RILTATV A da stored to paneant r e Pa preti tota Ran oicita "e no spet gino sgravi stent sprrs intel Arsiero reina Pra g i put pas LIUSSO Reato si egprescittere arte atri sapri re; 11 » + 1r 7 ver ped UIIGOO setriù dPbO babo Ri ha pri pesta tponte Li matrso stilate psp vsieterto eteri ang cd; degl rptzimvite ER] ss ora tolortania muan ne 4 ud 1989 riot prote vi rsmrmesegtaistota svi Carthbai culi nt irrto dindemaetsi Tirreni nre tnato x tera IRKEZIO ila tipa toe è Ri offra tania MIsiNi retta prateria duri regagesei Partuniseri n) deg mon) i De RAR Ept e MRS MIST DITO Irntd tore Abbate 1hL0 Les iersssse SIIT clerici SCORIIS nenti patto da 5 et TRITATI n rari n a obere ene aperire mt sro pis telai ta units Dbetea, spero prior metbttzh + pre sei pebricotplebacitio nitateizarezicir iraniane sister CUL pratesi nti N01) piegò sd edite ri opid 1950110 drrto'tesaghi na nese pitt fiat precari periferie pratiapioe risi) ALII pratatane Ce nteecaleazin 3 LOCI pi pestendori eis» #13 Piatti rt sari grde prdave dro RORIETTO 12 1-pgeo ra Naer ipo sn nirtzrte, sabbia ta +60 no va creta DenciLarprsnde pet pierateentnlareazzionee gori 14 00 si ETA “perire Intese eee pit stem nti passati pae srirgigs avi vesetiesi PINI TREIA STRA PO TREIetOS TETTO nette x msi te ziat oi È cn Torta sia suo rata ca ZIA 5 Tisettanta sinto greci ei itato tri Tr Regresg pitstbinrzi sa n Bea een ri atei age hp lodi rinai et Tubrditartsoaos pesi Teicsoge sielesiie quia Lepcsopriacre stiate iversa ponti» ETRE Matita Toei te ape taricotita dorotea sua Ti albneri none abuat de asetatttenesti sorde bepatrAsi peo resse casi cin ‘el 'orrhen Circ eprbier ili si n Dir ieyfapcaetare NESTIOI RESI IPSNIeeTI i tinti te tentata ppricarinai È SENI i arert TRE TE ian "si vengono enti i ircetri sap pers me lee spirte brano iene pesere serie. Miceli ltstprorrit etici irdatoastenri=tvvt IREEIIANCICI | ‘drpipes no re resin airioti presi ta (I ei nd et ei gole arno regno purietatei nt e rospi) negati tt inienetee fia vet Leto SR a pae se nostani t pere ttortinirrivn da prbetintvetrtosrra ll og Dato attenti mpigtsrtatizinhe tazza Usi DISSE Srcpereene Lie pistotizinielani sr. reti ritrta stptrrie La sirena eltertata Posta fammi pievi ereve, su Patgeios dei esepiga useatanioo diremo pepenntittito n primi! pegcarigiite nata tettina + dogeraono. as ralate ai rarDanata terra girie ns) bi aPgr drei siedaliàt o ti rms AITIOTIIIII TIM Titnrrdeei reo enni meteo arti Ri asa RILO ai asenanni ves -Y STR ae peer lame or ode 13% M00gD Potro a artea pro micha irritare ate ia né peo pacsotse ire neri int erge coe riomigia sen VETRI vasti Sani Cetsi Gale te RICIIIIOAO trento Deere dt. atit are, Praeselne di armare creto tegta VISmt Lis integer oneri sorga io si sete pal peceseatgaene Mnesrimntiarivztoà as ripari etrataetnati miezionberiae CRICETO i beni arai restare seat alitalia arene: iper Vatt rasirorere MERA ST pri <= o, mcr dis Sena dre rg derrpnt ondge pi dsee i srpesite de Sfregi4. pura Sire "i Ri Venta t3tarS0I retta Seti SICRE Mo Jet Nes dre 2 aut PA Red pertrne e grin sea ee i Gabon pdrto: badia porca nea SOC gite: ROMS IIIIETI pratrttepiarioti mei ariencaninai © hegofetine stor pedone utrarerasa STR Ai eendteia ni sore engine id dlimieicip rai te srgrio. siti Rota) Sirene se nor Strato tn igngzeroei Saremimege rar cae ireto Regia pedi Scene quanari sato sete proce tota tei patri ess sen RAI TTIn peerrttspatoneie squassi rr nsptettntea 09 stern rst etntesa Pellezona aIz et iiiebe ty Lepasenisigna iaia viia in cerdas Isiotie Drrateestitazzte peegage rate resbiabrtztei aaa eten arti prpritbrenio dis ee peli Pavese densa segreto UTIeni e tica tara oirint #i gd 107 V@Poro rage beenett i Pd Serge Perri Serate sainirietergac sere pe tastierista imgrna sessi n Seal nate o rire Sonno ne pettsaterrziziati ze ipietone 3 serie ire irerivae Vada +00 afrinsetezataoi ST IEbeo ite cern pi pevndoni rissa sci rrontao e icncent : Spr are e *epetesio sei ieri ICT si ierine Hatti nen + DETTATI de te dieiei toga pre sere ze citi pron a police a cgen Sol eteri gliere ze Cres tere vet dn Pertta sen 'esteregie. sapranno: sei desei ela MIICE si si 'ettncrgni snpnso > [itgrstetisseatiniata inse orta rercontrne tam arie. rn Pribie tonni yer egnsttore tei iepagroeo 5 ae aeralata selen nd ha ppi renne paregeziore aritmie irriae dr, edo rese netonoetat. Ripa eipreriici a ultime perngnsagerttne RSTREGCLI II ire tri rosone tot suribizinie arida domeg oi rono: userid ups tesoro erp segei Lom ararnon de ra Pafepereztato e Sere pren alga ee aaa Carnia ie Alpina gi srersete rwsinei CIRIIILICE, RISSOII Cna et puede pri pen ar onde o reggo save 310 drgrtaatgo sirntenintetn pub iot ice dette tec degree: etna: eprroeeni cs a nere perda are alibi ione ” 5 .: pie cer ndinà Ped range rate 1 O ragieri sere negr 03: tara wri opero prrenie; rosario prep onere rename tezindalra: Lerro cron TIE: peri TRI e = Sramagaannte II) et PIGRO ST it GG TT ct rt I MEIZIOIEOTTI serrinone di 1 ann 9 ar rrmmaeinteranio ti pate-drprerze de viirene nia pene rapidi Rn ITOSi 0g pece rep dt Du ta fond Pf (0091 îì , #4 #7: 1 MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE E DELLA LIGURIA DESCRITTI DA LUIGI BELLARDI SOCIO RESIDENTE: DELLA REALE ACCADEMIA DELLE SCIENZE EAREE:: Me (VOLUTIDAE, MARGINELLIDAE, COLUMBELLIDAE) COMPLETATA E CONDOTTA A TERMINE DAL Dott. FEDERICO SACCO Prof. di Paleontologia nella R. Università di Torino TORINO ERMANNO LOESCHE "1890 LO a a na! yi È de LA di DI) AA TI Du I: MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE E DELLA LIGURIA DESCRITTI DA LUIGI BELLARDI \ SOCIO RESIDENTE DELLA REALE ACCADEMIA DELLE SCIENZE PRESE AVE ( VOLUTIDAE, MARGINELLIDAE, COLUMBELLIDAF ) COMPLETATA E CONDOTTA A TERMINE DAL Dott. FEDERICO SACCO Prof. di Paleontologia nella R. Università di Torino TORINO CARLO CLAUSEN Libraio della Reale Accademia delle Scienze 1890 Estr. dalle Memorie della Reale Accademia delle Scienze di Torino, Serie II, Tom. XL. Torino, Stamperia Reale-Paravia. 4032 (260) 6-IV 90 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE E DELLA LIGURIA PARTE VI. (VOLUTIDAE, MARGINELLIDAE, COLUMBELLIDAE) de PREFAZIONE Fin dal 1872 il Prof. Luigi Bellardi, già allora ben noto ai Paleonto- logi dei terreni terziari per diverse accurate monografie malacologiche, intraprese il grandioso lavoro che porta per titolo « Y Molluschi dei ter- reni terziari del Piemonte e della Liguria » e la cui importanza è ben conosciuta nella scienza paleontologica. Ma appunto per esser questo un lavoro di gran lena, naturalmente ne riesciva alquanto lenta la pubblica- zione, tanto più in questi ultimi anni in cui le forze del Bellardi erano assai alfievolite dagli anni e dalle malattie. Col 1888 veniva condotta a termine la parte V? del suddetto lavoro e tosto il Bellardi s'accingeva allo studio della parte VI? in cui ineludeva le Volutidi, le Marginellidi e le Columbellidi. La famiglia delle Volutidi venne da lui condotta quasi perfettamente a termine, portata a buon punto quella delle Marginellidi e ben abbozzata quella delle Columbellidi, quando le forze, già scarse, gli si andarono poco a poco affievolendo , e nel set- tembre del 1889 il Bellardi placidamente sì spense. 4 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. La R. Accademia delle Scienze di Torino, nelle cui Memorie erano state inserite le cinque prime parti del sovraccennato lavoro, desiderando pubblicarne ancora la VI* parte, mi volle onorare dell’alto incarico di com- pletare e condurre a termine detta parte e di curarne la pubblicazione. Compreso della difficoltà e della delicatezza dell’ incarico |’ accettai tuttavia con piacere, porgendomi esso il mezzo di rendere un ultimo omaggio al Maestro ed amico mio veneratissimo. Accintomi al lavoro m’ accorsi ben tosto che, ad eccezione della fa- miglia delle Volutidi, gia completamente studiate, non poche nè lievi erano le lacune che incontravansi nella restante parte. Alcuni sottogeneri e numerose forme, erano solo distinte sul cartellino che le accompagnava con un semplice numero a lapis per cul dovetti in diversi casì istituire nomi nuovi; numerose scatolette di fossili, specialmente in riguardo alle Columbellidi, erano ancora a studiarsi (ed a ciò appunto accingevasi il Bellardi quando la morte gli troncò il lavoro), quindi aleune nuove forme mi vennero così fra le mani. Pur desiderando di conservare intatta il più che possibile l’opera del Bellardi, anche quando divergente dal mio modo di vedere, fui però talora costretto a fare alcune modificazioni imposte da leggi di priorità, dal connesso del lavoro, ecc. Ora, essendo fermo desiderio dell’Accademia sovraccennata che rima- nesse ben distinta l’ opera del Bellardi dalle aggiunte, modificazioni od altre contribuzioni indispensabili fatte in seguito, così fu necessario indi- care col mio nome le forme nuove da me istituite e descritte, aggiungendo eziandio apposite note a piè di pagina là dove erano necessarie osserva- zioni in. riguardo alla suesposta questione. In questo lavoro di revisione, molto più complicato e diflicile (1) di quanto a primo tratto mi apparisse, fui validamente sostenuto dai benevoli consigli ed appoggi dei Professori Lessona, Issel, Portis, Pantanelli, e del Cav. Rovasenda (che fornirono ricco materiale di studio e di confronto), ma specialmente fui confortato dal vivissimo amore per il mio venerato amico, Luigi Bellardi. FepERICO Sacco. Torino, 27 dicembre 1889. (4) Per accennare alle principali difficoltà del lavoro basti indicare come il copiosissimo materiale di studio, proveniente da diversi punti, sul quale si fonda la presente Monografia, dovette esser tras- portato con ogni cautela dalla casa del Prof, Bellardi al Museo geologico; quivi, completamente rias- sestato e riveduto, esemplare per esemplare, confrontandolo colle note già scritte dal Bellardi su fogli staccati; poscia, riconosciute le lacune e le parti incomplete, condurre regolarmente a termine l’opera conservando la dicitura e la forma delle altre Monografie; infine attendere alla pubblicazione del lavoro sia col disegnatore, sia colla litografia, sia colla tipografia. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) PARTE VI. ( VOLUTIDAE, MARGINELLIDAE, COLUMBELLIDAEK) XII. Famiglia VOLUTIDAE Cuenu (1859). QUADRO DICOTOMICO DEI GENERI E SOTTOGENERI. Testa mitraeformis 1. G. Lyria Gray. Testa strombiformis SE spira satis longa: labrum dexterum gracile, 1. SG. Volutilithes Sw. postice non vel vix produetum (stricto sensu). 2. < spira brevis: labrum dexterum (in adultis) postice callosum, super anfractum prece dentem valde productum 3. labrum dexterum medio valde extensum, ad marginem adnatum 2. SG. Neoathleta Bell. 3. < labrum dexterum crassum, medio et praeser- | tim postice valde productum, ad marginem valde incrassatum, liberum 3. SG. Athleta Conr. 6 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 1. Genere LYRIA Gray (1847). Testa fusoidea, mitraeformis: spira longa, acuta. — Superficies tota, vel in parte, longitudinaliter costata. — Os ovale, elongatum; labrum sinistrum plerumque exterius marginatum, variciforme; labrum dexterum medio et postice adnatum, antice interdum liberum multirugosum non vel via ultra os productum; columella subrecta, vix medio laeviter concava, triplicata ; plica mediana major. 1. Lyrra ancePs (MICATTI). Tav, do Agli Testa ovato-fusiformis: spira parum longa. - Anfractus parum converi; ultimus dimidia longitudine longior, */, totius longitudinis subaequans, antice satis depressus: sulurae satîs profundae. - Superficies tota longitudinaliter costata; costae plerumque viginti; oblusae, satis prominentes, sulcum interpositum subaequantes, in primis et mediis anfractubus subrectae, in duobus ultimis et praesertim in ultimo sinuosae, al basim caudae productae, in omnibus anfractubus ad su- furam posticam subtruncalae: interstitia costarum transverse striala: striae crebrae, interdum super custas perspicuae : suici transversi anteriores ordinarii plerumque sex parum profundi; inter se valde et subuniformiter distantes. Os angustatum; labrum sinistrum in adultis variciforme , (interlum varia altera terminali opposita); labrum dexterum multiplicatum ; columella antice satis producta et contorta. Long. 40 mm.: Lat. 16 mm. 1861. Z'oluta anceps MICHTTI., Foss. mioc. inf., pag. 99, tav. X, fig. 22, 23. DI In questa specie, che è assai frequente nel miocene inferiore dell’Apennino ligure, variano: 1° le dimensioni, lungh. 21-37: 2° il numero delle coste, che per lo più oscilla fra il 15 ed il 20; 3° la grossezza e la forma delle coste, la prima mag- giore quando le coste sono in numero minore, la seconda ora ottusa, ora compressa e quasi acuta; 4° varia pare il numero delle pieghettine posteriori della columella. Miocene inferiore: Carcare, regione Carpeneto; Dego, Sassello. regione Capeto; Cassinelle, non raro: Coll. dei Musei geologici di Torino e di Genova. 2. Lvyria PARENS BELL. Pavese ae: Dislinguunt hane speciem sequentes notae : 1. A L. anceps (Michtl). - Testa major, magis fusiformis: spira longior, magis acuta. - Anfractus magis converi, inde sulurae profundiores; anfractus ultimus longior, antice magis attenualus et magis productus. - Costae longitudinales pauciores (plerumque quatuordecim), ma- Jores, magis prominentes, ad suturam posticam non subtruncatae, minus sinuosae, ab interstitiis satis profundis, laevibus separatae; sulci transversi anteriores numerosiores. - Columella magis pro- ducta, ad apicem minus contorta. 2. A L. macoruwm (Brocch.). — Testa multo minor: spira magis acuta, requlariter involuta. DESCRILTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 7 - Anfractus ultimus antice magis depressus et magis attenuatus. - Costae pauciores, magis pro- minentes, subacutae ; superficies laevis non transverse albolineata. Long. 35 mm.: Lat. 14 mm. 1861 /oluta magorum MICHTTI, Foss. mioc. inf, pag. 98 (in parte). Questa forma dalla quale probabilmente è derivata (1) la L. magorum (Brocch.), ne differisce: 1° per le dimensioni molto minori; 2° per la forma generale più stretta e perciò relativamente più lunga, 3° per le coste longitudinali proporzionatamente più (grosse, più sporgenti e più distintamente sinuose; 4° per la mancanza delle fascie bianche trasversali; 5° per l’ultimo anfratto più rigonfio nel ventre e più depresso anteriormente; 6° e finalmente perchè l’ultimo anfratto termina in una specie di coda. Miocene inferiore: Carcare, regione Carpeneto, Dego, Cassinelle, non frequente; Coll. del Museo di Torino e Coll. Michelotti nel Museo geologico di Roma. 3. LyRia macorum (Brocch.). Tav. I, fig. 3. Testa crassa, fusoidea: spira parum aperta, parum longa, medio inflata. - Anfractus con- veri; ultimus “|; totius longitudinis plerumque subaequans, in ventre inflatus, antice parum de- pressus et parum attenuatus.- Superficies tota longitudinaliter costala et transverse lineolata ; costae 13-20, magnae, obtusae, ab inlerstitiis parum profundis separatae, rectae, axî testae paral- lelae, prope rimam sinistrorsum incurvatae; lineolae albido impressae, inter se parum distantes, ‘ plerumque uniformiter dispositae. - Os longum, postice angustatum et canaliculatum, antice di- latatum; labrum sinistrum exterius et interius inflatum, variciforme; labrum dexterum totum tIransverse plicatum; plicae ordinariae tres majores, praeserlim mediana, ceterae plerumque decem, minores, subuniformes, in faucem valde productae: columella subrecta, medio parum excavata, ad apicem sinistrorsum laeviter incurvata, revoluta, rima lala. Long. 64 mm.: Lat. 27 mm. 1820. Zoluta Lyra BORS., Oritt. piem., I, pag. 26 (fide Bonelli). 1814. /d. magorum BROCCH., pag. 307, tav. IV, fig. 2. 1848. /d. id. MICHTTI., Foss. mioc., pag. 319 (in parte). 18299. /d. id. DEFR., Dict. Sc. Nat., vol. XVIII, pag. 480. 1842. Jd. id. E. SISMD., Syr., pag. 42. 1847. Id. id. E. SISMD., Syr., 2 ed., pag. 43. 1852. Id. id, D’ORB., Prodr., vol. III, pag. 52. Differenze del tipo dalle forme dei Colli torinesi: 1° Dimensioni generalmente minori ; 2° Spira un po’ meno aperta e meno rigonfia nel mezzo; 3° Le pieghe posteriori alle tre anteriori normali del genere, otto; 4° Coste longitudinali più piccole e più regolari separate da solco più stretto. x La roccia è un misto di arenaria serpentinosa e di terra bigia argillosa. Dimensioni dell'esemplare tipico del Brocchi. Long. 50 mm.: Lat. 20 mm. (4) Il trovarsi questa forma nello stesso orizzonte geologico della L. magorum rende un po’ im- probabile l’ipotesi che essa sia la progenitrice di quest’ultima (F. Sacco). 8 I MOLLUSCHI DEI TERRENI VERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Varietà A. Testa longior, angustior: spira longior, minus aperta, subregulariter involuta Long. 60 mm.: Lat. 25 mm. Varietà B. Testa minus ventrosa. - Anfractus ultimus minus inflatus. - Costae longitudinales în ultimo anfractu vir passim obscure notatae: lineolae transversae ferrugineae. Long. 62 mm.: Lat. 26 mm. Oltre alle deviazioni che ho distinte come varietà, in questa specie è incostante il numero, la forma più o meno ottusa delle coste e la loro grossezza: anche la spira è più o meno lunga e più o meno aperta, ora distintamente rigonfia nel mezzo, ora quasi regolare: è pure instabile il numero delle linee trasversali, e la distanza fra loro interposta. Nell’età giovanissima si distingue dalla seguente specie per la forma più breve e più tozza e per la presenza di coste su tutti gli anfratti. Miocene inferiore: Belforte presso Novi-Ligure, rarissimo; Coll. del Museo civico di Milano. Miocene medio: Colli torinesi, Rio della Batteria, Villa Forzano, Termo-fourà, Baldissero-torinese, Val Ceppi, non raro; Coll. del Museo di Torino. 4. LyRra TAURINIA (Bon.). Tav. I, fig. 5 a, d. Testa crassa, ovato-fusiformis: spira brevis, parum acuta. - Anfractus breves, parum con- veri; ultimus °/, totius longitudinis subaequans, ventrosus, antice vir depressus et parum atte- nuatus. - Superficies in illaesis nitens, in anfractubus mediis et ultimo levis, in primis quatuor vel quinque longitudinaliter costata; costae obtusae, rectae, axi testae parallela: lineae trans- versae impressae albescentes, inter se salis distantes, plerumque detectae. - Os ovale, elongatum, postice angustatum, canaliculatum, antice dilatatum; labrum sinistrum interius marginatum, ex- terius obscure inflatum; labrum dexterum transverse plicatum, interdum laeve; plicae vel pliculae post plicas ordinarias decurrentes interdum mullae, frequenter obscure notatae, subobsoletae, raro per totam columellam productae: columella medio parum depressa; rima lata satis profunda. Long. 32 — 55 mm. : Lat. 16 — 24 mm.: 1820. Zoluta papillaris BORS., Oritt. piem., 1, (non Gmelin Sowerby), pag. 26, tav: I, fig. 8. 1825. /d. taurinia BON., Cat. Museo zool. Torino, n. 2532. 1837. Id. magorum PUSCH, Pol. Pal., pag. 117, tav. XI, fig. 2 (fide Deshayesi). 1842. Id. papillaris E. SISMD., Syn., pag. 42. 1844. Id. papillaris DESH. in LAMCK., Anim. s. vert., 2 ed., vol. X, pag. 431. 1847. Id. taurinia MICHTTI., Foss. mioc., pag. 319. ? 1847. Jd. Swainsoni MICHTTI., Foss. mioc., pag. 319, tav. XII, fig. 3. 1847. Id. taurina E. SISMD., Syn., 2 ed., pag. 43. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. HIT, pag. 53. DESCRITDI DA L. BELLARDI (FP. SACCO) 9 Varietà A. Testa longior, angustior : spira longior, magis acuta. - Anfractus subplani; ultimus parum ventrosus. -Superficies laevis : lineolae transversae impressae magna in parte a strato porcella- naceo tectae, passim tantum perspicuae. - Pliculae columellares paucae, obscure notatae. Long. 59 mm.: Lat.21 mm. Varietà B. Testa brevior, magis inflata: spira brevior. - Anfraclus ultimus longior, magis ventrosus. - Superficies a. strato porcellanaceo tecta; lineolae transversae quatuor in ultimo anfractu, inter se. aequidistantes. Long. 37 mm.: Lat, 18. Varietà (. Tav. I, fig. 6. Testa major, magis ventrosa: spira magis aperta. - Anfractus ultimus major. - Os antice magis dilatatum; labrum sinistrum magis arcuatum; pliculae transversae plerumque super totam columellam decurrentes: columella antice magis contorta, subumbilicata. Indipendentemente dalle forme che ho distinte come varietà, nella grande quan- tità di esemplari che si raccolgono di questa specie nei colli torinesi si incontrano notevoli differenze intermedie: 1° nelle dimensioni; 2° nella forma più o meno ri- gonfia; 3° nella maggiore o minore lunghezza proporzionale della spira per rispetto all’ultimo anfratto e nell'apertura dell’angolo spirale: anche le linee biancastre im- presse variano nel loro numero e nella distanza tra loro interposta. .Paragonando fra loro numerose serie della presente e della precedente specie, non si può negare che esse siano fra loro strettamente legate: tuttavia non riesce difficile nel maggior numero dei casi, fatta eccezione degli esemplari giovanissimi, il distinguere l’una dall’altra pei seguenti caratteri: nella specie qui descritta, cioè nella L. taurinia 1° la forma generale è molto più breve e notevolmente più rigonfia ; 2° la spira è più breve e più aperta; 8° gli anfratti medii ed ultimo sono sprov- veduti di coste longitudinali; 4° la bocca è più dilatata anteriormente; 5° il labbro sinistro è più arcuato, il labbro destro è guernito in generale da un minor numero di rughe trasversali le quali mancano affatto quasi sempre nella parte posteriore del labbro destro. Questa forma fu descritta per la prima volta dal Borson col nome di Voluta papillaris: nome che non potè essere conservato perchè già molti anni prima appli- cato ad una Voluta vivente dallo Gmelin. Il Deshayes, non conoscendo la V. papillaris dello Gmelin, nella seconda edizione dell’opera di Lamarck (Anim. s. vert.), ha creduto dover conservare alla specie fossile il nome datole dal Borson, perchè la V. papillaris Sow. è stata pubblicata parecchio tempo dopo il saggio orittografico del Borson. Miocene medio: Colli torinesi, Rio della Batteria, Villa Forzano, Termo-Fourà, Baldissero-torinese, Val Ceppi, frequente; Coll. del Museo di Torino e Coll. Michelotti nel Museo geologico di Roma. 2 L. Bellardi. 10 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 2. Genere VOLUTILITHES Swainson (1840). 