This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
Ἔ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual personal, non-commercial purposes.
and we request that you use these files for
Ὁ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
Ἢ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web a[nttp: //books . google. con/]
— HIN
303319276Y
C ORPUS SCRIPTORUM HISTORIAE BY ZANTINAE.
EDITIO EMENDATIOR ET COPIOSIOR, CONSILIO B. G. NIXEBUHRBRII C FF. X NSTITUTA, A UU GTORARITATE
ACADEMIAE LITTERARUM REGIAE BOHRUSSICAE
CGONTINUAT A.
LAONICUS CHALCOCONDYLAS.
— — — — ————————— —— — — BONNAE IMPENSIS ED. WEBERI MDCCCXLIIL
HAVERFICUCD L. an ARY OF ANCIENT 'HIGTORY / OXFORD
LAONICI
CH A. L €; OCONDYLAE
AT H ENIENSIS HISTOXI ARUM LIBRI DECEM
EX RECOGNITIONE
IMIMATINUELIS BEKKERI.
BONNAHB
1MPENSIS ED WEBERI MDCCCXLIII.
4
ὰ * 21
9 din
IMMANUELIS BEKKERI PRAEFATIO.
Laonicus Chalcocondylas ut argumenti peregrini co- pia et varietate ad legendum allicit, ita lectu ingra- tus esi, emendatu difficilis... cui cum liceret plane et dilucide loqui, eoque uti sermone quo Ducas et Phrantzes usi etiamsi non delectant at intelliguntur, malut Herodotum aemulari: itaque dum lunonem captat, a nube adeo decipitur ut saepe ne ipse qui- dem quid dicere velit nosse videatur. quid quod multis in locis, eluctantium verborum parum com- pos atque iudicio suo diffidens, unam eandemque rem binis ternisve modis non tam effert quam co- maur et experitur efferre? talibus locis quid vis facere criticum ? quemne scriptor defugerit vocum ἃ locutionum delectum, eum ad suum arbitrium libidinemque instituat? — audax facinus nec cuiquam facile placiturum. relinquat igitur, qualia acceperit, congesta eodem non bene iunctarum discordia se- mina rerum? relinquet sane taediumque feret. Quod non tulit b. Hamakerus. 18. enim cum propter insignem, qua excellebat, litterarum Orien- talium scientiam maxime omnium annalibus Turci- cis edendis et illustrandis idoneus esse videretur, commissum sibi ἃ Niebubrio Laonicum non invitus
VI IMMANUELIS BEKKER] PRAEFATIO.
recepit et variis lectionibus suisque coniecturis ac notis instruere coepit, mox propius cognitum simul- que desperatum de manibus deposuit neque attigit amplius, donec fastidio suo immortuus hereditatem molestiae mihi transmisit. |
Variae autem, quas memoravi, lectiones tum ex codicibus Regiis a Fabroto collatis petitae sunt, tum ex apographo Tubingensi, cui index
Νικολάου Χαλκχογδύλου iocvdpuov, ὅϑεν τε ἤρξαντο οἱ αὐθένται τῶν Τούρκων καὶ xpá- be αὐτῶν καὶ αἀνδραγαϑήματα ἕως τῶν ἀνδραγαθημάτων τοῦ μεγάλου αὐϑέντου τοῦ Meyuérto. | studiosi iuvenes, docti et boni, mihi M. Martino Crusio, Tubingae utriusque linguae doctori, amicitiae ergo descriptum, mensi- bus Martio et Aprili, anno 1575. - exemplar ipsum nimis per se füit mendo- sum, et nos de industria sumus id imitati. utrumque genus non exhauriendum mihi putavi, sed delibandum: nam ubi codex aliquis ταύτῃ habeat pro ταύτῃ, ubive éx vo) εἰχότου legendum propona- tur pro &x τοῦ εἰκότως, id vero nosse cuius tandem potest interesse?
Subiungit editio Parisiensis et Annales sultano- rum Othmanidarum a Leunclavio Latine versos et eiusdem Pandecten historiae Turcicae; quibus facile careas post Hammerianam imperii. Osmanici historiam.
Scrib. Berolini d. 295 Oct. a. 1841.
C. A. FABROTUS LECTORI.
e)
Editio »wae. Laonici Chaicocondylae multum accessit, can- dide lector: nom enira clam te est eos qui priorem curarunt vel amendatis codicibus usos, vel operarum negligentia bene mula menda in eara irrepsisse. hinc lacunae plures, quas ex Κρ, codicibus suppélevimus; hinc pleraque corrupte edita, quit ſidem meliorum codicum secuti. quantum potuit emenda vimus, varias etiam lectiones e duobus manu scriptis codicibus exxtrptas in ora. exhibernus, quibus. interdum quae in priore edi- tione adseriptae erant confirmantur. et utique tamen laudanda eum opera qui primi Graeca ex veleribus codicibus Palatinis ia wem protulerunt ,| quae interpres non ediderat. loannes Balhasar Baumbachius, Graecae et Hebraeae linguae pro- feror Heidelbergensis , studium et operam suam impenderat v emendate Laonicus ederetur. sed id librorum fatum esse Wdetur, ut in. vitiosos codices fere incidant qui primi Grae- cum vel Latinum auctorem publicant. et qui postea meliores Mri sunt codices, feZiciores quidem sunt, minime autem ad "^ litterariam iuvandam proniores, de nomine vero aucto- δὲ non comvenit: nam aliü Chalcondylem , alii Chalcocondy- &n appellant. Regia exemplaria XalxoxaydvAm» habent tam in libri epigraphe quam p. CLXXXI d, ut quo nomine cen. iti debeat certo. definiri non possit propter. codicum varieta- tm. utro autem nomine eum indigitemus , multum laboran- dum non est.
Praeterea nova quaedam Graecobarbara occurrunt apud Laonicum et IDDucam , quem e tenebris eruit eruditissimus wir Imael Bullialdus. ea nos glossario adhibito explicuimus, non lnc inde auctorum ἔοοξε emendicatis, sed fere ex libris ha-
VIII C. A. FABROTUS LECTORI.
ctenus ineditis prolatis : semper enim curae nobis fuit ut e penu mere nostra depromeremus quod auctori, quem illustran. dum suscepimus, inserviret ; et certum est, si quando prodierit lexicon Byzantinum , in quo vocabula difficiliora ac Graeco- barbara, quae in omnibus historiae Byzantinae scriptoribus oc- currunt, explicabuntur, posse mos accessione nova congeriem illam locupletare. ea de re tamen penes eos, quorum opera lexicon illud in lucem exibit, per me arbitrium esto. verum quidem est, ex quo historiae Byzantinae editioni praeesse coe- pi, de lexico Byzantino edendo cogitasse , sed nolo viris do- ctissimis occasionem hanc de re publica litteraria bene merendi praeripere. glossarium hoc nostrum *) moz sequetur alterum in Constantini Manassis Annales, in. guo conscribendo eadem diligentia usus sum qua in caeteris componendis. interim hoc utere, si tanti est, et vale.
*) Glossarii Fabrotiani pars maior aut Ducam aut chronicon Ducae
subiunctum illustrat; quae nunc cum Laonico edi non potuit. Laonici glossae in indice historico reperientur. I. B.
440N ZKOT XAAKOKONATAOT A4OHNAIOT
AIIOVAEIEÆæI LYTOPION AEK 4.
1 Chalcocoridylas.
A4ONIKOT XA4AKOKONATAO? 9)
400 H NAIOT ἩΠΟΖΕΣΞΙΣ IZSTOPION nPOTH.
LAONICI CHALCOCONDYLAE ATHENIENSIS
HISTORIARUM
DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM LIBER PRIMUS
CORADO CrAvuszrno Tigurino Interprete.
Λιίκῳ “ϑηναΐῳ τῶν κατὰ τὸν βίον οἱ ἐς ϑέαν τε καὶ ἀκοὴν Par. 1 ἐφγμένων ἐς ἑστορέαν ξυγγέγραπται vods, core δὴ roũro Ven. 1 γϑέῶς ἐκειννύναε τῇ φύσει, ἅμα οἰόμενος καὶ μηδὲν αὐτῶν αεῶς ἔχειν ὃς τοὺς ἐπεγιγνομένους, ξυνενεχϑέντων, ὡς ἐμοὲ ἡ δοκεῖ, οὐδαμῇ ἐλασσόνων τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην ποτὲ yi.
) 4«oríxou X cAxoxevdólov ἱστορίαι τῶν “γαρηνῶν βασιλέων ἦγουν τῶν Ὁτουμένω» R i. e. codex Regius Paris. 1. ἐς ἐπὲ ϑέαν vel ἐς ἐπεϑέωα» libri 3. οἰομένῳ H (i. e. Hamakerus).
Linien: Atheniensis, quae visu quaeque auditu percepit, cum ad. ὃς in vivis foret, litterarum monumentis mandare statuit, partim T"dem at naturae gratiam debitam referret , partim vero quod pu- "t nibil non illorum memorabile visum iri posteris. complectitur
4 LAONICI CHALCOCONDYLAE
φομένων μνήμης ἀξίων. τῆς τὲ Ἑλλήνων φημὶ τελευτῆς τὰ ἐς τὴν ἀρχὴν αὐτῶν ἐπισυμβεβηκότα, καὶ Τούρκων ἐπὶ μέγα δυνάμεως καὶ ἐπὲ μέγιστον τῶν πώποτε 705 ἀφικομένων. ἀφ᾽ ὧν δὴ τὴν τοῦδε τοῦ βίου εὐδαιμονίαν ἐπὲ τἀναντία φε- P.2g0uévy» ἐπιλεγόμενος ἴσχειν αὐτῇ καὶ ἄλλοτε ἄλλως, ϑέμιςϑ ἡγοῦμαι δἶναι περὲ ἀμφοῖν τούτοιν μνήμην ποιεῖσϑαι οὐκ ἀεικῆ. ξυγγραφὴν δὲ τήνδε ἀποδεικνύμενοι ἐπιμνησόμεϑα καὶ περὶ ἄλλων τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην γενομένων. οὐκ ἀμφὲ τόνδε τὸν ἐπ᾽ ἐμοῦ χρόνον, οἷς τε αὐτὸς παρεγενόμην
ϑεασάμενος, καὶ τἄλλα ἀπὸ τὸ τοῦ εἰκότος, μάλιστα δὲ συμ-10 βαλλόμενος, καὶ ὡς ἔτε παρὰ τῶν τὰ ἀμείνω φρονούντων ἐδόχουν πυϑέσϑαι περὲ αὐτῶν, ἀλλ᾽ f 4» μάλιστα ἔχοι ὡς ἀσφαλέστατα ἐπὶ τὸ ἀμεινον ἀληϑείας εἰρῆσϑαι. μηδὲ ἐκεῖ »ó γε πάνυ ἐχφαύλως ἔχον ἡμῖν, ὡς Ἑλληνικῇ φωνῇ ταῦτα
Β διέξιμεν, ἐπεὲ ἦγε τῶν Ἑλλήνων φωνὴ πολλαχῇ dva τὴν oi-15 V. Ὡκουμένην διέσπαρται καὶ συχναῖς ἐγκαταμέμικται. καὶ κλέος μὲν αὐτῇ μέγα τὸ παρανυτίχα, μεῖξον δὲ καὶ ἐσαῦϑιες, ὅπότε δὴ ἀνὰ βασιλείαν οὐ φαύλην Ἕλλην γε αὐτὸς βασιλεὺς καὶ ἐξ αὐτοῦ ἐσύμενοι βασιλεῖς, οἷ δὴ καὶ οἱ τῶν Ἑλλήνων παῖ-
8. οὖχ delet H 10. εἰχότως P (i. e. editio Parisiensis). quam ubi solam appello, cum ceteris libris consentit.
enim hoc opus, ut mea fert opinio, res gestas famà nequaquam mi- nores illis quae unquam in universo isto terrarum orbe contigisse memorantur. duo autem continet, Graecorum regni interitum, et quae mala in ipsum redundarunt, nec non Turcos, qui brevi in tantas cre- verunt opes ut opibus et potentia mortales omnes, qui unquam fuere, longo intervallo infra se relinquant. qui quamvis nunc rerum po- tiantur et pfaesentis vitae felicitatem conturbent et in diversum ab- ripiant, tamen censeo fore, ut et meum calculum &diiciam, tempus, quo res ipsorum in contrarium vergant. de utrisque tamen, Graecis pariter et Turcis, historiam contexere non arbitror iniucundum fore. historiam autem istam conscribentes faciemus mentionem et aliorum quae in orbe acciderunt, nec tamen meo tempore, ut quibus inter- fuerim oculatus testis. caetera vero, non secutus verisimiles conie- cturas, nec ut acceperim ab his qui magis sapere videbantur, tradam: verum, ut historiae series tuto feratur, ea adducam quae quam pro- xime ad veritatem accesserint. nec nobis vitio vertatur quod Graeca lingua operi isti adhibetur, si quidem ea hodie per totum quasi or- bem est dispersa, et nationibus omnibus fere immixta conspicitur; cuius gloria cum sit excellens, excellentior tamen accedet , quando regno alicubi hand contemnendo praefuerit rex Graecus et qui ex «o nascentur reges, aut quando Graecorum filii in unum coliecti pa-
DE REBUS TURCICIS L. 1. 5
δὲς ξυλλεγόμενοε xard σφῶν αὐτῶν ἔϑιμα ὡς ἥδιστα μὲν egiot» αὐτοῖς, τοῖς δὲ ἄλλοις o; κράτιστα πολιτεύοιντο. Ἕλληνες μὲν οὖν ὅσα ἐποδεικνύμενοι ἔργα μεγάλα τε ταὶ περιφανῆ Emi μόγω οἰφέκοντο κλέος κατὰ τὸ QÀÀa καὶ "Εὐρώπην καὶ δὴ καὲ “Ζιβύην, ἐπὲ Γαγγὴν τε καὶ Ὀχεανὸν χαὶ ἐπὶ Καύκασον ἔτε ἐλωύνοντες, ἐπὶ ταῦτα δὲ προεληλυϑό.. τῶν ἄλλων τε πολλῶν καὶ δὴ καὶ Ἡρακλέους καὶ ἔτι πρότε- Qv Διονύσου τοῦ Σερεέλης υἱέος, xai πρὸς ye ὅτε “ίακεδαι..Ο μορίων καὶ ϑηναέων, μετὼ δὲ ταῦτα [Μακεδόνων τοῦ βα- 10 σιλέως χεὶ τὴν τούτου ὕστερον ἡγεμονίαν ἐχόντων, πολλοὲ πολλοχῇ ἕχαστα, εὃς ἐγένοντο, ἄλλοι ἐπιμνησάμενοι καὶ συνε. γραψαστο, Ἕλληνες uà» οὖν ταῦτα διεπράττοντο ἐπὲ πολὺ ὡς μάλιστα τοῦ χρόνου δεαγενόμενοι καὶ àni συχνὰς γενεὰς τύχην ἀρετῆς ἐνδεᾶ σχόντες ἁπανταχοῦ, Ἑύμμετρον δὲ οὐδα- Ἰδμοῦ. ἐπὶ τούτων τε yap πολλαχῇ dvà τὴν οἰκουμένην εὐϑδαι-- βογούντων, ᾿Δσσνρέους dy» τὸ παλαιότατον ἐπυθόμεθα, ἀκοῆς ἐπὶ τὸ μνήμης μακρότατον ἀφικόμενοι, ἐπὶ τὴν τῆς ᾿Ασίας ἀρχὴν προεληλυϑέναε, μετὰ δὲ ταῦτα ἥήδους ἐς τοῦτο xa ϑισταμέγους ἡγησαμένου Σαρβάρεω τοῦ Zagdavanalov ᾽4σ-ὮὉ Ücww βασιλέως τὴν ἡγεμονέαν ἀφελομένου, ὕστερον πο Περσῶν τὴν βασιλεέωαν εἰποβαλεῖν ἡγουμιένον Κύρου τοῦ Καμ-- βυσεω, καὶ Πέρσας τὸ dnó τοῦδε ἐπὶ μέγα χωρᾷῇσαι δννώ-
10. χαὶ τῶν τὴν ὃ
trio more res publicas sibi quam iucundissIme administraverint, reli- qs vero quam potentissime imperaverint. —
Graeci quidem praeclaris facinoribus editis quo pacto ingentem
| ppererint gloriam, et quemadmodum inter caetera etiam in Eu- "Ma Libramque venerint, Gangen Oceanumque adierint, cum ad ifa loca processerint alii plurimi, quos inter Hercules et ante hunc lxchos Semeles filius, praeterea Lacedemonii et Athenienses, postea Macedonum rex eiusque successores, et quo ordine singula baec ge- ila iunt, plurimi annalibus condiderunt. Graeci autem praecipue hunc laborem sibi delegerunt, quia prae ceteris tempore longiore du- """L fotunamque virtute vacuam, nunquam tamen moderatam plu- "5i generationibus obtinuerunt. his praeterea per totum orbem MOspero reram. successu utentibus, comperio Assyrios, gentem anti- "simam, memoriam sui facientes longissimam, Asiae imperium oc- "us. dein Medos ad Asiae imperium subvectos , duce Sarbare 1** lustinus Aebactum δὲ Arbacen vocat) Sardanapalum Assyrio- "5 regem regno deturbantes. sed Asiae monarchiam tandem amise- πρὶ victi a Cyro Persarum rege. at hinc Persarum reges adeo in "ARtbtum aucti sunt ut etiam in Europam traiecerint. deinde baud
6 j LAONICI CHALCOCONDYLAE
μέως, τά τὸ ἄλλα xai ἐς Εὐρώπην διαβάντας. μετὰ dà ταῦτα ὕστερον οὐ πολλαῖς γενεαῖς ᾿Αλέξανδρον τὸν (Φιλίππου, Ma. κεδόνων βασιλέα, Πέρσας ἀφελόμενον τὴν ἡγεμονέαν καὶ Ἐν- δοὺς καταστρεψάμενον καὶ “βίης μοῖραν οὐκ ὀλίγην, πρὸς δὸ καὶ Εὐρώπης, τοῖς us9" ξαυτὸν τὴν βασιλείαν καταλιπεῖν, 5 ἃς ὃ δὴ Ῥωμαίους ἐπὶ τὴν τῆς οἰκουμένης μεγίστην ἀρχὴν Ρ,ϑ ἀφικομένους, ἰσοτάλαντον ἔχοντας τύχην τῇ ἀρετῇ, ἐπιτρό- ψαντας Ῥώμην τῷ μεγίστῳ αὐτῶν ἀρχιερεῖ καὶ διαβάντας ἐς Θράκην ὑφηγουμένου ἐπὶ τάδε τοῦ βασιλέως, καὶ Θράκης ἐπὲ χώραν ἥτις ἐς τὴν ᾿Ασίαν ἐγγυτάτω οἰκεῖται, Βυζάντιον ᾿Ελ- 10 ληνίδα πόλιν μητρόπολιν σφῶν ἀποδεικνύντας, πρὸς Πέρσας, ὑφ᾽ ὧν ἀνήκεστα ᾿ἐπεπόνϑεισαν, τὸν ἀγῶνα ποιεῖσϑαι, λλη- γάς τὸ τὸ ἀπὸ τοῦδε Ῥωμαίοις αὐτοῦ ἐπιμιγνύντας, γλώτταν μὲν καὶ ἤϑη διὰ τὸ πολλῷ πλέονας Ῥωμαίων Ἕλληνας αὐτοῦ ἐπικρατεῖν διὰ τέλους φυλάξαι, τοὔνομα μέντοι μηκέτι κατὰ 15 τὸ πάτριον καλουμένους ἀλλάξασθαι, καὶ τούς γε βασιλεῖς B Βυζαντίου ἐπὲ τῷ σφᾶς αὐτοὺς Ῥωμαίων βασιλεῖς τε καὶ αὐτοκράτορας σεμγύνεσϑαι ὠποκαλεῖν, Ἑλλήνων dà βασιλεῖς οὐκέτι οὐδαμῇ ἀξιοῦν. τοὺς μέντοι Ῥωμαίους ἐπυϑόμεϑα καὶ αὐτῶν ἀρχιερέα τὸν μέγιστον, οὐκ ὀλίγα ἄττα κατὰ τὴν20 ϑρησκείαν ἀπὸ πολλῶν ἐτῶν διενεχϑέντας, διακεκρέσϑαι τὰ 16 ἄλλα ἀφ᾽ Ἑλλήνων, καὶ δὴ καὶ βασιλέα Ρωμαίων ἐπιψη- φιζομένους, ὁτὲ μὲν ἀπὸ Γαλατῶν ὁ τὲ δὲ ἀπὸ Γερμανῶν,
1. διαβάντες P: corr ἢ 10, dxsisas P. quae ita solet — 14. dia] τα P
multis saeculis post Alexander Macedonum rex, erepta Persis Asiae monarchia, Indis devictis, Europae Asiaeque parte haud poenitenda debellata, suis reliquit imperium. exinde Homani cum essent nacti imperium in orbe longe lateque maximum, tenentes fortunam virtuti aequilibrem, commiserunt Romam pontifici mazimo. ipsi vero ductu Caesaris transierunt in Thraciam ; et in ea regione ubi Asiae proxi- ma est, Byzantium urbem Graecam, (quae nunc Constantinonolis est) Thracise metropolim constituentes, cum Persis, a quibus gravissime * adfligebantur, plurima praelia fecerunt. Graeci autem ex eo tempore Roinanis commixti, cum his aliquanto plures numero essent, linyuam suam patriosque mores ad finem usque constanter retinuerunt. nec tamen patrium nomen ipsis remansit, verom mutatum est: nam By- 2antii reges non. amplius istud nomen gestaverunt, sed magna cum veneratione se ipsi Horhanos imperatores et Caessres, nec Graecorum reges, nuncupaverunt. Romanos quidem accepimus, et ipsorum pon- tificem. maximum , cum longo tempore concertassent cum Graecis in Christianae religionis quibusdam articulis, tandem a Graecis dele-
DE REBUS TURCICIS L. 1. 47
ἐς τόνδε ἀεὶ τὸν χρόνον εἰποδεικνύναι " διαπρεσβεύεσθαι dà &i πρὸς τοὺς Ἕλληνας, οὐκ ἔστιν ὅτε διαλείποντας, ἴστε τὰ ἐς ϑρησκείαν σφέσε ξύρμιφωνα τὸ καὶ ξυνῳϑὰ καταστῆσαι dÀ- ληλοις, κατὰ ταὐτὸ Συνεόντας. καὶ μέντοι Ἕλληνας μὴ ἐϑελῆ- ὅσαι 'Ῥωμαίοις δεὰὼ χρόνου συμφερομένους τὰ πάτρια σφίσι καϑεσιῶτα συγχέαι. καὶὲ ἀπὸ ταύτης δὴ τῆς διαφορᾶς ov- V.3 χνοῦς τε τῶν ἑσπερέων x«i δὴ καὶ "Evyerovg ; ἐνάγοντος ἐπὲ τάδε τοῦ Ῥωμαίων εἰρ χεερέως, στόλῳ στρατεύεσϑαι μεγάλῳ ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας, καὶ ἐπιόντας ἐς τὸ Βυζάντιον εἐἰφικέσϑαι 10 καὶ τὴν πόλιν κατὰ πρ΄άτος ἑλεῖν. βασιλέα τε Βυζαντίου καὶ ihwer τοὺς ἀρέστους οἴχεσθαι διαβώντας ἐς τὴν "dolar, ἀφικομένους dà ἀποδεικνύναι σφίσι Νίκαιαν τὴν Ἑλληνίδα πόλιν͵ τὰ βασίλεια ὃν αὐτῇ ποιουμέγους. μετὰ δὲ ταῦτα οὗ πολλοῖς ἔτεσιν ὕατερο»ν εἰπολαβεῖν τε αὖϑις Βυζώντιον, κρύφα Ιδεἰσεληλυϑύτας ὃς τὴν τεόλεν, καὶ ἐς τὴν Εὐρώπην aJ) διαβάν-Ὁ τας διαγενέσϑαε ἐν αὐτῇ'ἢἘ βασιλεύοντας. βασιλέα δὲ Ἑλλήνων μεῖὰ ταῦτα Ἰωάννην éné ξυροῦ ἀκμῆς ἤδη αἰσθόμενον τὰ EUpe» πράγματα, λαβόντα τὸ τοὺς Βυζαντίου ἀρχιερεῖς καὶ Ἑλλήνων τοὺς ἐλλογίμους, διαπλεῦσαι ἀπιόντα ἐς ἴτα- 3m, γα τὸν cmo Zovgxe» ἐπηρτημένον οἱ χίνδυνον ἐπι-. way οἰόμενος οἴσεσθαι, ἣν ἐχείγοις τὰ κατὰ τὴν ϑρησκείαν
5. συμφερομένοες P 10. xai Βυζαγτίον τὴν Ρ 21. oló- piro:
ése. Romanum autem Caesarem nunc e Gallis nunc e Germanis fügentes, legatos, nullam prorsus occasionem omittentes, miserunt ad Graecos , ut. eonvenientes in unum conciliumque concelebrantes cMeMlam, quantum δὰ Christianam religionem attinet , inter sese caglutinarent. at Graeci noluerunt, cum plurimis annis adversug Romanos contentiones movissent, patrium religionis suae cultum per- ürbari, hac dissidii causa permoti Occidentalium plurimi, adiun- dis eliam Venetis, pontifice maximo sic instigante, decreverunt classe iiime magna proficisci adversus Graecos. appellentes igitar Byzan- Uum urbem vi ceperunt. rex aulem Byzantius cum Graecorum opti- Malbus fugam iniens contulit se in Ásiam. quo cum venissent, ele- ftt Nicaeam urbem Graecam, eamque regni sedem declararunt. cum asa] iutercessissent pauci, Byzantium recuperarunt, cum quam maxi- me occulte ia eam se recepissent. reversi igitur Byzantium, relicta Mi, regui gubernacula diu tenuerunt. tandem Graecorum rex Jo- 4036s, intelligens: Graecorum res in summo periculo quasi inter mal- lum et ipcudem versari, adsumptis Byzantii episcopis necnon Grae- verum doctis, conscendit navem et in Italiam profectus est, existi- maus, sj convenissent cum Romanis in negotio religionis, se hos au- lares habiturum ad bellum iam haud dubie a Turcis imuniuens.
8 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ξυμβῇ. γενόμενον δὲ ἐν Ἰταλίᾳ καὶ κοινωνησάμενον τῷ Ῥω- μαίων ἀρχιερεῖ τὴν περὲ τὴν ϑρησκείαν διαφορᾶν., εἰς διά- λεξιν μὲν πρῶτον καταστῆναι πολυπραγμονοῦντας, τελευ- τῶντα δὲ ξυμβῆναι αὐτῷ ἅμα τοῖς Ἕλλησι τὰ κατὰ τὴν δια-
P.&gopa» σφίσιν ξυνῳδὰ ἀποδεικνυμένους καὶ τὴν διαφορὰν σφίσι διαλυομένους, ἐπικουρίας δὲ τυχόντα ἐν μέρει ἀποκο- μίζεσϑαι αὖϑις ἐπὲ Βυζαντίον. τοὺς μέντοι Ἕλληνας ἐπ᾽ οἴκου γενομένους μὴ ἐμμεῖναι τοῖς ἂν Ἰταλίᾳ καὶ ἐν συνόδοις πεπραγμένοις, αξιοῦντας σφίσε μηδαμῇ εὐαγὲς εἶναι Ῥωμαί-. otc, ὃς δὴ μὴ αἴσια διισχυριζομένοις, συντίϑεσθαι τὸ πα- 10 ρώπαν, καὶ οὕτω διάφορα διὰ τέλους γενέσϑαι Ἕλλησι τὰ πρὸς Ῥωμαίους.
Ταύτα μὲν ἐς τοσοῦτόν uot ἀποχρώντως ἔχοντα ἐπιδε- δείχϑω περέτε τῆς Ἑλλήνων βασιλείας καὶ τῆς ἐς Ῥωμαίους Béyovogc αὐτῶν διαφορῶς, ὡς δὴ οὐκ δρϑῶς 1a ys ἐς βασι» 15 λείαν καὶ ἐς τοὔνομα αὐτῷ προσηγορδύετο τούτοις. παραγε- γψόμενος μὲν οὖν αὐτὸς ἔγωγε ἐπὶ τόνδε τὸν βίον κατέλαβον Ἑλληνάς τε καὶ Ἑλλήνων βασιλέα ὑπό τε τῶν ἂν Θρᾷκῃ γε- γῶν πρῶτα, μετὰ δὲ ταῦτα καὶ ὑπ' αὐτῶν γε δὴ τῶν βαρ- βάρων τῆς ἀλλης ἀρχῆς ἀπεληλαμένους, ἀρχὴν τήνδε βρα-"0 χεῖάν τινα περιέπειν, Βυζάντιον καὶ Βυζαντίου τὴν xaro παραλίαν ἄχρις Ἡραχλείας πόλεως, κατὰ δὲ Εὔξεινον πόντον
ὁδω 8. συνόδῳ ?
cum autem ad colloquium venisset cum pontifice Romano Éugenio tum quarto super religionis controversia, disputatio cum magna alter- catione utrinque exorta est. postremo eo res deducta est ut. Graeci pariter et Romani ín religionis negotio consentirent, discordiaque omnis quam longissime submoveretur. rex igitur Graecorum auxilii 3 Romanis aliquantulum nactus domum rediit. Graeci reversi Byzan- tium acta edocent eos qui domi manserant; qui quidem noluerunt stare his quae acta erant in ltaliae synodis, putantes sibi neutiquam fas esse, consensum praestare Romanis nefaria asserentibus. hinc per- petuo discordiam fovisse Graecos in negotio religionis adversus Ro- ipanos constat.
Haec quidem hactenus, quantum praesenti bistoriae conducere videtur, de Graecorum reguo et continua horum dissensione adver- sus Romanos dixisse sufficiat. itaque tum regnum ipsorum tum no- men non recte appellatum est. ego igitur cum attigissem baec tem- pora, animadverti Graecos horumque regnum primo sub T hracibus exti- tisse; postea reliquo regno a barbaris exutos parvum quoddam regnum gubernasse, videlicet Byzantinum , Byzantiique maritimam regionem iuferiorem, Heracleam urbem usque, et iuxta Euxinum Pontum mà-* ritimam regionem superiorem, usque ad urbem Mesembriam, praeter-
DE REBUS TURCICIS L. I. 9
τὴν ἄγω παραλίαν ἄχρε IMeanufoíac πόλεως, Πελοποννησύν u αὖ ξύμπασαν πλὴν 3) τριῶν ἢ τεττάρων πόλεων τῶν 'Eye-
τῶν, ὡσαύτως ““ἔμνον ᾿ἴριβρον καὶ νήσους τὰς αὐτοῦ ταὐτῃῇ C
ἐν τῷ Αἰγαίῳ ῳκημένας. ὡς οὖν ἕκαστα τούτων ξυνέβη γε-
5»ic9u, ὡς τὰ τῶν Ἑλλτηγνων πράγματα κατὰ βραχὺ ἀπώλετο φϑειρόμενα ὑπὸ Τούρκων, xai ὡς τὰ ἐκείνων μεγάλα &yé- vto, ἐς μέγα ἐξεὲ ὃς τόνδε τὸν χρόνον ἐόντα εὐδαιμονίας, ἐπιμνησόμεϑα ἐπεξεόντες, ἐφ᾽ ὅσον δὴ ἐς τὸ ἀκριβέστερον ἐπυϑόμεϑα.
10 Τούρχους δὴ οὖν ἔγωγε οὐκ οἶδ᾽ ὃ τι ἄν καλέσαιμι xa- τὰ τὸ παλαιόν, ὥστε τἀληθοῦς μὴ διαμαρτεῖν. οἱ μὲν yag Συϑῶν ἀπογόνους τοὺς Τούρκους οἴονται εἶγαι, ὀρϑότερον δὴ συμβαλλόμενος περὲ αὐτῶν διὰ τὸ ἐς ἤϑη οὐ πολὺ dus. σχηχότα χαϑισεταμένους γλώττῃ σύνεγγυς μάλα διαχρῆσϑαι Ὁ
15i καὶ γῦν τῇ αὐτῇ. Σχύϑας τὸ γὰρ φασι τὸ ἕβδομον ἤδη ἀκὸ Τανάϊδος ὡρμημένους καταστρέφεσϑαι τὴν ἄνω ᾿Ασίαν,
Πάρϑων τὴν ἡγεμονίαν ἐχόντων, τὴν τὰ Περσῶν χώραν καὶ Myiw» καὶ ᾿Ασσυρέων. μετὼ δὲ ταῦτα ἐπιχαταβάντας ἐς τῆν. ἃ χάτω ᾽᾿σίαν, ἐπὲ Φρυγίαν “«Τυδίαν τε καὶ Καππαδοχίαν τὰ
"δὲς τήνδε τὴν χώραν ὑποχείρια σφίσι ποιήσασϑαι. καὶ vUv ἐστι» ἐδεῖν, ἧ λέγουσι, πολλὰ τοῦ γένους τούτου πολλαχῇ τῆς
“Δσίας ἐπινεμόμεδνα, πρὸς ZxvOc» τῶν νομάδων ἤϑη τὸ καὶ
ἃ, ὠχεμένας T, κειμένας H
e1 Peloponnesum omnem, extra tres aut quattuor Venetorum urbes, ad haec Lemnum et imbrum insulasque ibi in mari Aegeo sitas. ut autem singula haec contigerint, ut Graecorum res paulatim interie- rint a Turcis accisae, ut Turcorum res usque incrementum sumpse- rint, ut iidem ad maximam pervenerint felicitatem usque ad praesens tempus, singula haec explicabimus , quam exaclissime δὲ verissime audivimus, uu . : Turcos ego nescio quodnam antiquitus nomen tenuisse dicam,
se a vero aberrare videar. quidam putant eos a Scythis, quos Tar- tros nominant, originem trahere, nou malam secuti coniecturam, vi- delicet quod moribus haud multum inter se differant, lioguaque ulantur etiamnum non multum dissimili, aiunt enim Scythas septimum iam a Tanai progressos Asiam superiorem devastasse, Parthis ea tem- pestate rerum summa potientibus necnon Persarum Medorum Assy- nentibus. hinc inferiore quoque Asia pera-
riorumque regiones te : : : - grata Phrygiam Lydiam et Cappadociam suo imperio adiecisse. etiam uunc videre est, ut fectur, plurimos istius generis homines ubique
per Asiam dispersos, moribus et victus ratione referentes Scythas aomades (quos pastores sive armentarios non absurde dicas) nullibi im Asia certas et fixas babentes sedes. illi et alia coniectura ducun-
10 LAONICI CHALCOCONDYLAE
δίαιταν τετραμμένα, οὐδαμῇ τῆς ᾿Ασίας ἔχοντα καταφανῆ τὴν διατριβὴν. κακείνῃ dà ὅτε συμβάλλονται ὡς ᾿Ασίας τὴν χάτω P.5 χώραν ἐνοικοῦντα βάρβαρα ἔϑνη Τούρκων, “νυδέαν Καρίαν Φρυγίαν τε καὶ Καππαδοκίαν, Σχύϑαις τὴν ἀπὸ Tavaidog ἐπὲ Σαρματέαν χώραν ἐπινεμομένοις ὁμογλωττά τὲ ἐστι καὶ ὃ ὁμόσκευα. ἔνιοι dà Πάρϑων ἀπογόνους Τούρκους φασὶν εἰ- ψαι" τούτους γὰρ ὑπὸ Σχυϑῶν τῶν νομάδων διωκομένους ἐς τὴν κάτω “(σίαν ἐπικαταβῆναι, καὶ ἐς τὸ νομαδικώτερον ἀπο- κλίναντας σκεδασϑῆναι ταύτη ἀνὰ τὰς πόλεις, καὶ ἀπὸ rov. του ὡς δὴ νομάδως Τούρκους τὸ γένος τοῖτο καλεῖσϑαι. aÀ- 10 λοε δέ φασιν ἀπὸ Τούυρχης τῶν Περσῶν πόλεως μεγάλης τὲ καὶ εὐδαίμονος προελθεῖν τε τὸ γένος τοῦτο διισχυρίζονται, Βκαὶ εἰς τὴν κάτω χώραν τῆς ᾿Ασέας ἀπαλλαττομένους σκεδα- σθϑῆναε ταύτῃ ὠνὰ τὴν ᾿σίαν, ἐπικατασχόντας τὴν χώραν. εἰσὶ δὲ οὗ βούλονται Τούρχους ἀπὸ Συρίας μᾶλλον τῆς κοίλης 1S καὶ ᾿Αραβίας ἢ ἀπὸ Σκυϑῶν éni τήνδε τὴν χώραν ἀφικομέ- vovc utra Ὀμάρεω τοῦ τὴν νομοϑεσίαν διαδεξαμένου ἐπὲ τὴν τῆς “σίας ἐρχὴν προεληλυϑέναι, xat ταύτη αὐτοῦ καταλειφϑὲν- τας ἐς τὸ νομαδικώτερον ἀποκλῖναι. ὡς μὲν οὖν τούτων ἕχα- στα ἔχει ἀληϑείας, καὶ ἐφ’ ἃ δέῃ τούτων χωροῦντας πυϑέ- 30 σϑωι ἀμεινον, οὐχ ἔχω ξυμβαλέσϑαι ὡς ἀσφαλέστατα. το-
1l. τειραμμένα εἰ ἔχογτα H, τετραμμένην εἰ ἔσχον P
tur, qua confirmare nituntur Turcos Scytharum esse progeniem, quod inferioris Asiae regionem gentes 'l'urcorum barbarae incolant, Lydiain Cariam Phrygiam et Cappadociam, qui lingua et reliquo quotidianae vitae usu nihil discriminis habere cognoscuntur a Scythis ageutibus in ea regione, quae inter Tanaim et Sarmatiam excurrit. sunt qui existiment Turcos e Parthorum progenie descendere. bos enim, cum persecutionem hostilem a Scythie vagis, qui nomades dicuntur a per- mutandis pabulis, paterentur, in inferioris Asiae regionem conten- disse constat. cumque et ipsi vagi incertis sedibus, mapalia sua plaustris circumferentes , eo loci versarentur, per eas urbes esse dis- seminatos tandem apparet. exiude istud hominum genus, contigit Tur- cos, quasi nomades, vocitari. alii ex Turca, Persarum urbe inagna et opulenta, hoc hominum genus progressum esse tradunt; et hinc pro- fecios Asiae inferioris regionem tandem in suam dicionem redegisse totam perhibent. sunt quibus magis placeat Turcos ex Coelesyria et Arabia vel ex Scythia in istam regionem, habentes secum legislato- rem Homarem sive Oinarein , delatos esse, Asiaeque imperium tau- dem obtinuisse, viventes instar nomadum. an autem comumemoratae sententiae singulae veritatem complectantur, aut cui earum quis ac- cedere .tute ausit, nequeo quam tutissime et verissime pronuntiare.
DE REBUS TURCICIS L. I. 11
eorós μέντοι εἰρήσεταε. ὡς τοῖς ἀπὸ Σκυϑῶν γενέσθαι τὴν ἀρχὴν τούτοις δεεσχυρεζομένοις ἔχοι ἄντις συμφέρεσϑαι ἄμεις. γὸν διὰ τὸ Σκύϑας τοὺς ἐν τῇ Εὐρώπῃ πρὸς ἕω ἔτι καὶ νῦν διαγεγομένους xara τὴν εἰγορὰν καλουμένην τῶν ἐν τῇ ᾿υἱσίῳ
5Tovoxe» ἐπαΐεεν οὐ χαλεπῶς, διαίτῃ τὸ καὶ σκευῇ ἔτι καὶ νῦν rj αὐτῇ ἄμφω πῶ γένεε διαχρωμένους, διὼ τὸ Σκύϑως ixixgarjcas ἑὡπανταχῆ τῆς “σίας. δηλοῖ δὲ καὶ τούνομω αὐτὸ τὸν νοεαϑεκὴν δίαιταν προῃρημένον καὶ τὸν ταύτῃ τοῦ βίου siio» αὐτῷ ποεουύ μενον.
10 17 δὴ γένος τοῦτο τοὺς Τούρκους μέγα τὸ ὃν xai ἐπὲ ποὶν διῆχον ἐς μοέΐρας ἐπίσταμαι διακεκρίσϑαε τινάς, ἄλλα: τε δὴ χαὶ Ὀγουζέων τὴν μοῖραν, γένος οὐ φαῦλον οὐδὲ ἀγεν- D γές. ἀπὸ τούτων δὲ τῶν Ὀγουζίων γενέσθαι Ἰουδουζάλπην ἄνδρα ἐπιεικῇ τε καὶ τῆς τῶν Ὀγουζίων μοίρας ἡγησάμενον. V. 5
τοῦτον δὲ ἐπ᾽ ἀρετῇ εὐφημούμενον ὠπομνημονεύουσε δικαιύ.. ταιόν τε ἅμα γεγονέναι, καὶ τοῖς ᾿Ογουζίοις διαιτητὴν κατα- στάντα ἑλομένοες δεκώσαε σφίσιν αὐτοῖς δίχην ἡντινοῦν, ὁπότε ἐκιδικάσαειτο τοῖς προσιοῦσιν αὐτῷ, ἀπαλλάττεσθαι ἀγαπῶ» τας ἑκατέρους οἷς ἂν ἐπιδικάσαιτο. καὶ τοῦτό φασιν ὀνίδον- 30:6 αὐτῷ τοὺς Ὀγουζέους, διαπραξαμένους πρὸς τὸν τῆς χώ- eac βασιλεύονεα, ἐπεστῆσαι σφίσιν αὐτοῖς τὸν Ἰουδουζάλπην δικαστήν, μεεὰ δὲ ταῦτα ἐπιτρέψαι σφᾶς αὐτῷ διαϑεῖναι jj P.6
8. τὸν] τὴν P 13. ἀλληξζέων R 18. ἐπιδιχάσοεϊτα P
mihi tamen probabilius videtur assensum praestare illis qui Turcorum origiaem- in Scythas referunt, cum manifestum sit Scythis, qui adhuc hodie in Europa Orientem versus aetatem agunt, optime convenire cum Turcis in foro emporiis, et commerciis. victus δὲ reliquus vitae usus etiamnum utrisque par est, quia Scythae universae imperitave- runt Asiae. idem etiam insinuat nomen Turcorum: significat enim bominem qui agrestiorem victus rationem sequitur instar nomadum, εἰ maximam vitae partem in eo consumit. JL Genus hoc Turcorum cuin esset magnum δὲ in immensum au- ctum, compertum babeo in partes sive tribus quasdam esse divisum; ioter quas fuisse tribum Oguziorum, hominum genus nec malum nec imbelle. ex his natus est Duadlpes, vir aequi iustique studiosissimus, Oguziorum dux. hunc accipio ob fortitudinem snam plurimwn esse laudatum, tantaeque fuisse iustitiae (Oguziis namque ius dicebat) ut ligantes ipsum eligerent arbitrum in re qualibet; sententiamque uam ferebat, utraque pars laeta accipiebat. hanc viri aequitatem deprehendentes Oguzii impetrarunt, precibus fatigantes regionis istius regem, (qui tum erat Aladines nomine) ut eum acciperent sibi iudi- ctm. quod ubi contigit, se ipsi tradiderunt Dazalpi, ut secun age-
19 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἂν αὐτῷ δοχοίη dni τὸ ἄμεινον. μετὰ δὲ ταῦτα τὸν τούτου παῖδα Ὀγουζάλπη διαδεξάμενον τὴν ἀρχὴν τῆς Ὀγουζίων μοίρας ἐπὲ τὸ τυραννικώτερον ἐξηγήσασθαι, πρός τὸ τοὺς Ἕλληνας πολεμοῦντα κατὰ τὴν ᾿Ασίαν μέγα εὐδοκιμῆσαι. Ὀρϑογρούλη δὲ Ὀγουζάλπεω παῖδα, δραστήριόν τὸ ἐς τὰδ πάντα γενόμενον καὶ ἐπὲ πολέμους ἡγησάμενον, ἄλλῃ τὸ πολ- λαχῇ εὐδοκιμῆσαι, καὶ δὴ καὶ πλοῖα ναυπηγησάμενον ἐπιλῃ- στεύειν, νήσους ἐπιπλέοντα τὰς d» τῷ «Αἰγαίῳ τῇ τε dota καὶ Εὐρώπῃ ἐπικειμένας, καὶ τήν τὸ Εὐρώπην πορϑοῦντα, Βτώ τε ἄλλα καὶ ἐς Ταίαρον ἐμβάντα ποταμὸν τὸν κατὰ τὴν 10 Alvov ἐπὲ πολὺ τοῦ ποταμοῦ σὺν ταῖς ναυσὶ προελϑεῖν. λέ- γεται δὲ αὐτὸν καὶ ἄλλη τὸ πολλαχῇ τῆς Εὐρώπης ἀποβάσεις ποιήσασϑαι, καὶ ἐπὶ Πελοπόννησον ἀφικόμενον καὶ ἐπὲ Ev- βοιαν καὶ ᾿Αττικὴν τήν τὸ χώραν δηῶσαι, καὶ ἀνδράποδα ὡς πλεῖστα ἀπενεγκώμενον μεγάλα κερδᾶναι. Ὀρϑογρούλη δὲ 15 τοῦτον μετὰ ταῦτα ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ τραπόμενόν φασιν ἐπὲ διαρ- παγῇ τῆς περιοικίδος χώρας ἐπεξιέναε v6 καὶ ἀπὸ τοῦτον δρμώμενον ξυναγεῖραί τὰ στράτευμω, καὶ ἐπιόντα καταστρέ- αφεσϑαι τοὺς τε ὅμόρους Ἕλληνας καὶ τοὺς ταύτῃ σφίσιν αὐ- τῶν περιοίκους, καὶ τὸ ἀπὸ τοῦδε ληιζόμενον τοὺς [δὲ] ἐπι- 20 σπομένους αὐτῷ ἐν βραχεῖ δὴ ὀλβίους ἀποδεικνύναι, καὶ οὗ- τω δὴ συχνοὺς τῶν νομάδων ἐπιγενομένους αὐτῷ συμπολε-
8. ἐπιπλέοντας ἐγ P
ret secundum quod existimaret res Oguziorum optime habituras. de- inde cum filius huius nomine Oguzalpes (qui et Aguzalpes) imperium Oguaiorum tribus sibi vendicasset , ad tyrannidem adspiravit; arma- que infesta Graecis inferendo, brevi in Asia ad maximam claritatem accessit. praeterea Orthogules Oguzalpis filius, cum manu esset prom- ptissimus, armis multos populos lacessens gloriam magnam ubique adeptus est; classem quoque paravit, qua fretus hostili animo navi- gavit ad insulas in Aegaeo e regione Asiae Europaeque sitas. etiam Europam populatus est. hinc (1298) navibus in flumen Taenarum iuxta Aenum urbem deductis ad multam fluminis partem processit. ferunt hunc et in aliis locis irrupisse in Europam. tandem ingressus Peloponnesum Euboeam et Atticam fecit cladem maximam, regioni- bus devastatis; reversusque domum, praeda mancipiisque oneratus, maximas hinc sibi couflavit opes. aiunt Orthugulem hunc in Asia morantem praedas ex finitimis gentibus egisse, rebusque pulchre suc- cedentibus exercitum. conscripsisse. exercitu igitur satis valido muni- tus finitimos Graecos doinuit, reliquos depraedatus est. et cum alii metu perculsi imperium acciperent, brevi suis maxiimarum opum au- ctor fuit. deinde cum quotidie nomades plurimi ad ipsum conflue-
DE REBUS TURCICIS L. I. 13
μ᾽σαί τὸ αὐτῷ Gua καὶ ἰσυνδιενέγκαε τὸν πόλεμον ini τοὺς ὁμόρους, καὶ ταχὺ δὸ οὕτως ἐπὶ ἀρχὴν παρεληλυϑέναι οὐ φαύ- Ay. dia δὴ ταῦτα καὶ παρὰ ᾿“λαδίνῃ μέγα εὐδοκιμῆσαι. ἔνιοε δέ φασιν Ὀγουζίων τὴν μοῖραν ἡγουμένου Ὀρϑογρού- $lte, χωρία ἐρυμνὰ περὶ τὸν Ταῦρον καταλαβόντα, ἐπὶ τῆς ταύτῃ ὁμόρου χώρας καταστροφῇ ἐντεῦϑεν ὠὡρμῆσϑαι, xal τοὺς γε Ἑλληνων περιοίκους ἄγειν, καὶ ἐπὲ μέγα χωρῆσαι D δυνάμεως. Ὡς μὲν οὖν ἀρχὴν ἔσχε τούτοις τὰ πράγματα, xat ὡς ϑταύτῃ ἢ ἀλλῇῃ ἐγένετο, οὐκ ἂν οὕτω ῥᾳδίως εἰπεῖν ἔχοιμι, ὑπὸ πολλῶν μέντοι λεγόμενα ταῦτα [02] ἐς τοσοῦτον ἐπιμνη- σάμενος παρίημι" ὡς δὲ Ὀτουμανίδαε τῆς Ὀγουζίων μοίρας ἐπὶ τήνδε ἀφίκοντο τὴν ἀρχήν, ὧδε γενέσϑαι ἐπυθόμην. ἔστι Σογούτη παρὰ Ἰυσίαν κωμη οὕτω καλουμένη εὐδαίμων, xoi ιϑ ποταμὸς παρ᾽ αὐτῇ οὕτω καλούμενος. διέχει dà ὠπὸ JuAar- της τῆς τοῦ Εὐξείνου πόντου σταδίους ὡσεὶ πεντήκοντα xai διαχοσίους. καλοῖτο δ᾽ ἀν αὕτη Ἰτέας xou. ἐς ταύτην δὲ τὴν χώραν ἀφικομένους τοὺς Ὀγουζίους ἐνοικῆσαι ἐπί τινα χρόνον. Ὀτουμάνον δὲ τὸν Ὀρϑογρούλεω παῖδα, οὐ πάνυ τιΡ,7 36$ πράττοντα τὴν ἀρχήν, γενέσθαι τὴν τε ψυχὴν ἐλευϑεριώ-
9. Hos? 12. 'Orovuav(dag P 17. Ἰκαίας P: cf. Hammer Gesch. des Osman. Reiches 1. p. 573. 19. ros P, ut solet post πάγυ et σχεδόν.
rat et in belli societatem adversus finitimos admitterentur, tandem Mirum in modum imperii sui pomoeria promoverunt. propter res fetiter gestas etiam Aladinae carus acceptusque erat. sunt qui lite- tmm monumentis scriptum reliquere, Ogusiorum tribum auspiciis éxtaque Orthogulis loca iuxta Taurum munita occupasse, et binc arms instructos procurrentes finitimam regionem subiugasse, Grae- cw eius regionis accolas devicisse, suoque imperio maxima adiecisse Acrementa.
Quae autem horum ab initio fuerit condicio, ad haec, verane sint an falsa quae de ipsis modo exposuimus, non facile affirmare ausim, quamvis plurimi scriptores ea commemorarint. proinde, cum ea hactenus ab origine repetierim, nunc amplius de bis verba facere $supersedeo. quantum vero attinet ad Otomanidas, ex familia Ogu- ziorum ortos, ut ad clarissimum hoc imperium evaserint, nunc expla- nare instituo. vicus est iuxta Mysiam, quem Sogutam incolae vo- cant, ubi est. et fluvius eiusdem nominis. vicus ille rerum omnium 2dfnentia pollet, remotus a mari Euxino ducentis quinquaginta sta- diis. potest idem locus Iteae vicus nominari. in hanc regionem cum Oguzii penetrassent, ibi aliquanto tempore habitarunt. Otomanus 3utem, Orthogulis filius, initio non admodum secundis agebatur for-
14 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τατον; καὶ rovc ἐν τῇ κώμη φιλοφρονούμενον ἐκ τῶν mp00- ὄντων ὡς οἷόν T' ἦν μάλιστα αὐτῷ τούς τε ἐν τῇ κώμη dya- κτήσασϑαι, ὥστε διαφορᾶς σφίσι πρὸς τοὺς “Ἑλλήνων αὐτῶν περιοίκους γενομένης ἡγεῖσθαι γελεύειν τοὺς ἐν τῇ πόλει Ὀτουμιάνον τὸν Ὀρϑογρούλεω" καὶ μαχεσάμενον τρέψασϑαί ὃ φε τοὺς ταύτῃ Ἕλληνας, καὶ ἀπὸ τούτου ὁρμωμένους ἐπὶ πολὺ ἐπεξελϑεῖν τε τοὺς Ἕλληνας, καὶ παρὰ ᾿Αλαδίνη εὖ μά- Βλα εὐφημούμενον μέγα εὐδοχιμῆσαι, ἐπὶ στρατηγίας τε καϑι- στάμενον καὶ ἔργα ἀποδεικνύμενον ἄξια λόγου. τελευτῆσαν- τος δὲ ᾿λαδίγεω βασιλέως, καὶ τῶν ἀρίστων αὐτοῦ ἐς δια.- 10 φουὰν σφίσιν ἀφικνουμένων, λέγεται ἀφικέσϑαε ἐς λόγους αὐτοῖς, καὶ ἐκείνους ἀλλήλοις, ξυμμαχίαν τε xat ὁμαιχμέαν V. 6 ἐχείνοις συνθέμενον ξυμβῆναε αὐτοῖς, ὅρκια ποιησάμενον, ἐφ᾽ ᾧ ὁμοῦ πάντας κοινῇ συνδιαφέρειν τὸν πόλεμον καὶ καταστρέ- φεσϑαι τὴν χώραν ὅσην δ' ἂν δύνωνται, ὅσην δ᾽ ἂν ὑπάγων. 15 ται, ἐπιδιελέσϑαε σφίσε κατὰ τὼ κοινῇ σφίσιν αὐτοῖς δεδο- γμένα" καὶ οὕτω δὴ ἅμα ἐκείνοις ἐλαύνοντα καταστρέψα-- σϑαι χώραν οὐκ ὀλίγην, καὶ ἔογα ἀποδεικνύμενον μεγάλα καὶ C χρήματα συχνὰ ἐπικεώμενον, ὥστε ἐν βραχεῖ ἐπὶ ἀρχὴν πα- ρθεληλυϑέναι οὐ φαύλην. τούτους δὲ ἡγεμόνας ἑπτὰ γενομένους, 29 ὅσην ὑπηγάγοντο ἀρχήν, διανεμεῖσϑαιε μετὰ ταῦτα σφίσιν at-
3. Ἴλληνας H 10. ἐπιελέσϑαι P: corr H 21. διανεί- μασϑαεΐ
tunae flatibus. proinde cum esset animo liberali et forti praeditus, animos eorum qui in "vico agebant opibus sibi conciliat, brevique sibi devotissimos habuit. hinc cum odiis certarent continuis adver- sus Graecos, omnium assensu imperator declaratus est, bello itaque adortus Graecos qui in ea regione habitabant, non prius praelio ex- 4 cessit quam omnes aut cecidisset àut fugasset. hinc prospere succe- dentibus rebus victorias plurimas Graecis extorsit. cum autem fama nominis sui regiones plurimas implevisset, etiam apud Aladinam ma- xima gloria viguit, creatus ab ipso dux, cum undique praeclaris edi- tis facinoribus res fortiter gessisset. defuncto rege Aladina discoedia inter regni optimates exorta est. Orthogules adhibitus in colloquium, cum multum temporis deliberando esset absumptum, tandem icto foedere promisit se ipsis socium et auxiliarem fore, quocunque 15 militiam proficiscantur, hac tamen condicione, ut quascunque re- giones coniunctis copiis suo imperio adiunxerint, eas inter sese pat- tiri velint. cum igitur, ut foedere tenebatur, communi consensu vi^ ribusque communibus bella aggrederentur, tanta ipsius inter omnes virtus emicuit, ut brevi plurimas opes acquireret regnumque sibi ps- raret haud aspernandum. hi autem cum forent duces numero sP- ptem, initio regionem, quam tum armis subiecerant, inter sese divi-
DE REDBUS TURCICIS 1, I. 15
m; λαχεῖν δὴ Καραμώνον τὴν utaóyata» τὴς Φρυγίας ἄχρε λιλικίας καὶ Φιλαδελφείας, Σαρχάνην δὲ ἐντεῦϑεν τὴν παράλιον τῆς Ἰωνίας χώραν ἔστε ἐπὶ Σμύρνην ἐλϑεῖν, τὰ dà “υδίας iste ἐπὶ υσίαν Καλάμην σὺν τῷ παιδὶ αὐτοῦ Καρασῇ. τὰ | 5x00 Ὄλυμπον τε καὶ Βιϑυνίαν Ὀτουμάνον λαχεῖν μετὰ Τε- uto- τὰ δὲ πρὸς τὸν Εὔξεινον πόντον xai Παφλαγονίαν lapi» τοὺς ᾿ἡμοίρεω παῖδας. τὸν δὲ Κερμιανὸν οὐ τῶν ta τούτων γεγονέναι φασίν, ἀλλὰ βασιλέα πρόσϑεν γενόμε- m Κωνίον τῆς Καρίας πόλεως, ἐν ἡ τὰ βασίλεια ἐπὶ συ- D lor τινα χρόνον διεγένετο τούτοις, ἀπεληλαμένον ἐντεῦϑεν ἐς Ἰωνίαν ἀπᾶραι, καχεῖ ἰδιωτεύοντα ἡσυχίαν ἄγειν. οἱ μέντοι me ἐτύγχανον ὄντες οἱ σύμπασαν τήνδε κοινῇ ὑπαγόμενοι epo: τὴν χώραν" ἢ χωρὶς ὃς ἕκαστος, καὶ fj ἄλλῳ ἀλλη ξενέβαινεν, ἐπὶ τὴν αὐτοῦ ἀρχὴν παρεγένετο ἕκαστος, οὐκ ἂν liz οὕτω ὅν δέοντι πολυπραγμονοίην. ΣΣογούτην μέντοε ἐπί- orum: κούξεην ὡς 06 απ’ ἐκείνης γενόμενοι Ὀτουμανίδων βα- csl; ἐτίμων v8. ἐπὶ πλεῖστον ἐπιφοιτῶντες ταύτῃ τῇ χωμῇ, tei τοῖς ἐνοικοῦσιν αὐτὴν ἀποδιδόασι γέρα τὼ νομιζόμενα. Ano ταύτης δὲ ἐπίσταμαι ἀκοῇ γενέσθαι Ὀτουμανον τὸν P.8 ΝὈγϑυγρούλεω παῖδα, πρῶτον δὴ τοῦ γένους τούτου ἄλλας τέ οἱ πόλεις ὑπαγόμενον ἐν τῇ “Ἀσίᾳ, ἐν δὲ δὴ καὶ Προῦσαν
9. ]zov fov P 11. ἀπάρας P: corr H 13. «i? δι] εἰς} δὴ ὡς}
£i: postea partione sorti commissa Caramano obtigisse mediter- ἔδεε Phrygiae Ciliciam usque et Pbiladelphiam. Sarchani sors ad- διὰ wmiritimam loniae regionem, qua Smyrnam usque patet. Lydia uq ad Mysiam obvenit Calami et filio eius Carasi. Bithyniam autem (δι lis regionibus quae Olympum respiciunt, nactus est. Otomanus «m Tecie. Paphlagoniam cum his regionibus quae vergunt ad Euxi- DD pontum, acceperunt Amurae filii, sic sorte partitionem regente. Cer- mianem dicunt non fuisse de numero septem illorum ducum, verum E»perage Conio Cariae urbi, in qua regia erat: tandem suo detur- bitum regno abiisse in Ioniam ; sectatusque ibi vitam privatam quie- Vm amplexus est. septem illi duces eoniunctisne copiis an singuli per 16 regiones istas subiecerint, praeterea ut alius in alterius succes- *tri! opes et regnum, non referre arbitror curiosius describere. illud Autem certum est, reges Otomanidarum Soguthám vicum multum ho- Mrasse, cum eo frequenter accederent, reddentes vici incolis solen- hià munera. . Accepi práeterea. Otomanum Orthogulis filium primum generis inim ex isto vico oriundum extitisse; qui inde profectus urbes Asiae | 9t, et Prasam Mysiae urbem opibus florentem, fame expugnatam,
16 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τὴν ἐν Mvoín πόλιν καὶ τότε εὐδαίμονα 'παραστησάώμενον, ὑπὸ λιμοῦ ἐκπολιορκῆσαε ἑλόντα τὴν πόλιν, καὶ ἐν αὐτῇ τὰ βασίλεια ποιησάμενον, καὶ ἀπὸ ταύτης δομώμεγον ἔργα με-- γάλα τὸ καὶ περιφανῆ ἀποδειξάμενον., παῖδας τὸ καὶ ἀρχὴν οὐ φαύλην καταλιπόντα τελευτῆσαε ἐν Προύσῃ. τοῦτον δὲ ἴσμεν ἡμεῖς τοῦ γένους τοῦδε τά τὸ ἀλλα ὡς οἷόν τὸ ἄρι- στα καϑιστάντα, καὶ τὴν ἀρχὴν ἐς τὸ ἐπιτηδειότατον αὐτῷ καταστησάμενον, τάξιν τε ἀρίστην ἀποδείξασϑαι ἀμφ᾽ αὐτόν, B7» ϑύρας βασιλέως καλοῦσι, καὶ ταύτῃ ye τῇ δυνάμει τὸ ἀπὸ τοῦδε δεδιττόμενον δέει τῷ dug! αὐτὸν χατέχειν τοὺς 10 ὑπὸ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ ξύμπαντας, ἐν τάχει παραγενομένους ὅπῃ ὧν αὐτῷ δοχοίη, καὶ ἐπιτελοῦντας ἅττ᾽ ἂν ἐπιτάττοι ὃ βασιλεύς, καὶ ἐπὲ τὰ παραγγελλόμενα ὑπὸ τῶν βασιλέως ϑυ- ρῶν κατὰ τάχος ἐόντας. τοῦτον δὴ οὖν ἐπυϑόμεϑα γενναιύ- varó» τε ἐς τὰ πάντα γενόμενον, ταύτῃ τὸ ὡς ἐπὲ πλεῖστον 15 ψομισϑῆναε δαιμόνιον, καταλιπεῖν T6 ἀπὸ τούτου τὴν ἐπωγυ- píar τοῖς ἀπ’ ἐκχείγου γενομένοις, Ὀτουμάνου παῖδας ἔτι καὶ νῦν καλεῖσϑαι. ἐπὶ τούτου βασιλεύοντος ὀχταχισχίλιοι Τουρ- Cxo» ἐς τὴν Εὐρώπην διαβάντες περὲ Ἑλλήσποντον, καὶ ἐν “Χερρονήσῳ κατασχόντες φρούριον Ἑλληνικύν, καὶ ἀπὸ sov-20 του δρμώμενοι, τὴν τε Θρᾷκην ἐς Ἴστρον ἐλαύνοντες ἐληίζοντο τὴν χώραν ἐπιδραμόντες, τά τε πολλὰ διήρπαζον, καὶ α»- δράποδα ὡς πλεῖστα ἑλόμενοι ἐς τὴν ᾿Ασίαν διεβίβαζον, τοὺς
4. παῖδά T 11. παραγινομένους ?
regni sedem constituit. postremo operibus multis fortiter et splen- dide peractis, relinquens liberos et regnum illustre, naturae debitum exoluit Prusae. hic primus istius generis optime, quae ad regni sa- lutem attinent, disposuit. δὲ ut regnum sibi faceret quam maxime firmum et opportunum , satellites allegit, quos regis ianuas sive por- tas nuncupavit. et cum iam omnibus propter istam potentiam formi- dini esset, subditos facile in imperio continuit, cum omnes ad nutum, quando vocarentur, praesto essent et impigre ea quae ianuae regis imperarent obirent. commemorant Orthogulem istum virum per omnia extitisse generosissimum; et cum propter res suas praeclare admini- stratas augustior homine et quasi divinus reputaretur, posteris reli- quit insigne cognomentum, ut Otomanidae sive Otomani filii vocen- tur. hoc regnante Turcorum octo milia traiecerunt in Europam per Hellespontum , captoque Graecorum praesidio Chersoneso imposito perrexerunt in Thraciam et ad Jstrum, incursionibusque plurimis fa- ctis reglonem istam vastarunt, et maximam binc reportarunt praedam. mancipia, quae erant plurima, iure belli capta, transmiserunt in Asiam. Graecorum Triballorumque (qui nunc Bulgari dicuntur) res agebantur
DE BREBUS TURCICIS L. I. 17
τ Ἕλληνας καὶ Τριβαλοὺς ἦγον xai ἔφερον. ἐν τούτῳ δὴ Συϑὼν μοῖρα οὐκ ὀλίγη, ἀπὸ Σαρματίας ἐπὶ τὸν [orgov ἐλάσαντες καὶ τὸν γε Ἴστρον διαβάντες, τούς τε Τούρχους ἐν D τῇ Θράκῃ κατέλαβον καὲ μαχεσάμενοι ἐτρέψαντο, καὶ πλὴν 5 λίγων τινῶν διεχρήσαντο σύμπαντας ἀφειδέστατα. ὅσοι δὲ οὐΣ ἐφθάρησαν, διασωθέντες ἐς τὴν Χερρόνησον, ἐς τὴν Abiuv αὖϑις διαβάντες οὐκέτε πάλιν dgíxorro. ͵ Τότε οὖν và Ἑλλήνων πράγματα ἐταλαντεύετο ἐπ᾿ augo- γ᾽ 1 TtQu, διαφεροεένων σφέσε κατὰ τὴν Βυζαντίου βασιλείαν 10 ἀμφοῖν βασιλέοεν τοῦν ΑΑνδρονίκοιν, τοῦ τὲ πάππου καὶ vi- δοῦ, τῶν Παλαιολόγων. ἐφ᾽ ὧν δὲ ἐς διαφορὰν σφίσιν ἀφιχομένων oi τε Ἕλληνες πρὸς ἑκατέρους διέστησαν, καὶ αὐ-- τοῖς τὸ πράγματα ἤδη πάμπαν ἐφθείρετο, τῷ γὰρ πρώτῳ Adooiap ἐγεγόνεε παῖς ἤιχαῆλος, ὃς ἐτελεύτησε πρὶν ἢ ἐς "τὴν βασιλείαν ἐλθεῖν. μετὰ δὲ τὴν ἐκείγου τελευτὴν ᾿,.δρό- viæoc ὁ παῖς αὐτοῦ γεγηρακότι ἤδη τῷ πάππῳ, ἀξιῶν αὐτὸς ἔχειν τὴν βασιλείαν. καϑίστατο ἐς διαφορᾶν, αὐϑαδέστερος͵ U» ἢ ὥστε πείϑεσθαι, καὶ πράγματα παρεῖχεν ἀνήνυτα, τούς P. 9 τε Τριβαλοὺς ἐπαγόμενος xai Ἑλλήνων τοὺς ὠρίστους οἱ προσ- ἡ εταιριζόμενος ἐς τὴν βασιλείαν, ὡς διὰ ταῦτα μηδὲ ἐξεῖναι αὐτοῖς τὸ παράπαν τοὺς Τούοχους ἐς τὴν Εὐρώπὴν διαβάντας ἐμύγεσθαι. xa9' ὃν δὴ χρόνον 5 τε Προῦσα ἐξεπολιορκήϑη
ferebanturque. ea tempestate Scythae parva manu a Sarmatia pro- deuntes festinabant ad Jstrum. quo transmisso Turcos, quos eo loci deprehenderant, atroci praelio inito fuderunt, et propemodum omnes, demptis paucis, necaverunt. qui autem integri ex eo praelio abie- nat, faga in Chersonesum delati et hinc in Asiam transvecti tandem
ab Europa abstinuerunt. EN Eodem tempore Graecorum res ancipiti fruebantur fortuná, cum ibtestinis discordiis agitarentur propter Byzantii regnum reges ambo, 1v0s et nepos, Andronici, ex familia Palaeologorum orti. cum autem seditionibus jactarentur, quidam lunc, pars illnm sequebantur. ex quo effectum .est ut planissime res ipsorum interierint. priori enim Andronico natus est filius, cui nomen inditum Michael, qui fato fun- dos est antequam ad regnum promoveri posset. — post huius mortem Andronicus filius, cum avus senio confectus foret, ad regiae dignitatis inimicitias ex aperto cum avo suscepit.
culmen conscendere gestiens ! Á cum autem esset impudentior et praefractior quam ut meliora consu-
lenti pareret, Graecos in gravissima discrimina adduxit. — Accersit enim Triballos, Graecornmque optimates jn regni curam adhibitos sibi concilians, effecit ut nemo amplius Graecorum Europae accessu Tur- cos prohiberet. tunc temporis (1903) capta est Prusa, quam fame
Chalcocondylas. 2
18 ἼΑΟΝΙΟΙ CHALCOCONDYLAE
λιμῷ ἁλοῦσα ὑπὸ "Orovuaávov, καὶ ἄλλαε xard τὴν dolar πόλεις οὐκ ὀλίγαι ἑάλωσαν. ὅϑεν o] τε Τοῦρκοι ἐπὶ μέγα ἐχώ- oov» δυνάμεως κατὰ τὴν ᾿“ἰσίαν, καὶ ἐς τὴν Εὐρώπην διαβάν- τες καχῶς ἐποίουν τὴν Θρῴκην, ἄλλοι τε οὐκ ὀλίγοι καὶ δὴ καὶ Χαλίλης, ὃς δὴ ἐς τὸ κατὰ τὴν Χερρόνησον φρουύριον5 ὑπὸ Ἑλληνων συνελαϑεὶς μετεπέμπειο Τούρκους ἀπὸ τῆς B'4oíag, καὶ τὸν τα βασιλέα ἐπεόντα ἡμύνατο, καὶ ἐπὲ πολὺ ἐξελαύνων τῆς Θρᾷκης ἐληίζετο, ὁπότε δὴ ἐπαγόμενος τὸν τε Τριβαλῶν ἡγεμόνα καὶ τοὺς ἀπὸ Ἰταλίας τό τς φρούριον ἔξε-- πολιόρκησε κατ᾽ ἥπειρον καὶ κατὰ ϑάλαιταν. οἱ μὲν οὖν 10 Τοῦρχοι ἔλαϑον δρασμῷ ἐπιχειρήσαντες ἐς τὴν ᾿Ασίαν νυχτὺς διαβάντες. ἀνωμάλως μὲν ἔς τε τὼ ἄλλα σφίσιν ἔχοντες οὗτοι οἱ βασιλεῖς, καὶ αὐτομόλοις Τούρκων ἡγεμόσι, τῷ τε ᾿Ἀζατίνῃ xai ἄλλοις, οὐ καλῶς ἐχρήσαντο, ὥστε ἐπιτηδείως ἔχειν σφίσιν τούς τε ἀπὸ Ταραχῶνος καὶ Ἰταλίας, οὖς δὲ 1 μετεπέμπετο ἐπὶ τῶν Τούρκων βασιλέα Ὀρχάνην, ὃς Φιλα- δέλφειαν ἐπολιόρκει, καὶ ἐς τὴν ἐπὲ τῇ Χερρονήσῳ φυλακὴν τῆς Καλλιουπόλεως. οὗτοι μὲν οὖν οἱ Ταρακῶνες xai οἱ dno Ἰταλίας ἐς τὴν Καλλιουπόλεως φυλακὴν τεταγμένοι, τοῖς μετὰ ᾿Αζατίνεω αὐτομύλοις γρησάμενοι Τούρκοις, συνεστὴ- 20 σαντο ἀλλήλοις "ὡς τῇ πόλει ἐπιϑησύμενοι, καὶ ἐπειδὴ ἔγνω- σαν κατάδηλοι ὄντες (ἐμηνύθη γὼρ ὑπ’ αὐτῶν τινὰς τοῖς Ἔλ-
106, μετεπέμποντο H
domitam in dícionem redegit Otomanus. in potestatem venerunt et alia Asiae oppida, unde maxima Turcis per universam Asiam accessit potentia; transgressique in Europam Thraclam gravissime adflixerunt. Chatites autem, qui a Graecis in praesidium, quod Chersoneson tuta- batur, erat compulsus, vocavit Turcos ex Asia, et Graecos accedentes fortiter sustinuit; necnon ad multam 'Thraciae regionem progressus praedas agebat. adductis vero duce Triballorum et iis qui modo ab Italia 'advenerant, praesidium Chersonesi terra marique oppugnari coeptum est. αἱ Turci cum viribus nequaquam pugnarent paribus, nocte intempesta profugerunt in Asiam insciis hostibus. verumtamen Graeci parum benigne tractarunt transfugas Turcorum duces et Aza- tinam, quo sibi maiore benevolentiá devincirent eos quos ab Italia et Taracone asciverant, ut suppetias ferrent contra 'll'urcorum regem Orchanem, qui exercitum Pbiladelphiae admoverat. praeterea ad oc- cupandum Calliopolis (quae et Callipolis) praesidium in Chersoneso Taraconenses et [tali, additis Azatina et caeteris Turcorum transfu- gis urbem aggredi nitebantur. ut autem inceptum eorum patefactum est oppidanis (nam a quodam Graecis, qui in ea urbe erant, sigpifi- catum est), per Thraciam, ab urbe digressi, ibant. profecti praeter
DE REBUS TURCICIS L. I. 19
im), διὰ τῆς Θράκης ἴεντο, καὶ τὴν Ῥοδόπην διαβάντες ἐφίχοντο ἐς Κασσάνδρειαν, Πύδναν τὸ πάλαι καλουμένην. ixtũder δὲ τῶν μεὲν μεετὰ ᾿Ἣζατίνεω Τούρκων ὅσοι παρῆσαν, ἀφίκοντο ἐςτῶν Τρεβαλλὼν βασιλέα, οἱ δὲ ἀπὸ τῆς “σίας τὰ δ ἔμπαλιν γενόμενοε ἔεντο πεζοὶ ἐπὲὶ τὴν “Χερρύνησον, αὖϑις ἐν νῷ ἔχοντες, ὅτῳ ἂν δύναιντο τρόπῳ, ἐς τὴν ᾿“σίαν διαβῆναι. ἢ xal πῃ καὶ σπονδὰς τοῖς “Ἕλλησι ποιησάμενοι, ὡς ἐπεβούλευον αὐτοὺς οἱ Ἕλληνες ἐλεῖν βουλόμενοι ἔς τε φρούριον τὸ κατὰ τὴν Χερρόνησον δεεσεόζοντο. καὶ οὗτοι αὖϑις καχῶς ἐποίουν το τοὺς Ἕλληνας: οὗ μεέντοι ἀπὸ ἑσπέρας τε καὶ Ἰταλίας ἂν- ὄρες, διὰ ]ακεδονέας τὸ καὶ Θετταλίας ἐς Βοιωτίαν dquxó- «nei, κατέσχον αὐτὴν καὶ τὰς Θήβας ἡνδραποδίσαντο dgoo- v.g σύγῃ τοῦ ἡγεμεόνος, ὃς δεδιώς τὸ αὐτοὺς καὶ ὑπολογιζόμενος ἐπήει ὡς ἀναρπασόμρεδνος. οὗτοι μὲν οὖν ταφρεύσαντες τὸ l5 χωρίον, καὶ ὕδωρ ἐς αὐτὸ ἐμβαλόντες, ἐπὲ πολὺ ἄβατον τοῖς ἱππεῦσιν ἐποεήσαντο τὸ χωρίον. οἱ μὲν οὖν ἱππεῖς οἱ μετών, 10 τοῦ ἡγεμόνος ἔϑεον δρόμῳ ἐπὲ τοὺς ἑσπερίους ὡς ἀναρπασύ-- ato, ἐμβάντες δὲ ἐς τὸ χωρίον χαλεπῶς ἐχρήσαντο σφίσιν αὐτοῖς" οἱ δὲ Τανακῶνες καταπέλταις τὸ καὶ τόξοις βάλλοντες χα ἀχονείοες τοὺς πολλοὺς τῶν Βοιωτῶν αὐτοῦ ταύτῃ διε- χϑήσαντο, ὕστερον δὲ ἐπὲ τὴν πόλιν ἐλθόντες αὐτοβύει τὸ τὴν πόλιν εἷλον καὶ ἠνδραποδίσαντο. οὗτοι μὲν οὖν ὕστερον ἐς
2. οἶμαε ZTorídesay margo R
Rhodopen venerunt Cassandriam , antiquitus Pydnam dictam. Turei qui comitabantur Azatinam , venerunt ad Triballorum regem. at hi qu confugerant in Asiam, bellum redintegrare volentes, et itinere pedestri in Chersoneson reversi , cogitabant, quoquo modo possent, redire in. Asiam. etiain quibusdam .in locis foedera cum Graecis con- £latinaerunt. cum.autem Graeci iis insidias tenderent, volentes eos tapere, fuga evaserunt in praesidium Chersonesi, et denuo Graecis Plerima inferebant damna. !tali et Hispani lustrata Macedonia et Thessalia, cum ingressi essent fines Boeotiae, eam regionem occupa- mat Tbebas quoque diripuerunt; cuius direptionis causa extitit du- εἰς impradentia, qui cum timidos et imbelles crederet hos, quasi omnes in suam potestatem redacturus, ferox eos adoriebatur. at Itali et Hesperii locum illum fodientes, et aquam multam in fossas admit- tentes, effecerunt ut locus ille equestri pugnae minus esset opportu- nus. dux igitur magno equitatu in illos irrumpens, quasí primo im- petu hostes devicturus, in mazimum periculum cum suis praecipita- tus est, com equi solo cohaererent instabili. "Taraconenses sive Hi-
es tragulas et sagitias, torquentesque missilia, plurimos
—— eo loci neci dederunt; hinc adversus arbem profecti, ca-
90 ΤΑΌΝΙΟΙ CHALCOCONDYLAE
Ἰταλίαν περαιούμενοι ἐπ᾽ οἴκου ἐτράποντο ἕκαστος" “Ἕλληνες δὲ μετὰ ᾿Αἰνδρονίχου τοῦ βασιλέως, καὶ τοῖς ἀπὸ Τούρκων ἐπὶ σφᾶς αὐτομύλοις καὶ τοῖς ἀπὸ Ἰταλίας κακῶς χρησάμε. νοι, οὐχ ὅπως οὐδὲν εὕραντο ἐπιτήδειον, ἀλλὰ xai πολεμίους σφίσιν ἔχοντες τούτους, ἐπὶ τὸ τοὺς σφῶν εὐγενεῖς ϑεραπεύ- 5
Bet μόγον τραπόμενοι τῆς τε ἀρχῆς εἰσόδους κατανηλισχον,
καὶ οὔτε στράτευμα συνέλεγον οὔτε ξένους μισϑωσάμενοι xai τοὺς πολεμίους ἐπιόντας σφίσι τιμωρεῖν ἡβούλοντο.,
Ἐπάώνειμε δὲ ἐπ᾿ ἐχεῖνο τοῦ λόγου, ὅϑεν uot ἐξέλιπε. Ὀτουμάνος μὲν οὖν Ὀρϑογρούλεω, τὰ πλέω τῆς ἐς τὴν ᾿Ασίαν 10 Ἑλλήνων χώρας καταστρεψάμενος, ἐς Νίκαιάν τε ἐσέβαλε καὶ ἐς Φιλαδέλφειαν, οὐ 'μέντοι γε εἷλε τὸ ἄστυ" καὶ πρὸς Τούρκους τοὺς μετὰ Ὀμούρεω διενεχϑεὲὶς ἐπολέμησεν" ἄρξας
δὲ ἐν Προύσῃ, ἐν fj τὰ βασιίλεια΄ ἐπεποίητο οἱ, ἐτελεύτησε,
καταλιπὼν παῖδας καὶ yopav οὐ φαύλην xai στρατὸν οὐκ 15 ἀγεννῆ. τελευτήσαντος δὲ Ὀτουμάνου ὁ νεώτερος τῶν παί- do» αὐτοῦ γενόμενος τοὺς ὅτε ἐγγύτατα παρὰ τῷ πατρὲ δι-
(αιτωμένους, ὡς οἷον τ᾽ ἣν αὐτῷ ἀνακτώμενος, ἐπιτηδείους τε
-
αὑτῷ εἶχε καὶ ἐς τὰ μάλιστα συνήϑεις. ἀπὸ τούτων δὴ ἐπεί τὲ τάχιστα ἐπύϑετο τελευτῆσαι Ὀτουμάνον, ὄντα ἤδη, ἦ qa-20 oí», éni γήραος οὐδῷ, ἀποφυγεῖν μὲν αὐτίκα τοὺς ἀδελφοὺς ἐκποδὼν γενόμενον ἐπὶ Ὄλυμπον τῆς Πϊυσίας ogog, διαπο-
10. ἐς om P: cf. p. 12 D. 14. δὲ] δὲ ἔτη ui?
ptam depraedati sunt. qui tandem redeuntes in Italiam domos re- mearunt. Graeci cum rege suo Andronico, cum parum dextre Tur- cos transfugas, nec non eos qui ab Italia ferendi auxilii gratia adve- nerant, fovissent, praeter opinionem etiam hos sibi inimicos ex ami- cis et auxiliaribus fecere. Graecorum autem nobiles cum profusiori- bus largitionibus in se converterent reguli, regni reditus universos exhauserunt, nullo interim exercitu comparato, nec peregrinis militi- bus conductis, cum etiam negligerent hostes suis finibus arcere. Nunc unde digressus sum, revertor. Otomanus Orthogulis filius, subacta Graecorum Asiam incolentium regione pene universa, irruit in Nicaeam et Philadelphiam , quam haud tamen suae dicioni admo- vit. Turcos quoque quí Homuren sequebantur, inimicitiis pertmnotus, bello petiit. regnans autem Prusae, quae regni sedes erat, expira- vit (1330), relictis liberis et regione amplissima. defuncto Otomano filius eius natu minimus ex tribus, Orchanes nomine, praeoccupatis animis eorum qui in artissimam patris admittebantur amicitiam, eos sibi familiares δὲ quam maxime opportunos tenuit. ex quibus ut primum accepit Otomanum iam, ut ferunt, in senectutis limine con- stitutum obiisse mortem, fratres illico fugiens proripuit se ad Olym-
DE REBUS TURCICIS L. I. 21
ecvouero» dà κατὰ τὴν ὁδὸν περιτυχεῖν ἵππων φορβῇ ταύτῃ zov τῆς χώρας ἐπινεμομένῃ, καὶ διανεῖμαε ταύτην ἀνδράσι τοῖς ἀπὸ τοῦ ὅρους ἐπ᾽ αὐτὸν συλλεγομένοις, καὶ ἐπικαταβαί.- γογεα ἐς τὸ πεδίον ἐπιτρέπειν αὐτοῖς διαρπάζειν ὅσα γ᾽ ἂν δτούτοες προχωροίη, ὁρμώμενον δὲ ταύτῃ ἀπὸ τοῦ ὄρους ἄγειν παὶ φέρειν τὴν πόλιν. τῶν δὲ ἀδελφῶν αὐτοῦ σφίσιν ἀλλή- λοις διαπολεμούντων τὸ καὶ ἀμφὶ τοὺς οἰχείους ἐχόντων no- λέμους, ἐς ὃ δὴ καὶ οὐκ ὀλίγων τῶν ἀπὸ τῆς πόλεως καὶ Ὁ ἀμφοῖν τὼ ἀδελφὼ ἐπιγενομένω αὐτῷ, ἐπικαταβῆναί se ἐς τὸ 10 πεδίον, καὶ ἐς πόλεμον καϑιστάμενον τοῖς ἀδελφοῖς οὖσε διῃ- θημένοις καὶ ἀνὰ μέρος ἑκατέρῳ στρατοπαιδευομένῳ μαχέ- σασϑαι, καὶ περιγενόμενον ἀνελεῖν ἄμφω τὼ ἀδελφώ, καὶ οὕτω τὴν βασιλείαν παραλαβεῖν. τοῦτο δὲ éyoys dvanvrJa- γόμενος εὗρον οὐ γνώμην ταύτῃ περὲ τῶν ἀδελφῶν, χρῆσϑαι 159947:» αὐτοὺς ὡς πολεμίους, ἐποφηναμένου νομίζεσϑαι παρ᾽ αὐτοῖς ὅτε καὶ ὃς τόνδε τὸν χρύόγον' dÀX ὑπὸ τῶν τοῖς Ὀγουζίοες ἡγεμόνων καϑισταμένων xai πρόσϑεν γενόμενον dis- πυϑόμην. Ὀρχάνης μὲν οὖν ἐπείτε εἰς τὴν βασιλείαν παρῇει, σύμ- ϑϑπασάν τὸ τὴν “υδίαν κατεστρέφετο, καὶ τοῖς ἐν τῇ 4doímnp.ii Ἕλλησε χαϑίστατο ἐς πόλεμον, καὶ συχνὰς τῶν ταύτῃ λλη- γίδων πόλεων πολιορκίᾳ παραστησάμενος ὑπηγάγετό οἱ, τῶν γε Βυζαγτίου βασιλέων πρὸς τοὺς ἐν τῇ Θρᾷκη Τριβαλλούς τε
9. ἀμφὶ ἐπιγεγομέγων ὃ 14. γνώμην T, γνώμῃ P 15. a6rotc ὡς πολεμίοες daog;zrou£yov P 21. ζυχνὰ Ῥ, συχύους T
γὼ Mysiae montem. cum iter faceret, incidit fn multa equorum wmenta, quae partitur in viros qui ad se in montem concurrerant. éxcendens autem de monte in loca subiecta, potestatem ipsis rapi- eadi dedit quaecunque nacti fuissent. etiam urbem, cum adhuc ver- retur in. Olympo, expugnatam diripuit. fratribus autem suis inte- sino bello ardentibus, et utrumque maxima parte hominum frequen- tante, cum accepieset eos longo intervallo a se divisos castra posuisse, cum suis de monte discedens singulos seorsim aggreditur. interem- püsque victisque ambobus fratribus suis, ipse ad regiam dignitatem emersit. ego autem experimentis cognovi Turcos non in hunc mo- dum sentire de fratribus istis: verum ita evenisse ferunt sub Ogu- ziorum ducibus. Orchanes ubi regui administrationem suscepit. (1326) , univec- zam lydiam imperio suo addidit, Graecisque in Asia smoranti- bus bellum indixit, plurimaque Graecorum oppida in dicionem acce- pit eo tempore, quo Byzantii reyes et Triballi in Thracia et Mysi
22 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἅμα καὶ Ἰυσοὺς κατὰ τοῦτο χρόνου ἐπικειμένους σφίσιν ác va μάλιστα τὸν πόλεμον διαφερόντων. μετὰ δὲ ταῦτα ἐπὶ Καππαδοκίαν ἐλαύνων, ἔστιν ἃ τῶν πολισμάτων ὑφ᾽ αὑτῷ V. θποιησώμενος, dni. Νίκαιαν τὴν ἐν Βιϑυνίᾳ πόλιν ἐστρατεύετο. ἐπολιόρκει μὲν οὖν τὴν πόλιν. ἐνταῦϑα ὡς ἡ ἀγγελία ἤλϑεν δ ἐς τὸν Ἑλλήνων βασιλέα͵ τὴν τε Νίκαιαν πολιορχεῖσϑαι xai τοὺς ὃν τῇ πύλει, εἰ μή τις ἐπαμύνοι σφίσι, προσχωρῆσαι Βτῷ βαρβάρῳ, στράτευμά τὸ συνελέγετο ἐς τὴν βασιλείων ἤδη παριὼν, οὐ περιοψόμενος τὴν Νίκαιαν, ὡς τιμωρήσειν παρε- σκευάζετο διαμαχούμενος οὐδὲν ἧττον πρὸς Ὀρχάνην τὸν 10 "'Orovuavto ἢ ἀναστησόμενος dnó τῆς Νικαίας. οὗτος μὲν δὴ ὡς τῶν ἄλλων πολλαχῇ ἐπιχειρησάντων oV προεχώρησεν ἐπὲ τὴν βασιλείαν, vovg τε Ἕλληνας συνιστῶν ἐπὶ τὸν nan- πον καὶ νεώτερα πράσσων πράγματα, ἸΠιχαῆλον τὸν Ἰῃυσῶν ἡγεμόνα ἐπηγάγετό οἱ ἐς συμμαχέαν, ἐπιγαμίαν ποιησάμενος, 15 τὴν ἀδελφὴν αὐτῷ ἐς γάμον ἐχδοὺς γήμαντι πρόσϑεν τὴν τοῦ βασιλέως Τριβαλλῶν ἀδελφήν. ὅϑεν ὃ Τριβαλλῶν ἡγεμὼν ἐπ᾽ αὐτὸν τε ὥρμητο στρατεύεσθαι, ἔχων μεϑ' ξαυτοῦ τὸν Mi- Οχαήλου ἀδελφιδοῦν ᾿Αλέξανδρον" τὸν τε ιχαῆλον μαχῇ ὀχράτησε, καὶ ᾿“λέξανδρον τὸν ἀδελφιδοῦν αὐτοῦ ἐς τὴν βα- 0 σιλείαν καταστησάμενος... τῆς ἐς αὐτὸν ὕβρεως αἰτιασάμενος οὖν τοὺς Ἕλληνας ἐστρατεύειο ἐπ᾽ αὐτούς, καὶ πολίσματα
1. ἐπικειμένων P: corr H 7. προχωρῆσαε P, πρόσχωρήσειν ἢ 16. αὐτοῦ P : corr ἢ
maximo flagrabant inter sese bello. —posthaec in Cappadociam bel. lum transtulit; subactisque oppidulis quibusdam, exercitus δὰ Nicae- am Bithyniae urbem movit, eamque oppugnare coepit. ut vero nun- tiatum est. Graecorum regi Nicaeam obsideri, et oppidanos, nisi propere auxilium mittatur, ad barbarum defecturos, conscribit exer- citum , et regni curae se immiscens videbatur non neglecturus Ni. caeam, verum fortiter defensurus, noun tam barbari odio stimulatus, quam solicitas ne tantam urbem amitteret. hic igitur, quemadmo- um et alii multi fecerunt, regiam dignitatem aspernatus est, quani- vis Nicaeam de manu hostium sese vindicaturum adfirmaret: verum Graecos adversus avum incitans, rerum novarum avidus, Michaelem Mysorum ducem in belli societatem recipiens, cum ipso affinitatem iunxit, in matrimonium οἱ collocans suam sororem, cum iam ante duxisset sororem T'riballorum regis. hinc ira percitus "lriballus arma arripit, habens secum Michaelis patruelem Alexandrum. victo igitur Michaele, ne sineret contumeliam sibi a Michaele factam abire inultam , Alexandrum Michaelis patruelem regno praeficit. cum au- tem et in Graecas eius. contumeliae culpam tramsferret , eliam hos
DE REBUS TURCICIS L. I. 23
eru ἐξελὼν ἀπεχώρησεν m oixov. ὕστερον μέντοι σπονδὰς ἐποιήσαντο ἐφ’ ᾧ ξένοε καὶ φίλοι εἶναι ἀλλήλοις. ἐνταῦϑα ἐπυνϑάνειο Ὀρχάνην ἐπεδραμόντα τὰ κατὰ τὴν Βιϑυνίαν χω- ρία xai ἀνδραποδισάμενον πολιορχεῖν τα τὴν Νίκαιαν καὶ δοὺχ ἀνιέναι προσβώλλοντα τῷ τείχει. στράτευμά τὸ ξυναγεὶ- ρας xui ἐς τὴν ᾿σέαν διαβὰς ἤλαυνεν ἐπὶ Νίκαιαν, ἀμύνειν Βουλόμενος τοῖς ἐν τῇ πόλει. Ὀρχανης μέν, ἐπειδὴ ἠγγέλϑη ἐπιέναι ἐπ᾿ αὐτὸν στράτευμα Ἑλληνικόν, συνταξάμενος ἀντε- D πῆει, τότε σεράτευμεα ἔχων ἐν τάξει ὡς μαχούμενος τὸν 10 στρατὸν ἐγτεπήγαγε,} xe àv Φιλοχρίνῃ γενόμενος εὗρε σξρα- τοχεδενόμενον τὸν Βυζαντίου βασιλέα. οὐ πολὺ δὲ ὕστερον μάχης ἰσορρόπου γενομένης αὐτός τὸ Ó βασιλεὺς ἐτρώϑη εἰς τὸν πόδα, χαὶ “Ελλήνων οὐκ ὀλίγοι τραυματίμε γενόμενοι ἔγνω- σαν δεῖν ἐς Φιλοκρένην εἰσελϑεῖν, ὥστο ἀναλαβεῖν σφῶς av- ὁ τοὺς xa ἀναμαχέσασθαι. ἐνταῦϑα ὡς ἐπὶ τὴν πόλιν ἐτρά- 3979, χατὰ νώτου γενόμενοι οἱ βάρβαροι καὶ ἐπεκείμενοι συχνούς τὸ τῶν Ἑλλήνων διέφθειρον, καὶ τοὺς γε λοιποὺς ὃς τὴν πόλιν συνελάσαντες ἐπολιόρκουν, ἐπεὶ δὲ παράλιος ἣν eim j πόλις, eg οὐδὲν προεχώρει τῷ Ὀρχάνῃ, αὖϑις áni P. 12 3) Νίχαιαν ἐλθὸν ἐπολεόρκει τε ἐπί τινὰ χρόνον xai &làs τὸ οὐ 30i ὕστερον δμολογέᾳ παραστησάμενος. οὕτω Νίκαια ἐπὶ
5. ξυναγεῖρα. P: corr H
bello vexavit; oppidulisque aliquot captis exercitum domum abduait. usdem foedera pepigerunt, quibus tenebatur ut inter se el amici et lospites ἐπ posterum essent. post haec ad regem Graecorum fama periatum est satis constanti Orcbanem incursionem fecisse in Bithy- Bae regionem , captisque mancipiis plurimis obsidione Nicaeam cin- lise, nurumque eius hostili animo quatere. rex itaque Graecorum comparato exercitu in Asiam transvectus, obsidione circumventis au- liliares porrigere nitebatur manus. quod ut primum rumore ad Or- chanem perlatum est, instructo agmine Graecis obviam procedit. cum adtem venisset Pbilocrinam, offendit regem Graecorum ibi castris fixis morantem. nec mora, praelium committitur; in quo rex accepto in pedem vulnere, reliquique Graeci non pauci vulneribus confecti, sta- tuerunt iatrare Philocrinam, ut vulnerati lassique paululum reficeren- tut. nec tamen citra pugnam eo venire quiverunt: barbari enim eos tcomventos a tergo adorti, acerrime instantes magna clade affece- urbem fugatos obsidione premebant. urbs ergo iila a, et obsidione non posset in potestatem hostium ea discedens copias suas Nicaeam redunit. quam ndiu adílixisset, tandem pactionibus in deditio- c modum Orchanes Nícaea potitus est (1330).
runt; reliquos in cum. foret. snaritim redigi, Orchanes ab «m obsidione aliqua aem accipit. iu bun
21 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
Ὀρχώνῃ ἐγένετο. εἰσέβαλε δὲ xai εἰς Φιλαδέλφειαν, ἀλλ᾽ οὐκ 70v»595 παραστήσασϑαι πολιορκῶν διὰ τὸ πλῆϑος τῶν ἐπι-- κούρων, μετὰ δὲ ταῦτα διενεχϑείς, ὡς φασί, πρὸς τοὺς àv τῇ oía βαρβάρων ἡγεμόνας, rovro» ἐνίους συμμάχους οἱ προσλαβόμενος τοῖς ἀλλοις πολεμῶν οὐκ d»iítt. ὕστερον ἢ μέντοι γρόνου συχνοῦ διελθόντος, Καντακουζηνοῦ βασιλέως “Ἑλλήνων ἄρτι γενομένου ἔγημε ϑυγατέρα, xai ἐπιγαμίαν ποιη- σάμενος ταύτην εἰρήνην τε τοῖς Ἕλλησιν ἐποιήσατο, καὶ τοῦ Βλοιποῦ πρὸς τοὺς ἐν τῇ Φρυγίᾳ βαρβάρων ἡγεμόνας διενε- χϑεὶς ἐπολέμει. ὡς τελευτήσαντος γὰρ ᾿Ανδρονίχου τοῦ βα- 10 σιλέως, κατελείφϑη τε αὐτῷ παῖς ἀμφὲ τὰ δυοκωίδεκα ἔτη γεγονώς, καὶ r0» γε Κανταχουζηνὸν κατέλιπεν, ἄνδρα εὐδαϊ- μονα καὶ μέγα δυνάμενον, τόν τε παῖδα ἐπιτροπεύειν ἄχρι δ᾽ ἂν ἐπὲ τὸ τῆς ἡλικίας ἀφίκηται ἐντελές, καὶ τὴν βασιλείαν περιέπειν, [μέγα τε ὄλβιον, καὶ ἀρδσκόμενος τούτῳ ἐπέτρεψε ἰό νι τὐτὰ ὠμφὲ τὴν βασιλείαν τε καὶ τὸν παῖδα, ἐμπεδώσας ὕρκοις ἢ μὴν ἀδόλως ἐπιτροπεύειν τῆς τε βασιλείας ἅμα καὶ τοῦ πιαιδὸς, καὶ ἀβλαβὴ τὸν παῖδα ἐς τὴν βασιλείαν καταστή- Cos]. ὡς δὲ ἐτελεύτησε βασιλεύς, χρόνου oJ πολλοῦ διελ- ϑόντος. Ἑλλήνων τέ τινων ἐναγόντων ἐς τοῦτο xal συνεπιλα- 3 βομένων, τὴν τε βασιλείαν κατέσχε καὶ τὸν παῖδα κακὸν μὲν οὐδέν τι εἰργάσατο, κηδεστὴν δὲ οἱ ποιησάμενος ὀλιγώρως τοῦ naidog εἶχε, καὶ ἑαυτῷ ᾧετο τοὺς Ἕλληνας μᾶλλόν τι dya-
.«
42. τὲ Ρ τοῦ] τὰ τοῦ P: corr ἢ
bellum deinde Philadelphiam verlit, quam acerrime ab auxiliaribus defensam sui iuris facere nequivit. sub idem tempus cum iratus es- set quibusdam in Asia degentibus satrapis, quosdam eorum sibi asso- cians reliquos debellavit. tempore deinde multo interiecto, Canta- cuzeni Graecorum regis filiam uxorem ducit. quae aflinitas ubi in- tercessit, pax inter Graecos et Turcos facta, est; belloque Phrygiae satrapas, cum discordia intervenisset, persequebatur. — Andronicus Graecorum rex cum moreretur, reliquit filium natum annos duode- cim, tutoremque ei assignavit Cantacuzenum, virum opulentum ma- gnaque potentia subnixum , uL puerum tutaretur δὲ curaret ad eam usque aetatem, quae regno gubernando habilis foret. huius in fidem puerum reguumque tradidit, iureiurandoque eum obstrinxit ut siue dolo in administratione reghi educationeque pueri versaretur, quo ipsum nihil iniuriarum a se expertum tandem regno Graecorum prae- ficeret. ut autem rex excessit e vivis, non multo post urgentibus et opitulantibus Graecis tutor ad regni curam allectus est, puerum ta- men nulla iniuria affecit. verum cum eum affinem sibi fecisset, ut imbellem contemptui habuit, spem omnem in Graecis, quantum ad
DE REBUS TURCICIS L. I. 25
τήσασϑαι. ὃ μὲν οὖν Ζζαντακουζηνὸς τὴν βασιλείαν ἀφελό- μενος τὸν παῖδα, πρὸς ὈὌρχώνην τὴν ἐπιγαμίαν ποιησάμενος ἑαυτῷ ξένον r6 καὶ φίλον ἐκτήσατο ἐς τὰ μαλιστα. Ὀυχάνης μὲν δὴ βασιλεύσας ἔτη .. ἐτελεύτησε, παῖδας κκατιαλιαὼν Σουλαϊμάνην τε καὶ ᾿Αμουράτην. Σουλαϊμώνης μὲν οὖν ὁ Ὀρχάνεω τὴν βασιλείαν παραλαβὼν τοῖς τε Ἕλλη- σιν ἐπιὼν ἐπολέμεε αὐτίκα, καὶ ἀνδράποδα ἀπὸ τῆς ἐς τὴν ᾿Ασίαν Ἑλλήνων χώρας oc πλεῖστα ἀγόμενος καὶ ἐς Εὐρώπην Ὁ διαβάς, τῶν μετὰ ΣΚαλέλεω πρότερον κατὰ τὴν Χερρόνησον 10x95; "Elgrag διενεχϑέντων ἐναγόντων τὲ καὶ ἐξηγουμένων αὐτῷ τὴν διάβασιν, ὡς 7j Εὐρώπη εἴη τα χώρα περικαλλὴς καὶ εὐχερης χειρώσασϑαι ὑπὸ Σουλαϊμανεω βασιλέως. ἐν" τεῦϑεν διαβιβάσας στρατὸν οὐ πολὺν, τὴν τε Χερρόνησον ληΐζεσϑαι, καὶ τὸ πρότερον ἔτι φρούριον καὶ ἥαδυτον xa- ("τασχόγιες καὶ ἀλλ᾽ ἅττα πολίσματα κατὰ τὴν Χερρόνησον, ἐπέδραμόν v8 τὴν O oq» ἔστε ἐπὶ Ταίαρον τὸν ποταμόν, καὲ τά τὲ ἀνδράποδα ἐς τὴν ““σίαν διεβίβαζον. καὶ οἱ ἐν τῇ Aois Τούρκων, ὅσοε ἐπυνθάνοντο ταῦτα, αὐτίκα ἐς τὴν Εὐ- Ρ. 13 Qoxp» παρὰ Σουλαϊμάνην διέβαινον, καὶ συνελέγοντο εἰς τὴν 2υχερρόνησον οὐκ λέγοι" ἔνϑα δὴ καὶ ἐπὶ γεωργίαν τῶν ἀπὸ τῆς ᾿Ασίας φειδοῖ τῆς ξαυτῶν χώρας ἐτράποντο. ὕστερον μέτοε ὁ Ἑλλήνων βασιλεὺς διωπρεσβευσάμενος σπονδάς τε
11. αὐτῶν P.—
reznum retinendum attinebat, ponendo. at Cantacuzenus cum pupil- lam regno privasset, Orcbanemque data in matrimonium filia aſſinem
acivisset, eum eL amicissimum et familiarissimum in posterum ex»
pertus. est.
Orchanes cum regnasset annos circiter viginti duo, mortem obiit
(1259) , relictis filiis Sulaimane et Amurata. Sulaimanes inito regno arma contra Graecos cepit. captis igitur mancipiis quamplurimis ex ta Graecorum regione quam in Asia possidebant , etiam in Europam traiecit, hbortantibus et instigantibus 118 Turcis qui ante cum Chatite in Europam transierant. hi edocebant profectionem, qua commo- dusime in Europam veniretur. praeterea narrabant Europae regio- nem esse amoenissimam captuque facilem. transmisso itaque exerci- ta haud inagno | Chersoneson populati sunt; devictisque oppidulis quibusdam , praesidioque Chersonesi Madytoque domitis , irruerunt in Thraciam, progressi usque ad flumen Taenarum, mancipiis pluri- mis in Asiam traiectis, Quae belli iure obvenerant. Turci qui in Asia remanserant, cum haec audissent, illico in Euro am contenderunt ad Sulaimanem, et maxiina brevi hominum multitu o in Chersoneson 4d ipsum confluebat undique ex Ásia; et eo loci agriculturae operam
26 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἐποιήσατο πρὸς Σουλαϊμάώνην τὸν Ὀρχάνεω, xai ἐνῆγεν ἐπὶ τοὺς Τριβαλλούς, ἐφ᾽ ᾧ τε αὐτοὺς ξένους τε καὶ φέλους εἶναι ἐλλήλοις καὶ τὸν πρὸς τοὺς Τριβαλλοὺς πόλεμον συνδιαφέρειν ἅμα" ἀμφοτέρους.
Ἔνιοι μὲν οὖν φασὶν ὡς ἔτι περιόγεος Ὀρχάνεω ἐν τῇ 5 vioia τὸν παῖδα αὐτοῦ Σουλαϊμάνην ἐς τὴν Εὐρώπην διαβὴ- »at μεταπεμπομέγου ἐπὶ τοὺς Τριβαλλοὺς τοῦ τῶν Ἑλλήνων
Β βασιλέως" τοὺς μέντοι Τριβαλλῶν ἡγεμόνας ὧδε ἐλϑεῖν ἐπὶ τὰ τῆς Εὐρώπης πράγματα ἐπυϑόμεϑα. Στέπανος ἐγένετο βασιλεὺς Τοιβαλλῶν, ὃς ορμώμενος ἦν dno τῆς ἐς τὸν Ἰόνιον 10 χώρας, τὰ περὶ ᾿Επίδαμνον καταστρεψάμενος, καὶ ἐς τὴν DMa- κεδονίαν ἡλάσατο, καὶ ἐς τὴν τῶν Σχοπίων τὰ βασίλεια ἐποιή, σατο, eis» δ᾽ ἂν οὗτοι, ὅσα ys ἔξεστε τεκμαίρεσθαι ὅϑεν προαγαγεῖν ἐπὶ τὴν τῆς Εὐρώπης ἡγεμονίαν ἀφίχοντο, ἴλλυ- ριῶν γένος, ἀπὸ τῆς πρὸς ἑσπέραν τῆς ἐς τὸν Ἰόνιον χώρας 15 προελθόντες ἐπὶ τὴν τῶν Σχοπίων πόλιν, τῇ τε φωνῇ naga- πλησίᾳ χρώμενοι ἐκείνοις, καὶ γένος dà ἐκεῖνο τῶν ᾿ἰλλυριὼν
Cuéya τὸ καὶ ἐπὶ πλεῖστον διῆκον τοῦ Ἰονίου πελάγους, ἐστϑ ἐπὲ "Everovg, ὡς ἂν ἔχειν 0U χαλεπῶς τεχμαίρεσϑαι ἐπ᾽ ἐχεί-- γῶν δὲ τότε ἀνὰ τὴν Εὐρώπην σκεδασϑέντας ἀχϑῆναι. φωνῇ 2 τε γὰρ ἀμφότεροι τῇ αὐτῇ χρώνται ἔτε καὶ νῦν, καὶ ἤϑεοι
φ 6. ἐς om P 9. στέπανος T 11. τὸ πυρὶ P: corr ἢ 17. χρώμενον Τ, χρωμένων P
dabant, agris suis in Asia parcentes. delnde rex Graecorum legatis missis, cum Sulaimane Orchanis filio pacem fecit, amicosque et ho- spites in. futurum se mutuo fore testati. sunt; et coniunctis copiis bellum in Triballos (qui et Bulgari) transtulerunt,
Quidam perhibent adhuc superstite Orchane Sulaimanem filium trans- isse in Europam, accersitum adversus Triballos ab Graecorum rege. Triballi autem eo, quem trademus, modo ad E'iropae imperium devene- runt. Stephanus (quem Stepanum alii) Triballorum rex, profectus ab ea regione quae versus Ionium patet, igne Incendiisque plurimis Epidamni regionem devastans, etiam Epidamnum (quod et Dyrra- chium) subegit; et hinc in Macedoniam exercitus duxit, Scopiorum- que urbem regni sedem declaravit. fuerunt autem isti, quantum con- iicere licet ex profectione eorum, qua delati sunt ad Europae impe- rium, genus Illyriorum, qui progressi ab Occidentali versus loniuu regione venerunt ad Scopiorum urbem, lingua etiamnum non dissi- mili utentes, istud lilyricorum genus cum longe lateque teneret mare Jonium, etiam Venetos attigit. reliqui ab iis segregati per Eu- ropam dispersi sunt, etiam hodie non multum lingua moribusque et victus ralione abhorreutes. constat itaque eorum sententiam haud
DE REBUS 'TURCICIS L. I. 27
τοῖς αὐτοῖς xai διεέξῃ, εὗστε οὐκ ὀρϑῶς ἂν Χέγοιεν oi γνώ. μὴν ἀποδειχνύμενοε περὲ ᾿Ιλλυριῶν ὡς εἴησαν οἱ νῦν ᾿αἴλβα- νι. ἀρχὴν δὲ ἐγώ οὐδὲ προσίεμωε τὸν λόγον, ὡς εἰησαν Ἶ[λ-- ἱοριῶν γένος οἱ '"fAgavor. cg μὲν οὖν ἀπ᾿ Ἐπιδώμνου καὶ bra ὥρμηντο dg τὴν πρὸς ξω χώραν τῆς Εὐρώπης, éniV.11 Θετταλίαν τε ἀφικόμενοε καὲ ni Αἰτωλίαν καὶ ᾿Αἰκαρνανίαν, οὐκ ὀλίγα arra τῆς ΠΖακεδονέας χωρία ὑφ' αὐτοῖς πεποιημέ- Ὁ νοι oxov», old τε αὐτὸς ἐπιστάμενος, ἀπὸ πολλῶν τεχμαιρό- μενος, xai πολλῶν δὴ ἐπκηπκοα. tirs μὲν οὖν ἀπὸ Ἰαπυγίας, ὡς 10 ἔνιοι φασύ, ἐς Ἐπέδαμενον διαβάντες ἐπὶ τὴν χώραν ἣν vng- γάγογτο σφίσιν ἄλλος ἄλλῃ ἀφίκοντο, εἴτα αὐτοῦ περὶ Ἐπί- δαμνον τὴν ἀρχὴν Ἰλλυρεῶν ὅμοροι προϊόντες κατὰ βραχὺ χατέσχον τὴν πρὸς ἕω τῆς Ἐπιδάμνου χώραν, οὐκ ἔχω ὅπῃ σαβελωμαε ἀσφαλῶς. ἢ μὲν ἄμφω τὼ yévés τούτῳ, Τρι- Dfeiu! τε καὶ ᾿ἄλβανοί, «nó τῆς ἐς τὸν Ἰόνιον χώρας ὥρμη- μένω͵ τὸ μὲν πρὸς ἕω τῆς Εὐυφώπης ἰόνρες τὴν ταύτῃ χώραν καὶ οὐκ ὀλίγα σφέσειν ἐς τὴν ἀρχὴν ὑπηγάγοντο, τὸ δὲ πρὸς. 1ᾷ ἑσπέραν ὡρμημένον σχεδὸν ἔστε Εὔξεινον πόντον ἀφίκοντο ξαὶ ἐπὶ Ἴσερον, ἄχρε Θετταλίας ἐλάσαντες, ὧδέ μοι εἰρήσεται. Ὁ. Ὁ βασιλεὺς ἐπὸ τῆς τῶν Σκοπίων πόλεως ὡρμημένος, ἔχων μεϑ’ ἑαυτοῦ ἄνδρας τὸ τὰ ἐς πόλεμον ἀγαϑοὺς καὶ Cana» ov φαύλην, πρῶτα μὸν τὰ περὲ Καστορίαν κατε-
J. χώραν P 15. τὸ P
Vile niti, qui pronuntiant Illyrios esse eos quos Albanos nomina. Βα, aec vero principium eius sermonis adinitto, qui astruere cona- Urllbanos esse ]Hyrici generis. quod autem et Albani ab Epidamno F^deentes in Europae regionem maritimam, quae Orientem respicit, "rtriat , Aetoliaque Arcanania nec non magna Macedonum regionis P" subacta ibi habitarint, etiam ipse novi, multis coniecturis eo ""wtus et multisque super ea re auditis. an vero ab lapygia iter ficeztes, at quidam censent, in Epidamnum transierint, et hinc in ein regionem, quam tandem subiecere, pervenerint, sive cum esseut 'aitimi ]Hlyricis Épidamnum colentibus, accedentes paulatim regionein Pdagni , qua in Orientein patet , occupaverint , nescio qua ratione Tm verissime assequar. at nos explanabimus ut utraque haec ho- Müwb genera, 'l'riballi et Albani, egressi ab ea regione quae spectat Ini, transierint per regionem Europae, quae in Orientem vergit, Moe habitaverint, nec modicas regiones suo imperio adiecerint, "'!5 Occidentem iter instituentes, cum etiam propemodum ad Eu- Mum mare accesserint, Jstrum et Thessaliam adierint. quae omnia "huc modum evenerunt. . . . - — Rex horum digrediens ab urbe Scopiorum, munitus viris rei mi- "Art peritissigiis et validissino exercitu, loca Castoriae finilima in
28 LAONICI CHALCOCONDYLAE
στρέψατο χωρία, xai ἐπὲ "ακεδονέαν ἐλάσας, πλὴν Θέρμιης τὰ ἄλλα ὑφ᾽ αὐτῷ ποιησώμενος, ἐπὲ Σάβαν τα προελαύνων καὶ ἐπὶ τὰ κατὰ τὸν Ἴστρον χωρία, μεγάλα ἀπεδείκνυτο ἔργα, καὶ τὴν τὲ γώραν ταύτῃ σύμπασαν καταστρεψάμενος εἶχε. τάξας δὲ ἀνὰ τὴν Εὐρώπην τῶν ὑποχειρίων ἄλλους ἄλλῃ ἐπὶ δ Β μέγα τε ἐχώρεε δυνάμεως, καὶ ἐπὶ Ἕλληνας ἤλαυνε τὴν ἀρχὴν ἀφαιρησόμενος, καὶ πολλαχῇ ἐπὲ τὰ χατὰ τὸ Βυζώντιον χωρέα στρατὸν ἐπαφεὶς ἀπέδραμό τὸ καὶ ἀνεχώρει. καὶ ἦν ἐπὲ τού- του τὰ Ἑλλήνων πράγματα προσδόχκιμα ἐπὲ τὸν ἔσχατον εἰφέ- ξεσϑαε κίνδυνον͵ ὑπὸ σφῶν τὸ αὐτῶν περιτρεπόμενα κατὰ ii τὴν τῆς βασιλείας ῥαστώγην, ἐπὲ τὸ ἀχύλαστον καὶ ἀνειμένον τῆς διαίτης ᾿Ανδρονίκου, τοῦ πρεσβυτέρου βασιλέως φημί, τε- τραμμένου ταύτῃς ἐς μάχην μὲν οὖν τὸ “Ἑλληνικὸν γένος ἐπελϑεῖν καὶ διαπειρᾶσϑαι γνώμην οὐκ ἐποιεῖτο, σώζειν μεέν- τοι τὰ τείχη τρόπῳ Org ἂν δύναιντο ὠσφαλεστάτῳ. ἤλασε 1: Ομὲν οὖν καὶ ἐπὶ Αἰτωλίαν, καὶ Ἰωαννίων τὴν πόλιν εἷλε. xaé τὰ μὲν κατὰ τὴν ακεδονίαν περὲ ᾿ΑἸξιὸν ποταμὸν Ζάρχῳ ἐπέ- τρεψεν, εἰνδρὲ ἐς τὰ πρῶτα τιμῆς ενήκοντι παρ᾽ ξαυτῷ, τὰ δὲ ἀπὸ Φερρῶν ὄστε ἐπὶ ᾿ΑἸξιὸν Iloyda»o ἀνδρὲ ἀγαθῷ xai τὰ ἐς πόλεμον οὐκ ἀδοκίμῳ, τὰ δὲ ἀπὸ Φερρῶν ἔστε ἐπὶ Ἴσερον 3( Κράλῃ τε καὶ Οὐγγλέσῃ τοῖν ἀδελφοῖν, ὧν ϑάτερος μὲν οἶνο- χόος 5» τοῦ βασιλέως, 6 δὲ ἕτερος ἱπποκόμος. τὰ μεέγτοι περὶ τὸν Ἴστρον BovAxg τῷ Ἐλεαζάρῳ τοῦ Πράγκου ἐπὲ-
8. ἐπέδηαμέϑ
dicionem redegit. motis deinde castris in Macedoniam, praeter Ther. mam omnia subiugans, bellum ad Savum usque promovit; et in Istria res praeclare gerens universa ea potiebatur regione. dispositis dein per Europam viris, ubi necesse erat, fidissimis, ín magnam adolevit potentiam. etiam Graecos bello aggressus, ut ipsorum regnum de- strueret. emisso itaque equitatu in loca Byaantio propinqua, cum ea graviter afflixisset, abibat. Graeci ab hoc sibi extrema timebant, cum regnum per incuriam periret, Andronicusque senior rex dissolu- - tiori victui se fnancipasset. Graeci nullum contra illum pugnandi inibant consilium, verum omnis salutis spes in moenibus defensandis sita erat. iter dehinc intendens in Aetoliam, loanniam sive Ioanni— nam, olim Cassiopen dictam, urbem suo imperio adiunxit. Macedo-
niam, qua finitima est Axio flumini, commisit Zarco, vico apud ipsum dignitate primario. eam regionis partem quae a Pherris tendit usque ad Áxium flumen, Pogdano tribuit, viro bono et rei militaris peritàs—
simo. regionem quae a Pherris excurrit ad Istrum Chrati et Unglesi
fratribus concessit, quorum alter regius pocillator, alter equorum re-
piorum curalor erat. regionem stro adiacentem nactus est, cont rà-
DE REBUS TURCICIS I. 1. |. 60
we xui τὰ dugi τὴν Τρίκην καὶ Καστορίαν Nixolag τῷ ὑπώφ,, καὶ τὰ περὲ Αἰτωλίαν Πριαλούπι. τὰ δὲ περὲ Uia τα καὶ Πριλιαπαῖον χώραν οὕτω καλουμένην ἐπέτρε- t Illadíkm ειξϑύνειν, ἀνδρὶ οὐκ ἀγεννεῖ. τούτοις μὲν δὴ εἐπθόμεϑα ἐπιτετράφϑαι τὰ κατὰ τὴν Εὐρώπην ὑπὸ Zrena- ra τοῦ βασιλέως" ἐπεὶ δὲ ἐτελεύτησε βασιλεύς, ἕχαστος ἢν Ὦ πετεῖχε χώραν ἐπιτεεραμμένος ἦρχὸν τε, καὶ ἀλλήλοις &iQz- m συγνϑέμεγοι σφῶν μὲν αὐτῶν τοι ἀπείχοντο, τοῖς δὲ “Ἔλλη- ἐπ ἧς ἑκάστῳ προεχώρει, ἐπετίϑεντό τὸ καὶ ἐπολέμουν. Mi- ῥγαῖλον μένεος τὸν ἸΠυσῶν ἡγεμόνα, ἀπὸ τὰ κάτω τοῦ Ἴστρου ἐξιεμόμενον ἐπὲ Εὔξεινον πόντον καὶ τὰ βασίλεια ἐν Τρι-- "OP ποιησάμενον, παλαιότερον γενόμενον Σιεπάνεω, ὠνᾶ- τηϑανόμενος εὐρίσχω ὡς ravrg Βουλγώρους μὲν τούτους, w; γε Μυσοὺς ὀγομάζομεν, Σέρβους δὲ ἐκείνους καὶ Toifa- V. 12 βιοὺς διακεκρέσϑαε dn! ἀλλήλων ἐς τοὔνομα ξυνηνέχϑη απὸ τούτου, τούτω δὲ ἄμφω τὼ γένεε ὡς παντάπασιν ἑτέρω ὕντδΡ, 15 δλληλων͵ καὶ διεστηκότε νομίζεσϑαι. ὡς μὲν ἕκαστος τούτων τήν τε ἀρχὴν ἀφήρηντο ὑπὸ βαρβάρων καὶ αὐτοί τε ἀπώλοντο, ἐς τὸ πρόσω τοῦ λόγου ἰόντι εἰρήσεταί μοι. 3 δ ιυλαϊμάνης μὲν οὖν ἐπείτε τὰ κατὰ τὴν Χερρόνησον "cusa πλὴν Καλλιουπόλεως κατέσχδτο καὶ ἐνηυλίζετο, Wit ἔχειν ὁρμώμενος ἀπὸ τούτων τὰ ἐπὶ τῆς Θρᾷκης χωρία
Φ
ἢ. ἱπί P: corr H
beue rege, Bulcus Eleazarus, Pranci filius. Trica et Castoria ob- "* Nicolao ,Zupano. Aetolia decreta est Prialupi. Ochridem εἰ omn Priliapaeam dictam Pladicae viro haud ignobili regendam εἶν «mmemoratos modo viros accepimus Europae regionibus prae- *is tte a rege Stepano; qui ubi exhalavit animam , singuli suas "ji qnas a vivo gubernandas acceperant, retinuere, foederibus- TU inter sese. ictis a se mutuo bello abstinuerunt. Graecis vero, ut "!'** opportunum erat, admodum bellicis armis molesti erant. Mi- , ttm Mysiorum ducem, qui imperavit locis Istro subiectis et regni wdem Trinabi constituit, Stepano antiquiorem extitisse audivi; Pheterea Bulgaros, quos Mysios vocamus, ibi sedes tenuisse accepi ; tad autem sive Sorabros et Triballos ἃ se discrotos, tandem ad * nomen emersisse. utraque ista genera hominum cum diversa δ, 100 ad unum referenda sunt. ut autem singuli isti populi re- 880 [00 ἃ barbaris sint exacti, ipsique prorsus interciderint, in se- Wntibus exponetur, n Sehimanes cum Chersonesi urbes praeter Callipolim subegisset y ,"**, profectus. est cum exercitu adversus Thraciam , ut et hanc Jam faceret cum aute : . * . e, t . m pacem fecisset cum Graecis, expeditionem
wi
90 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἐλαύνων καταστρέφεσϑαι, ὡς τοῖς “Ἕλλησιν εἰρήνην ἐποιήσατο, ἑστυάώτευεν ἐπὶ Κοάλην τε καὶ Οὔγγλεσιν τοὺς Τριβαλλῶν ἡγεμόνας, οἱ δὴ τοῖς Ἕλλησιν ἐπετίϑεντο χαὶ χαλεποὶ ἦσαν διὰ τὸ μηδέποτε ἡσυχέαν ἄγειν ἀλλ᾽ ἀεὶ κακῶς ποιεῖν πολε- μοῦντας τοῖς Ἕλλησιν. οὗτοι μὲν οὖν ὡς ἐπύϑοντο Σουλαϊ- 5 Βμάνη διαβώντα ἐς τὴν Εὐρώπην δηοῦν τε ἐπὲ τῇ Ἑλληνικῇ τὴν σφετέραν αὐτῶν γώραν καὶ διαρπάζειν μηδενὸς φειδύ-- μενον, ἐστρατεύοντο ἐπὶ τοὺς Τούρχους, καὶ συμβαλόντες μάχῃ τὸ ἐκράτησαν καὶ διέφϑειρον οὐκ ὀλίγους ἐν τῇ ἐπιδρο- 43. μετὰ δὲ ταῦτα ὡς ἤσϑοντο ἤδη τὰ Τούρκων πράγματα ſo ' ταχὺ ἐπὲ μέγα προχωροῦντα δυνάμεως, καὶ τοὺς ἀπὸ ᾿Ασίας Τούρκους ἀεὶ διαβαίνοντας προσγίνεσϑαι αὐτῷ, ὥστε καὶ ἐς πολιορκίαν τῶν xara τὴν Εὐρώπην πόλεων καϑιστασϑαι, καὶ προϊόντας ἐπὲ τὴν μεσύγαιον τῆς Θρᾷκης, συνελέγοντό τε στράτευμα ἀμφότεροι, Οὐγγλεσις μὲν οὖν ὥρμητο ἀπὸ Φερ- 15 Cod» ἐπὲ τοὺς Τούρκους, ἐν αἷς τὰ βασίλεια ἣν αὐτῷ * Κρά- λης τὲ ἅμα αὐτῷ ὃ ἀδελφὸς στράτευμα ἔχων ἀπὸ τῆς μὲ- σογκίου τῆς Θυάκης συνῇει τῷ ἀδελφῷ ὡς στρατευσόμενοι ἅμα ἐπὲ τοὺς Ἰυύρκους. ὃ μὲν οὖν Σουλαϊμώνης ἔτυχε πο- λεορχῶν πόλισμα τὸ παρὰ Ταίαρον ποταμόν, διέχον ἀπο" ᾿Αδριανουπόλεως σταδίους coté ἑβδομήκοντα" καὶ σκηνῆς μὲν αὐτοῦ οὐκ ὀλίγας ἀπὸ πίλων αἰγῶν ἐπήξατο, ἐν αἷς δὴ υἱ κατὰ τὴν ᾿Ασίαν Σκύϑαι τε οἱ νομάδες καὶ Τούρκων οἱ πρὺς
19. ἐπὶ add H
suscepit contra Chratem et Unglesem T'riballorum duces, qui Graecis admodum intolerandi erant, feroces et bellicosi. qui ubi resciverunt Sulaimanem processisse in Europam, regionem ipsorum in Graecia sitam vastare, praedasque nemini parcentem confertim agere, cop! et ipsi suas. adversus 'l'urcos duxerunt; consertisque manibus victo- res praelio abierunt, plurimis prima coitioue interfectis. deinde cer- tiores redditi Turcoruin res usque augeri, sibique tandem intolerabi- les fore, cum plurimi Turci usque ex Ásia ad Sulaimanem concur- rant Europaeasque urbes obsidione urgeant, his exciti, uterque n mediterranea 'Thraciae pergit et copias parat. Ungleses a Pherris, ubi regia erat, in Turcos progreditur. Chrates autem, praedicti fra- ter, copiis plurimis contractis ad fratrem per mediterranea Thracia? commeat, communi consilio iunctisque viribus bellum Turcis illatur- sob idem tempus Sulaimanes oppidum oppugnabat ad Taenarum, " vium situm, distans a Callipoli stadiis circiter septuaginta, "aiunt tentoriis, quae eo advexerat,, per circuitum fixis, in quibus Scyl ὃν Turcique, quotquot pastoralem vitam sequuntur, quam a»uavissime
|
DE REBUS TURCICIS L. T. 91
τόνδε τὸν βίον τετραμμένοι δηοῦν εἰώϑασι, καὶ ἐπολιόρκει τὸ χωρίον προσέχων ἐντεταμένως. διατρίβοντα δὲ αὐτὸν λέγεται, ὡς τώχεστα ὀπυϑέτο ἐπιύνετας οἱ τοὺς πολεμίους, λαβεῖν τε ἐπιλεξάμενον ἄνδρας ἐς ὀκτακοσίους τῶν ἐμφ᾽ αὑτὸν ἀρίστων, διαὶ γυχεὸς ἐπελάσαντα ἐς τὸ πολεμίων στρατύπεδον xazadvo- D μένον, ὡς ἤδη ἡ ἠὼς ὑπέφαινε, καὶ οὔτε φυλακὰς ἔχοντας τοὺς πολεμίους ξώρα αὐτούς τε rà πολλὰ παρὰ Ταΐαρον πο- tau0», ὃς ὕδωρ καλλιστὸν t6 παρέχεται πιεῖν καὶ ὑγιεινότα-- τὸν (ϑέρους δὲ ἦν ὥρα), δλιγώρως r8 τῶν ὅπλων σφίσιν av- reg καὶ τῶν inno» ἔχοντας, οἷα τοὺς πολεμίους ἐν ovdsyi lys ποιουμένους, ἐπὲ δαστώνην τετραμμένους, κατὰ Κερ-- μιαγὸν χῶρον ἐπεισπεσεῖν τὲ ἄφνω σὺν τοῖς ὀχτακοσίοις xoi ὀμιφϑεῖραε σύμπαντα τὸν στρατὸν, κτείνοντας ἀφειδέστατα, S6 τοὺς πλείονας αὐτῶν πεσεῖν ἐς τὸν ποταμόν, καὶ ἐν ljéxopíg εἴχοντο ὅποι τράπωνται γενόμενοι, καὶ ταύτῃ διαφϑα- θῆναι, ἔνϑα 0 τε Οὔγγλεσις ἀπώλετο καὶ ὁ Κράλης ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ ἐν ταύτῃ τῇ μάχῃ. ὅτῳ δ᾽ ἂν τρύπῳ διεφϑάρη, ovx P.16 3d& οὐδείς, ὥστε οἴεσϑαι τοὺς προσήκοντας αὐτῷ περιεῖναι ἔτι αὐτὸν ἐπὶ πολὴν riva χρόνον. 2 — "Oc οὖν ταύτην τὴν νίκην εὐχλεῇ καὶ περιφανῆ ἀνεί λετὸ Σουλαϊμάγης, τὸ τε πόλισμα ὃ ἐπολιόρκει πρότερον na- θεστῆήσατο, καὶ Ὀρεστιάδα τὴν ᾿Αδριανούπολιν καλουμένην
1. ϑηοῦ»] βιοῦν ἢ 5. καταδηόμεγνον P: corr H 8. ὡς P
pt; assidensque urbi, intentus oppugnationi insistebat, et studio eipusnandae urbis adstrictus accipit hostium adventum. deligit igitur tt suis octingentos, nocturnisque itineribus prima aurora ad hostium castra pervenit. eos deprehendit nec solitas vigilias obeuntes laxatis- que custodiis affusos Taenaro fluvio praebenti aquam potu quidem pessimam, eandem vero et saluberrimam. aestatis tempus erat, quo Bec arma nec equos perinde curabant, putantes se planissime ab ho. stium iucursionibus securos et tutos. os nec opinantes, et in Cer- miani regione in luxuriam effusos altaque quiete sopitos, Sulaimanes stipatus octingentis militibus delectis adoritur; caedemque maximas, impigre obvios mactando, hostium fecit. multi in flumen fuga prae- propera delati, dubii quonam se verterent, ibi inter cunctandi moras occabgerunt. in hoc praelio desideratus est Ungleses: etiam Chrates occisus est. ut autem hic interierit, ignoratur. hunoeius propinqui. qui eum sanguine contingebant, aliquandiu post praelium istud vixisse credidere. Sulaimanes victoria illa insigni et illustri clarus facile tan- :
dem etiam oppidulum, quod obsederat, suo imperio adiicit. exer- citus Orestiadi quoque, quam Hadrianopolim appellant, admovit.
32 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἐλαύνων ἐπολιόρκει. ἔτυχε δὲ τήνδε τὴν πόλιν περὶ ἀμητὸν πολιορχῶν, καὶ προσβάλλων τῷ τείχει ϑαμὰ οὐχ ἀνίει, ἐν τούτῳ δὲ ὄντος Σουλαϊμάνεω, τυχεῖν νεανίαν λέγουσι τῶν ἐν τῇ πόλει κατὰ ὁπὴν τινα, ἀπὸ τῆς πόλεως φέρουσαν ἔξω, γι 1ι83λάϑρατε ἐξιόντα νυκτὸς ὠμῶντα πυροὺς κατὰ τὴν ὁπὴν ταύ. 5 Βτὴν διαφορεῖν ἐς τὴν πόλιν, καὶ τοῦτο συνεχῶς ποιοῦντα ὀφϑῆναι ὑπὸ τινος τῶν ἐν τῷ στρατοπέδῳ. ἐδόντα δὲ τὸν Τοῦρκον, 7j εἰσήει ὃ νεανίας. ἐφεπόμενον κατόπιν γενέσθαι κατὰ τὴν ὁπήν, πειραϑῆναί τε αὐτῆς, καὶ εἰσιόντα ἐς τὴν πόλιν αὖϑις ἐς τὸ στρατόπεδον γενέσθαι, καὶ ἀφικόμενον 10 παρὰ Σουλαϊμαάνη ἐξειπεῖν τε τὴν εἰσοδὸον καὶ αὐτὸν αὐτίχα ἐξηγεῖσϑαι. πειραϑέντα δὲ τῆς εἰσόδου τὸν ἡγεμόνα καταλα- βεῖν τε τὴν πόλιν ταύτῃ καὶ $9! αὑτῷ ποιήσασϑαι. μετὰ δὲ ταῦτα εἰς (Φιλιππόπολιν ἐλαύνοντα ἑλεῖν v8 καὶ ταύτην τὴν πόλιν καὶ παραστήσασϑαι ὅδμολογίᾳ. 15 “έγεται dà. γένεσϑαι τούτῳ τῷ βασιλεῖ ἄνδρα ἐπὶ σερα- Οτηγίας ἐπισημότατόν τε καὶ ἐξηγεῖσϑαι δεινότατον ἐπὶ πόλε- μὸν τὸ καὶ ἐπιδρομάς. καὶ οἱ μὲν λέγουσιν αὐτὸν τὰ πλείω ἀποδεικνύμενον πάμπολυ ταχύ τε καὶ παραχρῆμα ἐπιδεδω- κέναι. νοσήσαντος δὲ Σουλαϊμάνεω καὶ ἐπὲ ᾿Ασίαν ἐπειγομέο 90 νου, τὴν νύσον οἱ χαλεπωτέραν wtvouévi»v ἀπενέγκαε ἐκ τοῦ
1. τήν τὲ τὴν πόλιν Περιδμητὸν P 2. προβάλλων P
circumsedit et Peridmetum infestis exercitibus, aggressusque mu- rum, coeptis non succedebat. cum autem ibi haereret iutentus ol sidioni urbis Sulaimanes, ferunt adolescentem quendam clam 30- litun egredi urbe per rimam quandam muri, ad «demetendum frumeutum; deinde. Famento onustus, per eundem locum ju ur- bem remeabat, cumque hoc frequeuter faceret, tandem visus eX a milite quodam Turco ibi stipendia faciente. "Turcus autem BD'"«. madvertens, qua muri parte intrare adolescens solitus erat, a tergo eum secutus est, tentaturus si per eam rimam in urbem sibi pateret aditus. urbem itaque ingressus est. quo facto rediit in castra ad Sulaimanem, actaque edocet. Sulaimanes igitur eductis jm aciem copiis ad urbem accessit, in quam cum irrepsisset, duce Turco 41} rimam invenerat muri, illico eius dominium nactus est. postea pro- motis castris Philopolim obsidet; quae tandem pactionibus in eins . fidem traditur.
Ferunt hunc regem habuisse virum rei militaris perquam 553" rum, quo nullus fuerit superior incursionibus faciendis bellisque ge- rundis. praeterea aiunt ad tantam potentiam eum hac ex causa v*- nisse, quod summa celeritáàte in rebus gerendis uteretur. Sulaima- nes morbo implicatus est. hinc festinabat in Asiam. morbo tandem
DE REBUS TURCICIS L. I. 33
βιουδαῦτόν. τελευτῶντα δὲ ἐπιτεῖλαι τοῖς ἀμφ᾽ αὑτὸν 9a- yar τὸ τὸ σῶμα αὐτοῦ ταύτῃ, κατὰ τὸν τῆς Χερρονήσου Ιοϑμόν, ἦ δὴ καὶ συνέβη πρότερον τελευτήσαντα τὸν παῖδα αὐτοῦ ϑάψαε r8 μεγαλοπρεπῶς καὶ ἐξήνεγχο. καὶ τῷ σήματι δταξάμενος φόρους, οὗσεα παννυχίᾳ χρῆσϑαι τοὺς ἱερεῖς αὖ- τῶν ἐπὶ τῷ μνήματε, αὐτὸν τὸ ἐχέλευσεν αὐτοῦ ϑάψαι ἅμα τῷ παιδὶ αὐτοῦ. Ἐχιίε δὲ αὐτοῦ ἐτελεύτησεν, ᾿ἡμουράτης ὃ Ὀρχαάνεω Ὁ παῖς͵ Σουλαμώνεω δὲ ἔδελφος, ὡς ἐπύθετό οἱ αὐτὸν τελευτή- ora, τούς τὸ νεήλυδας καὶ ἄλλους τοὺς τῶν ϑυρῶν ὕντας λαβὼν καὶ ἐς τὴν Ewoony» διαβὰς παρέλαβε τὸ στράτευμα αὐτοῦ ἅπαν, καὲ ἐπεὲ ᾿Αδριανούπολιν ἐλάσας τὰ βασῶειά οἱ ero? ἐποιήσατο. xu ὀντεῦϑεν ὁρμώμενος ἐληίζετο τὴν τῆς Μακεδονίας μεσόγαεον χώραν, καὶ ἀνδράποδα συχνὰ ἀγόμε- Br» ἐπλούτιζε τοὺς μεεϑ᾽ ξαυτοῦ στρατιώτας, καὶ Τούρκων ὅσοι ἐπ' ἐλπέδε τοῦ κερδᾶναι ὁτιοῦν εἴποντο αὐτῷ, ἐδωρεῖτο ἐγδραπόδοις τε καὲ ὑποζυγίοις, ἃ ἡλίσκοτο ἀπὸ Ἰϊυσῶν τε καὶ Ἑλλήνων. λέγεταε μέντοι καὶ τόδε, ὡς Σουλαϊμάνης ἐπεὶ P. 11 ἤσϑειο τῆς Τριβαλλῶν καὶ ῆηυσῶν δυνάμεως ἐπ᾽ αὐτὸν ἐϑροι- Ἰζομένης, xai ἔπραττεν egre δοθῆναί οἱ ξξάκες μυρίας δρα- χμώς, ὦστε ἀποδοῦναε αὐτοῖς ὅσα τῶν πολισμάτων προσηγά- γχεὸ οἱ, καὶ αὐτὸν οἴχεσϑαι ἀπαλλαττόμενον ἐς τὴν ᾿Ασίαν
3. à P 8. ἔπειτα P 22. **vel οἴχεσϑαι vel ἀποχωρήσειν superluum est." H
ingravescente moritur- moriens praecepit suis ut corpus sepelirent in Chersonesi isthmo, ubi antea contigerat filium suum fato fungi; et magnificae sepulturae tradi ordinavit, et reditus sacerdotibus qui eo loci erant, ut celebrarent nocturnos ludos ad sepulcrum , seque filii ttarae iungi voluit. ᾿
' Com iam animam efflasset , Orchanis filius Amurata, Sulaimanis frater, re cognita, peregrinos (Ianizaros) et reliquos ianuarum miílites asumens in. Europam traiecit, exercitusque omnes qui ibi erant ac- cepit. hinc contendens Hadrianopolim, eam sibi regni sedem desi- gnavit. rebus ita compositis incursionem in Macedoniae mediterra- neam regionem fecit; brevique captis maucipiis plurimis, et alia praeda, milites suos admodum opulentos reddidit. Turcos, qui eum lucrandi animo comitabantur, mancipiis et iumentis Graecorum et Mysiorum , quae belli iare obvenerant, liberalissime donat. ferunt Sulaimanem, postquam nuntiatum erat Triballorum et Mysiorum co- pias adversam 56 pergere, collocutum cum Graecis, si numerarentur sibi sexaginta milia drachmarum, velle se restituere Graecis quaecun- que in Thracia ipsorum cepisset oppida, et relicta Europa discessa-
Chalcocond ylas. 4
94 LAONIC] CHALCOCONDYLAE
ὠποχωρήσειν, τηνικαῦτα πολιορχοῦνεα τὰ ἐν τῇ Θράκῃ no- λίσματα Ἑλλήνων. ὡς οὖν πυϑόμενοι οἱ Ἕλληνες ἀπεδέχοντό :ε καὶ ἕτοιμοι ἦσαν ἐπὶ τούτοις σπένδεσθαι, ξυνενεχϑῆναι σεισμόν τὸ μέγαν καὶ τὰ τείχη τῶν πόλεων διαρραγῆναι, ὥστε αὐτοὺς ἑλεῖν ἀπὸ τούτου τὰ πλέω οἷς ἐπήλαυνον πολιορκοῦν- 5 Βτες. καὶ ἑλόντας παρὰ τῶν Ἑλλήνων τὰ πολίσματα ὄἔχεσϑαι τοῦ λοιποῦ τῆς Εὐρώπης, μηδέν τι τοιοῦγον ἔτε προσιε- μένους. Mirá δὲ ταῦτα ἤλαυνεν ἐπὲ υσοὺς καὶ ἐπὲ Τριβαλλούς. τὸ δὲ γένος τοῦτο παλαιότατόν τε καὶ μέγιστον τῶν κατὰ τὴν 10 οἰχουμένην ἐϑνῶν, sit6 ἀπὸ Ἰλλυριῶν μοίρας ἀπεσχισμένον ταύτην ᾧχησε τὴν χώραν, εἴτε, ὡς ἔνιοι, ἀπὸ τῆς πέραν τοῦ Ἴστρου ἐπ᾽ ἐσχάτων τῆς Εὐρώπης, ἀπό τε Κροατίας καὶ Προυσίων τῶν ἐς τὸν ἀρκτῶον εαἠκεανὸν καὶ Σαρματίας τῆς νῦν οὕτω Ρωσίας καλουμένης, 6016 ἐπὲ χώραν τὴν διὰ τὸ 15 ψῦχος ἀοίκητον, κακεῖθεν ὡρμημένοι καὶ τόν τὸ Ἴστρον δια- βάντες ἐπὲ τὴν ἐς τὸν Ἰόνιον χώραν ἀφίκοντο xai ταύτῃ ἐπὶ V.14noÀv ἐπὶ 'Eyerovg διήκουσαν καταστρεψάμενοι ᾧκησαν, εἴτε Có τοὐνωντίον μᾶλλον εἰπεῖν ἄμεινον, ὡς ὀντεῦϑεν ἀπὸ τῆς ἐς τὸν Ἰόγιον χώρας ὡρμημένοι καὶ Ἴστρον διαβάντες ἐπέκεινα 20 ἐγένοντο τῆς οἰκουμένης, οὐκ ἂν δὴ λεγόμενον ἀσφαλῶς λέ- γοιτο ὑφ᾽ ἡμῶν. τοαύγδε μέντοι ἐπίσταμαι, ὡς τοῖς ὀγόμασι ταῦτα δὴ τὰ γένη διεστηκότα ἀλλήλων ἤϑεσι μὲν οὐκέτι,
rum in Asiam. hunc cum Graeci audissent suas in Thracia obsidere urbes, promptissimis quidem animis praedictam condicionem accepis- sent: at cum maximus terrae motus accidisset, oppidorumque muri procidissent, Turci accedentes armati urbes plurimas, etiam Graeco- rum, in dicionem suam redegere; nee amplius tales obtulere condi- ciones Graecis, verum Europam obtinuerunt. Post haec bellum ayertit in Mysios et Triballos. Triballos au- . tem gentem esse totius orbis autiquissimam et maximam compertum habeo. appulerunt in hanc regionem, sive (variant enim auctores) divisi ab lilyriis, sive, ut quorundam sententia est, ab ea regione quae ultra Istrum in extrema Europa est, et a Croatia Prusiisque se- tentrional& mare accolentibus; necnon a Sarmatia, quam hodie Russiam vocant, propter suae regionis frigus invictum profecti, Istrum- que transgressi, in. regionem Ionio affusam penetrarunt, ubi quoque habitarunt, cum armis eam regionem quae Venetos spectat aubegis- sent. si autem quis contrariam sequatur sententiam, quasi e regione versus lonium vergente digressi Istroque superato in illam accesse- rint, unde eos antea prodiisse diximus, regionem, haud quidem con-
DE 9REBUS 'TURCICIS L. I. 35
jury δὲ καὶ φωνῇ τῇ αὐτῇ χρώμενοι καταδηλοί εἰσιν ἔτε καὶ " ὡς μέντοι διέξσπαρται ἀνὰ τὴν Εὐρώπην, πολλαχῇ dxz- en, ἄλλῃ τὸ Jp μαὶ ἂν viva τῆς Πελοποννήσου χώρας τὸ τῆς Δαωνιεῆς ἐς τὸ Tab yexo» ἄρος xai ἐς τὸ Ταίναρον ᾧκημέ- iw» ᾧ δὴ καὶ ἀπὸ Ζ΄ακέας ἐπὲ Πίνδον τὸ ἐς Θετταλίαν xa-D Jp ἐγοιχῆσαν ἔϑνος. Ἡρώχοι δὲ ὠμφότεροι ἀνομαζονταυ - καὶ οὐχ ἄν δὴ ἔχω διεξιέναι ὅποτέρους ὧν τούτων λέγοιμι ἐπὶ τοὺς ἑτέρους ἀφεκάσϑαε. οὕτω δὴ καἀνταῦϑα τούς τε Tefalew κεὶ ζυαοὺς καὲ Ἰλλυριοὺς καὶ Κροατέους καὶ 10 Πυλανίους z2j Σαρμάτας τὴν αὐτὴν ἐπίσταμαι ἱένετας φωνήν" εἰ δέοι τεύτῃ τακμερόμεενον λέγειν, εἴη ἂν τοῦτα τὸ γένος ταῦϊθ πὶ ταὶ ἕν καὶ ὁμόφυλον ἑαυτῷ. ὑπὸ δὲ τοῦ καιροῦ ἐς yw διενηνεγμένα ἀλλήλων καὶ ἐπὲ χώραν ἄλλην ἀφι-- "M"! ἤχησαν. οὐκαῦν δὴ λέγεται πρὸς οὐδένων ὥστε σα- De& τι περὶ αὐτῶν ἔχειν. ἡμᾶς ἐς ἱστορίαν ἐποδείκνυσθαι. daviles μὲν ἔστιν αὐτοῖς κανταῦϑα τοῦ Ἴστρου καὶ πέραν τα, P. 18 τὸ τὲ γέγος τοῦτο πολὺ μεεξζον καὲ ἐπὶ πολὺ μᾶλλον διῆκον, ὥστ᾽ d» μῶλλον ἐκεῖϑεν φάναι κάλλιον παρέχον ἐπὶ váde ἀφιχίσϑαι τὸ γένος τοῦτο, xa οἰκῆσωι πρὰς τῇ κατὰ τὸν Ἶό6- J)nt χώρᾳ, καὶ [παρὰ] τὸν Ἴστρον διαβῆναι, καὶ αὐτοῦ μᾶλ.-- δον vsjow ἢ ἐντεῦϑεν ὠρμημένον ἐπὶ τὰ ἐκεῖ τῆς οἰχουμό- "K σχεδὸν τε ἀοίκητα ἀφεκέσθαι. εἴτε μὲν οὖν ἀνάγκῃ vivi
ὲ & &odyos T 19. τὸ P
Wdeo; nec tamen eam tuto arripere audeo. attamen scio, quam- τ yopuli isti mominibus sint discreti, non tamen moribus quicquam irse dilerunt: idem limguae usus iisdem etiam hodie est. dis- P^i bine inde domieilia per totam habuere Europam, incolentibus féedam de illo grege Peloponnesi regionem Laonicam, qua patet
moatem Taugetum et ad 'Faenarum. ubi etiam habitavit a Dacia M Piadum usque montem, in Thessaliam se proiicientem, alius qui- jpulus : utrisque nomen fuit Bacchi. nec tamen scio utrum in
Ires commigrasse asseverem. haud me fugit Triballos Mysios Illy-
ti Polonos et Sareeatas eadem inter sese lingua uti. si igitur hinc Chieturam facere licet, existimo omnes istos unum hominum esse fw nec diveesum. πὲ autem tandem in diversos abierint mores et à alias toRcesserint regiones, ἃ nullo accepi, ut certum quid de iis paereati historiae inserere ausim. ultra citraque Istrum colunt, ke lateque re ntes. itaque, mea quidem sententia , magis γο- fuimile videtar c€ hominum genus variis fortunae procellis iacta- ἰδ [opij regionem insedisse, traioctoque Istro ibi sedes fixisse ; ibi-
t potius habitasse, quam inde discedentes adierint ad eum :
46 LAONICI CHALCOCONDYLAE
προηγμένον, site καὶ ἑκούσιον ἐπ᾿ ἄμυναν στελλόμενον χωρὶς οὕτω &n' ἀλλήλων ἀπῳκισμένον ἔτυχεν ὡς ἔστιν ἰδεῖν, τε- κμαίρεσϑαε μᾶλλόν τι ἢ δμσχυρίζεσϑαι δέοι ἄν. ἐντεῦϑεν μὲν οὖν καὶ τήν τε ἄγω ἴυσιαν καὶ κάτω υσίαν φάναι καλῶς Β ἔχειν οἴονταε ἔνιοι, ὡς τὴν ἄνω υσίαν οὐ τὴν ἐς τὰ ἀνωῦ τοῦ Ἴσερου ἀλλὰ τὴν ἐς τὸ πέραν τοῦ Ἴστρου ἀκημένην χώ- ραν, τὴν dà κάτω υσίαν οὐ τὴν ἐς τὰ κάτω τοῦ Ἴστρου ἀλλὰ τὴν éni τοῦτο τοῦ Ἴστρου χώραν, ἔστε ἐπὶ Ἰταλίαν xa ϑήκουσαν. τοὺς μέντοι Ἰουργάρους, οὗς κάτω Ἰυσίαν xa- λοῦσεν οἱ ἄμεινον Ἑλληνικῆς ἐπαΐοντες φωνῆς, ὀπέσταμαι xa-10 ϑήκειν ἐπὲ τὸν Ἴσερον ἀπὸ τῆς Βιδίνης πόλεως ἔστε ἐπὶ Ev. ξειγον πόντον, ὃν Τρινάβῳ πόλει τὰ βασίλεια σφίσιν ἀπο- δεικνυμένους. Τούτοις μὲν οὖν ὁπότε ᾿Αλέξανδρον ὃ τῆς Σερβίας κρά- λης, ὃ τῶν Τριβαλλῶν ἡγεμών, ἐς τὴν βασιλείαν κατέστησεν, 15 ἐβασίλευδ τὸ οὕτως ἐς ὃ δὴ τελευτήσας κατέλιπε βασιλέα τοῦ (γένους τὸν παῖδα αὐτοῦ Σούσμανον, ἐφ᾽ ὃν δὴ ἐστρατεύετο “Αμουράτης ὃ ὈὌρχαάνεω. ἐπεὶ ἐς Τοιβαλλοὺς ἐσέβαλε, καὶ μάχῃ χρατήσας αὐτῶν Φερρᾶς 16 ὕὅπηγάγετο πόλιν eddarporo, καὶ τὰ ἐς 17» Ῥοδόπην χωρία καταστρεψάμενος μεγάλα ἀπεοῦ δείχνυτο ἔργα. Zalvg τὲ τὴν Φερρῶν ἐπιτρέψας πόλιν, dr- δρὲ ἀγαθῷ, ἐστρατεύετο ἐπὶ Σούσμανον τὸν υσίας βασιλέα,
1. ἁπέμειναν P, ἐς ἀπέμυναν T 8. ἀλλὰ om P 18. ὃς ἐπεὶ ὃ
orbis terrarum tractum, qui propemodum inhabitabilis sit hominibus. illi itaque sive necessitate sive voluntate fracti, ad sui defensionem seorsim a reliquis segregati habitare instituerunt, ut videre est ma- gis coniectanti quam veritatem rei pronuntianti. at hic sitam esse superiorem et inferiorem Mysiam, non eam regionem recte dici quae supra Istrum, verum quae ultra Istrum colitur; mec etiam inferior Mysia nuncupatur regio quae lstro subiecta est. ad istam regionem Istri, quae ad Italiam usque se porrigit, Bulgaros, quos inferioris Mysiae incolas perbibent et Graecam linguam callere aiunt, scio per-
venisse a Bydena urbe usque ad Euxinum pontum, Trinabum urbem regni sui sedem decernentes.
Hos quidem Alexander, quem Serviae Triballorumque dux Chra- les regno praefecit, imperio rexit, donec moreretur, superstite filio Susmano, qui in paternum successit regnum. hunc bello aggresso! est Amurates, Orchanis soboles. postquam autem castra ín Triballo: movit, eos praelio vicit; Pherrasque urbem opulentam in potestatem redegit, et loca Rhodopen spectantia in dicionem accepit, mazimaque virtutis militaris patrabat opera. Saini viro optimo cum commisisset
DE REBUS ΤύβΟΙΟΙΘ L. 1. 37
mi συμβαλὼν αὐεοῦ ταύτῃ ἐτρέψατό τὸ τοὺς JMvoove, καὶ ἐέφθειρεν οὐ πολλούς, δεασωϑθέντας ádni τὰ ἐς τὸν Ἴστρον meis. διαπρεοβευσάμενος δὲ πρὸς ᾿Αἰμουράτην Σούσμανος ἡ Μλεξάνδρου σπονδάς τὸ ἐποιήσατο καὶ συμμαχίαν, ὥστε jw αὐτὸν ἐχϑρόν τὲ καὲ φέλον νομίζειν, καὶ ἐπιγαμίαν ποιη-- σάμενος ϑυγαιέρα αὐτοῦ, κάλλει τε ὑπερφέρουσαν καὶ ἀπὸ ἢ Ἑβραῖΐδος, ἣν ἡγάγεεο τρωϑείς, γεννηθεῖσαν, τῷ "Αμουράτῃ, ἐξέδοτο μέντοι καὶ δτέραν τῷ EAÀgvov βασιλεῖ, ὃς τηνικαῦτα V. 15 [ποῦ Ἑλλήνω)] τὸν Κανεακουζηνὸν ἀφελόμενος τὴν ἀρχὴν 10 ὀβασίλενε γένους τοῦ Ἑλληνικοῦ. ὃ μέντοι Κανταχουζηνός, ἐπείτε dessva παῖδας dvo ἔχων, τὸν μὲν νεώτερον Ἐμμα- γονὴ ipe» ἐς Πελοπόννησον ἡγεμόνα τῆς Σπάρτης, τὸν δὲ πρισβύτερον καϑίστησε βασιλέα τοῖς Ἕλλησιν. ᾿Ιωώννης dà | ἐ τοῦ ᾿Ανδρονίκου παῖς, cg éni τὸ ἱκανὸν τῆς ἡλικίας ἀφί. Dztr, σαγίστατό τὸ τοῖς. Ἕλλησι xai συνετίϑετο αὐτοῖς ὡς ἐπὶ τὴν βασιλείαν ἀφιξόμενος. ἔτυχε δὲ διαίτας ἔχων ἐν τῇ IMa- p. 19 χεδογίᾳ, οἱ δὲ Ἕλληνες οἰχϑόμενοι τῇ διαίτῃ καὶ ὕβρει τοῦ βασιλέως, ὡς ἔχαστος εἶχεν αἰτίας αὐτῷ, ἐπαγόμενοι ἀπὸ Μεχεδονίας τὸν νεανέαν ὃς τὴν βασιλείαν κατεστήσαντο. ὡς 9 ἐς τὴν βασιλείαν κατέστη, τὸν μέντοι Καντακουζηνὸν Να- ζηραῖον ἐποιήσατο, Πατϑαϊζον τοὔνομα... ὃ τούτου δὲ πρε- ὀβύτερος παῖς, ὃν ἀπέδειξε βασιλέα τοῖς Ἕλλησιν, ἀφίκετο
1. ἐσιρέψατο P 7. ᾿͵ἀμσυράτῃ ἐξέδοτο, ἐξέδοτο μέντοι ὃ
eras urbem, adversus Susmanum Mysiae regem arma cepit. tan- iw com Mysiis manus conseruit; quorum interfecit paucos, cum ks evasissent inviolati ad loca Istro proxima. Susmanus inde le- Μιὰ missis ad Amuratem, qui pacem orarent, foedere icto in socie- Utm acceptus est, ut deinceps bospes et amicus Amurati foret. lic et affinis Amurati factus est, data in uxorem filia sua forma ex- (lente, ex Braide, quam uxorem vulneratus duxerat, prognatam: teram connubio iunxerat Graecorum regi, Andronico Ioannis filio. losanes enim regno iam expulerat Cantacuzenum, qui puerum ipsum Bberarat:'cum arrepto Graecorum regno, filiorum quos habebat ilerum, Fmmanuelem natu minorem, misit in Pelepounesum, ut es- μί dux Mizithrae, quae olim Sparta; natu vero maiorem, Graecorum "ftm ese iubet. Ioannes autem Andronici filius, cum iam eam "ligistet aetatem quae rebus gerendis idonea erat, conspiratione fa- «à com Graecis; rogavit ut regno praeficeretur. eodem autem tem- Pre rex in. Macedonia agebat, luxuriosiore victu et intemperantiore diuolutus. Graeci indignantes propter victus rationem dissolutiorem, Εἰ convicia regi facientes, ut quisque habebat quod crimini verteret, lunnem Andronici filium in Macedoniam abductum communi assensu
98 LAONIGI! GHALCOCONDYLAE
μὲν τὰ πρῶτα ἐς 'Podov παρὰ τὸν ταύτῃ αὐτοῦ ἀρχιερέα, δεόμονος ἐπιχουρίας τυχεῖν, καὶ ἐδεῖτο κατάγειν αὐτὸν ἐς
Βεὴν βασιλείαν. καὶ πολλὰ προϊσχόμενος ὥστε οἱ γενέσθαι τιμωρίαν τινά, ὡς οὐδὲν εὕρατο ἐπιτήδειον, παρῆν αὐτίκα μετὰ ταῦτα ἐς Πελοπύννησον παρὰ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Ἐμ-" μανουήλ, τὸν ἡγεμόνα τῆς Σπάρτης, καὶ παρ’ αὐτοῦ τὴν δί- atta» ἐκοιεῖτος Ἰωάννης μὲν οὖν τῷ τε ᾿Αμμουράτῃ νεωστὶ ὃς τὴν Εὐρώπην διαβαντε ξυμμαχίαν ἐποιήσατο, καὶ τὴν τοῦ ἸΠυσῶν βασιλέως ϑυγατέρα ἠγάγετο ini τῷ παιδὲ αὐτοῦ ᾿Ανδρονίκῳ, ἀφ᾽ ἧς ἐγένοντο αὐτῷ παῖδες πρεσβύτερος μὲν τ "Ἀνδρόνικος, “Ζημήτριος δὲ καὶ Ἐμμανουὴλ οἱ νεώτεροι, καὶ Θεύδωρος. καὶ Θεόδωρος sinsto τῷ ᾿Αμουράτῃ ὅποι ἂν στρα-
Οτεύηται, καὶ φόρου τὸ ὑποτελεῖς ἅμα ὕντες τῷ ᾿Αμουράτῃ, ἐπισπόμενοι ὅποι ἂν στρατενοιτο.
Μετὰ δὲ ταῦτα ἐπὶ Ζράγασυν τὸν Ζάρκου ἡγεμόνα 15 τὴν ἐν τῷ itu ποταμῷ χώραν σερατευσώμενος κατεστρέ- voro, ἐς φόρον τὸ ἅμα ἐπαγωγήν, καὶ αὐτόν οἱ στρα- τονόμονον ἕπεσϑαε ἐπὶ τοὺς πολεμίους, ἐς τοσούτους τὸν ἐριϑμὸν ἔχοντα ἱππέας. μετὰ ταῦτα Πόγδανον τὸν ταύτῃ ἡγεμόνα ὑπαγόμενος dore οἱ ἔπεσϑαι σὺν τῇ αὐτοῦ στρα Ὁ
applausuque regem designant. inito regno Cantácuzenum in Nan- raeorum sive monachorum ordinem transtulit, quem mutato nomine Matthaeum appellavit. huius senior filius, quem pater Graecis re- gem destinarat, in Rhodum navigat, petiturus a sacerdote summo, quem magnum magistrum vocant, qui insulam regebat, auxilium, quo adiutus recuperaret amissum regnum. multis antem nequicquam per- tentatis, quibus in suas partes sacerdotem pelliceret, nt spem auxilii affulgere vidit nullam, ad fratrem suum iuniorem Emanuelem in Pe- loponnesum Spartae ducem iter flectit; apud quem vitae consuetu- dinem et necessaria habuit. loannes autem cum Amurate in Euto- pam transgresso societatem contraxit, filioque suo Andronico Mysio- rum regis filiam uxorem dat; ex qua sustulit filios. Andronicus quidem natu maximus, Demetrius vero et Emanuel et Theodorug natu mino- res erant. Theodorus autem sequebatur Amuratem, quocunque bel- lum avertisset. reliqui, quos modo diximus, vectigales et stipendia- rii erant Amuratis, ipsumque comitari cogebantur, contra quoscunque expeditionem suscepisset.
His ita compositis exercitum contra Dragasem Zarci ducem mo- vit, regionemque iuxta flumen Axium domuit, sibique tributariam bellique sociam effecit. ducem quoque in potestatem accepit, quem sub se stipendia facere iussit, equitum impetrata manu non modica (1373). is praeclare gestis etiam Pogdanum eo loci regnantem de- bellavit; quem sub se merere cum exercitu, quem habuerat, voluit.
DE REBUS TURCICIS L. I. 39
εἰ, μεγάλα ἀπεδείξατο ἔργα, ἐπιείχειαν μὲν κατὰ τὴν Κύ- ρου τοῦ Καμβύσεω ἐπιδεικνύμενος, καὶ ὡς μετριωτατά τε καὶ ἐλευϑεριώτατα προσφερόμενος τοῖς ὑπ᾽ αὐτὸν γενὸμέγοις D ἡγεμύσε Τριβαλλῶν καὶ Ἰυσὼν καὶ δὴ Ἑλλήνων.
δ Κατὰ uà» οὖν τὴν Εὐρώπην διατρίβοντε συχνόν τινα χοόνον καὶ πρὸς τούτους ἔτε διαπολεμοῦντι ἀφίχετο ἀγγελία, τοὺς ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ βαρβάρων ἡγεμόνας ἀλλήλοις συνϑεμένους ἀποστῆσαί τε ἀπὸ ᾿Ἵμουράτεω χώῤαν οὐκ ὀλίγην αὐτοῦ, καὶ αὐτοὺς στρατιὰν συλλέξαντας ὅσην ἠδύναντο μάλιστα ταρώ--
Ἰθξαι τε τὰ ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ πράγματα αὐτοῦ͵ καὶ χώρας τῆς éuv- τοῦ τὰ μὲν καταστρεφομένους τὰ δὲ καὶ πολιορκοῦντας οὐκ ἀνιέναι. ἐπεί τὸ δὴ τάχιστα ἐπύϑετο, διαβὰς ἵετο ἐπὲ τοὺς Ρ.20 ἡγεμόνας παρασκευασάμενος, καὶ ἐς τὰ ἔσχατα “πειρασόμενος, p ἐδύνατο χράτιστα, ὡς διαμαχούμενος. εὑρὼν δὲ τούτους
15 ἐν Ἀϊυσίᾳ στρατοπεδευομένους παρετώξατο ἐς μάχην. οἷα dà V. 16 μάχης ἐμπείρῳ πολλαχῇ γενομόνῳ ἐμεμηχάνητο τοιόνδε. λέ- γέται γὰρ ὡς ἐπεὶ ϑέρους ἦν ὥρα, καὶ ἠπίστατο μεσημβρίας ἐπιγιγνομένης ἐπιπνεῦσειν ἐτησίαν ἄνεμον ἀπὸ ἑσπέρας. ταύτῃ δὲ παρεγγυῶν τῇ σερατιᾷ τὸ μόρος ἐκεῖνο κατὰ νώτου λα-
40βεῖν, ἐς μάχην τὸ καϑίστατο ἠερὶ πλήϑουσαν ἀγοράν, καὶ συμμίξας τοῖς πολεμίοις ἐμάχετο ἰσχυρῶς. μάχης dà ἀμφοῖν ἐσορρόπου γενομένης ἐπὶ λόφον τινὼ αὐτοῦ nov λέγεται dya- B
5. διατρίβοντα Ῥ 6. διαπολεμοῦγτα P
Amurátes autem per omnia imitatus aequitatem Cyri Cambysis filii, maxima modestia et liberalitate tractabat duces Triballorum et My- siorum Graecorumque, qui jn saam potestatem concesserant.
Cum moratus esset. longo tempore in Europa bello adstrictus, muntiatar suos in. Asia praefectos coniuratione facta Asianos solicitare ad defectionem , plurimamque regionem iam ab Amurate avertisse, eenscriptisque exercitibus Asiae statum quam maxime conturbare, op- pida quaedam capientes, quaedam vero oppuguantes non cessare. qaamprimum haec certo accepit, transitum in Asiam parat, suosque ita instruit ut hostes quam potentissime contondere et profligare pos- set. cum hos deprehendisset in. Mysia castra collocasse , copiis in aciem eductis tale excogitavit, αἱ qui esset sutnma rei militaris scien- tia praeditus , stratagema. dicitur enim, cam aestatis esset tempus ferridissimum, Etesias ventos ab Occidente spirare. ibi autem suo- rum ordines ita disposuit ut ventum a tergo haberent praeliantes. hinc princeps praelium inibat, ubi hostiam acies erat confertissima, irruens, et quam fortissime pugnans. cum atitem praelium utrinque aequo Marte ferueret, ipse in editiorem tumulum cónscendens, voce quam potuit maxima suos in hunc modam allocutus est. **o commi-
40 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
βῆναι, καὶ φωνῆσαι μέγα τοῖς ξαυτοῦ τάδε. “παῖδες ἐμοὶ στρατιῶται, μέμνησϑε ὑμῶν αὐτῶν ὅσα ἐπεκπόνθειτε ἐν τῇ Εὐρώπῃ, τοσαῦτα ἔτη διαπολεμοῦντες. τί δὴ ὑποχωρεῖτε; οὐκ ἴστε ὡς τὰ πᾶντα ἐφ᾽ ἡμῖν ἔσται, τούτων περιγονομέ- ψοις ; ἄγετε δὴ ἐμοὶ ἕπεσϑε, oic ἢν μὴ ἀρτίως ἔπησϑε, ταχὺ 5 περιεσομένων τῶν πολεμίων ἡμᾶς," ταῦτα εἰπόντα τὸν fo- σιλέα ἐλαύνειν ὅμόσε τῷ ἵππῳ ἐπὶ τοὺς πολεμίους, ἐς τὸ μέσον στῖφος ἐμβάλλογτα" καὶ αὐτίκα ἐπιπνέοντα τὸν ἄνε.- μον ὠπὸ νώτου τῇ στρατιᾷ ἐνοχλεῖν ἐπὶ πρόσωπον τοὺς dvav- τίους, καὶ οὕτως ἅμα ἀλλήλοις διαχελευσαμένους καὶ ἐς τὸ 10
σπρόσϑεν ἰόντας καὶ βιαζομένους τόλος δὴ τρόψασϑαί t6 καὶ ἐπιδιώκειν ἀνὰ κράτος ἀπολλύντας τοὺς πολεμίους. καὶ δια- φϑαρῆναι μὲν λέγεται τὰ πλείω τοῦ στρατεύματος αὐτοῦ͵ διαφυγόντας δὲ τοὺς πολεμίους οἴχεσϑαι ἀπαλλαττόμενον ἔχα- στον ἐπὶ τὰ ξαυτοῦ. ἐνταῦϑα διαπρεσβευσαμένους σπονδὰς 15 v6 αἰτεῖσϑαι, καὶ συμβῆναι αὐτῷ ἐφ’ ᾧ ἕπεσϑαε τούτους j à» ἐξηγοῖτο τοῦ λοιποῦ στρατευόμενος,
Ἐν ᾧ δὴ κατὰ τὴν ᾿Ασίαν διέτριβε καὶ negiges καὶ τὰ ἐν τῇ ᾿“σίᾳ καθίστη πράγματα καὶ τοῖς Τούρκων ἡγεμόσι σπονδὰς ἐποιεῖτο, Σαουζῆς ὃ πρεσβύτερος τῶν παίδων αὐτοῦ ἂν τῇ Εὐρώπῃ καταλειφϑεὶς dore ἐφορᾶν τὸ τὴν ἀρχήν, καὶ 2v τι ἐπίῃ δεινὸν ἢ χαλεπὸν κατὰ τὴν ἀρχήν, ἐπὲ τὸ δοῦναι
2. μεμνῆσϑαι ἡμῶν P: corr H 18. xai ante ztegijes om P
litones mei, filii dilectissimi, non subit animos, quanta pericula in Europa multorum annorum durissima militia perpessi sitis? quid ceditis? an nescitis omnia in vestra fore potestate, illis superatis? agite igitur, promptis animis me sequamini. quod si cunctati fueri- tis, hostes nos vincent," haec locutus admisit equum in hostem, et in confertissimos hostium cuneos se coniecit, acerrime praelians; confestimque, ut praedixerat, ventus exortus est et in hostium faciem se fudit. hinc cum mutua hortatione adversum hostes procederent, maximoque impetu eos adorirentur, primum eos in fugam coniece- runt, et Insequentes plurimos trucidarunt. fertur maximam exercitus eius partem ibi intercidisse. hostes autem fuga sibi consulentes sin- guli ad sua dispersi sunt. hinc cum legatos misissent ad Amuratem petitum pacem, haud passi sunt repulsam. hac tamen condicione pax data est, ut se, quocunque exercitus movisset, impigre seque- rentur.
