:"^

\}^

.«^JK

":3^"

^■-,'-tji

^T.

Ov TOROH\ -

m%

"k*t.*

P5324M

PHAEDRI FABA^LAEYM AESOPIARVM

LIBRI QVINQVE.

EMENDAVIT ADNOTAVIT SVPPLEVIT

LVCIANVS MVELLER.

LIPSIAE

JN AEDIBVS a 0. TKVBNER

A. MDCCCI.XXVU.

i.ipsiar: Tvri.s u o. TRVBNKRI.

CONCILIO • PEOFESSORVM

IMPERATORII INSTITVTI • HISTORICI • PHILOLOGICI

DECEM • AXXOS • FELICITER • PERACTOS

GEATVLATVR

LVCIANVS MVELLER

Decem abhinc anni sunt elapsi, ex quo Listitutum hoc iuictoritate Publica est conditum ad studia antiquitatis pro- moveuda iu Imperio Rossico et praeceptorum sermonis Graeci et Latini penuriam, qua laborabatur, imminuendam. lam etsi non est nostrum diiudicare, quo modo functi simus munere mandato, non tamen inutilem prorsus Rossiae nec spemendam navasse ut videamur operam, facit alterum In- stitutum ad nostri instar conditum ante biennium Nesjhini. Quod siquid praestitimus laude aliqua dignum, id non magis partum cura ac studio nostro, quam summa cousiliorum ratio- inimque, qua iungimur omnes, constantia concordiaque.

Septimus est aimus, ex quo Petropolim evocatus Collegio Vestro accessi. Vos solo nomine Vobis cognitum benigne indulgenterque cum recepissetis, non ut desiderarem patriam, equidem omni opera id studui, ut diguus existimarer coetu tali. Itaque cum duplex sit munus Professoris, alterum ut artes, quibus ipse est instructus, edoceat iuventutem, alterum ut scriptis editis promoveat disciplinas, nos utroque, quantum per virium licuit tenuitatem, sedulo sumus functi. Et doctoris quidem in officio qua diligentia sim versatus, qua fide, omnes Vos, viri optimi verique amantissimi, habeo testes locupletis- simos, ut siquis coutrarium adseverarit, tales ego cahimnias nauci faciam; eodem tempore quot libros ediderim ad Philo- logiam Latinam pertinentes (quamquam nullum in hac urbe

Professorem pluribus distineri lectionibus existimo quam me) praeter vos etiam alii norunt haud ita pauci.

Restat ut fausta omnia precemur Listituto nostro Vo- bisque omnibus, quos scimus hoc novissimum studiorum nostrorum documentum eodem esse animo accepturos, quo est oblatum.

CAPVT I. DE PHAEDRI VITA ET SCRIPTIS.

I. Phaedrus sive is vocatus est Phaeder Augusti libertus, vel eius qui primus hoc nomeu accepit vel successoris Tiberii, uatus est, incertum quo anno, in monte Pierio a.pud Mace- douas. Idem teuera adhuc aetate iu occidentem videtur esse delatus, cum ipse asserat, puerum se legisse in schola Eunii queudam versum, sive Romae id fuit sive potius alibi. Romae euim haud ita multum post Vergilii et Horatii obitum sub- latam omnino e ludis antiquorum memoriam docemur eis quae de Valerio Probo, Phaedri aequali, tradit Suetonius [de ill. gramm. 24]. Ceterum ubi in familiam Caesarum transiit, et liberalium artium studio et dexteritate morum effecit, ut liber- tate donaretur.

lam regnante Tiberio cum duo fabularum vohimiua emi- sisset, Seiani fraude est circumventus. Erant enim in eis quae serviente civitate et cuncta malignius interpretantc haud in- commode possent flecti in hos ipsos, ut puta quae de rauis regem petentibus vel de graculo superbiente sive de sole uxo- rem ducturo promj^serat scriptor, ue alia i:)leraque, quae pra- vitate conscientiae aut suspicandi temeritate trahi potuere iii crimen, nunc tangamus. Quod cum ita esset, a Seiano vel elientibus Seiani maiestatis cst accusatus damnatusque haud •hibie, etsi de poeua eius non satis coustat. Neque vero inter- fecto Seiauo inimicorum odio et insectatione caruit idem, qui- bus obuoxium se identidem fatetur libro tertio. Huuc cum leniendo dolori composuisset, Eutycho cuidam inscripsit liberto C. Caesaris vel Claudii, quem simul ut se vindicaret a periculis instantibus rogavit. Idem tamen insecuto tempore a noxio-

VIII CAPVT I.

rum iuiuriis tutus et cum nullius praeter famam rei esset cupidus satis beatus, rei lamiliaris tenuitatem si exceperis, videtur vixisse. Obiit exacta aetate sub Claudio vel Nerone. Nomen in antiquitate ac per proxima saecula haud ita magnum, aliquanto auctius recenti tempore optinuit. Aequalium eius ut libertini ingenio obtrectantium invidia plurimum carpitur ab ipso. Ceterum de vita et casibus eius cum alibi nihil sit traditum antiquitus, quicquid inuotuit ipsius docemur car- minibus.

Scripsit autem Aesopum secutus fabularum libros quiuque, e quibus tamen sat multas intercidisse apparet non modo Perotti copiis, qui medio saeculo quinto decimo usus membrana locupletiore XXXI poemata servavit quae non reperiuntur in codicibus Pithoeano et Remensi, sed et eius cura, qui tem- pore Meroviugiorum Phaedri multa opuscula iu pedestrem ser- monem couversa et couiuucta cum aliis redegit iu corpus fabularum, quod iuscriptum est Aesopi uomiue. Et e primo libello quaedam perisso ipsius poetae testimonio lirmatur, quippe qui uarret iu eo etiam arbores esse collocutas, cuius uuuc quidem rei uec vola uec vestigium exstat. Praeterea secuudum vokimen et quintum plurimum labis traxisse ipsa paucitate fabellarum indicatur. Haec damna ut aliquo pacto resarcireutur, excerptas ex anonymi sylloge fabulas XX quae maxime diguae esse videreutur Phaedro rursus metro adstriu- ximus.

In deligendis adornandisve fabulis, quas partim ex Aesopo vel aliuude transtulit auctor partim uovavit ipse, aliquaudo iudicium desideres, uec vero ubique proprietatem logi Aesopii satis recte aut perspexisse aut perspectam servasse videtur idem. Suut tamen carmina eius nonnulla, quae omni elegantia Horeant. Genere dicendi utitur ut plurimum facili et terso, aliquando sane parum subacto uec satis laeto aut vivido. IIoc vitium maxime dechirant abstracta posita pro concretis (jualia habes versibus his 'tum demum iugemuit corvi deceptus stupor' 'sic totam praodani sola inprobitas abstulit' aliis. Ceterum istam disceudi i^ropriotatem vitlontur recte explicaro illi, qui personas, quas proponit Phaedrus, vix aliud (|uaui umbras et exempla morum humanorum esse contendunt. Idem

DE PHAEDRl VITA ET SCRIPTIS. IX

quod haiul raro graeca vocabula adhibuit, fabuhirum per humum repentium (ut Horatii verbis utar) proprietate et com- muiiis vitae usu satis excusatur. Sunt et alia quaedam in scriptis eius quae comicorum vel satiricorum dicendi genus referant. Valde excellit metri peritia, ut tamen versus eius studio potissimum et labore, non perinde nativo quodem lepore (^quem sentias magis quam describas) praestare appareat. De quibus iam expouetur.

Sunimarium artis metricae Phaedri.

Vt Terentii, ita Phaedri artem metricam primus intro- spexit Bentleius, in quam tamen ipse peccavit interdum, sive festinatioue nimia operae, sive quod sensu magis quam ratioue leges versuum perceperat. De eadem cum cura quaeritur iu opusculo cui inscriptum est 'de Lucilii Varronisque et Phaedri iambis ac trochaeis Italicis'. Ceterum tanta diligeutia usus est in versibus pangeudis Phaedrus, ut per anuos proxime praeteritos cum eum retractarem uovas quasdam eius obser- vantias detexerim, maxime circa elisiones et rhythmos.

Phaedrus ut inpuros "trimetros, non eos qui tragicorum Augusto aequalium Catullique ac Bibaculi et Horatii usu in- crebuerant, operi adhiberet, comicorum veterum adductus esse potest videri exemplo. Hi enim — grammaticorum Latinorum placitis si credis — ut quae loquuntur sumpta de vita putes, vitiant iambum tractibus spondiacis. Plerumque tamen dubito an Syri potius sententiarum, quae tum maxime in ore eraut hominum, auctoritate inpulsum eum putem, ut simile geuus metri in materia haud ita diversa adhiberet. Sed utcumque res habet, magna certe cum cura expolitis utitur iambis idem et qui a Plauti et Tereutii placitis plurimum difiFeraut. Nam et hoc acriter vitavit, ue versus nimium gravarentur onere spondeorum, quos iambis aliisque pedibus immixtis prudenter temperavit, et insignem circa solveudas arsis vel thesis nec minus circa elisiones et synizeses adhibuit diligentiam.

Itaque primum omnium notaudum, Phaedrum ne vis metri infriugeretur timuisse uti tribracho praeter pedes secundnm, tertium, quartum. A qua norma quae inveuiuutur exempla aliena, paucissima quidem illa numero, aut alias etiam ob

X CAPVT I.

causas sunt suspecta aut talia utique, quae facillima opera ac vix ulla possint emendari, ut ne mediocrem quidem possint fallere criticum.

Praeterea per omues partes metri excepta ultima spondeis et iambis promiscuus usus adest, ea tamen lege ut quinto pede potior sit spondeus. Tamen et ibi admittitur iambus si terminetur versus vocabulo plus quam trisyllabo velut ita

ranae vagantes liberis paludibus. In hanc etiam licentiam concessere versus, in quibus amphi- brachus vel creticus cum monosyllabo insequente vel praece- dente coalescunt in unum:

odi, inquit, illum quia malis amicus est. trepide concursans occupata in otio. Recte etiam in fine videtur copulari trochaicus exitus verbi trisyllabi aut longioris cum cretico:

canis parturiens cum rogasset alteram.

Equidem non ignoro licentiae huius nec multa extare exempla et quorum pleraque aut verbis traiciendis aut alio modo facile possint tolli. Sed mihi Plauti Terentiique ac Lu- cilii et Varronis observanti versus nou placuit omnino a Phaedro abiudicare, quod illis esset probatum liaud dubie. Sed minime licet quintum pedem contineri verbo in iambum exeunte, cuius vitii plurima exempla Phaedro intulere docti.

Anapaestum ubique pro spondeo poni fas est, qua tameu praeter primum locum et quintum non ita multum, utitur scriptor venia (et saepius quidem iii tertio pede, quam in se- cundo aut quarto), nec vero umquam ab eo bini continuantur pedes eiusmodi. Dactylo in prima j)otissimum tertiaque et quarta sede locus est; sed idem iiec alibi nimis rarus. In- veniuntur non ita iufrequenter (hio dactyli continui; contra raro admodum et sua plerumque venia excusati tres, ut I, .^, 8; II epil. 1; IV, 4, 4; VI, o, 1; 20, 1. Procehismaticus tantum initio senarii adhibetur. Omnino cum alienum a Pliaedro exi- stimavit A. Nam;kius, v. d.,. iii opusculo quo de Syri agit sententiis pgg. 203, 4. Sed quam nim modo Syri versibus uonnullis (cf. -Nauck. libelli pgg. 205, 6), etiam Senecae, qui niulto uuigis quani illi ad riraoconiui *se ajjplicuit normam,

DE PHAEDRI VITA ET SCRIPTIS. XI

septeudecim probatam videmus licentiam (cf. d. r. m. pg. 157), ut omittam Plauti ac Terentii Luciliique ac Varronis exempla, eam a Pliaedro abiudicare equidem uon sustinui. Quod cum ita sit, non sum veritus revocare IV, 11, 12 codicum scripturam

itaque hodie nec lucernam de flamma deum pro vitiosa, quae fertur vulgo, 'ita hodie'. Ceterum Phaedrus semper, ut plerumque soleut ceteri, ita adhibuit proceleusmati- cum, ut iuciperet versus a pyrrhichio, sequeretur vocabuhim etiam constans pyrrhichio aut quod incoharet pyrrhichius. Vix autem est quod moneam nou esse referendos inter pro- celeusmatici pedis exempla versus illos, quorum in iiiitio legitur 'beneficium' sive 'nihir. Praeterea notandum arsis solvendae morem, etsi satis frequentem, tamen plurimum in vocabulis plus quam disyllabis inveniri. Ex eis excipiuntur tribrachorum vel dactylorum et in tribrachum sive dactylum exeuntium partes paenultima et ultima, nec minus ultima dactylorum vel iu dactyhim desineutium et spondeorum sive pyrrhichiorum, in quas solutam arsin cadere nefas. Est ubi in disyllabis admittatur eadem; rarius multo evenit ut mono- syllabo sequente plus quam monosyllabo contineatur arsis, ut puta sic

calumniator ab ove cum peteret canis.

et rapiet ad se quod erit commune omnium.

Praeterea uotabilis sed legitima venia tutus appendicis versus [10, 10] hic:

non ut labores facio, sed ut istum domes; uisi potius scribemus 'sed uti stum'.

Quinti pedis arsiu non licet solvi nisi vocabulo plus quam trisyllabo claudente metrum, a qua norma vix sunt diversa haec [V, 7, 22; app. 9, 6]

quidam in conspectum proditurum siue mora.

respondit illa: quicquid dederis satis erit. Arsin diduci sequente anapaesto vel tribracho non permittitur. Anapaesti thesin vocabulo disyllabo contineri non licet praeter primum pedem et aliquando quintum [III, 10,4; 14, 11; app. 19, 3; 30, 10]. Praeterea notanda sunt thesis in primo loco liberius habitae exempla III prol.49; IV, 5,34; VI, 2,8; 8,21.

XII CAPVT I.

Praeterea observatur ne imquam pes secundus vel tertius sive quartus contineatur fine vocabuli in spoudeum, anapaestum, dactylimi exeuntis. Nulli igitur versus suut ut puta tales:

recnsavit, quod clausae erant stomachi viae.

et protinus anxiUiim petens anser simul.

cibo impleretur sevvittmn negaverant. Exemptus est huic legi versus antiquissimi poetae Ennii qui legitur in epilogo 1. III [34].

Quid quod et hoc cavit Phaedrus^ ne antibacchiaca, ne- dum molossica, quae in prima haberent ictum, in his versus partibus elidendo imminueret. Quae cum ita sint. non potuit servari, quod olim recepi secutus Bentleium [I, 14, 8]:

antidoto miscere illius se toxicum. Nec magis trochaica aut tribrevia fnedum spondiaca et ana- paestica), quae non habent ictum, solent elidi in thesi secimda, tertia, quarta, praeter finales a solita nominum et verborum flexione alienas, quales sunt in illis 'quoniam', 'idem', 'esse', 'atque' [I, 2, 23; IV, 26, 4; 13, 1; 25, 9; VI, 4, 20J.

Caesura longe frequentissima est penthemimeres velut ita:

Aesopns auctor | quam materiam reperit. Quae si non adest, hephthemimeres adhibetur cum incisione post secundum pedem:

quod arbores | loquantur | uon tantum ferae. Haec potest neglegi, si duo post secimdam thesin trochaei uno coutineantur vocabulo:

cum tristem servitutem flerent Attici. Restant duo versus qui caesuram habent post praepositionem verbi compositi [III, 15, 6; V, 7, 10]:

novissime ' prolapsam ef fundit sarciuam.

ipso ludorum os tenderet sese die.

Syuizesis licentia permodica apud Phaedrum nec alia quani optimorum ex aequalibns. Ad elisionis, quam magna cum cura adhibuit idem, exemphi minuenda prinunn diligenter est observandum ubiqut' a}>ud eum sicut apud relifjuos poetas La- tinos verbi auxiliaris 'esf demi vdiali vel m consona prae- cedente primara litteram:

DE PHAEDRI VITA ET SCRIPTIS. XII I

liaec propter illos scriptast homines fabula.

a corcodilis ne rapiantur traditumst. Praeterea nou licet elidi iambica sequente brevi uec magis copulari eadem cum acuta praeter imiierativos quosdam ut puta hos [in, 7, 15; V, 9, 4] veni ergo, tace inquit. Quas in thesi prima factas toleraveram a. 1868 elisiones, iam omnes damna- vit animus. Item elisio aliena ab pede ultimo. Alioqui mu- ximu elidendi licentia Ph. utitur circa iuitia versuum thesinque vel arsin quintam, maxima cautione circa caesuras. Phira de iungendis vocalibus Phaedri placita qui volet cognoscere, legat quae iu libro uostro pg. 427 reperiuntur. Ceterum quauta usus sit in elisionibus adhibendis vel arcendis cura Phaedrus, hac primum editione perspicitur. Atque adeo dubito plerum- que, an illa [IV, 5, 34; YI. 8, 21]

domum et ornamenta cum venustis hortulis virum ut in re atroci Magnus stomachans imperat

mutanda sint eis, quae adscripta suut a uobis infra.

Hiatus aut productioues brevium a Phaedro esse aliena .sat coustat, excepto quod ille dactylicos secutus saepe por- rexit in mediis verbis correptas ante mutam cum liquida. Contra notanda 'ibi stans' 'ego scalpam' [III, 3, 14; app. 9. 12] breviata secunda.

Sed iani satis; nam leviora quaedam in commentario tan- gentur.

CA^PUT 11.

DE EMENDANDIS PHAEDRI FABVLIS.

Quod dicit Phaedrus in promythio fabulae libri IV primae:

qui natus est infelix, non vitam modo tristem decurrit, verum post obitum quoque persequitur illum dura fati miseria,

ceusendus est optime confirmasse exemplo proprio. Eteuim cum per totam vitarti obtrectatoribus fuisset obnoxius, ueque

XIV CAPVT II.

insecutis antiquitatis saeculis multos liabuisset sui studiosos^ medio autem aevo iabulae eiusdem lectitatae essent saepius quam descriptae, ut perpauca earum ad illud tempus, quo humanitatis studia sunt renata, exemplaria propagarentur, ulti- mus calamitatis accessit cumulus, ut ne hi quidem, quos aetas tulerat, libri manerent integri ad nostrum tempus, quo pri- mum scriptorum veterum codices qua decet industria et fide excuti sunt coepti. De qua re etsi pridem constabat inter homines literatos, eertiora etiam sum edoctus itinere eo, quod aestate anni modo elapsi studiorum causa in Galliam susce- peram. Quae cum ita sint, uon erit inutile cum cura demon- strare, quibus tandem subsidiis nitamur in nova quam para- mus recensione fabularum Phaedri.

Sed de his antequam dicatur, exponendum est, quid mihi multum meditato statuendum esse videatur de communi illo antiquissimo libro, ex quo et codices fabularum qui extant et Aesopi fluxit paraphrasis.

Igitur sic habeto:

Merovingiorum aetate cum fuisset in Gallia codex, Phae- dri fabularum quinque qui contineret libros, capitalibus ille litteris exaratus et distinctis legitime versibus, sed male cor- ruptus idem, ex hoc sive ex apographo eius excerpta est anthologia illa, quae servato numero librorum, versibus tamen continua exaratis scriptura, ut non diflFerrent specie a sermone pedestri, repetita est codicibus Pithoeano ac Remensi. Haec etiamsi abundabat vitiis partim repetitis ex codice illo ple- niore, mide est excerpta, partim additis ab ipso librario, tamen etiam atque etiam monendum archetypi illius, qui capitalibus litteris fuit exaratus, speciem atque adeo ipsius Phaedri verba multo melius quam membranis Danielis et Perotti servata esse Remensi ac Pithoeana. Quo magis impellor, ut de illa exponam subtilius.

Igitur quamquam non est mirum ab eo, qui excerpsit eam ex archetypo, ex singulis libris modo phires modo pau- ciores electas fabulas, tamen vix est j^robabile eum ex altero octo, ex quhito decem adsumere satis luibuisse fabuhis. Et e libro secundo anthologiao post c. 4, c quinto post prologum quaedam intercepta ipsa re docemur. Nam in tino huius

DE EMENDANDIS PHAEDRI FABVLIS. XV

aliquid deperisse non satis con.stat. Non niinus id certum iu libro quarto. De tertio libro et primo neque negarim temere neque affirmarim. Nam quod in primo unam certe fabulam, qua arbores iuducerentur loquentes apparet desiderari, potuit omitti fabula eius qui excerpsit antliologiam neglegentia. Qui quidem in fabulis eligendis eodem fere iudicio. sive defectum iudicii mavis dicere, videtur esse usus atque is, qui antliolo- giam eam de qua statim dicetur compilavit. Praeterea pagina traiecta tertii libri epilogus cum prologo quarti translatus est in finem libri quarti, quarti epilogus hac ipsa ut puto occa- sione detrusus in 1. quintum, ubi collocatus est post f. 5. Alteram anthologiam perinde quinque constantem libris duxit ex archetypo is, qui recisis omnibus quae ad Phaedri vitani et aetatem spectarent et adeo ipso nomine auctoris. cui nescio an substituerit Aesopi, nihil habuit propositi nisi ut extaret sylloge quae ad mores hominum formandos in scholis posset legi. Igitur ex prologis nihil servavit uisi paucos versus pro- logorum libri I, III, IV, Y, quibus genus libri et fabulae quae ab Aesopo traxit nomen natura describerentur simul excerptis uomiullis, quae ad laudes hominis, cui inscripsisset syllogen, pertiuerent. In fine operis collocavit idem versus priores 4 epil. 1. II cum prol. III, 38. Praeterea operis ratio- nibus congruum existimavit promythia et epimythia tantum nou omnia sententiis mutare pedestribus. Alioqui versus legitime discretos servavit. Deinceps turbato iam ut videtur hic illic fabularum ordine totum opus in prosam convertit ser- vato quidem immero librorum auctor aeque anonymus, a quo etiam ex Dositheo et aliunde additae sunt fabulae; qui liber Aesopi nomine inscriptus posthabitis Phaedri carminibus com- muni horainum litteratorum usu iam optinuit. Eiusdem illius exemplar sylloges, sed omisso libro primo, fortasse etiam parte secundi, praeterea disiectis mii-ifice et diflPusis paginis, in Italiam est advectum, eoque est usus Perottus, qui Phaedri nomen quod memorat, id minime petitum est ex illo, sed ex prohoemio Aviani. Hactenus haec: nam de Perotti curis et de Aesopi Latini in libello de Phaedri et Aviani fabulis (pgg. 9 — 22) accurate dictum. Danielis oharta ex apographo arclie- typi antiquissimi videtur esse ducta, in qua inscriptioues esseut

XYI CAPVT IT.

subinJe mutatae et ad margiuem additae, verba ipsa Pliaedri interdum inversa liberius.

His expositis iam de codicibus quos aetas tulit est agendum.

Vnus nimirum hodie extat liber scriptus, quo quinque earum libri contineantur, quem vulgo vocant Pitboeanum, quia olim fuit Petri Pithoei, qui primus edidit Pliaedri carmina. Membranam a Francisco fratre commodatam quod in fine operae dicit abbreviatione usus vet. ex. Cat., videtur indicari, ex oppido aut Catalaunensi, quod hodie vocatur Chalons-sur- Marne aut Catuacensi sive Duacensi (nimc appellatur Douay) eam esse desumptam. Vsi sunt eo post Pithoeum Rigaltius, Bongarsius, Broterius, denique omnium accuratissime Bergerus. Contra quod suspicaturOrellius, in exemplari quodam editiouis Pithoeanae, notis diversarum manuum iustructo, quod extat hodieque in bibliotheca publica Parisina, notatum ita: Y 6562, haberi lectiones aut e Pithoeano codice petitas aut e Remensi quae incognitae essent hactenus, falli eum opinione testis ocu- latus possum asserere. Nihil enim inveni in notis illis, qua- rum pars satis difficilis erat ad legendum, quod non aliuude esset cognitum, excepto quod epih 1. III, v. 27 ascripta est lectio alioqui mihi ignota Hatere' cum nota 'v', qua saepius repetita videtur significari codex Pithoei. Hic post varia fata, quae exposuit Bergerus in praef. pgg. 30 — 42, iure hereditatis pervenit in bibliothecam Ludovici Peleterii de Ro- sanbo, Marchionis Gallici; hodie exstat in libraria eius nepo- tis, quae asservatur in villa, quae vocatur du Mesnil, prope oppidum Meduntam haud ita procul a Lutetia situm. Equi- dem cum nihil antiquius ducerem, quam ut denuo examina- retur liber tam pretiosus, statim post adventum meum adii Lutetiae tum forte versantem Marchionem de Rosanbo, ut eius conferendi facultas mihi fieret. Qui cum primum facillime precibus meis concessisset, promisissetque paucis interiectis liebdomadis, si ab aquis quas petebat Normannicis rediisset, copiam mihi fore eius libri, postea promisso non stetit, sed variis tergiversationibus impeditum detinuit, donec tempus mihi adossct redeundi in Rossiam. Quod eo magis mirnm, oum et rcliquoruni, qui iidonndi niilii onint sttHliornm cansa, ({allorum

DE EMENDANDIS PHAEDRI FABVLIS. XYIl

niaximam sim expertus comitatem et constet litteratos Galli- cos, siquando veniunt in Rossiam, summo semper et publico et privato excipi studio. Enui tameu fructum operae impen- sae percepi, ut moustraret mihi codicem suum possessor et paucula me ex eo decerpere sineret. Ex quo eam animo imbui opinionem, Bergerum, uisi fuerit a prudeutia et cura omni alienus in scripturis codicis describendis , qualem eum fuisse minime i^robabile est, ne potuisse quidem peccare multum. Est enim exaratus scriptura nitidissima et facillima ad legen- dum, saec. IX vel X, quam Carolingicam solent vocare docti, neque habet compendia scripturae nisi pauca et vulgaria; cuius rei testicnonium etiam est exemplum quorundam codi- cis versuum, accurate redditum, quod in calce exstat libri Bergeriani.

Alter quinque fabularum librorum codex eiusdem fere ac Pithoeanus aetatis (id quod apparet ex specimine scripturae expresso in Seebodii nov. archivi IT, 3 pg. 1), qui olim fuit in bibliotheca abbatiae Remensis, incendio est absumptus anno 1774. De hoc breviter disseruerat in fastis Remensibus a. 1774 Vincentius, cuius repetiit opusculum Bergerus pgg. 81 sqq. Quaedam etiam ab eodem Vincentio sunt notata de membrana illa in schedis additis editioni Parisinae, de qua dicetur infra. Vsi sunt ea Rigaltius, qui excerptas inde lectiones a Sirmondo lesuita acceperat, Gudius, Vincentius, cuius collationem satis accurate, ut videtur, expressit Bergerus pgg. 89 — 109. Eandem adhibuerat Broterius.

Functus est lacobus Claudius Vincentius circa annum 1770 bibliothecarii abbatiae St. Remensis munere, ut appareat falli Bergerum, qui praenominum eius notas ponit: L. X., quas ortas videri ex compendiis vocabulorum, quae smit frater et lacobus Clandkis (fr. et IC) monuit me Vlixes Robertus, bibliothecarius Parisinus. lam cum haud immerito questus esset Orellius, quod Vincentius in collatione facienda usus esset obscura quadam et puerorum in usum mutilata editione Pari- sina Phaedri, quodque ne Bergerus quidem in locis saltem gravioribus rettulisset, quaenamin ea extaret lectio, ego meum esse putavi iterum consulere notas Vincentii. Sed ecce nova Phaedri calamitasl Nempe id exempkim editionis liuius, cui

riiai'dri laliulae, ed. L. Muf.llkr. ]j

XVni . CAPVT II.

addita esset collatio codicis Remensis a Viucentio facta, reperiri in bibliotlieca j^ublica Parisina, in qua fuerat tempore Bergeri, quantumvis studiose iam quaereretur a bibliothecae praefectis, non potuit. Itaque fuit acquiescendum in alio eiusdem biblio- thecae exemplo, quod notis omnibus careret, ut id quod Orellius in Bergeri curis desideravit aliqua saltem parte sup- plerem.

Igitur editio illa, forma constans admodum minuta, pro- diit Parisiis apud viduam Brocas a. 1743, hoc quidem titnlo: Phaedri, Augusti liberti Aesopicarum fabularum libri quinque, accurate ad meliorum codicuni fidem et nitidioris orthogra- phiae leges emendati. Absunt ab ea fabulae uonnullae, quas indicavit Bergerus. Crisis factitatae genus idem, quod ple- rumque optinet liodieque iu libris puerorum ad usus destiuatis, ut modo couiecturae hominum doctorum, quantumvis audaces aut dubiae, cum fiducia sint substitutae lectioui antiquitus traditae, modo emendatioues elegautissimae certissimaeque membraiuirum sordibus sint posthabitae. Notavi lectioues me- moria aliqua diguas ex editioue ista qualicumque has: I, 11, 15 (rec. meaej: simili fuissem in metii; I, 17, 8: canspe^it; 11, 5 10: prospedat Sicidnm ct prospicit Titscum marc; III proL 50: ciuamvis in ipsa natus sim pem schola; ib. 52: si Fhryx Acsopus potuit, Anacharsis Scytha; III, 5, 6: venit ecce; ib. 10: compre- liensus; III, 10, 48: pater familias; III, 19, 7: et quidam e turha; IV, 23, 25: portant; ib. ohvius] IV, 26, 23: diffluentcs; V, G, 7: huic qucrela convenit; V, 7, 2: arripuit.

Satis iam apparet exemplis a me propositis, uou iuvari iios multum in Phaedri verbis restitueudis libro isto, cum praesertim uon oa cura cd. Rem. colhitus sit a Vincentio, ut certo possit affirmari eandem ubique esse eius scripturam atque editionis Brocasianae, ubi uiliil ab illo est aduotatum.

In emeudaudis scriptis Phaedri cum maxima ac prope- modum uuica sit auctoritas libri Pithoeani ac Remensis, nou })ossum, quin de his disseram accuratius.

Igitiir utrumque ex eadem illa authoh)gia, de qua supra luemoravi, ductuui pari fere diligeutia a librariis aeque im- peritis omuiuo constat; ita nou est minini, quod alter alterius est siinilis vix niinns qu;nn oviini ovi.

DE EMENDANDIS PHAEDhl FAbVLIS. XIX

Vterque, ut supra memoravi, noiii vel decimi saeculi. Pithoeanus, de quo cum cura egit Bergerus praef. pgg. 54 — 62, est membranaceus, forma ea, quae dicitur in quarto, paginis constans 54. ex quibus Pluiedri fabulas continent j^riores 39, reliquae tractatum de monstris. Post pg. 39 Pithoei aetate ex- tabant vestigia abscissae sequentis' proxime paginae, quae deimeps videntur esse sublata a bibliopego, qui Pithoei apo- graphum, 32 coustans illud paginis, iunxit cum ipso codice ita, ut ante Phaedri fabulas poueretur. Ceterum in pagina iUa, quae ablata est, nihil fuisse perscriptum, admodum pro- babilis est coniectura Bergeri (pg. 59), qui monet librarium in altera parte ultimae fabularum paginae non modo litteris amplioribus esse usum, sed etiam aliquantuhim vacui spatii rehquisse in tine fabulae paennltimae pariter atque ultimae, id quod numquam alias factum. Itaque potuisse fieri ut libra- rius antequam absolveret Phaedrum, incoharet tractatum de monstris, relictis, quae sufticere viderentur describendo Phae- dro, paginis; qua in re cum eum computandi ratio fefellisset, hanc qua non opus erat relictam vacuam, eamque postea ut supervacaneam sublatam. Alioqui lacunarum in Pithoeauo non magis quam in Remeusi ullum fuit vestigium.

Idem bibliopegus pgg. 32 — 39 errore nescio quo reiecit post pg. 24, ut a V. IV, 4, 4 anxilium transeatur ad IV, 25, 14 illa reges conimeniaras, deinde finita f. 10 1. V, adiecta sint ea quae sunt media iuter IV, 4, 4 et 25, 14.

Ceterum quamquam de hac re propter temporis summas angustias quaerere mihi non licuit, cum codicem tenerem ma- nibus, apparet falH Bergerum cum dicit 38 paginas Phaedro describendo esse adhibitas, uisi fuit error illorum, qui eius librum typis expresserunt. Ipse enim prodit pg. 39 (eam nimi- rum quam Germani vocant 'seite') bis iu codice esse numera- tam et finiri fabulam ultimam cum fine pg. 77, quae debebat dici 78: nam ut ipse vidi, ilhi in aversa desinit pagina. Con- gruum autem est vitiosae computationi isti, quod m codice paginae illi, post quam iam sunt collocatae fabulae a IV, 25, 14 ad V, 10, adscriptus est numerus 47, qui debebat esse 48. Nam ut his etiam vidi oculis, est aversa pars folii quod vocant, non adversa. Quae cum ita sint, videntur

b*

XX CAPYT TT.

Pliaedro describendo quinque fuisse destinati quaterniones a librario.

Ceterum numeri illi, adiecti ad eam partem codicis quo Phaedri continentur fabulae, non nd tractatum de monstris, videntur iam ante Pitlioeum accessisse codici.

Inscriptiones fabularum singulae subiunguntur ultimis prae- cedentis verbis: ipsae fabulae numquam non a novo inde versu incohatae. Illae litteris maiusculis et rubris exaratae, hae minusculis eisdemque fuscis praeter initiales quae et ipsae sunt maiusculae et rubro colore sive violaceo.

Numerum versuum in singulis paginis quae vocantur 'seiten' nec indicavit Bergerus, contentus indicasse initia ac fines singularum, nec multum refert coguosse, cum Phaedri versus non sint distincti. Quantum fuerit perscriptuni singulis ex hoc potest coniectari (nam magna ubique scripturae aequa- bilitas) quod altera continentur verba Phaedri ab illo lacerat I, 1, 13 ad ea quae sunt et explorato 3, 18.

Interpungendi signa nulla addita praeter punctum quo interrogatio indicetur refert Bergerus. Pimcta ad summam litteram praecedentem aut imam aut mediam addita, interduni cum virgula, nihil facere ad distingueudos sensus sed inter- dum diastolae fungi vice testatur idem: sane verba in codice saepe perperam iuncta aut divisa, ut plerumque factum aetate illa. Addit deinceps alliterationem non inveniri nisi rarissime et quidem in his verbis, ubi iam non admittatur, ut scriptum sit ammonere, ammirans; poni «<w?^?^s et similia omissaj); litte- ras / vel j et l in primis verbis ita esse similes ut distingui nou possint, e satis saepe poni pro /, h pro v, o pro u. Ab eodem docemur compendia scripturae non extare fere nisi virgulam super vocalem collocatam pro w, aut ad duplicandas consonas (m et n nimirum) adhibitam, aut positam supra c pro rsf: deinde inveniri q. pro qi(c, : jiro i(S in dativis vel ablativis, c caudatum pro ac, praeterea vulgo nota illa, quibus reddi solent per pro prae ef. Denique narrat idem codicem videri correctum, modo prospero Apollino, modo averso. ab eodem librario, atramento quidem pauh» uiagis fusoo quauT quo idem in ipsis fabulis esset usus.

Ueraensis liber, cuiiis in liiic addita cral (.^)ut>ndus, loruiae

DE EMENDAJNDIS PIIAEDRI FABVLIS. XXI

quam voeant in octavo maiore, idemque membranaceus luiud dubie, ut origine et aetate ita habitu et coudicione simillimus fuit Pitlioeani. Igitur etiam in illo vocabula saepe fuerunt distincta perperam; saepe sunt confusae b et v, e ei i, i et l, 0 et u, pro c posita qu, ut in illis quuni loquutus qui vel qoi vel adeo, si verum est, quoi. Alliterationis idem fere usus sive abusus qui in Pithoeano. Correcturae haud ita paucae, sed pleraeque, ut videtur, mauus jirimae, quaedam tamen recentissimae.

Restat ut de pretio utriusque codicis referatur.

Itaque teneiuhim, interpohitiones in eis reperiri nec mul- tas et tales, quae facile possint deprehendi, versusque adeo suppositicios ferri pauculos. Contra satis frequentes orti simt errores traiectis contra metrum verbis; neque id mirum. Nam ut omittam medii aevi librarios paruni fuisse peritos metricae artis Phaedri, in libro, ex quo deducti sunt Pithoeanus et Remensis, versus non fuisse distinctos constat, ut specie non diiferrent a sermone pedestri.

Denique litterarum syllabarumque et adeo verborum ne graviores quidem corruptelae rarae siuit in libris Gallicis, cuius rei fuit causa partim imperitia librariorum, qui sermonis Latini parum fuerunt gnari, partim ipsius archetypi condicio, cuius verba locis sat multis parum videntur potuisse legi.

lam sum disputaturus de libris Danielis et Perotti, quos iterum propriis impensis curavi conferendas. Contulit eos iu meos usus circa finem a. 1874 Ludovicus Mendelssohnius, bonae spei iuvenis et Friderici Ritschelii praeceptis innutritus, pretiosissima cura et vix auro rependenda, quamquam idem mira neglegentia omisit carmina 11, 7; IV, 21; neque indieem fabularum, qui in Vaticano codice perinde atque in Neapolitant) ante prologum ad Pyrrhum datum est positus, describere sustinuit.

Igitur charta Dauielis quae vocatur vulgo prostat iu codice Vaticano 1616, qui olim fuit Christinae reginae.

Est is liber membranaceus formae quae dicitur in oetavo; coustat foliis 124; saeculo scriptus esse porhibetur XII. Cou- tinet pag. 1 — 16 tractatum Guidonis Augensis (vulgo vocant Arretinum) super musica, 17 — 18 fabulas quasdam Phaedri;

XXII CAPVT II.

pag. 18 aversa parte oratio pia legitur, iu sequentibus usque ad finem poema Gallico sermone scriptum exhibetur.

Vsi sunt eo Rigaltius, Nicolaus Heinsius, Gudius, denique nostro saeculo Angelus Maius, qui satis magna diligentia usus variantes liuius libri lectioues publicavit in auctorum classi- corum t. ni.

Continet codex Danielis libri primi fabularum Phaedri octo fabulas, non phires, 11, 12, 13, 17, 18, 10, 20, 21, eodem, ut vides ordine, qui in libris Gallicis observatur. Primae ex his inscriptum est:

PHAEDRIAVGLIBERLAESOPRIARVM (non: AESOPIA- RVM) INCIP-FELICITER.

Septima nullo addito titulo neque intervallo dirempta iimgitur sextae.

Etsi codex aliquanto est inferior Pithoeano et Remensi, tameu dolendum est, quod tam paucae in eo extant Phaedri iabulae. Nam egregiae aliquot suppeditantur eo lectioues, ut appareat eum ductum esse ex apographo, qui cum saepe ex- pertus esset manus interpolatoris, quaedam servaret rectius et melius, quam membranae Gallicae.

Aliquanto accuratius est dicendum de codicis Perottini exemplo Vaticano, cum praesertim Angelus Maius in excer- • pendis eius lectionibus minime ea sit usus, qua decebat, dili- gentia; qui adeo earum Phaedri fabularum, quao extant in codicibus Pithoeano et Remensi, onmino nullam habuit curam.

Igitur cuni codex Neapolitanus anthologiae Perottinae madore ita esset affectus, ut ex magna parte legi non posset, insigni accidit felicitate, ut eadem servaretur libro Vaticano, quondam Urbinate 368, membranaceo, paginis constante 188. Scriptus est saeculo XV finicntc vol XVI ineunte in folio, quod aiunt, pulcherrime ab una mnini ornatusque picturis. Est siniilliraus omnino libri Neapolitani, ut ab oodem utrum- que fontc repotendum esso apparoat. Dixit de ea accurato Angelus Maius auct. class. III, 278 sq.

Parti ei, in qua Phaodri sunt fabulae, mirifico disiectae illao ac turbatae, intor])ositis qnippo passini carniinibns Aviani

DE EMENDANDIS rilAEDRI FABVLIS.

XXIII

ac Perotti, iiiscriptum : Nicolai Perotti epigrammata et fabulae. Pertiuet a pg. 100 ad 146, ita quidem, ut in initio sit locata epistula Perotti ad Manuum Viterbiensem, subiectus sit index, dein pg. 104 av. versus ad Pyrrhum, denique epigrammata et tabulae. Inter c. 6Q> et 68 interposita est epistula pedestri sermone seripta ad Dionysium Veronensem. Carmina ipsa nu- mero 158. Oetenuu de Perotti opusculis accuratius .agi lioc loco non opus. Contrii nou videtur inutile indicare quo ordine se excipiant tabulae Pliaedri in antliologia ista; quem tali iam habes expressum tabella:

Cod. Per.

Ph

. fab.

Cod. Por.

Ph

. fat

1

VI epil.

73

III, 15

2

VI, 1

76

III

16

4

IV

23

78

VI

14

5

VI

2

83

VI

15

7

VI

3

86

VI

16

9

ill

10

89

VI

17

11

VI

4, 1-22

91

IV

22

13

III

17

93

VI

18

15

III

18

95

VI

19

17

VI

23, 24

96

VI

20

18

VI

5

99

VI

21

20

11

8

101

VI

22

22

III

3

102

VI

23

25

III

11

103

II

6

•27, 46 h

III

13

107

III

2

29

IV

25

108

III

1

31

V

5

109

III

4

33

IV

21

110

III

5

35

II

7

111

III

6

38

III

14

115

III

7

40

VI

6

118

IV

26

43

VI

7

120

III

19

45

V

1

123

V

2

49

VI

8

125

V

3

53

VI

9

126

V

4

55

VI

10

128

VI

24

57

III

8

130

VI

25

59

III

12

132

VT

26

61

VI

11

1.34

VI

27

64

VI

12

135

VI

28

66

VI

13

136

VI

29

71

II

epil. 1 — 4

137

VI

30

XXIV CAPVT II.