1. Sottogenere VOLUTILITHES (stricto sensu). | Testa ovato-fusiformis: spira brevis. - Anfractus prope suturam posticam carinati; anfractus ultimus magnus, */, totius longitudinis subaequans, antice pa- rum depressus, plus minusve produetus; pars postica carinae et suturae interposita brevis, excavata. - Superficies longitudinaliter multicostata. - Os angustum, longum, labrum sinistrum simplex, interius laeve; labrum dexterum gracile, adnatum, in adultis postice ultra os plus minusve expansum: plicae columellares parvae, satis obliquae, inaequales, plerumque quatuor: columella subrecta. {. VoLuTILITBES (striclo sensu) MuLTIcOsTATA Bell. Tav. I, fig. 7 a, d. Testa subfusiformis, longa: spira brevis, ad apicem satis acuta. - Anfractus omnes prope suturam posticam obtuse carinati, inter carinam et suturam posticam complanati, interdum sub- canaliculati, inde spira scalarata; anfractus ultimus perlongus, */, totius longitudinis subaequans, in ventre parum inflalus, antice valde productus, parum depressus et attenuatus.- Superficies tota longitudinaliter costala; costae plerumque viginti, magnae, in primis et mediis anfractubus com- pressae, subcarinatae, in ultimo obtusae, latae, ab interstibiis sat lalis separatae, in carina dentiformes, inter carinam et suturam posticam obscure productae, prope carinam a sulco trans- verso, lato, parum profundo subinterruptae: sulci transversi ordinarii, prope rimam decurrentes, plerumque octo, lati, profundi, inde costae interpositae angustae et prominentes. - Os longum, antice et postice angustum, medio dilatatum; labrum sinistrum parum armatum: columella medio parum excavata; antice in axim testae valde producta. Long. 60 mm.: Lat. 28 mm. Varletà A. Tav. I, fig. 8. Testa minor: spira magis acuta. - Anfractus contra suturam posticam minus depressi, ul- timus în ventre magis inflatus; carina magis obtusa. - Costae longitudinales pauciores, quatuor- decim, majores; superficies praeter sulcos transversos ordinarios transverse obscure sulcata; sulci minuti, rari, inter se salis distantes. Long.36 mm.: Lat. 16 mm. Varietà B. Testa minor. - Costae longitudinales compressae, subcarinatae, minores, numerosiores, viginti quatuor. Long. 20 mm.: Lat. 12? mm. Miocene inferiore: Cassinelle, Dego, Sassello-Capeto, Carcare-Carpeneto, non raro; Coll. del Museo di Torino e di Genova; Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. Varietà A - Miocene inferiore: Cassinelle, raro; Coll. del Museo di Torino. Varietà B - Miocene inferiore: Carcare-Carpeneto, raro; Coll. del Museo di Torino. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 11 2. VoLuTILITBES (stricto sensu) consancuINnEA Bell. Tav. I, fig. 9. Distinguunt hanc speciem a V. multicostata Bell. sequentes notae: - Testa minor: spira magis acuta. - Anfractus ultimus magis ventrosus, antice magis depressus. - Carina posterior obtusior, suturae posticae magis prorimatae; costae longitudinales majores, pauciores. Long. 34 mm. : Lat. 15 mm. Miocene inferiore: Cassinelle, rarissimo; Coll. del Museo di Torino 3. VoLutiILITRES (stricto sensu) aPENNINICA (Michili). Tav. I, fig. 10. Testa fusiformis, ventrosa, longa, antice valde producta: spira longiuscula, satis acuta. - Anfractus prope suturam posticam carinati; carina valde obtusa, pars postica anfractuum exca- vata, canaliculata, contra suturam marginata, transverse minute striala; pars anlica convexa ; anfractus ultimus |, totius longitudinis aequans, in ventre inflatus, antice valde depressus et at- tenuatus, productus, inde testa subcaudata. Superficies longitudinaliter costata et transverse sul- cata: costae longitudinales plerumque viginti, parvae, compressae, subuniformes, rectae, vix antice sinistrorsum inflerae, atlenuatae, ad rimam non productae, prope carinam a sulco transverso satis notato subinierruptae , super carinam compressae, dentiformes : sulci transversi minuti, crebri, subuniformes, inter se parum distantes; super costas continui; sulci anteriores ordinarii, cae- teris subaequalibus. - Os longum, angustum; labrum dexterum postice ultra os satis productum, antiec non ultra os dilatatum; columelia medio parum ercavata, antice valde producta, dextrorsum inflera Long. 32 mm.: Lat. 13 mm. 1861. Voluta apenninica MICHTTI., Foss. mioc. inf., pag. 99, tav. X, fig. 4), 21. Miocene medio: Cassinelle, Dego, Carcare-Carpeneto, non raro; Coll. del Museo di Torino e del Museo geologico di Genova. 4. VoLuTIL!TBES (stricto sensu) inrerMEDIA (Bell.). Tav. I, fig. 11. Testa subfusiformis : spira satis longa et acuta. - Anfractus ultimus satis ventrosus, antice valde depressus; anfractus omnes prope suturam posticam obtuse carinati, eorum pars carinae et sulurae interposita brevis, subcanaliculata. - Superficies longitudinaliter costata et transverse co- stulata: costae parvae, crebrae, plerumque viginti quinque, rectae, antice versus rimam sinistror- sum leviter incurratae, attenuatae, prope carinam a sulco iransverso parum notato subdivisae, în carina dentiformes, acuminatae: costulae parvae, uniformes, a sulco interposito satis lato separa- tae, in illaesis super costas et earum interstitia continuae. - Os longum. Long. 30 mm.: Lat. 14 mm. Dislinguunt hane speciem a Vol. apenninica (Michtli) sequentes notae. - Testa major: spira longior. - Anfractus ultimus antice magis depressus: carina magis prominens; pars postica an- fractuum carinae et suturae posticae interposita brevior, angustior, profundior. - Costae longitu- dinales numerosiores, magis inler se prorimae, plerumque vigintiquinque: sulci transversi pauciores (passim tantum perspicui). Miocene inferiore: Cassinelle, Carcare-Carpeneto, raro; Coll. del Museo d! Torino. 12 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 2. Sottogenere NEOATHLETA BeLL. (1889). Testa ovato-turrita: spira brevis, satis aperta, ad apicem acuminata. - An- fractus ultimus 3/, totius longitudinis plerumque subaequans, conoideus, antice sub- regulariter attenuatus, productus: anfractus omnes postice obtuse carinati, pars carinae et suturae posticae interposita carinulata. -— Superficies tota longitudinaliter costata, in parte antica transverse sulcata. - Labrum dexterum ultra os valde pro- ductum, postice callosum, per totum marginem adnatum, contra anfractum prae- cedentem postice productum. 5. VOLUTILITHES (Neoathleta) AFFINIS (Brocchi), Testa irrita, conoilea: spira brevis, parum aperta. - Anfractus ‘postice obluse carinati; ca- rina ‘altera ‘minor inter carinam mijorem et suturam posticam decurrens, suturae posticae magis prozima quam carinae majori; inter duas carinas canaliculus satis profundus decurrens, laevis ; anfractus ultimus conoideus, perlongus, *|, totius longitudinis subaequans, antice parum depressus satîs uttenvatus, valde productus, latus. - ‘Costae longitudinales magnae, decem, simplices, antice attenuatae, contra sulcos ‘transversos ordinarios terminalae, prominentes, compressae, a sulco lato et $atis profundo separatae, super carinam'majorem magis compressae, dentiformes, super carinam minorem ‘multo ‘minorés ‘et obtusae: ‘sulci anteriores transversi ordinarii duodecim, super dimidiam partem anticam decurrertes, antici parum profundi et inter se satis distanles, postici gradatim profundiores et ‘inter se minus distantes. - Os longum antice dilatatum; labrum dexterum antice gracile, postice parum incrassatum, suturam posticam amplectens, sulcos transversos în parte tan- tum degens; columella post plicas ordinarias minute plicata (‘pliculo postico obscure notata), subrecta, parum postice ewcavata, antice ‘satis producta. Long. 40 mm.: Lat. 22 mm. 1814. Voluta affinis BROCCH., Conch. foss. sub., pag. 306, tav. XV, fig. 8. 1829, Id. id. DEFR., Dict. Sc. Nat., vol. LVHI, pag. 479. 1847. Id. id. E. SISMD,, Syn,, 2 ed., pag. 43, 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. III, pag. 53. Varietà A. Tav. I, fig..12. a, d. Testa minor. - Costae longitudinales versus rimam magis productae, super carinas et în ca- naliculo magis compressae ‘et magis prominentes. Long. 38 mm.: Lat.20 mm. Miocene inferiore: Belforte presso Novi (fide Brocchi), rarissimo; Coll. Brocchi nel Museo civico di Storia Naturale di Milano. Varietà A - Miocene inferiore: Carcare, rarissimo; Coll. del Museo di Geo- logia di Genova. 6. VoLurivitaEs (Neoathleta) oBLiquus Bell. Tav. 1, fig. 13 a, d. Distinguunt hanc speciem a Vol. affinis (Brocch.) sequentes notae: Testa minor, brevior, magis ’ventrosa : spira obliqua. - ‘Anfractus ultimus brevior, *|3 totius longitudinis subaequans, antice magis attenuatus, minus produclus: carina major magis obtusa, DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 13 minor melius notata. - Costae longitudinales magis versus rimam productae, sulci transversi fere usque ad carinam majorem producti, inde numerosiores. - Os brevius; labrum dexterum anlice et postice ultra os magis productum, postice distincle callosum. Long. 35 mm.: Lat. 20 mm. 1847. Voluta bicorona E. SISMD., Syn., 2 ed., pag. 43. Varietà A. Testa longior. - Anfractus ultimus antice magis productus. - Costae longitudinales nonnul- lae subbifidae, majores. Long. 34 mm.: Lat. 19 mm. Miocene inferiore : Mornese, non frequente; Coll. del Museo di Torino. Varietà A - Miocene inferiore: Mornese, Dego, non frequente; Coll. del Museo di Torino. 7. VoLutiLiTaEs (Neoathleta) TRICARINATUS Bell. Tav. I, fig. 14 a, d. Distinguunt hane speciem a Vol. obliquus Bell. sequentes notae : Testa longior. Anfractus ultimus antice magis productus: tertia carina super costas vix no- tata, ante et prope carinam decurrens, inde costae longitudinales trinodoso dentatae. Long. 30 - 37 mm.: Lat. 18 - 24 mm. Miocene inferiore: Cassinelle, Mornese, raro; Coll. del Museo di Torino e del Museo geologico di Genova. 8. VoLuriLITBEs (Neoathleta) HeseRTI (Michtti). Tav. I, fig. 15 a, db. Testa claviformis: spira brevissima, obtusa, ad apicem mucronata. - Anfractus ultimus per- longus, */; totius longitudinis subaequans, antice valde et regulariter attenuatus, valde produetus, postice tricarinatus ; carinae obtusae, duae anteriores inter se parum distantes; canaliculus se- cundae et terliae carinae interpositus laevis: sutura postica inflata, obscure et ipsa canaliculata. - Costae longitudinales sedecim, nonnullae minores, irregulares, subbifidae, inaequales, subrectae, obliquae, antice allenuatae, ad rimam non productae: sulci transversi ordinariù ad carinas non producti, posteriores vix ‘notati et inter se satis distantes, anteriores majores et ‘profundiores. - Os angustum perlongum: labrum derterum ultra os valde productum, postice distinete callosum : columella subrecta postice parum excavata. Long. 40 mm.: Lat. 23 mm. 1861. Voluta Heberti MICHOTTI., Foss. mioc. inf., pag. 100, tav. XI, fig. 3. Deshayes nella sua opera Description des Animaux sans vertèbres découverts dans les environs de Paris, ha descritta col nome di Voluta Heberti una forma differente dalla qui descritta. Siccome la V. Heberti Michtti è stata pubblicata nel 1861 e quella omonima del Deshayes nel 1866, così questa deve cedere il suo nome a quella (1). (1) Per la forma del Calcaîre grossier del bacino di Parigi proporrei il nome di Voluta Deshayesi Sacc,, dedicandola al grande paleontologo illustratore dei Molluschi fossili di detto bacino (F. Sacco). 14 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Miocene inferiore: Mornese, rarissimo; Coll. del Museo di Torino e Coll. Mi- chelotti nel R. Museo di Geologia di Roma. 3 Sottogenere ATHLETA Conran 1853. Testa subtrigona, strombiformis: spira brevissima, satis aperta, ad apicem mucronata. — Anfractus primi brevissimi; ultimus perlongus et permagnus, in ventre obtuse carinatus, carina denticulata; sutura posterior marginata, superficies carinae et suturae interposita excavata, canaliculata. — Superficies longitudinaliter costata, ante rimam tranverse sulcata. - Os angustum, longum; labrum sinistrum in adultis exterius marginatum, variciforme, interius inflatum, plerumque erenatum ; labrum dexterum (in adultis) late expansum, crassum, callosum, late anfractum praecedentem tegens, per totum marginem incrassatum, liberum: columella subrecta; plicae columellares tres, anteriores majores ; interdum pliculae nonnullae inter posîtae ; plicae et pliculae satis obliquae. A. — I° Serie. Canaliculus inter carinam ventralem et suturam posticam decurrens transverse costulatus et striatus. Labrum dexterum tenue, ad marginem satis incrassatum ; labrum sinistrum ad marginem crenulatum. 9. VoLutILITHES (Athleta) coronatus (Brocch.). Tav. I, fig. 16 a, d. Testa conoidea: spira brevissima, obiusa, ad apicem mucronata. - Anfractus ultimus *|;, totius longitudinis subaequans, antice satis et subregulariter attenuatus, prope rimam laeviter de- pressus, poslice obluse carinalus, ante suturam posticam canaliculatus ; sutura postica marginata. - Superficies tota longitudinaliter minute rugulosa: costae longitudinales plerumque decem, ob- tusae, inter se satis distantes, subreclae, laeviter obliquae, antice attenuatae, ad rimam non pro- ductae, in carina compressae, in dentem acuminatum erectae, in canaliculo postico obscure passim nolatae, super marginem sulurae poslicae in dentem minorem erectae: costulae transversae ple- rumque quindecim, angustae sel satis prominentes, crebrae, acutae, continuae, a sulco lato et profundo separatae, plerumque uniformes, interdum costula minor in sulcum decurrens; costulae transversae in canaliculum posticum decurrentes inaequales, plerumque duae majores carinae proximae et duae vel tres minores suturae posticac provimae. - Labrum sinistrum in adultis mar- ginatum, crenalum, postice angulosum: labrum dexterum gracile, costulas transversas imperfecte tegens, super anfractum praecedeniem valde expansum, ad marginem valde incrassatum, liberum: columella subacuta. Long. 45 mm.: Lat. 30 mm. 1814. Zoluta coronata BROCCH., Conch. foss. sub., pag. 306, tav. XV, fig. 7. 1823. /d. affinis’’BRONGN., Mem. Vic., pag. 63, tav. III, fig. 6 a, 6 (non Brocch.). 1825. Id. coronata BORS., Oritt. piem., 1, pag. 26. 1829. Id. id. DEFR., Dict. Sc. Nat., vol. LVIII,pag. 480. 1861. Id. neglecta MICHTTI., Foss. mioc. inf., pag. 100 tav. XI, fig. 1, 2. La Direzione del Museo civico di Storia Naturale di Milano, che ebbe la gen- tilezza di comunicarmi i tipi descritti e figurati dal Brocchi della Voluta affinis e DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 15 della Voluta magorum, non ha potuto fare altrettanto per la Voluta coronata, la quale manca attualmente nella Collezione tipica del Brocchi. Non ho potuto così verificare de visu l'identità della Voluta coronata di Bel- forte colla forma qui descritta: fortunatamente la figura, se non perfetta, sufficiente però e la descrizione che ne pubblicò il Brocchi, si confanno così bene coi fossili di Cassinelle, Carcare, Sassello, ecc. che non mi rimane verun dubbio che i fossili qui descritti si debbano riferire alla precitata specie del Brocchi. La Direzione del R. Museo di Geologia di Roma si compiacque di comunicarmi i tipi della Voluta neglecta che il Michelotti ha descritta e figurata nel 1861: ho potuto perciò accertarmi che la forma nominata V. neglecta Michtti non rappresenta altro che giovani ed incompleti esemplari di questa forma, della quale ho avuta la buona sorte di trovare a Cassinelle un esemplare adulto e di buona conservazione (quello figurato). Miocene inferiore: Cassinelle, Carcare-Carpeneto, Sassello-Capeto, non frequente ; Coll. del Museo di Torino, del Museo dell’Università di Genova e Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. B. — 2° Serie. Canaliculus inter carinam ventralem et suturam posticam decurrens laevis. Labrum dexterum crassum. 10 VoLutiLITRES (Athleta} promarus Bell. Tav. I, fig. 17 a; d. Testa strombiformis: spira ad apicem valde acuminata, in adultis magna in parte a callo tecta. - Anfractus ultimus antice parum depressus, satis et subregulariter attenuatus , *|; tolius longitudinis superans; pars antica medio laeviter inflata; pars postica satis lata, caniculata ad suturam valde incrassata: carina satis prominens. - Costae longitudinales plerumque octo, a sulco lato separatae, vix passim prope carinam perspicuae, super carinam in dentem valde acutum ereciae, plerumque septem a callo detectae : costulae transversae crebrae, minulae, posticae obtusae, a sulco angusto separatae, anticae minores, subacutae a sulco latiusculo separatae, usque contra dentes carinae productae. - Os angustum, longum, valde obliquum ; labrum sinistrum ad carinam profunde emarginatum, postice in canaliculum profundum et angustum productum; labrum dex- lerum poslice în callum incrassatum productum, antice gracile, inde costulae transversae anfractus praecedentis passim notatae poslice magna in parte anfractum praecedentem tegens, ad margi- nem satis incrassatum: columella subrecta. Long. 26 mm.: Lat. 17 mm. Varietà A, Spira longior, magis acuta. - Anfractus ultimus antice longior, magis depressus. Dentes ca- rinae magis longi et magis acuti. Long. 30 mm.: Lat. 17 mm. Esemplari giovani ed incompleti. 16 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Varietà B. (an species distinguenda?), Testa angustior, longior: spira multo magis longa et acuta. - Anfractus ultimus longior, antice magis depressus. Dentes carinae pauciores, compressi, magis acuti: sulci transversi mino- res et minus regulares. Long. 26 mm.: Lat. 14 mm. Esemplare giovane, incompleto. Miocene inferiore: Cassinelle, Carcare-Carpeneto, non raro; Coll. del Museo di Torino. t1. VoruriLitHEs (Athleta) PRAECURSOR Bell. Tav. I, fig. 18 a, d. Testa strombiformis: spira brevissima. - Anfractus ultimus *, totius longitudinis aequans, antice satis et regulariter attenuatus: carina valde obltusa; pars postica anfractuum parum ex- cavata, ad suturam parum incrassata. Costae longitudinales vix prope carinam obscure notatae, super carinam in dentem acutum valde prominentem productae, septem detectae: costulae trans- versae per totam superficiem anticam decurrentes, poslicae et medianae oblusae, anticae acutae, posticae transverse minute striatae, a sulco latiusculo separatae, anticae minores, subacutae , a sulco magis lato et magis profundo separatae. - Labrum dexierum in callum magnum, late productum. Long. 36 mm.: Lat. 22 mm. Miocene inferiore: Carcare, rarissimo; Coll. del Museo di Geologia di Genova e Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. 12. VouriLitaEs (Athleta) consancuInEUS Bell. Tav. I, fig. 19 a, d. Testa subtrigona: spira brevis, ad apicem acuminata. - Anfractus ultimus *|, totius longi- tudinis aequans; antice vic laeviter depressus, salis attenuatus; camaliculus posticus angustus, parum profundus; carina posterior via submarginata. Costae longitudinales 8, 9, magnae, com- pressue, a sulco lato et satis profundo separatae, antice valde productae, dentes carinae compressi, valde prominentes: sulci transversi anlici lati satis profundi, a costula obtusa separati, ad dimi- diam parlem anticam ultimi anfractus producti. Long. 38 - 44 mm. : Lat. 25-28 mm. 1861. Voluta ficulina MICHTTI., Foss. mioc. inf, pag. 100 (in parte). Miocene inferiore: Dego, raro; Coll. del Museo Geologico di Genova. 13. VoLuriLiTaEs (Athleta) ricurinus (Lamck). Testa strombiformis: spira brevissima, ad apicem acuminata. Anfractus ultimus '/; totius longitudinis subaequans, postice plus minusve ventrosus, antice subregulariter attenuatus: carina oblusa; canaliculus poslicus laevis, parum ercavatus; margo suturae postice valde inflalus, an- fractum praecedentem amplectens. Costae longitudinales plerumque a labro sinistro deteetae, obtusae, a sulco lato et satis profundo separatae, tum versus rimam valde productae, lum ante carinam vix passim notalae. Dentes carinae valde prominentes et acuti: sulci transversi prope rimam lati, DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 17 parum profundi, a costula angusta separati, in parte postica usque ad carinam produeti, minuti, parum profundi, inter se satis et subuniformiter distantes. - Os angustum, longum, postice profunde canaliculatum ; labrum sinistrum eaterius et interius marginatum, margo interior pluriplicatus; labrum dexterum crassum, dense callosum, columella medio parum excavata; plicae columellares tres magnae, parum obliquae, inaequales, postice plerumque rugae nonnullae inaequales adiectae: rima lata, et satis profunda. Long. 42 — 80 mm.: Lat. 27—50 mm. 1825. Voluta rarispina BAST., Mem. Bord., pag. 41, tav. 1I, fig. 1 (in parte). 1826. ad. ficulina DEFR., Dict. Sc. Nat., vol. LVII, pag. 278. 1842. Id. rarispina MATH., Catal. foss. Bouches-du-Rhéne, pag. 327. 1842. Id. ficulina E. SISMD., Syn., pag. 42 (in parte, escluso il sin., affinis Br.). 1844. Id. id. LAMCK., Anim. s. vert., 2 ed., vol. X, pag. 420. 1847. Id. rarispina E. SISMD., Syr., 2 ed., pag. 43 (in parte). 1847. Id. ficulina MICHTTI,, Foss. mioc., pag. 320. 1852. Jd. rarispina D’ORB,, Prodr., vol. III, pag. 52 (in parte). ? 1864. Id. ficulina DODERL,, Cenn. geol. terr. mioc. sup. It. centr., pag. 24. 1880. /d. id. SEGUENZ., Le Form. terz. Prov. Reggio, pag. 50. tan Varieta A, Sulci transversi ad dimidiam tantum partem anticam ultimi anfractus producti, reliqua parte antica laevis. Long. 65 mm.: Lat. 44 mm. Varietà B, Sulci transversi ad dimidiam tantum partem anticam producti, subuniformes, angusti, parum profundi, a costula obtusa separati. Long. 44 mm.: Lat. 28 mm. Varietà (. Tav. I, fig. 20. Testa crassior. - Sulci transversi a rima ad carinam producti, salis profundi, subaequales, a costula angusta, acuta separati: dentes carinae detecti, decem, acuti: costae longitudinales ab- tusae versus rimam salis produclae. . Long. 62 mm.: Lat. 38 mm. Varietà D, Tav. I, fig. 21. Testa longior, angustior; spira magis prominens. - Sulci transversì lati, profundi, subuni- formes inter se satis distantes, a costula lata, complanata separati: per totam partem anticam ultimi anfractus decurrentes: costae longitudinales plerumque vix passim notatae; dentes carinae satis longi et valde acuti, plerumque octo detecti. - Canaliculus posticus oris magis productus. Long. 49 — 68: Lat. 29— 40. DI Questa specie è molto frequente nei colli torinesi: fra i numerosi esemplari che se ne raccolsero si osservano parecchie deviazioni dalla forma tipica sia nelle dimen- sioni, sia nei solchi trasversali che ora attraversano tutta la superficie dell’ultimo anfratto, ora la sua metà anteriore soltanto, lasciandone liscia la posteriore, e sia nel numero delle coste longitudinali e perciò in quello dei nodi spinosi che ne ador- nano la carena. Ma la deviazione maggiore che, ove si paragonasse nei suoi estremi 3 IL. Bellardi. 