Ut autem pax cum T'urcis in Ásia facta est, etiam res in Europa interturbatae sunt. Sauzes natu maximus filiorum Amuratis in Eu- ropa relictus est, ut eam defenderet, et si qua seditio coorta esset aut periculi quid ingrueret, curaret ut Europae res in tuto colloca-
DE REBUS TURCICIS L. 1. 41
αὐτῷ ἀσφαλῶς ἔχειν, καταστησάμενος. οὗτος dà συνίστη τε D καὶ τοὺς κατὰ τὴν Εὐρώπην ἀριστέας ὡς ἠδύνατο, μάλιστα εὖ ποιῶν τὸ καὶ ἀνακτώμενος, καὶ τοῦ “Ελλήνων βασιλέως τῷ πρεσβυτέρῳ παιδὶ ᾿Ανδρονίκῳ, ὃς οἰχομένου τοῦ πατρὸς αὖ- δτοῦ ᾿Αμουράτῃ τῷ Ὀρχάνεω ἐς τὸν κατὰ τὴν ᾿Ασίαν πρός τὸ ἡγεμόνας αὐτοῦ πόλεμον ἐγκατελείφϑη ἐν τῷ Βυζαντίῳ καὶ ἐπετέτραπτο τὴν βασιλείαν, τούτῳ ἀφικόμενος ἐς λύγους ἔπει- ϑέ τε ἀφίστασθαι ἀπὸ τῶν πατέρων, καὶ ἄμφω κατασχεῖν τὴν πατρώαν ἀρχήν, τὸν αὐτὸν σφίσιν ἐχϑρόν τὸ καὶ φίλον 10 ἡγουμένους, καὶ ἣν τις ἐπίῃ πόλεμος, ἀμύνοντας παραγίνε- σϑαε ἀλλήλοις κατὰ τὸ δυνατὸν πάσῃ δυνάμει. ταῦτα ὡς. 31 αὐτοῖς ἐδόχει ποιητέα, ἐσπένδοντό τε καὶ ὅρκια ἐποιοῦντο, ἐμπεδοῦντες ὡς μάλιστα τὰ τοιαῦτα σφίσιν αὐτοῖς, jj ἀσφα- λέσετατα ἐδόκει ἀμφοῖν ἔσεσϑαι. ὡς δὴ ταῦτα ποιησάμενοι ι5 δῆλα ἐποιοῦντο, καὶ ἠσφαλίζοντο σφᾶς παρασκευαζόμενοι, 7» ἐπίῃ ἐς τὴν Εὐρώπην ᾿Αμουράτης, ὡς ἀμύνασϑαι. ταῦτω εὡς ἐπύϑοντο τάχιστα γενόμενα κατὼ τὴν Εὐρώπην, καλέσας Ἰωώνγην βασιλέα Βυζαντίου ἔλεγε τοιάδε. “βασιλεῦ ᾿Ελλη- γῶν, ἐμοί τὸ νεωστὲ παρὰ τῶν ἐν τῇ Εὐρώπῃ πιστοτάτων 20 ἀγγελία ἀφίκετο ὡς Σαουζῆς ὃ ἐμὸς παῖς ὑπὸ τοῦ σοῦ παι- δὸς ἀναγνωσθεὶς ἀνήκεστά uo, βουλοθύονταε πράγματα. πὼς οὖν ἔχει μηδέν τι ἐπισταμένου σοῦ τούτων πέρε ἐς τοσοῦτον B
4. εἷς P: eorr H 5. τὸν] τὴν P: corr H re] τοὺς H 6. πολεμῶν P: corr ἢ 7. ἔπειϑέ H, ἐπειδή P 8. naré- ρων H, παιρώων P 17. ἐπύϑετο H 21. βουλεύεται H
sentar. hic seditionem excitavit, concilians Graecorum nobilium in Europa animos. cum venisset colloquendi gratia ad Graecorum regis filium seniorem Andronicum, cui Byzantium regnique curam mandarat
ter, cum proficisceretur cum Amurate in Asiam adversus duces ist-
ic seditiosos, tandem eo deducti sunt ut uterque a patre deficeret suo, paternumque regnum teneret, eundemque et bostem et ami. cum ducerent quem alter iussisset ; praeterea si quid íugrueret, alter alteri. auxilio esse ne cunctaretur, haec cum ipsis visa essent, quo maioribus animis observarentur maioreque fide colerentur, iurisiu- randi religio utrinque interposita est. quibus expeditis quam com- modissime ex aperto praeparabantur obsistere Ámurati, si in Euro- pam tramsire conaretur. ubi de istis certior factus est Amurates, ad- vocato Ioanne rege Byzantii huiuscemodi ezorsus est orationem. **rex Graecorum , mihi nuper a fide dignissimis in Europa nuntiatum est Sauzem filium meum, a filio tuo coactum, instituere ad extremam me devolvere miseriam. qua ratione igitur fieri posset ut inconsciis vo- bis ad tantam devenerint dementiam, ut non solum meus filius tam
49 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἀφικέσϑαι ἀφροσύνης, ὥστε μὴ μόνον ἐλιχειρῆσαε τὸν ἐμὸν παῖδα, ἀλλὰ καὶ σὺν παῖδα συνέπαινον γενέσϑαι ἐς ταῦτα; πῶς δ᾽ ἄνευ σῆς γνώμης τὰ τοιαῦτα γενέσθαι ἐξείῃ λογίζε- Ὑ.171σϑαι; ἀλλ᾽ εἰ μὲν δίκην ἐπιϑήσων τῷ σῷ παιδὲ ἣν τινα ἂν ἐπιξάττοιμεν μηδ᾽ ὁτιοῦν ὑπολογιῇ, εἴσομαι τότε σαφῶς ὡς ἀκοντός σου ταῦτα ἐγένετο. ἣν δὲ ἄλλῃ λογιζόμενος ἀλλοῖον ἢ ἐμοὶ δόξειε περὶ τοῦ" ἐμοῦ παιδὸς μὴ τιμησάμενος μὴ βού- | λοιο τίϑεσϑαι, i091 δὴ σαυτὸν ἐν αἰτίᾳ ἕξων ἐς ὕστερον." βασιλεὺς δὲ Ἑλλήνων ἀμείβετο τοῖσδε. “ὦ βασιλεῦ, οὐκ ἂν dg ποτε τοῦ λοιποῦ ταύτην ἔμοιγε τὴν αἰτίαν αἰτιώμενος ( ἐπιϑείης σὺν δίκῃ" ἢ γὰρ κἀμοὶ γενήσεται ὃ παῖς οὗτος ὃν σὺ ἔφησϑα ἐπὶ ταῦτα ὡρμῆσϑαι, οὐδόν τι ἧττον ἐμοῦ συ- γνειδύτος, ἤδη δὴ τότε σαφέστατα ὡς ἔχομεν εὐνοίας τε καὶ φιλοφροσύνης περὲ σὲ τε καὶ τὴν σὴν δυναστείαν. ἣν d'a» ἐπιτάττοις δίκην ἐκείνῳ ἐπιϑεῖναί με, μὴ ἂν οὕτω μεμηνέναι 15 δόξαιμε ote τῷ ἐμοί τε καὶ σοὶ ἐχϑίστῳ τε καὶ πολεμιωτατῷ διατεϑειμένῳ χαρίζεσθαι, ὁτιοῦν ἐνδιδόντα τῆς δίκης." ταῦτα εἰπόντι τῷ βασιλεῖ, ἐδέδοκτο Muovoaty τὴν αὐτὴν ἀμφοῖν ἐπι- ϑεῖναι τὴν δίκην, κατὰ ταῦτα ἄμφω τὼ πατέρε ἐπαιτιωμένω τοῖς παισίν, ἐξορύξαι τὼ ὀφϑαλμὼ ἑκατέρῳ ἐκείνοις. ες δὲ ταῦτον) ἐδέδοκτο, ἤλαυνεν dni τὴν Εὐρώπην, στράτευμα ἀγόμενος ἢ ἐδύνατο πλεῖστον. καὶ διαβὰς ἐπὶ τὴν Εὐρώπην ἵετο ópit
11. εἰ γὰρ in' ἐμοὶ 13. ἤδη) εἴσμϑ ἔχοι μὲν P
impia aggrediatur, verum tuus accedat auxiliator et adiutor? absque tuo consilio haec parari quo pacto cogitare possum? verum si pot- nas eregeris de filio tuo , quas ego dictavero , certo sciam te inscio et invito ista contigisse. sin alia tibl quam mihi placuerit puniendi &lii sententia, scito barum turbarum culpam omnem me in te irans- laturum," cui Graecorum rez tespondet , *nequaqaam , o rex, banc culpam vere in me relicies, nam si nunc mihi daretur filius ille meus, quem aís adeo impia in te patrare, sane copuiturus esses li- quido, quam ardentissimis studiis te tnumque regnum complecterer. sin autem mibi animadvertendi in filium negotium iniunzeris, ne me adeo dementem fore existimes, ut quicquam gratia repressus de poe- nae severitate remittam ; praesertim cum ἰδ puniendus 4it, qui tibi- que miblque inimicissimus et infestissimus est" rex dicendi cum nem fecisset, placuit ut uterque parens suum filium simili poen? cum crimen utriusque simile foret, feriret. poena autem erat con- stitota, videlicet ut utriusque oculi eruerentur. haec ubi sunt de- creta , copiis quam potuit maszimis succinctus festinavit in Europam. quibus transvectis in Europam, summo studio contendit adversus filium in eum locum, ubi'eum cum Graecorum repis filio castra com-
DE REBUS TURCICIS L. I. 43
dni τὸν παῖδα, ὅπῃ δὴ ἐπυνθάνετο αὐτὸν ἐνστρατοπεδευόμε- D γον σὺν τῷ Ἑλλήνων βασιλέως παιδί. οἵ δὴ τὸ Εὐρώπης στράτευμα συλλέξαντες ἐσερατοπεδούοντο ὃν χώρῳ τινὲ Βυ- ζαντίον ᾿Απικριδίου καλουμένῳ, οἷ δὴ τούς τὸ Ἕλληνας ἅμα 5xai τοὺς υρίστους ἀπ᾿ Εὐρώπης συλλέγεσϑαί οἱ ὡς μάλιστα ὁλογίζοντο. ἐνταῦϑα δὴ ἐπὶ χαράδρᾳ τινὶ ὡς ni χάρακι ἐστρατοπεδεύετο Σαουζῆς ““μουράτεω παῖς, τὸν πατέρα, ἐπιόν- τα οἱ ἐπιδεχόμενος. ᾿“μουράτης δὲ ὡς ἐνταῦϑα κατέλαβε τὸν παῖδα αὐτοῦ καὶ τοὺς “ἕλληνας στρατοπεδευομένους, συν" 10 ταξάμενος ἐπήει ὡς συμμίξων αὐτίκα τοῖς ἐναντίοις. ὡς dà ὑπὸ τῆς χαράδρας διεχωλύετο͵ ἐστρατοπεδεύσατο καὶ αὐτός. Ρ.25 συνέβαλλον, ἦ ἐνεχώρει, Ἑλλήνων τινὲς τοῖς τοῦ ᾿Αμουράτεω στρατιώταις, καὶ ἐτρέψαντο τούτους, ὡς λέγεται. ὡς δὲ ἐφαίνετο χαλεπῶς ἔχειν τὸν χῶρον ἐκεῖνον μάχῃ 'συνάψαι 15 τοῖς πολεμίοις, νυχτὸς ἐλάσας ἐναντίον τοῦ στρατοπέδου ἐπὶ τὸ χεῖλος τῆς χαράδρης, ὡς ἐγγυτάτω γενόμενος τοῦ στρατο- πόδου τῶν πολεμίων ὡς ῥᾷστα ἐπαχούοιτο, φωνῇ τὸ μεγάλῃ ἐπιχαλούμενος ὀνομαστὲ ἄνδρα ἕκαστον, ὡς εὐκλείζων ἅμα τῶν πεπραγμένων δκάστῳ, εἴ tQ φιλότιμον πώποτε 7] dyadóv 20 ξυνηνέχϑη γενέσθαι, μετὰ δέ, εὐφημίζοντα ἕχαστον, παρὰ τὸ χεῖλος διιπεύοντα λέγεται ἐπειπεῖν τοιάδε ““Αἰνδρες ἥρωες, ποῖ δὴ oiytos, ἀπολιπόντες ἐμὲ τὸν πατέρα ὑμῶν; ποῦ
4. "inixoldioy H 16. ὡς ἄν tyy.? 18. d] x«i?
smonivisse acceperat. i quidem coacto in Europa exercitu castra- metati sunt ín Byzantii quodam loco, Apicridium dicto; quo sene congregatos esse constabat Graecos et optimos quosqus ex Earopa. ibidem iuxta torrentem quendam, quo quasi vallo muniebatur, castra locavit Sauzes Amuratis filius, patris adventum expectaturus. Amu- rates cum exploratum haberet filium suum, additis Graecie, in prae- dieto loco castra posulsse, composito agmine accedit, praeliaturus cam hoste. cum autem praelium prohiberet torrens, etiam ipse torrenti castra imposuit fama est Graecorum quosdam congressos cum Amu- ratis militibus eos fudisse. — deinde cum cognovisset locum istum ad praelium committendum minus esse opportunum, noctu profectus e regione castrorum hostilium ad oram torrentis quam proxime ad ho- stium castra accedit. hinc cum facile exaudiri posset, sublata voce singulos nominatim inclamavit; quorum egregia facta locis tempori- busque notata, oratione secunda extollebat. deinde cum singulos satis collaudasset, equo transiit torrentem, et talem orationem ba- buisse fertur. "viri heroes, quo fugitis relicto me, patre vestro? quáre praeceptoris vestri disciplinam abiicientes, ad filium meum convertimini desertorem ? qui ubi primum captus in meas venerit
44 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Bros διδασχάλου τῆς διδασκαλίας ὑμῶν ἀφέμενοι ἐπὶ παῖδα ἐτράπεσϑε ἔτι ἀπαλλάττοντα, ὃν, ἐπειδὰν ἐς χεῖρα ἐμὴν agi- xgrat, συλλαβὼν μασειγώσω, οὐδέν τε ἄλλο λυμηνάμενος τὸν νεανίαν, à» μέντοι μόνον ὑμῖν βουλομένοις ἐξῇ ἐκεῖνον τοι- αὕτα ποιῆσαι. ἦν δὲ ἄλλοι πειρώμενοι τῆς γνώμης ἐμοῦ ἐθέλητο διὰ μάχης iévat, ἴστε δὴ ὡς ὑμῶν οὐδὲν ὑγιὲς éosi- ται τὸ λοιποῦ. δεῦρο δὴ οὖν ἰόντες παρ᾽ ἡμᾶς μηδ᾽ ὁτιοῦν ὑπολογέζεσϑε αἰδοῖ τῆς ἡμετέρας ἀρετῆς, καὶ ὑπὸ παιδὸς μα- στιγία αἰσχύγνεσϑε τοιαῦτα ἐπιτηδεύοντες. καὶ ἐπόμνυμι τὸν τὴν ἀρχὴν τήνδε ἐμοὶ ἐπιτρέψαντα μηδένα μηδὲν ὅτε ἀνήκε- 10 στόν τι ἐργάσεσϑαι." ταῦτα ἀκούσαντας τοὺς Σαούζεω στρα-
Cracoruc αἰδεσϑῆναί τὸ λέγεται τὴν βασιλέως φωνὴν (φωνεῖν τ8 γὰρ διάτορον μάλιστα δὴ ἀνθρώπων) καὶ περὶ σφῶν αὖ- κῶν δεδιέναι, τὴν τύχην αὐτοῦ καὶ ἀρετὴν ἐξεπισταμένους.
V. 1ϑχαὶ οὕτω πεισϑέντας, ὡς ἐδίδοσαν σφίσιν αὐτοῖς λόγον ὀπὶ 15 τῷ γεγονότι, νυχτὸς ἐκείνης ἀπαλλάσσοντο ἐκ τοῦ στρατοπέ- δου, ἀπιόντες ἦ ἑκάστῳ προεχώρει, τοὺς δὲ πλείους dguxo- μένους παρὰ τὸ ᾿Αμουράτεω σερατόπεδον παραιτεῖσϑαι ὡς ἀνάγκῃ προηνεγμένοι συνελέγησαν ἐς τὸ Σαούζεω orgaróns- δον. αἰσϑόμενος δὲ ὃ Σαουζῆς ἀποδιδράσκοντας τοῦ στρατοπέ- 0 δου τοὺς στρατιώτας αὐτοῦ, σὺν τοῖς ἀρίστοις, οἷς ξώρα εὐ- ψουστάτοις αὐτῷ, ᾧχετο ἐπὶ τὸ Διδυμότοιχον, συνεπισπομέ-
2. ἀττάλλοντα ἢ ἁπαλὸν ὄντα H 5. δὲ ἀποπειρώμεγοι ἢ 8. ὑπὲρ mox H μαστεγίου͵ 11. τοῦ P
manus, tergo suo poenas pendet. nam flagellis caedetur, si modo id per vos mihi licuerit; nec quicquam? mali aliud adolescentis perpe- tietur corpus. sin spreta hac sententia mecum volueritis decernere ferro, pro certo habetote vos ad summam abituros miseriam, nec meam bonitatem unquam ezxperturos. agite ergo, ad nos tranmsite, nibil mali suspicantes. nec ob nostrae virtutis reverentiam, nec etiam propter filii flagellationem , ad me confluere erubueritis. iuro pec eum cuius ope ad istud insigue imperium conscendi, me nihil mali cuiquam vestrum illaturum." fama est Sauzis milites his auditis nonnihil confusos voce regis, quae erat clarissima, sibique timuisse male, virtutem eius et;fortunam optime callentes. attamen persuasi auctoritate dicentis , cum inter se multum essent collocuti, nocte ea quae insequebatur castra deserunt; et quo cuique opportunum vide- batur, eo dirigebat gressum. plurimi cum Amuratis castra intrassent, deprecati sunt culpam, factum excusantes, se non sponte, verum ne- cessitate circundatos, castra Sauzis esse secutos. Sauzes ubi intelle- zit milites suos e castris aufugisse, nec non illos quos aibi fidissimos iudicabat abiisse, concessit Didimotychum. secuti sunt eum Graeco-
DE REBUS TURCICIS L. I. 45
γῶν καὶ τῶν παΐδων ὅσοι Bg 'τόνδε οἱ συνεπιλαβομένων τὸν p πόλεμον ὡς προϑυμόταεα, καὶ συμπροϑυμούμενος ἐδόκει sov τῶν ἀντιλαβέσϑαε ἢ δόκει ἐρρωμενέστατα. πυϑόμενος δὲ ᾿Μμουράτης ἤλαυνε κατὰ πόδας, καὶ ἐπολιόρκει τὴν πόλιν. οὗ δὲ σὺν τῷε Σαουζῇ λεμῷ πιεζόμενοι; ἅτε σίτου οὐχ slosse. χϑέντος ἐς τὴν εἀκρόπεολεν πρότορον καὶ ἐν βραχεῖ ἐπιλδλαι-. πότος, παρεδίδοσαν σφᾶς αὐτοὺς χρῆσϑαι ὡς ἂν μάλιστα αὐτῷ δοχοίη. ᾿“μουράτης δὲ τὴν πόλεν λιμῷ παραστησάμε- νὸς εἷλε τὸν παῖδα αὐτοῦ Σαουζῆν, καὶ λαβὼν ἐξέκοψε vo Ιοὀφθαλμὼ αὐτοῦ. τοὺς δὲ ἄλλους κελοῦσαι αὐτὸν δεδεμένους ἐπὶ χεφαλὴν κατὰ κρημνῶν κατενεχϑῆναι dnó τῆς πόλεως ógP.23 τὸν πιιαμόν. τὸν δὸ ἐσκηνωμένον παρὰ τὸν ποταμὸν καὶ ϑεώμενον ἐπεφερορεένους τούς 16 ἀρίστους ἐπὶ κρημνὸν σύν. dvo τε ἅμα καὶ σύντρεις ἀνακαγχάζειν, οἷς ἐπισπούδοντα i5xvoi λαγὼ ἐπεϑεοῤδκουσε, παῖδας τῶν παρ᾽ ξαυτῷ ἀρίστων, σὺν τῷ Σαουζῇ ἀπεόνεας, ἐκέλευσε τοὺς πατέρας αὐτῶν αὐτοχειρὴ — διαχρήσασθαι. δύο δὲ τούτων λέγεται, μὴ ἐθελήσαντας τοὺς παῖδας αὐτῶν εποκτεῖναι, αὐτούς τε ἅμα ἀνελεῖν καὶ τοὺς παῖδας αὐτῶν κελεῦσαε ἀνελεῖν. γνώμῃ δὲ ὄφασχο τῶν πα- τέρων ἀφικέσϑαε τοὺς παῖδας 6ni τὸν Σαουζῆν, καὶ dquxé- σϑαι ταλανεευομεέένων αὐτῶν ἐπ’ ἀμφότερα. ταῦτα δὲ nouj-B σάμενον ἐπετεῖλαε, πέμψαντα ἀγγελον, τῷ Ἑλλήνων βασιλεῖ τὸν παῖδα τὰ αὐτὰ τούτῳ ποιῆσαι, f συνέϑετο αὐτῷ τὴν
14. o&&] oia? 15. λαγὼ] cf. Hammer I p, 192
rum filii; quorum auxilio subnixzus res quam animosissime gerebat. Amurates comperto filii discessu, e vestigio insecutus est, urbemque obsidione circumdedit. — illi qui erant cum Sauze, fame oppugnati, cnm antea nullum frumentum in arcem congessissent , semet fidei Amuratis sine pactionibus tradidere. —Amurates itaque cum urbem fame enectam accepisset, etiam Sauzem filium cepit ; quem oculis privari iussit. Graecos autem reliquos ex urbe vinctos praecipites in lumen subiectam deiici imperavit. castris autem iuxta flumen fixis, spectabat optimates Graecorum ut praecipitarentur ex urbe, nunc bini, deinde et terni. studio deinde spectandi addictus, cum in- tervenisset ex irnproviso lepus a canibus agitatus, fertur cachinum sustulisse. posthaec parentibus eorum qui se iunxerant Sauzi sedi- tionem concitanti, praecepit ut filios necarent suis manibus. patres duo fuere, qui noluere tam crudele exequi imperium. hinc et ipsi trucidati sunt. simul cum filiis, nam dicere solebat nequaquam istos citra consilia parentum defecisse ad Sauzem. nunc autem cum for- tuua utantur dubia, eos nutare in utramque partem. his ita expe-
*
46 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἐρχήν. κακεῖνον δέ φασι λαβόντα τὸν παῖδα avzov οξει ζέ- ὄντε χωτονέγχαι τὼ ὀφϑαλμῶω,
Tóve μὲν οὖν οὕτως ἐτελεύτα ἀμφὶ τάνδε τὸν πόλεμον" psra δὲ ταῦτα, ὡς Ἐμμανουῆλος ὃ τοῦ Ἑλλήνων βασιλέως nal; Θέρμην τὴν ὃν Moxsdor(g, Θεσσαλογίκηΐ ἐπικαλου μένην, 5 ἐπιτροπεύων διέϑυνε, καί τενος λαβόμενος ἐπιστάτου ἀμφὶ rijxos τὴν χώραν τῇ Φερρῶν πόλει ἐπιβουλεύων δάλω, πρὸς dà καὶ νεώτερα πράττων πρὸς ᾿Αμουῤάτην, ἐπιπέμψας Χα-
Coevíyy» ἄνδρα μέγα δυνάμενον, διὰ σύνεσιν δὲ τὰ ἐς πόλεμον οὐδενὸς τῶν παρ᾽ ξαυτῷ λειπόμενον, ἐπέτελλε τὴν Θέρμην 10 udrQ παραστησάμεονοαν ἥκειν, ἄγοντα τὸν τοῦ βασιλέως Ἰω- ἄννου παῖδα. Χαρατείνης μὲν δὴ ἐν τούτοις ἦν" Ἐμμανουῆλος δὲ αἱρήσεσθαι τὴν πόλιν οἰόμονος ταχὺ ὑπὸ Χαρατίνεω, ἅτε τῶν πραγμάτων τῶν ἐν τῇ πόλει πογηρῶς ἐχόντων καὶ ἐπ’ οὐδονὶ ἀγαθῷ οἱ ἀποβεβηκότων (αὐϑαδέστεράν τε γὰρ αὐτῷ 15 ἀχϑόμονοι ἐχρῶντο οἱ τῆς πόλεως ἢ ὡς ἐχρῆν), ὡς εἶχε, τάχεστα ἀπηλλάττετο διὰ ϑαλάσσης, ἐπὶ τὸν πατέρα αὐτοῦ. ἐν νῷ ἔχων ἀπιέναι. ὡς δὲ ἐπιπέμπων αὐτῷ 0 πατὴρ προη- γόρϑυεν ἄλλου πη ἀπιόντα ἀπαλλάττεσϑαι, ὡς οὐκέτι αὐτῷ
Ὁ ἐνὸν δέχεσϑαι διὰ δέος τοῦ ᾿Αμουράτεω, ἔγνω δεῖν ἐς αὐτὸν 20 ἔεσϑαι τὸν ᾿Ἵμουράτην, παραιτησόμενον εἴ τι μὴ ἐν ϑέοντι διαπραξαμόνῳ αὖϑις αὐτῷ μεμελέτηκεν. ᾿ΑΔμουράτῃς δὲ πυνϑα-
2. χατενέμαι T 22. μεταμεμέληχεν ?
ditis nuntium mittit ad Graecorum regem, ut filium suum plecteret, sicuti initio convenerat; qui iufundens oculis eius acetum fervidum, visum ei ademit.
Talem finem isti bello imposuit (1385). postea cum Emanuel, regis Graecorum filius, Macedomiae Thermam, quam Thessalonicam nominant, regens, et auxilium nactus, deprehensus esset Pherris urbi insidias struere resque novas contra Amuratom moliri, misso Cbara- tine, potentissimo viro et militari scientia nulli postponendo, ei bae cepit ut Thermam occuparet, nec reverteretur, nisi adducens filium losmnis regis vinctum. his quidem Charatines efüciendis praecipue intentus erat. Emanuel cum praesentiret urbem non posse sustinere Charatinis vires, cum alioqui urbis res easent comminutae nec quic- qum boni prae se ferrent (nam coutumeliosias illum tractabant quam
eri par erat, viro maxime infensi) quapropter animo agitabat quam ocyssime mari coutendere ad patrem. pater autem misso nuntio cum edixisset ut alio quam ad se diverteret, quasi eum uon amplius ex- cipere auderet, Amuratis metu, statuit ire ad Amuratem, huncque suppliciis fatigare, ut sibi admissorum impunitatem concedat. Amu- rates cognito filium regis ad se venire, ejus admodum gavisus est ge-
DE REBUS TURCICIS L. 1. 47
γύμενος τὸν βασιλέως παῖδα ἐπ’ αὐτὸν ἀφικνεῖσθωι ἡγάσϑη ve V. 19 αὐτὸν τῆς γενναιότητος, καὶ ἀπαγεήσας jj πρότερον εἰώϑει ποιεῖν αὐτῷ ἐπελαύνοντε ἔπειτα προσεῖπε, καὶ ἐπισχόντι ^ βραχὺ οὕτω διελόχϑη. [μετὰ δὲ ταῦτα προσγελάσας αὐτῷ δέλογε τοιάδε.) “ὦ παῖ βασιλέως, ὡς μὲν av» δίκῃ τῇ ἐμῇ ^ χώρᾳ νῶν, πρότερον δὲ ὑμετέρᾳ οὐσῃ ἐπιβουλεύων ξάλως, καὶ ταῦτα ὅσα διεπράξω σὺν δίχῃ διαπεπραγμένος εἴης, éni- σταμένῳ μοι ταῦτα ἐστί, καὶ ἤδη συγγνώμην σοι παρεχὺμε.- γος ἐν τῷ παρόντι, ὅρα μὴ εἰσαῦϑις ἁλῷς τοιαῦτον ὡς ἐμὲ Ῥ. 24 , xai τὴν ἐμὴν ἀρχὴν διαπραττόμενος εἴης. ἐμέ r6 γὰρ καὶ ϑεὸν ἅμα τὸν τοῦδο κηδόμενον, ἀποδεδειχὼς ἤδη φαυλότατά σε δὴ διαγενόμενον" ὡς ταύτῃ ἀμεῖνον Syst γενόμενος, δφ᾽ ὑμῖν τὰ τῆς Εὐρώπης πράγματα." “ἀλλ᾽ ἐγώ," ἔφη ἐκεῖνος, «χρὶ ϑεὸν αὐτὸν παρὰ σοῦ ἦ ἔχει ὡς ἄριστα διαίνοντα ai- ὀσϑύμενος ἤια ἐπὶ σέ, ἐν τοσαύτη αἰτίᾳ γενόμενος, ὡς ἂν μοι ἐπιτηδείως σχοίης ἐφ᾽ οἷς πεπλημμέληταί μοι ἐπὶ σὰ καὶ τὴν σὴν βασιλεία». οὗὕτω δὲ xai ᾿Αμουράτης συνέγνῳ τὸ αὐτῷ τὴν ἁμαρτίαν, καὶ τῷ πατρὲ αὐτοῦ ἐπιπέμπων óxélevs τὸν παῖδα αὐτοῦ δέχεσϑαι" ὃ δὲ ἐποίει v6 jj ἐνετείλατο, καὶ τὸν B 20) παῖδα αὐτίκα προσέίετη ἐς Βυζάντιον. Χαρατίνης δὲ τήν τὰ Θέρμην παραλαβὼν καὶ τοὺς ξυναφεστώτας δουλωσώμενος μέγα εὐδοχέμει παρ᾽ ᾿Αμουράτῃ, καὶ πρόσϑεν μέγας ὧν nag αὐτῷ καὶ μέγιστον δυνάμενος. 3. ἐπισχών τι H 12. γενόμενα ἐφ' ἡμῖν H 14. περὶ ad
mox diautoyia? — 15. σὲ] δ Ρ 19. ἡ! o2 P, οἷα H τήνδε P
merosa indole. cui cum processisset, ut antea consueverat, obviam, primo eum allocutus est. deinde paulisper silentium tenentem, cum eum reprebendisset, renidenti ore sic locutum esse accepimus. “ὁ fili regia, iure quidem convinceris, quod regioni nostrae, antea vestrae, insidiatus sis; et quaecunque feceris, iuste te fecisse compertum habeo. nunc autem cum tibi praeteritorum veniam impertiar, cave deinceps talia adversus me meumque regnum coneris. mihi enim et huius rei curatori deo satis declarasti te pessimum esse factum. ita- que obi melior nunc factus fueris, etiam res Europae sub vobis me- lius sunt habiturae." "at ego" inquit ille, «sciens deum omnia quam optime agere, ad te veni tot criminibus irretitus, rogaturus veniam eorum quae ia te regnumque impie commisi." bis dictis veniam de- dit Amurates; et ad patrem suum eum remittens, iussit ut filium cwm bona gratia susciperet. qui imperata faciens filium illico ad- mittebat Byzantium. Cbaratines occupata Therrma, et defectoribus in servitutem redactis, plurimum gloriae invenit apud Amuratem, cum antea multum , nunc plurimum apud eum polleret.
48 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
“έγεται μὲν περὲ Χαρατίνεω πολλὰ ἄξια λόγου, ὡς ὑποτιϑεμόνου ᾿ἀμουράτῃ τὰ ϑέοντα καὶ τὰ πλείω ὑπηρετοῦν- vog διαπράττεσθαι μεγάλα ἄττα κατά τὸ ᾿Ασίαν καὶ Εὐρώ- πὴῆν" xai λόγοι δὲ αὐτοῦ πρὸς ᾿Αμουράτην ἀπομνημονευον-
ται, ἐρίζοντος αὐτῷ πορὲ συνέσεως καὶ στρατηγίας. ἐρομέ-"5 γου γὰρ αὐιοῦ λέγεται “᾿Αμουράτη εὖ βασιλεῦ, πῶς ἂν δὴ μάλιστα στρατηγὴγ) ἕως ἂν βούλοιτό οἱ γενέσθαι, τούτων ῥᾳδίως ἐπιτυγχάνοι;" τὸν δὲ φάναι λέγεται “εὖ τε στοχαζύ. μενος, καὶ τοὺς στρατιώτας ὡς οἷόν τὸ μάλιστα δὐεργετῶν." τὸν δὲ ἐπανερέσϑαι “καὶ πῶς ἄν δὴ" εἰπόντα “στοχάζοιτο to ὀρϑῶς;" τὸν δὸ φάναι “εἰ μετρῶν τὰ εἰχότα μὴ σφάλληται περὲ τὰ μέτρα." ἐνταῦϑα χαγχάσαι λέγεται Χαρατένην πάνυ μέγα, καὶ ἐπειπεῖν ““᾿Αμουράτη e βασιλεῦ, σωφρονεῖν ἄριστ'
Ὁ ἂν δοχοίης. πῶς δ' ἂν μετροίη, ἄν μὴ παρὼν ξχάτερα ϑεω- θῆ, τά v6 δέοντα καὶ τἀναντία τούτων, καὶ τῶν μὲν ἀπέ 15 χοιτο, τὰ -δὲ αὐτῷ μεταδιώκοι ἑλόμενος, φϑάνων τὸ τὸν του- τῶν καιρόν, τὰ δέοντα," διὰ ταῦτα δὲ ταχυτῆτα αἰνιττόμε- yog προφέρειν μέγα τῶν ἄλλων ἀγαϑῶν ἐς τὸ μεγάλα κατερ- γάζεσϑαι, ὃς οὐδὲν ἄλλο πρὸ ταχυτῆτός τε καὶ σπουδῆς τὸν ye στρατηγὸν χρῆναι ἐπιτηδεύειν, καὶ πανταχοῦ nagaytrout-20
6. σερατηγός, ὅσα ὧν B.? — 15. xal add Η
Extant enim huius Charatinis plurima memoratu digna, wt qui Amurati optima suggesserit consilia; et pleraque egregia opera n Asia Europaque facta huius ex industria provenere. extant viri huius sermones quidam memoratu dignissimi, quos cum rege habuisse fertur, contendens cum eo super illis quae ad prudentiam reique militatis scientiam attinent. nam eum interrogationem instituentem,. dixisse memorant **rex Amurates, quo pacto res bellicae administrandae sunt, ut eo quod desideras tuis copiis effici potiare ?" regem aiunt respon- disse **si singulis occasionibus, ne aufugiant, diligenter fnero inten- tus; praeterea, si plurimis beneficiis militum animos mibi devinxero-" Charatinem subiecisse audio *at qua ratione occasiones non omiseris, praeterea scopum tuae militiae attigeris?" regem intulisse “εἰ animo diligenter verisimilia quae ad scopum spectant pensitaverim; et in istis quae ad scopum faciunt non aberravero." hinc tradunt Chara- tinem in maximum effusum cachinum dixisse *rex Amurates, plurima sapientia te instructum esse cerno. at quo pacto verisimilia diligen- ter animo expendas, nisi praesens utraque experimentis cognoveris, quae fieri quaeque non fieri oporteat? baec in consultatione ut re- spuas, illa ut maxima cura deligas." ista ubi praecesserint, éignificat | etiam .requiri celeritatem, quae plurimum momenti ad res praeclare gereudas habet, ut nihil magis ducem quam celeritatem et indefes- sam curam in agendo et consultando sectari oporteat. praesens esse
DE REBUS TURCICIS L. 1. 49
vor 0500 ἄν δέοι np παρεῖναι. ταῦτα μὲν οὖν διειλεγμόνους ἀλλήλοις ἀποδείκγυσϑαι γνώμας οὐ τοῦ δέοντος ἐλλιπεῖς. “Ἵμουράτης μὲν οὖν dud» ἁπανταχῇ ὡς τάχιστα, δέους P. 25 τὸ ἐπλήρου ἅπαντα καὶ φυλακῆς, αρατίνῃ χρώμενος ὑπη- ϑρέτῃ τῷ πάντα ἀρίστῳ καὶ ἐς τὸ συλλαμβάνειν αὐτῷ καὶ ὁσιοῦν ξυνεπιλαβέσθαι, καὶ ἐπιτηδείως ἔχοντι ἐς τὰ μαλι- στα, καὶ οὐκ ὄλιγα ἐς τὴν ἀρχὴν αὐτῷ ποιησαμένῳ κατὰ τὴν Εὐρώπην. ὑπηγάγετο μὲν οὖν τοσάδε ἔϑνη καὶ ἡγομόνας τοὺς ὃν τῇ Εὐρώπῃ ἐς φόρων τὸ ἀπαγωγὴν xal συνεπομέ- Ἰθνους. αὐτῷ ὅποε ἄν στρατεύοιτος Ἑλλήνων βασιλεῖς εἶχέ oi V. 20 σερατευομένους. Ἐμμανονήλῳ δὲ ἠρέσκετο μάλιστα δὴ ξυμ- πάντων λλήνων. εἶχε δὲ καὶ τῶν υσῶν βασιλέα, πρὸς δὲ καὶ Ζραγασιν τὸν Ζάρκου παῖδα xai IMnoydavoy τὸν τὴν 'Po- δόπην κατέχοντα καὶ ἄλλους τοὺς ἐν τῇ Εὐρώπῃ ἡγεμόνας ἰδ χαὲ Τριβαλλῶν καὶ “Ἑλλήνων καὶ ᾿Αλβανῶν. τούτων dà dnav- p τῶ» χαϊτεστρατευμένων, καὶ τῶν ἐν τῇ “σίᾳ ἡγεμόνων αὐτῷ συνεπομένων ἐς τοὺς πολόμους ἤλαυνε δὲ τελευτῶν. ὡς μὲν οὖν Ἕλληνες κατεσεραμμένοι ἐδεδούλωγτο ᾿Αμουράτῃ τῷ Ὀρ- χάνεω, xoà πρότερόν μοι δεδηλωτάι, καὶ νῦν δὲ τοσάδε ἂν Ο έγοιτο ἐς ὑπόμνησιν ἱκανῶς. | Ἰίωάγνης γὰρ éntüts κατέσχε τὴν βασιλείαν, συνελάσας
5. τῷ] τὰῦῷ 10. στρατεύοιντο P: corr ἢ 11. 0 P
segligat, ubicunque sua praesentia opus fuerit. talía cum ínter se conferrent sermocinantes, pronuntiarunt sententias, quantum pertinere videtur ad res gerendas, nequaquam inutiles.
Amurates quocunque movisset exercitus, statim metus adversariis oboriebatur. Mhíncque accurate loca sua muniebant. usus est opera Charatinis viri optimi, qui in omnibus quaecunque rex facere aggre- diebatur, operam suam locavit indefessam , regique maxima necessi- tudine devinctus fuit. adiutus ab isto viro non modica fecit, quae tendebant ad subiugandum sibi Europae imperium. tot sibi subegit gentes, tot in Europa duces stipendium pendentes; praeterea Graeco- rum gentes, quae cogebantur, quocunque terrarum duxisset, Amura- tem militantem subsequi. Emanuele prae omnibus Graecis plurimum delectabatur. in Amuratis potestatem devenit rex Mysiorum Drage- ses, Zarci filius, nec non Pogdanus, qui Rhodopen imperio tenebat. accessere in dicionem et alii Europaei duces, 'Triballorum videlicet, Graecorum et Albanorum. his omnibus imperio suo admotis, etiam Asianis ducibus stipatus, deinceps quoslibet bello lacessere statuit. Graeci quo pacto ex reguo in servitutem ceciderint, iam ante expla- navimus. praedicta nunc breviter in memoriam revocare iuvat.
loannes ad regni gubernacula evectus Cantacuzenum, antecesso-
Chalcecond ylas. 4
50 — LAONICI. CHALCOCONDYLAE
Kaorraxovbyvó» τὸν πρόσϑεν βασιλεύοντα "BàÀwveor ἐς τὴν Ναζηραίων δέαιταν, ἐνεώρα γε τὰ Τούρκων πράγματα ἐπὶ μέγα χωροῦντα δυνάμεως, ἀπέπλευσεν ἐς Ἰταλέαν. καὶ πρῶ- Cra μὲν dmi Ἑνεεοὺς τραπόμενος, ἐπικουρίας. μὲν οὐδέν ti ἀδξέας λόγου τυχῶν, ἐδανείσατο χρήματα, ἐν νῷ ἔχων ἐπὶ τὸν ὃ Γαλατίας βασιλέα ἀπιόνωι, ἀφώιετο μέντοι καὶ ἐπὲ τοὺς Àot- ποὺς τῶν πρὸς ἑσπέραν ἡγεμόνας, δεόμενός τὸ ἐπεκουρέας καὶ ἀποπειρώμενος ὡὡς οἷόν τὸ μάλιστα αὐτῶν. παριών vs ἐπὶ τῶν Κελιῶν βασιλέα κατέλαβε μὸν τὼ οἶκοι αὐτῷ διεφϑο- oóra καὶ πάνυ δὲ ἔχογτα μοχϑηρῶς, τυχεῖν οὐδενὸς ὦγι0 ὄνεκα ἀφίκετο dni Ἰταλίας. ἐπανὼν δὰ ἐπ’ οἴκου, dg ἐγέ- »sr0 xard τοὺς Ἑνετούς, καὶ τὸ δάνειον οὐχ εἶχεν ὦκαι- τούμενος ἀποδιδόναι ὃ ἐδανείσατο ἀπιὼν ἐπὶ Γαλατίαν, xatc- σχέϑη τὸ αὐτοῦ ὑπὸ “Ἐνετῶν, οὐ μεϑιομένων αὐτὸν ἀποπλεῖν οἴκαδε, ἄχρες ἂν μὴ ἐκτείσῃ τὸ χρέος τοῖς δανεισταῖς. ὁ δὲ 18 Dé» ἀπορίᾳ γενόμενος, ἐπιπέμπων ἐς Βυζάντιον παρὰ ᾿Αἰνδρό- γεκὸν τὸν παῖδα αὐτοῦ ἐπιτετραμμόνον τὴν βασιλείαν, ἠξίου χρήματα ἔξευρόντα ἀπό τὸ τῶν ἱερῶν κειμηλίων xad ἄλλων τῶν κατὰ τὴν ἀρχὴν πέμψαι οἱ ἱκανὰ ἀπολῦσαι αὐτόν, καὶ μὴ περιιδεῖν αὐτὸν ἐν φυλακῇ ὕντα πάνυ πολὺν διατρίβειν Ὁ χρόνον. 0 uà» οὖν ᾿Ανδρόνικος ἐν ὀλιγωρίᾳ ὁποιεῖτο τὰ ἐπε- σταλμένα αὐτῷ, οἷα περὲ τὴν βασιλείαν μαλακιζόμενος καὶ
2. 16€? . B. αὐτῷ P: corr ἢ 10. ὡς tuyely?
rem suum , Nazaraeum sive monachum [ieri compulit. «deinde cum animadverteret res Turcorum incredibili augeri saccessu, navigavit in Jtaliam. primo adiit Venetos, oraturus auxilium. ubi cum parum - auvilil esset consecutus, accepta & foeneratoribus magua pecuniae vi decrevit ad Galliae abire regem. nec omisit reliquos Occidentis prin- cipes, quos omnes quam mazime solicitabat ad auxilium ferendum. cum venisset ad Gallorum regen, etiam huius res bello et seditione agitari cernit et admodum adversa uti fortuna. nec interim quiequam auxilii in Italia tulit. reditum maturans, cum venisset Venetias, nou potuit usuras eius sortis exolvere quam a foeneratoribus mutao ac- eeperat. profecturus inde in Galatiam retentus est a Venetis, non sinentibus eum pedem usquam ferre, donec satisfecisset creditoribus. his rebus anxius misit Byzantium ad Andronicum filium, cui regnum commiserdt, rogans ut pecuniam compararet tam ex ecclesiasticis quam ex reliquis regni thesàuris; quam deinde ad se mitteret, ut se a creditoribus redimere posset: nec se negligeret lam longo tempore in carcere agentem. — Ahdronicus his cognitis parum animum inten- debat, cum nimis regno gauderet patremque despiceret. — attamen ei
DE REDUS TURCICIS L. 1. 51
τῷ πατρὶ οὐ πάνυ za εἰρεσχόμενος. ἐπιστέλλων ἔφασκε tee τοὺς Ἕλληνας ὀπετρέτπεοεν αὐτῷ χρῆσθαι τοῖς ἑεροῖς, μιήτα αὐτὸν ἀλλοϑέν ποθεν οἷόν v eor χθήματα ἐξευρεῖν, ἐκάλφυί p. 26 τε ἄλλῃ τραπόμενον μεὴ διαμέλλειν κήδεσθαι δαυτοῦ͵ ὅπως ἂν δαπολύοιῖτο τοῦ χρέους. Ἑμμωνουῆλος δὲ ὃ ψοώτερος βασι- λέως παῖς, πυνϑανόμανος ol erdyngc doíxero ó πωτὴρ αὐτοῦ βασιλεὺς ὑπὸ "Hr»sreow, siqui» χρήμαεα καὶ πορισάβμενος ὅσα ἠδύνατο, ὅτε τώχεσται ὁπέβη νηός, καὶ διαπλέων ὡς τὴν "E»a- τῶν πόλιν ἀφίκετο, tà τὸ χρήματα φόρων ἀπέδωκε τῷ πατρί, Ἰυόσα ἐπρρίσατο κατὰ τὴν Θέρμην, ἥν τέρω ixesérounro καὶ καταλέειπτο ἐπετροπεύδεν, καὶ ἑαυτὸν δὲ ἄγων παρδίχεεο χρῆσθαι τῷ πατρί, 4 τι ἂν βούλοιτο. καὶ τὸ daó τοῦδο φπἰώοϑας Ἐμμανονῆλον τῷ πατρὲ ἐς sü μάλιστα συνῆϑη p Ota, “ἐνδρόνεπον δὲ οἰπεχϑάνοσθαι τὸ ἐνεοῦϑεν μεγάλως" ποιὲ 16 μέγα δὲ ἔχϑος εἐρξώμενον ἐπὸ τούτου ξυμβῆρωι ἀλλήλοις, fü τε ἄλλα σφέσι καὶ ἐς τὴν βασιλείων διωφερομένοις. 6. μὲν οὖν βασιλοὺς Ἑλλήνων, οἷς ἧκε φέρων χρήμασιν Ἔμμα. Ῥονῆλος, τὰ χρέα τῷ εἰπελύετο πρὸς τοὺς Ἕνετούς, ναὶ ἐπὶ Βεζάνειον ἀπιανιῶν διδαρδσβεύονο πρὸς βασιλέα "Mpovpéry πέμπων τόρδε τὸν πεοιῖδωε αὐτοῦ τὸν νεώτερον ἐπὲ τὰς ϑύρας V.21 αὐτοῦ, ἠξίου τὸ αὐτὸν ὡς οἷόν τε μάλιστα ϑεραπδύειν xad συσιρατεύεσθα ὅποε ἂν κελεύοι, mai προσόχειν τε αὐτῷᾷ τὴν
6. οἱ) οἵας P 22, προσεῖχον P
nuntiaci iobet Graecos nolle concedere nt saeros thesauros diripiat ; δες δ aliande tantam pecuniae vim corradere posse. proinde si se ipmm megligere nolit, alio se vertat ad pecuniam parandam, quo ee liberare nezu possit. Emanuel filius regis iunior, eum audivissét ín qualam necessitateur pater suus rex ἃ Venetis esset adactus, colle- cta eb exacta quam maxima peduniae vi navem conseeudit, sumtaque Ceritate usns venit Venetias, pecaniam omnem, quam exegerat Thermae, cui acbi regendae praefectus erat, patri obtulit. praeterea 36 ipyum quoque patri tradidit, ut se pro arbitrio uteretur. hoc fa- wm Emanuelem patri et carissimum et familiarissimum reddidit: at allerum filium, mempe Andronicum , iucitatissimo exinde odio perse. qTbetur. quod cum hinc originem eutpseiscet , pertinacins inhaesit Wriqne, dum inter se dissiderent, inter caetera etiam propter re- zaum. rez Geaecorum ea pecunia, quam Emanuel adrexerat, credi- toribus Vemetis satisfecit. —reversusque Byzantium (1370) misit lega- tiouem ad regem Amuratem; praeterea filium suum in lanuis regis. Sipendía facere iussit. Amurates imperavit Ioanni «t se quam raa- lima fide coleret, nec suam militiam, quocunque bellam verteret, dettectaret. — Ioannes diligenter animum intendit, ne deinceps quid
52 LAONICI CHALCOCONDYLAE
γνώμην, mors φυλάττεαϑαε ἐπιεικῶς ᾿μιηδ᾽ ὁτιοῦν ἐς τὸν βα- Coo τοῦ λοιποῦ ἐξαμαρτεῖν, . ὕστερον ᾿“μένεοι Θεόδωρον sov "παῖδα αὐτοῦ ἐπιπέμπων ἐς Πελοπόννησον τολευτησάντων τῶν τοῦ Καντακανζηνοῦ παίδων ἐν. τῇ Σπάρτῃ. δγένειο ἐν τῇ Θόέρμῃ σὺν τῷ ἀδελρῷ Ἑμμανουήλῳ, καὶ αὐτόν τε τῆς JMa-5 μεδοκίας καὶ Θετεαλίας ἡγεμόνα. ἀφικόμενοι ἐς λόγους ἀπό- στασιν ὀβουλούοντο ἀπὸ ᾿ἡμουῤάεεω βασιλέως, τὸν μὲν οἷ- ᾿χοσϑαι ἀπιόνεα ἐπὶ. Βυζαντίου μεταπομπομένον. αὐτὸν τοῦ πατρὸς. ἐπὲ τὴν βασιλείαν, τὸν δὲ εἰσελϑεῖν ἐς τὴν Πελοπύν.. νησον χαὶ ἐπιεροπούειν τὰ xar αὐτήν, ἢ ἀδύνατο κράτιστα 10 καὶ j δόκει αὐτῷ Sb» ὡς ἀσφαλέστατα, ταῦτα μὲν o)» ξυνηνέχϑη πρὶν 5 Ανδρόμικον τὸν παῖδα βασιλέως ἀφιστά- psrev σὺν τῷ ᾿ἡμουράτεω παιδὶ τῷ Σαουζῇ ἐξενέγκαι πολε- Ὅμον ἄμφω τῷ ᾿Δμουράτῃ κατὰ ταῦτα, ὕασεερον μέντοι καὶ rà ὑπὸ ᾿Εμμανουήλον ἐς νεωτερισμὸν nQagoüua»a ἀνάπυστα 5 éyévyeso βασιλεῖ͵, καὶ τήν τὸ Θέρμην uai τὰ ταύτης χωρία “Χαρατίγης ἀφείλετο αὐτὸν. καὶ ὕστερον ἀπαγορεύοντος τοῦ πατρὸς μὴ ἐπιβῆναι τῆς χώρας αὐτοῦ; καὶ δὴ καὶ ἐπὶ “έσβον εἰφικόμοναν περιδεῇ γενόμενον τὸν ,“ῥαβον ἡγεμόνα nQoayo- ρούειν ἀπαλλάττεσϑαι ἐκ τῆς χώρας αὐτοῦ. κατασχεῖν vpunor? ἃς Τροίαν διαβάνεα ἐς. τὴν ᾿“ἰσίαν, καὶ μισϑωσάμενον ἵππους ἀφικέσθαι ἐς Προῦσαν παρὰ βασιλέα ᾿“μουράτην.
1. ἐς om P 8. ἐπεόντα P: corr H 19. ztoogtyogtitny P
delinqaeret, quo ineurreret in offensam regis. postea filium euum Tbeodorum misit in Peloponnesum, defunctis Cantacuzeni filiis; qui mansit apud Emanuelem fratrem suum , 'l'hermae praefectum. cui cum in colloquium venjeset Macedoniae et Thessaliae dux, defectio- nem consiliis habitis moliebantur ab rege Amurete. alter filius re- diit Byzantium, accersitus a patre ad regmum. ipse autem ingressus Peloponnesum eius loca defendit quam optime. quae omnia ita mu- nivit ut sibi videbantur quam maxime tuta futura. baec quae módo recensgimus, evenere priusquam Andronicus una cum Sauzo defice- rent ab Amurate, amboque contra patres suos arma caperent. post- modum comperit Amurates etiam Emanuelem novarum rerum cupi- dum defectionem animo agitare; quem tandem Therma oppido sua- que dignitate spoliavit Charetines. deinde cum pater edixisset ne
nanuel suam intraret regionem , maturate fuga venit in Lesbum. cuius adventus cum terrorem maximum iniecisset duci insulam gu- berpanti, sua regione Emanuelem excedere iuwsit. qui cum incidis- set in triremem solventem "Troiam, transvectus est in Asiam. ibi conductis mercede equis profectus est Prusam ad regem Amu- ratem — . |
DE REBUS TURCICIS L. 1. 53
Merá δὲ ταῦτα. Jorgorsvsero. dni. Τριβαλλοὺς καὶ dni Ἐλεάζαρον τῶν Τοιβαλλῶν ἡγεμόνα, πρός τε τοὺς Παίονας P.27 τειραμμένον xaé ἐξοερύνοντα ἐκείνους στρατούεσϑαι ἐπ᾽ ad. τόν. ὁ μὲν οὖν ᾿Ελεώζαρας ὡς ἐπύϑειο ᾿Αμουράτην ἐπεόναε ἐπ᾿ αὐτόν, παρεσκϑυοίζετο στρατιὰν συναγείρων ἢ ἐδύνατο us- γίστην͵ xai ἦ ἐδύνατο κράτιστα ἀμυνόμενος. Ἐλεάζαρος δὲ θυγατέρας ἔχων ἐπὲ μὲν τῇ μιᾷ τούτων Σούσμανον τῶν 'Odov- σῶν βασιλέα κηδεστὴν ἐποιήσατο, ἐπὶ δὲ τῇ ἑτέρᾳ ΞΒοῦλκον
τὸν τοῦ Boayyov τοῦ Πλαδίκεω υἱόν, Kaoropíag τὸ sai 10 Ὀχρίδος τῆς ἐν Ἰακεδονίᾳ ἡγεμόνος. ἐπικτησώμενος δὲ μετὰ ταῦτα τὴν ἐν Ἀἠακεδονίᾳ χώραν Νικόλεω τοῦ ζουπᾶνου ἐπὲ τῇ τεευτὴ Οὔγγλεσέ τὸ καὶ Κράλεω τῶν ἡγεμόνων, τό v0 Πρίστινον καὶ Νήστεαν οὕτω καλουμένην χώραν ὑπαγόμδνονΒ ἄγρει ποταμοῦ Ἰλλυρεῶν, Σάβα δὲ τὰ νῦν καλουμένου, spos- ι)ληλυϑέναι. ἐπὲ τοῦτον dg ἐστρατεύετο ᾿Αμουράτης 0 Opya- "«, χατέλαβε στρατοπεδευόμενον ἐν πεδήρ Κοσύβῳ οὗκον κα’ lui τῆς Πριστένον χώρας. καὶ ὡς ἐνταῦϑα παρῆν, ὃς πόλεμον παρετάσσετο, ἔχων us)" ξαυτοῦ καὶ τὼ παῖδε dugo- τέρω, Παιαζήτην τε καὲ Ἰαγούπην. τὸ dà ἐντεῦϑεν Τοὔρχοι μὸν 2003» φασὶν ᾿μουράτην μαχεσάμενον γε καὶ τρέψάμενον τοὺς περὶ ᾿Ελεάζαρον διοώόκεεν εἰνὰ κράτος, διώκοντα καταλαβεῖν ἄγδρα Τριβαλλόν, καὶ ὀπικαταβαντα" τὸν δὲ ἐπιστρέψαντα
3. ἐξοερύνοντας P: corr ἢ 9. συγεγείρων P 21. χκατα- βαλεῖν ἢ
Taudem (1389) Amurates bellum "Triballis intulit. ipsorumque daci Eleazaro , qui ad Panmnonios se contulerat, eosque incitabat ut coutra Amuratem arma arriperent. Eleazarus ut rescivit Amuratem adversum sese cum exercitu pergere, contraxit copias quam potuit marimas, ut resisteret hosti adeunti quam acerrime. Elazarus cum baberet filias, una Susmano Odrysiorum sive Moldevorum regi in matrimonium collocata eum sibi generum paravit. akeram connubio imzit Bualco Branci, qui fuit Pladicae &lius, regenti Castoriam et Ochridem Macedoniae regionem, quam antea Nicolaus Zopani filius temuerat. mortuis autem ducibus Unglese et Chrale, Pristinum et Nisteam, sic dictam regionem, subigens usque ad flumen quod Savum Dominant progressus est. adversus huno cum exercitum ductaret Àmurates, missis exploratoribus cognovit eum insedisse cum exercitu campum cui Cosobo nomen erat. ibidem Amuralis contubernio mi- litabaat fili) duo , Paiazites et lagupes. Turci ferunt Amuratem ibi Pueliaatem Eleazarum fugam facere coegisse. quem cum insequere- tut quam velocissime, incidit im virum Triballum, in quem arma ver- tit bic cum foret pedes, conversus jaculo transfixit Amuratis prae-
54 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
πεζῇ ἀχονείσαι κατὰ τοῦ στήϑους, καὶ οὕτω ἀγελεῖν βασιλέα G'4uovodzzv. ἽΒλληνες δὲ οὔ φασι μαχεσάμενον καὶ ἐπεξελ- ϑόντα, cc ἐερέψατο τοὺς ἐναντίους, ὠποθαγνεῖν, ἀλλ᾽ ἐν 13 παρατάξει ὅτε μένονεος αὐτοῦ λέγουσιν ἄνδρα γενναιύτατον ἀθϑελῆσωι ἑκόντα ὑποστῆναι ἀγῶνα καλλιατον δὴ τῶν πώποτε δ γενομένων. τούνομοι δὲ εἶναι ταγδρὶ τῷδε Ἀ]ήλοῖ». τοῦτον δὴ τὸν Πηλοῖν φασίν, αἰτησάμενον ὅσα ἐβούλεεύ οἱ γενέσϑαι ὑπὸ ᾿Ελεαζάρφυ τοῦ ἡγεμόγος, ὡπλισμένον ἐλαύνειν, σὺν τῷ V.22 ἕππῳ ἐπὲ τὸ ᾿Αμουράτεω σερατόπεδον, ὡς ἂν αὐτομολοῦντα ἀπὸ τῶν ἐναντίων. ᾿Αἰμουράτην δὲ λέγουσιν, ἐλπέζοντα avto- 10 μολεῖν παρ᾽ ἑαυτὸν τὸν ἀνῦρα, κελεύειν ὑποχωρεῖν αὐτῷ ἐπι- D τρέπειν, ὥστε ἐλθόντα ἐπειπεῖν ὃ τι ἄν βούλοιτο. γενομένου dà ἀγχοῦ τῶν ϑυρῶν βασιλέως ἦ ἔμενε, παραταξάμενος ἄρα. σϑαι τὸ δόρυ, καὶ ἐπιόντᾳ ὁρμήσωσθαι δρμὴν. πασῶν δὴ καλλίστην ὧν ἡμεῖς ἴσμεν, καὶ ἀνελόντα βασιλέα ᾿“μουράτην 05 αὐτόν τε ἅμα αὐτοῦ ἀποθανεῖν γεγνιμόξεατα. “Ἔλληνες μὲν οὖν οὕτω λέγουσι γενέσϑαι, Τοῦρκοι δὲ ἐπεδορχόμενον μετὰ τὴν νίκην ἀποθανεῖν ὑπ᾽ ἀνδρὸς Τριβαλλοῦ. ὀτελεύτησε δὲ ᾿Αμουράτης ἐνταῦϑα ἐν Κοσόβῳ. καὶ τὸ μὲν σῶμα αὐτοῦ ἐπήγαγον ὃς Προύσην, ἐν fj οἱ πρώην τάφοι τῶν Ὀτουμανέ- "ὺ deo» πλὴν Σουλαϊμάνεω εποκεκλήρωνται, τὰ δὲ ἐνγτόσϑια ᾿Μμουράτεω ἐν πεδίῳ τῷ Kocofg κείμενα ἐν 'ιτάφῳ αὐτοῦ βασιλικῷ.
7. αἰτησόμενον P. 11. αὐτῷ xai ἐπ.ὃ 12. ἐλθόντι RT cordia; quo vulnere mortuus est. at Graeci a Turcis, quantum ad Amuretis mortem attinet, dissentiunt. aiunt enim eum non praelian- tem mec hostes fugatos persequentem intercídisse: verum cum adhuc staret im acie, virum quendam generosissimum , nomine Miloen, vo- luisse.certamen omnium quae umquam fuere pulcherrimum supire. hic, si sibi Eleazarus potestatem faceret eorum quae petiisset, polli- cebatur se armatum profectarum ad Amuratem ut transfogam. — Amu- rates cum illum ut transfngam ad se adventare crederet , iussit viro confestim cederent, quo quid vellet tuto eloqueretur. cum penetras- set quam proxime ad regis ianuas, offeudit regem stantem in acie, ad praelium accinctum, — hastam igitur accipiens aggreditur longe pulcherrimnm, quod scimus, facinus. | Amuratem enim regem interfi- cit, mec non ipse ibidem fortiter inter hostes praelians occubuit. haec est Graecorum de obit: Amuratis sententia. δὲ Tarci aliter sentiunt, videlicet eum persequentem hostes, parta iam victoria, a viro Triballo esse peremptum. Amurates quidem mortem obiit, ut explanavimus, in Cosobo campo. — buius corpus abduxerunt Prusam,
uhi sepultura erat omnium regum Otomanidarum, praeterquam 80- laumanis. intestina autem regio more sepeliverunt in Cosobo campo.
*
DE NERBUS TURCICIS L. 1. 55
Jislevrpos δὲ βασιλεύσας ἔτη ἑπτὰ "καὶ πεντήχοντα, P.28 ὑπ᾿ ἀνδρὸς Τριβαλλοῦ, τελευτὴν οὐ κατὰ βασιλέα τοσαῦτα δὲ i διαπολεμιοῦντα καὶ ἔργα μεγάλα ἀποδειξάμενον, ὃς τοὺς μεγάλους ἐν τῇ “σέᾳ πολέμους xai ἐν τῇ Βυρώπῃ dia. ὁ πολεμήσας ἘΣ καὶ τρεάκοντα, ἐς τοσοῦτον αὐτῷ μετὴν τύχης τε ἅμα χαὶ dosric «ovs μηδέποτε ἡττηθῆναι ἐν μάχῃ, dv- γαμιν δὲ καὶ χώραν ἀξιόχρεων ὑπαγόμενος, κατ' ἄμφω δὲ τῷ ἠπείρῳ, ἐς γῆρας ἤδη βαϑὺ ἀφικόμενος μὴ μεϑίεσθαι T6? πολεμίρον μάχης, ἀλλ᾽ dei λυττῶντι ἐοικόναε ἐπὲ τὴν μά. 1019, éxlyozo» dà αἱρεάτων γενόμενον ἁπανταχῇ. ἦν dà αὐτῷ
παῖδα τῶν πολεμίων τ τῶν χυνηγεσέων ἄγρα, μελέτη τὸ ἅμα καὶ εριβή. καϑῆσεο δὲ οὐδαμῇ οὐδέποτε, ἐλλ᾽ ὁπότε μὴ μώ- χπο, ευνηγῶν διοεέλει. πλεῖστα dà ἐς τοῦτο τῶν πρὸ αὐ- TW βασιλέων δόξαντος αὐτοῦ ἐνευδοκιμεῖν, σπουδήν τὸ ἅμα καὶ ταχυτῆτα ἐνδεικνύμενος οὐδαμῇ ἐλάσσονα ἐπὲ γήρως 7 ἀκὶ νεότητος. ἦν δὲ πρὸ πολλῶν ἐπιφανῶν ἡγεμόνων τὸ καὶ βασιλέων͵, καὶ πάντῃ αἀοκνύταετός τε καὶ σπουδαιόξωεος ἐς πόρτα. πάνεων dà ἐφαπεόμενος οὐδ’ δειοῦν παρίει ὑπόλου- X» τῶν πράετεσθαε δεομόνων. καὶ ἐπὶ φόγον ἐλάσαι μέγι-. ϑσιον δὴ τῶν πρὸ αὐτοῦ βασιλέων ἀχοῇ πᾳρειλήφαμεν, λόγου
μένιοε éntctxS(q χρούμενον ἐς τὰ μάλιστα προσφέρεσθαι τοῖς C τε ὑπὸ χεῖρα αὐτοῦ xai τοῖς ἡγεμόνων παισὶν ὡς μετριώ-
1. τριάχοντα H 3. τεῦ
Mortuus est, cum reguo praefuisset. annis quinqueginta septem, rilaeque exitum habuit imterfectus a Triballo, non qui regem dece- bat talem , qui tot annis bella gessisset multaque et praeclara opera fedsset; praetereg qui magna bella in Europa Asiaque numero tri- D3ta septem confecisset, tali usus et virtute fortunaque ut ín nullo vidus suecnbnisset. | adhaec magnam potentiam regionemque pluri- mam ig utraque continente sibi paravit, cum ad multam iam pro- 9Meisset aetatem. nunquam cupidine rerum sed rabie trahebatur δὲ praelium , nec unquam cruore saturari potuit. quondo otium ab hoste erat, venationi indeigebat. stadiis et tranquillitati se nunquam
0: verum cum nullus foret hostis, venationi incumbebat, cuius P*ritia amtecessores suos longe excellebat. diligentiam et celeritatem la rebus gerendis nom rinorem senez quam iuvenis ostendebat. Promptitudine et alacritate indofessa plurimos illustres duces et re- ξεν im rebns gerendis anteibat. oria sic aggrediebatur, ut nihil torum quae necessaria forent nmegligentibus omiMeret. maiorem bo- minum caedews fecit quam omsmes sui antecessores. subditos maxima "gebat serreemum aequitate et comitate. ducum filiis conversabatur quam moderatissime. expeditissimus fuit ad honorandum et compel-
56 LAONICI CHALCOCONDYLAE
rara. καὶ τιμῆσαι δὲ ἄνδρα ἕκαστον καὶ προσειπεῖν ἑτοιμῦ- τατος, καὶ τοὺς pé) ξαυτοῦ ἐξοτρῦναι εἰς μάχην δεινότατος͵ χρῆσϑαι τοῖς τε πράγμασι δεινὸς ἀπανεαχῇ γενόμενος ἦν, ἦ φασίν, ὁπότε ἴοιτο ἐπὲ μάχην, χαρίεις τε ἰδεῖν καὶ ἐπιειχέ- στατος εἰς τὸ διαλέγεσθαι. καὶ τὸν μὲν ὁτιοῦν ἐξαμαρτόντα ἐτιμωρεῖτο ἀφειδέστατα, καὶ προσδιαλέγεσθαε μετριώτατος. ἐμπεδοῦν λέγεται τὸν ὅρκον αὐτοῦ μάλιστα δὴ τῶν τοῦ γέ- νους τούτου βασιλέων. καὶ πολλοὺς διὰ ταῦτα αὐτίκα ἰε- σϑαι ὃς αὐτὸν ϑαρροῦντας, μηδ᾽ ὅτιοῦν οἰομένους πείσεσθαι D χαλεπόν, πρὲν ἢ ἐς χεῖρας αὐτοῦ ἐλθόντας διαπειρᾶσϑαι 17610 δϑυνάμοως αὐτοῦ. καὶ τόν γε μέγα φρονοῦντα καὶ αὐϑαδέ- στερον αὐτῷ προσφερόμενον τῶν γε ἐς αὐτὸν ὅτιοῦν πεπλημ- μεληκότων μηκέτε χαίροντα ἀπαλλάττεσϑαι. φοβερώτατον δὲ γενόμενον τοῖς ὕφ᾽ αὑτῷ φιλεῖσϑαι μάλιστα δὴ ἡγεμόνων ἐπυϑόμεϑα αὐτόν, ὥστε μηδὲ κακῶς οἴδσϑαι ὡς ἣν ἐπὶ τόνδε 15 τὸν ἄνδρα ἐστραιδύετο Τεμήρης ὃ βασιλεύς, μὴ ἄν οὕτω V. ϑφαυλύτατα ϑέσθαι τὸν πόλεμον, dÀÀ ἢ μαχεσάμενον περι- φανῶς μὴ περιγενόμεγον τοῦ Τεμήρεω μὴ μέντοι μηδὲ ἥττη- p. 29 ϑῆναε, ἑλομένῳ χώραν ἐς τὸ διαμαχέσασϑαι xo9' ἣν ἂν μὴ ἡττῶντο ῥᾳδίως, ἢ μὴ μαχεσάμενον μεγάλα ἂν βλάψαι ovt Τεμήρεω βασιλέως στρατὸν énuousvo» αὐτῷ xai ἐπιτιϑέμε- γον, ἦ αὐτῷ προχωροιη. 7. δὰ Ρ 14. dà P
landum virum quemlibet. maxima vi praeditus fuit ad cohortando militum animos, si praelium ineundum fuerat. maxima erat eius in rebus gerendis vehementia, adeo ut semper, quando manus consere- rentur, ubique praesto esset. aspectu non torvus verum mitis erat, sermoneque blandissimus. peccanti nullam delictorum concedebat impunitatem, verum eum meritis subiiciebat poenis. sermonis erat parcissimus. — confirmasse fertur prae reliquis generis sui regibus ius- iurandum. hinc cum plurimi contra ipsum audacissime insurgerent, existimasse nibil periculi accepturos; quod tamen cognita eius potentia secus accidit. eum qui se magnifice efferebat et ob id contumacius resisteret, praeterea eum qui aliquid in ipsom deliquisset, nequaquam Jaetitia ebrium dimisit. cum foret suis vel mazime metuendus, atta- men certum est eum plus favoris quam reliquos duces omnes apud suos obtinuisse. ne quis igitur persuadeat quod hic vir, si armis ap- petitus fuisset a 'Temire, pessime istud bellum administrasset. pu- gnasset etenim fortiter, et si non victor, non tamen victus isto ex praelio excessisset: pugnae enim locum elegisset. opportunum, in quo non facile vinci potuisset. Temiris autem exercitum hostiliter acce-
dentem, ut ferro, ubicunque occasio se dedisset, decerneret, gravissi- ma clade affecisset.
DE REBUS TUACICIS L. I. 57
Ὡς μὲν οὖν ἐτελεύτησεν ᾿Αμουράτης ὃ Ὀρχάνεω, αὐτίκα οἱ ἐν Ξαῖς ϑύραις ὄντες τοῦ ““μουράτεω ὡρμοσταὶ Παιαζή- τὴν τὸν νεώτερον αὐτοῦ παῖδα κατεστήσαντο βασιλέα.
Defencto Amurate, Orchanis filio, regii satrapae, qui ianuis praeerat, Paiaziten, Amuratis filium iuniorem, in imperio magno con- seasu collocant,
A40NIKOP X4AKOKONATAOT?T
AOHNAIOT AILOAEI RIZ ISTOPIQON AETTEP A.
LAONICI CHALCOCONDYLAE ATHENIENSIS HISTORIARUM
DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM LIBER SECUNDUS.
— — unn,
p.30 Énaé δὲ ἐτελείτησεν "duovgurge ὃ Ὀρχάνεω ὑπ᾽ ἀνδρὸς Vaso Τριβαλλοῦ͵, αὐτίκα οἱ ἐν ταῖς ϑύραις ὄντες soU ᾿“μουράτεω ἁρμοσταὲ Παιαζήτην τὸν νεώτερον αὐτοῦ παῖδα ἐστήσαντο βασιλέα. ὃ δὲ αὐτίκα, ὡς ἔσχε τὴν βασιλείαν, μεταπεμπτὸν
Ἰίαγούπην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ ἐποιήσατο ὡς ὑπὸ τοῦ πατρὺς" |
καλούμενον τοῦ ᾿Αμουράτεω ἐπὶ τὰς βασιλείους OvQac, φοι- τῶντα καὶ πρόσϑεν ὅποτε καλοῖτο. οὐδ᾽ ὁτιοῦν δὲ τῶν πρα- χϑέντων ἐπιστάμενος ἀφίκετο καλούμενος ὑπ᾽ αὐτοῦ, καὶ ὡς
Ρ estquam mortem obiit Amurates Orchanis filius, peremptus a viro 'Triballo, statim satrapae, qui regebant ianuas regis, Paraziten Amu- ratis filium iuniorem pronuntiant regem. hic ubi primum in regno est positus, accersivit lagupen (nostri Soleimannum vocant) fratrem, quasi vocaretur a patre Amurate ;' ad quem quocunque tempore vo- cabatur, promptissime ad ianuas (sic aulam Turci vocant) accedere consueverat. rerum itaque omnium quae parabantur ignarus in ia-
-—
LAONICI CHALCOCON. DE REB, TURC. 1.1. 60
ἐγένετο παρ᾽ αὐτῷ, συνολήφϑη καὶ ἐτελεύτησε. καὶ ἐχρήσατο ἢ νομίζεται τοῖς τοῦ γόνους τοῦδε βασιλεῦσιν ἐς τοὺς ἀδελ- P.31 φοὺς ποιεῖν, ὡς ἀγχόνῃ δέθι τελευτᾶν τὸν βέον ὑπ᾽ αὐτοῦ, καὶ οἱ σιδήρῳ νενόμισται. δ Ὡς μὲν οὖν τῷ βασιλεῖ τῷδο ἐξοίργαστο τὰ ἐς τὸν ἀδελ- φὸν καὶ ἐβασίλευε, παρετάξατό τε αὐτίκα ἐς μάχην, καὶ συμ- βελὼν ἐτρέψατό se. τοὺς Τριβαλλούς. καὶ ἐν «5ós τῇ μάχῃ πολλά τὸ ὠπεγένετο τοῦ στρατεύματος. e γὰρ οἱ Τοῦρκοι hpéyarro, ἐπεξῆλθον διώκονεες ὠνὰ κράτος, καὶ διέφϑεερον τοὺς Τριβαλλούς, ἱππούεεν τὸ ὄντες ἐχείνον ἀμείνους καὶ In- τους πολὺ βελτίους ἔχοντες, ὥστε. καταλαμβάνειν τοὺς φεύ- γυτας, fj μὲν οὖν ón' "Ἑλλήνων λέγεται, ταύτῃ ἐγένετο" dic dà αὐτοὶ Τοῦρχοι φασήν, οὗ Παιαζήτεω γοενόσϑαι τὴν νίκην B τῆνδε͵ ὠλλ᾽ ἀπὸ ᾿Αμουράτεω τήν τὸ μάχην γεμέσϑαι καὶ νίκην δἰπείνου, καὶ Ἔλεάαζαρον τὸν ἡγεμόνα [ἐκείνου] ὑὕπ' ἐκείνῳ στρατηγοῦντε ἀποθανεῖν ἐν τῇ μάχῃ. Τοῦρκοι μὲν δὴ οὕτω λέγουσε γενέσθαι, οὐκ ἔχω δὲ συμβαλέσθαι ὡς ἐν τῇ παρα- τάξει ἐν βραχεῖ τινὲ χρόνῳ τὸν τὸ. ἀδελφὸν ἀνεῖλε καὶ ἐς μάχην καθίστατο αὐτίχα, dÀX οὐδὲ ὡς ἀράμονος τὸ δὸρν 20 ἔλδι τὸ ἐπὲ τὸν βασιλέα καὶ ἔξέεξε διαχρήσασθαι μηδενὸς αὐ΄-
3. αὐτῶν P: corr HH 3. δέοῖ T
nuas vocatus venire haud supersedit. venienti Paiazites manus vio- lentas iniici atque necari lubet fratrem. δὲ interfectus est secundum "m morem quem Turcorum reges ín trucidandis fratribus obser- . "re s0lent. baud enim ferro obtruncatus, verum laqueo prae- focatus est, quemadmodum tenet regum illorum consuetudo.
., Bex cum in hunc modum fratrem perdidisset regnumque sibi stabi- liiuet, illico copias in aciem eduxit, cammissoque praelio Triballos in fogam coniecit. isto in praelio quam longissime ab exercitu in hostes trecius est. Turci enim fugatis hostibus insecuti aunt fortissime, Tribal- otque, quos equitandi peritia antecedebant, neci dederunt. nam equi orcorem multo praeatantiores erant equis Triballorum: proiude fu- pentes facile indipiscebantur. si Graecis fides habenda est, dicemus ea que modo tradidimus, isto pacto contigisse. 'lurcorum autem alia "per hís est sententia. nam perhibent istam victoriam non adseri-
adam esse Paiaziti, verum Amurati, cuius ductu praelium istud sit dum; eademque victoria evenerit, cum ipse Eleazarum Triballo- Tum dncem in ea pugna trucidaverit. "Turci in hunc modum, quan- um ad istad praelium attinet , sentiunt. . at ego coniecturam facere Btqueo, quomodo iu acie, brevi admodum tempore interiecto, fra- trem necaverit, et deinde in praelium illico redierit. praeierea du- bito quomodo Tribalius arripuerit hastam regemque nisus sit perdere,
60 " ' LAONICI CHALCOCONDYLAE.
τῷ ἐμποδὼν γενομένου. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἔτω ὅπῃ ἑκάστῳ Ο προσφιλὲς ἡγεῖσϑαι περὲ αὐτῶν" ἐπεὶ δὲ Παιαζήτης παρέ. V.25lefle τὴν βασιλείαν, καὶ τῇ d; τοὺς ἐναντίους νίκῃ ἐχρήσατο περιφανεῖ, πολλῶν τε καὶ αὐτοῦ ἀποθανόντων ἐν τῇ μάχῃ καὶ τελευτήσαντος τοῦ ἡγεμόνης, ἐπέδραμό τε σύμπασαν τὴν" Τριβαλλῶν χώραν. xai ἐνδράποδα cc πλεῖστα 99! αὑτῷ ποιη- σάμενος, καϑίστησι τὰ ἂν τῇ ἀρχῇ αὑτῷ jj ᾧετο ξυνοίσεσϑαι ἐπὶ τὸ ἄμεινον, καὶ ᾿Ἑλλησι σπονδὰς ἐποιήσατο. καὶ τοῖς περὲ ἸΠακεδονίαν ἡγεμόσιν εἰρήνην ποιησάμενος τὴν Σκυπίων ᾧκισε πόλιν, παμπόλλους τῶν Τούρκων ἀπό τε τῆς Εὐρώπης 10 καὶ ἀπὸ τῆς ᾿Ασίας ἀγαγὼν σὺν γυναιξί τὸ ἅμα καὶ παισί. Dzavra dà ἐποίει, ὡς ἔχοι ἀπὸ ταύτης ὁρμώμενος ἀγειν καὶ φόρειν τὰ Ἰλλυριῶν πράγματα. ἐπέδραμε μὲν οὖν καὶ τὴν Ἰλλυριῶν χώραν., καὶ πολίσματα ἄττα ἑλὼν ἠνδραποδίσατο, καὶ τὴν vt ᾿Αλβωνῶν χώραν ἐπιπέμψας στράτευμα ἐληίζετο 1Ὁ ἔστε ἐπὶ τὴν ὃς τὸ Ἰόνιον παράλιον χώραν, καὶ τὴ» περὶ ᾿Επίδαμνον..
Καὶ “Ἕλληνες μὲν αὐτῷ ἐφεοίποντο στρατευόμενοι ἅμα ὅπῃ ἄν. ἐλάυνοι, ὃ τε Ἰωάννου τοῦ βασιλέως ᾿ Ελλήνων παῖς ᾿Εμμανουῆλος, καὶ ᾿Ανδρονίκου τοῦ πρεσβυτέρου παῖς Ἰωαν." γῆς. τούτους γὰρ ὡς τὼ ὀφϑαλμὼ ὄξει ζέοντε περιέχει, na-
Ρ.δαηρείχετο αὐτοῖς τὴν δίαιταν ἀμφοῖν. οὗτοι δ᾽ ὡς ἔγνωσαν
1. γενομέγῳ P: corr H 12. ἔχοιεν P 13. ἀπέδραμε P:
corr H
nullo prohibente. verum cuilibet suum ait hac de re liberum iudi- cium. postquam Paiarzites regni gubernacula suscepit, victoriamque illustrem devictis hostibus est adeptus, nec paucis interim suorum amissis insuper Triballorum ducem in acie peremit, non socordiae se cortumpendum dedit, verum praedabundus universam peragravit Tri- ballorum regionem. captisque mancipiis plurimis regno suo eam for- mam induxit, quae sibi optima et commodiesima videbatur. Graeco! sibi foedere iunxit. pace cum Macedoniae ducibus inita, in Scopio- rum urbem coloniam duxit, deductis eo plurimis ab Europa Asiaque '" urcis cum uxoribus et liberis. hoc autem ideo facere aggressus est, ut hinc profectus res Illyricorum agere et ferre tuto posset. incur- sionem fecit in Illyriorum regionem, captaque oppidula penitus diri- puit. exercitum misit in Albanorum regionem maritimam versus Io- ninm et Epidamno finitimam, praedasque ex ea egit. Graeci sequebantur armati, quocunque ezercitum ipse movisset, excepto Emanuele loannis Graecorum regis filio, necnon Ioanne se- nioris Andronici filio. his énim cum ferventi aceto eorum oculos eruisset, domi victam praebuit Byzantius rex. qui cum cognovissent
DE REBUS 'TURCICIS L. il. 61
ὁρῶγεες ini σφίσεν αὐτοῖς, xai ὅτε τῶν ὀφθαλμῶν ἐπὶ τὸ ἄμεινον διαπέοισο χρόνου ἐπιγδνομένου σφίσι, τῇ τὸ γυναικὶ καὶ ἀλλήλοις ἐς λόγους εφικόμεονοι, καί zuvor ἄλλων ἐς τὴν ἐσήγησιν ταύτην δξηγουμένων καὶ συνεπιλαβομόνων; ἀπόδρα- σαν ἐς τὴν κατανεεμρὺ Βυζανείου πόλιν Γαλατᾶ τῶν Ἴω- γουΐων. ἐντεῦϑεν δὲ εφέκοντο. παρὰ βασιλέα Παιαζήτην, καὶ ἀφιπόμενοι ἠξίουν σφέσιν ἐπικουρίαν δοϑῆναι ὡς ini τὴν ἑαυτῶν πόλιν ἐλαύνειν, καὶ ἐδέοντο καταγειν σφᾶς. ἔλεγε δ᾽ ἐς oy τῷ βασιλεῖ εἰφικόρμιενος τοιάδε “ὁμοὶ μὲν. οὖν, βασι- (015, συμφορᾷ πεπληγμενῳ τοιᾷδε, τύχῃ τῇ οἰμείνονε ὀπετρέ-" ve; ipavióv καὶ ϑεῷ τῷ πάντα ἐφορῶντι, βέλτιον ἔχω ἐμαν-- ἢ τοῦ͵ za/ μὸε χεῖρεν͵ δαίμων κατέϑετο οὐχ ἀήδῆι. ὁρᾶν γὰρ My ἐμοὶ κατέλιπε βραχὺ πάμπαν «7c ὄψεως ὠφελόμενος, τήν τε βασιλείαν ὑπισχνεζεαε, καὶ τὴν βασιλείαν ἀνήκουσαν uo — / DS&uc ἀποδιδόναι. παύτην δὲ τὴν βασιλείαν ἡμῶν, ἣν duoi πείϑῃ, ἕξεις. τοῦ λοεποῦ. χρῆσϑαι ὅπως ἄν σου. δοκοίη, ἣν ἐμοὶ ταύτην ἀποδεδωκὼς ἔσῃ, ἢν ἱππέας τετρακισχελέους μᾶ- here παρεχόμενος ἔπεαϑαΐ μοι ἐπὲ μῆνας. δὸο κελεύῃς. εἰσὲ δὲ παρ᾽ ἡμῖν σχεδὸν. o£ τοῦ ἄστεος γένδι τὸ καὶ πλούτῳ προ- 20 φέροντες, καὶ zovzeow οὖχ ὀλίγοι εἵποντο ἂν nor ἐνθάδε, εἰ μὴ εἰδείην ἐν τῷ ἄστεε ἐμοὲ τυγχάνειν» exrac καὶ ἐμοὲ τιμωροῦν- τας, ἐφ᾽ ὃ τε ὧν γνοίην ἡμῖν ιἐπετήδειον δάεσϑα!. φόρον dà C. :
2. διικέοενεοϑ 20, ἐγθένϑε P: cort H .21. τειμωρόῦντα
P: corr H 22. γνοῖεν ὃ . . | uadem oculos melius babere , colloquentes inter sese, et cum uxore autautibus et aliis gnaviter, aufugerunt in Galatiae urbem, quae Pera dicitur, e segione Byzantii sitam. hinc perrexerunt ad regem Paiasitem , orantes auailium, quo muni in suam possent redire ur- bep avitumque recuperare regnum. at cum in conspectum re i8 ve- miaet, ferunt, eum talem exorsum esse orationem. “me quidem, o res, ἰδ gravi calamitate perculsum cum meliori fortunae deoque, qui omnia videt, commendarim melius nunc quam fortunae moae patiantur habeo. praeterea deus gratiam mihi rettulit haud iniucun-
. Bam cum visum mihi totum pene ademerit, reliquit tamen ut parum cernam , polliceturque regnum. fasque est ut regnum qued iure ad me pertinet, mibi restituatur. hoc autem regnum nostrum, s me audieris , in posterum expériere ad omnia tibi obsequentissi- mum, δὶ tua ope adiutus id recepero. id eveniet, si mihi dederis equites quater iille, eosque Ime sequi iusseris mensibus duobus. Sant autem ἃ partibus nostris ii qui 1n urbe genere divitiis prae- sant. horum non pauci me comitarentur, nisl scirem eos in urbe mea negolia procurare, seque tandem adiuturos in quacunque re
62 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τῷ σῷ οἴκῳ πολλαπλάσιον ὑπισχνοῦμαι ἀπάγειν ἔτους &xa. σεου͵ καὶ ἁρμοστὴν ὄχειν 8» τῇ πόλει." βασιλεὺς δὸ djui- βετο τοῖσδε “ἐμοί sa οὖν, ἐπεί το ἐπυϑόμην ὡς δρᾶν ἤδη σοι καταλέλειπται, ἡδομόνῳ τά wor ὁ λόγος ἐγένετο, xai χάριν οἶδα τῷ ϑνητῶν τὸ καὶ ἀϑονάότων δημιουργῷ τήνδε σοι τὴνϑ᾽ χάριν καταϑεμένῳ " ἥκεις δὲ ὀπὶ ἄνδρας cot προσφιλεῖς, καὶ ἀμυνοῦντες σοι aic ὅσον d» ἐξῇ διαπράξασθαι, ἐφ᾽ ὃ τί περ ἦσϑα ἀγωνιζόμενος. τίσομαε dà βασιλέω τὸν σὸν πατέρα οὕτως ὥσες μηδέποτε ἐσαῦϑις βουλούεσθαι περὶ ἐμὲ νεώτερα πράγματα. ida δὲ τούτους λαβὼν οὖς σὺ ἔφησϑα, χώρει δὲ ἐπὶ", τὴν πόλεν πράσσων ὅπως ὡς βέλτιστα ἔσοιτό σοι καταγομένῳ éné τὴν πατρίδα." ὁ μὲν ταῦτα eino» ἑτοίμους παρείχετο τοὺς ἑππόας, vívdgórexog δὲ τούτους λαβὼν ἤλαννεν ἐπὶ Βυ- V. 26 ζώνειον. Ἰωάννης dà καὶ ᾿Εμμανουῆλος ὃ παῖς αὐτοῦ, ὡς ἐπύϑοντο τάχιστα ᾿Ανδρόνεκον σὺν τῷ παιδὶ αὐτοῦ ὀλαύνοντα 1" éni σφᾶς, ἐσῆλϑόν τὸ ἐς τὴν τῆς Χρύσεας οὔτω καλουμένην ἀκρόπολιν, καὶ παρεσπευάζοντο ὡς πολιορκησύμενοι. ᾿Αἴνδρύ- ψίκος μὲν οὖν ἐλάσας ὁπολιόρκοι, μετὰ δὲ ταῦτις ὑμολογίᾳ χρησάμωανος εἷλε τὴν ἀκρόπολιν, εἰς τε χλώβιον ὀμβαλλομένω μετέωρον, καὶ καϑοῖρξεν ἄμφω ἐς πύργον ve, καὶ εἰρχτὴν βρωχεῖων συνελάσας ξυλίγην πεποιημένην ἐντὸς τοῦ πύργον, Ρ. 33 καὶ τῆντε βασιλείων κατόσχο, τὸν τὸ πατέρα καὶ ἀδελφὸν ἔχων
19. ἐμβαλλομένου RT: corr H, qui haec εἴς τε £1. ἐμβ. μετέωρον post πύργον ponit, omisso τὲ
ipsorum auxilio opus habuero. promitto etiam me tibi quotannis da- turum tributum maximum: habebo praeterea. ín urbe iudicem sive praefectum Turcom." rex his auditis respondit *mihi quidem, ut accepi tibi adhue vim visivam superesse , sermo taus fait multo gra- tissimus. gratiasque ago mortalium et immortalíam conditori, qui istud tibi beneficium praestitit. venisti autem ad víros tibi araicos et auxiliares, qui se tibi dabunt promptissime, quodcunque occeperis bellum. alciscar tamen regem patrem tuum, ut deinceps nunquam contra me res novas moliatur. tu igilur, his quos petiisti. assumptif, flecte iter ad urbem; eaque agito quae iudicaveris tibi vel in primis utilia fore, ut in patriam reducaris." rex his dictis confestim, quos flagitaverat, equites instructos dedit; quibus acceptis Andronicus se contulit Byzantium. Ioannes et filius Emánael, cum esset nuntiatum Andronicum cum filio suo magna manu adventare, ingressi sunt. Au- reae (sic appellatam) arcem, ibique obsidionem tolerare parabant. Andronicus adveniens urbem obsidione circundat. postea arcem pa- cionibus in deditionem accepit, ambosque inclusit in earcere ligneo et angusto, quem intra turrim aedificarat; reghumque occupavit, ha-
DE REBUS ΤΠΚΟΙΌΙΒ L. n. 63
ἐν gvlaxj. βασιλεύσας δὲ ἀπέδειξε καὶ τὸν παῖδα αὐτοῦ Ἰωάννην βασιλέα τοῖς “Ἔλλησι. κατεῖχε μὲν οὖν ἐπὶ τη τρία ἐς τὴν εἰρκτὴν τήνδε, καὲ ἀνελεῖν οὐκ ἢϑελε παραινοῦντος ἐς τοῦτο αὐτῷ συνεχῶς Παεαζήτεω. τῷ δὲ τετάρτῳ ἔξει ἀνα- ὀλείσαγτες ὑπηρέτην, ὃς αὐτοῖς τὰ προσῆεε καὶ τὰ ἀμφὶ τὴν Ἰρυφὴν ἐχύμιζεν ἐς τὴν εἷρκτήν, ἐπιδοῦναι σφίσι σίδηρον" ταὶ xud βραχὺ καξαλῦσαϊ τό αὐτοὺς λέγεται τὴν εἰρκτήν, καὶ ἐκούράγεας ἀφικέσθαι παρὰ βασιλέα Παιαζήτην. dni- Ὀχνουμένους δὲ φόρον dndysiw καὶ στρατιὰν ὅσην ἂν ἐπιτάτ- p lo τοι σφίσιν αὐτοῖς, ἐπεπέριψας ἄγγελον ἐς τὸ Βυζάντιον ἐπής-. θέτο τοὺς Βυζαντίους καὶ τὴν γνώμην αὐτῶ», τίνα βούλοιντο σφίσι βασιλέα γενέσθαι, "Ἐμμανουῆλον ἢ βασιλέα Παιαζής. "P' ἐμπειρᾶτο γὰρ ταύτῃ καὶ περὲ ξαυτοῦ τεῆς γνώμης. τῶν βυζαγτίων. οἱ δὲ Βυζάντιοι αἱροῦντο ᾿Βμμανουῆλον, dre ἐχϑύμενοι 707 τῇ “Ἀνδρονίκου ἀρχῇ. ἐνταῦϑα ἐρίζοντο ἄμφω τῶν Ἑλλήνων βασιλέες περὶ τῆς Βυζαντίου βασιλείας, ἐτάξαιϊο φύρον ἀπάγειν ὅ "Εμμανουῆλος ἐς τρισμυρίους Xov- σύους, καὶ ἑαυτὸν ἄγαντα ἐπὲ στρατιὰν ἔπεσϑαι συστρατευύ.- μεγον͵ xe) οὕτω δὲ παραλαβεῖν ὑπὸ Παιαζήτεω τὴν Βυζὰνγ- τήν βασιλείαν͵ χαὶ ἐς ϑύρας φοιτῶντα τὸν ve φόρον οἱ érá- C jaro χαὶ τὸν στρατὸν ἀπέώγειν ἐχάστου ἔτους, d; ἔαρ wné- φαινεν, ᾿Ανδρόνεικος μὲν οὖν καὶ Ἰωάννης ὃ παῖς αὐτοῦ ἐν
20. οἵ ὃν H
là palrem οἱ fratrem in carcere. cum autem admiínistraret regnum, ἔβαν suum loannem Graecis reget destinavit. illos vero annis tri- bus in carcere tenuit, nec tamen obtruncare voluit, quamvis ad id ikiaretur a Paiazite. anno sutem quarto persuaserunt carceris prae- fecto, qui alimenta ipsis ministrabat , ut subiicetet ferrum. quo fa- do dissoluerunt carcetem, et aufugientes festiarunt ad regem Paía- ilem, promittentes se tributum maximum pensaros, daturosque mili. V: quotquot imperasset. misso nuntio Byzantium explorabat Byzan- lioem animos, quemoam sibi regem dari, Emanuelem an Paiazitem, "les, hse ratione pulchre ezpiscabatur ut Byzantii etiain erga se Mimsti forent, δὲ Byzantii elegerunt Emanuelem, iam fastidientes Aodroaiei hnperium. — ezorta est igitur conteutio ínter ambos reges "pt Byzantii regno. Emanuel promittebat se tributum quod conti. »trl ires myriades aureorutma, numeraturom quotannis; addebatque * Profectarum cum. illo in militiam quocunque exercitus duxisset. hà condiciomibus , quas modo commemoravimus , Byzantii reguum a
aiite aecepit, videlicet ut in ianuas profectus tributum, quod im- perauet, solveret, militesque semper quot iussisset, vere appeteate
64 L&ONICI CHALCOCONDYLAE
ταῖς 9ugeuc διατρίβογτες δίχιταν οἶχον παρὰ βασιλέως, "Eu. μανουῆλος δὲ ἐβασίλευε. mE Dl 1391 ΠΠαιαζήτης dà ὃ ᾿Δμουράτεω, ἔχων 59)" ξαυτοῦ τοὺς “Ἑλλήνων βασιλεῖς ἐγάγρντας ἐς τοῦτο, ἐστρατεύετο ὀπὶ Φιλω- δέλφειαν πόλιν ᾿Ελληνίδα. ἐριζόντων γὰρ τῶν βασιλέων Βυ-" ζαντίου ἠτεῖτο αὐτοὺς καὶ Φιλαδέλφειαγ, οἱ δὲ ἔφασαν ἀπο. — δοῦναι, ὡς δὲ ἄγγελον ἐπιπέμποντος τοῦ βασιλέως 'Euyga- vovgÀov, ὕπως τοῦ λοιποῦ παραδόντες σφᾶς τῷ Παιαζήτῃ δέχοιντο ἄρχοντα καὶ ἁρμοστὴν Τοῦρκον, οὐκ ἔφασαν ἑκύγ. Dzag εἶναι καταπροδοῦναι σφᾶς τῷ. βαρβάρῳ, καὶ τὸ ἐντεύϑεν!: ἐπολιόρκει Φιλαδέλφειαν Παιαζήτης, ἔχων xat τοὺς EA- νων βασιλεῖς. οἱ δὲ ἀριστεῦσαί t6 αὐτοῦ λέγονται, καὶ aya- βάντες οὗτοι πρῶτον εἶλον τὴν πόλιν. οὕτω μὲν οὖν ξάλω Φιλαδέλφεια 9j τῆς «“Ἰυδίας πόλις εὐνομουμένη “Ἐλληνίς. ἹΜετὰ δὲ ταῦτα Παιαζήτης ἤλαυνεν ἐπὶ Zxsvdégta τὸν 1 τῶν ᾿Αρμενίων βασιλέα, καὶ ἐπὶ ᾿Ἐρτζικὰν πόλιν, τὼ τῶν “Δρμενίων βασίλεια, καὶ ἐπὲ “ἀμαχαν πολίχνιον λεγομένην. λέγεται δὲ οὗτος ὁ Σκενδέρης τῶν βαρβάρων πολλῷ τῶν κατὰ P.3A 7» σίαν ἀνδρειότατος καὶ τὰ ἐς πόλεμον τόλμῃ τε xe — ῥώμῃ σώματος γενέσϑαι οὐδενὸς δεύτερον, ὡς ἐπιόντων ποτὲ αὐτῷ τῶν ᾿σσυρίων πολλάχις ἔργα ἀποδείξασϑαε agus }λύ
9. éxóyteg? 17. λεγόμενον H
adduceret. Andronicus et filius eius Ioannes, morantes in ianuis, vi- ctum apud regem habuere. Emanuel regno praefuit. | Paiazites Amurátis filius habens secum Graecorum reges, qui al id eum usque incitabant, arma contra Philadelphiam urbem Graecam vibravit. contendentibus namque inter se Byzantii regibus, petebat. — rex Paiazites sibi dari Philadelphiam. qui se id facturos promise- runt. cum autem Emanuel misisset praeconem, qui nuntiaret Phila- delphiae civibns ut se urbemque dederent Paiaziti, acciperentque com iudicem tum praefectum Turcum, responderunt se neutiquam paratos esse ut se ipsi proderent barbaro. quo responso irritalos Paiazites urbem exercitibus circumsedit, ducens secum ad id bellum Graecorum reges, qui ibidem virtutis praemia sunt consecuti : prit etenim conscendentes murum urbem cepere. et in hunc modum ca- pta est Philadelphia, urbs Lydiae Graeca, legibus optimis quae fuit fundata. | Postea bellum intulit Paiazites Scenderi Armeniorum regi. prst- terea Ertzicam, Armeniorum regni sedem, et Lamacham, sic appella- - tum oppidulum, bello petiit. Scenderem hunc tradunt barbarorum Asiam incolentinm fuisse "multo fortissimum, nec ullo mortalium ex- titisse rei militaris scientia corporisque robore et audacia inferiorem.
DE REBUS TURCICIS L. 1I. 65
yv, τρεψάμενος τοὺς ἐναντίους σὺν ὀλίγοις τοῖς ἀμφ᾽ αὑτόν. . τοῦτον δὲ τὸν Σκενδέρεα, ὡς ἀπήχϑετο τῇ ἑαυτοῦ γυναικί, v. 2 συλλαβοῦσα αὐτὸν σὺν τῷ παιδὲ διαχρήσασϑαι καὶ τὴν βα- — mita» κατέχειν. ἐπὲ τοῦτον δὴ Παιαζήτης ἐλάσας τὴν τε 5 Ἐρτζικὰν πόλεν πολεορκῶν παρεστήσατο xai τὸν παῖδα Σκεν- ϑέρεω εἶχεν ὃν φυλακῇ. μετὰ δὲ ταῦτα τούς τὸ Τχαπνίδας καταστρεψάμενος. OL κατέχουσε τὰ τῆς Κολχίδος ἐπὶ ua στρ!» πόλιν καϑήκοντα, ἤλαυνεν éni Καραιλούκην τὸν “εύ-- καμνα Σαμαχίης ἡγεμόνα, καὶ ἐπεξελϑόντα σὺν τῇ ἑαυτοῦ B 10 σιρατιᾷ ua yr, ἐκράτησε, καὶ ἐπολιόρκεε Σαμαχίην πόλιν. xad ὡς οὐδὲν προεχώρεε 7 τῆς πόλεως αἵρεσις, ἀπεχώρησεν ἀπα.. γεγὼν τὸν σερατὸν., xai ἐπανέστησεν ἐπ’ οἴκου. μετὰ δὲ ταῦτα ἐλαύνων ἐπὲ τοὺς ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ λοιποὺς ἡγεμόνας, τόν win» Σαρχάνην Πἤενδεσίαν Τεχόην καὶ Mezrvp», τήν διε ἀρχὴν αὐτῶν ἀφείλετο, καὶ ἐχβαλὼν αὐτοὺς τὴν χώραν ὑφ᾽ αὐτῷ ποιησάμενος εἶχεν. οὗτοι dà ὡς ὠπελήλαντο τῆς σφῶν χώρας, ἀνέβησαν παρὰ βασιλέα Τεμήρην ἐς Σούσα». ὡς μὲν οὖν ἀναβάντες οὗτοι ἐς ὄψιν ἦλϑον τῷ βασιλεῖ; ὕστε.. θόν uw δεδήλωταε. πλὴν γὰρ Καραμάνου τοῦ ᾿Αλοσουρίου C 0 ἐκίλην καὶ Τουργούτεω τοῦ τῆς Φρυγίας ἄρχοντος, οἱ καὶ ἐπιγαμίας αὐκῷ ποεησάμενοι εἰρήνην ἦγον, οἱ λοιποὲ τῶν ἦγε- μόγων ἐστερημένοι τῆς ἀρχῆς ὠνέβησαν ἐς Σαμαρχώνδην τὰ
9. Σαμαχεὴλ P 11. ἀνεχώρησεν ἢ
ilaque cum quondam ab Assyriis bello lacesseretur, plerumque prae- dara militaris virtutis facinora perpelravit, hostesque semper pauca manu fodit humc Scenderem cum filio uxor, quam odio proseque- batur, comprehensum interemit, ipsaque ad regni gubernacula evasit. contra Scenderem igitur Paiazites arma movens Ertzicam expugnavit, Rliumque Scenderis vinctum in custodiam dedit. postea cum Tzapni- das domuisset, qui Colchidis loca usque ad Ámastrum urbem tenent, bellum contra Carailucem et Leucamnam, Samachiae ducem, vertit ; quem obviam procedentem cum exercitu praelio vicit, Samachiamque wbem oppugnare coepit. urbis autem istius oppugnatio cum parum suecederet, abductis copiis domum reversus est. hinc bellum indixit reliqdis qui in Asia erant ducibus, Aedini Sarchani Mendesiae Tecoi et Metini, imperioque eos expulit, expulsorumque regnum occupavit. hi cum forent suis sedibus pulsi, iter instituerunt Susam , ad regem Temirem. ut autem, praeter Caramanum cognomine Alosurium, et Turgetam Phrygiae dncem, venerint jn conspectum regis, infra dice- ter. hi namque affinitatem iungentes cum Paiazite, pacem coniseculi sunt. reliqui exceptis istis duobus, duces regnis suis exacti ascen- dergnt Samarchandam , quae Temiris regia extitit. Sarchanem, qui
Chalcocondylas. 5 ΄
66 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
βασίλεια Τεμήρεω. Σαρχάνην μὲν τὴν negalor τῆς "Tower ἐπιεροπεύοντα, καὶ Ἀϊενδεσίαν τοῦ Καλάμεω ἀπόγονον, καὶ Τεχόην τὴν Μάαδέαν κατέχοντα τῶν ἑπεὰ ἡγερμιύνων ἀπογόνους γεγονέναι φαμὲν τῶν τοῦ Ὀχουμάνεω τὴν τῆς “σίας ἀρχὴν κοινῇ συγκατεργασαμένων., οἵ xai ᾿λαδίνεω τοῦ βασιλέως" γενέσϑαι ϑεράποντες λέγονται. Mesiyyy δὲ «καὶ “Ἰἐδίγην, ὅϑεν τὴν ἀρχὴν ἐκεήσαντο, οὐκ ἔχω διασημῆναι. τὸν δὲ didivso ἢ λέγεται μόνον τῆς exo Κολοφῶνος rs ἀπὲ Καρίαν ἦρχε χώρας. Τούρκων uéyrot γένος τούς τα exo ΖΤουργούτεω τε- ἀούντως καὶ ὑπὸ ἐζαραμάνεω καὶ Ἀϊετίνη uod /fidívg ὀὁπέσεα.-. 10 μαι σαφῶς εἶναί τε καὶ ὀνομώζεσϑαι. καὶ ἐν Καππαδοχίᾳ ὑπαγόμενος τοῦτο μὲν τὴν ὑπὸ Καραϊσούφῃ χείρων τοῦτο δὲ «ὴν ὑπὸ τοῖς Ὀμούρεω παισί, καὶ τὰ σιλέω τῆς (Φρυγίας κα- τασιρεψάπενος, ἤλαυνεν ἐπὲ ᾽᾿Ερτζικὰν τὰ qu» “Δρμενέων βα- σέλα, wuí ἐπὲὶ τὸν Jxsvdéoee παῖδα, ὃς ταύτης ἡγεῖτο τῆς 15 χώρας ὅστε ἐπὶ Εὐφράτην καὶ τῆς τε Κολχίδος μοῖρων oUx ὀλίγην ὑφ’ αὑτῷ ποιησάμενος ἦρχε. Ταῦτα μὲν οὖν γονόμενος ἐν τῇ ᾿“σίᾳ καὶ μεγάλα dns- P. 35 ϑείκνυτο ἔἐρνγα" μετὰ δὲ ὡς τὴν Εὐρώπην διαβάς, σερατευ- γαξα ἐπιπόμπων ἔστε Μακεδονίαν τὴν πρὸς Ἰονουνὰ τοὺς ταύτῃ wifavov; καὶ τὴν χώρων éónov, καὶ πολέσμῳξα «rca
9. Τουργαταρίων τελοῦντ'᾽ ὧν καὶ P: corr Hamakerus. 21. ταύτης P: corr ἢ
tutabatur maritimam ELoniae regionem, et Mendesíam Calamis nepo- tews, Tecoenque, qui tegebat Madien, afBrmamus fuisse nepotes et posteros septem illorum ducum Otomaui, qui coniumctis viribus com- munibusque cousiliis Asiae imperium acquisiverunt; quos et Aladi- sae regis ministros fuisse constat. Metiues autem et .Aedines unde regnum nacti smt, explorare neqaeo. Áedinem tamen solum memo- rant α Colophone usque ad Cariam regioni se extendenti imperitasse. Turcos quidem genere et esse et dici certo.scio, quotquot sub Tur- gmuriis, sub Curamano, sub Matine et Aedine degunt. subacta es Ceppadocise regione quae est sob Caraisuphe, nec non illa quam 'Homurie -Glii regebant, praeterea in dicionem accepta maxima Phry- giae perle, bellua promovit coutra Ertzicam, &Armeriorum regiam, e cowtra Seenderem , qui «ἃ loca longe lateque usque ad Buphratem *teuebat, addita non modica 'Colchidis :parte, quam bello in dicionem 'tedegerat.
Haee quidem -&ffecit, cum foret in Asia, ntugnaque virtutis i 'eóbspeetum daret opera. postea transiens in Europsm, exereitibus Pmrnissis in Macedoniam et quae spectat Jonium , Albanorum accola-
, rum 'régioneis populabetur. — captis quibusdam Albanorum oppidulis
DE AEBUS TURCICIS 1,.}}. 67
εὑρὼν τῆς ᾿Αλβανῶν χώρας ἐπὶ Ἰλλυριοὺς ἡλαυγέ τε καὶ ἐδήον τὴν χώραν, λείαν τὰ ἐκείγοον ποιηύμενος. μετὰ δὲ ταῦτα ἐστρα- τέύετο ἐπὲ Πελοπόννησον, τῷ μὲν λόγῳ Gg ἐπὲ Goxaiav xoi ἐπὶ Θετταλία» ἐλαύνων, καταστησόμενος τὰ ἐν τῇ Θετταλίᾳ δῶστεε ἐπιτηδείως ἔχειν αὐτῷ, τοῦ dà Φωχαίων ἀρχιερέως ἐπα- γομένον σφίσιν ἐπὶ χῴραν χυνηγῆσαί τε κρατίστην καὶ λει- μεῦνας γεράνους παρεχομένηυς πλῆϑος ἄπλετον καὶ πεδία ἐνιππεῦσῳι τὰ καλλιστα, τῷ δὲ ἔργῳ ἐπὲ Θετταλίαν τὸ καὶ τοὺς ταύτῃ ἡγεμόνας ᾿Επικερναίους τοὔνομα καὶ ἐπὲ γυναῖχα B lrop “ηελουῆ ἡγεμόνος Τουγντεδουλᾶ. | μετὰ δὸ ταῦτα xat ἐς V. 28 Πελοπόννησον ἐμβαλών, ἔχον δὴ καὶ τὸν βασιλέως Ἰωάννου παῖδε Θεόδωρον ἡγεμόνα, ἐστρατεύετο, ἀφιχόμεντος δὲ ἐς Θετταλίαν τὴν ξεὲ “ομακίην παρέλαβεν, ἐκλιπόντος τοῦ ἐν αὐτῇ ἡγεμόνος ᾿Ἐπιχέργεω, καὶ δὴ xoi Φαρσάλων πόλιν, καὶ ἰδ ταύτην ὑπὸ ᾿Επιχερνᾳίον ἐπιχρατουμέγην, ὑφ’ αὐτῷ ἐποιήσα- 70, προέλαυνε δὲ ἐς τὸ πρόσω, τὸ r5 Ζηκοῦνιν τὸ ἐν Θερ- μοπύλαις καὶ llazQug τὰς ἐν τῷ πεδίῳ πρὸς τῇ ὑπωρείᾳ τῶν “Ἰοκρῶν ὄρρυς xertgrgéyago, καὶ ᾳμτῷ προσεχώρησε" καὶ ἄλλα dà γῶν ταύτῃ πολισμάξων οὐκ ὀλίγᾳ προσεχώρῃσεν C 40 εὐγῷ καϑομολογίῃ. μετὰ δὲ ταῦτα 7) Ζελονὴ τοῦ ἡγεμόνος γυνή, ἔχοισα ϑυγατέρα γάμου τὸ ὡραίαν καὶ ἐγγυχμέγην
1. ἑλὼν} elgüy H ὠ 3. duxída αἴ δ. Φωκέων αἴ 18. τῶν] τοῦ so»?
contra HIyrios arma 4ulit, vastátaque Illyriorum regione opes eorum diripuit et in suum emolumentum convertit. hic peractis expeditio- mem suscipit contra Pelopongesus, rumore prius sparso, quasi bello esset. petiturus Phocidem et Thessaliam subacturus, ut sibi ad res geremdas foret idonea. episcopus autem Phocensium invitabat eum, osteptans regionem .vemaUonibus commodissimam, habentem prata qmae praeberent infinitam gruum multitudinem, praeterea campos ad equitatum aatura quam pulcherrüne iustructos. ἰδία quidem expe- diio verbis in hunc modum parabatur, re vera tamen bellum indi- cebataur Thessaliae ducibusque, qui ibi agebant, nomine Cernaeis, et uxori Delsis, Delphorum ducis, Trudeludae. post baec quasi in Pe- loponmesum irrupturus, cum elegiseet. belli ducem Theodorum Ioan- mis Glium, bellum strenue gerebat. profectus in Thessaliam sui iuris fecit Domaciam, cum eam deseruisset, qui in ea erat, dux Cernaeus. hiac Pbarsalicocum urbem in dicionem accepit, quae et ipsa a Cer- naeis regebatur. deinde, cum longius processisset , Zetunim urbem Thermopslarum , et Patras sitas in planitie, quae est in radicibus montis Locrensium , ia potestatem redegit. praeterea alia oppidula non pauca istius regionis pactionibus in fidem recepit. Delvis Del-
08 LAONICI CHALCOCONDYLAE .
d»Upí, ὡς ἐπύϑετο βασιλέα ἐπιόγτα, ἡγεῖσθαι δὲ αὐτῷ ἐπὶ τάδε τῶν Σαλονῶν ἀρχιερέα. λαβοῦσα r6 τὴν ϑυγατέρα καὶ δῶρα ὅσα ἠδύνατο ὑπήντα τῷ βασιλεῖ. ὃ δὲ τὴν τε ϑυγα- τέρα ἐδέξατο, xai αὐτὴν ἅμα τῇ ϑυγατρὶ ἐς τὰ ξαυτοῦ 797 ἀπέπεμπε, τὴν δὲ χώραν παραλαβὼν ταύτῃ ἐπέστησεν ug-5 χοντα. λέγεται δὲ περὶ ταύτης τῆς γυναικὸς ὡς ἱερέως τινὺς Στράτεω ἐπικαλουμένου ἐρασϑεῖσα xai ἐς τὸ πρόσω ἀναιδείας D ἐλαύνων τήν r5 ἀρχὴν ἐπέτρεψε τῷ ἱερεῖ, καὶ ἀναιρῇ πολ.- λοὺς τοὺς τὴν Δελφῶν πόλιν ἐνοικοῦντας ἐργασαμένη. διὰ ταῦτα ὑπὸ ἀρχιερέως ἐς βασιλέα διεβλήϑησαν, ὡς ἀεὶ μίαν τ0 εἰς γυναῖχα χώρας τοσαύτης ἡγουμένην, ὑπὸ ἱερέως μοιχευο- μένην, ἀνήκεστα xaxa ποιεῖν τοὺς πολίτας, xai διὰ ταῦτα ἐπᾶραι βασιλέα ἐπεόντα στρατεύεσϑαι ἐπ᾽ αὐτούς. λέγεται μέντοι περὲ τοῦ ἱερέως τούτου τοῦ τὴν γυναῖχα ταύτην συγ- γενομένου καὶ ἄλλα οὐκ ὀλίγα ἔστε γυναῖκας πλημμελῆσαι, 15 κατεργαζόμενον δαιμονίῳ τρόπῳ ὥστε ταύτας ἐφέλχεσϑαι Ρ. 386 ἐπαγόμενον àni συνουσίας. Δελουῆς dà ὃ τῆς γυναικὸς ἀνὴρ πρόσϑεν ἐτολευτῆήκδι vocc. ἦν dà οὗτος γένος τῶν Ταρακω- νησίων βασιλέων, καὶ ὅπότε οὗτος ἀπὸ Ἰταλίας ἀφικόμενος ἐπὶ Πελοπόννησον κατέσχε τὴν ᾿Αττικὴν ἅμα καὶ Βοιωτίαν πρὸς τῇ Πελοποννήσῳ, καὶ δὴ καὶ Φώκαιαν καὶ Πάτρας τὰς
8. ἐλαύνουσα ὃ ἀνιαρὰ H 10. ἀεὶ μίαν εἰς) ἀειχὲρ 18, ἀπᾶραι P 18. ἐτετελευτήχει 3
phorum ducis uxor, habens filiam iam nubilem viroque desponaatam, ut intellexit adversum sese cum exercitu pergere regem , cum filia muneribusque quam potuit acceptis maximis regi obviam procensit; qui filiam lubens assumpsit, eamque simul cum matre suis moribos ritibusque vivere permisit: regioni autem, qnae in dicionem conces- serat, ducem praefecit. fama est istam mulierem amavisse sacerdo- tem quendam nomine Stratem ; et ad maiorem impudentiam progpres- sam imperium sacerdoti commisisse, plurimosque Delphorum incolas obtruncasse. biuc delata est episcopo Delphorum apud regem, quasi ipsa sola regat tantam regionem, intolerandisque iniuriis afficiat ci- ves, interim adulterio a sacerdote polluta. his excitatus rex bellum iis intulit. feruntur et alia quaedam de isto sacerdote , qui stupri consuetudinem cum illa muliere babuit, videlicet quod etiam cum aliis deliquerit non paucis mulieribus, dum eas ad concubitum daemoniacis quibusdam incantationibus pelliceret. Delves autem molieris marita: antea morbo implicitus expiraverat. hic ortus erat de genere Tara- conensium regum. qui cum venisset. ex Italia in Peloponnesum, ob- tinuit Atticam εἰ Boeotiam simul cum Peloponneso : nactus est et Phocidem Patrasque urbem extra "l'hermopylas sitam. reges isti in- teriecto tandem tempore non parvo principatum amiserunt. quidam
DE REBUS TURCICIS L 1. 69
ἐχτὸς Θερμοπυλῶν. oUro: μὲν οὖν ὕστερον χρύνῳ oV πολλῷ διελϑόντε vp» τε ἡγεμονίαν ἀπέβαλον, καὶ οἱ μὲν ἐπενόστη- σαν ἐπὶ Ἰταλίας, οἱ δὲ αὐτοῦ ἐνέμειναν ἐς ὃ ἐτελευτησαν. τούτων δ' ἣν καὶ οὗτος ὃ Ζελουῆς, ᾧ τὴν γυναῖκα ἀφελόμε- — Παιαζήτης ὃ ᾿Αμουράτεω, καὶ τὴν ϑυγατέρα ἔχαν, dns- χώρει.
Ὁ μὲν ἐς Πελοπόννησον ἐσέβαλεν. ὃ μὲν οὖν τῆς Σπάώρ- Β της ἡγεμὼν, ὡς ἐς τὴν Θετταλίαν ἐσέβαλε, τάς v6 πόλεις ἐπὲ τὸ ἀσφαλὲς. καταστησώμενος, ἀποδρὰς νυχτὸς qxero ἐς Πε-
10 λοπέννσον, eóg ἣν ἐπίῃ, ἀμυνούμενος ἦ ἠδύνατο τὰ κράτιστα. καὶ ἐμάλησε μὲν οὐχ ἥκιστα διὰ τοῦτο εἰσβαλεῖν ἐς τὴν Πελοπόννησον, ἀγγελία δὲ ἀφίκετο αὐτῷ ὡς οἱ Παίονες ἤγου-- μώου Σιγισμούνδου Ῥωμαίων βασιλέως τε καὶ αὐτοκράτορος zi Κελιοὶ xai Γερμανῶν οὐκ ᾿ὀλίγοι συνελέγησαν ὡς ἐπ’
Dav» ἐπιόνχες, καὶ τόν τε Ἴστρον παρασχευάζοιντο διαβῆς-- γαι) καὶ Δάκας δέ, γένος οὐκ ἀγεννές, ἔχοιεν μετ’ αὐτῶν, C τῆς τε ὁδοῦ ἡγουμένους, τὴν ἐσήγησιν τοῦ στρατοῦ noiovus- »"c Σιγισμοῦνδος δὲ οὗτος ὃ ἐπὲ Παιαζηήτη στρατευόμενος. ἡγεμών τε Γερμανῶν τὴν ἀρχὴν ἐτύγχανεν oy, περὲ Βιέννην
3017» πόλιν τὰ πολλὰ. διατρίβων, καὶ χώρας τῶν ταύτῃ Γερ- μαγῶν ἄρχων οὐ φαύλης. Παιόνων μετὰ ταῦτα προσαγομέ- γῶν σφίσιν αὐτὸς βασιλεύς T6 ἅμα καϑεστήχει Παιόγων xui τῆς Γερμανῶν χώρας ἡγεμών.
.
T. ἐπέβαλεν P 8. 2c add H 10. ἀμυνόμενος P: core ἢ idem 5j add. 11. ἐμέλησε P: corr H
eorum reversi sunt in Italiam, nonnullique ibi manserunt, donec mortui sunt. ex horum genere natus est Delves ille Delphorum princeps, cui uxorem et filiam auferens Paiazites Amuratis filius do- mum reversus est. tandem et in Peloponnesum irruit. verum Spar- tanorum regionis dux, ut in Thessaliam irrupit urbesque communivit, qua sibi videbantur tutissimae fore, noctu fugiens Profectus est in Peloponnesum, fortiter propulseturus hostem, si accederet.
Proinde non parum ei curae fuit exercitus Peloponneso admo- vere. interim. autem nuntiatum est Paiaziti Pannones, duce Sigis- mondo Romanorum Caesare et imperatore, et Gallos Germanosque 808 paucos in unum collectos bellum ipsi inferre decrevisse, iamque hirum transire parare, allectis et Dacis, hominum genere non igno- bili, qui viae sint duces exercitumque ducant in hostilem regionem. Sigismundus ille, qui copias adversus Paiazitem ductavit, primo Ger- manorum fuit imperator, et plerumque moratus est. Viennae, imperi- tans ibi Germanorum regioni baudquaquam malae. postea allectis Paenonibus, borum rex Germanorumque regionis dux creatus est.
70 LAONICI €BALCOCONDYLAE -
V.299 'H δὲ Γερμανία doperas μὲν ἀπὸ τοῦ Πυρηνίου ὅρους, ὅϑεν καὶ ὁ Ταριησὸς ῥέων ἐπὲ τὸν πρὸς ἑσπέραν ὠκεανόν. καὶ ἔστι μὲν $ ἄνω Γερμανία, ἐφ᾽ ὅσον δὲ προϊόντα καϑή-
Ὦχεε ἔστε Μυλωνίαν. κἀὲ ' doytsfilrg», πόλεις οὕτω χαλουμές yug, τὸ δὲ ἐνέεῦϑε»} καϑήχει ἐλὶ αἰχεανὸν ἐὸν περὲ KAii-5 xg» τὸ ἐπὶ δεξιὰ καὶ περὶ Ζ“αστίαν ἐπ᾿ ἀριστερά, ὡς ἐπὲ τὰς Botravvixdę »joóved. ἔσει δὲ xài dnó Ἴστρον Γερμανία, ἀπὸ Βιέννης πόλειοὐύ ἐπ᾽ αὐτὸν δὲ [ἐς] Ταρτησὸν πρυϊοῦσα χὥρα, xui ἐπὶ Bgdyáàv toig πολεμίους, εἴη δ' ἂν dno Βιέννης ἐς εὐκεαγὸν ἀνδυὲ εὐζώρῳ πεντεκαιείλοσυν ἡμερῶν ἄνύσαι κατὰ 10 μῆκος" κατὰ δὲ ἡλαϊυς εἴη ἄν κἀὲ πλέων tovto» Bay, ἀπὸ τῆρφ Μελτιχῆς ἰόντε ἐπὶ τὴν Ζανίαν γώραν. εὐφνομεῖται δὲ ἡ χώρα αὑτη μαάλισια δὴ τῶν hgoóQ τὲ ἄρκτον» τὸ καὶ ἑσπέραν πασῶν τῶν ταύτῃ χωρῶν ἅμὰ καὶ ἐθνῶν, ἔστέ πό-
Ρ. 87λεις περιφανεῖς xui εὐδαίμονας καὶ ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἃς τὸ 10 ἐσοδίαιτον εὐθυνυμένας διῃρημένους, καὶ ἐς τυραννέδας, xai ὑπὸ υἰρχιερεδσὲ τατὶυμένας vol; ὑπὸ ἐυῦ Ῥωμαίων μεγάλου ἀρχιϑρέως κἀϑιόταμένοιά. καὶ ἠδλεὶς μὲν ἐς τὸ ἰσοδίαιξον εὐνομούμεναι ἐἴησαν αὗται Py tà τῇ ἄνω καὶ τῇ κάτω Γερ- μανίᾳ, Nooofepyoy πόλις εὐδαίμων καὶ ᾿“ργενειγὴ καὶ "Au-9 πέργον. καὶ αἱ εἰς ἀρχιερεῖς ταττόμεναι Κολωνίδ, Biés»y ἡ ἐς τὴν κάτω Γερμανίαν ἀνισῦσα, καὶ ἄλλαι μὲν οὐχ δλίγαι
6. Δαχίανν 9. Βοέμους H 12. Δαχίαν B, Δασίαν T 16. διηρημέση ἢ 17. ταττομένη H
Germania incipit a monte Pyrenaeo, unde Tartesus fluvius fluit in Oceandm, vertus Occidentem. δὲ Germaniae páfrs, qua iter veryus Coloniarh et Argentinam, urbes sic dictas, superior Gérnrania huncupabur. bine pertingit ad Oceanurn Gallicum, versus dextram: «t versus sini- stram patet Pyridastiam usque ad Brittanieas idsulhs; dicitor Ger- mania ea quoque regio quae ab Istro proeureit, procedens a Vienna usque ad fartesum flamen et ad Pragam Boemeram. — lengitude ἃ Vienna Oceanum usqua tantum spatii complectitur, quantum vir agi- lis. itinete viginti quinque dierum couficere potest. latitudo est maior, etiam sí quis ingrediatur iter brevissimum ἃ Gallia Celtica versus Dastiam regionem. ἰδία natio gubernatur tnelioribns legibus quam alla earum vel regionum vel gentiam, 4088 respiciunt vel Se- ptentrionem vel Occidentem. discreta est in urbes praeclaras οἱ flo- rentes, quae propriis legibus et quat proxime ad aeqnitatem acce- dentibus reguntur. dividitur et in principates, stbiectaque est sa- cerdotibus et episcopis adhaerentibus Romano pontiflei. urbes quam mazime ad aequitatem constitutae ín superiore et inferiore Germania sunt Noreberga, urbs opulenta, Argentina et Ampergum, quae regun-
DE AEBUS TURCICIS L. HH. | 71
πόλεις, ἀποδέουσαι τούτων ὀλίγῳ τινί, ὠμφὲ τὰς διαχοσίᾳς. ἐς dà τυρωννέδας τρεῖς μάλιστα πῃ διέλοι τις τῆς Γερμανίας ἡγεμόνας, τῆς τε ᾿Ετζιλείης πόλεως καὶ ᾿ΑΙουατρίας καὶ BÀé- B γῆς τῆς ave Γερμανίας γενομένης. ἔστε dá γένος τοῦξῃ μέ- ya χαὲὶ ἐπὶ πολὺ διῆκον τῶν ward τὴν οἰκουμένην, μετῷᾷ γῇ Σευϑῶν τῶν νομάδων δεύτερον, ὡς εἰ ταὐτὸ φρονοίῃ, καὶ ὑφ᾽ δνὲ ἄρχοντι ἡγεμόνι, ἀμάχητόν τε ἂν εἴη καὶ πολλῷ xga- τιστον. ὑγιεινότατον δὲ ὃν ἅτε ὑπὸ τὴν ἀρχτώαν μοῖραν τε- ταγμένον xai πϑρὲ τὴν ταύτῃ μάλιστά πὴ μεσόγαιον, ϑα- ϑλώττῃ οὐ πάνυ τι προσχρωμένους, svyousirqs μάλιστα δὴ ἐθνὼν ὧν ἡμεῖς ἴσμεν, οὔτε λοιμοῦ, ὃς δὴ ὑπὸ τῆς τοῦ dé- ρος σήψεως ἐπιγενομένης μάλιστα ἐπιφοιτῶν τοῖς ἑώοις ἀπόλλυσε πολύ τε μέρος τῶν ταύτῃ ῳκημένων, οὔτε ἄλλων δὴ γύσων τῶν ἐς ἡμᾶς πάνυ τι εἰωϑότων ϑέρους τὸ καὶ φϑινο- lineoov ἐπεφοιτᾶν χωρεαζόντων αὐτοῖς ϑαμώ, ὥστε xui ἱκανόν τι ἀπογένεσϑαι τοῦ γένους τούτου, οὔτε σείει ὃ τι καὶ ἀξέεον λόγον. ὕεε δὲ ϑέρους μάλιστα δὴ ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ. πολι- τεύεξαι δὲ κατὰ ταὐτὰ Ῥωμαίοις, ἔστε δίαιταν καὶ ἤϑη τ8- τραμμένον, συμφορόμονον τὰ ἄλλα Ῥωμαίοις, καὶ ἐς τὴν ἡ ϑρησκείαν Ῥωμαίων μάλιστα δὴ τῶν πρὸς ἑσπέραν βεισιϑαι.-. μονεῖν. νομίζετωι δὲ παρὰ τούτοις καὶ μονομαχία μάλιστα
Ω
13. ὠχίμων P: corr H 15. τῶν χωριαζόντων P. malim qoi- τὰν ἐπεχωρεαζόντων. 17. δὲ Ρ
Ur ab episeopis, Coloniaque, a Viennz in inferiorem Germaniam re- cedens. sunt et aliae nrbes non paucae, propemodum ducentae, quae m paucis qmibuedam a praedictis differunt. io tres principatus qui dividere posset universos totius Germaniae ducatus, videlicet Atziliae abes εἰ Austriae et Hlenae, quae in superiore Germania sita eat. genos hoc hominum maguum est, longe lateque per universum orbem ibperat, magnitudineque secundum post Scythas nomadea habetur. laque si concordiae studiosi essent et sub uno degerent principe, plane essent invicti mortaliumque fortissimi. sunt, quantum ad cor- pora attinet, perquam sani, ut qui sub Septentrionali aetatem agaat plaga et circa mediterraneum isthic mare, nullius rei indigentes. nec ^ geus, quod scíam, quae melioribus regatur legibus. nec ibi sae- "t pestis, quae ex corrupto nascitur aere, maximeque infestat Ori- etales, plurimosque. ibi habitantes perdit. neque alii morbi, qui (estivo autamnalique tempore reliquis mortalibus graves sunt, Ger- Maniaó incoias laedunt. terrae motus rari memoratu digni eam re Honem quatiunt. pluvía prae caeteris regionibus aestivo tempore T" ista regione uberrima conspicitur. victu. moribusque Romanos imitantur, nec caetera quicquam ab his differunt. nec est ulla gens quae superstitiosius Romanorum religionem colat, maxime qua Occi-
72 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Ὁ δὴ τῶν ἄλλων ἐθνῶν, dore γῆϑεν οὐδ᾽ dg! ἵππων ἀλλήλοις
μονομαχεῖν. τὸ δὲ γένος τοῦτο δεξιώτατον ἔστε μηχανὰς Ov
καὶ ἐς τὰ πολεμικὰ ἔργα καὶ ἐς πάσας τὰς τέχνας πολὺ τι
εὐδοχιμεῖ. φέρει δὲ ἡ χώρα αὕτη, πλὴν ἐλαίου καὶ loya-
δων, τάλλα πάντα oUx ἐλάσσω τῶν ἐς τὴν ἄλλην χώραν φε-ὃ ρομένων. οἴογται δέ τινες καὶ τηλεβόλους καὶ τηλεβολίσκους
ὑπὸ Γεομανῶν ἀρχὴν ἀποδεδειγμένους ἐς ἀλλήλους προελϑεῖν
καὶ ἐς τὴν ἄλλην οἰκουμένην.
V.30 Παωιονία δὲ ἄρχεται ἀπὸ Βιέννης τῆς Γερμανῶν πόλεως,
καὶ ἐπὶ μὲν ἕω τῷ Ἴσιρῳ συμπροϊοῦσα καϑήκει ἐπὲ Δακούς ἢ τε καὶ Τριβαλλούς, ἐπὶ δὲ ἄρκτον ἐπὶ Βοέμους τοὺς Κεχίους καλουμένους καϑήκει. ἔνεισε δὲ ἀρχοντες ταύτῃ τῇ χώρᾳ,
Ρ.38 ἄρχων δὲ ἕκαστος τῆς πατρώας χώρας, καὶ ὑποτασσόμενος
3
τῷ βασιλεῖ αὐτῶν, ἐς ὅσον νομίζεται σφίσι. νομίζεται δὲ ἐπὶ ῥητοῖς. καὶ ἐπιχωρίῳ μὲν βασιλεῖ οὐ πάνυ st χρῶνται, éna-15 γονγται δὲ ἢ ἀπὸ Βοέμων τοῦ βασιλείου οἴκου ἢ ἀπὸ Γερ- μανὼν ἢ Πολονίων ἢ καὶ ἄλλων τῶν ταύτῃ ἐθνῶν. συμφέ- θονται δὲ Γερμανοῖς τά τε ὅπλα καὶ τὴν ἐς τὰ 795 αὐτῶν δίαιταν, ἐς τὸ ἁβροδίαιτον ἀποκλίνοντες, ἦ φασὶ Κελτούς τὸ καὶ lepguavove. νομίζει κατὰ ταὐτὸ Ῥωμαίοις τὰ ἐς ϑρη-Ὁ σκείαν. γένος dà τοῦτο ἄλκιμον καὶ ἐς μάχας τὐλμῇ προσ- χρώμενον ἐπιεικεῖ. ποιοῦνται δὲ καὶ ἐπιχώριον τινα τῶν
denti propinqua est. monormachia apud eos vel maxime celebris eit. congrediuntur autem non equis insidentes, verum terrae insistentes. mec facile invenias gentem ad machinas reliquaque opera bellica magis idoneam. in artibus omnibus praerogativa maxima gaudeut. quidam credunt tormenta bellica et bombardarios ab ista gente ini- tio demonstratos, et hinc totum pervasisse orbem, ut paucae gentes bombardis nunc careant. reliquorum fructuum, praeterquam olei el ficuum, regio ista feracissima perhibetur.
Pannonia (quae et Ungaria) incipit a Vienna Germanorum oppi- do, et versus Orientem secundum Jstrum procedens attingit Dacos et Triballos. versus Septentrionem excurrit ad Boemos, quos Cephios nuncupant. babet Pannonia et principes: verum singuli patrias re- gunt regiones , subiecti tamen regi suo certis quibusdam legibus et condicionibus. regem de suo corpore admodum raro constituunt: vecum plerümque accersitur ex Boemorum regia familia, aut petitur a Ger- manis, aut Polonis aut ab aliis gentibus (finitimis. Romanos moribus amorumque cultu referunt: caeterum sequuntur victus rationem in- temperantiorem, quemadmodum Germani et Galli. religionem sectan- tur Romanorum. hoc hominum genus eximiae fortitudinis est; mi- rumque dictu quanta audacia et animositate bella gerant. creant de
-
DE REBUS TURCICIS L. 1l. 78
ἐρχόντων τὰ πρῶτα, ἔς τὴν βασιλεέαν ἀνήκοντα, καὶ οἰκονό- B μὸν δὲ ὄντα, καὶ μηδὲ ἄρχοντα ὀνομάζουσι. φωνῇ dà χρῶν»- ται οὐδαμῇ παραπλησέᾳ δτέρῳ τινὲ τῶν γενῶν, ἀλλὰ ἄλλῃ τὸ παράπαν διενεγχούσῃ τὸ τῆς Γερμανῶν τὸ καὶ Βοέμων "χαὶ Πολάνων. οἴονται δέ τινες τούτους οἱ uà» Γέτας yesé- σϑαι τὸ παλαιόν, καὲ ὑπὸ τὸν «Αἷμον οἰκοῦντας, ὑπὸ Σκυϑῶν χαχουμένους, ἀναχωρῆσαι ἐς τήνδε τὴν χώραν ἣν καὶ νῦν οἰχοῦσι" οἱ δέ φασε Ζάκας γενέσϑαι. ἐγὼ δὲ ὁποῖον a» τι εἴη τὸ γένος τοῦτο τὴν ἀρχήν, οὐχ à» ῥᾳδίως εἰπεῖν ἔχοι.-
1θμι" τούγομα μέντοι τοῦτο ὑπό τε σφῶν αὐτῶν καὶ ὑπὰ( Ἰταλῶν χαλουμένους, οὐ πάνυ τι καλῶς ἔχοιμε δτέρῳ τινὲ ὀνόματι καλεῖν τούτους. ἔστι δὲ αὐτοῖς βασίλεια ὃν Πούδῃ
nilu εὐδαέμονε παρὰ τὸν Ἴστρον.
Σγισμοῦνδον δὲ τὸν Βιέννης τῆς Γερμανῶν πόλεως ἡγε- μόνα ἐπαγόμενοε οὗτοι δὴ οἱ Παίονες βασιλέα τε σφίσιν αὐὖ- τοῖς καϑίστασαν, καὶ τὰ κατὰ τὴν ἀρχὴν ἐπέερεψαν αὐτῷ ῥιαϑεαι ὡς ἔχοε ἐπὲ τὸ ἀσφαλέστερον. οὗτος μὲν οὖν ἐπεί τὸ τὴν Παιόνων παρέλαβε βασιλείαν, διεπρεσβεύετο πρὸς τὸν Ῥωμαίων ἀρχεερέα,, συνήϑη τὸ ὄντα αὐτῷ καὶ ἐπιτήδειον ὃς Ἀτὰ μάλιστα, ὥστε ἐπεψηφισϑῆναι αὐτῷ αὐτοκράτορε Ῥωμαίων
γενέσθαι. τοῦτο μὲν οἱ τῆς Ῥώμης ἀρχιερεῖς τοῖς Κελτῶν Ὁ βασιλεῦσι τὸ πρῶτον ἐπεδίδοσαν διὰ τοὺς πολέμους, οὖς ϑα-
10. duó P 15. ἐπαγόμενον οὗτοι δὲ P 16. τὰ om P 22. πολεμίους P: corr H
wa gente quendam de numero principum, qui reliquorum primus in regiam ascenderit ; eumque oeconomum sive procuratorem aut admi- Bistratorem, nec principem, nominant. lingua utuntur quasi pecu- lai, quae nibil comznercii cum lingua Germanorum οἱ Boemorum Pomanorumque habere deprehenditur. quidam tradunt eos antiqui- tus Getas extitisse, sedesque habuisse, quas insederint, sub monte Haemo, tandemque pulsos a Scythis concessisse in eam regionem quam nunc tenent. quidam putant eos quondam Dacos fuisse. ego awtem , quaenam ipsorum Origo sit, dicere non possum. praeterea eum aibi dederint istud nomen ut Pannones vocentur, sicque appel- lestor ab Italis, non. decorum fore ratus sum, si aliud iis imposuero Nomen. regia eorum est Buda, urbs florentissima, [stro 4diacens. Sigiamundum autem Germanorum imperatorem agentem Viennae vocantes Panuones, declaraverunt regem, eique tradiderunt regnum wüiversom, et quae ad regni curam pertinent, ut omnia sic ordinaret quemadmodum putaret ea fore commodissima. hic ut primum regium honorem iniit, legatos misit ad Romanum pontificem, iam ante sibi familiarem et necessitudine devinctum, rogans ut suum consensum
74 LAONICI CHALCOCONDYLAR
μα τὸ xai ἀνδροιότατα πρὸς τοὺς ἀπὸ “ιβυὴης διαβάντας ἐπὶ Ἰβηρίαν βαρβάρους καὶ τὰ πολλὰ τῆς Ἰβηρίας καεαστρεψα- μένους αὐτοῖς. μετὼ δὲ ταῦτα ἐπὶ τοὺς Γερμανῶν ἡγεμόγως μεεενήνεχεοε Ó ψῆφος τοῦ Ῥωμαίων ἀρχεορέως. Σιγισμοῦν- —— δον ὡς ὑπισχνεῖτο ὁ ἀρχιερεὸς τήν τὸ ἀξίαν ταύτην ἐπιτιϑέ-" ναὶ, καὶ δὴ μετεπόμπετο ἐπὲ τοῦτο, ὥρμητο μὲν ἐπὶ Ἰταλίαν διὰ τῆς ᾿Ενετῶν χώρας. οὗτοι μὲν οὖν ὡς ἐπύϑοντο Σιγι- Ῥιδοσμοῦνδον διὰ τῆς χώρας αὐτῶν τὴν πορδίαν ποιρυμέάνον, ὄπεμψαν ἀγγεῖον, προαγορεύοντες αὐτῷ μὴ διιέναι διὰ τῆς χώρας αὐτῶν. ὁ dà οὐκ ἔφη πείσεσθαι, ἂν μὴ γνῷ αὐτοὺς i πειρωμένους ἔργῳ διακωλῦσαι διαπορευόμενον. napsaxevelor- τὸ uà» οὖν οἱ ᾿Ἐνετοὶ στρατὸν xai διεκώλυον. cg dà ἢσϑεῖο κωλυύμενος, παρετάξατο ἐς μάχην καὶ συνόβαλο τῷ Era σερατῷ, καὶ ἀπογένετο αὐτῷ οὐκ ὀλίγα τοῦ στρακενματος, Υ.διτραπομένῳ τε ἐς φυγὴν καὶ μύλις διαφυγόνει τοὺς ἐναντίους. 1) — οὗτος μὲν δὴ ἐπεί τὸ ἀπέγνω τὴν δι’ Ἑνετῶν πορείαν, ἀπῇει Bdid τῆς ἄνω Γερμανίας, ἐς τὸν “ιγυρίας τύραννον dgixóut- — γος. ἐντεῦϑον δὲ ἐς Ῥωμὴν παρεγένετο, καὶ βασιλεύς τε χα- ϑειστήκει, ὑπὸ τοῦ μεγάλου ἀρχιερέως ἐς τοῦτο ἀποδειχϑ είς. μετὰ dà ταῦτα ἐδεῖτό τὸ τοῦ ἀρχιερέως συμβαλέσθαι ἐς τὴν
. |
J. αὐτοῖς συνδιήνεγχαν ὃ 4. 9?
praestaret quo Bomanorum declararetur imperator. imperatoriam di- gnitatem Romani pontifices primo contribuere Galliarum regibus, pro- pter hostes ex Libya in Iberiam transvectos fortiter eaesos, et ob Iberiam a barbaricis incursionibus liberatam. postmodum eligenli Romunum imperatorem potestas translata est a pontifice ad Germa- nos. Sigismundus, cum eam dignitatem se daterum respondisset pon- tifex, accersitus et vocatus est a pontifice, ut imperatoriam dignita- tem acciperet. Sigismundus Bomam proficiscens iter faciebat per Vezetorum regionem. hi, ut primum nuntiatum est Sigismundum per ipsorum regionem trimmsitum facere, miserunt nuntium , qui mouecet ut ipsorum regione excederet. hic numtio Vemetorum parere negle- xit, nisi cerneret eos re ipsa transitam prohibituros. Veneti igitur congregato exercitn vim facere parabant Sigismundo , nisi confestim sua discessisset regione. σὲ cognovit Vemetos id moliri , copias tu sciem eduxit, et cum Venetorum exercita praeliam commisit. amisit autem in eo praelio non modicam exercitus partem; ipseque iu fu- gsm compulsus aegre, quo minus caperetur, fuga evasit. cum ian plenissime desperaret se posse per Venetorum regionem adire Ro- mam, iter flectit in superiorem Germaniam , pervenitque ad Liguriae sive Mediolani principem. binc iter Romam instituit; quo cum ve- nisset, imperator a pontifice mazimo consalutatus est. postea rogavit pontiflcem iazimum auxilium, quo adiutus expeditionem contra bar-
DE KEBUS TURCICIS 1,. Π. 75
ἐπὶ τὸν βάρβαρον ωὐτῷ ἐκστρατείαν γινομένην, ἡτεῖτο dà αὐτὸν χρήματά t$ καὶ ἀγδρας. ὁ δὲ πρός τὸ τὸν Κελτῶν βασιλέα διαπρέσβευσαάμεγος καὶ πρὸς τὸν Βουργουνδίας tv. άννον διεηράξατο δυϑῆναε ἐς ὀχτακισχιλίους, καὶ σερακηγὸν $1» Βουργουνδίας ἡγεμόνος ἀδελφόν. παροσαχενώσατο μὲν οὖν κοΐ αὐτός, συλλέξας Orgdscoua ἀπὸ Γερμωνῶν ὅσον ἠδύνατο C μιαϑωσάμενος. ὡς ἤδη αὐτῷ τὸ τὰ εἰς τὸν πόλεμον παρε- σχεύαστο, ἔξήλαυνς, Aufl)» τυύς τὲ Klaforag παὶ Ζάκας τῆς Μοῦ ἡγεμόνας, εὐθὺ τοῦ Ἴστρου ἐπὲ Παιαζήτην. δίεπρε- ϑυβεύσωτο δὲ καὶ πρὸς τοὺς Ἰταλῶν sai ᾿Ιβήρων ἡγεμόνας, χρημαξίζοντὸς δὲ τοῦτο αὐτῷ τοῦ ἀρχιερέως. αἰτούμονος yonpura sai ἄνδρας. καὶ χρήματα μὸν ἐπεπόμφει αὐτῷ ἑκα. γὰ ὁ ἀρχιερεύς, ἄνδρας te. Ὁ μὲν οὖν Παιαζήτης ὡς ἐπύθετο ἐπιόντα οἱ Σιγισμοῦν» 1396 ὁδὸν τὸν Ρωμαίων αὐτοχράτορα, σὺν πολλῷ στρατεύματι ἐλαύ. "md, παραλαβὼν ἐὸν τῆς Εὐρώπης τὸ καὶ ᾿σίας σερατὸν ὅχαντα ἀντεκπήει dni Ἴστρον, ἦ ἐδύνατο τάχιστα πορευόμε. D w5 dtoatonedsvoauévov δὲ αὐτοῦ ἐπὸ τοῦ Ἴστρου ἐπὶ σταδίσυς τευσαράκοντα, οἱ Κελτοὶ αὐϑάδεις τὸ ὄντος καὶ Ῥάγνώμονες ὡς τὰ πολλά, ἀξιοῦντες σφῶν αὐτῶν μόνων τὴν γίχην γενέσθαι, ὁπλισώμενοι ἐπήἥεσαν πρότεροι eg ἀναρπασύ- μοι τοὺς βαρβάρους. μάχης δὲ καρτερᾶς γενομένης τρέ- novia: οἱ Ζελτοί, καὶ φεύγοντες ἀνὰ κράτος καὶ οὐδενὲ x0-
baros suséeptam conficéré posset. flupitabat autem pecuniam viros. T pontifeg legatione missa ad Gallorum regem. Burgundiaeque ucem effecit. ut sibi darenter octo milia militum: belli autem du- cm accépit Burgandiáé ducis fratrem. — Sigistimndus quoque se ad bellum parabat, couscribens exereitum ez Gormanis, quoscunque po- Wit metcede conducens. cum iom ad bellum satis foret instractus, isumptis Pannonibus et Dacis, (qui et Valachi) qui itinera monetra- reat, rectá per Istrum. contra Paiasitem copigs duxit. legatos quo- qnt misit, consulente id pontifice thaximo, ed Mispanoram Kalorm- qué principes, petens ad istam expeditionem wilites et pecuniam. ponüfes quoque milites misit et pecuniam suppeditavit
Palazites, quamprimum didicit. Sigisymundum Romatrortm Impera- Vrem maghis copiis stipatum adversum se pergere, accepto Europae hiaeque exercitu rummsa celeritate obviam profectus est hosti usque ad [strum ; castraque comrhanivit ab stro stadiis quasi quadraginta. Galli autem, uL subt andaces, plerumque vero imprudentes, enm cu- petent victoriam suam faeere, arta capiunt barbarosque aggrediun- Ut quasi eos. primo impetu doimitnri. tandem cum praelium utrin-
74 LAONICI CHALCOCONDYLAER
pu rs καὶ ἀνδροιότατωα πρὸς τοὺς dno “ιβύης διαβάντας ἐπὶ Ἰβηρίαν βαρβάρους καὶ τὰ πολλὰ τῆς Ἰβηρίες καεαστρεψα- μένους αὐτοῖς. μετὰ δὲ ταῦτα ἐπὶ τοὺς Γερμανῶν ἡγεμόνας μοεονήνεχκεοαι ὅ ψῆφος τοῦ “Ῥωμαίων ἀρχεορέως. Σιγισμοῦν- — dov ὡς ὑπισχνεῖτο ὃ ἀρχεερεὸς τήν τὸ ἀξίαν ταύτην ἐπιτιϑέ-" vae, καὶ δὴ μετοπόμπετο ἐπὶ τοῦτο, ὥρμητο μὲν ἐπὲ Ἰταλίαν διὰ τῆς ᾿Ενετῶν χώρας. οὗτοι μὲν οὖν ὡς ἐπύϑοντα Σιγι- Ῥιδοσμοῦνδον διὰ τῆς χώρας αὐτῶν τὴν πορείαν. ποιφύμέάνον, ὄπεμψαν ἄγγελον, προαγορξύοντες αὐτῷ μὴ διιέναι διὰ τῆς χώρας αὐτῶν. ὁ dà οὐκ ἔφη πείσεσθαι, ἂν μὴ γνῷ αὐτοὺς id πειρωμένους ἔργῳ διακωλῦσαι διαπορϑυόμενον, παρδαχευάζονγ. τὸ μὲν od» οἱ “Ἐνετοὶ στρατὸν xai διεκώλυον. οἧς δὲ “γαϑετο κωλυόμενος, παρετάξατο ἐς μάχην καὶ συνέβαλε τῷ Brno σερατῷ, καὶ ἀπογένετο αὐτῷ οὐκ ὀλίγα τοῦ στρατεύματος, Υ.διτραπομένῳ τε ἐς φυγὴν καὶ μόλις διαφυγόνει τοὺς ἐγαντέους. 1Ὁ οὗτος μὲν δὴ ἐπεί τὸ ἐπέγνω τὴν δ᾽ Ἑνετῶν πορείαν, d»p6t — Β διὰ τῆς ἄνω Γερμανίας, ἐς τὸν “Ἰιγυρίας τύραννον ἀφικχόμε- γος. ἐντεῦϑεν δὲ ἐς Ῥωμὴν παρεγένετο, καὶ βασιλεύς τε xa- ϑειστήκει, ὑπὸ τοῦ μεγάλου ἀρχιερέως ἐς τοῦτο ἀποδειχϑ είς. pera δὲ ταῦτα ἐδεῖτό τε τοῦ ἀρχιερέως συμβαλέσθαι ἐς τὴν
3, αὐτοῖς συνδιήνεγχαγ ὃ 4. 9?
praestaret quo Romanorum declararetur imperator. imperatoriam di- gnitatem Romani pontifices primo contribuere Galliarum regibus, pro- pter hostes ex Libya in Iberiam transvectos fortiter caesos, et ob ]beriam a barbaricis incursionibus liberatam. postmodum eligendi Romunum imperatorem potestas translata est a pontifice ad Germa- nos. Sigismundus, cum eam dignitatem se daturum respondisset pon- tifex, accersitus et vocatus est a pontifice, ut imperatoriam dignila- tem acciperet. Sigismundus Bomam proficiscens iter faciebat per Venetorum regionem. hi, ut primum nuntiatum est Sigismundum per ipsorum regtosem tramsitum facere, miserunt nuntium , qui moneret tt ipsorum regione excederet. hic numtio Vemetorum parere negle- xit, nisi. cerneret eos re ipsa tronsitam prohibituros. Veneti igitur congregato exercitu vim facere parabant Sigismundo , nisi confestim sua discessisset regione. ut cognovit Vemetos id moliri, copias iu sciem edaxit, et cum Venetorum exercitu praelium commisit. amisit autem in eo praelio non modicam exercitms partem; ipseque im fu- gam compulsus aegre, quo minus caperetur, fuga evasit. cum iam planissime desperaret se posse per Venetorum regionem adire Ro- mam, iter flectit in snperiorem Germaniam, pervenitque ad Ligurise sive Mediolani principem. binc iter Romam iostiteit; quo cum ve- nisset, imperator a pontifice maximo consalutatus est. postea rogavit poutificem mazimum auxilium, quo adiutus expeditionem contra bar-
7 DE REBUS TURCICIS L. II. 71
ἀπεγόστησό τε αὐτὸς καὶ τὸν στρατὸν ἀπήγαγεν ἐς τὴν χώ- ραν αὐτοῦ, ᾿ Ὕστερον μέντοι ἐπιπέμπων στρατεύματα ἐπὶ Παιονέανν. 32 χαὶ Παιονοδακίαν ἔδηου τὴν χώραν, χρόνου δὲ ἐπιγενομέ- C 5vov ἐπὶ Ζάακας xai ἐπὶ ύρξαν τὸν ΖΔαχίας ἡγεμόνα ἐστρα- τεύετος αἰτιασάμενος αὐτὸν ὡς ὑπάρξαντα τὸ πολέμου xai σὺν roig Παίοσιν ἐπ᾿’ αὐτὸν στρατευόμενον. ἔστε δὲ γένος τοῦτο “άκες ἄλχιμόν τὸ τὰ ἐς τὸν πόλεμον καὶ οὐ πάνυ τι εὐγομούμενον., κατὰ χώμας οἰκοῦν, πρὸς τὸ νομαδικώκερον τετραμμένον. διήκει δ᾽ αὐτῶν 7 χώρα, ἀπὸ ᾿Αρδελίου τῆς Παιόνων zfaxíac ἀρχομένη, ἔατε ἐπὲ Εὔξεινον πόντον. ἔχει δὲ ἐπὶ δεξιὰ μὲν καϑήκουσα ἐπὲ ϑάλασσαν τὸν Ἴσερον no- ταμὸν͵, ἐπ᾽ ἀριστερὰ δὲ Βογδανίαν χώραν οὕτω καλουμένην. διείργει δὲ αὐτοὺς ἀπὸ Παιονοδακίας ὅρος éni πολὺ διῆκαν, Bllgacoflóg καλούμενον. ἔχει δ᾽ ὁμόρους ἡ χώρα αὕτη καὶ Ὁ Σκυϑῶν τῶν νομάδων μοῖραν οὐκ ὀλίγην, γένος πολύ τε καὶ ὄλβιον, ὑπὸ Καζημίρεω τῷ βασιλεῖ ταττόμενον" ὑφ᾽ ᾧ δὴ καὶ Σχύϑαε οἱ νομάδες ταττόμενοι στρατεύονται, ἦ ἄν ἔξη- γυῦνται, αὐτὸς τ ἀρετὴν παρεχόμενος ἐς πόλεμον ἀξιόλογον. τούτω» δὲ ἔχονται Πολώνοι μὸν πρὸς ἄρκτον, Σαρμάται dà πρὸς fo. Auxecç δὲ χρῶνται φωνῇ παραπλησίᾳ τῇ Ἰταλῶν,
δ. πόλεμον P 12. δεξιᾷ P. 13. ἀριστερξ Ρ 14. ἀπὸ] ἐπὲ P 18. ébryiiseu?
dicionis faceret regionemque universam subiiceret. verum peroppor- lane podagra tam laborans reversus est domum: etiam copias in suam regionem abduxit.
Postea missis exercitibus Pannoniam et Pannodaciam vastabat. lempore autem aliquantulo interposito, bellum Myrxae (nostri Mar- cum vocant) Daciae duci intulit, crimini ei dans quod prior adiun- jets 16 Pannonibus contra se bellum gesserit. Dacorum (sive Vala- dorum, in qnibus et Moldavi) gens bello praestantissima est, nec tamen admodum bonis gubernatur legibus. vicos plerumque inco- Imt, sequentes pascua. extenditur horum regio ab Pannonum Arde- 1o, a Pannonum Dacia (quae et T'ranssylvania) initium sumens, us- que ad Pontum Euxinum. ἃ dextra, qua vergit ad mare, Istro fluvio allaitar: a sinistra regionem Bogdaniam appellatam habet. distinguit ipsorum regionem mons longe se porrigens, cui Prasobo (qui olim 3emus) nomen incolae dixerunt. huic regioni adiacent quidam de
arum genere non pauci, qui opibus plurimum possunt, subiecti Caemiro Polonorum regi. istum regem comitantur Scythae nomades, quocunque bellum verterit. virtus autem eius in omni bello prae-
habita est. iis finitimi sunt, qua se in Septentrionem pandunt,
76 LAONICI CHALCOCONDYLAE
σμῳ ἐπιπέπτουσι τῷ σφετέρῳ orgarevuuasi, ἐπισπομόνων τῶν Τούρχων. ἐνταῦϑα ἀναμίξ. γενομένων αὐτῶν, ὡς ἐπέκειντο oi βάρβαροι, τρέπονταε ἅμα τούτοις οὗ τε Παίονες καὶ οἱ Γερμανοί. ἐπειγομένων δὸ εἰς τὴν τοῦ Ἴστρον διάβααιν t Ριθράπωλετο πολλὰ τοῦ στρατεύματος κατὰ τὸν ποταμόν. ἐγέγετοδ, | δὲ φόνος πολὺς ὀλλυμένων τῶν «Κελτῶν καὶ Παιόνων ὑπὸ τῶν ἐναντίων, καὶ ὃ Βουργουντίων στρατηγὸς ξώλω, καὶ a λοι οὐκ ὀλίγοι Παιόνων τε καὶ Κελτῶν. ᾿ Ὁ μὲν δὴ Σιγισμοῦνδος διακινδυνεύσας τὰ ἔσχατα, xai παρὰ βραχὺ ἁλῶναι διαφυγών. ἐμβὰς ἐς τριήρη κατὰ τὸν! ποταμὸν ἔπλει ἐς Βυζάντιον παρὰ βασιλέα Ἑλλήνων. ἐς λύγους δέ ἀφικόμενος τῷ Βυζαντίου βασιλεῖ, καὶ χρηματίσας αὐτῷ ὅσα ἠβούλετο, ᾧχετο ἀποπλέων ἐπ' οἴκου. Παιαζη- της δὲ ὃ ᾿Αμουράτεω, ὡς τοὺς τὲ Παίονας ἐτρέψατο καὶ Κελ- Βτούς, ἐληίζετο τὴν χώραν αὐτῶν, ἀδεέστερον ἤδη χωρῶν ἐπ᾽ 1 αὐτοὺς καὶ ἀνδράποδα πάμπολλα ἀγόμενος. καὶ δὴ ἐπελαύ- ψνων éni Πούδην τὰ Παιόνων βασίλεια ἔχαμνεν ὑπὰ τῆς 9- cov: ποδαλγέαν γὰρ ἐνόσει. καὶ εἰ μὴ μένεοι ἐνωχλεῖτο ὑπὸ τῆς νόσου, οὐκ ἔχω λογίζεσθαι ὃ τί περ ἄν γένοιτο αὐτῷ ἐμποδὼν ἐπὲ Πούδην τὸ ἐλάσαι xoi παραστήσασϑαιν Πούδην τὰ Παιόνων βασίλεια καὶ καταστρέψασϑαι τὴν χω- ραν αὐτῶν" νῦν δὲ κάμνων ὑπὸ τῆς νόσου ἐπιειχῶς nav
que maxima virtute ferveret, Galli fugam ineunt; incitatissimoque cursu com agerentur ad suos, insequentibus '"l'urcis et Sigiamundi militibus admiztis atrox praelium coortum est. cum acriter instarenl Turci, etiam Pannones et. Germani. fugae Gallorum se sociant, fest- napübus autem iis Istrum transire , maxima pars exercitus flumine absumpta est. facta est caedes magna Gallorum et Pannonum pere- untium. dux Burgundionum, qui totius belli imperator elecius erat, ab hostibus captus est: capti sunt et alii Papnones Gallique plurimi.
At Sigismundus in maximum vitae discrimen adductus, vixque hostis manus, quo minus caperetur, effugiens, triremem, quae in ἤυ- mine erat, conscendit, Byzantiumque ad Graecorum regem navigavit. cum plurima cum isto rege disseruisset, et quae volebat expedivissel, domum reversus est. Paiazites Amuratis filius, Gallis Pannonibusque . fusis atque fugatis, regionem eorum iam maiore securitate populabatur. quin etiam contra hos exercitus ductabat, mancipiaque plurima ca- piebat. proficiscens autem hostili animo contra Budam, Pannonum regni sedem, podagra laboravit; nec tamen admodum eo morbo aflli- cius est. haud tamen assequi queo, quid ei impedimento fore po- tuisset, cum festinaret adversus Budam, quo minus eam urbem sue
7 DE REBUS 'TURCICIS L. Ii. 74
ἀπενοστησό τε αὐτὸς καὶ τὸν στρατὸν ἀπήγαγεν ἃς τὴν χώ- pur αὐτοῦ» ' Ὕστερον μέντοε ἐπιπέμπων στρατεύματα ἐπὶ Παιογνέαν V. 32 ταὶ Παιονοδακέαν ἐδῆου τὴν χώραν. χρύνου δὲ ἐπιγενομόέ- C jv ἐπὶ άκας καὲ ἐπὲ ᾿ύρξαν τὸν Ζ,ακίας ἡγεμόνα ἐστρα- τεύετο, αἰτιασάμενος αὐτὸν ὡς ὑπάρξαντά τε πολέμου καὶ σὺν τοῖς Παίοσεν ἐπ᾽ αὐτὸν στρατευόμενον. ἔστι dà γένος τοῦτο Δάκες ἀλκεμεόν τὸ τὰ ἐς τὸν πόλεμον καὶ οὐ πάνυ τι εὐγομούμενον., κατὰ κοόμας οἰκοῦν, πρὸς τὸ νομαδικώτερον io τετραμμένον. δεήκεε δ᾽ αὐτῶν ἡ χώρα, ἀπὸ ᾿Αρδελίου τῆς Παιώων Δακέας οἷρ χορεένη, ἔστε ἐπὶ Εὔξεινον πόντον, ἔχει δὲ ἐπὶ δεξιὰ μὲν καϑήκουσα ἐπὲ ϑάλασσαν τὸν Ἴστρον πο. rw, ἐπ᾿ ἀρεσετερὰ δὲ Βογδανίαν χώραν οὕτω καλουμένην. lupra δὲ αὐτοὺς ἀπὸ Παιονοδακίας ὅρος ἐπὶ πολὺ διῆκον, ὁ Πρασοβὸς καλούμενον. ἔχει δ᾽ ὁμόρους 7 χώρα αὕτη xai D Se)d» τῶν νομάδων μιοῖραν οὐκ ὀλίγην, γένος πολὺ τε xai ὄλβιον, ὑπὸ αζημέρεω τῷ βασιλεῖ ταττόμενον" ὅφ᾽ ᾧ δὴ καὶ Σεῦϑαε οὗ νομαῖδες ταττόμενοι στρατεύονται, jj ἂν ἔξη- γοῦγται, αὐτός τε ἀρετὴν παρεχόμενος ἐς πόλεμον ἀξιόλογον. 3::17:9» δὲ Zyovras Πολάνοι μὸν πρὸς ügxrov, Σαρμάται δὰ πρὸς fe. 4Δάκες δὲ χροῶώνται φωνῇ παραπλησίᾳ τῇ Ἰεταλῶν,
6. πόλεμον P 12. δεξιῷ Ρ 18. ἀριστερξ Ρ 14. ἀπὸ ἐπὶ P 18, ἐξηγῆεαεῦ
donis faceret regionemque universam subiiceret. verum peroppor- tene podagra tam laborans reversus est domum: etiam copias in suam regionem abduzit.
Postea missis exercitibus Pannoniam et Paennodaciam vastabat. lempore autem aliquantulo interposito » bellum Myrxae (nostri Mar- cm vocant) Daciae duci intulit, crimini ei dans quod prior adiun- tens se Pannonibus contra se bellum gesserit. Dacorum (sive Vala- dorum, in qnibus et Moldavi) gens bello praestantissima est, nec ümes admodum bonis gubernatur legibus. vicos plerumque inco- lut, sjequentes pascua. extenditur horum regio ab Pannonum Arde. io a Paunonum Dacia (quae et Transsylvania) initium sumeus, us- que ad Pontum Euxinum. a dextra, qua vergit ad mare, Istro fluvio ileitur: a sinistra regionem Bogdaniam appellatam babet. distinguit iprorum regionem mons longe se porrigens, cui Prasobo (qui olim Hiemus) momen incolae dixerunt. huic regioni adiacent quidam de
Sctharum genere non pauci, qui opibus plurimum possunt, subiecti Cemiro Polonorum regi. istum regem comitantur Scythae nomades, quotoaque bellum verterit. virtue autem eius In omni bello prae- dam habita est. iis finitimi sunt, qua se in Septentrionem pandunt,
78 LAONICI CHALGOGCONDYLAE
διεφϑαρμένῃ δὲ ἐς τοσοῦτον kal διεγεγκούσῃ eyoz& χαλεπῶς ἐπαΐειν τοὺς Ἰταλοὺς ὁτιοῦν, ὅτι μὴ τὼς λέξεις διασημείιου- p.44 μένων ἐαιγινώσχειν ὅ τι ἂν λέγοιτο. ὅϑεν μὲν οὖν εῇ τοι- avzy φωνῇ διαχφρώμενοι ἤϑεσι Ρωμαίων ἐπὲ ταντὴν «ἰφίκοντο τὴν χώραν καὶ αὐτοῦ 7708 ῴκησαν,, οὔτε ἄλλον ἀχήχοα περὶ δ τούτου διασημαίνοντος σαφῶς ὁτιοῦν, οὔτε αὐτὸς ἔχῳ ovufa- — λόσθμε mg αὐτοῦ εαὐτῇ αἰχίσϑη. λέγετι μὲν πολλαχῇ ἐλϑὺν τὸ γένος τοῦτο ὀνοικῆσαι €UrOU, οὐ μὴν ὅτι καὶ ἄξων ἐς ἑστορέαιν ὁτιοῦν παρεχόμενον τεχμήριον. ovugégezat δὲ Tro- λοῖς τά v6 ἄλλα καὶ τῇ ἐς δίαιταν καταστάσεε, καὶ ὅπλοις τοῖς αὐτοῖς xaé σεευῇ ἔτι καὶ γῶν τῇ αὐτῇ 'Ρωμαίων δια- χοώμεναι, ἐς δύο μέγεοιε διηρημόνος doydc, ἔστε τὴν Boydu- γέαν καὶ αὐτὴν παρ᾽ ἴστρον χώρᾳν. 99 πάνν τι εὐἰνομεῖ, pres νομίζουσι δὲ ἡγεμόσιν οὐ τοῖς αὐτοῖς διαμένοντες, ἀλλ᾽ &mé τὸ esi σφίσε πρόσφορον συμμεταβάλλονχες καϑιστᾶσιν 1ὺ ἄλλοτε ἄλλους σφίσλ τυφάννονς. Mwotap μένεφι τρίτον, ἀρ- χόντα τοῦ γένους τοῦδε εὖ παλαεδὸν γενόμενον, ἐπιχαλεσώμε. νοι εὐραννον σφίσε χατεστήσαγεο, συνελόντες Aũvor τὸν πρό- σϑεν τυρανκεύονεα αὐτῶν. ύρξας μὲν οὖν οὗτος παλλι» κέδι συγγενόμενος οὐκ ὀλιγάκις, καὶ yoOovc du0 ξούτρυ σχων παῖδας dpü τὴν dax» οὐκ ὀλίγονς, ὕστερον προϊόντι τῷ χρόνῳ καὲ τελευτήσαντος Πῆύρξεω ἀνεφύοντο τῇ Zfaxíg ϑαμὰ
12. διῃρημένον Ρ 18. καὶ αὖ τὴν ὃ 18. ἀνελόντες
Poloni: qua vero respicit Orientem, Sarmatae. Dacorum lingua eimi- lis est Italorum Tinguae: adeo tamen corrupta et differens, ut diffi- culter Itali queant intelligere quae istorum verbis pronuetianter. unde autem lingua moribusque Romanis usi in istam regiouem Aacces- serint ibique sedes firerint, ἃ nullo mortalium accepi, aec aliquem asdivi qui ista liquide commemocaret. dicumtur tamen homines s- dique confluentes in istam regionem penetrasse, haud interim ezxtante aliquo memorabil istius gentis exemplo , quod operae pretium sit ut praesenti historiae intexater. nibil differunt ab Italis caetera violus ratione, armorum et suappellectilis apparatu etiamnum eodem .uten- tes. quamvis ea gens in duos discreta sit principatus, in Dogdianam videlicet (quae et Moldavia) et Istriam regionem, haud &smen aequo inter se iure vivunt. consueverunt non semper eosdem habere doces: verum prout ipeis videtur commodum, principes mutant, aune hunc nunc illum sibi principem ordinantes. Myrxam istum, qui arito isto- rum ducum genere erat ortus, accitum sibi ducem constituerunt, oc- ciso Dano, qui antea reram potiebatur. Myrxas hic concumbens sae- pius cum pellice, filios spurios ex ea tulit non paucos in Dacia.
inc mortuo Myrxa nascebantur frequenter alii Dacorum duces, qui
. DE REBUS TURCICIS L II. 81
ἔχοντα, μετέμελεν αὖϑις o) πολλῷ ὕστερον. ἐπήμυνε dà ad-C τῷ τὸν ὕλεθοον "ding ὃ Χαρατίνεω παῖς, ὃς συνήϑης αὐτῷ ἐτύγχανεν ὧν καὶ χρήμασιν ὡς τὰ μάλιστα ἐϑεραπεύετο ὕπ᾽ αὐτοῦ, συνιόντες δὴ οὖν ἐς ταὐτὸ οὗτοι οἱ ἡγεμόνες ἐν τῷ δτύτε χρόνῳ, περὲ τὰς ϑύρας τοῦ βασιλέως διατρίβοντες, édi- δοσαν σφίσι λόγους ὡς μηκέτε τοῦ λοιποῦ ἀφίξεσϑαι ἐπὲ τὰς ϑύρας. ἐνταῦϑα μὲν οὖν ἐγγυᾶται Κωνστανεῖνος ὃ Ζάρκου, ἀραγάσεω δὲ ἀδελφὸς, ὃς ἐκείγου τελευτήσαντος τοῦ Ζάρκου ἣν ἀνδρῶν ἄριστος τὰ ἐς σύνεσίν T6 καὶ πόλεμον, οὐδενὸς λειπόμενος τῶν ἐς ἐχεῖγνον τὸν χρύνον, καὶ πρὸς τὸ ᾿Αλβανοὺς καὶ Τριβαλλοὺς πολέμους διαπολεμῶν χώραν τὸ αὐτῷ ὑπη- γάγετο οὐ φαύλην. καὶ ἐπὲ τῇ τελευτῇ αὐτοῦ Κωνσταντῖνος ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ κατέσχε τὴν χώραν xai ἐφοίτα ἐς τὰς βα- Ὁ σιλέως ϑύρας. οὗτος ἐγγυᾶται τὴν ϑυγατέρα τῶν “Ἑλλήνων βασιλεῖ, ὥστε ἐμπεδοῦναε σφίσιν αὐτοῖς ὅσα συνέϑεντο ἐς τὴν ἀπόστασιν. ἡγάγετο uévros οὗτος ᾿Εμμανουῆλος καὶ πρότερον τὴν τοῦ βασιλέως Κολχίδος ϑυγατέρα χηρεύουσᾶν τε, Zeri- vico δέ τεένος Τούρκων ἡγεμόνος γυναῖκα γεγομένην, κάλλει v8 διαφέρουσαν. ταύτην γὰρ ὡς ἠγάγετο ἀπὸ Κολχίδος ἐς Bv- Ὥζάνειον, ϑεασάμενος ὃ πατὴρ αὐτοῦ τότε βασιλεύων, ὡς ἐδύ- χει αὐτῷ κάλλει τὸ γυναικῶν πολλῶν εἶναι καλλίστη καὶ τοῖς ἄλλοις ἦ ἐλέγετο ὑπερφέρουσα, ἑαυτῷ τε ταύτην ἠγάγετο, ἀφελόμενος τοῦ παιδός. ἣν δὲ καὶ ἐν νόσῳ τῇ ποδαλγίᾳ διε-
1. ἀπήμυνεϑ 11. πολεμίους P: corr ΗΠ 15. ἐμπεδοῦν ? an ἐμπεδοῦσϑαεϊ
familiaris erat multisque opibus ab eo donatus. convenientes igitur in unum duces illi, cum ea tempestate in ianuis agerent, consilium imibant non amplius redeundi in ianuas. Constantinus Zarci filius Dragasisque frater scientia militari facile omnes excellebat, nec ulli prudentia credebatur tum temporis secundus. is bello adortus Alba- δὸς et Triballos hostes, in dicionem accepit regionem haud poeni- ' tendam. quo mortuo Constantinns frater regionem obtinuit, ianuas- Tue frequentare coactus est. hic promittit Graecorum regi filiam se desponsurum, si rata manserint ea quae super defectione conveneript. duxerat iste Emanuel iam ante regis Colchorum (qui et Trapezuntis imperator) filiam viduam, quae fuerat Zetinis Turcorum cuiusdam du- cis uxor, forma supra modum venusta. quam cum Dyzantium a Col- dide addnxisset, videus eam pater forma praeditam excellenti, nec- non aliis excellere quae in muliere dicuntur bona, non dubitavit eam auferre filio sibique connubio iungere. erat autem is adeo adllictus Podagra, ut ne stare quidem erectus potuerit. ferunt huuc insanien- tem amore muliebri plurima indecora commisisse; delectatumque psal-
Chalcocondylas. 6
80 LAONICI CHALCOCONDYLAE
As, χαὶ ἐς στρατηγίας χρηματίζοντα ὑπὸ βασιλέως ni μέγα χωρῆσαι δυνάμεως. τότε uà» οὖν αὐτοῦ Παιαζήτης ἐνηυλί. σατο, ἐπισχὼν τὴν ἡμέραν ἐχείγνην' τῇ δ᾽ ὑστεραίᾳ διε- πόρϑμευσεν 5j ἐδύνατο ἀσφαλέστατα τὸν στρατὸν διὰ τοῦ Ἴσερου. b Οὕτω μὲν οὖν αὐτῷ ὃ ἐπὲ “Ἔακίᾳ στρατὸς ἐπεπρήγει" Ὁ μετὰ δὲ ταῦτα ἐλαύνων ἐπολιόρκεε Βυζάντιον, dnó αἰτίας τοιᾶσδε. οἱ γὰρ δὴ “Ἑλλήνων βασιλεῖς, ὡς αὐτῷ παραγενό- μενοι ἐς τὰς ϑύρας παρῆσαν, καὲ συγεστρατεύοντο ἑκάστου érovc. xa( mors ὄντος βασιλέως ἐν Φερραῖς τῆς Ἰακεδο. 10 γέας χώρας καὶ διατρίβοντος, καὶ τοῦ “Ἑλλήνων βασιλέως B φοιτώνεος ἐνταῦϑα ἐπὶ τὰς ϑύρας καὶ τοῦ τῆς Σπάρτης ἦγε» μόνος xai Κωνσταντίνου τοῦ Ζάρχου παιδὸς xai Σεεφάνεω τοῦ ᾿Ελεαζάρου, ἀφικνεῖται ἀπὸ Πελοποννήσου ὁ τῆς ᾿Ἐπι- δαύρου τὸ παλαιὸν γενόμενος ἄρχων, τοὔνομα Ἰἤαμονᾶς, ὃς 15. ἀφικόμενος παρὰ βασιλέα Παιαζήτη ἐνεκάλει τῷ τῶν ᾿Ἐλλή- νῶν» βασιλέως ἀδελφῷ ὡς ἀφελομένῳ τήν τὸ ᾿Επίδαυρον καὶ ποιήσαντι αὐτὸν κακά. ny9ezó τὸ τῷ “Ελλήνων βασιλεῖ Παια- ζήτης. ἐνῆγε dà ἐς τοῦτο καὶ Ἰωάννης ὅ ᾿Αἰνδρονέκου τοῦ βασιλέως παῖς, ὃς παρὼν αὐτοῦ τὴν δίαιταν εἶχεν ἀπὸ Παια-Ὁ ζήτεω. xai δὴ λέγεται καὶ ἀνελεῖν ὡρμημένον περὲ ὁμιλίας
6. ἐπεπήγει P
electusque ab eo dux tandem maximam nactus est potentiam. Paia- zites, siculi consuluerat Brenezes, eo loci castrametatus est, et quiete per eum diem ezercitum recreavit. postero autem die exercitum quam potuit tutissime transmisso Istro in suam regionem reduxit.
In hunc modum exercitus, quem contra Dacos duxerat, domum reversus est. his peractis bellum movit contra Byzantium, urbemque . tali de causa obsidione cinxit. Graecorum reges concesserant in po- testatem Paiazitis: proinde in ianuis degebant quotannis militantes - sub Paiazite, quocunque vim belli vertisset. Paiazites, cum quondam foret Pherris Macedoniae fÁque moras traheret, Graecorum rex, Spar- tae dux, Constantinus Nazarci filius, Stephanusque Eleazari filius profecti sunt in ianuas. ibi tum ad regem Paiazitem venit Mamonas ab Peloponneso, qui quondam imperio rexerat Epidamnum; accuss- batque Graecorum regie fratrem, ut qui sibi Epidamnum eripuisset - et iniuriis plurimis se obruisset. Paiazites indignatione inflammaba- tur contra Graecorum regem. indignationem hauc regis augebat in- stigando loannes Andronici regis filius , qui praesto erat et victum apud Paiazitem habebat. ferunt quod rex conatus sit eum interfi- cere, cum colloqueretur secum. — verum cunctatus est. nec tamen multo post illum interemit Halies Charatinis filius, qui ei admodum
." DE REBUS TURCICIS L II. 81
iyorra, μετέμελεν αὖϑις οὐ πολλῷ ὕστερον. ἐπήμυνε dà av-C τῷ τὸν ὄλεϑοον ““λέης ὃ Χαρατίνεω παῖς, ὃς συνήϑης αὐτῷ ἐτύγχανεν ὧν καὶ χρήμασιν ὡς τὰ μαλιστα ἐθεραπεύετο ὑπ’ αὐτοῦ, συνιόντες δὴ οὖν ἐς ταὐτὸ οὗτοι οἱ ἡγεμόνες ἐν τῷ ὁτότε χρύνῳ, περὲ τὰς ϑύρας τοῦ βασιλέως διατρέβοντες, ἐδέ. δοσαν σφίσε λόγους εἧς μηκέτι τοῦ λοιποῦ ἀφίξεσθαι ἐπὶ τὰς θύρας. ἐνεαῦϑα uà» οὖν ἐγγυᾶται Κωνσταντῖνος ὃ Zagxov, ἀφραγάσεω δὲ ἀδελφός, ὃς ἐκείγου τελευτήσαντος τοῦ Ζάρκου ἣν ἀνδρῶν ἄριστος τὰ ἐς σύνεσίν τὸ καὶ πόλεμον, οὐδενὸς ἰθλειπόμενος τῶν ἐς ἀἄκεῖνον τὸν χρόνον, καὶ πρὸς τὸ ᾿ἀλβανοὺς xai Τριβαλλοὺς πολέμους διαπολεμῶν χώραν τὸ αὐτῷ ὑπη- yeu οὐ φαύλην , καὲ ἐπὲ τῇ τελευτῇ αὐτοῦ Κωνσταντῖνος ὁ ἀδειφὸς αὐτοῦ κατέσχε τὴν χώραν καὶ ἐφοίτα ἐς τὰς βα-ἢ ele ϑόρας. οὗτος ἐγγυᾶται τὴν ϑυγατέρα τῶν ᾿Ἑλλήνων βασιλεῖ ὥσεε ἐμεπεεδοῦναε σφίσιν αὐτοῖς ὅσα συνέϑεντο ἐς τὴν daógtagip, ἢγώγετο μέντοι οὗτος ᾿Εμμανονῆλος καὶ πρότερον τὴν τοῦ βασελέως Κολχίδος ϑυγατέρα χηρεύουσάν τε, Ζετί. *t δέ τινος Τούρχων ἡγεμόνος γυναῖκα γενομένην, κάλλει v8 διαφέρουσαν. ταύτην γὰρ ὡς ἠγάγετο ἀπὸ Κολχίδος ἐς Βυ- 20 ζάντιον, ϑεασώμενος Ó πατὴρ αὐτοῦ τότε βασιλεύων, ὡς ἐδό- χει αὐτῷ κάλλεε τε γυναιχῶν πολλῶν εἶναι καλλίστῃ καὲ τοῖς ἄλλοις ἦ ἐλέγετο ὑπερφέρουσα, ξαυτῷ τε ταύτην ἠγάγετο, ἀφελόμενος τοῦ παιδός. ἣν δὲ καὶ ἐν νόσῳ τῇ ποδαλγίᾳ die- 1. ἀπήμυνεν 11. πολεμίους P: corr Ἡ 15. ἐμπεδοῦν ? an ἐμπεδοῦσϑαε ?
Gnmiliaris erat multisque opibus ab eo donatus. convenientes igitur inunum duces illi, cum ea tempestate in ianuis agerent, consilium inibaut mon amplius redeundi in ianuas. Constantinus Zarci filius Dragasisque frater scientia militari facile omnes excellebat, nec ulli prudentia credebatur tum temporis secundus. is bello adortus Alba. nos et Triballos hostes, in dicionem accepit regionem baud poeni. '
lendam. quo mortuo Constantinns frater regionem obtinuit, ianuas- € frequentare coactus est. hic promittit Graecorum regi filiam se d. t ea quae super defectione convenerint.
esponsurum, si rata manserin ( . . duxerat iste Emanuel iam ante regis Colchorum (qui et Trapezuntis imperator) filiam viduam, quae fuerat Zetinis 'Turcorum cuiusdam du-
εἶν uxor, forma supra modum venusta. quam cum Byzantium a Col- dide adiluxisset, videns eam pater forma praeditam excellenti, nec- nog aliis excellere quae in muliere dicuntur bona, non dubitavit cam iuferre filio sibique connubio iungere. erat aulem is adeo adílictus
P^lagra, nt ne stare quidem erectus potuerit. ferunt huuc iosanien-
tem amore muliebri plurima indecora commisisse; delectatumque psal- 6
Chalcocondylas.
