fl. fr. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. fl. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2200-2400 m., 3 Sept. fr.—In excel- sioribus montis Elbrus occid., supra vallem Kükürtli, 2600- 3200 m., 9 et 10 Sept. — In jugo Mamisson fi. fr.; Gur- schevi, f.; Kosch Ismaël f., forma condensata nana; Dom, fi. et fr. (LojKa). — In alpe Bereleti ad Utseri in Imeretia, Jul. 1877 fl. fr. (Brotherus). Sedum acre L. In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 3 Sept. fr. — Prope Utschkulan, 13 Sept. fi. Sedum glaucum W. Kit. — S. Hispanicum L. — $. sexfidum M. Bieb. Notavimus prope Lentechi 30 Jul.; Tscholur 31 Jul.; in jugo Latpari, 2100 m., 4 Aug.; prope Kala 7 Aug.; Betscho 16 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug.; secus fl. Kliutsch 25 et 26 Aug. — Achalzich, 7 Jun. 1881 fl. fr. (N 347 Brotherus). Var. eriocarpum F1. Gr. Boiss. F1. Or. II, p. 789. 488. Borjom, 16 Jul. f. fr. — Asau, fl. fr. (Lojka). — Lasch- keti in Svanetia, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). Sedum pallidum M. Bieb. Inter Batum et Adjari-Tzchali, 20 Jun. fl. — Batum, in ruderatis maritimis prope arcem, 28 Jun. fl. — In fauce fi. Ladjanura, 26 Jul. fr. — In jugo Latpari merid., 1500 m., 3 Aug. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. — Zchrinval in Cartalinia, 13 Jul. 1881 À. fr. (NX 351 Brotherus). 166 489. 490. 491. CRASSULACEAE—SAXIFRAGACEAE. Sempervivum pumilum M. Bieb. In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2000 m. circ., 3 Sept. fl. fr. — Ad radices oceid. montis Elbrus, 2300-2800 m., 9 Sept. fl. fr. — In monte Elbrus occid., 3000 m., 10 Sept. fr. — Terskol, fl. (Lojka). — Ad pagum Kasbek, Ang. 1877 fl. (Brotherus). | Obs. Les tiges de nos exemplaires atteignent jusqu’à 15 em. de hauteur et portent jusqu’à 7 fleurs. Les rosettes ont jusqu'à 11, em. de diamètre; leurs feuilles internes sont glabres sur les faces, et nous n’avons observé des poils arachnoïdes qu’à l'extrémité des feuilles des rosettes jeunes. Les glandes hypo- gynes ne sont pas oblongues-linéaires (F1. Or., IL, p. 796), mais courtes et presque semi-circulaires, à peine plus longues que larges, exactement comme dans le S. arachnoideum. Nous n’hésitons pas à rapporter notre plante, recueillie en diverses stations, au S. pumilum M. B., indiqué dans toute la chaîne; toutefois nous remarquons que les caractères relevés ci-dessus ne concordent pas parfaitement avec les descriptions et rap- prochent notre plante du S. arachnoideum, dont le S. pumilum pourrait n’être qu’une variété. Sempervivum Caucasicum Rupr. In jugo Latpari merid., 2200-2300 m., 5 Aug. fl. Sempervivum globiferum L. Tiflis, abunde in rupibus supra hortum botan., 8 Jul. fl. — Borjom, Jul. 1877 fi. fr. (Brotherus). Obs. Les pétales, décrits 3 à 4 fois plus longs que le calice, n’atteignent, dans nos exemplaires, que la longueur double, rare- ment triple, des sépales, et sont très glanduleux. Saxifragaceae DC. Saxifrageae DC. 492. Saxifraga cartilaginea Willd. In monte Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. Var. minor Boiss. 493. SAXIFRAGACEAE, 167 — In excelsioribus supra jugum et in ipso jugo Latpari, 2800- 3100 m., 4 et 5 Aug.fl.fr. Typus et var. Kolenatiana (Reg.) Boiss. — Ad rad. montis Djanga-tau, 2000-2100 m., 8 Aug. fi. fr. — In jugo Djodissük, 2700 m., 23 Aug. fr. — In jugo Kluchor, 2700-2800 m., 28. Aug. fl. fr. Var. Kolenatiana. — In jugo Nachar, 2900-3000 m., 29 Aug. fl. fr, — In valle Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. fol. Var. Kolenatiana. — Tsei, fi. fr. (Lojka). — Mamisson, fl. Var. minor (Lojka). — Abas- Tuman in Cartalinia, 9 Jun. 1881 fi. (Nr. 367a Brotherus). *Saxifraga levis (M. Bieb.?) Boiss. F1. Or.IT, p. 803; Ledebour, F1. Ross. II, p. 205; Engler, Monogr. Saxifr. p. 259. In jugo Mamisson fr. (Lojka). — Kobi in Ossetia supra flumen Terek, 30 Maj. 1881 f. fr. (Nr. 357d Brotherus). — In alpe Kadlasen in Ossetia, supra flumen Didi-Liachva, 20 Jul. 1881 fr. (Nr. 357 Brotherus). Obs. Nous ne rapportons cette plante au S. levis M. Bieb. (FI. Taur. Cauc. I, p. 314) que sur l’autorité de Ledebour, Boissier et Engler, et en supposant que ces auteurs ont eu sous les yeux des exemplaires originaux de Bieberstein. En effet, la phrase de M. Bieb.!) ne correspond nullement aux descriptions des auteurs cités ni aux plantes de M. Brotherus ni à celle de Lojka. En revanche, les descriptions des auteurs postérieurs à M. Bieb. s’adaptent assez bien aux exemplaires de Brotherus ainsi qu’à ceux de Lojka. Toutefois, dans ces exemplaires, les feuilles caulinaires ne sont pas minima, telles que les décrit Boissier, caractère, du reste, dont Engler ne fait pas mention. Ces feuilles, assez espacées, vont en décroissant du bas au sommet de la tige pubescente, et les plus courtes ont de 4 à 5 mm. de longueur, tandis que les plus longues feuilles des eaudicules ne dépassent pas un cm. Les divisions du calice présentent à leur sommet de légères érosions et, sur les bords, quelques rares 1) ,.foliis caulinis oblongis, acutiusculis, confertis, nudis, inermibus, caulibus declinatis, floribus terminalibus sessilibus“. 168 494. SAXIFRAGACEAE. cils très courts. Les pétales, largement obovés arrondis au som- met, 5 à 7nerviés, sont de moitié plus longs que le calice et d’un jaune d’or. Les étamines dépassent la corolle. Au surplus, il n’y a pas concordance parfaite entre les dia- gnoses des auteurs postérieurs à M. Bieb. ni entre ces diagnoses et les exemplaires d’Ossétie et du Mamisson, ce qui rendrait très désirable une revision définitive des matériaux d’après les- quels ces descriptions ont été rédigées. Ce qui est certain, c’est que Boïssier aussi bien que Ledebour et Engler attribuent au S. levis une tige pubescente, caractère par lequel elle se distin- gue à première vue de l’espèce suivante. Saxifraga Caucasica Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XIIT, 1894, p. 188. — Tab. nostr. XVII. Late caespitosa, caudiculorum foliis erectis confertis arcte im- bricatis non rigidis supra planis subtus carinatis, in sicco planis corrugatis, anguste lanceolatis acutis mucronatis, basi angustatis, margine cartilagineo angustissimo levi vel rarius basi brevissime denticulato-scabro cinctis, apice foveola parva interdum inconspieua notatis; caulibus floriferis brevibus gla- bris; foliis caulinis ellipticis vel lingulatis acutis mucronatis cillato-denticulatis flavicantibus, nonnunquam purpureo-suffu- sis, carina dorsali superiorum breviter decurrente; floribus 4-7 corymboso-capitatis, pedicellis inferiorum calycem subaequanti- bus, bracteis foliis caulinis conformibus sed pareius ciliatis pe- dicellos superantibus; calycis viridi-flavi laciniis tubo longiori- bus ovatis acutiusculis, apice eroso-denticulatis, glabris; peta- lis cuneato-obovatis longe unguiculatis flavis lacinias calycis superantibus; staminibus exsertis; stylis divaricatis filamenta subaequantibus. 2. Legimus: In monte granitico supra summum jugum Kluchor Abchasiae, 2800-2900 m., 28 Aug. fr. et petala sicca. — In summo jugo Tieberdinsky prov. Kuban. et in montibus schisto- sis supra jugum, sat abunde, 2800-3000 m. 2 Sept. fl. et fr. SAXIFRAGACEME. 169 — In montis Elbrus convalle occid. supra rivum Kükürtli, 2800- 2900 m. 9 Sept. fr. Caudieuli 17 em. usque longi, plerumque breviores; caules 21-817, em. longi; folia caudiculorum 7-9 mm. longa 11/-2 lata, caulina 5-6 mm. longa 2-21 lata; pedunceuli inferiores 4-5 mm. longi. À Saxifraga sancta Gris., eui caule glabro, forma, colore interdum purpurascente et decurrentia foliorum caulinorum, in- florescentia corymbosa totoque habitu proxima, differt foliis cau- diculorum erectis (nec patentibus vel reflexis) minus acumina- tis, margine levibus vel basi tantum brevissime ciliato-denticu- latis, foveola apicali unica et peduneulis inferioribus breviori- bus. — A S. levi (M. B. ?) Boiss. Engl. primo intuitu di- gnoseitur foliis confertioribus erectis, colore flavicante caulis et inflorescentiae subcapitatae (nec racemosae), statura humiliore et praesertim caulibus glabris, petalisque angustioribus. — A S. subverticillata, ad specimina pauca et imperfecta a b. Bois- sier in Flora Orient. (II p. 803) descripta, magis recedit foliis caudiculorum plus duplo brevioribus, margine non calcareo- foveatis, caulinis ciliatis, pedicellis flores nunquam bis-ter su- perantibus. Obs. Dans les exemplaires du Kloukhor et du Kükürtli, les feuilles des caudicules affectent une disposition subverticillée analogue à celle décrite pour le scleropoda; en revanche, elles sont dressées en pinceau au lieu d’être étalées ou réfléchies. Comme M. Engler range le S. sancta Gris. dans sa section Kabschia, notre espèce, qui ne se rapproche d’aucune autre au- tant que du S. sancta, semblerait devoir être placée dans le même groupe. Un caractère important, l’absence de fovéoles margi- nales, l’en éloigne cependant. Mais le S. sancta Gris. lui aussi s’en écarte par ses feuilles ciliées denticulées non seulement à la base, mais tout le long des bords, deux caractères sur les- quels M. Engler insiste tout particulièrement (p. 207 de sa monographie, distinction entre les sections Zrachyphyllum et 170 495. 496. SAXIFRAGACEAE, Kabschia). Ces deux espèces paraissent donc occuper une place intermédiaire entre Zrachyphyllum et Kabschia. Il est remarquable, au point de vue phyto-géographique, que la saxifrage la plus voisine de notre espèce, confinée dans la ré- gion nivale du Caucase occidental (granit et schiste), soit le sancta Gris., que l’on ne connait jusqu’à présent que des rochers calcaires du sommet du mont Athos. M. le doct. v. Degen nous communique, à la dernière heure, une nouvelle saxifrage apparte- nant au même groupe, récoltée sur le Rhodope central par M. Wagner et précédemment déjà, en Macédoine (mont Perim-dagh) par Janka. Cette espèce, que M. v. Degen (in lit.) nomme S. Macedonica, parait intermédiaire entre le groupe Juniperifolia, scleropoda, pseudo-sancta et celui de sancta et Caucasica. Elle a les feuilles courtes et dressées de ces dernières, la tige poilue et la consistance coriace des feuilles des premières; en plus elle se distingue du S. Caucasica par ses fleurs disposées en racème, plus brièvement pédonculées et par ses divisions ca- licinales ciliées-denticulées. Ses caudicules ne s’aplatissent pas en herbier, ce qui la différencie à première vue de la nôtre; en outre M. v. Degen nous écrit que les feuilles n’affectent jamais la disposition subverticillée. Explicatio tabulae XVII (Saxifraga Caucasica). 1, planta magnit. natur. — 2, flos quater auctus. — 8, folium 61/, auctum. *Saxifraga juniperifolia Adams. Tsei, fr. (Lojka). — Lars in Ossetia, Maj. 1881 fr. (Bro- therus). Saxifraga scleropoda Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop., Vol. XIII, 1894, p. 186. — Tab. nostr. XVIII. E rhizomate ligneo verticali late caespitosa pulvinaris, cau- diculis elongatis fragilibus folis persistentibus arcuato-reflexis demum rufis dense imbricatis et columnas cylindricas crassas compactas aequales vel plus minus interruptas efformantibus obtectis, caudiculorum foliis duris lineari-lingulatis, plano-tri- quetris, obtusiuseulis vel acutiusculis, mucronulatis, margine SAXIFRAGACEAE, 171 cartilagineo ad apicem usque ciliato-dentieulato cinctis, apice foveolatis, foveolis lateralibus paucis vel nullis; foliis caulinis decoloribus bracteiformibus lineari - spathulatis longe ciliatis; caule brevi crispule et longe villoso; floribus sub anthesi capi- tatis denique racemosis spicatis brovissime pedunculatis, bractels foliis caulinis similibus; calycis tubo basi parce villoso, laciniis tubo subaequilongis ovato-triangularibus acutiuseulis ciliatis; petalis lineari-spathulatis in unguem longum abeuntibus calyce sesquilongioribus sulfureis; staminibus calyee duplo longioribus; stylis divergentibus stamina subaequantibus; seminibus minu- tis angulatis. 2. Legimus: In prov. Kuban, ad ripam dextram fluminis Tieberda, in rupibus inter muscos, cum Draba subsecunda, Silene Kuba- nensi, Paederota Pontica, 1500 m. cire. f. et fr. — In alta valle Kükürtli ad lat. occid. montis Elbrus, 2300 m. 9 Sept. ster. Caudieuli 20 cm. usque longi ultra 1 em. crassi; folia 7 mm. usque longa; caules eum racemo 41, em., racemi fructi- feri usque ad 21/, em. longi; petala 6 mm. longa 1 mm. lata. Var. nivalis nobis. Densius pulvinaris, caudiculi abbreviati, caudiculorum folia ovata 2-4 mm. longa, mucrone vix conspicuo. Legimus: In summo jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. ster. — In alta valle Kükürtli, 2800 m., 9 Sept. fr. — Prope Kosch Ismael fl. et fr., et prope Terskol ster. (Lojka). A proxima Saxifraga juniperifolia Ad. species nostra differt foliis sureulorum brevioribus lineari-lingulatis breviter mucrona- tis (nee subulatis) multo confertioribus arcuato-reflexis, ad apicem usque denticulato-ciliatis, foliis caulinis bracteiformibus subspa- thulatis, petalis longioribus. — À S, pseudo-sancta Janka (a el. Velenowsky immerito eum praecedente conjuncta) longius distat calyeibus ciliatis, foliis ad apicem usque denticulato-ciliatis multo brevioribus non subulatis, forma columnari surculorum. Obs. Les feuilles, vertes à l’extrême sommet des caudicules, 172 497. SAXIFRAGACEAE. présentent plus bas une teinte rousse qui passe au brun noir au voisinage de la souche ligneuse. Très rapprochées les unes des autres et très dures, elles forment des cylindres compacts, incompressibles entre les doigts. Sur certaines exemplaires, une partie des caudicules à les feuilles disposées d’une façon fort différente. Les unes y sont groupées par étages en verti- cilles étalés, tandis que l’espace compris entre un verticille et l’autre est garni de feuilles peu nombreuses, dressées, appliquées ou à peine écartées de la tige. Ces verticilles, qui s’observent également dans le S. juniperifolia et que Boissier déerit pour son S. subverticillata (F1. Or. IT, p. 803), sont tantôt très rapprochés, tantôt distants de 1 à 2 centimètres, et se rencon- trent dans la variété aussi bien que dans Le type. — Par ses caudicules d’un rouge d’ochre, dont les feuilles réfléchies sont rapprochées de façon à former presque un cylindre solide, en- tièrement dépourvu de pointes saillantes, par ses feuilles cauli- naires et par ses bractées d’une forme et d’une consistance tout autres que celles des feuilles des caudicules, cette saxifrage se distingue à première vue des espèces voisines. Nous ne faisons, faute de matériaux de comparaison, que signaler la possibilité que la variété G brachyphylla du S. juniperifolia, déerite dans la Flore Orientale et trouvée par Ruprecht dans les plus hautes régions du Caucase central, soit identique à la variété nivalis de notre scleropoda. Explicatio tabulae XVIII (Saxifraga scleropoda). 1) planta florens magnit. natur. — 2) ramus sterilis magnit. natur. — 3) folium 61/, X auctum. — 4) folium inferne visum 61/, X auctum. — 5) flos quater auctum. — 6) Var. nivalis, planta magnit. natur. — 7) rosula folio- rum ter aucta. *Saxifraga Dinniki Schmalhausen, Neue Pf.-Arten aus d. Cauc., in Ber. d. Deutsch. Bot. Gesellsch. 1892, V. X, Heft 6, cum icone, et in Akinfijef, Espèces nouv. et rar. du Caucase, récolt. de 1882 à 1891, publiées sous les ausp. de la Sect. cauc. de la Soc. Imp. de Géographie. Livre XV, 1893, p. 20. Naltsehik, fl. fr. (Lojka, 1886). SAXIFRAGACEAE. 178 498. *Saxifraga columnaris Schmalh. loc. cit. Naltschik, fl. fr. (Lojka, 1886). Obs. Cette espèce ne diffère de la précédente que par ses feuilles plus courtes et plus triquètres, plus densement imbri- quées, de manière à former des caudicules columnaires, et par sa tige poilue-glanduleuse. Il est remarquable que ces deux espèces, qui ont été découvertes par Dinnik dans la même loca- lité (Balkarie, Caucase central), aient aussi été retrouvées associées à Naltschik, à l’est de l’Elbrouz, par le regretté prof. H. Lojka. 499. Saxifraga exarata Vill. Typica, Petala alba, majuseula. In montis Tetenar rupestribus, 2400 m., 1 Aug. fl. — In summo jugo Latpari, 2800-3000 m., 4 Aug. fl. — In jugo Utbiri, 1700-1800 m., 19 Aug. fl. fr. — In jugo Djodissük, 2500 m., 22 Aug. fl. — In jugo Kluchor, 2700 m., 28 Aug. fr. — In monte Nachar, 2700 m., 29 Aug. fr. — Terskol, fl. fr., et Mamisson, fl. (Lojka). Var. intricata (Lap. pro specie). — S. Sternbergii Willd. Caulibus peduneulisque elongatis, foliorum rosulis stipitatis, lacimis obtusis rotundatis, visciditate totius plantae exacte re- fert Saxifragam intricatam Liapeyrouse, e Pyrenaeis. In jugo Djodissük, 2400-2500 m., 22 Aug. fl. fr. — In alta valle Tieberda, 1500 m., 31 Aug. fr. — In jugo Tieber- dinsky et supra, 2800-3000 m., 2 Sept. fi. fr. — Tsei, fi. (Lojka). — In jugo Mamisson ad fontes fluminis Djandjachi- Tzehali, Jul. 1877 fl. (Brotherus). Var. purpurascens nobis. Petala purpurascentia; foliorum nervi valde prominentes. Legimus: In jugo Tieberdinsky, cum var. praecedente, 2800- 3000 m., 2 Sept. fi. fr. 500. Saxifraga moschata Wulf. emend. Engler (Monogr.Saxifr., p. 173). — S. muscoides Wulf. non All.; F1. Or. II, p. 805. Forma glandulosa Engl. Petala calycem duplo excedentia, luteola; 174 501. 503. SAXIFRAGACEAE. foliorum turiones densissime imbricati; nervi in siceo prominuli, qua nota a S. Terektensi Bge. diversa videtur. In jugo Djodissük, 2500 m., 22 Aug. f. — In monte Nachar, 3000 m., 29 Aug. fr. — Tscheper, f. (Lojka). Forma compacta Engl. — Tsei, fl. fr. (Lojka). Forma laxa Eng]., uni- biflora. — Lars, 26 Maj. 1881 fl. (X 360a Brotherus). Saxifraga Sibirica Li. In rupestribus alpinis montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. fr. — In summo jugo Latpari et supra, juxta nives deliques- centes, 2800-3000 m., 4 Aug. fi. Petala 18 mm. usque longa, stolones 6 em. longi. — Supra pagum Kala, 2000 m., 5 Aug.f. Specimen 23 em. altum, foliis caulinis omnibus inte- gris late obovatis vel ellipticis in petiolum attenuatis. — In jugo Djodissük, 2700 m., 22 et 23 Aug. fl. Typus et forma integrifolia. — Secus flumen Kliutsch, 1500-1800 m., 26. Aug. fr. — In montibus supra jugum Kluchor, 2800-2900 m., 28 Aug.fl.fr. Specimina quam maxime floribunda, floribus 28 usque ex eodem caule. — Supra jugum Nachar, 2900 m., 29 Aug. fl. fr. — In summo jugo Tieberdinsky et in montibus suprastantibus, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. — Ad radices occid. montis Elbrus supra rivum Kükürtli, 2800 m., 9 Sept. fl. — Tsei, fl. et Kosch Ismaël fl. fr. (Lojka). — Laschketi in Svane- tia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). — Ad glacies Tsei in Ossetia, Aug. 1881 f. fr. (Ÿ 363a Brotherus). Obs. Dans tous nos exemplaires, les feuilles de la moitié in- férieure de la tige sont assez longuement pétiolées et non sub- sessilia, comme les décrit Engler dans sa monographie. . Saxifraga flagellaris Willd. Abunde in summo jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. fr. — In monte supra rivum Kükürtli, 3000 m., 9 Sept. f. — In monte Elbrus occid., 3000-3500 m., 10 Sept. fi. fr. — Tscheper, f., et Mamisson, fl. (Lojka). | Saxifraga rotundifolia L. Var. corüfolia nobis. SAXIFRAGACEAE, 175 Folia firmiora quam in typo et in caeteris varietatibus, in sicco subcoriacea. Variat foliis radicalibus omnino glabris vel pubes- centibus, viridibus vel saepius subtus sat intense purpurascentibus. Legimus: Inter Batum et Adjari-Tzchali, 20 Jun. fr. — In silvis supra Danais-Paraul, 22 Jun. fr. — Inter Muri et Len- 2 504. 906. 507. 508. techi, 29 Jul. fol. — In monte Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fl. — Notavimus in jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. — In valle Kükürtli, 1800 m., 9 Sept. fol. legimus. — Inter Muri et Laschketi, Jun. 1877 À. fr. (Brotherus). Saxifraga cymbalaria L. — S. orientalis Jacq. — S. hederacea M. Bieb. non L. Abunde ad stillicidia et rivulos Adjariae, inter Adjari-Tzchali, Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. Specimina nonnulla inter hanc et S. Huetianam Boïiss. ambigua, nempe folia S. Huetianae, flores S. cymbalariae. — Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. f. fr. — Secus flumen Tieberda, 1400-1500 m., 31 Aug. f. fr. — Notavimus prope Tseholur, 31 Jul., et in jugo Utbiri, 18 Aug. — Tsche- gem, fl. (Lojka). — Mekvena, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). — Mlet ad flumen Aragva, 1 Jun. 1881 f. (X 361 a Brotherus). . Chrysosplenium alternifolium L. In silvis secus flumen Tieberda, ad rivulos, 1400 m., 31 Aug. fol. Parnassia palustris L. Prope moles glaciales montis Djanga-tau supra Kala, 2200 m., S Aug. f. — Secus flumen Klutsech, 1600-1800 m., 26 Aug. fl. IT. Hydrangeae Bth. et Hook. Philadelphus coronarius L. Borjom, 15 Jul. fr. — Abunde prope Tsageri, 27 Jul. no- favimus. — Ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fi. (Brotherus). III. Ribesieae Bth. et Hook. Ribes Grossularia L. 176 509. 510. 511. 212. 513. 514. 215. SAXIFRAGACEAE— UMBELLIFERAE. “Secus flumen Ingur inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. fr. — In valle Tieberdae, 1400-1500 m., 31 Aug. fr. Ribes petraeum Wulf. In montis Tetenar silvis subalpinis, 1 Aug. fr. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fol. — Inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. fr. *Ribes orientale Poir. Urusbi, fr. (Lojka). ÜUmbelliferae Juss. Eryngium coeruleum M. Bieb. Tiflis, in collibus aridis prope hortum botanicum, 8 Jul. fi. fr., et ad occid. montis Davidii, 9 Jul. fl. fr. — Ad Jacum Ta- biszchuri in Georgia, Aug. 1877 fi. (Brotherus). *Eryngium campestre L. Borjom in Georgia, Aug. 1877 fl. fr. (Brotherus). Astrantia helleborifolia Salisb. In monte Tetenar, 1 Aug. fl. fr. juv. — Ibidem: Forma par- titionibus foliorum caulinorum trifidis. — In jugo Nachar, 2500-2700 m., 29 Aug.fl. Flores fere omnes masculi. — In jugo Kluchor septentr., 2500 m. cire., 30 Aug. fr. — Nota- vimus in jugo Latpari 4 Aug.; prope Kala 7 Aug.; in jugo Ut- biri 18 Aug., et in valle Kliutsch 25-26 Aug. — Terskoll (Lojka). — Planta in pascuis subalpinis et alpinis vulgatissima. Sanicula europaea J.. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fol. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug., et supra flumen Nenskra 21 Aug. Bupleurum rotundifolium L. Batum, 19 Jun. fr. — Tiflis, in agris derelictis collium, 9 Jul. fr. — Grachali, inter Tiflis et Michaiïlovo, 14 Jul. fr. — Or- beli, in cultis, 26 Jul. fl. — Atschara ad flumen Rion in Ime- retia, Jun. 1877 fi. fr. (Brotherus). Umbellae 6-7 radiatae. — Zïlkani ad flumen Aragva, 2 Jun. 1881 f. (K 394 PS 516. Bupleurum Marschallianum C. A. Moy. 217. 519. 520. 221. UMBELLIFERAE. 177 Inter Tiflis et Mtzched, 23 Sept. f. fr. Forma diffusa. Bupleurum Baldense Host Tiflis, in collibus ad occid. urbis, 8 et 9 Jul. fl. — Prope Miestiia, 10 Aug. fi. fr. — Kasbek in Ossetia, Aug. 1881 fi. fr. (X 376 Brotherus). . Bupleurum polyphyllum Ledeb. In jugo Latpari merid., 2100 m., 3 et 5 Aug. fl. fr. — Prope Kala 1800 m., 7 Aug. fr. — In jugo Kluchor merid., 2300 m., 27 Aug. fr. Forma radis nonnunquam paucioribus, 4-7.— Inter juga Nachar et Kluchor, 2400 m., 29 Aug. fi. fr. Ridolfia segetum Moris Orbeli, in cultis, 500-600 m., 26 Jul. fr. — In Caucaso, ut videtur, adhuc non observata. Chamaesciadium acaule (M. Bieb. sub Bunio) Boiss. — Ch. flavescens C. A. Mey. Chanli-perival, in pascuis alpinis, 23 Jun. fi. fr. juv. — Inter juga Nachar et Kluchor, 2800-2900 m., 29 Aug. f. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2200-2400 m., 3 Sept. fl.fr. Pimpinella affinis Ledeb. var. multiradiata Boiss. F1. Or. II, p. 868 (?). Prope Chula, 24 Jun. fl. Tota planta praeter inflorescentiam et vaginas glabra. Folia radicalia et caulina inferiora magna pinnata 4juga, segmentis inferioribus petiolulatis subtrisectis, caeteris sessilibus ovatis basi inaequalibus 4-5 em. longis 3-4 latis; caulina media bi- pinnatisecta lobis angustioribus; suprema in vagina margine scariosa ciliata sessilia, lobis angustissimis acutis. Umbellae ante anthesin nutantes; radii ultra 30, floriferi valde inaequales breviter setulosi. Ovarium et petala setuloso-hirta. Obs. Il nous reste quelques doutes sur l’identification de cette plante que nous n’avons trouvée qu’en fleur. Les carac- tères énumérés ci-dessus ne concordent pas entièrement avec la description du Flora Orientalis, surtout le nombre des rayons, de beaucoup supérieur à celui indiqué pour la var. multiradiata. 12 178 522, UMBELLIFERAE. Pimpinella Cappadocica Boïss. et Bal. Var. lberica nobis. 523. 524. 525. 526. Folia radicalia pinnatisecta 4-7juga ambitu lineari-oblonga, segmenta majora 20 mm. longa 15 lata; involuerum saepius nullum, quandoque monophyllum. Planta sesquipedalis et ultra; folia radicalia majora eum petiolo ultra 20 em. longa 3°, lata, potiolus 9-13 em. longus. Legimus: In collibus ad occid. urbis Tiflis, 9 Jul. fl., et prope hortum botanieum, 8 Jul. fl. — In monte Davidii, 28 Jun. 1889 (de Seidlitz). Pimpinella saxifraga L. Namachvani, 23 Jul., fl. — In jugo Latpari merid., 3 Aug. fl. — Forma molliter velutina griseo-viridis, radiis 12-15. Pimpinella rhodantha Boiss. Abunde in clivis montanis inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. Planta fere omnino glabra. — In jugo Latpari sept. supra Kala, 2000 m., 5 Aug. f. fr. juv. Caules 85 cm. alti, foliola folii eaulini inferioris 4 em. longa et lata. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. juv. — Ossetia, in alpe Brut- sabseli, 16 Jul. 1881 fl. fr. juv. (Brotherus). — Cartalinia, inter Zagvera et Bakuriani, Jun. 1881 fl. (Brotherus). Scaligeria rotundifolia (M. Bieb.) Boiss. In rupibus faucis Hippi prope Muri, 28 Jul. fol. — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fr. — Oprtsheti in Imeretia, maj. 1877 f. (Brotherus). Carum Lomatocarum Boiïiss. — ZLomatocarum alpinum F. et Mey. — Seseli alpinum M. Bieb. In jugo Tieberdinsky, cire. 2800 m., 2 Sept., fl. fr. Obs. Nos exemplaires du type, ainsi que de la variété décrite plus bas, ont la tige simple ou une fois bifurquée telle que la décrit Bieberstein (F1. Taur.-Cauc. I, p. 236), et les vallécules des fruits mürs sont distinctement univittées, caractère déjà noté par Fischer ot Meyer, et que Boissier dit n’avoir pu clai- UMBELLIFERAE. 179 rement constater dans ses exemplaires. Les pétales sont roses à l’extérieur, surtout dans le bouton, et blanes à l'intérieur. Var. filifolium nobis. " b27. 528. Folia eorumque laciniae magis elongatae; folium caulinum supremum in lacinias tres simplices ultra 10 em. longas angustissime filiformes solutum. Plantae majores 35 cm. altae: radii (8-10) 4/, em. usque longi; laciniae foliorum radicalium subtripinnatisectorum 20 mm. usque longae 1 mm. latae. Legimus: In rupium fissuris mediae vallis Kükürtli, 1700-1800 m., 11 Sept. fl. fr. Carum Carvi L. Supra Danais-Paraul, 23 Jun. fl. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2200-2400 m., 3 Sept. fl. fr. Carum meifolium (M. Bieb.) Boiss. — C. Armenum Boiss. 1844. In paseuis alpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid., 1700-1800 m., 4 Aug. fl. fr. — In jugo Djodissük, reg. alp., 23 Aug. fi. fr. Var. divergens Boiss. et Huet 929. 530. In monte Tetenar, reg. alp., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Lat- pari merid., 4 Aug. fl. fr. Flores albi et rosei. Carum Caucasicum (M. Bieb.) Boïiss. In jugo Utbiri, 2700-2800 m., 18 Aug. fl. fr. — In jugo Djodissük, 2600-2700 m., 23 Aug. fl. fr. Forma multiceps diffusa foliis magis divisis. — In jugo Kluchor, 2500-2700 m., 28 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2700-2900 m., 29 Aug. fl. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. fl. fr. — In jugo supra convallem Kükürtli, 2600 m. cire, 9 Sept. fi. fr. — In glareosis alpinis montis Elbrus occid., 3000 m. et ultra, 10 Sept. fl. fr. — Tscheper, in summo jugo, 3000 m., fl. (Lojka). Aegopodium tribracteolatum Schmalh. Neue Pf. aus d. Cauc. Bor. der deutsch. bot. Ges. 1892, p. 289. In silvis supra ripam dextram fluminis Nenskra, 1600 m. 12* 180 UMBELLIFERAE. cire., 20 Aug. f. — In valle fluminis Kliutsch, 1600-1800 m. 26 Aug. fl. Involuerum nullum vel 4-5phyllum, involucellum nullum vel 1-7phyllum pedicellos dimidios subaequans, utrorumque phyllis lineari-setaceis subaequilongis. Radii 30-40 inaequales extus ut pedicelli leves, intus seabri, majores ultra 55 mm. longi. Pedicelli numerosi, valde inaequales, majores 12 mm. longi. Petala inaequalia Aegopodii, exteriora profunde emargi- pata, in lacinulam longam introflexam apice bilobam coarctata. Juga filiformia jam in fructu juvenissimo manifesta. — Planta e radice crassiuscula horizontali 65-80 em. alta; caulis teres : striatus glaber, apice parum ramosus. Folia secus nervos et marginem papilloso-puberula, caeterum glabra, radicalium petiolus eum vagina 20 em., lamina 10-11] longa, 17 em. lata. Obs. Nos exemplaires des deux localités citées, assez éloig- nées entre elles, sont identiques sauf les involucres, présents dans celui du 26 Août, absents dans l’autre, et sauf les involu- celles, à folioles assez nombreuses dans le premier, rares ou nulles dans le second. La description de Schmalhausen corre- spond assez exactement, en général, à la plante d'Abkhasie, récoltée à une très grande distance de la station classique de Borjom (Anticaucase). La nôtre, toutefois, présente un nombre de rayons bien supérieur à celui qu'indique Schmalhausen, et est remarquablement variable quant aux involucres et aux involucelles, tandis que Schmalhausen a fondé le nom de son espèce sur le nombre constant des folioles de l’involueelle, et ne mentionne pas la possibilité de l’absence de l’involuere. Nos exemplaires prouvent que la présence ou l’absence de l’in- volucre et des involucelles n’a pas la valeur attribuée à ce caractère par Boissier (Physospermum aegopodioides) et par Schmalhausen (distinction de /’Aegopodium alpestre). . Falcaria Rivini Host Tiflis in collibus prope hortum botanieum, 8 Jul. f. — Ibidem in monte Davidii, 23 Jun. 1889 fl. (de Seidlitz). — 23 j—\ 534. UMBELLIFERAE. 181 In deelivio oceïd. jugi Tieberdinsky, 1200-1400 m., 1 Sept. fl. fr. — Borjom, Aug. 1877 fi. fr. (Brotherus). . *Chaerophyllum bulbosum L. Asau (Lojka). . Chaerophyllum temulum L. Notavimus prope Tsageri 27 Jul.; prope Lentechi 30 Jul.; et prope Tscholur 31 Jul. Chaerophyllum aureum L. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun., fl. — Borjom, ad rivulum Borjomka, 15 Jul. fr. — Prope Tscholur, 31 Jul. fr. — In jugo Latpari merid., 2200 m., 4 Aug. fi. fr. — Asau, fr. (Lojka). — Inter Koschka et Roki ad flumen Didi- Liachva in Ossetia, 19 Jul. 1881 f. fr. juv. (X 398 Bro- therus). Var. maculatum (Willd.) Boiss. In alta valle fluminis Tieberda, 1500 m., 31 Aug. fr. Var. glabrum Koch — Ch. monogynum Kit. 535. 536. Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fr. Chaerophyllum millefolium DC. In pascuis alpinis jugi Djodissük, 2600 m. circ., 23 Aug. fl. fr. — Lars in Ossetia, Maj. 1881 fl. (Brotherus). Chaerophyllum humile Stev. in M. Bieb. Descriptio ad specimina nostra: Caules in orbem prostrati 10-15 em. longi ramosi colorati basi fistulosi; folia radicalia triangulari-ovata tripinnatisecta, lamina 6 em. longa basi 7 em. lata, laciniis elliptico-lanceo- latis brevibus obtusiuseulis, petiolo 6 em. longo interdum hir- suto, caulina 1-3 diminuta; peduneulus umbellae 5-9 em. longus, radii glabri vel hispiduli, fructiferi ad 6 em. longi, involuerum 1- oligophyllum; involucella 5-9phylla; fructus pedicello longior, mericarpia oblonga 3 mm. longa 2 lata, vittae valleculas implentes, styli demum deflexi stylopodio aequilongi. In jugo Djodissük, 2600-2700 m., 23 Aug. fi. fr. Obs. Nous venons d'indiquer en quoi nos exemplaires, très 182 D9 4. UMBELLIFERAE. complets et récoltés en bon nombre, ne concordent pas avec la description de Boïssier. La comparaison avec les plantes sur lesquelles a été fondée l’espèce pourra seule montrer si le Chaerophyllum d’Abkhasie constitue une variété distincte. Anthriscus velutinus Somm. et Lev. Nuovo Giorn. bot. ital. 1895, p. 73. Radice crassiuscula e collo fibras validas emittente; caule . . apice leviter sulcato tomentello; foliis radicalibus amplis bre- viter et dense velutino-tomentellis griseo-canescentibus, e vagina atro-fusea glabrescente longe petiolatis, ambitu triangularibus, tripinnatisectis, partitionibus primariis subtrijugis longissime, secundariis tri- quadrijugis longe, tertiariis inferioribus breviter petiolulatis, his ovatis acutis pinnatisectis vel fidis, lobis inferio- ribus pinnatim incisis vel dentatis, superioribus confluentibus, lacinulis lineari-lanceolatis acutiuseulis; umbellis longiuscule pedunculatis 5-1 1radis, involuero nullo vel monophyllo; radis tenuibus levibus; involucelli phyllis 5 lanceolatis acuminatis submembranaceis hirsutis reflexis pedicello parum brevioribus; pedicellis glabris, coronula pilorum brevium alborum basin fruetus cingente; floribus...; fructu lineari-oblongo levissimo brunneo nitente; carpophoro apice tantum diviso; rostri sulcis mericarpio circiter quadruplo brevioribus; stylopodio eonico, stylis eo longioribus; mericarpiis teretibus; pericarpio tenuis- simo, vittis inconspicuis; albumine sulco profundo angusto exarato. %. Legimus: In alta valle fluminis Tieberda, 1500 m., 31 Aug. fol. radicalia, fr. matur. Folia radicalia majora cum petiolo 50 em. longa 30 em. lata; partitiones primariae inferiores eum petiolulo 27 em., hic 12 cm., secundariae cum petiolulo 11 em., hic 3-4 em., ter- tiariae inferiores cum peticlulo 21/-3 em. longae; radii majores 31, em., fructus cum stylopodio 61/-7 mm. longus vix 1 mm. latus. À congeneribus orientalibus indumento denso foliorum statim 235. UMBELLIFERAE. 183 distinguendus. Fructus fere Anthrisci silvestris, sed angustior, basi pilis albis cinctus, pericarpium tenuius, albumen sulcatum marginibus involutis arete aceumbentibus, sine canali vacuo. Fructu levissimo et albumine convoluto anguste sulcato longius distat ab À. nemoroso var. molli, et ab À. fumarioidi, cujus indumentum nunquam adeo velutinum. Anthriscus nemorosus M. Bieb. In jugo Kluchor merid., 2100 m., 27 Aug. fr. Var. glaber Boiss. FI. Or. II, p. 911. 039. 540. 041. 542. 543. In monte Tetenar, inter herbas giganteas regionis alpinae, 2000-2200 m. 1 Aug. fi. fr. Coriandrum sativum L. Tseholur, inter segetes, 31 Jul. fl. fr. — Atschara ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Bifora radians M. Bieb. Tiflis, in collibus, 9 Jul. fr. *Conium maculatum L. Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Physospermum aquilegifolium (AIl.) Koch Borjom, ad rivum Borjomka, 15 Jul. fl. fr. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 f. fr. (NW 402 Brotherus). — Mekvena et in loco non notato Imeretiae, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Eleutherospermum chrysanthum Somm. et Lev. Nuovo Giorn. bot. ital. 1895, p. 74. Sesqui- bipedale laete viride glabrum; caule tereti superficia- liter suleato simplici vel superne alterne ramoso; foliis radi- calibus . . ., caulinis inferioribus in vagina sessilibus triangu- laribus ternatim sectis, segmentis triangulari-acuminatis, late- ralibus sessilibus, terminali decurrente, pinnati- vel bipinnati- sectis vel partitis, lobis late lineari-lanceolatis acutis integris vel acute dentatis margine levibus subtus pallidioribus reticulato- nervosis, Superioribus sensim diminutis; umbellis 6-1 1-ra- dus; phyllis involueri subquinis linearibus glabris umbella multoties brevioribus; radiis valde inaequalibus praeter sum- 184 544. 545. UMBELLIFERAE. mum apicem levissimis suleatis; involucellorum phyllis subtri- nis linearibus herbaceis pedicellum dimidium superantibus; calyce breviter et obtuse quinquedentato; petalis luteis convo- lutis emarginatis in lacinulam introflexam profunde bilobam fere ad basin laminae perductam attenuatis; stylopodio sub anthesi in discum complanatum ovario latiorem dilatato; fructu e basi subcordata late ovoideo a latere manifeste compresso; carpophoro ad basin usque fisso; mericarpiis argute 5jugis late- ribus margine contiguis, valleculis lateralibus latioribus, omni- bus trivittatis, vittis in pericarpio membranaceo tenuissime granulato a semine libero sitis, commissuralibus 4; albumine involuto marginibus contiguis cavitatem amplectente; facie com- missurali plana, raphe lineari; stylopodio maturo subconico; stylis divaricatis eo brevioribus. Verisimiliter perenne. Legimus: In montis Tetenar regione alpina ultra 2200 m., 1 Aug. fl. — In jugo Utbiri ultra 2000 m., 19 Aug. fr. matur. Caulis prope basin 3-4 mm. crassus; folium caulinum infe- rius sine vagina 8 em. longum 10-12 latum, vagina 2 cm. longa; radii majores 6 em. longi; fructus eum stylopodio 5-51 mm. longus 4!/ latus; facies commissuralis 3 mm. lata. Ab ÆEleutherospermis duobus hucusque notis discrepat im- primis floribus luteis; praeterea ab Æ. cicutario (M. B.) Boiss. collatis speciminibus ab Aucher sub M 4571-72 lectis, differt fructu minore, umbellis terminalibus non vertieillatis, phyllis involueri linearibus semper integris; ab Æ. Lazico Boiss., fide el. Alboff eum priore confluente, foliis majoribus, radiis pedi- cellisque levibus. Aethusa cynapioides M. Bieb. Orbeli, 26 Jul. f. Planta elata; involucella umbellulam subaequantia. — Alpana, 25 Jul. fol. Seseli floribundum Somm. et Lev. Nuovo Giorn. bot. tal. 1895, pag. 75. Sesquipedale vel minus, glauco-virens, resinam flavidam UMBELLIFERAE. 185 exsudans; radice descendente crassa elongata; caule ad collum fibroso griseo-viridi crassiuseulo tereti striato plerumque a basi divaricatim et laxe paniculato-corymboso minutissime velutino; foliis in vagina sessilibus earnosulis subcoriaceis glabris ambitu late ovato-triangularibus bipinnatisectis, partitionibus primariis utrinque 2-4, inferioribus longe petiolulatis bi- trijugis, seg- mentis secundariis inferioribus petiolulatis in lacinias integras vel bi- trifidas divisis, laciniis lanceolatis vel lanceolato-lineari- bus acutis rarius obtusiuseulis mueronulatis, foliis superioribus sensim diminutis in lacinias multo breviores lanceolatas sectis, vaginis inferioribus glabris striatis angustis elongatis petioli- formibus, superioribus sensim abbreviatis et dilatatis, summis fere amplexicaulibus velutino-puberulis albo-marginatis apice scarioso-auriculatis; umbella centrali majore sat longe pedun- culata à lateralibus conspicue superata; involuero nullo vel rarius minute monophyllo; radiis umbellae centralis 30-80, lateralium 12-30 dense et brevissime velutinis apice non incras- satis; involucelli phyllis sub 12 vix in diseum concretis lineari- bus umbellula conferta brevioribus; petalis albis dorso pubes- centibus; fructu lineari-oblongo subeylindrico dense pubescente dentibus calyeis eo tri- quadruplo brevioribus lanceolato-trian- gularibus acutis coronato, 2. Legimus: In rupibus regionis montanae inferioris Caucasi Kubanensis et Transcaucasiae, ubi sat diffusum: inter Mekvena et Alpana secus flumen Rion, 25 Jul. fl. — In fauce fluminis Ladjanura inter Alpana et Orbeli, 26 Jul. f. — In valle flu- minis Tieberda, 1500 m., 31 Aug. fr. — Inter Indisch et Chumara Kriepost, 1200 m., 14 Sept. fr. Plantae 15-40 em. altae; caulis inferne 6 mm. crassus; umbellae centralis peduneulus 4-5 em., radi fructiferi 5 em. longi; umbellularum majorum diameter 1 em.; fructus 2 mm. longus vix 1 mm. latus. Folia radicalia majora sine vagina 16 cm. longa; laciniae foliorum inferiorum majores 8-10 mm. latae 35-40 (raro 60) mm. longae, superiorum 10 mm. 186 UMBELLIFERAE. longae 2-3 latae. Vaginae medii caulis 3 em. longae 6-8 mm. latae. Species, praeruptorum decus, ex affinitate S. gummiferi, corymbosi et crithmifolii, a quibus omnibus statim dignoscitur caule à basi ad apicem ramos florentes elongatos numerosos diffusos emittente. A S. gummifero Sm. praeterea recedit umbellarum radiis multo crebrioribus, laciniis foliorum lanceo- latis nec lineari-cuneatis, involucelli phyllis linearibus nec lan- ceolatis, in discum vix concretis; à S. corymboso Boiss. et Heldr. umbella centrali semper longiuscule pedunculata, involu- celli phyllis linearibus diseretis; a S. crithmifolio Boïss. caule tenuiore minus folioso, laciniis foliorum superiorum abbreviatis, involuero nullo, involucellis brevioribus, umbellulis multo mino- ribus, etc. 546. Seseli varium Trov. Var. grandivittatum robis. Foliorum laciniae quam in typo breviores; umbellae ple- rumque involueratae; phylla 0-5; radin fructiferi contracti; involucellorum phylla longiora latioraque; juga minus elevata; valleculae vittis magnis turgidis repletae. Legimus: Prope Tifis, in collibus aridis, 8 et 9 Jul. fi. fr. — Ibidem, 3 Jun. 1889 fl. (de Seidlitz). Obs. Déjà Boïssier avait relevé quelques différences entre la plante d'Europe et celle de Transcaucasie, différences existant aussi dans nos exemplaires de Tiflis et qui, ajoutées au déve- loppement beaucoup plus grand des bandelettes qui, dans le fruit plus que demi-mür, soulèvent la vallécule au niveau des côtes, nous ont paru suffisantes pour constituer une variété. .? Seseli Libanotis (L.) Koch. — Zibanotis montana AI]. ? . Utschkulan, 14 Sept. folia tantum. . Seseli Sibiricum (L.) Rehb. — Zibanotis Sibirica Koch In jugi Latpari merid. herbosis subalpinis, 3 Aug. fi. fr. juv. Specimina nonnunquam ultra sesquimetr. alta; folia radi- calia magnitudine varia, mox bipinnati-, mox pinnatisecta, 549. UMBELLIFERAE. 187 Jamina bipinnatisectorum majorum 25 em. longa 22 lata, lobis majoribus 4 em. longis 3 latis grosse dentatis. Flores juven- tute purpurascentes, demum albi. Fructus semi-maturi fere glabri. Planta anisum redolens. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. — Lars in Ossetia, 1881 fl. fr. juv. (Brotherus). Cnidium pauciradium Somm. et Lev. Nuovo Giorn. bot. ital. 1895, p. 76. — Tab. nostr. XIX. Glabrum viride; rhizomate descendente tenui; caule gracili subsesquipedali tereti leviter striato bi- trifolio supra medium bifureo vel parce ramoso basi vaginis fuscis squamiformibus tecto; foliis radicalibus et caulino inferiore longe petiolatis, petiolo vaginam angustam multoties superante, lamina ambitu late ovata vel triangulari tripinnatisecta 3-4juga, segmentis tertiariis in lacinias lineari-lanceolatas mucronulatas subtus pallidiores glaucas profunde divisis, petiolulis anfracto-divari- catis, fol caulini superioris petiolati laciniis remotioribus lon- gioribus acutioribus, vagina dimidium petiolum aequante; um- bellis 8-1 5radiatis; involuero umbellae terminalis nullo, late- ralium oligophyllo, phyllis lineari-setaceis; radiis inaequalibus interne scabridulis; involucelli phyllis paucis anguste lineari- bus umbellulam sub anthesi aequantibus; calyeis margine ob- soleto; petalis albis extus dilute roseo-suffusis breviter ungui- culatis obcordatis profunde emarginatis lacinula inflexa longa; antheris pallide flavidis; fructu ovato-oblongo teretiusculo; carpophoro adnato; mericarpiis quinquejugis, jugis subalatis aequalibus, lateralibus marginantibus; valleculis univittatis; albumine semi-tereti; stylis deflexis stylopodio subaequilongo adpressis. %. Legimus: In jugo Kluchor merid. Abchasiae, 2300 m., 27 Aug. fi. et fr. semimatur. — Inter Koschka et Roki in Ossetia ad flumen Didi-Liachva, 19 Jul. 1881 f#. fr. juv. (X 375 Brotherus). Plantae graciliores caule indiviso, laeiniae foliorum angustiores. Folit eaulini inferioris lamina 6-7 em. longa, petiolus cum 188 551. UMBELLIFERAE. vagina 10-14 em., vagina 3-4 em. longa. Fructus semima- turus 3 mm. longus 1!/ latus. A Cnidiis in Flora Orientali enumeratis differt umbellae radis paucioribus, foliorum laciniis angustioribus, stylis stylo- podium subaequantibus, et toto habitu. Habitus potius Cnidii venosi Koch, à quo primo intuitu recedit fructu conspicue majore, umbella paueiradia minus conferta, foliis caulinis non in vagina elongata dilatata sessilibus, etc. Explicatio tabulae XIX (Cnidium pauciradium). 1,2, planta magnit. natur.— 3, folium caulinum magnit. natur.— 4, flos 7 Xauctus. — 5, idem a latere visus. — 6, flos alter, petalis destitutus, 7 X auctus. — 7, fructus 7 Xauctus. — 8, mericarpium transverse sectum 14 X auctum. Ligusticum alatum (M. Bieb.) Spreng. In jugo Djodissük, ultra 2000 m., 23 Aug., fl. fr. juv. Antherae purpureae. Ligusticum Caucasicum Somm. et Lev. Nuovo Giorn. bot. ital. 1895, p. 77.— Tab. nostr. XX. Glabrum laete viride, rhizomate descendente pluricipite ligneo rosulas steriles et caules florigeros edente, collo vaginis brun- nels squamiformibus tecto; caule 1- sesquipedali unifolio sim- pliei vel bifurco suleato; foliis radicalibus rosularumque steri- Bum vagina brevi lata hyalina et petiolo lamina aequilongo vel longiore suffultis ambitu ovato-lanceolatis bipinnatis subsex- jugis, segmentis secundariis ovatis in lacinulas lineari-lanceo- latas obtusiuseulas mucronulatas pinnatifidis vel partitis, folio caulino radicalibus conformi sed minore; umbellae mediocris sub 12radiatae involucro oligophyllo vel nullo; involucelli phyllis numerosis linearibus umbellulam subaequantibus sub lente ciliolatis violaceo-marginatis; radiis parum inaequalibus superne scabridulis; ealyee minute 5dentato fere obsolet); peta- lis (juvenibus extus violaceis) obovato-emarginatis breviter unguiculatis apice in lacinulam acutiuseulam inflexam contrac- tis; antheris pallidis; fructu ovato-oblongo a latere vix com- VA UMBELLIFERAE. 189 presso, mericarpiis quinquejugis, jugis argutis subalatis subae- qualibus, lateralibus marginantibus vix latioribus; valleculis trivittatis; facie commissurali 4 vel 5 vittata; albumine semi- tereti; stylis reflexis stylopodio conico longioribus; carpophoro ad basin usque diviso. %. Legimus: In jugo Kluchor merid. Abchasiae, 2200 m., 27 Aug. fl. fr. — In editioribus ejusdem jugi, 2500-2700 m., 28 Aug. fi. Folia radicalia eum petiolo 8-16 em., lamina 3-8 em. longa 2-4 lata; umbellae fructiferae radii 10-15 mm. longi; fructus (fere maturus) 3 mm. longus 2 latus. Species habitu Selinum Carvifolia L. et Meum Mutellina (L.) Gaert. referens, a priore vero fructus fabrica omnino dis- crepat; a posteriore differt rhizomate non fibroso, foliis ambitu ovato-lanceolatis nec triangulari-ovatis, segmentis primariis remotioribus, laeiniis brevioribus minus acutis, folio caulino petiolato nee in vagina sessili, petalis latioribus obcordatis laci- nula inflexa distincta praeditis, fructu minore. Obs. Par la forme de ses pétales, cette espèce est inter- médiaire entre les genres Meum (Tourn. Jacq.) et Ligusticum Koch (L. pro parte) et nous semble fournir un argument de plus en faveur de leur réunion. La plante d’Abkhasie, par son port, se rapproche davantage du Meum Mutellina que d'aucun Ligusticum. Explicatio tabulae XX (Ligusticum Caucasicum). 1, 2, planta magnit. natur.—3, flos 7 X auctus.—4, idem a latere visus.— 5, fructus 7 Xauctus. — 6, idem a facie mericarpii visus 7 Xauctus. — 7, ejusdem stratum corticale longitudinaliter sectum 7 Xauctum.— 8, meri- carpium transverse sectum 14 X auctum. 552. Silaus peucedanoides (M. B.) Boiss. — S. carvifolius C. A. Mey. Borjom, ad rivum Borjomka, 15 Jul. fl. fr. — Tiflis, in collibus, 9 Jul. fl. (? specimen mancum). — Zchrinvall in Cartalinia, 13 Jul. 1881 fi. (X 397 Brotherus). 190 UMBELLIFERAE. 553. Silaus foliosus Somm. et Lev. Nuovo Giorn. botan. ital. 1895, TAC R Bi- tripedalis obseure virens glaberrimus; radice fusiformi crassiuseula longissime descendente collo dense fibrosa; caule firmo tereti striato fere a basi ramos numerosos graciles et elongatos umbellam terminalem superantes emittente; foliis rosularum sterilium, radicalibus et caulinis inferioribus longe petiolatis ambitu ovatis bipinnatisectis quadri- quinquejugis, segmentis primariis inferioribus petiolulatis, secundariis sub- sessilibus in lacinias simplices vel 1-3partitas lineares acutas margine integras in mucronem erassum flavum abeuntes pinnati- partitis, foliis caulinis mediis et superioribus sensim diminutis, summis ramorum parvis in vagina sessilibus simpliciter pinna- tisectis vel trisectis, ultimo infra umbellam indiviso; umbellis inaequaliter subdecemradiis; phyllis involueri sub 8, linearibus dimidios radios subaequantibus; radiis suleatis sub lente valida scabridulis; involucellorum phyllis plerumque 8, pedicellos subaequantibus; calycis dentibus fere obsoletis; petalis luteis elongato-ovatis vix emarginatis in lacinulam introflexam atte- nuatis; stylopodio ...; stylis post anthesin brevissimis erectis; jugis jam in fructu juvenissimo obconico-elevatis; vittis . . . Caetera desunt. %. Legimus: In praeruptis regionis montanae inferioris Adjariae, inter Adjari-Tzchali et Keda, 21 Jun. fi. Radix rosularum sterilium 35 em. usque longa; planta nostra 75 cm. alta; collum 12 mm., eaulis inferne 6 mm. crassus; rami inforiores 35 cm. longi; foliorum radicalium petiolus eum vagina 10-13 cm., Jlamina 8-10 em. longa 3-6 cm. lata, laciniae 117, mm. latae 10-20 mm. longae; umbella centralis sub anthesi pedunculo 67 em. longo suffulta; umbellae ramo- rum in alabastro breviter pedunculatae; radii majores 2! em. long. Habitu similior quam aliis Sÿao pratensi Boss., cujus folia inferiora omnino habet, sed differt caule ramosiore, umbellis UMBELLIFERAE. 191 brevius peduneulatis, caule ramisque magis foliosis internodiis brevioribus, laciniis foliorum margine levissimis nec serrulato- scabris, involucro polyphyllo. E fructu maturo discrimina plura forsan desumenda. Obs. Nous n’hésitons pas à rapporter cette espèce au genre Silaus quoique nous n’en connaissions pas les fruits mûrs; elle ressemble surtout au S. pratensis, et les côtes en relief de ses fruits jeunes permettent de reconnaitre le genre avec une certi- tude suffisante. b54. Angelica silvestris L. Ad ripas fluminis Nakra, 1200 m. circ., 18 Aug. fl. — In valle fluminis Seken, 1000 m. cire., 24 Aug. fr. Mericarpia 2 lin. longa, juga obtusa. 555. Tommasinia purpurascens (Lallem.) Boiss. In alveo fluminis Seken, 900 m., 25 Aug. fr. — In edi- tioribus vallis Tieberda, infra jugum Kluchor, 1700 m. cire., 30 Aug. fr. — Uschuat, fr., et Dom, fr. (Lojka). 556. Siler trilobum (L.) Scop. Tiflis, in colibus, 9 Jul. fr. 557. *Agasyllis latifolia (M. Bieb.) Spreng. Ad lacum Tabiszehuri in Cartalinia, Jun. 1881 def. (X 400 Brotherus). 2958. Peucedanum Alsaticum L. Var. leve nobis. Caulis minus ramosus et minus foliosus, folia tenuius secta laciniis margine levibus; umbellae constanter pauci- (5-7) radiae. Legimus: Prope Namachvani ad flumen Rion, 23 Jul. fi. 559. Peucedanum Caucasicum (M. Bieb.) C. Koch Borjom, ad rivum Borjomka, 15 Jul. fl. — Inter Betscho et Pari, 16 Aug. fi. fr. semimatur. B60. Tordylium maximum L. Chula, in regione montana prope habitationes, 24 Jun. f. — Mekvena, Jun. 1877 fl. fr. juv. (Brotherus). 192 UMBELLIFERAE. 561. *Zozimia absinthifolia (Vent.) DC. Var. viridiflora Fisch. et Mey. in Ledeb. F1. Ross. IL. p. 329. Imeretia, loco non notato, 1877 f. fr. (Brotherus). — Prope Tiflis, Jun. 1881 fi. fr. (X 399 Brotherus). 562. Heracleum villosum Fisch. in Rôm. et Sch.; Boïiss. F1. Or. II, p. 1040. Kala, in clivis herbosis, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. mat. — Asau, fl. fr., et Mamisson (?) folium tantum (Lojka). Folia in speciminibus nostris subtus minus arachnoïdeo-cana; vittae commissurales in omnibus binae clavatae divergentes, circa ad tertiam partem mericarpii perductae. 963. Heracleum Sphondylium L. Var. Caucasicum nobis. Folia tenera glabriuseula minime scabra subtus lucida; caetera ut in formis latifoliis typi Europaei. Legimus: In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fi. fr. Segmentum terminale foliorum inferiorum 27 em. la- tum 20 longum ad medium trilobum, lobis rotundato-ovatis bre- viter acuminatis; fructus tandem glaber vel glabrescens 6-10 mm. longus 5-8 latus; vittae dorsales angustiores quam in Æ. pubes- cente, vittae commissurales binae breves ut in typo. — In jugo Djodissük, ultra 2000 m., 23 Aug. fl. fr. — Forsan huc quoque spectat planta nana (semipedalis) foliis glabris, involueri et involucelli phyllis longis setaceis praedita, in regione sil- varum media inter Chula et Danais-Paraul 22 Jun. fiorens a nobis lecta. 564. Heracleum pubescens M. Bieb. Var. glabratum nobis. Planta humilis à basi ramosa. Folia utrinque glabra, mar- gine tantum hine inde sub lente valida ciliolulata, segmentis inferioribus longiuscule petiolulatis. Radii umbellae papilloso- pubescentes, non seabridi; petala parum radiantia; fructus spar- sim arachnoïdeo-papillosus, nec margine nec disco aculeolatus. An species propria? UMBELLIFERAE. 193 Legimus: Prope Enasch, 11 Aug., fi. fr. 565. Heracleum Mantegazzianum Somm. et Levy. Nuov. Giorn. bot. ital. 1895, p. 79. Giganteum viride, caule crasso profunde suleato basi glabrato superne breviter papilloso-pubescente asperulo; foliis amplis- simis supra glabris subtus sub lente valida minutissime pube- rulis pinnatisectis, inferloribus 2-3jugis, segmentis elongato- lanceolatis acutis vel acuminatis in lobos triangulari-lanceolatos acutos vel plus minus longe acuminatos erenato et mucronulato- dentatos pinnatifidis, segmentis binis inferioribus a superioribus remotis sat longe petiolulatis lamina in petiolulo unilateraliter decurrente, segmentis caeteris confluentibus, foliis superioribus in vagina ampla sessilibus; umbellis permagnis ultra 50radiis non involucratis, lateralibus centralem superantibus, radis pa- pilloso-pubescentibus suleatis, involucelli phyllis cirea 8, lineari- subulatis, umbellulis sub50radiïis; calyce quinquedentato, peta- lis radiantibus profunde bipartitis cum lacinula inflexa, antheris dilute olivaceis, ovario dense papilloso-hirsuto; fructu elliptico basi non vel vix attenuato apice non vel vix emarginato, dorso papilloso-pubescente, margine levi vel parce et brevissime acu- leolato, vittis valde clavatis, dorsalibus ad Ÿ/, pericarpii perduc- tis, duabus centralibus longioribus, commissuralibus binis peri- carpium medium subaequantibus vel brevioribus, stylis reflexis stylopodio conico basi crenato multo longioribus. Tota planta, praesertim fructus, anisum redolens, inter herbas ,macro- florae“ Caucasicae statura et umbellarum amplitudine praeemi- nens. % (?). Legimus: In alveo fluminis Seken, socia Tommasinia pur- purascente, 900 m., 25 Aug. fr. tantum; caetera specimen Genevae in horto Correvoniano eductum descripsimus. — Ad ripam dextram fluminis Kliutsch, 1700-1800 m., 26 Aug. fr. Planta in loco natali mensa 2!/, m. alta. Caulis ultra 2 m. altus; folii inferioris petiolus in specimine culto, nobis a el. Correvon misso, 30 em. longus brunneo-macu- 13 194 566. UMBELLIFERAE. latus, lamina 65 em. longa 50 lata, laciniae ultra 50 em. longae, earum appendix unilateraliter decurrens 3-5 em. longa; petioluli maculati 9 em. longi, rachis nuda inter segmenta inferiora et superiora 18 em. longa; rami inflorescentiae ultra 50 cm. longi; umbellae centralis radii 13-20 em. longi; umbellularum radii longiores 21/ em., fructus 12-14 mm. lon- gus 6-8 latus. Inter Heraclea Florae Orientalis affinitatem majorem praebet cum A. Persico Desf., cujus odorem anisoidem gravem exhalat, sed a quo differt statura procerrima, foliis subtus glabratis aliter sectis, segmentis minus profunde incisis praeter par inf- mum approximatis basi late confluentibus, inferioribus in petio- lulum unilateraliter late decurrentibus, petiolis non hepatiei coloris, ovario brevius lanato, fructu maturo elliptico rarius parum obovato margine levi vel vix aculeolato. Ab 71. pubes- cente M. Bieb. longius distat glabritie, statura gigantea, seg- mentis foliorum lanceolatis longe acuminatis. Amicissimo clarissimo Paulo Mantegazza, qui de florum ve- nustate venuste scripsit, speciem miram et myriantham dicamus. Obs. L’exemplaire, cultivé à Genève, était choisi parmi les plus petits. Nons avons calculé qu’il ne portait pas moins de 10,000 fleurs. — Mr. H. Correvon nous éerit que, en moyenne, les tiges avaient 2 mètres de hauteur, 10 em. de diamètre à la base, que le limbe des feuilles dépassait 1 m. de longueur et que l’inflorescence était encore beaucoup plus gigantesque que celle du Heracleum que l’on cultive à Genève sons le nom do giganteum (— H. villosum Fisch.). Les fruits de notre plante ressemblent d’une manière frappante à ceux de cette espèce qui, du reste, en est fort éloignée par ses feuilles non pennatiséquées et par sa villosité. Heracleum Freynianum Somm. et Lev. Nuovo Giorn. bot. ital. 1595; 81. Procerum, hominis altitudinem saepe superans, viride; caule puberulo sulcato; foliis teneris superne parce, inferne densius 567. UMBELLIFERAE. 195 puberulis pinnatisectis, jugis 2-3 subaequidistantibus, seg- mentis inferioribus longiuseule petiolulatis ambitu ovato- vel triangulari-acuminatis fore ad rachidem pinnatisectis, lobis lanceolato-acuminatis grosse irregulariter et acute dentatis, caulinis superioribus in vagina ampla sessilibus angustius sectis, lobis sublinearibus longe acuminatis; inflorescentia molliter et dense papilloso-puberula, umbellis amplis multiradiis ; involuero et involucellis oligophyllis, phyllis plerumque setaceis; petalis in alabastro roseis demum albis radiantibus; antheris pallidis; ovario papilloso-puberulo; stylis stylopodium fere duplo exce- dentibus divaricatis; fructu juveni obovato basi cuneato papil- loso; vittis latis clavatis ad *, pericarpii perductis, commis- suralibus 2 crassis. © (?). Legimus: In jugi Latpari merid. herbosis alpinis, 2300- 2400 m., 5 Aug. fl. fr. juv. — Folium unicum, à b. H. Lojka ad Asau lectum, huc pertinere videtur. Foliorum inferiorum lamina 35 em., segmenta inferiora cum petiolulo 21 em., petiolulus 3-4 em., radii longiores 12 em., fructus semimaturus 5 mm. longus 3 latus. Ab Æ. pubescente M. Bieb. foliorum forma, inflorescentia non scabrida, fructu dorso non arachnoideo-piloso, margine non aculeolato differt. Propius accedere videtur varietatibus an- gustifolis Heraclei Sphondylii, ex. gr. H. eleganti Jacq. et EH. angustissimo M. et K., sed folia teneriora et vittae crassiores ut in ÆZ. pubescente, jam in fructu semimaturo manifestae. Speciem pulcherrimam dicamus amicissimo, celarissimo J. Freyn, qui benigne plantas nonnullas à nobis in Caucaso lectas determinavit novasque nominavit. Heracleum pachyrhizum Somm. et Lev. Nuovo Giorn. bot. ital. 1895, p. 82. — Tab. nostr. XXI. Subsesquipedale viride, rhizomate pluricipite crasso descen- dente elongato intus albo-farinaceo (radicem A/fhaeae officinalis aemulante); caulibus gracilibus suleatis apice parum ramosis vel indivisis, basi glabris superne dense papilloso-pubescenti- 13* 196 UMBELLIFERAE. bus; foliis glabris, radicalibus longe petiolatis ambitu ovali- vel triangulari-oblongis pinnatis bi- trijugis, segmentis inferioribus plerumque petiolulatis integris vel subternatisectis, lobis” late ovatis obtuse dentatis, terminali subaequali; foliis caulinis 2-3, superioribus in vagina ampla sessilibus, segmentis subpinnati- sectis vix petiolulatis, lobis angustatis acuminatis profundius dentatis; vaginis inferioribus glabris, supremis papilloso-pubes- centibus; involueris semper, involucellis plerumque nullis; umbellae radiis 5-11 sat dense papilloso-pubescentibus; petalis exterioribus longissime radiantibus albis in lacinias lineares profunde bipartitis interjecta lacinula brevissima porrecta; antheris purpureis; ovario sub lente papilloso-puberulo; fructu parvo rotundato-elliptico apice non vel vix emarginato parcis- sime araneoso-puberulo, vittis dorsalibus deorsum attenuatis non clavatis fere ad basin pericarpii perductis, commissuralibus binis filiformibus sed distinctissimis divergentibus dimidio mericarpio longioribus, stylis divaricatis elongatis stylopodium multoties excedentibus. E radicis conformatione perenne videtur. Legimus: Ad rivulos alpinos jugi Utbiri, 1600-1700 m., 19 Aug. fl. fr. semimatur. — In editioribus jugi Nachar, ultra 2500 m., 29 Aug. fl. fr. perfect. — In alta valle Tie- berda, 1200 m. cire., 31 Aug. fr.; planta sicea, foliis emor- tuis delapsis. Caulis a basi ramosus, radix minus trassa fusi- formis; fructus omnino ut in praecedentibus. An alia species ? Rhizoma 2 em. usque crassum; foliorum radicalium lamina 9 em. usque, segmenta majora 3 longa 2 lata, petiolus cum vagina 13 em. usque longus; radii longiores 3 em.; petala radiantia 12 mm. usque, fructus maturus (e jugo Nachar) 6 mm. longus 3! latus. Heracleo apifolio Boiïss. et Æ. ligusticifolio M. Bieb. eviden- ter affine; a priore, ut nostrum antheris purpureis donato, col- latis speciminibus Armeniacis et Lazicis herbarii cl. C. de Candolle, differt statura minore, radice incrassata pluricipite, caule tenuiore, foliis minoribus segmentis minus sectis, umbeliae 568. 569. UMBELLIFERAE. 197 radiis paucioribus brevioribus, involucellis plerumque nullis, fructu conspieue minore, vittis dorsalibus fere ad basin porduc- tis, commissuralibus multo longioribus; a posteriore, cujus vittas commissurales elongatas habet, recedit lobis foliorum superiorum elongato-lanceolatis, ovario papilloso nec dense hir- suto, fructubus multo minoribus, statione alpina. Explicatio tabulae XXI (Heracleum pachyrhizum). 1, 2, 3, planta magnit. natur. — 4, flos quater auctus.— 5, idem a latere visus quater auctus.—6, idem, petalis avulsis, quater auctus.—7, umbellula fructifera magnit. natur. — 8, mericarpia cum carpophoro, quater aucta. — 9, mericarpium facie externa visum.— 10, idem facie commissurali visum quater auctum.— 11, mericarpium transverse sectum 8X auctum.— 12 pili 35 Xaucti. * ? Malabaila pimpinellifolia (M. Bieb.) Hoffm. Tiflis, in monte Davidii, 3 Jun. 1889 fl. fr. (de Seidlitz). A descriptione Florae Orientalis (II, p. 1056) differt invo- lucro sub8phyllo etiam in umbella fructifera persistente phyllis lanceolato-linearibus villosis, radiis vix aculeolato-scabris. Planta pedalis, radice descendente corticoso-incrassata; fructus 2-6 mm. longus 5 latus. Obs. Vu la persistance d’un involucre polyphylle, nous hési- tons, malgré la détermination de M. Freyn, à identifier cette plante avec le M. pimpinellifolia. D’autre part, aucune des espèces de la section à involucre persistant ne lui correspond. L’exemplaire unique de M. de Seidlitz est dépourvu de feuilles radicales; la feuille caulinaire inférieure, bipennatiséquée, n’a guère que 8 em. de long sur 4 de large, et est plutôt verte- grisâtre qu’incanescente. Pastinaca Armena Fisch. et Mey. In pascuis alpinis montis Tetenar, ultra 2200 m., 1 Aug. fl. Specimina humilia ?/-%, pedalia. — In pratis subalpinis jugi Latpari merid., 3 Aug. fi. fr. Specimina elata, bipedalia et ultra; caules saepe indivisi. — Ibidem, in alpinis ultra 2200 m., 4 Aug. fl. — In jugi Latpari septentr. herbidis 198 270. 571. UMBELLIFERAE. alpinis, 5 Aug. fl. fr. — In jugo Utbiri, 2100 m., 18 Aug., fr. — Inter Koschka et Roki in Ossetia, 19 Jul. 1881 fi. (NX 372 Brotherus). Obs. Toutes nos plantes ont la base des pétales pubescente extérieurement et les folioles de l’involucelle aussi longues ou presque aussi longues que les rayons de l’ombellule; les tiges ne présentent pas les anfractuosités signalées dans le Flora Orientalis. — Dans la plante de M. Brotherus, les rayons des ombelles et des ombellules sont glabrescents, et les involucelles n’ont qu’une foliole courte ou manquent entièrement; les péta- les sont pubescents extérieurement. Laserpitium hispidum M. Bieb. In clivis rupestribus regionis silvaticae inter Indisch et Chu- mara Kriepost, 1200 m. cire., 14 Sept. fl. fr. — Lars, in Ossetia, Aug. 1881 fr. X 384 b (Brotherus). Fructus a Ledebour incomplete, nec ab auctore speciei nec in FI. Or. descriptus, ambitu elliptico-oblongus, mericarpiorum juga primaria et 2 commissuralia filiformia setis albis biseriatis divergentibus longis et brevioribus obsita, secundaria in alas membranaceas hyalino-nitentes margine erosulo-dentatas ex- pansa, alis lateralibus fere latitudine commissurae, dorsalibus paulo angustioribus. Facies commissuralis lineari-elliptica. Vittae magnae sub jugis secundariis solitariae, commissurales duae. Semen facie interiore concavum. Petala lutea profunde obcordata, lacinula inflexa longa. Radix fusiformis crassiuseula descendens, aromatica. Plantae nostrae 75 em. usque altae; folia radicalia tripin- natisecta cum petiolo 35 em., partitiones primariae inferiores cum petiolulo 20 cm. longae; lobi majores subpinnatifidi minus quam 2 em. longi et lati; umbellae sub 30 radiae; radïi fructi- feri longiores 4 em., involueri phylla 10 mm. longa 5 usque lata. Laserpitium platyspermum Somm. et Lev. Nuovo Giorn. bot. ital. 1895, p. 83. UMBELLIFERAE. 199 Elatum flavo-virens; caule crasso suleato apice glabro; foliis radicalibus ambitu triangularibus tripinnatisectis, segmentis tertiariis ovato-lanceolatis petiolulatis basi pinnatisectis apice profunde pinnatifidis, lobis inferioribus profunde in lacinias lanceolatas acutas mucronulatas subtus pilosas supra glabras sectis, petiolo lamina subaequilongo suleato basi hispido, petio- lulis omnibus ad insertionem longe penicillato-hirsutis ; umbel- lis fructiferis amplis sub4£Oradiis involucratis, phyllis involueri maturitate persistentibus reflexis numerosis anguste linearibus elongatis pilosis radiorum tertiam partem subaequantibus; pedi- cellis 30-40 intus scabris extus glabris; calyeis dentibus subu- latis arcuato-adsurgentibus stylopodium subaequantibus flavidis ; petalis . . .; fructu glabro a dorso compresso a latere non con- stricto cum alis ovato-elliptico basi et apice emarginato; meri- carpii jugis primaris 5 filiformibus, secundariis 4 in alas valde inaequales aureo-nitentes expansis, alis lateralibus facie com- missurali latioribus margine integris subundulatis, dorsalibus 3-4plo angustioribus; vittis magnis fuscis sub jugis secunda- riis solitariis, commissuralibus 2; albumine compresso facie interiore ob margines elevatos latiuscule depresso concavo; mericarpiis facie interna non nisi marginibus et raphe alba lineari-elliptica contiguis; carpophoro libero basin usque diviso; stylis deflexis stylopodio triplo longioribus. Fructus dulcis aromaticus, dein amarissimus. %. Legimus: In herbosis subalpinis jugi Latpari merid., 1700- 1500 m., 3 Aug., fr. Lamina folii inferioris 32 em., segmenta primaria 22 cm. longa, lacinulae cire. 2 mm. latae; umbellae radii 7-9 em., pedicelli 1-2 em. longi, fructus cum alis 8-9 mm. latus 10-11 longus; alae laterales 3-3!/, mm. latae. Obs. Cette espèce, un peu anormale dans le genre à cause de Vaplatissement très marqué de l’albumen, relevé sur les bords, mais non infléchi, semble intermédiaire entre les Orthospermées et les Campylospermées, et plus particulièrement entre les gen- 200 572. 573. 974. UMBELLIFERAE. res Laserpitium et Thapsia d’une part, Ælaeoselinum et Margotia d’autre part. Si nous la rangeons parmi les Laser- pitium, c’est surtout parce que l’albumen du Z. Zatifolèum (conf. Rchb. Icon. F1. Germ. 1985) présente le même degré d’aplatissement et une légère concavité interne. Nous ne sau- rions la rapprocher d’aucune autre espèce que du Z. dauciforme Schmalh. (Ber. p. 289), récolté aussi dans la Svanétie des Dadian. La description de cette espèce, rédigée malheureuse- ment sur des matériaux incomplets et n’indiquant pas les caractères principaux du fruit mûr, ne nous paraît pas pouvoir s’appliquer à notre plante. L’auteur, p. ex., compare le port de sa nouvelle espèce à celui des Z. hispidum M. B. et Pru- tenicum L., très dissemblables du nôtre, ne mentionne pas la couleur des ailes du fruit, dorée comme dans le Margotia et dans les Æaeoselinum, et attribue aux pétioles et aux pétio- lules une pubescence rare, très différente de l’hispidité qu’ils présentent dans le platyspermum. Enfin, dans ce dernier, les folioles de l’involuere n’égalent qu'environ le tiors des rayons, tandis qu’elles seraient de même longueur dans le dauci- forme. Daucus pulcherrimus (Willd.) Koch in DC. Prodr. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. juv. — Tiflis, ubique in collibus, 6 Jul. fl. fr. — Prope Enasch (Latal), 11 Aug. fi. fr. — In valle Tieberda, 1200-1500 m., 31 Aug. et 1 Sept. f. fr. — In ima valle Kükürtli supra pagum Churzuk, 1400- 1500 m., 11 Sept. fl. fr. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. (K 385 Brotherus). — Tsessi ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fi. (Brotherus). — Kobi in Ossetia, 1881 fl. fr. juv. (Brotherus). — Azehur in Cartalinia, 12 Jun. 1881 f|. (X 403 Brotherus). Daucus Carota L. Notavimus in valle Kliutsch, 25 et 26 Aug. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. (Ë 384 Brotherus). *Torilis infesta (L.) Hofïm. ARALIACEAE— CORNACEAE. 201 Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fi. fr. (Brotherus). — Atschara ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. fr. (Bro- therus). 575. Torilis neglecta Roem. et Schult. Inter Mekvena et Alpana, 25 Jul. fi. fr. 276. Caucalis daucoides L. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fr. — Prope pagum Danais- Paraul, 23 Jun. fl. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fr. — Imeretia, loco non notato 1877 fr. (Brotherus). 577. “Turgenia latifolia (L.) Hoffm. Azchur in Cartalinia, 11 Jun. 1881 fi. fr. juv. (N 387 Brotherus). Araliaceae Juss. 578. Hedera Colchica C. Koch In fauce Ladjanurae prope Alpana, 25 Jul. Folia majora subsinuata 12 em. longa 11! lata. Var. rhombifolia Rupr. Mss. in F1. Or. IT, p. 1091. In valle fluminis Seken, 800-1000 m., 24 Aug. Folia lanceolata integerrima 15 em. usque longa 7! lata. 579. Hedera Helix L. Alpana, 25 Jul., folia tantum. Cornaceae DC. 580. Cornus mas L. Borjom, 15 Jul. fr. (ibi vernacule Kizil audit; fructus come- duntur). — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fr. (N 334 Bro- therus). 281. Cornus australis C. A. Mey. Borjom, 15 Jul. fr. — Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). 202 582. 583. 584. 585. CAPRIFOLIACEAE. Caprifoliaceae Juss. Sambucus Ebulus L. Notavimus in littore Euxino prope Batum; prope Tscholur 31 Jul.; prope Betscho 16 Aug. Planta in Transcaucasia vul- gatissima. | Sambucus nigra L. Notavimus prope Tseholur 31 Jul. et in valle Klutsch 26 Aug. Viburnum Opulus L. Batum in collibus maritimis, 16 Jun. fr. — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fr. — In jugo Eldasuruld inter Ipar et Mujal, 10 Aug. fr. (Vernacule apud Svanetos: Sandwif audit; rossice, in Caucaso: Kalina). Viburnum Lantana JL. Var. glabratum Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1893, p. 45. 586. 287. 588. 989. Folia evoluta, etiam juniora, angustiora ovato-lanceolata laete virentia minus rugosa, utraque pagina glaberrima vel pilis ramosis paucis conspersa et marginata; baccae, 10 mm. longae 6 latae, et semina ratione latitudinis paulo longiores quam in typo, rami juniores parcius pubescentes. Legimus: In silvis editioribus supra Kala, 2000 m., 8 Aug. fr. matur. Viburnum orientale Pall. Prope Danais-Paraul, 22 Jun. fl. — Inter Lentechi et Tseholur, 30 Jul. fr. Lonicera Caprifolium L. Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. et inter Lentechi et Tscho- lur, 30 Jul. fr. delapsi. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. Lonicera lberica M. Bieb. Tiflis, in collibus ad occid. montis Davidii, 9 Jul. fr. Folia adulta pagina superiore sparse et breviter pilosa. Lonicera Xylosteum JL. Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fr. RUBIACEAE. 203 590. Lonicera Caucasica Pal]. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. fr. juv. — In jugo Chanli, 23 Jun. alabastr. — Borjom, 15 Jul. fr. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fr. — Inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. fr. — Inter Ipar et Mestiia, 10 Aug. fr. mat. — In jugo Tieberdinsky occid., supra flumen Tieberda, 1 Sept. 591. *Linnaea borealis L. Prope Tsei, fl. (Lojka). Rubiaceae Juss. 592. Rubia tinctorum Li. Forma petiolaris nobis. Folia verticillorum, etiam superiorum, in petiolum 7 mm. usque longum attenuata. Tiflis, in sepibus juxta hortum botanicum, 8 Jul. fl. fr. — In monte Davidii, 26 Jun. 1889 fi. (de Seidlitz). Folia angu- stiora, exsiccatione non nigricantia; panicula ampla valde multiflora. 593. Crucianella glauca A. Rich. Var. laxiflora Boiss. — C. Gilanica Trin. In rupibus inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. — Ibidem, prope Schwachevi, 24 Jun. fl. fr. 594. *Asperula molluginoides (M. Bieb. sub Crucianella) Boiss. Tsei, fl. (Lojka). 595. *Asperula aspera (M. Bieb.) Boïss. Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. fr. (X 429 Brotherus). Var. latifolia Boiss. Kobi in Ossetia, Jul. 1881 f. (Ë 428 Brotherus). 596. Asperula glomerata (M. Bieb. sub Crucianella) Griseb. Tiflis, abunde in monte Davidi, 6 et 9 Jul. fr. — Ibidem, 27 Maj. 1889, fl. (de Seidlitz). 597. Asperula arvensis L. Tiflis, in collibus ad merid. urbis, 9 Jul. fr. — In jugo 204 RUBIACELE. Tieberdinsky or. supra flumen Do-ut, 1400 m. cire., 2 Sept. alabastr. — Atschara ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fi. fr. (Brotherus). 598. Asperula cynanchica L. Var. cristata nobis. Pumila, diffusa, plerumque minutissime secabridula; folia anguste linearia mucronata; flores dense capitati corymbosi pulchre roseo-violacei magni, cum germine 8 mm. usque longi, tubo quam in typo ampliore; corollae glabrae lobi tubum dimi- dium superantes intus et margine in sicco verrucoso-corrugati, apice introflexo, dorso parum infra apicem in cristam albam triangularem producti; mericarpia majuscula verrucoso-granu- lata, tandem curvula sejuncta. Legimus: In aridis regionis inferioris jugi Tieberdinsky or., 2 Sept. fl. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2000 m. cire., 3 Sept. fl. — In media valle Kükürtli, 1700-1900 m., 11 Sept. fr. — Prope Utschkulan, 13 Sept. fl. fr. — Tsei, fl. (Lojka). Planta elatior, 22 em. alta. — Lars in Ossetia, 1881 fl. (X 420 Brotherus). Affinis videtur, e descriptione, À. alpinae M. Bieb. (4. cynanchicae var. alpinae C. A. Mey. et Boiss.), e Caucaso orien- tali tantum notae, sed in nostra folia non obtusiuscula, corollae eis typi valde majores, in sicco rugulosae, et cristatae. Obs. La crête blanche membraneuse est beaucoup plus déve- loppée que dans |A. cynanchica typique, qui n’en possède ordinairement qu’une trace. L’A. cynanchica var. densiflora Velen. (F1. Bulg. 1888, p. 238) non Gr. Godr., que M. de Degen a eu la bonté de nous prêter, se rapproche beaucoup de notre variété par son port, par la richesse de son inflorescence et la crête de ses corolles; elle s’en éloigne par les dimensions de ses fleurs qui ne dépassent pas 5-6 mm. et qui sont très velues extérieure- ment, ainsi que par l’absence totale de scabridité sur toute la plante. 599. RUBIACEAE. 205 Asperula graveolèns M. Bieb. Var. glabriflora Boïiss. 600. 601. 602. Prope pagum Muri, 28 Jul. fi. fr. Obs. La corolle, au dessus de l'ovaire, atteint 4 mm. de longueur et est glabre. Malgré ces dimensions, doubles de celles indiquées pour l’À. graveolens et ses variétés dans le F1. Or. (Ÿ,-1 ligne), nous rapportons notre plante à cette espèce, attendu que la longueur des fleurs, dans les Asperula, n’est pas un caractère constant, comme le prouvent, p. ex., les nombreux intermédiaires entre À. cynanchica et A. longiflora. Asperula Taurina JL. In silvis jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. fl. — Gurschevi, fl. (Lojka). Folia eis plantae Europaeae plerum- que magis elongata; tubus corollae distinctius scaber. — Nota- vimus in jugo Utbiri, 18 Aug. — Inter Koschka et Roki in Ossetia ad flumen Didi-Liachva, 19 Jul. 1881 fl. (X 423 Brotherus). — Oprtsheti ad flumen Rion in Imeretia, Maj. 1877 fl. (Brotherus). Asperula odorata L.. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. — In silvis mon- tis Tetenar, 1 Aug. fr. — Secus flumen Kliutsch, 1200- 1300 m., 26 Aug. fr. delaps. — Notavimus in silvis jugi Utbiri 18 Aug., et jugi Djodissük 21 Aug. Asperula humifusa M. Bieb. Batum, 18 Jun. fl. fr. Folia anguste linearia margine revo- luta seabrida. — Tiflis, in monte Davidii, 5 et 9 Jul. fi. fr. — Urushbi, fl. fr. (Lojka). — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 f1. fr. (Ÿ 416 Brotherus). — Mekvena, Jun. 1877 fl. fr. (Bro- therus). Var. debilis (Ledeb. pro specie). In Flora Orientali cum À. humifusa typica conjuncta, a qua : differt caule non humistrato, ramis elongatis divaricatis, pedun- culis pedicellisque longioribus, foliis latioribus lineari-lanceo- latis margine vix revolutis minus reflexis subsenis, nonnunquam 206 605. 604. 606. RUBIACEAE. ad nodos superiores quaternis (in typo 6-8nis). Caules 11/,-2 m. longi; folia majora 3 mm. lata 15 longa. Tiflis, in collibus, 31 Oct. 1887 fl. fr. (Sommier). — Ibidem, 9 Jul. 1890 fi. fr. Galium rubioides L. Secus flumen Tieberda, 1400 m., 31 Aug. fl. fr. — Asau, fi. fr. (Lojka). Galium valantioides M. Bieb. Prope Alpana, 25 Jul. fr. — Inter flumen Tieberda et jugum Tieberdinsky oceid., 1 Sept. fr. — Naltschik, fr. (Lojka). . Galium rotundifolium L. In silvis jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. fl. fr. juv. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. Galium subuliferum Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop., 1892, nb: Glaberrimum siccitate vix nigrieans; caulibus elatis a basi lignosa ramosa ascendentibus pallidis lucidis elevato-quadran- gulis ad nodos vetustos parum inerassatis in paniculam plus minus effusam abeuntibus; foliis senis angustissime linearibus uninerviis patentibus demum refractis internodio saepe longio- ribus albo-mueronatis margine revoluto scabris subtus nervo latiuseulo albido percursis; pedicellis capillaribus divaricatis rectis flore triplo longioribus; limbo calyeino nullo; corollae parvae albae lobis oblongo-lanceolatis in cuspidem lobum dimi- dium aequantem introflexam abeuntibus; antheris in sicco fuscis; stylo bifido; fructu glabro. ©. Legimus: In rupibus et praeruptis regionis montanae inferio- ris inter Adjari-Tzchali et Keda, 21 Jun., altiusque inter Schwachevi et Chula, 24 Jun. fl. fr. Caules 40-50 em. longi, folia majora 40 mm. longa non explanata 1 mm. lata; pedicelli ad summum 6-7 mm. long]; corollae explanatae (sine cuspidibus) diameter 3 mm. Inter Leiogalia DC. collocandum, a quibus omnibus, saltem in Flora Orientali descriptis, notis expositis et praesertim cus- 607. RUBIACFAE. 207 pide corollae longa commode dignoscitur. Galium mite Boiss. et Hoh. et G. delicatulum Boiss. et Hoh., corollae lobis lon- giuscule cuspidatis quoque praedita, caeteris characteribus a nostro omnino differunt. Galium Mollugo (L. ex parte) Boiss. FI. Or. IT, p. 53. Oprtsheti in Imeretia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Var. robustum Somm. et Lev. Bull. Soc. bot. ital. 1894, p. 29. 608. Glabrum; caulis elatus (80 em.), basi 4 mm. crassus rigi- dus ad nodos inflatus (6 mm.) pallidus; folia 6-10 firma ob- verse lanceolata obtusiuseula mucronata ad summum 4 mm. lata 25 longa marginibus vix revoluta scabrida, juniora in siceo nigricantia, nervo medio subtus in foliis vetustis prominente; paniculae oblongae angustiuseulae rami inferiores 14 em. longi, superiores multo breviores erecto-patentes; pedicelli longius- cul (3-4 mm.) haud divaricati; fructus 2 mm. latus rugu- losus. Corolla, in speciminibus Florentiae cultis, 31/, mm. lata. Legimus: Ad flumen Rion prope pagum Mekvena, 24 Jul. fr. Galium erectum Huds.; Boiss. FI. Or. III, p. 54. In fauce fluminis Ladjanura inter Alpana et Orbeli, 26 Jul. fl. — In convalle Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. fr. — Inter Indisch et Chumara Kriepost, 14 Sept. fr. — Tiflis, in monte Davidi, 25 Jun. 1889 f. (de Seidlitz). Var. scabrifolium Somm. et Lev. Bull. Soc. bot. ital. 1894, p. 28. Caulis erectus sesquipedalis minutissime pubescens; folia 8-10 anguste linearia margine valde revoluto nervum dorsa- lem occultante, tota pagina superiore antrorsum scabra; pani- culae oblongae angustae dimidium caulem occupantis rami erecto- patuli; pedicelli flore parum longiores divaricati; corollae albae parvae cito deciduae lobi apiculati, fructus corrugatus. Legimus: In montosis inter Do-ut et Utschkulan, 3 Sept. fr. — In valle Kükürtli supra pagum Churzuk, 1800 m. cire., 11 Sept. fl. fr. A typo recedit foliis anguste linearibus fere setaceis antror- 208 609. 610. RUBIACEAE. sum scabris. Flores etiam in speciminibus eultis sub anthesi lectis valde decidui. | Galium verum L. In montosis inter Do-ut et Utschkulan, 2000 m. cire, 3 Sept. fl. Flores ochroleuci, folia brevia angustissime linea- ria. — Tsessi in Imeretia ad flumen Rion, Jun. 1877, fi. (Brotherus). Galium anfractum Somm. et Lev. Bull. Soc. bot. ital. 1894. p. 29. E rhizomate tenui multiceps decumbens debile, in sicco vix nigricans; caulibus numerosis tenuibus geniculato-ascendenti- bus simplicibus quadrangulis inferne glabratis superne pube- rulis infra nodos subaequales densius puberulos inter costas elevatim striatis; foliis 6-11, plerumque 9, teneris patentibus vix reflexis obverse lineari-lanceolatis basi attenuatis acutius- culis mucronatis, utraque facie glabris, margine vix revoluto scabridulis, subtus nervo prominulo percursis; eymis axillaribus paucifloris laxis erecto-patentibus folia verticillorum aequantibus vel vix superantibus paniculam angustissimam interruptam foliosam formantibus; pedicellis glabriusculis flore subduplo Jongioribus patentibus, fructiferis subdivaricatis; corollae aureae glabrae lobis ovato-lanceolatis muticis vel vix apiculatis; antheris aureis; fructu juniore glabro. %. Legimus: In rupestribus alpinis jugi Utbiri, 2500 m., 19 Aug. fi. fr. Caules 30-50 em., folia majora 27 mm. longa 21} lata, panicula 20 em. usque longa ad summum 3 em. lata, ejus internodia inferiora 5 em., rami inferiores majores 3!/ em. longï, superiores multo breviores; pedicelli 2 mm. longi; corolla explanata 21/-3 mm. lata. Propius accedit ad G. verum 8 consanguineum Boiss., a quo differt pubescentia, caulibus anfractis debilibus decumben- übus, foliis teneris, paniculae laxae pauciflorae ramis brevis- simis, colore in sicco vix nigricante. À G. aureo Vis., praeter alias notas, antheris aureis nec nigris dignoscitur. 61 ds RUBIACEAE. 209 Obs. Ce Chromogalium, très différent par son port et ses dimensions du G. fistulosum décrit plus bas, le rappelle en une certaine mesure par le nombre et la glabrescence des feuilles composant les verticilles et surtout par le fait que les rameaux de l’inflorescence sont souvent plus courts que les feuilles du verticille caulinaire à l’aisselle desquelles ils naissent. . Galium fistulosum Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop., 1894, p. 195.— Tab. nostr. XXII, A. Pumilum glabrum; caulibus numerosis 3-5 pollicaribus e rhizomate ligneo ascendentibus pallidis nitidis elevatim qua- drangulis ima basi tenuibus, dein crassiuseulis fistulosis ad nodos minutissime et erispule puberulis; foliis plerumque 9 obverse Janceolato-linearibus basi angustatis mucronulatis mar- gine revoluto sub lente valde augente scaberulo, pagina supe- riore in sicco atro-viridi, inferiore laete viridi elevatim uniner- via; ramis paucifloris erectis breviter peduneulatis foliorum longitudinem raro conspicue excedentibus, ea plerumque brevio- ribus in paniculam elongatam angustam laxiuseulam foliosam dispositis;, pedicellis brevibus, fructiferis erecto-patentibus; calyéis limbo nullo; corollae luteae parvae lobis obtusis muticis; antheris flavis; fructu levi glabro. %. Legimus: In jugi Tieberdinsky regione alpina, 2800 m. circ., 2 Sept. fi. fr. Caules 7-12 em. alti; folia majora 12 mm. longa, explanata 2 mm. lata; paniculae rami non ultra 12 mm. longi, superne sensim abbreviati; corolla explanata 2 mm. lata; pedicelli fructifer] 2 mm. longi; fructus fere perfectus 11, mm. in diametro. Ab omnibus Chromogaliis, in Flora Orientali descriptis, notis expositis cito et tute distinguendum. A Galio vero 6 consanguineo Boïss. primo intuitu differt statura pumila, cau- libus incrassatis, paniculae angustae paucifiorae ramis brevis- simis, lobis corollae exappendiculatis, etc. 14 210 612. 613. 614. 615. 616. RUBIACEAE. (Explicatio tabulae XXII, A (Galium fistulcsum). 1, planta magnit. natur. — 2, sectio caulis cum verticillo foliorum ex- planato, magnit. natur. — 3, sectio caulis transversa quater aucta. — 4, fo- lium superne visum quater auctum. — 5, idem inferne visum. — 6, folium transverse sectum quater auctum. — 7, ramulus flori- et fructifer 7 Xauctus. Galium Aparine L. Notavimus inter Lentechi et Tscholur 30 Jul.; prope T'scho- lur 31 Jul. et prope Kala 7 Aug. *Galium tenuissimum M. Bieb. Mekvena, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). Caulis ut in G. Parisiensi ad angulos retrorsum hispidus, sed elatior et pedi- celli multo longiores. Panicula ramosissima effusa. Galium verticillatum Danth. in Lam. — Sherardia erecta Sibth. et Sm. Tifis, in collibus apricis ultra hortum botanicum, 8 Jul. fr. — Ibidem, Jun. 1881 f. fr. (X 422 Brotherus). Galium Cruciata (L. sub Valantia) Scop. var. Chersonense Boïss. — Valäntia Chersonensis Willd. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. — Prope Tscho- lur, 31 Jul. fr. — In monte Tetenar, 1 Aug. fi. fr. Galium coronatum Sibth. et Sm. Inter pagos Geschteri et Kitschkuldach, 1500-1600,17 Aug. Ad var. séenophyllum Boiss. Caulis hispidus; folia elliptica et anguste oblonga ad nervum medium et secus margines rigide ciliata, — In valle Kliutsch, 1200-1400 m., 26 Aug. ster. Ad var. stenophyllum. Totum hirsutum. — In alta valle Tie- berda, 31 Aug. fr. Ad var. stenophyllum. Tota planta hirsuta ; folia superiora omnia anguste oblonga. — In jugo Tieberdinsky, 3000 m., 2 Sept. fr. Spocimina var. séenophyllo proxima, superne hispidula inferne glabrescentia; folia ramorum steri- lium oblonga vel oblongo-linearia, inferiora brevia squami- formia. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, ultra 2000 m., 3 Sept. ster. — In monte Elbrus occid., ad glacies fontium rivi Kükürtli, 2800-3000 m., 10 Sept. fr. Ad var. isophyilum 617. RUBIACEAE. 211 Boiss. Totum hirsutum; folia imbricata, omnia parva oblonga. Planta humilis pulvinaris. — Eamdem formam legit H. Lojka ad glacies Asau, fol. Galium Pseudo-polycarpon Somm. et Lev. Bull. Soc. bot. ital. 1894, p. 30.— Tab. nostr. XXII, B. Pumilum glabrum fragile rariflorum, in sicco viride; cauli- culis subterraneis elongatis opposite ramosis, caulibus debilibus filiformibus diffusis a basi divaricatim di- vel trichotomis qua- drangulis; foliis quaternis inaequalibus carnosulis glaberrimis obovato-lanceolatis obtusis muticis uninerviis, emortuis reticu- lato-venosis, basi in petiolum brevissimum attenuatis patenti- reflexis, margine angustissimo hyalino mox nudo mox tenuis- sime ciliolulato, mediis majoribus et conspicue latioribus ; cymis terminalibus bracteatis trifloris, pedicellis omnibus fructiferis maturitate recurvis glabris firmiusculis fructum majusculum nigrum levem glabrum sub lente tenuiter concentrice striatum subaequantibus; limbo ealyeino nullo; floribus...... omnibus fertilibus. ©. | Legimus: In montis Elbrus occidentalis editioribus glareosis ad 3000 m. cirea, 10 Sept. fr. Caules epigaei 51,-6 em. usque, internodia majora 2!/, em., folia verticillorum medii caulis majora 8 mm. longa 4 lata; pedicelli 3-4 mm.; mericarpia fere matura 3 mm. longa 2 lata. Species propter flores omnes fertiles, pedicellos arcuatim de- flexos, caulem a basi divaricatim di-trichotomum et perenni- tatem (e loco caudiculisque hypogaeis ramosis fere certam) sin- gularis et in nullam sectionem Galiorum orientalium apud Boissier quadrans. Obs. Nous déplorons de n’avoir pas trouvé en fleurs cette curieuse espèce occupant une place isolée parmi les Galium d'Orient, et de ne pouvoir affirmer qu’elle est perenne, co qui nous laisse incertains sur la section à laquelle elle appartient. Au premier abord, à cause de son aspect général, de la forme de ses feuilles verticillées par quatre et de leurs nerfs anasto- | 14* 212 618. 619. 620. RUBIACEAE — VALERIANACEAE. mosés apparaissant quand elles se décolorent, nous l’avions rapprochée du G. coronatum, mais l’absence de fleurs stériles (les trois pédicelles de chaque cime étant terminés par des fruits bien développés) et son mode de ramification l’éloignent non seulement de cette espèce, mais de toute la section Cruciata. La tige, di- et trichotome dès la base, rappelant le mode de croissance du Polycarpon tetraphyllum, n’existe que chez très peu d’espèces orientales du genre (p. ex dans le G. ébicinum Boiss. et Hausskn.), du reste très différentes de la nôtre. Explicatio tabulae XXII. B (Galium Pseudo-polycarpon). 8, planta sterilis magnit. natur. — 9, ramus fructifer magnit. natur. — 10, sectio caulis cum verticillo foliorum explanato 21/, X aucta. — 11, caulis transverse sectus quater auctus. — 12, 13, ramuli fructiferi quater aucti. Callipeltis Cucullaria (L. sub Valantia) DC. Tifis, in collibus apricis ultra hortum botanicum, 8 Jul. fr. Valerianaceae DC. Valeriana alliariaefolia Vahl Inter Chula et Danais-Paraul, 21 et 22 Jun. fi. fr. Caulis inferne et petioli interdum pubescentes. Specimina saepe ultra metrum alta, foliis basilaribus 20 em. longis 16 Jatis. — Secus flumen Tzchenis-Tzehali prope Muri, 28 Jul. fr, — Gur- schevi, fl. et Adisch, fr. (Lojka). — Utseri ad flumen Rion, Imeretia, Jul. 1877 fl. (Brotherus).—Notavimus in fauce Lad- janurae 26 Jul., in jugo Latpari merid. 4 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug., in valle Kliutseh 25 et 26 Aug. Valeriana alpestris Stev. In rupibus regionis silvarum editiorum montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fl. Foliis inferioribus mediisque subcordatis, inferioribus integris, superioribus acute repando-dentatis. — In jugo Utbiri, 2700-2800 m., 19 Aug. fr. — In jugo Djo- dissük, 2600-2700 m., 22 et 23 Aug. fl. — In jugo Kluchor merid., 2200-2600 m., 28 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 621. 622. VALERIANACEUE. 213 2800 m. cire., 29 Aug. fl. fr. — Terskoll, fl. (Lojka). — In alpe Lagermanzech supra flumen Didi-Liachva in Ossetia, Jul. 1881 fl. (Brotherus). — Margines petiolorum in speciminibus omnibus plus minus dense puberuli. Valeriana saxicola C. A. Mey. Caulis ima basi fibrosus; folia radicalia et caulina inferiora longe petiolata integerrima plus minus late ovata vel lineari- lanceolata obtusa, caulina media petiolata lamina integra lineari- lanceolata vel basi utrinque lobo lineari parvo aucta, superiora linearia integra sessilia; bracteae fructu dimidio saepe breviores. Caulis 30 em. usque altus; foliorum eaulinorum mediorum lobus terminalis 5 em. longus 8 mm. latus, lobuli laterales /-1 em. longi vel breviores 1-2 mm. lati. In rupibus faucis Ladjanurae, 25 Jul. fol. — Inter Kala et Ipar secus flumen Ingur, 1600 m., 9 Aug. fr. — In jugo Mamisson, fl. (Lojka). Specimina pumila. * ? Valeriana Chodatiana Alboff, Bull. Herb. Boiss. 1894, p. 452. Roki ad flumen Didi-Liachva in Ossetia, 19 Jul. 1881 fi. fr. (X 438a Brotherus, sub V. sisymbrüifolia distributa). Obs. Nous rapportons dubitativement à l’espèce de M. Alboff la valériane de la collection Brotherus, qui ne peut être le V. sisymbriifolia à cause de la souche, émettant au collet de nombreuses fibres radicales et donnant naissance à des tiges ramifiées ainsi qu’à de nombreux rejets stériles, à cause de sa taille moins élevée (22 em.), du limbe de la corolle 3 fois plus court que le tube, et de ses fruits non couverts en entier de poils. D'autre part, la plante de M. Brotherus ne correspond pas entièrement à la description du V. Chodatiana, les folioles étant moins nombreuses (3 paires au plus) et souvent légère- ment crénelées ou dentées (non entières), les feuilles caulinaires moins nombreuses, la tige souvent ramifiée au dessous du milieu. M. Alboff ne mentionne pas la proportion entre le limbe et le tube de la corolle. — Nous soupçonnons que les Valeriana calcarea Alb., Chodatiana Alb., la plante de M. Brotherus et 214 623. 624. 625. 626. 630. 