Praeterea hoc loco adscribam promytliia fabularum libris

Gallicis servatarum, qualia leguntur in libris Neap. vel Vat.

II, 6 potentibus non facile resisti posse: quod si nefarius

consiliator accesserit, omnia pessum dari. II, 7 de divitiis et paupertate.

II, 8 dominos in rebus suis videre plm'imura. II epil. ingenio et virtuti veram gloriam tribui.

III, 1 luxuriosos et sola luxuriae cogitatione delectari.

III, 2 non faciendam esse alicui iniuriam.

in, 3 ratione potius quam oraculis agendum.

m, 4 aspectu liominum saepe iudicium falli.

III, 5 male agentes processu temporis puniri.

III, 6 vanas minas sine vii-tute parum momenti habere.

III, 7 quam dulcis sit libertas.

III, 8 de speculo ab adolescentibus saepenumero adspiciendo.

TII, 10 de fide non adhibenda temere et adhibenda op-

portune. III, 11 haud insectaudum esse fortunae vitium. III, 12 contra eos qui res optimas non gustant.

III, 13 s. n. 27 ubi dubia est sententia astu utendum esse; s. 46 b pulcher modus iudicandi.

III, 14 relaxandum esse interdum iocis et ludis animum. TII, 15 obstare saepe homines naturalibus legibus, meri-

tis capi. III, 16 non esse sponte alicui facieudam ininriam; nam qui

humanitati se non accommodat, plerumque poenas dat

superbiae. TII, 17 nihil agendum esse quod non prosit. III, 18 oportet omnes contentos esse sorte sua.

III, 19 in tanta mortalium multitudine paucos esse homines.

IV, 21 in avarum.

IV, 22 multum semper invidiae inter homines esse.

IV, 23 de Simonide poeta, et quod homo virtirte et doctrina

praeditus orania sua secum habet. IV, 25 neminem debere se exornare falsis laudibus. IV, 26 quantum momenti habeat pietas et religio divina. V, 1 quomodo saepe fallatur hominum iudicium.

DE EMEKUANDIS PHAEDRl FABVLIS. XXV

V, 2 multos in rebus secundis fortes esse, qui in dubiis

sunt timidi. V, 3 his qui casu peccant dandam esse veniam, qui vero

consulto delinquuut, eos esse puniendos. V, 4 vitaudum semper esse periculosuni lucrum, V, 5 pravo tavore saepeuumero liomines labi.

His propositis apparet auctorem authologiae, qua usus est Perottus, ubi promythiis epimythiisve a Phaedro perspicue esset expositum fabuhie argumentum, satis habuisse eius verba pedestrem in sermonem redigere, ubi obscurior esset sensus, a proprio ingenio, quod quidem erat minime subtile, petisse auxilium explicandae fabulae.

Inscriptiones capitalibus litteris exaratas defuisse codici Perottino easque a lannellio additas omnino constat. Docet id index Neapolitani, uec miims Vaticani libri testimonium, qui nullas luibet carmumm inscriptiones praeter eas quas supra apposui. In fabulis pridem uotis satis habuit lannellius repe- tere titulos, qui vulgo ferrentur in libris impressis; reliquos novavit ipse.

Ceterum non potest dubitari, quin plures, quam quas in suam rettulit anthologiam, Perotto praesto fuerint fabulae, nam quod legitur inter ipsius carmina tale (XXI):

Socrates exiguas aedes dum forte pararet,

e turba quidam talia verba refert: quidnam tam parvas vir tantus construis aedes?

impleat has utinam verus amicus! ait;

quis non videt reddi ita fabulam eam, quam unam praeter- misit ille ex libro tertio Phaedri? Simili paraphrasi usus idem alibi (c. XXXVIIj Vergilii epitaphium invertit. Nec vero probabile est hominem poetarum veterum curiosissimum in una Phaedri fabula transferenda substitisse. De qua re eo magis monendum fuit, tandem ut intellegeretur, quod dicit in loco notissimo Comuscopiae f. 1. Ill 17 a se adulescente ex Avieno iambico carmine translatam, memoria quidem eum bis labi, sed nihilo minus coustare de fabulis Phaedri ab eo in alia metra redactis, quo tempore carminibus pangendis dabat operam.

XXVI CAPVT II.

Restat ima res memoria digiia. etenim cum in epistula ad Mannum narret Perottus liuius opera versic-ulos suos col- lectos et dispositos in libellum, in ea, quae data est ad Pyr- rhum a semet ipso huius in usus collectas fabulas Aesopi Avienique et Phaedri, additis saepe versiculis propriis, diversa liaec testimonia quo inter se concinnari possint pacto non video, uisi statuerimus syllogen Maimi iterum a Perotto edi- tam, adiectis ad epigrammata ipsius fabulis Phaedri et Aviani. Tamen ita res habeat an aliter, parum interest.

lam etiamsi collatus denuo liber Perottinus Mendelssohnii curis parum profuit ad tollendas Pliaedri fabuhirum corrupte- las, multum tamen prodesse existimandus est poetae hanc ob causam, quod iam certo comprobatum est, ne in antiquis qui- dem Phaedri fabulis maiorem eius esse fidem, quam in eis, quas solus exhibet.

Ac primum quidem uotamus, quod iu dissertatione de Phaedri et Aviaui fabulis scripta suspicari me dixi (^pg. 14) appeudicis Perottiuae fabulae 30 v. 3 etiam Vaticanum codi- cem exhibere 'forte occurrit' pro 'forte occucurrit', id plane confirmari collatione Meudelssohuiana.

lam allaturus sum quasdam codicis Yaticaui lectioues^ excerptas illas ex libris Phaedri II et III, etiam his ut cou- firmetur authologiam Perottiuam, quamquam aptas aliquot et a fraude alieuas praebet scripturas, quod quidem iu tanta eorum qui Pithoeauum librum et Remeusem exararimt im- peritia ac socordia nou est mirum, tamen ex maiore louge parte uihil suppeditare, quo iuveuuir ad Phaedri verba resti- tueuda, abuudantem quippe et corruptelis ineptissimis et iuter- polatiouibus nou miuus absurdis, vix phis ut couferat Phaedro quam Tibullo excerpta guomica. Ceterum utriusque vitii causae et origiues plerumque tam suut munifestae, aversis quod aiuut Musis natus esse ut sit existimaniUis, qui codicem Perotti- uum i^arem aut similem pretio libris Gallicis liabuerit. Quod cuui ita sit, apparet testimoniii oius etiam ibi esse post- liabenda, ubi lectioucs, quae oo exhibentur, haud iiiferiores siut bonitate scripttiris Pithoeani libri vel Hemcnsis et adeo eis in locis, ubi liaiid dubie scripturae in oodem jirostaut meliores, eas potissimum esse rocipiendas, (puie vel sine mem-

DE EMENDANDIS PHAEDRI FABVLIS. XXV 11

branarum auctoritate essent probaudae. Quam rem ut demon- strem, ex tribus vel quattuor fabulis petitas leetiones proprias anthologiae Perottiuae receusebo omnes omissis solum eis, quae ad orthographiam spectaut. Xam hanc in codice saeculi XV vel XVI aliquanto esse deteriorem, quam in libris TX vel X, quid est C[uod exemplis asseram? Ceterum archetypo antliologiae Perottinae hactenus convenit cum libris Gallicis, quod interdum iu utrisque b et v litterae permutantur.

II, 6, 4, 5: Aquila in sublime sustulit testudinem. Quae cum abdidisset coraea corpus domo. Apud Perottum pro Vpiae cum abdidisset' legitiu* ^quae- cumque abstulisset'.

Ib. 7, 8: Venit per auras cornix et propter volans: Opimam sane praedam rapuisti unguibus. In libro Perottiuo traditum est: 'pretervolans'. Ximi- rum ignorabat, quisquis ita scripsit, 'propter' uon minus c|uando adverbii est iustar, quam ubi praepositionis vice fungi- tur, posse esse locale. V. 8 fertur sine meti"0 'opimam inquit praedam'. omisso vocabulo gravissimo 'sane' et addito dicendi verbo, quod sexcenties omittit Phaedrus.

Ib. 11, 12: Promissa parte suadet, ut scopulum super Altis ab astris dm'am inlidat corticem. In Perotti membrana haec sunt:

Promissa parte vadens ut scopulos super Ab astris duram illidat monet corticem. Quae equidem non timeo, ne quis praeferat lectioni libro- rum Gallicorum.

Ib. 15, 16: Simul et magistrae large divisit dapem. Sic tuta quae naturae fuerat munere. Ap. Per. omissum est 'et', quia est supervacaneum; deinde ibidem neglecta caesura versus scriptum est 'fuerat naturae'.

XXVIII CAPVT II.

11,8,1: Cervus nemorosis excitatus latibulis. In Perottino libro fertur:

Cervus nemorum exagitatus latibulis. Id afisTQOv esse apparet. Praeterea de fera ex latebris suis exturbata melius excitandi verbum adhiberi quam exagi- tandi quis ignorat?

Ib. 2 leg.: Vt venatorum effugeret instantem necem, pro 'fugeret,' minus eleganter sive metrura respexeris sive genus dicendi, cum Phaedrus, quamquam eius sermo pedestri orationi est propior, non minus quam reliqui poetae uti soleat simplicibus verbis pro compositis, eis nimirum locis, ubi nulla potest oriri sententiae ambiguitas.

Ib. 4: Et opportuno se bovili condidit. Haec verba in libris Gallicis hactenus sunt corrupta, ut pro 'se bovili' scriptum sit in Remensi ^bovili se', in Pithoeano 'bovile se'. Apud Perottum habes: 'et inter bubulos rustice (pro 'rustici') se condidit'.

Ib. 5: Hic bos latenti: quidnam voluisti tibi. In Perottino exemplari prostat, quod est barbarum: 'huic eo latenti'. In eodem v. 7 invenitur 'hominisque' minus recte pro 'hominumque', v. 10 'dein' pro ^diei'.

V. 8 recte legitur in Perotti libro Vos' pro 'bos'. Sequitur locus in omnibus libris corruptus. Nani v. 1 1 in codicibus Gallicis hoc habetur:

Frondem bubulcus adfert nec ideo videt; in Perottino:

Frondem bubulcus aftert; nihil videt.

Altera lectio cum non possit tolerari propter rationem metricam et quia aegre caremus obiecto, recte videntur rem instituisse, qui utroque testimonio coniuncto scriberent: Frondem bubulcus adfert; nil ideo videt.

Ibi 'ideo' dictum est brevius pro 'quia adferebat frondem'.

DE EMENDANDIS PHAEDRI FABVLIS. XXIX

Iii asyiideto, quo liauJ raro utitur Phaedrus, uihil est quod repreheudas.

Ib. 13: Nemo animadvertit : transit etiam vilicus. Pro ^animadvertit' contra metrum legitur 'eum advertit', Ib. 14: Nec ille quicquam sentit. Tum gaudens ferus. Pro 'ferus', quo vocabulo saepius utitur Phaedrus, etiam (I, 12, 9) ubi cervi fit mentio, in Perotti codice est *cervus', interpolatione inepta eademque manifesta.

Ib. 16, 17: Hospitium adverso quod praestiterint tempore. Respondit uims: salvum te cupimus quidem. Apud Perottum est: 'quia praestarent' et 'salvum te volumus'.

Ib. V. 19, quo carere nuUo pacto possumus, deest in au- thoL Perottina.

Denique in fine fabulae haec feruntur vulgo: Praedamque tollit. Haec significat fabula, Dominum videre plurimum in rebus suis. Apud Perottum eadem in uuum versum contracta sunt ita:

Praedamque tollit, quam paraverat casus. Notum est ab eo omitti paene omnia promythia vel epi- mythia. Quae in huius fabulae exitu apud eum leguntur aliena a libris Gallicis, ea quin ab ipso sint interpolata ad trime- trum iambicum qualemcumque conflandum, non potest dubitari. Nam quam egregia arte usus sit homo in versibus iambicis paugendis, mox videbimus.

II, EpiL 1, 2: Aesopi ingenio statuam posuere Attici, .Servumque collocarunt aetema in basi.

Initio huius carminis Perottino codice confirmatur egregia Gudii coniectura, qui scripsit: 'Aesopi ingenio' pro 'Aesopi iugentem', sive 'Aesopo ingentem': e quibus lectionibus altera est in Remensi libro, altera in Pitheoano, in quo tamen videri prius fuisse 'Aesopi ingento' testatur Bergerus.

XXX CAPVT IT.

In secuudo versu quod habes apud Perottum 'aeteruae basi', minus bouum est.

Piget paene longius tempus terere in scripturis antho-

logiae Perottiuae aestimaudis; sed ue defuisse promisso videar,

ex 7 libri III carmiue afferam varietates lectiouis maxime

notabiles.

V. 2 — 4:

Caui perpasto macie confectus lupus

Forte occucurrit. Dein salutatum invicem

Vt restiterunt: uude sic, quaeso, uites?

Pro 'coufectus' apud Perottum est: 'coniuuctus'. Deiude

in omnibus pariter libris legitur vitiose : 'forte occurrit'. Tum

in membranis Gallicis fertur: 'salutantes', in Perottinu melius

paullo 'salutati'. Recte enim arbitror ab Orellio scribi 'salu-

tatum', cum sit uotum, si addatur 'iuvicem' vel 'inter se' vel

'mutuo', omitti prouominis reflexivi casum quartum. Deuique

pro 'uites', quod verbum aptissimum est, ubi agitur de bestia

perpasta, ut Phaedrus dicit, in anthologia uostra legitur 'vires'.

Ib. 8: Cauis simpliciter: eadem est coudicio tibi.

Apud Perottum legimus: ^eadem coudicio est tibi'.

Ib. 9:

Quod? inquit ille. Custos ut sis liniiuis.

lu cod. Perott. rursus afiaxQag:

Quale? iuquit ille. Custos si fueris limiuis.

Ib. in V. 10 omissum est 'et', v. 14 legitur 'sociari' jtro

'satiari'.

Ib. 17:

Vude hoc, amice? Nil est. Dic, quaeso, tamen.

Pro 'quaeso' legitur apud Perottum ^sodes', quo vocabulo

non memini uti Phaedrum, nisi in appendicis 9, f), ubi posi-

tum est iu oratione Veueris ad gallinam.

Ib. 22:

Dat ossa dominus, frusta iactiuit familia.

lu codd. Pithoeano et Romensi traditum est 'iaetat', apud

Perottuni 'frustra iactaut fauiuli'. Hecte docti: 'frusta iactant

familia', ut 111, K», 24:

DE EMENDANDIS PHAEDRI FABVLIS. XXXI

Dum quaerunt lumen, dum concursant familia,

ubi iu Perottino libro est ^concursat'.

Denique ultimi versus in anthologia nostra perscripti sunt ita:

Age, si quo abire vis, est licentia?

Non plane est, inquit, Fruere his, quae laudas, canis.

Reguare nolo, nisi libertatem habeam. Quae quantum discedunt a scripturis codicum Gallicorum, tantum a Phaedi-i verbis differre apparet. Nam in illis ex- cepto quod legitur: ^siquo est abire', omuia emendatissime perscripta sunt ita:

Age, abire siquo est animus, est licentia?

Non plane est, inquit. Fruere, quae laudas, canis:

Regnare nolo, liber ut non sim mihi. Cur ultima verba tam audacter interpolarentur in cod. Perott., haec fuit causa, quod ^it' in eis positum est usu sano minime infrequenti pro 'hoc pacto, ut'.

Quod in anthologia Perottiua nonnulli desunt versus, qui prostant in libris Gallicis, manifestum est, eos esse omis- sos partim quia necessarii esse non videbantur, partim errore et levitate sive ipsius Perotti sive librarii eius codicis, ex quo anthologiam suam deprompsit. Itaque ad suspectandum ver- sum c. 22 1. IV 8:

Erat autem, ut aiunt, natus in Cia insula jjarum valet, quod omissus est iu exemph> Perotti, quam- quam aliae sunt causae, cur. eum suppositicium esse satis sit probabile.

Denique versus pauculi qui prorsus diverso modo per- scripti sunt in Perottino libro atque in Gallicis, cum plerum- que interpolationis indiciis teneantur manifestis, satis facile aio posse definiri, utrum ab ipso Perotto an a librario codicis, ex quo sumpsit sua, sint depravati. Quod ut demonstrem, paucis est dicendum de metricis rationibus propriorum Perotti carminum. Nempe Perottus, quem docti haud pauci credide- runt fuisse auctorem harum fabularum, tam fuit ignarus artis versuum iambicorum, ut neglectis omnino quantitatibus syl- labarum faceret rhytlimicos, soluta nimirum numquam arsi,

XXXn CAPVT II.

caesura ut plurimum post tertiam arsim collocata, facta ple- rumque elisione finalis, si proximum vocabulum iuciperet a vocali, interdum per synizesim i vocali mututa in consonam. Cuius rei in exemplum satis erit attulisse prologum, quem ille anthologiae, Jatae ad Pyrrlium Perottum, fratris filium adulescentem, in fronte collocavit. Is igitur in Vaticauo libro, si levia quaedam exceperis, legitur talis:

Non sunt lii mei, quos putas, versicull,

Sed Aesopi sunt et Avieni et Phaedri;

Quos collegi, ut essent, Pyrrhe, utiles tibi,

Tuaque causa legeret posteritas,

Quas edidissent viri docti fabulas,

Honori et meritis dicans illos tuis,

Saepe versiculos interponens meos,

Quasdam tuis quasi insidias auribus.

Solet quippe iuvare ista varietas.

Hos si leges laetabor; sin autem minus

Habebunt certe, quo se oblectent posteri.

Nunc fabularum cur sit inventum genus,

Brevi docebo. Servitus obnoxia,

Quia quae volebat non audebat dicere,

Affectus proprios in fabellas transtulit,

Calumniamque fictis elusit iocis.

Redeo unde discessi ad libellum meum.

Hunc obtrectare si volet malignitas,

Imitari dum non possit, obtrectet licet.

Mihi magna laus est, quod tu, quod similes tui

Labores libenter legant usque meos,

Dignosque longa iudicent memoria.

Semper fugatae phis vetustati favet

Invidia mordax quam bonis praesentibus.

In his quicumque inveniuntur versus boni et quales veteres Komani facere sunt soliti, ad unum omnes sunt ducti ex Phaedri fabulis: reliqui ad eas leges sunt conscripti, quas supra indicavi. Isdem plane rliythmi.s constat eiusdem Hib- beckii Sipontini carmen ad Contrarium, (puul cui libuerit in- veniet praef. ed Orellianae pg. 2.'J.

DE EMENDANDIS PHAEDRI FABVLIS. XXXIII

Quae cum ita sint, non potest dubitari, quin ipsius Perotti ingenio, non eius qui scripsit codicem, unde excerpsit sua, debeantur versus tales (II, 8, 27; IV, 22, 1, 3; append. 15, 15; 30, 11):

Praedamque tollit, quam paraverat casus. Heu quantus est semper mortalium livor! Sunt qui quidquid putant dignum memoria. Aliis minare, inquit, me non falles certe. Non sum in campo par tibi, sed sum sub dio.

In his igitur et similibus haud paucis emendandis oleum et operani perdet, qui lectiones codicis Perottini magni fecerit, cum appareat a Perotto, partim ut suis rationibus verba Phaedri accommodaret. partim quia corrupto utebatur codice, versus Phaedri prorsus esse immutatos propriisque adaptatos rhythmis.

Contra quod III, 10, 39 pro lectione vulgata: A divo Augusto tunc petiere iudices talis extat versus in codice Perottino:

Pontificem maximum rogarunt iudices, cum is sit minime rhythmicus, soluta adeo in primo pede arsi, confirmatur opinio Rothii, qui eum a Perotto venisse negat.

Praeterea quod dicit Orellius, in -oppido Duacensi extare codicem Phaedri fabularum, deceptus est ut multi alii Haeue- liani libri, cui inscriptum est ^catalogi manuscriptorum', testi- monio. Non enim Phaedri sed poetae eius, qui metro elegiaco multas Romuli sylloges fabulas perscripsit (vulgo anonymum vocant Neveleti), eo exhibentur carmina. Notum est haud ita raro Phaedri scripta confusa cum paraplirastarum.

Denique ad restituendas Phaedri fabulas aliquid conferre paraphrases pedestres, medio aevo factas, iam in opusculo eo, quo de Phaedri et Aviani fabulis egi, satis est dictum. Hoc tamen subsidio caute esse utendum, neque multum nos eo iuvari, etiam atque etiam est monendum.

Ceterum in eo adhibendo si non magnam, aliquam cerio utilitatem attulit opusculum Oesterleii de quo dixi in libello quo de Phaedri et Aviani fabulis disserni (yg. 9). Sane id

Phafilii fabiilae, ed. L. Murllkr. n

XXXIV CAPVT IT.

conscriptum cum eo artis critica contemptu et cum ea rorum, quas (liscere oportet hominem, antecpiam docere conetur alios, ignorantia, quae pridem soleut esse ])ropria librorum de poetis latinis scriptorum, Berolini quae prodeunt.

Mirum poterit videri uonnullis, quod tam prolixe dixerim de codicibus Phaedri, argumento satis tenui et quod saepe tractatum sit ab aliis. Sed enim intererat liorum studiorum, ut tandem aliquando de illis quam plenissime referretur et accuratissime. Quid enim mirum vel hodie in aestimandis Phaedri codicibus errare multos, cum ipse Bentleius, criticus longe sagacissimus , haud raro peccarit in re eadem? Qui. si nielius habuisset perspectum, qua quaeque in Phaetb'i fabulis scriptura niteretur auctoritate et fide, aliquauto phis eis fuit profuturus, quam profuisse est existimandus.

Equidem studui de Pithoeano et Remensi ac Danielis codicibus referre quam accuratissime, non maiore uegotio ut posset cognosci, quid notassent ex eis docti quam qnid non notassent. In anthologia Perottina satis visum est plerumque Vaticani libri memorare scripturas, ut qui et integer magis multo esset Neapolitano et aliquanto diligentius colhxtus. Ex Neapolitano quae notantur, cum codicis Perottini editione, quam publicavit lannellius a. 1809, et dissertationibus eius- dem tribus, quae prodierunt 'a. 1811, per breve admodum tempus uti licuerit, plerumque ex Orellii, qui satis accuratam Phaedro navavit operam, editione sunt petita. Ex eadem vel ex Schwabii sunt ducta, quae excerpta legis ex fabulis ano- nymi Nilantiani.

Notis usus sum simjdicissimis et jtlerumque isdem qui- bus Orellius. Sunt autera hae:

/' codex Pithoeanus.

Ji 15ergeni8; item expressa in ed. Borgeri ilo qnibns

videatur iios.se dubitari.

Ji cod. Remensis.

/»'(/ ciusdem collatio Gndiana.

//r einsdem collatio Ilij^altiana.

J) cod. Danielis.

N cod. Neaiiolitanus.

]'' cod. Vaticanus.

M Lncianus Mueller.

]i 1'etrns Pitboeus.

DE EMENDAI^DIS PIIAEDRI FABVLIS. XXXV

Ceterum apparet, in emeudaudis Pbaedri scriptis quam- quam eum cura maxima eraut colligenda omuia, quae a libris manuscriptis peti posseut auxilia, multo tameu plui'a esse repetenda a ratioue et iudicio, iu quavis pagina saepius ut firmetur, quam vere moneamur a Ricbardo Bentleio, summo illo Pbaedri poematum existimatore, in praefatione editionis Horatii, ne solos veneremur librarios utque per nos sapere audeamus. Itaque non ppterit esse mirimi, quod in bac recen- sioue plura adeo quam iu Beutlei, reperientur diversa a scri ptura tradita,

De editionibus Phaedri quoniam cum cura disserui pg. 22, D, 4, libelli mei bic paucissima adicienda sunt. Earum, ut fit in scriptore scbobirum usibus trito, cum uumerus prope sit infinitus, tamen bic ut plerumque verissimum expertus sum ilbul 'Tiok/.ot ^ev di] ^vQGocpoQoi, TtavQoi de ra /3«'x;|jot'. Igitur sicut iu Horatio tractando vix quemquam respicere solemus uisi Beutleium Perlcampiumque et Meinekium, ita in Pbaedro praeter eos quos nominavi loco quem attuli, paucorum mibi commoditatem attulere curae.

Bentleius cur rarius memoretur quam expectes ea est causa, quod haud pauca eius iuveuta praeceperaut alii, ex parte ipsi iucogniti, Perottus, Bongarsius, Kittersbusius, Heiu- sius, ciuodque non minor eius fuit laus in recipiendis ac tutan- dis lectionibus eis, quae cum verae essent iacuissent, quam in reperiendis novis.

luter Germanos primus, si Botbium exceperis, iudicio in recensendo Pbaedro ausus est uti Eysseubardtius uoster, qui plus etiam laudis fuit habiturus, nisi Mauricii Hauptii, Pro- fessoris Berolinensis ante aliquot annos defimcti et magnae etiamuuuc iuter Berolineuses auctoritatis, coniectui-is quibus- dam ineptis et alienis a Pbaedro tribuisset nimium. 8ed ut raittam summum illum, si Muelleuboffiis credis et Momsenis, l)oetarum latiuorum arbitrum, Eysseubardtium iudicandi liber- tate aequavit Ecksteinius. De nommllis Pbaedri versibus nuper haud inscite egit Zornius in actis gymn. Bavarieorum, pgg. 1 — 7 part.XI; de aliis Spengelius philoLXXXIII 722 — 727, ut tamen hunc virum, doctum alioquin et diligeutem, nou multum Pbaedro profuisse existimem.

XXXVI CAPVT II.

Sed iam de huius editionis disserendum rationibus.

Multorum libri auctorum cum extent uostris curis per- politi, nullus tamen est, in quo tam prope ad ipsa scriptoris verba accessisse me confidam quam in his quas manibus tenes fabulis Phaedri. Quod cum ita sit, apparet multum distare lianc recensionem a Lucilii saturarum, cuius longe aliae sunt virtutes.

lam cum saepe sciscitati sint atnici, quonam tandem pacto lieret, ut crisis quam factitamus genus tanto distaret inter- vallo ab Hauptii quanto a Ribbeckii, eius rei breviter red- dam rationes.

Equidem numquam legi scripta veterum eo consilio, ut emendarem aut explicarem, sed ad oblectandum otium et ex- peditis curis eoque iucundo animi pariter et corporis habitu, sine quo opus arte conficiendum nullo pacto potest ad bonum perduci exitum.

Sed volventi mihi ista ac revolventi primum solet oriri coniecturarum et observationum numerus haud spernendus, deinde liber quem lego ita se insinuat iu animum, ut totum fere teneam memoria. Qui ubi est dignus visus curis nostris, aptusque qui nova instauretur recensione, iam quae- cumque extant subsidia ad emendandum vel explicandum opus idonea circumspicere soleo. Qua iu opera ita fere versamur, ut perinde abstineamus a servili critieorum vel membranarum veueratione atque a levitate non niinus indigna cxistimatoro iiigeuuo, quae contemptis hisce sibi sola videtur sapere. Cete- rum cum et id opus, quod edendum est, paene totum inhae- reat memoriae, nec minus succurraut plurima, quae mibi, multa legenti, multa audienti, ad rem nostram offerantur idonea, non poterit, esse mirum, quod tam raro a nobis pro- lata sunt ea, quae aut a dicendi genere aut a metrica arte auctoris, quem tractaremus, essent aliena.

Nec vero per superbiam fit illud, ut rarius monun-outiir a nobis coniecturae hominum doctorum praeter eas, quao iu ipsa verba scriptoris sint receptae. Nam quod vulgo modesti esse animi asserunt, etiam aliorum opinionibus aliquid con- cedere spatii, ego potius levitatis aut impotentiae esse exi- stimo. Etenim apparet in singulis scriptorum locis non posse

DE EMENDANDIS PHAEDRl FABVLIS. XXXVIl

esse veras lectiones uisi singulas, excepto ubi eiusdem libri (luplicem recensionem eamque ab ipso auctore factam habemus traditam. lam cum plerique omues loci mendosi scriptorum veterum aut tam leviter siut affecti, ut eos certo remedio liceat sanare critico, modo sit doctus ac diligeus idemque subtilis, aut tam graviter, ut non duae aut tres, sed decem aut plures, periude dubias quidem illas, possis inire vias vitii curandi vel potius dissimulandi, non iani poterit esse mirum, quod iu uotis editionum nostrarum haud ita saepe memorantur aliorum criticorum eommenta praeter ea quae discrimine omni vacant.

Accedit aliud. Nimirum qui sese volunt haberi criticos hoc nomine dignos, quid aliud poterunt studere in edendo libro, nisi ut auctoris talis prorsus reddatur species, qualem ipsi informarunt auimo? Quod cum ita sit, apparet uon posse memorari, nedum probari doctorum commenta praeter ea quae formae illi ad normam modo propositam exactae omniuo sint apta et congrua.

Ceterum iu Phaedri fabulis, quo est brevior, co labor mihi fuit expeditior.

His expositis restat, ut de orthographicis recensionis huius rationibus disseratur.

Igitur ut omittam cst truncatum et ilhi anthac, semanimus, henficinm vel siqua alia diverso a traditione codicum modo metri gratia perscripta sunt, tenendum nos in scriptura verborum constituenda plerumque secutos esse codices Pithoeanum ac Remensem. Ia,m quia constat in eis plerumque assimilationem quam vocant praepositionum omissam, de hac re hic monuisse satis erit, cum praesertim appareat nec Vincentium nec Ber- gerum in adnotandis minutiis talibus satis fuisse diligeutes et constantes. Praeterea non memoravi exceptis locis paucis, ubi essent c et oe confusa iu membrauis istis, nec magis ad- uotavi, ubi qiiiim esset traditum iu libro Remensi.

In appendice Perottina eadem fere scriptura verborum qua in reliquis fabulis sum usus, additis, ubi conducere vide- retur, codicis Vaticani lectionibus.

XXXVIII CAPVT III.

CAPVT III.

DE FABVLIS.EX PEDESTRI SERMONE TRANSLATIS IN YERSVS.

Iu libello de Phaedri et Aviani fabulis indicatum erat (pg. 18) in pedestribus syllogis fabularum, quae sub Romuli et anonymi Wissenburgensis vel Nilantiani nomine feruntur, videri exstare viginti fere fabulas Phaedri, codicibus eius non servatas, et simul (pg. 20 sq.) proposita exempla tria in versus rursus translatarum, quoniam prioris aetatis criticos eandem rem parum prospero Apolline temptasse mihi erat persuasum. Itaque, ut rem inceptam peragerem. ipsis Saturnalibus anni MDCCCLXXIV, fpio tempore plerique positis negotiis ac sohi- tis animis solemus repuerascere , consilium cepi scriptori puerorum usibus multum tractato reddendi, quantum posset lieri, ea cj[uae temporum iniuria perdiderat. Nemjie in fabulis istis, quas iam senariis iambicis, eadem metri licentia, qua ipse Phaedrus utitur, admissa sum propositurus, nulla est, quae indigua omnino sit Phaedro, et adeo haud paucae, quae vulgatis eius carminibus plerisque aliquanto videantur esse praestantiores, ut II, III, IV, VII, IX, XII, XV, XIX. Ac primum haud dubie locum tenent de Androclo et de hominibus duobus in simiorum terram dehitis opuscuhi. Et in illo qui- dem maiores nobis sumendi fuere spiritus. Alterum cum summa suavitate in meutem revocat epigramma, quod olim hisi de morte Socratis:

Cui primum patuit sapientia, nempe venenum Hausit: erat nimium vera docere nefas;

nec minus (si modo parva cum magnis componi fas est) quae ijisi perpessi sumus a j)hilologis noimullis, dum nimio veri tenemur studio. Quae cum ita sint, carmina haec in appen- dice editionis stereotypae 1'haedri, quae Lipsiae prodiit a})ud Teubnerum, denuo curabo iu tompore excudenda; quo loco ante legi solebant hae ipsae fabuhie cum aliis multis, Phaedro parum dignis aut utique alienis, a Gudio Burmauuo Dresslero iu versus coactae pessimos, quas quidem ego primum

DE FABVLIS EX PEDESTRI SERM. TRANSL. IN YERSVS. XXXIX

hoiiore, quern iniuria obtinebant, depuli. Tamen. ne iniquius videar iudicasse de his viri.*;, profiteor eosdem excepto quidem Dresslero, qui vix quidquam profecit, ut erant satis imbuti lectione Phaedri, quaedara protulisse miiiime inficeta et po- tuisse promere multo plura, nisi nimia metrorum obstitisset imperitia. Qui ubi versus aut particulas versuum praebebant tales, ut Phaedrus, si ab inferis resurgeret, certe aliquam in- dolis suae speciem in eis posset agnoscere, horum inventa servavi neque inaui invertendi ea, quae proba erant, abreptus sum gloriola. Attamen, ue nimis multa me ab eis existimes mutuatum, adscribam fabellam de ovibus et lupis, qualis legi- tur apud Dresslerum (app. II, 20 1:

Oves lupique cum certassent proelio,

Illae vicerunt tutae praesidio cauum.

Lupi legatos miserunt pacem sibi

Lege hac petentes, ut oves dederent canes

Et obsides lujjorum catulos recijjerent. 5

Oves aetema sic sperantes foedera

Sese iuncturas, fecerunt, quod petieraut.

Post paulo cum coepissent ululare catuli,

Lupi, vexari caussantes natos suos

Pacemque ruptam ab ovibus, undique impetu lo

Invadunt facto nudas defensoribus;

Fidem quae stultae quod habuerant hostibus,

Consilium sera damnant poenitentia.

Praesidium, quo quis olim tutus vixerat,

Si tradat aliis, frustra post desiderat. 15

Hoc carmen cum sit inter meliora ex eis, quae in appen- dicibus II et III leguntur apud Dresslerum, facile, ut puto, sentient periti, cpiantum a Phaedri arte discrepent deteriora.

Ceterum praeter uumerorum modulos in ipsa uarratione multa fuerunt mutanda, ut quae satis verbosa plerumque et elumbis, magisque paraphrastis Phaedri, per medium aevum qui fuenmt, quam ipso Phaedro esset digna. Nec derat ubi aut promythia aut epimythia aliter instituenda esse videren- tur, cum priores haud raro argumenta fabularum parum per- spexissent. Praeterea de Androch) fabulam ex Gellii \ , 14 correximus et supplevimus.

c*

XL CAPVT III.

Deinceps addidi tres fabulas a me suppletas: IV, 14; V, 1; app. Per. 16.

In fine opuseuli adieeta sunt promythia sive epimythia fabularum appendieis Perottinae XIV, quae apud Perottum leguntur pedestrem in sermonem sohita, apud Dresslerum con- torta in versus parum sonoros. Reliqua eiusdem Perotti argu- menta cur timuerim in versus redigere, accuratius rem inspi- cientibus facile apparebit.

Ceterum rationes opellae huius, breviter uunc adumbra- tas, siquis plene voluerit cognoscere, legat libelli quem supra memoravi paginas 18 — 22.

Et omnia quidem ad summam Phaedri dictionis et me- trorum exacta similitudinem, cito apparebit. Ipsi viderint docti, num simplicitatem narrandi et suavitatem, quam in nonnullis eiusdem admiramur opusculis, nobis licuerit adsequi.

Inscriptiones carminum feci tales, quae similes essent eis, quibus monachi medii aevi Phaedri instruxerunt fabulas. Earum quaedam adeo sunt adsumptae ex codice Wissem- burgensi.

Denique cur ausus sim vespertilionis vocabuhim correpta adhibere tertia, ex eis quae dixi 1. d. r. m. pg. 353 apparebit.

PHAEDRI FABYLARYM AESOPIAllYM

LIBRI QVINQVE.

Phacdri fubulae, e<l. Ij. Mceller.

TESTIMONIA DE PHAEDRO.

Mart. Epigr. III, 20, 5:

Au aemulatur inprobi iocos rhaedri?

Avianus epistula ad Theodosium:

Veram has pro oxemplo falmlas et Socrat«s divinis operibus indidit et poematis suis Flaccus aptavit, quod in se sub iocorum commu- nium specie vitae argumenta contiueant. quas Graecis iambis Babrins repetens in duo volumina coartavit, Phaedrus etiam partem aliquam quinque in libellos resolvit.

Idem intra:

Loqui vero arbores, feras cnm hominibus gemere etc. Respexit ad I prol. 0.

Prudentius Cath. YII, 115:

Alvi capacis vivus hauritur specu. *

Respexit ad IV, 6, 10.

Titulus qui legitur apud Gruterum pg. 898, 16, versu quodam Phaedi-i [III, 17, 12] celeber ille, valde suspectus [conf. Ritschel. Anthol- Lat. Coroll. pg. I.SJ.

PHAEDRl

[AVGVSTI LIBERTI]

FABYLARVM AESOPIARVM

LIBER PRIMVS.

[PHAEDRVS.l Aesopus auctor quam materiam repperit, Hanc ego polivi versibus senariis. Duplex libelli dos est: quod risum movet Et quod prud«uti vitam consilio monet. Calumuiari siquis autem voluerit, Quod arbores loquantur, uon tantum ferae, Fictis iocari uos meminerit fabulis.

I. [LVPVS ET AGNVS.]

Ad rivum eundem lupus et agnus veuerant Siti conpulsi; superior stabat lupus Longeque inferior agnus. Tunc fauce inproba Latro incitatus iurgii causam intulit. Quur, inquit, turbulentam fecisti mihi Aquam bibenti? Laniger contra timens:

LIBER FABVLARYM {'haec duo rerba manu imperitiore , magnis litteris nigroque atramento scripta sunt' B). FEDRI AVGVSTl LIBERTI LIB {sic, ut videfur) FABVLARV (sic) P. Etiam in R vidttur fuisse: Phaedri Augusti liberti liber fabularum {veJ f. primus). Augusti liberti secl. M. Phaedrus add. M, vulgo inscr. Prologus. 1 repperit P. 2 senariis p, senareis P. 3 dos Rr, os addita posterius m P. 4 prudenti Bon- garsiu-i, prudentis Pv.

I, 3 fauce 7?r, anon. Kil., face P. improba B, Br. 5 qnur P. fecisti mitd an. Nil., liigaUius teste Zellio, mihi fecisti P.

Phaedri fabula^, ed. L. Mvbi.ler. 1

PHAEDRI FABVLARVM

Qui possum, quaeso, facere, quod quereris, lupe?

A te (lecurrit ad meos haustus liquor.

Repulsus ille veritatis viribus:

Ante hos sex menses male, ait, dixisti raihi. lo

Respondit agnus: equidem natus non eram,

Pater hercle tuus ibi, inquit, maledixit mihi.

Atque ita correptum lacerat iniusta nece.

Haec propter illos scriptast homines fabula, Qui fictis causis innocentes opprimunt. 15

II. RANAE REGEM PETIERVNT.

Athenae cum florerent aequis legibus, Procax libertas civitatem miscuit Frenumque solvit pristinum licentia. Hic conspiratis factionum partibus Arcem tyrannus occupat Pisistratus. 5

Cum tristem servitutem tierent Attici, fNon quia crudelis ille, sed quoniam gravest Omne insuetis onus) et coepissent queri, Aesopus talem tum fabeHaui rettulit.

Ranae vagantes lil)eris paludibus lo

Clamore magno regem petiere a love, Qui dissolutos mores vi conpesceret. Pater deorum risit atque illis dedit Parvum tigillum, missum quod subito vadi.s Motu sonoque terruit jiavidum genus. 15

Hoc mersum limo cum lateret diutius, Forte una tacito profert ec stagno eaput

7 quereris j), fjueri.s i', i»V/. 10 niak', ait, (riulius. ait uiale P, li(j. 12 hercle P. ibi adcl. iMnycnius iii. Jilicii. XI 11, 201.

II, 4 hic l'Iig, hinc y>. 7 gravest M, gravia l'li. 8 onino Jltinsius, omuino P et ut vid. li. onus et j^, onus e mut. in onus e ot P, insueti sonus ut vid. li, iii quo utruin eat sit an cst et non satis consl. 1 1 i^etere m. pr. P. 12 vi ^), ut P lig. M vadis /), vaiU Pli. 10 hiteret Scliuabius, iaceret l'li. immersao latiMCut lienU. cx an.Xil., apud qucin hijitur mer.sao liMui (|uum Ijitoreat iliutius. 17 tAcoto J' in. jir

ec M, e r.

LIBER I. 3

Et explorato rege euuctas evocat.

Illae timore posito certatim adnatant

Lignumque supera turba petulaus iusilit. 20

Quod cum inquinassent omni contumelia,

Alium rogantes regem misere ad lovem,

luutilis quoniam esset qui fuerat datus.

Tum misit illis hydrum, qui dente aspero

Corripere coepit singulas. Frustra necem 25

Fugitaut iuertes, vocem praeckulit metus.

Furtim igitur dant Mercurio mandata ad lovem,

Adflictis ut succurrat. Tunc coutra deus:

Quia noluistis vestruni ferre, inquit, bonum,

Malum perferte. — Vos quoque, o cives, ait, 30

Hoc sustinete, maius ne veniat, malum.

III. [GRACVIiVS SVPERBVS ET PAVO.]

Ne gloriari libeat alienis bonis Suoque potius habitu vitam degere, Aesopus nobis hoc exemplum prodidit.

Turaens inani graculus superbia Pennas pavoni quae deciderant sustulit 5

Seque exornavit. Deinde contemnens suos Se miscuit pavonum formoso gregi. Illi inpudenti pennas eripiunt avi Fugantque rostris. Male mulcatus graculus Redire maerens coepit ad proprium genus; lO

A quo repulsus tristem sustiimit notam. Tum quidam ex illis, quos prius despexerat: Contentus nostris si fuisses vestibus Et quod natura dederat voluisses pati,

20 supera M, super PBg, supra v. 23 quod iam Zornius; quod Uein^us. 2<» fugitant P, an. NiL, fugiant Bg. 30 o cives Bongarsius, cives P.