82 LAONICI CHALCOCONDYLAE
V.34 φϑαρμένος, dots μηδ’ ὀρϑούμενον στῆναι olov! εἶναι. λέγε-
P.43rat δὲ οὗτος ταῖς γυναιξὲν ἐπιμαινόμενος κατὰ πολὺ ἄττα ἀπρεπὴ ἐξενεχϑῆναι, ἡδόμενος ταῖς τε ψαλτρίαις καὶ συγγενό-. μενος ἀποϑέσϑαι τὴν ἐργασίαν τῆς βασιλείας ἐν ὀλιγωρίᾳ πε- ποιημένος, γανύμενός v6 περὲ τὰ τοιαῦτα. οἱ μὲν OU» ἦγε- ὃ μόνες ἂν ταῖς ϑύραις ὄντες τοῦ Παιαζήτεω συνετίϑεντο dà. λήλοις ὡς ἀποστησόμενοε γενομένης τῆς ἐπιγαμίας" μειὰ δὲ ταῦτα, ὡς εἶχεν ἕκαστος, ἀπηλλάττετο ἐπὶ τὴν ἑαυτοῦ χώραν. καὶ βασιλεὺς μὲν “Ἑλλήνων, διαφυγὼν βασιλέα Τούρκων, ἀφικνεῖται ἀπὸ Φερρῶν ἐς Βυζάντιον τεταρταῖος, ἦ λέγεται͵ t0
ΒΘεόδωρος δὲ ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ ἀφίκετο ἐπὶ Πελοπόννησον. καὶ οἱ λοιποὶ δὲ ὡς ἕκαστος ἀπήλαυνεν ἐπὶ τὰ ξαυτοῦ, ἐπι- τραπέντες ἰέναι ὑπὸ βασιλέως dni τὰ ἑαυτῶν ἤϑὴ ἕκαστος. ὕστε- ρον μέντοι, [ὡς] τοῦ ἐπιγιγνομένου ϑέρους, ὡς οὐ παρεγένετο Βυζαντίου βασιλεὺς ἐπὶ τὰς ϑύρας καὶ ἠγγέλλετο τῷ Παια- 1 ζήτῃ μηδὲ ἐλϑεῖν τοῦ λοιποῦ ἔτι διανοούμενος, ἐπιπέμψας vn» τὸν Χαρατίνεω, ἄνδρα δὴ τῶν παρ᾽ ξαυτῷ μέγα dv-
, γάμενον, ἐπέτελλε παρεῖναι αὐτὸν ἐς τὰς ϑύρας παραγενόύμε- vo»* εἰ δὲ μή, πόλεμον προαγορεύειν αὐτῷ βασιλεῖ. ἐλϑὼν μέντοι οὗτος ὃ “Αλίης ἐς τὸ Βυζάντιον δημοσίᾳ μὲν ἔλεγε τὰ Ὁ ἐπεσταλμένα αὐτῷ ὑπὸ βασιλέως, ἐχρημάτιζε dà aUo, ὡς
σἔνιοε λέγουσιν, ἰδίᾳ συγγενόμενος, μηδαμῶς ἐλϑεῖν ἐπὶ τὰς
1. μὴ διορϑούμένον P 2. πολλὰ Ἡ 22. συγγενόμενον P
triis, harumque consuetudine delinitum, curam decenter administrandi regni negligenter omisisse. postquam nuptiae, ut convenerat, inter- cessissent, duces ad defectionem adspirant, cum singuli, quantum possent, ad suam regionem dilaberentur. rex Graecorum fugiens Tur- corum regem quarto die a Pherris Byzantium, ut perbibent, pervenit. Theodorus huius frater venit in Peloponnesum. reliqui quoque, impetrato a rege commeatu, ad sua redierunt. appetente deindefae- state, Byzantii rex cum se non conferret in ianuas, nunciareturque Paiaziti ipsum nunquam deinceps in ianuas affuturum, decrevit mit- tere Byzantium Haliem Charatinis filium, cui plurimum fidebat. huic praecepit ut iuberet Graecorum regem venire in ianuas: si renueret, renuenti illico bellum indiceret. Halies autem cum appulisset Byzantium, publice quae habebat mandata regi exponit: privatim vero regi consu- luit, in colloquium admissus, ne ianuas adiret. Emanuel respondit se imperata promptissime facturum, sibi vitam non amplius suavem fore dicens, si offendisset regem : se brevi in ianuas, iuxta praece- ptum regis, adventurum. deinde abeunte Halie, cum iam constaret eum nequaquam reversurum in ianuas, arma adversus eum arripuit Byzantiumque oppugbavit. cum eo cum exercitu pergeret, terram
DE REBUS TURCICIS L. 11. 85
tixóra, καὶ χρήματω παροχύμενος, ἐπέπεμψεν dni τῶν Ke τῶν βασιλέα, ἵππους τὸ αὐτῷ παρεχόμενος καὶ τῆς ὁδοῦ ἦγε- μόγας. οἷς δὲ ἐγένετο éni τὸν Γαλατίας βασιλέα, ἐδεῖτο αὐ-- τοῦ μὴ προέσϑαι πόλεν βασιλίδα “Ελλήνων ὑπὸ βαρβάρων δπολιορχουμένην, προσήκουσαν dyyoraro τῷ βασιλέων Γαλα- wa οἴκῳ. τοῦτον οὖν μεμηνότα εὑρὼν καὶ ἐν φυλακῇ ὑπὸ τῶν ἀρίστων κατεχόμενον ὥστε ϑεραπεύεσθαι τὴν νύσον αὖ- τοῦ, διέτριβεν αὐτοῦ ἐπὶ συχνόν τινα χρόνον, Κελτῶν dà τὸ γένος τοῦτο μέγα τε ὃν καὶ ὄλβιον καὶ παλαιόν τὸ καὶ ἐφ’ Ὁ ἑαυτῷ μέγα φρονοῦν, ὑπερέχειν τε τῶν ἄλλων τῶν πρὸς ξσπέ-- ραν ἐϑνῶν, ἀξιοῦν ξαυτῷ μετεῖναι τῆς ἡγεμονέας τὸ καὶ Ῥω- pao» βασιλείας. ἔστι δ᾽ ἡ χώρα αὐτῶν πρὸς ἕω μὲν τῇ “Μιγέρων χώρᾳ, πρὸς μεσημβρίαν dà τῇ Ἰβηρίᾳ, καὶ πρὸς ἄρχεον τῇ Γερμανίᾳ, καὶ πρὸς 5onéga» τῷ αἰκεανῷ καὶ ταῖς ὁ Βρετανικαῖς νήσοις" διήκει δὲ dnó ",dinto» τῶν ἐκτὸς laMac ἔστε ἐπὲ ἀχεανὸν καὶ ἐπὲ Γερμανοὺς ó00» ἡμερῶν μάλιστα ἕπταχαίδεκα, ἀπὸ Ἰταλίας ἐς ὠκεανόν, ἀπὸ δὲ Ἰβηρίας ἐπὲ Γερμανίαν ὅὁδὸν μαλιστά πη ἐννεακαίδεκα. ἔστι P. 45 δὲ Παρίσιον πόλις ἐν fj τὰ Κελτῶν βασίλεια, εὐδαιμονίᾳ τὸ 2xaí ὄλβῳ προφέρουσα. καὶ nóAeg οὐκ ἀλίγαι τῆς Γαλω- τίς, ὑπ᾿ αὐτῷ δὴ τῷ βασιλεῖ ταττύμεναε ἐς τὴν σφῶν διοίκησιν. εἰσὲ δὲ ἡγεμονίαι τὸ καὶ ἡγεμόνες δυνάμει v6 προύχοντες καὶ ὀλβιώτατοι, ὕπ᾽ αὐτῷ δὲ τῷ βασιλεῖ ταττόμενοι
10. φρονοῦν H, φρονὼν Ρ 12. χώρα] χώρᾳ ὅμοροςῦ
viaeque ductoribus oblatis, missus est ad Galliarum regem. cum pro- cessisset in conspectum Gallorum regis, rogavit ne Byzantium urbem Graecorum regiam , genere Galliarum regibus iunctam , in sumnium discrimen deductam despiceret. regem autem Gallorum invenit fu- riosmm et diligenti custodia ab optimatibus asservatum, donec morbus curaretur rexque sanitatem reciperet: longo igitur tempore ibi bae- siL gens Gallorum est admodum antiqna opnlentaque. proinde cum Bimium síbi tribuat, eo quod superet reliquas Occidentis gentes, etiam . Romani imperii moderamen sibi vindicant. horum regionis terminus Orientalis est. Ligurum regio, meridionalis Hispania , septentrionalis Germania: versus Occidentem Oceano Britonnicisque clanditur insu- lis: longitudo eius colligitur ab Alpibus, quae sunt extra Italiam, vsque ad Oceanum et Germanos itinere maxime decem et septem dierum, ab Italia usque ad Oceanmm ; ab Hispania usque in Germa- niam se extendit itinere maxime decem et novem dierum, Lutetia, ubi regoi sedes, divitiis opibusque et reliqua felicitate excellit. sunt qnoque iu ista regione urbes non paucae regi subiectae, quae pro- pris regunlur legibus. ducatus et. duces istius regionis ditissimi et
8ά LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἄρχοντα. μετὰ δὲ ταῦτα ἐλαύνων ἐπὶ Βυζάντιον, ὡς οὐ προεχώρει αὐτῷ ἡ Βυζαντίου αἵρεσις προσβαλόντι, λιμῷ ἔξε- πολιόρκει. καὶ εἷλεν ἂν τὴν πόλιν, εἰ μὴ ὃ Τεμήρης ἐλαύ- vo» μεγάλῃ χειρὲ ἠγγέλλετο ἐπ’ αὐτὸν. ὅτε δὴ καὶ αὐτὸς ἑάλω ὑπὸ Τεμήρεω καὶ τὰ πολλὰ τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ ἀπώλετοῦ τῆς ἐν τῇ dota. "c μὲν ov» τὸ Βυζαντιον. Παιαζήτης πολιορχῶν οὐχ ἀνέει, καὶ ἔγνω βασιλεὺς ᾿Ἑλληνῶν τὸν τε λεὼν τετρῦσϑαι ἐς V. 85 τὸ χαλεπώτατον, καὶ οὐκ εἶχεν ὅπως τοῦ κακοῦ ἐξαπαλλαγῇ, Β ἐπέτρεψέ τὸ τὸ Βυζάντιον τῷ ἀδελφιδῷ Ἰωάννῃ, τῷ ᾿ΑἸνδρο- γίκου παιδί. ὡς γάρ οἱ ἤχϑετο Παιαζήτης ὅτε δι᾽ αὐτὸν οὐ πρθεχώρει 7 Βυζαντίου αἵρεσις, καὶ ἐν ὑπόπτῳ καϑειστήκει, ἀποφυγὼν βασιλέα ἐσῆεε ἐς Βυζάντιον. xui αὐτὸν ἀσμενός τε ἐδέξατο ὃ πατρωὺς βασιλεὺς Βυζαντίου, καὶ τὴν πόλιν ἐπιτρέψας qxero ἀποπλέων ἐπὲ Ἰταλίαν, ἐπικουρίας δεησόμε- 15 voc ἐς τὴν ὑπὸ τῶν πολεμίων πολιορχίαν μαχρὰν καϑεστη- xvla», μὴ περιιδεῖν τὴν πόλιν ἀπολλυμένην. ὡς δὲ κατὰ τὴν Πελοπόννησον ἐγένετο, κατέϑετο μὲν αὐτοῦ ἐν Πελοποννήσῳ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ παρὰ τῶ ἀδελφῷ, αὐτὸς δὲ ἀπέπλει ἐς ΟἸταλίαν. τραπόμενος δὲ ἐπὲ Οὐενετῶν καὶ χρηματίσας at-9 τοῖς ὅσα ἠβούλετο, ᾧχετο ἐπὲ τὸν “Ιιγυρίας τύραννον, Me- διολάγνον δὲ ἡγεμόνα * ὃ δὲ φιλοφρονησάμεγός τε αὐτὸν τὰ
exercitu armato Syllebriam pactionibus in dicionem accepit, lIoan- nemque eidem rectorem dedit. reversus Byzantium, cum eam urbem — vi expugnare non posset, fame eos debellandos esse statuit. urbem eam certe cepisset, nisi Temires nuntiatus esset magna manu adver- sus ipsum adventare. quod quidem eo tempore accidit, quando à 2 Temire Paiazites captus pleraque Asiani imperii amisit.
Paiazites cum nihilominus a Byzantii oppugnatione cessaret, sdi- - retque Graecorum ῬῸΣ suas copias in artum coactas, nec posset inve- nire huic urgenti malo remedium, Byzantium patrueli suo Andronid filio Ioanni commisit. nam loanni huic graviter iratus erat Paiazites, quasi ipse in causa esset quominus Byzantium in dicionem veniret. laborans igitur sinistra apud regem Paiaszitem suspicione, ne eiu!
" jram experiretur, fuga se Byzantium recepit. huius adventus patruo. Byzantii regi perquam gratus extitit, qui urbem patruelis fidei com-- mendans navigavit in Italiam, petiturus auxilium contra longam illam obsidionem, ne videlicet urbem istam insignem pereuntem negligere. cum venisset in Peloponnesum, uxorem suam deposuit apud fratrem. ipseque conscensa navi iter in Italiam maturavit. cmm adiisset Ve- | netos, iisque quae vellet explanasset, iter ad Liguriae principem Me- diolanique ducem instituit; a quo comiter exceptus, pecunia equi
DE REBUS TURCICIS. L. 1].Ψ 85
εἰκότα) καὶ χρήματα παρδχύμενος, ἀπέπεμψεν dni τῶν Ksi- τῶν βασιλέα, ἵππους τὸ αὐτῷ παρεχόμενος καὶ τῆς ὁδοῦ ἦγε- μένας. ὡς δὲ ἐγένδτο ἐπὲ τὸν Γαλατίας βασιλέα, ἐδεῖτο αὐ-. τοῦ μὴ προέσϑαι πόλεν βασιλίδα “Ἑλλήνων ὑπὸ βαρβάρων δαθλιορχουμέγην , προσήκουσαν ἀγχοτάτω τῷ βασιλέων Γαλα- τας xg. τοῦτον οὖν μεμηνότα εὑρὼν καὶ ἐν φυλακῇ ὑπὸ τῶν ἀρίστων κατεχόμενον curs ϑεραπεύεσϑαι τὴν νύσον ad- τοῦ, διέτριβεν αὐτοῦ ἐπὲ συχνόν τινα χρόνον, Κελτῶν dà τὸ γένος τοῦτο μέγᾳ τε ὃν καὶ ὄλβιον καὶ παλαιόν τε καὶ ἐφ᾽ D 10 ἑαυτῷ nya. φρονοῦν, ὑπερέχειν τε τῶν ἄλλων τῶν πρὸς ἑσπέ- ρῶν ἐδγνάν, ἀξιοῦν ξαυτῷ μετεῖναι τῆς ἡγεμονίας v6 καὶ Ῥω-ὄ μείαν βασιλείας. ὄστε δ᾽ 7] χώρα αὐτῶν πρὸς ξω μὲν τῇ 4mm χώρᾳ, πρὸς μεσημβρέων δὲ τῇ Ἰβηρίᾳ, καὶ πρὸς 4o τῇ Γερμανίᾳ, κοιὶ πρὸς ἑσπέραν τῷ αἰκεανῷ xai ταῖς ὁδμταγικαῖς νήσοις. διήκει δὲ ἀπὸ "Ἄλπεων τῶν ἐκτὸς laMe; ἔστε ἐπὶ ἀχεανὸν καὶ ἐπὲ Γερμανοὺς ὁδὸν ἡμερῶν μάλιστα ἑπτακαίδεκα, ἀπὸ Ἰταμίας ἐς εἰκεανόν, ἀπὸ δὲ Ἰβηρίας ἐπὶ Γερμανέαν ὅδὸν μάλιστώ πῃ ἐννεακαίδεκα. ἔστι P. 4δ ἐὲ Παρίσιον πόλες ἐν fj τὰ Κελτῶν βασίλεια, εὐδαιμονίᾳ τὸ ἡ) χαὶ ὄλβῳ προφέρουσα. καὶ πόλεις οὐκ ὀλίγαι τῆς Γαλω- τας, ὑπ’ αὐτῷ δὴ τῷ βασιλεῖ ταττόμεναε ἐς τὴν σφῶν διοίησιν. εἰσὲ dà ἡγεμονέίαε τὸ καὶ ἡγεμόνες δυνάμει τε ἀρούχογτες xai ὀλβιώτατοι, ὑπ᾽ αὐτῷ δὲ τῷ βασιλεῖ ταττόμενοι
10, φρονοῦν H, «poro» P 12. χὠρα] χώρᾳ Ouopoc?
"aeque ductoribus oblatis, missus est ad Galliarum regem. cum pro- tiset ig conspectum Gallorum regis, rogavit ne Byzantium urhem 6necorum regiam , genere Galliarum regibus iunctam , in summum Vucrimen deductam despiceret. regem autem Gallorum invenit fu- ribsum et diligenti custodia ab optimatibus asservatum, donec morbus caratetur rexque sanitatem reciperet: longo igitur tempore ibi hae- 8L tens Gallorum est admodum antiqua epulentaque. proinde cum Bmium sibi tribuat, eo quod superet reliquas Occidentis gentes, etiam . komani imperii moderamen sibi vindicant. horum regionis terminus Ürientalis est Ligerum regio, meridionalis- Hispania , septentrionalis Cemmania: versus Occidentem Oceano Britannicisque clanditur insu- lis. longitudo eias colligitur ab Alpibus, quae sunt extra Italiam, "40e ad Oceanum et Germanos itinere maxime decem .et septem lierum, ab. Italia usque ad Oceanum; ab lHispania usque in Germa- "Hm se extendit itinere maxime decem et novem dierum, Lutetia, ti regni sedes, divitiis opibusque et reliqua felicitate excellit. suut quoque iu ista regione urbes non paucae regi subiectae, quae pro- Mis reguntur legibus. ducatus et. duces istius regionis ditissimi et
86 LAONICI CHALCOCONDYLAE
καὶ ἐς τὰ βασίλεια παραγινόμενοι αὐτῷ, Ó τε τῆς Bevoyov»- τίας ἡγεμὼν χώρας πολλῆς v6 καὶ μεγάλης, καὶ πόλεων üà- λων τὸ χαὶ τῆς Βρουγίων πύλεως xai Κλοζίων παραλίων καὶ Γαντύνης πόλεως εὐδαίμονος τὸ καὶ μεγάλης καὶ μεσογαίου. Β ἔστι δ’ αὐτῷ ἡ Βρουγίων πόλες πάραλος παρὰ τὸν ὠκχεανόν͵5 ἀντικρὺ τῆς Βρετανικῆς adyylag οὕτω καλουμένης νήσου͵ ἐς ἣν δομίζονται νῆες ἀπὸ τὸ τῆς ἡμετέρας τῆσδε ϑαλάσσης καὶ ἀπὸ τῶν ἐς τὸν ὠκεανὸν πόλεων τῆς τὸ Γερμανίας ᾿Ιβηρίας "dyyMag Ζακίας καὶ τῶν λοιπῶν δυναστειῶν. διέχει δὲ αὕτη ἢ πόλις ἀπὸ ᾿«γγλίας σταδίους πεντήκοντα καὶ ἑκατόν, 7j δὲ τὺ χώρα αὕτη καλεῖται Φλανδρία, xai εἰσὲ τούτοις τοῖς ἦγε- μόσι Βουργουντίας ἔργα ἀποδεδειγμένα ἄξια λύγον ἐς τὴν Κελτικὴν χώραν πρός τε αὐτὸν βασιλέα τῆς Γαλατέας καὶ πρὸς τοὺς Βρετανούς. μετὰ δὸ ταῦτα ἡγεμὼν ἐπὲ τῆς ἡπεί- αρον Βρετανίας ἔχεται ἐκ τῆς γῆς τῆς τοῦ βασιλέως χώρας. 1ῦ ὁπὲ δὲ τούτοις ἡγεμὼν τῆς .. . . τούτων δὲ ἔχεται χωρῶν ἡγεμόνος Σαβωΐας χώρα, μεγάλη t6 καὶ ὑπερκαλλής, éni Λι- V.36 γυρέαν καϑήχουσα. πρὸς δὲ τὴν πάραλον ᾿χαύραν τῆς Γαλα- τίας ὧδε ὧν μοι διακέοιτο πρὸς ἱστορέαν. ἡ μέντοι Ἰἴανύη πύλη τις οὖσα τῆς Γαλυτέας ἐπέχει χώραν, ἐπὲ τὴν Ilgo-3. βενεζίαν καϑήκουσα, ἧς ἄρχϑι ὃ τοῦ oixov τοῦ βασιλέως τῆς Ταλατίας Ῥογέρεος βασελεύς. ἦν μητρόπολις ἡ Νέτια Προ-
1. παραγενόμενοι P 14. Πρεταγιούς P ἐπὶ τῆς) τῆς dni
opulentissimi, qui regi parent, semper in aulam eius accedentes. ho- rum de grege est Burgundiae dux, imperitans regioni magnae necnon urbibus plurimis; inter quas eliam recensetur Brugensiam urbs et Cloziorum maritimorum , necnon Gautyna, urbs magna et florens opibus. est autem Brugensium urbs maritima, Oceano adiacens ere- gione Angliae, insulae sic appellatae; ad quam et maves a nostro mari et ab urbibus in Oceanum vergentibus, ab Germania Hispania Anglia Daciaque et a reliquis regionibus appellunt. Flandria isti regioni nomeu est. extant autem Burgundiae ducum egregia facino- ra, edita adversus Galliam Galliaeque regem, praeterea adversus An- glos. postea dux continentis Britannicae finitimus est, prodiens ex ea terra quae pertinet ad regionem regis. ultra hos conterminus est dux « « « « liis regionibus adnexa est Sabaudia, regio amplissima et pulcherrima, ad Liguriam usque excurrens. quamtum autem spoctat ad maritimam Galliae regionem, in hunc modum mihi ad praesentem historiam adhibita sit. at janua, quae est quasi porta Galliae, am- piecutur regionem quae versus Provinciam vergit, quam imperii ha-
enis temperat Rogerius rex, ortus ex inclyta Galliae regum prosapia. Nicia metropolis est Provinciac. hinc sequuntur et aliae urbes, inter
DE REBUS TURCICIS 1,. 1]. 87
βεγιζίαςς. πόλεις δὲ ἔχονται 5 τὸ furi» noMQ, xa9? ἣν γέφυρα ἐπέστη μεγάλη δὴ τῶν κατὰ τὴν οἰχουμέγην, 60:8 ἐπὶ Βαρχενώγην χώραν ἐλϑεῖν.
Αὕτη μὲν οὖν ἡ χώρα τῆς l'alaríag, ὡς συνελόντι διε- δδιόγαι" τὸ δὲ γόνος τοῦτο Κελτῶν λέγεται παλαιόν τε καὶ D igra πρὸς τοὺς ἀπὸ “4βύης βαρβάρους ἀποδεδειγμένον λαμ- x94, xaJ' ὃν δῆτα χρόνον βασιλεῖς Ῥωμαίων xai αὐτοχράτο- (6 ἀπεδειχνύοντο οὗ τῶν Κελτῶν βασιλεῖς. Κάρουλον dà μύλιστα δὴ τῶν βασιλέων τούτων τὸν πρὸς τοὺς “ίβυας 10 πόλεμον ἀνελόμεενον, συνεπιλαμβανομένου τοῦ τὸ ἀδελφιδοῦ αὐτοῦ Ὀρλανδίου, οἀνδρὸς τόλμῃ τε καὶ ἀρετῇ τὰ ἐς στρατὸν ἐπισήμου γενομένου, xai “Ρινάλδου καὶ Ὀλιβερίου καὶ ἄλλων τῶν ταύτῃ ἡγεμόνων, Παλατέγων καλουμένων, συνδιαφερόν- ἴον αὐτῷ τὸν πόλεμον, καὶ πολλαχῇ κατὰ τὴν Γαλατίαν μὸν ϑπρῶτα, μετὰ dà ταῦτα κατὰ Ἰβηρέαν τρεψάμενον τοὺς ἐκαν- τίους γας εἀνελέσθϑαε περιφανεῖς. καὲὶ κλέος αὐτῶν ἀνὰ Ἰταλίαν καὶ Ἰβηρέαν καὲ δὴ καὶ Γαλατέαν μέγα ἐς 1006 ἀεὶ ἐὐφημούμενον ἄδοταε ὑπὸ πάντων, Aipusc γὰρ διαβάντες τὸν P. 46
πρὸς Ἡραχλείους στήλας πορϑμὸν κατέσχον τ κατὰ βραχὺ δρχροζόντες τὴν Ἰβηρέαν, μιδτὰ δὲ ταῦτα Ναβάρην τὸ χειρωσά- μένοι xai Πορτουγαλέαν χώραν, ἔστε ἐπὶ Ταρακῶνα ἐλαύνον»- τες τὰ ἐς τήνδε αὖ τὴν χώραν κατασερεψάμενοιν ἐσέβαλον ἐς τὴν Κελτικήν. ἸΚάρουλος μὲν οὖν καὶ οἱ σὺν αὐτῷ πόλε-
17. τόγδε P
qui commemoratur Tabiniorum urbs, quae pontem habet maximum torun qui in orbe sunt, qua patet aditus ad Barcenonem regionem. In hunc modum, quantum breviter potui, descripta sit Gallia. "usate dicunt gentem hanc plurimum excellere, praeterea saepius magna cum gloria fudisse barbaros ex Libya profectos, praesertim eo lempore quo Gallorum reges et Caesares imperlique Romani reges eligebantar. Carolum autem ferunt prae reliquis regibus strenue rem geiisse adversus Poenos (qui et Saraceni) ; cui auxilio venere Orlan- das vir eximia fortitudine scientiaque militari illustris, et Rinaldus Oliberiusque , nec non alii «duces Palatini nuncupati. qui ubique, tum in Gallia tum in Iberia, fugantes hostes plurimas insignes nacti sont victorias. eorum gloria adhuc bodie laudibus apud Italos Gal- los Hispanosque celebratur. Poeni enim ea traiicientes ubi Herculis t(lumnae visuntur, incursionem fecerunt in Iberiam , quam summa celeritate occuparunt. binc Navarrain capientes, Portugalliaeque re- fienem qua patet usque ad Tarraconein, et quae ad hanc pertinent, Mbigentes, devenerunt et iu Galliam. — Carolus cum suis obvium his
88 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
μὸν ἐξενεγκόντες πρὸς τούσδε τοὺς “ίβυας μεγάλα ἀἀπεδεί- κνυντὸ ἔργα, ἄνδρες γενόμεγοι ἀγαϑοί, xoi τῆς τε Κελειβή- ρῶν καὶ ελτικῆς χώρας ἐξελάσαντες ἐς τὴν Γρανάτην πόλιν ὀχυρωτάτην ἐπὲ τοῦ ὄρους τοῦ ἐς οκεανὸν καϑήκοντος. παρ᾽ Baovro» δὲ τὸν πορϑμὸν κατὰ βραχὺ προϊόντες τὴν τε ἰβη-ὃ Qíag χώραν πολλὴκ κατασχόντες (XOU καὶ συνελαύνοντες ἐπολιόρχουν. καὶ τὴν τε χώραν ἀπεδίδοσαν τοῖς ξαυτῶν προσ- 7xovos, τὴν» Ἰβηρίαν xai Ναβάρην xai Ταρακῶνα, καὶ τοὺς σφῶν αὐτῶν προσήκοντας ὑπὸ βαρβώρων πολιορκουμένους ἀπέλυόν τε τῆς πολιορκίας, καὶ τὴν χώραν ἐπεδιελόμενοε oqi- id σιν qixovy, ἀπολαβόντες ἕκαστος τὸ ἀνῆκον αὐτῷ μέρος. καὶ οὗτοι μὲν ταύτῃ κάλλιστα ϑέμενοι τὸν πόλεμον ἐς τόδε ἀεὶ ὑμνοῦνταε ὡς ἄνδρες γενόμενοι ἀγαϑοί. καὶ Ὀρλάνδον μὲν τὸν y& στρατηγὸν ὑπὸ δίψους ἐκπολιορκχηϑέντα αποϑανεῖν, α'Ρινάλδον δὲ διαδεξάμενον τὸν πόλεμον χαταλιπεῖν τοῖς ἴβη-1" ρίας βασιλεῦσιν. οἱ δὲ διαδεξάμενοι τὐνδς τὸν πόλεμον ἐς ἔτε καὶ νῦν τοὺς “ίβυας τούτους ἀγεῖν καὲὶ φέρειν νομίζουσι. “τὸ δὲ γένος τοῦτο “ιβύων γλωττῃ μὲν διαχρῆται τῇ "deaf. xj, καὶ ἤϑεσι δὲ καὶ ϑρησχείᾳ τῇ Meyuézeo, ἐσθῆτι δὲ τοῦτο μὸν βαρβαρικῇ τοῦτο δ᾽ αὐ καὶ ᾿Ιβηριχῇ. ἽΝ Οἱ μέν οὖν Κελτοὶ ἐς τοῦτο παραγενόμενοι μέγα φρο- γοῦσιν ἐπὲ τούτοις, καὶ γόνος οἴονται τὸ δαυτῶν εὐγενές τε
7. ἑαυτοῦ P : corr H 13. Ὁρμᾶγδον P 15. Ῥιμαῖον Ὁ
egressus egregia facinora patravit. nam Carolus principesque quos supra mnominavimus, expulerunt eos Celtiberorum et Gallorum re- gione. qui fugientes receperunt se in Granatam urbem munitissi- mam, sitam in monte qui in Oceanum se proiicit. ab isto portu paululum progrenel Hispaniam bello adorti sunt, multamque nacti regionem ibi habitarunt. at Carolus principesque sui hostiliter eus persecuti sunt. regionem autem beilo partam genere propinquis de- derunt, lberiam videlicet, Navarram et Tarráconem. propinquos a barbaris obsessos obsidione liberaruut. tandem regionem inter sese distribuentes, singuli partem ad se pertinentem acceperunt. qui cum in hune modum bellum confecissent, ab omnibus etiam hodie canun- tur, ut qui fuerint viri spectatae virtutis. Hormindus dux eiti de- bellatus occubuit. Rhimaeus succedens in bellum coeptum, tandem 3d Ilispaniae regibus reliquit. qui suscepto bello etiamnum res Poe- norum agere et ferre putantur. gens ista Libyca linguam Arabicam in usu babet, moribus et religione imitantur Mechmetem: vestito utuntur partim barbarico partiin. llispanico.
Galli rebus praeclare longe lateque gestis superbientes, se nobi- litate et claritate reliquas Occidentis gentes longe antecedere putant.
DE REBUS TURCICIS L II. 89
καὶ διαπρέπον διὰ πώντων δὴ τῶν πρὸς ἑσπέραν γενῶν. di. aig δὲ. χρῶνταε oi KeAroé ἁβροτέρᾳ τῆς ᾿Ιταλῶν διαίτης καὶ σχενῇ τῇ ἐκείνων παραπλησίᾳ, φωνὴν δὲ προΐονται διενεγκοῦ- δα» μὲν τῆς ᾿ἴπταλῶν φωνῆς, οὐ μέντοι τοσοῦτον ὥστε δόξαι D δἑτέραν εἶναι τῆς ᾿Ιταλῶν φωνῆς τὴν γλῶτταν ἐκείνων. ἀξιοῦσι δὲ πρωτεύεεν ὅποε ἄν παραγένωνται τῶν ἐς τὴν ἑσπέραν γε- γῶν. ὑφίεντο μέντοε τῆς ἀγνωμοσύνης, ἐπεί τε ὑπὸ "Ἄγγλων τῶν τὴν βρεεανέαν οἰκούντων ἔϑνος διαπολεμῆσαν τήν τὸ χώ.Υ. 51 eu» ατῶν κατεσερέψαντο, καὶ αὐτοὺς καὶ τὴν ἡγεμονίαν 10 ἀφελόμενοι, Pré τὴν μητρόπολιν αὐτῶν Παρίσιον συνελάσα». 16, ἐπολιόρκουν. τὴν δὲ αἰτίαν αὐτῶν τῆς διαφορᾶς φασὲ γενέσϑαι ὦδε. ἔστε πόλις Καλέδη οὕτω καλουμένη àv τῇ παραλίῳ χώρᾳ τῆς ελτεκῆς, παρὰ τὸν ὠκεανόν, οὐ πάνυ τι ἐκίσημαες, ἐν ἐχυρῷ δὲ ᾳκημένη, ἔς ys τὸν ἀπὸ Γαλατίας P. 47 ϑακύόλλουν ἐς τὴν Βρετανικὴν ἐπιτηδείως ἔχουσα, xai ἐν καλῷ 700 πρρϑμοῦ ῳκημένη παρόχεται ἐντεῦϑεν ὁρμωμένοις ἐς τὴν Κελτιχὴν ἐσβαλεῖν. ταύτην τὴν πόλιν ὃ τῶν Βρεταγῶν βα- σιδευς͵ τοῖς ἐν τῇ πόλει. προδοσίαν συνθέμενος, εἶλεν ἔπιβου. Àj, χαὶ κατασχὼν ἐτυράννευε ταύτης. ἀπαιτοῦντε δὲ τὴν nó. Ql» ταύτην τῷ l αλαείας βασιλεῖ οὐκ ἔφη ἑκὼν εἶναι dnodt- dora, xo φρουρὼν ἔφαινον διαπορϑμεύοντες ἀπὸ τῆς νήσου ἐπὶ τὴν πόλιν... τὴν μέντοι πόλιν ὁπελαύνων ἐπολιόρκει ini
7. ὑπὸ om H 8. διαπολεμῆσον P: corr H 18. εἧς ἐν τῇ πῶλεε προδοσέας P
ricas horum paulo quam Italorum delicatior: in suppellectili nullam invenias differentiam. lingua Gallorum differt a lingua Italorum, nec tamen adeo ab ea recedit ut eam aliam ab Italorum lingua di- 1i. primas semper ferre volupt, quascunque Occidentis accesse- ria gentes, verum aliquantulum de ista iuscitia remiserunt, post. quam Ángli, genus hominum Britanniam incolens, illam gentem de- bellaverunt repionemque εἴ ipsos suae dicioni iunxerunt. cum eos regno spoliassent , exercitum Lutetiam adduxerunt, eamque urbem obsidione circumdedere. discordia autem inter Gallos Anglosque ex- orta buiusmodi prinucipium habuit. urbs est , Caledam nomine vo. cant, sita in maritiana Celticae Galliae regione, iuxta Oceanum. cla. fiaté non admodum celebris habetur: "verum locus ubi aedificata esl, natura. cenaetur munitiesmus. — commodissime hinc ex Gallia iu Bitanpiam navigatur. tanta quoque portus commoditas est, ut. prae- beat viam facilem jrruendi im Galliam. rex Britannorum proditio- hem paciscens cum oppidanis istam urbem per imsidias in potestatem atepit; captam suo iipperio rexit. Gallorum regi oranti ut sibi re- iüalur ea urbs, respondit nunc non esse sibi in animo ut reddat
90 LAONICI CHALCOCONDYLAE
συχνὸν χρόνον" μετὰ δέ, ὡς οὐ προεχώρει αὐτῷ οὐδὲν no- λμιορκοῦντε, ἀπήγαγδ τὸν στρατὸν ἐπ᾽ οἴκου ἀγαχωρῶν. ὕστε- Boo» δὰ ὁ Βρετανῶν πολὺ τι στράτευμα ἀϑροίσας, xui δια- βάντες ἐς Γαλατίαν τὴν χώραν ἐδήουν, καί πῇ συμμίξαντες τῇ Κελτῶν μοίρᾳ οὐχ ὀλίγῃ, καὶ μαχεσάμενοι, διέφϑειρον τὸ" “πλέον τῆς Κελτικῆς. ἐγένετο δὲ ὧδε, eg ἐπὲ διαρπαγὴν τῆς χώρας érQünowro οἱ ᾿Αἴγγλοι., ἐπήλαυνον ὀπίσω αἰπάγοντες λείαν" καταλαβόντες dà αὐτοὺς οἱ Κελτοὶ πρὲν ἢ φϑῆναι δια- σωθέντας ἐς τὴν Καλέδην, περιστῆσαί τὸ αὐτοὺς κυκλωσαμέ. ψους ἔν τιγε λόφῳ. ὡς δὲ ἐν ἀπόρῳ v6 εἴχοντο οἱ Bgeravoi, 10 μὴ οὐκ ἔχοντες ὅποι τράπωνται γενόμενοι, διεμηνύοντο ὥστε τὴν λείαν ἀποδοῦναι καὶ τὰ ὅπλα, ἐφ’ ᾧ ἐπιτραπῆναι σφί- σιν ἀσινέσιν ἀπιέναι ἐς τὴν ἑδαυτῶν., οἱ δὲ οὐκ ἔφασαν ἐπι-
τρέπειν ἀπιέναι, εἰ μὴ δώσουσι δίκην ὧν εἰς τοὺς Χελτοὺς — ἐξυβρίσαντος τὴν χώραν αὐτῶν διαρπάζουσιν. ἐνταῦϑα ὡς 15 &ywoca» οὗ Βρετανοὶ ἐς τὸ ἔσχατον τοῦ κακοῦ ἀφιγμένοι, μαχόμενοι τοῖς Κελτοῖς ὀλίγοι πρὸς πολλοὺς ἄνδρες ἐγένοντο ἀγαθοί" τρεψάμενοι δὲ τοὺς ἐναντίους ἐδίωκον φευγοντας, — καὶ διέφϑειρον αὐτοῦ ταύτῃ πολλούς. Κελτοῖς dé, φασί τι. ψες, φεύγειν αὐτοὺς ἐν ταῖς μάχαις οὐ ϑέμις νομίζεται, ἀλλὰ Ὁ, μαχομόνους αὐτοῦ τελευτῆσαι" καὶ ἀπὸ τούτου Κελτοὶ σφᾶς εἰξιοῦσι προέχειν τῶν ἄλλων γενναιότητε καὶ ἐπισημοτάτους
7. ἀπήλαυνον ἢ 8. ὀφϑῆγαι P 9. περιστῆγαξ 19, ελτοὺς P: corr ἢ
urbem. praesidio quoque eam firmarunt Angli, traiiclentes eo ab in- sula. at ubi Gallus copias urbi admovit, eam longo tempore obsi- dione pressit. postea cum oppugnatio parum procederet , exercitum reduxit domum. transeuntes itaque Britanni cum suo rege denuo Gallorum regionem populabantur; et adcurrentes cum Gallorum ma- nu non modica, praelium commisere, ac maximam horum partem pe- nitus deleverunt. iu hunc modum ista clades accepta est. Anjli cum ad regionis praedam essent conversi, quicquid rapuissent, por- tabant retro, ut in sua ea deportarent. Galli ubi deprebendissent eos in hunc «modum agere, insequi statuere. priusquam tamen in conspectum hostium venissent, Angli Caledam in locum munitissimum sese receperunt, verum Galli deinceps cinzerunt eos suis copiis, constitutos in colle quondam. Angli in ancipiti versantes discrimine, et quo se verterent nescii, dicere iubent Celtis se praedam redditu- ros armaque tradituros, si incolumes in suam regionem redire permit- tantur. Galli responderunt se non prius eos dimissuros quam poe- nas iniuriarum vastataeque regionis dederint. hiuc sentientes Dritanni in extremo se versari periculo, manus conserentes cum Gallis, pauci
DE REBUS ΤΠΒΌΟΙΟΙΒ L. II. 91
εἶναι ἁπάντων. τοὺς μέντοι Ἐρετανοὺς ὠπὸ τοῦδο ddecaze- D p ἤδη χωρεῖν ἐπὲ τὰς πόλεις τῶν Κολτῶν πολεορκρῦνεας καὶ κατὰ βραχὺ προϊόνεας, μαχέσασϑαί τὸ τὴν μάχην ἐν τῷ λύπης πεδίῳ οὕτω καλουμένῳ: ἐν ᾧ οὐδὲν πλέον ἔχοντες οἱ 5. 4γγλοι τῇ προτεραίᾳ ἐνηυλίσαντο, xei utsá ταῦτα τῇ vore- esa μαχεσάμδνοε δφρόνευον τοὺς Ζίελτοὺς μαχομένους φύρ- δην τε καὶ ἀναμίξ, καὶ χωρὶς οὃς ἕκαστον ἐπιχωροῦνεα, cute ἀποϑαμεῖν. τὴν μέντοε χώραν σχεδὸν τι σύμπασαν ὑπαγό- μενοι οἱ Βρετανοὲ ἐχώρουν ἐπὲ τὰ βασίλεια, τὴν πόλεν αὐτὴν luv Παρισίουις καὶ ἦσαν δὲ τὰ Κελτῶν πράγματα npogóG- P. 48 uus ἐπὶ τὸν ἔσχατον ἤδη ἀφίξοσϑαι κιγδυνον. δεισιδαιμο. "A τοῖς Κελτοῖς, oc τοιαύτῃ κατείχοντο συμφορᾷ, καϑ' ὃν 4 χρόνον ἄνϑρωποε μάλιστα εἰώθασιν ὡς τὰ πολλὰ ἐπὲ δει- σιδαιμονίαν τρέπεσθαι. γυνή τις τὸ εἶδος οὐ φαύλη, φαμένην. 88 ιῥἑαυτῇ χρηματέζεεν τὸν θεόν, ἡγεῖτο τὸ τῶν Κελτῶν ἐπισπομόνων αὐτὴ καὶ πειϑομένων. ἐξηγεῖσθαί τε τὴν γυναῖκα, 7 δὴ ἔφασκε σημαύνεσϑαι δαυτῇ ὑπὸ τοῦ ϑείου, προελϑεῖν τε συλλεγομόνους τοὺς Βρετανοὺς xaé ἀναμαχομένους. οὐδὲν πλέον ἐχόντων τῶν "Ἄγγλων ἐπηυλίσαντό τε αὐτοῦ, καὶ τῇ ὑστεραίᾳ αὖϑις, 20 ἤδη ϑαρροῦντες τῇ γυναεκὶ ἐξηγουμένῃ, ἐπὲ τὴν μάχην éngsca», χαὶ μαχεσάμενοι ἐερέψαντό τὸ τοὺς πολεμίους καὲ ἐπεξῆλθον διώχογεες. μετὰ δὸ ταῦτα 7 τὸ γυνὴ ἀπόϑανεν ἐν τῷ noÀé- B
18. rovg] ἐπὶ τοὺς
cum multis, viros fortissimos se exhibuere. hostes fugam inire com- pellunt; fugientes pereequuntur, plurimosque eo-loci trucidant, vo- rum quidam docent nequaquam fas esse allis fugere: proinde nec foga sibi consuluisse, sed fortiter praeliantes ibi occubuisse. hinc Viitimant Galli se fortitudine gloriaeque splendore anteire reliquas gentes, at Britanni cum victoria essent potiti, minore iam cum metu atma movere contra Gallorum urbes, quas obsederunt; paulatimque progressi, tandem praelium fecerunt in campo Lypae (moeroris) εἰς dielo. verum cum eo die victoriam non essent asseculi, castris po- (tis quievérunt. at die postero praelio redintegrato Gallos consti- pàtos et. eonfertos, separatos quoque, uL quemque nacti erant, neci dant. hinc regionem Galliae propemodum universam subiicientes Britanni profecti sunt contra Lutetiam regni sedem. iam pericalum . trivitsimum Gallis impendebat: proinde ad superstitiones, ut in hu- iescemodi fortunis fieri solet, convertuntur, erat mulier forma μαμὰ illiberali, quae dicebat sibi cum deo esse colloquium. — haec regebat Gallos, qui ipsam sequebantur. mulier autem cum foret militiae dus, iadiabat numinis indicio se scire Britaunos cum exercitu accedere. «misa tandem pugua, cum vietoriain Angli non essent adepti, in
92 LAONICI CHALCOCONDYLAE
μῳ τούτῳ, καὶ οἱ Κελτοὶ ἀνέλαβον τε σφᾶς καὶ δρρωμενέ- Gvegoe ἐγένοντο πρὸς τοὺς Βρετανοὺς μαχόμενοι, xai τὰς πά. λεις σφῶν ἀπολαμβάνοντες διεσώζοντο αὖϑις τὴν βασιλείαν αὐτῶν, ἄχρις οὗ πολλάκις διαβάντων ἐς τὴν Γαλαξέαν στρα- τῶν πολλῶν καὶ μεγάλων ἀπὸ Βρετανίας, μαχεσαμένους τοὺς 5 Κελτοὺς φόρονται πλέον τῶν Βρετανῶν, ἐς ὃ δὴ συνελαύνον-. —— τες αὐτοὺς ἐς τὴν αλέδην ἐξελάσαι αὐτοὺς ἐκ τῆς χώρας. Βρετανικαὶ νῆσοι καταντιχρὺ τῆς Φλανδρίας τρεῖς οὖσαι; dni μήκιστον δὲ αἰχεανοῦ xa95xovoat, δεὲ μὲν μία νῆσος τυγ- C χάνει οὖσα, ὑπότε πλημμυρία, ὅτὰὸ δ' αὖϑις τρεῖς, ὁπότε va ὕδατα ἐς ἄμπωτιν γιγνόμενα ἀναστρέφοιτο. δικαιοτέρα δ᾽ ἂν λέγοιτο μία αὕτη ἡ νῆσος, ἐπεὶ καὶ 'μία τὸ οὖσα καὶ xar αὐτὸ διήκουσα πολιτεύεται, φρονοῦσα τὸ κατὰ ταὐτὸ καὶ vg . ἁνὸς ἀρχομένη τὰ ξύμφορα ἑαυτῇ. ἐπισκοπεῖ. ἔσει δ᾽ ἡ πε- Οἰοδος τῆσδε τῆς νήσου ἐς πεντακισχιλίους μάλιστα σταδέύους. 1Ὁ γένος δὲ ἐκοικεῖ τὴν νῆσον πολύ τὸ xaé ἄλκιμον, πόλεις T6 ὄνεισιν αὐτοῦ μεγάλαι τὸ xai ὄλβιαι, xal κῶμαι δει πλεῖσται. ἔστι δ᾽ αὐτοῖς βασιλεὺς, καὶ μητρόπολες αὐτῶν, ἐν ἢ καὶ βα. ocastœ, “Ἰουνδρας, τοῦ βασιλέως, ὑπ᾽ αὐτὸν δὲ ἡγεμονίαι ἐν τῇ νήσῳ ταύτῃ οὐκ ὀλίγαι, κατὰ ταὐτὰ τοῖς Κελτοῖς διατι- ἢ ϑέμεναι τῷ σφετέρῳ βασιλεῖ" ovre γὰρ ἂν ῥᾳδίως ἀφέλοιτο
6. φέρεσϑαι H 11. δικαιότερον ? 19. “ούνδρας post av- τῶν ponit ἢ .
castra se receperunt. postero die freti virtute mulieris, quae exet- citum ductabat, praelii potestatem faciunt. eo in praelio hostes fu- garunt, fugientes persecuti eunt. mulier illa in eo praelio desiderata esL, at Galli cum recepissent animes , iamque fortitudinis collegis- aent famam, fortiter contra Britannos dimicantes urbes suas recupe- rarunt, regnumque tutati sunt. quamvis plurimi οἱ mazimi exercitus ἃ Britannia in Galliam transirent, tamen Galli semper victoriam pu- guantes invenere. lostes fugere coegerunt Caledam, tandemque pe- nitus eos e Gallia pepulerunt.
Britannia et insulae tres sunt e regione Flandriae, longe late- que Oceanum occupantes. una sita est. eo loci ubi maris inundatio sive aestuarium conspicitur. reliquae tres sunt, ubi aquae iu gurgi- tem conversae revertuntur. rectius quis dixerit istas insulas unam esse , quoniam una existens, et ad eaudem sese extendens, iisdem legibus et moribus iisdem gubernatur; et uni subiecta magistratui, quae sibi utilia sunt prospicit. insulae huins ambitus continet quin- que maxime milia stadiorum. eam tenet gens populosa et fortis. habet urbes magnas et opibus florentes, nec non vicos quampluri- mos. rex eam gentem imperio temperat. Londras regni metropolis et aedes habetur. sunt in ista regione principatus non pauci, qui
DE REBUS TURCICIS L. II. . 93
βασιλεὺς τούτων τενὰ τὴν ἡγεμονίαν, οὔτε παρὰ τὰ σφῶν ἔϑιμα D ἀξιοῦσιν ὑπαχούειν τῷ βασιλεῖ. ἐγένοντο δὲ τῇ νήσῳ ταύτῃ συμ- φοραὶ οὐκ ὀλέγαε, π᾿ταραπλεούσῃ αὐτῇ, ἐς διαφορὰν ἀφικνου- μέγων τῶν ἡγεμόνων πρός τε τὸν βασιλέα καὶ πρὸς ἀλλήλους. Sala τὸ καὶ δὴ φέρεε 7j νῆσος αὕτη, οἶνον dà οὐδαμῇ, οὐδὲ ὁπώρας πάνυ TL, σῖτον δὲ καὶ χριϑὰς καὶ μέλι. καὶ ἔρια ἔστιν αὐτοῖς οἷα κάλλιστα τῶν ἐν ταῖς ἄλλαις χώραις, ὥστε καὶ ὑφαίνεσϑαε αὐτοῖς πάμπολύ τε πλῆϑος ἱματίων. νομέ- Loon δὲ γλώσσῃ ἐδέᾳ πάμπαν, καὶ οὐδενὶ συμφέρεται ἐς τὴν ιὐφωνήν͵ οὔτε Γερμανοῖς οὔτε Κελτοῖς οὐδὲ ἄλλῳ οὐδενὲ τῶν περμάων. σχευῇ dà τῇ αὐτῇ χρώμενοι τοῖς Kelrolg, xal Vw το τοῖς αὐτοῖς καὶ διαίτῃ. νομίζεται dà τούτοις τὰ τ᾽ p. a9 ἐκφὶ τὰς γυναξκάς τε καὶ τοὺς παῖδας ἁπλοϊκώτερα, ὥστε O06 πᾶσαν τὴν νῆσον, ἐπειδάν τις ἐς τὴν τοῦ ἐπιτηδείου αὐτῷ οἰκίαν ἐσίῃ καλούμενος, κύσαντα τὴν γυναῖκα οὕτω 5s- γίζεσϑαι αὐτόν. καὲ ἐν ταῖς ὁδοῖς δὲ ἁπανταχῆ παρέχονται τὸς ἑαυτῶν γυναῖκας τοῖς ἐπιτηδείοις. νομίζεται δὲ τοῦτο χαὶ ἐς τὴν Φραντάλων χώραν, τὴν ταύτῃ πάραλον, ἄχρι Γερ-. καγίας. καὶ οὐδὲ αἰσχύνην τοῦτο φέρει ἑαυτοῖς κύεσϑαι τὰς τε γυναῖκας αὐτῶν xaé τὰς ϑυγατέρας. “ονδρῶν δὲ 7) πόλις δυνάμει v8 προέχουσα τῶν ἐν τῇ νήσῳ ταύτῃ πασῶν πόλεων,
ἃ. παρὰ πλείους alrfac? 9. συμφέρονται 15. doge P 11. vois] ἐν τοῖς P 20. ἀνδρῶν P: corr H
obtemperant regi non secus ac in Galia fieri supra memoravimus. nec quaquam rex facile his principatum eripuerit; nec praeter suas comsuetadines statutaque regi obsequi tenentur. ea insula plurimas alamitates experta est, gerens inimicitias cum multis principibus, cun rege quoque inimicitias suscipiens et intestinis seditionibus in- terdum laborans. profert regio ista vinum nullibi; nec reliquorum fructuum admodam fertilis est. Írumenti autem et hordei et mellis lamaque plurima est affluentia, adeo ut his longe reliquis regioni- bus uberior sit; plurimas itaque vestes contexunt. lingua utuntur Propemodum peculiari, qua nec Germanos nec Gallos nec alios fini- ' timos populos referunt. quotidiano vitae usu, moribus quoque et via nihil a Gallis discrepant: parva ipsis uxorum liberorumque tura est. itaque per universam insulam hic mos servatur, quando quis amici domum "vocatus ingreditur, ut rimum cum amici uxore concumbat, ut deinde benigne hospitio excipiatur. in peregrinatio- nibus quoque mutuis utuntur uxoribus amici. eadem consuetudo observatur in Phrantalorum regione ibi maritima, usque ad Germa- iam. nec probrosum «ducunt uxores et filias in hunc modum im- Prtgnari. metropolis eius insolae viris opibus potentia reliquas ur-,
94 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ὄλβῳ τὸ xai τῇ ἄλλῃ εὐδαιμονίᾳ οὐδεμιᾶς τῶν πρὸς ἑσπέραν B Aeenouéyg , ayügía τὸ καὶ τῇ ἐς τοὺς πολέμους ἀρετῇ ἐμεί- γῶν τῶν περιοικούντων καὶ πολλῶν ἄλλων τῶν πρὸς ἥλιον δύνοντα. ὅπλοις δὲ χρῶνται ϑυρεοῖς μὲν ᾿Ιταλικοῖς καὶ ξί- 'V. 399 φεσιν Ἑλληνικοῖς, τόξοις δὲ μακροῖς, ὥστε καὶ ἱστῶντας ἐςῦ τὴν γῆν αὐτοὺς τοξεύειν. ποταμὸς δὲ παρ᾽ αὐτήν γ8 τὴν πόλιν ῥέων, σφοδρός τε xai μέγας, ἐς τὸν πρὸς Γαλατίαν εἰκεανὸν ἐκδιδοῖ, ἀπὸ τῆς πόλεως ἐς σταδέους δέκα τε καὶ διακοσίους dni ϑάλασσαν, καὶ πλημμυρίᾳ ἐναβαίνειν τὰς ναῦς εὐπετῶς πάνυ ἐπὶ τὴν πόλιν» καὶ μέντοι ἐπισερέφει va10 ὥδατα τὰ ἔμπαλιν γινόμενα, χαλεπῶς dni τὰ ῥεύματα ἀνιόν.. ra, ἀντικόπτειν ἐπκὲ τὴν πόλιν ἐόντα, κατὰ μέντοε ἄμπωτιν, CA τὸ τῇ παραλίῳ χώρᾳ τῆς Γεγευτέας xoi ἐν αὐτῇ τῇ νήσῳ, ἐς ἄμπωτιν γινομένων τῶν ὑδάτων τὰς ναῦς ἐπὲ ξηρὰν yiveodui, περιμενούσας ἐς ὃ ἀναπλημμυρίζοι αὖϑις τὰ ὕδατα. — nÀgu- 15 μυρεῖ δὲ ἐς τὸ μέγιστον ἐπὲ πήχεις βασιλικοὺς πεντεκαέδεχα, τουλάχιστον dà ἐπὲ ἔνδοχα. νυκτὸς μὲν οὖν καὶ ἡμέρας ἐπορ- θέοντα πλημμυρεῖ αὖϑις ἐπανιόντα. σελήνης δὲ κατὰ μέσον οὐρανὸν γιγνομένης. ὄἔστα τὸν καϑ' ἡμῶς καὶ ἐς τὸν ὑπὸ τὴν γῆν δοίζοντα, τρέπεσϑαι ἐπὲ τὴν ἐναντίαν τὰ ὕδατα κίνησιν. 20 χρὴ οὖν διασχοπεῖσϑαι περὲ τῆς κινήσεως ταύτης τῶν ὑδά- τῶν, τῇ δ᾽ ἐπισκεπτομέγους. τὴν γὰρ σελήνην ἐπιτροπεύειν
9. πλημμυρεῖ Ρ
bes antecedit; divitiis quoque et reliqua felicitate omnes urbes Oc- cidentem spectantes facile superat. fortitudine et virtute bellica ea gens melior finitimis et aliis: plurimis Occidentis populis censetur. quantum ad armorum habitum attinet, scuta Italica et gladios Grae- cos gestant. missilibus utuntur oblongis, adeo ut plerumque ea stan- tes ἴα terram defigant. flumen Themesis nomine istam urbem alluit, magnum et rapidum, quod in Gallicum mare effunditur ab urbe sta- diis decem et ducentis; ibique restagnat adeo ut facile navibus hinc ad urbem accedere liceat. et sane aqua refluit aegre in fluvium ascendens propter urbis obiectum, fluens per gurgitem , qui est in regione maritima Gegeutiae. ubi autem aqua in insula se receperit in gurgitem, naves in sicco destitui constat, expectantes donec inun- datío aquarum solita redeat. inundatio aquae excrescit, ubi pluri- mum, ad cubitos regios quindecim: ubi vero minimum, ad undecim cubitorum mensuram augescit. nocte igitur et die recedentes, post- ea remeant aquae, idque bis In spatio viginti qnattuor horarum. luna cum fuerit in medio caelo horizontis nostri et eius qui subter ter- ram est, in contrarium motam aquae discedunt. verum ut causas huius reéiprocationis investigemus, in hunc modum nos inquisitionem
DE REBUS TURCICIS L. II. 95
s τὴν τῶν vddro» φύσιν ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ τετάχϑαι olóus9a. ez d» δὴ ἀσυμφώνως ἔχειν πρός τὸ τὴν φύσιν τα αὐτῆς Ὁ καὶ τὴν χρᾶσεν ἣν εἴληχδ τὴν ἀρχὴν ὑπὸ ϑεοῦ τοῦ μεγίστου βασιλέως, πρὸς μὲν τὴν κίνησεν αὐτῆς μετεωρέζουσαν ἐφέλ.- 5109a/15 ἐφ᾽ οὗ τὰ ὕδατα, ἐς ὃ ἐπὲ τὴν μεγίστην ἀνάβασιν γένηται τοῦ οὐρανοῦ, κανεεῦϑεν αὖϑις κατιοῦσαν ἐπανιέναι τὰ ὕδατα, μηκέτε συνανιόντα αὐτῇ ἐς τὴν ὥνοδον" ἐπειδὰν δὲ αὖϑις ἐς τὴν κάθοδον γινομένη ἄρξηται γίνεσθαι ἐς τὸ «or τὸ ἐνεεῦϑεν αὖϑις ἐπανιόντα πλημμυρεῖν. ovuflal- 10 γει μέντοι καὶ ὑπὸ πνευμάτων ἐς τοῦτο συμβαλλομένων χινεῖν ἔτε uio» τὰ ὕδατα, ὅϑεν ἂν δεχόμενα ἡ τὴν ἀρχὴν τῆς χιγήσιως, φέροιτο δ’ ἂν ταῦτα κινούμενα διττὴν τήνδε τὴν Ρ. 50 H"EO ἐπὶ τὴν τοῦ παντὸς τοῦδο τοῦ οὐρανοῦ κίνησιν, τὴν τ αὐθαίρετον καὶ δὴ fao» γενομένην, ὡς à» μὴ ὃς σύμφα. lx» τα ἁρμονέαν γινομένης τῆς κινήσεως, πολυειδὴ τὸ καὶ ὃς μάλιστα ἧ ἂν τὸ ἤδιστον ἐπίτε τῇ ϑεωρίᾳ καὶ ὄψει καὶ ἀσοῇ, καὶ ἐς ὅρον τινὰ σύμφωνον τῇ τοῦ παντὸς τοῦδε ψυχῇ, ὡς ἂν αἰσϑομένῃ μᾶλλόν τι ἐνεγκουσῶν τῶν κινήσεων xoi ὥληλαις συμφερομένων óc τινα ὁμοειδῆ συμφωνίαν ἔχοντι Xa»» τὸ ἥδεσθαι. ἐντεῦϑεν τήν τὸ ψυχῆς κίνησιν, τὴν dg- χὴν ἐχεῖϑεν λαμβάνουσαν, ἐπὲ τὴν διττὴν ἐκείνην φορὰν xi- "Hr αὖϑις τὰ σώματα, αὐξοντά τὸ δὴ καὶ φϑίγνοντα. xoi
5. οὗ] d P 21. τὴ»] τὸ P: corr H
facere oportet. lunae sidus a deo ordinatum est, ut aquarum natu- rm administret. hinc credimus lunae naturam et temperaturam, quam iaitio a deo magno rege accepit, non abhorrere ab aquarum natura. nam cum suo motu se in altum recipiat, attrahit aquas sub se sitas, donec ad maximum sui motus ascensum pervenerit. deinde ipsa de- kendente aquae refluunt, non amplius quam donec fuerit in descensu ipam sequentes. ubi autem ad ima sui cursus descenderit et in iltmm iterum assurgere inceperit, aquae redeuntes inundant. verum ü accesserint venti, accidit ut aquae magis moveantur undecunque ümen motus principium aquae susceperunt, constat eas duplici motu moveri, imitantes huius universi caeli motum, qui partim naturalis partim violentus censetur. itaque nisi in harmoniam anni a parte Sibi consona motus iste recesserit, plurimae et variae motus species «0fiubtnr. et sane in primis suave speculationi iucundumque visui εἰ suditui spectaculum fuerit, si in debitam mensuram quandam huius ssiversi. anima contracta fuerit, quasi sentiat suos motus et inter se commisceat, debitamque harmoniam, quae plurimum delectationis con- Umeat, pulchre constituat. ab hoc motu duplici etiam anima nostra molam duplicem accipit, et dupliciter corpora movet, partim quidem
96 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Βμὲν δὴ καὶ ini κένησιν τήνδε τὴν ὁρμὴν ἐπιδέγεται τῷ παντὶ τῷδε συμφερομέγην 7 ἡμετέρα ψυχή. τῇ μὲν αὐϑαιρέτῳ τὴν v6 γένεσιν καὶ αὔξησιν ἔπεσϑαι ἀνάγκῃ, τῇ δ᾽ αὖ βιαίῳ καὶ ἀκουσίῳ κινήσει τήν τὸ φϑίσιν αὖ καὶ τελευτὴν ἐπισπομένην συμβαίνειν τοῖς τῇδε οὖσι. 5
Tavra μὲν ἔστε τὴν τοῦ ὠκεανοῦ κίνησιν καὶ τὴν 1506 αὖ διττὴν ζώων ἐμψύχων κίνησιν, ὅσα τε ψυχὴν ἴσχει ἐνταῦ- ϑα καὶ κίγησιν κινεῖταε ἡντιναοῦν. τὰ μέντοι ἐς τήνδε τὴν ϑάλασσαν ὕδατα oV τὴν αὐτὴν ἐχείνην ἀνάγχῃ κινεῖσϑαι xi- vnoi», GÀÀ ὡς ἔχει τε ἕκαστα πνευμάτων τε καὶ τύπων ἐς ῦ τὴν κίνησιν βιαζομένων αὐτά, 7 φύσεως ἔχοι ἂν καὶ ῥοπῆς,
πρὸς ἣν ἂν κινοῖτο δὴ ταῦτα κίνησιν.
Ταῦτα μὲν οὖν ἐς τὴν τῶν ὕδατων τοῦ αἰχεανοῦ six σιν, καὶ ἐπὲ πλεῖσεον δὲ τῆσδε τῆς ϑαλάσσης, ἐς τοσοῦτον ἀπερρίφϑω: ἐπώνειμε δὲ ἐπ᾽ ἐκεῖνα τῆς ἀφηγήσεως, ὅϑεν 15 ταύτῃ ἀπετραπόμεϑα. βασιλεὺς γὰρ δὴ Ἑλλήνων, ὡς ἐπὶ τὸν βασιλέα Κελεῶν ἀφίκετο, φρενέτη τὲ ὄντα δὴ κατέλα-
V. ά0βεν, οὐχ ἐξεγένετό οἱ δειφοῦν ἄλλῳ τῶν κατὰ τὴν Γαλατίαν ἡγεμόνων ὧν ἕνεχα ἀφίκετο χρηματίσαι. καὶ διὰ ταῦτα συμβουλευόντων τῶν αὐτοῦ ταύτῃ ἀρίσεων ἐπέμενε ϑεραπευ- 3 ϑῆναι τὸν βασιλέα, συχνὸν τινα διατρίβων αὐτοῦ χρόνον. ὡς dà ἐπετείνεεο ἐπὲ μαχρότερον τοῦ νοσήματος, οὐχ οἷός τε ἦν
Ὁ ὅτε ἐπιμένειν αὐτῷ, ὑπέστρεψε διὰ Γερμανίας τε καί Παιο-
19. ὧν add H 23. αὐτοῦ H
ut crescant, partim vero ut decrescant. nam dum huius universi mo- tum anima nostra comitatur, necessitas exigit ut motus naturalis ge- nerationem et augmentum, violentus vero corruptionem et interitum naturalium corporum gignat.
Haec quidem, quantum attinet ad Oceanum, et ad duplicem eorum quae animam habent motum, quocunque tandem mota impel- . latur, dixisse sufliciat. at humorem qui in nostro est mari, mon ne- cesse esL isto agitari motu: verum pro natura ventorum et locorum, quibus opportunus est, motus ciere solet humor.
]lla commemoravimus hactenus, quia spectare visa sunt praeci- pue ad Oceani reliquorumque marium plerumque motum. nunc unde digressi sumus, redeundum est. rex Graecorum cum in Galliam ve- nisset, regem Gallorum phrenesi laborantem offendit; nec potuit a quoquam Galliae ducum impetrare ea propter quae iter in Galliam intenderat. quapropter consulentibus id optimatibus, qui ibi erant, moras trahere statuit, donec rex curareretur. cum autem morbus in longum protraheretur, manere diutius non fuit ausus. proinde tran- sita Germania et Pannonia domum rediit. Paiazites ea tempestate
DE REBuSsS TURCICIS L. ii. | 97
νίας. Παιαζήτης δὲ τότε Βυζάντιον ἐπολιόρκει προσέχων ἐπεταμένως, καὶ ἐπὲ Πελοπόννησον πέμψας στρατόν, ἀπο: τρούων μυριάδας πέντε, xai ᾿]αγούπην τὸν τότε αὐτῷ Εὐρώ- a» στρατηγόν, αὐτὸς εἶχεν ἀμφὲ τῇ ξαυτοῦ ἀρχῇ τῇ περὲ "τὺ Βυζάγτεον. ᾿᾿Ϊαγούπης μὲν σὺν τῷ Βρενέζῃ, τότε δὴ ἀρ- ξαμένῳ εὐδοκιμεῖν, ἐσέβαλον ἐς τὴν Πελοπόννησον" καὶ Βρε- γέζης μὲν πολλάκις ἐσβαλὼν καὶ τότε καὶ μετὰ ταῦτα ἐδήου τὴν Πελοπόννησον, εἰλλὰ καὶ τὰ περὲ Κορώνην τε xaé Me- ϑώνην χωρία, ᾿ΪΙαγούπης δὲ 0 τῆς Εὐρώπης ἡγεμὼν dgixó- ἰθ μενος ἐς τὸ “ργος ἐπολιόρκει. τὸ δὲ "Moyoc τοῦτον τὸν go. »o χατεῖγον, ἀπέδοτο dà Θεόδωρος ὃ τῆς Σπαρτὴς ἡγεμών, P. 51 εἰς ἀπέγνω τοῖς Ἕλλησε τὴν σωτηρίαν τῷ τε Βυζαντίῳ͵ πρὸς ἐὲ καὶ τῇ Πελοποννήσῳ, καὶ ἐπὲ ξυροῦ ἀκμῆς ἤδη ἑστηκότα τὰ τῶν Ἑλλήνων πράγματα" τότε Zdpyoc ὅμορον ὃν Ναυπλέρ, πόλει τῶν EAAgrtxoo» , ἀπέδοτο ov πολλοῦ. καὶ Σπάρτην dà τοῖς ἀπὸ Ῥόδου Ναζηραίοις ἐς λύγους ἀφικόμενος ἀπέδοτο πολλοῦ τινός. οἱ μὲν Σπαρτιᾶταε ὡς ἤσϑοντο προδεδομένοι ὑπὸ τοῦ σφῶν αὐτῶν ἡγεμόνος (ἀπῆν γὰρ τότε), ἐνάγοντος τοῦ Σπάρτης ἀρχιερέως κοινῇ τε συνιέντες σφίσε λόγον ἐδί- *íga», καὶ συνίσταντο ἀλλήλοις, καὶ συγετίϑεντο ὡς οὐδενὲΒ ἐπρέψοντες εἰσελθεῖν ἐς τὴν πόλιν τῶν Ναζηραίων, này δὲ ὅτι ἄν δέοε χαλεπὸν πεισομένους πρὸ τοῦ Ναζηραίοις τοῖς *
11. χατεῖχον οὗ Οὐενετοί Η 190. συνιόντες ἢ
eppognationi urbis Byzantiae intentus erat. misit quoque in Pelo- pownesum exercitam, qui complectebatur quinque myriades homi- sun. his praefecit lagupen , eo tempore Europae ducem. ipse au- tem incumbebat Byzantii oppugnationi, ut et id regnum sibi subii- creL lagupes et Brenezes, qui tum clarescere incipiebat rebus for- iler gestis, incursionem fecere in Peloponnesum. et quidem Brene- tà com saepius Peloponnesum tentasset , tandem ad populationes animum convertit, devastans Peloponnesum et alia Coronae Metho- ajque finitima loca. lagupes Europae dux, cum exercitu accedens, ànos urbem oppugnare aggressus esL; eamque eo tempore obtinuit. Qt Theodorus Spartae dux hanc urbem vendiderat, cum Graeci iam desperarent de Byzantii Peloponnesique salute, ipsorumque res in Fravissima pericula adductae essent. tunc igitur, cum Graecorum res in ancipiti haererent periculo, Argos urbem Nauplio Graecorum op- pido &niti vendidit haud magno pretio. Spartam tamen, cum in tolloquium venisset cum Rhodi Nazaraeis, 115 magna pecuniae vi vendi- diL Spartani cognito se traditos esse a suo duce, qui eo tempore bent Rhodi, admoniti a suo episcopo, qui id indicium fecerat, in eocmitium evocantur. ibi multis ultro citroque iactatis, coniuratio- Chalcocondy las. 7
98 ΠΕΟΝΙΟΙ CHALCOCONDYLAE
Aurivcov πείϑεσϑαι, ἐστήσαντο δὲ σφίσι καὶ τόν ya ἄρχιε. ρέα ἄρχοντα ἐπὶ τούτῳ. καὶ ἐλϑόντων τῶν Ναζηραίων προη- γορδύοντο ἀπαλλάσσεσϑαι τὴν ταχίστην" εἰ dà μή, περιέ- ψεσϑαι ὡς πολεμίους. οὗτοι μὲν οὖν ὥχονεο ἀπαλλασσόμε- »o, ὡς ἐπὶ τὸν ἡγεμόνα, ὡς οὐδὲν ἐς τοῦτο σφίσι προεχώ-" ρει. Θεύδωρος dà ὃ τῆς Σπάρτης ἡγεμὼν ὡς ἤαϑετο τὸ πρᾶγμα, ὡς τοὐῤναντίον ἢ ἐβούλετο περιέστη αὐτῷ, λόγους — τ ἔπεμπεν αὖϑις παρὰ τοὺς Σπαρτιάτας, ἀποπειρώμενος εἰ αδέξαιντο ἔτι αὐτὸν αὖϑις ἐπανιόντα. ὡς δὲ διαπειρωμένου προσίεντο τοὺς λόγους, ἐσήξι δὲ τὴν πόλιν, ὅρκια ποιησάμε- V) vog μηκέτι τοῦ λοιποῦ ἐπὶ νοῦν βαλέσθαι τοιοῦτον. τότε οἱ Οὐενετοὶ φρουρὰν ἐς τὴν ἀχρύπολιν ἀποφηνάμενοι κατεῖχον. 1397 ἐπὶ τοῦτο δὲ τὸ ᾿Αργος ᾿Ιαγούπης ὃ Παιαζήτεω βασιλέως στρατηγὸς ὡς ἐστρατεύετο, ἐπολιόρχει τὸ ἀνὰ κράτος, καὶ προσβάλλων τῷ τείχει ϑαμὰ ovx ἀνίει. μετὰ dà οὐ πολὺν 5 χρόνον, ὡς ἀπὸ δυοῖν ἅμα τόποιν προσβάλλων ἐπειρᾶτο τοῦ χωρίου, γίνεταί τι δεῖμα τοῖς ἐν τῇ πόλει πανικὸγ τοῖς ἐπὶ τῷ εὐωνύμῳ τῆς πόλεως μέρει ἀμυνομένοις, dc δόξαν αὐτοῖς ἀἄνϑρωπόν τινα τῶν ἐπιχωρίων φήσαντα εἰπεῖν ὡς ξάλω ἢ Ὡπόλις ἀπὸ τοῦ δεξιοῦ, καὶ ἐκλιπόντας τὸ χωρίον τοῦτο iva δρύμῳ ἐπὶ τὸ δεξιόν, ἐνταῦϑα δὲ ἀναβεβηκότας τὸ τεῖχος τοὺς πολεμίους ταύτῃ ἑλεῖν τε κατὰ χράτος τὴν πόλιν καὶ
3. περιόψεσϑαι Ρ
nem faciunt, et unanimiter conspirant se nulli Nazaraeorum aditum ad se concessuros: immo quidvis potius mali subituros quam Latino- rum Nazaraeis parere velint. quo res ista maiore auctoritate gerere- tur, episcopum ducem creant. venientibus Nazaraeis edicnnt ut con- tinuo suis finibus discederent: sin minus, se eos pro hostibus habi- turos. hi igitur, cum conatus omnes caderent irriti, abiere, quasi | profecturi ad ducem Theodorum. Theodorus ubi rescivit rem longe aliter quam agitasset animo evenisse, legatos ad Spartanos misit ten- taturus eorum animos, si redeuntem denuo suscipere vellent. «ut aao- tem tentantis admiserunt orationes, regressus est in urbem, fidem dans, interposita iurisiurandi religione, se nihil huiusmodi amplius in animum inducturnm. ea tempestate Veneti praesidio arcem fir- marunt, eamque obtinuere. contra Árgos urbem, ut eam oppugnaret, summa vi lagupes copias duxit; aggressusque murum saepius nihil proficiebat. uec multo post cum urbem duobus in locis simul ador- tus esset, eam capere summa ope nitebatur. oppidanis autem, qui in siuistra urbis parte resistebant, panicus terror spectro viso iniicitur. putabant enim se vidisse virum quendam indigenam, dicentem urbem in dextra parte, qua oppugnabatur, captam esse. relicto itaque luco isto, citato agmine contenderunt ad deatram urbis partem. hinc ho-
DE REBUS TURCICIS L. 1]. 99
ἀνδραποδίσασϑαι πύλιν περιφανῆ τε xai παλαιαν, ἀνδράποδα δὲ λέγεται γενέσϑαι ἐνεεῦϑεν τοῖς Τούρχοις ὡς τρισμύρια. xa- V. 41 τοικίσωι μὲν τούτους λέγεται βασιλεὺς ἐς τὴν ᾿αἰσίων' οὐκ ἔχω δὲ τοῦτο συμβαλέσθαι ὡς εἴῃ ἀληϑές, οὐ δυνάμενος ἐξευρεῖν 5 διαπυνϑαγομένῳ ὅποι τῆς “(σίας οὗτοι κατῴκηντωι ὑπὸ Παια- ζήξεω βασιλέως. ᾿Ιαγούπης μὲν ov» ὡς τὰ "doyoc ἠνδραποδίσατο, áng- yays τὸν στρατόν" μαξὰ δὸ ταῦτα Βρενέζης τε αὐτίκα ἐπὶ P. 52 μέγα ἐχώρει δυνάμεως, ᾿ἐμβάλλων τε ἐς τὴν Πελοπόννησον lüxad ἐς τὴν παράλιον JMoxedov/a» éni τοὺς ᾿Αλβαναύς, μεγάλα καὶ ἐπίσημα ὄργα dnodsuywperog τῷ τοῦ βασιλέως οἴκῳ, στρατηγὸς μὲν υὐκέτε ἀποδειχϑεὶς ὑπὸ βασιλέως, τῶν δὲ Τούρκων ἑπομένων αὐτῷ, ὅποι. àv ἐξηγοῖτο, ὡς εὐτυχοῖ t6 γενομένῳ τὰ ἐς πόλεμον χαὶ πλουτέζοντι τὼ στρατεύματα, ἰδὅποι ὧν ἐπίοε στρατευόμενος. τοὺς ydo δὴ ἱπποδρόμους κα-- λουμένους τοῦ γένους τοῦδε, μήτε μισϑὸν μήτο ἀρχὴ» ἔχογ- tac ὑπὸ zov βασιλέως, ixi διαρπωγὴήν τὸ καὶ λείαν dai διω- ϑένεας ἕπεσθαι ὕποι ὧν τις ἐξηγῆται αὐτοῖς ἐπὲ τοὺς πολε- Β μίονυς, αὐτίκα ἕκαστον ἱἑππονοντά τὸ καὶ ὅτερον ἀγόμενον θΐππον ἐς εὸ ἱππόδρόμον τῆς λείας, ἐποὲ dà ὧν τῇ πολεμίᾳ γέ-. γωνται, σύνθημα λαμβάνοντες ὑπὸ τοῦ σεραξηγοῦ, ἀναβάντες οὖς περεώγουσιν ἵππους, ϑεῖν ἀνὰ κράτος, μηδέν τι ἐπέχαον-
2. χατοιχῆσαε P δ. διαπυνϑαγόμενος H, 9. συμβάλλων P: corr ἢ 15. ἐπ P 17. εἰωθότας ὃ
sies sumptis animis muros superárunt, urbemque íllam gloria et ve- tutate praestantem vi occupavere penitusque diripuere. inde col- legerunt. T&rci mancipiorum tres myriades; quae omnia in Asiam deportarunt, ibique habitare iusseront. nec tamem potui invenire ut credam id verum esse; nec praeterea cognoscere potui, quis locus, "t eum imcolerent, ipsis iu Asia a rege Paiazite ascriptus sit. lagupes direpta Argo, utbe antiquissima, exercitum abduxit inde. postea etiam Brenexes brevi. magnam potentiam nactos est, cum in- lraset infesto agmine Peloponnesum et maritimam Macedoniam, con- tra Albanos fortiter dimicans. nee amplius electus est. dux regiae domus: verum Turci eum sequebantur promptissime, quocunque ex- ercitum duxisset, quia ablque felici rerum utebatur successu, exer- citusque ditabat, quocunque militatum abiisset. equites enim Turco- rcm quidam, qui proprib nomine notantur, nec mercedem nec ma- Fistratus honorem a rege acelpiunt: semper sequuntur, quocunque qui eos eduxerit , conversi ad praedam et spolia diripienda. horum singuli binos equos habent: eni ínsident, alterum desultorium abdu- Cunt secum, cuius opera in praedis agendis utuntur. quando autem
HAVERFIZLD LI^3A3Y OF ANCIENT FEOItV OXrOAa3D
100 ΤΆΟΝΙΟΙ CHALCOCONDYLAE
τας, καὶ σκεδαννυμένους σύντρεις διαρπάζειν ἀνδράποδα, καὶ
- 0 vt ἐς ἄλλο προχωροίη. ταύτῃ ἐπίσταμαι τούς τε μετὰ "Auovourto τοῦ Ὀρχάνεω καὲ τοὺς τότε δὴ éni Παιαζήτεω διαβάντας ἐς τὴν Εὐρώπην οϑῆσαί τὸ καὶ ταύτῃ ἑλομένους σφίσι βιοτεύειν, καὶ ἐπιδόντας παραχρῆμα ἐνίους μέγα 03-5 βίους ἐν βραχεῖ γίνεσθαι, ἁπανταχῇ τε τῆς Εὐρώπης οἰκησαν.-.
τας, dnÓ τῆς τῶν Σχοπίων πόλεως ἐπὲ τὴν Τριβαλλὼν χώραν καὶ Ἰυσῶν καὶ κατὰ τὴν ἸΠαχεδονίαν, μετὰ δὲ ταῦτα περὶ Θετταλίαν οἰκῆσαι πολλούς. ᾿ ;
Ἐπὶ μὲν οὖν Παιαζήτεω λέγεται μοῖραν οὐκ ὀλίγην Σκυ-10 ϑῶν ἐπὶ Jaxíav ἐλθοῦσαν πρεσβεύσασϑαι πρὸς Παιαζήτην, αἰτεῖσϑαε αὐτῶν τοὺς ἡγεμόνας χρήματά τὸ καὶ ἀρχήν, ἐφ᾽ e διαβάντας τὸν Ἴστρον συνδιαφέρειν αὐτῷ τοὺς ἐπὲ τῇ Εὐ- ρώπῃ ἐναντίους πολέμους. τὸν δὲ ἡδόμενον τῷ λόγῳ προῦ- ἔεσϑαι τὴν αἴτησιν αὐτῶν καὲ ὑπισχνεῖσϑαι μεγάλα. δια- 15 βάντων δὲ ἐκείνων κατοικῆσαι αὐτοὺς ἀνὰ τὴν Εὐρώπην, 9ε- θαπεύοντας τοὺς ἡγεμόνας αὐτῶν ἀνὰ μέρος ἕκαστον, καὶ
Ὁ σκεδασϑέντας οὕτω αὐτοὺς γρησίμους γενέσθϑαε ἔστε ἱππο. δρόμους καὶ ἐς πόλεμον, ὕστερον μέντοι Παιαζήτης Opoc- δῶν μή τι νεωτερίσωσιν οἱ ἡγεμόνες αὐτῶν συνιόντες σφίσι, συλλαβὼν τούτους ἀπέχτεινε. τῶν δὲ Σχυϑῶν καὶ νῦν ὅτε ἀνὰ τὴν Εὐρώπην πολὺ τε πλῆϑος πολλαχῇ σχκεδασϑέγτων ἔστιν
14. τοῖς — ἐναμτίοις H
venerint in terram hostilem, accepto signo a duce conscendunt equos, quos ad id expeditos circumducunt: currunt citissime, nihil moran- tes, et dispersi rapiunt mancipia, et quaecunque casus obtulerit. eo modo novi illos, qui cum Orchanis filio Amurate et cum Paiazite eæ tempestate in Éuroparn transierant, ad praedas se convertisse et id vivendi genus sibi elegisse; incredibilique incremento brevi sumpto maximas acquisivisse opes, habitantes undique per Europam, ab Sco- piorum urbe usque ad Triballorum Mysiorumque regionem , etiam per Macedoniam dispersos. deinde circa Thessaliam plurimos quo- que aetatem egisse constat.
Imperante Paiazite fama est non modicam Scytharum manum venisse in Daciam, et hinc legatos misisse ad Paiazitem, qui peterent pecuniam et regionem, quibus freti transituri essent. Istrum. cum Paiazite, et bella Europae gesturi. Paiazites plurimum delectatus il- lorum sermone munera magna promisit, si traiicerent, quemadmodum essent polliciti, Istrum, dicens se ipsis assignaturum Europae agros, ut singuli ibi viventes suos duces sectarentur. qui in hunc modum per Europam dispersi equites facti sunt. optimi reique militaris pe- ritissimi. deinceps Paiazites timens ne duces illi Scytharum Europae
DE REBUS TURCICIS L. II. 101
ἰδεῖν. xai ὑπὸ ᾿μουράτεω μέντοι ἐν τῇ Maxsdovía ἢ περὶ Θέρμην καὶ ἐν τῇ παρὰ ᾿ΑἸξιὸν ποταμὸν χώρᾳ κατῴκιαται, ἀγαγόντος μέγα τε πλῆϑος Τούρκων τε ἐς τοῦτον. τὸν χῶρον χαὶ χατοιχίσαντος. καὶ τὸ τῆς Ζαγορῶς πέδον οὕτω καλού- δμενοῦ ὑπὸ ᾿Ἱμουράτϑοω κατῳκχίσϑη, καὶ ἡ Φιλιπποπόλεως χώ-Ρ. 58 ρα. ἡ μέντοε Χερρόνησος ἡ ἐν τῷ Ἑλλησπόντῳ καὶ. πρόξε- 9» ὑπὸ ZovAatuavsc κατῳχέσϑη τοῦ ἀδελφοῦ. . Θετταλέα δὲ καὶ ἡ περὶ τὰ Σκοπέα χώρα xat 7? Τριβαλλῶν ἀπὸ Φιλιππο- πόλεως ἔστε ἐπὲ τὸν “μον καὶ τὴν Σοφίαν οὕτω χαλουμέ-. rp χώμην, Παιαζήτης ὃ ᾿Αμουράτεω κατοικίσας τὴν τε ἴλ- λυριῶν καὶ Τριβαλλῶν ἐληίζετο χώραν. ἐπιδιδάασι μὲν oUreq V. 42 & χῶροι πρὸς γε πολεμίων, καὶ ὕστερον μετὰ ταῦτα ἑτέρων ἀ τοῦ ταύτῃ ἐπιρρεόντων αὐτοῦ, ὥνπερ ἂν ἐπυνθάνοντο óni. uso: σφίσιν ἔχειν τὴν χώραν πρός τὸ ἀνδράποδα «καὶ ἐξ lip ἄλλην οὐσίαν τὴν ἀπὸ τῶν πολεμίων, καὶ ὅπῃ ἂν μαάλε- στα μὴ ἀγτικόπτῃ ὑπὸ τῶν πολεμίων. Παιαζήτης δὲ ὡς ἐς Β τὴν ᾿Ασίαν διαβὰς ἐπὲ Ἔρτζικὰν πολιορχῶν παρεστήσατο, προιὼν Βῆελιτηνὴν τὴν ἐπὲ τῷ Εὐφράτῃ ἐπολιόρκει v6 καὶ προσέβαλε μηχανὰς παντοίας προσάγων τῷ τείχει. καὶ ἐπὲ 3y00v0» μὲν ἀντεῖχε, μετὰ δὲ ταῦτα προσεχώρησε xaJ óuo- λογίαν. 1. ἡ περὲ Θέρμην καὶ ἡ παρὰ H 17. ἐπεὶ H, omisso an- tea aig
atatui aliquam innovationem inducerent, omnes coniprehensos, cum im unum convenissent, obtruncavit. etiam hodie Scytharum magnam cpiam undique per Europam morantium videre est, quos sedes ca- pete in Macedonia Therniae et Axio flumini finitima Amurates ius- Jit. qui Turcos quaque plurimos in istam regionem induxit, ut eam iwcelerent. campus Zafore numcupatus iubente Amurate habitari eoeptas est. etiam Philippopolis regio ab Amurate colonos accepit. it Chersonesus Hellesponti tam ante ab Sulaimano fratre colonos sortita est. Thessalia et Scopiorum, nec non Triballorum regio, qua iPhilippopoli usque in Haemum et Sophiam isthoc nomine vicum patet, ab Amnratis filio Paiazite colonos nacta est; qui deinde Illy- riorum et Triballorum regionem vastabat. baec loca omnfa admo- dum opportuna fuere ad domandos hostes. postea et alii plorimi in bane regionem confluxerunt, cum accepissent eam admodum esse ido- neam recipiendis mancipiis et aliis quae hosti extorsissent, seque ibi lntissimos fore certo scientes. Paiazites in Asiam transvectus Ertzi- tm urbem oppugnavit, et' oppupnatam suae dicionis fecit. hinc progressus Melitinen. urbem Euphrati impositam omni machina;um genere arietare aggressus est: at machinis aliquantulum. forliter re- Wii. enm autem. oppugnatione uti nullo modo intermitteret Paia-
tites, pactionibus in fidem recepta est. | .
͵
103 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Ἐν ᾧ δὲ ἢ τὸ ἈΗ]ολιτητὴ énoMooxel;ó ὑπὸ Παιαζήτεω χωὶ ἠγγέλλετο τῷ βασιλεῖ ὡς δάλω Ἰελιτηνή, παρόντες καὶ τότε οἱ Τούρκων τῆς “Ἱσίας ἡγεμόνες ὄπραττον ὅπως κατά- γοιγτὸ ὑπὸ Τεμήρεω βασιλέως ἐς τὴν ξαντῶν ἕκαστος χώ- ραν, προϊσχόμενοι τήν v6 ξυγγένειαν ἀπὸ παλαιοῦ σφίσιν οὗ- 5 σαν πρὸς τὸ Τεμήρεω γένος, καὶ τὴν ϑρηςχείαν, ἐς ἣν τε-
αλοῦντες αὐτὸν πατέρα v6 καὶ κηδεμόνα ἐπεποίηντο τῆς ξαυ- τῶν χώρας. ὅλεγον δὲ αὐτῷ ὡς διὰ ταῦτα εἴη v6 τῆς “Ασίας βασιλεύς, ὥστε μηδενὲ ἐπιτρέπειν ἐξυβρίζειν ἐς τοὺς δριοφύ- λους, μὴ ὑπάρξαντας ἀδικίας πρότερον. ὅτι δὲ μὴ ἡδέκουν 10 Παιαζήτην μηδὲ παρὰ τὰς συνθήκας ὅτε ποπλημμεληκότες εἶεν, ἐπεερώποντο αὐτῷ διαιτητῇ, ὥστε δίκας ὑπέχειν, ἣν τι παρὰ τὰς σπονδὰς αὐτῶν κακὸν Παιαζήτην εἰργασμένοε εἶεν. Τεμήρης à τέως μὲν Παιαζήτῃ πρὸς τοὺς πολεμίους σφῶν διαπολεμοῦντε καὶ ἀγωνιζομένῳ ὑπὲρ τῆς lMeyuéree ϑρη- 15 σχείας. διακεκρίσϑαι γὰρ ἐς δύο σύμπασαν ϑρησχείας τὴν y8 ἐγνωσμένην ἡμῖν οἰκουμένην, τὴν τε τοῦ ᾿]ησοῦ καὶ τὴν
D σφῶν αὐτῶν ϑρησκείαν, ἐναντίαν ταύτῃ πολιτευομένην" τὰς γὰρ λοιπὼς τῶν ϑρησχειῶν οὔτε ἐς βασιλείαν οὔτο ἀρχὴν ἦν- τιναοῦν καταστῆναι. Παιαζήτῃ τῷ πολεμοῦντε ἔφασχε πρὸς 20 τοὺς τοῦ ἥρωος πολεμίους οὐχ ὅπως ἄχϑεσϑαι διὰ ταῦτα ἀλλὰ καὶ χάριν εἰδέναε ξύμπαντας τοὺς τῆς ᾿εχμέτεω μοί.
δ. ὑπὸ Ρ 7. αὐτῶν P: corr H 10. ὑπάρξάνεα P: corr H
14. μὲν] addendum ἔχαιρε vel χάριν ἤϑει. 16. ϑηηδκείαν P 18. ἐναντία ?
Eo tempore quo arietes Melitinae admovebantur , nuntiatum est Paiaziti eam ip deditionem acceptam esse. tunc accedentes Asiano- rum "Turcorum duces, precibus fatigarunt regem Temirem ut singuli ab ipso in suam reducerentur regionem. quoque magis moverent, religionem communem et generis propinquitatem, qua ipsum contin- gerent, praetendebant, addentes se ipsum suae regionis et patrem et patronum elegisse. his adiiciebant ut cogitaret se propterea Asiae esse regem, ut nullo modo sineret sui generis hominea, cum nullas facerent iniurias, a quoquam contumeliis et iniuriis aílici. arbitrio autem eius permittebant, poenas daturi quascanque iussisset, si con- tra foedera quid in Paiazitem commisisse deprehenderentur. Temi- res Paiaziti non indignabatur, quia hactenus strenue res gessisset contra hostes Turcicae religionis. universi enim orbis nobis noti religio potissimum in duas dividitur partes. partim enim Mechme- tanae, partim vero Christianae religioni adhaerent. reliquae autem religiones , ut inutiles , nec in regnum admittuntur nec aliquam di- gnitatem merentur. Paiaziti autem nihil succensebat Temires, pro- pterea quod fortiter pugnaret pro herois Mechmetis religione : imo
DE REBUS TURCICIS L. 1I. 103
ρας, ἑαύτην μὲν οὖν τὴν ἀρχὴν ἐπεδείκνυτο γνώμην Τεμή-- em μετὰ δὲ ταῦτα, dc ὑπὸ πολλῶν ἤδη nag! ἑαυτὸν ἄνα- βιβηκότων ἐπυνθάνετο τὴν τὸ φύσιν αὐτοῦ μήτε ἐπιεικῆ. ὥστε τῇ καϑεστηκυίᾳ ἐϑέλειν ἐμμένειν κατὰ τὴν ᾿Ασίαν ἀρχῇ, ida τήν τα ὁρμὴν αὐτοῦ διεξιόντες ὡς λαίλαπα παραβαλ-- lot» αὐτόν, καὲ cg ἐπὶ Συρίαν καὶ Αἴγυπτον καὶ ἐπὶ Méu- P. 54 erc βασιλέα ἐν νῷ ἔχει στρατεύεσϑαι, ἀγαπεισϑεὶς ὑπὸ τού- τῶν ἔπεμψε πρεσβείαν ἐς Παιαζήτην dg διαλλάξουσαν, ἢν iyu, αὐτὸν τοῖς ἡγεμόσι, καὶ ἐπιπέμπων ἐσθῆτα, ἦ δὴ lüwtro χεριεῖσϑαε τῷ Παιαζήτῃ, $$ δὴ νομίζεται τὴν ἥγεμο- γίαν τῆς ᾿Ασέας κατέχουσιν. οἱ δὲ πρέσβεις ἀφικόμενοι ἔλε- 7» τοιάδε. “ἡμᾶς ἔπεριψε βασιλεὺς Τεμήρης, δῶρά τὸ τὴῆνδὲ τὴν ἐσθῆτα qéporrüg σοι, καὶ χάριν εἰδέναι σοι àpy ὅτι má; τοῦ ἥρωος τπεολεμέοις μαχόμενος τούς 18 ἐπὶ μέγα τὸ ὀἡμετέρους φέλους αἰκέζεις ἀγωνιζόμενος καὶ τὴν ἡμετέραν θρησκείαν ἐπὶ τὸ ἄμεινον παϑιστᾷς. ὡς δὲ ταύτῃ σοι ἔχει 8 lé; τοὺς ἡμδεέρους εἰμύγεσθαι πολεμίους, τούς γε φίλους τε χαὶ ἐπιτηδείους καὶ ἐς τὰ μάλιστα καϑισταμένους ἡμῖν πολεμίους ποιεῖσϑαε μηδὲ ἀδικεῖν, ἀλλ᾽ ἐς τούτους μὲν μηδ’ 20) ὁτιοῦν ἐκφέρεσϑαε κακὸν κἀκείνους, ἣν dà μὴ ἐς τοὺς ὃμο- φύλους ἐπετηδείως ἔχεις, πῶς ἄν τοῖς πολεμίοις προσφέροις; διὰ ταῦτα δὴ κελεύει τήν τε ἀρχὴν τοῖς ἐν τῇ Aodę ἡγεμό..
15. «ἰάζεις RT, αἰωρέζεις ΗΠ 18. ἡμῖν) μὴ ΗΠ 81. προσφέ.- Qoro
cAebat ab omnibus ei plurimae gratias habendas, haec eius ab igitio erat sententia. ubi autem a plurimis ad se venientibus co- zaorit emm neutiquam aequitatis esse studiosum , nec contentum Atiae regno fore, verum cum esset vehementioris ingenii, ut facile torbini assimiloretur , expeditionem contra Syriam et Aegyptum et cuta Memphiticum regem eum moliri. his persuasus legatos ad Palazitem misit, ut eum, si aliqao modo posset, reconciliaret ducibus. mint per manus legatorum etiam vestem, ut moris est regum Asiae imperium tenentium, munus Paiaziti. legati ubi ad Paiezitem venerunt hascemodi orationem babuerunt. nobis '"l'emires legationis onus imposuit, mittens tibi vestem hanc muuus; dicens se tibi gratias gere ingentes, quod herois nostri hostes magno animo debellus, et amicos semper acriter dimicando ad maiorem felicitatem producis, religionisque nostrae negotium augustius constituis. decet te profe- co hostes nostros severiter vindicare: at amicos et socios nobis con- iunctissimos nequaquam inimicos et hostes facere, nec iniuriis obruere, verum beneficiis eos tibi obnoxios reddere annilaris, si enim parum deitre erga tu0s affectus fueris, quomodo hostes cum gloria doma- bis? quapropter edicit rex '"l'emires, Asiae imperium ducibus adem-
104 LAONICI CHALCOCONDYLAE
V.43gi», ἣν ἀφελόμενος ἔχεις, ὠποδοῦναι, μηδ᾽ ὁτιοῦν παραβαί. γοντας τῶν σφίσι πρὸς τὴν σὴν ἀρχὴν ἐσπεισμένων. καὶ CraUra ποιῶν ἐκείνῳ τε χαριῇῆ, καὶ τὸ ὃν τῇ ᾿Ασίᾳ γένος καὶ ἐν τῇ Εὐρώπη χάριν εἰσομένους σοι διὰ τοῦτο. εἰ δέ τι παρὰ τὰς συνϑήκας πεποιημένοι εἶεν, ἐπετράποντο διαιτητῇ" τῷ βασιλεῖ Τεμήρῃ, ἐς 0 τι ἂν λέγοις ὕπ᾽ αὐτῶν ἠδικῆσϑαι." τὸν μὲν ov» Παιαζήτην διακηκοότα λέγεται τῶν πρέσβεων τὰ μὲν ἀλλα οὐ χαλεπῶς, ἀχϑεσϑῆναι δὲ μάλα ἐπιεικῶς διὰ τὴν ἐσθῆτα, καὶ μὴ ὠνασχόμενον εἰπεῖν ἐς τοὺς πρέσβεις ““ἀπαγ- γείλατο τοίνυν τῷ ὑμετέρῳ βασιλεῖ, ὡς «ἔμοιγε ἀγωνιζομένῳ t0 ὑπέρ τὸ τοῦ ἥρωος πρὸς τοὺς ὑμῖν πολεμιωτάτους χάριν ἀν Ὠείδείης σύ τὸ καὶ οἱ ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ πρὸς τὴν ἡμετέραν τετραμ- μένοι ϑρησκείαν. καὶ σέ v6 ἀντὶ τοῦ ὁτιοῦν ἡμῖν συλλαμ- βώνειν ἐς τὸν ἡμέτερον τοῦτον ἀγῶνα, σεράτευμα τε καὶ χρη- ματα ἐπιπέμποντα, οὐκ ay δέοι δὴ τοιαῦτα ἡμῖν ἐξηγούμενον ιὖ συμβουλεύεσϑαι. ἀφαιρεῖσϑαε δὲ πειρώμενος χώραν, 7v xa- ταστρεψάμενος τοὺς ἐμοὶ ἐπιβουλεύοντας ἔχω, πῶς ἂν εἰδείης χάριν ἐμοί, ἦ ἔφησϑα εἰδέναι; ἐσθῆτα τοῦ λοιποῦ ἀπαγγεί- λατε τῷ βασιλεῖ τῷ ὑμετέρῳ μὴ ἐπιπέμπειν ἀντὲ ἑαυτοῦ τὸ γένος καὶ τὴν τύχην ἀμείνονι." ταῦτα ὡς ἀνηνέχϑη napa? Ρ."5βασιλέα Τεμήρην ἐς Σεμαρχάνδην, τεϑυμωμένον μεγάλως τῇ ἐσθῆτος ὕβρει, ἄγγελον λέγεται ἐπιπέμψαι προαγορεύοντα
5. διαίτῃ P: corr Ἡ 16. πεερώμενον P: corr H
ptum restituas, cum nihil secundum ea quae pactis convenerant, in re- gnum tuum deliquerint. si obtemperaveris, feceris mihi rem gratissimam, necnon Ásiam Europamque incolentibus, qui tibl gratias agent immorta- les. sin quid contra foedera eos fecisse putas, regi Temirae eius rei iudicium mandarunt, subituri poenas iniuriarum, si quae illorum in te extant, quascunque imperaverit." Paiazitem memorant caetera non iniquo animo, quae ab legatis afferebantur, auscultasse: verum graviter offen- sum esse munere vestis, quam Temires miserat. hinc irritatus in hunc modum respondisse fertur. *renuntiate regi vestro, quod mihi Temires, necnon reliqui qui in Asia degunt, gratias agunt, dum me incunctanter, uL religionem nostram tuear, bostibus impigre opponam, me admodum mirari. in primis autem admirationem mihi infert, dum pecuniam et milites reliquaque ad ista certamina necessaria offert, nec tamen in huiuscemodi negotio à partibus nostris stare deprehenditur. verum in me hostilia meditatur, adimendo regionem quam meo Marte, de- victis adversariis εἰ insidiatoribus meis, iu potestatem meas reclegi et possideo. quomodo igitur mihi gratias habes atque agis, quem- admodum modo verbis declarasti? porro quod ad vestem attinet, regi vestro nuntiate, ne posthac et genere opibusque praestantiori buiusmodi munera mittere in animum inducat" — haec ut relata sunt ad regem
DE REBUS TURCICIS L. 1]. 105
ipne ἀρχὴν ἐς τοὺς ἡγεμόνας ὀπίσω ἀποδοῦναι καὶ μὴ τὴν ταχίσιην διαμέλλεευν- εἰ δὲ μή, περιέψεσθαι ὡς πολέμιον. ταύτην δὲ τὴν δίκην ἔφασαν αὐτὸν βασιλέα Τεμήρην ἐπιδι- χάσαι, ὡς ἡδικημόνοε τ sis» οἱ Τοῦρχοι ἡγεμόνες ὑπ᾽ αὐτοῦ δὴ τοῦ Παιαζήτεω.,, καὶ μὴ περιιδεῖν αὐτοὺς ἐστερημέγους τῆς σφῶν ἀρχῆς περενοστεῖν κατὰ τὴν ᾿Ασίαν, Τεμήρεω ἔτι περιόγτος, τὸν δὲ Παιαζήτην ὑπολαβόντα ἐς τὸν ἄγγελον gan “εἰ τούνυ» μὴ ἐπίῃ μαχούμενος ἡμῖν, ἐς τρὶς τὴν ξαυ- τοῦ γυναῖκα ἐχέτω ἀπολαβών." τοῦτο δὴ οὖν ἐς ὕβριν φέρει, τῷ yóu τούτῳ, εχμέτη ἐξορκῶσαι ἐς τρὶς ἤδη ἀπολαβεῖν Β τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα, ἂν μὴ πείϑηται. τοῦτο ὁέ ἐστιν, ὅτι γύμος ἐπὶ τούτοις ἐποπεμπόμενον τὴν ξαυτοῦ γυναῖκα ἕκαστον ana- ftv» τοῦ λοιποῦ αὖϑις ἄγεσθαι ἐς τὰ οἰκεῖα, ὡς οὐ ε- μιὸν 0v, ἐπειδὰν ἐς τρεῖς ἔφησε σπλῆνας διαστῆσαι τὸν ya- lu» αὐτῷ ὃ ἀνήρ, ἀρνησάώμενον ἔτε ἐπὶ τὸν αὐτὸν γάμον à ϑεῖν, εἰ pp τις τρὲς σπληνὸς ἐς μέσον ἐμβαλόντος αὖϑις ἄγοιτο ὑπὸ ἑτέρου μοιχενομένην. ταῦτα μὲν οὖν ὡς ἤχου- etf 0 ἄγγελος, ἤλαυνεν ὀπίσω τὴν ταχίστην παρὰ βασιλέα Τεμήρην.. λέγουσι δὲ τὴν γυναῖχα Τεμήρεω δεισιδαίμονά , 310a ἐς τὰ μέγιστα γεγονέναι, καὶ μὴ ἐᾶν Τεμήρην οὕτω ngt- C σφέρεσϑαι ἐπαχϑὴῆ ὄνεα Παιαζήτῃ, ἀνδρί τὲ ἐπαίνου ἀξίῳ ἐς τὴν χατ᾿ αὐτοὺς ϑρησχείαν, ἀγωνιζομένῳ πρὸς τὴν τοῦ
1. τὴν ταχίστη» xci un H 2. περεόψεσϑαι P 3. ἔφησεν ὃ 14. σπλῆνας) cf. Hainmer I p. 620
Temirem Semarchandam , ira graviter accensum ferunt vestitus con- tsmelia; et statim misit praeconem qui imperaret ne quamprimum ducibus imperium restituere dubitet: se enim sic decrevhse. sin pa- rere recusarit, se ipsum pro hoste habiturum. causam illam disce- lavit rex Tenitres, atque talem sententiam dedit, Turcorum duces inioris a Paiazite esse affectos. proiude se ipsos, dum vita fruatur, baud neglecturum vagos oberrare per Asiam, exutos regno suo. Paia- les puptium cum huiusmodi responso dimisit *nisi cum exercitu vernum nos procedat, precor ut uxorem auam ter repudiatam tan- em iterum assumat" hoc quidem vergit in contumeliam Turcorum, videlieeL ter. uxorem suam recipere, nisi persuadeatur, quia legem habeat Turci, qua cavetur ut is qui uxorem dimittit edicat se non amplius ipsam in sua admissurum , quasi id factitare haud fas ait, Polquam sibi ad tres splenes matrimonium dissidisse,dixerit mari- ἴδε, recosans ad idem matrimonium redire, nisi quis ter splene in. médium procedente, denuo ducat ab alio adulterio pollutam. haec: *bi nuntius accepit, iter ad regem T einirem maturavit. aiunt Temi- ^ uxorem admodum inm rebus mazimis superstitiosam fuisse, nec Pttmisisse Temiri ut infesta arma inferret Paiaziti, viro laude digno,
|
| 106 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
AInooũ μοῖραν, ἀλλ᾽ dd» αὐτὸν ἡσυχίαν ἄγειν, καὶ μὴ πρά- γματα παρέχειν οὐ δικαίῳ ὑφίστασθαι ὁτιοῦν εἰνήκεστον ὑπ' αὐτῶν. og δὸ τὰ ὕπ᾽ ἀγγέλου ἐλέχϑης λέγεται ἐπικαλεσώμε- vov τὴν γυναῖκα αὐτοῦ κελεῦσαι ἐναντίον αὐτῆς τὰ παρὰ του Παιάζήτεω λεχϑέντα $n' αὐτῷ ἀπαγγεῖλαι. τοῦ δὸ anay- 5 γείλαντος τὰ ὑπὺ Παιαζήτεω ἐπεσταλμένα, ἐρέσθαι τὴν yv- ναῖχα αὐτοῦ εἰ ἔτι δικαιοῖ Παιαζητὴ ἐᾶν οὕτω ἐξυβρίζοντα. V. ἀδχαὶ ἀνεδήλου ὡς εἰ ἐπὶ ϑάτερα δικαιοῖ Παιαζήτη, οὐκέτ Ὁ δέοε αὐτῷ ἐκείνην συνοικεῖν τὸδ λοιποῦ εἰ δὲ ἐπὶ ϑύτερα D yévoiro ἡ γνώμη, ovs ἀμύνεσθαι τὸν πόλεμον, οὕτω δὴ νο- 10 μίζεσϑαι αὐτήν οἱ γυναῖχα, καὶ μεταδιώκειν ὃ τι ὧν αὐτῷ γενέσθαι ἀναγκάζειν, τὴν δὲ γυναῖκα tote δὴ ὑπολαβοῦσα» φάναι λέγεται “ἀλλ᾽ ὅτι μέν, ὦ βασιλεῦ͵ ὑπὸ ἀφροσύνης xa- τεχύμενος, συμφόρᾷ χρώμενος τοιᾷδε, οὐκέτι ἔμπεδον ἔχει τὸν λογισμὸν ἐκεῖνος ἀνήρ. δῆλά ἔστι, καὶ ἔμοιγε ταύτῃ xa-15 ταφαίνεται εἶναι, καὶ ἠπιστάμην Gg ἐκεῖνον σὺν δίκη τισά- Ὁ μενος σωφρονεῖς te ὡς μάλιστα, καὶ ἐνδείξῃ αὐτῷ οἵῳ ὄντι σοι οἷος ὧν ἐκεῖνος τοιαῦτα ἐπιπέμπει. ἐκεῖνο μέντοι σαφῶς P. 56 ὀπίστασο, ὡς οὔτ᾽ ἄν ὑπὲρ τοῦ ἡμετέρου ἥρωος ἀγωνιζομένῳ, ἔστε τοὺς Ἕλληνας καὶ ἐς τὰ ἀλλα τὰ db τὴν ἄλλην ἥπει- 0 o» ὄϑνη, ὑπάρξαι πόλεμόν ἐς ἐκεῖνον οὔτε ϑέμις ἡγησάμην δγωγε φίναι. ἤν δέ τι ἐκεῖνος ἀφροσύνῃ μὴ διασχοπῇ, οὐ
2. δικαιῶν Ρ 12. ἀναγχάζοι RT
qs magna cum gloria pro Mechrmetis religione contra Christi fidem imicarit, verom monuisse regem ut virum tantum quiescere patia- tur, nec ei negotia facessat, qui non commeruerit ut aliquid mali ab eiusdem religionis consortibus accipiat. ut muntius 'l'emiri mandat explanavit, uxorem suam vocavit, nuntiumque eadem, ipsa audiente, recensere lussit. qui cum dicto paruisset εὖ Paiazitis mandata expo- euisset, aiunt Temirem interrogasse uxorem suam, an adhuc iustum esse censeat Paiazitem iniuriis certantem missum facere et sinere ta- les impune ferre. δὲ sane manifestus erat, etiamsi ad priorem in- clinasset uxor sententiam, bellum inferre Paiaziti. sic enim se legi- bus uxori couiunctam esse dicebat, ut testaretur se illius iniurias vindicaturum, quicquid tamen patiendum foret. uxor autem eo tem- pore tale responsum dedisse dicitur. *verum, o rex, quod ille vir furit, talique morbo implicitus non amplius ratione recte fraitar, notum est cum aliis tum mihi, quae modo eius audivi responsum. profecto si istum viram iure ultus fueris, prudenter fecisse videbe- ris; eique hoc modo ostendes qualis ipse existens quali viro adeo foeda uuntiet. hoc quidem tibi perspectum esse volo, quod contra eum virum, qui pro nostro heroe bella gerit contra Graecos et con-
DE REBUS TURUICIS L. 1]. 107
δίκαιόν dose». ἐπιτρόπειν ὑβριστῇ τοιούτῳ μέγα φφογεῖν. ἀλλ᾽ ih δὴ dni τὸν πόλεμον, μήτε εἰὐτὸς μαχεσάμενος, ἀλλὰ "πό- l» αὐτοῦ Σεβάστειαν ἣν καϑέλῃς, ἱκανῶς τετιμωρημένος ἔσῃ ὑκέρ τ τῆς ἐν τῷ Εὐφράτῃ πόλεως Ἀδελιτηνῆς «αἱ ὑπὲρ ὁτῶν ἡγεμόνων τῶν παρ᾽ ἡμῖν διατριβόντων." | Οὕτω μὲν οὖν ἤλαυνο Τεμήρης ὃ βασιλεὺς ἐπὶ Πυια- Uy, προκαλεσάμενος αὐτὸν ἑκὼν sic τὸν πόλεμον, ψασὶ Β ai» οὖν τινὲς ὡς Τεμήρης διὰ μὲν τὴν Ἰελιεηνὴν καταβὰς ἐπὶ Σεβώστειαν, καὶ ἐπείτα κπκαϑεῖλε τὴν πόλιν ταύτην, τότο 00 πρεσβούεσϑαι πρὸς Παιαζήτην περί τε τῶν ἡγεμόνων, (n6 τὴν χώραν αὐτοῖς ἀποδιδόναι, καὶ τὴν τοῦ βουτύρον εἴησιν καὶ σκηνῶν. ἠτεῖτο γὰρ αὐτόν, fj λέγεται, βουτύρον μὲν χαμήλους δισχιλίους, σκηνὰς δὲ πιλέγους, αἷς χρῶνται εἱ νομάδες, δισχιλέας, καὶ αὐτὸν ἐν τοῖς ναοῖς αὐτοῦ δια- Durqueysvst» ὡς βωσιλέα, καὶ τὸν παῖδα αὐτοῦ ἐπὲ sac Ts- μῆρεῳ ϑύρας iva, καὶ νομίσματα δὲ αὐτοῦ dp τὴν χώῤαν αὐτοῦ νομιζεσϑαι, τωῦτα δὲ τὰ ὁπτὰ αἰτήματα yevéo9as αὐτῷ αἰτούμενον Τεμήρη φασὶ μετὰ τὴν τῆς Σεβαστείας - ἅλωσιν. καὶ τότο δὴ καὶ τὸν Παιαζήτην ϑομωϑέντα μεγά- *Ào ἐπιστεῖλαι ἐκείνῳ τὰ περὲ τὴν γυναῖκα. Τεμήσης μέν." TW ὥρμητο ἐπὶ Παιαζήτην, ὡς τὴν τὸ γώρων αὐτοῦ ἐν τῇ “σίᾳ καταστρεψόμενος καὶ ἐς τὴν Εὐρώπην διαβησόμενος, μὴ ἐπισχεῖν πρότερον ὡναχωροῦντα, πρὲν ἢ ἐπὶ τοῖς τέρμα-
[ἃ alias Epiri gentes, bellum suscipere haud quaquam fag esse du- 10. sin mihi stulte illudit, nog arbitror iustum esse ut eas con- tamelias inultas abire sinamus. proinde bellum viro illi indicito, nec umen ipse pugnaturus: verum si eius urbem Sebastiam, dirueris, sa- ls cum ultus faeris propter urbem Melitinem Eupbrati impositam et μορίου duces, qui apud nos aetatem agunt."
, His in istum modum peractis arma cepit bellum gestumus cum Paiaite, quem sua sponte ad bellum provocabat. quidam perbibent Teairem transita Melitine venisse Sebastiam ; et postquam eam ur- bem subegisset, legatos misisse ad Paiazitem, petitum ut ducibus re- B&lonem restituereL iisdem maudavit ut butyrum et tentoria flagita- ent. postulabatur butyri tantum quantum duo milia 'comelorum *ffte possent. praeterea petebantur tentoriorum pileatorum , cuius- modi utuntur pastores, duo inilia. ad haec volebat ut per omnia lempla, quae essent in regione Paiazitis, rex publice proenuntiaretur. ülium Palazitis in suis ianuis morari cupiebat. his addebat ut in re- Donem suam Teniris numisma admitteret eoque solo uteretur. ae- Pem isas petitiones, Sebastia capita, Paiaziti obtulit. Paiazites hie Fariter accensus iussit Temiri quae aptea de uxore eius recenpul-
108 LAONICt CHALCOCONDYLAE
σιν αὐτῆς γένηται, S018 ἐπ’ ὠκεανὸν ἐλαύνοντα τὸν ntQi τὰς Ἡρακλείους στήλας͵ ἔνϑα ἐπύϑετο πορϑμὸν. ὡς βραχύτατον διείργειν τήν τε Εὐρώπην καὶ eig», ὅϑεν ἐς τὴν “Διβύην περομουμένῳ, καὶ ταύτην τῆς οἰκουμένης μοῖραν οἱ ὑπαγομέ- D», ἐπ᾽ οἴχου ἐντεῦϑεν κομέζεσϑαι. ταῦτα μέντοι Τεμηρης" ἐπενόεις v6 μεγώλα καὶ ἐς τύχην μᾶλλόν toL ὑπὸ Jeop dedo- μένην ἀφορῶντα" Παιαζήτης δὲ ἀρα ἐλογίζετο ἐπεόντα ἀμυ- γεσϑιαι, ἀπό τὸ τῶν παλαιῶν συμβαλλόμενος, ὡς οὐδέποτε τῆς γε Εὐρώπης οἱ τῆς ᾿Ασίας βασιλεῖς ἐν τοῖς πρόσϑεν χρύ- ψοις περιγένοιντο πώποτε, ἀλλὰ καὶ ὥρμημένους ἐπὲ τὴν violari) τῷ τὸ βασιλεῖ ἀφῃρῆσϑαι τοὺς τῆς ᾿Ασίας ἡγουμένους. ταῦ- sa διασκοπούμενος. μέγα τὸ ἐφρόνει, καὶ ᾧετο ἐν βραχεῖ πο- λόμῳ ἅμα καϑαιρήσειν τὴν Τεμήρεω βασιλείαν. V. 45 Ἐνταῦϑα δὲ γενομένῳ uot, καὶ τὴν ἐπὶ Παιαζήτη nqo- P.57z5» τὸ καὶ δευτέραν ἔλασιν Τεμήρεω βασιλέως κακὰ τοῦτον Ὁ τὸν χρόνον γενομένην διασκοπουμένῳ, ἐπῇει λογίζεσθαι ὡς éni μέγῳᾳ ἀφίκοιτο δυνάμεως τὰ τῶν Τούρχων πράγματα, πα- ρόχοιτ᾽ d» εἰς τὴν ἑσπέραν ἀναστρέφεσϑαι, μὴ οὕτω παρα- χρῆμα ἐπιδιδόνεος ἀνεκόπτετο ὑπὸ Τεμήρεω βασιλέως. οὔτε γὰρ ὧν δίχα γενομένης τῆς βασιλείας Ὀτουμανέδων καὶ ἐπὶ"
, διαφορὰν σφίσι καϑισταμένων ἐφθείρετο ὑπ᾽ ἀλλήλων τὰ
18. μὰ] εἰ μὴ ἢ 19. οὕτω γὰρ ἄνδιχα H
mus explicari. Temires itaque arreptis armis contra Paiazitem, δηὶ- mo agitabat eius regionem in Asia sui iuris facere et exinde in Eu- ropam transgredi. nec prius redeundi erat animus quam limites eis attigisset, progrediendo usque ad Ocesnum, quí est prope Herculi: columnas. ibi enim esse traiectum maris angustissimum acceperat, distinguentem Europam a Libya. hinc igitur in Africam trausmit- tere decreverat, qua in dicionem recepta domum tum demum remeare statuerat. haec qnidem Temires animo volvebat: verum postulabant maiorem fortunam quam Temiri à deo concessa foret. Paiazites vero in spem erectus erat, se facile victurum Temirem hostili animo acce- dentem. spem istam faciebat coniectura, quam ab antiquis ducebat temporibus, quae confirmabat Asianos reges nunquam quivisse devin- cere Eucopam, verum Europae bomines in Asiam progressos regem sois principatibus spoliasse. haee animo secum versans ingentes con cipiebat spiritus, tanquam brevissimo bello etiam Temiris regnum dis- iecturus. .
Cum huc usque sermonis serie sim tractus, cogitemque primam et secundam Temiris regis expeditionem, nec non mala quae ists temporibus contigere, cogitatio subit Turcorum res incredibile incre- mentem assumere potuisse, sí versus Occidentem ire cupientes no" inhibiti fuissent a rege Temire. nec onim, si seditione reguuin to-
DE REBUS TURCICIS L. 1I. 109
πράγματα αὐτοῦν, ὕλεθρον μέγιστον. δὴ τῶν μνήμῃ πώποτε ἐπενεγχύγτα, ὡς μετὰ τὴν τελευτὴν τοῦ Παιαζήτεω συνηνέχϑη γενέσθαι ἐς τοὺς παῖδας. ἀλλήλοις διαφερομένους, καὶ τὴν χώραν ὕπ᾽ ἀλλήλων δηουμένην ξυμφορὰν τῷ γένει ἐπινεῦσαι Β esp δὴ βαρυτάτην καὶ χαλεπωτάτην. νῦν δὲ ἐς ὑπερφυᾶ δυγαμιν ἀφικόμενος ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ ἐγένετο Παιαζήτῃ σωφρο- γισϑῆναι, ὥστε ἐπὲ τὴν βασιλείαν μεγάλα φρονεῖν. Ὅϑεν βασιλεὺς Ἰεμήρης ὁρμώμενος ἐπὶ τὰ τῆς ᾿Ασίας
ἀφίχετο πράγματα καὲὶ ἐπὲ τὴν τῆς Σεμαρχάνδης βασιλείαν 10 χατέστη τῆδε ἂν μοὲε διεξιόντι ἐπίδηλα γένοιτο. λέγεται μὲν
πολλαχῇ τοῦτον ἐπ᾽ ἐλαχίστου δρμώμενον κατὰ. τὴν ᾿Ασίαν
ἐπὶ μγα χωρῆσαι δυνάμεως. |
mipidarum arsisset et mutuis discordiis ipsi inter se concertassent, iB adeo grave exitium res vergere potuissent, ut contigisse constat defancto Paiazite, cum eius filii foede inter se contenderent regio- nemque invicem vastarent; unde maximam οἱ gravissimam Turcorum fehli calamitatem invexere. nuné áutem cum ad augustissimam di- fnitatem a deo Paiazites fuerit evectus, contigit ut aliquantulum molestiarum experiretur, quo tnagis tandem modestiae memor esset. Propterea enim ad Asiae regnum emersit rex Temires et Semar- cndae regno potitus est. quae singula'ut evenerunt, me comme- woramte accipietis. fama est hunc virum ab minimis εἴ perobscuris principiis profectum, maguam sibi potentiam in Asia peperisse.
-——-— oe ——— — τ —
— — — — — — — P — —— — — — — — ——— πα... — — —
AA4AONIKOT XAMKOKONAVAOT AOHNAIOPF AH OA4EIKIS ISTOPIQN TO TPITON.
LAONICI CHALCOCONDYLAE ATHENIENSIS HISTORIARUM
DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM LIBER TERTIUS
p.58 Tennoto μέντοι ἣ πρώτη ἔλασις ἐγένετο ἐπὶ Σεβάστειαν͵ no- V.46 4,» τῆς Καππαδοκίας εὐδαίμονα, ὡς γὰρ ἠγγέλλετο οὐδὲν ὑγιὲς Παιαζήτεω εἶναι ἔστε ἐπὲ τῶν τῆς ᾿Ασίας ἡγεμόνων Τούρχων καὶ ἐς τὴν πρὸς τοὺς ἡγεμόνας διαλλαγήν, oUg τὴν χώραν σύμπασαν ἀφελόμενος ἐξήλασεν. oig γὰρ δὴ ἐπιπέμποντι ov-5 δὲν ἐπὶ πλέον προυχώρει ὧν ἐπέστελλεν αὐτῷ, ἀλλ᾽ ξώρα τε ἐς πολλά τὸ ἄλλα καὶ βλάσφημα ἐξενηνεγμένον., nagsoxsva- ζετο ἐλαύνειν ἐπὶ Σεβάστειαν. ἀρχὴ δὲ αὐτῷ, 7 τε ἐπὶ τὴν
Teniris expeditio prima adversus Sebastiam Cappadociae urbem opu- lentam suscepta est. nam cum accepisset Paiazitem parum pacato esse animo erga duces Asiae, Turcorum genere natos, nec voluisse cum his in gratiam redire, postquam eos omnes suis fortunis expu- lisset; praeterea cum saepius legatis missis nihil aequi impetrare posset, verum audiret istum usque contumelias sonare, haud cun- ctandum ratus bello Sebastiam adortus est. primordia autem regui
LAONICI CHALCOC. DE REB. TURC, 1.11. 111
ἀρχὴν πάροδος, καὶ ὡς τὸν μὲν πολεμῶν τὰ δὲ καὶ σπενδὸ- pic δέει τῷ dug! αὑτὸν ξύμπασαν ὅπηγάγετα ἑαυτῷ τὴν
Adiuv, ὧδε αὐτῷ ξυμβῆναι ἐπυϑόμεϑα. Ρ. 59
Οὗτος μὲν δὴ ὃ Τεμήρης ἐγένδεο πατρὸς Σαγγαάλεω, ὧν. ὁδρὸς ἰδιώτου, ὃς ἐπδί τὸ ἠγάγετο τὴν γυναῖκα αὐτοῦ , λέγε- ται ξυμβῆναι αὐτῷ τοιόνδε, ὡς ἐγένετο Τεμήρης, τὴν τὸ τῆς we; φορβὴν ἐπιτετραμμόνος ἱπποφορβός τε ἦν, καὶ τοῖς τε περὶ αὐτὰ δὴ τὰ χωρέα τὰς φορβὰς ἐπινεμομένοις συνιών " χαὶ διαλεγόμενος συνόθετο αὐτοῖς, ὡς ἀπὸ κλοπῆς σφίσιν, l5 δύνωνται, χρημάτων κεῆσιν “ποιησόμενοι "ἐπ᾿ ἄλλην ἴωσι
χώραν" καὶ δεινὸς κλέπτειν γενόμενος ἵππους τὸ καὶ ὑπο- ζηια καὶ προβάτων πλῆϑος ἐδηδοκέγαι. οὐδὲν ὑγιὲς ἣν αὐ-- τοῦ τὸ παράπαν, καί nors ἐπὶ μάνδραν λέγοεαι ἀναβῆναι, ui ἐφϑέγεα ὑπὸ τῶν δεσποεῶν τοῦ οἴκου ἄλλεσθαι δὴ ἅλμα My ἀπὸ τοῦ τεέχους τῆς μάνδρας ἐς τὴν γῆν" τώ τε γὴρ ὑποζύγια καὶ κρήνη ἂν τῇδε τῇ χώρᾳ περιβάλλεται τεί. 18, ὡς μέγιστα εἶναε καὶ μὴ ἀναβῆναι οὐπετῆ. ὡς δὲ ἥλαν 1, ἐπιτριβῆναί τὸ αὐτῷ τὸν πόδα, καὶ χωλὸν γβνέσϑαι τὸ ἐπὺ τοῦδε. λέγεταε μὲν οὖν ὡς μαχόμενον πληγῆναί va τὸν "a καὶ χωλεύοντα διαγενέσϑαι τὸ ἐντεῦϑεν. μάχης δὲ ya-
ᾷ. πατρὲ P: corr ἢ 6. ὡς] ὡς γὰρ R, ὡς δὲ T et R alter 10. ποιησάμενοι ? 11. δεινῶς P: corr ἢ 12. ἐληλαχέναι t6. τείχη ἢ
btec erant, ut bellum gerens Paiazitem domaret, reliquos vero metu percolios in dicionem redigeret, nec prius bello abstineret quam to- li Asiae dominium acquisivisset; quae quidem omnia accidisse co- zaorimus.
Hic Temires fuit filius Sangalis viri privatam vitam agentis; cui, Ui duxit uxorem, tale quid 4ecidisse comperimus, Temires cum ἐμοὶ adultus iamque per aetatem isti officio idoneus foret, deferen- übus oppidanis oppidanorum equorum curam mactus est. tandem in olloquium veniens cum reliquis istius regionis pastoribus, effecit ut alt 10 coniurarent se. velie furtis colligere opes et deinde ad aliam ORogere regionem. — 'Temires cum furandi foret peritissimus, pluri- P0! equos et iumentorum oviumque multitadinem immensam nactus *; Béque quicquam integri aut satis sani in isto homine erat. fe- "a eum quondam, ut pecoris stabulum intrare posset, conacendisse "urum; enimadvertenteinque se esse visum a patrefamilias, desiliisse τὰ lerram (solent enim homines in ista regione iumenta et pecora eris circumdare altissimis, quae diíliculler ascendi possint), que GR fregisse crus, δὲ hinc claudicationem contraxisse. nec desunt T perhibeant eum — fortiter pugnam cientem, vulnere in pedem ac- *"*Po, claudicare coepisse. praelio autem facto cum finitimis profe-
112 LAONICI CHALCOCONDYLAE .
vopévge πρὸς τοὺς περιοίκοις, ἐλαύνοντα αὐτόν τε dpa xai ol συνέθεντο τὴν ἀρχὴν, τὴν ἵππὼν φορβὴν οἴχεσθαι ἐπὶ τοὺς πολεμίους, ἐντεῦϑεν προσλαβόμενον ὅτῳ ἂν περιτύχοι, καὶ ἀναπείϑοντα κατασχεῖν χώραν τε τὴν ἐρυμνήν, καὶ ὡς Céóv ἐπιτηδείῳ ἔχοιεν πρὸς λῃστείαν. ἐντεῦϑεν δὲ ὁδρμωμε-ῦ V.47 γον λῃστεύειν τοὺς διεόντας καὶ καταχρίγνειν ἀφειδῶς, καὶ ^ χρήματα ἐπικτησάμεγον ἑταίρους τὲ προσχτήσασϑαι αὐτῷ ἄλλους τε δὴ καὶ ἄνδρε δύω, Xaidapg» τὲ xai Πυρξίην. τὸ γένος, ἤ δὴ λέγεται, γενέσθαι τούτοιν ασαγέται. τοὺ- τοῖν δὲ ἑκατέρῳ προσχρώμενον περιτυχεῖν τὸ τοῖς πολεμίοις 1ὺ ληιζομένοις τὴν χώραν, καὶ τρεψάμενον ἐπεξελϑεῖν διαφϑει- θαντα τοὺς ἱπποδρόμους τῶν ἐναντίων. τῆς δὲ φήμης ἐπὶ τὴν πόλιν ἐλθούσης, ἐπιτρέψαι τε αὐτῷ στρατεωτῶν μοῖραν οὐκ ὀλίγην καὶ χρήματα, ὥστε ϑεραπεύειν τοὺς στρατιώτας. Dxaé δὴ τὸ ἀπὸ τοῦδὲ ἐπεγείραντα τὴν σὺν αὐτῷ στρατιὰν χαὶ15 ἐξοτρύνοντα ἀμφὶ τῇ πολεμίων ἔχειν χώρᾳ, ὠνδράποδα τε xai ὑποΐυγια ὡς πλεῖστα ἀπάγονεα ἐς τὴν πόλιν. τὸν δὲ βασι- λέα ἸΠασαγετῶν ἐνιδόντα τοῦτο ἐς τὸν Τεμήρη, ἀξιοῦντα noQ — éavrQ τιμῆς τῆς μεγίστης, καὶ στρατηγὸν ἀποδεδειχέναι ξυμ. πάσης ἤδη τῆς ὕπ᾽ αὐτὸν στρατιᾶς. καὶ ἐντεῦϑεν δὴ δρύ-" povg τε ἀνύσαι μεγίστους τῶν mnomnors γενομένων σὺν τῇ στρατιᾷ ὦστε καταλαμβάνειν τοὺς πολεμίους ἄφνω ἐπιπέπτοντα αὐτοῖς καὶ διαφϑείραντα τὸν ἐκείνων στρατόν. καὶ δὴ καὶ
5. ὡς ἂν ἐπιτηϑείως ὃ 7. ἑτέρους P 17. ἐπάγοντα P
cli sunt. pastores, qui ab initio convenerant, duce Temire contra ho- stes, rapientes quaecunque casus obtulisset. consilium dedit ut ca- perent locum latrociniis et furtis commodum, in quem quasi in mu- Dimentum tutissimum sese receptarent. hinc profectus latrocinando crudeliter grassatus est in praetereuntes, nulli parcere statuens. cor- radens autem magnam. pecuniae vim ex istiusmodi latrociniis , alios viros duos iu societatem pellexit, Chaidarem et Myrxziem, quos Mas- sagetas fuisse accepimus. quibus Temires adiutus irruit in hostes regionem depraedantes, eos fugavit, hostum equitatum universum perimens. fama buius ut in urbem delata est, cives non modicam manum ei tradiderunt, addentes etiam pecuniam, qua militum ani- mos conciliare posset. deinde in hunc modum instructus, suos con- — firmans et incitans, in hostium regione versatus est, mancipia et iu- menta plurima mittens in urbem, quae hosti extorserat. rex Massa- getarum, explorata viri virtute, eum in maximo honore habuit: nam imperatorem declaravit, universosque suos exercitus ei commisit. "qui acceptis copiis regis mirabili celeritate usus est in devincendis hosti- bus, subito in eos incidens atque temporis momenio omnes perdens.
DE REBUS TURCICIS L. iil. 113
ἐς χεῖρας ἔλθοντα τοῖς ἐναντίοις φασὶν αὐτὸν μαχεσάμενον τρέψασϑαι, καὶ ἐπεδιώκοντα ἐλάσαι τε ἐς Βαβυλῶνα, τὸ Ilay- P. 60 jar» οὕτω καλούμενον, καὶ πολιορκοῦντα μεταπέμψασϑαι τὸν ἑαυτοῦ δεσπότην βασιλέα, μετὰ δὲ ταῦτα οὐ πολὺν ὀχρόνον τελευτήσαντος τοῦ βασιλέως, γῆμαί τε τὴν γυναῖκα τοῦ δεσπότου αὐτοῦ xai ἐς τὴν βασιλείαν καταστῆναι. ὡς δὲ ἐς τὴν βασιλείαν ἀφέκετο, ἐπιὼν τό τε Παγδάτι καὶ τὸ Σαμαρχάνδὲ ἐπολιόρκει, καὶ οὐ πολὺ ὕστερον, ὡς ἔξοδον ποιησάμενοι οἱ τῆς πόλεως οὐδὲν πλέον ἔσχον ἀλλ᾽ ἥττημέ- lu iojJop ὡς τὴν πόλεν καὶ ἐπολιορκοῦντο, προσεχώρησαν αὐτῷ χαϑ' ὁμολογίαν. ὡἘς ἐπὶ τὴν τῆς Σεμαρχάνδης ἀρχὴν παρεγένετο, προδοσίαν συνθέμενον τοῖς ἐν τῇ Βαβυλῶνι αὐ- τὸν, Χαϊδαρῇ ἐς τοῦτο χρησάμενον ὑπηρέτῃ. τὸν μέντοι ἢ Μυρξὴὴν ἀνῦρα ἐπιεικὴ τὸ ἅμα καὶ συγκιρνῶντα τὸν Τεμῆ-- Bote, ϑυμοῦ κατέχειν ὀμφερόμενον ἐφ᾽ ὃ τι ἂν ἡγήσαιτο, μὴ προσήχειν αὐτῷ τὴν ἀρχήν. ἐξηγεῖσθαι v6 αὐτῷ τὴν ἐς τὰ συσσιτήρια Τεμήρεω δσήγησιν. τὴν τὸ γὰρ στρατιὰν αὐτῶν ξύμπασαν υρξίεω ὑποτιϑεμένου ἐπιδιελόμενος ὁ Τεμήρης ἔστε δεκάρχας καὲ λοχαγοὺς καὶ δὴ καὶ ἐνωμοτίας, τὸν δε- ρχάρχην παρεγγύα δέαιταν παρεχόμενον τοῖς us)" ἑαυτοῦ στρα- τιώταις παρεῖναε αὐτίκα τῷ λοχαγῷ, τὴν ταχίστην παρεχόμε-- γον τοὺς στρατιώτας, ἐπειδὰν παραγγέλῃ, τοὺς δὲ αὖ παρα- Ἰενομένους τῷ σφετέρῳ. γενομένους δὲ ἐς τὰ συσσίτια, οὐδένα C
Temires, ubi ad manus ventum erat, hostes terga vertere coegit; ipreque fugientes insecutus compulit in Babylonem Pogdatim nuncu- patam, quam obsidione cingens dominum suum regem accersivit. de- hine tempore modico interiecto rex mortuus est, eiusque uxorem vi- dum copnubio sibi iunxit Temires, regnique regimen sortitus est. cum autem iam pro rege se gereret, Pogdatim et Semarchandam op- Pagu:viL nec multo post cum oppidani in militum stationes excur- "rent, nec vincerent, verum vincecentur, reversi in urbem gravissima ^bsdione aflügebantur. quam cum tolerare amplius non possent, Picionibus intercedentibus se Temiri dediderunt. cum in potestatem aitet Semarchanda , proditionis consilia iniit cum iis qui erant in lone, usus ad eam rem ministro Chaidare. , Myrxes vir extitit *eqoi studiosissimus ; adhortabaturque Temirem ut iram supprime- "tl nec ad rem conferre pararet quae ipsa dictaret. non ipsi con- *tüire imperium Babylonis. hinc etiam Temirem edocuit syssitiorum "iüonem. nam universum suum exercitum secernens T'emires in de- "nas et manipulos et cohortes, inbebat decurionem praebentem sais imenta continuo, quandoconque usus postulaset, praesto esse cum 9s militibus, eosque manipuloram duci tradere. hos praeterea vo-
Chalcocondylas. δ
114 LAONICI CHALCOCONDYLAR
λείπεσϑαι ὅτῳ μὴ εἴη χῶρος αὐτῷ ἀποδεδειγμένος. καὶ τήν τ ἀγορὰν σιτίζεσϑαι ἐκέλευε κατὰ τὰ δεδογμένα ἐπὶ τοῦ Aoi. ποῦ σειρατεύματος. κινεῖν δὲ τούς r5 ἄρχοντας αὐτῶν éxá- στους ϑαμὰ ἐπὲ τὰ ὑπὸ τῶν μεγάλων στρατηγῶν παραγγελ- λόμενα, ὥσες ξυμβαίνειν κατάσκοπον εἰσιόντα ἐς τὺ Τεμήρεω" στρατόπεδον λεληϑέναε πώποτε, οὗτὲ ξένον, ὃς ἂν παροὸν tvy- χάνῃ ἐν τῷ στρατοπέδῳ. τούτους δὲ αὖ ἀνδρὲ δτέρῳ ἐπιτε- τράφϑαι, καταλύξιν παρ᾽ ξαυτῷ τοὺς ξένους, εἰ τυγχάνοιεν παραγενόμενοι ἐς τὸ στρατόπεδον σίτου δεόμενοι. ὥστε νευ- uar, τοῦ μεγάλον βασιλέως κινεῖσϑαε πάντα δὴ τὸν στρατύν, 10 Ὁ ἐφ᾽ 0 τι ἂν γένοιτο, καὶ ἐκείνον δὴ ἄγοντος τὰ πάντα ἐφ᾽ ἑνὶ συνθήματι ἰέναι" αὐτίκα ἐν τάχει παραγενόμενος, ἐπὶ τὴν χρείαν καϑίστασϑαι αὐτίκα μᾶλα ἰῦντα. ἑσπέρας dà γενομέ- V.48 νης, ὁπότε τὸ σύνϑημα λαμβάνοιεν οὗ στρατιῶται ὑπὸ τοῦ μεγάλου ἡγεμόνος, ϑεῖν δρόμῳ αὐτόν τινα ἕκαστον ἐπὶ τὴν 1" ἑαυτοῦ σκηνὴν ἐς τοὺς συσχήνους ἰὄντα. γενομένων δὲ ἐν ταῖς σχηναῖς τῶν στρατιωτῶν, τὰς φυλακὰς περινοστεῖν τε τὸ στρατόπεδον, εἴ τινα τόπον ἴδοιεν ἐκτὸς τῶν σκηνῶν γενύμε- v6», τοῦτον λαβόντες ἐτιμωροῦντο. εἰ δέ τις καεάσχοπος na- οὧν τύχῃ ἐν τῷ στρατοπέδῳ, οὐκ ἔχων ὅποι τράποιτο, 1-20. P. 61 πεσϑαι ἐκτὸς τῶν σκηνῶν καὶ οὕτως αὐτίκα ἁλίσκεσθαι. ταντῇ ὲ
5. ξυμβαίνειν οὔτε χατ. ὃ 16. ἐν on P
lebat, ubi aditi fuissent manipulorum duci, suo parere singulos du- ctori. cum venissent in syssitia, nullus erat cui non esset locus de: . signatus. cibum mercari iussit in reliquum ezercitum, iuxta ea quae communi consensu decreta fuerant. imperavit ut singuli duces mino- res frequenter, sicut praeciperent maiores duces, suos monerent, ne eos otio torpescere siuerent. hinc contigit ut nullus explorator vel peregrinus aliquis clam in Temiris castra penetrare et in iisdem mo- rari posset. ordinavit virum, cui hoc negotii imposuit ut. peregrinos, si qua re indigerent, advenientes hospitio exciperet. qua propter baec diligens disciplina effecit, ut, universus iste exercitus ad nutum et arbitrium regis, quocunque vellet, facile moveretur, eoque ducente exciti uno signo comfestim advolarent, parati se regi utendos dare quacenque in re voluisset. vespera appetente, accipientes signum a uce suo magno, singuli maturant iter ad tentoria et ad contuber- nales suos. ubi autem milites in fentoria sua se receperunt, vigiles ad hoc creati in castris oberrant, si quem inveniant extra tentoria morari. si talis occurrerit, eum capientes supplicio capitali subdunt. si autem quis explorator accesserit in castra, is, ut cui nullus sit ascri- pus loeus, extra tentoria cubare cogitur. proinde rerum omnium gnarus, dubiusque quo se vertat, continuo a vigilibus in vincula du- eitur. hic modus et haec est forma syssitiorum regis. Chaidares re-
DE REBUS TURCICIS L. III. 115
μὲν δὴ λέγεται γένεσϑαε τὰ Τεμήρεω συσσίτια " “Χαϊϑδάρην δὲ τὸν γε ἑταῖρον αὐτῷ ὀξύν το ἐς τὸ ὑπηρετεῖν αὐτῷ τὰ δέοντα γεγογέναι, ἐποτρύνειν τε αὐτὸν βασιλέα ἐπὶ τοὺς πολέμους, μηδαμῇ ἐς ῥαστώνην τρεπόμιενον. 5. «έγουσι δὲ Πυρξίην, ἐπείτε παρέλαβε τὴν Σεμαρ χάνδης βασιλείαν, διαχρήσασθϑαε Ἐρόπῳ τοιῷδε. ἐπεί τε σὺν τούτοις ἅμα περιιὼν Τεμήρης λῃστῆς τὸ καϑειστήκει καὶ ἐχρηματί-. Uto, διαλεγομένων ὄπ’ δυτυχήματι τῶν δεταίρων, xai. εὐφη-- μιζόντων Τεμήρην ὡς àv βραχεῖ ἤδη ἐς τὰ Σεμαρχαάνδης βα- Ἰοσίεια καρεσομένονυν, ὑπολαβὼν ὃ Πϊ]υρξίης “ἀλλ᾽ ὦ τῶν" ἔφη; Β “τοιαῦτα ὅστε τὰ Σεμαρχώνδης βασίλεια ὥστε ,ουκ εὐπετὴ χερωϑῆγαε ὑπὸ Τεμήρεω, εἰνδρὸς λῃστοῦ καὶ ἰδιώτου. εἰ P dy ποτὲ τοῦτο αὐτῷ γενέσθαι ὥστε ἐπὶ τὴν Σεμαρχάνδης ἀργὴν wígidvai, μὴ ἔτε περιὼν διαγονοίμην, ἀλλὰ τεϑναίην δϑεὐτχα ἐψευσμένος." ταῦτα μὲν σπουδῇ ἐῴκει ὑποδείκνυσϑαι, eivym δέ τινε οὐκ ἀγαθῇ χρήσασϑαι ἐς τὸ ἀπόφϑεγμα. χρόνου δὲ ἐπιγενομένου, ὡς ἐς τὴν ἀρχὴν παρεγένετο τῆς πύλεως, τιμῆσαι μὸν εἰρετῆς ἕνεχω ὑπὲρ τὸν “Χαϊδάρην, φά.. enia δὲ αὐτῷ ὡς ἐκεῖνο δὴ τὸ ἔπος ἐπὶ μαρτύρων ἄλλων εἰρη-ς «M50 αὐτῷ δέοε μεταδιώκειν, ὅπερ διισχυρεζόμενος ὑπέλαβεν ἑαυτὸν θανάτῳ, ἀνωμεμνήσκων ὡς εἶπορ ἐς τὰ Σεμαρχάνδης βασῆεια παραγένοιτο, yevodern τὸ αὐτὸς τῆς γνώμης, ἔνοχος
20. ὑπέβαλεν ὃ 21. ἐς om P
[5 amicus laborumque socius, ei admodum diligenter in necessariis niniatrare novit. regem quoque incitare nunquam destitit ut bella Sprederetur plurima, ne otio et quiete corrumperetur.
Αἰαπὶ Myrxiem, antequam Temires ad Semarchandae regnum "iiset, tale quippiam fecisse. cum Temires cum suis oberratet, latrociniis gaudens, accidit ut familiares Myrxiis de felice rerum Te- Riris successu dissererent, eoque tandem venirent ut dicerent eum brevi etiam Semarchandae regnum consecuturum. δὲ Myrzxies respon- dit *teznum Semarchandae firmius est quam ut occupari possit a la- Uone δὲ privato homine. sin aliquando contigerit ut Semarchandae ré£no iste potiatur, precor non amplius superstes maneam, sed con. ^lim ut mendax obtruncer," haec quidem serio, non ioco locutus "L bec tamen satis prosperum sermo ille habuit eventum. deinde l'mpore interposito, cum urbis regimeu Temires esset, adeptus, ho- hores maiores Myrxies quam Chaidares apud regem invenit. hinc fommotus Chaidares dixisse fertur tempus iam esse uL sermo ille Tem locutus faerat Myrzies, ad rem conferatur: extare enim eius wu mobis testes plurimos. τ igitur sermo ille effectum sortiretur, Myrxiem eapitali supplicio subdi iussit Temires, in memoriam redi-
-
116 LAONICI CHALCOCONDYLAE
εἰ τοῦ ϑανάτου ὑπὸ Τεμήρεω. διηπόρει' τὸ onoc ἂν αὐτῷ ϑεραπεύοιτο τὴν δεξιὰν παρασχόντι τῷ βασιλεῖ, ἰδεώτη τότε ὄντι, μὴ παραβῆναι τὴν συνϑήκην. ἔλεγε δὲ πρὸς Moi τοιάδε. “οἶσϑα, οἶμαι, αὐ ἹΜπυρξίη, σύ τε καὶ σύμπαντες οἱ ἄλλοι, ὅσοι ἐπὲ τήνδε τὴν ὠρχὴν τὰ πράγματα προηγάγομεν."5 Ὁ δύο τούτω ὡς μάλιστα ἡμῖν ἐπιβεβαιωσάμενοε ἐπὶ τὴν βασι- λείαν παρήειμεν, σπουδὴν τὲ ἅμα ὡς οἷόν τε μεταδιώκοντες, καὶ ἐμπεδοῦντες ἡμῖν 0 τε ἂν συνϑέμενοι τοῖς τὸ ἐπιτηδείοις καὶ ἐναντίοις οὐχ ὅπως δὴ ὅρκῳ, ἀλλὰ καὶ λόγῳ ἐψηφισμέ- νοι αὖμεν αὐτοῖς, ὡς οὐδὲν ἔτε οὐδαμοῦ ὃν ἀσφαλέστερον οὐ- i0 δὲ ἐχυρώτερον ἔρυμά τε καὶ ὅπλον ἐς τὸν βίον τύνδε dy9po- πῳ ἢ cvugoro τὸ εἶναι ἐς τὰ navra καὶ μὴ διαφωγοῦντι φρονεῖν ἄλλοτε ἄλλως, ἐπειδὴ πολλάκις ἔφαμεν τούτῳ μόνῳ ἴσχειν ὅμοιότητα τῷ ϑεῷ. ὅτου δ᾽ ἂν τῶν ἀνθρώπων μηδὲν P. 62 ὑγιὲς εἴη λέγοντος, πῶς ἂν δὴ πράττοντος sU γένοιτ᾽ à» πώ- 15 ποτε αὐτῷ; μέμνησο δὲ ὡς ἐμοῦ τῆς δεξιᾶς λαβόμενος ἔφη- σϑα τεϑνάναι ἕτοιμος δίναι, εἰ ἐπὶ τὰ βασίλεια πάριμεν. καὶ ἐπὶ μαρτύρων δὲ τοῦτό σοι εἰρημένον συνϑέσϑαι. ὥρα οὖν V. 49σοι τὰ τε λεχϑέντα ἐπιτελέσαι, καὶ τὴν δεξιὰν τὴν ἡμετέραν ἀπολύσασϑαι τῆς συνθήκης." ΙΜυρξίης δὲ ὠμείβετο τοῖσδε. o) “αλλ᾽ ὅπως μὲν, ὦ βασιλεῦ, ἐπὶ τήνδε τὴν ἀρχήν, ὅπως σοι
1. εἴοθῦ 4. οἶσϑα] οἴεσϑαι P σύ] δύο P 7. παρείημεν P 12. ; om P
gens se nactum esse Semarchandae regnum, ipsumque falsum ese
animo, proinde mortis reum teneri. dubitabat autem quo pacto eum
mori cogeret, qui olim regi privato adhuc dextram societatis dedis-
set, ne pactis contravenire videretur. orationem igitur huiusmodi
eum Myrzie habuit. «haud arbitror latere vos, o Myrxies, vosque duo — et reliqui omnes quibus artibus imperium auxerimug. duo illa sempet summa diligentia sectati sumus, dum nobis regnum amplissimum pa- raremus, nempe studium vehemens in rebus gerendis, et ut bona fide coleremus pacta quae cum amicis hostibusque fecissemus. nec solum | iuramento, verum et sermone declaravimus nos concordiam cum iis agitare, quasi nihil ubique terrarum et tutius armisque omnibus fir- mius in vita humana inveniri possit, quam concordiam amplecti nec ab amicis dissentire, nunc hoc nunc aliud sequi consilium proponentes; siquidem saepe commemoravimus nos illo solo dei imaginem repraesen- tare. si autem quis mortalium nihil sani unquam dixerit, quomodo si quid facere aggrediatur, ei bona obvenient? meministine, meam cum prehenderes manum, te dicere, si Semarchandae nanciscerer ve- gnum, paratuin te esse oppetere inortem? haec igitur, cum sub mul- tis testibus ea pronuntiaris, tempus est ut conficias, nostramque dez- tram isto pacto liberes." Myraies, uL dicendi finem fecit rex, talem
DE REBUS TURCICIS 1... 1Π]. 117
γένοιο, καὶ σὺ οἶσϑα καὶ πάντες οὗτοι oi συμπαρόντες συ- γίσασι, χαὶ ὡς πάντα τὰ ἔσχατα ὑποδυύμενός, ὥστε σοὶ εὖ γεγέσϑαι ὁτιοῦν. xaé τραύματα δὲ ἔστιν ἰδεῖν ὅσα λαβὼν οὐδὲ πώποτε ὑπελογιζόμην δεινὸν πρὸ τοῦ χαρίζεσϑαι. εἰ δὲ ἐστιν B ὁὁτιοῦν ἡμῖν εἰρημένον, οὐκ ἀγαθὴ τύχῃ δέοι ἂν μὴ χαρίζε- σϑαι τοῖς ἐπιτηδείοις, Ug' ὧν μεγάλα εὖ πεπονϑὼς εἴης. ἐκεῖνο δή, βασιλεῦ, ἐδιωτέρῳ μὲν ὄντι τἀνθρώπῳ οὐ πάνυ τι ἐμπεδοῖντο καὶ ξαυτοῦ βίον. ἐπειδὰν δὲ σοι τὸ ἄρχειν ἑτέρως ἀφίκηται, τότε δὴ οὐ ϑεμιτὸν ἢ παραβῆναι εἴ τι συν- ltr, καὶ ἡμῖν ὃ ϑεὸς πολλὰ ἀγαϑὰ παρέχεται διὰ τὸ συγ- yhp ἴσχειν τοῖς ἐξαμαρτάνουσιν ἐς ἡμᾶς ὁτιοῦν. 7v» δέ MM ταὶ ταύτην παραιτουμένῳ χαρίσαιο τὴν ἁμαρτίαν, καὶ zie τούτων σοε γέγοιτο ἀγαϑα." ταῦτα λέγων οὐκ ὅπειϑο φύσχογα δεῖν συγγνώμην ἴσχειν οἷς ἂν μὴ ἑκούσια ἢ τὰ Dsuagrzuara. πῶς δ᾽ ἂν σώζοιτο αὐτῷ ἡ τύχη, μὴ τὸν ἀἄγ.--α τπαλον διωσαμένῃ ; ταῦτα εἰπὼν τόν τε υρξιην διεχρήσατο, καὶ ἐπένϑει αὐτὸν δημοσίᾳ ἐπὲ συχνὸν τινα χρόνον, ϑάψας βασιλιχῶς. Μετὰ δὲ ταῦτα dni "Yoxavovg ἐστρατεύετο καὶ τὴν ταύτῃ 3Julacga»y, xai ἔϑνη τε οὐκ ὀλίγα ἐς τὴν ϑάλασσαν τήνδε Ὕρ- καγίαν ἐνοικοῦντα παράλια κατεστρέφετο. λέγεται δὲ αὕτη
1. συνίσουσε Ῥ 19. ταύτης Ὁ 20. ϑάλασσαν. Τὴν δὲ P
eorsus est orationem. —*'verum enimvero, o rex, ad hoc imperium "t deveneris, et tu. nosti et omnes quotquot praesto sunt. mec hor- m summa vitae adire discrimina, ut istam tibi parares felicitatem.
vulnera videre est, quae accepi dum tibi inservire et gratificari cu.
pio. at enim si quid temere diximus, an non id aequum est mihi
adversa fortuna utenti et amicis, a quibus beneticiis affectus fueris, condonare? illud autem, o rex, privato homini non admodum impe- dimento fuerit. ubi autem alia regni affulserit forma, tum non fas tit, si quid pactus fueris, irritum facere et transgredi, etiam deus plurima nobis bona largitur , si in nos deliquentibus veniam dederi- mus. si igitur mihi peccati impunitatem concesseris, maiora a deo tibi obrenient tandem bona." his dictis non persuasit Temiri, qui respondebat *venia danda est erroribus eorum qui quid praeter vo- luntatem admiserint. quo pacto autem fortunam retinere potero pro-
piam, si hostem meum non necavero?" haec ubi locutus est, Myr-
liem peremit. peremptum regaliter sepelivit longoque teinpore luxit.
Posthaec bellum sumpsit adversus Ilyrcanos et contra gentes quae mare Hyrcanum accolunt; quas omnes perdomuit. idem mare et Qspium dicitur, versus meridiem Saccas habeus accolas et Caddusios; Liginta milibus stadiorum versus Orientem et Septentrionem accolas hibens Massagetas, genus hominum bellicosum. — longum est vigiuti
118 LAONICI CHALCOCONDYLAE
καὶ Κασπία ἐς τὴν τοῦ ἔϑνους rovrov ἐπωνυμέαν" διήχει δὲ κατὰ μεσημβρίαν Σάκας τε ἔχων καὶ Kadjovotovg ἐπὶ σταδίους τρισμυρίους, πρὸς ἕω δὲ καὶ βορρᾶν [ϊασαγέτας, γένος ἄλκιμόν τὸ καὶ ἐν πολέμοις εὐδοκιμοῦν, ἐπὲ σταδίους δισμυρίους μάλιστα, τοῦτο dà τὸ γένος ἐλαῦνον ἐπὶ τὴν I1co-5 Dod» χώραν λέγεται καταστρεψάμενον πολίσματα κατασχεῖν ἔστιν d, καὶ Τεμήρη τοῦ γένους τούτου γενόμενον σὺν τοῖς Ἰασαγέταις δρμᾶσϑαι ἐπὲ τὴν Σεμαρχάνδης ἀρχὴν καὶ 4o- συρίων τὴν χώραν καταστρεψάμενον ἔχειν. τὴν μέντοι ϑα- λασσαν ταύτην ὑπὸ ποταμῶν ἐς αὐτὴν οὐχ ὀλίγων ἐκδιδόντων (0 μεγίστην t& γίνεσϑαι xai ἐπὶ πολλοὺς σταδίους διήκειν, οὐδα- μῇ ἐκδιδοῦσαν, 4j λέγεται, εἰς τὴν ἐκτὸς ϑάλασσαν. διώρυχα μέντοι ἐπυϑόμην ἔγωγε ἀπὸ ταύτης διήκειν καὶ ἐς τὴν ᾿ἶνδι- κὴν ϑάλασσαν ἐχδιδεῖν. ἐνοικοῦσι δὲ τὴν θάλασσαν τὴνδε ἐϑνη πολλὰ τὸ καὶ ἄλχιμα. καὶ ἐχϑύας μὲν φέρεε αὕὑτὴ ἢ 15 ϑάλασσα πολλούς τε καὶ ἀγαϑούς, φέρει δὲ καὶ ὄστρεα μαρ- p.63yagírag ἔχοντα, ἧπερ δὴ καὶ 7 Ἰνδικὴ ϑάλασσα. xai πλοῖα πολλὰ πλεῖ τὴν ϑάλασσαν ταύτην, παρὰ ἀλλήλους ἐπιπλέοντα φορτίων πλέα. ἔστε δὲ αὑτη ἡ ϑάλασσα πρὸς ἕω μάλιστα τῆς ᾿Ασίας, ἐς ἣν ἐκδιδοῖ 0 τὸ ᾿ράξης ποταμὸς μέγιστος xai 20 Χοάώσπης πρὸς ἕω ῥέων, καὶ ποταμοὲ δὲ ἀλλοι οὐκ ὀλίγοι. τὰ μέντοι ἐς τήνδε τὴν ϑάλασσαν ἔϑνη ὑπὸ Kaddovotoy τε ἄρχεσϑαι πρόσϑεν ἔφαμεν, καὶ τούς γε φόρους αὐτῶν ἐς τὴν Καδδουσίων πόλιν ἔτους ἑκάστου ἐπάγειν ἐπὲ τούτους,
2. te] δὲ P 5. ἐλαύνων P 24. ἀπάγειν ὃ
milibus stadiorum. Massagetae dicuntur profecti esse in Persiam, ibi- que multas'occupasse urbes. ferunt etiam Temirem ex isto bominum genere ortum cum Massagetis festinasse contra Semarchandae regnum, εἰ debellata Assyriorum monarchia id obtinuisse. mare autem istud cum sit receptaculum multorum et magnorum fluminum, mazimum Cyrum no- mine 6666 cognovimus; et ad plurima stadia ezcurrit, nullibi ia exte- rius mare, quemadmodum dicitur, se fundens. attamen ego fossam audivi ex isto mari progredi, qua in Indicum mare effunditur. acco- lunt mare istnd gentes plurimae et bellicosae. etiam pisces suppe- ditat plurimos et bonos. largitur et ostreas, quae margaritas habent supra hoc mare Indicum mare visitur. naves onerariae plurimae na- vigant vicissim nunc hoc, nunc illud mare. mare istud versus Orien- tem, maxime ea parte qua Ásia est, vergit. in hoc se effandunt Ára- xes fluvius maximus, et Choaspes versus Orientem fluens, et alii fluvii plurimi. gentes quidem illas quae mari huic adiacent, a Caddusiis regnari et tributa quotannis in Caddusiorum urbem inferre aiunt.
DE REBUS TURCICIS L. lil. 119
Ὡς τοὺς Ὑρχανίους ὅπηγάγετο Τεμήρης καὶ τὸν βασιλέα τούτων ἐνεῖλεν, ἐστρατεύετο ἐπὲ Καδδουσίους. καὶ οὗτοι μὲν συλλέξαντες στρατιὰν μεγίστην παρεσκευάζοντο ὡς ἀμυνού.. μεγοι, ἣν ἐπίῃ Tsugogc: Τεμήρης δὲ ὡς ἤσϑετο τούτους B 5borgartvoudvovc , πέμπει Χαϊδαρην ἐπὶ τὴν πόλιν αὐτῶν ὡς ἑλοῦντα τὴν ταχέστην καὶ πολιορκήσογτα" αὐτὸς δὲ ἐπέμε.-ὄ x» ἐστρατοπεδευμέγος παρεγγυτάτω τοῖς Καδδουσίοις. ἐν- ταῦϑα δὲ ὡς ἐπύϑοντο οἱ Καδδούσιοι τοὺς πολεμίους ἐς τὴν
πόλιν αὐτῶν ἐόντας, τὰ ἔμπαλιν γενόμενοι ἔεντο οὐδενὶ xo. loup ἐς τὴν πόλιν. ἐνταῦθα ἐπιετίϑεται αὐτοῖς ἰοῦσιν ἐπὲν. 50 τὴν πόλιν Τεμήρης σὺν τῷ ξαυτοῦ στρατῷ, καὶ τεταραγμένοις ἐμβαλὼν ἐτρέψατο, καὶ διώκων ἐπὲ τὴν πόλιν ἤλαυνε, καὶ πλιρχήσως ἐπὲ χρόνον τινὰ παρεστήσατο.
Μετὰ δὲ ταῦτα ἐστρατεύετο ἐπὶ ᾿Αραβίαν. γένος δὲ ἡάραβες μέγα τε xai ὄλβιον καὶ ἀνὰ τὴν ᾿Ασίαν οὐδενὸς τὰ εἰς εὐδαιμονέαν λειπόμενον, παλαιόν τε ὃν καὶ ἐπὲ πολὺ τῆς Ασίας διῆκον, προσχρώμενόν τὸ τῇ. ϑαλάσσῃ τῇ ἐρυϑρᾷ κα- ἰουμέγῃ, ἔστε δὲ ἢ χώρα αὕτη μεγίστη τὸ καὶ καλλίστη οὐ- χῆσαι τῶν κατὰ τὴν «dcía» χωρῶν. οἰκεῖτωι δὲ ὑπὸ ἀνδρῶν
δ ῥικιοτάτων καὶ τὰ ἐς ϑρησκείαν αὐτῶν σοφωτάζων. καὶ βασιλέα νομίζουσιν οὐ τύραννον, ἀλλ᾽ ἐς τὸ ἰσοδίαιτον uaà- lo» καὶ ἰσύνομον καϑισεώμενον σφίσιν. ἔστι δ᾽ αὐτοῖς faci-
6. ἐλῶντα R, ἑλόντα P πολιορχήσαντα P
Hos bello appetere instituit Temires, ubi devicerat Hyrcanos ho- rumque regem a mortalium numero subtraxerat. at Caddusii contra- bebant eopias quam potuere maximas, fortiter repugnaturi accedenti Temiri. I emires ut didicit Caddusios 'in srmis esse, quam primuia Chaidarem mittit oppugnatum ipsorum urbem, et ut eam subito ca- peret. ipse autem expectabat rei eventum quam proxime Caddusiis castra sua locans. Caddusii ut intellexere hostem in ipsorum urbem contendere, palantes nullo ornatu et ipsi in snam urbem iter insti-
tere. Temires venientes ex imsiliis adoritnr; acieque instructa eos
aggressus fudit, fusosque insequens ad urbem usque tractus, eain, cum aliquanto tempore oppugnasset, tendem cepit. —
His ita peractis Arabiam bello petere statdit. Arabes genus ho- minem opulentum magnum et antiquum, nulli, quantum ad felicita- lem attinet, cedens, esse certo constat; multamque Ásiae partem oc- eupat, utens mari quod Rubrum nominamus. est autem Arabum re- fo latissima et ad habitandum omnium Asiae regionum pulcherrima. viri justissimi, et quantam ad religionem pertiuet , sapientissimi eam lement. creamtes regem, non tyrasnum, sed virum aequitatis aman- tinimum et maxime aequalitatem respicientem, eligunt. Arabici re-
120 LAONICI CHALCOCONDYLAE
λεια ἐν τῇ πόλει τῇ naga τὴν ϑάλασσαν,. 2. καλουμένη, μεγάλη τὸ καὶ πλούτῳ προφέρουσα. ὁμορεῖ δὲ τῇ τε Aiyu- πτῳ καὶ Περσῶν χώρᾳ καὶ ᾿Ασσυρέων. ἀπὸ γὰρ Κολχίδος Dxai Φαρους χωρας ἐς τὴν ϑάλασσαν τὴν ἐς τὴν κοίλην Συ-
ρέαν, ἐς τὴν “αοδίκειαν καλουμένην πόλιν, εἴη δ' ἂν ὁδὺς 5
ἡμερῶν .. .. ἀνδρὶ εὐζώνῳ πεζῇ διαπορευομένῳ τὴν xo- ραν, καὶ τὸ ἐντεῦϑεν τῆς χάτω ᾿Μσίας ὡσεὶ χερρόνησον γεγε- γνῆσϑαι, καὶ τήν τε ᾽᾿Αραβίαν ἐκτὸς γίγνεσθαι τῆς ᾿Ασίας. ἔστι δὲ 7 χώρα αὕτη ἐπίφορος, καὶ δένδρων τὲ καὶ φοινίκων πε- πληρωμένη, καὶ ἐν μέσῳ δυοῖν ποταμοῖν περίρρυτος γενομένη καρποὺς τῷ ἐκφέρει ὑπερφυεῖς τῷ μεγέϑει καὶ πολλαπλασί- ov; , ὥστε εὐδαίμονα ὑπὸ τῶν παλαιοτέρων κεκλῆσθαι ἀν- δρῶν. διὰ ταῦτα ἐπὶ ταύτην τὴν ᾿Αραβίαν, ὅτε Καδδου- P. δὰ σίοις ὕπ᾽ αὐτοῦ πολεμουμένοις συνεμά χει αἰτεασάμενος, ἐστρα.- τεύετο. καὶ δὶς μὲν ἐμαχέσατο τῷ ᾿ράβων στρατεύματι͵ καὶ οὐδ᾽ ὡς ἠδυνήϑη τρέψασθαι" μετὰ δὲ διαπρεσβευσα- μένος, ὦστε στρατιὰν δοῦναι καὶ φόρον ἀπάγειν τοῦ ἔτους, ὅσον ὧν σφίσιν ἐπιτάττοι, σπονδάς τε ἐποιήσατο καὶ τὸ .... ἐπ᾿ αὐτὸν ᾿Αράβων πρέσβεις, οἱ καὶ ἀφιχύμενοι προΐσχοντὸ τε τὴν χώραν τοῦ ἥρωος μὴ λεηλατεῖν, καὶ ἐδέοντο σφᾶς, ἅτε γένος τὸ ὄντας τοῦ νομοϑέτου, καὶ πατέρας εἶναι τῶν ἐς τηνδς τοῦ ἥρωος τελούντων ϑρησκείαν. νομίζεται δὲ τοῦτο τὸ γένος εὐσεβές vs καὶ ἅγεον, ὅτι τε προῆλϑεν ἐκ τῆς χώ-
16. χαὶ 0d ὡς P
gni sedes est. urbs iuxta mare sita, quam vocant, magna opibusque vigens. finitima est ea gens Aegypto, et Persarum Assyriorumque re- gionem attingit. nam a Colchide et Pharus regione ad mare quod porrigitur in Coelesyriam, usque ad urbem Laodiceam dictam, fuerit iter dierum viro expedito, pedestri itinere regionem transeunti. binc inferioris Asiae istam partem scimus in Chersonesi formam redigi, Arabiamque extra Ásiam relinqui. est autem Arabia plurimis arbo- ribus palmisque consita, et in medio duorum fluminum sita, ab utro- que undique alluitur. fructus profert supra modum tum magnos tum multiplices. hinc veteres occasionem sumentes eam Felicem appella- vere. hanc regionem armis infestis aggressus est Temires, incolis cri- mini dans operam strenue navatam Caddusiis, cum eos bello statuis- set domare. bis conflixit cum Arabum exercitu. cunque eos victos dare non posset, legatos mittens, militibus tributoque, quod quotan- nis peuderent, imperatis, pacem cum eis fecil. ea tempestate, prius- quam in foedus coiretur, Arabum legati ad Temirem accessere , po- scentes ne regionem herois, qui et ipsi de genere legislatoris essent, vastare pergerent. huic orationi adiiciebant, ut velint esse patres
10
15
DE REBUS TURCICIS L. f. 121
ρας αὐτῶν εχμέτης ὃ νομοϑέτης. xai σὺν τῷ Ὁμούρῃ τὴν B γομοϑεσίαν δεξαμένῳ ἐπὶ τὴν τῆς Ασίας ἀρχὴν προεληλύϑει- oca», μεγάλα ἀποδειξάμενοι ἔργα.
Ὃ μέντοε νομοϑέτης τούτων ὃ lMeyuétgc παῖς λέγεται 5γεγέσϑαι diis, ἀπὸ "Ἄραβίας τῆς εὐδαίμονος. ἐκϑέμενον δὲ τὴν νομοϑεσίαν αὐτοῦ ἀρχὴν μέντοι μηδὲν βιάζεσθαι, ἀνα-. πείϑογια τε τοὺς “ραβας καὶ Σύρους μετὰ ταῦτα" μετὰ δὲ ταῦτα προσλαβόμενον τοῦ «Α(λίεω δυνάστου τὸ τῆς χώρας ταὶ ἐπιτηδείου αὐτῷ, ὡς μάλιστα ἐπιόντα, προσάγεσϑαι αὐτῷ τρὲς τὴν νομοϑεσίαν, ὅποι ἂν ἐπίῃ, τοὺς τὴν χώραν οἰκοῦντας. ἀνίει τε τὴν νομοϑεσέαν ἔστε τὴν ῥαστώνην καὶ τὴν τοῦ Juv βαχχείαν μέντοι, συνεχῆ dà ὡς μάλιστα μελέτην. vo-C μῆπαι γὰρ αὐτῷ τετράκις τῆς ἡμέρας προσεύχεσθαι τῷ ϑιῷ, ὑπ᾿ οὐδενὸς κωλυόμενον εἰς τοῦτο, ὥστε μὴ προσεύξα- ὅσϑαι, τῇ δὲ τῆς udqpooóítgc ἡμέρᾳ κοινῇ τὸ ἅπαντας ἐς τοὺς ναοὺς ἰόντας προσεύχεσϑαι νομίζεται, μηδ' ὁτιοῦν μήτε ἀγαλ- μα μὴτε ἄλλο τε τῶν γεγραμμένων προσλαβύμενον σφίσιν ἐς τὴν προσευχὴν ἐν τοῖς ναοῖς. ἱερεῖς τὸ σφίσιν καϑιστῶν- ἐς, ὥστε πρὸ τοῦ ναοῦ ἐς περιωπὴν τινα πύργον πεποιημέ-Υ. 51
νον ἀγαβαίνοντα προσεύχεσϑαι τῷ ϑεῷ μεγάλῃ φωνῇ καὶ ἀεὶ τὰς γουμιζομένας εὐχὰς ποιεῖσϑαι κεκραγότα γεγωνότερον». ἐς μὲν οὖν τὴν προσευχὴν αὐτοῦ γένος δὲ τοῦτο ἴσμεν ἐς τὰ Ὁ
erum qui herois religionem sectentur. gens illa non profana, ve- "UB sacra sanctaque creditur, quia edidit Mechmetem legislatorem, 401 illis. stipatus, ut qui eius suscepissent leges, progressus sit ad Àiae imperium, cum Arabes ubique magna virtutis ostenderent facinora.