631. VALERIANACEAE —— DIPSACEAE. le V. Daghestanica ne sont peut-être que des formes extrêmes d’une seule et même espèce. *Valeriana Phu L. Utseri ad flumen Rion, Jul. 1877 #. (Brotherus). — Balta in Ossetia, 20 Maj. 1881 fl. (X 440 Brotherus). Valeriana sambucifolia Mikan (apud Pohl. bohem. 1, 41). In montis Tetenar regione silvatica editiore, 1800 m., 1 Aug. fl. Pluriceps; innovationum folia interdum simplicia ovata grosse repando-dentata. — In jugo Latpari merid., 2200 m., 4 Aug. fi. fr. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. — Inter Zchra-Zchraros et Borjom, Jul. 1881 f. (Ë 439 Bro- therus). Centranthus longiflorus Stev. Tifis, abunde in monte Davidii, 6 Jul. fi. fr. Valerianella Morisonii (Spreng.) DC. Propo Chula, 24 Jun. fr. — Inter Lentechi et Tscholur, 800 m., 30 Jul. f. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. . Valerianella Auricula DC. var. lasiocarpa Koch Prope Miestia (Mulach), 10 Aug. fr. Dipsaceae Vaill. . Dipsacus laciniatus L. Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. nondum florens. . Dipsacus pilosus L. Inter Kutais et Mekvena, 24 Jul. f. — Notavimus prope Tsageri 27 Jul.; inter Lentechi et Tscholur 30 Jul.; prope Tscholur (specimina gigantea, altitudinem hominis excedentia); in jugo Utbiri orient. 18 Aug. (exemplaria 2 m. alta); in valle Kliutsch 25 et 26 Aug. Cephalaria Syriaca (L.) Schrad. Tiflis, in monte Davidi, 9 Jul. fi. fr. — Inter Michailovo et Borjom, 14 Jul., fr. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fi. fr. (Ÿ 450 Brotherus). Cephalaria Tatarica (Gmel.) Schrad. DiIPsACEAE. 215 In silvis editioribus montis Tetenar, 2000-2200 m., 1 Aug. fl. Specimina ultra 2 m. alta. — In jugo Latpari merid. 4 Aug. fl. — In jugo Utbiri, 2100 m. cire., 18 Aug. fr. — Asau, fl. (Lojka). — Ad lacum Tabiszchuri in Georgia, Aug. 1877 f. (Brotherus). Involueri phylla late ovato-triangularia; paleae 12-14 mm. usque longae valde acuminatae alabastra longe superantes; flores radiantes 25-30 mm. usque longi. Var. brevipalea Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1893, p. 45. 632. 633. Involueri phylla exteriora orbiculata vel late ovata obtusa; paleae receptaculi apice late triangulares non acuminatae in capitulo juveni alabastra non acquantes, praeter pubem brevis- simam parcissime pilosae; folioram segmenta quam in typo pauciora et latiora; flores radiantes saepe nulli. Legimus: Promiseue cum typo in silvis subalpinis montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug.—In silvis supra Betscho, 1400 m., 11 Aug. — In nemorosis inter Betscho et Pari, 16 Aug. — Gurschevi, fl. (Lojka). Obs. Cette variété semble, en herbier, une espèce des plus distinctes, mais, en comparant de nombreux spécimens de diffé- rentes localités, nous avons constaté l’existence de formes inter- médiaires, parfois même sur les divers capitules d’un même pied. Le Cephalaria procera Fisch. et Lallem. n’est peut-être également qu’une variété, un peu autrement caractérisée, du polymorphe C. Tatarica. Cephalaria Uralensis (Mürr.) Rôm. et Schult. var. cretacea Boiss. Scabiosa cretacea Pall. Tiflis, in collibus aridis ultra hortum botanicum, 8 Jul. alabastr. Folia typi, involucella varictatis, sed dense lanata. Knautia montana (M. Bieb.) Boiïss. var. heterotricha (C. Koch pro specie) Boiss. FI. Or. II, p. 128. In pratis montanis prope Danais-Paraul, 22 Jun. fl. Pedun- culi densissime glanduloso-pubescentes. Specimina gigantea; caulis, in herbario compressus, 12 mm. latus; folia radicalia 216 634. 635. DIPSACEAE. in petiolum alatum basi auriculatum dilatata 34 em. usque longa, caulina inferiora sessilia semiamplexicaulia auriculata 22 em. longa 10-11 lata. Knautia involucrata Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1893, p. 46. Perennis; caule erassiusculo mono-tricephalo superne longe nudo toto pilis longis rigidiuseulis patentibus, inferne retrorsis crebrioribus, et insuper pube brevi pilis glandulosis minutis intermixta obsito; foliis utrinque adpresse hirsutis, inferioribus oblongo-lanceolatis basi saepius pinnatisectis sensim in petiolum attenuatis, mediis superioribusque e basi lata cordata amplexi- cauli ovato- vel lanceolato-acuminatis integris vel parum pro- funde dentatis; involueri phyllis exterioribus ovato- vel lanceo- lato-acuminatis, interioribus anguste lanceolatis acuminatis flores subaequantibus; phyllis capituli centralis majoribus; in- volucello hirto truncato breviter marginato vix denticulato; calyeis limbo subsessili hirsutissimo in aristas 8 (interdum 6-9) inaequales barbellatas apice nudas partito, calyce cum aristis involucelli ?, aequante; corollis flavis radiantibus, antheris longe exsertis fulvis; stigmate bilobo dilatato. %. Legimus: In montis Tetenar pascuis alpinis, 2300 m., 1 Aug. fi. Planta 40-50 em. alta, pedunculus centralis nudus 15-23 cm. longus, folia inferiora 10-15 em., eaulina media 10 em. longa basi 3-4 cm. lata; phylla involueri majora 14 mm. longa 7-9 lata; flores radiantes 9 mm. longi. A proxima Knautia integrifolia C. Koch, Ponti Lazici in- cola (F1. Or. IT, p. 129), facile dignoscitur foliis inferioribus duplo majoribus basi plerumque pinnatisectis, mediis saepe den- tatis, pube hispida non velutina, floribus radiantibus, calyce cum aristis involucellum dimidium superante. Scabiosa Columbaria L. Boïiss. F1. Or. III, p. 131. Tiflis, in collibus aridis ultra hortum botanicum, 8 Jul. fi. fr. — Prope Tsageri, 28 Jul. fi. DIPSACEAE. 217 Forma grisea nobis. Folia inferiora et praesertim fasciculorum sterilium adpresse griseo-tomentosa. In regione montana inferiore Adjariae, inter Schwachevi et Chula, 24 Jun. fi. fr. Obs. Dans tous nos exemplaires caucasiens du S. Columbaria la couronne est égale au moins aux Ÿ/, du tube de l’involucelle, et non à la moitié, comme il est dit dans le FI. Or. loc. cit. Les arêtes du calice sont au moins 4 fois plus longues que la couronne. Notre forme grisea est au type à peu près ce que la variété Webbiana (Don) est au S. ochroleuca L. 636. Scabiosa ochroleuca L. Prope pagum Lentechi, 29 Jul. fl. fr. — Notavimus prope Tscholur 31 Jul.; in jugo Latpari merid. 4 Aug.; prope Kala 7 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug.; in valle Kliutseh 25 Aug. — Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). — Ad lacum Tabiszchuri in Cartalinia, Aug. 1877 f. (Brotherus). — Mek- vena, Jun. 1877 fi. fr. (Brotherus). — Muri, Jun. 1877 fi. (Brotherus). Praeter colorem florum a S. Columbaria Caucasi differt corona multo minore tubum dimidium subaequante, aristisque calyeis brevioribus. Var. Webbiana (Don pro specie) Boiss. Corona major et aristae longiores quam in typo. In valle superiore fluminis Kura haud procul a Borjom, 16 Jul. f. fr. — Kutais, in collibus apricis ad occidentem urbis, 2 Jul. fi. fr. Lobus terminalis foliorum major rhom- boïdeus inciso-dentatus. Var. Imeretica nobis. Basi lignosa; folia omnia adpresse cano-tomentosa subpan- nosa ut in S. holosericea Bert., rosularum et interdum caulina inferiora elliptico-oblonga in petiolum longum attenuata crenata, caulina media et superiora ambitu lanceolata basi pinnatisecta, segmento terminali magno ovato-lanceolato inciso-erenato vel integro, lateralibus 2-4 multo minoribus lineari-oblongis inte- 218 637. DIPSACEAE. gris vel paucidentatis; corona tubi %/, aequans; aristae fulvae corona bis terve longiores. Affinis varietati praccedenti, a qua differt foliis simpliciter pinnatisectis, indumento pannoso ari- stisque brevioribus; affinis quoque S. Taygeteae Boïss. et Heldr., et praeter colorem corollae S. holosericeae Bert. Pulchra stirps, habitu peculiari gaudens. Legimus: Secus flumen Rion inter Mekvena et Alpana, 25 Jul. fi. fr. et in fauce Ladjanurae prope Alpana, 26 Jul. f. fr. Scabiosa Correvoniana Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1892, p. 152. Viridis, molliter et superne adpresse pubescens ; caule mediocri basi purpurascente rigidulo superne longe nudo; folis inferiori- buslyratis, lobo terminali erenato, segmentis inferioribus remotis parvis linearibus integris, foliis superioribus ambitu ovatis pinnati- vel bipinnatisectis, lobo terminali non latiore, laciniis lineari-acuminatis; involueri phyllis flores excedentibus vel eis brevioribus basi praesertim hirsutis lineari-lanceolatis acutis; corollarum limbo quinquefido fere albo in sicco ochroleuco, tubo albo hirsuto; paleis omnibus latiuseulis hirsutis coronas in fructu maturo excedentibus; capitulo fructifero mediocri sphaerico; in- volucelli tubo tota longitudine Scostato costis hirsutis, foveolis superficialibus; corona maturitate nigricante crenulata tubum subaequante; calycis limbo longiuseule stipitato, aristis basi di- latatis trinerviis atris scabris coronam duplo superantibus. 2. Legimus: Pauca capitula fructifera in pascuis alpinis jugi Djodissük, 2400-2500 m., 23 Jul. et plantam ad specimina in horto cl. H. Correvon Genevensis eulta, exeunte Majo 1892 florentia, deseripsimus. Habitu valde similis Scabiosae ochroleucae L., quam saepe in demissioribus Caucasi legimus; ab ea eximie differt involu- cello duplo majore cum corona 7 mm. longo, corona multo majore tubum involucelli subaequante (nec duplo breviore) nigrescente, foveolis minus excavatis, aristis coronam duplo (nee tri-quadruplo) excedentibus basi manifeste trinerviis, paleis DIPSACEAE. 219 Jongioribus in fructu exsertis. — S. amoena Jacq. primo intuitu recedit floribus coeruleis, tomento etc. Obs. Les têtes en fruit du Djodissük présentent une ano- malie qui s’est reproduite dans quelques-unes des plantes cul- tivées à Genève. Les folioles de l’involucre, dans ces exemplai- res, sont pour la plupart pennatifides, divisées au sommet en une ou deux lanières auxquelles s’ajoutent, de chaque côté de Ja foliole, un à trois segments plus petits. Les paillettes exté- rieures du réceptacle sont également pennatidentées. 638. Scabiosa Caucasica M. Bieb. In subalpinis jugi Tieberdinsky, 2000 m. cire., 2 Sept. fl. fr. — Ad rupes summae vallis Kükürthi, 2400-2500 m., 9 Sept. fl. — In jugo Mamisson, fl. et ad Terskoll, f. (Lojka). Corolla radians in sicco 26-30 mm. longa 20-235 lata, ejus lobus medius 15-20 mm. longus 10 latus. — Ad lacum Tabiszehuri in Georgia, Aug. 1877 f. (Brotherus). — In alpe Kasbek, Aug. 1877 fl. (Brotherus); ibidem, Aug. 1881 fl. (X 448 b Brotherus). 639. Scabiosa rotata M. Bieb. In descriptione Florae Orientalis, IT, p. 145, sequentia emendanda: Planta saepe sesquipedalis (!, m. usque alta) fere a basi ramosa vel ramosissima; capitula fructifera in specimini- bus majoribus non semper sphaerica, sed nonnunquam ovato- oblonga (20-25 mm. longa 12-14 lata); foveolae tubo bre- viores. Specimina parva parce ramosa capitulis subsphaericis aliis majoribus commixta occurrunt. Tiflis, in monte Davidii, 6 et 9 Jul. fr. — Ibidem, 22 Jun. 1889, fl. (de Seidlitz). 220 CoMPOSITAE. Compositae Vaill. I. Eupatoriaceae Less. 640. Eupatorium cannabinum L. Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. fl. — Notavimus in valle Kliutseh, 25 et 26 Aug. II. Asteroideae Less. 641 Solidago Virga aurea L. In jugo Kluchor, 2600-2700 m., 28 Aug. fl. — Notavi- mus inter Muri et Lentechi 29 Jul.; in jugo Latpari merid. 4 Aug.; prope Kala 7 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug.; in valle Kliutsch 25 Aug. 642. Aster alpinus L. In excelsioribus supra jugum Kluchor, 2700-2800 m., 28 Aug. fl. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., . 2 Sept. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2200- 2400 m., 3 Sept., fr. — In monte ad sept. convallis Kükürtli, 9 Sept. fl. fr. — Ibidem, altit. 3000 m., forma pumila, den- sius pubescens basi foliis emortuis crebris tecta, caule circa 3 em. alto, foliis inferioribus late obovatis plerumque emar- ginatis, brevissime petiolatis. — Tsei (Lojka). Forma elata 40 em. usque alta. — Balta in Ossetia, 21 Maj. 1881 fi. (X 565 Brotherus). Forma insignis caule 30 cm. alto sub anthodio dense villoso, involueri phyllis numerosis Jlongioribus minus obtusis, anthodio eum ligulis 45 mm. in diametro. 645. Aster Amellus L. Utschkulan, 6 et 7 Sept., fl. fr. — Inter Utschkulan et Indisch, 14 Sept., fr. Var. lbericus DC. Kasbek, Aug. 1877 fl. fr. (Brotherus). 644. *Aster Colchicus Alboff Bull. Herb. Boiss. 1895, p. 89. Muri, Jun. 1877 fi. fr. (Brotherus). 645. CoMPOSITAE. 221 Obs. Correspond, par ses caractères principaux, à la descrip- tion de M. Alboff sauf que sa stature est d’un tiers plus élevée (tiges atteignant 30 cm.), que la pubescence papilleuse est rare sur les feuilles, que la plante n’est pas scabre, que les folioles de l’involuere sont papilleuses et que les extérieures sont no- tablement plus courtes que les intérieures. Ces trois derniers caractères le rapprochent de l’Aster Tuganus Alb. 1895 (olim Tuganianus 1894, Bull. Herb. Boiïiss. p. 253), espèce qui, d’après la description, semble différer bien peu de l’4. Colchicus. La plante de M. Brotherus, cueillie sur les calcaires de Mouri, établit, à notre avis, un passage évident entre les deux espèces de M. Alboff, caractéristiques des calcaires de la Transcaucasie occidentale. Aster Caucasicus Willd. In monte Tetenar, 2200 m., 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Ang. fr. — In jugo Utbiri, 1500-1600 m., 19 Aug. fr. — In jugo Djodissük, 2500 m., 22 Aug, fr. — Gurschevi, fl. (Lojka). — Imeretia ad flumen Rion, loco non notato, Jul. 1877 fi. fr. (Brotherus). Achenium compressum marginatum apice constrictum 5 mm. longum 17} latum pilis erectis pubescens glandulis flavis obsitum. Pappus rufescens eximie brserialis, setae externae sub20 pa- leaceae 1 mm. longae, internae pilosae cirea 6 min. longae. Var. pleiocephalus Boiss. In jugo Latpari merid., 4 Aug., cum typo. Folia majora, 9 em. longa 3!/, lata profundius et acutius dentata; caulis tri- cephalus 85 em. altus a basi ramos foliiferos emittens; achenia vix glandulosa. 646. Linosyris vulgaris Cass. Secus flumen Tieberda, 1200 m., 1 Sept. fl. fr. — Utsch- kulan, 1400 m., 3 Sept. fi. fr. 647. Erigeron Canadensis L. Notavimus prope Tsageri 27 Jul.; inter Lentechi et Teholur, . giganteum, 30 Jul.; prope Tscholur 31 Jul.; Betscho 16 Aug.; 222 648. COMPOSITAE. in jugo Utbiri orient. 18 Aug. et in valle Kliutsch 25 et 26 Aug. Erigeron pulchellus (Willd.) DC.; Ledeb. F1. Ross. IL, p. 486. Monocephalus, rarissime 2cephalus. In monte Tetenar, 2400 m., 1 Aug. f. — In jugo Djodissük, 2600-2700 m., 22 et 23 Aug. fl. fr. — In excelsioribus supra jugum Kluchor, 2800 m., 28 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2700-2800 m., 29 Aug. fl. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. fr. — Mamisson, fl. (Lojka). Polycephalus. Elatior, 2-5cephalus. 649. In jugo Latpari merid., 2000 m. et ultra, 3 ot 4 Aug. fl. fr.—In jugo Nachar, 29 Aug. fl. — Adisch, fl. (Lojka). Obs. Nos exemplaires, assez différents entre eux quant à la taille qui varie de 8 (monoceph.) à 40 em. (polyceph.), quant au nombre et à la grosseur des capitules, et quant à la forme des feuilles caulinaires, plus ou moins élargies embrassantes à leur base, sont très constants sous le rapport de la longueur et de la largeur de leurs ligules. Celles-ei ont environ 2 mm. de large et, avec le tube, 18 mm. de long, tandis que les folio- les du péricline ne dépassent pas 10 mm. Quelques-uns de nos exemplaires polycéphales ont des feuilles caulinaires dont la largeur égale jusqu’à 21/ em., tandis que, chez d’autres, elle ne dépasse pas 1 em. Les feuilles radicales les plus longues attel- gnent 12 et même 15 em. — Nos plantes, faiblement glandu- leuses dans le haut, ne sont pas viscides. Les feuilles sont, en général, oblongues-elliptiques ou lancéolées, le plus souvent obtuses mucronées, et non acuminées eomme les décrit Boissier. Les akènes ont 21, à 3 mm. de longueur. Erigeron Caucasicus Stev.; Ledeb. F1. Ross. IT, p. 486. In rupibus jugi Djodissük, 2600-2700 m., 22 Aug. fi. fr. Specimina omnia monocephala 8-22 cm. alta; caules sat crebre foliosi. — Ibidem forma leucactis ligulis albis, ut in typo an- gustissimis, capitulis minoribus, caulibus 8-10 cm. altis. — In excelsioribus supra jugum Kluchor, 2700-2800 m., 28 Aug. 650. COMPOSITAE. 228 fl. fr. Specimina caespitosa 10-12 em. alta monocephala, capi- tula majora, compressa cum ligulis 3, em. lata, involucra hirsutissima, caules parce foliosi. — In monte Elbrus occid., 3000 m. et ultra, 10 Sept. fi. fr. Specimina nana ad summum 5 cm. alta monocephala densius hirsuta; habitus Æ. uni- flori. Erigeron amphibolus Boiss. FI. Or. Suppl., p. 288, an Ledebour? Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. Specimina elata 40 cm. usque alta mono-dicephala; caulis valde foliosus; folia caulina usque ad 26 lineari-oblonga sessilia semiamplexicaulia obtu- siuscula, sursum gradatim decrescentia, radicalia elliptica in petiolum longum attenuata 8-10 cm. longa 11 lata parce hir- suta, capitula modice hirsuta, achenia 31, mm. longa. — In jugo Kluchor, 2700-2800 m., 28 Aug. fl. fr. Specimina monocephala minora 15 em. alta. — Tseï, fl. (Lojka). Specimen 2 cephalum 12 em. altum, folia caulina 10 scabridula. Var. corymbosus nobis. Planta elata !/, m. alta jam infra medium ramosa, ramis elongatis apice saepe bi-trifureis, capitulis 7-12 in corymbum dispositis, folia caulisque hirsuti et scabriduli, folia caulina ovato-oblonga, superiora apice attenuata; capitula compressa cum ligulis 3-31, em. lata modice hirsuta; ligulae filiformes angustissimae intense roseo-lilacinae; achenia 4 mm. longa. An species propria ? Legimus: In jugo Utbiri, 2200 m., 19 Aug. f. fr. Obs. Parmi les nombreux Ærigeron, à fleurons femelles d’une seule forme, que nous avons récoltés dans le haut Cau- case, il est très facile de reconnaître, même à première vue, l'E. pulchellus à ses ligules relativement larges (2 mm.) et deux fois plus longues que le disque. Il est plus malaisé de faire rentrer ceux à ligules étroites, 1// fois plus longues que le disque, dans les trois espèces amplaibolus, Caucasicus et uniflorus, indiquées du Caucase. D’une part, nos exemplaires présentent des passages graduels; d’autre part, il y a désaccord, 224 651. CoMPOSITAE. chez les auteurs, au sujet des deux premières espèces. En effet, Boissier considère l’Æ. Caucasicus comme synonyme du pul- chellus, et donne de l’amphibolus, dans le Supplément (après l'avoir d’abord placé aussi dans la synonymie du pulchellus) une description qui diffère de celle de Ledebour en plusieurs points. Ledebour, de son côté, ne caractérise pas suffisamment son amphibolus pour permettre de le distinguer sûrement du Caucasicus. La viscidité de la plante et la forme des feuilles, très variable même dans l’Æ. pulchellus, ne fournissent aucun caractère diagnostique décisif. Voici comment nous avons classé nos matériaux, sans nous flatter d’y avoir réussi. Nous avons d’abord rétabli l’Æ. Caucasicus, auquel Ledebour attribue des ligules aussi étroites qu’à l’amphibolus et qui, par conséquent, ne peut en aueun cas être rapporté au pulchellus, et nous avons rangé sous ce nom les exemplaires monocéphales, de taille moyenne ou nains. Nous guidant ensuite d’après la description de Boissier plutôt que d’après celle de Ledebour, nous avons fait rentrer dans l’amphibolus les exemplaires à tige plus élevée, plus feuillée, généralement ramifiée et à involueres moins hé- rissés. Nous avouons que nous ne trouvons pas de différences saillantes entre les formes réduites du Caucasicus et l’uni- florus, sauf la pubescence persistante sur les deux faces des feuilles dans le premier; aussi n’aurions-nous pas hésité à rapporter ces petites formes à l’uniflorus si elles ne se reliaient, par de nombreux intermédiaires, aux formes plus robustes dont le facies est très différent de celui de l’untflorus. Cela nous amène à supposer que l’Æ. uniflorus, indiqué dans le Caucase par d’autres auteurs, appartient à ces formes naïnes de VE. Caucasicus. Une révision de tous les types authentiques de ces espèces mal définies serait fort désirable, et nous n’ex-: eluons pas la possibilité que tout ce que nous considérons comme Æ. Caucasicus ne soit qu’une modification locale de VE. uniflorus. Erigeron alpinus L. forma macrocephala. 652. 653. CoMPoSITAE. 295 In jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. fr. — In excelsioribus supra convallem Kükürtli, 2600-3000 m., 9 Sept. fi. fr. Obs. Exemplaires à une seule tête, correspondant, pour les dimensions de leur capitule, à l’Æ. grandiflorus Hoppe, que Koch (Syn. F1. Germ.) considère comme une variété macroce- phala de l'E. alpinus. Erigeron acris L. Borjom, 15 Jul. fi. fr. Elatus 70 em. altus foliosus, capi- tulis parvis in apice caulis racemose confertis. Variat foliis la- tioribus (1'/, em.) et angustioribus (7, em.) utrinque hirtis vel glabris margine ciliatis, ligulis albidis pappum evolutum non aequantibus. — Ad basin montis Djanga-Tau supra Kala, 2000-2200 m., fl. fr. Typicus. — Ad flumen Nakra in silvis, 1200 mm., 18 Aug. fl. fr. Caulis elatus crebre foliosus fere glaber; folia inferiora fere 2 em. lata remote et superficialiter repando-dentata, omnia fere glabra ciliata; capitula in corym- bum compositum disposita; rami 1-5eephali. — In alta valle Tieberda, 1400-1500 m., 31 Aug. fl. fr. Elatus; folia an- gusta glabra vix ciliata; omnino Æ. Drocbachensem Müll. Europae referens. — Asau (Lojka). Caulis elatus, 40em., pilis longiusculis horizontalibus hirtus, folia longissima, radicalia et caulina inferiora 15-17 em. longa 11 lata; racemus compo- situs; ligulae roseae discum conspicue superantes. An species propria? — Notavimus prope Tscholur, Kala et in jugo Utbiri, ibi giganteum. Obs. Nos Erigeron acris varient de la forme typique jus- qu'à une forme exactement semblable à l’Æ. Droebachensis Müll., et présentent des passages évidents, croissant quelquefois ensemble dans les mêmes localités. Cela nous confirme dans l'opinion, déjà dubitativement émise par Koch (Syn. FI. Germ.), que l’Æ. Drocbachensis n’est qu’une variété de l’Æ. acris. Dichrocephala latifolia (Lam. sub Grangea) DC. — Cotula son- chifolia M. Bieb. 15 226 654. 655. 696. 657. 658. CoMPOSITAE. Batum, in collibus maritimis, 19 Jun. f. fr. — Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. f. fr. — In herbosis ad marginem silvarum inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fi. fr. III. Inuloideae Benth. Telekia speciosa (Schreb.) Baumg. In silvis montanis. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. alabastr. — Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. fl. fr. — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fl. fr. — Notavimus in jugo Utbiri orient. 18 Aug.; supra ripam occid.. fluminis Nenskra 21 Aug.; ad ripas fluminis Seken 24 Aug. (foliis giganteis); seeus flumen Kliutseh 25 et 26 Aug. — Gurschevi, fl. (Lojka). Inula grandiflora Willd. Achenia apice aureo-glandulosa. In monte Tetenar, 1900-2000 m., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid., 2100 m. 4 Aug. f. — In jugo Utbiri, 19 Aug. fr. — Gurschevi (Lojka). Inula glandulosa Willd. In convalle Chaldechi, ad rad. montis Djanga-Tau, 2000 m. cire. fl. fr. Folia, etiam superiora, vix decurrentia, interdum serrato-denticulata; achenia (adhuc non descripta) subduodecim- costata glabra; pappi radii sub12 barbellati inter se omnino liberi. Inula salicina L. Tiflis, in collibus, 9 Jul. fl. fr. Folia coriacea non acuminata, fere ut in Z. squarrosa Li. — Tola ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fi. fr. (Brotherus). — Vladikavkas, Aug. 1881 f1. fr. (M 574 Brotherus). Inula squarrosa L.. Var. ovalifolia nobis. Folia ovata, caulina media 25 mm. longa 15 lata; phylla involueri etiam exteriora, ut in typo, ciliolata. Legimus: In fauce fluminis Ladjanura, 400 m., 26 Jul. fi. 659. 660. 661. 662. 663. 664. 665. 666. 667. 668. COMPOSITAE. 227 Inula Germanica L. Tiflis, in collibus, 8 et 9 Jul. fl. — Ibidem, 22 et 28 Jun. 1889 fl. (de Seidlitz). Forma capitulis conico-cylindricis. — Inter Kriepost et Batalpaschinsk, 15 Sept. fl. Inula Conyza DC. Prope Tsageri 27 Jul. notavimus. Inula Oculus Christi Li. Tiflis, in collibus, 9 Jul. fl. Inula Britanica L. Tiflis, in collibus, 9 Jul. f. Forma elata, corymbo subvi- ginticephalo, caule praesertim apice foliisque superioribus dense sericeo-villosis. — Mekvena, Jun. 1877 f. (Brotherus). — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. fr. (575 Brotherus). — Borjom, Aug. 1877 fi. fr. (Brotherus). Pulicaria dysenterica (L.) Gaertn. In fauce fluminis Ladjanura 26 Jul. notavimus. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 f. fr. (NX 576 Brotherus). Pulicaria vulgaris Gaertn. Batalpaschinsk, in alveo fluminis Kuban, 16-17 Sept. fl. fr. Carpesium cernuum L. Namachvani, in ruderatis hortorum, 23 Jul. fl. fr. — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. f. — Prope Tscholur 31 Jul. notavimus. Antennaria dioica (L.) Gaertn. In jugo Chanh, 23 Jun. f.— In jugo Djodissük, 2700 m., 23 Aug. fl. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. fr. — In monte Elbrus occid., 3000 m., 10 Sept. fl. fr. Gnaphalium luteo-album L. Inter Batum et Adjari-Tzchali, 21 Jun. f. fr. Stigmata et floseulorum apices pulchre purpurei. Gnaphalium Caucasicum Somm. et Levy. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 85. Elatum fere sesquipedale; radice obliqua praemorsa caules et rosulas steriles emittente; caulibus simplicibus adpresse albo- 15* 228 669. 670. 672. 673. 674. COMPOSITAE. lanatis erectis foliatis; foliis subtus adpresse albo-lanatis supra saturato viridibus glabratis vel parce pilosis obovatis vel obovato- Jlanceolatis in petiolum decurrentibus aeutiusculis basi triner- viis, floralibus anguste ellipticis diminutis; capitulis basi parce lanatis ad foliorum superiorum axillas racemum spiciformem interruptum elongatum formantibus; involueri phyllis adpressis margine et apice scariosis superne pallide fuseis ab externis ovatis obtusissimis ad intima elliptico-linearia obtusa sensim auctis; acheniis sub lente valida minutissime puberulis. %. Legimus: In valle media fluminis Kliutsch Abchasiae, 1200-1400 m., 26 Aug. fl. fr. Folia inferiora majora 6 em. longa ultra 1!/ em. lata, flo- ralia inferiora 31/, em. longa fere 1 em. lata. A proximis G. silvatico L. et G. Norvegico Gunn. primo intuitu differt foliis discoloribus latis obovatis, etiam floralibus non linearibus; ab hoc insuper racemo elongato, phyllis invo- lucri pallidis nec fusco-nigris. A G. silvatico eodem jure ac G. Norvegicum sejungendum. Gnaphalium Norvegicum Gunn. In montis Tetenar pascuis alpinis, 1 Aug. f. fr. Typieum. *Cladochaeta candidissima (M.Bieb. sub Gnaphalio) DC. Naltschik, fl. fr. (Lojka). . Helichrysum arenarium (L.) DC. Tiflis, in collibus siccis, 8-9 Jul. fl. — Ibidem 28 Jun. 1889 f. (de Seidlitz). Micropus erectus L. Tifis, in collibus, 9 Jul. fr. Filago Germanica L. Notavimus prope Orbeli 26 Jul. et inter Tsageri et Len- techi 29 Jul. Filago arvensis JL. Prope Lentechi, 29 Jul. fr. — In jugo Latpari merid., 3 Aug. fr. — Prope Kala, 7 Aug. fi. fr. — In valle Tieberda, 1200-1300 m., 1 Sept. fr.—Notavimus prope Betscho 16 Aug. 675. _ 676. 678. 679. Comprosirar. 299 IV. Heliantheae Less. Siegesbeckia Orientalis L. In ruderatis hortorum prope Namachvani, 23 Jul. #. fr. — Alpana, 25 Jul. alabastr. — Inter Lentechi et Tscholur, 800-900 m., 30 Jul. fl. — Secus flumen Seken, 800 m., 25 Aug. fi. fr. V. Ambrosieae Cass. Xanthium spinosum L. In ruderatis pagi Utschkulan vulgatissimum; 13 Sept. fi. VI. Anthemideae Cass. . Achillea Millefolium L. Notavimus prope Tsageri 27 Jul., Tscholur 31 Jul., Kala 7 Aug. et Betscho 16 Aug. *Achillea nobilis L. Viadikavkas, Aug. 1881 fl. fr. (X 506 et 524 Brotherus). *Achillea cheilanthifolia n. sp. Adpresse griseo-tomentosa, caule erecto simplici inter costas glabras tomentello, foliis utraque facie adpresse griseo-tomen- tosis ambitu lineari-oblongis pinnatisectis, segmentis discretis utrinque subl2 oblongo-linearibus in lacinulas discretas 4-5jugas breviter lineares subspathulatas obtusissimas cras- siuseulas quandoque basi dente auctas margine (in sicco) convolutas pinnatisectis, rachide angusta hine inde lobulo aucto, foliis inferioribus longiuscule petiolatis, superioribus diminutis subsimpliciter pinnatisectis, corymbo composito laxiusculo brac- teato, bracteis linearibus, involueri obconici tomentelli phyllis pallidis subcarinatis obtusis apice scariosis erosulo-denticulatis, ligulis flavis non radiantibus profunde et obtuse trilobis phylla interiora vix excedentibus. 230 680. 682. 683. CoMPOSITAZ. Hab. Achalzich in Cartalinia, 7 Jun. 1881 fl. fr. jury. (X 521 Brotherus). Spocimen unicum 40 em. altum, folia inferiora 7 em. longa 117, lata, segmenta majora 7 mm., lacinulae 1-11, mm. longae, corymbus 2'/, em. altus 3°/ latus, anthodia 5 mm. alta. In grege Filipendulinarum DC. inter Achilleam pectina- tam W. et À.leptophyllam M. Bieb. collocanda, a quibus folio- rum segmentatione ligulisque brevissimis statim dignoscenda. Achillea micrantha M. Bieb. — 4. pubescens Ledeb. F1. Ross. Il D. 907. Batum, in cultis maritimis. 19 Jun. fl. fr. — Tiflis, in col- libus, 5 et 8 Jul. fi. fr. — Ibidem, 28 Jun. 1889 fi. fr. (de Seidlitz). — Tbidem, Jun. 1881 f. fr. (K 523 Brotherus). . Achillea biserrata M. Bieb. In jugo Latpari merid., 3 Aug. fl. Forma foliis brevioribus lanceolato-linearibus non acuminatis. Achillea grandiflora M. Bieb. In valle Chaldechi ad rad. montis Djanga-Tau, 2000- 2200 m., 8 Aug. fl. fr. Ligulae involucrum conspieue ex- cedentes 9 mm. usque longae 6 latae profunde trilobae; capi- tulum 6-7 mm. altum. Anthemis rigescens Willd. Batum, in herbosis maritimis, 19 Jun. fl. fr. Planta elata robusta polycephala, corymbo amplo, ramis majoribus 35 em. usque longis. Diameter capituli sine ligulis 17 mm.; ligulae 10 mm. longae 4 latae. Phylla involueri pallidissime fusces- centia. Folia punctata, caulina media cirea 3 cm. longa et lata. Forma ochroleuca nobis. 684. Ligulae pallide ochroleucae. Caetera omnia typl. Legimus: Typo consociatam, in herbosis maritimis ambu- lacri Batumensis, 30 Jun. fi. fr. Anthemis macroglossa Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 85. ; Saturate virens adpresse villosula; caulibus simplicibus mo- CoMPOSITAE. 231 nocephalis subsesquipedalibus crassiusculis fistulosis; folis glanduloso-punctatis subtus griseo-villosulis, sessilibus, late ovatis pinnatisectis, segmentis lanceolato-ellipticis in lacinias lineares integras vel pinnatim dentatas albo-mucronatas pinna- tisectis, rachide angusta hinc inde dente eis laciniarum simili obsita; capitulis sat longe pedunculatis magnis, involueri phyllis carinatis fusco-marginatis ab exterioribus triangularibus acu- minatis dorso araneoso-villosulis ad intima lineari-oblonga glabrinseula in apicem fusco-scariosum fimbriatum longe acumi- nata sensim auctis; ligulis elliptico-lanceolatis latis subacutis albis; receptaculi hemisphaeriei paleis late linearibus carinatis apice erosulis abrupte et longe mucronatis diseum aequantibus; achentis immaturis disei tetragono-compressis, radii distincte alatis, corona brevi subintegra. %. Legimus: In jugi Latpari merid. herbosis alpinis, 2200 m., 3-4 Aug. fi. fr. juv. — Adysch, fl. (Lojka). Folia caulinia media 3!/ em. longa 3 lata, rachide 1-17/, mm. lata; peduneuli nudi 11-13 em. longi; diameter capituli sine ligulis usque ad 22 mm., cum ligulis 5'/, fere 6 em.; flores radii eum ovario 25 mm. longi, ligulae 6 mm. usque latae. Ab affini À. rigescente W. differt caule, etiam in solo ubere, semper monocephalo, capitulis majoribus, involueri phyllis fuseo-marginatis manifeste carinatis, intimis in appendicem angustam acutiusculam fusco-fimbriatam produetis, Lgulis ma- joribus et acutioribus. — À. melanoloma Trautv. (Bull. de la Soc. des Nat. de Moscou, 1868, IT, p. 461), ab 1pso auctore serius Anthemidi tinctoriae ut varietas adnumerata (Act. Hort. Petrop. IV, 2, p. 77) et a b. Boissier (F1. Or. III, p. 282) cum À. rigescente conjuncta, e descriptione Trautvetteri foliis simpliciter pinnatisectis aliisque notis a nostra abunde differt.— A. tinctoria var bipinnatisecta Trautv. (Act. Hort. Petrop. loc. eit.), paucis verbis adumbrata, forsan cum À. macroglossa convenit. 685. Anthemis Biebersteiniana (Adam sub Chrysanthemo) Boiss. 232 CoMPOSITAE. Typica Marschalliana (Willd.) Boiss. In jugo Latpari merid., 2200 m. et ultra, 4 Aug. fl. 45 em. usque alta. — In jugo Djodissük, 2500-2600 m., 23 Aug. fl. — Notavimus in valle Kliutseh 25 Aug. Formae inter varietates Rudolphianam (Ad.) C. A. M. et pectinatam Boiss. ambiguae, ad summum 15-16 cm. altae: In jugo Djodissük, 2400-2600 m., 22 Aug. f. — In jugo Kluchor, 2700 m., 28 Aug. fl. — In jugo Nachar, 2700- 2800 m., 29 Aug. fl. — In jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. fl. fr. — In monte Elbrus oceid., 2800-3000 m., 10 Sept. fl. — Tsei, f., in jugo Mamisson et ad Kosch Ismael, y. (Lojka). Var. pectinata Boiss. Balta in Ossetia, 20 maj. 1881 alab. (N 513 Brotherus). 686. Anthemis Iberica M. Bieb. In pascuis alpinis montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. 40 em. et ultra alta. — In jugo Latpari merid., 4 Aug. fi. Var. minor Boiss. In excelsioribus supra jugum Djodissük, 3000 m , 22 Aug. f. — In jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. Spe- cimina fere omnino glabra; laciniae foliorum abbreviatae in rachidem latam decurrentes. Valde affinis À. Carpathicae W., in Alpe Negoi Transsilvaniae a cl. Barth lectae. 687. Anthemis Cotula JL. = Batum, ubique in ineultis maritimis, 19 Jun. fl. 688. Chamaemelum Caucasicum (Willd. sub Pyrethro) Boiss. In monte Tetenar, 2200-2400 m., 1 Aug. f. fr. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fi. fr. Caulis interdum 2ce- phalus. — In convalle Chaldechi (Djanga-Tau), 2000-2200 m., 8 Aug. fl. — In jugo Utbiri, 1700-1800 m., 19 Aug. f. — In jugo Djodissük, 2800-3000 m., 22 et 23 Aug. fl. fr. — In valle Kliutsch, 1300-1500 m., 26 Aug. fl. — In jugo Kluchor merid., 2200 m., 27 Aug. fi. fr., et septentr. 28 Aug. f.— In jugo Nachar, 2700 m., 29 Aug. fl. — In jugo Tieber- CoMPOSITAE. 233 dinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. — Tschegem, f.; Adysch, fl; Tsei, fl. (Lojka). Achenia fusca, glandulae dorsales parum conspieuae. — Imeretia ad flum. Rion, loco non notato, Jun. 1877 f. (Brotherus). Specimina nostra, copiose multis in locis lecta, non omnino glabra: caulis apice et phylla involueri exteriora sparsim pilosa, achenia pallida vel pallide fuscescentia compressa basi angus- tata, ad apicem dorsi constanter 2-4glandulosa, marginalia dorso ecostata, disei dorso saepe manifeste 1-3costata; corona quartam vel tertiam partem achenii aequans mox alba mox pallide fuscescens mox fusco-marginata. Achenium cum corona 3-3 /, mn. longum; capitulum cum radiis 4-4/ em. in diametro. Var. pumilum Boiss. Phylla involueri fere omnino nigra. In excelsioribus supra convallem Kükürtli, 2500-3000 m., 9 Sept. fl. — In monte Elbrus occid., 3000-3500 m., 10 Sept. fl. Forma nana pollicaris vel sesquipollicaris; folia 1 em. longa; capitulum eum radiis 25 mm. in diametro. Var, Szovitsii DC. — Chamaemelum Szovitzii Boiss. F1. Or. IT, p. 332. In jugo Chanli ad limites regionis alpinae inferioris, 23 Jun. fl. fr. Achenia brunnea dorso plus minusve ruguloso-tubercu- lata, plerumque eglandulosa, corona et costae ut in typo va- riabiles. Folia pilosiora minora laciniis brevioribus. Obs. L’examen de nos nombreux exemplaires du type nous a persuadés que la forme des feuilles, la longueur de la couronne et le relief plus ou moins manifeste de la côte dorsale sont éminemment variables; quand aux glandes, Boissier lui-même admet que dans le Ch. Caucasicum elles peuvent être présentes ou manquer; les petites rugosités de l’akène, qui restent donc le seul caractère distinctif du CA. Szovitsii, ne nous paraissent pas d’une importance suffisante pour constituer une espèce. C’est pourquoi nous revenons à l’opinion de de Candolle qui ne considérait cette plante que comme une variété du Ch.Caucasicum. 234 689. 690. COMPOSITAE. Chamaemelum rupestre Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 86. Pedale, viride, sparse pilosum vel glabratum; radice sub- lignosa tenui, caule a basi valde ramoso, ramis arcuatim ascen- dentibus atro-violaceis in ramulos steriles foliigeros et fertiles monocephalos valde elongatos apice longe nudos solutis; foliis ramulorum sterililum longe petiolatis petiolo basi dente uno alterove aucto, omnibus ambitu ovato-oblongis pinnati- vel bi- pinnatisectis, laciniis angustissime linearibus saepe valde elon- gatis (bipollicaribus) mucronulatis, foliis inferioribus ramulorum fertilium minoribus in Jlacinias breviores sectis sessilibus; capitulis parvis radiatis; receptaculo hemisphaerico, involuert fere glabri phyllis exterioribus triangularibus acutis fuscis, interioribus longioribus scarioso-marginatis obtusis apice ero- sulis; ligulis albis ellipticis capitulum fere aequantibus; acheniis parvis oblongis compressiuseulis levibus ventre crasse tricosta- tis dorso ecostatis coronatis, corona tertiam partem acheni aequante. Verisimiliter perenne. Legimus: In rupibus Adjariae inferioris prope Schwachewi 2] Jun. fr., et inter Chula et Schwachevi, 24 Jun. fr. (plantae ultramaturao, floribus et acheniïis plerisque delapsis). Specimina majora 30 em. alta; ramuli floriferi 26 em. usque longi; folia ramulorum sterilium majora sine petiolo 8-9 cm. longa 9 lata, petiolo 5 em., laciniis usque ad 60 mm. longis vix 1 latis; capitula 1 em. in diametro; ligulae 5-6 mm., achenia cum corona 2-21, mm. longa fere 1 lata. An glandulae dorsales adsint, in speciminibus nostris nimis vetustis non eruendum. Crescendi modo, capitulis parvis, foliorum laciniis nonnun- quam mire elongatis, habitatione rupestri ob omnibus affinibus plane distinctum. Pyrethrum sericeum M. Bieb. Tiflis, in collibus et rupibus ultra hortum botanicum, 8 Jul. fl. fr. — In monte Davidiü, 9 Jul. fl. fr. 691. CoMPOSITAE. 235 Pyrethrum roseum M. Bieb. In jugo Latpari merid., 2200 m., 4 Aug. fi. fr. — In jugo Nachar, 2600-2800 m., 29 Aug. fr.— Gurschevi, fl. (Lojka). — Inter Mamisson et S. Nicolai in Ossetia, Jul. 1877 fl. fr. (Brotherus). Var. *chamaemelifolium nobis. 692. 693. 694. Foliorum segmenta majora in lacinias longiores acutiores pinnati- vel bipinnatisecta, folia superiora non adeo ut in typo diminuta, ligulae albae disco multo longiores, achaenia apice subangustata, corona brevis lobulata. — Cum var. leucantha C.A.Mey. colore ligularum convenit, ab ea notis expositis differt. Hab. Imeretia secus flumen Rion, loco non notato, Jun. 1877 fi. fr. (Brotherus). Pyrethrum corymbosum (L.) Willd. Tiflis, in monte Davidii, 9 Jul. fl. fr. *Pyrethrum Parthenium (L.) Sm. Tsei, fl. (Lojka). Pyrethrum parthenifolium Willd. Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. f. — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. f. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. — Notavimus in valle Kliutsch 25 Aug. — Tsei, fl. (Lojka). — Ad lacum Tabiszehuri in Cartalinia, Aug. 1877, f. (Brotherus). Var. canescens Boiss. 695. In valle media rivi Kükürtli, 1600-1700 m., 11 Sept. fl. fr. — Ad flumen Rion in Imeretia, loco non notato, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Forma microcephala, capitulis multo minoribus brevius peduneulatis. *Pyrethrum glanduliferum Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1885, p. 87. Saturate viride glaberrimum, superne minute aureo-glandu- losum; eaule (in unico specimine; — an ramo inferiore?) pedali gracili leviter striato 4cephalo; foliis inferioribus longe petio- latis, omnium lamina, praesertim superiorum, crebre punctato- glandulosa, ambitu ovata pinnatisecta, segmentis utrinque 236 696. 697. CoMPOSITAE. 2 ellipticis remotis decurrentibus, ab inferloribus ad terminale auctis, grosse et inaequaliter paucidentatis, dentibus obtusius- culis mucronulatis; peduneulis elongatis monocephalis 1-3brac- teatis, bracteis inferioribus pinnatim 3-5sectis, superiore, medio peduneulo inserta, parva lineari integra; capitulis mediocribus; phyllis involueri ineurvis carinatis pallide viridibus glaberrimis glandulis aureo-nitentibus conspersis; exterioribus triangulari- lanceolatis acutiuseulis, interioribus longioribus lineari-oblon- gis margine vix albo-scariosis, obtusiuseulis, apice parce ero- sulis vel dentatis; ligulis albis lineari-ellipticis diseo multo longioribus apice obtuso tridentatis, tubo flosculorum omnium aureo-glanduloso; receptaculo nudo; acheniis parvis pallide fuscis obconicis profunde Scostatis inter costas minutissime et crebre glandulosis, omnibus brevissime coronatis, coronula crenato-dentata. Duratio ignota. Hab. Mujal (Svanetia), ubi detexit et specimen unicum 1n- completum legit H. Lojka. Petiolus folii inferioris 34, em., foliorum mediorum 1 em., lamina 4 em. longa 3 lata, segmentum terminale 2! em. longum ?, latum; disci diameter sine ligulis 9 mm., ligulae 15 mm. longae fere 5 latae; achenia radii fere 2 mm. longa. Obs. Cette espèce n'offre que peu de points de ressemblance avec le C. parthenifolium, nom sous lequel elle nous a été communiquée. La longueur de ses ligules, sa parfaite gla- brescence, sa glandulosité et ses feuilles divisées en peu de segments décroissant vers la base, la distinguent suffisamment des autres espèces du groupe des Leucoglossue à inflorescence en corymbe. Pyrethrum macrophyllum W. Kit. In regione silvatica media inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. f. — Notavimus in monte Tetenar, 1900 m. 1 Aug. et in jugo Utbiri 18 Aug. — Gurschevi, fl. (Lojka). Pyrethrum vulgare (L. sub Tanaceto) Boiss. In alta valle Tieberda, 1400-1500 m., 31 Aug. fi. 698. CoMPOSITAE. 237 Artemisia campestris JL. Var. canescens Boiss. — À. inodora M. Bieb. — À. Marschal- liana Spr. Inter Mtzched et Tiflis, 23 Sept. fl. fr. Fere a basi pani- culata, paniculae amplae subsecundae ramis tenuibus elongatis; foliorum laciniae filiformes elongatae subcanescenti-villosae. Var. sericea nobis. 699. 700. 70 — 702. 703. 704. E rhizomate ligneo crasso pluricaulis; caules erecti firmi a medio vel supra medium anguste paniculati ramis erecto-paten- tibus; folia sericeo-villosa; laciniae planae latiores quam in typo, mucrone albo valido terminatae, etiam foliorum superio- rum diminutorum plurijugae aequilongae; folia floralia linearia; capitula erecta; phylla involueri glabra, exteriora fere orbicu- lata; flores purpurei, fertiles feminei sub 5, hermaphroditi fer- tiles subbini; stigma cyathiforme. Varietas a typo habitu valde discrepans, an species propria? Legimus: Ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1200 m., 1 Sept. fi. fr. Artemisia scoparia W. Kit. Utschkulan, 1350 m., 6 Sept. #. fr. Involueri phylla in- teriora purpurascentia. — Inter Mtzched et Tiflis, 23 Sept. alabastr. ? Artemisia fasciculata M. Bieb. Tiflis, in collibus aridis, 8 Jul. alabastr. . Artemisia Austriaca Jacq. Inter Chumara-Kriepost et Geschuta-Stanitsa, 700 m. 15 Sept. fi. Artemisia chamaemelifolia Vil]. Ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1200 m., 1 Sept. fi. fr. — Urusbi (Lojka). Artemisia vulgaris L. Notavimus prope Kala 8 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug. et in valle Kliutsch 25 Aug. Artemisia Absinthium L. 238 705. 706. 707. 708. 709. 710. V1. dla CoMPOSITAE. In convalle Kükürtli, 1600-1800 m., 11 Sept. fl. fr. — Notavimus prope Kala 7 Aug. et Betscho 16 Aug. Artemisia Caucasica Willd. Tifis, in collibus saxosis vulgata, 8 et 9 Jul. fi. fr. Artemisia splendens Willd. In monte Elbrus occid., 2800-2900 m., 10 Sept. fl. fr. Folia radiealia potius subpinnatisecta quam palmatisecta; laci- niae breves lineares vel lincari-lanceolatae; peduneuli inferiores capitulum mox subaequantes mox eo 5plo longiores; phylla involueri exteriora interiora subaequantia late scariosa albo- vel fusco-marginata. — Utschkulan, 13 Sept. (?) Folia tantum. — Darial, inter Lars et Kasbek, 21 Sept. fr. Planta sicea. VII. Senecionideae Benth. Petasites officinalis Moench Notavimus ad ripas fluminis Nenskra, giganteum, 21 Aug. et in jugo Djodissük, 23 Aug. Tussilago Farfara L. Notavimus in vale Kliutsech 25 Aug., fol. Doronicum macrophyllum Fisch. In regione alpina jugi Latpari septentr., 5 Aug. fi. Ligularia Sibirica (L. sub Cineraria) DC. In paludosis subalpinis supra Do-ut, 1900-2000 m., 3 Sept. îr. — In paludosis mediae vallis Kükürtli, 1800 m., 8 Sept. Îr. — Naltschik, fl. (Lojka). Senecio viscosus L. Supra pagum Utschkulan, 6 Sept. fr. Capitula quam in speciminibus europaeis majora, achenia longiora, folia minus ineisa. Senecio vernalis W. Kit. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. — In glareosis alpinis jugi Latpari merid., 2300-2400 m., 4 Aug. fi. fr. Planta laote viridis, elegans, ad var. Caucasicum DC. accedens. Caules CoMPoOSITAE. 239 7-14em. alti; capitula pauca in corymbum angustum conferta; folia sinuato-dentata; squamulae involueri apice, ut et phylla, nigrae, — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2500-2600 m., 2 Sept. fl. fr. — Tiflis, in monte Davidn, 20 Jun. 1889 (de Seidlitz). Var. nanus Boiss. 715. 714. In monte Elbrus oceid., 2800-3000 m., 10 Sept. fl. fr. — Asau, prope moles glaciales, fl. (Lojka). Senecio Jacobaea L:. In ascensu jugi Tieberdinsky oceid., 1200-1500 m., 1 Sept. fl. Senecio conipes Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 88. Sesquipedalis araneoso-canus; radice sat crassa praemorsa fibras tenues elongatas emittente; caule erecto crassiusculo sulcato basi dense tomentoso incano, caeterum lana detersili laxe araneoso -tomentoso apice 5-Gcephalo corymboso; folis chartaceis subtus albo-tomentosis, junioribus niveo-pannosis, supra griseo-virentibus demum fere glabratis viridibus, radi- calibus et fasciculorum sterilium petiolatis ovato-cordatis ob- solete repandis, caulinis infimis inferioribusque 3-4 multo ma- joribus Iyratis basi amplexicauli aurieulatis, lobo terminali maximo late ovato-cordato, lateralibus utrinque 1-3, saepius 2 irregularibus ovato-semiorbiculatis basi lata rachidi insiden- tibus, lobis inferioribus diminutis discretis vel confluentibus, omnibus plus minusve sinuatis; folio caulino medio minore sessili subintegro vel lobato lobis confluentibus, caulinis su- premis lanceolatis vel lanceolato-linearibus fere squamiformi- bus; peduneulis strictis una alterave squamula elongata obsitis araneoso-tomentellis maturitate sub capitulo in conum latum intus cavum extus albescentem nitidum araneoso-tomentellum abrupte abeuntibus, inferioribus elongatis centrales superanti- bus; capitulis majusculis; involueri phyllis 24-30 pallidis carinatis, carina araneosis apice puberulis linearibus acuminatis, 240 715. ComPOSITAE. squamulis medio cono peduneulari insidentibus subsenis lineari- filiformibus basin phyllorum parum superantibus; receptaculo glabro plano, eicatricibus 60-70. Caetera ignota. Anthesis evidenter praecox. %. Legimus: Inter Adjari Tzehali et Keda in regione silvarum inferiore, 21 Jun, fr. omnibus delapsis. — Prope pagum Muri, in rupibus faucis Hippi (Tzchenis-Tzchali), 28 Jul. fr. omnibus delapsis. Caulis supra basin 4 mm. crassus; folia caulina inferiora 16-17 em., lobus terminalis 8 em. longus 7 latus, lobi late- rales majores cirea 21, em. longi et lati; pedunculus inferior 8, ad summum 15 em. longus; conus peduncularis maturitate 6 mm. longus apice 7-9 mm. in diametro; squamulae 3-4 mm. longae; phylla mvolueri 6-7 mm. longa 1-11} lata. Inter species in Flora Or. (III, p. 384) section: $ 3 Velu- tinorum adnumeratas proprius accedit ad S. hypochionaeum Boiss., S. pandurifolium C. Koch et S. Lazicum Boïss. et Bal. A primo differt caule simpliciter corymboso oligocephalo, foliis inferioribus lyratis, involuero araneoso; a S. pandurifolio caule elato foliis radicalibus multo longiore, his petiolatis, caulinis inferioribus lyratis, eapitulis longe peduneulatis; a S. Lazico corymbo simpliei oligocephalo, foliis chartaceis firmulis, lobis lateralibus inferiorum majusculis; ab omnibus peduneulo apice conico-inflato. A reliquis hujus sectionis longius distat forma foliorum, glandularum defectu, etc. Senecio renifolius C. A. Mey. In montis Tetenar rupibus subalpinis umbrosis, 1800 m., 1 Aug. fl. fr. — Inter Kala et Ipar, 1600 m. fr. — Notavi- mus in jugo Utbiri 18 Aug. . Senecio Caucasicus M. Bieb. In montis Tetenar rupibus subalpinis umbrosis, 1800 m., 1 Aug. fi. fr. juv. — In jugo Latpari merid. 2100 m., 4 Aug. fl. fr. Non omnino glaber, petioli parce arachnoïdeo-lanati, ad axillas lanati; folia pagina inferiore praesertim secus nervos CoMPOSITAE. 241 araneoso-pubescentia, margine papilloso-ciliolulata, radicalia ambitu interdum orbiculata, sinu clauso. Specimina nostra omnia monocephala 60 em. alta vel minora. Var. “auriculatus nobis. 717. Parce araneoso-puberulus; folia supra glabra subtus crispule puberula, caulina inferiora parva reniformia grosse sinuato- lobata petiolata, petiolo basi dilatata auriculata semiamplexi- cauli, folii caulini medii multo majoris lamina triangulari- reniformis transverse conspieue latior irregulariter grosse et acute dentata sinu valde aperto in petiolum breviter cuneatim decurrens, petiolo laminam superante basi auriculis amplissimis subrotundis grosse dentatis caulem amplectente, folii sequentis conformis vix petiolati Jlamina cum auriculis saepe confluens, folium supremum diminutum peduneulum inferiorem fulerans 0 basi late amplexicauli dentata rhombeo-lanceolatum; peduneuli pubescentes bi-tribracteolati, centrali lateralem superante, bracteae lineari-lanceolatae vel setaceae longiuseulae; capitula magna, involueri phyllis saturate fuscis, 20 vel minus, latiori- bus et paucioribus quam in typo, squamulis paucis apice pe- dunculi insertis 6-7, linearibus, dimidium involuerum subae- quantibus; flosculi disei quadridentati. Hab. Ad lacum Tabiszchuri in Cartalinia legg. H. et V. F. Brotherus et sub n° 500° distribuerunt. Folium caulinum inferius 14, em. longum 21/-3 latum, folii medii auricula 3 em. longa 2! lata, lamina 6 em. longa 7 lata, petiolus inter laminam et auriculas 6 em. longus; phylla invo- lueri majora 3 mm. lata. Varietas, primo intuitu distinctissima, formis intermediis ad typum transire videtur. | Senecio amphibolus C. Koch In subalpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. fr. — In jugo Lat- pari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. fr. juv. — In ejus declivio septentr. supra Kala, 5 Aug. fl. Specimina metrum usque alta; folia tenuissime membranacea, majora eum petiolo 20 em. longa 16 242 718. 719. 720. 721. 722. ComPosITAE. 6 lata. — In jugo Utbiri, 1500-1600 m., 19 Aug. fr. — In jugo Djodissük, 2500 m. cire., 22 Aug. fi. In omnibus speciminibus nostris, caeterum typicis, achenia prope apicem et saepe ad medium usque lineatim pilosula. Flores dise: 5dentati. *Senecio orientalis Willd. Ad lacum Tabiszehuri Georgiae, Aug. 1877 fl. fr. (Bro- therus). Planta superne parce pubescens. Senecio macrophyllus M. Bieb. | Batalpachinsk, in alveo arenoso fluminis Kuban, 17 Sept. fr., fere siccus. Receptaculum breviter paleaceum. Senecio nemorensis L. In silvis subalpinis montis Tetenar, 1 Aug. f. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. — Notavimus inter Tsa- geri et Lentechi 29 Jul., prope Kala 7 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug. et in valle Kliutseh 25 Aug. — Gurschevi, f. (Lojka). Senecio stenocephalus Boiss. In Caucasi occid. regione silvatica media valde diffusus. Le- gimus inter Muri et Lentechi, 28 Jul. fl. fr.; inter Lentech1 et Tscholur, 800 m., 30 Jul. fl. fr.; prope Tscholur, 31 Jul. fl. fr.; inter Kala et Ipar, 9 Aug. fr.; ad ripam laevam fluminis Kliutsch sup., 26 Aug. fr. — Notavimus prope Kala 7 Aug. et in jugo Utbiri 18 Aug. — Gurschewi, fl. (Lojka). Planta 2 m. usque alta; folia inferiora 26 em. longa 6 lata. Floseuli dilute rosei quasi ad medium quadrifidi. Senecio platyphyllus DC. Inter herbas giganteas Caucasi occid. omnium fere vulga- tissima. — In silvis subalpinis montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fl. fr. Foliorum radicalium lamina in speciminibus lectis 20 cm. longa ultra 33 lata, petiolus 50 cm. longus. Folium caulinum paniculae ramum primum fulerans cum petiolo 23 cm. longum 29 latum, et majora vidimus. Floseuli disei ad tertiam partem quadrifidi; pappus involnerum duplo exce- dens. — Notavimus in jugo Latpari merid., 2100 m. 4 Aug.; 723. 724. 725. CoMPOSITAE. 243 prope Kala 7 Aug.; in jugo Utbiri 18 Aug. — Inter Mujal et Tschegem, fl. fr. (Lojka). Senecio platyphylloides Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1892, p. 153. Caule elato glabro erasso angulato striato superne paniculato- corymboso polycephalo ramis erecto-patulis, capitulis incipiente anthesi breviter pedicellatis in glomerulos densos subrotundos congestis; foliis chartaceis duplicato-dentatis, dentibus margine revolutis induratis, secus nervos et marginem parce puberulis, caulinis mediis amplissimis e basi reniformi cordata subtrian- gularibus duplo latioribus quam longis obseure trilobis, petiolo brevi late alato varium in modum auriculato, auriculis superne dilatatis eum Jamina confluentibus, foliis superioribus minori- bus ovatis et ovato-lanceolatis subsessilibus; peduneulis cras- siuseulis; capitulis subl5floris e basi ovata late obconicis, squamulis paucis anguste linearibus dimidium involuerum su- perantibus; involueri phyllis 8 glabriuseulis oblongis latius- culis apice triangularibus fuscis membranaceo-marginatis; flos- eulis disci, in sicco sordide fuscis, ad quartam partem quadri- dentatis, dentibus erectis; acheniis glabris, pappo sordido. Verisimiliter %. Legimus: In regione silvarum media prope Danais-Paraul, 22 Jun. fi. fr. Planta altitudinem hominis aequans; lamina foliorum cauli- norum mediorum 36 em. usque lata 17 longa, petiolus auricu- latus ejusdem folii 6 em. longus; capitula 11 mn. alta, phylla 6-7 mm. longa 3 lata. Affinis S. platyphyllo DC., a quo differt petiolo latissimo alato et auriculato, capitulis duplo latioribus 8phyllis et 1 5floris. *Senecio Othonnae M. Bieb. Mujal, fl. fr. (Lojka). Floseuli disei ad quintam partem quinquedentati. ? Senecio brachychaetus DC. — Cineraria longifolia Jacq. Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fr. Specimen mancum ultra- 16* 244 726. 727. COMPOSITAE. maturum gracile etelongatum, phyllis involueri apice penicillato- puberulis. Senecio cladobotrys Ledeb. Descriptionibus auctoris et Boïssieri (F1. Or. IT, p. 411), quibus folia radicalia et achenia matura non suppetebant, adde: Caulis fistulosus, basi (in herbario compressus) 15 mm. crassus, suleatus; folia radicalia membranacea viridia fere glabra longe petiolata, lamina late ovata 20 em. longa 18 lata acutata basi cordata, grosse et irregulariter duplicato-dentata, dentibus mucronatis, petiolus late alatus, 25-30 em. longus, superne cum ala deorsum angustiore 20-25 mm. latus; corymbus ab insertione primi rami 35 em. altus; peduneuli inferiores 22 em. longi; pedicelli longiores 8 em.; involucrum in speeiminibus nostris sat dense pubescens; floseuli disei ad quartam vel quintam partem quinquedentati; achenia hirsuta; pappus niveus. In silvis montanis inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fi. fr. Senecio aurantiacus (Hoppe apud Willd. sub Cineraria) DC. In paseuis alpinis jugi Djodissük, 23 Aug. fl. fr. Tota planta sat dense araneoso-tomentosa; caules 40-45 cm. alti; folia caulina inferiora crenato - dentata, majora eum petiolo 17 em. longa 4 lata, radicalia multo minora, caulina media et superiora linearia; pedicelli longiores 7 em., capitula 12-15 mm. alta; ligulae 10 mm. longae 214 latae; achenia pubescentia sub16costata, matura 4 mm. longa; pappus 7 mm. longus. Var. leiocarpus Boiss. — $S. pyroglossus Kar. et Kir. fide Boïssier, FI. Or. IIL, p. 412. — Achenia glaberrima, vel basi pilo uno alterove obsita. In paseuis alpinis montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fi. fr. Caulis 20-30 cm. altus 1-8cephalus; foliorum inferiorum la- mina ad summum 8 em. longa 2°, lata, supra denique gla- brata; folia caulina media et superiora semiamplexicaulia lan- ceolata; peduneuli abbreviati, raro 2-214 em. longi; ligulae 22 mm., cum tubo 25 mm. longae 11/-2 latae; achenia sulcata 27, mm., pappus 6 mm. longus corollam non aequans. — In 728. CoMPoSITAE. 245 jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. f. fr. juv. Minus dense araneoso-tomentosus vel fere glabrescens; caules 40-45 em. alti 3-4cephali; folia inferiora plus minusve crenato-dentata, majora 12 em. longa 3 lata; radicalia multo minora, caulina media oblonga 9 cm. longa 2°, lata sessilia amplexicaulia lan- ceolata diminuta; peduneuli longiores 3%, em., capitula majora compressa 2 cm. lata; ligulae intense aurantiacae 22 mm., eum tubo 25 mm. longae 2-27, latae; floseuli disei 8 mm., achenia 2 mm., pappus 6 mm. longus. Tota planta floccoso- lanata. — Notavimus prope summum jugum Utbiri 2300 m. cire. 18 Aug. — In jugo Mamisson, Jul. 1877 fl. fr. (Bro- therus). Achenia basi pilis 1-2 instructa. Senecio primulifolius Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895. p. 89. — Tab. nostr. XXII. Humilis, pallide virens, totus lana detersili araneoso-flocco- sus; radice horizontali elongata crassiuscula tota longitudine fibras emittente; caule crassiusculo flaccidulo suleato folioso 1-Scephalo; foliis radicalibus late ovatis in petiolum plus mi- nusve alatum decurrentibus, lamina basi cuneata vel rotundata interdum subeordata juventute dense floccoso-marginata, supra denique glabrata, obtuse et plus minus profunde crenato-dentata, folis eaulinis inferioribus lanceolato -oblongis subsessilibus semiamplexicaulibus, superioribus e basi latiore fere auriculata lanceolatis, supremis linearibus; pedunculis incrassatis lana immersis ebracteatis vel unibracteatis, centrali lateralibus bre- viore; capitulis majusculis basi dense lanatis; involueri phyllis fusco-purpureis lineari-lanceolatis dorso villosis summo apice glabris; ligulis 20-24 pallide croceis capitulo parum longiori- bus, flosculis disei elongatis apice breviter quinquedentatis; achentis glabris fuscis lineari-oblongis sub1 5costatis, pappo niveo floseulis denique longiore involucrum conspieue superante. . Legimus: In jugo Nachar, 2900-3000 m., 29 Aug. fi. fr. — In monte supra jugum Tieberdinsky, 3000 m., 2 Sept. fl. fr. — In monte supra convallem Kükürtli, 2800-3000 m., 246 429) CoMPOSITAE. 9 Sept. fl. fr. — In monte Elbrus occid., 3000-3200 m., 10 Sept. fl. fr. Caules 4-15 cm. alti 4 mm. crassi; foliorum radicalium Jamina 3//-4 em. longa 27 lata; peduneuli 1°/,-2, raro 4 em. longi; capitula centralia majora (in herbario compressa) sine ligulis 3 em. lata; phylla involueri eirea 10 mm., ligulae 9-12 mm. longae 2 mm. latae; floseuli dise 13 mm., eorum dentes 1.mm.; achenia matura 5 mm. longa , mm. lata, pappus 11 mm. longus. À S. aurantiaco var. leiocarpo differt habitu, foliis ea Pri- mulae suaveolentis aemulantibus, indumento dense floccoso, capitulis conspieue majoribus, ligulis duplo brevioribus palli- dioribus, et praesertim achentis 5 (nec 2) mm., pappo 11 (nec6) mm., flosculis disei 13 (nee 8) mm. longis. Planta regionis alpinae excelsioris, pluribus in locis inter se longinque distan- tibus mire constans. — An Senecio pyroglossus var. macro- glossus Lipsky, Act. Hort. Petr. XIII, p. 3062? cujus achenia non descripta et pappus diversus videtur. Explicatio tabulae XXII (Senecio primulifolius). 1, planta magnit. natur. — 2, phylla involucri ter aucta. — 3, flosculus radii ter auctus. — 4, flosculus disci ter auctus. — 5, tubus stamineus ex- planatus quater auctus. — 6, achenium cum pappo ter auctum. — 7, pilus involucri 50 Xauctus. Senecio taraxacifolius M. Bieb. In pascuis alpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid., 2100 m. 4 Aug. fl. fr. — In jugo Utbiri, 2000 m. cire., 19 Aug. f. fr. — In jugo Djodissük, 2600- 2700 m., 22 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2700 m., 29 Aug. fl. fr. — Flores disci in omnibus 4dentati. Obs. Nous avons expressément noté que, parmi les seneçons de notre récolte, les $. renifolius, Caucasicus, stenocephalus, platyphyllus et platyphylloides ont les fleurons du disque quadrifides ou quadridentés, pourqu’on ne soit pas induit en erreur par la section $ 9 Quadridentati du Flora Orientalis qui 730. 751. 732. CoMPOSITAE. 247 comprend le seul $. faraxacifolius et qui l’oppose, par ce ca- ractère, à {ous les autres, quoique Boissier ait lui-même par- faitement vu les fleurons quadridentés du S. stenocephalus. VIII. Cynarcae. *Echinops Banaticus Rochel Borjom, Aug. 1877 fl. fr. (Brotherus). Echinops sphaerocephalus L.. Inter Indiseh et Kriepost, 14 Sept. fr. Echinops Raddeanus Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 90. Caule adpresse pannoso-lanato eglanduloso; foliis coriaceis supra viridibus parce araneosis subtus denso niveo-pannosis pinnatifidis vel partitis segmentis utrinque 3-5 triangularibus integris vel spinoso-paucidentatis apice spinosis basi subauricu- lata semiamplexiceauli erebrius spinoso-dentatis, spinis medio- cribus flavidis pungentibus; penicilli paleis numerosis valde inaequalibus minute barbellatis involucrum dimidium aequan- tibus; involueri crassi elevatim pentagoni glabri phyllis 18-19 indurato-coriaceis liberis carinatis, exterioribus et intermediis apice plus minus fuscescentibus rhombeo-dilatatis fimbriato- dentatis deorsum sensim angustatis, intimis 6 basi lata fusca sub7nervia lanceolato-acuminatis carinatis triente superiore de- coloribus minutissime et dense papilloso-granulatis longe pec- tinato-ciliatis intus nigro-viridibus; annulo basali cartilagineo crasso flavo; achenio pilis aureis creberrimis minutissime bar- bellatis coronulam superantibus obsito; pappi setis ultra medium liberis aureis barbellatis basi fusca concretis. ©. Legimus: Prope Tiflis, in collibus aridis ultra hortum bo- tanieum, 8 Jul. fl. fr. Folia caulina in specimine nostro 11 em. longa 5 lata, seg- menta majora 2 cm. longa basi 1 lata; spinae 3-4 mm. longao; peduneulus 4-5 mm. crassus; involuerum partiale 22-23 mm. 248 733. ComPoSITAE. (9-10 lin.) longum 6-7 mm. in diametro; phylla intima majora basi 31/-4 mm. lata; achenium cum pappo 6-7 mm. in diametro. Ab Æ. Ritro L. differt involuero partiali longiore et multo crassiore, penicillo involuerum dimidium aequante, phyllis la- tioribus coriaceis, annulo basali majore. Ab Æ. Persico Stey. et Fisch. multo longius distat. *Echinops foliosus nov. spec. Pedalis erebre foliosus spinosissimus, caule crasso eglandu- loso a medio sursum albo-pannoso, inferne rufescente parce papilloso, ad medium usque basi foliorum amplexicauli fere oc- cultato, foliis numerosis, inforioribus elongatis ambitu late oblongis capitulum excedentibus superne triste virentibus parce papillosis araneosis subtus albo-pannosis nervis crassis elevatis glabrescentibus percursis longe petiolatis suboctojugis, seg- mentis primariis remotis subbipinnatipartitis, segmentis secun- dariis et lobis remotis, hisce lanceolatis in spinam flavam vali- dam pungentem exeurrentibus, petiolo rufescente papilloso- pubescente spinis praesertim secus basin dilatatam semi-am- plexicaulem armato, foliis superioribus sensim diminutis, pemicilli paleis numerosis inaequalibus sub lente valida vix barbellatis involuerum dimidium superantibus, involueri phyllis hiberis non induratis glabris sub20, exterioribus penicillum subaequanti- bus ab apice brunneo triangulari-spathulato dentato deorsum sensim et valde angustatis, mediis et interioribus lineari-lan- ceolatis acuminatis longe pectinato-ciliatis extus minutissime corrugato-granulosis, achenio immaturo fusco-villoso, pappl setis aureis barbellatis fere ad medium coalitis. 2%. Hab. Borjom in Georgia, ad flumen Kura, Aug. 1877, fl. fr. juv. (Brotherus). | Caulis in specimine unico 30 em., folia inferiora cum petiolo 38 cm., segmenta media 10 em., spinae 10-12 mm. longae; involucrum 20 mm., paleae penicilli longiores 10-11 mm. Species inter Æ. Persicum Stev. et Fischer et Æ. Raddea- num collocanda, ab utroque caule erebre folioso foliisque caulem 734. 739. 136. 737. CoMPOSITAE. 249 superantibus et magis divisis subtripinnatisectis distinguenda ; ab Æ. Persico praeterea penicilli setis involucrum dimidium excedentibus nec triplo brevioribus, ab Æ. Raddeano spinis validis numerosis foliisque petiolatis. Ab Æ. Tournefortii Ledeb., cui segmentatione foliorum et magnitudine capituli e descrip- tione affinis, caeteris notis longe differt, praesertim phyllis non recurvatis. Echinops Persicus Stev. et Fischer Tiflis in collibus aridis ad merid. et or. urbis, 31 Oct. 1887 legit Sommier. Spinae 1 em. usque longae; involuerum 13-14 mm. longum, phylla nitentia alba flexibilia submembranacea non indurata, interiora angustissime lineari-lanceolata. — Borjom, Aug. 1877 fl. fr. (Brotherus). Typicus. Xeranthemum squarrosum Boiss. Tiflis, abunde in collibus aridis, 8-9 Jul. fl. fr. — Inter Mtzched et Tiflis, 23 Sept. fi. fr. Xeranthemum cylindraceum Sibth. et Sm. Prope Mekvena, 24 Jul. #. fr. — Inter Lentech1 et Tscholur, 30 Jul. f. fr. Carlina longifolia Rchb. Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. Bicephala ‘/, m. alta, folia omnia (cirea 20) erecto-patentia subtus sat dense, supra minus araneosa, demum glabrata, majora 9 em. longa 1 lata Hineari-lanceolata basi semiamplexicauli vix attenuata, margine spinulosa remote dentata, dentibus in spinas sat validas abeun- tibus, phylla involueri lineari-lanceolata in apicem angustum spinosum excurrentia, etiam exteriora longe et irregulariter pectinato-spinosa, rachide angusta (2 mm.), intermedia atro- fusca, intima radiantia exteriora vix superantia. Capitula (in herbario compressa) 3-4 em. lata. Obs. De même que Boïssier, nous trouvons malaisé de pré- ciser les limites entre C. vulgaris et C. longifolia. La plante de Kala se rapproche du C!. vulgaris de Hongrie, tandis qu’elle est très différente de celui de l’Europe occidentale. 250 CoOMPOSITAE. 738. Carlina longicaulis Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 739. 740. 1895, p. 91. Elata 2-3pedalis, caule erecto gracilescente araneoso griseo- viridi crebre folioso corymbose subtricephalo; foliis subtus dense capo-araneosis supra viridibus araneosis non elevatim nervosis, radicalibus numerosissimis confertis anthesi emarcidis, caulinis ultra 50 sursum sensim diminutis, radicalibus et caulinis in- ferioribus flaccidulis reflexis planis lineari-lanceolatis elongatis acutis vix dentatis toto margine spinulosis basi sensim attenuatis sessilibus, spinis brevibus debilibus numerosis paueis longiori- bus interjectis, foliis superioribus lanceolatis basi semiamplexi- eaulibus distinctius dentatis, dentibus utrinque pauels spina validiore terminatis; involueri phyllis exterioribus elongato- lanceolatis acutis in spinulam excurrentibus et margine regu- lariter flavido-spinulosis demum reflexis, intermediis bipinnatim flavido-spinosis, intimis radiantibus flavidis anguste linearibus ad medium usque ciliatis exteriora superantibus; palearum fibris subulatis; acheniis adpresse hirsutis pappo brevioribus. Veri- similiter biennis. Legimus: In fauce fluminis Ladjanura Imeretiae prope Al- pana, 25 Jul. fl. fr. Caules 50-90 cm. alti; folia radicalia et inferiora majora 15 em. longa ad summum 14} lata; corymbi ramus inferior 17 em. usque longus; capitula 3-4 em. in diametro. Affinis Carlinae vulgari et longifoliae, a quibus primo in- tuitu distinguitur caule elato creberrime folioso, foliis flaceidulis planis, nec coriaceis nec elevatim nervosis obscurius dentatis, inferioribus mediisque reflexis basi longius angustatis, omnibus discoloribus subtus canescentibus, involueri spinis flavidis. Capitula quam in C. longifolia minora et folia multo angustiora. Lappa tomentosa Lam. In jugo Utbiri 18 Aug. notavimus. Lappa minor (Schk.) DC. Inter Tsageri et Lentechi 30 Jul. notavimus. 741. 742. 743. 744. 745. 746. 747. 748. Cowrosiras. 251 Cousinia carduiformis Cass. Tifis, in collibus, 9 Jul. f. fr. — Caules saepe pedales; involueri phylla araneosa sub70; folia basi vix cordata; radix crassa perennis videtur. Carduus nutans L. In media valle Kükürtli, 1600-1700 m., 11 Sept. fi. fr. *Carduus acanthocephalus C. A. Mey. Mekvena, Jun. 1877 f. fr. (Brotherus). Carduus onopordioides Fisch. in M.Bieb. Tiflis in monte Davidii, 9 Jul. fl. fr. — Azchur in Carta- linia, 11 Jun. 1881 f. fr. (NW 462 Brotherus). *Carduus acanthoides L:. Tsessi in Imeretia ad flumen Rion, Jun. 1877 f. fr. (Bro- therus). Forma spinis validioribus, capitulis villosulis. Carduus adpressus C. À. Mey. Batum in ruderatis maritimis, 18 Jun. fl. fr. — Inter Chula et Schwachevi, 24 Jun. f. fr. Phylla involucri latiora nervo minus prominulo pereursa. — Tiflis in collibus, 8 Jul. fl. fr. — Ibidem, 9 Jul. fl. fr. Phylla involucri angustissima.— Ibidem, 3 et 28 Jun. 1889 (de Seidlitz). — In jugo Latpari merid. + Aug.; prope Kala 7 Aug. et in jugo Utbiri 18 Aug. notavimus. — Azehur in Cartalinia, 6 Jun. 1881 fl. (X 481 Brotherus). Obs. La plupart de nos exemplaires ont les folioles du péri- cline insensiblement atténuées en une épine assez longue et sont souvent recourbées en dehors, comme M. Alboff les décrit pour son C. Colchicus. Carduus crispus Li. ‘ Prope pagum Tscholur, 31 Jul. fl. fr. E radice annuus vi- detur, folia fere ut in C. agresti Kerner. Cirsium fimbriatum (M.Bieb.) Boiss. Var. diversifolium Somm. et Lev. Nuovo Giorn. bot. ital. 1895, p.11. Caulis mediocris sesquipedalis; folia supra saturate virentia subtus nivea, caulina inferiora magna sat longe petiolata pro- 252 749. COMPOSITAE. funde pinnatipartita segmentis subbifidis lobis plus minus pro- funde dentatis acutiuseulis, folia superiora a medio caule valde et abrupte diminuta sinuato-pinnatifida sessilia vix auriculata; capitula pauca 3-4, quam in typo minora apice caulis conferta, floseulis longius exsertis. Pappus sordide albus, vix rufescens.— Foliorum spinae in typo et in varietate breves, debiles, 2-3 mm. longae, auricularum longiores 5 mm., petiolorum inferiorum in varietate 4-6 mm. longae. Legimus: Inter Mekvena et Alpana, 25 Jul. fl. Folia caulina inferiora cum petiolo 25 em., petiolus 8 em. longus, lamina 13 em. lata; folia ad et supra medium caulem 2-4 em. longa 1!,-2 lata. Cirsium Tricholoma Fisch. et Mey. — C. erythrolepis C. Koch; Boiss. F1. Or. III, p. 528. Prope Tscholur, 930 m., 31 Jul. fl. Phylla involueri ex- teriora spinis nonnihil longioribus terminata. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. — Prope Mestiia 1300-1400 m., 10 Aug. fl. Folia profundius divisa lobis angustioribus. Radix lignosa erassa obliqua; planta plerumque ramosissima; caulis 7-8 mm. crassus. Folia radicalia eum petiolo !, m. longa 15 em. lata pinnatipartita, segmenta bifida utrinque sub5, ima decussata, spinae terminales ‘.-1 cm. longae subulatae, petioli fere apteri 18-20 em. longi; spinae rectae horizontaliter patentes subulatae 15 mm. longae. Folia caulina sessilia auri- culato-amplexicaulia. Capitula mediocria vel majuscula umbili- cata nutantia in alabastro ovata sub anthesi cylindracea; invo- luerum 21/, em. longum 2 latum apice parum latius; phylla exteriora 4-6 mm. longa usque ad intermedia fere ad apicem pinnatim spinulosa, praesertim interiora plus minus purpuras- centia, omnia regulariter arcuato-deflexa, exteriora rigide et brevissime, interiora molliter et longiuseule spinosa lana arach- noidea sat densa connexa. Floseuli 22-25 mm. longi inaequi- dentati; limbus tubo longior. Pappus pallide rufescens. Var. aciculare Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 11. ComposITAE. 2538 Folia minus profunde incisa, sinuato-pinnatifida, subtus densius tomentoso-cana, lobis ovato-triangularibus vix lobulatis obtusiuseulis in spinas debiliores fere aciculares breviores ex- eurrentibus. Phylla involueri breviora ut in C. erythrolepide deseripta sunt. Floseuli 26-27 mm. longi; limbus tubo sub- aequilongus. Pappus rufescens. Spinae foliorum et auricularum . longiores 5 mm. Capitula et floseuli typi, folia fere Cirsii fimbriati. 750. Legimus: Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. f|. Obs. Nous ne voyons dans ie ©. erythrolepis C. Koch qu’une forme du C. Tricholoma, caractérisée par les folioles de l’invo- lucre un peu moins allongées et plus régulièrement arquées en dehors. Parmi nos nombreux exemplaires du C. Tricholoma, il en est qui correspondent exactement à la description du’ C. erythrolepis, telle qu’elle est donnée par Boiïssier, F1. Or. IIT, p. 528 et par Ledebour, FI. Ross. II, p. 726. Mais, rangés en série avec les types du C. Tricholoma de Hohenacker, va- riables eux-mêmes quant à la longueur et à la courbure des folioles involuerales, nos exemplaires présentent des passages graduels sans limite précise entre les deux espèces. Boissier déjà paraît avoir observé ces passages et, dans le F1. Or., ex- prime le soupçon que l’erythrolopis et le Tricholoma ne con- stituent peut-être qu’une espèce. Les C. Tricholoma et fim- briatum eux-mêmes nous semblent reliés par des formes de transition, dont notre variété aciculare offre un exemple. Cirsium Caput Medusae Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 10. — Tab. nostr. XXIV. Elatum ramosum paniculato-corymbosum, caule striato parce arachnoïdeo; foliis supra viridibus dense spinuloso - strigosis spinis majoribus quandoque interjectis subtus griseo-araneosis, ambitu oblongo-lanceolatis acuminatis pinnatipartitis, segmentis subtrilobis lobis acutis spina flava longa et valida terminatis, foliis caulinis auriculato-amplexicaulibus non decurrentibus; capitulis numerosis mediocribus vel parvis ovatis incipiente anthesi cernuis ad apicem ramorum subaggregatis ex axilla 254 COMPOSITAE. folii diminuti breviter peduneulatis non involucratis, spinis flavis undique patentibus horridis, basi fere glabris superne araneoso-purpurascentibus, phyllis infimis brevibus, inferioribus longioribus lanceolatis apice spinuloso-ciliatis, mediis interiori- busque sensim elongatis linearibus integris, omnibus in spinam longam tenuem integram patentem vel reflexam excurrentibus, spinis inferioribus mediisque flavis vix vulnerantibus, superiori- bus tenuissimis flexibilibusque infra apicem flavum purpuras- centibus lana araneosa sat densa connexis; flosculis purpureïs, limbo inaequidentato in tubum eo subduplo breviorem atte- nuato, antheris fimbriato-eaudatis, filamentis longe pubescenti- bus basi glabris; pappi sordide albi radiis longioribus apice papilloso-denticulatis vix dilatatis. Bienne? Legimus: Prope Mestiia in Svanetia libera, 1350 m., 10 Aug. fl. Séte Folia caulina inferiora 20 em. longa cum spinis 10 lata, rachis medii folii 1 em. lata; spinae longiores 2 em. Capitula incipiente anthesi 1!2-2 em. longa sine spinis 1!/, lata; spinae phyllorum 1 em. usque longae. Floseuli 15 mm., eorum tubus mm. longus. À Cirsio fimbriato M. Bieb. differt involueri phyllis etiam extimis in spinam flavam longam non spinuloso-cillatam excur- rentibus et foliis pinnatipartitis valide spinosis; a ©. Tricho- lomate, cui magis affine, discedit capitulis minoribus ovatis ad apicem ramorum aggregatis, phyllis in spinam integram longam non areuatam excurrentibus foliis longius spinosis. Cum aliis hujus gregis non comparandum. — C. horridum M. Bieb., ad alteram sectionem quidem pertinens, sed involuero spinis longis horrido Cirsio Cap. Medusae sat simile, imprimis differt phyllis etiam exterioribus omnino integris, capitulis majoribus, etc. Explicatio tabulae XXIV (Cirsium Caput Medusae). 1, 2, folium inferius et ramus inflorescentiae magnit, natur. — 3, phylla involucri bis aucta. — 4, flosculus bis auctus. — 5, tubus stamineus expla- natus quater auctus. — 5, 7, 8, radii pappi 35 Xaucti. — 9, pilus involucri 50 X auctus. 751. 752. 753. COMPOSITAE. 259 Cirsium noli-tangere Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 11. Elatum caule erasso rigido atro-virente arachnoideo in race- mum abeunte; foliis subtus albo-araneosis supra saturate viri- dibus chartaceis spinis validis longis spinulisque brevioribus strigosis lanceolatis acuminatis profunde pinnatipartitis, seg- mentis bipartitis divaricatis decussatis acuminatis superficialiter lobulatis apice et margine spinosis lobulis in spinas flavas lon- gas validas exeurrentibus, foliis radicalibus petiolo brevi longe spinoso suffultis, caulinis non decurrentibus horizontaliter pa- tentibus basi auriculata valide spinosa amplexicaulibus sursum sensim diminutis, summis bracteantibus; capitulis juvenibus mediocribus in axillis foliorum superiorum fere sessilibus, ter- minali foliis bracteantibus pinnato-spinosis et spinoso-ciliatis superato, phyllis involueri basi parce arachnoiïdeis lanceolatis carinatis margine integris in spiuam eis multo longiorem gla- bram flavam in alabastro areuato-patentem excurrentibus, ab exterioribus ad intima non diminutis. 2? Legimus: In Adjaria prope pagum Schwachevi, 24 Jun. alabastr. Folia radicalia cum petiolo 35 em. longa cum spinis 18 lata, rachis medii folii 11}, em. lata; spinae longiores 2 cm. À Cirsio macrobotryde C. Koch, cui propter inflorescentiam racemosam et phylla externa internis subaequilonga in hac grege magis affine, differt foliis non coriaceis, segments folio- rum profunde bipartitis, phyllis inferne arachnoïdeis in spinam longam villo destitutam exeurrentibus. *Cirsium lappaceum (M.Bieb.) Boiss. Ad lacum Tabiszehuri in Cartalinia, Aug. 1877 (Brotherus). Humile monocephalum foliis caulinis vix semiamplexicaulibus. Cirsium munitum M. Bieb. In monte Tetenar 2200 m., 1 Aug. fl. — In jugo Utbiri, 1500 m., 19 Aug. fl. Folia radicalia cum petiolo *, m. usque longa; floseuli purpurei 32-33 mm. longi, limbus tubo filiformi 256 CoMPOSITAE. conspicue brevior. — In convalle Chaldechi ad rad. montis Djanga-Tau, 2200 m., 8 Aug. fl. — Adysch, fl. (Lojka). — Specimina nostra omnia mono-2cephala. Var. stenophyllum Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p.12. 154. Griseo-viride, folia molliora angustiora minus profunde lo- bata subtus albo-araneosa nervis parum manifestis, basi an- gustata nec auriculata nec amplexicaulia, segmentis remotis, spinis minus validis; capitulum foliis bracteantibus superatum. Floseuli purpurei 25 mm. longi, limbus tubo conspicue brevior; pappus rufescens. Legimus: In jugi Djodissük alpinis, 22 Aug. fi. Obs. Cette espèce polymorphe, très répandue dans le Caucase, présente une grande variabilité dans la strigosité de la face supérieure des feuilles. Celles-ci sont tantôt spinuleuses sur toute leur étendue, tantôt presque entièrement lisses, les deux modifications existant quelquefois dans les différentes feuilles de la même plante. Cirsium pugnax Somm. et Lev. loc. cit. p. 12. Viride elatum parce ramosum paniculato-corymbosum; caule crasso anfracto striato folioso saepe atro-violaceo; foliis coria- cissimis supra breviter et remote strigosis non decurrentibus, caulinis oblongo-lanceolatis basi late auriculata amplexicaulibus laciniis utrinque 5-8 subbifidis, lobis ovato-triangularibus vel lanceolatis, nervis albidis crassis valde prominentibus in spinas validas flavas longas excurrentibus, foliis involuerantibus ex- terioribus fere, interioribus omnino ad spinam pinnatam reductis capitulum centrale valde superantibus, ramealia subaequantibus ; capitulo maximo depresse hemisphaerico, involueri phyllis omnibus integerrimis lana arachnoïdea connexis ab exterioribus lanceolatis in spinam subulatam erectam debilem eis subaequi- longam abeuntibus ad interiora lineari-lanceolata in spinam eis breviorem patulam vel subreflexam tenuissimam exeurrentia auctis; corollae purpureae limbo tubo subaequilongo; pappo pallide rufescente. 9? — Adsunt formae duae: CoMPOSITAE. 257 Typus. Praeter folia supra strigosa et capitula arachnoïdea gla- berrimus. Legimus: In jugo Tieberdinsky orient. supra Do-ut, 2 Sept. fl. Spinae validiores foliorum 10-15 mm. longae; capitulum florens 5 em. altum, compressum 6 em. latum; phylla involueri extima cum spina 20 mm. longa basi 4 mm. lata, intima 25, cum spina 35 mm. longa 2 lata. Flosceuli 30-40 mm. longi ; limbus tubo brevior. Var. araneosum. Folia utrinque parce griseo-araneosa. 755. 756. Legimus: In valle Tieberda, 1200-1500 m., 1 Sept. fi. fr. — Prope stationem Kasbek (Dariel), 1400-1500 m., 21 Sept. fi. Folia caulina media, basi parum angustata, 16 em. longa 5-6}, cum spinis 8 em. lata; capitulum florens 5 em. altum 5-6 latum; floseuli 30 mm. longi; limbus tubo subaequilongus. Phylla avulsa, in varietate ut in typo, fere ad apicem usque omnino glabra pallida lucentia, apice, ut pars inferior spinae, purpurascentia; spinae caeterum flavidae. Species, Cüirsio munito affinis, ab eo differt capitulis majo- ribus, caule ramoso elatiore robustiore, foliis coriacissimis et validius spinosis; typus foliis omnino glabris magis discrepat. A C. bracteoso DC. primo intuitu recedit capitulis plus duplo majoribus Jlana arachnoidea obvolutis. *Cirsium fallax Fisch. et Mey. Gori in Cartalinia, Jul. 1881 alab. (X 468 Brotherus). Cirsium chlorocomos Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. XIT, 1892, p. 154. — Tab. nostr. XXV. Caule arachnoïdeo-lanato elato corymboso pleiocephalo; foliis supra pallide viridibus spinuloso-strigosis subtus dense albo- pannosis ambitu ovato-lanceolatis pinnatipartitis, segmentis oblongis lanceolatis plerumque areuatis, inferioribus subbifidis _yarioque modo lobatis, lobis acutis in spinam flavam longius- culam abeuntibus, caulinis auriculatis amplexicaulibus auriculis spinosis; ramis 1-3cephalis elongatis; capitulis magnis cylin- 17 258 757. CoMPOSITAE. drico-obconicis foliis subduobus linearibus angustis simplicibus vel spinoso-pinnatis flores haud aequantibus suffultis, involueri undique araneoso-lanati phyllis omnibus margine integris lan- ceolato-linearibus in spinam tenuem longam flavam areuato- deflexam attenuatis, exterioribus brevibus in spinam eis aequi- longam excurrentibus, intermediis interioribusque sensim auctis lana viridi-flava secus basin spinarum producta areolas de- pressas rhombeas delimitante; flosculorum albidorum limbo inaequaliter quinquefido tubo subaequilongo; filamentis hir- sutis; pappo pallide rufescente. Legimus: In jugi Djodissük elivis subalpinis prope arborum limites, 2300 m., 23 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor sept., 2500 m., 30 Aug. fi. fr. Ramni inferiores corymbi erecto-patentes ultra 20 em. longi; folia majora 20-23 cm. longa 18 lata; capitulum cum floseulis 4 em. altum sine spinis 3 latum; phylla intima sublinearia 17 mm., eorum spina 10-11 mm. longa; flosculi 25-28 mm. longi; achenium maturum fuscum 5 mm. longum 21} latum. Species pulcherrima, affinis Cürsio horrido (M.B.), a quo differt floseulis albidis, capitulis cylindrico-obconicis nee glo- bosis lana flavo-viridi densissima obvolutis, involueri phyllis inferioribus brevioribus, spinis phyllorum tenuioribus duplo brevioribus. (Explicatio tabulae XXV (Cirsium chlorocomos). 1, 2, folium et ramus inflorescentiae magnit. natur. — 3, phylla invo- lucri bis aucta. — 4, flosculus bis auctus. — 5, tubus stamineus explanatus bis auctus. — 6, achenium cum pappo, bis auctum. — 7, 8, 9, radii pappi 15 X aucti. — 10, pili 100 X aucti. Cirsium lanceolatum (L.) Scop. var. nemorale (Rehb.). Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. alabastr. — Prope Tscholur, 31 Jul. fl. fr. — Ad fluminis Seken ripas 800- 1000 m., 27 Aug. fr. — Prope Utschkulan, 13 Sept. fr. — Notavimus prope Kala 7 Aug., prope Betscho 16 Aug. et in valle Kliutsch 26 Aug. 758. 759. CoMPOSITAE. 259 Cirsium scleranthum M.Bieb. — Æchenais cartinoides et E. nu- tans Cass. Prope Chula, 24 Jun. fl. — Tiflis in monte Davidi, 9 Jul. fl. fr. — Ibidem, Jun. 1881 alab. (X 457 Brotherus). — Geschteri, 1500 m., 17 Aug. fl. — Prope Borjom notavimus. *Cirsium Lojkae Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 15. — C. obvallatum X scleranthum? — Tab. nostr. XX VI. Parce puberulum pallide virens, radice descendente e collo fibras cylindricas tenues edente; caulibus erectis jam infra me- dium corymboso-ramosis ramis foliosis 1-2cephalis; foliis lan- ceolatis supra glabratis subtus sub lente adpressissime araneoso- tomentellis in lobos ovato-triangulares tenuiter dentato-spinosos pinnatifidis, eaulinis basi auriculatis amplexicaulibus longius spinosis, summis ad rachidem angustam longe pinnatifido- spinosam reductis capitulum involuerantibus et parum superan- tibus; capitulis mediocribus ovato-campanulatis, involueri phyllis viridibus, inferioribus apice breviter pectinatim scarioso- . ciliatis in spinam brevem excurrentibus, interioribus in appen- dicem scariosam triangulari-ovatam erosulam subinermem parum dilatatis, flosculis flavis, limbo inaequaliter quinquefido tubum superante, filamentis puberulis, pappo albo basi pallide rufescente. Hab. Ad radices orient. montis Elbrus prope Tsei, fl, (Lojka). Specimen unicum in herbario Mus. Pestinensis. Caulis cirea 40 em. altus, folia medii caulis 7-8 em. longa cum spinis 3 lata, spinae longiores fere 1 em., flosculi 17-19 mm. longi. Obs. Cette plante, par sa pubescence; par la longueur et le mode de division de ses feuilles, par la couleur des folioles de linvoluere et la forme de leurs appendices, enfin par les dimen- sions et le nombre de ses capitules, nous paraît tenir le milieu entre les deux espèces que nous indiquons comme ses parents et qui, l’une et l’autre, sont communes dans le Caucase. 17* 260 760. for. COMPOSITAE. Explicatio tabulae XX VI (Cirsium Lojkae). 1, 2, planta magait. natur. — 3, 4, 5, 6, 7, phylla involucri bis aucta.— 8, flosculus bis auctus. — 9, flosculus longitudinaliter sectus limbo expla- nato bis auctus. — 10, tubus stamineus explanatus quater auctus. — 11, 12, 13, radii pappi 15 Xaucti. Cirsium obvallatum (M. Bieb.) DC. In monte Tetenar, 2200 m., 1 Aug. fl. — In jugi Latpari septentr. reg. alpina, 5 Aug. fl. — Ad radices merid. montis Djanga-Tau supra Chaldechi, 2100 m., 8 Aug. fi. fr. juv. — In jugo supra convallem Kükürtli, 2600 m., 10 Sept. f. — Adysch (Lojka). Cirsium esculentum C. A. Mey. var. Caucasicum C. A. Mey. Cirs. Ruth. p. 4. — C. rhizocephalum Boiss. ex parte. In jugo Tieberdinsky occid. elivis herbosis alpinis, 2500 m., 2 Sept. fl. fr. — In jugo Do-ut, 1900-2000 m., 3 Sept. fi. fr. Spontaneum subacaule vel breviter caulescens caulibus lon- gioribus bipollicaribus, in speciminibns Grenevae e seminibus Kubanensibus eductis tripollicaribus. Radicis fibrae fusiformes incrassatae; folia elongato-oblonga, radicalia exteriora saepe subintegra, caetera sinuato-lobata vel fida vel partita, lacinïis breviter lobulatis, lobulis spinuloso - marginatis in spinulam 3-10, raro 15 mm. longam flavam excurrentibus; folia caulina caeteris similia non manifeste decurrentia, bracteantia sub- linearia spinis gracilibus 5-10 mm. longis pectinata capitulo breviora vel longiora. Capitula majuseula semi-ovata solitaria vel 2-3 ex eadem rosula. Involueri phylla glabra viridia apice plerumque atro-purpurea et linea nigra carinata latiuscule lan- ceolata, exteriora in spinam erectam subpatentem 6-7 mm. longam abeuntia, intima linearia scarioso-cuspidata. Flosculi vivi albi 25 mm. longi pappum vix excedentes; limbus tubo parum brevior; antherae coerulescentes; stylus albus. Pappus albus basi pallide rufescens. Obs. Quoique nous n’ayons pas vu d'exemplaires du C. rhi- zocephalum, que C. A. Meyer, modifiant ses premières indications 762. 763. CoMPOSITAE. 261 de l’Enumer. plant. Cauc. p. 70, indique exclusivement pour le Caucase oriental, la description claire, précise et minutieuse qu’il donne de cette espèce dans sa ,Commentatio de Cirsiis Ruthenicis“ nous a persuadés qu’on ne peut la réunir à l’escu- lentum ainsi que l’a fait Boissier qui, d’ailleurs, ne cite pas les exemplaires des localités classiques (Schach-Dagh et Tufan- Dagh). Le vrai rhisocephalum, d’après C. A. Meyer, serait toujours acaule, aurait des fibres radicales filiformes, les fleu- rons constamment jaunâtres et les épines des feuilles bracté- antes du double plus longues que celles que nous observons dans le C. esculentum var. Caucasicum. Cirsium simplex C. A. Mey. In monte Tetenar, ad rivulos alpinos, 2200 m., 1 Aug. fl. fr. — Ad radic. merid. montis Djanga-Tau prope Chaldechi, 2200 m., 8 Aug. fl. fr. — In jugo Utbiri, 2200-2400 m. 19 Aug. f.— In jugi Djodissük alpinis irriguis, 22 Aug. f. fr. Specimina nostra 45 em. usque alta; radix cerassiuseula obliqua, fibras tenues emittens; caules et phylla involueri atro- purpurei; folia radicalia quidem integerrima, sed caulina ple- rumque superficialiter sinuato-dentata; setae aciculares marginis foliorum crebrae, flavae, 10 mm. usque longae. Flosculi in- tense violace 16 mm. longi, limbo tubum quasi duplo superante, pappus niveus. Cirsium Kusnezowianum Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1892, p. 155. — Tab. nostr. XX VII. Caule elato suleato parce pubescente folioso corymboso 5-7cephalo; foliis late ovato-ellipticis non decurrentibus, in- ferioribus amplis obtusiuseulis basi angustatis obsolete repando- dentatis fere glabris, mediis superioribusque acutatis decres- centibus basi truncata vel subcordata sessilibus, omnibus utrinque subtus pallidius viridibus parce araneoso- vel papilloso- pubescentibus superne sub lente minute tuberculatis non stri- gosis, grosse duplicato- vel repando-dentatis spinuloso-ciliatis, cils brevibus non vulnerantibus; ecapitulis mediocribus hemi- 262 CoMPOSITAE. sphaerico-ovatis in corymbum confertum vel laxum dispositis, peduneulis longitudine varia sub anthodio densius pubescen- tibus; involueri basi puberuli superne glabrati phyllis apice patentibus lineari-lanceolatis, ab exterioribus intermediisque sub lente ciliolulatis subulato-pungentibus ad intima apice scarioso-cuspidata purpurascentia elongatis; floseulis violaceo- purpureis, limbo inaequaliter quinquefido tubum longitudme duplo superante; pappo albo basi pallide rufescente; achenïis purpureo-punctatis. Legimus: In jugo Utbiri, 2400-2500 m., 19 Aug. fl. fr. — Secus flumen Kliutseh, 1300-1400 m., 26 Aug. fi. fr. Caulis basi 1 em. usque crassus; folia majora 23 em. longa 11 lata; peduneulus inferior corymbi 16 cm. usque longus; capitulum 1n siceo cum flosculis 30 mm., involuerum 18 mm. longum; floseuli 16-18 mm. longi. À Cirsio uliginoso M. Bieb., cui affine, differt foliis inferio- ribus basi angustatis vix sinuatis, caulinis nunquam decurren- bus, omnibus ovatis subtus viridibus, spinis fere setiformibus non vulnérantibus. A C. pubigero DC. discedit foliis late ovatis non decurrentibus, eapitulis majoribus numerosioribus, non- aullis longiuseule pedunculatis, phyllis involueri apice patenti- bus; et a ©. depilato Boïss. et Bal. indumento, foliis inferiori- bus basi angustatis, phyllis non adpressis. Var. “oblongifolium Alboff, Prodr. FI. Colch. p. 144. Folia caulina superiora utrinque glabra oblongo - elliptica acuta basi auriculata amplexicaulia grosse lobata, lobis inae- qualiter dentatis, dentibus in spinulam validiorem exeurrentibus, capitula 4 subsessilia congesta. Oni ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. fr. juv. (Brotherus). Obs. Nous décrivons un exemplaire incomplet qui nous paraît correspondre assez bien à la diagnose succincte que M. Alboff donne de sa nouvelle variété trouvée en Abkhasie. 764. Composiras. 263 Explicatio tabulae XX VII (Cirsium Kusnezowianum). 