III. inscr. Gragulus P. 2 suo quin Bentl., suis (luin (bonis) an. Xil. 4 gragulus P. 7 se miscuit.BM/-HianMMS, se miscuit an. ]\'issemh., miscuit se an.Nil., immiscuit se PB. 9 mulcatus itJ^f, multatus P. 10 merens P. 11 notam m. pr. P, mut. in notitiara. 13 vestibus Nereletus, coetibus Heins., scdibus PBg, an. Wiss., Nil.; Bom. si tuas vestes amasses.

1*

4 PHAEDRT PABVLARVAT

Nec illam expertus esses eontumeliani, 15

Nec hanc repulsam tua sentiret calamitas.

]V. [CANIS PER FLVVIVM CARNEM FERENS. |

Amittit merito proprium qui aliennm adpetit. Canis per flumen carnem cum ferret natans, Lympharum in speculo vidit simulacrum suum, Aliamque praedam ab altero ferri putans Eripere voluit: verum decepta aviditas 5

Et quem tenebat ore dimisit cibum Nec quem petebat potuit adeo adtingere.

\. [VACCA, CAPELLA, OVIS ET LEO..

Nunquamst fidelis cum potenti societas: Testatur haec fabella propositum meum.

Vacca et capella et patiens ovis iniuriae Socii fuere cum leone in saltibus. Hi eum cepissent cervum vasti corporis, 5

tSic est locutus partibus factis leo: Ego primam tollo, nominor quoniam leo; Secundam, quia sum socius, ti-ibuetis mihi; Tum, quia phis valeo. me sequetur tertia; Malo adficietur, siquis quartam tetigerit. lo

Sic totam praedam sola inprobitas abstulit.

VI. [RANAE AD SOLEM.l

Vicini furis celebres vidit nuptias Aesopus et coutuuio narrare ineipit:

IV, 2 canis cuin flumen traii.siitt ^])riits tiansit) ir/.sv?., ilum PR. 4 eAi altero Cuninghnmius, uli alio Pli . alt«'ram»|ue pr. al) altero f. an. Nil.; ab alio caiic Jientl. 7 iiotuit atleo Jiigaltius, atleo potiiit 1' et iit vid. ]i ; potiiit ideo (riunerus.

V inscr. vacca et capella PJi. 1 nuiuniain 11. potenti 7/rtnH.«, potentc cdd. 5 cepissent v, coepisseut 1'. 7 (luoniam ('uningliamiu.<', quia cdd. 8 socius M'ithofius, fortis cdd.; (iiiia fortior .suni voliis an. Wixs. 10 uiale accipietnr licntL, fortasi^c malc adUi}.(etur.

LllJEK I. 5

Vxorem quondaiu Sol liuu vellet ducere, Clamorem ranae sustulere ad sidera. Convitio permotus quaerit luppiter 5

Causam querelae. Quaedam tum stagni incolii: Nunc, inquit, omnes unus exurit lacus Cogitque miseras arida sede emori. Quidnam futurumst, si crearit liberosV

YIT. jVVLPIS AD PERSONAM TRAGICAM.J

Personam tragicam forte vulpes viderat: 0 quanta speeies, inquit, cerebrum uon liabetl

Hoc illis dictumst, quibus honorem et glorium Fortuna tribuit, sensum commuuem abstulit.

VIII. [LVPVS ET GRVIS.]

Qui pretium meriti ab inprobis desiderat, Bis i^eccat: primum quoniam indiguos adiuvut; Impune abire deinde quia iam non potest.

Os devoratum fauce cum haereret lupi, Magno dolore victus coepit singulos 5

Inlicere pretio, ut iUud extraherent makmi. Tandem persuasast iure iurando gruis, Gulaeque credens colli lougitudinem Periculosam fecit mediciuam hipo. Pro quo cum pactum flagitaret praemium: 10

A'I, 3 sol cum vellet Jir, P, ut vid., a pr. m.. a>t. M'iss., solein vellc P m. sec. 4 rane P. 'tres priores litterae huius vocis atramcnti giitta obductae sunV B. 5 com vitio factum ex cum vitio P. (> quae- relae P. 'e.c correctione statim facta. primo ridetur fuisse: quaerere' B.

liabi

incola; 'habi vidvtur initium glossae: habitans' B. 8 cogetque l'B, corr. p. 9 erearit p, crearet I\ in E vtdetur fuisse crear^t; cf. not. Vincentii.

VII, 1 vulpes docti, vulpis PR.

VIII, 2 indignos p, dignos PB. 3 abire deinde impune B.

8 longetudinem P. 10 a quo an. Xil., Bentl. pactum an. Nih. factu P, factum R(j.

PHAEDRI FABVLARVM

Ingrata es, iuquit, ore quae nostru caput Tncoluuie abstuleris et mercedem postules.

IX.

[PASSER AD LEPOREM CONSILIATOE,.] Sibi non cavere et aliis consilium dare Stultum esse paucis ostendemus versibus.

Oppressum ab aquila, fletus et dantem graves Leporem obiurgabat passer: ubi pernicitas Nota, inquit, illast? quid ita cessaruut pedes? 5

Dum loquitur, ipsum accipiter necopinum rapit Questuque vano clamitantem interficit. Lepus semanimus: mortis en solacium! Qui modo securus nostra inridebas mala, Simili querela lata deploras tua. 10

X.

[LVPVS ET VVLPIS IVDICE SIMIO.| Quicumque turpi fraude semel innotuit,

Etiam si verum dicit amittit fidem.

Hoc adtestatur brevis Aesopi fabula. Lupus arguebat vulpem furti crimine;

Negabat illa se esse culpae proximam. 5

Tunc iudex inter illos sedit simius.

Uterque causam cum perorassent suam,

Dixisse fertur simius sentejitiam:

Tu non videris perdidisse quod petis;

Te credo subripuisse quod pulcbre negas. lo

12 incolome PJi, iiicolume corr. e.r in collo meo au. M'iss. i>osttile8 liittershusius, postulas P, postolas Ji.

IX, 2 ostendemus Tolliu^, ostendamus r. 3 et dantem M, fletus- sedens ex correcttira P, fletus edentcm p. et flctus dantem an. Nil. fi fortassc acceptor. 8 semanimus .1/, semianimus PJi. en solatium Sanddonns (en solatia Ilcins.), in solatio I' et nt rid. B; au. Sih: et aquila: solatium quod tu qui {add. M) securus n. i. m. s. q. f. d. t.

X inscr. vulpis Pli. 4 furti p, forti I*Ii. C semius /»r. m. P. Bententiiim p, sentiam i'; de libello sententiam legit Jiom.

LIBER r. 7

XI.

[ASINVS ET LEO VENANTES.],

Virtutis expers verbis iactaiis «••loriaiu Ignotos fallit, uotis est derisui.

Venari asello eomite cum vellet leo, Contexit illum frutice et admonuit simul, L't insueta voce terreret feras, 5

Fugientes ipse exciperet. Hic auritulus Clamorem subito totis tollit viribus Novoque turbat bestias miraculo. Quae dum paventes exitus notos petunt,

Leonis adfliguntur liorrendo impetu. 10

Qui postquam caede fessus est, asinum evocat lubetque vocem premere. Tunc ille insolens: Qualis videtur opera tibi vocis meae? Insignis, inquit, sic, ut, nisi nossem tuum Animum geimsque, simili fugissem metu. 15

XIT.

[CERVVS AD FONTEM.]

Laudatis utiliora, quae contempseris, Saepe inveniri testis haec narratiost.

Ad fontem cervus, cum bibisset, restitit Et in liquore vidit effigiem suam. Ibi dura ramosa mirans laudat cornua 5

XI inscr. DE LEONE ET ASINO J), in quo ovmes tituli litteris capitalihus sunt exarati. 1 om. ]). 5 ut ille insucta I). et feras I). 6 ipse ut FH teste Vinc, ut ipse li asscr. Gud., ut om. J). G auriculus PT). auriculas Ji ut vid., auritulus RigaUius. 7 clamoret P m. pr. subitum Z>. tollit totis PR. 10 adfliguntur />, adficiuntur 7^71". 11 est om. J'R, udd. I) , si Mendelssohnio fides. 12 tunc est in I*J), in E titrum sit necne non satis constat. 13 quales P m. pr. q. v. o. t. v. m.; sic J) testante Mendelssohnio ; q. t. v. o. voc. m. 7*, q. o. t. v. voc. m. 7?. 14 sic ut om. J). 15 fuissem in metu J^, cd. Brocasiana, non J).

XII inscr. in J) post v. 2; laudat cornua add. idem. 1 laudatisj .saepe esse D. 2 itaBenth; s. i. haec erit narratio PJi, eius rei testis haec narratio est I). 4 fagiem mut. eadem m. in effigiem D. 5 landat mirans D.

8 PHAEDKl FABVLARVM

Crurumque iiimiam tenuitatem vituperat,

Venautum subito vocibus couterritus

Per campum fugere coepit et cursu levi

Canes elusit. Silva tum excepit ferum,

In qua retentis impeditus cornibus 10

Lacerari coepit morsibus saevis canum.

Tunc moriens hanc dedisse vocem dicitur:

0 me infelicem! qui nunc demum iutellego,

Utilia mihi quam fuerint, quae despexeram,

Et, quae laudaram, quantum hictus habuerint. 15

xni.

[WLPIS ET CORWS.] Qui se laudari gaudet verbis subdolis, Sera dat poenas turpis i^aenitentia.

Cum de fenestra corvus raptum caseum Comesse vellet, celsa residens arbore, Vulpes hunc vidit, deinde sic coepit loqui: 5

0 C[ui tuarum, corve, pinnarumst nitorl Quantum decoris corpore et vultu gerisl Si vocem haberes, nulla prior ales foret. At ille, dum vult etiam vocem ostendere, Emisit ore caseum, quem celeriter 10

Dolosa vulpes avidis rapuit dentibus.

7 venatum T). 9 fort. lusit Molosos. 12 tunc 1'. tuni 1). hanc de- (lisse vocem M, deciisse vocem hanc 1), vocem hanc edidisse I*li. 13 intellef^o PltD. 14 ut illa mihi quam i)rofuerint l']{, scd in hoc in. 2 dcL quam; qua tum {sive ut test. Kig. quantum) m. 2 P.

XIII imcr. vulpis ad corvum 7). 1 quae — gaudent D. gaudent liom., an. NiL, gaudet an. Wiss. 2 ita scriptum hnnc r. in I) testatur liif/., excepto quod ponit dant et turpeis; sed le(jitur in eo serae dant poenas turpi paenitentia; in Pli est fere dat p. turpi pen. o vulpis Pli, vulpes ut D fortnssc recte; vulpis ut haoc vidit Hom , vulpis hunc ut vidit an. Wiss. ut vid. deinde D test. Mcnd., dehinc Pli C. quis D. pennarum PP. 7 decorem D. 0 ita LaUemantius ; at i. d. e. voc. V. 0. Bentl. ct sic m. recenti cmcndatum in marfiine D; a. i. d. e. vult V. (>. D m. 1 ; at i. stultus d. v. voc. ostoudcre Pli. 10 latiorera emisit D, scd in mrg. ead. illa m. rcc. cuiscr. nd latiorem: vacat; a». J\'i7. ille dum vult o.stendere vocem latiorom; aii. Wiss. at illo dum placere coepit [ley. cupit) et voccm suam ostendere. 11 vulpis PU1>.

LIBER I. 9

Tum (lemimi iugemuit corvi deceptus stupor.

[Hac re probatur, iujjjeniuui quautum valet; Virtute semper praevalet sapientia.J

XTA\

[EX SVTORE MEDICVS.J Malus cum sutor inopia deperditus Mediciuam ig'noto facere coepisset loco Et venditaret falso autidotum nomine, Verbosis adquisivit sibi famam stropliis. Hic cum iaceret morbo confectus gravi 5

Rex urbis, eius experiendi gratia, Scyphum poposcit: fusa dein simulans aqua Miscere antidoto sese illius .toxicum Ebibere iussit ipsum posito praemio. Timore mortis ille tum coufessus est 10

Non artis ulla medicae se prudentia, Verum stupore vulgi factum nobilem. Rex advocata contione liaec prodidit: Quantae putatis esse vos dementiae, Qui capita vestra non dubitatis credere, 15

Cui calceandos nemo cominisit pedes?

Hoc pertinere vere ad illos dixerim, Quorum stultitia quaestus impudentiaest.

XV.

[ASINVS AD SENEJVI PASTOREM. |

In principatu commutando saepius Nil praeter domini nomen mutant pauperes. ,

12 tunc D , an. Nil. corvus cur dolosis fuisset deceptus fraudibus ut iguavus D, qui reliqua om. 13. 14 deJ. Heins. 13 i. q. v. Nevelctus, q. i. v. P, val. i. q. B. 14 virtute adiecta rirgida B test. Vinc.

XIV, 3 anthidotum P. 4 adquesivit PB. strofis P. 7 deindc m. sec. P. 8 miscere antidoto sese illiu.s M, m. anthidoto i. se P, illius miscere antidoto se 1{. 9 ebibere Bichterus, bibere PB. 11 medicae Gronovius, medicum PB. 13 contione P. prodidit M, addidit PB, edidit v. 16 calceandos v, calcandos P. 18 stultitia — impudentiae est Graevius. stultitiae — inprudentia i'st PB. quaestus r, questus P.

XV, 1 saepius B m. sec., ji, civium saepius P, B m. pr. 2 nil ^j,

10 PHAEDRI FABVLARVM

Id esse verum parva liaec fabella indicat.

Aselluni in prato timidus pascebat senex. Is hostium clamore subito territus 5

Suadebat asino fugere, ne possent capi. At ille lentus: quaeso, num binas mihi Clitellas inpositurura victorem putas? Senex negavit. Ergo quid refert meaj Cui serviam? clitellas cum portem meas. 10

XVI. [OVIS, CERVVS ET LVPVS.]

Fraudator homines cum vocat sponsum iuprobos, Non rem expedire, sed makim inferre expetit.

Ovem rogabat. cervus modium tritici Lupo sponsore. At illa praemetuens dolum: Ivapere atque abire semper adsuevit lupus, 5

Tu de conspectu fugere veloci impetu; Vbi vos requiram, cum dies advenerit?

XVII.

[OVIS, CANIS ET LVPVS.] Solent mendaces luere poenas maltici. Calumniator ab ove cum peteret canis, Quem commodasse panem se contenderet, Lupus citatus testis non unum modo Deberi dixit, verum adfirmavit decem. 5

Ovis damnata falso testimonio Quod non debebat solvit. Post paucos dies Bidens iacentem in fovea conspexit lupum: Hacc, inquit, merces fraudis a superis datur.

nihilPif. nomenJBon//., mores Pii'. 3 to esse 7i'. lOcum 7)'(';7/(7(/«.>j, duni 7'i»'.

XVI, 1 vocat Burmannus, avocat l'Ii. sponsnm ini}>rolioa Denhil- luiuHS, .sponsore improbo I'I\. 2 malum infenx* M (mala inferre /or- jims), mala videre PJi. expedit 1\ m. pr., P. G tu p. tum /'.

XVII inscr. canis ad ovem lupus testis comodasso ctend I). 1 maleficii l'JiD. ii commend;isse /', cummendasse Jig: lupus dixit: panes sibi commodatos mc praesente accepit an. ^Viss. sese li. 5 debere I). aftirmavit D. 8 Itidens Jlcins., videns /), i» i/my/. »i. ead. ]f (sic), ovis I^Ji. prospexit in fovea D; conspexit 1', ed. Broc.

lAnVAi, 1. 11

XVIII.

IMVLIER PARTVRIENS.] Nemo libontrr recolit qui laesit locimi. Iiistante partu mulier actis mensibus Humi iacebat flebilis gemitus ciens. Vir est hortatus, corpus lecto reciperet, Onus naturae melius quo deponeret. 5

Minime, inquit, illo posse confido loco Malum finiri, quo conceptumst initio.

XIX.

[CANIS PARTVRIENS.] Habent insidias liominis blanditiae mali:

Quas ut vitemus versus subiecti monent. Canis parturiens eum rogasset alteram,

Vt fetum in eius tugurio deponeret,

Facile inpetravit: dein reposcenti locum 5

Preces admovit, tempus exoraus breve,

Dum firmiores posset catulos ducere.

Hoc quoque consumpto flagitari validiu.s

Cubile coepit: si mihi et turbae meae

l'ar, inquit, esse potueris, cedam loco. lo

XX.

ICANES FAMELICI.] Stultum consilium non modo eftectu caret, Sed ad perniciem quoque mortalis devocat.

XVI ir inscr. ad virum add. D. v. 1 additus f. XVII in I). 2 actis D, peractis P, ed. Daneti, quam adhihuit in hac f. conferenda Vinc. 3 humi Heins , humo FD, ed. Dan. flebili.s D, flebiles P. g. conciens lig. 5 maturum Ileins. G illa D. 7 inicium D.

XIX inscr. in D j)ost v. 2; ad alteram add. idem. 1 habentis 1' VI. pr., 'vis.: habentis' Gridcrus. homines I' {de R non constat), non D. 4 fetus D. tugulio D. '> deinde B, sed deleto de, P, deinde scd putictis eadem manu adpositis sub de D. 6 prece m. 2 li; admovit p, admo- nuit cdd. 7 catulos posset Pli. deducere D. 8 consumto PK. flagitare PP, flagitari ut Bcntl. 9 coepit illa PDP , sed iii hoc deJ. vi. post illa.

XX inscr. dest in D: familici PI\. 2 pernitiem I). mortalis D, mortales P.

12 PHAEDRI FABVLAEVM

Coriurn depressum iii fluvio viderunt canes. Id ut comesse extractum possent facilius, Aquam coepere ebibere: sed rupti prius 5

Periere, quam quod petierant contingerent.

XXI.

[LEO SENEX, APER, TAVRVS ET ASINVS.J

Quicumque amisit dignitatem pristiuam, Ignavis etiam iocus est in casu gravi.

Defectus annis et desertus viribus Leo cum iaceret spiritum extremum trahens, Aper fulmineis venit ad eum dentibus 5

Et vindicavit ictu veterem iniuriam. Infestis taurus mox confodit cornibus Hostiie corpus. Asinus ut vidit ferum Impune laedi, calcibus frontem extudit. At ille exspirans: fortis indigne tuli lo

Mihi insultare: te, naturae dedecus, Quod ferre cogor, certe bis videor mori.

XXII.

fMVSTELA ET HOMO.] Mustela ab homine prensa cum instantem neceui Elfugere vellet: parce, quaeso, inquit, mihi, Quae tibi molestis muribus purgo domum. Respondit ille: faceres si causa mea, Gratum esset et dedissem veniam supplici. 5

6 bibere P {flc 7? non satis cotistat). (> ibi pcrien.' PJ\ ; in hoc tmncn ibi del.

XXI iyuscr. leo doticieus aper taurus asollus 7). 2 est etiaui iocu.s est J?, est etiani iocus P; locus 1). ?> deceptus aimis et virtuto an.Wiss.; fortasse decrepitus, ut cst in Eom. Vlm.; armis Fy. .'S vcuit

ad rmn 1). a. c. v. l'li. «5 veterem ictu 7^. 7 iufestus 7i m^ riil., 1' III. 1. 9 ext J' m. pr. rclicio quatnor Utterarnm spatio, extorxit «W. m.scc; extiiditP7>. 10 fortis indigne fero 7>, (jni in his rerbis deficit; fortes Pi/. 11 certe cogor J^Ji , coir. Meursiu,'^.

XXII, 2 p. q. i. Jicntl, q. i. p. 7'7^ 4 facrein /'. 7.' m. /)r.

causam scd litteru m ab ipso librario cxpuncta J\ ;'> et add. p., om.

LIBER I. 13

Nuuc quia laboras, ut truaris reliquiis, Quas sunt rosuri, simul et ipsos devores, Noli inputare vanum benticium mibi. Atque ita locutus inprobam leto dedit.

Hoc in se dictum debeut illi agnoscere, 10

Quorura privata servit utilitas sibi, Et meritum inane iactant inpudentius.

XXI II. [CANIS FIDELIS.]

Repente liberalis stultis gratus est, Verum peritis inritos tendit dolos. '

Nocturnus cum fur panem misisset cani, Obiecto temptans an cibo posset capi: Heus, iuquit, linguam vis meam praecludere, .5

Xe latrem pro re domini? Multum lalleris. Namque ista subita me iubet benignitas Vigilare, facias ne mea culpa lucrum.

XXIV.

[RANA RVPTA ET BOS.] Inops, potentem dum vult imitari, i^erit. In prato quondam rana conspexit bovem Et tacta invidia tautae uiagnitudinis Rugosam inflavit pellem: tum natos suos Interrogavit, an bove esset latior. 5

Illi negarunt. Rursus intendit cutem Maiore nisu et simili quaesivit modo, Quis maior esset. Illi dixeruut bovem. Novissime indignata dum vult validius Inflare sese, rupto iacuit corpore. 10

PKg. 7 quas Eittershnsius, quae P. post devores add. haec P: hic

ira

intellege soricem esse generis masculini. 8 me putare P, meputare B. benfitium an. NiL 9 loqmitus ii'. 12 ia.ctat liittershitsius. impudentius Graevius, injinidentius 3/, imprudentibus PB.

XXIII, 2 rerum Bentl. inritos PB. ostendit PB m. pr. 4 tem- tans PB. posset Bittershusius, possit codd.

XXIV, 2 quondam Heins. , quodam PB.

14 PHAEDRI FABVLABVM

XXV.

[CANES ET CORCODILI.] Consilia qui dant prava cautis liominibus,

Et perduut operam et deridentur turpiter. Canes currentes bibere ec Nilo flumine,

A corcodilis ne rapiantur, traditumst.

Igitur cum currens bibere coepisset canis, 5

Sic corcodilus: quaralibet lambe otio;

Noli vereri. At ille: facerem mercules,

Nisi esse scirem carnis te cupidum meae.

* XXVT.

[WIiPIS ET CICONIA.] Nulli nocendum: siquis vero laeserit, Multaudum simili iure fabella admonet.

Vulpes ad cenam dicitur ciconiam Prior invitasse et illi in patina liquidam Posuisse sorbitionem, quam nullo modo 5

Gustare esuriens potuerit ciconia. Quae vulpem cum revocasset, intrito cibo Plenam lagonam posuit: huic rostrum inserens Satiatur ipsa et torquet convivam fame. Quae cum lagonae collum frustra lamberet, lo

Peregrinam sic locutam volucrem accepimus: Sua quisque exempla debet aequo animo pati.

XXV inscr. canis R. corcodrilli P et sic ubique; corcodillus H; 'ita scriptum locis omnibus' Vinc. .3 ec 31, e Jiittcrsh , in l^Ii, ex au. A'i7. C otius m. sec. P. 1 pota accede noli timere sedulo ait at noli vereri inquit . at ille P; et ita phine P; corr. Jiit/. facore me sed corr. ab ipso Ubrario P. mercules M, hercule Pli.

XXVI, 1 verro li. 2 ammonet Pli. ;^ vulpes ilocti, vulpis Pli. cenara P. 4 in patena liquidaui Schifjerus, 1. i. p. Pli; in patina Vrsinus. 5 sorbitione P. t't posuit illi in catino sorbitionem liquidam Jioin. 7 intito scd corr. a lilirurio P. 8. 10 lagonam, lagonae PJi, languenam, languenac an. Tl'iss., in lagena liiini. 10 c. f. 1. li, 1. c f. Ji, f. c. 1. ]). 1 1 loquutum Ji, Ji.

LIBER I. 15

XXVI 1.

[CANIS, THESAVRVS ET VVLTVmVS. | [Haec res avaris esse conveniens potest

Et qui Immiles nati dici locupletes student.] Humana eftodiens ossa tliensaurum canis

Jnvenit, et violarat quia Manes deos,

Iniectast illi divitiarum cupiditas, .'>

Poenas ut sanctae Keligioni penderet.

Itaque aurum dum custodit, oblitus cil)i

Famest cousumptus; quem stans vulturius sii])cr

Fertur locutus: o canis, merito iaces,

Qui concupisti subito regales opes, • 10

Trivio conceptus, educatus stercore.

xxvni.

IVVLPIS ET AQVILA.]

Quamvis sublimes debent humiles metuere, Vindicta docili quia patet sollertiae.

Vulpinos catulos aquila quondam sustulit Nidoque posuit pullis, escam ut carperent. Hanc prosecuta mater orare incipit, 5

Ne tantum miserae luctum inportaret sibi. Contempsit illa, tuta quippe ipso loco. Vulpes ab ara rapuit ardentem facem Totamque tiammis arborem circumdedit, Hostis dolorem damno miscens sanguinis. lo

Aquila ut periclo mortis eriperet suos Incolumes natos supplex vulpi reddidit.

XXVII inscr. canis et th. J'J't. 1. 2 secJ. Bentl. thensaurum Jiy, thesaurum P. 4vio1arat JF?, violati',- 'extrewa huiusvociserasasunt, syl- lahn at substituta, unde conicere licet primam lectionem fuisse: violarat' 5. 8 consumtus J'J{. 9 loquutus J{. 10 concuijistis P, em. p. et edu- catu-s J'Ji, et del. Jientl.; c. tr. et e. st. Langenius m. JUi. XJJJ, 205; fortasse tr. concepte et educate stercore.

XXVIII, 1 homines humiles P, om. homines p. 2 solertia J'J\,

corr. Praschius. 5 prosecuta M ex an. ITiss., Jiom., persecuta J', per- sequuta Ji. 6 misere J'. 8 viUpes p, vulpis PJi. 9 hostis J'raschius, hosti J'Ji; hostis dolore damnum ulciscens Jleusingerus. 11 periclo jj, periculo Jig, pericolo P. 12 incolomes J'Jig. reddidit an. Nil.,Wiss., Jiom.. tradidit J'Ji.

16 PHAEDRI FABVLARVM

XXIX.

I ASINVS INRIDENS APRVM.] Plerumque stulti risum dum captant levera, Gravi destringunt alios contumelia Et sibi non parvum concitant periculum.

Asellus apro cum fuisset obvius: Salve, inquit, frater. llle indignans repudiat 5

Officium et quaerit, cur sic mentiri velit. Asinus demisso pene: similem si negas Tibi me esse, simile certest hoc rostro tuo. Aper, cum vellet facere generosum impetum, Repressit iram et: facilis vindictast mihi, 10

Sed iuquinari nolo ignavo sanguine.

XXX.

[RANAE METVENTES TAVRORVM PBOELIA.l Humiles hiborant, ubi potentes dissident. Rana in palude pugnam taurorum intuens: Heu quanta nobis instat pernicies! ait. Interrogata ab alia, cur hoc diceret, De principatu cum illi certarent gregis 5

Longeque ab ipsis degerent vitam boves: Est statio separata ac diversum genus; Sed pulsus regno nemoris qui profugerit, Paludis in secreta veniet latibula Et proculcatas obteret duro pede. lo

Ita caput ad nostrum furor illorum pertinet.

XXIX, 2 destringiint F. i» non parvum M , nocivum PB.

7 dimisso P, dimissa B; corr. Svheffirus. pene, recentiore m. miit. in pede 1\ 8 simile certest M, certo simile est PH.

XXX, 5 cum ille illi errore openinim eil. licrg. greges wj. 2 P.

»; iib illis ]\ ut viil., P, corr. Botliius. 7 ost ratio separata, inquit, ac

PB. corr. (rudius. 8 sed pulsiis Burm., oxpulsos {pracceileiite s) PB.

8. 9 profuger^t palud^s ut puto m. pr. B. 1 1 ita caput P {ilc B mm constat).

LIBER I. 11. 17

XXXI.

[MILVVS ET COLVMBAE.I Qui se committit homiiii tutaudum iuprobo,

Auxilia tlum requirit, exitium iuvenit. Columbae saepe cum fugisseut miluum

Et celeritate piuuae vitassent necem,

Consilium raptor vertit ad fallaciam 5

Et genus inerme tali decepit dolo:

Quare sollicitum potius aevum ducitis,

Quam regem me creatis icto foedere,

Qui vos ab omui tutas praestem iniuria?

IUae credentes traduut sese miluo; 10

Qui regnum adeptus coepit vesci siugulas

Et exercere imperium saevis unguibus.

Tunc de relicuis una: merito plectimur.

LIBER SECVNDVS.

[AVCTOE,.] Exemplis continetur Aesopi genus; Nec per fabellas aliud c[uicc|uam quaeritur, Quarn corrigatur error ut mortalium Acuatque sese diligens industria. Quicumcjue fuerit ergo narrantis iocus, Dum capiat aurem et servet propositum suum, Re commendatur, non auctoris nomine. Equidem omni cura morem servabo senis; Sed si libuerit aliquid interponere,

XXXI i7iscr. miluus v, miluum 2-'. 2 auxilium dum an.Wiss., Xil.. I\oin., Bentl. exitum P, corr. p. 4 pinnae il/, pcnnae v. 8 icto 1\

un ut vid., icto P. 9 iniurias PBg, corr. p. 10 tradent BBy, corr. p.

1.3 reliquis P, relicuis p.

PHEDRI AVG. LIBERTI LIBER SECVNDVS. INCIPIT LIBER TERTIVS FELICITER P. Phaedri Augusti liberti liber secimdus li (Phaedri Aug. Lib. secundus incipit Pg).

Auct. 2 n. p. f. a. q. q. M, n. a. quidq. p. f. q. v. 5 narrantis Grae- vius, naiTandi cchl. 8 more Pg. 9 sed siluerit Pg. intei-pone P, interponere p.

Pliaeilri falmlae, pil. L. Mcellkk. 2

18 PHAEDRI FABVLARVM

Dictorum sensus nt delectet varietas, lo

Bonas in partes, lector, accipias velim,

Ita, si rependet illam brevitas gratiam.

Cuius verbosa ne sit commendatio,

Attende, cur negare cupidis debeas,

Modestis etiam ofFerre; quod nou petierint. 15

I. [IWENCVS, LEO ET PRAEDATOR.]

Super iuvencum stabat deiectum leo. Praedator intervenit partem postulans. Darem, inquit, nisi soleres per te sumere: Et inprobum reiecit. Forte innoxius Viator est deductus in eundem locum 5

Feroque viso rettulit retro pedem. Cui placidus ille: non est quod timeas, ait; Et, quae debetur pars tuae modestiae, Audacter tolle. Tunc diviso tergore Silvas petivit, homini ut accessum daret. 10

Exemplum egregium prorsus et laudabile; Verumst aviditas dives et pauper pudor.

II.

[ANVS DILIGENS IVVENEM, ITEM PVELLA.]

A feminis utcunque spoliari viros, Ament, amentur, nempc exemplo discimus.

Aetatis mediae quendam mulier non rudis Tenebat annos celans elegantia, Animosque eiusdem pulchra iuvenis coperat. 5

12 si Ilcins., sic J*i?. illam Ilcins., illi PI\. 1.1 cui iu.^ I\g. uescit Pli VI. pr., ne sit R m. sec. ut vid.; cf. not. Vinc.

I, 2 postolaus m. pr. F. C retulit B. 7 quid Pli, quoil v. 8 en, quac debetur pars tuae modestiae lleins. 9 aucdacter i*.

n, 1 spoliari V; exspoliari {yel ut ap. liurtnannum est oxpoliare) i»i munuscrijdis essc tcslutur Ciudius. 2 exemiilo M (exomplo hoc Ihntl.), oxmuplis cdd. 3 quendam Gtid., quedam I', quaedum li tcste Mnc, quedam liff. rodis li. 4 tenebat 1'raschiHS, togebat I'Ii. eligantia l'Ii. 5 animosque v, animusquo I\ dc II non constat.

LIBER II. 19

Ambae, videri dum volunt illi pares,

Cai>illos liomini legere coepere iuvicem.

Qui se putaret tingi cura mulierum,

Calvus repente factus est; uam funditus

Canos puella, uigros auus evellerat. 10

III.

lAESOPVS AD QVENDAM DE SVCCESSV INPROBORVM. |

Laceratus quidam morsu vementi canis Tinctum cruore panem misit maliico, Audierat esse quod remedium vulneris. Tunc sic Aesopus: noli coram pluribus Hoe facere canibus, ne nos vivos devorent, 5

Cum scierint esse tale culpae praemium.

Successus inproborum plures allicit.

IV. [AQVILA, EELES ET APER.]

Aquila in sublimi quercu nidum fecerat; Feles cavernam nancta in media pepererat; Sus nemoris cultrix fetum ad imam posuerat. Tum fortuitum feles contubernium Fraude et scelesta sic evertit malitia. .">

Ad nidum scandit volucris: pernicies, ait, Tibi paratur, forsan et miserae mihi; Nam fodere terram quod vides cotidie Aprum insidiosum, quercum vult evertere, Vt nostram in plano facile progeuiem opprimat. lo Terrore offuso et perturbatis sensibus Derepit ad cubile setosae suis: Magno, inquit, in periclo sunt nati tui;

8 pingi P, E ut vid., fiogi Scioppius.

III inscr. quedam P. 1 vementi M (vehemcnti Bongarsius), vehe- mentis rii. 2 niisit Gudius, immisit PJi. 5 ut vos {2^ro vivos) J{g. 7 allicet J{.

IV, 2 nancta Pi?. 7 misere P. 8 cotidie J'J{. 11 offuso Pit- tersh., effuso PP. 12 derepit Colerus, diripit PJ{. 13 periclo v, periculo P.

20 PHAEDRI FABVLARVM

Nam, simul exieris pastum cum tenero grege,

Aquilast parata rapere porcellos tibi. 15

Huuc quoque timore postquam complevit locum,

Dolosa tuto condidit sese cavo.

Inde evagata noctn suspenso pede,

Vbi esca se replevit et jjrolem suam,

Pavorem simulans prospicit toto die. 20

Ruinam metuens aquila ramis desidet;

Aper rapinam vitans non prodit foras.

Quid multa? Inedia sunt consumpti cum suis

Felique et catulis largam praebuerunt dapem.

Quantum homo bilinguis saepe concinnet mali, 25 Documentum habere stulta credulitas potest.

Y. [ITEM CAESAK AD ATRIENSEM.I

Est ardaliouum quaedam Romae natio, Trepide concursans, occupata in otio, Gratis anhelans, multa agendo uil agens, Sibi molesta et aliis odiosissima. Hanc emendare, si tamen possum, volo 5

Vera fabella: pretiumst operae adtendere.

Caesar Tiberius cum petens Neapolim In Misenensem villam venisset suam, Qnae monte summo posita LucuUi manu Prospectat Sicuhim et despicit Tuscum raare: lo

Ex alticinctis unus atriensibus, Cui tunica ab umeris linteo Pehisio Erat destricta cirris dependentibus,

17 toto P, R m. pr., tuto R m. sec; noto Tlcins. 18 suspensu P. 19 sese PR, se p. 24 felique et Harius, felisquc cdd.

* * * de lacuna recte smpicatiis est Rig.

V, 1 ardalionum PR. 2 in otio p, notio RR. 3 nihil cdd. 8 in Misinensem 7i*, immisinienseni P test. Jierflero, in Misinienseni Pitli. in var. lect., corr. p. 9 posita r, posita «'st P. Luculli p, Lucili R, P asser. Pith. et Jiong., Lucilii idcm testc Berg. 10 despicit Guietus, prospicit P, ed.Broc, perspicit Rg. 11 alti cinctus /?</. 12 umeris P.

LIBER II. 21

Perambulante laeta domino viiidia,

Alveolo coepit ligneo eonspargere 15

Humum aestiuintem, iactans ofticium, comes;

Sed deridetur. Inde notis flexibus

Praecurrit alium in xystum, sedans pulverem.

Aguoscit hominem Caesar remque iutellegit.

Id ut putavit esse uescioquid boni: 20

Heus! inquit dominus. Ille enimvero adsilit,

Donationis alacer certae gaudio.

Tum sic iocatast tanti maiestas ducis:

Non multum egisti et opera nequiquam perit;

Multo maioris alapae mecum veneuut.

VI.

fAQVILA ET CORNIX.] Contra poteutes nemost munitus satis; Si vero accessit consiliator malficus, Vis et nequitia quicquid oppugnant, ruit. Aquila in sublime sustulit testudinem. Quae cum abdidisset cornea corpus donio 5

Nec ullo pacto laedi posset condita, Venit per auras cornix et propter volaus: Opimam sane praedam rapuisti unguibus; Sed nisi monstraro quid sit facieudum tibi, Gravi nequiquam te lassabit pondere. 10

Promissa parte suadet, ut scopulum super

14 viridia Bong., viridiaria PB. 15 conspargere I'B. 16 comes Masius, come {sequitHr s) Plt. 18 xistum P, xystum v. 19 Caesa- remque PP, corr. p. intellegit PR. 20 iil udd. p, oin. PR. 22 certc P, li, certae p. 23 in R puto fuisse tunc; cf. not. Vinc. tanti p, tanta PR. 24 nequiquam PR. 25 maioris Rig., maiores PR. venerunt PJ?, corr. p.

VI inscr. 'prinw legebatur comex' B. v. 1 — 3 om. V. 1 est mouitus P, tutus est R tcst. Gud., idem asser. Vinc. tutus, in marg. post nemo cad. m. add.: e mu ; munitus p. qui tutus et munitus est Rom.; contra potentem nemo tutus an. Wissemh. 3 quicquid PR. 4 snlime P. 5 quaecunque abstulisset V. 6 possit PR. 7 pretervolans V. 8 in- quit j)ro sane V. 10 nequicquam V, non PR. lassavit V. 11 vadens ut scopulos V.

22 PHAEDRl FABVLARVM

Altis ab astris duram iulidat corticem,

Qiia conmiuuta facilem vescatur cibum.

luducta verbis aquila monitis paruit,

Simul et magistrae large divisit dapem. lo

Sic tuta quae naturae fuerat munere,

Inpar duabus occidit tristi uece.

YIT. [MVLI DVO ET RAPTORES.]

Muli gravati sarcinis ibant duo: Vnus ferebat fiscos cum pecuuia, Alter tumentes multo saccos hordeo. Ille onere it dives celsa cervice emineus Clarumque collo iactans tintinnabulum, 5

Conies quieto sequitur et placido gradu. Subito latroues ex insidiis advolaut Interque caedem ferro mulum iucursitant, Diripiunt uummos, necleguut vile hordeum. Spoliatus igitur casus cum fleret suos: lo

Equidem, inquit alter, rae contemptum gaudeo; Nam uil amisi nec sum laesus vulnere.

Hoc argumento tutast homiuum tenuiias; Magnae periclo sunt opes obnoxiae.

YIII. [CERVVS ET BOVES.J

Cervus nemorosis excitatus latibulis, Vt venatorum fugeret instantem necem,

12 altis om. V ; idem post illidat {sic) aild. movct (mouet N). 13 faci- lem — cibum M, facile — cibo cdd. 14 monitus V. 15 ot om. Vy. dimisit VN. 16 tota, scd statim corr. 1\ fuerat uaturae V.

VII inscr. et vectores PR. 2 peccunia i'. 3 multos JN'. 4 it dives rcl dis it M, dives PliX. eminet N. 5 iactiit idem. 7 latrones su-' bito JV". 8 incursitant 1/f j MS. , trwck^ant {praccedente m) 1* R , sauciantA'^. 9 nec legunt P, neglegunt P, negligunt J\'. 11 contcntumi', contem- tiuu li , ct ita e.rpr. ap. JanncU. 12 nam nil P, quod nihil JV'. nec sum j)assus v)ilnera JV^. l.'<, 14 om. hant dubie ]'X. 14 periculo P. corr. p.

Vni inscr.ndPli. 1 nemorum exagitatis F, nemorum exagitatus JN'.

LIBER II. 23

Caeco tiuiore proximam villam petit

Et ojiportuuo se bovili coudidit,

Hic bos latenti: quidnam voluisti tibi, 5

Infelix, ultro cjui ad necem cucurreris

Hominumque tecto spiritum commiseris'?

At ille supplex: vos modo, inquit, parcite;

Occasione rursus erumpam data.

Spatium diei noctis excipiunt vices. lo

Frondem bubulcus adtert, nil ideo videt.

Eunt subinde et redeunt omncs rustici.

Nemo animadvertit: transit etiam vilicus,

Nec illc quicquaui sentit. Tum gaudens terus

Bubus quietis agere coepit gratias, 15

Hospitium adverso quod praestiterint tempore.

Respondit unus: salvum te cupimus quidem;

Sed ille, qui oculos centum habet, si venerit,

Magno in periclo vita vertetur tua.

Haec inter ipse dominus a cena redit 20

Et quia corruptos viderat nuper boves,

Accedit ad praesepe: cur frondis parumst,

Stramenta desunt? tollere liec aranea

Quantumst laboris? Dum scrutatur singula,

Cervi quoque altast couspicatus cornua; 25

Quem convocata iubet occidi familia

Praedamque tollit. — Haec signiticat fabula

Domiuum videre plurimum in rebus suis.

4 oportuno F, de B non constat. se bovili p, bovile se P, bovili (bobili Bg) se B. et inter bubulos rusticc (rusticus N) se condidit VN. 5 huic eo V. 7 hominisque V. 8 vos V, bos PB. 10 spacium dein T'. 11 nil ideo] nec ideo PP, nihil om. ideo VN. IS nemo eura advertit V. etiam in marg. m. ead. add. V. villicus V, non Pli. 14 gaudens cervus N, g. corvus V. 15 bubus quietis RV, boves quietes P in ras. 16 hospitium v, hospicium P, ospitium V. quia praestaront T. 17 te volumus V. 19 magna P m. pr. periclo p, periculo P; om. v. h. NV. 20 cena P. 21 nuper boves V, bovea nuper P (de R non cotistat). 22 accepit ad prasepia V. 25 alta est p, est alta PP. alta con- spicatur V. 27 praedamque V, praedumque P; praedamque tollit quam paraverat casus om. v. ult. V.