Aiunt legislatorem Mechmetem fuisse filium Haliis, Arabiam fe- liem incoleotis. initio legislationis suae nihil vi egit, sed persua- Jione primum Arabes, deinde Syros cepit. postea in suam sententiam traduxit Haliem regionis administratorem, qui cum ipsi foret intima familiaritate coniunctus, facile omnes terrae auae incolas Mechmetis leges suscipere coegit. leges enim istae nibil aliud quam quietem εἰ numinis quendam furorem perpetuamque meditationem contine- bant nam inter caetera lex est ut quater diurno tempore deum Morent; nec sinant, quaecunque tamen inciderint, ab ista lege se $sOcari. veneris die omnes uno consensu frequentes in templa com- meant, orationibus operam dantes. legem habent, quae edicit, ut »ullam imaginem neque aliam picturam in templa admittant, preca- tionem ad deum transmittentes. eligunt sacerdotes, de quorum grege "Unus extra templum in turris pinnaculum ad id comparatum ascen- it magnaque voce deum adorat. preces solemnes semper maiore *Xé peragere solent. hoc modo Turci preces suas concelebrant ; at-
129 LAONICI CHALCOCONDYLAE
μάλιστα ἐντεταμένον, μηδ᾽ ὅτιοῦν ἀνιέναι προσδεχομένους. ἐς δὲ τὰ ἄλλα τά v8 ἐς δίαιταν xai ἐς τὸν βίον αὐτοῖς οὔτε κεκολασμένον νομίζεται, ὥστα μὴ ἐς τὸ τοῦ βίου ἡδὺ πολι- τεύεσϑαι- οὕτω τὴν φύσιν μηδαμῇ βιάζεται. γυναῖχας μὲν γὰρ ἄγεσϑαι, παλλακίδας μέντοι ἀπὸ ενδραπόδων, ὅσας ἀν" ὅκαστος οἷος τὸ εἴη τροφὴν παρέχεσϑαι ἐς τὸν βίον. val. κας δὲ κουριδίας ἄγεσθαι ἐς τὰς πέντε, καὶ τοὺς τὸ ἀπὸ d»- dganodo» παῖδας νομέζεσϑαι σφίσιν οὐ νόϑους. ἂν δὲ dno παλλακίάων ἐλευϑέρων γένωνται σφίσε παῖδες, νόϑοι τὸ αὖ. P. 65τοῖς νομέζονται, xaé οὐκ εἰς τὴν πατρῴαν οὐσίαν εἰσέρχον- t ται. ὠνοῦνται δὲ καὶ rág κουριδίᾳς, ὅσου ἄν τες βούλοιτο ἐκδοῦναι τὴν ξωυτοῦ ϑυγατέρα. λαμπάδων δὲ προδνηνεγμέ. νῶν σφίσιν ἐς τοὺς γάμους ἄγονταε τὰς γυναῖκας. ἂν δὶ εἰχϑεσϑεὶς τῇ γυναικὲ ὃ ἀνὴρ ἐπείπῃ τοῦ λοιποῦ ἀπὸ τριῶν σπληνῶν ἀποσχέσθαι αὐτῆς, ἤδη ἠλλοτρίωται τῷ λόγῳ ἡ γυνὴ 10 τοῦ ἀνδρός. νομέζεεαι δὲ αἴσχιστον, ἣν ἄν τις ἀποπέμψηται͵, αὖθις αὐτὴν ἀγαγέσθαι" ἂν δὲ μὴ ὑπὸ ἑτέρου μοιχευϑῇ, οὐκ ὄξεστιν ἀγαγεῖν. οἴνῳ δὲ χρῆσϑαι ἀϑέμετον ἐπαγοβρεύει τῷ γένει τούτῳ, καὶ μὴ λουσάμενον μὴ ἐξεῖναι αὐτῷ ἐς τὴν Β προσευχὴν ἐέναι. δεκατείαν δέ τενα ἐξελόμενος τῷ ϑεῷ τοῦ ὅτους, ἐς νηστείαν αὐτοὺς προάγεται ἐς τριάκοντα καὶ ἐπέ
11. ὅσον P 14. ἀχϑεσϑείη P
que tanta utuntar diligentia in iis perficiendis, tt interim nibil vel laboris vel alterius rei suscipiant, quo minus ipsae interrumpantur. quantum ad caetera, videlicet ad victus rationem et ad reliquum Υἱ- tae modum attinet, constat eos nullis inhiberi poenis: adeo feruntur, quo minus voluptariam sectentur vitam, affectibus nunquam non ob- temperantes. uxores enim ducunt, pellicesque ez mancipiorum grege numero tot diligunt quotquot quilibet alere potest: uxores autem virgines accipiunt nemine prohibente, donec quinque sibi copulave- rint. liberos ex mulieribus captivis natos non spuriorum numero ha- bent. sin autem ex pellicibus liberos ferant, eos spurios censent, nec — paternae hereditatis participes fiunt. mercantur virgines, quando quii suam vult elocare (iliam. faces ipsis praeferuntur, quando nuptiale festum celebrant. maritus οἱ parum dextre erga uxorem fuerit affe- ctus, edicit se a tribus splenibus ab ipsa avellendum. εἰ ad istum modum uxor repudiata fuerit a viro , turpissimum esse creditur eam quam repudiaverit recipere. nec recipere eandem nisi ab alio adul- terio inquinatam licet. vino uti nefas ducunt Turci. nec áudet ali- quis de isto genere, nisi lotus, frequentare orationes. etiam decima: quasdam quotannis seponunt deo. ieiunium Mechmetes imperavit 151} hominam generi, quod durat triginta diebus aut etiam amplius. die- bus ístis omnibus nihil vel esculenti vel poculenti admittunt. ve-
DE WEBUS TURCICIS L. lii. 123
xuva ἡμέρας. τῆς μέντον ἡμέρας ὅλης μηδ' ὅτιοῦν nposis- cju μήτε τροφῆς μήτο πύσεως, ξσπέρας dd, ὅταν ἄστρα φαίνηται, σετίζεσθαε" πάντων δὲ μάλιστα τὸν χρόνον τοῦτον μὴ ἐξεῖναι οἴνου πεέσϑαι τὸ παράπαν. περιτέμνεαϑαι δὲ τὸ δϑαἰδοῖον γρῆναι παντάπασιν. Ἰησοῦν δὲ ϑεοῦ τὸ ἀπόστολον γενέσϑαε γομέζει. καὶ ἐξ ἀγγέλου τοῦ Γαβριὴλ καὶ ἐκ τῆς Μαρίας, παρϑένου τὸ οὔσης καὶ μηδενὶ ἀνδρὶ συγγεναμένης, Jj Ἰησοῦν, 709co« τινα μείζω ἢ κατὰ ἀνϑρωπον" xai ἐς τὴν τελευτὴν τοῦδε τοῦ κύσμον, ἐπειδὰν ἐς κρίσιν τῶν id σφίσι ββιωμένων καϑιστῶνται οἱ ἀνϑρωποι, τόν γε Ἰησοῦν C φασὶν ἔγεσϑαε διαιτητὴν τοῦ κύσμου. συὸς δὲ μὴ ἄπτεσϑαε ϑέκις εἶναι, xai τά γε ζῶα πάντα ἐσθίουσιν, ἂν μέντοι ἐπὲ σφεγὴν γένονται. ϑεὸν μὸν οὖν ἕνα ἐφιστῶσι τῷδε τῷ παντί, ὑπηρέταις δὲ χρώμενον τοῖς πυρένοις, 7j φασί, γόοις. πεπομ-- ὀφέαι δὲ Πεχμέτη ἐς τὰ ἐλλιπῇ τοῖς πρότερον ἐπιπεμφϑεῖσιν ὑπὸ ϑεοῦ ἐς τὴν οἰχουριένην νομοϑέταις. κάϑαρσιν δὲ ἡγοῦν»- "i τήν τε περιτομὴν σφίσι πάντων δὴ μάλιστα, ἐν fj καὶ γάμους ποιοῦνται. ταφὰς δὲ αὐτοῖς παρὰ τὰς ὁδοὺς νομίζε- ται γίνεσϑαε, καὶ μηδὲν ἄλλο ἐξεῖναε ϑάπτειν. ϑάπτιουσι δὲ λθλούσαντες καὶ EvQq) ἅμα τὸ σῶμα. νομίζεται δ᾽ ὅτι καὶ τό- Ὁ δε, ὃς d» μὴ πείϑηται τῷ νόμῳ, τελευτᾶν τῷ σιδήρῳ. ᾿“ρ- μενίους dà μόνους τῶν ἄλλων ἐθνῶν διαφερομένων σφίσιν ἐς τὴν ϑρησκείαν οὖκ ἀνδραποδίζεσθαι, ὡς ᾿Αρμενίων τινὶ
spere demum, ubi iam coruscarint astra, ad cibum capiendum con- pegantur. mulli autem licet, isto eaeaertim tempore, vinum gustare prorsus. mentalam totam circuucidere solent. confitentur Turci le- mm dei esse apostolum. deum etenim ex angelo Gabriele et Maria Virgine quae nollum coguoverat virum, lesum genuisse, heroa quen- dam homine maiorem sive augustiorem. iu novissimo die, quando eniversale iudicium peragetur, aiunt lesum mundi iudicem aive ar- bitrum fore. suem attingere Turci baud fas arbitrantur. reliqua ani- malia edunt, si mactata fuerint. deum universi esse moderatorem hawd ambigunt, dicentes eum uti ministris mentibus, ut vocant, igni- tis. existimant autem Mechmetem wenisse missum a deo, ut ea rs- lerentur ia quibus defectum patiebantur prieci a deo prodeuntes lerislatores. circuncisionem iudicant esse purgationem omnium prae- dpsam: proinde circuncisionis tempore nu tias contrahunt. — solet biud hominum gemus sepulcra iuxta vias co locare, nec in ullo alio l«o sepelire licet. sepulturae autem mandant cadavera lota et omni à parte rasa, est et alia lex, quae iubet parere legislatori : non ob- temperantem gladio ultore ferit. ex Armeniis solis, quamvis ab ipsis
is religionis negotio dissentiant, mancipia non rapiunt, quia Árme-
194 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
προειρηχότι τὸ [yao] χλέος αὐτοῦ ἐς τὴν οἰκουμένην ἐσόμε- γον, διὰ τοῦτο μὴ ἐπιτρέπειν ἀνδραποδίζεσθαι ᾿“ρμενίους. Ταῦτα μέντοι ἐς τὴν νομοϑεσίαν ἀποδεδειγμένους αὐτῷ v.5206 πλεῖστον τῆς οἰκουμένης κατέχειν μέρος. καὶ ἐπὲ μέγα ἐλθεῖν ἔστε τὴν "oíav καὶ ἐς τὴν “Πιβύην xai ἐς μοῖραν" τῆς Εὐρώπης οὐκ ὀλίγην, τὴν ἐς Σχκύϑας v6 καὶ τοὺς νῦν P.66 Τούρκους, καὶ ἐς τὴν Ιβηρίαν τοὺς ys «“Μίβυας. λέγεται δὲ τελευτῆσαι ἐπὲ παιδὲ iin βασιλεύοντι ᾿Αραβίας; ἐχεῖνον τε γὰρ ὡς νομοϑέτην προσέμενόν τε, καὶ πειϑόμενοι αὐτῷ, ἐφ᾽ ὃ τί γε ἂν ἐξηγοῖτο, ἐπέτρεψάν τε αὐτῷ τὰ πράγματα καὶ τὺ σφᾶς αὐτοὺς χρῆσθαι ὅπως ἂν βούλοιτοςυ μετὰ δὲ ταῦτα στρατὸν τὸ συναγείρας ὡς πλεῖστον. ἐπήει τῆς v6 “Αἰγύπτου καὶ τῆς ἄλλης ᾿ραβίας ἔστιν ἃ καταστρεψόμενος, καὶ τὴν ψάμμον διαβὰς τῆς ᾿ἀραβίας τὰ τῇδε αὐτοῦ ἔϑνη ὑπηγά- yero. βασιλεύσας &rp . . . . ἐτελεύτησε δὲ ἐν χωρίῳ τινὶ 15 Misxé, οὑτωσὲ καλουμένῳ. καὶ ὃ τὸ στρατὸς καὶ οἱ τὴν xo- Boa» οἰκοῦντες ἔϑαψαν αὐτὸν μεγαλοπρεπῶς καὶ ἐπένθησαν μεγάλως. καὶ τελετὰς αὐτῷ ποιοῦνται οἱ ᾿Αἴραβες ἀνὰ πᾶν — ἔτος ὡς ἤρωί τὸ καὶ ὑπὸ ϑεοῦ raya ἐς τὴν νομοϑεσέαν σφί- σιν ὠνδρὲ εὐαγεῖ ἀποδεδειγμένῳ. τὰ τε ἐς τὴν νομοϑεσίανηλ ἐπιεικῇ τε καὶ οὐ τυράννῳ γενομένῳ οὕτως γεγενῆσϑαι. | Ἐπεὶ dà ἐτελεύτησεν, Ὀμούρης ὃ τῶν μαϑητῶν αὐτοῦ
^
nds quidam vaticinatus est gloriam Mechmetis per universum orbem propagandam. estque haec unica causa, viri honori id tribuentes, quod nulla ab Armenis mancipia abducant.
Haec quidem ubi Mechmetes legibus sanzisset, plurimam orbis partem occupavit. in Asia Libya et Europae regione non modica, quae se extendit ad Scythas et ad eos qui hodie sunt Turcos, usque ad lberiam non parva Mechmetis extitit auctoritas. mortuus esse traditur filio suo Aliae Arabiam regente. hunc enim legislatorem ubi promptis animis assumpsisset , ei obedierunt in omnibus, quocuuque tandem ipsos eduxisset. etiam rerum suarum summam isti commise- runt, ut ipsis pro suo arbitrio uteretur. hinc copias contraxit pluri- mas, quas contra Aegyptum duxit, et reliquae Arabiae quaedam sub- egit. transiens autem loca arenosa Arabiae, gentes ibi morantes suo imperio adiunxit. cum regnasset annis « « defunctus est in loco quodam cui nomen est Mecha. milites regionisque incolae magnifice exequias duxerunt et graviter eum luxere. quotannis in eius hono- rem sacra faciunt Árabes. heroa etenim quendam eum esse putant, eundemque ut virum sanctum a deo ordinatum, ut ipsis leges ferret, quem in dandis legibus non tyrannum, at virum quendam aequitatis vel in primis amantem iudicarunt. |
Mortuo Mechmete, Homures discipulorum spectatissimus a filio
DE REBUS TURCICIS L. III. 125
δοχιμώτατος, ὑπὸ τοῦ παιδὸς αὐτοῦ τὴν ἀρχὴν παραδεξάμε- yo, καὶ τὸν στρατὸν ἅμα ἀγόμενος, πρῶτον μὲν ἐπὲ Συρίαν ἐλαύνων rj» τὸ χώραν ὑπηγάγετο, τὰ μὲν πολεμῶν τὰ δὲ ἀγαπείϑων τε, σπενδόμενος ἐπὲ ῥητοῖς. μετὰ δὲ ταῦτα Ki- jux; τὲ ἐχειρώσατο καὶ Φρύγας καὶ ηδους τὸ καὶ Ἴωνας, πρὸς δὲ καὶ τὰ ἄνω τῆς ᾿Ασίας ἐπιὼν 'κατεστρέφετο, τήν τε νομοϑεσίαν ἐπιβεβαιούμενος τοῖς ἀνὰ τὴν ᾿Ασίαν ἔϑνεσι τῶν βαρβάρων, καὶ τῶν Ἐυμμαϑητῶν αὐτοῦ ἐς τινας ἄλλους ἀλλῃ διαπέμκων, πείθειν τὸ πειρώμενος. καὶ τάφον τῷ εχμέτῃ 1) πολυλῇ κατασκευασάμενος αὐτοῦ ὑπερεγένετο. τελετὰς 18 is αὐτῷ μεγάλας T6 ἀνὰ πᾶν ἔτος, καὶ τοὺς ἄλλους ἐκεϑιν αὐτῷ τὸ προσεύχεσθαι καὶ ἐς τὸν τάφον αὐτοῦ φοι- ta; δικαίους γίνεσθαι" καὶ νῦν ὠπὸ τὲ τῆς “Ασίας καὶ ῆς Διβύης καὶ ἀπὸ τῆς Εὐρώπης δὴ οὐκ ὀλίγοι ἰόντες ἐς Dr μνῆμα τοῦ εχμέτεω μέγα τὸ σφίσιν οἴονται ἐς εὐδαι- Ὁ μονίαν αὐτοῖς φέρειν τὸ τοιοῦτον. πορεύονται δ' οἱ μέν, οἱ δὲ ἀργυρίου τελοῦσε τοῖς ὑπὲρ σφῶν αὐτῶν βουλομένοις ié- "u, ἔστε δ᾽ ἡ ὁδὸς χαλεπωτάτη ἰέναι διὰ τὴν ψάμμον, ἐπὲ χαμήλων δὲ τὴν τροφὴν φερουσῶν καὶ τὸ ὕδωρ" ἀφϑόνῳ γὰρ οὐκ ἔχουσι χρῆσθαι αὐτῷ τὸ παράπαν. καὶ οὕτω δὴ τὰ ἐπιτήδεια συσκευασάμενοι σφίσιν ἀναβαίγνουσί τὸ ἐπὶ τὰς χαμήλους, σημείοις διαχοώμενοι 8c τὴ» πορείαν ταῖς τοῦ μα-
2. ἑλόμενος Τ' 3. τὰ δὲ] zd τε Ρ 18. ἴεσϑαε RT |
tius regni. moderamen accepit, assumptoque exercitu contra Sysam profectus est, regionemque plurimam partim vi partim persuasione fcederibusque in dicionem acquisivit. binc in, dicionem venere Ci- lies Phryges Medi et Iones. ad haec suo mperio admovit quasdam soperioris Asiae regiones. in religione sua gentes Asiae barbaras con- navit, et quosdam discipulorum suorum im alias regiones dimisit, cupiens easdem in suam religionem recipere euadela. — sepulcrum quoque pretiosum in honorem Mechmetis adornans ibi manebat. sa- tà quoque magna quotannis in honorem Mechmetis feri procuravit. persnasit aliis plurimis ut. Mechmetem adorarent. eos quoque iustos ieri asseverabat. qui ipsius sepulcrum inviserent. eliam bodie non Pci ab Asia et Libya Europaque Mechmetis sepolcrum adeunt, pu- lntes se hinc maximum colligere religionem et probiores fieri. qui- dam ex ipsis istam peregrinationem ingrediuntur: quidam argentum humerant iis qui pro ipsis peregrinationem susc ipiunt. via autem quae ad sepulcrum ducit, est asperrima et difficillima. eundum enim δὶ per arenam, non citra camelorum alimenta portantium opem. nee 2qua, qua utantur, ad manum prompta esL sufficiens omnino. in hunc igitur. modum necessarià praeparantes camelos conscendunt,
126" LAONICI CHALCOCONDYLAE
γνήτον ἀποδείξεσιν, ἡ δὴ dnó τῆς ἄρκτου ἐπιλεγόμενοι ὅποι τῆς οἰκουμένης ἴεσθαι δεῖ αὐτούς. τούτῳ τεχμαιρόμενοι τὴν P. 67 ὁδὸν διαπορεύονται. ἐπειδὰν dà ἀφίχωνται ἐς χώρας αὖϑις τινὰς ἐν οἷς ἔνεστιν ὕδωρ, ὑδρευσάμενοι αὖ ἐντεῦϑεν ἀπιοῦ- σε, καὶ ἀφικνοῦνται ἡμέραις τεσσαράκοντα τὴν ψάμμον δια. δ᾽ βώντες ἐς τὸ σῆμα τοῦ εχμέτεω. λέγεται δὲ τὸ σῆμα τοῦτο ὑπὸ λιίϑὼν πολυτελεστάτων χατασκευασϑῆναι, καὶ ἐν μέσῳ τοῦ ναοῦ τὸ σῆμα μετεωριζόμενον ἀπαιωρεῖσϑαι. ὅπερ dni- ϑανόν μοι doxst. διέχει δὲ ἀπὸ τοῦ χώρου τούτου,, ἐν ᾧ τὸ V.5307ua αὐτοῦ, ἐπὶ τοὺς ὡσεὶ σταδίους ἐνενήκοντα, καὶ ἐξιὸν- 10 τες ἐντεῦθεν ἰενταε ἐπὲ τὸν χῶρον τοῦτον. τούς τὸ νόμους αὐτοῦ καὶ τὰ ᾿Αλκωρὰ ἐχτέϑειται, τῇ τὲ ἀθανασίᾳ κιϑέμενοι Βτῆς ψυχῆς. ἀγνωμοσύνης οὐδέν τι πάνυ οἷόνταε μετεῖναι τῷ ϑείῳ.
Ταῦτα μὲν οὖν τὴν τοῦ ϊεχμέτεων νομοθεσίαν ἐς το- 15 σοῦτον ἀναγεγράφϑω ἡμῖν" Τεμῆήρης δ᾽ ὡς τὴν χώραν ταῦ. την ληισάμενος, καὶ πόλεις ἑλὼν ἐνίας, ὑπεκομίζετο ἐπὶ Σε- μαρχάνδης. Σκύϑας δὲ ὡρμημένους ἐπυνθάνετο ἀπὸ Ταναϊ- δὸς τὴν t6 χώραν αὐτοῦ ἐπιδραμεῖν καὶ ληίσασϑαι οὐχ ὁλί. ya* χαλεπῶς δὲ ἔφερεν. ἐντεῦϑεν δὲ avrixa, ἔοτο ὁμόσε ἐπὶ τοὺς Χαταΐδας. λέγονταε dà οὗτοι εἶναι Macayéras τὸ πα΄ λωιόν, καὶ διαβάντες τὸν ᾿Αραξην τῆς ἐπὲ ταδε τοῦ ποταμοῦ
8. ὅπερ --- δοχεῖ om Τ 19. τῇ ψυχῇ P 15. οὖν ἐς τὴν
utentes signis quae viam commonstrent, magnetis demonstrationibus. colligentes igitur ab septentrionali: plaga, qua orbis parte eundom sit, eo viam coniectantes pergunt. ubi autem accesserint loca in quibus aquarum fuerint scaturigines, aquantes inde abeunt; transita- que arena intra quadraginta dies ad Mechmetis corpus perveniunt. sepulcrum eius compertum habeo extructum esse ex. lapidibus pretio- sissimis, et sublime pendere inm medio templo. intervallum autem eius loci ubi sepulcrum conspicitur, usque ad honc locum stadia continet circiter nonaginta. inde egressi ad eum locum contendunt, ibi siquidem leges et Alcorae explicantur. animae quoque immorta- litatem astruunt. uec oaumini ignorantiam adscribunt.
Haec quidem hactenus, quantum ad Mechmetis religionem atti- net'annotavimus. 'Temires autem cum regionem populationibus aflli- xisset urbesque aliquot occupasset, Semarchandam se contulit. Scy- thas acceperat profectos a Tanai in regionem suam impetum fecisse, praedasque egisse non modicas; quam quidem rem gravissime tulit.
inc recta iter instituit contra Cbataidas, iis pestem ininitans. hi antiquitus Massagetae extitisse creduntur, et traiecto Araxe regionis partem flamini adiacentem nom modicam occuparunt; in quaa et se-
DE REBUS TURCICIS L. Hl. 197
χώρας ἐπὶ πολὺ διεξελθεῖν, καὶ jg' αὑτοῖς ποιησωμένους ἐνοικῆσαι, τούτοὺς παρεσκευάζετο ὡς ἑλῶν, καὶ στράτευμα ποιησάμενος ὃς ὀγδοήκοντα μυριάδας ἐστρατεύετο ἐπ’ αὖ- τοῖς. καὶ συμβαλὼν yn τὰ ἐκράτησε τοὺς Χαταΐδας, ὁχαὶ ἐπὶ τὴν ἀγορὰν αὐτῶν τούτων καὶ ini τὰ βασίλεια ἐλαύ.. γὼ» ὁμολογίᾳ τε παρεστήσατο, καὶ μισϑωσάμενος παμπόλλους εὐϊῶν, τούς γε χρατίστους τὰ ἐς πόλεμον γενομένους, ᾧχετο ἄγων. ὁμήρους δὸ λαβὼν xai τῶν ἀρίστων τοὺς παῖδας, ταὶ φόρον ταξάρεενος τούτοις ἀπάγειν τοῦ ἐνιαυτοῦ, ἀπη- ἰθλαυνε. τὰ δὲ Χαταΐω πόλες ἐστὲ πρὸς ἕω τῆς Ὑρκανίας με- γάλη τε καὶ εὐδαίμων, πλήϑει τε ἀνθρώπων καὶ 0Af καὶ τῇ «i εὐδαιμονίᾳ προφέρουσα τῶν ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ πόλεων xi» Σιμαρχάνδης καὶ έμφιος, εὐνομουμένη δὲ τὸ παλαιὸν s» ασαγετῶν. τῶν μέντοι Περσῶν τοὺς πλείστους μισϑω- D δρόμενος τούτους, Ola τῶν τε Σκυϑῶν ἐμπείρους ὡς τὰ πολλὰ γενομένους καὶ τὰ ἐς τὴν δίαιταν οὐκέτε ἁβροὺς ὄντας, ἐν νῷ ἔχων ἐπὶ Σκύϑας στρατεύεσθαι, ἐπὲ τὴν ἀγορὰν αὐτῶν τὴν Óvpóa» καλουμένην, καὶ πυνϑαγόμενος ὡς tin τε τὸ γένος τοῦτο παλμεότκατὸν τὸ τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην ἐθνῶν, καὶ οὐ οὐδένα ὅτε πρὸ αὐτοῦ βασιλέων χειρώσασϑαι τοῦτο τὸ γένος, xaxd δὲ ὡς πλεῖστα ἐργασάμενον ποιῆσαι τὴν τὸ “Ασίαν καὶ Εὐρώπην, ἐπεδρομῇ τὰ πλείω ταμιδυύμενον τῇ χώρᾳ. ταῦτα
le suss fixerunt. bos domare parabat Temires. proinde comparato tercita, qui complectebatur octoginta myriades hominum , bello eos ssrediebatur. collatis tandem signis, praelio vicit Chataides. de- δίας arma contra. Agoram regnique eorum sedem ferens, pactionibus δ} ia deditionem accepit. conductis quoque inde mercede plurimis εἰ cptimis militibus victor discedebat. etiam obsidibus acceptis, im.
ve tributo annuo, domum reversus est. Chataia urbs est Hyr- caniae, versus Orientem , magna et opulenta: taultitudine Hominum * divitiarum copia reliquaque felicitate superat reliquas, praeter Se- Darchandam et Mermnpbhirm, Ásiae urbes. optimis legibus eam funda- "tre iam olim Massagetae. mercede itaque sibi paravit Temires Per- "rmm plurimos, ut qui essent gnari rerum Scytharum, quia plerum. que eum bis conversarentur nec amplius forent in victus ratione de- leatoli. his munitus enimo agitabat vim belli vertere omnem in Àgoram eotum, quai Urdam notninant. audiens autem eam gentem 9maiem quas orbis habet esse antiquissimam , nec ullum qui prae- cserant regum. domare eam quivisse, quamvis. magna damna dedis- «ni Eurepae Asiaeqae suis incursionibus, et hinc plurimas corrasis- stat opes, eo magis ad eam expeditionem accendebatur. praeterea inino versans etiam Darium Hystaspis filium regem electum, et arma
128 LAONICI CHALCOCONDYLAE
dà ἐπὲ νοῦν τιϑόμενον, xai ὡς 4αρείῳ τῷ Ὑστάσπεω βασιλεῖ P. 68 γενομένῳ Περσῶν καὶ ἐπιστρατεύσαντι αὐτοὺς οὐδὲν τι πρου- χώρησεν,. ὥρμητο αὐτὸς ἐπὲ τοῦτο τὸ κλέος ἰέναι. ὥστε di αὐτῷ ἔχεσθαΐ τὲ τοῦ ἔργου ἐγγυτέρω τούτων γενόμενον, ἐς τὴν χώραν Χερίην πόλιν κατοικήσας, ἀπό TE τῆς Zeuapyav 5 δης καὶ στρατιωτῶν καὶ τῶν ἀρίστων αὐτῷ στελλομένων é&' τὴν ἀποικίαν, Guioe πόλιν Χερίην οὕτω καλουμένην, μεγάλην 16 καὶ εὐδαίμονα ἅτε τοῦ βασιλέως ἐν αὐτῇ διατρίβοντος καὶ τῶν ἀρίστων αὐτοῦ, τῶν T5 τῆς σίας σερατῶν ἐς αὐτὴν συνιόντων, μεγάλη τὸ ἐν βραχεῖ ἐγένετο ἢ Xegén, καὶ εὐνο- jo μήϑη μέντοι καὶ ὕστερον, οὐχ ἥκιστα δὲ βασιλέως Τεμήρεω Βπεριόντος. ὅποι μὲν οὖν τῆς ᾿Ασίας ᾧκισται 7) πόλις αὕτη, καὶ εἶτε ἐν τῇ ,Ασσυρίᾳ χώρᾳ εἶτε καὶ ἐν τῇ ήδων, οὐκ ἔχω τεκμήρασϑαι. λέγουσι μέν τινὲς Νῖνον τὴν Χερίην γε- νέσϑαωι τὸ παλαιὸν καὶ ἐς τὴν ᾿Ασσυρίων χώραν τετάχϑαι, 1) τεκμαιρύμενοι τοῦτο ἀπὸ τῆς Παγδατίγης Βαβυλῶνος. οἰχί. σας δὲ Χερίην πόλιν, καὶ τὰ βασίλεια ἐν αὐτῇ ποιησάμενος, ἐπενόει ἐπὶ “ἰγυπτὸν τε καὶ ἐπὲ Σκύϑας στρατεύεσϑαι xai τὴν τούτων ἀγορὰν Οὐρδὰν καλουμένην, xai στρατὸν μέγαν V.5A συναγείρας καὶ τοὺς Χαταΐδας συμπαραλαβὼν ἤλαυνεν εὐϑὺῃ Τανάϊδος. ἐνταῦϑα πυϑύόμενοι Σκύϑαι Τεμήρη βασιλέα ἐπὶ σφᾶς ἐπιόντα μεγάλῃ παρασκευῇ, τήν τὲ εἰσοδον ἔπεμπον στράτευμα προκαταληψομένους τῶν ὀρέων, fj ἔμελλε Τεμήρης
12. περειόντος P
isti genti inferentem , nihil effecisse, ipse sibi hoc decus eximium petere statuit. ut istam vero rem ad optatum duceret finem, opti- mum esse ratus ut quam proxime ad ipsos accederet, in Cheriam ur- bem coloniam ducere decrevit, transferens eo milites aliosque homi- | nes plurimos ex Semarchanda. huc, ut regis sententiam intellexert, convenerunt et alii plurimi proceres regni. cum autem ipse in ea- dem urbe versaretur, optimates Asiaeque milites optimi ad ipsum quotidie confluebant. binc urbs illa brevi incredibiliter aucta est. etiam bonis et saluberrimis legibus gubernabatur, superstite adhuc Temire. in qua autem Asiae parte urbs ea sita sit, in Syriorum an in Medorum regione, assequi nequeo. sunt qui tradant Ninum auli- quitus Chariam extitisse et in Ássyriorum regione locatam esse, con- iecturam facientes a Pagdatina Babylone. Temires ut urbem Che- riam habitatoribus replevit, et in ea regni sui sedem paravit, in ani-- mum induxit bellum inferre Aegypto Scythis et horum Agorae, quam ; Urdam nuncupant. conscripto igitur exercitu maximo, et assumptis Cbataidis, recta ad Tanaim contendit. Scythae ut acceperunt Temi- rem cum copiis accedere, ut montium angustias, qua Temires exerci-
DE REBUS TURCICIS L. III. 129
σὺν τῷ OrQarG αὐτοῦ διιέναι. Σκύϑαι μὲν οἴτοι τὸ πάλαι ἐς μοίρας τινὰς διῃρηρμεένοιε dvéuorro τὴν χώραν ἀπὸ Ἴστρου ime ἐπὲ τοὺς ὑπὸ τὸν Καύκασον. νῦν δὲ γένος μέν τι τού. τῶν ἐς τὴν ᾿Ἡσέαν γενόμενον, τὰ πρὸς ἕω αὐτοῦ τε ἐνοικῆ--: ἦσαν τὴν ἐπὶ τάδο τῆς ᾿Ασίας χώραν, καὶ dni πολλὰ τετραμε.. μένον, Σαχαταῖοι ἐκλήθησαν, ὑπὲρ τὴν τῶν Περσῶν χώραν ἐς τοὺς Σάκκας τὸ καὶ Καδδαίους" ἀφ᾽ ὧν δὴ καὶ Τεμήρην αὐτὸν οἴονταε γογονέναε τινές, ἔστε δὲ τοῦτο γένος ἀλκιμόν τε τῶν xarà τὴν ᾿σέαν καὶ πολεμικώτατον, καὶ σὸν τούτοις Wy Τεμήρης τὴν ἡγεμονίαν τῶν ἐν τῇ ata παραλαβεῖν, Ὁ. πλὴν Ῥδῶν. οὗ δὲ λοιποὲ Σκύϑαι xarà ταὐτὸ φρονοῦσέ τε καὶ ὑφ᾿ ἑνὲ ἄρχονεαρ βασιλεῖ, κατὰ Οὐρδὰν τὴν καλουμένην ὀρὸν rd βασίλεια ποιούμενοι, ἀποδεικνύμενοι σφίσι βασι- li γένους τε Ovpa τοῦ βασιλείου τὸ παλαιύτατον. καὶ ἔστι 54) καὶ ἀλλαχοῦ τῆς Κυρώπης ἐς τὸν Βόσπορον μοῖρα τούτων οὐκ ὀλίγη, ἀνὰ τὴν χώρων ταύτην διεσκεδασμένον, ὑπὸ βα- σιλεῖ ταττόμενον, οἴκου τῶν βασιλέων, ὄνομα δὲ τούτῳ Ardi- Mp. οὗτοι μὲν οὖν ὡς ἐπετράποντο σφᾶς τούτῳ τῷ βα- cl, ἐς τήνδο αἀφεκόρῤεενοε τὴν χώραν, ἐπελάσαντες ἐς τὸν ἨΊσερον, xai δὴ καὶ τὸν Ἴστρον διαβάντες, μοῖρώ τις οὐκ δλίγη p, 69 Uc Θράκης λεηλατοῦντες ὀπέδραμον, καὶ ἀνεχώρουν ἀπὸ Σαρματίας ἐπὲ τὸν Tavoiv ἰόντες. καὶ πολλὰ μὲν τοῦ γένους
3. tos P 7. dà P 12. ἄρχονται H, ἄρχοντι P
tom traducere cogitabat, praeoccuparent, miserunt et ipsi exercitum besti obviam. Scythae quidem, iam olim in tribus quasdam discreti, lenebant regionem ab Istro excurrentem usque ad Caucasi accolas. Bunc autem genus oddam illorum hominum in Asiam advenit, et ibi ea loca quae Orientem apectant inhabitavit, et hinc ad reliquam Miae penetravit regionem. istud hominum genus Sachataeos . vocant. 'upta Persarum regionem asque ad Saccas et Caddaeos domicilia ha- bent, quidam ex his originem ducere Temirem asserunt. gens ista letitudine et bellicarum rerum gloria vincit reliquas omnes Asiae fte. his auxiliaribus Scythis Temires, ut quidam docent , ad uiae imperium evasit, devictis omnibus praeterquam Indis. reliqui Scythae a praedictis nihil differunt, regem unum babent. regni se- dem Urdam constituere, creaveruntque regem qui ex vetustissima de- *enderet prosapia. extat et alia pars eornm non exigua per Euro- Pim usque ad Bosporum Thracium habitans, er eam regionem di- ρέμα; quibas et ipsis rex est qui ex antiquissima regum gente pro- Cit. Atziceries ei nomen est. hi itaque ut se commiserunt regi, ia hane venere. regionem, progressi usque ad Istrum. , liinc manus quadam horum non modica Istrum transvecta "Thraciam vaitavit,
Chalco condylas. 9
130 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τούτου αὐτοῦ παρὼ τὸν Ἴστρον ἐνέμειναν. ὧν τὸ πλέον ἐπὶ Παιαζήτεω διαβὰν τὸν Ἴστρον ἐνέμειναν. ὠχίσϑη χωρὶς ἕκα- στον μέρος τοῦ γένους τούτου γενόμενον. τὸ δὸ ὑπολειφϑὲν μέρος αὐτοῦ πέραν τοῦ Ἴστρου Καζιμήρῳ τῷ βασιλεῖ Ai- τουώνων τὴν δίαιταν ἔχουσι, τὴν γῆν νεμόμενοι ἐς ἔτι χαὶδ νῦν, ἔς τὸ τὸν πρὸς τοὺς περιοίκους αὐτῷ πόλεμον συμβαλ. λόμενοι τὰ κράτιστα" ὅποι γὰρ ἂν τὸ γένος τοῦτο τυγχάνω- σιν ὄντες, δοκοῦσί τε τὰ ἐς πόλεμον καὶ εἰσὲ κράτιστοι. οἱ δὲ nsQé τὸν Βόσπορον xai τὴν Ταυριχὴν νῆσον καλουμένην, Βδιείργουσαν λίμνην r6 τὴν Materie καὶ τόνγε Ἐὐξεινον 1 πόντον, ὑπὸ τῷ βασιλεῖ ᾿Ατζικερίῃ τὰ τὸ ἔϑνη τὰ ἐς γὴν ληιζόμενοι κατεσιρέψαντο ἐς φόρου ἀπαγωγήν, τοὺς τε T'or- ϑους καλουμένους καὶ Ἰανύους τοὺς τὴν τοῦ Καφὰ πόλιν ἐνοικοῦντας. xoi Σαρματίας μέρος τε ἀπάγει τούτῳ τῷ fa. σιλεῖ φόρον. Σαρμάται uà» οὖν οὗ πρὸς Εὐξεινον πόντον 15 καὶ οἱ πρὸς αοὐχεανὸν τῷ μεγάλῳ Σκυϑῶν βασιλεῖ τῶν ἐν τῇ ἀγορᾷ φόρον ἀπάγουσιν, ἐξ ὅτου τὴν Σαρματίαν ἐπιδραμὸν- τες τὰ μὲν ἠνδραποδίσαντο, τὰ δὲ ληισάμενοι κατέσχον ἐπὶ συχνόν τινα χρόνον, καὶ ταύτῃ τὸ ἀπὸ τοῦδε φόρον τε ἐτα- Pavo τῷ βασιλεῖ τῷ μεγάλῳ, καὶ ἔτους ἑκάστου ἀπάγουσι. ἢ C Σαρματία μὲν οὖν διήκει ἀπὸ Σκυϑῶν τῶν νομάδων ἐπὶ
4. post Ἴστρου H ὑπὸ 12. ἐπαγωγήν P
plurimas incursiones faciendo. relicta Sarmatia Tanaim versus iter ingressi sunt, et pleraque gentis huius pars in regione Istro adia- cente mansit. eorum quoque non pauci transvecti Istrum sub rege Palazite aetatem egerunt. Scytharum genera singula habitant sepa- rata ab reliquis. pars quaedam eius gentis relicta cis Istrum sub Cazimiro Lituanorum rege degit. eandem regionein etiamnum te- nent, strenue operam navanles suo regi in bellis quae cum finitimis gerit. genus enim istud hominum quocunque accesserit, primas in rebus bellicis tenet fortitudinisque gloria emicat. qui ante Bosporum et Tauricam insulam, quae dirimit Maeotim paludem et Euxinum pontum, accolunt, imperio Atziceriis reguntur. subegerunt Gothos et lIanuenses urbem Capham inhabitantes, ut cogerentur tributum pendere. etiam Sarmatiae quaedam pars huic regi tributaria est. Sarmatae qui incolunt regionem versus Euxinum pontum et Ocea- num, magno Scytharum regi, qui in Agora regni sedem habet, tribu- tum pendunt, íam inde ex illo tempore quo in Sarmatiam popula- bundi cursitantes partim hominum partimque aliarum rerum praeda egerunt; eamque diu obünuere, imposito tributo, quod singulis annis magno Scytharum regi tribuerent.
Sarmatia a Scythis pastoribus usque ad Dacos et Lituanos se
DE REBUS TURCICIS L. ΠΠ- 131
daxac τὸ καὶ "firovarovc, γένος τῶν Ἰλλυριῶν φωνῇ τὰ πολλὰ διαχρώμενον. καὶ διαίτῃ τὸ καὶ ἤϑεσι τοῦ Ἰησοῦ νόμοις ἔποικοι, ἐπὲ τοὺς “Ἕλληνας μᾶλλον τετραμμένοι οὐ πάνυ συμ-- φέρονται τῷ Ῥωμαίων ἀρχιερεῖ, Ἑλληνικῷ δὲ ἀρχιερεῖ χοὺῶν. 571αι,) χαὶ τούτῳ πείϑονται τὰ ἐς ϑρησκείαν τὸ καὶ δίαιταν σφίσι. καὶ ἤϑεσε τοῖς αὐτοῖς “Ἑλλήνων διαχρώμενοι, σκευῇ τῇ Σχυϑῶν παραπλησέᾳ προσχρῶνται. τὰ μέντοι πρὸς Εὖ-- &oor πόντον Σαρματῶν γένη, ἀπὸ ΑἸευκοπολίχνης καλουμέ. "s, ἡγεμονίαι τε διαλαγχάνουσι τὰ πολλά, τὸ τε ἸΠοσχόβιόνν. 55 ὅντε καὶ Κύβος καὶ τὸ Φαρε καὲ Χωρύβιον, πόλεις ὑπὸ τυ- βάγνους εὐθυνόμεναι, ἐς τὴν μέλαιναν οὕτω ὑπὸ σφῶν αὐτῶν Ὁ χαϊουμένην Σαρματέαν τελοῦσι. τὰ δὲ πρὸς ὠκεανὸν ὑπὸ τὴν ἄρχτον οἰκημένω γένη λευκὴν Σαρματίαν καλοῦσι. πρὸς (tw αἰκεανὸν πόλιες Οὐγκράτης καλουμένη, ἐς ἀριστοχρα- Wa» τετραμμένη, ὄλβον τὸ παρέχεται καὶ αὑτὴν εὐδαιμονίᾳ ὑπερφέρουσαν τῶν ἄλλων τῆς Σαρματίας πόλεων, τῆς τε λευκῆς καὶ μελαένης οὕτωσὲ καλουμένης. καὶ διήκει ἐπ᾽ ἀκεα- X» αὕτη ἡ χώρα, Ἰνφλάστη καλουμένη. ἔνϑα δὴ ἁρμιζον- Tu καὶ αὖ ἀπὸ Ζακέας νῆες xai Γερμανίας, φορτία φέρουσαι Ὁ Βρετανιχά τὸ ἅμα καὶ Κελτικὰ ἐς τήνδὲ τὴν χώραν. dnó μὲν οὖν Ταναΐδος ἐς οὐκεανὸν. τὸν Βρετανικὸν καὶ ἐπὲ τὴν. 70 Κελτῶν χώραν εἴη ἂν ὅδὸς τὸ μαχρότατον ἡμερῶν πέντε καὶ [ριάχογτα τὸ οἰκούμενον ἐπὲ μῆκος, ἐπὲ πλάτος δὲ τὸ μὲν
fendit Sarmatae Illyriorom linguam in usu habent plerumque. vi- du moribusque et Christiana religione magis Graecos sequuntur, nec perinde ipsis eum pontifice Romano convenit. habent Graecum epi- «opum, cui in religionis ritibus auscultant. vivendi rationem mo- risque Graecorum imitantur. suppellectilis apparatu repraesentant : Scythas. Sarmatae, qui loea versus Euxinum pontum ab Leucopoli- chua urbe tenent, plerumque non regibus, verum ducibus utuntar. Moscoviorum, Kionensium, Tofariensium et Chorobiorum urbes a ty- ranis reguntur, tributumque solvere coguntur Nigrae, sic appella- tae, Sarmatiae, en autem Sarmatia, quae sub Septentrione colitur, alba Sarmatia appellatur. versus Oceanum urbs est Ucratis nomine: hase optimates administrant, divitiasque plurimas suppeditat. opibus facile vincit omnes tum nigrae tum albae Sarmatiae urbes. δὰ regio tienditer usque ad Oceanum, Euphraste sive Inflaste nuncupata. buc appellunt a Dacia et Germania naves, merces Gallicas et Angli- «i: in eam regionem advebentes. ab Tanai usque ad Oceanum Bri- ünnicum (uerit iter, ubi longissimum, per eam regionem quae habi. tatur secandum longitudinem, dierum triginta quinque. latitudo su-
132 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ὑπὲρ τὸν Τάναϊν yea» εἶναε μεγίστην, ὠπὸ Σαᾳρματίας ἔστε ἐπὲ τὴν ᾿Ησσυρίων χώραν. Σκύϑαι γέμονται τῆνδε. ἔστι μὲν οὖν, óc ἔμοιγε καταφαίνεται, τὼ ὑπὲρ τὸν Τάναϊν χώρα μεγίστη δὴ τῶν τῇ Εὐρώπῃ κατ᾿ ἄμφω, μῆκός ve δὴ καὶ πλάτος ἐπὶ μήκιστον διήκουσα. Πέρμιοι δὲ οἰκοῦσι τὸ πρὸς ΠΒορρᾶν ὑπὲρ τοὺς Zaguarac, ὅμοροι δὲ εἶσε ΣΣωρματῶν, καὶ φωνὴν τὴ» αὐτὴν ἵενται οἱ Σαρμάται τοῖς Περμίοις. 1ἐγε-
prat: δὲ περὶ Περμίων τάδε, οὃς ἔστι γένος ἀπὸ ἄγρας τὸ πλέον τοῦ βίου σφίσε ποιούμενον. . . -
Καὶ $ μέντοι πρὸς ὠκεανὸν διήχουσα Σαρματία ἐπὶ 10 Προυσίαν καλουμένη» χώραν διήκει καὶ áni τοὺς ταύτῃ λευ- χοφόρους Ναζηραίους καὶ ἱερὸν τὸ ἐν τῇδε τῇ χώρᾳ. δοκοῦσι δὲ γένος τοῦτο εἶγαι Γερμανοί͵,, καὶ φωνῇ τῇ αὐτῶν ἐκείνων προσχρώμενϑε καὶ διαίτῃ. οἰκοῦσι δὲ πόλεις περικαλλεῖς καὶ εὐνομουμένας ἐς τὸ κράτιστον. ἔστι δὲ τούτοις ἱερόν, ἡ δὲ 15 καὶ τὸ ἐν Ἰβηρίᾳ ἱερὸν. νομίζεταε καὶ ἐν τῇ Ῥόδῳ ἐνοικοῦν Ναζηρᾳίων γένος. ταῦτα γὰρ δὴ τὰ τρία ἱερὰ ἀνὰ τὴν οἷ» κρυμένην ἃς τὴν τρῦ ]ησοῦ ϑρησκείαν᾽ ἐπὲ τοὺς βαρβάρου. ᾳἀχημένα δὴ καταφανῆ ἐστί, τό ve ἐν ᾿Ιβηρίᾳ πρὸς τοὺς ταύτῃ
C r&v. “ιβύων διαβάντας, καὶ Προυσίων πρός τε τοὺς Σαμώ- Ἢ τας καὶ Σκυϑῶν τοὺς νομάδας, αὐτοῦ ταύτῃ ἀγχοῦ τὸ πα-
9. ποιουμένου P 11. ταύτην Ρ 15. δὴϊ
pra Tanaim amplectitur regionem maximam ἃ Sármatia usque δὲ Assyrios, quam Scythae colunt est quidem, ut mihi videtur, ea re- gio, quae ultra Tamaim habitatur, longe lateque amplissima. Permii versus Boream supra Sarmatas morantur. Sarmatis finitimi sunt, eiu linguae commercio utentes. Permios ferunt gentem esse antiquissi- mam; venationibusque vivunt, et plurimam vitae partem eo in xu- dio consumunt, et « « « ἃ
Sarmatia versus Oceanum excurrens ad regionem Prussiam dictam se extendit. finitima est Nazaraeis, qui ibi sunt candido amictu gaudentes, et eorum'monasterio quod in sa regione situm est. isti homines Germani esse creduntur, quia eorum victum moresque nec- non et linguam sectantur. incolunt urbes pulcherrimas et legibu: opiimis instruclas. est his monasterium, quemadmodum Iberis sive Hispanis et Rhodiis, quod Nazaraei inhabitant. nam tria ista mona- steria Iesu religionem amplecti in primis per totum orbem, et contra barbaros ordinata esse, omnibus manifestum esse reor. monasterium namque quod íberia habet, arbitror Afris ea traiicientibus oppositum esse. idem Pruthenum monasterium opponitur Samogetis, necnon Scy- tbis pastoribus, qui et Tartari, ibi in propinquo iam ab antiquo se- des habentibus. Rhodios constat ibi morari, ut resistant Aegyptiis el
DE REBUS TURCICIS L. 1Π. 133
λαιὸν ἀκισμένους, xai Ῥοδίους δὲ πρὸς τοὺς ἐν τῇ "flyonio τὲ xai Παλαιστένῃ διὰ τὸν τοῦ Ἰησοῦ τάφον xai πρὸς τοὺς ἐν τῇ (σὴς βαρβάρους.
Προυσίων δὲ ἔχονται Ξαμῶται, γένος &Axiuó» τὸ καὶ 5ovdevi τῶν περιοίκων ὁμοδίαιτον», οὐδὲ ὁμόγλωσσον. νομίζει — ^ δὲ τοῦτο τὸ γένος ϑεοὺς ᾿“Ἰπόλλω τε καὶ "More, διαίτῃ ' δὲ χρῶνταε τῇ πάλαι “Ἑλληνικῇ καὶ ἤϑεσι, σκευῇ δὲ τῇ Πρου--: υἱων παραπλησίᾳ.
Ἰούτων δὲ ἔχονται Βοέμοι, τῇ τὸ Σαμωτῶν δόξῃ τιϑέ- lume καὶ τῇ τῶν Γερμανῶν οἱ ἐν τῇ χώρᾳ ταὐτῃ ἐνοικοῦν. D τες, mtv τῇ τῶν Παιόνων παραπλησίᾳ ἐσχευασμόνοι. ἔνεστι δὲ εὐτοῖς μητρόπολις, πόλις εὐδαίμων τὸ καὶ πολυάνθρωπος, | Brrys οὑτωσὲ καλουμένη, καὶ πολλοὲ τῆς πόλεως ταύτης οὐ πος χρόνος ἐπεὲ ἐπαύσαντο τῷ πυρὶ καὶ τῷ ἡλίῳ ϑρη-
mur, μόνον δὲ ἔϑνος τοῦτο τῶν ἐν τῇ Εὐρώπῃ ἐκτὸς γε- Mute» ταῖς ἐγνωσμέναις ἡμῖν ἐν τῷ παρόντε ϑρησχείαις, τῆς τε τοῦ Ἰησοῦ φημὲ καὲὶ τῆς τοῦ εχμέτεω καὶ Ἰωσέως" ταῦτας γάρ τοε σχεδόν τι ἔσμεν διακατέχειν τήν τὸ ἀγνωμο- σύγην ἧς τὰ πολλὰ rut οἰκουμένην, ἔστι μέντοι, ἦ πυνϑά-
"ua, καὶ τὰ ὕπὲρ τὴν Κασπίαν ϑάλασσαν καὶ τοὺς Maoca- Ὑ. 56 γας ἔϑγος Ἰνδικὸν ἐς ταύτην τετραμμένον τὴν ϑρησκείαν P. 71 105 ᾿Δπύόλλωγος. νομίζει δὲ ἐκεῖνο τὸ γέγος καὶ ϑεοὺς ἔτι ἄλλους, Δία τε καὶ Ἥραν, ὡς προϊόν τι πρόσω τοῦ λόγου ἐγλωϑήσεται.
15. δὰ ᾿ "daestinis, propter Iesu sepulcrem; etiam ut obsistant Aeine barba- ris, Rhodi aetatem agunt. .
Prussios attingunt Samogetne, gens robasta, victus ratione et lin- pm nulli finitimarum sirpilis. deos venerantur Apollinem et Dianam. rictus rationem sequuntur quam Graeci vetusti tenuere; eosdem et moribus repraesentet. suppellectilis apparatu imitentur Prussios.
lis confines sunt Boerni, sequentes superstitionem Samogetarum, snen Germanorum? quí ibi colant. suppellectilis apparatu nihil difemnt a Pannopniis. metropolim ea geus habet opule&tam et po- polotam, quam Pragam appellant. mec multum temporis intercessit tí quo ea urbs cessavit colere ignem et solem. sola haec gens ea- "" quae intra extraque Europam suut, quas novimus, adhaerescit len Mosis Mechmetisqne religioni. nam omnes has religiones, quam- "4 nos in ignorantiae tenebris plerumque versemur, gentem istam tfbere compertum est. est quidem, quemadmodum audio, ultra Ca- iom mare et Massagetas gens quaedam Indica, dedita Apollinis cutui. eolit et alios deos gens eadem, videlicet lovem et Iunonem,
"ut infra fusius dicetur.
134 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Καὶ περὶ μὲν τούτων ταύτῃ ἐπὶ τοσοῦτον εἰρήσϑω" Πο- λάνοε δὲ ἔχονταε Σαρματῶν, καὶ τῇ φωνῇ τούτων νομίζουσι, xai ἤϑεσι δὲ καὶ διαίτῃ τῇ Ῥωμαίων παραπλησίᾳ. lola. vo» δὲ ἔχονται “ιτουάνοι ἐπὲ Εύξεινον πόντον καὶ ἐπὶ Σαρ- ματίαν καϑήχοντες. καὶ οὗτοί μὲν ἡ μέλαινα Πογδανία ,5 ἡ ἐν τῇ “Πευκοπολίχνῃ καλουμένῃ τὰ βασίλεια ἔχουσα, ἀπὸ ΄ Δακῶν τῶν παρὰ τὸν Ἴστρον ini “ιτουάνων καὶ Σαρμάτας
Β διήκει. γένος δὲ ἐστι τοῦτο δόχιμον, fj ἂν τις τεχμαίροιτο, τήν τὲ φωνὴν τὴν αὐτὴν ἱέμενον, καὶ ἀπὸ παλαιοῦ διεσχι- σμένον διχῇ τὸ γένος ἐς τυραννίδας καὶ ἡγεμονίας δύο κατέ- 10 στη. «Διτουάγνους δὲ οὔτε Σαρμάταις εἰσὶν ὁμόγλωττοι οὔτε Παίοσιν, οὐτε μὴν Γερμανοῖς, οὐ μὴν οὐδὲ Ζαξίν, ἰδίᾳ δὲ τὸ παράπαν γομίζουσι φωνῇ. ἐστι Óà αὐτοῖς βασίλεια πόλις μεγάλη τὸ καὶ πολυαγϑρωπος xai εὐδαίμων. καὶ δοκεῖ τοῦτο τὸ γένος εἶναί τε μέγα τῶν ἀμφὲ τήνδε τὴν χώ-1Ὁ ραν ἐθνῶν καὶ ἀνδρειότατον, καὶ πρός τε τοὺς Προυσίους καὶ Γερμανοὺς καὶ Πολάνους διαπολεμοῦν περί 16 ὅρων τῶν
Céc τὴν χώραν. ἔστι δὲ καὶ τοῦτο τὸ γένος πρὸς τὰ τῶν Ῥω- μαίων δϑη καὶ δίαιταν τετραμμένον, σκευῇ dà τῇ Σαρματῶν —— παραπλησίᾳ χρωμένους, καὶ τῇ μελαίνῃ Πογδανίᾳ ὅμορος τὰ Ὁ πολλὰ οὖσα πρὸς τούτους ἀγωνίζεται.
Σαρμάται δὲ φωνῇ διαχρῶνται παραπλησίᾳ τῇ Ιλλυριῶν |
Haec quidem hactenus. Poloni contermini sunt Sarmatis, quo- rum et linguam in usu habent. victus ratione moribusque nibil di- screpant ab Romanis. Polonis annexi sunt Lituaui, qui et ipsi us- 45 ad Euxinum pontum Sarmatiamque pertingunt. et quidem Pog-
ania nigra, quae regni sedem habet Leucopolichnam, a Dacis Istrum incolentibus ad Lituanos et Sarmatas se proiicit. gentem autem istam satis esse probatam vel hinc quis coniiciat, quod linguam suam reti- nuere. iam olim ea gens in duas partes divisa, partim quidem ἃ rincipibus partim vero a ducibus regitur. Lituanis, quantum ad inguam attinet, nibil convenit cum Sarmatis, cum Pannonis, com Germanis aut cum Dacis: nam quasi peculiarem linguae usum tenent. urbs quam regni sedem constituerunt, magna et opulenta populosa- que est. apparet facile istam gentem esse maximam ommium quae in bac regione versantur. fortitudine nulli postponenda creditur, strenue praelians adversus Prussios Germanos et Polonos, gentes fini- timas, ut suos tutetur Gnes.. sequitur mores et victus rotionem Ro- manorum; suppellectilis apparatu nihil a Sarmatis differunt. cum autem fere undique nigram Pogdaniam attingant, plerumque adversus eius regionis incolas pugnas ciere solent.
Sarmatarum lingua similis est lllyriorum, Ionium ad Venetos us- que accolentium. utri autem horum vetustatis praerogativa gaudeant,
DE REBUS TURCICIS L. Ill. 135
τῶν ἐς τὸν όνεον παροικούντων ἐς τοὺς "Erverovg. ὅπότεροι μὲν τούτων παλαιότεροε, καὲ τὴν ἑτέρων ὁπότεροι τούτων χώραν ἐπιγέμονται, ἢ Ἰλλυριοὶ ἐπέκεινα τῆς Εὐρώπης διαβάντες I1o- ἰαγίαν τὲ χαὶ Σαρματίαν ᾧκησαν. ἢ Σαρμάται δὴ ἐπὲ τάδε ὁτοῦ ἔστρου γενόμενοε τὴν τε υσίαν καὶ Τριβαλλῶν χώραν xai δὴ χαὶ ᾿Ιλλυριῶν τῶν πρὸς τὸν ᾿Ιόνιον ἄχρι δὴ Ἑνετῶν ὕκησαν͵ οὔτε ἄλλου τινὸς ἐπυϑόμην τῶν παλαιοτέρων διε- D ome, ovr' ἂν ἔχοιμε πάντῃ ὡς ἀληϑὴ διασημήνασϑαι. Ἔπαγειμε δὲ ἐπὲ Σχύϑας τοὺς νομάδας, ὃ δὴ γένος ué- (ywí» τὸ χαὶ ἰσχυρὸν καὶ γενναιότατόν ἐστιν, οἷον οὐδενὲ τῶν χατὰ τὴν οἰκουμένην ἐθνῶν παραβάλλειν, ἂν μὴ πολλαχῇ às τὴν οἰκουμένην κατά τε ᾿Ασίαν καὶ Εὐρώπην ἐσχεδασμέ- Ἐν ἄλλῃ τὸ τῆς αὐτῶν βασιλείας φκχίσϑη, ὡς τῇ ἐπιδρομῇ τὰ πολλὰ χρησάμενον: ἢ δὴ χώρᾳ ἠρέσκετο, ταύτῃ ἐναπολει- ὀφϑὲν ᾧχησενν. εἰ μὲν οὖν εὐφρόνει κατὰ τάδε, τὴν αὐτὴν ἐνοικοῦν χώραν, xai ὕφ᾽ ἑνὲ γένοιτο βασιλεῖ, οὐδένες οἱ τῶν ἐν τῇ οἰκουμένῃ ἐνέσταντο ἄν, ὥστε μὴ συνομολογεῖν αὐτῷ. p.72 γῦν δὲ ἁπανταχῇ τῆς “Ασίας ἐπινεμόμενον καὶ ἐν τῇ Εὐρώ- πῇ ἐπὶ τῇ Θράκη τε καὶ ἐπὶ τὸν Βόσπορον ἐνοιχοῦν, ἀπῴ- 300 τῆς σφῶν αὐτῶν βασιλείας τῆς ἐς 10 Οὐρδών. οἱ μὲν οὖν ἐς τὸν Βόσπορον τὴν ταὐτῃ χώραν ἐπινεμόμενοι καὶ τὴν ὅμορον λεηλατοῦντες, τήν τὸ Ἰζαρκάσων xai Πιγκρελίων καὶ
18, ταύτῃ τῇ ἐναπ. P
εἰ vtri alterorum regionem teneant, lilyriine in istam. Europae par- lem recedentes Poloniam et Sarmatiam incoluerint, an Sarmatae ad haec ]stri loca adeuntes Mysiam et 'Friballorum Illyriorumque regio- nem, qua versus Ionium patet usque ad Venetos, inbabitarint, neque quenquam audivi veterum commernorantem, nec ipse possum ea quam verissime explicare. 3 Redeo nunc ad Scythas nomades; quae gens numero fortitudine, &ecnon generositate, si comparationem facere libuerit, facile omnibus Ptr orbem gentibus superior est, nisi quod per Asiam et Europam dupersa et nunc in alia regione a regno remota habitet, ut. quae in- cionibus faciendis invigilet , et in ea regione morari, quae forte ariserit, in animum inducat. si ea gens concordiam inter se cele- braret , unamque regiohem regemque amplecterentur, non arbitror iiquam gentem in toto orbe adeo ferocem .esse viribus, quae Scythis om indicere auderet. nunc autem cum undique per Asiam et Eu- "pam, necnon per Thraciam usque ad Bosporum dissipati habitent, quam longissime a sua regia submoti cernuntur. qui regionem, qnae τε ad Bosphorum pandit tenent, finitimis Tzarcasis et Mincreliis Sar- malitque multa negotia facessunt praedis agendis. abducentes igitue
136 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
Σαρματῶν, καὶ ἀνδράποδα cg πλεῖστα ἀγόμενοι ἐπὶ τὸν Bó- σπορον, hni Καρόαν πόλιν καὶ ἐς τὴν αιώειδω καλουμένην λίμνην dndyoyreg, ὀλίγου τα αὐτὰ ἀποδιδόμενοι τοῖς τε Evi- τὸν καὶ Ἰανύων ἐμπόροις, οὕτω δὴ βιοτεύουσι. Σαύϑαι Ji Bor ἐν τῇ ἀγορᾷ ἐπὲ ἁμαξῶν τε καὶ ὑποζυγίων τὸν βίον noi- 5 V.57 ούὐμενοι, γάλακτι τὰ πολλὰ inno» r6 καὶ τὰ κρέα διαχρωώμε- γοι, οὔτα σίτῳ οὔτε χριϑῇ καταφανεῖς εἰσὶ διαχρώμενοι, με- λίνῃ dà τὸ πλόον καὶ συκάλῃ, λενᾶς τε ἐσθῆτας φοροῦντες ἐς τὸν τῶν λίθων ὄλβον εὐδαιμονέστατοε καὶ πλουσιώτατοι γομέζονται. τόξοις δὲ χρώνεαι, τὸ σύμπαν εἰπεῖν, καὶ ξίφεσι 10 βαρβαρικοῖς, καὶ ϑυρεοῖς τοῖς τῶν Δακῶν παραπλησίοις, πίλοις δὲ τὰ πολλὰ χρώμενοι, οὔτε 5j περὲ Σαρματίαν οἰκοῦντες, οὔτε ἱματίοις ἀπὸ ἐρίων, ὅτι μὴ λινοῖς νομίζουσι. διήκει δὲ ἡ ἀγορὰ τούτων τῶν Σκυϑῶν καὶ τοῦ μεγάλον βασιλέως ἐπὶ ὁδὸν πεντεκαίδεκα ἡμερῶν, ὥστε ἐπινέμεσϑαι τὴν χώραν ἐς 1 τὸ ἐπιτηδειότατον σφίσι καταστάντες, καὶ κατ᾽ ὀλίγους διε- ασκεδασμένοε, ἐφ᾽ ἑκατέρου πλαγίου καϑιστάμενοι ἐφ’ ἐγός" τήν τε ἀγορὼν ποιοῦνταε ἐπὶ μήκιστον, καὶ διανέμονται τὴν χώραν, τοῖς ὑποζυγίοις ἄφϑονον παρεχόμενοι, καὶ αὐτοί τε ἐς τάξιν τὴν ἀρίστην ὑπὸ σφῶν νομιζομένην καϑιστάμενοι. — xor Ὁ, αὐτὸν δὲ μόνον τὸν βασιλέα καὶ τοὺς ταύτῃ ἀρίστους ἐπὲ χυ κλους καταστάντες, καὶ περιόδους ποιούριένοι, βασίλεια τε πα-
2. Καρόαν R 3. ἀποδόμενοι Ρ 12. ἢ) ἡ ot?
inde mancipia plurima pergunt ad Bosphorum et ad urbem Caream. posiea agentes mancipía ad Maeotim paludem, ea parvo aere vendunt Veuetorum et lanuensium mercatoribus. huuc vitae modum tenent. at Scythae, qui morantàr in Agora, plaustris et lumentis vehuatur. Jacte plerumque, etiam equina carne victitant. née frumenti mec hor- dei usus apud hos, quod sciam, frequentatue: veram utuntur panico et ficie. chlaenis sive lineis vestibus vestiuntur. qwantum ad mar- garitas lapidesque pretiosos pertinet, feliciseimi et ditiesimi censen- tur. asgittae eorum, necnon gladii barbariem redolent. seuta habent qualia gestant Daci. pileis autem plerumque utuntur, neque « « «* * * » « Qua attingust. Sarmetiam: neque vestitus ipels est ex &lis contextus, verum ovium vellera induunt. Agora Scytharum magnique eorum regis patet itinere quindecim dierum. itsque regione fruun- tur, qua ipsis commodissimum visum fuerit. quidam numero pauci, dispersi ab utroque latere unum habentes ducem, Agoramque faciunt loogissimam et regionem depaseunt, iumentis larga praebentes pabula. reliqui in eum ordinem rediguntur, qui penes ipsos optimus esse cre- ditur. nam regem solum regnique proceres circulo cireumdant ; mu- nhnentaque facientes, regiam sedem repi praebent ex ligneis compa-
DE REBUS TURCICIS. L. HÀ 137
ρέχουσι τᾷ βασιλεῖ ἀπὸ ξύλων xazscwseaguéva, ἐπιδιολόμιδ- νοι δὲ εἰς μοίρας ταύτην σύμπασαν τὴν dyoguy, ἄρχοντας τε ἐφιστᾶσε τούτων, καὶ ἐπειδὰν παραγγέλῃ βασιλεύς, χωροῦειν ig ὃ τι à» γένηται χρεέα. 5, Tas μὲν οὖν c; ὀσεφωτφύετο Τεμῴήρης ἐλαύνων τὸν τῆς Ασίας στρατόν, καὶ ἐκύϑοντο ἐπὲ σφᾶρ. στφατευόμεγον, βασι D hw; μέντοι τὴν r8 ἀγορὰν σύμπασαν ἐς OfQató» ποιησώμε- νος ἐστρατοπεδεύετο, ἐπὲ πολλοὺς τὸ βάρος ποιησάμενος. καὶ αὐτὸς μὲν ταύτῃ ταξάμενος ἵετο ὅὁμόσο ἐπὲ τοὺς πολεμίους, 10 μοῖραν δὲ προέπερμιψε τὴν πώροδον καεαληιμομόνους, 7j ἔμελλε διαμύεσϑαι Τεμήρης ὃ βασιλεύς, καὶ διακωλῦσαι ἐκέλευεν εκ ἐύγαιτο ὡς κράτιστα μαχόμενος τῷ Τεμήρῃ. οὗτος μὸν dh περαλαβὼν τὴν μεθ’ ἑαυτοῦ μοῖραν' Τεμήφης δὲ ὡς imu τὸν στρατόν, εὐθὺ Τανάϊδος énogsvero, ἐν δεξιᾷ ἔχων. li» Καύχασον. ἐπεὲ dà εἰσέβαλεν ἐς τὴν Σκυϑικπήν, εὗρε τοὺς ίϑας ἐσερατοπεδενμιένους. καὶ ὡς ἤσϑοντο ἐπιόντα, ma-P.73 βεασσοο ὡς ὃς μάχην. καὶ αὐτὸς τ ἀντιπαῤετασσετο, "M μάχην μέν riva ἐποιήσαντο ὃν τῇ παρόδῳ, xai οὐδὲν πἰέον ἐσχε Τεμήρης ἂν τῇ μάχῃ ταύτῃ. μετὰ δέ, ὡς ἐπηυ- Wloaro, τῇ ὑστεραίᾳ αὖϑες παρετάσσετο, καὶ ἐμαχέσαντο xai ξξεχρούσαψντο αὐτόν, cOTS μηδ᾽ ὅπωσοῦν ἐξεῖναι αὐτὸν παριέ-- αι εἰσω καὶ ἐσβάλλειν ἐς τὴν χώραν. καὶ αὐτοῦ r6 διέ-
8. βάϑος ?
pbus praeparatam. deinde partientes Agoram hanc universam in qnisdam s, singulis magistratus seu doces praeficiunt ; et quando inperarerit rex, confestim omnes advolant imperata ſacturi.
Ea igitur tempestate cum Temires ductaret Asiae exercitum, Scy- laeque intelligerent eum adversum se hostiliter proficisci, rex uni- "':iÁÀgora im exercitum allecta , imponens onera plaustris, propriis ritibus hosti obviam procedebat. exercitus partem praemisit 4d prae- oecapandas angustias montiem, qua traducturus ezercitum "Temires tnl hos iussit fortiter resistere hostibus, eos aditu prohibentes. } dicto aedientes fuere. Temires accedens exercitum recta versus laim movebat, a dextra habene montem Caucasum. ubi autem iewit ia Scythiam, deprehendit Soythas castrametatos esss. qui ui Xteperunt adventum Termiris, aciem instruunt, praelii copiam facturi. ipe qaoque Temires suos in aciem educebat. tandem in angustiis (mmiere praelium: non tamen vicit Scythas Temires, verum pro- Wmodum aequo Marte est. pugnatum. dehinc:.cum receptui cecinis- "Bl die postero iteram ad praelium accingebantur, — adeo autem "Ttiter dimicaruat Scythae ut. pellerent Temirem, planeque: εἰ de- mperatet 9 in ipsorum regionem intrare posse. clades immaxima ibi
198 LAONICI CHALCOCONDYLAE
φϑειρα τοῦ στρατεύματος αὐτοῦ οὐκ ὀλίγους ὑπὸ τῶν Z£xv. ϑῶν. μετὰ δέ, ὡς οὐχ οἷός τὸ ἐγένετο εἰσω παρελϑεῖν δια-
κωλυόμενος, ἀπήγαγε τὸν στρατὸν καὶ ἀνεχώρει ἐπ᾽ οἴχον. Ὁ
Βιοῦ δὲ ἐπιγιγνομένου ϑέρους στρατιὰν ὡς μεγίστη» συλλέξας,
καὶ dni “ἰγυπτον ἐν νῷ ἔχων στρατεύεσϑαι, μετὰ δὲ συσιρέ- 5 Vac, ἤλαυνεν αὖϑις ἐπὲ Σκύίϑας, σταϑμοὺς ἐλαύνων ὡς με- γίστους. καὶ ἔφϑη τε δὴ ἐσβαλὼν ἐς τὴν Σκυϑικήν, καὶ συνέμιξε μοίρᾳ τινὲ αὐτοῦ ἐπὶ τὴν ἔφοδον ἐπειγομέγους, καὶ συμβαλὼν αὐτῇ ἐτρέψατο. οὐ μέντοι γε ἀπεγένετο, 0 τι καὶ ἄξιον λόγου, ἐν ταύτῃ τῇ συμβολῇ. oi γὰρ δὴ Σκύϑαι μέγι. Ὁ στον δὴ τοῦτο ἔχουσιν ἀγαθόν" ἐν τῇ τροπῇ συστρεφόμε- yo αὖϑις ἐλαύγουσιν ini τοὺς πολεμίους, οὐδέν τι κατὰ τὴν τροπὴν χαλεπὸν ὑφιστάμενοι. μετὰ δέ, ὡς óni τὸν βασιλέα C Σχυϑῶν ἤλασε, παρετάξατό τε εἰς μάχην, καὶ οἱ Σκύϑαι νυ. κεὺς ἀπεχώρουν ὡσεὲ σταδίους εἴκοσι καὶ ἑκατόν. ὡς ib ἐπήει Τεμήρης διημερεύων ἐπήλαυνε νυκτός, αὖϑις ἀὠπεχώ- V. 58 ovy οἱ Σκύϑαι, ὥστε δὴ ταῦτα ποιούμενος ἔκαμνε τῷ Tt- μήρῃ ὃ στρατός, καὶ προεκαλεῖτο ἐς μάχην τῶν Σκυϑῶν βα- σιλέα. μετὰ δὲ ταῦτα στρατοπεδευσαάμενος ἐς τὴν ὕστεραίαν παρεφνάξατο κατὰ ἴλας. Τεμήρης δὲ παρετάσσετο ἐπὶ πολὺν
9. αὐτῶν |
Temiris exercitui illata est a Scythis. deinde cum non posset supe- rare angustias , exercitum abduxit et. domum reversus. est. aestate autem insequenti conscribens exercitum quam potuit maximum, bello petere Aegyptum statuit, postea inito consilio transversis itineribus peragens cursus quam maximos, omnem belli tempestatem in Scytha: denuo vertit. οἱ quidem sua celeritate Scythas praeveniens Scythiam ingressus est; et dimicans cum iis qui ad angustias tntandas prope- rabant, eos vertere coegit: neque id flagitium militiae ducitur. 1: babent mores. Scythae namque maximam istam commoditatem ba- bent, ut in fugam se convertere possint praeliumque cum boste re- dintegrare , nihil interim periculi in fuga sustinentes. deiude cum Scytharum regem infesto animo peteret, longius progressus est, el ad praelium suos instruebat. Scytbae eludentes Temiris consilium, nocturno itinere profecti sunt a castris eius stadiis circiter centum et viginti. horum vestigia toto die secutus Temires, tandem eos 83- secutus est. quemadmodum igitur antea, sic et nunc noctu discedunt Scythae. itaque insequendi studio graviter aflligebatur Temiris ex- ercitus. hinc motus Temires Scytharum regem ad praelium provoca Scythae castra locantes eo die qui sequebatur, ordines explicar! aciemque contra Temirem dirigunt, in turmas collecti. Tewires εἰ ipse suos in aciem. educit: aciem mediam occupat ipse. in dextro cornu Chaidarem cum. Massagetis ponit. in sinistro cornu (ilium
DE REBUS TURCICIS L. 11]. ^. 139
τὸ βάϑος, ἔχων ἐπὲ τὸ δεξιὸν Χαϊδάρην σὺν τοῖς Macayá- ταις, ἐπὶ δὲ τὸ εὐώνυμον τὸν παῖδα αὐτοῦ Σαχροῦχον σὺν τοῖς Πέρσαις t6 καὲ ᾿“Ισσυρίοις, καὶ Χαταΐων ὅσοι εἵποντο. Ὁ ἐπεὶ δὲ συγέμισγον. ἀλλήλοις τὰ στρατεύματα, xoi ἐμάχοντο. ἐμάχης δὲ καρτερᾶς γενομένης οὐδέν τι πλέον ἔσχον οἱ Zxv- ju, μεεὰ δέ, ὡς ὠσάμενοι εἴχοντο τοῦ ἔργου ἐντονώτερον εἱ Σεύϑαι, οὐδ᾽ ὃς ἐτρέψαντο τὸν Τεμήρεω σερατόν, ἀπε- τράποντο, καὶ ἀπέβαλον ἐν ταύτῃ τῇ μαχῃ οὐκ ὀλίγους, xai iuc» ἀπὸ τοῦ στρατοῦ τῶν Περσῶν οὐκ ὀλίγοι. ὕστερον leui, ὡς οὐδὲν ἔπρασσον Zxv9ai μαχόμενοι τῷ Τεμήρεω UT ἤλαυνον ἐς τὸ πρόσω ἐχόμενοι, ὡς ἐντὸς τῆς χώρας Ρ. 74 τοῦ; πολεμέους ἀποληψόμενοι." ὃ μέντοε Τεμήρης συστραφεὲς juni τε αὐτὸς τὰ ἔμπαλιν γενόμενος, καί πως ἔφϑη ἐς τὸν Ἰρεῖν ἀφικόμενος. μετὰὼ δὲ ταῦτω ἐς τὴν ᾿Ιβηρίαν τὴν ἐν Dri don ἀφικόμενος ἀπεχώρει διὰ τῆς Κολχίδος, τὸν Φᾶσιν ws διαβὰς ποταμόν, τὸν ἀπὸ Καυχάσου ῥέοντα ἐπὶ Ev- jum» πόντον. ἐσβαλὼν δὲ ἐς τὴν ᾿“ρμενίων χώραν ἀπήλαυ-- "» ἐπὶ Χερίης. ἀπεπραγη δὲ οὕτω αὐτοῦ τὸ στράτευμα ἐς τὴν ἐπὶ Σχύϑαις ταύτην ἔλασιν. τῷ δὲ τρίτῳ ἔτει παρα- λσχευασάμονοι οἱ Σκύϑαι ὡς ἀμυνούμενοι βασιλέα ἹΤεμέρη, ἤλασάν τε χαὶ ἐπέδραμον χώραν τὴν ὑπὲρ τοὺς ᾿“σσυρώους. ἐπρεσβεύετο μὲν οὖν ὕστερον περὲ σπονδῶν ngog τὸ τὸν βα- 8
1. χαὶ οὐδ᾽ ὃ 18. ἐπεπράγει ὃ 10. ταύτης Ρ
num Sarachum carare iubet. hinc additi sunt Persae Assyrii "οἱ Chalagli, quotquot militantem Temirem sequebantur. cum iam utrin- que 1atis instructi exercitus concurrissent, tandem vehementi praelio commisso Scythae nequaquam victoria potiti sunt. proinde quasi vi propolaaturĩ hostem, cooriuntur in Temiris exercitum. cum autem ne fic quidem coepta succederent, fugam ineunt, plurimis in eo praelio sideratis. Persae quoque non pauci ceciderunt. postea cum prae- liando nihil efcerent contra Temiris exercitum, circumducere parant hostes, ut eos intra regionem concludaut. verum Temires cognitis Scy- liarum insidiis sententíam mutavit, atque ex infesta regione copias . docere instituit , priorque ad Tanaim pervenit. postea in Iberiam hiae delatus iter per Colchiden intendit, transito fluvio Phaside, qui ti Caucaso monte (fluens vadit in Euxinum pontum. tandem cum Aligsset Armeniam, maturato itinere Cheriam venit. exercitus vero, quem armatum in Scythas moverat, graviter afflictus est. anno ab- hinc tertio.Seythae ad arma convolant, et ulturi temeritatem Temi- ris impetum dederunt in regionem quae supra Assyrios colitur, Te- mires rei acerbitate coactus legatos misit qui pelerent pacem. pro- Gitebat rex Temires, si pax daretur εἰ in foedus reciperetur, , se δ
440 LAONICI CHALCOCONDYLAE
grin τοῦ Ὄδίεω καὶ πρὸς σύμπασαν τὴν ἀγορών, ἐπιγαμίαν τε ὑπισχνούμενος, παὶ σπονδάς va ἐποιήσαντο dq! d) ξένους τ καὶ φίλους elvex. ἀλλήλοις,
Ὡς δὲ τὰ πρὸς τοὺς Σχύϑας καϑίστη, ἤλαυνεν ἐπὶ Συ- οίαν. κοίλην. ἐλάσας δὲ ἐπὶ Ζαμασκὸν τὴν τὸ πόλιν énoMóg-5 κει, καὶ μηχανὰς προσφέρων τῷ τείχει εἶλέ τε κατὰ κράτος τὴν πόλιν καὶ ἠνδραποδίσατο, πόλιν μεγίστην δὴ τύτε οὖσαν καὶ εὐδαιμονεστάτην, καμήλους ve ἐντεῦϑεν ἀπήγαγεν ἐς óxta- XL yi ovg τὰς πάσας. ὄλβον δὴ μέγιστον ἐν ταὐτῃ τῇ πόλει ληισάμενος ἐπήλμυνεν ὀπίσω ἐπ᾽ οἴκου, λείαν τὸ πολλὴν καὶ Τὸ εὐδαίμονα ἀγύμενος. ἐπρευβεύετο μέντοι καὶ πρὸς «Ov τῆς
C Méuquoc βασιλέα, δουλδᾶνον οὕτω δὴ ἐξύχως καλούμενον, καὶ ἠξίου κοίλης Συρίας ὑποχωρῆσαί οἱ, ὥστε ἐς σπυνδὰς τε ié-— vat αὐτῷ καὶ εἰρήνην ἐπὲ τούτῳ ποιεῖσϑαιε. ὡς δὲ προπέμ- ποντι οὐ προεχώρει, ἤδη παρασκευασάμενος, ἑλῶν τε καὶ 5 ἀνδραποδισάμενος τὴν “ἰαμασκὸν πόλιν εὐδαίμονα, dnEyoott δι’ αἰτίαν ἦν τινα dc τὸ πρόσω τοῦ λόγου ἰὼν σημανῶ.
Ὁ δὲ τῆς ἹΜέμφιος βασιλεὺς χώρας τε ἄρχει ovx oXyr; καὶ εὐδαίμονος" ἀπὸ ᾿ἀράβων dokdpevoc “Συρίαν τὸ κοίλην καὶ Παλαιστίνην καὶ σύμπασαν δὴ “Αἴγυπτον ὑφ᾽ αὑτῷ ἔχει." βασιλεὺς δὲ κκϑίσταται τῆς Μέμφιος καὶ τῆς ἀρχῆς τῆσδε τρόπῳ τοιῷδε. ὅσοι τῶν ἀνδραπόδων ἀρετῆς tt μεκταποιοῦν.
2. ὧν P
&ünitatem iuncturum cum rege Odieo et cum universa Scytha- rum Agora. foedus ergo ictum est, quo iubebanmtur esse amici ho- spilesque inter se.
Compositis rebus in hunc modum Scythicis, Coelesyriam sub- igere aggressus est. adortus est Damascum, eamque urbem obs dione artavit. admovens deinde muro machinas bellicas, captam v foede diripuit, cum fuisset urbs maxima et felicissima opibus. liuc abduiit octo milia camelorum. raptis opibus plurimis ex ea urbe, praeda multa et diviti oneratus, domum remeavit. legatos quoque dimisi ad Soldanum regem Memphis, cum huiusmodi mandatis, regem Te-
' inirem postulare ut sibi tradat Coelesyriam : quod si fecerit, bellum pace se mutaturum. ut ista legatio irrita fuit, armata manu cepit et diripuit Damascum, urbem opibus vigentem. tandem discessit ea de causa quam infra trademus.
Rex Memphiticus regioni imperat amplissimae: ab Arabibus in- cipiens Coelesyriam, Palaestinam, nec tamen univetsam, et Aegyptem suo imperio moderatur. ascendit autem ad hoc insigne decus Mem- phitici regni,tali ex causa. quotusquisque de mancipiorum grege 11 ista regione.virtati adhaeret, ἃ rege.in militum ordinem transfertur.
: DE RERBUS TURCICIS I. 11]. 141
ται ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ, ὑπὸ βασιλέως καϑίστανται ἐς τοὺς ἢ σιρατιώτᾳς, εἰσὶ dà οὗτοε δορυφρροᾶντες βαφιλέα, ἀμφὲ τοὺς dugporéove, ἸΠαμαλούκιδες καλούμενοι. αἀπὸ τούτῳν δὲ wo ἐπίσημος ἐπὲ τὸ κατεργάζεσθαι ὁτιοῦν» τῶν ὑπὰ βασι- jw; τεταγμένων, οὗτος ἐς τὰς ἀρχὼς κατὰ βραχὺ καϑιστά. V.59 μεγοι ἐπὲ μεῖζον χωροῦφι τύχης ἅμα χἀπὶὲ βασιλέως, καὶ ἐς τὰ πρῶτα τιμῆς ἀξιούμενοι ἐπὲ τοὺς χαλουμάνους Μϊελικαμη. δας χαϑίσετανται, ἀφ᾽ ὧν δὴ τῆς χώρας ἐπ’ αὐτὴν 30g χοροῦσε τὴν βασιλέως χώραν, καὶ ἐπὲ τὴν τῆς Πῆέμφιας ἀρχὴν xad συμπάσης τῆς 18 «Αἰγύπτου 4oaflíac τὸ καὶ Πα- ἱαισιώης καὶ τῶν ἄλλων ἀρχῶν, ὅσαι ὑπὸ τούτῳ τῷ βασιλεῖ τότπαι, Μελικαμηρώδες εἰσὶν ἀρχαὶ ἐς τὰς. πόλεις τὰς B. 15 Vnus τὴν βασιλείαν ἐπισήμους, ἄρχοντες χαϑιστάμενρι ἐμ βασιλέως, τὴν δὲ πόλιν ταύτην τῆς Πέμφιας μεγίστην δὲ) πασῶν τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην πόλεων ἔστε τὴν ἄλλην εὐδαιμονίαν καὶ τὸ πλῆϑος τῶν ἀνθρώπων. Ü τὸ yag περίβολος ταυτῆς τῆς χώρας ἐς ἑπταχοσώυς μάλιστα σταδέρυς διήκων. εὐγομεῖταες δὲ κάλλιστα. πασῶν δὴ ὧν ἡμεῖς iausv πόλεων. οἰκίας δὲ ἔχειν καλλίστας λέγεται ἐς τὰς πεντήκοντα μυρεὅν 94a. ῥεῖ δὲ διὰ μέσῃς τῆς πόλεως Νεῖλος ποταμός, xpari- 010» ὕδωρ παρε χάμεγος ; Qéov Qno Aovvooũſ ὄρους. «ϊγυ- "mw δὲ σύμπασαν usps. ἐς và xalluste κατὰ τὰς διώρυ.- χες ὑκὸ τῶν ἑκασταχῇ χωρῶν κωτεσκενασμένγων, dass τὴν
hi deinde regis satellites habentur, numero bis mille, et Mamaluki- d^ nominantur. ex illorum numero quotquot peregrini sunt, ad regis *Écia perficienda ordinantur. Μὲ paulatim etiam ad magistratus di- geitatem ascendentes meliorem tandem assequuntar fortunam, et a "fe in maximo honore habiti praefieiuntur iis qui Melicamarídae "mcopantur. ex quorum regione illico perveniunt ad regionem re- tis et ad Memphiticum regnum et ad imperium Aegypti Asiaeque, δίδου ad alios magistratus, qui sub isto rege sunt. Melicamaridae wüt principes viri, qui a rege creati praeficiuntar insignioribus op- pidis. urbs Memphis (quae et Alcairum) magnitudine hominumque multitudine totius orbis urbes facile exuperat. urbis eius ambitus "oplectitur septingenta stadia. mec novi urbem quae melioribus gu- bernetur jegibus. quinquaginta myriades pulcherrimarum domorum hab&, urbem mediam intereecat Nilus fluvius, aquam optimam et "loberrimam ministrans, e£ monte Árgyro scaturiens. — universam Aetypti regiopem pulcherrime rigat, fossis, quae singulis locis fiunt, Mies. hinc terra ea ubique commodissime humectari potest. re. ligionem istam tenent Monothelitae et lacobitae, gentes haud exiguae.
442 ΤΑΟΝΙ͂ΟΙ CHALCOCONDYLAE
B γώραν ὡρδεύειν ἐπιτηδείως ἔχειν. οἰχοῦσι δὲ ταύτην τὴν χώραν Ἰἤονοϑελῆται καὶ Ἰακωβῖται, ἔϑνη τε οὐκ ὀλίγα, καὶ τῶν ἐς τὴν τοῦ Ἰησοῦ τοῦ ϑεοῦ ϑρησκείαν τελούντων τε χαὶ φρονούντων ἄλλων ἄλλῃ, οὔτε κατὰ τοὺς Ῥωμαίους οὔτε κατὰ τὰ Ἕλλησι δεδογμένα ἐς τὴν ϑρησκείαν φρονοῦντες "" ἀλλ᾽ ὅσοι μὲν εἶσιν ᾿Δρμένιοι πλεῖστοι ἀνὰ τὴν χώραν ταῦ την, ἹΜονοϑελῆται δὴ καὶ Ἰακωβῖται καὶ Ἰανιχαῖοε πάμπολ- λοι. διήκει δὲ ἡ χώρα τοῦ τῆς Mépugiog βασιλέως ἀπὸ ft βύης ἔστε πόλιν Χαλεπίην οὕτω καλουμένην κατὰ τὴν "Ασίαν' γομίζεται δ᾽ οὗτος ὃ βασιλεὺς ὑπότε τῶν ἐν τῇ "ale ἐθνῶν") καὶ ὑπὸ τῶν τῆς “ιβύης καὶ δὴ καὶ ὑπὸ τῶν ἐν τῇ Εὐρώπη
Οὐὠρχιερεύς τε τὰ ἐς τὴν θρησκείαν αὐτῶν καὶ τὰ ἐς τοὺς νὸό. μους τοῦ IMeyuéreo , παμπόλλων αὐτοῦ ταύτῃ διδασκομένων τοὺς τῆς θρησκείας αὐτονόμους, καὶ ὡς ἀπὸ τῶν παλαιοτέ- Qo» ἀρχιερεύς τε ἐνομίσϑη, καὶ γράμμασι τοῖς τούτων ἀπο. 15 δείκνυσϑαι ἀκριβέστατα δὴ τὸν τοῦ IMeyuésto νόμον. τὸν δὰ τάφον Ἰησοῦ κατὰ τὴν Παλαιστίνην κατέχοντες μέγα τε ἀποφέρονται κέρδος, καὶ ὥρχοντες μέγιστοι δὴ τοῦ βασιλέως οἴχου ἐς φυλακὴν τοῦ σήματος καθίστανται. διήκει δὲ ΑἹ γυπτος ἀπὸ Τύρου τῆς ᾿Αλεξανδροίας ἔστε Ἰτουραΐαν χώραν, ἢ ἐπὶ σταδίους μάλιστα mp .... ὃ δὲ Νεῖλος ὃ τῆς Aiyi- mrov ποταμὸς ἐκδιδοῖ ἐς ϑάλασσαν πρὸς Βορρᾶν ἄνεμον κατὰ ᾿Αλεδανδρειαν τῆς «Αἰγύπτου. ἐὀντεῦϑεν ἄρχεται 5 Παλαι-
1. ἄρδειν R
religionem quidem Iesu filii dei se tenere dicunt: at plurimum ipsi inler sese dissentiunt. nec consensum praestant in religionis negotio vel Graecis vel Romanis. plurimi Armeni in regione ista etiam Mo- nothelitae et Iocobitae, necnon plurimi Manichaei habitant. exten- ditur autem Memphitici regis regio a Libya usque ad Chalepiam ur- bem Asiae. plurimae in Asia et Africa Europaque gentes veneran- tur istum regem οἱ sacerdotem in iis quae ad religionem et Mech- metis legem spectant. plurimi namque isthic haerent qui operam dant Mechmetis legibus discendis. etiam ab antiquis sacerdos habi- tus eat, ut qui eius gentis litteris Mechmetis leges acutissime expla- nare posset. sepulcrum [esu sub potestate istius regis in Palaestina situm est, unde plurimum lucri ei accedit. custodiae huius sepulcri viri de familia regis illustrissimi destinantur. extendit se Aegyptus ab Alexandria et Tyro usque in Ituream regionem stadiis maxime $8. Nilus autem fluvius Aegypti exhauritur ín mare versus Boream ven- tum, iuxta Alexandriam Aegypti. hinc incipit Palaestina, tendens us- que ad Coelesyriam. in hac regione Iesu celebratur sepulcrum, si-
DE REBUS TURCICIS L. ΜΠ]. 143
cvy διήκουσα ἔστε ἐπὲ κοίλην Συρέαν. ἐν ταύτῃ δὲ ἔστι τὸ τοῦ. χυρέου Ἰησοῦ σῆμα, κατὰ τὴν “Ἱεροσολύμων πόλιν, ἢ Ὁ δὴ κατέσκαπται. xai αὗται μὲν παράλεαι χῶραι" κοίλη dà Συρία διήκεε ἐπὲ oaa» ἐπὲ τὴν ἐρυϑρὰν ϑάλασσαν τῷ $xpóc ἕῳ ἐόγετι. διαβάντι δὲ τὴν ϑάλασσαν ψάμμος τε δέχε- ται αἰτοῦ ταύτῃ διαπορευομένων ἐπὶ τὸ σῆμᾳ τοῦ ΙΜεχμέ- τῶ, αὕτη δὲ ἡ χώρα βασιλέως τῆς ἸΠέμφιος οὖσα, πρὸς δὲ xal ἡ (Φοινέκη. δύναμις δέ ἐστι τῷ βασιλεῖ τῷδε κατὰ ϑάλασσαν ἀξιόχρεως, ἔνϑα δὴ ἐφίσταται Σάμος" πλοῖα r6 ιθχαὶ τιήρεις ἐκ ταύτης κατασκδυάζει. Κύπρον τε ὑπηγά-- yu, καὶ ἐπὲ Ῥόδον καὶ ύπρον πέμψαι τὰ τὲ πλοῖα xai cuu» σὺν αὐτοῖς. διαπλεύσας δὲ τὴν τε πόλιν ἐπολιόρκει, ταὶ τὴν νῆσον ληισάμενος προσέβαλέ τὸ τῷ τείχει ἐπὶ ἡμέρας P. 16 iumc* καὲ ὡς οὐδὸν προυχώρει ἡ τῆς πόλεως αἵρεσις, ἀπε- δ γώρησεν ἐπ᾿ οἴκου. τὴν μέντοι Κύπρον ὑπηγάγετο, καὶ τόν v8 βασιλέα Κύπρου ἄγοντα ᾧχετο: ἀφ᾽ οὗ δῆτα χρόνου φόρον t ἀπᾶγεε ἡ Κύπρος τῷδε τῷ βασιλεῖ. δοκεῖ δὲ ἢ νῆσος αὕτη ὑπὸ τόνδε γενέσϑαι τὸν βασιλέα τὸ παλαιόν. — KsAroi V. 60 δὲ ὡς ἀφίκοντο ἀπὲ τὸ τοῦ ᾿Ιησοῦ τοῦ ϑεοῦ σῆμα, δουλωσά.. Nuner τὴν τε νῆσον ταύτην ὑπηγαγοντο σφίσι, στόλον ἐπαγό-- trot καὶ δύγαμειν ἀξιόχρεων. $ καὶ Ἑνετοὶ ᾿Ἵμαρίην πόλεν εὐδαίμονα χεερωσάμενοε ἐπὶ συχνὸν τινα χρόνον διακατεῖχον, ὁρμητήριον τῆς πρὸς -diyvnrov ἐμπορίας αὐτῶν. καὶ τὸ ἐν-
10. ἐκ ταύτης κατασχευάζεε om nonnulli libri 17. ἐπάγει P
tum in urbe Hierusalem , quae devastata est cum maritimis regioni- bw. Coelesyria panditur in Arabiam usque ad mare rubrum, versus Ürientem iter facienti. transeuntem id mare excipit arenae vastitas, quae superanda est petentibus sepulcrum Mechmetis. ] haec est regio. Memphitici regis, cui additur et Phoenicia. est huic regi in mari quoque maxima potentia. Samus ei suppeditat naves et triremes. Jprum sobegit. naves mittens cum militibus adversus Rhodum et Cyprum, urbem obsidione afflixit. actis autem raedis ex insula plu- rimis, aliquot diebus oppugnationi intentus Íuit; quae cum parum wcederet, abducto ezercitu domum reversus est. Cyprum quidem 300 imperio adiunxit, capto eius rege; el ex eo tempore Cy rus Memphitico regi tributum solvit. quin iam olim istam insulam huic 'tgi paruísse arbitror, verum Galli ut accesserunt ad Iesu dei sepul- crum, insulam eam in servitutem redactam cepere, classem parantes mágoam viresque haud contemnendas. 60 modo et Veneti Amariam "bem opulentam occupantes diu eam tenuere, ui portum ad Aegy- Püacas merces commodissimum. hinc successione longa reges Gallo-
144 LAONICI CHALCOCONDYLAE
κεῦϑεν unà Κελεῶν βασιλεῖς διωγενόμεμοι βασιλεύουσιν ἐν ταύτῃ τῇ κήσῳ. νέμονται μόντηι xai οἱ ᾿ρᾳβες μέρος τι τῆς νήσου ταύτης wei πόλον Ἰϑαμοαγούστην χαλουμέγην. τῷ μὲν οὖν βασιλεῖ ἸΠέμφιός τό. καὶ Αἀἰγύπτον πόλεμος τέ ἐστι πρὸς τοὺς à» τῇ ᾿Αραβίᾳ καὶ ngüg τοὺς dnà τῆς «Διβύης,5 diagsgouévave περὲ γῆς ὅφων, μαχοσαμένῳ ξά τε alla καὶ δὴ .... Χαλέπιον δὲ πόλιες αὐτῷ ἐν τῇ aia μεχγαλὴ τε καὶ εὐδαίμων, καὶ ἐμπορίαν παρθχομένη τῆς τὸ ᾿Ασίας καὶ Adiyónzov καὶ ᾿Αραβίας. ἵμπονς δὲ ἐκφέρει ἢ χώρα αὕτη γονγαίηυς, δοκεῖ δὲ καὶ ἢ τὸ «ἀἰγῳπτος xo 7) πρὸς «ifugrti χώρα φέρειν ἵππους τὸ ἐγαϑοὺς καὲὶ καμήλους. Τὴν μένεοε Χαλεπίην πόλιν ἸἹεμήρης, ὅτε δὴ καὶ ἐπὶ C4epadxóv ἐστρατεύετᾳ, ὑπηγάγετοι τρὲ κοίλης Συρίας ovx ὀλίμην χώραν καταατρεψάμεχος ἀπεχώρει δι’ αἰκίαν τῆνδε. ó γὰρ δὴ τῆς Καταγίης βασιλεὺς τῶν ἔννέᾳ καλούμενας (οὗ- 15. vog δ᾽ ἂν καὶ ὃ τῆς ᾿Ινδίας βασιλεὺς) διαβὰς τὸν ᾿ραξην τὴν τὲ χώραν ἐπέδραμε τοῦ Τεμήρεω.,, καὶ ἀνδράποδα ὡς πλεῖστα ἀπάγων ᾧχετο αὖϑις ἐπ᾽ οἶκον ἀποχωρῶν. ἤγαγε dà osQesó», fj λέγεται, ἐς τεσφαρώκογεαι καὲ ἑκατὸν μυριά- δας.’ Τεμήρης δὲ ὡς ἤλαυνε τὴν τριχίστην, τῆς μὲν χώρας 3ὺ ὑφιέμενος, τῷ δὲ τείχεε ἐπειχόμενος διαφυλάξαι ὅσα τε ἦν φὐτῷ ὁμοροῦντα τὴν Χαταΐων χώραν, καὶ ἐν τῇ Περσῶν αὖϑις καὶ Καμδίων ἀρχῇ οὐκ ἔφϑη κοταλαβὼν τὸν βασιλέα.
16. iy?
rum isti insulae praefuere. etiam Arabes huius insulae partem te- nent, necnon Phamagustam urbem opibus florentem. et saue Men- phitico -et Aegyptiuco regi bellum est adversus Arabes εἰ Afros, pro- pter regionis: limites usque- dissidentes et inter caetera etiam manus comseréntes. et quidem Chalepia urbes eius in Asia magna et dives epum, merces praebens Asiae δὲ Arabiae. equos ista regio producit perquam generosos. etiam Aegyptus, necnon ea regio quae versos Libyam excurrit, gignit equos generosos et camelos.
Cbalepiam urbem suo dominio adiecit Temires, cam amna infer- ret Damasco; et subacta Coelesyriae non ' modica regione , discessit haiusmodi causa mbtus. nam Chatagiae rex, unus de numero novem ducum, etiam Indiae imperitabat. hic Araxem traiecit, Temirisque regionem vastans, mancipiis captis plurimis, domum rediit. fama es eum in armis habuisse circiter quadraginta et centum myriades homi- num. "Temires autem regione excedens, et muro loea Chatagiorom regiomi finitima firmans, quam celerrime hostem insecutus eet, nec eum vel in Persarum vel in Candiornm regno indipisci valuit. binc legatione missa bellum pace matatum est, cum ín animo agitaret
DE REBUS TURCICIS L. Il. 145
ἐγτεῦϑεν διαπρεσβευσάμενος,, σπονδάς τε ἐποιήσατο, ἐν νῷ Ὁ ἔχων ἐπὶ Παιαζήητῃ τὸν "duovodreo στρατεύεσθαι. ἐποιής- σατο οὖν σπονδὰς ἐφ᾽ ᾧ ἀπάγειν φόρον ἱκανὸν ὑπὲρ της τῶν Μασαγετῶν χώρας, ἣν καταστρεψάμενος εἶχεν.
Ὡς δὲ πρὸς τοῦτον σπονδάς τὸ ἐποιήσατο καὶ εἰρήνην, ξυγηνέχϑη αὐτῷ τὰ ὃς τοὺς ἀπὸ τῆς κάτω ᾿Ασίας Τούρκων ἡγεμόνας ἀφῖχϑαί τε παρ᾽ ἑκατόν, καὶ τὰ περὲ τὴν ἹΜελιτή- γὴν ἐπολιορχήσαντο ταύτην τῷ Παιαζήτῃ. παρασκχευασάμε- τὸς δὲ σερατὸν μέγιστον ἤλαυνεν ἐπὶ Σεβάστειαν, πόλιν τῆς f Καππαδοχίας εὐδαίμονα. δοκεῖ δὲ αὕτη ἡ πόλις βασίλεια γοέοϑϑαι τοῦ πρότερον βασιλέως Τούρκων, καὶ ἀπὸ ταύτης ὁρμαυμένους τοὺς Τούρκους τὸ παλαιὸν χώραν ὑπαγομένους p. 77 τῆς τε 'Τσίας οὐκ ὀλίγην, ἐς τὸν (Ἑλλήσποντόν τὸ xai τὴν ὠπιχρὺ Βυζωντέου χώραν τὴν ἐς τὴν ᾿Ασίαν ἐπιδραμεῖν χειρὲ Dae ἀφικομένους. ἹΤεμήρης μὲν οὖν ὡς ἀφίκετο, ἐπολεόρ-- χει τὴν πόλιν: Παιαζήτης δὲ dn» rOre, ἐπὲ “εβαδίαν τῆς Βοιωτίας xat ἐπὲ Πελοπόννησον καὶ Θετταλίαν στρατευόμενος. καιέλιπε δὲ ἐν τῇ Σεβαστείᾳ στρατὸν re τὸν τῆς ᾿Ασίας καὶ παῖδα Ὀρϑογρούλην, καὶ ταύτην καταστησάμενος αὐτὸς μὲν
ἐπὶ Πελοπόννησον ἐστρατεύετο. ἔνϑα δὴ πυϑύμενος ὡς Τε- μῆρης ἐλάσας πολιορκοίη Σεβάστειαν, ἤλαυνε và ἔμπαλιν γε.. γύμενος, καὶ οὐκ ἐξεγένετο αὐτῷ ἐσβαλεῖν ἐς τὴν Πελοπόννη-
18. τὴν post χαὶ om Ρ 20. πυϑομέγῳ P : corr H
Paiaziti Amuratis filio arma inferre hostilia. pax autem hac condi- cione composita est, ut tributum magnum quotannis penderet pro Massagetarum regione, quam armís subegerat. u
Bellum hoc ut intercedente foedere fuit sopitum, accidit ut cau. nm ducum inferioris Asiae susciperet. venerant enim. numero cirei- ter centum, et Melitinem urbem auspiciis Paiaaitis obsidione circum- dederant. comparato itaque quam potuit exercitu maximo, hostili animo profectus est contra Sebastiam, Cappadociae urbem opibus vi- gentem ; quae quondam, ut apparet, regis Turcorum sedes regia ex- ὑπ. ex Tac enim antea prodeuntes Turci subegere regionem Asiae »on modicam usque ad Hellespontum; et iam magna manu adve. tientes ineursionem fecere in regionem quae ex adverso Byzantii tita conspicitur.- Temires itaque ut advenit, urbem exercitibus cir- tumsedit. Paiazites forte tum aberat, quia expeditionem susceperat tontra Lebadiam Boeotiae et contra Peloponnesum lhessaliamque. fliquit tamen Sebastiae Orthobulem filium cum exercitu. quae (aia eum in eum modum dísposuisset, ipse contra Peloponnesum topias duxit. at ut accepit Sebastiam a Temire oppugnari, mutato tenálio reversus est, nec potuit irrumpere in Peloponnesum. cum
Chalcocond yas. 10
146 LAONICI CHALCOCONDYLAE
cov. énstyouóvg δὲ τὴν ἐπὶ τὴν "doía»y πορείαν, ἐπύϑετιο Βἁλώναί τὸ τὴν πόλιν καὶ ἀνδραποδισάμενον οἴχεσθαι αὖϑις ἐπεόντα ἐπὲ Χερίης. ὡς γὰρ δὴ προσέβαλεν ἐπὲ ἡμέρας ixa- vag, οἱ ἀπὸ τῆς πόλεως ἐξεκρούσαντο τὸν Τεμήρεω στρατόν. ἐνταῦϑα ἔχων μεϑ' ξαυτοῦ ὀρυχτὰς ἐς ὀχτακισχιλίους τὸν 5 V.61 ἀριϑμόν, ὑπώρυσσον ὑπὸ τὴν γὴν ὀρύγματα φέροντα ἐς τὸ τεῖχος τῆς πόλεως ἁπανταχῆ. καὶ ὄνια μὲν οἱ τῆς πόλεως ἤσϑοντό τε, καὶ ἀντορύσσοντες xai αὐτοὶ ἐξεχρούσαντο᾽" τὰ ει δὲ πλέω ἤνύδθτο αὐτῷ ἅτε πολυχειρίᾳ ὀργαζομένων. ἧς δὲ ἤδη τὰ τείχη δρώρυκτο καὶ ἐπὲ ξύλων ἤδη ἦν μετέωρα, πῦρ ι0 ἐνιέντες κατεβλήϑη τε τὰ τείχη αὐτόματα, xai ἐπιπεσόντες ἐνταῦϑα οἱ τοῦ Τεμήρεδω στρατιῶται εἰσέπιπτον ἐς τὴν mo- αλεν, καὶ οὕτω κατέσχον αὐτήν. καὶ τοὺς μὲν ἄνδρας, παρεγ- γυήσαντος τοῦ βασιλέως, αὐτίκα ἑλόντες τὴν πόλιν διεχρῆ- σαντο παῖδας δὲ καὶ γυναῖκας τῆς πόλεως ἐς ἕνω χῶρον 15 dyayov τὴν t6 ἵππον ἐπαφεὶς κατεχρήσατο, ὥστε μηδένα τῶν τῆς πόλεως, urt& ἄνδρα μὴτε γυναῖκα μήτε παῖδα, περιγενέ- σθαι, οἰκερότατα δὲ ξυμπώνετων τῶν ἐν τῇ πόλει θανόντων. λέγεται δὲ γενέσϑαι ἀνθρώπους ἀμφὲ τὰς δώδεχα μυριάδας. πρὸς δὲ καὶ ἐλεφαντιάντων ὃν ταὐύτῃ τῇ πόλει πλῆϑος εὑρα- Ὁ μενον λέγεται κελεῖσαι ὠνελεῖν. τούτους μὲν οὖν ὅπῃ ἤσϑετο περιόντας, οὐχέτι &la ζῶντας περινοστεῖν, ἀλλ᾽ ὡς ἤσϑετιο, τοῦ
' — ἥμέρας τενὰς 3. ἐπιόντα Ρ ἐ“ἑμερεχέναι T: corr H 18. dz?
maturaret iter in Ásiam, audivit Sebastiam esse captam, Temirem- que mancipiis collectis plurimis abiisse Cheriam. ut enim Temires impetum in murum dedit diebus aliquot, oppidani vim hostilem for- titer propulsarunt. «cum autem haberet octo milia fossorum ín ca- stris, iis negotium dedit ut cuniculos baberent subterraneos, per quos ubique possent emergere in urbem. οἱ quidem oppidani senserant id parari. proinde et ipsi fodiendo hostibus occurrebant: verum pellebantur. amplius enim efficiebat Temires, ut qui fossorum numero excelleret. muri cum iam undique essent suffussi, hostesque starent in aggere excelso et ligneo, igmem iniecerunt, murique sua sponte corruerunt. deinde per loca ruinis patentia irruentes Temiris mili- tes in urbem, eam in humc modum occuparunt. oppidanos, sic im- perente Temire, capta iam urbe illico occiderunt. liberos et mulie- res eius urbis in unum locam agens, immisso equitatu omnes truci- davit. urbis istius adeo miserabllis clndes fuit ut nec vir nec mu- liec neque etiam puer aliquis potuerit exitium subterfugere. bomi- nes in ista. urbe fuerunt plurimi, adeo ut pene superarent numero duodecim myriades hominum. praeterea reperta magna leprosorum
DE REDBUS TURCICIS L. lil. 147
ζῆν ἀπήλλαττεν, οὐ ϑέμες εἶναι φάσχων εἰς τοιαύτην γενομέ- D γους τύχην περιεἕναι τούς τὸ λοιποὺς τῶν ἀνθρώπων διαφϑεί- pra; καὶ αὐτοὺς cz τὰ πολλὰ παραπαίοντας. λέγεται δὲ ταύτης τῆς πόλεως τὴν συμφορὰν ὑπερβαλέσϑαι τὰς πώποτε ὁγενομένας τῶν πόλεων ξυμφαρώς. Ὀρϑογρούλη δὲ τὸν παῖδα Πειαζητεω συλλαβὼν ζῶντα ἐπὶ ἡμέρας περιῆγε, utra δὲ ταῦτα ἀὠγελεῖν ἐκέλευσε. Παιαζήτης δὸ ὡς ἐπύϑετο ἕκαστα uit 0 πολύ, ἅτε δὴ ἣ πόλις ἁλοῦσα διεφϑάρη, καὶ ὁ παῖς αὐτοῦ μετ᾽ οὐ πολὺ ἤγγελτο τελευτῆσαι ὑπὸ βασιλέως Τεμή- ἰθρο, ξυμφορᾷ τὸ ἐχρῆτο ὡς μάλιστα καὶ ὃν πένϑει ἦν. δια- Pu γὰρ δὴ ἐς. τὴν ᾿“σίαν, ὡς βοσκὸν τινα ἑωράχδιε ad- p, 18 lima, λέγεται δὴ εἰπεῖν, ἐπιδηλώσαντα τὸ πάϑος αὐτῷ ὧν ἦν, “αὐλεῖ δὲ ῳδήν, ovre Σεβαστειαν ἀπώλεσεν οὔτϑ sila Ὀρϑογρούλην." ἣν γὰρ δή, ὡς λέγεται, ᾿Ορϑογρούλης τὸν ἡλύιον τὰ πάγνεα κράτιστος, καὶ ἐξηγήσασθαι ἐπὶ πόλε.: μὸν ἱκανὸς" διὸ δὴ xaé ἐν τῇ ᾿ἀσίᾳ κατέλιπεν αὐτόν, ἐπι- τρέψας τὴν ἀρχὴν αὐτῷ, 2 δοκοίη αὐτῷ ἐς τὸ ἐπιτηδειότατον χαϑιστώγαι. Κατὰ μὲν οὖν τὴν ἐς τὴν Σεβάστειαν ἔλασιν Τεμήρεω ἡθτοσαῦτα ἐγένετο. μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ καὶ ἣ πρεσβεία ἐφίκετο παρὰ τὸν λαίλαπα Παιαζήτην, καὶ ἐκέλευσεν αὐτὸν ἀποδοῦναι
13. αὔλεε et mox ἀπολέσεις cum interprete Hammer I p. 296. 16. dia P: corr H
multitudine, omnes interfici curavit. hos enim ubicunque adeptus (κεῖ, incolumes abire haud sinebat, nequaquam fas esse dicens ut hi superstites sint, reliquosque homines inficiant, ipsi plerumque mi- tetrime viventes. fama exiit excidium urbis istins miserrimum supe- rise calamitates omnes, quae in ullas unquam redundarunt urbes. Orthobulem Paiazitis filium, cum vivus in manus venisset, aliquot diebus secum circumduxit: postea cuidam negotium dedit ut eum interficeret. Paiazitem , ut urbis excidium miserabile filiique interi- tam accepit , calamitas luctusque apprehendit maximus. transiens tim in Asiam, ut vidit pastorem quendam tibia canentem , fertur düise, moerorem suum indicans quam acerbus esset, *cane cantile- mm, cuius argumentum sit: neque Sebastiam amittas, nec etiam lium Orthobulem." erat enim Orthobules aequalium suorum opti- mus etiam dux haud contemnendus. quapropter non ab re relictus Ut ἃ patre in Asia, ut regnum administraret eo modo quo sibi pu- Uüret commodissime habere.
Ezpeditio Temiris contra Sebastiam hunc finem sortita est. nec Wolto post legatio rnissa est ad Paiazitem Laelapa, quae iussit αἱ du- cibus restitüeret regionem. daret tantum butyri, quantum ferunt duo
148 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Bis τὴν χώραν τοῖς ἡγεμόσι, καὶ τάς τε δισχιλίας καμήλους βουτύρου, καὶ σκηνὰς δὴ δισχιλίας, αἷς εἰώϑασιν οἱ νομάδες ἀνὰ τὴν ᾿Ασίαν χρῆσθαι, καὶ ἐν τοῖς ναοῖς τοῖς ὑπὸ τὴν Παιαζήτεω ἀρχὴν μνημονεύεσθαι αὐτὸν ὡς βασιλέα, καὶ vo- μίσματι δὲ χρῆσϑαι τῷ βασιλέως Τεμήρης ἐς σύμπασαν τὴνϑ ἀρχὴν αὐτοῦ, καϑελόντα τὸ ἑαυτοῦ νόμισμα, πρὸς δὲ καὶ τῶν παίδων αὐτοῦ ἕνα ἡτοῦντο παραγίγεσϑαι ἐς τὰς Τεμῆ- pto ϑύρας. καὶ 7» ταῦτα ποιῇ, φίλον τε καὶ ἐπιτήδειον ἔσεσϑαι Τεμήρεω βασιλέως" ἢν δὲ μὴ ποιήσῃ, χρῆσϑαι αὖ- τῷ ὡς πολεμίῳ βασιλέα Τεμήρη. ἦ δὲ δὴ λέγεται ϑυμω-"
C9évra τὸν Παιαζήτην ἐκεῖνο δὴ τὸ ἔπος εἰπεῖν, ὃ καὶ ngo- τερὸν μοι δεδήλωται, ὡς ἣν μὴ ἐπικαταβὰς ἀφίκοιτο ἐπ᾽ αὖ- r0», τὴν γυναῖκα αὐτοῦ ἐς τρὶς ἀποπεμψάμενον ἀπολαβεῖν αὖϑις" ὃ δὴ αἰσχύνην φέρει μεγάλην, εἰρῆσϑαι ὁτῳοῦν τὸ ἔπος τοῦτος. προϑέμενος μὲν οὖν τὰ παρὰ τῆς πρεσβείας i
V. G2 αὐτοῦ τὸ Παιαζήτεω ἔπος ὃ Τεμὴήρης οὐκέτε ἐς ἀναβολὴν ἐποιεῖτο τὴν ἔλασιν, καὲ αὐτίκα παρασχευασάμενος στρατὸν τόν T6 παρ’ ἑαυτῷ Σκυϑῶν τῶν νομάδων καὶ Τζαχαϊτίδων, ἐς ὀγδοήκοντα ὡς λέγεται μυριάδας, ἤλαυνεν ἐπὲ Παιαζήτῃ, διὰ Φρυγίας τὸ καὶ “υδίας τὴν πορείαν ποιούμενος. Παια- ἢ ζήητης δὲ ὡς ἔξοοκώσας Τεμήρη, ἦν μὴ ὡς ἤδυνατο κράτιστα
D παρεσκευασμένος ἐπίῃ, συναγείρας στρατὸν ὡς ἠδύνατο μέγι-
5. Τεμήρεω ὗ 22. ἐπήει P
milia camelorum, lis adderet duo milia tentoriorum, cuiusmodi ín usu habent pastores per Asiam. postulabatur quoque ut per univer- sum Paiazitis regnum Temires pronuntiaretur rex. volebat quoque ut Paiazites in suam regionem Temiris numisma reciperet et suum irritum faceret. postremo imperabatur ut unus de numero filiorum | Paiazitis militaret in iánuis Temiris. quodsi Paiazites haec faceret, | fore eum amicum et necessarium regis "l'emiris: sin autem has peti. tiones aversaretur, sciret Temirem ipsum pro hoste babiturum. bi: auditis ferunt Paiazitem ira commotum illud responsum dedisse, quod supra declaravimus, videlicet *si non veniat quemadmodum minitatur, precor uxorem suam ter repudiatam recipiat ;?, quod quidem dictum magnam infamiam importat ei in quem dicitur. cum igitur cum uli responso legatos dimisisset, Temires expeditionem suam, quam animo | versabat, non amplius differt contra Paiazitem. — sed confestim con- tractis copiis quam potuit plurimis, Scytharum et Tzachaidarum, qi
raesto erant, delectu habito, conscripsit exercitum, qui complecte-
atur octoginta myriades hominum; et profectus est contra Paiari- tem, per Phrygiam Lydiamque iter faciens. Paiazites ut hosti ob- viam procederet instructus, coinparavit et ipse quam potuit exercitum
DE REBUS TUVRCICIS L. III. 149
ei», συμπαραλαβὼν xai τοὺς Τριβαλλοὺς αὐτοῦ δορυφόρους, ἐς μυνέους μάλιστά nov γενομένους τούτους (ἐφ᾽ οἷς δὲ μέγα ἐφρόγεε ὡς ὅποε παρατυγχάνοιεν ἀνδρῶν ἀγαϑῶν γενομένων), καὶ προϑέμενος cóc "“λέξανδρος ὃ Φιλίππου τοὺς Μακεδόνας siye» μεϑ᾽ ἑαυτοῦ καὶ ἐς τὴν ᾿Ασίαν διαβάς, “αρεῖον aivia- — σάμενος τῆς ἐς τοὺς Ἕλληνας Ἐέρξεω ἐλάσεως, τῷ ξαυτοῦ ἐλάσσονι δὴ στρατῷ ἐπιὼν κατεστρέψατο, καὶ τὴν ᾿Ασίαν oq; αὐτῷ ἐποιήσατο, ἔστε ἐπὶ Ἐνφαϊν τῆς wdoíag ἐληλώκει " ἐπί. στένε δὲ χαὶ αὐτὸς τῷ ξαυτοῦ στρατεύματι ἐπιὼν καϑαιρή- - lot» ταχὺ πώνγυ τὴν Τεμήρεω βασιλείαν καὶ ἐπὶ Ἰνδοὺς dqu-P.7 τέσϑει, παραλαβὼν δὴ οὖν τό τε Εὐρώπης καὶ ᾿Ασίας στρώ- τεῦμα,) ἐς δώδεκα μυριάδας᾽, ἐετο ὅμύσε ἐπὶ τὸν Τεμήρη, Wa: αὐτὸν βουλόμενος ἐν τῇ χώρᾳ ἐστρατοποδευμένον πρὸς is Βυφράτῃ, ἐν νῷ ἔχων βασιλεῖ Τεμήρῃ μαχέσασϑαι. Τε- Bjorn; dà ingen διὰ Φρυγίας ἐλαύνων. Παιαζήτης δὲ διὰ τῆ; Καππαδοκίας ἐπείγετο, φϑῆναι αὐτὸς πρὸς τῷ Εὐφράτῃ χατὰ τὴν ᾿Αρμενίων χώραν βουλόμενος. ὡς δὲ ἐν τῇ "4ρ- piv» γεκόμενος χώρᾳ ἐπύϑετο τὸν Τεμήρη ἤδη ἐν τῇ éav- τοῦ ἀνασερέφεσϑαε χώρᾳ, διὰ Φρυγίας iAdcavra, τὰ ἔμπα- Β 3l» γενόμενος ἐπορεύετο εὐθὺ Φρυγίας, ὡς δὴ καὶ Τεμήρη αὐτὸν σϑαι ἐπυνθάνετο. ταχὺ δὲ ἐπειγομένων ἠνύετο ὃ ὀρόμος, ὥστε τὰ στρατεύματα αὐτοῦ πολλὴν διανύσαντα mo.
2, δὴν
milimum, assumptis etiam Triballis satellitibus suis, qui numero trant quasi decem mille. in his spem maximam habebat Paiazites, " qui fortitudinis essent semper memores —— venissent. quos cobortabatur, dicens **Alexander.Philippi Macedones habens, Viosgressus est in Asiaimn , crimini dans Dario Xerxis in Graecos ex- P*ditionem, pauca suorum manu pergens in hostem, Darium devicit tt Asiam subegit, pervenitque usque ad Phain Asiae. jn spem erigor ttipie me facile nostro exercitu destructorum Temiris regnum, et deinde aceessurum ad Indos usque." assumens itaqne Europaeum hianumque exercitum, qui complectebatur quasi duodecim myriades lominum, recta iter institujt adversus Temirem, cupiens eum prae- tertere δὲ in ipsius regione .castra locare iuxta Euphratem, animo Silans ibi dimicare cum 'Temire. Temires quidem exercitum per Phrypiam ductabat: at Paiazites citato agmine ferebatur per Cappa- dociam , praeoceupare volens Euphratem per Armeniam. ut autem, «um foret in Armenia, accepit Temirem iam in suam accessisse regio- sem, iter per Phrygiam facientem, mutato consilio recta in Phrygiam culendit, ubi obviam progredi Temirem intellezerat. cum autem acceleraret iter, accidit ut exercitus longo itinere graviter vexatus
150 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Qs/u» δε᾽ ὀλίγου ἔχαμνέ τὰ χαλεπῶς φέροντα, xai ἤχϑειο αὐτῷ ὅτι μὴ ἐν δέοντι γρήσαιτο τῇ ἑαυτοῦ τόλμᾳ. ξυνέβαινε δὲ καὶ τὸ μηδενὲ ἐπιτρέπειν τοῦ στρατοῦ ἐπὶ πυροὺς καὶ κριϑὰς ἐπὶ Προύσης, ὧρα ἣν παραβάλλειν τὸν ἵππον, χαλε- παίνειν τὲ αὐτῷ τὼ στρατεύματα καὶ ἀπαγορεύειν. ἀπείρη-" ται γὰρ μηδενὶ ἐξεῖναι εἰς πυροὺς εἰσιέναι" ὅν τινα δ᾽ ἀν λάβοι εἰσελϑύντα, ἐτιμωρεῖτο, λέγεταε δὲ αὐτῷ ἐσερατοπε- α δευμένῳ περὲ Καππαδοκίαν πνεῦμα βιαιότατον, ἐπιπνεῦσαν τῷ στρατεύματι αὐτοῦ, τάς τε σκηνὰς ἀπενεγκάμενον ἐπὶ πολὺ ἀποσπάσαι καὶ μετεώρους ποιησάμενον χαταβαλεῖν, καὶ τοῦτο ιῦ xat' αὐτοῦ γενέσϑαι οἰωνὸν εἰς τὰ στρατεύματα. μετὰ dé «αῦτα ὡς ἐπελαύγοντε ἐπὲ τὴν (ὃρυγίαν ἐσκήνωτο, τὴν τε σκηνὴν αὐτοῦ ἐς τρὶς συστησαμένους τοὺς ἀμφ᾽ αὐτὸν παῖ- δας, αὐτόματον πεσοῦδαν, εἴ τε τῆς γῆς μὴ ϑυναμένης κατέ- χειν τὰ σχοινία τῆς σκηνῆς, eire καὶ ἄλλῃ πῇ ξυνέβη τοῦτο" 15 τῆς τε γῆς ἀπειρῆσϑαι αὐτῷ, μὴ ἐπιβαίνειν τῆς Φρυγίας, Ἑλλήνων τὸ τινες αὐτοῦ παραγενόμενοι ἢ Τριβαλλῶν oiu» ζοντο. λέγεται μὲν οὖν καὶ πρὲν ἢ ἐπὲ τὴν ᾿Ασίαν διαβῆναι, Vim τὸν Χαρατίγεω παῖδα, ἄνδρα δὴ τῶν παρ’ ἑαυτῷ τὰ Déc σύνεσιν οὐδενὸς λειπόμενον, χρηματίσαι αὐτῷ μὴ στρα-"ὺ τεύεσθαι ἐπὶ Τεμήρη, τρόπῳ δὲ ὅτῳ δύναιτο ἀσφαλεσταάτῳ διαλύεσθαι αὐτῷ τὴν πρὸς Τεμήρην ϑικπφοραν. ἐκέλευε di
3. tQ? ᾷ, ὧν ὡρα3 9. τε τὰ αὐτῷ P
Paiaziti indignaretur, quod ipporum opera, etiam sua auducia, cum — nulla necessitas moneret, abuteretur. praeterea contigit ut exercitus - affligeretur maxima frumenti et hordei inopía propter Prusam. hinc equitatus graviter periclitabatur. exercitus rem ietam iniquo animo - ferebat, et iam detrectabat militiam. severiter enim interdictum erat . ne quis manus admoliíretur frumento , addito se acerbius vindicatu- | rum eum qui fraudem huic suo edíieto fecisset. fama est, cum ca- strameétatus esset in. Cappadocia, venti turbinem violentissimum incu- buisse exercitui, adeo «ut tentoria disiecta et in sublime tracta de- strueret, planissime; quod quidem exercitus pro omine parum fausto accepit. postea cum in Phryglam movens castra communivisset, ten- torium suum in tres pueros, qui ibi aderant, sua spónte ceciderat, - sive quod teftrá nequiverit sustinere retinacula, sive alia est causa in - qnam caeus ille reduci poterit. quidam Gráect et Triballi qui prae- - »to erant, omen id esse dicebant, πὸ ascenderet in Phrygiam. ferunt. tamen, priusquam transiret ín Asiam, Aliem Gharatinís filium, viram
eorum qui éum Paiazile erant prudehtla primarium , consuluisse ne - exercitum contra Temirem duceret, verùm anníteretur ut ista contro-
vetsía qnam tutiàsimis ratiombus dissolveretae et componeretur. se
DE REBUS TURCICIS L. III. 151
ἑαυτὸν πέμπειν, καὶ ὑπισχνεῖτο διαλλάξαι τε αὐτῷ βααιλέα Τιμήρην, 5 ἂν αὐτὸς βούλοιτο. τὸν δὲ ὑπολαβόντα φάναι ὡς οὐ τῇ ἐκείγου συνέσει πιστεύων ἀφίκοιτο ἐπὶ μέγα εὐ... 63 ῥαιμονίας, ἡγεμόνας τοσούτους κατασερεψάμενον, ἀλλὰ τῇ δξαυτοῦ ὁρμῇ τε καὲ γενναιότητι, τύχῃ δὸ εἰπεῖν χαὶ τόλμῃ ἐπιτραπομέγους τῶν βασιλέων πολλοὺς, καὶ δίχα συνέσεως μεγάλης, ὀπειδείξασθαε δργα, συνέσει δὲ τὸ πᾶν ἐπιτρέψαντας P. 80 εἰσχιστα ἀπολέσϑαι. Mera δὲ ταῦτα, óc ἐν τῇ opere» ἐγένετο ἐπὲ Ts- ἰϑμήφη σερατειόμενος, ἐβουλεύετο ὡς ὑὴ χράτιστα τὴν μάχην aWpetzO, μεταπρμίψάμενος δὲ τοὺς ἀρίστους ἐς βουλὴν xa- Jia. καί τινῶν γενομένων ἐπ᾽ ἀμφότερα ταῖς γνώμαις, ipe. Πραΐμην τὸν «λίεω, μέγεστον δὴ παρὰ τῷ Παια. ὅπῃ δυνάμενον, βουλεύογντα λέξαι τοιάδε, “ὁ βασιλεῦ͵ ἐπ᾽ βάνδρας παρασκευάζῃ στρατεύεσϑαι τώ τε πολέμια λεγομένους &»u ἀγαθοὺς ὑπὸ πάντων, ὗσοι δὴ τῆς τε γνώμης αὐτῶν καὶ ἀρετῆς ἐπεεράσανεο. τούτοις ἐγὼ εἰς λόγους ὡς τὰ πολλὰ Β ἀφικόμην, ἐπυθόμην τήν τε ὠρδτὴν δέναι παντὸς λόγου ἀξίαν, καὶ πλῆϑος δὴ πολλαπλάσιον τοῦ ἡμετέρου στρατεύματος dy- Ὀγέλλεται ἡμῖν εἶναε τὸ Τεμήρεω στράτευμα. ὥστε κατ᾽ ἄμψω δη τούτω οὔτ᾽ à» συμβουλεύσαιμει θαρροῦντα τῷ ἡμετέρῳ σερατῷ ἐέναε Oj4006 ἐς τὸ Τεμήρεω στρατόπεδον. ἀλλ᾽ od0'
legatum fore in hac re promittebat, et iuxta animi ipsius sententiam Temirem reconciliaturum. Paiazites respondit *nunquam tantum fe- licitatis conscendissem fastigium, nec etiam tot duces imperium acci- pere coegissem , si tuae prudentiae me commisissem. | impetu vehe- menti meaque generositate ductus tanta opera designavi. praeterea quidam reges fortunam et audaciam secuti, neglecta prudentia, exi- mia fecere opera, cum reliqui interim, qui in omnibus praetuleruot prudentiam, turpissime perierint." ΝΕ mE in Armenia foret, animus erat universis copiis in aciem eductis summa vi certare cum boste. adhibitis igitur in consilium optimatibus, ut praelium, faciendum esset, deliberabat. cum essent quorum sententiae in utramque partem inclinarent, fama est Praimeh Álcis filium, qui plurimum pollebat apud Paiazitem, sic locututn esse. "0 rez, contra viros adornas praelium, qui peritia rerum bellicarum feruntur esse primi ab iis qui eerum animos et virtutem sunt ex- perti. cum lis ego quoque saepius in colloquium veni, audivique viflutem eorum miris modis celebrari. praeterea annuntiatur Temiris copias multis modis numero superare nostras. itaque ut modo utro- runque intellezi sententis*, si et meum dandum est consilium, con- salusro, nostro exercitui fidens, irruere iu castra Temiris. verumta-
159 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἄν εἰ μαχεσώμενοε περιγενοίμεϑα, εἴη ἂν ἡμῖν ὄφελος ὅτῳ- οὖν. εἰν μὲν γὰρ ἐς τὴν ἐκείνων ἐσβάλλοντες ἐμαχόμεϑα, ἦν ὧν ὁμοῦ ξύμπαντα ἀγαϑά, περί τὸ τῆς ἀρχῆς ἐκείνου ἀγωνί- ζεσθαι καὶ περὲ τῆς δυνάμεως. νῦν δὲ καὶ ἣν εἰς μάχην xa- Οϑιστάμενοε μαχεσώμεϑα, οὐδὲν διὰ τοῦτο ἡμῖν ὄσται. m5 δέ, ὅπερ ὠπεύχομαι, ἐς τοὐναντίον ἡμῖν τὰ πράγματα περι- στῇ, σκόπει δὴ ὦ βασιλεῦ ὁποῖον ἀποβήσεταί gos επὸ vov. του, τήν τε δύναμιν ἅμα καὶ βασιλείαν ἀποβάλοντε. ξυμ- βαίνει δὴ οὖν aot μὴ ἀπὸ τοῦ ἴσου ἀγωνίζεσϑαι σοὲ κἀκείνῳ, πείϑομαε δὲ μηδὲ σύμπαντι τῷ στρατεύματε Τεμήρη βασι- 10 λέα, εἰ σωφρονεῖ, τὴν μάχην ποιήσασϑαι, ἀλλ᾽. ἐς μοέρας ixa- γνὰς διελόμενος αὐτοῦ τὼ στρατεύματα διαπειρᾶσϑαι ἡμῶν, καὶ εἰ μὲν τῇ μιᾷ μοίρᾳ ἐναντία ἔόντες περιγενοίμεϑα.; τῇ ἑτέρᾳ αὖϑις μετ᾽ οὐ πολὺ χρησάμενος, ἐς ὃ δὴ ἀπαγορεύειν — D ἡμᾶς καμοῦντας μαχομένοις ἐκείνοις" ου γὰρ τοιοῦτόν ἐστιν! τὸ ἐκείνου στράτευμα, οἷον ἐπειδὰν ἐς χεῖρας ἀφίκηται, av- τίχα ἐς φυγὴν τραπόμενον οἰχεσϑαι" ἀλλὰ καὶ ὃν τῇ τροπῇ βέλτιον ἡμῶν, ἀναλαμβάνειν τα σφᾶς συνιόντας πυνϑάνομαι, καὶ ἀναμαχομένους μεγάλα ἀποδείκνυσϑαι ἔργα. δοκεῖ ov» μοι 0u0c6 μέντοι μὴ ἔεσϑαι ἐπὲ τὸ Τεμήρδω στράτευμα, διὰ δὲ τῶν ὁρέων πορευομένους ἐφέπεσϑαι, ὅτι ἐγγύτατα γενομέ- γους, καὶ ὅπῃ τὸ προχωροίη, χαχοῦντας ἐν μέρει τὸ ἐκείνου
men eL si praelii aleam iecerimus praeliumque nos victores declara- verit, nescio quae inde nobis sit futura utilitas. sed si hostium re- gionem fuerimus ingressi, ibique praelii fortunam fuerimus experti, commoda plurima feremus, pugnaturi videlicet pro regno et potentia Temiris acquirendis. nunc autem si summam rei certamini commise- rimus, ea nequaquam evenient. sin autem, absit omen, in contrarium res ceciderit, vide quae damna passurus sis, amittens potentiam tan- tam regnumque tantum? apparet igitur quod tu et ille non ex aequo pugnetis. arbitror autem nec Temirem, si modo sapit, cum universo exercitu praelium imiturum: verum copias suas distribuet in turmas magnas et multas, et in hunc modum nos tentabit. et si resistentes fortiter turmam unam vicerimus, alteram et recentem nobis opponet tamdiu, donec laborantes deficiamus, illis strenue pugnantibus. haud enim sic Temiris copiae sunt comparatae ul, ubi ad praelium ven- tum fuerit, statim in fugam abeant: verum etiam in fuga nobis me- liores sunt, et facilius in unum colliguntur dispersi, magua virtutis edentes opera. censeo itaque non obviam eundum esse Temiris ex- ercitui : verum melius et utilius mihi videtur ut eum subsequamur per montes, quam proxime semper instantes, eiusque exercitum lae- dentes, ubicunque occasio se dederit. hinc apparebit ἃ popnulationi-
DE REBUS TURCICIS L. Ilf. 153
στράτευμα. δῆλα δ' ἂν γένοιτο ταύτῃ οὡς ovre ἐπιδρομῇ χρήσαιτ᾽ ἂν ἔτε τοῦ λοιποῦ ἐφισταμένων ἡμῶν καὶ ἐπισποα. μένων ἐγγύτατα, σιτέζεσθϑαί τε oUx ἂν ἔτε τοῦ λοιποῦ δύναιτο ἱχαγῶς͵ ὥστε ἀποχρῶντα εἶναε αὐτῷ τὰ ἐπιτήδεια. ἐπειδὰν δ᾽ ἐν τῇ ἐκείνου γενώμεϑα ἐπισπόμενοι τῷ Τεμήρῃ στρατέύ--Ῥ. 81 ματι, τηνικαῦτα δὴ ὅδρμωμένῳ oixads τῷ στρατεύματι xai ἐχομένῳ τῆς oixads ὅϑδοῦ ἐπιπέσοιμέν τὲ ἂν xai ἀμυνόμενοι μαχεσαίμ6ϑα."" Tavra εἰπόνεος τοῦ Πραΐμεω, ταύτῃ ἐτράποντο καὶ oi VlwsW τὴν ψῆφον τιϑέμενοι. βασιλεὺς δὲ Παιαζήτης λέγε- ται εἰπεῖν τοιάδε. “τὸ πλῆϑος ἔοικεν, οὗ ἄνδρες, fj ἐγὼ τεκ- utut, ὑμᾶς δεδίττεσθαι. ἀλλ᾽ ἐκεῖνο δὴ καὶ ὑμεῖς ἔστε, ὡς πίήϑους οὐδὲν ὑγιές dot», ὕπου ἂν ἀρετὴ παραγένη- ται, ἴστε δὴ καὶ Ἐζξέρξη τὸν Ζαρείου, βασιλέα Περσῶν, πλήϑη V.6A ϑόπῦσα ἀγόμενος καὶ ἐς τὴν Εὐρώπην διαβὰς παρὰ βραχύ ἐπήει ἀποϑανούμενος, εἰ μὴ ἸΠαρδόνιος ὑποστὰς ἤμυνεν ad-B τῷ τὸν ὄλεθρον ἐπανιόντας ἐς Σοῦσα. καὶ ᾿Αλέξανδρον ἴστε, ὡς Δαρείῳ μαχεσάμονος τήν v6 βασιλείαν ἀφείλετο καὶ av- τὸν ὠπέχεεινε. καὶ τπιολλοὺς δὸ πυϑέσϑαι οἶμαι τῶν ἡμετέ.. 30v» Τούρκων δλίγῃ χειρὲ μεγάλα ἀποδείξασϑαι ἔργα. xai ἡμεῖς δ᾽ dy τῇ Εὐρώπῃ ϑαμὰ δὴ ἐπὲ τὰς μάχας ἰόντες yévg 1ὲ ἐξρεψάμεθα γενναεότατα δὴ γενόμενα τῶν ἐς τὴν oixov- — μένην ἐϑγῶν, Κελτούς τὸ καὶ Παίονας. καὶ διὰ ταῦτα μὴ
16 ἐμήνυεν P 21. 9 ἅμα P
bus eum cobibitum iri, dum nos ei usque incubuerimus, nullibi sub- mol longius. nec etiam satis frumenti acquirere poterit: proinde commeatus sufficiens deerit. ubi autem in hostilem venérimus regio- Bem, secuti Temiris exercitum , ibi demum manus copnseremus cum 6e, cupiente redire domum."
Haec cam peregisset Praimes, reliqui duces pedibus in hanc senten- Uam ibant. at Paiazites talem exorsus est orationem. **multitudo hostilis "ercitus, quantum intelligo, vobis terrorem infert. verum et vos no- s& multitudinem inconditam nihil sani vel momenti babere, si vir- t ei opponatur. scitis Xerxem Darii filium , regem Persarum, co- pias quantas in Europam transiens secum adduxerit, et propemodum Peremptus abierit, nisi Mardonius periculum substitisset, et indicas-: tel ei mortem imminere , nisi confestim rediret Susa. nec vos fugit οἱ Alesander devicto regi Dario regnum ademerit, ipsumque interfe- cerit. plurimos audivisse reor paucam Turcorum manum saepe stre- ue rem gessisse megnaque fortitudinis opera patrasse. et nos fre- qventer in Europa praeliantes Gallos et Pannones, gentes carum
104 LAONICI CHALCOCONDYLAE
οὕτω φαυλίζων ἡμᾶς ἐς γενναιότητα κακίους τε xai qavio- τέρους ἀποφαίνου Σκυϑῶν τὸ Ἰζαχαταίων, οὗ ξέφει οὐδεπώ. mors οὐδαμῇ ἐχρήσαντο, ἀλλ᾽ ἢ τόξῳ μόνῳ καὶ ὀϊστοῖς βαλ- λοντες ἐς χεῖρας ἐέναι οὐ πάνυ τι ἐϑέλουσι.
C ᾿ Tara εἰπόντος τοῦ βασιλέως λέγεται τὸν Ἐϊενὲ ἄρχοντα " ἐπειπεῖν τοιάδε. ἐπεὶ τοίνυν δοκεῖ σοι d) βασιλεῦ ἐπὶ τοὺς πολεμίους ἡμᾶς ὁμόσε ἐέναι, ἰϑι δὴ πειϑόμενος ἐμοὲ τούς τε ϑησαυροὺς ἀνεῳγὼς δίδου τῷ στρατεύματε πονήσαντε καὶ κε-
᾿ χριηκότι, τἧς ἐφ᾽ Ó τὸ ἄν γένοιτο τὰ πράγματα ἐόντα, τούτων δὲ τῶν σῶν ϑησαυρῶν οὕτω διδομένων τοῖς στρατιώταις ἐν τὺ κέρδεε ἐσομένων ἡμῖν καὶ οὐκ ἀκολουμόνων. ἣν τε ὀφ᾽ ἡμῖν γένηται, πολλαπλάσια ἕξομεν κερδανοῦντες" ἣν τε ἐπὶ τῷ Πέρσῃ, ἄμεινον ὃν ταύτῃ γενόμενον." ταῦτα λέγων οὐκ ἔπειϑε
- Παιαζήτη, ἔνϑα γνώμην ἀποφηνάμενος ὡς τῇ Τεμήρεω aqoa-
D γῖδι ἐσφράγισται apa τὰ Παιαζήτεω χρήματα, καὶ διὰ ταῦτα Ὁ οὐ τολμῴη αὐτὰ διανεῖμαι τοῖς στρατιώταις.
Ταῦτα μὲν οὖν ἐς τοσοῦτον ἐβουλεύετο Παιαζήτῃ" μεῖα δὲ ταῦτα, ὡς ἐλαύνων οὐχ αἀνίη, ἀφέκεεο ἐπὲ ObyzQar τῆς Φρυγίας noli , ὄνϑα δὴ καὶ Τεμήρης ἐστρατοπεδεύετο, ἐπὶ Τυσίαν ἐν νῷ ἔχων καὶ ἐπὲ Προῦσαν τὰ βασίλεια Παιαζι- ἡ τεῦ σεραταύεσθαι. ὡς δὲ ἀγχοῦ ἐγένετο τοῦ Τεμήρεω στρα-
9. λέγεταί tia τῶν ἐννέα ἀρχόντων H
quas orbis habet generosissimas, in fugam coniecimus. quapropter | ne nos contempseris, et ne peiores contemptioresque , quantum ad fortitudinem attinet, nos Scythis et Tzachataeis ostenderis; qui nun- quam gladiis rem gerunt, sed sagittas et iacula emittentes nunquam libenti animo ad pugnam aocedunt." |
Ut dicendi finem fecit rex, unus de numero novem ducuu ho- iusmodi sermonem habuit. "quoniam igitur, o rex, certum est et animo tuo iem fixum ut in hostem pergamus, age thesauros tuoi reclude, et.uispartire eos per exercitum laborantem. utcunque inde belli ceciderit alea, si in eum modum tbeeauros militibus distribue- | ris, nobis hi lucro erunt. si victoriae casum invenerimus, immensa banorum aderit cepia: si Persa vicerit, nou poenitebit, quemadmo- dum ,.copaulo, cum thesauris egiese." Paiazili tamen persuadere ne- quivit. hinc fertur dux dixiese *ergo Temiris signum Paiaaitis nu- misma tenet; quare permotus non audet id distribuere per milites."
Haec quidem hactenus deliberabat Paiazites. postea pro&ciscens, | cutn nibil perficeret, pervenit Uncram Phrygiae urbem. ibi cum ex- ercitu erat et 'Temires, bellum promovens contra Mysiam, animo a£ tans bello petere Prusam, regiam Paiazitis sedem. — cum autem ap- prepinquasset, Temirie exercitui, etiam ipse castra posuit, spalio inter
DE REBUS TURCICIS L. 1l. 155
τεύματος, ἐστρατοπεδεύετο καὶ αὐτὸς Eni σταδίους πεντεκοί-
δεχα dnó τοῦ Τερμήρεω στρατοπέδου. ὄνϑα δὴ λέγεεωι τὸν Τεμήρη, ὡς ἐπιόνεα στρατοποδεύεσθαι dnv9sro , ϑυυμαάσαι
τε τὴν τόλμαν αὐτοῦ, καὶ ὡς ἀπὸ vousvio» ταχὺ παρεγᾷ. ὄγετο ἐπ’ αὐτόν, καὲ ὡς οὕτω ἐκ τοῦ ἐμφανοῦς ναϑίστατο P.82 αὐτῷ ἐς μάχην, οὕτω δὴ ἐν τάχει σὺν τῷ στρατεύμαχε ἐλαύ-
γον. καὶ ἐξ ἵππου δὴ λέγεται ἀναβάντα ἐλάσαι τὸ ὅτι ἐγ- Tu τοῦ στρατοπέδου Παιαζήτεω, καὶ τὰς φυλακὰς ϑεα.-. σάμενον καὶ τὸ στρατόπεδον, eg ἐσκήνωτο, ἀνακαγχώσαι τὸ Óüxi εἰπεῖν “ἄξιος ἡμῖν οὗτος λαίλαπι παραβάλλεσϑαι τῆς τόλμης αὐτοῦ. OU μέντοι γε ἀρετῆς ἕνεκα χαέρων γε ἀπαλ- λῦπαι, ἔοικεν ὑπὸ δαίμονος πολεμίου ἐλαύνεσϑαι οὕτω M» μελαγχολᾷ γὰρ δὴ ὅ κακοδαίμων καὶ οὐκέτι σωφρο-
W." ταῦτα εἰπόντα ἐλάσαι τὸ ἐπὲ τὸ ξαυτοῦ στρατόπεδον. 1402 Imi τῇ ὑστεραίᾳ αὐτὸν σὺν τοῖς ἀρίστοις αὐτοῦ, ἔχοντα ἀμφὲ 1 20 Tul. 9...., ἐπιπέμψαε. Σαγροῦχον τὸν παῖδα αὐτοῦ ἐπὶ Παια. Uy. ἐνεαῦϑα ὡς ἤσϑετο dmi» τὸ Τεμήρεω στράτευμα
re αὐτοῦ, παρετάξατο χαὶ αὐτὸς ἐπὲ λόφου τινὸς ὡς nue χούμεγος. καὶ τὸ δὐώνυμον αὐτοῦ μέρος τοῦ κέρατος εἰς "3t ὁ τῆς ἕω σερατηγός, τὸ δὲ δεξεὸν εἶχεν ὁ τῆς Εὐρώ-
πῆς ἡγεμών" ἂν uéoq δὲ éni τοῦ λύφου ἵδρυτο ὃ Παιαζή-
τῆς σὺν τοῖς νεήλυσε καὶ τοῖς ἀμφ᾽ αὑτόν. ΣΣαχροῦχος dà V.65 ἔχων τοὺς Ἰζαχαταΐῖδας καὶ τῶν Περσῶν τοὺς «ἰρίστους
2. τῷ Τεμήρῃ P 16. ἐπιὼν P
atrorumque castra relicto stadiorum quindecim.' fama est Temirem, &t accepit. in propinquo esse cum exercitu Paíazitem, viri audaciam admodum esse mirstum, videlicet quod tanta celeritate ex Armenia venisset, et. iam ex aperto secum bellum gereret. conscenso igitur equo profectus est, et quam proxime potuit ad Paiazitis castra ao- cenit. ut autem custodias et vigilias necnon situm castrorum est speculatus, cum miu fertur dixisse "dignus profecto vir ille est ut Urbini conferatur, mon propter suam virtutem , verum magis propter insignem andaciam. attamen praeclare secum actum esse putabit , ei poterit incolumis effugere. genio suo param dextro instigatur : adeo [Umissime insanit vie ille, nec rationis amplius compos est infelix." is dietis ut finom statuit, celeriter in cestra sua reversus est. po- stero die cura delecta mana milltum numero circiter « « « misit
chruebum Glium contra Paíazitem. qui ut accepit adversum se pro- perare hostem, aciem instruit in colle quodam, quasi pugnae copiam fatturas. einistrum cornu tenebat dux ab Oriente, dextram regebat dax Europae; im medio autem curabat Palazites cum peregrinis et satellitibus suls. Saehruchos habens Tzachataidas et Persarum opti-* males pergebat agmine composito contra Paiazitem; nec tamen eos
166 LAONICI CHALCOCONDYLAE '
ἐπῆεε συντεταγμένῳ τῷ σερατεύματι ἐπὶ Παιαζήτην. οὐ μέν-
Cros ys ἐκυχλοῦτο, ἀλλὰ ἐδίδου χώραν ἀπεέναι, εἰ βούλοιντο͵ εἧς ἂν μὴ κυκλούμενοι σφῶν ἀμείνονες γένοιντο, περὲ ψυχῆς ἀγωνιζόμενοι, συνέβαλέ τε κατὰ τὸ τῆς Εὐρώπης ατράτευ- μα, καὶ ἐμάχετο. ὡς ἐπὶ πολὺ μὲν τῆς ἡμέρας ἐμάχοντο, " ὥστε μηδ᾽ ἀναπαύεσθαι ἔχειν τὸ Παιαζήτου στράτευμα. Τριβαλλοὲ δὲ ἐνταῦϑα ἀνδρες γενόμενοι ἀγαϑοὲ ἐμάχοντο ἀξίως λόγου, καὶ ἐμβαλόντες ἐς τοὺς Τζαχαταῖδας τὰ τε δύ- ρθατα κατέαξαν, καὶ διηγωνίζοντο ἐντεταμένως ἐχόμενοι τοῦ ἔργου. Παιαζήτης δὲ ὡς ἑώρα τὸ τῆς Εὐρώπης αὐτῷ σερά- 10 τευμα κινηϑὲν ἐς πρόσω καὶ μαχόμενον, ἀνεκαλεῖτο μὲν ἐν τῇ dxug τῆς Εὐρώπης τὸν στρατηγόν, ὀρρωδῶν μὴ παρα-
Ὁ συρεὶς κυκλωθείη καὶ κινδυνεύσῃ διαφϑαρῆναι,, μετεπέμπετο ἐς τὸν χῶρον ἐς ὃν ἴδρυτο τὴν ἀρχῆν. καὶ πρῶτα μὲν οὐχ ὑπήκουσε, δεδιὼς τὸ πρᾶγμα' μετὰ δέ, ὡς ἐπιφερομένον to
αὐτῷ τοῦ βασιλέως xai βλασφημοῦντος, ἀνεκαλεῖτο τὴν σύν- ταξιν. ἐνταῦϑα οἱ ἸΤζαχαταΐδες ἐπεισπεσόντες τοῖς Τούρκοις ἐπέκειντο πάνυ φονεύοντες, ἐς ὃ δὴ ἐς φυγὴν κατέστησαν qV- — τοὺς τραπῆναι. ἐνταῦϑα ὡς ὥρμηντο ἐς φυγὴν, ἐπικειμένων Ὁ τῶν πολεμίων καὶ τὸ ἀπὸ τῆς ᾿Ασίας στράτευμα αὐτίχα ἐς φυγὴν ὥρμητο. καὶ αὐτίκα ὁ Παιαζήτης ἰδὼν ταῦτα ουἰχέτι ἐνέμεινεν, ἀλλ᾽ dni ἵππον θήλειαν ἀναβὰς ἔφευγε κατὰ xga-
p. 833 roc. ἐνταῦϑα ὡς πρότερον κήρυγμα πεποιημένου Τεμηρεω
circumvenire statuebat, concedens ipsis abeundi, οἱ vellent, locum, ne scilicet circumventi ab omni parte ex desperatione, quasi inclusi, animos sumerent, et acrius pro salute deinde certantes victoriam in- venirent. primo aggressus est Europae exercitum. ut autem pugna δὲ multum diei est extracta, neque quietem a pugnando Paiazitis milites haberent, ibi Triballi pristinae suae virtutis memores prae- lium ciebant magna cum fortitudine et gloria; impetumque dantes | in Tzachataidas hastas infregerunt, magna cum vehementia prae- lio incumbentes. Paiazites ut conspicatus est Europaeum ezer- citum longius a se evectum cupidine pugnae, illico ducem Euro- paei exercitus revocat, timens ne, δὶ eius exercitus esset longius ἃ monte submotus, ipse ab hostibus circumduceretur et in peri- culum vitae veniret, iubebat igitur eum regredi in eum locum ubi ab initio collocatus erat. at dux primo nequsquam dicto audiens fuit, veritus rem quae parabatur. deinde cum rex violentius saeviret nec convitiis abstineret, paruit, aciesque revocata est. ibi tum Tza- chataides acriter instantes occidebant Turcos plurimos, donec terga darent. qui cum fugerent persequentibus hostibus, etiam exercitus Asianus haud stetit, verum continuo fugam arripuit. Paiazites vi-
v
DE REBUS TURCICIS L. MI. 159
ἣν μὴ ἐτεεύφωσο" ἔφη Τεμήρης, “οὕτω μέγα πάνν φρονῶν, οὐκ ἂν δὴ ἐς τοῦτο συμφορᾶς, οἶμαι, ἀφίκου - οὕτω γὰρ Ρ. 82 εἴωϑε τὸ ϑεῖον τὰ πάνυ μέγα φρονοῦντα καὶ πεφυσημένα μειοῦν ὡς τὰ πολλὰ καὶ σμικρύνειν." ἐνταῦϑα δὴ ἐπιμέμ:- ὄψασϑαε αὐτῷ λέγεται βασιλέα Τεμηρὴη τὴν ἐπὲ τοὺς κύνας τὸ xai ἱέρακας φιλοτιμίαν, ὡς ἀγδρὲ κυνηγῷ ἐῴκει τὴν τέχνην, zai οὐκ ἄρχοντε ἄγοντι ἐς πολέμους: λέγεται γὰρ Παιαζή- τῆς ἐς τοὺς ὁπταχισχιλίους χτήσασϑαι ἱεραχοφόρους xai xv- va; Gugé τοὺς ἑξακισχιλίους. ἐνταῦϑα τόντε Παιαζήτην φάναι ὑπολαβόντα “αλλὰ σοὶ μὲν τῷ Σκύϑῃ, ληστῇ ἔτι ὄντι καὶ ταύτην ἐπιτηδεύοντι τὴν τέχνην, οὐ nayu τι ἂν προσήκοι ἄγρας οὐδὲ κυνηγεσώον * ἐμοὶ δὲ ἐς τοῦτό τε γεννηϑέντε xad τεϑραμμένῳ, τῷ ᾿Αμουράτεω τοῦ Ὀρχάνεω, βασιλέων παιδέ B μετῆν καὶ κυνῶν καὶ ἱεράχων φιλοτιμίας." ἐνταῦϑα δὴ ἀχϑο- la9évra τὸν βασιλόα περιαχϑῆναι ὃς τὸ στρατόπεδον ἐκόλεν.- σεν ἐπὲ ἡμιόνου, καὶ συριττόμενον ὑπὸ τοῦ στρατοπέδου πε.- θιαγωγεῖν. cg δὲ περιαχϑέντα ἤγαγον, ἔρεσϑαι αὐτὸν λέγε-- ται εἰ τοῦ γένους ἐκεῖνα τυγχάγει ἐπιτηδεύματα, ὡς τὰ τῶν ἱεράχων τε καὶ κυνῶν. μετὰ δὲ ταῦτα ἐν φυλακῇ ἐποιήσατο, XÁxai ὥρας av» τῷ στρατεύματε ἤλαυγεν ἐπὲ ᾿Ιωνίαν καὶ τὴν ταύτῃ πάραλον yo)pa», ἐν vq ἔχων αὐτοῦ τὸ διαχειμάσαι xai ἦρος ἐπιφαινομένου ἐς τὴν Εὐρώπην διαβῆναι. ἐπενόει γάρ, ὡς καὶ πρότερόν μοι δεδήλωται, ἐς τὴν Εὐρώπην διαβὰς nà- C
Temires “εἶ nou adeo sublati tibi essent animi, nunquam ad istam praecipitatus esses miseriam. sic namque solet numen plerumque fastuosd$ deprimere et ad humilem fortunam deiicere." deinde mi. sit Temires Paiaziti accipitres et canes et reliquum huiusmodi appa- rium, ut qui venatori potius quam imperatori in hostes ducenti comparandus esset. aiunt Paiazitem habuisse septem milia virorum ti accipitres curarent; praeterea aluisse canes sexies mille. respon- ens itaque Temiri Paiazites inquit *verum, o Temires, qui es Scy- tba et latro, latrocinandique artem usque exerces, satis scio parum übi convenire cum canum accipitrumque studio. mihi vero, qui sum Datu4 εἰ educatus ab Amurate Orchanis filio, qui ambo reges exti- tere, congruit canum ot accipitrum studium." rex Temires hoc re- sponso graviter offensus impositum mulo per castra agi iubet, propi- Dans eum militibus deridendum. — ut autem iam omnibus satis ridi- culo fuit, reductum ad se interrogavit, an etiam ista studia sui gene- ris sint, quemadmodum accipitrum et canum. deinde Paiazitem in vincoüla coniecit. motis postea castris iter in loniam et finitimam eius reglonem intendit, in animo habens [δὲ hibernare. vere appe-
158 LAONICI! CHALCOCONDYLAE
καὶ λειφϑῆναι τοῦ δρόμου, ὥστε τοὺς στρατεώεας Τεμήρη συλλαβεῖν το Παιαζήτην, καὶ ἀγαγεῖν παρὰ βασιλέα Τεμήρη.
Ἑαλωσαν μὲν οὖν ἐν ταύτῃ τῇ μάχῃ καὲ Μωσῆς καὶ meyrsc σχεδὸν οἱ τοῦ Παιαζήτεω ἄρχοντος, οὐ μὴν χαλεπὸν ἔπαϑον ὁτιοῦν, πλὴν τῶν ἱματίων, καὶ γὰρ ἸΠωσῆς ἐδόχει 5 τὸ τῶν ἄλλων κράτιστος γεγονέναι" καὶ διὰ τοῦτο περιῆγεν ἔχων ἐν τῷ στρατοπέδῳ καὶ δίαιταν παρεχόμενος. ξάλω δὲ καὶ ἡ γυνὴ τοῦ Παιαζήτεω ἐν Προύσῃ" ἧς γὰρ τὴν τε
V.66 Προῦσαν ἐκέδραμον, καὶ τὰς γυναικωνίτιδας ἀφείλοντο. πρὸς dà καὶ τὴν Ἔλεαζώρου ϑυγατέρα, Παιαζήτεω δὰ γυναῖκα, 0 ἁλόνεες ἀπήγαγον παρὰ βασιλέα. ἸΜουσονλμανης μὲν οὖν xai ᾿Ιησοῦς καὶ Αϊεχμέτης καὶ οἱ λοιποὶ τῶν Πιιαζήτεω nai-
Ὦ δων κατελείφϑησαν, καὶ οἱ μὲν ἐν τῇ Εὐρώπῃ oi δὲ ἐν τῇ oig ὄντες διεσώζοντο, ὅποι ἑκάστῳ προυχώρει.
Τῷ κέντοε Παιαζήτῃ, ὡς ἤχϑη ἐναντίον βασιλέως, λέ 1 γεται εἰπεῖν αὐτῷ τοιάδε. “οὐ κακόδαιμον, τέ δὲ οὕτω πάνυ τὸν σαυτοῦ δαίμυνα ἐβιάσω, προκαλούμενος ἡμᾶς ἐπὲ μάχην; 7 οὐκ ἐπύϑον ὡς τῷ ἐμῷ τῷδο στρατεύματι δυστήνων παῖ- δὲς ἀντέστησαν ;" Παιαζήτης δὲ ὑπολαβὼν ὠμείβετο, ἢ δὴ λέγετωοι, ὡς οὐκ à» δὴ ὃς τοῦτο τύχης ἀφικοίμην, ἂν μὴν αὐτῷ παρείχετο πράγματα éxelyoc, τὰ τὸ ἀλλα καὶ ἀπὸ ἐϑνῶν τῷ lüeyuérg τῷ ἥρωι πολεμίων ϑαμὰ ἀνακαλούμενος. “ἀλλ
11. ἑλόντες ϊΪ 12. χατειλήφθησαν Ρ 17. ἐβιάζω P. 22. πο- λεμέῳ P
hil de cursus pernicitate remisit, adeo ut milites TTemiris Paiarite potirentur, captamque ad suum regem traherent.
In hoc praelio captus est Moses; capti sunt reliqui pene omnes Paiazitis duces. nec tamen quicquam periculi passi sunt , nisi quod vestibus sunt spoliati. — etenim Moses videbatur reliquis praestantior robore: proinde eum circumductum secum in castris habuit, victum ministrans. Paiaritis nxor in hostium manus venit Prusae : nam in-
. corsionem etiam in Prusam fecerunt, et gynaeceum inde rapuerunt Eleazari filiam, Paiazitis axorem , rapientes abduxerunt ad regem. Muliumanes, lesus, Mechmetes et reliqui Paiazitis filii in hostium
otestatem venere. qui in Europa et Asia erant, ot poterant salva- antur. |
Paiazitem, cum adductus esset in conspectum regis, sic Temirei | allocutus est. “Ὁ infeliz, quid adeo malum tuum coegisti genium, ut nos bello lacesseres? an non audivisti quod meo exercitui mise- | rorum filii resistunt?" Paiazites respondens inquit *mequaquam δ tantam infelicitatem venissem, ni tu mihi negotia fecisses , caetera quoque provocatus a gentibus heroi nosiro infestis." *verum" ait
DE REBUS TURCICIS L. 11. 159
ἣν μὴ ἐτεεύφωσο᾽ ἔφη Τεμήρης, “οὕτω μέγα πάνυ φρονῶν, οὐκ ἂν δὴ ἐς τοῦτο συμφορᾶς, οἶμαι, ἀφίχου - οὕτω γὰρ Ρ. 84 HeJs τὸ ϑεῖον τὰ πάνυ μόγα φρονοῦντα καὶ πεφυσημένα μειοῦν ὡς τὰ πολλὰ καὶ σμικρύνειν." ἐνταῦϑα δὴ ἐπιμέμ- ὄὕψασϑαι αὐτῷ λέγεται βασιλέα Τεμήρηῃ τὴν ἐπὲ τοὺς κύνας τὸ καὶ ἱέρακας φελοτεμέαν, Og ἀνδρὲ κυνηγῷ ἐῴχειε τὴν τέχνην, καὶ οὐχ ἄρχοντε ἄγοντε ἐς πολέμους" λέγεται γὰρ Παιαζή- της ἐς τοὺς ὁπτακισχελίους χτήσασϑαε ἱεραχοφόρους καὶ χύ.. τὰς ἀμφὲ τοὺς ξξακεαχελίονς. ὀνταῦϑα τόντε Παιαζήτην lo gent ὑπολαβόντα “αλλὰ σοὲ μὲν τῷ Σκύϑῃ,, ληστῇ ἔτι ὄντι καὶ τοῦτην ἐπιτηδεύοντε τὴν τέχνην, οὐ πανυ τε ἂν προσήκοιε ἄγρες οὐδὲ κυνηγεσίων - ἐμοὲ δὲ ἐς τοῦτό τε γεννηϑέντε xod τιϑραμμένῳ, τῷ ᾿Αμουράτεω τοῦ Ὀρχάνεω, βασιλέων nas, B μειῆν καὲ κυνῶν καὶ ἑεράκων φιλοτιμίας." ἐνταῦϑα δὴ ἀχϑο- σϑέγα τὸν βασελέα περεαχϑῆναι ὃς τὸ σετερατύπεδον óxélav- ct ἐπὶ ἡμιόνου, καὶ συριττόμεονον ὑπὸ τοῦ στρατοπέδου ná- διαγαγεῖν. cg dà περεαχϑέντα ἤγαγον, ἔρεσϑαι αὐτὸν AMys- ται εἰ τοῦ γένους ἐκεῖνα τυγχάνει ἐπιτηδεύματα, ὡς τὰ τῶν ἱεράχων τε καὶ κυνῶν. μετὰ δὲ ταῦτα ἐν φυλακῇ ὀποιήσατο, δ καὶ ἄρας σὺν τῷ στρωτεύματε ἤλαυνεν imi ᾿Ιωνίαν καὶ τὴν Te» πάραλο» χώραν, ἐν γνῷ ἔχων αὐτοῦ τε διαχειμᾶσαι καὶ ἦρος ἐπιφαινομένου ἐς τὴν Εὐρώπην διαβῆναι. ἐπενόει γάρ, &; χαὶ πρότερόν μοε δεδήλωται, ἐς τὴν Εὐρώπην διαβὰς πᾶ- C
Temires *sj non adeo sublati tibi essent animi, nunquam ad istam Praecipitatus esses miseriam. sic namque solet. numen lerumque ſatuoso deprimore ot ad humilem fortunam deiicere." einde mi. sit Temires Paiaziti accipitres et canes et reliquum huiusmodi appa- nium, nt qui venatori potius quam imperatori in hostes ducenti rompsrandus esset. — aiunt Paiazitem habuisse septem milia virorum qui accipitres curarent; praeterea aluisse canes sexies mille. , respon- deus itaque Temiri Paiazites inquit *verum, o Temires, qui es Scy- tha et latro, latrocinandique artem usque exerces, salis scio parum libi convenire cum canum accipitrumque studio. mihi vero, qui sum tos et educatus. ab Amurate Orchanis filio , qui ambo reges exti- tre, congruit canam et accipitrum studium." rex Temires hoc re- iponso graviter offensus impositum mulo per castra agi iubet, propi- tins eum militibus deridendum. ut autem iam omnibus satis ridi- tulo foit, reductum ad se interrogavit, an eliam ista studia sni gene- tu siet, quemadmodum accipitrum el canum. deinde Paiazitem in vincula coniecit. motis postea caslris iter in Ioniam et finitimam tin regionem intendit, in animo habens ibi hibernare. vere appe-
V. 6G τοῖς Τεμήρεω ὀρυχταῖς, fj φασίν, ὑπέσχοντο ἀργύριον τελέ-" P.859at πάμπολυ, εἰ ὕφέλοιντο Παιαζήτη ὑπορύξαγτες. ἔνϑα δι
160 LAONICI CHALCOCONDYLAE
σάν 1&6 ὑφ᾽’ αὑτῷ ποιήσασϑαε, ἐς ὃ δὴ ἐπὲ τὸς “Ηραχλείους ἀφίκηται στήλας, ἐντεῦϑεν δὲ αὖϑις ἐς ifii» διαβῆναι, καὶ διὰ τῆς “Ἰιβύης ἐπανιέναι ἐς τὴν ξαυτοῦ χώραν, ξύμπασαν ὑπαγόμενος τὴν ταύτῃ ἤπειρον τῆς οἰκουμένης. ἐπρεσβεύετο μὲν οὖν καὶ πρὸς τὸν Βυζαντίου βασιλέα, τὴν τὸ διάβασιν" αἰτούμενος αὐτὸν πλοῖα τὸ xai τρεήρεις. 4déyevas dà καὶ τόδε βασιλεὺς Τεμήρης ἐς Παιαζητη. ὃς ydp ἀπήχϑη ἡ γυνὴ avro), Ἐλεαζάρου ϑυγάτηρ, ἧς δὴ μάλιστα τῶν ἄλλων ἐραστὴς ἐτύγχανε Παιαζήτης καὶ περιῆγε, μεϑ’ ἑαυτοῦ ἔχων ἐν τῷ στρατοπέδῳ, ἐπιστῆσαι οἱ ἐναντίον ἡ
Dro? ἀνδρὸς αὐτῆς, οἰνοχοῆσαί οἱ, τὸν δὲ εὖ μάλα ἀχϑε-
σθϑέντα εἰπεῖν λέγεται “ἀλλ᾽ ov! &v συμφώνως τῷ σῷ πατρὶ καὶ μητρὲ ἐργάζοιον ἰδιωτῶν γὰρ τούτων καὶ πενήτων γε- ψόμενος δίκαιος ἂν εἴης cor à» ἐπικερτομῆσαι βασιλέων παισί τὸ καὶ γυναιξί, καὶ ἐξυβρίζεις ἐς τοὺς σοὺς τῇ φυσειῖ δεσπότας." τούτῳ μὲν τοιαῦτα λέγοντι γέλωτά τε ἐποίει τοὺς λόγους, καὶ ἐπιχλευάζων ἐπέσκωπτεν οἷα οὐδὲν ὑγιὲς οὔτε goo yoSyrt οὔτε λέγοντι.
Οἱ μέντοι Παιαζήτεω ἄρχοντες, ἐς λόγους ἀφικόμενοι
tente in Europam profectionem parabat, quemadmodum supra docui, ut in eam transvectus universam in dicionein acciperet, usque ad Her- culis columnas progrediens. inde in Libyam iter avertere et ex Li- bya in suam regionem redire in animum inducebat, universa ista ot- bis continente imperio suo iuncta. misit legatos ad Byzantii regem. petens liberum transitum et naves triremesque, quibus copias sua: transmittere posset.
Etiam istam iniuriam Temires Paiaziti fecit. ut enim Eleazi filia, Paiazitis uxor, quam prae caeteris ardentissimo amore comple- ctebatur et secum in castris semper habebat, captiva abducta est ad 'Temirem, iussa est in conspectu mariti sui vinum infundere. hinc. Paiazites ira accensus in haec verba prorupit *neque paterno neque materno tuo genere digna facis. cum enim natus sis ex parentibu idiotis et ingloriis pauperibusque, haud tibi decorum est adeo turp!- ter insultare regum liberis et uxoribus. hoc modo etiam eos qui tibi natura sunt domini, probris oneras." haec dicens ingentem risum. movebat Temiri, qui hominem pro ludibrio habebat, ut qui nihd sani nec diceret nec saperet,
Paiazitis duces cum in colloquium venissent Temiris fossoribus, eos promissis accendebant, daturi immensam argenti vim, ei cuniculo- acto in eam castrorum partem, ubi vinctus asservabatue Paiazites
DE REBUS TURCICIS L. III. 161
ὀρύγματα ποιησάμενοι ἐν τῷ στρατοπέδῳ, καὶ εἰς τὴν σκηνὴν ἐν fj ἐσχήνου Παιαζήτης ἐν φυλακῇ ὧν ἔξιόντες, ὥφϑησαν ὑπὸ τῶν ταύτη φυλάκων καὶ ξάλωσαν" ου γὰρ ἐντὸς ἐγέ- rorro τῆς σχηνῆς, ἀλλ᾽ ἐκτός, Tj ἐφύλασσον πέριξ γενόμενοι δᾶνδρες ὑπὸ Τεμήρεω ταχϑέντες. ταύτῃ ὡς ἐξήεσαν καὶ ξά- λωσαν͵ ἀπετάμοντο τὰς κεφαλὰς ὑπὸ βασιλέως. | Ἐπὶ Σμύρνης μὲν οὖν ἀφικόμενος τήν τὲ Σμύρνην εἶλε τρυχίσχοις, καὶ τὴν ἐν τῷ αἰγιαλῷ ἄκραν ὑπὸ Ῥωμαίων ταύ. τῃ χατεχομένην ὑπορύξας κατέλαβέ τε, καὶ ταύτην ἑλὼν no- Ἰλεισματά r6 ἄλλα τῆς χωρας' ταύτης ἐπελαύνων ἥρει, Og οἱΒ προυχώρδε προσβάλλοντε ἐφ’ ἕκαστον. τριχῇ yap, λέγεται, διῆρει τὰς πόλεις Τεμήρης, τοῖς τε τροχοῖς, κύκχλοι δὲ ὄντες "mw καὶ κλίμακας ἔχοντες ἐντὸς ὥστε ἀναβαίνειν ἐπὶ τὸ τεῖχος, ἐς τὴν τάφρον ἄγοντες ἐπετίθεσαν ἀνδρες διακόσιοι ὑΐκασιον τοταγμένοι, διὰ τοῦ τροχοῦ εἰσιὼν ἕκαστος, ἔστε né- βὰν τὲ ἐγίγνετο τῆς τάφρον, στεγαζόμενοι ὑπὸ τοῦ τροχοῦ. ὡς δὲ πέραν γίγνοεντο, dvéflatvoy τὰς κλίμακας, xai οὕτω fov» τὴν πόλιν. μετὰ δὲ πολλοὲ ὄντες αὐτῷ ἐν τῷ στρατο- πέδῳ ἔχουν τὴν πόλιν͵, ὥστε ἐπὶ τὸ τεῖχος τὰ χώματα ἐνα- ἡυβαίνειν, καὶ ἄνω διὰ τῶν χωμάτων ἡλίσκετο αὐτῷ τὸ τεῖχος. C εἶχε δὲ καὶ ὀρυκτὰς ἐς μυρίους, καὶ ὀρύσσοντες τὰ τείχη
11. προσβάλλονται P: corr Hamakerus. post ἔχαστον cum Hamakero omisi, quae buc ex p. 162, 4 irrepserant, ὡς dà ἔαρ ἣν τε xai ὑπέφαινε. 12. διήρε!) foe? 15. ἐς τὸ P
emenissent eumque inde eripuissent. fodientes itaque versus castra εἰ tentorium , ubi in vinculis erat Paiazites, tandemque prorepentes "isi sunt custodibus et capti. non enim intra tentorium ubi Paiazi- tes erat, sed extra ex cuniculo prodierunt, ubi viri erant quibus Paia- tiis custodia a Temire erat mandata. ea igitur parte ex cuniculo fossores egressos et captos rex iussit obtruncari. —
Veniens autem Smyrnam eam urbem rotis cepit. praeterea ar- vem in littore sitam , in qua erat Hotnanorum praesidium, suffodiens penitus subvertit. hanc ubi occupavit, etiam a retis ius belli non abitipuit, verum accedens oppida, qua sibi videbatur aptissimum, sjgrediebatur, ut autem ver iam appetierat, rotis urbes capiebat Temires. hae erant circuli, et intra scalas habebant quibus ascende- batur in muros. et quando in fossam dirigebantur, recipiebant viros ducentos separatim positos, donec singuli rotas intrarent. postea ve- Biebapnt in alteram quae ex adverso erat fossae partem, satis muniti εἰ tecti a rotis. quo cum venissent, scalas conscendebant, et eo modo Gpiebant arbes. deinde reliqui, qui erant in castris, urbem vallo cingebant, aggeresque fondebant , qui facile murum superarent ; ex quibus deinde muro facile potiebatur. praeterea fossores habuit Te-
Chalcocondylas n
162 LAONICI CHALCOCONDYLAE
éné μετεώρων ξύλων καϑειστήκεσαν. μετὰ δὲ ταῦτα πῦρ ἐνιεὶς τὰ ξύλα, καὶ ὡς ἐκαίετο τὰ ξύλα, τὰ τείχη εὐπετῶς ἔπιπτον, καὶ ταὐτῃ ἐσέπιπτον ἐς τὴν πόλιν.
Οὕτω μὲν οὖν ἤἥρει Τεμήρης τὰς πόλεις" ὡς δὲ ἤδη δαρ ὑπέφαινεν, ἀφίκετο παρ᾽ αὐτὸν ἀγγελία ὡς τοῦ Ἰνδῶὼνϑ βασιλέως πρεσβεία ἀφικομένη ἐπὲ Χερίην μεγάλῃ χειρὲ δεινὰ τε τὴν πόλιν ἐργάσαιτο, καὶ ἐπὲ τοὺς ϑησαυροὺς παριὼν τοῦ βασιλέως τόν τε φόρον λαβὼν οἴχοιτο, καὶ ἀπειλοίη ὡς ovx-
D ἕτε ἐμμένοι ταῖς σπονδαῖς ἃ Ἰνδῶν βασιλεύς. ταῦτα μὲν ὡς ἐπύϑετο, περιδεὴς γενόμενος, μὴ ἐπειδὴ ἀφίκοιτο ἡ πρεσβεία 1) παρὰ βασιλέα τῶν Ἰνδῶν, ἐπιὼν καταστρέφοιτο τὴν ξαυτοῦ χώραν, σχόντος αὐτοῦ ἀμφὲ τοὺς ἐπήλυδας πολέμους. καὶ ἅμα ἐσήει αὐτὸν καὶ τὰ ἀνθρώπεια ἐν οὐδενὶ ἑστηκότα acga- Aet, καὶ δεινὰ ποιησάμενος τοὺς Ἰνδοὺς πρέσβεις ἐξυβρέσαι ἐς αὐτὸν οὕτως ἀναίδην, ἤλαυνεν ὡς εἶχε τάχιστα ἐπὲ ΣΧερίης, 0 τόν τε Παιαζήτην. ἔχων μεϑ’ ξαυτοῦ καὶ τὸν παῖδα αὐτοῦ. καὶ οὐδένα λόγον ἐποιεῖτο αὐτοῦ Τεμήρης, ἀπέδρα ἐπὲ τὴν παῖρῴαν χώραν. Παιαζήτην δὲ ὑπὸ λύπης νοσήσαντα τε-
p. δθλευτῆσαι τὸν βίον ἔφασαν. οὕτω μὲν οὖν ἐτελεύτησε Παια- 1λθϑζήτης Ó ᾿μουράτεω, ἀνὴρ ὅρμην τε καὶ τόλμαν ἐπιδειξαμε- Ὁ d.8 Mart. γος, ὅποι ἂν παραγένοιτο, ἀξίαν λόγου, καὶ [τόλμῃ] μεγάλα
2. ἐνέεσαν εἰς τὰ 7. ἐργάσοιτο P 17. καὶ οὐδένα γάρ λόγον ?
mires circiter decem milia, qui suffossum murum sustentabant ezcel- sis lignis, quae deinde accendebant ; quibus concrematis muri nemine impellente procidebant: per nudata inde muro loca milites ruebant in urbem. | His tribus modis Temires in oppugnatione urbium utebatur. ver ut iam illuxit, legati veniunt, qui referebant Indorum regem cum magna manu advenisse, urbemque Cheriam intolerandis malis affe- cisse. etiam ad thesauros regios procedentem, tributo anni adempto, . domum abiisse. miuae quoque ferebautur, Indorum regem polle amplius foederatum esse Temiri. haec ut Temires intellexit, terror ingens iniectus est, ne, si rediisset legatio ad regem Indorum, ipse exercitium armaret, regionemque hostiliter accedens occuparet, se in- terim externis occupato bellis. simul etiam rerum humanarum condicio mentem tangebat, quae nullo in loco satis firmas tutasque res consi- stere patitur. deinde graviter ferens Indorum legatos edeo impuden- ter sibi contumeliam fecisse, citato agmine Cheriam properavit, Paia- ritem et filium eius secum vehens, cuius parvum respectum egit. proinde in patriam fuga evasit regionem. — Paiazitem autem tradunt prae nimia aegritudine aegrotantem fato functum esse. bunc vilae exitum habuit Paiazites, mirabilem tum impetum audaciamque osten-
DE REBUS TURCICIS L. II. 163
ἀποδειξάμενος ἔργα κατὰ vs ᾿Ασίαν xai Εὐρώπην, βασιλεύσας,
ἔτη πέντε καὶ εἴχοσιν. ἦν δὲ οὕτως αὐϑάδης ὥστε μηδενὲ
πείϑεσϑαε cg ξαυτῷ ϑαρρούντως χωρεῖν ἐπὲ τοὺς πολεμίους.