1, 2, folium caulinum et ramus inflorescentiae magnit, natur. — 3, phylla involucri bis aucta. — 4, flosculus bis auctus. — 5, idem limbo aperto ex- planato bis auctus. — 6, tubus staminalis explanatus quater auctus. — 7, achenium cum pappo bis auctum. Cirsium Elbrusense Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot, Ital. 1895, p. 16. Glabrescens viride; folis inferloribus . . . ., superioribus remotis firmis utrinque glabris ambitu lanceolato-oblongis acu- minatis profunde pinnatifidis spinuloso-marginatis, segmentis profunde bi- trifidis, lobis ovato-triangularibus acutis in spinam flavam vulnerantem abeuntibus in alam latam brevem spinosam decurrentibus, internodiis caeterum nudis suleatis parce ara- neosis; capitulis ovatis mediocribus in axillis foliorum superio- rum ea conspieue superantium subsessilibus solitariis remote spicato-racemosis, involucri phyllis adpressis ab exterioribus parce arachnoïdeis ovato-triangularibus apice atro-purpureo- et viscido-carinatis in spinam brevem flavidam subpatentem ex- eurrentibus ad intima lanceolato-linearia glabra apice seariosa sensim elongatis; flosculis purpureis, limbo ad medium quin- quefido in tubum eo duplo breviorem attenuato, antheris fim- briato-sagittatis, filamentis pubescentibus; pappo sordide albo. Legimus: In media convalle Kükürtli (Elbrus occid.), 1700-1800 m., 11 Sept. fl. fr. Folia superiora infra racemum 8 em. longa cum spinis 4 Jata, rachis med fol 1 em. lata, ala decurrens 4-1 cm. longa, internodii pars nuda 5-6 cm. longa; spinae loborum 1,5], em. longae. Involucrum 17% em. altum et latum; flosculi 15 mm. longi. À Cirsio pubigero DC., cui affine, differt capitulis in axillis foliorum superiorum remote spicato-racemosis, foliis profunde pinnatifidis valide spinosis, a C. appendiculato Gris. capitulis racemosis, foliis breviter decurrentibus. Obs. Notre description est rédigée sur un seul exemplaire 264 765. 766. ComPosITAE. incomplet, le sommet d’une tige ou d’un rameau. Quoique nous ne possédions que ce fragment, nous nous voyons forcés d’éta- blir pour lui une espèce nouvelle, vu qu’il est impossible de le faire rentrer sous aucune de celles décrites dans la flore d'Orient. Cirsium hypoleucum DC. var. Ponticum Somm. et Lev. loc. cit. p. 18. À typo recedit ramis inferioribus foliosis, involueri phyllis exterioribus intermediisque spinulosis spinula flava cire. 1 mm. longa. | Legimus: Sat abunde inter Adjari-Tzehali et Keda, et inter Keda et Chula in montanis silvaticis, 21 Jun. fl. fr. Specimina valde elata; caules ultra 1 em. crassi, folia pulchre discoloria supra atro-virentia scabridule papillosa subtus praesertim ju- ventute nivea nervis fuscescentibus; folia caulina inferiora 45 em. usque longa 25 lata pinnatifida vel etiam pinnatipartita; auriculae 11 em. usque latae. Rami inferiores ultra 80 em. longi foliosi paniculato-corymbosi. Capitula ad apicem ramorum 2-3 aggregata; spinula phyllorum exteriorum et intermedio- rum erecto-patens. Flosculi purpurei 17-18 mm. longi, limbus subinaequaliter quinquedentatus tubo duplo longior. Pappus niveus. — Huc quoque pertinet planta a Balansa ad Rhizé in Lazistania lecta. Cirsium Albowianum Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1892, p. 155. Glabrum, caule elato rigido apice parce corymboso; foliis in alam saepe fere unilateralem latiusculam lobulatan dentato- spinosam decurrentibus, uno alterove superiorum breviter de- currente, caeteris per fere totum internodium decurrentibus, pallide viridibus pinnatifido-sinuatis, segmentis triangulari- ovatis 2-4lobulatis, lobulis spina flava debili longiuscula ter- minaüs; capitulis subquinis ovatis mediocribus peduneulatis; involueri basi parce arachnoidei phyllis in spinulam brevem tenuem non adpressam abeuntibus ab exterioribus intermediis- que lanceolatis ad intima linearia apice scariosa acuminata 767. COMPOSITAE. 269 sensim elongatis, omnibus dorso nigro-purpurascentibus; flos- culis saturate violaceis, limbo tubum fere duplo superante; pappo pallide rufescente. Legimus: In silvis editioribus jugi Utbiri, 1900-2000 m., 18 Aug. fi. fr. Folia majora cum ala 23 em. longa cum spinis 8 em. lata; spinae maximae 5-6 mm., foliorum superiorum 3-4 mm., flos- culi 17-20 mm. longi. Inter species sectionis Chamaeleon DC. caule alato praeditas collocandum. A C. leucopside DC. differt spinis multo tenuiori- bus et brevioribus, ab eo et a C. Svanetico nob. glabritie, capitulis in apice ramorum solitariis pedunculo nudo glabro longiuseulo suffultis. A C. uliginoso (M. B.) longius distat caule alato etc. Cirsium Svaneticum Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 20. Caule elato sulcato alato arachnoïdeo plus minus ramoso ramis corymbosis, alis parce lobulatis spinulosis, foliis mem- branaceo-papyraceis supra saturate viridibus parce, subtus den- sius griseo- vel canescenti-araneosis, inferioribus amplis ambitu late oblongo-lanceolatis basi angustata sessilhibus tenuiter spi- nuloso-ciliatis, caulinis longius spinulosis oblongo - ellipticis decurrentibus, superioribus acuminatis, summis lineari-lanceo- latis; capitulis mediocribus subumbilicatis ovatis basi araneoso- pubescentibus in apice ramorum raro solitariis saepius subter- natim aggregatis breviter peduneulatis peduneulis dense albo- tomentosis; phyllis adpressis apice nigro- et viseido-carinatis ab exterioribus ovato-lanceolatis intermediisque in spinulam brevem patulam flavam excurrentibus ad intima scarioso-cuspi- data erecta sensim auctis; flosculis purpureis, lHimbo profunde et inaequaliter quinquefido tubum subduplo superante, fila- mentis hirsutis; pappo pallide rufescente. Typus. Caulis subsimplex vel apice tantum ramosus; folia super- ficialiter sinuato-dentata vel lobata. Rami longiores 18-20 cm; 266 COMPOSITAE. spinulae marginales foliorum inferiorum 2-3 mm., superiorum et alae 3-6 mm. longae; folia inferiora 26-28 em. longa 10-11 Jlata; involucrum 18-20 mm. altum superne 20-30 latum; floseuli 19-20 mm., eorum tubus 7-9 mm. long. Legimus: Inter pagos Lentechi et Tscholur, 800-900 m., 31 Jul. fi. fr. Var. ramosum. Caulis elatior crassior jam infra medium ramos 768. foliosos 35 em. usque longos in corymbum compositum dispo- sitos emittens, ala angustiore, in ramis interrupta. Folia acu- : tiora subtus magis canescentia, inferiora ultra 30 em. longa 15 lata. Capitula ad apicem ramorum 2-5 dense aggregata. Caetera ut in typo. Legimus: Prope pagum Tscholur, 900 m., 31 Jul. fi. fr. À Cirsio elodi M. Bieb., eui typus, praesertim ejus forma integrifolia, habitu sat similis, differt caule ramoso-corymboso elatiore crassiore, capitulis et flosculis multo majoribus, fila- mentis hirsutis. — Propius accedit ad C. leucopsis, a quo differt foliis tenerioribus multo latioribus saturate viridibus breviter spinulosis. Varietas caule ramoso longius distat. Cirsium leucopsis DC. var. Caucasicum Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 20. Collatis speciminibus typi, a b. Boissier et Pichler in Olympo Bithyniae lectis, varietas differt: foliis profundius sectis supra viridibus fere glabratis, radicalibus anguste oblongis pinnati- partitis acuminatis, caule apice corymbose ramoso 5-7cephalo, ramis lateralibus capitula centralia superantibus, involucri phyllis tenerioribus purpurascentibus spina debiliore terminatis. Leginus: In convalle Chaldechi ad radices montis Djanga- Tau, 2200 m., 8 Ang. fi. fr. Spinae foliorum validae 12 mm. usque longae; floseuli purpurei 18-20 mm., limbo tubum longi- tudine subduplo superante; pappus pallide rufescens. Varietas, ©, Libanotico DC. satis affinis, differt capitulis conspicue majoribus, caule foliisque minus crebre spinosis, folis subtus griseo-arachnoïdeis. 769. 770. Fi. 772. CoMPOSITAE. 267 Obs. C’est par erreur que, dans le Flora Orientalis, le C. leucopsis est rangé parmi les espèces à feuilles non décur- rentes, ce qui est contredit par la description du F1. Or. et par l'inspection des exemplaires typiques, récoltés par Boissier lui- même. Il nous semble qu’il existe des affinités évidentes entre les C. leucopsis et Libanoticum DC. (Kotschyanum Boiss.), et que notre variété est presque intermédiaire entre les deux. Cirsium Acarna (L.) Moench Tiflis, in colhibus aridis Nov. 1887 legit Sommier. Cirsium arvense (L.) Scop. var. incanum (Fisch.) Ledob. Orbeli in cultis, 26 Jul. fl. fr. Radix longe descendens, non repens. — Notavimus in valle Kliutsch 26 Aug. — Gori in Cartalinia, Jun. 1881 f. fr. (N° 478 Brotherus). — Atschara in Imeretia, Jun. 1877 f. (Brotherus). Jurinea arachnoidea Bunge Tiflis, in collibus prope hortum botanicum, 8 Jul. fl. fr. — Ibidem, in monte Davidn, 29 Maj., 3 et 28 Jun. 1889 (de Seidlitz). — Forma foliis inferioribus pinnatisectis caulinisque linearibus parvis formae foliis omnibus indivisis caulinisque majoribus et latioribus consociata crescit. Jurinea depressa (Stev.) C.A.Mey. —J. subacaulis Fisch. et Mey. in Ledeb. F1. Ross., II, p. 767. In summo jugo Djodissük, 2700 m., 23 Aug. fi. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2600-2800 m., 2 Sept. fl. fr. — In monte Elbrus oceïid., 2700 m., 10 Sept. fol. Radix fusiformis obliqua saepe ultra pedem longa et pollicem erassa; folia etiam in eadem rosula mire dimorpha, alteris 1y- ratis vel fere integris, alteris profunde pinnatisectis segmentis integris vel incisis, nonnunquam angustis, lobo terminali cae- teris non majore; in speciminibus nostris omnibus lamina levis nec scabra, parce arachnojdea. Capitula plerumque solitaria et sessilia; involuerum majorum 3//, em. altum 8 latum, sed multo minora oceurrunt (2 em. alta 3 lata). Occurrunt quoque 268 773. CoOMPOSITAE. capitula 2-3 ex eadem radice, uno alterove breviter pedunculato. Floseuli majores 30 mm. longi, tubo angusto limbum ad me- dium quinquefidum duplo superante. Obs. Les nombreux exemplaires de cette espèce, que nous avons récoltés en diverses localités du versant asiatique et européen du Caucase occidental, nous prouvent à l’évidence qu’il n’existe pas de caractères distinctifs nettement délimités entre J. depressa (Stev.) et J. subacaulis F. et M., et que ce dernier ne peut pas être détaché, même à titre de variété, - attendu que, dans les mêmes rosettes, nous observons des feuilles lyrées et pennatiséquées. Dans aucune des stations d’où nous possédons cette espèce, elle ne présentait les feuilles scabres à leur face supérieure, caractère que les auteurs indi- quent comme accompagnant constamment la forme lyrée des feuilles (J. depressa). Ce Jurinea a une odeur musquée plus prononcée que les autres espèces caucasiennes que nous avons examinées à l’état vivant. Jurinea pumila Alboff Bull. de l’Herb. Boiss. 1893, p. 243, Tab. 9 fig. 3, 4, 5; Somm. et Lev. in Act. Hort. Petrop. 1893, p. 46. Subacaulis, pedalis et minor; rhizomate obliquo indurato simpliei vel caespitoso rosulas steriles et scapigeras edente in rupium interstitis abdito, collo foliis hornotinis emarcidis vestito, foliis omnibus radicalibus confertis supra viridibus lucentibus glabris vel parce araneosis nervo albo pagina in- feriore prominulo percursis subtus lana densa cano-virescente tomentosis inter tomentum minutissime glandulosis viscosulis linearibus vel lineari-lanceolatis elongatis integris vel remote repando-dentatis margine saepius revolutis, uninerviis, in pe- tiolum 3-5nervium ima basi dilatatum longe attenuatis; scapis monocephalis folia subaequantibus vel eis sesquilongioribus arancosis suleatis, apice vix incrassato tomentoso-canis, nudis vel bracteis filiformibus elongatis 1-4 praeditis; capitulis me- diocribus hemisphaericis; involueri phyllis lineari-lanceolatis CoMPOSITAE. 269 elongatis, exterioribus virentibus araneosis sub anthesi ad- pressis maturitate patenti-reflexis, interioribus margine et apice seariosis pulchre violaceis erectis acuminatis rigidiuseulis; flos- culorum violaceorum tubo limbum non aequante, limbo ultra tertiam partem quinquefido, stylo exserto; acheniis brevibus tetragonis obpyramidatis albis vel apice violaceo-suffusis longi- tudinaliter erebre sulcatis, costis inter sulcos (sub 36) in coro- pulam denticulatam brevem exeurrentibus, hilo obliquo, pappi sordide albi minime decidui setis valde inaequalibus, interiori- bus achenio triplo longioribus, exterioribus brevissimis barbel- latis, barbellis juventute pulchre et intense violaceis demum decoloribus; receptaculi setis achenia subaequantibus. Planta perennis, moschum redolens. Legimus: In excelsioribus ad sept. jugi Djodissük ubi fre- quens, 2800-2900 m., 22 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor merid., 2300 m., 27 Aug. fr. (specimina pedalia). — Supra jugum Nachar 3000 m., 29 Aug. Specimina minora 1 1 em., majora 30 em. alta; folia 8-22 cm. longa plerumque angusta, 2-6 mm., interdum vero 15 mm. usque lata; capitulum florens 4 em. latum; achenia 3-4 mm. longa. Obs. En reproduisant ici notre description, rédigée long- temps avant la publication de M. Alboff, nous avons respecté le nom spécifique de M. Alboff, quoiqu'il convienne peu à une plante qui atteint 30 cm. de hauteur. La diagnose de M. Alboff, rédigée sur un échantillon très réduit ct déjà très avancé, que nous avons vu dans l’herbier Boïissier, ne caractérise pas suffisamment l’état normal et les différentes formes de cette belle espèce. Nos amendements portent sur les points suivants: 1, dimensions du scape et des feuilles; 2, forme des feuilles qui souvent ne sont pas entières; 3, leur couleur d’un vert gai, non brunâtre comme le sont celles de la plante de M. Alboff, noircie par la dessiccation; 4, capitules souvent du double plus grands; 5, akènes tétragones, non trigones; 6, coloration ca- 270 774. COMPOSITAE. ractéristique des folioles internes du péricline et des barbelles du pappus. Dans la figure de M. M. Alboff et Cuisin, recon- struite d’après l'échantillon unique presque défleuri, le capitule est représenté en pleine floraison avec les fleurons tous dressés et les folioles extérieures du péricline réfléchies, tandis que, pendant l’anthèse, les fleurons sont étalés, comme ceux des scabieuses, et les folioles du péricline dressées. En outre, sur le dessin du fleuron grossi, le style exsert a été omis, ce qui pourrait faire supposer qu’il est inclus. | Jurinea coronopifolia Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1893, p. 48. — Tab. nostr. XX VIIT. Subacaulis caespitosa, sub lente valde augente sparsim aureo- glandulosa, rhizomate erasso lignoso in rupium rimis abscon- dito rosulas steriles et scapigeras edente collo foliis hornotinis siccis dense vestito, foliis omnibus radicalibus confertis supra viridibus parce arachnoïdeis nervo albo pagina inferiore promi- nulo percursis, subtus tomento adpresso cinereis viridi-canes- centibus, ambitu plus minus anguste lanceolato-oblongis pro- funde pinnatipartitis fere pinnatisectis, laciniis utrinque sub6 remotis sursum porrectis anguste linearibus integris vel pauci- dentatis, versus basin et apicem decrescentibus, decurrentibus, rachide integra angusta latitudinem pinnarum subaequante in petiolum longum ima basi dilatatum abeunte, seapis monoce- phalis folia parum superantibus vel duplo longioribus araneosis, sulcatis, apice vix incrassato tomentoso-canis, nudis vel brac- teis 1-2 filiformibus obsitis, capitulis hemisphaericis medioeri- bus, involueri phyllis lanceolato-linearibus, exterioribus arach- noïdeis viridulis adpressiuseulis, interioribus exteriora duplo superantibus margine scariosis longe subulatis rigidiusculis, flosculorum violaceorum limbo ultra tertiam partem quinque- fido, achentis brevibus albis tetragonis obpyramidatis suleatis, coronula denticulata brevi, hilo obliquo, pappi sordide albi non decidui setis valde inaequalibus, interioribus achenio quadruplo longioribus, exterioribus brevissimis, barbellatis, barbellis ComPosITAz. 271 prope basin setarum violaceis, receptaculi paleis plerisque achenia superantibus. ©. Legimus: In jugo alpino inter Do-ut et Utschkulan, 2400- 2500 m. 3 Sept. fr. Seapus 5-13 em. altus, folia 4-6 em. longa, !/,-2 em. lata, pinnae majores 1'/, em. longae ut et rachis 1-1}, mm. latae, capitulum fructiferum 2-3 em. latum, achenium circa 3 mm., pappus 12-13 mm. longus, achenio valde adhaerens. Obs. Cette espèce est voisine du J. pumila Alboff, mais s’en distingue à première vue par ses feuilles pinnées rappelant celles du Plantago Coronopus. En outre son pappus est plus long par rapport à l’akène, les folioles internes du péricline sont plus longuement subulées, les externes ne sont pas réfléchies à la maturité. Le tomentum de la face inférieure des feuilles est moins blanc. Nous ne lui avons jamais vu atteindre les dimensions du J/. pumila (mesures prises sur une vingtaine d'exemplaires). Odeur de muse très prononcée. — Le J. Carta- liniana Boiïiss. de l’Anticaucase, que nous n’avons pas vu, diffère nettement de notre espèce par son pappus à peine plus long que l’akène, par ses feuilles plus étroites et moins pro- fondément pinnatifides. — Le mode de division des feuilles, dans le J. coronopifolia, rappelle celui du J. Abramovi Regel, du Turkestan, du reste fort différent. Le pappus, dans cette espèce ainsi que dans la précédente, adhère fortement à l’akène, même parfaitement mûr, et ne peut être détaché sans brisure. Explicatio tabulae XXVIII (Jurinea coronopifolia). 1, 2, plantae magnit. natur. — 3, pars folii inferne visi quater aucta.— 4, phylla involucri 21/, X aucta.— 5, paleae receptaculi bis auctae. — 6, flos- culus ter auctus. — 7, idem superne apertus, tubo stamineo explanato, quater auctus. — 8, tubus stamineus isolatus explanatus ter auctus. — 9, pars ejusdem 41/, X aucta. — 10, achenium cum pappo 2!/, X auctum. — 11, idem, pappo reciso, ter auctum.— 12, idem, pappo avulso, ter auctum.— 13, apex setae pappi €0 Xauctus. 272 CoOMPOSITAE. IX. Centaurieae Benth. 775. Serratula quinquefolia M. Bieb. Prope Chula, 24 Jun. alabastr. — Prope Kutais, 2 Jul. fol. — In umbrosis ad ripas fluminis Nakra, 1100 m., 17 Aug. fl. — Imeretia ad flumen Rion, Jul. 1877 fl. (Brotherus). 776. Rhaponticum pulchrum Fisch. et Mey. Prope Borjom ad rupes ripae laevae fluminis Kura, 16 Jul. fr. Pappi rufi setae longiores 7 lin. — 16 mm. longae; folia radicalia cum petiolo. pedem longa, lobo terminali saepe magno 8 em. longo 6 lato. 777. Aetheopappus pulcherrimus (Willd. sub Centaurea) DC.; Bois. FI. Or. II, p. 603. Varietates duas distinctissimas, saepe ïisdem in locis cres- centes, legimus: Var. foliosus nobis. EC) Rhizoma plus minus erassum elongatum fibrillis fuseis dense vestitum et fibras radicales tenues elongatas emittens; caules ascendentes folia radicalia plerumque parum superantes saeplus tota longitudine foliosi; folia omnia breviter petiolata ambitu oblongo-lanceolata pinnatisecta lobis sejunctis oblongis ovatis vel oblongo-lanceolatis utrinque 3-7, inferioribus subpetiolulatis terminali vix majore; phylla involucri interiora fusca, exteriora pallidiora rarius albo-nitentia. Hujus varietatis formas tres distinguimus: . tomentellus. Folia utrinque tomentella supra griseo-viridia subtus grisea. Plantae 10-20 cm. altae; folia rosularum 15 em. usque l6nga, lobi crenulati saepius 21/, em. longi 1 lati; capi- tulum cum floseulis radiantibus 4, em. altum; phylla exteriora late ovata plerumque obtusiuseula. Legimus: In summo jugo Nachar et in excelsioribus supra jugum, 2700-2800 m., 29 Aug. fl. fr. — Terskoll, f. (Lojka). Caulis foliis inferioribus duplo longior; phylla exteriora albo- nitentia acutiuscula. ComPoOSITAE. 2173 b. *glabratus. Folia elongata utrinque viridia fere glabra; lob1 angustiores remotiores profundius cerenati vel etiam incisi. Plantae 35 em. altae; folia inferiora 22-23 em., lobi 27, em. longi, omnes basi angustati; capitulum cum flosculis radianti- bus 5 em. altum; phylla exteriora lanceolata acuta subpungentia. Hab. Tsei, fl. (Lojka). ce. nanus. Folia breviora cinerascentia; lobi lanceolati vel lineari- lanceolati dentato-crenati. Plantae 3-10 em. altae, rhizomate longo; folia inferiora 3-6 em., lobi 5-10 mm. longi 2-6 lati; capitulum eum floseulis radiantibus 3-31/, em. altum; phylla exteriora lanceolata vel lineari-lanceolata. Legimus: In summo jugo Tieberdinsky, 2800 m. et ultra, 2 Sept. fl. fr. — In monte Elbrus occid., 3000 m., 10 Sept. fl. fr. — Imeretia, loco non notato, 1877 alab. (Brotherus). Var. peduncularis nobis. Rhizoma in ramos hypogaeos graciliores nigros ad collum nigro-squamosos nec fibrosos divisum; caules erecti basi tantum vel non ultra medium foliati folia plerumque longe superantes, prope apicem bractea una alterave fusco-membranacea in phylla involueri transiente obsiti; folia utrinque cana anguste lanceo- lata acuminata longius petiolata saepius integra margine vix denticulata, rarius parce et irregulariter pinnatifida vel pinnati- secta lobis utrinque 1-2 confluentibus Janceolatis vel lineari- lanceolatis, terminali maximo lanceolato aeumivato; phylla in- volueri concoloria sat intense fusca. Legimus: In jugo Kluchor merid., 2300 m., 27 Aug. fl. fr.; in excelsioribus supra jugum, 2800 m., 28 Aug. fl; et in declivio septentr. ejusdem jugi, 2600 m. 30 Aug. fr. — In summo jugo Nachar, 2700-2800 m., 29 Aug. fr. Plantae plerumque 30-45, vel etiam 60 cm. altae, raro humiliores; folia majora cum petiolo 20, etiam 38 em., lamina 12-15 em. longa 2-5 lata; capitulum eum flosculis radiantibus 4#/,-5 cm. altum. 18 274 778. CoOMPOSITAE. Obs. La grande variabilité de cette espèce, qui ressort des descriptions de Boissier et de Ledebour, nous a été confirmée par l'inspection des exemplaires de Djimil (Balansa), de Ja Gourie (Nordmann), de la haute Aragva (Brotherus) et du Kouban (Lojka). La var. concinnus de Boissier ne correspon- dant pas à nos plantes, nous avons dû décrire deux variétés nouvelles. — Le Centaurea Raddeana Trautv., de Kassikiba- ran en Arménie (Act. Hort. Petrop. 1873, p. 475), cité par Boissier comme synonymo de 1’A. pulcherrimus, semble, d’après la description de Trautvetter, une variété bien distincte par ses feuilles linéaires, entières, vertes et presque glabres en dessus. La figure de Reïchenbach (fc. Crit. VIIL. &. 716) paraît correspondre assez bien à la plante d'Arménie. — Le Centaurea rhizocephala Trautv. loc. cit., synonyme, selon Boissier, de sa variété concinnus, se rapproche beaucoup, d’après la description, de la forme nanus de notre var. foliosus. Le genre Actheopappus nous semble bien artificiel, étant donnée la grande ressemblance de ses deux espèces avec les vraies Centaurées pséphelloïdes et surtout avec le C. pyrrho- blephara. Sur plusieurs de nos exemplaires, d’ailleurs, nous avons constaté la présence de quelques paillettes, courtes et larges, à l’intéricur de l’aigrette. Ajoutons que, dans nos nom- breux exemplaires mûrs, l’aigrette n’est jamais franchement plumeuse, mais en général plus ou moins brièvement ou lon- guement barbellée. Psephellus dealbatus (Willd. sub Centaurea) Boiss. Tifis, abunde in monte Davidii, 9 Jul., fl. fr. — Ibidem, 28 Jun. 1889, fl. (de Seidlitz). Rhizoma obliquum crassum elongatum collo fibrosum; caules juventute basi dense albo-sericei villosi, 60 em. usque alti, in speciminibus uberibus corymboso- ramosi; folia omnia, etiam radicalia (sub anthesi persistentia) bipinnatisecta, raro subsimpliciter pinnatisecta, supra viridia araneosa subtus albo-pannosa segmentis lanceolato-acutis vel oblongis et obtusiuseulis; folia inferiora cum petiolo 35 cm. 779. CoMPOSITAE. 275 usque longa; capitula mediocria, involuerum 15-20 mm. altum sub 15 mm. in diametro ima basi sub lente puberulum caeterum glabrum; phylla intermedia striata ovata apice constricta appen- dice sua breviora; appendices valde imbricatae phylla omnino occultantes, area suborbiculata, fimbriae albae vel rarius fuscae distincte ciliatae; appendix cum ciliis 5-6 mm. lata juventute fimbria longiore terminata, area 3 mm. lata; fimbriae laterales latitudine appendieis subbreviores; achenia alba villosula 4 mm. longa; pappi paleae longiores 2 mm.— In jugo Kluechor merid., 2300 m., 27 Aug. fr. Caulis simplex 40 em. altus. Involu- erum ima basi parce araneosum caeterum sub lente valida vix puberulum. Folia ut supra. — Achalzich in Cartalinia, 7 Jul. 1881 fi. (\ 480 Brotherus). — Jedisi ad flumen Didi-Liachva in Ossetia, 20 Jul. 1881 (X 488 Brotherus). — Imeretia ad flumen Rion, loco non notato, Jun. 1877 A. fr. (Brotherus). Psephellus leucophyilus M. Bieb. var. bipinnatus nobis. Elatus; caules, plures ex eadem radice, simplices vel longe bifurei erecti gracilescentes arachnoïdeo-villosi foliosi superne nudi; folia subtus tomentosa albida supra viridia pilis brevibus asperula et parce araneosa, radicalia et infima sub anthesi eva- nida longissime petiolata Iyrata, segmentis utrinque 1-3 rotun- datis plus minus longe petiolulatis basi interdum cordatis, terminali maximo ovato obtuso basi cuneato, truncato vel cor- dato, integerrimo vel plus minus profunde repando-pinnatifido (e speciminibus cultis); caulina 3-4 plerumque longe petiolata lamina oblonga bipinnatisecta rarius pinnatisecta, segmentis primariis utrinque 3-7 petiolulatis, lobis obovatis obtusis; folium supremum diminutum anguste pinnatifidum: capitula ovato-campanulata ebracteata mediocria vel majuscula basi albido-araneosa; phylla involueri numerosa, exteriora parva subtriangularia, intermedia oblongo-lanceolata superne parum contracta appendice sua longiora, interiora oblongo-linearia, omnia villosa appendice scariosa atro-fusca fimbriata terminata; appendicis area triangulari-lanceolata acuta; fimbriae latitudine 15* 276 COMPOSITAE. areae longiores, terminalis caeteris parum latior; appendices inter se remotiusculae vix imbricatae partem phylli inferiorem non occultantes; flosculi rosei radiantes; achenia olivacea parce pilosula; pappus flavidus fragilis achenio triplo brevior. Legimus: Infra jugum Kluchor in subalpnis altae vallis Tieberda, 30 Aug. fr. Specimen caule superne longe nudo, foliis caulinis pinnatisectis segmentis inciso-lobatis, phyllis in- volueri vetustis fere glabris.—Secus flumen Tieberda, 1500 m., 31 Aug. fr. Folia caulina subbipinnatisecta lobis lanceolatis acutiusculis; capitula minora plus minus araneosa. — In jugi Tieberdinsky orient. subalpinis supra pagum Do-ut, 2 Sept. fl. fr. Caules 55 cm. usque alti, pars nuda caulis 15-20 em. longa; foliorum inferioram petiolus 10-14 cm., lamina 8-1 2 em. longa 3-4 lata; foliorum lyratorum lobus terminalis 9 cm. us- que longus 5 latus; involuerum 2 em., eum flosculis 3 em. altum; achenia 5 mm. longa 21/ lata; pappus 17/,-2 mm. longus. Obs. Cette variété semble établir un passage entre les P. dealbatus et leucophyllus; elle se rapproche du premier par ses feuilles bipennatiséquées, et du second par les fololes de l’involucre plus allongées, à appendices noirâtres plus étroits, ne se recouvrant pas entre eux. Var. heterophyllus (Boïss. pro specie). — P. Abchasicus N.Alboff — P. heterophyllus var. Abchasicus Ab. Bull. Herb. Boiss. 1893, p. 262. Humilior; rhizoma lignosum erassum; caules ascendentes cano-tomentosi; folia ad basin caulis magis approximata subtus albo-pannosa vel canescentia supra griseo-virentia, radicalia et inferiora persistentia brevius petiolata subintegra ovata vel 1y- rata lobis utrinque 2-4, terminali maximo cuneato vel sub- cordato integro vel crenato, caulina pinnatisecta rarlus varie inciso-lobata segmentis obovatis vel rotundatis basi obliquis crenato-dentatis vel integris; capitula majuscula vel mediocria, raro folio parvo suffulta, albido-villosula; phylla involueri ut Cowposrras. 277 in varietate praecedente saepe remotiora et appendicibus atro- fuseis minoribus terminata. Legimus : Secus flumen Tieberda, 1200 m., 1 Sept. (sice.).— Jo jugi Tieberdinsky orient. alpinis, 2000 m., 2 Sept. fl. — Ju collibus aridis prope Utschkulan, 1400 m., 6 Sept. fi. Caules 3-20 em. alti; foliorum inferiorum petiolus 2-3 cm., lamina 10 em. usque longa 4 lata; lobus terminalis foliorum lyratorum 4 em. longus 2°/ latus. A varietate praecedente differt statura humiliore, caule as- cendente, foliis radicalibus sub anthesi persistentibus, caulinis nunquam bipinnatiseetis, omnibus plerumque densius tomen- tosis. Caeterum transitus non desunt. Forma salviaefolius (Boïss.). — Psephellus salviaefolius Boiss. et P. paucilobus (Trautv.) Boiss. Caulis abbreviatus saepe ad peduneulum brevem unibractea- tum reductus; folia omnia radicalia, pinnatisecta sublyratis in- tegrisque intermixta vel omnia subintegra; area appendicis phyllorum angusta lineari-lanceolata. In fauce fluminis Ladjanura, 400-500 m. 26 Jul. fol. — In subalpinis jugi Tieberdinsky orient., 2000 m., 2 Sept. f.— In collibus aridis ad oceid. pagi Utschkulan, 1800 m., 3 Sept. fl. — In valle Churzuk prope pagum ejusdem nominis, 1500- 1600 m., 11 Sept. f. Caulis pollicaris foliis radicalibus multo brevior; folia praeter pauca Iyrata integra; phylla involueri pauca remota. Omnino cum descriptione Psephelli paucilobi (Trautv.) convenit.— Prope Utschkulan, 1400 m., 13 Sept. fol. Obs. Nous avons adopté le nom plus ancien de Psephellus leucophyllus, donné par Bieberstein à une des formes ou va- riétés de cette espèce éminemment polymorphe, d’accord, en cela, avec M. Alboff, loc. cit. p. 262. Toutefois nous élargissons beaucoup le sens de ce nom, attendu que ni la description de Bieberstein ni celle de Boïissier n’embrassent toutes les formes confluentes que nous considérons comme faisant partie de ce même groupe spécifique. Vu la grande variabilité de la stature, 278 780. COMPOSITAE. ainsi que de la segmentation et de l’indument des feuilles dans des individus qu’on ne saurait du reste séparer les uns des autres, nous n’avons pas cru devoir respecter les coupes spéci- fiques qui ont été fondées sur ces seuls caractères. Nous avons attaché plus d'importance à la forme, au mode d’imbrication et à la couleur des écailles du péricline, caractères dont déjà Bieberstein s’est servi pour distinguer son Centaurea leuco- phylla du C. dealbata. | Dans le Psephellus dealbatus, les appendices sont plus ou moins pâles, leur aire est largement ovale ou presque orbicu- laire, et ils se recouvrent toujours de façon à cacher entière- ment les écailles, tandis que, dans toutes les variétés et formes du P. leucophyllus (sensu nostro), les appendices sont nigres- cents, ont une aire lancéolée aiguë beaucoup plus étroite et sont plus où moins écartés, ne recouvrant jamais entièrement les écailles du péricline. Au reste, ces caractères eux-mêmes ne sont pas absolument constants et nous sommes d'avis que ces deux espèces ne sont pas plus distinctes entre celles que ne le sont les formes qui, dans l’Aetheopappus pulcherrimus, ont. été envisagées par Boissier et par nous-mêmes comme de simples variétés. — Nous avons rapporté à l’ancien leucophyllus, comme variétés ou formes, les P. Aeterophyllus Boiss., salviaefolius Boiïss. et paucilobus (Trautv.), et nous croyons qu’on devra en faire autant du P. hypoleucus DC., réduisant ainsi à tout au plus trois les sept premières espèces de Psephellus du Flora Orientalis. Le ?. Barbeyi Alboff, d’après la description (Bull. Herb. Boiss. 1893, p. 247), semble intermédiaire entre le leu- cophyllus et le Kacheticus, ce qui augmente encore le nombre des chainons ou passages qui relient toutes les espèces de cette série. “Psephellus Kacheticus Rehm. in Boiss. F1. Or. II, p. 608, var. erectus nobis. Caules simplices vel basi ramo unico aucti, remote foliosi, erectiusculi; folia tenera subtus albo-tomentosa supra griseo- virentia, radicalia sub anthesi emarcida longe petiolata oblongo- 781. CoMPOSITAE. 279 lanceolata basi attenuata integra, caulina 4-5 sursum sensim decrescentia et brevius petiolata lamina late ovata obtusa mu- cronulata basi truncata vel subcordata; capitula ovata subglo- bosa interdum folio caeteris conformi suffulta medioeria araneoso- villosula; involueri phylla apice parum constricta, intermedia lineari-oblonga appendice sua longiora; appendices omnium fuscae fimbriatae inter se remotiuseulae phylla non occultantes, area appendicis ovato-triangularis glabra phyllo latior, fimbriae fuscae approximatao latitudinem areae subaequantes ciliolulatae basi saepius dente uno alterove elongato auctae, terminalis cae- teris parum major patenti-areuata; floseuli rosei radiantes. Hab. Tsei, fl. (Lojka). Caules in speciminibus Lojkanis 20-30 em. alti; foliorum radicalium petiolus 4-6 em., lamina 6-7 em. longa 2-3 lata, caulinorum inferiorum petiolus 2-3 em., lamina 4 em. longa 3 lata; involucrum 15 mm., capitulum cum floseulis 25-30 mm. altum; phyllorum intermediorum appendix basi 27/, mm. lata, fimbriae 27, mm. longac. A typo, e descriptione, differt caulibus non decumbentibus simplicibus vel ramo unico auctis, appendice glabra, fimbriis basi dentibus longis praeditis ciliolulatis. Obs. Cette espèce, que Boissier rapproche du P. dealbatus, nous semble plus voisine du ?. leucophyllus M. B., tel que nous l’entendons, à cause de la pubescence du péricline, de ses appendices d’un brun foncé ne se recouvrant pas par leurs bords, enfin par ses feuilles entières, comme elles le sont souvent dans les rosettes du leucophyllus. *Centaurea alba L. Gori in Cartalinia, Jul. 1881 A. fr. juv. (X 483 Brotherus). Obs. L’exemplairo de M. Brotherus, dont les écailles pré- sentent au centre la tache brune caractéristique de la var. deusta (Ten.), par l’obtusité de ces écailles et par la longueur de son aigrette (égalant presque l’akène), rentrerait dans le C. marga- 280 782. CoMPOSITAE. ritacea Ten. qui ne nous paraît pas devoir être maintenu comme espèce. Centaurea (Phalolepis) bella Trautv. Mél. Biol. Bull. Acad. Petrop. X, p. 394. Prope Batum in rupibus regionis silvaticae inferioris secus flumen Adjari-Tzchali prope pagum ejusdem nominis, 21 Jun. fr. (omnino deflorata). — Imeretia ad flumen Rion, loco non notato, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). — Borjom, Jun. 1881 f. fr. (Brotherus, Psephello dealbato X 489 admixta). Deseriptio ad specimina Adjarica: Discolor griseo-ineana, pedalis et ultra; his obliquo elongato squamoso non erasso rosulas steriles et caules emit- tente; caulibus gracilibus basi tomentosis ad medium foliatis simplicibus monocephalis vel saepius infra vel parum supra medium 2-3furcis et 2-3cephalis, ramis tenuibus strictis basi 2-3folatis apice longe nudis bractea una alterave lineari obsitis denique glabratis; foliis teneris ambitu lanceolatis supra griseo- tomentellis subtus albo-pannosis, infimis obovatis integris par- vis in petiolum attenuatis citius marcescentibus, rosularum petiolatis pinnatisectis segmentis remotiuseulis utrinque 2-4 ellipticis vel obovatis, obtusis vel obtusiuseulis superficialiter et obtuse crenulatis, caeterum subintegris, raro prope basin lobulo auctis, inferioribus saepius subpetiolulatis, superioribus decurrentibus, terminali caeteris subaequali rarius majore, in- tegro vel rarius ineiso-lobato; foliis caulinis conformibus sensim decrescentibus; capitulis mediocribus, fructiferis e basi angusta obconieis; involueri phyllis non numerosis exterioribus vix tomentellis brevibus lanceolato-triangularibus intermediisque lanceolato-oblongis appendice fusea suborbiculata margine albo- scariosa demum lacera terminata, intimis glabris elongato- linearibus in appendicem scariosam pallidam oblongam sub- integram els bplo breviorem et vix latiorem abountibus; flos- culis ....; achenio albo compresso araneoso-tomentoso coronula brevi terminato, hilo laterali; pappo aureo-rufo barbellato ima ComPosITaE. 281 basi in annulum concreto et tandem ab achenio secedente achenii longitudinem subtriplo superante pluriseriali, seriebus exterio- ribus anguste paleaceis achenio multo brevioribus, intermediis sensim elongatis, intima paleis numerosis angustis acutis peni- cillatim conniventibus achenio subaequilongis constante. . Caules 30-40 em. alti; rami floriferi inferiores 20 em. usque longi; foliorum rosulae majorum petiolus 7 em. longus, lamina 9 em. longa 4 lata, segmenta majora 3 em. longa 1-1!} lata; phylla involueri intima cum appendice 20 mm. longa; achenium 21/,-3 mm., pappi series intermediae 9 mm. longae. Specimina nostra a descriptione Trautvetteri recedunt cauli- bus ramosis elatioribus, foliis supra griseis, pappi serie intima achenio subaequilonga, seriebus extimis brevissimis. C. Adjarica Alboff (Bull. Herb. Boiss. 1894, p. 639), in eadem regione prope Artwin a cl. Radde detecta, a C. bella differt statura humiliore, foliis quadruplo minoribus, supra laete viridibus, rosularum simplicibus vel lyratis, caulinorum laginiis linearibus parvis, pappi serie intima brevissima. Obs. Nous avons minutieusement décrit notre plante d’Adjarie qui correspond, sauf les différences que nous venons de noter, à la description originale de Trautvetter, parce que celle du Flora Orientalis, sans doute rédigée sur des exemplaires anor- maux («caules subnudi, folia caulina anguste lineari-setacea») pourrait induire en erreur. Nous avons pu contrôler celle de Trautvetter sur un exemplaire de la localité classique de Bor- jom, distribué par M. F. V. Brotherus et mélangé au Psephellus dealbatus X 489. La plante de Borjom a les appendices plus larges (7 mm.) que longs (3! mm.), avee un large bord hyalin. La série intérieure de l’aigrette est composée de paillettes du double plus courtes que dans nos exemplaires, tronquées et ciliées à leur extrémité, comme les décrit Trautvetter. Vu l’état avancé de nos exemplaires, nous n'avons pu donner une carac- téristique complète des appendices des écailles, en partie détruits, toutefois ils nous paraissent avoir été beaucoup plus étroits 78 . 184. ) D. Ct COMPOSITAE. que dans la plante de Borjom. Quant aux exemplaires Iméré- tiens de MM. Brotherus, par leurs feuilles et la ramification de leur tige ils sont semblables à notre plante d’Adjarie, mais.les pailettes de la rangée intérieure de l’aigrette sont plus larges, un peu plus courtes (1 mm.) et arrondies ciliées à leur sommet. Les folioles extérieures de l’involuere sont comme dans la plante de Borjom. La nouvelle espèce de M, Alboff, C. Adjarica, pourrait, d’après la description, n'être qu’une forme du C. bella Trautv., les différences relevées par l’auteur se réduisant à la forme, à la segmentation et à l’indument des feuilles qui, comme nous l’avons dit, est extrêmement variable dans quel- ques espèces des groupes voisins (Psephellus, Aetheopappus), et à la ramification de la tige, que nous constatons sur la ma- jorité de nos exemplaires. Quant à la longueur des paillettes intérieures de l’aigrette, nous avous vu qu’elle peut varier, puisque, dans nos exemplaires, elle est égale à celle de l’akène, tandis que Trautvetter la dit brevissima. Centaurea salicifolia M. Bicb. Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. f.— In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. fr. — Prope scaturigines Tieberdae in declivio sept. jugi Kluchor, 2000 m., 30 Aug. fl. fr. — Vla- dikavkas, Aug. 1881 fl. (X 486 Brotherus). — Ad pagum Kaskek, Aug. 1877 fl. (Brotherus). Centaurea nigra L. In montis Tetenar pascuis alpinis, 1 Aug. fl. fr. juv. Spe- cimina humilia (18-20 em.), phyllorum appendices atrae e basi late triangulari longius acuminatae quam in planta europaea, apice subreflexae, serierum intimarum appendices exsertae; floseuli longe radiantés. Capitulum cum flosculis radiantibus 4 em. alt. À C. Phrygia L., et Boiss. (EI. Or. III, p. 631) differt capitulis minoribus, phyllorum appendicibus nigris multo minus elongatis et minus recurvis, eorum area multo latiore. . Centaurea Tuba Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1892, p. 156. — Tab. nostr. XXIX. ComPosiTar. 283 Elata; caule crasso suleato crispule papilloso-puberulo usque ad apicem crebre folioso monocephalo sub capitulo tubae instar incrassato fistuloso; foliis utrinque viridibus breviter papillosis asperulis oblongo-lanceolatis subintegris vel brevissime denti- culatis, mediis basi attenuatis sessilibus cbtuse auriculatis non deeurrentibus, superioribus angustioribus, summis linearibus elongatis capitulum magnum globoso-ovatum saepe bracteanti- bus eoque longioribus; involuert basi longe et parce araneosi phyllis extimis nonnullis ad cilium spinuliforme longum re- flexum reductis, inferioribus intermediisque oblongo-triangu- laribus apice angusto appendiculatis, appendice phyllis longiore et multo latiore pinnata fusca, pinnis seu .ciliis rigidiusculis utrinque 3-4 e basi anguste lineari longe subulatis curvulis, area nune ovato-triangulari nune ad rachidem lineari-lanceolatam redueta, eillo terminal lateralibus fere simili nec validiore, pbyllis intimis angustioribus longioribus appendice minore ovato-cochleariformi eroso-denticulata; flosculis luteis non ra- diantibus; achenio immaturo villosulo; pappo ?) fulvo barbellato pluriseriali, serie extima achenio immaturo longiore, inter- media eo triplo longicre, intima eo parum breviore connivente. Legimus: In silvis editioribus montis Tetenar, 2000- 2100 m., 1 Aug. fl.?). Planta pulcherrima 1!/ m. alta; capitula 3-5 em. lata; folia media 16 em. longa 5 lata; appendix phyllorum intermediorum 17 mm. usque longa 22-24 lata. A Centaurea helenioide Boïss. et Hausskn. recedit caule monocephalo sub anthodio valde dilatato tubaeformi ibique in sicco 14 mm. usque lato, foliis subtus viridibus, anthodio ciliis fuseis intricatis tecto, appendice phyllorum reflexa, pappi serie intermedia achenio immaturo triplo longiore. — A C. Ossica 1) Dele descriptionem pappi in Act. Hort. Petrop., loc. cit. 2) Ibidem dele locum Gurscheri, ubi b. Lojka speciem sequentem nec nostram legit. 284 786. 187. 788. CoMPOSITAE. C. Koch differt statura fere triplo elatiore, appendice reflexa pinnatim nec palmatim eïliata, eiliis multo longioribus, termi- nali debiliore minime vulnerante. Obs. L'étude, sur des matériaux plus copieux et plus com- plets, des Centaurées de la section Macrocephalae (FI. Or. III, p. 632), à laquelle appartient notre espèce, permettra proba- blement d’en mieux grouper les formes et conduira sans doute à la réduction du nombre des espèces, vu que, dans nos exem- plaires, la division pennée des appendices passe insensiblement, par une sorte do contraction de l'aire, à la forme subpalmée. Explicatio tabulae XXIX (Centaurea Tuba). 1, apex caulis et folium medii caulis magnit. natur. — 2, 3, 4,5, phylla involucri magnit. natur.— 6, flosculus sterilis circumferentiae 1!/, X auctus.— 7, flosculus fertilis centri bis auctus. — 8, achenium bis auctum. — 9, idem longitudinaliter sectum ter auctum. *Centaurea Ossica (0. Koch sub Phacopappo) Boiss. Gurschevi in districtu Radja, fl. (Lojka). Acheninm imma- turum villosulum; pappus fulvus barbellatus pluriserialis; series exterior achenio brevior, intima achenium dimidium aequans basi concreta. *Centaurea depressa M. Bieb. Tiflis in monte Davidii, 3 Jun. 1889, fl. (de Seidlitz). Centaurea montana L.— C. axillaris a. cyanea Boiïss. FI. Or. III, p. 636. In pascuis alpinis montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2800 m., 29 Aug. fi. fr. — In jugo Utbiri 18 Aug. notavimus. Obs. Il n’est pas douteux pour nous que notre plante ne soit réellement celle que Boissier a nommée C. axillaris «. cya- nea et qu’il indique dans tout le Caucase. Si néanmoins nous la rapportons au C. montana Li, c’est que, d’après Boissier lui-même, le C. axillaris se distingue uniquement par des cils deux fois plus longs que la bordure noire, tandis que, dans CoMPoSITAE. 285 tous nos exemplaires, les cils noirs des écailles du péricline sont de même longueur que le bord noir, exactement comme dans Ja plante d'Europe. — Les akènes mûrs de nos exemplaires ont à peu près 5 mm. et l’aigrette 17, mm. de longueur. 789. Centaurea ochroleuca Willd. — C. axillaris 6. ochroleuca Boiss. loc. cit. In glareosis alpinis montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. — In convalle Chaldechi ad radices montis Djanga-Tau, 2400- 2500 m., 8 Aug. fl. fr. — In jugo Utbiri, 2300-2600 m., . 19 Aug. fl. fr. — In jugo Djodissük, 2500 m., 22 Aug. fl. — In jugo Tieberdinsky occid., 2000 m., 1 Sept. fi. fr., et orient., 2800 m., 2 Sept. f. — In jugo inter Do-ut et Utsch- kulan, 2400 m., 3 Sept. fl. — Terskoll, f.; Tsei, . (Lojka). Folia integra et pinnatifida, angusta rarius latiuseula; cilia phyllorum albida margine nigro plerumque longiora; floseuli radiantes ochroleuci, disei albidi vel coerulescentes; pappus achenium dimidinm subaequans et nonnunquam longior. Obs. Dans les nombreuses localités où nous avons récolté cette espèce, les caractères indiqués se sont montrés parfaite- ment constants, sans aucune transition vers le C. montana, croissant parfois dans les mêmes lieux. Le C. axillaris (W.) Boiss. nous paraissant une espèce collective, trop vaguement définie, nous rapportons nos plantes au C. ochroleuca bien ca- ractérisé par Willdenow, de même que nous avons rapporté la var. cyanea au C. montana de Linné. Les akènes mûrs de l’ochroleuca ont 5°, mm. et l’aigrette 21, à 3 mm. de longueur. 790. Centaurea maculosa Lam.; Boiss. FI. Or. III, p. 647. Secus flumen Tieberda, 1200 m., 1 Sept. fl. fr. Involucrum glanduloso-pruinosum basi parce puberulum; achenium 3 mm., pappi series intermedia 2 mm. longa. 791. Centaurea virgata Lam. Tiflis, abunde ad ripas Cyri et in collibus aridis, 5, 6 et 8 Jul. f. fr. — Inter Mtzched et Tiflis, 23 Sept. fi. fr. Var. squarrosa Boiss. CoMPOSITAE. Baku, 26 Oct. 1887 (Sommier). Capitula angustiora quam in typo; spinulae terminales phyllorum longiores, areuatim recurvae. . Centaurea Orientalis L. Inter Chumara-Kriepost et Geschuta-Stanitsa, 700 m. cire., 15 Sept. fl. fr. — Appendices phyllorum stramineo-flavescentes vel centro ferrugineo-fuscescentes ovatae vel fere orbiculatae magnae imbricatae phylla ipsa fere omnino obtegentes; cilia areae latitudine breviora, terminale phyllorum interiorum et intermediorum caeteris conforme, exteriorum subspinescens. Var. spinescens nobis. Elata viridis; folia prima juventute albo-tomentosa dein glabrata seabra firma, radicalia petiolata elongata pinnatisecta, segmento terminali parum majore, caeteris deorsum sensim decrescentibus (utrinque 7-8) lineari-oblongis integris vel irre- gulariter incisis, lobis paucis elongatis vel ad dentes reductis, segmento infimo minimo; folla caulina sessilia pinnatim secta vel partita vel fere lyrata segmentis subintegris; phylla invo- luecri viridia omnia praeter interiora late ovata, appendice tri- angulari-lanceolata non cochleata acuta atro-fusca decurrente in spinulam als longiorem subvulnerantem abeunte terminata; cilia fuscescentia areae latitudine longiora; appendices vix im- bricatae phylla viridia non occultantes; phylla interiora oblongo- linearia appendice ovata ciliata non spinescente terminata; flos- culi ochroleuei vel citrini radiantes; achenium parce villosum pappo, ut in typo sordide violascente, aequilongum. Legimus: Prope flumen Tieberda, 1500 m. cire., 1 Sept. flsofr : Rami majores 50 em. usque longi; folia radicalla cum pe- tiolo 6-8 em. longo 30-32 em. usque longa 10-11 lata; ca- pitula sine flosculis 21, em., cum flosculis 4 em. alta; achenium perfectum 5 mm., pappus 5-6 mm. longus. Obs. Cette variété remarquable est très distincte du type par la couleur foncée ot la forme de ses appendices qui sont 793. 794. 796. 797. CoMPOSITAE. 287 beaucoup plus étroits, aigus, terminés par une épine, plus lon- guement frangés sur leurs bords et plus écartés les uns des autres, do façon à laisser à découvert une grande partie de l’écaille verte. En outre, les appendices ne sont pas gonflés convexes, si ce n’est dans la rangée intérieure. — Dans la variété macrolepis F. et M. (C. Tatarica Rchb.), que nous ne connaissons que par la description, les appendices des écailles sont dits lancéolés ovales, par conséquent plus étroits que dans le type, ce qui la rapprocherait de la nôtro. — Notre variété spinescens est très voisine du C. collina L., mais s’en distingue par ses fleurs rayonnantes et par les appendices des écailles plus foncés, terminés par une épine moins longue et moins vulnérante. Centaurea reflexa Lam. Tiflis, in collibus aridis ad merid. horti botanici, abundo, 8 Jul. f. fr. — Ibidem, 31 Oct. 1887 (Sommier). Folia cau- ina irregulariter pinnatisecta laciniis parvis cum majoribus alternantibus. Spinae phyllorum 3 em. et ultra longae; ache- nium hirsutum 5 mm., pappus pallide rufescens 8 mm. lon- gus. — Ibidem, Jun. 1881 f. (Brotherus). — Gori in Carta- linia, Jun. 1881 alab. (X 464 Brotherus). Centaurea solstitialis IL. Tiflis, in collibus, 8 Jul. f. — Grachali inter Michailovo et Tiflis ad viam ferream, 14 Jul. f. — Borjom, Aug. 1877 fi. (Brotherus). — Inter Tiflis et Gori, Jun. 1881 alab. (Ÿ 463 Brotherus). . Centaurea lberica Trev. Tiflis, in monte Davidi, 9 Jul. À. fr. — Gori in Cartalinia, Ju]. 1881 fl. (X 458 Brotherus). Crupina vulgaris Cass. Tifis, in collibus, 8 Jul. f. fr. — Ibidem, in monte Davidii, 3 et 20 Jun. 1889 (de Seidlitz). Callicephalus nitens (M. B. sub Centaurea) C. A. Mey. Tifis, in collibus supra hortum botanieum, 8 Jul. f. fr. et in moute Davidii, 9 Jul. fl. 288 798. 199. 800. 801. CoMPOSITAE. Carthamus lanatus L. Tiflis, in colhbus aridis, 8 Jul. fi. Carthamus glaucus M. Bieb. Tiflis, in collibus, 9 Jul. fl. fr. — Ibidem 31 Oct. 1887 (Sommier). à Li Sol. uidior act X. Cichoriaceae. Cichorium Intybus L. Notavimus in ruderatis prope Betscho, 16 Aug., et gigan- teum in jugo Utbiri orient., 18 Aug. Lapsana grandiflora M. Bieb. F1]. Taur. Cauc. IT, p. 261. — L. intermedia M. Bieb. Inter Adjari Tzehali et Keda, 21 Jun. fl. Tota planta in- ferne hirsuta, corymbi, rami pedunculique glaberrimi. Caulis siccus hornotinus et caulis florens annotinus ex eadem radice. Pedunculi capitulis parum longiores. — Inter Chula et Danais- Paraul, 22 Jun. f. fr. Tota planta glabra; peduneuli capitula aequantes vel duplo superantes. — Prope Chula, 24 Jan. fr. Superne patenter glanduloso-hispida, inferne hispidula vel gla- brata; peduneuli eapitulis parum vel triplo longiores; involuera plus minus pubescenti-glandulosa. In plantis quae in horto Barbeyano e seminibus Adjaricis eductae primo anno floruerunt, peduneuli et rami in eodem specimine glabri et glanduloso- birsuti evaserunt. — Borjom, in silvaticis ad rivum Borjomka, 15 Jul. fr. Inferne pubescens superne glaberrima. Pedunculi involuero mox subaequilongi mox quadruplo longiores.— Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. fl. fr. Tota planta hispida vel infra medium glabra superne plus minus glandulosa; peduneuli in- voluero glabro 2-3plo longiores. Planta, in horto Dammanniano prope Neapolim culta, primo anno floruit et superne glaberrima, inferne pubescens evasit. — Prope Tscholur, 930 m., 31 Jul. fl. fr. Pedalis, gracilis, oligocephala, basi pubescens superne COMPOSITAE. 289 glaberrima; peduneuli capitulo mox paulo mox triplo longiores. E collo stolones filiformes valde elongatos emittit. — Prope Kala, 7 Aug. f. fr. Hirsuta, superne glandulosa; folia superiora angusta elongata, suprema filiformia; involuera glabra; pedun- euli capitulis subaequilongi vel duplo longiores. Planta Flo- rentiae culta spontaneae similis, sed peduneuli longiores. — Ad ripam dextram fluminis Kliutsch, 26 Aug. semina tantum, e quibus Florentiae plantae primo anno florentes evaserunt. Totus caulis patenter hirsutus, superne glandulosus, involucra glabra; peduneuli nonnulli capitulis quadruplo longiores. Forma pinnatisecta nobis. Elata, ample corymbosa, inferne pubescens superne glabra; folla omnia pinnatisecta, inferiorum segmenta utrinque 3-4, rachis insuper lobulis plus minus retrorsis obsita, segmentum terminale parum majus; intermediorum et superiorum lobus terminalis caeteris multo major. Legimus: Prope Batum in collibus maritimis juxta arcem reginae Tamarae, 16 Jun. fi. fr. Obs. Nous avons noté, pour chacune de nos localités, la distribution de la pubescence et la longueur des pédoncules, caractères éminemment inconstants qui, avec la duration, ont servi à distinguer le Z. grandiflora du L. intermedia et espèces voisines. Les dimensions et la richesse du corymbe ne sont pas moins variables, de même que les feuilles qui, sauf dans la forme pinnatisecta, sont pourtant toujours plus ou moins lyrées à la base de la tige et entières dans le haut. Quant à la du- ration, elle est le plus souvent impossible à reconnaître sur des exemplaires d’herbier. Toutes les plantes de nos semis du grandiflora ont fleuri la première année, mais persistent, à Florence, depuis 1891. Va linconstance évidente des caractères tirés de l’indument, de la longueur des pédoncules, de la forme et de la distribution des feuilles, nous n’hésitons pas à réunir au Z. grandiflora comme synonyme, sans même en faire une variété, le Z. énter- 19 290 802. COMPOSITAE. media, dont Boïissier dit qu’il est annuel ou bisannuel. Les autres Lapsana, sauf le communis, décrits dans le Flora Orientalis et dont l’autonomie paraissait douteuse à Boïssier lui-même, ne sont vraisemblablement que d’autres formes lo- cales de cette espèce polymorphe. Toutes les formes énumérées se distinguent nettement du Z. communis par la longueur des ligules qui égalent le double de la calathide. Leontodon hastilis L. var. glabratus Koch. — Z. Caucasicus (M. B. sub Apargia) Fisch. in DC. Batum, in arce reginae Tamarae, 16 Jun. fr. Folia 23 em. usque longa profunde runeinato-pinnatifida, lobo terminali magno, lateralibus lanceolatis et linearibus. — Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. fr. — Prope Tscholur, 930 m., 31 Jul. fr. Folia ciliata et ad nervos hirsuta, caeterum gla- ber. — In monte Tetenar, 1 Aug. fl. fr. Plantae glaberrimae, als parce hirsutis consociatae. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl, et septentr. supra Kala, 5 Aug. fi. fr. Folia parce pubescentia, pili simplices. — In jugo Djodissük, 2200-2500 m., 22 Aug. fl. fr. — Notavimus prope Lentechi, 30 Jul.; prope Betscho 16 Aug.; in jugo Utbiri, 18 Aug. et in valle Kliutsch 26 Aug. Var. hispidus (L.) Boïss. 803. In monte Tetenar, 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fr.— In jugo Djodissük, 22 Aug. fr.— In jugo Kluchor, 2300-2700 m., 28 Aug. fl. fr. — In jugo Tieber- dinsky, 2 Sept. fl. — Inter Indisch et Kriepost, 14 Sept. fi. fr. Obs. Nous avons rangé nos exemplaires sous les deux va- riétés indiquées dans le Flora Orientalis, mais nous notons que lune passe à l’autre de façon à rendre souvent presque 1mpos- sible leur délimitation. Leontodon asperrimus (Willd. sub Scorzonera) Boïss. Tiflis, abunde in collibus, 8 et 9 Jul. fl. fr. — Ibidem, in monte Davidii, 10 Jun. 1889, fl. fr. (de Seidlitz). — Pedalis et ultra; radix conica descendens simplex pedalis; caulis non- 804. 805. 806. 807. CoMPOSITAE. 291 nunquam in ramos 4-5 abiens; ligulae in sicco purpureae; pappi radii exteriores nonnulli caeteris fere dimidio breviores. Picris strigosa M. Bieb. Inter Chula et Schwachewi, 24 Jun. f, — Tiflis, in colli- bus, 8 Jul. f. fr. — Ibidem, 28 Jun. 1889 fl. (de Seidlitz). Tragopogon pratensis L. Tifis, in collibus, 7 et 9 Jul. fl. fr. (An potius forma T. orientalis capitulis minoribus?). — Inter Geschteri et Kitschkuldach, 1500-1600 m., 17 Aug. f. — Inter Tiflis et Mzeched, 23 Sept. fl. Tragopogon reticulatus Boiss. et Huet, var. macroglossus nobis. Perennis; radix eylindrica obliqua crassiuseula ad collum eapillitio fibrarum fusearum dense vestita caulem unum rarius 2 emittens;, caulis semipedalis raro pedalis sub anthesi plus minus floccosus erectus simplex monocephalus foliosus gracilis, sub anthodio non incrassatus; folia radicalia pauca, caulem su- perantia vel breviora, linearia plurinervia lanae detersilis resi- duis parce conspersa, caulina 5-7 0e basi longe dilatata amplexi- cauli elongato-acuminata non undulata nec cireinnata; capitulum pauciflorum anguste obeonieum; involueri phylla 8 basi floccosa; ligulae involuero multo longiores latae extus livescentes nervis saturatioribus 6 percursac apice truncatae 5dentatae; achenia… Legimus: In convalle Chaldechi, 8 Aug. f. — In jugo Djo- dissük, 2200-2400 m., 22 Aug. f.— Ossetia, loco non notato, 1877 fl. (Brotherus). Specimina parva, phylla involueri 10. Folia radicalia et caulina inferiora 15-20 em. usque longa 3-4 Jata, caulinorum basis dilatata 1 em. lata; involucrum 22-25 mm. cirea, cum ligulis 35-37 mm. longum; ligulae 5 mm. latae. Speciem propriam proponere deficientibus achenïis non ausi sumus. Tragopogon filifolius Rehm, in Boiss. F1. Or. IT, p. 754. var. macrorhizus nobis. Planta humilis; radix lignosa valida verticalis collo pluri- cipite erasso vaginis brunnels foliorum emortuorum dense tecto; 19* 292 808. ComPOSITAE. caulis gracillimus simplex basi foliosus sub anthesi villosulus sub anthodio vix incrassatus; folia radicalia numerosa filifor- mia convoluta villosula caule breviora, caulina basi dilatata breviter vel longiuscule acuminata; capitula pauciflora basi plus minus floccoso-lanata; involueri phylla 8 subaequilonga; ligulae flavidae vel extus dilute purpureo-suffusae 3-Bnerviae involuero longiores. Legimus: Supra Utschkulan in collibus aridis, 3 Sept. fi. et fr. delaps. Caules 6-12 em. alti; folia radicalia 5-7 em. longa, compiicata 1 mm. lata; vaginae foliorum eaulinorum 5-6 mm. latae; involuerum 20 mm., cum ligulis 25 mm. longum.— Tsei, fl. (Lojka). Involuerum 14 mm., eum ligulis 22 mm. longum. T. filifolio Rehm., e descriptione radice tenui a nostro dis- crepanti, tamen magis affinis videtur quam 7°. graminifolio DC. et T. pusillo M.Bieb. A graminifolio differt statura humili, fois complicatis angustioribus, a pusillo radice non tuberoso- inflata, foliis nunquam undulatis nec circinnatis caule breviori- bus, ligulis involuero longioribus. Scorzonera Jacquiniana (Koch sub Podospermo) Boïss. In jugo Djodissük, 2400 m. cire., 22 Aug. f. Forma typica, semipedalis et ultra.— Ibidem, 2500-2600 m., 23 Aug. fi. fr. juv. Humilis, multiceps, ad var. alpinam Boiss. accedens. —- In jugo Kluchor merid., 2600-2700 m., 28 Aug. fi. fr. Kere typica. — In monte Elbrus occid., 3000 m., 10 Sept. fl. Hu- millima, caulis 1 em. altus; folia plurima integra; ad var. sub- integram Boïss. accedens. — In alpe Zamorasch prope Ress in Ossetia, Jul. 1881 fl. (X 541 Brotherus). Folia plurima integra. Obs. Dans la plupart de nos exemplaires, les folioles du péricline présentent une petite corne près de leur extrémité. 809. * Scorzonera Hispanica L. Ad Jacum Tabiszchuri Georgiae, Aug. 1877 fl. fr. jury. (Brotherus). 810. Scorzonera eriosperma M. Bieb. 811. 812. 813. COMPOSITE. 293 Tifis, in collibus, 8 Jul. f. — Ibidem, Jun. 1881 fr. (Ÿ 544 Brotherus). — Ibidem, Jun. 1889 f. fr. (de Seidlitz). *Hypochaeris maculata JL. In alpe Kasbek Ossetiae, Aug. 1881 f. fr. (À 547 Brotherus). Taraxacum officinale Wigg. Batum, in herbosis maritimis, 16 Jun. fl. fr. Scapi circa 10 em. longi; folia profunde runcinato-pinnatifida scapum aequantia; capitula subeylindracea pauciflora. — In jugo Djo- dissük, 2500-2700 m., 23 Aug. fl. fr. Scapi 10-12 cm. alti; folia superficialiter dentata vel runcinata 5-10 em. longa; ca- pitula magna multiflora. — In jugo Nachar, 2700-2900 m., 29 Aug. fr. Scapi 6 em. longi; folia parce dentata 4-5 em. longa; phylla interiora basi albo-marginata, achenia abrupte in rostrum fillforme elongatum contracta. — In jugi Tieber- dinsky paseuis alpinis, 2 Sept. fl. fr. juv. Planta pumila; phylla omnia corniculata. — Prope Utschkulan, 14 Sept. f.— Prope Betscho 16 Aug. notavimus. Obs. Les 7 variétés décrites dans le Flora Orientalis ne présentent pas des caractères assez définis pour que nous ayons pu rapporter nos exemplaires plutôt à l’une d’entre elles qu'à l’autre. Taraxacum crepidiforme DC. In alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fl. fr. juv. Radix crassa; seapi incrassato-fistulosi, sub anthesi lanae detersilis residuis obsiti, majores 7 em. alti; folia, in sicco nigricantia, 3-7 cm. louga non profunde runcinata; capitula cum floseulis 3 cm. longa. Ibidem forma minor, laetevirens; scapi 3-6 em. alti; folia 3-5 em. longa superficialiter dentata vel subintegra; ca- pitula cum flosculis 2 em. alta vel minora. — In montis Tetenar paseuis alpinis, 2200-2400 m., 1 Aug. #. fr. juv.— In summo jugo Latpari, 2600-2800 m., 4 Aug. fl. Caules crassiusculi fistulosi; folia subintegra. Ibidem forma foliis runcinatis. — In jugo Utbiri, 1700-1800 m., 19 Aug. fl. fr. juv. Folia fere integra. — In jugo Kluchor, 2700-2800 m., 28 Aug. fi. fr. 294 814. CoMPOSITAE. Humile laetevirens; scapi 2-4 em. longi folia plurima integra subaequantes vel breviores. Radix crassa, brevis, truncata, fibrillosa, ut describitur in 7! integrifolio Koch, a quo differt achenio rostri longitudinem superante non pyramidato. — In jugi Tieberdinsky alpinis, 2 Sept. fl. fr. Achenia matura flavida profunde striata apice murieulata in rostrum tenue eis subaequi- longum abrupte contracta. — Tser, fl. (Lojka). Scapi graciles residuis lanae detersilis obsiti; phylla involucri exteriora longiora et angustiora, anguste albo-marginata. — Kosch- Ismaël, fl. fr. (Lojka). Rostrum achenii longitudinem parum superans. — In jugo Mamisson, Jul. 1877 fl. fr. juv. (Bro- therus). Formae foliis subintegris et runcinatis. Obs. Dans tous nos exemplaires pourvus de fruits mûrs, le bec est filiforme et à peine plus court que l’akène. D’après la description que Boiïssier donne du 7! officinale n Steveni, il nous paraît que cette variété devrait plutôt rentrer dans le T. crepidiforme, dont la rapprochent son involuere à folioles appliquées et la brièveté relative de son bee. Taraxacum tenuisectum nov. sp. Humile vel nanum, tomentosum demum glabratum; radice elongata verticali pluricipite, collo valde incrassato squamis atro-fuscis dense vestito; foliis lineari-oblongis runcinato-pin- natisectis petiolatis, petiolo et rachide lana densa crispa alba vestitis, segmentis viridibus plus minus lanatulis numerosis approximatis retrorsis anguste oblongis vel linearibus integris vel plus minus profunde paucidentatis, terminali caeteris non majore; scapis folia non aequantibus vel eis parum longioribus lana detersili alba sub capitulo densiore obsitis demum gla- bratis: capitulis parvulis; involueri phyllis praesertim margine albo-lanatulis viridibus vel lividis, omnibus adpressis vel ex- timis patulis, exterioribus oblongis, interioribus lineari-oblongis saeplus corniculatis interdum albo-marginatis; floseulis extus livescentibus; acheniis flavidis oblongis vix obovatis striatis sub lente valida minutissime rugulosis prope apicem squamulis 815. 816. 818. CoMPOSITAE. 295 parvis paucis exasperatis sensim in rostrum non filiforme achenio aequilongum vel parum brevius attenuatis, pappo albo breviter barbellato rostri longitudinem superante. %. Legimus: In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. fr. delaps. Specimina glabrata. — In monte Elbrus occid., ultra 3000 m., 10 Sept. f. fr. — Kosch-Ismaël, fr. (Lojka). Achenia apice distinctius pyramidata. Seapi 1°,-4, raro 8 em. usque longi; folia 21/,-5 longa ] cm. vel minus lata, raro 10-11 em. longa 2-21/, Jata, longiorum segmenta utrinque sub15; capitula eum flosculis 11 em. longa; achenia matura cum pyramide 4 mm., rostrum 3-4 mm., pappus » mm. longus. A T. gymnantho (Link) DC., cui radice crassa et lanugine affine, differt rostro achenium subaequante vel breviore, laciniis foliorum tenuioribus non triangularibus, lobo terminali parvo. A T. crepidiformi DC., integrifolio C. Koch et porphyrantho Boiïss. recedit indumento albo et segmentatione foliorum, a formis omnibus 7. officinalis Wigg. brevitate rostri, radicis collo valde incrassato squamoso. Chondrilla juncea L. Inter Chula et Schwachewi, 24 Jun. fol. — Tiflis, in collibus, 8 Jul. fl. fr. — Ad flumen Tieberda, 1200 m., 1 Sept. fr. Sonchus levis Bartalini 1776; Vill. 1789. — S. oleraceus Li. pro parte. Utschkulan, 13 Sept. fr. — Oprtscheti ad flumen Rion, Jun. 1877 fi. fr. (Brotherus). . Sonchus asper Vill. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. — Prope Tscholur, 930 m., 31 Jul. fl. fr. — Notavimus prope Orbeli 26 Jul., et in valle Kliutseh 25 Aug. Mulgedium macrophyllum (Willd. sub Soncho) DC. Ad ripam fluminis Ingur inter Kala et Ipar, 1600-1700 m. 9 Aug. fl. fr. Corymbus parce glanduloso-hispidus. Ad var. glabrum Mulgedii grandis Koch in Ledeb. F1. Ross. II, 296 Cowposiras. p. 840 accedens. — Gurschewi, fl. fr. (Lojka). Panicula glan- duloso-hispidissima. 819. Mulgedium Albanum (Stev. sub Soncho) DC. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. Folia omnia lan- ceolata acuta, ab inferioribus elongatis ad superiora sensim nec abrupte decrescentia. Forma a typo in Caucçaso obvio sat dis- tincta. — In silvis abietinis jugi Chanli, 23 Jun. f. fr. juv.— In silvis montis Tetenar, 1800 m. cire., 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. fr. — In valle Kliutsch, 1600-1800 m., 26 Aug. f. fr. — In jugo Kluchor merid., 2100-2200 m., 27 Aug. fl. fr. — Tsei, f. fr. (Lojka). Descriptioni Florae Orientalis adde: Radix horizontalis vel descendens tenuis elongata saepe sto- lonifera; caules 20-65 em. alti, foliosi vel tantum foliis re- ductis fere squamiformibus obsiti; folia inferiora breviter vel longe petiolata 26 em. usque longa 6 lata, saepius multo mi- nora, dentata vel lyrato-subruncinata, eaulina superiora basi plerumque sagittata; corymbus plerumque pauper; achenia apice plus minus constricta, rufa vel variegata, transverse minutis- sime ruguloso-scabridula in utraque facie saepe distincte Bner- via, sed uninervia (nervis 2 lateralibus vix conspicuis) quoque oceurrunt. Capitulum 10 mm. usque, cum flosculis 22 mm. altum; achenium maturum 4 mm. longum 14 latum, pappus 6-7 mm. longus. 820. Mulgedium cacaliaefolium M. Bieb. Ad rivum Tschiler supra ripam dextram Nakrae, 18 Aug. fl. fr. Plantae giganteae; folia ad basin inflorescentiae cum petiolo 28 em. longa, lamina 18 cm. longa basi 20 lata; petiolus supra vaginam nonnunquam Jlobulo lanceolato auctus; panieula interdum corymbiformis, 60 em. alta 30 lata. Var. minus Boïss. Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. f. fr. juv. Planta 25 cm. alta; caulis gracilis; folia radicalia petiolata, caulina pauca sessilia amplexicaulia acuminata. 821. ComPosITaE. 297 Mulgedium Bourgaei Boiss. Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. f. fr. Panicula fere aphylla; lob1 laterales foliorum triangulares acutiuseuli. — Inter Betscho et Pari, 16 Aug. fl. fr. Folia medii caulis pubescentia auricu- lato-amplexicaulia profunde sinuato-lobata lobis latis rotundatis utrinque 1-2, terminali non vel parum majore. Panicula basi foliata 70 em. alta 16 lata. — Ad ripam laevam fluminis Kliutseh, 1500-1600 m., 25 Aug. fr. Giganteum, 3 m. altum. Var. subintegrifolium nobis. 823. Folia medii caulis ovato-triangularia acuta breviter petiolata basi subtruncata, superiora lanceolata longe acuminata basi attenuata; panicula ampla ad medium foliata. Legimus: Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. fl. fr. Panicula 70 em. alta 27 lata. Plantae typi et varietatis altissimae, caule crebre folioso. 2. Mulgedium abietinum (Boiïss. et Bal. sub Crepide) Boiss. FI. Or. II, p. 802. In silvis abietinis montis Tetenar, 1800-2000 m., 1 Aug. fl. fr.— In jugo Latpari orient. supra Kala, 5 Aug. fl. fr.— In jugo Utbiri orient. 18 Aug. notavimus. — Utseri in Imeretia, Jul.1877 4.(Brotherus). Specimen depauperatum monocephalum. Foliorum dentes muerone cylindrico terminati; peduneuli sub anthodio incrassati; involueri phylla intima apice crispule ciliata 11-12 mm. longa; anthodium cum flosculis 20 mm. altum. Achenia fusco-viridia apice vix attenuata, altera com- pressa facie interna carinata, altera subtetragona aequaliter strigosa, 4 mm. longa 1 lata; pappus 7 mm. longus. Coronula ciliata in apice achenii nulla; an Crepis? Prenanthes purpurea L. In jugo Nachar, ultra 2000 m., 29 Aug. fl. fr. — Notavi- mus 1n jugo Latpari merid. 4 Aug., et in jugo Utbiri 18 Aug. Obs. Nos exemplaires appartiennent au type qui, dans le Flora Qr., n’est indiqué que dans le haut Daghestan. 298 824. 827. 830. COMPOSITAE. Lactuca Scariola L. Borjom, 15 Jul. fl. Radix fusiformis incrassata. — Orbeli, 26 Jul. alabastr. — Notavimus prope Tscholur, 31 Jul. . Lactuca saligna L. Orbeli, 26 Jul. alabastr. . Lactuca muralis (L.) Fresen. Inter Alpana et Orbeli 26 Jul., et secus flumen Kliutsch 26 Aug. notavimus. Picridium dichotomum M. Bieb. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. f. — Tiflis, in colli- bus aridis, 8-9 Jul. f. fr. — Ibidem, 10 Jun. 1889, fi. fr. (de Seidlitz). — Utschkulan, 13 Sept. fi. Achenia exteriora brunnea elevatim cristulato-scabra 5 mm. longa, interiora tubereulato-scabrida albida 6-61, mm. longa. . *Crepis Djimilensis C. Koch Ad lacum Tabiszchuri Georgiae, Aug. 1877 f. fr. (Brotherus). . *Crepis rigida Waldst. et Kit. Gori in Cartalinia, Jul. 1881 f. fr. (X 552 Brotherus). Crepis paludosa (L. sub Hieracio) Moench var. Caucasica nobis. Radix pluriceps collo valde incrassata dense fibrosa; folia radicalia breviter petiolata et caulina inferiora sessilia late oblonga obtusa vel saepius lanceolata acuta vix runcinata saepius integra superficialiter dentata, caulina caetera e basi rotundata rarius acute auriculata ovato-lanceolata; peduneuli apice parce et crispule puberuli; phylla involueri glabra, rarius dorso nigro- setosa glandulosa, interiora apice erispule ciliolulata. An Crepis rumicifolia Boiss. et Bal. ? Legimus: Ad rivulos alpinos jugi Utbiri, 2300 m. cire., 19 Aug. fl. fr. Involuera omnia glabra. — In jugo Kluchor merid., 2300 m., 27 Aug. fl. fr. Involucra mox glabra, mox nigro-setosa glandulosa. À C. glabra Boïss. e descriptione differt radice non tuberi- formi, caule patule non stricte corymboso, foliis radicalibus sub anthesi non deficientibus acute denticulatis. pd 83 CoMPOSITAE. 299 Obs. La présence d’exemplaires du reste identiques, à péri- cline glabre et à péricline poilu glanduleux, à feuilles radicales simplement dentées et subroncinées, nous a fait rapporter nos plantes au Crepis paludosa. Comme le C. rumicifolia Boiss., selon son auteur, se distingue du paludosa surtout par sa complète glabrescence et par ses feuilles non roncinées, nous sommes portés à croire que la plante du Lazistan est fort voisine de la nôtre et ne constitue probablement qu’une variété du C. paludosa. . Crepis foetida L. var. rhoeadifolia (M. Bieb. pro sp.) Boiss. Tifis, in monte Davidii, 9 Jul. fl. fr. juv. Planta fore eglandulosa. — Inter Tiflis et Gori, Jun. 1881 fi. fr. juv. (Ÿ 564 Brotherus). — Ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Forma valde setoso-hispida. Genus Hieracium à cel. prof. A. Peter elaboratum, Beiträge zur 832. 833. Kenntniss der Hieracienflora Osteuropas und des Orients, in Nachrichten der k. Gesellsch. der Wissenschaften, Math. phys. Klasse, 1898. Heft I, p. 13-39. | I. PILOSELLOIDEA. A. Pilosellina. Hieracium Hoppeanum Schult. In summo jugo Latpari, 3000 m. circa, 4 Aug. fl. Phylla involueri griseo-viridia, exteriora late ovata obtusa dorso ut et scapus crebre nigro-glandulosa et albo-pilosa, interiora purpu- rascentia margine hyalina. Plantae subsemipedales; involuerum 10 mm., capitulum eum ligulis extus intense purpureo-striatis 18 mm. altum. — Adhuec in Caucaso non notatum. Hieracium Pilosella L. | Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. fr. — Notavimus in jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug., et prope Kala 7 Aug. 300 - 834. 835. 836. CoMPOSITAE. B. Echinina. *Hieracium echioides Lumn. subsp. Asiaticum N. P. Monogr. Pilos. p. 486. Ossetia inter Nicolai et Alagir, Aug. 1881 fi. fr. (N 557 Brotherus). Hiéracium Caucasicum N. P. subsp. Sommieri Peter loc. cit. p. 16. »Differt ab 1. incano M. Bieb. defectu glandularum, ab H. echioide Lumn. foliis late sessilibus et inflorescentia pa- niculata, ab A. setigero Tausch, cujus habitum aemulat, capi- tulis minoribus et inflorescentia confertiore, ab H. procero Er. gracilitate, foliorum forma et defectu glandularum. In cohorte Hieracio Hohenackeri N. P. magis affine quam A. Caucasico N. P. sens. strict“. Legimus: In monte Davidn supra Tiflis, 9 Jul. fl. fr. C. Praealtina. Hieracium Magyaricum subsp. substoloniferum N.P. Monogr. p.581. Prope pagum Keda, 21 Jun. fl. fr.— (Legimus quoque supra Trapezuntem, 14 Jun. fi. fr.) — Specimina, cum et sine stolo- nibus lecta, a planta dalmatica loc. cit. descripta recedunt gra- cilitate, foliis caulinis angustioribus et pilis glandulosis involueri modice numerosis. D. Collinina-Auriculina. . Hieracium longiscapum Boïiss. et Kotsch. In pascuis alpinis montis Tetenar, 2200-2400 m., 1 Aug. fi. fr. ,Planta spithamea, foliis imis rosulatis, stolonibus semi- subterraneis debilibus, scapo erecto unifolio apice laxe panicu- lato i-4cephalo, foliis elongatis subintegris glaucescentibus, capitulis sat parvis, phyllis involueri angustis margine pallidis, ligulis flavis non striatis, indumento parco molli“. (Peter, loc. cit. p. 17). 838. 839. CoMPOSITAE. 301 E. Collinina- Auriculina-Pilosellina. Hieracium Levieri Peter loc. cit. p. 18. »Spithameum, stolonibus repentibus, foliis rosulatis elongato- lanceolatis fere integris laete viridibus, stapo erecto breviter fureato 2-3cephalo, capitulis mediocribus griseis, phyllis in- volueri latis late pallide marginatis, ligulis flavis plus minusve purpureo-striatis; tota planta pilis sat crebris rigidis patentibus vestita. Ab 71. longiscapo Boiïss., cui valde simile et affine, differt seapo usque ad basin foliisque pagina inferiore floccosis, scapo saepe altius furcato, capitulis paulo majoribus plerumque pau- cioribus, involuer: phyllis latioribus latius pallide marginatis“. Legimus: Promiscue cum 1. longiscapo in pascuis alpinis montis Tetenar (Svanetia Dadianorum), 2200-2400 m., 1 Aug. fl. fr. Obs. Serait, d’après M. Peter, un 71. longiscapum + Hop- peanum, voisin du Æ7. brevisctum N.P. Monogr. p. 245, espèce non encore suffisamment élucidée par manque de bons matériaux. F. Echinina-Pracaltina. Hieracium calodon Tausch. subsp. Latpariense Peter loc. cit. p. 20, ,Elatum 40-62 em. altum, gracile, stolonibus nullis, foliis rosulatis paucis lanceolatis laete viridibus setosis, foliis infra medium caulem insertis paucis sursum decrescentibus, inflores- centia laxe corymbosa, capitulis sat numerosis parvis, phyllis involueri angustis, ligulis saturate flavis non rubro-striatis, achentis nigris 1,7 mm. longis. Tota planta sat crebre pilis rigidiuseulis 1-4 mm. longis vestita; involucra grisea, pedun- culi et pars summa caulis parce glandulosi; folia sparsim, totus caulis pedunculique crebre floccosi. Legimus: In jugi Latpari merid. regione silvatica, 3 Aug. fi. fr. — Ibidem in regione alpina, 2200 m., 4 Aug. fi. fr. — Inter Ipar et Mujal in regione silv. jugi Eldasuruld, 10 Aug. fi. fr. 302 COMPOSITAE. Obs. Cette plante, d’après M. Peter, est un A. echioides- Florentinum, de même que le type 27. calodon. L’indument pileux et flocconneux avec peu de glandes et la forme de lin- florescence révèlent le Æ. echioides; la forme et la disposition des feuilles, les involueres sont ceux du H. Florentinum. 840. Hieracium Pannonicum Pet. subsp. Parreyssianum N. P. Monogr. p. 758. Inter pagos Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. — Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. fr. Subsp. Adjarianum Peter loc. cit. p. 21. 60-70 em. altum, foliis inferioribus rosulatis anguste lan- ceolatis petiolatis, stolonibus epigaeis elongatis gracilibus parvi- foliis, caule erecto robusto basi foliato apice corymboso polyce- phalo, capitulis parvis, involueri phyllis angustis nigricanti- viridibus, ligulis flavis, indumento praesertim inferne setuloso. Legimus: Cum praecedente in Adjaria inter Chula et Danais- Paraul, 22 Jun. fi. fr. à ,Affine À. Pannonico typico et proximum H. Pannonico subsp. Thracico N. P. Monogr., p. 759; ab ultimo differt in- florescentia magis glandulosa foliisque praesertim juvenibus subtus crebrius floccosis, minus acutis, setulis brevioribus“. Subsp. xystrophyllum N. P. Monogr. p. 757 5. syntomum Peter loc. cit. p. 22. ,60 em. altum, foliis inferioribus rosulatis, omnibus sparsim setulosis, stolonibus valde elongatis gracillimis, caule glabro erecto gracili prope basin parce foliato, apice laxe paniculato polycephalo, foliis lanceolatis obtusis vel acutiusculis, capitulis parvis, involueri phyllis angustis viridi-nigricantibus, ligulis flavis“. Legimus: Prioribus subspeciebus consociatum inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. fr. 841. 842. 843. 844. 845. 846. 847. 848. CoMPOSITAE. 303 II. ARCHIERACIA. G. Vulgata. Hieracium silvaticum L. Inter Muri et Lentechi secus flumen Tzchenis-Tzchali, 29 Jul. fr. ,Typo vulgatissimo europaeo (— Æ. murorum Auct. non 1.) valde simile“ (Peter, loc. cit. p. 23). Hieracium vulgatum Fries. In jugi Tieberdinsky deelivio orientali, 2 Sept. fi. fr. H. Prenanthoidea. Hieracium prenanthoides Vill. Syanetia, in declivio merid. jugi Eldasuruld supra pagum Ipar, 10 Aug. fl. fr. — ,Variatio formae alpinae et Sudetorum sat similis, tamen folia media non pandurata“ (Peter, loc. cit. p. 23). Hieracium lanceolatum Vill. In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. f. fr. *Hieracium cydonüfolium Vil]. Ossetia, in alpe Kasbek, Aug. 1881 fl. fr. leg. V. F. Bro- therus (X 546). | Hieracium strictum Fries. In jugi Latpari merid. regione silvatica, 3 Aug. alabastr.— Specimen juvene non tute determinandum. I. Sabauda. Hieracium virgultorum Jord. Mekvena ad flumen Rion, 24 Jul. alabastr. — Specimina juvenia, aegre determinanda ex affinitate A. racemosi W. Kit. K. Umbellata. Hieracium umbellatum L. Prope Kala, cire. 1800 m., 7 Aug. fl. fr. — In jugi Tieber- dinsky oceid. regione silvatica, 2 Sept. fr. 304 CoMPOSITAE. Var. coronopifolium Bernh. Inter Kala et Ipar, 9 Aug. f. fr. — Inter Utschkulan et Indiseh, 14 Sept. fi. fr. Var. hypotrichum Peter loc. cit. p. 25. 849. 850. 851. >A typo differt foliis linearibus subintegris, caule inferne plus minusve crebre pubescente, involueri circa 9 mm. longi phylhs angusüs acutissimis nigricantibus, laxe patentibus nec squarrose recurvatis. Folia caulina numerosissima sursum de- crescentia, demum anguste linearia in bracteas inflorescentiae panieulato-corymbosae sensim transeuntiaf. Legimus: In jugo Tieberdinsky orient. distr. Kuban, 2 Sept. fi. fr. Hieracium virgatum Peter in Engler-Prant], natürl. Pflanzen- famil. p. 385. Inter Mtzched et Tiflis, 22 Sept. fi. fr. Hieracium monticola Jord. In jugo Kluchor merid. ultra 2000 m., 27 Aug. fl. fr. »Forma humilior cirea 25 em. alta, inflorescentia paniculata 2-3cephala, involueri 12-13 mm. longi phylla lata obtusa nigricantia. Indumentum et folia A. wmbellati typici; habitum IH. laete-viridis aemulans“ (Peter, loc. cit. p. 26). In jugo Kluchor merid., 2200 m., 27 Aug. fi. fr.— Ossetia in alpe Kasbek, Aug. 1881 f. fr. (K 545 Brotherus). Varietas involueris 9-10 mm. longis, indumento parciore. Hieracium laetevirens Somm. et Lev. Bull. Soc. Bot. Ttal. 1893, p. 526; Act. Hort. Petropol. XIII, 1894, p. 196. Aphyllopodum etiam in sicco laete viride, pedale et brevius, radice brevi nodosa, caule erecto fere ad apicem usque crebre folioso mono-tricephalo pilis albis longis flexuosis barbellatis basi sub lente conico-inflatis sat dense vestito, admixta in caulis parte superiore pube brevi alba stellatim ramosa, ima basi glabro rubescente; foliis lanceolatis vel lanceolato-linearibus integris sessilibus, inferioribus in petiolum latiuseulum atte- nuatis, omnibus supra glabriuseulis, subtus pilis eis caulis si- 852. COMPOSITAE. 305 milibus parce obsitis, margine insuper pilis brevibus conicis coloratis remotiuseule ciliato-asperulis; peduneulis brevibus subunibraeteatis in speciminibus tricephalis corymhosis apice inerassatis; Involueri phyllis atro-virentibus, omnibus adpressis lineari-lanceolatis obtusiuseulis sparsim pilosis margine brevis- sime ciliatis; ligulis apice glabris; acheniis maturitate rufis, pappo biseriato albo. . Legimus: In excelsioribus graniticis supra jugum Kluchor, 2800-2900 m., 27 Aug. fi. fr. Caulis 20-23 em. altus; folia majora medii caulis 6-7 em. longa 1-1!/ lata; phylla mvolueri nteriora 1 em. longa 1 mm. lata. Ab Hieracio umbellato L., eui arcte affine et eujus forsan subspecies alpina, differt colore laete viridi, pilis longis albis pubi ramosae brevi intermixtis, caule fere ad apicem usque folioso, foliis superioribus minus diminutis, involueri phyllis exterioribus non squarroso-patentibus nee acutis, acheniis ma- turis rubescentibus non atratis, pappo albo. Obs. M. le Prof. Peter est d’accord avec nous pour considérer cette espèce comme très voisine du 77. wmbellatum par la forme et la disposition de ses feuilles et surtout par les petits poils coniques qui en garnissent les bords. Mais sa stature basse, le petit nombre des calathides, l’indument dense, les folioles de l’involuere non squarreuses lui semblent des particularités rappellant d’une part le groupe des Tomentosa, de l’autre le EH. alpinum, et justifiant la séparation du 77. laetevirens comme espèce alpine parallèle du ÆZ. wmbellatum. L. Pseudostenotheca. Hieracium Svaneticum (Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p.92 sub A7. Svanetico var. acutifolio) Peter loc. cit. p 28. Phyllopodum laetevirens, a basi vel a medio caule ramosum, rhizomate crasso brevi pluricipite, caulibus 1-sesquipedalibus ascendentibus ramos graciles remotos emittentibus apice pani- eulatis oligocephalis, foliis radicalibus rosulatis paucis caulinis- 20 906 CoMPoOSITAE. que inferioribus lineari-lanceolatis acutatis in petiolum alatum sensim attenuatis 19 em. usque longis brevioribus intermixtis plerumque 1-11. em. latis, caulinis subsessilibus quandoque amplexicauhbus acuminatis erectiuseulis, summis in bracteas transientibus, omnibus remote dentatis vel subintegris; capi- tulis 3-5 in apice ramorum approximatis peduneulos longitudine saepe superantibus, phyllis interioribus 15 mm. usque longis in alabastro ligulas non evolutas excedentibus; achentis rufis 47, mm., pappo 7 mm. longo. Indumentum superne parcum, inferne modicum. %. Legimus: In subalpinis jugi Latpari sept. supra pagum Kala, 5 Aug. fl. fr. Obs. Voisin surtout, d’après M. Peter, du Æ. Silesiacum Krause et du 77. Kotschyanum Heuff. par son mode d’inflores- cence et par ses involucres. . Hieracium Baumgartenianum Schur subsp. subsimplex (Somm. et Lev. pro specie 1. e. p. 94) Peter loc. cit. p. 30. Phyllopodum Jaetevirens 18-25 em. altum, radice verticali fuseo-squamosa caulem florentem et caulem siccum hornotinum gerente; cauie erecto rubescente gracili stricto simpliei vel su- perne ramulo brevissimo monocephalo aucto, uni-bifolio, prae- terea superne 1-2bracteato, 1-3cephalo basi plus minusve villoso superne pareius piloso vel fere glabro; foliis inferioribus 3-4 rosulatis lanceolatis longiuseule ciliatis et utraque pagina parce viliosulis vel fere omnino glabris parcissime dentatis fere in- tegris, radicalibus etiam post anthesin vigentibus in petiolum attenuatis acutiuseulis vel obtusiusculis, caulinis basi parum angustata sessilibus aeutis; peduneulis pube ramosaæ brevi pilis- que brevibus glandulosis obsitis; capitulis mediocribus, phyllis involueri obtusiuseulis pauciseriatis nigricantibus, ab exteriori- bus lanceolatis ad intima linearia concoloria vel raro margine pallidiora elongatis pilis brevibus glandulosis parce obsitis flosculorum tubo superne cireumcirca villosulo, lamina glabra; achenio brunneo, pappo sordido. 9. 855. ComPOSITAE. 307 Legimus: In rupibus graniticis jugi Kluchor merid., 2200- 2300 m., 27 Aug. fi. fr. Folia radicalia cum petiolo 10-12 em., lamina 8 em. longa 17%-2 lata; involueri phylla interiora 12 mm., achenium 4, pappus 6 mm. longus. Obs. M. Peter relève que les dents des ligules sont glabres et non willosulae, comme il croit lire dans notre description, mails l’épithète villosulo se rapporte à la moitié supérieure du tube des fleurons et nous disons expressément: lamina glabra.— »Plante rappelant, par son mode de croissance, certaines formes du A. dentatum Hoppe“. M. Prenanthoidea-Tridentata. . Hieracium constrictum Arv. Touv. In declivio sept. jugi Latpari supra pagum Kala, 5 Aug. fi. Obs. Notre plante svanète n’est pas absolument identique à celle décrite par M. Arvet-Touvet, comme il ressort de la de- scription détaillée qu’en donne M. Peter 1. c. p. 31-32. N. Prenanthoidea-Sabauda. Hieracium glandulosissimum Peter loc. cit. p. 32. Aphyllopodum, caule robusto 90 em. alto solido tortuoso striato pubescente crebre folioso supra medium ramoso in pani- culam compositam amplam late eylindricam abeunte, foliis firmis subtus glaucescentibus nervosis subundulatis parce pubescenti- bus margine cilatis remote et superficialiter dentatis, caulinis inferioribus sub anthesi emarcidis oblongo-lanceolatis in petio- lum alatum attenuatis, mediis late lanceolatis basi subcordata amplexicaulibus, superioribus sensim diminutis ovato-lanceolatis abbreviatis basi cordatis, ramealibus parvis, peduneulis tomento brevi denso et pilis glandulosis longioribus erebris obsitis, in- volueri phyllis atro-viridibus obtusiuseulis, interioribus parum latioribus margine pallidis crebre glandulosis, ligulis apice 308 859. COMPOSITAE. minute papilloso-ciliolatis denique glabratis, acheniis brunneo- rufis. %. Legimus: In Abchasia secus flumen Klutsch, 1500 m., 26 Jul. f. fr. ,Inflorescentia et indumentum Prenanthoideorum, foliorum forma et copia Sabaudorum“. Pet. . Hieracium Valesiacum Fr.; Pet. I. €. p. 33. In jugt Latpari merid. regione silvatica, 3 Aug. fl. fr. . Hieracium lycopifolium Froel.; Pet. 1. c. p. 33. In jugo Eldasuruld inter pagos Ipar et Mujal, 10 Aug. fi. fr. — Secus flumen Kliutsch, 1200 m. cire., 26 Aug. fi. fr. O. Tridentata-Umbellata. . Hieracium glareosum Serres; Pet. I. c. p. 34. In silvis ad flumen Nakra, 17 Aug. fi. fr. Obs. Nos exemplaires, qui atteignent 1 m. 20 de hauteur, sont plus pubescents que le 7. glareosum typique de l’herbier de M. Peter. Ils ont, d’après cet auteur, l’inflorescence, la forme des feuilles et les poils floconneux du Æ. tridentatum, tandis que les folioles extérieures du périeline, l’abondance des feuilles et la taille élevée le rapprochent du 7. umbellatum. Hieracium longissimum Peter loc. cit. p. 34. Aphyllopodum, ultra 170 em. altum, robustum, crebre foliosum, foliis lanceolatis acutis basi angustata sessilibus, utrinque grosse subôdentatis, firmis, sursum sensim decrescen- tibus in bracteas transientibus, caule basi 6 mm. crasso e quarto superiore ramoso, ramis numerosis superne iterum ramosis in paniculam inferne laxam superne corymbosam dispositis, foliis inflorescentiae bracteiformibus subulatis griseis, peduneulis gra- cilibus pube floccosa tectis saepius bracteolatis, phyllis imvolueri 10 mm. longi ovati angustiuseulis obtusiuseulis dorso nigro- viridibus angustissime pallide marginatis sparse floccosis, ex- terioribus brevibus patentibus, flosculis luteis, ligularum den- tibus glabris, stigmatibus brunneis, acheniis purpureo-brunneis, 860. 861. COMPOSITAE. 309 pappo rufescente. Planta inferne modice pilosa, involuera par- eissime et minute glandulosa. ©. Legimus: Ad ripam dextram fluminis Nakra in silvis mon- tanis Svanetiae occid., 18 Aug. fl. fr. Obs. Cette espèce, selon son auteur, est encore plus voisine du /1. tridentatum que la précédente, mais offre, elle aussi, quelques caractères de l’umbellatum dans les folioles du péri- cline, dans ses feuilles et son mode de croissance. P. Pseudostenotheca-Vulgata. Hieracium pseudo-svaneticum Peter loc. cit. p. 35. Phyllopodum laete viride, foliis radicalibus parvis ellipticis vel lanceolatis acutis longepetiolatis, infimo caulino 19 em. longo lanceolato acuto basi angustato ut et radicalia remote et minu- tissime dentato, omnibus teneris, superioribus duobus diminutis, supremis ad bracteas subsubulatas reductis, caule sesquipedali erecto gracili fistuloso tenuiter striato a basi ramoso, ramis elongatis gracilibus 2-3foliatis apice oligocephalis, superioribus approximatis laxe paniculatis, involueri 8 mm. longi ovati basi rotundati phyllis non numerosis ab exterioribus ad interiora cito auctis angustis acutiuseulis nigricantibus anguste pallide margiuatis, bracteis paucis subulatis, flosculis eitrinis, stigma- tibus griseis. Planta sparsim et molliter pilosa, pilis 1-2 mm. longis; involuera et pars superior peduneulorum nigro-glandu- losa modice floccosa. 2. Legimus: In jugi Latpari declivio bor. supra Kala, 5 Aug. f., A. Svanetico consociatum. Hieracium erythrocarpum Peter loc. cit. p. 36. Phyllopodum 26 em. altum, foliis rosulae ellipticis vel ob- longis mediocribus in petiolum angustatis acutiuseulis margine denticulatis vel parce dentatis, caulinis duobus conformibus superiore diminuto, caule gracili apice corymboso 4-5cephalo, involueri cirea 1 1 mm. longi breviter eylindriei phyllis angustis longe acutatis nigricantibus vix marginatis, bracteis subulatis 310 COMPOSITAE. griseis, floseulis et stigmatibus pallide flavis, achenïiis maturis rubris eca. 3 mm. longis. Planta inferne parce pilosa, pilis 1-1 (raro 2) mm. longis mollibus, involuera et pars sumima peduneulorum nigro-glandulosa, peduneuli erebre, involuerorum basis sparsim floccosa. %. Legimus: In jagi Kluchor declivii merid. regione alpina, 28 Aug. fl. fr. Æ. Baumgarteni subsp. subsimplici consociatum. Obs. Encore plus voisin du A. silvaticum que le H. pseudo- svaneticum; probablement, d’après M. Peter, un hybride du subsimplex. Q. Pseudostenotheca-Prenanthoidea. . Hieracium strictissimum Peter loc. cit. p. 37. Aphyllopodum bipedale laete viride, eaule erecto rigido striato simpliei apice tantum laxe paniculato, folis numerosis sursum sensim diminutis, infimis sub anthesi emarcidis, in- ferioribus lineari-lanceolatis longe in petiolum angustatis, mediis basi plus minusve cordata amplexieaulibus longe acumi- natis remote denticulatis vel subintegris subtus reticulato- venosis, peduneulis nigro-bracteolatis apice parum incrassatis, capitulis 12-15, involueri 11 mm. longi ovati phylhs nume- rosis ‘latiusculis obtusiuseulis nigricantibus, extimis laxis, flos- culis pallide luteis, dentibus laminae minute papillosis, stig- matibus fuseis, acheniis pallide brunneis 4 mi. longis. Pi involueri sparsi fusée 1 mm. longi, in parte inferiore caulis et secus marginem nervumque medianum foliorum sat numerosi pallidi 2 mm. longi, alibi null. Glandulae involuer1 et pedun- culorum paucae, infra inflorescentiam nullae. Indumentum floc- cosum involueri nullum, peduneulorum crebrum, deorsum eito deficiens. . Legimus: In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. fr. Obs. Rappelle beaucoup le Æ. lanceolatum Vill. dont il a le port, mais aussi le Svaneticum dont le rapprochent ses 1n- volucres et son indument. Aussi M. Peter le considère-t-1l eq + FL 563. 864. CoMPOSITAE. 5 4 | comme une forme de transition et probablement un hybride de ces deux espèces. Hieracium simplicicaule (Somm, et Lev. N. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 93 pro ? var. H. Svanctici) Peter loc. cit. p. 38. Caule 50 em. alto ascendenti-erecto gracili fistuloso fere levi foliato simpliei apice in panieulam parvam abbreviatam 5cepha- lam abeunte, folis infimis sub anthesi fere omnibus emareïdis, caulinis 7 sensim decrescentibus aequidistantibus elongato- lanceolatis aeutis, mediis basi lata, superioribus basi subcordata sessilibus, omnibus remote denticulatis, bracteis linearibus nigricantibus, ivvolueri in alabastro 11 mm. longi eylindriei phyllis parum numerosis, exterioribus laxis brevibus, interiori- bus longis angustis obtusiuseulis nigricantibus anguste pallide marginatis. Pili involuerorum et peduneulorum sparsi nigri 1 mm. longi, caulis numerosiores pallidi molles 3-4 mm. longi, paginae folorum superioris sparsi vel nulli, inferioris copiosiores secus nervum medianum et marginem sat ecrebri mollissimi 2-3 mm. longi. Glandulae involueri et peduneulorum summo- rum sat numerosae fuscae, deorsum eito deficientes. Tota planta pilis floccosis destituta. Legimus: In jugi Latpari merid. regione silvatica, 3 Aug. alabastr. Obs. M. Peter est d'accord avec nous pour considérer cette plante comme un hybride des 77. Svaneticum et prenanthoides, supposition contre laquelle parle toutefois le manque total de poils étoilés. R. Pseudostenotheca- Tridentata. Hieracium corymbulosum (Somm. et Lev. mss. in herb.) Peter loc. cit. p. 38. — }J. Svaneticum var. corymbiferum Somm. et Lev. N. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 93. Phyllopodum, caule ultra !