24 PHAEDRI FABVLARVM

rAVCTOR.]

Aesopi ingenio statuam posuere Attici Servomque collocarunt aeterna in basi, ' Patere lionoris scirent ut cuncti viam Nec generi tribui, sed virtuti gloriam. Quoniam occuparat alter, ut primus foret, .*>

Ne solus esset, studui; quod superfuit: Nec liaec invidia, verumst aemulatio. Quod si labori faverit Latium meo, Plures habebit, quos opponat Graeciae. Si livor obtrectare curam voluerit, lo

Non tamen eripiet laudis conscientiam. Si uostrum studium ad aures cultas perveuit Et arte iictas animus sentit fabulas, Omnem querelam submovet felicitas. Sin autem rabulis doctus occurrit labor, 15

Sinistra quos in lucem natura extulit, [Nec quicquam possunt nisi meliores carpere,J Fatale vitium corde durato feram, Donec fortunam criminis pudeat sui.

LIBER TERTTVS.

[PHAEDRVS AD EVTYCITVM.] Pliacdri libellos legere si desideras, Vaces oportet, Eutyche, a negotiis,

auct. 1 Aes. iug. iV, Es. ingenii V, Aesopi ingeutem 1\ , Aesopo ingentem, sed ut videatur fuisse prius Aesoin ingeuto {sic) 2'. 2 ser- vomqiie J\[, servnmque V, servolumque li, Hervulum quae P. aeternae lja.si N, aeterne basi V. 3 parere I'. honoris Praschius, honori 1', bomini PJi {sequitur s). 4 generit Pm.pr., geuore lig. vv. 5 — 19 om. V. 5 ut BentL, ne PJi. 6 ne — stuilui Jiittersh., nec P {de R non constat) — studii J^Ji. 8 faveret i', faberet Jf, corr. p. 9 livor ol)tn'ctare j), libor oblectare {sivc obiectaro) 7i', labor oblectare i'. 12 ad aures cultas pervenit J/, porvcnit ad aures tuas J'R. 15 rabulis Jinehrensius, ab illis J'Ji. 17 sccl. Bentl. possunt RJi, possint P tcste Bong. maiores Zornius, qui tutatur h. i\ 18 vitium Gronovius, oxitium {praecedente e) PR.

Libcr tertius om. Pii*.

LIBER III. 25

Vt liber animus sentiat viiu carminis.

Verum, inquis, tanti non est ingenium tuum,

Momeiitum ut horae pereat ofticiis meis. 5

Nou ergo causast manibus id tangi tuis,

Quod occupatis auribus nou couvenit.

Fortasse dices: 'aliquae venient feriae,

Quae me soluto pectore ad studium voceut.

Legesue, quaeso, potius viles nenias, 10

Inpendas curam quam rei domesticae,

Kedihis amicis tempora, uxori vaces,

Auimum relaxes, otium des corpori,

Vt adsuetam fortius praestes vicem?'

Mutaudum tibi propositumst et vitae genus, 15

Intrare si Musarum limen cogitas.

Ego, quem Pierio mater enixast jugo,

In quo tonanti sancta Mnemosjne lovi

Fecuuda novies artium 2>eperit cborum,

Quamvis in ipsa paene natus sim schola 20

Curamque habendi penitus corde eraserim

Et laude iuvicta vitam iu hanc incubuerim,

Fastidiose tamen in coetum recipior.

Quid credis illi accidere, qui magnas opes

Exaggerare quaerit omui vigilia, 25

Docto hibori dulce praepouens hicrum?

Sed iam quodcumque fuerit, ut dixit Siuon,

Ad regem cuni Dardauiae perductus foret,

Libruni exarabo tertium Aesopi stilo,

Houori et meritis dedicans ilhim tuis. 30

Quem si leges, laetabor; siu autem minus,

Phaedrus ad Eutychum. 4 inquis p, inquit FR. 5 officiis meis Heins., officii mei P. 6 causa est p, causae P. tangit vis Eg. 9 solito P, 1{ m. pr. 10 nenias h', venias P, naenias p. 15 et p, ut PP. 18 nc Nemosyne P, Nemosyne Pg (viale Vinc. refcrt in R esse Memosyne). 19 facunda PR, corr. p. char? R teste Vinc; puto scriptum fuisse charus per compcndium. 20 pene natus sim B, Heu- manntts, natus sim pene p, ed. Broc. 21 curam quae P, curamquc v. eraserem P m. pr. 22 invicta Dcshillonius, invita PR. in hanc vitam PR, corr. Praschius. 23 fastidiosae P.

26 PHAEDRI FABVLARVM

Habebuut certe, quo se oblecteut i^osteri.

Nunc fabularum cur sit inveutum genus Brevi docebo. Servitus obnoxia,

Quia quae volebat non audebat dicere, 35

Adfectus proprios in fabellas transtulit Calumniamque fictis elusit iocis. Ego porro illius semitam feci viam, Et cogitavi plura quam reliquerat, In calaraitatem deligens quaedam meara. 40

Quodsi accusator alius Seiano foret, Si testis alius, iudex alius denique, Dignum faterer esse me tantis malis, Nec bis dolorem delenirem remediis. Suspitione siquis errabit sua 45

Et rapiet ad se, quod erit commuue omnium, Stulte nudabit animi conscientiam. Huic excusatum me velim nilo minus: Neque enim notare singulos niens est raibi, Verum ipsam vitam et mores bominum ostendere. 50

Rem me professum dicet forsan quis gravem. Si Pbryx Aesopus potuit, Anacbarsis Scytha Aeternam famam condere ingenio suo: Ego, litteratae qui sum propior Graeciae, Cur somno inerti deseram patriae decus'? 55

Threissa cum geus numeret auctores suos, Linoque Apollo sit parens, Musa Orpheo, Qui saxa cantu movit et domuit feras

37 fictis elusit iocis V (cxc. quod in eo cst ocis crnsa antc litfoa ut rid. c), et ita plane p; fiet scelns it locis Pli. 38 e. p. i. Schrff'cn(s, e. i. p. P, i. p. e. J?. scmiiam Schc/f., semita PJ{; ««. irtss. quod nuiltorum semitas amplissimas faceret vias. 3'.) fortasse concinnavi. 41 quod si p, quod sit P. 44 delonirem Bcntl., delinirem 1\ -15 suspitione si quis P, suspicioncs quis lig. 47 nudabit p, nudavit 1*P. 48 nilo M, nihilo Pv. 51 forsan quis Ifcins., forsan aliquis P, forsitan aliquis Rff. post hunc V. leg. in Pli: rhrygem (sic Vinc, Frigem J\;f, Frige 7') fuisse Aesopum; <hl. p. 52 Phrix /', Phryx r. si jiost i>otuit non c.^t in P nec in cd. liroc. Anacharsis Scytha liig., Anacharsao Scythae 1\, Anaharsae Scythae P. 54 propior p, proprior PH.

LIBER IIT. 27

Hebrique tenuit impetus dulci rnora.

Ergo liinc abesto livor, ne frustra gemas, 60

Quoniam sollemnis mihi debetur gloria.

Induxi te ad legendum; sincerum mihi Candore noto reddas iudicium peto.

I.

[ANVS AD AMPHORAM I

Anus iacere vidit epotam amphoram, Adhuc Falerna faece ec testa nobili Odorem quae iocundum hite spargeret. Hunc postquam totis avida traxit naribus: 0 suavis anima! quale in te dicam l)onum 5

Anthac fuisse, tales cum sint reliquiae?

Hoc quo pertineat, dicet, qui me noverit.

H.

[PANTHERA ET PASTORES.] 8olet a des2)cctis par referri gratia. Panthera inprudens olim in foveam decidit. Videre agrestes: alii fustes congerunt, Alii onerant saxis: quidam contra miseriti Periturae quippe, quamvis nemo laederet, 5

Misere panem, ut sustineret spiritum. Nox insecutast: abeunt securi domum, Quasi inventuri mortuam postridie.

.^9 Hebrique liigaltius, Hcrebique P {de li non comtat); 'haec vox loco alterius penitus deletae (rasa memhrana) prima 7nanu scripta esV B. 60 libor FB. 61 soU. m. Bong., m. sollemnis P, B {exc. quod non constat num sollemnis in hoc scriptum fuerit per II et mn). debentur Bg.

I, 2 ec M, et PBV. 3 iocondum P. spargent operarum utiquc errore B, sparserat V. 4 avida B m. sec, avide F, avita P, B m. pr. q. i. t. d. b. Chid., qualem t. d. bonam PB, quale t. d. bonum V.

6 anthac 3/, antehac Pv, ante has V. reliquae V. 7 hunc P test. Berg., huc idem asser. Bong., corr. p. v. 7 om. V.

II, 1 om. V. 3 cogerunt an. Wiss.; ingcnmt Bentl. 4 quidem PP, nonV. miserti P, in quo videtur prius fuisse miseriti; miseriam F. 5 fortasse cum laesisset neminem; ap. an. Wiss. et Bom. est quidam dixerunt: parcite innocenti qui neminem laesit. 6 puriem sustinentes V. 8 post tridie P.

28 PHAEDRT FABVLARVM

At illa vires ut refecit languidas,

Veloci saltu fovea sese liberat 10

Et iu cubile concito properat gradu.

Paucis diebus interpositis provolat,

Pecus trucidat, ipsos pastores necat,

Et cuncta vastans saevit irato irapetu.

Tuui sibi timentes, qui ferae pepercerant, 15

Damnum liaut recusant, tantum pro vita rogant.

At illa: memiiii quis me saxo petierit,

Quis panem dederit: vos timere absistite;

Illis revertor hostis, qui me laeseruut.

III.

[AESOPVS ET RVSTICVS.]

Vsu peritiis hariolo veracior Vulgo esse fertur, causa sed non dicitur; Notescet quae nunc primum fabella mea.

Habenti cuidam pecora pepererunt oves Agnos humano capite. Monstro tei'ritus 5

Ad consulendos currit maerens hariolos. Hic pertinere ad domini respondet caput Et avertendnm victima periculum. Ille autem adlirmat coniugem esse adulteram Et insitivos significari liberos, lo

Sed expiari j)0sse maiore hostia. Quid multa? Variis dissident sententiis

9 V. vi V. refecit F, 1\ m. scc, reficit PR m. jir. l.S trudat ipsius pastorem V. 14 vertens scvit irati V. 15 pepercerint V. 16 haut PB, haud V. pro vita V, mi. Wiss., Pom., prunita P, prumpta Pg. 17 at V, et Pli. quis an. Wiss., liom., qui cdd. saxis V. petierat PBg, petierant B test. Vinc. 18 quis 2*B, qui T. 10 laoserunt V, laeserant P, hieserat Bg.

III, 1 — 3 om. V. 1 veracior Bong., vclocior l^Bg. 2 v. e. f., c. />, V. c. f. om. 0. PB. 4 peperunt J/f/. pcrererunt aves V. 5 territus )'', exterritus exprcssum ap. TanncU., ut ruJgo fcrehatur ante cum; perterri- tus PB. 6 consolendos i'i^.'7, corr.p; consultandosF. morens hariohis PBg, merons ariolos F. 7 respondit PBg, corr. Bigalt.; respondont l'. 8 avertendum esse om. et V. 10 et illcgunnos (illegitimos N) sigui- ficat NV. 11 expiare V. maiore V, maiori P.

LIBER III. 20

Hominisque curam cura maiore ailgravaut.

Aesopus ibi staus, naris emunctae seuex,

Natura uumquam verba cui potuit dare: 15

Si procurare vis ostentum, rustice,

Yxores, iuquit, da tuis pastoribus.

IV. [LANIVS ET SIMIVS.]

Peudere ad lanium quidam vidit simium Tnter relicuas merces atque obsonia; Quaesivit, quidnam saperet? Tum lanius iocaus: Quale, inquit, caput est, talis praestatur sapor.

Ridicule magis hoc dictum quam vere aestimo; 5 Quando et formosos saepe inveni pessimos, Et turpi facie multos cognovi optimos.

y.

[AESOPVS ET PETVLANS.J Successus ad perniciem multos devocat. Aesopo quidam petulaus lapidem inpegerat. Tauto, iuquit, melior! Assem deinde illi dedit, Sic prosecutus: plus uou babeo mercules, Sed uude accipere possis, monstrabo tibi. 5

Venit ecce dives et potens: huic similiter Inpinge lapidem, et dignum accipies praemium. Persuasus ilie fecit, quod monitus fuit; Sed spes fefellit iupudentem audaciam: Conprensus namque poeuas persolvit cruce. lo

13 hominisque V, homincsque P; hominique Bentl. adgravant P, ad- grabant Bg; augent V. 14 sibi PBg. stans narrare incipit om. rel. V. 15 natura (naturam N) nequaquam verba cuiquam dare NV.

IV, 1 lauium — simiam V. 2 relicuas Bong. , reliquas P V. obsonia P, opsonium N, ops ovium F. 4 prcstatur Y, praestatus PBg. 5 magis hoc dictum T', h. d. m. PB. existimo Y. 6 formosus PBg, non V. 7 facies»!^.

V, 1 om. V. saepe multos PB, sed in hoc saepe del. m. sec.

2 lapides V. 3 fio jrro tanto F. 4 mercules M, nie hercules F, me- hercule PB. 6 venit etiam Bg, venit ecce PV ed. Broc. 9 res F. 10 comprehensus P ed. Broc. F, comprensus N. solvit sceleria N, sol-

8

vit celeris F.

30 PHAEDRI FABYLARYM

YI. [MVSCA ET MVLA.]

Musca in temone sedit et mulam iucrepans: Quam tarda es! inquit, non vis citius progredi? Vide, ne dolone collum conpungam tibi. Respondit illa: verbis non moveor tuis; Sed istum timeo, sellaqui prima sedens 5

Tergum iiagello temperat lento meum Et ora frenis coutinet spumantibus. Quapropter aufer frivolam insolentiam; Namc[ue ubi tricaudum et ubi currendum sit scio.

Hac derideri fabula merito potest, lo

Qui sine virtute vanas exercet minas.

VII. [LVPVS AD CANEM.J

Quam dulcis sit libertas, breviter jjroloquar. Cani perpasto macie confectus lupus Forte occucurrit. Dein salutatum invicem Vt restiterunt: unde sic, quaeso, nites? Aut quo cibo fecisti tautum corporis? 5

Ego, qui sum longe fortior, pereo fame. Canis simpliciter: eademst condicio tibi, Praestare domino si par officium potes. Quod? inquit ille. Custos ut sis liminis, A furibus tuearis et noctu domum. 10

Ego vero sum paratus: luuic patior nives

Vr, 1 temone V, timone Pli an. Wiss. 2 tardo inquit Hg, inquit et PH, om. et V. 3 dolose P, dolos li, dolosa V; corr. p. 6 tergum Burmannus, iugum cdd. flagellans t. collo V. meo prius P. 7 lora PP, non V. qui fronis ora temperat et loris interflectitur Q. iter flectit)

iter

liom.; q. ora fr. t. et loris intercursum {i. e. cureum) regit an. M'iss. 9 namque Buchnerus, nam PP, om. N V. sit BentL, est PJi; ubi sit tardandum et ultro currendum scio -.Y, u. s. saltandufti et n. c. sc. T'. 10, 11 om. V.

VII, 1 om. V. 2 coniunctus V. 3 occucurrit Be«//., oocurrit cdd. salutatuni Orellius, salutati V, salutantos Pli; cum se gratioso saluta- rent <in. Wiss. 4 quero viros V. 7 condicio est V. 9 quale inqiiit 1'. c. si fueris V. 10 ot om. V.

LIBER III. 31

Imbresque in silvis asperain vitam traheus:

Qiiautost facilius mihi sub teeto vivere

Et otiosum largo satiari cibo?

Veni ergo mecum. Dum proceduut, aspicit 15

Lupus a catena collum detritum caui.

Vnde hoc, amice? Xil est. Dic, quaeso, tamen.

Quia videor acer, alligaut me iuterdiu,

Luce ut quiescam et vigilem, uox cum venerit:

Crepusculo sohitus qua visumst vagor. 20

Adfertur ultro panis; de meusa sua

Dat ossa domiuus; frusta iactant familia

Et, quod fastidit (juisque, pulmentarium.

Sic siue labore venter impletur nieus.

Age, abire siquost auimus, est liceutia? 25

Non phiuest, inquit. Fruere, quae laudas, canis:

Reguare nolo, liber ut uon sim luihi.

VTIT.

[SOROR ET mATER.] Praecepto mouitus saepe te considera. Habebat quidam filiam turpissimam Idemque insignem pulchra facie filium. Hi speculum in cathedra matris ut positum fuit Pueriliter hidentes forte iuspexerunt. 5

Hic se formosum iactat: illa irascitur Nec gloriantis sustinet fratris iocos, Accipiens quippe cuncta in contumeliam. Ergo ad patrem decurrit laesura invicem

14 saciari P, sociari V. 16 cani F, Jioin. {om. an. Wiss.), canis PJ\\ 17 nihil cdd. dic sodes V. 19 venit i\'. 20 vager V. 22 datur P 7ti. p?-., Tig. frustra V. iactant familia Jhirm. ed. a. 1727, iactat f. PJi, iactant fanuili F. proiciunt familia an. Nil, non Jioin., an. Wiss. 25 age, abire siquost a. 31, a. si quo est ab. a. PJi, a. si quo abire vis F. 26 f. his quae V. 27 regnare volo (nolo N), nisi libertatem habeam NV.

VIII itiscr. soror et frater docti, soror ad fratrem J'P. v. 1 oni.V. ^ insignem et VJV, insigni et P7?,- del. et Jlarius. 4 hi om. V. his J'Ji. ut positum F, suppositum PE. 5 inspexenmt J^JiV. 7 fratris susti- net F. 8 quippe Bentl., quid enim PJi, qd enim F. 9 iuvenem V, y tcstc (Jrvillio; ap. lann. expressum invicem.

32 PHAEDRI FABVLARVM

Magnaque invidia criminatur filium, 10

Yir natus quod rem feminarum tetigerit.

Amplexus ille utrumque et carpens oscula

Dulcemque in ambos caritatem partiens:

Cotidie, inquit, speculo vos uti volo:

Tu formam ne corrumpas nequitiae malis; 15

Tu faciem ut istam moribus vincas bonis.

IX:

[SOCRATES AD AMICOS.] Vulgare amici nomen, sed rarast fides. Cum parvas aedes sibi fuudasset Socrates, (Cuius non fugio mortem, si famam adsequar, Et cedo invidiae, dummodo absolvar cinis) Ec populo sic nescioquis, ut fieri solet: 5

Quaeso, tam angustam talis vir ponis domum? Vtinam, inquit^ veris hanc amicis impleam!

X.

[POETA DE CREDERE ET NON CREDERE.] Periculosumst credere et non credere.

Ponam utriusque breviter exemplum rei.

Hippolytus obiit, quia novercae creditumst;

Cassandrae quia non creditum, ruit Ilium.

Ergo exi^lorandast veritas multum prius 5

Quam stulte prava iudicet sententia.

Sed fabulosam iie vetustatem eleves,

Narrabo tibi memoria quod factumst mea. Maritus quidam cum diligeret coniugem

10 magna quae P. 'criminatur] sic, pro criminatur' manifesto operarum errore B. 11 om. V. 12 ille amplexus V. 14 cotidie rJ\, continuo i. speculis V. 15 corrumpis nequitia V.

IX, 5 ec M, est P, ex^; de li non constat.

X, 2 ita M; u. e. b. exponam (ponam V) rei cihl. 3 Hyppolitus P, de E non constat. obiit 1', obit PJ?. 5 semper prius V. C. stultA prave P, v, stulte prava V. 7 fabulosa PP, fabulosara ]'. vetusta- tem cdd. eleves Benth, U^vem J*, /i' /». pr.: id. m. sec. vctnstato eleveni. asseras V. 8 qnod memoria V. 0 rastani pro iiuitlain V.

LIBER III. 33

Togamque puram iam puraret filio, 10

Seduetus in secretnm a libertost suo,

Sperante heredem suffici se proximum.

Qui cum de puero multa meutitus lorot

Et plura de flagitiis castae mulieris,

Adiecit, id quod sentiebat maxime 15

Doliturum amanti, ventitare adulterum

Stuproque turpi pollui famam domus.

Incensus ille falso uxoris crimine

Simulavit iter ad villam clamque iu oppido

Subsedit: deinde noctu subito ianuam 20

Intravit, recta cubiculum uxoris petens,

In quo dormire mater natum iusserat,

Aetatem adultam servaus diligentius.

Dum quaerunt lumen, dum concursant familia,

Irae furentis impotum non sustinens 2'>

Ad lectum accedit, temptat in tenebris caput.

Vt sentit tonsum, gladio pectus transigit,

Nil introspiciens, dum dolorem vindicat.

Lucerna adlata simul adspexit filium

Sanctamque uxorem dormientem cubiculo, 30

Sopita primo quae nil somno senserat,

Repraeseutavit in se poenam facinoris

Et ferro incubuit, quod credulitas strinxerat.

Accusatores postularunt mulierem

Romamque pertraxerunt ad centumviros. 35

Maligna insontem deprimit suspitio.

10 compararet F. 11 seductus F, sed vetus Pi?. eaiom.PIi. 12 sufficisse I'Bg, id. test. Vinc. sufficis se, mutatum m. sec. in suffici se. fieri se F. 13 hic cum F, qui dum P; It utrum habeat dum an cum non constat. 15 adierit V. 16 amantem F. 18 uteris F. 20 suo sedit dehinc F. ianuaF. 21 tecta F. infelix pro uxoris id. 22 n. m. F. 23 diligentia F. 24 concursant P, lim.pr., id. m. scc. cumV concursat. 26 a. 1. vadit F. temtat Pli, tentat V. 27 sensit T'. transigit Bong., transfigit cdd. 28 nil introspiciens dum M, nihil in respiciendum PP, nihil respiciens dum F, et ita corr. in H. vindicat M, vindicet cdd. 29 alata F. ad- spexit P, aspcxit T^ 30 sanctam quae P, sanctamque v. 31 nil F nihil Plig. 34 postolarunt PBg, popularium V. 36 magna insolen- tem T''. suspicio B, suspitio V ut vid.

rhaedri fabulae, ed. L. Muslleb. 3

34 PHAEDRI FABVLARVM

Quod bona possideat. Stant patroni fortiter Causam tuentes innocentis feminae.

A Divo Augusto tuuc petierunt iudiees, Vt adiuvaret iuris iurandi fidem, 40

Quod ipsos error implicuisset crimiuis. Qui postquam tenebras dispulit calumniae Certumque fontem veritatis repperit: Luat, inquit, poenas causa libertus mali; Namque orbam nato simul et privatam viro 45

Miserandam potius quam damnandam existimo. Quodsi delata perscrutatus crimina Paterfamilias esset, si mendacium Subtiliter rimasset, a radicibus Non evertisset scelere funesto domum. 50

Nil spernat auris, nec tamen credas statim, Quandoquidem et illi peccant, quos minime putes, Efc qui non peccant, inpugnantur fraudibus.

Hoc admonere simplices etiam potest, Opiuione altrius nequid ponderent: 55

Ambitio namque dissidens mortalium Aut gratiae subscribit aut odio suo. Erit irie notus, quem per te cognoveris.

Haec exsecutus sum propterea pluribus, Brevitate nimia quouiam quosdam offendimus. 60

37 possidet V. 39 littcris maiiisculis isdcmquc ruhricatis titiili itistar scrihitur in Pli. petierunt M , petiere rii. pontificem niaximum ro- garunt i. V. 40 ut] u ctiam 1. mai. et ruhr. cxarat. in P. 41 tpiando

V. 42 — 43 tenebras — certumque ow.V. dispulit p, distulit PJig. 44 1. i. 1). pessimus libertus om. mali T'. 45 simul ao T'. 47 delata Burm., darananda Pli. delatum bene scrutatus crimen T'. 48 pater- familias T' ed. Jiroc, paterfamiliae I'. 49 rimasset Lachiuaunus, limas- aet cdd. 50 dentum, in mrg. m. pr. domum T'. 51 nil T', nihil l'li. credas M, credat v {antc scripscramus n. s. animus, n. t. credat statim). 52 putas T'^. 54 — GO om.V. 54 ammonere Pli. 55 altrius M, alte- rius V. nequid ponderent H m. sec, ne quis ponderet PB «». ;)>•. teste

Vinc, vel asser. Gud. ne qui sponderet. 59 exsequutus 7/.

LIBER III. 35

XT. [EVNVCHVS AD INPROBVM.]

Eunuclius litigabat cum quodam iiiprobo; Qui super obsceua dicta et petulans iurgium Damnum insectatus est amissi roboris. Eu, ait, hoc unumst, cur laborem validius, Integritatis testes quia desunt mihi. 5

Sed quid fortunae, stulte, delictum arguis? Id demumst homiui turpe, quod meruit pati.

XII. [PVLLVS AD MARGARITAM.]

In sterquilino pullus gallinacius Dum quaerit escam margaritam reppcrit. laces indigno quanta res, inquit, loco! Hoc siquis prctii cupidus vidisset tui, Olim redisses ad splendorem pristinum. 5

Ego quod te iuveni, potior cui multost cibus, Nec tibi prodesse nec mihi quicquam potis.

Hoc illis narro, qui me non intellegunt.

XIIL

[APES ET PVCI VESPA IVDICE.] Apes in alta fecerant quercu favos: Hos fuci inertes esse dicebant suos. Lis ad forum deductast vespa iudice. Quae genus utrumque nosset cum pulcherrime, Legem duabus hanc proposuit partibus: 5

XI, 2 cui P7?, non V. obscena P. 3 roboris Praschius, corporis cdd. 5 integritati — meae V. 6 delictum F, delectum PF.

XII, 1 sterquilino Salma.s., sterquilinio PV, stercuilinio J/. galli- naceus V, non P, Uom.; gallinatius an. Wiss. 4 vidisscs li. m. pr. tui om. V. 5 a. sj). pristinum V, Bom. (a. sp. tuum an. Wiss.), a. sp. maximum PR. 6 quod V, qui PB. cui potior est cibus T''. 7 potis M, potes PR, potest V. 8 om. V. narrat prius P.

XIII his haec fahula scripta in Xeap.; de Vat. nihil notatum. 1 alta V, alia PPg. fecerant quercu V, q. fecerunt PP. 2 suis Py. 3 ad forum deducta est F, N altero loco, altero idem testante Orell. de- ducta ad forum est. 4 quam pro cum V. b duabus V, duarum ope- rarum errore ut puto B.

3*

36 PHAEDRI FABVLARVM

Non inconveniens corpus et par est color,

In dubium jilane res ut merito venerit.

Sed ne religio peccet inprudens mea,

Alvos accipite et ceris opus infundite,

Vt ex sapore mellis et forma favi, 10

De quis nunc agitur, auctor liorum appareat.

Fuci recusaut: apibus condicio placet,

Tunc illa tali ius tulit sententia:

Apertumst quis non jiossit et quis fecerit.

Quapropter apibus fructum restituo suum. 15

Hanc praeterissem fabulam silentio, Si pactam fuci non recusassent fidem.

XTY.

|DE LVSV ET SEVERITATE.] Puerorum in turba quidaui ludeutem Atticus Aesopum nucibus cum vidisset, restitit Et quasi delerum risit. Quod seusit simul Derisor potius quam deridendus senex, Arcum retensum posuit in media via: 5

Heus! inquit, sapiens, expedi, quid fecerim. Concurrit populus. llle se torquet diu Nec quaestionis positae causam intellegit. Novissime succumbit. Tum victor soplius: Cito rumpes arcum, semper si tensum habueris; lO At si laxaris, cum voles erit utilis.

G colos sed ead. m. corr. li. 7 noverit, scd in marg. m. ead. venerit V. 9 alvos Plt, alveos N bis, V. accipiter — coris — infundit 1'. 11 quis X, V per comp., quibns i-*/?. 12 fusi 7*. 1.3 tum J?. tali ius tulit sententia M, talem snstulit sententiam PIl (sententia lig), talem ))ertulit sententiam V, ct ita N aUero loco, altcro idcm protulit. 14 et quis F, aut quis l'I\'. 10. 17 om. ]'.

XIV, 3 delerum 7i* 7', delinun V. 4 ut derisorem (ut d. his V) po- tius ridendum (deiideudum j>r/ws ^V) ostenderet N]'. S om. ]'; posittie 2)er comp. script. in N. intellegit Pl{. 5> novissenio 1\. victor sophus Bony., V. Aesopus PR, vero Esopns 1'. 10 si tensum scnij>er V, 8. t. illo sempcr om.V. tonueris T' ct ut puto N. 11 iaxavoris V.

LIBRR III. 37

Sic ludus animo debet aliriuiindo dari, Ad coffitandum melior ut redeat tibi.

XV.

[CANIS AD AGNVM.]

Tnter capellas agno palanti canis: Stultc, inquit, erras; non est liic mater tua; Ovesque segregatas ostendit procul. Non illani quaero, quae, cum libitumst, coucipit, Dein portat onus ingratum certis mensibus, 5

Novissime prolapsam ettundit sarciuam; Yerum illam, quae me nutrit admoto ubere Fraudatque natos lacte, ne desit mihi. Tauien illast potior, quae te peperit. Non itast. Vnde illa scivit, niger an albus nascerer? lo

Age porro; parere si voluisset feminam, Quid profecisset, cum crearer masculus? Benficium sane magnum natali dedit, Vt expectarem lanium iu lioras singul.as! Cuius potestas nulla in gignendo fuit, 15

Cur hac sit potior, quae iacentis miseritast Dulcemque sponte praestat benivolentiam? Facit parentes bonitas, non necessitas.

His demonstrare voluit auctor versibus Obsistere homines legibus, meritis capi. 20

12 ludiis — debet ScJiefferiis, lusus debent li ut cid., P, lusus debet V. 14 ad c. ut sic melior (molliter T^) r. oth. tibi XV".

XV, 1 palanti Praschius, ballanti PM, balanti V, vaganti Pom. 2 hic V, haec FS. matrc F. 5 dein T', deinde PJ{; fert pro poitat V. ingratum Bentl., ignotum v. 7 admodum ubere V. 9 est om. V, itcm te. 10 nasceretur V. 11, 12 parere — pro om. PP , origine erroris mani- festa. 12 fecisset P, fuisset P. 1.3 magnum sane PP. natale PP.

14 spectarem PP, expectarem F, exsp. N. lauium in ora V.

15 gygnendo P. 16 miserta est N, miseria est V. 17 benivolentiam PPV. 18 parentcm V. nativitaS male Pom. 19, 20 om. V.

20 legibus r, legimus P.

38 PHAEDRI FABVLARVM

XVI.

[CICADA ET NOCTVA.] Humanitati qui se nou accommodat, Plerumque poenas oppetit superbiae.

Cicacla acerbum noctuae convicium Faciebat, solitae victum in tenebris quaerere Cavoque ramo capere somnum interdiu. 5

Rogatast, ut taceret. Multo validius Clamare coepit. Rursus admota prece Accensa magis est. Noctua ut vidit sibi Nullum esse auxilium et verba contemui sua, Hac est adgressa garrulam fallacia: 10

Dormire quia me non sinunt cantus tui, Sonare citharam quos putes Apolliuis, Potarest animus nectar, quod Pallas mihi Nuper donavit; si non fastidis, veni; Vua bibamus: illaque arebat siti. 15

Simul cognovit vocem laudari suam, Cupide advolavit. Noctu egressa e cavo Trepidantem consectatast et leto dedit. Sic viva quod 'negarat tribuit mortua

XVH.

lARBORES IN DEORVM TVTELA.] Olim quas vellent esse in tutela sua Divi legeruut arbores. Quercus lovi, At myrtus Veneri placuit, Phoebo laurea, Pinus Cybebae, populus celsa Herculi,

I

XVI, 1, 2 om. V. 3 convicium B, V, convitiinn X. 4 agebat 1'. 7 occepit V, occoeiiit N. 9 contemni data T''. 10 garulam falacia 1'. fallatia P. 11 quoniam non 1', (juuni non J\'. 12 o»i. 1'. citharam ^rHjc^, cithara v. putas Jioug. Apollonis pritts 1'. 13 poture est l*li, potare si N, potaret si V. 15 bibam 1'. illaquc M, illa quae cdd. arebat T', ardebat PE. 16 gaudebat pro cognovit V. 17 egressa e ;>, JN', ai fides OreUio, obsesso V; om. e l'lt V; fortasse ec.

XVII, 3 at Heins., et cdd. myrtos Pl\\ myrtus 1'. roobo PR. laiirus V. 4 Cybcbae] Cibebe Neptimo P, CyV>obao iH>puhis addito supcr hoc voc. iUo Neptuno, quod dcinde e.ft dchtum, 1\, Neptunno V.

LIBER III. 39

Minerva admirans, quare steriles sumerent, 5

Interrogavit. Causam dixit luppiter: Honorem fructu ne videamur vendere. At mercules narrabit quod quis voluerit: Oliva nobis propter fructumst gratior. Tunc sic deorum coepit atque hominum sator: 10

0 nata, merito sapiens dicere omnibusl Nisi utilest quod facimus, stultast gloria. Nil agere quod non prosit fabella admouet.

XVIII. [PAVO AD IVNONEM DE VOCE SVA.]

Pavo ad luuoiiem venit indigue ferens, Cautus luscinii quod sibi uou tribuerit; Illum esse cunctis avibus admirabilem, Se derideri, simul ac vocem miserit. Timc consolandi gratia dixit dea: 5

Sed forma vincis, vincis maguitudine; Nitor smaragdi collo i»raefulget tuo Pictisque plumis gemmeam caudam explicas. Quo mi, inquit, istam speciem, si vincor sonoV Fatorum arbitrio partes sunt vobis datae: 10

Tibi forma, vires aquilae, luscinio melos, Augurium corvo, laeva cornici omina. Omnesque propriis sunt coutentae dotibus.

Noli adfectare quod tibi non est datum, Delusa ne spes ad querelam reccidat. 15

5 ammirans Plt, non V. sterilis V. 6 luppiter PH. 7 honore fnictiim PH, non V. 8 mercules M, me hercules T'^, mebercule PP. narrabit ;>, narravit PTi. inquit pro narrabit T'. quisque idem. 9 fructum m. sec. R, fructus P, R m.pr., V. 10 tiun T'. coepit M. gentium PP, genitor V. 1.3 om. V. nihil cdd. ammonet i?, monet P. XVIII, 1 p. lunonem convenit T'. 2 luscini 7»', luscinie T'. 3 illuni etiam T'. avibus T', auribus I'P. ammirabilem PP, non V. X simulato vocem T'. 5 gratiam (graciam P) PP scd in utroque m del. m. scc, gratia T'. duxit Bg. 6 s. f. tu vincis et m. V. 7 smaragdi B V. 9 cur T'. mihi PRV, mi p. istam 3/", mutam PP. mutam om.V. species id. 10 sunt vobis eiiamT'. 11 lusciniae T'. nelos idem. 12 homina PR m. pr. , omnia V. 13 propiis P. dotibus V, vocibus l^R. 15 delosam V, nonX. reccidat P m.pr., recidat P m.sec, R, V.

40 PHAEDRI FABVLARVM

XTX.

[AESOPVS RESPONDET GARIIVLO.] Aesopus clomino solus cum esset familia, Parare eenam iussus est maturius. Ignem ergo quaerens aliquot lustravit domus, Tandemque invenit, ubi lucernam aceenderet. Tum circum eunti fuerat quod iter longius 5

EfiFecit brevius: namque recta per forum Coepit redire. Et quidam ec turba garrulus: Aesope, medio sole quid cum lumine? Hominem, inquit, quaero, et abiit festinans domum.

Hoc si molestus ille ad animum rettulit, lo

Sensit profecto se liominem non visum seni, Intempestive qui occupato adluserit.

[POETA.]

Supersunt milii quae scribam, sed parco sciens; Primum esse videar ne tibi molestior, Distringit quem multarum rerum varietas; Dein siquis eadem forte conari velit Habere ut possit aliquid operis residui: 5

Quamvis materiae tanta abundet copia, Labori faber ut desit, non fabro labor. Brevitati nostrae praemium ut reddas, peto, Quod es pollicitus: exhibe vocis fidem.

XIX, 1 cum esset solus V. 2 cenam P. o domus i'7i*,- ilomos a. 1. V. 5 circum eunti 31, circumeunti r. 7 ridere (redire N) qui- dam NV, redire et quidem B (de li non constat). ec 3/, est P, e V. ct quidam e ed. Broc. 8 quid tu ciim PJi, om. tu V. 9 abiit T', abit P et nt rid. li. 10 rettulifc P, retulit V. 12 om. V. illuserit Gitd.

PHEDRI AVG. LIBERTI LIBER III EXPLICIT INCIPIT LIBER IIIl P. Phaedri Aug. liberti liber III explicit. Incipit libor IIII P. In fine lihri huius et initio proximi rcctc collocarunt auctorc Broterio docti carmina duo, quae leguntur post IV, 26.

Pocta. inscr. idcm poeta Pli. 2 videar ne tibi Benth, tibi ne videar Pli. .'J distrin<^it Burm., destringit Pli. 4 conaro PUif. 6 na- ture P, naturae B, corr. p. 7 laboris P m. scc. 8 brovituti Sahuns., brovitatis ]', li ut rid. praemium /) it forta.<isc li, mium sitpra addita ilciudc minoribus litteris syllaba ni 7'. 1» oxibe P, cxhibc v.

LIBER 111. 41

Xam vita morti propior est cotidie, 10

Et lioc miuus perveniet ad me muneris,

Quo plus consumet temporis dilatio.

Si cito rem perages, usus fiet longior:

Fruar diutius, si celerius coepero.

Langueutis aevi dum sunt aliquae reliquiae, 15

Auxilio locus est: olim senio debilem

Frustra adiuvare bonitas nitetur tua,

Cum iam desierit esse benficium utile,

Et mors vicina flagitabit debitum.

Stultum admovere tibi preces existimo, 20

Proclivis ultro cum sit misericordia.

Saepe inpetravit veniam confessus reus:

Quanto innocenti iustius debet dari?

Tuae sunt partes; fuerunt aliorum prius;

Dein simili gyro venient aliorum vices. 25

Decerne quod religio, quod patitur fides,

Et graviter me tutare iudicio tuo.

Excedit animus quem proposuit terminum;

Sed difficulter continetur spiritus,

Integritatis qui sincerae couscius 30

A noxiorum premitur iusolentiis.

Qui sint, requires; apparebunt tempore.

Ego quondam legi quam puer sententiam

^Palam muttire plebeio piaculumst',

Dum sanitas constabit, pulchre meminero, 35

10 proprior P {de B non constat). cotidie TB. 11 perveniet Vrsinus, veniet PB. 13 scito {ut piito pro si cito, noyi pro cito) priiis P, de B non constat. 14 coepero Pi?, cej^eio Bittersh. 18 desierit /), desideret P, desiderat B. beneficiiun iitile p, beneficio utilius PBg, beneficium utilius 7i test. Vinc. 20 preces existimo Gronov., preceps exis P, preces oxis B test.Vinc, preces exes id. asser.Gud.; preces est, Entyche, Z^ch^/.

24 prius iti PB leg. post illud aliomm, quod cst v. 25; in Jocum smim revocavit Giidius. prius db ipso, ut videtur, librario deletum est in B.

25 giro B. 26 relegio prius P. 27 graviter me tutare docti, gratulari me latere {sive ut Gud. test. tatare) B, et gratulari (gratulare teste Bong.) me tacere {sive tatere) P; et gratulari me fao ^j, i". 31 insolentis PB. 33 pueri PB. 34 muttire P, mutture Bg, mutire Fcstus, Paulu^ pg. 145,144 cd. ilf. piaculum est i^cstiw, PauZus, periculum est Piif. 35 me-

42 PHAEDRI FABVLARVM

LIBER QVARTVS.

[POETA AD PARTICVLONEM.] Cum destinassem terminum operi statuere, In hoc, ut aliis esset materiae satis, Consilium tacito corde damnavi meum. Nam siquis talis etiam titulist appetens, Quo pacto mihi petitast materia undique, 5

lam sedulo indagabit, quidnam omiserim, Vt illud ipsum cupiat famae tradere, Sua cuique cuni sit animi cogitatio Colorque proprius! Ergo non levitas mihi, Sed certa ratio causam scribendi dedit. 10

Quare, Particulo, quoniam caperis fabulis, (Quas Aesopias, non Aesopi, nomino, Quia paucas ille ostendit, ego phires fero, Vsus vetusto geuere, sed rebus novis) Quartum libelhim, cum vacarit, perleges. 15

Hunc obtrectare si volet raalignitas, Imitari dum non possit, obtrectet licet. Mihi parta laus est, quod tu, quod similes tui Vestras in chartas verba transfertis mea Dignumque longa iudicatis memoria. 20

Inlitteratum phiusum nec desidero.

minero Bongars., memini P, memiii. \i Tt tcste Vinc, R. merain. i? asser. Gud.

Poeta ad Part. operi statuere Gucl., operis habere P7>'. '^ meum add. Bong. 4 et. est tit. cdd., corr. Bcntl. appeteus add. Frcinshcmius, aemulus Bentl. 5. 6 ita hunc h supplevit 31, quo pacto ilamnabit q. o. PB. cammenta Jiom. doct. afferre non est tanti. 7 illum P, corr. Guiet. ciipiat Guiet., cupiam PB. 8 quum sic 7i. 9 proprius liittersh., l^rior PP. 11 particula PJx, corr. p. fabulis idem, fabulae Plt. 12 Aesopias l'h\ 13 quia Bcnth, quasi P, quasi mut. in. ontiq. in quas I{. ostendirit R tcst. Vinc. iero Bong., Jicnth; dcJet hunc r. Guic- tus, fortasse recte. ceterum fuisse eum in arch. ostcndit an. Wissemb., ap. quem legitur: nam et vcteres et paucae olim fuere fabulae; scd — adieci ex me novas. 14 usus p, usu 7'. 1.5 quum vacarit Benth, dimi varie (variae P) Pli. H» obtraectarc P. 10 transfcrctis J*7i' (feretis Pg), corr. p. 21 inlitteratum Scinpp., in litterarum J'B. ncc Freinsh., irc /'/»'.