18 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. colla forma tipica, sì dovrebbe separare come specie distinta, è quella descritta come varietà D. Abbenchè le differenze sue dal tipo siano molte e notevolissime, tuttavia non mi sono indotto a darle un nome proprio perchè nella ‘numerosissima serie di esemplari che ebbi occasione di esaminare, io trovai tutti i passaggi intermedii, sia nella forma, sia per gli ornamenti superficiali e per la considerazione che gli uni e gli altri vissero contemporaneamente non solo, ma nelle identiche condizioni di ambiente. Miocene medio: Colli torinesi, Rio della Batteria, Villa Forzano, Monte dei Cappuccini, Termo-fourà, Baldissero-Torinese, Val Ceppi, frequente; Coll. del Museo di Torino. Deformazione: Val Ceppi, Monte dei Cappuccini, rarissimo; Coll. del Museo di Torino e Coll. Rovasenda. 14. VorutiLiTaES (Athleta) RARISPINA (Lamck). Tav. I, fig. 22 a, d. Testa brevis, lata, semiovoides: spira brevissima, obtusa, in illacsis ad apicem mucronata. - Anfractus ultimus permagnus, fere totam testam constituens (in adultis), in ventre obscure an- gulosus, antice parum et regulariler attenuatus, postice prope suturam viv depressus, mon cana- liculatus.- Costae longitudinales plerumque nullae (in adultis), imterdum nonnullae, vie passim notatae et in ventre subspinosae. Os postice profunde canaliculatum, anlice dilatalum, obliquum ; labrum sinistrum erterius el praesertim interius marginatum; margo internus in maxima parte transverse mulliplicatum, plicae in faucem satis productae; labrum dexterum totum super an- fractum praecedentem erxpansum, percrassum : columella medio anguste satis praeter plicas ordi- narias depressa, laevis, interdum pliculae nonnullae perspicuae. Long. 43 mm.: Lat. 36 mm. 1826. Voluta rarispina DEFR., Dict. Sc. Nat., vol. LVII, pag. 472. 1842. Id. id. E. SISMD., Syr., pag. 42 (in parte). 1842. Id. ficulina E. SISMD., Syr., pag. 42 (in parte). 1844. Id. rarispina LAMCK., Anim. s. vert., 2 ed., vol. X, pag. 420. 1847. Id. id. E. SISMD., Syr., 2 ed., pag. 43 (in parte). 1847. Id. id. MICHTTI., Foss. mioc., pag. 320. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. III, pag. 52 (in parte). 1864. Id, id. DODERL., Cenn. geol. terr. mioc. sup. It. centr., pag. 24. ?? 1866. Id, id. PER. DA COST., Gaster terc. Port., pag. 62, tav. XII, fig. 4-7. Fra i numerosi fossili appartenenti alle famiglie componenti questa sesta parte, che la Direzione del R. Museo di Modena ebbe la bontà di comunicarmi, provenienti dalla raccolta tipica fatta dal Prof. Doderlein all'appoggio della Memoria geologica sui terreni miocenici superiori dell’Italia Centrale da esso pubblicata nel 1864, ho trovato due giovani ed incompleti esemplari di Voluta raccolti nel miocene di S. Agata nei Colli tortonesi, e dal Doderlein riferiti alla Voluta ficulina Lk. La presenza nel miocene superiore di Sant'Agata di questa specie così comune e caratteristica del miocene medio dei Colli torinesi, indicata dal Doderleia nel suo Catalogo, mi aveva non poco sorpreso sia pel diverso orizzonte geologico, sia perchè nel gran numero di fossili provenienti dai Colli tortonesi che il Museo di Torino pos- siede e che il Michelotti ed io abbiamo raccolti in una lunga serie di anni, non esiste la precitata forma dei Colli torinesi: fui perciò lieto di avere sott'occhio gli esemplari DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 19 stessi di Sant'Agata, nei quali il Doderlein credette di ravvisare la Voluta ficulina Lamek perchè ho così dal loro esame e dal loro confronto con esemplari in egual grado di svolgimento della Voluta ficulina Lamclk potuto riconoscere che essi sono giovani esemplari della Voluta rarispina Lamek e non della Voluta ficulina dello stesso Autore. Ecco il risultato dell’esame e del confronto dei fossili in discorso dei Colli tor- tonesi con quelli dei Colli torinesi. Anzitutto premetterò che nel R. Museo di Geologia di Torino esiste un esemplare completamente adulto della V. rarispina Lamck, trovato a Sant'Agata, nel quale, per eventuale frattura dello strato calloso che nell’età adulta ricopre ordinariamente quasi tutta la spira, è posta allo scoperto una porzione di questa, sulla quale è facile constatare che gli ornamenti superficiali nell’età giovanile sono affatto diversi da quelli dell'età adulta e corrispondono a quelli che si vedono negli esemplari incompleti ri- feriti alla Voluta ficulina Lk. dal Prof. Doderlein. Quindi ecco il risultato del paragone dei due esemplari inviatimi dal R. Museo di Modena con un buon numero di giovani ed incompleti individui della. Voluta fi- culina Lamck provenienti dai Colli torinesi fra i fossili del miocene medio: 1° forma generale più lunga; 2° ultimo anfratto più lungo, più assottigliato e più depresso anteriormente; 3° canaletto posteriore alla carena più profondo ; 4° margine della sutura posteriore meno grosso; 5° coste longitudinali più numerose (ordinariamente quindici) compresse, subacute; 6° labbro sinistro interamente liscio; 7° pieghe columellari meno grosse, solchi trasversali più numerosi. A questi caratteri differenziali non ho trovate che due eccezioni: la prima in un esemplare giovane della Voluta ficulina Lamek dei Colli torinesi, il quale non diversifica dagli ordinarii che per avere il labbro sinistro internamente ornato di un gran numero di pieghettine come ha luogo nei giovani della Voluta rarispinaLamek ; la seconda in due fossili, uno di Pino Torinese, l'altro di Valle Ceppi, i quali, pur presentando i caratteri generali sovra descritti, se ne allontanano per la forma più breve e più tozza e per la presenza delle pieghettine sulla faccia interna del labbro sinistro. Miocene superiore: Colli tortonesi, Sant’Agata-fossili, Stazzano, raro; Coll. del Museo di Torino, Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma e Coll. Do- derlein nel Museo geologico di Modena. 20 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. XII. Famiglia MARGINELLIDAE Fiscaer 1887. QUADRO DICOTOMICO DEI SOTTOGENERI (1). Labium sinistrum ante suturam posticam late 1. marginatum S.G. Stazzania Labium sinistrum simplex, non emarginatum 9 spira tecta S.G. Gibberula j (a detecta 3 spira brevissima, obtusa S.G. Persicula . I brevis, acuta \ Plicae columellares magnae, obtusae, axi testae pa- rum obliquae S.G. Glabella ‘ | Plicae columellares tenues, acutae, axi testae satis obliquae S.G. Volvarina (4) Compilazione di F. Sacco. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 21 1. Genere MARGINELLA LamaircKk (1801). Testa inumbilicata, ovoides vel subcylindrica: spira plerumque brevis - Su- perficies mitens, tota a strato porcellanaceo tecta, plerumque laevis, interdum lon- gitudinaliter costata. - Os longum, angustum, postice canaliculatum; labrum sini- strum exterius plerumque incrassatum, variciforme, interius plusminusve incrassatuni, tum simplex, tum prope suturam posticam late emarginatum: columella antice tri- quatuor plicata. Sottogenere GLABELLA Swalnson 1840. Testa ovoides : spira plerumque brevis. Anfractus ultimus inflatus, tum dimidia longitudine multo longior, tum dimidiam longitudinem subaequans, prope suturam posticam plusminusve depressus. — Superficies laevis. - Os angustum, longum, po- stice angustatum, canaliculatum; labrum sinistrum exterius incrassatum, margi- natum, variciforme, interius incrassatum, tum lacve, tum plicato-denticulatum, ad marginem continuum; labrum dexterum parum ultra os productum: columella sub- recta; plicae columellares quatuor, magnae, posticae parum, anticae magis axî testae obliquae, anterior subterminalis, in axim producta: rima lata, parum profunda. 1° Sezione (SimpLIcoGLABELLA, Sacco 1889). Labrum sinistrum internum laeve. 1. MarcineLta (Glabella) peGENSIS Bell. Tav. Il, fig. 1. Testa parva, subfusiformis: spira valde acuta, longa. - Anfractus postice parum convezi ; ultimus 3/, totius longitudinis subaequans, antice parum sed regulariter attenuatus, inde antice satis latus. - Os angustum ; labrum sinistrum subrectum, medio compressum marginatum ; margo externus vix notatus, internus crassus: columella subrecta; plicae columellares satis obliquae. Long. 8 mm.: Lat. 4 mm. Questa forma, che è la sola a me nota della presente famiglia trovata nel mio- cene inferiore dell'Appennino, è quella che nei nostri mari terziarii ha preceduto la M. taurinensis Michtti., e che si è probabilmente trasformata in quella del miocene medio e sue affini. Le sue dimensioni sono notevolmente minori di quelle della succitata specie; la sua spira è relativamente più lunga e più acuta; l’ultimo anfratto più stretto e più lungo; il labbro sinistro molto depresso posteriormente. Abbenchè la conservazione dell'unico esemplare osservato sia imperfetta, mancando della porzione anteriore del- l’ultimo anfratto, tuttavia l’ho descritta sia perchè serve a collegare le parecchie forme del miocene medio, colla fauna del miocene inferiore, e perchè ad onta del suo stato ‘imperfetto offre caratteri sufficienti per essere distinta con nome proprio. Miocene inferiore: Dego ; rarissimo : Coll. Michelotti nel Museo geologico di Roma. 22 I MOLLUSCHI DEI TERRENI, TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 2. MarciNELLA (Glabella) Borsoni Bell. Tav..Il, fig..2. Testa ovoides: spira brevis. - Anfractus converi , prope suturam posticam vir obscure de- pressi ; ultimus conoideus, parum ventrosus, antice regulariter et valde alternatus, non depressus, */, totius longitudinis aequans. - Os angustum antice vir dilatatum; labrum sinistrum eaterius satis incrassatum subrectum; plicae columellares parvulae, ultima anterior, terminalis, ad dex- teram parum inflera, columella ad apicem parum contorta, sinistrorsum infleza. Long. 14 mm. : Lat.,6 mm. Se si paragona questa forma colla M. taurinensis Michtti (tipo), si osservano facilmente in essa le seguenti differenze: 1° dimensioni minori; 2. guscio meno grosso; 3° anfratti, specialmente l’ultimo, molto meno, depressi posteriormente; 4° ultimo anfratto non depresso. anteriormente e più regolarmente conico; 5°. labbro. sinistro meno ispessito esternamente ed internamente ; 6° pieghe columellari più piccole, semplici, l’ultima anteriore molto più piccola, e non ripiegata all'indietro; 7° marginatura terminale, non rivolta, all'indietro. Queste differenze sono quelle che risultano dal paragone colla forma tipo della M. taurinensis Michtti. Varletà A, Testa minor. - Superficies nilens, tota longitudinaliter lineata; lineae crebrae, brunneae et albidae, subuniformes. Long. 13 mm.: Lat. 6 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Monte dei Cappuccini, Pino-piano dei boschi, Val Ceppi: non raro: Coll. del Museo di Torino e Coll. Michelotti nel Museo di Geo- logia di Roma Varietà A. - Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi; rarissimo: Coll. del Museo di Torino. 3. MarcineLra (Glabella) raurinensis Michtti. Tav. II, fig. 3 a. Testa crassa, ventrosa: spira brevis; ;parum acuta. - Anfractus, praesertim ultimus, prope suluram posticam distincte depressi; ullimus ventrosus, in ventre subangulosus, antice satis de- pressus, contra marginem oris antice plus minusve concavus, °|5 totius. longitudinis subaequans. - Os antice satis dilatatum; labrum sinistrum exterius et interius valde incrassatum ; margo erterior canaliculatus; plicae columellares magnae, crassae, tres posteriores super labrum dexte- rum terminatae (in adultis) compressae, subbifidae ; ultima anterior terminalis, magna, subcallosa contorta, revoluta: rima valde revoluta. Long. 17 mm.: Lat. 8 mm. 1842. Marginella eburnea E. SISMD., Syn., pag., 42. 1847. Id. id. E. SISMD., Syn., 2 ed., pag. 46. 1847. Id, taurinensis MICHTTI., Foss. mioc., pag. 322. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. IMI, pag. (51. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 25 Varietà A (an species distinguenda ? ), Tav. II, fig. 3 d. Testa minor, angustior: spira magis acuta. - Anfractus ultimus minus ventrosus, postice magis depressus, antice magis produclus, magis attenuatus, minus depressus contra marginem oris» antice magîis concavus. - Labrum sinistrum compressum, ad marginem externum et internum minus crassum. Long. 17 mm. Lat. 7 '/s mm. Miocene medio: Colli torinesi, Rio della Batteria, Villa Forzano, Termo-Fourà, Val Ceppi, ecc. frequente; Coll. del Museo di; Torino, Varietà A - Miocene medio: Colli torinesi ,, Val. Ceppi; non raro: Coll. del Museo di Torino e Collez. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. 4. MarcineLLa (Glabella) Longa Sacc. (1). Tav. II, fig. 4. Distinguunt hane speciem a M. taurinensis Michtli. sequentes notae : Testa maior, angustior , longior: spira longior, minus aperta. - Anfractus postice minus inflati; ultimus prope rimam non depressus. Os angustius, longius; labrum sinistrum medio non depressum, postice non dilatatum, ad marginem interius et exlerius, minus incrassatum:. plica anterior minor, non callosa, nec recurvata nec revoluta. Long. 23 mm.: Lat. 10 mm. Varietà A (2). Spira brevior. Anfractus ultimus antice non depressus, regulariter attenuatus, contra mar- ginem oris antice concavus. - Labrum sinistrum medio valde compressum. Os antice magis di- latatum. Long. 19 mm.: Lat. 8 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi (frequente). Musei geol. di Torino e di Roma (Coll. Michelotti). 5. Marcimetta (Glabella) EXcAVATA Bell. Tav. II, fig. 5. Testa subfusiformis, elongata: spira longa, satis acuta. - Anfractus contra suturam posticam late et satis profunde excavati; ultimus spirae parum longior, antice satis et. subregulariter at- tenuatus. - Os longum, angustum; labrum sinistrum subrectum: columella subrecta; plicae co- lumellares parum crassae, antica terminalis vix notata. Long. 26 mm.: Lat. 10 mm. Varletà A, Testa maior, ventrosa: spira brevior, magis aperta. Long. 22 mm.: Lat. 10 mm. (1) Compilazione di F. Sacco. (2) Idem. 24 1 MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. I caratteri che distinguono questa forma dalla vicina M. taurinensis Michtti, sono : 1. dimensioni maggiori; 2. forma fusoidea, più stretta e più lungà. 3. anfratti notevolmente più depressi contro la sutura posteriore. 4, ultimo anfratto più lungo, meno depresso anteriormente e più regolarmente assottigliato. 5. margine esterno del labbro sinistro meno grosso. 6. pieghe columellari più piccole; ultima terminale piegata a destra, nell’asse della columella. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi; non frequente: Coll. del Museo di Torino e Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. 6. MarcineLta (Glabella) arFINIS Sace. (1). Tav. II, fig. 6. Distinguunt hane speciem a M. taurinensis Micht. sequentes notae : Testa multo major. - Anfractus prope suturam posticam magis depressi; ultimus magis ven- trosus, prope rimam non depressus. - Margo externus labii sinistri minor; plica columellaria anterior minor, terminalis, non dextrorsum revoluta. Long. 24 mm.: Lat. 11 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi (rarissimo). Museo geol. di Torino. 7. Marcinecta (Glabella) LATIRIMA Sace. (2). Tav. II, fig. 7. Testa subfusiformis, parum ventrosa; spira parum longa, satis acuta. - Anfractus postice obscure depressi; ultimus */y totius longitudinis subaequans, antice parum depressus et parum attenuatus. Os antice valde dilatatum; labrum sinistrum subrectum; ad marginem eziernum et internum parum incrassatum: plica anterior ad derteram valde incurvata, inde rima latissima, Long. 27 m. m. Lat. 11 m. m. Questa specie che fra le coeve dei Colli torinesi, sta per le sue dimensioni fra la M. affinis Sacc. e la M. brevispira Bell. differisce : dalla prima per le sue dimensioni maggiori; per la sua forma relativamente più stretta; per l’ultimo anfratto meno rigonfio, meno depresso anteriormente e meno assottigliato; per la smarginatura molto più larga; per la columella all'apice molto più contorta e ripiegata in forma di c verso la smarginatura; dalla seconda per le sue dimensioni notevolmente minori; per la spira più lunga e più acuta; per l’ultimo anfratto molto più breve e per la forma arcuata della columella, e proporzionatamente per la smarginatura più larga. Miocene medio: Colli torinesi, Sciolze; rarissimo: Coll. Rovasenda. (1) Compilazione di F. Sacco. (2) Idem. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 25 8. MarcineLLA (Glabella) BREVISPIRA Bell. Tav. II, fig. 8. Testa magna, longa: spira brevissima. - Anfractus contra suturam posticam vix concavi; ultimus perlongus, */, totius longitudinis subaequans, ante rimam parum depressus. - 0s longum, angustum; labrum sinistrum laeviter curvatum; margo externus parum latus, sed satis prominens : columella ad apicem dextrorsum obliquata et revoluta; plicae columellares inter se satis distantes, ari testae valde obliquae. Long. 40 mm.: Lat. 19 mm. Per la forma generale e per le sue dimensioni questa forma ha molta affinità colla Marg. (Voluta) auris leporis Brocch. dalla quale tuttavia differisce per le sue dimensioni minori, per gli anfratti depressi contro la sutura posteriore; per l’ultimo anfratto più stretto e più depresso anteriormente ; per le pieghe columellari più grosse e più oblique; per il labbro sinistro meno arcuato; per la smarginatura più profonda e più rivolta all’indietro. Miocene medio: Colli torinesi, Sciolze, Tinassa, Tetti di Frà; raro; Coll. Ro- vasenda. 2* Sezione (DeNTICULOGLABELLA, Sacco, 1889). Labrum sinistrum interius denticulatum. 9. MarcineLta (Glabella) DesHavesi Micht. Tav IrAp9È Testa ovoides : spira brevis, subobtusa. - Anfractus contra suturam posticam parum de- pressi; ultimus %/, totius longitudinis subaequans, ventrosus, antice satis profunde depressus et revolutus. - Os angustum; margo externus labri sinistri crassum, interius multidenticulatum, serratum, subarcuatum: columella ad apicem parum contorta; rima lata. Long. 27 — 31 mm.: Lat. 13— 18 mm. 1820. Marginella glabella —‘BORS., Orit., piem., I, pag. 29. 1842. Id. id, E. SISMD., Syr., pag. 42. 1847. Id. id, E. SISMD., Syr., 2 ed., pag. 46. 1847. Id. Deshayesi MICHTTI,, Foss. mioc., pag. 321. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. III. pag. 51. 1864. Id. id. DODERL., Cenzi geol. mioc. sup., pag. 24. 1866. Id. Stephaniae PER. da COST, Gaster. Terc. Port., pag. 55, tav. XI, fig. 9-19. 1873. Id. Deshayesi COCC., Catal. Moll., pag. 104. 1874. Id. id, COPP., Catal. foss, mio-plioc. moden., pag. 1. 1880. Id. id. SEG., Form. Regg. 1881. Id. id. COPP., Paleont. moden., pag. 47. Varietà A. Margo internus labri sinistri subedentulus, vir dentes nonnulli passim obscure notati. Long. 32 mm.: Lat. 19 mm. 4, L. Bellardi 26 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Varietà B. Testa magis ventrosa , brevior. - Superficies fusco-maculata; maculae orbiculares, irregu- lariter dispositae, satis latae, passim notatae, praesertim in parte antica ultimi anfractus. - Margo internus labri sinistri denticulatum, interdum edentulum. Long. 23 mm. : Lat. 15 mm. Varietà C. Testa minor, minus ventrosa: spira longior. - Labrum sinistrum subrectum, interius ante seriem denticulorum planulatum ; margo externus crassior, denticuli magni, crebri ; labrum dex- terum obscure rugosum. Long. 24 mm.: Lat. 54 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata-fossili, Stazzano, non frequente, Coll. del Museo geol. di Torino, Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma e Coll. Doderlein nel Museo geologico di Modena. Varietà B - Coll. Michelotti nel R. Museo di Geologia di Roma e Coll. Do- derlein nel Museo di Modena. 2. Sottogenere STAZZANIA Sacco (1) 1889. Testa crassa, parva, subovata; spira brevis, parum acuta. Anfractus postice inflati: ultimus #/, totius longitudinis subaequans, postice ventrosus, antice satis et subregulariter attenuatus. — Superficies laevis. - Os angustum, longum; labium sinistrum exterius et interius incrassatum, ad marginem laeve, ante suturam po- sticam late et parum profunde emarginatum; margo externus magnus, internus minor; labium dexterum gracile, ultra 0s parum productum. Columella subrecta ; plicae columellares quatuor, magnae; antica parum obliqua, tres posticae ad mar- ginem oris plerumque bifidae; rima lata, parum profunda. 10. MarcineLLA (Stazzania) EMaRGINATA Bon. (2). Tav. I, fig. 10 a. Spira ad apicem obtusa, brevis. - Anfractus ultimus antice satis attenuatus et satis de- pressus, °/, totius longitudinis parum longior. - Margo externus labii sinistri magnus, postice profunde canaliculatum, subarcuatum, edentulum. Long. 11-46 mm. Lat. 6'/2-410 mm. 1825. Marginella emarginata —BON., Catal. Mus. Zool. Torino, n. 893. 1842. Id. id. E. SISMD., Syr., 1 ed., pag. 42. 1847. Id. marginata MICHTTI., Foss. mioc., pag. 321. 1847. Id. emarginata E. SISMD., Syz., 2 ed., pag. 46. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. III, pag. 51. 1864. Id. id. DODERL., Cenn. geol, mioc, sup.. pag. 24. 1873. Id. marginata —COCC., Cat. moll., pag. 104. (1) Compilazione di F. Sacco. (2) Idem, DESCRITTI DA L. BELLARDI (E. SACCO) Ò 27 1874. Marginella emarginata —COPP., Catal. foss. mioc. plioc. moden., pag. 1. 1880. Id. benasterensis SEGUENZ., Le forme terz.,.tav. XI, fig. 2. 1881. Id. marginata COPP., Pal. mod., pag. 47. Varietà A. Tav. II, fig. 10 d. Superficies longitudinaliter brunneo-zonata; zonae inaequales, tum crebrae et minutae, tum rariores et majores, omnes fluctuatae, interdum super ventrem angulosae. Long. 10 1/,-14 mm.: Lat. 7-9 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata fossili, Stazzano, frequente; Coll. dei Musei geologici di Torino, di Roma (Michelotti) e di Modena (Doderlein). 3. Sottogenere VOLVARINA Hinps 1844. Testa angusta, longa, subeylindrica: spira brevissima sed distineta, ad apicem subobtusa — Anfractus laeviter converi; ultimus perlongus, °/, totius longitudinis subaequans, subeylindricus, prope rimam satis et subregulariter attenuatus : suturae lincares, subtectae. - Superficies laevis, ecostata, nitens. — Os perlongum, postice an- gustatum, antice dilatatum; labrum sinistrum exterius marginatum, interius laeve, medio depressum, contra suturam posticam profunde emarginatum, inde os postice canaliculatum; labrum dexterum gracillimum, vix distinetum, adnatum, parum ultra os productum: columella medio laeviter convera; plicae columellares rimae valde proximae, quatuor, angustae, satis prominentes, inter se sutis distantes, valde obli- quae, subaequales, anterior terminalis: rima lata, parum profunda. 