/, m. alto erecto crassiusculo fistu- loso striato supra medium ramos paucos parum elongatos oli- gocephalos emittente, apice in corymbum compositum confertius- a COMPOSITAE. culum bracteolatum ultra 20cephalum abeunte; fois radicalibus obovato-lanceolatis obtusiuseulis in petiolum angustum atte- nuatis profundius dentatis eum petiolo 15-17 cm., lamina 9-10 longa 3 em. usque lata, caulinis inferioribus petiolatis, superioribus lanceolatis basi angustata sessilibus acutiusculis; involuert 10 mm. longi ovati phyllis sat numerosis ab exterio- ribus laxis ad interiora cito auctis latiuseulis nigricantibus anguste pallide marginatis. Pili involueri parei fusci, pedun- culorum sparsi, caulis erebri pallidi molles 3-4 mm. longi, ad margines et ad nervum medianum paginae inferioris foliorum crebri molles 3-4 mm. longi. Inflorescentia superne glandulosa; basis phyllorum, pedunculi, pars superior caulis et nervus fo- lorum medianus modice floccosi. 2. Legimus: In jugi Latpari deelivio bor. supra pagum Kala, 5 Aug. fi. Obs. ,Manifestement intermédiaire entre le /Z. Svaneticum et le Æ. tridentatum“ (Peter). . Lagoseris Orientalis Boiss. Batum, in maritimis, 16 Jun. f. fr. — Tiflis, in monte Davidii, 3 et 9 Jun. 1889, f. fr. (de Seidlitz).— Ibidem, Jun. 1891 fr. (X 553 Brotherus). — Utsehkulan, 13 Sept. fl. fr.— Lars in Ossetia, 23 Maj. 1881 fl. fr. (X 549 Brotherus). Var. *Brotheri nobis. Seapi peduneulique glabri, calyeuli foliola quam in typo breviora, phylla tota superficie aequaliter crispule puberula, achenia marginalia effeta striata et scabrida paucissima. Hab. Prope Tifhs, Jun. 1881 f. fr. (K 553 Brotherus, cum typo). CAMPANULACRAE. 5 18 Campanulaceae Juss. 866. Symphyandra pendula (M. Bieh.) Alph. DC. Aslambeg, fl. (Lojka). Gracilis, viridis, paueciflora ; caules debiles 2 mm. crassi; foliorum majorum lamina tenera 7 em. ong'a » lata, petiolus 7-8 cm. longus. longa 4'/, lata, petiolus 7-8 long Var. Transcaucasica nobis. Elata cinerascens molliter pilosa, basi longe et diffuse, superne breviter ramosa, multi-et densiflora; radix crassa lignosa squamis dense vestita; caules arcuatim penduli 4- 5 mm. crassi 60 em. usque longi, rami inferiores (25 cm.) areuati flexuosi; folia chartacea, radicalia magna (16 cm. usque longa 8 lata, eorum petiolus 16 em. usque longus) ovato-oblonga vel ovato-lanceolata profunde cordata, sinu saepe clauso, caulina late ovata acutata, inferiora basi cordata, superiora subeuneata, ramealia late ovato-lanceolata. Semina minuta immarginata. Legimus : Secus flumen Rion inter Mekvena et Alpana, e fissuris rupium verticalium pendulam, f., et in fauce flu- minis Ladjanura, 25 Jul. fol. Obs. Nous signalons aux horticulteurs cette élégante va- riété, de dimensions à peu près doubles de celles indiquées par Boissier pour le type, à riche inflorescence et à grandes feuilles radicales; elle pourrait servir à orner des parois rocailleuses dans le voisinage des cascades. . * Symphyandra Ossetica (M. Bieb.) Alph. DC. In valle Ardon, deflor. (Lojka). Caules strictiuseuli 25- 30 em. alti; folia subcoriacea et petioli etiam post anthesin pilis nonnullis obsiti; pedunculi prope basin nec ad medium bracteolati calyee mox conspicue longiores mox multo bre- viores; calyx fructifer accretus usque ad 35 mm. longus. Tpyau Boran. Caxa. T. XVI. 20 * 314 CAMPANULACEAE. 868. Campanula Sibirica L. typica. Inter Utschkulan et Indisch, 1300 m., 14 Sept. fr. Planta sicea. Semina oblonga atro-fusca non marginata, mil- limetro breviora */, mm. lata. Var. major Boiss. FT. Or. IT, p. 901. — C. divergens Willd. Tiflis, in collibus ultra hortum botanicum, 8 Jul., #. fr. et in monte Davidii, 9 Jul., fl. sicc. fr. Elata ultra 70 cm. alta, panicula ampla laxe decomposita superne dichotoma. Radix infra collum 12 mm. crassa fibras numerosas elongatas emit- tens. Calyces in fructu valde acereti; appendices 8-9 mm. longae cochleatae tubum excedentes. Semina ut in typo. — In fauce fluminis Ladjanura, 26 Jul. fl. fr. Elata ultra 60 em. alta à basi ramosissima; folia inferiora suborbiculata in petio- lum longum alatum attenuata, superiora oblonga sessilia. — Inter Lentechi et Tscholur in rupestribus, 30 Jul. fr. — [me- retia ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Var. Hohenackeri (Fisch. et Mey. 1843, pro specie). Caulis mediocris erectus gracilis ab ima basi ramos valde divergentes basi prostratos et adsurgentes caulem aequantes et aemulantes emittens, caulis et rami in paniculam sub- simplicem laxiuseulam 4-8floram abeuntes; folia crenulata, caulina inferiora oblonga obtusa in petiolum alatum aequi- longum vel longiorem decurrentia, superiora parva lineari- oblonga obtusiusceula sessilia; pedunculi filiformes bibrac- teati, inferiores flore longiores; flores nutantes; calyeis laciniae sub anthesi 4-5 mm. longae, maturitate accretae, appendices sub anthesi 2 mm. longae tubum excedentes, mä- turitate 5-4 mm. longae 2 latae capsulam obconicam vix aequantes ; corolla coerulea 2 em. longa ore 12-15 mm. lata; Semina matura fusca, caeterum ut in typo. — Pro parte ad specimina Florentiae in olla educta deseripsimus. In jugo Dariel inter Lars et Kasbek, 1000 m., 20 Sept. fr., et ad rupes prope Kasbek, 1400-1500 m., 21 Sept. fi. fr. Obs. Nous ne pouvons réunir, comme le fait Boissier, 869. CAMPANULACEME. 315 le C. Hohenackeri à la variété major; d'autre part, nous ne eroyons pas que cette plante soit assez différente du C. Sibirica pour constituer une espèce autonome. La ca- ractéristique que nous en donnons montre en quoi elle se distingue aussi bien du type que de la variété major. # Campanula Brotheri Somm. et Lev. N. Giorn. Bot. Ital, 1897, pul199. Laete viridis glabrescens, caule pedali erecto remote fo- lioso simplici glabro, foliis radicalibus et caulinis inferiori- bus triangulari-ovatis acutiuseulis basi late cordatis acutius- cule et grosse crenato-dentatis petiolo eis quadruplo longiore suffultis utrinque glabris concoloribus margine rigidinscule eilatis, caulinis mediis sensim diminutis et brevius petiolatis, floralibas ovato-lanceolatis et lanceolatis, superioribus sessili- bus flore brevioribus, floribus secundis in alabastro nutantibus in racemum laxum pauciflorum dispositis, peduneulis unifloris bracteolatis, superioribus calyce brevioribus, bracteolis linea- ribus pedunculum subaequantibus vel eo longioribus, calycis laciniis lanceolatis acuminatis ad margines strigoso-ciliatis, appendicibus ovato-oblongis obtusis margine strigoso-ciliatis tubum glabrum excedentibus laciniarum dimidiam longitudi- nem aequantibus eis aequilatis corollae coeruleae calyce lon- gioris laciniis margine breviter puberulis. Perennis videtur. Hab. Prope Achalzich in Cartalinia 7 Jun. 1881 flo- ribus juvenibus adhue clausis legit el. V. K. Brotherus (n. 590 ejus herbarii). Caulis basi 1 ‘/, mm. crassus, foliorum radicalium pe- tiolus 9 em., lamina 2 em. longa 2 lata, pedunculus in- fimus 1 cm., caeteri breviores, calycis laciniae 7 mm., ap- pendices 3-3 ‘/, longae. In specimine Brotherano septemfloro racemus 11 em., caulis 32 longus. Magis quam aliis e descriptione affinis videtur C. sclero- trichae Boiss., à qua differt glabritie, floribus longius pedun- culatis folio longioribus valde dissitis, laciniis calycis angustio- 316 870. CAMPANULACEAE. ribus et dimidio brevioribus, corolla non strigulosa nec anguste tubulosa, appendicibus sub anthesi tubum superantibus. Campanula alliariaefolia Willd. In rupestribus inter Batum et Adjari-Tzchali, 20 Jun. alabastr., et 25 Jun. fl. — Tiflis, in collibus aridis ad occid. montis Davidi, 9 Jul. f. — Alpana, in rupibus, 25 Jul. f. — Notavimus prope Kala 7 Aug. — In valle Ardon, defl. (Lojka). Specimen humile. — [meretia ad flu- men Rion, loco non notato, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Campanula Sarmatica Ker In collibus ad occid. pagi Utschkulan, 1400 m. cire., 3 Dept. fr. Radix crassiuseula: folia rosularum petiolo la- minae aequilongo vel parum longiore suffulta ; caules ascen- dentes crassiusculi; panicula anguste elongata subsimplex sub20flora; calycis griseo-tomentosi laciniae 7-8 mm. longae, appendices breves vel fere omnino deficientes ; capsula ma- tura 10 mm. longa apice 9 lata;.semina pallide fasca 2 mm. longa 1 ‘/ lata distincte marginata. — Inter Misurtzi et Alagir in Ossetia, Aug. 1881 fl. (n. 591 Brotherus). Caulis elatus basi 9 mm. crassus à basi ramosissimus. Ap- pendices in floribus nonnullis deficientes. Var. ramosissima nobis. Rhizoma crassiuseulum ligneum pluriceps ; caules 40 em. usque alti à basi ramosissimi, ramis (25 usque) astendenti- bus laxe paniculatis, inferioribus 30 cm. usque longis fo- lüs parvis obsitis; foliorum radicalium majorum Jlamina 2-3 em. longa 1 ‘/-1%, lata, petiolus 3-4 cm. longus:; calycis tubus pubescens, laciniae 7-9 mm. longae, appendi- ces plerumque brevissimae ; capsula matura obovato-obconica 8 mm. Jonga 6-7 lata, semina pallide fusca late ovata compressa marginata 17, mm. longa 1 lata. Pubescentia ut in typo, sed flores minores. Legimus : In rupibus inter Indiseh et Chumara-Kriepost, 14 Sept. fl. fr. (® ») | (ge) =] C'AMPANULACEAE. 317 Forma tenuicaulis nobis. Rhizoma elongatum haud erassum: folia rosularum nu- merosa breviter setuloso-pubescentia griseo-viridia, eorum lamina 4 em. longa 1‘, lata, petiolus 9-12 em. usque longus ; caules gracilescentes simplices unilateraliter 1-6flort: appendices breves erectae; semina pallide fusca compressa late ovata fere orbiculata distinete marginata 2 mm. longa 1 ‘2 lata. Legimus : In rupestribus altae vallis Tieberda, 1500 m., 31 Aug. fr. 2. Campanula collina M. Bieb. In rupestribus alpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid. et septentr., 2000-2800 m., 3, 4 et 5 Aug. fl. fr. Corolla 33 mm. usque longa; calyeis tubus longe et dense hirsutus. — In jugo Utbiri, 1700-1800 m., 19 Aug. f. — In jugo Djodissük, 2500 m., 25 Aug. fl. — In jugo Kluchor merid., 2300 m., 27 Aug. fl. — Ibidem, 2400-2600 m., 28 Aug. f. — In jugo Nachar, 2500-2900 m., 29 Aug. f. — In jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. fl. — Asau, fl. (Lojka). — In alpe Kasbek, Aug. 1881 fl. (n. 587 Brotherus). 3. Campanula ciliata Stey. In summo jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. fl. sice. fr. Caules basi prostrati 8-10 em. longi; folia radicalia 40-50 mm. longa 8-9 lata: laciniae calycis 17 mm. usque longae. 874. Campanula tridentata Schreb.: Boiss. FI Or. IIE, p. 904. In summo jugo Latpari, 2800 m., 4 Aug. fl. fr. Cespi- tosa ; corolla 35 mm. longa ore pilis longis crispulis ciliata caeterum glabra: calycis accreti laciniae 2 cm., appendices 4-5 mm. usque longae, ovatae. — In jugo Djodissük, 2700 m., 23 Aug. fl. fr. Fere acaulis subsimplex et ibidem 12- 13 cm. alta cespitosa; corolla glabra, raro apice loborum breviter ciliolata. — Ti jugo Kluchor merid.. 2600-2800 318 879. CAMPANULACEAE. m., 28 Aug. fl. — Inter juga Kluchor et Nathar, 2800- 2900 m., 29 Aug. fr. Specimina adsunt radice 15 mm. crassa, caules 6 praeter rosulas steriles edente. — In jugo Kluchor septentr., 2700 m., 30 Aug. fl. Pollicaris; folia angustiora. Ad var. stenophyllam Boiss. accedens. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. Ibidem specimen anomalum eKappendiculatum legimus. — In jugo Mamisson, fl. (Lojka). Corolla 4 em. longa: folia rosula- rum 8-9 cm. usque longa prope apicem 1 em. lata. — In alpe Kasbek et prope Lars, Maj. 1881 fl. (Brotherus). Obs. Dans les nombreux exemplaires que nous avons ré- coltés, la racine est toujours grosse, le plus souvent cespi- teuse, et la longueur des divisions du calice est très variable. La corolle est le plus souvent glabre, mais les exemplaires à lobes ciliés, d’ailleurs identiques aux autres, ne man- quent pas. Campanula saxifraga M. Bieb.: Boiss. FI. Or. III, p. 904. Var. leptorhiza nobis. Rhizoma tenue in ramos subterraneos numerosos debiles plerumque squamosos longiusculos residuis petiolorum dense obtectos divisum; folia margine crispule eiliata caeterum glabra vel rarius pilosula, radicalia et rosularum sterilium numerosissima residuis foliorum emortuorum intermixta, mar- gine integra vel a medio superficialiter erenato-serrata, an- guste oblongo-elliptiea in petiolum angustum lamina sae- pius multo longiorem sensim attenuata, caulina inferiora subspathulata in petiolum angustata, superiora Tinearia : caules pubescentes graciles subflexuosi ascendentes semper uniflori; calycis glabri vel pubescentis basi saepe colorati Jaciniae triangulari-lanceolatae vel Tineari-triangulares eilia- tae corollae dimidiam vel tertiam partem aequantes, appen- dices triangulares villosae plus minus angustae elongatae et .acutae tubum calycis excedentes; corolla late campanu- lata extus breviter pubescens vel glabrata: capsulae basis ee : > C'AMPANULACEME. 319 brevis, vertex hemisphaerieus pubescens ; semina pallide rufo-flava complanata, margine angusto tumidulo eincta, 2 mm. longa 1 lata. Legimus : In montis Tetenar alpinis, 1 Aug. fl. fr. In jago Latpari merid., 2200 m. fr. et 2800 m. fl. 4 Aug. — In jugo Utbiri, 1700-1800 m., 19 Aug. f. — In jugo Djodissük, 2500 m., 22 Aug. fl. Specimina pu- mila. — In jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Kept. fl. — In jugo ad sept. rivi Kükürtli, 2500-2600 m., 9 Sept. fr. — In monte Elbrus occid., 2800 m., 10 Sept. fr. — Ad glacies Tsei in Ossetia, Aug. 1881 f. (n. 597 Brotherus). Appendices breves. Caules longiores 18 em., rhizomatis rami 5 em. usque longi; lamina foliorum rosularum in speciminibus majoribus 3» mm. longa © lata, petiolus 95 mm. longus, in speci- minibus nanis (3 ‘/, em. altis) folia 20 mm. longa 3 lata : calyeis dimensiones valde variabiles, laciniae 4-14 mm. lon- gae basi 2-4 latae, appendices 2-7 min. longae basi 1-3 latae; corolla 25 mm. longa. À typo differt praecipue radice tenui caudiculos subter- raneos debiles emittente, foliis radicalibus in petiolum lon- gissimum et angustum attenuatis, toto habitu laxiore, de- biliore, diffusiore. Forma laciniarum et appendicum calycis, ut et in multis congeneribus, mire variabilis. A C. Ardo- mensi Rupr., ad quam, e descriptione, crescendi modo et petiolo foliorum radicalium longissimo filiformi accedit, omni- no differt pube, lamina foliorum oblongo-elliptiea obtusa nec anguste lineari acuta, foliis caulinis non lineari-filiformibus, calyeis laciniis latioribus et caule folia radicalia valde exce- dente. — Minus differre videtur à C. Æryophila Rupr. (Bull. Pétersb., 1867, p. 211), quae tamen caudiculos lon- giores, foliorum laminam multo breviorem, verticem capsulae glabrum et flores C. Ardonensis habet. Obs. Notre variété parait être en quelque sorte intermé- 320 CAMPANULACEAE. diaire entre les ©. sarifraga et Ardonensis, deux espèces dont les limites, jusqu'à-présent, sont fort mal définies. Quoique nous n’ayons pas vu la plante que Ruprecht sdis- tingue spécifiquement sous le nom de C. kryophila et dont Boissier fait une variété 8 du C. Ardonensis, il nous semble, d’après la description, que c’est, des formes décrites, celle dont la nôtre se rapproche le plus. . Campanula Aucheri DC. In pascuis alpinis jugi Chanli abunde et pulcherrime, 23 Jun. fl. Radix 3-6 mm. crassa saepe pluriceps ; scapi 4-10 cm., corolla late campanulata 2-3 cm. longa pubes- cens ore lanatulo-ciliata ; calycis laciniae forma et longi- tudine variae triangulari-lanceolatae vel oblongae 7-11 mm. longae, appendices ovato-triangulares vel lineari-triangulares acutae; folia utrinque sat dense pubescentia, radicalia an- œuste spathulata in petiolum attenuata ultra medium cre- nulata vel subintegra, caulina superiora linearia prope api- cem 8 mm. usque lata. . * Campanula petrophila Rupr. In alpibus Ossetiae prope Tib, Jul. 1877 alabastr. (Brotherus). Var. * exappendiculata nobis. 878. Dense cespitosa; caules omnes uniflori; folia cilata cae- terum glabra, caulina inferiora et media petiolo eis fere aequilongo suffulta; calyeis tomentelli omnino exappendi- culati laciniae triangulari-lanceolatae corollae tertiam vel dimidiam partem aequantes; corolla obconico-campanulata ad nervos pubescens ore longe lanato-barbato late aperto. Hab. Kosch-Ismaël, f. (Lojka). Foliorum radicalium majorum lamina 12-13 mm. longa 5-6 lata, petiolus 20 mm.; calyeis laciniae 8 mm. longae basi 3-4 latae; corolla 20 mm. longa. Campanula brassicifolia Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. tal. 1895, p. 94. — Tab. nostr. XXX. CAMPANULACEAE, 321 Viridis glaucescens glabrescens ; radice crassa lignea pro- miseue caudiculos foligeros caulesque numerosos multifloros ascendentes vel resupinatos edente; foliis caudiculorum sub- rosulatis numerosis magnis carnosulis in sicco chartaceis fir- mis longe petiolatis, lamina 2-4 "/,pollicari ovato-oblonga obtusa obtuse crenata vel duplicato-crenata basi angustata crenato-lobulata in petiolum decurrente, margine breviter ciliata caeterum glaberrima vel pagina superiore tantum pilis brevibus scabridula, nervis albis, petiolo laminae aequilongo vel subduplo longiore tota longitudine plus minus anguste alato et ciliato; caulibus fere à basi strictiuscule ramosis foliosis interdum flexuosis et patentim subdichotomis parce et breviter retrorsum pilosis; foliis caulinis eis rosularum multo minoribus, inferioribus in petiolum laminae aequi- longum attenuatis, ramealibus parvis elliptico-oblongis sub- sessilibus fere bracteiformibus; ramis gracilibus numerosis in panieulam compositam subcorymbosam abeuntibus; pe- duneulis elongatis tenuibus subbibracteatis etiam maturitate erectis sparsim pilosulis vel glabris; calycis longe et ri- gide ciliati caeterum glabri maturitate modice accreti la- ciniis triangulari-lanceolatis corolla coerulea tubuloso-cam- panulata extus glabra intus saepe sparsim pilosa ad quartam vel tertiam partem fissa 2-2 ‘/,plo brevioribus, appendicibus triangularibus acutiuseulis vel ovatis lacintis 2-3plo brevio- ribus tubum in flore subaequantibus vel parum excedenti- bus; stigmatibus 3 demum circinnatis mox conspicue exsertis mox corolla brevioribus:; capsula subhemisphaerica trilocu- lari poris basilaribus dehiscente : seminibus compressis sub- marginatis. Z. Legimus: In colle ad oceid. urbis Kntais supra ripam dextram Phaseos (Rion), 2 Jul. fl. fr. Caudiculoram inter caules prodeuntium pars nuda 3-4 em. longa 2-4 mm. crassa; caules majores 3-4 mm. crassi ; rosulae explanatae ultra 40 cm. latae, folia longiora cum Tpyau Boran. Caxa. T. XVI. 21 322 CAMPANULACEAE. petiolo 25 em., lamina 11-12 cm. longa 4 ‘/,-5 lata; rami inferiores caulium majorum 16-18 em. longi saepe 1Oflori ; pedunculi majores ultra 3 em., calyx 7-10 mm., corolla 12-15 mm., semina 1 mm: longa. À C. Imeretina, in eadem ditione à Ruprecht detecta, differt, e descriptionibus Ruprechtii (Bull. Pétersb., 1867, p. 216) et Boissieri (FI. Or. III, p. 908), radice crassa caudiculos steriles in rosulas maximas abeuntes' et caules numerosissimos extrarosulares basi nudos edente, foliis ro- sularum magnis 3-4 (nec 1)pollicaribus carnosulis nec te- neris, ea Brassicae insularis aemulantibus, distincte nec obsolete crenatis, foliis ramealibus parvis, caulibus longio- ribus fere à basi ramosis, ramis elongatis plurifloris saepe strictis, peduneulis elongatis bracteatis, corolla intus pilosa et florendi tempore. — À C. betulaefolia ©. Koch, eui cre- scendi modo et consistentia foliorum affinis, recédit caulibus non pumilis, foliis obtuse crenatis nec argute denticulatis, calyce setoso-ciliato, ete. — À C. Autraniana Alboff (Bull. Herb. Boiss. 1894, p. 115), e descriptione longius distat rhizomate crasso, caulibus ramosissimis, calyce setoso, etc. Obs. Cette campanule est très remarquable par son mode de croissance et par ses larges rosettes de grandes feuilles charnues naissant de la souche qui émet au dessous aussi bien qu’au dessus de ces rosettes de nombreuses tiges flo- rifères. Malheureusement, dans les copieux exemplaires que nous ayons vus, les tiges principales étaient mutilées, de sorte que nous n'avons pu décrire l’ensemble de l’inflores- cence. À en juger d’après leur grosseur et d’après la lon- gueur des rameaux partant peu au dessus de: leur base, ces tiges devaient dépasser un pied. Les descriptions du C. Imeretina concordant, en beaucoup de leurs particularités, avec notre plante, nous ne pouvons nous défendre du soup- çon que l'espèce de Ruprecht ait été décrite sur des exemplaires entièrement dénaturés ayant refleuri en Novem- CAMPANULACEAE. 323 bre et privés de leurs rosettes radicales, qui sont une des caractéristiques les plus saillantes de notre espèce. Si cette supposition venait à se confirmer, notre ©. brassicifolia devrait passer dans la synonymie de l’Zmeretina, et notre des- cription être substituée à celles de Ruprecht et de Boissier, Explicatio tabulae XXX (Cumpanulx brassicifolia). 1, planta magnit. natur. — 2, flos bis auctus. — 3, stamen bis auctum. — 4, calyx fructifer bis auctus. — 5, semen 8 X auctum. 879.Campanula Svanetica Rupr. — Tab. nostr. XXXI, f. 1-5. Abunde et uberrime in rupibus verticalibus ripae dextrae fluminis Tzchenis-Tzchali inter Muri et Lentechi, 29 Jul. fi. sice., fr. — Rhizoma tenue pallidum nitidum ramosum, collo nodoso-squamosum, fasciculos foliorum et caules extrarosula- res 39-45 cm. longos flexuosos emittens ; folia radicalia ma- jora 8 em. longa basi 4 lata acuminata, petiolo 20 em. usque longo ; calyeis laciniae capsula matura hemisphaerica erecta sesquilongiores reflexae, appendices dentiformes brevissimae ; semina majuseula flavo-fusca nitida compressa marginata. Var. appendiculata nobis. — Tab. nostr. XXXI, f. 6-8. Humilior ; caules 15-20 em. alti; calycis laciniae inter- dum ultra 1 em. longae capsula matura obconico-obovata erecta saepe plus duplo longiores reflexae, appendices subu- latae capsulam maturam fere aequantes 4 mm. longae. Legimus : Inter Muri et Lentechi haud procul a typo, 29 Jul. fl. fr. — In horto Leichtliniano (Baden-Baden) e seminibus a nobis communicatis educta, corollas protulit coeruleas co- nico-campanulatas ad tertiam partem fissas, appendicibus calyeis subulatis tubum brevissimum multoties excedentibus. Explicatio tabulae XXXT (Campanula Svanetica). 1, 2, planta magnit. natur. — 3, flos bis auctus. — 4, stamen bis auctum.— à, semen 8 X auctum. Var. appendiculata. 6, ramus florifer magnit. natur. — 7, calyx fructifer cum co- rolla sicca, bis auctus. —8, semen 8 X auctum. 324 CAMPANULACEAR. 880. Campanula calcarata Somm. et Dev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1895, p. 96.— Tab. nostr. XXXII. Hirtella denique glabrata viridis humilis rupicola ; radice lignosa rosulas foliorum et caules plures extrarosulares emit- tente; caulibus arcuatim ascendentibus gracilibus demum glabratis simplicibus uni- paucifloris vel jam infra medium ramosis paniculatis, panicula simplici subsecunda ; folüis fir- mis aetate provecta glaberrimis prominule nervosis acutius- cule duplicato crenato-dentatis vel inferioribus subincisis, margine erispis, dentibus glanduloso-muéronatis, fois ro- sularum ovato-lanceolatis acutis basi cordatis longe petiolatis, caulinis inferioribus ovato-lanceolatis vel lanceolatis petiolo eis aequilongo vel breviore angustissime alato et glandulis pallidis paucis obsito suffultis, superioribus rameisque li- neari-lanceolatis subareuatis conduplicatis numerosis, supre- mis minutis bracteiformibus ; ramis unifloris foliosis erecto- patentibus ; floribus mediocribus ; calyeis glaberrimi lacimiis corollae dimidiam vel tertiam partem aequantibus integris lanceolatis erectis, appendicibus subulatis deflexis extremi- tate curvatis vel hamatis dimidias lacinias subaequantibus capsula matura longioribus; corolla coerulea campanulata ultra tertiam partem fissa glabra lobis apice quandoque parce ciliolatis ; stylo corollam subaequante vel parum exce- dente, stigmatibus 8; capsula triloculari basi dehiscente obpyramidata nutante; seminibus flavidis minutis non mar- ginatis basi et summo apice purpureo-punctatis. 2. Legimus : Ad rupes régionis silvaticae inter Utschkulan et Indisch, 1300 m. cire, 14 Sept. fl. fr. Caules 8-20 em. alti; foliorum radicalilum majorum la- mina 2°, 6m. longa 1} lata, petiolus 6 em. longus; rami inferiores 4-9 cm., corolla 1 ‘/,-1%/, cm., calycis maturi laci- niae 6-8 mm., appendices 3-4 mm., semina vix 1 mm. longa. Species appendicibus subulatis apice hamatis insignis in grege Rupestrium militans, sed ab omnibus plane distincta. 881. CAMPANULACRAE. 325 A C. Kolenatiana ©. A. Mey. et C. Raddeana Trautv. quas unice comparare juvat, praeter appendicum formam differt calyeis glaberrimi laciniis integris, à priore insuper floribus duplo minoribus, à posteriore foliis superioribus bracteiformibus. Explicatio tabulae XXXII (Campanula calcaruta). 1, planta florens magnit. natur. — 2, flos bis auctus. — 3, sta- men bis auctum. — 4, ramus fructifer magnit. natur. — 5, calyx fructifer bis auctus. — 6, semen 8 X auetum. Campanula latifolia L:. In silvis editioribus montis Tetenar, 2000 m., 1 Aug. fl. Planta 1 */, metr. usque alta : flores 6 6m. usque longi ore 4 em. lat. Formae calyee albo-hispido et glabrato promis- eue occurrunt. Folia plerumque ovato-lanceolata, quandoque late ovata fere rotunda 10 em. longa 7 lata. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. fr. — In jugo Utbhiri, 19 Aug. fr. Semina pallide fusca compressa ovato-oblonga marginata fere 2 mm. longa. — In valle Kliutsch, 1500- 1700 m., 26 Aug. fl. — In jugo Kluchor merid., 2100- 2200 m., 27 Aug. fl. — Gurschevi, f. fr. (Lojka). Folia lanceolata : in altero specimine late ovata. . Campanula rapunculoides 1:. Prope Chula, 24 Jun., fl. Calyx parce pubescens. — Borjom, 15 Jul. fl. Planta inferne molliter villosa ; calyces glaberrimi. -— Namachvani ad flumen Rion, 28 Jul. fi. Folia, etiam caulina media, late ovata cordata. — Prope Orbeli, 500-600 m., 26 Jul.; eadem forma. — Prope Tscholur, 31 Jul. fol. — Prope Utschkulan, 13 Sept. fi. _ Folia ciliata, caeterum glaberrima. — Inter Indisch et Chu- mara-Kriepost, fl. Folia praeter pilos paucos ad nervos pa- ginae inferioris et cilia marginalia glabra, radicalia longis- _sime petiolata. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. fr. (n. 584 Brotherus). — Mekvena, Jun. 1877 #. (Brothe- 326 C'AMPANULACFAE. rus). — Tsessi ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Calyces glabri. Var, * trachelioides (M. Bieb. pro specie) Boiss. (@ A #e) ©9 884. 885. 886. Vladikavkas, Aug. 1881 fl. (n. 582 Brotherus). — Zkoë ad flumen Didi-Liachva in Ossetia, 17 Jul. 1881 fi. fr. (n. 283 Brotherus). . Campanula Bononiensis Li. Tifis, in collibus ad occid. urbis, 8 et 9 Jul. fl. fr. Campanula glomerata JL. In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. Planta L m. alta; folia caulina lata pauca (3-7); flores .magni 4 cm. usque longi folia bracteantia aequantes vel saepius superantes, omnes terminales, axillares nulli ?). Campanula lactiflora M. Bieb. Inter Keda et Chula. 21 Jun. fl. Specimen mancum, dubium. — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fl: In eo- dem. loco formam calyce glaberrimo legimus. — Prope Tscho- lur, 930 m., 31 Jul. f. — In valle Kliutsch, 26 Aug. fr. Capsula obovato-obconica albo-setosa ; semina, pallida ovato-rotundata compressa marginata millimetro breviora. — In jugo Kluchor merid., 2300 m., f. — Giganteam 1 m. 80 altam notavimus in monts Tetenar silvis editioribus 1 Aug., et in ascensu jugi Utbiri, 18 Aug.—.Uschuat, fl. (Lojka). Forma calyce glaberrimo. Campanula Pontica Alboff, Bull. Herb. Boiss. 1894, p: 116. Muri, Jun. 1877. fl. Specimen mancum, sed cum de- scriptione loc. cit. exacte congruens. 7) Campanula glomerata L. var. latibractea nobis. Folia capitulum terminale bracteantia magna late triangulari-cor- data corollas multum excedentia, folia caulina late ovata vel trian- gulari-ovata basi cordata; flores quam in typo vulgatiore minores. Legimus: Ad silvarum margines supra Trapezuntem, 14 Jun. fi. Formam ad hanc varietatem accedentem, a cl. de Heldreich in Olympo Thessalo sub n. 2492 lectam, in herbario Mus. Florent. vidimus. 887. 888. 889. 890. 891. CAMPANULACRAE — VACCINIFAE. 327 Campanula Rapunculus 1. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl: — In subal- pinis silvaticis jugi Chanli, 23 Jun, f. — Kadjori supra Titlis, 3 Jun. 1889, fl. (de Seidlitz). Podanthum campanuloides (M. Bieb. sub Phyteumate) Boiss. . In montis Tetenar herbidis alpinis, 2200 m. cire., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid., 1800-2000 :m.,1 3 et 4 Aug. fl. Metrum usque altum; spica, inferne foliosa, non- punquam usque ad 60 em. longa. — In jugo Kluchor merid., 2300 m., 27 Aug. fl. — Gurschevi et Asau, fl. (Lojka). In speciminibus nostris folia caulina media late ovata acutiuscula, non acuminata. Vaccinieae DC. Vaccinium Arctostaphylos L. Batum, abunde in dumetis et silvis collium littoralium, 16 Jun. fr, — Danais-Paraul, in silvis montanis, 22 et 23 Jun. fl. — Mekvena, 24 Jul. fr. — Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul., prope Tscholur 31: Jul., in Jugo Uthiri 18 Aug. in jugo Djodissük 21 Aug., in valle Kliutseh: 25 et 26 Aug. — Gurschevi, fl. (Lojka). — Laschketi, Jun. 1877, fl. et Oprzcheti ad fl. Rion, Maj. 1877 (Brotherus). Vaccinium Myrtillus L. In jugo Djodissük 2200 m., 22 Aug. fr. jur. — In jugo Nachar, 2500 m., 29 Aug. fr. — Notavimus in jugo Latpari merid., 2000 m. 4 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug. et ad rad. oceid. montis Elbrus, 2400 m. 9 Sept. Vaccinium Vitis-Idaea L. In alpinis jugi Djodissük, 22 Aug. ster. — In jugo Kluchor merid. 2200-2400 m. 28 Aug. f. — In jugo Nachar 2500 m. 29 Aug. ster. — In jugo Tieberdinsky 328 © (dæ] [Re 893. 894. VACCINIEAE — ERICACEAE. occid. 2000 m. cire., 2 Sept. fr. — In monte Elbrus oc- id, supra rivum Kükürtli vulgatissimum 2200-2400 m.. 9 Sept. fr. — Asau, fr. (Lojka). Ericaceae Lindl. . Rhododendron Ponticum LL. Batum in silvis littoralibus freq., 16 Jun. fr. juv. — Danais-Paraul in silvis montanis editis, 22 et 23 Jun. fi. =— In montis Tetenar silvis mediis, 1 Aug. vix deflor. — Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul., copiosissimum ad occid. fluminis Nenskra 21 Aug. et in valle Kliutsch 25 Aug. Rhododendron Caucasicum Pall. In monte Tetenar 2200-2300 m., 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid. 2300 m., 4 Aug. fr., et juxta nives deli- quescentes 2500-2700 m., > Aug. fl. == In jugo Djodis- sûk 2200-2400 m., 22 Aug. fr. — In jugo Kluchor 2700-2800 m., 28 et 30 Aug. fol. — Notavimus in jugo Utbiri oceid. 18 Aug. — Tsei, fl. (Lojka). Rhododendron flavum Don. — Azalea Pontica Li. Inter Chula et Danais-Paraul, 21 Jun. fr. — In (silvis editioribus jugi Chanli supra Danaïs-Paraul, 22 Jun. fl. — Prope Tscholur, 31 Jul. fol. — In jugo Latpari merid. 1750 m., 4 Aug. fol. — Prope Kala 1800 m., 7 Aug. — In silvis supra Betscho 1300 m., 11 Aug.-fr. Folia subtus saepe intense glauca, 'variisque in locis Exrobasidio discoideo EN.) infestata. —— Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul. prope! Lentechi 30 Jul., inter Lentechi et Tscholur 31 Jul. in jugo Utbiri 18 Aug. et in valle Kliutsch 25 Aug. — Rekom, fr.; Tsei, fl. fr.; Pari fr. (lLojka). À 1) Voir, plus loin, aux champignons, les observations de M. le prof. MAGNUS. 895. 896. 898. 399. PYROLACEAE —— LENTIBULARIEAE -— PRIMULACEAE. 329 Pyrolaceae Lindi. Pyrola media Sw. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. f. — In silvis montis Tetenar, 1 Aug. fr. — In jugo Latpari merid. 3 Aug. fl. — In jugo Eldasuruld, 9 Aug. fr. Lentibularieae Rich. * Utricularia vulgaris 1. Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fol. (Brotherus, n. 763). Primulaceae Vent. . Anagallis arvensis I. Notavimus prope Lentechi 30 Jul. Lysimachia dubia Vent. Namachvani, 23 Jul. fr. -— Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fr. Lysimachia punctata Jacq. typica. Inter Koschka et Roki ad flumen Didi-Liachva Ossetiae, 19 Jul. 1881 fl. (Brotherus). Verticilla inferiora G6folia, pedicelli 1°/, em. longi. — Notavimus in jugo Uthiri 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 26 Aug. Var: verticillata (M. Bieb. pro specie) Boiss: FL or. IV, p. 9. 900. Prope Orbeli 500-600 m., 26 Jul. fl. = Prope Tscho- lur 900 m., 31 Jul. fl. fr. Folia plurima obtusissima per- fecte ovata, infima basi subcordata, petioli inferiorum tertiam laminae partem aequantes 2 ‘/, em. longi. — Wladikavkas, Aug. 1881 fl. fr. (n. 733 Brotherus). Folia multo minora brevius petiolata. Androsace villosa li. In clivis saxosis supra et cirea pagum Utschkulan late longeque reptans et speciebus Jocorum : depressorum conso- 330 901. 902. PRIMULACEAE. clata, ex. gr. Teucrio orientali, Scutellariae orientali, etc. 1300-1400 m., 3, 6 et 13 Sept. fol — Kasbek, 28 Maj. 1881 fl. (n. 741a Brotherus). Androsace Chamaejasme Host Elbrus occid., in monte ad septentr. rivi Kükürtli 2500- 2800 m., 9 Sept. fl. Juxta moles glaciales montis Elbrus occid. 2700 m. et ultra, 10 Sept. fi. Androsace Raddeana Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1893, Vol. 18, p. 49. — Tab. nostr. XXXIIL. Plantula viridis superne pube minutissima ramosa con- spersa, radice tenui vertical collo et saepe etiam infra col- lum squamosa, foliis dense rosulatis carnosulis glabreseen- tibus linearibus apice latiore sat profunde et acute 2-4- dentatis, scapis 1-5, centrali crasso brevi saepe subnullo multi- (usque ad 30)floro, lateralibus ascendentibus 2-5 floris folia aequantibus vel eis ad summum duplo longioribus, in- volueri phyllis subquinis lanceolato-linearibus. vel limearibus pedicellos e basi subrefracta arcuato-ascendentes valde inae- quales raro aequantibus, eis plerumque duplo brevioribus, calyeis obconici angulati: glabrescentis tubo_ dentibus .ovato- triangularibus subduplo longiore, corollae calycem vix exce- dentis lobis ovato-rotundatis roseis tubo ureeolato flavo ses- quies brevioribus, fornicibus flavis brevibus, antheris flavis, filamentis brevissimis supra medium tubum insertis, ovario sphaerico,! stylo dimidio ovario breviore, capsula. sphaerica breviter stipitata calyeem parum excedente, seminibus ma- gnis polyedrieis atro-rubentibus granulatis. Legimus : In excelsioribus alpinis montis Elbrus . occid. supra moles glaciales fontium rivi Kükürtli 3400-3500 m., 10 Sept. fr.; flores ad specimen pulcherrimum : valde mul- tiflorum Aprili 1892 in horto Geneyensi à cel. Correvon eductum descripsimus. o0€ Seapi fructiferi maximi ad calycis apicem 3 ‘/, em. ‘al: folia 6-20 mm. longa, superne 2-4 mm. lata:; pedicelli : PRIMULACRAE. 331 umbellarum centralium non ultra 2 em. longi, umbellaram lateralium raro centimetrum exéedentes, plerumque brevio- res. Calyx fructifer 5 mill. longus apice 4 mill. latus:; semina usque ad 2 mm. longa. Crescendi modo et radice bienni affinis À. -multiscapae Duby:; haec vero, fide Boissier, habitum praebet À, carneae L., dum nostra potius habitum valde diversum 4. Mathildue Lev. Aprutii Neapolitani in memoriam revocat. Ab 4. mul- tiscapa insuper nostra differt foliis glabris sat profunde 2-4dentatis et umbellae centralis multiflorae radiis- invo- lueri phylla duplo, calyces triplo superantibus. — Ab An- drosace Armeniaca Duby nostra magis distat pube haud adpressa, scapis folla nunquam plus duplo excedentibus, pe- dicellis calyce multo longioribus, corolla pulchre rosea nec alba, seapis fructiferis duplo vel triplo brevioribus. Nomen lubenter dedimus in honorem viri elarissimi, Doc- toris Gustavi Radde, de florae et faunae Caucasi cognitione optime meriti. Obs. Cet Androsace parait souvent être entièrement acaule et avoir l'inflorescence réduite à une .seule ombelle centrale multiflore ; les folioles de l’involucre semblent alors consti- tuer le verticille intérieur des feuilles de la rosette, et les pédoncules sortir directement de cette dernière. Bon nombre de nos exemplaires ne dépassent pas 1 centimètre de hau- teur. Les graines semées en 1890 par M. Correvon ont donné des rosettes de feuilles la première année et des fleurs la seconde. Explicatio tabulae XX XIII (Androsace Raddeana). 1, 2, 3, plantae fructiferae magnit. natur. — 4, plantula juvenilis magnit. natur. — 5, 6, 7, 8, folia bis aucta. — 9, flos, calyce aperto, ter auctus. — 10, limbus corollae ter auctus. — 11, corolla aperta ter aucta. — 12, calyx cum fructu juveni, ter auctus. — 13, idem apertus ter auctus. — 14, calyx cum capsula matura dehiscente, 217, X auctus. — 15, semen magnit. natur. — 16, idem 8 X auctum. 117, pili peduneulorum 50 X aucti. 332 903. © (em) —] PRIMULACEAE. Androsace Albana Stev. In monte Tetenar 2500 m. cire., 1 Aug. f. fr. — In summo jugo Djodissük 2700 m., 23 Aug. fr. — In jugo Mamisson fl. (Lojka). . * Androsace maxima Li. Achaltzich, 7 Jun. 1881 fr. (n. 745 Brotherus). .* Primula officinalis Jacq. subsp. Columnae (Ten. pro specie) Widm., Monogr. Prim. Eur. 1891, p. 150. Asau, fr. (Lojka). . Primula elatior Jacq. var. Pallasii (Lehm. pr. sp.). Ledeb. — P. intricata Gren. et Godr. In pascuis alpimis jugi Chanh, 25 Jun. f. — In alpe Tzchamoklis-thavi Cartaliniae, 10 Jun. 1881 fl. (n. 728 Brotherus). Obs. Nos exemplaires concordent avec ceux du P. ôn- tricata des Pyrénées, sauf que les feuilles sont un peu plus longues et plus largement décurrentes sur le pétiole ; en outre leurs dentelures sont un peu plus courtes et plus obtuses. Les fleurs desséchées sont vertes. .* Primula cordifolia Rupr. Prim. p. 286. — P. Pallasi var. cordifolia Boiss. FT. Or. IV, p. 26. Lars ad flumen Terek Ossetiae, 25 Maj. 1881 f. (n. 739 a Brotherus). Lamina foliorum late ovata et basi saepe pro- funde cordata 6-7 em. longa 4 °/,-5 lata, petiolus anguste alatus lamina duplo longior (12 em. usque); scapi folia longiora parum superantes (20 em. usque) superne brevis- sime velutini; umbellae 4-Sflorae; radius limbi corollae 1 em. longus. Flores in sicco virescentes. Var. # ovalifolia nobis. Folia late ovata basi nunquam cordata in petiolum la- mina breviorem contracta ; scapi humiliores, ad max. 12 cm. long1 ; umbellae 2-4florae ; limbus corollae explanatae ma- Jor, ejus radius 16 mm. usque longus.. Lamina folio- rum 5-11 cm. longa 3-6 lata: petiolus 3-4 em. longus. 908. PRIMULACEAE. 339 Flores in sicco immutati pallide ochroleuci vel vix viri- descentes. Tsei, fl. fr. (Lojka). — In jugo Mamisson, fl (Lojka). Primula amoena M. Bieb,. In jugo Latpari merid. 2200 m., 4 Aug. fr. — In jugo Utbiri 1700-1800 m., 19 Aug. fr. — In jugo Djodissük 2500-2700 m., 22 et 25 Aug. fr, — In jugo Kluchor merid. 2600-2800 m., 28 Aug. fr. — In jugo Nachar 2800 m., 29 Aug. fl. fr. — In summo jugo Tieberdinsky 2800 m., 2 Sept. fol. — In valle Kükürtli 2000-2200 m., 11 Sept. fo- Via. — Tsei fl. (Lojka). — Kasbek, Maj. 1881 f. (Brotherus). Var. Meyeri (Rupr. pro specie) Boiss. FI Or. IV, p. 26. 909. Jn montis Tetenar alpinis 2400 m., 1 Aug. fr. — In jugo Latpari merid. prope nives deliquescentes 2400-2600 m., + et » Aug. fl. fr. — In monte supra rivum Kü- kürtli 2800 m., 9 Sept. fr. Obs. Dans le type, aussi bien que dans la variété, la pubescence des feuilles varie considérablement ; rarement leur face inférieure est recouverte d’un tomentum assez épais ; plus souvent elles sont légèrement pubescentes, quel- quefois même presque glabres. Nous avons distingué la va- riété d’après la glabrescence absolue des pédicelles et: des calices plus que d’après la forme des feuilles, dont la lame brusquement contractée en pétiole ne se rencontre pas toujours dans les exemplaires à pédicelles et à calice glabres. Primula grandis Trautv. Descriptioni Boissierianae (F1. Or. Il, p. 27) adde: Radice 1-2 em. crassa praemorsa verticali vel obliqua fibras validiuseulas pallidas emittente, lamina foliorum ovata vel triangulari-ovata 7-12 cm. longa 6-9 lata basi in pe- tiolum late alatum 10-20 em. longum decurrente, scapo tereti glabro 45-65 em. alto superne incipiente anthesi albo-farinoso, involueri phyllis lanceolatis 4-7 mm. longis numerosis etiam post anthesin albo-farinosis, pedicellis nu- 334 910. 911. PRIMULACEAE. merosis (25 usque) valde inaequalibus 2-7 em. longis sub anthesi nutantibus, fructiferis erectis juventute farinosis de- nique glabratis apice sensim incrassatis, calycis juvenis albo- farimosi, provectioris sub lente pruinosi 7-9 mm. longi den- tibus ovato-triangularibus acutiuseulis vel obtusis tubo parum brevioribus, corolla pallide flava (roseam nunquam vidimus) 12 mm. longa, Hmbi lacimiis Hnearibus tubo corollae parum brevioribus apice brevissime emarginatis, stamimibus infra medium tubum insertis, antheris pallide flavis filamento duplo longioribus inclusis, capsula matura calycem excedente 1 cm. longa, seminibus brunneis 1-17/, mm. longis. Abunde et gregarie secus rivulos alpinos montis Tetenar, quorum summum decus, 2300 m., 1 Aug. fl. fr. — In summo jugo Latpari ad rivulos prope nives deliquescentes, 4 Aug. fl. et alab. — In jugo Utbiri orient. ad rivulos, 1800 m. cire., 19 Aug. fr. matur. # Primula nivalis Pall. var. farinosa Schrenk. — P. Bayern | Rupr. Tsei fl. (Lojka). Umbellae pauciflorae, involueri phylla linea- ria pedicellos superantia. Corollae ochroleucae fuisse viden- tur. — In Alpe Zamoraseli Ossetiae, Jul. 81 fol. (Brotherus). Primula auriculata Lam. Ad rivulos silvarum editiorum et in pascuis alpinis jugi Chanli supra Danais-paraul, 23 Jun. fl. fr. Radix crassa, folia carnosa crebre denticulata, scapi sub anthesi 45 cm. usque longi. — In monte Tetenar secus rivulos 2800 m., 1 Aug. fl. fr. — In summo jugo Latpari 2800 m., 4 Aug. fl. — In jugo Eldasuruld 1600 m., 9 Aug. fl. — In jugo Djodissük 2500 m., 22 Aug. fr. — Mamisson f., Adisch fl. fr., Gurschevi fr. (Lojka). — In alpe Bruzzabseli Os- setiae, supra fl. Didi-Liachva, 16 Jui. 1881 fl. (n. 731 Brotherus). —— In alpe Suarkom supra fl. Didi-Liachva Ossetiae, 20 Jul. 1881 f. (n. 730 Brotherus). — In al- pibus Ossetiae prope Ress, Aug. 1881 fl. (Brotherus). PRIMULACRAE. 39) Obs. Dans tous nos exemplaires observés sur le vif, les feuilles étaient épaisses et charnues, résistant longtemps à la dessiccation ; elles se maintiennent assez consistantes sur le sec. Les dentelures de leurs bords sont petites et très rapprochées. Les feuilles les plus grandes ont, avec le pé- tiole, 18 em. de longueur sur 4 de largeur. lies tiges dépassent toujours longuement les feuilles et, dans la région des forêts, atteignent jusqu'à 45 em. Dans presque tous nos ‘exemplaires, ainsi que dans ceux de Lojka et des frè- res Brotherus, le haut de la tige, à la naissance de l’om- belle, est couvert d’une pruinosité blanche, ce qui les rap- procherait de la var. glacialis (Ad.). Les ombelles sont toujours multiflores et denses, les pédicelles plus courts que les calices. Les plus grandes fleurs, étalées, ont de 17 à 20 mm. de diamètre ; les divisions de la corolle, toujours d’un beau violet foncé, sont tantôt simplement obcordées, tantôt fendues en deux lobes divergents et ne se recouvrent pas par leurs bords. La souche est très épaisse. Var. # macrantha nobis. Caulis sub umbella albo-farimosus folia elongata parum excedens, umbella laxa paucifiora (in specimine Lojkano Gflora), phylla involueri anguste linearia 14 mm. usque longa, pedicelli calyce longiores (12 mm. usque longi), co- rollae multo majoris tubus superne ampliatus calyee duplo longior (16 mm.), laciniae late obovatae et subcordatae cre- nulatae marginibus sese tegentes 10 mm. longae, flos ex- planatus in sicco 25 mm. latus. Caetera ut in typo; an tamen species propria ? Hab. Gurschewi, ubi florentem legit H. Lojka. 912. Primula algida Adams In jugo Chanli supra Danais-paraul, 23 Jun: fr. — In paseuis alpinis montis Tetenar, 1 Aug. deflor. — In summo jugo Latpari 2800 m., 4 Aug. deflor. — In jugo Djodis- sûk 2500-2600 m., 23 Aug. fl. fr. — In monte Elbrus 336 PRIMULACEAE — ÆBENACEAE -— AQUIFOLIACEAE. occid. 3000 m., 10 Sept. fr. — In jugo Mamisson fl. (Lojka). -— Ibidem ad fontes fluminis Rion Jul. 1877. fl. (Brotherus). Pedicelli calyce longiores ; ad formam longipe- dicellatam accedens. — In alpe Zchramoklis Cartaliniae, 10 Jun. 1881 (n. 738 Brotherus). — Kasbek, 27 Maj. 1881 fl. (n. 737 Brotherus). Obs. Nos exemplaires du Djodissük sont d'une taille plus élevée (20-22 em.) et ont les feuilles plus grandes (10 cm. de long avec le pétiole, 2'/, cm. de large), de consistance plus membraneuse. Forma * longipedicellata nobis. Pedicelli usque ad 1 7/, em. longi calycem 2-3plo superan- tes, folia longius petiolata, tubus corollae manifeste exsertus. Hab. Lars in Ossetia, 25 Maj. 1881 fl. (n. 739 Brotherus). Obs. Cette forme établit un passage vers le P. Daria- lica Rupr., dont elle ne diffère guère que par ses feuilles farineuses et un peu plus brièvement pétiolées. 913. * Primula Darialica Rupr. In fauce Darial supra flumen Terek, Maj. 1881 fl. fr. (Brotherus). Ebenaceae Vent. 914. Diospyros Lotus L:. Batum, in silva dittorali, 16 Jun. f. — Prope Kutais, 27 Sept. fr. — Prope Tsageri 28 Jul. notavimus. Vernacule in Georgia: « Churma ». Aquifoliaceae DC. 915. lex Aquifolium L. In silvis editioribus supra Danais-paraul, 23 Jun. fr. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 26 Aug. 916. 97. OLEACEAE — ASCLEPIADEAE. 331 Oleaceae Lindl. Ligustrum vulgare L. Inter Mekvena et Alpana, 25 Aug. fr. Fraxinus excelsior Li. Arborem ingentem notavimus in trivio pagi Enasch Sva- netiae liberae 11 Aug., specimina minus elata in silvis jugi Utbiri orientalis 18 Aug. et in valle fluminis Kliutsch 25 Aug. Jasmineae R. Br. 918. Jasminum fruticans Li. 919. 920. 921: Tiflis, in fruticetis collium ad occid. montis Davidii, 9 Jul. fl. fr. — Borjom, Jul. 1877 fr. (Brotherus). Apocynaceae KR. Br. Vinca major Li. var. pubescens (Urv. pro specie) Boiss. Batum in collibus littoralibus, 16 Jun. fl. Asclepiadeae R. Br. Periploca Graeca JL. Inter Kutais et Namachvani, 23 Jul. fr. Vincetoxicum scandens Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. vol. XII, 1892, p. 158. — Tab. nostr. XXXIV. Radice collo fibris elongatis erebris obsita caulem unicum simplicem erectum superne alte scandentem erispule et mi- uute puberulum edente, internodiis elongatis, superioribus folio multo longioribus, foliis breviter petiolatis, inferioribus a basi rotundata vel subcordata ovato-aeutatis, mediis lan- ceolatis longe acuminatis, superioribus sensim angustioribus, tandem minimis bracteiformibus, lancéolatis longe acumi- patis, floribus in corymbulos 2-3 laxos secus peduneulum Tpyau Bora. Caya. T. XVI. 22 338 ASCLEPIADEAE. axillarem valde elongatum flexuoso-infractum dispositis, co- rymbulis 6-10floris, pedicellis tenuibus inaequalibus cris- po-tomentellis, longioribus florem duplo superantibus, calycis brevissime puberuli laciniis triangularibus, corollae nigro-pur- purascentis laciniis lanceolatis obtusis facie interiore albo-pu- berulis, corona staminea quinqueloba lobis tumidis rotundatis, folliculis etiam junioribus glabris apice longe acuminatis. Legimus : Copiose in dumetis collium Httoris Euxini prope Batum, 16 Jun. fl. fr. — Prope Lentechi, 30 Jul. et Tscholur, 81 Jul. f. fr. juv. Caules basi saepe ultra ‘/, em. crassi ultra 2 m. alii, foliorum inferiorum lamina em. 13 usque longa 7-8 lata, petiolus 1 em. longus, peduneulus communis 5 em. usque longus (corymbulus alter basalis, alter e medio pedunculo egrediens, tertius terminalis), pedicelli longiores 7-9 mm. longi, corollae laciniae 4-5 mm., calycis laciniae 2 mm. longae, follieulus nondum maturus 8 em. ‘longus. A Väincetoxico nigro (L.) corona staminea quinque- (nec decem) loba, internodiis superioribus valde elongatis, folis mediis superioribusque longe acuminatis facile distinguendum. Explicatio tabulae XXXIV ( Vincetoxicum scandens). 1, segmentum caulis floriferi et fructiferi magnit. natur. — 2, folium inferius magnit. natur. — 3, basis caulis cum radicibus, magnit. natur. — 4, flos et alabastrum, 4 Xaucti. — 5, gynoste- gium 15 X auctum. — 6, anthera effoeta, appendice dorsali ablata, 15 X aucta. — 7, ovaria 15 X aucta. — 8, semen bis auctum. 9292. Vincetoxicum officinale Moench Forma leiocalyx nobis. Calyces glabri. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. — Prope Schwachevi, 24 Jun. fr. 923. Vincetoxicum medium Decaisne Tiflis, in collibus siccis ultra hortum botanicum, 8 Jul. fr. — Inter Betscho et Pari, 16 Aug. fl. fr. juv. À V. nigro folüs latioribus, infimis saepe obtusis, caeteris 924. 925. 926. 927. 928. 929. ASCLEPIADEAE — (HENTIANACEAE. 339 brevius acuminatis, corona staminea quinque- (nec decem)loba, follieulis brevius acuminatis differt. In speciminibus nostris corolla, intus plerumque glabra, etiam puberula occurrit. Caules nonnunquam ramosi. Cynanchum acutum l:. Tiflis, in collibus ad oceid. urbis, 9 Jul. f. — Inter Tiflis et Mzched, 23 Sept. fol. — (Gori (Cartalinia), Jul. 1881 fl. (n. 802 Brotherus). Gentianaceae Juss. * Erythraea Centaurium Pers. Naltschik, fl. fr. (Lojka). Erythraea ramosissima Pers. var. albiflora Boiss. Ad ripam laevam Ladjanurae prope Orbeli, 4-500 m., 26 Jul. f. Erythraea spicata (L.) Pers. Juxta stationem Grachali inter Tiflis et Michailovo, 14 Jul. fl. et alab. Gentiana obtusifolia Willd. In convalle Chaldechi supra flumen Ingur ad rad. mon- tis Djanga-tau, 2000-2200 m., 8 Aug. fl. Specimen à basi valde ramosum. — In jugo Nachar, 2500-2600 m., 29 Aug. fl. — In jugo Tieberdinsky, 2600-2800 m., 2 Sept. fl. — In monte supra rivum Käükürtli, 2500 m., 9 Sept. fl. — Terskoll, fl. (Lojka). Obs. Dans nos exemplaires, les divisions de là corolle sont le plus souvent obtuses et apiculées. Gentiana Caucasica M. Bieh. In pascuis alpinis montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid., 2400 m., 4 Aug. fl. — In monte supra rivum Kükürtli, 2600 m., 9 Sept. fl. — Terskoll, fl.; Bezingi, f.: Tsei, fl.; Kosch Ismaël, f. Forma minuta (Lojka). — Kobi in Ossetia, Aug. 1881 fl. (Brotherus). 340 930. (ENTIANACEAE. Gentiana Pyrenaica L. In pascuis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fl. — In monte Tetenar, 2200-2400 m., 1 Aug. f. — In summo jugo Latpari, 2800 m., 4 Aug. fl. — In jugo Djodissük, 2500- 2700 m., 22 et 23 Aug. fl. — In jugo Kluchor,. 2700 m., 28 Aug. fl. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. fl. — In jugo Mamisson, fl. et prope Kosch- Ismaël, fl. (Lojka). —- Ad lacum Tabiszchuri (Cartalinia), Jun. 1881 fl. (Brotherus). 931. Gentiana humilis Stev. 932. 933. In jugo Chanli, 23 Jun. fl. fr. — In summo jugo Tie- berdinsky, 2800 m., 2 Sept. fl. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2200-2500 m., 3 Sept. fl. — Kosch- Ismaël, f. fr. (Lojka). — Cartalinia, ad lacum Tabiszehuri Jun. fl. fr. (Brotherus). Gentiana ciliata JL. In pratis silvarum inter Kitschkuldach et Paleri,, 1500 m., 17 Aug. fl. — Inter Utschkulan et [ndisch, 1200 m. cire, 14 Sept. fl. Obs. Nos exemplaires ont la corolle en général plus petite qu'elle ne l’est dans la plante d'Europe. * Gentiana verna L. In jugo Mamisson, fl. (Lojka). Var. # alata Grise. 934. Kosch-Ismaël, fl. (Lojka). Gentiana septemfida Pall. In pascuis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fol. Specimina ad var. cordifoliam (C. Koch) Boïss. accedentia. — In monte Tetenar, 2200-2400 m., 1 Aug. fl. — Ad.orient. pagi Tscholur in pratis seeus Hippum, 1200 m., 3 Aug. fl. Ad var. cordifoliam. Specimina ultra 40 em. alta. — In jugo Latpari merid., 2200-2400 m., 4 Aug. fl. Ad var. pro- cumbentem Boiss. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug: fl. — Inter Kala et Ipar secus flumen Ingur, 1600 m., 9 Aug. 935. CENTIANACEAE. 341 fl. — In jugo Nachar, 2700 m., 29 Aug. f. — In jugo Tieberdinsky, 2600 m., 2 Sept. fl. Ad var. procwmbentem. — In monte supra rivum Kükürtli, 2500 m., 9 Sept. fl. fr. Var. procumbens. — Notavimus in summo jugo Utbiri, 18 Aug. et in jugo Kluchor septentr. 28 Aug. —— Adil-su, fl. et Asau, fl. ad var. procwmb. (Lojka). — Tabiszchuri Aug. 1877 fl. fr. (Brotherus). | Gentiana asclepiadea JL. Notavimus prope Tscholur 31 Jul., in jugo Uthiri 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 26 Aug. Var. macrocalyx nobis. 936. 937. Calyx elongatus corollam dimidiam subaequans, dentes calyeini elongati. Planta elata foliis quam in typo longio- ribus. Corolla ultra 5 em. longa, tubus calycis 15-18 mm., dentes 6-7 mm. (anomale 20 mm. usque) longi, folia ma- jora 12'/, em. longa basi 3'/, em. lata. Legimus : Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. fl. Gentiana cruciata L. Notavimus prope Tscholur 31 Jul., in jugo Latpari me- rid. 4 Aug. et prope Kala 7 Aug. — Utzeri ad fl. Rion, Jul. 1877 fl. (Brotherus). Gentiana Dechyana Somm. et Lev. Bull. Soc. Bot. Ital. 1896, p. 77. — Tab. nostr. XVII B. Pusilla, e basi pluricaulis ramosa, radice tenui, foliis radicalibus paucis marcescentibus, caulinis oppositis oblongo- ellipticis obtustuseulis sessilibus, pedunculis folia superanti- bus elevatim lineatis, calycis fere ad basin aequaliter qua- dripartiti corollae non accumbentis lacintis ovato-ellipticis obtusiusculis basi subgibbosis, corollae campanulatae in sicco pallide flaveolae calycem tertia parte excedentis laciniis 4 ovatis apice late ovato-rotundatis basi praesertim ad sinus breviter papilloso-barbatis tubum plicis déstitutum subaequan- tibus, filamentis ad medium usque tubo corollae adnatis, antheris magnis liberis pallidis triangulari-ovatis, stigma- 349 GENTIANACEME. tibus 2 sessilibus extrorsum curvatis secus valvarum mar- gines brevissime decurrentibus, capsula lineari-elliptica ca- lyce fere duplo longiore. Legimus: In alpinis editioribus montis ad septentr. rivi Kükürtli (Elbrus occid.), 3000 m. cire., 9 Sept. fl. fr. Specimen unicum 6florum 2 ’/, em. altum, folia majora 8 mm. longa 4 lata, peduneuli 6-10 mim., calyx 4 mm. corolla 6 mm., capsula 7-8 mm. longa, laciniae corollae 2'/, mm. latae, antherae fere 1 mm. longae. Habitu et floris fabrica propius accedit ad Gentianam nanam Waulf., a qua prima fronte discernenda caule ramoso, foliis non obovato-rotundatis, corolla plus duplo minore, fimbriis faucis rarioribus et brevioribus, antheris deltoideis conspicue majoribus. — Gentiana tenella Roth magis di- stat peduneulis valde elongatis. Obs. Nous n'avons malheureusement récolté qu’un exem- plaire de cette curieuse espèce appartenant à un groupe que l’on croyait jusqu'à-présent étranger au Caucase. La présence, en Orient, d’une gentiane à calices fendus presque jusqu’à la base obligera à corriger la phrase générique de Boissier en ajoutant à « calyx 4-9fidus » les mots vel partitus. Nous dédions cette plante à M. de Déchy qui a fait, un des pre- miers, l’ascension de l’Elbrouz et auquel la science est re- devable d’intéressants renseignements sur l’orographie du Caucase occidental, ainsi que des plantes, recueillies et décou- vertes sous ses auspices par feu le professeur Hugo Lojka. Explicatio tabulae XVII B (Gentiana Dechyana). 4, planta magnit. natur. — 5, flos explanatus quater auctus. — 6, idem interne visus quater auctus. 938. Pleurogyne Carinthiaca (Wulf. in Jacq.) Griseb. In summo jugo Tieberdinsky, 2600-2800 m., 2 Sept. fl. fr. — Inulig inosis mediae vallis Kükürtli, 1700-1800 m., 11 Sept. fl. fr. — Bezingi, fl. fr. (Lojka). 939. 940. 941. 942. 943. 944. POLEMONIACEAE —- CONVOLVULACEAE. 343 Obs. Nous avons constaté, dans quelques fleurs de la première localité, une anomalie remarquable, consistant dans la présence d’un second verticille de folioles pétaloides, sem- blables aux divisions de la corolle, mais un peu plus pe- tites, situées entre les étamines et l'ovaire, le reste de la fleur étant d’ailleurs normalement conformé. Un de nos exemplaires biflores présente une fleur normale et une fleur avec cette anomalie. Sweertia punctata Baumg. In silvis editioribus pascuisque alpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. — In jugo Djodissük, 2000 m., 22 Aug. fi. fr. — Notavimus in jugo Latpari merid. 2100 m. 4 Aug. in jugo Utbiri 18 Aug. et in silvis supra flumen Nenskra 21 Aug. — Asau, fl.; Adisch, fl. (Lojka). Polemoniaceae Vent. Polemonium coeruleum Li. In valle inferiore fluminis Kliutsch, 1400-1500 m., 26 Aug. fr. — Rekom, fl. (Lojka). Convolvulaceae Juss. Convolvulus lineatus L. Tiflis in collibus, 9 Jul. fol. Convolvulus arvensis JL. Tiflis, Oct. 1881 fl. fr. (Sommier). Corolla extus pilo- sula, quod etiam in speciminibus europaeis observatur. — Utschkulan, 1400 m., 13 Sept. fl. — Notavimus inter Lentechi et Tscholur 30 Jul. et prope Kala 7 Aug. Calystegia sepium (L.) R. Br. Notavimus inter Lentechi et Tscholur 30 Jul., in jugo Utbiri orient. 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. Cuscuta Epithymum L:. 344 CONVOLVULACEAE — BORRAGINEAE. Borjom, in Galiis et lLactucis ad rivulum Borjomka, 15 Jul. fl. fr. 945. Cuscuta Europaea J:. In Umbelliferis inter Chula et Danais-paraul, 22 Jun. fl. — In Sambuco Ebulo inter Muri et Lentechi, 28 Jul. fl. fr. — Prope Tscholur in Urtica, 31 Jul. fl. fr. Borragineae Juss. 946. Heliotropium suaveolens M. Bieb. Tiflis ad ripam fluminis Cyri (Kura), 7 Jul. f. — Os- setia, inter Alagir et Nicolai ad flumen Ardon, Aug. 1881 ü. fr. (Brotherus). Laciniae calyeinae latiores lanceolatae. 947. Cerinthe minor Li. Var. setulosa nob. Peduneuli et axeos floriferi pars superior setulis albis cre- bris erecto-patentibus obsiti; folia superiora ciliata. Caetera ut in typo. Legimus: Prope Borjom ad rivulum Borjomka, 15 Jul. fl. — Kadjori prope Tiflis, 3 Jun. 1885 fl. fr. (de Seidlitz). 948. Cerinthe alpina Kit. ap. Schult. In convalle Chaldechi ad rad. montis Djanga-tau, 2200 m., 8 Aug. fl. fr. — In valle fluminis Klutsch, 1500- 1700 m., 26 Aug. fl. fr. — Corolla in nostris Spécimi- nibus flavo-virens fauce intus purpurea. 949. Borrago officinalis L. Notavimus secus flumen Ladjanura prope Orbeli 26 Jul. 950. Anchusa orientalis (L.) Rechb. fl. Prope Chula in montanis, 21 et 24 Jun. #. fr. — Ti- flis in collibus, 9 Jul. fl. fr. — Inter Lentechi et Tscholur, 80 Jul. fl. fr. — Prope Tscholur, 900 m., 3 Aug. fl. fr. — Prope Kala, 1800 m. 7 Aug. fl. fr. Obs. Lies différences entre A. arvensis (L.) M. B. et A. orientalis nous paraissent à peine spécifiques. BORRAGINEAE. 345 951. Nonnea rosea (M. Bieb.) Fisch. et Mey. Prope Kala inter segetes, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. In media valle Kükürtli, 1700-1800 m., 8 Sept. fl. fr. — Rekom, fl. (Lojka). 952. Nonnea intermedia Ledeh. Planta sicéa fusco-virens. In convalle Chaldéchi, 2100 m., 8 Aug. fr. — In al- pinis jugi Djodissük, 23 Aug. fl. fr. —— In jugo Nachar, 2500 m. cire., 29 Aug. fr. — Terskoll, f. fr. juv. (Lojka). Var. viscida nobis. Pallide et superne etiam in sieco flavo-virens longe et molliter villosa valde viscida; calyces, peduneuli et eaulis superne pilis hyalinis pluricellularibus patentibus elongatis flavidis vestiti, folia insuper pilis unicellularibus albis basi üunquam e tubereulo ortis obsita; corymbus longior et ra- mosior, folia caulina breviora et latiora, superiora basi la- tius cordata quam in typo. Squamulae fauci corollae insertae breviter mammillosae longe penicillato-barbatae:; nuculae ma- turae depressae transverse ovatae basi parce et breviter albo- puberulae. Radix lignosa erassa caules floriferos rosulasque steriles edens. Legimus : In jugo Latpari merid., 2400 m. cire., 4 et 5 Aug. fl. fr. — Gurschevi, fl. (Lojka). Caules 35 em. usque alti, corymbus 10-14 em. altus, éjus rami inferiores 8-10 em. usque longi, folia rosu- larum sterilium 15 em. longa 2 lata, caulina intermedia 5-5 //, em. longa 1-2 lata, superiora basi nonnunquam 21/, lata, calyx accretus 2 em. usque longus, compres- sus ore 1 */, latus, corolla 12 mm. longa, ore in sicco 10 mm. lata. 953. Puimonaria mollis Wulf. ex Hell. 0 In silvis inter Betscho et Pari, 16 Aug. fol. — In silvis secus flumen Tieberda, 1400 m., 31 Aug. fr. —— Balta in Ossetia, 20 Maj. 1881, fl. (n. 653 Brotherus). 346 954. BORRAGINEAE. Symphytum asperrimum Sims In silvis montanis inter Chula et Danais-paraul, 22 Jun. fl. fr. Plantae elatae ramosissimae, folia tota pagina supe- riore tuberculato-setosa. — In silvis montis Tetenar, 1 Aug. fl. — In convalle Chaldechi supra Kala, 2000-2200 m., 8 Aug. fl. — Inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. fr. — Inter Utschkulan et Kriepost, 1300 m., 14 Sept. fl. — Notavimus prope Betscho 16 Aug., in jugo Utbhiri orient. et occid. 18 Aug., in jugo Djodissük 21 Aug. et in valle Kliutsch 25 Aug. — Nicolai, f.; Asau, fl. fr. (Lojka). Symphytum grandiflorum DC. Descriptio emendata : Viride, rhizomate simplici lignoso crassiuseulo nigricante horizontaliter longissime repente prope originem caulium in- crassato et fibras tenues edente, caule mediocri saepius ab ima basi ramoso, ramis erectis breviter pubescentibus et pilis vel setulis longioribus patenti-reflexis obsitis foliosis apice breviter corymbosis, fois integris vix repandis breviter pube- scentibus ciliatisque (pilis inferiorum basi tuberculatis), in- fimis subrotundis parvis longe petiolatis, caulinis inferioribus late ovatis acutis basi subcordatis vel cordatis in petiolum lamina subaequilongum angustissime decurrentibus, medis sparsis late lanceolatis acutis brevius petiolatis, supremis 2 saepius oppositis basi cuneata sessilibus breviter decurren- tibus, racemo 2-3fido condensato demum saepe laxiore fo- lis supremis approximato vel ab eis remoto, calyce hirto ad */, in lobos lineari-lanceolatos obtusos partito, corollae ochroleucae calyce 4-5plo longioris tubo subcylindrico lim- bum infundibuliformem superante, lobis semiorbiculatis, for- nicibus inclusis glanduloso-ciliatis antheras superantibus, filamentis antheris subaequilongis, stylo breviter exserto, nu- culis semi-ovatis gibbosis supra annulum basalem dentatum constrictis dense et minute albo-tuberculatis glabris lucidis, ruga fere unica parum manifesta, rostro subancipite ascendente. Z. BORRAGINEME. 347 Inter Chula et Danais-paraul in humo silvarum regionis montanae mediae, 22 Jun. fl. fr. KRhizoma horizontale 40 em. longum ‘/, crassum, caules 20-24 em. alti, rami corymbi fructiferi longiores 5-6 em., folia infima 2 em. longa et lata, caulina majora 6 longa » lata, calyx sub anthesi 5 mm., in fructu 12 mm., co- rolla 20-22 mm. longa compressa ore 10 mm. lata, nu- culae maturae 3 '/, mm. altae 3 latae. Obs. La confrontation de nos exemplaires avec ceux ré- coltés par G. Radde près de Koutais et déterminés par Trautvetter nous permet d'affirmer que notre plante est bien le S. grandiflorum DC., qu'il nous eût été impossible d'identifier d’après les descriptions de Ledebour et de Bois- sier, où les caractères du rhizome et des carpelles manquent. D'après la conformation de son rhizome traçant, dont la longueur dépasse de beaucoup celle des tiges, cette espèce doit être enlevée du groupe du S. éuberosum, où Boissier l'avait placée, n’en connaissant pas la racine. ! 956. Trachystemon orientale (L.) Don. — Psiostemon DC. et FI. OnuN pt 177. Inter Chula et Danais-paraul in humo silvarum regionis montanae mediae, 22 Jun. fr. —— Oprzcheti in Imeretia, Maj. 1877, defl. (Brotherus). 957. * Onosma setosum Ledeh. Gori (Cartalinia), Jul. 1881 fl. (n. 676 Brotherus). Co- rolla ochroleuca breviter exserta 19 mm., calyx 16-17 mm. longus. 958. Onosma sericeum Willd. Tifis in collibus aridis, 8 Jul. fl. fr. 1 Depuis que cette note est écrite, M. Lipsky, dans ses Novitates florae Cauc. (Act. Hort. Petr., 1895, p. 321) a publié une courte addition à la description du Flora orientalis, concordant exactement avec ce que nous avons observé sur nos exemplaires d’Adjarie. 348 959. 960. BORRAGINEAE. Onosma microspermum Stev. Tiflis in collibus aridis, 8 et 9 Jul. f. fr. Obs. Les calices de nos exemplaires, à complète matu- rité, atteignent 25 mm. de longueur et ont les divisions plutôt linéaires que lancéolées:; les feuilles radicales ont jusqu'à 6 "7, em. de long sur 8 mm. de large. Ces carac- tères rapprochent la plante de Tiflis de l'O. echioides, dont elle se distingue toutefois par ses carpelles très petits (3 mm. avec le bec) et ses filets plus longs que les anthè- res. Ces deux espèces nous semblent du reste très voisines, outre qu'il est difficile, en herbier, d'apprécier la duration de la racine. Onosma stellulatum Waldst. Kit. Mekvena in Imeretia, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). Var. pallidum Boiss. Prope Do-ut in regione montana, 2 Sept. f. fr. — Prope Utschkulan, 13 Sept. fl. fr. . Echium rubrum Jacq. Tiflis in collibus, 9 Jul. fr. — Ad ripam dextram ff. Tieberda, 1200 m. circ., 1 Sept. fl. — Aul Tsei, f. (Lojka). . # Echium Italicum L. Borjom, Aug. 1877 fl. fr. (Brotherus). . Echium vulgare L:. Notavimus inter Tsageri et Lentechi, 29 Jul. . Macrotomia echioides (1) DC. In jugo alpino Chanli juxta nives deliquescentes, 23 Jun. fl. Planta florens humilis 15-20 em. alta, folia radicalia majora cum petiolo 8 em. longa 2 lata, corollae lobi prope faucem in vivo atro-fusco-maculati. —— In convalle Chalde- chi 2000-2200 m., 8 Aug. fl. — Betscho, abunde in pratis, 1300 m., 16 Aug. fr. Folia radicalia cum petiolo 3» em. longa 6 lata, pili foliorum omnium tubereulo albo vel flavido insidentes. — In jugo Kluchor merid., 2300 m., 27 Aug. fr. Folia radicalia eum petiolo 45 em. longa 5 96. 966. BORRAGINEAE. 349 lata, caulis 45 cm. altus, racemi 14 em. longi, calyx 2 em. longus. — Mamisson, fl. (Lojka). Pili foliorum tuberculo insidentes. — Terskoll, fr. (Lojka). Lithospermum arvense L:. Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul. — Carta- linia, ad lacum Tabiszchuri, Jun. 1881 fL. fr. (n. 669 Brotherus). Flores intense coerulei. Lithospermum officinale L. Notavimus prope Lentechi 30 Jul. et prope Tscholur 31 Jul. — Laschketi ad flumen Tzchenis-Tzchali, Jun, 1877 fr. (Brotherus). . Lithospermum purpureo-coeruleum L:. Inter Mekvena et Alpana secus flum. Rion, 25 Jul. fr. . Myosotis alpestris Schm. Im pascuis alpinis jugi Chanli, 235 Jun. fl. fr. — In monte Tetenar, 2200-2400 m., 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid., 2200 m., 4 Aug. fl. — In jugo Uthiri, 1700-1800 m., 18 Aug. fl. — In jugo Djodissük, 2400 m., 22 Aug. fl. fr. Forma pumila. — In jugo Kluchor merid., 2400 m., 28 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2700-2800 m., 29 Aug. f. — In summo jugo Tieber- dinsky, 2800 m. 2 Sept. fl. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2300-2400 m., 3 Sept. fl. fr. — In monte supra rivum Kükürtli, 2500-2600 m., 9 Sept. f. — In jugo Mamisson, f.; Tsei, fl. et ad glacies Asau. Forma pumila sericea deflorata (Lojka). Obs. Les plantes que nous rapportons au 27. alpestris Schm. présentent une grande diversité d'aspect. Tantôt naines, tantôt de moyenne grandeur, à corolles tantôt très grandes, tantôt petites, à calice plus ou moins ouvert à la maturité, le plus souvent abondamment fourni de poils cro- chus, plus rarement à poils presque tous appliqués, à pé- dicelles de longueur variable, elles oscillent, sans combi- maison fixe de ces caractères, entre les diverses formes qui 390 969. 970. wi! BORRAGINEAE. ont été distinguées sous les noms de 7. Pyrenaica, de M. alpestris var. grandiflora Boïss. (herb. ined., conf. Al- boff, loc. cit. p. 182), de M. alpestris forma pumilanAl- boff, et se rapprochent quelquefois du A7. silvatica. — Nos exemplaires d’Adjarie (Chanli) présentent un port particu- lier: nombreuses tiges sortant de la même souche, feuilles caulinaires étroites, allongées, rapprochées les unes des au- tres, grappes rapprochées en têtes au sommet de la tige quand commence l’anthèse et s’allongeant peu en müûrissant, pédicelles, même les inférieurs, plus courts que le calice et dressés à la maturité, poils blancs du calice tous appliqués (dans peu de fleurs entremélés de rares poils crochus), fleurs grandes. Myosotis hispida Schlecht. Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. fl. fr. — Prope Len- techi, 29 Jul. fl. fr. — Prope Tscholur, 31 Jul. — Oprzcheti ad fl. Rion, Maj. 1877 fl. fr. (Brotherus). Myosotis sparsiflora Mik. Prope Tscholur, 31 Jul. fr. — In silvis montis Tetenar, 1 Aug. def. Eritrichium villosum Bunge var. Caucasicum Alboff FI. Colch. p. 183. In excelsioribus supra jugum Tieberdinsky ultra 3000 m., 2 Sept. fl. fr. juv. — Elbrus oceid., in monte ad septentr. rivi Kükürtli, 3000 m. cire., 9 Sept. fl. Plantae 2°/,-6 em. altae valde albo-sericeae, folia cau- lina 12-20 stricta imbricata caulem saepe occultantia li- neari-lanceolata acutiuseula. Fornices corollae et alae nucu- larum cristato-dentatae dentibus ciliato-serratis, omnino ut in typo, sed in hoc folia caulina sparsa, raro plus quam 8-9. Obs. Cette plante, par son port, diffère sensiblement des exemplaires typiques de la Sibérie septentrionale (Expéd. Véga) et de la Songarie (leg. Schrenk). Nous n'avons pas vu la variété de M. Alboff, mais, quoiqu'il ne fasse pas BORRAGINEAE. 391 mention des feuilles beaucoup plus rapprochées sur la tige, ce qu'il dit de leur forme et de l'indument de toute la plante, joint à la proximité relative des deux stations, nous induit à croire que c’est cette même variété (cueillie en 1891 au sommet du mont Uzunkol, Cauc. occid.) que nous avons retrouvée dans la région de l’Elbrouz. 972. Echinospermum Lappula (L.) Lehm. Notavimus prope Lentechi 30 Jul., prope Tscholur 31 Jul. et prope Kala 7 Aug. | 973.Echinospermum barbatum (M. Bieb.) Lehm. Var. Cariense Boiss. FI. Or. IV, p. 250. In submontanis inter Adjari-tzchali et Keda, 21 Jun. fl. fr. — Tiflis in collibus aridis, 9 Jul. fl. fr., unde spe- cimina florentia etiam €l. D. Radde nobis benigne commu- nicavit. 974. Echinospermum heteracanthum Ledebh. Namachvani ad flumen Rion, 22 Jul. fl. fr. 975. Echinospermum patulum Liehm. — Afyosotis squarrosa M. Bieb. non Retz. Tiflis in collibus aridis, 9 Jul. fl. fr. Obs. Notre plante correspond à la description du Flora Orient. en tout, sauf que les fruits sont rapprochés le long des axes au lieu d’être lâches. 976. Cynoglossum officinale L:. Tiflis in collibus, 9 Jul. fl. fr. — Oprzcheti ad flum. Rion in Imeretia, Maj. 1878 fl. (Brotherus). 977.0mphalodes Cappadocica Willd. Descriptionem Florae Orien- talis emenda : Folia utrinque pilis adpressissimis brevibus pubescentia nervis prominulis, caules floriferi foliati, eorum folia radi- calibus multo minora ovato-oblonga subacutata nervis 5-6 minus prominulis pereursa, racemus inferne foliis 2-4 in structus superne nudus, calyx extus et intus adpresse pu- bescens, nucularum margo extus pilosulus introflexus ore 9:68. BORRAGINEAE. plicato-crenulato, (Ad specimina Lazica Balansae, Abchasica clari Radde et nostra (lescripta). In silvis regionis montanae inferioris inter Adjari-tzchali et Keda, 21 Jun. fl. fr. Planta sicca nigricans. — In re- gione montana media inter Keda et Chula, 21: Jun. fr. Planta minor, exsiccatione non nigricans, racemus brevior minus laxus magis foliosus. Omphalodes Lojkae Somm. et Dev. Act. Hort. Petr., 1892, p. 197. — Tab. nostr. XXX V. Adpresse pubescens, rhizomate in rupium. rimis repente foliorum fasciculos et caulos floriferos edente, caule ascen- dente tenui folia radicalia superante, foliis radicalibus longe petiolatis elongato-ovatis basi in petiolum lamina fere duplo longiorem paullo decurrentibus apice obtusis mueronatis pallide virentibus in sicco colore cyaneo-nigricante suffu- sis, nervo mediano valido, lateralibus 4-6, arcuatis non prominulis, folüis caulinis paueis, inferioribus in petiolum longiusculum attenuatis, summis subsessihbus, caulibus flo- riferis in racemum foliatum laxum abeuntibus, pedicellis calyee multoties longioribus filiformibus demum hamato-re- fractis, calycis intus et extus pubescentis fructiferi valde accreti patentis laciniis late ovatis acutiuseulis, corollae coe- ruleae lobis orbiculatis calyce triplo longioribus, nuculis pi- losis calyce duplo vel triplo brevioribus eyathiformibus mar- gine introflexo valde denticulato pilosissimo. 2%. Hab. In alpinis Uschuat (Kuban), ubi 1886 detexit H. Lojka. — Ipsi invenimus in rupestribus alpinis supra jugum Diodissük, 2600-2700 m. 22 Aug. fl. fr. Foliorum radicalium lamina 6 cm. usque longa 2 /, lata, petioli longiores 9 cm., corollae et calyeis fructiferi diame- ter 10-12 mm., caules floriferi 15-20 em., peduneuli in- feriores 25 mm. usque longi. Ab Omphalode Cappadocica W., cui nucularum struc- tura proxima, differt rhizomate brevi, statura humiliore, BORRAGINEAE — SOLANACEAE. 393 foliis tenerioribus non cordatis, lamina basi in petiolum de- fluente (fere ut in foliis Damasont stellati) nervis multo minus. promimentibus, caulinis inferioribus longiuscule pe- tiolatis, racemo folioso, — Longius distat ab Omphalode rupestre KRupr. statura haud nana, foliis caulinis pluribus, colore glauco-nigrescente, — Ah 0. FWitfmanniana Stey., quae in solo calcareo montium Guriae et Abchasiae « sub umbra arborum excelsarum » vigere dieitur ét Aprili floret, planta nostra, rupilum primaevarum regionis alpinae nudae supra 3000 m, incola et exeunte Augusto florens, e descri- ptone Steveni differt foliis radicalibus nunquam cordatis pilis erebris adpresse pubescentibus nec glabrescentibus, fo- lüs caulinis petiolatis nec sessilibus, caulibus ramosis nec simplicibus, nueulis pilosis nec glabris. ?) Explicatio tabulae XXXV (Omphalodes Lojkae). 1, planta magnit. natur. = 2, calyx quater auctus. — 3, corolla quater aucta. —- 4, eadem tubo aperto cum staminibus quater aucta. — 5, pistillum quator auctum. — 6, calyx explanatus cum nuculis ‘quater auctus. — 7, apex folii quater auctus. Solanaceae Juss. 979. Solanum nigrum L. tan Utsehkulan, 15 Sept. 1. — Wladikavkas, Aug. 1881 fl. fr. (n. 767 Brotherus). 1) M. Lipsky, dans ses Ælorae Caucusieae Novilates, Act. Hort. Pétrop., Vol. XIV, 1897, p. 294, rétablit l’'Omnphalodes Wittmanniana Stev., considéré par Boissier comme synonyme de 10, Cappado- . sica W, et est d’avis que notre O. Lojkae, d'après la description que HN nous en avons donnée loc. cit., n’est autre que l'espèce de Steven. — Nous avons ajouté à notre diagnoso différentielle les caractères par lesquels, d'après la description originale de Stoven (Obsenv. in Aspe- rifolias Tauro-Caucas. Bull. Moscou 1851, Vol. XXIV, p. 607), notre plante se distingue spécifiquement de l'O. Wittmanniana. La sta- tion dans les fentes d:s roches primitives dé la région glaciale” et l’époque de sa floraison rendaient d’ailleurs peu probable l'identité de l'O. Lojkae avec une espèce calcaire, trouvée par le jardinier Wittmann dans le sol humide de la forêt. Tpyau Boran. Cara. T. XVL 23 394 SOLANACEAE. 980.Solanum Dulcamara J:. Var. indivisum Boiss. FI. Or. IV, p. 285. Prope Lars ad arcem reginae Tamarae, 950 m., 20 Sept. fr. et inter Lars et Kasbek, 1300-1400 m., 21 Sept. fr. — Afzchara ad flum. Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. fr. et prope Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. (n. 765 Bro- therus). 981.Physalis Alkekengi Li. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fr. — Atzchara, et Mek- vena ad flum. Rion, Jun. 1877 fl. (Brotherus). — Inter Misurtzi et Alagir in Ossetia, Aug. 1881 fr. (n. 766 Bro- therus). 982.Lycium Turcomanicum Turez. Tiflis in collibus apricis ad meridiem urbis, 8 Jul. f. — Ibidem, 4 Nov. 1887 fr. et Baku, 27 Oct. 1887 fl. (Som- mier). Rami albidi ; folia lanceolata acutiuseula, majora 3 em. longa 1°'/, lata, in petiolum brevem attenuata; calycis labia plerumque integra, uno alterove interdum bifido; co- rollae lobi tubum subaequantes (in Z. Ruthenico sesqui- breviores). Obs. IT est assez remarquable que cette espèce qui, à notre connaissance, n’a été trouvée jusqu’à-présent que dans la région transcaspienne, n’ait été signalée par aucun bo- taniste à Tiflis, où elle croît dans les environs immédiats de la ville. Nos exemplaires concordent exactement avec ceux de Schrenk, de la Songarie (Herb. Mus. Florentini). 983. Atropa Belladonna J.. Inter Chula et Danais-paraul in silvis montanis, 22 Jun. fl. — Notavimus inter Tsageri et Lentecki 29 Jul., in jugo Utbiri occid. 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 26 Aug. — Atzchara in Imeretia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). 984. Nicotiana rustica L. Inter Lentechi et Tscholur in loco herboso silvae procul ab omni cultura, 30 Jul. fr. NSOLANACEAE —— SCROFULARIACEME. 399 985.Datura Stramonium |. Notavimus inter Tsageri et Lentechi, 29 Jul. 986.* Physoclaina Orientalis (M. B. sub Æ/yoscyamo) Don Abas-Tuman in Cartalinia, 9 Jun. 1881 fl. (n. 652 Bro- therus). 987.Hyoscyamus niger l:. Notavimus prope Tscholur 31 Jul., prope Kala 7 Aug. et abunde in tectis pagi Utschkulan, Sept. — Oprzcheti ad flumen Rion, Maj. 1877 fl. (Brotherus). -— Atzchara in Imeretia, Jan. 1877 fl. (Brotherus). Forma agrestis (Kit. pro specie). Scrofulariaceae lindi. 988. Verbascum ovalifolium Don Capsula, in Flora Or. non descripta, sphaerica (7 mm. in diam.) calyce subbrevior sub tomento albo detersili nigro- fusca reticulata, linea flavida levi secus septum notata :; se- mina minuta nigra subeylindrica serobiculata. Foliorum radi- calium lamina in planta culta 22 cm. longa 11 lata. Tiflis in apricis ad merid. urbis, 8 Jul. fl. fr. Forma foliis radicalibus minoribus vix erenulatis eum petiolo 8-12 cm. (3-4 poll.) longis densius tomentosis subtus ut et pe- tiolus pannosis, ad V. Georgicum Benth. accedens. — Tiflis in colibus aridis ad oceid. montis Davidii, 9 Jul. fl. fr. 989. Verbascum Blattaria L. Batum in herbosis maritimis, 16 Jun. fl. fr. — Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul. et prope Lentechi 30 Jul. 990. Verbascum gnaphalodes M. Bieb. Batum in arenis et herbosis maritimis, 18 Jun. fl. — Utschkulan, 13 Sept. fl. fr. Obs. Dans nos exemplaires, qui du reste correspondent parfaitement à la description du Flora Orientalis, les divi- sions du calice sont linéaires plutôt que lancéolées, les glo- 396 SCROFULARIACEAE. mérules placés à l’aisselle d’une feuille lancéolée et: longue- ment acuminée dépassant le glomérule, sont munis de bractéoles linéaires. — Dans les plantes, nées des. graines d’'Outchkoulan chez M. Dammann, les fleurs sont plus gran- des que dans la plante sauvage, et le tomentum des feuilles est plus lâche et plus détersile. 991.* Verbaseum Dechyanum Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Jtal.4897,:p,2 199; Subbipedale griseo-tomentellum, caule foliato striato atro- violaceo basi praesertim floceuloso à medio in paniculam subpyramidatam abeunte, foliis rugulosis, caulinis inferiori- bus amplis longiuscule petiolatis ovatis obtusiusculis basi truncatis subcordatisve grosse duplicato-crenatis vel lobulatis inferne sublobatis subtus praesertim secus nervos tomen- tellis supra fere glabratis, superioribus subsessilibus e basi cordata late ovatis abrupte acuminatis etiam in sieco laete viridibus, ramis paniculae erecto-patentibus racemo termimali brevioribus, floribus pedicello calycem subaequante suffultis 9_5 fasciculatis raro solitariis, fasciculis inferioribus remo- tiusculis, bracteis submembranaceis lanceolatis acuminatis pedicellos excedentibus, calyeis majusculi ad ?/, secti laciniis tomentosis ovato-oblongis breviter acutatis apice purpurascen- tibus, corolla lutea ampla extus tomentella, staminibus con- formibus, antheris reniformibus aequalibus, filamentis lana purpurea obtectis, capsula.. — Duratio ignota. Hab. Adisch in Ossetia, ubi detexit b. Hugo Lojka,; socio cl. M. de Déchy, cui speciem novam lubenter dieamus. Foliorum inferiorum lamina 20 em. longa 12 lata, pe- tiolus 6-8 em. longus; panicula 25-30 em... ejus.rami \in- feriores 8-10 em. longi; pedicelli longiores 10, mm.; calyx 6-7 mm. longus, ejus laciniae 2-3 mm. latae; corolla explanata 3 cm. lata. Pertinet ad sectionem ZLychnitideorum Benth., sed propter calycem majorem non gregi primae * (EL. Or. IV, p. 299), SCROFULARIACEAE. 391 et propter lanam filamentorum purpuream non gregi secun- dae ** adnumérandum; gregem tertiam constituit calyce 3 lin. longo et lana purpurea donatam. Obs. Dans la plupart des fascicules, il y à un pédicelle un peu plus long que le calice, tandis que les autres sont plus courts ou presque nuls. 992.*% ? Verbascum pyramidatum M. Bieb. Zchrinvall in Ossetia ad flumen Didi-Liachva, 14 Jul. 1877 fl. (Brotherus). Forma reducta sesquipedalis calyeibus non ul- tra 2 lin. longis. Folia inferiora ovata subsessilia non acu- minata nec basi attenuata ?). 993. Verbascum phoeniceum L:. 994. Secus vias ad septentr. pagi Utschkulan, 2300 m., 14 Sept. fl. fr. Celsia orientalis 1. Tiflis in collibus ad merid. urbis, 9 Jul. fr. — Thidem ‘) Verbascam Anatolicum Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897, p. 201. Bipedale viride, caule elevatim lineato subsimplici parce ramoso foliato, ut et rami in racemum laxiusculum abeunte pilis ramosis parce puberulo, foliis subtus breviter pubescentibus supra fere gla- bratis, radicalibus elongato-lanceolatis semipedalibus vix crenulatis in petiolum brevem angustatis, caulinis sensim diminutis ovato- lanceolatis acutatis basi rotundata vel subcordata subsessilibus su- perficialiter et irregulariter crenato-lobulatis, racemis breviter pu- bescentibus glandulosis, floribus omnibus solitariis pedicello calyce demum longiore suffultis (inferiores 7? mm. longi), bracteis inferio- ribus foliis superioribus similibus, superioribus diminutis Janceo- lato-linearibus pedicellum superantibus, calyce pubescente in laci- uias oblongo-lineares obtusas fero ad basin 5partito in fructu 5 mm. longo, corolla mediocri (16-18 mm.) lutea extus pilis ramosis pube- scente, filamentis omnibus lana purpurea vestitis, antheris confor- mibus reniformibus, ovario et capsula fere matura 4-5 mm. longa ovata donse griseo-tomentellis. Bienne (?). Legimus : In collibus supra Trapezuntem, 14 Jun. fi. fr. A Verbasco digitalifolio Boiss. et Hausskn. Mesopotamico, cui _magis quam caeteris hujus gregis affine, differt indumento, calycis dimidio brevioris laciniis obtusis, corolla fere dimidio minore, pe- dicellis calycem demum excedentibus. 3 © Le, 8 1 ( SCROFULARIACEAE. in monte Davidü, 19 Maj. 1889 fl. (de Seidlitz). — Ad flumen Rion, loco Imeretiae non notato, Jun. 1877 fr. (Bro- therus). Inflorescentia breviter glanduloso-pubescens, ealy- cis accreti laciniae capsulam duplo excedentes 15 mm. (fere 7 lin.) longae. — In Flora Or. erronee inter species pedi- cellis calyce longioribus praeditas collocata. .* Celsia atro-violacea Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897.10: 201. Viridis sesquipedalis, caule simplici erecto pubescente fo- lioso fere a basi in racemum multiflorum inferne confertius- culum superne laxiorem glandulosum violascentem abeunte, foliis alternis glabris parce et breviter glanduloso-ciliolula- tis parce denticulatis, caulinis inferioribus confertis, infimis oblongo-lanceolatis in petiolum lamina breviorem attenuatis, caeteris triangulari-ovatis vel hastatis acutis, petiolo brevi, floralibus inferioribus subsessilibus hastato-triangularibus pe- dicellos superantibus, superioribus sensim diminuts,i summis parvis bracteiformibus lineari-lanceolatis pedicello pluries brevioribus, pedicellis erecto-patentibus glanduloso-pubescen- tibus calyce longioribus, calycis ad basin quinquepartiti laciniis elliptico-oblongis obtusiusculis margine glandulis pe- dicellatis obsitis demum accretis et subinaequalibus, corol- lae parvae glabrae atro-violaceae (in sicco) tubo flavo-viridi, filamentis purpureo-lanatis, stylo elongato clavato, capsula glabra ovata residuo styli mucronata calycem subaequante, seminibus olivaceis ovatis profunde lacunoso-rugulosis. Biennis videtur. Hab. Ad Nicolai in valle Ardon Ossetiae, 2200 m., 1885 detexit Hugo Lojka (Herb. von Degen). Specimen unicum DO cm. altum, caulis basi 3 mm. eras- sus, racemus 43 cm. longus fere 100florus, folia caulina maäjora 2'/, em. longa 1 lata, pedicelli inferiores 12 mm., calyeis acereti laciniae 6-7 mm. longae, majores 3 */, mm. latae. 996 997 SCROFULARIACEAR. 39 Differt ab omnibus Celsiis Florae Orientalis imprimis co- lore florum etiam in sicco intense atro-violaceo. Propter cau- lem simplicem basi crebre foliosum et racemum longissimum prope Celsiam Suiwarowianam ©. Koch collocanda, a qua recedit foliis omnibus integris etc. Linaria Elatine (1) Mill. Namachvani, 23 Jul. fl. fr. — Prope Orbeli in cultis, 26 Jul. fl. Obs. Dans les plantes de ces deux localités, les pédi- celles sont plus où moins pubescents, comme on l’observe du reste assez souvent dans la plante d'Europe. L’indument de toute la plante correspond à celui du type et non à celui de la variété villosa Boiss. (L. Prestandreae Tin.). Linaria rupestris C. A. Meyer Verz. Pfl. Cauc. Casp. 1831, p. 110. Inter Lars et Kasbek, 1300-1400 m., 21 Sept. fl. fr. (Locus classicus Meyerianus). Ab Antirrhkino macrouro M. Bieb. (F1. Taur. Cauc. Il, p. 75), cui Boissier in FI. Or. IV, p. 373 adnumerat, sensu nostro specifice differt caule a basi in ramos tenues diffusos soluto (nec erecto simpli- cissimo), foliis non confertis, calyce non hirsuto sed minute glanduloso-ciliato, bracteis patentibus lanceolato-ovatis non subulatis nec reflexis cauli parallelis, et praecipue calcare corolla manifeste breviore. — A ZLinaria vulgari Mill. differt calyce ciliato-glanduloso, ejus laciniis non manifeste triner- viis, calcare corolla breviore, capsula parva calycem vix su- perante et toto habitu. — Specimina culta, sub Zénaria macroura in herbario Mus. Florent. asservata, cum planta nostra omnino conveniunt. Folia majora 2 em. longa 2 mm. lata, calcar in speci- minibus nostris 10-11 mm., corolla sine calcare 18 mm. longa. 998. Linaria genistifolia (L.) Mill. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. Folia elliptiea utrin- 360 SCROFULARIACEAE. que acuta 4 em. longa 1 lata. — Inter Mekvena et Al- paua, 25 Jul. fr. Folia ovato-lanceolata basi subrotundata 41], em. longa 2 lata. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. Folia ut in prima. — Notavimus prope Lentechi 30 Jul. et prope Tscholur 81 Jul. — Inter Nicolai et Alagir ad flumen Ardon Ossetiae, Aug. 1881 fl. et prope Lars, Aug. 1881 fl. (n. 697 Brotherus). Corolla major, calcar crassius. | Var. linifolia Boiss. et auet. plur., non Linné. Inter Chula et Schwachevi, 24 Jun. fl. fr. — Tiflis im collibus aridis, 9 Jul. f. Folia caulina approximata, ma- jora 45 mm. longa 6-7 lata, superiora multo minora. — Asau, fl. fr. (Lojka). 999. Linaria minor (1) Desf. Utschkulan, 1400 m., 7 Sept. fl. fr. 1000. Scrofularia chrysantha Jaub. et Spach Var. lunariaefolia (Boiss. et Bal. pro specie) Alboff, Prodr. FI. Colch. p. 188. Batum in collibus maritimis, 16 Jun. fl. fr. — Caules atropurpurei 40-50 em. alti saepe à basi ramosi, foliorum inferiorum majorum lamina 10 em. longa 9 lata, petiolus 7 em. longus, pedunculi cymarum inferiorum 2 em. longi folio fulcrante breviores, calyeis laciniae oblongo-lanceolatae, capsulae valde acutae. Tota planta saturate virens etiam inferne sub lente tenuiter pruimosa. Var. intermedia nobis. A typo recedit indumento parco, cymis ut in var. caly- -cina& Boiss. longiuseule peduneulatis laxiuseulis, calyeis la- ciniis angustioribus acuminatis, et praecipue capsulis ut im var. lunariaefolia acutis. Legimus : Ad limites arborum et in pascuis alpinis jugi Chanli supra Danais-paraul, 23 Jun. fl. fr. Planta 25-40 em. alta, foliorum inferiorum lamina 4'/, em. longa 4 lata, petiolus 3 /, em. longus, pedunculi ey- SCROFULARIACEAE. 361 marum inferiorum fructiferarum 3 em. longi folium fulerans aequantes. Obs. La présence, dans l’Adjarie, limitrophe du Lazi- stan, de cette variété à capsules aiguës est un argument en faveur de l'opinion de M. N. Alboff (loc. cit.), d'après lequel le S. Zunariaefolia Boiss. et Bal. ne serait qu’une variété du S. chrysantha. I faut dire toutefois que, dans leurs formes extrêmes, ces deux plantes diffèrent considé- rablement. 1001. Scrofularia lateriflora Trautv. Inter Muri et Lentechi in rupibus verticalibus copiose. 28 Jul. fr. Flores in horto Leichtlin e seminibus Svaneticis eduetos vidimus. — Notavimus inter Lentechi et Tscholur 30 Jul. 1002.* Scrofularia orientalis 1. Bakuriani in Cartalinia, Jun. 18S1 f. (n. 693 Brotherus). 1003. * Scrofularia Hwensis C. Koch Ad lacum Tabiszchuri in Cartalinia, Jun. 1881 fl. fr. (n. 686 Brotherus). — Bakuriani in Cartalinia, Jul. 1881 fl. fr. (n. 685 Brotherus). 1004. Scrofularia Scopolii Hoppe Inter Chula et Danais-paraul, 22 Jun. f. fr. Calyeis glabri laciniae orbiculatae, capsula perfecte globosa. — Su- pra Danais-paraul, 23 Jun. fl. Calyx parcissime glandu- loso-puberulus. Var. adenocalyx nobis. Thyrsus elongatus angustus laxus ad apicem usque fo- liatus, folia sensim diminuta cymis breviora, calyx erebre et minute glanduloso-pubescens glandulis atro-purpureis, laci- niarum margo luteus angustior quam in typo, filamenta sub lente punetato-glandulosa, capsula ovata acuta. Legimus : In hérbosis alpinis jugi Latpari merid., 2100 m., & Aug. fl. fr. —- In planta culta notae mdicatae non mutantur. 302 SCROFULARIACEAE. Var. grandicrenata nobis. Folia tenuissime membranacea laete viridia, ommnia, ex- ceptis summis thyrsi, late ovata obtusa, grosse obtuse set profunde duplicatim crenata basi truncata vel vix cordata ; tota planta, praeter inflorescentiam glanduloso-pubescentem, minutissime et sparsim pubescens; pedunculi divaricati calyce 2-4plo longiores; calycis laciniae anguste membra- naceo-marginatae ovato-rotundatae glanduloso-pubescentes, glandulis albis; staminodium pallidum transverse latius sub- reniforme leviter emarginatum:; capsula ovata acuta api- culata. Legimus: Prope Keda in regione montana media Adja- riae, 21 Jun. fl. fr. Caules simplices paucïflori; foliorum majorum lamina 7-8 em. longa 5°/, lata; pedicelli longio- res 17 mm., calyx 4 mm. longus:; capsula magna, cum muerone 9 mm. longa 7 lata. — In silvis montis Tetenar Svanetiae, 1 Aug. fl. fr. Forma umbrosa ut prior. — [n valle fluminis Kliutsch Abchasiae, 1600-1800 m., 26 Aug. fl. fr. Caulis jam infra medium ramosus multiflorus, thy- rsus ad apicem usque foliolosus. Planta habitu S. divari- catam Ledeb. referens. — In jugo Nachar ultra 2600 m., 29 Aug. fr. Planta regionis excelsioris pedalis pauciflora. Propius ad var. grandidentatam (Ten.) Boiss. quam ad typum accedens. Obs. Le Scrofularia grandidentata Tenore, cité dans quelques flores italiennes comme synonyme pur et simple du S. Scopolii, est une variété bien distincte par ses feuil- les plus grandes et plus aiguës, à dentelures inégales plus profondes et plus aiguës, par ses pédicelles au moins deux fois plus longs que le calice, par son staminode à peine ou non émarginé au sommet, et par sa capsule ovale et aiguë. Notre variété grandicrenata en diffère par l’obtusité de ses feuilles et de leurs crénelures, par ses pédicelles jusqu’à qua- tre fois plus longs que le calice dont les divisions sont plus 1005. SCROFULARIACEAE. 303 étroitement bordées, et enfin par son staminode plus large et plus émarginé. Scrofularia Sprengeriana Somm. et Levy. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897, p..202. Elata, praeter inflorescentiam parce glanduloso-pubescen- tem glabrata, radice fibrosa, caule crasso nigricante acute quadrangulo angustissime alato jam infra medium ramoso, ramis basi foliatis et axe primario in thyrsos elonga- tos aphyllos abeuntibus paniculam amplam pyramidatam elongatam formantibus, foliis, supremis exceptis, oppositis, chartaceis utriuque glaberrimis acutiuseule crenato-denta- tis, inferioribus ovatis obtusiuseulis basi subeuneatis lon- giuscule petiolatis, mediis majoribus acutis, superioribus subsessilibus diminutis ovato-lanceolatis vel lanceolatis acu- tioribus et acutius dentatis, cymis ramorum et axis ex axilla bracteae linearis integrae sat longe pedunculatis di- varicatim dichotomis 5-multifloris, eymis 1-2 inferioribus axis primarii folio eis breviore suffultis, pedicellis calyce 3-Dplo longioribus, calycis glabri ad */, fissi laciniis ovatis obtusis vix marginatis, corolla fusco-virente mediocri, sta- minibus subinclusis, staminodio obverse reniformi, capsula ovata acutiuscula glabra calyce 2-3plo longiore. Annua vel biennis. Legimus : Prope Tscholur in Svanetia Dadianorum, 930 m., 31 Jul. fl. fr. Caulis metrum excedens; foliorum me- diorum lamina 10 em. longa 9 lata, inferiorum petiolus 2 '/, cm. longus, rami inferiores ultra 80 çm., thyrsi axis primarii pars aphylla ultra 50 em. longa; cymae longio- res 7-8 cm., pedicelli longiores 15 mm., calyx 2 ‘/,-5 mm, capsula 6-6 ‘/, mm. longa. Ab omnibus Scrofulariis annuis sectionis Séorodoniae (FI. Or. IV, p. 388, 394, 395) diversissima; inter biennes a proxima S. divaricata Ledeb, indumento non cerispule villosulo, caule argute quadrangulo, foliis non cordatis mi- 304 1006. SCROFULARIACEAE. nus profunde dentatis statim distinguenda. À S. crenophila Boiss., cujus inflorescentiam aemulat, recedit glabritie, caule acutangulo, panieula non foliolosa, foliis non cordatis. Obs. Nous dédions cette scrofulaire à M. Charles Spren- ger, jadis de la maison Dammann à S. Giovanni à Teduccio près Naples, auquel nous sommes redevables d’un exem- plaire élevé de nos graines, sur lequel nous avons pu dé- crire l’espèce dans toutes ses parties. * Scrofularia mollis Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897, p. 205. — Tab. nostr. XXX VI. Viridis, radice collo sublignosa, caule mediocri flacci- dulo patenter papilloso-villoso obtuse angulato, foliis op- positis petiolatis membranaceis parce et breviter papilloso- pubescentibus grosse et obtuse duplicato-crenatis crenis muéronulatis, inferioribus minoribus subreniformibus petiolo laminam superante, mediüs e basi subcordata late ovatis vel ovato-lanceolatis obtusis petiolo lamina parum breviore villoso suffultis, superioribus acutiuseulis minoribus, cymis a medio caule in axillis foliorum sat longe peduneulatis 3-Dfloris eglandulosis petiolum folii fulcrantis subaequanti- bus vel eo brevioribus, peduneulis tenuibus flaceidulis saepe dense papilloso-villosis, bracteis linearibus pedicello filiformi apice saepe glabrato brevioribus, calycis fere glabri laei- niis ovatis vix marginatis pedicello triplo brevioribus, co- rollae in sieco flavido-virescentis ore vix contractae calycem subtriplo superantis labio superiore parum longiore, stami- nibus subexsertis, staminodio parvo suborbiculato basi an- gustata affixo, capsula immatura ovata acuta, stylo parum exserto. Biennis videtur. Ad specimina juvenilia descripta. Hab. In Ossetia prope Lars ad flumen Terek, 24 Ma). 1881 fl. (n. 692 Brotherus). Caules juvenes 25-30 em. alti, folia majora 7-8 em. longa 6-7 lata petiolo 4-4'/, cm. longo suffulta, cymae inferiores cum pedunculo 4 em., peduneulus 2-2 '/, em. 1007. 1008. SCROFULARIACEAE. 3569 longus, pedicelli ad Summum { em., corolla L em. longa compressa 6 mm. lata. A Scrofularia luridiflora Kiseh. et Mey., cui e de- scriptione affinis, differt caule mediocri, foliis longe petio- latis, peduneulis cymarum tenuibus longiuseulis flaccidis, pedicellis calyee et bractea multo longioribus, calyce glabro et staminodio ovato suborbiculato parvo. — Habitu S. ver- nalen nonnihil aemulat, à qua praesertim recedit stami- nodio, calyeis laciniis glabris brevioribus, corolla majore, pedicellis calyce triplo longioribus. — A $S, chrysantha, J. et Sp., cujus indumentum habet, ïisdem notis et insuper staminibus non longe exsertis differt. Explicatio tabulae XXX VI (Scrofularia molles). 1, planta magnit. natur. — 2, corolla aperta quater aucta. — 3, Staminodium 12 X auctum. — 4, lacinia calycis quater aucta. — 5, calyx cum pistillo quater auctus. — 6, segmentum pedunculi cum pilis glandulosis 8 X auctum. Scrofularia rutaefolia Boiss. — $S, lucida M. Bieb. non L. Lentechi, 29 Jul. fl. fr. — Inter Lentechi et Tscho- lur, 30 Jul. fl. fr. Planta 1-2pedalis, folia radicalia ovato- oblonga interdum pinnatifida, caulina inferiora pinnatisecta cum petiolo 15 cm. nsque longa 3 lata, inflorescentia prui- noso-glandulosa, pedunculus cymarum 2 em. usque, calyx 3-4 mm. longus, staminodium flavum magnum late reni- forme, capsula 3 mm. alta. — Gurschevi ad fontes flu- minis Aragva, 23 Jul. 1881 alab. (n. 690 Brotherus). Scrofularia Olympica Boiss. In jugo, Djodissük, ultra 2000 m., 22 et 23 Aug. fl. fr. Folia mox pinnatisecta mox plus minusve profunde lo- bata, staminodium atro-purpureum, — In jugo Kluchor merid., 2500 m., 30 Aug. fr. — Tsei, fl. fr. (Lojka). Axis, peduneuli et pedicelli pulchre glandulosi, glandulis nigris stipitatis. — In alpe Kadlasen Ossetiae supra flu- 306 1009. SCROFULARIACEAE. men Didi-Liachva, 20 Jul. 1881 fl. (n. 691 Brothe- rus). — [Inter Nicolai et Alagir ad flumen Ardon Osse- tiae, Aug. 1881 fl. (n. 689 Brotherus). Scrofularia Caucasica Somm. et Dev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897, p. 204. — Tab. nostr. XXX VIT. Pumila intense viridis e radice crassa verticali longis- sima pluricaulis ; caulibus nigricantibus papilloso-pubescen- tibus flexuosis ascendentibus simplicibus raro parce ramosis infra vel supra medium in racemum aphyllum laxiuscu- lum abeuntibus:; folis praeter suprema oppositis saturate vel flavo-virentibus subtus parce papillosis supra glabrescen- tibus ambitu ovatis pinnatifidis vel saepius pinnatisectis segmentis utrinque 3-5 oblongo-ellipticis inciso-crenatis, inferioribus subpetiolulatis basi saepe lobulo auetis, imis parvis, fois inferioribus petiolatis petiolo lamina sub- aequilongo, superioribus brevius petiolatis vel subsessilibus ; cymis inferioribus longiuscule pedunculatis paucis bifloris, caeteris ad pedunculum uniflorum reductis, bracteis linea- ribus, inferioribus pinnatifidis, superioribus Imtegris pedun- culo brevioribus, bracteolis duabus limearibus calycem ae- quantibus ; axe, pedunculis, pedicellis, bracteis et bracteolis sat dense papilloso- et glanduloso-pubescentibus ; floribus inter bracteolas subsessilibus; calyeis fere ad basin partiti parcius papilloso-puberuli lacintis suborbiculatis saepe cya- neo-nigricantibus late fulvo-marginatis, margme membra- naceo crispato erosulo; corollae tubo calycem subaequante dilute livido lineis saturatioribus notato, labio superiore tubum aequante vel superante ochroleuco profande bilobo margine crispato; staminodio magno semi-orbiculato basi profunde cordato ochroleuco; antheris subexsertis ; capsula ovata acute rostrata glabra, seminibus nigricantibus cur- vato-cylindricis longitudinaliter sulcatis transverse rugu- losis. Z Legimus : In rupium fissuris et in glareosis jJuxta mo- 1010. SCROFULARIACEAE. 307 les glaciales Kükürtli montis Elbrus occid., 2800 m., 10 Sept. fl. fr. Specimina magis diffusa racemis abbreviatis folia parum excedentibus inter lapillos regionis excelsioris ibidem occurrunt. Radices 8 mm. crassae 40 cm. usque longae in excel- sioribus, caules ad Summum 20 cm., racemi fructiferi ma- Jores 14 em. longi, peduneuli inferiores 12 mm. usque longi, calyx 4 mm., capsula cum rostro 7-9 mm. longa. A Scrofularia Ruprechti Boiss., cui habitu et modo crescendi e descriptione haud dissimilis videtur, differt indu- mento papilloso, éymis inferioribus bifloris longius peduncu- latis, bracteis inferioribus pinnatifidis pedunculo brevioribus, calyce pubescente fulvo-marginato, labio superiore corollae ochroleuco, capsula rostrata calyeem longe excedente. Explicatio tabulae XXX VII (Scrofularia Caucasica). 1, planta magnit. natur. — 2, folium magnit. natur. —- 3, flos quater auctus. — 4, corolla secta explanata cum staminibus et sta- minodio quater aucta. — 5, staminodium 8 X auctum. — 6, lacinia calycis sub anthesi quater aucta. — 7, lacinia calycis fructiferi quater aucta. — 8, pistillum calyce remoto quater auctum. — 9, semen 5 X auctum. — 10, segmentum pedunculi glandulosi 8 X auctum. Scrofularia variegata M. Bieh. Tiflis in monte Davidii, 9 Jul. fr. Capsula 5 mm. alta. — Ossetia, in fauce Darial prope Lars ad arcem Tamarae, 1000 m. cire., 20 Sept. fr. Capsulae majusculae globosae subdidymae cum apiculo brevi 6 mm. altae, calyx 2 '/, mm. longus. — Ibidem, 24 Maj. 1881 alabastr. (n. 684 Bro- therus). — Baksan, fr. (Lojka). Var. cinerascens Boiss. Tiflis in collibus ad merid. urbis, 8 Jul. fr. Caulis ra- mosus, capsula parva 4-5 mm. alta brevissime apiculata calyce duplo longior. — Utschkulan, 1340 m., 13 Sept. fr. Planta ramosa, capsulae 4 mm. altae. 3068 SCROFULARTACEAE. #* Var, rupestris (M. Bieb. pro specie) Boiss. Var. 1014: Balta ad flumen Terek Ossetiae, 20 Maj. 1881 fl. (0. 687 Brotherus). Intense viridis, caulis glaber, folia omnia petiolata glabra, inflorescentia glandulosa, antherae vix exsertae. Folia medii eaulis 25 mm. longa 15 lata, petioh foliorum inferiorum minorum ultra 15 mm. longi. microphylla nobis. Caules breviores non ultra 25 em. alti ramosi fragiles, fola parva lanceolata vel lanceolato-linearia parce dentata vel ingisa vix petiolata, majora 20 mm. longa 6-7 lata, capsula longius apiculata sine apieulo 4 mm. alta. Cymae plurimae ad pedunculum uniflorum reductae. Legimus: In collibus aridis ad meridiem urbis Tiflis, S Jul. fr. Scrofularia diffusa Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897, p. 205. — Tab. nostr. XXX VIII. Pallide virens praeter inflorescentiam glabrescens, ra- dice ..., caule debili tenui fragillimo a basi opposite ra- moso in racemum simplicem aphyllum brevem paueciflorum ramis longe superatum ramisque in racemos similes aphyl- los ramulis foliosis longe superatos abeuntibus, foliis op- positis parvis carnosulis glabris elliptico-oblongis utrimque profunde 2-3dentatis, dentibus obtusiusculis inaequalibus, nervis non anastomosantibus, foliis inferioribus longiuscule, superioribus breviter petiolatis, bracteis linearibus pedicello brevioribus, peduneulis semper unifloris calyce triplo lon- gioribus supra medium bracteolis binis minimis praeditis ut axis glanduloso-pubescentibus, calyce parvo glabro ad #/, in lacinias ovato-rotundatas membranaceo-marginatas partito, corolla . .., capsula subsphaëriea. apieulata: caly- em subduplo superante. Verisimiliter perennis. Legimus: Secus viam inter Mtzched et Tiflis, 28 Sept. fr. Axis primarius çum racemo 15 ém., rami inferiores 18-24 cm. longi; folia majora partis mediae ramorum cum pe- 1012. 1013. SCROFULARTACEAE. 369 tiolo 15 mm. longa 8 lata, eorum petiolus 4-5 mm. lon- gus: racemi longiores 6-7 em. decemflori: peduneuli infe- riores 8 min. longi; calyx 2 ?/, mm., capsula cum apiculo + mm. alta. Obs. Cette serofulaire, de la section T'omiophyllum Benth. à feuilles opposées (FT. Or. IV, p. 389), se distingue de toutes les espèces de ce groupe par ses tiges fragiles, éta- lées, diffuses, longuement dépassées par des rameaux qui, à leur tour, se terminent en racèmes longuement dépassés par des rameaux feuillés de second ou de troisième ordre. Ceux-ci eux-mêmes se terminent rarement en un racème de 2 à + fleurs. Explicatio tabulae XX XVIII (Scrofularia diffus). 1, planta magnit. natur. — 2, lacinia calycis quater aucta. — 3, pistillum quater auctum. — 4, fructus quater auctus. — 5, seg- mentum pedunculi glandulosi 8 X auctum. Digitalis ferruginea L:. Namachvani, 23 Jul. f. — Notavimus prope Lentechi 30 Jul, prope Tscholur giganteam 31 Jul. et Betscho 16 Aug. — Uschuat, fl. et Betscho fl. fr. (Lojka). — Mekvena, Jun. 1877 fl. fr. juv. (Brotherus). Ut recte monuit Boissier (FI. Or. IV, p. 429), calyces, flores et capsulae minores quam in planta Europaea. Digitalis ciliata Trautvetter Frequens per totum Caucasum occid. Legimus in monte Tetenar, 1800-2000 m. ad silvarumm argines, 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid., 1800-2100 m., 3 et 4 Aug. fl. — Prope Betscho, 16 Aug. fr. = In jugo Tie- berdinsky occid., 1400 m. cire, E Sept. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 1900 m., 3 Sept. fr. — No- tavimus prope Kala 7 Aug., in jugo Utbiri orient. 18 Aug. et in valle superiore fluminis Kliutsch 26 Aug. Betscho, fr. (Lojka). Tpyau Boran. Caxa. T, XVI. 24 370 1014. SCROFULARIACEAE. Caulis 75 em. usque longus, folia majora 9 cm. longa 2 lata, pedicelh fructiferi inferiores 2 em. longi; calyx 8 mm., Corollae ochroleucae tubus 12-14 mm.. labium infe- rius 7 mm. longum, capsula ovato-conica rostrata glabra, cum rostro 9-10 mm. longa, semina flaveola minutissime foveolata. Paederota Pontica Ruprecht mss.: Boiss. FT. Or. IV, p. 434. Ad saxorum crepidines jugi Kluchor merid., 2300 m. eirc., 27 Aug. fr. Saturate virens saepe purpureo-violascens; caules crispule, longiuscule et sat dense glanduloso-pubescentes 30 em. usque alti basi squamosi: folia utrimque crispule pube- rula parcius glandulosa, medii caulis majora 4 cm. usque longa 2 ‘/, lata acutiuseule serrata serraturis utrinque 6-11, suprema lanceolata acuta plerumque integra, axillis sum- morum non floriferis; pedicelhi glanduloso-pubescentes caly- cem fructiferum valde auctum plerumque superantes 20 mm. usque longi apice hamati; calycis fructiferi laciniae inae- quales lanceolatae vel oblongo-lineares acutiuseulae demum 15 mm. usque longae 4 ‘/, latae; capsula villosula 5-6 mm. alta, stylus saepe persistens 13 mm. usque longus stig- mate capitato coronatus. À Paederota Ageria Li. et a Paederota Bonarota Li. dif- fert racemo foliato, foliorum superiorum axillis nudis, pe- dicellis elongatis, fructiferis hamatis, calyeibus valde accres- centibus, stigmate majore. Obs. Les exemplaires typiques de l’herbier Boissier (Ime- retia, leg. Ruprecht), avec fleurs et fruits, sont plus petits que les nôtres, ont les pédicelles beaucoup plus courts, les calices moins accrescents, le style de moitié plus court dans la fleur et les stigmates manifestement bilobés. Les tiges ne sont pas aussi manifestement terminées par 2 ou 3 en- trenœuds allongés dépourvus de fleurs. Var. glabra nobis. À typo differt glabritie omnium partium, colore laetius 1015. 1016. 1017. 1018. SCROFULARIACEAE. 371 viridi, foliis late ovatis vel ovato-lanceolatis saepius acutius- culis serraturis plerumque paucioribus minus profundis. Legimus: In rupium fissuris supra ripam dextram flu- minis Tieberda, 1500 m. cire., 31 Aug. fr. Veronica Anagallis L. Notavimus prope Tsageri 27 Jul. et prope Betscho 16 Aug. — Mekvena, Jun. 1877 fr. (Brotherus). — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. fr. (n. 715 Brotherus). Capsu- lae parce glanduloso-pubescentes. Veronica anagalloides (iussone var. petiolaris nobis. Humilis superne sparsim glandulosa: caules tenues non fistulosi; folla ovata vel ovato-lanceolata crenulata basi angustata, inferiora manifeste petiolata, petiolo infimorum laminam dimidiam aequante ; panicula depauperata ; capsula quam in typo major calycem excedens ovata nunquam re- tusa ; stylus capsula brevior. Legimus : In alveo fluminis Adjari-Tzchali Adjariae, in- ter Keda et Chula, 21 Jun. fi. fr. Obs. Par la forme de ses feuilles, cette plante se rap- proche du VW. Beccabunga, tandis que, par ses capsules non sphériques ni émarginées, elle ne nous semble pas pou- voir être séparée du VW. anagalloides. Lie V. tenuis Le- debour, rapporté par Boissier comme variété à l’anagalloides, semble, d'après la description, se rapprocher de notre plante dont il diffère toutefois par ses feuilles sessiles et amplexi- caules. Par son port, notre variété petiolaris rappelle aussi le V. Anagallis var. montioides Boiss., mais?s’en distingue à première vue par sa capsule. Boissier dit d’ailleurs con- naître une variété parallèle du V. anagalloides, qu'il ne décrit pas (FT. Or. p. 437). Veronica Beccabunga L. Utschkulan, 13 Sept. fl. fr. — Notavimus prope Tsa- geri 27 Jul. — In jugo Mamisson, fl. (Lojka). Veronica peduncularis M. Bieb. Va 1019. SCROFULARTACEAE. Inter Adjari-Tzchal et Keda, 21 Jun. f. fr. Pedicelli fructiferi arcuatim reflexi, inferiores 12-14 mm., calycis laciniae 5 mm. longae capsulam superantes. — Inter Keda et Chula, 21 Jun. fr. — Inter Chula et Danais-Paraul in regione silvarum, 22 Jun. fl. Folia profunde incisa, superiora lanceolata ; racemi elongati: pedicelli secundi ar- cuatim ascendentes, inferiores 18 mm. (8 lin.) usque long ; corolla explanata 10-12 mm. lata.-Transitum praebet ad var. dissectam nob. — Namachvani, 23 Jul. fl. fr. — Tscholur, :31 Jul. À. fr. — In valle fuminis Kliutsch. 1300 m., 26 Aug. fr. — In valle fluminis Tieberda ad radices sept. jugi Kluchor, 30 Aug. fr. Capsula minus lata basi subangustata; folia sessilia in sicco laetevirentia (plan- tae locorum priorum siceitate plerumque plus minusve nigri- cantes). — Eadem forma in loco non notato Imeretiae 1877 (Brotherus). Racemi elongati axem foliatum valde superantes 22 cm. usque longi. — Oprtsheti in Imeretia, Jun. 1877 (Brotherus). r. dissecta nobis. Folia angustiora, inferiora pinnatisecta vel partita, su- prema profunde inciso-dentata ; flores omnes secundi ; caly- cis laciniae capsulam plerumque superantes. — À var. umbrosa (M. Bieb.) Boiss. e descriptione differt foliis su- premis profunde serratis nec integerrimis (conf. FI. Taur.- Cauc. I, p. 11). Forma foliorum aliquantulum accedit ad V. Caucasicam M. Bieb. Legimus: In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fr. — Prope Kala in agris, 1800 m., 7 Aug. fr. * Veronica petraea Stev. Ossetia in alpe Kasbek, Aug. 1881 fl. et Imeretia, loco haud notato, 1877 fl. fr. juv. (Brotherus). Inflorescen- tia sat dense glandulosa. Obs. Ces exemplaires correspondent à la forme plus grande, décrite par Boissier pour les régions basses. SCROFULARTACEAE. 313 * Var. elatior nobis. 1020. 1021. Caules cum racemis 20-22 em. alti; folia plurima pe- tiolata, majora 25 mm. usque longa 9 lata, etiam supe- riora dentata, dentibus utrinque 4-10: racemorum pars florifera S em., eorum peduneulus 6*em. longus: bracteae inferiores 9-10 mm. longae pedicellum superantes ; calyeis laciniae inaequales, longiores 5-6 mm.: flores explanati 14 mm. lati. Inflorescentia dense glandulosa. Hab. Balta in Ossetia, Maj. 1881 fr. (Brotherus). Veronica Caucasica M. Bieb. Im jugo Latpari merid. ultra 2000 m., 4 Aug. fl. fr. Specimina 30 em. usque alta, folia majora 2 em. longa et lata, flores explanati 12 mm. lati. — Laschketi ad flamen Tzchenis-Tzchali, Jun. 1877 fr. (Brotherus). Plantae in sicco plerumque laete virentes. Veronica minuta C. A. Mey. — Boiss. FI. Or. IV, p. 451. — Tab. nostr. XXXIX, B. Deseriptio emendata : Laete viridis pilis longiusculis albis parce obsita diffuse prostrata : radicibus capillaribus intricatissimis ; caudiculis numerosis tenuibus fragilibus fuscis intricatis : foliis parvis breviter petiolatis obovato-spathulatis antice utrinque ob- tuse 1-Screnatis planis basi cuneatis carnosulis in sicco corrugatis fere enerviis secus marginem constanter, faciebus interdum longe albo-pilosis, summis parum diminutis quan- doque integris; floribas paucis solitariis in racemos latera- les alternos foliatos non pedunculatos dispositis, pedicellis tenuibus folio fulcrante et calyce duplo longioribus albo- villosulis erectis vel erecto-patentibus : calycis saltem secus marginem albo-villosuli lacintiis 4 cuneato-obovatis obtusis vel obtusissimis parum inaequalibus : corollae coeruleae ca- lyce sesqui vel duplo longioris tubo brevissimo ; capsula compressa parce ciliata caeterum glabra enervia calycem vix accretum non aequante transverse latiore vix emarginata 3 À SCROFULARIACEAE. basi rotundata; stylo capsulae longitudinem subaequante: seminibus majusculis paucis subrotundis compressis vix ru- gulosis cymhiformibus, umbilico magno oblongo. 4. In excelsioribus glareosis supra jugum Tieberdinsky, 3000 m., 2 Sept. fr. — Inter lapillos montis Elbrus oc- cid., ad 3500 m. usque, 10 Sept. fl. fr. Cespites expansi 15-20 cm. lati, caudiculorum pars fo- liosa 2-7 cm. longa, folia ad summum 5 mm. lata cum petiolo 10 mm. longa, petiolus 3 mm., pedicelli longiores 10-11 mm., calyeis fructiferi laciniae 4 mm. longae 2 latae, capsula 4 mm. lata 27/, alta, stylus 2 mm., semina fere 2 mm. longa 1 '/, lata. | Obs. Nous devons à l’obligeance di MM. Barbey et Au- tran la communication d'exemplaires conservés dans l’her- bier Boissier et ayant par conséquent servi aux descrip- tions du Flora Orientalis. Deux de ces exempiaires, récoltés par ©. A. Meyer lui-même dans le « Caucase occidental », nous ont donné la certitude que notre plante du col Tié- berdinsky et de l’Elbrouz est bien le V. minuta, qu'il nous avait été impossible d'identifier d’après la description en partie inexacte de Boissier, ni d’après celle de C. A. Meyer qui ne connaissait pas les graines de son espèce. La cause des erreurs, dans la phrase du Flora Orientalis, nous à été révélée par l'examen d’autres échantillons de l’herbier Boissier, récoltés par Ruprecht sur le Botchag (Daghestan) et communiqués par Regel. En effet, des 4 frag- ments fixés sur la même étiquette, 2 appartiennent à une espèce voisine du VW. felephüfolia et les 2 autres à notre nouveau V. glareosa. — La place du V. minuta, dans la section Chamaedrys, n’est pas à côté de V. officinalis dont les graines sont planes-convexes sans ombilie, mais dans le premier groupe, caractérisé par semina cymbiformia, non loin de VW. Aucheri Boiss., du reste fort différent, comme nous avons pu:nous en assurer par l'inspection de 1022. 1023. SCROFULARIACEAE. 319 la plante authentique d'Aucher, n. 5093, conservée dans l’herbier du musée de Florence. Le Veronica violaefolia Hochst., d’Abyssinie (leg. Schim- per, in herb. Mus. Klor.), ressemble assez, par son port, par la forme et les dimensions de ses feuilles, à l’espèce caucasienne, mais, dans la plante d'Afrique, les pédicelles sont plus courts, la capsule bien plus profondément échan- crée, et le style ne dépasse pas l’échancrure. Parmi nos exemplaires récoltés sur l’Elbrouz, nous trou- vons des fragments, sans fleurs ni capsules mûres, qui concordent avec le V. minuta typique sauf qu'ils ont les racèmes latéraux plus allongés, les fleurs plus espacées et les divisions du calice accrescentes et très inégales. Faute de matériaux plus complets, nous ne saurions décider si ces plantes constituent une var. major du V. minuta ou appartiennent à une espèce voisine. Explicatio tabulae XXXIX B (Veronica minuta). 8, planta florens magnit. natur. — 9, planta fructifera magnit. natur. — 10, folia quater aucta. — 11, limbus corollae quater auctus. — 12, calyx et fructus quater aucti. — 13, semen facie visum quater auctum. — 14, idem dorso visum quater auctum. Veronica Chamaedrys L. Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. fr. — Notavimus prope Tscholur 31 Jul. Veronica melissaefolia Desf. in Poir. Dict.; Boiss. FI. Or. IV, p. 447. Tscholur, 930 m., 31 Jul. fl. fr. Folia basi rotundata parcius et simpliciter crenata, omnia petiolata, petiolus in- feriorum »-6 mm. longus, superiorum brevissimus. — In margine silvae inter Betscho et Pari, 16 Aug. fl. fr. — Muri ad flumen Hippum, et Atschara ad flumen Rion, Jun. 1877 (Brotherus). 376 1024. 1026. 1027: 1028. SCROFULARIACEAE. Veronica multifida 1. non Boiss. F1. Or. IV, p. 442. (Conf. À. Kerner Sched. F1. Austr. Hung. n. 925). Tiflis in collibus ad merid. urbis, 8 Jul. 4. fr. — Ihi- dem in monte Davidii, 21 Apr. et 3 Jun. 1889 fl. fr. (de Seidlitz). Folia pinnatisecta laciniis linearibus, capsula transverse latior basi rotundata nec caneata. D. Veronica Austriaca Li. var. dentata (Schmidt pro sp.) Koch Tiflis in monte Davidüi, 9 Jul. À. Veronica officinalis Li. Notavimus in jugo Uthiri 18 Aug., in jugo Djodissük 21 Aug. et secus flumen Kliutsch 26 Aug. — Oprtsheti ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 (Brotherus). Veronica gentianoides Vahl In silvis editoribus jugi Chanli, 23 Jun. fl. fr. Pro- miscue Cum var. latifolia Boiss., sed haec frequentior. — In montis Tetenar regione silvatica superiore, 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid., 8 et 4 Aug. fl. fr. — In jugo Utbiri, 1700-1800 m., 19 Aug. fr. — In jugo Djodissük, 2400-2500 m., 22 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor merid., 2300 m., 27 Aug. fr. — In jugo Na- char, 2700 m., 29 Aug. fl. fr. — In jugi Tieberdinsky pascuis alpinis, 2 Sept. fr. — In monte supra rivum Kü- kürtli, 2500 m., 9 Sept. fr. — In monte Elbrus oceid. ad moles glaciales, 2600 m., 10 Sept. fr. Planta nana foliis radicalibus latis obtusis. — In jugo Mamisson, fi. (Lojka). Plantae pumilae. — Asau, fl. (Lojka). — Balta ad flumen Terek Ossetiae, 20 Maj. 1881 f. Specimina ultra */, m. alta, folia ultra 3 em. lata, racemus 28 cm. lon- gus.— In alpe Suarkom Ossetiae prope Ermani, 21 Jul. 1881 et in alpe Kadlasen supra flamen Didi-liachva, Jul. 1881 (Brotherus). Specimina pumila, folia non ultra 5 mm. lata. Veronica monticola Trautvetter Supra ripam laevam fluminis Kliutseh ad rivulos, 1600 m. 1029. 1030. SCROFULARTACEAE. 311 cire, 26 Aug. fr. — In jugo Kluchor merid. secus rivulos juxta glacies, 2200-2300 m., 27 Aug. fl. fr. — Folia éaulina inferiora vix petiolata, infima subrotunda ; inflorescentia glanduloso-puberula ; stylus 8 mm. usque lon- gus. Specimina abnormia legimus foliis ternatim verticil- latis, aliaque racemis lateralibus duobus praedita. Veronica serpyllifolia L.. In silvis editioribus jugi Chanli, 23 Jun. À. fr. Veronica glareosa Somm. et Dev. Nuov. Giorn. Bot. Jtal. 1847, p. 206. — Tab. nostr. XXXIX A. Glaucescens, praeter inflorescentiam fere glabra, pro- strata diffusa, radice tenui longe et valde fibrosa, caudi- culis numerosis tenuibus fragilibus inter lapillos longe repentibus intricatis opposite ramosis parte aërea remotius- cule foliatis, foliis parvis praeter floralia superiora oppositis carnosis orbiculatis vel obovato-spathulatis integerrimis in sicco corrugatis nervo medio lateralibusque vix conspicuis, breviter petiolatis, superioribus basi praesertim longius- cule et crispule albo-ciliatis, caudiculorum et ramorum racemis terminalibus laxis foliatis crispule villosulis eglan- dulosis 4-12floris, folis floralibus sursum diminutis an- gustioribus ellipticis subsessilibus, foribus 2 inferioribus oppositis caeteris alternis, pedicellis fere filiformibus erecto- patulis crispule villosulis, inferioribus folium fulcrans 2-2 '/,plo excedentibus calyce 4plo longioribus, fructiferis apice cernuis et saepe arcuato-leflexis, calyeis villosi laci- mis 4 sub anthesi parum inaequalibus oblongo-ellipticis obtusis demum aceretis, corollae pallide azureae calycem plus duplo superantis tubo brevissimo, antheris coeruleis, capsula lateraliter compressa ciliolulata caeterum ‘glabra transverse latiore late obcordata basi retusa calyce accreto parum breviore, stylo elongato, seminibus 4 in quoque lo- culo pallide fuseis late ovatis vel subrotundis compressis utrinque convexiuseulis levibus facie ventrali umbilicatis, 378 SCROFULARTACEAE. umbilico nigricante latiusculo vix depresso et vix margi- nato. 9. Legimus : In glareosis alpinis montis Tetenar, 2400 m. cire, ubi florum fere contiguorum copia plagas latas colore azureo amoene tingebat. — In summo jugo Latpari ad nives deliquescentes, 2800-3000 m., 4 et 5 Aug. f. — In jugo Djodissük, 22 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2800 m., 29 Aug. fr. — In jugo Kluchor, 2770 m., 30 Aug. fr. — In summo jugo Tschegem, fr. (Lojka). — In alpe Afzag Ossetiae supra flumen Didi-Liachva, Jul. 1881 fl. fr. (n. 706 à Brotherus). Caudiculorum pars subterranea 10-15 em., foliata 9-11 cm. longa, folia majora plerumque 4-6 mm. (raro 10) longa et lata, petioli longiores 4 mm., racemi majores sub an- thesi 3 cm., fructiferi 5 ‘/, usque longi, pedicelli majores 17-18 mm., calycis accreti laciniae majores 5 mm. longae 2 ’/, latae, corolla 11 mm. lata, capsula 5-6 mm. lafa, loculi 3 mm. alti, stylus 3-4 mm. longus. Propter racemos terminales in grege Veronicastro Benth. prope V. repentem Clar. ap. DC. collocanda, eujus habi- tum et florendi modum aemulat, à qua tamen foliis car- nosis rotundis integerrimis, pedicellis elongatis etc. statim discernenda. — A. VW. éelephüfolia Vahl, collatis speci- minibus Armeniacis Aucheri n. 1966 (herb. Mus. Florent.), differt radice ramosissima, foliis integerrimis non imbrica- tis, inflorescentia terminali laxa foliata non pedunculata, pedicellis multo (fere #plo) longioribus, calyce majore, cap- sula ciliata calycem non excedente, seminibus margine non radiatim rugosis. — W. orbicularis Fisch., quam Boissier pro var. püilosula Veronicae telephüfoliae habet, e descrip- tione Trautvetteri (in Radde, Forschungsreise, p. 151) lon- gius à nostra distat. — À V. minuta C. À. Mey. statim dignoseitur seminibus non cymbiformibus, inflorescentia ter- minali, foliis carnosis nunquam crenatis, capsula cernua. 1031. 1032. 1033. 1034. 1035. 1036. SCROFULARIACEAE. 8379 Explicatio tabulae XXXIX A (Veronica glureosa). 1, planta florens magnit. natur. — 2, ramus fructifer magnit. natur. — 3, folium quater auctum. — 4, limbus corollae quater auctus. — 5, calyx et fructus quater aucti. — 6, semen facie ven- trali visum quater auctum. — 7, idem facie dorsali visum quater auctum. Veronica spicata L:. In campis incultis inter Chumara-Kriepost et Geschu- tinsky-stanitsa (distr. Batalpaschinsk), 700 m., 15 Sept. fl. fr. Flores, ut in planta Europae occid., subsessiles. Veronica verna Li. Ad radices septentr. jugi Kluchor secus flumen Tieberda, 1700 m., 30 Aug. fr. Veronica arvensis L. Prope Tscholur, 31 Jul. fr. — Notavimus Kala 7 Aug. Veronica filiformis Smith Batum in collibus maritimis, 16 Jun. fl. — In regione montana media inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fi. — In silvis jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. fl. — Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. f. — In silvis editiori- bus montis Tetenar, 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid., 2300 m., 5 Aug. fl. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. — In valle Tieberda infra jugum Kluchor, 30 Aug. ster. Folia majora 14 mm. (6 lin.) usque lata. — Capsula in planta Svanetica elevatim rugosa 5 mm. lata, lobi 3 mm. longi. In planta Lazica (Balansa n. 1510) capsula 5-6 mm. lata, lobi 4 mm. longi. Caetera ut in descr. Boissieriana. Genus Euphrasia à el. R. v. Wettstein elaboratum. Euphrasia Tatarica Fisch. In valle Tieberda media 1 Sept. fi. fr. * Euphrasia pectinata Tenore Prope Gori in Cartalinia, Jul. 1881 (n. 702 Brotherus). 380 103%. 1038. 1039. 1040. 1041. SCOROFULARTACEAE. Euphrasia petiolaris Wettstein In paseuis alpinis montis Tetenar, 2000-2400 m., Aug. fl. — Prope sammum jugum Latpari, 4 Aug. f. — In jugo. Djodissük, 2500 m., 22 Aug, fl. Forma eglandu- losa. — Kosch Ismael, fl. et Uschuat, fl. (Lojka). Euphrasia Regelii Wettstein Inter Chula et Danais-Par aul, 2 29 Jun. fl. fr! = Tnter Lién- techi et Tscholur, 30 Jul. A. fr. -— Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fi. fr. Euphrasia hirtella Jordan | Pasc. alp. montis Tetenar, 2000-2400 m., 1 Aug. fl. fr. * Odontites serotina (Lam.) Rchb. Vladikavkas, Aug. fl. fr. (n. 700 Brothérus). Rhynchocorys Elephas (1) Griseb. — Probosciphora Co- lummae Caruel FT Ital. VE. | In jugo Chanli secus rivulos silvarum editiorum. 23 Jun. fl. Radix squamosa tenuis, caules in speciminibus uberio- ribus 80 em. usque alti compressi 6 mm. lati fistulosi, folia ultra 6 em. longa 3 lata, bracteae medti racemi ova- tae vel oblongo-ellipticae 3-3 ‘/,; em. longae 1-1 /, latae, labium corollae inferius 2 cm. longum. Plantae éxsiccatione plus minusve nigricantes. — In monte Tetenar. 1 Aug. fl. — In ascensu jugi Latpari merid., 3 Aug. f. — In jugi Djodissük pascuis alpinis, 2500 m. cire. 23 Aug. fl. Specimina multo minora. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. | Var. stricta (C. Koch pro specie) Boiss. FI. Or. IV, p. 478. Abunde in pratis montanis inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. fr. Caules 45 em. usque alti, compressi 2- 21], mm. lati, folia majora 2 1/, én. longà 1 1/,-2 Tata, bracteae medii racemi triangulares 15 mm. latae et longae, labium corollae inferius 1/, em. longum. Plantae exsicca- tione plerumque non nigriéantes. -— In jugo Latpari me- 1042, 1043. 1044. 1043. 1046. 1047, 1048. 1049. SCROFULARIACEAE. 381 rid,, 2200 m., 3 Aug. fl. fr. — In convalle Chaldechi ad radic. montis Djanga-tau, 8 Aug. fl, fr. — Laschketi ad flumen Tzchenis-Tzchali, Jun. 1877 #1. (Brotherus). Rhynchocorys orientalis (1) Benth, in DC. Prodr. Tscholur ad sepes et inter segetes, 30 Jul, et3 Aug. fl. fr. — Kala, 1800 m.,7 Aug. À. fr. —/In montanis Jugi inter Do-ut et Utschkulan, 1600-1700 m.,3 Sept. fl. fr. — Tsei, f. (Lojka). * Rhinanthus minor Ehrh. Tsei fl. fr. (Lojka). Rhinanthus major Ehrh. Notavimus in jugo Latpari merid., 2100 m., + Aug. prope Kala 7 Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. Melampyrum arvense l:. Prope Enasch et in silvis supra Betscho, 11 Aug. fi. fr. In üsdem locis variat floribus purpureis et flavis. A typo recedit dentibus ealyeinis vix inaequalibus tubo co- rollae multo brevioribus. — Notavimus inter Lentechi et Tscholur 20 Jul. et prope Kala 7 Aug. * Pedicularis Caucasica M. Bieb. var. albiflora Boiss. FI. Or. IV, p. 484. Ossetia in alpe Afzag supra flumen Didi-Liachva, Jul. 1881 fl. et in alpe Kasbek, Maj. 1881 fl. (Brotherus). . Pedicularis atro-purpurea Nordm. In paseuis alpinis montis Tetenar, 2200 m., 1 Aug. fl. fr. In jugo Latpari merid., 2200-2300 m., + et 5 Aug. fl. fr. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. et sic- cam in alta valle fluminis Kiutseh 26 Jul. — Gurschevi, fl. fr. et in jugo Mamisson, fl. (Lojka). — In alpe Brut- sabseli supra flumen Didi-Liachva Ossetiae, 16. Jul 1881 alabastr. (n. 719 Brotherus). * Pedicularis Wilhelmsiana Kisch, in Bieb. Tabiszchuri in Cartalinia, Jun, 1881 fl. (Brotherus). Pedicularis condensata M. Bieh. SCROFULARIACEAE. Abunde inter Chula et Danais-Paraul in pratis regionis sil- vaticae mediae, 22 Jun. fl. fr. — In monte Tetenar, 2200- 2400 m., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. et septentr. supra Kala, 1900 m., 5 Aug. fi. fr. Capsula mucronata. — In jugo Utbiri, 1700-1800 m., 19 Aug. fr. — In jugo Mamisson, fl. et Tsei fl. (Lojka). . Pedicularis crassirostris Bunge Prope summum jugum Latpari, 4 Aug. fl. fr. — In jugi Djodissük utraque declivitate, 2400 m., 22 et 23 Aug. fl. Calycis laciniae vix dentatae. — In excelsioribus su- pra jugum Tieberdinsky, 3000 m., 2 Sept. fr. — In monte ad septentr. rivi Kükürtli, 2500-3000 m., 9 Sept. fol. — In monte Elbrus occid., 3000 m. cire., 10 Sept. fr. — Ossetia in alpe Kasbek, Aug. 1881 fl. (Brothe- rus), et in alpe Afzag, Jul. 1881 fl. (Brotherus, sub ?. Nordmanniana distributa). * Var. lanigera nobis. 1051. 1052. Bracteae minus divisae et calyces dense albo-lanati. Cae- tera ut in typo. Hab. In jugo Mamisson, fl. et ad glacies Tseï, fl. (Lojka). Pedicularis Nordmanniana Bunge In pascuis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fl. Folia magis dissecta margine calcareo-punetata. — In summo jugo Latpari 2800 m. et ultra, 4 Aug. fl. fr. — In jugi Djodissük utraque declivitate, 2400 m. cire, 22 et 23 Aug. fl. — In jugo Kluchor merid., 28 Aug. fl. fr. — In jugo Mamisson, fl. (Lojka). —-— Ossetia supra flumen Didi- Liachva, in alpe Suarkom et in alpe Lagermanzeeli, Jul. 1881 fl. (Brotherus). Pedicularis comosa 1. In pascuis alpinis montis Tetenar, 2200-2400 m., 1 Aug. fl. — In jugo Kluchor merid., 2500 m. cire., 23 Aug. fl. fr. — Bakuriani in Cartalinia, Jun. 1881 fl. et Balta in Ossetia, Maj. 1881 fl. (Brotherus). 1053. OROBANCHACEAE — VERBENACEAE. 383 Orobanchaceae a cl. D'° von Beck elaboratae. Orobanche crenata Forsk. Borjom in herbosis ad rivum Borjomka, 15 Jul. fi. fr. Corolla flava extus sordide purpureo-striata, stigmata brun- neo-aurantiaca. Forma « spontanea » (Beck) « à typo vix diversa ». — Inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. fr. Specimen provectum dubium. * Var. Owerini Beck Monogr. p. 227. 1054. Koschka ad fumen Didi-Liachva in Ossetia, 16 Jul. 1881 fl. (n. 724 Brotherus). — Atschara ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). * Orobanche alba Steph. Koschka in Ossetia, 16 Jul. 1881 f. (n. 724b Bro- therus, cum O. Owerini commixta). — Oprtscheti ad flu- men Rion in Imeretia, Maj. 1877 alab. (Brotherus). 33. * Orobanche Anatolica Boiss. et Reut. 1057. 1058. Balta ad flumen Terek in Ossetia, 20 Maj. 1881 fi. (n. 723 Brotherus). . * Orobanche minor Sutt. Mekvena, Jun. 1877 fl. (Brotherus). * Orobanche major L.. Mekvena, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). * Orobanche Cumana Wallr. Inter Alagir et Nicolai ad flumen Ardon in Ossetia, Aug. 1881 fl. fr. (Brotherus). Verbenaceae Juss. . Verbena officinalis L. Notavimus prope Tscholur 31 Jul., prope Kala 7 Aug., prope Betscho 16 Aug. et in valle fluminis Kliutsch 1060. 1061. 1062. 1063. 1064. 1065. 1066. VERBENACEAE —— JLABIATAE, 26 Aug. — In Cartalinia, loco non notato, 1881 (Bro- therus). Labiatae Juss. Ocymum Basilicum l. Chula, prope hortos subsp, 22 Jun. fl. Mentha silvestris Li. Chula, in humentibus regionis montanae, 24 Jun. fl. Folia caulina basi subcordata sessilia supra viridia subtus ca- nescentia oblongo-lanceolata non crispa. — Secus rivum Kü- kürtli, 1600-1800 m., 8 Sept. f. — Utschkulan, 13 Sept. fl, — Notavimus prope Orbeli 26 Jul., prope Tscholur 31 Jul., prope Betscho 16 Aug. et giganteam in jugo Utbiri 18 Aug. Mentha Pulegium L:. Notavimus prope Orbeli 26 Jul. Lycopus Europaeus L:. Notavimus prope Orbeli 26 Jul., prope Tscholur 31 Jul, prope Betscho 16 Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. Origanum rotundifolium Boiss. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. Abunde et prae- ruptorum egregium decus. In planta nostra corolla extus hirsuta coerulea, nec albida. Origanum vulgare L. var. viride Boiss. Tiflis in collibus ad occid. montis Davidii, 9 Jul. fl. fr. — Notavimus inter Lentechi et Tscholur 30 Jul. et prope Kala 7 Aug. Thymus Serpyllum L. Formae inter varietates latifolium Boiss. et nummularium (M. B.) ambiguae ; flores albi et rose: Inter Danais-Paraul et Chula, 23 Jun. fl. —— In fauce fluminis Ladjanura prope Alpana, 25 Jul. fr. Caudiculi prostrati 50 cm. usque longi, folia majora 15 mm. longa LABIATAE. 385 11 lata, inferlora orbiculata. — In regione alpina montis Tetenar, 1 Aug. #. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. — In jugo merid. Kluchor, 2200-2400 m., 28 Aug. fl. — In jugo alpino inter Do-ut et Utschkulan, 3 Dept. fl. — Secus rivum Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. fr. Var. Marschallianus (Willd. pro specie) Boiss. Tifüis in collibus, 9 Jul. fr. — Ibidem, 29 Maj. 1889 fl. (de Seidlitz). — Inter Tiflis et Mtzehed, 23 Sept. ster. — Secus flumen Tieberda, 1200-1300 m., 1 Sept. fr. Var. angustifolius (Pers. pro specie) Boiss. In fauce fluminis Ladjanura prope Alpana, 400 m. cire., 26 Jul. f. fr. Caudiculi longissime prostrati ultra 50 cm. longi. — Prope Utschkulan, 7 et 13 Sept. ster. — In valle Kükürtli, 1800-2300 m., 8 Sept. fr. 1067. Satureia hortensis L. var. grandiflora Boiss. FI. Or. IV, p. 563. Tiflis, abunde in collibus aridis ultra hortum botanicum, 8 Jul. fl. fr. — Ibidem, in monte Davidii, 25 Jun. 1889, fl. (de Seidlitz) — Mekvena, Jun. 1877 f. fr. (Brotherus). Flores solitarii, etiam superiores pedunculati, inferiorum peduneulus 7-9 mm., pedicellus 4-5 mm. longus, corollae 8-9 mm. longae tubus longe exsertus. 1068. Satureia montana L:. Notavimus prope Orbeli 26 Jul., inter Tsageri et Len- techi albifloram 29 Jul, prope Lentechi 30 Jul. et in jugo Djodissük orient. 21 Aug. 1069. Calamintha grandiflora (L.) Moench In silvis montanis inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. fr. — Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul., in jugo Utbiri 18 Aug., in jugo Djodissük 21 Aug. et in valle Kliutseh 26 Aug. — Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). 1070. Calamintha officinalis Moench Inter Alpana et Orbeli secus flumen Ladjanura, 26 Jul. il, fr. Tpyau Bora. Cara. T. XVI. 25 386 1071. LABIATAE. Calamintha umbrosa (M. Bieb.) Benth. Prope Kutais, 2 Jul. fl. — Mekvena, 23 Jul. fl. fr. Var. laxa nobis. 1072. 1073. Folia longius petiolata angustiora longiora basi elongato- cuneata regulariter dentato-crenata, verticillastra inferiora pedunculo 6-7 mm. longo insidentia. Legimus: Inter Adjari-Tzchali et Keda, 21 Jun. fi. Calamintha Clinopodium Benth. L Notavimus prope Lentechi 30 Jul, prope Tscholur 31 Jul., in jugo Latpari merid. 4 Aug., prope Kala, 1800 m. 7 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug., in jugo Djo- dissük 21 Aug. et in valle fluminis Kliutsch 25 Aug. Calamintha Caucasica Somm. et Dev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897, p. 207. — Tab. nostr. XL. Annua viridis humilis, radice tenui, caule breviter pu- bescente subsimplici vel parce ramoso ramis ascendentibus, foliis caulinis parvis petiolatis obovatis integris vel antice crenulatis obtasiusceulis subtus elevatim subareuato-nervu- losis glanduloso-punetatis parce et brevissime setulosis vel glabratis, Superioribus diminutis angustioribus calyces ae- quantibus, verticillastris in omnibus axillis, inferioribus 10-1 4floris sessilibus, pedicellis breviter pubescentibus, lon- gioribus calycem dimidium superantibus, calyeis eximie 1Snervii parum incurvi basi etiam maturitate parum gibbi glandulosi ad nervos parce et breviter setuloso-pubescentis ore parum constricti lablo superiore non truncato in dentes 3 ascendentes triangulares sensim acuminatos calycis quar- tam partem aequantes fisso, labio inferiore in dentes su- bulatos longe ciliatos calyeis tertiam partem superantes bipartito, dentibus omnibus apice rubescentibus, fauce ca- lycis parce pilosa pilis non elausa, corollae tubo_ angusto incluso, limbo minuto, nuculis levibus elliptieis. Legimus : In herbosis subalpinis inter Do-ut et Utsch- kulan, 1900 m. cire., 3 Sept. fr. — Bezingi, fl. fr. (Lojka). L'ABIATAE. 387 Specimina imajora 12-13 mm. alta, foliorum majorum lamina 8-10 mm. longa 6 lata, petiolus 8 mm. usque longus, calyx cum dentibus 5-6 mm. longus. A proxima Calamintha graveolente (M. B.) Benth. prima fronte dignoscitur indumento parco, glandulositate foliorum et calyeis, foliis obtusis subtus minus nervosis, supremis vertieillastra non excedentibus, verticillastris multifloris et praësertim ealyce breviore latiore minus incurvo ore vix constricto, labii superioris dentibus brevioribus vix subulatis, labii inferioris dentibus longioribus, fauce calycis pervia pis paucis obsita nec annulo pilorum clausa. = C. Aci- nos (L.) Benth. longius distat calyeis labio superiore trun- cato in dentes subulatos abrupte abeunte, floribus longe exsertis etc. 1074. 1075 1076. 1077. = Laun 24! 00 1 Explicatio tabulae XL (Calamintha Caucasicæ) 1, planta magnit. natur. — 2, flos quater auctus. — 3, corolla secta et explanata septies aucta. — 4, pistillum septies auctum. — 5, stigma 35 X auctum. — 6, anthera 35 X aucta. — 7, calyx fruc- tifer quater auctus. — 8, semen septies auctum. * Calamintha graveolens (M. Bieb.) Benth. Tifis in monte Davidi, Jun. 1889 fr. (de Seidlitz). — Atzchur in Cartalinia, Jun. 1881 #. fr. (Brotherus). Melissa officinalis L. 51 Kutais, 2 Jul. fl. fr. Hyssopus officinalis 1. var. angustifolius (M. Bieb. pro specie) Boiss. Lars, in saxosis ad arcem Tamaraés 1000m. ciré., 20 Sept. fr. Zizyphora serpyllacea M. Bieb. — 7 clinopodioides M. Bieb. var. serpyllacea Boiss. FT. Or. IV; p. 585. Tiflis, abunde in collibus, 5 et 8 Jul. fl. —— Ibidem, AN S8L Oct. 1887 fl. fr. (Sommier). — Baku: 22 Oct. 1887 00 fl fr. (Sommier). — In omnibus speciminibus nostris folia 388 1078. 1079. 1080. 1081. 1082. 10838. JABIAPAE. eaulina lanceolato-linearia, floralia angustiora, calyx breviter velutinus, corollae tubus longiuscule exsertus. Zizyphora dasyantha M. Bieb. — 7. clinopodioides var: da- syantha Boiss. loc. cit. Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. Folia caulina et floralia late ovata, flores magni in eapitulum terminale densum congesti, calyces villosi, sed parce. Rami 33 em. usque longi, lamina foliorum caulinorum 15 mm. usque longa 9 lata. — In media valle Kükürtli, 1800-2000 m., 8 Sept. fr. Priori similis, sed verticillastra remotiuscula. — In monte supra rivum Kükürtli, 2300-2400 m., 9 Sept. fl. Densius cespitosa, rami breviores, folia ovata et subro- tunda, calyces densissime longe et patule albo-villosi. — In summa valle Kükürtli juxta glaciem, 2600-2800 m., 10 Sept. fl. fr. Praecedenti conformis. * Zizyphora capitata Li. Atschara ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Salvia glutinosa L. Alpana ad flumen Ladjanura, 25 Jul. fol. — Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul., prope Lentechi 30 Jul., prope Tscholur 31 Jul., in jugo Uthiri. 18 Aug:, in! jugo Djodissük 21 Aug., in valle fluminis Seken 24 Aug. et in valle fluminis Kliutsch 25 Aug. Salvia canescens C. A. Mey. Utschkulan, abunde in aridis saxosis,°3, 6 et 13 Sept. fl fr. — Supra pagum Churzuk, 11 Sept. fl. — Chumara- Kriepost, 14 Sept. fol. — Naltschik, fl. (Lojka).: Salvia Aethiopis Li. Chula, in clivis herbosis, 24 Jun. fl. Salvia nemorosa L. — S. silvestris Boiss..pro parte; non L. Batum, in ambulacris maritimis, 30 Jun. fl. — Tiflis, in collibus 8 et 9 Jul. f. fr. — Ibidem, 81 Oct. 1887 fl. (Sommier). — Ibidem, 28 Jun: 1889 fl. (de Seidlitz). Folia sublobata. — Inter, Indisch, et Chumara-Kriepost, 1084. 1085. 1086. LABIATAE. 389 14 Sept. #. fr. — Inter Kriepost et Geschuta-Stanitsa, 700 m., 15 Sept. fl. fr. Obs. Toutes nos plantes dn Caucase se rapportent à ce que M. A. Kerner (F1. exs. Austr.-Hung. N. 948) nomme, d'après les indications géographiques et la description de Clusius, cité par Linné, Salvia nemorosa. * Salvia Verbenaca L:. Mekvena ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Salvia viridis Li. Tiflis, in collibus, 8 et 9 Jul. #. fr. — Ibidem, Oct. 1887 fr. (Sommier). —- [bidem, 3 Jun. 1889 fl. fr. (de Seidlitz). Salvia verticillata L. Abunde in herbosis prope Chula, 24 Jun. f. — Batum, in herbosis maritimis, 30 Jun. fl. — Tifilis, 8 Jul. fi. fr. — Alpana, 25 Jul. fl. fr. — Secus flumen Tieberda, 1087. 1200-1300 m., 1 Sept. fl. fr. — Supra pagum Churzuk, 1600 m. cire., 11 Sept. f. — Notavimus prope Tscholur 31 Jul, vulgatam prope Kala 7 Aug., et in jugo alpino inter Do-ut et Utschkulan, ultra 2000 m., 3 Sept. Nepeta Caucasica Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. It. 1897, p. 298. — Tab. nostr. XLI. Flavo-virens papillari-pubeseens vel glabrata, caulibus e rhizomate atro-fuseo corticoso pluribus ascendentibus basi brunneo-squamosis obscure quadrangularibus inferne ramos foliosos haud floriferos breves emittentibus, internodiis su- perioribus elongatis, foliis subsessilibus late ovatis basi ro- tundatis vel cordatis grosse et regulariter crenatis obtusis glanduloso-punctatis, floralibus diminutis, cymis subsessi- libus in capitulum ovatum densiuseulum 5-25florum congestis vel inferioribus 1-2 remotis, bracteis lanceolato-linearibus vel linearibus calyeem dimidium superantibus villosis, ca- lyeis subl5nervi villosi glandulosi bilabiati basi saepius cyanei ore valde obliquo, fauce glabra, labio superiore in dentes triangulares acutos quartam ealyeis partem subae- 390 1088. LABIATAE. quantes fisso, inferiore breviore in dentes triangulares subu- latos dimidium calycem subaequantes bipartito, corollae in- tense coeruleae puberulae calyce plus duplo longioris tubo exserto, fauce valde dilatata intus annulo pilorum destituta, labio superiore in lobos rotundatos bipartito, imferiore tri- lobo intus pubescente, antheris etiam in sicco intense cya- neis, nuculis levibus nigro-fuscis. 91. Legimus : In monte Elbrus oceid. supra glacies Kükürtli, inter saxa, 2800-3200 m. fl. fr. — Tsei, fl. (Lojka). Caulis superne praesertim ut et bracteae et calyces dense longe et patenter papilloso-villosus. Caules 10-30 em. alti, internodia longiora 9 em, folià ma- jora 2 em. longa 1 ‘/, lata, calyx 7-8 mm., corolla 20 mm. usque longa, faux compressa 6 mm. lata. In excelsioribus caules breviores, rami diffusi prostrati, spica pauciflora. Inter Catarias et Longifloras (F1. Or. IV, p. 637, 638) ambigua, M priorum grege non nisi cum Nepeta supina Stex. comparanda, sed ab ea differt, collatis speciminibus herbarii Boissier, colore laete viridi nec griseo, calyee breviore latiore minus curvato, ore ampliore, dentibus superioribus non su- bulatis, inferioribus tubum aequantibus (nec eo 2 '/,plo bre- vioribus). Inter Longifloras propter inflorescentiam subcapi- tatam sat proxima videtur N. lamüfoliae Willd., sed calyx omnino diversus. Explicatio tabulae XLI {Nepeta Caucasicu). 1, planta florens magnit. natur. — 2, caulis fructifer magnit. natur. — 3, calyx et bracteola quater aucti. — 4, corolla quater aucta. — 5, semen septies auctum. — 6, pili 50 X aucti. Nepeta grandiflora M. Bieb. Kala, 1800 m., 7 Aug. fl. fr. — Ad flumen Tieberda, 1200-1300 m., 1 Sept. fl. fr. — Inter Kriepost et Ge- schuta-Stanitsa, 700 m. cire., 15 Sept. fl. fr. — Asau, fi. (Lojka). Calyees etiam in sieco intense cyaneo-violacei: LABIATAE. 391 Var. diversifolia nobis. 1089. Folia floralia fere usque ad apicem racemi petiolata late ovata acuta basi subcordata margine subintegra, omnia ver- ticillastra aequantia vel superantia, bracteae lanceolato-li- neares calycem dimidium subaequantes. Legimus : Batalpaschinsk, in alveo fluminis Kuban, 16 Sept. fl. fr. Nepeta Mussini Henk. Tiflis, abunde in collibus, 5-9 Jul. f. fr. — [bidem, 31 Oet. 1887 f. fr. (Sommier). Var. virens nobis. 1090. 1091. 1092. 1093. Tota planta minus tomentosa griseo-virens ; caules ra- mosissimi; folia minora, basi rotundata vel subtruncata nun- quam cordata parcius crenata, pellucido-punctata ; cymae longius pedunculatae laxiores; calyx glandulosus breviter nec dense tomentosus virens apice cyaneus. Legimus: Juxta pagum Utschkulan et in elivis aridis ad occid. pagi, 1300-1500 m., 3, 7 et 13 Sept. fl. fr. Ob caules ramosos et folia pellucido-punctata virentia acce- dit ad N. Ruprechtii Boiss., quae vero longe distat foliis acu- tiuseulis profunde dentatis. — N. marifolia Boiss. et Huet differt caulibus ramosissimis, foliis non rugulosis, quae duae species forsan merae varietates Nepetae Mussini. * Nepeta nuda L:. Asau, fr. (Lojka). Glechoma hederacea L:. Notavimus prope Tscholur 31 Jul. * Dracocephalum Ruyschiana L. Terskoll, fl. (Lojka). Scutellaria orientatis L. Tiflis, in collibus, 8 et 9 Jul. f. — Ibidem, 2 Maj. 1889 fl. (de Seidlitz). — Utschkulan, in clivis aridis, 3 et 6 Sept. fl. fr. — Supra pagum Churzuk, 1600 m. cire. 11 Sept. fl. fr. 392 1094. 1095. 1096. 1097. LABIATAE. Scutellaria altissima L. Borjom, in nemorosis, 15 Jul. fl. Folia basi rotundata non cordata, majora 11 '/, em. longa 6 '/, lata, petioli 3-0 6m. longi. — Inter Muri et Lentechi, in silvaticis, 29 Jul. fl. fr. Folia basi truncata vel leviter cordata, ma- jora 4 cm. longa 3 lata. — Inter Lentechi et Tscholur, 30LJul: far Scutellaria aibida L. ! Inter Keda et Chula, 21 Jun. f. — Inter Schwachevi et Chula, 24 Jun. f. — Folia floralia infima crenulata. Brunella vulgaris L. Utschkulan, 13 Sept. f. fr. — Notavimus inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul., prope Kala 7 Aug., prope Bet- scho 16 Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. Marrubium catariaefolium Desv. in Lam. Dict. II, p. 717. Descriptio Florae Or. emendata : Sesqui-bipedale breviter tomentellum griseo-viride, caule ab ima basi ramosissimo quadrangulo erecto pilis erispulis obsito ramis ascendentibus, foliüis parum rugulosis subtus nervosis pilis stellatis dense tectis supra interdum glabres- centibus, omnibus petiolatis grosse et profunde crenatis, radicalibus suborbiculatis cordatis, caulinis et floralibus ova- tis vel ellipticis basi cuneatis, petiolo verticillastris infe- rioribus duplo longiore superiora aequante, verticillastris axis primari »-7 remotis multifloris subglobosis, sammis approximatis, bracteis calyei adpressis subulatis apice gla- bratis subpungentibus ealyeis */, aequantibus, calycis ey- lindrici tomentelli eximie nervosi et sulcati dentibus 5 ar- euatis subulatis apice glabris demum stellatim patentibus calyce multoties brevioribus, corollae roseo-lilacinae calyce fere duplo longioris tubo exserto, labio superiore pubescente liveari-elongato ad medium bifido, nuculis fuseis minute atro-tuberculatis. 9}. Prope Utschkulan, 3, 7 et 13 Sept. f. fr. — Inter LABIATAR. 393 Chumara-Kriepost et Geschuta-Stanitsa, 13 Sept. fl. fr. — Batalpaschinsk, in alveo fluminis Kuban, 16 Sept. fl. fr. Bracteae longiores 5 mm., calyx sub anthesi 5 mm., fruc- tifer 7 mm., ejus dentes 1 mm. longi, corolla sicca 8 mm. ejus labium superius 3-3 ‘/, mm. longum. Obs. Nos plantes, aussi bien les exemplaires spontanés que ceux élevés de leurs graines à S. Giovanni a Teduccio, sont exactement conformes à ceux conservés dans l’herbier du musée de Florence sous le nom de 7. catariaefolium, et correspondent à la description du Dictionnaire de La- marck, sauf que les fleurs y sont dites blanches, peut-être parce que, dans la plante de Tournefort (Cappadoce), elles ont pâli en se desséchant. D’après la description de Boissier, les dents du calice seraient plus longues que la moitié du tube, ce qui est erroné, tandis que Ledebour (FI. Ross.) les dit correctement breves. Lie troisième groupe des Æu- marrubium d'Orient (FI. Or. IV, p. 698) étant caracté- risé par: « calycini dentes demum stellatim patentes e/on- gati, » le Marrubium catariaefolium ne peut pas continuer à y figurer, à moins qu'on ne retranche le dernier mot elongati. Var. microphyllum nobis. Folia minora subtus canescentia brevius petiolata, ver- ticillastra in axi primario 9 usque, bracteae tubum caly- cinum aequantes, calycis fructiferi 7 mm. longi dentes 2 mm. usque longi; flores in sicco albidi videntur. Legimus : In collibus aridis prope Tiflis, 9 Jul. fl. fr. Obs. Cette variété, dont l'aspect est très différent de celui du type, se rapproche du M. Persicum ©. A. Mey., mais s'en distingue par l'absence d’un épais tomentum blanc et par les dents du calice plus courtes. 1098. * Marrubium leonuroides Desv. in Lam. Dict. II, p. 715. Tiflis, in monte Davidii, 3 Jun. 1889 fi. fr. (de Seidlitz). 1099. Sideritis montana L. 394 LABrATAg. Batum juxta mare, 30 Jun. fl. fr. —— Tifis in collibus, 8 et 9 Jul. fl: fr. Var. comosa Boiss. Tiflis, 9 Jul. #. fr. —- Utschkulan, in clivis aridis, 1400 m.,3 Sept. fl. fr. 1100, Stachys Germanica Li. Ad radices montis Djanga-tau supra Kala, 8 Aug. fl. — In jugo Utbiri 18 Aug. notavimus. I1OT. Stachys silvatica L. Notavimus prope Tscholur 31 Jul., prope Betscho 16 Aug. et in valle fluminis Kliutsch 25 Aug. 1102. Stachys recta 1. Notavimus prope Orbeli 25 Jul. Var. sideritoides (C. Koch pro specie) Boiss. Tiflis, abunde in collibus, 8 Jul. fl. fr. 1103. Stachys lberica M. Bieb. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. — Inter Chula et Schwachevi, 24 Jun. f#. — Tifis, in collibus, 9 Jul. fl. fr. — Kodjori prope Tiflis, 28 Jun. 1889 f. (de Seidlitz). Flores majores, labium corollae inferius 7-8 mm. longum 9 latum, in speciminibus nostris 5 mm. longum 6 latum. — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fl. fr. Tota planta glabrescens. — Notavimus prope Kala 7 Aug. — Mekvena, Jun. 1877 fl. (Brotherus). 1104. Stachys annua L. Prope Keda et inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. fr. — Chula 24 Jun. fl. fr. — Oprtscheti ad flumen Rion, Maj. 1877 fl. (Brotherus). 1105. Betonica grandiflora Willd. In pascuis alpinis montis Tetenar, 2100-2400 m., 1 Aug. fl. Corolla ultra 4 em. (17 lin.) longa, labium superius 17 mm. latum. — In jugo Latpari merid., 3 et 4 Aug. fl. — Ju jagi Djodissük utraqua deelivitate, 2500 m. cire., 22 et 23 Aug. fl. — Notavimus prope Kala 7 Aug., in jugo 1106. 1107. 1108. 1109. 1110. 1111. LABIATAE. 395 Utbiri 18 Aug. et in valle Kliutsch 26 Aug. — Secus flumen Rion, loco non notato, Jun. 1877 alab. (Brothe- rus). — Adisch, f., et Tsei, fl. (Lojka). Galeopsis Tetrahit L. In monte Tetenar, 1 Aug. fl. —— [n jugo inter Do-ut et Utschkulan, 3 Sept. fl. fr. — Notavimus prope Orbeli 26 Jul, in jugo Latpari merid. 4 Aug., prope Kala 7 Aug., prope Betscho 16 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. Leonurus Cardiaca L:. Prope Chula, 21 Jun. fl. fr. — Batalpaschinsk, 16 Sept. fr. — Lars, ad arcem Tamarae, 1000 m., 20 Sept. fr. — Notavimus prope Tsageri 26 Jul., prope Lentechi 30 Jul, prope Tscholur 31 Jul., prope Kala 7 Aug. Leonurus Marrubiastrum L. Namachvani, 22 Jul. fl. fr. Lamium album L. In jugo Kluchor sept. prope fontes fluminis Tieberda, 30 Aug. fl. fr. — Notavimus prope Lentechi 80 Jul., in jugo Latpari merid. + Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. Lamium maculatum L. In media valle Kükürtli, 1700-1900 m. cire., 11 Sept. fl, — Utschkulan, 13 Sept. fl. — Tsei, fl. (Lojka). Lamium tomentosum Willd. In excelsioribus glareosis supra jugum Djodissük, 2700- 2900 m., 22 Aug. fl. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2 Sept. fr. — In monte supra rivum Kükürtli, 2800 m., 9 Sept. fl. fr. — In monte Elbrus occid., 3000 m. et ultra, 10 Sept. fl. fr. Statura et dimensionibus foliorum ad var: filicaule Boiss. accedens. — Asau, fl. (Lojka). Corollae albae tubus pallide roseus, labium inferius fla- vum fusco-punetatum, annulus pilorum prope basin tubi in- terdum valde reduetus sub lente valida tantum diseernendus. 396 1112. " 148. 1114. 1115. 1116. 1117. 1118. JLABIATAE. Ballota nigra L:. Notavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. (n. 612 Brotherus). | Ajuga orientalis L. typus et var. condensata Boïiss. In herbosis alpinis jugi Chanli, 22 Jun. fl. (ad varie- tatem). — [In paseuis alpinis montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. fr. (ad var.). — In jugo Latpari merid., 2100- 2800 m., 4 Aug. fr. — In jugo Djodissük, 23 Aug. fr. — Prope Betscho 16 Aug. notavimus. — In jugo Mamisson, fl. (Lojka). Obs. Dans nos exemplaires du type ainsi que de la va- riété, les feuilles radicales sont glabrescentes et les feuilles florales souvent plus larges que longues, profondément 3-6lobées, tandis que, dans la plante de Calabre, les feuilles radicales sont pubescentes et les feuilles florales oblongues. Ajuga Chia (Poir.) Schreb. Tiflis, in collibus, 8 Jul. fl. fr. — Ibidem, 31 Oct. 1887 fi. fr. (Sommier). — Mekvena, 24 Jul. fr. Teucrium orientale Li. Tiflis, in collibus, 8 et 9 Jul. fl. fr. — Ibidem, 10 Jun. 1889 fl. (de Seidlitz). — Secus flumen Tieberda, 1200- 1400 m., 1 Sept. fr. — Utschkulan, 3, 6 et 13 Sept. fl. fr. — Lars, ad arcem Tamarae, 22 Sept. fr. — Tsei, fl. et Rekom, fl. (Lojka). — Borjom, Jul. 1877 fl. (Bro- therus). Teucrium Hyrcanicum L. Kutais, in suburbio occid., 2 Jul. fl. fr. — Namachvani, 23 Jul. fl. fr. — Notavimus prope Tsageri 27 Jul. Teucrium Chamaedrys L. Notavimus prope Lentechi 30 Jul. — Tiflis, 25 Jun. 1889 (de Seidlitz). — Ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. et prope Borjom, Aug. 1877 fl. fr. (Brotherus). Teucrium Polium L. « vulgare Boiss. FI. Or. IV, p. 821. LABIATAE — SALSOLACEAE. 397 Tiflis, in collibus, 8 et 9 Jul. #. — Utschkulan, 3 et 6 Sept. fl. fr. — Tsessi ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Plantagineae Juss. 1119. Plantago major L.. Utschkulan, 13 Sept. fl. fr. — Notavimus inter Alpana ét Orbeli 26 Jul., prope Kala 7 Aug., prope Betscho 16 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. Var. minor Boiss. — ?. intermedia Gb. Pscholur, 900 m.. 51 Jul. fl. fr. 1120, * Plantago saxatilis M. Bieb. Asau, fl. fr. (Lojka). Planta elata, folia fere linearia villosa. — In jugo Mamisson, fl. (Lojka). Folia patule vil- losa viridia, bracteae viridi-carinatae (à P. montana Lam. vix distinguenda). — Lars, 26 Maj. 1881 f. (n. 776 b Brotherus). Folia angustiora subsericea. 1121. Plantago lanceolata 1. Namachvani, 23 Jul. fr. — Notavimus prope Lentechi 30 Jul., prope Tscholur 31 Jul., prope Kala 7 Aug. et in jugo Utbiri 18 Aug. — [Inter Tsageri et Bakuriani, Jun. 1881 fl. (n. 770 Brotherus). —- Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fr. (n. 769 Brotherus). Phytolaccaceae Endi. 1122. Phytolacca decandra L. Batum, in collibus littoralibus, 16 Jun. fl. — Saepe alibi proeul ab habitationibus observavimus. Salsolaceae Moq. in DC. Prodr. 1123. * Chenopodium Vulvaria L. 398 1129. SALSOLACELE. | Ad flumen Rion loco non notato, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). . Chenopodium album L. Utschkulan, 13 Sept. fr. — Tiflis, 31 Oct. 1887 fr. (Sommier). —— Notavimus prope Kala 7 Aug. — Ad flu- men Rion loco non notato, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). D. * Chenopodium hybridum Li. Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). ). Chenopodium urbicum L:. Mekvena, 24 Jul. fl. fr. — Tscholur, 31 Jul..fl. fr. Chenopodium glaucum L. Utschkulan, 13 Sept. fr. Chenopodium Botrys Li. Inter Chula et Schwachevi, 24 Jun. fl. fr. — Prope Utschkulan, 11 et 13 Sept. fl. fr. — Notavimus prope Orbeli 26. Jul. Blitum virgatum L. Miestiia, 1400 m., 10 Aug. fl. fr. — Ad flumen Nens- kra, 1100 m., 21 Aug. fl. fr. — Notavimus in ,jugo Utbiri 18 Aug. — In valle fluminis Ardon, fr. et prope Uschuat,, fl. fr. (Lojka). -— Oni ad flumen Rion, Jul. 1877 fr. (Brotherus). — Kobi in Ossetia, Jul. 1881 fr. (n. 799 1130. 1131. 1132. 1133. Brotherus). — Achaltzich in Cartalinia, 7 Jun. 1881 fi. fr. (n. 797 Brotherus). Atriplex hastatum L. Surochani prope Baku, in templo Zoroastri sacro, 27 Oet. 1887 fr. (Sommier). Atriplex patulum L. M Secus flumen Tieberda, 1200-1400 m., L Sept. fl. fr. — Notavimus .prope Orbeli 26 Jul. et prope Tscholur 31 Jul. Atriplex Tataricum L. non Schk. nec Koch Grachal, inter Michailovo et-Tifis,. 14 Jul. fl. Atriplex roseum L:. Utschkulan in ruderatis, 7 Sept. fl fr. SALSOLACEAE. 399 1134. Axyris sphaerosperma Fisch. et Mey. var. Caucasica Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1894, p. 196, — Tab. nostr. XLIL. Annua griseo-viridis pilis albis stellatis inaequaliradia- tis praesertim apice villosa; collo simplici, caule pedali vel minore saepe ut et rami petiolique erubescente erecto sub- diffracto-flexuoso à basi crebre et longe ramoso, ramis ascendentibus vel divaricatis sursum sensim decrescentibus et pyramidem latam efformantibus; foliis alternis ovatis ovato-triangularibus vel lanceolatis acutiusculis in petiolum lamina breviorem contractis integerrimis pagina superiore demum glabratis, radicalibus in planta evoluta nullis, foliis ramorum minoribus ; floribus femineis, masculis paucis quan- doque imtermixtis, in axillis foliorum diminutorunr sessili- bus fasciculatis, fasciculis plus minus érebre ad caulis et ramorum nodos dispositis: perigonio femineo ad basin 3 (raro 4-o)partito tenui hyalino-scarioso albo extus pilis longis albis tota superficie villoso, intus glabro nitido, in fructu accreto, lacmiis ovato-oblongis apice plerumque ro- tundatis ecarinatis exappendiculatis conniventibus utriculum liberum laxe ineludentibus ; stylis 2 filiformibus germine multoties longioribas sub microscopio papillosis cito deci- duis : floribas maseulis in ramulorum apice glomeratis, glo- merulis capitatis vel interrupte spicatis terminalibus et axillaribus, axi longe piloso, perigonii exigui 3-5phylli la- ciniis glabris membranaceis flavescentibus sub microscopio papillosis, antheris flavis : fruetu mox subsphaerico-lenti- eulari mox obovato section: transversali elliptiéo, apice ap- pendieulo bilobo_ parvo vel subnallo ‘instructo vel leviter emarginato; utriculo (pericarpio) membranaceo tenui semini -arcte adhaerente ; semine verticali levi, testa crustacea, al- bumine centrali copioso, embryone peripherico hippocrepico. Legimus : In regione montana prov. Kuban: in vallium Tieberda et Do-ut elivis sterilibus et in tectis herbosis tu- guriorum pagorum Utschkulan et Churzuk, 1300-1500 m., 400 SALSOLACEAE. 2-11 Sept. fl. fr. — In convalle Asau Elbrus or. (Lojka). Caulis in speciminibus majoribus 30 cm. altus, rami inferiores 14 em., folia majora cum petiolo + em. longa 1 lata; fructus diameter 1 1}, mm.; spica mascula 7 mm. usque longa peduneulo 1 em. longo insidens. Ab À. sphacrosperma, collato specimine archetypico Bun- geano in herbario Boissier, differt pube alba post annos 7 immutata nec ferruginea, forum maseulorum glomerulis saepe spicatis, laciniis perigonii feminei extus tota super- ficie, nec apice tantum, dense et sericeo-albo-villosis ; se- mine ambitu non constanter rotundo, sed saepe ovato in- terdum apice appendiculato. Praeter alias notas, à caeteris 3 Axyreos speciebus differt semine levi, nec coneentrice striato-ruguloso. Obs. Le genre Axyris, nouveau pour la flore d'Orient, a en Europe un seul représentant, très distinct de la plante caucasienne, l'A. amarantoides L., indiqué dans le midi de la Russie orientale, d’où il passe en Sibérie (où il est une mauvaise herbe des jardins), s'étendant au nord-est jusqu'à l’Altaï, au sud-est jusqu'à l'Himalaya (leg. Duthie, herb. Boissier). La plante du Caucase ne nous semble pas se distinguer spécifiquement de |A. sphaerosperma Fisch. et Mey.; tel est aussi l'avis de M. Kousnezow qui à com- paré nos spécimens aux types de l’herbier du musée de Pétershourg. Toutefois, comme nous n’avons vu qu'un frag- ment peu instructif du sphaerosperma ét la description des auteurs se taisant sur plusieurs détails importants, nous laissons la question en suspens, faisant simplement remar- quer l’étrangeté d’un habitat aussi disjoint. L°4. sphaero- sperma n'est, en effet, indiqué par Ledebour que: sur les rives du fleuve Tschuja, dans la Sibérie altaique. La plante que nous avons décrite étant commune dans les endroits où nous l'avons trouvée et. ayant été récoltée par Lojka plus à l’est, sur le même versant de la grande chaine, il SALSOLACEAE. « 401 est permis de supposer qu'elle est largement répandue dans les vallées au nord du Caucase, Les quelques fleurs mâles de l’exemplaire typique de Bunge, que nous avons pu examiner au microscope, nous ont paru glabres; elles n’ont presque pas de papilles sur le bord des divisions ; il est difficile d'isoler ces fleurs des longs poils qui garnissent l'axe et qui, sous la simple loupe, les font paraître poilues. Dans la plante caucasienne, les fleurs mâles ne présentent jamais ces poils étoilés et rameux que possèdent celles de l’ A. amarantoides Li. (Confer Volkens, Chenopodiac. Natürl. Pflanz.-fam. 79 Lief. p. 65, fig. 30. Q), caractère que M. Volkens énumère done à tort parmi ceux du genre. Explicatio tabulae XLIT (Axyris sphaerosperma var. C'aucasica). 1, 2, plantae magnit. natur. — 3, apex ramuli quater auctus. — 4, pars superior phylli perigonii masculini 32 X aucti. — 5, stamina 22 X aucta. — 6, pollen 200 X auctum. — 7, perigonium femi- noum 6 X auctum. — 8, phyllum ejusdem intus visum 8 X auc- tum. — 9, idem extus visum 8 X auctum. — 10, idem cum pistillo 6 X auctum. — 11, fructus juvenis et alter fere evolutus 6 X auc- ti. — 12, fructus evolutus 6 X auctus. — 13, semen 6 X auctum. — 14, idem latere visum 6 X auctum. — 15, idem transverse sectum 6 X auctum.— 16, embryo hippocrepicus et albumen, testa remota, 6 X aucti. — 17, apex styli 32 X auctus. — 18, pili foliorum 20 X aucti. — 19, pilus facie inferiore visus 50 X auctus. — 20, pi- lus perigonii 50 X auctus. 1135. Kochia prostrata (L.) Schrad. Tiflis, in monte David, 6 Jul. f. — Baku, 26 Oct. 1887 fl. fr. (Sommier). Var. canescens Moq. Baku, 28 Oct. 1887 fl. fr. (Sommier). 1136. Kochia sedoides (Pall.) Schrad. Batalpaschinsk, in ruderatis ad flumen Kuban, 500 m., 17 Sept. f. — Inter Tiflis et Mtzched, 23 Sept. fr. 1137. * Salsola Soda L. Tiflis, Jun. 1881 fol. (n. 795 Brotherus). Tpyau Borau. Caga. T. XVI. 26 402 1138. 1139. 1140. 1141. 1142 1143. 1144. 1145. 1146. 1147. SALSOLACEAE — AMARANTACEAE — POLYGONACEAE. Salsola Kali L. Inter Tiflis et Mtzched, 23 Sept. fr. — Baku, 23 Oct. 1887 fr. (Sommier). Salsola crassa M. Bieb. Baku, 26 Oct. 1887 fr. (Sommier). Salsola verrucosa M. Bieb. Baku, 26 Oct. 1887 fr. (Sommier). Noaea spinosissima Linn. fil. Tiflis, in monte Davidiü, 6 Jul. f. — Ibidem, Oct. 1887 fr. (Sommier). — Baku, 26 Oct. 1887 fr. (Sommier). Amarantaceae Juss. . Hablitzia tamnoides M. Bieb. Inter Lentechi et Tscholur ad silvarum margines, 30 Jul. ufr: Amarantus caudatus L. In agris supra Orbeli, 26 Jul. fr. Amarantus retroflexus L. Utschkulan, 13 Sept. fl. fr. — Borjom, Aug. 1877 (Brotherus). Polycnemum arvense L. Betscho, 16 Aug. fl. — Notavimus prope Kala 7 Aug. — Borjom, Aug. 1877 fl. (Brotherus). Polycnemum majus Al. Br. Tiflis, in collibus, 9 Jul. f. — Supra Churzuk, 1500 m., 11 Sept. fr. Polygonaceae Juss. Oxyria digyna (L.) Campd. In monte Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. — In editio- ribus secus flumen Kliutsch, 1600-1900 m., 26 Aug. fl. fr. 1148. 1149. 1150. 1154. 1156. 1157. POLYGONACEAE. 403 Rumex alpinus L. Im jugo Chanli, 23 Jun. fl. — Notavimus in jugo Lat- pari merid. 4 Aug. et in jugo Utbiri occid. 18 Aug. — Ad flumen Rion loco haud notato, Jun. 1877 f. (Brotherus). * Rumex aquaticus L. Vladikavkas, Aug. 1881 fr. (n. 805 Brotherus). Rumex crispus L. Orbeli, 26 Jul. fr. . Rumex conglomeratus Murr. Notavimus prope Kala 7 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. 92. * Rumex nemorosus Schrad. ap. Willd. — À. sanguineus B viridis Smith. Ad flumen Rion loco non notato, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). . * Rumex obtusifolius L. Ad flumen Rion loco non notato, Jun. 1877 fr. (Bro- therus). Rumex scutatus Li. Tiflis, in collibus aridis, 8 Jul. fr. —- [bidem, 28 Jun. 1889 fl. fr. (de Seidlitz). — Kasbek, Aug. 1877 fr. (Bro- therus). . Rumex Acetosa L. In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fr. — In jugo Nachar, 2700 m., 29 Aug. fl. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. et in jugo Kluchor merid. 28 Aug. Atraphaxis buxifolia (M. Bieb.) Jaub. et Sp. Tiflis, in monte Davidü, 6 Jul. fl. fr. Specimina saepe pedalia, articulus pedicelli superior sub anthesi lacinias perigonii exteriores non aequans, in fruetu subaequans. — Ibidem, 17 Maj. 1889 f. fr. (de Seidlitz). — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 #. (n. 333 Brotherus). Polygonum viviparum L. In jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fr. 1159. 1160. 1161. 1162. 1163. 1164. 1165. 1166. POLYGONACEAE. . Polygonum Bistorta Li. In montis Tetenar silvis editioribus et pascuis alpinis, 1800-2200 m., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2500 m. 29 Aug. fl. — Notavimus in jugo Latpari merid. 3 Aug. in jugo Utbiri 18 Aug. et in jugo Kluchor 28 Aug. Polygonum Hydropiper L. Notavimus prope Orbeli 26 Jul., prope Lentechi 30 Jul., prope Tscholur 31 Jul, prope Betscho 16 Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. * Polygonum Persicaria L:. Mekvena, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). Polygonum lapathitolium L. Notavimus secus flumen Kliutch 26 Aug. Polygonum alpinum All. In jugo Latpari merid., 1800-2100 m., 3 et 4 Aug. fl. — Notavimus prope Kala 7 Aug. et in editioribus vallis Kliutsch 26 Aug. — Ad lacum Tabiszchuri, Jun. 1881 fl. (n. 803 Brotherus). — Tsei, fl. et Asau, fl. (Lojka). Polygonum Convolvulus L. Uischkulan, 3 Sept. fr. — Churzuk, 11 Sept. fr. — Notavimus prope Lentechi 30 Jul., prope Tscholur 81 Jul., prope Kala 7 Aug. — Mekvena, Jun. 1877 fr. (Brotherus). Polygonum Bellardi All. Secus flumen Kliutsch, 1000-1500 m., 25 Aug. f. — Mekvena, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). Polygonum arenarium Waldst. et Kit. Batum, in herbosis maritimis, 30 Jun. fl. fr. Specimina saepe ultra metrum longa. — Tiflis, in collibus siceis, 31 Oct. 1887 fl. (Sommier). — Balachani prope Baku, in solo naphtha imbuto, 27 Oct. 1887 fl. (Sommier). Polygonum aviculare L. Churzuk, 11 Sept. fl. fr. — Utschkulan, 13 Sept. fi. fr. — Tiflis, in collibus siccis, 31 Oct. 1887 f. fr. (Som- mier). — Notavimus inter Lentechi et Tscholur 30 Jul. POLYGONACEAE — THYMELAEACEAE. 405 prope Tscholur 31 Jul., prope Kala 7 Aug. et secus flu- men Kliutsch 25 Aug. Var. littorale (Link pro specie) Boiss. 116%. Batum ad Pontum Euxinum, 19 Jun. fl. fr. Achenia 4 mm. longa perigonium superantia, folia majora cum pe- tiolo 4 em. longa 1‘/, lata. Polygonum alpestre C. A. Mey. Chula, prope habitationes, terrae arcte adpressum, 21 Jun. fl. fr. Rami prostrati 37 em. usque longi. — Danais-Pa- raul, 22 Jun. fl. fr. —— Achalzich, 7 Jun. 1881 fl. fr. (n. 801 Brotherus). — Ad lacum Tabiszchuri, Jun. 1881 fl. (n. 804 Brotherus). Var. ammanioides Meisn. 1168. 1169. Tiflis, in collibus, 9 Jul. fl. fr. Thymelaeaceae Meisn. Daphne Mezereum L:. In jugi Utbiri declivitate orient. et occid., 1900-2000 m., dé, Aug .fr. Daphne glomerata Lam. In jugo Latpari merid., 2100 m., 3 et 4 Aug. fr. — In jugo Djodissük, 2200 m., 22 Aug. fol. -— In jugo © Nachar, 2200-2500 m.. 29 Aug. fol. — In jugo Tieber- dinsky, 2 Sept. fr. — Ad moles glaciales montis Elbrus occid., 2600 m., 10 Sept. fol. — Notavimus in jugo Utbiri orient. 18 Aug. In jugo Mamisson, fl. (Lojka). Flores glabri 12 mm. longi. — Ad glacies Asau, fl. (Lojka). Flo- rum fasciculi in axillis foliorum superiorum longiuscule pedunculati et remotiusculi. — Lars, 25 Maj. 1881 f|. (n. 809 b Brotherus). Flores in capitulum terminale aphyl- lum bracteatum dense congesti 19 mm. usque longi extus puberuli. Bracteae, etiam inferiores, floribus breviores late 406 110. THYMELAEACEAR — JLAEAGNACEAE. ovato-orbieulatae à foliis diversissimae, majores 12 mm. longae; folia 50 mm. longa 15 lata. Obs. Les deux formes extrêmes, celle à fleurs en ca- pitules terminaux, et celle à glomérules de fleurs axillai- res, diffèrent extrêmement quant à leur aspect, mais sont reliées par des intermédiaires. Daphne Pontica L. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, 28 Jun. fl. Peduneuli ultra 20 mm., pedicelll 5 mm. flores 25 mm. longi; folia chartacea in herbario deci- dua, majora 9-10 em. longa 3-3'/, lata, floralia mox conformia parum diminuta mox oblonga subspathulata sub- bracteiformia, summa rami supra flores inferioribus : simi- lia. — In jugo Latpari merid., 1800-2000 m., 3 Aug. fr. Baccae nigrae. — In jugo Djodissük, ultra 2000 m., 23 Aug. fol. Elaeagnaceae Lindl. Hippophaë rhamnoides L.. Utschkulan, 6 Sept. fr. . Elaeagnus hortensis M. Bieb. Grachali, inter Tiflis et Michailovo, 14 Jul. fol. Frutex spinis validis armatus. — Strasneakop in Cartalinia, 12 Jun. 1881 fol. (n. 616 Brotherus). Frutex spinosus. Var. opacus nobis. Folia oblongo-lanceolata obtusa, supra pallide, virentia pilis stellatis non contiguis conspersa, subtus ut et rami juniores albo-tomentosa non lucentia pilis stellatis dense obsita. Frutex spinosus. Legimus: Tiflis, in monte Davidü, 7 Jul. fol. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fol. (n. 816 Brotherus). 1173 1174. 1175. Favt. 1178. VETT. 1180. 1181. SANTALACEAE — EUPHORBIACEAE. 407 Santalaceae R. Br. . * Thesium alpinum L.. Adisch fl. fr. (Lojka). Thesium ramosum Hayne Secus flumen Tieberda, 1400-1500 m., 31 Aug. fl. fr. — Ad flumen Rion in Imeretia, loco non notato, Jun. 1877 fl. (Brotherus). — Balta in Ossetia, 20 Maj. 1881 fl. (n. 811 Brotherus). * Thesium procumbens C. A. Mer. Kosch-Ismaël, fr. (Lojka). Loranthaceae Lindi. . Viscum album L. Batum, in collibus maritimis, 16 Jun. fr. juv. Aristolochiaceae Lindl. Asarum Europaeum L.. In silvis ad flumen Nenskra, 1000 m. cire., 20 Aug. ster. Folia obtusissima, ideoque non ad var. Caucasicum Duchartre referendum. * Aristolochia Clematitis L. Mekvena, Jun. 1877 fr. juv. (Brotherus). ? Aristolochia Pontica Lam. In silvis supra Betscho, 1200-1400 m., 11 Aug. ster. — [In silvis inter Betscho et Pari, 16 Aug. fol. Euphorbiaceae Juss. Euphorbia Peplis L. Batum, in glareosis maritimis, 19 Jun. fl. fr. Euphorbia humifusa Willd. Tiflis, in clivis apricis ultra hortum botanicum, 8 Jul. fr. 408 EUPHORBIACRAE. 1182. Euphorbia Chamaesyce [:. Mekvena, in alveo fluminis Rion, 24 Jul. fl. fr. Griseo- pubescens. 1183. Euphorbia Lathyris L. Kutais, in ruderatis suburbii occid. prope ecclesiam di- rutam, 2 Jul. fl. fr. — Adschara ad flumen Rion in Ime- retia, Jun. 1877 alab. (Brotherus). 1184. Euphorbia stricta Li. Namachvani, 23 Jul. f. fr. — Alpana, 25 Jul. fl. fr. — Batalpaschinsk, 16 Sept. fr. — Oprzcheti ad flumen Rion, Maj. 1877 fl. fr. (Brotherus). 1185. Euphorbia aspera M. Bieb. Borjom, 15 Jul. fl. fr.— Namachvani, 23 Jul. fr. delaps. — Mekvena, 24 Jul. fr. — Ad flumen Rion loco non notato, Jun. 1877 fr. (Brotherus). : 1186. Euphorbia scripta Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1892, p. 159. — Tab. nost. XLIII. Perennis, rhizomate valido multicauli, caulibus ascen- denti-erectis fistulosis sulcatis basi squamosis et. pubescen- tibus, foliis sparsis patenti-reflexis integris elliptico-oblongis acutiuseulis basi attenuatis sessilibus parce et laxe pube- rulis ciliatisque pilis longis flexuosis, imis decrescentibus demum deciduis, summis confertioribus umbellam paucira- diam ramulosque superiores 1-2 involucrantibus -eisque fere aequilongis, floralibus brevioribus distinctis late. elliptieis, umbellae radiis subquinis brevibus crassiuseulis rigidis sim- plicibus, involueri turbinato-campanulati lobis truncatis cre- nulatis ciliatis, glandulis brunneis transverse oblongis mar- gine rotundatis nec bicornibus, bracteolis lanceolatis hirsutis stamina aequantibus vel brevioribus, capsula breviter pedi- cellata erecta sphaerica trisulea appendicibas conicis e basi lata longe caudatis saépe bi-trifurcis apice hamatis dense tecta, columella (delapsis coccis) papillis dense obsita, semi- nibus perfécte maturis atro-fuscis lineolis minutis elevatis e 1187. 1188. 1189. 1190. EUPHORBIACEAE. 409 rugulosis irregulariter reticuliformibus notatis, earuncula obtuse conica facie interiore sulcata supra basin excavata. 91. Legimus : In herbosis alpinis jugi Utbiri orient., 2200- 2300 m., 19 Aug. fr. — Formam umbella depauperata, seminibus albidis immaturis vix conspicue reticulatis, in montibus Kytzyskha Circassiae legit. cl. amic. N. Alboff 16 Aug. 1094 (Prodr. F1. Colch. p. 215). Caulis 30-40 em., folia majora 45 mm. longa 12 lata, ramuli et umbellae radii vix ultra 1 em. longi, capsula 5-6 mm. lata et longa, semen 3 mm. longum 2 latum. Habitus Euphorbiae verrucosae Lam. Monente el. Alboff, ab Æ. Djimilensi Boiss., cui non dissimilis, differt capsula verrucis longis tecta et seminibus areolato-reticulatis. In sectione *** Galarrhoearum (FT. Or. IV, p. 1084) non nisi cum Æ. rhytidosperma Boiss. et Bal. comparanda, quae vero, praeter seminum rugas reticuliformes, à nostra omnino di- versa. Nomen de similitudine lineolarum seminis cum lichene Graphide scripta depromptum. Explicatio tabulae XLIII (Æuphorbia scripta). 1, 2, planta magnit. natur. — 3, stamina bracteolis suffulta 7 X aucta. — 4, segmentum involucri aperti © X auctum. — 5, ra- dius umbellae fructifer quater auctus, — 6, semen quater auctum. Euphorbia falcata JL. Utschkulan, 13 Sept. fl. fr. Euphorbia Gerardiana Jac. Tiflis, abunde in collibus et ad ripas fluminis Kura, 5, 6, 8 et 9 Jul. fl. fr. — Ibidem, 3 Jun. 1889 fi. fr. (de Seidlitz). — Borjom, Aug. 1877 fr. (Brotherus). * Euphorbia lberica Boiss. Tiflis, 10 Jun. 1889 fr. (de Seidlitz). Semina ‘plumibea. * Euphorbia amygdaloides L.. Oprzcheti ad flumen Rion, Maj. 1877 fr. delaps. (Bro- therus). 410 1191. 1192. 1193. 1194. 1195. 1196. EUPHORBIACEAE -— URTICACEAE. Euphorbia macroceras Fisch. et Mer. In silvis editioribus supra Danais-Paraul, 23 Jun. f. fr. — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. fl. fr. — In jugo Kluchor merid., 2100-2500 m., 27 et 28 Aug. fr. Specimina minora, pedalia; folia majora 4-4°/, em. longa 1'}, lata. — Asau, fr. (Lojka). Euphorbia Myrsinites L. Inter Chula et Schwachevi, 24 Jun. fr. delaps. — Ad flumen Rion, loco non notato, Jul. 1877 fr. delaps. (Bro- therus). Crozophora tinctoria (L.) Ad. Juss. Tiflis, in monte David, 7 Jul. fl. fr. — Ibidem, Oct. 1887 fr. (Sommier). Buxaceae Klotzsch Buxus sempervirens Li. Notavimus prope Tsageri 27 Jul. Empetraceae Lind]. Empetrum nigrum L. In excelsioribus ad septentr. jugi Djodissük, 2800 m., 22 Aug. fr. — In jugo Kluchor, 2700 m., 28 Aug. fr. — In monte supra rivum Kükürtli, 2800 m. circ., 9 Sept. fol. — Asau, fr. (Lojka). Urticaceae Juss. Urtica dioica Li. Notavimus inter Tsageri et Lentechi. 29, Jul., prope Tscholur 31 Jul., in jugo Latpari 4 Aug., prope Kala 7 Aug., prope Betscho 16 Aug., in jugo Uthiri giganteam 1197. 1198. 1199. 1200. 1201. 1202. 1203. 1204. 1205. 1206. URTICACEAE — JUGLANDACEAE. 411 18 Aug. in jugo Djodissük 21 Aug. et secus flumen Kliutsch 26 Aug.— Vladikavkas, Jul. 1881 #. fr. (n. 813 Brotherus). Parietaria officinalis JL. Notavimus prope Tscholur 31 Jul. Parietaria Judaica [. var. brevipetiolata Boiss. Tiflis, in collibus, 8 Jul. f. fr. — Kasbek, in rupibus, 21 Sept. fr. * Parietaria Lusitanica L:. Kasbek, Aug. 1081 fr. (n. 798 Brotherus). Humulus Lupulus L. Inter Muri et Lentechi, 28 Jul. fol. In valle fluminis Seken, 800-1000 m., 25 Aug. fr. — Abunde prope Batum in regione ttorali vidimus, et prope Betscho 16 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug., secus flumen Kliutsch 25 Aug. notavimus. Ficus Carica L:. Batum, in silva primaeva littoral, 16 Jun. fol. Broussonetia papyrifera (L. sub Moro) Vent. Batum, haud procul à mari, 16 Jun. fl. fr. subspont. Celtis Caucasica Willd. Tiflis, in collibus, 8 Jul. fr. Ulmus campestris L. var. microphylla Boïiss. Tiflis, ad flumen Kura, 7 Jul. fol. Ulmus montana Sm. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fol. — Secus flumen Kliutsch, 1200-1300 m., 26 Aug. fol. — In valle fluminis Tieberda, 1400 m. cire, 1 Sept. fol. Zelkoua crenata (Desf. sub Planera) Spach Prope Kutais, 27 Sept. fr. Juglandaceae Lindl. Juglans regia L. Batum, in silva primaeva littorali, 16.Jun. fr. — No- tavimus prope Tscholur 31 Jul. 1207. 1209. 1210. 1:00 1242 1213. C'UPULIFERAE. Cupuliferae Rich. Quercus pedunculata Ehrh. Inter Indisch et Chumara-Kriepost ad flumen Kuban, 1200 m. cire, 14 Sept. fr. — Naltschik, fr. (Lojka). . Quercus sessiliflora Sm. Inter Chula et Schwachevi, 24 Jun. fol. — Namach- vani, 23 Jul. fr. — Inter Miestiia et Enasch, 11 Aug. fr. juv. — Notavimus prope Lentechi 30 Jul., prope Fscholur 31 Jul., in jugo Utbiri 18 Aug., secus flumen Kliutsch 26 Aug. — Pari, fr. (Lojka). Castanea vulgaris Lam. Batum, 16 Jun. fl. — Notavimus inter Tsageri et Len- techi 29 Jul. et secus flamen Kliutseh 25 Aug. Fagus silvatica L. Batum, in silva littorali primaeva, 16 Jun. fr. Trun- corum circumferentia supra basin 5 metr. usque. —No- tavimus inter Tsageri et Lentechi 29 Jul., in jugo Utbiri 18 Aug., secus flumen Seken 24 Aug., secus ftumen Kliutsch 25 et 26 Aug. — Betscho, fol. (Lojka). Corylus Avellana L. Notavimus prope Lentechi abunde 30 Jul., prope Tscho- lur 31 Jul, prope Kala 7 Aug., prope Betscho 16 Aug. in jugo Utbiri orient. 18 Aug., secus flumen Kliutseh 25 et 26 Aug. | Carpinus Betulus L. Batum, ad Pontum Euxinum, 16 Jun. pis — In silva primaeva ad flumen Seken, 800-1000 m., 25 Aug. fr. — Notavimus prope Tscholur 31 Jul., in jugo Utbiri orient. 18 Aug., secus flumen Kliutsch 25 Aug: Carpinus Duinensis Scop. Borjom, 15 Jul. fr. — Namachvani, 23 Jul. fol. 1214. BETULACFAE. 413 Betulaceae Endl. Alnus cordifolia Ten. var. Tschmela nobis. Folia utrinque pubescentia ovato-rotundata basi leviter cordata vel oblique rotundata apice subrotundata vel in apiculum obtustuseulum brevissime producta margine levi- ter sinuata et obsolete denticulato-crenata, axillis nervorum non barbatis, nervis utrinque 10-12 parum arcuatis, petioli tomentelli, crassiores quam in typo. Rami juniores tomen- telli vix fuscescentes. Caetera desunt. Legimus : In fauce fluminis Ladjanura prope pagum Al- pana, 370 m. cire, 25 Jul. Vernacule apud Imeretinos : tschmela vel volcha. Obs. La pubescence des jeunes rameaux et des feuilles, les nervures plus nombreuses, plus rapprochées et plus droites, l'absence de viscosité, les sinuosités du bord de la feuille donnent à cet aulne un aspect fort différent de 1215. 1216. 1217. l'espèce à laquelle nous le rapportons provisoirement comme variété et qui n’est indiquée, en Transcaucasie, que dans la province de Talysch, sur le littoral Caspien (var. swb- cordata Reg.). L'inflorescence et le fruit de notre nouvelle variété révèleront peut-être des différences spécifiques. Alnus glutinosa Willd. Batum, in collibus maritimis ad rivulos silvae primaevae, 16 Jun. ster. Folia 17 em. longa 16-17 em. lata. — Namachvani 23 Jul. fr. — Notavimus in jugo. Utbiri or. 18 Aug. et secus flumen Klintsch 25 et 26 Aug. Alnus incana Willd. Secus flumen Seken, 800-1000 m., 25 Aug. fol. Betula alba L. Abunde in silvis montanis usque ad limites superiores arborum. Notavimus in monte Tetenar 1 Aug., in jugo 414 1218. 1219. 1220. 1221. BETULACEAE — SALICINEAE. Latpari merid. 4 Aug., prope Kala 7 Aug. ramis pendu- lis, in jugo Utbiri 18 Aug. et in valle fluminis Kliutsch 26 Aug. Salicineae Rich. ‘) Salix alba L. Keda, in regione silvarum inf., 21 Jun. fol. — Namach- vani, 24 Jul. fol. Arbor excelsa, trunci circumferentia 3 m.— Inter Kala et Ipar, 1500-1600 m., 9 Aug. fol. — Inter flumina Seken et Kliutsch, in silvis, 900 m., 25 Aug. fol. Salix purpurea L.. Ad glacies montis Djanga-tau secus rivulos, 2200 m., 8 Aug fr. — Inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. fol. — Inter Betscho et Geschteri, 1400 m., 16 Aug. fol. — Im silvis inter flumina Seken et Kliutsch, 25 Aug. fol. Salix Caprea L. Jn jugo Latpari merid., 2000-2100 m., 4 Aug. fol. — Inter Kala et Ipar, 1600 m. cire., 9 Aug. fr. Arbor ex- celsa, circumferentia trunci ultra 1 '/, m. — Inter Betscho et Geschteri, 1400 m., 16 Aug. fol. — In silvis ripae orient. fluminis Nenskra, 1000 m. circ., 20 Aug. fol. — Inter flumina Seken et Kliutsch, 900 m., 25 Aug. fol. — In silva primaeva ad ripam fluminis Kliutsch, 26 Aug. Folia permagna 16-17 cm. longa 10 lata. — Notavimus im jugo Utbiri 18 Aug. Salix grandifolia Ser. In fauce fluminis Ladjanura inter Alpana et Orbeli, 900 m. circ., 26 Jul. fol. 1) La plupart de nos saules ayant été récoltés en feuilles seule- ment, plusieurs des noms que nous donnons ci-dessous ne sont que des approximations, telles qu’on peut les obtenir par des con- frontations d’herbier. SALICINEAE. 415 1222, Salix glauca L. Ad rivulos juxta glacies montis Djanga-tau supra Kala, 2200 m., 8 Aug. fol. 1223. Salix hastata L. In jugo Kluchor merid., 2300 m. cire., 27 Aug. fol. — In monte supra rivum Kükürtli, 2500-2700 m., 9 Sept. fol. 1224. Salix Arbuscula L. In monte supra rivum Kükürtli, 2600-2700 m. 9 Sept. fol. Forma alpina prostrata foliis parvis ad summum 15 mm. longis 7-8 latis. — Tsei, fr. (Lojka). Forma typica. #lu Bar qi MtE CELA PRE Lu j ARR IN né TRES À À LT Ji Lit ne nn & souslp xl x sh A ques msl-saira(( TU esiohs stat 20h: SEE , Hot .gn£ 8,0 oûss = ot ge TS cote Ge 0ése- Don todoilA ogvi 4 Jot go ©. 2098-0080 JA pv ique oHtortt A sil Al sluseudiA xs 5. S da ve © 00 TS-00US irieh der rrequen SION al? ne borne he éreéq alot ets tie0tg sauphs ro sq saripil (sf) nr iseT: 6 26t8x. Me: ‘ » FIAT 1 ec d” tA 1 + CHNADIE OH, 1 "2.4 1 PATES: 4: arret. Enter Son ti Sel OI GE HU ur, 0) Fa Ÿ2 sd gere Na. de eipas Ha 1227. 1228. JUNCAGINEAE — ARACEAE. 417 MONOCOTYLEDONEAE Juncagineae 1. C. Rich. . Triglochin palustre L. In paludosis declivii occid. jugi inter Do-ut et Utschkulan, 2000 m. cire., 3 Sept. fr. Potameae Juss. . Potamogeton natans L:. In laculo ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1700 m. circ., 30 Aug. fr. Lemnaceae Link Lemna minor L. Batum, in aquis stagnantibus, 16 Jun, fol. — Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. fol. Araceae Meisn. Arum maculatum L. Betscho, in silvis, 1300 m. cire., 16 Aug. fr. Obs. Nous rapportons nos exemplaires, dépourvus de feuilles et de spathe, à l’Arum maculatum, à cause de Tpyau Boran. Caxs. T. XVL 27 418 1234. 1235. 1236. ARACEAE —— ORCHIDACEAE. leur station dans les bois montagneux, qui semble exclure l'A. Ttalicum Mill. (albispathum Stev.). Orchidaceae Juss. * Anacamptis pyramidalis (L.) Rich. Atschara ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. (Brotherus). * Orchis ustulata L. Vladikavkas, 16 Maj. 1881 fl. (n. 863 Brotherus). . * Orchis tridentata Scop. Vladikavkas, 16 Maj. 1881 fl. (n. 861 Brotherus). * Orchis militaris (L. exel. var. 8) Jacq. Balta in Ossetia, 20 Maj. 1881 fl. (n. 864 Brotherus). Orchis sphaerica M. Bieb. In jugo Latpari merid. et septentr., 2200-2400 m., 4 et 5 Aug. fl. fr. * Orchis mascula L. Balta in Ossetia, 20 Maj. 1881 fl. (numero 864 Bro- theri admixta). Flores magni intense purpurei, phylla exte- riora apice obtusiuscula non constricta. Orchis latifolia L. Supra Danais-Paraul in silvis editioribus, 23 Jun. fl. Specimina permagna, spica semipedali, bracteis inferioribus 5 em. longis 1 latis alteris minoribus mtermixtis. — In nemoribus montis Tetenar, 1 Aug. f. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. fr. — Gurschevi, f. (Lojka). — In alpe Bruzabseli Ossetiae, 16 Jul. 1881 fl. (n. 865 Brotherus). Orchis maculata L. In silvis montanis supra flumen Seken, 24 Aug. fl. fr. Var. saccigera Reïchb. fil. In jugo Latpari merid., 2600 m., 5 Aug. f. — Vladikavkas, 16 Maj. 1881 fl. (n. 862 Brotherus). ORCHIDACEAE. 419 Var. * Brotheri nobis. Elata robusta, tuberibus..…., caule crasso fistuloso striato, foliis caulinis subsenis erecto-patulis, ‘inferioribus longe membranaceo-vaginantibus elliptico-lanceolatis acutis, supe- rioribus diminutis angustioribus longe acutatis, spica den- siflora ineunte anthesi ovato-triangulari bracteis comata, bracteis inferioribus foliaceis 7nerviis, omnibus plurinerviis retinervis flore longioribus anguste lanceolatis margine sub lente denticulatis, floribus purpureis, perigonii phyllis ad basin usque discretis, exterioribus patentibus vel reversis anguste lanceolatis acutis ovärium subaequantibus, interio- ribus parum brevioribus, labello phyllis subaequilongo tri- lobo ambitu suborbiculari basi rotundato, lobis lateralibus latis rotundatis crenato-lobulatis, imtermedio lineari-lanceo- lato acuto lateralibus longiore porrecto à lateralibus sinubus parvis rotundatis sejuncto, calcare ‘cylindrico recto gracili oblique descendente ovarium fere aequante. Hab. Tschwichi ad flumen Rion in Imeretia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Planta 60 em. alta. foliorum medii caulis lamina 12 cm. longa 5 lata, spica ineunte anthesi 6 em. longa basi 5 lata, bracteae inferiores 3 cm. longae basi ‘/, cm. latae, phylla perigoni exteriora in sicco 11 mm. longa 2-3 lata, labellum 11 mm. longum et latum, lobus intermedius 3 '/,- 4 mm. longus basi 1 latus, calcar 11-13 mm. longum 1',-2 latum, ovarium 12 mm. longum. A typo differt bracteis longioribus comantibus, perigoni phyllis angustioribus acutioribus, lobo medio labelli lineari- lanceolato acuto porrecto laterales longe excedente, calcare longiore ovarium aequante ; a var. saccigera, cujus calcar elon- gatum habet, recedit iisdem notis et calcare multo angustiore. 1237. Gymnadenia conopsea (L.) R. Br. Im jugo Latpari merid., 3 et 4 Aug. fl. fr. — Nota- vimus prope Kala 7 Aug. 1240. 1241. 1242. 1243. 1244. 1245. ORCHIDACEAE — JRIDACEAE. Platanthera montana (Schm.) Reichb. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. fl. . Platanthera viridis (1L.) Reichb. — Peristylus viridis Lidl. In pascuis alpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid., 4 Aug. fl. — Laschketi ad flumen Tzchenis- Tzchali in Svanetia, Jun. 1877 f. (Brotherus). Labellum triangulare lobis lateralibus latis divergentibus, medio minimo fere nullo. Cephalanthera ensifolia (Murr.) Rich. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fr. * Epipactis latifolia (L.) All. Oprzcheti ad flumen Rion in Imeretia, Maj. 1877 fl. (Brotherus). Epipactis atrorubens Hoffm. Inter Keda et Chula, 21 Jun. fl. * Limodorum abortivum (L.) Swartz Atschara ad flumen Rion, Jun. 1877 fr. (Brotherus). Neottia Nidus avis (1) Rich. In silvis supra Danais-Paraul, 23 Jun. fl. — Uftzeri ad flumen Rion, Jul. 1877 fl. (Brotherus). lridaceae Lindl. Crocus Scharojani Rupr. Ad radices montis Djanga-tau supra Chaldechi, 2500 m., 8 Aug. fl. — In jugo Eldasuruld, 1800 m. cire., 10 Aug. fl. — Abunde in jugi Utbiri utraque declivitate, 2000-2500 m., 18 et 19 Aug. fl. — In jugo Djodissük, 2200-2600 m., 22 et 23 Aug. fl. — In jugo Kluchor merid., 2100 m., 27 Aug. fl. — In summo jugo Nachar, 2800 m., 29 Aug. fl. — Adisch, fl.; Kosch-Ismaël, f., et Uschuat, fl. (Lojka). Var. ochroleucus nobis. Flores pallide ochroleuci. Caetera typi. Legimus: Specimen unicum inter innumera fypi in Jugo Eldasuruld, 10 Aug. fl. — Tschegem, fl. (Lojka). 