LIBER IV. 43

I. [ASINVS ET GALLI.]

Qui iiatus est iiifelix. nou vitam modo Tristem decurrit, verum post obitum quoque Persequitur illum dura fati miseria.

Galli Cybebes circum iu quaestus ducere Asinum solebat baiulantem sarciuas. 5

Is cum labore et plagis esset mortuus, Detracta pelle sibi feceruut tympaua. Rogati mox a quodam, delicio suo Quiduam fecissent, lioc iocati sunt modo: Putabat se post mortem securum fore; 10

Ecce aliae plagae congeruutur mortuo.

11. [POBTA.]

loculare tibi videtur, et saue levi, Dum uil luibemus maius, calamo ludimus. Sed diligeuter iutuere lias uenias: Quantam sub illis utilitatem reperies! Non semper ea sunt, quae videntur; decipit 5

Frons prima multos: rara meus iutellegit, Quod iuteriore condidit cura angulo. Hoc ne locutus sine mercede existimer, Fabellam adiciam de mustela et muribus.

Mustela cum aimis ec senecta debilis lo

Mures veloces nou valeret adsequi, luvolvit se farina et obscuro loco Abiecit neclegenter. Mus escam putaus Adsiluit et conprensus occubuit neci.

I inser. gallina PJi. 4 Cybebes PB. in adfl. Gud. qnestus PB. 8 delicio suo Pm.pr., delicioso id. m. sec. 9 iocati Heins., locuti PP. 11 mortui PPj, corr. p.

II, 1 leve PP, levi Scheffer. 2 nil 3/, nihil Pv. manu PB, corr. p. calomo PB. 4 sub illis p, subtilis PB. repperies PB. 5 decipit j^, despici PB. 6 intellegit PB. 7 inferiore PB, corr. Bittersh. 8 loquutus B. 10 ec M, et v. 12 obcuro P. 13 nec legenter PB. 14 adsilait p, adsilit B. conprensus Bittersh., com- pressus PB.

44 PHAEDRI FABVLARVM

Alter similiter periit, deiude et- tertius. 15

Aliquot secutis veuit et retorridus,

Qui saepe laqueos et muscipula effugerat;

Proculque insidias cernens hostis callidi:

Sic valeas, inquit, ut farina es, quae iaces!

IIT. [DE VVLPE ET VVA.]

Fame coacta vulpes alta in vinea Vvam adpetebat summis saliens viribus; Quam tangere ut non potuit, discedens ait: Nondum maturast; nolo acerbam sumere.

Qui facere quae non possunt verbis elevant, 5

Adscribere hoc debebunt exempk;m sibi.

IV.

[EQVVS ET APEE,.] Equus sedare solitus quo fuerat sitim, Dum sese aper volutat, turbavit vadum. Hinc orta lis est. Sonipes iratus fero Auxilium petiit hominis, quem dorso levans Rediit ad hostem. lactis hunc telis eques 5

Postquam interfecit, sic locutus traditur: Laetor tulisse auxilium me precibus tuis; Nam praedam cepi et didici, quam sis utilis; Atque ita coegit frenos invitum pati. Tum maestus ille: parvae vindictam rei lo

Dum quaero demens, servitutem repperi.

Haec iracuudos admonebit fabula Impune potius laedi quam dedi alteri.

lo poriit, deinde Bentl., deindc pcrit PP. a. s. capitur, d. e. t. Itom. 16 ita liigalt. aliquot (aliquod P) venit saeculis reterritus P K , sed in hoc deleto voc. reterritus sujyra scr. ead. m. retorridus, in illo post vc adiect. a librario te.

III, 1 vidpis PR. 4 acerviim PJ\(J, accrlnim P.

IV, 4 petit I'Ii, petiit 7). "> rcdiit /(/. , rcdit cdd. laetus iactis PP, del. laetus p. 6 interfecit r, intcrticit 7?. loquutus li. 10 maestus V, mestus P. 13 pocius Plig.

• LIBER IV. 45

Y.

[POETA.j

Plus esse iu uno saepe quiim iu turba boni, Xarratione posteris tradam brevi.

Quidam decedens tres reliquit filias: Vnam Ibrmosam et oculis venantem viros; At alteram lanificam, frugi et rusticam; 5

Devotam vino tertiam et turpissimam. Harum autem matrem fecit lieredem senex Sub condicione, totam ut fortunam tribus Aequaliter distribuat, sed tali modo: Ni data possideant aut fruautur; tuui simul 10

Habere res desieriut, quas acceperint, Centena matri conferant sestertia. Athenas rumor implet. Mater sedula luris peritos cousulit: uemo expedit, Quo pacto non possideant, quod fuerit datum, 15

Fructumve eapiant; deinde quae tulerint nihil, Quanam ratione conferaut pecuuiam. Postquam consumptast temporis longi mora, Nec testamenti potuit sensus colligi, Fidem advocavit, iure neclecto, pareus. 20

Seponit moechae vestem, muiidum muiiebrem, Lavatiouem argenteam, euuuchos, glabros; Lanificae agellos, pecora, villam, operarios, Boves, iumeuta et instrumentuju rusticum; Potrici ijlenam antiquis apothecam cadis, 25

Domum politam et delicatos hortulos. Sic destinata dare cum vellet singulis Et adprobaret popuhis, qui illas noverat.

V, 5 lanificam, frugi et rustioam Heins., lanificam (laneficam i?) et frugi (fruci Bg) rusticam Pli. 8 condicione] conditione B. 10 ni PB.

i. us(|ue quo i. ut

10, 11 dum simul haberi R m. sec. 12 centenea prius P. con- ferant mut. in conferunt P; se tertia idevi. 15 si non PP. del. si p. 16 deinde in mwg. m. ead. vel de hiis {pro dehiuc) li. 18 consumta est PP. 19 'inter lineas in marg. ead. antiquissima m. notatur: in nlio codice fuit census' Gud.; ipsi cod. perperam trihuit Vinc. 20 nec lecto i', non li. 23 peccara prius P. 25 apotecam P.

46 PHAEDRI FABVLARV]Vf

Aesopus inedia subito in turba coustitit:

0 si maneret condito sensus patri^ 30

Quaui graviter ferret, quod voluntatem suam

Interpretari non potuissent Attici!

Rogatus deinde solvit errorem omnium.

Domum et oruamenta cum veuustis hortulis

Et vina vetera date lanificae rusticae: 35

Yestem, uniones, pedisequos et cetera

Illi adsignate, vitam quae luxu traliit;

Agros et villam et pecora cuni pastoribus

Donate moechae. Nulla poterit perpeti,

Vt moribus quid teneat alienum suis. 40

Deformis cultum veudet, ut vinum paret;

Agros abiciet moecha, ut oruatum gerat;

At ilhx gaudens pecore et lanae dedita

Quacumque summa tradet kixuriae domum.

Sic nulla possidebit, quod fiierit datum, 45

Et dictam matri conferent pecuuiam

Ec pretio rerum, quas vendiderint singuhie.

Ita quod multorum fugit iuprudentiam, Vnius hominis repperit sollertia.

VI.

[PVGNA MVRIVM ET MVSTELARVM.] Cum victi mures mustelarum exercitu (Historia quorum et in tabernis pingitur) Fugerent et artos circum trepidarent cavos, Aegre recepti tameu evaserunt necem. Duces eorum, qui capitibus cornua 5

post 28 Aesopus tituli iustar culd. in 1\ 32 fortasse potissuut. 34 et fortasse delendum. ortulis V, hortulis v. 38 et villam Benth, utiles Pli. peccora P. 42 abieiet PR. gerat docti., paret cdd. 44 sunimae tradat Uixoriae Pl\, cnrr. p; dcindc si rectc capio vcrha Vinc, videtur fuissc in J\ prins luxuriae domum, deindc carr. m. eiusd. saec. luxoriae demum. 40 ediotam PP, corr. p. 47 ec M, et P, cx V. 49 soUertia] ita P.

VI, 2 et add. Ifcins., lientl. 3 artos P. 4 aef»ri 7?, scd corr. m. cad.

LIBER IV, 47

Suis ligaraiit, ut conspicuum in proelio

Haberent signum, quod sequerentur milites,

llaesere in portis suntque capti ub hostibus;

Quos immolatos victor avidis dentibus

Capacis alvi mersit tartareo specu. k»

Quemcumque populum tristis eventiis premit, Periclitatur magnitudo principum-, Miuuta plebes facili praesidio latet.

VJT. [PHAEDRVS.]

Tu, qui, nasute, scripta destringis mea Et hoc iocorum legere fastidis genus, Parva labellum sustine patientia, Severitatem frontis dum placo tiiae, Et in cothurnis prodit Aesopus novis, 5

Vtinam non unquam Pelii nemoris iugo Piuus bipinni coucidisset Thessala! Nec ad professae mortis audacem viam Fabricasset Argus opera PaHadia ratem, Inhospitalis prima quae ponti sinus 10

Patefecit in perniciem Graium et barbarum! Namque et superbi luget Aeetae domus, Et regna Peliae scelere Medeae iacent, Quae saevum ingenium variis involveus dolis Illic per artus fratris explicuit fugam, 15

Hic caede patris Peliadum infecit manus,

C^Kiid tibi videtur? Hoc quoque insulsumst, ais, Falsoque dictum; longe quia vetustior

13 plebis VI{; in lioc ex plebis fadum i^lebs.

VII inscr. Fedrus P, non li. 1 de.stnngis JNttersh., distringis P. S l^a.rva, liigalt., par P. labellum Bony , Bentl., libellum cdd. 4, .5 tuae. En, Meursius. 5 cotumis BR. nobis PB, corr. j). 6 non M, ne PB; nec Bong. Pelii Salmas., Pelei PJf". 7 bipenni B; de B parum constat. 9 opera Palladia 31, opere Palladio v. 11 pemiciem v, per- nitiem P. 12 aetate P, Aetae ed. Broc, Aeetae p. 1.3 scclere v, scele P. 14 dolis Heins., modis PJi. 16 interfecit PB, corr. j). 17 ait PR, corr. p.

48 PHAEDRI FABVLARVM

Aegaea Minos classe perclomuit freta

lustique vindicavit exemplum imperi. 20

Quid ergo possum facere tibi, lector Cato,

Si nec fabellae te iuvant nec fabulae?

Noli molestus esse omnino litteris,

Maiorem exhibeaut ne tibi molestiam.

Hoc illis dictumst, qui stultitia nausiant 25

Et ut putentur sapere caelum vituperant.

VIII.

[SERPENS AD FABRVM FEK,IIAE,IVM.] Mordaciorem qui inprobo dcnte adpetit, Hoc argumento se describi sentiat. In officinam fabri venit vipera. Haec cum temptaret, siqua res esset cibo, Limam momordit. Illa contra contumax: 5

Quid me, inquit, stulta, dente captas laedere^ Onine adsyevi ferrum quae conrodere?

IX. [VVLPIS ET CAPEE,.]

Homo in periclum simul ac veuit callidus, Reperire effugium qviaerit altrius malo.

Cum decidisset vulpes iu puteum inscia Et altiore clauderetur margine,

Devenit hircus sitiens iu eundem locum; 5

Simul rogavit, esset an dulcis liquor

19 aegre aminos P, corr. p. 20 iiistique vindicavit exempluni impori lleins., iustoque vindicavit exemplo imperium Pli. 21 lector Cato p, lecto reato J', tecte /re {fm. versus) ato B. 22 fabella te iubant Pli., iuvant P m. scc, fabellae te iuvant r. fubulae ]\ 25 qui st. Bong., si i[\n «tultitiam PJl, sed in Ji tiam et^t (lchtiim. nauseant P,

VIII, 1 mordatiorem PP. 2 discribi /»'. 4 temtaret PJt. cibo JioitJ. , cibi P7?. 7 conrodere J'Jk.

IX inscr. v. 1 in P7? {cf. not. J\ig.) tititli itistar cst: in pcriculum simul ac venit callidu.s vulj^is ot oapor. v. 1 homo sitnul ac vonit in niagnum periculuni; corr.Gud. 2 ropporire J*Ji. r. 0. q. altorius (altrius M) Jientl. repp. e. a. q. P, P teste (fud. ct Jiig.; a. rojiii. o. «i. 7/ test. Vinc. a vulpis J'Ji. 4 altiorae J\ claderetur Jig. 5 liyrous 7' {de Ji non constnt).

LIBKR IV. , 49

Et copiosus? Illa fraudem moliens:

Descende, amice; tanta bonitas est aquae,

Voluptas ut satiari non possit mea.

Inmisit se barbatus. Tum vulpecula 10

Evasit initeo, nixa celsis cornibus,

Hircumque clauso liquit haerentem vado.

X.

[DE VITIIS HOMINVM.j

Peras inposuit luppiter nobis duas: Propriis repletam vitiis post tergum dedit, Alienis aute pectus suspendit gravem.

Hac re videre nostra mala non possumus; Alii simul delinquunt, censores sumus. 5 ■

XI.

|FVE, ET LVCERNA. I

Lucernam fur accendit ex ara lovis, Ipsumque conpilavit ad lumen suum. Onustus sacrilegio cum discederet, Repente vocem sancta misit Religio: Malorum quamvis ista fuerint munera 5

Mihique invisa, ut non offendar subripi, Tamen, sceleste, spiritu culpam lues, Olim cum adscriptus venerit poenae dies. Sed ue ignis noster facinori praeluceat, Per quem verendos excolit pietas deos, lo

Veto esse tale kiminis commercium. Itaque hodie nec lucemam de flamma deum Nec de lucerna fas est accendi sacrum.

Quot res contineat hoc argumentum utiles, Non explicabit alius, quam qui re])perit. 15

10 vMilpiciila l^Ji, corr. p. 12 hurcuuique Yi'//.

X, 1 luppiter FJi. 5 delinqunt B.

XI, 3 on. qui sacr. P, Ji ut vid., del. qui lohnsonm. (luuni Ji. 4 sanctam PJi, sancta p. 5 munere J'Ji, cnrr. p. 8 jtoena P, jiaena Ji, corr.p. 10 colendos in P essc testnvtur J^ith. rt Bony., nef/at Ji. 12 itaque PB. lucema PJi, lucemam p. 14 qnod J^J{, quot p.

Phaedri fabulae, ed. L. Mueller. 4

50 PHAEDRI FAIiVLARYM

Siguificat primo saepe, quos ipse alueris,

Tibi inveuiri maxime contrarios;

Secuudo ostendit scelera non ira deum,

Fatorum dicto sed puniri tempore;

Novissime interdicit, ne cum malfico 20

Vsum bouus cousociet ullius rei.

XII.

IMALAS ESSE DIVITlAS.j Opes invisae merito sunt forti viro, Quia dives arca veram laudem intercipit.

Caelo receptus propter virtutem Hercules Cum gratulantes persalutasset deos, Veniente Pluto, qui Fortunaest filius, 5

Avertit oculos. Causam quaesivit pater. Odi, inquit, illum, quia malis auiicus est Simulque obiecto cuncta corrumpit lucro.

XIIT. [HOMINES DVO, MENDAX ET VERAX, ET SIMII. |

Vtilius nil esse honiini quam recte loqui Probanda cunctis est quidem sententia, Sed ad perniciem solet agi sinceritas.

* XIV.

|DE LEONE REGNANTE.I Cum se ferarum regem fecisset leo Et aequitatis vellet famam consequi, A pristina deflexit consuetudine Atque mter illas tenui contentus cibo

18 secundo Bigdlt., secunduin Vli. 18, 19 inverso ordine leg. iu Pli, corr. p. 21 consotiet Plig.

XII, 3 coelo 1' ut vid., de B non constat. Herculis Ix. 5 venienti l'I\, corr. p. riuto, mututum in Plutone J', Pluto R ut vid.

XIII inscr. culd. M. 1 nihil esse b. liodL, n. est b. , mutot. in h. n. est 7^, h. u. est P. 3 pernieiu lig. jiost v. 3 lacuninii indicnvit M; idem post hunc collocavit inscr., ((uac r. lcg. atdc 1.

XIV, 1 rege J', Jig {utor cditione liurvianni a. 1778), rt'j,'e cutii liu. idcm trstc Orell.

LlP.Kl.' IV. 51

Sancta iucorrupta iura reddebat fide. 5

Postquam labare coepit paeuitentia

* * *

XV.

[PROMETHEVS. I

* *

A fictione veretri liuguam mulieris. Adfinitatem traxit inde obscenitas.

XVI.

[IDEM.I

Rogafit alter, tribadas et molles mares Quae ratio procreasset? Exposuit senex:

Idem Prometlieus; auctor vulgi fictilis, Qui simul oftendit ad fortunam frangitur, Naturae partis, veste quas celat pudor, 5

Cum separatim toto finxisset die, Aptare mox ut posset corporibus suis, Ad cenamst invitatus subito a Libero. Vbi inrigatus multo venas nectare Sero domumst reversus titubanti pede. 10

Tum semisomno corde et errore ebrio Adplicuit virginale generi masculo Et masculina membra adposuit feminis. Ita nunc libido pravo fruitur gaudio.

XVII. [DE CAPRIS BARBATIS.]

Barbam caj)ellae cum inpetrassent ab love, Hirci maerentes indignari coeperunt.

c, lavare PJi, corr. Bong. cepit penitentia P, coepit poenitentia R ul vid.

XV inscr. Prometheus add. docti. vv. 1, 2 segregarunt a praece- dentibus idem. 2 obscenitas P.

XVI, 1 trivadas Pli. 3 puto futtHis. 5 partis PE. vestae idem, corr. p. 8 ad cenara est P. i. ut s. a liberto 1\ corr. p. 12 virgi- nali P Ji, virginale j>. 13 adposuit M, applicuit 1'li.

XVII inscr. capreis PB. 2 merentes P.

4*

52 PHAEDRI FABVLARVM

Quod dignitateui feminae aequassent suam.

Siuite, iuquit, illas gloria vana frui

Et usurpare vestri ornatum muneris, 5

Pares dum nou sint vestrae fortitudini.

Hoc argumentum monet, ut sustineas tibi Habitu esse similes, qui sint virtute inpares.

XVHI.

|DE rORTVNIS HOMINVM.] Cum de fortunis quidam quereretur suis, Aesopus finxit consolandi gratia:

Vexata saevis navis tempestatibus Inter vectorum lacrimas et mortis metum, Faciem ad serenam subito ut mutatur dies, 5

Ferri secundis tuta coepit flatibus Nimiaque nautas hilaritate extollere. Factus periclo tum gubernator sophus: Tarce gaudere oportet et sensim queri.' Totam aeque vitam miscet dolor et gaudium. lo

XIX.

[CANVM LEGATI AD IOVEM.| Canes legatos olim misere ad lovem, Meliora vitae tempora oratum suae, Vt sese eriperet hominum contumeliis, Furfuribus sibi consparsum quod panem darent Fimoque turpi maxime explerent famom. 5

H fomine P; fortasse femina aequasset. 6 fortitudini Tlittersh., fortitu- <liiie7(', fortitudinis I\ 8 sint 1', de N non satis conMat, sunt Beutl. alii.

XVIII, 2 consulandi PJi. .'j ut add. Bong. 7 nimia qiiae P. 8 periclo p, periculosis i', periculo ais lineola addita siipra sis E. so])hos Ji(/. 10 totam aeque Jleins., totani (luae 1*, totamque J\'fi.

XIX inscr. canes legatos J'I\'. 2 m. v. t. 1'rsinus, melioris vitae tcmpus J'J{. .3 ut Burm., uti i'. ('riperet (rud., abriperet i*, Ji test. Vinc, ariperet Ji asser. Gudio. A furforibus PB. consparsnm

idem; confertum llrim. darct i'/»*. darcnt r. T) luaxinio .If, maxi- mam J'J\.

LIBKR IV. 53

Profecti suut .legati uon celeri pede, Dum uaril)us scrutantur escam in stercore.

Citati nou respondent. Yix tandem iuveuit

Eos Mercurius et turbatos adtrahit.

Tum vero vultum magni ut viderunt lovis, lo

Totam timeutes concacarunt regiam;

Propulsi vero fustibus vadunt foras.

Vetat dimitti magnus illos luppiter.

Mirati sibi legatos non revertier,

Turpe aestimantes aliquid commissum a suis 15

Post aliquod tempus alios adscribi iubent.

Uumor legatos ut priores prodidit,

Timentes rursus aliquid ne simile accidat,

Odore canibus anum replent sedulo,

Maudant et, orent, ut dimittantur statim. 20

Abeunt. Rogantes aditura contiuuo iupetraut.

Consedit genitor tum deorum maximus

Quassatque fulmen: tremere coepere omnia.

Canes confusi, subitus quod fuerat fragor,

Repeute odorem mixtum cum merdis cacaut. -25

Reclamant omnes, vindicandam iniuriaui.

Sic est locutus ante poeuam Tuppiter:

Legatos non est regis non dimittere,

Nec est difficile poenas culpae iuponere;

Sed hoc feretis pro iustitia praemium: 30

Non veto dimitti, verum cruciari fame,

Ne ventrem continere non possint suum.

llli autem, qui miserunt vos tam futtiles.

jwsi V. 7 aliquid cleesse vidit Meursius. 13 lui^piter 1'. 14 iniiari l'Ii, curr.p. rcvertier] expunct. a lihr. cr in 1'. 1.5 aliquod Fh'. louimisuui P. 1(> adsciri lig. 17 legatos ut priores Bunii(tnnu.'<, 1. supcriorcs cdd. 19 replent sednlo Latigenius, sedulo rcplent Bothius: s?ii m\\\io Baehrcn- sius, Spengelius, Zornius; sed multo r. cdd. 20 ita M; mandant dimit- tuntur statim BR. 21 abeunt Scheffertis, adeunt cdd. 24 canis m. pr. lig. confusi, subitus Gud., confusus subito BR. 2'i mixto cdd., corr. p. 27 loquutus 7/. 28 legatos non est Gtid., non est legatos PR. 30 iustitia Gud., iudicio PR. 33 futtiles 1'.

54 PHAEDRT FABVLARVM

Numquuiu carebunt hominum oontumelia.

flta uuuc legatos expectautes posteri, 35

Novum venire eum videt, culum olfacit.J

XX.

ISERPENS. MISERICORDIA NOCIVA.] Qui tert malis auxilium, post tempus dolet. (relu rigentem quidam colubram sustulit Sinuque fovit, contra se ipsum misericors: Namque ut refectast, necuit hominem protinus. Hanc alia cum rogaret causam facinoris, 5

Respondit: nequis discat prodesse inprobis.

XXI.

fWLPIS ET DRACO.]

Yulpes, cubile fodiens, dum terram eruit Agitque pluris altius cuniculos, Pervenit ad draconis speluncam intimam, Custodiebat qui tliensauros abditos. Huuc simul aspexit, oro ut iuprudentiae 5

Des primum veniam; deinde si pulchre vides, Quam non conveniens aurum sit vitae meae, Kespondeas clementer: quem fructum capis Hoc ex labore, quodve tantumst praemium, Vt careas somno et aevum in tenebris exigasV lo

Nullum, iuquit ille, verum hoc a summo mihi love adtributumst. Ergo nec sumis tibi Nec ulli donas quicquam? Sic fatis placet. Nolo irascaris, libere si dixero:

;^4 hominum Scheff'>:rw< , hominis /'7»'. 35, 31) scd. JiKnii. in aJ.a. 17-7. 35 posteros P, non 7/.

XX, 1 topii8 7*. 3 ipsum Ilnriitfi, ipso r. 4 ncouit /», noouit 7'7i'.

XXI i»wcr. vnlpis 7'/?; vnlpfs r. rr. 16 — 26 nnte r. 1 cnllocati in X. 1 vnlpes y ut. r/V/., vulpi.'! 7'//. 2 pluris A'. plnres 7'. :\ in- timam .tV, ultimam 7' 71". 4 thesauros c(/</., utrid. l> veneum 7' wi. /<r. 8 rapis X. 9 quod ventnm est 7^ 11 a sumrao c.rpr. n)). lann.. ab a. JN' n.f.t. Orrill., sommo P, 'r.r cnrrcrtionr a summo. rrctc' li : ilc li non canstat.

LIBER IV. 55

Dis est iratis natus, quist similis tibi. 15

Abiturus illuc, quo priores abieruut, Quitl uieiite caeca miserum torques spiritumy Tibi dico, avare, gaudium heredis tui, Qui ture superos, ipsum te fraudas cibo, Qui tristis audis musicum citbarae sonum, 20

Quem tibiarum macerat iocuuditas, Obsoniorum pretia cui gemitum exprimunt, .(}m dum quadrantes aggeras patrimonio Cuelum fatigas sordido periurio,

Qui circumcidis omnem inpensam funeri, 25

Libitina nequod de tuo faciat lucrum.

XXII.

I PHAEDRVS. I Quid iudicare cogitet livor malus, Licet dissimulet, pulcbre tameu iutellego. Quicquid putabit esse dignum memoria, Aesopi dicet; siquid minus adriserit, A me contendet fictum quovis pignore. 5

Quem volo refelli iam nunc responso meo: Sive hoc ineptum sive laudandumst opus, Invenit ille, nostra perfecit manus. Sed exsequamur coepti propositum ordinem.

15 dis P]\. 21 iocunditas PiV. j^^st Jikhc v. tituli instar iii avarum letj. in 1*J\. 22 obsonioiTim P. , ops. lann. gemitus X. 23 qua- drante augeas patrimonia X. 25 funeri X, fiuicris PL'. 2(5 Libitina nequodj Libitina ne X, libet inane PP(/, libetina ne I\ tcst. Vinc. qnod Sdieffcru.-i, quid Pi?iV. lucri JV. post haec v. additiir in X vcrsus a Pcrotto fictus fabellae nostrae panim aures accommoda. XXII, V. 1 — 3 ita cvhibet scriptos V

heu quantus est semper mortalium livor!

sunt qui quicquid putant dignum memoria. 1 cogitet livor p, cogitur libor Plig. malus M, modo PB: quo — modo Bothius. 2 dissimulet r, dissimilet P. pulchrae P. intellogo PP. 3 memoria V, memorie P, memoriae Pg. 4 dicunt I'. artis erit jjro adriserit V, non X iit vid. 5 contendunt V. 6 quem X, mutatum in quos; quos V. 7 fuit 1. T. ;• abest a V. coepti M, coeptum PB; coeptum proposito ordine Gttd.

56 rHAEPlU FABVLARVM

XXIIL

[DE SIMONIDE-l Uumu doctus in se semper divitias babet. Simouides, qui scripsit egregium melos, Quo paupertatem sustineret facilius, Circum ire coepit urbes Asiae uobiles, Mercede accepta laudem victorum canens. 5

Hoc genere quaestus postquam locuples factus est, Hedire in patriam voluit cursu pelagio; Erat autem, ut aiunt, natus in Cia insula. Ascendit navem, quara tempestas horrida Simul ot vetustas medio dissolvit mari. lo

Hi zonas, illi res pretiosas colligunt. Subsidium vitae. Quidam curiosior: Simonide, tu ex opibus nil sumis tuisV IMecum, iuquit, mea sunt cuncta. Tunc pauci enatant, Quia plures onere degravati perierant. 15

Praedones adsunt, rapiunt, quod quisque extulit, Nudos relinquunt. Forte Clazomenae prope Antiqua fuit urbs, quam petierunt naufragi. Ilic litterarum quidam studio deditus, Simonidis qui saepe versus legerat 20

Eratque absentis admirator maximus, Sermone ab ipso cognitum cupidissime Ad se recepit; veste, nummis, familia Hominem exornavit. Ceteri tabulam suam Portant rogantes victum. Quos casu obvios 25

XXIII, 1 om.V. i ciroumire crff/. 5 lamles virorum F. 6 questus 1' V, de li non constat. factum Pii'. 7 veuire Pli. voluit om. B, opcrarum haud diihic errore. pelagi PliV, corr. Botig. 8 om. V. ut aiunt natus Bong., natiis ut aiunt l'I\. Cia Lachm. ad Liwr. pg. 160, Chia li, Schia 1'. hunc r. a 1'liacdro ahiudicat (heU., fortassc rcctc. 10 eto/H.l'. (lissiliuiit id. 11 hii I'h'. legnut T'. 13 nil Eigalt., iiihil 7*. 8. inquit tu nihil ex istos (istis iV) suniis VX. 11 tam 1'. 1.') nani 1'. l>erierant Plig, perierunt N, periere V. 17 nudo P, non V Clazo- mene PV, corr. p. 18 natiqua {sire nati qua) P, nati qua lig. 11> hac V. 20 verus Plig. 21 erat quae P. 2*2 ab om. V. 23 receptum V. nimi» jiro nummia id. 2') portant I', cd. liroc, poriant Bg, ]>orrigunt rcscrijitis v priore, g u P. obvios 1", obvius P, ed. Broc.

LI13E1I IV. 57

Simouides ut viilit: dixi, iiiqiiit, luoa

Mecuin esse cuncta; vos quod luibuistis, perit.

XXIV.

|MONS PARTVRIENS.I MoHs {tarturibat, gemitus inmanes ciens, Eratque in terris maxima expectatio. At ille uuu'em pe}terit. Hoc scriptumst tibi, Qui, magna cum minaris, extricas nihil.

XXV.

IFORMICA ET MVSCA.| [Nil agere quod non prosit fabclla iudicat. | Formica et musca coutendebant acriter,

Quae pluris esset. Musca sic coepit prior:

Couferre nostris tu potes te laudibusV

Moror inter aras, templa perlustro omnia, 5

Vbi immolatur, exta praegusto deum.

lu capite regis sedeo, cum visumst milii,

Et matronarum casta delibo oscula.

Laboro nil atque optimis rebus fruor.

Quid horum simile tibi contingit, rusticaV lo

Est gloriosus sane convictus deum,

Sed illi, qui invitatur, non qui invisus est.

Aras frequentas: nempe abigeris, cum venis.

lleges commemoras et matronarum oscula;

8uper etiam iactas, tegere quod debet pudor. 15

Laboras nil ideoque, cum opus est, nil habes.

26 dixit PHg. 27 habuistis Bentl., rapuistis PUV. periit 1',

XXIV, 1 in raane sciens It (ituma ne sciens id. test. Gud.). 2 post illud expectatio add. in 1': quid ille pareret; deh HigaU.

XXV, 1 om. V. secl. lUguU. nihil PJx. iiidicat] admoiict cdd. III, 17, 13. 4 confeni PRg. 5, 6 invcrso ordine P1\V, mutavit M; for- tasse perlustro deum, praegusto omnia. 9 nihil cdd. 10 contigit V. 11 glorioriosus JRg. plane V. coniunctus V. 12 illa prius P.

13 — 18 hoc ordine scripti sunt in PliV 16. 13. 18. 17. 14. 15; corr.Bong. 13 abieris X, aburis V. quom M, quo PB, quoque V. 15 debet N, decet r, dcbes PP. 16 laboras nil ideoque M, nihil laboras ideoquc V, nihil 1. ideo PB. cum opus est om. F. nihil habes cdd.

58 PHAEDRI FABVLAllVM

Ego grauuin in hiemem cum studiose cougero,

Te circa murum pasci video stercore.

Aestate me lacessis; cum brumast, siles.

Mori coutractam cum te coguut frigora, 20

Me Qopiosa recipit incolumem domus.

Satis profecto rettudi superbiam.

Fabella talis bomiuum disceruit uotas Eorum, qui se falsis ornant laudibus, Et quorum virtus exbibet solidum decus. 25

XXVI.

[POETA.]

Quantum valerent inter bomines litterac, Dixi superius: quautus nunc illis bouos A superis sit tributus tradam memoriae.

Simouides idem ille, de quo rettuli, Victori laudem cuidam pyctae ut scriberct, 5

Certo conductus pretio secretum petit. Exigua cum freuaret materia impetum, Vsus poeta moris est licentia Atque iuterposuit gemiua Ledae pignera, Auctoritatem similis referens gloriae. 10

Opus adprobavit; sed mercedis tertiam Accepit partem. Cum relicuom posceret: IUi, inquit, reddent, quorura sunt laudis duae. Verum, ut ne irate te dimissum censeas,

17 congrego, sed in marf/. m. ead. congerol'. 19 cur bnima ]'. 21 iii- coloracni rii. 22 rettudi PHg, retnidi Ji tcat. Vhic, retudi V. 2:i — 25 om. V. 25 exibet P.

XXVI, 1 — 3 om. V. 3 tributus et i', delevit et j). 4 S. illo .Mii.r.i dc quo V. rcttuli dodi, retuli I'V. 5 victoris l*h', iwu V. hiudes V. l>ictne PJ{, picte V, pyctae X. O couductus Bcnth, coudu.xit cdd. 7 frenarct P, fraenarct 7/. 8 poeta UHtcrsh., poctiie PliV. poetao ut ui. cxpress. in ed. licrgcri, sed ut ridctur falsn. u. p. more et 1. est JN' (licentiae est V). 9 Ledae r, Laede 1'Ii. pignera M , sidera cdd. 10 auctorea apte (aptaeJN') iN'!'. 11 adj^robabit l'm.pr., li. 12 reli- cuom .1/, reliquum 1', reliquam i'/i'. i;i laudis Sclicffir. , laudcs Pli, partes V 11 dcmissum P. con.sea.s Jlcins., sentiam P. /i' ut rid. V. tit sinc ira to dimissum sentiant J'.

LIBER IV. 50

Atl cenam niilii promitte; cogiiatos volo 15

Hodie invitare: qiiorum es in nnniero milii.

Fraudatus quamvis et dolens iniuria,

Ne male dissimulans gratiam corrumperet,

Promisit. Rediit hora dicta, recubuit.

Splendebat hilare poculis convivium, 20

Magno adparatu laeta resonabat domus:

Kepente duo cum iuvenes sparsi pulvere,

Sudore multo difHuentes, corpora

Humanam supra formam, cuidam servolo

Mandant, ut ad se provocet Simonidem-, 25

Ipsius interesse, ue faciat moram.

Homo perturbatus escitat Simonidem.

Vnum promorat vix pedem triclinio,

Ruina camarae subito oppressit ceteros;

Nec ulli iuvenes sunt reperti ad ianuam. :H)

Vt est vulgatus ordo narratae rei,

Ouines scierunt numinum praesentiam

Vati dedisse vitam mercedis loco.

POETA AD PARTICVLONEM.] Adhuc supersunt multa, quae possim lo(pii, Et copiosa. abundat rerum varietas; Sed temperatae suaves sunt argutiae, Inmodicae offendunt. Quare, vir sanctissime, Particulo, chartis uomen victurum meis, 5

Latinis dum manebit pretium litteris,

15 cenam 1*. mihi promitte] mecum veni V. 18 dissimulans M, dimis- sam cdd. 19 redit V. 20 populis F. 21 om. V. 22 duo quum N, Bentl, domino cum T', cum duo PJi. 2.3 diffluentes VP ed. Broc. corpora PliV. corpore Scheffer. 24 speciem K; ex V nihil notatum. fortasse .«upera. servolo P m. pr., 11. 25 provocent Pli, non V. 26, 27 om. V. 26 ipsius M, illius cdd. 27, 28 inr. ordine leriuntur in PB, corr. p. 28 promorat X, premoret T', promoverat J' B. 29 domua pro camarae V. 30 repperti P »i. pr., P. .Sl narratae] variate *T'. 32 o. dixerunt T'. nominum 7t'.

Poeta ad Particulonem. Hoc carmen quod in PJ\ legitur post \', 5 huc rerocavit Broterius. 3 temperate P. 4 immodicae Jiittersh., ira- modica PJi. 5 artis 7*7/, corr. p. viturum J'.

60 PHAEDRI FABVLARVM

►Si iKiii ingeniuiii, certe brevitatem adproba, Quac commeudari tanto debet iustius, Quauto poetae suut molesti validius.

LIBER QVINTVS.

[IDEM POETA.] Aesopi nomen sicubi interposuero, Cui reddidi iam pridem quicquid debui, Auctoritatis esse scito gratia: Vt quidam artifices nostro faciuut saeculo, Qui pretium operibus maius inveniuut novis, 5

8i marmori adscripserunt Praxitelen suo, Trito Myronem argento, tabulae Zeuxidem. Adeo fucatae plus vetustati favet Invidia mordax quam l)onis praesentibus. tSed iaui ad fabellam talis exempli feror, 10

I.

IDEMETRIVS REX ET MENANDER POETA.|

* ♦ Demetrius, qui dictus est Phalereus, Atlienas occupavit imperio inprobo. Vt nios est vulgi, passim et certatim ruit 'Feliciter!' succlamans. Ipsi principes Illam osculantur, qua sunt oppressi, manum, 5

7 adprobat Pli, corr. p.

Libcr quintus udd. p, om. cdd. 2 reddl 7'i», corr. ji. quidctiic (sic) 1'. i scculo 1', de M non coustiit. 5 novis liciiH., novo

{scquitiir s) cdd. •> l'raxitclcn l']f. 7 trito Sidntas., dctrito /i', dc- tritii B. tabulac Z(>uxideni liriitl., fabulao (fabulc 1') cxaudiant cdd.; /hrta.^isc t. Zeuxida. 8 fucatac liciitl., fugatac 7'7i' 1' {in l'rrotti ud Pijrrhum prdlni/o). vctustati T llriitl., vctu.xti.«* Pli. 10 cxcnijilo 7w/, jtO)<t V. 10 lucunariiiii signa udd. M.

I, 1 D. r?x — dictus ^st 7i'. Phalorcu^i I'. 2 Atlnuui^ 1'. 4 suc- chunans liiirm. tr.^^tr Orrll., succhunant 7' iii. jtr., 1\ V, bnbcliiniant 7' m. scc i>rincij>is 7' iii. pr., li.

LTBER TV. V. 61

Tacite gementes tristem fortunae vicem.

Quin etiam resides et sequentes otium,

Ni defuisse noceat, repunt ultimi;

In quis Menander, nobilis comoediis,

Quas ipsum ignorans legerat Demetrius 10

Et admiratus fuerat ingeuium viri,

Vnguento delibutus, vestitu fluens,

Veuiebat gressu delicato et languido.

Hunc ubi tyrannus vidit extremo agmine:

Quisnam cinaedus ille in conspectum meum 15

Audet venireV Responderunt proximi:

Hic est Menander scriptor. Mutatus statim:

Homo, inquit, tieri non potest formosior.

n.

|DVO MILITES ET LATRO.j Duo cum incidissent in latronem milites, Vnus profugit, alter autem restitit Et vindicavit sese forti dextera. Latrone occiso timidus accun-it comes Stringitque gladium, dein reiecta paemila: 5

Cedo, inquit, illum; iam curabo sentiat, Quos adtemptarit. Tunc qui depugnaverat: Vellem istis verbis saltem adiuvisses modo; Constantior fuissem vera existimans. Nunc conde ferrum et linguam pariter futilem, lo

Vt possis alios ignorantes fallere. Ego qui sum expertus, quantis fugias viribus, Scio, quam virtuti non sit credendum tuae.

6 taciti V. 8 ni H et Bongara. test. P, nii P cmer. Berg., ne V. repunt F, repetunt PBg. 11 miratus prius P. 12 diiibutus P. fluens N, florensF, afluens P, affluens i^. 1.3 gieaso l'Iig. 15 cinedus PRV. in conspectu meo PR, non V. 17 mutato statu V. 18 om. PB.

II inscr. milites duo et latro add. docti, om. PMV. 1 — 2 abstint a PK. 3 vindicabit PB, non V. dextra V. 4 exciso V. 5 deindo PBV, corr. p. eiecta T'. penula VP {de B non const.). 5 adtemtarit PBg, adtentarit B test. Vinc, qtiem equidem faUi e.ristimo; attentavit T". 9 om. V. 10 fntile P, om. futilem V. 11 ignorantcr T'. 12 p. q. s. e. quae sint vires tuae V. 13 quam T', quid PB. uon o»/. T".

G2 PHAEDRI FABVLARYM

llli adsignari debet haec iiarratio, Qui re secimda fortis est, dubia fugax. 15

III. [CALWS ET MVSCA.J

Calvi momordit musca uudatum caput; Quam premere captans alapam sibi duxit gravem. Tuuc illa inridens: punctum volucris parvulae Voluisti morte ulcisci; quid tacies tibi, Iniuriae qui addideris contumeliam? 5

Respondit: mecum facile redeo in gratiam, Quia non fuisse meutem laedeudi scio. Sed te; coutempti geueris auimal iuprobum, Quae delectaris bibere humauum sauguinem, Optem uecare vel maiore iucommodo. 10

Hoc argumentum veuia mage diguum docet Qui casu peccat quam qui consiliost uocens. [lllum esse quavis dignum poeua iudico.]

IV.

[ASINVS ET PORCELLVS.] Quidam immohisset verrem cum saucto Hercnh', Cui pro salute votum debebat sua^ Asello iussit reliquias poni hordei. Quas asperuatus ille sic locutus est: Tuum libeuter prorsus adpeterem cibum, 5

Nisi qui uutritus illost iugulatus foret.

14, 15 om. V.

III, 1 calvum r. 2 premere M, oppremere P m. pr., B, opprimere 1' m. sec, opprime V. 3 hunc illa illudens V. 5 qui adilideris V, i|uia dederis Pli. 7 nam non X {e V nihil nntatum). 8 contemsi PBg,

V

contenti V, eorr. p. 10 optem carcre I'. 11 — 13 om. V. 11 argu- mentum p, argumento PP. v. mage dignum sive veniae magis aptum Af, veniam dari PP. 13 sed. M. quavis Pittersh., quamvis PJi.