41. MarcineLLa (Volvarina) eLonGATA Bell. et Micht. Tav. II, fig. HM. Testa magna, angusta, perlonga: spira brevissima. - Anfractus converi; ultimus */, totius longitudinis subaequans, antice parum attenuatus. - Os longum, postice angustatum, antice dila- tatum ; labrum sinistrum medio depressum; margo egternus satis crassus, postice canaliculatus : columella subrecta; plicae columellares parvae, inter se salis distantes et axi testae valde obliquae. Long. 20-29 mm.: Lat. 10-13. 1840. Marginella elongata BELL. et MICHTTI,, Sagg. Oritt., pag. 63, tav. V, fig. 10 e 11. 1842. Id. id. E. SISMD.. Syz., pag. 46. 1847. Id. id. MICHTTI., Foss. mioc., pag. 323. 1847. Id. id. E. SISMD., Syr., 2 ed., pag. 46. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. III, pag. 51. Varietà A. Superficies nitens brunnea, longitudinaliter albido lineata; lineae minutae inter se parallelae el satis distantes, praeserlim prope marginem oris; aliae nonnullae minores irregulares, inaequa- liter dispositae aliis obliquae et interpositae. Long. 25 mm.: Lat. 11 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Villa Forzano, Termo-fourà, Val Ceppi, raro: Coll. del Museo geol. di Torino e Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. 28 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 12. MarcineLLa (Volvarina) ParvuLa Sace. (1). Tavo AigsA2i Distinguunt hanc speciem a M. elongata Bell. et Micht, sequentes notae: Testa multo minor; spira magis acuta. Anfractus ultimus ad marginem oris non compressus, antice magis attenuatus. - Os antice minus dilatatum ; labium sinistrum non medio depressum ; columella ad apicem sinistrorsum deflexa. Long. 10 mm.: Lat. 4 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi (raro). Museo geol. di Torino. 13. MarcineLa (Volvarina) osLongata Bon Tav. II, fig. 13. Testa longa, angusta: spira ad apicem obtusa, ®|, totius longitudinis subaequans. Long. 10 mm.: Lat. 4 mm. 1825. Marginella oblongata BON., Cat. Mus. Zool. di Torino, n. 892. 1842. Id. conulata E. SISMD., Syn., pag. 46. 1847. Id. oblongata E. SISMD., Syn, 2 ed., pag. 46. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. III, pag. 5I. 1864. Id. id. DODERL., Cenni geol. mioc. sup., pag. 24. Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata fossile, Stazzano, raro: Coll. del Museo geol. di Torino e Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. 14. MarcinELLA (Volvarina) BELLARDIANA SEMPER. Tav. II, fig. 14. Dislinguunt hanc speciem sequentes notae: A. A. M. parvula Bell. Testa major: spira brevior, subobtusa. - Labrum sinistrum medio laeviter depressum :0s an- tice magis dilatatum: columella ad apicem dextrorsum incurvata ; plicae columellares super la- brum dexterum magis productae. 2. A. M. oblongata Bon. Testa major: spira brevior labrum sinistrum subrectum, vix medio depressum. Columella dextrorsum obliquata; plicae columellares super labrum dexterum magis productae. Long.4t */, mm.: Lat. 4'/, mm. 1861. Marginella bellardiana SEMP., Paleont. Unter. Such., pag. 229. Pliocene inferiore: Savona-fornaci, Zinola, Albenga Torsero; non raro: Coll. del Museo di Torino. 4. Sottogenere PERSICULA ScHumacHER 1817. Testa coniformis; spira brevissima, depressa, obtusa. - Anfractus primi bre- vissimi; ultimus fere totam testam aequans, postice inflato-rotundatus, antice parum et subregulariter attenuatus, ad rimam laeviter depressus. - Os angustum, postice dextrorsum incurvatum, anguste et profunde emarginatum; antice dilatatum; la- brum sinistrum postice curvatum, medio et antice subrectum, exterius non vel minute (1) Compilazione di F. Sacco, DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 29 marginatum, interius pluri-plicato-denticulatum; labrum dexterum parum ultra os productum: columella subrecta, ad apicem dextrorsum inflera; plicae columellares verae quatuor, axi testae parum obliquae duo anteriores majores, inter se subae- quales, ultra os magis productae et sinuosae; plicae spuriae numerosae, nonnullae inter plicas veras decurrentes, aliae super partem posticam plus minusve productae. 15. MarcineLLA (Persicula) SUBOVULATA D'ORB. Tav. II, fig. 15. Testa longa, subcylindrica. - Anfractus ultimus subeylindricus. - Labrum sinistrum inte- rius sulis incrassalum, pluridenticulatus; denticuli numerosi subuniformes, antice et postice vix minores. - Plicae columellares vero anteriores magnae; plicae spuriae numerosae, posticae de- crescenles, interdum inter plicas veras poslicas una decurrens. Long. 8—10 mm.: Lat. 4!/3 —6 mm. 1842. Marginella ovulata E. SISMD., Syn., 2 ed.. pag. 46. 1847. Id, id. MICHTTI., Foss. mioc., pag. 323. 1847. Id. id. E. SISMD., Syn. pag. 46. 1852. Id. subovulata D'ORB., Prodr. vol. III, pag. SI. 1880. Id. id. SEGUENZ., Le forme terz. Prov. Reggio. pag. 50. Miocene medio: Colli torinesi, Termo-Fourà, Valle Ceppi, non raro: Coll. del Museo geol. di Torino e Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano ; raro: Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. 16. MarcineLLA (Persicula) BREvIS Bell. Tav. II, fig. 16. Distinguunt hanc speciem a Marg. subovulata D’'Orb. sequentes notae : Testa multo minor, brevior et latior. - Anfractus ultimus magis ventrosus. - Plicae celu- mellares spuriae pauciores. Long. 5 mm. : Lat. 3 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano; raro. Collez. del Museo geol. di Torino e Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma e Coll. Doderlein nel Museo di Geologia di Modena. 17. MarcineLLa (Persicula) conomea Bell. Tav. II, fig. 17. Distinguunt hanc speciem a Marg. brevis Bell. sequentes notae : Testa minor, subclaviformis. Anfractus ultimus postice magis inflatus, antice magis atte- nuatus. Labrum sinistrum poslice incrassatum. Long. 3 */, mm.: Lat. 2 mm. Miocene superiore: Tetti Borelli presso Castelnuovo d’Asti; raro: Coll. Ro- vasenda. 18. MarcineLLA (Persicula) peciPIENS. Bell. Tav. II, fig. 18. Testa crassiuscula, brevis, ventrosa, ovoides; spira obtusa, detecta. - Anfractus ultimus antice valde attenuatus et depressus. - Rima profunda, lata, marginibus revolutis. Long. 4 mm.: Lat. 2 ?/; mm. 30 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata-fossili; raro: Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma e Coll. Doderlein nel Museo di Geologia di Modena. 19. MarcineLLA (Persicula) saBaTICA Bell. Tav. II, fig. 19. Distinguunt hanc speciem a Marg. conoidea Bell. sequentes notae : Testa minor, subeylindrica. - Anfractus ultimus antice minus attenuatus. - Os antice posti- ceque magis dilatatus; labrum sinistrum medio depressum, interius laeve, non denticulatum. Long. 2 '/, mm.: Lat. 1*/s mm. Pliocene inferiore: Savona-Fornaci;. non frequente. Coll. del Museo di Torino. 20. MarcineLLA (Persicula) JriaE Sace. (1). Tav. II, fig. 20 a, d. Distinguunt hane speciem a Marg. sabatica Bell. sequentes notae : Testa crassior, rotundatior ; spira depressior. - Os postice magis dilatatus ; labrum sinistrum subarcuatum. Long. 4 ‘/a mm.. Lat. 2‘/s mm. 1847. Marginella evena —MICHTTI., Foss. mioc., pag. 323. ? 1847. Id. miliacea E. SISMD., Syn., 2 ed., pag. 46. 1852. Id. id. D’ORB., vol, II, pag. 170. Pliocene inferiore: Villalvernia presso Tortona, regione Fontanili (molto fre- quente). Coll. del Museo di Torino. 5. Sottogenere GIBBERULA Swanson 1840. Testa minuta, ovato-trigona: spira tecta. - Anfractus ultimus postice ventro- sus, antice valde et regulariter attenuatus. - Os angustum, postice subarcuatum , profunde canaliculatum, labrum sinistrum marginatum, interius minute denticulatum : columella postice convera, plicae columellares tres, ami testae satis obliquae. 24. MarcineLta (Gibberula) cranpestINa (Brocch.). Tav. II, fig: 21. Testa brevis, antice valde attenuata. - Margo externus labri sinistri valde prominens. Long. 4 13 — 2 mm.: Lat A—-1'/. 1814. Zoluta clandestina BROCCH., Conch. foss., sub., pag. 642, XV, tav. fig. 11. 1847. Marginella id. E. SISMD., Syr., 2 ed,, pag. 46. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. III, pag. 170. 1873. Id. id. COCC., En. foss. Prov. Parma, pag. 105. 1874. Id. id. COPP., Catal. foss. mio-plioc. moden. pag. 1. 1880. Id. Id. SEG., Form. regg., pag. 253, 318. 351. 1881, Id. id. COPP., Paleont. moden., pag. 47. Pliocene inferiore: Savona-Fornaci Zinola, raro: Coll. del Museo di Torino. Pliocene superiore: Villalvernia presso Tortona, molto frequente. Coll. del Museo di Torino e Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. (1) Compilazione di F. Sacco. COLUMBELLE 14°. Famiglia COLUMBELLIDAE FiscHer 1887. TE Testa longitudinaliter ecostata II. Testa longitudinaliter costata DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) QUADRO SINOTTICO DELLE COLUMBELLE (1). testa turrita, spira A. LP A » claviformis, » testa È ; » fusiformis » ecaudata fusif p » turrita, » A B. o cauda brevis testa caudata B cauda longa A, Cauda perlonga B. Cauda brevis ; superficies c. Cauda brevissima (4) Compilazione di F. Sacco. O incurvata subrecta . brevis. . brevissima brevis. . longa . + os quadrangulare cauda incurvata . longitudinaliter et trans- versim costata longitudinaliter OE e o TORO costata . 31 COLUMBELLA BRACHELIXELLA CONIDEA MITRELLA TETRASTOMELLA CLINURELLA MACRURELLA ORTHURELLA THIARELLA SCABRELLA THIARINELLA ANACHIS 32 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARIl DEL PIEMONTE ECC. 1. Genere COLUMBELLA Lamarck 1799. Testa ovato-oblonga, nassaeformis, fusiformis vel turrita: spira plerumque longa et acuta. — Superficies laevis, interdum longitudinaliter costata. - Os longum, angu- stum, postice canaliculatum; labrum sinistrum marginatum, interius medio inflatum et totum plicato-denticulatum, exterius medio depressum ; labrum sinistrum non, vel vix ultra os productum, antice plerumque transverse rugulosum : columella laevis, medio plus-minusve excavata. I. Testa longitudinaliter ecostata. A. Testa ecaudata. 1. Sotto-genere COLUMBELLA LAmaARCK (stricto sensu). Testa turrita, nassaeformis, crassa: spira plerumque brevis. - Anfractus ad suturam posticam plerumque inflati; ultimus dimidiam longitudinem subaequans. - Superficies ecostata. — Os longum, angustum, postice camaliculatum, antice dilata- tum, subtruncatum, inde testa ecaudata; labrum sinistrum medio depressum, antice subarcuatum, exterius et interius marginatum ; margo internus major, medio inflatus, totus plicato-dentatus; labrum dexterum antice plerumque liberum, postice adnatum, vix postice ultra os productum: columella plerumque rugulosa, medio profunde excavata: rima parum lata; profunda. A. CoLumBetta (stricto sensu) rRINGENS BELL. Tav. 1}, fig. 22. Testa ovato-turdinata: spira parum longa, satis acuta. - Anfractus primi et medii compla- nati, ad suluram posticam marginati ; ultimus longus, */y totius longitudinis subaequans, ad suturam posticam valde inflatus, medio excavatus, antice altenuatus , mon depressus, dextrorsum incurvatus. - Os ringens, postice profunde canaliculatum antice dilatatum; labrum sinistrum medio profunde depressum, postice callosum ; interius pluriplicalum labrum dexterum laeve? Columella poslice excavata. Long. 16 mm.: Lat.8 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Albugnano, rarissimo ; Coll. del Museo. 2. CoLumELLA CURTA (striclo sensu) (Dujar). Tav. II, fig. 23. Testa crassa, medio infleta: spira brevis. - Anfractus contra suturam postica inflati , inde suturae salis profundae ; anfractus ultimus dimidia longitudine longior, medio depressus, antice prope rimam transverse sulcatus; sulci minuti, inter se parum distantes, crebri, uniformes. = Su- perficies in illaesis tum longitudinaliter albido lineata, lineae inaequales, undulatae; vel albido DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 33 marmorata; tum brunneo millepunctata. - Os angustum; labrum sinistrum medio depressum, ea- lerius submarginatum, antice subarmatum: Columella medio profunde excavata ; labrum dexte- rum rugulosum. Long. 13-47 mm.: Lat. 6 '/° - 8 mm. 1837. Buccinum curtum —DUY., Mem. Tourr., pag. 300, tav. XIX, fig. 17. 1840. Columbella marginata BELL. et MICHTTI., Sagg. Oritt., pag. 44, tav. III, fig. 17. 1842. Id. id. E. SISMD., pag. di. 1846. Id. id. MICHTTI., Neues Jahr. Leonh. und Bronn., pag. 50. 1847. Id. id. MICHTTI., Foss. mioc., pag. 308, tav. XII, fig. 7 e 8. 1847. Id. curta E. SISMD., Syn., 2 ed., pag. 42. 1848. Id. id. BELL., Monogr. Columb,, pag. 12, tav. I, fig. 8. 1852. Id. marginata D’ORB., Pal. strat. vol. III, pag. 89. 1874. Id. id. COPP., Catal. Foss. mioc. e plioc. Moden., pag. 1. 1880. Id. curta R. HOERN,. u. M. AUING., Gast. mioc, Oesterr. Ung. v. Wien, p. 93, tav. VII, fig. 15, 20. Varietà A, Testa angustior: spira longior, et acutior. - Anfractus ad sutùram posticam minus inflali, inde suturae minus profundae. Long. 13-20: Lat. 6-9. Varietà B. Testa minor, angustior: spira longior et multo magis acuta. - Anfractus contra suturam non, vel vix, inflati, inde suturae superficiales. Long. 12 mm.: Lat. 5 mm. Varietà €, Spira longa, in primis anfraclubus aculissima, în ultimis magis aperta. - Anfractus ad su- turam posticam non, vel vix, inflati; ultimus brevior, antice valde depressus. Long. 16 mm.: Lat. 7 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Rio della Batteria, Villa Forzano, Termo-Fourà, Val Ceppi; frequente; Coll. del Museo. 3. CoLumBELLA (striclo sensu) BELLARDENSIS Sacc. (1) Tav. II, fig. 24. Distinguunt hane speciem a €. curta (Duj) sequentes notae : i Testa minor ; spira magis acuta. - Anfractus converiusculi, ad suturam posticam non in- flati ; anfractus ultimus brevior, ventrosus, non medio depressus. Labrum sinistrum postice vix depressum, antice subarcuatum ; labrum dexterum rugulosum. Long. 15 mm.: Lal. 7 mm, Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata fossili (rarissimo); Coll. del Museo. Questa forma, che già il BeLLARDI dubitava doversi staccare dalla Columbella curta, dedico al mio amatissimo maestro, illustratore delle Columbellidi del Piemonte. (1) Compilazione di F. Sacco, 5. L. Bellardi 34 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 4. CoLumBELLA (stricto sensu) ABBREVIATA Brett. Tav. Il, fig. 25. Testa crassa: spira în primis anfraclubus satis acuta, in ultimis magis aperta. - Anfractus parum convexi, postice obscure inflati; anfractus ultimus dimidiam longitudinem vix subaequans, ventrosus, antice valde depressus. - Sulci ordinarii anteriores crebri, minuti, inter se parum distantes uniformes, per dimidiam partem anticam ultimi anfractus produeti. - Os breve ; labrum sinistrum erterius crasse et late marginatum, medio non depressum, antice subarcuatum, interius plicatum; plicae paucae, obscure notatae, inter se satis distantes; lubrum dexterum rugulosum . columella versus partem posticam profunde excavata. Long. 12 mm.: Lat. 6 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano, raro; Coll. del Museo. 2. Sottogenere BRACHELIXELLA, Sacco (1) 1889. Testa coniformis: spira brevissima, depressa, suboptusa, ad apicem mucro- nata. — Anfractus primi et medii brevissimi; ultimus permagnus , da totius lon- gitudinis aequans, antice parum depressus, attenuatus: sutura anguste canaliculata. Superficies ecostata. — Os angustum, longum, postice valde angustatum et longe canaliculatum, antice parum dilatatum; labium sinistrum medio depressum, exte- rius et interius marginatum; margo externus vix obscure notatus; internus major, pluri-dentato-plicatus; labium dexterum non ultra os productum, antice rugulosum ; columella postice profunde excavata, antice subtruncata, inde testa ecaudata : rima profunda. 5. Cocumetca (Brachelixella) KcipsteImua MicaT. (1) Tav. II, fig. 26. Testa claviformis; spira medio inflata, ad apicem mucronata. - Anfractus primi brevissimi; penultimus brevis; ultimus longus, |, totius longitudinis aequans. - Sulci transversi anteriores crebri, minuti, inter se parum distantes, uniformes, postice parum producti. - Suturae primae et mediae parum obliquae, ultima magis obliqua, omnes anguste canaliculatae. Long. 20 mm.: Lat. 11 mm. 1840. Columbella semipunctata BELL. et MICHTTI., Sagg. Oritt., pag. 44, tav. III, fig. 5, 6. 1842. Id, id. E. SISMD., Syn., pag. 4l. 1846. Id, Klipsteini . MICHTTI,, Jahr. Leonh. und Bronn., pag. 56. 1847. Id. id. MICHTTI., Foss. mioc. pag. 208, tav. XVII, fig. 5, 1817. Td. discors E. SISMD., Syr., 2 ed. pag. 42. 1848. Id. id. BELL., Monogr. Columb. pag. 5. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., Pal. strat. vol. III, p. 89. Miocene medio: Colli torinesi, Rio della Batteria, Villa Forzano, Termo-Fourà, Val Ceppi: non frequente; Coll. del Museo. (1) Compilazione di F. Sacco. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 35 3. Sottogenere CONIDEA, Swanson, 1840. Testa fusoidea: spira longa. - Anfractus vix converi; ultimus dimidiam longitudinem subaequans, ante suturam posticam laeviter inflatus, antice attenuatus, vix depressus; suturae anguste canaliculatae. — Superficies ecostata. - Os angu- stum, longum, postice canaliculatum, antice parum dilatatum; labrum sinistrum medio parum depressum; margo externus et internus parum prominentes, internus pluri-dentato-plicatus, labrum dexterum antice ad marginem liberum, non vel vix postice ultra os productum: columella laevis, postice satis excavata, antice subtrun- cata, inde testa ecaudata; rima profunda. 6. CoLumseLLa (Conidea) scaLaratA Sacc. (4) Tav. II, fig. 27. Testa subfusiformis; spira satîs longa et acuta, medio inflata.- Anfractus primi et medii breves, omnes ad suturam posticam canaliculati; ultimus dimidia longitudine longior, parum ven- trosus, attenuatus, vix depressus. - Labium sinistrum medio valde depressum, plicae internae nu- merosae, subuniformes; labrum dexterum antice ad marginem liberum, lacve. Long. 20 mm.: Lal.9 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi, raro; Collezione del Museo. 7.CorumBeLLa (Conidea) inrLaTa BELL. Tav. II, fig. 28. Testa subfusiformis: spira satis longa, parum aperta, medio inflata. - Anfractus complanati, ultimus dimidiam longitudinem aequans, parum ventrosus, antice satis productus , subregulariter attenuatus; suturae primae et mediae parum obliquae, ultima magis obliqua, omnes subcanalieu- latae. - Os angustum, antice dilatatum; labrum sinistrum medio valde depressum: margo inter- nus medio inflatus, plurirugosus: labrum dexterum obscure rugosum. Long. 22 mm.: Lat.9 mm. Miocene medio: Colli torinesi; Val Ceppi, raro; Coll. del Museo. 4. Sottogenere MITRELLA Risso, 1826 (in parte). Testa plerumque turrita, interdum subfusiformis, ventrosa: spira ad apicem valde acuta. — Anfractus tum laeviter convexi, tum complanati; ultimus dimidiam longitudinem subaequans vel dimidia longitudine brevior: suturae simplices; super- ficies ecostata. - Os subovale; labrum sinistrum exterius et interius marginatum, (margo internus pluri-dentato-plicatum) postice plus minusve depressum, antice subarcuatum, ad rimam subite incurvatum, inde rima late aperta; labrum dexte- rum antice rugulosum, non vel vix ultra os productum: columella satis profunde excavata, ad apicem dextrorsum obliquata, antice truncata, inde testa ecaudata. — (1) Compilazione di F. Sacco. 36 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 1* Sezione (Angulatomitrella Sacco 1889) (1). Labrum sinistrum antice ad introitum rimae productum, angulatum, versus labium dexte- rum inflecum (inde rima angusta et satis profunda; postice non vel obscure emarginatum. 8. CoLumseLta (Mitrella) compLanata BeLL. Tav. II, fig. 29. Testa subfusiformis, ventrosa: spira parum longa, medio inflata. - Anfractus complanati , ad suturam posticam submarginati ; ultimus dimidiam longitudinem subaequans, antice vix de- pressus, subregulariter attenuatus, ad ventrem obscure angulosus, ante marginem suturae posticae laeviter concavus. - Sulci transversi ordinarii antici minuti, subuniformes. - Os ovale; labrum sinistrum poslice parum depressum, antice arcuatum, versus labrum dexterum incurvatum; la- brum dexterum inaequaliter plurirugosum: columella satis excavata; rima revoluta. Long. 19 mm.: Lat. 8 mm. 1842 Columbella semicaudata E. SISMD., Syn., pag. 41 (in parte). Varietà A. Tesla angustior, longior: spira magis acuta, medio minus inflata. Long.21 mm.: Lat. 7' mm. Varietà B. Spira longior, regulariter involuta, magis acuta. - Anfractus ultimus brevior, prope suturam posticam vix obscure depressus. Long.18 mm.: Lat. 7 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata fossili, Stazzano; non frequente ; Coll. del Museo. 9. CoLumeeLta (Mitrella) LiGULOIDES DODERL. Tav. II, fig. 30. Testa turrita: spira polygyrata, longa, valde acuta, regulariter involuta. - Anfraclus com- planati ; ullimus ?|; totius longitudinis aequans, antice parum depressus, inde parum ventrosus. - Superficies passim longitudinaliter obseure passim brunneozonata. - Os subovale ; labium si- nistrum exterius satis inflatum, postice compressum, antice subangulosum: Columella antice satis producta, postice parum depressa. Long. 26 mm.: Lat.9 mm. 1864. Columbella liguloides DODERL. Cenni geol. mic. sup. Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano, raro; Coll. del Museo. (1) Compilazione di F., Sacco. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 37 10. CoLumpeLta (Mitrella) AcowinatA BeLt. Tav. II, fig. 31. Distinguunt hane speciem a C. liguloides Doderl. sequentes notae : Testa minor: spira brevior, minus acuta. - Anfractus laeviter converi; ultimus brevior, an- tice magis depressus, inde magis ventrosus. - Labrum sinistrum postice vix depressum, antice subarcuatum. Long. 14 - 17 mm.: Lat. 5 - 6 mm. Miocene superiore: Stazzano, S. Agata fossili, non raro; Coll. del Museo. 2° Sezione (Arcuatomitrella) Sacco 1889 (1). Labrum sinistrum antice al introitum rimae non productum, non angulatum, arcuatum (inde rima lata et parum profunda), postice distincte emarginatum. 4° Serie A. Testa ovata, subfusiformis, ventrosa : spira ad apicem valde acuta, in ultimis anfractubus magis aperta. Anfractus ultimus ventrosus, antice valde depressus. 14. CoLumgecca (Mitrella) PrRaEcEDENS BELL. Tav. JI, fig. 32. Distinguunt hanc speciem a C. turgidula (Brocch.) sequentes notae : i Testa minor: spira subregulariter involuta, in primis anfraclubus minus acuta, in ultimis aninus aperta. - Anfractus ultimus antice multo minus depressus et multo minus ventrosus. - Columella antice minus producta et minus revoluta. Long. 18 mm.: Lat. 12 */, mm. 1847. Columbella turgidula E. SISMD., Synr., 2 ed., pag. 42 (in parte), 1852. Id. id. D’ORB., Prodr. Pal. strat., pag. 89 (in parte) 1874. Id. id. COPP., Cat. foss. mioc. e plioc. Mod., pag. 1 (in parte), 1881, Id. id. COPP., Pal. Mod., pag. 39 (in parte). Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata, fossili Stazzano, raro; Coll. del Museo. 12. Coumgecta (Mitrella) TuRGIDULA (BROCCH.). Tav. II, fig. 33. Testa ovato-subfusiformis, ventrosa: spira ad apicem valde acuta, in ultimis anfractubus magis aperta. - Anfractus primi et medii complanati, ultimi converi; anfractus ultimus antice valde depressus inde valde ventrosus, dimidiam longitudinem aequans. - 0s angustum, longum, antice dilatatam; labrum sinistrum postice et medio valde depressum, erxcavatum, antice versus apicem rimae imminulum, arcuatum, ezterius inflatum ; denticuli marginis interni prominentes, praesertim penultimi postici; labrum dexterum rugosum: columella postice valde excavata, ad apicem satis producta, contorta, valde recurvata, dextrorsum obliquata; rima lata, parum profunda. Long. 20 mm.: Lat. 8 !/, mm. e) 8 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. © 1814. Voluta (Mitra) turgidula BROCCH., Conch. foss. sub., pag. 319, tav. IV, fig. 4. 1820. Mitra id. BORS., Oritt. piem., I, pag. 28. 1826. Mitrella id, RISS., Prod. Eur. Merid., vol. IV, pag. 249. 1829. Mitra Brocchii MARC. DE SERR., Geogn. terr. tert., pag. 125. 1831. Buccinum turgidulum BRONN, /tal. tert,-Geb., pag. 25. 1836. Mitra turgidula SCACCH., Conch. foss. di Gravina, pag. 34. 1846. Buccinum turgidulum MICHTTI,, Neues Jahr, Leonh. und Bronn., pag. 56. 1847. Columb. turgidula E. SISMD., Syn., 2 ed., pag. 42 (in parte), 1848. Id. id, BELL., Monogr. Columb., pag. 10, tav. I, fig. 7 (in parte). 1852. Id. id. D’ORB., Prodr. Pal. Strat., vol. III, pag. 89 (non Torino) (in parte). * 1874. Id id. COPP., Cat. foss. mioc. e plioc., Mod. pag. 1 (in parte\ 1873. Id. id. COCC., Enum. Moll. prov. Parma, pag. 108. ? 1880. Id. id, SEG., Form. terz, Regg. pag. 260. 1881. Id. id, COPP., Pal. mod, pag. 39 (in parte). Varietà A, Testa minor, minus ventrosa: spira magis acuta, subregulariter involuta. Long. 16 - 17 mm.: Lat. 6 61/3 mm. La forma di Dax che il Grateloup pubblicò nel suo Atlante di Conchiliologia fos- sile, fasc. 37, fig. 23 col nome di Mitra turgidula Brocch. e che il D’Orbigny inscrisse sul suo Prodrome vol. III, pag. 17, riferendola al genere Colombella cui effettivamente appartiene, è certamente diversa dalla C. turgidula (Brocch.) ed ha qualche affinità colla C. Borsoni Bell.; si potrebbe appellare Columbella sub Borsoni Sace. (1). Pliocene inferiore: Castelnuovo d’Asti, Zinola presso Savona, Albenga-Torsero ; raro; Coll. del Museo. Varietà A. Pliocene inferiore : Zinola presso Savona, Albenga-Torsero, raro ; Coll. del Museo. 2° Serie 3. Testa turrita : spira longa, satis acuta. 13. CorumseLLa (Mitrella) tRANSIENS BELL. Tav. II, fig. 34. Distinguunt hane speciem a C. turgidula (Brocch.) sequentes notae : Testa minor, turrita: spira regulariter involuta, magis acuta. - Anfractus omnes complanati; ultimus non ventrosus, antice magis depressus, brevior. - Sulci transversi anteriores latiores, numerosiores et magis profundi. Long. 14 mm.: Lat. è mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano, rarissimo; Coll. del Museo. 44. CorumseLLA (Mitrella) pyomara BELL. Tav. II, fig. 35. Testa minuta, subturrita: spira longiuscula, satis acuta, subregulariter involuta. - Anfractus complanati; ultimus dimidia longitudine brevior, in ventre obscure carinatus, non ventrosus, antice valde depressus. - Os subovale: labrum sinistrum subarcuatum: rugae internae satis pro- (4) Osserv. di F. Sacco. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 39 minentes, praesertim ullima posterior; labrum dexterum minute rugosum: columella postice ex- cavata, antice satis producta, contorla, dextrorsum infleva, satis revoluta. Long.7 mm.: Lat. 2 !/,. Miocene superiore: Tetti Borelli, frequente; Coll. del Museo e Rovasenda. 15. CoLumpecLa (Mitrella) opLonca Brett. Tav. II, fig. 36. Testa subfusiformis?: spira .....- Anfractus ultimus longus, angustus, non ventrosus, an- tice satis depressus et satis productus, longus. - Os longum, postice angulatum, antice valde di- latatum; labrum sinistrum exterius distincle marginatum, variciforme; postice parum depressum, antice dilatatum, ad rimam arcuatum; plicae internae minutae, parum motatae : labrum dexterum antice birugosum: columella medio parum excavata, antice parum produeta, dexirorsum vix obli- quata, ad apicem parum revoluta. Long. 14? mm.: Long. ultimi anfractus 12 mm.: Lat. 4'/, mm. Miocene superiore : Tetti Borelli, rarissimo ; Coll. Rovasenda. 16. Corumgecta (Mitrella) IsseLi Sacc. (1). Tav. II, fig. 37. Tesia crassa, turrita; spira parum acuta. - Anfractus ultimi converi; ultimus brevis, dimidia longitudine brevior, latviter inflatus, antice parum depressus.- Sulcì transversi anteriores minuti, parum profundîi, inaequaliter inter se dislantes, per totam dimidiam partem ultimi anfractus pro- ducti. - Os breve, subquadratum; labrum sinistrum exterius valde inflatum, postice vir compres- sum, antice subangulalum; labrum dexterum obscure rugulosum, postice ultra os satis productums columella versus partem posticam oris profunde ercavata, antice subtruncata, non revoluta. Long. 17 mm.: Lat. 7 'f3 mm. 1842. Columbella semicaudata E. SISMD., Syn., 1 ed., pag, 41 (in parte). Varietà A. Spira longior, magis acuta. Anfractus ultimus brevior, angustior. Long. 17 mm.: Lat. 6 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano, non frequente. Museo geol. di Torino; Var. A. Museo geol. di Genova. 17. CoLumpeLta (Mitrella) scripra Linn. Tav. II, fig. 38. Testa turrita: spira satis acuta, regulariter involuta. - Anfractus complanati ; ultimus sn ventre obscure subangulosus, antice parum depressus , dimidia longitudine brevior. - Superficies nitens. - Os subovale ; labrum sinistrum exterius parum inflatum, postice vix compressum, antice subarcuatum; labrum dexterum rugosum; rugae 2-5, magnae: columella postice profunde exca- vata, antice breviter revoluta; rima lata salis profunda. Long. 14 mm.: Lat. 5 mm, + (1) Compilazione di F. Sacco. 40 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 1847. Columbella scripta E. SISMD., Sy»., 2 ed., pag. 42 (in parle). 1848. Id. id. BELL., Monogr. Columb., pag. 6. tav. I, fig. 2 (in parle). 1852. id. subscripta D’ORB., Prodr. Pal. strat., vol, III, pag. 89. 1874. Id. scripta COPP., Cat. foss. mioc. e plioc. Mod., pag. 1. 1881. Id. id, COPP., Pal. Mod. pag. 39 (in parte). Pliocene superiore: Villalvernia presso Tortona, regione Fontanili, non raro ; Coll. del Museo. 18. CoLumseLLA (Mitrella) semicaupATA Bon. Tav. II, fig. 39. Testa crassa, turrita: spira medio inflata. - Anfractus primi complanati, ultimi convezi ; ultimus brevis, */ totius longitudinis subaequans, antice satis depressus. - Sulci transversi ante- riores crebri, minuti, subuniformes, versus ventrem satis produeti, frequenter obsoleti, - Os breve, subovale ; labrum sinistrum exlerius satis inflatum, postice parum compressum, antice subarcua- tum; labrum dexterum rugosum; rugae inaequales, numero variae, satis prominentes: columella versus partem poslicam profunde excavata, antice subtruncata, non revoluta. Long. 20 mm.: Lat.8 mm. 1825. Columbella semicaudata BON., Cat. m. s. Mus. zool, di Torino. 1842. Id. id. E. SISMD., Syz., pag. 41 (in parte), 1847. Id. id. E. SISMD., Syr., 2 ed., pag. 42. 1848. Id. id. BELL., or Columb., pag. 8, tav. I, fig. 3. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr. Pal. Strat., vol. III, pag. 175. 1873. Id. id. COCC., En. Sist. Moll. prov. Parma e Piacenza, pag. 108. 1874. Id. id. COPP., Catal. foss. mioc. e plioc. Mod. pag. 1 1888. Id. id. COPP., Pal, mod., pag. 39, Pliocene superiore: Colli astesi, Valle Andona, non raro; Coll. del Museo. 9. CoLumpeLca (Mitrella) eRYTHROSTOMA Bon. Tav. II, fig. 40. Distinguunt hanc speciem a C.semicaudala Bon. sequentes notae : Testa minus crassa, major: spira magis aperta. - Anfractus convexi ; ultimus longior, an- tice magîis depressus, dimidia longitudine vix brevior. - Sulci transversi anleriores inter se magis distantes. - Os longius, amplius; labrum sinistrum postice et medio magis depressum , antice magis arcuatum, subangulosum; labrum dexterum gracilius 3 rugae numerosiores, minores : columella antice satis producla et recurvata, inde testa subcaudata. Long. 28 mm.: Lat. 11 mm. 1825. Columbella erythrostoma BON., Cat. m. s. Mus, zool. Torino, 1842. Id. id, E. SISMD., Syr., pag. 4l. 1847. Id. id. E. SISMD., Sy», 2 ed., pag. 42. 1848. Id. id, BELL., Monogr. Rn pag. 9, tav. I, fig. 4, d. 1852. Id id. L’ORB., Prodr. Pal. strat., vol, III, pag. 175. 1874. Id. id, COPP., Catal, foss. mioc. e plioc. Mod, pag. 1. 1881. Id. id. COPP., Pal. Mod, pag. 39. Varietà A. Testa minor. - Labrum sinistrum postice et medio magis compressum: columella minus producta el minus recurvata. Long. 15 - 22 mm.: Lat. 6-9 mm. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 41 Varietà B. Testa angustior : spira polygyrata, perlonga, multo magis acuta. Long. 24 mm.: Lat. 7 mm. 1848. Columbella erythrostoma var. A. - BRLL., Monogr. Columb., pag. 9, tav. I, fig. 6. Pliocene superiore: Colli astesi, Valle Andona, non raro; Coll. del Museo. 20. CoLumBeLLA (Mitrella) PROLIXA BELL. Tav. II, fig. 41. Distinguunt hane speciem a C. erythrostoma Bon. Var. B. sequentes notae : Testa crassior: spira in ultimis anfractubus magis aperta quam in primis. - Anfractus complanati inde suturae superficiales; anfractus ultimus antice minus depressus. - Labrum sini- strum postice minus compressum, anlice minus arcuatum ; plicae internae majores, pauciores: co- lumella antice minus producta, ad apicem minus revoluta. Long. 25 mm.: Lat. 7 mm. Pliocene superiore: Colli astesi, Valle Andona, raro; Coll. del Museo. B. — Testa caudata. a. — Cauda brevis. 5. Sottogenere TETRASTOMELLA, BeLLARDI 1889. Testa turrita: spira perlonga, polygyrata, ad apicem valde acuta. - Anfractus complanati, vel vin convevi, breves; ultimus !/, totius longitudinis plerumque sub- aequans, antice profunde depressus, ultra depressionem productus, inde testa di- stinete caudata; cauda brevis. - Superficies ecostata. - Os breve, subquadratum ; labrum sinistrum postice depressum, antice angulosum ct versus axim testae valde inflerum, margo internus pluriplicatus ; labrum dexterum laeve, non ultra os pro- ductum: columella medio profunde excavata, retrorsum inflexa. 21. CoLumBELLA (Telrastomella) crassiLaBRIS BELL. Tav. II, fig. 42. Testa turrita: spira longa, in anfractubus primis valde acuta, in ultimis magis aperta. - Anfractus subplani ; ultimus */, totius longitudinis subaequans, ante marginem rimae satis de- pressum. - Superficies frequenter longitudinaliter albotaeniata ei contra suturam posticam albo- maculata: sulci transversi anteriores angusti, satis profundi, subuniformes, inter se satis distantes, ultra basim caudae producti. - Os longum; labrum sinistrum exterius valde inflatum. medio et postice compressum, antice subangulosum, versus columellam inflexrum : columella medio profunde excavata ; labrum dexterum plerumque laeve, interdum rugulosum: cauda brevissima sed distineta, salis recurvata. Long. 13 mm.: Lat. è mm. 1842. Columbella semicaudata E. SISMD., Syr., pag. 41 (in parte). 1847. Id, scripta E. SISMD., Syn., 2 ed., pag. 42 (in parte). 1848. Columbella id. BELL., Monogr. Columb., pag. 6 (in parte). 6. L. Bellardi 42 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Varietà A (an species distinguenda ?). Spira în ultimis anfractubus magis aperta, in primis magis acuta. - Anfractus ultimus brevior, antice magis depressus. - Os brevius. Long. 10-13 mm.: Lat. 4-5. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi, frequente; Coll. del Museo. 22. CoLumeLca (Tetrastomella) moPEDEMONTANA Sacc. (1) Tav. II, fig. 23. Testa turrita: spira valde acuta, regulariter involuta. - Anfractus breves, converi; ultimus ad ventrem obscure carinalus, antice valde depressus. - Sulci transversi anteriores non ultra basim caudae producti, antice minuti, duo postici majores. - Labrum sinistrum ezierius salis inflatum prope suturam posticam ad marginem satis profunde emarginatum, iînlerius vir passim obscure plicatum; labrum dexterum laeve; columella in axim testae satis producta, postice profunde ex- cavata : cauda longiuscula, vir revoluta. Long.9 mm.: Lat. 3 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi, rarissimo; Collezione del Museo geol. di Torino. 23. CorumpeLLa (Tetrastomella) inepiTA BELL. Tav. II, fig. 44. Testa turrita: spira longa, satis aperta. - Anfractus breves, complanati; ullimus *|, totius longitudinis subaequans, ad ventrem subangulosus, antice valde depressus; suturae minute cana- liculatae. - Superficies nitens : sulci transversi anteriores crebri, angusti, satis profundi, subuni- formes, ultra basim caudae producti. - Os subquadratum , vix longius quam latum; labrum si- nistrum erterius valde inflatum, subvariciforme ad marginem prope suluram posticam satis profunde emarginalum, postice et medio parum compressum, antice subarcuatum, ad basim caudae profunde depressum ; labrum derterum plurirugosum: columella in aim testae satis producta, postice profunde excavata: rima lata, revoluta. Long. 13 mm.: Lat. 4 !/, mm. 1842. Columbella subulata È. SISMD., Syn., pag. 41 (in parte). Varietà A. Testa multo minor. - Plicae internae labri sinistri minores, vix passim notatae : Long. 8'/3 mm.: Lat. 3 mm. Varietà B (an species distinguenda?). Anfractus ultimus longior, antice minus depressus. - Os longius; labrum sinistrum magis compressum, anlice distincle angulosum. Long. 14 mm.: Lat. 5 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano, non frequente ; Coll. del Museo. (4) Compilazione di F. Sacco. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 43 24. CoLumgeLLa (Telrastomella) apDITA BELL. Tav. II, fig. 40. Testa parva, turrita: spira satis aperta, longa. - Anfractus complanati, ultimi ad suturam anticam inflati; ultimus °/, totius longitudinis aequans, ad ventrem subcarinatus, antice valde de- pressus. - Sulci transversi anteriores pauci, postici majores, non ultra basim caudae producti. - Os subquadratum; labrum sinistrum postice compressum, antice subangulosam, ad basim caudae valde depressum, exterius parum inflatum , interius triplicatum; plicae duae posticae majores, dentiformes: columella in axim testae satis produeta, rima lata revoluta. Long. 8 */, mm.: Lat. 3 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano, rarissimo; Coll. del Museo. 25. CoLumseLLa (Tetrastomella) teRES BELL. Tav. II, fig. 46. Testa gracilis, longa, angusta, turrita: spira polygyrata, valde acuta. - Anfractus converi (inde suturae satis profundae); anfractus ultimus brevis, 1/, totius longitudinis vir subaequans, antice valde depressus.- Os breve, subquadratum?; labrum sinistrum non compressum subarcua- tum, mon erterius inflatum, nec interius plicatum, an eremplar inadultum; labrum dexterum laeve: columella postice parum excavata ; cauda subrecta in axim testae producta. Long.10 mm.: Lat.3 mm. Miocene inferiore: Savona-Zinola, rarissimo, Coll. del Museo (1). 26. CoLumpeLca (Tetrastomella) viLLaLvERNIENSIS Sacc. (2). Tav. ll, fig.. 47. Testa parvula, turrita; spira longa parum aperta. - Anfractus complanati; ultimus ad ven- irem subangulosus, antice satis depressus, dimidia longitudine brevior. - Sulci iransversi anteriores angusti, subuniformes, non ultra basim caudae producti. -0s longiusculum; labrum sinistrum ex- terius valde inflatum, postice compressum, antice subarcuatum, ad basim caudae satis depressumn, interius pluriplicatum; plicae posticae majores. Labrum derterum rugulosum: columella in axim teslae parum producla, poslice profunde excavata; rima lata, salis revoluta. Long.8 mm.: Lat.3 mm. Pliocene inferiore: Villalvernia, Fontanili, frequente; Coll. del Museo di Torino. 27. CoLumseLta (Tetrastomella) astENSIS BELL. Tav. II, fig. 18. (3) Distinguunt hanc speciem a C.subulata (Brocch.). sequentes notae : Testa minor: spira magis acuta. - Anfractus ultimi convezi; ultimus antice magis depressus. - Sulci transversi antici minuti, subuniformes, non ultra basim caudae producti.- Labrum sini- strum minus compressum, antice minus angulosum, ad basim caudae minus depressum, inde os minus regulariter quadratum ; cauda minus revolula. Long. 11 mm.: Lat. 4 mm. (1) Nota di F. Sacco. — Il disegno di questa specie la rappresenta un po’ troppo rigonfia nell’ultimo anfratto, meno gracile e meno turrita del vero. (2) Compilazione di F. Sacco. (3) Nota di F. Sacco. — Questa specie venne figurata più piccola e più corta del vero. 44 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC 1847 Columbella scripta E. SISMD., Syz., 2 ed. pag. 42 (in parte). 1852. Id. subscripta D'ORB., Prodr. Pal. Strat., vol. IMI, pag. 175. Pliocene superiore: Colli astesi, Valle Andona, molto frequente; Coll. del Museo. 28. CoLumBeLLA (Tetrastomella) susuLata (BRoccH.). Tav. II, fig. 49. Testa turrita; spira polygyrata, perlonga, valde acuta - Anfractus breves, complanati ; ul- timus 3|, totius longitudinis aequans, antice valde depressus, ad ventrem subcarinatus ; suturae distincte canaliculatae. - Sulci transversi anteriores pauci, antici minuti, postici lati, ad ventrem obscure producti. - Os quadrangulare, postice canaliculatum; labrum sinistrum compressum, antice angulosum, ad basim caudae valde depressum; exterius valde inflatum, plicae internae plerum que vir passim notatae , labrum dexterum plerumque laeve, antice et medio liberum, erecium, contra canaliculum posticum oris callosum; columella in amim testae satis producta, poslice pro- funde ercavata; rima lata, valde revoluta; cauda longiuscula. Long. 21 mm.: Lat.7 mm. 1814. Murex(Fusus) subulatus BROCCH., Conch. foss. sub., pag. 426, tav. VIII, fis. 21. 1817. Buccinum subulatum DEFR., Dict. de sc. nat., vol. V, pag. 113. 1825. Fusus buccinoides BAST., Mem. Bord., pag. 62. 1848. Columbella subulata BELL., Morogr. Columb. pag, 14, tav, I, fig. 12. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr. Pal. Strat., tom. III, pag. 82 (non mioc), 1873. Id. id. COCC., En. sist. Moll. prov. Parma e Piacenza, pag. 107. 1874. Id. id COPP. Catal. mioc. e plioc. Mod. pag. 1 (in parte) 18S0, Id. id. SE&., Form. terz. Regg., p. 260. 1881. Id. id. COPP., Paul. mod. pag. 38 (in parte). Pliocene superiore: Colli astesi, Valle Andona, non frequente; Coll. del Museo, 6. Sottogenere CLINURELLA, Sacco, 1889 (1). Testa turrita; spira longa, ad apicem vulde acuta, in anfractubus ultimis magis aperta. - Anfractus complanati; ultimus dimidia longitudine brevior, antice profunde depressus et satis productus, inde testa caudata; cauda longiuscula, si- nistrorsum obliquata. - Superficies ecostata. - Os subquadratum; labrum sinistrum exterius valde inflatum, interius pauciplicatum, postice depressum, antice arcuatum, ante rimam profunde angulatum et dectrorsum obliquatum; labrum dexterum ple- rumque rugulosum, postice ultra os satis productumi: columella postice profunde excavata, antice valde contorta, sinistrorsum incurvata, satis revoluta. 29. CoLumpeLLA (Clinurella) scaLaris Sacc. (2). Tav. II, fig. 50. Testa subfusiformis: spira satis longa, in primis anfractubus acutissima, in ultimis late aperta - Anfractus primi complanati, penultimi converi, ultimus magnus, ventrosus, antice valde depressus, ad marginem oris valde dilatatus, ad suturam posticam inflatus. Sulci transversi an- (1) Compilazione di F. Sacco. (2) Compilazione di F, Sacco. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 45 teriores angusti, inter se satis dislanles, usque ad ventrem producti. - Os breve, subquadratum, postice canaliculatum; labrum sinistrum ezerius valde inflatum, variciforme, interius pauciplica- tum, vel laeve, postice depressum, antice angulosum, ad basim caudae valde depressum ; labrum dexterum breve, postice prope suluram callosum ; columella ad apicem valde contorta , medio profunde excavata ; cauda satis longa, sinistrorsum valde recurvata. Long. 12-14 mm.: Lat. 5-6 1/3 mm, Miocene medio: Colli torinesi, presso Pino torinese, raro ; Coll. del Museo. di Torino, 30. CoLumsecta (Clinurella) ALBUCIANENSIS Sacc. (1). Tav. II, fig. 51 a, d. Distinguunt hane speciem a (€. Borsoni Bell. sequentes notae : Anfractus converi, ad suluram poslicam mon vel vir canaliculati. Sulci transversi antici pau- ciores, latissimi, inter se a costula minuta, acula separati. - Os longius; labrum sinistrum an- tice magis angulosum, ad basim caudae minus depressum; columella antice magis producta, minus contorta ; cauda longior, sinistrorsum minus revoluta. Long. 16 mm.: Lalt.8 mm. Miocene medio: Albugnano, rarissimo ; Coll. Museo geologico di Roma (Coll. Michelotti). 34. CoLumseLta (Clinurella) Borsoni BELL. Tav. II, fig. 52. Testa subfusiformis: spira polygyrata, ad apicem valde acuta, in mediis et praesertim in ultimis anfractubus magis aperta. - Anfractus complanati; ultimus dimidia longitudine brevior, ad basim caudae profunde excavatus, contra suturam posticam inflatus; suturae canaliculatae. - Sulci transversi anteriores salis profundi, praesertim antici, costulam obtusam interpositam sub- aequantes, plerumque duodecim, usque ad ventrem producti, ibi minores obscure notati. - Os breve, subquadrangulare; labrum sinistrum erterius incrassatum, variciforme, interius pluriplicatum, po- slice compressum, obliquum, antice subarcuatum, ad basim caudae valde depressum; labrum dexterum plerumque laeve: columella postice profunde excavata, valde contorta; cauda sinistror- sum valde obliquata el revoluta. Long. 12 mm.: Lat. 5 mm. 1848. Columbella. Borsoni BELL., Monogr. Columb. pag. 14, tav. I, fig. 11. 1852. Id. columbelloides D'ORB., Prodr. Pal. Strat,, vol. 1Il, pag. 88. 1874. Id. id. COPP., Cat. foss. mio-plioc. moden. pag. 1. 1880. Id. id. SEGUENZ., Le form. regg., pag. 260. 1881. Id. id. COPP., Pal. Mod., pag. 39. Varietà A. Anfraclus ultimus ventrosior, sulci transversi minus profundi. Os coarctatius. Miocene medio: Colli torinesi, presso Pino-torinese, raro; Coll. del Museo. Miocene superiore: Tetti Borelli presso Castelnuovo d’Asti, frequente; Coll. del Museo e Coll. Rovasenda. — Colli tortonesi, S. Agata-fossili, non frequente; Coll. del Museo di Torino e Coll. del Museo di Modena. (1) Compilazione di F, Sacco. 