1246. 1247. 1248. 1249. IRIDACEAE. 421 Obs. Dans nos exemplaires du type aussi bien que de la variété, les divisions du périgone sont tantôt prolongées en un petit acumen distinct, tantôt simplement aiguës ou subaiguës, et la longueur des stigmates varie considéra- blement; le plus souvent ils dépassent longuement les an- thères, quelquefois ils les égalent à peine. La spathe pro- pre est toujours univalve et dépasse longuement les gaines. La gorge est toujours glabre. Dans aucun de nos exem- plaires, dont les plus grands atteignent 19 em., le bulbe ne dépasse 10 à 11 mm. de diamètre. Crocus sp. Cormi depressi parvi 6-8 mm. lati tunicis tenuiter mem- branaceis fulvis apice in fibras subparallelas solutis, vaginis aphyllis brevibus (longioribus 2 ?/, em.), foliis semper binis auguste linearibus evittatis glabris ad summum 11 em. longis explicatis 3 mm. latis scapum fructiferum gracilem apice parum incrassatum aequantibus, floribus…., capsu- lae valvis 8-9 mm. longis purpureo-punctulatis, seminibus fuscis. Legimus : In pascuis alpinis montis Tetenar, 2400 m. cire., 1 Aug. fol. fr. — In excelsioribus alpinis supra jugum Djodissük, 2500-3000 m., 22 Aug. fol. fr. Obs. Ce Crocus, qui a les bulbes du Scharojani, mais ne peut se rapporter à cette espèce vu sa floraison beaucoup plus précoce, ne nous semble correspondre à aucune des autres espèces indiquées du Caucase. * Iris Caucasica Hoffm. ' Tiflis, in monte Davidü, 6 Apr. 1889 fl. fr. (de Seidlitz). * Iris Sibirica L. Inter Zcha-Zcharos et Borjom in Cartalinia, Jun. 1881 def. (n. 855 Brotherus). Iris Guldenstaedtiana Lepech. Grachali inter Tiflis et Michailovo, juxta viam ferream, 14 Jul. fr. 422 1250. 1251. pt LEO (by LO 1259. TRIDACEAE — JALIACEAE. # ris furcata M. Bieb. FI. Taur. Cauc. II, p. 42; Ledeb. FI. Ross. IV, p. 103. Lars ad flumen Terek, 24 Maj. 1881 fl. (n. 856 Brothe- rus). Specimen uniflorum, spatha bivalvi, ovario intra spa- tham pedicello ei aequilongo stipitato. Obs. Nous ne croyons pas que Boissier (EL. Or., V, p. 136) ait eu raison de réunir l’Zrès furcata M. B., à spathe bivalve et à ovaire pédicellé, à l’Zris nudicaulis Lam., décrit comme ayant une spathe trivalve et l'ovaire subsessile. * Gladiolus communis I. Kodjori prope Tiflis, 3 Maj. f. (de Seidlitz). — Laschketi in Svanetia, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Ameryllidaceae R. Br. . * Galanthus latifolius Rupr. In jugo Mamisson, deflor. (Lojka). Folia usque ad 35 mm. (1'/,; poll.) lata 85 ecm.(13 poil.) longa. Colchicaceae DC. . * Colchicum speciosum Ste. In jugo Utbiri orient., 1400 m. cire., 18 Ang. fl. — Supra ripam laevam fluminis Nenskra in silvis, 20 Aug. fl. — Abunde in declivitate septentr. jugi Kluchor, 1700- 1800 m. 31 Aug. #. — Uschuat, fl. (Lojka). — Specimina occurrunt pedalia; styli stamina saepe valde excedunt. . * Merendera Caucasica M. Bieb. In alpe Kasbek, Maj. 1881 fl. (Brotherus). Liliaceae DC. Lilium monadelphum M. Bieb. Prope Chula inter frutices regionis montanae mediae, 1256, 1260. LILIACEAE. 4938 21 et 24 Jun. fl. — In monte Tetenar inter frutices Rho- dodendri Caucasici, 2100 m., 1 Aug. fl. Specimina gigantea, thyrsis 15-20 floris. — In subalpinis jugi Latpari merid., 3 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor merid., 27 Aug. fr. — Notavimus inter Tsageri et Lentechi, 800 m., 30 Aug. et in jugo Djodissük, 2500 m., 23 Aug. — Gurschevi, fl. fr. (J10jka). Fritillaria latifolia Willd. In jugo Chanli juxta nives deliquescentes, 23 Jun. fl. — In jugo Latpari merid. ad nives deliquescentes, 4 et 5 Aug. fl. fr. — In pascuis subalpinis supra Kala, 5 Aug. Ad radices montis Djanga-tau, 2000-2200 m., 8 Aug. fr. — In jugo Utbiri, 2500 m. cire., 19 Aug. fr. — In alpinis jugi Djodissük, 23 Aug. fr. — In jugo Nachar, 2800 m., 29 Aug. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2 Sept. fr. — Laschketi in Svanetiae reg. alp., Jun. 1877 f. (Brotherus). Ut recte monet el. Alboff (Prodr. FI. Colch., p. 236), capsulae maturae saepe ovato-clavatae et parvae ut in F. lutea. Obs. Nous rapportons plusieurs de nos exemplaires en fruits au Æ. latifolia, quoique la capsule soit petite et largement obovée, vu que nous avons observé cette forme de capsule à côté d'exemplaires en fleurs non douteux. L’ob- servation citée de M. Alboff nous confirme dans cette opinion. : . # Fritillaria lutea M. Bieb. In alpe Kasbek, Maj. 1881 fl. (Brotherus). * Fritillaria tulipifolia M. Bieb. Tiflis in monte Davidii, 25 Mart. 1889 fl. (de Seidlitz). »9. Lloydia serotina (L.) Reichb. In jugo Tieberdinsky, 2 Sept. fr. — In monte supra rivum Kükürtli, 2800-3000 m., 9 Sept. fr. — In alpe Kasbek, 27 Maj. 1881 f. (n. 834 b Brotherus). — Kosch- Ismaël, fr. (Lojka). Gagea Liottardi (Sternb.) Schult. 1262. 1263. LILIACEAE. In jugo Latpari merid., ad nives deliquescentes, 2500 m., > Aug. fl. — In alpe Afzag supra flumen Didi-Liachva Ossetiae, 23 Jun. 1881 f. (n. 841 Brotherus). — Imeretia, loco non notato, 1877 fl. (Brotherus). . * Gagea arvensis (Pers.) Dumort. 1827, var. Alboffii nobis. À typo differt statura minore, corymbo depauperato 2- Afloro, folio radcali plerumque unico, floralibus binis vel ternis valde maequalibus glabris, pedicellis nunquam ramosis plerumque ebracteolatis, perigonti phyllis glabris, capsula matura perigonio quarta parte breviore. Hab. Cartalinia, in alpe Zehramaklis-Thavi, 10 Jun. 1881 fl. fr. (n. 842 Brotherus). Obs. Nous dédions cette variété bien marquée du Gagea arvensis, se rapprochant par quelques caractères du G. foliosa (Presl) R. et Sch., à notre excellent et regretté collègue M. N. Alboff qui, dans son Prodr. Florae Col- chicae, rapporte dubitativement à cette espèce des exem- plaires d’'Abkhasie concordant, d’après la description, avec ceux de M. Brotherus. * Gagea reticulata Pall. var. circinnata (1. fil. sub Oynithogalo pro specie). — Gr. reticulata var. tenuifolia Boiss. Tifis, in monte Davidü, 6 Apr. 1889 fl. (de Seidlitz). Ornithogalum oligophyllum Clarke In jugo Latpari merid. juxta nives deliquescentes, 2500 m., & et 5 Aug. fl. fr. juv. Bulbus ovoideo-elongatus, scapi 11-14 em. alti, pedicelli laterales areuato-ascendentes, l'-2'/, em. longi bractea fulcrante breviores, eam raro paulo excedentes, flores 1-4 laxi 15-20 mm. longi, phylla exteriora 5 mm. lata. Folia linearia 20: (raro 27) em. usque longa ad summum 5 (raro 7) mm. lata. À typo re- cedens statura elatiore foliisque angustioribus. — In jugo Mamisson, fl. fr. (Lojka). Specimina ad summum 9 em. alta, pedicelli flores subaequantes, fructiferi horizontaliter patentes. Ad var. sequentem valde accedens. LILIACEAE. 495 Var. stenophyllum Boiss. F1, Or. V. p. 221.— Ornithogalum Ba- lansae Boiss. var. stenophyllum Alboff, Bull. Herb. Boiss., 1893, p. 260: — Ornithogatum Schmalhauseni Alboff. Deser. des nouv. esp. de pl. trouvées en Abkhasie, Extr. du Compte-rendu des trav. de la sect. d'Odessa de la Soc. Imp. d'horticult., Odessa 1891, p. 15. Bulbus ovatus interdum sphaericus, folia bina lineari- lingulata parte inferiore longe attenuata erecta obtusiuscula vix canaliculata haud vittata scapo longiora, racemus 1-3f0- rus laxus, pedicelli erecti flore et bractea viridi lanceo- lata breviores, perigonii albi majuseuli phylla late oblongo- linearia obtusa, externa late viridi-fasciata obtuse apiculata, interna anguste viridi-fasciata nervo sub apice rotundo evanescente, filamenta e basi latissima sensim attenuata, interiora lanceolata, exteriora lineari-lanceolata perigonio dimidio paulo longiora, capsula (immatura) ovata erecta hexaptera, stylus capsulae aequilongus filamentis brevior. In jugo Chanli Adjariae ad nives deliquescentes, 23 Jun. fl. Bulbi 8-10 mm. longi 7-10 lati, scapi 3 2-6, em. longi, pedicelli 4-7 mm., perigonii phylla 12-15 mm. longa 4-5 lata. Folia 6!/,-8'/ em. longa 2 Jar 41/5 lata. — Laschketi ad flumen Tzchenis-Tzchali in Svanetia, Jun. 1577 fl. (Brotherus). Obs. Parmi les nombreux exemplaires de l'Ornithogalum oligophyllum de 1 herbier Boissier, nous ne trouvons guère que ceux de l'Olympe de Bithynie et de 1’ Haemus, qui présentent d’une facon indubitable le caractère des pédi- celles plus longs que la fleur et que la bractée, caractère principal par lequel l O. oligophyllum se distingue de l'O. Balansae Boiss. Nous sommes donc de l'avis de M. Al- boff qui pense que ces deux espèces devraient être réunies, à d'autant: plus forte raison que l'O. oligophyllum var. ste- nophyllum, dont nous avons sous les yeux les exemplaires authentiques de l’herbier Boissier (Mont Teharyklar! Lycie), 426 LILIACEAE. correspondent parfaitement à la description de | O. Balansae var. Stenophyllum Alboff, loc. cit. . Scilla cernua Red. var. uniflora (Willd. pro specie). An spe- cles propria ? In jugo Chanli juxta nives deliquescentes, 23 Jun. fl. fr. Obs. Les fleurs de nos exemplaires ont les divisions plus aiguës, proportionnellement plus étroites et plus longues (22- 23 mm.) que celles que nons avons pu comparer en grand nombre dans les herbiers. Bractées d’un beau violet, con- stamment au nombre de deux, l’extérieure plus grande, atteignant 2 à 3 mm. de longueur, un peu décurrente sur le scape. — S'il est vrai que les graines sont dépourvues d’arille dans le Scilla cernua typique, caractère que nous n'avons pu contrôler vu l'absence de capsules mûres dans les collections consultées par nous, le Scilla uniflora Wild. doit être spécifiquement séparé du #S. cernua, attendu que les graines du premier sont munies, à leur base, d’un arille atteignant plus d’un ‘/, mm. de longueur. Ce caractère, très marqué dans nos exemplaires, se retrouve également dans le Scilla uniflora, récolté à Goumouch-Khané par E. Bour- geau et conservé dans l’herbier Boïissier. Le Scilla Hohenackeri F. et Mey., outre que par son ra- eème multiflore, se distingue nettement du S. cernua par ses bractées, munies à leur base d’un appendice caudé défléchi. Les différences entre le S. wniflora et le S. cernua, sauf contrôle du caractère des graines, peuvent être for- mulées comme suit : Scilla uniflora W. à #S. cernua Red. differt flore fere duplo majore coerulescente vel lilacino nec saturate coeruleo, bracteis 2-3plo majoribus constanter duabus, scapo fructifero validiore non decumbente, filamentis perigonio duplo (nec ter- tia parte) brevioribus et praesertim seminibus manifeste arillatis. 1265. Allium rotundum L. LILIACEAE. 497 Chula in clivis herbosis, 24 Jun. fl. fr. — Ad flumen Rion, loco non notato, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). 1266. Allium atroviolaceum bBoiss. Tidis, in collibus supra hortum botanicum, 8 Jul. f. fr. Caules robusti fere 1 m. alti 8-9 mm. crassi. Var. Caucasicum nobis. Filamenta basi ciliata, interna tricuspidata cuspide antheri- fera media brevi, lateralibus ea triplo longioribus. Legimus: Prope Tifis cum typo, 8 Jul. fl. fr. — Adest inter specimina AU atroviolacei herbarii Boissier, sub Allio rotundo lus. Caucasico Wilh. «Caucas. loco non notato ». Var. Rudbaricum (Boiss. et Buhse, pro specie) nobis. Chula, 24 Jun. fl. fr. In speciminibus nostris umbellae pauciflorae, flores majuseuli intense rosei nec violacei. Bulbi parvi, bulbilli nigrescentes lucentes, scapi graciles. Obs. La séparation spécifique de l'Alum Rudbaricum et de l’A. atroviolaceum, dans le Flora Orientalis, est principalement basée sur : filets non ciliés dans le premier, ciliés dans le second ; fleurs à carène scabre dans le Rudba- ricum, glabre dans latroviolaceum ; pointes latérales des filets plus longues que la pointe anthérifère dans le Æudba- ricum, toutes presque égales dans latroviolaceum. — Or, dans l’exemplaire typique de Rudbar (herb. Boissier), la base des filets est brièvement, mais distinctement ciliée. Dans notre var. Caucasicum de VA. atroviolaceum, les pointes latérales des filets ont les proportions indiquées pour le Æudbaricum. Enfin, sur des exemplaires d A. atroviola- ceum, nommés par Boissier, nous voyons les périgones de la même ombelle tantôt lisses, tantôt scabrides (p. ex. dans la plante récoltée par Buhse). On voit donc que la combinaison de ces caractères varie de façon à rendre impossible l’ établissement de limites spéci- fiques précises. Les AUium brevicuspis Boiss. et Cap- 428 126%. 1268. LILIACEAE. padocicum Boiss. ne peuvent pas davantage être séparés com- me espèces du type aéroviolaceum, car dans le second p. ex. nous voyons les filets ciliés à la base, et non glabres comme il est dit dans le FI. Or. — Notre variété Cau- casicum, représentée dans l’herbier Boissier par un échan- tillon de Wilhelms, constitue une combinaison non encore signalée et, en quelque sorte, un terme intermédiaire entre les Allium Rudbaricum et atroviolaceum type. — 1” Al- lium Cilicium Boiss. lui-même nous semble à peine distinet comme espèce. En revanche, nous ne saurions souscrire à l’opinion de Regel qui fait de l’A. atroviolaceum une variété de l’À. rotundum, que nous avons récolté typique et toujours bien distinct dans la localité même où croissait la var. Æud- baricum du premier. Allium Cilicium Boiss. Tiflis, in collibus supra hortum botanieum, 8 Jul. fl. fr. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. fr. (n. 836 Bro- therus). Allium gracilescens Somm. et Lev. Act. Hort. Petr., 1893, p. 1. Bulbi parvi tunicis externis fuscis coriaceis fibrosis, scapo gracili ultra ‘% metr. alto tereti obscure striato ad ter- tiam partem usque foliato folia valde superante, foliis 3 viridibus planis linearibus acutatis nervo mediano subtus prominulo, superioribus levissimis, inferiore secus marginem scaberulo, spatha… decidua, umbellae hemisphaericae laxius- culae pedicellis flores 3-3 ‘/,ies superantibus subaequa- libus nutantibus basi hyalino-spathellatis, perigonii pallide rosei demum sordide albi phyllis late ovatis obtusis post anthesin conniventibus carina et margine scaberulis, fila- mentis interioribus tricuspidatis cuspide antherifera latera- libus conspicue breviore, euspidibus lateralibus exsertis, capsula perigonium haud aequante, stylo incluso. 9%. 1269. 1270. 1271. Va LILIACEAE. 429 Legimus: In montanis Adjariae prope pagam Keda, 21 Jun. fl. fr. (specimen unicum). Bulbus 1 ‘}, em. altus 1 latus; scapus 52 em. altus vix ultra 2 mm. crassus; folia 14-18 em. longa 3-4 mm. lata; pedicelli non ultra 14-15 mm. flores 4-5 mm. longi. Scapo longo gracili, foliis haud carinatis planissimis, umbella laxa hemisphaerica (in specimine nostro 28flora), pedicellis subaequalibus elongatis, perigonio post anthesin ovato semi-clauso, phyllis etiam margine scaberulis ab omnibus in Flora orientali in subsectione Porro Tourn. des- criptis limpide dignoscendum. Specimen incompletum, umbella densiore, floribus nume- rosioribus, die 23 Jul. prope Namachvani (Imeretia) lectum, ad eamdem speciem pertmere videtur. * Allium Victorialis Li. Gurschevi, fl. (Lojka). — Ad lacum Tabiszehuri Greorgiae, Aug. 1877 fl. (Brotherus). Allium globosum M. Bieb. In valle fluminis Tieberda, 1500 m., 31 Aug. fl. fr. — In summa valle Kükürtli prope limites arborum, 2200 m., 11 Sept. fl. fr. Allium lepidum Kunth In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fl. «— Inter Miestiia et Enasch, 11 Aug. fl. — In jugo Tieberdinsky, 2 Sept. fl. fr. Specimina elatiora, ad var. Relmanni Boiss. accedentia. — Inter Do-ut et Utschkulan, 1800 m. cire, 3 Sept. fl. fr. — Bezingi, fl. (Lojka). r. Rehmanni Boiss. Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. #. fr. — Borjom ad flamen Kura, 15 Jul. — Kala, 7 Aug. fl. fr. Obs. Cet ail, très répandu dans le Caucase, paraît y remplacer l’A. paniculatum L.:; il s’en distingue par ses fleurs d’un rouge vif comme celles de l’A. Schoenoprasum, par ses pédicelles moins inégaux et par son style à peine 430 1273. 1274. LILIACEAE — ASPARAGACEAE. exsert. Dans presque tous nos exemplaires, les deux valves de la spathe dépassent l’ombelle et l’une d'elles atteint jusqu'à 6 fois sa longueur. . Muscari sp. Bulbus mediocris conico-ovatus 2 em. altus, scapi 25 cm. usque longi, capsulae 8-14 in racemum brevem dispositae, pedicelli horizontales 3 ‘/, mm. usque longi, valvae orbi- culatae apice non emarginatae 6 mm. longae, semina nigra minute rugulosa. In convalle Chaldechi ad radices montis Djanga-tau, 2000 m., 8 Aug. fr. Narthecium ossifragum (L.) Huds. In rupibus irroratis jugi Kluchor merid., 2300 m., 27 AneivA. Nr. Asparagaceae Baker Paris incompleta M. Bieb. Inter Lentechi et Tscholur in silvarum umbra, 30 Jul. fr. — In silvis editioribus montis Tetenar, 1 Aug. fl. fr. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. fr. — In silvis secus flumen Tieberda, 1400 m., 31 Aug. fr. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. et in valle fluminis Kliutsch 25 Aug. — Laschketi ad flumen Hippum, Jun. 1877 fl. (Brotherus). . Convallaria majalis L. In silvis fagineis ad radices merid. montis Latpari, 1600 m., 3 Aug. fr. . Polygonatum multiflorum (L.) All. Mekvena, 24 Jul. fr. — Inter Lentechiet Tscholur, 30 Jul. fr. Forma macrophylla Alhoff. Folia 15 em. usque longa 7 lata, pedicelli biflori. — Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. — Balta in Ossetia, 20 May. 1881 fl. (n. 843 Brotherus). Pedicelli simplices umiflori. 1280. 1281. 1282. ASPARAGACEAE — JUNCACEAE. 431 . Polygonatum verticillatum (1) AI. Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug., et in silvis supra flumen Nenskra 21 Aug. — Laschketi in Svanetia, Jun. 1877. fl. (Brotherus). . Asparagus officinalis L:. Tiflis, in collibus prope hortum botanicum, 6 Jul. fr. — Ibidem, in monte Davidi, 10 Jun. 1889 fl. (de Seid- litz). — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fr. (n. 840 Bro- therus). . * Asparagus verticillatus Li. Urusbi, fr. (Lojka). — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 ster. (n. 839 Brotherus). Ruscus Hypophyllum Li. In nemoribus supra flumen Nenskra, 21 Aug. fol. fi. delaps. — In valle fluminis Seken, 1500-1800 m., 24 Aug. fl. fr. — In valle fluminis Kliutsch, 26 Aug. fi. fr. Smilaceae Lindl. Smilax excelsa L. Batum, in dumetis littoralibus, 16 Jun. fl. Folia 13 cm. usque lata cum petiolo 12 ‘/, cm. longa. Le. Jul..fr. ; Dioscoreaceae R. Br. Tamus communis L:. Namachvani, 23 Jul. fol. — Tsageri, 28 Jul. fr. — Oprzcheti ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. (Brotherus). Juncaceae Bart. . Luzula spicata (L.) DC. In jugo Latpari merid., 4 Aug. fr. — Secus flumen 432 JUNCACEAE. Kliutsch, 1600-1800 m., 26 Aug. fr. — In jugo Kluchor merid., 2200-2600 m., 28 Aug. fr. — In jugo Nachar, 2500 m., 29 Aug. fr. — In jugo Tieberdinsky, 2500" m. cire, 2 Sept. fr. — In monte supra rivum Kükürtli, ultra 2500 m., 9 Sept. fr. 1284. Luzula campestris (1) DC. Kala, 7 Aug. fr. Forma elatior. — Secus flumen Kliutsch, 1600-1800 m., 26 Aug. fr. 1285. Luzula multiflora (Ehrh.) Lei. In monte Tetenar, 2200-2400 m., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid. 2100 m. et in editioribus 2600 m., 4 Aug. fr. — Asau, fr. (Lojka). Var. congesta (Lej.) Boiss. In pascuis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fl. fr. 1286. Juncus effusus I. Notavimus in valle Kliutsch 25 Aug. — Gori in Car- talinia, Jul. 1881 (n. 829 Brotherus). 1287. Juncus conglomeratus L. In valle Kliutsch, 1100-1200 m., 25 Aug. fr. 1288. Juncus alpinus Vill. Ad glacies Djanga-tau supra Chaldechi, 8 Aug. fr. — In jugo Kluchor septentr., 2000 m., 30 Aug. fr. — Adisch, fl. (Lojka). 1289. Juncus lampocarpus Ehrh. In fauce fluminis Ladjanura inter Alpana et Orbeli, 27 Jul. fl. — Inter Geschteri et Kitschkuldach, 1500 m. cire., 17 Aug. fr. — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fi. (n. 829 Brotherus). 1290. Juncus alpigenus C. Koch. - In jugo Uthiri, 2500-2600 m., 19 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor merid., 2300 m., 27 Aug. fr. — In jugo Nachar, 2500 m., 29 Aug. fr. 1291 1292 1293 1294 1295. 1296. 1297. 1298. 1299 C'YPERACEAE. 433 Cyperaceae Juss. Genera Elyna et Carex à cl. D'° H. Christ elaborata. . * Cyperus flavescens lL:. Vladikavkas in humidis, Aug. 1881 f. fr. (n. 898 Brc- therus). . Cyperus badius Desf. Chula in regione silvarum media, 21 Jun. #. fr. . * Scirpus lacustris L. var. Tabernaemontani (Gmel. pro specie). Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. (n. S96 Brotherus). .* Scirpus maritimus JL. Gori in Cartalinia, Jul, 1881 fl. (n. S97 et n. 900 Bro- therus). * Blysmus compressus (li. sub Schoeno) Pauz.; Ledeb. FI. Ross. IV, p. 260. Lars in Ossetia, 24 Maj. 1881 fl. (n. 902 Brothe- rus). — Inter pagos Koschka et Roki Ossetiae, 19 Jul. 1881 fl. fr. (n. 892 Brotherus). — In loco non notato (Lojka). Heleocharis palustris (L.) R. Br. In jugo Djodissük, 1900 m., 22 Aug. fr. * Cladium Mariscus (L.) R. Br. Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fl. fr. (n. 895 Brotherus). Elyna schoenoides C. A. Mey. apud Ledeb. FI. Alt. IV, p. 259. In jugi Djodissük regione alpina, 23 Aug. fr. — Inter pagos Kasbek et Roki Ossetiae, 19 Jul. 1881 fr. (n. 893 Brotherus). . * Elyna spicata Schrad. typica. In alpe Kadlasen Ossetiae, 20 Jul. 1881 fi. fr. (n. 882 Brotherus). Tpyxu Boran. Cana. T, XVI. 28 434 CYPERACEAE. Forma major Caucasica Christ in lit. 1300. 1301. 1302. 1303. 1304. 1305. 1306. Planta fere !/, metr. alta cespites densos formans, folia scapum aequantia et superantia. Hab. In alpe Kadlasen cum typo, 20 Jul. 1881 fl. fr. (n. 883 Brotherus). Carex oreophila C. A. Mer. In pascuis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. fr. — In monte supra jugum Kluchor, 27-2800 m:., 28 Aug. fr. — Prope pagum Koschka Ossetiae, 16 Jul. 1881 #. fr. (n. 894 Bro- therus). Carex Pyrenaica Wahlenb. In jugo Latpari merid. ultra 2500 m., 4 Aug. fr. — In monte supra jugum Kluchor, 2700-2800 m., 28 Aug. fr. — In monte Nachar, 2500-2800 m., 29 Aug. fr. * Carex stenophylla Wahlenb. Azchur, 12 Jun. 1881 fl. fr. (n. 891 Brotherus). * Carex vulpina L. Tola ad flumen Rion, Jun. 1877 (Brotherus). — Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fr. (n. 887 Brotherus). * Carex Brotherorum Christ n. sp. (in lit. 1896 ad interim). « Species notabilis, vulpinae affinis, sed utriculis angu- stioribus subulatis spiculisque remotioribus nec non folis non planis sed involutis angustis cauleque multo longiore basi solummodo foliato; foliis 2 vel 3 affatim diversa ulte- rius observanda. » Hab. Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fr. (fratres Brotherus). * Carex muricata Li; Ledeb. F1. Ross. IV, p. 275. Laschketi ad flumen Tzchenis-Tzchali, Jul. 1877 fr. (Bro- therus). — Balta in Ossetia, 19 Maj. fl. (n. 875 Brothe- rus). — Abas-Tuman, 9 Jun. 1881 fr. (n. 872 Bro- therus). Carex divulsa Gooden. Chula, 22 Jun. fl. fr. == Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. fl. fr. 1307. 1308. 1309. 1310. 1311. 1512. 1513. 1514. 1512. 1316. 1317. C'YPERACFAE. 435 Carex Pairaei F. Schultz Inter Keda et Chula, in regione silvarum media, 21 Jun. fr. — Prope Tscholur, 31 Jul. #. fr. — Oprtsheti ad flu- men Rion, Maj. 1877 fr. (Brotherus). Carex stellulata (ooden. Im jugo Utbiri, 19 Aug. fr. == In monte supra jugum Djodissük, 2800 m., 22 Aug. fr. Carex leporina L. Inter Kala et Ipar, 9 Aug. fr. — Laschketi ad flumen Fzehenis-Tzehali, Jul. 1877 À. fr. (Brotherus). Carex festiva Dew. In jugo Utbiri, 18 Aug. fr. *ÇCarex digitata l:. Lars in Ossetia, 26 Maj. 1881 fr. (n. S80 Brothervs). Carex gynobasis Vill. — C. Halleriana Asso In pascuis alpimis jugi Chanli, 23 Jun. fl. fr. * Carex praecox Jacq.; Ledeb. F1. Ross. IV, p. 301. Balta in Ossetia, 20 Maj. 1881 fl. fr. (n. 878 « Bro- therus). — Abas-Tuman, 9 Jun. 1881 fl. fr. et in alpe Kas- bek, Aug. 1881 f. fr. (n. 899 et n. 871 Brotherus). * Carex montana L.: Ledeb. FI. Ross. IV, p. 301. Balta in Ossetia, 20 Maj. 1881 f. (n. 876 « Brotherus). Carex Grioletii Roemer in Schk. Riedgr. p. 76. In valle Kliutsch, 26 Aug. fr. * Carex pallescens L.; Ledeb. FT. Ross. IV, p. 306. Oprtsheti ad flumen Rion, 1877 fr. (Brotherus). — Lars im Ossetia, 24 Maj. 1881 fl. (n. 901 Brotherus). Carex atrata JL. In jugi Chanli pascuis alpinis, 23 Jun. f. — In monte Tetenar, 2300-2400 m., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid., 2400-2500 m., 4 Aug. fl. fr. — Thidem forma spicis subglobosis. — In monte supra jagum Utbiri, 19 Aug. fl. fr. — In jugo Djodissük, 22 et 23 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor merid., 2200-2600 m., 27 et 28 Aug. 436 1318. 1319. 1320. 1321. 1322. 1323. 1324. CYPERACFAE, fl. fr. — In jugo Nachar, 2500-2700 m., 29 Aug. fl. fr. — In jugo Tieberdinsky ultra 2500 m., 2 Sept. fl. fr. — Kosch-[smaël, fr. et Terskol, fr. (Lojka). — Oprtsheti ad flumen KRion, Maj. 1877 fr. (Brotherus). — In alpe Brutsabseli Ossetiae, 16 Jul. 1881 fl..fr. (n. 890 Brotherus). — In alpe Kadlasen Ossetiae, 20 Jul. 1881 fl. (n. 890 « Brotherus). — In alpe Schawnabad prope lacum Tabiszchuri, Jun. 1881 fl. (n. 889 Brotherus). * Carex stricta Gooden. Ad lacum Tabiszehuri, Jun. 1881 fl. fr. (n. 884 « Bro- therus). * Carex silvatica Huds.; Ledeb. FT. Ross. IV, p. 295. Vladikavkas, 16 Maj. 1881 fl. (n. 876 a Brotherus). — Balta in Ossetia, 19 et 20 Maj. 1881 fl. (n. 879 Bro- therus). — Mekvena ad flumen Rion, Jun. 1877 fl. fr. (Brotherus). * Carex tristis M. Bieb.; Ledeb. FT. Ross. IV, p. 294. In alpe Kasbek, 28 Maj. 1881 fl. (n. 873 Brotherus). * Carex diluta M. Bieb.; Ledeb. F1. Ross. IV, p. 299. Oprzcheti ad flumen Rion, Maj. 1877 fr. (Brothe- rus). — Azchur in Cartalinia, 6 Jun. 1881 fl. fr. (n. 874 Brotherus). * Carex brevicollis DC. In alpe Schawnabad prope lacum Tabiszchuri Cartaliniae, Jun. 1881 fl. fr. (n. 888 Brotherus). *? Carex riparia Ourt.; Ledeb. F1. Ross. IV, p. 314. Ad lacum Tabiszchuri, Jun. 1881 fl. (n. 884 Brotherus). Forma contracta, glumis aterrimis. * Carex hordeistichos Vill. var. secalina (Wahlenb. pr. specie) Boott. Balta in Ossetia, 20 Maj. 1881 fl. (n. 877 Brothe- rus). — (Gori in Cartalinia, Jul. 1881 fr. (n. 899 a Brotherus). CHRAMINEAE. 437 Gramineae Juss. 1325. Panicum sanguinale L. — Jigitaria sanquinalis Scop. Tscholur, 31 Jul. f. Gluma superior glaberrima. 1326. Panicum Crus Galli L. Inter flumina Seken et Kliutsch, in regione silvarum me- dia, 25 Aug. fr. Folia 15 mm. lata. Var. echinatum (Willd. pro spec.) Boiss. Batum in ruderatis maritimis, 21 Jun. fr. 1327. Panicum miliaceum L. Inter Miestiia et Mulach, 10 Aug. fr. Svanetis gomie audit, Moscovitis prossa. 1328. Oplismenus undulatifolius (Ard. sub Panico) Roem. et Schult. Batum in silvis littoralibus, 16 Jun. fol. — Inter Adjari- Tzchali et Keda, 21 Jun. fol. 1329. Setaria glauca (Li. sub Panico) Pal. de Beauv. Inter Lentechi et Tscholur, 80 Jul. fr. 1330. Setaria viridis (Li. sub Panico) Pal. de Beauv. Utschkulan, 13 Sept. fr. 1331. Setaria verticillata (L. sub Parico) Pal. de Beauv. Tiflis, 8 Jul. fl. fr. 1332. Tragus racemosus (L. sub Cenchro) Hall. Tiflis, 9 Jul. fl. 1333. Sorghum Halepense (1. sub Æolco) Pers. Inter Alpana et Orbeli, 26 Jul. fl. fr. 1334. Andropogon Ischaemum L. Inter Alpana et Orbeli, 26 Jul. #. — Tiflis, in collibus aridis, 8 Jul. fl. .—— Ibidem, 81 Oct. 1887 fr. (Som- mier). — Ibidem, 20 Jun. 1889 f. (de Seidlitz). 1339. Anthoxanthum odoratum 1. 438 1330. 1337. 1338. GRAMINEAË. Notavimus in jugo Latpari septentr. 4 Aug. et in jugo Kluchor septentr. 28 Aug. Phleum Boehmeri Wib. Secus rivum Kükürtli, 2300:m. cire., 9 Sept. fr. Humile, spicis abbreviatis 2'/,-4 cm. longis. Phleum pratense L. var. fallax (Janka pro specie ms. in herb. Levier; Nyman, Consp. Suppl IE, p: 829). Phleum stoloniferum Host ex cl. Janka, nomen antiquius sed im- proprium. KRhizoma subincrassatum ; panieulae virides, arista gra- cils glumam dimidiam subaequans vel superans. Inter Lentechi et Tscholur, 80 Jul. f. Panicula 25-85 mm. longa. — Kala, 7 Aug. fl. Specimina gigantea paniculis 10-12 em. longis 1 latis. Obs. Le nom de P. fallax paraît n'avoir été publié avec remarque. diagnostique que par Nyman loc. eit. Ba confron- tation de nos exemplaires eaucasiens avec ceux de: Toscane (Boscolungo 1881), nommés par Janka, ne nous laisse aucun doute sur leur identité: Le nom plus ancien de Host, P. stoloniferum, exprimant un caractère: que nous ne constatons sur aucune (le nos plantes, nous avons donné la préférence au nom: de Janka. Cette variété est-intermé- diaire entre ?. pratense et P. alpinum, Se rapprochant de Palpinum. par. la longueur et la ténuité de ses arêtes, mais se rattachant au pratense par la longueur et la cou- leur verte de ses panicules. Phleum alpinum L:. In jugo Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun: f2 — In jugo Latpari merid:, 4 Aug. fl. fr, et septentr. reg. alp., > Aug. fl. — In jugo Utbiri, 19:Aug: fle fran jugo «Djodissük, 2500 m., 23 Aug: fl. — In jugo' Kluchor, 2200-2700 m., 27 et.28 Aug. fl. — In jugo Nachar, 2700 m., 29 Aug. fl: -— Adysch, f. (Lojka). — In alpinis Imeretiae prope Utseri, Jul.! 1877 #: (Brotherus). 1339. 1340, (XRAMINEAR. 439 Alopecurus arundinaceus Poir. Secus, flumen Ulu-Churzuk (Kuban), 11 Sept. fl. Alopecurus vaginatus (Wild. sub Polypogone) Pall. typicus. Kosch-Ismaël, f, (Lojka). Var. unipaleaceus Boiss. 1341. In jugo Latpari merid., 2600-2700 m., 4 Aug. fl, et sept, 2600 m., 5 Aug. fl. -— In jugo Utbiri, 2500 m., 19 Aug. fl. Aristae breviores. — In jugo Kluchor, 2700 m., 28 Aug. fl. Forma elata 36 em. et magis alta. — In jugo Tieberdinsky, 2500-2800 m., 2 Sept. f. fr. — In monte, supra, rivum Kükürtli, 2600 m., 9 Sept. fr. — In jugo Mamisson, fl. (Lojka). — In jugo Tschegem, fr. (Lojka). Alopecurus sericeus Alboff, Odessa 1891; Bull! Hérb. Boïiss. 1893, p. 251. Ju rupestribus ét pascuis alpinis montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. — In jugo Latpari merid., 2600-2800 m., 4 Aug. fl, et septentr., 2600 m., 5 Aug. f. — In jugo Djodissük, 22 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor merid.; «2200 m:, 28 Aug. flfr: Obs. L'identité de notre plante avée 1° A: 'sericeus ATboft nous à été confirmée par l’auteur lui-même. Nous ajoutons à sa description les caractères suivants, observés sur les nom- breux exemplaires que nous avons recueillis. Plante cespiteuse et grégaire, très abondante par places ; racines fibreuses, feuilles glabres et scabres' en dessus, celles du chaume généralement au nombretde trois ; gaines inférieures souvent très brièvement pubescentes sous un fort grossissement; ligule: de 1 à 2 mm., tronquée ; glumes égales entre elles, divergentes vérs le sommet; glumelle inférieure. plus ou moins ciliée-sur les: bords, poilue ou presque glabre au sommet, ayant l’arête insérée le plus souyent vers son tiers inférieur,’ mais quelquefois vers son, milieu ét même à son tiers supérieur (dans ce dernier 440 1342. 1343, 1344. 1345. 1546. CRAMINEAE. cas l’arête est très courte); glumelle supérieure manquant souvent (comme dans l’ A. vaginatus) et, quand elle existe, de longueur très variable, mais toujours plus courte ques la glumelle inférieure, hyaline, tantôt un peu poilue tantôt glabre. Cette élégante espèce à les panicules souvent tein- tées de violet et toujours penchées à cause de la ténuité du haut de ses chaumes, de sorte qu'elles se balancent au moindre souffle de vent. Nous avons récolté au Latpari, où les deux dernières espèces croissent ensemble, des exemplaires qui paraissent intermédiaires entre elles, ayant des arêtes plus longues que celles de l’AÀ. sericeus et plus courtes que celles du vaginatus, des panicules vertes et dressées. Alopecurus textilis Boiss. In monte Elbrus occid. supra glacies Kükürtli, 2700- 2800 m., 10 Sept. fl. Rhizoma elongatum ramosum ramis tenuibus inter nodos non incrassatis, vaginae parce pilosae, folia sparsim et longe pilosa. Stipa capillata JL. In valle fluminis Tieberda, 1200 m. cire., 1 Sept. fr. Stipa barbata Desf. Tiflis, in collibus aridis supra hortum botanicum, 6 Jul. fr. Ligulae sat elongatae nec brevissimae ut in Flora Or. dicuntur. Piptatherum virescens (Trin. sub Urachne) Seop. Borjom in herbosis ad rivulum Borjomka, 15 Jul. fr. Milium Caucasicum Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897, p. 209. — Tab. nostr. XLIV. Perenne, rhizomate obliquo inérassato fibras radicales cre- bras emittente, culmis elatis foliosis glabris, foliis latius- cule linearibus acutis elongatis margine et facie superiore scabridis, ligula oblonga lacera, paniculae ovatae confertius- culae ramis semiverticillatis erecto-patentibus, spiculis ap- proximatis majuseulis stramineis vel violascentibus, glumis 1347. 1348. 1349. CRAMINEAE. 441 ovatis obtusiusculis scabridis trinerviis, glumella et palea nitidis pallidis enerviis, illa obtusiuscula. 9%. Legimus: In jugo Utbiri Svanetiae Liberae inter herbas giganteas supra arborum limites, 2000 m. circa, 18 Au Oo œ. fr. juv, — In jugo Kluchor Abchasiae, 2700 m., 28 Aug. fl. fr. Culmi 2 metr. usque alti, panicula 9-15 cm. longa, rami majores 6-7 €m., glumae 5 mm. longae. À Milio effuso Li. differt paniculae ovatae neé pyra- midatae effusae ramis brevioribus, spiculis confertioribus, glumis majoribus mamifestins trinerviis, glumellis enerviis. Explicatio tabulaè XLIV (Milium Caucasicum), 1, 2, planta magnit. natur. — 53, panicula juvenilis magnit. natur. — 4, ligula magnit. natur. — 5, ramulus paniculae quater auctus. — 6, gluma inferior 7 X aucta. — 7, gluma superior 1 X aucta. — 8, glamella inferior 7 X aucta. — 9, glumella supe- rior (palea) 7 X aucta. — 10, lodiculae, stamina, pistillum 7 X auct. — 11, 12, flores, avulsis glumis, 7 X aucti. — 13, caryopsis 7 X aucta. Agrostis verticillata Vill. Inter Batum et Adjari-Tzchali, 21 Jun. fi. Agrostis alba Li. | Batum, in ruderatis mari proximis, 30 Jun. f. — In monte Tetenar, 1 Aug. fr. — Kala, 7 Aug: fr. — In valle sup. flaminis Kliutsch, 26 Aug. fl. Palea nulla. Agrostis vulgaris With. Inter Lentechi et Tscholur, 31 Jul. f. — Tscholur, 31 Jul. f. — In jugo Uthiri, 19 Aug. fl. Forma foliis elon- gatis (40 cm. usque). . Agrostis canina L:. var. denudata nobis. Rami paniculae pallidae elongati basi longe nudi, glu- mella mutica. | À var. tenuifolia (M. Bieb. pr. sp.) Boiss., cujus glu- mella pariter mutica, differt foliis eulmeis planis nec seta- 442 1351. Agrostis Ruprechtii Boiss. var. scabrida nobis. CRAMINEAE. ceis ; ab À. plamfolia C. Koch ligula ovato-oblonga, panicula non contracta, glumella non aristata. Legimus: Tn valle superiore fluminis Kliutsch Abchasiae, 26 Aug. fr. Folia culmea 2 mm. lata. — In nemorosis secus flumen Tieberda, 1400 m., 31 Aug. fr. Forma um- brosa debilis flaccida laete viridis, foliis infimis angustis sed planis, eulmeis 2-3 /, mm. latis, panicula depaupe- rata effusa. Folia scabrida, ligula ovato-oblonga, arista glumellae mox iuclusa mox longiuscule exserta. Legimus : In jugo Tieberdinsky, 2 Sept. fl. Obs." Nous rapportons cet Agrostis, qui à le port d’un À. vulgaris alpin, à l'A. Ruprechtii décrit dans le Flora Or. (Vol. V, p. 517), à cause de l’absence constante de la se- conde glumelle, tout en remarquant que, dans ce groupe, la présence où l’absence de l’arête et de la seconde glu- melle ne sont pas des caractères absolument constants dans la même espèce. 1352. Calamagrostis Balansae Boiss. F1. Or. V, p. 592. In jugo Kluchor merid., 2200-2700 m., 28 Aug. fl. 1353. Calamagrostis littorea (Schrad. sub Arundine) DO: Ad glacies montis Djanga-tau supra Kala, 2200 m. 8 Aug. fl. — Ad glacies Asau, fl. (Lojka). 1354: Calamagrostis epigeios (1. sub Arwndine) Roth Ad rivum Kükürtli supra pagum Ulu-Churzuk, 11 Sept. fl. 1555. Calamagrostis silvatica (Schrad. sub Ayrundine) DO. In jugo Latpari, 2600 m., 5 Ang. fl. — Kala, 7 Aug. fl. — Ad radices montis Djanga-tau, 8 Aug. fl —— Inter Kala et Ipar, 9 Aug. f. — In jugo Utbiri, 19 Aug. fi. — In valle sup. fluminis Kliutsch, 26 Aug. fr. — In jugo Kluchor merid., 2300 m., 27 Aug. fl. —- In jugo Nachar, 2500 m., 29 Aug. fr. 1356. 1397. 1398. 1399. (GIRAMINEAE, 443 Deschampsia cespitosa (1. sub Aéra) Pal. de Beauv. In jugo Utbiri, 19 Aug. fr. Ad rivum Kükürtli supra pagum Ulu-Churzuk, 11 Sept. fl. Ad var. coloratam Griseb. accedens. Aristae exsertae. — Notavimus prope Tseholur 31 Jul. Deschampsia flexuosa (. sub Aéra) Grise. In jugo Latpari merid. et septentr., 4 et 5 Aug. fl. — Inter juga Nachar et Kluchor, 2500-2600 m., 29 Aug. fl. Trisetum subspicatum (1. sub Avena) Pal. de Beauv. Im jugo Kluchor merid., 2700 m. cire., 28 Aug. fi. Spiculae paulo majores quam in speciminibus -europaeis. Hucusque in Caucaso non indicatum. Trisetum rigidum (M. Bieb. sub Awena) Roem. et Schult. Tiflis, in collibus ad oceid. urbis, 6 Jul. fr. (plurimis delapsis). Cum descriptionibus Florae Or. Boiss. et Flora Ross. Lie- deb. omnino convenit praeter ligulam in speciminibus nostris ultra 2 mm. longam et vaginas foliorum culmeorum glabras, sureulorum vero plus minusve dense et minute pubescentes. Characteribus in Flora Or. expositis adde : Plantae (Tiflisienses) 35-55 cm. altae, sureuli abbreviati, eorum folia 7 em. usque longa 3-4 mm. lata, éulmi àd nodos retrorsum hirsuti, folia angulo recto divaricata facie superiore et margine scabridula acuminata, panicula (de- florata) 7-14 cm. longa linearis stricta glabra glauca ri- gida, rami, paniculae vix scabriduli, inferiores 4 cm. usque longi ramosi, rachis levis ; glumae stramineae pellucidae valde inaequales, inferior 4-5 mm. longa lineari-lanceolata acuta uninervis praeter nervum scariosa, superior 7-9 mm. longa floseulun superiorem subsuperans oblongo-lanceolata acuta trinervis late scariosa, glumella inferior 5 mm. longa lineari-lanceolata maturitate convoluta apice scariosa bifida et biaristata, arista 4 mm. longa, glumella superior omnino hyalina apice bidentata. 444 CFRAMINEAE. Var. molle nobis. Viride, folia acutata non rigida nec pungentia, lamina ut et vaginae utrinque molliter villosa margine longe çi- liata 8 em. usque longa 2-4 mm. lata, ligula 3 mm. usque longa, panicula oblonga variegata subinterrupta oblonga non coarctata 10 em. usque longa 2 lata, glumae plerumque minores quam in praecedente, arista glumellae 6-10 mm. longa. Tota planta 30-40 em. alta, culmi ad nodos glabri. Legimus : In rupibus supra ‘moles glaciales Kükürtli montis Elbrus oceid., 2700-2800 m., 10 Sept. fl. fr. Var. ovale nobis. Panicula ovato-oblonga coaretata pulchre variegata fere ut in Triseto subspicato, 3-8], em: longa 1°/,-2 lata, rami paniculae inferiores 2 ‘/, em. longi, folia rigida disticha angulo acuto patentia acutata subpungentia non acuminata vix glauca, lamina utrinque villosa breviter lineari-lanceo- lata 2-3 em. longa 3-4 mm. lata, vaginae foliorum sur- culorum hirsutae, culmeorum glabrae, ligula ovata 1-3 mm. longa, glumae minus inaequales, inferior in spiculis maJo- ribus 4-6 mm., superior 5-7 mm. longa, arista glumellae 6-9 mm. Tota planta 15-22 em. alta, culmi ad nodos glabri, saepe purpurascentes. Legimus : In monte Elbrus oceid. priori varietati con- sociatam. Obs. La station alpine des deux variétés que nous ve- uons de décrire et leur aspect qui diffère absolument de celui du type, récolté par nous sur les collines arides de la région chaude, pourraient faire naître le soupçon qu'elles en sont spécifiquement distinctes. Toutefois l'ensemble des caractères différentiels de l’une et de l’autre ne nous a pas paru suffisant pour autoriser cette séparation. Chacune des deux variétés s’éloigne du type par quelques-uns de ces caractères, tandis que, par d’autres, elle s’en rapproche. — Il se pourrait que notre variété molle fat l’Avena sesqui- (TRAMINEAE. 445 lertia M, Bieb. non L., que Boissier considère comme un synonyme pur et simple du Zrisetum rigidum, tar son auteur dit que l'Avena rigida s'en distingue par : « folis brevioribus rigidis exquisite acuminatis ad culmos distiche patentibus », et il attribue à la première une station plus élevée qu'à la seconde. Mais les descriptions de M. Bieb. sont trop courtes et trop incomplètes pour que nous puis- sions nous prononcer sans avoir vu les exemplaires authen- tiques. — Remarquons encore que c’est à tort que Boissier (EI. Or. V, p. 538) dit du rigidum qu'il est confiné dans les « rupestribus alpinis ». 1360, Avena pubescens JL. In pascuis alpinis monts Tetenar, 1 Aug. fl. — Ad gla- cies montis Djanga-tau supra Kala, 8 Aug. fl. Spiculae plerumque florae, gluma superior 16 mm. longa 4 lata, folia inferne longe ciliata. 1361. Avena Scheuchzeri All. Prope: sammum jugum Latpari, 2700 m., 4 Aug. fl. — In editioribus alpinis jugi Djodissük, 22 Aug. fl. 1362. Cynodon Dactylon (L. sub Panico) Pers. Tiflis, in collibus aridis, 6 Jul. fl. 1363. Echinaria capitata (1. sub Cenchro) Desf. Tiflis, in monte Davidii, 9 Jul. fr. 1364. Cynosurus echinatus L. Chula, 21 Jun. fr. 13065. Koeleria cristata (Li. sub Aÿra) Pers. In jugo Tieberdinsky occid., 1 Sept. fr. Var. hirsuta Ledeb. FI. Ross. IV, p. 402. In monte Elbrus occid. supra glacies Kükürtli, 2700 m. et ultra, 10 Sept. fl. — Supra pagum Ulu-Churzuk, 11 Sept. fr. 1366. Catabrosa aquatica (L. sub. Aira) Pal. de Beauv. Chula, ad rivulos in pratis montanis, 21 Jun. fr. 1367. Catabrosa Balansae Boiss. 446 1368. 1369. FRAMINEAE. In pascuis alpinis montis Tetenar, 2400 m., 1 Aug. fl. fr. — In jugo Latpari merid., 2500 m., 4 Aug. fl. fr. —— In jugo Djodissük, 22 Aug. f. — In jugo Kluchor merid., 2200 m., 28 Aug. fr. — In jugo Nachar, 2600 m., 29 Aug. fr. In speciminibus nostris ligula longiuscula (3-4 nim.) ob- tusa, rami paniculae sub anthesi horizontaliter patentes, inferiores denique saepe refracti, spiculae plerumque biflo- raé, glumae obtusae vel acutiusculae, inferior oblonga vel lanceolata, superior ovata vel oblonga, glumella ad nervos crispule puberula vel glabrescens. Obs. La forme que M. Ardasenow a récoltée en Gourie (Herb. Barbey, conf. Alboff Prodr. FI. Colch., p. 258) dif- fère considérablement du type par ses feuilles plus larges et plus courtes, et par ses épillets presque de moitié plus courts. Sa taille moins élevée et sa panicule plus contractée sont sans doute dûes à l’état jeune de la plante, amsi que le soupçonne M. Aïboff. Notre exemplaire du Téténar se rapproche beaucoup de cette forme. Catabrosa versicolor (Stev. sub Agrostide) Boiss. — Colpo- dium Steveni Trin. In jugo Kluchor merid., 2700 m., 28 Aug. fr. Spe- cimen unicum, spiéulis bifloris paucis inter unifloras. — In jugo Mamisson ad fontes fluminis Dshandshi-Tzchali, Jul. 1877 fl. (Brotherus). Forma pumila, 6-7 em. alta. Glumae subaequilongae flores subaequantes, antherae glu- mellis fere glabratis aequilongae. Catabrosa Caucasica Alboff Prodr. FI. Colch., p. 259. — C. Coïchica Ab. loc. cit., p. 259. Describimus ad specimina nostra : Glabra multicaulis, evoluta elata bipedalis et ultra, rhi- zomate ramoso stolonifero fibroso, foliis surculorum latius- cule linearibus obtusiusculis, culmeis plerumque 3 remotis abbreviatis lanceolato-linearibus, vaginis longissimis accum- (RAMINEAE. 447 bentibus, ligula ovato-oblonga elongata obtusiuseula, pani- culae paucispiculatae sub anthesi laxae nutantis rachide gracili levi saepe flexuosa, ramis capillaribus levibus, in- ferioribus subhinis longiusculis spiculas versus apicem paucas gerentibus, spiculis majuseulis violaceis vel pallide viridi- bus, glumis subaequalibus glabris margine scariosis oblongis obtusis vel obtusiusculis flore fere tertia parte brevioribus, inferiore uninervi, superiore obscure trinervi, flosculo basi lanato, glumella elevatim trinervi oblonga apice longe sca- riosa truncata denticulata, palea binervi parum angustiore fere aequilonga rotundato-truncata apice scariosa denticu- lata, antheris demum brunneis. 91. In pascuis alpinis montis Tetenar, 2200 m., 1 Aug. fl. — In alpe Suarkom Ossetiae supra flumen Didi-Liachva, 21 Jun. 1881 fl. (n. 903 Brotherus). — Gurschevi ad fontes fluminis Aragva, 28 Jun. 1881 fl. (n. 945 Bro- therus in herb. Boissier). Plantae 80 cm. usque altae, folia sureulorum longiora 14 em. culmea 2-5 em. longa 4-7 mm. lata, ligula > mm. usque longa 2 '/, lata, panicula sub anthesi 9 cm. usque longa, rami inferiores 5 cm. usque longi, spiculae 5-6 '/, mm. longae. À Catabrosa Altaica Trin. in Ledeb., collatis specimi- nibus Schrenkii et Bungei herbarii Boissier, differt statura multo elatiore, paniculae amplioris nutantis ramis longio- ribus, spiculis conspicue majoribus, glumella et palea valde scariosis, truncatis vel obtusissimis glumas longius supe- rantibus. Obs. La plante que nous venons de décrire et que nous avons récoltée en abondance sur le mont Téténar, est iden- tique à celle de Suarkom en Ossétie, distribuée sous le nom de Colpodium Steveni par M. Brotherus (n. 903), et que Boissier (FL Or. V, p. 579) rapporte au Cata- brosa Altaica. M. Alboff en fait avec raison le type de son 448 FRAMINEAE. nouveau C. Caucasica, amplement distinct de lAlfaica, ainsi que nous avons pu nous en convaincre en comparant les exemplaires typiques de ce dernier dans les herbiers Boissier et Barbey. Dans les exemplaires du C. Caucasica des localités citées, les feuilles du chaume ont la lame courte et la gaine très allongée : la ligule n’est pas courte et tronquée comme la décrit M. Alboff, mais grande et al- longée : la panicule qui, avant l’anthèse, est pendante et assez serrée, devient ensuite très lâche par l'allongement des rameaux et du rachis: enfin, les glumes, plus ou moins obtuses, ou presque aiguës, n’égalent en général que les deux tiers de la longueur de la fleur. La couleur des épillets varie dans la même localité du violet au vert Jjaunatre. M. Alboff distingue avec doute son Catabrosa Colchica de Circassie (Prodr. FT. Colch., p. 259) de son ©. Cauca- sica par ses chaumes moins élevés, ses feuilles plus courtes, sa panicule plus ramassée, par ses glumes plus obtuses et par sa glumelle plus large et embrassante. Ces différences s’observent également sur nos plantes moins développées, récoltées sur le mont Téténar, et correspondent à l’état jeune de l’espèce. Quant à la plus ou moins grande largeur de la glumelle, nous avons vu qu'elle varie dans nos exem- plaires de la même station ; de même, les glumes sont tantôt obtusiuscules tantôt presque aiguës. 1370. Eragrostis poaeoides Pal. de Beauv. Tscholur, 31 Jul. f. fr. — Titis, 31 Oct. 1887 fr. (Sommier). — Ozro-Kova, fl. fr. (Lojka). 1371. Eragrostis pilosa (L. sub Poa) Pal. de Beauv. Tscholur, 31 Jul. fl. fr. In Caucaso adhuc non indicata. 1372. Melica ciliata L. Alpana et in fauce Ladjanurae, 25 et 26 Jul. fr. 1373. Briza media L. (FRAMINEAE. 449 In ascensu montis Tetenar, 1 Aug. fl. fr. 1374. Briza elatior Sibth. et Sim. Supra pagum [par ad flumen Ingur, 11 Aug: fi. fr. 1379. Dactylis glomerata L. Notavimus in jugo Utbiri 18 Aug. et secus flumen Kliutseh 25 Aug. 1376. Poa longifolia Trin. In jugo Utbiri, 19 Aug. fr. Var. planifolia nobis. Folia fasciculorum plana 3-4 mm. lata cum vagina 80 em. usque longa margine seabridula, eulmi plus mi- nusve compressi sulcati interdum fere teretes, paniculae plerumque contractae interdum laxiuseulae rami trini-quini, inferiores 5 em. usque longi basi longiuseule nudi, spiculae 2-5Hflorae 5-9 mm. longae, glumae ad éarinam scabrae, superior 3-4 ‘/, mm. longa, glumella ad carinam scabridula glaberrima 47/,-5 mm. longa lanugine nulla. Legimus: In jugo Latpari septentr., 2400 m., 5 Aug. fi. A typo praesertim foliis non convolutis culmoque plus minusve compresso recedit, à Poa hybrida Gand. lanugine nulla, spieulis multo majoribus. Var. anceps nobis. Folia ut in priore, culmi distincte ancipites, panicu- lae laxioris longioris (ad 20 em.) rami inferiores nume- rosi usque ad 10, spiculae fere 1 em. longae, glumella 5 mm. longa ad nervos scabrido-puberula basi parcissime lanata. Legimus: In jugo Latpari merid., 2190 m., 4 Aug. fi. A typo longius quam prior recedit culmis ancipitibus, glumella ad nervos puberula lana basi non omnino de- stituta. Inter P. hybridam et P. longifoliam intermedia. 1377. Poa annua L.. In jugo Treberdinsky, 2500-3000 m., 2 Sept. f. — Notavimus prope Tsageri 27 Jul., Tscholur 31 Jul., Kala Tpyam Bortas. Caxa. T. XVL 29 450 GRAMINEAE. 7 Aug., Betscho 16 Aug., in jugo Utbiri 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 26 Aug. . Poa capillipes Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1893, p. 92. — Tab. nostr. XLV. Cespitosa, rhizomate repente stolonifero, culmis elatis erectis tenuibus debilibus compressis, foliis radicalibus an- guste linearibus planis levissimis culmo plus duplo bre- vioribus, culmeis 1-3 longe vaginantibus, lamina superiorum abbreviata, ligula elongata apice saepe dentieulato-lacera, paniculae triangularis patentis laxae apice nutantis saturate violaceae ramis inferioribus binis, rarissime 3-4nis, levis- simis elongatis capillaribus, bi-trispiculiferis (raro 4-5), spiculis plerumque trifloris (interdum 7-Jfloris), flosculis remotiuseulis basi sat dense lanatis, axi glabro, glumis lanceolatis dorso violaceis margine scarioso ex albo fulves- centibus, acutis vel apice lacero-denticulatis, inferiore an- gustiore et breviore uninervi, superiore trinervi, glumella carinata plus minusve distincte quinquenervi ovata, triente superiore late seariosa, apice latiuscule triangulari vel sub- truncata lacero-dentata, carina non seabra, basi et ad ner- vos albo-pilosa, palea inferne colorata apice profunde bi- loba. 9. Legimus : In jugo Utbiri Svanetiae liberae, 2500-2600 m., 19 Aug. fl. — In pascuis editioribus jugi Djodissük, 29 Aug. fl. — In jugo Kluchor Abchasiae supra fontes rivi Kliutseh, 2200-2700 m., 27 et 28 Aug. fl. fr. — In jugo Nachar, 2600 m., 29 Aug. fl. fr. Culmi ?/; metr. usque alti, panicula 6-8 cm. (raro 12) longa, rami inferiores cum spiculis 5 cm. usque longi, gluma superior » mm. Propius accedit ad Poam pratensem L., sed eximie dif- fert eulmo graciliore compresso, ligula elongata, paniculae apice nutantis ramis longioribus levissimis capillaribus fere semper binis nunquam quinis, nervis glumellae minus pro- 1379. 1380. CRAMINEAE. 451 minulis, colore paniculae intensius violaceo quam in formis maxime coloratis Poe pratensis. Obs. Cette charmante espèce, dont les panieules violettes, élégamment penchées, tremblent au vent comme les Briza, couvrait de grands espaces dans la région alpine, avec Alopecurus sericeus Alb. et À. vaginatus Pall. Par son port et sa couleur, elle rappelle un peu les Cafabrosa versicolor et Balansae. Elle frappe par la ténuité de ses rameaux, ténuité à laquelle participe également l’extrémité supérieure de l’axe de l’inflorescence. À maturité avancée, la coloration violette tend à disparaitre pour faire place à la couleur mordorée caractéristique des parties scarieuses de l'inflorescence. Explicatio tabulae XLV (Poa capillipes). 1, planta magnit. natur. — 2, culmus florifer magnit. natur. — 3, ligula ter aucta. — 4, spicula ter aucta. — 5, spicula floribus apertis 7 X aucta. — 6, spiculae floribus numerosioribus ter auc- tae. — 7, gluma inferior 7 X aucta. — 8, gluma superior 7 X auc- ta. — 9, glumella inferior 7 X aucta. — 10, glumella superior (palea) 7 X aucta. Poa trivialis L. Tscholur, 21 Jul. fr. Poa Imeretica Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897, p. 210. Perennis cespitosa, rhizomate obliquo foliis emortuis dense tecto fasciculos steriles culmosque emittente, culmis ascen- dentibus levibus gracillimis ultra medium foliatis, foliis fasci- culorum radicalibusque numerosis persistentibus linearibus planis angustis brevibus rigidiuseulis apice acutatis margine scabridulis, culmeis 2-3 brevibus linearibus planis, vaginis nodos non tegentibus */; internodii aequantibus, ligula elon- gata lanceolata acuta tandem lacera, panicula brevi post : anthesin contracta oblongo-lineari subnutante, ramis sca- bridis, inferioribus subbinis, altero basi breviter nudo, altero 452 CTRAMINEAE. fere a basi spiculigero, spiculis 3-6floris, glumis ovato- lanceolatis trinerviis acutis subaequalibus dorso scabris mar- gine seariosis, glumella ovato-lanceolata acuta dorso et margine sericeo-ciliata, florum inferiorum saltem basi di- stincte nervosa, superiorum nervis obsoletis, margine apicem versus anguste scariosa, lana connectente nulla. 9. Legimus: Prope pagum Alpana Imeretiae, 25 Jul. fr. Plantae 30 em. usque altae, folia fasciculorum 4-10 em. longa 1 '/,-2 mm. lata, culmeorum lamina 2-8 cm., va- ginae 3-6 cm., ligula superior 5 mm., panicula 4-6 em., spieula Dflora 7 mm., gluma superior 4 mm., glumella 4 mm. longa. À Poa pumila Host Carnioliae incola, cui proximior, dis- cedit statura elatiore, rhizomate, folis latioribus, paniculae ramis Contractis. Var. * nana nobis. Planta vix sesquipollicaris dense cespitosa, folia abbre- viata vaginis nodos tegentibus, panicula depauperata 1-1 */, cm. longa, spiculae subbiflorae. Hab. Prope Kosch-[smaël in Ossetia (Lojka). 1381. Poa alpina L. In pascuis alpinis jugi Chanli, 28 Jun. fl. — In jugo Djo- dissük, 2500 m., 23 Aug. fl. — In jugo Kluchor, 2500 m., 28 Aug. fl. fr. — In jugo Mamisson fl. (Lojka). Var. * glacialis nobis. Pollicaris vel sesquipollicaris dense cespitosa, folia manife- stius serrulato-scabra rigida, vaginae totum culmum occul- tantes, ligula elongata, panicula depauperata, spiculae sub- triflorae. Hab. Kosch-Ismaël, fr. (Lojka). 1382. Poa bulbosa L. var. nuda nobis. Lana basi floseulorum nulla. Legimus: In monte Elbrus occid. supra glacies Kükürtli, 2600-3000 m., 10 Sept. fl. fr. 1383. CRAMINEAE. 453 Poa nemoralis L. Inter Alpana et Orbeli, 26 Jul. fr. — Tscholur, 31 Jul. fr. — Kala, 7 Aug. fr. — Secus flumen Tieberda, 1400 m. cire., 31 Aug. fr. — Tsei, fl. (Lojka). Var. Adjarica nobis. 1384. 1385. 1386. 1387. 1388. Rhizoma repens ramosum valde fibrosum, flores lana di- stincte connexi, glumella etiam ad nervos glabra. Legimus: Xnter Keda et Chula in regione silvatica media, 21 Jun. fi. Poa caesia Sm. var. geniculata nobis. KRhizoma repens ramosum tenue, eulmi basi geniculati ascendentes leves ad medium vel ultra medium foliosi va- ginis omnibus lamina sua brevioribus nodos non tegentibus et internodio dimidio brevioribus, ligulae etiam supremae brevissimae; caetera typi. — Planta ad summum 20 cm. alta. — A typo notis expositis gravioribus discedens, an species propria ? Legimus: In alpinis rupestribus inter juga Kluchor et Nachar, 2500-2800 m., 29 Aug. fl. fr. Molinia coerulea (L. sub Aèra) Moench In valle super. fluminis Kliutsch, 26 Aug. fr. Glyceria fluitans (L. sub Festuca) R. Br. Chula, 21 Jun. fr. Catabrosae aquaticae consociata. Festuca duriuscula Li. In monte supra rivum Kükürtli, ultra 2600 m., 9 Sept. fl. — In monte Elbrus occid. supra glacies Kükürtli, ultra 2700 m., 10 Sept. f. Forma panicula lineari stricta, spi- culis subquadrifloris pubescentibus, arista gluma dimidia longiore. Plantae 35-40 cm. altae, spiculae sine aristis 8-9 mm. longae. Festuca ovina L. Alpana, 25 Jul. flosculis delapsis. Pedalis, culmi tenues, folia elongata filiformia dimidium eulmum superantia ob- tusiuseula pilis raris ascendentibus hispidula. — In valle 454 CRAMINEAËE. super. fluminis Kliutsch, 26 Aug. flosculis delapsis. Priori similis, sed folia praeter apicem scabridulum glabra, vagi- nae breviter pubescentes. Var. supina (Schur pro specie) Hack. 1389. In pascuis alpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. Culmi apice glabri, glumellae apice puberulae. — In jugo Lat- pari merid., 2500-2600 m., 4 Aug. fl. Culmi apice glabri, spiculae glabrae. — In jugo Djodissük orient., 22 Aug. fl. Culmi apice glabri, glumellae fere glabrae. — Prope summum jugum Djodissük, 2500 m., 23 Aug. fl. Culmi apice scabrido-pubescentes, spiculae glabrae. — Inter Juga Kluchor et Nachar, 2500-2900 m., 29 Aug. fl. Culmi apice scabrido-pubescentes, glumellae puberulae. — In jugo Tieberdinsky, 2800-3000 m., 2 Sept. fl. Culmi apice glabri, glumellae glabrae. — In monte supra jugum Klu- chor, 2800 m., 28 Aug. fl. Culmi apice vix scabriduli, glumellae puberulae. Festuca longearistata Somm. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897, p. 212. — Festuca ovina Li. var. longearistata Hackel apud Alboff Prodr. FI. Colch., p. 263. — Tab. nostr. XLVI. | Perennis pumila glaucescens dense cespitosa, radice fi- brosa, sureulis foliosis intravaginalibus verticalibus, vaginis inferioribus fuscis in fibras solutis, foliis surculorum fili- formibus dimidium caulem subaequantibus firmulis glabris convolutis obtusiusculis, eulmis levibus glabris binodis, va- ginis foliorum culmeorum profunde suleatis, ligulis ex au- riculis duabus triangulari-lanceolatis constantibus, lamina convoluta abbreviata vaginam non aequante, racemo sub- unilaterali 5-6 (rarius 4 vel 7}-spiculato laxiusculo, ra- chide scabridula trigona, spiculis ovato-lanceolatis pedicello stricto scabridulo longioribus violascentibus bi-quadrifloris, floseulis praeter supremum sterilem hermaphroditis post anthesin subdivergentibus, glumis inaequalibus carinatis CIRAMINEAE. 455 margine scariosis, inferiorée uninervi anguste lanceolata dorso levi vel setulis raris scabra acuminata plerumque in ari- stam scabram producta, superiore majore trinervi oblongo- lanceolata dorso plerumque glabra acuminata saepius in aristam ea param breviorem scabram excurrente, glumella inferiore convoluta glumis longiore oblongo-lanceolata quin- quenervi (nervo dorsali duobusque lateralibus ad basin usque manifestis) margine anguste scariosa aplce praeser- tim pubescenti-scabridula acuta in aristam ea saepe duplo longiorem rectam scabram excurrente, glumella superiore (palea) cum setulis inferiorem fere aequante hyalina bica- rinata et praeterea nervo mediano percursa, carinis €ilio- latis in setulas 2 scabridulas raro dimidiam paleam aequantes saepius breviores productis, staminibus stigmatibusque eis parum brevioribus fere à basi plumosis glumellas aequan- tibus, flore sterili aristato, caryopside libera lineari-oblonga ventre profunde sulcata glabra, hilo lineari caryopsidi fere aequilongo, axt scabridulo. 9. Legimus: In excelsioribus jugi Tieberdinsky provinciae Kubanensis, ultra 3000 m., 2 Sept. fl. fr. Tota planta 9-11 em. alta, sureulorum pars intrava- ginalis 11/, em., folia 4-5 em., vagina folii culmei supe- rioris 2 !/, em., lamina 1 ‘/,-2 cm. longa, racemus cum aristis superioribus 2-3 em., pedunculus spiculae inferioris 3-4 mm., axis à basi glumarum ad insertionem floris ste- rilis 31/,-4 mm. longus, gluma inferior cum arista 4-5 mm., rarius 3 longa, superior cum arista 3-4 mim., ejus arista 7-9 mm. longa. Species inter Ovinas et Varias Hack. ambigua, habitu ad priores, caryopside libera ad ulteriores pertinens. Obs. Nous avons soumis à M. E. Hackel, auteur de la monographie du genre F'estuca, cette espèce que nous ne pouvions faire rentrer dans aucune des sections : établies dans l’œuvre citée. M. Hackel à eu lobligeance de nous 456 1390. 1591. 1392. 1598. CGRAMINEAE. répondre que, plutôt que d'établir une nouvelle section, il croyait opportun de ranger notre plante dans les Ovinae, en modifiant ainsi la caractéristique de cette section : Cu- ryopsis adhaerens vel rarissime libera. Le Festuca ovina var. longearistata, récolté par M. Al- boff en Circassie, sur le mont Adzituko, 2850 m., 5 Août 1593, et dont nous avons, grâce à l’obligeance de MM. Barbey et Autran, pu comparer un exemplaire original, est identique à nos plantes du Tieberdinsky-périval sauf ses arêtes un peu plus courtes et la coloration moins vio- lette de ses épillets. M. Hackel, ainsi qu’il nous en in- forme lui-même, avait rapporté le Festuca de M. Alboff à l'ovèna, parce qu'il ne l'avait vu qu’en fleurs et que, par conséquent, l'important caractère du caryops libre lui était inconnu. Explicatio tabulae XLVI (Festuca longearistata). ‘1, planta magnit. natur. — 2, 8, ligula 7 X aucta. — 4, spicula quater aucta. — 5, glumae 7 X auctae. — 6, glumella inferior © X aucta. — 7, glumella superior (palea) 7 X aucta. — 8, lodiculae, stamina, pistillum 7 X auct. — 9, 10, caryopsis 7 X aucta. Festuca rubra L. var. eurubra Hack. In editioribus alpinis jugi Djodissük, 22 Aug. fl. Festuca elatior Li. var. pratensis (Huds. pro sp.) Hack. Chula, in pratis regionis montanae mediae, 21 Jun. fl. Festuca gigantea (L. sub Biromo) Vill. Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. f. — Inter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. f. — Tscholur, 831 Jul. fl. — In monte Tetenar, 1 Aug. fl. Forma floribus laxioribus glumellisque latioribus. — Betscho, et inter Betscho et Geschteri, 16 Aug. fr.— In jugo Utbiri inter herbas giganteas, 18 Aug. fl. — Ibidem, 18 Aug. fr. Forma glumis brevioribus magis inae- qualibus, superiore subovata obtusa. Festuca varia Haenke in Jacq. In jugo Latpari merid., 2000-2400 m., 5 Aug. fl. fr. — 1394. CRAMINEAE. 457 In jugo Djodissük, 22 Aug. fr. — In monte supra rivum Kükürtli, 2600-2700 m., 9 Sept. fl. fr. Festuca calceolaris Somm,. et Lev. Nuov. Giorn. Bot. Ital. 1897, p. 211. Cespitosa, rhizomate repente tenui multicauli surculis ascendentibus inferne vaginis fuscis paueis tectis, foliis viridibus, sureulorum longissimis eulmos subaequantibus angustissimis arete conduplicatis flaccidulis acutis elevatim plurinerviis pagina superiore basi saepe pubescentibus mar- gine scabridulis, culmis gracilibus elatis levibus striatis, foliis culmeis eis sureulorum similibus sed brevioribus sub- ternis, lamina superne tota longitudine sub lente dense pubescente, vaginis inferioribus fuscis, calmeis elongatis in planta evoluta ad “/, fissis nodos non tegentibus, ligula brevissima ad marginem angustissimum ciliolatum reducta non auriculata, panicula lineari-oblonga non conferta, ramis inferioribus 1-2 longiuseulis erecto-patulis basi nudis ra- mosis rachideque scabris, spiculis oblongo-lanceolatis laete virentibus laxe 5-6 (raro 7})-floris, glumis margine scariosis ad carinam apice vix scabridulis acutis, inferiore anguste lanceolata uninervi, superiore tertia parte longiore basi trinervi, glumella inferiore obsolete nervosa fere levi sub lente valida punctis minutissimis exasperata apice inter- dum dilute violascente anguste seariosa éiliolulata glanam inferiorem duplo superante convoluta, fructifera cylindrica lineari acuta in aristam scabram ejus tertiam partem ae- quantem producta, glumella superiore fere aequilonga glabra vel apice pubescente, antheris luteis vel violascentibus di- midia glumella longioribus, caryopside libera ventre cana- liculata tota longitudine macula hilari percursa. 9. Legimus : In jugo Latpari merid. Svanetiae Dadianorum, 2000-2100 m., 4 Aug. fl. fr. — In jugo Kluchor merid. Abchasiae, 2400 m., 27 Aug. fr. — In jugo Nachar Ab- chasiae, 2500 m. 28 Aug. fi. 1395. 1396. 1397. 1398. CRAMINEAE. Plantae cum panicula */,-1 metr. altae, folia surculo- rum ultra ‘/, metr. longa complicata vix millimetrum lata, panicula 8-16 em. longa, rami inferiores in speeiminibus majoribus 8'/, em. longi, spicula G6flora 15 mm., glumella inferior eum arista 9 mm., arista 2 mm. longa. Inter Varias Hack. collocanda quamvis glumella vix scariosa fructiferaque convoluta. Longe distat à speciebus quatuor hujus gregis in Flora Orientali deseriptis. Longi- tudine foliorum surculorum Æestucam Sibiricam (Gris.) Boiss. aemulare videtur, sed glumella aristata aliisque notis gravioribus abunde differt. Obs. Les longues feuilles, flexibles et résistantes, de cette fétuque sont employées par les Svanètes pour rembourrer leurs mocassins à défaut de chaussettes, de même que les feuilles du Carex vesicaria servent aux Lapons à eapiton- ver leurs chaussures. De là notre nom spécifique. Festuca montana M. Bieb. Inter Chula et Danais-Paraul, 22 Jun. f. — Mekvena, 24 Jul. fr. — In silvis supra ripam laevam fluminis Nenskra, 20 Aug. fl. — In silvis supra ripam laevam fluminis Seken, 24 Aug. fl. Vulpia ciliata (Pers. sub. Festuca) Link Tiflis, in collibus aridis, 6 Jul. fr. Bromus albidus M. Bieb. Glumae acutae nec obtusiusculae. Folia elongata culmo parum breviora, in planta fructifera flexuosa. Tiflis, in collibus aridis, 6 Jul. fr. — Ibidem, Màj. fi. (de Seidlitz). Bromus Adjaricus Somm. et Lev. Act. Hort. Petrop. 1893, p. b1.— Tab. nostr, XLVII. Perennis, breviter et dense velutino-hirsutus, pilis parte superiore culmi sursum versis, parte media patentibus, prope basin adpresso-deflexis; rhizomate repente crassiusculo sto- lonifero vaginis fuscis tandem in fibras solutis tecto; culmis (TRAMINEAE. 459 erectis vel basi parum geniculatis pedalibus gracilibus fir- mulis; fols radicalibus plerumque tertiam eulmi partem aequantibus anguste linearibus planis vix eurvatis, culmeis 2-3 latioribus lanceolato-linearibus apice eucullatis ; ligula brevissima lacera; paniculae brevis ovato-oblongae contrac- tae confertae ramis firmulis velutinis, uni- rarissime bispi- culatis, inferioribus 2-8nis, nodis rachidis ad insertionem ramorum annulo pilorum niveorum obsitis; spiculis sub- sexfloris velutino-hirsutis, glumis violaceis inaequalibus lan- ceolato-acuminatis acutissimis, inferiore angustiore parum breviore uninervi, superiore trinervi; glumella violacea late lanceolata acuta earinata 7nervi, sub apice scarioso fulvo bifido arista violacea recta eam aequante vel breviore in- structa; palea hyalina glumellam subaequante ad carinas longe ciliata apice bidentata. 91. Legimus: In pascuis alpinis jugi Chanli 23 Jun. fi. Panicula 4-5 em. longa 1 '/,-2 lata, rami inferiores 12- 23 mm., spicula sine aristis 15-18 mm., gluma superior 8-9 mm., glumella 9-10 mm., arista 7-10 mm. longae. Fol. caulin. lamina 35-50 mm. longa, 3-4 /, lata. Inter Bromos Florae Orientalis propius ad B. Armenum Boiss. accedere videtur, sed e descriptione optime distinctus foliis margine non albidis nec ciliatis, paniculae brevioris ramis non tenuissimis nec scabris, semper monostachyis, spiculis velutino-hirsutis non pruinosis, arista minime diver- gente glumellam subaequante et praesertim forma gluma- rum, quae acutissimae, nec obtusiusculae. Obs. Cette plante a été, depuis, retrouvée en plusieurs endroits de la Gourie et de l’Imérétie et existe aussi dans le Caucase central (voir Alboff, Prodr. F1. Colch., p. 264). Explicatio tabulae XLVIT (Bromus Adjaricus), 1, 2, plantae magnit. natur. — 3, ligula 2}, X aucta. — 4, spi- cula bis aucta.—5, eadem, floribus apertis, bis aucta.—6, glumella inferior ter aucta. — 7, glumella superior (palea) ter aucta. 460 1399. 1400. 1401. 1402. 1403. 1404. 1405. 1406. 1407. 1408. 1409. CRAMINEAE. Bromus asper Murr. In herbosis silvarum ad flumen Nakra, 18 Aug. fr. — Inter Do-ut et Utschkulan, 1500-2000 m., 3 Sept. 4. Bromus erectus Huds. In jugo Kluchor merid., 2300-2700 m., 28 Aug. fl. Panicula laxa brevis, spiculae pulchre variegatae. — Asau, fr. (Lojka). Glumae minus inaequales et minus acutae, rami paniculae contractae racemiformis plerumque simplices. Bromus commutatus Schrad. Chula, 21 Jun. fr. — Batum, 30 Jun. fl. — Orbeli, 96 Jul. f.-— Inter Muri et Lentechi, 600 m. cire., 29 Jul. fl. — Inter flumina Seken et Kliutsch, 25 Aug. fr. Bromus patulus Mert. et Koch Batum in ruderatis maritimis, 18 Jun. fr. — Asau, fl. (Lojka). Panicula ampla. Brachypodium silvaticum (Huds. sub Æestuca) Roem. et Schult. Inter Muri et Lentechi, 600 m. cire., 29 Jul. fl. fr. — Tscholur, 31 Jul. fl. — Inter Betscho et Geschteri, 16 Aug. fl. — Ad ripam dextram fluminis Nenskra im silva primaeva, ultra 1200 m., 21 Aug. fl. * Agropyrum repens (1. sub T'ritico) Pal. de Beauv. var. glaucum Boiss. Tifis, in monte Davidiüi, 20 Jun. 1889 #. (de Seidlitz). Agropyrum cristatum (Schreb. sub Tritico) Bess. Tiflis, in collibus, 3 et 9 Jul. fl. fr. Aegilops triuncialis Li. Tifis, 3 et 9 Jul. fl. fr. * Aegilops squarrosa L. var. Meyeri Griseb. Tiflis, in monte Davidiü, 25 Jun. 1889 fi. (de Seïdlitz). Nardus strictus L. In- pascuis alpinis montis Tetenar, 1 Aug. fl. — In jugo Utbiri, 19 Aug. fl. Plantae 40 cm. usque altae. * Hordeum violaceum Boiss. et Huet Prope glacies Asau, fl. (Lojka). 1410. 1411. 1412. 1413. CONIFERAE. 461 GYMNOSPERMAE Coniferae Juss. Pinus silvestris Li. Inter Chula et Schwachevi, 24 Jun. fr. — Kala, 1800 m., 7 Aug. fr. — In media et summa valle Kükürtli, 1900-2300 m., 11 Sept. fr. — Notavimus in monte Te- tenar 1 Aug.; secus flumen Kliutsch 23 et 26 Aug.; in jugo Tieberdinsky oceid. ad arborum limites 2 Sept. — Tsei, fr. (Lojka). Picea orientalis (L. sub Piro) Jaub. et Sp. Borjom, 15 Jul. fr. — In alta valle Tieberda, 31 Aug. fre— Uschuat, fol. (Lojka). — Ubique cum Abiete Nord- manniana Ssilvas constituens. — Etiam in collibus supra Trapezuntem 14 Jun. fr. legimus. Abies Nordmanniana Ste. Supra Danais-Paraul, 23 Jun. fol. — Secus flumen Ingur inter Kala et Ipar, 9 Aug. fol. — In valle flu- minis Nenskra, 1000-2100 m., 20 Aug. fol. — Gur- schevi, fol. (Lojka). — Cum praecedente plurimas silvas montanas constituit. Juniperus communis L. Inter Chula et Schwachevi, 24 Jun. f. — Kala, 1800 m., 7 Aug. fr. Svanetis vernacule audit : éschkari. — In jugo Kluchor merid., 2200-2300 m., 28 Aug. ster. 462 CONIFERAE =—— (GNETACEAE. Var. depressa (Stev. pro sp.) Boiss. Prope Utschkulan, 7 Sept. fr. — Tsei, fr. (Lojka). 1414. Juniperus Sabina L. In jugo Kluchor merid., 2200-2300 m., 30 Aug. ster. — Utschkulan, 1400 m., 7 Sept. fr. — Secus rivum Kükürtli ad limites Pini silvestris, 2300 m., 9 Sept. ster. — Urusbi, fr. (Loika). — Tsei, ster. (Lojka). 1415. Taxus baccata L. In fauce fluminis Ladjanura inter Alpana et Orbeli, 26 Jul. fol. — Inter Bezingi et Naltschik, alabastr. (Lojka). Gnetaceae Blume 1416. * Ephedra distachya L. Inter Atzchur et Strosneakop in Cartalinia, 12 Jun. 1881 fl. masc. (n. 789 Brotherus). 1417. Ephedra Nebrodensis Tin. Tiflis, in monte Davidi, 6 Jul. ster. — Prope Tiflis, Jun. 1881 fr. (n. 790 Brotherus). — Urusbi, ster. (Lojka). 1418. 1419. 1420. 1421. 1422. FILICES. 463 ACOTYLEDONEAE VASCULARES Filices Juss. ? Botrychium Lunaria (L. sub Osmunda) Sw. In pascuis alpinis jugi Chanli, 23 Jun. spor. Ceterach officinarum VWilld. , In fauce fluminis Ladjanura prope Alpana, 25 Jul. spor. — Atschara ad flumen Rion Imeretiae, Jun. 1877 spor. (Brotherus). Woodsia hyperborea KR. Br. In excelsioribus supra jugum Dijodissük, 2700-2900 m., 22 Aug. spor. Woodsia fragilis (Trevir. sub Dicksonia) Moore Inter Utschkulan et Indisch-Kriepost, abunde in rupibus ad viam secus flumen Kuban, 1200 m. cire, 14 Sept. spor. — Inter Indisch et Chumara-Kriepost, 900 m., cire. 14 Sept. spor. — Balta ad flumen Terek, 20 Maj. 1881 spor. juv. (Brotherus). Polypodium vulgare Li. Supra ripam laevam fluminis Seken, 22 Aug. spor. — Notavimus prope Tscholur 31 Jul.; in jugo Latpari merid. 4 Aug., et supra flumen Nakra 18 Aug. ‘) Les déterminations de nos fougères ont été revues par M. le docteur H. Christ. 464 1423. 1424. 1425 1426. 1427. 1428. 1429. 1430. 1451. 1432. 1433. FrILICES. Phegopteris polypodioides Fée Secus flumen Kliutsch in silvis, 1300 m., 26 Aug. spor. Phegopteris Dryopteris (1. sub Polypodio) Fée Prope pagum Alpana, 350 m. cire., 25 Jul. spor. — Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. spor. — In valle Tie- berda ad marginem silvae, 1400 m., 31 Aug. spor. . * Notochlaena Marantae (L. sub Acrosticho) KR. Br. Atschara ad flumen Rion, Jun. 1877 ster. (Brothe- rus). — Borjom, Jul. 1877 spor. (Brotherus). * Cheilanthes Szovitsii Fisch. et Mey. Sabuch in prov. Karabagh, 26 Maj. 1890 spor. (Radde). Aliosorus crispus (L. sub Osmunda) Bernh. In rupestribus vallis Kliutsch, 1300 m., 26 Aug. spor. Pteris Cretica Li. Batum in silva primaeva collium, 3 Jun. ster. — Inter Batum et Keda in regione silvatica inferiore, 21 Jun. spor. — Oprtsheti ad flumen Kion, Maj. 1877 ster. (Bro- therus). Pteris aquilina Li. Notavimus infestam et giganteam in Httore prope Batum, prope Lentechi et in multis alüs locis. Scolopendrium officinale Sm. Batum, in arce diruta reginae Tamarae, 8 Jun. spor. * Adiantum Capillus Veneris Li. Oprtsheti ad flumen Rion Imeretiae, Maj. 1877 spor. (Brotherus). ; Asplenium Trichomanes L. Notavimus prope Lentechi 30 Jul. et. prope . Tscholur 31 Jul. — Mekvena, Jun. 1877 spor. (Brotherus). — Balta in Ossetia, 19 Maj. 1881 spor. (Brotherus). Asplenium Ruta muraria J:. Alpana in rupibus, 350 m., 25 Jul. spor. — Nota- vimus prope Tscholur 31 Jul. et in jugo Latpari merid. 4 Aug. — Oprtsheti ad flumen Rion, Maj. 1877 spor. 1434. Frzices. 465 (Brotherus). — Inter Alagir et Misurtzi in Ossetia, Aug. 1871 spor. (Brotherus). Asplenium Adiantum nigrum L. Batum, in silvis umbrosis mari proximis, 3 Jun. | Spor. — In jugo Latpari septentr., 2000-2500 m., 5 Aug. 1435. 1436. 1437. 1438. 1439. 1440. spor. — Oprtsheti ad flumen Rion, Maj. 1877 spor. (Bro- therus). Asplenium septentrionale (1. sub Acrosticho) Sw. Schwachevi in rupibus regionis montanae mediae 24 Jun. spor. — Inter Muri et Lentechi ad flumen Hippum, 29 Jul. spor. — In jugo Djodissük, 2700-2800 m., 22 Aug. spor. — In jugo Nachar, 2500 m. et ultra, 29 Aug. spor. — Nota- vimus prope Kala 7 Aug. — Mekvena, Jun. 1877 spor. (Brotherus). — Zchrinval in Ossetia, 14 Jul. 1881 spor. (Brotherus). Athyrium Filix foemina (L. sub Polypodio) Roth In silvis montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. spor. — No- tavimus in jugo Latpari merid., 4 Aug.; giganteum in sil- vis supra flumen Nakra 18 Aug. et secus flumen Kliutsch 25 Aug. Aspidium Lonchitis (L. sub Polypodio) Sw. In alpinis editioribus jugi Djodissük, 22 Aug. spor. — Notavimus in silvis Abchasiae secus flumen Kliutsch 26 Aug. Aspidium lobatum Sw. Inter Muri et Lentechi, 28 Jul: ster. —— Oprtsheti ad flumen Rion, Maj. 1877 spor. (Brotherus). Aspidium Braun Spenn. (fide el. Christ). In silvis secus flumen Kliutsch, 1300 m. cire. 26 Aug. spor. Nephrodium Filix mas (L. sub Polypodio) Rich. Inter Alagir et Misurtzi in Ossetia, Aug. 188 1:spor. (Bro- therus). — Notavimus multissimis in locis silvaticis regionis montanae. Tpyau Boran. Cara. T. XVI 30 466 Frrices — EQUISETACEAE. 1441. Nephrodium dilatatum (Willd. sub Aspidio) (fide el. Christ). In silvis montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. spor. 1442. Onoclea Struthiopteris (L. sub Osmunda) Hoffm. — Séruthio- pleris Grermanica Willd. In silvis ad flumen Tieberda, 1400 m. cire., 31 Aug. Spor. 1443. Cystopteris fragilis (L. sub Polypodio) Bernh. Inter Muri et Lentechi, 29 Jul. spor. — [In monte Tetenar, 1 Aug. spor. — Prope Kala, 1800 m., 7 Aug. Spor. In jugo Djodissük, 22 et 23 Aug. spor. — In jugo Kluchor, 2200-2500 m., 28 Aug. spor. — Secus flumen Tieberda, 1400 m., 31 Aug. spor. — Secus rivum Kükürtli, 1500-2000 m., 8 Sept. spor. — In monte supra rivum Kükürtli, 2800-2400 m., 9 Sept. spor. — Prope pagum Ulu-Churzuk, 11 Sept. spor. Var. anthriscifolia (Roth) (fide cl. Christ). In jugo Utbiri, 1500 m., 19 Aug. spor. 1444. Cystopteris Sudetica À. Br., Milde (fide el. Christ). In silvis ad flumen Tieberda in prov. Kubanensi, 1400 m. 31 Aug. spor. Nec in Caucaso, nec alibi in ditione Florae Orientalis hu- cusque indicata. Equisetaceae DC. 1445. Equisetum Telmateja Ehrh. Notavimus in valle Kliutsch 25 Aug. 1446. Equisetum pratense Ehrh. 1784. — Æ. wmbrosum F. Mey. apud Willd. 1809. In alta valle Tieberda, 1400 m. cire. — Kobi in Os- setia, 30 Maj. 1881 spor. (Brotherus). 1447. * Equisetum ramosum Schleich. Oni ad flumen Rion in Imeretia, Jul. 1877 spor. (Bro- therus). 1448. 1449. 1450. LYCOPODIACEAE. 467 Lycopodiaceae DC. Lycopodium Selago Li. In valle Kliutsch, 1300-1500 m., 26 Aug. spor. — In jugo Kluchor merid., 2500-2700 m., 28 Aug. spor. — In monte supra rivum Kükürtli, 2500 m. cire, 9 Sept. ster. Lycopodium annotinum L. In silvis inter Kala et Ipar secus flumen Ingur, 1600 m., 9 Aug. spor. Florae Orientali adhue alienum putabatur. Selaginella Helvetica (1. sub Zycopodio) Spring Tiflis in monte Davidii, 9 Jul. ster. — Inter Muri et Lentechi in rupibus silvarum, 29 Jul. spor. — Inter Do-ut et Utschkulan, 3 Sept. ster. — Prope Utschkulan, 6 et 7 Sept. ster. — Secus rivum Kükürtli, 1500-2000 m., 8 Sept. spor. — [Inter Utschkulan et Indisch, 1200 m., 14 Sept. ster. a eco" 1, Monhiiow dtatatunt (Wild tb Mende) (hide tt fe. " | \ T'ops ad FC: MIUUIOR vi thiop CE } BUG CON Lotlr 1 pris Cremoneatt 88998ib0q09-} ntsifvis ad ne Tieh 4{)0e mn. cire 449, Cystonterte tragitis (D, sub PolypadinensisR enibogooyd : = 1og Lg Gi. DOGL-00ET sbetsiQlallec dy F = nodatgé 86 LmOOS-OOGE hot sodouRÆcogri, Ed tique Goyotis ri OAGS JA ervi aies adtrofff, HE | Kiuüshoï 0O-BE : nor TN a Tia | F ae el ail 06; srl nl ana; 1ñ ft Vér ss À votui zivlienh ea à Ka HOT wi Er | rtedhsteng mutails ontbn data enrolibes an agé (oHognon te duel) :sailevisH mes ! te tu babes Cote Ib ibivéE otre spirale Lbbnl, Gystontiaqe ei LR, dérshie dendéque ai idostent bd saghe-sunote dique & auslshliet Pete fi 0QOL-006 Bite A mrvin eus — .19te .dqoé Y den dx {fi LE cette es usladdoents 08e nr 104, 44 1 sR ote go kE 1451. 1452. 1453. POLYTRICHACHAE. 469 ACOTYLEDONEAE CELLULARES MUSCI VERI Determinavit el. V. K. Brotherus ‘). I. — ACROCARPI Polytrichaceae Polytrichum juniperinum Willd. 1787 ; Broth. loc. cit. p. 1. In silvis editioribus jugi Chanli, 23 Jun. fr. — In paseuis alpinis jugi Djodissük orient., 2400-2700 m., 23 Aug. fr. —— Ad ripam dextram fluminis Tieberda, in nemorosis, 1200-1600 m., 31 Aug. et 1 Sept. fr. — In media valle Kükürtli, 1500-1800 m., 8 Sept. fr. Polytrichum piliferum Schreb. 1771; Broth. loc. cit. p. 2. In jugo Djodissük orient., 2500-2700 m., 23 Aug. ster. —— In summo jugo Kluchor supra moles glaciales, 2600-2700 m., 28 Aug. fr. —— In monte granitico inter juga Kluchor et Nachar, 2500-2700 m., 29 Aug. fr. Polytrichum sexangulare Floerke 1799 (determ. cl. Broth.). In silvis supra ripam dextram fluminis Nenskra, 1200- 1500 m., 20 Aug. ster. — In summo jugo Kluchor prope moles glaciales, 2500-2700 m., 28 Aug. ster. Hucusque in Caucaso non indicatum; deest in Brotheri opere cit. ‘) Conf. V. F. Brotherus, Enumeratio Muscorum Caucasi, Act. Soc. scient. Fenn. T, XIX, n. 12, Helsingforsiae, 1892. 470 POLYTRICHACEAE. 1454. Polytrichum formosum Hedw. 1801 ; Br. Eur.; Limpr. Laubm. Deutschl. IT, p. 619. — Polytrichum attenuatum Menz. 1798; Broth. loc. cit. p. 3. In silvis Püiceae orientalis inter Kala et Ipar secus flumen Ingur, 1500-1600 m., 9 Aug. fr. — Ad ripam flumimis (Kliutsch, 800-1400 /m., 25 et 26 Aug. fr. . Polytrichum alpinum L.:; Broth. loc. cit. p. 3. — Pogonatum alpinum Roehl 1812; Br: Eur. , Prope summum jugum Latpari, 2500-2700 m., 4 Aug. fr. — In monte ad septentr. jugi Djodissük, 2700-2900 m., 22 Aug. ster. — In jugo Djodissük or., 2400-2500 , 23 Aug. fr. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800- 600 m., 2 Sept. ster., — In. valle Kükürtli ad termi- num sup. Pini silvestris, 2300 m. 9 Sept. fr. Var. septentrionale. (Sw.- pro specie. 1799) Brid: 1827. 1456. 1457. In summo-jugo, Latpari juxta nives deliquescentes, 2700 m.s D Aug. ster. Pogonatum: urnigerum (L: sub Polytricho) Pal. Beauv. 1805 ; Br. Eur. ; Broth. loc. cit. p..4. In silvis editioribus jugi Chanli, supra , Danais-Paraul, 23 Jun. fr. — In jugo Latpari merid., 2100-2200 m., 4 Aug. fr, Pogonatum aloides (Hedw. sub Polytr icho 1787) Pal. Beau. 1805; Br. Eur.; Broth. loc, cit. p. 4. Inssilva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. fr. — ..Secus flumen, Kliutsch, ad marginem. silvae, 800-1000 m., 1458. 1459. | 25, Aug: fr. Catharinea undulata (L. ra Bryo) Web: et. Mobr. 1803; Broth. loc. eit. p. 5. — Atrichum undulatum P. Beauv. .4805; Br. Eur. In silva abietina inter Lentechi et Tscholur secus flum. Hippum, 800 m. cire., 29 et 30 Jul. fr. Catharinea Haussknechtii Gu et Milde sub Atricho 1870) Broth. 106. Gt. p. D. 1460. 1461. 1462. 1463. POLYTRICHACEAE MNTACEAE. 471 Secus flumen Kliutseh, 1200-1400 m., 26 Aug. c. fr. cop. — Ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. fr. — In valle Kükürtli ad lat. occid. montis Elbrus, 1300-1800 m., 8 Sept. fr. Catharinea angustata Brid. 1819. — Aérichum angustatum Br. Eur. 1844; Broth. loc. cit. p. D. In collibus maritimis prope Batum, 16 Jun. fr. Buxbaumiaceae Buxbaumia indusiata Brid. 1826. — Buxbaumia viridis Brid. in Moug. et Nestl. 1823: Broth. loc. cit. p. 6. In ligno putrido silvae primaevae jugi Utbiri occid. supra flumen Nenskra, 1200-1400 m., 20 Aug. fr. — In trunco emarcido ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 91 Aug. fr. Georgiaceae Georgia pellucida (1. sub Mio) Rabenh. 1848 ; Limpr. loc. cit: Il, p. 126: Broth. loc. cit. p. 6. — Georgia Mnemo- syna Ehrh. 1780. — T'etraphis pellucida Hedw. 1782. In silvis editioribus montis Tetenar, ad ligna putrida 1800 m., 1 Aug. fr. — In silva primaeva supra ripam or. flum. Nenskra, 1800-2000 m., 20 Aug. fr. Mniaceae Mnium punctatum L.; Broth. loc. cit. p. 8. In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. parce fert. — Secus flumen Kliutsch ad silvae marginem, 1300- 1500 m., 26 Aug. c. setis calyptratis. — In paludosis vallis Kükürtli, 1600-1800 m., 1L Sept., c. caps. im- maturis. 472 1464. 1465. 1466. 1467. 1468. 1469. 1470. MxraAceas. Mnium rostratum Schrad. 1791; Broth. loc. cit. p. 8. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. — Ad rad. merid. jugi Latpari in silva faginea, 1300- 1500 m., 3 Aug. fr. — In jugo montano inter Latal et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. fr. juv. Mnium ciliare (Grev. sub Bryo 1825) S. O. Lindb. 1878; Broth. loc. cit. p. 9. — Astrophyllum ciliwre $. O. Lindb. 1879. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100- 1200 m., 24 Aug. fl. Mnium medium Br. Eur. 1838 ; Broth. loc. cit. p. 10. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. — Secus ripam dextram fluminis Tieberda, in nemorosis, 1500-1600 m., 31 Aug. fr. Mnium cuspidatum Leyss. 1783 ; Hedw. 1801. — Mnium silvaticum Lindb. 1868; Broth. loc. cit. p. 10. — Astro- phyllum silvaticum S. 0. Lindberg 1879. In silvis jugi montani inter Latal et Betscho, 1500- 1600 m., 11 Aug. fr. — In silva supra Betscho, 1200- 1300 m., 13 Aug. fr. — Inter Tschubichevi et flumen Nakra in silvis, 1400-1700 m., 17 Aug. fr. Mnium stellare (Schrad. sub Bryo 1796) Reich. 1778 ; Broth. loc. cit. p. 10. In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. fr. — In summo jugo Tieberdinsky, solo pingui, 2800-2900 m., 2 Sept. ster. Mnium heterophyllum (Hook. sub Pryo) Schwgr.; Broth. loc. 0 CHE ES In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. fr. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100- 1200 m., 24 Aug. ster. Mnium orthorrhynchum (Brid. sub Bryo Polla 1826) Br. Eur. 1838 ; Broth. loc. cit. p. 11. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. 1471. 1472. 1473. MNIACEAE — BARTRAMIACEAE. 473 ster. — In media valle Kükürtli, 1500-1800 m., 8 Sept. ster. Mnium spinulosum Br. Eur. 1846: Broth. loc. cit. p. 11. In silvis ad ripam or. flum. Nenskra, 1000-1100 m.. 20 Aug. c. fr. cop. — Secus ripam dextram fluminis Tieberda in nemorosis, 1500-1600 m., 31 Aug. fr. Timmia Bavarica Hessl. 1822 var. Salisburgensis (Hoppe pr. spec. 1827) S. O, Lindb. 1864; Broth. loc. cit. p. 13. — T'immia Megapolitana Hedw. var. Bavarica Brid. 1827. In rupestribus alpinis jugi Utbiri oceid. supra flumen Nenskra, 2000 m., cire., 19 Aug. fr. Aulacomnium palustre (1. sub Anio) Schwgr. 1827: Broth. loc. cit. p. 14. Inter Sphagna in paludosis alpinis jugi Djodissük, 2400- 2500 m., 23 Aug. ster. — In summo jugo Tieberdinsky, solo pingui, 2800-2900 m., 2 Sept. c. set. (caps. delaps.). — In uliginosis mediae vallis Kükürtli, 1200-1800 m., 8 et 11 Sept. c. fr. sat copiosis et pseudopodiis. Var. polycephalum (Brid.) Br. Eur. 1474. 1475. In jugi Kluchor mer. irriguis alpinis, 2300-2400 m., 27 Aug. c. setis. Bartramiaceae Philonotis fontana (L. sub Mnio) Brid. 1827; Broth. loc. cit. p. 19. Ad rivulos alpinos jugi Latpari mer., 2500 m., 5 Aug. fl. — Prope moles glaciales montis Djanga-tau supra Kala, 2200 m., 8 Aug. ster. — In uliginosis alpinis jugi Utbiri, 2000-2600 m., 19 Aug. fr. — In media valle Kükürtli, 1500-1800 m., 8 Sept. ster. Philonotis seriata (Mitt. sub Bartramia 1859) S. O. Lindb. 1879 ; Broth. loc. cit. p. 15. In paludosis alpinis jugi Djodissük or., 2000-2600 m., 474 1476. 1477. 1478. 1479. 1480. BARTRAMIACEAE. 21 et 23 Aug. ster. — In summo jugo Kluchor prope moles glaciales, 2500-2700 m., 28 Aug. ster. — In monte granitico inter juga Kluchor et Nachar, 2600-2700 m., 29 Aug. ster. Philonotis Marchica (Willd. sub ZLeskia) Brid. 1827; Broth. loc. éit. p. 19. Ad ripam dextram fluminis Tschorok prope Batum, 21 Jun. fr. In Caucaso hucusque non indicata. Bartramia ithyphylla Brid. 1803 ; Broth. loc. et. p. 16. In jugo Latpari mer., 2100 m., 4 Aug. fr., et septentr., 2400 m., » Aug. fr. — In monte supra jugum Djodissük, 2800-3000 m., 22 Aug. fr. — Prope summum jugum Djodissük, 2500-2600 m., 25 Aug. fr. — In summo jugo Kluchor, inter rupes granit, 2700-2800 m., 28 Aug. fr.— In summo jugo Tieberdmsky. 2800-2900 m., 2 Sept. fr. — In editioribus vallis Kükürtli, 2300 m. circ., 9 Sept. fr. Bartramia Halleriana (Hedw. sub Webera 1782) Hedw. Deser. 1789. — Dryum folüs mollibus subulats ete. Haller 1768. — Bryum Norvegicum Gunn. 1772. — Bartramia Norvegica S. O0. Lindberg 1863 ; Broth. loc. cit. p. 16. Inter Muri et Lentechi, 600 m. cire, 29 Jul. fr. — In rupibus umbrosis prope Tscholur, 950 m., 81 Jul. fr. — In silvis montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. fr. Bartramia pomiformis (L. sub Bryo ex parte) Hedw. 1801. — Bartramia crispa Sw.ms. var. pomiformis S.0. Lindb. 1879 ; Broth. loc. cit. p. 17. In jugo Latpari mer., 2100 m., 4 Aug. fr. Bartramia Oederi (Gunn. sub Bry0 1772) Swz. 1800; Broth. loc. cit. p. 17.— Plagiopus Oederi Limpr. loc. cit. IE, p. 548. Inter Lentechi et Tscholur, 800 m. cire., 30 Jul. fr. — In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., ad rupes 1481. 1482. 1483. BARTRAMIACEAE — BRYACEAE. 475 umbrosas, 1 Aug. €. fr. cop. — In rupibus secus flu- men Miestitschela prope Miestiia (Svanetia), 1300 m. cire. 10 Aug. fr. — In valle sup. Kükürtli, 2300 m:, 9 Sept. fr. Bryaceae Bryum capillare L.: Broth. loc. cit. p. 18. Inter Batum et Keda, in reg. silv. inf., 20 Jun. fr. — In muris prope Tscholur, 900-950 m., 30 et 31 Jul. fr. — In jugo Latpari mer., 1400-1600 m., 3 Aug. fr. — Prope Betscho in ligno putrido, 1200-1300 m., 16 Aug. ster. — Secus flumen Kliutsch ad marginem silvae, 800-1000 m., 25 Aug. ster. — In silvis secus ripam or. fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. fr. Bryum pseudotriquetrum (Hedwig 1792 sub Mio ex p.) Schwaegr. ex p. 1816 ; Br. Eur. 1839; Limpr. loc, cit. IT, p. 440. — Bryum ventricosum Dicks. 1785; Lindb. 1866; Broth. loc. cit. p. 18 (non B. ventricosum Sibth. 1794 quod Aulacomnium palustre, nec Schwaegr. 1830 quod Bryum Durvalii). Prope pagum Tschubichevi Svanetiae oceid., 1600-1700 m., 17 Aug. fr. — In jugo Djodissük or. ad rivulos al- pinos, 2200-2600 m., 21 et 23 Aug. fr. — In silvis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1400-1500 m., 1 Sept. fr. — In media valle Kükürtli, 1500-1800 m., 8 Sept. ster. Bryum Schleicheri Schwgr. 1816 ; Broth. loc. cit. p. 19. In uliginosis silvae editioris jugi Chanli supra Danais- Paraul, 23 Jun. fr. — In uliginosis alpinis montis Te- tenar, 2200-2400 m., 1 Aug. ster. —- Prope summum jaugum Latpari, 2500-2700 m., 4 Aug. ster. Var. latifolium (Schleich. pro sp. 1807) Schimp. 1876. In rivulo alpino jugi Utbiri, 2000-2100 m., 19 Aug. 476 1484. 1485. 1486. 1487. 1488. 1489. 1490. BRYACEAR. fr. — IÏn paludosis vallis Kükürtli, 1600-1800 m., 11 Sept. ster. Bryum pallens Swartz 1799; Broth. loc. cit. p. 20. In rivulo alpino jugi Utbiri, Dicranellae squarrosae intermixtum, 28300 m. cire., 19 Aug. fr. Bryum Mühlenbeckii Br. Eur. 1846 ; Broth. loc. cit. p. 21. In jugo Kluchor merid., solo granit., 2200-2400 m., 27 Aug. ster. Bryum argenteum L.: Broth. loc. cit. p. 21. Inter Lentechi et Tscholur, parce in rupibus, 800 m., 30 Jul. ster. — In summo jugo Tieberdinsky, in humo pngui nigro, 2800-2900 m., 2 Sept. ster. — In tecto pagi Churzuk distr. Utschkulan, 1300-1400 m., 8 Sept. ster. Bryum caespiticium L.; Broth. loc. eit. p. 22. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. fr. —- Supra ripam or. flaminis Nenskra, 1200- 1500 m., 20 Aug. fr. — Ad ripam or. fluminis Tieberda, 1400-1600 m., 31 Aug. et 1 Sept. fr. — In valle Kü- kürtli, 1500 m., 8 Sept. fr., et 2300 m., 9 Sept. fr. Bryum pallescens Schleich. exs. Helv. n. 28; Schwgr. 1816; Broth. loc. cit. p. 23. In jugo Latpari mer., 2100 m., 4 Aug. fr. — In summo jugo Kluchor supra moles glaciales, solo granit. 2700 m., 28 Aug. fr. Bryum affine (Bruch sub Webera apud Brid. 1826) $. 0. Lindb. 1879: Broth. loc. cit. p. 24. — Pryum cuspida- tum Schimp. 1876. Prope summum jugum Djodissük, 2400-2600 m., 23 Aug. fr. | Bryum pendulum (Hornsch. sub Péychostomo 1822) Schimp. 1856 ; Broth. loc. cit. p. 26. In media valle Kükürtli, 1500-1800 m., 8 Sept. fr. parce. În rupestribus alpinis montis Elbrus occid., 3400-3500 m. cum Desmatodonte latifolio, 10 Sept. fr. 1491. 1492. 1493. 1494. 1495. 1496. 1497. BRYACFAE. 477 Bryum inclinatum (Swartz sub Pohlia 1799) Br. Eur. 1839: Broth. loc. cit. p. 26. — B. longinerve $S. O, Lindb. in sched. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. fr. Webera albicans (Wahlnbg. sub Bryo 1807) Schimp. 1856. — Pohlia albicans S. 0. Lindb. 1879 ; Broth. loc. cit. p: 27. — Mniobryum albicans Limpr. loc. cit. IL, p. 277. Im irriguis silvarum editiorum jugi Chanli supra Danais- Paraul, 25 Jun. fr. — Ad rivulos alpinos jugi Djodissük or. 2100-2200 m., 21 Aug. ster. — In monte granitico inter juga Kluchor et Nachar, 2500-2700 m., 29 Aug. ster. Webera Ludwigii (Spreng. sub Bryo 1816) Schimp. 1876. — Pohlia Ludwigii Broth. loc. cit. p. 27. — Pohlia Weigeli (non Spreng.) $. 0. Lindb. 1886. — Webera Breidleri Jar. 1870. In summo jugo Kluchor juxta moles glaciales, 2500- 2700 m., 28 Aug. ster. Webera commutata Schimp. 1876. — Pohlia commutata 5. 0. Jandb. 1879; Broth. loc. cit. p. 27. In summo jugo Kluchor supra glacies, 2600-2700 m., 28 Aug. ster. — In arena glaciali ejusdem jugi, latere merid:, 2100-2200 m., 30 Aug. ster. Webera gracilis (Schleich. sub Bryo 1821) De Not. 1869. — Pohlia gracilis S. O. Lindb. 1879: Broth. loc. cit. p. 28. In arena glaciali secus rivulos jugi Kluchor merid., 2200 m., 30 Aug. ster. Webera nutans (Schreb. sub Bryo 1771) Hedw. 1787. — Pohlia nutans S. O. Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p. 28. In editioribus vallis Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. fr. Webera cruda (L. sub Mnio) Bruch ms., Hüben. 1833. — Pohlia cruda S. O0. Lindb. 1879: Broth. loc. cit. p. 28. In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. c. fr. cop. — In monte ad septentr. jugi,Djodissük, 2700- 2900 m., 22 Aug. ster. — Secus flumen Kliutsch, 800- 478 1498. 1499. 1500. 1501. 1502. BRYACEAE —— F'UNARIACEAE — SPLACHNACEAE. 1000 m., 25 Aug. fr. — In monte granit. inter juga Kluchor et Nachar, 2500-2700 m., 29 Aug. fr. — In sil- vis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. fr. — In rupestribus alpinis montis Elbrus octid., 3400-3500 m., 10 Sept. ster. Webera longicolla (Swartz sub Bryo 1799) Hedw. 1801. — Pohlia longicollis S. O0. Lindb. 1879 ; Broth. loc. cit. p. 29. Prope summum jugum Djodissük, 2400-2600 m., 23 Aug. ster. — Secus flumen Kliutsch ad silvae marginem, 800-1400 m. 25 et 26 Aug. c. fr. cop. Setae 52 mm. usque longae. — In solo pingui atro summi jugi Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. fr. — In editioribus vallis Kü- kürtli, 2300 m. 9 Sept., uberrime fr. Webera elongata (Hedw. 1787) Schwgr. 1830. —— Pohlia elongata Hedw.; Broth. loc. cit. p. 29. In jugo Latpari mer., 2200 m., 5 Aug. fr. — Secus flumen Kliutsch, ad marginem silvae, 1200-1400 m., 26 Aug. c. fr. cop. Webera polymorpha (Hoppe et Hrnsch. 1819) Schimper 1856. — Pohlia polymorpha Hp. et Hrnseh.; Broth. loc. cit. p. 29. In monte ad septentr. jugi Djodissük, 2700-3000 m., 22 Aug. fr. Funariaceae Funaria hygrometrica (L. sub Mnio) Sibth. 1794 ; Broth. loc. cit. P. 32. Secus flumen Kliutsch, 1200-1400 m., 26 Aug. fr. — In media valle Kükürtli, 1400 m., 8 Sept. fr. Splachnaceae Tetraplodon urceolatus Br. Eur. 1844 non Hedw.; Broth. loc. cit. p. 34. 