IV inscr. asini et porcelli l'J\. 1 quidam cum immolasset v. s. II. r. 2 cui r, qui 7'7/. 3 relliquias 7iV/, «on Ti'. ordeiiT. 4 loquu- tus Ji. 6 timm libenter prorsus p. 1. ^liberi ter pritis J') t. pr. I'Jt(i; prorsus libenter 7/ te.^itf Vinc, quem juitt, lnjtsum: 1. isiuiu y.V.

LIBER V. 63

Huius respectu fabulae deterritus Periculosum semper vitavi lucrum. Sed dices: qui rapuere divitias, lateut. Numeremus agedum, qui depreusi perieruiit, lo

Maiorem turbam punitorum reperies. Paucis temeritas est bono, multis malo.

V.

[SCVmiA ET RVSTICVS.]

Pravo favore labi mortales solent Et, praeiudicio dum stant erroris sui, Ad paenitendum rebus manifestis agi.

Facturus ludos quidam dis et nobilis Proposito cunctos invitavit praemio, 5

Quam quisque posset ut uovitatem ostenderet. Venere artifices laudis ad certamina; Quos inter scurra, notus urbano sale, Habere dixit se genus spectaculi,

Quod in theatro numquam prolatum foret. lu

Dispersus rumor civitatem concitat. Paulo ante vacua turbam deficiunt loca. In scaena vero postquam solus constitit Sine adparatu, nullis adiutoribus, Silentium ipsa fecit expectatio. 15

Tlle in sinum repente demisit caput Et sic porcelli vocemst imitatus sua, Verum ut subesse pallio contenderent Et excuti iuberent. Quo facto simul Nil est repertum, multis onerant laudibus 20

7 — 12 om. V. 8 vitavi P, Ji nt ihl. 9 dices Heins., dicis cchl. latent Wakefieldus , habent v. 10 deprensij deprehensi 1'. perierunt FHg. 11 repperies P. 12 bono est PF, corr. p.

V inscr. et om. PB. 1 — 3 om. V. 1 Pravo f. — labi V iu itiscr., parvo f. lavi PJ{. 2 piaeiudicio Baehre^isiics, pro iudicio v. 4 q. dis et n. M, q. dives nobilis PP, dives q. et nobilis V. 6 posset T', possit PJig. n. faceret V. 8 sc. unus T^ 11 convocat T'. 12 vacuam Pi?. turba V. 13 scena cdd. 16 demisit T, dimisit P. 17 porcellum voce im. est sua T'. 18 contenderet PJiV, contenderent expressum ap. lann. 19 iuberet T', lum J^Ji. 20 nil T', nihil 7'. laudibus T', lancibus PJi.

64 PIIAEDRI FABVLARVM

Hominemque plaiisu prosecuntur maximo.

Hoc vidit fieri rusticus. Non mercules

Me vincet, inquit: et statim professus est

Idem facturum melius se postridie.

Fit turba maior. lam favor mentes tenet, 25

Et derisuri, non spectaturi sedent.

Vterque prodit. Scurra degrunnit prior

Movetque plausus et clamores suscitat.

Tunc simulans sese vestimentis rusticus

Porcellum obtegere, (quod faciebat scilicet, 30

Sed, in priore quia nil compererant, latens)

Pervellit aurem vero, quem celaverat,

Et cum dolore vocem naturae exprimit.

Adclamat populus scurram multo similius

Imitatum et cogit rusticum trudi foras. .35

At ille profert ipsum procellum ec sinu,

Turpemque aperto pignore errorem probans:

En hic declarat, quales sitis iudices!

VI.

ICALVVS ET QVIDAM AEQVE PILIS DErECTVS.] Invenit calvus forte in trivio pectinem. Accessit alter, aeque defectus pilis. Heia! inquit, in commune quodcumquest lucri! Ostendit ille praedam et adiecit simul: Superum voluntas favit; sed fato invido 6

21 prosecmitur 1\ prosequuntur T'. 22 fleri V. mercules M, me her- cules F, mehercule PR. 23 viiicit V. 24 post ti-idie P. 2» om. R errore operarum. favore .??, non V. 26 ita p; et derisuros, non expecta- turos (exsijcctaturos 1{ test. Vinc., spectaturos idem asserente Gud.) sit t't Pli; et dorisurus non seiinuturus (secutu^rus JV') sedet jNT. f.rr. quod in hoc, si Mcndelssohnii sikntio fidvs, letj. sedeut. 27 degi-unnit iV, digrun- nit P, degenerat F. 28 clamoreni V. 29 tumT'. rusticis PR, non V. .31 om. V. nil r, nihil Pli. compererant Rigalt., compererat PB. .32 auroni porco V. .34 acclama T". scurra PR, noti V. .30 profert T', )»rofcrot Plf. cc M, e PP, de T'. sino PB. 37 e. oxiuobraiis T'. 38 en hic T'', P m. .w. , oni hic id. vi. pr. dodarat P.

VI jw.scj". aoquc inii. nhl. '.\ lioiii. /'. in ndd. (ironov.

LIBER V. 65

Carbonem, ut aiimt, jiro ibeiisanro invenimns. Quem spes delusit, buic querelae concinet.

VIT.

IPRINCEPS TIBICEN. 1 Vbi vanus animus aura captus frivola Adripuit insolentem sibi fiduciam, Facile ad derisum stulta levitas ducitur.

Princeps tibicen notior paulo fuit, Operam Batbyllo solitus in scaena dare. 5

Is forte ludis (non satis memini quibusj Dum pegma rapitur, concidit casu gravi Necopinus et sinistram fregit tibiam, Duas cum dextras maluisset perdere. Inter manus sublatus et multum gemens lo

Domum refertur. Aliquot menses transeunt, Ad sanitatem duni venit curatio. Vt spectatorum mollest et lepidum genus, Desiderari coepit, cuius flatibus Solebat excitari saltantis vigor. 15

Erat facturus ludos quidam nobilis. Vt rursus incipiebat Princeps ingredi, Adducit pretio precibus, ut tantummodo Ipso ludorum ostenderet sese die. Qui simul advenit, rumor de tibicine 20

Fremit in theatro. Quidam adfirmant mortuum, Quidam in conspectum proditurum sine mora.

6 theusauro Jig , thesauro P. 7 (luerele P, querela ed. Broc. concinet M, convenit cdd.; querela convenit r.

VII inscr. Trocax tibicen PB, em. Bong. 2 adripuit Bigalt. , abriijuit P, arripuit ed. Broe. 3 .stulta ]>, et stulta BJL 5 scena ]>, chena PB. 7 pecma PB. 8 nec opinus et Nevehtus, nec opia secl PPg; ne copia e.c M notat Vinc, qUi simul monet videri aliquid fuisse scripttim Nupra copia, qiiod deinceps esset deletiim. 11 aliquot m. transeunt v, aliijuod m. transent P. 13 mollest M, mos est cdd. 17, 18 ita M, et siniihter Bentl., qui scripsit et ut incipiebat posse Princeps ingredi inducit pr. prec; et incipiebat Princei^s abdnci reum ingredi a se reducit praetio i^retibus P, ncc aJiter R excepto (juod in eo legitur reduci pretio precibus. 21 freniit p, fremet P.

Phaeflri fabulae, ed. L. Ml°ei.I.eb. 5

66 PHAEDRI FABVLARVM

Aulaeo rnisso, devolutis tonitribus

Di sunt locuti more translaticio.

Timc chorus ignotum modo reducto cauticum 25

lusouuit, cuius haec fuit senteutia:

^Laetare, incoiumis Roma, salvo principe!'

In plausus consurrectumst. lactat basia

Tibicen; gratulari fautores putat.

Equester ordo stultum errorem intellegit ho

Magnoque risu canticum repeti iubet.

Iteratur illud. Homo meus se in pulpito

Totum prosternit. Plaudit inludens eques.

Rogare populus hunc coronam existimat.

Vt vero cuneis notuit res onmibus, 35

Princeps, ligato crure nivea fascia,

Niveisque tunicis, niveis etiam calceis,

Superbiens honore divinae domus,

Ab universis capitest protrusus foras.

VIII. [TEMPVS.l

Cursu volucri, pendens in novaclila, Calvus, comosa fronte, niulo occipitio, (^Quem si occuparis, teneas; elapsum seniel Non ipse possit luppiter reprendere) Occasionem rerum significat brevenl. 5

Effectus impediret ne segnis mora, Finxere antiqui talem effigiem Temporis.

23 au. m. r, auleo miso P. tonitribua P m. sec, P. tronitribus i' wj. /)»•.

24 di r, dii P. 25 modo reducto Giul.. more ducto H; more dicto tnut. in more ducto P. 26 insonuit FrchiKhein. . inposuit P et itt rtd. P. 27 incolomis PH. 29 tybicen P. 30 intellegit PH. 32 illyd I'. sem in P. 34 aestimat J^R, corr. p. 30 lejjato prins P. 38 honore divinae (rruterus, honorem vidit divine (^divinae P) PJ\. 3ti laotriisus V, protusus P.

VIII, 2 occipitio {praecedit o) M, it itn Jiiinmtini, corjiore r. 4 roprendere Ncreletu.^^, reprehendere ahl.

LTBER V. 67

IX. [TAVRVS ET VITVLVS.)

Augusto ii) aditu taurus luctaus cornibus ( 'um vix intrare posset ad praesepia, Monstrabat vitulus quo se pacto flecteret. Tace, iuquit; ante lioc uovi, quam tu uatus es.

Qui doctiorem emendat, sibi dici putet. 5

X.

ICANIS, SVS ET VENATOR.I Adversus omnes fortis et velox feras . Cauis cum douiino semper fecisset satis, Lauguere coepit annis ingravantibus. Aliquaudo obiectus hispidi puguae suis Adripuit aurem: sed cariosis dentibus r»

Praedam dimisit. Hoc tunc venator doleus Cauem obiurgabat. Cui senex contra Lacon: Non te destituit animus, sed vires meae. (^iod fuimus, lauda, si iam damuas quod sumus.

Hoc cur, Philete, scripserim, pulchre vides. to

IX, 3 flecteret jBoji^. , plecteret PH; anon.M'isseinh. 4 q. t. n. e^ p, q. u. es 1\ q. n. esses R, q. tu n. essea an. Wiss. 'in ms. fahnJa Aesopi recte legitur quani tu natus es' Gud.

X *«.sc>-. canis et PH. sus (freU , servus Pli. et venator P. vena- tor P. 1 fortis p, fortes PR. velox Ueins., veloces PR. 2 quum ]>, dum PP (tum J{ test. Gud.). ingrabantibus PB. 6 hoc M, hic cdd., tunc PPy. 7 Lacon BentL , latrans cdd.; contra cui latrans senex 31. 9 lauda si iam Gud., laudas iam l^Ji. 10 Ph. scr. Gwl., filite scripse-

rim P, file descripserim {prius ut vid. te scripserim) B. pulchrae P.

Phaedri Aug. liberti liber quintus explicit feliciter J{. 'Hic finitur Uher quintus, nec quae sequuntur fabulae in eo Jeguntur additae. nec magis perierunt pnginae, non ut possis credere aliquid perisse e lihris ipsis.' Vinc.

6*

68 PHAEDRI FABVLARVM

APPENDIX. L

[SIMIVS ET WLPES.]

[Avarum etiarn quod sibi supercst non libenter dare.]

Vulpem rogabat partem caudae simius, Contegere honeste posset ut nudas nales. Cui sic maligna: longior fiat licet, Tamen illam citius per lutum et spinas traham, Tibi quam partem quamvis 'parvam inpertiar. 5

II.

[AVCTOR.] [Non esse plus aequo j^etendum.]

Arbitrio si natura fiuxis.set meo Genus mortale, longe foret instructius: Nam cuncta nobis attribuisset commoda, Quae cui Fortuna indulgens animali dedit: Elephanti vires, et leonis impetum, 5

(Jornicis aevum, cornua et tauri trucis, Equi velocis placidam mausuetudinem, Et adesset homini sua tamen sollertia. Nimirura in caelo secum ridet luppiter, Magno haec consilio qui negavit numinis, lo

Ne sceptrum mundi raperet nostra audacia.

Ergo contenti munere invicti lovis Fatalis annos decurramus temporis, Nec plus conemur quam sinit mortalitas,

Appendix. Imcr. Uttcris cajjitnlibus exarutus tales fere dedi, quales launcUius in cditione fnhuhtrum quae prodiit Xeapoli a. 1811.

I, 2 posset N, posse T'. G ita M ; quara tibi inipartiar parvum (impertiar lann., parvam N) quamvis partem I'.

II, 2 foret N, feret V. 4 ita M; quaecunque F. i. )". (i cornicis Cassittus, corpus in V. comua et M, gloriam 1'. 8 fortasse et esset. solcrtia r. 9 lupiterl'. 10 ita M; haec qui negavit magno consilio honiiuis (honiinibus lann.) W \H (lccunninns N, decurriuuis \'.

i sinit N, sicut K.

APPENDIX. ^ 69

III.

iMERCVRIVS ET DVAE MVLIERES.]

[De eodem alia fabella.]

Mercurium hospitio muliere.s olim duae Inliberali et sordido receperant: Quarum una iu cunis parvum liabebat filium, Quaestus placebat alteri meretricius. Ego ut referret grati^m officiis parem, 5

Abiturus et iam limen excedens ait: Deum videtis; tribuam vobis protinus, Quod quaeque optarit. Mater suppliciter rogat, Barbatum ut videat natum quam primum suum; Moecha, ut sequatur sese quicquid tetigerit. lo

Volat Mercurius, intro redeunt mulieres. Barbatus infans ecce vagitus ciet. Id cum rideret forte meretrix validius, Nares replevit humor, ut fieri solet. Emungere igitur se volens prendit manu 15

Traxitque ad terram nasi longitudinem.

Sic aliam ridens ipsa ridenda extitit.

IV. [PROMETHEVS ET DOLVS.] [De veritate et mendacio.] Olim Prometheus saeculi figulus novi Cura subtili Veritatem fecerat, Vt im'a posset inter homines reddere. • Subito accersitus nuntio magni lovis Commendat officinam fallaci Dolo, 5

In disciplinam nuper quem receperat. Hic studio accensus, facie simulacrum pari,

in, 1 olim add. Cassittus, otn. V. 2 sordido N, sordida V. 5 re- ferret J\', preferret V. parem lann., om. V, par . . N. 8 s. r. Butltiu.s, s. regat F, supplicat ro . . . . N. 12 ciet JN', erit, sed »n marg. m. ead. ciet V. 13 ita M; i. c. f. metrix (meretrix N) ridet (ridenrt lann.) validius T'. 17 Sic 3/, et V. aliam Bothius, alium V.

IV, 1 seculi V. f n. lann., n. f. V. 2 cura V, creta N. i ac- cersitus N, acersitus V,

70 PHAEDRT FABVLARVM

Viia statnra, simile et membris omiiibus,

Dum tempus liabuit, callida finxit maiiu.

Quod prope iam totum mire cum positum ib ret, lo

Lutum ad faciendos illi defecit pedes.

Redit magister; quo festinanter Dolus

Metu turbatus in suo sedit loco.

Mirans Prometheus tantam similitudinem,

Propriae videri voluit artis gloriam. l.^

Igitur foruaci pariter duo signa intulit;

Quibus percoctis atque infuso spiritu,

Modesto gressu sancta incessit Veritas;

At trunca species haesit in vestigio.

Tunc falsa imago atque operis furtivi labor 20

Mendacium adpellatumst; quod negantibus

1'edes habere facilc et ipse adsentio.

Simulata interdum vitio prosunt hominibus, Sed tempore ipso tamen apparet veritas.

V.

I AVCTOR.] I Sensum aestimaiidum esse, non verba. | Ixion quod versari narratur rota, Vohibilem fortunam iactari docet. Adversus altos Sisyphus montes agens Saxum labore summo, ([uod de vertice Sudore semper inrito revolvitur, • B

Ostendit hominum esse infinitas miserias. Quod stans in amne Tantahis medio sitit, Avari describuntur, quos circumfluit

9 callida X, calida T. 10 mire N, nii.serc scil i.ipuncto se V. l'J rodiit lunn. festinanter Bothiius, festinanto 1'. 20 imago N, ma^o V. 22 facilc et ipsc adsentio il/. facilc ipsc couscutio V. vv. 2.S, 21 se- quuntur aliquot carminibus interpositis et inscriptione tali: nihil diu oc- cultum; in suuni rcoocarit eos locum Jiofhius. 23 vitio Both., vitia T'. V inscr. extimandum V. 1 Irion 1', Ixion >V. qui versari . actat . . . o . . .Y. 2 fortuna X. 3 agcns lanu., agit ''• •'i irrito V. 6 ita M, nisi tiKigis placnerit Jioc eine finc oshMulil esst- luiiniinns misorias; ostcndit hominum sinc finc miserias V.

APPENDIX. 71

Vsus honorum, >sed nil possuiit tangere.

Vrnis scelestae Dauaides portaut aquas, 10

Pertusa nec complere possunt dolia:

Immo, luxuriae quicquid dederis, perfluet.

Novem porrectus Tityos est per iugera,

Tristi renatum suggerens poenae iecur:

Quo quis maiorem possidet terrae locum, 16

Hoe demoustratur cura graviore adfici.

Consulto iuvolvit veritatem antiquitas,

Vt sapiens intellegeret, erraret rudis.

VT. tAVCTOR.J

[De oraculo Apollinis.] Vtilia uobis quae sint dic, Phoebe, obsecro, Qui Delphos et formosum. Parnasum incolis, Quando sacratae vatis horrescunt comae, Trii^odes moventur, mugit adytis Religio, Tremuntque lauri et ipse pallescit dies. 5

Voces resolvit icta Python numine: • Audite gentes Delii monitus dei: Pietatem colite; vota superis reddite; Patriam, parentes, natos, castas coniuges Defendite armis, hostem ferro pellite; 10

Amicos sublevate; miseris parcite; Bonis favete, subdolis ite obviam; Delicta vindicate; cohibete inpios; Punite turpi thalamos qui violant stupro;

10 scelestae Zellitis, scelestas V. 12 immo V. quicquid V. dederis N, deris V. perfluet N, profluit F. 13 Tytios F. 14 tristis — pene V, corr. lann. 15 quis idem, quisque V. 18 int^lligeret V. erraret N, enaret V.

VI, 1 utilia n. quae sint Froelilichius, utilius n. quid sit V. 2,3 incolis: quando lann., incolis qu . d N, i. quid o V; fortasse incolis. quid o! sire quid est? 4 tripodes — adytis N, tripodis — aditis V. 6 Python 3/, Pbyton N, Phiton V. 7 D gentes N. monitus

i

N, montis V. 10 ferro lann., ferroque V. 13 cohibete CassiUus, castigat* V.

72 ■ PHAEDRI FABVLARVM

Malos cavete; uuUi uimium credite. 15

Haec elocuta concidit virgo furens: Furens profecto, nam quae dixit perdidit.

VIL

[AESOPVS ET SCRIPTOR.]

[De malo scriptore se laudante.] Aesopo quidam scripta recitarat mala, In quis inepte multum se iactaverat. Scire ergo cupiens quidnam sentiret senex, Numquid tibi, inquit, visus sum superbior? Haud vaiui nobis ingeni tiduciast. 5

Confectus ille pessimo volumine: Ego, inquit, quod te laudas vementer probo. Namque hoc ab alio numquam continget tibi.

VIII. IPOMPEIVS MAGNVS ET EIVS MILES.J [Quam tlifficilp sit hominem nosse.] Magni Pompei miles vasti corporis Fracte loquendo et ambulando molliter ,

Famam cinaedi traxerat certissimam. Hic insidiatus nocte iumentis ducis Cum veste et auro et magno argenti poudere 5

Avertit mulos. F^actum rumor dissipat; Arguitur miles, rapitur in praetorium. Tum Magnus: quid? ait, tuue me, commilito, Spoliare es ausus? Ille continuo excreat Sibi in sinistram et sputum digitis dissipat. lO

Sic, imperator, oculi extillescant mei, Si vidi aut tetigi. Tum vir Jiuimi simplicis Id dedecus castrorum propelli iubet, Nec cadere in illum credit tantam audaciam.

VII, 4 itd M. n. i. sum t. v. .-^uji. ]'. .'> ingeni M, ingenii V. 7 vementer M; vehementer I'. 8 nunquam V, ut seiiip.

VTII, 1 Pompeii V. 3 cynaedi T'. cortissimam iV, et it(i T',- sed in hoc prius fnerat cortissinie. 8 ait Botliius, ais T'. 9 exscreat X, ex- credit V. 12 tum N, tunc T', »

APPENDIX. 73

Breve tempus intereessit, et fidens manu t5

Vnum ec Romanis provocabat barbarus.

Sibi quisque metuit; primi quin mussant duces.

Tandem cinaedus habitu, sed Mars viribus

Adit sedentem pro tribunali ducem,

Et voce molli: licef? euimvero eici -itt

Virum ut in re atroci Magnus stomachans imperat.

Tum quidam senior ex amicis principis:

Hunc ego committi satius fortunae arbitror,

In quo iactiu-a levis est, quam fortera virum,

Qui casu victus temeritatis te arguat. 25

Adsensit Magnus et permisit militi

Prodire contra; qui mirante exercitu

Dicto celerius hostis abscidit caput

Victorque rediit. His tum Pompeius super:

Corona, miles, equidem te douo libens, 30

Quod vindicasti laudem Romani imperi;

Sed extillescant oculi sic, inquit, mei,

Turpe ilhul imitaus ius iurandum militis,

Nisi tu abstulisti sarcinas uuper meas.

TX.

|IVNO, VENVS ET GALLINA.] |De mulierum libidine.] Cum castitatera luno hiudaret suam, locunditatis causam non sprevit Venus, Nullamque ut affirmaret esse ipsi inparem,

l.T ars .... rcessit N. manu fidens V, corr. lann. 16 ec

^[, e OrelL, de V. 17 quin add. il/. 18 cynodus V. arabus sed in marg. in. pr. viribus V; viiibus iN'. 20,21 eiici JNT. viruni ad priorem i'. adiunet. in XV; corr. Zellius; in fort. delend.; euni vero eiic-i ut in re Tann. stomacans V. 23 committi satius N, comitis satis V. arbi- tror] fortasse aestimo. 25 casum V, casu N. 27 exercitu i\' execratu V. 28 hostis lann., hosti V; fortasse a. hosti celerius dicto. 29 rediit lann., redit V. tum iV, tunc V. 30 coronam V. non N. miles lann., militis V. 31 quia lann. in ed. Xcap. o. 1809. iniperii V. 32 extil lescant V ut et r. 11.

IX, 2 iocunditatis V. causam lann., causa V. sprevit 3/, repellit V, 3 ipsi inparem M (imparem iani Orell.), illi parem V,

71- PHAEDRl FARVLARVM

Tnterrogasse .sic gallinam dicitur:

Dic, sodes, quanto possis satiari cibo. 5

Respondit illa: quicquid dederis, satis erit,

8ic, ut concedas pedibus aliquid scalpere.

Ne scalpaSj inquit, satis est modius tritici?

Plane, immo nimiumst, sed permitte scalpere.

Ex toto, uequid scalpas, quid desideras? lo

Tum denique illa fassast naturae malum;

Licet liorreum-patescat, ego scalpam tamen.

Risisse luno dicitur Veneris iocos,

Quia per gallinam denotavit fcminas.

X.

IPATERFAMILIAS ET AESOPVS.]

[Quomoflo domancla sit ferox iuveutus.] ratcrfamilias saevum liabebat Klium. Hic e conspectu cum patris recesserat, Verberibus servos adficiebat plurimis Et exercebat fervidam adulcscentiam. Aesopus ergo narrat lioc breviter seni: 5

Quidam iuvenco vetulum adiungebat bovem. Ts cum refugiens inpari collo iugum Aetatis excusaret vires languidas: » Non est quod timeas, inquit illi rusticus;

Non ut labores facio, sed ut istum domes, lo

(^ui calce et cOrnu multos reddit debiles, Et tu nisi istum tecum assidue detines Feroxque ingenium conprimis clementia, Vide, ne querela maior accrescat domus,

Atiocitati mansuetudost remedium. is

o posscs V, non X. 0 imrao iV, iino V. 12 patosoat sirr ))atefiat .V, mihi pateat V; nii pateat ^m't*s 31. i:< iocos NV. 14 ilonotjirat Jiurm.

X, 1 patorfamilias NV. "2 fortassc ec. I et om. V, tioii N. iulolesrentiam <-(I(l. JO /ortitssc setl uti stiim. tl roddit N, reddis 1'. 12 s-. . tu N, sic tii liiiin. detines Cnasittiis, rotinos cd(f. 13 compri- mis VN. 14 fortiussc domu.

APPENUIX. 75

XI. [AESOPVS ET VICTOR GYMNICVS.]

[yuomodo coniprimatur aHquando iactantia. )

Victorein forte gynmici certamiiiis lactantiorem cum vidisset Phryx sophus, ]nterrogavit, an phis adversarius Yaluisset eius? Ille: ne istud dixeris; Multo fuere vires maiores meae. 5

Quod, inquit, orgo, stulte, meruisti decus, Minus valentem si vicisti fortior? Ferendus esses, forte si te diceres Superasse, melior qai fuisset viribus.

XII.

[ASINVS AD LYRAM.l [Quomodo ingenia saepe calamitate intercidant.J Asinus iacentem vidit in prato lyram. Accessit et temptavit chordas uugula; Sonuerc tactae. Belhi res, sed mercules Male cessit, inquit, artis quia sum noscius. Si repperisset aliquis hanc prudentior, .5

Divinis aures oblectasset cantibus.

Sic saepe ingenia calamitate intercidmit.

• XIII. IMVLIER VIDVA ET MILESl [Quanta sit inconstantia et libido mulierum.] Post aliquot annos quaedam dilectum virum Amisit et sarcophago corpus condidit;

XI, 1 V. f. lann., f. v. V. 2 Phryx sophus lann., Aesopus V.

or

3 an plus lann., ampliusne V. 4 eius OrelL, suus V. 7 fortiter V, fortior N. 9 niehor qui fuisset M, q. f. m. lann., qui esset nielior V.

XII, 2 et cidd. Innn. cordas V. '6 sed mercules M, mc liercules y. 4 inquit docti, ait V. 5 reperisset cdd.

XJl inscr. muliebris N in indice. 1 post M, per V.

76 PHAEDRI FABVLARVM

A quo revelli nullo curn posset modo

Et in sepulchro lugens vitam degeret,

Claram assecutast famam castae mulieris. 5

Interea fanum qui conpilarant lovis,

Cruci suffixi luerunt poenas numini.

Horum reliquias nequis posset tollere,

Custodes dautur milites cadaverum

Monumentum iuxta, mulier quo se incluserat. lo

Aliquando sitiens unus de custodibus

Aquam rogavit media nocte ancillulam,

Quae forte dominae tunc adsistebat suae

Dormitum eunti; namque lucubraverat

Et usque iu seruni vigilias produxerat. .15

Paulum reclusis foribus miles prospicit

Videtque et aegram et facie pulchra feminam.

Correptus animus ilico succenditur

Oriturque sensus inpotentis cupiditas.

SoUers acumen mille causas invenit, 20

Per quas videre posset viduam saepius.

Cotidiana capta consnetudine

Paulatim factast advenae submissior;

Mox artiore vinxit animum copula.

Hic dum consumit noctes custos diligens, 25

Desideratumst corpus ex una cruce.

'^^Purbatus miles factum exponit mulieri.

At sancta mulier: non est quod timeas, ait,

Virique corpus tradit figendum cruci,

Ne subeat ille poenas neglegeutiae. 30

Sic turpitudo laudis obsedit locum.

lu

4 sepulchro (1 ex r factum) V. 1. v. d. iV, v. degens d. V. 5 mulieris it/, virginis V. 14namutF. 1 5 vigilans 1 '. produxerat Bo</i., pei'duxeraterfrf. 17 et add. M. 18 correptus M , corruptus cdd. illico 1'. 19 oriturque FrnclilichiKS, uriturquo V. sensus (.sensuum Frochl.) iupotentis M, sensim iuipudentis V. 2o solers V. causus id., iit stmp. 21 posset V, possit iV. viduam docti, viam V, . , . ara N. 22 quotidiana T'. 23 vsummissior

V. 21 arctiore V. 25 desyderatum V. 28 mulier sancta, scd corr.

VI, rad. I'., 8. ra. N. 29 corporis V, non N, 30 negligentiae V,

APPENDIX. 77

XIV.

IDVO IVVENES PROCI DIVES ET PAVPER.J

IFortunam interdum praetor speni [atque expoctationem ] hominilnis favere.J

Vnam expetebant virginem iuvenes duo; Vicit loeuples «;enus et tbrmam pauperis. Vt nuptiarum dictus adveuit dies, Amans dolorem quia non poterat perpeti, Maereus propinquos contulit se iu liortulos, r>

Quos ultra paulo villa ditis splendida Erat acceptura virginem ec matris sinu, Parum ampla in urbe visa quod fuerat domus. Pompa explicatur, turba concurrit frequens, Et coniugalem praefert Hymenaeus facem. lo

Asellus autem, qui solebat pauperi Quaestum referre, stabat portae in limine. Illum puellae casu conducunt sui, Viae labores teneros ne laedant pedes. ■ Repente caelum Veneris misericordia 16

Ventis movetur, intonat mundi fragor Noctemque densis horridam nimbis parit: Lux rapitur oculis et simul vis grandinis EflFusa trepidos passim comites dissipat, Sibi quemque cogens petere praesidium fuga. 20

Asellus notum proximum tectum subit Et voce magna sese venisse indicat. Procurrunt pueri, pulchram aspiciunt virginem Et admirantur:' deinde domino nuntiant. Inter sodales ille paucos accubans * 25

Amorem crebris avocabat poculis. Vbi nuntiatumst, recreatus gaudiis

XIV imcr. inoci] sponsi lann. a. e. om. ind. Neap. 1 una X. expetebant lann. , expeteb . . . N, expectabant V. 2 pauperi.s N,

pait corperis V. 5 ortiilos V. 6 ditis splendida Bnth., splendidi divitis V.

7 ec M, (i V. 10 praefert Burm., prebet V. 12 referre lann., ferre T'.

13 sui Eyssenhardtius , suae V. 17 parit M, parat V. 23 aspiciunt

ita V ; . . f fi N. 27 recreatus N, recreatis V.

78 PHAEDRI FABVLARVM

Hortante Bacclio et Venere diilcis perficit

Aequalitatis inter plausus uuptias.

Quaerunt parentes per praeconeni filiam; ;;t)

Novus maritus coniuge amissa dolet.

Quid esset actum postquam populo innotuit,

Omnes favorem eon])robarunt caelitum.

XV.

[AESOPVS ET DOMINA.] I Quam noceat saepe venim dicere.]

Aesopus turpi cum serviret feminae, Quae se expingendo totum tricaret diem, Vestem, imiones, aurum, argentum sumeret, Nec inveniret digito qui se tangeret: Licetne paucis, inquit? Dicas. Censeo, 5

Quidvis efticies, cultum si deposueris. Adeone videor tibi ])er me meliuseula? Immo, ni dederis, sponda cessabit tua. At Tion cessabunt latera, respondit, tua, Et obiurgari iussit ferula garrulum. id

Post paulo armillam tollit quidam argenteam. Eam non apparere ut dictumst mulieri, Omnes furore plena vocat et verbera Proj)onit gravia, verum si non dixerint. Aesopus, eius nil commotus vocibus, ir.

Aliis minare, me quidem haud falles, ait, Flagris sum caesus, veruiu (|ui;i dixi modo.

'2K (lulces X, non V.

\V, 2 tricaret ^1/, intriraliat I', intricaret OitII. :i vestem liio-vi., vcstos I'. summeret T', sura . . . . N. 7 v. t. p u». ^f, \y m. v. t. I', p. m. V. t. mcllitula Speniielius. 8 immo V. ni M, nisi V; foita^se immo ista uisi dcs. l) cessabit liurni., cessavit T. 10 ferula M, ferulis lintfi., sorviuu 1'. 11 post paulo (hell , jtaullo post 1'. (luidam luld. M, al. fnr. VI eam fann., qnam )'. ut dictum est mulicri ViV. i:j Ha M; f. p. V. o. V. et verbera Caimitt., ad verbera V. 14 pre- pouit r, pro . . uit N. v. ir».a</</. .1/. 1(5 Ha M. aliis miuan', ijKpiit, me noii fallis (falles V) certo NW

APPENDIX. 7^>

XVI.

[GALLVS LECTICA A FELIBVS VECTVS.] |Niniiain seiuritatem sacpe in piMiculiini homines (lucere. | Feles liabebat gallus lecticarios. Huuc gloriosum vulpes ut vidit velii, Sic est locuta: moneo praecaveas doluni ; Istorum vultus namque si consideras, Praedam j)ortare iudices, non sarcinam. 5

* *

*

Postquani osurire societas coepit fera, Discerpsit domiinim et tecit partes facinoris.

XVII.

[SCROFA PARTVRIENS ET LVPVS.] [Faciendum prius de homine pcricuhnii, qnam eiiis te committas fidfi.l Preniente partu scrofa cum gemeret iaceus, Accurrit lupus et obstetricis partibus Se posse fungi dixit, promittens opem. Quae vero nosset pectoris fraudem inprobi, Suspectum officium repudiavit raalfici 5

Et: satis est, inquit, si recedas longius. Quodsi perfidiae se commisisset lupi, Pareus dolori, fata deflesset sua.

XVIII.

lAESOPVS ET SERVVS PROFVGVS.]

[Nou esse malo addendum mahim.] Servus profugiens dominum naturae asperae Aesopo occurrit notus ec vicinia. Quid tu confusus? Dicam tilii clare, pater,

XVI, 1 lecticarios Jiurni., ]ecticarins I'. 2 gloriosum M, gloriosa V. 4 consyderas V. post r. 5 lncnnae sifjiia posnit M. (j ita M ; c. f. s. cdd.

XVII inscr. commendes, in marg. committas V, committas i\'. 1 tremente V, corr. lann. scropha V. 4 pectoris Orell., pecoris V. 5 officum V, non N. G recedas iS', recedis T'. 8 parens dolori Both., pari dolore V.

XVIII, 2 ec A£, e cdd.

80 PHAEDRI FABVLARVM

(Hoc nanique es dignus appellari nomine)

Tuto querela quia apud te deponitur. 5

Plagae supersimt, desunt milii cibaria;

Subinde ad villam mittor sine viatico.

Domi si cenat, totis persto noctibus,

Sivest vocatus, iaceo ad lucem in semita,

Emerui libertatem, canus servio 10

(Vllius essem culpae mihi si conscius,

Aequo auimo ferrem); numquam sum factus satur,

Et super infelix saevum patior dominium.

Has propter causas et quas lougumst prodere

Abire destinavi, quo tulerint pedes. ir»

Ergo, inquit, audi: cum mali nil feceris,

Haec experiris; ut refers, incommoda:

Quid si peccaris? quae te passurum putasV

Tali consiliost a fuga deterritus.

XIX.

(EQVVS QVADIIIGALIS IN PISTRINVM VENVMDATVS.]

[Ferendum esse aequo aiiimo, quidquid acciderit.]

Equum ec quadriga multis palmis Jiobilem Abegit quidam et in pistrinum vendidit. Productus ad bibendum cum foret a molis, In circum aequales ire conspexit suos, Vt grata ludis reddereut certamina. 5

Lacrimis obortis: ite felices, ait, ('elebrate sine me cursu sollemnem diem; Ego quo scelesta furis abstraxit manus, Ibi sorte tristi fata dcHebo niea.

f) ita lann.; t. ([uia apud te quer. dep. V. 9 est Cassitt.. estu 1',

aeatu N [seq. u). iaceo Maius, iacio V (m N niliil praetcr ultiiiiam liuius vocah. Utteram est servatwn). Vl ferrein N, fortem 1'. i;^ dominium (hell., dominum V. 14 prodore iJf, pro .... N, oiii. V; promen* Iiinn. lCi nihil cdd.

XIX, 1 uc M, et r, e Bwiii. quadri^a Jhinii., quadrifjani V. 6 lachrymis 1'. 7 solemnem cdd. 8 abstraxit Jioth., attraxit V.

APPKMDIX. 81

XX.

I VRSVS ESVRIENS.] [Famern aciiere aniinajitibns ingenium.] iSiquando iii silvis urso desuut copiae, Scopulosum ad littus currit et prendens petram Pilosa crura seusini demittit vado; Quorum inter villos cancri simul adhaeserunt, In terram abripiens excutit praedam maris 5

Escaque fruitur passim collecta vafer.

Ere;o etiam stultis acuit iu*.^onium fames.

XXI.

1 VIATOR ET CORVVS.]

[Verbi.H saepennmoro decipi solere homines.] Quidam per agros devium carpens iter AvE exaudivit et moratus paululum, Adesse ut vidit ueminem. cepit grudum. Iterum salutat idem' ex occulto sonus. Voce liospitali confirmatus restitit, 6

Vt, quisquis esset, par officium reciperet. Cum circumspectaus ore ita haesisset diu Et perdidisset tempus aliquot milium, Ostendit sese corvus et supervolans AvE usque ingessit. Tum se lusum intellegens: lo

At male tibi sit, inquit, ales pessime, Qui festinantis sic detinuisti j^edes.

XXII.

[PASTOR ET CAPELLA.]

[Nil ita occnltnni es.se, iiuod non reveletur.] Pastor capellae cornu baculo fregerat:

XX inscr. famam V, noti N. 2 ita V. pendens petra lann. 3 demittit lann., dimittit V. 4 ita M; simul haeserunt cancri V. 5 abripiens Both., aiTipien.s V. 7 om. V. stultis lann., stulto N.

XXI inscr. h. d. sol. N. 4 sonat N. 7 ore ita 31, orrore V,

t errore N. 8 aliquot N, aliquos V. 10 intelligens V. 11 tibi male V,

corr. lann.; a. p. i. V, non N. 12 male pro sic V, non N.

XXII imcr. nihil V, non N. ita add. N in indice, V, om. hoc loco N.

Phacilri fiilmlae, piI. L. Mukm-KU. (J

82 PHAEDRI FABVLARVM.

Rogare coepit, ne se domino proderet. Quamvis indigne laesa reticebo tamen; Sed res clamabit ipsa, fjuid deliqueris.

XXITL

[SERPENS ET LACERTA.]

[Vbi leonis pellis deficit, vulpinam induendam ewse, hoc est, ubi

deficiunt vires, astu utendum.]

Serpens laeertam forte adversam prenderat; Quam devorare patula cum vellet gula, Arripuit illa prope iacentem surculum, Et pertiuaci morsu transversum tenens Avidum sollerti rictum frenavit mora. 5

Praedam dimisit ore serpens irritam.

XXIV.

[CORNIX ET OVIS.I

[Multos lacessere debiles et cedere fortibus.] Odiosa cornix super ovem consederat; Quam dorso cum tulisset invita et diu: Hoc, inquit, si dentato fecisses cani, Poenas dedisses. Illa contra pessima: Despicio inermes, eadem cedo fortibus; 5

Scio quem lacessam, cui dolosa blandiar; Ideo senectam mille in an]U)s prorogo.

XXV.

[SERVVS ET DOMINVS.]

[NuUum maledictum esse gravius conscientia.] Cum servus nequam Soerati malediceret, Vxorem domini qui eorruj>isset sui.

4 deliqueri, una post ri Uttera crdSit V, delitpioris N.

XXIIl inscr. insuendam V, non A. I prciiderat iV, )in?ud»Mit 1' n 4 tenens N, teneris V. 5 solerti 1'.

XXIV, 1 cornix N, coniunx 1'. .S luic 1', i . . N. 4 pcssimu N, peasimam T'.

XXV, 2 corrupisset Mniits, corripuisset V.

APPENDIX. 83

Idquo illo sciret iiotum oircumstautibus:

Places tibi, iuquit^ quia cui non debes places;

8ed uon impune, (|uia cui debes nou places. 5

XXVI.

[LEPVS ET BVBVLCVS. I

[Multos verbisi blandos esse, pectore intideles.J Cum celeri lugeret pede venatorem lepus Et a bubulco visus veprem inreperet: Per superos oro perque spes omues tuas, Ne me indices, bubulce; nil umquam mali Huic agro feci. Et rusticus: ne timueris; 6

Late securus. lamque venator sequens: Quaeso, bubulce, immquid huc venit lepus? Venit, sed abiit hinc ad laevam; et dexteram Deuiostrat nutu partem. Venator citus Non intellexit seque e conspectu abstulit. 10

Tunc sic bubulcus: ecquid est gratum tibi, Quod te celavi? Linguae prorsus non nego Habere atque agere maximas me gratias; Verum oculis ut priveris opto pertidis.

XXVTL

IMERETRIX ET IVVENIS.]

[Mnlta esse nobis iocnnda fiuae tamen sunt inconimoda.] Cum blandiretur iuveni meretrix perfida, Et ille laesus multis saepe iniuriis Tamen praeberet sese facilem mulieri, 8ic insidiatrix: omnes muneribus licet

XXVI inscr. esse et pectore N hoc loco, om. et T' et in indice N. qiii habet blanda verba, iafidelis peccator (/. pectore) est Bom. 1 itaM; c. V. cel. p. f. V; fortasse c. v. celeriter f. ; cum — fngeret — celeriter liom. Inpiis Hom., an Nih, et ita ubique. H oro add. Cassit., om. T', oro te per omnes spes tuas Hom. 4 ne iV^ non V. nihil cdd. 5 at Burm. timueris lann., timeret V. 8 hinc M, hac T'. dexteram N, dextram T^ 9 demostrat V. 10 fort. ec. 11 ecquid N, haec quid V. 13 me maximas T'^, corr. lann.

XXVII inscr. nobis om. N. iocvmda V.