46 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 32. CorLumseLLA (Clinurella) viaLensis Sacc. (A). Tav. II, fig. 53. Testa turrita, ventrosa: spira in ultimis anfractubus salis aperta, in primis magis acuta. - Anfractus breves, primi et medii complanati, ultimi laeviter convezi ; ultimus parum dimidia longitudine brevior, antice valde depressus, ad ventrem obscure angulosus. Sulci transversi ante- rivres minuti, inter se satis distantes, postici praesertim, ad ventrem producti. - Os breve, ovato- subquadratum ; labium sinistrum exterius crasse marginatum, interius multiplicatum, medio parum compressum, antice subarcuatum , ad basim caudae profunde depressum; labium dexterum tum laeve tum plurirugosum : columella in axim testae satis producta ; rima lata, sinistrorsum revoluta. Long. 10 mm.: Lat. 3 1/2 mm. Pliocene inferiore: Viale presso Montafia, raro; Museo geologico di Torino. 33. Corumsetta (Clinurella) minima, Sacc. (2). Tav. II, fig. 5/. Testa turrita ; spira longa, satis acuta, regulariter involuta. - Anfractus laeviter converi , breves ; ultimus dimidia longitudine brevior, antice salis depressus ; suturae minutissime cana- liculatae. Super nitens ; sulci transversi anteriores latiusculi ad ventrem producti. - Os breve, suborbiculare ; labium sinistrum ezterius satis inflatum, interius laeve, subarcuutum, ad basim caudae satis depressum ; labium dexterum minute rugulosum; columella medio late excavata ; cauda satis longa, parum sinistrorsum obliquata. Long. 7 mm.: Lat.3 mm. Pliocene superiore: Colli astesi, Valle Andona, non frequente; Museo geologico di Torino. i B) — Cauda Longa. 7. Sottogenere MACRURELLA, BeLLaRDI, 1889. Testa fusiformis: spira longa, polygyrata, ad apicem valde acuta, in ultimis anfractubus magis aperta. - Anfractus complanati, vel leviter converi; ultimus dimidiam longitudinem aequans, antice valde depressus et productus; inde testa caudata ; cauda longa, dextrorsum inflexa, plus minusve revoluta. — Superficies ecostata. - Os subovale, antice angustatum, longum; labrum sinistrum exterius in- flatum, interius plicato-denticulatum, postice valde depressum, antice subarcuatum obliquum, ad basim caudae angulatum ; labrum dexterum antice et medio ad mar- ginem liberum, postice adnatum et ultra os productum : columella levis, valde pro- ducta, ad apicem leviter dextrorsum obliquata, postice valde excavata. 34. CoLumeLtA (Macrurella) poLiorum Bet. Tav. II, fig. 55. Testa dolioliformis, longa : spira in anfractubus mediis inflata, in primis et ultimis minus aperta. - Anfractus complanati, vir postice leviter inflati, ad suturam posticam canaliculati ; (1) Compilazione di F. Sacco. (2) Idem. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 47 ultimus dimidia longitudine parum longior, antice productus, satis et subregulariter attenuatus , vir depressus. - Sulci transversi anteriores pauci, salis lati et profundi, inter se a costula lata separati, ad ventrem non producti. - Os longum, angustum; labrum sinistrum . . .; lubrum derterum laeve: columella medio parum ercavata , antice satis producta, ad apicem leviter dextrorsum obliquata. Long. 28 mm.?: Lal. 9 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Villa Forzano, rarissimo; Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. 35. Corumpecca (Macrurella) orPLeTA, BELL. Tav. II, fig. 56. Testa subfusiformis longa; spira medio parum inflata, ad apicem magis acuta. - Anfractus complanati, ad suturam posticam anguste canaliculati; ultimus dimidiam longitudinem aequans, vix ventrosus, antice parum depressus, satis attenuatus. - Sulci transversi anteriores pauci, minuti, superficiales, uniformes, inter se a superficie plana satis lata separati. - Os longum, angustum ; labrum sinistrum postice compressum antice subarcuatum, ad basim caudae parum depressum ; ezlerius vix inflatum, interius pluriplicatum; labrum dexterum rugulosum, ad marginem anticum liberum, erectum: cauda parum longa, postice vix reflera; columella medio parum excavata ad apicem leviter sinistrorsum incurvata. Long. 24 mm.: Lat. 8 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi, rarissimo; Coll. del Museo di Torino. 36. CoLumsecta (Macrurella) ApIECTA, BELL. Tav, II, fig. 57. Testa subfusiformis, brevis; spira satis aperta. - Anfractus complanati, ad suturam posticam minute canaliculati ; ultimus dimidia longitudine via brevior, ventrosus, antice satis depressus, valde attenuatus. - Sulci transversi anteriores parum profundi, subuniformes, a superficie plana complanata separati, non super ventrem producti. - Os angustum; labrum sinistrum exterius inflatum, interius pluriplicatum labrum derterum rugulosum, antice ad marginem liberum, erectum : columella medio satis ercavata, antice parum producta, ad apicem leviter contorta et dextrorsum incurvata revoluta. Long. 19 mm. : Lat. 8 mm. 1842. Columbella turgidula E. SISMD., Syn., 2 ed., pag. 42 (in parte). Miocene medio: Colli torinesi, Rio della Batteria, Val Ceppi, raro; Coll. del Museo di Torino. 37. CoLumsecLa (Macrurella) ANGUSTA, Sacc. (1). Tav. II, fig. 58. Tesla angusta ; spira longa, parum aperta. - Anfractus complanati ; ultimi ad suturam posticam marginati ; ultimus antice satis depressus, *|, totius longitudinis aequans. - Sulci tran- sversi anteriores angusti, parum profundi, subuniformes, a coslula angusta separati. - Os postice angustatum, antice dilatatum; labium sinistrum postice valde compressum, antice subarcuatum, (1) Compilazione di F. Sacco. 48 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. ezlerius marginatum, interius pluriplicatum: columella medio profunde ercavata , antice parum producia, ad apicem laeviter sinistrorsum infleva; cauda parum longa, parum recurvata. Long. 20 mm.: Lat. 6 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi, Albugnano, raro; Museo geologico di Roma (Coll. Michelotti). 38. CoLumseLca (Macrurella) portIsm, Sacc. (1). Tav. II, fig. 59. Testa clavatuliformis; spira satis longa. - Anfractus medio concavi, ad suluram posticam marginali, ullimus in ventre subcarinatus, dimidia longitudine vir brevior. - Sulci transversi minuti, obscure notati. - Os postice angustatum ; labium sinistrum postice compressum. Colum- bella medio parum excavata, antice in axim lestae parum producta ; cauda parum longa, recurvala. Long. 24 mm.: Lal. 7 mm. Miocene medio: Colli di Albugnano, raro; Museo geol. di Roma (Coll. Mi- chelotti ). Dedico questa specie al Prof. A. Portis, che pose gentilmente a mia disposizione la ricchissima collezione Michelotti. 39. CoLumperLa (Macrurella) cAaLBINA, BELL. Tav. Il, fig. 60. Testa subfusiformis: spira longa, regulariter involuta, et valde acuta. - Anfractus primi complanati, ultimi leviter converi ; ultimus °|, totius longiludinis subaequans, antice valde de- pressus. - Sulci transversi numerosi, minuti, parum profundi, subuniformes, a costula minuta separali, numerosi, usque ad ventrem producti. - Os ovale, elongatum; labrum sinistrum postice leviter compressum, antice subarcuutum, exterius inflatum, interius plicatum ; plicae magnae, inter se salis distantes, subuniformes; labrum dexterum adnatum, rugulosum; columella medio profundè ercavala, antice satis producta, ad apicem dextrorsum obliquata : cauda longiuscula, revoluta. Long.16 mm.: Lat. $ mm. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi, rarissimo; Coll. del Museo di Torino. 40. CorumseLta (Macrurella) NEGLECTA, BELL. Tav. .II, fig. 61. Testa turrita : spira perlonga, polygyrata, ad apicem acutissima în ultimis anfractubus magîs aperta. - Anfractus complanati, ultimus?/, totius longitudinis vix brevior, postice subeylin- dricus, antice valde depressus. - Sulcì transversi anteriores pauci, minuti, inler se satis distantes, a superficie plana satis lata separati, subuniformes, ad ventrem non producti. - Os breve, sub- quadrangulare ; labrum sinistrum exterius marginatum interius pluriplicatum, postice valde com- pressum, antice subangulatum; labrum dexterum obscure rugosum. Columella postice valde excavata, antice parum producta, ad apicem sinistrorsum inflera : cauda parum longa valde revoluta. Long. 20 mm.: Lal. 7 mm. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi, rarissimo; Coll. Michelotti nel Museo di Geologia di Roma. (1) Compilazione di F. Sacco. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 49 4A. CoLumseLtA (Macrurella} turcIiDA, BELL. Tav, II, fig. 62. Testa brevis: spira parum longa, in ultimis anfractubus parum aperta. - Anfractus ultimi converi ; ultimus dimidiam longitudinem aequans, ventrosus, antice valde depressus. - Sulci tran- sversi anleriores pauci, minuti, parum profundi, a superficie subplana, satis lata, separati, sub- uniformes. - Os breve; labrum sinistrum exterius marginatum, interius pluriplicatum, postice salis compressum, antice subangulosum ad basim caudae vix depressum; antice ad marginem liberum erectum: labrum dexterum laeve: columella medio parum excavata, parum producta ad apicem vix sinistrorsum obliquata; cauda parum longa, valde revoluta. Long.19 mm.: Lat. 8 mm. ? 1824. Buccinum columbelloides BAST., Mèm. Bord., tav, II, fig. 6. P? 1842. Id. id. MATH., Catal. méth. et descr. Foss, Bouches-du-Rhéne, pag. 324. Miocene medio: Colli torinesi, Albugnano, raro; Coll. Michelotti nel Museo di Roma. 42. CoLumseLLa (Macrurella) oFFERTA, Sacc. (1). Tav. II, fig. 63. Testa subfusiformis, ventrosa, antice et postice acuminata ; spira satis longa, in primis anfractubus magis acuta. - Anfractus mediî et ultimi converi ; ultimus dimidiam longitudinem aequans, antice vix depressus, valde et subregulariter attenuatus. - Sulci transversi anteriores minuti, parum profundi, a superficie plana satis lata separati, subuniformes. Os angustum, perlongum ; exlerius parum inflatum, interius pluriplicatum ; postice laeviter compressum, antice non angulosum, ad marginem rimae subrecte productum; labium dexterum laeve, antice liberum, erectum; columella medio salis ercavata, antice in arim testae valde producta, via ad apicem sinistrorsum incurvala ; rima angusta ; cauda subindistincta, brevis, vix revoluta. Long. 22 mm.: Lat.9 mm. Miocene medio: Colli di Albugnano, rarissimo; Museo geol. di Torino. 43. CoLumeLLa (Macrurella) vicina, BELL. Tav. II, fig. 64. Distinguunt hanc speciem a C. nassoides (Brocch.) sequentes notae : Testa multo minor: - Anfractus ultimus brevior, antice minus depressus, inde minus ventrosus. - Sulci transversi anteriores pauciores , minus profundi, uniformes, vio ultra basim caudae producti. - Os brevius, minus angusium ; labrum sinistrum postice vix compressum , ad basim caudae vix depressum ; labrum derterum rugulosum: cauda multo brevior, minus revoluta, sinistrorsum ad apicem leviter incurvata. Long. 19 mm.: Lat. 6 1/3 mm. Miocene medio : Colli torinesi, Piano dei Boschi presso Pino-torinese, raris- simo ; Coll. del Museo di Torino. (1) Compilazione di F. Sacco 7. L. Bellardi 50 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 44. CoLumsetta (Macrurella) prRoxiMA. BELL. Tav. II, fig. 60. Distinguunt hanc speciem sequentes notae : 1. a C. Nassoides (Grat.). Testa multo minor: spira minus aperta, brevior, regulariter involuta. - Anfractus pauciores, complanati ; ultimus brevior, in ventre obscure carinatus, minus ventrosus: sutura subcanaliculata. - Sulci transversi anteriores pauciores, minores, minus profundi, non ultru basim caudae producti. - Os antice minus dilatatum; labrum sinistrum ad basim caudae leviter depressus ; cauda” multo brevior ; minus revoluta: columella antice minus producta, leviter sinistrorsum incurvata. 2. a C. vicina BetL. Testa minor : spira minus longa, minus acuta, regulariter involuta. - Anfractus pauciores, complanati ; ultimus brevior. - Labrum sinistrum magis compressum ; labrum sinistrum subleve, vix obscure rugosum; cauda brevior. Long. 18 mm.: Lat. 6 mm. 1847. Columbella subulata E. SISMD., Syr., 2 ed. pag. 42 (in parte). 1848. Id. nassoides BELL. Monogr. Columb., pag. 16 (in parte). Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi, rarissimo; Coll. del Museo di Torino. 4%. Corumperta (Macrurella) PRONASSOIDES, Sacc. (1). Tav. II, fig. 66. Distinguunt hane speciem a C. nassoides (Gral.) sequentes notae : Testa minor; spira minus longa, in mediis et ultimis anfractubus magis aperta. - Anfractus pauciores ; ultimus brevior, magis ventrosus, depressus. - Sulci transversi per totum ultimum anfractum decurrentes. - Os brevius; labium sinistrum antice magis arcuatum, subangulosum, ad basim caudae magis depressum; cauda brevior, minus revoluta. Long.19 mm.: Lat. 8 mm. 1842. Columbella subulata E. SISMD., Syn., 1 ed., pag. 41 (in parte). 1847. Id. id. E. SISMD., Syz., 2 ed., pag. 42 (in parte). 1847. Fusus politus MICHTTI., Foss. mioc., pag. 282, tav. X, fig. 6 (in parte). 1848. Columbella nassoides var. A, BELL., Monogr. Columb., pag. 17, tav. I, fig. 14. 1873. Id, id. CGOCC., Moll. mioc. e plioc., pag. 108. 1874. Id. id, COPP., Catal, foss. mioc, e plioc. Mod., pag., 4 (in parte). 1880. Id. id. var. A. SEG., Form. torz, Regg., pag. 105. 1881. Id. id, COPP., Pal. Mod. pag. 38 (in parte). Varietà A, Tav. II, fig. 66 d. Testa minus ventrosa, spira longior, maqgis acuta Anfractus ultimus antice minus depressus. Sulci transversi anteriores ad ventrem distincte producti, in parte postica ultimi anfractus subnulli, vix passim obscure notati. Long.21 mm.: Lat. 8 mm. (1) Compilazione di F. Sacco. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 51 Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata foss., Stazzano, non raro. Pliocene inferiore: Savona Fornaci, non raro; Museo geol. di Torino. Le forme di Savona sembrano costituire un passaggio tra la C. pronassoides var. À e la C. nassoides. 46. CoLumBeLLA (Macrurella) NASSOMDES (GRAT.). Tav. II, fig. 67. Testa fusiformis : spira polygyrata, in anfractubus primis valde acuta, in ultimis magîs aperta. - Anfractus complanati; ultimus perlongus, dimidia longitudinet vix brevior, ventrosus, antice valde depressus: suturae subcanaliculatae. - Sulci transversi anteriores crebri, mediani lati, complanati, postice angusti, a costola complanata separati, usque ad ventrem producti, interdum super ventrem et partem posticam ultimi anfractus passim notati. - Os angustum, longum; labrum sinistrum compressum , antice subarcuatum , ad basim caudae subangulatum*; interius pluriplicatum; labrum dexterum laeve, antice liberum, erectum: columella postice satis excavata: cauda perlonga, in axim testae producta, ad apicem valde recurvata, derctrorsum obliquata. Long. 35 mm.: Lat. 41 mm. 1827. Fusus nassoides GRAT., Bull. Soc. Linn. Bord., vol, II, pag. 15. 1827. Id. subulatus SASS., Sagg. geol. Bac. terz., Albenga, pag. 479. 1840. Jd. massaefornis GRAT., Conch. foss., tav. 24, fig. 40, 41. 1840. Id. nassoides GRAT., Conch. foss., spieg. tav. 24. 1842. Columbella subulata E. SISMD., Syn., pag. 41 (in parte). 1847. Fusus politus MICHTTI,, Foss. mioc., pag. 282 (in parte). 1847. Columbella subulata E. SISMD., Syr. 2 ed. pag. 42. (in parte). 1848. Id. nassoides BELL., Monogr. Columb., pag. 16, tav. I, fig. 13 (in parle), 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol, INI, pag. 89. 1873. Id. id. COCC., En. Moll. foss. Prov. Parma, pag. 107. 1874. Id. id, COPP., Catal. foss. mioc. e plioc., Mod. pag. 1 (in parte). 1880. /d. id, SEGUENZ., Le form. terz. Prov. Reggio, pag. 50. 1881. Id. id. COPP., Pal. mod., pag. 38 (in parte). Pliocene inferiore: Castelnuovo d’Asti, Cortandone, Viale presso Montafia, Vezza presso Alba, Valenza, M. Capriolo presso Bra, Savona Fornaci, Savona Zinola, Al- benga-Torsero, molto frequente; Coll. del Museo di Torino. , 8. Sottogenere ORTHURELLA, SaAcc., 1889 (1). Testa fusiformis; spira longa, medio inflata. - Anfractus converi, ultimus dimidia longitudine longior; antice profunde depressus et valde productus, inde testa distincte caudata; cauda magna, in axim testae producta; margo rimae re- volutus. — Superficies tota transverse sulcata. - Os longum, postice angustatum, subcanaliculatum ; labrum sinistrum postice compressum , antice arcuatum, ante rimam profunde angulatum, exterius inflatum, interius pluriplicatum ; labrum den- terum laeve, ad marginem maxima în parte liberum; columella medio satis exca- vata, antice in axim testae producta. (1) Compilazione di F. Sacco. 52 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. \ 47. CoLumsetta (Orthurella) PROELONGATA, Sacc. (1). Tav. II, fig. 68. Testa subfusiformis, angusta, longa; spira polygirata, longa, valde acuta. - Anfractus com- planati ; ultimi contra suturam posticam marginati; ultimus dimidia longitudine brevior, antice depressus, salis attenuatus et productus. - Sulci transversi anteriores satis lati, parum profundi, a costula minuta, subacuta separati, fere usque ad ventrem producti, subuniformes. - Os longum, angustum; columella postice parum ercavata, antice in arim testae valde producta. Long. 20 mm.: Lat. 6 mm. Miocene medio: Colli di Albugnano, rarissimo; Museo geol. di Roma, (Coll. Michelotti). 48. CoLumseLLa (Orthurella) ELONGATA, BELL. . Tav. II, fig. 69. Testa magna, fusiformis: spira longa, satis acuta, regulariter involuta. - Anfractus primi complanati, ultimi converi ; ultimus longus, dimidia longitudine longior, antice parum depressus, inde parum ventrosus, antice valde productus: sutura ultima satis profunda. - Superficies in tribus, vel frequentior in duobus, primis anfractubus tota transverse sulcata ; sulci posteriores minuti parum profundi, inter se aequidistanies, a superficie plana satis lata separati; super caudam et ante ventrem maiores, profundiores, a costula angusta subacuta separati. - Os postice angustatum, et profunde canaliculatum , antice dilatatum. - Labrum sinistrum postice compressum , antice subarcuatum, ad basim caudae subangulatum; columella medio satis excavata: cauda perlonga, in arim lestae producta, vix ad apicem dextrorsum obliquata. Long. 40 mm.: Lat. 12 mm. 1848. Columbella elongata BELL. Monogr. Columb,. pag. 17, fig. 15. 1852, Id. id. D’ORB., Prodr. vol. IMI, pag. 89. 1864. Id. id. DODERL., Cenni geol, terr, mioc., pag. 24. 1874. Id, Id. COPP., Catal, foss. mioc. e plioc., Mod., pag. 1. 1881. Id. id, COPP.; Pal. mod., pag. 38. Varietà A. Anfractus ullimi magis convexi: spira longior, magis acuta; sulci transversi anteriores in parte postica hujus anfractus super caudam et super partem anticam ultimi anfractus decurrentes, minuti; pars postica et ceteri anfractus laeves. Long. 34 mm.: Lat. 10 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata fossili, Stazzano, non frequentata ; Coll. del Museo di Torino. II. — Testa longitudinaliter costata. A). — Cauda perlonga. 9. Sottogenere THIARELLA, Sacco, 1889 (2). Testa *fusiformis: spira longa, polygyrata, ad apicem valde acuta, in ultimis anfractubus magis aperta. — Anfractus complanati, ad suturam posticam margi- (1) Compilazione di F. Sacco. (2) Idem. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 58 nati; ultimus dimidia longitudine plerumgne brevior, antice satis depressus valde productus, inde testa longecaudata. Superficies longitudinaliter costata et transverse sulcata. Os ovale, postice canaliculatum; labium sinistrum postice parum compres- sum, antice subarcuatum, ad basim caudae subangulosum, exterius via inflatum, interius plicatum; labium dexterum ad marginem totum liberum; columella medio plus minusve excavata, antice dextrorsum laeviter incurvata. 49. Cocumecca (Thiarella) RovaseNDAE Sacc. (A). Tav. II, fig. 70. Distinguunt hane speciem a C. thiara (Brocch.) sequentes notae : Testa minor; spira subconica. - Margo suturalis elatior; anfractus ultimus in ventre an- gulatus, antice depressissimus; sulci lransversi anteriores, minus profundi; cauda longior. Long. 19 mm.: Lal. 7 mm. Miocene superiore: Tetti Borelli presso Castelnuovo d'Asti, non raro; Coll. Ro- vasenda e Museo di Torino, 50. CoLumeLLa (Thiarella) carIinaTA (Bon.). Tav. II, fig. 71. Distinguunt hanc speciem a C. Thiara (Brocch.) sequentes notae : Anfractus ultimus, in continuatione suturae anticae, acute carinatus. - Pars antica ultimi anfractus inter carinam ct extremitatem caudae tota profunde et subuniformiter sulcata. - Labrum derterum plurirugulosum. Long. 30 mm.: Lat. 8 mm. 1825. Columbella carinata BONELLI, Cat. Zool., n. 2129 (S. Agata). 1842. Id. id, E. SISMD., Syr., pag. 44. 1847. Id, thiara MICHTTI., Foss. mioc., pag. 281. 1847. Id. id, E. SISMD., Syn., 2 ed. pag. 42 (in parte). 1848. Id, id. var, 4, BELL. Monogr. Columb. pag. 19. tav. I, fig. 18. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr.vol III, pag. 89 (in parte) (non Torino). 1864. Id. id. DODERL., Cern. geol. terr. mioc., pag. 24. 1873. Id. id. var. COCC., Moll. mioc. e plioc., pag. 106. 1874, Id, id. COPP., Catal. foss. mioc. e plioc., Mod., pag. 1 (in parte). 1881. Id. id. COPP., Pal. Mod.. pag. 35 (in parte). Varietà A (an species distinguenda ?). Spira brevior, magis aperta. Carina magis acuta. - Anfractus ultimus antice depressissimus. - Cauda recta, in avim testae producta. Long. 19 mm. : Lal. 7 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata fossili, Stazzano, Tetti Borelli presso Castelnuovo d’Asti, frequente; Coll. del Museo di Torino e Coll. Rovasenda. (1) Compilazione di F. Sacco. 54 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 54. CoLumeLca (Thiarella) THIARA (BROCCH.). Tav. II, fig. 72. Testa fusiformis: spira perlonga, sub regulariter involuta, ad apicem acutissima. - Anfractus leviter concavi, contra suturam posticam marginati; margo subcarinalus; anfractus ultimus in ventre rotundatum , antice satis depressus. - Superficies in illaesis nilens, passim obscure et irregulariter transverse striata. Sulci transversi anteriores numerosi, minuti, usque ad ventrem producti, anteriores lati, satis profundi, a costula subacuta separati, posteriores angusti, minus profundi; anfractus primi et medii longitudinaliter costati; costulae crebrae, leviter incurvate, super marginem posticum subcarinatum in tuberculum subspinosum erectae, in ultimis anfractubus obliteratae, super marginem posticum tantum motatae. - Os subovale; labrum sinistrum exterius marginatum, interius pluriplicalum, postice canaliculatum, leviter depressum antice subarcuatum, ad basim caudae profunde depressum; labrum derierum laeve: columella medio valde excavata; cauda perlonga, ad apicem valde recurvata. Long. 28 mm.: Lat. 8 mm. 1814. Murex (fusus) thiara BROCCH., Conch. foss., pag. 424, tav. VIII, fiv, 6. 1826. Fusus thiara RISS., Prod. Eur. merid., vol. IV, pag. 208. 1827. Ia. id, SASS., Sagg. Geol. Bac. terz. Albenga, pag. 479. 1831. Id. id. BRONN, /t. tert.