1504. Fe" Qt (ces) (b SPLACHNACEAE — ENCALYPTACEAE — POTTIACEAE. 479 In solo pingui atro summi jugi Tieberdinsky, 2800- 2900 m. rarus, 2 Sept. fr. Encalyptaceae 3. Encalypta contorta (Wulf. sub Zryo 1788) $S. O0. Lindb. 1863; Broth. loc. cit. p. 35. — ÆEncalypta streptocarpa Hedw. 1801. Inter Muri et Lentechi ad ripam fluminis . Tzchenis- Tzchali, 600 m. cire., 29 Jul. ster. — Inter Kitsch-kuldach et Paleri (Svan. occid.), 1600-1700. m., 17 Aug. ster. Encalypta rhabdocarpa Schwgr. 1811 var. leptodon (Bruch pr. sp. 1838). Broth. loc. cit. p. 59. In silvis secus ripam dextram flumimis Tieberda 1550 m.. 31 Aug. fr. . Encalypta affinis Hedw. fil. in Web. et Mohr 1805 ; Broth. loc. cit. p. 36. — Leersia affinis S. 0. Lindb. — Ænca- lypta apophysata Br. germ. 1827. In rupestribus alpinis jugi Utbiri, declivio occident., 2500-2600 m., 19 Aug. fr. . Encalypta ciliata (Hedw. sub Leersia 1787) Hoffm. 1795. — Leersia laciniata Hedw. 1782. — Encalypta laciniata Broth. loc. eit. p. 36. In jugo Latpari mer., 2300 m. cire., 5 Aug. fr. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. fr. — In valle Kükürtli editiore, 2000-2300 m., 8 et 9 Sept. fr. Var. microstoma (Bals. et de Not. pro sp.) Schimp. 1507. In summo jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. fr. Pottiaceae Didymodon rubellus (Hoffm. sub Bryo 1796) Br. Eur. 1846. — Barbula rubella Mitt. 1869; Broth. loc. cit. p. 52. In jugo Latpari mer., 1400-1600 m., 3 Aug. fr. — 480 1508. 1509. POTTIACEAE. Prope pagum Paleri (Svan. oce.), 1700-1800 m., 17 Aug. fr. — In summi jugi Utbiri rupestribus alpinis, 2500 m., 19 Aug. fr. — In jugo Kluchor mer., 2200-2400 m.. 27 Aug. fr. — Ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1200-1600 m., 31 Aug. et 1 Sept. fr. Didymodon rigidulus Hedwig 1792; Limpr. loc. cit. I, p.554. — Trichostomum rigidulum Br. Eur. 1843. — Barbula rigidula Mitt. 1867; Broth. loc. eit. p. 99. Kutais, in muro suburbii septentr., 2 Jul. fr. — Prope Tscholur, in muris campestribus, 950 m. 50 Jul. c. fr. cop. Desmatodon latifolius (Hedw. sub Dicrano 1787) Br. Eur. 1843. — Trichostomum latifolium S. O. Lindb. 1864. — Tortula latifolia S. O0. Lindb. 1879 ; Broth. loc. cit. p. 40. In summo jugo Djodissük, 2500-2700 m., 23 Aug. fr. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m. 2 Sept. ce. fr. cop. — In rupestribus editioribus montis Elbrus oc- eid., 3400 m., 10 Sept. fr. Var. muticus Brid. 1806. -— Desmatodon latifolins var. gla- 1510. 111 cialis Schimp. In jugo Djodissük cum typo, 2400-2700 m., 23 Aug. fr. Barbula intermedia (Brid. sub Synérichia 1826) Milde 1869 ; Schimp. 1876. — Syntrichia montana Nees 1819. — Tor- tula montana S. O. Lindb. 1879 (non Mitt. Musc. Amer. austr., p. 156); Broth. loc. cit. p. 37. Supra ripam orient. fluminis Nakra, 1300-1500 m., Dans ir Barbula ruralis (L. sub Bryo) Hedw. 1782. — Tortula ru- ralis Ehrh. 1792: Broth. loc. cit. p. 38. — Syntrichia ruralis Brid. 1801. In silva supra Betscho, 1200-1300 m. 13 Aug. fr. — Secus ripam dextram fluminis Tieberda, in nemorosis, 1500- 1600 m., 31 Aug. ster. — In tecto quodam pagi Churzuk (distr. Utschkulan), 8 Sept. ster. — In rupestribus alpinis montis Elbrus oceid., 3300-3500 m., 10 Sept. ster. 1512. 1513. 1514. 1516. 1517. POTTIACEAE. 481 Barbula alpina Br. Eur. 1842. — Tortula alpina Bruch 1843; Broth. loc. cit. p. 39. — Syntrichia alpina Jur. 1882. Lars in jugo Darial septent., ad arcem reginae Tamarae, 950 m. cire., 20 Sept. fr. Barbula subulata (L. sub Bryo) P. Beauv. 1805. — T'ortula subulata Hedw. 1782; Broth. loc. cit, p. 39. — Syntri- chia subulata Web. et M. 1807. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. fr. — Schwachevi in rupibus siccis reg. silv. inf., 24 Jun. fr. — Prope Tscholur, 920 m., 31 Jul. fr. — Legimus etiam supra Trapezuntem, in silva Piceae orien- talis, 14 Jun. fr. Barbula muralis (L. sub Bryo) Timm 1788. — T'ortula mu- ralis Hedw. 1782; Broth. loc. cit. p. 40. Kutais, in muro suburbii sept., 2 Jul. fr. >. Barbula fragilis (Drumm. sub Didymodonte 1828) Br. Eur. 1855. —— Tortula fragilis Nils. 1841. — Tortella fragilis impr. D. Laubm. [, p. 606.— Mollix fragilis $. O. Lindp. 1879; Broth. loc. cit. p. 46. — T'ortula Drummondii Mitt. 1859. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. ster. Barbula tortuosa (1. sub Bryo) Web. et Mohr 1807. — Mollia tortuosa Schrank 1789; Broth. loc. cit. p. 47. — Tortellu tortuosa Limpr. loc. cit. p. 604. Prope Tscholur, 950 m., 31 Jul. fr. — In silva supra pagum Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. ster: — In jugo Djodissük, 2400-2600 m., 23 Aug. ster. — In jugo Klu- chor mer., 2300-2400 m., 27 Aug. ster. — In nemorosis secus ripam dextram fluminis Tiebérda, 1500-1600 m., 31 Aug. ster. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800- 2900 m., 2 Sept. ster. Barbula unguiculata (Huds. sub PBryo 1762) Hedw. 1782; Broth. loc. cit. p. 53. Tpyam Boran. Caxa. T. XVI. 31 482 POTTIACEAE — WEISIACEAE. Inter Batum et Keda, reg. silv. inf., 21 Jun. fr. — In : muro humido urbis Batum, 29 Jun. fr. 1518. 1519. 1520. 1521. 1522. 1525. Barbula convoluta Hedw. 1787.— Tortula convoluta Schrad. 1794; Broth. loc. cit. p. 58. In jugo Latpari mer., 1400-1600 m., 3 Aug. fr. Barbula icmadophila Schimp. 1850; Broth. loc. œit. p. 54. — Tortula iemadophila $S. 0. Lindb. 1864. In jugo alpino ad sept. vallis Kükürtli, 2300-2500 m., 2 Sept. ster. Barbula cylindrica (Tayl. sub Zygotrichia 1836) Schimp. 1873; Broth. loc. cit. p. 54. — Barbula vinealis Brid. var. cylindrica Boul.; Limpr. loc. cit. I, p. 618. Schwachevi in rupibus apricis reg. silv. inf. Adjariae, 24 Jun. ster. Weisiaceae Gymnostomum rupestre Schleich. 1807. — Wcisia rupestris C. Müll. 1849. — Trichostomum aeruginosum (Sm.? sub Gymnostomo) S. O. Lindb. 1864. — Mollia aeruginosa $. O. Lindb. 1879; Broth. Loc. cit. p. 49. In rupibus irriguis inter Muri et Lentechi, 600 m. cire., 29 Jul. c. fr. cop. Hymenostylium curvirostre (Ehrh. sub Pottia 1787) $S. 0. Lindb. 1864. -— Gymnostomum curvirostre Hedw. 1789. — Barbula curvirostris S. O. Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p.—-D. te In rupibus irroratis inter Paleri et flumen Nakra, 1700- 1800 m., 17 Aug. fr. — Inter Indiseh et Chumara-Krie- post, 900-1000 m., 14 Sept. c. fr. cop. Dicranoweisia crispula (Hedw. sub Weisia 1801) $S. O. Lindp. 1864; Broth. loc. cit. p. 63. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. — In jugo Latpari merid., 2100 m., 4 Aug. fr. — 1525. WEISIACEAE — RHABDOWBRISIACEAE — DICRANACEAE. 483 In monte ad sept. jugi Djodissük, 2700-3000 m., 22 Aug. fr. — In excelsioribus jugi Djodissük, 2600-2700 m., 23 Aug. fr, — In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m. 2 Sept. fr. — In jugo alpino inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. fr. — In valle Kükürtli sup., 1800- 2200 m., 8 et 9 Sept. fr. . Eucladium verticillatum (L. sub Bryo) Br. Eur, 1846. — Mollia verticillata S. 0, Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p. 49. In rupibus irriguis faucis Ladjanurae inter Alpana et Orbeli, 400 m. circ., 25 Jul, fr. Rhabdoweïsiaceae Oreas Martiana (Hpe. et Hrnsch. sub Weisia 1819) Brid. 1826. — Oncophorus Martii $. 0. Lindb. 1878. — On- _ cophorus Martianus Broth. loc. cit, p. 72. 1526, 1527. 1528. In rupibus graniticis 1rroratis jugi Kluchor mer. supra fontes fluminis Kliutsch, 2300-2400 m., haud frequens, 27 Aug. fr. Cynodontium gracilescens (Web. et Mohr sub Dicrano 1807) Schimp. 1885. — Oncophorus gracilescens $. O. Lindb. 1879 ; Broth. Loc. cit, p. 71. — Oncophorus cirratus 5. 0. Lindb. 1879. In summo jugo Tieberdinsky, 2800 m., 2 Sept. fr. Dicranaceae Oncophorus virens (Sw. sub Bryo 1784) Brid. 1826 ; Broth. loc. cit. p. 71. — Cynodontium virens Schimp. 1855. In paludosis vallis mediae Kükürtli, 1600-1800 m., 11 Sept. fr. juv. Oncophorus Wahlenbergii Brid. 1826; Broth. loc. cit. p. 70 — Cynodontium Wahlenbergii ©. Hartm. 1871. — Cyno- dontium virens var. Wahlenbergii Schimp. 1855. 484 1529. 1530. 1531. 1532, 1533. DICRANACEAE. In valle Kükürtli editiore, ad radices occid. montis El- brus, 1900-2200 m., 8 Sept. fr. In Caucaso hucusque non innotuerat. Dicranella squarrosa (Starke ap. Schrad. 1801 sub Dicrano) Schimp. 1860. — Anisothecium squarrosum $. O. Lindb. 1878; Broth. loc. cit. p. 66. In rivulo alpino jugi Utbiri or., 2400 m. circ.;, 19 Aug. Îr. jUY. Im Caucaso hucusque non repertum. Dicranella Levieri (C. Müll. in sched. 1891) Broth. loc. cit. nS0%: « Dicranellae heteromallae simillima, sed folia e basi late hastato-lanceolata subito in subulam elongatam ar- gute denticulatum attenuata. » Legimus: Inter Chula et Danais-Paraul, in reg. silva- tica inferiore Adjariae, 22 Jun. fr. Distichium capillaceum (Sw. sub Mnio 1784) Br. Eur. 1846; Broth. loc. cit. p. 68. — Srwarteia montana $S. O0. Lindb. 1879. Prope summum jugum Latpari, 2500-2700 m., 4 Aug. fr. — Inter Kitschkuldach et Paleri ad or. fluminis Nakra, 1600-1700 m., 17 Aug. fr. — In rupestribus alpinis jugi Utbiri, 2500-2600 m., 19 Aug. fr: — Prope sum- mum jugum Djodissük, 2500-2700 m., 23 Aug. fr. — : Ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. fr. — In editioribus vallis Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. fr. — In declivio occid. montis Elbrus 3000-3300 m., 10 Sept. ce. fr. cop. Distichium inclinatum (Ehrh. exs. sub Afzelia) Br. Eur. 1846; Broth. loc. cit. p. 68. — Siwartzia inclinata Ehrh. 1789. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. fr. Ditrichum flexicaule (Schleicher. sub. Didymodonte, 1807) Hampe 1867; Broth. loc. cit. p. 69. — Leptotrichum flexicaule Hampe 1847. 1534. 1535. 1536. 1537. DICRANACEAR. 485 In summo jugo Tieberdinsky, humo pingui, Distichio in- clinato commixtum, 2800-2900 m., 2 Sept. fr. Ditrichum tortile (Schrad. sub Trichostomo 1796) $. 0. Lindb. 1879. — ZLeptotrichum tortile Hampe 1847. In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. c. setis. « An var. pusillum (Hedw.)? » Broth. in sche- da. — In arenosis secus ripam fluminis Kliutsch, 800- 1000 m., 25 Aug. c. fr. cop., et altius 1200-1400 m., 26 Aug. fr. Ceratodon purpureus (Li. sub Mio) Brid. 1826 ; Broth. loc. cit. p. 72. In ligno putrido silvae editioris jugi Chanli supra Da- nais-Paraul, 23 Jun. fr. — Kutais, in muro umbroso sub- urbii sept., 2 Jul. fr. juv. — Ad ripam or. fluminis Nakra in elivo nemoroso supra pontem, 1200-1250 m., 18 Aug. fr. — In jugi Djodissük alpinis editioribus, 2500-2700 m., 23 Aug. ster. — Secus flumen Kliutsch ad marginem silvae, 800-1000 m., 25 Aug. fr. — In nemorosis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1400-1500 m., 1 Sept. c. fr. cop. — In valle Kükürtli editiore, 1800-2300 m., 8 et 9 Sept. fr. — In editioribus alpinis montis Elbrus occid., 3200-3500 m., 10 Sept. fr. Leucobryum glaucum (L. sub Bryo) Schimp. 1855; Broth. loc. cit. p. 58. Batum, in truncis putrescentibus silvae littoralis primae- vae, 16 Jun. ster. — Secus flumen Kliutseh in ligno pu- trido, 1200-1400 m., 26 Aug. ster. Dicranum albicans Br. Eur. 1850; Broth. loc. cit. p. 58. — Dicranum enerve Thed. in Hartm. Skand. FI. 1849. Prope summum jugum Djodissük, in rupium silice. fis- suris, 2500-2700 m., 23 Aug. ster. — In valle Kü- kürtli editiore, solo granit., 2300 m., 9 Sept. fr. — In monte Elbrus occid. supra moles glaciales Kükürtli, 3000- 3200 m., 10 Sept. ster. 1539. 1542. 1543. 1544. DICRANACEAE. . Dicranum longifolium Ehrh. 1786; Broth. loc. cit. p. 58. In silvis Piceae orientalis inter Kala et Ipar secus flumen Ingur, 1500-1600 m., 9 Aug. fr. — Copiose in silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. fr. — Secus ripam or. flu- minis Tieberda in nemorosis, 1400-1500 m., 1 Sept. ster. Dicranum Sauteri Schimp. 1847; Broth. loc. cit. p. 59. In silvis editioribus jugi Utbiri occid. supra ripam dex- tram fluminis Nenskra, 1800-2000 m., 20 Aug. fr. . Dicranum viride (Sull. et Lesq. sub Campylopode 1856) S. O0. Lindb. 1863; Broth. loc. cit. p. 59. In elivo silvatico supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. ster. — Ad ripam dextram fluminis Nenskra supra pon- tem, 1020 m., 20 Aug. ster. . Dicranum brevifolium S. O. Lindb.; Broth. loc. cit. p. 59. In uliginosis mediae vallis Kükürtli, 1500-1800 m. rarum, 11 Sept. c. setis calyptratis. In Caucaso prius non visum. Dicranum spadiceum Zetterstedt 1864; Broth. loc. cit. p. 60. — D. neglectum Jur. Mise.; Milde 1864; Limpr. loc. cit., [, p. 353. In jugo Latpari mer., 2100 m., 4 Aug. ster. — In edi- tioribus alpinis jugi Djodissük, 2400-2600 m., 23 Aug. ster. — In summo jugo Kluchor inter rupes graniticas, 2600-2700 m., 28 Aug. ster. — In summo jugo Tie- berdinsky, solo schistoso, 2800-2900 m., 2 Sept. ster. — In monte ad sept. vallis Kükürtli, 2300-2500 m., 9 Sept. ster. Dicranum fuscescens Turn. 1804; Broth. loc. p. 60. In silvis declivii occid. jugi Utbiri supra ripam or. flu- minis Nenskra, 1200-2000 m., 20 Aug. fr. Dicranum montanum Hedw. 1801; Broth. loc. cit. p. 60. In silvis Piceae orientalis inter Kala et [par secus flu- men Ingur, 1500-1600 m., 9 Aug. fr. — In elivo sil- vatico supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. ster. — In silvis primaevis supra ripas or. et occid. fluminis Nenskra, DICRANACEAE. 487 1000-1500-2100 m., 20 et 21 Aug. fr. — In editio- ribus alpinis jugi Djodissük, 2500-2600 m., 23 Aug. c. setis calyptratis. — In nemore primaevo secus ripam or. fluminis Seken, 1000 m. cire., 25 Aug. fr. >. Dicranum congestum Brid. 1806; Broth. loc. cit. p. 61. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. — In valle Kükürtli prope terminum sup. Pini silvestris, 2300 m., 9 Sept. fr. . Dicranum Bonjeani De Not. 1837; Broth. loc. cit. p. 61. — Dicranum palustre Br. Eur. 1847. In uliginosis mediae vallis Kükürtli, 1500-1800 m., 11 Sept. ster. Var. juniperifolium (Sendt. pr. sp. 1840) Braithw. 1883. — 1547. * 1548. D. palustre 8 juniperifolium Br. Eur. In paludosis alpinis jugi Djodissük, 2400-2600 m., 23 Aug. ster. Typus et varietas hucusque in Caucaso non lecti. Dicranum scoparium (L.) Hedw. 1782; Broth. loc. cit. p. 61. Im jugi Chanli silvis editioribus supra Danais-Paraul, cop., 23 Jun. fr. — In monte Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. — Inter Kala et Ipar in silvis Piceae orientalis, 1500- 1600 m., 9 Aug. fr. — In jugo montano inter Latal et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. ster. — In nemorosis inter Betscho et Geschteri, 1400-1500 m., 16 Aug. fr. — Im summo jugo Kluchor, solo granit., 2600-2700 m., 28 Aug. ster. — Secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1400-1500 m., 31 Aug. et 1 Sept. fr. — Ad terminum sup. Pini silvestris in valle Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. fr. Dicranum Starkei Web. et Mohr 1807; Broth. loc. cit. p. 62. In rupestribus alpinis montis Tetenar, 2200 m., 1 Aug. fr. — In jugo Djodissük, 2400-2700 m., 23 Aug. fr. — In summo jugo Kluchor inter rupes graniticas supra glacies, 2700 m., 28 Aug. fr. Hucusque in Caucaso ignotum. 488 1549. 1550. 1552. 1553. DICRANACEAE — GRIMMIACEAE. Dicranodontium longirostre (Starke in Web. et Mohr sub D- dymodonte 1807) Schimp. 1848 ; Broth. loc. cit. p. 64. — Didymodon denudatus (Brid. sub Dicrans 1806) $. 0. Lindb. 1879. In ligno putrido silvae primaevae supra ripam or. flumi- nis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. fr. — Secus flumen Kliutsch ad silvae marginem in truncis emarcidis, 1300- 1500 m., 26 Aug. fr. Blindia acuta (Huds. sub Bryo 1778) Br. Eur. 1846; Broth. loc. cit. p. 64. In rupibus alpinis irroratis montis Tetenar, 2400-2500 m., 1 Aug. ster. — Ad rivulum alpinum jugi Utbiri, 2300-2500 m., 19 Aug. ster. — In jugi Kluchor mer. ru- pibus graniticis irriguis, 2300-2400 m., 27 Aug. fr. juv. Grimmiaceae ') .Cinclidotus fontinaloides (Hedw. sub Trichostomo 1792) Pal. Beauv. 1805. — ÆFontinalis minor Li. — Sekra minor S. O. Lindb. 1879; Broth. Loc. eit. p. 97. In saxis submersis fluminis Tzchenis-Tzchali prope Tscho- lur, 900 m., 31 Jul. fr. Orthotrichum pallens Bruch 1826; Broth. loc. cit. p. 73. — Dorcadion pallens S. O0. Lindb. 1879. In truncis fagineis declivii mer. jugi Latpari, 1300-1600 m., 3 Aug. fr. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 13 Aug. fr. Orthotrichum microcarpum De Not. 1863; Broth. loc. cit. p. 74. Inter Betscho et Geschteri, in cortice, 1400-1500, m., 16 Aug. fr. Hucusque in Caucaso non innotuerat. 1) Omnes species generis Orthotrichi a cl. D.r° Venturi revisae. P & 1554. 1555. 1556. 1558. 1559. CRIMMIACEAE. 489 Orthotrichum anomalum Hedw. ap. Timm 1788; Broth. loc. cit. p. 79. In muris campestribus pagi Lachatsehura ad flamen Tzche- nis-Tzchali inter Muri et Lentechi, 600 m. circ., 29 Jul. uberrime fertile. — In muris prope Tscholur, 950 m., 30 Jul. fr. — Ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1500- 1600 m., 31 Aug. fr. — In rupestribus jugi alpini in- ter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. fr. Specimina nana. — Lars, in jugo Darial sept. ad saxa arcis reginae Ta- marae, 20 Sept. fr. — Prope Passanaur, jug. Darial mer. Georgiae, 22 Sept. fr. Orthotrichum cupulatum (Hoffm. 1796) Hüben.; Broth. loc. cit. p. 76. Inter Schwachevi et Chula, in rupibus reg. silv. inf., 24 Jun. fr. Orthotrichum Lyellii Hook. et Tayl. 1818; Broth. loc. cit. p. 74. In silvis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1400- 1500 m., 1 Sept. ster. Locus Caucasi hucusque unicus. . Orthotrichum leiocarpum Br. Eur. 1837; Broth. loc. cit. p. 78. — Dorcadion striatum (Li. sub Bryo) $S. O0. Lindb. 1879. Ad truneum betulinum jugi Djodissük or. prope termi- num sup. silvarum, 2100 m., 21 Aug. fr. — In arbori- bus silvae ad ripam dextram fluminis Tieberdae, 31 Aug. fr. Orthotrichum speciosum Nees ap. Sturm 1819; Broth. loc. eiti-pi)79. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1000 m. cire., 25 Aug. fr. — Secus flumen Tieberda in silvis, 1500-1600 m., 31 Aug. fr. Orthotrichum rupestre Schleich. 1806 ; Broth. loc. cit. p. 80. Inter Kala et Ipar ad ripam fluminis Ingur, 1500- 1600 m., 9 Aug. fr. — In silva supra Betscho, 1200- 490 Va 1560. 1561. 1562. GRIMMIACEAE. 1300 m., 16 Aug. fr. — In media valle Kükürtli, 1500- 1800 m., 8 Sept. fr. r. ovatum (Venturi in Rev. Bryol. 1880 pro sp.) Broth. in scheda. Inter Kala et [par secus flumen Ingur, 1700-1800 m., 8 Aug. fr. Orthotrichum Sturmii Hornsch. 1818; Broth. loc. cit. p. 81. Schwachevi in rupibus apricis reg. silv. inf., 24 Jun. Îr. — In valle Kükürtli prope terminum sup. Pini silve- stris, 2300 m., 9 Sept. fr. Amphidium Mougeoti (Br. Eur.) Schimp. 1855; Broth. loc. cit. p. 81. — Amphoridium Schimp. 1860 non Massa- longo 1852. In reg. silv. inf. inter Batum et Keda, 20 Jun. ster. — Inter Kala et Ipar secus flumen Ingur, 1500-1600 m., 9 Aug. ster. — Ad ripam fluminis Kliutsch, 1200-1400 m., 26 Aug. ster. — In jugo Kluchor mer. supra fontes flu- minis Kliutseh, 2200-2400 m., 27 Aug. ster. — In cacu- mine granitico inter juga Kluchor et Nachar, 2600-2800 m., 29 Aug. ster. — Ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1500- 1600 m., 31 Aug. ster. Rhacomitrium canescens (Weis sub ÆHypno 1770) Bridel 1819. — Racomitrium ericoides (Schrad. sub Bryo 1791) B canescens $. O. Lindb. 1866. — Grimimia ericoides S. 0. Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p. 83. In arenosis juxta glacies ad radices mer, montis Djanga- tau supra Kala, 2200 m., 8 Aug. parce fert. — In alveo arenoso fluminis Ingur inter Kala et Ipar, 1400-1500 m., 9 Aug. parce fert. — Prope summum jugum Djodissük ocgid., 2400-2600 m., 23 Aug., nanum ster, — In ripa arenosa fluminis Kliutsch, 1050 m., 25 Aug., c. setis ca- lyptratis. — Ad ripam arenosam rivi Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. e. setis calyptratis. — In saxosis editioribus mon- üs Elbrus occid., 3600-3700 m., 10 Sept. nanum ster. 1563. 1564. 1567. CRIMMIACEAE. 491 Rhacomitrium protensum Al. Br. ms.; Hübener 1833; Br. Eur. — ? Dicranum aquaticum Brid. (non Ehrh., quod — Dichodontium pellucidum). — Grimmia aquatica C. Müll.; Broth. loc. cit. p. 83. Ad rivulos alpinos jugi Kluchor mer. supra fontes flu- minis Kliutsch, 2200-2300 m., 27 Aug. ster. Rhacomitrium Sudeticum (Funck sub T'richostomo 1820) Br. Eur. — Bryum microcarpum Gmel. 1791 ex Lindb. non Funck 1801. — Grimmia microcarpa $. 0. Lindb.; Broth. loc. eit. p. 90. In rupestribus alpinis montis Tetenar, 2400-2500 m., 1 Aug. fr. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 13 Aug. parce fert. — In jugo Djodissük or., 2100-2700 m., 21 et 23 Aug. parce fert. — In jugo Kluchor mer., 2200-2400 m., 27 Aug. fr. — In summo jugo Kluchor Juxta moles glaciales, 2500-2700 m., 28 Aug. ster. >. Grimmia unicolor Hook. in Grey. 1825; Broth. loc. cit. p. 84. In rupibus granit. irroratis jugi Kluchor mer. supra fontes Kliutsch, 2200-2400 m., 27 Aug. ster. . Grimmia leucophaea Grev. 1822 ; Br, Eur. — Grimmia cam- pestris Burchell ms. apud Hooker Musci exotici 1820 (? Schimp.); Broth. loc. cit. p. 85. Schwachevi in rupibus apricis Adjariae inf., 24 Jun. fr. — Prope Enasch (Latal), 1300-1400 m., 11 Aug. ster. Grimmia ovata Web. et Mohr 1804 ex parte. — Dicranum ovale Hedw. 1792 ex parte. — Grimmia ovalis S. 0. Lindb. 1871; Broth. loc. cit. p. 85. In rupestribus jugi Djodissük supra terminum silvarum, 2100-2200 m., 21 Aug. ster. — In summo jugo Tieber- dinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. fr. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. ster. — In valle Kü- kürtli propé terminum sup. Péni silvestris, 2000-2300 m., 8 et 9 Sept. c. fr. cop. Var, affinis (Hrnsch. pro sp. 1819) Br. Eur. 492 1568. 1569. 1570. 1571. 1572. GRIMMIACEAE. In editioribus vulcanicis montis Elbrus occid., 3400-3500 m., 10 Sept. fr. Grimmia commutata Hüben. 1833 ; Broth. loc. cit. p. 86. — Dicranum ovale Hedw. 1792 ex parte. Inter Schwachevi et Chula in rupibus apricis regionis infer. silv. Adjariae, 24 Jun. fr. — Prope Enasch (Latal), 1300-1400 m., 11 Aug. fr. — In rupibus irroratis jugi Kluchor merid. supra glacies infer., 2400 m. cire., 27 Aug. ster. Grimmia alpestris Schleich. 1807; Broth. loc. cit. p. 86. In rupibus juxta glacies infer. montis Djanga-tau supra Kala, 2200 m., 8 Aug. fr. Grimmia subsulcata Limpr. Laubm. Deutschl. 1889, p. 757 ; Broth. loc. cit. p. 87. — Grüminia alpestris B microstoma Br. Eur. 1845. In rupibus juxta glacies infer. montis Djanga-tau supra Kala, 2200 m., 8 Aug. fr. — Ad saxa prope summum jugum Utbiri, 2300-2500 m., 19 Aug. fr. — In monte ad septentr. jugi Djodissük, 2800-3000 m., 22 Aug. fr. — In rupestribus summi jugi Djodissük, 2500-2600 m., 23 Aug. fr. Grimmia Sessitana De Not. 1869. — G. exannulata S. 0. Lindb. in sched.; Broth. loc. cit. p. 87. Inter rupes graniticas summi jugi Kluchor, 2700-2800 m., 28 Aug. fr. — In editioribus‘vallis Kükürtli, 2300 m., 9 Sept. c. capsulis deopereulatis. Grimmia caespititia (Brid. sub Dryptodonte 1826) Juratzka 1882; Broth. loc. cit. p. 87. — Grimmia Jacquini Garo- vaglio 1840. — Grimmia sulcata Saut. 1841; Br. Eur. 1845. In monte ad septentr. jugi Djodissük, 2800-3000 m., 22 Aug. fr. — In summo jugo Djodissük, 23 Aug. fr. — In summo jugo Kluchor, solo granit., 2700 m., 30 Aug. fr. 1573. 1574. 1575. 1576. 1577. 1578. GRIMMIACEAE. 493 Grimmia mollis Br. Eur. 1849 var. aquatica Br. Eur. ; Broth. loc. cit. p. 88. In irriguis alpinis jugi Djodissük or., 2400-2600 m., 23 Aug. ster. Locus Caucasicus hucusque unicus. Grimmia Brotheri (S. O. Lindb. in scheda) Broth. loc. cit. p. 89. In silva jugi montani inter Enasch (Latal) et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. c. fr. deoperculatis. Grimmia funalis (Schwgr. sub Trichostomo 1811) Schimp. 1860; Broth. loc. cit. p. 91. — Grimmia spiralis Hook. et Tayl. In summo jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. fr. Grimmia incurva Schwgr, 1811; Broth. loc. cit. p. 91. — Dicranum contortum Wahlenb. 1814. — Grimmia con- torta Schimp. 1860. In editioribus montis Elbrus occid. sufra glacies Kü- kürtli, 2800-3000 m., 10 Sept. ster. Grimmia apocarpa (Li. sub Pryo x) Hedw. 1787; Broth. loc. cit. p. 91. — Schistidium apocarpum Br. Eur. 1845; impr. loc. cit. I, p. 704. Schwachevi in rupibus apricis, 24 Jun. fr. — Kutais, in muro umbroso suburbii septentr., 2 Jul. fr. — In ru- pibus inter Muri et Lentechi, 600 m. eirc., 29 Jul. fr. — In clivo silvatico supra Betscho, 1200-1300 m., 13 Aug., fr. — Prope Passanaur in jugo Darial merid., 22 Sept. fr. Grimmia flaccida (De Not. sub Anictangio 1836) $S. 0. Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p. 93. — Grimmia sphaerica Schimp. 1844. — Schistidium pulvinatum. (Hoffm.. sub - Gymno- stomo 1796) Brid. 1819, non Grémmia pulvinata (Li. sub Bryo) Smith 1807. Schwachevi in rupibus siceis apricis regionis inf. Adija- riae, 24 Jun. fr. 494 GRIMMIACEAE — CRYPHAEACEAE. 1579. Hedwigia albicans (Web. sub Fontinali 1778) $S. O. Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p. 139. — Hedwigia ciliata Ehrh. 1787. Schwachevi, in rupibus siccis, 24 Jun. ster. — Inter Muri et Lentechi, 600 m. circ., 29 Jul. fr. — In decli- vio merid. jugi Latpari, 1200-1500 m., 3 Aug. parce fert. — Inter Kala et Ipar, 1400-1500 m., 9 Aug. fr. Andreaeaceae 1580. Andreaea petrophila Ehrh. 1784; Broth. loc. cit. p. 93. In rupibus silice. jugi Djodissük or., 2100-2200 m., 21 Aug. fr. — In jugo Kluchor mer., 2200-2400 m., 27 Aug. fr. — In summo jugo Kluchor inter rupes granit., 2700 m., 30 Aug. ster. — In valle Kükürtli sup., 2300 m., 9 Sept. ster. Eh | IT: — PLEUROCARPI Fontinalaceae 1581. Fontinalis antipyretica L. 1753 ; Br. Eur. 1842 ; Broth. loc. cit. p. 137. In alveo rivuli exsiceati prope Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. ster. — Inter Indisch et Chumara Kriepost, in rivulo, 900 m. cire., 14 Sept. ster. Cryphaeaceae 1582. Leucodon sciuroides (L. sub Æypno) Schwgr. 1816; Broth. loc. cit. p. 137. Namachvani ad flumen Rion, in truncis arborum pro- miseue cum Z. immerso, 360 m. circ., 24 Jul. fr. — Inter Muri et Lentechi, 500-600 m., 29 Jul. ster. — In 1583. 1584. 1585. 1586. CRYPHAEACEAE —— NECKERACEAE. 495 silvis inter Latal et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. ster. — In silvis inter Betscho et Geschteri, 1400-1500 m., 16 Aug. ster. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1200-1400 m., 24 Aug. ster. Arcte cum L. immerso intertextus. — In nemoribus secus flumen Tie- berda, 1400-1500 m., 1 Sept. ster. Leucodon immersus S. O. Lindberg 1869; Broth. loc. cit. p. 138. — Z. Steveni ©. Müll. — Z. Caucasicus Jur. et Milde. Namachvani ad flumen Rion, in truncis arborum cum praecedente, 360 m. cire., 24 Jul. fr. — Prope Tscholur, 950 m., 31 Jul. ster. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1200-1400 m., 24 Aug. fr. — In nemoribus ad ripam or. fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31: Aug. ster. -— Lars, ad arcem reginae Tamarae, 950 m. irc, 20 Sept. ster. Leucodon flagellaris (S. O. Lindb. sub Féssidente in scheda) Broth. loc. cit. p. 138. In truncis silvae primaevae ad ripam or. fluminis Nens- kra, 1000-1100 m., 20 Aug. ster. Antitrichia curtipendula (L. 1763 ex Dill. 1741) Brid. 1819; Broth. loc. eit. p. 137. In truncis ripae occid. fluminis Nenskra supra pontem, 935 m., 20 Aug. fr. Locus Caucasieus hucusque unicus. Neckeraceae Neckera crispa (L. sub Hypno) Hedw. 1782; Broth. loc. cit. p. 136. Inter Batum et Keda in rupibus umbrosis regionis silv. infer., 21 Jun. fr. — Inter Muri et Lentechi, 600 m. cire., 29 Jul. fr. — In silva primaeva prope confluentiam fluminum Seken et Kliutsch, 800 m., 25 Aug. ster. 496 1587. 1589. 1590. 1591. 1592. NECKERACEAE — JLESKEACEAE. Neckera complanata (L. sub Hypno) Hüben. 1833; Broth. loc. cit. p. 135. In nemoribus secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. ster. . Neckera Besseri (Lobarz. sub Omalia 1847) Jur. 1860; Broth. loc. cit. p. 135. — Omalia Sendtneriana Schimp. 1856. In nemoribus secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. ster. Homalia trichomanoides (Schreb. sub Æypno 1771) Br. Eur. 1850; Broth. loc. cit. p. 135. — Leskiw Omalia tri- chomanoides Brid. 1827. Prope Tscholur in truncis arborum, 900 m., 31 Jul. parce fert. — In truncis semiputridis silvae supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. c. fr. cop. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 800-900 m., 25 Aug. ster. Leskeaceae Leskea nervosa (Schwgr. sub Péerogonio 1811) Myrin 1834; Broth. loc. cit. p. 96. In truncis silvae abiegnae secus flumen Ingur inter Kala et Ipar, 1500-1600 m., 9 Aug. ster. — In jugo silva- tico inter Enasch (Latal) et Betscho, 1500-1600 m., 11. Aug. fr. — In silva supra Betscho, 1200-1500 m., 13 Aug. ster. — In nemorosis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. ster. Leskea incrassata (S. O. Lindb. in scheda) Broth. loc. cit. p. 96. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul ; ad truncos arborum, 23 Jun. fr. Anomodon apiculatus (Br. Eur. 1850 nomen) Sull. 1864; Broth. loc. cit. p. 99. In truncis arborum prope Tscholur, cop., 920-950 m., 1593. 1594. 1596. LESKEACEAE. 497 31 Jul. fr. — In silva faginea ad radic. mer. jugi Latpari, 1200-1500 m., 3 Aug. ster. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 13 et 16 Aug. fr. — In silva primaeva su- pra ripam or. fluminis Seken, 1000 m. cire., 25 Aug. ster. Anomodon viticulosus (Li. sub Æ/ypno) Hook. et Tayl. 1818; Broth. loc. cit. p. 99. Inter Batum et Keda, abunde in regione silv. inf., 24 Jun. ster. — Inter Muri et Lentechi in truncis arborum, 600 m., 29 Jul. caps. delaps. — Prope Tscholur, 930 m., 31 Jul. fr. — Ad ripam laevam fluminis Seken, 1000 m., 25 Aug. ster. — Inter Indisch et Chumara-Kriepost prope Batalpaschinsk, 900 m. cire, 14 Sept. ster. Anomodon attenuatus (Schreb. sub Æypno 1771) Hüben. 1833 ; Broth. loc. cit. p. 99. In truncis arborum inter Muri et Lentechi, 600 m., 29 Jul. ster. — Prope Tscholur, in cortice, 920-950 m., 31 Jul. ster. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 13 et 16 Aug. ster. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1000 m. cire., 24 et 25 Aug. par- cissime fert. — In nemorosis ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. ster. 3. Anomodon rostratus (Hedwig sub ZLeskea 1801) Schimper 1860; Broth. loc. cit. p. 100. Inter Muri et Lentechi, 500-600 m., 29 Jul. ster. Pterygynandrum filiforme (Timm sub Æypno 1788) Hedwig 1793; Broth. loc. cit. p. 121. In jugo Latpari mer., 2100 m., 4 Aug. ster. — Ipral (Kala) in silva abiegna, 1800-1900 m., 8 Aug. ster. — In silya supra Betscho, 1200-1300 m., 13 Aug. ster. — In arborum truncis supra ripam or. fluminis Nenskra, 1000- 1100 m., 20 Aug. fr. — In silva primaeva ad ripam laevam fluminis Seken, 800-900 m., 25: Aug. parce fert. Var. decipiens (Web. et Mohr sub Neckera 1807) Limpr. loc. cit. IT, p. 786. -— Pterygynandrum decipiens S. 0. Lindb. Tpyxu Boran. Caxa. T. XVL 32 498 1597. 1598. 1599. LESKEACEAE. 1879; Broth. loc. cit. p. 121. — Péerigynandrum filiforme 8 heteropterum Br. Eur. In silvis Piceae orientalis inter Kala et Ipar ad ripas fluminis Ingur, 1500-1600 m., 9 Aug. fr. — Secus ripam dextram fluminis Tieberda in nemorosis, 1500-1600 m., 31 Aug. fr. — In summo jugo Tieberdinsky ad terram, 2800-2900 m., 2 Sept. ster. Lescuraea mutabilis (Brid. sub ÆHypno 1801). — Lescuraea striata (Schwgr. sub Pterogonio 1811) Br. Eur. typ. 1851 ; Broth. loc. cit. p. 119. —— ZLesquereuxia mutabilis $. 0. Lindb. 1872. — Zeskea mutabilis Boul. 1872. In silva primaeva supra ripam occid. fluminis Nakra secus rivulum Tschilar, in cortice, 1800 m., 18 Aug. ster. — In silvis editioribus jugi Utbiri oceid. 1800- 2100 m., 20 Aug. parce fert. Lescuraea saxicola (Br. Eur. pro var. L. striatae 1851) Mo- lendo 1864; Broth. loc. cit. p. 120. In rupestribus alpinis jugi Djodissük occid. supra flu- men Seken, 2400-2600 m., 28 Aug. ster. — In editio- ribus vallis Kükürtli, 2400 m., 9 Sept. ster. Pseudoleskea atrovirens (Dicks. sub. Hypno Fasc. IT, p. 10 1790) Br. Eur. 1852. — Hypnum filamentosum Dicks. Fase. II, p. 11 excel. syn. 1790. — Zesquereuxia fila- mentosa S. O. Lindb. 1879.— ZLescuraea filamentosa Broth. loc: ‘cit: p.119. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. ster. — In monte Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Nenskra, 1100-1200 m., 20 Aug. fr. — In jugo Djodissük or. prope terminum sup. silvarum, 2000-2100 m., 21 Aug. fr. et in rupestribus alpinis, 2400-2600 m., 28 Aug. ster. — [In summo jugo Kluchor inter rupes supra moles glaciales, 2700 m., 28 Aug. ster. — In terra atra pingui summi jugi Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. ster. 1600. 1601. 1602. 1603. 1604. 1605. LESKEACEAE —— HYPNACEAE. 499 Thuidium delicatulum (1. sub Æypno ex parte) Mitten 1869 non Br. Eur. 1852, — T'hyidium delicatulum $S. O0. Lindb. ; Broth. loc. cit. p. 94. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100- 1200 m., 24 Aug. ster. — Secus flumen Kliutsch ad silvae marginem, 1200-1400 m., 26 Aug. ster. Thuidium recognitum (Hedw. sub Æypno 1797) $. O. Lindb. 1874; Broth. Loc. cit. p. 94. — Thuidium delicatulum L. ex parte; Br. Eur. 1852 non Mitt. In silva prope Tscholur, 900-950 m., 31 Jul. c. fi. fem. (fide el. D'° E. Bauer). — Inter Indisch et Chumara- Kriepost, 900 m., 14 Sept. ster. Thuidium abietinum (1. sub Æypno) Br. Eur. 1852. Inter Kala et Ipar, in rupibus secus flumen Ingur, 1400- 1500 m., 9 Aug. ster. — In silva supra Betscho, 1200- 1300 m., 16 Aug. ster. Hypnaceae 1. ISOTHECIEAE Platygyrium repens (Brid. sub Pterigynandro 1806) Br. Eur. 1851. — Hypnum palatinum Neck. 1770 exel. syn. fide Lindberg. — ÆEntodon palatinus $S. 0. Lindb. 1879; Broth. loc. eit. p. 134. In silvis Abietis Nordmannianae inter Lentechi et Tscho- lur, 800 m. cire., 30 Jul. ec. fr. cop. Pylaisia polyantha (Schreb. sub Æypno 1771) Br. Eur. 1851. — Stereodon (Pylaisia) polyanthos Mitten 1864; Broth. loc. cit. p. 130. In jugo silvatico inter Latal et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. fr. — Inter Betscho et Geschteri, in cortice, 1400- 1500 m., 16 Aug. fr. Entodon Schleicheri B. Eur. 1851; Broth. loc. eit. p. 134. — Cylindrothecium cladorrhizans (Hüben. sub Anomodonte 500 1606. 1607. 1608. 1609. 1610. HYPNACEAE. 1833) Schimp. Syn. 1860 ex parte, non Neckera clador- rhizans Hedw. Sp. muse. 1801. In silvis abiegnis inter Lentechi et Tscholur, 800 m:. cire., 30 Jul. fr. Climacium dendroides (L. 1753 ex Dill. 1741 sub Hypno) Web. et Mohr 1804; Broth. loc. cit. p. 136. In silvis Piceae orientalis inter Kala et Tpar secus flu- men Ingur, 1600 m., 9 Aug. ster. — Betscho, ad mar- ginem silvae, 1200-1300 m., 13 Aug. ster. — In jugo Djodissük or., 2100-2200 m., 22 Aug. ster. — In media valle Kükürtli, 1500-1800 m., 11 Sept. ster. Isothecium myurum (Poll. sub ÆHypno 1777) Brid: 1827; Br. Eur. 1851. — Hypnum viviparum Neck. 1768: — Isothecium viviparum $. 0. Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p. 120. — ÆHypnum vagum Neck. 1770. Batum, in arboribus silvae primaevae littoralis, cop., 16 Jun. fr. — In silva primaeva supra ripam or. flu- minis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. fr. Homalothecium sericeum (L.) Br. Eur. 1851. — Hypnum sericeum L. 1753; Broth. loc. cit. p. 118. Sehwachevi in rupestribus reg. inf. Adjariae, 24: Jun. ster. — Prope Tscholur, 900-950 m., 31 Jul fr. — Supra Betscho, 1200-1300 m., 13 Aug. fr. — Ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. ster. Homalothecium Philippeanum (Spruce sub Zsothecio 1847) Br. Eur. 1851. — Hypnum Philippeanum ©. Müll. 1851 ; Broth. loc. cit. p. 118. In -silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100- 1200 m., 24 Aug. fr. — In nemorosis secus ripam dex- tram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. ster. 2. BRACHYTHECIEAE Camptothecium Caucasicum (S. O. Lindb: sub-Hypno'in sched.) Limpricht loc. cit. I, p. 58. — Homalothecium Cau- 1611. 1612. 1613. 1614. HYPNACFAE. 501 casicum Paris Index bryol. p. 567. — Hyprnum (Pleu- ropus) Caucasicum Lindb.; Broth. loc. cit. p. 117. In silvis supra ripam or. fluminis Nenskra, 1000-1100 m., 20 Aug. ster. Brachythecium salebrosum (Hoffm. sub Æypno) Br. Eur. 1853; Limpr. loc. cit. II, p. 72. — Hypnum salebrosum Hoffm. 1796; Broth. loc. cit. p. 115. In jugo silvatico inter Latal et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. fr. — In silvis ad ripam or. fluminis Nakra, 1400 m. cire, 17 Aug. fr. — Ad occid, fluminis Nakra in silvis editioribus secus rivulum Tschilar, 1800 m., 18 Aug. fr. — In declivio or. jugi Djodissük, 2000-2100 m., 21 Aug. fr. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. fr. — Ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. fr. Brachythecium collinum (Schleich.) Br. Eur. 1853. — Hyp- num colinum Schleich. 1815; Broth. loc. cit. p. 112. In rupestribus alpinis jugi Kluchor mer., 2300-2450 m., 27 Aug. ster. Brachythecium populeum (Hedw. sub Æypno 1801) Br. Eur. 1853; Limpr. loc. cit. IL, p. 90. — Hypnum viride Lam. 1789 (non Lam. et DC. FI. fr. p. 536, quod — Amblystegium serpens); Broth. loc. cit. p. 112. Inter Batum et Keda in reg. silv. inf., 20 Jun. fr. — Prope Tscholur, 950 m., 31 Jul. fr. — In jugo silvatico inter Latal et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. fr. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. c. fr. cop. — In silva primaeva supra ripam occid. fluminis Nenskra, 1600-1800 m., 21 Aug. fr. — Secus ripam or. fluminis Seken, 1000 m. cire., 25 Ang. fr. Brachythecium Starkei (Brid.) Br. Eur. 1853. — Hypnum Starkei Brid. 1801; Broth. loc. cit. p. 113. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. 502 1615. 1616. 167: 1618. 1619. 1620. HYPNACEAE. ster. — In silva primaeva ad or. fluminis Nenskra, 1000- 1100 m., 20 Aug. fr. Brachythecium velutinum (L.) Br. Eur. 1853. — Hypnum velutinum Li. 1753; Broth. loc. cit. p. 111. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. fr. Brachythecium rutabulum (L.) Br. Eur. 1853. — Hypnum rutabulum Li. 1753 (non herb.); Broth. loc. cit. p. 114. In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 13 et 16 Aug. cop. €. fr. — Supra ripam laevam fluminis Nenskra, 1000- 1100 m., 20 Aug. fr. — In silva primaeva supra ripam laevam fluminis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. fr. — In nemoribus prope confluentiam fluminum Seken et Kliutsch, 800 m., 25 Aug. cop. c. fr. — Secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1550 m., 31 Aug. fr. Brachythecium reflexum (Starke) Br. Eur. 1853. — Hypnum reflexum Starke 1807; Broth. loc. cit. p. 113. In silva primaeva ripae or. fluminis Nenskra, 1000-1100 m., 21 Aug. fr. Brachythecium rivulare Br. Eur. 1853. — Æypnum rivu- lare Bruch 1855; Broth. loc. cit. p. 114. In rivulis alpinis jugi Utbiri, 2200-2400 m., 19 Aug. ster. — In irriguis alpinis jugi Djodissük, 2400-2600 m., 283 Aug. ster. — Ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1400-1500 m., 1 Sept. ster. Eurhynchium strigosum (Hoffm.) Br. Eur. 1854. — Hypnum strigosum Hoffm. 1796; Broth. loc. cit. p. 108. In jugo Kluchor mer., 2200-2400 m., 27 Aug. ster. — Inter Indisch et Chumara-Kriepost, 900 m. cire., 14 Sept. ster. Eurhynchium diversifolium (Schleich. sub Æypno 1807) Br. Eur. 1854; Limpr. loc. cit. I, p. 160. — Hypnum stri- gosum var. diversifolium $S. O. Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p. 108. 1621. 1622. 1623. 1624. 1625. HYPNACPAE. 03 In jugo Kluchor merid. supra fontes fluminis Kliutsch, 2300-2400 m., 27 Aug. ster. Eurhynchium striatum (Schreb.) Schimp. 1856. — Hypnum Striatum Schreb. 1771; Broth. loc. cit. p. 107. Secus flumen Kliutsch ad silvae marginem, 1200-1500 m., 26 Aug. fr. Eurhynchium euchloron (Bruch) Jur. et Milde 1870; Limpr. loc. cit. II, p. 168. — Hypnum euchloron Bruch in C. Müll. Syn. 1851; Broth. loc. cit. p. 116. Batum, in silva lttorali primaeva, 16 Jun. fr. — Inter Batum et Keda in rupibus umbrosis regionis silv. inf. secus flumen Adjari-Tzehali 21 Jun. fr. — Inter Muri et Len- techi ad ripam dextram fluminis Tzchenis-Tzchali, 600 m., 29 Jul. ster. Rhynchostegium rusciforme (Neck.) Br. Eur. 1852. — Hyp- num rusciforme Necker 1768 ; Broth. loc. cit. p. 110. Ad radices mer. jugi Latpari, in rupibus inundatis silvae fagineae, 1300-1500 m., 3 Aug. ster. — In rivulis alpinis jugi Utbiri, 2200-2400 m., 19 Aug. ster. — In irriguis jugi Djodissük or., 2100-2200 m., 21 Aug. ster. — In media valle Kükürtli, 1500-1800 m., 11 Sept. ster. 3. HYPNEAR Plagiothecium silvaticum (Huds. sub Æypno 1762) Br. Eur. 1851; Broth. loc. cit. p. 132. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. — In silva faginea ad radie, mer. jugi Latpari, 1300- 1600 m., 3 Aug. fr. — In jugo nemoroso inter Latal et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. fr. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 13 et 16 Aug. cop. c. fr. Plagiothecium denticulatum (Li. sub ÆHypno) Br. Eur. 1851 ; Broth. loc. cit. p. 133. In silva primaeya ad ripam or. fluminis Nenskra, 1000- 504 1626. 1627. 1628. HYPNACEAE. 1100 m., 20 Aug. fr. — Rarum in rupium silic. fissuris jugi Djodissük, 2400-2600 m., 23 Aug. fr. Plagiothecium pulchellum (Dicks. 1790) Br. Eur. 1851 var. nitidulum (Wahlenb. sub Leskea 1803) Lesq. et Jam. 1884; Limpr. loc. cit. IT, p. 278. — JZsopterygium nitidum S. O. Lindb. 1874; Broth. loc. cit. p. 132. — Plagiothe- cèum nitidulum Br. Eur. 1851. In rupium fissuris jugi Latpari mer., 2100 m., 4 Aug. fr. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. fr. — In monte ad septentr. jugi Djodissük, 2800-3000 m., 22 Aug. fr. — In humo pingui summi jugi Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. fr. Plagiothecium Silesiacum (Seliger sub Hypno 1805) Br. Eur. 1851. — Hypnum trichodes Hall. 1751 (1768). — Hyp- num repens Pollich 1777 non Hook. et Grev. — Pla- giothecium repens S. O. Lindb. 1867. — Zsopterygium (Dolichotheca) repens Lindb. 1879 (non Spr. quod — P{a- tygyrium repens); Broth. loc. cit. p. 132. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, ad ligna putrida, 23 Jun. fr. — In monte Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. — In silva primaeva ripae or. fluminis Nens- kra, 1000-1100 m., 20 Aug. fr. — In silvis montis Schavalora supra ripam occid. fluminis Nenskra, 1600- 2200 m., 21 et 22 Aug. fr. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. fr. — Prope confluentiam fluminum Seken et Kliutsch in ligno putrido, 800 m. circ., 25 Aug. fr. — In nemorosis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug: fr. Amblystegium subtile Hédv. sub Leskea 1793) Br. Eur. 1853; Broth. loc. cit. p. 102. Inter Lentechi et Tscholur in rupibus ripae dextrae flu- minis Tzchenis-Tzchali, 800 m., 30 Jul. fr. — In jugo nemoroso inter Latal et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. 1629. 1630. 1631. 1632. 1633. HyPNACEAr. 505 fr. — In silva primaeva supra ripam occid. fluminis Nakra secus rivum Tschilar, 1800 m., 18 Aug. fr. — Supra ri- pam or. fluminis Nenskra, 1200-1400 m., 20 Aug. fr. — In silva primaeva montis Schavalora supra ripam occid. fluminis Nenskra, 1600-1800 m., 21 Aug. fr. — Ad ri- pam or. fluminis Seken, 800-900 m., 25 Aug. fr. Amblystegium filicinum (L. sub Æypno) De Not. 1867; Broth. loc. cit. p. 100. Im fauce fluminis Ladjanura inter Alpana et Orbeli, in rupibus irroratis, 400-500 m., 26 Jul. ster. — In saxis inundatis faucis Hippi prope Muri, 500 m. cire., 28 Jul. fr. — Inter Lentechi et Tscholur, 700-800 m., 30 Jul. fr. — In regione fagi jugi Latpari mer., 8 Aug. ster. — In humentibus vallis mediae Kükürtli, 1500-1800 m., 11 Sept. fr. Amblystegium serpens (1. sub Æypno) Br. Eur. 1853; Loc. iteop. 101: In truncis fagineis jugi Latpari mer., 3 Aug. fr. — In nemorosis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1500- 1600 m., 31 Aug. c. fr. cop. Hypnum stellatum Schreb. 1771; Br. Eur. 1854; Limpr. loc. cit. IT, p. 357. — Amblystegium (Campyliadelphus) stellatum S. 0. Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p. 108. In humentibus alpinis jugi Kluchor mer., solo granit. 2300-2400 m., 27 Aug. ster. Hypnum intermedium $. O. Lindb. 1864. — Amblystegium intermedium S. 0. Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p. 105. — Hypnum revolvens var. intermedium Ren. 1881. In uliginosis mediae vallis Kükürtli, 1500-1800 m., 11 Sept. fr. ALL Locus Caucasicus hucusque unicus. Hypnum uncinatum Hedw. 1797. — Amblystegium unci- natum De Not. 1867; Broth. loc. cit. p. 105. — Am- blystegium aduncum S. O. Lindb. 1879. 506 1634. 1635. 1636. 1637. HYPNACEAE. In silvis subalpinis jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. fr. — In monte Tetenar, 1800 m., 1 Aug. fr. — Prope sammum jugum Djodissük, 2400-2600 m., 23 Aug. parce fert. — In nemorosis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. fr. — In media valle Kükürtli, 1500-1800 m., 11 Sept. ster. Hypnum exannulatum Br. Eur. 1854; Limpr. loc. eit. IT, p. 414. — Amblystegium fluitans (L.) De Not. var. exan- nulatum Broth. loc. cit. p. 106. In uliginosis alpinis jugi Utbiri, 2200-2400 m., 19 Aug. ster. — In spongiosis alpimis jugi Djodissük or., 2400- 2600 m., 23 Aug. ster. Alibi in Caucaso hucusque non innotuit. Hypnum commutatum Hedw. 1797; Br. Eur. 1854; Limpr. loc. cit. ITT, p. 436. — Hypnum glaucum Lam. 1778 teste Lindberg (non Haller 1768 nec Weis 1770). — Amblystegium commutatum De Not. 1867. — Asmblyste- gium glaucum $S. 0. Lindb. 1879; Broth. loc. cit. p. 436. In irriguis alpinis montis granitici inter juga Kluchor et Nachar, 2600-2800 m., 29 Aug. ster. Hypnum falcatum Brid. 1801; Schimp. Syn. IL ed. 1876; Limpr. loc. cit. II, p. 438. — Amblystegium falcatum De Not. 1869; Broth. loc. eit. p. 104. Secus rivulum juxta moles glaciales ad radic. mer. montis Djanga-tau supra Kala, 2200 m., 8 Aug. ster. — In rivulis alpinis jugi Utbiri, 2300-2500 m., 19 Aug. ster. — Ad rivulos alpinos jugi Djodissük or., 2100-2200 m., 21 Aug. ster. Hypnum Crista-castrensis Li. 1753. — Ptilium crista-ca- strensis (Sulliv.) De Not. 1869; Broth. loc. cit. p. 125. In silva faginea ad radic. mer. jugi Latpari, 1200-1400 m., 3 Aug. ster. — In silva primaeva supra ripäm or. fluminis Seken in truncis dejectis quos late obtegit, 1100- 1200 m., 24 Aug. fr. 1638. 1639. 1640. 1641. 1642. 1643. HYPNACEAE. 507 Hypnum molluscum Hedw. 1797; Br. Eur. 1854. — Cte- nidium molluscum Mitt. in Lindb. Muse. scand. 1879: Broth. loc. cit. p. 125. In silva primaeva supra ripam. or. fluminis Seken, 1 100- 1200 m., 24 Aug. ster. — Secus flumen Kliutsch ad silvae marginem, 1800-1500 m., 26 Aug. c. fr. unico. — In jugo Kluchor mer. ad rivulum alpinum inter caespites Narthecii ossifragi, 2300-2400 m., 27 Aug. ster. — In summo jugo Kluchor supra moles glaciales declivii asiatici, 2500-2700 m., 28 Aug. ster. Hypnum dilatatum Wils.; Schimp. Syn. ed. II 1876. — Amblystegium dilatatum S. 0. Lindb.; Broth. loc. cit. p. 106. Ad rivulos alpinos jugi Djodissük or., 2400-2600 m., 23 Aug. ster. — In monte granitico inter juga Kluchor et Nachar, 2500-2700 m., 29 Aug. ster. ; Hypnum ochraceum (Turn. ms.) Wils. Br. Brit.; Schimp. 1860. — Amblystegium ochraceum $S. O0. Lindb.; Broth. loc. cit. p. 106. Ad rivulum alpinum jugi Utbiri, 2300-2500 m., 19 Aug. ster. Locus Caucasicus hucusque unicus. Hypnum palustre L. 1753 var. subsphaericarpon (Schleich.) Schimp. — Amblystegium palustre var. subsphaericarpon S. O. Lindb.; Broth. loc. cit. p. 107. Ad ripam fluminis Tzchenis-Tzchali prope Tscholur, 920 m., 31 Jul. fr. Hypnum cupressiforme Li. 1753. — Stereodon cupressifor- mis Brid.; Broth. loc. cit. p. 127. In jugo nemoroso inter Latal et Betcho, 1500-1600 m., 11 Aug. ster. Hypnum scariosifolium C. Müll. Act. Hort. Petr. 1887. — Stereodon scariosifolius Broth. loc. cit. p. 126. Batum, in truncis putrescentibus silvae littoralis pri- maevae Leucobryo glauco consociatum, 16 Jun. c. fr. cop. 508 1644. 1645. 1646. 1647. 1648. 1649. HYPNACEAE. Hypnum revolutum (Mitt.) Jaeg. — Stereodon revolutus Mitt. Muse. Ind. orient.; Broth. loc. cit. p. 127. — Hypnum Heufleri Juratzka 1861. In editioribus montis Elbrus occid. supra glacies Kü- kürtli inter rupes vulcanicas et graniticas, 3000-3300 m., 10 Sept. ster. Hypnum pallescens (Hedw. sub Leskea) Pal. de Beauv. var. protuberans (Brid.) Paris. — Stereodon pallescens var. pro- tuberans S: 0. Lindb.; Broth. loc. cit. p. 128. In truncis Poceae orientalis inter Kala et Ipar ad ripam flaminis Ingur, 1500-1600 m., 9 Aug. fr. — In ligno pu- trido silvae supra pagum Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. fr. — In silva primaeva prope confluentiam fluminum Seken et Kliutseh, 800 m., 25 Aug. uberrime fertile. Hypnum callichroum (Brid.) Br. Eur. — Sfereodon calli- chrous Brid.; Broth. loc. cit. p. 128. Prope sammum jagum Utbiri, 2300-2500 m., 19 Aug. ster. Hypnum Haldanianum Grev. 1825. — Btohéodit Haldanei S. O. Lindb. — Sfereodon Haldanianus Broth. loc. cit. p.129: In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100- 1200 m., 24 et 25 Aug. fr. — Prope confluentiam flu- minum Seken et Kliutsch, 800 m. cire., 25 Aug. fr. Hypnum incurvatum Schrad. — Séereodon incurvatus Mit. 1891; Broth. loc. cit. p. 129. In arborum truncis silvae supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. fr. Hypnum rugosum Ehrh.; Br. Eur. — Hylocomium rugosum De Not. Epil.; Broth. loc. cit. p. 124. — ÆKhytidium ru- gosum Sull. In jugo Latpari mer., 2100 m., # Aug. ster. — In humo pingui jugi Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. ster. — In valle Kükürtli ad terminum sup. Pèm sil- vestris, 2300 m., 9 Sept. ster. 1650. 1651. 1652. 1654. HYPNACEAE —— SPHAGNACEAE. 509 Hylocomium umbratum (Ehrh. sub Æypno) Br. Eur.; Broth. loc. eit. p. 122. — Hypnum proliferum 8 umbratum Wahlenb. In silvis editioribus montis Schavalora supra ripam occid. fluminis Nenskra, 2100 m., 22 Aug. ster, —:.n silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. fr. Hylocomium splendens (Hedw. sub ÆZypno) Schimp. — ÆHyp- num proliferum Li. Mant. p. 507 (non L. Sp. pl. 1590, quod Thuidium tamariscinum). — Hylocomium proliferum S. O. Lindb.; Broth. loc. cit. p. 123. In silvis Piceae orientalis inter Kala et [par secus flu- men Ingur, 1500-1600 m., 9 Aug. fr. — In silva pri- maeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. ster. — In humo pingui summi jugi Tieber- dinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. ster. Hylocomium triquetrum (1. sub Hypno) Br. Eur.; Broth. loc. cit. p. 123. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m:, 1 Aug. fr. Sphagnaceae ‘) . Sphagnum cymbifolium Ehrh. 1780; Broth. loc. cit. p. 140. In jugi Kluchor decliv. merid. prope moles glaciales, 2400-2500 m., 28 Aug. ster. Locus Caucasieus hucusque unicus. Sphagnum papillosum $S. O. Lindberg 1872 var. intermedium (Russ.) Warnst.; Broth. loc. cit. p. 140. In spongiosis alpinis jugi Djodissük or. in monte Scha- valora, 2100-2200 m., 22 Aug. ster. Locus Caucasiceus hucusque unicus. ‘) Omues a cl. C. Warnstorf revisae. 910 1655. 1656. 1657. 1658. SPHAGNACEAE. Sphagnum subsecundum Nees in Sturm Deutschl. FI. 1819; Broth. loc. cit. p. 140. In paludosis alpinis jugi Utbiri, 2300-2500 m., 19 Aug. ster. Sphagnum rufescens Nees et Hornsch. 18235 ; Warnst. 1888; Broth. loc. cit. p. 140. — Sphagnum subsecun- dum var. contortum Schimp. Hist. nat. des Sph. — Spha- gnum contortum Limpr. loc cit. I, p. 120, ex parte. In spongiosis alpinis jugi Djodissük or. in monte Scha- valora, 2100-2200 m., 22 Aug. ster. Locus Caucasicus hucusque unicus. Sphagnum teres Aongstr. 1861; Broth. loc. cit. p. 140. In paludosis alpinis jugi Utbiri, 2300-2500 m., 19 Aug. ster. — In jugo Djodissük or. praecedenti consociatum, 2100-2200 m., 22 Aug. ster. Alibi in Caucaso adhuc non lectum. Sphagnum recurvum (Pal. Beauv. 1805) Russ. et Warnst. 1889 var. mucronatum Russ. et Warnst.; Broth. loc. cit. p. 141. In spongiosis alpinis jugi Djodissük or. loco dieto Scha- valora, 2100-2200 m., 22 Aug. ster. Locus Caucasicus hucusque unicus. 1659. 1660. 1661. 1662. MARCHANTIACEAE. 5l1 HEPATICAE a cl. K, Stephani determinatae. Marchantiaceae Reboulia hemisphaerica (L. sub Marchantia 1753) Raddi 1818 (sphalm. Rebouillia); Broth. Enum. muse. Caucasi, Helsingf. 1892, p. 142. Batum, in silva primaeva ad littus Euxinum, 16 Jun. fr. — In alpinis editioribus jugi Djodissük, 2600 m., 23 Aug. ster. Fegatella conica (Li. sub Marchantia) Raddi 1818; Broth. loc. cit. p. 142. — Athrosophyton Conocephalus Neck. 1790 non Conocephalus Blume 1825. Batum, secus rivulos silvae littoralis, 16 Jun. e. an- theridiis. — Inter Keda et Chula ad stillicidia regionis mediae silvarum, 21 et 24 Jun. €. antheridüis. Preissia commutata Corda ap. Sturm 1830-34; Nees ab Es. 1838. = ? Marchantia quadrata Seop. 1772 (species vi- tiosa e Preissia commutata et Fegatella conica masc. com- posita; conf. Sched. ad F1. Austr. Hung. exs. n. 745). — Chomiocarpon quadratus S. O0. Lindb. 1882; Broth. loc. cit. p. 141. — Chomocarpon S. 0. Lindh: 1889. Secus flumen Kliutsch ad silvae marginem, 1200-1400 m., 26 Aug. c. receptaculis masc. Marchantia polymorpha L.:; Raddi 1818; Broth. loc. cit. p. 141. In silvis editioribus jugi Chanli Adjariae supra Danais- Paraul, 23 Jun. €. receptac. masc. 912 1663. 1664. 1665. 1666. 1667. JUNGERMANNIACEAE ANAKROGYNAE. Jungermanniaceae anakrogynae Aneura pinnatifida Nees in Mart. F1. Bras.; Eur. Leberm. 1838. — Riccardia pinnatifida $S. O. Lindb.; Broth. loc. eitpeal5157: Inter Kala et [par secus flumen Ingur, in ligno putr., 1600 m., 9 Aug. €. fr. exs. Locus Caucasicus hucusque unicus. Metzgeria pubescens (Schrank sub Jwrgermannia 1792) Raddi 1818; Broth. loc. cit. p. 147. Inter Lentechi et Tscholur in silvis secus flumen Tzchenis- Tzehali, 800 m., 30 Jul. ster. — In nemorosis prope Tscholur, 900-950 m., 81 Jul. ster. — In monte Te- tenar ad rupes umbrosas, 1800 m., L Aug. ster. — Ad ripam oceid. fluminis Nenskra juxta pontem, 1020, m., 20 Aug. ster. Metzgeria conjugata S. O. Lindherg 1875; Broth. loc. cit. p. 148. ; Ad ripam occid. fluminis Nenskra juxta pontem, 1020 m. 20 Aug. c. fr. juv. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. ster. Metzgeria furcata (Li. sub /#ngermannia) Dumort. 1835 ex p.; 5. 0. Lindh. 1875 var. ulvula Steph.; Broth. loc. cit. p. 148. In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 13 Aug. ster. Pellia epiphylla (L. sub Jungermannia) Corda 1829; Broth. loc. cit. p. 161. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. ster. — [Inter Muri et Lentechi, in silvis ad ri- 1) Riccardia $S. O. Lindb. 1870 non Reccardius S. F. Gray 1821, genus vitiosum ex Aneuris duabus et ÆRéccia fluitante concoctum. 1668. 1669. 1670. 1671. JUNGERMANNIACEAE ANAKROGYNAE — AKROGYNAE. 513 pam dextram fluminis Tzchenis-Tzchali, 800 m., 29 Jul. ster. — In silva primaeva supra ripam occid. fluminis Nakra, 1800 m., 18 Aug. ster. — In jugo Djodissük or. prope terminum sup. silvarum, 2100 m., 21 Aug. ster. Blasia pusilla L. 1753 ex Micheli 1729; Broth. loc. cit. p. 161. In media valle Kükürtli ad radic. occid. montis. Elbrus, 1500-1800 m., 8 Sept. ster. Locus Caucasicus hucusque unicus. Jungermanniaceae akrogynae Marsupella sphacelata (Giesecke sub Jungermannia 1829) Dumort. 1835.— Sarcoscyphus sphacelatus Nees 1833. — Nardia sphacelata Carringt.; Broth. loc. cit. p. 159 ). In uliginosis alpinis jugi Kluchor merid. juxta moles glaciales, 2200-2300 m., 28 Aug. ster. Alicularia compressa (Hook. sub Jungermannia 1816) Syn. Hep. 1844. — Nardius compressus $S. F. Gray 1821. — Nardia compressa S. O. Lindb.; Broth. loc. cit. p. 159. In uligimosis alpinis jugi Utbiri, 2000-2100 m., 19 Aug. ster. Alicularia Levieri (Steph. sub Nardia in Bot. Centralbl. 1892 p. 70; Broth. loc. cit. p. 159) Steph. in lit. « Monoica hypogyna mediocris triste viridis, in sicco sub- nigra, dense caespitosa. Caulis 2 mm. longus erectus, sim- plex vel paucirameus, crassus, postice radiculis rubescentibus dense vestitus. Folia inferiora remotiuscula, superiora con- fertiora parum imbricata ovata apice rotundato-truncata integerrima plano-disticha, antice decurrentia, postice breviter *) Nardia Lindberg 1875 non Nardius S. F. Gray 1821, genus confusum ex Alicularia et Marsupella mixtum compositum. Tpyau Bora. Cana. T. XVL 83 914 :: :JUNGERMANNIACEAE AKROGYNAE. ‘inserta. Cellulae laminae magnae (35 x, imae basis parum longiores) trigonae acutae, interdum confluentes. Facies postica foliorum juniorum usque ad apicem radiculis longis in caulem descendentibus vestita, foliorum evolutorum nuda. Amphigastria nulla. Perianthia terminalia postice innovata foliis fere occulta, apice tantum exserta, foliis floralibus 2 “perianthium: amplectentibus vel vaginantibus eique a basi ad 1672. 1673. medium accretis apice recurvo-patulis. Perianthium inferne crassum superne tenue unistratum, caeterum nudum, in- flato-infundibuliforme apice subtruneatum, ore minimo mam- millaeformi centrali, quod colesulam Laiochlaenarum in me- moriam revocat. Cellulae oris elongatae digitatim dispositae apice liberae. Antheridia in axillis bractearum subfloralium ; bracteae confertae basi amplectentes brevi-saccatae, antice recurvae, postice erectae dense imbricatae. Capsulam matu- ram haud vidi. » Legimus: In rivulo alpino jugi Utbiri Svanetiae occid. inter flumina Nakra et Nenskra, 2400 m. cire., 29 Aug. c. per. JUv. et. « Proxima Jungermanniae lanigerae Mitt. (Himalaya, Ins. Philippin.), quae differt foliis fere rotundis vaginatim amplectentibus erectis apice squarroso-recurvis, perianthio dense radiculoso longius exserto elavato apice pluriplicato, folüsque floralibus trijugis alte accretis. » Steph. loc. cit. 79. Jungermannia cordifolia Hook.; Broth. loc. cit. p. 154. — Aplozia cordifoha Dumort. Secus rivulos alpinos jugi Djodissük 2400-2500 m., 23 Aug. ster. — In irriguis montis granit. inter juga Kluchor et Nachar, 2600-2800 m., 29 Aug. ster. — In jugo Kluchor merid. juxta moles glaciales, 30 Aug. c. per. Alibi in Caucaso hucusque non innotuit. Jungermannia levifolia (S. O. Lindb. in sched.) Steph. loc. cit, p. 71; Broth. Loc. cit. p. 255. « Dioica, parva humilis dense cespitosa, pallide virens JUNGERMANNIACEAE AKROGYNAE. 515 vel rubescens. Caulis simplex, radiculis mumerosis brevius- eulis ‘arcte repens, sub flore femineo masculoque abrupte ascendens. Folia late ovata, juniora quadrato-rotunda, apice rotundato-truncata, antice ascendentia vel fere erecta, in planta adulta tamen explanata, imbricata, postiée” breviter inserta, antice magis producta sed vix decurrentia." Cellulae laminae 25 4 trigonae parvae acutae, partis mediae basalis parum longiores. Amphigastria caulina nulla. Périänthia terminalia longe exserta erecta, innovatione nulla, subeylin- drica, parum compressa, angustato-truncata, quadriplicata plieis inflatis, lobato-incisa lobis conniventibus irregulariter dentato-ciliatis : folia floralia bijuga, intima caulinis minora oéculta perianthio adpressa late ovata apice truncata, mar- ginibus paucis lacinulis lanceolatis obsita ;: amphigastrium florale intimum lanceolatum acutum, basin vérsus lobis plus minusve profundis auctum, intérdum profunde bifidum ; folia subfloralia à caulinis vix divérsa, interdum (singulo dente basali instructa ; amphigastrium subflorale vel parvum lanceolatum basi dentatum, vel nullum. Androëcia erecta vel ascendentia terminalia, purpurea et valde conspicua, apice vegetativo amentiformia ob bracteas basi apiceque minores fusiformia ; bracteae monandrae dense imbricatae ‘turgidae erecto-conniventes antice lobulatäé, Tobulus dini- dia bractea brevior angustus rectängularis apice angulo obtuso’ truncatus ; antheridia magna: pedicello perbrevi in- sidentia. » 4 Legimus : In truncis arborum supra ripam octid. flumi- nis Nenskra Svanetiae, juxta pontem, 1000 m. cire. À Aug. c. per. CE « Proxima Jungermanniae autunnali DC. (JT. Schraderi Mart.), quae differt amphigastriis caulmis semper praesen- tibus, foliis involueri conspicue majoribus integérrimis re- curvis, intimo maximo, perianthio ect Me tiliato.» Steph. loc. cit. 916 1674, 1675. 1676. 1677. 1678. 1679. JUNGERMANNIACEAE AKROGYNAE. Jungermannia lanceolata Li. ; Nees 1836; Broth. loc. cit. p. 155.— Liochlaena lanceolata G. L. N. Synops. Hepat. 1844. — Aplozia lanceolata Dum. 1874. Secus rivulos alpinos jugi Utbiri, 2200-2400 m., 19 Aug. ster. — In ligno putrido silvae primaevae supra ripam or. fluminis Nenskra, 1400-1600 m., 20 Aug. c. per. Jungermannia ventricosa Dicks. 1790 ; Broth. loc. cit. p. 158. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul ad ligoum putridum 23 Jun. c. fr. exs. — Ibidem forma propagulifera ster. — Inter Kala et Ipar in silvis secus flumen Ingur, 1600 m., 9 Aug. ster. — In silva pri- maeva ad ripam or. fluminis Nenskra, 1000-1100 m., 20 Aug. c. per. — In alpinis editioribus jugi Djodissük occid. supra flumen Seken, 2600 m., 23 Aug. ster. Jungermannia porphyroleuca Nees 1836 ; Broth. loc. cit. p. 157. — Jungermannia ventricosa var. porphyroleuca Limpr. 1876. In jugo Chanli supra Danais-Paraul cum praecedente, 23 Jun. €. fr. exs. — In silva primaeva ad ripam or. fluminis Nenskra, 1000-1100 m., 20 Aug. pl. masc. — In jugo Djodissük, 2600 m., 23 Aug. ster. Jungermannia incisa Schrad. 1797; Broth. loc. cit. p. 157. In ligno putrido silvae editioris montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. c. per. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Nenskra 1400-1600 m., 20 Aug. €. per. — In silvis supra ripam or. fluminis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. c. per. Jungermannia minuta Crantz ap. Dickson 1790; Broth. loc. cit, p. 158. In jugo Kluchor mer. juxta glacies, Antheliae julaceae parce consociata, 2400-2500 m., 30 Aug. ster. Jungermannia exsecta Schmid 1797; Broth. loc. cit. p. 156. In ligno putrido silvae primaevae supra ripam or. flu- 1680. 1681. 1682. JUNGERMANNIACEAE AKROGYNAË 517 minis Nenskra, 1400-1600, 20 Aug. pl. masc. — In silvis secus flumen Tieberda, 1500-1600 m., 31 Ang. ster. Jungermannia barbata (Schreb. 1771 ex parte) Schmid 1783 ; Broth. loc. cit. p. 157. — Jungermannia barbata var. Schreberi Nees. Prope Tscholur, 900-950 m., 31 Jul. ster. — In silvis jugi montani inter Latal et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. ster. — Prope Betscho in nemore, 1200-1300 m., 16 Aug. ster. Jungermannia quinquedentata Web. 1778; Broth. loc. cit. p. 156. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. c. fr. exs. — Parce inter muscos summi jugi Djodissük ultra 2600 m., 23 Aug. ster. Plagiochila asplenioides (L. sub Jngermannia) Dumort. 1835; Broth. loc. cit. p. 154. Inter Chula et Danais-Paraul in regione silv. media Adjariae, 22 Jun. ster. — Prope Tscholur, 900-950 m., 31 Jul. ster. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 13 Aug. c. per. — In nemorosis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1400-1500 m., 1 Sept. ster. Var. major Ldnbg. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Seken, 1100- 1200 m., 24 Aug. ster. Var. paupercula Steph. in scheda. 1683. Cum typo in silva supra Betscho, 16 Aug. ster. Lophocolea heterophylla (Schrad. sub Jungermannia 1801) Dumort. 1835 ; Broth. loc. cit. p. 150. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, in ligno putrido, 23 Jun. ster. — In silva primaeva su- pra ripam or, fluminis Nenskra, 1400-1600 m., 20 Aug. ster. — Legimus uberrime fertilem, cum ZLophocolea minore Nees, ad latera viae cavae supra Trapezuntem, 14 Jun. FEe 1684. 1685. 1686. JUNGERMANNIACEAE AKROGYNAE, Harpanthus scutatus (Web. et Mohr sub J'ungermannia 1807) Spruce 1849; Broth, loc. cit. p. 150. In cortice marcescente supra ripam or. fluminis Seken, 800-1200 m., 24.et 25 Aug. ster. Locus Caucasicus hucusque unicus. Cephalozia divaricata (Smith sub Jngermannia 1800) Spruce 1882; Broth. loc. cit. p. 149. In irriguis alpinis jugi Kluchor. mer., solo granit., 2200- 2300 m., 27 Aug. ster. Cincinnulus Trichomanis (L. sub Mnio) Dumort. 1822 var. repandus (Nees 1838). — Calypogeia Trichomanis Corda 1829. : Kantia calypogea S. O0. Lindb, 1875; Broth. 1.406. cit. p.150 1. 1688. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Nenskra ad ligna putrida, 1400-1600 m., 20. Aug. ster. 1687. Mastigobryum tricrenatum (Wahlenberg sub Jungermannia 1814). — J'ungermannia triangularis. Schleich. exsice. Helv. 1803. — Mastigobryum deflexum (Nees sub Her- petio 1838) G. L. N. Syn. Hep. 1844. — Bazza- ma, triangularis S. 0. Tindberg 1875 ; Broth. loc. cit. p. 149 *). In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., I Aug. ster. : Lepidozia reptans (L. sub Jungermannia) Dumort. 1835 ; Broth. loc. cit. p. 148. In truncis putrescentibus silvae editioris montis Tetenar, 1800. m., 1: Aug. c. fr. exs. — In silva primaeva supra ripam. or. fluminis Nenskra Blepharostomo -trichophyllo -in- termixta, 1400-1600 m., 20 Aug. ster. — In nemoribus :‘Secus, ripam or. fluminis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. OÙ 3) Kantia Lindberg 1874 (Kantius S!F. Gray 1821). *) Bazzamia Caxringt. 1870 non Buzzanius S.F. Gray Nat. Arrang. à sy Br. Plants 1821 (in erratis corrigendis pro Donnia $S. F. Gray “Hibidém-I, p.679) quod genus vitiosum e Du So. trélobato et Ana- str obhutis Doniano concoctum. 1689. 1690. 1691. 1692. 1693. JUNGERMANNIACEAE AKROGYNAE. 519 ster.— In nemorosis secus flumen Tieberda, 1500-1600 m., 31 Aug. c. per. Blepharostoma trichophyllum (L. sub J'ungermannia) Dumort. 1835; Broth. loc. cit. p. 152. In ligno putrido silvarum editiorum jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. €. per. — In monte Tetenar, 1800 m., 1 Aug. c. fr. exs. — In silvis primaevis ad ri- pas or. et occid. fluminis Nenskra, 1000-1100 m., cop. in truncis marcescentibus, 20 Aug. c. per. —- In nemo- ribus secus ripam or. fluminis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. cop. c. per. Anthelia julacea (Lightf. 1777 sub J'ungermannia) Dumort. 1835; Broth. loc. cit. p. 152. In arena juxta moles glaciales inf. jugi Kluchor mer. 2200 m., 30 Aug. ster. Ptilidium ciliare (L. sub Jungermannia) Hampe 1836. — PBlepharozia ciliaris Dumort. 1835 ; Broth. loc. cit. p. 151. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul ad ligna putrida, 23 Jun. ster. Locus Caucasicus hucusque unicus. Diplophyllum taxifolium (Wahlenb. sub J'ungermannia 1812) Dumort. 1835; Broth. loc. cit. p. 154. — Diplophylleia taæifolia Trevis. 1877. — Jungermannia albicans var. ta- æifolia Nees 1833. In alpinis editioribus jugi Djodissük or., 2600-2700 m., 23 Aug. ster. Scapania irrigua (Nees sub Jungermannia 1833) Dumort. 1835. — Martinellia irrigua S. O. Lindb. 1875 ‘); Broth. loc. cit. p. 153. 1) Martinellius S. F. Gray 1821, genus vitiosum 6 speciebus Scapaniae, Plagiochilae, Radulae, Adelanthi mixtum compositum,non Martinellia Carrington 1870, non Martinellia S. O. Lindb. 1875, non Martinellia O. Kuntze 1891. 220 1694. 1695. 1696. 1697. JUNGERMANNIACEAE AKROGYNAE. In regione silvatica editiore jngi Chanli supra Danais- Paraul, parce muscis commixta, 23 Jun. ster. Scapania undulata (Li. sub Jungermannia) Dum. 1835. — Martinellius undulatus S. F. Gray 1821. — Martinel- la undulata $S. O0: Lindb. 1875; Broth. loc. cit. p. 193. In irriguis alpinis jugi Utbiri, sequenti intermixta, 2200- 2400 m., 19 Aug. ster. — In alveo rivuli alpini jugi Djodissük or., 2400-2500 m., 23 Aug. ster. — In uli- ginosis alpinis jugi Kluchor mer. juxta glacies inf., 2200- 2300 m., 27 et 28 Aug. ster. Alibi in Caucaso hucusque non lecta. Scapania resupinata (L. sub Jungermannia) Dum. 1835. — Martinellius resupinatus S. F. Gray 1821. — Martinel- lia resupinata $S. 0. Lindb. 1875 ; Broth. loc. cit. p. 152. In silvis ad ripam dextram fluminis Tzchenis-Tzchali inter Muri et Lentechi, 800 m., 29 Jul. ster. — In ir- riguis alpinis jugi Utbiri, 2200-2400 m., 19 Aug. ster. Scapania aspera Bernet 1888. — Scapania aequiloba var. dentata major Gottsche. — Martinellia aspera Broth. loc. cit. p. 153. In silvis inter Muri et Lentechi, 800 m., 29 Jul. ster. Madotheca Caucasica (Stephani Bot. Centralbl. 1892, p. 710 . sub Porella”); Broth. loc. cit. p. 147) Steph. in lit. « Sterilis, e majoribus, dense conferta, erispula viridis, apice rufo-fusea. Caulis usque ad 12 em. longus inferne re- gulariter pinnatus, superne pinnatim partitus ramis irre- gulariter bipinnatis; pinnulae inferiores flagellato-attenua- tae radicantes. Folia conferta dense imbricata subrecte patentia oblonga margine postico crispula, caeterum varie 7) Porella Dillen. 1741, genus Lycopodiacearum omnino falsum fictitium, quod emendatum fit Lichenastrum ejusdem auctoris, Ma- dothecas hodiernas 4 complectens. Lichenastrum Dill. — J'ungerman- mia L., ergo Porella L. ex Dill. (nomen nudum) synonymon vitio- sum delendum Jungermanniae L. 1698. JUNGERMANNIACEAE AKROGYNAE. 521 angulata vel inciso-lobulata, apice integerrima, acuta vel longius aeuminata (raro mutica), basi antice et postice appendicula magna libera acuta instructa. Cellulae (api- cales 25 x, mediae laminae 35 x, basales 45 w longae 25 latae) trigonae parvae distinctae ; lobulus erectus oblon- gus acuminatus acutus, margine exteriore recurvus, cae- terum repandus vel angulatus irregulariter laciniatus laci- niis longioribus hamatis, aliis brevioribus dentiformibus, basi brevissima insertus folioque suo vix coalitus, utroque latere appendicula lata libera varie armata obsitus. Am- phigastria foliis aequimagna ovato-triangularia, i. e. à basi latissima symmetrica versus apicem sensim angustata, apice ipso triplo angustiora truncata, toto margine grosse incisa laciniata et dentata, basi utroque latere appen- diculata. » Legimus : In silva supra ripam occid. fuminis Nenskra juxta pontem, in truncis cum Anéitrichia curtipendula, 1020 m., 20 Aug. ster. « Affines sunt Madotheca ligulifera, M. Perrotteti, M. campylophylla, foliis apice spinosis, dentatis vel ciliatis, M. ciliaris et M. acutifolia lobulo plano obtuso distin- guendae. Inde Madotheca Caucasica (ut et Alicularia Levieri) speciebus florae Himalayanae proximior quam eis florae Europaeae, quarum plantae nonnullae in Caucasia obviam fieri videntur. » (Steph. loc. cit.) Radula Lindbergiana Gottsche apud Hartman Scand. F1. 1864. — Radula commutata Gottsche, et À. Germana Jack 1881. — ARadula Lindenbergü Brother. loc. cit. p. 145. Inter Lentechi et Tscholur, 800 m., 30 Jul. ster. — In jugo montano inter Latal et Betscho, 1500-1600 m., 11 Aug. c. fr. exs. — In silva supra Betscho, 1200- 1300 m., 13 et 16 Aug. c. fl. masc. et fr. exs. — Se- cus flumen Kliutsch ad silvae marginem, 1200-1400 m., 522 JUNGERMANNIACEAE AKROGYNAE. 26 Aug. c. spiculis masc. — In jugo Kluchor merid., inter rupes prope moles glaciales, 2500-2600 m., 28 Aug. ster. | Forma propagulifera Steph. in scheda. Cum typo in silva supra Betscho, 31 Aug. ster. 1699. Radula compianata (L. sub Jungermannia) Dumort. 1823 ; Broth. loc. cit. p. 145. Inter Lentechi et Tscholur in silvis ad ripam dextram fluminis Tzchenis-Tzchali, 800 m., 30 Jul. ce. fr. exs. 1700. Frullania dilatata (Li. sub Jungermannia) Dumort. 1835 ; Broth. loc. cit. p. 144. In silva supra Betscho ad truncos arborum, 1200-1300 in., 13 Aug. ster. COLLEMACRI — RAMALINACEI. 523 LICHENES Determinati a cl. D'° A. Jatta. I. — HOMOEOLICHENES Fr. Collemacei 1701. Synechoblastus flaccidus (L.) Krb. Syst. 413. In silvis ad ripäm dextram fluminis Tieberda, cum Or- thotrichis ramulis innatus, 1500-1600 m., 31 Aug. 1702. Synechoblastus Laureri Fw. var. microphyllinus Anzi Catal. Lich. prov. Sondr. p. 4. In silvis ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1550 m., 31 Aug. 1703. Leptogium saturninum (Dicks.) Nyl. Prodr. 26. In silva editiore supra ripam oceid. fluminis Nakra secus rivum Tschilar, 1800 m., 18 Aug. II. — HETEROLICHENES Fr. * KRUTICOSI. Ramalinacei A) UsNeei. 1704. Usnea trichodea Ach. Meth. 312. In silvis Abietis Nordmannianae jugi Chanli supra Da- nais-Paraul, 23 Jun. 1705. Usnea barbata (L.) Fr. Lich. Eur. 48. 524 RAMALINACEI. Var. florida Fr. L. E. 18. In silvis Abietis Nordmannianae jugi Chanli supra Da- nais-Paraul, 23 Jun c. apoth. Var. dasypoga Fr. L. E. 18. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800-2000 m., 1 Aug. — In arboribus dejectis prope pagum Kitschkul- dach, distr. Tschubichevi (Svanet. occid.), 17 Aug. c. apoth. Var. Mira PrnibuE 18: In media valle Kükürtli, ad arbores, 1500-1800 m., 8 Sept. 1706. Chlorea vulpina (L.) Nyl. Pr. 45. In valle Kükürtli media et sup., 1500-2400 m., 8 et 9 Sept. 1707. Alectoria jubata (L.) Ach. L. Univ. 592. Var. prolixa (Ach.) Nyl. Scand. 72. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800-2000 m., 1 Aug. — In silva primaeva supra ripam or. fluminis Nenskra, 1000-1100 m., 20 Aug. — In jugo Djodissük, 2400-2600 m., 23 Aug. Var. chalibeiformis (1) Nyl. Syn. 280. In media valle Kükürtli, 1500-1800 m., 8 Sept. Var, capillaris Ach. In valle Kükürtli, inter Platysma Fahlunense, 1500- 1800 m., 8 Sept. 1708. Alectoria bicolor Nyl. Pr. 45. In summo jugo Tieberdinsky, ad terram cum Zmbricaria saxatili, 2800-2900 m., 2 Sept. B) RAMALINEI. 1709. Evernia divaricata (L.) Ach. Univ. 441. In silva primaeva ad ripam or. fluminis Nenskra, 1000- 1100 m., 20 Aug. c. apoth. 1710. 1711. 1712. 1713. 1714, 1715. RAMALINACEI — CLADONIACEI. 525 Evernia furfuracea (L.) Nyl. Syn. 284. In valle Kükürtli prope terminum sup. Pèni silvestris, 2400 m., 9 Sept. Dufourea madreporiformis Ach. Univ. 524. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. Ramalina pollinaria Ach, var. humilis Ach. Univ. 609. In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 13 Aug. Cladoniacei A) BoEOMYCEI. Boeomyces icmadophilus Nyl. Pr. 153. In silvis editioribus montis Tetenar, 1800 m., 1 Aug. B) CLADONIEI. Cladonia degenerans (F1k.) Rabenh. Ct. Eur. XVIII. Prope pagum Tscholur ad flumen Tzchenis-Tzchali, 900- 950 m., 31 Jul. Cladonia fimbriata (L.) Hoffm. F1. G. II, 121. In monte Schayalora supra ripam occid. fluminis Nens- kra, 2100 m., 21 Aug. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. Var. subulata cylindrica Schaer. Im valle Kükürtli ad terminum sup. Pimi silvestris, 2400 m., 9 Sept. Var. scyphosa integra Schaer. In valle Kükürtli cum praecedente, 9 Sept. Var. scyphosa prolifera Schaer. Rabenh. C. E. XII. In silvis inter Betscho et Geschteri, 1400-1500 ‘m., 16 Aug. — In valle Kükürtli sup. 2400 m., 9 Sept. Var. scyphosa denticulata FIk.; Rabenh. El, E. XII. In valle Kükürtli sup., 2400 m., 9 Sept. 526 CLADONTACET. 1716. Cladonia carneo-pallida Ach. Syn. 258. In silvis Abietis Nordmannianae secus flumen Hippum inter Lentechi et Tscholur, 800-900 m., 30 Jul. e. apoth: — In silvis editioribus montis Schavalora inter flumen Nenskra et jugum Djodissük, 2100 m., 20 Aug. c. apoth. 1717. Cladonia ochrochlora FIk.; Nyl. Syn. 198. In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. — In nemore primaevo ad ripam or. fluminis Nenskra, 1000- 1100 m., 20 Aug. — In monte Schavalora supra ripam occid. fluminis Nenskra, 2100 m., 20 Aug. 1718. Cladonia pyxidata L. Var. neglecta Schaer. ; Nyl. P. 282. In jugo Djodissük, 2500-2700 m., 23 Aug. — In valle Kükürtli ad terminum sup. Pini silvestris, 2400 m., 9 Sept. Var. Pocillum (Ach.) Nyl. Syn. 19. Prope glacies montis Djanga-tau supra Kala, 2200 m., 8 Aug. -— In summo jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. 1719. Cladonia cornuta (Fr.) Nyl. Syn. 198. In valle Kükürtli sup., 2400 m., 9 Sept. 1720. Cladonia turgida (Hoffm.) Nyl. Scand. 56 In valle Kükürtli sup., 2400 m., 9 Sept. 1721. Cladina amaurocraea Nyl. Syn. 216. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. 1722. Cladina rangiferina (L.) FIk. In valle Kükürtli media, 1500-1800 m., 8 Sept. 1723. Cladina silvatica Hoffm. In valle Kükürtli editiore ad terminum sup. Péni sil- vestris, 2400 m., 9 Sept. 1724. Stereocaulon tone (Laur.) Nyl. Scand. 64. In valle sup. Kükürtli, 2400 m., 9 Sept. 1725. Stereocaulon alpinum (Laur.) Fr. L. E. 204. In regione alpina montis Tetenar. 2200-2400 m., CLADONIACEI — SPHAEROPHORACEI — PARMELIACEI. 527 Aug. — In jugo Djodissük, 2200-2500 m., 22 et 23 Aug. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. Sphaerophoracei 1726. Thamnolia vermicularis (Ach.) Nyl. Syn. 264. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. — In valle Kükürtli sup., 2400 m., 9 Sept. #*k FOLIosI. Parmeliacei A) CETRARIEI. 1727. Cetraria Islandica (L.) Ach. Meth. 293. In reg. alpina montis Tetenar, 2200 m., 1 Aug. — In jugo Djodissük or., 2200-2700 m., 22 et 23 Aug. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. — In monte Elbrus occid., 3200 m., 10 Sept. Var. crispa Ach. Univ. 513. | In valle sup. Kükürtli, 2400 m., 9 Sept. 1728. Cetraria aculeata (Ach.) Fr.; Schaer. cr. 9, 32. In monte Elbrus occid., 3500 m., 10 Sept. Var. muricata Ach. Meth. 302. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. 1729. Cetraria tristis (Web.) Nyl. Syn. 307. In valle Kükürtli sup., 2400 m., 9 Sept. 1730. Platysma pinastri (Scop.) NyL Syn. 310. In valle Kükürtli ad terminum sup. Pin silvestris, 2400 m., 9 Sept. 1731. Platysma cucullatum (Hffm.) Nyl. Syn. 303. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. — In vallée sup. Kükürtli, 2400 m., 9 Sept. 528 PARMELIACEI. 1732. Platysma Fahlunense (L.) Nyl. Syn. 309. In valle Kükürtli media et superiore, 1500-2400 m., 8 et 9 Sept. 1733. Platysma commixtum Nyl. Syn. 310. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. . B) PELTIGEREI. 1734. Nephromium levigatum (Ach.) Nyl. Syn. 320. In nemorosis ripae Hippi prope pagum Tscholur, 900 m., 31 Jul. — In silva editiore montis Tetenar, 1800-2000 m., 1 Aug. Var. parile (Ach.) Nyl. In silvis adripam sinistram fluminis Ingur inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. 1735. Nephromium tomentosum (Hffm.) Nyl. Syn. 319. In silva primaeva supra ripam laevam fluminis Nenskra, 1000-1100 m., 20 Aug. c. apoth. — In nemoribus su- pra ripam laevam fluminis Seken, 1100-1200 m., 24 Aug. c. apoth. 1736. Nephromium Helveticum Ach. Syn. 242. In silvis inter Betscho et Geschteri, 1400-1500 m., 16 Aug. c. apoth. 1737. Peltigera canina (L.) Hffm. F1 G. I, 106. Inter Muri et Lentechi ad ripam dextram fluminis Tzche- nis-Tzchali, 600 m., 29 Jul. c. apoth. — In silva supra Betscho, 1200-1300 m., 16 Aug. çc. apoth. 1738. Peltigera polydactyla Hffm.; Nyl. Syn. 326. In silvis ad ripam dextram fluminis Tieberda, 1550 m., 31 Aug. c. apoth. 1739. Peltigera pulverulenta Tayl. in Hook. Journ. bot. 1847, 184. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. — In editioribus vallis Kükürtli, 2400 m., 9 Sept. PARMELIACET. 529 1740. Peltidea venosa (L.: Hffm.) Nyl. Syn. 328. In subalpinis Adjariae prope pagum Danais-Paraul, 23 Jun. €. apoth. — In rupibus umbrosis inter Geschteri et Kitschkuldach, 1500 m., 17 Aug. c. apoth. In valle Kükürtli editiore, 2400 m., 9 Sept. ce. apoth. 1741. Peltidea aphthosa (L.: Hffm.) Nyl. In jugo Djodissük, 2400-2600 m., 235 Aug. — In valle Kükürtli ad terminum sup. Pi slvestris, 2400 m., 9 Sept. Var. complicata Th. Fr. Spitzh. 15. In jugo Djodissük, 2400-2600 m., 23 Aug. 1742. Solorina bispora Nyl. Syn. 331. In editioribus vallis Kükürtli, 2400 m., 9 Sept. C. Parmeliei. 1743. Lobaria pulmonacea (Hffm.) Ach. Univ. 449. In silvis secus ripam sinistram fluminis Ingur inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. — In nemoribus inter Betscho et Geschteri, 1400-1500 m., 16 Aug. — In silva pri- maeva supra ripam or. fluminis Nenskra, 1100-1200 m., 20 Aug. c. apoth. (ex parte à Celidio Sticturum Krb. Invasis). 1744. Ricasolia glomulifera (DNtrs.) Nyl. Syn. 368. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Nenskra, 1100-1200 m., 20 Aug. €. apoth. — In nemorosis” secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1400-1500 m., 1 Sept. 1745. Imbricaria exasperata (DNtrs.) Nyl. Syn. 404. In silva primaeva supra ripam or.” flumrinis: Nenskra, 1000-1100 m., 20 Aug. c. apoth. — In editioribus vallis Kükürtli, 2400 m., 9 Sept. 1746. Imbricaria prolixa Ach. var. Delisei Dub.; NylSyn. 396. In alta valle Kükürtli, 2400 m., 9 Sept.'e. apoth. Tpyau Boran. Cana. T. XV1. 34 530 PARMELTACEI. 1747. Imbricaria Stygia (L.) Ach. Meth. 203. In rupibus graniticis montis Schavalora, jug. Djodissük o1., 2200 m., 21 Aug. — In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. c. apoth. 1748. Imbricaria lanata (L.) Nyl. Syn. 406. In summo jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. — In monte Elbrus occid., 3500 m., 10 Sept. 1749. Imbricaria perlata (L.) Ach. var. olivetorum Ach.; Nyl. Syn. 379. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Nenskra, 20 Aug. * 1750. Imbricaria saxatilis (L.) var. Aizoni (Del.) Dub. Bot. Gall. 602. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. 1751. Imbricaria conspersa (Ehrh.) Ach. Meth. 205. In summo jugo Tieberdinsky 2800-2900 m., 2 Sept. Var. stenophylla Nyl. Scand. 100. In summo jugo Tieberdinsky cum typo, 2800-2900 m., 2 Sept. — In summo jugo inter Do-ut et Utschkulan, ad saxa, 2500 m., 3 Sept. 1752. Imbricaria encausta (Smith) DC. FI. Fr. IT, 504. In summo jugo Tieberdinsky ad saxa schistosa, 2800- 2900 m., 2 Sept. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. — In valle Kükürtli, 2400 m., 9 Sept. c. apoth. Var. intestiniformis (Vill.) Th. Fr. Seand. In valle Kükürtli editiore, 2400 m. 9 Sept. Var. textilis Ach.; Nyl In valle Kükürtli cum praecedente, 2400 m., 9 Sept. c. apoth. 1753. Imbricaria physodes (L.) Ach. Var. lugubris Pers. in Gaud. 196. In valle Kükürtli ad terminum sup. Pine sélvestris, 2400 m., 9 Sept. ï Var. vittata Ach. Meth. 250. PARMELIACEr —— UMBILICARTACEL, 531 In silvis secus six sinistram flurninis Ingur inter Kala et Ipar, 1600 m., 9 Aug. Var. platyphylla Ach. 1756. 1757. 1760. Im valle Kükürtli, 2400 m., 9 Sept. . Imbricaria ambigua (WIf.) Fr, 1. E. 71. In valle Kükürtli. 2400 m., 9°Sept. . Parmelia stellaris 1. var. aipolia Ach.: Nyl. Scand. 111. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Nenskra, 1000-1100 m., 20 Aug. ce. apoth. — In vallée Kükürtli, 2400 m., 9 Sept. €. apoth. Parmelia muscigena Whl. FT. Lapp. 422 ; Ach. Li Univ. 472. In summo jugo Tieberdimsky, 2800 m., 2 Sept. — In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. Parmelia tribacia Ach. In valle Kükürtli sup., 2400 m., 9 Sept. Umbilicariacei . Umbilicaria Pennsilvanica Nyl. Scand. 113. In valle Kükürtli sup., 2400 m., 9 Sept. ©. apoth. . Gyrophora cylindrica (L.) Nyl. Scand. 117. Ad radic. mer. montis Djanga-tau supra Kala, prope moles glaciales, 2200 m., 8 Aug. c. apoth. — In jugi Djodissük declivio or., 2400-2600 m. 23 Aug. c. apoth. — In rupibus graniticis jugi Kluchor, 2400-2600 m., 30 Aug. €. apoth. — In summo jugo Tieberdinsky ad saxa silicea, 2 Sept. ©. apoth. — [In jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. — In valle Kükürtli sup. 2400 m., 9 Sept. Gyrophora vellea Fr. 1. E. 352. In sammo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. — In valle Kükürtli sup., 2400 m., 9 Sept. ec. apoth. Var. depressa Schaer. Eu. 23. LE À 232 12464 UMBILICARIACEI —— ENDOCARPACEI — LECANORACEI. In valle Kükürtli sup. cum typo, 2400 m., 9 Sept. ©. apoth. Gyrophora hirsuta (Ach.) Fr. L. $S. 131. In valle Kükürtli media, 1300-1800 m., 8 Sept. c. apoth., et editiore, 2400 m., 9 Sept. 1762. 1763. 1764. 1765. 1766. 1767. Gyrophora hyperborea (Hoffm.) Fr. L. E. 353. In summo jugo inter Do-ut et Utschkulan, ad saxa, 2500 m., 3 Sept. ©. apoth. — In valle Kükürtli sup., 2400 m., 9 Sept. ec. apoth. Gyrophora reticulata (Schaer.) Th. Fr. Scand. 166. Ad radice. mer. montis Djanga-tau supra Kala prope mo- les glaciales, 2200 m., 8 Aug. €. apoth. Endocarpacei Endocarpon miniatum Ach. var. complicatum (Swz.) Schaer. Lich. Helv. 113. In rupibus graniticis jugi Kluchor, 2400-2600 m., 30 Aug. Endocarpon fluviatile (DC.) Fr. L. E. 409. In silvis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1400- 1500 m., 1 Sept. EX (RUSTOSI Lecanoracei Psoroma Hypnorum Fr. L. E. 98. In jugo Djodissük or., 2400-2600 m., 23 Aug. e. apoth. Lecanora chrysoleuca (Smith) Nyl. Scand. 131. In rupibus summi jugi Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. €. apoth. — In summo jugo inter Do-ut et Utsch- kulan, 2500 m. 3 Sept. ce. apoth. — In valle Kükürtli editiore, 2400 m., 9 Sept. c. apoth. — Var. 3 LECANORACEIT. 533 melanophthalma DC. KT. Fr. II, 379. In summo jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., Sept. €. apoth. 1768. Lecanora disperso-areolata Schaer. L. H. 323. In saxis summi jugi Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. €. apoth. 1769. Lecanora glaucoma Ach. Univ. 362. ni. In saxis summi jugi inter Do-ut et Utschkulan, 2500 , 3 Sept. ©. apoth. 1770. Lecanora polytropa (Ehrh.) Ach. Syn. 47. In saxis summi jugi inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m. , 3 Dept. ©. apoth. 1771. Lecanora badia (Pers.) Ach. Syn. 154. C. In valle Kükürtli editiore ad rupes, 2400 m., 9 Sept. apoth. 1772. Lecanora subfusca (Li) Ach. Var. Var. C. maculiformis Bagl. In valle Kükürtli editiore, 2400 m., 9 Sept. €. apoth. distans Ach. Meth. 168. In arbore dejecta prope pagum Kitsehkuldach, 17 Aug. apoth. 1773. Lecanora varia (Ehrh.) Ach. Var. pallescens Schaer. In valle Kükürtli editiore ad lignum, 2400 m., 9 Sept. ce. apoth. Var. conizaea Ach. Univ. 374. In valle Kükürtli editiore ad lignum, 2400 m., 9 Sept. c. apoth. 1774. Lecanora cembricola Nyl. F1. 1875, 15. nm. In valle Kükürtli sup. ad corticem Péni silvestris, 2400 9 Sept. ce. apoth. 1775. Lecanora verrucosa (Ach.) Schaer. L. H. 133. C. In summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. apoth. 1778. 1419: 1780. 1781. 1782: 1783. 1784. LECANORACEI —— LiBCIDEACEI. . Acarospora chlorophana Wahl. var. oxytona Ach. Univ. 456. In saxis sumnmi jugi inter Do-ut et Utsehkulan, 2500 m., 3 Sept. €. apoth. . Amphiloma elegans (Link) DCF Fr. 379 var: tenue Wahl. ; Ach,°Syn. 1858. In saxis summi jugi Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. €. apoth. Callopisma caesio-rufum (Ach.) Nyl: Flora 1880, 388. In summo jugo inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. e. apoth. — In ligno Pénéosilvestris silvulae, ul- timae vallis Kükürtli sup, 2400 m:, 9 Sept. 6. apoth. Rinodina nimbosa Fr. Li. E. 129. In summo jugo Tieberdinsky,' 2800-2900: 1:52. Sept. ec. apoth. Rinodina metabolica Ach. Univ. 351. In arbore dejecta prope pagum Kitschkuldagh %(Svan: oc- cid.), 17 Aug. €. apoth. Rinodina turfacea (Wahlenb.) Ach. Syn. 156. In valle Kükürtli editiore, 2400 m., 9 Sept. € apoth. Rinodina Trevisanii (Hepp) Kürb. Parer. 70. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Nenskra ad ramulos, 1000-1100 m., 20 Aug. er apoth. | Haematomma ventosum (L.) Fr. H.E-158: Incvalle Kükürtli editiore ad saxa; 2400 m., 9 Sept. c. apoth. Lecideacei Lecidea promiscens Nyl. FI. 1872,:358: . Ad saxa silicea summi jugi Tieberdinsky, 2800- 2900 , à Sept. ©. apoth. : Late polycarpa : FIk.. var. ecrustacea Arnd: Hub: Ad isaxa silicea summi jugit Tieberdinsky, 2800- 2900 m., 2 Sept. €. apoth. LECIDEACEL. 239 1786. Lecidea assimilata Nyl. Scand. 221. Ad saxa summi jugi inter Do-ut et Utschkulan, 2500 m., 3 Sept. €. apoth. 1787. Lecidea papillata Fr. L. SN. exs. 392. In valle Kükürtli editiore, 2400 m., 9 Sept. e. apoth. 1788. Lecidea vorticosa (Flw.) Krb. Pre. 220. In saxis siliceis summi jugi Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. c. apoth. 1789. Buellia stellulata Tayl. in Th. Fr. Scand. 62. In jugo Djodissük or. ad saxa cum Æhizocarp. geogra- phico, 2400-2600 m., 23 Aug. c. apoth. 1790. Buellia disciformis Fr. var. saprophila Ach. Univ.; Schaer. En. 130. In valle Kükürtli editiore, ad lignum ini silvestris, 2400 m., 9 Sept. €. apoth. 1791. Thalloidima vesiculare (Hoffm.) Ach. Meth. 78. In silvis secus ripam dextram fluminis Tieberda, 1550 m., 31 Aug. c. apoth. 1792. Biatorina pineti (Schrad.) Ach. Univ. 195. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Nenskra ad lignum, 1000-1100 m., 20 Aug. c. apoth. 1793. Bilimbia sabulosa (Mass.) Krb. Syst. 214. Ad terram in summo jugo Tieberdinsky, 2800-2900 m., 2 Sept. ©. apoth. 1794. Rhizocarpon geographicum (1) Rmd. Var. contiguum (Fr.) Schaer. exs. 172. In jugo Djodissük or. ad saxa regionis alpinae, 2400- 2600 m., 23 Aug. c. apoth. Var. atrovirens Schaer. ; Nyl. In summo jugo Tieberdinsky ad saxa, 2800-2900 m., 2 Sept. — Ad rupes summi jugi inter Do-ut et Utschku- lan, 2500 m., 3 Sept. — In valle Kükürtli editiore, 2400 m., 9 Sept. CRAPHIDACEI — ARTHONIEI — VERRUCARIACEI. tt} CO [ær) Graphidacei 1795. Graphis dendritica Ach. Meth. 51. Ad corticem in silva supra Betscho,; 1200-1800 m., 16 Aug. Arthoniei 1796. Celidium Stictarum (Tulasne) Krb. Syst. 217. In silva primaeva supra ripam or. fluminis Nenskra, 1100-1200 m., 20 Aug. Verrucariacei 1797. Pyrenula nitida (Schrad.) Ach. Syn. 125; Fr. L, E. 443. In silva primaeva supra ripam sinistram fluminis Seken ad corticem, 1100-1200 m., 24 Aug. 1798. 1799. MyYxoMYCETES — UREDINEAE. 537 FUNGI Determinavit el. Prof. P. Magnus ?). Myxomycetes Lycogala Epidendron Li. In silvis editioribus jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. Uredineae Aecidium Frangulae Schum. sens. lat. In foliis Æhamni Colchicae Kusnez. silvarum editiorum jugi Chanli supra Danais-Paraul, 23 Jun. Obs. Dieses Aecidium zeichnet sich vor unserem auf Rhumnus Franqula auftretenden Aecidium dadureh aus, dass es nur in kleinen Flecken auf den Blättern auftritt. In Uebrigen stimmt es in der Kleinheit des Aecidiumbe- chers und der Niedrigkeit der Peridie gut mit unserem überein. Die Kleinheit der Flecken künnte mit dem Alter 1) « Durch die Herren $. Sommier und Dr E. Levier erhielt ich den ehrenvollen Auftrag, die von ihnen auf ihrer 1890 unter- nommenen Reise in den Caucasus daselbst gesammelten Pilze zu bearbeiten. Leider konnte ich diesem Auftrage nur z, Th. ent- sprechen. Bei einigen Pilzen fand ich keine Sporen und konnte sie daher nicht bestimmen, wie z. B. bei einem auf Æuseus Hypophyllun ; andere waren zu alt. Eine Cluvaria, und einige Agaricineen wagte ich nicht zu bestimmen und ebenso wenig der zu Rathe gezogene Herr Custos P. Hennings, dem ich für die Bestimmung von Pleu- rotus und die Begutachtung einiger anderer Hymenomyceten zu Danke verpflichtet bin. » April 1896. P. MAGNUS. 1800. 1801. 1802. UREDINEAE —— BASIDIOMYCETES. der Ende Juni inficirten Blätter zusammenhängen. Ob das Aecidium mit Puccinia coronata Cda. oder Puccinia coro- nifera Kleb. oder Puccinia Sesleriae Reïichardt oder einer anderen Art zusammenhängt, kann ich natürlich von hier aus am allerwenigsten entscheiden. Puccinia Gentianae (Str.) Wint. In folüs Gentianae septemfidae Pall., ad ripam laevam fluvii Ingur inter Kala et Ipar, 1600 m. cire., 9 Aug. Puccinia Pimpinellae (Str.) Lk. In foliis Ligustici alati (?) declivitatis merid. jugi Lat- pari, 1800 m. circ., 3 Aug. Basidiomycetes Exobasidium discoideum El. — Tab. nostr. XL VII. In pagina inferiore foliorum Æhododendri flavi supra Trapezuntem, 14 Jun. Obs. Dieses Exobasidium. bildet auf der Unterseite der Blätter von Æhododendron flavum sehr eigenthümliche Gallen, die recht verschieden von den bekannten durch Exobasidium Rhododendri Cramer auf der Unterseite der Blätter von Rhododendron ferrugineum und R. hirsutum erzeugten Gallen sind. Während letztere in Allgemeinen kugelig rund sind und auf der ganzen Oberfläche das Hy- menium, d. h. die Basidien tragen, sind die Gallen vom Exobasidium auf Rhododendron flavum im Allgemeinen unregelmässig wie ein Kugelsector: gestaltet. Sie haben zwei Flächen, eine nach aussen kugelig vorgewôlbte (Tab. XLVIIL, fig. :2), die allein die Basidien trägt, und eine von déren Peripherie nach der Anheftungsstelle ziehende, kegelfürmige Unterseite der Galle, auf der ich, niemals Ba- sidien bemerkte (fig. 1 und fig. 3). Auf letzterer sieht man die in die Galle eintretenden Gefässbändel als vorspringende Nerven; so wenigstens an den getrockneten Exemplaren. BASIDIOMYCETES. 