6*

84 PHAEDRI FABVLAJIVM

Contendaut, ego te plm-imi facio tamen. 5

luvenis recordans quotiens deceptus foret: Libenter, inquit, mea lux, lianc vocem audio, Non quod fidelis, sed quod ioeundast mihi.

XXVIIT.

[F I B E K,.l [Miilti viverent, si sahitis gratia parvi facerent foi-tiinas.]

Canes effugere cum iam non potis est fiber, (Graeci loquaces quem dixermit castorem Et indiderunt bestiae nomen dei, Illi, qui iactant se verborum copia) Abripere morsu fertur testiculos sibi, " 5

Quia propter illos sentiat sese peti. Divina quod ratione fieri nou neges; Venator namque ^imul invenit remedium, Omittit ipsum persequi et revocat canes.

Hoc si praestare possent homines, ut suo lo

Vellent carere, tuti posthac viverent; Haud quisquam insidias rtudo faceret corpori.

XXIX.

[PAPILIO ET VESPA.j

[Non praeteritam sed piaesentem aspiciondaiu esse fortnnam.l Papiliam vespam propter volitans viderat. 0 sortem iniquaml dum vivebant corpora, Quorum ex reliquiis animam nos accepimus, Ego eloquens in pace, fortis proeliis, Arte omni princeps inter aequales fui. 6

En cuncta! levitas i^utris et volito cinis!

6 direptus F, non N. 8 iocuucla est V. 7 libenter T'.

XXVIII, 1 Eanes V, non K. potis cst Botli., possit 1'. feber T', non N. 4 se iactant N, non T'. 5 ferunt I', non N. 6 se T', corr. lann. 7 neges M, negem N, negent I'. 9 revocat .1/, vocat T'.

11 careret, uti T'. corr. lann.

XXIX, 1 propter volitiins M, pretervolantem T; praet<?rvoIitan8

OrcU. 3 puto ec. accipimus F, a N, corr. lann. 4 elo-

quuns lann., loqueus T'.

APPENDIX.

Tu (|ui tuisti mnlus clitellarius, Quemcumque visumst laerlis intixo aculeo. At vespa dignam moribus vocem extulit: Nou qui fuerimus, sed qui nunc simus, vide.

85

10

XXX.

[TERRANEOLA ET VVLPES.] [Fravis non esse fidem adliibendam.] Avis, quam dicunt terraneolam rustici, In terra nidum quia conponit scilicet, Forte occucurrit inprobae vulpeculae; Qua visa piunis altius se sustulit. 8alve, inquit illa, cur me fugisti, obsecro? Quasi non abunde sit mihi iu prato cibus, Grilli, scarabaei, locustarum copia: Xil est, quod metuas, ego te multum diligo Propter quietos mores et vitam probam. Respondit contra: tu fidem bene praedicas, Quia non sum in campo, sed sub dio, par tibi. Quin sequere; tibi salutem committo meam.

10

XXXT.

[AVCTOR.] [De his qui legunt libellum ] Hoc qualecumquest, IVIusa quod ludit mea, Nequitia pariter laudat et frugalitas, Sed haec simpliciter; illa tacite irascitur.

1 ta K, ^ tu V. 8 quemcunque V. 9 at Sibeltsius, et V. extulit M, edulit V, edi . . . N, edidit v. 10 sumus V, non N.

XXX, 1 avis N, quis V. terraneolam N, terantulam T''. -2 occurrit V, cvrr. lann. 4 pinnis M, pennisF. 5 scurabaei V, non N. 8 nihil V. ego 1', rogo N. 9 p. q. m., ita V; propter . s . . tos mores N. 10 tu quidem V, t . . . idem N, corr. Both. 11 ita 31; non sum in campo par tibi, sed sum sub dio V.

XXXI inser. iis N. 3 tacite N, tacita V. IIoc carmen in cdd. jwsi- tum est post fah. I; epilogum fecit totius syUoges lann., prologum Both.; equidem epiloguni fabulae deperditae libri quinti fuisse existimo.

86 PHAEDKl FABVLAE NUVAE.

PHAEDRl FABVLAE NOVAE. I.

MVS ET RANA.

(Rom. I, 3. Dr. app. II/5.) ,

Mus quo trausire posset flumen facilius, Auxilium petiit ranae; quae proprio pedi Murem alligavit. Deinde fraudem molieu« In mediis subito sese submersit vadis, Vt vitam eriperet comiti. Qui dum validius 5

Contendit contra, miluus jiraeterYolans Conspectum murem raj^uit avidis unguibus, Simulque et huuc et ranam secum sustulit.

(.iui macbinatur alteri periculum, Cavere debet exitus meritis pares. lo

IT.

MVS VRBANVS ET RVSTICVS. (Rom. I, 12. Dr. app. II, 8.) In paupertate potius tutum degere Quam" macerari rebus opulentum omnibus Auctoris tale liortatur exemplum senis.

Hospitio quondam mus urbanus rustici Receptus cenam sumpsit in tenui cavo. 6

Praebebat hospes solita ruris muuera, Aveuas, acinos, hordeum cum glandibus. Quibus alter pastus magno cum fastidio 1'ervicit precibus, ut relictis sodibus Vrbanam iniret secum vitam rusticus. lo

Venere in urbem et Lautam subierimt domum Cellamque inti*arunt omnibus plenam bonis. Ibi dum ciborum spleiulidis et rustico Incognitis fruuntur uua relicjuiis, l^roperus repellit ostium cellarius. 15

PHAEDRl FABVLAE NOVAE. 87

Diffupunt niuro^, subita re perterriti;

Ex quis urbanus conditur latebris suis,

Trepidabat alter frustra quaerens exitus ~

Nova in domo, se morti credens proximum.

Vt tandem dausam liquit cellam vilicus, 20

Sic mus urbanus: iterum fruere his ferculisl

Nil iam verere! At perturbatus rusticus:

Tu, qui moveri nescis ad mortis metus,

Pascaris epulis talibus quotidie;

Me tutum ab lioste simplices victus aleut. 25

IIL

ASINVS DOMINO BLANDIENS. (Rom. I, 16. Dr. app. II, 9.) Vt vidit asinus domino blandiri suo Largeque ab huius mensa satiari canem, Dixisse fertur: si sic immundissimum Vixque aptum ad usus diligit dominus canem: Quanti illud aestimabit, si par fecero 6

Officium, qui sum rebus multis utilis Potuque pariter et cibo mundo fruor! lam tandem, opinor, nostrae fbrtunae status In melius vertet. Haec dum secum cogitat, Intravit stabulum dominus: occurrit cito 10

Rudensque ambobus umeris imponit pedes Gravatque corpus insueto poudere Et maculat vestem ipsumque lambendo oblinit. Clamore domini concitantur familia; Arripiunt saxa et fustes, atque auritulum 15

Membris costisque fractis ad praesepia Detrudunt semivivum. — Fabella admonet, Melioris ne deterior officium occupet.

IV. LEO ET MVS. (Rom. 1,17. Dr. app. II, 4.) Leone dormiente mures rustici Lasciviebant; unus quorum de grege

88 PHAEDKl FABVLAE NOVAE.

Super cubaiitem torte saltu trauisiit. 5

Expergcfactus f[ueni leo celeri impetu

Corripuit: ille veniii donari rogat,

Invitus ciuod peccasset imprudentia.

Leo, murem ulcisci gloriosum non putaus,

Dimisit impunitum. Post paucos dies lo

In casses noctu dum vagatur decidit.

Agnovit ut se captum, voce maxima

Rugire coepit; cuius immaneni ad sonum

Accurit mus et ^non est, qiiod timeas' ait;

^Tibi grates reddam accepto benficio pares'; 15

8imulque uexus oculis lustravit plagae;

Cuius secare nervos coepit dentibus,

Tandemque solvit artus ingentis feri.

Sic mus leonem captum silvis reddidit.

Nequis minores spernat, exemplum lioc vetat. 20

V. MILVVS AEGROTANS.

(Rom. I, 18. Dr. app. II, 1.) Multos cum menses aegrotasset iniluus Et vix videret esse spem vitae sibi, Matrem rogabat, sacra circum iret loca, Et pro salute vota faceret filii.

Faciara, inquit; sed opem vereor ne non impetreui. 5 Qui, cum valeres, divum delubra omuia Vastasti et cuncta polluisti altaria, Quid effecturas iam jireces credis meas?

VI. AVES ET HIRVNDO. (Koiii. I, l'J. Dr. app. II, 11.) Aves cum linum cernerent agris seri Nec rem curarent, convocatis omnibus Hirundo verba sic fecisse traditur: Magno in periclo nostra res versabitur, Si semen iactum sinimus maturescere. 6

Ex liuius uaui provcutu tiont retia,

PHAEDK.1 FABVLAK NUVAE. !:<U

<^Uiis jtcsttMu iii uo.stram Immanus utetur doliis.

Aves risere. Deinde ut fruticavit seges,

Hirundo rursus: iustat peruicies, ait.

Nunc tandem germeu eruamus uoxium. lo

Tterum risere verba cunctae provida.

\'t vidit illa sperui consilium suum,

Homiuum coutiuuo fidei sese tradidit,

tSub quorum tectis tuta posthac degeret.

At quae salubre volucres monitum spreverant, \o

Ex lino factis captae pereuut retibus.

VI 1. LEPORES ET RANAE. aiom. U, 9. Di: app. II, 2.) Qui sustiuere uon potest proprium malum, Alios respiciens casus soletur suos.

Cum subito strepitu lepores essent territi, Statuere, quo vitarent assiduos metus, Aquis propinqui fluminis se mergere. 5

Veuere ad ripam, quae frequens rauis erat: Perculsae adventu cunctae necopino agmiuis In fluvium sese coniecerunt protiuus. Lepus tuuc unus: sunt et alii qui timeut. Sequamur vitam, ut ceteri, quam sors dedit. lo

vni.

liVPVS ET HAEDVS. (Rom. II, 10. l)r. app. II, 28.) Pastum exitura fetum commonuit suum Capella, necui panderetur ostium, Circum ire stabula pecorum quod sciret feras. Tunc silvam petiit. Paulo post venit lupus, Et voeem assimulans matris: aperi, inquit, fores; 5 Lac namque apporto plenis uberibus tibi. Haedus, per rimas ostii auscultans simul Visusque caj^tans: matris agnosco sonum,

1)0 rHAEDRI FABVLAE NOVAE.

Sed 11011 Hguram. Atque ipsa te recipi vetat,

Sub specie cuius iiostrum quaeris sauguiiiem. lo

Quantum parere liberos pareutibus Expediat, tali demonstratur fabula.

]X.

SERVVS FVGITIVVS ET LEO.

(Roin. ni, 1. Dr. app. II, 14.) Adsidue quod iocemur fictis fabulis, Tribuentes vocem nunc ferae, nnnc arbori, Hugosae frontis improbat .severitas, Oditque verum, quod cum risu dicitur. !^ed diligeuter reruni cansas iuspice: 5

Natura iii omui uosces affectus pares, Odium atque amorem et cum tristitia gaudium. Quodsi uatura voce, ut homiues, cetera Donasset, dictis cerneres prudentibus Feras certare cum sapientum pectore. lo

Quae ne dixisse videar imprudentius, Eventum mirum, et quod vix credent posteri, ■ Aetatis huius memoriae mandabimus.

Assiduis domini servus vexatus minis Aufugit in deserta. Dum histrat loca, 15

8i forte victus ahquid praeberent sibi, Absentis ad leouis perveuit specum. Ibi dum moratur, ipsest iugres.*>us ferus, Horrendus visu et vastos rugitus ciens. Contremuit servus, subito monstro exterritu.s, *20

Et quaerit latebras; veruiu ut couspcxit leo, Accedit supplex, lcniter caudam atteren.s, Pedemque osteudit, higubres gemitus ciens. Recepit auimos servus; et iam maximam .Spiiiam leouis ceruit iu vestigio. 25

Evelht et fomentis, quae casus dabat, Curavit vuhieratum. Rccreatus ferus Cuni scrvo eadem vixit per tritMniium Spelunca et victum praebuit socio uovo,

rilAEDRl FABVLAK NOVAE. 91

Opimiora semper praedae suggereus. 30

Tandem homo, ferinae vitae motus taedio,

Ad cultiora rettulit sese loca,

Brevique captus atque iu urbem abductus est

Ad domimim, qui curavit dandum ad bestias,

Spectaclum iu circo praebebatur maximum, 35

lusigne bestiarum et uumero et viribus,

Quas omnes uuus multum viucebat leo,

Immauis specie et vultu feritatem iudicans.

Qui servo immissus subito 'coutinuit pedem,

Stetitque velut admiraus; tum placido gradu lu

Accessit et permulsit lingua leniter

lam semivivum. Qui simul posuit metus,

Leouem aguovit, opera sanatum sua,

Etiam quem Romam traxerat captivitas.

Advertit animos mira res spectantium; 4.5

Fit populi clamor, ipse misericordia

Caesar jjermotus hominem ad se duci iubet

Casusque quaerit. Quos ut edoctns fuit,

Poenam remisit cunctis applaudentibus,

Simul et leonem muneri servo dedit. nO

Qui gratulantis inter plausus agminis

Totam per urbem populo monstravit ferum.

Quot vicit liomiues auimo memori haec belua! X.

PECVDES, AVES ET VESPERTILIO. (Rom. III, 4. Dr. app. 11, 17.) Bellum gerebant pecndes cum volucribns, Et dubia saepe couserebaut proelia. At vespertilio, varios eventus timeus, Vt cuique maior spes erat victoriae, Modo huic, modo illi parti sese immiscuit. 5

In pacis cum redisseut bellantes statum, Damnatus ille proditionis crimine Vtraque a gente et in perpetuum exchisus est. Ita solus caecis uoctibus semper volat.

92 PHAEDRI FABVLAE NOVAE.

Adversis qiii se simul addicet partibus, lo

Vtrisque pariter semper despectus iacet.

XI. ACCEPTOR ET LVSCINIA. (Rom. III, 5. Dr. app. II, 18.) Lusciriiae ad iiidum forte acceptor dum sedet, Vt specularetur agros, pullos repperit. Kogabat mater, parceret proli suae: Faciam, inquit, quod vi.s, tu si bene cantaveris. Et illa, quamvis animus excideret metu, .5

Cantavit. Vt tinivit, violata tide Acceptor: minime vero cantasti beue; Vmmique ex puUis rapuit saevis unguibus. Forte ex diverso venit auceps callidus; Ciiius deceptus visco calamis oblitis 10

Acceptor ipse cessit in praedam alteri.

Sic saepe intereunt aliis meditantes ueceni. • XU.

OVES ET LVPI. (Rom. III, 13. Dr. app. II, 20.) Oves lupique cum certassent proelio, IUae vicerunt auctae praesidio canum. Lupi tum foedus missis legatis oves Lege hac rogarunt, ut latrautes obsides Acciperent pacis, ipsi catulos traderent. n

Fit ex proposito pactum. Post paullo lupi Violato iure circumveniunt undique Et destitutas caedunt patronis oves.

Qui st' privarit propriis defensoribiis, Praebebit ipse gladio cervicem hostium. lo

XI II. RVSTICVS ET ARBORES.

Ovoiii. III. 1 t. I»r. 1, 14.

Pereunt, auxiliiim (|ui suis daut h(»stibus. Securi facta postulabat rusticus,

PHAEDBT FABVLAE NOVAE. 93

Vt arbores robustum sibi manubrium

Praebereut; et iusserunt oleastrum dare.

Accepit lignum et, cum securi aptum foret, 5

Statim cecidit ille silvae robora.

Tunc sic dixisse fertur quaercus fraxino

lure istud ]>atimur, dedimus quae mauuliriuiu.

XTV. MEMBRA ET VENTER. (Roni. 111, IC. Dr. app. III, 4.) lu civitate quando partes dissident, Tota in periclo vertitm' respublica.

Ventri negarant solita victus munera Partes relicuae corporis, quod deside Frueretur unus inter omues otio, 5

Nec ullum snppeditabant posceuti cibum. Proposito cum perstarent, })ost aliquot dies leiuno ventrc membra laxata omnia. Quae tandem ingerere victum ut rursus volueruut, Non potuit capere stomachus obstructis viis. lo

XV.

HOMINES DVO, MENDAX ET VERAX, ET SIMII. (V. 1 — 3 ex Ph. IV. l?>. Roni. IV, 8. Dr. app. II, 21.) Vtilius nil esse homiui quam recte loqui Probanda cuuctis est quidem sententia, '

Sed ad perniciem solet agi sinceritas.

Iter facieutes mendax et verax simul In simiorum forte terram venerunt. 5

Quos conspicatus unus, qui se dixerat Regem, continuo iussit ad se pertrahi. Omnes simul qui sectabantur simios Adstare fecit et sibi poni thronum, Vt moris esse audierat hominum regibus. lo

Mox illos in conspectum deductos suum Rogavit: qualem me putatis, liospites? Respondit mendax: rex videris maximus. Et qui sunt isti, stantes quos iuxta vides?

94 PHAEDRI FABVLAE NOVAE.

Hi piirpurati, pace et bello strenni. lis

Gavisus istis siraius mendaciis

Kemunerari iussit hominem praemio.

Hic secum verax: alter si tam splendidum

Accepit munus, dixit quia mendacium,

Quanto donabor, veruni si iam dixero? "lij

Haec cogitanti simius: qualis tibi

Ego videor esse, et quales hi, comites meiV

Respondit: et tu simius turpissimus,

Et omnes pariter simii, similes tibi.

Iratus illum, dixerat vorum quia, 25

Lacerandum j^ropriae genti tradit simius.

XVI. GLADIVS ET VIATOR.

(Rom. IV, 20. Dr. app. III, 11.) Gladium viator media proiectum via Invenit et rogavit: quis te perdiditV Cui telum: me quidem unus, at plures ego.

Pereat priusquam, multis exitiost nocens.

xvn.

VVLPIS IN HOMINEM VERSA.

(Anoii. Wissemb. V, 9. Dr. app. II, :^. i

Naturam turpem uulla fortuna obtegit,

Humanam in speciem cum vertisset luppiter Vulpem, legitimis paelex ut sedit toris, Scarabaeum vidit prorepentem ex angulo, Notamque ad praedani celeri prosiluit gradu. 5

Superi risere; magnus erubuit pater. Vulpemque repudiatam thalamis expulit, His prosecutus: vive quo digna es modo, Quia digiui nostris esse meritis uon potes.

XVIII.

ASINVS ET BOS.

(Anoii. Nil. .-14. Dr. api>. II, V).)

Aselhis et bos uno sociati iugo Plaustrum trahebant. Bos dum tcndit validius,

PHAEPRI FARVLAK NOVAE. 95

Coriui confregit. Asimis immotus gravi

Consortis easu praestat nil IpYaminis.

Confectus onere nimio bos ut corruit, 5

Asino bubulcus carnem imponit mortui.

Auritus plagis mille fractus deficit,

Et exspiravit media collapsus via.

Tum volucres advenientes ad praedam novam:

8i te precanti raitem exliibuisses buvi, lo

Non immaturo nos interitu pasceres,

XIX.

CVLEX ET TAVRVS. (Anon. Nil. 36. Dr. app. 11, 15.) Culex cum taurum provocasset viribus, Venere populi cuncti, ut pugnam cernerent. Tuuc ille: satis est. quod venisti comminus: Par tibi sum factus nempe iudicio tuo, Hiuc se per auras sustulit pinna levi. 5

Lusitque turbam et tauri destituit minas, Qui si fuisset validae cervicis memor, Pudendum contempsisset adversarium, Nec stulta se iactasset gloriatio.

Sibi ipse obtrectat, qui se indiguis comparat. lo XX.

EQVVS ET ASINVS. (Anon. Nil. .'>8. Dr. app. 11,25.) Equum rogabat asiuus particulum hordei. Respondit: si liceret, liberaliter Pro dignitate nostra douarem tibi. Sed solita cum venerimus ad praesepia, Dabo repletum farre follem muneri. 5

Cui contra asellus: qui rem taui parvam negas, Quid in maiore te facturum existimem?

Qui magnas res promittunt, parvas denegant, Hac sese agnoscent denotari fabula.

96 PHARDRT FABVLAE NOVAE.

DE LEONE REGNANTE. (V. 3-8 ex Ph. IV, 14.) Pari periclo, sive verum dixerint Seu falsiun domino, conflictantur aulici.

('um se ferarum regem fecisset leo Et aequitatis vellet famam consequi, A pristina deflexit consuetudine b

Atque inter illas tenui contentus cibo Sancta incorrupta iura reddebat fide. Postquam labare coepit poenitentia, Mutare quia naturam non poterat suam, Deduxit aliquot in secretum bestias, lo

Et num puterent ora .quaesivit sibi. Qui dixerant putere et qui non dixerant, Lacerabat omnes, cupiditate sanguinis. Cum multis hoc fecisset, tandem simium Tnterrogavit, os num feteret sibi. 15

Tum simius vel ciunamomo suavius Olere dixit et deorum altaribus. Permulsus impudenti rex mendacio In praesens huic pepercit. Mox, fraudes novas Vt moliretur, morbum simulare incipit. -Jo

Venere medici, qui venarum pulsibus Consideratis simulac sanum viderunt, Vt recrearet vires languentes leo, Cibum suaserunt sumere aliquem incognitum, Qui facilis foret et toUeret fastidium. 25

Tunc ille, regi quia lieet quod libuerit: Ignotast, inquit, simii nobis caro; In hac cognosse cupio sit qualis sapor. Vt dixit, rapitur in conspectum siniius, Leo quem com})rensum sine mora leto dedit. 30

DEMETRIVS REX ET MENANDER POETA (V. G 23. Pb. V, 1.) Quantum a livore iudicum praesentium Diversus fuerit aevi caiulor pristini.

PHAEDRI FABVLAE NOVAE. 97

(Namque hoc vel vitia rnaguis in scriptoribus

Libens ferebat, illi et virtutem oderunt)

Exemplo luculeuto comprobabitur. 5

Demetrius, qui dictus est Phalereus, Athenas occupavit imperio inprobo, Yt mos est vulgi, passim et certatim ruit ^Feliciter!' succlamans. Ipsi principes Illam osculantur, qua sunt oppressi, manum, lo

Tacite gementes tristem fortunae vicem. Quin etiam resides et sequeutes otium, Ni defuisse noceat, repimt ultimi; lu quis Meuander, nobilis comoediis, Quas ipsum ignorans legerat Demetrius ir»

Et admiratus fuerat ingenium viri, ^nguento delibutus, vestitu fluens, Veniebat gressu delicato et languido. Hunc ubi tyrannus vidit extremo agmine: Quisnam cinaedus ille in conspectum meum 20

Audet venire? Responderunt proximi: Hic est Menander scriptor. Mutatus statim: Homo, inquit, fieri non potest formosior.

GALLVS LECTICA A FELIBVS VECTVS. (V. 1 — 5, 9 — 11 Perotti app. 16.) Feles habebat gallus lecticarios. Hunc gloriosum vulpes ut vidit vehi, Sic est locuta: moneo praecaveas dolum; Istorum vultus namque si consideras, Praedam portare iudices, non sarcinam. 5

Contempsit gallus verba vulpis provida, Quae vera proprio damno mox expertus est. Fidem servabant, dum fame feles vacant: Postquam esurire societas coepit fera, Discerpsit dominum et fecit partes facinoris. 10

Exitium saepe nimia fert securitas.

Phaedri fabiilae, cd. I.. Mueli.ek.

98 PHAEDRT PABVLAE NOVAE.

APPENDICTS PEROTTINAE

Fab. I epimytliium. Avarus et quod superest non donat libens.

Fab. VII epimythium. Sic comprimendast impudens iactatio.

Fab. VIII epimythium. Difficile quam sit hominem nosse, hinc discimus.

Fab. XIII promythium. Muliebre ingenium qua sit inconstantia, lam demonstrabo nota vulgo fabula.

Fab. XIV promythium. Fortuna interdum contra ac speratumst cadit.

Fab. XV promythium. Vtilius saepest falsum quam verum loqui.

Fab. XVIII epimythium. Malo inconsulte non est addendum malum.

Fab. XIX epimythium. Aequo ferendumst animo, quodcumque accidit.

Fab. XXI epimythium. Sic saepe homo hominem blaudis verbis decipit.

Fab. XXII promythium. Negabit frustra in medio prensus crimine.

Fab. XXIII promythium. Leonis pelle saepe volpinast prior.

¥ah. XXV epimythium. Nullum maledictum gravius conscientiast.

Fab. XXVI. epimythium. Qui verbis blandus, pectore intidelis est, Hoc argumento se notari sentiat.

Fab. XXVII epiniythium. Sic sj)onto interdum, guari fraudis. fallinuir.

COMMENTARIVS IN PHAEDRVM.

L. S.

Etiam huic libro, ut nuper ei, quo Lucilii saturarum reliquiae sunt expressae, placuit addi commentarium queii- dam, sed tenuem admodum et simplicem, quo siqua in mar- gine exemplaris nostri erant notata quae memoria vidfrentui- esse digna summatim redderentur. monet quippe, ut studea- mus brevitati, praeter rationes editionis liuius, quibus veta mur Burmanni et Schwabii spoliare adversaria, et insitum animo morem Phaedrique ipsius exemplum affectus pridem spd in medio opere destitutus Nonius.

Liber L

Inscr. PJiaedri [Angnsti Jiberti]: vix credo ipsum Phaedrum in inscriptione operis memorasse condicionem libertinam, cuius rei mentionem obesse magis quam prodesse scriptori Romano Horatii exemplo doceri poterat. itaque existimo illa A. L adiecta a grammatico aliquo vel librario, qui aut ex fabulis quae perierunt aut aliunde eius rei traxisset notitiam.

fahnJarum Aesojnarwn; iHud Aesopiarnm in una additum charta Danielis; ac tamen depellere loco nolui, quoniam ipse Phaedrus in prologo libri IV fabulas suos nominat Aesopias.

Aesopiarum; ut constat maiorem Phaedri fabularum par- tem ex Aesopi quae ferebantur esse ductam fabulis, ita cer- tum est illum usum et pleniore quam quo nos utimur exem- plari Aesopi et tali in quo subinde res aliter essent narratae atque in eis quae extant in syllogis, quamquam alia ab ipso immutata est probabile. praeterea illud utique ab Attico homine (et scimus Athenienses studiosissimos fuisse Aesopi) fuit editum, qui ad Athenas amaret referre quae de Aesopo essent tradita. etiam alias Athenarum probe memor fuit Phaednis. reliquarum

7*

100 COMMENTARIVS IN PHAEDRVM.

argumenta fabularum exceptis eis, quas invenit ipse, partim ex aliis foutibus, plerumque notis etiamnunc aliunde, partim ex sui temporis memoria traxit idem. Babrio autem, quem recoi- tiorem esse Phaedro sat constat, uti nimirum non potuit.

Ceterum vix est quod moneam ea quae modo dixi de fon- tibus Phaedri non minus quam ad eas fabulas quae servatae sunt libris Pithoeano et Remensi pertinere ad Perottinam ap- pendicem, quae eiusdem est auctoris, et ad eas fabulas quas quia Phaedri esse videbantur nos in versus redegimus.

Phaedr. 3, 4.

duplex libelli dos est: quod risum movet et quod prudenti vitam consilio monet. Jllud (£110(1 non satis apparet utrum pronomen sit, an, quod minus mihi probatur, coniunctio.

ib. 4 pyudcnti; ita recte docti; nam ut aegroti medico, non sani, ita stulti egent consultore, non prudentes; et impe- ritis rerum has fabulas destinari ipse saepius testatur Ph.

1, 13 lacerat; mactat Bentl., idem 26, 2 madandum ; quod tamen verbuni harum fabularum tenuitas non recipit.

2, 16 hoc i. e. (jeyius pavkhim, quamquam non displicet quod scripsit Bentleius.

2, 17 ec; videtur semper hac forma usus esse sequente consona Phaedrus, excepto si sequeretur gutturalis: quam- quam etiam legitur VI, 19, 1 ec quadriga.

2, 20 supera ut Cicero in Arateis et Lucretius.

2, 22 ro(jantcs aut nominativus ut saepe Graeci velut Xen. h. Gr. VI, 4, 20 nQog 'lacova iJis^Tiov oi @i]^aioi xEktvovxes ^or)d-eiv; ib. 5,8; aut accusativus pro rogaturos, ut Verg. aen. II, 114, 5 Eurypijlum scitantem oracula PJwcbi mittimus; ib. VI, 392.

2, 23 inutilis quoniam esset qui fuerat datus.

nota Pliaedrum non uti particuhi qmmiam neo magis eis quae sunt quamlo, (juandoquidcm nisi in orationibus aut in promy- thiis sive epimythiis, potuit igitur oa etiam hoc loco servari; sed tamen magis placet id quod eoniecit Zornius, partim quia est oratio obliqua, non rocta, partim quia unicum anapaosti in tertio pede sic tormati (^st oxemi^hiui: spou(K'i i|ui(knu, ut alilii iaui memoratuui, siiuilitor dclitescentes in arsi pcdis tertii

COMMENTARIVS IN PHAEDRVM. 101

inveniuntur nonuulli ut in illis KfiUus )iil e^sc homini, lahoro nil atqne optimis, Simonides iclem iUe, timc falsa inuigo atqiic operis, ubique iu finalibus a vulgari flexione alienis, cuius sane etiani est condicionis particulae qiiO)iiam ultima.

3, 2 suoqne e. q. s.; h. e. snoque potius ut Ubeat habitu vitam degere. uotum geuus dicendi.

3, 7 se miscuit pavonum tormoso gregi.

quae relicta erant prius a nobis elisae in prima thesi vocalis exempla, cum pars doctorum arbitriis esset uovata, pars fraudis suspecta aut facillime quae posset tolli, omnia iam sublata sunt. vix enim est probabile Phaedrum, hominem circa iun- gendas vocales diligeutissimum, tam duram admisisse elisionem, cum praesertim mahierit dicere IIT, 0, 6 quaeso, tam angnstam, non ta))i a^tgustatn, qnacso.

3, 9 male mulcatus: allitteratio, sed iu formula ut II, 1,6 rettuUt rctro pedow^ nam alioqui rarissime ea utitur Ph.

4, 4 aliamque praedam ab altero ferri putans. Syrus ab aUo expectes, aUeri quod feceris.

5, 7, 8 quoniam — quia; ita 2, 7, 8 non quia crudelis iUe, sed qiwniani gravest omne insuetis onus.

5, 7 )i<miiyior ([uoniam leo, i. e. quia rex su))i f»raru)n. 5, 8 quia sum socius; confirmat Withofii emendationem Babrius 67, 5 sqq.:

xrd rrjv ^ev avrog. Cf:r,ai. X)]il'0(ic(i Tigarog' ^aiSilevs yaQ ftiif ky']il'0(iC(L ds xcixeivrjv (og e^ i'6ov xoivcavog. 5, 10 fortasse ))ialc adfUgctur; ut I, 10, 11 leonis adfUgun- tur ho)re)ido iinpetu.

8, 11 vulgo ore quae c )iostro, durissima elisione. illud auferre cum sirapli ablativo non minus hercule iimgere licuit Phaedro quam c))iittcre I, 13, 10; dimittere VT, 23, 6.

T, 9, 1 ostendcmus ; ita recte docti: nam Phaedrus in pro- mythiis et prologis ubicumque loquitur de fabulis promendis, saepe futuro, numquam coniuuctivo solet uti.

9, 3 male Bentleius ac fletus. fletus ct dantem\ numquam, quod mirere, edendi verbo usus esse videtur Phaedrus; nam ne hoc quidem in loco, ubi utriusque codicis firmatur scri- ptura, tolerari potuit.

102 COMMENTARTVS IN PHAEDRVTVI.

0, 6 fort. acceptor] cf. lib. de Pli. et Av. fab. pg. 24.

11, 2 ignofos, ifjnaros, ut 14, 2; ita apud Graecos ayvcraTog duplici siguificatioue ; contra multi ignanim pro ignoto.

12, 9 fort. lusit molosos] cf. lib. de Pli. et Av. fab. pg. 24.

14, 18 stultitia potius nominativus quam ablativus ut I, 21, 1, 2 quicnmque amisit dignitatem pristinam, ignauis etiam iocus est.

15, 1 cdd. saepius civium\ recte docti expunxere illud civinm, contra III, 5, 1 iure expulsum ab isdem saepe.

15, 7 quaeso nnm — Ph. illud quaeso uumquam pouit primo loco uisi aut arcaua ratioue musica ut hic et III, 9, 6, aut sequente vocativo ut VI, 26, 7. nempe vocativus et ipse non amat in primo loco poui orationis.

15, 10 meas i. e. soJifas.

16, 1 vocat pro avocat, ita V, 1, 12 fluens pro afhiens. 16, 2 expeto cum infinitivo ut Plautus et Pacuvius.

16, 4 praemetuens dolum, ut 11, 4, 21 rninam tnetnens; praemetuens cum accus. etiam ap. Verg. aen. II, 571 — 73 legitur.

18, 5 onus naturae; potest defendi illud naturae, sive na- turam pro vtdva acceperis, sive onus naturae explicaris per onus a netnra impositum, sicut IV, 16, 5 nafurae partes ex- istimo esse partes a uatura nohis datas. magis tamen placet couiectura Heinsii. ita III epil. 6 pro maferiac traditum natnrae.

19, 8 validins, cf. d. r. m. 366.

21. 5 aper fnlmineis venit ad cnm dentihus\ ita mollius ihumt uumeri quam iu lectione vulgata a. f. ad c. v. d.

21, 12 certe pro cerfo ut saepe Cicero.

22, 5 snppUci potius genetivus (ut 17, l malflci) quaui dativus.

22, 6 reliquiis, cf. d. r. m. 361.

22, 8 henficium; cf. d. r. m. 334.

23, 5 male Heinsius: hens si, i)iqnit; Jiens, inquit, etiam H, 5, 21; III, 14, 6.

24, 3 tacta invidia: ita saepe erotici amore tangi.

24, 6 rursns et prors^is semper dixit Phaedrus, non rur- sum et prorsnm : et quidem praeter unum v. (VI, 26, 12) se- quente vocali.

25, 4 a corcodilis; cf. Ilitscli. op. phil. II, 536 sqq.

COMMENTAKIVS IN PHAEDIIVM. 103

25, 7 memdcs; cf. lib. de Pli. et Av. fab. pg. 25.

27, 6 sanctae lieligioni; religionem iiiter deos a Phaedro numerari puto ad exemplum locorum Vergilianorum qualis est ille (aeu. III, 362 sqq.) omnis cursuni mihi prospera dixit religio et cuncti suascrunt numine divi Italiam petere.

2S, 10 damno sanguinis; cf. notam Bentlei.

29, 3 cf. lib. de Ph. et Av. fab. pg. 25.

30, 7 ac; sie libri, sed vix recte, cum alias ap. Pli. haec part. nou iuveniatur praeter illud simul ac.

31, 2 auxilia, uon auxilium lege euphoniae. 31, 13 de relicuis; cf. d. r. m. 361.

Liber II. Auct. 1 Aesopi genus; cf. lib. de Ph. et Av. fab. pg. 26, 27.

2, 4 annos celans elegantia, i. e. munde corpore culto, ut ait Lucr. IV, 1281.

3, 2 panem misit mcdfico; ita recte docti, ut I, 23, 3.

4 ad ea quae Hehnius noster de felibus disseruit in libro celeberrimo, quo agit de bestiis et frugibus quibus maxime insuevit geuus humanum, pgg. 398 — 406 ed. II haud inepte videor mihi adicere, in his fabulis Aesopeis feles semper dici immansuetas et ab hominum sedibus alienas. neque indignum memoria, in fabula de mure rustico et urbano a syll.Wissemb. abesse illa ^captus a catto cotnederis', quae reperiuntur apud Rom.

4, 3 nemoris cultrix; docti nemoricidtrix, ut apud Catul- him est silvicultrix. tale tanien verbum harum fabularum tenuitas non recipit; neque sustiniii in appendice (26, 1) ad- mittere illud ccleripes, quod non magis agnoscunt codices. contra apud Syrum in versibus, quibus maiores sumit spiritus, sine offensione legitur:

pietaticultrix gracilipes crotalistria.

5 inscr. item Caesar ad atriensem. verissimi fuere docti, qui aliam de Tiberio narrationeni huic praegressam proxime statuerent; solet enim in titulis librorum adhiberi illud «Yew, quando de eadem persona eademve re aliud subiungitur prioribus.

5, 1 ardalionum; ardalio melius scribitur quam ardclio: Imrdalio legitur pg. 118 excerptorum ex Martiale Frisingensium.

5, 4 sihi molesta et aliis odiosissima; omissum prius et, ut

104 COMMEXTARIUS IN PHAEDRVM.

III, G, 9 namquc nhi tricandum et iibi currendum sit scio; III, 10, 1 pcriculosumst credere et non credere; ceterum uumquaiu usus est Phaedrus illo que — que.

5, 10 prospectat — despicit; similiter oratio variata in epil. huius libri ut primus forct, nc solus cssct.

5, 16 comes; ita rectissime Wasius; cui cougruuut verbo ea quae statim subiciuutur: praecurrit aliiim in xystum.

7, 4; V, 5, 4 cUs; cf. d. r. m. 256.

7,11 equidem ut Cic, Verg., Hor. semper cum prima pers. num. sing. iungit Ph.

8, 2 vcnatorcm instantcm neccm, ut IV, 19, 34 homimim contumelia; Verg. aen. II PcUas et volnere tardus VU.ii.

Liber III.

Phaedr. ad Eut. 18 Mnemosijnc; uon ausus suni Phaedro adscribere iUud Ncmosijne, quod codices offeruut. sane ea forraa non infrequeus iu libris scriptis; et uota vulgo Chjtaemestra, Hiipermestra.

19 nrtium chorum; artium pro dearum, quae artibus prae- sident. ita VI, 4, 20 — 22 mendacium prius proprium nomen, deinde appellativum. maiore etiam usus audacia comicus uescio quis: vinum prccemur; nam hic deus praescns adcst.

22 invita pro invicta; IV epil. 5 P viturum pro victurnm.

34 servitus ohmxia; servitus commode pro servo, i. e. Aesopo potest accipi; de qua re sicui aliter erit visum, erit i>robabile (luaedaui post v. 37 iutercidisse. verum istud diceudi genus plaue couvenit Phaedro.

38 cgo porro HUus scmifam fcci vium i. e. vum iUc amjusta via usus cssct, ego fcci laUorcm. recte atferunt docti versum Martialis :

cf modo quac fucrat scmifa, facta via cst. huc etiam pertinet iUud Ennii:

qui sihi semitam non sapiunf , (dfcri monstrant viam.

41 Seiano potius ablativus (|uaiii (Uitivus ex uiore IMiaedri, qui minime amat graecisuios.

.")! recte docti fitrsan cpds: ut 11, 4, 7 forsan cf nU.^crac )nilii. nec onim ausim tribuere Phaedro illud fors pro ftrtasse.

59 llf^briqiu^ teuuit impetus dulci mora.

COMMENTARTVS IN PHAEDRVM. 105

ex lioc versu potest cognosci, quam falsi fuerint, qui nega- reut posse tolerari apud Vergilium illud (aeu. I, 317): voht- crcmqxc fuga praevcrtitnr Hchrum, cum ipse Phaedrus, Thraciae gentis homo, huic amni rapiditatem cursus adscribat.

2, 5 quamvis iiemo laedcrct. aptius sane esset illud: cum laesisset neminem. verum ue sic quidem satis recte procedit fabula, cum dicat Phaedrus etiam eos, qui iuvarent pantheram, sperasse fore, ut die insequente eam invenirent mortuam.

2, 15 praeter hunc locum, ubi ad feminiui generis sub- stantivum refertur, feram plurali numero solet dicere Ph., singulari ferum.

3, 10 Et iusitivos significari liberos. Octaviae auctor:

Nero insitimis, Domitio genitns patre.

3, 14 naris emunctae senex; cf. com. Lucil. pg. 291.

4, 5 ruJicule i. e. ad risum movenduni apte, ut saepe Plau- tus, Cicero, alii.

6, 9 tricandum; cf.VI, 15, 2 quae totum — tricaret diem.

10, 2 ponam utriusque hreviter exemplnm rei. neque expo- nendi verbum hic habet locum neque correpta in utriusque secunda. bene igitur sit Perotto, quod hic ut bis terve vestigia veri eius sunt opera servata.

10, 2^ nil introspiciens ; nota Phaedrum semper dicere nil pro nihil praeter finem versus (IV, 5, 16; 24, 4). introspicerc quid sit, apte docet Forcellinus.

10, 39 pctierunt iudiccs; ita scripsi ad exemplum v. 18 c. 23 1. IV: quam i)ctierunt naufragi. vix euim credo Phae- drum iu quinto pede admisisse iambum duobus divisum voca- bulis, tum tam facile posset vitari.

lO^ 47 recte Perotti liber delatum; uani damnanda, quod est iu Pithoeano ac Remensi, ex versu praecedente irrepsisse aj)paret.

12, 7 jw^/^', ut Horatius in melicis etCatuUus et Lucretius et Persius.

Lo, 2 stidte potius vocativus quam adverbium, ut similia demoustraut exempla, quamquam elisio lougae sequente acuta nullam habet otteusionem in prima arsi vel quinta.

16, 12 sonare citharam quos putes Apollinis;

106 COMMENTARIVS IN PHAEDR^Tkl.

Hor. lib. III: non aviiim . citharaeque cantiis. ApolUnis; non ausus sum recipere, quod pr. m. perscriptum e;^t in Pith. Apol- lonis; cf. Ritscli. op. philol. II, 491 sqq.

16, 15 illaque arehat siti; melius hoc quam quod vulgo fertur propter arcanam rationem musicam.

17, 2 divi; ita semel Phaedrus, ne diceret dei; alioqui non utitur hoc vocabulo praeter illud, quod formulae est instar: diviis Atigustus.