-Geb., pag. 4l. 1832. Id. id. JAN, Cat. Conch. foss. 1842. Columbella thiara E. SISMD., Syn., pag. 4l. 1843. Fusus id. DESH. in LAMK., Arnim. s. vert., 2 ed., vol. IX, pag. 497. 1846. Id. id. MICHTTI., Neves Jahr. Leonh, und Bronn., pag. 55. 1847. Columbella id, E. SISMD., Syn., 2 ed., pag. 42 (in parte). 1848. ld. id. BELL., Monogr. Columb., pag. 19, tav. I, fig. 17 (in parte). 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. III, pag. 89 (in parte). 1873. Id. id. COCC., En, Moll. foss, prov. Parma ecc., pag. 106 (in parte). 1874. Id. id. COPP., Catal. foss. mioc. e plioc. Mod.. pag. 1 (in parte). 1881. Id. id. COPP., Pal. Mod., pag. 38 (in parte). Varietà A. Costae longitudinales eminentiores. - Margo suturalis spinulosus. 1814. Murex (fusus) thiara var, BROCCH., Catal. foss., pag. 424. Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata fossili, Stazzano, frequente; Coll. del Museo di Torino. Pliocene inferiore: Castelnuovo d’Asti, Cortandone, Viale, M. Capriolo presso Brà, Savona-Fornaci, Savona Zinola, Albenga-Torsero frequente ; Coll. del Museo di Torino. B). — Cauda brevis. 10. Sottogenere SCABRELLA, Sacco, 1889 (1). Testa turrita, spira regularis, longa, satis acuta. -— Anfractus complanati, postice marginati; ultimus brevis, A totius longitudinis subaequans, antice atte nuatus, parum depressus et parum productus, inde cauda brevis. — Superficies tota (1) Compilazione di F. Sacco. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 55 longitudinaliter costata et transverse costulata. Os ovale, elongatum, angustum ; labium sinistrum laeviter compressum, subrectum, vix ad basim caudae concavum ; labium dexterum antice plerumque liberum, postice adnatum, gracile, tum sim- plex tum plurirugosum: cauda brevissima, laeviter revoluta et sinistrorsum obli- quata: columella postice satis profunde excavata. 52. CoLumBeLLA (Scabrella) PROSCABRA Sacc. (4). Distinguunt hanc speciem a C. scabra Bell. sequentes notae : Testa minus turrita, minus acuta. - Anfractus ultimus ad suturam posticam non carinati, rotundatior. - Superficies transversim minus costulata; costae longitudinales numerosiores. - 0s maius, cauda minus elongata Long. 17 mm.: Lat. 7 mm. Di questa forma esiste un solo esemplare mal conservato, che ci lascia alquanto incerti sulla diagonosi. È però interessante, perchè forse può rappresentare una forma stipite da cui derivò la C. scabra. Miocene medio : Albugnano, rarissimo; Museo geologico di Roma (Coll. Mi- chelotti). 53. CoLumseLLa (Scabrella) scapRa BELL. Tav. II, fig. 73. Testa turrita; spira longa, satis acuta. - Anfractus complanati ad suturam anticam et po- slicam subcarinati, carina posterior maior. Anfractus ultimus brevis, *|, totius longitudinis aequans, antice parum depressus, satis altenuatus; sulurae satis profundae, presertim ultimae. - Superficies tota transverse costulata et longitudinaliter costata; coslulae parvae, inter se satis distantes, tres inter carinas decurrentes, super costas longitudinales continuae; costae longitudinales rectae, a carina anteriori ad posteriorem productae, subacutae, plerum sedecim, in intersecatione carina- rum subspinosae; preserlim super carinam anticam; sulci transversi anteriores super totam partem anticam ultimi anfractus decurrentes, supér caudam angusti, dein magis lati, a costula angusta separati. - Os angustum; labrum sinistrum subrectum : labrum dexterum plurirugosum; columella postice salis excavata. Long. 18 mm.: Lat. 7 mm. 1848. Columbella scabra BELL., Monogr. Columb. pag. 20, tav. I, fig. 19. 1852. Id, id. D’ORB., Prodr., vol. III., pag. 89. 1864, Id. id. DODERL., Cenni geol. terr. mioc., pag. 24. 1881. Id. id, COPP., Pal. mod., pag. 38. Varietà A. Carina anterior obliterata. - Costae longitudinales anlice non subspinosae. Miocene superiore: Colli tortonesi, S. Agata fossili, Stazzano, non raro; Coll. del Museo di Torino. (1) Compilazione di F. Sacco. 56 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 11. Sottogenere THIARINELLA, Sacco, 1889 (1). Testa subfusiformis; spira longiuscula, anfractus complanati, non postice marginati; ultimus ventrosus, antice valde depressus. Superficies nitens longitudi- naliter costata in mediis et ultimis anfractubus, laevis in primis. - Os angustum, longum; labium sinistrum exterius inflatum, interius marginatum, multiplicatum ; postice et medio valde compressum, antice laeviter incurvatum, ad basim caudae vix subangulosum; labium dexterum laeve, antice liberum, postice adnatum: cauda brevissima, sinistrorsum obliquata: columella medio satis excavata. 54. CoLumBeLca (Thiarinella) compra (BRoNN.) Tav. II, fig. 74. Testa subfusiformis: spira in primis anfractubus volde acuta, in mediis et ultimo magis aperta. - Anfractus primi complanati, ultimi convexi; ultimus inflatus, antice valde depressus, ?|, totius longitudinis subaequans: suturae mediae et ultimae subcanaliculatae a sulco profundo et satis lato separatae. - Superficies nitens: costae longitudinales compressae, rectae, ari testae subparallelae prope marginem oris obliteratae, in anfractubus 4—7 nullae, in anfractubus apicalibus distinete notatae. - Os angustum; labrum sinistrum subarcuatum, vix antice incurvatum, exterius marginatum, interius pluriplicatum: columella medio satis excavata. Long. 27 mm.: Lat. 9 mm. 1831. Fusus comptus BRONN., /t. tert.-Geb., pag. 41. 1842. Columbella compta E. SISMD., Syn., 2. ed., pag., 42. 1846. Fusus Brocchii MICHTTI., Neues Jakr. Leonh. und Bronn., pag. 55. 1847. Id. id. MICHTTI., oss. mioc., pag. 281, tav. X, fig. 7. 1847. Columbella compta E. SISMD., Syn. 2 ed. pag. 42. 1848. Id. id. BELL., Monogr. Columb. pag. 18, tav. I, fig. 16. 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. INI, pag. 89. 1864. Id. id. DODERL., Cenni geol. terr. mioc, pag. 24. 1873. Id, id, COCC., En. Moll. foss. prov. Parma, pag. 106. 1874. ld, id. COPP., Catal. foss. mioc. e plioc., pag. 1. 1881. Id, id. COPP., Pal. mod. pag. 38. Miocene medio: Colli torinesi, presso Pino-torinese, rarissimo; Coll. del Museo di Torino. Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano, raro; Coll. del Museo di Torino e Coll. Michelotti nel Museo di geologia di Roma. Pliocene inferiore: Savona-Zinola, rarissimo; Coll. del Museo di Torino. C). — Cauda brevissima. 12. Sottogenere ANACHIS H. et A. Apams, 1853. Testa parvula, nassaeformis, ventrosa: spira parum acuta, plerumque medio inflata. - Anfractus vix converi; ultimus dimidia longitudine brevior, ante pro- funde depressus, satis produetus, inde testa subcaudata. - Superficies plerumque (1) Compilazione di F. Sacco. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 57 tota, interdum in parte, longitudinaliter costata; costae crebrae, satis prominentes, a sulco angusto et satis profundo separatae, sinuosae, ad basim caudae productae. - Os subovale; labrum sinistrum exterius inflatum, interius pluriplicatum, postice subsinuosum, medio laeviter depressum, antice subarcuatum, ad rimam incurvatum ; labrum dexterum antice liberum , postice adnatum, leve: cauda brevissima revo- luta: columella medio profunde excavata, antice laeviter contorta, rugosa. {Aa Sezione - CostoanacHis Sacco 1889 (1). Anfractus ommes longitudinaliter costati (excepla C. corrugata (Brocch.) var. B). 55. CoLumBeLLa (Anachis) TuRRITA Sacc. (2). Tav. II, fig. 75 a, d. Testa turrita: spira longa, satis acuta, regulariter involuta. - Anfractus complanati ; ultimus dimidia longitudine brevior, antice satis depressus. - Costae longitudinales crebrae, sulcum inter- posilum subaequantes, rectae, ari testae parallelae, antice ad basim caudae non productae nec sinuosae. - Os angustum, longum. Miocene medio: Colli torinesi, Val Ceppi, rarissimo ; Coll. del Museo geologico di Torino. 56. CoLumpeLLA (Anachis) PROcORRUGATA (3) Sacc. Tav. II, fig. 76, a, d. Distinguunt hanc speciem a C. corrugata (Brocch ) sequentes notae : - Testa minor, minus regulariter involuta, minus aperta. - Anfractus ultimi minus converi , ultimus brevior. - Costae longitudinales pauciores, majores, rectae, ante basim caudae terminatae, antice non sinuosae. Os brevius, subquadratum. Long. 7 mm.: Lat. 3 1/3 mm. 1842. Columbella corrugata E. SISMD., Syr., 1 ed., pag. 41 (in parte) 1848. Id. id. —BELL., Monogr. Columb. pag. 12 (in parte). 1847. Id. id. E. SISMD., Syr., 2 ed., pag. 42 (in parte), Miocene medio: Colli torinesi, Rio della Batteria (Val Salice), Villa Forzano, non raro; Museo geol. di Torino. 57. CoLumBeLLa (Anachis) PARVA Sacc. (4). Tav. II, fig. 77 a, d. Testa turrita; spira satis longa et satis acuta. - Anfractus vix converi; ultimus dimidia longitudine brevior. - Costae longitudinales crebrae, a sulco angusto separatae, subrectae , axi testae subparallelae, antice ante basim caudae terminatae, non sinuosae. Os breve. Long. 7 mm.: Lat. 3 mm. Miocene medio : Colli torinesi, Monte dei Cappuccini, non raro; Museo geol. di Torino. (1) Compilazione di F. Sacco. (2) Idem. (3) Idem. (4) Idem. 8. L. Bellardi 58 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 58. CorumpeLLa (Anachis) RecrticostATA Sacc. (4). Tav. II, fig. 78 a, db. Distinguunt hane speciem sequentes notae : A. A C. Corrugata (Broccg.). Testa minor: spira vir medio inflata. Anfractus complanati; ultimus antice magis depressus. - Costae longitudinales pauciores, majores, rectae, antice ad basim caudae non sinuosae, subobsoletae, minus obliquae, in singulis anfractubus contiguae. 2. A C. turbinellus Sace. Spira minus aperta, medio laeviter inflata. - Anfractus minus distincte complanati; ultimus antice minus depressus. - Costae longitudinales numerosiores, inter se sulco minori separatae, ari testae parallelae. Long. 51/, mm.: Lat. 3 mm. Miocene superiore: Tetti Borelli presso Castelnuovo d'Asti, raro; Museo geol. di Torino. 59. CoLumeLLa (Anachis) magnicostaTA Sacc. (2). Tav. II, fig. 79, a, db. Distinguunt hanc speciem sequentes notae : A. a C. Corrugata (Brocch). Testa multo minor: spira regulariter involuta. Anfractus complanati, ultimus antice magis depressus. - Costae longitudinales pauciores, compressae, angustae sed valde prominentes, praeser- tim super ventrem, a sulco latissimo separatae, rectae, axi testae parallelae, ad suluram posticam subdentatae, antice non sinuosae, fere usque ad basim caudae productae. 2. a C. turbinellus Sace. Testa minor, magis acuta. - Costae longitudinales pauciores, magis compressae, magis prominentes, a sulco magis lato separatae, non in singulis anfractubus conliguae, antice non subsinuosae, rectae. Long. 5 mm.: Lat. 21/3 mm. Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano, rarissimo; Museo geol. di Torino. 60. Corumpetca (Anachis) rurpineLLUs Sacc. (3). Tav. II, fig. 80 a, b. Dislinguunt hane speciem a €. corrugata (Brocch.) sequentes nolae: Testa minor: spira regulariter involuta. - Anfractus complanati, ultimus antice magis de- pressus. - Costae longitudinales majores, pauciores, magis prominentes, a sulco latiore separatae, reclae, in singulis anfractubus contiguae, prope suturam posticam subtuberculatae, ad basim cawdae attenuatae, vix sinuosae. - Cauda longior. Long. 6 mm.: Lat. 3 mm. Pliocene inferiore: Albenga Torsero, raro ; Museo geol. di Torino. (1) Compilazione di F. Sacco. (2) Idem. (3) Idem. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 59 61. CoLumBeLLA (Anachis) corruGATA (BRoccH.). Tav. ]I, fig. 81 a, d. Testa turbinato-ventrosa: spira satis longa, in primis anfractubus valde acuta, in ultimis magis aperta: nucleus embrionalis magnus, subglobosus. - Anfractus primi complanati, ultimi converi ; ultimus ventrosus, antice valde depressus, dimidiam longitudinem aequans. - Superficies longitudinaliter costata; costae satis prominentes, a sulco profundo separatae, obliquae, in ultimis anfractubus subarcuatae, în ultimo ad basim caudae altenuatae et sinuosae: plerumque sedecim sulci transversi anteriores minuli, tum vix ultra basim caudae, tum super ventrem producti. - Os subovale, postice cunaliculatum ; labrum sinistrum postice satis profunde emarginatum, leviter compressum, antice subangulosum, ad rimam subarcuatum, exterius valde inflatum ; labrum dexterum rugosum; rugae magnae, plerumque quatuor: columella postice profunde ercavata , ad apicem contorta et sinistrorsum obliquata: cauda brevissima. Long. 8 mm. : Lat. 4 mm. 1814. Buccinum corrugatum BROCCH., Conch. foss. sub., pag. 652, tav. XV. fig. 16. 1827. Id. id. SASS., Sagg. Geol. Bac. terz, Albenga., pag. 481. 1840. Id, harpula, MICHTTI., Riv. di Gast. pag. 26. 1842. Columbella corrugata E. SISMD., Syn., pag. 41 (in parte). 1842. Id. id. E. SISMD., Syr., 2. ed., pag. 42 (in parte). 1847. Id. id. E. SISMD.. Syr., 2 ed., pag. 42 (in parte). 1848, Id. id, BELL., Monogr. Columb., pag. 12, tav. I, fig. 9 (in parte). 1852. Id. id. D’ORB., Prodr., vol. III. pag. 175. 1873. Id. id. COCC. Er. Moll. foss. Prov. Parma ecc., pag. 107. 1880. Id. id. SEGUENZ., Le form. terz. Reggio, pag. 105, tav. XI, fig. 16. Varietà A, Tav. II, fig. 82 a, d. Testa minor: spira brevior, magis aperta. Long. 61/, mm.: Lat. 31/3 mm. Varietà B. Tav. II, fig. 83 a, d. Anfraclus ultimus, interdum anfractus ultimus et penultimus, ecostati. Long. 9 mm.: Lat. 4 mm. 1848. Columbella corrugata var. A. BELL., Monogr. columb., pag. 13, tav. I, fig. 10. Pliocene superiore: Colli astesi, Valle Andona, frequente; Coll. del Museo di Torino. Pliocene inferiore: Vezza presso Alba, raro; Coll. del Museo di Torino. 2: Sezione - EcosroanacgIs Sacco 1889. Anfractus ultimi ecostati. 62. CorumseLta (Anachis) crrHARA (Dop.). Tav. II, fig. 84 a, d. Distinguunt hanc speciem ab A. corrugata (Brocch.) var. B sequentes notae : Testa minor, turrita, angusta, longa; spira longior, magis acuta, regulariter involuta. - Anfra- cius ultimus brevior, °|; totius longitudinis uequans.- Costae longitudinales minores, crebriores. Long. 8 mm.: Lat. 3 mm. 60 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Miocene medio : Colli torinesi, Rio della Batteria, rarissimo ; Coll. Michelotti nel Museo geol. di Torino. 63. CoumgeLLA (Anachis) seMipLICATA Sacc. (4). Tav. II, fig. 85 a, d. Distinguunt hane speciem a C. corrugata (Brocch.) var. B sequentes notae : Testa minor, magis ventrosa, dolioliformis » spira brevior. - Anfractus pauciores ; ultimus antice minus depressus.- Costae longitudinales pauciores, majores, ari testae parallelae. Long. 6 mm.: Lat. 3 mm.: Miocene superiore: Colli tortonesi, Stazzano, Tetti Borelli presso Castelnuovo d’Asti, rarissimo ; Coll. del Museo geol. di Torino, e Coll. Rovasenda. 64. CoLumetta (Anachis) seMIcosTATA Sacc. (2). Tav. II, fig. 86 a, d. Distinguunt hanc speciem sequentes motae : A. a C.corrugala (Broccu.) var. B. Testa minor; spira longior, regulariter involuta. - Anfractus complanati; ultimus brevior, minus ventrosus, în ventre obscure angulatus Costae longitudinales majores, pauciores, obtusae, super primum et secundum anfractum post nucleum embrionalem (majorem) productae ; in ultimis tribus fere nullae. - Os brevius ; rugae labii dexteri duae. 2. a C. SEMIPLICATA Sacc. Testa major, turrita, minus ventrosa; spira longior, subregulariter involuta. - Anfractus ultimi tres costati; ultimus brevior. Cauda longior. Long. 71/, mm.: Lat. 4 mm. Varietà A, Testa aliquantulum inflatior. Costae longitudinales crassiores, super omnes anfractus, ultimo excepto, productae. Rugae labiales crassiores et elatiores. Miocene superiore : Var. A. Colli tortonesi, Stazzano, raro. Pliocene inferiore : Albenga -Torsero, Zinola, rarissimo. Pliocene superiore : Colli astesi, rarissimo ; Museo geol. di Torino. (1) Compilazione di F. Sacco. (2) l1dem. | SS R'TSRSRTZZIZII SSIS RICA 13413. 1344. 1315. 1316. 1347. 1318. 1349. 1320. DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 6l TIGER MESE La U S COELI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE E DELLA LIGURIA coll’indicazione del terreno in cui sono stati trovati PARTE SESTA. (VOLUTIDAE, MARGINELLIDAE, COLUMBELLIDAE). Compilazione di F. SACCO. NOME i i È i ; Panrg, VI Spe |3 Pagina =|5|=|#]|# XII. Famiglia VOLUTIDAE Chenu. .... ear 5 1. Genere ILyria Gray. .i....0.:...0 Pal cia tdi 8 DE 6 ra aneeps (Michi) Pe ari. 5) O RR A 6 2: parens Bell... 25040, ARMI LAT SE RG. Mi. 6 3. magorum (Brocch.).............. SIE IGO MEA i) IRA Coi cioe eno one CAEN PSI IRESRI TA LD 8 Biiipa R i NA I OR ti CSO ld N 8 Attorno (BONE. noia BI (79 VISO GRES RI RC 8 AT, EI RRORRBIEDIE. DIN inni PIER i redetà 9 Bier eee calli tuffo anali [o 1. 9 it Po °° MRC] LUCI DI MI 9 2. Genere Volutilithes Swains......... otel at a 1. Sottogenere Volutilithes stricto sensu. IR SRO NATO T-imutiscostnia Delli 100-005 na E I e RL AGNO RITS O ARE Soon Sellia] a 0 LAS E AI IE RSI Fila db i PrOnAI Sace itaca elolialealati Ad 3. (apennimea’ (MichtWi.)-......-.:..- 3 3 RI CI Me EA EN | ABINICOMEGIGABE ER ia SR SRL 62 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. la |\Sekale NOME f : 5 i - EE Parte VI s|3|8s]|8s]|8 =| Pagina =|3]a|]&|& Segue Genere Lyria Gray. 2. Sotto-genere Neoathleta Bell. ..... 12 1321. 5; su (Brocchi) pr ac dee * 12 DE, o SE ES * #2 1322. 6 opa Belt e aio * 12 LAST IT TIRI TORO gate 13 1323. VO tricar inatus Bellia eo LS (> 13 1324. 3ItHebent (Meli) A ee * 13 3. Sottogenere Athleta Conrad. ..... 14 Serie RR 1325. g. coronalus (Brocch.). (0.0. * 14 BENSI Ra) DE ee ai 1326. re pygmaensoBell Lor Re 6 * 15 NT RR ISEE IO * 15 Bri RR CE * 16 1321. 11. praecursor Bell... .............. * 16 1328. 12. consanguineus Bell. ............. e] 16 1329. 13. ‘Ri (fano) ER i. | 16 ROFESET RA SIBRE o Sedi .[* 17 al SIE MR sr -| 3 da Cortegcatbien ao oe Ia: 17 III LZ SERE N PA A PSN 17 1330. ra-|rarwspina (Lamcek.);..-..- o. je] 18 XIII Famiglia MARGINELLIDAE Fisch. 20 1. Genere Miarginella Lamck. ......... {> 21 A. Sottogenere Glabella Swains. ...... 21 I. Sezione Simplicoglabella Sace... 24 13341. rotdegensiagBolli co. uranio. > 2 (IA 21 1332. 2. |RotspntyBell 24 .|X% 29 Se MARA it a i - | 22 1333. Saninens is MICLILI .|*% 292 id. Var: (Ant. otsre acone sala 23 1334. AsqonpasBare E eine .|% 23 id. Nani Recta eater e SI .|X 23 1335. ECCOVOLO BEM .|% 23 CIA INARLAO Sei eta .|X 23 1336. 6. affi SR dee 24 13317. FAUGIRIRI SALO ea ta NICE 24 1338. d.. orepispya:| Bellis cinte sen .|%* 25 DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 63 n ———62zpxmzmkmttT___m__—_———tttt#3=mmt@wrxmcscgcg::9. lì È $ È 5 i z Z| Pante VI NOME sls|z|s|3s sé 3 E E È E =| Pagina s|a]sjal|a Segue Genere Marginella Lamck. Il. Sezione Denticuloglabella Sace. 25 1339. Q- Deshayesi Michtti. ...........%- -|3* 25 UMM ANIA REI i ia .|% 25 milani Been ie - |* 26 SO Valdi . |* 26 2. Sottogenere Stazzania Sace... .... 26 1340. 10. emarginata Bon. . ............ 5 * 26 id. Var. VANS. MITRA -|* 27 3. Sottogenere Volvarina Hinds...... 27 1341. 11. elongata Bell. e Michtti........... . |* 21 TANA (ATA at . |% 27 1342. tadparngdli/ Sarei e - || - 28 4343. 3 toblongoia\ Bol... siae - || - 28 1344. 14. bellardiana Semp. .............. . |* 28 4. Sottogenere Persicula Schum. .... 28 1345. VOLE FURONO DIOTD. RR *|- 29 1346. LORI BO]. ARA * 29 1347. xa conoidea” Bell RARA -|* 29 te (cab depiene Belli ui TIRA a *|. 29 1349. LOpearanca: Bolli Lo eo -|* 30 1350. agli Sacco DR a .|% 30, 5. Sottogenere Gibberula Swains. .... 30 4354. ai. clandestina(Brocch.)............. . |XK|xX|>| 30 XIV. Famiglia COLUMBELLIDAE Fischer 31 1. Genere Columbella Lamck......... 32 I. Testa longitudinaliter costata... . Ari Feslgrecommata i. ca; c-. A. Sottogenere Columbella Lamk (s. s.). 32 1352. è tringene belle o iii .|%* 32 1353. PI UM i CNR AE - |% 32 (dd Nat ARR esi ro -|* 33 RR aria n iii - 1% 33 TRAE ET CIPRIANI CTR sel. 33 1354. 3} (dellmpleanmgSace i iii .|% 33 1350. AsAabbrevialag Beit ii oicna * 34 64 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. 1356. 1357. 1358. 1368 1371. 1372. 1373. 1374. 1375. 1359. 1360. 1361. 1362. 1363. 1364. 1365. 1366. 1367. 1369. 1370. NOME ilila[a[aEa| e" S|E[E|5|3[75) 2agino s|#]|]3]|E]|& Segue Genere Columbella Lamck. 2. Sottogenere Brachelizella Sacc..... 34 5. Klipsteinii Michtti......0...0..1. SIE 34 3. Sottogenere Conidea Swains. ..... 35 6° scalrala) Sake:nirer pat JE 35 Pgenpata Belle ii Mi a 35 k. Sottogenere Mitrella Risso........ 35 I. Sezione Angulatomitrella Sace. 36 8. complanata Bell...) -.. ap e | 36 id. Vary A eo ne LI DE 36 id. Mar, Bossa . | 36 gi) Kgulodee Dod. Sio . | 36 Lp: LacenmafagRelli 0a. -M36 37 II. Sezione Arcuatomitrella Sacc. 37 IRASCIIPMOSSC E ire e i gi to n. pnaecadine Belli Bo PISA . |*|- 37 12.\fusgidula (Bracch.)........-....% * 37 de Naro Ao tara 8 * 38 AMELIO 0 o no sla ro. piranzions Belli cv el ee .-|* 38 ni. iggomand) Bello jin Seen . |* 38 No:Lezanga Bells ana . | 39 LO BISEEUPRSACC. Milli SILE - | 39 td. Var, AV RIOLO Aaa Mari. | 39 VT VECPIPEA LADRO POI RSUTRA Le 2]: 4885 18. semicaudata Bon. ............... sco 40 19-teryihrosioma Bon... nn 2 DE 40 id. Varta earianà "Ri fui 40 id. Harbin .|* 4A 20.1] prolin@ Belli 1. 12 cin .|* 4A Bb. Testa, caudata... HO) Ton: hA A Caudg. bredis: s 4A id. (Varedo rina . | 42 22. miopedemontana Sace. ........... sone 42 33..tinedita Bello L; 3-1 * 42 CIARA CI: SMP T ARE IR RIO IDE 42 id Var Bannato .|* 42 2 faddrtà RAIL ‘uno a 43 DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) 65 NOME RIA e 2 $|8 3/8 >| Pagina 3/E5]|s]|&]|5 Segue Genere Columbella Lamck. 5. Sottogenere Tetrastomella Bell. ... si 1376. POLMONARE LE ee ornano *|. 43 1377. DO CUNAIV@ENENSIS SA GONE. . |RI 43 1378. 2 @biSiS (Dell. 0 ina TSE 43 1379. SB salati (Bioceh.) cain .|% hi 6. Soltogenere Clinurella Sace. .. 44 1380. IO: MCORIFAR DACCI inno *|.| 44 1384. do: albumanensià. Sato. Loi > ARE 45 1382. SIRO BAIE AGRO *%X|Xk|-. 45 1383. dal coralensis Sane asi e SRI E I 46 1384. SEA LT STTO COMI ATAII PIRA FIESTA |. |36] 46 h: ceaudanitongda: nio | 7. Sottogenere Macrurella Bell. ..... 46 1385 dti Ball nea . |% 46 1380. anafiitela We IS PÒ ic PAR pg era agrtota Mellito sie ea | 47 1388. SE RARI IO SOCO: ASI o pae . |X% 47 1389. SORRISI SACE: dee cata . |* 48 1390. Sgrogigibne Belli. 2 ie fornito. -|* 48 adoro: raaglento Bolli stone ceti.ate. » |dk 48 1392. 4, iurgida ‘Bell. agul. sonori. ano. 49 RS ei pae ferito \SHoCh. ogni - |] »| 49 1394. PA 10 (LI) i LE) USE REANO SIAE AN > AO 49 1395. GAL ORA BE Siani. SE 035] 50 1396. 45. ‘pronassoides Sacc. ............. -.| DE] 50 id. VE a ira *{x|. 50 4397... 46. nassoidos-({Grat)........v..... aloni 5A 8. Sottogenere Orthurella Sacc. ..... 5I 1398. 47]- proclongata'Sacte: >. ....-.-...... *|. 