ἐτελεύτησε δὲ ἐν τῇ Ἰωνίᾳ, διαχειμάζοντος αὐτοῦ Τεμήρεω
r0» στρατόν. Ὁ δὲ Ἰνδῶν βασιλεὺς οὗτος ἐστὲν ὃ τὸν ἐννέα βασιλέων τοὔνομα ἔχων, Ἰζαχατάης βασιλεύς. τῶν ἐννέα δὲ βασιλέων
βασιλέα γενόμεενον τοῦτον, τὸν διὰ τοὺς lMacayérag στρατὸνΒ
μέγαν ἐπὶ Τεμήρην ἐπιπέμψαντα, λέγεταε τὸν τὸ ᾿ΑράξηννΥ. 68 10 ἐπιόντα διαβῆναε, xai τὰ πλέω τῆς ταύτῃ χώρας κατασιρε- Ψαάμενον ἐπ᾽ οἴκου αὖϑις ἀποχωρῆσαι. Συήνης τε βασιλεύει καὶ Ἰνδίας καὶ Ἐυπρίσης, xai διήκει αὐτῷ ἢ χώρα ἐπὲ Τα- προβάγην νῆσον, Sc Ἰνδικὴν θάλασσαν, ἐς ἣν οἱ μέγιστοι τῆς liri; χώρας ποταμοὲ ἐχδιδοῦσιν, 0 τὸ Γάγγης Ἰνδὸς ᾿Ανυ- I$ Ὑδάσπης Ὑδραώτης Ὕφασις, uéytoros δὴ οὗτοι ὄντες τῆς χώρας. φέρεε δ᾽ z Ἰνδικὴ χώρα ἀγαϑὰ μὸν πολλὰ καὶ ὄλβον solo, καὶ ὃ zs βασελεὺς ξυμπάσης τῆς χώρας ὕπ᾽ αὐτὸν γε-
γομένης. δρμώμενος δὲ οὗτος ἀπὸ τῆς ὑπὲρ Γάγγην χώρας wai C
τῆς παραλίου Ἰνδικῆς xaé Ταπροβάνης, ἐλϑεῖν ἐπὲ τὸν βασιλέα X Χαταγίης, τῆς χώρας τῆς ἐντὸς Γάγγου καὶ Ἰνδοῦ͵ καὶ καταστρε : ἣν ταύτῃ χώραν rà βασίλεια ἐν ταύτῃ δὴ τῇ nó-
ψάμενον τὴ λει ποιήσασϑαε- Ἑυμβῆναι δὲ τότε γενέσϑαι ὑφ᾽ 5»i βασιλεῖ
dens, quocunque pervenisset. annis regnavit viginti quinque, res paeclaras in. Asia Earopaque gerens. adeo autem praefractus et te- nerarius erat ut. neminem monentem sequeretur, sed sibi soli confi- deret, qaando eundum erat in hostes. expiravit in Ionia, cum eo in
hiberna movisset 'Temires. . At Indorum rex, de quo nunc verba facimus, unus est de nu- mero novem regum, et 'Tzachataae rex appellatur. constat eum fuisse Ἵ gum, qui per Massagetas exercitum ma-
de gre vem illorum re . . . Du contra Temirem misit. qui transito Araxe, et pleraque regio-
i iecta est Temiri subacta, domum reversus est. cius Perd Perent Syena India et Chyprisa. huius regio patet ultra Taprobanen insulam, usque in Indicum mare, in quod deferuntur Ganges Iadus. Anythines Hydraspes Hydraotes Hyphasie, fluvii regio- his istius mazirmei. Iudiae autem regio multa suppeditat bona, ma- pnamque fandit felicitatem : sed totius Indiae imperium penes hunc regem est, qui profectus ab ea regione quae supra Gangem est, et a maritima Indiae regiome, necnon a Taprobane insula, venit ad regem Achataeiae, quae. intra Gangem et Indum est sita. qua deinde suae dicioni adiecta urbem eius regionis regni sui sedem declaravit. ex- mde unius imperio aniversa gubernatur India. rex iste, et qui Cha-
164 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ξύμπασαν τὴν Ἰνδικὴν χώραν. νομίζουσι δὲ οὗτοι ϑεούς, οἵ is τὴν Χαταγίην χώραν οἰκοῦντες, ᾿Δπόλλω τε καὶ ᾿ἄρτεμιν καὶ δὴ καὶ Ἥραν. φωνὴν δ' οὐ τὴν αὐτὴν. σφίσιν ἵενται, ἀλλ᾽ ἐς ἔϑνη τε πολλὰ διῃρημένα εὐνομεῖται ἐπὶ πλείστων δὴ d»- ϑρώπων κατά τὸ πύλεις καὶ χώμας. ϑυσίας δὲ ἀνάγουσιν" ἵππους μὲν τῷ ᾿Απόλλωνι βοῦς δὲ τῇ Ἥρᾳ" τῇ δὲ "Ἀρτέμιδι ϑύουσι παῖδας ἀρτίως ἡβάσκοντας ἀνὰ này ἕτος. φέρεε δ' ἢ D χώρα αὕτη πυροὺς μὲν éni πεντεκαίδεκα πήχεις, ὡς λέγεται, βασιλικούς, καὶ κριϑὰς δὲ τὸν αὐτὸν τρόπον, καὶ μελίγην ἐς τὸ αὐτὸ μέγεϑος. καλαμίγνοις dà πλοίοις χρώμενοι δεαπορϑ. 10 μεύουσι τὸν ποταμόν. φέρει δὲ ἡ Ἰνδική, ὡς λέγουσι, τοσοῦ. τὸν μέγεθος ὥστε ἀπ’ αὐτοῦ ναυπηγεῖσϑαι “πλοῖα μεδίμνων τεσσαράχοντα Ἑλληνικῶν. τὸ μὲν γένος τοῦτο OU πάνυ γνω- στὸν ἡμῖν γενόμενον πολλὰς ἀπιστίας παρέχει, μὴ πείϑεσϑαι περὲ αὐτῶν ὅσα πυνϑάνομαι. ἧἥτε γὰρ χώρα αὕτη πρόσω: ἐκποδὼν γενομένη οὐ πάνυ ἐπιτήδειος εἰσω ἀκεῖται τε καὶ ὅπῃ ὄχει OQ» τὸ καὶ διαίτης. γένος μέντοι ἰσχυρότατον γε- p.87 νόμενον tó παλαιὸν τούς τε Περσῶν βασιλεῖς καὶ ᾿Ασσυρίων, ἡγουμένους τῆς ᾿Ασίας, ϑεραπεύειν μὸν τοὺς ᾿Ινδῶν βασιλεῖ, ἐπεί τὸ Σεμίραμις καὶ Κῦρος ὃ τοῦ Καμβύσου τὸν Zfootm διαβάντες μεγάλῳ τῷ πολέμῳ ἐχρήσαντο. ἥτε γὰρ Σεμέραμις τῶν “Ασσυρίων βασίλισσα ἐπὶ τῶν ᾿Ινδῶν βασιλέα ἐλαύνουσα
ἃ. πλεῖστον ? 12. ὑπ' αὐτοῦ τὸ γαυπ. P
tagiam regionem incolunt, deos esse censent, quos colunt, Apollinem Dianam lunonemque. diversa inter se utuntur lingua: haud enim emnibus eadem est, siquidem in plurimas discreti gentes reguntur, abundante hominum numero tam in vicis quam in urbibus. victimas immolant equos Apollini, boves lunoni, Dianae pueros iam pubescentes. haec sacrificia frequentantur quotannis. regio ista producit, ut fama est, frumentum, cuius altitudo excedit quindecim cubitos regios. eadem etiam hordeo altitudo est, similiter et panico. arundineis autem na- vibus utentes flumen traiiciunt. fert regio illa (sic enim fama ba- bet) arundinem tantae magnitudinis, ut ex ea aedificentur naves quae capiunt medimnos Graecos quadraginta. at genus istud hominum cum nobis parum sit cognitum, fit ut plurima quae de illis feruntur. nullam apud nos fidem inveniant: nam cum India a nobis quam longissime submota habitetur, ignoratur quibus moribus et qua victus. ratione Indi utantur. hoc hominum genus cum robore plurimum praestaret antiquitus, Persarum et Assyriorum reges, qui Asiam impe- rio temperabant , coluisse fama tenet. Semiramis et Cyrus Cambysis filius Araxem transeuntes quondam magnam belli molein eo verte- runt. nam Semiramis Assyriorum regina arma contra Indorum regem
DE REBUS TURCICIS 1,. 11]. 165
μεγάλῃ παρασκευῇ, ἐπεί τὸ τὸν ποταμὸν διέβη, ἐπεπράγδε ve χαλεπώπατα καὶ αὐτοῦ ταύτῃ ἐτελεύτησε. μετὰ δὲ ταῦτα Κῦρος ὃ Καμβύσεω, Περσῶν βασιλεύς, λέγεται δὴ τόν τε Δράξην διαβάς, καὶ διαγωνισάμενος πρὸς Macayézag ἔπραξέ ἦτε τὰ χαλεπώτατα, καὶ αὐτοῦ ὑπὸ γυναικὸς μοίρας τῆς IMa- σαγετῶν βασιλενούσης ἀποϑανεῖν. Β Τιμήρης μὲν οὖν ὡς ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου ἐπύϑετο τὰ περὲ τὴν πρεσβείαν τοῦ .Xarayínc βασιλέως, ἀπήλαυνεν, ὡς εἶχε τάχους, ἐπὲ Χερέης. “Παιαζήτης δέ, ὡς εἴρηται , κατὰ τὴν 1094» ἐξελεύξκησεν, ὑπενεχϑεὲς ἐς τὴν μέλαιναν ὑπὸ λύπης. Mewi; dà ὃ παῖς αὐτοῦ, ἀφεϑεὶς ὑπὸ βασιλέως Τεμήρη, ἐπὶ τῆν πατρῴαν χώραν dgéxero. βασιλεὺς δὲ Τεμήρης ὡς cinto ἐς τὰ βασέλεια τὰ ἑαυτοῦ, τάτο ἐν τῇ ἀρχῇ αὐτοῦ χεϑστη 5j ἐδόκεε κάλλιστα ἔχειν αὐτῷ, καὶ πρὸς τὸν Ἰνδῶν I5jeniéa διενεχϑεὲς ἐπολέμει. μετὰ δὲ ταῦτα εἰρήνην τε ἐποιή- σοῖο ἐφ’ ᾧ τε Ξένοε τὸ καὶ φίλοι εἶναι ἀλλήλοις. Τούτῳ ἐγένοντο παῖδες Σαχροῦχοός τε καὶ Παιαγγούρηςα xu ᾿Αβδυλατούφης. ΣΞαχροῦχον τὸν πρεσβύτερον παῖδα αὐ- τοῦ κατέλιπε βασιλέα ἀποδειξάμενος. αὐτὸς δὲ περὶ ἔρωτας V. 60 Xie» καὶ ἀνεκαῦϑα πολυπραγμονῶν ἐτδλεύτησε. λέγεται γὰρ 1405 δὴ Τεμήρης μάλιστα δὴ ἀνθρώπων ἐς τοῦτο ὑπὸ φύσεως 4.19 Febr. ἀχθῆναι, ὥστε νεανίσκους ἐναντίον αὐτοῦ γυναιξὶ κελεύειν μίσγεσϑαι,. ὥστε καὶ τὴν φύσιν ἐρεϑίζειν αὐτοῦ ἐπὶ τοῦτο.
N
miiimo apparatu. movens, ubi flumen superavit, clade suorum maxima xtepla occubuit. praeterea Cyrus filius Cambysis, Persarum rez, Uaecto fluvio cum Massagetis congressus in gravissimum praecipita- i$ est periculum , ibi peremptus a muliere Maera Massagetarum
Temires, nt allatum est quae fecisset regis Indorum legatio, ma- lima celeritate Cheriam se recepit. Paiazites , ut supra diximus, in iinere prae aegritudine naturae debitum solvit. Moses Paiazitis filius, dimissus a Temire, in patriam profectus est regionem. rex Temires οἱ pervenit in suam regiam, quae ad regni curam attinebant, summa dlisegtia executus est. deinde hostili animo sumpto bellum cum ladorom rege ex professo gerebat. haud multo post pax inter utrum-
ue t 4 Trent ai sunt fili, Sachruchus Paiangures et Abdulatuphes.
Subruchum filium natu maximum regno praefecit. ipse autem amori operam dans, totuinque huic rei curiosius se mancipans, mortem tan- dem obüt. aiunt Temirem libidine reliquos mortales longe supe- fase, nam adolescentes in conspectu suo mulieres constoprare iu- bebat, sic provocans naturam , ut ipse deinde coire posset.. quando
106 LAONICI! CHALCOCONDYLAE
ὡς dà ἀπὰ δρώτων γένοιτο, ἐπὲ πολεμίους αὐτίκα δὴ τρέπε- σθαι, μηδέποτε ἡσυχίαν ἄγοντα. καὶ ἐξυβρίσαι δὴ λέγεται . τὴν φύσιν αὐτοῦ ἐς τὴν δίαιταν περὲ ἀφροδίσια γενῦ- μενον. Τούτου μὲν δὴ τολευτήσανεος ἔσχα τὴν βασιλείαν Σω-5 χροῦχος, ἀνὴρ τά τε ἀλλα ἐπιεικής, καὲ τοῖς περιοίκοις τὰ Ὁ πολλὰ σπενδόμενός T5 καὶ ἡσυχίαν ἀγὼν διετέλει, μετ᾽ οὐ πολὺ τελευτήσαντος Σαχρούχου τοῦ Τεμήρεω, Παιαγγούρης ὃ νεώτερος παῖς ἔσχε τὴν βασιλείαν, πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς αὐ- τοῦ διενεχϑείς. Οὐλίης μὲν γὰρ τήν τε Καδδουσίων yogarti καὶ τὴν Ὑρκανίαν κατέχων πρὸς ᾿Αβδυλατούφην τὸν ἀδελφὸν διενεχϑεὶς ὁπολέμεε, καὶ ὡς Παιαγγούρη ἐπαγόμενος τῆν τε χώραν ἀφείλετο, καὶ αὐτὸν ζωγρῆσας εἶχεν ὄν φυλαχῇ. μετὰ dà ταῦτα τελευτήσαντος Παιαγγούρεω Ἰζοχίης ſoxs τὴν βα- σελείαν. πρὸς τοῦτον Παϊμπούρης τῶν ἐννέα βασελέων ἐπι- 1! P. 88 γαμίαν ποιησάμενος xai ἐπιεραφϑεὶς ἔσχε τὴν βασιλεία»" καὶ τὰ Σεμαρχάνδης πράγματα κατασχών, xai Ἰνδῶν συμμαχίαν ἐπαγόμενος, πρός τὸ τὸν Τζοχίην Παιαγγούρεω ἐπολέμει παῖδα, Ἰχζοχίης μὲν οὖν τοὺς τὸ Σκύϑας ἐπαγόμενος, xai τῆς 4docvgio» χώρας βασιλεύων, éni Παιαγγούρην τὸν add-9 φὸν τόν τ πόλεμον διέφερδ, καὶ στρατευσάμενος μαχῇ τι
autem relictis amoribus δὰ bellum protrudebatur, bello confecto δ solitam redibat libidinem, nullo modo quietiorem vitam sectatus. etiam naturae suae vim facere nom erubuit, luxuriosiorem secutus victus rationem, quo magis rei Venereae indulgere posset.
Temire defuncto Sachruchus, vir cáetera aequitatis studiosus, et plerumque cum finitimis foedera iungens tranquillitatisque amato! regni gubernacula tenuit. haud tamen multo post, excedente e vi Sachrucho, Paiangures Temiris filius natu minimus regno potitus eit. unde ei non admodum bene cum fratribus convenit, verum inimic- tiae inter ipsos exarserunt. / Ulies enim Caddusiorum regionem εἰ
. Hyrcsniam retinens, inimicitias suscipiens adversus fratrem Abdulaw-.- phem, eum eo bellum gerebat. Paiangures adveniens regionem e! adimebat, et ipsum captum in carcerem misit. mortuo deinde Paia»- gure ad regni moderamen evasit 'l'zokies. cum hoc affinitatem 1oD- gens Paeampures, unus de numero novem regum, et conversus re- gnum occupavit. oppressis enim et occupatis Semarchandae rebus, contractis etiam Indorum auxiliis, bello petiit ''zokiem Paisngor: filium. "Tzokies adducens Scythas, Assyriorumque regioni imperess. contra fratrem Paiangurem bellum movit. in hoc bello victor exü- tit, et Semarchandam in dicionem accepit. nec mnlto post in belli societatem adhibito uno de numero novem regum, et regia sede in
DE REBUS TURCICIS L. Ill. 167
ἐεράτησθ καὶ ZtpaoyavóÓny παρεστήσατο. οὐ πολὺ dà ὕστε.. gor τῶν ἐννέα βασιλεῖ συμμάχῳ χρησάμενος, xal ἐν τῷ Τα- βρέζῃ nois οὐδαίμονε ᾿“σσυρίων τὰ βασίλεια ποιησάμενος, πρὸς T6 τὸν “ευκαρίας πολεμῶν διετέλει καὶ Σαμαχίην nó- ὅλιν ἐπομόρχει, τὰ τοῦ Καραουλίκεω βασίλεια. Ταβρέζη δὲ Β πόλις εἶναε μεγάλη τὸ καὶ εὐδαίμων, καὶ τῶν ἐν τῇ oín μιά γε Σεμαρχώνδην χρημάτων r8 προσόδῳ καὶ τῇ ἄλλῃ εὐδειμονέᾳ προέχουσα " σῆῇρας τὸ τρέφει 7 χώρα αὕτη μέτα- bw τὸ καλλίστην ποιουμέμη, καὶ τὴν Σαμαχίης ἀμείνω. φέ- l0pt δὲ καὲ κρεμέζεν σηρὰν οὕτω καλούμενον πορφυρᾶν, περὲ τὰ ἱμάτια τώ τὸ ἀπὸ ἐρέων καὲ σηρῶν, βαφὴν ἐνδεικνύμενα éj& λόγου. ὅστε δὲ πλέα τὰ ἐν τῇδο τῇ χώρᾳ Περσῶν τῶν “ἀζαμίων καλουμένων" ὅσοι γὰρ ἐς τὴν ᾿“τζαμίων φωνὴν Ξροιγται, Πέρσαι τὰ οὗτοι σύμπαντες καὶ τῇ Περσῶν φωνῇ διαλέγονται. οἰκοῦσι τὸ Ταβρέζη τὸ καὶ Καγινὸν καὶ Νιγε- τῆν, πόλεις εὐδαίμονας τῶν ήδων καὶ ᾿σσυρίων χώρας. α Zwayín dà πρὸς τῇ Αρμενίων χώρᾳ φκημένη, πόλις evdai- ue» τὸ xai πολυάνθρωπος. απὸ δὲ τῆς ϑυγατρὸς Τζοκέεω, Καραϊσούφεω δὲ γυναικός, ἐγένετο Τζανισῶς παῖς Καραΐ- θούφεω, Ἰζοχίεω dà ἀπόγονος. οὗτος τὸ Παγδατίης τῆς Βα- βυλῶνος ἐπῆρξε, καὶ ᾿ΑΙσσυρέων τὴν χώραν καταστρεψάμενος Ταβρέζη zs ξαυτῷ ὑπηγάγετο καὶ πρὸς τὸν Μπαϊμπούρεω παῖδα διεπολέμει. ἐπελάσας δὲ πρὸς ᾿“τζιγγάνεν ἐπολιόρκεε
10, ἐπὶ T
Tibreze Assyriorum urbe opulenta constituta, bello lacessebat Leuca- rie ducem; etiam Samachiam urbem, Carailucis regiam , oppugna- bat Tabreze autem fertur urbs esse magna et opibus florentissima : tliam omnes Asiae urbes, extra Semarchandam , opum accessu et re. liqua felicitate antecedere noscitur. vermiculos alit ea regio ex qui- ἂς sericum producitur pulcherrimum, quod longe praestat ei serico quod Samachia suppeditat. fert quoque Crinizin iſto nomine vermi- clum, qui purpureum colorem admiratione dignum tribuit vestibus ex fllis 6 serico contextis. Abundat autem regio Persis quos Átza- Bios vocant. quotquot enim ÁAtzamioruim Persarum lingua utuntur, omnes hi Persae sunt et Persarum linguam in usu habent. incolunt Tabreren Cagrinum οἱ Nigetiam, urbes opulentas, in Assyriorum et Medorum regione sitas. Samachia autem , cuius situs est versus Ar- meniam, urbs perhibetur opulenta et populosa. ex filia Tzokiis, quae matrimonio ioncta fuit Charaisuphi, natus est Tzanisas Tzokiis nepos εἰ Caraisuphis filius. — is Pagdatiam Babylonem rexit, et Assyriorum regionem iure belli possidens Tabrezen suo imperio addidit. arma idem Paimpuris filio intulit. profectus contra Artzinganim urbem,
168 LAON. CHALC. DE REBUS TURC. L. lll.
παραστησάμενος, καὶ τὴν "foue»ío» ἐντὸς Εὐφράτου χώραν ἐτύγχανεν οὖσαν ὑπηγάγετο. μετὰ δὲ τοῦ Τζοκίεω παιδὸς οὐρμημένου ἀπὸ Σεμαρχάνδης τήν τε Βαβυλῶνα ἐπολιόρχει, Dxa£ αὐτὸν ἐπιόντα οἱ μάχῃ ἐπεκράτησε. xai τὴν Βαβυλῶνα ἑλών, ἐπὲ Ταβρέζη ἐλαύνων, ἐς τόνδε συνδιαφέρει τὸν πόλε-5 V.7040». Χασάνης μέντοι ὃ μακρός, ΣΣκενδέρεω τοῦ τὸ ᾿“ρτζιγ- γάνιν διακατέχοντος ἀπόγονος ὧν καὶ τῆς Καραϊλούκχεω μοί- ρας, ἐπὲ τὴν ἀρχὴν παρεγένετο τὴν ᾿Αρομενίων, συνελαυνομέ- γῶν αὐτῷ τῶν v6 Καραϊλούχεω παίδων. οὗτοι γὰρ ὡς ὑπὸ τοῦ βασιλέως Ἰζανισᾶ, Καραϊσούυφεω παιδός, ἐν Σαμαχίῃ10. πολιορκούμενοι ἐν ἀπόρῳ εἴχοντο, προσεδέοντο τοῦ lMnmoiu- — πούρεω ἐσβαλεῖν ἐς τὴν Πηδικὴν, ὃς πεισϑείς τε ἐσέβαλε, P.89xaé ἐπανέστη τὸ ὁ Τζανισᾶς ἀποχωρῶν πρὸς τὸν Mnoiunov 07», τὰ μὲν συμβάλλων, τὰ δὸ ληιζόμενος τὴν χώραν ἐκεί- yov. οἱ μέντοι ἡγεμόνες, ὃ τὸ IMsvdsatlag didivgc καὶ Σαρ-1 χάνης, ἁλόντος Παιαζήτεω τήν r6 χώραν κατέλαβον ἐπικελεῦ- ovrog Τεμήρεω, καὶ ἐς τὴν ξαυτοῦ χώραν καϑίστατο ἕκαστος. δρῶν dà Χασάνης συμβαλλομένην αὐτῷ δύναμιν ἀξιόχρεων, τὴν τὸ ᾿Πρμενίων χώραν ὑπηγαγετο xai τοὺς Κιαπνίδας, καὶ πρὸς τοὺς Κολχίδος βασιλεῖς ἐπιγαμίαν ποιησάμενος εἰρήνην) ἐποιήσατο.
eam oppugnatione cepit, Armeniam, quae iacet intra Euphratem, in suam dicionem redegit. hinc Tzokiis filio profecto a Semarchanda Babylonem oppugnabat. ipsum adeuntem praelio vicit. exinde Ba- bylonem capiens et contra Tabrezem exercitum ducens, cum illo bellum gessit. Chasanes quidem Longus Scenderis, qui Artzinganim tenebat, nepos, et ex familia Carailucis, regnum Armeniae adeptus erat, adiutus ab Carailucis filiis, qui una cum jllo eo profecti erant. hi cum a rege Tzanisa Caraisuphis filio Samachiae gravissima obsidione premerentur, resque eorum admodum lubricae essent, precibus ag- gressi sunt Paimpurem ut irrueret in Mediae regionem. qui facile quod petivere impetrarunt: nam in Mediam irrupit. qui rumor ut perlatus est ad Tzanisam, obsidione urbem abscedens solvit, iter- que flexit adversus Paimpurem, partim quidem regionem eius in di- cionem accipiens, partim vero vastans. Mendesis, Aedines , Sarcha- nes et Allontes Paiazitis regionem occuparunt iussu Temiris, et in suam singuli redibant regionem. Chasanes cernens sibi potentiam esse maximam, Ármeniam et/Tzapnidas subegit, et pacem intercedente aflinitate cum Colchidis rege fecit.
A4ONIKOT XA4AAKOKONZATAOT
AOHNAIOT AlO4EI EIS ISTOPIQN TO TET APTON. .
IAONICI CHALCOCONDYLAE A THENIENSIS
HISTORIARUM DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM LEBER QUARTUS,
—— — Np — — —
Ma μὲν οὖν τὴν Τεμήρεω ἀναχώρησιν ὀπὶ Χερίης "Inaovc p. 90 ὁ πρεσβύτερος τῶν Παιαζήτεω παίδων τὴν τε βασιλείαν κατέ-Υ. 71 σχε, συλλέξας τούς r& ἀρίστους τῶν ϑυρῶν τοῦ παιρύς, καὶ νεήλυδας προσαγόμενος ὅσους δὴ ἠδύνατο. τῷ γὰρ δὴ Παια-. 35g ἐγένοντο παῖδες οἵδε, Ἰησοῦς τε xai Πουσουλμαάνης καὶ Μωσῆς καὶ ]εγχγμέτης καὶ Ἰησοῦς ὃ νεώτερος καὶ Ἰἤουστα- φᾶς, Ἰησοῦς μὲν αὐτίκα μετὰ τὴν Τεμήρεω ἀναχώρησιν ἐν τῇ oía γενόμενος, ἔχων τούς τὲ νεήλυδας μετ᾽ αὐτοῦ καὶ
D. Temiris in Cheriam profectionem, lesus (qui et Iosua) filiorum Paiazitis natu maximus, conciliatis sibi proceribus regni qui in patris hsuis meruerant, accitis etiam quotquot potuit peregrinis , regnum 9tupavit. nam Paiaziti nati sunt filii Iesus, Mulsumanes (qui et Mu- Almanes), Moses, Mechmetes, Iesus minor et Mustaphas. Iesus igi- Ur ubi primum in Asiam venerat, post Temiris discessum in Cheriam ducens secum peregrinorum cohortes et optimos quosque, qui Temi-
170 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τῶν ἀρίστων ὅσοι διέφυγον βασιλέα Τεμήρη, và τε Προύσης βασίλεια ἔσχε, καὶ τὴν ἄλλην τῆς ᾿Ασίας ἀρχὴν ἑαυτῷ ὑπα.- γύμενος τάς τε ἀρχὰς διένειμε, καὶ ἐς τὴν Εὐρώπην διαβὰς P.91T7» τὸ βασιλείαν κατέσχεν Ἑλλήνων ἐπὶ τὰ Εὐρώπης βασί. λεια ὄνεων. καὶ ἄρχοντα δὲ ἐφίστησιν ἐν τῇ Εὐρώπῃ, f δὴδ᾽ αὐτῷ ἐπιτηδείως ἔχειν ἐφαίγετο. ἸΠουσουλμάνης μὲν οὖν 0p- — μωώμενος daó Βυζαντίου συνίσερτο ἐπὲ τὸν Ἰησοῦν, καὶ τὰ πολέμια γενόμενος ἀνὴρ ἀγαθός, καὶ ἐπ᾽ αὐτὸν προσγενομέ- voy τῶν τῆς Εὐρώπης ἀρίστων xai νεηλύδων, ὅσοι τε αὐτοῦ δνῴχουν, ἐπῆει τε διὰ τῆς Εὐρώπης ἐπεξελθὼν καὶ ὑπαγόμε- 10 γος ταύτην ἑαυτῷ, ὠπόντος τοῦ Inooũ ἐς τὴν ᾿Ασίαν καὶ δια- τρίβοντος. μετὰ δὲ ταῦτα ἐς τὴν ᾿Ασίαν διαβάς, ἔχων τὸ ἀπὸ τῆς Εὐρώπης στράτευμα, ἐστρατεύετο ἐπὶ ᾿]ησοῦν τὸν dótÀ- Βφὸν διατρίβοντα περὲ Καππαδοχίαν, ἐπεὲ συνεμάχουν οἱ τοῦ Σινωπίου ἡγεμόνες αὐτῷ xai oi τῆς συμμαχίας λοιποὶ τῶν 15 τυράννων. συμβαλὼν δὲ αὐτοῦ ταύτῃ τῷ ἀδελφῷ καὶ tQt- -— Ψψάμενος πολλά τε εοῦ στρατεύματος αὐτοῦ ἐν τῇ μαχῃ διέ- φϑειρε, καὶ δὴ Ἰησοῦν ζωγρήσας διεχρήσατο βασιλεύσαντα ὄτη τέσσαρα. | Οὗτος ui» δὴ οὕτω καϑαιρεϑεὶς ὑπὸ ἸΠουσουλμαγεω Ὁ ἐτελεύτησεν" ὡς δὲ Ἰουσουλμάνης ἐς τὴν βασιλείαν κατέ- στη καὶ ἐβασίλευε, ωσῆς μεμεϑειμένος καὶ ἀφεϑεὶς ὑπὺ
(5. ὄντων om T
ris evaserant manus, Prusam regni sedem invasit et obtinuit. Asiam universam, quae in potestatem venerat magistratus, muniis firmayit ; el in Europam trensgressus brevi cum- Graecorum regno etiam Euro- pae imperium nactus est. Europae vero ducem dedit, qui sibi ad eam rem videbatur aptissimus. Mulsumanes cum ezxercitu egressus Byzantio bellum indicit Jesu sive Josuae. cum autem Mulsumane: bellicarum rerum peritissimus longe haberetur, et ad ipsum δάνοϊα- rent ex Europa optimi quique et peregrini, qui ibi sedes habebant, proficiscebatur per Europam universam peragrans et in dicionem ac- cipiens, lesu absente et moras in Asia nectente. his ita gestís trans- vectus in Asiam, munitus exercitu quem in Europa conscripserat, ho- stili animo pergit contra fratrem suum lesum, sub idem tempos in Cappadocia agentem, quia Sinopenses principes auxiliabantur ei, et reliqui principum socii subsidio veniebant. collatis autem eo loci signis, pugnans cum fratre et eum in fugam coniiciens, maximam ex- ercitus partem in praelio statuit. lesus vero vivus in manus venit. quem, cum reguo praefuisset annis quattuor, trucidavit.
Is igitur a Mulsumane peremptus in bunc modum mortem obiit. ut primum Mulsumanes regnare coepit, Moses, qui dimissus erat a rege
e
DE REBUS TURCICIS L. IV. 171
Τιμήρεω βασιλέως ἐχομέζετο ἐπὶ τὴν πατρῴαν χώραν xai inj: ϑαλάττης. ἀφικόμενος δὲ ἐπὶ τοὺς Ὁμούρεω παῖδας τοὺς C
Movgoviuavso πολεμίους διὰ τὴν πρὸς τὸν Ἰησοῦν αὐτῶν συμμαχίαν, ἐπὲ Σινώπην ts καὶ Καστάμονα, καὶ ἐντεῦϑεν
ὁ ἐπὶ Auxtav διαβὰς διὰ τοῦ Εὐξείνου πόντου καὶ ἐπὶ Πύρξανν. 12
τὸν δαχίας ἡγεμόνα, αὐτῷ τε διελέχϑη τὰ τὸ ἀλλα, καὶ ὡς ἣν ἐπὶ τὴν βασιλείαν συνεπιλάβηται, δοῦναι αὐτῷ πρόσοδον ἐν τῇ Εὐρώπῃ καὶ χώραν οὐκ ὀλίγην. πρός τὸ γὰρ Ἕλλη- γας πολέμια ἦν αὐτῷ, ἐπεί τε ύρξεω παῖδα αὐτοῦ ἐν Bw. lüavr/g ὑπεδέξαντο, καὶ ὑπέχοντο τὴν ἀρχὴν αὐτῷ μετὰ Mov- φνλμάνεω ἐπιτηδείου συγχατεργάσεσϑαι. οὗτος μὲν οὖν τὸν u Mouony ὑπεδέξατο ἄσμενος, καὶ αὐτῷ παρείχετο τὴν T6
lura» καὶ τὰ ἐπιτήδεια, καὶ τὸν στρατὸν δὲ αὐτῷ ἐδίδου. Ὁ
ἐὑτεῦϑεν δὲ ὡς ἐς τὴν ᾿“““σίαν ἸΠουσουλμάνης ἀπῆν, ἐπιρρεῦν- ὅτων αὐτῷ τῶν ἀπὸ τῆς Εὐρώπης ὅσοι ἤχϑοντο ϊουσουλμάνῃ οὐχ εὖ φερόμενοο παρ᾽ αὐτῷ, καὶ ὅδρμώμενος λαβών v6 τοὐ- τους χαὶ ἀπὸ faxo» στρατὸν ἱκανόν, ἐπισπομένου αὐτῷ καὶ Τάνου τοῦ “ακῶν ἡγεμόνος, τήν τε Εὐρώπην κατέσχε, καὲ ἐπὶ τὰ βασίλεια τῆς ᾿Αδριανοῦ πόλεως παριὼν καϑειστήκει 1018 βασιλεὺς, καὶ ἐπὲ τὸν ἀδελφὸν ἐς τὴν ᾿Ασίαν παρεσκευα- (tro σερατεύεσϑαι. ]ουσουλμάνης δὲ ἠπείγετο καὶ αὐτὸς
9. inf P
Temire, mari advehebatur ad patriam regionem. adveniens autem ad Homiris filios, Mulsumanis hostes, quia socia arma contulerant cum lesu, accedens quoque Sinopen et Castamonem, et hiuc in Daciam trans- miso Euxino ponto perveniens, ad colloquium cum Myrxa Daciae (quae et Servia) praeiecto venit. inter caetera vero talis erat Mosis petitio: si eius auxilio adiutus rex crearetur, se daturum ei reditus maghos in Europa et assignaturum regionem non modicam. erat enim Graecorum hostis. praeterea Byzantii filium Myrxae suscepe- runt, promiseruntque se huic et Mulsumani regnum tradituros. Myr- 13 quidem Mosen benigne lubentique animo excipiebat, eique vi- dum et necessaria promptissime suppeditabat; eidem exercitum de- diL com autem undique ad hunc confluerent ex Europa quotquot infensi erant. Mulsumani (aberat enim in Asia agens), quia non satis digne ab ipso tractarentur, expeditionem sumpsit contra fratrem, as- (umptis quotquot convenerant — habuit et Dacorum exercitum ma- f£»um, cum prius Tainum eorum ducem sibi conciliasset. his copiis imstructus Europam subegit; et Adrisnopolim, quae regni sedes est, Profectus ibi rex declaratus est. huic animus erat etiam eontra fra- trem in Asiam exercitus movere. Mulsumanes haud interim socor- diae obnoxius erat, verum festinabat et ipse, ut fratrem praeveniret, tniidendo copias in Asiam. hoc unum videbatur utrique consultis-
3
172 , LAONICI. CHALCOCONDYLAE
P.092 g9rvas noorspoc ἐς τὴν ᾿“σίαν διαβάς: διέγνω γὰρ καὶ du-
φοῖν ἀμεινον καὶ πρὸς τοῦ éxégov εἶναι, ὁπότερος ἂν ἐπὶ τὴν τοῦ δεέρου ἀρχὴν διαβὰς τὴν μάχην ποιήσαιτο αὐτοῦ καὶ μὴ ἐπιμδίνῃ τὸν ἀδελφὸν ἐπιόντα. διαβάς τὸ ἐπὶ τὸ Βυζάών»- τιον, ὥστε αὐτῷ φίλια εἶναι πρὸς τὸν Βυζαντίου βασιλέα ,5 uyezaus τὴν [βασιλέως vítdovv] Ἰαννύου τοῦ Ντόρια ϑυγατέ.- θα, υἱιδοῦν δὲ τοῦ βασιλέως Ἑλλήνων. ἀγόμενος Moveovi- μάνης ὁ Παιαζήτεω παῖς, καὶ ἐς Βυζάντιον διαβὰς ἐστρα- τεύοτο ἐπὶ τὸν ἀδελφόν. Μωσῆς δὲ ὡς τάχιστα ἐπύϑετο
παρὰ βασιλέως “Ἑλλήνων καταλύειν ἐν Βυζαντίῳ, αὐτίκα ἐπή-10 |
Aavys, καὶ ἀπολαβὼν ἐν Βυζαντίῳ οὐκ sia ἐς τὴν Εὐρώπην Β ἐξελθϑύντα ἀναστρέφεσϑαι. Ιἤουσουλμάνης μὲν οὖν στρατὸν ὡς ἠδύνατο μέγιστον ἐπὸ τῆς ᾿Ασίας διαπορϑμεύσας ἐπὶ τὴν Βυζαντίου χώραν αὐτοῦ ἐστρατοπεδεύετο, καὶ τὸν ya ἀδελφὸν ἐπιόντα ἐπέμεινεν. ἐνταῦϑα ὡς ἄμφω ἐς μάχην παρετάξαντο, 15 συνέβαλον καὶ ἐμάχοντο, Moor; μὲν τούς τε “Ζᾶάκας καὶ Τριβαλλοὺς ἔχων us9' ξαυτοῦ καὶ Στέπανον τὸν Ἐλεαζάρου παῖδα καὶ τὸ ἀπὸ τῆς Εὐρώπης στράτευμα Tovoxo» παρε- τασσετο, βασιλεὺς μὲν δὴ πρὸς τοῦτον λόγους πέμψας συνε- βουλεύετο αὐτῷ ἐν τῇ παρατάξει ϑαρροῦντα ἐέναι ἐπὶ τὸ 20 Βυζάντιον παρὰ βασιλέα ἸΠωσέως πολὺ ἄμεινόν v6 καὶ ἐπι- δικέστερον " ἦν γὰρ δὴ ωσῆς τὰ τε ἄλλα ἐπαχϑὴς ἐς τοὺς
6. Τουντόρια P 4. ταύτην ἀγόμενος ἢ 21. ωσέα P: corr H duslvora ?
simum, quasi alterius esset viclor, qui prior in alterius regionem ve- nisset εἴ praelium commisisset , nec expectaret donec frater accede- ret. traiiciens itaque Byzantium venit. «cum autem ei familiaritas intercessisset cum rege qui ea tempestate Byzantium tenebat, uxorem ducit regis neptem Iannii Tuntoriae filiam, cum antea matrimonium contraxisset cum nepte regis Graecorum Mulsumanes Paiazitis filius. transgressus autem Byzantium bellum fratri inferebat. at Moses ubi accepit a rege Graecorum Mulsumanem Byzantium advenisse , conti- nuo accessit; quem ut ibi deprehendit , exire Byzantio et in Europa versari non permisit. Mulsumanes itaque copias quam potuit mazi- mas traduxit ex Asia in Byzantiorum regionem; castrisque positis fratrem accedentem expectavit. deinde cum acies utrinque instructae stetissent, praelium atrox exoritur. Moses habebat Dacos Triballos et Stepanum Eleazari filium. his in acie iungebantur Turci, qui ex Europa venerant. legationem autem misit ad Stepanum Byzantius rex, suadens ut instructa acie eat ad regem meliorem et aequiorem Mose. Moses enim caetera molestus et intolerandus sociis et 1a 1ram praeceps erat. Stepanus exercitu in ordines explicato, ut pactus erat
DE REBUS TURCICIS L IV. 173
συμμάχους καὶ ἐς ὀργὴν ἐαχύς. Στέπανος μὲν οὖν ἐν τὴς παρατάξει, ὡς τῷ Ἑλλήνων συνέϑετο βασιλεῖ τὸ καὶ ]Mov. σουλμάνῃ, αὐτομολήσαντες ἀφέχοντο ἐπὶ Βυζάντιον. ωοῆς δὲ ὡς ἐμάχετο συμμίξας τῷ ἀδελφῷ, τούς τε ἀπὸ τῆς “σίας 5érpéyaro καὶ ἐπεξελϑὼν ἐδίωκε. ΙΜΠουσουλμάνης δὲ ὡς ἡτ- τηϑεὶς ἀνεχώρει ἐπὶ Βυζώντιον, ὡς ἐγένετο παρὰ τῇ πόλει, ἐπιλεξάμενος βουλὴν γενναιοτάτην καὶ ἔχων μεϑ'᾽ ἑαυτοῦ coti πενταχοσίους ἄνδρας, ἐπιρρεόντων καὶ ἄλλων τινῶν, ὑποδυό.. μενος τὴν τῆς πόλεως τάφρον, ἔχοντος τοῦ ἀδελφοῦ Μωσέως ἀμφὶ τὴν δίωξεν xai διαφϑείροντος σὺν τοῖς ξαυτοῦ, ὡς ὑπεξ- ἔρχοιτο τοὺς πολεμέους ἐπὲ τὸ στρατόπεδον αὐτοῦ ἀφικύμε- γος, τό τε στρατόπεδον κατελήφϑη, καὶ τοὺς ἐπιγινομένους p ἐπὸ τῆς μάχης, ol καταφευγουσέτε xai ἐπανήεσαν, διέφϑειρε. καὶ ὡς ἐπανήκει τε αὐτὸς looo ἐλαύνων ἐπὶ τὸ στρατόπε- δον ἀπὸ τῆς μάχης, καὶ ἔγνω δὴ κατειλημμένον τὸ crQarO- V.73 ntdoy, αὐτέκα ἐς φυγήν τὸ αὐτὸς ἐτράπετο καὶ τοῦ στρατεύ. ματος διέφυγε, καὶ ἄλλῃ ἄλλος, 5 ἑκάστῳ προυχώρει. oi μὲν τινες καὶ ἐπ᾽ αὐτὸν αὐτίκα ἰόντες τὸν Πουσουλμάγνην ὡς βα- σιλέα προσεχύνουν, xa& ἐξελαύνοντι ἐφείποντο. Ὁ Movcoviud»gc μὲν δὴ οὕτω τὰ πράγματα ἔσχεν dugi 1406 ταῖν ἠπείροεν, γενναιότατα δὴ πάντων ὧν ἡμεῖς ἴσμεν πρὸς τὸν ἀδελφὸν διαγωνισάμενος. ἐπελᾶάσας μὲν οὖν ἐς τὴν ““4δρια-
17. προσεχώρει Ρ 21. δὲ P
cum Graecorum rege et Mulsumane, turpiter transfugit Byzantium. Moses cum occiperet praelium adversus fratrem, Asianum exercitum in fugam compulit fugientemque persecutus est. Mulsumanes se vi- ttum simulans retroferebat gradum, Byzantium festinans. cum autem venisset ad urbem, consilium cepit multo generosissimum. nam ha- bens secum viros circiter quingentos, concurrentibus etiam aliis qui- busdam, urbis fossam ingressus est. fratre autem occupato persecu- tione et caede hostium, in eius castra irruere statuit; quod et fecit, cslrisque potitus est. eos qui praelio non interfuerant aut fuga in «stra se receperant, occidit omnes. deinde cum a persecutione ho- siumque caede reversus Moses procederet ad castra, cognovit ea ca- pa ese. illico igitur fuga sibi consuluit, exercitumque deseruit. alius autem alio , ubi se tutissimum fore iudicabat, sedulo diffugie- ba, quidam continuo ad ipsum properabant Mulsumanem, eumque ut regem adorabant; et quocunque pergeret, sequebantur.
ἴ hunc modum se res Mulsumanis habebant in continente, cum fortissime omnium, quos sciam, adversus fratrem suum dimicasset. profectus hinc Adrianopolim regni sedem, regnum imperiumque ordi-
174 LAONICI CHALCOCONDYLAE
P.93 νούπολεν τὰ βασίλεια, τὴν τὰ βασιλείαν καὶ τὴν ἀρχὴν xa- ϑίστη αὑτῷ, 5 ἐδόκει κράτιστα ἔχειν. ἸΠωσῆς μὲν οὖν ἐς τὴν παρίστριον χώραν ἀφικόμενος, καὶ συγγενόμενος ῖυρ- δάνῳ τῷ 4axlag ἡγεμόνε καὶ πρότερον ὄντε συγήϑει αὐτῷ, διέτριβε παρὰ τῷ iup, παραμείβων ἄλλην ἐξ ἄλλης χώ- 5 ραν. ουσουλμάνου δὲ ῥαθυμοῦντὸός τὸ καὶ περὲ ὄμελέαν ἔχοντος τά τε πράγματα οἰδαίνετο. οἵτε γὰρ ἄρχοντες αὐτῷ τὸ ἤχϑοντο ὡς οὐδὲν ὑγιὲς ὃν αὐτῷ. xai τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ προσγενομένων κατὰ βραχὺ τῶν Τούρχων οὐδένα λόγον ἐποι-
Βεῖτο. ὡς μὲν οὖν ἐπὶ τὴν βασιλείαν ἀφίκετο, τήν v5 Θέρμην 10 τοῖς Ἕλλησιν ἀπέδωκε καὶ Ζητοῦνιν καὶ τὴν παράλιον τῆς ᾿Ασίας χώραν, καὶ ἐπιτήδειος ὧν ἐχαρίσατο αὐτοῖς εἴ του δέοιντο, ὡς δυνατὸν ἦν αὐτῷ. ἐπρεσβεύοντο μὲν οὖν αὐτῷ καὶ οἱ Ἕλληνες, βουλευόμενοι μὴ ἀνεῖναι αὐτὸν ἐς τὴν ὄμε- λίαν οὕτω πάνυ, ὡς ἐπισφαλές r& ὃν αὐτῷ καὶ οὐδαμῇ ἐμι- 15 πεδοῦν αὐτῷ τὴν βασιλείαν πρὸς τὸν ἀδελφόν. τούτων μὲν οὐδένα λόγον ποιούμενος, ξἕωϑὲεν δὲ καὶ ἑσπέραν περὶ τὴν ἀχρατοποσίαν διετέλδι, προπίγων τοῖς ἀρίστοις, καὶ ὡς ἄνα.-.- παύοιτο, ἐπεγειρόμενος αὖϑις ἐς ὅμιλίαν καϑίσετατο. λέγεται
Cóà ες ἔχοντος ἐν ταῖς χερσὲ τὴν φιάλην ἔλαφος ἐπὶ τὸ στρα- 20 τύποδον περιὼν διῇει, καὶ ἐπιϑορυβούντων αὐτῷ τῶν στρα-
9. προσγενομένων P 21. παρὼν ὃ αὐτῶν Ρ
navit, qua tutissimum et firmissimum sibi fore confidebat. Moses venit in regionem lstro adiacentem, et conversatus cum Myrdano Da- ciae rectore, cum quo ante4 intervenerat familiaritas , moratus est iuxta Haemum , alium ex alio subinde locum mutans. Mulsumanes se ignaviae et ebrietati corrumpendum dabat. proinde res fortiter gestae usque minuebantur. duces quoque ei indignabantur, ut qui nihil sani nec sibi nec aliis consuleret. nec admodum ei curae erat quo Turcorum exercitus paulatim ad fratrem dilaberetur. ubi pri- mum regui gubernacula accepit, Graecis Thermam Zetunim et uni- versam Asiae maritimam regionem restituit. spem de se praebebat ut qui paratus esset iis donare quaecunque voluissent, quasi id prae- stare iam posset. legati Graecorum ad eum mittebantur, consulen- tes ne se totum luxuriae et voluptati dedat, quasi iam sit plane se- curus et in portu naviget; quasi nihil periculi amplius, quantum ad regnum attinet, a fratre sit metuendum. at surdo narrabant fabulam. matutinum et vespertinum tempus iungebat potando, praebibens opti. matibus suis, revolutus in somnum, ubi primum erat experrectus, solitam potandi consuetudinem iterabat. fertur quodam tempore cum phialam manibus teneret, et cervus. in castra penetraseet in iisque obambularet, tumultuantibus militibus propter cervi in castra adven-
DE REBUES TURCICIS L. IV. 175
τιωτῶν ὡς 7 ὅλαφος ἐπεπαρῇ, ἀγχοῦ γενόμενος ἐπειρᾶτο εἰ φιάλην énà τοῦ χόρατος φέροι, ὡς ταύτην ἀναχτησόμενος ἀπὸ τῆς ὁμιλίας, ἣν μέντοι ἄλλως ὃ ἸΠουσουλμανὴς ἐπιεικὴς καὶ τὸ σώμα ῥωμαλέος καὶ δρμὴν ἐς τὸ μάχεσθαι κράτιστος, ὁ Μωσὴς δὲ τοὐναντίον θυμοῦ τε ἀκρατέστερος ὡς ὀπέπαν, καὶ ταχὺς δὲ μάλιστα ἐς ὀργήν, καὶ ἔπεσϑαι τῷ δυσμενεῖ μηδὲν ὠνιέντα, ἐπείτε οὖν ἐπιγενομένων αὐτῷ οὐχ ὀλίγων ἐς τὸ ud κατόβη καὶ ὁπὲ ῃουσουλμάνην ἤλαυνε, Χασάνης τε ὃ τῶν γεηλύδων ἄρχων καὶ Βρενέζης ἔχων ἱπποδρόμους τῆς Ὁ ἡ Βρώπης ηὐτομόλησαν αὐτίκα παρὰ Mocéa. ὃ δὲ ὡς ἤσϑετο 1410 τοὺς νεήλυδας ἀφεστηκότας ἰέναι ἐπὶ τὸν ἀδελφύν, ἤλαυνεν εὐϑὺ Βυζαντίου ἐπὶ τοῖς Ἕλλησε καὶ τὴν Βυζαντίου βασι- lia», ἂν νῷ ἔχων συμμῖξαι, ὡς ἐντεῦϑεν αὖ ἐπὶ τὴν ᾿Ασίαν ἐαβὰς ἐπαχείρεε τὰ ἐν τῇ “Ἀσίᾳ πράγματα. καὶ ὡς ἔχων mí Τούρκοις ἐπέδηλος ἦν κατὰ τὴν ὅδὸν τὴν ἐς τὸ Βυζά». τον φέρουσαν 9 ἐνεαῦϑα συλλεγέντες οἱ τήνδε τὴν χώραν οἱ- τοῦντες Τούρχοι τόν τε ουσουλμάνην ἐζώγρησαν καὶ dng-p.94 γαγον παρὰ lMeocéa, χαριζόμενοι βασιλεῖ. ὃ μέντοι Hoc τὸν τὸ ἀδελφὸν διεχρήσατο, καὶ τούς τε Τούρκους πανοικί͵ Ἰὼ συλλαβόντες ἧκον ἄγοντες, πυρὲ σὺν γυναιξέτε ἅμα xoi V. 7A παισὶν ἐνέπρησε, φάμενος ἀϑέμιτα ἐργασαμένους, καὶ flu- (día σφῶν αὐτῶν συλλαβόντες ταύτην τὴν δίκην ὑπέ- χϑιεν. αὐτὸς δὴ ὑπέλαβε τὴν βασιλείαν, καὶ ἐς τὴν ᾿Ασίαν
2. ταύτῃ R
um, interrogationem fecisse , num pbialam in cornibus gestet : quod 5i est, hac redimam. — quando ebrietati et crapulae non operam da- bat Mulsumapes, erat quidem benignus et aequus, corpore firmus, Pugnandique in hostes impetu nulli postponendus. Moses vice versa irae imperare nequibat, verum praeceps in eam agebatur, quicquid ea dictasset, facere non cunctans. cum igitur comparasset copias band contemuendas , descendit in campum, praelio aggressurus Mul- "minem. Chasanes peregrinorum dux, et Brenezes qui praeerat Eu- ppaeis equitibus, continuo desciverunt ad Mosen transfugientes. Mulemanes ut cognovit peregrinos defecisse et confugisse ad hosti- m exercitum, recta Byzantium fugiens contendit, animo agitans Grae- ds Byzantii regnum tradere, ut hinc in Asiam transgressus Asiae res tommodius adoriretur. cum autem huiusmodi animo volveret sen- tentiam, cognitus est a Turcis in via quae Byzantium fert. "Turci itaque , qui ibi habitabant, collecti in unum ceperunt Molsumanem virum captamque abduxere ad Mosen, isto munere eum honorare Üectantes, Moses voro fratrem illico necavit. "Turcos autem qui "irem comprehenderant comprehensumque ad se adduzerant, omnes cw» liberis et uxoribus adeoque cum universa familia igne cremavit,
-
176 LAONICI CHALCOCONDYLAE
διαβὰς κατεστήσατο τὰ ἐκείνου πράγματα, j ἐδόκει αὐτῷ dogalésrara ξξειν. καὶ ἐπήλαυνεν ἐν νῷ ἔχων πολιορχήσειν Βυζάντιον, καὶ τῇ τε Θέρμῃ πόλεμον ἐπήνεγκε, xai τῷ Τρι- Ββαλλῶν ἡγεμόκε πολεμῶν διεγένετο, τὴν T8 χώραν αὐτοῦ 9" ἅμα ληιζόμενος καὶ Σπενδερόβην τὴν μητρόπολιν αὐτοῦ ὃ πολιορκῶν. Στέπανος μὲν οὖν οὗτος Ἐλεαζάρου Πλαδίκεω τῆς γυναιχὸς ἀδελφός, Βοῦλκος δὲ τούνομα ἔχων, ὡς 'Eisa- ζαρος ἐτελεύτησε, τὴν τε ἡγεμονίαν παρέλαβε καὶ ἐτυράννενε, τῷ τε Παιαζήτῃ συστρατευόμενος ἦ ἂν παραγγέλλῃ. καὶ τότε δὴ ἐν τῇ πρὸς ἸΠουσουλμαάνη γενομένη μάχῃ πρὸς τῷ Βυοιῦ ζαντίῳ μετέστη v5 ἀπὸ ωσέως ἐπὶ τὸν ἀδελφὸν καὶ ηὐὖτο- μόλησε' OV ἃ δὴ πόλεμον ἐπιφέρων τὴν τὸ πόλιν αὐτοῦ ἐπολιόρκει καὶ τὴν χώραν ἐδήου. ὡς δὲ ἐπολαύνων ἐπολιόρ- xet Βυζάντιον, ἐξηρτύετο τὸ ἅμα ἐπιφέρων τε καὶ ἐπέχων CÓca τῆς χώρας ἤδυνατο, καὶ τριήρεις καὶ πλοῖα ὡς ἢ δύνατο 1 πλεῖστα ναυπηγησάμενος ἔπει διά T6 τῆς ἠπείρου καὶ διὰ ϑαλάσσης. ἐνταῦϑα πληρώσαντες οἱ Ἕλληνες πλοῖα ὅσα ἐπῆν αὐτοῖς, xai. δὴ καὶ τριήρεις, ἡγουμένου Ἐμμανουήλου τοῦ νό- ϑου Ἰωάννου τοῦ βασιλέως παιδός, avravzyorro r6 καὲ ἐναυ- μάχησαν. καὶ ἐνίχησαν οἱ Ἕλληνες. οὗτος δὲ ὃ Ἐμμανουῆ. Ὁ λος, ὃ τοῦ βασιλέως παῖς, τὰ ἐς γνῶσιν καὶ φρόνησεν οὐδε-
1. ἦ] xai P 5. ϑαμὰϊ 17. ἔε' jy? sed cf, p.260 A extr.
dicens eos impia commisisse, merito igitur, cum regi suo violents - intulerint manus, has poenas sceleris luisse commiesi. ipse ergo re- - cepit regnum, et in Asiam transiens eam formam Asiae rebus indu- xit, quae videbatur Asiae regnum firmissimum et tutissimum effectura deinde abiit, Asia relicta, statuens obsidione cingere Byzantium. Ther- mae hostiles exercitus admovit. "Triballorum duci bellum intulit, ez regione eius frequenter praedas agens , et Spenderobem metropolim obsidione premens. is erat Stepanus, Eleazari Pladicis uxoris frater, cui Bulco nomen erat. ut Eleazarus vitam finiit, principatum ipse arripuit et pro principe se gessit, Paiaziti strenue operam navan quandocunque eius auxilium implorasset. Stepanus cum foret im eo praelio quod propter Byzantium committebatur, defecit a Mose et ad fratrem eius transfugit. hac rei indignitate irritatus Moses ur- bem Stepani exércitu circumsedet; regionemque graviter populationi- bus vastavit. ut autem oppugnatum ivit Byzantium, multum iuvabator |. agens ferensque quaecunque ex regione potuisset. fabricans naves — et triremes terra marique iter faciebat. ^ Graecis implentes naves et triremes, quae in promptu erant, navalibus copiis praelium navale commiserunt, duce Emanuele, notho regis loannis filio, cum hostibus; et ex eo praelio Graeci excessere victores. δὶς Emauuel regis filius
DE REBUS TURCICIS L. IV. 177
γὺς λειπόμενος, ἐπὲ τὸ ἐξηγεῖσθαι ἐς πόλεμον ἱκανὸς τε ἐδό- χει ἐν τῷ τότε παρόντε xai ηὐδοκίμει. δι᾽ ἃ δὴ εὐδοκιμῶν ἑάλω τε ὑπὸ τοῦ ἀδελφοῦ βασιλέως, καὶ ἐσπεσὼν ἐς εἱρκτὴν διεγένετο ἐπὲ ἔτη δπτακαίδεκα σὺν τοῖς παισὶν αὐτοῦ. IMo-
562; μὲν οὖν ὡς ἔσφαλε τὴν κατὰ ϑάλασσαν δύναμιν, ἐπιὼν Ὁ δια τῆς ἠπείρου ἐδήου τε τὴν Βυζαντίου χώραν καὶ Θέρμην ἐπολιόρχεε καὶ Τρεβαλλοῖς ἐπολέμει. πρὸς μὲν οὖν τοὺς ἐν τῇ ᾿σίς Τούρκων ἡγεμόνας σπονδὰς ποιησάμενος εἰρήνην ἦγε, καὶ ἐν τῇ Εὐρώπῃ τὰ πολλὰ διατρίβων ἐτύγχανεν.
) Ἕλληνες μὲν οὖν, αἷς ἐτελεύτησε ἸΠουσουλμάνης, ἐπαγό- ut*& τὸν παῖδα αὐτοῦ, τοὔνομα Ὀρχάνην, συνέστησαν éni Μωσεῖ, μετὰ δὲ ταῦτα ἔπεμψαν ὃς τὴν Θέρμην, ὡς ἐντεῦ- ϑὲν τῷ τὸ Πογδάνῳ καὶ τοῖς ἄλλοις τοῖς ταύτῃ Tovoxov διὰ χρημάτων ἐπιχούροις δρμώμενος τὲ ἐπὲ τὴν Εὐρώπην ἐπε.» 95
δἰαύνοι καὶ τὴν χώραν κατάσχοι. ὃ μέντοι παῖς ἐπετέτραπτο ὠδρὲ Τούρχῳ ἀπὸ ᾿“σίας, Παλαπάνῳ τοὔνομα, τὰ μὲν ἄλλα οὐκ ἀγεγνεῖ, πεστῷ δὲ οὐ πάνυ. καὶ ἐς τὴν Θέρμην dgi- κεῖτο, ἐξιὼν δ᾽ ἐντεῦθεν Tct διὰ τῆς ακεδονίας ἐπὲ Βέρροιάν τε καὶ τὴν ταύτῃ χώραν, καὶ προσχωρούντων αὐτῷ τῶν ταύ-
*79 ἐπινεμομένων Tovoxo» ἤλαυνεν ἐπὶ Θετταλίαν. oae di ὡς ἐκύϑετο τὸν ἸΠουσουλμάνεω παῖδα τὴν τε χώραν ὕπα- γύμενον καὶ ἐλαύνοντα dni Θετταλίαν, συντίϑεταε προδο-
1. ἱκανά P 5. ἐσφάλη ὃ 6. Θέρμην ἣν ἐπολιόρχεε P.
(um prudentia et militari scientia facile omnes anteiret, tum tempo- ris Graecos ista victoria contentos esse iubet; ipseque plurima prae- folgebat gloria. hanc eius gloriam cum haud aeqao animo ferret re- fis frater, Emanuelem in carcerem duci iussit; qui annis adhuc visit ptem et decem cum liberis suis, Moses, cum parum prospere suc-
accedens per continentem Byzantii regioni
cessisset lium ssset navale praelium, iter Thermam quoque, quam obsidione
epuland lest erat; gravi Pepulando molestus n ni em Triballis bellum gerens. pax autem
cinxerat, affligebat, . . : * ibtetcesserat cum Turcorum in Asia ducibus: proinde non hostilia Piiebantur a Mose, qui plerumque in Europa aetatem agebat Graeci, cum fato functus esset Mulsumanes, filium eius Orchanem ac- erientes opposuerunt Mosi hostem, postea vero miserunt eum Thermam ad Posdanum et alios Turcos, qui ibi stipendia faciebant, rogantes ut auxilio Aiest Orchani procedenti in Europam, ut eam occuparet. puer quidem Orchanis viro Turco ex Asia oriundo committebatur, caetera non ignobili, Parum tamen fido: Palapanum eum nomtnant. Orchanes venit Thermam: Inde transita Macedonia ," Berrhoen venit, et in regionem finitimam. tum ad ipsum accurrerent Turci, qui ea loca tenebant, profectus est in Thessaliam. Moses ut. accepit Musulmanis filium Orchanem regnum
Chalcocond ylas. 12
178 — LAONICI. CHALCOCONDYLAE
σίαν τῷ Παλαπάνῳ, ὥστο παραδοῦναι αὐτῷ τὸν παῖδα ἐπι- ὄντε καὶ διασημῆναε ξκάστοτε ὅποι ἐλαύνοιεν περεόντες, 0j- Brog μὲν οὖν Og ἑκασταχοῦ ποι τῆς χώρας ἐπίοι, διεσὴμαινέ τε τῷ ἥωσῇ καὶ ἐδήλου jj ἐπιὼν σφίσεν τὲ περιτύχοι xai τὸν παῖδα παραδοίη αὐτῷ. ἐγόνοντο μὲν οὖν οἱ ὠμφὲ τὸν παῖδα ἐπὶ τὸ ἐς Θετταλίαν καϑῆκον ὅρος τῆς Μακεδονίας, καὶ ἐν.- ταῦϑα ὡς ὑπεσημήνατο ὑπὸ Παλαπάνεω τῷ ϊωσῇ, ἐπιὼν τὸν τ παῖδα ἐζώγρησε καὶ τὸν στρατὸν διέφϑειρε. μετὰ δὲ ν.Ἰδταῦτα ἐπὶ τὴν Βογδανον χώραν ἀφικόμενος τὴν τὲ χώραν αὐτῷ ταύτῃ ὑπηγάγετο, καὶ τοῖς Ἕλλησι διαπολεμῶν προσεῖ- 10 yt». ἐντεταμένως. Ἕλληνες μὲν οὖν οὔτε ἐπολέμουν οὔτε ἐπο- λεμοῦντο. καὶ ᾿ησοῦς ὅ νεώτερος τῶν Παιαζήτεω παίδων αὐπὲ τοὺς Ἕλληνας ἀφικόμενος ἐστε τὴν τοῦ Ἰησοῦ ϑρησκείαν μετέβαλλε, καὶ οὐ πολλῷ ὕστερον ἐτδλεύτησα.
Mexuérnę μὲν οὖν, καὶ οὗτος ἸΠωσέως μὲν ἀδελφός, h παῖς δὲ Παιαζήτεω, ἀπὸ τῆς Kagoudvov χώρας ὅρμώμενος, ἐπειδὴ ἐν ἱκανῷ ἡλικίας ἦν, τούς τὸ συγγενεῖς τῶν Τούρχων μετήει ὡς ini τὴν ἀρχὴν ἐπιπαριών. καὶ διαπρεσβευομένων, καὶ τῶν Ἑλλήνων ὑποδεχομένων καὶ αὐτῶν κατὰ δύναμιν ἐς τὴν βασιλείαν αὐτῷ συλλήψεσθαι, τήν τε dolar ὑπηγάγετο, 00 ἀχϑομένων τῶν τῆς ᾿Ασίας ἀρίστων τῆς ἸΠωσέως ἐν ἀρχὴ τυραννίδος καὶ προσχωρούγτων τῷ ἤεχμέτῃ, τῆς τε ᾿Ασίας
11. ἐχτεταμένως Ῥ 18. οἷς Ρ
sibi parare et in Thessaliam pergere, proditionem puero per, Palapa- num subornat. Palapanum enim jubebat Moses ut sibi significaret ubi puer cum suis versaretur, et deinde accedenti eum traderet. Pa- lapanus quidem Orchanis itinera et loca in quibus morabatur, sem- per indicabat. monebat qua adire deberet, ut puerum per proditio- nem caperet. Orchànes vero cum suis manebat in monte qui Thes- saliae imminet. eo cum accessisset Moses, ut indicatum erat a Pa- lapano, puerum vivam capit exercitumque trucidavit. postea in Pog- dani regionem profectus, eam suae dicionis fecit; et cum Graecis intentus in omnes occasiones summa vi bellum gerebat, at Graec bello abstinebant prorsus. lesus autem sive Iosue, qui natu minimus erat filiorum Paiazitis, ad Graecos se recipiens Christianam religio- nem assumpsit, nec multo post ad superos migravit.
Mechmetes Mosis frater, quem et ipsum genuerat Paiazites, ubi primum eam aetatem attigit quae rebus gerendis idonea fuit, cum exercitu ex Caramania profectus Turcos solicitabat, ut sibi subsidio venirent in acquirendo regno. cum igitur ultro citroque legati ab- legarentur, necoon Graeci auxilium pollicerentur ad regnum capien- dum, Asiae imperium nactus est, cum optimus quisque indignaretur
DE REBUS ἸΌΒΟΙΟΙΘ L. IV. 179
ἐπῆρξε καί ἐπὶ τὴν Εὐρώπην ὑπηγάγετο. οὗτος μὲν δή, ὡς ἸΜουσουλμᾶνης τε ἐβασίλευδ καὶ ωσῆς καὶ Ἰησοῦς, πρότε-- D gov οἱ τὸ παιδίον ἐπετοτραμμένοι, μὴ κατάδηλον ὅποι τυγ- χάνοι ὃν τὸ παιδίον γενόμενον τοῖς ἀδελφοῖς, δεδοικότες μὴ. ὁσυλληφϑείη τὸ καὶ ἀπόλοιτο, ἐν χορδοποιοῦ τινὸς ἐν Προύσῃ παρεκατέϑεντο, «óc ἄν τὴν τέχνην ἐκμανϑάνοι. καὶ μετὰ ταῖτα, ὡς ἐνταῦϑα τῆς ἡλικίας ἦν ὕπῃ ἀντιλαβέσθαι τῶν πραγμάτων αὐτῶν οἷός v' j», ἐχώρει ἐπὲ Καραμῶνον τὸν ᾿Αλοῦριν. xal ἐντεῦϑεν δή, cc πρόσϑεν μοι ἐδηλοῦτο, δρμώ-- μενος τῆς τε ᾿Ασίας εὐπετῶς ἦρξε, συνεπιλαβομένου τοῦ Ka- ραμᾶγου καί τενῶν ἄλλων ἡγεμόνων τῶν ἐν τῇ 4doía, καὶ ἐπὶ Βυζάντιον διαβὰς τῷ τὸ Ἕλληνων βασιλεῖ ἐς λόγους ἀφίκετο, καὶ ὄρχια ποιησάμεϑνοι ἢ ὀδόχει αὐτοῖς ἐπιτηδείως ἔχειν, ἤλαυ-.Ῥ. 96 n» ἐπὶ τῶν Τρεβαλλῶν ἡγεμόνα éni τῆς Θράκης, ὡς συμ- Duiso» τὸ ὀκείνγῳ, xoi προσλαβὼν τὴν ἐκείγου δύναμεν ἐπέῃ payovus»oc τῷ dósAigq. ωσῆς μέντοι ἐπεὶ ἐπύϑετο τάχι-- σα διαβαίνοντα ἐκ τῆς uota, ἐπήλαυνε σὺν πολλῷ τῷ στρα- τεύματε ἐπ’ αὐτόν, καί not τῆς χώρας διελαύνοντι κατὰ Xo- ριούπολιν "προσέμεξο τῷ ἀδελφῷ καὶ ἐς μάχην καϑίστατο. συνταξάμενος δὲ ἐπήει' καὶ ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ εχμέτης ἀγτεπήεε συντεταγμένῳ τῷ στρατεύματι. καὶ dg ἐγένοντο
1. ὑπῆρξε Ῥ ἡπεέγετο ? 5. ἐν om P χορδοποιοῦ] cf. —— 338^. ώ 6. μανϑάνοι] addit P ὅποε τυγχάγεε ὄν.
17. àx] inb P 21. ὡς ὁμόσε ἐγένοντο τοῖν ἀδελφοῖν ἦ
Propter Mosis violentiam et tyrannidem, et adiungerentur Mechmeti venienti. atque in hunc modum Asiae imperio potitus etiam in
pam expeditionem parabat. hunc quidem, regnante Mulsumane, Moses et Iesus, quibus educandi pueri negotium datum erat, ne re- sirent fratres ubinam puer aleretur, anxii ut caperetur εἰ necaretur, arüfüci cuidam chordarum faciendarum tradiderunt Prusae, ut artiſi- cium id addisceret. postmodum cum iam per aetatem res ipsas tra- dare pósset, abiit ad Caramanum Alurim. hinc profectus, ut antea üisnilicavimus, Asiae imperio facile potitus est, adiutantibus Caramano εἰ aliis Asiae quibusdam ducibus. transgressus Byzantium in collo- qanm cum Graecorum rege venit. deinde cum utrinque se iura- meni religione, quantum satis erat, deviuxissent, profectionem insti- tuit ad Triballorum 'Threciaeque principem; ut ad hunc in collo- quum adhibitus copias ab eo acciperet, quibus subnixus, fratri bel- lun inferret. ut rumore allatum est ad Mosen, fratrem quam ocys-
üme in Asiam traiecisse, obviam processit magno instructus exercitu.
εἴ cam alicabi regionem qu Pdum jn fratrem | incidit.
andam transiret, iuxta eius regionis op- aceingebatur itaque ad pugnam ordines-
180 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τ᾿ ἀδελφοῦ τὰ στρατεύματα, τὸ μὲν τῆς ᾿Ασίας διαβὰν σὺν τῷ BIMeyuérg, τὸ dà ἐπὸ τῆς Εὐρώπης, συνέμισγον καὶ ἐμάχον- T0, μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ ἐτράπετο τὸ ἀπὸ τῆς ᾿Ασίας στράτευμα, καὶ ὥρμητο ἐς φυγήν. Meyuérgc μὲν δὴ ὃ χορδίνης ἐπὶ “Ἵλὴν Παιαζήτεω παῖδα ἐς Βυζάντιον διεσώζετο, καὶ ταῦ στρατεύματα διεσώζοντο. ἐντεῦϑεν αὖϑις ἐπὲ τὴν ᾿Ισέαν δια- βάντα ἐπερρωννυντὸ τε αὖ καὶ ἀνελαμβάνοντο σφᾶς, ὡς αὖ- ϑις ἐπιόντες καὶ ἀναμαχούμενοι τῷ IMoctt. περὲ τῶν ἄλλων πραγμάτων. χρόνον δὲ οὐ πολλοῦ διελθόντος συναγείρας τὸ τῆς “σίας στράτευμα διεπορϑμεύετο ὑπὸ τῶν Ἑλληνων ἐς10 τὴν Εὐρώπην. ἐς μὲν οὖν τὴν ᾿Ασίαν διαβῆναι τὸν Moon διεκώλυον Ἕλληνες, ἐπεὶ ἐπεκράτουν τὴν τῆς ϑαλάττης διαβα- Coi», καὶ τὸν τὸ Ἑλλήσποντον ἐπετήρουν καὶ τὸ ἐν Προποντίδι ἱερόν. Μεχμέτης μὲν οὖν, ὡς ἐς τὴν ᾿Ασίαν διέβη αὐτῷ τὰ στρατεὐματα, ἴετο εὐθὺ Τυιβαλλῶν ὡς τὴν δύναμιν ἐκείνων 15 προσληψόμενος ἀξιόχρεων οὖσαν. ὡς δὲ ἠπείγετο συμμῖξαι V.76 ωσῆς, ὡς ἐγένετο ἐν Πανίου χώρᾳ οὕτω καλουμένῃ τῇ ὑπὲρ τὸν «Αἷμον χώρᾳ, ἐνταῦϑα χαταλαμβάνει ἐπίπροσϑεν γενόμενος διὰ τοῦ ὕρους ὃ ωσῆς τοῦ ὠδελφοῦ. καὶ ὡς ἤσϑετο ἐπιόντα τὸν ἀδελφὸν ἐγγυτάτω οἱ γενέσϑαι, nagttu-7- ξατό τε καὶ εἰς μάχην καϑίστη. μετ’ οὐ πολὺ δὲ ἐτράπετο, καὶ φεύγων ᾧχετο ἐπὶ τῶν Τριβαλλῶν ἡγεμόνα. καὶ ἐπειδὴ
que explicabat, et instructo agmine Meclmetes contra fratrem ibat. cum autem in conspectum venisset uterque exercitus, hic quidem per Asiam iter metiens, alter ex Europa adveniens, collatis signis prae- lium inibant. exercitus Asianus haud diu stetit, verum terga dans fugiebat; unde et Mechmet palam se proripit. fidium vero opifer, instructor et magister eius, Halim Paiazitis quoque filium Byzantium incolumem deduxerat; ad quem Mechmet fugiens ibi cum exercitu ab caede servatus est. hinc receptis animis denuo in Asiam traii- cete decernunt, pugnaturi cum Mose propter alias res. nec multo tempore interiecto conscriptum Asianum exercitum Graeci in Europam transportabant. Mosen in Asiam transgredi haud sinebant Graeci, qui occupaverant traiectum. praesidio etiam tenebant Hellespontum et templum iu Propontide situm. Mechmetes, ut copias suas traduxit in Asiam, recta ad Triballos iter maturavit, ut inde exercitum compi- raret, quem praesenti nepolio in primis commodum iudicabat, et cum fratre praelii aleam experiretur. Moses praelii cupidus venit in re- gionem quae supra Haemum est, Panium dictam; in qua, quia prae- cesserat montem, invenit fratrem. ut sensit fratrem accedere et iam in proximo esse, aciem instruit et praelium «capessit, moxque in fu-
gam agitur ; qui fugiens properabat ad Triballorum ducem. cum av- |
DE REBUS TURCICIS L. IV. 181
διέτριβεν αὐτοῦ, ἔπεμπε λύγους παρὰ τῶν Τούρκων τοὺς dgi- D στους περὲ ἀποστάσεως, πρός τε Χασάνην τῶν ἐπηλύδων ἀρ- χοντα χαὶ ἐπὲ Βρενέζεα xai ᾿Αμουράτην. οἱ δὲ τούς τε λό. γους προσίεντο καὶ σφίσι λόγον ἐδίδοσαν περὶ ἀποστάσεως. δέγτεῦϑεν Βρενέζης αὐτός τε αὐτομολεῖ παρὰ ἸΠεχμέτῃ, ἔχων παρ᾽ ἑαυτῷ Τούρκους τὸ ὡς πλείστους καὶ δὴ καὶ τοὺς παῖ- δας Χασάνη σὺν τῶν νεηλύδων τοῖς ἀρίστοις. ἐντεῦϑεν ὡς τῷ Μεχμέτῃ προσεγένετο δύναμις dore διαπειρᾶσθαι ἱκανὸς εἶναι τοῦ ἀδελφοῦ, λαβὼν καὶ τὸν Τριβαλλῶν ἡγεμόνα μεϑ᾽ Μεαυτοῦ ἤλαυνεν ἐπὲ τὸν ἀδελφὸν ὡς μαχούμενος, Πωσῆς P. 91 μὲν οὖν διανοούμενος ἐμποδὼν γενέσϑαι τῷ ἀδελφῷ, core μὴ ἐξελαύνειν εἰς τὴν Εὐρώπην καὶ προσάγεσϑαι αὐτῷ τὴν juga», ἔχων τάς τε ϑύρας καὶ τὸ τῆς Εὐρώπης στράτευμα ὅχαν πλὴν τῶν παρὰ Meyuérg αὐτομολησώντων, διέτριβε Bra τὴν τῶν υσῶν χώραν. ἐνταῦϑα ἐξελθὼν ὃ Meyué- . ἴῆς ἐστρατοπεδεύετο. οἧς δὲ ἀγχοῦ γενόμενος τῷ στρατεύ- ματι ωσέως παρετάξατο εἰς μάχην, zal εἶχε μὲν τὸ evo. μον αὐτοῦ κέρας ὃ τῶν Τριβαλλῶν ἡγεμών, τὸ δεξιὸν δὲ Βρενέζης σὺν τοῖς παισὶν αὐτοῦ" παρῆσαν γὰρ αὐτῷ παῖδες ληγενόμενοε 'dya9o£ Βαράμος τὸ καὶ "iig καὶ Βείχης καὶ Ἰησοῦς. ἐπειδὴ δὲ καὶ ἸΠωσῆς παραταξάμενος εἶχεν ἂν τά- ξει τὰ στρατεύματα αὑτοῦ, καὶ παριὼν ἐπεσκόπει καὶ καϑί- B
7. τῶν} roig P
lem ibi versaretur, misit legationem ad optimates Turcorum, ad Cha. s2em Brenezem Amuratemque, ut solicitaret eorum animos ad de- fectionem. at hi defectionis sermonem primo abnuebant: verum Lndem ipsi inter sese defectionis consilia capiunt. hinc Brenezes τὰ sponte transfugiebat ad Mechmetem, trahens secum Turcorum Proceres et filios necnon Chasanem cum optimis quibusque de pere- zrinorum cohorte. cum iam accessissent copiae Mechmeti haud poe- hitendae , quibus fretus praelii fortunam cum fratre facile tentare postet, assumpto '"Triballorum principe contra fratrem pergere, et praelii potestatem facere instituit. Moses igitur, ut M echmetis con- tiliom impediret, ne facile in Europam transire eamque sui iuris fa. cere posset, ducens secum universum Europae exercitum et ianuae milites , exceptis his qui ad Mechmetem concesserant , in Mysorum tegione consedit. ibi Mechmetes in expeditionem egressus castra lo- GviL ut autem appropinquavit Mosis castris, copias in aciem edu. nit. sipistrum cornu tenebat Triballorum dux. dextro praeerat Bre- teles cum filiis suis: secum enim in castris babebat filios, qui ipsi tali erant, Agathen, Baramum , Haliem, Deicen et Jesum. poitquam iwem et Moses aciem saam instruxit, accedens omnia exzplorabat; et
182 LAONICI CHALCOCONDYLAE
στη dc αὐτῷ ἐδόχει, παρελαύνων ἁπανταχῇ, ἐνταῦϑα Χασώ- νης ὃ τῶν νεηλύδων ἄρχων αὐτομολήσας, τότε δὴ προσελα. σας τῷ ἵππῳ ἐπὲ τὸ ἹπΠωσέως στράτευμα ἐφώνει πρὸς τοὺς νεήλυδας “οὡ παῖδες, τί διαμέλλετε καὶ οὐκ ἐξέρχεσϑε ὅτι τάχιστα ἐπὲ τὸν βασιλέα ὑμῶν, ἄνδρα τε τῶν τοῦ γένους Ὀτουμανίδων δικαιοτατόν t6 καὶ ἐπιεικέστατον xai πάντας δὴ τοῦ γένους αὐτοῦ ὑπερβαλλόμενον ἀρετῆ, ἀλλὰ ὠνέχεσϑε ὑβριζόμενοι καὶ καχῶς πράττοντες ὕπ᾽ ἀνδρὸς ὑβριστοῦ v5 φύσει καὶ ἀλαζόνος καὶ ξαυτῷ καὶ τοῖς ἐπιτηδείοις αὐτοῦ οὐδὲν ὑγιὲς ἔχοντος ; ταῦτα λέγοντος τοῦ Χασάνεω, ὥσπερ ( ἐλαύνων ἐπὶ τὰς συντάξεις ἤκουεν 0 τι λέγοι ὃ dvo οὗτος. ὑπολαβὼν dé τις ἔφασχεν “ἀλλ᾽ αὐ βασιλεῦ οὐχ δρᾷς Χασάνη τὸν νεηλύδων ἄρχοντα, μέγα τιμηϑέντα ὑπὸ σοῦ, ὡς ἐξυβρί- ζει τοὺς νεήλυδας ἐπικαλούμενος ἐπὶ ἀπόστασιν," ἐνταῦϑα εὃς ἤκουσε ταῦτα ῆΠιυσῆς, οὐχέτι ἐπέσχεν αὑτόν, ἀλλὰ ἐπα- 15 φεὶς τὸν ἵππον ἐκέντει ἐπὶ τὸν Χασάνη ὡς ἀναιρήσων,, καὶ ἔϑει ἀνὰ xgaroc. Χασάνης μὲν οὖν ἐπεί τὲ τάχιστα ἤσϑετο JMocén ἀνὰ κράτος ἐλαύνοντα ἐπ᾽’ αὐτόν, ἔφευγέ τε αὐτὸς κατὰ δύναμιν, Π]ωσῆς δὲ ἐφείπετο διώκων. ἐνταῦϑα κατα- λαβὼν φεύγοντα χαϑαιρεῖ τῷ ξίφει τὸν ἄνδρα, ἀνωϑεν xa-96 ϑεὶς τὸ ξίφος. ϑεράπων δὲ τοῦ Χασάνεω, ὡς ἐπεῖδε τὸν δε- σπύτην αὐτοῦ ἀναιρεθέντα, καὶ ὡς τὸ δεύτερον Moore ἐπα-
ubi sibi opportunissimum videbatur, stetit, et ubique suis praesens erat. ibi tum Cbasanes peregrinorum dux, qui desciverat a Mose, equo ve- ctus ad Mosis exercitum, voce quam potuit maxima exclamavit, pere- grinos appellans: “ὁ filii, quid cunctamini, aut quid differtis conti- nuo abire ad regem vestrum, virum ex genere Otomanidarum ortum, et iustissimum et aequissimum, quique omnes sui generis principes virtute antecedit? verum miseri manetis, contumeliis affecti a viro qui nec sibi nec amicis quicquam salutare prospicere potest ?" haec quidem clamantem et ad aciem festinantem audivit rex. quidam au- tem respondens inquit «o rex, non aspicis Chasanem peregrinorum ducem, quem in maximo penes te honore habuisti, incitare peregri- nos ad defectionem?" quae ubi advertit Moses parari, non amplius suos continuit: verum immittens eos , ipseque equo calcaria subden:, ferebatur in Chasanem, ut eum occideret, currebatque plenis et effu- sis habenis. Chasanes ut accepit Mosem contra se summa celeritate niti, et ipse adhibita festinatione summa aufugit. Moses acerrime insecutus, ut fugientem est indeptus, gladio eum peremit, e supernis jetum inferens. minister autem Chasanis, «t dominum suum vidit necatum iamque Mosem iterum librare ictum in Chasanem, Chasane
DE REBUS TURCICIS L. IV. 183
νατοινόμενος τὸ ξίφος παίσων αὖϑις, κατήρει ὃ Χχασάνεω ϑε- D ράπων, καὶ τὴν χεῖρα ἐπανατεινόμενος τὴν χεῖρα ἀφεῖλε τῷ ξίφει. ὃ δὲ ὡς ἤσϑετο τῆς χειρὸς αὐτοῦ πεσούσης, ἤλαυνε μέντοι ἐπὶ τὸ στρατόπεδον. xai ὡς ἤσϑοντο αὐτὸν τὰ σερα- ὀτεύματα λελωβημένον, φεύγοντες ᾧχοντο πρὸς τὸν ἀδελφό».Υ, Tf ὀταῦϑα δὴ καὶ αὐτὰς οὐδὲν ἐπέχων δρόμῳ ᾧχετο φεύγων ἐπὶ τὴν ακίας γώραν. Ἰἤεχμέτης μὲν οὖν αὐτίκα, ὡς τὰ στρατεύματα jjet ἐπ᾽ αὐτὸν καὶ τὰ πράγματα αὐτῷ "ἐγένετο, αὐτίκα ἐδόκει τὸν ἀδελφὸν ἐπιδιώχειν. καὲ κάμνοντα αὐτὸν lx σὺν τῇ μιᾷ χειρὲ ἐλαύνοντα καὶ ὃς τε ἕλος ἐμβαλόντα Ρ.98 συλλαμβάνουσι, x«i ἄγοντες παρὰ τῷ ἀδελφῷ κατεχρήσατο avra ἀγχόνῃ τὸν λαιμὸν βιασάμενος, ἐνταῦϑα Meyuérnc 1413 ὁ Παιαζήτεω τὴν βασιλείαν παραλαβὼν τοὺς τὸ Ἕλληνας ἐπι- ιδείους ὄντας αὐτῷ, τῷ Τριβαλλῶν ἡγεμόνι yoga» ἐδω- βρήσατο ἱκανὴν τῇ παροίκῳ αὐτοῦ. μετὰ δὲ ταῦτα στράτευ-. μα ἐπιπέμψας ἐπὲ τὴν Δακίας χώραν ταύτην τὸ ἐδήου. ἐς ὃν δὴ πρέσβεις πέμψας ὃ τῶν “ακῶν ἡγεμὼν σπονδάς ze ἐποιήσατο, ἐφ᾽ ᾧ ἀπάγειν φόρον» ὃν τινα ἐτάξατο αὐτῷ εχ. μίτης βωσιλεύς. ἢ Ἕλλησε μέντοι φελία ἦν αὐτῷ διὰ τέλους, διὸ καὶ 'Eu- μανονὴλ ὃ Βυζαντίου βασιλεὺς ἐπὲ Πελοπόννησον ἀφικόμενος B τόν τε ᾿Ισϑμὸν ἐτείχισε, καὶ τοὺς Πελοποννησίους αὐτοῦ με-
1. χατῆρεν ? cf. p. 102 D.
sübiracto, librantis ictum | manum abscidit gladio. qui ut cognovit maoum sibi praecisam, propere in castra rediit. ut milites viderunt eum esse mutilatum, ibant ad Mechmetem. Moses autem copiis jam ompibus nudatus, cum nihil efficere posset, celeri fuga in Daciae re- gionem abire festinabat. Mecbmetes autem ubi primum ad ipsum exercitus convolarant, rebusque iam potitus esset, statuit continuo fratrem. fuga sibi consulentem persequi. eum itaque aegrum una manu fegientem et in palustri loco se condentem deprehenderunt. deprehensum adduxerunt ad fratrem," qui illico eum necavit, gut- tur eius laqueo frangens. Mechmetes igitur cum iam regnum esset Badius, et ad id parandum sibi in primis utilem fuisse Graecorum eperam cogmovisset, regionem amplam suae finitimam Triballorum duri domarit. postea exercitibus missis Daciam evastabat. ad quem pacem petitum legatos misit Daciae princeps, promittens se tribu- tum regi peneurum , quantuncunque imperasset. pax ea condicione data est. ΜΝ .
Cum Graecis Mechmeti perpetua amicitia fuit. quapropter Ema- see] Byzantii rez cum in Peloponnesum venisset, Isthmum muro cin- iit; et Peloponnesios ubi Jsthmum muro circum dedisset, accerivit.
— —— — — —————— —
184 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ταπεμψάμενος, ἐπειδὴ ἐτείχισε τὸν ᾿Ισϑμὸν. ὃ dà ᾿Ισϑμὸς οὗτος ξύμπασαν τὴν Πελοπόννησον, ὥστε νῆσος γενέσθαι, διείργει, ἐς δύο καὶ τεσσαράκοντα σταδίους ἀπὸ ϑαλαάττης εἰς ϑάλατταν καϑήκων, καϑ' ὃν δὴ χῶρον xai Ἴοσϑμια ἐτελεῖτο τοῖς Ἕλλησι. διήκει δὲ ἀπὸ Κορίνϑου πόλεως σταδίους πέντε" καὶ εἴκοσι. τοῦτον τὸν ᾿Ισϑμὸν ἐλαύνοντος Ξέρξεω τοῦ Au- ρείου ἐπὲ τὰς ᾿Αϑήνας ἐτειχίσαντο Πελοποννήσιοι, διακωλύ- εἴν βουλόμενοι μὴ παριέναι εἴσω τῆς Πελοποννήσου tóv βάρ-
CBapgov. μετὰ δὲ ταῦτα Ἰουστινιανὸς ὃ Ῥωμαίων βασιλεὺς τὸ δεύτερον ἐτείχισε. καὶ οὗτος δή, ὡς εἰρηναῖα αὐτῷ πρὸς τὸ Μεχμέτη τὸν Παιαζήτεω, ἐς Πελοπόννησον ἀφικόμενος τὸν τε ἀδελφὸν αὐτοῦ καϑίστη ἐπὶ τὴν ἀρχὴν τῆς Πελοποννήσου καὶ τὸν ᾿Ισϑμὸν ἐτείχισεν, ὥστε αὐτῷ τελέσαι τοὺς Πελοπο»- γησίους ἐπὲ τὴν τοῦ ᾿Ισϑμοῦ φυλακὴν χρήματα. προηγόρευε μὲν οὖν ἐς τὸν ᾿Ισϑμὸν συλλέγεσθαι. οἱ δὲ ἐπείϑοντο xai4; | συλλεχϑέντες ἐτείχιζον, avuflaAAóuevog ἕχαστος τὴν ξαυτοῦ δύναμιν. ἐπείτε δὴ ἐς τέλος ἤγαγε τὸ τείχισμα, ἐνταῦϑα συλλαμβάνει τοὺς Πελοποννησίων ἄρχοντας, οἵ πολὺν κατέ- χοντες χρόνον τὴν χώραν οὐδέν τε πάνυ πείϑεσϑαι τοῖς Ἔλ-
Ὡλήνων ἡγεμόσι βούλοιντο, ὅτι μὴ σφίσιν αὐτοῖς δοχοῦν ἔστι") τι ἀφελεῖν avrovg. τότε μὲν δὴ συλλαβὼν τούτους Sxopu- ζετο ἐπὲ Βυζάντιον, ἔχων καὶ τοὺς Πελοποννησίους ἂν φυλαχῇ.
Isthmus universam Peloponnesum, ut in insulae formam redigatur, concludit, extendens se ἃ mari in mare, quo spatio colligit quadra- ginta duo stadia. eo loci Jsthmia celebrare Graeci consueverunt. ez- tendit se ab urbe Corintho ad stadia viginti quinque. Isthmum au- tem accedente cum hostilibus copiis Xerxe Darii filio contra Athe- nienses, muro complexi sunt Peloponnesii, arcere volentes barbarum
' Peloponnesi accessu. poslea etiam lustinianus Romanorum imperator muro Peloponnesum inclusit. Emanuel igitur cum pax intercessi«sset cum Mechmete, Paiazitis filio, in Peloponnesum veniens fratrem Pe- loponneso praefecit, lsthmumque muro firmavit undiquaque; et tri- butum imperavit Peloponnesiis, quo Isthmum defendere posset. edi- aitque ut omnes in 1sthmo convenirent: qui edicto parentes conve- nere, congregatique murum extruxere, cum quilibet pro se sedulo suum opus exequeretur. ubi autem ad finem deductum est aedifi- cium illud, Pelopounesi duces capit; qui longo tempore regionem tenentes parere recusabant, Graecorum ducibus, nisi quando et ipso- rum ibi verteretur utilitas. captos secum Byzantium ducebat, inte- rim diligenti custodia Peloponnesios circumdans.
DE REBUS TURCICIS L. IV. 180
Τούτους μὲν ᾧχετο ἄγων: ἹΜεχμέτης δὲ ὡς ἐβασίλευελ χρύγου ἐπιγινομένου ἐστρατεύετο ἐπὶ τὸν Ἰσμαήλην Σινώπης ἡγεμόνα, ὅτε τῷ ϊῆ!Ιυσεῖ φίλος τὸ ἐδόκει καὶ ἐπιτήδειος ὡς συμ.-- βαλέσϑαε ἐς τὸν xaJ? ξαυτοῦ πόλεμον. πρεσβείαν δὲ πέμψας
5xaj ταξάμενος ἀπάγειν φόρον τὴν τοῦ χαλχοῦ πρόσοδον, (δο- χεῖ γὰρ τοῦτο τὸ χωρίον τῶν κατὰ τὴν ᾿Ασίαν φέρειν μόνον, ὧν ἡμεῖς ἴσμεν, τὸν χαλκὺν) τούτου δὲ τὴν πρόσοδον naga. P. 90 ῥοὺς τῷ βασιλεῖ ἸΠεχμέτῃ σπονδάς τὸ ἐποιήσατο καὶ τὸν nó- iuo» κατελυσατο.
Πρὸς μέντοε τοὺς Οὐενετοὺς διενεχϑεὶς ἐπολέμησε διά s τὴν πρὸς τὸν ᾿Ιόνιον χώραν τῶν Οὐενετῶν, ἐς ἣν ἐπιπέμ- ya; στρατεύματα ἐδήου. ἔνϑα δὴ διαπρεσβευσάμενοι ὡς ov- δὲν εὕραντο ἐπιτήδειον, ἐπολέμουν αὐτῷ. δοκεῖ δὲ τοῦτο τὸ γέρος παλαεόν τε γενέσθαι καὶ τῶν κατὰ τὸν Ἰόνιον εὐγενῶν
βχράτεστον . δὴ εἶναε καὶ γενναιότατον. ᾧκουν dà τὸ πρώτονν, 18 χώραν τὴν πρὸς τῷ μυχῷ τοῦ Ἰονίου ἀπὸ Ἰλλυριῶν καϑη-. rwoa» ἐπὲ Ἰταλέαν, καὶ Ἕνετοὶ μὲν τὸ παλαιὸν ὠνομάζοντο, μειὰ δὲ ταῦτα Οὐϊενετοὶ ἐκλήθησαν. ὅρμώμενοι δὲ ἀπὸ τῆς B πείρου, τὰ μὲν προαιρέσει τὰ δὲ xai ἀνάγκῃ, δηουμένης τῆς
χώρας αὐτῶν, ὥστε ἐν ἀσφαλεῖ μᾶλλον οἰκεῖσθαι, ἐπὲ νῆσόν γα βραχεῖαν καὲ τεναγώδη ἀπὸ τῆς ἠπείρον ἐς πεντεκαί-
11. τὸν om P 15. δὲ P
Captos quidem duces secum trabens abibat Peloponneso. Mechmetes ubi ad regnum promotus est, succedente tempore ex- . peditionero sumpsit contra Ismmaelem Sinopae principem: amicus enim et socius fuit Mosis, coius opera enixe Moses adiutus est in um fratre Mechmete. mittens itaque Ismael lega- tos, quibus mandarat ut dicerent se paratum esse aeris reditus omnes Mechmeti, nomine tributi assignare , si secum pacem fecisset. haec euim regio Asiae sola, quod sciam, aes profert. cum igitur aeris re- ditus tradidisset Mechmeti, bellum pace comimutatum est.
Tandem discordia inter ipsum et Venetos exarsit, qua impulsus Venetis bellum indicit, propter regionem quae lonium spectat; eui missis exercitibus — vastitatem maximam iuducebat. Veneti legatis missis, ut nihil aequi impetrare potuerunt, animos in id bellum summa vi intenderunt. apparet gentem istam admodum esse vetu- (am, et nobiles Iones fortitudine et generoso spiritu longo intervallo pot se reliquisse. babitaverunt antiquitus regionem vergentem ad sium [onicum , et ab Illyrico in Italiam excurrentem. antiqui eos Enetos nuncupabant: postmodum Veneti dicti sunt. profecti autem ei continenti, partim voluntate, partim necessitate subacti, ut. quo- fum regio vastata esset ab Attila rege, ut in maiore securitate essent ἢ posterum ,. insulam quandam parvam et palustrem, distantem ab
bello quod gessit c
186 LAONICI CHALGOCONDYLAE
dexa σταδίους ᾧκησαν. ἀπὸ σμικροῦ dé τινος δρμώμενοι, συλλεγομένων ἐς αὐτοὺς xai τῶν ἐπὸ τῆς ἠπείρου περιοίκων, ὑπὸ τῶν πολεμίων ὅτε μάλιστα κακουμένων, καὶ προσγινομέ- voy desi ἀπὸ τῆς ἠπείρου, φκίσϑη τὸ ὃ χῶρος οὗτος xai εὐ- νομήϑη ἐς μέγα δυνάμεως. ἐχώρει δὲ $ πόλις αὕτη εὐνο-" μουμένων τὸ τῶν ἐς αὐτὴν συνεληλυϑύτων" dnO τε τῆς Csnelgov ἐπισήμων ἀνδρῶν εἴ τινα τὴν v6 χώραν ἀφελόμενοι οἱ πολέμιοι ἐπιδιώκοιεν, ἐνταῦϑα γενόμενος ᾧκχει. μεγάλης δὲ τῆς πόλεως ἐν βραχεῖ γενομένης, πολλοί τὸ “Ἑλλήνων τὸ καὶ Ῥωμαίων καὶ ἄλλων συχνῶν γενῶν ἄνδρες, γένους ὄντες 1ῦ περιφανοῦς, 7» τις ἐν τῇ πατρίδι αὑτοῦ μὴ εὖ φέροιτο, εἴτε ὑπὸ τῶν αντιστασιωτῶν διωκόμενοι εἶτε ὑπὸ τῶν πολεμίων ἐξελαυνόμενοι, ἐς ταύτην δὴ τὴν πόλιν συνελέγοντο, ἀνδρες ἐπίσημοί τε καὶ ἀγαϑοὲ καὶ παῖδες ἀνδρῶν τε ὄντες ἐπιφα- φῶν καὶ χώρας ἀρχόντων οὐ φαύλης. τοῦτο μὲν ἐς τὴν xa-15 τὰ τὸν Ἰόνιον χάραν καὶ τὴν Ἑλλάδα, τοῦτο δὲ καὶ ἐς τὴν Ἰταλίαν ἐξελαυνόμενοι καὶ ἐνταῦϑα ἀφιχόμενοι ᾧκουν δὴ Ὁ ἀσφαλέστερον. ἐχούσης δὲ τῆς πόλεως ἐμπορίαν, ὅτε μάλι- — στα ἀνάγκης ἀποδεικνυμένης ἐς τοῦτο τρέπεσϑαι Eva ἕκαστον διὰ τὸ μηδαμῇ τῆς ἠπείρου τοὺς ἐποίκους ἀντέχεσθαι, udi ὅσα φέρει 5 ἤπειρος ἐργαζομένων τὴν γῆν, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ϑαλαάττης ἐσχομιζομένων τὰ ἐπιτήδεια ἐς τὴν πόλιν, χρήματα
10. τοῦτο τὸ τρέπεσϑαε P
continente quindecim stadiis, aedificiis occnpare statuerunt. initium aedificandi factum est a paucis Venetis in unum collectis. deinde accessere finitimi continenti, bellis graviter divexati. urbs autem illa usque incrementum sumebat aedificiis et legibus, cum accolae plo- rimi non cessarent eo confluere. crescebat quidem ea civitas mirum in modum disciplinae sanctitate, cum eo accurrerent plurimi bonis legibus enutriti, et plurimi virorum in continenti illustres eo advola- rent. praeterea si quis patria fortumisque omnibus polsus vi hostili erat, huc gressus dirigebat. urbs illa incredibile dictu est quam brevi opibus creverit et disciplina. multi Graeci et Romani, necnon alii viri clarissimo genere exorti, in patria usi haud satis prospera fortuna, ant a civibus pulsi aut ab hostibus exacti, in hanc urbem congregabantur, filii virorum illustrium, qui regebant regionem haod infrugiferam. hi quidem partim in loniam et Graeciam, partim vero in Italiam pulsi, in istam civitatem se recipientes securius habita- bant. cum autem ea sit urbs emporium celebre, enimum adiecere ad mercaturam necessario, quia continentem non attingunt, nec eo- rum fructuum quos continens profert ipsis copia futura erat. proinde merito mercaturae operam dederunt, ut necessaria inari subveherentur.
DE REBUS TVRCICIS L. IV. 187
μεγάλα ἐργασάμενοε ἀπὸ τούτου τήν τὸ δύναμιν dé&cóyoso ἀπεδείκνυντο ἁπαγταχῇ, καὶ τὴν πόλιν διῴκουν οἰκημάτων τὸ τῷ πολυτελεῖ καὶ μεγαλοπρεπείᾳ οἰκιῶν καὶ ναῶν. τριήρεις δὲ νασπηγησάμενοε οὐκ ὀλίγας, xoi δυνάμεις περιβαλλόμενοε . δἰσχυράς, πρὸς τὸ τοὺς ἐν τῇ ϑαλάττῃ ϑυγνατοὺς δοχοῦνταςῬ. 1 γενέσθαι προσενηνεγμένοι φϑόνῳ διεπολέμουν. δέει ἐπ’ αὐ- τοὺς τὸν πόλεμον ἐπεφερόντων τῷ δοκεῖν ἐπὶ μέγα 705 χω- ρῇσαε δυνάμεως. τὴν τὸ πρὸς τὸν Ἰόνιον χώραν ἐκπλέοντε ἐπ᾿ ἀριστερώ, ἐπ᾽ αὐτοῦ δὴ τοῦ μυχοῦ, χώραν τε οὖσαν οὐ φαύλην καὶ πόλεις εὐδαίμονας ὑπηγάγοντο. ἐπὶ τὸ «Αἰγαῖον πέλαγος ἀφικέσϑαε- τοὺς τε παράπλους αὐτοῦ ταύτῃ κατα- σιρεψώμενοε Κέρκυράν τε ἐχειρώσαντο σύμπασαν καὶ Ev. fed» τε καὶ Κρήτην καὶ Πελοποννήσου τὰς πόλεις. καὶ ἐπὶ Συρίαν dà ὠφικόμενοι στόλῳ, καὶ Κυρήνην πόλιν ὄφ’ αὑτοῖς βποιησάμονοι, 'ἱμεγάλα ἀπεδοίκνυντο ἔργα, πρός v6 τοὺς βαρ- βάρους ταύτῃ πολλαχῇ διαναυμαχήσαντες, καὶ τῆς ϑαλάσσης τῆς ἐντὸς Ἡρακλείων στηλῶν ἐπικρατήσαντες, κατά v6 Ev-B ρῥώπην πρὸς τοὺς ἐν τῇ ϑαλαττῃ δοκοῦντας δύνασϑαι OrtoUy διεπολέμουν. καὶ Ἰταλίας μέντοι τῆς παράπλου οὐδὲν ὃ τι Ὠχαὶ ἄξιον λόγου ὑπηγάγοντο σφίσιν, ὅτε μὴ ᾿Ῥαβέννην πόλιν εὐδαίμονα τελευτήσαντος τοῦ ἐν αὐτῇ ἡγεμόνος, διὰ τὸ μὴ ἐς τὸ ὁμόφυλον ἐέναε πολέμῳ ἀλλ᾽ ἐπὶ τοὺς ἀλλοφύλους διὰ-
6. προενηνεγμένοε P 10. ἐπὶ] ἔστε ἐπὶ 15. ὑπεδείχγυντο P
comque quilibet sedulo mercibus permutandis incumberet, brevi incre- dibilem potentiam sibi peperere. urbem basilicarum et domorum nec- non templorum magnificentia condecorarunt. triremes extruxere nom modicas, et munimentis se communiere firmissimis. deinde ambitione moti navalia committebant cum iis qui longe lateque navali gloria coruscare videbantur. etiam bi quorum potentia mari mazima erat, metuebant Venetorum lacessere arma: adeo magna his accesserat po- tenia. regionem autem haud infrugiferam , quae naviganti a sinu versus lonium a sinistra est, et urbes opulentas subegerunt usque ad mare Aegaeum. huius portus omnes in potestatem redigentes, Cor- eyram opniversam in dicionem acceperunt. ceperunt Euboeam et Cre- tim Peloponnesique urbes. cum classe veneruut in Syriam; fubigen- tesque. Cyrenem orbem, magna militaris virtutis facta designabant, wbique cum barbaris praelia navalia facientes, et mare universum, quod est intra Herculis columnas, perdomantes. etiam pugnabant fortiter contra eos qui erant in Europa, et sibi admodum potentes videbantur. nec oratione dignum puto quod non adnavigarunt jJta- lise, nec sibi subiecerunt Bavennam , urbem opnlentam, principe hu- io* defanceto, quia nempe non solebant contra eiusdem gentis et cor-
188 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
ναυμαχεῖν. ἐπολέμησων δὲ οὗτοι πρὸς τε τοὺς Ἕλληνας, xai vav- μαχίαις περιγενόμενοι τὴν τε μητρόπολιν ἐχειρώσαντο ὀπισπομέ- γῶν σφίσι καὶ ἑσπερίων συχνῶν, ἐξηγουμένων δ᾽ αὐτῶν ἐπὶ τοὺς V.79'EAlgvac. καὶ ὡς τῆς ἠπείρου ἀντέχεσϑαι ἤρξαντο, ἐν βρα- Ὀχεῖ δὴ χώραν τῆς ἠπείρον ἐκτήσαντο ἀγαϑὴν, καὶ ὀχυρὰν" τὴν πόλιν αὐτῶν παρείχοντο, κατ᾿ ἀμφω τῶ δυνώμεε ἐπὶ μέγα αὔξοντες. πρός t6 τοὺς τῆς ἠπείρου ἡγεμόνας διενε- χϑέντες ἐπολέμησαν ἐπὲ πολλὰς γενεὰς τὸν πόλεμον, καὶ διέ- φέρον χρημάτων προσύδῳ τὴν πόλιν μεγάλην ξαυτοῖς παρα- σχευασάμενοι. μετὰ δὲ ταῦτα καὶ ὑπὸ βαρβάρων βασιλέως, 10 τῆς Ἰταλίας πρὸς ἑσπέραν χώρας, [πρὸς] τὸν Ρώμης ἀρχιε- θέα éxnscOvra te τῆς ἀρχῆς καὶ τῆς Ῥωμαίων πόλεως, κατη- γαγόν τε τὰν ἀρχιερέα, καὶ πρὸς τὸν βασιλέα πολεμήσαντες ὥστε ἐμπεδῶσας τῷ ἀρχιερεῖ τὴν ἀρχήν, ναυμαχίᾳ τε ἐπε- κράτησαν καὶ κατήγαγον. καὶ πρὸς τὸ τοὺς Ἰανυΐους, δοκοῦν- 15 τας τῆς κατὰ τὰ χωρία ἐκεῖσε καὶ τὴν πάραλον τῆς Ἰταλίας Ὦ ἐπικρατεῖν, πόλεμον ἐξενεγχόντες μεγάλα ἀποδείξασϑαι ἔργα, πολλαχῇ διαναυμαχήσαντες καὶ περιγενόμενοι. οὗτοι τοι- γαροῦν τὸν πρὸς τοὺς Οὐενετοὺς πόλεμον ὠναιρούμενοι ὑλί- yov δεῖν τὴν πόλιν αὐτὴν ἐχειρώσαντο, ἐπιπλεύσαντες τριη- 2 θέσι καὶ ναυσὶν ἐπὶ τῶν Οὐενετῶν λιμένα, καὶ εἰσελθόντες — κατὰ τὸ ἐπὲ Κλιζόην. πόλις δὲ αὐτῶν οἰκεῖται, ὅπῃ δὴ ὁ
5. dà P B. γενεός, καὶ διέφερον τὸν πόλεμον ἢ
poris homines bellum movere, sed contra alienigenas arma ferebant. arma etiam arripuerunt contra Graecos, quos navali praelio vicerunt, eorumque metropolim subegerunt, cum plurimi Occidentales ipsis ad- iungerentur, copias tamen cum ducerent adversus Graecos, contineule non abstinuere, verum regionem eius non modicam et optimam suae di- cioni iunxere. urbem quoque suam munitissimam praestitere, cum eaim navali pedestrique potentia auxissent. discordiae ipsis intercesserant cum Epiri ducibus. proinde id bellum longius duravit. opibus excellen- tes, civitatem suam magnam reddiderunt opum accessu. praeterea ponti- .ficem maximum Romanum, ltalia Romaque pulsum ab rege barbaro, d pontificatum et imperium reduxerunt, victo barbaro navali praelio. etiam adversus Tanuenses, qui regiones quasdam isthic et maritimam Italiae oram tenere videbantur, bello petentes, plurima militaris virtutis fa- cta edebant, plerumque pugnis navalibus victoriam obtinentes. at Januenses bellum adversus Venetos sumentes, propemodum horum urbem in deditionem acceperunt, navibus et triremibus adnavigantes, et eorum portum occupantes, ingressi eo loci ubi Clizoe sive Clodi fossa est. urbs Venetorum sita eo loci ubi lacus sive portus magnus visitar, qui longus stadiis quingentis regionem Eridano finitimam at-
DE REBUS TURCICIS L. IV. 189
λιμὴν μέγας τὸ ὧν καὲ πεντακοσίους σταδίους διήκων λήγει ἐς τὴν xarà τὸν Ἠριδανὸν γώραν" ταύτῃ γὰρ Ἤριϑανός, μέγας 16 τῶν κατὰ τὴν Ἰπαλίαν ποταμῶν καὶ ναυσὲ πλόιμος, πρὸς ταύτῃ δὴ ἐκδιδοῖ ἐς τὴν ϑάλασσαν. ταύτῃ δὴ οὖν εἰσελ.. ὀϑοῦσαι ai νῆες τῶν Ἰανυΐων ἐπὶ τὸν Οἰὐξενετῶν λιμένα P. 101 τήν τε Κλιζόην κατέσχον καὶ ἠνδραποδίσαντο. μετὰ δὲ ταῦτα πρὸς τὴν πόλιν διεπρεσβεύοντο. καὶ ἐν ἀπόρῳ δὲ ὄντες οἱ dy τῇ πόλει, καὶ οὐκ ἔχοντες 0 τε γένωνται, ὑπακοῦσαί τὲ τοῖς Ἰανυΐοις ἔφασαν ξτοιμοι εἶναι, καὶ ὡς ἂν δοκοίη αὐτοῖς ξύμ.. Mgepoy &ivas καὶ ἐπιτήδειον, πολιτεύεσϑαι, καὶ αἰτεῖσϑαι σφᾶς ἐχέλευον ὃ τε βούλονταε, ὡς παρεχομένων ἑτοίμως αὐτοῖς ταῦτα. oí δὲ ὡς τὰ παρὰ τῆς πόλεως ἤχουσαν, οἰόμενοι τὴν x χαταλήψεσθαε αὐϑαδέστερόν τὸ ἀπεκρίναντο τῇ πρε- σβείᾳ, φάμενοε αἰτεῖσθαι αὐτοὺς ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας ἐξεῖναι σφίσι διαρπάζειν τὴν πόλεν. οἱ μέντοι πρέσβεις ὡς ἀπεχώ-Β ρῆσαν καὶ τὰ ἐπεσταλμένα τῇ πόλει ἀπήγγελον, ἢ τὸ σύγκλη- τος καὶ ó δῆμος ὑπεραχϑεσϑεὶς τῇ τῶν πολεμίων αὐθαδείᾳ it καὶ ἀκολασίᾳ ναῦς τὸ αὐτίκα ἐπλήρωσαν ὅσας ἤδύναντο, καὶ αὐτοὶ ἐς τὰς ναῦς ἐμβάντες ἀνήγοντο ἐς τὸν λιμόνα. οἵ 3916 Ἰανυΐοε ἀντανήγοντο. καὶ αὐτίκα ἂν τῷ λιμένι ἐναυμάχη-- σαν, χαὶ οὐδὲν πλέον ἔσχον οἱ πολέμιοι. ἐνταῦϑα ὡς ἀπε- τράποντο ἡττημένοε εἰς Κλιζόην, αὐτίκα οἱ Οὐενετοὶ ναῦν
21. ἐπειεράποντο P
üngit. Eridanus enim (qni et Padus) Italiae fluvius magnus est, et Dates ibi in mare exponit. hac igitur Ianuensium naves ingressae ia portum Clizoen occuparunt et diripuerunt. quo facto legatos in urbem ire insserunt. cives autem cum in ancipiti haererent discrimine, aec satis quid facerent scirent, responderunt se paratos esse facere quae imperassent Ianuenses, et eam rei publicae formam amplexuros quam ipsi praescripsissent. — iusserunt quoque lanuenses petere quae wel- lent, quasi. ea promptissime daturi. Ianuenses ut intellexerunt Ve- Deorum responsum, magis in spem potiundae urbis erigebantur. pro- iade immoderate , nulla urbis verecundia inhibiti , respondent se pe. tere ut liceat urbem tres dies continuos diripere. legati in urbem reri petitionem Jamuensium exponunt. senatus populusque ira peritus propter tam insolentem et immoderatam petitionem , naves, quotquot potuerant, continuo militibus implent, navesque solventes ialacum feruntur. — his obviam pergunt lanuenses, confestimque in leu pavale praelium commiserunt, in quo penes Venetos victoria faiL hine cum hostes terga darent celerique fuga festinarent in Cli- l2, contiauo Veneti unam «de numero suarum mavium maximam deuenierunt, ubi portus angustissimus erat; et suos portus obstruen-
100 ΠΑΟΝΙΟΙ CBALCOCONDYLAE
φέροντες μεγίστην τῶν παρὰ σφίσε νεῶν ἐς τὸ τοῦ λιμένος o:ópa, f$ δὴ εἰσήεσων οἱ πολόμιοι, κατέδυσαν αὐτοῦ ταύτῃ Ο (ἔστε γὰρ τοῦτο στενώτατον), “καὶ τὸ στόμα ἐπικλείσαντες λιμῷ τοὺς Ἰανυΐους ἐν τῇ Κλιζόῃ ἐξεπολιόρκησαν. ἀπεπει- ρῶντο μὲν οὖν καὶ τῆς διώρυχος, ἣ ἐκ τοῦ Ἠριδανοῦ ἐς vór5. λιμένα ἀφικνεῖται, διορύσσοντες ὥστο ἐχπλύιμοι γενέσϑαι ταῖς ἑαυτῶν ναυσὲν ἐπὲ τὸν Ἠριδανόν" ἀλλ᾽ οὐχ οἷοί τε ἐγένοντο ἀνύσαι τοὔργον. ἐδόκει δὲ καὶ ὃ Παταβίου ἡγεμὼν συμβα- λέσϑαι αὐτοῖς ἐς τόν τὸ πόλεμον, δεάφορος ὧν τοῖς Οὐενε. τοῖς. οὗτοι μὲν λιμῷ ἐκπολιορκηϑένεες ὑπὸ τῆς Οὐενετῶν 19 πύλεως παρέδοσαν σφᾶς χρῆσϑαι σφέσιν ὃ τι βούλονται, καὶ ταύτῃ αἴσχιστα ἀπώλοντο, οὐκέτι παρὰ τὸ δέον σωφρονισϑέν. — ν.ϑύτες. οἱ dà Οὐενετοὶ τὸ ἀπὸ τοῦδε στρατευόμενοι ἐπὶ τὴν Ὁ Ἰανυΐων πόλιν πολλαχῇ τὸ ἐναυμάχησαν καὶ ἐπεκράτησαν, | δύναμίν t6 περιποιούμενοι τὸ ἀπὸ τοῦδε, καὶ τῆς ϑαλαττης 15 εἴργοντος τῆς xar! ἐχείνην τὴν χώραν. ἔνϑα δὴ ξυμφορᾷ περιέπεσεν 7 πόλις αὕτη oU τῇ ἐπιτυχούυσῃ διὰ τὰς ναυμα χέας ταύτας. ὕστερον μέντοι τὸν τὸ τοῦ Παταβίου ἡγεμόνα εισάμενοε, τήν τε πόλεν ἐπολεόρκησαν, καὶ ὑπαγόμενοι τῆς ἠπείρου ἀντείχοντο βεβαιότερον ἐς σφᾶς, ἐχυροῦντες ἐς τὴν ἀρχὴν τῆς ἠπείρου. καὶ πρότερον μέντοι ἀρχὴν τινα ἐς τὴν κατὰ τὴν ἤπειρον κτησάμενοι, καὶ Τερβυύζιον πόλιν εὐδαί- — μονα ἐπικτησάμενοι, προήγαγον τὴν χώραν αὐτῶν, énayout- |
δ. ἦν
tes, ferse lanuenses in Clizoe constitutos expugnare nitebantur. ten- tabant obsessi fossam , qua ex Eridano in portum venitur, conantes - perfodere eum locum, si quo modo possent naves in Eridanum im- pellere. sed opus istud haud absolvere potuerunt. Patavii dux Cat- rarius, Venetis infestus, lanuenses in isto praelio adiuvit. fame igitur. — domiti dedidere se lanuenses Venetis, ut secum pro arbitrio suo age- rent. et quidem bic turpissime perierunt, nec nunc satis digne tra- ctati, ut in posterum modestiae memores essent. his in hunc modum peractis, vim belli contra Ianuensium urbem vertere. cum autem wbique victoriis navalibus clarescerent, et mirabilem sibi ubique po- tentiam pararent, et etiam alios mari, quod eam regionem alluit, pio- biberent, accidit ut Ianuensium urbs in maximam devolveretur cala- — mitatem , ut quae navalibus praeliis nihil amplius efficere posset. postea etiam Patavii principem ulti sunt, urbem eius obsidione pre- mentes. deinde adducti in continentem, eam constantius sibi aubii- cere moliebantur, ut sibi confirmarent continentis imperium. et cum antea imperium quoddam in regiome continentis essent, nacti, et Ter- visium urbem opibus florentem suo dominio adiicientes, regionem
DE REBUS TURCICIS L, IV. 191
γων τῶν τῆς πόλεως ἔχϑει τῷ σφετέρῳ πρὸς τοὺς σφῶν Zys-P.102 , novag, καὶ ὑστερούμενοι, ὡς τὸ Πατάβιον ἐχειρώσαντο τοῦ ἡγεμόνος Καραρίων τῆς οἰκίας πρὸς τούτους διεγεχϑέντος, ὁρμώμενοι ἀπὸ τούτου πόλεις τὲ ἄλλας οὐκ ὀλίγας κατεστρέ-
ὅψαντο τῶν κατὰ τὴν ᾿Ιταλίαν χώραν ἐς τὴν “Ἰιγυρίων, ἄλλας τε δὴ καὶ Οὐηρώνη πόλιν εὐδαίμονα, ἐξελάσαντες τοὺς ἦγε- μόνας αὐτῆς Κλιμακέων τῆς oixtag οὕτω χαλουμένους, καὶ Οὐικεντίαν καὶ Βρήξεαν, ὀλβίας τε πόλεις καὶ ἐπισήμους τῶν γῦν χατὰ τὴν ᾿Ιταλίαν».
Μετὰ δὲ ταῦτα πρὸς τὸν “Διγυρίας τύραννον διενδχϑ έν- τὲς ἐπολέμουν ἐπὲ συχνὼ ἔτη. ἔστι δὲ ὃ ἡγεμὼν οὗτος οἷ- da; τῶν αριαγγελῶν, ἄρχων δὸ Ιἤεδιολάνου πόλεως. ἦν δὲ ἐπιτηδεύμασί τε ὀλβιωεάτη, καὶ τῇ ἄλλῃ εὐδαιμονίᾳ προέ- B χει τῶν ἐν τῇ ᾿Ιταλέᾳ πόλεων, καὶ πολυάνθρωπος οὖσα πα-
Diewrarg r& δοκεῖ γενέσθαι καὶ αἰεί το, ἐξ ὅτου φχίσϑη, εὐ- ῥαιμονῆσωι τοῖς τε ἐπιτηδεύμασε τοῖς πολεμικοῖς xai ὅπλων τατασκευῇ. μεσόγαεος δ᾽ οὖσα 7j πόλις αὕτη διέχδι ἀπὸ Ja Ἰάσσης τῆς ᾿Ιανυΐον σταδίους ἀμφὶ τοὺς éjaxocíovg, ἀγχοῦ di οἰκεῖται τῆς Γαλατίας, ἥτις καὶ Σαβόια χώρα κόκληται.
δεῖ δὲ ποταμὸς διὰ τῆς πόλεως, καὶ ἐχδιδοῖ οὗτος ἐς Τεσίνην ποταμὸν πρὸς Παπέῃ πόλει. ἹΤεσίνης δ᾽ αὖ ἐπιρρεῖ ἐς τὸν
Ἠριδανὸν πρὸς Πλακεντίῃ πόλει μεγάλῃ τῆς «Τιγυρίας. οὖ-
J. διενεχϑέντος H, διενεχϑέντες P
pretergressi sunt, cum odio incolae urbis incitarentur adversus suos prmcipes. cum Patavium in potestatem venisset, etiam Carrariorum e familia dux contra eos insurrexit; contra quem hostili animo pro- centes, urbes non paucas Italiae et Liguriae subegere. Veronam quoque in dicionem redegerunt, urbem opulentam, expulsa Scalario- mm principum familia. captae sunt Vincentia, Brixia, urbes opibus tt claritate reliquis Italiae oppidis haud inferiores.
Post haec bellum ipsis fuit cum Liguriae principe, quod quidem ad moltosg extractum est annos. is autem princeps originem trahit et familia Mariangelorum et Mediolano praefuit. urbs haec studiis belli et reliqua felicitate Italiae urbes longe exuperabat; et cum sit populosa, antiquissima esse creditur, nec unquam adversa fortuna eue usa, ex quo condita est. verum semper studiis belli et. armo- rum praeparatione excelluisse constal. cum autem sit mediterranea, lat a iari lanuensium stadiis sexcentis. sita est prope Galliam, quae Sabaudia nominatur. fluvius urbem dirimit, qui in Tesinem sive Ticianm effunditur iuxta Papiam urbem. Tesines redit in Eridanum
pope Placentiam, urbem magnam. quo autem Eridanus fluat, iam ante
vimus. familiae Mariangelorum proceres tali ex causa in prin-
192 LAONICI CHALCOCONDYLAE
voc μὲν ἦ ἐκδιδοῖ, πρότερον uot. δεδήλωται" λέγονται δ᾽ οἱ Crac οἰκίας ταύτης ἐς τὴν Μεδιολάνου καὶ τῆς ἄλλης “ιγυ- ρίας ἀρχὴν καταστῆναι τρόπῳ τοιῷδε. δράκων ἀπὸ ὄρεος φοιτῶν ἐς τὴν πόλιν ἀνθρώπους διαφϑείρων οὐκ ἐπαύσατο, τούς τὸ ἐπὶ τὰ ἔργα ἀπιόντας καὶ ἐπὶ τοὺς ἀγρούς, yvvalka μέν," ἢ λέγεται, οὐδέν τι ποιούμενος, καὶ τοὺς γε ἄνδρας ἐπὶ συχνὸν χρόνον διελυμαίνετος. καὶ πολλοὶ δὴ ἐπ’ αὐτὸν ἐπελϑόντες πολλά τε καὶ ἀνήκεστα πρὸς τοῦ ϑηρὸς ἐπεπόνϑεισαν. ἤνυον δὲ οὐδέν. οὗτος δὴ ὃ αριάγγελος, πρῶτος τῆς οἰκίας sav- της, Βρετανὸς δὲ τὸ γόνος, ϑεράποντα ἐξοπλίσας πανοπλίᾳ 1Ὸ καὶ αὐτὸς ἐνεδύσατο πανοπλίαν. μετὰ δέ, αἷς ἤει ἐπὲ τὸν ϑῆρα, τὸν μένεοε ϑεράποντα χανὼν κατὰ μέσον ἐσεφύρει & τὸν λαιμὸν αὐτοῦ" αἷς δ᾽ ἤδη χανὼν οὔτε ἐντὸς λαβεῖν οἷός D ze ἐγένετο οὔτο ἐς τοὐπίσω ἐξορμῆσαι, πελέκει τὴν κεφαλὴν τοῦ δράκοντος καταίρων διέτεμε. καὶ ὁ μέντοι δράκων ταύτῃ i5 ὅπεσε, καὶ 7 πόλις ἠλευϑέρωτο τοῦ ϑηρὸς πολεμοῦντος αὐτῇ. καὶ οὕτω δὴ στρατηγόν v6 σφίσιν οἱ τὸ ῆεδιόλανον δνοικοῦν- τες ἐστήσαντο, καὶ ἡγεῖσθαι ἐκέλευον ἐπὲ τοὺς πολεμίους ὡς ἄνδρα ἀγαϑὸν γενόμενον. μετ᾽ οὐ πολὺν δὲ χρόνον ἡγεμῶν τε κατέστη, δορυφόρους ἔχων ἀμφ᾽ αὑτὸν καὶ τοὺς ἐν τῇ πόλει ἢ πείϑεσϑαι ἀναγκάζων. οὕτω δὴ ἄρξαντος ταύτης τῆς χώρας
ς
éni τεσσάρας γενεὰς ἐς τὸν (ιλιππον ἡ ἀρχὴ περιῆλϑε;, πρὸς 21. ἄρξαντες ὃ
eipatum Mediolanensem et in reliquam Líguriam allecti sunt. draco ex monte in urbem vadens magnam stragem hominum, qui ad ope- ra et ad agros pergebant, facere non cessabat: mulierem tamen nul- lam, ut aiunt, laedebat. viris tamen longo tempore infestus erat va- stando. plurimi quoque bestiam illam ut interficerent, contra eam ibant: verum nihil proGcientes extrema quaeque patiebantur. tan- dem Mariangelus, Mariangelorum familiae princeps, natione Britan- nus sive Anglus, ministrum suum et semetipsum armatura, quae to- tuu) corpus tegeret, armans obviam beluae processit. ministrum igi- tur cum belua voraret et medium in rictu portaret, nec eum in illa demittere vel evomere posset, securi beluae caput amputavit. draco in hunc modum periit; civitasque liberata ab ista bestia, a qua sub- iude oppuguabatur, Mariangelum ducem elegit et contra hostes ire iussit, nt qui virum bonum et fortem se exhibuisset. nec multo post, uL sibi Mediolanensem principatum constabiliret et cives obedirent, satellites , quos corporis sui custodes esse voluit, delegit. quo re- gmante, generatione demum quarta post, principatus in Philippum devenit, cum quo Veneti bellum gerebant, creantea ad id duces vi- ros bonos et magnam regionem gubernantes. primo quidem Carsi-
DE REBUS TURCICIS L. IV. 193
ὃν δὴ οἱ Οὐενετοὶ ἐπολέμουν διενεχϑέντες, τὰ τὸ ἄλλα xai στρατηγοὺς ἑλόμενοε σφέσιν ἐς τὸν πόλεμον ἀνδρας τὸ dya- ϑοὺς καὶ χώρας ἄρχοντας οὐκ ὀλίγης. πρῶτον μέντοι Ka-P.103 θαμινιόλαν στρατηγὸν εἵλοντο dni τὸν “ιγυρίας ἄρχοντα. καὲΐ. 81 δὸς αὐτοῦ συνίεσαν καταπροδιδόντος τὴν χώραν καὶ συντιϑε- μένου τῷ ἸΠεδιολάνου ἡγεμόνι, συλλαβόντες ἀνεῖλον, καὶ Φρανεζίσκον τὸν Φορτέαν ἐπίκλην μεταπεμπόμενοι ἡγεῖσθαι τε αὐτῶν ἐκέλευον καὶ ἐτίμων μεγάλως, τὰ τὸ ἄλλα εὐδοκι- μοῦντα καὶ πόλεις τῆς “Τιγυρίων χώρας οὐκ ὀλίγας παραστη- σάμενον, τήν τε ἀρχὴν τῆς ἠπείρου ἐπὲ μέγα προήγαγε δυ-- γώμεως. cc μὲν oU» πρὸς τούτους πολεμοῦντας ἀλλήλοις ξύμπασα ἢ Ἰταλία διέστη πρὸς ξκατέρους, καὶ og ἐπολέμη- σαν, ἐς τὸ πρόσω ἐόντε τοῦ λόγου δηλοῦταί μοι ὡς ἐγένετο. Β Ἐπάνειμε δὴ ἐπὲ τὴν Οὐενετῶν πόλιν, ὡς ταύτῃ τῇ nó- blu ἐγένετο τύχη ἐπ’ ἀμφότερα [τῇ πόλει ἐναλλὰξ συμβαν]. καὶ αὕτη ἐς τόνδε τὸν πόλεμον ἑλομένη ξαυτῇ στρατηγοὺς τὰ πολέμια ἀγαϑούς, d» δὲ δὴ καὶ ὃν ἐσήμηνα Καραμινιόλαν, κηδεστὴν γενόμενον τοῦ “Πιγύρων τυράννου. τοῦτον μέντοι ὡς ἐπιβουλεύοντα σφίσι λαβόντες ἀπέκτειναν, Φορτίέαν δὸ με- ε)ταπεμψάμενοι ἐστήσαντο σφίσι στρατηγὸν ἑλόμενοι. ὡς μὲν οὖν ἔργα ἀποδεικνυμένους μεγάλα τε καὶ ἄξια λόγου, ἐπὲ jua ἔτη εὐδαίμονας διαγενομένους, ἄλλοις πολλαχῇ κατὰ τὴν Ἰταλίαν ἐνευδοχιμῆσαι, κατάδηλον ἐστί͵, καὶ ἐμπεδῶσαι
17. ὃν Η, oUg P
siolam ducem fecerunt, quem opposuerunt principi Mediolanensi. ubi antem intellexerunt eum regionem prodere et colludere com Medio- lmi duce, captum interfecerunt. οἵ vocantes Franciscum cognomine Sphortian ducem in locum occisi subrogarunt. magnis quoque ho- oribus eum affecerunt, cum etiam antea gloria multa praefulgeret el non modicas Liguriae urbes subiiceret. . imperium continentis ad magnam potentiam produxit. ut autem Italia in partes abierit, qui- dam Venetos, quidam Ligures secuti, in sequentibus ut omnia conti-
gerint, enarrabo.
BRedeo nunc ad Venetorum urbem, quae utramque fortunam ex-
perta est. Veneti igitur elegerunt ad id bellum gerendum duces rei militaris peritia insignes, ut supra docui, inter quos Carminiolam im- pensius faventem rebus ducis Mediolani captum necarunt, quia eum tibi insidias struere cognitum *habebant. Sphortiam accitam in locum iaterfecti ducem substituere. manifestum arbitror esse omnibus, Ve- nttos praeclaris facinoribus ubique editis, mille annis usos prospero rerum successu, plurimum gloriae per universam Italiam apud omnes
Chalcocondylas. 13
194 LAONICI CHALCOCONDYLAE
σαυτῇ τὰ κατὰ τὴν ἀρχήν, ὡς ἐλάχιστα ἐσφάλλετο ὑπὸ τῶν
D
πολιτῶν, τῇδέ πῃ ὧν κατάδηλος γένοιτο 5 τῆς πόλεως διοίχη- σις, ὡς ἐν βραχεῖ διασημῆναι, ἣν γὰρ αὕτη ἡ πόλις τὸ πα- λαιὸν δημοχρατία, καὶ ὑπὸ δήμοις το. ἅμα ἐν ταῖς ἀρχαῖς αὐτῶν, ἃς ἡρεῖτο, τὴν πόλιν, ἢ ἐδόκει καλῶς ἔχειν σφίσι," διῴκουν. μετὰ dà ταῦτα, ὡς éni τὰ ἔργα σφῶν οἱ δημῦύται ἐτρέποντο, καὶ οὐκέτι σχολὴν ἦγον ὥστε ἐπὶ τὴν διοίκησιν λό- γον ποιεῖσϑαι ὡς ἑκάστοτε ἀναγκάζοι βουλεύεσθαι ὃ χρύνος, ἐπιλεξάμεονοι τοὺς ἀρίστους, εἴτε τύχῃ τινὲ εἴτε δὴ καὶ ψήφῳ ἑλόμενοι, οὕτω περὶ τούτου ἐς ἀριστοκρατίαν τὸ παράώπανιῦ. ἐτράπη, καὶ τὸ απὸ τοῦδε εἰσέτε καὶ νῦν ᾿ἀσφαλῶς διῴφκη- μένη ἐπὲ μέγα δυνάμεως ἐχώρησε. διοικεῖται δὲ κατὰ τάδε. Ἔστιν ἡ μεγάλη βουλὴ καλουμένη αὐτοῖς, ἐν 7 ἐπὲ ἡμέ- ρας ὀκτὼ σχολὴν ἄγουσιν. ἐν ταύτῃ δὴ τῇ βουλῇ τάς τε ἀρχὰς τῶν πόλεων αἱροῦνται, ψήφους τιϑέμενοι, καὶ τὰς ἐγ τῇ πόλει αὐτῇ ἀρχάς, ὅπῃ ἂν καϑιστῶνται. νομίζεται δὲ ἐξ- εἶναι, ὃς ἂν ἔτη τέσσαρα καὶ εἴκοσι γεγονὼς in, εἰσιέναι ἐς ταύτην τὴν βουλήν, ἣν αὐτῷ τὴν ἀρχὴν συνεχωρήθη γε εἰ- σιέναι, κἂν συγκλητικὸς y. εἴησαν Ó' d» οὗτοι ἀμφὲ τοὺς δισχιλίους, οἱ τὰς τὲ ψήφους τιϑέμενοι καὶ τὰς ἀρχὰς Evu-20 πάσης ἤδη τῆς ἀρχῆς αἱρούμενοι, ἡγεμὼν δὲ τούτων ἐστὶν ὃν ἄν ἕλωνται, τὸν παρ᾽ αὐτοῖς κράτιστον δοχοῦντεα γενέσϑαι.
17. ὃς ἄν] ὡς ἐν P
tenuisse. quod autem civitatem suam ita regnaverint, ut inviolata et intacta a seditionibus fuerit semper, decens totius urbis admini- stratio , quam brevibus nunc describam , in causa fuit. olim demo- cratia istam civitatem gubernabat, populusque simul cum his qui in magistratu positi erant, qua sibi consultissimum videbatur, civitatem moderabantur. postea cum ad opera populares singuli avocarentur, nec otium amplius, quando ita res monuisset, in unum conveniendi et consultandi superesset, optimos quosque isti curae praefecerunt, vel sorti vel suffragio electionem committentes. in hunc modum rei publicae forma ex democratia in aristocratiam mutata est. ex eo inde tempore civitas illa pulchre administrata maximani sibi potentiam peperit.
Habent senatum, quem magnum vocant, in quo singulis octo diebus consultant. hic senatus oppidis suffragio intercedente prin- cipes statuit. etiam urbis magistratus idem senatus decernit. lege autem sancitur, in hunc senatum licere ei ingredi qui natus si annos viginti quattuor, et senator is sive patricius sit, nec ali- qua causa extet quae ab senatu eum excludat. sunt autem viri bis mille, qui calculos ferunt et universi impérii magistratus eli- gunt. ducem iive principem «sibi eum constituunt qui ap"
DE REBUS TURCICIS L.]V. 195
φέρει dà οὗτος dvo ψήφους, τιϑέμενος 5j ἂν βούλοιτο προστί΄- P. 104 ϑεοϑαι. μένει δ᾽ οὗτος ἡγεμὼν τιμωμενός τε τὰ πρῶτα ὑπὸ τῶν συγχλητικῶν καὶὲ ἐν τοῖς βασιλείοις ἐπιμένων, ἔχων τήν τε δαπάνην ὑπὸ τῶν τῆς πόλεως προεστηκότων. πάρεισι δ᾽ »avrg βουληφόροε &vdosc ἕξ τὸν ἀριϑμόν, ἑταῖροί τὸ αὐτῷ ὕγτες χαὶ τὴν τιμὴν τῆς ἡγεμογίας συγχατεργαζόμεγοι, dni μῆνας ἕξ ἀπαλλαττόμενοι τῆς σφῶν οὗτοι ἀρχῆς. μετὰ δὲ v» μεγάλην βουλὴν ἔστιν ἡ βουλὴ γερουσία κλητῶν καλου- μένη, ἀμφὲ τοὺς τρεακοσίους. αἱροῦνται δὴ τούτους ἤδη xai lira; λοιπὰς ἀρχὰς ἐν τῇ μεγάλῃ βουλῇ, ἐπιλεξάμενοι τοὺς rá- μείγω φρονοῦντας. xdy ταύτῃ δὴ τῇ τῶν κλητῶν ἐπονομα-Β ἰομένῃ βουλῇ περέ τὸ πολέμων xai εἰρήνης βουλεύονται xai v.go πρεσβειῶν, ὃ τε ἂν ἢ δεδογμένον τούτοις, πείϑεσθαι αὐτίκα tj» πόλιν, καὶ ἐς Ó τε ἂν δόξῃ ταύτῃ τῇ βουλῇ, ξύμπασαν Div πόλεν ἔέναε, ἐπὲ δὲ τοῖς τῶν ὅλων ἐγκλήμασιν ἐφεστᾶσιν ἄρχοντες δέκα, of τεγες τὰ t6 ἐγκλήματα καὶ τὰς ποινὰς ἐπι- φέρουσιν ἑνὲ ἑκάστῳ. ἔξεστι δὲ τούτοις τόν τὸ ἡγεμόνα λα- fora; ϑανάτου ἀπάγεσθαι, ὑπὸ μηδεμιᾶς τῶν ἀρχῶν ὠπαι- τουμένους τὴν αἰτίαν τῆς δίκης. διαιτεῖται γὰρ οὕτως, xai ἐχαϑίστανταε zdg ξυμπάσης τῆς πόλεως ἐς τὰς εὐθύνας τῶν ἑτιοῦν περί τινα ἐξαμαρτόντων ἢ περὲ τὴν πόλιν ἢ ὃς ἀλλή- ἰους" ἄγονται δὲ ϑανάτου ὅντινα ἂν ὑπόδικον εὕρωσι, xa- C
ὅ. ἕτεροε P 18. θάνατον P 19. διαιτηταὶ γὰρ οὗτοιϊ
eos ex omni numero optimus habetur. hic duos ponit calculos, quos cücunque voluerit parti addere potest. princeps ille manet in pri- Ms a senatoribus honoratus. is in regali aula habitans victum ha. bet: sumptus quos facit, ab his qui universae civitati praesident, ca. Pi. adsunt ei viri consiliarii sex, socii eius existentes, et. in partem "warum principatus adhibentur; qui mensibus senis evolutis digni- utem deponunt. post senatum magnum alius senatus est, qui evo- Glorum dicitur, qui viris constat trecentis. hunc senatum creant in igno senatu, allegentes qui prudentia praestare videntur. senatus "uem evocatorum εἶδ bello et pace legationibusque consultat. et εἰ, quodcunque visum fuerit isti senatui, civitas tota paret; et in *Blentiam, quam dederit, manibus pedibusque universa civitas vadit. triminibus capitalibus viros praefecere decem, qui accusent et pu- Pant. his licet. manus principi iniicere et ad necem trahere; nec "i qui ausit eius causam inquirere. sic enim ordinatum est; et tantur ut delinquentes feriant. sive in civitatem sive in privatum quis quid commiserit , decem viri si cognoverint , de eo supplicium "nunt. sunt et alii iudices, qui in reliquis ius dicunt, quidam ur- basi, quidam peregrini. his praeposuerunt magistratum quadraginta
196 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ϑίστανταε δὲ xai ἐς τὰς ἄλλας δίκας δικασταί, τῶν ta ἐπι- χωρίων ἄλλοι xai ἐς τοὺς Ἑένους ἄλλοι. ἐπὲ τούτοις ἐφι- στᾶσιν ἄρχοντας τεσσαράκοντα, ἐς οὕς ἐπειδὰν αἱ δίκαι ἄγε- γεχϑῶσιν, εὐθύνουσι τὰς ψήφους ἐς τὸ σφίσιν ὡς χράτιστα ἔχειν δοχοῦν. ἣν δὲ μὴ συμφέρωνται ἐς τὴν δίκην, ἐπὶ τὴνϑ τῶν κλητῶν βουλὴν ἀναφέρεται, κάκεξ πολυπραγμονεῖται xai τὴν ἀπόβασιν ἴσχει. εἰσὲ μὲν οὖν καὶ ἄλλαι ἀρχαὶ ovx ὀλί. γαι τῆς πόλεως, φυλακῆς τὸ πέρι καϑήκεσαν, καὶ ἐς τοὺς ψυκτὸς ἀστασίαν τινὰ ἐς τὴν πόλιν πράσσοντας. καὶ dyoga-
D νόμοι ἕτεροι χαϑίστανται, τοὺς φύρους τῶν ἐπί rtt πραγμάτων 10 καὶ ἐς τὰς προσόδους τῆς πόλεως ἀπαιτήσεις, οἱ δὴ τὰς προσύ- δους πράττοντες καϑιστάμενοι, ἐφ᾽ οὕς δὴ τὰ τῆς ξυμπάσης no- Àecg χῤῥήματα xai οἱ φόροι ἀναφέρονται. ἄρχοντες δὲ οἱ γε- ραιότεροί τε καὶ ἀξιώματι προέχειν δοκοῦντες καϑίστανται διὰ βίου ὡς ἐργῶδες ὃν κατ᾽ ἐνιαυτὸν λογίζεσϑαι τὰς προσόδους l5 v6 καὶ ἐξόδους τῆς πόλεως, ὃ τι ἂν ἀπογένοιτό τε καὶ περι- γένοιτο αὐτῶν τῶν χρημάτων. ἀπὸ μὲν οὖν τούτων αἱροῦν»- ται σφίσιν ἡγεμύνα, ἐπειδὰν σφίσε τελευτήση. ἐς τὰ πρῶτα τιμῆς ἀνήκουσιν ἐς ταύτην τὴν πολιτείαν * τοὺς τε γὰρ ϑη- σαυροὺς καὶ τὰς προσόδους ἐφορῶσιν οὗτοι καὶ énizQontv- "9 P.1050voi. χρηματίζουσι δὲ σφίσιν ἐς τὴν ἀρχὴν αὐτῶν, σὺν τῷ
ὔ ἡγεμόνι παραγενόμενοι ἔστε ἀκρύασιν πρέσβεων xai τῶν με-
4, ὡς] ἐπὶ τὸ ὡς Ρ 8. καϑ' ἡμέραν an καϑ' ἐχάστηνϊ
virorum, ad quos sententias super puniendis sontibus transmittant, ut dispiciant num et ipsis sententiae optime habere videantur. si sen- tentiae displicuerint et ipsi inter se dissenserint, negotium totum ad evocatorum senatum refertur. hic sententiae multa diligentia exzcu- tiuntur et tandem ad fidem ducuntur. sunt et alii magistratus plu- rimi in custodiam urbis comparati. sunt quibus negotium civitatis commissum est in eos qui defectionem aliquam sive tumultum noctu concitant. sunt et rerum venalium atque adeo totius fori praesides. alii praesident vectigalibus rerum, alii sunt tributorum et civitatis reditaum exactores. quidam praepositi sunt vectigalibus et reditibus, ad quos universae civitatis opes adhibitis observatoribus deferuntur. magistratus hic constat viris aetate et honoribus gravissimis, qui per universam vitam istum magistratum retinent, quia difficile videtur ac- cepta et expensa civitatis, quid expendatur et quid supersit, quotan- nis computare et singula in rationes referre. ex his sibi ducem ca- piunt, quando is qui rerum potitur mortuus faerit. qui ad primum dignitatis locum evecti fuerint, ad istum tandem honorem promoven- tur. thesauros atque totius urbis opes εἰ reditus inspiciunt et tu- tantur. eorum officium est, ubi magistratum hunc inierint, consul-
DE REBUS TURCICIS L. IV. 197
γάλων titt βασιλέων εἴτε καὶ ἡγεμόνων ἀναφοράς. xai üv- dpsg οὗτοε ἡ τῆς πόλεως ὅλη ἐξουσία, ὀνομάζεται δὲ καὶ ἦγε-: uoviu.
Προέχεε dà αὕτη ἢ πόλις δυοῖν τῶν ἐν τῇ Ἰταλίᾳ no- δλεῶν, οἰχιῶν τὸ εὐπρεπείᾳ καὶ κατασχευῇ τῶν ἐπὶ τῆς ϑα- lacozg οἰκοδομημάτων, cg τὸ ἐπίπαν τῆς πόλεως, καὶ nàov- τῳ τῶν ἐν τῇ πόλεε ἐνοικούντων, ἅτε τῆς πόλεως ἐπὲ ἐμπο.. Qu» ἐπιτηδείως &yovonc ὡς μάλιστα καὶ χρήματα εὐπετῶς ποριζομένης. κεχύσμηται δὲ 7j πόλις αὕτη τὰ v6 ἄλλα, καὶ
ἐπινείῳ ἐντὸς τῆς πόλεως ῳκοδομημένῳ , καλλίστῳ τε ἰδεῖν B χαὶ εὐπρεπεστάτῳ.,, ταῖς τριήρεσιν ἐξηρτυμένῳ ὡς πλείσταις xai πλοίοις ἄλλοις παμπόλλοις,͵ καὶ τῇ σκευῇ τούτων ἀφϑό- νως τὲ ἐχούσῃ αὐτοῦ, ἀπὸ τὸ ὅπλων καὶ ἄλλων ὅσα ἐς χρείαν φέρει ταῖς ναυσί. διήκει δὲ ἐπὲ πέντε σταδίους, καὶ ἀνδρες
De; πλεῖστοι ἐργαζόμενοι αὐτοῦ xaJ' ἑκάστην ἐς τὰς ναῦς. ἄρχογιας δὲ αἱροῦνται τοῦ ἐνιαυτοῦ δύο ἐς τὸ ἐπίνειον τοῦτο xu ἐς ξύμπασαν τὴν κατασκευήν. ἵπποις δὲ οὐδὲν τε χρῆ- ται 7 πόλις αὕτη, ἀλλὰ πεζῇ ve ἐπ᾽ ἀλλήλους φοιτῶσι καὶ πἰοιαρίοις, τῇ μὲν τῆς ϑαλασσης διὰ τῶν οἰκιῶν διηκούσης,
337 δὲ καὶ αὐτῶν κατεστρωμένων πλίνϑοις ἁπανταχῇ τῆς πὸ- hm. τείχει δὲ ουδὲν περιβέβληται ἡ πόλις.
Τὰς μέντοε ἀρχὰς τῶν σφετέρων πόλεων ἔστο τὴν ἥπει--α
5. τῶν ἐπὶ] exi τῶν P 10. χάλλιστα P 11. ἐξηρτημέγῳ P
lationibus cum principe vacare, et cum eodem legationes principum regumque relationes audire. potestas totius civitatis penes hos est; et revera principatum gubernant. | MEM Civitas ista duobus omnes Italiae urbes antecedit, videlicet domo- mum magnificentia, et aedificiorum quae in mari aedificata sunt ap- paratu. excellit et opulentia, quae penes cives est: nam cum sit Uercaturae et negotiationibus idonea, fit ut incolae plurimas hinc tolligant opes. — exornata est eadem urbs pulchra navium statione, quae intra urbem sita est, pulcherrima et amoenissima visu, instructa tiremibus navibusque aliis plurimis. copiosus ibi est apparatus in promptu armamentorum et aliorum quae naves postulant. spatium *cupat quinque stadiorum. viri complures quotidie huc commeant, operantes sedulo ut quae ad naves pertinent non desint. quotannis viros duos eligunt primarios, qui stationi illi praeficiuntur, ut ea quae ad ipsam spectant sedulo procurent. equorum nullus iu ista urbe "305. pedestri itinere utuntur in congressibus mutuis. navigiorum "$03 apud. eos frequens est, cum mare transeat per domos. praeterea urbs tota tegulis integitur, nec ullis moenibus cingitur. — " Magistratus quos urbibus in Jtaliae continente et in maritima
*
198 LAONICI CHALCOCONDYLAE
V.83 ον τῆς Ἰταλίας xai ἐς τὴν παράλιον χώραν αὐτῶν, διὰ τέ- λους δὲ ὡς ἐπὲ τὸ πολὺ αἱροῦνται. ἐπειδὰν δὲ ἐπανίωσιν ἐς τὴν πόλιν͵ ἣν τι μὴ ὀρϑῶς πεπραγμένον ἢ αὐτῷ rag τε εὐ- ϑύνας δίδωσι καὶ δίκην ἐφ᾽ οἷς μὴ καλῶς πεπολιτευμένα τυγ. χάνει αὐτῷ. καὶ αἱροῦνται μὲν οὗτοι στρατηγὸν σφίσιν οὐχϑ ἐπιχώριον ἐς τὰ στρατεύματα τῆς ἠπείρου, δεδιότες μὴ προ- σαγόμενοι τοὺς στρατιώτας περὶ τὴν ἀρχὴν νεωτερίσωσι xai κινδυνεύσῃ αὐτοῖς διαφϑαρῆναι τὰ πράγματα. ἐς μέντοι τὴν ἀρχὴν τῆς ϑαλασσῆς οὐκ ἔχοντες ὅπως ἐπάγωνται ἀλλοτρίους,
D χαϑιστᾶσί τε ἐκ τῶν ἐπιχωρίων αὐτοχράτορας, ἐπειδὰν no-10 λεμεῖν ἐξέρχωνται, καὶ ἐδίᾳ κατ᾽ ἐνιαυτὸν τὰς δέχω τριήρεις, ἃς ἐπιπέμπουσιν ἔτους ξδκάστου ἔστε τὸν Ἰόνιον καὶ ἐς τὸ Aiyoutov τῶν νεῶν αὐτῶν αἵ ἐπὶ ἐμπορίαν ἀφιχνοῦνται ἐπὶ Zdiyvnroy καὶ “ιβύην καὶ αἰχεανὸν καὶ Εὔξεινον πόντον. xai καϑαιροῦντες τὸ λῃστρικόν, ὅποι ἀν περιτύχωσιν, αἱ δέκα 15 αὗται τριήρεις διατρίβουσιν ὅλον ἐνιαυτόν, ἐς ὅπερ αἱ déxa ἀφικνούμεναι ἀπαλλάτϊτουσε ταύτας τῆς φυλακῆς. ἐπιπὲμ- πουσι δὲ καὶ τριήρεις ἐπὲ ἐμπορίαν 7j πόλις, ἐξωνουμένων τῶν πολιτῶν ταύτας, ἔστε ᾿Αλεξάνδρειαν καὶ Συρίαν καὶ Ta- vat» καὶ ἐς τὰς Βρετανικὰς νήσους xai ἐς τὴν “ιβύην. εἴη- Ὁ σαν δ᾽ ἄν αἱ τριήρεις αὗται δύο καὶ εἴκοσι μείζους τῶν ἀλ-
P. 106 λων τριήρεων, & τε ἐπὶ ἐμπορίαν κατεσκευασμέναι. γομίζε- ται Ó' αὐτοῖς ἐφ᾽ ἑκάστης νεὼς καὶ παῖδας συγκλητικῶν ἀν-
11. τὰς) ἐς τὰς 13. τῶν] φυλαχῆς ἕνεχα τῶν ὃ 23. αὐτῆς P
ipsorum regione sitis decernunt, plerumque ex iis qui in magistratu sunt constituunt. ubi hi reversi fuerint, poenas dant eorum quae inique in magistrátu collocati egerunt. ducem quem exercitibus con- tinentis proponunt, non indigenam aut civem creant, veriti ne con- ciliatis militum animis innovationem aliquam moliatur contra prin- cipatum, rerumque summa in periculum veniat. navalibus copiis cum non possint dare imperatorem peregrinum, unum de suo corpore de- ligunt, qui navalia praelia capessat, cum ad belligerandum prodeunt. separatim quotannis decem triremes mittunt in lonium et Aegaeum mare, propter naves quac in Áegyptum et in Libyam mercium gratia proficiscuntur per Oceanum et Euxinum mare. mare hoc repurgant a piratis, quos arcentes ubicunque in eos inciderint, foris morantur per integrum annum, expectantes donec decem aliae submittantur. quae s! venerint, liberatae priores maris custodia domum remeant. civitas ista. mittit triremes, quas cives emunt, petitum merces, in Ale- xandriam, Syriam, Tanaim, Britannicas insulas et in Africam. bae sunt numero viginti duae, quae magnitudine differunt a reliquis, υἱ
DE REBUS TURCICIS L. ΤΥ. 199
δροιὸν ini τὴν ἐμπορίαν αφικνεῖσϑαι, μεμισϑωμένους καὶ τού- τους σὺν τῇ νηὲ ἐπὲ τὴν ἐμπορίαν. Ἐξεύρηταε μὲν οὖν τούτοις τοῖς Οὐενετοῖς πρὸς τὸν Ai- γυρίας τύραννον διαπολεμοῦσε χρήματα τῇ τὸ ἄλλῃ καὶ δὴ 5r)» πολιτῶν ἑκάστου τῆς οὐσίας Ó δεκατισμός, πρὸς οὕς δὴ ταῖτει 7 πόλιες ἀτήσεον πρόσοδον οἷα τοῦ χρέους ἀποδοσιν. xai ἧττα δ᾽ ἄν ἐπαγγόλῃ λαμβάνειν τοὺς πολίτας, τρία δὴ ἕκα- στον ἐπαγγέλλεε ἀποδιδόναι ἔτους ξκάστου. οὐκ ἔστιν ὅτε ἐπὶ τοὺς παῖδάς τε καὶ ἐγγόνους οὐκ ἀφικνεῖται 7) τοιαύτη Ἰ)πρύσοδοςς. ἐξωνοῦνταε μὲν ἔνιοι ταύτας ὀλίγου τινὸς nagd B τῶν ἐνδεῶς τοῦ βίου σφίσιν ἐχόντων, καὶ εὐδαιμονοῦσι. doxsb δὲ ἢ πόλις αὕτη Οὐενετῶν ἐπὸ παλαιοῦ tvvo- μουμένη μηδένα φϑῆναι &ni νεωτερισμὸν ἀφικέσθαι, πλὴν δὴ. Βαϊμοῦνδον νεανέαν, ὀλβιώτατον δοχοῦντα γενέσθαι, ἀναχτώ- ὄμενον τὸ πλῆϑος ὀπὲ τοῦτο ὡρμῆσϑαι" — dnO οἰκίας δέ τινος βληϑέντα ὑπὸ γυναικὸς ἄνωθεν, ἐν τῇ ὁδῷ προϊόντα ἐπὶ τα βασίλεια ἐπεσπομένου αὐτῷ τοῦ πλήϑους καὶ δεσπότην σφῶν καὶ τῆς πόλεως ἀποδεικνυμένου, καὶ ταὐύτῃ βληϑέντα λίϑῳ ἀποϑανεῖν. ὕστερον μέντοι οὐδένες ὃ τι καὶ ἄξιον λύγου ἐς Ὀνωτερισμὸν περὲ τὴν πόλιν ταύτην ἐξηνέχϑησαν, δεινῶς τοῦτος φυλαττομένης τῆς πόλεως μὴ συμβῆναι αὐτῇ.
12. αὕτη] αὕτη ἀπὸ Ῥ
quae ad merces capiendas extructae sint. solent autem, ita enim consuetudo tenet, cum singulis navibus patriciorum filii ad merces comparandas proficisci mercede conducti.
Magnam pecuniae vim Veneti confecerunt , cum bellum gererent adversus Mediolani ducem, bonorum, quae cives possidebant, intro- decta decimatione. propter hanc civibus annuum, quasi^ debiti per- solutionem, ordinarunt reditum; promittentes , quaecunque contulis- wnt cives in usum belli , eorüm tertiam partem singulis annis cives "u»gulos recepturos. hic reditus ad liberos et nepotes redit. quidam bos reditus parvo pretio redimunt ab iis qui pauperem apud ipsos Viam agunt. civitas ista plane felix est.
Haec cum iam a primordio bonis legibus esset fundata, evenit αἱ aullas repertus sit qui seditionem aliquam, novarum rerum cupi- dw, in ea excitare conatus sit, praeter Baimundum adolescentem opulentissimum , qui pretio alliciens multitudinem rei publicae sta- "um innovare parabat. in quem prodeuntem ad regiam, stipatum tuba hominum maxima , qui eum dominum suum et urbis declara- baot, mulier de tecto quodam lapidem iaciens eum trucidavit, atque eo loci seditiosus vitam finiit. einceps nullus alius, qui idem mo- liretur, inventus est, cum civitas summa ope, ne id mali contingat,
Pfaecavere soleat.
HAVEFFIELO L: ;5aY OF A4CIC s εἰν , OXlCAD Ὶ
200 . LAONICI! CHALCOCONDYLAE
Ὡς μὲν οὖν τῇ πόλει ταύτῃ πόλεμον ἐπαγγείλας δεχμέ- της ὃ Παιαζήτεω παῖς, καὶ τριήρεις ἐπλήρωσαν ἐπὲ ταῖς προφυλακαῖς “ἄλλας ἀεὶ καὶ δύο γενομένας, ἔπλεον αὗται εὐ- 9v Ἑλλησπόντου, ἡγουμένου Πέτρου τοῦ “αυρεδάνων οἰκίας, ὃς ὕστερον καὶ τὴν ἐπὲ τοὺς Ἰανυΐους στρατηγίαν ἐστρατη- 5 γηκῶς εὐδοκίμησεν. οὗτος δὴ οὖν σὺν ταῖς ναυσὶν ἀφιχόμε. yog ἐς τὸν Ἑλλήσποντον ἐπὶ τῆς Καλλιουπόλεως ἀνεκώχευε μετεώρους τὰς ναῦς ἐν τῷ πελάγει, ἑκὼν μὲν οὐχ ὑπάρχων πολέμου" ἐδόκεε τὸ γὰρ εἰρήνη v6 εἶναε καὶ τὰς σπονδὰς μὴ
D λελύσϑαι, καὶ ἀμύνειν μέντοι ἐπηγγέλλετο αὐτῷ, ὑπάρξαι δὲ τὸ Ὑ. 8ὲ πολέμου μηκέτι. ἐδόκει τὸ γὰρ καὶ μὴ πολεμεῖν, τῶν «πόλεων σφίσι ἐν τῇ τοῦ ἹΜεχμέτεω χώρᾳ ὑπὸ Τούρκων μὴ καχῶς πάσχειν, ὃν TE τῇ πρὸς τὸν Ἰόνιον καὶ à» τῷ «Αἰγαίῳ ntla- γει. τούτῳ μὲν οὖν οὕτω ἐπιτέτακται ὑπὸ τῆς συγκλήτου, ἀμυνόμενον μὲν διαναυμα χῆσαι, ἑχόντα δὲ εἶναι μὴ ὕπαρξαι 15 πολέμους ὡς δὲ ἀφίκετο ἐς τὸν “Ἑλλήσποντον καὶ ἀπὸ τῆς ᾿Ἡσίας ἐδρεύοντο αἱ τριήρεις, ὃ τῆς Καλλιουπύλεως ὕπαρχος οὐκέτε ὠνασχετὸν ἐποιεῖτο τοὺς Οὐενετοὺς οὕτω περιφανὼς ὑβρίζειν, ὅτε μὴ τὸν παῖδα τοῦ ἡγεμόνος τοῦ (Φουσκαρέων Ῥ. 107 οἰκίας φασὲ νεωτερίζοντα ξαλωκέναι ὑπὸ τῶν τῆς πόλεως 0
5. δι] ἐς P στρατηγίαν xal στρατηγικῶς P 8. οὐχ ἐπάρχων P 19. $n μὴ] ὅτε x«i? nisi haec de Foscaro nar- ratio subiungenda est iis quae paulo ante de Baimundo δαπὶ tradita.
Mechmetes igitur Paiazitis filius cum bellum Venetis indiceret, triremes, quae semper binae in propugnaculis erant , impleverunt, et recta navigarunt in Hellespontum, duce Petro familiae Lauredanorum, qui in expeditione contra lanuenses admirabilem claritatem rebus fortiter gestis sibi paraverat. hic ubi cum navibus in Hellespontum advenisset, e regione Calliopolis vela expandens praelium haud vo- lenti animo inire in animum induxerat. pax enim adhuc vigorem suum obtinere, nec dum foedera violata esse videbantur. erat prae- terea a senatu illi imperatum ut defenderet potius , nec prior prae- lium exordiretur. visum enim est Venetis non hostilia facere, ne urbes ipsorum in Mechmetis regione quas habebant , aliquid mali a Turcis paterentur. hae autem sitae erant in regione quae Ionium spectat, et in Áegaeo mari. senatus igitur Venetorum mandatum buiusmodi suo duci dederat, ut non prior arma inferret, nec laces- sens, verum lacessitus praelium occiperet. ut venit in Hellespontum, nec multum ab Asia naves starent, Calliopolis dux non amplius fe- rendos esse dicebat qui ex aperto contumeliis et iniuriis certarent. qaod filius ducis e familia Phoscarorum ab decemviris captus in gravis simam necessitatem venisset quasi seditionis auctor et novarum rerum
DE REBUS TURCICIS L. IV. 201
ἀστυχῶν, καὶ ἐς ἀνάγκας ἀφικόμενον μεγάλας μηδ’ ὅτιοῦν εὑρίσχειν ἐν ξαυτῷ. καὶ τὸν μὲν νεανίαν ἐκπεπτωκέναι διὰ τήν τε ἑαυτῷ ἐπενεχϑεῖσαν αἰτίαν' ὅϑεν καὶ εὐφροσύνην εὐπορισάμενον κατελθεῖν. καὶ αὖϑις ἁλῶναι διαφϑείραντᾳ "τὸν ἀνδρα ἐκεῖνον ὃς ἀπῆγεν αὐτὸν προδοσίας. ἐς ἀνάγκας ἰόντα τὸν οὕτως ἐκπεπτωκότα διατρίβειν ἐν Κρήτῃ. ἐπιφε- ρυμέγης δὲ αὐτὸν αὖϑις αἰτίας, éni τοῦτο μεταπεμψαμένους τοὺς déxa τῆς πόλεως πολυπραγμονεῖν, καὶ οὐχ εὑρόντας ἀποπέμψαι τὸ αὖϑις ἐς Κρήτην, καὶ μετ᾽ οὐ πολὺ αὐτοῦ τε- ϑλευτῆσαι . . . . ὃς τὴν βασιλέως χώραν xai ἐς αὐτὸ τὸ ἐπί- Β γειον αὐτοῦ, καὶ «cg ἐπλήρου δὲ τὰς ναῦς, ἀντανήγετο xai 1416 οὗτος, ἔχων τριήρϑδες πέντε καὶ εἴκοσι, νῆας δὲ ἄλλας ἀμφὶ d- 39 Mai. τὰς ὀγδοήκοντα, ὡς δεδιττόμενος τοὺς Οὐενετοὺς τῷ βασιλέως γαυτιχῷ. οὗτοι μὲν προήΐήεσαν ἐπὶ Προικόνησον, μετεώρους δέχογτες τὰς ναῦς αὐτοῖς" 7 δὲ Πελοποννησία ὑπολέλειπτο ὡς ὕστερον ἀναγομιένη. ὀνταῦϑα ὡς ἀγχοῦ ἐγένετο τριήρης μίᾳ τοῦ βασελέως, μετεπέμπετο ὃ ἡγεμὼν τῶν Οὐ ενετῶν ση- μεῖον ἐπάρας, κελεύων ἕπεσϑαι καὶ μὴ ἐμβάλλειν. οἰόμενος δ᾽ ὁ τῆς τριήρους ἄρχων τῆς Πελοποννησίας ὡς κελεύοι ἐμ- Xd», τὸ σύνθημα οἰόμενός οἱ γενέσθαι ὑπὸ τοῦ orpgarg- C γοῦ͵ ἐμβάλλει τε τῇ τοῦ βασιλέως νηὲ καὶ καταδύει. αἱ δὲ λοιπαὶ τῶν βαρβαρικῶν νεῶν ἰδοῦσαι ὡς Onzoxro πολέμου
1. ἀστυνόμων ? &. εὐπορισάμενοι P 7. αὐτῷ ῦ
appetens : verum quaestione habita nullum invenire crimen potuisse. idolescentem quidem evasisse illatum crimen. ex qua re non mediocris hetitia oborta est; ipseque domum rediit. deinde iterum captus est, «vm interfecisset virum qui crimen proditionis ei impegerat. unde ia Creta morari coactus est. tandem cum denuo proditionis reus fieret, decemviri civitatis eum accersentes, cum omnia tentarent, nec ulo modo crimen pateret, remissus est in Cretam; nec multo post ibidem vita decessit. dux igitur Calliopolis veniens in regis regio- »em et in navale eius, naves militibus implevit, et ducens triremes viginti quinque aliasque naves circiter octoginta, regia classe Vene- lis, quos contra procedebat , terrorem iniicere nitebatur. hi quidem mublatis navium armamentis progressi sunt Periponnesum, nihil me- lentes hostem. — navis Peloponnesiaca relinquebatur a tergo , quia Poettremo adducenda erat; quae, cum regia triremis appropinquasset, acersebatur. dux autem Venetorum sublato signo eam sequi nec Priorem in hostem incursionem facere iubebat. Peloponnesiacae tri- remis dux, cum putaret se iussum irruere in hostem et propter ean- dem rem signum esse datum, impetum in regis navem fecit, eamque demergit. reliquae barbarorum nares cum adverterent a parte adversa
202 LAONICI CHALCOCONDYLAE
καὶ ἐς μάχην xaO9(oraytas , ἐπείγονται ἐπαμύνειν βουλόμεναι ini τὴν Πελοποννησίαν ναῦν. ἐγταῦϑα δὴ αἱ λοιπαὲ τῶν Οὐενετῶν τριήρεις κατιδοῦσαι τὸ γεγονός, ὡς ἐπὶ τὴν σφετέ- ραν αἱ βαρβαρικαὲ νῆες ἐπείγονται, ἀντανήγοντο καὶ αὗται ἐπὶ ναυμαχίαν. καὶ ὡς ἐναυμώχουν, διέχπλουν v6 ἐποιήσαν-5 t0, καὶ καταδύσαντες ναῦς τέ τινας καὶ ζωγρήσαντες τὰς λοι- πὰς ἐς τὴν y5» ἐτρέψαντο καὶ ἐνίκησαν Οὐδνετοί͵ ναῦς λα- D βόντες τῶν βαρβάρων τρισκαίδεκα, κενὰς dà τὰς πλείους" οἱ γὰρ Τοῦρκοι, ὡς ἁλίσχοιτο ἡ ναῦς, ἐς τὴν ϑάλατταν ἔπιπτον καὶ É&évsoy éné τὴν γῆν. ἐνταῦϑα ὡς ἤδη πόλεμον τοῖς Ovt-10 veroig ἀνελομένοις πρὸς βασιλέα ἸΜεχμέτην, τὴν τε “άμψα- xov πολιορκίᾳ παρεστήσαντο καὶ φυλακὴν ἐγκατέλιπον, xai αὐτοὶ ᾧχοντο ἐπ’ oixov ἀποπλέοντες. ἐνταῦϑα μέντοι οἵ τε Οὐενετοὶ τοῦτον τὸν στρατηγόν, ὃς περιεγένετο τοῦ τῶν βαρ- βάρων στόλου, ἤγοντο ϑανάτου ὡς πρότερον ὑπάρξαντα ἀδι.15 κίας καὶ λελυχότα τὰς σπονδὰς παρὰ τὰ ἐπεσταλμένα αὐτῷ. καὶ ἐν δίκῃ γενόμενος παρὰ δικασταῖς ἀπελύϑη μὴ αὐτὸς Ῥ. 108 πρότερος ὑπάρξαι τοῦ πρὸς βάρβαρον πολέμου. μιετ᾽ oJ πο- λὺν δὲ χρόνον διεπρεσβεύσαντο καὶ σπονδὰς ἐποιήσαντο. | Ἐς τούτους μὲν οὖν οὕτως ἔσχε τῷ βασιλεῖ. Meyuérz "20 V.851r0i; δὲ Ἕλλησιν ἐπιτήδειός T5 καὶ συνήϑης ἠξίου ϑεραπεύειν ὅτου ὧν δεήσαιντο παρ᾽ ξαυτῷ δι᾽ αἰτίαν τήνδε. ἸΜουσταφᾶς
occeptum praelium, et ipsae ad praelium se convertebant; festinant- Qs impetum in Peloponnesiacam navem dantes resistere fortiter. eneti ut viderunt quod parabatur, videlicet classem hostilem incur- sare in Peloponnesiacam triremem, ipsi quoque ad navale certamen accingebantur. interim dum ferveret praelium, navigabant per omnes hostium naves, quasdam remis ad litus agentes. "Veneti in hunc mo- dum victoria potiti sunt, capientes naves barbaricas tredecim, pleras- que tamen vacuas: nam Turci ubi senserant naves, in quibus erant, iam capiendas , in mare se abiiciebant et in terram enatabant. eo- dem tempore cum armis urgerent Veneti Mechmetem, Lampsacum obsidendo in dicionem acceperunt; ibique praesidio relicto domum reversi sunt. Veneti ducem illum qui praelia secunda contra barba- ros fecerat, reversum capitis accusabant. crimini dabatur, quod prior praeter ius et aequum, et praeter magistratus imperium, praelium iniisset foederaque fregisset. cum in hunc modum capitis anquirere- tur, crimine absolutus est ut qui praelium haud prior incepisset. nec tempore mulio "interposito legationes ultro citroque missae inter utrosque pacem icto foedere sanxerunt. Mechmetes quidem, quemadmodum accepimus modo, erga Venetos affectus erat. Graecis vero erat perquam familiaris, eosque colere cu-
DE REDBUS TURCICIS L. iV. 203
γάρ 100 ὃ τῶν Παιαζήτεω παίδων, μιμησάμενος ωσέα τὸν ἀδελφόν, καὲ πρὸς τὸν Σινώπης ἄρχοντα πολέμιον ὄντα τῷ ἀδελφῷ JMeyuérg ἀφικόμενος, καὶ ὅρκια ποιησάμενος ὥστε ξένους εἶναί τε καὶ φίλους ἀλλήλοις, καὶ πρὸς τὸν 4ax(ag δ ἡγεμόνα διαπρεσβευσάμενος, ὡς αὐτὸν ἄσμενος ὑπεδέχετο καὶ B τύλλα ὑπισχνεῖτο συγκατεργάζεσϑαι τὰ ἐς τὴν βασιλείαν, διέβη τε εἰς τὴν zfaxíav ἸΠουσταφᾶς, καὶ χρόνον αὐτόϑιε dia- τρίψας συχνόν, ἔχων ἄνδρας τριακοσίους ἔπρασσε πρὸς τοὺς Τούρχων ἀρίστους, μετιὼν ἕκαστον. ὡς δ᾽ οὐδὲν προέχώρει (ἦν γὰρ εχμέτης τά τὸ ἄλλα ἐπιεικὴς καὶ ἐς τὸ ϑεραπεύ- εἰν τοὺς ἀρίστους τῶν Τούρκων ovx ἀδόκιμος, τρόπου τε ἡσυχίου͵ ψευδῆ r5 παῖδα ἐνέφηνεν εἶναι τοῦ Παιαζήτεω τὸν Μουσκαφᾶν, καὶ ὡς οὐδαμῇ καταφανὴ σχόντες τὴν διατρι- βὴν αὐτῷ" τὸν δὲ παῖδα τούτου τελουτῆσαι παρ᾽ ἀνδρὲ ἐπι- Drug καὶ τὸν τρόπον δικαιοτάτῳ, ὃς ἀφῖκτο παρ᾽ ξαυτὸν C τὸν ϑάγατον τοῦ παιδὸς διασημῆναι), ἐνταῦϑα ἸΠουσταφᾶς, ὡς οὐδὲν αὐτῷ κατὰ νοῦν ἀπέβαινεν ἀπὸ Ζακίας, καὶ οἰόμε- νος ἑαυτῷ ἄμεινον ἐξεῖναι, ἢν ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας ἀφίκηται, ἐν μέσῳ τῆς ἀρχῆς IMexuéreo ἱδρυμένος, ἐλαύγει ἀπὸ 21α-- 3uac διαμανὴς τῆς Θράκης éni τὴν Θέρμην, nó ᾿Ελληνίδα. καὶ ἐς λόγους ἀφικόμενος τῷ Ἑλλήνων ἄρχοντε sioyéi v6 εἰς
13. σχόντα H 20. dia μέσης 3
piebat in omnibus quaecunque petiissent, haud gravatim largiendo. familiaritatis autem eius causa, quam nunc dabimus, erat. Musta- Pbàs unus e numero filiorum Paiazitis, imitatus Mosen fratrem, ad iopium ducem, qui hostis erat Mechmetis , perveniens, iuramenti religione interposita se invicem amicos et hospites in posterum fore CODÉrmabant. deinde cuim legatos misisset ad Daciae ducem et amice ab eo foret acceptus, pollicereturque se ipsi suppetias laturum in rt£no quod averet acquirendo, in Asiam abire decrevit. cum in Asia longo tempore inoratus esset, habens secum viros trecentos, haud cessabat ambire '"l'urcorum optimum quemque et ad defectionem pel- litere. cum res parum succederet, angebatur maxime. nam Mech- meles aequitatis amántissimus erat, et egregie optimates Turcorum colere norat, moribusque erat tranquillus et placidus. hic dicebat Mustapham baud legitimum, verum suppositicium esse Paiazitis filium, *t qui nullo vel parvo indicio patrem et fratres repraesentaret. Blium Paiazitis Mustapham excessisse e vivis, seque Mustaphae veri íi Paiazitis mortem accepisse a viro integerrimo et iustissimo, qui iibi eam pro certo nuntiarit. Mustaphas, cum coeplis parum succe- deret, abiit ex Dacia; et res suas meliore statu fore credebat, si se ventglisset ad. Graecos, sic in medio Mechmetis regno constitutus. lando itaque animo , relicla Dacia, per lhraciam contendebat
904 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
τὴν πόλιν καὶ κατελήφϑη. Meyuérgc δὲ ὡς ἐπύϑετο τάχι- στα ἐς τὴν Θέρμην ἀφικέσθαι τὸν ἀδελφόν, αὐτίκα οὐδὲν D ἐπισχὼν δρομαῖος inpet ἐπὶ τὴν Θέρμην, παραλαβὼν στρα- τὸν, καὶ ἐζήτει τὸν ἀδελφὸν τοὺς “Ἕλληνας. ὃ μέντοι τῆς Θέρμης ἄρχων ἄγγελον πέμψας ἐπὶ τὸν Βυζαντίου βασιλέαϑ ἐδήλου τε ὡς ἔχει αὐτῷ περὶ τοῦ παιδὸς Παιαζήτεω ου- σταφᾶ, καὶ ὡς ᾿εχμέτης ἐπελαύνων ἐξαιτοῖτο τὸν ἀδελφὸν οἷα ψευδῆ ὄντα καὶ διαφϑείροντα τὸ γένος αὐτοῦ. βασιλεὺς δὲ πρέσβυν τα ἔπεμψε πρὸς εχμέτην, καὶ συνέϑετο αὐτῷ τὸν ]Movoragá» ἐς φυλακὴν τε ποιήσασϑαι καὶ μηδαμῇ ut-10 ϑιέναι τὲ ἐπιόντα. καὶ ἐπὲ τούτῳ ὅρκια τὸ ἐποιήσαντο, καὶ Movoragá» ἐν Ἐπιδαύρῳ τῆς Πελοποννήσου xai ἐν τῇ ἄκρᾳ P.109 τῆς πόλεως καϑείρξαντες, αὐτὸν τὸ τὸν ἸΠουσταφᾶν, καὶ τὸν Σμύρνης ἄρχοντα Ζουναἴΐτην, ἅμα αὐτῷ ἀπὸ Ζακίας ἐπὲ τὴν Θέρμην ἀφικόμενον καὶ συνεπιλαβόμενον τοῦ πρὸς Μεχμέτην 15 πολέμου. τούτους μὲν οὖν Ἕλληνες εἶχον ἐν φυλακῇ ἐπὶ συ- χνόν τινα χρόνον, μετὰ δὲ ταῦτα ἤγαγον ἐς τὴν Anqjuvor xai ἐς τὴν Ἴμβρον, καὶ αὐτοῦ εἶχον ἐν φυλακῇ ἐς ὃ δὴ ἐτελεύ- τησε Πεχμέτης ὁ Παιαζήτεω. τότε μὲν δὴ χαριζόμενοι τῷ βασιλεῖ οἱ Ἕλληνες, καὶ τὴν ὁμοίαν ἀνταποδιδόντες, κατέ- 30 ϑεέντο τούτους ἐν Ἐπιδαύρῳ τῆς Πελοποννήσου" xai οὐκ ἔστιν ὅτου ἀποτύχοιεν διὰ ταῦτα παρὰ βασιλεῖ εχμέτῃ.