539 Durch diesen Ban der Galle weicht es, wié gesagt, von unserem Æxobasidium Rhododendri Cram. sehr ab, stimmt hingegen merkwürdiger Weise mit dem durch Ellis auf Azalea viscosa L. aus New-Jersey in Nordamerika bekannt gewordenen Æxrobasidium discoideum El. überein, was inv. Thümen's Mycotheca universalis N° 210: ausgege- ben und auf der Etikette beschriehben wurde. Die dort gegebene lateinische Diagnose ist wôrtlich abgedruekt in Saccardo Sylloge F'ungorum omnium hucusque cognitorum, Vol. VI, p. 669. Dieses Auftreten derselben Pilzart auf zwei nahe verwand- ten Wirthspflanzen in Nordamerika und am Caucasus, wäh- rend es zwischen diesen Ländern mit den Wirthspflanzen fehlt, verdient unser volles Interesse. Denn Azalea viscosa L. oder besser jetzt Æhododendron viscosum (1) Torr. und Zhododendron flavum Don gehüren in dieselbe Section Azalea Maxim. (= Pentanthera Don) von Ehododendron, wohin 4. B. Asa Gray 2. viscosum in der Synoptical Flora of North America — The Gamopetalae (second: edition ; New-York 1886) und Boissier 2. flavum in der Flora Orientalis LIT gestellt haben. Diese. Wirthspflanzen sind Relicten aus der Epoche der Tertiärzeit, in welcher Nord- amerika und Europa noch ein gemeinschaftliches Floren- gebiet waren: Während sich die Wirthspflanzen auf den beiden weit getrennten Arealen des ehemaligen gemeinschaft- lichen Verbreitungsbezirkes in zwei nahe verwandte Arten differenzirt haben, hat sich das parasitische Æxrobasidium “wenigstens nach den äusseren morphologischen: Merkma- Jen unverändert erhalten. Es verhält sich genau so, wie ich.es von Uromyces: Glycyrrhisae (Rabh.) Magn. in den Berichten der. Deutschen Botanischen Gesellschaft (Bd. VII 1890, S. 377-384) dargelegt habe. Auch Ærobasi- dium discoideum, EN. ist ein parasitischer Pilz, der die : Stammformen von Æhododendron viscosum (1) Torr. und 1803. BASIDIOMYCETES. R. flavum G. Don seit den Zeïiten bewohnt, da Norda- merika und Europa noch ein einheitliches Florengebiet bildeten. Das Mycel des Æxobasidium verläuft namentlich in den Intercellularräumen unter den äusseren oberen Zellschich- ten der Galle. Im Innern ist es weit spärlicher. Es ist dadurch sehr ausgezeichnet, dass es Haustorien in die Parenchymzellen sendet (s. fig. 4). Exobasidium sp. — Tab. nostr. XLVIIT, fig. 5. In foliis Rhododendri flavi Don prope paguam Keda, 21 Jun. Obs. Ein zweites ÆErobasidium auf Rhododendron fla- vum bildete nur kleine Flecken auf den Blättern (Tab. XLVIIT, fig. 5). Die Basidien treten fast ausschliesslich nur auf der Unterseite der Blätter aus den Flecken hervor und die von ïhnen abgeschnürten Sporen und deren Spross- zellen bedecken die Flecken auf der Blattunterseite mit emmem weissen Pulver. Ich habe zwar die Basidien selbst an den wenigen untersuchten Blattflecken nicht ganz ange- troffen, habe aber beobachtet, wie die Anlagen der Basi- dien vom Mycel abgehen und büschelweise zwischen den Epidermiszellen nach aussen treten, wie es bei Erobasidium geschieht (s fig. 6). Auf Rhododendron viscosum in Nordamerika werden gwar von Halsted im ÆReport of the Botanical Department of the New Jersey Agricultural College experiment sta- tion for the year 1893, S. 434 drei Exobasidien, näm- lich Æ: Vaccinii (Fekl) Woron., Æ. discoideum EIl. und E: decolorans Hack. nach WG. Farlow und A. B. Sey- mour: À provisional ‘text Index of the Fungi of the United States erwähnt. Aber dort findet sich auf S. 73 E. decolorans Hack. nur auf Æhododendron occiden- tale Gray angegeben, und ist ebenso wenig S. 206 auf R. viscosum notirt. Auch findet sich merkwürdiger Weise BASIDIOMYCETES. h41 Exobasidium decolorans Hack. nicht in Saccardo Sylloge Fungorum beschrieben oder auch nur erwähnt. Ob nun dieses in kleinen localen Blattflecken auf Æhododendron flavum Don auftretende Exobasidium zu E. Vaccinii Woron. oder zu einer davon zu unterscheidenden Art gehürt, wage ich heute nicht zu entscheiden, Ich. müchte überhaupt bemerken, dass die Unterscheidung der Arten bei dieser Gattung noch sehr misslich ist. Während Woronin selbst auf der zweiten russischen Naturforscher-Versammlung zu Moskau 1869 (Botan. Zeitung 1869 Sp. 881) noch die Exo- basidien auf Vaccinium uliginosum, Andromeda polifolia, A. calyculata und Arctostaphylos uva ursi alle für sein Exobasidium Vaccinii erklärt, während S. Winter in: De Pilze Deutschlands, Oesterreichs und der Schweiz (Erster Band 1884, S. 322) von Æxrobasidium Vaccinii Woron. angiebt, dass es auf Stengeln und Blättern von Andro- meda, Arctostaphylos, Ledum, Rhododendron und Vacci- nium auftritt, mit anderen Worten die auf diesen Wirths- pflanzen in Deutschland, Oesterreich und der. Schweiz auftretenden Exobasidien für die eine Art Exobasidium Vac- cinii Woron. erklärt, sagt P. A. Karsten in ÆHedwigia 1889,S. 27: « Erxobasidium Ledi Karst. ab Æ: Vaccini (Fuck.) admodum diversum est; quoque E. Myrtilli Thüm. et E. Andromedae Karst. et habitu et modo crescendi ab codem ta difjerunt, ut facillime pro proprüs. speciebus censenda sint.» Ich neige mich der Karstenschen Auffassung zu. Und in dieser Hinsicht sind die Funde von $S. Som- mier und E. Levier, die auf derselben Nährpflanze ÆRho- dodendron flavum Don auf gleich weit entwickelten Stü- cken zur selben Jabreszeit im Juni 1890 das Auftreten von Exobasidium in zwei so characteristisch verschiedenen Wei- sen beobachtet haben, von grossem Interesse. Während Æ, discoideum El. durch den geschilderten Bau der Galle ausserordentlich seharf characterisirt ist, gilt dies nicht von 1804. 1805. 1806. 1807. 1808. 1809. 1810. de 1812. BASIDIOMYCETES. dem in kleinen Blattflecken auftretenden Æxobasidium, des- sen Species ich daher unbestimmt lasse. Calocera viscosa (Pers.) Fr. In silva primaeva supra ripam orient. fluminis Nenskra, 20 Aug. Stereum hirsutum (Willd.) Pers. In silvis ad ripam dextram Hippi (Tzchenis-Tzchali) in- ter Lentechi et Tscholur, 30 Jul. — In silva primaeva supra ripam orientalem fluminis Nenskra, 20 Aug. Craterellus clavatus (Pers.) Fr. In silva primaeva supra ripam laevam fluminis Nenskra, 1000-1100 m., 20 Aug. | Polyporus abietinus (Dicks.) Fr.— Bjeckandera abietina Karst. In silva primaeva supra ripam orientalem fluminis Nens- kra, 1000-1100 m. 20 Aug. Polyporus versicolor (L.) Fr. In silva primaeva supra ripam laevam fluminis Seken, 800-900 m., 25 Aug. . luteus. In silva primaeva secus rivum Tschilar supra ripam dex- tram fluminis Nakra, 18 Aug. Polyporus sulphureus (Bull.) Fr. In silva primaeva supra ripam laevam flumimis Nenskra, 1000-1100 m., 20 Aug. Polyporus Schweinizii Fr. In silva primaeva supra ripam orientalem flamimis Nens- kra, 1000-1100 m., 20 Aug. Agaricus fragilis Schaeff. — Omphalia campanella (Batsch) Quel. In silvis inter Lentechi et Tscholur ad ripam dextram fluminis Tzchenis-Tzchali, 800 m. circ., 30 Jul. Pleurotus nidulans (Pers.) Gillet Batum in littore Euxino, trunco putrescenti fagi inna- tum, 16 Jun. 1815. 1814. 1815. BASIDIOMYCETES — ASCOMYCETES — F'UNGI IMPERFECTI. 543 Lycoperdon gemmatum Batsch In silva primaeva supra ripam orientalem fluminis Nens- kra, 1000-1100 m., 20 Aug. Ascomycetes Lasiobotrys Lonicerae Ke. Borjom, in foliis vivis Lonicerae Cuucasicae Pall. 15 Jul. Fungi imperfecti Fusicladium Levieri nov. sp. — Tab. nostr. XLIX. In foliis Déospyri Loti Li. prope Batum, in silvis lit- toris Euxini, 16 Jun. Obs. Das Fusicladium tritt in kleinen Flecken von bis 3 em. Durchmesser auf den Blättern von Déospyros Lo- tus Li. auf (s Tab. XLIX, fig. 1 und 2). Das Blati- gewebe des Fleckens ist durch das Fusicladium getodtet und bräunlich und ist von einem dunkleren, fast schwar- zen Rande umsätwnt, der den Fleck gegen das gesunde Blattgewebe abgrenzt (fig. 2). Die Flecken liègen ganz unbestimmt zerstreut auf der Blattfläche, sowohl zwischen den Nerven als auch denselben genähert und treten sogar in derem Verlaufe auf. Namentlich auf der Blattunterseite des Fleckens, aber auch auf der Blattoberseite sieht man kleine schwarze Pünktchen, die an Grüsse hinter den Haaren der Blattunterseite weit zurückstehen und daher leicht übersehen werden. Diese schwarzen Pünktehen sind kleine Rasen von Sterigmen des Fusicladiums (s. fig. 3 @ und 3 b). Auf Querschnitten überzeugt man sich, dass die Sterigmen von einem zwischen der Cuticula und den mehr oder minder zusammengedrüekten Epidermiszellen gelegenen Lager kleiner pseudoparenchymatischer Pilzzellen ihren Ur- 944 FUNGI IMPERFECTI. sprung nehmen und beim Heraustreten die Cuticula und nur diese durchbrechen (s. fig. 3 b). Dieses kleinzellige Lager nimmt häufig von einem zwischen der Cuticula und der Aussenwandung der Epidermiszellen einherkriechenden My- cel seinen Ursprung (s. fig. 6). An unbestimmten Stellen gehen nach aussen die Cuticula durchbrechende Zweige ab, die zu den Sterigmen werden; die ersten Sterigmen ver- zweigen sich lebhaft an der Basis innerhalb der Cuticula und scheiden dort zahlreiche Zweige ab, die zu Sterigmen auswachsen und deren Basen das erwähnte kleinzellige Lager bilden. Doch tritt auch, wenn auch seltener, Mycel zwischen den tieferen Zellschichten des Fleckens auf (s. fig. 7), das mit dem subeuticularen zusammenhängt. Auch in den Zellen tritt zuweilen Mycel auf, wie das auch bei andern Fusicladien bekannt ist. Die Sterigmen schnüren an ihrer Spitze zweizellige Conidien ab, die im Durchschnitte 24,9 u lang und an der Scheidewand 4,2 x breit sind. Die Co- nidie ist zweizellig, lang spindelférmig mit glatter Wan- dung und lässt an der Spitze der einen Zelle die Narbe, wo sie am Sterigma sass und von ihm abgefalien ist, deutlich erkennen. Nachdem die erste terminale Spore abge- fallen ist, wächst das Sterigma ein wenig weiter, wodurch die Narbe der abgefallenen Spore etwas seitlich gerückt wird. Es schnürt ebenso eine zweite und dritte Conidie und mehr ab, wie man an den Narben erkennen kann (s. fig. 3 a). Die Sterigmata sind meist nur wenig septirt. Vielleicht gehôürt auch zu diesem Fusicladium eme Ven- turia, Wie das Goethe, Brefeld und Aderhold jüngst von Fusicladium. dendriticum, Æ. pirinum und F. Betulae nachgewiesen haben (Vgl. R. Aderhold in Berichte der Deutschen Botanischen Gesellschaft Bd. XII 1894 $ 338- 349, und im Centralbatte für Bacteriologie, Parasiten- kunde und Infectionskrankheiten, Zweite Abtheilung Bd. IT 1896, S. 57-59). F'UNGI IMPERFECTI. 545 1816. Phyllosticta cruenta (Fr.) Kk. In foliis vivis Polygonati multiflori (L.) AL ad flumen Rion prope Mekvena, 26 Jul. 1817. Septoria Digitalis Pass. In foliis Digitalis ferrugineae Li. ad Betscho, in mar- gine silvae, 1200-1300 m., 16 Aug. 1818. Asteroma reticulatum (DC.) Chey. — A. Polygonati DC. In foliis vivis Polygonati multiflori (L.) AI. inter pa- gos Lentechi et Tscholur, 30 Jul. O8 3——— Lpyxn Borag. Cuxa, T. XYL 35 KTrAMMaUEr NAN À OX al etats, ‘oiteaud otenft a ju (AJ a ra dosiqunes eur IM eliot ui jee co aluumt hôulie volet 68m Medion 410 tab hu. der nderuisndeet} vétigié salé as où otoetatt Uhspahassdwel ani aittot tb ete "À sg OC O0 81-008 Laomdie Dig DCE osonlofl Sheristromohr (aid) inuisiuoiter :smoñatel sq Tout Ga) ibn boot ajrrue ete nl 5 ot Hub. cle. a tiattenl il Won y De: Motors ARE iE MERE Le. pe alien jt wathole das: 5 iorinun vain. Wong weikel he Marbre din ahgéfneneon Spore :stvne saitlche wi 68, scbmir! etes ÿ :eTn8 wie vigé dE + Éd Lo Lan 4 dans Naurhau PK Ne au bé 21 te ns à * INDEX Species, varietates et formae novae typis crassioribus, synonyma typis ttalicis indigitantur. Species et varietates, asterisco * notataëe, non ab ipsis auctoribus lectae sed eis pro determinatione communicatae fuerunt. Pag. Pag. Abies Nordmanniana Slev. . . 461 | *Aethionema Buxbaumii Acarospora chlorophana Wah. (Fisch.) DGA. Malte 60 var. oxytona ACh. . .. 534 — rotundifolium C. 4. Mey.) Acer campestre ZL. . ...... 103 Boiss..…... dos 09 — laetum C. À. Mey. . ... 104 | Aethusa cynapioides M. Bieb. 184 — pictum Thunb. . ...... 104 | Agaricus fragilis Schaeff. . . . 542 — platanoides Z. ....... 104 | *Agasyllis latifolia (M. B.) Spr. 191 — Pseudoplatanus Z. . .... 103 | Agrimonia Eupatoria Z..... 160 — Tataricum Z. ....... 103 ! Agropyrum cristatum (Schreb.) *— Trautvetteri Medio. . . .. 104 Bess.. 10%. 460 Achillea biserrata M. Bieb. . . 230 | *— repens (Z.) Pal. B. *_ cheilanthifolia S. Z. ... 229 var. glaucum Boëss. . . 460 — grandiflora M. Bieb. . .. 230 | Agrostis alba Z... ........ 441 — micrantha M. Bieb. . . .. 230 — canina Z. var. denudata. 441 — Millefolium Z........ 229 — Ruprechtii Boÿss. D mOi Lust crop 229 var. Scabrida ...... 442 — pubescens Ledeb. , . ..,.. 230 — verticillata Val. . .. ... 441 Aconitum Anthora Z. ..... 29 — vulgaris Wäh........ 44l — nasutum ÆFisch. . ..... 29 | Ajuga Chia (Poir.) Schreb. . . 396 — orientale (Tourn.) Mill. . 29 — orientalis Z. ......., 396 Actaea spicata L. ........ 29 — — var. condensata Boiss. 396 *Adiantum Capillus Veneris Z. 464 | Alcea ficifolia Z. ........ 95 Aecidium Frangulae Schwim. . 537 | Alchemilla acutiloba S/eov. * Aegilops squarrosa Z. subsp. Pontica Buser . . 160 var. Meyeri Griseb. . . 460 — Caucasica Bus... ....,.. 160 — triuncialis L. ........ 460 + firma, BUS... 52.4, 84378 160 Aegopodium tribracteolatum — — f. flaccida Bus... ... 160 OCRMAL... 12 AA Leds de 179 — — f, truncata Bus.!..1..160 Aetheopappus pulcherrimus — pubescens M. Bieb, . ... 161 CMAU.), DC, svarrolioates 272 — retinervis Bus. 160 — — var. foliosus . ..... 272 — rigida Bus. :1.).#ta0alin, 160 — — var. peduncularis. . . 273 — sericea Wäld. ..,.... 161 048 Pag. 161 160 Alchemilla tredecimloba Bus. . *_ vulgaris Z. genuina. . .. Alectoria bicolor Nyl. . . ... D24 — jubata (ZL)"Ach. 1.00 524 — — var.capillaris ACA.. . . 524 — — var. chalibeiformis (Z.) NÉE TS RANCE RTE 524 — — var-prolixa (Ach.) Nyl. 524 Alhagi Camelorum Fisch. . . . 129 Alicularia compressa (/Æ00k.) Sy. HODIHAIIC SUN HOMS 513 — Levieri Slephani. . . . .. 513 * Alliaria brachycarpa M. Bieb. 40 &- Mattholi Daleeh..… .,141% 40 == offiéinalis DCPHIS LED 8 40 Allium atroviolaceum Boëiss. . 427 — — var. CGaucasicum . . . . 427 — var. Rudbaricum (Boëss. Buse) HNJRIETIO MATE 427 ÉErCHicium:POSS.-.s. 0. 6200 428 — globosum M. Bieb. . ... 429 — gracilescens S. Z. . ... 428 — lepidum Æunih. . ..... 429 — — var: Rehmanni Boiss. 429 ="trotundunieZe, He 426 £LS Victorialis8Z2} 10628, «tou . 429 Allosorus crispus (Z.) Bernh. 464 Alnus cordifolia Ten. var. Tschmela. . .... 413 — glutinosa Wa. . ..... 413 — incana Wild. 3 0... .. 413 Alopecurus arundinaceus Poir. 439 — sericeus À/boff . . . . . .. 439 — textilis Boëss. . .. .... 440 — vaginatus (W£//4.) Pall. ty- PIEUS uen. I ALU 439 — — var.unipaleaceus Botss. 439 ALSINEAEEDE. HIBALUUE 1 7 78 Alsine aizoides Boëiss. . . . .. 78 — Caucasica.Ad. ....... 78 — imbricata (M. B.) Boiss. 79 — —f.alpina Rupr. ..... 79 INDEX. Alsine imbricata jf. denudata — —f. glandulosa Rupr. .. — —fhirsuta Rupr. — —f.inamoena (C. À. Mey.) — f. obtusifolia Rupr. . . . — f.Ruprechtii S. Z.... — f. silvatica Rupr..... — —f.Steveni Rupr..... — —f.typica Biebersteinii RUDP; ÉNEAGOTIOUNLI. FARQPR montana (Loefl.) Fenzl . pinifolia (M. B.) Fenzl. . * var. gracilis Fenzli var. robusta Fenzl . .…. recurva (A7) Wahlentb. . — rubella Caucasica Rupr. setacea (Thuill.) Mert. et Koch — — var. Kubanensis. ... — verna.(Z.) EBArTUNEMMEM — — var. alpina Æoch . .. * Althaea hirsuta L. . . .... — officinalis L.\, GH14010NRR Alyssum argenteum Boiss. . == çcalycinum-Z701, RME — hirsutum M. Bieb. . ... — montanum Z. genuinum Boss. murale Waldst. Kit. . .. repens Baumg. . ...... — rostratum Séev. serpyllifolium Desf. var. longistylum. . . .. subalpinum Pall.. ..... trichostachyum Rupr. . .. AMARANTACEAE Juss.. .. Amarantus caudatus Z. ... — retroflexus .Z.)41. 4 534008 Amblystegium aduncum 5. 0. Ldb. n° "ee $, e1'ette tele e “ele. "eus INDEX. Pag Amblystegium commutatum DO'"Not. "te, FLGTAMO. AN . 006 — dilatatum $S. O. Ldb. . . . 507 — falcatum De Not. ..... 006 — filicinum (Z.) De Nof. . . 505 — fluilans var. eœannulatum AC NO Ne +, 506 — glaucum $S. O. Ldb. .... 206 — intermedium $. O. Ldb. . . 505 — ochraceum $S. O. Ldb. . . . 507 — palustre var.subsphaericar- n0ON 18/01 Ldbimput cu 507 — serpens (Z.) Br. Eur. . . 505 — stellatum $. O. Ldb. .... 005 — subtile (Ædio.) Br. Eur. . 504 — wncinatum De Not. 1 505 AMPELIDEAE Z. B. K.... 104 Amphidium Mougeotii (27. Eur.) Schimpsnimo sr | 490 Amphiloma elegans (ZA.) DC. 534 Amphoridium Schimp.non Mas- 111 211: ARANANEEREES ASE CE ETLE 490 Anacamptis pyramidalis (Z.) est. CDS 54 418 Anchusa orientalis (Z.) D L'OMALC e rt Len 344 ANDREAEACEAE . ...... 494 Andreaea petrophila ÆZhrh. . 494 Andropogon Ischaemum Z. . 437 Androsace Albana Slev. . .. 332 — Chamaejasme Host. . ... 330 A ina NL. 01. uni 332 — Raddeana S. Z. tab. AXXIIL . 330 Anemone Albana Slev..... 2 — — var. violacea Boëiss... 2 — alpina Z. var. aurea... 2 — narcissiflora L. ...... 2 — — var. monantha DC. .. 3 — speciosa Rupr. ....... 3 Aneura pinnatifida Vees . . . 512 Angelica silvestris L.. .... 191 Anisothecium squarroswm Ldb. 484 49 Pag. Anomodon apiculatus (27. Er} SUB EPAE BIO 496 — attenuatus (Schreb.) Hu- dvener .-. NS RM TT, 497 — rostratus (ZZdwv.) Schimp. 497 — viticulosus (Z.) Æook. el TEYLS NES SUR RONA 497 Antennaria dioica (Z.) Gaertn. 227 Anthelia julacea (Lightf.) Du- MOFLOFANS NE ENOMOTRNMO 519 Anthemis Biebersteiniana (AG): BOTARRINOE TT, 231 — — var. Marschalliana CWAMINBONSSNALX CDS 232 — — var. pectinata Boëiss. . 232 — — var. Rudolphiana (A4.) CHAMPION TA 232 2 Cotulh Demo SUEZ 2382 — JIberica M. Bieb. . .. ... 232 — — var. minor Boiss. . . . 232 — macrogiossa S. Z. .... 230 — rigescens Wild an 230 — — f. ochroleuca. . .... 230 Anthoxanthum odoratum Z. 437 Anthriscus nemorosus M. BED NOEAIOMIEOARMERS 183 — — var. glaber Boïss.. . . 183 — velutinus S. Z. ...... 182 *Anthyllis vulneraria Z. x vul- garis -KOCN" 0 0 0PE 113 Antitrichia curtipendula (Z..) Bride RCE 495 Aplozia cordifolia Dumort. . . 514 APOCYNACEAE R. Br. ... 337 AQUIFOLIACEAE DC. .... 330 Aquilegia Cœucasica Ledeb. a, vulgaris Rupr. .... 24 — Olympica Boëss. . ..... 24 Arabidopsis Caucasica Rupr.. 40 — pinnatifida DO... ...... 40 *Arabis brachycarpa Rupr. . 37 — mollis Sfev.. ........ 37 550 IxDex. Pag. | Pag. Arabis perfoliata Lan. . . .. Bt Asperula cynanchica Z. — petiolata M. Bieb.. . «4% 40 var. cristata. . ..... 204 ARACEAE Meisn..,...... 417 — glomerata (M. B.) Griseb. 203 ARALIACEAE Juss. ..... 201 — graveolens M. Bieb. Arenaria frigida Rupr. . . .. 78 var. glabriflora Boëiss. . 205 *_— holostea M. Bieb...... 82 — humifusa M. Bieb. . ... 205 — Jlychnidea M. Bieb. . ... 82 — — var. debilis (Zedeb}:100205 — ovalifolia S. Z. ...... 83 | *— molluginoides (M. Bieb.) — procumbens Rupr. . .... 78 BOSS OEM 203 — rotundifolia M. Bieb. . .. 83 # odoratä.Z.0. #. 1080 205 — — var. flaccida Rupr. .. 83 — Taurifa\s 24480 205 — — var. longisepala . ... 83 Aspidium Braunii Spenn. . . 465 — serpyllifolia Z. ....... 84 — lobatum Sr. . . : 1.00 465 — — var. viscida (Zois.) . . 84 — Lonchitis (Z.) Sw. . . . . 465 Argyrolobium calvceinum (M. Asplenium Adiantum nigrum Bieb.) RBOTESHOMEL es — 109 Li. HV SC SENERNSRS 465 ARISTOLOCHIACEAE ZLindl. 407 — Ruta muraria L. .. !.: AG4 *Aristolochia Clematitis Z. . . 407 — septentrionale (Z.) Sw. . 465 2? Pontica Lam. .\i sidi 407 — Trichomanes Z. ...... 464 Artemisia Absinthium Z. .. 237 Aster Amellus:Z. 0.4 140114100220 — Austriaca Jacqg. . .. . .. 237 — — var. Ibericus DC. . . . 220 — campestris ZL. 2 alpinus: Z.. 1/4 0N6 RER var. canescens Boiss. . 237 — Caucasicus Wälld. . .: .. 221 — — var. sericea . ..... 237 — — var. pleiocephalus — Caucasica Wild... .... 238 BOSS AN} dr toi10 AIME 221 — chamaemelifolia Va. . .. 237 | *— Colchicus A/boff . . . . . . 220 — ? fasciculata M. Bieb.... 237 Asteroma Polygonati DC.. .. 545 — inodora M. Bieb......, 237 — reticulatum (DC.) Chev. . 545 — Marschalliana Spr. . . . . 237 Astragalus aduncus M. B. non — scoparia W. Æü. ...,. 237 Willdeus)e . end 4 0964006 126 — splendens Wälld.. . .,:. 238 | *— alopecuroides Z.....:. 124 SÉDyUISArIS LIALILOPELS. PRE 287 |: EE alpinus LL Tr OLASE 119 AR THON SHBbros pisse 536 | *— brachycarpus M. Bieb.. . 126 Arum maculatum Z. ..... 417 | *— brachytropis (S/ev.) Boiss. 119 ASCLEPIADEAE R. Br.... 331 | — Bungeanus Boëss...... 126 ASCOMYCETES ........ 543 — Caucasicus Pal. . ..... 120 ASPARAGACEAE Baker .. 430 = Cicér LS SAR IONMIARIONTE 115 Asparagus officinalis Z. ... 431 —"falcatus. As TO re ENS 124 *— verticillatus/ Zi. 40054 431 — fissilis Freyn et Sinlenis Asperula arvensis Z...... 203 subsp. neglectus Freyn 120 *_— aspera (M. B.) Boiss. . . 203 — flaccidus M. Bieb...... 116 — — var. latifolia Boëiss, … . 203 | #2 galegiformis Ze 412000 120 INDEX. Pag. Astragalus glycyphyllos Z. . 120 — humifusus Willd, ..... 115 — Levieri Zreyn tab, XV . . . 124 — longibracteatus $S. Z. . . 116 — macrophysus S. Z. ... 122 — macrostachys DC.. .... 116 — microcephalus Wälld.. .. 120 — Monspessulanus Z. . ... 126 — onobrychioides Bge. non M. EE db O2 ss aise 126 — oreades C. À. Meyer var. stipularis. . . . .. L15 — sanguinolentus A. Bieb. . 126 — Sommieri Zreyn tab. XV . . 120 — supinus C. À. Mey. . ... 115 — viciaefolius DC. . . . . .. 115 Astrantia helleborifolia Salisb. 176 Astrophyllum ciliare S. O. Ldb. 472 — silvaticum $S. O. Ldb.. ... 472 Athrosophyton Conocephalus M2 didiiqitel ans. 511 Athyrium Filix foemina (Z.) : {11, TTROE TANT EP CNRS 465 Atraphaxis buxifolia (M. B.) Jaub. elSpachio ie in ns. 403 Atrichum angustatum Br. Eur. 471 — undulatum Pal, B. .... 470 Atriplex hastatum Z. . ... 398 — patulum Z........,.. 398 +1 roseum Z.1, 4... 398 — Tataricum Z. non Schk.. 398 Atropa Belladonna Z. . . .. 304 Aulacomnium palustre (Z.) SEMOY:: .. HANGAIM JA Z 473 — — var. polycephalum (Brid.) NE UrS bi asian 473 Avena pubescens Z, ..... 445 — Scheuchzeri AU. ..... 445 Axyris sphaerosperma Fisch. el Mey. var. Caucasica tb. XL . 399 Agalea Pontica L........ 328 551 Pag. Ballota nigra L......... 396 BALSAMINEAE À. Rich... 97 Barbarea arcuata Reichb. . . 37 #1 MINOLLCA AOC nes 21 37 — vulgaris Caucasica Rupr.. 37 Barbula alpina Br. Eur. . . 481 — Convoluta Ado... ...,,: 482 — curvirostris $S. O, Ldb. . . . 482 — cCylindrica (Tayl.) Schimp. 482 — fragilis(Drumm.) Br. Eur. 481 — icmadophila Schimp. . . . 482 — intermedia (Brid.) Milde 480 — Mmuralis (ZL.) Timm . . 481 = rigidula:Mitt. :ns20.24400 480 <—— rubellan Mith bar, 209710 479 + ruralis.(Z:), Hdi./.15)4, 4 480 — subulata (L.) Pal. B.. .. 481 — tortuosa (Z.) Web. el M. 481 — unguiculata (ZZuds.) Hdw. 481 — vinealis Brid. var. cylindrica Boul. . . 482 BARTRAMIACEAE ...... 473 Bartramia crispa Sw. var. pomiformis S.O.Ldb. 474 — ithyphylla Brid.....:. 474 — Halleriana (Ædio.) Hdrwo. . ATA — Norvegica $. O. Ldb.. ... 474 — Oederi (Gunn.) Siwz.. . . ATA — pomiformis (Z.) Hdi. . . 474 BASIDIOMYCETES . ..... 542 Bazzania Carrington ..... 518 — triangularis S.O. Ldbg. . . 518 Bazzanius S. F. Gray. . ..1. D18 BERBERIDEAE . ..::... 30 Berberis vulgaris Z. . . ... 30 Berteroa ascendens C. Æoch 45 — — var. physocarpa. ... 45 — — var. platycarpa . ... 45 — incana (ZL:) DC....:.. 45 Betonica grandiflora Wälld. : 394 BETULACEAE Endl.. . ... 413 Bétula alba ZL....: 4... 413 552 Biatorina pineti (Schrad.) AC}. Bjeckandera abietina Karst. . Bifora radians M. Bieb. . .. Bilimbia sabulosa (Mass.) QU hot fot der tee et et et te + Blasia pusilla Z. eæ Micheli Blindia acuta (Æuds.) Br. Eur. Blepharostoma trichophyllum (L)LDumorÉNN) Less Blepharozia ciliaris Dumort. . Blitum virgatum Z. *Blysmus compressus (Z.) Boeomyces icmadophilus Nyl. BORRAGINEAE Juss. .. Borrago oflicinalis Z...... Botrychium Lunaria (Z.) Sr. Brachypodium silvaticum (Huas.) .R.: Schiid 5 nous Brachythecium collinum (Schich.) Br. Eur. — populeum (Z/divo.) Br. Eur. INDEX. Pag. 539 013 488 — reflexum(S{arke) Br. Eur. 502 — rivulare Pr. Eur. 4... 502 — rutabulum (Z.) Br. Eur. 502 — salebrosum (/Æoffm.) Br. Eure dits L abs 501 — Starkei (Brid.) Br. Eur. 501 — velutinum (Z.) Br. Eur. 502 Brassica Napus ZL. : :.... 6L Briza elatior Sibth. el Sin. . 449 media: Ziani 4 .asinns 448 Bromus Adjaricus S.Z. tab. XVII 458 — albidus M. Bieb....... 458 + -asper, Murnohnones .5649; 460 — commutatus Schrad. . . . 460 -.-erectuss Sea la 2.505 .— 460 — patulus Mert. el Koch . : 460 Broussonetia papyrifera (Z.) Vent... : Vatk HMAND AU 411 Brunella vulgaris Z. ...,. 892 Pag. BRYAGEAHHSONUIS PSE 475 Bryonia dioica Jacq. . . . .. 163 Bryum afline (Bruch) $. 0. Lindberg 2559346 47 — argenteum. ZMEXSMIORDEM 476 — caespiticium Z. . ... 21 476 = capillaré L. 5461409070 475 — cuspidatum Schimp. . . .. 476 — inclinatum(Swz.) Br.Eur. 477 — longinerve $. O. Ldb.. . .. 477 — microcarpuin Gmel, . ... 491 — Mühlenbeckii Br. Eur. . 476 — Norvegicum Gunn. . . . .. 474 — palléns 15102: 1.. 1183 010mme 476 — pallescens Schich. . . . .. 476 — pendulum (ÆZrnschuch) SChimper: JON SUN EC SUMESS 476 — pseudotriquetrum (Ædw). SCOR ALAN JR, SOINS 475 — Schleicheri Schwog. . . . . 475 — — var. latifolium (ScAL.) Sohinepit:a0] LLIL'E, MERE 475 — ventricosum Dicks. non Sibth.) 81/0) EURE 475 Buellia disciformis F7. var. saprophila Ac... 535 — stellulata Tayl. . ..... 535 Bunias orientalis Z. . .... GI Bupleurum Baldense Æost. . 177 — Marschallianum C. 4. Mey. 177 — polyphyllum Zedeb. .... 177 — rotundifolium Z.. ..... 176 BUXACEAE Xiotzsch. . . .. 410 BUXBAUMIACEAE . ..... 471 Buxbaumia indusiata Brid. . 471 + oinidis:Brid.2:2. "MAL AtE 471 Buxus sempervirens Z. . . . 410 Cakile maritima SCop. . . .. 60 Calamagrostis Balansae Boiss. 442 — epigeios (Z.) Roëh.s1.% 442 — littorea (Schrad.) DC... 442 — silvatica (Schrad.) DC. . 442 INDEX. 553 Pag. Pag. Calamintha Caucasica $S. Z. Campanula Sarmatica Xer. . 316 BRON 004 VUE" 2: 4, 886 — -- var. ramosissima . . . 316 — Clinopodium Benth. . . .. 386 — — f. tenuicaulis . . . ... 317 — grandiflora (Z.) Moench 385 — saxifraga M. Bieb. *— graveolens (M. B.) Benth. 387 var. Weptorhiza . . ... 518 — officinalis Moench ..... 385 — Sibirica Z. typica . . . .. 314 — umbrosa (M. B.) Benth. . 386 — — var.Hohenackeri Fisch. Callicephalus nitens (M. B.) el Meyin. 2.44 NP 314 De MOyer he. 287 — — var. major Boss. . . . 314 Callipeltis cucullaria (Z.) DC. 212 Callopisma caesio-rufum 7 TI A I || | ARLES OR 534 Calocera viscosa (Pers.) Fr. 542 Caltha polypetala Æochst. . . 23 — orthorrhyncha Rupr.... 24 Calypogeia Trichomanis Corda 518 Calystegia sepium (Z.) R. Br. 343 Camelina microcarpa Andrz.. 59 — sativa (Z.) Crlz. . . ... 59 — — var. pilosa DC. .... 59 = sulvestris Fr. 1... .. 09 CAMPANULACEAE Juss. . . 313 Campanula alliariaefolia Wz714. 316 — AucheriDC!. …. ..°11. 320 — Bononiensis Z........ 326 — brassicifolia $S. Z. tab. XXX 320 *_— Brotheri S. Z........ 315 — calcarata S. Z. tab. XXII . 324 — ciliata Sen. . . . . . . . .. 317 — çollina M. Bieb. . ..... 317 — divergens Willd. ...... 314 — glomerata L......... 326 — — var. latibractea . . . . 326 — Jactiflora M. Bieb...... 326 a MON DA Cle 325 *_— petrophila Rupr. . .... 320 — *_ yar.exappendiculata 320 — Pontica A/boff . . . . : .. 326 — rapunculoides Z....... 325 — *_— var. trachelioides (M. DB.) -Boiss.. MJIS} "V8 326 — Rapunculus Z........ 327 — Svanetica Rupr. tab. XXI. . 323 — — var. appendiculata tab: XXI: 1 2 FRANCOIS SAS] — tridentata Schreb...... 317 Camptothecium Caucasicum (S. O. Lab.) Limpr..... 500 CAPPARIDEAE Juss.. . . .. 61 Capparis spinosa Z. var. canescens Coss. . .. Gl CAPRIFOLIACEAE Juss. . . 202 Capsella Bursa pastoris (Z.) Moencha.\ et @aens 09 Cardamine pectinata Pal... 34 — uliginosa M. Bieb. .... 34 — — »ar. pseudopratensis. 35 — Wiedemanniana Boiss... 36 ‘Carduus acanthocephalus C. A My. Xi M): 100203 2R AR 251 — acanthoides Z........ 251 — adpressus C. À. Mey.. . . 251 — crispus ZA}. mario out 251 — onopordioides Æsch. 251 Carex atrata: Le; K 435 *__ brevicollis DC: un, 436 *__ Brotherorum Cris . . . 434 *__ digitata L. ... pue, 435 *__ diluta M. Bieb.. . . : 1. 436 — divulsa Goodenough . .. 434 — festiva Dew. ...4.... 435 — Grioletii: Rôm: 42 : 4 435 — gynobasis Val. . ...... 435 — Halleriana Asso . .... . 435 *__ hordeistichos V#L 994 *Carex hordeistichos var. se- calina (Wahl.) Boot. . .. + leporina, Liuediremot-A * | momManaels 24 eheré 2 de &e muricataslidinttelt css : — oreophila C. À. Mey.... — Pairaei F. Schullz . :.. #-S :pallescens, Z::.2: Lun *_— praecox J/acq. — Pyrenaica Wahlenb. Ft ripamiardMmÉqeE uns *— silvatica Huds.. .. .... — stellulata Goodenough .. *— stenophylla Wahlenb.. .. *— stricta Goodenough. ... * * — tristis M. Bieb. —vyulpiranZ\iseoio. ras Carlina longicaulis S. Z. . — longifolia Reëchb. . . ... Carpesium cernuum Z.... Carpinus Betulus Z. ..... — Duinensis SCop. . . . . .. Carthamus glaucus M. Bieb. — lanatus Z. Carum Armenum Boiss. —I1Carvb angobdtiiens < RueL Caucasicum (M. B.) Boëss. Lomatocarum Boëss. . .. — var. filifolium meifolium (M. B.) Boiss. — var. divergens Boëss. CAMION. ends xe trCer'ettele Castanea vulgaris Lam. . . Catabrosa aquatica (Z.) Pal. B. — Balansae Boiss. 4, — Caucasica Alboff .. : ... — Colchica Alboff . . ..... versicolor (Sfev.) Boss. . Catharinea angustata Brid.. — Haussknechtii (Juwr.et Mil- de) Brothivèa ls, panrisiett — undulata (Z.) Web.el Mohr INDEX. Pag. 436 435 435 434 434 435 435 435 . 434 436 436 435 434 36 436 434 :: 250 249 se 412 412 288 288 Z 139 179 179 178 179 179 179 - 412 445 445 446 446 446 471 470 470 Pag. Caucalis daucoides Z.. . ... 201 CELASTRINEAE R. Br.... 105 Celidium Stictarum ( Tulasne) Kbnbsou. L 1 Vienna fth res 536 *Celsia atroviolacea S. Z. . . 358 — orientalis Las. s{teatitte Dot Celtis Caucasica Wild... .. A11 Centaurea alba Z.....1..…. 279 — axillaris var. cyanea Boiss. 284 — — var, ochroleuca Boiss. . 285 — bella Trautvetler . :... 280 *_— depressa M. Bieb. ..... 284 — Iberica-Trevsscnais .pités 287 — maculosa Lam. .: ..... 285 montana Zara tte 284 — nigra Lcd tLaistpte 282 — ochroleuca Wild. . . . .. 285 — orientalis Lavoine pete 286 — — var. Spinescens . . . . 286 *— Ossica (C. Xoch) Boiss. . 284 “<= reflexa Lam: 191. dit 287 — salicifolia M. Bieb. . . .. 282 — solstitialis Z.. . . . 4 4. 287 — Tuba S. Z. tb. AUX... . . 282 — virgata Lam. 1 0004 285 — — var. Squarrosa Poiss.. 285 Cephalanthera ensifolia (Murr.)«Rich.r,. etesaotes 420. Cephalaria Syriaca (Z.) Schrad. "ds Xe ttes 214 — Tatarica (Gimel.) Schrad. 214 — — var. brevipalea . ... 215 —- Uralensis (Murr:) Rôm. Sch. var. cretacea Boëiss. 215 Cephalozia divaricata (Sinith) SprUCeS tan «ide ctiet 518 Cerastium amplexicaule Sims 86 arvense ZL.Luaite pain 87 — Carinthiacum West. ... 89 — — var. elegans . .. ... 89 — — var. latum ....... 89 — Dahuricum Fisch.. .... 86 INDEX. Pag. Cerastium Dahuricum /. dif- BURN, à AID ro 86 2 M telatum ; omis ol 86 ee — f.atypicum . : sud), 86 — elegans Fisch.. ....... 89 — glomeratum Thuëüll.. ... 86 — grandiflorum Waldst. el A un COS + 86 — Kasbek Parrot ....... 89 D ONUMEZ. 0 4 89 — multiflorum C. À. Mey. var. Salatavicum ÆRupr. 85 — ovatum Hoppe . ...... 89 — polymorphum Rupr. .... 89 — purpurascens Adams . . . 87 — trigynum Väl. .. ..... 84 — — var.grandiflorumFenzt 85 — — var. robustum Boëss. . 85 — triviale Link. ....... 86 — undulatifolium $S. Z. ... 89 — viscosum Boiss. . . ..... 86 — vulgatum L. ........ 86 Cerasus avium Moench var. Juliana (DC.) . . . 132 — incana (Pall.) Boiss. . . . 132 — Laurocerasus (Z.) Boïiss. 133 nas L DC 2: 1 133 Ceratodon purpureus (7) LA oki! eu 485 Cerinthe alpina Æ%£ ..... 344 — minor Z. var. setulosa. . 344 Cetraria aculeata (AcA.) Fr. 527 — — var. muricata Ach. . . 527 — Islandica (Z.) Ach. . ... 527 — tristis (Web.) Nyl .... 527 Chaerophyllum aureum Z. . 181 — — var. glabrum Æoch . . 181 — — var.maculatum ( Wild.) 1,177 VONT CAES FPERENRNERES 181 #*— bulbosum Z. ........ 181 — humile Slev. .....,.. 181 — millefolium DC, ...... 181 6bE Pag. Chaerophyllum monogynum Kits CSN Et 181 — temulum Z. 24,500... 181 Chamaemelum Caucasicum (Wild) Boiss. 1% 282 — — var. pumilum Boëïss. . 233 — — Var. Szovitsii DC.... 233 — rupestre S. Z.. .. /... 234 — Szovitsii Boiss. , . :.... 233 Chamaesciadium acaule(M.B.) BOSS. 2 JAU AMMONBIONEN 177 — flavescens C. A. Mey. . . . 177 Cheilanthes Szovitsii Fisch. el MY: MERE NM nt A64 Chelidonium majus Z. . ... 31 Chenopodium album Z.. ... 398 = BOUYSNLAIR IQ. UNE: : 398 — glaueum eZ 49 MU 398 *— hybridum Z:\ 7120900) 398 Se urbicuñuLien ue, LME 398 = Vulvaria :Z. .::,.4 SM 397 Chlorea vulpina (Z.) Nyl... 524 Chomiocarpon quadratus $. 0. Lindberg*: -. 41806-71010 oll Chomocarpon quadratus S. 0. in bergsitr NN NO, o1] Chondrilla juncea Z...... 295 Chrysosplenium alternifolium Linné MINeOONENE A0 175 Cichorium Intybus Z...... 288 Cincinnulus Trichomanis (Z.) Dumortier. 5. D MESRUNE 018 Cinclidotus fontinaloides (Haw.) POP BIT 9 488 Cineraria longifolia Jacq.. . . 243 Circaea alpina Z: .: ..... 163 + Lutetiana LAN SSNATS 163 Cirsium Acarna (Z.) Moench 267 — Albowianum S. Z. .... 264 — arvense Z. SCop. var. incanum (Fisch.) Ledebi:.... HAE 267 5D10 Cirsium Caput Medusae S. Z. DUT EMEAQREE à 17787 NAPPES À Ni chlorocomos $S. Z. tab. XXV Elbrusense $S. Z. ..... erythrolepis C. Koch. . .. esculentum C. A. Mey. var. Caucasicum C. À. M. #— fallax Fisch. et Mey. . . . fimbriatum (M. B.) Boëïss. — var. diversifolium. . . hypoleucum DC. var. Ponticum. . . . .. 2 Kusnezowianum S. Z. HN. En AOL. à — var. oblongifolium Ab. lanceolatum (Z.) Scop. var. nemorale (Reichb.) 2 *— Jappaceum (M. B.) Boiss. 25 leucopsis DC. INDEX. Pag. 253 257 263 202 261 262 var. Caucasicum . . . . 266 — Lojkae S. Z. tab. XXYI , . . 259 — munitum M. Bieb.. .... 255 — — var. Stenophyllum. . . 256 — noli-tangere S. Z. .... 255 — obvallatum (M. B.) DC. . 260 —? obvallatum X scleranthum Sans ieiont deu ofiabrro 259 — pugnax S. Z. ....... 206 — — var. araneosum . . . . 207 — rhizocephalum Boïiss. 260 — scleranthum M. Bieb. . . 259 +csimplex C4. Meuse 261 — Syuaneticum S. Z...... 265 — — var. ramosum . .... 266 — Tricholoma Fisch. el Mey. 252 — — var. aciculare . . . .. 252 CISTINEAE Juss. . ...... 61 Cistus salvifolius Z.. ..... G1 Cladina amaurocraea Nyl, . . 526 — rangiferina (Z.) FR, . . . 526 — silvatica Hoffm. ...... 526 GLADONIACEL: 52, 4 Aka 525 Pag. Cladonia carneo-pailida Ach. 526 — cornuta (Fr.) Nyl 180526 — degenerans (FX) Rabenh. 525 — fimbriata (L.) Hoffm.. :. 525 — — var. scyphosa Schaer. 525 — ochrochlora FR. :. num, 526 — pyxidata L.. MIE D26 — — var. neglecta. SchaerMe26 — — var. Pocillum vw(AG#E) NyYIn ee LAN MN ATEN 526 — turgida (Æo/ffm.) Nyl. .. 526 *Cladium Mariscus (Z.) R. Br. 433 *Cladochaeta candidissima (A. Bieb.) DC: romario 228 Clematis orientalis Z. 1 Vitalba Z.. At cents 1 Climacium dendroides (Z.) Web. et Mohr:.31.0m 500 Cleome ornithopodioïides Z. . 61 Cnidium pauciradium $S. Z. tab. XX .2 . 421 LR LURL. ARAPARONES 187 COLCHICACEAE DC.....:. 422 Colchicum speciosum Ste. . 422 COLLEMACGEI er: 0m 5023 Colpodium Steveni Trin. . . . 446 Colutea cruenta Aë. . .. .. 115 COMPOSITAE Vaüll. . ..1. 220 CONIFERAE 104114 .H0hei A6l *Conium maculatum Z. . ... 183 Convallaria majalis Z. . . .. 430 CONVOLVULACEAE Juss. . 343 Convolvulus arvensis Z.... 343 € lineatus.::Li0nius:. "0000 343 Coriandrum sativum Z. . 183 CORNACEAE/DC. 4: 21.020 201 Cornus australis C. À. Mey. 201 = mas\ ZA cree RER 201 Coronilla Cappadocica Wäl!d. 114 — — var. Balansae Boiss. . 114 — montana SCOp........ 114 #4 varia: Ligier Ve. tétene 114 — — f. humilis . ....... 114 INDEX. Pag. Corydalis conorrhiza Ledeb.. 33 — Emanueli C. A. Mey.... 31 — glareosa S. Z. ta VW . . . 31 *— pauciflora (S/epAa.) Pers.. 31 — — var. pallidiflora Traul. 31 Corylus Avellana Z, ..... 412 Cotoneaster nummularia Fisch. el Mey. var. ovalifolia Boëss.. . 135 — pyracantha (7.) Spach . 135 — vulgaris Lindl. ...... 135 Cotula sonchifolia M. Bieb. . 225 Cousinia carduiformis Cass.. 251 Crambe orientalis Z. . .... 61 CRASSULACEAE DC. . 164 Crataegus melanocarpa M. B.? var. heterophylla Boiss. 134 — monogyna (Wäi{d.) Jacq. var. dolichocarpa . .. 131 Craterellus clavatus (Pers.)Fr. 542 *Crepis .Djimilensis C. Æoch . 298 — fœtida Z. var. rhoeadifolia PE) BofSsuio4 cri 299 — paludosa (Z.) Moench var. Gaucasica . .... 298 = rigida W. e Hi. . .... 298 Crozophora tinctoria (Z.) Ad. A ini euDél 410 Crucianella Gilanica Trin... 203 — glauca Rich. var. laxifiora Boiss. . . 203 CRUCIFERAE ….. ...:: ., 34 Crupina vulgaris Cass.. . . . 287 CRYPHAEACEAE . . ..,... 494 Ctenidium molluseum Mitt.. . 507 CUCURBITACEAE Juss., . . 163 QUPULIFERAE Rich. . ... 412 Cuscuta Epithymum Z..... 343 — Europaea Z. ........ 344 Cuspidaria Biebersteinii Rupr. 37 Cylindrothecium cladorrhizans (Hüben.) Schimp. . . .... 500 997 Pag. Cynanchum acutum Z..... 339 Cynodon Dactylon (Z.) Pers. 445 Cynodontium gracilescens (Web. el M.) Schimp. . . 483 = virens SChimp.. as rt 483 — — v. Walhlenbergii Schimp. 483 — Wahlenbergii Hrim. . . .. 483 Cynoglossum oflicinale Z. . . 351 Cynosurus echinatus Z. . . . 445 CYPERACEAE Juss. . . ... 433 Cyperus badius Desf. : .. .. 433 *-— flavescens LL... su... 433 Cystopteris fragilis(Z.) Bernh. 466 — — var. anthriscifolia (Roth) 44 Aero 466 — Sudetica À. Br. .: ... 466 Cytisus biflorus L’Hér. var. longepedunculatus 110 — Ratisbonensis Scheff.. . .. 110 Dactylis glomerata Z. .... 449 Daphne glomerata Lam... . 405 — Mezereum Z......... 405 POoNMCd EE LR UIG 406 DATISCEAE EndiAn Mi SsK 164 Datisca cannabina Z...... 164 Datura Stramonium Z...,.. 359 Daucus Carota L. ....... 200 — pulcherrimus (Wälda.) Koch: luck minis cite 200 Delphinium bracteosum S.Z. 27 — — var. albidum ..... 21 — — *yar. macranthum .. 27 — Caucasicum C. À. Mey. . 28 — divaricatum Zedeb. .... 25 — hybridum Wäld....... 25 — — var. barbigerum. . .. 26 — — var. ebracteolatum .. 26 — — var. longecalcaratum 26 *_—_ orientale J. Gay. ..…... 25 Dentaria bipinnata C. À. Meyer tab. VI: À WIR cmlotouol 36 *— microphylla Wä{d. .... 36 258 INDEX. Pag. Pag. Deschampsia caespitosa (Z.) Dicranum neglectum Jur. . . . 486 PAIE. \) HALUDEG HOME 443 — ovale Hdw. ....... 491 492 — flexuosa (Z.) Griseb. . . . 443 — palustre Br. Eur. ..... 487 Desmatodon latifolius (ÆZdc.) — — var. juniperifolium Br. Br'iEunnEx iles ensrees 480 Eur; LOTO INSEE 487 — — var. glacialis Schimp. . 480 — Sauteri SChimp. . . . ... 486 — — var. muticus Brid. . . 480 — scoparium (Z.) Ho... . 487 Dianthus Armeria Z...... 65 — spadiceum Zellerst. . . .. 486 — Carthusianorum Z.. — Starkei Web. et Mohr... 487 var. Caucasicus Rupr.. 65 — viride (Su. el Lesq.) S. + crinitus-MSm. 240 AUTEA 64 OO. Ldb. : AIMNIQN FEVIANME 486 — discolor Sims , «4.440. 64 | *Dictamnus Fraxinella Pers.. 103 — fimbriatus M. Bieb..... 64 — — var. Caucasicus Fisch. — Liboschitzianus Se7. ... 64 et. Mey. Ai FUI INONRSES 103 — montanus M. Bieb. . ... 64 Didymodon denudatus (Brid.) — — var. densiflorus . . .. 65 S+:O. LAbi USA ASS 488 — — var. laxiflorus . . . .. 64 — rigidulus Ædiw.. .:..... 480 *_— pallens Sin. . ...... 64 — rubellus (ÆZoffm.) Br. Eur. 479 — petraeus M. Bieb. . . ... 64 Digitalis ciliata Traulv. . . . 369 — Seguieri Vill. — ferruginea Z. .....:.. 369 var. montanus Boiss. . . 64 Digitaria sanguinalis Scop.. . 437 Dichrocephala latifolia (Zam.) DIOSCOREACEAE R. Br. . . 431 Das eran Van 2256 | l“Diospyros: Lotus221 226808 336 DICRANACEAE EN 0 4100 1 483 Diplophylleia taxifolia Trevis. 519 Dicranella Levieri C. Mull.. 484 Diplophyllum taxifolium — squarrosa (Slarke) Schpr. 484 (Wahlenb.) Dumort. . 519 Dicranodontium longirostre DIPSACEAE Vaül. .. 214 (Starke) Schimp. . .. .. 488 Dipsacus laciniatus Z. . . . . 214 Dicranoweisia crispula (Ædo.) QE: pilosust ZA MERE ROME 214 SOL IBHDOMIAE IN. M ELUUTCS 482 Distichium capillaceum (Swz.) Dicranum albicans Br. Eur. 485 BrREUT: FAURE ARNO 484 — ? aquaticum Brid. . .... 491 — inclinatum (Ekrh.) Br. — Bonjeani De Not. ..... 487 Eur. 3-2) ESA BIUT SR 484 — — var. juniperifolium Ditrichum flexicaule (Schlch.) (Sendt.) Brihwo. . ..... 487 Hpéiii ASMAION FEHRER 484 — brevifolium S. O. Lab. . . 486 — tortile (Schrad.) S. O0. Ldb. 485 — congestum Brid. ..... 487 Dorcadion pallens $. O. Ldb.. 488 — contortum Wahlenb. . . .. 493 — striatum (L.) $S. O. Ldb. . 485 — enerve Thedenius . . . . .. 485 Doronicum macrophyllum — fuscescens Turn. .. . .. 486 FSC RNELL DER 238 — longifolium Æhrh...... 486 Dorycnium intermedium Zdb. 113 — montanum Ædiw.. ..... 486 — latifolium Wäld....... 113 INDEX. b59 Pag. Pag. Draba hispida Willd. . .... 52 Echinospermum barbatum (M. — Imeretica (Rupr.) S. L. Bieb.) Lehm. D IA) OURS DR TS 5) var. Cariense Boiss. . . 351 D gcapa D)... ue, 05 — heteracanthum Zedeb. . . 351 — Jongesiliqua Schmalh. . . 51 — Lappula (ZL.) Lehm. ... 351 — mollissima Schmalh. non — patulum ZLehm. ...... 301 end 3) Di 00. 49 | *Echium Italicum Z....... 348 — Montbretiana S. L..... 91 — rubrum Jacq.. ........ 348 — nemoralis Ehrh. ...... 59 = vulgare, L: 54 RME 348 — nemorosa Z, ........ 09 ELAEAGNACEAE Zindl. . . 406 — — var. leiocarpa Boïss. . 59 Elaeagnus hortensis M. Bieb. 406 *__ Olympica Siblh. var. bru- — — var. OPACUS ...... 406 niaefolia (S{ew.) Boiss. . 46 Eleutherospermum chrysan- *_— Ossetica (Rupr.) S. L. .. 48 thumr$2 LAS MN RNUE 183 — — var. columnaris . ... 49 Elisanthe noctiflora Rupr. .. 68 — — var. racemosa. .... 50 Elyna schoenoïides C. À. Mey. 433 — repens M. Bieb. . . .... D4 — spicata Schrad. typica . . 433 — rigida Wälld. ........ 47 — — f. major Caucasica — — var. bryoides (DC.) Christ: NA ITPMRRER. 434 121,00 NEESSERSIE PERTE RE CLR 47 EMPETRACEAE ZLindl. . . . 410 — — var. imbricata (C. À. Empetrum nigrum Z. .... 410 DD RUDr, sue, 48 ENCALYPTACEAE . ..... 479 — scabra C. À. Mey. tab. X . 46 Encalypta affinis ÆZdio. fil... 479 — — var. Columnaris tab. X . 47 — apophysata Br. Germ.. . . 479 — siliquosa M. Bieb...... D4 — ciliata (Ædvo.) Hoffm. .. 479 — — var. brachycarpa Rupr. 54 — — var. microstoma (Zals. — — var. subglabra Slev. . 54 DE NO ) SCRPPY MON 479 — subsecunda S. Z. tab. XI . 97 — contorta (Wuif.) 5.0. Ldb. 479 — tridentata DC. ....... D2 — laciniata Broth. ...... 479 * Dracocephalum Ruyschiana Z. 391 — rhabdocarpa Scluog. *Dryas octopetala Z. ..... 144 var. leptodon (Bruch) Dufourea madreporiformis Broth.r. s12398%e SIHOBLBOSIS 479 OR DIGL GMT GER 525 — streptocarpa Hdw. . .... 479 EBENACEAE Vent. ...... 336 ENDOCARPACEI ....... 532 Echenais carlinoides Cass. . . 259 Endocarpon fluviatile (DC.) — nutans Cass. ........ 259 Fr> 2 Pl EMMRAEN AN, 032 Echinaria capitata (Z.) Desf. 445 — miniatum ACA. var. com- Echinops Banaticus Roch... 247 plicatum (Srwz.) Schaer. 532 — foliosus S. Z. ....... 248 Entodon palatinus S. O. Ldb. 499 — Persicus Sfev. el Fisch. . 249 Entodon Schleicheri Br. Eur. 499 — Raddeanus S. Z. ..... 247 | *Ephedra distachya Z. . . .. 462 — sphaerocephalus Z..... 247 — Nebrodensis Tin. . . . .. 462 b60 INDEX. * Pag. Pag. Epilobium algidum M. Bieb. 163 — Jacquinianum Fisch. et — jalpinum L. dot. SONT 163 Met. Las) -S0 HE TOIE 103 — anagallidifolium Lam. . . 165 | *Eryngium campesire Z. . . . 176 — crassifolium Lehm. .... 162 — coeruleum M. Bieb. .. .. 176 — Dodonaei VAI. Erysimum brevistylum S. Z. v. Caucasicum Æausshn. 162 tu Loereltete be 38 — gemmascens C. À. Mey. — contractum S. Z. tab. IX . 39 var. minus Hausskn... 163 — cuspidatum (M. B.) DC... 37 = “hirsutum LL: cu ete Mie 162 — erucastrifolium Rupr. . .. 42 — montanum Z. ....... 162 — Ibericum Adams. ..... 37 — parviflorum Schreb..... 162 | ?*— repandum Z. . . ..... 37 — Ponticum Æausskn. *Erythraea Centaurium Pers. 339 v. Olympicum Æausskn. 163 — ramosissima ?ers. — spicatum Zam.: .: musts 162 var. albiflora Boiss. . . 339 — trigonum Schrank .... 162 — spicata (Z.) Pers... .. 339 Epimedium pubigerum Morr. Eucladium verticillatum (Z.) et. Deedisneietse srnsise 30 Br. Eur. MA MC-a0000E 483 Epipactis atrorubens Æo/ffin. 420 Eupatorium cannabinum Z.. 220 — latifolia (Z.) AU. ..... 420 EUPHORBIACEAE Juss.... 407 EQUISETACEAE DC...... 466 | *Euphorbia amygdaloides Z. . 409 Equisetum pratense Æhrh. . 466 — aspera M::Bieb: 00e 408 *— ramosum Schleich. . . . . 466 — Chamaesyce Z...... 21. 408 — Telmateja Ehrh....... 466 — falcata LE 4 1 0 casse 409 — umbrosum F. Mey...... 466 — Gerardiana Jacq. . . . .. 409 Eragrostis pilosa (Z.) Pal. B. 448 — humifusa Wäülld. . .. ... 407 — poaeoides Pal. de Beauv. 448 | *— Iberica Boëss. . . . .... 409 Eremogene lychnidea Rupr. . 82 — Lathyris ataue rate e 408 ERICACEAE Lindl....... 328 — macroceras Fisch.el Mey. 410 Hrigeron acrisiL.is obtint 225 2 Myrsinites 2: stat ab 410 — alpinus Z. =. Poplis Bed slsrste voa 407 f. macrocephalus Xoch . 224 — scripta S. ZL. tab. XIII . . . 408 — amphibolus Boëss...... 223 — stricte Lion there » 20260! 408 — — var. corymbosus ... 223 Euphrasia hirtella Jord.. . . 380 — Canadensis Z. ....... 281 | fe pectinata \Ten.' 4 AE 379 — Caucasicus Sfev.. .....222 — petiolaris Wedlst.. ..... 380 — pulchellus (WZZ4.) DC. — Regelii Wetisi. . ...... 380 [. monocephalus . . .. 222 — Tatarica Fisch. . . ...: 379 — — f. polycephalus . . . . 222 Eurhynchium diversifolium Eritrichium villosum Bunge (Schich.) Br. Eur:ssutol. 502 var. Caucasicum A7b. . 350 — euchloron (Bruch) Jur. et Erodium cicutarium (Z.) Milde. .1.rradenebté#it: 503 LHêr.: sm ranoborde 103 — striatum (Schreb.) Schimp. 503 Eurhynchium strigosum (Hoffm.) Br. Eur. ..... Euthalia rotundifolia Rupr. . — serpyllifolia Rupr...... Evernia divaricata (Z.) Ach. — furfuracea (Z.) Nyl. . Evonymus Europaeus Z.... *—_ Jatifolius Scop........ — sempervirens RAupr.... — Verrucosus SCOOP. . .... Exobasidium discoideum Z//. © tab. XIII — SD. ? tab. ALL, fig. 5 . . . . . . Fagus silvatica Z........ Falcaria Rivini Æ0s{...... Fegatella conica (Z.) Raddi Festuca calceolaris S. 7... duriusenla Die 44 117 | elatior Z. var. pratensis (/Æluds.) Hackel gigantea (ZL.) Vill.. .... longearistata $S. Z. tab. XI. montana M. Bieb...... ne Dnsttt — var. supina (Schur) Hackel — rubra 7. var. eurubra Zack... . — varia Haenke * Fibigia clypeata (Z.) R. Br. mamOarical ll ..0 porn Filago arvensis Z. ...... — Germanica Z. on Vir s1te re 5 Fragaria vesca ZL........ Fraxinus excelsior Z. . ,.. Fritillaria latifolia Wild. . . *__ Jutea M. Bieb........ Tpyam Bora. Caxa. T. XVL — var, longearistata Hack. : INDEX . D61 Pag. | Pag. , *Fritillaria tulipifolia M. Bieb. 423 002 | Frullania dilatata (Z.) Du- 83 | mortienux. anis. 522 84 |! Fumana procumbens (Dunal) 524 | Spach. .. . 2.X, PEIOJAIN. 62 .. 525 | : FUMARIACEAE:.!24 rat 31 105 Fumaria Schleicheri Soy. 105 | Will: Mar, M siens). 34 4105 — Vaillantii Lois. :, +: 34 105 FUNARIACEAE .\ #11. 178 Funaria hygrometrica (Z.) 538 | Sid. … 204 alu. 478 040 EUNGI. 2. etoile: 037 412 FUNGI IMPERFECTI 043 180 | Fusicladium Levieri Magnus 511 | AR. CON ON me re. 043 457 | *Gagea arvensis (Pers) Du- 453 mort. var. Alboffii. . . .. 424 | — Liottardi (S{ernb.) Schuit. 423 456 |! — reticulata Pal. 456 | var. circinnata (Z. fil.). 424 454 | — — var. tenuifolia Boiss. . 424 458 | *Galega orientalis Zam. .-H5 453 | Galeopsis Tetrahit Z. 395 154 |! Galium anfractum $S. Z.. 208 + ,Aparine;::ZL. . -. ….11a49f 210 454 — coronatum Sibéh. ef Sm.. 210 — — %, isophyllum Boïss. . 210 456 — — v. stenophyllum Boss. 210 456 — Cruciata (Z.) Scop. 42 var. Chersonense Boïss. 210 411 — erectum Auds. .'. 111, 207 228 — — var. SCabrifolium . 207 228 — fistulosum S. Z. tab. XXI, A . 209 463 — Mollugo (Z.) Boiss... 207 494 — — var. robustum. . ... 207 494 — Pseudo-polycarpon $. Z 488 tb. RL (BI. .mulelouvisie 211 146 — rotundifolium........ 206 337 — rubioides ZL. ..: «142821 206 423 — subuliferum S. Z. 206 423 | *— tenuissimum M. Bieb. . . 210 36 962 Galium valantioides M. Bieb. —VECUM ! L. LCD MEERARME — verticillatum Danth. . *Genista flagellaris S. Z. ÆAinCtoria LL. - MIE Gentiana asclepiadea Z. . .. — — var. macrocalyx . .. —,Caucasica M."B1eb." MN —,Ciiata ZL. 20 NIUE. + cruciata LM ETAYI — Dechyana S. Z. ti. XVI B + humilis Ste". 7 Note =-.Obtusitolie PAU. TOUTE = Pyrenaïiea ii UML, Lo — septemfida Pal. . ..... — — var. cordifolia (Æoch) Boïss. — — var. procumbens Boëss. *__ verna Z. — *_ par. alata Griseb. . . GEORGIACEAE Georgia Mnemosyne Ehrh... — pellucida (Z.) Rabenh. . . GERANIACEAE io). ao Geranium amethystinum Le- debour 2 "75 AL ONLTISr. — Armenum Boss. *_— asphodeloides Wild. ge- nuinum Boss. ....... — — var. hispidum Boëss. . batrachioides Dodon. . . .. — gracile Zedeb. var. trilobum (C. Æoch) Boîss. Jo Al UNE foie otre? # e Vatdioi à 167 22e le lidhe _ eo! ere :8.1 0 26209 AN 6e 681 le — gymnocaulon DC. . .. 98 — Ibericum Cavan..... 99 — molle TI4143V104-ghuSeN — platypetalum Fisch. et Me. 1: HOUSE 99 pratense. Li." esDhidire — — var. cyanostemon Rupr. — Pyrenaicum Z,. 340 341 341 340 339 340 340 340 340 340 340 471 471 471 97 Pag. Geranium Pyrenaicum ZL. var. depilatum .. ........ 102 — Renardi Traulv..... 99 101 — Robertianum Z. ...... 102 *— rotunditolium Z.....:. 102 — sanguineum L.....4. 97 — Sibiricum Z. ......40, 102 = ‘silvaticum L/22, EMMA 98 — — var. myriadenum . .. 98 Geum latilobum S. Z. . . .. 145 — strictum Aÿ..... sur 146 = urbanum 2° "5 EHESS 145 Githago sesgetum Desf.. ... 78 *Gladiolus communis Z..... 422 Glaucium corniculatum Z... 31 Glechoma hederacea Z. . . . 391 Glyceria fluitans (Z.) R. Br. . 453 ? Glycyrrhiza echinata Z.,:1. 115 Gnaphalium Gaucasicum S. Z. 227 — Juteo-album Z, ....1.... 281 — Norvegicum Gunn.:... 228 GNETACEAE Blume:: nat 462 Goebelia alopecuroides (Z.) BUNTE "ST ES ASE 132 GRAPHIDACET. . ...::.. 536 Graphis dendritica Ach. . . . 536 GRAMINEAE Juss. . 11300 437 GRIMMIACEAE . . 1. «140%. 488 Grimmia alpestris Schleich.. 492 — — var. microstoma Br. Eur. 492 — apocarpa (Z.) Ho. : . + 493 — aquatica C. Müll.. .., 2. 491 — Brotheri(S.O0.Zdb.) Broth. 493 — caespititia (Brid.) Jur. |. 492 — campestris Burch. . : NN. 491 — commutata ÆZüben. . . .. 492 — contorta Schimp. . . . ..1. 493 — ericoides $. O. Ldb. . . .. 490 — exannulata $S. O. Ldb. .:: 492 — flaccida (De Not.) S. 0. Lab. 493 — funalis (Sc/avg.) Schimp. 493 — Jacquini Garov.. ...:.. 492 * Grimmia incurva SCHog. — microcarpa $. O. Ldb. mollis Br. Eur. var. aquatica Pr. Eur. a 5202 E0b."8)" ovata Web. el M. p. p.. — var. affinis (Ærnsch.) Br. Eur. Sessitana De Nof. . .... sphaerica Schimp. . .... spiralis Hook. et Tayl. . subsulcata ZLimpr. sulcala Sant. HMCOIOF HO00K. 00.7, Gymnadenia conopsea (Z.) À. VITST M LR © dal me SN I RE ne, dut sd je) v — rupestre SCAIC}.. . .... Gypsophila acutifolia Fisch. . — aretioides Boss. — var. imbricata (Rwpr.) — var. Caucasica Boiss. elesans M. Bieb. œlandulosa Boëss. . . ... tenuifolia M. Bieb. . ... Gyrophora cylindrica (Z.) Nyl. — hirsuta (ACA.) Fr. . ... — hyperborea (Zoffm.) Fr. — reticulata (Schaer.) Th. DA TTHOR PP AMIS ON, , — — var. depressa SChaer. Hablitzia tamnoides M. Bieb. Haematomma ventosum (Z.) Spruce Hedera Colchica C. Koch .. . . 491 INDEX. 563 Pag. | Pag. ... 493 | Hedera Colchica var. rhom- 491 | DÉONALRAPAIARR EE. 1. 7. 201 nn à (= | 0.4 À d'a ir CNT 201 Hedwigia albicans (Web.) S. 493 | OEROIS ESRRE Pa ltn ta 494 . 491 | 1. cata ERP PT PR er. 494 . 491 Hedysarum Caucasicum M. B. 128 — obscurum Z. 491 var. neglectum (Zedeb.) 128 492 Heleocharis palustris (Z.) À. 493 | RP IR ft ner Store 433 . 493 | *Helianthemum Niloticum (Z.) . 491 Pers. var. lasiocarpum 492 COS MDISE arte 61 491 — Oelandicum (Z.) DC. var. alpestre (AÆCHb.) 419 PBOISSLUS NN EU ares à 62 *— salicifolium (Z.) Pers. .. 61 482 — vulgare Gaertn. 482 var. virescens Boiss... 62 67 Helichrysum arenarium (Z.) DO PANORAMA ER tre 228 67 Heliotropium suaveolens 11. 67 BCD "4 RIDER UE 344 68 Helleborus Caucasicus C. Xoch 24 67 HEPATICAEPEN TEE PR 27 o11 67 Heracleum Freynianum S. Z. 194 031 — Mantegazzianum S. Z. icon 532 | FU 017. SPAS UE EE Br ÉE 193 532 — pachyrhizum $S. Z. tb. XX 195 — pubescens M. Bieb. 532 var. glabratum . .... 192 531 — Sphondylium Z. 031 var. Caucasicum . . . . 192 402 — villosum Fisch. . ...,. 192 Herniaria incana Z. . .... 92 034 Hesperis matronalis Z..... 42 Hibiscus Trionum L. . .... 96 103 Hieracium Baumgartenianum Schur subsp. subsimplex D18 CS EN FOCM « 306 201 — calodon Tausch. . ..... 301 564 Hieracium calodon subsp. Lat- -.Janceolatum Vz/1. pariense Pet. . ....... Caucasicum Naeg. el Pet. subsp. Sommieri Pet. corymbulosum (S. Z.) Pet. cydoniifolium Will... ... echioides Lumn. var. Asiaticum N. P.. erythrocarpum Pei. .. glandulosissimum ?et. glareosum Serres . .... Hoppeanum Schull. . ... laetevirens S. Z. . .... Lewleri Pef. . ....... longiscapum Boëss. el Ky. longiscapum X Hoppeanum longissimum Pe/. . .... lycopifolium Frûl...... Magyaricum Naeg. et Pel, subsp. substoloniferum Pannonicum Pet. subsp. Adjarianum Pet, — SuhSp. Parreyssianum — Subsp. xystrophyllum B Syntomum Pet. ..... Pilosellaszss prenanthoides Wal. . . .. pseudo-syaneticum Pet. silvaticumd B& 418. simplicicaule (S. Z.) Pet. strictissimum Pet. .... strictum /Fries....r ant Svaneticum (S. Z.) Pet.. Svaneticum var. corymbiferum $S. L. umbellatum Z........ INDEX. Pag. 301 . 300 - constrictum Art. Tour. . 307 311 303 . 300 . 309 | . 907 | 308 299 304 303 301 300 301 308 308 302 299 303 309 303 311 310 303 305 311 303 Pag. _Hieracium umbellatum var. co- ronopifolium Bernh..... 304 — — var. hypotrichum Pef. 304 — Valesiacum Fries . .... 308 7) Virgatum Peis. 4 JR 304 — virgultorum Jord.. .... 303 — vulgatum Fries . ..... 303 Hippophaë rhamnoides Z. . . 406 * Holosteum marginatum C. À. Moy. ire ie ee EEE 84 Homalia trichomanoides (Schreb.) Br. Eur 008000 Homalothecium Caucasicum Pris sm 0g SR 500 — Philippeanum (Spruce) Br. Eur. ot 500 — sericeum (Z.) Br. Eur. . 500 * Hordeum violaceum Boëss. et Huet: :1:.Ca2 TNT 460 Humulus Lupulus Z. ..... 411 Hylocomium proliferum $S. 0. Lidb.'C.L 5. AURA ÉUORRSE 509 — rugosum De Not....... 008 — splendens (ÆZdwv.) Schimp. 509 — triquetrum (Z.) Br. Eur. 509 — umbratum(£hrh.)Br.Eur. 509 Hymenostylium curvirostre (Ehrh.) S. O. Lab... ... 482 Hyoscyamus niger Z. 309 HYPERICINEAE DC... 93 Hypericum Androsaemum Z. 93 — Bithynicum var. majus Boÿss.. ... 94 — — f.stigmatophyllum Apr. 95 — hirsutum, Jr. ur sie 94 — inodorum Wäld....... 93 — — v, intermedium Zedeb. 93 — — v. multiflorum Zedeb. 93 — — v. Sommieri Xeller .. 93 — — v. subuniflorum Zedeb. 93 — nummularioides Traulv.. 93 — orientale Lise 038 94 Pag. Hypericum inodorum var. Jau- berti (J. ef Sp.) Boiss. . . 94 — — var.platyphyllum S.Z. 94 — — var. ptarmicaefolium DT DT on, 94 — perforatum ZL. ....... 94 — polygonifolium Towrn. .. 93 — ramosissimum Ledeb. ... 93 EDS Bois 0, 94 D OA 499 Hypnum callichroum (Br'id.) Lulu va, Celtes gérée ltd et 508 — collinum Schleich. . .... 501 — commutatum ZZdw. . . .. 506 — Crista-castrensis Z.. . . . 506 — cupressiforme Z. ..... 507 = dilatatum W£s. . . .... 507 — euchloron Bruch . ..... 503 — exannulatum Br. Eur... 506 — falcatum Brid. ....... 506 — filamentosum Dicks. . ... 498 — Haldanianum Grer.. . . ."508 NOR CUS SUP ANT, 508 — incurvatum ScChrad. . . . 508 — intermedium $S. O. Zdb. . 505 — molluscum Adi. ..... 507 ochraceum (Turn.) Wils. 507 — palatinum Neck....... 499 — pallescens (Ædc.) var. protuberans (Brid.) A es 0 508 — palustre Z. var. subsphaericarpon (Schlch.) Schimp. . . . .. 507 — Philippeanum C. Müll. . . 500 — proliferum L......... 509 — — var. umbratum Wahlenb. 509 — reflezum Starke . ..... 502 — repens Pollich ....... 004 — revolutum (Mil.) Jaeg . . 508 — revolvens SWz. var, iatermedium Ren. . 505 + 565 Pag. Hypnum rivulare Bruch . 002 == TOROSONE ERP à 7. . 008 — rusciforme Neck. ....., 503 UTILE EE, 502 — salebrosum Hoffm. . .... 001 — scariosifolium C. Mull. . . 507 —— TOTICEUME Li. legumes de 000 "NAT RET DM ST a 501 —"stellatum SORTE. 4... 005 — striatum Schreb. . ..... 003 — ‘strigosum Hoffm. : .. . . . 502 — "trichodes. Hall"... . . .: 004 = UACIIALUM 20: us: 005 SN PATUME MOE RAS 0 ea à 500 — velutinum L. ..,..... 002 — viviparum Neck. . ..... 000 Hypochaeris maculata Z. . . 293 Hyssopus oflicinalis Z. var.angustifolius (M. 2.) HOTSE ES RTS Se Ter T RTE 387 NÉ AQUHONUNL LANCER 336 Imbricaria ambigua (W1f.) Fr. 531 — conspersa (ÆZhrh.) Ach. . 530 — — var. stenophylla Nyl.. 530 — encausta (Smith) DC. . . 530 — — var. intestiniformis CRE TR PR RS 530 — — var. textilis AC. . . . 530 — exasperata (De Not.) Nyl. 529 — lanata (ZL.) Nyl. . ..... 530 — perlata (Z.) Ach. var. olivetorum Ac. , . 530 — physodes (Z.) Ach. . ... 530 — — var. lugubris Pers. . . 530 — — var. platyphylla AcA.. 531 — — var. vittata Ach. . .. 530 — prolixa ACA. var. Delisei Dub. . . .. 029 — saxatilis (Z.) var. Aïzoni (Del.) Dub. 530 — stygia (L.) ACh....... 530 Impatiens noli tangere Z... 97 566 INDEX. Pag. Pag. Inula Britanica L.+. 1.120227 Jungermannia minuta Crantz 516 x Conyza DC. Laué rates 221 — porphyroleuca Nees. ... 516 —-Germanica Loge. etre — quinquedentata Web, . .. 517 — glandulosa Wälld. . . . .. 226 — ventricosa. DiCAS... ges. 916 — grandiflora Wälld.. .... 2206 — — var. porphyroleuca — Oculus Christi Z.....,. 221 Limpres sos ee 016 <—.Salcina Tignes Ar ue 226 Juniperus communis Z. ... 461 — squarrosa Z. -— — var. depressa ($S/ev.) var. ovalifolia. . .... 226 Boïss. ». svt 461 IRIDACEAE Lindl. . . .... 420 + Sabina Z. . .: -& La 462 *Iris Caucasica ÆHoffim. .... 421 Jurinea arachnoidea Bunge. 267 *— furcata M. Bieb.. ..... 422 — Coronopifolia S. Z. tab. XXVII 270 — Guldenstaedtiana Zepech. 421 — depressa (S/ev.) C. A. Mey. 267 + Sibirica mate in. du 421 — pumila AÀ/boff. . . ... . .. 268 Isatis Candolleana Boiss. . . . 60 Kantia 50. Ldb.. 2808 518 — latisiliqua S/ev........ 60 — calypogea $. O. Ldb. . . . 518 *__ reticulata C. À. Mey.. .. 61 Kantius S. F. Gray ....,4.1% 518 Isopterygium nitidum S.0.Ldb. 504 Knautia involucrata $S. Z. . 216 — repens S. O. Ldb. non Spr. 504 — montana (M. B.) Boiss. Isothecium myurum (Poil) var. heterotricha (C. Bridiaitiéern Med t 2 500 Koch). Boîssi ect 215 — viviparum $S. O. Ldb. . . . 500 Kochia prostrata (Z.) Schrad. 401 JUGLANDACEAE Lindl.. .. Al — — var. canescens Mog. . AO Juglans resias Le Lie. 411 — sedoides (Pall.) Schrad. . 401 JUNCACEAE Baril... .... 431 Koeleria cristata (Z.) Pers... 445 JUNCAGINEAE L. C. Rich. . 417 — — var. hirsuta ZLedeb.:..… 445 Juncus alpigenus C. Xoch.. 432 RABTATAE ur tre etes 384 == Alpiqus Ps rt eu 432 Lactuca muralis (ZL.) Fresen. 298 — conglomeratus ZL. . .... 432 —isaligna 2. 4tass de 298 OS) de. ua etat 432 \Scariala sh 054 26 298 — lamprocarpus Æhrh. ... 432 Lagoseris orientalis Boiss. . 312 JUNGERMANNIACEAE — — var. Brotheri. ...... 312 AKROGVNAE::.- RL en 513 Lamium albumuskst,.t0 395 — ANAKROGYNAE ...., 512 —-maculatum,Bit,2:l6 nt 395 Jungermannia barbata — tomentosum Wild. . . .. 395 (Schreb.) Schmid. . .... 517 Lappa minor (Schk.) DC. .. 250 — — var. Schreberi Nees . . 517 -satomentosa Las, 1640808 250 -mecordifolia{Hook ;; .. o14 Lapsana grandiflora M. Bieb. 288 — exsecta SChmid.….. 11. 516 — — f. pinnatisecta . . ... 289 — AinCisa SERA. ee A 016 — intermedia M. Bieb, . . .. 288 slanceolata Lis. sue E 516 Laserpitium hispidum M. Bieb. 198 — Jevifolia (S. 0. Zab.) Steph. 514 — platyspermum S. Z. . . . 198 INDEX. 567 Pag. Lasiobotrys Lonicerae Æze.. 543 Lathyrus Aphaca Z. ..... 131 = ireutusr Ziani, ju: 131 PNISSolig AN Gi Cons sus 131 — pratensis Z. var. grandiflorus . . .. 132 PPFUSOUS Se. : : .. . Cu, 131 — rotundifolius Wa. . . . . 131 Lavatera Thuringiaca Z. .. 95 — — var. brachypetala .. 95 BECANORACEI ..:..... 532 Lecanora badia (Pers.) Ach. 533 — cembricola Nyl . ..... 533 — chrysoleuca (Smith) Nyl. 532 — — v. melanophthalma DC. 533 — disperso-areolata Schaer. 533 — glaucoma Ach.....:.. 033 — polytropa (Zhrh.) Ach. . 533 — subfusca (Z.) Ach. . . .. 533 — — var. distans AC. . .. 533 — — var.maculiformis Bagl. 533 — varia (Æhrh.) ACh. . ... 233 — — var. conizaea AC. . . 533 — — pallescens Schaer.. .. 533 — verrucosa (ACA.) Schaer. 533 BECIDEAOET :\. hrs 534 Lecidea assimilata Nyl ... 533 — papillata Fr. .......…. 030 — polycarpa FX. var. ecrustacea Arn. . 534 — vorticosa (Fhv.) Kôürb... 535 Leersia afjinis S. O. Ldb. .. 479 — laciniata Hdw. ....... 479 LEGUMINOSAE Juss. . . .. 109 LEMNACEAE Link. . . :.. 417 Lemna minor Z. .,.:..,, 417 LENTIBULARIAE Rich... 329 Leontodon asperrimus ( W3//4.) HORS HR of vatigs 290 — Caucasicus (M.B.) Fiseh. . 290 — hastilis Z. var. glabratus Æoch . . 290 Pag. Leontodon hastilis Z. var. hi- spidus (Z.) Boëiss. . .... 290 Leonurus Cardiaca Z. .... 395 — Marrubiastrum Z. ..... 395 Lepidium campestre (Z.) R. Br. 60 — perfoliatum Z. ,: ...... 60 — vesicarium!Ziuil. dun +. 60 Lepidozia reptans (Z.) Du. 518 Leptogium saturninum (DicRS)AN YU IAA ane DRI Leptotrichum flewicaule Hampe 484 = tortile: Hampe, . QU LA 485 Lescuraea filamentosa Broth. 498 -- mutabilis (Brid.) . .... 498 — saxicola (Br. Eur.) Mo- lenbior AUS Napoule: 498 — striata (Schwg.) Br. Eur. 498 LESKEACEAE .:. 4. 4 496 Leskea incrassata ($. O. Lab.) Brolhs., taste Lâdh. 496 — mutabilis Boul... ..... 498 — nervosa (Schwg.) Myr. . 496 Leskia trichomanoides Brid. . 496 Lesquereuxia filamentosa $S. O. Ldbsvu a ponbaciehse ui s 498 — mutabilis $. O. Ldb..... 498 Leucobryum glaucum (Z.) SCRÉENDR DCR et à 485 Leucodon Caucasicus Jur, et Milde: CEE, comen 495 — flagellaris (Zab.) Broth. . 495 — immersus S. O. Lab... . 495 — sciuroides (Z.) Schaog... 494 — Steveni C. Müll. . ..... 495 Libanotis montana AI. ,... 186 — Sibirica Koch ...:.... 186 LICHENES £varatféioninic 523 Ligularia Sibirica (Z.) DC. . 238 Ligusticum alatum (M. Bieb.) SDTENQN.: SAS odbils 188 — Caucasicum S. Z,. ti. XX 188 Ligustrum vulgare Z. .... 337 568 INDEX. Pag Pag LILINCEAE DG: rca .nobosn 422 Luzula spicata (Z.) DC... . 431 Lilium monadelphum M. Bieb. 422 Lychnis dioica Li. ....... 77 *Limodorum abortivum (Z.) Lycium Turcomanicum Sibiz:.. Vas dnrEteN 420 TUNER... AIO BTE 304 Linaria Elatine (Z.) Müll. . . 359 Lycogala Epidendron Z.... 537 — genistifolia (Z.) Mül.. .. 359 Lycoperdon gemmatum — — war. linifolia Boëss. Batsch:. 0203046086. 818 543 nent. ou | 2461494 SIAOË 360 LYCOPODIACEAE DC... .. 467 -- minor (Z.) Desf. ..... 360 Lycopodium annotinum Z. . 467 -— rupestris C. À. Mey.... 359 + Selagdafsauydoetf.. nets 467 *Linnaea borealis Z. ..... 203 Lycopus Europaeus Z. .... 384 FBINEAE DC. aps it. te 96 Lysimachia dubia Vent. . . . 329 Linosyris vulgaris Cuss.. .. 221 — punctata Jacq. typica .. 329 Linurm angustifolium Æwds.. 97 — — var. verticillata (M. B.) — Austriacum Z........ 97 Boïssanisit dons tee 329 — catharticum Z. ...... 96 LYTHRARIEAE Juss. . . .. 162 — hypericifolium Salisb. . . 96 Lythrum Salicaria ZL. . ... 162 æ tenuifolium Z, : 1... 97 Macrotomia echioides(Z.) DC. 348 Liochlaena lanceolata Gottsche, Madotheca Caucasica Séeph. 520 Ldnb. et Nees . ....... 516 | * Malabaïila? pimpinellifolia (M. Lithospermum arvense Z. . 349 Büieb.} HOffn158 0 ASe 197 — officinale Z. . .. 1}. 349 Malachium aquaticum (Z.) — purpureo-coeruleum Z. . 349 FTÉCSSTE CHR SURCRE RNES 92 Lloydia serotina (Z.) Reichb. 423 Malcolmia Africana (Z.) 2. Lobaria pulmonacea (Æffn.) BrANSNPE:, CASE K E20 EE 42 D: Y67 PAPRINLL MIE RE ER RQ ER ART CE 529 Malus communis Desf. . . . . 133 Lomatocarum alpinum Fisch. MALVACEAE R. Br. ..... 95 CE Me 2 ous ASIN 178 Malva rotundifolia Z. . ... 95 Lonicera Caprifolium Z.... 202 MARCHANTIACEAE . .... 511 LhOaucasica Pal, «à... 203 Marchantia polymorpha Z. . 511 — Iberica M. Bieb....... 202 — quadrata Scop.. PTIOMEPI — Xylosteum Z. = ...... 202 Marrubium catifiasioliuns Lophocolea heterophylla Desbe: TRE DIS 392 (Schrad.) Dumort. . ... 517 — — var. microphyllum . . 393 LORANTHACEAE ZLindl. . . 407 — leonuroides Desv. . . : #. 393 Lotus angustissimus Z. . . . 114 Marsupella sphacelata (Gies.) —"corniculatus 2... #4, 113 DUO ee LEE TER 513 Lunaria argentea AI. .... 44 Martinellia Carrington . ... 519 Luzula campestris (Z.) DC.. 432 'aspera. Broth. 4 0. 400 520 — multifiora (Zhrh.) Lej. . 432 — irrigua S. O. Ldb. .... 519 — — var. congesta (Zej.) — resupinata $. O. Ldb. . . . 520 HOÏSS, . «\ .CUFAIIEP. PAELTA 432 — undulata $S. O, Ldb. . . .. 520 Martinellius S. F, Gray .. — resupinalus S. F, Gray . . — undulatus S. F. Gray. . Gottsche, Ldnb. et Nees . — tricrenatum (Wahlenb.) Matthiola odoratissima (M.B.) 1007 ON DNEPAREEN TE 1e FRS UA TUE Medicago falcata Z. ..... Apulion Lino. ss, . AIVA LL 4,9. lp eg Melampyrum arvense Z. Melandrium Balansae Boiss. — pratense Roehl Melica ciliata L. .,...... Melilotus officinalis Desr. . Melissa officinalis ZL. . . ... Mentha Pulegium Z...... hsilvestris L. . ....... * Merendera Caucasica M. Bieb. Mespilus Germanica Z. .. Metzgeria conjugata S. O0. Zdb — furcata (Z.) S. O. Lab. Micropus erectus Z. . .... Milium Caucasicum $S. Z. tab. XLIV Mniobryum albicans Limpr. Mnium ciliare (Grev.) Lab. — cuspidatum ZLeyss. .. — heterophyllum (/700k.) — Oorthorrhynchum (Brid.) EDiEur is. ects. Bi —punctatum. LL» . uit — rostratum Schrad. .... — silvaticum $S. O. Ldb. .. — spinulosum Br. Eur. . — stellare (Schrad.) Reich Molinia coerulea (Z.) Moench INDEX. Pag. . 19 D20 . 520 Mastigobryum deflexæum (Nees) 518 . 018 111 111 . 381 77 11 448 . 11] 387 384 384 422 184 . 512 +518 — pubescens (Schrk.) Raddi 512 228 440 471 . 477 . 472 . ATR 472 471 472 . AT . 473 472 453 569 Pag. Mollia aëruginosa $S. O. Ldb. 482 — fragilis S. O. Ldb...... 481 — tortuosa Schrank . . . .. #, 48] — verlicillata S. O. Ldb.... 483 MOLLUGINEAE (Fz1.) Boiss. 92 Mulgedium abietinum (Boëss. el 'Bat) Roisslie0t PIE 297 — Albanum (Sfev.) DC. . 296 — Bourgaei Boiss. ...... 297 — — var. Subintegrifollum 297 — Cacaliaefolium M. Bieb. . 296 — — var. minus Boëss. .”."."296 — macrophyllum( Wätd.) DC.I295 MUSCARDASDALG UN, Lo or 430 MUSOL' VERT HI iU ES UE, 469 Myosotis alpestris Schm. .. — hispida Schlecht. — sparsiflora Mik. . ..... 390 — squarrosa M. Bieb. non Retz 351 Myricaria Germanica (Z.) Des 6. ANS RE CM 93 MYXOMYCETES + ."240%8m 037 Nardia $S. O. Lindberg . . .. 513 — compressa $S. O. Ldb..,. 513 — sphacelata Carringt. . . . . 513 Nardius S. F. Gray . . .... 513 Nardus strictus Z. . ..... 460 Narthecium ossifragum (Z.) Huds. D) ERP 495 Neckera Besseri (Zobz.) Jur. 496 — Complanata (Z.) Hüben. . 496 — crispa (L.) Ho. . 495 Neottia Nidus avis (Z.) Rich. 420 Nepeta Caucasica S. Z. tb. XU 389 — grandiflora M. Bieb, . . . 390 — — var. diversifolia. . . . 391 — Mussini Henk........ 391 — — var. Mirens....,.. 391 RE (1: + 28 SUPER TRES BALE ZT 391 Nephrodium dilatatum (Wälid.) Rich mm 20) 466 270 Pag. Nephrodium Filix mas (Z.) Rich: + Ji 2H AVE 465 Nephromium Helveticum Ac. 528 — levigatum (AcA.) Nyl. . . 528 * * * * — tomentosum ({Æffm.) Nyl. 527 Neslia paniculata (Z.) Desv. 60 Nicotiana rustica L. 1 : 304 Nigella sativa LL. us, 24 Noaea spinosissima Z. fil. . . 402 Nonnea intermedia. Ledeb. . 345 — — var. Miscida . ..... 345 — rosea (M.B.) Fisch.el Mey. 345 Notochlaena Marantae (Z.) R, Bras ue CA HIES 464 Ocymum Basilicum Z. .... 384 Odontites serotina (Zain.) Reichb.. 5 So : ehiqeii 380 OLEACEAE Lindl. ...... Omalia Sendtneriana Schimp. 496 Omphalia campanella (Batsch) Quel rie SPMELAU NS D42 Omphalodes Cappadocica WA. anedbasd. th 2918 391 — Lojkae S. Z. tab. XXXY . . . 352 — Wittmanniana Stev. . .. 353 ONAGRARIEAE Juss. . ... Oncophorus cirratus S.O.Ldb. 483 — gracilescens $. O. Ldb. . . 483 — Martianus Broth. . . . .. 483 — Martii $. O. Ldb. ..... 483 -— virens (Swz.) Brid. ... 483 — Wahlenbergii Brid. . .. 483 Onobrychis radiata (M. LB.) Boissit À ares subit. sit 129 — sativa Z. f. macra :: : . . 129 Onoclea Struthiopteris (Z.) Hoffm. eetiareuih. 0 + 466 Ononis Columnae A7. ...,. 110 euhircina Jacpestd. see - 110 Onosma microspermum Slev. 348 — sericeum ; Wälidn . trio 347 — setosum ZLedeb. : 4:14 347 INDEX. Pag. Onosma stellulatum Walast. el HUE Le oies 348 — -— var. pallidum Boiss. . 348 Oplismenus undulatifolius (Ardi) RaeluwSch.,s1d3em0t 437 ORCHIDACEAE Juss. . 418 Orchis latifolia Z....:.4. 418 + maculata Zi Se DEA 418 — — var. Brotheri. . . ... 419 — — var. saccigera Reich.f. 418 FE mascula Zu. .4 «ee 418 *— militaris (Z. p. p.) Jacq. A18 — sphaerica M. Bieb. : : .. 418 *_— tridentata SCop. . . . . .. 418 *< ustulata Z. 24.824140 28 418 Oreas Martiana {Hpe. et Hrnsch:) .Bridanbif,.ne2 483 Origanum rotundifolium Boiss.-s Rasa al ie 384 — vulgare L. var. viride Boss. . 384 Ornithogalum Balansae Boiss. var. stenophyllum Alb.. 425 — oligophyllum Clarke : .. 424 — — var. stenophyllum Boîiss. ANUS INES. IE 425 — Schmalhauseni Alboff . . . 425 OROBANCHACEAE Juss. .. 383 *Orobanche aiba Sfeph. . . .. 333 *_— Anatolica Boiss. et Reult. 383 — crenata Forsh. :., 0 383 ?— — par. Owerini Beck . : 383 *— Cumana Wallr. . . n0a 383 * major «LME UN ABANGE 383 #— minor SwÉit HOR TIUEN 383 Orobus hirsutus Z....:..132 Orthotrichum anomalum Hdw:: NI SN TRAIT 489 — cupulatum (Zo/ffin.) Hüb. 489 — leiocarpum Br. Eur... 489 — Lyellii Zook. et Tayl: . . 489 — microcarpum De Not. .. 488 INDEx. ou Pag. | | Orthotrichum pallens Zruch 488 | — rupestre Schleich.. . ... 489 — — var. ovatum (Vent) | x 271 Pag. Parnassia palustris Z. . . .. 175 PARONYCHIEAE S'. Hi. .. 92 Paronychia Kurdica Boiss. . 92 *. P7e À: ESF ORERRT TSI TUNEE 490 Pastinaca Armena Æ#sch. el — speciosum ANees....... 489 MEN. EURE PRE ae Lise 197 — Sturmii Zornsch...... 490 Pedicularis atropurpurea DA LIDEAE. DC. :....... 97 NOT vote te ARNO Oxalis Acetosella Z. ..... 97 | *— Caucasica M. B. ne corniculatanZ. is... . 97 var. albiflora Boss. . . 381 Oxyria digyna (Z.) Campd. 402 ei COMOS D. A voiletqrsbeite RIRE *Oxytropis Pallasii Pers. — condensata M. Bieb. . . . 381 var. dolichorhyncha. . 126 — crassirostris Bunge. ... 382 *— Samurensis Bge. — — var. lanigera. ...,... 382 var. Subsericea..... 127 — Nordmanniana Bunge . . 382 — — — f. brevifolia 127 | *— Wilhelmsiana Fisch.. . . 381 — — — f. longifolia. . ... 127 Peganum Harmala Z. .... 103 Paederota Pontica Rupr. 370 Pellia epiphylla (Z.) Corda. 512 — — var. glabra....... 370 Peltidea aphthosa (Z.) Nyl.. 529 Paeonia triternata Pall. . .. 29 — — var.complicata Th. Fr. 529 — Wititmanniana S/er. 29 — venosa (Z.).Nyl, ,....,. 529 Panicum Crus Galli Z..... 437 Peltigera canina (Z.) Affin. 528 — — var.echinatum ( Wil{4.) — polydactyla ÆAffm...... 528 ON 7 snhgaare 137 — pulverulenta Tayl. . ... 528 — miliaceum ZL.:....... 437 Periploca Graeca Z. .: ... 391 2rLsaiguinale. ZL, {ic 437 Peristylus viridis Lindl. . . . 420 PAPAVERACEAE . .…. .... 20 | Persica vulgaris M£/1. … 182 Papaver arenarium M. Bieb. 30 Petasites officinalis Mnch.. . 238 — Caucasicum M. Bieb. ... 30 Peucedanum Alsaticum Z. — commutatum Æ#sch.el Mey. 30 Dar JOUR. citerne 191 — lateritium C. Xoch . ... 30 — Caucasicum (M. B.)C.Koch 191 De orientale. Z. 2.141.141": 30 Phaca astragalina DC. . . .. 118 PAPILIONACEAE .. ...... 109 Phegopteris Dryopteris (Z.) Parietaria Judaica Z. P'Rs. dont NE cer lus SL 164 var.brevipetiolata Boiss. 411 — polypodioides Fée . .... 464 *—, Lusitanica L. ...,.... 411 Philadelphus coronarius Z. . 175 —. officinalis Z. . ....... 411 Philonotis fontana (Z.) Brid. 473 Paris incompleta M. Bieb.. . 430 — Marchica (Wät/d.) Brid.. ATA PARMELIACEL : .,: .. + 527 — seriata (Mäl.) S. O. Lab. 473 Parmelia muscigena Wall. . 531 Phleum alpinum Z....... 438 — stellaris Z. | x Boehmeri iosensiraenogt 438 var. aipolia ACh. . .... 531 | — pratense Z. ra éribacia AC/hissr éditos 531 | var. fallax :(Janha). . . 438 572 INDEX. Pag. Phleum stoloniferum Host . . 438 Phyllosticta cruenta (Fr.) Kk. 545 Physalis Alkekengi Z..... 354 * Physoclaina orientalis (M. B.) DONS AN MIE 309 Physospermum aquilegifolium (AY KO SMECE ENS) 183 PHYTOLACCACEAE Endl. . 397 Phytolacca decandra Z. . . . 397 Picea orientalis(Z.) Jaub. Sp. 464 Picridium dichotomum M. B. 298 Picris strigosa M. Bieb. . . . 291 Pimpinella affinis Zedeb. var. multiradiata Boiss. 177 — Cappadocica Boss. el Bal. var. Yberica . ...... 178 — rhodantha Boïss. . .... 178 FRAC AA EL PEN RU 178 Pinus silvestris L. . . .... 461 Piptatherum virescens (77ëên.) SCORE ARE EIRE RUES, 440 Pirus communis Z....... 133 Pistacia mutica Fisch. et Mey. 104 Plagiochila asplenioides (Z.) DOIOT TI RE 517 — — var. major Laänbg. . . 517 — — var. paupercula S{eph. 517 Plagiopus Oederi Limpr. . . . 474 Plagiothecium denticulatum CAB Te SEM RER 903 — nitidulum Br. Eur. . . . . 504 — nitidum $S. O. Ldb. . . . . 504 — pulchellum (Dicks.) Br. EPS 5 PER SERRE 504 — repens S. O. Ldb. . .... 504 — Silesiacum (Selig.) Br. Eur. 504 — silvaticum (AÆuds.) Br. FAP RARE RSE, PERRSS 505 PLANTAGINEAE Juss. ... 397 Plantago intermedia Gilib. . . 397 —11anceclata T-ELLE 397 multi tt PURE VE |) GS 397 a Pag. Plantago major var. minor POISSON TN CARRE 397 + —"Saxatms M"2760. RP 397 Platanthera montana (Sc/m.) ROICRE: RE, SERRE 429 — viridis (Z.) Reichb..... 420 Platygyrium repens (Brid.) BP Br MERE 499 Platysma commixtum MNyl. . 528 — cucullatum (ÆZ/ffm.) Nyl.. 537 — Fahlunense (Z.) Nyl. .. 528 — pinastri (Scop.) Nyl. . . . 527 Pleurogyne Carinthiaca (WuIf) OrISCD PT PETER 342 Pleurotus nidulans (Pers.) CRhel. E SANS ERREUR 542 Poa-AIpina "Le PATES 452 — * var. glacialis . . . . 452 e ANUA D, MAIRE 449 — bulbosa Z. var. nuda .. 452 — çaesia Smn. v. geniculata 453 — capillipes S. Z. tab. XIV . . 450 — Imeretica S. Z. ...... 451 — — * var. nana ...... 452 — Jongifolia Trên. . ..... 449 — — var. planifolia . . ... 449, tr NÉMOPANS LE PE 453 = — var. Adjarica : "7." 453 CERPIVIQUS A EE RER ARR 451 Podanthum campanuloides (BLSB:) BOSSER 327 Pogonatum aloides (/Ædo.) PIB AC NAN SEINS 470 — alpinum Roehl . . . .... 470 — urnigerum (Z.) Pal. B. . 470 Pohlia albicans $S. O. Ldb.. . 477 — commutata S. O. Ldb. .. 477 — cruda $. O. Ldb....... 477 — elongata Hdw. ....... 478 — gracilis $. O. Ldb...... 477 — longicollis S. O. Ldb. . . . 478 — Ludriwigi Broth. . ..... 477 Pohlia nutans $S. O. Ldb. . . 477 — polymorpha Hpp.et Hrnsch. 478 — Weigelii $S. O. Ldb. uon OpreRMAgmNSer: mie 2-7 477 POLEMONIACEAE Vent. .. 343 Polemonium coeruleum Z. . 343 | POLYGALACEAE., Juss. . .. 63 | Polygala alpicola C. À. Mey. 63 | — alpestris Reichb.. . .... 63 — comosa SCA. 1, ... 63 — major Jacq. var. Anatolica (Boëss. el Hiar) Chodafis og MAVAIgANIS Lens ais (A Léren. 63 Polygonatum multiflorum (Z.) A ed dt . atavo se 430 — verticillatum (Z.) AU. . . 431 POLYGONACEAE Juss. . .. 402 Polygonum alpestre C.A.Mey. 405 — — ». ammanioides Meisn. 405 — alpinum AZ. ........ 404 — arenarium W. Æi. . ... 404 — aviculare L. ........ 464 — — %. littorale (ZX.) Boîss. 405 — Bellardi AU. ........ 404 Bistornta Last. nve - 404 — Convolvulus Z. ...... 404 — Hydropipers Las. 4. . 404 — lapathifolium Z....,... 404 = Persicariaidasaalt. «1. . 404 — viviparum Z. ....... 403 Polypodium vulgare Z. 463 Polyporus abietinus (Dicks.) Be Gore Pa nm 042 — Schweinizii Fr. . ..... 542 — sulphureus (Bull.) Fr... 542 — versicolor (Z.) Fr. . ... 542 — — f. luteus . . . .. .... 524 POLYTRICHACEAE. . .... 469 Polytrichum alpinum Z.... 470 — — v. septentrionale (S:o.) Polytrichum attenuatuin Menz. 470 formosum Æedio. 470 juniperinum Wzäld. . ... 469 — piliferum Schreb. . .... 469 — sexangulare Floerke . . . 469 Porella L. ex Dillen. . .... 020 POTAMEAE Juss. : 110. 417 Potamogeton natans Z. 417 Potentilla Adjarica $S. Z. .. 155 —-Adscharicar S:dlsee)nor 155 argentea Z. non Wäld. . 152 — var. impolita (WaAl.) LORRAINE ES E.. 192 brachypetala Fisch.el Mey. 146 bifurca Z. 149 canescens Bess. f. Ingurensis Xe! et Como tLETe Tr » 0.0 Siegfr sise Simalior: 151 — f. virescens Æel el SIeNLES A MORRX ARSÉS 151 canescens virescens x P. argentea ÆXell. Sgfr. . .. 151 chrysocraspeda $B minor Bois tante Ha ENIOR 159 Chulensis Siegfr. et Kell. 151 colline: Wibiou tire 2 152 153 divina Alboff, . :.…...,. 146 elatior Schlechl. . . .... 157 foliosa S. Z......... 147 Garipensis E. Mey. . . .. 159 gelida C. À. Mey...... 157 — var. minor Ab. Boiss. 158 — f. elatior multiflora . 158 #—? Goldbachii Æupr. 159 grandiflora M. B. non L.. 157 * __ — lirta L. var. pedata Lehm, incanescens Opiz . . . . .. 152 intermedia Z. non auct. ? f. composita Rupr. . . 159 Lazica Boiss. el Ball. . . 153 Levieri Sg/r. et Kell. . . 156 minima Hall. 9 INDEX. 14 Pag. Potentilla minima var. major LH +. MOOC ONEUSENN, 159 EMIVER 2. INRPIRNNIENT 159 — Oweriniana Rupr. . . . . 146 = — f.'elata :. HA AUnAUE, 147 — pectinata Fisch. . .". . .. 149 — pedata Nestler ....... 149 — pimpinelloides Z. . .... 149 — pseudoargentea Block. . . 152 — recta Z. f. Astrachanica (Jacq.) Han The Ltée de RE 150 —- f.obscura (Wäill4.) X.S. 150 — f. pilosa (Wätt4.) Lehm. 150 — f.tenuisepala Æ. S... 150 — subsp. fallacina(Blochi) f. eglandulosa Æ. S. .. 151 SE TÉDANS NL: Me UE 157 — — * var. subpedata (C. OCR) Dem. TENNIS: 157 — rubens Vill. non AIL ... 156 — Ruprechtii Boÿss. typica. . 154 007: AE NN 154 MS AbaUuAg DOI. LEON 156 — sericea Z. var.agrimonioides Boëss. 149 — Sommierii Syfr. el Kell. 152 — Ssupina Z. v. elatior Zehm. 159 — Syuanetica Siegfr. et Kell. 153 << ternata OCR": MINMUEAU 159 — Thuringiaca Bernh. non C. A. Mey. f[. villosa S. X. 153 — verna Z. non auct. var. Asiatica S. Æ. . . 156 — villosa Crtz. it, 5 EN, 156 Poterium Sanguisorba Z. . . 161 POTTIACE AR MINE SRRANT 479 Preissia commutata Corda . 511 Prenanthes purpurea Z.. .. 297 PRIMULACEAE Vent. . . .. 329 Primula algida Adams. ... 335 — f. longipedicellata . . 336 Pag. Primula amoena M. Bieb. . . 333 — — v. Meyeri(Rupr.) Boiss. 333 — auriculata Lam. ..... 334 — *— var. macrantha . .. 535 LL Bayernr FUDE PHARE 334 FÊL COPAITONX 282007. I RON 902 — — var. OvValifolia . . . .. 332 #*— Darialica Rupr. . . 2.0 336 — elatior Jacgq. v. Pallasii (Lehin.) Led. 332 — grandis Trauto.s. 1°UMM, 333 — intricata Gr. God. . . . .. 338 *— nivalis Pall. var. farinosa Schrk. . . 334 *_— officinalis Jacq. subsp.Columnae (Zehmm.) Lee? ME RSS 332 — Pallasii v. cordifolia Boiss. 332 Probosciphora Columnae Ca- rue ve 29 0I0(HS INR EE 380 Prunus domestica Z. ..... 133 FLE VSDITOSA 1). |"; DEN 133 Psephellus Abchasicus Alboff 276 — dealbatus (W4.) Boiss. 274 — heterophyllus Boiss. var. Abchasicus Alb. . . 276 — Kacheticus Rehm. var. erectus . . . . . .. 278 — leucophyllus M. Bieb. var. bipinnatus . . . .. 279 — — var. heterophyllus (BoïSs.ÿ IFSUFT AMEUDENE 276 — — f. salviaefolius (Boëss.) 277 — paucilobus (Trautv.) Boiss. 277 — salviaefolius Boiss. . . . .. 277 Pseudoleskea atrovirens (DICKS.) Br. UP 498 Pseudovesicaria digitata (C. A. Mey.) Rupr. ts. VE . . . 42 — — ». bursa-pastoris tb. VI 42 Psilostemon orientale (L.) DC. 347 Psoralea acaulis Stev. . . . . 114 INDEX. Pag. Psoralea bituminosa Z. . . .. 114 Psoroma Hypnorum Fr. ... 522 Pteris aquilina Z........ 464 ÆrCretion né: cr (no), 164 Pterygynandrum deripiens SIONIL db. H'YIRIRRSIE), An) 497 — filiforme (Témm) How. . 497 — — var. decipiens (W. M) Apr) ISSN IRNOER BUQRS, 497 — — v. heteropterum Br. Eur. 498 Ptilidium ciliare (Z.) Hanpe 519 Ptilium Crista-castrensis (Sull.) DotNotret). 4 1010990506 Puccinia Gentianae (Sfr) MAL LQURIAU , 8010710588 — Pimpinellae (Sfr.) LR. . . 538 Pulicaria dysenterica (Z.) CAR TNONE ], SOAUU. 227 — vulgaris Gaerin. . .... 227 Pulmonaria mollis Waf. . . 345 Pylaisia polyantha (ScAreb.) EURE OT. AN ee, 499 Pyrenula nitida (Schrad.) AOL EHBTOINN LE 536 Pyrethrum corymbosum (Z.) DOLOREE MMM SOMSFS 285 — glanduliferum $. Z. . .. 235 — macrophyllum W. A... 236 — parthenifolium WW. .. 235 — — var. canescens Zoiss. 235 — Parthenium (Z.) Sin. .. 235 — roseum M. Büeb. ..... 235 — — *». chamaemelifolium 235 — sericeum M. Büeb. ! 1. 234 — vulgare (Z.) Boïss.. ... 236 PYROLACEAE Zindl. ..:. 329 Pyrola media 8S%........ 329 Quercus pedunculata Æhrh. . 412 — sessiliflora Sm........ 412 Queria Hispanica ZLoefl. . .. 82 Racomitrium ericoides (Schr.) var. canescens S. O. Ldb.. 490 Radula commutata Gottsche . RAMALINACEI Germana Jack complanata (Z.) Dumnort. Lindbergiana Got{sche . Lindenbergi Broth. . ... Ramalina pollinaria AC. var. humilis ACA. RANUNCULACEAE Juss. .. Ranunculus Abchasicus HPEYN: tab INPACT, acrisi ZA ST. IDE, ampelophyllus S. Z. arachnoideus C. À. Mey. . arvensis Z. var. tuberculatus Æÿ/. . astrantiaefolius Boëiss. . . — var. alpinus F7eyn. . — var. Kubanensis S. Z. caucasicus M. Bieb. v. astrantiaefolius Rupr. gingkolobus $S. Z. tab. 1 . — f. gracilescens S. Z. . — f. pinguis S. Z. :"! . gymnadenus S. Z. tab. II — var. elatus S. Z. tab. I Ilyricus Z. var. Brotheri S. Z. Lojkae S. Z. tab. V macrophyllus Ledeb. Desf, mérioatés ei. . HO UUIESHOPDO oreophilus M. Bieb. — var. dissectus Rupr. [. glabrescens 7reyn . polyanthemus Z. Raddeanus Regel — v. Subleiocarpus S. 7. non Raddeanus v. Sommieri Alb. 979 Pag. 921 021 082 . 81 021 023 . D25 976 Ranunculus trachycarpus Fisch. el Mey. — trichophyllus Chaix ... 4 Reboulia hemisphaerica (Z.) ete myta Tel te } Raddi tete Ra o11l RESEDACEAE DC.:%1.14:11r. 61 ResedaulutearLaitios “nsrifrmee6l RHABDOWEISIACEAE ... 483 Rhacomitrium canescens (WeisdieBRiA . aieoases 490 — protensum Al Br. .... 491 — Sudeticum (Funck) Br. EUT: 4. 2 vutie fasladors 491 RHAMNEAE R.:Br:ua lo. 0: 105 Rhamnus cathartica Z. . . . 107 — Colchica (Æusn.) S. L.'). 107 — Frangula Z. v. orientalis 108 — Pallasii Æisch. et Mer. tab. XN gisnenmetdtem sure 105 — spathulaefolia Fisch. el Mey. var. lanceolata . .... 107 — tortuosa $S. Z. tab. XI . . 106 Rhaponticum pulchrum F5sch. ete Mey.%. à -aiunaia:"* 272 Rhinanthus major Æhrh. .. 381 — minor, Ehrhiete. au 381 Rhizocarpon geographicum (CL) RM nette. sv : 039 — — var.atrovirens Schaer. 535 — — var. contiguum (F7.) SORA LA ASE Cl D89 Rhododendron Caucasicum Pall. ice ice 328 — flavum: Dofssait, hs 2 328 — Ponticumm dasaandets -% : 328 Rhus-coriaria :L: tadinastocs 104 ——.GCotinus Lost. encrsdthas 104 Rhynchocorys Elephas (Z.) Griseb. 380 — — v.stricta(C.Xoch) Boëiss. 380 dtlrf x li» Lester Lette l'or te Ixpzx. Pag. Rhynchocorys orientalis (Z.) Benthi:\. atome 6180 381 Rhynchostesgium rusciforme (Neck.) .Br.- Eur: 234800 503 Rhytidium rugosum Sull. 508 Ribes Grossularia ZL. . .... 175 + orientale: Pofrà 10H08 176 — petraeum Wulf. . ..... 176 Ricasolia glomulifera(De Not.) NUL EE seras es TE 029 Riccardia $S. O. Ldb. ..... 512 — pinnatifida $. O. Ldb. 512 Riccardius $. F. Gray 012 Ridolfia segetum Moris . .. 177 Rinodina metabolica AC. . . 534 — nimbosa A7. 2211021400 034 — Trevisanii (Æepp) Kôrb. 534 — turfacea (Wañhl.) Ach. . . 534 ROSACEAE Juss... ....,. 132 Rosa Boissieri Crépin . ... 137 — CaninasL. st rev to “21888 135 — — var. Deseglisei (Bor.). 135 — — v. dumetorum (Thuëll.) 135 — — v. Lutetiana (Lem.).. 135 — coriifolia Fries. . . . . .. 136 2 glauca Pl... E 136 — glutinosa Sibéh. et Sm. . 140 — Jberica Slev. . ....... 140 — micrantha Sm. ...... 141 — mobs Smic 0e "4 141 — pimpinellifolia Z. . .... 142 — — var.myriacantha (DC.) 143 — pomifera Herrm.... . . .. 141 — Svuanetica Crépin. .... 138 — tomentella Lem.. ..... 136 — tomentosa SM... .:... 144 = /ViNosa :L. .412 eiNart los 141 RUBIACEAE Juss: .. ..... 203 Rubia tinctorum Z. f. petiolaris . ...... 203 1) Rhamnus Imeretina Koehne nomen antiquius fide W. Lipsky. Rubus Caucasicus Focke. . hirtus Weihe el Nees. .. EL Idadus D 2e un. Rumex Acetosa Z. . — nemorosus SChrad. . . . Ruscus Hypophyllum Z... saxatilis ZL. PR6"Spne1ge alpinus Z. DANATRUS ADM. EN, conglomeratus Murr. crispus Z. MONT INT MR INR er Cu DS cu of LE | obtusifolius Z. . . ..... sanguineus v. viridis Smith. RS Le: °° SDS SP, RUTAGCEAE: JUss.. AU Bie Sagina Linnaei Pres! procumbens Z. SALICINEAE Rich....... PAIX AID: 2: MESA MIOTUX MPDUSCQUS 27000 MMS grandifolia Ser. . ..... hastata Z. DAODAPOR PEN 97 JHEMEUUR CRC CR CE AI SALSOLACEAE M0q...... Salsola crassa M. Bieb. . .. Volet ere [ne "2 A et verrucosa M. Bieb..... Salvia Aethiopis Z....... canescens C. À. Mey. .. ES Pr LU ei 8 er ti marée silvestris Boïss. p. p. non L. Verbenaca Z. NOLOCILIAA LU CURE VUS D. 270000 Sambucus Ebulus Z. . .... nigra Z. Sanicula Europaea Z...... SANTALACEAE R. Br. ... Tpyam Bora. Cexa. T. XVL INDEX. Pag. | . 144 144 144 144 . . 403 403 403 . 403 403 . 403 403 403 403 . A13 103 78 SAPINDACEAE Bentham el Hooker Saponaria cerastioides Fisch. — officinalis Z. ..,..... *_— prostrata Wild. var. holopetala (Zedeb.) 103 66 66 66 Sarcoscyphrus sphacelatus Nees 513 Satureia hortensis Z. var. grandiflora Boëss... =tmMOontanan Drop. ,, HONPNEZS SAXIFRAGACEAE DC. Saxifraga cartilaginea Wz4. — Caucasica S. Z. tab. XVI. . columnaris Schmalh. . .. cymbalaria EsHEU, Dinniki Schmalh. . . . .. exarata Vi. typica . .. — var. intricata (Zap.) — var. purpurascens . . flagellaris Wild. hederacea M. B. non L. juniperifolia Adams levis (M. Bieb.?) Boëss. . moschata Wa. [. glandulosa Engl.... muscoides Wulf. non All.. ortentalis Jacd. . . . . . .. rotundifolia Z. var. coriifolia scleropoda S. Z. tab. XVIII . — var. nivalis ti. XVII . . Sibirica Z. Sternbergii Willd. . .... Scabiosa Caucasica M. Bieb. ColParte 5: ST — f. grisea Correvoniana S. Z. ... cretacét'Pall. UT ochroleuca Z. — var. Imeretica — var. Webbiana (Don) Boss. QUE UNIV INT ee EL à 37 380 380 He. 3606 166 168 173 175 172 + 179 . 173 173 174 . 175 . 170 167 173 173 175 174 170 171 174 173 219 216 217 Scabiosa rotata M, Bieb. . | Scaligeria rotundifolia (M.B.) Roiss\ scltioitannes-siraitc Scapania aequiloba v. dentata major Gottsche — aspera Bernel . .. +... — irrigua (Nees) Dumort. — resupinata (Z.) Dumort. . — undulata (Z.) Dumort.. Schistidium apocarpum Br. Eur... RAGE SE 2 — pulvinatum (Hofïm.) Brid. Scilla cernua Red. var. uniflora ( Wa.) *Scirpus lacustris L. var. Tabernaemontani (Gmeldoiquet. Abtetanise — maritimus ZL.....:... Scleranthus annuus 7... — uncinatus SChur. . .... Scolopendrium oficinale Sn. Scorzonera eriosperma M. * *— Hispanica L. ......., — Jacquiniana (Æoch) Boïss. — — var. alpina Boëss.... — — var. subintegra Botïss. SCROFULARIACEAE Lindl. Scrofularia Caucasica S. Z. fab REX. ve ts ehnncatiie — Chrysantha Jaub. el Sp. var. intermedia . . ... — — ®. lunariaefolia (Boëss. elxBal. ) AO eee es cit — diffusa S. Z. tab. XXXIIL. . . *_ Ilwensis C. Koch:….. . .. — lateriflora Traulv.. .… — lucida M. Bieb, non L. .. — mollis S. Z. tab. XX . .. > Olympica.,Bofssus ie ns. *— guentalis Lai. segue à — rutaefolia Boiss eo ae Goalypie INDEX. e Pag. Pag. :1219 Scrofularia Scopolii ÆZoppe. . 361 — — var. adenocalyx . .. 361 178 — — var. grandicrenata . . 362 — Sprengeriana $S. Z. ... 363 520 — variegata M. Bieb. . .... 307 D20 — — var. cinerascens Boîss. 367 . 519 — — var. microphylla . . . 368 520 — — var. rupestris (M. B.) : D20 Boïss.: 0021 368 Sceutellaria albida Z. . .... 392 493 rraltissima L. %: ar lotte 392 493 — orientalis L. . ....... 391 Sedum:acre ZL. (1 :#4/#atr08 165 : 426 + album Liiley dés ee 165 — crenatum (Desf.) Boëiss. . 164 — glaucum W. Æit ..... 165 433 — — var.eriocarpum F1. Gr. 165 433 ++ Hispanicumlss 1. NME 165 92 | *— involucratum M. Bieb... 164 92 — Lazicum Boiss. et Huet. . 164 464 — maximum Su... ..... 164 — oppositifolium Sims. ... 164 292 — pallidum M. Bieb. . . . .. 165 292 — sexfidum M. Bieb. ..... 165 292 — spurium M. Bieb...... 164 292 — stoloniferum Gmel, .... 164 292 — tenellum M. Bieb. . ... 165 355 Sekra minor S. O. Ldb, ... 488 Selaginella Helvetica (Z.) 306 SDTINT re. LE REC EE 467 Sempervivum Caucasicum 360 RUDPRaNs RS OM EAN 166 — globiferum Z. .....,:, 166 360 — pumilum M. Bieb. .... 166 368 Senecio amphibolus C. Xoch 241 361 — aurantiacus (Æoppe) DC. 244 361 — — var. leiocarpus Boîss. 244 309 —? brachychaetus DC. . :. 243 364 — Caucasicus M. Bieb. . .. 240 365 — — var. auriculatus . . . . 241 361 — cladobotrys Ledeb. .... 244 365 — çconipes S. Z. ....... 239 Senecio macrophyllus M. “= nemorensis ZL. +... ..,.. — Othonnae M. Büieb. *— orientalis Wä/4. — platyphylloides $S. Z. .. — platyphyllus DC. — primulifolius $S. Z. tab. XXII — pyroglossus Kar. et Kir. — renifolius C. À. Mey. . . . CRATDE 27 )2° — stenocephalus Boëss. . . .: — taraxacifolius M. Péeb. . . : INDEX. Pag. AE ot 245 240 — vernalis W, Ait , ..:,. 238 = — var. nanus Boëiss. . :: 239 HviIscosus L.\2ui\. niadiac £ 238 Septoria Digitalis Passer. . . 545 Serratula quinquefolia M. Midi vasioukive (BIT) 272 Seseli alpinum M. Bieb. . . . 158 — floribundum $. Z. . . . . 184 —? Libanotis (Z.) Koch 186 — Sibiricum (Z.) Reichb. . . 186 — varium 7rev. var. grandivittatum . . 186 Setaria glauca (Z.) Pal. B. . 437 — verticillata (Z.) Pal. B. . 437 æuviridis (Z.) Pal. B.. 214,-437 Sherardia erecta Sibth. et 5m. 210 Sibbaldia parviflora Willd. . 159 — procumbens Z,. var. orientalis $S. Z.:. 159 Sideritis montana Z. : .. .. 393 — — var. COMmOsa Boiss. . . 394 Siegesbeckia orientalis Z. . . 229 Silaus carvifolius C. À. Mey. 189 + foliosus S. Z:.: ..:.,. 190 — peucedanoides (M. 2.) BOSS: 2.04 cations &ti 189 SIBENAB: DC: biens sue 64 Silene angustifolia M. Bieb, , 16 — — var. glabra.,..,... 76 — Brotherana $S. Z. ...., 69 579 Pag. *Silene caespitosa Slev. . . .. 77 — chloraefolia Sym. . .... 76 — compacta Zorn. . ..... 68 — conica Z. — — var. commutata(Guss.) 74 — dichotoma Æhrh. ©. Iberica (M. B.) Boiss. 6 D ©0 — — var. racemosa (Oh). Rob. 14 IAA 68 — fimbriata (M. B.) Sims : TA — — var. glandulosa . ... 74 —+ Gale.) : Re rmeotiqn 69 — iflatai SmilhoitTut, 1. 73 -boltalica (Z.) Pers. Mi | 75 — Kubanensis SZ. .... 70 — lacera (Slev.) Sims. } 74 — linearifoliæ Otth. . ::... 76 F— longiflora Enr. var. Seïdlitzii . . .... 76 ondvUifora LS TON, CEEN, — 68 — Otites (Z.) Sin, Por 69 = pygmaea Ad. 4114.10 73 —'saxatilis S£ms. 14: Ut, 75 — — * var. Stenophyila .. 76 — spathulata M. Bieb. . 01. 73 — subuniflora S. Z. tb. MI. 72 Siler trilobum (Z.) Sc0p. . . 191 Sisymbrium Huetii Boss. .‘.' 40 — — var. alpinum . . :... 40 — — var. elatum . ....:.. 41 — Loëselii Z./914ni,1. 42 2LESophia ZA RQ 42 = Thalianum (Z.) Gay et MONnN NE ROUEN HOT 42 L0i— f, mollis . . . .\. 2101, 42 SMILACEAE Lindl: 1": Hi 431 Smilax excelsa Z.\.s2141n 431 SOLANACEAE Juss.. .,.1:1 353 Solanum Dulcamara Z. var. indivisum Boss. . 354 = nigrum Z. ....,.. -... 803 80 Pag. Solidago Virga aurea L.. .. 220 Solorina bispora Nyl...... 029 Sonchus asper Väl.. ..... 295 — levis Barlalini. ...... 295 Sophia Lobelii Rupr. . . . .. 42 Sorbus Aria Crantz . . ... 134 — aucuparia ar. actonho 133 Sorghum Halepense (Z.) Pers. 437 SPHAEROPHORACEI 597 SPHAGNACEAE . ....... 509 Sphagnum contortum Limpr. 510 — cymbifolium Æhrh. .... 509 — papillosum S. O. Zdb. v. intermedium (Russ.) Warnst NSes À) soital 509 — recurvum (Pal: B.) Russ. et Warnst. v». mucronatum À, et W. 510 — rufescens Vees et Hrnsch. 510 — subsecundum Nees .... 510 — — var. contortum Schimp. 510 — teres Aongstr.. . . .... 010 Spiraea Aruncus Z....... 144 — hypericifolia Z. ...... 143 — — var. heterophylla . . . 143 = Ulmaria Li ne éhalarsl ire 144 SPLACHNACEAE aux 478 Stachys annua, L. 1: .. 394 — Germanica L.. ..,%.,.,. 394 — Iberica M.:Biebs.s. 2... 394 + recta L:... diifigis nie - 394 — — w.sideritoides (C. Xoch) BOSS ENT 'étiiife 394 — ‘sNyatica ZL U) - mrneils sk 394 Staphylea Colchica Stev.. . . 104 . pinnata ZL. .+ alliomt. X «+ 104 Stellaria cerastoides Li... .. 84 gi OR 11 MDP ERNECR TT POCES pit A ni ue Acta Horté Petropotitanti Vol. AV7. Tab XX PR À. a Dre RATS D 6 n}{ QU + QU \ NNSC EME Ÿ NON el nUes Mae" CNT Ta MONA À TO Al sn | bed ON j Imp. Ed. Bry, Paris. SCROFULARIA MOLLIS Somm. et Lev. Ch Cuisin del. et lich. LA L Aeta Horti Petropolitani Vol. XVI. GNU (ea p' À AN | Lai HS DU te ÿ à Ko . a Horli Petropolitart Vol. XVZ Lab. XXXV// 4 à 10 Li ChCuisin del. et Lith. Jmp . Ed Bry, Paris. SCROFULARIA CAUCASICA Somm. et Lev. LÉ > DENT ILE LS Tab. XXXV/1/1. deta Horti Petropotitani Vol XV/ is - SOROFULARIA DIFFUSA Somm.et Lev. _ ( KR ] nr FA mes ALU SE ATP AE " La Horti Petropolitant Vol. WV1 Tab. XXXIX ae 3 V. A 7 & fn nr LV Tue —— A isin del. et lith. Imp. Ed. Bry, Paris. | A,1-7 VERONICA GLAREOSA Sommet Lev B,3-14 VERONICA MINUTA CA.Mey. Acta Horti Petropolitant Vol. XV! Taë. XL. Ch. Cuisin del et Jith. Gérardin, Nicolle 8 C"* Paris. CALAMINTHA CAUCASICA Somm.et Lev: Acta Horti Petropolitani Vol: XVT Ta. XLI [ Ch.Cuisin del. et lith. Imp. Gérardin, Nicolle 8 C* Paris. NepeTA CAUCASICA Sommet Lev. Acta Horti Petropolitant Vol: XVI Taë. XL7/ ps Elevier del. Imp.Ed. Bry, Paris. Ch. Cuisin lit AXYRIS SPHAEROSPERMA Fisch. et My. Var Caucasica Somm. et Lev. Acta Horti Petropolitant Vol XVI Lab. XLII] ni #1 wo 1 Imp. Ed. Bry, Paris EUPHORBIA SCRIPTA Somm.et Lev. Taë. XZIV Vol: X V7. Acta Horti letropolitani 1mp. Gérardin, Nicolle & C" Paris. MILIUM CAUCASICUM Somm. et Ler S $ > & S >» Le) ] + D Ë re S ë Le $ \ = à Le A à El : A; Ÿ < à (@) Ÿ $ Ÿ 2% S è & È Ê Y F3 Acta Hortë Petropolilant Vol: XVI Tab. XLV/ __@ Cuisin del. et lith. mp. Gérardin, Nicolle 8 C*Peris + RE FESTUCA LONGEARISTATA (Hackel) Somm.et Lev & Ê D & = $ > ë < S D . © 3 LS D & & [e] Os ä 0 $ D = à © S sys S S A 3