17, 10 coepit; vulgo: (/enitor, nimis incondite, cum sequa- tur sator: apparet quartum huius versus vocabulum iu arche- typo non satis potuisse legi.

17, 11 dicere futurum.

18, 13 omnesquc, cf. quae notavi ad Catull. 86, 0. Foeta 34 muttire; saepius invenitur haec forma in codici-

bus, quamquam non minus recte dicitur mutire.

Liber IV. Poeta ad Partic. 2 in hoc; cf. Haud. Tursell. III, 320, 5, 6 quidquid sunt moliti critici, non eflPecerunt, ut ex illis quo xmcto damnahit elicerent, quod et sententiae esset aptum et metro. itaque graviore opus fuit remedio.

12 ostendit ut rem novam et ante incognitam; similiter Verg. de Marcello: ostendent terris hilnc tantum fata ncque ultra esse sinent.

2, 1, 2 lem calamo; III prol. 29 Aesopi stilo.

5, 32 non potuissent; potest defendi lectio v.ulgata uotis- simis similis attractionis exemplis, qualia sunt: fgdoi tig 7jv fxaGtog el^ecr] tsxvrjv ; quam quisque norit artem, in hac se exerceat; ac tamen magis placet illud potissunt.

4, 44 luxtiriae genetivus; ceterum etiam liic abstractum positum pro concreto.

7, 9 opera PaUadia; Verg. aen. II divina PaUadis arte.

7, 10, 11 cf. de r. m. 378.

13 inscr. cf. 1. de Ph. et Av. fab. pg. 18.

16, 1 idcm Promcthcus aurtor ruhji fictiJi.^i; videtur Ph. in f. qviae periit hanc levitatis ot incoustautiae hominum phiri- morum dixisse causam, quod ex luto essent ficti a Prometheo.

COMMENTARIVS IN rHAEDRVM. 107

n. V. f., cf. VI, 4. l Prametheus saeculi fi(/uh(f< )ioii. ac tamen magis placet quod iufra est adscriptum.

16, 13 adposuit; ita scripsi pro ad^ilicuit; nec euim est Pbaedri tam putida uti repetitione verborum; vitium ortum ex versu praecedente.

19, 19 potuit recipi Baehrensii, Spengelii, Zornii con- iectura, nisi duplici laboraret incommodo; nam et supervaca- neum apparet esse illud sat neciue ausim tribuere Phaedro formam talem qua et ipse alibi et omnos abstiuent satirici praeter Lucilium. quantum ad leges vocalis correptae, quando sequitur muta cum liciuida, convenire omniuo Phaedro cum dactylicis poetis sat notum.

19, 30 iwaemium i. e. poenam ut I, 17, 9 merces.

19, 34 Jiominum contumelia; ita recte docti; nam numquam alibi Phaedrus hominem dixit pro genere humano] supra v. 3 hom in u m contumeJiis.

22, 1 vulgo scribitur quo — modo, minus bene, cum Phae- drus soleat dicere quo pacto, quamcj[uam eidem placuit nuUo modo, simili modo.

23, 8 erat autem. ut aiunt, uatus in Cia iusula. nihil est offensionis in elisione pedis quinti; ac tamen dubito plerumque, an recte docti damnaverint hunc versum.

23, 27 j)£'/vY perfectum, ut 26, 6 petit; hac tamen con- tractione numcjuam usus est Phaedrus praeter locum sextum; nam Yl, 4 12 illud redit est temporis praesentis.

25, 5, 6 cf. 1. de Ph. et Av. f. pg. 28.

25, 6 exta — deum; ita supra 11, 12 de flamma dcum; magis tamen placet, r^uod in notis est adscriptum.

26, 23, 4 corpora humana supra formam; corpora appositum ad iuvcncs, ut ap.Verg.: et vos, oGrais inpcrdita corpora, Teucri. itaque non est cur de accusativo graecanico cogites.

Liber V.

Id. poet. 7 trito, caelato et tisu detrito, ut Ludolfus Ste- phanius nos docuit.

1 cf. lib. de Ph. et Av. fab. pg. 28, 9.

1, 1 quamquam fuerunt, qui assererent Demetrium Pha- lereum more tyrannico curam urbis Athenarum, a Cassandro

108 COMMENTARIVS IN PHAEDRYM.

rege commibsam . exercuisse, tameu magis probabile videri coufusum a Pliaedro Phalereum Demetrium cum Poliorcete viris doctis adseutio.

1, 7 uon ausim Phaedro adscribere illud Zeuxidam, quam- quam idem secutus communem Romanorum usum panthemm dixit pro panthere.

2, 6 citraho senfiat, cf. comm. Lucil. pg. 268.

3, 11—13 cf. 1. de Ph. et Av. fab. pg. 29.

3, 11 ma(/e dif/num; illud mage num aptum sit Phaedro plerumque dubito; certe apud satiricos non invenitur: inveni- tur iu Syri sententiis 323, 650, sicut ^^ote et sat; quae tamen cum diversorum sint auctorum. minus faciunt ad Phaedri geuus diceudi explicaudum quam credas. quautum ad artem metricam, aliter habet res, cum sit probabile sylloges illius numeros ab auctore ita correctos, ne nimis possent displicere cultissimis saeculi I p. Chr. auribus.

6, 3 heia, inquit; frequeus asyndetis Phaedrus, maxime quando additum est verbum inqnit.

1, 13 molle, i. e. misericors.

1, 17, 18 tandem hos versus adiuvaute Beutleio licuit redigi in eum habitum, qui dignus est Phaedro. numquam enim is solet po.st quintum pedem interpungere ita, ut ulti- mum verbum traliatur ad sequentia.

10, 1 fortis et velox; vulgo scribuut forfis veloces, nimis iueleganter; ex illo adversus facile posse elici in ad illud vclox apparet.

10, 7 cf. d. r. m. 315.

Appeudix.

De opusculi.s quae iii appendiee simt addita cum cura egi 1. de Ph. et Av. fab. pgg. 11 — 14. tamen ue nimius ama- tor iugeuii proju-ii esse videar. siqua iu eis inveuiuntur diversa a dictione reliquorum Phaedri carmiuum, seduh) notabuntur; (|uae quidem coguosces et paucissima esse et levissima.

2, 0 scrum ridet lupjntcr: Verg. aeu. 1 nunc Amifci casum yemit — sccum.

3, 6 limcn cxccdetis; Verg. aeii. I rrumpcre nultem.

COMMENTARIVS IN PHAEDRVM. 109

4 luinc fabulam oliin inter IV 14 et 15 positam esse existimarim. etiam 2, 5, G ex 1. IV petitas probabile est. 4, 4 magni Jovis; IV, 19, 13 magnut; Inpinfer. 4, 22 adsentio; ita 8, 26 adsensif Magnus.

4, 23 uon ausus sum recipere illud initio, quod eommen- davi 1. de Ph. et Av. fab. pg. 29, propter asperitatem elisionis.

5, 12 immo; lioc adverbium etiam invenitur 9, 9; 15, 8; in reliquis fabulis non legitur.

6, 1 qme relativum.

6, 3 saeratae potius nominativus quam genetivus. 6, 4 mngit adytis Religio; ita supra 1. IV repenfe voceni sancfa tnisif Beligio; Verg. aen. VT: anfrocftw remugif (Sibi/Ila).

6, 6 Pyfhon; eandem nominis formam TibuUo II, 3, 27 restituimus.

7, 4 numquid pro num, ut 2^, 7; ita ecquid ib. 11.

8, 17 quin; quin cfiam V, 1, 7; quin sequere VI, 30, 12.

8, 21 sfomaehans; Hor. c. 1,6 nec gravem Pelidae sfomacJium. — imperat; imperare cum accus. et infinitivo ut a]). Verg. aen. VII, 168, 9.

8, 23 safius, suppl. cssc. — arhitror; cum Pli. uumquam alias usus sit hoe v., haud levis oritur suspicio, Perotti id novatum temeritate et repouendum illnd acsfimo, quod idem non tulit III, 4. 5.

9, 3 cf. de 1. I'h. et Av. fab. pg. 30.

9, 5 dic sodes. pro sodes Phaedrus alibi semper quaeso, ut III, 7, 17 dic, qiiacso, famen, ubi etiam in Perottino libro est dic sodes. quod cum ita sit, aut etiam hoc loco scriben- dum die, quaeso, aut ita excusandum sodes, quod in oratione deae ad bestiam est adhibitum.

9, 12 licef horreum pafescaf; in priore editione scripseram mi pateat, sed cum alibi (III, 18, 9) breviore forma ante voca- lem usus sit Phaedrus, ut etiam Plautus amat facere (contra mihi ab eodem et ante vocalem ponitur et ante consonam), tutius est visum scribere id, quod supra est adposituni.

11, 2 Phryx sophus ])ro Acsopns; ita supra III, 14, 9 in fd. Per. ])ro ricfor sophus legitur vcro Acsopus.

12 inscr.: asinus ad lyram; uotum ilbid orot; TiQog kvQctv sive ovos kvQUs.

110 COMMENTARIVS IN PHAEDRVM.

13, 1 cf. 1. de Ph. et Av. fab. pg. 30.

13, 4 Ingens vitani degeret; ita scribi oportiiit, uon vitam lngens degcret, sicut legitur I, 3, 2 vitam degere; 30, G degerent vitam.

13, 17 videtque et aegram et facie pulchra feminam. vetus illud: honcsta facies mutn commcndatiost.

13, 18 correptus animus ilico succenditur. ilico alibi non invenitur apud Phaedrum.

14, 15 repente et siibito promiscue adhibet Ph.

14, 16 intonat mundi fragor; cf IV, 19, 22, 23, 24. 14, 28 dulcis accusativus, qui pertinet ad nuptias. 14, 29 aequalitatis i. e. acqualium, avvi]^cov; ita infra (16, 6) societas pro socii.

14, 32, 33, cf. IV, 26, 31-33.

15, 8 immo ni dederis; satis quidem commoda haec, sed eadem dubia admodum, cum Ph. alibi numquam dixerit ni pro nisi. quare gravius vitium latere est probabile.

18, 4 cf. 1. de Ph. et Av. fab. pg. 31.

20, 1—6 cf. Pers. prol. 8—14.

20, 2 petra; hoc voc. iam Ennius usus; deiu frequens idem sermone communi Romanorum; cf. Fest. pg. 206 ed. M.

ib. petuJens petra lann., ut Verg. ecl. 1, 77 capellas dc rupc pendentes dixit.

20, 6 vafei' alibi non extat ap. Ph.

21, 4 itei-ttm alibi non iuvenitur apud Phaedrum, qui tamen iterandi utitur verbo.

24, 6 dotosa iungeudum cuni scio.

24, 7 senectam; ec senecta IV, 2, 10.

26, 1 etsi triplex dactyhis poterit videri eleganter adhibi- tus ad describendam leporis fugientis celeritatem. magis tamen placet, quod iufra est adscriptum. ceterum ilhid ccJcri pedc etiam legitur W , 19, tJ.

28 haec fabula etiam invenitur apud Aeso})uui nr. 189 od. Halmiauae; ceterum pridem intollectiuu, (|uae hic narran- tur de fibro, j^ertinere ad id genus fal)eHarum, qiiod (iorniani vocaut 'jagdgescliichteu'.

COMMENTARIVS IN PHAEDRVM. 1 1 1

28, 4 ////, qui iactant sc verboi^iwi copia. ad latiiii sermo- nis levaudam egestatem miilta ex graeco substantiva assum- psit Phaedrus, sed adiectiva paucissima, ut (jymnicus, nn(siei(S, pelagius, so^^hus. hoc, quo ter usus est (III, 14,9; IV, 18,8; VI, 11, 2), tempore admodum antiquo receptum esse in linguam latinam sat constat.

28, 7 negcs pro negetn vel negerit; ita III, 10, 7 traditum est levetn vel eleveni pro eleves.

30, 7 hcKstarum ; cf. d. r. m. 353.

INDICES.

Numero VI fabulae Perottinae, VII nostrae indicantur.

T N D E X I.

A ferainis utcumque spoliari viros II 2. A fictione veretri lingnam mulieris IV 15. Adhuc supersunt multa, quae possim loqui IV epil. Ad rivum eundem lupus et agnus venerant 1 1. Adsidue quod iocemur fictis fabulis VII 9. Adversus omnes fortis et velox feras V 10. Aesopi ingenio statuam posuere Attici II epil. Aesopi nomen sicubi iuterposuero V prol. Aesopo quidam scri])ta recitarat mala VI 7. Aesopus auctor quam materiam repperit I prol. Aesopus domino solus cum esset familia III 19. Aesopus turpi cum serviret feminae VI 15. Amittit merito proprium qui alienum adpetit I 4. Angusto in aditu taurus luctans coniibus V 9. Anus iacere vidit epotam amphoram III 1. Apes in alta fecerant quercu favos III 13. Aquila in sublimi quercu nidum fecerat II 4. Arbitrio si natura finxisset meo VI 2. Asellus et bos imo sociati iugo VII 18. Asiuus iacentem vidit in prato lyram VI 12. Atlienae cum florerent aequis legibus 1 2. Aves cum liimm cernerent agris seri VII G. Avis, quam dicunt terraneolam rustici VI 30. Barbam capellae cum inpetrassent ab love IV 10. Bellum gerebant pecudes cum volucribus VI l 10. Calvi momordit musca nudatum caput V 3. Canes eftugere cum iam non potis est fiber VI 28. Canes legatos olim misere ad lovem IV 19. Cervus nemorosis oxcitatus hxtibulis II 8. ('onsilia (jui daiit prava cautis hominibus I 25. ("ontra potentos noniost munitus satis II <i. Culox cum taurum provocasset viribus VII 19. Cuni blandirotur inveiii nu>rotrix perfida VI 27. Cum castitatoni luno laiidarot suam VI 9. Cuni celeri fug(>iot podo vonatdrom loi^us VI 20. Cum de fortunis (|uidam ((iiorcretur suis IV 17. Cum do8tinas.>(om tormiiiuin operi statuoro IV prol. Cum 80 forarum regem focisset leo IV 14.

INDEX I. 1 l.",

Cum serviis uequam Socrati malediceret VI 25.

Cum victi mures mustelarum exeroitu IV G.

Cursu volucri pendeus in novacula V 8.

Demetrius, qui dictus est Phalereus V 1.

Duo cum incidissent in latronem milites V 2.

Equum ec quadriga multis palmis nobilera VI 19.

Equum rogabat asinus particulam hordei VII 20.

Equas sedare solitus quo fucrat sitim IV 4.

Est ardaUonum quaedam Romae natio II ,t.

Eunuchus litigabat cum quodam inprobo III 11.

Exemijlis continetur Aesopi geuus It prol.

Fame coacta vulpes alta in vinea IV 3.

Feles habebat gallus lecticarios VI 16.

Fraudator homines cum vocat sponsum inprobos I 16.

Gladium viator media proiectum via VII 16.

Habent insidias hominis blanditiae mali I 19.

Haec res avaris esse conveniens potest I 27.

Hoc qualecumquest Musa quod ludit mea VI epil.

Homo doctus in se semper divitias habet IV 23.

Homo in periclum simul ac venit callidus IV 9.

Humanitati qui se uon accommodat III 16.

Humiles laborant, ubi potentes dissident I 30.

In tivitate quando partes dissident MI 14.

In paupertate potius tutum degere VII 2.

Tn principatu commutando saepius I 15.

In sterquiiino pullus gallinacius III 12.

Inops potentem dum vult imitari perit I 24.

Inter capellas agno jDalanti canis III 15.

Invenit calvus forte in trivio pectinem V 6.

loculare tibi videtur, et sane levi IV 2.

Ixion quod versari narratur rota VI 5.

Laceratus quidam morsu vementi canis II 3.

Laudatis utiliora, quae contempseris I 12.

Leone dormiente mures rustici VII 4.

Lucei-nam fur accendit ex ara lovis IV 11.

Lusciniae ad nidum forte acceptor dum sedet VII 11.

Magni Poitipei miles vasti corporis VI 8.

Malus cum sutor inopia deperditus I 14.

Mercurium hospitio mulieres olim dnae VI 3.

Mons parturibat gemitiis inmanes ciens IV 24.

Mordaciorem qui inprobo dente adpetit IV 8.

Muli gravati sarcinis ibant duo II 7.

Multos cum menses aegrotasset miluns VU 5.

Musca in temone sedit et mulam increpans III 6.

Mus quo transire posset flumen facilius VII 1.

Mustela ab homine prensa cum instantem necem I 22.

Naturam turpem nulia fortuna obtegit VII 17.

Ne gloriari libeat alienis bonis I 3.

Nemo libenter recoUt qui laesit locum I 18.

Nil agere quod non prosit fabella indicat IV 25.

Nulli nocendum: siquis vero laeserit I 26.

Nuquamst fidelis cum potenti societas I 5.

Odiosa comix super ovem consederat VI 24.

Olim Prometheus saeculi figulus novi VI 4.

Olim quas vellent esse in tutela sua III 17.

Opes invisae merito simt foi-ti viro IV 12.

Oves lupique cum certassfnt proelio VII 12.

PhaeUri fabulae, ed. L. MuRLLEii. g

114 INDEX I.

Papilio vespam iiropter volitans viderat VI 29.

Pastor caioellap cormi Laculo fregerat VI 22.

Pastum exitura fetum commonuit suum VII 8.

Paterfa milias saevum habebat filium VI 10.

Pavo ad lunonem venit indigne ferens III 18.

Pendere ad lanium quidam vidit simium III 4.

Peras inposuit lupiiiter nobis duas IV 10.

Pereunt, auxilium qui suis dant hostibus VII 13.

Periculosumst credere et non credere III 10.

Personam tragicam forte vulpes viderat I 7.

Phaedri libellos legere si desideras III prol.

Plerumque stulti risum dum captant levem I 29.

Plus esse in uno saejje quam iu turba boni IV 5.

Post aliquot annos quaedam dilectum virum VI 13.

Praecei^to monitus saepe te considera III 8.

Pravo favore labi mortales solent V 5.

Premente partu scrofa cum gemeret iacens VI 17.

Puerorum in turba quidam ludentem Atticus III 14.

Quam dulcis sit libertas, breviter proloquar III 7.

Quamvis sublimes debent humiles metuere I 28.

Quantum valerent inter homines Htterae IV 26.

Qui fert malis auxilium post tempus dolet IV 20.

Qui natus est infelix. non vitam modo IV 1.

Qui pretium meriti ab inprobis desiderat 1 8.

Qui se committit homini tutandum inprobo I 31.

Qui se laudari gaudet verbis subdolis I 13.

Qui sustinere non potest proprium malum VII 7.

Quicumque amisit dignitatem pristinam I 21.

Quicumque turpi fraude semel innotuit I 10.

Quidam immolasset verrem cum sancto Herculi V 4.

Quidam per agros devium carpens iter VI 21.

Quid iudicare cogitet livor malus IV 22.

Repente liberalis stultis gratus est I 23.

Rogavit alter, tribadas et molles mares IV 16.

Serpens lacertam forte adversam prenderat VI 23.

Servus jjrofugiens dominum naturae asperae VI 18.

Sibi non cavere et aliis consilium dare I 9.

Siquando in silvis urso desunt copiae VI 20.

Solent mendaces luere ^joenas malfici I 17.

Solet a despectis par referri gratia III 2.

Stultum consilium non modo effectu caret I 20.

Successus ad perniciem multos devocat lll 5.

Super iuvencum stabat deiectum leo II 1.

Supersunt mihi quae scribam, sed parco sciens III epil.

Tu qui, nasute, scripta destringis mea IV 7.

Vbi vanus animus aura captus frivola V 7.

Vnam expetebant virginem iuvenes duo VI 14.

Vsu peritus hariolo veracior III 3.

Vt vidit asinus domino blandiri suo VII 3.

Vtilia nobis quae sint dic, Phoebe, obsecro VI 6.

Vtilius nil esse homini quam recte loqui IV 13; VII ir>.

Vicini furis celebres vidit nuptias I (>.

Victorem forte gymnici certaniinis VI 11.

Virtutis exj^era verbis iactuns gloriam I 11.

Vidgare aniici nomcn, sed rara est fides \U 9.

Vnlpem rogabat ])art.eni caudae simius VI 1.

Vuljtes cul)ile fodiens dum tvrrani eruit IV 21.

INDEX II.

115

INDE X 11.

Acceptor et luscinia VII 11. Aesopus ad quendam de successu

inproborum II 3. Aesopus et domina VI 15. Aesopus et petulaus III o. Aesopus et rusticus III l^. Aesopus et scriptor VI 7. Aesopus ot servus profugus VI 18. Aesopus et victor gjTnnicus VI 11. Aesopus respoudet gaiTuIo III 19. Anus ad amphoram III 1. Anus diligens iuveneni, item puella

II 2. Apes et fuci vcspa iudice III 13. Aquila et coniix II 0. Aquila, feles et aper II 4. Arbores in deorum tutela III 17. Asinus ad Ijram VI 12. Asinus ad senem pastorem I 15. Asinus domino blaudiens VII 3. Asinus et bos VII 18. Asinus et galli IV 1. Asinus et leo venautes I 11. Asinus et porcellus V 4. Asinus inridens aprum I 29. Auctor II prol. ; epil. ; VI 2 ; 5 ; 6 ; 31 . Aves et hirundo VII 6. Calvus et musca V 3. Calvus et quidam aeque pilis de-

fectus V 6. Caesar ad atriensem II 5. Canes et corcodili I 25. Canes famelici I 20. Canis ad agnum III 15. Canis, sus et venator V 10. Canis, thensaurus et vulturius I 27. Canis fidelis I 23. Canis parturiens I 19. Canis per flumen carnem fercns I 4. Canum legati ad lovem IV 19. Cervus ad fontem I 12. Cervus et boves II 8. Cicada et noctua III 16. Comix et ovis VI 24. Culex et tam-us VII 19. De capris barbatis IV 17. De fortunis homiuum IV 18. De leone regnante IV 14. - De lusu et severitate III 14. De Simonide IV 23. De vitiis hominum IV 10. De vulpe et uva IV 3. Demetrius rexetMenanderpoeta V 1.

Duo milites et latro V 2.

Duo iuvenes proci dives et pauper

VI 14. Equus et aper IV 4. Equus et asinus VII 20. Equus quadrigalis in pistrinum ve-

uumdatus VI 19. Eunuchus ad iuprobum III 11. Ex sutore medicus I 14. Fiber VI 28.

Formica et musca IV 25. Fur et lucerna IV 11.* Gallus lectica afelibus vectusVI IG. Gladius et viator VII 16. Graculus superbus et pavo T 3. Homines duo, mendax et verax, et

simii IV 13; VII 15. luno, Venus et gallina VI 9. luvencus, leo et jiraedator II 1. Lanius et simius III 4. Leo et mus VII 4. Leo senex, aper, tixurus et asinus

I 21. Lepores ct ranae VII 7. Lejnis et bubulciis VI 26. Lupus ad cauem III 7. Lupus et agnus I 1. Lupus et gruis I 8. Lupus et baedus VII 8. Lupus et vulpis iudice simio I 10. Malas esse divitias IV 12. Membra et venter VII 14. Mercurius et duae mulieres VI 3. Meretrix et iuvenis VI 27. Miluus aegrotans VII 5. Miluus et columbac I 31. Mons parturiens IV 24. Muli duo et vectores II 7. Mulier parturi^ins I 18. Mulier vidua et miles VI 13. Mus6a et njala III 6. Mus et rana VII 1. Mus urbanus et rusticus VII 2. Mustela et homo I 22. Oves et lupi VII 12. Ovis, canis ct lupus I 19. Ovis, cervus et lupus I 16. Panthera et i^astores III 2. Papilio et vespa VI 29. Paterfamilias et Aesopus VI 10. Passer ad leporem consiliator I '.'. Pastor et capella VI 22. Pavo ad lunonem de voce sua III 18. 8*

116

INDEX IT. III.

Pecudes, aves et vespertilio A"II 10. Pbaedrus I prol. ; IV 7; 22. Phaedrus ad Eutychum III prol. Poeta Illepil.; IV 2; 5; 26; V prol. Poeta ad Particulonem IV prol. ;

epil. Poeta de credere et uon credcre

III 10. Pompeius Maguus et eius miles

VI 8. Princeps tibicen V 7. Prometheus IV 15; 10. Prometheus et Dolus VI 4. Pugna murium et mustelarum IV 6. Pulhis ad margaritam III 12. Kana nii>ta*et bos I 24. Kanae ad solem I 6. Ranae metuentes taurorum proelia

I 30. Kanae regem petieruut 1 2. Kusticus et arbores \\l lo. Scrofa parturiens et lupu.-^ VI 17.

iScurra et rusticus V 5.

Serpens ad fabrum ferrarium IV 8.

Serpens et lacerta \I 23.

Serpens, misericordia nociva IV 20.

Servus et dominus VI 25.

SerTOS fugitivns et leo VII 9.

Simius et vulpis VI 1.

Socrates ad amicos III 9.

Soror et frater III 8.

Taurus et vituhas V 0.

Tempus V 8.

Terraneola et vulpes VI 30.

Vacca et capella, ovis et leo 1 5.

Viator et corvus VI 21.

Vrsus esuriens VI 20.

Vulpis ad personam tragicam I 7.

Vulpis et aquila I 28.

Vulpis et caper IV 9.

Vulpis et ciconia I 26.

Vulpis et corvus I 13.

\'ulpis et draco IV 21.

Vulpis in hominem versa VII 17.

IXDEX III.

Aeetes IV, 7, 12.

Aegaeus IV, 7, 19.

Aesopius TV prol. 12.

Aesopus Iprol.l; 2/J; 6,2; 10,3; 11 prol. 1; 3, 4; epil. 1; III prol.29 n'2; 3, 14; 5, 2; 14, 2; 19, 1; 8 IV prol. 12; 5, 29; 7, 5; 18, 2 22, 4; V prol. 1; VI, 7, 1; 10, 5 15, 1 : 15; 18, 2.

Anacharsis III prol. 52.

ApoUo III prol. 57; 16, 12.

Argus IV, 7, 9.

Asia IV, 23, 4.

Athenae I. 2, 1; IV, 5, 13; V, 1, 2.

Atticus subst. I, 2, 6; II epil. 1 ; lil, 14, 1; IV, 5, 32.

Augustus III, 10, 39.

Bacchus VI, 14, 28. •

Bathyllus V, 7, 5.

Caesar II, 5, 7; 19.

Cassandi-a III, 10, 4.

Cato JV, 7, 21.

Cui IV, 23, 8.

Clazomenae IV, 23, 17.

Cybcbe III, 17, 4; IV, 1, 4.

Danais VI, 5, 10.

Dardania III prol. 28.

Delphi VI, 6, 2.

DoluB VI, 4, 5; 12.

Eutvchus III prol. 2; cf. epil. 20. Falernus III, 1, 2. Fortima I, 7,4; IV, 12, 5; VI, 2, 4. GaUus (Cybebes sacerdos) IV, 1, 4. Graecia II epil. 9; III prol. 54. Graecus subst. VI, 28, 2. Graius siibst. IV, 7, 11. Hercules III, 17, 4; IV, 12, 3; V,

4. 1. Hippolytus JIl, 10, 3. Hvmenaeus VI, 14, 10. llluni III, 10, 4. luno III. 18, 1; VI, 9, 1; 13. luppiter 1, 2, 11; 22; 27; 6, 5; III

prol. 18; 17, 2; 6; IV, 10, 1; 11,

1; 17,1; 19,1; 10; 13; 27; 21,12;

V, 8, 4; VI, 2,9; 12; 4, 4; 13,6. Ixion VI, 5, 1. Lacon V, 10, 7. Ijatinus adi. IV opil. 6. liatium II epil. 8. Leda IV, 26, 9. Liber IV, 16, 8. Libitina IV, 21, 26. Linus III prol. 57. LucuUus 11, 5, 9. Mapnus VI. 8, 7; 21. Manes I, 27, 4. Mars VI, 8, 18.

INDEX m. IV.

117

Medca IV, 7, 13. Menander V, 1, 9; 17. Meudacium VI, 4, 21. :Mercurius I, 2, 27; IV, 19, 9; VI,

3, 1. Minerva III, 17, 5. Minos rV, 7, 19. Misenensis II, 5, 8. Mnemosvno III prol. 18. Molosus'; cf. I, 12, 9. Musa III prol. 16; 57; VI, 31, 1. Myro V jirol. 7. Neapolis II, 5. 7. Nilus I, 25, 3. Urpheus 111 prol. 57. Palladius IV, 7, 9. Pallas lll, 16, 13. Parnasus VI, 6, 2. Particulo IV prol. 11; epil. 5. iVlias fem. IV', 7, 16. Pelias masc. IV, 7, 13. Pelius IV, 7, 6. Pelusius II, 5, 12. Phaedrus (sive Phaedcr') III prol. 1. Phalereus V, 1, 1. Phoebus III, 17, 3; VI, 6, 1. Phryx 111 prol. 52. Pierius III prol. 17. Pisistratus I, 2, 5.

Plutos IV, 12, 5. Pompeius VI, 8, 1 ; 29. Praxiteles V prol. 6. Princeps V, 7, 4; 17; 36. Prometheus IV, 16, 3; cf. fab. 15;

VI. 4, 1; 14. Pvthon VI, 6, 6.

Religrio I. 27, 6; IV, 11, 4; VI, 6,4. Homa II, 5, 1; III, 10, 35; V, 7,27. Komanus subst. et adi. VI, 8, 16; 31. Scytha III prol. 52. Seianus III prol. 41. Siculus adi. II, 5. 10. Simonides IV, 23, 2; 20; 26. 4;

25; 27. Sinon III prol. 27. Sisyphus VI, 5, 3. Socrates III, 9, 2; VI, 25, 1. Sol I, 6, 3. Tantalus VI, 5, 7. Thessalus adi. IV, 7, 7. Threissa adi. III prol. 56. Tiberius 11, 5, 7. Tityos VI, 5, 13. Tuscus adi. II, 5, 10. Venus III, 17, 3; VI, 9, 2; 13; 14,

15; 28. Veritas VI, 4, 2; 18. Zeuxis V prol. 7.

TNDEX IV.

ac non invenitur ap. Phaedmm praeter illud: simul ac nisi 1,30,7.

acceptor; ci'. I, 9, 6.

aestimo, existimo 111, 4, 5; IV, 19, 15; cf. VI, 8, 23.

aio, huius verbi ap. Ph. reperiun- tur ea quae sunt ais, ait; prac- terea illud quod formulae est in- star: ut aiunt IV, 23, 8; V, 6, 6.

alius cum dat. sive abl. III prol. 41.

altrius III, 10. .55; IV, 9, 2; in aliis casibus e servatur.

iinthac III, 1, 6.

ardalio II, 5, 1.

Attici i. e. Athenienses; ita semper Phaedrus.

autem vero verum; a. tert. 1. I prol. 5.

ave VI, 21, 10.

basium V, 7,28; alibi sempcr oscu- lum.

benficium; ita semper Phaedrus.

bubus II, 8, 15.

camara IV, 26, 29.

certe pro certo I, 21, 12.

Cia IV, 23, 8.

cierc I, 18, 3; IV, 24, 1; VI, 3, 12.

coepi saepe abundat ap. Ph., nt

apud Graecos aQxto&ai. coojii cum inf. j^ass. I, 12, 11; 19,

8, 9; IV, 18, 6; V, 7, 14. cogo cuni acc. et inf. V, 5, 35. collectiva nomina cum plnrali I,

10, 7; III, 7, 22; 10, 24. comesse I, 13, 4; 20, 4. concinno II, 4, 25; cf. III prol. 39. coniunctivus perf. pro plusquam-

perf. III, 18, 2; 4; 19, 12. conspargo II, 5, 15; IV, 19, 4. corcodilus I, 25, 4; 6. cortex fem. II, 6, 12. Cvbebe, non Cybele. Cybebes IV, 1, 4. deficere cum dat. VI, 4, 11.

118

INDEX IV.

demiimtiva haud infrequentia ap.

Ph. demostio VI, 26, 9; demonstro III,

15 10- VI 5 16. deormni, 2,' 13; 111, 17, 10; IV,

19, 22. derisui I, 11, 2. destino cum infin. IV prol. 1 ; VI,

18, 15. dextera V, 2, 3; dexteram VI, 26, 8;

non per syncopen. di, dis, non dei, deis. dis II, 7, 4; V, 5, 4. ditis VI, 14, 6;

alibi dives casu recto et divitiae. diutius; ita semper omnes poetae. dominium VI, 18, 13. domu; cf. VI, 10, 14. ec; sic semper, ut vid , Ph. pvo ex

sequente consona praeter c. ecce, en pariter ante vocalem et

consonam adhibet Ph. -em, Simonidem IV, 26, 25; 27. -en, Praxitelen V prol. 7. enimvero II, 5, 21; VI, 8, 20. -erunt perfecti saepe corripit Ph. excolere deos IV, 11, 10. fabula, tragoedia IV, 7, 22; alibi

idem quod fabella. feles II, 4, 2; 4. foret pro esset saepe adh. Ph., sed

nullam personam praeter hanc. fortuitus II, 4, 4. frugalitas, probitas VI, 31, 2. gallinacius III, 12, 1. genus, genus studiorum II i>rol. 1;

cf. IV prol. 13. graecismi rarissimi ap. Ph. gratis II, 5, 3. gruis I, 8, 7. haut cum verbo III, 2, 16; VI, 15,

16; cum nomine VI, 7, 5; 28, 12. heia V, 6, 3. hercle 1, 1, 12.

impero cum acc etinf. VI, 8,20,21. inciirsito II, 7, 8. inprobus vocabnhim admodum fre-

fiuens ap. Ph. ioci III, 8, 7; VI, 9, 13. is; huius pron. formae .saejie invo-

niuntur ap. Ph., etiani eius, eo-

rnm , exceptis eis rjuae sunt ei,

eis, i, is. -is pro -es in acr. plur. ])auca in

Ph. cdd. rcstant exeuii>la. it pro -iit; petit II, 8, 3; IV, 26,

6; perit II, 5, 24; IV, 23, 27. -iu8 et -ium substantivorum prae-

ter tribrevia genetivus modo abi-

cit alteram i , modo retinet. -lus in genetivis, non -lus. iuvenis fem. II, 2, 5. lagona I, 26, 8; 10. lauri VI, 6, 5. liquidus I, 26, 4. locusta VI, 30, 7. luscinius III, 18, 2; 11. malficium I, 17, 1. malficus II, 3, 2; U, 6, 2; VI, 27, 5. Menander V, 1, 9; 17. mercules III, 17, 8; ita semper

Phaedrus. miluus I, 31, 3; 10. miseritus III, 2, 4; 15, 16. Molosus; cf I, 12, 9. muttire III epil. 34. namque modo primo loco modo, se-

cundo; tertio VI, 16, 4. naris emunctae III, 3, 14. nausio IV, 7, 25. Neapolim U, 5, 7. nec semper dixit Ph. praeter 111

prol. 49, ubi leg. in init. metri

■■neque enim'. nec ne — qiiidem

IV prol. 21. necopinus; ita semper Ph. ni pro ne aliquotiens legitur ap. Ph. nil, nihil.

nilo minus III prol. 48. -6, homo, leo; veto; volo; scio;

nescioquis. obtrecto cum acc. II epil. 10; IV

prol. 16. occucurrit in eod. hemistichio 111,

7, 3; VI, 30, 3; contra occurrit

VI, 18, 2; accurrit VI, 17, 2. omitto c. infin. VI, 28, 9. -os Tityos VI, 5, 13; cf III, 17, 3. paterfamilias 111, 10, 48; VI, lu, 1. periculum semper sing. num. persuasus I, 8, 7; 111, 5, 8. ]>etivi II, 1, 10. petra VI, 20, 2. Phalerens V, 1,1. plane pro sane III, 7, 26; 13, 7. plebes IV, 6, 13. plenus semper cum abl. ap. Ph. potis UI, 12, 7; potis est VI, 28, 1;

cf. IV, 5, 32. l>rondo; ita scmper Ph. l^rocuro 111, 3, 16. propter locale U, 6, 7; VI. 29, 1. l>rotinus IV, 20, 4; VI, 3, 7. pulchro, bene, probo; iUx sae-

piu8 Ph.

INDEX IV. V.

119

qui, quomodo I, I, 7.

quippe cnm partic. I, 28, 7; III, 2,

5; 8, 8. quis pro aliquis III prol. 51; 111, 17,

8; IV, 5, 40; VI, 2, 4; 5, 15. quis pro uter I, 24, 8; III, 13, 14;

IV, 25, 3; quisque pro uterque

VI, 3, 8. quis pro quibus III, 13, 11; VI,

7, 2 al. recidat III, 18, 15. rediit IV, 4, 5. rei III, 10, 2 al. relicuus, reliquiae. religio; ita sem-

per Ph. Religio I, 27, 26; IV, 11. 4; VI,

6, 4. repperi, rettuli, rettudi; ita. sem-

per Phaedr. retorridus IV, 2, 15. revertier IV^, 19, 14. rimo III, 10, 49. semanimus I, 9, 8. semisomnus IV, 16, 11. sese. non tete aut meme. similis cum dat. et gen. ap. Ph. ;

ita similis tibi IV, 21,15; similes

tui IV prol. 18. simius; ita semper Ph.

simplicia .sacpe 2'ro compositis po-

nit Ph. simul saepius quam simul ac leg.

ap. Ph. stomachans, irascens VI, 8, 21. suesco; ab hoc verbo quae descendunt,

apud Ph. habentsemper u vocalem. supera I, 2, 20; cf. IV , 26, 24. suspitio (busplcio) III prol. 45; III,

10, 36. tensus III, 14, 10; retensus ib. 5. terraneola VI, 30, 1. timo III, 6, 1. traiectiones pronominum relativo-

rum nec minus coninnctionum

maxime rolativarum et copula-

tivae 'et' frequentes ap. Ph. validius; ita semper Ph. vomens ; ita seniper Ph. yeretrum mulieris IV, 15, 1. vescor cum accus. 1,31,11; 11,6,13. vide III, 6, 3; VI, 10, 14. virginale IV, 16, 12. -um pro -orum; deum saepius; su-

pei-um V,6,5; Graium, barbarum

IV, 7,11. vulgus masc. gen. IV, 16, 4. vulturius I, 27, 8. Zeuxida accus.; cf. V prol. 7.

INDEX V.

acceptor I, 9, 6.

adsentio VI, 4, 22.

aequalitas VI, 14, 29.

alius — alter I, 4, 4.

alius c. abl. III prol. 41.

allitteratio I, 3, 9.

ApoUonis III, 16, 17.

arbitror VI, 8, 23.

ardalio II, 5, 1.

artium chorus III prol. 19.

asinns ad lyram VI, 12 inscr.

asyndeta frequentia ap. Ph. V, 6, 3.

attractio IV, 5, 23.

corpora appositi instar IV, 23, 4.

curo cum coni. V, 2, 6.

Demetrius Phalereus et Poliorcetes

V, 1, 1. divi III, 17, 2.

ec I, 2, 17. ec omissum I, 8, 11. edo I, 9, 3. elisio longae .sequente acuta III,

15, 2.

elisio spondiacorum et anapaesti- corum voc. in arsi pedis tertii I, 2, 23.

equidem II, 7, 11.

et prius omissum II, 5, 4.

excedo cum accus. VI, 3, 6.

expeto c. inf. I, 16, 2.

exta deum IV, 25, 6.

feles immansuetae 11, 4.

fera et ferus III, 2, 15.

fiber VI, 28.

fors forsan III prol. 51.

fragor VI, 14, 16.

genus II prol. 1.

graeca ai). Ph. VI, 28, 4.

Hebri impetus III prol. 59.

homo IV, 19, 34.

ignotus I, 11, 2.

ilico VI, 13, 18.

immo VI, 5, 12.

interpunctio post arsin quintam V, 7, 17.

120

INDEX V.

item ia inscriptiombus TT, 5.

iterum VI, 21, 4.

mactare I, 1, 13.

mage V, 3, 11.

mercuTes ], 25, 7.

mihi mi VI, 9, 12.

mittere panem II, 3, 2.

molosus I, 12, 9.

naris emunctae ITI, 3, 14-.

nemoricuTtrix II, 4, 3.

Nemosyne III proT. 18.

nil niliil IIT, 10, 28.

numquid ecquid VI, 7, 4.

ostendo IV prol. 12.

potis ITI, 12, 7.

part. praes. pro futuri T, 2, 22.

pendens petra VI, 20, 2.

perit pro periit IV, 23, 27.

petra VI, 20, 2.

Phaedrus unde sumpserit argumenta

fabularum I inscr. praemetuens cum accus. I, 16, 4. praemium poena TV, 19, 30. prorsus nu-sus I, 24, 6. Python VI, 6, 6.

<luaeso I, 15, 7.

quando I, 2, 23.

quandoquidem I, 2, 23.

que — que II, 5, 4.

quin I, 8, 17.

quo modo IV, 22, 1.

quoniam I, 2, 23.

quoniara — quia I, 5, 7, 8.

Keligio T, 27, 6.

repente subito VI, 14, 15.

ridere secum VT, 2, 9.

ridicule TIT, 4, 5.

sat IV, 19, 19.

satius VI, 8, 23.

semita — via IIT prol. 38.

servitus servus IIT proT. 34.

sodes VI, 9, 5.

stomachans VT, 8, 21.

Syri sententiae V, 3, 11.

tacta invidia I, 24, 3.

trico ITT, 6, 9.

vafer VI, 20, 6.

venatorum necem II, 8, 2.

-um in genetivis IV, 7, 11.

Zeuxida nomin. V prol. 8.

CORRIGENDA.

In var. lect. TV, 9 inscr. v. 1 Tegendum: cf. not. Vincetit. et Giul. ib. 2 omittenda illa: et liig.

University oi Toronto Library

Acme Library Card Pocket LOVVE-MARTIN CO. Limited

fitj%-^&. :" «^"^

^^

k)^'».

^',6.

,r