Thermam, quae urbs est Graecorum. ibi veniens in colloquium cum Graecorum duce, et urbem ingressus, captus est. Mechmetes ubi re- scivit. fratrem suum pervenisse Thermam , confestim omni mora po- sita, Thermam summa celeritate adhibita profectus est; assumptoque exercitu, fratrem quaerebat apud Graecos. dux Graecorum, qui Ther- mam regebat, nuntium ad Byzantii regem ire iubet, ut dicat quid egerit cum Mustapha; narraret quoque advenisse Mechmetem, et po- stulare sibi dedi Mustapham ut fratrem suppositicium et sui generis maculam. rex misso legato pactum iniit cum Mechmete, quo iube- batur Mustapham in vincula dare, nec inde abire ipsum pateretur. pactum hoc iurisiurandi religione firmarunt. Mustapham igitur una cum Smyrnae duce Zunaite, qui cum eo Thermam advenerat acces- seratque belli contra Mechmetem adiutor, in arce Epidauri in carce- rem dedere vinctos. Graeci tempore longo eos in vinculis aséerva- runt. postea ducti sunt in lmbrum et Lemnum , ubi in carcere ca- ptivi delituere usque ad Mechmetis obitum. cum igitur Graeci hac in re morem gessissent Mechmeti et quasi gratiam 'retulissent, in carcere condentes Mustapham, accidit ut in posterum quaecunque vellent, facile apud regem Meclimetem impetrarent.
DE REBUS TURCICIS L. iV. 205
Τότε μὲν οὖν παρασχὸν σφίσιν “ἐν βελτέονί τὸ τῇ npó- σϑὲν ἐπὶ πολὺν χρόνον ἀεὶ καταστάσει ἐτύγχανον ὄντες, εὖ Β πράττοντες, καὶ τήν τὸ Πελοπόννησον χαϑίστασαν ἐπὶ τὸ σφίσι δοκοῦν ἕξειν ὡς συμφερώτατα. Ἐμμανουήλῳ μέντοι δέγένοντο παῖδες δ᾽ τὸ Ἰωάννης ὃ πρεσβύτερος, ὃν δὴ τοῖς Ἔλ- λησιν ἀπεδείξατο βασιλέα, xai ᾿Ανδρόνικος καὶ Θεόδωρος μεταῦ. 86 τοῦτον καὶ Κωνσταντῖνος καὶ Ζημήτριος καὶ Θωμᾶς. τῷ μέντοι Ἰωάννῃ τῷ πρεσβυτέρῳ, πάντων τῶν ἄλλων χρατίστῳ δυχοῦντε γενέσθαι, τήν τὸ βασιλείαν ἐπέτρεψε, καὶ ἀπὸ Ἰτα- λας ἀγόμενος αὐτῷ γυναῖκα τοῦ ἸἤΠονφεράτου ἡγεμόνος ϑυ- γατέρα, ἐπιεικῆ μὲν τὸν τρόπον ἀηδῆ δὲ τὴν ὄψιν, διαδήματι ταιγιώσας ἀρχιερέα τε καὶ βασιλέα ἐστήσατο τοῖς “Ἕλλησι. ταύ- τὴν μὲν οὖν, ὡς οὔτο συνῴκει οὔτε συνεγένετο, ἐς ἔχϑος ἶφι- C χύμενος καὶ ἀηδῶς ἔχων αὐτῇ ἐπέ τινα χρόνον, καὶ ἣ 16 γυνὴ Dro? βασιλέως ἐνεώρα ἐς αὐτὴν τὸν ἄνδρα ἀηδῶς ἔχοντα, xai αὐτὴν ὠπεχϑάώνεσϑαι τῷ ἀνδρὲ ἐς τὰ μάλιστα, ἐπιβᾶσα νεὼς ὥχετο ἀποπλέουσα ἐπὲ Ἰταλίας παρὰ τοὺς προσήκοντας. ἡγά.- γεῖο δὲ γυναῖκα τὴν πὸ Σαρματίας, τοῦ Σαρματῶν ἡγεμό- γος ϑυγατέραᾳ. οὗτος μὲν οὖν οὕτω διατεϑεὶς ἐβασίλευεν, 0 Διδρονίκῳ μὲν τὴν τε Θέρμην ἐπέτρεψεν οἰκεῖν, ἀνδρὲ οὐκ ἀγενλεῖ μετά γε ᾿Ιωάννην τὸν βασιλέα, καὶ ἐπί τινα χρόνον διαγενόμενος ἐς voco» περιῆλθεν ἐλεφαντίασιν, καὶ τὴν Θέρ-
I. παρέσχον» P
Tunc quidem cum experirentur regis favorem Graeci, longo tem- pore admodum feliciter rebus sunt usi. Peloponneso eam induxere formam quam commodissimam fore. iudicabant. Emanuel habuit flios, loannem seniorem, quem Graecis regem dedit, Andronicum et Theodorum, praeterea Constantinum Demetrium et Thomam. Ioanni seniori, qui reliquis vir melior esse apparebat , regnum commisit. eidem uxorem dedit ex [talia Montferrariae principis filiam, moribus quidem praeditam optimis, caeterum forma illiberali. diademate igi- tur caput filii cingens, eum regem et pontificem Graecorum esse ius. si uxorem, quam ex Italia petierat, non perinde ob formae tur- pitadinem amabat. proinde nec cohabitabat nec Veneris foedus cum ea inibat:; tantum mulieris obrepserat fastidium. mulier advertens se marito esse invisam admodum, navem conscendit et ad genere propinquos se recepit. ipse interim matrimonio sibi iunxit Sarmatiae (quae T Russia) principis filiam. bic quidem in istum modum affe- ctus regno. praefuit. Andronico autem imperio regendam concessit Thermam. qui virtute post loannem secundus iuter filios regios erat.
: d ixisset, in elephantiasim incidit. Ther-
i ipervi mum doque, Mt Quae non amplius retineri posset propter res civi- ,
9206 LAONICI CHALCOCONDYLAE
μὴν ἀπέδοτο τοῖς Owsveroig, Oc τῆς τὸ πόλεως οὐχέτι ἐπιτη- δείως ἐχούσης ἐς φυλακὴν αὐτῆς, καὶ σφίσι τὰ πράγματα Ὠπονήρως ἤδη ἔχοντα, καὶ ὡς ἐδέδοχτο ἤδη αὐταῖς ταύτη σφίσε τε αὐτοῖς καὶ τῇ πόλει ἄμεινον ἔσεσϑαι͵ ἀπέδοτο ταύ. την τοῖς Οὐενετοῖς οὐ πολλοῦ τινός. ᾿Ανδρόνιχος μέντοι ἐς 5 Πελοπόννησον παρὰ τὸν ἀδελφὸν ἀφικόμενος τὴν v6 δίαιταν εἶχεν ἐν αντινείᾳ τῆς “αχωνικῆς, ἐς ὃ δὴ ἐπικρατοῦντος τοῦ νοσήματος ἤδη τελέως ἐτελεύτησε. τὸν δὲ Θεόδωρον τούτου παῖδα ὄντα βασιλεὺς Ἐμμανουῆλος ἐπεπόμφει παρὰ ἀδελφὸν αὑτοῦ Θεόδωρον τὸν πορφνρογέννητον, ἐφ᾽ ᾧ διάδο- 10 χόν τε τὸν παῖδα καταλιπεῖν ἐπὲ τῇ Πελοποννήσῳ. καὶ ὡς ἐδέξατο τοῦτον ἀδελφοῦ τὰ παῖδα καὶ ἐπιτηδείου, εἶχέ τε P. 110 παρ’ αὑτῷ, καὶ ὡς ἐτελεύτα, κατέλιπε τὴν ἀρχὴν αὐτῷ. οὖ- τος δὲ ὡς ἐς τὴν ἡγεμονίαν κατέστη, ἔγημέ τε γυναῖκα ἀπὸ Ἰπαλίας, ϑυγατέρα ἸΠαλατέστα τοῦ lMagxng ἡγεμόνος, τῷ τε 1" κάλλει διαπρέπουσαν καὶ τῇ ἄλλῃ κοσμιότητι. ὕστερον uéy- τοι, ὡς ἐς μῖσός τε ἀφίκετο τῇ γυναικὲ καὶ ἐς ἔχϑος ἀφικό.. μενος ἐς διαφορὰν κατέστη, ἐς τὴν Ναζηραίων δίαιταν ὧρ- pro γενέσϑαι, καὶ τὸν ἀδελφὸν αὑτοῦ μεταπέμπετο ἐπὶ τὴν ἀρχήν, ὡς ἐπεί οἱ ἐδόκει ἰέναι ἐς τὸ Ναζηραίων σχῆμα, τήν 20 τε ἀρχὴν ἐπιτρέψων αὐτῷ καὶ τὴν οὐσίαν. οὗτος μέντοι οὐκ εἰς μαχρὰν αὖϑις μετέβαλλεν, ἀποτρεπομένων τῶν ἀρίστων αὐτοῦ ἀπὸ τούτου καὶ οὐκ ἐπιτρεπύντων ἰέναι αὐτῷ εἰς ὃ ὥρμητο. τῷ μὲν οὖν πρεσβυτέρῳ Θεοδώρῳ τῷ πατρωῷ παῖς Βούκ ἐγένετο ἀπὸ τῆς Ῥαινερίου ϑυγατρὸς, νόϑοι δὲ ἐγένοντο. 35
tatis admodum accisas, Venetis vendidit. cum igitur iudicaret eam venditionem tum sibi tum urbi expedire, parvo pretio accepto eam Venetis tradidit. Andronicus autem profectus ad fratrem in Pelopon- nesum, victum in Mantinea Laconiae habuit. morbus cum in dies invalesceret, tandem vita functus est. Theodorum, qui defuncti filias erat, misit ad fratrem Theodorum Porphyrogenitum, ut eum Pelo- ponnesi successorem relinqueret. quem suscepit, et ut fratris et ne- cessarii filium apud se detinuit. quo mortuo, quemadmodum conve- nerat, successit in Peloponnesi administrationem. hic ubi imperio po- titus est, uxorem accepit ex Italia, liam Malatestae ducis Marchise, quae formae venustate et reliquis mulierum dotibus admodum praesta- bat. postea cum odium, dehinc discordiae id matrimonium invasissent, odio, quo uxorem prosequebatur, promotus ad Nazaraeorum schema mi- grare statuit. cum autem iam animo flxum esset Nazaraeorum susci- pere habitum, accersivit fratrem, ut ei regnum tribueret opesque. verum haud multo post voluntatem mutavit, cum eum optimi quique
DE REBUS TURCICIS L. IV. 207
ἤγάγετο yàp οὗτος τὴν τοῦ ᾿Αϑηνῶν τυράννου ϑυγατέρω, πα- σῶν δὴ λεγομένην εἶναι καλλίστην τῶν εἰς ἐχεῖνον τὸν χρό- yor χάλλει διενεγκουσῶν.
Ῥαινέριος δὲ οὗτος Kog/íy9ov τε ἐτυράννευε καὶ ".49η- jw», τῆς τε Βοιωτέας ἐπῆρξεν ἔστε ἐπὶ Θετταλίαν χωρῆσαι. ἐπῆρξε δὲ τρόπῳ τοιῷδε. ὅπότε ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας ἐνάγοντος τοῦ Ῥωμαίων ἀρχιερέως ἐστρατεύογτο οἱ ἀπὸ τῆς ἑσπέρας Κελτοί τὸ ἅμα καὶ Οὐενετοί, τότε δὴ καὶ οἱ dnó Ntand- e; τοῦ βασιλέως καὶ dnó Τυρρηνῶν ὥρμηντο ἄνδρες καὶ Ν]Ἰαγυΐων μέγα δυνάμενοι ini τὴν τῆς Πελοποννήσου τε ἅμα καὶ τῆς ἄλλης Ἑλλάδος καταστροφήν. καὶ τὴν μέντοι Πε-Ο λυπόννησον κατεσερέψαντο ἄλλοι τὸ καὶ ἀπὸ τῆς Ἰανυΐων μοί- ρας, τοῦ οἴκου Za xai», τήν τε ᾿Αχαΐαν καὶ Ἤλιδος τὰ πλείω καὶ δὴ καὶ Πύλον καὶ ϊεσήνης χώραν οὐχ ὀλίγην, δέστε ἐπὶ “Ἰακωνικὴν ἐλάσαι. τὴν μέντοι μεσόγαιον τῆς Πε- ἱιπογγήσου κατεῖχον αὐτοί τε Πελοποννήσιοι Ἕλληνες. guu- v. 81 πασαν δὲ τὴν παράλιον τῆς Πελοποννήσου οἱ ἀπὸ τῆς ἑσπέρας χατασιρεψάμενοε εἶχον, Κελτοί ve δὴ καὶ Κελτίβηρες, καὶ τῶν Ἰανυων καὶ Τυρρηνῶν ἄλλοι τε καὶ δὴ καὶ “Ῥαινέριος δ ἀπὸ Φλωρεντίας ἀφικόμενος ἐπὶ τῇ γε στρατιᾷ ταύτῃ, τοῦ Wrov τῶν ᾿Αζαϊόλων, τήν τε ᾿Αττικὴν κατέσχε καὶ Βοιωτίαν, ὡς xai πρότερόν μοὲε δεδήλωται, καὶ Φωκαΐδος χώρας và
2. δὲ Ρ 9. καὲ om P 22. ὡς om P
b isto instituto dehortarentur, nec eum ad hanc vitae formam tran- üre sinerent. senior 'Theodorus non tulerat filios ex Rainerii filia: "rum pati sunt ei filii nothi. nam duxit uxorem Athenarum prin- dpis filiam, quae omnes sui seculi formosas anteire dicebatur. . Rainerius hic Corinthi et Athenarum princeps extitit; Boeotiae quoque imperavit, et usque in Thessaliam processit. imperium hoc Dodo nactus est. cum contra Graecos, sic Anstgante Romano ponti- ice, expeditionem sumerent Galli et. Veneti, tum eliam Neapolitanus "1i, necnon Tyrrhenorum et lanuensium viri potentissimi profecti "nt, pt Pelopounesum et reliquam Graeciam subigerent. et Pelo- poonesum quidem caeteri in dicionem redegere. at lanuenses qui tant de familia Zachariarum, ceperunt Achaiam et Elidis partem Daximam. occuparunt et Pylum, necnon Messanae regionem. haud patram, ut etiam in Laconiam irrumperent. mediterraneam regionem Peloponnesi obtinuere Graeci Peloponnesiaci.. universam maritimam Peloponnesi oram capientes tenuerunt Celtiberi occidentales , necnon Auenses et Tyrrheni. Rainerius cum ab Florentia veniret in expe- ditionem hanc (erat enim ortus ex familia Azeolorum sive Accioiolo- ΠΙᾺ), Atticam et Boeotiam, ut ante dixi, in dicionem accepit. na-
208 LAONICI CHALCOCONDYLAE
D πλείω. “ίγυρες μέντοι τὴν Εὔβοιαν πολλῷ ἔτι παλαιότερον κατέσχον": ἀφ᾽ ὧν ἐπιτραπέντες οἱ Οὐ εννετοὶ ini ῥητῷ τῆς ψήσου ἐπέβησαν. μετὰ δὲ ταῦτα κατὰ βραχὺ προϊόντες ξύμ- πασᾶν τε τὴν Εὔβοιαν κατέσχον, ἐς διαφορὰν σφίσι τῶν Ai- γύρων ἀφικνουμένων, καὶ τήν 16 χώραν καὶ προσύδους av-5 τῶν, ὅσοι τοῖς Οὐενετοῖς ἐπιτήδειοι ἐτύγχανον ὄντες, εἰσέτι καὶ νῦν διατελοῦσιν ἔχοντες, καὶ κατὰ ταῦτα ἐμμένοντες ἐφ᾽ οἷς σπενδόμενοι αὐτοῖς ξυνέβησαν κατὰ τὴν νῆσον οἱ Owcwe- τοί. ὃ μέντοι Ῥαινέριος καὲ οἱ Κελτίβηρες, καὶ Κελτῶν ὅσοι ἐπὶ τὴν τῆς Ἑλλάδος καταστροφὴν ἐγένοντο, πολλῷ ὕστερον 10 τούτων φαίνονται ἀφικόμενοι ἐπὲ τὸν χῶρον τοῦτον. Ῥαινέ-
P. 111 ριος δὲ καὶ πολλῷ ἔτι νέηλυς ὦν, ἐπιγαμίαν τε πρὸς τοὺς ἐν τῇ Εὐβοίᾳ “πιγύρων ποιησάμενος καὶ Προϑυμοῦ τινὸς ϑυγα- τέρα ἔγημε, καὶ τήν τὸ χώραν κατασχὼν Κυὐρινϑὸν τε ἔχει- ρώσατο, xai τὴν Πελοπόννησον ἐπενόει ὅτι τάχιστα OQ αὖ- 15 τῷ ποιήσασϑαι. ὕστερον μέντοι ἀφικομένου τοῦ Ἑλλήνων βασιλέως ἀδελφοῦ, ἐπιγαμίαν πρὸς τοῦτον ἐπεποίητο, καὶ ϑυ- γατέρα ἡρμόσατο τούτῳ τῷ ἡγεμόνε Θεοδώρῳ, κάλλει. ὡς ἔφην, πασῶν τῶν τότε διαφέρουσαν, καὶ τήν τε Κόρινϑον ὁπὶ τῇ ξαυτοῦ τελευτῇ κατέλιπεν" ὑπέσχετο γὰρ ὅπότε αὐτῷ" τὴν ϑυγατέρα ἡρμόσατο ἐς φερνὴν αὐτῷ ταύτην, ἐπειδὰν τε λευτήσῃ. |
21. ταύτῃ P
ctus est. et Phocensium regionis pleraque. Ligares Euboeam longi: temporibus retro ceperant; qui permiserunt Venetis certis condicio- nibus et pactis in insulam ascendere. posthaec paulatim progressi, Euboeam universam occuparunt, cum intercessissent discordiae inter Venetos et Ligures. regionem istam et reditus, quia placebant, Ve- neti adhuc hàbent condicionibus et pactis iisdem, quibus in eam in- sulam pervenerunt; quae quidem bona fide coluerunt. Rainerius, Celtiberi Gallique, quotquot bello Graecos lacessebant, longo tempore demum post Venetos et Ligures in istam regionem appulisse viden- tur. Rainerius quoque advena existens, affinitate iuncta cum Liguri- bus qui Euboeam tenebant, Prothimi cuiusdam filiam uxorem iibi associavit. — hinc regionem eam occupans etiam Corinthum subegit. Peloponnesum quoque subiicere animo agitabat. postea cum 4 ipsum veniret frater Graecorum regis Theodorus, inter se affinitatem fecerunt: nam uxorem dedit Theodoro duci filiam suam, quae format elegantia omnes antecedebat, Corinthumque, ubi mortuus eset, ei con- cessit. promiserat enim Rainerius, ut dotis nomine, ubi primum ipse defunctus fuerit, Corinthum accipiat.
͵ DE REBUS TURCICIS L, IV. 209
Houócero dà καὶ ἑτέραν αὑτοῦ ϑυγατέρα Καρούλῳ τῷ “Ἱχαργανίας τὸ καὶ «Αἰτωλίας ἡγεμόνι. οὗτος γάρ, ὡς οἱ τῆςΒ χώρας ταύτης ἄρχοντες πρότερον προσήκοντές τε ἦσαν τοῦ Παρϑενόπης τῆς Νεαπόλεως καλουμένης βασιλέως, καὶ dg σὑπὸ τὸ τῶν περιοίκων καὶ τῶν ταύτῃ ἐθνῶν ἀπελαύνοντο ἐχ τῆς χώρας ἄρχοντος ἀπαλλαττόμενοι éni Ἰταλίας, Ἀεφαλλη- va δὲ χαὶ Ζάκυνϑος xai αἱ Ἐχινάδες νῆσοι, ὅσαι ταύτῃ (xp- μέναι ἐτύγχανον, ἐς τουτονὲ τὸν βασιλέα τετραμμέναι ἄρμο- στὴν τε ἐδέχοντο καὶ ἄρχοντα τοῦ βασιλέως Παρϑενύπης. Üdpixovzo μὲν δὴ καὶ ἄλλοι πρόσϑεν ἁρμοσταὶ εἰς τὰς νήσους ταῦτας, ἐν δὲ δὴ xai Κάρουλος οὕτοσίν, ὃ τῆς οἰκίας Τύχων Σαλούμενος, ἔχων ξταίρους μεϑ' ἑαυτοῦ ἄνδρας ἀγαϑοῦς, τόν ie Ῥῶσον καὶ Γυΐδον xa) ΙΠυλεϊαρέσην, καὶ ὡς ἐν τῇ Κιε- φαλληγίᾳ διατρέήβοντες προσέσχον τε τῇ Ἠπείρῳ, ἐπαγομένων C “τῶν Ἠπειρωτῶν, τήν v8 χώραν ἐκτήσαντο σφίσιν ὑπῆκοον καὶ χατὰ βραχὺ τὴν τὸ ᾿Αἰκαρνανίαν. ᾿Αλβανοὲ δὲ ὡρμημένοι ἀπὸ Ἐπιδάμνου καὶ τὸ πρὸς ἕω βαδίζοντες Θετταλίαν τε ὑπηγά- Tro σφίσε καὶ τῆς μεσογαίου Μακεδονίας τὰ πλέω, “4ργυ- θυπολίχγην v5 καὶ Καστορίαν. ἀφικόμενοι δὲ ini Θετταλίαν
JU» τε χώραν σφίσεν ὑποχείριον ποιησάμενοι, καὶ τὰς πύλεις ἐπιδιελόμενοι,, κατὰ σφῶς ἐνέμοντο τὴν χώραν, νομάδες τς ürttc Xa οὐδαμῇ ἔτι βέβαιον σφῶν αὐτῶν τὴν οἴκησιν noi- οὔμεγοι. ἐπεὲ δὲ καὲ ἐς ᾿4καρνανίαν ἀφικόμενοι γνώμῃ τοῦ
6. ol ἄρχοντες ὃ 28. Entire? ]
Filiam suam alteram despondit Carolo Acarnaniae et Aetoliae Pindpi. duces regionis illius priores pertinebant ad regem Parthe- nopes, quae nunc Neapolis vocatur. cum a finitimis et vicinis gen- tibus expellerentur suis sedibus, duce destitutae, Cephallenia Zacyn- tut et Echinades insulae, ad istum regem conversae, praefectum et Principem ab eo acceperunt. venerant iam olim et alii praefecti et rincipes ín insulas istas. ibi tum Carolus ille de familia Tocorum Dabei! secum viros spectatae virtutis, Rosum, Gidium sive Guidonem, Myleiaresem. δὲ cum Cepballeniae moras traherent, animum in Epi. "im intenderunt, adiunctisque Epirotis regionem quam habebant sub- iectam, in dicionem acceperunt ; paulatimque etiam Ácarnania in di. tonem venit. Albani ruentes ab Epidamno et ad Orientem prope- "iles Thessaliam et mediterraneae Macedoniae pleraque, Argyropo- lichaam et Castoriam dominio suo addiderunt. advenientes deinde iu Thessaliam urbes inter se sunt partiti, régionemque, ut qui pastores euent nec ullo. in loco fixas sedes haberent, depascebantur.. post- qum autem in Ácarnapiam pervenere, Ácarnaniae principe id per-
Chalcocondylas. i4
210 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
ἡγεμόνος ᾿Αἰχκαρνανίας, ἀφιεμένου αὐτοῖς τῆς χώρας, ἐνέμοντο Dre τήνδε τὴν χώραν. μετὰ δὲ ταῦτα συνίσταντο ἀλλήλοις ὡς τοῖς Ἕλλησιν ἐπιϑησόμενοι, ὅπως ἂν αὐτοῖς προχωροίη. καὶ δή nors τοῦ ἡγεμόνος (Ἰσαάκιος δ᾽ ἦν τοὔνομα) ἐπὲ ἄγραν φοιτῶντος dguxvovuévov, ἐπέθεντό t5 αὐτῷ οἱ ᾿“λβανοί ὁ ἡγουμένου αὐτοῖς Znara, ἀνδρὸς ὁρμὴν r6 καὶ τόλμαν ἐπι- δεικνυμένον σφίσιν ἐν τῷ τότε παρόντεο ξύμφορον ἐς τὰ V. 88 παρόντα αὐτοῖς καὶ οὐκ ἀδόκιμον. καὶ τὸν μὲν ἡγεμόνα αὐτοῦ ταύτῃ ἀνεῖλον, τὴν δὲ χώραν αὐτίκα ἐπελαύνοντες xa- τέσχον τε καὶ ἐζώγρησαν τοὺς ἐν τοῖς ἀγροῖς, συλλαμβανον- 10 τες ᾧ ἂν περιτύχοιεν. μετὰ δὲ ταῦτα πολιορκοῦντές τὸ Αρ- την τῆς ᾿Ακαργνανίας πόλιν παρεστήσαντο, καὶ τὴν χώραν rav. P. 112 τὴν ὕφ᾽ αὑτοῖς ποιησάμενοι τὴν τῶν ἑσπερίων χώραν ἐδῆουν, οὐδὲν ἔτι ἐς ἡσυχίαν ἐνδιδόντες. μετὰ δὲ ταῦτα οἱ τῆς Νεα- πύλεως ἄρχοντες, ἀπὸ Κερκύρας τῆς νήσου ὁρμώμενοι (εἶχον 15 δὲ τότε τὴν νῆσον οἱ Παρϑενόπης βασιλεῖς) καὶ παρεσκευα- σάμενοι στρατόν, ἵεντο ἐπὲ τὴν ᾿Ακαρνανίαν ὡς τούς τε ᾽4)- Bavovg τὴν χώραν ἀφαιρησόμενοι καὶ ᾿άρτην τῆς ᾿Δίκαρνα- γίας καταστρεψόμενοι λαβόντες. ἀφικόμενοε δὲ ἐς "Mor τὴν τὲ πόλιν ἐπολιόρκουν καὶ μηχανὰς προσέφερον τῷ τείχει) ὡς αἱρήσοντες. Σπάτας δὲ ὃ τῶν ᾿Αλβανῶν ἡγεμὼν (ov γὰρ εἰσῆεε ἐς τὴν πόλιν, ἀλλ᾽ ἐκτὸς περιῆει τὴν χώραν) τούς
1. ἀφιέμενον BR. genitivum reposuit ΗΠ 9. ὑπελαύνοντες P
mittente, etiam eam regionem pecoribus depascendam obiecere. post- ea convenit inter ipsos ut insidias tenderent Graecis, utcunque ta- | men res cecidisset. et sane duci lsaaco, qui venatum profectus erat, Albani venientes insidias struunt duce Spata, qui cum foret vir im- | piger et ad omnia audax, plurimum suis eo tenore audacia et for- titudine profuit. ducem Isaacium eo loci confecerunt. hinc continuo incursionem in regionem eius facientes eam subegere, virosque quot- cunque ín agris deprehenderunt, cepere vivos. postea obsidentes Arten (quae olim Ambracia) Acarnaniae urbem, haud cessarunt pri- usquam eam occupassent. hanc regionem subigentes haud abstine- bant ab occidentalium regione, quam miris modis evastabant, nun- quam quieti se tradentes. his moti principes Neapolitani, ab Cor- cyra insula pergentes (insulam enim istam ea tempestate Parthenopes — reges tenebant) et copias contrabentes :proficiscebantur contra Àcar- — nauiam, ut Albanos ex sua regione deturbarent et Arten Acarpanie urbem captam recuperarent. qui advenientes Arten obsederunt, bel- licasque machinas muro admoverunt , ut urbem vi caperent. Spatas Albanorum dux haud intra moenia se continebat, sed extra urbem obambulans consulebat Albanis, quos in unum collegerat, ut se prom-
DE REBUS TURCICIS L. IV. 211
Hu Αλβανοὺς συλλέξας ἐς ταὐτὸ καὶ βουλευσάμενος, ὡς αὐτῷ εἵποντο ἑτοίμως εἰς τὸν κίνδυνον, ἄφνω ἐπεισπί.8Β πτουσε τῷ Ἰταλῶν στρατεύματι ὃ ἐπολιόρκει τὴν πόλιν, καὶ τρεψάμενος ἐς φυγὴν πολλοὺς μὲν διέφϑειραν, τοὺς δὲ ϑπλείους ἐζώγρησαν. συνεπελάβετο δὲ αὐτοῖς ἐς τόνδε τὸν πύλεμον καὶ Πριάλουπας ὃ τῆς «Αἰτωλίας ἡγεμών, ἀνὴρ Τριβαλλός., ὃς ἐπιγαμίαν πρὸς τὸν Σπᾶταν τῆς ᾿Αρτης ἦγε- μύνα ἐπεποίητο, οὕτω μὲν οὖν κατέσχον οἱ Σπαταῖοι τὴν χώραν τῆς ᾿Αἰκαρνανίας: μετὰ δὲ ταῦτα ὡρμημένου τοῦ Καρούλου ἀπὸ τῶν νήσων σὺν τοῖς ἑταίροις αὐτοῦ καί τι- τὼν τῶν τῆς χώρας ἅτε δὴ ἀχϑομένων τῇ ᾿Αλβανῶν τυ- βαγγίδε, τὴν τε χωραν κατεστρέψαντο τῆς ᾿Αἰκαρνανίας, τρὺς δὲ καὶ τὴν αΑἰτωλίαν, ἀφελόμενοι Ἰζάουλον τὸν τότε
ἡγεμονεύοντα “Ιρομαένων τε τῆς πόλεως καὶ χώρας τε τῆς α
5 Αἰτωλίας ἤδη.
Ἡ δὲ ἀρχὴ τῆς Αἰτωλίας οὖσα τὸ πρότερον Θωμᾶ τοῦ Πριαλούπων Τριβαλλοῦ, περιῆλθεν ἐς τοῦτον δὴ τὸν Ἰζαου- lo» τρόπῳ τοιῷδε. cc συνεπελάβετο ὃ Πριάλουπας τῷ τὸ Σπάτᾳ καὶ τοῖς ᾿Αλβανοῖς ἐς τὸν πρὸς Ἰῖιταλοὺς πόλεμον, no-
Δ)λιορκοῦντας "4dorg» μητρόπολιν τῆς ᾿Αχαρνανίας χώρας, éü- λωσαν δὴ ἐν τῇ μάχῃ ταύτῃ ἄλλοι τὸ πολλοὲ τῶν παρὰ σφί- σιν εὐδοκιμούντων τῷ γένεο καὶ δὴ καὶ Ἰζάουλος, εἷς τῶν ἀρίστων λεγόμενος γενέσθαι τοῦ Παρϑενύπης βασιλέως νεα-- γίας, τὸ μὲν εἶδος οὐκ ἀηδής, ἐπιεικὴς δὲ τὸν τρόπον xai
pe sequerentur ad praesens periculum. quo impigre facto oppri- munt subito Italorum exercitum oppugnationi intentum , quos in fu- gam compellunt, plurimis partim necatis partim captis. socius et au- iliaris aderat in eo praelio Prialupas Aetoliae princeps , Tribal- lus, affinis Spatae duci Artae. in bunc modum Spataei Ácarnaniam ecuparunt. postea Carolus cum proficisceretur ab insulis cum suis sociis, necnon aliis quibusdam qui in societatem belli vene- rat offensi Albanorum tyrannide, regionem Ácarnaniae subege- ruM. praeterea eripuerunt Aetoliam ]zaulo regenti Dromaenorum
urbem et, Aetoliam. . Vihal: om Imperium Aetoliae antea penes Thomam Prialupae Triballi filium fut, et hoc pacto in Izaulum pervenit. cum adiuvaret Prialupas Spatan et Albanos in bello quod gestum est cum Italis, Arten me- bsidentibus, evenit ut in eo praelio captivi
tropoli niae o : —— qui generis claritate excellebant admodum, in manus ve- hirent. inter captivos hos extitit et Izaulus e grege optimatum ; qui
Adolescens regis Parthenopes (quae et Neapolis) nuncupabatur. forma
212. LAONICI CHALCOCONDYIAE
ἡσύχιος. τοῦτον σὺν πολλοῖς ἄλλοις ἀγύμενος ὃ Πριάλουπας Ὁ εἰς τὰ οἰκεῖα ὡς ἀνδράποδα τε περιεῖπε καὶ εἶχεν ἐν φυλαχῇ. ἐς τὰ βασίλεια διατρίβων κατεῖχεν ὡς χρημάτων ἐς τοὺς προσή-- κοντας ἐσαῦϑις ἀποδιδόμενος, ἣν αἰτοῖντο αὐτούς. 7 δὲ γυνὴ τούτου ὡς ξώρα τὸν νεανίαν, ἠράσϑη τὸ αὐτοῦ" ἣν γὰρ xai ἐς 5 ἄλλους πρότερον φοιτῶσα [εἰς] ἄνδρας καὶ ἀκόλαστος. συγγινο- μένη τοίνυν τῷ νεανίᾳ, καὶ ἐπιμαινομένη αὐτῷ ἐς τὸν ἔρωτα, συντίϑεται αὐτῷ ἐπὶ τῷ ἀνδρὲ ἐπιβουλήν. καὶ ἐξηγουμένης τῆς γυναικὸς ἐς τὴν κοίτην, ὡς ἀνεπαύετο Πριάλουπας ὃ ἡγεμών, ἀνεῖλότο αὐτὸν ἅμα σὺν τῇ γυναικί. καὶ ἅμα συγκατίσχει τὴν 10 ἡγεμονίαν αὐτῷ, ἐπειδὴ ἐτυράννευεν, οὐδενὲ τῶν ἐν τῇ πόλει P. 113 ἀλλ᾽ ἐν τῇ γυναικὲ ἀρεσκόμενος. 7) μέντοι δίχη τὸν Πριαλου. πην οὐχ εἰς μακρὰν κατέλαβε τὸν παῖδα αὐτοῦ ἀπὸ ταύτης δὴ τῆς γυναικὸς γενόμενον αὐτῷ" τοῦτον yag τοι, ὡς ἐφοίτα παρὼ βασιλέα ἤωσέα αἰτούμενος συμμαχίαν τε καὶ &nixov-15 οἷαν ἐπὶ Κάρουλον τὸν τότο δὴ ᾿Ακαρνανίας τύραννον, συλ- λαβὼν ὥστε τὴν χώραν αὐτοῦ κατασχεῖν, ἐξέχοψε τὼ ὀφϑαλ- po. τὴν μέντοι χώραν οὐδεὶς κατεστρέψατο τῆς Ἰωαννένων πόλεως. ἐπαγομένη τοῦτον δὴ τὸν Κάρουλον ἐπὲ σφίσιν ἀρ- V. 80 Oovru, καὶ ἐπιτετραμμένου αὐτῷ διέπειν τὰ τῆς πόλεως nga- 20 γματα, καὶ ὠντεχομένου ἐς τὸν πόλεμον χράτιστα. ἢ μέντοι
11. ἔπειτα ὃ 12. ἐγ) ἢ τοῦ Προιαλοὐπηϊ 15. Mo- oc; P
erat liberali, et quantum ad mores attinet, aequus et placidus. hunc cum plurimis aliis captivum trahens Prialupas domum ut mancipium tractavit; eosque in custodia asservavit, moratus in regia, volens eos propinquis restituere accepta pecunia, si venirent suos redemptum. uxor Prialupae adolescentem visum amare coepit. erat enim istius mulieris ingenium ut, priusquam peteretur, peteret viros, prae intem- perantia cui obnoxia erat. cum igitur stupri consuetudinem cum adolescente habuisset, amore ardens et furens cum adolescente insidias marito subornat. mulier adolescentem ducit in cubiculum, in quo quiescere solitus erat Prialupas dux; ibique adiuvante adolescentem muliere Prialupas occisus est, et ipse ad imperii gubernacula ascen- dit. cum autem sibi tyrannidem ad eum modum parasset, nemini nisi mulieri soli placebat. at ultio haud multo post secuta est. Prialupas enim , qui filius eius erat, patris nomen gerens, natus ex ista uxore, cum properaret ad regem Mosem petens auxilium et prae- sidium contra Carolum Acarnaniae principem, ut eam regionem in potestatem redigeret, caplus est, oculique eius eruti sunt. regionem urbis Ioanniorum nemo subegit. petiit enim- Carolum sibi ducem; cui ubi primum urbis administratio est commissa, bellum fortiter ad-
DE REBUS TURCICIS L. IV. 913
ἀρχὴ αὕτη Τριβαλλῶν οὖσα τὸ παλαιὸν οὕτω ἔστε "Itdov- λον καὶ ἐπὲ Κάρουλον τὸν ἡγεμόνα περιῆλθεν. οὕτω δὲ ἄμφω τῶ χεῖρθ κατασχὼν οὗτος, καὶ τὴν πρὸς τῷ '"[ys.B λώῳ χώραν τό τὸ Αἀϊετὸν καλούμενον καὶ ““γγελοπολίχνην δόστε éné Ναύπακτον τὴν καταντικρὺ ᾿Αχᾶΐας, ἐπεκράτει τῆς χώρας καὲ ἐτυράννευεν ἐπὶ μέγα χωρήσας δυνάμεως, ἀνὴρ *d τ ὃς ἀρχὴν καὶ ἐς τὸν πόλεμον δοκῶν γενέσϑαι ov- δενὸς τῶν τότε ἡγουμένων λειπόμενος. καὶ ἐν πολέμοις πρὸς τοὺς 'περεοέκους μέγα εὐδοκιμῶν ἠγάγετο, ὡς πρότερόν μοι ἰϑέλέγετο, τοῦ L495nvo» rs xai Κορίνϑου ἡγεμόγος ϑυγατέρα ἐς γάμον.
Τούτῳ τῷ ἡγεμόνι παῖς ἐγένετο νόϑος. ἐπὸ γὰρ τῆς Ευβοίδος αὐτῷ γυναικὸς ἄρρενος οὐκ ἔτυχε γόνου. γόϑῳ δὲ τῷ παεδὲ ἢν ὄνομα "Ἀντώνιος. τούτῳ τῷ ᾿Αντωνίῳ τὴν τὸ
Βοιωτίαν κατέλιπε καὶ τὴν Θηβῶν πόλιν" τὴν γὰρ Κόριν- Jo» χατέλεπϑ τῷ κηδεστῇ αὐτοῦ Θεοδώρῳ τῷ βασιλέως ddtÀ- C φῷ. τὴν δὲ ᾿“ϑηνῶν πόλιν, ἀφελόμενος ταύτην τὸ πρόσϑεν τοὺς Κελτέβηρας ἀπὸ Ναβάρης (εἶχον γὰρ δὴ καὶ ταύτην οἱ Ἴβηρες καταστρεψάμενοι) κατέλιπε τοῖς Οὐενετοῖς. ὃ μέντοι
Ξυπαῖς αὐτοῦ "᾿“Ἰντώνιος οὗτος͵ ὃς παρὰ τοῦ πατρὸς παρεδέξατο τὴν τῆς Βοιωτέας ἀρχὴν (τὴν γὰρ δὴ Φωκαΐδα χώραν ἄλλην καὶ “εβαδίαν ὑπηγάγετο Παιαζήτης ὁ ᾿“μουράτεω, προσϑέμενος τῇ
3. ᾿ρχελώῳ P δ. τὸν P 14, τήνδε P 20. ὡς P
modum sustinuit. regnum hoc, cum prius Triballorum foret, ad haulum et Carolum ducem in hunc modum descendit. cum utraque teneret Sinitimam: Acheloi regionem, quae ea tempestate Aetus voca- batur, et Argyropolichnam usque Naupactum , quae est e regione Achaiae, suo imperio admovit. qui principatum administravit cum * Usque res suae incrementa sumerent, pace belloque nulli ducum ce- deret: tandem, cum bellis, quae adversus [initimos gessit, plurimum Bloriae sibi peperisset, duxit, ut supra docuimus, Rainerii Athenarum
et Coriothi principis filiam. Huic duci natus est filius nothus: nam ex Euboide uxore stirps
irili ta est. nomen (ilii nothi erat Antonius. huic testa- nrilis baud na otiam et Thebas urbem: nam Corinthus cesserat
mento reliquit Boe urbem Athenas, quae prius Celtibe-
egis fratri. um. erat (mam, ^t Honc tenuere lberi), sibi subiectam tandem Ve-
d rat ilius Antonius a patre accepit Boeotiae regunm : nam relid rehquit sium regio et Lebadia venerant in potestatem Paiazi- reliqua oct dominio adiunxit, ut supra memoravimus. Antonius cout Venetos belluzn movit, et Athenas summa diligentia exerciti-
014 LAONICI CHALCOCONDYLAE
éavroU ἀρχῇ, ὡς πρότερόν μοι δεδήλωται), οὗτος δὲ οὖν ἐπὶ τοὺς Οὐενετοὺς ἐξήνεγκε πόλεμον, καὶ τὰς ᾿ϑήνας ἐπολιύρκει προσέχων ἐντεταμένως. οἱ μέντοι Οὐενετοὶ δεινὸν ποιησάμενοι πολιορκεῖσθαι τὴν πῦλιν αὐτῶν, καὶ ἀμύνειν βουλόμενοι, καὶ Ὁ ἐπὲ τὴν Θηβῶν διανοούμενοι πόλιν ἰέναι, στρατὸν τε τὸν ἀπὸδ τῆς Εὐβοίας ὅσον ἠδύναντο συλλέξαντες καὶ ὁπλισμόν͵ ἀπὸ τῆς Εὐβοίας ἐχώρουν ἐπὲ τὴν Βοιωτέαν καὶ ἐπὲ τὴν πόλιν. “Αντώνιος δὲ πυϑόμενος τοὺς Oveverovg στρατϑυομέγους ἐπ᾽ αὐτόν, λόχους ποιησάμενος διττοὺς κατὰ τὴν ὁδὸν gj ἐπύϑετο μέλλοντας διαπορεύεσθαι τούς τε Εὐβοέας ἅμα καὶ Οϑενε. 10 τούς, τὸν μὲν ἐνεδρεύσας ἐς τὸ πρύσω τῆς ὁδοῦ τὸν δὲ ἐς τὸ ὕπισϑεν, ἐπέμενεν ἐμβαλεῖν ἐς τὸ μέσον τοὺς πολεμίους. ἐνταῦϑα οὖν ὡς οἱ Οὐενετοὶ ἐπορεύοντο ἐπὲ τὴν Θηβῶν πὸ- λὲν (διέχει δ᾽ 5 πόλις αὕτη ἀπὸ Εὐβοίας σταδίους ὡσεὶ ov) καὶ ἤεσαν ἐξωπλισμένοι τε ἅμα καὶ πολλοὲ ὄντες ἐπὲ τὰς 15 Ρ.114 Θήβας (ἦσαν δὲ ἀμφὲ τοὺς ἑξαχισχιλίους), ἐπιπεσὼν τούτοις ἄφνω ὁ ᾿Αντώνιος, ἔχων κατὰ τοὺς λόχους οὐ πλείους τῶν τριακοσίων, καὶ ἀπ’ ἀμφοῖν ἅμα ἐπιφανεὶς τοῖς Οὐ ενετοῖς ἐς φυγὴν τὸ ἐτρέψατο, καὶ πολλούς τε αὐτῶν διέφϑειρε᾽, τοὺς δὲ ἐζώγρησε, xaé τοὺς τότε ἡγεμόνας τῆς χώρας αὐτῶν ἐζωώ-") γρῆσε. καὶ ἀπιὼν αὖϑις ἐς τοὐπίσω ἐπολιόρκει τὴν dvor | πόλιν, ὃς ὃ δὴ προδοσίαν συνθεμένων αὐτῷ τῶν ᾿Αϑηναίων
bus circumsedit. Veneti aegre ferebant urbem suam obsidione premi. parant igitur eam obsidione solvere. δὲ cum statuissent 'hostili ani- mo proficisci contra Thebas, exercitum ex Euboea quantum potuere compararunt, necnon reliqua quae ad instruendum exercitum attinent collegerunt. et ab Euboea recta movent in Boeotiam et contra ur- bem. Antonius ut accepit Venetos contra se cum exercitu pergere, suos in duas turmas partitur, quas locat in via per quam Venetos et Euboeenses iter facturos compertum habebat. unam posuit in fronte, altet&m ut a tergo esset iter ingressis. deinde expectavit donec hostes ex improviso in medium venirent. Veneti progredie- bantur ad urbem Thebas, quae aberat ab Euboea stadiis centum quinquaginta. numerus autem eorum qui arma Thebis inferre para- bant, complectebatur sex milia militum. — Antonius, cum in insidias hostes praecipitati essent, in hos undique coortus, habens in singulis turmis non ultra ter centenos, simul utrisque apparens hostes fugam arripere coegit, plurimis caesis et captis. etiam principes qui eorum regionem gubernabant, cepit vivos. hinc cedens reversus est, unde digressus erat, ad obsidionem Athenarum. ad hanc urbem copias ha- buit, donec quidam Athenienses pacto intercedente per proditionem urbem hosti traderent. deinde paucis diebus post et arcem, quam
DE REBUS TURCICIS L. 1v. 215
τὴν τε πόλιν κατέσχε, xai οὐ πολλῷ ὕστερον πολιορχῶν τὴν ἀχρόπολιν παρεστήσατο, καὶ ἐτυράννευε τῆς τὸ ᾿Αττικῆς ἅμα καὶ Βοιωτίας. καὶ ἀφικόμενος ἐς τὰς Παιαζήτεω μὲν πρῶτα ϑύρας, τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ἔτι περιόντος, μετὰ δὲ ταῦτα ἐς “τας Ἡωσέως τε καὶ ἸΠουσουλμάνεω καὶ δὴ καὶ ἹΠεχμέτεω B ϑυρας, ἐϑεράπευέ τε χρήμασι τὰς βασιλέως ϑύρας, καὶ κατὰ τὴν χώραν ἄρχων ἀδεῶς τοῦ λοιποῦ διητᾶτο. λέγεται μὲν δὴ xaí οὗτος καὶ δοκεῖ γεπέσϑαι ἀνὴρ vá τὸ ἄλλα εὐδοκιμῶν, i ὁπεί τὸ παρέλαβε τὴν ᾿Αϑηνῶν. πόλιν, ἐπί τε τὰς βασι- liée; 9ugac οὐδέν τε πολλῷ ἀφικόμενος, ἐπιτηδείους τε αὐτῷ "8v καὶ συνήϑεις τοὺς ἀμφὲ τὸν βασιλέα. ἐτυράννευε 08 V. 90 Ἥμας γυναῖκα ἀνδρὸς ἰδιώτου ἀπὸ Θηβῶν. ὡς γὰρ -ἀνῆγον € θηβαῖοι χοροὺς éné γάμῳ τινί, καὶ ἣν ἱερέως ϑυγάτηρ ^ ἀνδρὲ γεγενημένη, οὐκ ἀηδὴς μέντοι, τὸν δὲ τρόπον émi-C Dio τὸ ἅμα καὶ σώφρων, ἠράσθη τε αὐτῆς ἐν τῷ χορῷ aps, καὶ ἐρασϑεὶς ἀπάγεται ταύτην. ἐπιμανεὶς δὲ τῷ ἔρωτι οὐ πολλῷ ὕστερον ἐγημέ τὸ αὐτήν, καὶ εὐδαιμόνως βιοτεύων ἐτύγχανεν, ἐξοεκογομῶν v5 τὴν ἀρχὴν ἐπὶ τὸ ὡς κάλλιστα ἔχειν δοκοῦν ἅμα τοῖς τε ἐν τῇ χώρᾳ καὶ τοῖς ἄλλοις. οὖ- vroç μὲν οὖν xaé πρὸς τὸν ἐν τῇ ΑΑἰγένῃ ἄρχοντα Γαλεώτου. παῖδα, τοῦ ἐπὲ ῥώμῃ σώματος ἐπισήμου ὄντος, ἐπιγαμίαν ποιησάμενος ἐπὶ ϑετῇ αὐτοῦ ϑυγατρί, καὶ ἀπὸ Εὐβοίας νεα- "a» τῆς Γεωργίου οἰχίας κηδεστὴν éni ἑτέρᾳ αὐτοῦ ϑετῇ
^
obsidione urgebat, occupavit, princepsque Atticae et Boeotiae decla- rtus est. cum autem venisset iam ante in ianuas Paiazitis, super- stite adhuc patre, deinde quoque accessit ianuas Mosis Mulsumanis et Mechmetis; ianuae milites muneribus sibi conciliavit, et in regione 33a admodum suaviter et tranquille in reliquum regnavit. dicunt hunc virum caetera illustrem extitisse. deinde cum in dicionem re- degisset Athenas, ferunt. eum tum demum abiisse ad ianuas regis, quas sibi familiaritate et artissima necessitudine devinxit. tyranni- dem autem exercuit, ducta privati cuiusdam Thebani uxore. cum enim nuptiale sacrum peragentes in nuptiis cuiusdam Thebani cho- rtas ducerent, aderat et sacerdotis cuiusdam filia, maritum habens, forma quidem luculenta moribusque venustis et modestis praedita. hanc in ipsa chorea adamavit. amore autem amena, baud multo lempore post eam sibi matrimonio iunxit feliciterque vitam egit, cum principatum ad eum modum instituisset, quo sibi suisque et aliis maxime opportune habere videbatur. Aleoti filium, Aeginae principem, qui corporis fortitudine praestabat , generum ascivit, data ei quam adoptaverat, in. uxorem, filia. habuit et aliam filiam adoptivam, qua
216 LAONICI CHALCOCONDYLAE
D ποιησάμενος, πρὸς τὸ τοὺς Οὐενετοὺς onovóag τὸ ποιη- σάμενος ἡσυχίαν γε. καὶ lalsorov τὸν παῖδα, Aiyi- γης δὲ ἄρχοντα, ἐπιτήδειον ἔχων, παρ᾽ αὐτὸν φοιτῶντα ἐϑε- ρθάπευε, καὶ σωφρονῶν ἐπὲ πολὺ δὴ τοῦ χρόνου διεγένετο &vóauuovOv , απὸ τὸ τῆς κατὰ τὴν ἀρχὴν οἰκονομίας πλοῦ-5 τὸν ἑαυτῷ περιποιούμενος καὶ τὴν πόλιν ὡς οἷόν τε μάλι- στα χοσμῶν. ᾿
Τούτων μὲν οὖν πέρι ἐς τοσοῦτον ἐπιμνησάμενος, éná- γειμι δὴ ἐπὶ Θεόδωρον τὸν βασιλέως παῖδα, ἡγεμόνα Znap- τῆς τε καὶ ἄλλης Πελοποννήσου, ὃς ὑπὸ Θεοδώρου τοῦ na-|0
P. 11δερῳοῦ ἐξετρέφετο ἅμα καὶ ἐπαιδεύϑη, μετὰ δὲ ταῦτα κατε- λείφϑη ἐς τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ ἡγεμών. ἐς τοῦτον δὲ dguxops- γος 0 πατὴρ αὐτοῦ Ἐμμανουνὴλ ὃ Βυζαντίου βασιλεὺς τόν τι παῖδα καϑίστη ἐς τὴν ἀρχὴν βεβαιύτερον, καὶ éni τῷ ἀδελφῇ ἤδη τετελευτηκότι λόγον ἐπικήδειον ἐξετραγῴδει διεξιὼν ἐπὶ 15 TQ τάφω αὐτοῦ, πολοφυρόμενός τε ἅμα τὸν ἐπιτήδειον εἰδὲλ- φόν. καὶ μετὰ ταῦτα μεταπεμπόμενος τοὺς Πελοποννησίους ἐς ᾿Ισϑμὸν τύν τε ᾿Ισϑμὸν ἐτείχισε, xai φυλακὴν καταστησά- μόνος αὐτοῦ ὠπήει ἀποπλέων ἐπὲ Βυζαντίου, ἔχων μεϑ' &av- τοῦ καὶ τοὺς Πελοποννησίων ἄρχοντας ἐν φυλαχῇ. 20 Ταῦτα μὲν οὖν κατὰ τοὺς τῶν Ἑλλήνων βασιλεῖς συνη-
5. ὡς P 10. ἐπιτήδειον P
sibi generum paravit iuvenem quendam ab Euboea oriundum, claro loco natum. postremo cum bellum inter ipsum et Venetos pace di- remptum foret, pacatam amplexus est vitam. Aleoti filium, Aeginae ducem, virum maxime sibi commodum, quando ad se venisset, ma- gniüce venerabatur. vitam vero suam cum temperanter instituisse, ad multam senectam pervenit, feliciter vivens. et quia imperium pulchre et decenter orlinarat, multas comportavit inde divitias. ur- bem quoque, quam potuit maxime , aedi(iciis et reliquo apparatu exornavit.
Horum cum hucusque mentionem fecerim, tempus est ut redeam ad Theodorum regis filium, Spartae et. reliquae Pelopounesi princi- pem, qui educatus et disciplinis institutus a Theodoro patruo, postea ab eodem mortuo principatum :accepit. ad hunc cum venisset pater eius Emanuel Byzantii rex, principatum firmiorem et stabiliotem Theodoro fecit. sermonem quoque funebrem habuit, et maximo maerore affectus volutabatur super fratris sepulcro. postea advocans Peloponnesios in Isthmum, muro eum includere aggressus est. cui com imposuisset praesidium, Byzantium repetiit, habens secum in vinculis Peloponnesiorum duces.
Haec quidem sunt quae ea tempestale regibus Graecorum eve-
DE REBUS TURCICIS L. IV. 217
γέχϑη ὃς ἐκεῖνον τὸν χρόνον" ἐπὶ dà Μοχμέτεω ἄμεινον σφίσεν ἔχοντες ἔστε τὴν ὠρχὴν xai ἐς τὴν ἄλλην αὐτῶν βιο- B τήν, ἐπεὶ ἠσφαλίζοντο τὴν πρὸς βασιλέα ἸΗεχμέτην εἰρήνην τε καὶ σπονδὰς ἐμπεδοῦντες, ὡς οἷόν τε μάλιστα αὐτοῖς. δι᾽ "ἃ δὴ καὶ ὃ βασιλεὺς Πεχμέτης ἐνήργει ὡς περὲ πλείστου ποιοῖγεο τὴν avro) εἰρήνην, καὶ πῶν ὁτιοῦν μᾶλλον πεισο- μένους ὥστε τὴν ξενίην σφίσι μὴ διαλύεσθαι, ἐχαρίζετό τὸ αὐτοῖς ὃ τε «pero ἐν χάριτι ποιεῖσϑαι αὐτοῖς, τά τε ἄλλα xol ἐπὶ τῷ παιδὲ αὐτοῦ ᾿ΑΑμουράτῃ. ἤστην γὰρ αὐτῷ δύω παῖ- 10t, “μουράτης μὲν ὃ πρεσβύτερος, ἸΜουσταφᾶς δὲ ὃ νεώτε-. (X χαὶ ὅτε παῖς ὧν. τούτοιν τὸν μὲν ᾿Αμουράτην ἐς τὴν Εὐρώπην διενοεῖτο καταλιπεῖν, τὸν δὲ ἕτερον ἐς τὴν ᾿Ασίαν βεσιλέα. καὶ δπεδιελόμενος τούτοις τὴν ἀρχὴν ἐγκατέλιπεν, C ὦσις παῖδας ἐμμένειν οἷς ἐπέτρεψε, τῷ Βυζαντίου βασιλεῖ κατὰ ταῦτα συλλαμβάνειν, ἣν τις ἀδικῇ, μὴ ἐπιτρέπειν, ἀλλὰ τῷ ἀδικουμένῳ τεμωρεῖν κατὰ δύναμιν. ἐς τὴν μέντοι “1α.-. χίαν σερατεύματα ἐπιπέμψας τήν τὲ χώραν ἐληίζετο καὶ Παιονοδακέαν, Βρενέζεω vo? Χότζα Θερίζεω ϑεράώποντος 5yov- μένου τε καὶ ἔργα μεγάλα ἀποδεικνυμένου, πρὸς δὲ καὶ Mi. τυ χαήλεω τοῦ τῆς Εὐρώπης αὐτῷ στρατηγοῦ στρατιάν τε ἄγον. το; ἐπὲ τοὺς Παίονας καὶ Παιονοδακίαν καὶ δὴ καὶ Ἶλλυ.. ριούς, Βρενέζῃ μέντοι ἔργα ἀποδεδειγμένα ἄξια λόγου κατὰ ἣν Εὐρώπην, ἄλλα τὸ καὲ ἐπὲ Ἰλλυριοὺς καὶ Παίονας xai V.91
δ, ἐνεργεῖ P
imperante Mechmete, bene se res Graecorum habebant, tum
nerant. quantum ad regnum tum quantum ad reliquum vivendi pertinet mo- dnm. postquam in foedus et pacem coierant cum Mechmete, nihil
antiquius Mechmetes ducebat quam summa ope niti ut Graeci quam- plurimi istam pacem facerent. proinde quidvis potius malebat quam οἱ peregrini cum his in colloquium congrederentur. nec cessabat in tos dona conferre, quaecunque iis grata fore arbitrabatur. reliqua eliam faciebat propter filium suum Amuratem. erant enim ei duo fli, Amurates, qui natu erat maximus, et Mustaphas annis iunior et idhuc puerilem agens aetatem. Europae imperium illi, huic Asiae testamento relinquere parabat. cumque ita filiis quae ad regnum at- sere visa sunt disposuisset , jussit nt extremam suam voluntatem terrarent; Byzantioque regi subsidio venirent, quandocunque ab ho- slibus vim pateretur, et fortiter virum defenderent ab his qui ei in- iuriam facerent. cuin copias misisset in Daciam, eam diripiebat.. nec àiPannodacia manus abstinuit, Chotza Therozis ministro exercitum ductante contra Pannones et Pannodaciam Illyriosque. Brenezis, qui ima inferebat lllyricis et Pannonibus et Peloponneso, extant in Eu-
218 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
ἐπὶ ΠΠελοπόνγησον στρατευσαμένῳ, πλεῖστα dà τοῦ γένους vov- D rov ἐπὶ στρατηγίας καϑισταμένου, σὺν τοῖς Εὐρώπης ἕππο- δρόμοις, ὥστε αὐτῷ αὐτίκα ἑπομένους, ὅποι ἂν ἐξηγοῖτο, dno- φέρεσθαι κέρδη ὡς μέγιστα, καὶ ἐπὲ τῶν “Ἑνετῶν χώραν ἀφι- κύμενον καὶ ἀνγδραποδισάμενον τὴν γώραν, ἀνδράποδα ana-5 γαγόμενον πλουτίσαι τοὺς ἐφεπομένους Τούρκων xai μέγα ὀλβίους ἀποδεικνύναι ὡς ἐν βραχεῖ. ἔστι δὲ καὶ οἰκοδομη- ματα ἀνὰ τὴν Εὐρώπην ἁπανταχῇ οὐκ ὀλίγα ρενέζῃ πε- ποιημένα, ὥστε ὡς μνημόσυνα ἐς τοὺς ἐπιγιγνομένους κατα- λιπεῖν. ὕστερον μέντοι ἐπὲ Πωσέως τοῦ Παιαζήτεω συνέβη 10 r6 αὐτὸν μεταστησάμενον ἐπὶ εχμέτη τὸν ἀδελφὸν τοῖς γε παισὶν αὑτοῦ ὑφέσϑαι τῆς στρατηγίας, καὶ τὸ ἐντεῦϑεν ἡγου- μένους τοὺς Βρενέζεω παῖδας, Ἰησοῦν καὶ Βαράγκον xai δὴ P. 116 καὶ dii, ixi. μέγα δόξης ἀφίκοντο ἀνὰ τὴν Εὐρώπην. ᾧχει δὲ Βρενέζης τὰ Ἰανιτζὰ πόλιν, ἣν δὴ αὐτὸς οἰκῆσαι παρὰ 15 βασιλέως ἐδωρήϑη, ἑαυτῷ τὸ καὶ τοῖς παισὶν ἀνήκειν τὴν. πόλιν, aiti ὁτουοῦν ἂν δέοιτο ὑπηρετοῦντας τῷ βασιλεῖ. τὰ δὸ Ἰανιτζὰ πόλις ἐστὲ παρὰ τῷ ᾿Αξιῷ ποταμῷ, xai κῶμαι παρ᾽ αὐτὴν τὴν πόλιν Βρενέζεω οὐκ ὀλίγαι. ἐπὲ μέντοι 37εχ. μέτεω μετὰ dà Βρενέζη Τουραχάνης παρὰ Τούρκοις εὐδοχι- X | Bj» ἐπὶ στρατηγίας τε ἔξήει, ἐπισπομένων αὐτῷ τῶν inno- δρομίων, καὶ τύχῃ χρώμενος ἀγαθῇ τὴν πολεμίων ἐληΐζετο
7. οἰχοδομημένα P
ropa designata opera plurima memoratu digna; plurima quoque egre- gia facta Turcorum, cum Europae equitibus adiuncti stipendia face- rent, maxime celebrantur. cum enim expediti sequerentur quocun- que dux duxisset, commoda plurima reportabant. εἴ cum eodem uce incursionem fecissent in Venetorum regionem Turci, magna praeda hominum aliarumque rerum abacta admodum opulenti facti sunt. itaque haud modica aedificia a Breneze in Europa sunt exci- tata, ut. posteris monumentum forent. postea autem cum relicto Mose ad fratrem eius transiisset, imperatoriam dignitatem filiis concessit. hinc eum Brenezis filii Iesus Barancus et Halies provincia ducendi | in hostes fungerentur, brevi ad mazimam claritatem pervenere. Bre- nezes inhabitavit lanitzam urbem, quam a rege, ut ibi domicilium haberet, dono acceperat. filiis autem praeceptum erat ut, quando- cunque necessitas postularet, haud cunctarentue ministrare et in- servire regi. lanitza urbs sita est prope flumen Axium (quem ho- die Vardani vocant), nec pauci iuxta coluntur Brenezis vici. sub Mechmete post Brenezem "Turachanes ezimius dux erat, qui prae- erat equitibus, qui undique ad ipsum concurrebant. ususque pro- spero rerum successu praedas agebat plurimas ex hostili regine — |
DE REBUS TURCICIS L. IV. 219
χώραν. εἶχε δὲ Βυδένην τότε ὑπὸ Meyuéreo ἐπιτετραμμέ- γος ἄρχειν, καὶ ἐς Παιονίαν διαβαίνων, μέγα εὐδοκιμῶν ἐν τῇ Εὐρώπη.
imperavit Bydinae, cum huic a rege Mechmete esset praefectus; tinsiensque in Pannoniam multum gloriae per universam Euro- pam obtinuit.
440NIKOT XA4AKOKONATAOT
AOHNAIOT AILOAEIARIZ ISTOPIOQN H HEMMHUTH.
LAONICI CHALCOCONDYLAE ATHENIENSIS
HISTORIARUM
DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM LIBER QUINTUS.
Ρ. 117" πεὶ δὲ ἐτελεύτησεν ὃ Παιαζήτεω ἢἸεχμότης βασιλεύσας Yao ἔτη δυοχαίδεκα, διεδέξατο τὴν βασιλείαν ᾿Αμουράτης ὃ Me- χμέτεω, παῖς αὐτοῦ πρεσβύτερος γενόμενος. ἐτύγχανε δὲ ὧν ὃν Προύσῃ κατὰ τὴν ᾿Ασίαν, καὶ καϑίστη τὰ ἐν τῇ ἀρχῇ. Ἕλληνες δὲ ὡς ἐπύϑοντο τελευτήσαντα εχμέτη καὶ ᾿Αμου-Ὁ ράτη ἐς τὴν βασιλείαν καταστῆναι, μετεπέμποντο ἀπὸ “4η- μνου ἥῆουσταφᾶν τὸν Παιαζήτεω λεγόμενον παῖδα γενέσϑαι. ἔτυχε dà διατρίβων ἐν “ήμνῳ, ὑπὸ “Ἑλλήνων ὡς μετριώτατα
Mortuo Mechmete, qui Paiazitis fuit filius, regni sui anno duode- cimo, imperii moderamen Mechmetis filius Amurates, qui caeteros aetate anteibat, mactus est. ea tempestate versabatur Prusae, quae Asiae urbs est, quaeque ad regni curam attinere visa sunt conslitue- bat. Graeci Mechmetis morte et Amuratis in regnum successione ac- cepta accersebant ὁ Lemno Mustapham, qui Paiazitis ferebatur esse filius et tum temporis in Lemno agebat mediocri custodia a Graec!
LAONICI CHALCOC. DE REBUS TURC. L. V. 191
φυλαιτύμενος. ἐπεὶ δὲ μεταπεμπόμενοι τοῦτον διεκωλύοντο ὑπὸ πγευμάτων ἐν τῷ τότε δὴ παρόντε βιαζομένων τὴν ἐπὶ Ἑλλήσποντον ἀπὸ “ήμνου &vodov, καὶ ἔδει ἐν τῇ Εὐρώπῃ αὐτοὺς καϑιστάναι βασιλέα, (τρεήρεσε γὰρ διεκώλυον τὴν P.118 ὁ διάβασιν ᾿Ἵμονράτεω ἐπὲ τὴν Εὐρώπην, καὶ τήν ys Προπονγ- τίδα τε καὶ “Ἑλλήσποντον εἴργοντες ἐς τὴν διάβασιν) κατέ- πλευσαν ὁπὲ 7ζαλλιούπολιν τῆς “Χερρονήσου , πόλιν εὐδαί- uva, ες ὀνεαῦϑα τῷ rs Ἰουσταφᾷ ἐσπλέοντι συγγένοιντο, καὶ ἀποδεεκνυξεενοι αὐτὸν βασιλέα Εὐρώπης τήν 165 Καλλιού-ὄ Wzol» σφέσεν ἀποδοῦναι πείσαιεν ἸΠουσταφᾶν. ἐνταῦϑα μὲν οὖν Ἕλληνες ἀπὸ ἀφροσύνης σφᾶς τε αὐτοὺς καὶ τὰ nQa- Juss ievro δεαφϑεροῦντες ὡς τὸ ἐπίπαν, καὶ παρὰ βραχὺ δὲ τὴν πόλιν αὐτῶν ὑπὸ ᾿Αμουράτεω ἀνδραποδισϑῆναι. ὡς T4 δὴ oi τοῦ Lduovgárto ἄρχοντες καταλειφϑέντες ἐν τὴΒ ὀξιρώπῃη ὑπὸ lIMexuérto τοῦ πατρὸς ὥστε αὐτῷ πείϑεσϑαιε διαδεχομένῳ τὴν βασιλείαν, ἀφίκοντο ἐπὶ Βυζαντίου βασιλέα τρεσβευόμενγοε ἔς τὰ παρόντα σφίσι μὴ ἀξυμφώνους γενέ. (je rovc Ἕλληνας, xaé περὲ σφᾶς νεωτερίσαι παρ᾽ ἃ καὶ ἐπηγγελμένοε εἶεν τῷ βασιλεῖ ἸΜεχμέτῃ. ἣν δὲ Παιαζήτης 319» ἀρίστων τοῦ βασιλέως, πρύτανίς τε καὶ στρατηγὸς τῆς Εἐρώπης γενόμενος. οὗτος οὖν ἀγχοῦ ἐλάσας τῷ Βυζαντίου βασιλεῖ διεπρεσβεύετο ἐπὲ τὰς σπονδὰς παρακαλῶν, dors σφίσιν αὐτὸν ἐπετήδειον εἶναι, ἐδίδον ὁμήρους τῶν ἀρίστων C
auerratus. cum autem bi qui Mustapham vocatum ierant, prohibe- rolur ventis adversis, qui transitum a Lemno in Hellespontum vio- later eo tempore auferebant, regemque in Europa constitui oporte- rt, triremibus intercipiebant Amuratis in Europam traiectum, Pro- pontidem et Hellespontum intercludentés, ne posset traiicere. ipsi rero navigaverunt Callipolim, quae est urbs Chersonesi, rerum omni- um abundantia affluentem, ut ibi in colloquium cum adveniente Mu- Sapha venirent, quem ubi imposuerunt regem Europae, petentes ut εἰδὶ restitueret Callipolim, facile impetrarunt. . hic quidem Graeci wmetipsos resque, suas planissime perditum Iveré prae nimia impru- deutia; urbsque eorum parum abfuit quin capta et direpta ab Amu- rate fnisset. nam duces Amuratis relicti in Europa ab Mechmete patre, ut filio in regnum succedenti obtemperarent, accessere ad By. etium regem, petentes ne in praesentiarum Graeci dissentire velint, ere ipse quid contra ea quae promisisset regi Mechmeti, novarum rerom tu idine moliretur. aiazites, unus de nvmeto optimatum re- τὶς, declacat us iudex et dux Europae, legatus ibat ad regem Byzan- tium, adhortans eom δὲ foedus faciendum , quo iuberetur auxiliaris tue, si quando usus postularet. et quo magis regis animum commo-
2099 LAONICI CHALCOCONDYLAE
V.93naidag δυοκαίδεκα, χρυσοῦ δὲ μυριάδας εἴχοσε xai χώραν πολλὴν Καλλιουπόλεως, ὅσην ἄν ἕλωνται παρὰ σφίσι. ταῦτα δὲ ὑπισχνεῖτό τε καὶ ἐδίδου, ὥστε αὐτὸν Πουσταφᾶν μὲν ἐᾶν χαίρειν, μηδετέροις δ᾽ ἐπιβοηϑεῖν, dÀX ἐᾶν αὐτοὺς μα- χομένους, ὁπότεροι ἂν περιγένωνται, τὴν βασιλείαν περιέ." πεῖν. ταῦτα μὲν οὖν διεκηρυκεύετο πρὸς τὸν τύτε βασιλέα Ἑλλήνων Ἰωάννην, νέον τε ἔτε ὄντα καὶ οὐδὲν μικρὸν ἐπι- ψοοῦντα αὐτῷ ἐς τὴν ἀρχῆν" ἐδόκει τε γὰρ αὐτῷ ἄμεινον ἔχειν ἐς σφᾶς αὐτοὺς περιπίπτοντας, xai δίχα γενομένης av-
DTQ τῆς ἀρχῆς τὰ πράγματα αὐτῷ ἂν Brizio τε ἔσοιτο τοῦ! καϑεστηχότος, καὲὶ ἐπὲ μεῖζον ἀφίξοιτο εὐδαιμονίας, δεομένων ἀμφοῖν, καὲ τῆς y& ἀρχῆς ἐπ’ ὠμφοτέρα γινομένης πλέοντι περιγίνεσϑαι dn' ἀμφοῖν, ὥστε μηδετέρῳ δὴ ταλαντευεσϑαι. τοῦτο Ó' εἶγαι, ἐπειδὰν τὴν ἀρχὴν ἄμφω ἐπιδιελόμενοι σφίσι βασιλεύωσιν. ὕστερον μέντοι οὐδὲ τοῦτο ταύτῃ προδιετίϑετιο͵ t ἀλλ᾽ ἐπὲ τὸν Βῆουσταφαᾶν δῆλος ἦν τῷ παντὲ γινόμενος ὃ βα- σιλεὺς οὑτοσί. βασιλεύων δὲ ὃ πατὴρ αὐτοῦ, τἀναντία τοῦ- του φρονῶν, ἠξίου μὴ παραβαίγειν τὰς σπονδάς, ὡς οὐδενὶ ὅτῳ παραβαίνοντι τὰς σπονδὰς ἐσοιτ᾽ ὧν ὑγιὲς ὅτιοῦν 7 ἔμ-
P. 110 πεδον, ὥστε μὴ σφαλλομένῳ ἐπιτρίβεσϑαι. καὶ τοῦτ᾽ ἔφασκε! λογίζεσθαι δεῖν, ὁποτέρῳ γε δέοι προστίϑεσϑαι, ἔνϑα τώ τι
9. αὐτοῖς ὃ 21. δέεε P
veret, offerebat obsides duodecim nobilium filios. his addebat aureo-
rum myriades viginti, necnon regionem plurimam Callipoli adiacen- tem, quamcunque eo loci Graeci petiissent. haec quidem pollicebz. tur et dabat, ut Mustapham rex Byzantius missum faceret neutrisque suppetias ferret, sed ipsos potius sineret concurrere infestis armis eumque quem belli eventus regem declarasset, regno praeesse pate- retur. haec praeconis ad voce loannem tum Graecorum regem iuvenem, nec quicquam moderati, ut sibi pararet regnum, cogitantem, refere- bantur. arbitrabatur namque res suas melius habituras, si illi inim- citias inter se gererent hostiles; seque feliciore rerum successu usu- rum quam hactenus, si inter se discordias fovissent. etiam hinc ma- gnam sibi pollicebatur felicitatem fore, si ambo sua opera indiguis- sent. praeterea haec cogitatio eius subibat animum, quod si inter ee diviserint regnum et id super utroque recubuerit, fore ut facile superare possit utrumque, cum neutri, quantum ad regni magnitudi- nem spectat, tum sit conferendus. id autem commodissime evenire putabat, si regnum inter se distribuerent et ambo regnarent. post longe aliam tenebat sententiam: totus namque stetit a partibus Mw staphae. pater autem loannis, qui regnum administrabat, diversum a filio sentiebat. nam censebat foederum religionem nec temeran- dam nec violandam esse; et qui id fecisset , nihil boni ei unquam
DE REBUS TURCICIS L. V. .223
χρήματα τῆς βασιλείας xai νεήλυδες πάρεισι. καὶ τοῦτο μέν- τοι ἀναμφιλόγως ἔχον ἐμπεδοῦν ἔφασκε τὴν αἵρεσιν, ἥντινα ὧν ἕλοιτο. ἐκεῖνα δ' αὖ ἐνδοιασμὸν παρεχόμενα, ὅποι τε καὶ ἥ ἐπὶ τὴν βασιλείαν ἀφίκοιτο, κίνδυνον σφίσι τὸν μέγιστον 5zapéytoJat. ταῦτα μέντοι τοῖς Ἕλλησιν ἐπ᾽ ἀμφότερα γινο- μένοις ταῖς γνώμαις, ἅτε τοῦ νέου βασιλέως τὸ κράτος ἔχον. τὸς τότε τῶν Ἑλλήνων, ταύτῃ τῇ γνώμῃ ἐτίϑεντο, καὶ αἱρού- po. τὰ πράγματα ἢ ἐξηγεῖτο, ἐπὲ τὴν Movoropã ἐτράποντο B τύχην, ὥστε καϑιστάναι αὐτὸν βασιλέα xai τὴν Καλλιούπο- t» σφίσιν ἀποδίδοσθαι. οἧς δὲ ταῦτα ἐδέδοκτο, καὶ ἐπλή- Qu τὰς ναῦς. ἀφίκετο οὖν 6 βασιλεὺς ἐπὶ τὴν ΚαλλιούπΦ- ἱν, xcè ὡς οὐδὲν παρεγένετο ἀπὸ “ήμνου ὁ ἸΠουσταφᾶς, προαγόμενος πράσσειν τι ἐς τὴν ἀρχὴν τῆς Εὐρώπης xat no- ἱορκεῖν τὴν Καλλιούπολιν, Ζουναΐτην τὸν τῆς Σμύρνης ἀρ- ὄχοτα, παρόντα δὴ τότε σφίσιν ἅτε ἑταῖρον ὄντα τοῦ Ἰἤου- σαφᾶ, ὡς παρεσομένου δὲ αὐτίκα κἀκείνου, ἐξεπιδεικ- γύντες τοῖς Τούρκοις, ἐπολιόρκουν τὴν ἄκραν τῆς Καλλιου-- πόλεως. μετ᾽ οὐ πολὺν δὲ χρόνον παρεγένετό τε καὶ αὐτὸς α Μουσιαφᾶς, καὶ τά τε ἄκρα τῆς πόλεως προσεχώρησεν αὐτῷ, καὶ ἡ “Χερρόνησος αὐτίκα ἐδέξατο βασιλέα κα si- atio ὅπου ἐξηγεῖτο. τὴν μόντοι Καλλιούπολιν ὁ Ἑλλήνων βασιλεὺς ἠξίου ἀποδίδοσθαι. ὃ δὲ ἕτοιμος μὲν εἶναι ἀπο- ἑώσειν καὶ μὴ ἀνειτείνειν, τοὺς μέντοι Τούρκους χαλεπῶς τὸ
10. τέ P
uam prohibere quo minus cum errato suo pe- aec in deliberationem proponenda esse ei qui deliberet utri patri sit adhaerendum : ab hac parte locentur opes re- gni et peregrinorum zpilitum robur: ab altera , quae modo diximus, onantur. illa quidem dubiam faciunt electionem. haec etiam am- Liguitatem inferunt, dum cogitaret qua et quomodo regnum sibi subiiceret, et interim Graecorum res in summum adduceret discrimen. ia hunc modum ad utramque partem Graecorum animi propendebant. vicit tameu sententia, quae iubebat regem iuvenem, qui rerum tum potiebatur, sequi quocunque duxisset. proinde adiungebantur Mu- iaphae, eumque regem pronuntiarunt, hac tamen condicione ut Cal- lipolum amissam reciperent. his ita decretis, Copiis navalibus imple- vere naves, quibus instructus rex venit Callipolim. cum. autem non-
has e Lemno, volens ipse interim aliquid
dum eo advenisset Musta ipse agere quod pertineret ad regnum Europae, Callipolim obsidere sta-
tuit aderat et Zunaites Sinyrnae princeps, Mustaphae familiaritate iwnetus. porro dicebant Turcis, qui convenerant, Mustapham brevi oppugnabant arcem Callipolis; nec multo post dedidit se
erenturum ; nec. quic reat penitus. verum
affuturum.
324 LAONICI CHALCOCONDYLAE
οἷσειν, καὶ σφίσι μὴ ἐν καλῷ, οὕπω ὅτε κατεργασμένης τῆς ἀρχῆς, ἀποβαίνειν τὰ npayuatt. ὑπέσχετο μέντοι, ἐπειδὰν ἐς τὴν ἀρχὴν παραγένηται, τήν τε πόλιν ἀποδιδόναι, καὶ εἶ τι ἄλλο ἐπιτήδειον αὐτοῖς οἴοιτο ἔσεσϑαι, μήτε τοῦ λοιποῦ Ὁ ἂν στερῆσαι αὐτούς ποτε. πείσας μὲν οὖν τότε τοὺς Ἔλλη.5 vac ἤλαυνεν ἐς τὸ πρόσω τῆς Εὐρώπης, καὶ προσεχώρει τε αὐτῷ σύμπαντα ὡς βασιλεῖ τε ὄντι σφῶν καὶ Παιαζήτεω V.94 παιδὲ γενομένῳ: ἐπεὶ δὲ Παιαζήτης ἤσϑετο ἐπιόντα ἐπὶ ᾿Αδριανούπολιν (ἐπετρύπευε δὲ τῆς πόλεως καταλειφϑεὶς ὑπὸ ldéxuéreo βασιλέως ἐπὲ τῇ τελευτῇ αὐτοῦ), συνηγειρέ τε τὸ 10 ἀπὸ τῆς Εὐρώπης στράτευμα, καὶ ὕπηντα τῷ JMovoraga ἀγχοῦ τῆς ᾿Αδριανουπόλεως, ὡς διὰ payne ἐλευσόμενος xai μὴ ἐπιτρέπων, ἣν δύναιτο, ἐπὲ τὰ βασίλεια πορδύεσϑαι. ὡς Ρ. 120 μέντοι συνταξάμενος ἐπῆει, οἱ Τοῦρκοι οὖν αὐτίκα ἤεσαν ἅμα πάντες ἐπὶ τὸν ἸΠουχταφᾶν xai προσεκύνουν ὡς βασι- 16 λέω, καὶ αὐτὸς τε Παιαζήτης προσεκύνησε- καὶ τὰ πράγματα παρεδίδου τῷ ΙΠουσταφᾷ, χρῆσϑαι αὐτοῖς 0 τε ὧν βούλοιτο. τοῦτον μὲν οὖν λαβὼν αὐτίκα αὐτοῦ διεχρήσατο, καὶ ἀπε- λαύγνων τὴν τε πόλιν ἔσχε xai ἐπὶ τὰ βασίλεια παρεγένετο. μετὰ δὲ ταῦτα συστραφεῖς iero ἐπὶ τὴν voíav, ὥστε καὶ τὴν τῆς ᾿Ασίας βασιλείαν ξαυτῷ προσκτησόμενος. διαβὰς δ'
advenienti Mustaphae Chersonesus; et illico eum regem consalotavit, et quocunque duxisset, promptissime sequebantur. Callipolim sibi tradi postalabat Graecorum rex. Mustaphas paratus erat eam dare nec abnuere. "Turci rem istam iniquis patiebantur animis , cum pa- rum honestum sibi fore arbitrarentur, regno nondum satis firmato, urbem talem Graecis danare. praeterea in dubio adhuc esse, cum regnum nondum satis sit munitum, quonam res erupturae siut. pol- licebatur itaque Graecis rex, cum in regnum venisset, se ipsis tradi- turum Callipolim: praeterea si aliquid aliud, quod sibi utile fore putarent, postulaverint, eos porro haud repulsam passuros. Graecis in hunc modum persuasis recta in Europam contendit. quem adve- nientem omnes ut regem et Paiazitis filium excipiebant, eiusque im- perio se submittebant. cum Paiazites compertum baberet Musta- pham Adrianopolim pergere (urbem enim istam regebat iussu Me- chmetis, qui moriens id ei mandarat) exercitu ex Europa congre- gato obviam processit Mustaphaeg quam proxime Adrianopolim, quasi pugnaturus, nec permissurus, si tantae vires fuissent, eum in regni sedem procedere. cum Mustaphas agmine composito acce- deret, 'urci confestim omnes ad Mustapham transitionem faciunt, eumque ut regem adorant. praeterea Paiazites provolutus ad ge- nma Mustaphae eum ut regem adoravit, resque eidem tradidit, vt pro suo arbitrio ageret. hunc continuo necari iussit; ducensque ex-
DE REBUS TURCICIS L. Y. 295
ἐς τὴν ᾿Ασίαν, ἔχων τὸ τὸ Εὐρώπης στράτευμα καὶ ἀζάπιδας τοὺς Τούρχων πεζοὺς οὕτω καλουμένους, καὶ ἐς τὴν ᾿Ασίαν διεπόρϑμευσαν ἔχων μιεϑ᾽ ἑαυτοῦ καὶ τὸν Zovvaitzg» Σμύρνης ἄρχοντα, ἐπὲ ᾿μουρώτην ἤλαυνε τὸν Msyuéreo. τὸν μέντοι Β ὁβασιλέα Ἑλληνων πέμπων πρέσβεις ἠξίου μηδὲν ἐς τὴν ξενίαν αὐτοῦ νεωτερίζειν, cc τὴν Καλλιούπολιν αὐτίκα dnodogor- TX, ἐπειδὰν τὴν “σίαν αὑτῷ ὑπάγηται, καταστρεψάμενος τὸν ἀδελφεδοῦν. παρῆσαν δὲ καὶ ᾿Δμουράτεω παρὰ βασιλέα Βυζαντίου εἀφεκόμενοε, χρηματίζοντες καὶ οὗτοι ἐπὶ σφίσι ἰὐγενέαϑαε βασελέα, καὶ ὑπισχνούμενοι δώσειν ὃ τε ἂν flov- iwro, οἱ μὲν οὖν Ἕλληνες ἀνεβάλλοντο μὲν ἐπὶ χρόνον τὰς πρεβείας, τέλος δὲ τὴν μὲν ᾿Αμουράτεω ἀπεπέμψαντο πρε- cjue», τὰ δὲ ἸΠουσταφᾶ ἑλόμενοι πράγματα προσίεντό τὸ καὶ ἐπέσχον ὥστε αὐτοῖς σπένδεσθαι κατὰ πᾶν δεδογμένον ad- Di; ἢ μὲν οὖν ᾿Αμουράτεω πρεσβεία ἀφικομένη παρὰ τὸν σιρατὸν τοῦ ᾿Ἰμουράτεω διεφήμισεν ὡς τοὺς Ἕλληνας σφίσι προσχετήσαιγτο συμμάχους. ἐτύγχανον δ᾽ ἐν «Ἰοπαδίῳ τῇ λέ jy ἐστρατοπεδευμέόνοι, καὶ τήν τὸ χώραν διέλυσαν τοῦ Mi- χαλικίου αὐτοῦ, 7 ἐς τὴν ϑάλασσαν ἐξιοῦσα 7 λίμνη διὰ στε- νοῦ ἐπὶ πολὺ προξοῦσα ἐκδιδοῖ, γέφυρα δὲ ἔστι, ουστα-- φὰς δὲ καὶ αὐτὸς ἐλάσας ἀγχοῦ ἐστρατοπεδεύετο παρὰ τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ τῆς λίμνης. ἐνταῦϑα ὡς ἀφίκοντο oi πρό-
ὅ. πέμπειν P
"titus Adrianopolim eam urbem cepit, et. in regni sedem progressus ἐπ, his peractis conversus proficiscebatur contra Asiam, volens et Àsae regnum subigere. traiecit autem in Asiam cum Eurgpae exer- ttu εἰ Turcorum peditibus, quos azapidas vocant. adhibuit et Smyr- me principem Zunaitem. his copiis in Asiam. transportatis, aggres- iu est Amuratem Mechmetis filium. legatos misit ad regem Grae- corem, qui orarent ne quid, quia peregre abesset, innovarent: se, ubi Primum Asiam subegerit et Amuratem devicerit, ipsis redditurum Cal- lipolim. adveniebant quoque ad regem Byzantium legati ab Amu- rale, dicentes, si arma Amuratis sequantur, fore ut quicquid peterent ib Amurate consequerentur. Graeci legationes differebant aliquandiu: Postremo Amuratis legatos dimiserunt. Graeci autem secuti sunt par- tes Mustaphae : cui persuaserunt ul secum foedus faceret condicioni be quas ipsi praescripsissent. — legati Amuratis cum rediissent in Gira, rumorem sparserunt se Graecos sibi auxiliares parasse. eo lempore castrametati sunt prope Lopadium lacum, et regionem Mi- thalieii eo loci evastaverunt, ubi lacus multis ambagibus per ahgu- Kis in mare effunditur et pons est. Mustaphas igitur accedens ca- stra locavit inxta fluvii ostium, qui ex lacu promanat. eo cum ad- vetjwent Amuratis legati, commodum sane vulgarunt rumorem, quasi
Chalcocondylas. 15
226 LAONICI CHALCOCONDYLAE
σβεις ^uovpárov, τύχῃ τινὶ ἀγαθῇ χρησάμενοι διεφήμιζον ὡς συμμαχομένους σφίσι τοὺς "EXigvag ἔχοντες ἥκοιεν, καὶ ἐπὲ τὸ στρατόπεδον τοῦ ῆ!ΠΟυσταφᾶ ἐφώνουν ἐπαπειλοῦντες dc ἀπειλημμένῳ ἐν τῇ "oia. ἐνταῦϑα φήμης παρὰ τὸ στρα- Dzónédo» τοῦ ἸΠουσταφᾶ γενομένης, ὡς σφίσιν οὐ παρῆσαν οἱ" πρέσβεις, καὶ δεδιότες μὴ οἱ Ἕλληνες τὸν ᾿Ελλήσποντον κατα- σχόντες τοῦ λοιποῦ μὴ ἐπιτρέπωσι διαβαίνειν καὶ αὐτοῦ ταὺύ- τῇ ἀπόλοιντο, λόγον τὸ σφίσιν ἐδίδοσαν, καὶ νυκτὸς ἐπιγενο- μένης αὐτὸς ὃ Ζουναἵΐτης ὃ τῆς Σμύρης ἡγεμὼν ἀπέδρα ἐπὶ τὴν πατρῴαν ἀρχήν, καὶ οἱ λοιποὶ τῶν ἀρχόντων ἀπεδίδρα- τ . gxoy οὐδ᾽ ὁπωσοῦν ἐπισχόντες, τύχῃ τοῦ lMovoraga οὐκέτι ἀγαθῇ πιστεύοντες. ὡς δὲ ἸΠουσταφᾶς διιδὼν τὰ στρατεὺυ- ματα αὐτῷ ἀποδιδράσκοντα, περὲ αὑτῷ δεδιὼς ἀπέδρα καὶ αὐτὸς éni ϑάλασσαν. Ἕλληνες μέντοι, ὡς ἑλόμενοι Movota- φᾶν σφίσι σύμμαχον εἶναι, ἐπλήρωσαν τὰς ναῦς xat. ἐπέπλεον ὁ P. 121 ἐπὲ Ἑλλησποντον. βασιλεὺς δὲ αὐτὸς Βυζαντίου ἐν Προιχο- γήσῳ γενόμενος ἐσχύλαζέ ts περὲ γυναικὸς ἔρωτα, ἧς ἐρῶν ἐτύγχανε (. . γὰρ ἱερέως ϑυγάτηρ), καὶ οὐκ ἐν δέοντι παρε- γένετο ὥστε διακωλῦσαι Vuovodigv ἐς τὴν Εὐρώπην ἀφικέ- V.9509at. ᾿Αἰμουράτης μὲν δή, ὡς τάχιστα ἡμέρα ἐγεγόνει, xai κατεῖδε τὸ στρατόπεδόν τῶν πολεμίων κενὸν, xaé ὑπὸ τὴν οἰχομένην νύχτα ἀποδρᾶν τε, καὲ τούς v6 αἀζάπιϑας χεῖρας — ὀρέγοντας, ὅτι ὑπὸ τῶν σφετέρων προδεδομένοι εἶεν ἱππέων
6. δεδοιότες P, more suo. 13. δεδοιὼς P
sua legatione effecissent ut Graeci sibi auzilio venirent. minitante: igitur vociferabantur contra Mustaphae exercitum, quasi periturus sit in Asia interclusus. haec fama cum volaret in castris Mustaphar, necdum legati praesto essent quos ipse miserat, veriti ne Graeci oc- cupantes Hellespontum, nec transitom in Europam darent, et milite Mustaphae in Asia interciderent , inter se collocuti sunt varia. post- .ea, ea nocte quae insecuta est, Zunaites Smyrnae princeps Mustapha relicto ad paternum profugit principatum. aufugerunt et reliqui du ces, parum fidentes Mustaphae fortunae. .ut animadvertit Mustaphi | suos exercitus dilabi, sibi quoque tandem timens fuga praeproper ad mare se proripuit. Graeci qui elegerant Mustapham eumque sibi socium paraverant, navibus imposuere milites, et navigarunt in Hel- lespontum. rex autem Byzantii cum foret in Periponneso, amori im- portuno mulieris, quam amabat, operam dabat. haec autem sacer- dotis: cuiusdam filia erat. nec sane admodum opportune ibi vivebat: transitu enim in Europam Amurates arcendus ecat. — Amurates, ul primum dies illuxit, castra hostium vacua et deserta deprehendit. | azapides autem manus supplices tendebant, rogantes ne in se a sui!
DE REBUS TURCICIS L. V. 227
τὸν t6 δοῦν τῆς λίμνης ὄζευξε, xai διέβη ὡς εἶχα τάχους, xai τούς τε ἀζαπιδας διεχρήσατο ἅπαντας αὐτοῦ, μετὰ δὲ ταῦ- τα ἐδίωχε κατὰ πόλεις τὸν ουσταφᾶν. ουσταφᾶς μὲν οὖν ἔφϑη διαβὰς ἐς Καλλιούπολιν, ᾿Αμουράτης dà ἐντυχὼν B δγηὶ μεγίστῃ τῶν Ἰανυΐων αὐτοῦ ταύτῃ δρμιζομένῃ, συντίϑε-- ται τῷ νεὼς δεσπότῃ διαπορϑμεῦσαι αὐτὸν τε. ἅμα καὶ τοὺς νεήλυδας καὶ τοὺς τῶν ϑυρῶν αὐτοῦ καὶ ἅπαν τὸ στράτευμα ἐς τὴν Εὐρώπην, xai ἐτέλεσεν αὐτῷ ἀργύριον ἱκανόν, ὅσον δὴ ἡτήσατο. καὲ διεπόρϑμευσεν αὐτῷ τε. ἅμα xai τῷ στρα- τῷ ἅπαντι. ὃ μὲν οὖν Πουσταφᾶς ὡς ἐπύϑετο διαβεβηκότα Δμουράτην ἐς τὴν Εὐρώπην, καὶ 5 ὅποι σώζοιτο ἀνεώρα ἐσφαλὸς à» ἤδη ἁπανταχῇ. ἅτε ᾿Αμουράτεω καταλαβόντος αὐτὸν, ἐσώζετο ἐπὲ τὸ ὅρος Τουγάγου οὕτω καλούμενον. óC dà ὡς ἐδίωκε, καὶ ἐπισχών, πάντα ζητῶν οὐκ ἀνίει, σαγηνεύ.-- ὅσας r& τὸν χῶρον αὐτοῦ jj ὀδόχει καὶ ἤδη ὑποψίαν παρεῖχεν ἔπαυϑὲ κρύπτεσθαι, εὗρεν αὐτὸν ὑπὸ θάμνῳ τινὲ κεχρυμμέ-- γον, χαὶ ζωγρήσας ἀγχόνῃ τε τὸν λαιμὸν αὐτοῦ ἐχρήσατο. 1423 ἐτελεύτησε δὲ JMovoragüg βασιλεύσας ἐν τῇ Εὐρώπῃ ἔτη τρία, ᾿Αμουράτης δὲ ὡς ἔσχε τὴν ἀρχὴν ἀμφοῖν ταῖν ἡπεί- 290», ἐς τὴν βασελείαν κατέστη. Οὐ πολλῷ dà ὕστερον ἐστρατεύετο ἐπὶ Βυζάντιον καὶ
12. ἂν ὃ
tquitibus foede desertos et proditos saevire statueret. ponte igitur Amurates lacum eum iungens, quam celerrime ad hostium castra tran- üt, et azapides omnes occidit. hinc persequi statuit Mustapham omnes urbes, quascunque adiisset. Mustaphas autem praeverterat Àmuratem transfretando Callipolim. Amurates vero nactus navim lauensium maximam, quae forte appulerat, paciscitur cum guberna- . lore ut se cum peregrinis et ianuae militibus necnon cum reliquis copiis in Europam traduceret. mercedem gubernatori solvit maxi- mam, pecaniam quantam petiisset, impigre numerando. et in hunc modum cum copiis suis universis in Europam transvectus est, Mu- itaphas ubi comperit Amuratis io. Europam transitum, iamque minus minusque tutus foret ubique fratre imminente, circumspiciens locum Ubi exitium evitaret, fuga se contulit iu montem quem incolae To- - Qinum nominant. eo secutus est Ámurates, nec desinebat omnia in- dagare ut. potiretur Mustapha. cum autem quasi verriculo lustrasget εἰ indagine circumdedisset locum in quo eum se occultare suspica- batur, sub arbusto latitantem offendit. cuius, ubi vivus in manus interfectus est itaque Mustaphas, cutn
venera ttur laqueo fregit. — ἐς Europa annis tribus. Amurates ubi utramque continen-
tem in potestatem redegit, rex creatus est. Nec multo post expeditionem sumpsit adversus Byzantium et
928 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἐπὲ τοὺς Ἕλληνας. προέπεμψε δὲ ἹἩΠιχάλογλην, πρυτανέα τε ἅμα καὶ στρατηγὸν τῆς Εὐρώπης. καὶ λαβὼν οὗτος τὸ ἀπὸ Ὡτῆς Εὐρώπης στράτευμα ἅπαν, ἐπέδραμέ τε τὴν Βυζαντίου χώραν. μετὰ δὲ ταῦτα ἐστρατοπεδεύετο, καὶ αὐτίκα ἐπή- Aavvév ᾿ἡμουράτης ὃ ἸΠεχμέτεω, τούς τε νεήλυδας ἔχων καὶδ τὴν ϑύραν ἅμα, ὅσοι βασιλεῖ ἕπονται ὅποι ἂν στρατεύηται. καὶ τὰ ᾿Ασίας στρατεύματα ὄχων παρεγένετο, καὶ ἐστρατοπεδεύετο ἀπὸ ϑαλάττης εἰς ϑάλατταν. 44i μὲν οὖν ϑύραι ὧδέ πῃ ἔχουσαι. πεζοὶ πάρεισι τῷ βασιλεῖ dugi τοὺς ξξακισχιλέους καὶ ἐνίοτε ἀμφὲ τοὺς uv-10 ρίους" ἀπὸ γὰρ τούτων φρουράν τε φαίνει ἐν ταῖς dxgo- πόλεσι, καὶ αὖϑις ἑτέραν ἐς τὴν χώραν ἐκείνων καϑίστησι. P.122 παρεγένοντο δ᾽ αὐτῷ τῇδε. παῖδας λαβὼν αἰχμαλώτους ὅσους ὧν τύχῃ ἀνδραποδισάμενος, κατατίϑεται ἐς τὴν ᾿Ασίαν παρὰ τοῖς Τούρκοις, ὥστε τὴν φωνὴν ἐχμαϑεῖν ἕνα ἕκαστον. κχαὶ 15 ἐπὲ δύο ἢ καὶ τρία ἔτη διαγενόμενοι τὴν τε γλῶσσαν ἐκμα»- ϑάνουσι, καὶ συνιόντες τῆς φωνῆς ὅσα ἂν δυνηϑῶσιν, αὖϑις συλλέγει ἀφ᾽ ὧν κατέθετο ἐς δισχιλίους xai πλείους τούτων. ἄγει δ᾽ αὐτοὺς ξύμπαντας ἐς τὴν Καλλιούπολιν, καὶ καϑί- στησιν αὐτοὺς ἐς τὰ πλοῖα, ναυτίζεσθαί τὸ καὶ διαπορϑμεύ- 3 | εἰν ἐς τὴν ᾿“Ισίαν dno τῆς Εὐρώπης τοὺς βουλομένους dia- βαίνειν. ὀβολὸν δ᾽ ἔχει ἕχαστος ἐνταῦϑα, καὶ χιτῶνα τοῦ
4. ἀπήλαυνεν P
Graecos. praemisit ducem Michaloglen, qui iudicis et ducis parte: in Europa gerebat. hic assumptis Europae exercitibus incursionem fecit in Byzantii regionem, et postea ibi castrametatus est. hunc il- lico secutus est Amurates Mechmetis filius, ducens secum peregrinos et ianuae milites, necnon reliquos omnes qui belli tempore regem comitari assolent. adduxit secum et Asianum exercitum , castraque posuit, quae ab una parte maris initium sumenlia excurrebant usque in alteram partem maris.
Januae autem sic se habent. peditum adsunt apud regem sem- per sex milia, interdum decem milia. ex his praesidiarios milites eligit, quos arcibus defensandis imponit, et in eorum locum subro- gat alios. ad hunc autem modum ianuae milites ad regem conve- niunt. pueros quoscunque potest acquirere, ubicunque terrarum ca- ptivos abductos, Turcis in Asia in disciplinam tradit, ut Turcicam linguam addiscant; penes quos si manserint duobus aut tribus annis, linguam apprehendunt Turcicam. ubi linguam didicerunt quantum satis est, ex eorum numero quos in disciplinam dedit, bis mille aul ter mille eligit, quos Callipolim perducit navibusque praefcit, ut artem nauticam discant, transvehentes homines qui in Asiam ex Ea-
DE REBUS TURCICIS L. V. 299
ἐνιαυτοῦ. μετ᾽ οὐ πολὺν δὲ χρόνον μεταπέμπονται ἐς τὰς B ϑύρας αὐτοῦ, παρέχων τε μισϑόὸν, ὅσος ἀν ἱκανὸς εἴη ἐς τὸ ἀποζῆν αὐτούς, ἐνέοις" ἄλλοις δὲ πλείω παρέχεται. καὶ ἐς δεκαδάρχας τὲ καὶ πεντηκοντάρχας καὶ ἐνωμοτίας καὶ λόχους δτεταγμένοι T6 καὶ διακεχριμένοι στρατεύονται κατὰ τὰ συσ- ona re καὶ τῷ δὲς μηνοὺς εἶναι σὺν τῷ δεκαδάρχῃ ἐς τὴν. 96 σχηνήν, σκηνοῦσε δὲ οὗτοι ἀμφὲ τὸν βασιλέα, ἐς τὸν ξαυτοῦ χῶρον ἕκαστος ἐχόμενος τοῦ ἑτέρου. ἐντὸς μέντοι τούτων οὐδενὶ ἔξεστε σκηνοῦν, πλὴν τῶν τοῦ βασιλέως παίδων καὶ lj» ϑησαυρῶν τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ κοιτῶνος. σχηνὴ δὲ ἠυδρὰ αὐτῷ. ὅτὲ μὲν δύο, ὅτὲ δὲ καὶ τρεῖς ἔδρυνται αὐτῷ τῷ βασιλεῖ, ἀπὸ πίλου ἐρυϑροῦ χρυσόπαστοι, καὶ σκηναὶ ἕτε- bu ἀμφὲ τὰς πεντεκαίδεκα, πᾶσαι ἐντὸς τῶν νεηλύδων. ἐχ- C τὸς δὲ σκηνοῦσειν oi λοιποὶ τῶν ϑυρῶν» ἄνδρες, olre ἀμουρα- ϑχύριοε καὶ οἰνοχόοε οἱ λεγόμενοι παρ᾽ αὐτῶν σαραπτάριοι, καὲ σημαιοφύόροε οἱ λεγόμενοι ἐμουραλάμιοι, καὶ οἱ τῶν ϑυρῶν πρυταγεῖς, βιξόρεδες οὕτω καλούμενοι, τοῦ βασιλέως ἀγγε- λιαφόροι. οὗτοε μὲν οὖν μεγάλοι τε ὄντες, καὶ ὡς πλείους ἐπαγόμενοι ϑεράποντας, πληϑὺν παρέχονται ἄπλετον. μετὰ 54) συλικτάριδες ἔνεισε τῶν βασιλέως ϑυρῶν ἀμφὶ τῶν τρια- κοσίων, οἵ ἱππεῖς ὄντες ἀπὸ τῶν νεηλύδων ἐπὲ ταύτην παρα- Ἴγογται τὴν χώραν. μετὰ δὲ τούτους καρίπιδες οἱ ἐπήλυδες
12. που Hammer I p. 493 et 661, πηλοῦ P 19. παρέχον»- tag P
fpa iter instituunt. quotannis singuli tunicam et gladium instar veruum accipiunt. haud multo tempore post citantur in regis 1anuas, quibus rez suppeditat mercedem sufficientem, ut hinc vivere possint; Misque ampliorem tribuit mercedem. qui sub decurionibus et quin- quagenariis constituti , et in cohortes cuneosque discreti, stipendia liciunt, manentque mensibus duobus in tentorio decurionis. hi ten- loria sua figunt, ut se mutuo contingant quam proxime apud regem. intra hos nulli tendere tentorium licet, praeterquam filiis regis. inter hos sunt thesauri regii cubiculumque regium. tentorium rubrum, quandoque duo et aliquando tría, regi ponuntur, quae fiunt ex argilla rübea , et ipaurantur. sunt et alia tentoria regis intra peregrinos, Dumero ferme quindecim. extra tendunt reliqui ianuae milites, Amu- tachotũ et pocillatores, quos Saraptarios vocant; signiferi, quos Emu- rlamios nominant; ianuarum iudices, quos Bixorides appellant, et ttis tabellarij. hi omnes cum numero sint plurimi, numerus tamen torum augetur, cum accedunt ministri et famuli, quos habent com- plures, illos quos modo diximus, ordine sequuntur in ianuis regis Syli- dorides circiter trecenti, qui sunt equites ex peregrinis in istum or-
230 LAONICI CHALCOCONDYLAE
καλούμενοι, ἀπό τε ᾿Ασίας καὶ diy)nrov xai δὴ καὶ “ιβύης δαύτῷ ἐς τὰς ϑύρας παραγενόμενοι, καὶ ἀρετῆς ἀντιποιούμε- νοι ἔναντι βασιλέως, μεμισϑωμένοι αὐτῷ ὃ μὲν πλείονος ὃ δὲ ὀλάττονος. τούτων δὲ ἔχονται ἀλοφατζίδες οἱ μισϑωτοὲ xa- λούμενοι, dugi τοὺς ὀκτακοσίους. τούτων δὲ αὖϑις ἔχονται 5 οἱ σπαχίδες καλούμενοι, ἀμφὲ τοὺς διακοσίους. οὗτοι δ᾽ εἰσὶν oí τῶν ἀρχόντων παῖδες, ὧν τοὺς μὲν ἀπὸ τοῦ κοιτῶνος ἐχ- βαλὰν ἐς ταύτην αὐτοὺς καϑίστησι τὴν χώραν, τοὺς δὲ ἐπι- λεξάμενος ἐνταῦϑα ἔχει ὡς ἀνδρῶν παῖδας ἀγαϑῶν γενο- μένους. ῳ Kai αἱ uà» ϑύραι, ὡς ξυνελόνετι μοι φάναι, οὕτω τε- τάχαται- δύο δὲ ὑπὸ βασιλέως ἐς ξύμπασαν αὐτῷ τὴν ἀρ- P.123 χὴν καϑίστανται στρατηγοί, ὃ μὲν τῆς Εὐρώπης ὃ δὲ τῆς Aolac. xai τούτων ἑκατέρῳ ἕπονται τάτε στρατεύματα καὶ οἱ ἄρχοντες, ὅποι ἂν ἐξηγῶνται, ἐπειδὰν ἐπαγγείλῃ αὐτοῖς 015. βασιλεύς. ἕπονται δὲ αὐτοῖς καὶ οἱ ὕπαρχοι παρ᾽ ᾿αὐτοῖς ση- μαιοφόροι καλούμενοι" ἐπειδὰν γὰρ ἐς τὴν ἀρχὴν ταύτην ὑπὸ βασιλέως καϑίστηται, σημαίᾳ τε δωρεῖται αὐτὸν ὃ βασι- λεὺς ὡς στρατηγῷ γενομένῳ καὶ πολλῶν ἄρχοντι πόλεων. τούτῳ δ᾽ a) τῷ ὑπάρχῳ ἕπονται οἱ τῶν πόλεων ἄρχοντες ἢ ὅποι στρατεύηται. χωροῦσι δὲ ἅπαντες κατὰ ταῦτα ἑπόμενοι τοῖς σφετέροις αὐτῶν ἀρχουσίτε καὶ στρατηγοῖς, ἐπειδὰν ἐς Β τὸ βασιλέως παραγένωνται στρατόπεδον. αὕτη σχεδὸν ἡ τῶν
20. αὖ τῷ] αὐτῷ P
dinem allecti, hos attingunt Caripedes peregrini, isto nomine notali, quod ab Asia Aegypto et Africa in ianuas veniant; et exercentes for- titudinem mirabilem mercede a rege conducuntur, alius quidem ma- iore, alius vero minore. his otdine proximi sunt Alophatzides, qvi mercenarii dicuntur, qui numero sunt octingenti. ab his tendunt Spachides, quorum cohors ducentos complectitur. hi sunt ducum et principum filii, quos de suo cubiculo rex eiiciens in istum militiae ordinem mittit, et alios in eiectorum locum substituit. .
In hoc grege eos retinet qui virorum bonorum et illustriem fili censentur. hic est, ut paucis dicam, ianuarum ordo. universae 8086 monarchiae rex duos praeponit imperatores: unus Europae, quem Bassam Romani appellant, alter Asiae (Bassa Anatoliae sive Natoliae dictus) imperator nuncupatur. hos sequuntur copiae universae et do- ces reliqui, quocunque molem avertunt, iussu regis. comites se 1 iungunt et praesides, quos signiferos nominant: ubi'enim in istum ordinem fuerint allecti a rege, donantur signis, ut qui duces et prae- sides sint multarum urbium. hunc praesidem comitantur urbium principes et magistratus, quocunque cum exercitu proficiscitur, cum
DE REBUS TURCICIS L. V. 231
σιρατευμάτων αὐτῷ διώταξις. οἱ μέντοι ἱπποδρόμοι τάττον»- ται xai οὗτοε ἐς τοὺς σφῶν αὐτῶν ὕπαρχους. οἱ δὲ ἀζάπι- δὲς ὑφ᾽ ἑνὲ ἄρχοντε ἑπόμενοι, ἐς ταὐτὸ γιγνόμενοι στρα- τεύονταε.
5. ᾿Αμουράτης μεὲν οὖν dc ἐπέλασε, καὶ ἐπολιόρκει BvLáy- τιον ἀπὸ ϑαλάττης εἰς θάλατταν, τηλεβύλοις τα ἔτυπτε τὸ τεῖχος καὶ ἐπεερᾶτο, oU μέντοι κατέβαλέ γε, εἶλκον δὲ οἱ λί- Jw τῶν τηλεβόλων σταϑμὸν τρία ἡμιτάλαντα. ὥστε ἀντεῖχε τὸ τεῖχος ὀχυρόν τὸ ὃν πρός τε τούτους τοὺς τηλεβόλους, καὶ
ιϑούδαμῇ ὑπεῖκον. δοκεῖ μὲν οὖν ὃ τηλεβόλος οὐ πάνυ παλαιὸς εἶναι, ὥστε συνεέναι ἡμᾶς ἐπὶ νοῦν ἐληλυϑέναι τοῖς παλαιοῖς τὸ τοιοῦτον. δὅϑεν μέντοι ἀρχὴν ἐγένετο, καὶ τίνες ἀνϑθρώ- τὰν ἐς τὴν τοῦ τηλεβόλου ἀφίκοντο πεῖραν, οὐκ ἔχω διαση- C βῆναι ἀσφαλῶς" οἴονται μέντοι ἀπὸ Γερμανῶν γενέσϑαι τὸ
Brevrovc, καὶ τούτοις ἐπὲ νοῦν ἀφῖχϑαι ταύτην τὴν μηχανὴν. ὧν οἱ μὲν τηλεβολίσκοι ἀπὸ Γερμανῶν καὶ ἐς τὴν ἄλλην καιὰ βραχὺ ἀφέκοντο οἰκουμένην" οἱ δὲ τηλεβόλοι οὐκ ἂν ttm σαφῶς ἐσχυρίζεσθαι ὅϑεν ἐγένοντο τὴν ἀρχήν. τὴν.91 δὲ ἰσχύν v5 καὶ φορὰν τὴν ἀμήχανον, ἦ ἐπιφερόμενος ὃ λέϑος,
300m, ἄν γένοιτο, μεγίστην τοῖς σώμασιν ἐπιφέρεται βλάβην, ] τε χόνις παρέχεται τῷ παντί, καὶ ἀπὸ ταύτης ἐνήνεχται. τῆς δὲ κόνεως τὸ νίτρον ἔχει τὴν δύναμιν, ἀνϑρακί τε καὶ ϑείῳ ἐπιμιγνυμένη. οὕτω δὲ ὡς ἄμεινον ἔχει τὰ τῆς oixov-D
vniversi sequantur suos magistratus et duces. ubi ventum fuerit in ustra regis, hic ferme ordo servatur. equites secernuntur in suos tibunos. Azapides sub uno duce collecti stipendia faciunt. Amurates cum venisset Byzantium urbemque eam obsedisset, moenia tormentis quatiebat. tentabat quidem marum sternere, at coepta parum succedebant. globi, quos bombardae torquebant, pon- deris erant maximi. murus autem cum foret firinus et admodum mu. nitus, tormentis nihil cessit. bombardam ego arbitror non esse in. veutam antiquum ,. ut. quis credat à veteribus esse repertam. unde aolem originem sumpserint, aut qui mortales primi bombardas in wa habuerint, baud certo tradere possum. quidam Germanos putant bombardis esse usos, iisdemque bombardarum inventum acceptum fe- runt. reliqui autem bombardarii ex Germania progressi in univer- 51m paulatim pervenere orbem. unde autem originem ceperint bom- bardae, certo assignare non possum. impetus vero bombardaruin et mirabilis vis cognoscitur inde, quod corporibus, vel jis quae resisten- di vim babent, damnum infert maximum. pulvis autem impetum il- lum violentum, quo fertur, ministrat. nitrum enim , ex quo pulvis
239 LAONICI CHALCOCONDYLAE
μένης ὃς τὰ ὅπλα. διὸ καὶ ἀρετῆς ἔλαττον ἴσχει αὐτῇ τὴν δαιμονίαν ἐκείνην φοράν. δοκεῖ δὲ γενέσϑαι σιδηρὴς μὲν τὸ πρῶτον, μετὰ δὲ ταῦτα τὴν τοῦ χύματος καλουμένου ἐπιφρά- σασϑαι πεῖραν, τοῦ χαλκοῦ σὺν τῷ κασσιτέρῳ μεμιγμένου, εὐδοκιμεῖν ἐς τὸ ἀφιέναι τὸν λίϑον ἄμεινόν τὸ καὶ βιαιότε- 5 Qo». τὸ μέντοι σχῆμα διεξιέναι οἷον ἐστί, περίεργον μέντ' ἂν εἴη πᾶσι καϑορῶσιν πανταχῇ. ἐπίμηκες δ᾽ 0v, ὅσον δ᾽ ἂν εἴη ἐπιμηκέστερον, τοσούτῳ ἐπὲ μήκιστον ἀφίησι τὸν λίϑον, eor ἂν γενέσϑαι τηλεβόλον, 7 ἐπυϑόμεϑα, ἀφιέντα τὸν λίϑον P. 124 ἐπὲ ξβδομήχοντα σταδίους, πέριξ σειομένην τὴν yz» κατ᾽ ἄμ- 10 Qo τὼ διαστήματα. δοκεῖ Ó' ἡ τοῦ πυρὸς αὕτη δύναμις τὸν Té ψόφον ἀπεργάζεσθαι καὶ τὴν φοράν, ἦ ὃ λίϑος φέρεται" βιαζόμενον γὰρ τὸ στοιχεῖον τοῦτο πάμμεγα καὶ δαιμόνιον τε δύνασθαι δοκεῖ, ἦ δὴ xai τὸν σκηπτὸν ἀπεργάζεται τὸ πνεῦ- μα εἰς τὸ πῦρ μεταβάλλον. εἶτα μὲν οὖν τὸ μὴ κενὸν συγ- 15 χωρεῖσθϑαι, τὸν τα ψόφον» γίγεσϑαι καὶ τὴν φοράν, εἴτε save τοῦ πυρὸς τιϑεμένου τῇ δυνάμει, ἐπειδὰν προσβιαζόμενον ὕλης ἐπιλάβηται, ἀνάγκη ταῦτα ἀπεργαζόμενον ἴσχειν ἄμφω Βταῦτα. δοχεῖ δὲ τοῦ πυρὸς τὴν δύναμιν εἶναι ταύτην Ἐὐύμ- πασαν, καὶ τὴν κόνιν ἀξεῖς πεφυκυῖαν, τὴν τοῦ πυρὸς δυ-20
4. μεμιγμένον Ρ
conficitur, addito carbone et sulfure, vim istam tenet. orbis iudicat bombardas arma et munimenta esse optima. quapropter etiam mi- nus virtutis bombardae habent, quamvis earum impetus pene sit di- vinus. primam bombardam existimo fuisse ferream. postea demum opinor fusionem aeris et stanni esse excogitatam, quae per conflatio- nem fit. quae quidem materia iuxta censetur esse firmissima et optima ; eoque conferre plurimum, ut globus in mirandam emittatur longitudinem. formam autem bombardarum describere, cum ubique hominum oculis obiectae sint, supervacaneum fore iudicavi. bom- barda oblonga est; et quanto longior est, tanto longius eiaculatur globum. accepimus enim bombardam fuisse, cuius globus impetu emissus superaverit septuaginta stadia, cum finitima terra, quae in- teriacebat, utrobique moveretur. potentia autem ignis, ut apparet, tonitru procurat, necnon violentam lationem lapidis. nam si ignis inclusus cogatur, magna quaedam, et quae nostrum plane captum ex- cedunt, efficere novit. etiam fulmen nascitur, si ventus in ignem mu- tatur. hinc igitur et tonitru et latio fit, sive quod concedatur non esse vacoum in rerum natura, sive quod ignis efficacia accedat ; que si violenter urgeatur et materiam apprehendat sibi accommodam, utraque ista praestare possit. omnis autem ista potentia in ignem, ut causam, referenda est. huc additur et pulvis qui nactus est iguis
DE REBUS TURCICIS L. V. 239
γαμιν, διὰ τοῦ πυρὸς κινεῖν τὲ ἀμήχανον xai βάλλειν ua. κρότατα. | Τότε μὲν οὖν "uovgdrgc ὃ lMeyuérto τηλεβόλοις xai ἄλλαις μηχαναῖς πειρασάμενος τοῦ τείχους περὶ ἡμέρας ixa- 5»ag προσέβαλε τῷ τείχει ἁπανταχῇ καὶ ἑλεῖν ἐπειρᾶτο. ἐξε-- χρούσαγτο δὲ αὐτὸν ἀπὸ τε τῶν κλιμάχων καταβαλόντες oi Bryce τοὺς βασιλέως νεήλυδας, καὶ ἐνίων ἀποταμόμενοι τὸς χεφαλᾶς ἀπηνέγκαντο. ᾿Αμουράτης δ', ὡς οὐδὲν προεχα- ρει ἡ τοῦ ἄστεως αἵρεσις, ἤσχαλλέ τὸ καὶ ἠϑύμει, qero δὲ
ἰϑαἰρήσειν τὴν πόλιν. διατρίβοντι δὲ αὐτῷ ἐπεκηρυκεύοντό v& C ὦ Ἕλληνες - οἰλλ᾽ οὐδ᾽ ὡς ἤϑελεν αὐτοῖς σπένδεσθαι. μετ᾽ οὐ δὲ πολλὰς ἡμέρας ἀπεχώρει ἐπ᾽ οἴκου, καὶ τὰ στρατεύ-- uus αὐτῷ δεῆκεν. οἱ μὲν οὖν Ἕλληνες πρέσβεις v6 ἔπεμπον περὰ ᾿ἹἿμουράτη καὶ ἐδέοντο» ὃ δὲ ἀπεπέμπετο καὶ οὐ προ- Bero τὴν ἀξέωσεν. μετὰ δὲ ταῦτα, ὡς πειρωμένοις toig "EA- δησι τῶν σπονδῶν οὐδὲν προδχώρει, τρέπονται ἐπὶ τὸν IMov- σαφᾶν τὸν εχμέτεω παῖδα. ἔτυχε δὲ διατρίβων παρὰ τῷ Καραμάνῳ τὴν δέαεταν ποιούμενος. πρέσβεις δὲ πέμψαντες μειεπέμπονεο ἐπὲ Βυζάντιον τὸν παῖδα, γεγονότα ἀμφὶ τὰ 3 τρισκαίδεκα ἔτη. ἐπεὲ δὲ ἀφίκετο ἐς Βυζάντιον ὃ παῖς, ἔπεμπϑ
ἐύγους παρὰ τοὺς Τούρκους, μεγάλα τε ὑπισχνούμενος, καὶ D μετιὼν ἕκαστον ἐπηγγέλλετο διπλασίω πάντων ὧν εἶχεν ὑπὸ
potentiam, intercedente igne, movere. quibus omnibus coniunctis fit οἱ lapis sive globus in tantam longitudinem iaciatur, . ÀÁmurates igitur Mechmetis filius, aggressus murum, ubique ad- motis bombardis et aliis machinis eum capere nitebatur. at Graeci moeuia fortiter defendebant, de scalis deturbantes peregrinos regis, qoidam amputatis capitibus devolvebantur ad suos. Ámurates cum ni- hil efficeret, licet omnia tentaret quaé ad urbem capiendam pertine-
rent, tristitia affectus est; et animi anxius usque putabat se urbem igitur cum necteret nec a utbis obsidione di-
acem et foedus petentes. at ipse atur; nec multis diebus post re
9ccüpaturum. | moras : ſeederet, Graecoram legati veniunt
G . scipere asperna faecos in foedus su P c5 piae vero eius omnes dilabebantur ad
infecta domum reversus est. e iusserunt ad Ámuratem, oratum pacem ; quos
$a. Graeci legatos ir nt ᾿- : ipsorum petitionem aversatus. cum igitur Graeci
dimisit A es, 2 murates , tamen eam impetrarent, ad Mu-
affecta is votis pacem, nec : pham convertuntur, Mechmetis filium. ea tempestate is apud Ca-
ramanum agebat, victum et necessaria ab eo capiens, missis igitur legatis Graeci Mustapham Mechmetis filium, cum natus esset annos tredecim, accersunt. puer ubi Byzantium venit, sermones sparsit per Tureos, magnis promissis €os accendens; prehensabat singulos, qui-
234 LAONICI CHALCOCONDYLAE
"Mduovgdreo. xai ηὐτομόλησαν μέν τινες Τοῦρκοι παρὼ τὸν παῖδα, οὐ πολλοὲ δέ. ὃ μέντοι παῖς ἐς τὴν ᾿Ασίαν διαβάς, συνεπιλαβομένου καὶ τοῦ Ἑλληνων βασιλέως, 10 τε 'Itpov χα- λούμενον ἐξεπολιόρκησε, καὶ προσελαύνογεε αὐτῷ διὰ τῆς V. ΟΒ᾽ “σίας προσεχώρουν τε οἱ ἀπὸ τῆς ᾿Ασίας Τούρκοι ἅτε fla-5 σιλέως παιδὲ ὄντι. ἐνταῦϑα ᾿Αλιάζης ὃ οἰνοχόος ἐπίκλην, τοῦτον τὸν παῖδα ἐπιτετραμμένος ὑπὸ εχμέτεω, συντίϑεται P.125 προδοσίαν τῷ μουρατῇ ὦστε καταπροδοῦναι αὐτῷ τὸ παι- δίον. καὶ ὡς συνέϑετο αὐτῷ, ἔπρασσεν ὥστε τὸν παῖδα αὐὖ- τῷ παραδοίη, διεσήμαινέ τὸ πέμπων ἄγγελον ὅποι διατρίβων 10 τυγχάνοι ὃ παῖς. ὡς μὲν οὖν ἐς Νίκαιαν ἀφίκετο ὃ παῖς, τὴν τὲ Νίκαιαν ὑπηγάγετο, καὶ ἐνταῦϑα διατρίβων ὅ παῖς με- τῇεδι τοὺς κατὰ τὴν ᾿Ασίαν ἀρίστους. καὶ ὡς ἤδη χειμὼν ἦν, διεκωλύετο ἐς τὸ πρόσω τῆς ᾿Ασίας ἰέναι. ἐνταῦϑα πυ- ϑόμενος ᾿Δμουράτης παρὰ ᾿Αλιάζεω τοῦ σαραπεάρη τήν τεῖ3 διατριβὴν «τοῦ παιδὸς ἐν τῇ πόλει, λαβὼν ἀμφὲ τοὺς ξξακχι- Oyiltovg τῶν ϑυρῶν, ὡς εἶχε τάχους, ἀφικόμενος ἐπὲ τὸν Β'Ἑλλήσποντον καὶ διαβὰς ἤλαυνεν εὐϑὺ Βιϑυνίας. ἐπιπεσὼν δὲ ἄφνω ἐς τὴν πόλιν συλλαμβάνει τὸ τὸν παῖδα αὐτοῦ ταύ- τῇ, παραδιδόντος αὐτῷ τοῦ ᾿Αλιάζεω. ὃ μὲν γὰρ παῖς, oni τοῦτο πυϑόμενος, κατέφυγεν ἐπ᾽ αὐτόν, ὡς ἐπὲ σωτηρίαν σφίσι τράπωνται" ὁ δὲ κελεύων μὴ δεδοικέναι τὸν παῖδα, ἐπέμενε τὸν ἀδελφὸν τοῦ παιδός, καὶ ἐλθόντι ἐς τὰ βασίλεια τῆς πό-
bus promittebat duplum eorum quae sub Amurate habuissent acce- pturos. et quidam Turci, at pauci, ad puerum istum transfugiunt puer autem transgressus in Asiam, auxilio Graecorum regis instructus, ocum qui templum nominatur expugnavit. iter facienti per Asiam Turci qui ibi erant adiungebantur, ut qui esset regis filius. ibi tom Aliazes cognomento Saraptares, sive pocillator, cui ab Mechmete puer ille commissus erat, per proditionem Amurati puerum tradere paci- scitur. pactis autem satis firmatis conclusum est ut puer Ámurau próderetur. misso itaque nuntio significavit Amurati ubinam terra- rum puer ageret. cum puer Nicaeam venisset , urbem eam cepit; el cum ibi moraretur, optimates Turcorum conciliabat. hiems erat, qua probibebatur puer longius procedere. Amurates cum intellexisset " puerum Nicaeae versari, nuntiante id Aliaze Saraptare, assumptis se- xies mille ianuarum militibus, venit quam ocyssime in Hellespontum, et transiens recta abiit in Bithyniam. et cum inopinatus et impro- visus irruisset. in urbem, puerum ab Aliaze proditum comprehendit. puer enim excitus tumultu confugerat ad Aliazem, cui obediebat, ut se defenderet ab imminenti periculo. Aliazes puerum metum omit- tere εἰ bono animo esse iubet, et sic eius fra fem expectat. cui ubi
DE REBUS TURCICIS L. V. 235
λεως ἐνεχείρισε τὸν παῖδα αὐτῷ. τοῦτον μέντοι ὁ duovga- τῆς λαβὼν ἀγχόνῃ ἀνεῖλεν, fj νομίζεται παρ᾽ αὐτοῖς. λέγεται δὲ Τεζητίγη ἀνδρα γένους τοῦ βασιλείου τοῦ Ἐρτζιγάγνης fa- σιλέως, ἀφικόμενον τῷ παιδὶ σύμμαχον, ὡς ἐπύϑετο τοὺς no- δλεμίους ἐπὶ τὴν πόλιν ἀφῖχϑαι, ἐλάσαντα ἐς μέσους τοὺς πο- C λεμίους τόν τε ἤιχαλίην τὸν τῆς Εὐρώπης στρατηγὸν xai πρυτανέα ἀνελεῖν, πολέμιον αὐτῷ ὄντα, καὶ συχνοὺς ἄλλους ἀνελόντα καὲ αὐτὸν τελευτῶντα ἀποϑανεῖν. Τότε μὲν δὴ Ἕλληνες οὕτω ἐπεπράγεισαν, δλόμενοι αἷρε- Qo» ἐναντίαν τῷ “Αμουράτῃ" τὴν μέντοι Θέρμην τῆς Maxe- ἑονίας ἀπέδοντο Ἑνετοῖς, ἀδύνατα εἶναι νομίζοντες σφίσι na- ραδοῦναι τὴν πόλιν ἐς τὸν περιόντα τότε ᾿Αμουράτεω. “Ἵμου- Qtr; μὲν δὴ ἐπὲ Θέρμην μετὰ ταῦτα ἐστρατεύετο, καὶ ἐπο- μόρχεε τὴν πόλεν προσέχων ἐντεταμένως, καὶ προσῆγε τῷ τείχει μηχανάς. xai οὐδὲν προυχώρει αὐτῷ 7j τῆς πόλεως Ὁ αἵρεσις. ἐνταῦϑα,, cc λέγεται, συνείϑεται τοῖς ἐν τῇ πόλει προδοσίαν: dq, λέγεται, ὑπορύσσοντες ἀπὸ τῶν οἰκιῶν dpv- ματα ἐχτὸς φέροντα καὶ ἑάλωσαν ἀπὸ Οὐενετῶν, 4 λέγεται. xul οἱ ὀρύσσοντες ἀπέδρασαν ἐς τὸ τοῦ ᾿Αμουράτεω στρατό- γπεδον, καταβάντες ἀπὸ τοῦ τείχους. ὕστερον μέντοι ἀπὸ τῆς ἄχρας ὡς προσέβαλεν, εἶλό τὸ κατὰ κράτος τὴν πόλιν καὶ ἦν»
in regiam urbis sedem processerat, puerum in manus tradidit; quem &ceptum laqueo, ut moris est regum illorum, praefocavit. aiunt Tezetinem , virum regio sanguine ortum Erziganis regis, auxilio ve- mise puero, ut audiverat hostes in urbem penetrasse, et coniecisse w in medios hostes; ubi et Michalinem Europae et ducem et iudi- cem hostem suum confecit. tandem cum plurimos alios neci dedis-
tet, et ipse occubuit.
Graecorum res tum sic habuerunt, cum secuti essent partem
Mechmeti adversam. Thermam Macedoniae Venetis vendidere, im- porsibile ezistimantes ut sperarent urbem sibi hanc ab Amurate dari in posterum. — bis peractis bellum convertit. Amurates contra Ther- mam; quam , ad omnia intentus, summa ope oppugnabat. machinas eliam moenibus admovit ; nec lamen coeplis respondebat eventus. itur cum oppidanis, quibus imperatum erat ut 3b domibus suis cuniculos subterraneos agerent, qui extra ferrent. at fossores comprehensi ἃ Venetis, quidam fugerunt in Amuratis ca- sra, descendentes de muro. posunodum ab arce, quam aggressi erant, expugnarunt. urbem, expugnatamque diripuere. accepi pere- grinos impigre scandentes et superantes moenia urbem . cepisse, reli- quis deiude accedentibus; quam postmodum diripere. nec quisquam torum qui in oppido erant evadere potuit manus hostium. hinc
landem proditionem pacisc
436 LAONICI CHALCOCONDYLAE
δραποδίσατος τοὺς μέντοι νεήλυδας πυνϑάνομαι ἀναβάντας P. 126 ἐς τὸ τεῖχος ἑλεῖν τὸ τὴν πόλιν, καὶ ἐπισπομένων τῶν ἄλλων ἁλώναξ τε τὴν πόλιν καὶ ἐπὲ ἀνδραποδισμῷ πρὸς τοῦ βασι- λέως γενέσθαι. ἀνδραποδισάμενον μέντοι τὴν πόλεν ταύτην οὐδένα ἐξελέσθαι τοῦ ἀνδραποδισμοῦ ἐπυϑόμεϑα ᾿Αμουράτη,5᾽ ὥστε λογέζεσϑαε ἡμᾶς ἔχειν, διὰ τὴν προδοσίαν ἐξείλετο αὖ- τούς. ἐγένετο μὲν οὖν αὕτη μεγίστη δὴ τοῖς Ἕλλησι συμφο- Qu, καὶ οὐδεμιᾶς τῶν πρύσϑεν γενομένων αὐτοῖς συμφορῶν λειπομένη. οἵ τὸ ἄνδρες τῆς πόλεως ἀνὰ τὴν ᾿Ασίαν τε xai Εὐρώπην, αἰχμαλωτοῖ γενόμενοι, περεήγοντο αἀνδραποδισϑέν. 10 τες. 7) μέντοι Οὐεξνετῶν φυλακὴ ἐν τῇ πόλει οὖσα, ὡς ἤσϑετο ἁλῶναι ἤδη τὴν πόλιν, ὥρμητο φυγεῖν ἐπὲ τὴν ϑάλατταν καὶ V.99 ἐπὲ τὰς ναῦς, xai ὀμβάντες εἰς ταύτας, ὅσαι σφίσε παροῦσαι Β ἐτύγχανον, ᾧχοντο ἀποπλέοντες. 7j μέντοι πόλις αὕτη Ἕλλη- γὶς μεγάλη τὰ οὖσα καὶ εὐδαίμων ξάλω ὑπὸ ᾿ΑἸμουρατεω. 15 τὴν μέντοι πόλιν ἐπέτρεπϑ τοῖς αὐτοῦ ταύτῃ τῶν περιοίχων ἐνοικῆσαι.
«ἀὐτὸς δὲ οἴκαδε ἐπανιὼν ἔπεμψε τὸν τῆς Εὐρώπης σερατηγὸν Καρατιζίαν ἐπὲ Ἰωάνγινα πόλιν τῆς «Αἰτωλίας, τὸ τῆς Εὐρώπης στράτευμα αὐτῷ παραδούς. ὃ δὲ ὡς ἀφί-Ὁ xsro ἐπὲ τὴν Αἰτωλίαν, τήν τε χώραν ἐπέδραμε, καὶ ἐληίΐ- σατο ὅσα ἔφϑη καταλαβεῖν ἄφνω, μετὰ δὲ ταῦτα ἐλάσας ἐπολιόρκει τὴν πόλιν. Κάρουλος μέντοι ὃ ἡγεμὼν τῆς n0- λεως ἤδη ἐτελεύτησε" καὶ ἐπειδὴ παῖς αὐτῷ ἐκ τῆς γυναικὸς
5. ἐξέλευσϑον P
reor ÀAmuratem urbem istam per proditionem suo dominio iunzise.
. urbs autem haec erat maxima, nec ulla quae modo Graecis parerent inferior. cives eius urbis passim per Europam Asiamque captivi tra- hebantur. praesidium Venetorum, quod in urbe erat, ut rumore al- latum est urbem in potestatem venisse hostium, citato agmine ad mare et naves contendunt; et conscensis navibus quae forte ibi ade- rant, inde citi solvebant. urbs ista magna opibusque florens ab Ámu- rate occupata est. cum autem eam habitandam assignasset finitimis, qui circa colebant, domum profectus est.
Caratziam Europae ducem arma contra loanninam urbem Aeto- liae ferre iussit, dato ad eam expeditionem Europae exercitu, hic adveniens íncursionem fecit in Aetoliae regionem; et quaecunque occurebant, diripiebat et spoliabat. postea exercitus ad urbem duxil obsidendam. Carolus urbis princeps iam ante obierat mortem. et cum baud tulisset liberos ex uxore sua Hainerii filia, superessent vero filii nothi, Memnon Turnus et Herculius natu roaiores, his di-
DE REBUS TURCICIS L. V. 231
αὐτοῦ τῆς Ῥαινερίου ϑυγατρὸς οὐκ ἐγένετο, νόϑοι δὲ ἐγένοντο παῖδες, ὅ τε Ἰπέμνων καὶ Τύρνος καὶ Ἑρκούλιος οἱ nosofv- C τεροι͵ διένειμεδ τούτοις μὲν τὴν ἐντὸς τοῦ ᾿Αχελώου χώραν “χαρνανέας ἐπινέμεσθαι, τὸν δὲ ἀδελφιδοῦν αὐτοῦ, τὸν /feo- δγάρδον παῖδα, κατέλιπε διάδοχον ξυμπάσης ἤδη τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ͵ καὶ τήν T5 4dor5» τῆς ᾿ἀμπρακίας μητρόπολιν καὶ “]- τωλίαν τε καὲ τὴν πόλεν κατέλιπε Καρούλῳ τῷ ἀδελφιδοῦ. oi μέντοι νόϑοε παῖδες αὐτῷ οὐκ εἰς μακρὰν διενεχϑέντες ἀφίχονεο ἐπὲ τὰς βασιλέως ϑύρας. Μέμνων δ᾽ aJ agi. Ἰτόμενος, ὃς ὀδόχκει τὸ τῶν ἄλλων συνέσει τὸ καὶ αξιώσει προέχειν, οὗτος δὲ ἀφικόμενος παρὰ τὸν βασιλέα προυκαλεῖτο τε ταὶ ἠξίου ὁπὲ τὴν χώραν σφᾶς τὴν πατρῴαν κατάγειν. διὸ δὴ ἐλάσας σὺν τῷ τῆς Εὐρώπης στρατεύματι εἰσήει, δ Ὁ 4 τῆς Εὐρώπης στρατηγὸς τὴν τῶν Ἰωαννίγων πόλιν ἐπολιόρ- ἴδει, καὶ χρόνον ἐνδιατρίβων τῇ πολιορκίᾳ ὡς οὐδὲν ἀνίει πολιορκῶν, ὁρῶντες oí τῆς πόλεως καὶ ὃ τῆς χώρας ἡγεμών, ἐγτὸς ἀπειλημρμεένος καὶ πολιορκούμενος, προυκαλεῖτο τὸν σιρατηγὸν ἐπὲ ξυμβασιν, καὶ αἰτεῖτο αὐτὸν δοϑῆναι αὐτῷ τὴν τὸ ἄλλην χώραν τῆς 4dxagva»tag καὶ τῆς Ἤπείρου παρὰ Ὀβασιλέως, καὶ σπονδὰς αὐτῷ ἐπὲ τούτῳ γενέσϑαι, καὶ οὕτω παραδιδόναε τὴν πόλιν. τούτου δὴ γενομένου τήν τὸ πόλιν παρέλαβε τὸ τοῦ βασιλέως. στράτευμα, καὶ αὐτῷ συνεχώρει τὴν ᾿καρνανέαν καὶ τὴν ἀλλην Ἤπειρον ἐπινέμεσϑαι, φόρον ἐπάγοντα τῷ βασελεῖ᾽ τοῦ ἐνιαυτοῦ, καὶ αὐτὸν φοιτῶντα ἐς S1 βασιλέως ϑύρας. ὕστερον δὲ ἀφικόμενοι οἱ τοῦ Καρού-
stribait Acarnaniam, quae sita est inter Acheloi regionem. fratris intem sui Leonardi filium reliquit totius regni successorem. Carolo vero fratris sui filio Arten Ampraciae metropolim et Aetoliam, ur-
que concessit. mothi filii haud diu pugnantes relati sunt in nu- merum januarum regis. Memnon autem, qui videbatur reliquis pru- dentia et auctoritate prior, accessit ad regem, quem rogabat ut se ad patriam reduceret regionem. quapropter cum Europae exercitu ho- jliter eam regionem ingressus est. Europae exercitus Ioanniorum urbem obsidione circumvenit; et incumbens aliquanto tempore ob- sidioni cam nibil proficeret, tandem oppidani et regionis princeps, qui obsessus tenebatur, hostium imperatorem sive bassam a colloquium evorarunt; in quo princeps sibi dari postulabat a rege reliquam Acarnaniae regionem et Epiri, quae sibi foedere interposito confir- mari volebat. | quod si impetrasset, se regi urbem traditurum. foe- dere icto urbem accepit regius exercitus; et Acarnania reliqua- que Epirus cessit principi, ut quotannis tributum ferret, et in —*— is, quandocunque moneretur, adventaret. postea venientes
238 LAONICI CHALCOCONDYLAE
λον ἡγεμόνος παῖδες, ὃ τὸ Ἑρκούλιος xoi ϊέμνων, xai οὐχ ὀλίγα κατασχόντες τῆς χώρας ἐπαγομένων τῶν ἐποίχων αὖ- τούς, πράγματά τὸ παρεῖχον τῷ ἀνεψιῷ αὐτῶν, καὶ ἦγον καὶ ἔφερον τὴν χώραν καὶ ἐπολέμουν. ὃ μέντοι Κάρουλος καὶ
P. 127 ἀπὸὺ τῶν ϑυρῶν τοῦ βασιλέως στράτευμα ἐπαγόμενος ἐπὶ" τούτους καὶ ἀπὸ Ἰταλίας, ὡς οὐδὲν ἤννυεν, ἐσπένδετό τε av- τοῖς καὶ καϑυφίετο τῆς χώρας ἧς ἤρχον, ἐφ᾽ ᾧ μηκέτε αὐτῷ τοῦ λοιποῦ παρέχειν πράγματα.
«Ἀπωλία μὲν δὴ οὕτω ἐγένετο ὑπὸ βασιλεῖ ᾿μουρατῃ' μετὰ δὲ ταῦτα ὡς Ἕλληνες ἰόντες ἐς τὰς ϑύρας ἠξίουν σφίσι id σπένδεσθαι, εἰρήνην μέντοι ἐποιήσαντο ἐφ’ ᾧ τόν τε ᾿Ισϑμὸν καϑελεῖν καὶ μηδὲν ἔτι νεωτερίζειν τοῦ λοιποῦ. τὸν μέντοι Τουραχάνην ἐπὲ Πελοπόννησον πέμψας τὴν τε Οὐενετῶν χώ- ραν ἐδήου, καὶ τὸν ᾿Ισϑμὸν καϑεῖλε, καὶ πολίσματα ἄττα ἑλὼν τῶν Οὐνετῶν ἠνδραποδίσατο. ἐνταῦϑα μὲν ody ἔξιόντι 15
Β ἀπὸ Πελοποννήσου συνελέγοντο οἱ τῆς Πελοποννήσου Ldifa- νοὶ περὶ τὴν μεσόγαιον, Ζαβίην καλουμένην χώραν, καὶ σφίσι στρατηγὸν ἐστήσαντο, καὶ ἀπόστασιν ἐβουλεύοντο ἀπὸ Ἕλλη- νῶν, ὡς τὸ Τουραχάνεω στράτευμα διαφϑείρωσι. Τουρα- — χάνης μέντοι ὡς ἐπύϑετο τοὺς ᾿Αλβανοὺς ἐπ’ αὐτὸν ὁμόσεϑ ἐόντας ὡς διὰ μάχης, ὡς οὐκ ἠδύνατο διαφυγεῖν, παρεταξα- τὸ τὸ εἰς μάχην. καὶ οἱ ᾿Αλβανοὲ συνταξάμενοι καὶ αὐτοὶ
Caroli ducis filii, Herculius et Memnon, nec modicam regionis partem occupantes, congregatis finitimis qui confluebant, molesti erant admo- dum patrueli suo, cuius regionem agebant et ferebant, bellum geren- tes. contra quos Carolus exercitum, quem ex ianuis regis contraxe- | rat, necnon alterum quem ab Italia exciverat, ducens, cum nihil pro- moveret, pacem cum iis composuit; qua tenebatur ut ipse cederet ea regione cuí illi praefuissent, hi vero deinceps nullas molestias Carolo facerent. | Hoc modo Aetolia in Amuratis dicionem devenit. Graeci potte in ianuas regis proficiscuntur, petitum pacem. quibus ea data est his condicionibus ut Jsthmum destruerent et nihil in posterum quemad- modum hactenus, rerum novarum molirentur, Turachanem misit in Peloponnesum, qui Venetorum regionem populabatur, et Isthmum dirvit. Venetorum autem oppidula quae subegerat, diripuit. cum autem egre- deretur Peloponneso, Albani in Peloponneso habitantes colligebantut in mediterranea regione, quae Dabia nuncupatur; electoque duce de- | fectionem a Graecis parabant, et Turachanis exercitum penitus delere volebant. "Turachanes ut accepit contra se Albanos praelii cupidos pergere, cum non posset effugere ipsorum impetum, in aciem copisi eduxit. etiam Albani in aciem descenderunt et hostes aggressi sUnt.
DE REBUS TURCICIS L. V. 239
ἐπήεσαν; καὶ ἐς χεῖρας ἐλθόντες οὐὖδὲ ἐδέξαντο τοὺς Tovo- V.100 χους͵ ἀλλ᾽ ἐτράπογνεο ἐς φυγὴν. ἐνταῦϑα ἐπεξελϑὼν ὃ Tov- ραχάνης ἐπιδιώκων πολλούς τε ἀνεῖλεν ἐν τῇ διώξει, καὶ οὺς ἐζώγρησεν ἀμφὲ τοὺς ὀκχταχοσίους, αὐτοῦ ἅπαντας διεχρή-Ε ὅσατο, καὶ ταῖς κεφαλαῖς αὐτῶν πυργία. ὀποικοδομησάμενος ἐπῆει ἐξελαύνων. τούτῳ μὲν οὖν τἀνδρὲ ἔστι καὶ ἄλλα dno- δεδειγμένα ἔργα ἐς ἀφήγησιν οὐκ ἀχρεῖα, δι’ ἃ δὴ εὐδοκιμῶν παρὰ βασιλεῖ ἐπὲ τὴν τοῦ Βρενέζεω χώραν ἐχώρει. καὶ ἐπὲ daxíay οὐ πολλῷ ὕστερον πεμφϑεὶς ὑπὸ ᾿Ἱμουράτεω τήν r5 χώραν ἐδήωσε, καὶ στρατὸν αὐτοῦ συλλεχϑέντα οὐ σμικρὸν ἀρέψατο, καὶ νίκην ἀνείλετο περιφανὴ ürdgonodà τὸ xai λείαν πολλῆν. Τοῖς μὲν οὖν Ἕλλησι ϑαμὰ ἰοῦσιν ἐπὶ τὰς ϑύρας αὐτοῦ, 1424 mi ἄνδρας τοὺς παρὰ σφίσι πρωτεύοντας ἄλλους τὸ δὴ καὶ D BNeragàü» τὸν κυρίου «“Ἰουκᾶν ὕλβον ἐπιπέμψασι, σπονδὰς ἐκοιήσατο. «ὃ μὲν οὖν Ἑλλήνων βασιλεύς, ὡς εἰρήνη ἐγένετο, ilu ἐπὲ Πελοπόννησον, μεταπεμπομένου τοῦ ἀδελφοῦ Θεο.- ῥώρου τοῦ Σπάρτης ἡγεμόνος ὃς ὡς καὶ πρότερον ἤια λέξων, διὰ τὸ πρὸς τὴν γυναῖκα αὐτοῦ τὴν ἀπὸ Ἰταλίας ἔχϑος αὐὖ- 3):8 γενόμενον ὥρμητο ἐπὲ τὴν Ναζηρᾳίων ἰέναι δίαιταν. ὡς μέντοι ἐς Πελοπόννησον ἀφίκετο ὃ Βυζαντίου βασιλεύς, τόν τε ἀδελφὸν αὐτοῦ Κωνσταντῖνον ἐπαγόμενος c διαδεξόμενον
15. ἐπιπέμψας P 18. ὃς om P
em autem Tureo rum impetum sustinere non possent, in fugam ver- tentar. quorum caedem maximam 'Turachanes insecutus in fuga fe- dt. capti sunt octingenti, quos omnes eo loci obtruncavit; ex quo- rum capitibus cum turriculas extruzisset, abscessit. vir ille et alia memorata digna facta designavit; propter quae cum in maximo ho- Bore penes regem foret, etiam in regionem Brenezis et in Daciam iter intendit. nec multo post iussus ire ab rege cum exercitibus re- fionem evastavit , et conscriptum ibi exercitum haud parvum in fu- £am compulit; ex quo praelio redibat victoria memorabili illustris, plurimam tum mancipiorum tum aliarum rerum vehens praedam. Cum Graecis igitur Amurates cum frequenter venirent in ianuas, mittentes viros primarios, opibus reliquaque felicitate claros, inter quos et Notaram et Carolucam (immo domini Lucae filium) , tandem Pacem composuit. Graecorum rex, ubi primum pax convenisset, na- 'igavit ip Peloponnesum accersito fratre Theodoro, qui Spartam re- &ebat. rex propter odium, ut antea significavimus, quo prosequeba- tt uxorem, quam ab Italia duxerat, statuerat Nazaraeorum assumere habitum. cum autem in Peloponnesum venisset Byzantii rex , addu- €en3 secum fratrem Constantinum, ut. in eum transferret regnum,
940 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τὴν ἀρχήν», μετεμέλησέ v6 αὐτίκα xai οὐκ ἔφασκεν ἱέναι ἔτι, P.128,7 ἐπιτρεπόντων τῶν τῆς χώρας ἀρίστων. διηλλάγη μέντοι καὶ τῇ γυναικὲ μετὰ ταῦτα, καὶ ἐβίου ἡδέως συνὼν αὐτῇ τοῦ λοιποῦ. ὃ μέντοι Ἕλληνων βασιλεὺς πρός τε τὸν τῆς Ἠπείρου ἡγεμόνα τὸν Κάρουλον πόλεμον ἐξήνεγκε, καὶ KAa-5- ρεντίαν τῆς Ἤλιδος μητρόπολιν ἐπολιόρκει. μετ’ oU πολὺν δὲ χρόνον, ὡς οὐδὲν αὐτῷ προεχώρεε πολιορκοῦντι, ἡρμόσατο τὴν ἀδελφιδοῦν ἡγεμόνος, “εονάρδου δὲ ϑυγατέρα, ἐπὶ τῷ ἀδελφῷ Κωνσταντίνῳ, dore καὶ 7j πόλις αὕτη ἐδόθη αὐτῷ ἐς φερνήν. καὶ βασιλεὺς Ἑλλήνων ἐπολιόρκει Πατρας τῆς ᾿“Ιχαΐας, μετὰ dà ταῦτα καταλιπὼν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Kor. σταντῖνον ᾧχετο ἀποπλέων ἐπὶ Βυζαντίου, τῷ μένεοι ἀδελφῷ Βαύὐτοῦ Κωνσταντίνῳ ὡς τὰ περὲ τὴν πόλιν προσεχώρησε καὶ πολιορχῶν οὐκ ἀνίει τὴν πόλιν, συντίϑενται OL τῆς πόλεως, — ἄνδρες προδοσίαν αὐτῷ, καὶ ἐπαγόμενοι τὴν πόλιν παρεδίδο- 15 σαν, ἀπόντος τοῦ ἀρχιερέως αὐτῆς ἐν Ἰταλίᾳ, ὅσον διατρίβον- voc χρόνον, ἐπικουρίας δεόμενον παρὰ τοῦ Ῥωμαίων ἀρχιε- ρέως. ταύτην μὲν οὖν τὴν πόλιν τῆς Axaiucç oí ἐπὸ ἴτα- λέας Πελοποννῆσον ἡγεμόνες, τοῦ Ζαχαρίου οἴκου διιόντες, ὁ μὲν ἄρχων se καὶ ἡγεμὼν κατελείφϑη τῆς χώρας, τῷ δὲ ἑτέ.Ν ρῳ διατρίβονεε παρὰ τῷ Ῥωμαίων ἀρχιερεῖ ταύτην ἐπέδωχε τὴν πόλιν ἀρχιερεῖ γενομένῳ ἐπιτροπϑύειν. 7) μέντοι πόλις
18, οὐ προεχώρησε
confestim eum coepti poenitnit, nec amplius se regno cessurum di- cebat: regni enim proceres ab isto vitae proposito regem dehortabi- bantur. dehinc etiam uxori, cui implacabilis erat, propter formae turpitudinem, reconciliatus, suaviter in posterum cum illa vitam exe- git. rex Graecorum bellum intulit Carolo Epiri principi, et exerci- tibus Clarentiam Elidis metropolim circumsedit. nec multo post com urbis oppugnatio irrita caderet, Caroli consobrinam, Leonardi ducis filiam, fratri Constantino uxorem dedit, hac tamen conditione, ut do- tis nomine Constantino urbs ista traderetur. postea duait ezercitus contra Patras Achaiae urbem, quam obsidione circumdedit. deinde relicto fratre Constantino, cui urbis oppugnationem rmandarat, navem conscendit, et Byzantium proficiscitur. cum multum iam tempor! moenibus urbis assedisset, nec tamen urbs in manus venisset, prodi- tionis consilia oppidani cum Constantino agitabant. aberat enim ur- bis episcopus , profectus in Italiam auxilii petendi gratia; et longis ibi agebat moras, ut a pontifice id acciperet. hanc Achaiae urbem Italici principes, qui Peloponnesum regebant, ex familia Malatestarom orti, occupantes, unum quidem dederunt urbi principem: alterum elegerunt, qui eam administraret et semper Romanum pontificem mo-
DE REBUS TURCICIS L. V. 241
παρελθοῦσα Sc τὸν Ῥωμαίων ἀῤχιερέα ἐλάμβανεν εἐἰρχιερέα,α ὃν ἀν ἐπιπέμψειε σφᾶς τοῦ ἐπιτροπεύειν τὴν πόλιν" καὶ τότε δὴ ἸΠαλατεστίων τοῦ οἴκου ἐπεπόμφει τοῖς ἐν τῇ πόλει ἀρχιερέα. ταύτην μὲν οὖν τὴν πόλεν ἐπεί τε παρέλαβε Κω».- ὁσταγιῖνος, τῇντε ἀκρόπολιν. ἐπολιόρκει ἐπ’ ἐνιαυτόν» μετὰ dà ταῦτα προσεχώρησεν αὐτῷ. ᾿τὴν μέντοι Ἤλιδος μητρόπολιν do» α τοῦ ἀρχιερέως τριήρεις. . ἐπείτε γὰρ ἐπύϑοτο τὴν πόλιν τῆς χαΐας ἁλῶναι. ὑπὸ Ἑλλήνων; ἔπεμψε τρεήρεις dé- w, εἶ δύναιντο τὴν πόλιν αὐτῷ. παραατήσασϑαι. αὗται μὲν Ww» in) "[dyalav οὐκέτε ἀφέκακτο, ἐπὶ". δὲ τὴν. Κλαρεντίαν ἐφικόμεναε ἀπόντος αὐτῇ “τοῦ. ἄρχοντος, καὶ φοουρᾶς oux v. 101 δούσης ἐν τῇ πόλει, sicsiOóvpsc λάϑρα τὴν. πόλιν κατέσχον Ὁ "i ἡνδραποδέασαντο. ὕστερον . δὲ ἀποδιδόμενοι ταύτην τῷ βασιλέως. ἀδελφῷ πεντακισχιλίων. χρυσίνων ἀπέπλευσαν ἐπὲ DheMac. Ἐννέβησαν δὲ τῇ πόλεε ταύτῃ καὶ. τύχαι ἄλλαι πρό- Too» γενόμεναε. ὌὈλιβέριος γὰρ 47 ἀπὸ Ἰταλίᾳς ὁρμώμενος, ἔχοντος ταύτην τοῦ τῆς ᾿Αχαΐας ἡγεμόνος, ἐπεισελϑὼν τε ἄφνω — καταλαβὼν. κὴν πόλιν ἡνδραποδίφατο, καὶ τὴν ϑυ- γατέρα ἡγεμόνος ἔς γυναῖκα αὑτῷ ἠγάγετο. καὶ ταύτην μέν-ὄ ὅτοι οὗτος ἀποδόμενος τῷ τῆς Ἠπείρου ἡγεμόνι diyszo ἐς ἴτα.. Ma». καὶ τότε μὲν δὴ ἁλοῦσαν ὑπὸ τῶν ἀρχιερέως τηιηρῶν αἰϑις ἐξωνησώμεκος ἐπέλαβε." ἀιέφερον μὲν οὖν καὶ πρὸς
ὃ. δΙαλαστηχίων P
rretur. urbs ista ubi concesserat in ius et potestatem Romani pon- tificis, &ccepit episcopum, quem misissét pontifex, "ut: urbem eam gu- bernaret. eo tempore episcopus, qui rem publicam eius urbis cura- bat, missus ἃ Romano. pontifice, natus erat ex familia. Malatestarum. anc urbem ubi dominio suo iunxit Constantinus, etiam arcem expu- Baare aggressus est; cui expugauationi integram annum insumpsit, et Undem voti compos factus est. Elidis metropolim sube ere Romani pontificis triremes. postquam enim fama allatum erat À aiae urbem à Graecis esse occupatam, misit pontifex triremes decem, quibus an- aitebatgy, si posset amissam recuperare urbem. haec quidem haud venere Achaiam, venientes autem Clarentiam absente urbis duce nec praesidio in ea existente, clam ingressi milites urbem cepere et dipuerunt. deinde eam vendentes regis fratri quinquies mille au- reis, in. Italiam navigarunt. aliae quoque fortunae miserabiles urbi iü acciderunt. Oliberius enim ab italia progressus, tenente Claren- tiam Achaiae principe, inopinato adveniens eam oppressit et diripuit, ducta in uxorem principis filia. tandem prelio accepto, Epiri duci tam vendens, in Italiam reversus est.' etenim captam a pontificis triremibus denuo emptam recepit, Graeci longo tempore bellum ges-
Chalcocond ylas. 16
249 LAONICI CHALCOCONDYLAE
P. 129:ó» τῆς ᾿χαΐας ἡγεμόνα, Ἰεαλικὸν Ksryrnorcva , oi Ἕλληνες τὸν πόλεμον &xi συχνόν τινα χρόνον" μετὼ δὲ ταῦτα ἐπιγα- gua» ποιησάμενοι ἐπὶ τῷ βασιλέως παιδὲ τῷ νεωτέρῳ Θωμᾷ,͵ ἁὡἁρμοσάμενοι τὴν ϑυγατέρα τοῦ ἡγεμόνος, καὶ τὴν τὸ χώραν ὃς φερνὴν αὐτοῦ ἐπέδωκαν τῆς Ἀεσήνης 1a καὶ "I9ouyc, πλὴν 5 τῆς παραλίου "fgxad(ac, σπονδὰς τε ἐποιήσαντο. καὶ ταύτην μὲν οὖν, ἐποῖ τὸ ἐτελεύτησε, παρέλαβε Θωμᾶς ὅ τοῦ βασι. λέως ἀδελφός, καὶ τήν τὸ γυναῖκα τοῦ Ἰεντηρίονος εἶχεν ἐν φυλακῇ, ἐς ἣν δὴ καὶ ἐτελευτησε. |
Οὕτω μὲν οὖν ἢ Πελοπόννησος ἀπὸ Ἰταλῶν dc τοὺς 10 Ἕλληνας περιῆλϑεν. Ἕλλησι μὲν οὖν οὕτω προσέφερε τὰ πρά- — Byuara, ὑπαγομένοις σφέσε τὴν Πελοπόννησον" ᾿ΑΙμουράτης δὲ ὃ εχμέτεω ἐσερατεύετο ἐπὶ τὴν Τριβαλλῶν χώραν. καὶ πρότερον μέν, ἐπεί τε δξήγεγκε πόλεμον, στρατεύματα ἐπιπέμ- — ψας ἐδήου τὴν χώραν. καὶ τότε δὴ οὖν, ὡς ἐπύϑετο ὃ τῶὠν!5 Τριβαλλῶν ἡγεμὼν ὀπιέναι ἐπ᾽ αὐτὸν βασιλέα, πρέσβεις τε ἐπεπόμφει, καὶ ἠξίουν σπονδὰς ποιεῖσθαι ἐφ᾽ d ἄν ἀπάγειν φόρον ὃν ἂν τάξηται αὐτῷ βασιλεύς, καὶ πείσεσϑαι 0 τι ἄν κελδούοι αὐτῷ. ἐνταῦϑα ᾿Αμουράτης ἄγεται τὴν ϑυγατέρα τοῦ Τριβαλλῶν ἡγεμόνος. ὀπιπέμψας δὲ Σαραξίην τὸν τῶν ϑυ- Ὁ ρῶν ἡγεμόνα ἠγαγετὸ τε τὴν γυναῖκα, τοῦ Χαλίλεω ἀναγον- 1426 roc, παρ᾽ αὐτῷ μέγα εὐδοκιμοῦντος, καὶ τὰ βασίλεια αὐτοῦ. Ο μετὰ δὲ ταῦτα ἤλαυνεν ἐπὲ Καραμῶνον τὸν ᾿Αλιδέριον, ἦγεν
sere cum Centerione , qui Achaiae imperabat, generis Italici. post- modum aflinitatem iungentes, (ilia huius ducis in matrimonium data regis filio iuniori Thomae, conclusum est ut dotem acciperet Meise- nae et ]thomae regionem, praeter maritimam Arcadiae. foedus quo- que ictum bellam diremit, hanc quidem, ubi mortuus est princeps, accepit Thomas regis frater, et Centerionis uxorem, donec mortua est, in carcere condidit.
Hoc modo Peloponnesus ab Italis ad Graecos translata est. Grae- corum res, cum subigerent Peloponnesum, hoc modo se babuere. Amurates bellum indicit "Triballis. primo itaque missis exercitibus Triballorum regionem populabatur. ut nuntiatum est T'riballorum principi regem hostiliter accedere, legatos ire iubet ad Amuratem ora- tum pacem. paratum se esse, si pax coiret, tributum quantum- cunque imperasset pendere; nec recusaturum facere quaecunque jussisset. Amurates huius principis filiam sibi in uxorem soeiavit, quam petiit sibi uxorem dari, misso Saraziae íanuarum imperatore. quam postmodum in regiam adduxit Chaliles, qui plurimum apud re gem pollebat. his ita peractis petiit bello Caramanum Aliderium
DE REBUS TURCICIS L. V. 045
λέως, καὶ ὃς δοῦρο ἔτε διατρίβων τὴν δαπάνην ἔχει ὑπὸ τῶν ϑυρῶν. ὃ μέντοι Καραμᾶνος, c τότε Τοχόνειον κατειλίφει" καὶ τὴν χώραν αὐτοῦ κατέχων διέτριβεν, ἔπεμιπε πρέσβεις παρ᾽ ᾿Αἰμουράτῃ, ὑπισχνούμενος τὴν τε ϑυγατέρα δοῦναι αὖ-- 519 εἰς γυναῖχα καὶ τὸν παῖδα αὐτοῦ ἐπιπέμπειν συσερατευό- μενον ἐπὲ τὰς ᾿Αμουράτεω ϑύρας. ὃ μὲν δὴ ᾿Αἰμουράτης ἐπείθετο, τὰς σπονδὰς καὶ ὅρκια ποιησάμενος ἀπήλαυνεν ἐπὲ τῆς Εὐρώπης. μετὰ δὲ ταῦτα χρόγου ἐπιγιγνομένου αἰτια- σάμενος Ἰσμαΐλην τὸν Σινώπης καὶ Κασταμωνίας ἡγεμόνα 10 ἐσερατεύετο ἐπ᾿ αὐτόν. οὗτος μὲν οὖν ὡς ἐπύϑετο ἐπ’ αὖ- τὸν ἐπεέναι, ᾿μουράτη, πρέσβεις ἔπεμψε, καὶ τὴν μὲν τοῦ Ὁ χαλχοῦ πρόσοδοκ ὑπέσχετο ἀποφέρειν τοῦ ἐνιαυτοῦ, ὅση ἂν αὐτῷ τυγχάνοι. οὖσα, καὶ τόν γε παῖδα ὑπισχνεῖτο ἐπιπέμπειν καὶ οὗτος ὃς τὸς βασιλέως ϑύρας. τὸν μέντοι Tovoyovito 15 παῖδα καὶ πρότερον ὅτε παραγενόμενον ἐπὲ τὰς βασιλέως 9v- ας ἐπυϑόμεϑα ἐπαγαγέσθαι βασιλέα, καὶ ἐπιερόπϑιν τὴν χώ- : ραν αὐτῷ διαϑεῖναι 7j ἂν αὐτῷ δοκοίη. - . Tuvsa μὲν αὐτῷ ἐς τὴν ᾿“σίαν ἐπέπρακτο, λαριπρὼ dno- δεδειγμένα ἐς τὴν ἀρχὴν αὐτῷ. καὶ πρός τε τοὺς “ευχάνας 240 πολέμει συχνόν riva. χρόνον. ἐγένετο δὲ ἐκ τοῦ ᾿“μουρά- τε ἐλευσις ἐπὲ Τριβαλλῶν ἡγεμόνα καὶ ἐπὲ τὸν ἡγεμόνα Γεώργιον τὸν κηδεστὴν αὐτοῦ δι᾽ αἰτίαν τήνδε. Σεέφαγον γὰρ P. 131 τὸν νεώτερον παῖδα ἔχων παρ᾽ ξαυτῷ διατρίβοντα, ὡς μέντοι
10. eje om P 21. ἔλασις ἢ
aecipiens. Caramanus cupidus recipiendi Toconelum et reglonem suam legatos ad Amuratem mittit, promittens se suam filiam ei da- turum uxorem, et filium quem haberet, missurum ut in ianuis mere- ret. Amurates in foedus, iuramenti religione interveniente, Carama- num suscepit, et in Europam iter intendit. postea cum aliquantulum temporis intercessisset, arma contra Ismaelem Sinopes et Castamomae principem arripuit, nescio ob quam offensam. qui ut accepit Ámura- tem contra se ut. bostem properare, legatos obviam regi mittit, qui dicerent, si pacem petenti daret, se quotannis aeris reditum quan- tuscunque esset, regi pensurum. praeterea pollicebator se filium suum is regis ianuas missurum. filium autem Turgutis, quem iam ante in regis ianuas abiisse constabat, regioni pristinae restituit; ei- que cum eo agere pro suo arbitrio permisit.
Haec quidem fortiter ab Amurate facta incredibile dictu est quanta gloria Asiae regnum illustrarint. bellum quoque tempore longo inter ipsum et Leucarnas arsit. expeditionem suscepit Amu- rates contra Triballorum principem et huius affinem Georgium. ex- peditionis huius istam causam tradunt. Stepanum enim iuniorein
244 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
δὲ σφίσιν ἐφεστῶτες καὶ ληιζόμενοι τῆς τε λείας τὸ ἐπιβαλ. λον μέρος αὐτοί τε διαλαγχάνουσι, καὶ τοῖς οἴκοι ἐπὶ ταῖς γυναιξὶν ἐπιμένουσιν ὀπιδιδλόμενοι διδόασι τὸ ἄλχεμον μέρος. Τουργούτης δὲ τῆς Φρυγίας χώρας ἐπάρχει τε, καὶ ἐπὶ 20- μενέαν ἥκει καὶ Καππάδοκας 7j χώρα αὐτοῦ. τὸ δὲ͵ Tovg-5- γούτεω γένος δοκεῖ νεώτερον γεγονέναε ὑπὸ "uv9aow, καὶ ἐπικαταβὰν ἐς τὴν ταύτῃ τῆς Φρυγίας χώρων ἐπεικρατῆσαί τε τὸ ἀπὸ τοῦδε τῆς χώρας, xa) ἐς δεῦρο διαγενόμενον πρὸς τὲ τοὺς παῖδας τε καὶ Καραμᾶνον διαπολεμεῖν. διεπολέμησε pu» οὖν τὸ παλαιὸν καὶ πρὸς τοὺς “ευκάρνας Καραϊλούκεω Q0 παῖδας. τὸ μέντοι. Κανδυλόρον 5 πόλις «gc. Καρίας ὑπὸ ἀνδρὲ τοὔνομα .. .. .«. καὶ τὴν χώραν καταστρεψάμενος "duovoarac ὃ εχμέτεω τὴν r6 ϑυγατέρα αὐτοῦ ἔσχεν ἐς τὴν γυναικωνῖτιν, καὶ τὸκ παῖδα αὐτοῦ κατέλιπεν ἄρχειν τῆς χῶ- — ρας. τοὺς μέντοι ἡγεμόνας, τὸν τε Κερμιανὸν καὶ «Αἰδήνην, t5 ἐλαύνων ἐπὲ Καραμᾶνον, καὶ ἐόν τε Σαρχάνην τῆς τε χώρας ἐξήλασδ, καὶ ἐπιὼν τὰ βασίλεια αὐτῶν ἡνδραποδέσατο. ὃ μέντοι Αἰδήνης ἐτελεύτησεν ἄπαις ὦν, Σαρχάνης δὲ καὶ Mr δησίας ἐπὶ τὰς ὁμόρους αὐτῶν χώρας διεσώζοντο, ἀποφυ- γόγτες ᾿Αμουρατὴ ἐπιόντα. Μϊενδησίας μένται ἐς Ῥόδον cgi-3 Cxóuevoc διέτριβε, μετὰ δὲ ταῦτα χηρυκευσάμενος ἀφίκετο παρὰ βασιλέα, δεύμδνος τυχεῖν ἀγαθοῦ τινὸς πρὸς τοῦ βασι-
regione Caramani, cum quo ipsis continuum bellum est. duce: eli- gunt, quorum ductu praedatum proficiseuntur. duces praedam so- perfluam capiunt, et inde partem baud contemunendam iis largientur qui domi apud uxores remanserint. Turgutes Phrygiae imperat; et Armeniam Cappadociamque regio eius attingit. genus 'l'urgutae vi- detur recenter admodum fuisse sub Aimythaone; et. cum in Phrygiam inde descendisset, regionem istam ex eo tempore obtinuisse. quod cum durasset ad haec tempora, contra filios et Caramanum arma tu- lit. bellum etiam gessit iam olim genus istud adversus Leucarnas Caraelucis filios. — Candylorum urbs Cariae in potestate viri, qui nuncupatur « « « regionem itaque populationibus divexans Amurite: Mechmetis filius, ducis filium in gynaeceum suum transtalit; filium regionis: principem relinquit. Cermianum et Aedinem Sarchanemque principes, eum pro&cisceretur contra Caramanum, regionibus ipsorum expulit, accedensque .regias eorum spoliavit. . Aedines excessit e vi- vis, carens liberis. Sarchanes et Mendesias in regiones finitimas fu- gientes servati sunt, ne.quid mali ab Amurate paterentur. Meude- sias Rhodum contendit, ibique moratus est. postea praeconio exci- tus accessit ad regem, flagitans ut aliquíd boni ab eo impetraret. qui etiamnum apud regem aetatem agit, vietuta et necessaria a ianuis
DE REBUS TURCICIS L. v. 245
λέως, xaé i; δεῦρο ἔτε διατρίβων τὴν δαπάνην ἔχει ὑπὸ τῶν ϑυρῶν. ὃ μένεοε Καραμᾶνος, εἷς τότε Τοχόνειον xazsiA/ qu xai τὴν χώραν αὐτοῦ κατέχων διέτριβεν, ἔπεμπε πρέσβεις παρ᾽ ᾿μουράτῃ, ὑπισχνούμενος τήν τε ϑυγατέρα δοῦναι αὐ.- 519 εἰς γυναῖχα xai τὸν παῖδα αὐτοῦ ἐπιπέμπειν συστρατευό- μενον én£ τὰς ᾿Αμουράτεω ϑύρας. ὃ μὲν δὴ ᾿Αμουράτης ἐπείϑετο, τὰς. σπονδὰς καὶ ὅρκια ποιησάμενος ὠπήλαυνεν ἐπὲ τῆς Εὐρώπης. μετὰ δὲ ταῦτα χρόνου ἐπιγιγνομένου αἰτια- σάμενος ᾿σμαΐλην τὸν Σινώπης καὶ Κασταμωνίας ἡγεμόνα Ιϑἐσερατεύετο ἐπ᾿ αὐτόν. οὗτος μὲν οὖν ὡς ἐπύϑετο ἐπ’ αὖ- τὸν ἐπεένοιε. "“μουράτη, πρέσβεις ἔπεμψε, καὶ τὴν μὲν τοῦ Ὁ χαλχοῦ πρόσοδον. ὑπέσχετο ἀποφέρειν τοῦ ἐνιαυτοῦ, ὅση ἂν εὐτῷ τυγχάνοι. οὖσα, καὶ τόν ye παῖδα ὑπισχνεῖτο ἐπιπέμπειν χαὶ οὗπος &c τὰς βασιλέως ϑύρας. τὸν μέντοι Τουργούτεω παῖδα καὲ πρότερον ὅτε παραγενόμενον ἐπὶ τὰς βασιλέως ϑύ.. ας ἐπυϑόμεθα ἐπαγαγέσϑαι βασιλέα, καὶ ἐπιτρέπειν τὴν χώ-’ ραν αὐτῷ. διαϑεῖναι 7j ἂν αὐτῷ δοχοίη. - Ταῦεα μὲν αὐτῷ ἐς τὴν ᾿“Ἰσίαν ἐπέπρακτο, λαμπρὼ ἐπο- δεδειγμένα ὡς τὴν ἀρχὴν αὐτῷ. xai πρός t8 τοὺς “ευκάνας 0ἐπολέμεε συχνόν τινα χρόνον. ἐγένετο dà ἐκ τοῦ ᾿Αμουρά- τεῦ ἔλευσες ἐπὲ Τριβαλλῶν ἡγεμόνα καὶ ini τὸν ἡγεμόνα Γεώργεον τὸν κηϑεστὴν αὐτοῦ δι᾽ αἰτίαν τήνδε. Σεέφαγον γὰρ P. 121 τὸν νεώτερον» παῖδα ἔχων παρ᾽ ξαυτῷ διατρίβοντα, ὡς μέντοι
10. οἷς om P 21. ἔλασις ἢ
aeciplens. — Caramanus cupidus reclplendi Toconelum et reglonem suam legatos ad Amuratem mittit, promittens se suam filiam ei da- turum uxorem, et filium quem haberet, missurum ut in ianuis mere- ret. Amurates ín foedus, iuramenti religione interveniente, Carama- mum suscepit, et in Europam iter intendit. postea cum aliquantulum temporis intercessisset, arma contra Ismaelem Sinopes et Castamomae principem arripuit, nescio ob quam offensam. qui ut accepit Amura- tem contra se ut. hostem properare, legatos obviam regi mittit, qui dicerent, si pacem petenti daret, se quotannis aerís reditum quan- tuscupque esset, regi pensurum. praeterea pollicebatar se filium suum im regis iamuas missurum. filium autem Turgutis, quem iam ante in regis ianuas abiisse constabat, regioni pristinae restituit; ei- que cum eo agere pro suo arbitrio permisit. : u
Haec quidem fortiter ab Amurate facta incredibile dictu est quanta gloria Asiae regnum illustrarint. belium quoque tempore longo inter ipsum et Leucarnas arsit. expeditionem suscepit Amu- rates contra Triballorum principem et huius affinem Georgium. ex- peditionis huius ístam causam tradunt. Stepanum enim iuniore:
1
246 LAONICI CHALCOCONDYLAE
4 ὀπήλαυνεν ἐπιὼν ini Σπενδέροβον, ἐν 4j τὰ βασίλειω ἣν αὐ- τοῖς. ὃ μέντοι ἡγεμὼν καταλιπὼν τὸν παῖδα αὐτοῦ Γούργου- Qo» ἐπιτροπδύειν 18 τὴν πόλιν καὶ φυλάετειν τὰ τείχη, ἣν ἐπίωσιν οὗ πολέμιοε, αὐτὸς ἐπὲ Παιονέας ádmyes ἐπικουρίας δεησόμενος" ὑπῆν γὰρ αὐτῷ καὶ ἐν τῇ Παιονίᾳ. χώρα x6 ov5 φαύλη xai πόλεις πολλαὲ καὶ ὠγαϑαὶ, ὥς ἠλλάξατο Ἐλεαζα- ρος πρὸς τὸν Παιόνων βασιλέα Σιγισμοῦνδον ἀντὲ τῆς JWinc- λογράδος πόλεως, ἧς ἐδεδώκει τῷ βασιλεῖ ὥστε τῷ πορϑμῷ καλῶς ἔχοντος τοῦ χωρίου. ὃ μὲν οὖν παῖς αὐτοῦ καταλέ- V.103 λδέπτο ἐπιτροπεύων τὴν πόλιν, καὶ παρεσχευάζετο ὡς πολιορ- 10 Βκησόμενος. ὡς δὲ ἐπιὼν ὃ ᾿Αἰμουράτης ἐπέδραμά τε τὴν χώραν xai ἐπολιόρκεε τὴν πόλιν, ἐπειρᾶτο μηχανὰς παντοίας προσάγων τῷ τείχϑι ἑλεῖν τὴν πόλιν. ὡς δ᾽ οὐδὸν αὐτῷ ἡνύε.-. τὸ, ἐδεδίττετο τὴν πόλιν τηλεβόλοις μεγίστοις δὴ τοῖς εἰς ἐχεῖνον τὸν χρόνον γενομένοις, xaé và ys τείχη εὐπτῶν οὐχ." ἀνίει. ἐνταῦϑα ὃ τοῦ ἡγεμόνος παῖς Γούργουρος, δεδιὼς μὴ ἁλῷ 5 πόλις ὑπὸ τῶν τηλεβόλων, ἐδέχετο λόγους παρὰ βασι- λέως περὲ συνϑηχῶν, xai ἐσπένδετο ἐφ’ ᾧ παραδιδόναε ve τὴν πόλιν τῷ βασιλεῖ, καὶ αὐτοὺς ἐς τὰς ϑύρας αὐτῷ φοιτῶντας τυγχάνριν ὧν ἂν δικαιοῖ αὐτὸς βασιλεὺς ἀποφέρεσϑαι. 09-20 οτος μὲν οὖν τὴν πόλιν παρέδωκε, xai ἐς τὸ σερατόπεδον ἐξελ.- Su» διέτριβε παρὰ βασιλέα σὺν τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ “Στεφάνῳ.