52 1399. n5. elongatuoBellenon. a Alia MISE 52 WOTUNARARI RO e s., - >] 52 Il. Testa longitudinaliter costata. ... 52 a. cauda perlonga .....x.+...- | | 9. Sottogenere ZRiarella Sacc. ...... 52 1400. 49. Rovasendae Sace. ...... ....... -|% 53 41401. 5orcanmiu at BON - | d3 INA TAR *| P 53 1402. SERI At] 1/06) 1) IE PRA one | [3] 54 id. Mangano oo Let | + |ok|> 54 | 9. L. Bellardi 66 I MOLLUSCHI DEI TERRENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. NOME ; ; ; ; e Ei Pante VI s|s]|3]|8 S| >| Pagina Ssjals]ja|s Segue Genere Columbella Lamck. DETCARAA Ore ST | 10. Sottogenere Scabrella Sacc. ..... D4 EDS, Cha: proscabra Sanesi an MIE *|-|.| d5 1404. CAL AGE su iano] *|.| 55 id. Var: Ania ca i I * 55 AA. Sottogenere Thiarmella Sace. ... 56 1405. 53 compio (BROME) anno *| Xx 56 c. cauda; brevissima... ....... 12. Sottogen. Anachis H. et A. Adams. 56 I. Sezione Cosfoanachis Sacc.... 57 1406. SIRIO TE TRISE 0 RM ei i 294 RESO 37 1407. DO IIAULMENRSISI SACRA Ra a ATE * 57 WEOS8::. (56 parve Sat aree mo *\.: 57 1409.) © Ron. crechcostata Sace: Vl, iene * 58 1410. be. imagmrast lei SICCIoo oe sala ce 58 (i) 150 curbnellus Sane Rin na AE 58 AKI9.1 60. (conrugala(Brocch) lot. Lea re *|* 59 id. VANESSA CIRO 0 * 59 id. NOIRE o CO Io . |> 59 II. Sezione Ecostoanachis Sacc. . 59 | 1413. (II VOLO Neo ela 59 A4A4. Gal semiplieat@ SaACen Sd Si Si e *|. 60 4415. 63. Isemicosiala Sace eee nn ne * 60 id. VALSA I e RO 60 DESCRITTI DA L. BELLARDI (F. SACCO) INDICE ALFABETICO A ANAGHISTSSS dt AAA er Pag. 31, 36 ANGULATOMITRELLA ..... progre retata Siero » 36 RAGUATOMIDARUBATII O I renano ETA ADI URINASI nente TROTA 5, 14 B BRACHELIXEDISA: 3-1 otvsse ts 34, 34 Buccinum cotumbelloides.............. .. » 49 MORTE COTTUMAMOMT it » 59 Ia. CUPTUMIOt tranne » 33 Id. MOVIES I » 59 Id. DUDUIObUno i si canine ene » 44 Id. MUNORUOALUTI atte » 38 € GRINUBERBACI: A onesto 31, 44 GCOLUMBELDAZZT Sea rara tata Columbella abbreviata ................. » 34 Id. acununata' ge Nast » 37 Id. LIGA » 43 Id. IDOL sh » 47 Id. albucianensis:. 2.0: ge-sc= » 45 Id. BIBUSIO cate n » 47 Id. ASteNSis,-1---cucomenaseine » 43 Id. ballerdensis:-sc age notoa » 33 Id. HOrsonisk:tne cinnioa 38, 45 Id. BICE A, dae I » 45 Id. COMANO re RE » 53 Id. cariztata; eee » 53 Id. columbelloides.........0000.. » 45 Id. complanata tea, Nos » 36 Id. COAPEILE een » 56 Id. CAMPO a IAC » 56 Id. corrugata ..... PEGASO RE 57, 59 Id. CONULItA N genti 58, 59, 60 Id. Crassilabria-ae a » 41 ]d. CULLA: Lobo RI SEA 67 Colui mmhellaremnia Ste N PaG. 33 Id. CILIALAREA SA A » 59 Id. BISCOISI ARIA ac 4 Id. doliolamvzpi a IAA » 46 Id. elongata” Ge Rath. » 52 Id. CIONGUIARIR O INI tì Di 92 Id. erythrostoma... 0... » 40 Id. COVIRTOSIONA: SRO SI n 40, 44 ld. palbinatra te NIN » 48 Id. INEditara. vette. attivo 42) Id. INMata o RIT a 135 Id. ISS Rari TIRA » 39 Id. Klipsteniienene oro 00.t. » 34 Id. KUupsleinii: tiara » 3% Id. linulozdes:; 333. ISMEA » 36 Id. IIRALOIRESRARo. enne 303% Id. MWasNICOStAbar= =; nasce » 58 Id. mMavimalat » 33 Id. MIDI arene NeoniZo, Id. miopedemontana........... » 42 Id. D'ASSOIROS- sot PIRRO Id. NASSOidesz mar DIE 50, 54 Id. neglecta ..... o » 48 Id. OblOnBAt 0 ATI ». 39 Id. ofenazai: eso ESSAGGO » 49 Id. PPpleta:ztot cetra IT » 47 Id. PAVAN TE » 57 Id. POrtisito=- reader tanta n » 48 Id. PIAEGEHONE 0a » 37 Id. procorniugatati tese » 57 Id. proelongata.........0...0. » 52 Id. probizazi. nasaaennata lara eSATA, Id. pronassoides.....-.....00%% 50, 51 Id, PrOScabrano ssaa sane be »: 55 Id. PIOXIMMD®:. RIN E » 50 Id. PYBOIACA tt 4A » 38 Id. recticostata ....... BRUSA » 58 Id. ringens....... Sagl » 32 Id. RovasendaBi:+sziio te Va » 53 65 I MOLLUSCHI DEI TERKENI TERZIARII DEL PIEMONTE ECC. Columbella scabra......+.....c0..0% Ai65 Id. SLAM ate ee n 199) Id. SCAlaraba seta ce e » 35 Id. SCAlaris NSA eee » 49 Id. SCLIPLa see neo » 3g Id. COMPIE teet 40, dl, 44 Id: semicaudala ..........». 36, 39, 40 Id. semicaudata.......+-...-e » 40 Id. semiplicata.......... -.... » 60 Id. SEMIPUNCLALA ...L0 0 0e i 36, 41 Id. SUDSC!IPLA.... 00. 40, 44 ]d. SUuDUIAlA:. ven 42, 43, 44, 50 Id. subulata tt cena sta » 44 ld (ONiC]go Feo Dooa SE ac Ada cagare » 43 Id ULI TORRE Sa 00 sv ror sasa 53, 54 Id. INTAISZI Omninnda doo tn 04000 » D4 Id. La nNsIens o een o » 38 id. RISI A ocdbo tango sone » 58 Id. targida esteta » 49 Id. turgidula..-- +. veces 37, 38, 47 Id. turgianlat ee eee Le 1875198. Id. IAS IM Me nanne gos tantino sOnO 7 Id. VIAlensistia eo » 46 Id. VICLOASEE Seen +. 49, 50 Id. villalverniensig ............. » 43 CONE ee BINSD COSTOANACHIST ee eee » 57 D DENTICULOGLABELLA.... 000.0 n 25 EF USS GBIC SIRIO » 56 TA MICCA MESE I » 44 WISMCOMP.USTE RR Red » 56 Wa MinassapfanmMa sen ene i ee » BI MIMO SSIS ESATTI AA I » DI (TE ANITES 8 Sa Ada onpoo 50, 5I MEU DU AL UST et el aio 44, 54 Id. thiara...... FIRE RISO ALE » 54 G GIBBERULANTO SOR O 20, 30 GIRABELIARTIS OO Soa on tte 20, 21 IL LICATA: iii 576 Era an Ce ps Ei oe Lon rogoBo » 6 Ia magorumi.b-t canina DINT, IA PANE RSA SERE RE Re Renee » 6 Ja: gtaurinia.. radura n 8,9 RE MACRURETINARI de eee 34, 46 MARGINE DANS e » 2A Marginella affinis...........-.-.00000%> » 24 Tdi teurisioporis: tatto » 25 Id. bellardianalgge tese sit » 28 Id. DE LANA ONORIO, ORA » 28 Id. benuslerensis....-. 000000000 LT) Id. Borsoni: rr nii22 Id. Brevisto ses fede » 20 Id. brevispira ....*%........0. 2, 25 Id. ClANAEStInaRr te ea » 30 Id. ClOmAPs i MARE ii » 30 Id. CONOIOER Te, eee cette 29, 30 Id. CONUlatasost. EIN ESSERI. » 28 Id. AECIPIENSA - teresa vee lee » 29 Id. FERENSÌs tenace » 24 Id. Deshayesi........ e... » 25 Id. DESHAVESTARE ceti » 25 Id. CHOCNeaRose eri mu 22 ld. elongatafit orta celo 27, 28 Id. CIONGRLONS RT EN e » 27 TREN ANgINA AR ER 26, 27 Id CVENAISTS SAT e eat » 30 Id EXCAVALA Me e ee gonne » 23 Id MLA ars vaccata dota Leo » 25 Id INC E a ucd ato gesti de neon gdo » 30 Id ADEN ARRE OS » 24 Id ION PA ee eee ae » 23 Id DINI Set ee let 26, 27 Id LOMIFIA oi Ra aaisiogeo » 30 Id. ODIONE MTA NS te » 28 TAO DION GUARITA » 28 Id. CURIE potnecsooaa Searle (te » 29 TAMA AR e » 28 Id. SRDALICAN ie eee eee eee » 30 Id. Ste phaniaetessa at » 25 Id. SUDOYulata serre at » 29 Id. GIERPUATA ov SODsambcnU deo oe » 29 Id. CAULINEDSI SER e RI Id. UTI carena vondon «RIO IMI QRBTOCCHI SSR et » 38 TIMULIOMI SE II » 38 MITREBLARS ed een » 38 MACOMER » 38 MIELSSU DUI USER IT » 44 IO VITO RR TAN e » BI N DESCRITTI DA L. BELLARDI (PF. SACCO) 69 (I) Foluta Heberli --xvvecvore ranza enza » 13 o IO IIATISSI NT ae e DIST ORTHURELLA........... oa PE A 7,8, 45 P TONER Can ai iatale 44, 45 AO NODULI nate SLOn9 PERSICUBATIIS Sea ea at 20, 28 e on 17, 18, 19 s TOM SIDATNZONMI (een EC ecuOnoT » 8 IO EEA E or » 8 SCABRRELIARR ee alone 31, 54 VANO SERI, ARR DECIO NT » 8 SIMPLICOGLABELLA .................. » 21 VETRI ALII RITRAE PT » 38 STIAZZANIARI* O ao tne O rOUheLanca 20, 26 VOLUTI LITHES O Se O 5, 410 VolutilithestafinistH So tea » 12 4A mR Id. APRENDINICAN!= veleno » dl ERIRASTOMBLIARI see ge 34, 41 Id. CONSANZUMBR eee » 416 THIARELLA..... SORT EA RCE 31,52 Id. COLONata,a. oo » 14 (GHTARINELEARIS e dann 31, 56 Id. BCUlDA:r Re Rd » 16 Id. Hebertineses dd ente » 13 i Id. intermedia. ...e......-.00.% » if VADIUAGI ACROSS RO NE SEO RIBRSRo 13, 14 Id, multicostata...-..0s+ +40 » 40 RISATE BNIBII ST Jet ee cia nali stele DIRO, Id, OD. quartet Sa na E anAO » 42 Jap pPenninicanteuntitenrani DIdA, Id. PILMOd ta nnt » 15 AID CORONATO AR e an » 13 Id. PNECUESOr: stette » 46 Tan des ina en » 30 Id. PIOXIMANsh sean » dl WII RO AOL TITANI 14, 15 Id. rarispina....... SNA » 48 TI Dechaves seen cata, Id. tNICALrINAtarana se nno » 13 UE EDI EENO ITACA 16, 17, 18, 19 VOLVARINARE = een 20, 27 9 (alette (NOA 29) MEA ARIE (lA I RCFRADAIE: ilo PE PIA His 44 ALCTO. niatanr é ez AGM rbt .. N i r- PAMETTIT TOI VE CIMA NEO a e tia 4 PARI PEARCE ARIE io spartani dhe Paci IA bl Adorni pa nea i i . è de dara Ge ea ping 3 i ni i ì . I orsi n aftpan scr: - sieti POMPBNALI ii N (ue: RAEE int Kato di wi dvi a: IICNETZA] some * 3 th i j è nf È i, #48 WES PITITITTI DE vp! do RLOvig Ax 1 Ò Degree) Bid Mep FA i danfo si A bi JAR RITZZI ATE RTTE TORTA NITTO Gb EAT REI MSUTROTIZANI 3 Pi È L'MPOPI I TI ME PETTO ANTO LAMA RIA i APPIA] | I | ii 10 lO pioli, coraiip MEDIO LR, rete Arg Ù Me VM ere, Chet ped )6 ii; I” sirio > Sd 41 vi dira i 4A N. 1197 sta deren idv Na ppi «hl A i 0 tas"; Soda Mx; xd dal ICARO \ RIETI > albaron GB e PAM rt Lie Pedugpangg po dl MIRI 'LITA NT) Vv I 00° dip va VOZECoA ov A MI iirilizinn AMMI Mar ea ara Ain arantità 4, ‘aida LI AAT svandligigei cs AMO rd bla Phi ty IOCITANIANO x simp patto DI, di se 10 f dla ‘o VAMPIRA i tac RAI pio | BM, a cri UAAR BG È: Alto ciel DIA p l LL O Lia og ubi ». BANOGOL li pelato of. Bi a RT @utganiunnene dg HAHIATIOY MEA Va pe led + Ago ei CULLA VASTO i i og N a i del, avù, LAI, € 1 I, Partite oi Jo i - FE È ta Ù Mia A ali petto vata VE 4 Li fo a 6 * Lia ve TRS Ù È PERE SS, ci LINE © bg —- aa DI aL Aia n ko — ——r o eo ue’ “i RI o uc. n’ 0w d’ MSI RATE i a pu PIO i RBETRTO, DI é S n e) ni { UP La ìra \ Mi , op ) \ dae Vi n 18 del dI SPIEGAZIONE DELLA TAVOLA I 71 TAVOLA I. x COLLEZIONE FIGURA LOCALITÀ l'assuplace Fanale Je Uryriatancepsg(MicHati)N.- Reina Cassinelle ...... Museo geol. di Torino Dite TA inaren SABER te Carcare eee Id. dietro Id. magorum (BRoccH.)............. Val Ceppi...... Id. SR id. I VARE Collì torinesi. ... Id. nea br MIA Mauriniai BON) ERE Id. Sd ld. Cia Id. id. IVI OI Rio della Batteria Id. 7. a,b... Volutilithes (Volutilithes) multicostata Ber. Sassello. ....... Museo geol di Genova. (IRA è Id. id. id. var.A. Cassinelle ...... Museo geol. di Torino. A RRISAIOtO c Id. id. provima Sacc....... be Bse Id. JUbeasacse ld. id. appenninica (MicatTi). Dego .......... Museo geol. di Genova. WA: CEE Id. id. intermedia (Ber.)... Cassinelle....... Museo geol. di Torino, 1009, (b-8 Id. (Neoathleta)affinis(Brocca.) var. A. Carcare........ Museo geol. di Genova. 13. a,b... Id. id. obligua BELL. ....... Monnese tenente Museo geol. di Torino. 14. a,b.. Ia. id. tricarinata Bett. .. Cassinelle ...... Id. 15. a,b.. Id. id. Heberti (Micatti).... Mornese........ Id. 16. a,b.. Id. (Athleta) coronata (Brocca.)..... Cassinelle . .... Id. NEAR Id. ‘id. ‘pygmaea Becc........ Carcare eeet,ì Id. i8-dagb... Id. id. praecursor BELL. ..... bb scsoonoe Museo geol. di Roma. 9a di Id. id. consanguinea Bett. .... Dego.......... Museo geol. di Genova. ERGO Id. id. ficulina (Lamx.) var.C.. Colli torinesi.... Museo geol. di Torino. QUE ld. id. id. 10 varie Id. Id. 22. a,b ld. ‘di ‘rarispina Idi... 0 Stazzano Ne... Id. Doyen.Torino | Lit Righini dis e lit SPIEGAZIONE 10. L. Bellardi DELLA TAVOLA Il 73 74 FIGURA ue wo w (Chi Marginella (Glabella) degensis BeLL. .... Id. id. Borsoni BeL...... Ia. id. taurinensis MicHTTI. . Il. id. id. var. A... Id. di TI aan Id. id. ercavata BetL. .... Id. id (affimisiSAcc no Id. id. latirima Sacc.. Id. id. . brevispira BELL. .. Id. id. Deshayesi MicHTTI .. Id. (Stazzania) emarginata Bon. ..... Id. id. id. var: At: IA. (Volvarina) elongata Bert. e MicaTTI Id. id. parvula Sacc. ... Id. id. oblongata Bow. ..... Id. id. bellardiana Semp. ... Id. (Persicula) subovulata D'ORB. ... Id. id. DICrISAB ENTRE Id. id. conoidea BELL. ...... Id. id decipiens BELL... ..... Id. id. sabatica BeLL. ...... Id. id. INTACASA CERETTA TANO LAST Id. (Gibberula) clandestina (Broccn.).. .. ++. Columbella (Columbella) ringens BELL. ... Id. id. curta (DUJ.) .... Id. id bellardensis Sacc. Id. il. abbreviata Belt. Id. (Brachelixella) Klipsteinii Micart. Il. (Conidea) scalarata Sacc. ....... Id. id inflala0BEEL e. si Id. (Mitrella) complanata Bert. ..... IA liquloides Dop. ....... I. id. acuminala BELL. ...... Lat praecedens Belt... .... la. - id. turgulula (Broccu.) .... LOCALITÀ ValCeppi-- Colli torinesi.... Val Ceppi...... [Oa cea I MERGIGRE (NECES AE TR ei Stazzano cento Savona-Fornaci. . Colli torinesi. ... Stazzano Tetti Borelli.... SAngla. te Savona-Fornaci. . Villalvernia . .... II Tea Albugnano...... Colli torinesi.... SAVA RIA A de STAZZA NONA Colli torinesi.... Val Geppi...... Lal: MIR Stazzano sno Id. Castelnuovo d’Asli COLLEZIONE in cui è conservato l'esemplare figurato Museo geol. di Roma. Museo geol. di Torino. Id. Gollez. Rovasenda. Id. Museo geol. di Torino. Id. Id. Gollez. Rovasenda. Museo geol. di Modena. Museo geol. di Torino. Il. FIGURA Columbella (Mitrella) transiens BELL. ... ld. id. pygmaea BELL. .... Id. id. oblonga BELL. .... Ia. id. Esse SAGGH tr Id. id. scripta LINN. ..... ld. id. semicaudata Bon. . Ia. id. erythrostoma Bon. . Id. id. prolira BELL. .... Id. (Tetrastomella) crassilabris BELL. . ld. id. Id. id. inedita BELL. .... Id. id addita BELL. ..... Ia. id feres BELL... Id. id villalvernensis Sacc. Id. id aslensis BELL. ... Id. id subulata (BkoccH.). Id. (Clinurella) scalaris Sacc. ...... Id. id. albucianensis Sacc. .. Id. id. Borsoni BELL ...... Il. id. vialensis SACC....... Id. id. minima SACC. +...... Id. (Macrurella) doliolum Bert. ..... Id. id. oppleta Belt. ...... Ia. id. adjecta BELL. ....... Id. id. angusta S4cC. ...... Id. id. Ports Sacco ee. Id. id. galbina Bet. ...... Id. id. neglecta Brett. ...... Id. id. lurgila BELL... ..... Id. id. offerla Sac. .......- ld. id. vicina BELL........- ld. id provima BELL....... Il. id pronassotles Sacc.... Id. id nassoirles (GRAT.).. .. Id. (Orthurella) proelongata Sacc.... Id. id. elongata BELL. ...... IA. (Thiarella) Rovasendae Sacc..... Id. id. carinata Bon. ...... Id. id. thiara {(BroccH.)..... Ia. (Scabrella) scahra Belt. ........ miopedemontana Sacc. 75 COLLEZIONE in cui è conservato LOCALITÀ l'esemplare figurato Slazzano ....... Museo geol. di Torino, Tetti Borelli .. Collez. Rovasenda. Id. AE Id. Stazzano . ...... Museo geol. di Torino. Villalvernia ..... Id Asligiana....... ld lana 9,1. Id. O A ld Val Ceppi"... Id Lat Id Stazzano ....... Id. Jar unta Id. Minola. Ri. Id Villalvernia ..... Id Asligiana....... Id. | FR BRSOO Id. Pino torinese. ... Id. Albugnano. ..... Museo geol. di Roma. Pino torinese. ... Museo geol. di Torino. \ialet ot ld. Asligiana....... Id. Colli torinesi.... Museo geol. di Roma. Val Ceppi ...... Museo geol. di Torino, Colli torinesi.. .. Id. Id. .-. Museo geol. di Roma. Albugnano...... Id. Val Ceppi...... Museo geol. di Torino. Colli torinesi.... Museo geol. di Roma. Albugnano...... Id. mance Museo geol. di Torino. Pino torinese Id ValCepplesesco Id Stazzano ....... ld Castelnuovo d'Asti Id. Albugnano...... Museo geol. di Roma. SMA Galan. Museo geol. di Torino. Tetti Borelli .... Collez. Rovasenda. Salagala deo Museo geol. di Torino, Albenga-Torsero . Id. SHAA Sala. Id. 76 FIGURA RP RAS A RR. Rial a Gi x Columbella (Thiarinella) compta (BRonn.). Id. (Anachis) turrita SACC.......... Id. id. taurinensis Sacc....... Id. ide GparvaiSACCO eine Id. id. recticostata Sacc. ..... Id. id. magnicostata Sacc. .... Id. id. turbinellus Sacc....... Ia. id. corrugata (BroccH.).... Id. id. IDO Varg AL Id. id. id: Ivar Borsa Id. id. ceythara Dop....... Id. id. semiplicata Sacc..... Id. id. semicostala Sacc. ..... LOCALITÀ Slazzanogozn.i. pe Colli torinesi... . Id. Id. SE Tetti Borelli .... Stazzanog. e Albenga-Torsero . Asligiana....... Td gtto ng TA ei. Colli torinesi. ... ‘Tetti Borelli . Zino)a:*. Seti. COLLEZIONE in cui è conservato l’esemplare figurato Museo geol. di Roma. Museo geol. di Torino. Museo geol. di Roma. Collez. Rovasenda. Museo geol. di Torino. Tav. Il 0a o b Vichi z50 78 79. 80° 81 89° UND sumo vid sm cia (ILA vir (159 9 i \ ii NI ME (4v) (4 v.) (4v.) (4v.) (4v.) (4 v.) (4v.) Righini dis elit. Lit. Doyen -Torino Ri Pas dn € i CALATA I ria ggama tibia secreto nrearare cateto strani tti ra tere oria zag ardua parivarese LI a tratto le pere pron pgia peter artaeti DALIA ceri eta rr RT ere ca cime penatmii: Eneide redige ba esca ti ingoia sis grissini sere ovetto 7378] Time intuire gel pet rirsialiy irene arri tot test ysgfietche sie pustdia bed ri erpnorinze cutisetnsinii DIRESORAIO x; COLE ta tesi Marretti seria ee pa: nwiori tt e i Tipnpe posa redei ” actsiitraatei Ma irar@atto irrita murogaet or ropeia Ro grratoe vs inte gotit [isod ne a inietta ttcrpre saltati one CIRSITTI NOI rire MICI Mure tim pian COMAAICRLORITOli eri PRI FRA rig pagg ai arde CIIOTI ter queta rietaimi ie SIE preci ‘n0d0 +ievnoe aiar, OT Wren Sali dani art prgn pis < SRLT: OISCACSERCIASETI do gratia ra pui CETIciteo Vereto senncirmitincnate ALoA spese ntad a totpritatziat can inna Wo è FT 40 Akon Das x raesiirandata pre ntalony ge pod ris; prese pra ste GUAAISE (ITS DIE e rita ir : ‘! mata Fi b; RR: HIRi PI SIILASt cat SLI derria carrera Sr tata atstziat datare 7 deri ei eri Mes rp pre into HAS PI GUIA (SNA Rui fat -pSIMR Ned regi rante ricci Dorne Gears vepto rante sibi pasta IRSIRATEI trait ttacdI Sti cata pertica Sr pb paci ta pi gal de puibe de pope Topascrna È MES PAsatitiei bri cervi e nRaie precarie 1 vetotaenta 10 pe de pui Gai prio pa peg Le leso ALT rie ot eee Ri pt Lr Lt: n int SCO nea LAT PEC sngaza mm dbarage 13 pre MARRA AI camma 4. Modes: teca pete Poe per). COTTeniee: MEEISCXSOtI « DITA DISTA Cit esisti een * BOPERALAO se SIL è sere ia e Longa na te nile i pepati riore 3 pese gibt cenno adi Inte tnoe sè Ha Di teso: ene vu eledoi Sepiiragigr ai sese L adatte CLI GIRONE nta LI, se MILLA SIMON reosderinic o | quae Ri aria ehe cuo era Pira aero ine LrRgg pra 13 Sante terre Cri Ser detto Re Mnto FATECI 4 laggoerimie vingtai pa quieto, na Mbre vL ato atri SIIISI oparsetrstenni cani tici gessi nrtatita” orta le tiiritto STRAIT pere itasimatitào Mdrpetgnat |-4.hp 00. Ù è Ù SEMI Viatit È rd tere 1-0 e FIORI) ed è | nrntiaon so î ( dott nico: pinaboa? : Totali (rztitelto ila ul iotitigriase Tati pieni riatei iz II ritenne Sieimmatiegieotinitclia TANTINO Rat E ItLIA sn Mala ; isitissrntanttigivesiolentto e Solara tntamtzicnani Appa dele presina MD L AGNAE ui A ti . VIII Zion i nn pope te petit gh rie Poipont getoa Le pe tar Mps date Penice farti salita pereri 7 rici ar] gipo DODOAT CINI ret SNA ri ‘ at penttitiziite pate pregi [ n Iptpne iage sente ettrnt: ‘ ansstamntitie si riimone [at tartonate ratio tot s persia leso, IIC ea [ sta nina Cambi obesi Irritii Yiess gv : noto nto pulman vir perio iprote e. Miiabeicnii ee AA I Mtiatt tesi tro Li ni ni de î Les L TT natia riti cirie ato DA ILE iron pigri tageie nina: ber gasei datitivra tI Peg rtprerizina publ paia : 4 pgetizeizioneni peso ment aprite ppi Irepeteatià sl satin i ARRE STRI Difesa ret agrdri venir La ipa rep Us deri ernia RIETI TAT E DIO dt Lil e pod $ frà Seen enni: pudibiginat E: Mandi Lasa 1 ndo deve Poppa laghi gir A 7 3 I I nIbsate indu pren PIP RRIA 31 rile possibi vredi cha elio sola PIET 4 unu, mea orata prtonnroga lieto pe IRA IM LI AR $ ni perg gar Print so DIeidieo NARICIRI gr Feto o itinere retti nta rina î poland nectit Tin HILSIC + , cirsterintea zitti ASD, È rr nre qaarberereh posi detndte x atte dtge inizio dra e, ne e è tate fee pet" de o Ressittigrticinei Mapismtete sim nia lepri Sti into ‘ ld Poet iala do fundo TORA pre sega 130 Lit iAntit i vice R x i nua rienartztete fanne Lilia trae 0a Lregta tt pala sevi ie tai aria IRIS T iero rriciointnie nations ct w Disgzisi È gar ap gate def SI Fe Mie: n Paso rtare Tomei dtd) rpnso Lodo ri x n Rip ) 5 pix COSI Treriizialrioa Gotrieti ; assai th; casier dae vie ne IC pae (Je il salgh s a deve hi galeraso seria nastotiab rio IMSSCACOIROSME FUIT siete beni let iitota r Repeicilian ere protezibitia Seli A RARAS To : v mihi SERA ATC Raina alan lticrri tas sterat snai Pelia r n lira ELLI FOLARTRIITI him PIFAM dammi phi lie ; & tato dipinse € dpi del print folta ge rd U de pe peptide dpr ide Po dda nt gt d a Latpostaciop frode ll ande ne Gate pedi bed ee ge p Aiinoicinta prgosttaebbetri ora, ! srrremtizzr eil sini Pradeia! tico gentes aniiito; eletta velvet de Tonio mad Sped era de tepet dpr neht: Qt mtb tarare tipa ad A ; RE Dre oc erge et blade e alitrrenrsoipree ’ ostentare rita mrdiliorist o è hi ini PERU Testata) inbaili A Gee da de dept 4 ‘ IIIIRIATII TO TR cs Spice ‘ci! r ‘ n spetiotern 4° pinitiat er , saprai drcreestoto! atua tesa Risotto opieet Da Ù ‘ IIRBSIERIA paid stase eteri hier caititoto, di pipe ene Detta e. ; : rp aes preti dilaga Rito ( TP934* domains: da ‘ mtetonno babbeircola Totals è ° ri dA Od 10 nt sto sata Manti vi dsperatsartet distinto area FL Lett . > Caialiata eil mitra.) { H stsrnot an rss) rapita iter ere Tar re DIN ATILOf ORIt gereniag hpxghe da DIREI Poi Le ma dere nivito tu Mertriziob pi eterni pi rtl , lotte? Fot Ro” SL LISCTtI DST t rane Cipogiigrtntctti î oblio SS ITICI Padtiziin \ naro CEE *“ \ " recinti deg hise: \ CIero tri ” def npetieviana 017 nti rigettato sulesna ni ‘ Sagre SIE e na TIA rd Raga prote ne 1 Vrrtigi pi esitate otiiogli das ret geta tao ‘ pan patate) on riprgigo dgr meno degarsde 146). dd beni ni a! protin, dAL4 Bier. ade do A leo ti prg DISCICROO) Rre ciali Sri rire asp mei matt i È OT dog. + Satta pdf di pad pd CISA ISIN K£ TRE CRI IIS EI i ici prearasie ae perire eteri pate casi ) na titcmetit tor "i aprrna drag); interna: Ma ttnttt piuttari sto roielti n : di pentita tiara sto dai eritrea et TAR È : n . } end Ù, fotragare: pe Crpecorgis ; r }, x ateo [Peerdintot earn dita cenere. t o UIASETOr (rotaie tarlo 5 nie er a date NTecqageneai pens e fese ‘ ù NI A sti seagate IEEE RE RICIENTIA TIA pate sh aerei issue Nate pri tinte pride ornano ELIO LICIRI et tticrine ziale SIL rl) : $ patp zia vii pprta ua ì nu $ pivpisiri patta ri he Mindio = q OCT TIZI vi spe Dica fvestaizin i egniatabeca) "a pe pere n n ari eta at RITI se masse papa Puri rd plinto % ernia beth ti lrigiro sazio n LAI DT pred De (CO sone Veg iresgioniei d6 ù person , ra dr roi senno rartcrsenistiotoe e CIA EGIO, narrate REI x. Gir Artes n n Renee rari s pe pera irsori eta si sta rante IRR E TIA] RIN anti isjott e ae 3° 3 pe Lo ra 3 det de a bee fr eg 48, n sese treni darne seergaeiane sed gti ran riale i n er intra pra Pope ce pe niente pe 1 o atea: Ù. el 'ocpeti già n dgr 1 ri ie | Tea ian pal eirbrt Si carte 3 % Lilia se Ò Veex Erre aaa Dos sera move - TIM TATO ope gapergra tie ve sd AA pet inerti mucetbrenzna gepie tt 4 e è. x ei e et MrttiT Air ’ x gd osp vis o Vial ; du ratti DI CPI IFCRLLP INI artt Ser ir E SA iti COLIN era DARK RL pr a etnei ch Y antro eps rararie i leso milo » iii Ù vie Srna Pope ‘© Pine bue pepati. È arse NCI2ta STI Arata pre deg ie x nrpngir se e dure arstdente IR Iene perrei Qiataras re tiva ISCICITpATarioA CORSANO DOT