14. ἐδεδίττου Ρ
filium habebat secum morantem, cum proficisceretur Spenderoviam, ubi ipsorum regia erat. princeps, relicto filio Gurguro (qui et Geor- pius et Gregorius) ut tutaretur urbem et defenderet moenia, si ad- ventaret hostis, ipse abibat in Pannoniam, auzilium oraturus. erst enim huic etiam in Pannonia regio baud contemmenda; praeterea urbes multae et opulentae, quas permutatione facta cum Sigismundo pro Belgrado Eleazarus aeceperst. haec enim urbs mire placebat regi, - quasi regio admodum esset opportuna propter portus commoditatem. lius quidem praedicti principis relictus erat ut tueretur urbem, et se parabat, nihil cessurus hosti urbem obsidere instituenti. tandem accedens Amurates incursionem in agros fecit, et postea urbem obsi- dione cingit, machinas varias moenibus admovens, si quo modo urbe potiri posset. cum nihil! proficeret, bombardas, quae ea tempestate abebantur maximae, produci iubet, iisque moenia pulsare haud ces- sabat. mec sic aliqua capiendae urbis spes affulsit. veritus autem Gurgurus ne urbs tandem veniret in manus hostium, cum bombarda- rum impetum amplius sustinere non possent, admittebat verba regis quibus pax offerebatur. foedus ictum est, quo tenebatur ut urbs reg! traderetur, ipsi autem cum eo in ianuas proficiscerentur, conseculuri
DE REBUS TURCICIS L. v. 247
pti! οὐ πολὺν δὲ χρόνον, εὃς ἐπύϑετο τὸν πατέρα αὐτῶν ἐπα- γύμενον ἐπὶ ᾿μουράτη καὶ τούς γε παῖδας παρὰ τοῦ πατρὸς ἀλόγους τὸ δεχομένους καὶ κρύφα διακηρυκευομένους περὲ ἐκοστάσεως ) λαβὼν ἄμφω τὼ παῖδε ἐξώρυξε τὼ ὀφϑαλμὼ Saarpo». eg μὲν οὖν Σπενδέροβον τὰ Τριβαλλῶν βασίλεια παρεστήσατο, καὶ φρουρὰν ἐγκατέλιπο τῇ πόλει ἱκανήν, ad- "za ἐπιὼν ἤλαυνεν ἐπὶ Mnsloyoddg» τὴν Παιόνων πόλιν. ἐπι δ' αὕτη 5j πόλις ἀμφοῖν τοῖν ποταμοῖν πορίρρυτος γινο.. μένη dg' ἑνὸς μὲν μέρους τοῦ Ἴστρου ῥέοντος, ἐφ᾽ ἑτέρου θὲ τοῦ Σάββα, ὃς ἐς τὸν Ἴσερον αὐτοῦ παρὰ τῇ πόλει ταύτῃ Ὁ udo. ἢ μὲν οὖν Σπενδέροβος καὶ αὕτη... . . ὡς δὲ ἐς Mulyoddy» ἐπελάσας ἐπολιόρκει τὴν πόλιν ᾿Αμουράτης ó Μημέτεω, ἔτυπτε μὲν τὸ τεῖχος τηλεβόλοις καὶ κωτέβαλε μέ- (tx ὀλέγον, ἐποπόνθεε dà zd σερατεύματα πρὸς τῆς πόλεως Dóynucra ὑπὸ zs τηλεβόλων καὶ τηλεβολίσκων παμπόλλων ἐς τὸ βασιλέως σερατύπεδον ἀφιεμένων ἐπὶ τοὺς ἄγδρας καὶ μυρία σα βέλη ἀφικουμένων ἐπὲ τὸ στρατόπεδον. ἐνταῦϑα " Αλέης ὁ τοῦ Βρενέζεω ἤκουσεν ἄριστα ἐν τῷ στρατοπέδῳ, dyjgrs γενός- μέρος τὰ ἐς τειχομαχέαν σὺν τοῖς ἑαυτοῦ πρῶτος, καὶ τώφρον Ῥόρύξας ὡς ἐγγυτάτω τῆς πόλεως ἐσκήνου σὺν τῷ στρατεύματι, 132 αὐτοῦ, ὡς μὲν οὖν τὸ τεῖχος κατεβέβλητο, εἰσεχέοντο δὲ εἰς V» πόλιν oj νεήλυδες, καὶ τῆς uà» πόλεως πολὺ μέρος κατε- "ax μετὰ dà ταῦτα τῶν d» τῇ πόλει ἀθροιζομένων,
" quae rex statuisset. — Gurgurus regi urbem tradidit, et in castra "$508 conversatus est apud regem unà cum fratre suo Stepano. nec Mülo post, ut nuntiatum est Amurati patrem horum contra se ho- sili animo pergere, filiosque patrem clam adiutare et ad defectionem inelinare, ambos adductos filios oculis orbavit. Spenderovia Tribal. "'bque regione occupata, oppido praesidium validum. imposuit, et τοαϊΐποο copias contra Belgradum Pannoniae urbem movit, urbs ista dsobug Grcumfluitur fluviis: ab uno Ister, ab altero latereSavus fluit, Qi in |strum eo loci iuxta urbem eam effunditur. Spenderobus et bhe.... ut accessit Mechmetis filius Amurates, urbem obsedit, lonbardasque expediens urbis partem baud parvam stravit. oet exer- Os Amuratis interim intoleranda patiebatur ab oppidanis, qui bom- ardis batigtis aliisque machinis bellicis gravissime affligebant hostes ttbi assidentes, sagittis aliisque iaculis pene obruebantur tum viri Ot castea, ibi tum Halies Brenezis filius, cuius fama per castra erat Ctlebris, primns cum suis succedit muro oppugnando; qui fossa iuxta Vbrm facta et communita ibi tentoria sua tetendit. ubi murus deie- 4*4 es, per loca patemtia ruinis peregrin] irruunt et urbis partem
048 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἐς χεῖρά τε τοῖς νεήλυσιν ἀφίκοντο, καὶ αἰσάμενοε ἐξεώσανιο
καταβαλόντες ἀπὸ τοῦ τείχους. καὶ ὡς ἐξεκρούσϑη τὰ στρα.
τεύματα καὶ οὐ προεχώρει αὐτῷ ἡ τῆς πόλεως αΐρεσις, ἀπή-
γαγε τὸν στρατὸν καὶ ἀπήλαυνεν ἐπ᾽ οἴκου. ὕπαρ ον δὲ ἐπι-
στήσας τῇ Σκοπίων τε καὶ Ἰλλυριῶν χώρᾳ ἄνδρα τῶν nap αὐτῷ μεγέϑει δυνώμενον καὶ αὐτῷ ἐπὲ τῇ ἀδελφῇ yaufpor
γενύμενον, καὶ στρατόν τὸ ἐπιτρέψας πεζόντε ἅμα καὶ ἱππι-
Bxó», ὥστε ἐς τὴν ᾿λλυρεῶν ἐσβαλεῖν χώραν, διῆκεν évravda
τὰ στρατεύματα.
'O μὲν. οὖν Ἰλλυριῶν βασιλεὺς --- Πόσϑνη δὲ 5 χώρα τ αὕτη καλεῖται, καὶ ἔστεν ἡ χώρα αὕτη τραχεῖά τε καὶ ὀρεινὴ πᾶνυ, διήκει δὲ ἐπὶ Ἰλλυριοὺς τοὺς πρὸς τὸν ᾿Ιόνιον ὠκισμέ- vovg παρὰ τὴν ϑάλασσαν. ἐστι δὲ αὐτῷ βασίλεια καὶ πόλις Γαΐτια καλουμένη, καὶ ποταμὸς παρ᾽ αὐτῇ ῥέων ἐκδιδοῖ ἐς Ἴστρον. οὗτος uà» δὴ ὃ τῶν Ἰλλυρεῶν βασιλεύς, ὡς δηου-1} μένης αὐτῷ ὑπὸ "Ioauov τῆς χώρας, ὡς στρατόν τε συναγαγὼν ἦνυεν οὐδέν, οὐδὲ ἐς χεῖρας ἐλϑεῖν ἠνέσχετο τῷ βασελέως στρα- zt), πρέσβεις τὸ ἔπεμψε παρὰ βασιλέα, καὶ ἐτάξατο φόρον ἄπαγειν τοῦ δνιαυτοῦ μυριάδας δύο χρυσοῦ χαὲὶ πεντακισχι- λίους. βασιλεὺς δὲ προσίετο καὶ σπονδὰς ἐποιεῖτο αὐτῷ. 5
C Τούτου δὲ τῆς χώρας ἔχεταε ἢ τοῦ Zreqürov τοῦ Za V. 104 δάλεω χώρα᾽, ᾿Ιλλυριῶν τὸ γένος, καϑήκουσα ἐπὲ ϑάλασσων
maximám capiunt. colliguntur in unum oppidani, et manus cum pe- regrinis fortiter conserunt, quos impulsos magna vi in fugam ver- tunt, εἴ de moenibus deturbant exactos urbe. hac igitur spe ca- piendae urbis frustrati, quia peregrini forliter expulsi erant, Amura- tes cum exercitibus abscessit et domum ire contendit. Scopiorum vero et Illyricorum regioni praefectum dedit virum primarium suum- que sororium; cui tradidit pedestres et equestres copias, ut incursio- nem in lllyricum facere posset.
Illyricorum rex Bossina regionis illius nomen est; quae cum til aspera et montana, porrigitur usque ad Illyricos, qui incoluut maritimas : lonii regionem. δεῖ et urbs regnique sedes Gaitía sive Iaitza, et flu- vius qui eam alluit (quem Wkrinam vocant; is in Savum ezit) qui deinde in Istrum exbauritur. hic lllyricorum rex sua regione ab la- TO vastata exercitum comparavit. veritus autem cum Amuralis cou- fligere exercitu, legatos misit, qui dicerent se paratum esse, si pacem iupetraret, quotannis viginti quinque milia aureorum tributi noinine conferre. rex Amurates hac condicione pacem dedit.
, Huic regioni adiacet Stephani Sandalis filii regio, quam gens ll- lyrica tenet; et $e extendit ad.lonium «4 « aec natio cum lliyric
DE REBUS TURCICIS L. V. 049
ἐς τὸν "Ióvtov nagd . . . . καλουμένη. τὸ uà» δὴ γένος vov. τὸ ᾿Ιλλυρεκὸν ὃν ἀπὸ παλαιοῦ διέσχισταε ἀπὸ τοῦ λοιποῦ τῶν ᾿Ιλλυρεῶν γένους" ἤϑεσε μὲν γὰρ καὶ διαίτῃ τὴ αὐτῇ διαχρῶνταε, νόμοις δὲ οὐ τοῖς αὐτοῖς. Κουδούγεροι δ᾽ dvoud. - δζονταε σύμπαντες οὗ ἐς τὴν Σανδάλεω χώραν τελοῦντες. με- ταξὺ μόνεοε τῆς Ἤπείρου xai αὐτοῦ τῆς χώρας πόλεις τε ἔγει.. σιν αὐτῶν τὸ τῶν Ovsvsrow καὶ 7j τοῦ ᾿Ιβάνεω χώρα τοῦ Ka. στριώτου, μετὰ δὸ ταύτην ἡ τοῦ Κομνηνοῦ χώρα, τὰ πολλὰ παράλιος οὖσα « ἐπὲ μεσόγαιον μέντοι ἐς βραχὺ τι παρατεί- lvi ἐπὶ τὴν περίοικον τῆς “Αργυροπολίχνης, αὐτοῦ ταύτῃ qxi- σμένης, ἐν ἦ ὃ τῆς χώρας ὕπαρχος διατρίβων τήν τὸ ᾿1βά- Ὁ xe χώγναν καὶ Kouvgvaio» ἐληίζετο. τούτων μέντοι ὅ τε ᾿Ἰβάνης, ἐπὲ τὰς ϑύρας ἰὼν τοῦ βασιλέως ἐστρατεύετο σὺν τῷ βασιλεῖ, ἦ ἂν ὕφηγοζεο τὰ βασιλέως στρατεύματα. καὶ "oia ιὀνίτης δὲ ὃ ἸΚομνηνός, ὡς ἀπὴν καὶ αὐτῷ 7j παερῴα ἀρχὴ ὑπὸ βασιλέως, ἀφικόμενος ἐς τὰς θύρας τὴν δίαιταν εἶχε παρὰ βασιλέως. ὕστερον δὲ τελευτήσαντος ᾿Ιβάμεω τοῦ Κα- στρεώτου τόν τὸ παῖδα αὐτοῦ λαβὼν ἐς τὰ βασίλεια καὶ τὴν χώραν ὕφ᾽ αὐτῷ ποιησάμενος εἶχε. μετὰ δὲ ταῦτα οὐ πολὺν "0 χρόνον, ὡς διακρέβων ᾿Αριανέτης ἱκέτης ἐγένετο ἀπὸ τῶν 9v- ρῶν τυχεῖν ἀγαϑοῦ τινὸς πρὸς τοῦ βασιλέως, λόγους το δοὺς ἐπιπέμψαιε mé τοὺς τῆς χώρας αὐτοῦ, xa) ὑπισχνουμένων P. 133. αὐτῷ ἀπόσεασεν, ἤν ἀφίκηταε ἐπ᾽ αὐτούς͵ ἀποδιδράσκει τὰ
2. ὑπὸ P
sit, iam olim a reliquis separata est Illyricis. incolae autem moribus et victus. ratione nihil discrepant ab Illyricis, verum alias sequuntur leges. Cuduergi nuncupantar omnes qui degant in Sandalis regione. inter hanc εἰ Epirum sitse sunt. quaedam Venetorum urbes, ubi et Jbanis regio habitatur Castriotis. huic annexa est Commeni regio, pleraque maritima; versus mediterraneam regionem brevi intervallo extenditur ad loca Argyropoli finitima, ubi praefectus Amuratis castra habens, Ibanis et Cominenorum regionem evastabat. interea Ibanes vi- ctos ibat in ianuas regis, eumque sequebatur, quocunque cum copiis militatam abiisset. postea Arianites privatus paterno principatu in regis ianuas abiit, à rege victum et necessaria capiens. deinde mor- tuo Castriote Ibane, filium eius in patrium principatum subrogavit Amurates. Árianites, qui et ipse suo principatu deiectus erat a rege, supplicabat ianuis ut oni aliquid a rege consequeretur. deinde mis- sis quibusdam ad eos qui in sua adhuc, unde pulsus erat vi hostili, regione versabantur, dicebat se eo cum copiis venturum. qui cum promitterent, sí armatus advenisset, se a rege defecturos, fuga reli- cis ianuis, in suas regionem se recepit. reversus igitur ad pater-
250 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἀπὸ τῶν ϑυρῶν, καὶ κατιὼν ἐπὲ τὴν πατρῴαν doxz» συντί. ϑεέται τοῖς βελείοσι τῆς χώρας. καὶ ὑποδεχομένων dapévoc ἀπέστησαν απὸ βασιλέως, καὶ τούς γε ὥρχοντας εἧς χώρας Τούρχους ἀνελόντος ἐπέδραμον τὴν βασιλέως. χώραν xai ἦγον καὶ ἔφερον, χώραν va ἐρυμγὴν κατέχοντες αὐτοὶ καὶ ὀρεινὴν τὴν σύμπασαν καὶ τραχεῖαν. ὡς μὲν οὖν ταῦτα ἠγγέλλετο βα- σιλεῖ, ὅπεμπεν ““ἴλέην τὸν Βρενέζεω, στρατηγὸν ἀποδείξας " καὶ παραδοὺς αὐτῷ στράτευμα, ὅσον τε naQa ᾿Αξιὸν ποταριὸν καὶ Βτῆς ᾿“ργυροπολέχνης, καὶ ἱπποδρόμους, ὅσοι τήνδε τὴν χώραν ἐνοικοῦσιν, ἐκέλευεν ἐπιόντα τήν τὸ χώραν αὐτῷ τὴν ᾿“λβα- i νῶν κατασερέψασϑαι, καὶ ἀνδραποδισάμενον ἥκειν αὐτῷ ἀγον- τα τὸν Κομνηνοῦ παῖδα. οὗτος μὲν οὖν λαβὼν τὸν στρατὸν ἅπαντα ἐσέβαλεν ἐς τὴν χώραν, καὶ πεζὸν ἅμα εὑράμενος οὐκ ὑλίγον. ὡς δὲ ἐσέβαλον, ἐδήουν va τὴν χώραν καὶ ἐνε- πίμπρων oixac τὲ καὶ ἀγρούς, οὐδενὸς φειδόμενοι. ὃ μέντοι 15 “Τριανίτης συναγαγὼν τοὺς τῆς χώρας ἱππέας τὸ καὶ πεζοὺς καὶ ἀφικόμενος καταλαμβάγει τὰ ἄκρα, j ἔμελλεν ἀναζεύξας “λίης ὃ τοῦ Βρενέζεω ἐξελαύνειν. καὶ ὡς ἐπειρῶντο μετὰ Οταῦτα ob τοῦ ᾿Αλίεω διελθεῖν, οὐκ ἠδύναντο, ἐνισταμένων τῶν ταύτῃ μετὰ ᾿Αριανέτου καὶ οὐκ ἐπιτρεπόντων διεξιέναι. 20 ὀνεαῦϑα οἱ Τοῦρκοι ἄλλοι μὲν ὡς ἀπελήφθησαν ἐν τῇ χώρᾳ, ἄλλοι δὲ κατὰ τὴν χώραν ἐτράποντο, ὅποι ἑκάστῳ nQovyo- ett διασώζεσθαι. ᾿ τούτων οἱ πλεῖστοι διεφϑάρησαν ὑπὸ τῶν
21. ἀπελείφρϑησαν P
nam regionem cum optimatibns coniurationem facit, qui eum lubenti animo suscipientes ab rege defecerunt, interfectisque Turcis incur- sionem fecerunt in Ámuratis regionem, quam egerunt et tulerunt. el quidem res pulchre succedebat, cum ipsi regionem asperam et mon- tanam, in quam se recipiebant, incolerent. ut rumor ad regem ista pertolit, Aliem ducem constituit, cui exercitus, quos habuit iuxta Áxium flumen et Argyropolim, tradidit, addito equitatu universo, qui jn ea regione moràábatur, iussitque ut Albanorum regionem suobigeret, et mancipiorum praeda onustus, captum adducens etiam Arianitem Comneni filium, rediret. hic accepto exercitu universo impetum de- dit in hostilem regionem, cum ibidem invenisset copias pedeitres haud aspernandas. regionem populabantur, vicos villasque incende- bant, nemini parcebant. Arianites, congregatis suae regionis equiti- bus et peditibus, adveniens occupabat montium cacumina et ango- sias; qua reditum maturans transiturus erat cum copiis. aliis mili- tes cum conarentur transire, non potuerunt, cum fortiter ab Arianite transitu prohiberentur. "Turci reliqui, cuu: ab Alie essent in ea re- gione relicti, fuga sibi consulere parabant, eo festinantes ubi inco-
DE REBUS TURCICIS L. V/ : 253
ἐπιόντος Τονραχάνεω, ἄλλος ἄλλῃ ἀπώλετο, ἀλέϑρῳ τῷ xaxi- ovg παραδοθέντες ὑπὸ τῶν βασιλέως ὑπάρχων. ᾿Αμουράτης δὲ ὡς ἐγένετο ἐπανιὼν ἀπὸ Καραμάνου ἐς τὰ βασίλεια, Μἰεζέτην τὸν τῆς Εὐρώπης αὐτῷ στρατηγὸν ἐκέ. Ὁ bAsve, λαβόντα στρατὸν ὅσον ἂν βούληται, καὶ πεζὸν ἅμα καὶ ἱππικόν, ἀγαγέσϑαι τε καὶ ἐλαύνειν ἐπὲ Παιονοδᾳκίαν ὡς xa- ταστρεψάμενον αὐτῷ τὴν χώραν. ὃ δὲ λαβὼν τό τε Evgo- πης στράτευμα καὶ ἀζάπιδας τῆς Evgongg χαὲ ἱπποδρήμρυς τοῦ βασιλέως, ὅσοι" ἐν τῇ Εὐρώπῃ ἐγένοντο, ἀφίκετο ἐπὶ τὸν 10Ἴστρον, διαβὰς δὲ τὸν Ἴστρον ἐπὶ Παιονοδακίαν τὴν "«(οδέ-- Mo» χώραν» καλουμένην, — τὸ δὲ ᾿Αρδέλιαν τοῦτο ἀπὸ Πραν σοβοῦ τοῦ ὅρους ἐπὶ Παιονίαν διήκει, ἐὀνεὸς δρυμῶνος γενο- μένη ἅπασα 5 χώρα, καὶ πόλεις ἔνεισιν ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ οὐκ ὀλίγαι, μητρόπολις δὲ αὐτῶν τὸ Σιβίνιον καλούμεναν, ι5γλώτεῃ δὲ χρῶνται οὗτοι τὰ μὲν τῇ Ποιόνων τὰ δὲ καὶ ἴω χῶν, dent τε καὶ ἤϑεσι τοῖς Παιόνων, καὶ ὑπὸ τῷ Παιό- vo» βασιλεῖ οὖσα ἡ χώρα αὕτη ἄρχοντά τε δέχεται, ὃν ὧν αὐτοῖς ὀφεστῴῃ ὃ βασιλεὺς Παίονα. αὐτόνομοι δὲ αἱ πόλεις Ῥ. 135 οὖσαι, καὶ ὑπὸ τὴν. μητρύπολιν τὸ Σιβίνιον εὐϑυνόμεναι, $0sapà dà τῷ ἄρχοντι σφῶν, ὅποι ἂν κελεύοι ἐπὲ ἐκστρατείαν, καὶ τὰς προσόδους ἀποδιφόντες, ἀξιοῦσε πολιτεύεσϑαι σφίπεν αὐτοῦ ἐς τὸ ἐπιχωριον πάτριον ἔϑος, ἐπὶ ταύτην ouv δὴ xi». πόλιν τὸν ᾿Ιστρον διαβὰς ὃ ΠΪεζέτης ἤλαυνεν ὡς πολιορκήσων, V. 106
rant Turschanis merus, wb. regfis praefectis. crudelissime oécisi sunty cam nus isto alius alío mortis genere miserabiliter interiret. — '^ *
Aimurates reversus ab expeditione quam contra Caramanum sum- pserat, e regia sua Mezetem, quem Europae ducem declararat, aeci- pere iussit copias eqaitum"' et peditum quantas vellet, et proficisci eontra Pannodaciam, ut eam suo impeno iungeret. qui accipiens Eu- ropaeum exercitum et Europae Azapides equitatumque regis omnem, n in Europa agebat, pervenit ad Istrum; quo traiectQ ingressus est annodaciae regionem. quae Ardelium nominatur. Ardelium a · Pra- sobo,monte in Pannoniam usque excurrit. regio ista cingitur quer- cetis. glandiferis , urbesque habet non paucas. zmnetropolis Tosibi- mium vocatur. lingua utuntur partim Dacorum et partim Pannonum^ victu et moribus Pannones imitantan haec regio subiecta est Pah- nonum regi, ἃ quo ducem accipit. de Pannonum genere. urbes ha- bet liberas, quae proprio iure propriisque legibus ub metropoli To- sibinio reguntur. iussi proficisci in militiam regi parent, tributum ferentes quandocunque is imperaverit; sofummodo potentes ut. sibi. proprio iure suisque legibus rem publicam adwminfstare liceat. contra hanc igitur meteopolim , ubi Istrorm. tramsierkt, Mezetes univetsaui
452 LAONICI CHALCOCONDYLAE
fina, καὶ ἐπολιόρχοῦν τὴν πόλιν μηχαναῖς τε τῷ τείχει προ- σφέροντες. ἦσαν δὲ αὐτοῦ ἐν τῇ πόλει νεήλυδές τὰ τοῦ ffo. σιλέως φρουρὰ καί τινες ἄλλοι οὐ πολλοὶ τῶν Τούρχων δια- Β φυγόντες ἐς τὴν πόλιν, καὶ ἠμύνοντο τὸν στρατόν. ὥστε δὴ ταῦτα πράσσοντες οἱ ᾿«Ἰλβανοὶ τὴν τε πόλιν ἐπολιόρχουν, ur-5 devi ἀνιόντες ἐς τὴν πολιορκίαν, καὶ τὴν χώραν τὴν περίοι- xov τοῦ βασιλέως ἐπέδραμον, βασιλέως ἔχοντος καὶ ἀπύντος, ὃς τὴν ᾿Ασίαν καὶ πολεμοῦντος Καραμαγῷ τῆς Κιλικίας is καὶ Καρίας ἡγεμόνι, ἐνταῦϑα dg ἐπύϑετο Τουραχάνης ὃ τῶν Τρικάλλων καὶ Θειταλίας ὕπαρχος τότε δὴ cv, rovc vid ᾿Αλβανοὺς ἀφεστηκότας ἀπὸ βασιλέως καὶ τὴν μητρύπολιν. πολιορκηῦντας, συλλέξας στράτευμα ὡς δύνατο μέγιστον, συμπαραλαβὼν καὶ τοὺς τῆς παραϑαλασσίου χώρας τῶν Τοῦρ- κων, ὅσους ἤδυνατο, ἐλαύνων διὰ τῆς χιόνος (χειμών τε yup. C7» μέγας) δευτεραῖος ἀφικνεῖται ἐπὲ τὴν χώραν, xai xao! λαμβάνει ἐπιστρατευομένους [év] τῇ πόλει τοὺς ᾿Αλβανούς. καὶ ἐπεισπεσὼν ἄφνω τοὺς πλείστους τὸ αὐτῶν διέφϑειρι, καὶ τὸν τὸ Ζέπαν τὸν ἡγεμόνα ζωγρήσας ἀνεῖλε, καὶ τὴν πὸ- λιν τῆς πολιορχίας ἡλευϑέρωσε. λέγεται δὲ ἐν ταύτη τῇ Tor- ραχάνεω ἐφόδῳ πλείους ἐῶν χιλίων διαφϑαρῆναι. καὶ oit αὖϑις 'καταδεδούλωντο οἱ ᾿«Αλβανοὶ ἀφεστηκότες dnó βαυι. λέως. οἱ μὲν τῆς χώρας εὖ γεγονότες, ὅσοι μὴ διέφυγον vii
3. φρουρᾷ P 5. μηδὲν (vel μηϑαμῇ) ἀνιέντες: ὠ (5. n9 ραϑαλασσίους P e (vel μὴ ui)
tum temporis regis erat, beilo petierunt. urbem oppagnabant vari admotis machinis. im urbe. erat praesidium regis peregrinorum: ad- erant et Turci plurimi, qui confugerant eo, urbemque fortiter et stre nue ab hostibus defensabant. Albani cum ista inciperent urbemque summa vi obsiderent , admodum oppugnationi intenti, regioni rtg^ qui tum aberat in Asia bellum gerens cum Caramuno Ciliciae et G- riae principe, incursionibus et populationibus vastitatem induit maximam. CTurachanes Triballorum et 'Thessaliae praefectus, accepu Albanorum defectione et metropolis adeo clarae obsidione, consc bens exercitum quam potuit maximum, assumens etiam "Turcos qu^ quot in Thessalia invenire potuit, citato itinere properans per nivt$ (byems enim tum erat) secundo die postquam iler ingressus eri prope urbem Albanos deprehendit; in quos praeter expectatum itv ens plurimos occidit, Depan ducem vivum cepit, urbemque obsidiont solvit. aiunt Turachanem ex improviso accedentem plures 4υ Δι mille interfecisse. et in hunc modum servitutis iugum recipere de nuo coacti sunt Albani. nobiles eius regionis, quotquot non evi
IE REBUS TURCICIS L. V; - 253
ἐπιόνεος Tovpaydrsc, ἄλλος ἄλλῃ ἀπώλετο, ἀλέϑρῳ τῷ xaxi- στῳ παραδοθέντες ὑπὸ τῶν βασιλέως ὑπάρχω». ᾿Ἡμουράτης δὲ dg ἐγένετο ἐπανιὼν. ἀπὸ Καραμάνου ἐς τὰ βασίλεια, Παεζέτην τὸν τῆς Εὐρώπης αὐτῷ στρατηγὸν ἐκέλ Ὁ δλευε, λαβόντα στρατὸν ὅσον ἂν βούληται, καὶ πεζὸν ἅμα xad: ἱππικόν, ἀγριγέσϑαι τὸ καὶ ἐλαύνειν ἐπὶ Παϊονοδᾳκίαν ὡς xa- ταστρεψόριενων αὐτῷ τὴν χώραν. ὁ δὲ λαβὼν τό τε Εὐρω. πῆς σερατευμα καὲ ἀζάπιδας τῆς Εὐρώπης xai ἱπποδρόμους τοῦ βασιλέως, ὅσοι" ἐν τῇ Εὐρώπῃ ἐγένοντο, ἀφίχετο ἐπὶ τὸν Wleroow, διαβὰς δὲ τὸν "Ιστρον éni. Παιονοδωκίαν τὴν ᾽«(ρδέ- ht χώρα» καλουμένην, — τὸ δὲ ᾿«Ιρδέλιον τοῦτο ἀπὸ I1ga« c τοῦ ὅρους ὁπὲ Παιονίαν Ó«gx&L, ἐνεὸς δρυμῶνος γενο- gm ἅπασα ἢ χώρω, καὶ πόλεις ἔνεισιν ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ ex ὑλίγαε, μητρόπολις δὲ αὐτῶν τὸ Σιβίνιον καλοίμεναν, γλώττῃ δὲ χρώνταιε οὕτοι τὼ μὸν τῇ Ποιόνων τὰ δὲ καὶ do. κῶν, duas τε καὲὶ ἤϑεσι τοῖς. Παιόνων, καὶ ὑπὸ τῷ Παιό- γων βασιλεῖ οὖσα ἡ χώρα αὕτῃ agxyovra τε δέχεται, ὃν ὧν αὐτοῖς ἐφεσετῴῳ ὃ βασιλεὺς Παίονα. αὐτόνομοι δὲ αἱ πόλεις». 155 οὖσαι, καὶ ὑπὸ τὴν μητρύπολιν τὸ Σιβώνον εὐϑυνόμενμι, δΣυπαγὰ δὲ τῷ ἄρχοντι σφῶν, ὅποι ἂν κελεύοι ἐπὲ ἐκστρατείαν, καὶ τὰς προσόδους ἀποδιδόντες. ἀξιοῦσε. πολιτεύεσθαι σφίσει αὐτοῦ ἐς τὸ ἐπεχώρεθν» πάτριον ὄϑος, ἐπὶ ταύτην ouv δὴ x5». nh» τὸν ἬἼσερον διαβὰς ὃ Ἰϊεζέτης ἤλαυνεν ὡς πολιορκήσων, V. 106
mnt Turachanis manus, wb regiis praefectis crudelissime oécisi sunt, eum alius isto alias alío mortis genere miserabiliter interiret. — '- »
Ammrates reversus ab expeditione quam contra Caramanum sum- prerat, e regia sua Mezetem, quem Europae ducem declararat, aeci- pere iussit copias eqaitum" et peditum quantus vellet , et. proficisck tontra Panpodaciam, ut eam suo impero iungeret. qui accipiens Eu- ropaeum exercitum et Europae Azapides equitatumque regis omnem, qui in Europa agebat, pervenit ad istrum; quo traiectQ íngressus est Pannodaciae regionem. quae Ardelium nominatur. Ardelium a Pra- sobo monte in. Pannoniam usque excurrit. regio ista cingitur quer. celis glandiferis , urbesque habet mon paucas. metropolis Tosibi- &ium vocatur. lingua utuntur partim Dacorum et partim Pannonum» i Pannones imitantun haee regio subiecta est Pan-
victu et moribus tai Donum regi, a quo docem accipit de Pannonum genere. urbes ha-
bet liberas, quae proprio iure propriisque Jegibus b metropoli To- sibinio reguntur. — iussi proficisci iu militiam regi parent, tributum ferentes quandocunque is imperaverit; sojummodo potentes ut sibi. proprio jure suisque legibus rem publicam admin$stare liceat. contra hanc igitur: metropoli; , ubi Istrom traneierhbt, Mezeves univetsam
256 LAONICI CHALCOCONDYLAE
πὰ πλείώ TOU στρατεύματος αἰτοῦ ταύτῃ κάκιστα διεφϑάρη, καὶ νίκην νικᾷ ἀρίστην ἐς τῶν πρὸ αὐτοῦ 'layyog ἅ. (Χρ- ψιάτης. ͵ | Οὗτος γένους ὧν οὐ πάνυ τι φαύλου, ἀπὸ Χωγιάτης Βπόλεως ᾿“ρδελίου ὡρμημένος ἐπὶ τὸν Τριβαλλῶν ἀφίκετο ἡγε- 5 μόνα, μεμισϑωμένος δὲ αὐτοῦ διέτριβε συχνόν Tiva. χρόνον, ξόλμαν τὸ ἐπιδεικνύμενος ἀξίαν λόγου καὶ σπονδήν, ἐς ὃ τι dv ἐπιπεμφϑείη ὁπὸ τοῦ ἡγεμόνος. καὶ δὴ λέγεται καὶ τόδξεο Gc «ἐξήλαυνεν ἐπὲ ἄγραν ὃ τῶν. Τριβαλλῶν ἡγεμών, καὶ λύχου ἐπιφανέντος τῷ ἡγεμόνι ἐπεκάλει τὸν ᾿]άγγον, óc ἐπὶ τῷ λύ- 10 xq γένοιτο, ὃ δ᾽ ὡς παρεληλύϑει, τὸν ϑῆρα ἤλαυνεν ἀνὰ κράτος. πεσόντος δὲ τοῦ ϑηρὸς ἐς τὸν ποταμὸν καὶ νηχομέ- V. 107 vov, ἐπεισπεσεῖν v8 ἅμα ἐς τὸν ποταμὸν καὶ αὐτὸν xai διανη-- C χομένου τοῦ ἵππου διαβῆναι, διαβάγτα δὲ ἐπιδιώκειν οὐδαμὴῆ , . ἀνιέντα, τελευτῶντα δὲ καταλαβεῖν τε τὸν λύκον καὲ ἀγελεῖν, 15 μετὰ δὲ ἀφελόμενον τὸ δέρμα τοῦ ϑηρὸς ἐλαύνειν ὀπέσω ἐπὲ τὸν ἡγεμόνα, διαβάντα dà αὖϑις τὸν πρταμὺλα καὶ προεχό- μένον τοῦ λύκου τὸ δέρμα εἰπεῖν “αὖ δέσποτα, ἐγένετο f; ἐπέ- sabage καὶ τὸν τε λύχον ἀγεῖλαν, καὶ τὸ δέρμα ὧδέ σοι πα- ρέστι; ὑπουργεῖν 0 τι ἂν δέοι γρῆσϑαι." . τότε μὲν δὴ τὸ 29 ϑαῦμα ἀγασϑέντα τὸν Τριβαλλῶν ἡγεμόνα εἰπεῖν λέγεται ὡς οὐκ ἔστιν ὅπως ὃ ἀνὴρ οὗτος ἐπὲ μέγα δυνάμεως οὐχ agi-
citus pars miserabiliter ipieriit; Iangmsque victoriam sibi peperit ce; lebriorem quam ullam unquam eius antecessores invenerint. Iangus genere natus erat non admodum obscuro.
Patria fuit Choniatae sive Huniadi Ardelii oppidum, unde pro. fectus venit ad Triballorum ducem, mercede autetn conductus, longo admodum tempore apud hunc ducem versatus est, ubique, quocun- que mitteretur, fortitudinem et diligentiam memorabilem ostendens. quondam cum. venatum abiisset Triballorum duz, eique appareret lupas, confestim langum vocat, ut lupum caperet. qui ut accessit dueisque voluntatem intellexit, continuo lupum insectatus eet. perni- cissime. — lupus ingreditur flumen quod obviam erat, et natare inci- piebat, si praesens periculum subterfugere posset. nec tamen Ilangus ἃ persecutiene cessavit, verom insidens equo flumen tranavit. ubi natando flumen superatum est, lupi vestigiis haud abcessit. postremo lupum assecutus est et confecit, pellemque deripuit, tranateque flu. vio ad ducem reversus est; praetendensque manibus lupi pollem ex. clamat “Ὁ domine, factum est ut imperasti: lupum peremi, pellem cape. ea, ut voles, utere." hoc faeinore dux admodüm delectatus in haec verba linguam solvit *certe non potest fieri quin aliquando vir ille-ad maximam promoveatur potentiam," haec tum temporis locu.
DE REBUS TURCICIS L. v. 257
itt, T0r6 μὲν δὴ οὕτως εἰπὼν τὸ ἐντεῦϑεν χοήμασί τεῦ ἐϑερώπενε͵ καὶ διατρέψας αὐτοῦ χρόνον συχνὸν ἀφίκετο ini τοὺς Παίονας. λέγεται μὲν δὴ καὶ πρὲν ἡ éni τὸν Τριβαλ.- ἰὼν ἡγεμόνα ἐλϑεῖν, " Also τοῦ Βρενέζεω γενέσϑαι ϑεράπον»- ὅτα, καὶ ϑητεῦσαε παρ᾽ αὐτῷ ἱπποκόμον γενόμενον. οὐκ ἔχω δὲ ὅπῃ τοῦτο ἀληθὲς εἶναι συμβάλλωμαι" τὴν τε γὰρ ἂν φωνὴν ἐξέμαϑε τὴν Τούρκων. ὡς μὲν οὖν ἐτράπετο ἐπὶ τοὺς Παίονας, καὶ συμπαραλαβὼν τινας ut)" ἑαυτοῦ παρήει dni τὰ βασίλεια, μεσϑὸν φάσκων ἥκειν αὐτοῖς σὺν τοῖς ἀμφ᾽ αὖ- τὸν ληψόμενος, ἐλάμβανέ τε τὸν μισϑὸν, καὲ ἐς διαφορὰν χαϑισταμένων τῶν Παιόνων πρὸς τοὺς Γερμανοὺς μεγάλα p. 131] ἐπεδείχνυτο ἔργα, ὅπότε ἔδει αὐτίκα παρόντα, ἐν τάχει τε παραγεγύμεγος καὲ μαχόμενος ἀξίως λόγον. μετὰ δὲ ταῦτα ἐπισπομέγων αὐτῷ καὶ πολλῶν ἄλλων εὐδοκιμῶν ἐφαίνετο πανταχῇ, δι᾽ ἃ δὴ καὶ ἐπετέτραπτο τὴν τῆς ᾿Αρδελίου χώρας ἀρχὴν ὑπὸ τῆς Παιόνων βουλῆς. καὶ ἄρχων ταύτης τῆς χώρας τὸν τε Σωαβατίνην καὶ εὐνοῦχον τοῦ βασιλέως στρατη- γὺν χαϑεῖλέ τε xa£ ἐτρέψατο, νίκην ἀνελόμενος εὐδοξοιάτην, d9' ἧς δὴ τὰ Παεόνων πράγματα ἐπανῆκεν ἐπὶ τὴν πρότερον λισφῶν κατάστασιν γενόμενοι, ἐφ᾽ οὗ κατὰ χρόνον Παιαζήτεω τὸν βασιλέα Παεύγων Σιγισμοῦνδον τρεψαμένου, τήν τε γώ- βὰν ἐπελαύνοντες ἐδήουν ϑαμὰ ληιζύμενοι οἱ Τοῦρκοι, xui
1. οὗτος P 9. αὐτὸς ϑ 21. Παιόνων ἐς Σιγισμοῦνδον Ῥ 22. ἐπελαύνοντος, ἐδήου P ,
tos, viram deiuceps pecunia opibusque coluit. cum tempore multo apud ducem istum moras traxisset, tandem ad Pannones rediit. sunt ηαἱ tradunt Iangum, antequam pervenerit ad Triballorum ducem, fu. i3 famulum Alüs Brenezis filii, eique mercede serviisse, cun fun- feretor equoruin curaloris partibus. — nescio autem unde conietturam lacere possim, ut. id verum esse credam: nam linguam Turcicam eo codo didicisset. reversus autem ad Pannones, assumptis aliquot aliis, pPrecedebat in regiam, dicens se advenire, ut sibi suisque mercedem ἢ Xtipiat; nec repulsam passus est. cum autem bellum arderet inter Germanos et Pannones, magna militaria edebat opero, praesens sem- Ptr. ubicunque eius opera desiderabatur, statim approperans, fortis- sime praeliabatur. postea congregatis ad eum aliis plurimis ; ubique illastris apparebat. quapropter Ardelii regionis principatus concilio Pannomum ei decretus est. cui regioni cum imperaret, Sabatinem in- terfecit eiusque exercitum in fugam coniecit, victoriam suis nuntians longe pulcherfimam. haec victoria Pannonum res erexit in pristinum Satum, ex quo enim tempore Paiazitis auspiciis ductuque Turci re- gem Sigismundum in fugam verterunt, haud cessarunt Turci in Pan-
Chalcocondylas. 17
258 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἀνδράποδα ὡς πλεῖστα ἀγόμενοε ἐνέπλησαν τὴν τὸ ᾿Ασίαν xai Εὐρώπην ἀνδραπόδων Παιονικῶν. ἐπεὶ δὲ ᾿Ιάγγος dquxóut- νος ἐπὶ τὴν ᾿Αρδελίου χώραν τὸν τε εὐνοῦχον ἐτρέψατο καὶ τοὺς περὲ αὐτὸν ἐτρέψατο Τούρχους, τόλμῃ t8 ἐχρήσαντο οἱ Παίονες ἀπὸ τοῦδε, καὶ ὄργα ἀπεδείκνυντο ἐς τοὺς Τούρχους5 ἄξια λόγου. τόν τὸ γὰρ Ἴσερον διαβάντες πολλάκις διέφϑει- gov, καὶ ὅποι περιτύχοιεν ὀλίγοι πολλοῖς οὖσι τοῖς Τούρχοις, εὐπετῶς τὸ περιεγένογτο καὶ οὐδὸ εἰς χεῖρας εφικομένους σφίσιν ἐτράποντο. To:s μὲν δὴ περιγενόμενος ἐπὶ μέγα ἐχώρει δυνάμεως 10 καὶ στρατηγὸς δὲ μετὰ ταῦτα ἀποδειχϑεὶς ὑπὸ τῆς Παιόνων βουλῆς πρὸς τοὺς Τούρχους τε καὶ Γερμανοὺς τὸν πόλεμον διέφερε, γενναιότατα διαγωνιζόμενος. οἱ μέντοι Παίονες πρὸς τε τοὺς Γερμανοὺς διενεχϑέντες τε ἐπολέμουν, απὸ αἰτίας τῆσδε ἐς διαφορὰν ἀλλήλοις ἀφικόμενοι. μετὰ δὲ ταῦτα καὶ 1 πρὸς Ἰζέχους xat Βοεμίους καλουμένους ἐπὶ συχνὸν τινα χρόνον τὸν πόλεμον διαφέροντες μεγάλα κακὰ ἐποίουν ἀλλή- λους. τρέπονται δὴ οὖν διὰ ταύτην αὐτῶν τὴν διαφορὰν ἐπὶ τοὺς Πολανίους, xaé ἐπαγόμενοε τὸν βασιλέως ἀδελφιδοῦν παῖδα βασιλέα τὸ σφίσιν ἐστήσαντο, καὶ τοῖς Πολανίοις χρη» 90 σάμενοι συμμάχοις τοῖς τὰ Γερμανοῖς χαὶ Βοεμίοις énéxtivro χαλεπῶς, καὶ ἐδήουν τὴν χώραν, καὶ πόλεις αὐτῶν ἐπιόντες | V. 108 ἐνεπίμπρων οὐκ OÀ(yac. xai δὴ καὶ ἐς μάχην καταστάντες | 2. ἐπεί τὲ P
moniam incursiones facere, plurimaque inde abduxerunt mancipis, quibus Asiam et Europam replevere. ubi autem langus advenit in Ardelii regionem , princeps declaratus communi Pannonum concilio, Sabatinem et Turcos terga dare coegit. hinc animis resumptis, Pan- nones praeclaris operibus editis Turcos ubique vincebant. nam Istrum saepius transgressi interfecerunt pauci plurimos Turcos; qui antequam , ad manus ventum foret, uon sustinentes impetum Pannonum, fugam | praecipites inibant.
Ea tempestate ad maximam potentiam promotus est Iangus. deinde — creatus dux consensu unanimi totius Pannonum concilii, bellum contra | Turcos et Germanos suscepit, fortissime semper rema gerens. Pannones gerebant bellum cum Germanis cuius haec causa perhibetur. ««« postea bellum indizere Tzechis, qui Boemi dicuntur. id bellum diu duravit, plurimis ultro citroque cladibus illatis. Pannones isto bello permoti accedunt Polonos, et inde adductum regis patrnelem sibi ducem crea- — | runt. cum igitur Poloni socia Pannonibus iungerent arma, con- tigit ut Pannones Germanos et Boemos graviter affligerent: agros enim horum evastarunt, urbesque non paucas incenderunt praeterea in- terdum ex acie dimicarunt, collatis signis. verum incerto Marte,
DE REBUS TURCICIS L. vy. 259
ἐμάχοντο" καὶ ὅτὸ μὲν περιεγένοντο oi Παίονες, ὅτὲ dàD καὶ ἡττῶντο, καὶ ἐπὲ βραχὺ αὖϑις ἀναλαμβάνοντες σφᾶς ἀνεμάχογεο. τὴν τὸ γὰρ μάχην ποιοῦνται τάδε τὰ γένη κατὰ τὸ καρτερόν, οὐδενὸς φειδόμενοι, ἀλλὰ δόρασί τὸ 5émórreg καὶ τηλεβόλοις xaé σιδηρέοις καταπέλταις ἑππικοῖς χκαὲ ἑτέροις βέλεσε διαμαχόμενοι κατακαίνουσί vs ἀλλήλους. ἐπειδὰν dà ἐς φυγὴν γένωνται, οὐκέτε ἀνήκεστον συμβαίνει σφίσιν ἐς τὴν φυγήν, ἀλλ᾽ ἣν παραδιδῷ τις ἑαυτὸν xai ὅμο- λογίᾳ χρῷτο ὡς ἡττημένος, ἀφέησιν αὐτὸν ὠπιόναι, ἐφ᾽ d τοῦ λοιποῦ μὴ διαμάχεσϑαι αὐτῷ, ἐπειδὰν συνίωσε τὰ στρατεύ- ματα ἀλλήλοις καθιστάμενα ἐς τὴν μάχην. ταύτῃ μὲν δὴ Ρ. 138 & ἀλλήλους κατὰ τὰς μάχας χρῶνται καταστάσει, ὥστε ἐπει-- ἐὰν τρέποιτο ἐς φυγὴν τὰ στρατεύματα, οὐ πολύ τι μέρος αὐτῶν τὸ ἐντεῦϑεν ἀπογέγεσϑαι.
5 Τ7ὴν μέντοι Zfaxíav αὐτοὶ οἱ Παίονες ἐπελθόντες, ἡγου- μένου τοῦ Χωνιάτου, καϑίστασαν Ζάνον ἡγεμόνα αὐτοῖς καὶ πείϑεσϑαι αὐτὸν ἐκέλευον. οὗτος μὲν οὖν ἐξελαυνομένου τοῦ Δραχούλεω ἡγεμόνος αὐτῶν, καὶ dni τὰς βασιλέως ϑύρας ὄντος, τὴν τε χώραν κατέσχεν ὅ Ζάνος, xai τοὺς ἐπιτη-
δ δείους ρακούλεω τοῦ ἡγεμόνος διειργάζετο, ὅποι πυνϑά.. Pro αὐτῶν riva περιεῖναι. οὗτοι μὲν δὴ παῖδες λέγονται yiréo9as τοῦ ύφξεω νόϑοι, καὶ τούτων ἐνίους πλαττομένους B ὑπὸ τῶν τῆς χώρας γένει τὸ καὶ πλούτῳ εὐδοκιμούντων Xa-
6. χαταβαίνουσε P
»"mc victores nunc victi, praeliis excedebant. deinde ubi paululum "tpirassent et collegissent vires, bellum instaurabant. nam populi li vi omnia agunt, et in praeliis nemini parennt. — bastis impetunt hostes, bombardis utuntar, ferreas habent. equites balistas , necnon ilis telis rem gerunt inter se pugnantes. quando autem fuga initur, ia fugientes nec caede nec persecutione admodum saevitur. verum si quis se ipse dedat et victum se confiteatur, abit iutactus et invio- htus: hac tamen condicione, ne se postmodum praelio committat, contra victores praeliaturus. hunc morem belli tempore servant: proinde in fuga non multi cadunt. . ] .
Panpones duce Choniate profecti sunt in Daciam, et ducem Da. ^"m nomine regioni praefecerunt, Dacosque ei obtemperare iusserunt. Danus igitur expulso duce Dracule, qui ad fanuas regis confagerat, Daciam obtinuit, omnesque Draculis propinquos et necessarios, ubi- tuque aliquem superstitem accipiebat, peremit. hi duces traduntur foise filii nothi, qui Myrxae nati sunt. et quosdam horum, cum Puarentur esse. Myrxae filii, ab regionis incolis genere opibusque plurimum pollentibus in Daciae ducatum subvectos esse ; quasi Da-
260 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ϑίστασθϑαι ἐς τὴν τῆς Δακίας ἡγεμονίαν, ὡς Evugoga zs ἅμα καὶ λυσιτολὴ ἔσοιτο σφίσιν ἐς τὴν ἀρχὴν καϑισταμένων. ὧν δὴ ἕνα τε καὶ δύο ἐναπυνϑανόμενος εὗρον, καὶ ξξέμαϑον τό τὸ γένος αὐτῶν καὶ τοὺς πατέρας" ἀλλ᾽ οὐχ ἐξοίσω ἐς τοὺς πολλοὺς τοὔγομα διασημήνας. “άνος μὲν οὖν τότε ὑπὸ Παιό..5 νων κατήχϑη ἐς τὴν Παιόνων ἀρχὴν, καὶ ἔσχε τὴν χώραν, ϑεραπεύων τε ἀπὸ τοῦδε διετέλει τοὺς Παίονας. καὶ ὡς ἐπέχειντο τὴν χώραν διαβαίνοντες κρύφα οἱ τοῦ βασιλέως αὐτοῦ παρὰ τὸν Ἴσερον καϑεστῶτες ὕπαρχοι, πρέσβεις τε
(ἔπεμπεν ὡς βασιλέα, καὶ εἰρήνην αἰτούμενος ἔπρασσεν ὅπως 0. αὐτῷ γένοιτο, ἀπαιτηϑεὶς ἀπάγειν ὃς τρισχίλια τόξα καὶ ϑυ- θεοὺς τετρακισχιλίους τοῦ ἐνιαυτοῦ, σπονδάς τε ἐποιήσατο, καὶ οὕτω δὴ éni κατάστασιν εὖ ἔχουσαν ξαντῷ ἀφικόμενος ἡγεμύόνευέ τε τὴς Ζίακίας, καὶ πρὸς τὸν Πογδανίας τῆς με. λαίνης ἡγεμόνα ἄγγελον πέμψας ἐἐρήνην τε ἐποιήσατο, χαὶ τ᾽ ἐπιγαμίαν αὐτῷ ποιησάμενος συνεβάλλετο αὐτῷ ἐς τὸν πρὸὺς τὸν Ζίρακούλη μετὰ ταῦτα πόλεμον.
Ταῦτα μὲν δὴ ἐς τὴν ἀρχὴν οὕτως ἔσχεν αὐτῷ τὰ ngay- ματα" ᾿Αμουράτης δὲ μετὰ ταῦτα ἐπὲὶ Κολχίδα γῆν τριη- θεὲς ἔπεμψε, τὴν τε χώραν δηῶσαι καὶ ἀνδραποδίσασϑαι τὴν} πόλιν, ἣν δύνωνται, καὶ ἐπὲ Γοτϑίαν ἐπιπλεῦσαί τε, καὶ ὅποι
D παρείκοι, τὴν χώραν ληίσασϑαι ἀποβάντας. καὶ ἐπιπλέουσαι μὲν
3. ἀναπυνϑανόμενοι P 22. παρήκοι P
cis plurimum conduceret , sí isti in ea regione praeessent rerumque summa potirentur. quorum unum atque alterum percunctando co- gnovi genus et parentes: verum nomina eorum non omnibus signi&- cabo. Danus ea tempestate a Pannonibus in Dacorum principatum collocatus Daciam tenuit, et deinceps Pannones artissime coloit. cem autem inquietaretur subinde ab regis ducibus prope Istrum collocatis, qui clam ipsius regionem populationibus divexabant, missis legatis ad regem pacem oravit, quam haud gravatim consecutus est, hac tamen condicione, ut quotannis regi tributi nomine daret tria milia sagita- ram et clipeorum quattuor milia. Daciae res ita ordinans quemad- modum sibi commodissime fore rebatur, eam pulchre imperio rezit. legatum ire iussit ad Pogdaniae nigrae principem, cum quo pacem fecit; cui etiam affinitas iuncta est, qua excitus eum enixe adiaurit iu bello quod cum Dracule gessit.
Daciae principatus in hunc modum ab novo principe reformatus et instructus est. Amurates postea in Colchida imperiumque Teape- zuntinum triremes misit, regionemque Colchidis vastans etiam urbem diripere et iude plurima mancipia auferre annitebatur. triremes illae etiam in Gothiam cursum flexerunt, eamque regionem populati sunt.
DE REBUS TURCICIS L. V. 261
αἱ τριηρεῖς προσέσχον dc yz» τε τὴν Κολχίδα, καὶ ἐπὶ τοὺς ἴότϑους ἀφικόμονοε ἐλεηλάτουν τὴν χώραν, ἀνδραποδισάμε. νοι οὐκ ὀλίγην. ὁπανεόντε δὲ τῷ στόλῳ χειμὼν ἐγένετο ἴσχυ- (9c, καὶ ἄνεμος ἀπαρκτίας ἐπιβαλὼν ἐξήνεγκεν ἐς τὴν ᾿Ασίαν δϑκατὰ τὴν Ποντοηράκλειαν, καὶ φερόμεναι αἰτοῦ ἔνιαι τῶν τριηρῶν διεφϑείροντο καὶ ἐν ξυμφορᾷ ἔσχοντο τοιαύτῃ.
Πρὸς ᾿Ιανυΐους μέντοι αὐτῷ φίλια ἣν διὰ τέλους xai εἰρηναῖα. ᾿]ανυΐοε μὲν δὴ τότε πρός τε σφᾶς αὐτοὺς περι- πισόντες μεγάλως τὸ ἐσφάλλοντο περὲ τὴν πόλιν αὐτῶν, καὶ
$4; καὶ τῶν στασιωτῶν ἐπαγομένων Φίλιππον τὸν «“Διγύρων P. 139 ἡγεμόνα τὴν τε πόλεν ἐπέτρεψαν, καὶ οὗ ἂν ἐξηγοῖτο sInovro V. 109 W ἡγεριόνι. πυνϑάνομαε γενέσϑαι δὴ τοῦτο αὐτοῖς καὶ τὺν — diuo» ἑλόμενον ὀπαγαγέσϑαι 'τοῦτον σφίσε τύραννον κατα- σησαμόνους δεὰ τὸ πρὸς τοὺς Οὐδνετοὺς ἔχϑος καὶ τὴν πρὸς
έχείγους αὐτῶν διαφοράν, καὶ ὅτι καὶ τὸν ἤεδιολάγου τοῦ- τον ἡγεμόνα ἤσϑοντο πολεμοῦντα τοῖς Οὐενετοῖς κατὰ τὸ καρτερὸν καὶ διαφέροντα τὸν πόλεμον ἐντεταμένως.
Ἔστι δ᾽ ἡ πόλες αὕτη πρὸς τὸ ἄκρον τῆς ᾿Ιταλίας κατὰ τὴν Γαλατίαν. Τυρρηνῶν δὲ τῆς χώρας ἔχεται τὸ πρὸς 5o
Qni, καὶ Τυρρηνικοῦ πελάγους ἅπτεται, ταύτῃ τετραμμένη τὸ πρὸς ἀνέσχοντος ἡλίου ἥ πόλις, πρὸς δὲ ἑσπέραν ἀπαλλατ- τομέγης τῆς χώρας ᾿Ιανυΐων ἐπιβαίνειν ἔστι τῆς Προβεντέας, 8
11. ἐχεεταμέγως P
triremes igitor istae in Colchida properarunt; et ad Gothos appellen- tes regionem haud mcdicam vastabant, plurimis inde mancipiis abdu- cis. reditum autem cum maturareL classis, tempestas saeva exorta εἰ, nam ventus qui Aparctias dicitur , exurgens classem disiecit et in Asiam iuxta Heracleam Ponti detulit. interim naves quaedam tempestate quassatae interciderunt, in huiusmodi calamitatem prae- Gipitatae.
, Cum lanuensibus ei intercessit amicitia diutina, et quasi pax Perpetua. Januenses autem eo tempore seditione agitati res suas pe- ne contodere, cum seditiosi admitterent Philippum Ligurum ducem, eique urbem committerent, promptissime sequentes quocunque eos edoxisset, hoc eis accidit, cum etiam populus eligeret iatum ducem ropter odium implncabile, quo ferebantur in Venetos. norant enim he iolani ducem Venetis admodum esse infestum et acerrime cum bis bellum gerere. . . .
lanua urbe sita est in extrema Italia, qua Galliam respicit: Tyrrhe- 20$ attingit versus Orientem. mare Tyrrhenum spectat, qua urbis situs
Ürientem versus excurrit. versus Occidentem egressos lanuensium regio- me excipit Provincia, quae Gallia est; et eius íncolae degunt sub rege
262 LAONICI! CHALCOCONDYLAE
ἥτις Γαλατία ἐστὲ καὶ vno τῷ τῶν Κελτῶν βασιλεῖ τεταγμέ- γοι διατελοῦσιν. ὀνομάζεται δὲ διὰ ταύτης πύλη ᾿Ϊταλίας, ὡς αὐτίχα ἀπὸ τούτων ἐμβάλλει ἐς Γαλατίαν. πολιτεύεται δὲ οὔτε ἐς δημοκρατίαν τὸ παράπαν τειραμμένη 3 πόλις, οὔτε ἐς ὠριστοχρατίαν" ἐπιμεμιγμένη δὲ ἀμφοῖν ταῖς κατα- 5 στάσεσι τοῦτο μὲν ἐς δημοκρατίαν δοκεῖ ἐποκλίνειν, τοῦτο δ᾽ αὖ ὑπὴ ἀρίστων τινῶν διιϑύνεσθαε, τὰ ἐς τὴν ἀρχὴν adig διατιϑεμένη. ἔστι γὰρ δύο γένη ἐν τῇ πόλει ταύτῃ ἀπὸ πα- λαιοῦ προεστῶτες τῆς πόλεως, καὶ πρωτεύοντες οὕτως ὥστε ξύμπαντα τὸν δῆμον ἐπὲ τούτους τετράφθαι, τῷ παντὶ ϑα-1 CrsQa ταλαντευόμενον. τὸ μὲν δὴ τοῖν γένοιν καλεῖται Niro. Qiu, τὰ δὲ ἕτερον Σπίνουρα. ἐπὲ τούτους ὃ δῆμος δεῃρημέ- vog αὐτοῦ αἱρεῖται τὴν Σπινούρᾳ αἵρεσιν, τὸ δὲ αὐτοῦ Nro- Qua. ἄγαντες δὲ οὗτοι τὸν ÜZue», καϑιστάναι μὲν ἀπὸ σφῶν αὐτῶν ἡγεμόνας τῇ πόλει οὐκ ἔξεστιν, οὐδὲ ἐπιτρέπει ὃ δῆ- 15 μος" ἀλλ᾽ ὀστὸν δύο ἑτέρω γένεε, δημόται ὄντες, καὶ τὸ μὲν τῶν γενῶν τούτων πρὸς τὸ γόνος τῶν αἀρίσεων τετραμμένον ἐστὶ καὶ ἐπιτήδειον, τὸ δὲ αὖ πρὸς τὸ ἕτερον. καλεῖται di τούτων τὸ μὲν ᾿Αδόρνοι τὸ δὲ Φρεγούσιοι, ἀπὸ δὲ τούτων τῶν οἰκιῶν νομίζεται αὐτοῖς, ὁποία δὴ τῶν ἀρίστων μοῖρα ἐπικρατοίη, ἐγκαϑιστάναι τῇ πόλει ἄρχοντα. καὶ τῶν μὲν D δόρνων ὁ οἶκος ὠκείωταε τῷ Σπινούρᾳ γένει, τῶν δὲ Φρε- γουσίων τῷ Νεόρια ἐπιτήδειόν τέ ἐστε καὶ ἐγκαϑιστάμενον
13. αὐτοῦ) τὸ μὲν αὐτοῦ H 21. τῶν) 10 Ρ 22. τῶν») τὸ P
Gallorum. quapropter porta sive ianua Italiae vocatur, quasi hinc iu Italiam procedatur. ianuae res publica ita administratue, ut ne- que omnino in democratiam neque in aristocratiam propendeat. ve- rum ex utrisque ea res publica iuxta partim in democratiam et par- tim in aristocratiam inclinat, maxime in iis quae ad principis ele- ctionem pertinere videntur. sunt enim in urbe ista ſamiliae duae, quae ab antiquo eam gubernarunt et principatum in ea obtinent, adeo ut populi studia in utrasque quasi aequa lance conferantur. una de Auria sive Doria nominatur, et altera Spinula. in has fa milias studia populi divisa cum sint, accidit plerumque ut pars Do- riam pars Spinulam eligaut. hi igilur regentes populuin, de suo cor- pore duces constituere non audent, nec populus permittit. sed es- tant aliae familiae duae, quae de populi corpore habentur. una ad optimates, altera ad populum studiis inclinat. uni nomen Adomi est, alteri Phregosii appellantur. ex his familiis dux civitati ab ea parte optimatum quae vincit datur. Adorni familiaritate iuncti sunt Spinu- lis, at familia Phregosiorum necessitudinis iure devincta est Doriis el
DE REBUS TURCICIS L. v. 263
ὑπ᾿ αὐτοῦ ἐς τὴν ἀρχήν. τῷ δὲ ἡγεμόνι τούτῳ, ἐπειδὰν ἐς τὴν ἡγεμονίαν κατασταίη, ἐπιτέτραπται κατὰ τοὺς νύμους, ἐπιλαβομένῳ καὶ τῶν εἐἰρίστων τινῶν, τρέπειν ὡς ξυμφερώτα- τα. περὲ μὲν οὖν τῶν προσόδων τῆς πόλεως τούτους νομί. 5560s ἐπιτροπεύειν, διαϑεῖναι jj ἂν αὐτοῖς δοκοίη" περὶ no- λέμου δὲ καὶ εἰρήνης νομίζεται τὸν δήμον παρελϑόντα ὃς μέ- σὸν αἱρεῖσϑαι ὅ τε ἂν αὐτῷ δοκοίη, ἑλύμενον δὲ ἐπιτρέπειν τῷ ἡγεμόνε πράσσειν ὡς λυσιτελέστατα. ἐς δὲ τὰς δίκας τῆς πόλεως ᾿ἐγκαϑίστανταε δικασταὶ ὑπὸ τοῦ ἐπικρατοῦντος γέ- νους, xad δικάζουσε κατὰ τὰ σφῶν αὐτῶν. τῆς δὲ δίκης ἔφε.- σίς ἐστιν ἐπὲ τὸν δῆμον, ἐπειδὰν τις αὐτῶν μὴ κατὰ τοὺς P. 140 μους δικάσηται. διενεχϑέντε δὲ τὼ yéves τούτω, Ντόριά. "t καὶ Σπένουρα,. καὶ ἐς διαφορὰν σφίσι καϑισταμένω ucya- ls τὸ τὴν πόλιν καχὰ εἰργάσαντο, τυράννους τε ἐς τὴν πόλιν ῥἐγκαϑιστάνεες, καὶ ἐπαγόμενοι ἀϑέμιτα ἐπὶ τὴν πόλιν πρά- ματα. τῶν δὲ γενῶν τούτων r0 μὲν πρὸς τοὺς “ιίγυράς τε καὶ ᾿Ιταλίαν τετραμμένον αἱρεῖταε ἑαυτῷ τοὺς ᾿Ιταλοὺς καὶ συμμάχους ἐπάγεδεαε, . « . . τοῦ Κελτῶν βασιλέως ἐπὶ τὴν x, ξυμφοραῖς μὲν οὖν πολλαχῇ περιέπεσεν ἡ πόλις αὕτη, N& ἀγήχεστα κακὰ προαγομόνων τῶν τῆς πόλεως γενῶν ἐπ᾿ ἀλλήλους, καὲ τοὺς σφῶν αὐτῶν πολεμιωτάτους ἐπαγομένων p ἐπ᾿ ἀλλήλους - ἐπειδὰν μέντοι ἀνάγχῃ περιπίπτοντες dygxé-
3. πράσσειν an. ἐπιτροπεύειν ἢ
ab his in principatum provehitur. | duci, ubi primum creatus est, permittitur, in consilium adhibitis optimatibus quibusdam, agere se- cundum leges quae maxime rei publicae conducere censuerit. ve- ctigalia et. urbis reditus ordinat ad eum modum, quo iudicaverit plurimum opibus urbis accessurum. de bello et pace populus in me- dium procedens consultat, et ex sua sententia ista procurat. si au- tem bellum adversus aliquem hostem decreverint suscipiendum, duci belii administrationem concedunt, ut sedulo caveat ne quam calami- ltem sive damnum res publica capiat. quantum attinet ad urba- nam iurisdictionem, iudices constituuntur, qui petuntur a praedomi- nante familia, et per se iudicant. δὶ autem non secundum leges iu- dicarigt, provocatio sd populum est. cum autem intestinis discordiis duse illae familiae, Spinula et Doria, ardereat , urbem in maxima praecipitarent pericula: tyrannos enim introduxerunt in rem publi- tam, et alia nefanda in eam commiserunt. familia quae Ligures et Italos studiis. prosequebatur, eligebat Italos, eosque in belli societa- tem adducebat. »itera familia Gallorum regis auxilium implorabat, quem sibi socium faciebant. contigit ergo ut civitas illa in gravis- sima devolveretur pericula, duin utraque factio adduceret in urbem
264 LAONICI CHALCOCONDYLAE
V.i100rp παρὰ τὰ σφῶν ἔϑιμα drayxalowro πολιτεύεσϑαι ὑπὸ τῶν τυράννων, δαιμονίως ὁμοφρονοῦντες ἀλλήλοις κατὰ τὸ ἐσχυρὸν ἐξελαύνουσέί τὸ αὐτίκα ὃς ἂν τύχῃ ἐν τῇ πόλει διαι- τητὴς οὐκ ἀγαϑὸς. émayousvor τε γὰρ πολλάκις τῶν Κιλ- τῶν βασιλέα, ἐπιτρέψαντες τὴν πόλιν, αὖϑις ἐξήλασαν ópe- 5 φρονοῦντες ἀλλήλοις, ὥστε μὴ πάνυ ἐνδιατρίβειν ἐῶντες παρὰ σφίσι τὴν τυραννίδα ὃ δῆμος ἐπὶ τὴν ἐλευϑερίαν ἐπανίασι͵ τὰ παρόντα σφίσι καινοτομοῦντες καὶ ἐξελαύνοντες, αὖϑις
Οκαϑιστᾶσε τῶν ἀστῶν ἡγεμόνας καὶ κατὰ τὰ πάτρια πολι- τεύονται. διάφοροι δὲ εἰσι μάλιστα τοῖς ἀπὸ Ταρακῶνος xai τοῖς Ταρακχονησίοις τὸ παλαιόν, καὶ πολέμους διέφερον ἐπὶ πολλαῖς γενεαῖς ἐς τούτους τὸ καὶ τὴν χώραν αὐτῶν, καὶ ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, ὅποι ἀλλήλοις περιεύχωσεν, elc μάχην αὐτοὺς καϑίστανται, ὧὦστε ἀνελεῖν ἀλλήλους, ἣν δύνωνται. Ταραχογησίοις μὲν οὖν ἐς’ διαφορὰν χαϑεστῶτες αἰεί τε πο- 1 λόμιοί εἰσιν ἐξ ὅτου ἐγένοντο" πρὸς δὲ τοὺς Οὐενετοὺς διη» νέχϑησαν μὲν καὶ πάλαι διὰ τὰς ἐν τῷ «Αἱγαίῳ πελάγει νή- σους Χίον τε καὶ “έσβον, οὐχ ἥκιστα δὲ xai διὰ τὸν “41ιγύυ- ρῶν ἡγεμόνα, ὃν σφίσιν ἐπαγόμενοι τύραννον ἐγκατέστησαν καὶ ἐν στάσει γενόμενοι τὴν nou» ἐπέτρεψαν ἐπιτροπεύειν τε, xai20
D Οὐενετοῖς ἐπολέμουν καὶ τῷ Ταραχονησίων βασιλεῖ. καὶ ναῦς μὲν ἐπλήρουν ἐς τὸν πρὸς Οὐενεεοὺς πόλεμον, καὶ ἐπιπλέοντες
11. πολέμου P 14. αὐτοῖς ὃ
“
eos qui summo urbis odio laborabant. postmodum res publica ia acerbam necessitatem redacta est, quia legibus patriis amplius non regebatur. tandem igitur malis victi animi, cum iterum coalescerent mutua concordia, “δος iudices sive principes qui minus idomei vide- bantur vi eiiciunt. praeterea cum saepius Gallorum regem advocas- sent, eique urbis regimen commisissent , tandem coniuratione facta eum saepius vi expulerunt, haud aequis animis tyrannidem toleran- tes. populus enim libertatis.cupidus novis rebus inhiabat; eiectisque tyrannis duces de corpore suo creabant, et patrio more legibusque rem publicam porro gubernabant. sunt autem Januenses iam ab an- tiquo Tarraconensibus admodum infesti, bellumque multis generatio- nibus contra eos gessere. publice privatimque discordias et inimici- tias hostiles exercuere, adeo ut si alicubi alius alii occurreret, in mutuas caedes ruerent. — inimicitiae cum Tarraconensibus implacabi- les perpetuae fuerunt lanuenaibus. etiam Venetos iam olim odio prosequebantur, propter Lesbum εἰ Chium insulas in Aegaeo mari sitas, necnon propter Ligurum ducem, quem sibi priucipem praefece- rant. cum aulem intestina seditione laborarent, aliis quibusdam ur- bis gubernacula mandarunt: ipsi vero bellum cum Venetis et Tarra-
DE REBUS TURCICIS L. V. 265
τᾶς τε ἐς τὸν Ἰόνιον τιόλεις éxaxovy καὶ τὰς ἐπὶ τῷ Aiyuiꝙ. ταῦτα δὲ ἔπρασσον τοὺς Οὐδνετοὺς τιμωροῦντές τὸ τῷ i- γύρων τυράνγῳῷ TQ (Οιιλίππῳ. καὶ τήν τε Κέρκυραν πῦρ ἐνι-. iri ἐς τὰ προάστεεα κατέκαυσαν, καὶ ἔβλαπτον εἴ τι προ- 5yepoiy αὐτοῖς. ὕστερον μέντοι, ὡς πρὸς τὸν Ταραχόνων βα.. σιλέα qj ὄνορεα ᾿Αλφόνσος διενεχϑέντες, ἐμάχοντο πρὸς Γαέτην πόλιν τῆς ᾿Ιταλέας" ἐνταῦϑαά τὲ γὰρ καϑορμιζομένων τῶν τοῦ βασιλέως ᾿ἀλφόνσου νεῶν μεγίστων, καὶ ὡς ἐπύϑοντιο οἱ ἰανυΐοε τὸν τὸ σεόλον αὐτοῦ ἐνταῦϑα dg ἐπ’ αὐτοὺς παρα- ἰδαχευαζόμενον τὸν βασιλέα, πληρώσαντες ναῦς μεγίστας δὴ p.111 ὧν ἡμεῖς ἔσμεν, τῶν ἐπὲ τὴν ἐμπορίαν ἀφικνουμένων, καὶ ἐμελισάμενοε ἀπὸ τῆς πόλεως ἀνήγοντο dni τοὺς Ταρακονη- oo, καταλαβόντες dà αὐτὸν ἐν τῷ Γαέτης λιμένι διεναυ- βαχουν ταῖς τοῦ βασιλέως ναυσὲν ἐπὲ πολὺν χρόνον, ἔτυχο Dl αὐτοῦ τότε παρὼν ἐν τῇ πόλει ὃ βασιλεύς, xai τὴν μά- χῆν ϑοώμενος ἠσχαλλέ τὸ καὶ ἠἡϑύμει, ὅτι πλειόνων ἐν ταῖς ἑαυεοῦ γαυσὲν ὄντων ἀνδρῶν ovy οἷαί τὲ ἐνὴν ὑπερβάλλεσθαι τᾶς τῶν πολεμίων ναῦς. καὶ δὴ καὶ ἐμβὰς αὐτὸς ἐς τὰς ναῦς ὥστε ἐποερῦναε αὐτοὺς ἐπὶ τὸν πόλεμον, μάχης οὖν xagtt— Ῥρὼς γενομένης 7] τὸ ναῦς ἑάλω, καὶ σὺν αὐτῇ τε ἅμα ξάλω zi ὁ Ταρακόνων βασιλεύς. εἷλε δὲ καὶ τὴν ναῦν γραμμα- μστὴς τοῦ Νεόρεα, ναυαρχοῦντος τύτε τοῖς [arvioig. oi ὀπεί- B
17. σαν 22. ὃς P: corr H ͵
(nensium rege gerere auspicabantur. naves militibus, contrà Vene. i» quas ducant, complent. urbes versus Ionium adnavigantes gravi- (εγ afügebant ; nec abstinebant ab iis quae in Aegaeo mari habitau- ls. haec autem magno animo peragebant, ut Venetos ulciscerentur propter Ligurum tyrannum nomine Philippum. praeterea ignem in- ücentes in Corcyram suburbana incenderunt, quae cremata sunt; et lius saeviisset incendium, si res, ut animo agitarant, evenisset. pottea praelium comisisere, cum inimicitiae hostiles intervenissent «m Alphonso Tarraconensium rege , ad Gaeten sive Caietam Italiae οἵδε, huc enim regis Alphonsi naves appulerant maximae. quod ubi cognoverunt Januenses, videlicet regis classem eo collectam stare Comparatam adversum sese, cives armatos naves maaimas, quas huc mercium gratia venisse comperimus, conscendere iubent; solventesque ib urbe cursum contra "Tarraconenses dirigebant. cum autem Tar. neonensium regem assecuti essent in portu Caietae, tempore longo térlarunt. rex eo tempore intra mocnia existens praelium spectabat;
et admodum dolebat, quod sui, qui plures numero eraut, hoates su- ingressus igitur ipse naves, suos coliortando ad
Perare non possent. . : . commisso ilaque praelio magno capta
Paelium accendere nitebatur.
066 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
sa περιεγένοντο καὶ αὐτὸν εἶλον τὸν βασιλέα, ἀπέπλεον ἐπ' οἴκου. ὡς δὲ ἀγχοῦ τῆς πόλεως ἐγένοντο, noi» 7 ἐς τὴν no- Aw αὐτὸν καϑορμίσασϑαι, ἀποσερέψας ἔπλει ἐπὲ τὴν τοῦ Λι. γύρων ἡγεμόνος χώραν, ὡς αὐτὸν τε ἐκείνῳ ἄξων αἰχμάλω.. zo» τὸν βασιλέα ᾿Αλφόνσον, καὶ οἰόμενος μέγα. τε ἀποίσεσϑαι 5 αὐτῷ κέρδος ἀπὸ τοῦ ἡγεμόνος. ἐπιβὰς δὸ τῆς χώρας αὖ. τοῦ ἧκεν ἄγων τὸν βασιλέα αἰχμάλωτον παρὰ. τὸν “ιγυρίας τύραννον. ἐνταῦϑα ὁ Ἰεδιολάνου ἡγεμὼν οὗτος τὸν τε fle- σιλέα ὑπεδέξατο ἐν τιμῇ, καὶ μεγάλως τιμήσας αὐτὸν usé πεμψεν ἐπὲ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ. κχαὲὶ τὸ ἀπὸ τοῦδε oi uli Ο᾽]ανυΐων ἄνδρες γνώμῃ διενεχϑέντες πρὸς τοῦτον eU πολλῷ ὕστερον ἀπέστησαν καὶ τὸν ἀρχοντα ἐξήλασαν, καὶ τοὺς ἐς V. 111 τὴν τῆς πόλεως ἀκρύπολιν καταφυγόντας ὁμολογίᾳ παραστη- σάμενοι " καὶ αὐτοὶ ἐς τὰ πατρῷα σφίσι τοῦ λοιποῦ τὴν πόὸ- λὲν διῴχουν, éyxaSicrárrég; δὲ ἡγεμόνας τῶν ἀστῶν ἐπὶ τῇ 13 ἡγεμονίᾳ, ἦ καὶ πρότερον αὐτοῖς ἐνομίζετο. ὃ μέντοι Adigor- cog ὠπολυϑεὶς ὑπὸ Ἰεδιολάνον ἡγεμόνος εὔνως T6 αὐτῷ εἶχε, καὶ ἐπιτηδείως ὑπουργῶν ἅττ᾽ ὧν αὐτῷ πρὸς χαριν ἡγήσαιτο ἥδεσθαι οὐκ ἐπαύσατο διὰ πανεός, ἐς ὃ δὴ ὃ τοῦ Μεδιολανου ἡγεμὼν ἐτελεύτησεν. : Οὗτος δὲ ὁ Ταρμκονησίων βασιλεὺς τῆς τε Βαλεντίας “ βασιλεύων καὶ Ταραχῶνος καὶ τῆς τε Σαρδόνος νήσου καὶ
5. ἐποίσασϑαι P 6. αὐτὸς ὃ 13. καταφυγόντες P: cor H 19. ἔσεσϑαιϑ
navis est, quae vehebat regem 'l'arraconensium. rex simul in pote- statem venit. scriba autem Doriae navem cepit, qui in praelio isto navali lanuensium dux erat. qui cum victores praelio eszcessissen!, regem captivum vehentes domum reversi sunt. naves igitur cum àp- propinquassent ianuae, priuequam urbem iniret dux, navigavit ad Li- purum dicis regionem, ut ei captivum Alphonsum traderet, sperans — se inde haud parum commodi accepturum. ingressus itaque Ligurum ducis regionem regem captivum ad eum perduxit. dux Mediolani honorifice et magnifice regem excepit, et tandem incolumem suo re- gno restituit. at lanuenses rei indignitate permoti ab illo defece- runt et ducem expulerunt. deinde pergentes contra arcem, eam pa- ctionibus in potestatem acceperunt; et deinceps ritu patrio urbem administrarunt, promoventes ad principatus lionorem iuxta antiquis suas leges aliquem de civium numero. Alphonsus dimissus ad suot a Mediolani duce, beneficii memor hunc semper coluit ; nec ei gra- tificari quibuscunque in rebus potuit, cunctatus est, quandiu dux su- perstes mansit.
llic Tarraconensium rez imperio temperans Valentiam, Tarraco- nem, Sardiniam insulam , Cyrnum εἰ Barcenona lberiae urbem opu-
,
DE ἈΕΒΙΙ ΤΌΒΟΙΟΙ L. V. - 067
Κύρνου, καὶ ἐπάρχων τῆς Βαρκενώνης πόλεως εὐδαίμονος D κατὰ τὴν ᾿Ιβηρίαν, ἀφέκετο ἐς Σικελίαν μὸν πρῶτον, μετὰ δὲ ταῦτα ἐς ᾿Ιταλίαν καὶ ἐπὲ Παρϑενόπην, καὶ τὴν βασιλείαν κατέσχε τρόπῳ τοιῷδε. τὴν γὰρ Νεάπολιν ταύτην τῆς ᾿1τα- δλίας προελϑοῦσαν τὸ παλαιὸν ἐς τὸν Κελτῶν βωσιλέα, ἐπε- δείκνυτο ἀπὸ οἴκου τοῦ βασιλέως ἐς τήνδε τὴν χώραν τῆς ᾿ππαλίας βασιλέα καὶ ἄρχοντα. ἡ δὸ βασιλεία ἀρχεται μὲν ἐπὸ ᾿Ιαπυγίας ἀκρας καὶ ἸΜεσαπίας, καὶ ἐπὶ πολὺ προϊοῦσα κατὰ τὸν ᾿Ιόνιον κόλπον ἐπ᾽ ἀριστερὰ εἰσπλέοντε ἀμείβει τὸ 10τὴν χώραν τῆς Βάρης οὕτω καλουμένης, καί ye τὴν βασιλι- xerarg» ἐπέχει λόγου ἀξίαν οὕτω χώραν. μετὰ δὲ τὴν Γή- πόνον οὕτω καλουμένην διήκει ἐπὲ Γαέτην καὶ ἐπὶ Ζεδίην, b. 1.2 πόλιν ὁμοροῦσαν τὸ πρὸς ἑσπέραν 15 Ῥωμαίων χώρᾳ, τὸ δὲ πρὸς $e τῷ ᾿Ιονίῳ: ἔχει δὲ καὶ τὴν πρὸς Σικελίαν τετραμ-- 15 μόνην χώρων, Ελλάδα τὸ παλαιὸν καλουμένην, τὰ νῦν δὲ Κα- λαβρίαν. ὡς δὴ οὖν ἐπὲ τῶν Ζελτῶν βασιλέα. περιελήλυϑεν 5j τῆς Νεαπόλεως βασιλεία, ἐπέστησαν αὐτῇ βασιλέα τῶν προσηχόντων αὐτοῖ, ἕνα οἴκου τοῦ βασιλέως. ὡς δὲ ἀφικό. μενος ἐς τὴν Νεάπολιν (“ανείλαος δ᾽ ἦν ὄνομα αὐτῷ) ἐβα.- 20 σίλευξ τὸ τῆς χώρας, καὶ ἐπὶ μέγα δυνάμεως τῶν κατὰ τὴν ᾿Ιταλίαν ἐπί τὸ τὴν Τυρρηνῶν ἀρχὴν ἐσερατεύετο καὶ ἐπὶ τὴν. λοιπὴν ᾿Ιεαλίαν, μεγάλα. ἀποδεικνύμενος ἔργα. καὶ δὴ καὶ éni τὴν τῶν Τυρρηνῶν μητρόπολιν Φλωρεντίαν στρατὸν
12. ἐπὶ “εδίην] Anagniam margo P
lentat , primum in Siciliam appulit, postea venit in Italiam et Par- themopen, quae et Neapolis, regnumque in huuc modum occupavit. Neapolis quondam Italiae subiecta, translata est ad Gallorum regein, qui de sua familia semper regem et principem huic praeficiebat re- gnum aotem hoc íncipit ab lapygia summa et Mesapia; et in lon- gum progrediens versus Ionicum sinum, dextra ambit regionem Vares sive Barum dictam. regio ista plane regalissima et regio nomine di. gna est. post Gepanum (sive Brutios, 'l'erram laboris) sic nominatim extendit se usque Gaeten et Diam urbem Romanorum regioni finiti- mam. et hic quidem terminus est occidentalis. versus Orientem at- tingit Gonium. qua autem spectat Siciliam, regionem habet antiqui- tus Graeciam, nunc vero Calabriam muncupatam. ubi primum in dicionem regis Gallorum istüd regnum concessit, accepit regem pro- pinquum genere regi Gallorum. qui ut pervenit in regnum (nomen eius erat Lantilaus) , regioni isti universae imperavit. cum jam opi- bus reliquaque potentia plurimum polleret, arma cepit adversus Tyr- rhenorum regnum atque adeo contra reliquam ]taliam, ubique prae- clara facinora designana et quidem miovens exercitum contra Tyr-
268 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Bénayousvoc καὶ προσκαϑεζόμενος ἐπολεόρκει, — c δὲ yporw. τέρα ἐγένετο 7 πολιορχία, λέγεται οὃς ἐς. τὸ ἔσχατον κακοῦ εἐφικόμενοι οἱ τῆς πόλεως λύγους προσέφερον περὲ εἰρήνης, φάσκοντες πείσεσϑαι αὐτοὺς 0 τι ἂν κελεύοι, καὲ ἐπὶ rov- τοις διαλύεσθαι. τὸν δὲ ξυμβαίγνοντα αἰτεῖσϑαι τῶν ἀστῶν" τειγὸς ϑυγατέρα, δυὐπρεπὴ τε οὖσαν καὶ πασῶν δὴ τῶν ἐν τῇ πόλει λεγομένην εἶναο καλλίω [, ταύτην ὡς ἐπύϑετιο κάλλει διενεγκεῖν τῶν ἐν τῇ πόλει λεγομένων eivai]. φέρει δὲ αὐτὴ ἥ πόλις μάλισια δὴ γυναῖκας κάλλεε διαφερούσας τῶν ἐν "Irae. μετ᾽’ αὐτὴν ys παρϑένους. ταύτην δὲ ἀναπυνϑανόμε- 10 vog οὕτω ἔχειν ἐς κάλλος (ἦν δὲ ἄλλως ὁ βασιλεὺς οὗτος καὶ
Céc γυναῖκας ἐπιμανὴς καὶ εκύλαστος) αἰτούμενος ταύτην αὐτῷ δοθῆναι τὴν γυναῖκα, ἐπὶ τῇ ξυμβάσει αὐτὸν avrani- σαι τοὺς Τυρρηνοῦς, καὶ κελεῦσαι τὸν πατέρα, σκενασώμενον τὴν ϑυγατέρα αὐτοῦ τῷ καλλίστῳ δὴ κόσμῳ, ἐκδοῦναι τῷ 18 βασιλεῖ. τυχεῖν δὸ ἰατρὰν τὸν τῆς παιδὸς ταύτης πατέρα, ἥκοντά τὸ ἐς τὰ πρῶτα τῆς τέχνης χαὲὶ ἐπὲ πεῖραν πολλῶν ἀφικόμενον, ὡς δ᾽ οὐκ ἠδύνατο διαφυγεῖν dare μὴ ἐκχδοῦγαι τὴν ϑυγατέρα, ἐγκερασάμενον κώνειον ὡς ἠδύνατο ἰσχυρύτα- ro» (ἐν δὴ ταύτῃ τῇ πόλει μάλιστα δὴ τῶν ἐν "Ιταλέᾳ πόλεων ἐγκιρνῶνται τὸ κώνειον ἄμεινον τῶν ἐν ταῖς ἄλλαις πόλεσι) καὶ ἐμβάψαντα τὸ λέγειον ἐς τὸ κώνειον, φέροντα δοῦναι τὴ
7. λεγομένων Ρ ταύτην — εἶναι) haec anus codex om — 14. ἐσχευασάμενον P.
rhenorum vrbem Florentiam, eamque obsidens expugnare nitebatar. cum autem in longum urbis obsidio extraheretur tempus, et obsessi iam ad extremam venissent necessitatem, ferant eos in colloquium venisse cum rege, petentes pacem, promittentes interim se prompto εἰ paratos esse facere quaecunque imperasset, saltem,pacem daret pe- tentibus, quorum precibus victus postulavit civis cuiusdam filiam forma excellentem omnes quae tum in ea urbe formosae babebanter. hanc cum accepisset formae elegantia omnes superare (fert enim urbs ista mulieres in primis forma praestantes virginesque venustis- simas), eam petiit sibi uxorem dari, cum in colloquium cum Tyr- rhenis super pace iungenda venisset. erat enim rex ille caetera in- temperans et libidinosissimus, et tantum non insaniebat amore mulie- rum. iusserunt itaque Tyrrheni ut pater virginis eam quam pulcher rime exornatam regi traderet. aiunt puellae patrem foisse medicem insignem , adeo ut facile omnes ea facultate superaret. com igitor multa tentaret, nec tamen posset ulla ratione sibi consulere quin filiam regi daret, commiscuit cicutam quam potuit eflicacissimam. is ista namque Italiae urbe cicutam commiscere solent efficaciorem quaa
DE REBUS TURCICIS 1, V. 969
ϑυγατρί, ὃς ἐπειδὰν αὐτῇ ἐπιμίσγοιτο ὅ βασιλεύς, μετὰ τὴν Ὁ συνουσίαν ἐχμώσσειν τὸ αἰδοῖον τῷ λεντίῳ ὡς εὐπρεπέστατα" ταύτην δὲ λαβοῦσαν τὸ λέντιον, ϑέας τε ἄξιον ὃν καὶ χρυσῷ κεκοσμημένον, φυλάττειν, ὥστε ὑπουργεῖν τῷ βασιλεῖ μετά γε jn» συνουσέαν, ἦ ἐνετέλλετο αὐτῇ Ó πατήρ. ἐπεὶ δὲ ἄγοντες V.112 τὴν γυγαῖκα ἐνεχεέρεισαν τῷ βασιλεῖ, ϑεασάμενον ἐκπλαγῆναι τῷ χάλλει αὐτῆς καὶ ἐρασϑέντα συγγενέσϑαι, πειϑομένην τὴν παῖδα τῷ παερὲ κατὰ τὰ ἐνεεταλμένα, τῷ τε λεντίῳ αὐτίκα φιλοφρονουμόνην ἐκμάσσειν τὸ αἰδοῖον. 'χαὶ ὡς ἥψατο ἐν ΜΝ γρόσητε γενομένον, αὐτίκα πυρέξαι τὸν βασιλέα καὶ μετ᾽ οὐ Ῥ. 143 niv ἀποϑανεῖν. τελευτῆσαι μὲν δὴ καὶ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ͵ ὡς ἐπ’ αὐτὴν ἐπελήλυϑε τὸ κώνειον, διανεμηϑὲν ἐγένετο, δι᾽ VoU τὸ χώνειον ἁψαμένους τοῦ λεντίου. - τελευτήσαντος μὲν οἷν οὕτω τοῦ βασιλέως τὸν τὸ στρατὸν διαλυϑῆναι, ἀποχω-- ὄρησαντα ἐπ᾿ οἶκον, καὶ τὴν πόλιν ἐλευϑέραν γενέσϑαι τῆς πο- ἱμορχίας. λέγουσε δὰ ᾿Ιταλῶν τινὲς ὡς οὐχ ὃ πατὴρ εἴη ὃ τὸ uro» δεδωκὼς τῇ γυναικὶ καὶ ἐγκερασάμενος, ἀλλ᾽ ἡ βουλὴ τῆς πόλεως αὐτὴν συσκενάσασα τῷ καλλίστῳ κόσμῳ, ὡς εἰ... Ἀρεπεστέραν φανῆναι τῷ βασιλεῖ, καὶ τὸ λέντιον δοῦναι, Tov. 31:9 δὴ φιλοφρονεῖσθαι βασιλέα ἐς τὴν συνουσίαν. ἀλλὰ ταῦ-- τὰ μὲν ἐς τοσοῦτον λεγόμενα παρίεμεν, οὐκ εὐπρεπῇ ὄντα" μετὰ δὲ τὴν τελευτὴν τοῦ βασιλέως “Παντιλάου τὴν γυναῖκα B
6, ϑεασάμενος Ρ 7. πυϑομένην P
in reliquis ucbibus. — accepit et pannum, quem cicutae immersit, ut 'aenum imbiberet. quo facto, pannum veneno imbutum filiae de- dit, monens ut, ubi rex cum ea concubuisset, ipsa panno isto men- telam ejus quam decentissime abstergeret. hunc igitur cum accepis- "t pangum auro exornatum spectaculoque dignum, eum diligenter cilodivit, ut regi, sicuti pater praeceperat , post concubitum inser- 'ire posset. ducentes igitur virginem istam obtulerunt regi. qui ea μα, formae polchritudine captus, obstupuit, amoreque ardens cum ea Veneris foedus iniit. puella autem iussa patris faciens, multis blandimentis adhibitis, panno regis mentulam abstersit. quo cum es- *tt tactus rez, in humorem nonnihil resolutus in febrim incidit acu- simam et eontinuo expiravit. etiam puellam esse mortuam tra- dunt, com οἵ ipsam cicuta per bumorem diffusa contagio infecisset. "pis exercitus, ubi primum ipse mortem obiit, dilapsus domum re- dit, et Florentia obsidione liberata est. quidam Itali perhibent non Patrem. pannum infectum veneno puellae tribuisse, verum senatum urbis eam exornasse quam pulcherrimo ornato, ut formosissima regi (pareret; eundem etiam senatum pannum dedisse. hinc ad coitum mire alliciebatur rex. sed haec hactenus, quia turpia sunt, dixisse
210 ΤΆΟΝΙΟΙ CHALCOCONDYLAE
αὐτοῦ ἐνοχλουμένην εἰς τὴν βασιλείαν Uno τε τῶν "Italy xai. ἡ ὑπὸ τῶν τῆς χώρας ἀρχόντων, πράγματα παρεχόντων» αὐτῆ | γημαμένῃ Ῥαινδρίῳ τῷ Προβεντίας βασιλεῖ, ἀνεψιῷ δ᾽ ovii τοῦ Κελτῶν βασιλέως, παραδοῦναι τὸ τὴν βασιλείαν τῆς Παρ- ϑενόπης. ταύτην ὁ᾽ εἶναε ϑυγατέρα ἐπυϑόμεθα τοῦ Ταορᾶν.5 τὸν τὸ καὶ τῆς ᾿Ιαπυγίας ἡγεμόνος, τοῦ Οὐρσένων οἶχου ἤτοι Zdoxíov, οὃς ἂν ταύτῃ Ἑλληνιστὲ λέγοιτο, ἀνδρὸς τὰ μέγιστα δυναμένου ἐν τῇ χώρᾳ ταύτῃ τῆς Νεαπόλεως. τὸν μὲν οὖν ἹῬαινέριον παραλαβόντα τὴν βασιλείαν διαγενέσϑαι βασιλεύ- ovra ἔτη δυοκαίδδκα - ἐν τούτῳ δὲ ᾿Αλφόνσον τὸν Ταραχύ- 10 νων βασιλέα καὶ Σαρδόνος καὶ Βαλεντίας, οἴκου ὄντα τῶν ἹΜεδίνων, στόλον ναυπηγησάμενον μέγιστον, ἐπαγομένων αὐτὸν τῶν ἐν Σικελίᾳ Πανορμέων, ἀφικέσθαι τε ἐς “Σικελίαν xai ὑφ᾽ αὐτῷ σύμπασαν ποιησάμενον ἔχειν, μετὰ δὲ ταῦτα dno ταύτης τῆς νήσου ὁρμώμενον κατασχεῖν τὴν ἐν τῇ Παρϑενῦ. 15 πὴ ἀκρόπολιν τὴν μεσόγαιον" εἰσὶ γὰρ τῇ πόλει ταύτῃ dvo παράλιοι ἀκροπόλεις καὶ μία μεσύγαιος. στρατὸν Ó' ἐπαγό- μενος ἐπολιόρκει τα τὴν πόλιν, καὶ μηχανὰς προσφέρων ἐπει- gázo ἑλεῖν. ἔὄνϑα καὶ ὅ ἀδελφὸς αὐτοῦ βληϑεὲς τηλεβόλῳ ἐτελεύτησε. μετ’ οὐ πολὺ ἰδὲ παραστησάμενος εἶλέ τε xoi? κατέσχε τὴν πόλιν. μετὰ ταῦτα τὴν τὸ ἀκρόπολιν ἐπολιόρκει, τήν τὲ παράλιον καὶ τὴν μεσόγαιον. τὴν μέντοι μεσύγαιον Ὁ παραστησάμενος λιμῷ ἐξεπολιόρκησε, τὴν δὲ παράλιον παρα-
12. ἀπαγομένων P
sufficiat. post obitum regis Lantilai, cum uxor eius admodum inquie- Laretur propter regnum ab Italis, necnon regionis duces ipsi plurima negotia facesserent, nupsit Bainerio provinciae regi, Gallorum regis patrueli, eique regnum Neapolitanum tradidit. accepimus autem anc fuisse filiam Tarenti et lapygiae dncis, qui ortus ex familia Ur- sinorum sive (ut Graece dicam) Aretiorum, quique plurimum polle- bat opibus et potentia in regione Parthenopes. hainerius annis re- gnavit duodecim. interea Alphonsus natus de familia Medinorum, rex Tarraconensium, Sardiniae et Valentiae classem adornabat ma- ximam. qua instructus, cum Siceliotae remiges strenuam operam lo- carent, in Siciliam delatus est; quam subegit et postmodum imperio rexit. hinc deinde profectus Parthenopes areem mediterraneam occu- pavit. Parthenope arces habet imaritimas duas et unam mediterra- neam. adducens igitur Alphonsus copias urbem eam oppugnabat, et admovens machinas muro omnigenas eam sui iuris facere conabatur. ibi tum Alphonsi frater bombardae globo ictus occubuit. nec malto post urbs in manus venit. hinc copias ad maritimam et mediterra- neam movit. mediterraneam fame expugnavit, maritimam cepit, cum
DE REBUS TURCICIS L. .V. 271
διδόντων αὐτῷ τῶν φυλάχων κατέσχε καὶ φρουρὰν ἐγκαϑι- στησιν, 7] 0à τοῦ βασιλέως γυνὴ ἐπολιορκεῖτο μὲν ὃν τῇ πρὸς τῷ τῆς πύλεως λιμένε ἀκροπόλει" καὶ ὅ τε ἀνὴρ αὐτῆς ὑπε- ξῆλϑεν ἀπολαυνόμενος, xai ἐπέπλει ὀπὶ Προβεντίας ὡς στρα- br» τὰ ἐπάξων ὅτε τάχεστα καὶ τιμωρήσων τῇ γυναικί. ἔνϑα ἡ βυσεια Φορτίαν τὸν τῆς αρχης ἡγεμόνα μεταπεμψαμέ- νἢ, καὶ τότε δὴ ἐν ᾿Ιταλίᾳ μέγα δυνώμενον τὰ ἐς σιρατη- ya» τὸν τε ᾿Αλφόνσον ἐξήλασε τῆς πόλεως. ἐχβαλοῦσα ἐκεῖ- »» ἴσχεε τὴν πόλιν, συνεπελαβομένου τοῦ Qopría αὐτῇ. ὡς UJ ἐπ’ αὐτῇ τὰ πράγματα ἐγένετο, τὴν τα ἀκρύπολιν ἐπο- ljxés τὴν πρὸς τῷ ὄρει μεσόγαιον, καὶ ὡς οὐκ ἠδύνατο Δεῖν προκαϑεζομένη, λιμῷ ἐπολιόρκει. μετὰ dà ταῦτα χρό- P. 14A νυ οὐ πολλοῦ διελθόντος, τοῦ Φορτίου διατρίβοντος ἐν "Ita- lis χαὶ ἔχοντος ἀμφὲ τοὺς οἰκείους πολέμους, ὡρμημένος dnó διχελίας ó Ταρακῶνος βασιλεὺς ᾿λφόνσος τήν τε Καλαβρίαν ἐπηγάγετο μὲν πρῶτα, μιετὰ δὲ ταῦτα στράτευμα συλλέξας ἐλήλασέ τὸ δεύτερον κοιὲ χατέσχε τὴν πόλιν. καὶ 7 τα βασί-Υ. 113 lua Ῥωιγερέίου ὑπεξέσ χα ἐς τῆς ἀκροπόλεως ἐπὶ τὸν παῖδα αὐτῆς, ἡγεμόνα Ταρώντον καὶ Ἰαπυγίας" τὸν γὰρ δὴ ἣγε- Ἡμήγα τῆς Ἰαπυγίας ἐγήματο μετὰ τὴν τελευτὴν "favrigAaov, ἐφ᾿ ἧς ἔσχε παῖδα τοῦτον τὸν Ἰαπυγίας ἡγεμόνα. ὡς μέν- τοι ᾿ἡλφόνσος κατέσχϑ τὴν πόλιν καὶ χώραν τὴν Γήπονον Β ταλουμένην, ἐπολέμεε πρὸς τὸν Ἰαπυγίας ἡγεμύνα παῖδα τε τῆς Μαρίας βασιλίδος, καὶ ἐπιὼν κατεστρέφετο τὴν χώραν.
eam dederent milites qui in ea erant; cui et praesidium imposuit. Cr autem regis obsidione urgebatur in arce, quae sita est in porta pope urbem. — maritus vero clam egressus navigabat in Provinciam, inde adducturus exercitum, quo munitus uxori obsessae suppetias feret. jnterea regina, cum obsidione premeretur, accersens Sphor- Um Marchiae principem , qui ea tempestate dux belli peritissimus
labebatur, Alphonsum expulit, urbemque adiuta ab Sphortia recupe- ταν, cum autem regina jam rerum summa potiretur, arcem medi- teraneam in monte sitam obsidione circumdat; quam cum vi capere &on posset, fame expugnavit. postea non longo tempore interiecto, «m Sphortía domesticis distineretur bellis , Alphonsus Tarraconen- !iom rex ex Sicilia profectus Calabriam primo subegit ; postmodum tomparato exercitu iterum Parthenopen accessit , eamque occupavit. ttgina autem Rainerii ex arce clam effugiens contendit ad filium wom, Tarenti et Tapygiae principem. nam nupserat post Lantilai Dorem Japygiae principi : ex qua filium hunc lapygiae principem tulit. Alphonsus , urbe capta et regione quae Gepanuum nominatur
-
4272 LAONICI CHALCOCONDYLAE
χρόνου dà ἐπιγινομένου πρέσβεις τὲ πέμπων παρ᾽ αὐτὸν ὃ τῆς lanvyiac ἡγεμὼν ἠξίου τε αὐτῷ σπένδεσθαι, ἐφ᾽ ᾧ καὶ ἐπι- γαμίαν ποιησάμενος" ἡρμόσατο γὰρ δὴ ὁ βασιλεὺς ἐπὶ τῷ παιδὶ αὐτοῦ νόϑῳ Ἰνφερανδῳ τὴν ἀδελφιδοῦν τοῦ Ἰαπυγίας ἄρχοντος, ϑυγατέρα δὲ τοῦ Βενόζης ἡγεμόνος. καὶ σπονδὰς 5 ποιησάμενοι ἐφ᾽ ᾧ ξένους τε καὶ ὑπηκόους εἶναι τῷ βασιλεῖ. ᾿Αλφόνσῳ, μετεπέμπετο ἐπὶ τὴν Νεάπολιν, ἔνϑα δὴ ἀφικόμε-.
- &e€
γος ἐς δέος χαϑίστατο μὴ ἁλῷ ὑπὸ τοῦ βασιλέως. καὶ διὰ τόδε τὸ δέος ἔδοξε παϑεῖν τὰ ἐς φρένας.
Οὕτω μὲν ἐς Ἰταλίαν ἐπὶ τὴν βασιλείαν τῆς τε Σικελίας 16 καὶ Παρϑενόπης ἀφίκετο ᾿Αλφόνσος ἀπὸ Ταρακῶνος" ἐλθὼν δὲ ἐς Ἰταλίαν διέτριβεν αὐτοῦ τὰ μὲν πρὸς τοὺς Τυρρηνοὺς τὰ δὲ πρὸς τοὺς Οὐενετοὺς πολεμῶν, τὰ δὲ καὶ σπενδόμενος διετέλει. Ἰαννΐους μὲν ὁπῆγε στόλῳ μεγάλῳ "Patrégiog βασι. λεὺς ἐπὶ τὴν πόλιν, καὶ ἐπειρῶντο ἀποβῆναι" καὶ ὡς οὐχ! οἷοί τε ἐγένοντο, ἀπέπλεον ἐπ᾽ οἴκου. | |
᾿Αλφόνσος μὲν οὖν τὴν “ιγύων χώραν xai Ταρακῶνος ἐπέτρεψε τῷ ἀδελφῷ, βασιλεῖ γενομένῳ Ναβάρης * τοῦτον γὰρ ἀπὸ Ταρωκῶνος ἐπαγόμενοε οἱ τῆς Ναβάρης. χώραν ἐνοι- κοῦντες, ὅτε γυναῖκα ἐγεγαμήκει τοῦ βασιλέως ϑυγατέρα, καὶ" D σφίσιν ἐστήσαντο βασιλέα κατὰ τὰ σφῶν αὐτῶν ἔϑιμα. οἱ
subacta, bello persequi aggressus est lapygiae principem, Mariae re- ginae filium, accedens igitur, copiis quamplurimis instructus, regio- nem subiiciebat. princeps igitur lapygiae necessitate motus legatos misit qui pacem orarent; quam consecutus est. paci autem iunie- ruut aífinitatem: nam rex filio suo notho, cuius nomen erat limpher- nandua, in matrimonium collocavit consobrinam principis Iapygise, fliam vero principis qui Venozam rexerat. peracto foedere, in quo tenebatur ut in posterum et hospites regique obedientes essent, la- Pygiae princeps Parthenopen vocabatur. 60 cum venisset, admodum. metuebatar ne caperetur ab rege. propter hunc metum, qui adeo - magnus erat, phrenesi laborare creditus est.
Hoc modo in ltaliam ab "Tarracone profectus Alphonsus Sicilia. et Neapolitano regno potitus est. cum venisset in Italiam, ibi mo- ratus est, nunc cum Venetis nunc cum Tyrrhenis bella gerens, et. foedera pangens. rex Rainerius Januensium classe magua ad urbem accessi. cum autem conarentur milites exponere navibus in urbem, nec coepta succederent, re infecta domos rediere.
Alphonsus Ligurum et Tarraconis regionem fratri suo regi Nabaris commisit. hunc enim Nabaris regionis incolae petentes, ab Tarracone, quod regis filiam uxorem duxisset, sibi regem iuxta patriam consue- tudinem ordinarunt. nam inazima pars occidentalium tributa quidem
DE KEBUS TURCICIS L. v. |. 273
γὰρ πρὸς ἑσπέραν oi πλείους cytdOv τι ἀποφέρονται μὲν xai Ὁ τὰς τῶν πόλεων προσύδους, ἀρχὰς δὲ oV πάνυ τι αὐτοῖς ἔξεστιν ἐγχαϑιστάναε óc τὰς πόλεις ἢ φυλακάς, ἀλλ᾽ αὐτοί τὸ οἱ ἐπιχώρεοε τάς τα ἀρχὰς μετίασε καὶ φυλακὰς καταστησά- ὅμεγοι τὴν χώραν ἐπιεροπεύουσι, καὶ τὰ πάτρια σφίσι βιάζε.-- σϑαι oUx ἔξεσεε τοὺς ἐπιχωρίους τὸν βασιλέα παρὰ τὰ σφῶν αὐτῶν ἔϑιμα. τότε μὲν οὖν, ὡς ἐπαγομένων σφίσι βασιλέα τῶν Ναβάρης ἀστῶν ἐπὲ τὴν χώραν τὸν ᾿Δλφόνσου ἀδελφὸν ἐγένετο αὐτῷ οἰπὸ τῆς γυναικὸς αὐτοῦ παῖς καὶ ἐτράφη ἀμφὲ τὰ δώδεκα ἔτη γεγονώς, τὸν μὲν παῖδα κατέσχον αὐτοῦ, τὸν ἐὲ βασιλέα ἀπεπέμψαντο, φάμενοι Oc ἐπεί’ τὸ ἐγένετο παῖς, υὐ μετεῖναι αὐτῷ τῆς βασιλείας ἔτε τοῦ λοιποῦ, ἀλλ᾽ εἰς τὸν P. 145 πεῖδα ἀνήκειν. ταῦτα μὲν ὕστερον QU πολλῷ ἐγένετο. ὅτο li ἐπὶ Ἱεαλέαν ἀφίκετο ᾿ἡλφόύνσος, τὸν τὸ ἀδελφὸν κατέλιπον Düupon&Ust» τὴν χώραν αὐτοῦ. "doxsra. δὲ αὕτη ἀπὸ Βαλεντίας τῆς χώρας. καὶ 5 Βαλεντία πόλες ἐστὲ μεγάλη v6 καὶ εὐδαίμων, καὶ βασίλειά ἐστιν ἐν αὐτῇ βασιλέως Βαλεντίας. οἰκεῖται δὲ αὕτη ἡ nó- lj ἀπὸ τοῦ πορϑμοῦ τῶν Ἡρακλείων στηλῶν διέχουσα στα- Soc ἀμφὲ τοὺς ἑπτακοσίους, ἀντικρὺ Σαρδόνος τῆς νήσου. μεὰ dà ἢ Ταρακῶν καλουμένη χώρα διήκει ἔστε ὁπὲ Βαρ-- χενώνην. ταύτης δ᾽ ὡς ἔχεται τῆς Ταρακῶνος χώρας ἐπὲ Προβεντίαν τὴν A aAar(av. ὥστο δεῖ λεγεῖν τοὺς ὅρους τῆσδε
7. ἐπαγόμενον P : corr ἢ 22. ὡς] «v?
pandunt, nec tamen licet cuiquam urbibus eorum principes dare et Praesidium imponere; verum indigenae magistratus creant, εἰ suis paexidiis, non externis regionem defendunt. nec etiam regi licet eos cogere ut praeter patriae suae morem res publicas administrent. ea quidem tempestate, cum cives earum urbium quas Nabares regio complectitur, sibi comnstituissent regem fratrem. Alphonsi, contigit ut ei nasceretur filius ex uxore. qui educatus attigit. annum duodeci- mum. hunc igitur assumentes regionis incolae, regem dimiserunt,
ei concedi, cum filium habeat, regnum tractare,
dicentes non amplíus 0 . ied filio regni administrationem uunc competere. haec quidem haud
molto post acciderunt. Alphonsus cum ín Italiam pervenisset, fratri
i avit. "P Haec m Taitium sumit ab Valentiae regione. "Valentia urbs magna est et opulenta; Valentiaeque rex eam regni sui sedem te- net. sita est ea urbs ex adverso Sardiniae ; recedens ab Herculis columnarum traiectu septingentis stadiis. huic succedit regio quam Taraconensem. appellant, quae porrigitur usque Barcenonem. huic contermina est Tarraconis regio, et patet usque ad Barcenonem ver-
Chalcocond ylas. 18
274 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Βεῆς βασιλέως χώρας: τὸ μὲν πρὸς So ópgiíLorso ἂν τῇ Ta- λατίᾳ τῆς Προβεντίας, τὸ δὲ πρὸς ἑσπέραν τῇ ᾿Ιβηρίᾳ, τὸ δὲ πρὸς ἄρκτον τῇ Ναβάρῃ. Βαρκενὼν δὲ ἔστι πόλις τῶν πρὸς ἑσπέραν πλούτῳ T8 καὶ δυνάμει ὑπερφέρουσα, διοικεῖται δὲ ἐς ἀριστοκρατίαν τετραμμένη τὸ πλέον, καὶ ὑπὸ βασιλεῖ Τα- ραχῶνος ἀξιοῖ πολιτεύεσθαι ἐς τὰ πάερια. ἀντιχρὺ dà ταὺυ- της Κύρνος ἐστὶ νῆσος εὐδαίμων τὸ καὶ πολυάνϑρωπος, καὶ 3 περίοδος τῆς νήσου λέγεται ἀμφὲ τοὺς δισχιλίους σταδίους.
V. 114 ἔστε dà παρ᾽ αὐτῇ καὶ νῆσος δτέρα, ἢ μείων καλουμένη" αὕτη καὶ ἐν τῇ ὑπὸ τῷ Ταρακώνων βασιλεῖ ταττομένη ἀρ-τ0 χοντα λαμβάνει. Σαρδὼ μέντοι 7 νῆσος, μεγίστη τὸ οὖσα καὶ ἀμφὲ τοὺς πεντακισχιλίους σταδίους ἔχουσα τὴν περίο-
αὔον, ὑπὸ τῷ βασιλεῖ τούτῳ διατελεῖ. ὅυύο dà πόλεις εἰσὶν ἐν αὐτῇ εὐδαίμονες, Ὀρτύγιά τε καὶ “Σαγέρη" ἢ μὲν πρὸς fo τῆς νήσου, ἡ dà πρὸς μεσημβρίαν ἔχουσα οἰκεῖται. χου- 1: ρθέλιον δ᾽ ἐν ταύτῃ τῇ νήσῳ οἱ ἁλιεῖς δρέπονται ἀπὸ ϑαλασ- σης τῆς νήσου, xai ἐντεῦϑεν εἰς τὴν ἄλλην ἀφιχγεῖται oixov- μένην. ᾿Ιβηρία δὲ ὡς ἔχει, ἀρξαμένη ἀπὸ Γαλατίας, ἀφ᾽ ἧς χώρας Κελτίβηρες διαδέχονται καὶ Γασκώνη χώρα, ὑπὸ τῷ Κελτῶν βασιλεῖ διατελοῦσα. μοτὰ δὲ τὸ πρὸς ἕω Πεσκχαϊων 3 χώρα διαδέχεται, éni ᾿Ιβηρίαν διατείνουσα. Ἰβηρία δὲ μεγί- 0:5 οὖσα τῶν πρὸς ἑσπέραν χώρα, μετὰ γε τὴν ΙΚελτιχῆν,
sus Provinciam Galliae. verum dicere nos oportet regionis limites. versus Orientem Provincia Galliae, versus Occidentem terminatur [be- rig sive Hispania. septentrionalis limes est Navarrae regio. Barce- non urbs, Occidentem spectans, divitiis potentiaque excellit. admi- nietratur plerumque in aristocratiam conversa. permittitur ei ab Tar- raconensium rege suo iure viveré. e regione huius urbis sita est Cyrnus (quae et Corsica), insula opulenta et populosa; cuius ambi- tus complectitur duo milia stadiorum. — nec procul abest alia insul: quae Maiorica (seu Minorica potius) dicitur, quae et ipsa subiecta est Tarraconensium regi et 40 eodem principem accipit. Sardinia, quae insula maxima existit, cuius ambitus continet quinque milia stadiorum , Tarraconensium et ipsa regi obtemperat et sub eius di- cione agit. sunt in hac insula urbes duae opibus florentes, Oresti- lia et Sagera; quarum una versus Orientem, altera versus meridiem insulae sita est. piscatores huius insulae plurimum lucri ex eo mari ferunt. hinc in aliam urbem pervenitur. lberia, qua initium sumit ab Gallia, habet finitimos Celtiberos, quibus annexa est Gasconia re- gio, sub Gallorum rege degens. postea succedit Pescainorum regio, versus Orientem in Iberiam tendens. Iberia, quae post Galliam ma- aima regio inter Occidentales est, versus Occidentem in Oceanum
DE REBUS TURCICIS L. v. 275
διήκει ind αἰχεανὸν τὸ πρὸς ἑσπέραν, τὸ δὲ πρὸς fco Ναβά-
en τὸ xa£ Γαλατίᾳ, καὶ τὸ πρὸς μεσημβρίαν τῇ Πορτουγαλ. D
Me, ἥτις παράλιος οὖσα χώρα ἐπὶ τοῦ αἰκεανοῦ ἐπὶ πολὺ ^
διήκει, καὶ τῇ τῶν “ιβύων τῆς Γρανάτης χώρᾳ ἐντὸς dd Mer τὸ τοῦ Ἰαχώβου ἱερόν. Πορτουγαλλία δεχομένη τῆς
Ἰβηρίας δεήκει ἐπὲ τὴν ἐντὸς ϑάλασσαν τοῦ πορϑμοῦ ἐπὶ τὴν
τῆς Γρανάτης χώραν. τῆς δὲ ᾿Ιβηρίας χώρας, μεγίστης τὸ
wor; καὶ εὐδαίμονος, πόλεις siot», ἐν αἷς τὰ βασίλεια, 7 τὸ
διβηληνα καλουμόνη, μεγάλη τε καὶ πολυάνϑρωπος, καὶ Κορ-Ἅ Bivip Ἰορσέκη xai τὸ λεγόμενον Τολέδον καὶ Σαλαμαάγκη.
χεὶ ἱερὸν δὲ τοῦ "axoflov ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ ἐστὲ παρὰ τὸν
iuavby καὶ τὴν ἐκτὸς θάλασσαν. διήκει dà καὶ πρὸς τὴν
in; ϑάλασσων 7 τοῦ Ἰβήρων βασιλέως χώρα. Πορτουγαλ..Ρ. 146
4a δὲ οἐκεῖταε πρὸς τῷ πορϑμῷ, ἀπὸ Γρανάτης ἀρξαμένη, B&/se τὸν πορϑμὸν καὶ τὴν ἐκτὸς ϑάλασσαν ἄχρις Ἰβηρίας.
Γρανάτη δὲ ἣ χώρα,, μεσόγαιος οὖσα, ἐπὶ τὴν Ἰβηρίαν xai
Γαλατίαν διατείνουσα, ov πάνυ τι οὔτο τῇ ἐντὸς ϑαλάττῃ
"ré τῷ αἰκεανῷ προσχρῆται. ὃ μέντοι Ἰβηρίας βασιλεὺς μέ- γιστον δύνατωε τῶνδε τῶν χωρῶν, καὶ οἴκου ὧν τοῦ ᾿Ἄλμη- 3v τῆς Γαλατέας, τῶν “Ἰιβύων τὴν τῆς Γρανάτης χώραν ἄγων καὶ φέρων, οὐ παύεται διαπολεμῶν. καὶ φόρον μὲν ἐπάγει ὃ τῆς Γρανάτης “εβύων βασιλεὺς τῷ ᾿Ιβήρων βασιλεῖ, ὁπότε σπένδοιτο" πολλώκπκες δὲ ἐπελαύνων πολιορχεῖ τὸ τὴν πόλιν καὶ B
a&corriL. ab Oriente Navarram et Galliam habet. versus meridiem panditur in Turtugannam, quae maritima regio est et ad Oceanum * extendit; etiam regione Granata, quae sub Poenorum sive Mauro- πιῶ imperio est, terminatur. intra hanc Iacobi sepulcrum visitur. hioc Portugalia regio Hispaniae subit, quae se extendit ad mare, quod intra traiectum est, quo venitur ad Granatam regionem. Iberia ram regio sit maxima et ditissima, urbes habet regias, Dibitinam ur- bem magnam et populosam, Cordubam, Morsicam, necnon Ludum et etiam sepulcrum lacobi in ea regione, iuxta Oceanum tt mare externum , celebre est. ad mare vero internum Iberorum quoque regis terra porrigitur. Portugalia sita est iuxta traiectum, a Granata incipiens , usque ad traiectum et internum mare excurrens, 'ergit in Iberiam. — Granata, quae regio mediterranea est, in Iberiam * Galliam procurrit , nec multum vel interno vel externo Oceano utitur. Jberorum rex in istis duabus regionibus plurimum potest ; qui cum sit ortus de familia Almenii Galliae, Granatae regionem, quae Poenorum est, ferens atque agens haud cessat bellum gerere. 'tx Poenorum, Granatam qui regit, ubi pax composita fuerit, Ibero- "um regi tributum pendit ; qui interdum accurrens urbem obsidet et
Salamancain.
076 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τὴν χώραν αὐτοῦ ληέζεται. δρεινὴ δέ ἔστιν ἐπ’ ὅρους, ὃ ἀπὸ τῆς ἐντὸς ϑαλάσσης ἀρξάμενον κατατείνει ἐπὲ τὸν ὠκεανόν͵ ἐπὶ τὴν Πορτουγαλλίαν χώραν.
Οὗτοι μὲν οὖν οἱ βασιλεῖς πρός τὸ ἀλλήλους διενεχϑέντες τε ἐπολέμησαν πολλαχῇ, καὶ κοινῇ πρὸς τὸν βάρβαρον, τά τεῦ ἄλλα καὶ πρὸς τὸν ᾿]βηρίας τοῦτον βασιλέα ᾿Αλφόγνσος ὃ Ta- ρακῶνος βασιλεύς, πρὶν ἢ ἐς ᾿Ιταλίαν ἀφικέσϑαι, ἐπολέμησεν ἀπὸ αἰτίας τοιᾶσδε, καὶ αὐτός τε ξάλω ὑπὸ στρατηγοῦ τοῦ ᾿Ιβήρων βασιλέως, ᾿Αλβάρου τοὔνομα, ἔχειν δὲ xad τραύμα-
Cra ξυνέβη ἀμφοῖν. dg δὴ συλλέξας στράτευμα, καὶ τὸν!ῦ ἀδελφὸν αὐτοῦ Ναβάρης βασιλέα παραλαβών, ἐστρατεύετο ἐπὶ τὸν ᾿Ιβηρίας βασιλέα, ἐσέβαλεν “ἐς τὴν ᾿Ιβηρίαν, ἐλα- γομόνων αὐτὸν ἐπὲ τὴν χώραν τῶν ἐν τῇ χώρᾳ εὐδοχι- μούντων ὀνίων διὰ τὸ πρὸς τὸν ᾿“Αλβαρον μῖσός τε καὶ ἔχϑος αὐτῶν" τοῦτον γὰρ ἰδιώτην ὄντα ἀπὸ Ταρακῶνος xad ἀπὸ u-15 κροῦ πάνυ ὡρμημένον καὶ ἐπὲ ἀρετῇ ἐπίσημον γενόμενον, ὡς παραχρῆμα ἐπεδίδου μέγα, ὑπὸ πάντων dv ἀρετὴν τιμώμε- γον στρατηγὸν τε ἀπέδειξε κατὰ τὴν χώραν αὐτοῦ͵ xai ἐπὶ στρατηγίας καϑιστάμενος μέγα ἁπανταχοῦ ευὐδοχίμει. τῦτε δή, ὡς παρὰ τῷ ᾿Ιβήρων βασιλεῖ ἐπὲ ᾿Αλφόνσον πεμφϑεὶς 3).
Do)» τῷ στρατεύματι, ὑπήντα αὐτῷ κατὰ τὴν χώραν ὡς ἐναν- τιωσόμενος. ἐπεὶ δὲ ἐπιὼν ὃ ᾿Αλφύγσος, συμπαραλαβὼν xai
regionem populatur. ea autem regio montana est, et a monte qui 3. mari interno initium sumit, panditur in Oceanum et ad Portugaliae regionem. : Hi reges saepius inter see dissidentes bella gesserunt. interdum | copiis coniunctis molem belli omnem in barbarum averterunt. inter caetera etiam bello lacessivit Alphonsus Tarraconensium rex regem Iberorum, priusquam in ltaliam venisset. belli autem eius haec as- signatur causa. ipse quidem captus est ab Iberorum regis duce, quem Albarum appellabant. uterque tamen vulnera accepit. itaque con- tractis copiis, et assumpto fratre Nabaris rege, bellum movit contra lberorum regem , cum adiuvaretur opera quorundam Iberorum nobi- lium, qui Albarum incitatissimo odio prosequebantur. hunc evim cum humili genere in Tarraconensium regione foret natus et prira- tam sequeretur vitam, tandem virtute nobilitatum et ab omnibu: plurimum honoratum declaravit regionis suae imperatorem. qui im- perator creatus, quocunque bellum vertisset, semper gloria coruscant et re bene gesta redibat. itaque cum ab Iberorum rege contra Al- phonsum esset missus, haud socordiae locum fore ratus Alphonsus cum exercitu Albaro in regione occurrit, quasi praelii potestatem fa- cturus. .postea Alphonsus adhibito in auxilium fratre in Iberiam in- pressus est, ut contra regem decertaret. obviam autem proceden:
DE REBUS TURCICIS L. V. 277
τὸν ἀδελφόν, 8v τῇ ᾿]θηρίᾳ ἐγένετο καὶ ὁπήλαυνεν, ἐνταύϑαν. 115 αὐτῷ ὑπαντιάσας ὃ ᾿Αλβαρος ἐστρατοπεδεύετο, καὶ κήρυκα ἐπιπέμπων προηγόρευεν ἀπαλλάττεσϑαι, ἢν σωφρονῇ, ὡς ἔχει, τάχιστα ἐκ τῆς χώρας. καὶ ἀποκριναμένου ὡς οὐκ ἐπὶ τοὺς δῦνους τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ἄπεισιν ἐς νομὴν αὐτοὺς ἀξων, ἀλλὰ σρατηγήσων αὐτῷ πάρεστιν, ἐς μάχην ἐτάσσετο, καὶ ovufla- ie» ἐμάχετο ἀμφοῖν τοῖν ἀδελφοῖν. μάχης δὲ καρτερᾶς γε. "uévpc, ὡς οὗ περὲ ᾿Αλβαρον ἐτρέψαντο τοὺς Ταρακῶνας, ἐπεδίωχον ἀνὰ κράτος, καὶ ἄμφω τὼ ἀδελφὼ συλλαμβάνουσι, καὶ πολλοὺς τῶν Ταρακώνων κατέβαλον ἐν τῇ διώξει. ὡς δὲ ἐπήῆχϑητον παρὰ τὸν ᾿Ιβήρων βασιλέα ἄμφω τὼ facis, xa- χὴν μὲν οὐδὲν εἰργάσατο αὐτούς, ὅρκοις δὲ καὶ πίστεσι xa-P.147 ὐἰβὼν τοῦ λοιποῦ μηδὲν πλέον νεωτερίζειν περὶ τὴν ξαυ- τὸ χώραν, ἀφῆκεν ἀσινεῖς ἀπιέναι. μετὰ δὲ ταῦτα ᾿Αλφόν- ὅσος ἀφίχετό τε ἐς ᾿Ιταλίαν, ὡς πρότερόν μοι δεδήλωται, καὶ ἐπὶ τὴν Σικελίαν, xaé κατασχὼν τὴν Neanolsog βασιλείαν πρὸς τε τοὺς ᾿Ιανυΐους ἐπολέμει, ὄνϑα δὴ καὶ ἑάλω ὑπὸ τού.- T0» ὡς à» τῷ ἔμπροσθεν ἐπεξῆλθον λύγῳ, καὶ ἀχϑεὶς παρὰ τὸν εδιολάνου ἡγεμόνα αὖϑις ἀπελύϑη. τὴν μέντοι γυναῖ-- $912 αὐτοῦ καταλιπὼν ἐν Ταρακῶνι οὐκέτε πάλιν ἀφίκετο ὀψό- μέγος πολλῶν ἐτῶν, αὐτοῦ δὲ ἐς ἔρωτας τὰ πολλὰ διατρίβων ἐμγέγετο, χρηματίζων τὸ ἔρωτι καὶ τοῖς ὅπλοις. ἥ μὲν αὖ- τῷ τὰ κατὰ τὴν ᾿Ιταλίαν ἀπέβαινεν, ὕστερόν μοι δηλοῦται "vr τῷ λόγῳ ἐς ἀφήγησιν. Β 43. δηλοῦντα. P
Abarus, misso praecone iussit eum excedere, si sapiat, quam celer- "me ex sua regione. cum autem Alphonsus responderet se non ac- t dere ut patris eius asinos in pascua duceret, sed se adesse ut acie dimicet, copias ia aciem deduxit, et cum utroque fratre confligens vi- doria potitus est. cum autem praelium committeretur atrox, Albarus ürraconenses terga vertere coegit; εἴ fugientes persecutus fratres ibbos comprehendit, magnaque Tarraconensium strages facta est. ut teges ambo ad Iberorum regem sunt adducti, nihil mali sunt passi, ""um iuramenti religione fides accepta est, ne quid postea novi in "i tegione molirentur; et impune dimissi sunt ad sua. postea Al- Phonsus, ut supra ostendimus, in Italiam οἱ in Siciliam venit; qui ib iisdem captus ad. Mediolani ducem, ut antea docuimus, ductus, ab tdem inyiolatus et incolumis ad sua remissus est. uxorem euam Alphonsus in Tarracone reliquit, nec multis annis interiectis eo re- "sus est, ut eam viseret. nam in Jtalia et Sicilia versabatur, ple- "Umque aut amori aut rei militari operam dans. quomodo ei in Ita-
res successerint, deinceps dicetur.
278 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Τῷ δὲ βασιλεῖ ᾿Ιβηρίας, περὲ οὗ μοι ἐλέγετο, συνῆπται; πόλεμος πρὸς τὸν βασιλέα “Πιβύων τῶν ἐν Γρανάτῃ, οἷ δὴ ἀπὸ “ιβύης τὸ παλαιὸν διαβάντες καὶ αρέλιαν πόλεν πα- ράλιον τῆς Εὐρώπης κατασχόντες, διέχουσαν ἀπὸ “ιβύης ὡσεὶ σταδίους πεντήκοντα καὶ διακοσίους, καὶ ἐντεῦϑεν δρμωμενοιϑ τὴν τὸ ᾿Ιβηρίαν σφέσιν ὑπηγάγοντο, καὶ ἔργα λαμπρὰ ἀποϑδει- κγύμενοι ἐπὲ Κελτικήν, τὴν χώραν αὑτῶν ni μέγα αὔξοντες, προηγάγοντο καὶ ἐπὶ Ταρακῶνα καὶ Βαλεντίαν. πρὸς τού- τους δὴ ἀπὸ τῶν Κελτῶν κατιόντες οἱ τῶν ᾿Ιβήρων βασιλεῖς | διεδέξαντο τὸν πρὸς “ίβυας τούτους πόλεμον, ἐς πόλεν ἐχν-ι0,
Cod» συνελάσαντες, μετὰ δὲ ταῦτα ἐπολιόρκουν, καὶ ἐς δεῦρο ὅτε τελοῦσι τῇ πόλει τὸ ἐπελαύνοντες αἰεί τε καὶ στρατὸν ἐπάγον- τες. καὶ δὴ ὁ τῶν ᾿Ιβήρων βασιλεὺς δόμνος ᾿Ιωάννης, ὃς πρότε. οὖν μοι ἐλέγετο, ἐπελαύνων, προάγοντός τὸ τοῦ λβάρου καὶ — ὁποτρύνοντος βασιλέα ἐξελεῖν τοὺς “Δίβυας, ὡς δὴ κατασερεψόμε- 15 γος ἐπῆγε τὸν στρατὸν ἐπὲ τὴν πόλιν. ἐνταῦϑα di οἱ “ίβυες ἐπολιορκοῦντο δεινῶς καὶ ἐς τὸ ἔσχατον λιμοῦ ἀφίκοντο, ἐς ἀπο- οἷαν ἀπολαϑέντες μηχανῶνται τοιύνδο, ἡμιόνους δυοκαίδεκα ἰσχάδων φορτία avaxsvacdueyot ἤλαυνον» ἐπὲ τὸ στρατόπεδον" τὰς δὲ ἰσχάδας ὡς κατὰ μίαν ἑκάστην διασχέζοντες ἐνέβαλον ἢ ᾿δντὸς χρύσινον ἕνα, καὶ συνετέϑειντο αὖϑις. τὸ δὲ νόμεσμα τῆς
Ὁ᾿1βηρέας χρυσοῦν δύναται χρυσίνους Οὐενετῶν δύο ἕκαστον.
2. τῶν] τὸν P 12. διατελοῦσιν 15. χαιαστρεψάμενος ἢ 21. συγετέϑηντο P, συγετέϑουν B, συνετέϑην Ἴ απ συνειέϑουνϊ
Begi Iberorum, de quo supra verba feci, bellum fuit cum Gra- natae rege Poena. Poeni iam olim traiicientes Mareliam Europae urbem, quae distabat a Libya stadiis ducentis quinquaginta, occupa runt. hinc progressi, Iberiam suo imperio iunxerunt; postea, cum memorabilia ubique faeta ederent, etiam contra Galliam bellum pro- moverunt, mirum in modum res suas augentes. nec etiam ab Tarra- cone et Valentia abstinuere. Galli igitur adiuncti Iberiae regibus contrà Poenos bellum susceperunt, eosque iu urbem munitam se re- cipere compulerunt; urbém vero postea expugnarupnt. adbuc hodie ad urbem hanc accedunt, hostiliter incursionem facientes et ezerci- tum interdum adducentes. οἱ sane Iberorum rex dominus Ioannes, ut antea eigfificavimus, contra eos profectus est, praemisso Albaro
. duce, qui regem ad delendos Poenos inflammabat, et copias urbi ad- movit. eum autem gravissima obsidione premerentur Poeni fameisque intoleranda foret, dubii quid agerent, huiusmodi quid excogitarunt. mulis duodecim ficorum onera imponunt. ficis onusti ad hostium castra feruntur. ficos autem dividentes singulis aureum nummum Iniecerunt, divisosque deinde iterum coniunxerunt. numimus vero aureus Hispanorum duobus aureis Venetorum valet. hos igitur ficos
DE REBUS TURCICIS L. v. . 979
ταύτας dà τὰς ἰσχάδας ὡς ἐσκευάσαντο οὕτω καὶ ἐπὶ τοὺς ἡμόνους ἀνετίϑεσαν, ὥστε δύνασθαι φέρειν ἕνα ἕκαστον, ἤλασνον ἐπὲ τὴν τοῦ ᾿Αλβάρου σκηνήν. τὸν δέ, οἷς ἐπέγνω τὸ ἐν ταῖς ἰσχάσι χρυσίον, ἐρέσϑαι τὸν φέροντα ὅ τι fov- joo αὐτοῖς τὸ χρυσίον ὃν ταῖς ἰσχάσιν. ὃ δὲ τοὺς ἡμιό- γοὺς ἐλαύνων ἀπεχρένατο ὡς τὸ χρυσίον τῆς πόλεως 0v»aya- Té ὃ βασιλεὺς ἐπιπέμπει, λέγων ὡς ἤν τε ἕλῃς. τὴν πόλιν ἣν τε μὴ ἕλῃς, πλέον τούτου χρυσὸς οὐκ ἄν nors γένοιτό σοι ἀπὸ τῆς πόλεως. καὶ ἣν ἐξέλῃς τὴν πόλιν, ἀποβαλεῖς ἐσαῦ. θϑις ἀπὸ “πβύης πολλαπλάσιον ἐσόμενον cof τε καὶ ἡμῖν" ἣν δὲ μὴ ὀξέλῃης τὴν πόλεν, ἕξεις καὶ τοῦ λοιποῦ, ὅσα dv ἀπὸ βύης ἐς ἡμᾶς κομίζηται, ταμιεύεσθαι. ταῦτα πυϑόμενον ἰγεταε xai 2fAfagov, φέροντα τὰς ἰσχάδας, ἀφικέσθαι ἐς P. 148 Wt τῷ βωσελεῖ, καὶ διασχίσαντα τὰς ἰσχάδας τῷ βασιλεῖ. 116 βειπεῖν “αὐ βασιλεῦ, τὸ δένδρον ἐκεῖνο, ὃ φέρει τοιοῦτον ἡμῖν καρπόν, o9 καλῶς ἔχει ἡμῖν ὀκχοπῆναι" τοιούτῳ γάρ voi ταρπῷ οὐκ ἔχοιμιδν ἄν ἔτε τοῦ λοιποῦ χρῆσϑαι, καὶ ἡμεῖς οὐχέτ᾽ ἄν dv δέοντε χρησαίμεθϑα τῇ εὐδαιμονία, κατακόρως αὐτῇ ἐξιφορούμϑονοιε ἐν τῷ παρόντι. δρᾷς ὡς τὰς ἀμπέλους 4) ἀφαιροῦνταε ὅσον ἱκανῶς ἔχεε αὖϑις ἀποδιδόναι καρπόν. ἣν δὲ βιασηταέ τες αὐτήν, οὖχκ ἔχε χρῆσϑαι αὐτῇ ἐς τὸ δέον." ταῦτα ἀχούσαντα τὸν βασιλέα, ὡς ἔδοξέν οἱ προσφυῇ λόγειν, ἐπαγαγεῖν τὸν στρατόν.
7. πέμπεε ἐπελέγων» ὃ 8. πλείων
cm imposuissent mulis, profecti sunt ad Albari tentorium. qui viso ivo, quod ficis conditum erat, agasonem interrogavit *quid sibi vult ium ficis inclusum ?" — agaso respondit *rex aurum quod in urbe tit collepit omne, dicens, sive ceperis, sive hon ceperis urbem, plus iri quam alldtum est, haud invenies. et si. urbem captam destru. Ieris, multum aurl, quod ex Libya tibi et nobis afferetur, amittes: 5n autem urbem non dirueris, poteris in posterum quaecunque ex - Libya ad nos devenerunt, quasi thesaurum huc collecta acquirere." haec cum accepisset Albarus, acceptos ficos detulit in conspectum re- Bis, quos diducens et aperiens inquit «arborem istam , quae hune producit fructam, non censeo exscindendam esse: nam deinceps non amplius fructu isto possemus frui; et nunc saturati in posterum non' amplius ista felicitate υἱὲ possemus. nam cernis vinitores vineas pu- lare, amputantes tantum inatilia et superflua, ut fractum tandem riorem reddant: quodsi ea» penitus eruerint, nequeunt earum fructu, cum mecesse fuerit, amplius recreari." his auditis rez, quia Ptobabilia dicere videbatur Álbarus, inssit eum abducere ezercitum.
280 ΓΆΟΝΙΟΙ CHALCOCONDYLAE
Β Τούτῳ μὲν οὖν ἀγαγόντι τὴν βασιλέως Πορτουγαλλίας ϑυγατέρα ἐγένετο παῖς Κήριχος τοὔνομα, ἀνὴρ τὰ πολέμια ἀγαϑός, ὃς ἐπείτε ἠγάγετο τοῦ Ναβαάρης βασιλέως ϑυγατέρα καὶ οὐκ ἐγένετο αὐτῷ συγγενέσϑαι, ἀπεπέμψατο, καὶ δευτέραν ἐσηγάγετο γυναῖχα ἀνεψιὰν αὐτοῦ, ϑυγατέρα τοῦ Πορτουγάλλων5 βασιλέως, εἶδος λεγομένην πασῶν τῶν εἰς ἐκεῖνα τὰ χωρία εἶναι καλλίστην, ὑποτιϑεμένων αὐτῷ τῶν ἀρίστων ὡς ἣν ἄλλην ἐσαγα- γοιτο γυναῖκα, οἷός τὸ ἔσοιτο συγγενέσϑαι. τὴν μέντοι Svya- τέρα τοῦ Ναβάρης βασιλέως ἠνάγκασε ἐς τὸ τῶν Ναζηραίων σχῆμα lévat, καὶ ἀπέδωκεν αὐτῇ χρήματα. ὃ δὲ Πορτου-ῖὴ γαλλίας βασιλεὺς οἰκίας ἐστὲ τῶν Γαλατίας βασιλέων. συμ-
αβάλλομαι δὲ τήνδϑ τὴν χώραν ἀπὸ παλαιοῦ πρὺς τοὺς Ai- Bvag διενεχϑέντας τοὺς Κελτὼν βασιλεῖς καταστρεψαμένους ὑφ᾽ αὑτοῖς ποιήσασθαι καὶ παραδοῦναι τοῖς ἐξ αὑτῶν γι»ῦ- μένοις. ὡς δὲ καὶ τὴν Ναβάρης βασιλείαν ἀνήκειν ἐς τὴν οἰκίαν τῶν Γαλατίας βασιλέων νομίζεται, καὶ μηδενὲ ἑτέρῳ ἐξεῖναι παρελϑεῖν ἐς τήνδς τὴν βασιλείαν" καὶ γὰρ καὶ τήνδε Kagovàog ὃ αὐτοκράτωρ καὶ οἱ μετ᾽ ἐκεῖνον βασιλεῖς φαίνον- ται τήνδε αὐτοῖς καταστρεψάμεγοι τὴν χώραν ἀπολιπεῖν τοῖς ἀπὸ τῆς οἰκίας αὐτῶν ἐσομένοις. τὸν μέντοι ἀδελφὸν .4λ:} φόνσου ἐπηγάγοντο ἐπὶ τῷδε τῷ λόγῳ, ὡς ὀπεὶ ἔγημε γυ- ναῖκα τοῦ οἴκου τῆς Γαλατίας, ἣν μὲν γένηται αὐτῷ παῖς,
Dz0»de μηκέτε τοῦ λοιποῦ διατρίβειν ἐν τῇ χώρᾳ, ἀλλὰ τὸν
3. l'oayatyc P 10. ἐπέδωκεν ὃ 15. ὡς P
Huic, cum duzisset regis Portugaliae filiam uxorem, natus ett filius nomine Ciricus, vir rei militaris peritissimus. qui matrimonium contraxit cum Granatae regis filia; quam, quia non poterat cum ea concumbere, repudiatam dimisit. uxorem alteram assumpsit conso- brinam regis Portugaliae, quae formae venustate omnes, quotquot in istis regionibus agebant, anteibat. hanc sibi associavit consilio opu- matum, qui consulebant fore, si aliam uxorem duzisset, ut possel cum ea concumbere, sicuti matrimonium postulat. filiam regis Na- varrae coegit habitum Nazaraearum sive monacharum assumere, eique opes ad istud vitae institutum assignavit. rex Portugaliae ortus est ex familia Galliae regum. arbitror autem Gallorum reges belligeran- tes adversus Poenos quondam regionem istam subegisse et ad poste- ros 3uos transmisisse. itaque Navarrae regnum putatur pertinere ad familiam regum Galliae, nec nisi ex ista familia nato licere regnum istud suscipere. nam Carolus imperator, et qui successerunt reges existimantur regionem illam subieciese et nepotibus suis reliquisse. Alphonsi autem fratrem tali condicione in regnum admiserunt, ut $5! οἱ natus esset. filius ex uxore quam duxerat propinquam genere Gal-
DE REBUS TURCICIS L. V. 281
ποῖδα καταλεπόντα σφίσι βασιλέα αὐτὸν oiyscOat ἀπαλλατ- τόμεγον, 7v δὲ μὴ γένηται αὐτῷ παῖς, μετὰ τὴν τελευτὴν αὐτοῦ ἀποδοῦναι τὴν ἀοχὴν ἐπὶ τὸν Γαλατίας ἡγεμόνα. καὶ τόνδε δεξάμενον τοὺς λόγους ἐπὲ τούτῳ παρελϑεῖν ἐς τὸν Na- δβάρης βασιλέα. καὶ γεννηϑέντος αὐτῷ παιδὸς αὐτὸν τὸ dne- πέμψαντο, καὶ τὸν παῖδα σφίσιν ἀπέδειξαν βασιλέα, τὰ πρὸς μηιρόϑεν ὄντα τοῦ οἴκου τῶν Γαλατίας βασιλέων.
Ταῦτα μὲν οὖν ἐς τοσοῦτον ἐχομένῳ τῆς τοῦ λόγου συμι-- πάσης ὑποθέσεως ἀναγέγραπται ἐς ἀπόδειξιν ἐπάνειμε δέ, ὅϑεν τὴν ἐκβολὴν τοῦ λόγου ἐποιησώμην, Got τοσοῦτον διενεχϑείς,
4. τὴν N. βασιλείαν ἢ
gno excedere et filium sibi relinquere ex uxore sua tulisset, regnum patere- ad Galliarum regem. qui hac condi- done Navarrae regnum accepit, et cum nactus esseL ex uxore filium, ptrem dimiserunt, filiumque - » « regem communi consensu decla- rarunt, quia descendebat ex familia, quantum ad maternum genus at- tinet, regum Galliae.
Haec quidem annotata sint mihi, sequenti totius historiae pro-
positum. nunc unde digressus hucusque sermonem trazi revertor. t
li? regibus , ipse deberet re mgem. quodsi nullum filium tur recidere post obitum suum
κα σ — M —M — ——À AR — —
A440NIKOT X4AKOKONATAO?T
4AOHNAIOT AILOAEI RIZ ISTOPIQN H EKTH
LAONICI CHALCOCONDYLAE ATHENIENSIS
HISTORIARUM DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM LIBER SEXTUS.
— —
p. 149 Auovournc δὸ ó Meyuéteo μετὰ τὴν ἐπὲ Καραμᾶῶνγον ἔλα- V.l76,y ἐστρατεύετο ἐπὶ Δακούς, ὡς τὸν τοῦ Ζρακούλεω παῖδα κατάξων ἐπὶ τὴν ἀρχήν. καὶ ὡς ἐπέλαυνεν ἢδη ἀπὸ τῶν βασι- λείων παρασκευασάμενος, ἐπυνθάνετο Καραμᾶνον νεωτερίζοντα περὲ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ βουλεύεσϑαι ἀπόστασιν, συμπαραλαμ-5 βάώνοντα καὶ τὸν τοῦ Κανδελόρου ἡγεμόνα καί τινας ἄλλους τῶν τῆς 4oíac, ἐλπίζοντα Παίονας ὡς ἐν βραχεῖ παρεσομέ- vovg ἐπ᾽ αὐτὸν στρατῷ πολλῷ ἐπιόντας" καὶ vovg v6 λοιποὺς
A murate Mechmetis filius, post expeditionem quam contra Cara- manum sumpserat , bellum Dacis intulit, volens Draculis filium suo restituere principatui. egressus autem regia copiis instructus, accepit Caramanum novarum rerum cupidum defectionem animo agitare, ad idque negotium adbibere ducem Candylori et alios Asiae principes; cumque speraret Pannones brevi magna manu subsidio venturos, spt externi auxilii illectus reliquos Asiae principes ad defectionem soli-
LAONICI CHALCOC. DE REBUS TURC, L. VI. 983
τῶν τῆς “σίας τυράννων παρεκάλει ἐπὲ ἀπόστασιν. ἐπὶ τοῦτον δὴ ἀναζεύξας “Ἱμουράτης ὃ IMeyuérso ἐστρατεύετο, καὶ Tov. θαχάνη τὸν Θετταλίας ὕπαρχον ἐπέστελλεν ἐλαύνειν ἐπὶ τὸν. 150 Πελοποννήσου ᾿Ισθμόν, καὶ καϑελεῖν τὸ τὸν ᾿Ισϑμόν, καὶ ἐπι- ὁ δραμόντα τὴν Πδλοποννήσου χώραν, ὅση ὑπὸ τοῖς Ἑλλήνων ἦγε--: μῦσι τυγχάνει οὖσα, ἀπελαύνειν. ὃ μὲν οὖν λαβὼν στράτευ-- μα τὸ τῆς Θετεαλίας καὶ Περαιβίας τῆς λίμνης ἀφίκετο ἐπὶ τὸν ᾿Ισϑμόν, καὶ καταλαβὼν αὐτὸν ἔρημον καϑεῖλέ v6 αὐτὸν, καὶ ἐσβαλὼν ἐς τὴν Πελοπόννησον ἐδήου τὴν χώραν, isa) ἐπὶ Σπάρτην ἀφικόμενος τήν τε “ακωνικὴν ἐπέδραμε xai ἀπήλαυνε. βασιλεὺς Ó εἰς τὴν Aolur διαβὰς ἐπὲ Καραμᾶ- "νη ἤλαυνα τὸ δεύτερον, καὶ τήντε χώραν ἐδήου καὶ ἐπε- IMIEL. Ἐν ᾧ dà ταῦτα ἐγένετο, Γεώργιος ó Τριβαλλῶν ἡγεμὼν Β
δὲς λύγους τῷ τὸ "Iáyyo καὶ τῷ Παιόνων βασιλεῖ ἀφικόμενος, mí τῶν ἀρίστων τῆς llatow»/ag μετιὼν ἕκαστον, ἐνῆγεν ἐπὲ ᾿Δμουράτη στρατεύεσθαι, καὶ χρήματα ἐς τὴν ἐκστρατείαν ταύτην ὑπέσχετο ἱκανὰ ϑοῦναι τοῖς Παίοσιν, ἃ δὴ καὶ εἰσε. . γέγκατο αὐτοῦ. ταῦτα dà αὐτῷ συγκατεργάζετο καὶ ᾿]άγγος, τοῖς μὲν Ἕλλησε φίλιος ἦν, αὐτῷ φίλος τε ὧν ἐτύγχανε,
20, ὃς τοῖς ὃ
dtabat. Amurates igitur Mechmetis filius, ubi id parari animadver- tit, mutato consilio coeptam expeditionem omisit, et bellam omne in Caramanum avertit. '"Turachanem Thessaliae praefectum iussit exer- dtum contra Peloponmesi jsthmnum ducere, eumque in potestatem re- digere; deinde regionem Peloponnesi, qui sub Graecis est, incursio- tibus vezare. quibus peractis eum inde abire iusserat. 4l'urachanes xcepto Thessaliae et Peresbiae, quae stagno adiacet , exercitu ad lthmum perrexit ,. quem desertum ab hostibus inveniens occupavit; et hinc incursionem faciens in Peloponnesi regionem, vastitatem ma- limam reddidit. etiam Spartam adiit, Laconiaeque regionem popu- ltns est. quibus omnibus, quemadmodum praeceperat rez, expeditis abiit. rex Amurates im Asiam transvectus contra Caramanum exer. titgm ductabat, et secundo eius regionem evastatam subigebat,
Ea tempestate qua haec agebantur, Georgius Triballorom prin- cps in colloquium venil com lango et cum Pannonum rege; pre- hensmsque singulos Pannoniae proceres, persuasit ut contra Amura- lem arma caperent. opes autem plurimas immensamque pecuniae vim Pannonibus ad eam expeditionem pollicebatur. mec solum pro- misit, verum pecuniam Pannonibus, ut eos experiretar auziliares, tra- didit. usus est plurimum opera ad eam rem langi, qui Graecis fa-
miliariter iunctus erat.
284 LAONICI CHALCOCONDYLAE
᾿Ιωάννης à' αὖ 0 sov Βυζαντίου βασιλεὺς ἐπολέμει πρὸς τοὺς ᾿Ιανυΐους, διενεχϑεὶς ἀπὸ αἰτίας τοιᾶσδε, τῆς ἀπὸ xov. μερκίων τοῦ Γαλάτου ἕνεκα. δνταῦϑα oi ᾿Ιανυΐοι ναῦς πλη- Οσρώσαντες μεγίστας δὴ τῶν παρ᾽ αὐτοῖς καὶ τρεήρεις τρισκαί. V.118dsxa, καὶ ἐμβιβάσαντες ἐς τὰς ναῦς ὁπλίτας αὐτῶν dugi5 τοὺς ὑχταχισχιλίους, ἐπέπλεον üni Βυζαντιον, ἐξελεῖν βουλύ. μένοι, καὶ éni τοὺς Σκυϑας τοὺς περὲ Βόσπορον ἐστρατεύ- οντο" τὴν γὰρ πόλιν αὐτῶν Καφᾶν καλουμένην ἐπὲ τῷ Bo- σπόρῳ οἱ Σκύϑαι, πρὸὺς τοὺς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ διαφερόμε- νοι, ἦγόν τε καὶ ἔφερον. δι’ ἃ δὴ καὶ πρὸς τὸν βασιλέα τῶν τῇδε αὐτοῦ Σχυϑῶν ᾿Ατζικαρέην πρέσβεις πέμψαντες, o; ξυμβαίνειν ἐπὶ τοῖς διαφόροις, ὡς οὐδὲν σφίσι τῶν δεόντων ἀπέβαινεν, ἀνήνεγκαν τὴν πόλιν ἐπὶ τὴν ᾿Ιταλίαν. | c οἱ ᾿[α- D»viot δεινόν τε ποιούμενοι τοὺς Σκυϑας λυμαίνεσϑαι τῇ no- λει αὐτῶν ἀνήκεστον (ἔτυγχανε δὲ κατὰ ταὐτὸ καὶ 7 πρὺς 15 τοὺς Ἕλληνας αὐτῶν διαφορὰ) παρεσκευάζοντο καὶ ἐπ᾽ ἀμ- φοτέρους στρατεύεσθαι ὡς ἐξελοῦντες. ἀφικόμενοι δὲ ἐς Bv. ζάνειον καὶ πόλεμον τῇ Κωνσταντίνου πόλει προαγορεύοντες, ἐπιπλεύσαντες δὴ ἐς τὸν Εὔξεινον πόντον παρῆσαν ἐς τὸν Ka- φᾶν. ὀἐνταῦϑα δὴ τῆς Χερρονήσου ἀποβάντες isvro εὖϑυς 0 ὁμόσε ἐπὶ τοὺς Σκύϑας, ἐξιόντες δὲ ἀπὸ τῆς πόλεως ἐπῆήεσαν. ἐνταῦῖϑα οἱ Σχύϑαι, ὡς ξώρων τοὺς Ἰανυΐους οὕτω κύσμῳ οὐδενὲ ταξαμένους ἐπιέναι αὐτοῖς, λόγον οὐδένα σφῶν ποιου-
18. ἐς τὴν πόλιν ὃ
loanni Byzantii regi bellum cum Iánuensibus erat propter com- mercia Galli cuiusdam. Januenses implebant naves quas habebant maximas, necnon triremes tredecim ; quibus imposuerunt suorum oclo milia armatorum, et properabant contra Byzantium, volentes urbem eam capere. eodem tempore etiam Scythis (qui et Tatari) bellum inferebant lanuenses. Scythae namque qui circa Bosporum colunt, ini- micitiis moti quas cum Caphensibus gerebant, Capbam urbem ege- runt et Lulerunt. propter quae miserant legatos ad regem Scytharum Atikarem, petitum pacem, hac tamen condicione, ut sua reciperent. cum nihil eorum quae petiissent impetrare potuissent Capbenses, ur- bem ad Italiam reduxere, cum lanuenses iniquis animis paterentur urbem suam ab Scythis adeo graviter divexari. eodem tempore iis discordia cum Graecis fuit. parabant itaque contra utrosque simul rem gerere et utrosque armis domare. appulerunt itaque Byzantium, indicentes Byzantiis hellum; et inde legentes Euxinum pontum ve- nere Capbam. ibi igitur egressi. navibus in Chersonesum recta per- gebant contra Scythas, non multum in urbe morati. Scythae audien- tes hostes accedere sine ordine palantes , plenos contempta, et ips!
DE REBUS TURCICIS L. ΥἹ. 285
μένους" τραπόμενοε γὰρ τῇ προτεραίᾳ ἐπὲ ποταμόν τινα. τδὶ αὐτοῦ ταύτῃ τῆς χώρας ηὐλίζοντο, οὔτε φυλακὰς καταστησά.. μενοι ἐς τὸ στρατόπεδον, οἰόμενοι δὴ οὐδέποτ᾽ ἂν τοὺς Σκύ.. ϑας ἐς τοσοῦτον τόλμης ἀφικομένους ἐθελῆσαι ἀνακινδυγεύ- 5e» συμβάλλοντας. ἐνταῦϑα cg οἱ πρῶτοι αὐτῶν τοῦ στρα- τεύματος οὐκ ἀνέμεινον τοὺς οὐραγούς, ὧστε ἐπὶ μέτωπον γενέσϑαι τὸ στράτευμα, dA ἐπὶ βάϑος πορευόμενοι βάδην [ἐποιοῦντο] ἐπῆγον ἐπὲ τοὺς πολεμίους. Σκχύϑαι δὲ ἐνταῦϑα ἐπέχειντο τοῖς πρώτοις αὐτῷν, ὡς τούτοις μαχόμενοι, ἐτρέ- ὕψαντο αὐτίκα ἐπετιϑέμεονοι, καὶ ἐδίωκον, ὡς ποδῶν εἶχεν ἕκα.- σις, ἐνεταῦϑα ἐπέπεπτον ἐς τοὺς σφετέρους αὐτῶν, καὶ ἔτρεπον B καὶ τούτους ἐς φυγήν, xai οὕτως ἄχρι τῶν οὐραγῶν ἐγένοντο. τεψάμενοε δὲ ἅπαν τὸ σεράτευμα 6c φυγὴν ἐφόνευον, οὐδε. ᾿ς φειδόμενοι, πάντα ὃν ἐπικαταλαμβάνοιεν κατακαίγοντες, ἐς δὲ δὴ ἐς τὴν πόλεν διεσώζοντο ὥστε μὴ ἀπολέσϑαι. οὕτω δὴ ἀπαλλαχϑέντες τοῦ πρὸς Σκυϑας τοὺς ἐν τῷ Βοσπόρῳ νομά- δας, κατέπλεον ἐς Βυζάντιον. ἀφικόμενοι ἐς Γαλατίην πόλιν τὴν καταντικρὺ Βυζαντίου ἐν τῇ Εὐρώπῃ, xai κοιρῇ βουλευ- σάμενοι ὃν τρόπον τὴν πόλιν μαχόμενοι ἐξέλωσι, rdg τε ναῦς ἐθἐπλήρωσαν, καὲ ἐξοπλισάμενοι κατὰ τὸν Βυζαντίου λιμένα προσέφερον τὰς ναῦς ἐπὲ τὸ τεῖχος αἷς ὠπὸ τῶν νεῶν τὴν C ^ αἱρήσοντες. οἱ μὲν οὖν Βυζάντιοι παρεσκευάζοντο
6. ἀνέμενον ὃ
ima arripiunt. nam praeterita die affusi fluvio cuidam in ea regione Gstra poeuerant, nec solitas ordinarant vigilias. putabant enim Scy- thas nunquam eo audaciae progressuros, ut secum ex acie dimicare sinerent. ibi igitar cum primi non expectassent eos qui agminis Poutremi erant, ut in unum et in iustam aciem collecti praelium iirent, verum pedetentim et palantes incedentes pergebant contra ostes, extenuato maxime agmine. Scythae igitur, ubi compererunt hostes appropinquare , confestim eis obviam progrediuntur, agminis- qué incompositi primos aggressi fuderunt et in fugam coniecerunt. fugientes acerrime persecuti sunt. Januenses fuga ad suos delati eliam eos fugae socios traxerunt. tandem praelium ad extremos ve- nit, quos terga dare coactos ceciderunt impigre, nulli quemcunque Baci erant parcentes. pauci quidam fuga evasere incolumes in ur- bem. liberati igitur bello quod gessere parum feliciter cum Scythis in Bosporo habitantibus , navigarunt versus Byzantium, veneruntque Galatiam (quae et Pera) urbem, quae sita est e regione Byzantii in Europa. ἰδὲ consultarunt communiter quomodo Byzantium ocenpare pouent. militibus naves complent, et reliqua armamenta expediunt, Davesque ad murum iuxta portum appellunt, quasi navibus urbem
286 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἀμυνούμενοι, καὶ ἀπὸ τοῦ τείχους ἐμάχοντο πρὸς τοὺς Tarviov;
. ἀξίως λόγου" καὶ ὡς προσέβαλον τῷ τείχϑοι ἀπὸ τῶν νεῶν xai
ἐπειρῶντο ἐλεῖν, οὐκ ἡδύναντο ἐπιβῆναι τοῦ τείχους, ἀμυνομέ. vo» τῶν Ἑλλήνων κατὼ τὸ καρτερόν. ἐνταῦϑα, ὡς οὐδὲν αὐτοὶς
. προεχώρει, διέστησάν τὸ καὶ ἀπέπλεον ἐπὶ Ἰταλίας. ἥ μέντοι"
πόλις τῶν Ἰανυΐων 7 Γαλατίη ἐπολέμει ni συχνὸν τενα χρύνον τῷ Βυζαντίῳ, καὶ τηλεβόλους ἐξ ἀλλήλων ob τε Ἕλληνες καὶ οἱ ἐκ τοῦ Γαλάτου ἐνέβαλον, ὁπότε καὶ Ó “εοντάρης Ἰωάννης
Ὁ τῷ τείχει τῆς Γαλατίας σφοδρῶς ἐπεισπεσὼν ἀπόκλεισε ταῦ-
την, στερηϑεῖσαν παντὸς τροφίμου καὶ τῶν ἄλλων. καὶ πολ- 10
V.1191o)cg τῶν ἀπὸ τῶν νηῶν τῶν Ἰανυΐων ἐπιδραμὼν οὗτος χα-
τέσχε, xai μεϑ’ ὡλύσεων τῷ βασιλεῖ Ἰωάννῃ ὄντε ἐν τῷ οἰκή- ματι τοῦ Ἐυλλᾶ προσεκόμισεν (GEL τριακοσίους, προσευρὼν τούτους ἐν τῷ χάρακι τοῦ Γαλάτου. μετὰ ταῦτα διαπρεσβεν. — σάμενοι πρὸς ἀλλήλους περέτε τῶν ἔξω ἀμπέλων τοῦ Γαλά- 1 του καὶ περὶ τῶν κουμερκίων αὐτῶν, ὅπως ovyxarart); ὃ βασιλεύς, συγχκατόνευσαν οἱ Ἰανυΐοι, ἀποχαρέσαντες καὶ μᾶλ- λον τῷ βασιλεῖ χρυσέίνους χιλίους φϑορᾶς ἕνδκα τοῦ ἐν τῇ
Ρ. 152 βασιλικῇ πύργου, εἰς ὃν οἱ Ἰανυΐοι τηλεβόλοις ἐχρήσαντο,
καὶ τῶν ἐργαστηρίων τῶν ἐν τῇ μέσῃ, ἐξ ὧν ἐχαλάσϑησαν," καὶ τὴν σημαίαν αἴρειν τοῦ βασιλέως ᾿Ἑλλήνων.
8. τοῦ] τῶν RT 14. τοῦ] τῶν R
expugnaturi. at Byzantii resistebant fortiter, et ex muro in bostem pugnabant magna gloria. Ianuenses cum conarentur ex navibus ascen- dere in moenia, nihil efficiebant: Byzantii enim hostes magna forti- tudine repellebant. cum igitur coepta parum succederent, omnesque conatus irriti caderent, iu dissensionem adducti rediere in Italiam. verum Galatia Ianuensium urbs lougo tempore bellum gessit cum By- 2antiis, cum utrinque tam Bysantii quam Galatae bombardis rem ge rerent. at Leontares loannes maguo impetu in Galatiae moenia ir- ruens, eam undique quasi indagine cinctam omni commeatu reliquis- que necessariis interclusit; plurimos quoque lanuenses cepit, cum eliciter et fortiter in eorum naves irrumperet. hos vinctos adduxit ad regem loannem, qui ea tempestate agebat in Xyllae domicilio. fuerunt autem captivi numero trecenti, quos omnes in Galatiae vallo nactus eral. postea legatos ultro citroque mittentes super comimer- ciis et vineis, quae extra Galatiam erant, lanuenses grato animo ei- cipiebant quaecunque statuisset de illis rex. cogebantur quoque nu- merare regi aureos mille propter turrim regiam, quam tempore obsi- dionis bombardis disiecerant, necnon propter officinas quae in medio positae erant, destructas, ut potiri possent imagine sive signo regis Graecorum.
DE REBUS TURCICIS L. VI. 287
Ταῦτα μὸν ἔς τοσοῦτον τοῖς Ἕλλησι προσενήνεκται ἐς τοὺς Ἰανυΐους" Ἰωάννης μέντοι ὃ τῶν ᾿δλλήνων βασιλεὺς ὑταῦϑα διαπρεσβευόμενος πρὸς τὸν Ῥωμαίων ἀρχιερέα, Εὐ- γέγειον τοῦύνομα ἔχοντα, ὥστε ἐς ταὐτὸ συνιέναι καὶ τὴν &mi ὑτῆς ϑρησκείας διαφορὰν συνεξελεῖν, ἐπειρᾶτο τῆς τῶν ἔσπε- ρίων γνώμης, εἰ περὲ πολλοῦ Ρωμαῖοι ποιοῖντο ξυμβῆναε τοῖς Ἕλλησιν, ὦστε καὶ ἐπὲ τοὺς Γερμανοὺς ἀφίκετο αὐτῷ 5 πρε- vta. ἐτύγχανον δὲ τότε οἱ Γερμανοὶ περὲ Βασιλέαν πόλιν, ὀμνεχϑέντες γνώμῃ πρὸς τὸν Edyévetoy ἀρχιερέα, καὶ ἀποδο- B Φειμάζοντες αὐτὸν καθίστασαν αὐτοὶ ἀρχιερέα Φελίκιον τοῦ- "ud, ἀνῦδρα τῶν παρ᾽ αὐτοῖς δοκίαων, Euvodó» τὸ ποιησώ» kw κοινῇ κἀπιδεδειγμένοι. οὗτοι μὲν οὖν ἄμφω πληρώ- σῶτες τριήρεις μετεπέμποντο δκάτεροι ἐπ’ αὐτοὺς Ἰωάννην "» Βυζαντίου βασιλέα, τήν τε- ξύνοδον ἐπὶ σφίσι ποιήσα- ἤσϑαι ἑκάτεροε ἀξιοῦντες, xaé συνεξελεῖν σφίσι τὰ διάφορα, ξυγῳδὰ ἀποδεικνυμένους. ὡς δὲ ἀφίκοντο ἀπὸ τῶν ἀρχιε- (or ἀμφοῖν τριήρεις, τὴν μέντοι ξύνοδον τὸν τῆς Βασιλέας πλοῦν ἀπεπέμψατο ἠπίως, φάμενος ἐπὶ τοὺς Ρωμαίους αὐ. τὸν ἐνδεδέσθαι πρότερον καὶ τούς τε Οὐενετοὺς καὶ τὴν ἄλ- Wim Ἰταλίαν, ὀνταῦϑα αὐτὸν ἱέναι κελεύοντας" παραλαβὼν C δὲ τούς τε Βυζαντίου ἀρχιερεῖς καὶ Ἕλληνων τοὺς ἐλλογί- μους ᾧχετο ἀποπλέων ἐπὶ Ἰτᾳλίαν. καὶ ἐς τοὺς Οἰὐενετοὺς ἀφικόμενος ἐκομίζετο ἐπὲ Φερραρίας, ἥ διατρίβειν τὸν ἐρ-
Bellum inter Byzantios et lanuenses buiusmodi exitum habuit, bello isto finito, Ioannes Graecorum rex legatos ire iubet ad Roma- tum pontificem Eugenium nomine, petentes ut concilium celebrare- lt, quo inter utroeque religionis contentionem decenter componerent. tentabat eo modo Occidentalium animos, num plurimi facerent con- cordiam constabilisi cum Graecis in religionis controversia. legati in Germaniam venere. δᾶ tempestate Germani Basileae eránt/ congre- pti, dissidentes sententiis contra Eugenium pontificem ; quo repro- bito crearunt. pontificem nomine Felicem, virum inter ipsos in primis ctae probitatis. — hunc concilii consensu pontificem declararunt. ambo igitur pontifices triremes instruunt, et loannem Byzantii regem (cenebant. uterque enim sub se concilium agitari et religionis con- Uorersiam, quae cum Graecis intercesserat , finiri volebat. cum ab uroque venissent triremes, rex quidem benignis verbis et placide «milii Basileensis legationem dimittebat , dicens se cum Romanis et Venetis et cum reliqua Italia iam ante collocutum, qui omnes se Ro- mam profieisci iubeant. assumens itaque Byzanlii el sacerdetes et Graecorum sapientissimos el doctissimos, navigabat in Italiam. cum
288 LAONICI CHALCOCONDYLAE
χιερέα Εὐγόνειον ἐπυνθάνετο" ἐχομίζετο δὲ διὰ τοῦ TWoida- νοῦ. διέχει δ᾽ αὕτη 5 πόλις ἀπὸ τῶν Οὐενετῶν σταδίους περὶ τοὺς τριαχοσίους, ἄρχοντας dà ἔχει ἄνδρας οἰκίας τῶν "Eorgoío» καλουμένους. ὄστι δ᾽ 7 πόλις αὕτη εὐδαίμων τε καὶ πολυάνϑρωπος , καὶ περὲ αὐτὴν δέει ποταμὸς τοὔνομα Πάδος. οἰκεῖταε δὲ ἡ πόλις ἐς τὴν Ῥωμαίων μοῖραν ἀπο- τεταγμένη. ἐγένοντο δ᾽ οὗτοι, οὗς ἐσήμανον ἄρχοντας τῆς πόλεως, ὧδε. . | "ivo dà οὗτος ὃ τότε τῆς πόλεως ἄρχων ἐπιεικῆς τὲ D καὶ οὐκ ὠσύνετος, ξυμφορὰ δὲ συνεβεβήκει αὐτῷ τοιάδε. γυνὴ io ἣν αὐτῷ, ϑυγάτηρ τοῦ ἸΜονφερράτου ἡγεμόνος. τό τε εἶδος ἀρίστη καὶ τὸν τρόπον τὸ ἔμπροσθεν οὐκ ἀγενῆς. αὕτη yQu- - σϑὴ νόϑου υἱέος τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς" ὃς ἐπεί τε ἐφοίτα nap — αὐτὴν ὄψιμος, ἦ νομίζεται ἁπλοϊκώτερον μᾶλλον τοῖς κατὰ τὴν Ἰταλίαν οἰχοῦσι, προυκαλεῖτο ἐν παιδιᾷ γενομένη σὺν τῷ γεανίᾳ ἐπὶ τὸν ἔρωτα. xa? ὡς ἤσϑετο δὴ ἐρωμένην αὐτοῦ, ἐσήει τε αὐτὸν ὃ τῆς γυναικὸς ἔρως, καὶ ἐπὶ χρόνον ἐπεμαί- y6T0 τῇ γυναικὲ μητρυιᾷ οὔσῃ ἑαυτοῦ. τῶν δὲ ϑεραπαινίδων τις ὡς ἤσϑετο τούτων οὕτως ἀλλήλων δρώντων xai συγγενομὲ. γῶν, καταγορϑύει τῷ ξαυτῆς ἐραστῇ, ᾧ δὴ πάντων ἡρέσχετοι P.1530 ἡγεμὼν τῆς πόλεως καὶ ἐτίμα μεγάλως. ἐπεί τε ἐξέμαϑε καὶ αὐτὸς αἰσθόμενος, ἐξαγορεύεε τῷ δεσπότῃ αὐτοῦ, λέγων
2. ἢ om P
venisset ad Venetos, inde solvens ferebatur Ferrariam , ubi morati pontificem Eugenium acceperat. haec urbs distat ab Venetiis stadiis fere trecentis. duces et principes habet qui sunt de familia Esten- sium. opibus hominumque multitudine ezcellit. Pado fluvio allo tur. subiecta est Romano pontifici. duces seu principes, quos modo diximus, accipit.
Vir ille qui tum tempóris in urbe rerum summa potiebatur, δε- quitatis studiosus, nec caetera imprudens erat. huiusmodi autem εἰ accidit calamitas, uxorem habebat filiam ducis Monferrariae, pulchri- tudine formaeque elegantia praestantem. mores mulieris, antequam id contigisset , modestia insigni coruscabant. haec insaniebat amore privigni, qui filius ducis erat nothus. qui cum serius ad eam veni- ret quam morís est eorum qui in Italia lautius vivunt, iuvenem in- ter ludendum ad amorem provocat. bic intelligens se a muliere ama- ri, et ipse mulieris amore exarsit, et aliquando tempore stupri con- suetudinem cum noverca sua habuit. ancilla autem quaedam ut co- gnovit amorem illorum, amatori suo rem omnem enarrat. ἰδ vero duci admodum carus erat, et ab eo honorifice admodum tractabatur. is igitur ubi rem cognovit indicio ancillae, necnon ipse eandem ei-
DE REBUS TURCICIS L. VI. 289
“ἢ δέσποτα, ἐμοὶ μέντοι κατὰ γῆς εἶϑε ἂν γένοιτο καταδῦ- va: μᾶλλον ἢ ὁρᾶν τοιαῦτα ἂν τῷ σῷ οἴκῳ ἀϑέμιτα γινόμενα πράγματα. τὴν γάρ TOt δέσποιναν ἐμοὶ ἐθεασάμην σὺν vj V. 120 παιδὲ γόϑῳ μίσγεσθαι ἂν φιλότητε, ἀϑεσμα ἐργαζομένους. 5 ποίει τε πῶς ἐξαπαλλαγῇς ταύτης τῆς γυναικός, μηκέτι αὐτῇ συγοιχοίης. ἀλλ᾽ ἀπόπεμψον καὲ τὸν νεανίαν." ὃ δὲ ὡς ἐπύ. ϑεῖο, ἐν ϑαύματε μὲν ἔχετο ἐπὶ τῷ γεγονότι, ἱμείρετο δὲ érp τρόπῳ ἰδὼν ἐξαγορεύοι τὸ γεγονός, καὶ αὐτὸς ἔφη ἐϑέ- lu» ϑεάσασϑαε καὲὶ αὐτόπτης γενέσϑαι. ἐνταῦϑα ἐπὶ τὴν Μεοίτην ἄνωϑεν ὁπὴν ποιησάμενος βραχεῖαν, ὥστε μὴ αἰσϑά. B μσϑαι ἐχείνους τῆς ὀπῆς, ἐθεᾶτο ἄνωθεν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ μογομένην τῷ παιδὲ αὐτοῦ ἐν τῇ κοίτῃ. ὡς δὲ κατεῖδέ va χεὶ ἐξέμαϑε τὸ γεγονός, μεταπέμπεται πρῶτα μὲν τὴν γυ- mira. ἐπεὶ dà παρὴν, ἔλεγε τοιάδε “εὐ γύναι, ποῖός σε δαί- ὑμῶν ἐς τοῦτο μανέας συνέλασεν ὥστε παιδὲ τῷ ἐμῷ συγγενέ- (Jat ἀνοσιώτατα πασῶν δὴ γυναικῶν ὧν ἰσμεν ἡμεῖς; καὶ πῶς οἰεε τοῦτο καλῶς ἔχειν ἐμοίτε καὶ σοὶ ἐς τὸν γάμον;" 5 δὲ ὑπολαβοῦσα ἔφη (ἀλλ᾽ ὅπως O δέσποτα τοιαῦτα &ipyaca- μὴν τὸν σὸν γώμον,, οὐκέτε εἰμὲ ἔξαρνος, ἀλλ᾽ εἶναι ἀληϑὴ Νιαῦτα ὁμολογῶ, μόνη δὲ τούτου ἐγὼ αἰτία κατέστην, αὐτή τε ἀνοσιώτατα ἔργα ἐς νοῦν τιϑεμένη, ὑπὸ ἀνάγκης μείζονος C ποοαχγϑεῖσα, οὐκ οὐδ’ ὅπως ἐς τοῦτο γενομένη, xaé τὸν νεα- Ha» ἄχοντα ἐφελκομένη ἐς τὸν ἀνοσιώτατον ἔρωτα. καὶ αὐτὴ μὲν δικαίως ἂν τὴν δίκην ὑπέχοιμι, δέομαι δέ σον μὴ περὲ
plorasset, accedit dominum, inquiens “0 domine, mihi contingat magis terrae hiatu contegi quam ut diutius cernam in aedibus tuis adeo nefan- da scelera commiti. nam uxorem tuam rem habere cum filio tuo notho, impiissima perpetrantes, vidi. proinde da operam ab ista muliere libe. rris, nec amplius cum ipsa converseris. filium quoque fac aliquo ab- leges." his auditis dux obstupuit. deinde percunctatus est quomodo rem itam cognovisset. dixit quoque se velle eam rem explorare, et prae- seutem rei illius fore spectatorem. faciens itaque supra lectum fora. men haud perinde magnum, me deprebenderetur ab amantibus, per id spectabat. lium suum nothum concumbere cum uxore in lecto. devcendens igitur ambos opprimit inopinato, et uxorem in hunc mo- dum alloquitur *o mulier, quis daemon. eo dementiae te adegit, ut commiscereris turpiter filio meo, impiissima omnium quas novimus? qua ratione id nostro matrimonio honestum fore arbitrata es?" quae respondens ait «quod talia fecerim, domine, matrimonii fidem violans, non eo infitias: verum culpam agnosco, eiusque rei impiae ego sola caput et origo sum. ego scelerata opera animo concipiens, vi maiore coacta, nescio quo modo ad istam impietatem concesserim, et adole-
Chalcocondylas. 19
290 LAQONICI CHALCOCONDYLAE
τὸν νεανίαν ἀνήκεστα βουιλείσασϑαι, οὐδαμῇ τούτου αἴτιον ὄντα." ἐνταῦϑα τὸν παῖδα μετὰ ταῦτα αὐτίκα μεταπεμψάμε- »oc ἐπήρετο εἰ δίκαιά ἔστιν ἅττα ἐπ᾽’ αὐτοφώρῳ ξάλω ποιῶν. καὶ ὡς οὐκ εἶχεν ἀρνεῖσθαι ἐχπλαγέντα, συγγνώμην ζητῶν énstpántro. εἵἴπετο δὲ τῷ νεανίᾳ xoi ἄνϑρωπος ὃς συνήδειϑ 16 αὐτοῖς τὸν ἔρωτα x«i συνηπίστατο, καὶ ὑπουργῶν du. Ὁ τέλει ἀμφοῖν" μῖμος δ᾽ ἦν, ὃς τήν v6 ἀρχὴν τῷ νεανίᾳ ὥτρυνεν ἐπὶ τὸν ἔρωτα. καὶ τοῦτον καλέσας ἤρετο ὃ δεσπύ- τῆς πόϑεν τοσοῦτον ἔργον ξαυτὸν πεποιηχὼς εἴη ἀνοσιώτατον, ὃ δὲ ἔλεγεν “ὅτε τὴν ἐρωμένην τοῦ σοῦ παιδὸς ἑλόμενος avr 10 ἐγένου" διὰ ταῦτα σὺν δίκῃ ἐποίησέ τὸ τοιαῦτα." ὁ γάρ τοι παῖς αὐτοῦ ἤρα γυναικὸς ἐν τῇ πόλει, οὐ μέντοι συνεγέ γεῖο τῇ γυναικὶ ταὐτῇ" καὶ ἐπείτε ἐπυνϑώνετο καλλίστην εἶναι ô πατήρ, ὕστερον ἐβιάσατό τε καὶ συνεγένετο. τὴν ai- τίαν Ó μῖμος τόν τὸ νεανίαν ἐπὶ τὸν ἔσωτα τῆς γυναικχὸς 15 ἐκείνης προετρέψατο. ταῦτα μὲν οὖν ὡς ἕκαστα ἐπύϑετο, ἐκέλευσε τὴν κεφαλὴν τοῦ παιδὸς ἀποταμομένους uerá ταῖτα P. 154 αὐτίκα καὶ τῆς γυναικὸς ἀποταμιεῖν, καὶ ὕστερον τοῦ μίμου. τοιαύτῃ μὲν τύχῃ ὃ τῆς πύλεως ἄρχων περιπεσὼν συμφορᾷ τε ἐχρῆτο, καὶ οὐ πολλῷ ὕστερον ἔγημε ϑυγατέρα τοῦ “ιγύρωνἢ τυράννου, καὶ παιδιᾷ ἀνεὶς ἑαυτὸν τὰ πολλὰ παρεμυϑεῖτο τὴν τύχην.
15. τὴ»}] διὰ ταύτην τὴν ϑ
ecentem invitum in istud nefarium opus traxerim. merito igitur ego | poenas pendo. rogo tamen, in adolescentem , cuius nulla culpa est, ne sdevire velis." deinde filium vocavit, interrogans an iusta haec sint quae fecerit in ipso opere deprehensus. adolescens attouitus cum negare non posset, ad petendam veniam convertebalur. secuti | est vir: amoris istius nefandi conscius, qui utrique operam, ut cupitis potirentur, locaverat indefessain. erat autem mimus, qui ab initi adolescentem in istum amorem impulerat. et hunc accersens interro- gabat dominus **quid causae fuit quare adeo impium in me patraris facinus ?" hic respondit *quia tu rapuisti amicam filii tui, et cum eà concubuisti, quapropter merito ista contigere tuo." nam ducis filius ama- bat mulierem eius urbis, necdum tamen cum ea coierat. pater igitut cum intellexisset eam esse forma praeditam supra modum venusta, vi eam opprimens, Veneris gaudium ei abstulit. mimus igitur buius amoris causam omnem in istud facinus reiiciebat. haec sigillatim cum audis- | set, adolescentem, deinde mulierem, postremo mimum capite truncari iussit. haec est calamitas, quae Ferrariae principem ea tempestate oppresserat, nec multo post Ligurum principis filiam uxorem duxit; |
et missis seriis, plerumque iocis se tradens, fortunam adversam levabat. '
^
DE REBUS TURCICIS L. VI. 291
Ὁ μέντοι Ἑλλήνων βασιλεὺς ὡς nao» ἐν (Φερραρίᾳ πα- M τὸν Ρώμης ὠρχιερέα͵, ὃς αὐτοῦ τότε διατρίβων ἐτύγχα- "ν ἀπὸ Ρώμης ἀφικόμενος (Ονενετὸς γὰρ ἣν καὶ τῆς πατρι- ἐκ), ἐδεῖτο τιμωρεῖν αὐτῷ ἐς τὴν πρὸς Γερμανοὺς διαφο- ρῶν, ἐς διάλεξίν τε κατέστησαν πολυπραγμονοῦντες τὴν δια.- φραν, ὅποι ἔχει ἄμεινον χεῖσϑαι αὐτοῖς ἀμφοῖν. ἐντεῦϑεν li ἀπαλλαττόμενοε ἀφίκοντο ἐς Φλωρεντίαν τὴν Τυρρηνῶν μπρύπολιν, πόλεν μεγάλην 15 καὶ εὐδαίμογα καὶ καλλίστην Ww ἐν Trulia πόλεων. ᾿ ! Ἡ δὲ Τυρρηνία ἄρχεται μὲν ἀπὸ Περώζης πόλεως, καὶ B udpovga ἐν δεξιᾷ πόλιν εὐδαίμονα Βονωνίαν διήχει ἐπὶ Τὴ Δούχην. ἔστε δὲ ἢ τε 4dovxp καὶ τὸ Περούξιον πόλεις αἰώσμοι, ἐς δημοκρατίαν ἐποκλίνουσαι, 7 δὲ Φλωρεντία Yu; ἐστὲν ὀλβιωτάτη μετά ye τὴν Οἰενετῶν πόλιν, ἐπὶ éu—- V. 121 un ἅμα καὶ γεωργοὺς παρεχομένη τοὺς ὠστούς. συγέσει ἡ τῶν ἄλλων δοχοῦσεν οὗτοι προέχειν, καὶ διαπράττεσθαε ἐμειγον, ἐς ὅ τι à» γένοιντο oi 17005 τῆς πόλεως ἄνδρες. ἤϑυνογται δὲ κατὰ τάδε. βουλὴ ἐστιν αὐτοῖς ἐς πενταχο- Were, περὶ τῶν τῆς πόλεως πραγμάτων τὴν ψῆφον τιϑεμένη, " περὶ πολέμον xad εἰρήνης καὶ πρεσβειῶν χρηματίζουσα VUL xai ἄνδρες δύο πώρεστον αὐτοῖς ἐπηλυδες, og με-Ο iunttus 5 πολιτεία, τιμῶντες. τὸν μὲν δικαστὴν ἐφιστᾶ- Ὁ αὐτῇ τῶν ἐγκλημάτων τῆς πόλεως, τὸν δὲ ἐς τὸ τὰς ἄλ..
2, ὡς P
hex Graecorum cum venisset Ferrariam ad Romanum pontificem [ysium Quartum, qui ibi versabatur, cum το ab urbe Roma esaet clus (erat. enim Venetus), precibus fatigatur a pontifice, uL se ret in contentione, qoae intervenisset sibi cum Germanis. et cum colloquium venissent, plurima de contentione Alla dissernerunt, "em ineupteg qua utrique res pulchrius et felicius succederent. X Pfofecti venere Florentiam '"l'yrrbenorum (sive Hetruriae) metro- lu, urbem magnam et opulentam, quae pulchritudine omnes Ita- * utbes exuperat. . - Tyrrhenia (quae et Hetruria) incipit ab urbe Perusio, et deztra . Xt! Bononiam. urbem opulentam , pertingit usque Lucain. Luca εἰ Perusium sunt civitates liberae, et in democratiam versae "Uu. Florentia, eztra Venetorum urbem, Italiae urbs opulentis- " ^il, civesque δὰ agriculturam et mercaturam extrudit. hi intel- lia reliquos excellere videntur ; optimeque efficitur quicquid viri ſuerint aggressi, — res publica hoc modo administratur. estin ea uium quingentorum virorum, qui de civitatis rebus consultant, *lo, de pace, de legatis sententiam ferentes. habent viros duos
292 LAONICI!I CHALCOCONDYLAE
λας δίκας δικάζειν [τῆς πόλεω:] αὐτὸν ἀμφὲ τὴν τῆς πόλεαι ἄλλην διοίκησιν ἔχουσιν. ἐπήλυδας δὲ οὗτοι ἐπάγονται τοὺϊ ἄνδρας αὐτούς, ὡς &» μὴ πολῖται olre δικάζοντες δίκην tim ἐπὶ ϑώτερα ταλαντεύοιντος. αἱροῦνται δὲ ἄρχοντας τῶν πρα: γμάτων τῆς πόλεως καὶ σημαιοφόρον παρ᾽ αὐτοῖς καλούμενον, τριμηνιαίους τὴν ὠρχήν, ἐς οὗς τὰ πράγματα τῆς πόλεως τὰ τε χρήματα καὶ 7 πρόσοδος ἀναφέρεται. καὶ ἐπειδαν τινες πόλεμον φέροντες ἢ εἰρήνην ἀνηνέχϑη ἐς αὐτούς, οὗτοι αὐ ἐπὶ τὴν πενταχοσίων βουλήν. τοὺς δὲ ἄρχοντας αἱροῦνται
Ὁ ἀπὸ τοῦ δήμου, δημότας τε ὄντας καὶ τεχνῶν τενῶν ἐπιστά- τας. ἔξεστι δὲ καὶ ὅτῳοῦν Ἑένῳ ἐν ταύτῃ τῇ πόλει γενέσϑαι πολίτῃ, ξυνεισφέροντι ἐς τὴν πόλιν καϑὰ νομίζεται αὐτοῖς. ἡ μέντοι βυυλὴ ἐπειδὰν τινε ψήφῳ προσχέοετο, τοῖς τε ἄρχου- σιν ἐπιτρέπει διαπράττεσϑαι ὡς καλλιστώ τε καὶ ἄριστα. ἐς ταὐτὸ δὴ τὸ τῆς πολιτείας εἶδος τετραμμέναε εἰσὲ σχεδὸν τι σύμπασαι αἱ τῆς Τυρρηνίας πόλεις, τό τε Περούσιον, ἡ Aoiiꝑ καὶ τὸ ᾿Αρέτιον καὶ αἱ Σῆναι πόλεις.
Ἐνταῦϑα δὴ ἀφιγμένοι οἱ Ἕλληνες σὺν τῷ ἀρχιερεῖ n λυπραγμιονοῦντες μὲν ἐπί τινα χρόνον τὴν τῆς ϑρησχείας δι qogu», ὅπῃ τε ἔχει ἄμεινον εἰρῆσϑαι αὐτοῖς, xai τελευτῶνι
P. 155 ξυνέβησαν ἐς τὸ αὐτό, ξυνῳδὰ ἀποφηνάμενοι ἀμφότεροι ogin τὰ διάφορα, ὡς τῇ γνώμῃ ὃς ταὐτὸ ἄμφω τῷ γένει ipti
1. αὐτοὶ δ' dugi? 3. of re] ὄντε 22. τὼ yéyee?
peregrinos, quos accersentes. plurimum venerantur. unum criminum capitalium ludicem constituunt, alterum reliquas urbis controvenis iudicare iubent. cives autem reliqua rei publicae munia obeunt. pt regrinos aulem propterea adsciscunt, ne cives favore aut odio adit- cti in alterutram partem ius dicentes abducerentur, ducem seu μι cipem rei publicae creant, quein signiferum nuncupant; qui trimest't tempus magistratum gerit; ad quem universae civitatis reditus d tributa referuntur. si qui hunc adeunt, pacem aut bellum afferens statim deducuntur ad quingentorum consilium. — magistratus le: de populo populares et quorundam artificiorum praesides, licet cuilif elus urbis fieri civi, si statutum pretium intulerit. consilium iliis si quid decreverit, id ut executionem sortiatur ducibus mandant ba rei publicae forma pene omnium Tyrrheniae urbium est. nam ini hanc gubernautur Perusium, Luca, Aretium et Senae.
Huc cum pervenissent Graeci, multa diu egere cum pontifice religionis negotio, volentes id ad optimum deducere finem. p" mo eo ventum est ut inter se consentirent et concordiam inte conglutinarent. itaque in hanc sententiam euntes decreverut! posterum nihil in religionis negotio innovare. et ut ista rata m
DE REBUS TURCICIS L. VI. 293
μηδεμίαν βούλεσϑαε σφίέσε καινοτομίαν αὐτοῖς. καὶ ἐξέφερον τοῦτο γράμμασι, καὶ ἐς τοὺς ἁγίους ἐπιμαρτυρούμενοι μηδέτερον πωτερίζειν πρὸς τὴν ϑρησκνείαν. ὀντεῦϑεν ἐπιλεξάμενος ὃ τῶν Ῥωμαίων ἀρχιερεὺς ἀνδρε δύο τῶν Ἑλλήνων εὐδοκιμωιώτω δῳχειώσατὸ οἱ, ἀνακτώμενος τὰ μάλιστα ἀξίως τὸ τῆς naQ ἰαυτῷ τιμῆς τῆς μεγέστης, καρδινάλεις 16 ὠπέδειξεν, οἷα τῆς ϑρησχείας ἡγεμόνες. τούτους γὰρ δὴ ἐς τὴν παρ᾽ ἑαυτῷ ἐγγυ- nre χώραν ἱδφρυμένους, ὠμφὲ τοὺς τριώκοντα, ἑταίρους T6 εὐτῷ ἐπάγεται καὲ συμβούλους, παρεχόμενός τὲ πρόσοδονΒ lass» χαὶ χώραν ἀφ’ ἧς ἄν αὐτοῖς προσίοι χρήματα, τῷ μὲν πλέω τῷ δὲ ἐλάττω, ἀξιῶν ὡς ἔχει r6 ἑκάστῳ χαὶ χὠ- M; ép τούτους δὴ ἀπολεξάμενος ἀνδρας δύο τῶν Ἑλλήνων, Βιπαρίωνα τὸν ἀπὸ Τραπεζοῦντος, Νικαίας ἀρχιερέα, xad Ἰιΐωρον τὸν Σαρματέας ἀρχιερέα, vnovgyo v5 ἔσχεν αὐτῷ l1 συνεργὼ ἐς τὴν πρὸς τοὺς Ἕλληνας διάλυσιν τῆς διαφο- P. περὲ μὲν οὖν ησσαρίωνος τοσόνδε ἐπιστάμενος μνή- M ποιήσομαι, ὡς ξυνέσει τε τῇ ἀπὸ φύσεως, πολλῶν δὴ τῶν ἐς τοῦτο εὐδοκιμούντων λληνων, μαχρῷ γενόμενος, καὶ "t τε ἐφ᾽ ὃ τι ἂν γένοιτο χράτιστος δοχῶν γενέσϑαι, τὰ Mi ἐς σοφίαν τὴν Ἑλλήνων τε καὶ Ρωμαίων οὐδενὸς δεῦτε... α M τοῦτον δὴ ἀγασθέντα τὸν “Ρώμης ἀρχιερέα Νικόλεω τὸν ua ταῦτα ἐπιτρέψαι τῆς DBovoríag πόλιν εὐδαίμονα
17. τῇ τὴν P
mW, seriptis. et sanclorum obtestatione sanxerunt se deinceps una- sae in religionis negotio fore. hinc Romanus pontifex allegit in ürlinslium ordinem (qui primus apud pontificem est) viros duos Vuecorum nobilissimos , eosque sibi familiaritate iunxit. vocantur tm Cardinales quasi religionis duces et antistites. hos euim ho- Mrt sibi proximos triginta eligit pontifex, iisque sociis δὲ consiliariis alitur, suppeditat his reditus sufficientes, assignans iisdem regiones, wMe opes sufficientes accipiant. hic quidem minores, alius maiores acquirit opes, secundum regiones quas singuli sortiuntur. in horum ijlar album rettulit pontifex viros duos Graecorum, Ressarionem Tnpezuntiuim , Nicaeae episcopum, et Isidorum Sarmatiae (quae et uia) episcopum. nam horum opera plurimum adiutus est in con- tdi cum Graecis ineunda. — de Bessarione quae accepi, diligenter annolabo. Bessarion tanto erat instructus a natura intellectu, nt P'aeitantissimos Graecorum non dico aequaret, verum superaret. iu-
io iu re qualibet plurimum pollebat. Graecarum Latinarumque literarum tanta peritia buic viro inerat, ut facile eruditionis palmam iater omnes caperet. Nicolaus, qui. Eugenio successit , virum hunc coluit plurunum. — quapropter Bononiae urbi opulentae eum praefe-
004 "' LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἐπιτροπεύειν αὐτῷ " ἐν ταύτῃ τε, τῆς πόλεως ἐν στάσει ὡς τὼ πολλὰ γενομένης καὶ τῶν στασιωτῶν ini διαφορὰν σφίσιν agi. κνουμένων, δαιμόνιόν Ttva τῶν ἐν τῇ πόλει ταύτῃ ἐπιφανῆναι. V. 122 ἔστι δ᾽ ἡ πόλις αὕτη ἐν ταῖς κατὰ τὴν Ἰταλίαν πόλεσιν εὐδαί- por τε καὶ πλούτῳ καὶ τῆς ἄλλης εὐδαιμονίας oJ πολλῷ τῶν" πρώτων λειπομένη πόλεων, κεκόσμηται δὲ καὶ ἐς τὴν τῶν }0- yov ἄσκησιν, ἐς τὰ πρῶτα ἀνήχουσα Ἰταλίας. τὸν δὲ loi. δωρον ἐλλύγιμόν τε ὄντα καὶ φιλόπατριν, ἁλόντα τε ὕστερον Ὁ ἐν Βυζαντίῳ ὑπὸ βαρβάρων, ἐπαμύνοντα τῇ πατρέδι. τούτω δὲ ὡς ἀξιώσεε τὸ παρὰ τοῖς Ἕλλησι δοχοῦντε προέχειν xu συμπράξειν αὐτῷ τὰ πρὸς τοὺς Ἕλληνας, ἐπιλεξάμενος 0 τὗτε, Εὐγένειος ἀρχιερεὺς ξυνέβη ἐς ταὐτὸ voi; “Ἔλλησε" — xoi ἐπι-᾿ κουρίας τε δεομένῳ τῷ Ἑλλήνων βασιλεῖ, ὅσα ἐς φυλακὴν τῆς πύλεως παρεχόμενον, ὑπέσχετο τοῦ λοιποῦ μελήσειν αὐτῷ ἱκανῶς τῆς βασιλείας αὐτοῦ καὶ τῶν Ἑλλήνων, xai τοὺς! Παίονας καὶ Γερμανοὺς ἐπὶ Τούρκους ἀναγνώσαντα στρα- τεύεσϑαι μὴ ἀνεῖναι nors ἐποτρύνοντα ἐς τοῦτο αὐτοῖς, ὥστε ἀγαϑὺν ἥδεσϑαι τοῖς τε Ἕλλησι xad τοῖς ἄλλοις. Ταῦτα ὑποδεξαμένου τοῦ ἀρχιερέως ἐχομέζετο ἐπὶ τὴν βασιλείαν Βυζαντίου μετὰ ταῦτα ὃ τῶν Ἑλλήνων βασιλεύς. P.1560; μὲν o)» Ἕλληνες ὡς ἐπ᾽ οἴκου ἐγένοντο, οὐκχέτι ἔφασαν ἐμμένειν τοῖς ὁμολογημένοις, ἀλλὰ τοὐναντίον κατέστη μη- κέει βουλομένοις συντίϑεσϑαι τοῖς "Ῥωμαίοις" ὃ μέντοι at
16. ἀναγνώσονται P
cit, ut eam tutaretur. cum autem ea urbs usque seditionum procel- lis iactaretur, et seditiosi usque inter se contendere pom cessaret, plaue inter istos tumultus vir ille divinus apparuit. — urbs ista opi- bus et reliqua felicitate nihil cedit vel praecipuis Italiae oppidit: literarum studio praestantissimis Italiae urbibus connumeratur. li- dorum virum prudentem patriaeque amantem, cum Byzantii pro p tria pugnaret, a barbaris captum esse constat. pontifex Eugeui! bunc virum , cum eius auctoritas maxima apud Graecos habereto', elegit, putans eum rebus suis plurimum momenti allaturum in cor- cordia cum Graecis iungenda; quod et evenit. rex Graecorum cun praesidium ad retinendum Byzantium peteret, pontifex respondit pre mittens , sibi in posterum et regnum illad Graecosque curae ſore: praeterea se non cessaturum Pannones et Germanos incitare ut ami contra Turcos capiant, quatenus Graecis et aliis bonum videatur. His ita compositis rex Byzantium proficiscitur, — Graeci domum reversi non amplius hís quae convenerant in Italia, stare voluerunt: | verum apprehbendentes sententiam diversam, noluerunt amplius in rt- ligionis negotio adhaerere Romanis. hinc motus pontifex Romam:
DE REBUS TURCICIS L. VI. 205
χιερεὺς καὶ σοφῶν τινὰς ἐπεπόμφει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον παρὰ τοὺς Ἕλληνας, ἐς διάλεξιν ἀφιξομένους τοῖς τῶν Ελλήνων συφοῖς, of οὐ προσίεντο τὴν γενομένην σφίσι ξύυνοῦον χατὼ τὴν Ἰταλίαν, Ἰϊώάρχῳ τὸ τῷ Ἐφέσου ἀρχιερεῖ, οὐδὲ τὴν ἀρ- 5j)» τιϑεμένῳ τῷ τῶν «“Ἰατίνων δόγματι τὸ παράπαν, καὶ Σχολαρίῳ τῷ τότε παρ᾽ Ἕλλησι τὰ ἐς σοφίαν εὐδοχιμοῦντι. οὐ μέντοι ἠνύετο αὐτοῖς οὐδὲν ἐς λόγων ἅμιλλαν ἀφικνουμέ- γος, ἀλλ᾽ ἀπεχώρουν ἄπρακτοι ἐπὲ ᾿Ιταλίας. Β Ὁ δὲ Εὐγένειος oU πολλῷ ὕστερον ἀφίκετο ἐς Ῥώμην, συμβαλλομένων αὐτῷ τῶν Οὐενετῶν, φερομένων τότε τῷ πο- Ἱέμῳ ἄμεινον πρὸς τὸν Aiyvoluc τύραννον. οἱ γὰρ Οὐενε-- πὶ ἐπαγόμενοι στρατηγὸν σφίσιν ἄνδρα “έγυρα, Καρμανιύ- la τοὔνομα, κηδεστὴν γενόμενον τοῦ “Πιγύρων τυράννου, 10 τὸ στράτευμα ἐπέτρεψαν αὐτῷ" καὶ ὃς παραλαβὼν τὸ τε ὑσιρώτευμα καὶ τὰς ναῦς, ὅσας ἠξίου πληρῶσαι αὐτῷ τοὺς ÜUtveroug, ἐστρατεύετο πεζῇ τὸ καὶ διὰ τοῦ Ἠριδανοῦ, ἔχων ναῦς ἐξωπλισμένας ἐς τὰς ἐπάλξεις ξυλένγας ὠμφὲ τὰς ἐβδο- μήκοντα, ἐπὲ τὸν lMsdioAuvov ἡγεμόνα τὸν Φίλιππον. ὑπῆν ἐὲ ἐχείνῳ στρατηγὸς Νικόλεως ὁ Βραχὺς ἐπίκλην, ἀνὴρ τὰ C λ)πολέμια ἐγαθὸς καὶ ἐς τὰ πρῶτα ἀνήκων τοῦ πολέμου. καὶ πρῶτα μὲν ἐφέφοντο οἱ Οὐενετοὲ ἐς τὸν πόλεμον ἐπὶ πολὺν χρόνον τινά, ἔστε τὴν λίμνην. τῆς φυλακῆς διαπολεμοῦντες
LÀ
viros quosdam doctos Byzantium ad Graecos misit, ut cum his in clloquium venirent ; qui quidem synodum et concordiam in 1talia fatan non admittebant. nam Marcus Ephesi episcopus et Scholarius Graecorum doctissimus, ne ab initio quidem Latinorum degmati con- siensum praestare voluerunt. ubi ad colloquium et ad disputationem ventum est, Romani nihil efficere potuerunt, verum re infecta domum reversi sunt.
Eugenius haud multo post Romam rediit, adiutus a Venetis, qui tà tempestate admodum feliciter bellum gerebant cum Ligurum ty- rnno. nam Veneti belli ducem crearumnt virum patria Ligurem, qui anlea fnerat amicus et aſſinis Ligurum tyranni. nomeu ducis Carmi- uiola fuit; eique exercitum commiserunt. qui ut exercitum accepit el naves tot quot militibus implere Venetos iusserat, itinere pedestri εἰ per Eridanum proficiscebatur, habens naves ligneis propugnaculis et turribus pulcre instructas, quae numero erant septuaginta. his copiis munitus pergebat contra Mediolani tyrannum nomine Philip- pum. Carminiolae legatus erat Nicolaus cognoinento Brachius, vir militaris rei peritissimus, qui ad summam bellicarum rerum gloriain evaserat. Veneti in eo bello victores tempore longo fuere. prae- labantur diu cum praesidio ad lacus custodiam posito. Nicolaus
206 LAONICI CHALCOCONDYLAE
| ἀλλήλοις. καὶ ἐπὶ Βοίξιαν πόλιν λθόντος Νικόλεω τοῦ Βρα- χόος, καὶ πολιορχοῦντος τὴν πόλιν ὡς δξαιρήσοντος, ἀγτέστη- σαν ἐπὲ συχνὸν τινα χρόνον, καὶ ἐς τοῦτο ἀνάγκης ἐληλυϑέ- ναι ὥστε καὶ μύας καὶ γαλῶς ἐδηδοκέναι xat δεινὰ ὑπενεγ.- κεῖν μὴ ἐνδιδύντας τὸ παράπαν τοὺς Λίγυας. Γουέλφων di5 μοῖραν οὖσαν ἐν τῇ πόλει ἀντιστῆναι ἐπὶ τοσοῦτον. τὴν γάρ τοι Ἰταλίαν σύμπασαν ἐς dvo μοίρας διαχεκρίσϑαε ἐπυϑύ- DutSa , τὴν τε Γουέλφων καὶ Γιβελλίνων. ὅτῳ μὲν οὖν τρό- — πῷ καὶ γένος καὶ πόλεις τῶν κατὰ τὴν Ἰταλίαν ἁπανταχὴ ἐς δύο τούτω μοίρας διέστη, ὥστε ἀλλήλαις πολεμίας εἶναι, du-10 γεχϑεῖσαε τῇ γνώμῃ διὰ παντός, καὶ ὅϑεν τὴν ἀρ χὴν ἐσχε τῆς διαφορᾶς, οὔτε τινὸς ἐπυϑόμην ὥστε ἀληϑές τι περὶ αὖ- τῶν ἐπισημῆναι, οὔτ᾽ αὐτὸς συμβαλλόμενος ἔχοιμ᾽ ἄν λέγειν τι ἀσφαλὲς περὲ αὐτῶν. 7j μέντοι “ιγύρων χώρα καὶ ἡ τῶν V. 123 Ἰανυΐων ἐς τὴν Γιβελλίνων ἀποχέχμιται μοῖραν, 7j δὲ τῶν 15 Οὐενετὼν καὶ τῶν Ρωμαίων καὶ ἡ IMaoxg ἐς τὴν Γουέλφων διέστη διαφοράν. Τυρρηνοὶ μέντοι καὶ 5 yoga τῆς βασι- λείας, ἐπὶ Ἰαπυγίαν μακρὰν διατείνουσα, ἐπ᾽ ἀμφότερα τα- λαντεύονται " οἱ μὲν γὰρ τούτων ἐς τὴν Γουέλφων οἱ δὲ ἐς P.157 τὴν Γιβελλίνων ἀποχέκρινται μοῖραν, καὶ ἐν μιᾷ τὸ καὶ τῇ ὃ αὐτῇ πόλει ἔστιν ἰδεῖν Gauge τὼ μοίρα διεστηκυέα τε καὶ μαχομένα ἀλλήλαις. δι’ ἃ δὴ καὶ ὡς τὰ πλέω τὰς στάσεις λογίζομαι συμβαίνειν τοῖς κατὰ τὴν Ἰταλίαν γίνεσθαι. συνέβη δὲ ἐν τούτῳ καὶ τοὺς ἐν Παταβίῳ ἐπαγομένους τοὺς σφῶν
Brachius Brixiam cum ezercitu venit, eamque capere nitebatur. ve- rum oppidani obsidionem longo tolerarunt tempore; eoque necessi- tatis ventum est, ut mures felesque ederent et durissima quaeque sustinerent potius quam ut hosti cederent. factio Guelphorum, quae in urbe erat, adeo fortiter repugnavit. universa Italia in duas fa- | ctiones divisa est, Guelphorum scilicet et Gibellinorum. quomodo | autem urbes totius Italiae in has factiones abierint, et inter se sem- Ὁ per dissidentes animis pugnent, et unde dissidendi initium exortum sit, ex nemine unquam audivi quicquam , ut veri aliquid de iis de- terminare possim ; nec ipse coniecturam faciens possim quid certi de iis tradere. Ligurum et lIanuensium regio Gibellinorum factionem sectatur, Veneti et Romaui, necnon Marchia, Guelphis adhaerent. Tyrrheni et reginae regio quae ad lapygiam in longitudinem patel, utrisque favet: quidam enim horum in Guelphorum , quidam in Gi- bellinorum factionem discreti sunt. etiam in una eademque urbe utrasque istas factiones inter se dissidentes et pugnantes cernere est. hinc. plerumque seditiones ltaliam colentibus accidere puto. accidit
DE REBUS TURCICIS L. VI. 2907
ἡγεμόνας, Ἰἥαρσέλεον τοὔνομα, οἴκου τῶν Καρραρίων, συντίς ϑεσϑαι αὐτῷ παραδοῦναι τὴν πόλιν. ἔστε δὲ αὕτη ἡ πόλις μεγάλη τε καὶ εὐδαίμων, ἔχουσα περίβολον ἀμφὶ τοὺς ἐβδο- μήχκονξα σταδίους. ῥεῖ δὲ διὰ τῆς πόλεως ποταμὸς Βρέντας δτοῦνομα, καὶ τούτῳ περιιόντι γενομένη ἐχύρωταε ἐς τὰ μώ- λιστα. τοῦτον ος ἐπήγοντο τὸν Παρσέλιον, συνϑέμενοι ἡμέρᾳ ἡ αὐτὸν δέοε παρεῖναε ἐς rovQyov, ἐπιγενέσθαι τε χειμῶνα B μέγιστον, καὶ διακωλῦσαι τὸν ἄνδρα παρεῖναι ἐς ἣν συνέϑετο ἡμέραν. ἕνα δὲ τῶν συνειδότων τὴν προδοσίαν, δεδιότα περὲ θαδιῷ, μὴ φϑάσας ἕτερος καταμηνύσῃ τὴν προδοσίαν, ξε- χύμενος αὐτὸς ἀναγορεύεε τὴν προδοσίαν. οἱ δὲ ὡς ἤοϑονιο, τὴν τε πόλιν αχυρώσαντο φυλακαῖς, ὡς οἷόν τ᾽’ ἣν μάλιστα εὐϊοῖς, καὶ τὸν αρσίλιον λοχίσαντες, fj ἔμελλε διεξιέναι, ἐπιόντα τῇ πόλει ἑλεῖν τε, καὶ τοὺς ἐν τῇ πόλει ἄνδρας, ὡς éxa- ὑτὸν που τὸν ἐριϑμόν, σὺν γυναιξί τε ἅμα ἀνελεῖν, καὶ αὐτὸν Μαρσίλιον διαχρήσασϑαι. ταῦτα δὲ ἐς τὸν πόλεμον τοῦτον ufarvovra Οὐενετοῖς ἐπέρρωσέτε μᾶλλον, καὶ ἐς τὰς στρα- τηγίας Καραμανεόλου τὰ πρῶτα μὲν ἐπὶ πολὺ ἐφέροντο ἀμει- X» ἐς τὸν πόλεμον τοῦ Jfiyvoor ἡγεμόνος. μετὰ δὲ ταῦτα C προδιδόντος τούτου, cg ἐμηνύϑη αὐτοῖς, ἢ λέγεται, ἑάλω τὰ ἐπ᾿ αὐτοφώρῳ ἐπιβουλεύων τῇ πόλει καὶ ἀπέθανε. τοσόνδε μέντοι Aéyszat ὡς μέλλοντος αὐτοῦ ἐς τὸν χῶρον ἐς ὃν ἔδεε τελευτῆσαι ἀποβαλόντα τὴν κεφαλήν, ἐπησφαλισμένῳ τῷ στύ- ματι ἀφικέσθαι, ὡς d» μὴ διαμαρτύρασϑαι ἔχοε ἐς τοὺς
interea ut etiam Patavini adducerent suos duces, inter quos erat et Marsilius, natus ex familia Carariorum, qui parabat Carminiolae pro- dere urbem. δεῖ autem ea urbs magna et opulenta, in ambitu con- tigens stadia septuaginta. fluvius nomine Brenta eam secat; quo «m undique alluatur, munitissima redditur. hunc igitur Marsilium «um adduxissent , constituerunt diem ad quem proditio perageretur. verum eo die maxima ingruit tempestas, qua inhibitus nequivit ad l'aestitutum comparere diem. quidam proditionis conscius, anxius almodum ne aliquis praeveniret et proditionem patefaceret, adve- Biens ipse proditionis consilia aperit. qui ut rem cognovere, ur- bem frmaverunt custodiis; subornarunt quoque insidias Marsilio, qua volebat exire ad M hostes. accedentem igitur ceperunt una cuin centup civibus, quos una cum uxoribus necarunt, trucidato etiam Manilio. haec cum sub idem bellum acciderent Venetis, efe- dum est αἱ duci Carminiolae imperium prorogaretur. at postmo- dum eam Carminiola, et in ipso opere esset deprehensus insidias ubi struens, interfectus est. dicitur autem, cum duceretur ad sup- pheium, in eum locum ubi capite truncandus erat, velato “οἱ ob-
298 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
παρόντας αὐτῷ τελευτῶντι. μετὰ μὲν οὖν τὴν τελευτὴν τού- vov μετεπέμποντο (ὥραγκίσκον τὸν Σφορτίαν ἐπίχλην͵ καὶ στρατηγὸν ἀποδειξάμενοι ἐνεχείρισαν αὐτῷ τὰ πραγματα ἐς τὸν πόλεμον. τούτῳ μὲν συνήνεγκε χρηματισαμένῳ ἀπὸ Ot- νετῶν αὐτῷ ὕστερον οὐ πολλῷ χρόνῳ ἐς τὴν ἸΠεδιολάνου"
D ἡγεμονίαν ἐλϑεῖν' χρηματίζων δὲ αὐτοῖς ἐς τὰς στρατηγίας καὶ μέγα εὐδοκιμῶν ἄχρε “οδίης πόλεως τῆς ἐγγντάτω Me- διολάνου ἀφίκετο, καταστρεφόμενος τήν τε Πέργαμον καλου- μένην χώραν καὶ ἀλλα arra τῆς “Πιγυρίας πολίσματα, τὰ ὀπέκεινα τοῦ ᾿Αἴδα ποταμοῦ. μετὰ δὲ ταῦτα σπονδῶν γενο 0 μόνων ἀμφοῖν, τοῖς τε Οὐενετοῖς καὶ τῷ Ἀϊεδιολάνου ἦγε. μόνι, ἠγάγετο ϑυγατέρα νῦϑον τοῦ ἡγεμόνος ἐς γυναῖκα αὖ. τῷ, καὶ ἐκ μέσου ἀμφοῖν γενόμενος διετέλει ἡσυχίαν ἄγων πρός τε τὸν Νικόλεων πολεμῶν.
Οὗτος μὲν οὖν, ὡς αἱ σπονδαὲ ἐγένοντο καὶ εἰρήνη ἥν, 13 ἀφίκετο ἐπὶ τὴν Παρϑενόπην παρὰ τὸν Ταρρακωνησίων βα- σιλέα, ὡς συστησόμενός τε ξαυτὸν τῷ βασιλεῖ καὶ ὑπουργή- σων αὐτῷ, εἴ του δέοιτο ἐς τὸν πρὸς τοὺς Τυρρηνοὺς πόλε-
P. 168 μον. ὡς μέντοι αὐτῷ οὐδὲν εὕρατο ἐπιτήδειον, ἐπανῇει πα- ρὰ τὸν Ἰϊεδιολάνου ἡγεμόνα. καὶ ὃς οὐ πολὺς χρόνος utra? ταῦτα ἐτελεύτησεν, ἀνὴρ τὰ ἐς στρατηγίαν χράτιστος γενύ. μενος, ἄγειν τὸ στρατὸν καὶ διαμάχεσϑαι. διαβήτην δὲ ἔχων |
2. φράγγισχον P
structo ore incessisse, ne posset compellare et obtestari eos qui ad spectandum supplicium convenerant. post huius viri obitum voa- verunt Franciscum Sphortiam cognomine, quem ducem pronuntiantes ei commiserunt bellum quod gereret cum Liguriae principe. tandem eo res venit, cum impigre adiuvaretur ab Venetis, ut non mullo tempore interiecto dux Mediolani eligeretur. cum aulem Venetorum esset imperator, plurimumque ob eam rem commendaretur, Lodiam usque, quae Mediolano proxima est, accessit, Pergami regionem et alia quaedam oppidula Liguriae ultra Adam flumen subigens. deinde cum bellum inter Venetos et Ligures esset compositum paceque δ0- pitum, filiam ducis illegitimam uxorem duxit; et cum quasi mediu: esset inter utrosque, cessavit Nicolaum bello persequi.
Is, cum pax convenisset, venit Parthenopen sive Neapolim ad Tarraconnensium regem, volens eum adiuvare, si opera sua indigeret, in bello quod parabat inferre Tyrrhenis. cum autem nibil isthic in- venisset suis rebus accommodum, ad Mediolani ducem reversus est. nec multo post expiravit Nicolaus, cum fuisset belli dux optimus, ducendi exercitus pugnandique peritissinus. cuim autem longo tew- pore renum dolore fuisset excruciatus, tandem mortuus est, relin-
DE REBUS TURCICIS L. VI. 95b
νόσον ini πολλὰ ἔτη ἐτελεύτησε , Χαταλιπὼν ἑαυτοῦ μνείαν τῆς Ἰταλέας ἁπανταχῇ, τὸ γένος γενόμενος Περούσιος. Qpay- χίσχος μὲν οὖν͵, ὡς οὐ πολλῷ ὕστερον ὃ Mediokárov ἡγεμὼν ἐτελεύτησε νόσῳ τὸν βίον καταλιπών, κατέστη. δὴ ἐς διαφο- δρὰν αἰὐξτίκα τοῖς Οὐενετοῖς , ὡρμημένος ἐπὶ τὴν τυραννίδα ΜἩεδιολάνου. οἱ γάρ τοι Οὐ ενετοί, ὡς ἐτελεύτησεν ὃ (Φίλεπ- V. 128 πος, τοῖς τὸ lMedioÀavov συνετίϑεντο, éni ἀριστοκρατίαν na- θαχαλοῦντες τὴν noA, καὶ τιμωροῦντες αὐτῇ ἐς τὴν τῆς πο.Β λετείας κατάστασιν. καί πῇ καὶ ἐπὲ χρόνον τινὰ διῳκεῖτο 5 Ἰθπόλες, αἱρουμένη ἀρχὰς τὰς τῶν ἀρίστων σφίσιν ἐνόντων τῇ πόλεε. — xaé ἐστενομάχει αὐτὴ ὡς ἐπὶ τὴν ἰσονομίαν τετυαμ- μένη, στρατόν τὲ ἐπιπέμπουσα. ἡ μὲν οὖν πόλις ἐστὶν jj ὀδχωλευεν ἐπὶὲ τυραννίδα διώκουσα, καὶ ἐπεκαλοῦντο σφίσιν ἡγεμόνα τὸν (ὥραγκίσκον" οἱ δὲ ἄλλοι ἐναντιοῦντο αὐτοῖς. ἰϑοῦύετος μὲν οὖν στρατὸν συναγείρας ἦγε σπουδὴ ἐπὶ τοὺς Οὐε- γετούς, 7 ἐπυνθάνετο αὐτοὺς στρατοπεδευομένους. nov δὲ σὺν τῷ OrQ«4zQ() ἀγχοῦ τῆς πόλεως ὡσεὶ σταδίους ἑκατὸν ἐπο- λιόρκεε τὴν τεόλιν, πραγμάτων τε τὰ πρὸς τὴν τυραννίδα ἐπι- λαβόμενος τοὺς ἐπιτηδείους αὐτῷ συγκατεργάζεσϑαι, xad ovx C 40 ἐπιτρέπων τῶν ἐπιτηδείων ὑτιοῦν εἰσιέναε εἰς τὴν πόλιν, ὥστε πεεξζορεένους ἐς ὁμολογίαν αὐτῷ καταστῆναι, ἐλάσαε μὲν οὖν εὐθὺ τεῆς πόλεως οὐκ ἐποιεῖτο βουλήν, δεδοικὼς τὸν δῆμον τῆς πόλεως, μέγιστον δὴ ὄνεα τῶν xarà τὴν Ἰταλέαν
15. συνεγεέρας P σπουδὴν P
quens sui per universam Italiam memoriam honestissimam : fuit enim genere Perusinus. Franciscus. non multo post, cum defunctus esset Mediolani dux, cum Venetis inimicitias suscepit , animum in Medio- ladi tyrannidem intendens. nam Veneti Philippo mortuo adiungeban- tur Mediolanensibus, hortantes et adiuvantes eos ut aristocratiam reciperent. equidem urbs illa aliquandiu aristocratiam sectabatur, magistratus creams er optimatibus urbis. verum cum ad aequalitatem respiceret, admodum tenuiter res gerebat, si quando exercitus aliquo misisset. quapropter ad tyrannidem civitas inclinavit. vocant ipitur , cives ducem Franciscum. quidam reluctabantur. Frauciscus igitur conscripto exercitu quam celerrime profectus est contra Venetos, in eum locom in quo castra soa ponere iam antea animis destinarunt. accedens igitur castra ponit stadiis ab urbe centum, eamque obsidet. cum itaque inbiaret tyranunidi, ut. eam sibi pararet, viros elegit ido- neos. etiam necessariis suis permittebat ingredi in urbem, ut oppi- d . bsidione pressos ad pacem et ad foedera incitarent. nolebat anoo am proxime ad urbem copias ducere, timens urbis populum, qui Phalimus Post omnium Italiae urbium: etiam numero suum eaerci-
HAVERFIELD .LIE3A::Y OF ANCIENT HISTO:Y
OXFChHD
300 LAONICI! CHALCOCONDYLAE
καὶ πολλαπλάσιον τοῦ ξαυτοῦ στρατοῦ, πρὸς δὲ καὶ ἄριστον τὰ πολεμικά, τοῦ στρατοῦ ἀξιόχρεων, καὶ τοῦ ἀπὸ Οὐενετῶν στρατοῦ προσδοκίμου αὐτοῖς παρέσεσϑαι ἐπὲ τὸν πόλεμον z0ydc. οὗτος μὲν οὖν αὐτοῦ, πράσσων τὰ πρὸς τὴν πόλιν, τὴν μονὴν ἐποιεῖτο. οὡς δὲ ἐπιβοηϑοῦντα στρατὸν τὸν ἀπὸ Οὐενετὼν 5 ἐπυνθάνετο παρεῖναι ἤδη ἀγχοῦ, προεξανιστώμενος ὑπήντα — εὃς εἶχε τάχους, μακρὰν ἀπὸ τῆς πόλεως ἐς πεντακοσίους Ὁ μαλιστά πῃ σταδίους, καὶ ἐστρατοπεδεύετο, ἐνταῦϑα ἀντε- στρατοπεδεύετο καὶ ὃ Οὐενετῶν στρατηγὸς (Κουδουνίδας δ᾽ ἦν ὄνομα αὐτῷ), καὶ περιταφρευσάμενος ἀνέμενε καὶ τὸ ἀπὸ Ὁ τοῦ Μεδιολάνου στρώτευμα ἐπιβοηϑῆσον αὐτῷ, καὶ τότε τὴν συμβολὴν ποιήσασϑαι. ἔνϑα δὴ ὃ Φραγκίσχος, διὰ τῶν χα- τασκόπων ὡς ἐπύϑετο ἀπὸ τῆς πόλεως ἐξελαύνειν τὸν στρα- τὸν ἐπιβοηϑήσοντα τοῖς Οὐενετοῖς, νυχτὸς nvgà πολλὰ ἀἁψά- μενος ἐν τῷ στρατοπέδῳ ὥστε μηδὲν τοιοῦτον ὑπολογίζεσϑαι 15 τοὺς πολεμίους, καὶ ἐξοπλισάμενος νυχτὸς ἐλαύνει ὅτι τάχιστα σπουδῇ ἐπὲ τὸν Ιεδιολάνου στρατόν. καὶ ἐνταῦϑα μάχην ποιησάμενος, καὶ διαφϑείρας τὸ πλέον στρατοῦ, καὶ περιγε- P. 169 γόμενος αὐτοῦ. ὥστε μηδ᾽ ὁτιοῦν ὑπολειφϑῆναι Ó. τι καὶ ἄξιον λόγου, αὐτίκα ἀπελαύνει ὀπίσω ἐπὶ τὸ στρατόπεδον. καὶ 20 ξυμβαλὼν τῷ Οὐενετῶν στρατηγῷ, οὐ πολλῷ ὕστερον μάχην τε ἐμαχέσαντο ἰσχυρῶν, καὶ ἐς φυγὴν τρεψάμενος εἶλέτε ἱπ- πέας ἀμφὶ τοὺς ξξαχισχιλίους καὶ νίκην ἀνείλετο περιφανῆ. oU πολλῷ dà ὕστερον ἐπελαύγνων éni τὴν πόλιν, ἧ καὶ τὸ
12. συμβουλὴν Ῥ
tum superabat. potuisset exercitum validissimum sternere. expectabatur quoque Venetorum exercitus, qui urbi auzilio veniret. verum Francis- cus in iis castris quae ab initio communierat mansit , sedulo ageus, ne iude posset depelli. ubi allatum est exercitum Venetorum ap- propinquare, ut urbi suppetias ferret, prior exoriens occurrit Venetus quam celerrime, et castra locavit stadiis ab Mediolano quiuquaginta. ex adverso castrametatus erat Venetorum dux nomine Cudunidas, qui castra admodum diligenter emuniebat, volens expectare ibi exerci- tum Mediolanensem, ut coniunctis copiis praelium inirent. Francis- cus ut ex speculatoribus cognovit Mediolanenses urbe egressos per- gere ad Venetos, nocte ignes plurimos in castris faciebat, ut nihil eorum quae instituebat hostis suspicaretur ; armansque suos citalo agmine contendit obviam Mediolanensibus. quos aggressus praelio graviter afflixit, interfectis plurimis, ut pauci ex Mediolanensium ex- ercitu superessent. victoria igitur illustri potitus in castra reversus est. nec mora, manus conserit cum Venetis, quos praelio αἰτοῦ commisso in fugam egit, captis sexies mille equitibus, victoriamque
DE REBUS TURCICIS L. VI. 301
πρότερον διέτριβε, καὶ πράττων διεπράξατο. καὶ εἰσῇει οὐ πολλῷ ὕστερον, εἰρήνην τε ἐποιήσατο, Ναξηραίου τινὸς ἐς τοῦτο παρακινήσαντος. καὶ τὸν παῖδα αὑτοῦ ἔπεμψεν ἐς τοὺς Οὐενετούς, καῖ εὔνοιαν ἐνδεικνύμενος διετέλει. 5 ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ὕστερον οὐ πολλῷ ἐγένετο" τότε δὲ d; Ἕλληνες ἐπ᾿ οἴκου ἐγένοντο, Ἐὐγένειος ὃ ἀρχιερεὺς οὐδὲν λόγου ἄξιον ἔπεμπε παρὰ τοὺς Ἕλληνας τὸ ἐς ἐπικουρία» gé- ρον. αὐτίκα οἱ Ἕλληνες ἐτράποντο, καὶ μετέμελεν αὐτοῖς xa- ταλυσαμένοις πρὸς τὸν ἀρχιερέα. οὐκ ἔπεμπε δὲ δι’ αἰτίαν τήνδε. πόλεμός τε γὰρ συνῆπτο αὐτῷ κατὰ τὴν Ἰταλίαν ἐπὲ τοὺς Τυρρηνοὺς ἐπὲ χώρας διαφορᾷ, καὶ στρατόν τε ἔχων xai δαπάνην xai στρατηγὸν ἐπ᾽ αὐτῷ προσήκοντα ἐς γένος, ἄνδρα ἐλλόγιμον πατριάρχην, πολεμῶν ὁτὸ μὲν τοῖς Τυρρηνοῖς ὁτὲ δὲ καὶ τῷ Ουὐυρβίνῳ τῷ μετὰ ταῦτα ἡγεμόνι οὐκ ἐπαύετο * V. 125 ιϑέδόκει τε γὰρ ἣ Τυρρηνῶν μητρόπολις τότε φρονεῖν τὰ Tov C “Μιγύρων ἡγεμόνος Φιλίππου καὶ συμμαχεῖν ἐκείνῳ κατὰ τὸ ἰσχυρόν. δι’ ἃ δὴ καὶ πρὺς τὸν ἀρχιερέα Οὐενετὸν ὄντα, τοῦ οἴκου Κονδουλμαρίων, ὃν τινα δὴ οἶκον ἀξιοῦντος τοῦ ἀρχιερέως τῆς συγκλήτου ἐποιήσαντο ἀπὸ τοῦδε, καὶ ἔξεστι μετασχεῖν αὐτοῖς. καὶ διαπολεμούντων γὰρ ἀλλήλους τῶν τὸ Οὐενεεῶν καὶ τοῦ Μ[εδιολάνου ἡγεμόνος Φιλίππον, ξύμπασά τε ἡ Ἰταλία διέστη πρὸς ἑκατέρους.
consecutus est insignem. tandem rediit in castra, quae non multum ab urbe locaverat. nec multo post ingressus urbein pacem pangit, quam suadebat quidam Nazaraeus sive monachus. deiude filium suum mittens ad Venetos js deinceps placidum se exhibuit.
At baec baud multo post contigere. cum Graeci domos suas euent reversi, pontifex Eugenius nihil auxilii satis digui, quemadmo- dum promiserat, Graecis misit. proinde a pontifice avertebantur, eosque poenitebat concordiae quam cum pontifice fecissent. verum pontifex nihil auzilii Graecis tali de causa misit. nam erat ei bellum in lta- lia contra Tyrrhenos propter regionis dissensionem. habens autem exercitum et sumptus ad id bellum, necnon genere sibi propinquum ducem , qui patriarchae partes agebat, virum prudentem, non cessa- bat rem. gerere nunc quidem cum Tyrrhenis, nunc vero cum Urbini duce. ea enim tempestate Tyrrhenorum metropolis videbatur stare a partibus Philippi Ligurum principis, pro qo fortiter pugnabant. quapropter resistebant etiam pontifici, qui Venetus erat, exortus ex familia Condelmariorum, quam petente pontifice senatoria digni- tate honorarunt, videlicet ut ea familia quoqne in senatum allege- retur, cum autem hellum inter Venetos Mediolanique ducem Phi- lippum arderet, quaedam Italiae pars huic, quaedam Venetis ad-
haesit,
309 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Εἰπὲ δὲ τυραννίδες dva τὴν Ἰταλίαν aids, ἡ τῆς Otogu- ρίας, οἴκου τῶν ᾿Εστενσίων, καὶ οἱ τοῦ ᾿Αριμίγνου, καὶ οἱ τῆς Maoxgc Ἰαλατεσταῖοι, καὶ Οὐρβέγον τύραννος καὶ lMav- τούης καὶ ἸΠεδιολώνου καὶ Ρώμης καὶ Νεαπόλεως καὶ Ἰαπυ-
D γίας. τούτων οἱ τῆς Φερραρίας ὡς ἔχουσιν ἡγεμόνες, καὶ 5 ἸΠεδιεολάνου καὶ Ἰαπυγίας καὶ αντούης, ἐλέχϑη, ὡς ἱκανῶς γοῦν ἔχειν ἐς μνείαν αὐτῶν τὸν λόγον ποιουμένους. περὶ δὲ τῶν Οὐρβίνου τυράννων τοσάδε ἐπίσταμαι. δοχοῦσι δὲ οἱ ἹΠαλατεσταῖοι γένος τε εἶναι παλαιότατον, καὶ ἐς τὴν IMup* κῆς ἀρχὴν éni πολλὰ ry διαγενέσϑαι, ἡγεμογεύοντες τοῦ 1610 ᾿Αριμένου καὶ ἄλλων ταύτῃ πύλεων ἐπιφανῶν" ᾧϑεν δὴ καὶ ὡρμημένους καὶ ἐς στρατηγίας καταστῆναι τῶν ὠμφὲ τὴν ἴτα- λίαν πρυτανευόντων. γενέσθαι δὲ Οὐενετοῖς στρατηγοὺς év- τεῦϑεν καὶ Τυρρηνοῖς, καὶ ἐπὶ τὴν τῆς Β]αντοίης ὠρχὴν πα- θεληλυϑέναι, 15
P. 160 Περὶ δὲ τοῦ Ῥώμης ἀογιερέως ἔρχομαι ἐρῶν, ὡς ἐπει- δὰν τελευτήσῃ ὃ ἀρχιερεύς, συλλέγονται οἱ καρδινάλιοι ἐς οἶκόν τινα, καὶ τάς τε ψήφους διαφερόμενοι τίϑενταξ τε καὶ αἱροῦνται ὃν ἂν οἵ τε τῆς Κολονίου καὶ Οὐρσιγίου καρδινά- λιοι, καὶ ἐκλέγονται σφίσιν ἐς αἵρεσιν τοὺς ἐπιτηδείους. εἰσὶ 20 δὲ αὗται αἱ οἰχίαι μέγισται δὴ τῶν ἐν Ῥώμῃ καὶ μέγιστον δυνάμεναι, καὶ ἐπὶ τούτους Orb μὲν τούτους ὅτὲ δὲ ἐκεώους ταλαντεύεσθαι. συμφέρονται δὲ ὡς rà πολλὰ καὶ ἐπήλυδας
10 χολώνου T /
Hi autem principatus sive tyrannides per Italiam dispersae sunt. tyrannis Ferrariae, quae est de familia Estensium, Arimino Marchiae- que praesunt Malatestae. buc adde tyranuos Urbini, Mantuae , Me-
iolaui, Romae, Neapolis et Japygiae. ut autem Ferrariae Mediolani et lapygiae principes se gerant, necnon de Mantua, dictum est satis, quantum facit ad praesentem historiam" de Urbini tyrannis haec scio. tyranni sive principes Urbini ex antiquissimo genere descen- dere videntur et Malatestae dicuntur. — multis aunis Marchiae impe- raruut regentes Ariminum et alias isthic urbes insignes. hinc pro- gressi duces eorum facti sunt qui in Italia rem iudiciariam tracta- bant. etiam Veneti hos sibi duces constituerunt. postea Tyrrheni eos quoque sibi duces petierunt, et inde ad Mantuae ducatum emersere.
. Nunc revertar unde digressus sum , ut scribam de Romano pon- tice. ubi primum pontifex aliquis mortuus fuerit, in domum quan- dam congregantur cardinales, ac calculos ferentes eligunt de familia Coloniorum et Ursinorum, quos huic muneri idoneos putarint. sunt autem hae familiae longe reliquarum familiarum Romae et maximae
DE REBUS TURCICIS L. VI. 303
μηδὲ ἑτερώσε ciroxA(vorrag ποιοῦνται ἀρχιερεῖς. ἐπειδὰν δὲ τὰς ψήφους ἐπελέγωνταε καὶ ἀποδειχϑῇ, ἀρχεερόέα ἀναγορεύ.-. ovg! τε αὐτόν, οἴκοε κατέχοντες ἐς ὃ ἂν καὶ τοῖς - λοιποῖς συνδόξῃ ἢ αἵρεσες. καϑίζουσι δὲ ἐπὶ σκίμποδος ὀπὴν ἔχον».
ὅτος, ὥστο καὶ τῶν ὄρχεων αὐτοῦ ὀπιχρεμαμένων ἅπτεσϑαΐ B
τα τῶν προσαχϑέντων, dors καταφανὴ εἶναι ἄνδρα εἶναι τοῦτον, δοχοῦσε γὰρ τὸ παλαιὸν γυναῖκα dni τὴν Ῥώμης ἀρχιερατείαν ἀφικέσθαι" οὐ γὰρ ἐπίδηλος ἦν, ὅτι καὶ οἱ ἄρρενες σχεδὸν τε τῆς Ἰταλίας καὶ ξυμπάσης τὸ τῆς πρὸς ϑισπέραν χώρας ἐπεεικῶς ξυρῶνται τὸ γένειον " ἔγχυον δὲ Ἱερομένην , ὡς εἰς τὴν ϑυσίαν ἀφίκετο, γεννῆσαξ τε τὸ παι. d^» χατὰ τὴν ϑυσίαν καὶ ὀφϑῆναι ὑπὸ τοῦ λαοῦ. dv ἃ δὴ ὕστε ἐπιγνῶναι καὶ μὴ πάνυ τι ἐνδοιάζειν, ἅπτονται, καὶ ἡψάμενος ἐπειφωνεῖ “ἄρρην ἡμῖν ἐστὲν ὃ δεσπότης." τὰ μέν- Br ὀνόματα μεταβάλλουσιν, οἷα ϑειότεροι σφῶν αὐτῶν γινγνύ-
Mot καὶ ἐς πᾶν μεεταβολῆς ἀφικόμενοι. αἱροῦνται δὲ καὶ C
ὑνομασίας τὰς ψήφους, ἐντιϑέμενοι τὰ τῶν ἀρχιερέων ὀνό- ματα, σέβονταε δὲ μιέγα αὐτὸν ρὲ 1& τῆς Ἰταλίας ἡγεμόνες χαὶ οἱ πρὸς τὴν λοιπὴν ἑσπέραν. καρφδινάλιοι δέ εἰσιν dug θιοὺς πεντήκοντα. οἱ γάρ τοι ᾿Ιταλίας ἡγεμόνες σχεδόν τι ἐς τὰ δύο ἐπιδιελύμενοι τὰς ἀρχάς, ἐπειδὰν παῖδε δύο yíyoy-
1. ἀποχλένοντες P 3. olx; P. 23. τὼ μὲν τὼ P τῷ- δὲ av P
εἰ potentissimae. nunc quidem favor ad hos, nunc ad illos inclinat. Herumque autem cum sententiae haud congruunt, peregrinos neutro iropeudentes favore pontifices designant. ubi autem suffragia colle- &rupt et. pontifex fuerit declaratus, domi eum contiuent, exploran- l^ num et reliquis placeat electio. pontificem pronuntiatum insi- dere iubent sedili foramen habenti , ut testes. ex eo propendentes Miquis cui hoc muneris iniunctum est, tangat, qu appareat pontifi- tem virum esse. mam constat mulierem quondam in pontificatum tse subvectam , quia sexus ignorabatur: nam Italiae Occidentales Pee omnes barbas radunt. cum autem illa mulier gravida esset fa- tà, et ad festum sive sacrificium prodiisset , peperit infantem inter cilicium, in conspectu universi populi. quapropter ne decipiantur ilerum, sed rem cognoscant neque ambigant, pontificis creati virilia Ungunt. et is qui tangit, acclamat *mas nobis dominus est." mo. mina autem post electionem ilico commutant , quasi iam divinioris quam antea sint naturae et planissime mutati, calculi aulem, quos *uunt, nomina pontificum inscripta tenent. pontificem plurimum ?norant Jtaliae principes et reliqui Occidentales. populi. cardina- les sunt numero circiter quinquaginta. nam Italiae principes ple- rumque dividentes principatus suos in partes duas, si habuerint filios,
-
904 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ται, τὸ μὲν τῷ παιδὲ εἰς τὴν ἡγεμονίαν ἐχδιδόασι͵͵ τὸ δὲ αὖ ἑτέρῳ παιδί, ὥστε μὴ διαφορὰν αὐτοῖς ἐγγένεσϑαι, ἐς ἱερω. σύνην καταλείπεσθαι. καὶ τὸ ἀπὸ τοῖδε μεγάλην ἔχειν αὐ. τοῖς τὴν ἀξίαν τῆς Ῥώμης ἀρχιερέα, τὰ τε ἄλλα καὶ ἐπιτη- δείως ἔχειν αὐτῷ σύμπαντας. 5 V. 126 Kai περὲ μὲν τούτων οὕτως" 'Looxtip dé τις ἐλλόγι- Ὅμος τῶν κατὰ τὴν ᾿Ιταλίαν σοφῶν γενομένων, καὶ ἐπὶ μαντι- κὴν ἀφικόμενος, τούς τ ἐσομένους ἀρχιερεῖς προεσήμαινε, τρόπῳ ᾧ d» ἕκαστος τούτων παριὼν ἐπὶ τὴν ἡγεμονίαν βιώ- σοιτο. . . . δὲ γίγνεσθαι, ἐπειδὰν ἐς τὰ ἔργα καταστῇ τὰ 10 μαντεύματα αὐτῷ. καὶ λέγεται μὲν περὶ τοῦ ὠνδρὸς τούτου xoi ἕτευ᾽ ἄττα ϑαύματος ἄξια. ἰδιώτην γὰρ ὄντα, xai. οὐδ᾽ ὁτιοῦν ἐπαΐοντα 7 μικρὸν ἢ μέγα σοφίας, πυλωρὸν δὲ ὄντα xara τινα μονὴν τῶν ἐν ᾿Ιταλίᾳ ὄντων Ναζηραίων, τυχεῖν ἐλϑόντα ἐς κῆπον" τῷ δὲ πορενομένῳ ἐπιφανῆναι ἄνδρα αὐτῷ τὸ εἶδος 15 κάλλιστον, καὶ ἐπιστάντα οἱ εἰπεῖν, κατέχοντα ἐν ταῖς χερσὶν P. 101 ὑδρεῖον, d 'Icaxtru , λάβε, πίε τοῦ οἴνου τούτου" καλλι- cro; yag ἔστι." τὸν δὲ λαβόντα ἐπιπιεῖν τε τοῦ οἴνου ixa- voc καὶ ἐμφορηϑῆναι. ὡς δὲ ἱκανῶς ἔχειν αὐτῷ εἴρηται πρὸς τὸν ἄνϑρωπον,, ἐπειπεῖν αὐτῷ τὸν ἀγῦρα “οὗ ᾿Ιωαχείμ, ἢ εἰ τὸ πᾶν ἔπιες τοῦ οἴνου, τὸ nd» ἥδεις ἀχριβῶς.᾽ ἐντεῖϑεν τοῖς σοφωτάτοις καταστῆναι [τὰ] ἐς διάλεξιν, καὶ δαιμόνιόν τινα τὴν σοφίαν ἐπιφαίνεσϑαι. ἐντεῦϑεν δὲ ὡρμημένον ἐπὶ |
partem. unam filio uni alteram vero filio alteri attribuunt ad sacerdo- tium, ne discordiae et controversiae inter ipsos super hereditate exo- - riantur. hiuc plurimum honoris consequuntur apud Romanum ponli- , ficem: etiam pontificem omnes carum habent plurimumque vene- rautur. :
De pontificibus quidem Ioachim abbas, vir vaticinandi peritus, inter doctos Italiae connumeratns, praedixit mu)ta, quomodo singuli 3d pontificatum essent perventuri et in eo victuri. et quemadmodum vaticinatus est, ita accidit. etiam alia miracnlo digna de boc viro commemorantur. nam cum esset idiota nec vel modicum eruditionis haberet, ianitor in quodam Italiae monasterio Nazaraeorum sive mo- nachorum fuit, et quondam in hortum egresso apparuit vir form pulcherrimus, qui assistens ad Ioachim, manuque amphoram tener inquit «Ioachim , cape, bibe vinum hoc: est enim optimum." qu dicto audiens bibit ad satietatem usque, amphoramque reddidit, in- quiens se satis bibisse. cui vir respondit *o Ioachim, si totum hzv- sisses vinum, nulla te scientia fugisset." deinde in colloquium εἰ disputationem veniens cum viris ea tempestate doctissimis plane di- vinus, quantum ad scientiam attinet, apparuit. hinc factus abba
DE REBUS TURCICIS L. VI. 305
τὴν τῆς ἀρχιερατείας ἡγεμονίαν, προσημᾶναι μεγαλ'’ ἄττω ἐσόμενα ὁτῳοῦν, ἀποσημεεωσάμενος, ὥστε καταφανὴ γένεσϑαι, ἐπειδὰν ἐς ἔργον ἐκβῇ. οἷα μέντοι προεσήμαινεν, ἔξεστιν ἀπαγταχῇ περιεόνεων τῶν σημείων αὐτοῦ.
5 Πδερὲ δὲ τῶν κατὰ τὴν Ἰταλίαν τυράννων, οὐ πάνυ τι μεγάλων ὄντων καὶ ὕπ᾽ αὐτὸν ταττομένων τὸν Ἰεδιολάνου B ἡγεμόνα, $ δὴ xai οἱ τῆς Σικελίας καὶ Καλαβρίας xai Ἰα-. πυγίας καὶ τῆς ἄλλης χώρας τῆς κατὰ τήνδε τὴν χώραν ὑπὸ τῷ Παρϑενόπης βασιλεῖ τάττονται, οὐδὲν δέον ἐπιμνησϑῆναι
1) περὶ αὐτῶν, παρήσω. πολιτεῖαι δὲ ἐς τὴν Ἰταλίαν τελοῦσαε εἰσὶν ἥ τα Οὐενετῶν πόλις καὶ ἡ Βονωνία καὶ αἷ Τυρρηνι- χαὶ πόλεες (ὅσαε τὸ εἰσί, καὶ πρότερόν μοι δεδήλωται) ὁπό. pras τῇ Φλωρεντίᾳ xai κατὰ ταὐτὰ διοικούμεναι, xai 7j τῶν Ἰανυΐων πόλις. αὗταε μὲν οὖν σχεδὸν αἱ τῆς Ἰταλίας ἦγο. "uas, órà μὲν πρὸς τοὺς Οὐδνετοὺς ὁτὲ δὲ καὶ πρὸς τὸν Μιεδιολάνου τύραννον τὴν συμμαχίαν ποιούμεναι. ἐπάνειμε δὲ ἐπὶ τὸν πρότερον λόγον. |
Ἕλληνες μὲν ὡς ἐπ’ οἴκου ἐκομίζοντο, τῷ vs βασιλεῖ Vfpov- C
βάτῃ πρέσβεις πέμποντες ἠξίουν τε αὐτῷ εἰρήνην ποιεῖσϑαι καὲ
δ᾿ ἐμπεδῶσαι αὐτῷ τὰς σπονδάς. ξυνέβη δὲ οὐ πολλῷ ὕστερον τὸν μέντοι Κωνστανεῖνον τοῦ βασιλέως ἀδελφὸν ἐπὶ Πελοπόννη» coy ἀφικόμενον παρακαλεῖν τὸν ἀδελφὸν ἐπὶ τὴν τῆς βασιλείας διαδοχήν, καὶ ἀπεσπασμένου ὐρμῆσϑαι μὲν αὐτὸν ἐπὶ Bu-
| tiam de pontificatus dignitate magna quaedam vaticinatus est fu-
tara; quae omnia tandem eventus confirmavit: nam quaecunque prae- dixit, evenisse constant, licet ubique miracula eius per Italiam ob- via sint.
De Italiae principibus non admodum magnis et pontifici subie- tis, simul cum Mediolani duce, necnon de regionis prineipibus, qui ibditi sunt Parthenopes regi, disserere, quoniam Bon est operae préium , omittam. — politiae autem quae ad Italiam spectant, sunt Venetorum urbs, Bononia, et omnes Tarraconenses urbes, quae Flo- reüiam sequuntur, et eandem cum ipsa rei publicae formam tenent. hne adde et Ianuensium urbem. sed de his supra commemoravimus. hi sunt totius Italiae, quos habet, principatus, interdum Venetis in- terdum vero Mediolani principi auxilium ferentes. revertor nunc eo, vnde digressus sum. '
Graeci in patri Ámuratem , orabant p
multo post Constantinus p regni successionem hortatur; at
am suam reversi, mittentes legatos ad regem acem, volentes cum ipso foedus pansere. nec
roficiscitur in Peloponnesum, fratremque ad que inde navigare instituit Byzantium.
Chelcocondylas. 20
306 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Larry πλέοντα, ysrousyoy dà ἔν “ήμνῳ, ὡς ἔγημε τοῦ Ai- σβου ἡγεμόνος ϑυγατέρα, ἐπιπλεῦσαί τὸ αὐτῷ τοῦ βασιλέως στόλον εχμέτεω, καὶ πολιρρκῆσαε αὐτὸν ἐν ἸΚοιζένῳ τῆς “Πήμνου πόλει σὺν τοῖς dug! αὗτόν. τὸν δὲ ᾿Αχμάτον ἀπο- Barra ἐς τὴν νῆσον καὶ ἐπιδραμόντα πολιορκεῖν τὸν βασιλέως 5 ἀδελφὸν ἐπὶ ἡμέρας &xrà καὶ εἴχοσι, καὶ καταβαλόντα τὸ τεῖ- D xoc τηλεβόλοις, dux ἡδυνήϑη βιάσασθαε ὥστε εἰσελϑεῖν ἐς τὴν πόλιν, μετὰ δέ, ὡς οὐκ ἠδύνατο ἐξελεῖν, ἀπέπλει ἐπ᾽ οἴκου. ὃ μέντοι Κωνσταντῖνος γενόμενος ἐπὶ Βυζάντιον, καὶ γνώμην ἀποδεικνυμένου τοῦ βασιλέως ὥστε ἀφικέσϑαι αὐτῷ 10 τὸν ἀδελφόν, αὖϑις ἐπὲ Πελοπόννησον ἐλθεῖν τὸ αὐτόν, καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Θεόδωρον οἴχεσθαι καταλιπόντα τὸ τὴν Πελοπόννησον καὶ ἀπιόντα ἐς Βυζάντιον. τούτοις μὲν ἐς τοσοῦτον ἐγένετο" ὅ δὲ νεώτερος τούτων ἀδελφὸς “4ημήτριος ὃς διαφορὰν τῷ βασιλεῖ ἀφικόμενος ἀφολομένῳ αὐτοῦ τὰ 15 πλείω τῆς χώρας, ὡς οὐδὲν αὐτῷ τῶν δεόνεων προσεχώρει P. 162 πρὸς τοῦ ἀδελφοῦ, διαπρεσβευσάμενος πρὸς βασιλέα ᾿Αμοὺ- V.127 ράτην καὶ ξυμπαραλαβὼν παρ᾽ αὐτοῦ στράτευμα ἐπέλασέ τε καὶ ἐπολιόρκει Βυζάντιον. μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ τοῦ ᾿Δσάνεω ϑυγατρός, ἀνδρὸς μέγα δυναμένου ἐν Βυζαντίῳ καὶ δοχοῦντος "Ὁ συμπράξειν αὐτῷ τὰ πρὸς τὴν βασιλείαν, ὡς οὐδὲν ἠνύετο αὐτῷ, ἀπεχώρει. μετ᾿ οὐ πολὺ δὲ διαπρεσβευσάμενος πρὸς
eum autem appulisset in Lemmum, Lesbi ducis filiam uxorem duxit. eo tempore Mechmetis classis advenit, Constantinumque Gotzini, quae Lemmi urbs est, obsedit. Mechmetes autem exponens copit navales in terram, insulam magna populatione ingressus est, regisque fratrem obsidione viginti septem dierum pressit. sternens autem mu- rum bombardis, non petuit suos impellere ut in urbem vellent ir- rumpere. cum ea urbe potiri non posset, classe abducta domun re- versus est. Canstantinus cum venisset. Byzantium, et rex sententiam suam declararet, iussus est redire in Peloponnesum, ipsum autem et fratrem Theodorum oportebat relicta Peloponneso abire Byzantium. de his quidem hactenus. frater horum iunior, nomine Demetrius . inimicitias suscepit cum fratre imperatore Graecorum, a quo maxima regionis spoliabatur parte. cum multis ultro citroque actis nihil se- qui impetrare posset, legatos odio fraterno impulsus ad Amuratem misit; ἃ quo accepto exercitu profectus est Byzantium, urbemque ob- sidione circumdedit. nec multo post sibi conciliavit Asanem generum suum, cuius auctoritas et potentia Byzantii maxima erat. is Demetrium adiuvare videbatur, si quo modo regnum acquirere posset. taudem cum obsidendo nihil efficeret, exercitum dimisit. deinde haud multo tempore interiecto, cum legationem ire iussisset ad fratrem regem,
DE REBUS TURCICIS L. VI. 307
τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ βασιλέα ἧκέ τὸ ἐς Βυζάντιον, καὶ οὐ πολλῷ ὕστερον ξάλω αὐτὸς τ καὶ ὃ τῆς γυναικὸς ἀδελφὸς ὑπὸ βασιλέως Ἑλλήνων Ἰωάννου. καὶ ἐν φυλακῇ χωρὲς dm ἀλλήλων ὄντε τούτω, ὑποτιϑεμένου τοῦ ᾿Ασάνεω ἀπέδρα τ ὀγυχτὸς ὃς τὴν καταντιχρὺ πόλιν τὴν Γαλατίην, καὶ διαπρε- σβευσάμενος ἔτυχέ τε εἰρήνης καὶ ἐς τὴν ἀρχὴν αὖϑις τὴν ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου πόντου ἀφίκετο, καὶ ὃ γυναικαδελφὸς av. τοῦ ἀπελύϑη ὑπὸ βασίλεως. 'O μέντοι βασιλεὺς rdc τὸ σπονδὰς ἐμπεδώσας πρὸς Μμουράτη τὸν ὔοχμέτεω, οὐδὲν μέντοι ἧττον ἔπρασσε πρὸς τὸν Εὐγένειον τὸν “Ῥώμης ἀρχιδρέα διαπρεσβενόμενος xai πρὸς τὸν βασιλέα Παιόνων “Ταδισλάον, νεωστὲ ἐπὶ τὴν βασιλείαν αταστάνγτα. ἐνῆγα δὲ αὐτὸν Ort μάλιστα Γεώργιος Βοῦλκος, ἑπερημόνος τῆς ἀρχῆς καὶ χρήματα neyaAa ἐς τὴν éxotQa- C Dia» ταύτην ξυμβαλλόμενος. δοκεῖ μέντοι καὶ '"Loavrng ὃ Χωγιάτης, τότο μέγα δυνάμενος καὶ δόξαν ἀποφερόμενος ἐς τὰς xarà Τούρκων στρατηγίας αὐτῷ , ἀναγνῶσαι εὖ μάλα βασιλέα Παιόνων ὁπὲ ᾿Αμουράτη τὸν Misyuéreo στρατεύε- σϑαι, ἐνταῦϑα συλλέξας στρατὸν μέγιστον, συμπαραλαβὼν ἸἈχαὶ Δρακούλη τῶν zfaxo» ἡγεμύνα, Γεώργιον δ᾽ αὖ τῶν Tu βαλλῶν ἡγεμόνα τῆς ὁδοῦ γενόμενον. ἐπεὶ δὲ τὸν Ἴστρον διαβάγτες ἐς τὴν τοῦ βασιλέως χώραν ὀγένοντο, ἐνταῦϑα nav
4. τούτων P 17. ἀναγνῶναε P
lnaatium venit; nec admodum multo post captus est a rege Ioanne, ui cum uxoris suae fratre. cum autem separatus ab uxoris fratre in carcere asservaretur, suadente ÁAsane noctu e carcere profugit Ga- htiam, urbem e regione Byzantii sitam. postea legatis missis pacem asecutus est, et rediit ad Euxini maris principatum. etiam uxoris frater vinculis ab rege exemptus est.
Rex foedere inito cum A murate Mechmetis filio, haud cessabat twsilia agere cum Eugenio Romano pontifice, mittens ad hunc lega- liem; necnon ad Pannonum regem Vladislaum, qui nuper admodum δὲ regni gubernacula accesserat. incitabat eum vel in primis ad ista
€wilia Georgias Bucus , qui regno sive principatu suo deturbatus eamim pecuniae vim im eam expeditionem conferebat. videtur enim :lesnnes Choniates sive Huniades ea tempestate plurimum potentia . Pollens et. militari gloria excellens, quia feliciter adversus Turcos ἡ prieliari! consueverat , instigasse Pannonum regem, ut arma contra Ámuratem Mechmetis filium caperet. comparavit itaque quam po- tait exercitum maximum ; et in belli societatem adhibuit Dracalem orum principem, et' 'l'riballorum principem Georgium, qui itineris lw erat. postquam autem traiecto stro in regis regionem ventum
prm ue
908 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ὃ τε ἂν ἐμποδὼν γένοιτο αὐτοῖς δουλούμενοε ἐπορεύοντο, vai τὰς T6 κῶμας καὶ Σοφίαν πόλιν εὐδαίμονα ἐμπιπρῶντες Ὠέδηουν. ᾿ΑἸἰμουράτης μέντοι ὡς ἐπυνϑάνετο τοὺς Παίονας ἐπιέναι μεγαλῃ χειρί, σύμπαντας τοὺς τῆς ᾿Ασίας τε καὶ Ev- Qonzgc στρατοὺς συναγείρας ἐπήει τε αὐτὸς ἅμα ὡς συμβο- 5 λὴν ποιησόμενος. ἐπεί τε δὴ ἐς Βασιλίτζαν καλουμένην χώ- ραν, κατέλαβεν αὐτοὺς τοὺς Παίονας στρατοπεδευομένους. καὶ ᾿Αμουράτης μὲν καὶ πρότερον στράτευμα ἐπιπέμψας ἐχέλευεν, ὥστε φυλάττειν τὸν Παιόνων στρατόν, ὅποι γένοιτο διασημῆναε αὐτῷ καὶ τὸ τε στενὸν τοῦ ὅρους τῆς βασιλικὴς τὸ δένδροις φραξαμένους διακωλύσειν πειρᾶσϑαι. οἱ μὲν οὕτω P. 163 ἐποίουν, καὶ φραξάμενοι ἐπειρῶντο κωλύειν, καί πῇ καὶ ἐπει- ρῶντο οἱ Παίονες παριέναι εἰσω ἐπὶ τὴν Θρᾷκην. ᾿Αμουρα- τῆς δὲ ἐς τὸ ὅρος τὸ καϑήμενον ἐπὶ τὰ στενὰ τῆς ὅδοῦ ἐστρατοπεδεύετο, ἐνταῦϑα συλλέξας τοὺς ἀρίστους αὐτοῦ͵ καὶ 1 μάλιστα τοὺς δοχοῦντας ἐν ὁτρατηγίαις γενέσθαι περιφὴ- μους. ἦσαν δ' οὗτοι ᾿Ιεσὲέ τε ὃ τοῦ Βρενέζεω, Τουραχάνης 0 Θετταλίας ὕπαρχος, Κουμουλίης, Χασίμης ὃ τῆς Εὐρώπης στρατηγὸς καὶ ᾿Ισαάκης ὃ τῶν Σκοπίων ὕπαρχος. ἀφιχομέ- γωὼν δὲ αὐτῶν καὶ παρακαϑημένων ἔλεγε τοιάδε. “ἄνδρες ἢ ἸΠουσουλμάνοι͵ ὑμεῖς ὁρᾶτε ol ἀγάγκης ἀφίκετο τὰ πράγματα
21. οἷα P
est, quocunque se vertissent, omnia in dicionem acceperunt. vicos
incendebant; etiam Sopliae urbi igaem iniicientes, omnia foede di- ripiebant. Amurates ut accepit Pannones magna manu accedere po- pulabundos, universos Asiae et Europae exercitus contrahens, obviam, | ut qui ex acie esset dimicaturus, hosti procedebat. Amurates ut ve- — nit in regionem quae Basiliza vocatur, Pannones in ea castra posuisse
deprehendit. praemisit quoque suorum manum haud exiguam, quo: jussit observare Pannonum exercitum , et explorare ubi se teneat, e! deinde explorata ad se referre. iisdem praecepit ut montis angustiss. quae in regis regione sunt, praeoccuparent et arboribus caesis ob- struerent, quo minus hostes eas superare possent qui iussa facien- tes strenue hostem aditu prohibebant. et sane Pannones conabantor ierumpere per Thraciam. verum Amurates castra locaverat in mov tem qni pertingit usque ad praedictas angustias, et congregavit opti mates suos, quorum gloria in re militari erat maxima, Thezeten Bre nezis filium, Turachanem Thessaliae praefectum, Cumulien, Chasanen Europae ducem (qui et Bassa. Europaeus et Romaniae Bassa) et Sce piorum principem Isaac. hos, cum exciti voce praeconis venissent εἰ consedissent, in hunc modum allocutus est. «viri Musulmani, vide- tis in quam necessitatem res nostrae devenerint. Pannones enim b: adhibitis Dacis et Triballis, contra nos bellum movent. nunc ter-
DE REBUS TURCICIS L. VI. 309
ἡμῶν. lla(ove; γὰρ oi0s ἐκστρατευόμενοι, xoi τοὺς Zfaxovc B χαὶ Τριβαλλῶν ἡγεμόνα παραλαβόντες, στρατεύονται χαϑ' ἡμῶν. νῦν ὥρα ἐστίν, εἴ τε ἀγαϑόν τις ἐπινοεῖ, ὅπως κρατῆς-. V.128 σαι τόνδε τὸν πόλεμον τιϑεμέγοις εὖ γένοιτο ἡμῖν, φράζειν δὲν τῷ παρόγντε. ἐμοὲ γὰρ πολεμητέα τε εἶναι ἡμῖν, καὶ uá- χην ὅτε τάχιστα ποιεῖσϑαι, συμβάλλοντας τοῖς πολεμίοις " αἱρήσειν γὰρ οἶμιαι ἡμὰς τούσδε ὀλίγους τε ὄντας ἐς τὸν ἀριϑμόν. νῦν δὲ δοκεῖ μοι óuogs ἰόντας τὴν μάχην ποιεῖ- σϑαε καὶ μὴ διαμέλλειν." ταῦτα εἰπόντος τοῦ ᾿““Ἱμουράτεω λασίμης ὃ τῆς Εὐρώπης στρατηγός, ἐποτρίγων ἐς μάχην, ἔλεξε τρεώδοε. “οὐ βασιλεῦ, οὐκ ἔστιν. ὅστες OUX ἐπαινέσεται τόνδε τὸν λόγον, ὡς βασιλεῖ τὸ προσήχων μεγάλῳ καὲ 'Ürov- μανίδῃ, ὃς τοῖς πολεμίοις οὐδὲν ἐφιέμενος, ἀνδράσι vs δλίγου ἀξίοις, καὶ τὴν r5 χώραν avacobu» ns. 7v δὲ μὴ ua- ὑχώμεϑα, ἡμῖν τε τὰ φρονήματα ἀπόλλυται, ἐγκαϑιστάμενα ὑπὸ δέους τοῦ βασιλέως, καὲ τοῖς πολεμίοις ἐρρωμενέστερα γύξεται. καὲ δέδοικα μὴ ἐς τοὐναντίον, ἢ δοχεῖ ἡμῖν αὖᾳ ἐ- lua ἔσεσϑαι, περεστῇ 5j ἐς τὴν μάχην ἀναβολή. καὶ ἐμοί τε ox ἀνάσχετον τὴν ἀρχὴν ἐδόκει τὴν τε εἰσοδὸν φράττεσϑαι υὡς δεδιότων ἡμῶν, καὶ ταὐύτὴν ἡμῶν τῷ στρατῷ τὴν ἔννοιαν D ἐμβαλεῖν. | 4AA' εὐϑυ ἐχρῆν ἰόντας, εὐϑὺς ἀνακινδυνεύεεν συμβάλλοντας, καὶ ταύτῃ πειρωμένους σώζειν τὴν χώραν,
3. χρατήσεε Ῥ 17.5 P
novit quod belli victoriam largiatur, expromere, tiarum celare. mihi enim , ut sententiam meam videtur, et omni mora posita, quam ce- lerrime praelium ineundum. nam facile nos victoria polituros arbitror, cam bostes nobis numero sint pauciores. sic igitur agendum censeo, αἱ continuo arma arripiamus, manusque cum hoste conserere nibil rex dicendi in hunc modum finem fecisset, Chasa- quo magis regem ad capessendum praelium accen- deret, huiuscemodi orationem babuit. “ὁ rex, non est ui nen lau- dibus vehat orationem tuam, quam modo m medium af duxisti. est enim rege magno et Otomanide digna, qui hostibus vilissimis nihil sit cessurus, verom regionem suam servare summa ope conetur. nisi ebim pugnare instituerimus, fortitudo nostra peribit, impedita timore reyis : bostibus vero fortitudo cresce, eorumque res usque incrementa wument. ex mora vereor ne nihil utilitatis, verum plurimum peri- tuli capiamus. etiam proxima pugnae mora, quae mihi admodum lisplicuit, cum decerneretur ut montis angustiae arboribus caesis elau- dereatur, nonnihil incoinmodi nobis attulit, dum nos timore percul- 0$ praelio abstincre hostes crederent. talis fama nequaquam per
pus est, si quis quid nec id nos in praesen proferam, pugnandum esse
cunctemur." cum nes Europae dux,
310 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
μηδὲν ὑφίεσθαι τοῖς πολεμίοις, εἰ βούλει αὐτὸς ὦ βασιλεῦ πούσδε τοὺς τὴν σὴν χώραν δηώσαντας τιμωρεῖσϑαι. εἰ δὲ μή, αὐτὸς κάϑησο ἐνεαῦϑα" ἐγὼ δὲ τε αὐτὸς τούσδε σοι παραστήσω, ὦστε μήτε αὐτοὺς μήτα τοὺς λοιποὺς τοὺς πρὸς ἑσπόραν ἐϑελῆσαί ποτα ἐναντία σοὶ ἐπιέναι." ταῦτα μὲν Xa-5 σίμης ὃ Μαζαάνεω παῖς ἔλεγε" “σιωπώντων δὲ τῶν ἄλλων P. 164 καὶ oU τολμώντων ὀναντέαν γνώμην τοῦ βασιλέως ἀποδείκνυ- σϑαι, Τουραχάνης ó Θετταλέας ὕπαρχος ἔλεξε τοιάδε. “χρὴ μέν, à βασιλεῦ͵ ὃ τε φρονῶν τυγχάνει ἕκαστος, τὰ σὰ μηδέν τι ὑπολογιζόμενος λέγειν, καὶ ὅσῳ δὴ καὶ μείζω τὸν κίνδυνον 10 παρέχεται τὰ ἐνεστῶτα. xai ἐπιτήδειος ἣν τυγχάνῃ ὧν, ἀνάγκη, énsidd» τις αὐτῷ κένδυνος ἐπιστῇ, φράζειν ὃ τε φρονεῖ ἕχα- στος. πολλῷ d' ἂν ἔτε μᾶλλον καὶ δεσπότῃ χρεὼν dnoósixrv- σϑαι, ὃ τι ὧν ἡμῶν ἕκαστος γινώσκῃ ἐς τὰ παρόντα, ὅσῳ τε καὶ κοινὸς ἐφ’ ἡμᾶς ἀφικνεῖταε ὃ κίνδυνος. ἐγὼ γὰρ οὗ βα- 15 *— σιλεῦ διοικηι .. ... ἂν τὼ πράγματα ἦν. ἣν dà τῶν πτε- Βρύγων μίαν ἀφέλῃς, κακῶς μὲν δυνήσεται χρῆσϑαι αὑτῇ ἐς ὃ τι ἄν γένοιτο χρεία, zv δὲ καὶ τὴν ἑτέραν ἀφελόμενος xa- ταλέπης τὸ σῶμα αὐτῆς μόνον, ἵπτασϑαι μέντοι οὐκ ἂν ἔτι ὄχοι, πορεύεσθαι δὲ μόνον καταλείποιτ᾽ ἀν αὐτῇ. πῶς δ᾽ av? αὐτῇ δὲ χρήσαιτο ἔτι τοῦ λοιποῦ, ἣν τὸ ἐπὶ τροφὴν ἐθελήσῃ ἐένωαι, ἤντο ἄλλο τι χρῆσϑαέ οἱ ἐς τὰ παρόντα αὐτῆ; τοῦτο δ᾽
17. αὐτῇ P — 20. καταλίποι P — 21. αὐτὴ P |
nostrum exercitum est spargenda; nec volo ut timiditatis uilo modo ab hoste argui possimus: verum censeo confestim praelium esse occi- piendum et praeliando regionem defendendam. hostine cedamus quaeso? etiam ipse praelium capesse, si hostium populstiones ulcisci velis. sin autem ipse discrimen subire nolueris, tu hic sede: ego eo: victos dabo, et sic affligam ut nec Pannones nec Occidentales alii in posterum te bello lacessere ausint." haec dixit Chasanes Mazalis filius. tacentibus autem reliquia, ut qui non auderent comtrariam regi sententiam proferre, metu subacti, Turachanes Thessaliae dux im hunc modum locutus est. * oportet quidem, o rez, singulos quid - sentiant, nihil tuam sententiam reveritos , dicere; et tanto magis quento maiora pericula ostentare res videntur. multo igitur ma- Bis aequum est, ut nos quae sapimus in praesenti exponamus do- mino nostro, praesertim cum etiam nos idem periculum attingat ego sane tua volucri similia esse assevero. si volucri alam unam ademeris, haud poteris ea ad quamcunque aliam rem commode uti, si quando necessitas postulet: sin et alteram abstuleris, corpus solum relinquis , nec. amplius volare verum tantum incedere noverit. quid igitur faciet avis, si ad victum quaerendum aut ad aliud quippiam
DE REBUS TURCICIS .L. VI. 311 ἄν λέγοιμεε καὶ ἐπὲ σοῦ. τάς τὸ γὰρ ϑύρας σῶμά φημι si-
γαι, καὶ βεβαεοτκάτην ἡμῖν ὑπολείπεσϑαι ὑποδοχὴν ἐνταῦϑα - τὸ dà “σεας στράτευμα πτέρυγίέ τε εἰκάζω, ὡσαύτως καὶ τὸ Εὐρώπης. μαχομένοις μὲν οὖν οὐδέτερα ὑποστῆναι ἐς τέλος 5:0» dye)»a ὀϑελήσουσιν, ἀλλ᾽ ἡ μὲν ᾿Ασία οὐδὲ εἰς χεῖρας dgiterus τούτοις δορυφόροις τε οὖσι καὶ πλισμόνοις αὐτοῖς C τε, τὸ δὲ τῆς Εὐρώπης μάχεσϑαι μὲν ἐθελήσει, ἀπιόντος δὲ τοῦ ZfciarvoD μόνον ὑπολειπόμενον οὐκέτι ἐπιμενεῖ τέλεον, ea φευξοῖξαε καὶ αὐτό, ὅποι ἄν δύναιτο σώζεσθαι. ὕπο- λεπονεαιε d cos α θύραι καὶ οἱ νεήλυδες, καὶ οὐκ ἔχω συμ-Ὑ. 129 βαλέσϑαε ὅπως ἂν σώσῃ σαυτῷ ἐπιτηδείως χρῆσϑαι ἐς τὰ παρόγεα, ἢ εἰμεύνεσθαι μόνον, οὐδέν τε διαπραττόμενον. ἀλλὰ δοκεῖ μὸν δρεοὲὶ συμβολὴν μὲν μὴ ποιεῖσθαι, ἀλλ᾽ ἀναχωροῦν»- τες ἐς τοὐπέσω ἔξσθαι ini ὃ τι ἂν ἡμῖν ἐμποδὼν γίγνηται, xal τοῦτο ποιεῖν dg ὃ ἄν αὐτοὶ λιμῷ πιεζόμενοι τὰ μάλιστα τὰ ἔμπαλεν γένωνται, καὶ οὕτω χαλεπῶς ἔχουσιν ἐπιτίϑεσϑαι xurd δύναρμειν. xal ἔσται δὴ τότε χρῆσϑαι τούτοις ὃ τε ἂν βουλοέμεϑα." ταύτῃ τῇ γνώμῃ, ὡς ἐδόχεε τε ἀμείνων τῆς Ὁ προτέρας sivas, ἐτέϑενεο καὶ οἱ λοιποὶ παρόντες τότε dg τὴν δβουλήν. "Escà δὲ ὃ Βρενέζεω ἔλεξε τοιάδε. ““ὁμοὲ δοχεῖ αὖ fanis) μηδὲν ὅν ἡμῖν ἐπιτήδειον. ἣν τὸ γὰρ περιγένοιο πο-- Aso», οὐκ ἐνορῶ ὅ τι ἂν γένοιτό σοι ὄφελος ἀπὸ τούτου.
convertitur? huic similitudini res tuas confero. ianuas corpus esse autumo, et in his refugium et receptaculum relinqui nobis tutissimum. Asiae exercitum alae assimilo, similiter et Europae exercitum. si praelium auspicati fuerimus, neuter exercitus ad praelii finem stabit. Àsanus enim exercitus refugiet dimicare cum armatis et hastatis. Europae exercitus praelium quidem nom detrectabit: verum si vide- rit abire Asianum exercitum, nec ipse ad praetii finem manebit, sed sbi fuga consulet. reliqui igitur tibi soli erunt ianuae milites et peregrini. nequeo itaque coniicere quo pacto praesentibus commode utaris, cum praeliando nihil efficere possis. sed enim meum consi- lium depromam. censeo pugnandum esse: verum ut paulatim retro- cedamus, domantes omne quicquid obstiterit. nec volo ut desinamus retrocedere tam diu, donec et ipsi fame pressi persequi desierint et retro. unde venerunt, ire perrexerint. cedentes deinde persequemur, Me angustiis constitutos adoriemur totis viribus. in hunc modum cum hostibus iuxta animi sententiam agere poterimus." huic senten- tiae e praedicta melior et tutior erat, etiam reliqui qui praesto erant calm addidere. lesse autem Brenezis filius huiuscemodi orationem exorsus est. “6860 quidem, o rez, existimo parum utilita- tis nos capturos, imo mihil, etiam si devicerimus hostes. nam nul-
L1
312 LAONICI CHALCOCONDYLAE
καὶ yag τοι Παιαζήτης ὃ λαΐλαψ, σὸς πώππος, ἐτρέψατο μέντοι τοὺς ἹΚελτούς τε καὶ Παίονας" οὐ μέντοι γε ὄφελος αὐτῷ ξυνέβη ys οπὸ τούτου, ἀλλ᾽ ἐς τὴν χώραν ἀποχωροῦν-- τες τὴν σφετέραν σφᾶς r6 αὐτοὺς ἔσωσαν αὐτίχα ἰόντες xai τὴν χώραν διέσωσαν. ἣν δὲ τοὐναντίον συμβῇ, ἀπαίσιον λέ- 5 yt». οἷα ξυμβήσεται γαλεπὰ ἀπὸ τούτου. ἄμεινον δὲ nana Ρ. 165 αἱρεῖσϑαι τὰ ἀσφαλῆ αὐτῶν τινὰ ἕκαστον, dg? ὧν ἀποβήσε. ται αὐτῷ μηδέν τε διασφαλέντι ἡττηϑῆναι μὲν μηδαμῶς, nt- ριγενέσϑαι δὲ τῶν δναντίων, ἣν μὴ παρὰ γνώμην ἐξίοι avid — τὰ ἔργα. δύο δὴ αἱρέσεων, τῆς τε ἐπισφαλοῦς οὔσης ἡμῖν, i0 περὶ ἧς δεδιότες βουλευόμεϑα, καὶ τῆς ἀσφαλεστέρας πολλῷ ταύτης, αἱρεῖσϑαι γρὴ τὴν ἀσφαλῇ μᾶλλον͵ xai ἢ ὃ νοῦς ἔχοι, ταύτῃ μᾶλλον ἢ ἄλλῃ ποι λογίζεσθαι. ἐμοὶ δὲ ὑποχω- ρῆσαι μὲν τοῖς ἐναντίοις οὔτε σοὶ οὐ βασιλεῦ πρέπον ἐστύν, ev ἂν αὐτὸς ovufovitvcatui* φεύγειν γὰρ ἂν δύξαιμεν, 15 καὶ ἐχεένοις μὲν ἐς τὸ βέλτιον παρίσταται, ἡμῖν δὲ ἐς τοὶὺ- Βναντίον, ουδ' ἂν ἐπισχεῖν ἔτι, οἶμαι, δυναίμεθα τούς τε ᾿ΑΙσιανοὺς καὶ τὸν πεζὸν ὃν ἔχομεν. ἀλλὰ μάχεσϑαι μὲν μη- χέτι, φραξαμόνους δὲ ἔτι βέλτιον ἐπιμένειν, ἄχρις οὗ ἐς dray- xz» ἀφίκωνται ἀποχωρεῖν, ἀποχωροῦσι δὲ ἐπιτίϑεσθαι au- tíxa σὺν τοῖς ἱππεῦσιν ἑπομένους , καὶ βλάπτειν ὃ τι ἄν δυ-
6. οἷα] οἷς P 9. τῷ ἐναντίῳ P 19. δὲ om P
lum emolumentum inde affulgere video. etenim Poiasites, Turbo, aves taus, quondam Gallos Burgundiones et Pannones fudit, verum nibil commodi inde percepit. nam in suam regionem contendentes semet- ipsos et regionem servarunt. verum si contrarium, absit omen, acci- dat et vincamur, quibus pericula immineant , omnibus perspectum esse arbitror. satius autem esse reor semper eligere tutiora connilia, ne in terrorem aliquem incidamus et vincamur, verum ut victoriam hostibus extorqueamus, nisi res non éx animi sententia succedet. cum igitar duplex electio sit proposita, una periculosa et altera ma- gis tuta, arripiendam tutiorem quis ambigit? quis sanae mentis com- pos non tutiora magis sequeretur consilia? proinde retro pergere et cedere hosti nec te decet, rex, nec ego suaserim. fugere enim vide- remur, animique hostibus crescerent , nobis vero minuerenjur; nec amplius Ásianos et pedestrem exercitum retinere possemus. sed nec pugnae summam rerum committendam consulo. verum consuliu: existimo ut angustias diligenter praecludamus, et tam diu sedeamu: hic tempus terentes, donec hosti retrocedendi necessitas iuiiciatur. deinde cedentibus instandum esse iudico, universum equitatum in evt immittentes , eosque quam maxime possumus aflligentes." buic sen-
DE REBUS TURCICIS L. vi. 313
ναΐμεϑα." ras τῇ γνώμῃ ὅτι τῆς προτέρας ἀμείνονι συν- τϑεσϑαε ἔφασαν καὶ οἱ λοιποὲ τῶν τότε παρόντων. Ἐνταῦϑα ἐδόκεε μὴτε συμβολὴν ποιεῖσϑαι uyre6 ἀποχω- pti», τρίβειν dà τὸν χρόνον αὐτοῦ ἐπιμένοντας, καὶ dnoyc- δροῦσε τοῖς πολεμίοις ἐπιτίθεσθαι, τὸ τῆς Εὐρώπης στράτευ- μα ἐπεπέρεπιοντας. [xoé τήντο εἴσοδον φυλάττειν, c δεδυνη- rat τὰ μεόλιστεαι ἀμυνομένους ἐδέδοκτο, τὴν τε εἴσοδον ἐφύ- C λαττον ἦ ἐδύναντο, ὡς κράτιστα ἀμυνόμενοι. καὶ ἐπειρῶντο μὲν παρεέναε οἱ Παίονες καὶ βιάζεσθαι τοὺς Tovoxovc, οὐ μέντοε ἐδύναντο: ὡς γὰρ ἐπιπίπτοντες ἐβιάζοντο ἰσχυρῶς, ivra99a oí λοιποὲ τῶν Tovgxov ἐπεβοήϑουν, καὶ οὀϑισμὸς ἐγένετο εἰμβιφοτέρων. τέλος δὲ ὠσάμενοι τοὺς Παίονας οἱ τοῦ βασιλέως ἔστανεο ἐμποδών, χρόνου δὲ ἐπιγενομένου, ὡς οὐ- δὲν ἤνυον oí Jlatowtg καὶ λιμῷ ἐπιέζοντο, ἐνεκαῦϑα ἐπεχώρουν ὁτὰ ἔμπαλεν γενόμενοι. νυκτὸς δὲ συσκευασάμενοι énopsv- ονγεο. eg δὲ ojo ὑπέφαινε καὶ τὸ τῶν πολεμίων στραεόπε..: δον ἑώρων οὗ Ζοῦρχοι οἰχόμενον, ὑπὸ τὴν νύκτα ἔμενον. dy- ταῦϑα ἐπιελεξώμεενος τοῦ σερατοῦ αὐτοῦ ὅσοι ἔμενον καὶ na- ρεσκευασμένοε ἦσαν, ἐπιτρέπει Χασίμῃ τῷ Εὐρώπης στρα- Ὁ 20 τηγῷ διώκει» τοὺς πολεμίους, καὶ τὸν γε Τουραχάνη ἐκέλευεν. 130 ἔπεσϑαι ἔχοντα. τὸ τῆς Θετταλίας στράτευμα. οὗτος μὲν οὖν λαβὼν τούτους, ὡς εἶχε ποδῶν, ἤλαυνεν ἐπιδιώκων τοὺς no- λεμίους" ἐπεὲ δὲ Ἰωαγνης ngonóe τοὺς Τούρκους σῳίσιν
1. Ku] 87i P
dente tutior et melior erat, etiam reliqui qui ad- erant consensum . praestare haud sunt cunctati., Decretum igitur est neque pugnare neque cedere : magis placebat tempus cunctando trahere, deinde hostibus abeuntibus inhaerere, Euro- - ze itaque exercitum miserunt, at aditu hostes quam acerrime prohiberet. ec ubi visa sumt, summa vi angustias defenderunt, ne intrare posset. conabantuc saepius Pannones irrumpere et Turcos ex custodia deturbare: verum nibil prornovebant: nam eo loci ubi perrumpere nitebantur, fortiter resistebazat Turci. et utrique pellebantur: verum Turci pulsis Pannonibus quam fortissime obsistebant. cum multum temporis tandem quicquam Pannones efficereut, fame coacti neces-
tentiae, quia praece
sario retro, : collectis impediznen hostes abscessisse noctu
praelium instruc i hostes. Turachanem vero su
ile igitur assumptis iis
314 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
ἀποχωροῦσιν ᾿ἐπετεϑησομένους, ἐπιλεξάμενος καὶ οὗτος τῶν Παιόνων τινὰς τοὺς ἀρίστους καϑίστατο ἐς ἐνέδρας, ὡς ἐπιοῦσι τοῖς Τούρκοις καὶ διώκουσι τὸ ἑαυτῶν στράτευμα ἐπιϑησόμενος ἐπ᾿ ἀμφοτέρους. ἐνταῦϑα ἐλαύνοντος τοῦ Χασίμεω διὰ τοῦ πεδίου κατὰ πόδας καὶ διώκοντος τοὺς Παίονας, προσελάσας" P.166dà καὶ ὃ ἀδελφὸς Τουραχάνης ἔλεγε τῷ dósigd τοιαῦτα. * Xaoiun, σὺ μὸν ἐλαύνεις διὰ τοῦ πεδίου στρατὸν ἔχων sc. σοῦτον. ἔσϑι μὲν οὖν οὐκ ἀσφαλὴ ταύτην πορενόμενος τὴν πορείαν" οἱ γὰρ Παίονες οὔτε ἀνέξογται διωχόντων ἡμῶν αὐτούς, οὔτε ἡσυχίαν ἄγοντες ἐς τοὐπέσω φεύξονται ἄσμενοι, 0 οὗ τινες μάχεσϑαι μὲν ἐς τὸ ἐμφαγὲς τοσοῦτον χρόνον πρου- καλοῦντο ἡμᾶς, καὶ ἄσμενοι, jj ἐμοὶ δοκεῖ, ἐμάχοντο, καὶ πολ- λοῦ, ὡς οἴομαι, πρέαιντο ὥστε αὐτοῖς ἐς τὸ πεδίον xazafar τας ὁμόσε ἐέναι. ἀλλὰ ταύτην τὴν ὑπώρειαν πορευόμενοι ἐχείνους τὸ ἐπιδιώξομεν, ὅσον ἱκανῶς ὄχει, καὶ ἡμῖν ἔσται 1" ἐκείνων ταμιεύεσϑαι ὅσοὶς ἂν ἐπιτηδοίῳ.ς ἔχωμεν." ταῦτα Βλέγων ὡς οὐκ ἔπειϑε τὸν Χασίμην, ἔχων αὐτὸς Θετταλίας σεράτευμα ἐτράπετο διὰ τῆς ὑπωρείας συντεταγμένῳ τῷ σερατεύματι. πορευομένῳ δὲ διὰ τοῦ πεδίον τῷ Χασίμῃ σὺν τῷ Εὐρώπης στρατῷ, ὡς ἐν καιρῷ ἐγένετο τῷ Xonio? ἐνεδρεύσαντε τὸ στράτευμα, οἵ τε ἀμφὲ βασιλέα φεύγοντες ἐπιφανέντος ἐκ τῆς ἐνόδρας τοῦ ᾿Ιωάννου ἐπελαύνουσι τοῖς
1, ἐπιϑησομέγουρ
sequitur. loannes autem Huniades cum praenovisiet Turcos cedenti- bus inhaesuros, delegit et ipse Pannonum robustissimos, quos iu in- sidias locavit, quasi repugnaturus fortissime venientibus Turcis. Eu- ropae dux cum per patentes campos iter acceleraret, insequens ho- stes, Turachanes eius frater occurrens fratrem sic compellat. tune per patentes campos proficisceris, ducens tantum exercitum? scito tuam profectionem baud satis tutam esse. nam Pannones non ferent suos a nostris persecutionem pati. nec sane a praelio abstinebun, fuga sibi consulentes, cum tanto tempore nos provocaverint ut cum ipsis praelium iniremus. et quidem, ut apparet, pugnae sunt epe dissimi ; etiamdudum, ut opinor, frendebant, quod nolebamus in pla- nitiem descendere et decernere ferro. suadeo igitur ut per radice montis huius hostes, quantum satis est, persequamur: et sic, quae op- portuna visa fuerint, iis dare poterimus." haec dicens Chasani ποῦ persuasit. ipse autem cum Thessaliae ezercitu avertebatur, instructo- que agmine per montis radicem profectionem faciebat. Chasanes cum exercitu Europae per campum festinabat, et Pannones qui fugam 8- mulabant persequebatur. cum autem tractus esset ad locum insidi- rum, et Choniates tempus esse ratus incurrendi in bostem ex iniidin
DE REBUS TURCICIS L. ΥἹ. 315
βαρβάροις, καὶ τρεψώμενος ἐς φυγὴν ὃ ,Χωνιάτης τούτους τοὺς μὲν ὄφϑειρε τοὺς δὲ καὶ ἐζώγρησεν. ἐνταῦϑα πολλοί τε ἔπεσον τοῦ βασιλέως, καὶ ὃ τοῦ Χαλίλεω ἀδελφός, Πραΐ. uio παῖς, ἑάλω ὑπὸ Παιόνων, καὶ ἄλλοι τῶν Τούρκων ἡλί.- ὄσχογεο φεύγοντες, αὐτός τὸ ὃ Χασίμης ἔφευγεν ἐπὶ τὸ βασι- λέως στρατόπεδον, ὀλίγους ἔχων ἀμφ᾽ αὑτὸν τοῦ στρατοῦ. C ἀφικόμενος δὲ ἐς Oyuv τῷ βασιλεῖ ἔλεξε τοιάδο, «οὐ βασι-- λεῦ, οἷα πεπόνϑαμιεν ὑπὸ ἀνδρὸς ὧν ἡμεῖς ἴσμεν φαυλοτάτον καὶ τὰ σὰ πράγματα καταπροδιδόντος τοῖς πολεμίοις. οὕτω γὰρ ἐποίησεν jj ἐπηγγείλατο, οὕτω κατὰ ταὐτὸ ἰέναι ἠϑέλησε. Γιωργίῳ δὲ τῷ Βούλκῳ, ἐπιτηδείῳ τε ὄντε αὐτῷ, ὑποσημή- ra; ἕκαστον 7j ἐμέλλομεν ἐπιέναι, ἐφθείροντο τὰ σὰ nodyua- τα, καὶ τὸ ἐκείνου μέρος οἰχόμεϑα." ἐνταῦϑα ΧΧαλίλης ὃ Πραΐμεω, ἀχϑεσθεὶς διὰ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, ἐξέμηνε καὶ ῥαὐτὸς βασιλέα κατὰ τοῦ Τουραχάνεω. βασιλεὺς δὲ δεινο- | ποιησάμενος μὴ ἐέναε κατὰ ταὐτὸ τῷ Εὐρώπης στρατηγῷ, Ὁ | ἀλλαχόσε γενόμενον ἄλλην πορεύεσθαι, καταπροδιδόντα τὸ ἑαυτοῦ στράτευμα, προσέλαβέ τὸ Τουραχάνη, καὶ ἐς φυλα- χὴν ποιησάμενος ὄπεριπεν ὃς τὴν ᾿Ασίαν ἐς Τοχάτην πόλιν Ὀὐχυραν, δέσμεόν τὸ γενόμενον καὶ ἐς φυλακὴν ἀπαγόμενον. καὶ Χαλίλης γάρ τοε ὑπετίϑετο βασιλεῖ, ἀναμιμνήσχων ὡς ἐκεῖνος ἐν μεγώλῃ Βιδινίδε διατρίβων, καὶ ὕπαρχος ὧν. τῆς
8. ὃν P 11. ὑποσημήναι P. 18. συνέλαβεν
Turcos invadit cum suis: barbaros multos necarunt et multos vivos ceperunt. plurimi Turci in hoc praelio desiderati sunt, Chatitis fra- ter Carambes, Priami filius, a Pànnonibus captus est. reliqui Turci in fuga capiebantur. Chasanes confugit in regis castra, paucos de $00 exercitu secum habens. veniens autem in conspectum regis talia dixisse fertnr. **o rex, qualia perpessi sumus a viro quem novimus tue sceleratissimum , qui tuos hosti prodidit planissime: nam vere proditor est. hosti nostra consilia enuntiavit, et acie instructus ire mecum noluit. Georgio autem Buco amico suo singula indicavit, quomodo essemus ipsos oppressuri. in hunc sane modum res tuae periere, et pauci incolumes fuga evasimus." ibi tum Chatites filius Priami, infestus viro propter fratrem, regem exasperavit contra Tura- Chanem. rex cum grave esse iudicaret , Turachanem non esse pro- fectum cum Europae duce, verum aversum aliud iter ingressum, pro- dentem Europae exercitum, eum cepit, et vinctum in Ásiam, ut as- servaretur in vinculis in urbe Tochata, misit. Chatites uon cessa- bat iram regis augere , in memoriam redigens Turachanem, cum age- rt in magna Bidipa, princeps regionis finitimae Istro, usum esse Buco, Triballerum duce, et amico et familiari. hac amicitia motam aiebat
316 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
παρ’ [orgo» χώρας, Βούλχῳ τῷ Τριβαλλῶν Syeuür. ἐπιτη- δείῳ τὸ ἐχρῆτο καὶ συνήϑει, καὶ διὰ τοῦτο ὑποσημαίνοιεν αὐτοῖν jj δέοι ἀλλήλους αἰφελεῖν ἐς τὰ παρόντα, καὶ δῶρα δεχόμενον παρὰ τοῦ Bovixov συμβαλέσθαι αὐτῷ ἐς ὃ τι ἂν Ρ.167 ἡγήσαιτο συνοίσειν ἐκείνῳ. καὶ ὀντεῦϑεν ἀναπεισϑεὶς βασι- 5 λεὺς κατεῖρξέ τε αὐτὸν Τουραχάνη, ἐς τὴν ᾿Ασίαν ἐπιπέμ- vac, καὶ τὴν αἀρχὴν τῆς Θετταλίας ἑτέρῳ ἀνδρὲ ἐπέερεπε διοικεῖν. . Καὶ Τουραχάνης μὲν οὕτω ἐς τὴν εἰρκτὴν ἐγένετο" v.131 Γεώργιος δὲ ὃ Τριβαλλῶν ἡγεμών, ὡς οὐδὲν ἡνύετο αὐτῷ τ0 ὑπὸ τῶν Παιόνων ἐς τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ, πέμπων ἄγγελον ἐπὶ τὰς ϑύρας ἐπειρᾶτο τῆς τοῦ βασιλέως γνώμης, εἰ ἀποδοίη αὐτῷ τὴν ἀρχήν, ὥστε ἐπάγειν αὐτῷ φόρον καὶ ἡμίσειαν τῆς χώρας αὐτοῦ πρύσοδον, καὶ αὐτός τε ὄφασκε σπένδεσθαι ἐπὶ τούτοις, καὶ τοὺς Παιόνας ἅμα αὐτῷ πείσειν ὑπεδέχετο τὰς 15 Βσπονδὼς ποιεῖσϑαι. ἐνταῦϑα ὡς ἤκουσε τοῦ ἀγγέλον τοιαῦτα προϊχομένου, τά τε ἄλλα ὑπέσχετο αὐτῷ καὶ τὼ παῖδε αὐτῷ ἀποδοῦναι, καὶ ἔσεσϑαι βασιλέως ἐπιτηδείους τὸ ἀπὸ τοῦδε. ἐνταῦϑα ὃ Βοῦλκος μετιὼν τῶν Παιόνων ἕκαστον καὲ τὸν γε βασίλεα “αδίσλαον ἔπειϑε σπένδεσθαι ᾿Αμουράτῃ, λέγων "0 τοιάδε. “ο βασιλεῦ, σὲ βασιλεὺς v Muovoatgc παρακαλεῖ ἐπὶ “τὰς σπονδάς, οὐ μὴν τὴν χώραν ἀποδιδόναι. ἣν οὖν ἐμοὶ
2. ὑποσημαίνοε P 3. déc. P 15. sag] ἐς τὰς P 17: ὑπερέσχετο P
Turachanem voluisse illum, quacunque in re posset, iuvare: nam acceptis a Buco muheribus promisisse ei operam suam locaturum — indefessam , quacunque in re voluisset. his fidem dans dictis rex.— Turaehani vincula iniecit, et in Asiam vinctum deduci iussit, ut ibi , in carcerem coniiceretur. "Thessaliam alii administrandam commisit. Hoc modo carcere conditus est Turachanes. Georgius T riballorum dux, cum parum auxilii sentiret ab Pannonibus in recuperando prin- cipatu, legatum misit in ianuas regis, ut eius animum exzploraret, num sibi restituere vellet principatum. quod si faceret, promitte- bat se ipsi tributarium fore; et dimidium tributi, quod regio pen- deret, ipsi quotannis numeraturum. bis condicionibus se foedu: accipere velle memorabat. quin et Pannonibas se persuasurum pol- licebatur ut cum ipso foedus, si modo vellet, ferirent. haec cum legatus audiente rege recensuisset, promisit se ei et filio reddi- turum principatum: verum ut deinceps in fide maneant, amici- tiamque suam bona fide colant. ibi tum Bulcus Pannonum animos sibi concilians, etiam regem Vladislaum eo adduxit ut foedus cum Amu- rate faceret. at Vladislaum in hunc modum allocutus est. “Ἢ rex, rex Ámurates te ad foedus hortatur; nec hoc solum, verum regionem
DE RERBUS TURCICIS L. VI. 317
πείϑη, σπονδὰς ὃν τῷ τοιφδε ποιούμενος ἄμεινον παρασχευα- en ἐς τὸν πόλεμεον, καὶ ἐπιὼν ταῦε πάντα οὐκέτε τὸ δεύτε.. gov ὑπέμενε. ταῦτα λέγωντε ἔπειϑε, καὶ ὡς ὑπέσχετο mouj- C σειν ἦ ὑπετίϑετο αὐτῷ ὃ Τριβαλλός, αὐτίκα ἔπεμπεν ἄγγελον παρὰ τὰς ϑύρας, μεταπεμπόμενος πρέσβεις, ὡς τῶν Παιόνων ποιησομένων τὴν εἰρήνην καὶ αὐτὸς ἀποληψόμενος τὴν dQ- pp. ἐνταῦϑα ᾿“Ιμουράτης ἔπεμψε πρέσβεις, καὶ τὰς ano»- dag ἐποιοῦντο ἔφ’ ᾧ τόν τὸ Γεώργιον ἔχειν τὴν χώραν αὖ- τοῦ χαὶ τὴν ἡμίσειαν πρόσοδον ἐὠποδιδόναι τῷ βασιλεῖ, xoi ιδρκιά τε ἅμα ὀποιοῦντο ἐφ᾽ ᾧ μήτε τοὺς Παίονας ληίζεσϑαι τὴν βασιλέως χώραν, μήτε av Τούρχους διαβῆναι τὸν Ἴστρον ἐπὶ μηδεμιᾷ βλάβῃ, μηδεμιᾷ μηχανῇ, ἐφ᾽ ᾧ τὸ παρὰ πάντα Ὁ τὸν βίον αὐτῶν ξένους τὲ καὶ φίλους εἶναι, ἄνευ τε δόλου xai ἀπάτης " τοὺς δὲ “αχοὺς ὑποφόρους τὸ εἶναι τῷ βασι- Did, ἃ καὶ συνέθεντο ἐν ταῖς βασιλέως σπονδαῖς πρὸς αὖ- τοὺς πρότερον γενομέναις, καὶ ἐς. τοὺς Παίονας τελεῖν, jj τὸ πρῦσϑεν ὄχοντες διετέλουν. Ταῦτα ὡς ἐγένετο, αὐτίκα ᾿Αμουράτης ἐστρατεύετο ἐπὶ Καραμᾶνον. οὗτος γὰρ ὡς ἐπύϑετο ἐπιέναι τοὺς Παίονας ἐπὶ βασιλέα ᾿Αμουράτη, καταβάντας τὸν Ἴστρον ἐπὶ τὴν χώ.. ραν τοῦ βασιλέως ἐλαύνειν, ἐν καιρῷ αὐτῷ ἔσεσϑαι οἰόμενος
20. xai διαβάντες 3
relituere pollicetur. οἱ igitur me audias, foedus panges. nam hoc pacto res tuae. ad bellum melius erunt instructae; et si deinde se- «undo accesseris hostiliter, facile vinces." — haec ubi esset elocutus, statim in sententiam suam perduxit regem. qui deinde ex sententia Bulci, aut quemadmodum Bulco promiserat, nuntium misit in ianuas regis, adrocans regios legatos, quasi his praesentibus foedus percussurus et regionem recepturus. Ámurates igitur legatos ire iubet, quorum au- ctoritate foedera fiebant, quibus cavebatur ut Georgius regionem suam teneret, et eius regionis tributi partem dimidiam regi quotannis sol- veret. fusiurandum quoque exigebatur, ne Pannones deinceps po- pularentur regis regionem, neve Turci transirent ad Istrum ad va- slandam Pannonum regionem: verum fides iureiurando utrinque ac- cepta est, ut ex eo tempore sint inter se hospites et amici; quod tamen absque dolo fraudeque utrorumque fiat. Dacis imperatur ut sint regis tributarii, quemadmodum regio foedere, quod iam ante in- tercesserat , continebatur. praeterea ut pertinerent, quemadmodum hactenus, ad Pannones. . adit
His ita compositis Amurates continuo expeditionem contra Ca- ramanum sumpsit. nam hic, ubi primum cognoverat Pannones bellum inferre Amurati traiectoque Istro regis regionem evastare, baud in- commodum sibi fore suisque rebus ratus, si regis in Asia regionem
Ρ. 168 ραν, δξήλαυνό r8, καὶ ἐπήει καταδουλούμενος ὅ τι ἂν αὐτῷ
V. 132 20 Βυζάντιον ἐπὶ τὴν βασιλείαν, Κωνσταντῖνος 6 ἐπίκλην
*
318 LAONICi. CHALCOCONDYLAE
ἣν ἐπιὼν καταστρέφοιτο τὴν xarà τὴν ᾿Ασίαν βασιλέως χώ-
προχωροίη. πρόσϑεν γὰρ Ore οἱ Παίονες ἔμελλον στρατεύε-- σϑαι ἐπὶ ᾿μουράτη, γνώμῃ τὸ παραπλησίᾳ ὥρμηντο ἐπ᾽ av- τόν, ὥστε ἀπ᾿ ἀμφοῖν ταῖν χώραιν ἐπιόντων στρατῶν διασχί- 5 ζοιτο αὐτῷ τὰ στρατεύματα καὶ οὕτω ἀσϑενὴῆ ξυμβαΐνοι γέ- γνεσϑαι. ᾿Αμουράτης μὲν οὖν ἐπὶ τὸν μείζονα πόλεμον áqu- κόμενος, καὶ τούτον αὐτῷ ἐπὶ τὸ βέλτιον ϑέμενος, ἐστρατεύετο αὐτίκα ἐπὶ Καραμᾶνον. ó δὲ πρέσβεις τὸ πέμπων ξίου τὰ v8 ἄλλα αὐτῷ ὑπουργεῖν, ὧν à» δέοιτο αὐτοῦ, καὶ ὁμήρους 10 καὶ πεστὰ παρέχεσϑαε éné τούτοις.
Ταῦτα μέντοι αὐτῷ κατὰ τὴν ᾿Ασίαν ξυνεβεβήκει, χατὰ | dà τὴν Εὐρώπην ὑπὸ μέντοι τῶν Πελοποννησίων ἡγεμόνων ὃς τὴν χώραν αὐτοῦ τοιάδε ἐγένετο. ὡς γὰρ Θεόδωρος ὃ μετ᾽ αὐτὸν βασιλέα Ἑλλήνων γενόμενος. dg οἰχόμενος παρῆν 15
Ζραάγασις, ἀφικόμενος ἐς Πελοπόννησον καὶ παραλαβὼν τὴν τοῦ ἀδελφοῦ 'χώραν, τά τὸ ἄλλα καὶ Σπάρτην τὴν πρὸς τὸ Ταὔγετον ὅρος, καὶ σχεδὸν Ἑύμπασαν τὴν ἄλλην Πελοπόννη- σον (πλὴν γὰρ τῆς τοῦ Θωμᾶ τοῦ βασιλέως ἀδελφοῦ χώρας, τὴν ἄλλην ὕφ' αὐτῷ εἶχε παραλαβών), ἐνταῦϑα ὡς ἀφίκετο,
Czó τὸ ἐν τῷ ᾿Ισϑμῷ τειχίζειν παρεσκευάζετο, καὶ τὴν ἐχτὸς
1, σίας P — 4. ὥρμητοϊ
subigeret, cum impetu in eam irruebat, omnia subiiciens et in ser- vitutem redigens, quocunque se vertisset. Caramanus namque cum audisset Pannones petare bello Amuratem, et ipse hostili animo con- tra ipsum profectus est. itaque cum ab utraque regione hostis ac- cederet, Amuratis exercitus distrahebatur et infirmior reddebatur. cum igitur maximum impenderet Amurati bellum, sibi utile fore ratus, foedus cum Pannonibus pepigit, omnemque belli tempesta tem in Caramanum avertit. Caramanus ne vim regis experiretur, misit legatos petitum pacem; quibus mandarat ut dicereut se ps- ratum esse servire Amurati, quandocunque sua opera indiguis:et. sin promissis parum fidei haberet, se obsidibus et caeteris, ne quid dubitaret, cauturum.
Haec quidem Amurati in Asi acciderunt. in Europa vero ἃ Peloponnesiacis principibus quid in regione eius gestum sit, nunc dicetur. ut enim Theodorus qui postea rex electus est, vemit By- zantium in regnum suum, Constantinus cognomento Dragosis in Pelo- ponnesum adveniens et assumens fratris regionem, inter caetera el Spartam, quae vergit ad montem Taygetum, et propemodum univer-
DE REBUS TURCICIS L. γι 319
Πελοποννήσου χώραν ἀφίστη ἀπὸ βασιλέως, [τὴν τὸ Boto- τίαν κατέσχε.} καὶ τὴν Θηβῶν πόλιν ὕφ᾽ αὑτῷ ποιησάμενος . καὶ ξύμπασαν τὴν Βοιωτίαν κατέσχε. καὶ ὃ τῆς ᾿Αττικῆς τύραγγος φόρον τὲ ἀπάγειν αὐτῷ ὑπισχνούμενος σπονδὰς δἐποιήσατο. καὶ τὸ τὸ Πίνδον ὕρος — Βλάκοι δ᾽ ἐνοικοῦσιν αὐτό, τῶν Taxe» δμογλωττοι" τοῖς παρὰ τὸν Ἴστρον Δαξὶν ὁμοίωντο. dquxóusvos παρὰ τοῦτον τὸν ἡγεμόνα, παραδιδόν- τες σφίσεν, ἐπολέμουν τοῖς τὴν Θετταλίαν οἰχοῦσι Τούρχοις, λαμβάνοντες ἄρχοντα παρὰ τοῦ Πελοπογνησίων ἡγεμόνος, Ὁ ι) Δεωδορέκεόν τὸ τὸ κατὰ τὴν “οχρῶν χώραν ῳκημένον πολί- |» gno», Πίνδου μέντοι τὸ κατὰ τὴν Φανδρίου πόλεν φκχημένον, ἄρχοντα λαριβάνει ἀπὸ βασιλέως. τὸ δὲ αὖ κατὰ τὴν ᾿Αχαΐ- αν καϑῆκον “ραβαῖοε ῴὥκουν ἄνδρες ᾿Αλβανοί͵, ὑπὸ βασιλέως συγχωρηϑέντες ἄρχειν τῆς πατρῴας αὐτῶν χώρας" καὶ οὗ- rw ἀφίκοντο ὃς τοὺς Ἕλληνας. συναγαγὼν δὲ καὶ ξύμπασαν τὴν Πελοπόννησον ἐς τὸν ᾿Ισϑμὸν ἐτείχισεν αὐτόν, ὡς ἠδύ- "uo τάχιστα, συγκαλέσας αὐτοῦ καὶ τὸν ἀδελφόν, καὶ ἧς αὐτὸς ἦρχε χώρας; ξύμπαντας ἐνταῦϑα μεταπεμψάμενος ἔλη- Ρ. 169 λάχεε τὸ τεῖχος, παραδοὺς δνὲ ἑκάστῳ ὅσον ἐν τοσῷδε χρόνῳ Ἡπαρέχοιτο ῳκοδομημένον. ὡς δὲ τὸ τεῖχος τοῦ ᾿Ισϑμοῦ αὐτῷ
6. αὐτοὶ P 8. σφᾶᾳὩ:᾽' 17. 5c] ὡς P.
sam Peloponnesum , praeter Thomae, qui frater erat regis, regionem obtinuit, etiam JIsthmum muro includere parabat; nec cessabat re. fis regionem, quae extra Peloponnesum est, ad defectionem solici- tre. Boeotlam et 'Thebanorum urbem universamque Boeotiam in dicionem redegit. Atticae tyrannus sive princeps nolebat cum eo pu- pare, verum tributum 56 quotannis ipsi pensurum promittebat. hinc foedere icto in amicitiam receptus est. Pindum quoque (quem hodie Mezzono appellant) occupavit. hunc montem Blaci incolunt, quibus eadem cum Dacis est lingua; nec quicquam ab Dacis, qui Istrum accolunt, differre cognoscuntur. advenientes igitur ad istum ducem ie ipsi ei dediderunt, et deinceps bellum gerebant cum Turcis in Thessalia habitantibus, accipientes ducem ab Peloponnesiaco prin- tpe. Leodoricium oppidulnm in Locrensium regione situm et Pindo adhaerens, versus Phandrium urbem, principem a rege accipit. hune montem, qua se in Acbaiam porrigit, inhabitant Arabaei viri Albani, quibus permissum est ab rege patriam suam regere regionem. hi quo- que ad Graecos deficiebant. contrahens igitur universam Peloponne- sum ín Isthmum, muro eum cingere instituit. opus autem istud ma- toravit accersito fratre, qui et ipse regionem sub se habebat. uni- versos igitur huc congregans murum divisit, et singulis tantam, quan- tam brevi extruere possent , partem assignavit. murus Isthmi cum hj
920 LAONICI CHALCOCONDYLAE
παρεσχεύαστο, στρατὸν T5 ἔπεμπεν ἐπὶ τὴν βασιλέως χώραν, καὶ ἐδήου τε τὴν χώραν καὶ πολεμῶν διεγένετο. lMerá δὲ ταῦτα οὐ πολὺν χρόνον Ὀμάώρης ὃ Τουραχά.- γεω παῖς, παραλαβὼν τὸ Θετταλίας στράτευμα, ἐπηλασέ τε éni τὰς Θήβας xod τὴν ᾿Αττικήν, καὶ ληισάμεγνος ἀπέλαυνε, 5 λείαν ἀπάγων ἱκανήν. ἔνϑα δὴ Νέριος ὃ ᾿Ιϑηνῶν τύρανγος, ὡς ἑώρα τὰ Τούρχων πράγματα αὖϑις ἐπανιόντα ἐς τὸ πρό- Βτερον καϑεστηκός, ἐπρεσβεύετο ἐς τὰς Ougag καὶ ἠξίου αὐτῷ σπένδεσθαι βασιλεῖ, ἐφ᾽ ᾧ ἀπάγειν 'φόρον ὃν ὧν αὐτῷ τά- ξαιτο. βασιλεὺς μὲν οὖν ᾿Αμουράτης ἐπείϑετό τε καὶ ἔσπεν- 1 δὲν αὐτῷ, ἐφ᾽ ᾧ καὶ πρότερον ἀπέφερε φόρον πάγειν xai τοῦ λοιποῦ. ὃ δὲ Νέριος οὗτος ἀφίκετο, dnàó Φλωρεντίας τῆς Τυρρηνῶν μητροπόλεως ὧν, ἐπὶ τὴν ᾿Αϑηνῶν τυραννίδα τρόπῳ τοιῶδε. ᾿Αἰγιώνιος ὁ Ῥαινερίου παῖς τοῦτόν τε ἅμα xai τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ μεταπεμψάμενος ἀπὸ Φλωρεντίας noo- 1: σήχοντάς τε αὐτῷ καὶ ξυγγενεῖς εἶχε παρ᾽ ξαυτῷ, τὴν δίαιταν παρεχόμενος. ἐπεὶ δὲ ἐτελεύτησεν ᾿Αἰντώνιος, ὑπὸ εὐεξίας ἀποπνιγεὶς κατὰ τὸν ὕπνον, j τε γυνὴ αὐτοῦ ἔπεμπεν ἐς βαε- giÀéu τὴν ἀρχὴν ἐπιτραπῆναι αὐτῇ τε χαὶ τῷ τῆς πόλεως ο ἀμείνονι, ἑαυτῆς δὲ προσήχοντε, πατρὲ δὲ ἡμετέρῳ. τοῦτοι 3 ἧς ἔπεμπε πειρασόμενον παρὼ βασιλεῖ, καὶ χρήματα διδοῦσα
5. ἐπέλαυνε P 11. ὦ] ᾧ δν3 18. ἀποπγηγεὶς P, εἐποπλι- γεὶς 'T: οἶμαι ἀποπληξίας ἀποπληγείς margo R.
iam esset absolutus, exercitum misit, qui regis regionem popularetur. et ex professo cum rege bellum gerebat. | Nec multo post Amures Turachanis filius, assumpto "T'hessaliae exercitu, impetum in Thebas et Atticam dedit. quibus vastatis re- versus est magna praeda onustus. Nerius Atheniensium princeps, ot vidit Turcorum res denuo exoriri et pristinam felicitatis formam re- cipere, legatos misit in ianuas, petitum pacem , ut qui velit cum eo. foedus inire et tributum quemadmodum antea, quotannis solvere. rez Anmurates legationem benigne audivit, foedusque et pacem dedit, hsc condicione ut quotannis, quemadmodum antea, sibi tribatum ferret. Nerius iste a Florentia, quae 'Tyrrhenorum est metropolis, ad Atti cae principatum boc modo processit. Antonius namque Rainerii filius hunc simul et fratrem accersitos a Florentia, propinquos et coꝶnato: suos, secum habuit, victum eis et necessaria ministrans. postquia autem Antonius apoplexia in somno ictus expiravit, uxor eius ui-il legationem ad regem Amuratem, ut sibi et ei qui in ea civitate eril optimus principatum committeret. is erat mulieri propinquus genert et meus pater; quem niisit ad regem cum immensa pecuniae vi, ul sibi principatum Atticae regionis et Boeotiae traderet. ut autem egressus urbe iter ad regem ingrediebatur, qui iu urbe erant puten-
DE REBUS TURCICIS L. VI. 301
μιγάλα͵ ὥστο διαπράττεσθαι σφίσι τὴν ἀρχὴν τῆς τὸ Arri- κῆς ἅμα καὶ Βοιωτίας, ὡς ἐξελαύνων ἐκ τῆς πύλεως ἐπορεύετο παρὰ βασιλέα, οὗ προέστησαν τοῦ δῆμον, κατὰ τὸ πρὸς αὖ- τὸν Χαλκοχονδύλην ἔχϑος τὴν τὸ γυναῖκα τοῦ "[yrovíov δάπάτῃ παρήγαγον ἐκ τῆς ἀκροπόλεως, xai τοὺς προσήκοντας ᾿Δντωνέου καθίστασαν τυράννους, καὶ τὸ γόνος ἐξελάσαντες αὐτοὶ ἴσχουσε τὴν πύλιν, ἐπιγαμίαν δὲ ποιησάμενοι πρὸς τὴν γυναῖκα τοῦ ᾿ΑἹντωνίου ἐπὶ ϑετῷ αὐτῆς nad ἀγαϑῷ, ἐς τὴν ἀχρόπολιν παρῆσαν. καὶ οὐ πολλῷ ὕστερον ἐκβάλλοντες . τὴν ἀκρόπολιν, xai γένος ἡμῶν ἐξελαύνοντες, τὰ τῆς πύλεως Ὁ πράγματα ἔσχον. ὃ μὲν δὴ Χαλκοχονδύλης ἀφικόμενος na- ρὰ βασιλέα ἐς φυλακὴν μέντοι περὲ αὐτὸν ἐγένετο, ὑπὸ βα- σιλέως κελευόμενος παραδοῦναι τὴν χώραν. ὡἧς δὲ ὑποσχο.. μενος ἐς τρεῖς μυριάδας χρυσίου οὐδέν τι ὄπρασσε, στρατὸν δὲ ἐπύϑετο πεπομφέναι βασιλέα ἐπὲὶ Βοιωτίαν ὡς τὴν Θηβῶν πόλιν παραστησόμενον. διεπράξατο r6 καὶ ἀπέδρα ἐπὶ Βυ- ζάντιον, καταλιπὼν τοὺς τε ϑεράποντας καὶ σκηνὰς ἅμα καὶ ὑποζύγια. ἐπιβὰς δὲ νεὼς ἀπὸ Βυζαντίου ἔπλει ἐπὶ τὴν Πελοπόννησον. καὶ ἐνταῦϑα νῆες αὐτοῦ περιπλέουσαι τῶν ϑυτυράνγων τῆς ᾿Αττικῆς συλλαμβανουσί τε τὸ πλοῖον, καὶ αὐ΄ P. 170 τὸν ἑλόντες Χαλκοκονδύλην ἀνήγαγον παρὰ βασιλέα δέσμιον. βασιλεὺς μὲν οὖν αὐτῷ ἀφῆκε τὴν αἰτίαν καὶ συνέγνω, ug- δὲν ἐπὲ τούτῳ αἰτεασάμενος: αὐτὸς μέντοι τὰς τρεῖς μυρια-
8. ἐς T, xaiP
tissimi, odio Chalcocondylis moti, uxorem Antonii dolo deduxerunt er arce, et Antonii propinquos im principatnm promoverunt, uxoris- que genus urbe expellentes ipsi civitatem tenuere affinitatem vero inngentes cum uxore Antonii in filio adoptivo, viro haud improbo, in arcem redierunt. nec tamen multo post expulsa muliere Acro- polim ocenparunt, et rem publicam obtinuere, eiecta nostta familia. Chalcocondyles vot venit ad regem, captus et in carcerem coniectus eit, iussus reddere regionem. — cum autem polliceretue triginta milia sureorum , ne sic quidem efficere quicquam potuit. acceperat in- terea. regem exercitum misisse contra Boeotiam, ut Thebas urbem occuparet. — ipse interim haud cessabat sedulo agere, sicubi fu- Bae daretur occasio, vot aufugeret Byzantium. quae ubi primum oblata est, relicto tabernaculo et iumentis profugit Byzantium; ibique comscensa navi solvit in Peloponnesum. naves igitur At- tieae regionis principnm per mare oberrantes navem fugientis ca- pint, et ipsum C alcocondylen vinctum, perduzerunt ad regem. . rex ei delictorum veniam dedit, nihil eum. propter delicta culpans. tum aotem ipsi poscerentur triginta milia aureorum, responde-
Chalcocondylas. 21
329 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
dac ἀπαιτούμενος οὐκ ἔχειν ἀποδιδόναι ἔφασκεν. ἐντεῦϑεν αὶ χώρα ἐλεηλατεῖτο μεγάλως ὑπὸ τοῦ βασιλέως dv τῇ Θεττα- Atm χώρᾳ. Νέριος δὲ τύραννος ὧν τὴν ἀρχήν, καὶ ϑηλοδρίας ὧν καὶ μαλακώτερος, ὑπὸ ἀδελφοῦ ᾿Αντωνίου ἀφήρητο τὴν - ἀρχὴν ἐπιβουλευϑείς. μετὰ δέ, ὡς ἐτελεύτησεν "Αντώνιος, ἐς τὴν ἀρχὴν αὖϑις κατέστῃ Νέριος ὃ ᾿Αντωνίου ἀδελφός, ἀπὸ
B Φλωρεντίας ἀφικόμενος. τότε δὲ διὰ τὴν εἰς τοὺς Ἕλληνας αὐτοῦ συμμαχίαν ἐδήου τὴν χώραν ὃ τῆς Θετταλίας ὕπαρ. χος. πράγματα δὲ ἔχων εἰρήνην ἐποιεῖτο πρὸς βασιλέα. καὶ ᾿ οἱ Ἕλληνες πυϑόμενοι ἐστρατεύοντο ἐπὶ τὰς ᾿Αϑήνας. ἐνταῦϑα 10 ἄγγελόν τὸ ἔπεμπε πρὸς τὸν βασιλέα, ὡς κακῶς ποιοῖεν αὐτὸν οἱ Ἕλληνες ᾿"καὲ πολιορκοῖεν τὴν πόλιν, πεερώμενοι ἐξελεῖν. καὶ Τουραχάνης δέ, ὃ τῆς Θετταλίας ὕπαρχος, τῷ 16 βασιλεῖ πέμπων ἀγγέλους ἐπῆρεν ἐπὶ Πελοπόννησον στρατεύεσϑαι. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὕστερον χρόνῳ πολλῷ ἐγένετο" τότε δὲ ὑπὸ 15 Πελοποννήσου ἡγεμόνι, βασιλέως δὲ ἀδελφῷ ἐδεδούλωτο, τρό- πῷ ᾧ πρότερόν μοι δεδήλωται.
C ᾿Αλλὰ κατὰ μὲν τοὺς Ἕλληνας καὶ τὴν Πελοπόννησον τοιαῦτα ἐγένετο͵ κατὰ δὲ τὸν Βυζαντίου βασιλέα τάδε ἕυνε- βεβήκει. τούς τε γὰρ Παίονας ὡς ἤσϑετο ἀπολάσαντας κα- ταλύσασϑαι τῷ ᾿Αμουράτῃ, Γεωργίου ὃς τοῦτο παρακαλέσαν.. τος, ἔπεμπον πρέσβεις παρὰ τὸν Ρώμης ἀρχιερέα, ὑποτιϑέ-
8. χωρᾳ) ὑπάρχουϑ
runt se eos nequaquam posse solvere. hinc regio eorum ρορυ- lationibus graviter divexata.est ab Turcis, qui in Thessalia mors- bantur. Nerius autem princeps cum iam ab initio foret imbellis et effeminatior, per insidias a fratre Antonio principatu deturba- tus est. mortuo tandem Antonio Nerius Florentiam veniens in prin- cipatum restitutus est. ea tempestate, quia socia arma iunxerat Ne- rius Graecis, ipsius regio ab Thessaliae duce evastabstur. cnm au- tem gravissime populationibus urgeretur, tandem necessitate subi- gente pacem cum rege fecit. — Graeci audientes pacem inter Atticae . principem et regem convenisse, continuo arma contra Atheniense: capiunt. princeps nuntio misso indicavit regi in quanto pericolo h»e- reret: Graecos urbem obsidere, eamque summa vi, ut capiant , niti. Turaehanes igitur Thessaliae praefectus mittens nuntios ad regem eum bortabatur ut bello Peloponnesum lacesseret. sed baec longo tem- pore demum contigere. verum ea tempestate ab duce Pelloponneri regís fratre, quemadmodum diximus, io servitutem redactus est. Inter Graecos et in Peloponneso haec acta sunt. quid vero ege- rit rez Cpolitanus, in sequentibus declarabitur. nam hic ut accepit Pannones abiisse, et foedera impulsu. Georgii cum Amurate sanziste,
DE REBUS TURCICIS L. VI. 323
μενοι ὡς τριήρων καὶ νεῶν παραγενομένων σφίσιν ἧς τὸν Ἔλ- λήσποντον, c)OrS ἀπόντε αὐτῷ ἐς τὴν ᾿Ασίαν μὴ ἐπιτρέψαι διαβῆναι ἐς τὴν Εὐρώπην, εὐπετῇ ἂν γένοιτο ταῦτα χειρωϑῆ- va τὰ πράγματα αὐτοῦ" sire τὸ τῆς Εὐρώπης στράτευμα 57i» τῷ '“μουράτῃ ἀπομονωϑήσεται, οὐκέτε εἰς χεῖρας τοῖς Παίο- σιν ἰέναε ἐϑελησει. ὅπεριπον δὲ καὶ ὃς τοὺς Κελτοὺς καὶ τὸν Βουργουντίας ἡγεμόνα, ἀναλεμνήσκοντες εἷς δίκαιοι εἶον δίκην D πράττεσϑαι τῶν ὃν τῷ πολέμῳ Παιαζήτεω ἀποθανόντων Κελ- τῶν διὰ τὴν τοῦ Σιγισμούνδου ἀγνωμοσύνην. συνεπελάβοντο μὲν οὖν σὺν τῷ ἀρχιερεῖ Ῥωμαίων, xai τριήρεις ἐπλήρωσαν δέκα, ἀπὲ Ἑλλήσποντον πέμποντες. καὶ ἀρχιερεὺς δὲ δέκα ἄλλας πληρώσας ἀπέστελλεν ἐπὶ βασιλέα Ἰωάννην, ὡς noi. σομένους ἃ €moJolro αὐτοῖς βασιλεύς. οὗτοι μὲν οὖν. ἀφικό- μενοι ὃς τὸν “Ἑλλήσποντον διοκώλυον ᾿ἐμουράτεω τοῦ ἃς vj» V.19A B Εὐρώπην δεαβῆναι.
Κατὰ δὲ τὴν παράλιον τῆς Ἵπακεδονίας ἐς τὸν Ἰόνιον ovréflatve τοιάδε. c γὰρ προσδόχιμοι ἦσαν οἱ Παίονες; ἀφί. ξεσϑαε αὖϑις ἐς τὴν Εὐρώπην, dc ἐξελόντες Τούρκους vs καὶ ᾿Μμουράτη ἐκ τῆς Εὐρώπης. προϊδόντες ὅτε ἔσοιτο αὖϑις GP. 171
2020leuoc (προηγγόέλλετο γὰρ ἀπανταχῇ τῇ Εὐρώπῃ ὡς συλλό» γοιντό r& αὖϑις σερατευσόμενοι οἱ Ilaíoysc καὶ ὃ Ἑλλήσπον-. τος ὑπὸ τῶν δσπεορίων κατέχοιτο), ὥρμητο καὶ αὐτὸς τις
3. ταύτῃ ? &. εἰ γὰρ τὸ 12. ὑπέστελλεν P 18. iP λοῦντες an ἐξελώντες
legatos misit ad Romanum pontificem, consulentes, δἱ triremes et na. ves adventarent in Hellespontum, quibus praecluderetut Amurati ín Europam transitus, Amuratem facile debellari posse. εἶ enim Euro- pse exercitus solus apud Amuratem relictus fuerit, haud pugnare ad. versos Pannones volet. legati ire iussi sunt ad Gallos et Burgundiae ducem, in. memoriam revocantes cladem quam perpessi sunt sub Paia- tie imprudentia Sigismundi. eam cladem, si modo velint, Turcis reddi posse. adiuverunt itaque Somanum pontificem, et triremes im- pleveruat decem, quas in Hellespontum misere. etiam pontifex de- tem triremes instruxit et militibus complevit et ad regem Toannem misit, quasi factorus quae rex imperasset. venientes igitur in Hel- lepontum prohibnerunt Europae accessu Ámuratem.
Haec autem. acciderunt juxta maritimam Macedoniae regionem, versus Ionium. cum fama volaret Panoones in armis esse θὲ adve. Bie in Europam, ut inde eiicerent Turcos et Amuratem, lamque omues bellum expectarent baud dobie imminens, quia longe lateque romor increbrescebat Pannones exercitum coneribere et Hellespontum iam ab Occidentalibus eese occupatum, singuli animum intendebant ad
326 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
Τούρχων μέγα δυναμένων, καὶ οὐκ εὐπετῶς ῥάδιον οὕτω χειρωϑῆναι ὑπὸ Παιόνων. ξώρα γὼρ τὴν παρασκευὴν οὐχ V. 100 ἱκανὴν sives ὥστε τὴν Εὐρώπην κατασχεῖν, παμπόλλων ἐν Βαὐτῇ ὄνεων Τούρκων, καὶ ἐν πολέμοις πολλὰ πειραϑέντων, καὶ τὸ πλέον τοῦ βίον σφίσιν ἐντεῦθεν ποιουμένων. ἀρετὴνϑ τα τὸ γένος τοῦτο ἐς ἀπόγνωσιν ἀφικέσθαι ἀξίαν λόγου ἐν- δεικνύμενον ἑπανεωχοῦ, καὶ ἀναλαμβάνειν τὲ σφᾶς τὸ γένος τοῦτο ὑπεμέμνησκο δαιμονίως παρὰ τὰ ἄλλα γένη. “αδίσλαος uà» οὖν ὃ τῶν Παιόνων βασιλεύς, ἀπὸ τοῦ "Τρδελέου διαβὰς τὸν Ἴσερον καὶ τὸν σερατὸν διαπορϑμεύσας, V ἀφίκετο ἐς τὴν βασιλέως χώραν, καὶ αὐτοῦ ἐσερατοπεδεύειο κατὰ τὴν τοῦ Εὐξείνου παραλίαν, “οβροτέχεω τοῦ Divo χιόραν, ἐπὶ Καλλιάκρην τε καὶ ἐπὶ Βώρνην. καὶ ἐλϑόντες ἐνταῦϑα τὰς τε πόλεις ἐπολιόρκουν. καὶ ἢ uiv Βάρνη ὡς C ἐπολιορκεῖτο, προσεχώρησε καϑ' ὁμολογίαν, ἡ δὲ ἸΚαλλιάκρὴ 15 ἑάλω τὸ προσβαλόγτων τῶν Παιόνων καὶ ἀναβάνεων ἐπὶ τὸ τεῖχος, δξελόντες δὴ καὶ ἐξανδραποδισώμενοι ἤλαυνον εὐϑὺ , τῆς Βυζαντίου χώρας καὶ Ὀρεστιάδος. καὶ οἱ μὲν ἀμφὶ ταῦτα εἶχον, ᾿Ἀμουράτης dà ὃ Ἀϊεχμέτεω ἐλάσας ἐπὶ Καρα.- μᾶνον τήν τε χώραν ἐδήου, καὶ τὰ ὑποζύγια ληισάμενος ἐπο-}0 λιόρχει τὴν τοῦ Κονείον ἀκρόπολιν. Καραμᾶνος μὲν οὖν ini τὰ ἄκρα τῆς χώρας ἀποφυγὼν διέτριβεν αὐτοῦ, ὡς ἢν τις
monuit ne bellum moveret contra Turcos, quorum magna potentia esset: eos haud facile ἃ Pannonibus subigi posse. cernebat namque Georgius nop eum esse belli apparatum, ut. Europam obtinere pos- sent plurimi namque ín ea agebant Turci, in castris tantum nou educati, quique plerumque non aliunde quam ex bellis victum para- rent. genus autem hoc hominum, cum ad desperationem adactum fuerit, virtutem metnorabilem ubique ostendere solet. praeterea osten- am Vladislao Turcos plurimum rebus bellicis reliquas gentes ex- cellere.
Vladislaus bis nihil persuasus, ab Ardelio sive Transylvania pro- fectus, Istrum traiecit, et copias omnes transportavit in regis regio- nem, et ibi castrametatus est iuxta Euxini maritimam Dobroditiam, Bulgarorum regionem. binc castr& moventes, Calliacren et Barnem sive Varnam urbes obsidere et oppugnare aggressi sunt. Barne pa- ctionibus in dicionem accepta est, Calliacre vero vi capta est, Pan- nODibus ascendentibus impigre murum et impetu in eam irruentibus. banc ubi occupassent et diruissent necnon foede diripuissent, pluri- mis ebductis mancipiis, profecti sunt recta ad Byzantii et Orestiadu regionem. haec quidem egerunt Pannones. Amurates Mechmetis filius, bello petens Caramanum, eius regionem populatus est; et iumento-
DE REBUS TURCICIS L. VI. 327
ἐπ᾿ αὐτὸν ἀπὸ τῶν ἄκρων ἀμυνούμενος, διεκαρτέρει. καὶ ἐπρεσβεύεεο πρὸς τὸν ᾿Αμουράτην, ὑποσχόμενος διδόναι τὰ ὁμήρους, xai τὸν xaida ἐς τὰς ϑύρας αὐτοῦ ἐπιπέμπϑιν, καὶ φόρον eindyst» τοῦ ὅτους διπλάσιον οὗ ἐπέφερε πρότερον. D justa δὴ οὖν προτεένγνονεος τοῦ Χαραμάνον, καὶ δεομένου σπένδεσθαι αὐτοῦ τῷ βασιλεῖ, ἐνεταῦϑα ἀφίκετο ἀγγολέα πα- oa τοῦ Τριβαλλῶν ἡγεμόνος ὡς οἱ Παίονες ἐπελαύνοντες δια- βαίγουσε τὸν Ἴστρον. καὶ τότε δὴ τοὺς λόγους ἐδέχετο τοῦ Καραμάνον καὶ σπονδὰς ἐποιεῖτο, λαβὼν δὲ ὁμήρους καὶ τὸν παῖδα αὐτοῦ οἷἰπήγαγε τὸν στρατόν. τὸν μὲν οὖν Ἑλλησπον- τὸν ἐπυγνγϑάγεεο κατέχεσθαι ὑπὸ τῶν νεῶν τῶν Ἰἰταλικὼν καὶ ἱσπερέων. ὄὀνεαῦϑωα ὃν πόρῳ ἐχόμενος ὃ τε χρήσαιτο τῷ παρόντι ὃς διάβασιν, τὸν στρατὸν ὅμως ἦγε σπουδῇ ἐπὶ τὸν P. 173 Ἑλλήσποντον, eb τάς τὸ τριήρεις, ἣν ἐπιπλόέουσαι διακωλύωσι, τοῖς τηλεβόλοις ἀπελασόμενος. ἔστε γὰρ τοῦτο τῆς Προπον. τίδος στενώτατον ἐπιεικῶς, καὶ πύργος ἔνεστιν dv τῇ dota Ἰερὸν καλούμενος,ὥστο μηδαμοῦ δτέρωϑε ἐς τοσοῦτον βραχὺ ξυγεέγαε τὸ ἠπείρων διαστῆσαι, ἐνταῦϑα ὡς ἐπῆγε τὸν στρα- τὸν διαβησόμσονος, τὸν τῆς Εὐρώπης τὸ xai ᾿ΑΙσιανόν, τὰς μὲν Mionotég οὐκέτε κατέλαβεν ἐνταῦϑα" ἄγεμοι γὰρ ἰσχυροὶ πᾶγν οὐκ sio» τὰς τριήρεις ὃς τὴν Προποντίδα εἰσπλέειν,
1, αὐτὸν] αὐτὸν ip? 18. τῷ ἠπείρῳ P
run pecorisque praedas agens, Conii arcem obsidione pressit, Cara- manus ad montes regionis confugiens ibi morabator, volens, si hostis &cederet, eum fortiter repellere. tandem legationem misit ad Amu- ratem, promittens obsides necnon filium suum , quem in ianuas regis mittere vellet. addebat se duplo maius quam hactenus regi tributum q»otannis persoluturum. Caramanus cum his condicionibus pacem peteret, forte advenit ad regem nuntius ab Triballorum duce missus, feferens Pannones transgressos esse Istrum. δος igitur nuntio nou- bibil territus petitionem Caramani admisit et cum eo foedus iniit, ac- tptisque obsidibus et filio exercitum abduxit. cum intelligeret Hel- lepontum teneri ab navibus Italorum et Occidentalium, anxius animi erat, eum baud satis constaret quo pacto in praesentiarum in Euro-
transvehi posset. nec tamen exercitum, summa celeritate adbi. ἴω ad Hellespontum ducere omisit, ut naves hostium, si adnaviga- rent, bombardis et reliquis tormentis abigeret. est autem iste locus Propontidis angustissimus ; et turris isti est in Asiam recedens, quae Sacra gominatur, ut neutro sic coeat, ut ab continente sübmoveatur. cum igitor huc venisset, in animo agitans Europae. et Asiae ezerci- tum ia Europam transmittere , triremes non amplius invenit. pam ventos, qui coortus erat admodum validus, haud fimebat naves in
Propontida navigare. is ventus multis regnavit diebus, neé naves vllo
328 LAONICI CHALCOC. DE REBUS TURC. L. VI.
Βκαὶ πνεῦμα τὸ ἰσχυρὸν κατῇεε ἐπὶ συχνὰς ἡμέρας, βιαζόμε- γον τὰς ναῦς μηδαμῇ ἀναπλεῦσαι ἐναντία τοῦ πνεύματος, ᾿"Ἡμουράτης δέ, ὡς αἱ τριήρεις οὐκέτι παρῆσαν αὐτοῦ, xaJ ἡσυχίαν διέβαινεν αὐτὸς τὸ καὶ ὃ σερατὸς ἅπας. ἐπεὶ δὲ διεβεβήκει, ἄγγελον ὄπεμψο παρὰ τὸν Βυζαντίου βασιλέα," δροῦντα αὐτῷ ὡς διαβαίνοι σῶς καὶ ἐπὲ τὸν ἐχϑρὸν αὐτοῦ ἐϑὺ ἐλαύνοι, καὶ εὔχεσϑαι παραγγέλλει ὡς κάλλιστα αὐτῷ τὰ ἐς τοὺς πολέμους.
modo contra ipsum niti poterant. Amurates igitur, cum bostium tri- remes non amplius adessent, per otium ipse simul cum universis co- plis in Europam transportatus est. cum transvectus esset cum copiis suis, ad Byzantii regem nuntium misit, qui diceret se salvum et in- columem cum univereo exercitu transvectum esse in Europam et per- gere contra hostes. proinde ne cunctaretur quam celerrime conscri- pto exercitu subsidio venire.
A4ONIKOT XA4AKOKONZTAOT " A0HNAIOT ADnOAEIEIS ISTOPION .H EBAOMH.
LAONICI CHALCOCONDYLAE ATHENIENSIS
HISTORIARUM
DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM LIBER SEPTIMUS.
βασιλεὺς δὲ Ἑλλήνων dg ἐπύϑετο τὰ παρὰ τοῦ ἀγγέλου, p. 174 ἤχϑετο μὲν οἷα εἰκός, διαβεβηκότος οὕτω ὥστε μὴ διακωλῦ. V. 156 σαι τὴν διάβασιν ἀμαχητί, ἀλλ᾽ ἡσυχῇ διαβάντα τόντε σερα-
τὸν αὐτοῦ ἅμα διαπορϑμεῦσαι, καὶ ἔφερε μὲν χαλεπῶς, ἐβου-. δλεύετο δὲ ὅπως τῷ παρόνει χρήσαιτο, καὶ εἶτε πόλεμον ἀπαγ-
γέλοι τῷ ᾿Αμουράτῃ εἴτα εἰρήνην. εἰ μὲν γὰρ εἰρήνη αὐτῷ
εἴη πρὸς ᾿Αμουράτην, ἐχρῆν ἐλαύνοντι διὰ τοῦ Πόντου τὴν χώραν αὐτοῦ ἀγοράν τὸ ἅμα παρέχειν καὶ τὰ ἐπιτήδεια. καὶ
(α, κἐκοειιπι rex ut audivit quae adferebat nuntius Amuratis, dolebat 1:)mo, quemadmodum — verisimile est, quod eum transitu prohibere üequivisset, verum absque praelio transiisset et per otium copias lraduxisset omaes. baec quidem molesto ferebat animo. deliberabat quid in praesenti rerum statu potissimum ageret, bellumne sive pa- cem Amurati nuntiaret. nam si pacem cum Amurate retinere ipsti- list, fore ut ei per Ponti regionem exercitus ductanti cogeretur
330 LAONICI! CHALCOCONDYLAE
τοῦτο ἐδόκει δεινὸν αὐτῷ ἔσεσϑαι πρὸς τῶν Παεόνων, ἐπει- dá» περιγένωνταε τοῦ ᾿Αμουράτεω, καί ἀχϑησομέγους αὐτῷ
P. 115 διὰ τοῦτο τοὺς Παίονας, ἐδόχειε τε οὖν ἐπὶ τὴν τῶν lloiw- γῶν μοῖραν τραπομέγους ἐλέσϑαι τε τὰ ἐχείγων, καὶ πόλεμον ἀπαγγέλλειν τῷ ᾿μουράτῃ. dg μὲν οὖν ἣ γραφὴ ἐδήλου, οὐδ πάνυ τε διεσάφησε Χαλίλης ὁ Πραΐμεω, ἐπιτήδειος ὧν ἐν τῷ τότε τοῖς Ἕλλησι, καὶ βουλόμενος εἷς ἥκιστα αὐτοὺς πο. λεμεῖν ἐκ τοῦ ἐμφανοῦς βασιλεῖ, πρὶν ἢ καραδοκῆσαι οἷ ye- θήσει ὃ πόλεμος. . :
“Ἵμουρατῆς μὲν δὴ οὐϑὺ τῶν πολεμίων ἐλαυνόντων ἐσερα 10 τεύετο παρασχευασάμενος, καὶ τὸ ἄλλο τῆς Εὐρώπης στρό- τευμα κατέλαβεν ἠἡϑροισμένον αὐτῷ, καὶ προσιὼν ἑκάστοτέ οἱ ἐπὶ τὸν πόλεμον. οὗτος δὲ κατόπιν ἐλαύνων τοῦ Παιόγων στρατοῦ ἐστρατοπεδεύετο νυχτὸς, ἔνϑα τῇ προτεραίᾳ ἐπηυλί-
Βζοντο oi Παίονες, καὶ ἡμέρᾳ ad ἤλαυνε καὶ ἐστρατοπεδεύετο 15 ἐς τὸν σταϑμὸν τῶν Παιόνων, j ἐστρατοπεδεύοντο. τοῦτο δὲ ἐποίεε ἐπὶ ἡμέρας τέσσαρας, καϑορῶν τὸ τὸ πλῆϑος τῶν πολεμίων καὶ ὡς ἔχουσι διαϑέσεως ἐς αὐτόν, εἴτε περι’ — δεεῖς ἐπέασιν, dure ἐπὶ βραχύν τινα χρόνον συστέλλεσθαι, — che καὶ τόλμῃ χωροῦντες, μηδὲν δεδιότες, στρατεύονται, καὶ ὡς ἔχουσέ za ἐπιτηδείων ἐν τῷ στρατοπέδῳ. ταῦτα γὰρ ἅμα συνειδείη ἂν τις ἑπόμενος τῷ πολεμίων στρατοπέδῳ, xai ἐπι- λογίσαιτο σαφέστατα ὡς ἔχουσί τε δέους καὶ τόλμης καὶ ὡς
2. ἀχϑεσομένους ἢ 19. περιδεὴς ἐπὶ πᾶσιν Ῥ
commeatum et necessaria praestare. 688 re se maxime oKensurum Pannones iudicabat; et hinc maximum sibi imminere periculum ἃ Pannonibus, si Amuratem devicissent. videbatur igitur eo tempore consultissimum fore, sequi Pannonum partes et bellum Amurati in- ferre. Chatites Priami filius Amuratem non omnium, quemadmodan eius literae indicant, certiorem reddidisse videtur. amicus etiamnum ea tempestate erat Graecis, et volebat hos quam minime ex aperto bellum gerere cum rege, priusquam satis explorassent quonam bellum esset. eruptarum.
Amurstes igitur, cum contra ipsum recta pergerent bostes, arma bene instructus capiebat ; et exercitum Europae universum congregatum accipiens, singulos ad bellum fortiter suscipiendum cohortabatur. secu- tus igitur Pannonum ezercitum, noctu eo loci castra meaiebat, obi ho- stes praeterita die castra posnerant. similiter cum dies illuxiseet, baud longe ab Pannonum castris et aga locabat. hoc faciebat per dies quit- tuor, ut posset contemplari hostium moaltitedinem, necnon quis eorom esset ad id. bellum animorum habitus: formidolosine essent et proinde cito omissuri eam expeditionem, an audacia freti, nihil metuentes, pro-
20-0 A T»
DE REBUS TURCICIS L. VII. 331
ἐχουσὶν ἐπιτηδεέων καὶ πληϑύος, ὅδός τε εἴη ὃ στρατὸς ἢ ye; τούτου. ταῦτα μὲν οὖν ᾿Αμουράτης ἐλαύνων κατόπιν ἐλογίζετο ἐπὲ τέσσαρας ἡμέρας" τῇ δὲ πέμπτῃ Ἰωάννης δῶ Χωνιώάτης, eg ἤσθετο χατὰ πόδας ἐλαύγειν τὸν βασελέως V. 137 ὁσιρατόν͵ ἐς βουλήν τὸ καϑίστατο σὺν τῷ Παιόγων βασιλεῖ,
καὶ ἐβουλούοντο εἰ τὴν μάχην αὐτοῦ ποιήσαιντο καὶ μαχεσά- M» οὕτω τοῦ πρόσω ἔχοιντο, ἢ ἀμαχητὲ προΐοιεν, κατα. ἱαμβώνοντες τὴν χώραν. ἐνταῦϑα ἔδοξε βουλευομένοις τὴν μώχην ποιεῖσϑαι, cóg d» μὴ ἐπισπώμενοι ἐνοχλοῖεν καὶ πρώ- ὄγματα ἔχοιδν, ὥστε κωλύεσθαι, ἤν τι ἐπιχειροῖεν ἐς τὴν yo- 1444 [αν αὐτοῦ. ὡς οὖν ἐδέδοκτο καὶ ἐπέμενον, ἐνταῦϑα ᾿“μου-.- d. 10 Nor. ἕάτης ὠφικόμενος ἐσερατοπεδείετο ἐν τῷ πεδίῳ. καὶ πρῶτα
μὲν τοὺς νεήλυδας παραταξάμενος ἐκυχλοῦτο ὑπὸ τῶν ϑυ- μῶν, εὐμεγέθεις πηξάμενος σιδηρίους ἐς τὴν γῆν. φέρει δὲ Ὁ ὑύτους αἰεί, ὅποε à» σερατεύηται βασιλεύς, ἐπὶ τῶν καμή--
lev* χαὶ πρός ys τὼ ὅπλα τῶν νεηλύδων ἐπὶ τῶν καμήλων φέρει, xai ὅποε d» ὅσοιτο αὐτῷ ἐν τῇ μάχῃ, διανειμάμενος
ii ὅπλα ἐς μώχην καϑιίσταται. μετὰ δὲ τούτους τοὺς ϑυ-- μοὺς ἄγων χαὲὶ τὡς. καμήλους αὐτοῦ ταύτῃ ἔμπροσθεν τῶν ϑυρεῶν ὄστησε, καὶ οὕτω παρετασόετο ἐς τὰς ϑύρας. ἐν μέ-
99 δ' αὐτός v8 καὶ οἱ τοῦ οἴκου ἡγεμόνες καὶ oi τῶν ϑυ-
(P, ὅσοι πάρεισιν αὐτῷ ἐς τὸ στρατόπεδον. τὸ δὲ Εὐρώ-
1, ὅλος"
lectionem facerent; praeterea an omnia in castris eorum ordine gere- ποίαγ: abundarentne commeatuum copía, an secus. haec omnia quis Ule explorare potest, si subinde hostilém sequatur exercitum. ex- Xütsime etiam cognoscat hoc modo, audacesne an timidi sint; prae- rea an intet se consentiant, si agmen sit iter ingressurum aut ingrediatur, baec quidem per quetriduum explorare haud cessabat imwates — quinto autem die Ioannes Choniates ut sensit subsequi "ttis exercitum, deliberat, adhibito in consilium et Pannonum rege, ibiee velint praelii aleam experiri et sic ulterius proficisci, an prae- 4m detrectantes ulterius progredi, hostilem regionem occupantes. dttreto igitur facto, pugnandum esse, hostium adventum expectarunt. Ámurates igitur adveniens castra in eodem communit campo. pere- Fiaos primo locavit, qui per circuitum ferramenta magna defigebant; "Ü in hunc modum ab ianuis quasi circulo ambiebatur rex. ferra. weala illa, quocunque cuin exercitu proficiscitur rez, portant cameli, aecoon grinorum arma. si praelium occipieudum est, arma inter milites distribuit. post hos scuta .collocavit, et ante scuta camelos duos constituit. bic ordo ianuarum est. iu medio autem consistunt iiie rex et aulae eius duces, necnon quotquot ipsi de ianuis in ex- etcitu praesto sunt. im proximo statuitur Europae exercitus; cui
332 LAONICI CHALCOCONDYLAE
πῆς στράτευμα παρετάσσετο αὐτῷ ἔχον σερατηγὸν Καραϊίην͵ ἄνδρα εὐδόχιμον. ἐτάσσετο δὲ κατὰ ἴλας χωρὶς ἀπ᾽ ἀλλή- P.176Àc» διεστηχυίας oU πολλῇ χώρᾳ. καὶ τὸ ᾿Ασίας στράτευμα ἐτάσσετο κατὰ ἴλας dni μέτωπον ἱσταμένας ξυμπάσας, ὥστε ἀλλήλαις ἐπιβοηϑεῖν, ἐπειδάν τε τούτων ὑπὸ τῶν πολεμίωνὁ πονῇ - τὰ γὰρ ἱππικὰ στρατεύματα oUx ἔχει τάσσεσϑαι αλλη πῇ 7 κατὰ ἴλας, ἐπεὲ τὰ πεϊζικὰ ἔχει καλῶς παρατάσσεσϑαι ἐπὶ κέρᾳ, οὐ μέντοι γε οἱ ἱππεῖς. Παίονες δὲ παρετάσσοντο καὶ οὗτοι κατὰ λόχους καὶ φρήτρας " καὶ οἱ Παίονες εἶχον τὸ δεξιόν. οἱ δὲ Ζᾶκες τὸ εὐώνυμον». υ Καὶ Ἰωάννης μὲν ὃ Χωνιώτης ἔχων τὴν φακχζῆν͵ τοὺς Βιτάξιδας καλουμένους, ἐπήει ἐπὶ τὸν τῆς ᾿Ασίας στρατηγόν. καὶ οἱ πολλοὲ μὲν αὐτῶν οὐδὲ ἐς χεῖρας. ἐλθόντες ἐδέξαντο Βτοὺς Παίονας, ἀλλὰ ἔφευγον ἐκ πολλοῦ, παρείχοντό ts τοῖς ποσὶν ἐπιδιώνειν» ἔνϑα γενόμενοι διεσπάρησαν. καὶ τὸν δεύ- 1600» τῆς ᾿Ασίας στρατὸν οὕτω δὴ τρεψάμενος ἐδίωκεν. ὑπε- λείπετο δὲ αὐτῷ τὸ τῆς Εὐρώπης στράτευμα, ξστηκὸς τε καὶ οὐδαμῇ χωρῆσαν, ἀλλ᾽ ἐπιμένον τοὺς πολεμίους, δῆλα γὰρ ὡς βασιλέως ἑστηκότος τὰ στρατεύματα ταῦτα τῆς Εὐρώπης ἕστηκε, καὶ ἣν τε μὴ δεξάμενα τοὺς πολεμίους ἐς φυγὴν} γένοιτο, αὖϑις ἐπάνεισιν ἐπὲ τὸ βασιλέως στρατόπεδον. εἰώ-
1. Caradiam , non Rumiliae sed Anatoliae fuisse beglerbegum Hammerus monet 1 p. 655. 11. τὴν φαχζήν, τοὺς Βιτάξιδκι die Faction (la fazione) der Büchsenschützen. Hammer I p. 633 cf. p. 657, 14. τοῖς Πᾶαίοσιν ὃ
praeest dux insignis nomine Carazies. is autem exercitus distribut- batur per manipulos, qui parvis interstitiis dirimebantur. Asiae quo- que exercitus in aciem educebatur et a fronte locabatur, in manipe- los segregatus, ut 96 mutuo adiuvare possint, si quid periculi ab bo- ste ingruisset. nam equestres copiae non nisi in turmas separale hosti opponi possunt, cum interim pedestres pulchre in cornua apt possint, equites vero minime. Pannones interim haud otio torpebant, verum et ipsi aciem exornabant per turmas et tribus suas. Pannonei in dextro, Daci in sinistro curabant cornu.
loannes Choniates habens Phaszen, id est eos qui Bitaxides vo cantur, proficiscebatur contra Asiae ducem. plurimi Asiani haud s stinentes Pannonum impetum, antequam ad manue ventur essel, fe- gam arripiebant. fugientes persequebantur Pannones; tandemq dispersi fugientibus inhaerentes, Asiae exercitum terga dare coese runt. regi relinquebatur Europaeus exercitus, qui adbuc stabat n& | quoquam fugerat, expectans hoslem. inanifestum enim ese reo quanlisper manserit rez, tantisper etiam Europae exercitam consitlert.
DE REDUS TURCICIS L. VII. 333
ju yap γένος, μετά ys Σχύϑας τοὺς νομάδας πάντων δὴ μά- λιστα ὧν ἡμεῖς ἔσμεν, φεῦγον αὖϑις ξυνίστασϑαί τὸ αὐτῷ καὶ ἐπανιέναε ῥᾳδίως καὶ αὖϑις ἐς τὴν μάχην, καὶ τρεπόμενον C εὐπετῶς, ὅποι ἂν αὐτῷ λυσιτελοίη. οἱ μέντοι ΖΔᾶκες ἐν τῷ ἐϑορύβῳ τούτῳ τῆς μάχης, ὡς ξώρων τοὺς ᾿Ασιανοὺς ἐς φυ- γὴν τρεπομένους, οὐχέτε δὴ ἐνταῦϑα ἐπέσχον, ἀλλ᾽ ἐς τοὺς βασιλέως ϑησαυροὺς τραπόμενοε διήρπαζον τά τὸ χρήματα χαὶ τὸν βασιλέως κοιτῶνα. xai τὰς καμήλους ἐφόνευον, ἀλ-- λήλοις διακελενύμενοι. — cg dà ἔργον εἴχοντο καὶ ἱκανῶς εἰ- χὸν τῆς διαρπαγῆς, οὐκέτι ἰόντες ἐς μάχην παρετάσσοντο ἐν οὐδενί, ἀλλ᾽ ἐπὲ τὸ ξαυτῶν στρατόπεδον ἤλαυνον. '"Ioavvgc μὲν οὖν, ὡς ἐτρέψατο τῆς ᾿Ασίας στράτευμα, ἀφίκετο ἐπὶ ΛΜαδίσλαον βασιλέα, παραινῶν αὐτῷ ἴστασϑαι καὶ ἱδρῦσθαι κατὰ χώραν, μηδὲ προΐέναε ποι συμβαλοῦντα τοῖς πολεμίοις, D bec à» ἐπανεόντε κατὰ τοῦ βασιλέως χαλεπὸν ἀποβαίη, κατα- φυγὴ ἐκ τῆς μάχης γένοιτο. καὶ παρεγγύα μηδενὲ τῶν dug' αὑτὸν ἐπιτρέπειν ἄλλῃ πῇ ἀπιέναι, ἐλλ' αὐτοῦ μένοντας ἐπι- v, 138 μένειν, ἐς ὃ ἂν μαχεσάμενος καὶ τὸ τῆς Ευρώπης στράτευμα τρεψάμενος ὑποστρέψηται, καὶ τότε ἐπὶ τὰς ϑύρας ἅμα, ὕπο- λειπομένου τοῦ ἀγῶνος τούτου, ἁλῶσι μετὰ ταῦτα, καὶ ἐξερ- γάσωνταιε καὶ τοῦτον τελευταῖον ἀγῶνα. Ó μὲν ταῦτα εἰπὼν ἄἀπηεε συνταξώμενος ἐπὶ τὸ τῆς Εὐρώπης στράτευμα, ὃ ἐπὶ
1. τὸ γένος tolto? 2. αὐτό 11. οὐδεν] οὐδενὶ κόσμῳ 3 15. εἴ τι ἰόντεῦ ι, qui elsi hostibus non restiterit, verum in fugam abierit, attamen in regia castra revertitur. nam istud hominum genus novimus post Scythas putores maxime fugere, seque in fuga facillime colligere et praelium redintegrare. in fugam vero versi facile servantur. Daci inter pu- - fae tumultum cum cernerent Albanos in fugam effusos, nec sibi temperarunt: verum im regios thesauros conversi eos et regni opes diripaerunt, necnon regium cubiculum, ínterfectis camelis, cum sese mutuo ad ístam rem usque cohortarentur. occupati isto opere cum forent, praedandique iam obrepsisset satietas, haud in praelium redi- hsot, nec olli parere volebant, sed in castra sua reverlebantur. lo- annes cum fugasset Asianum exercitum, accedebat ad regem Vladis- lam, eumque diligenter monebat ut eo loci cum suis militibus sub- sisteret, nec eos quoquam abire pateretur, ut sibi redeunti in pugnam contra Ámuratem, si quid periculosius ingruisset, refugium tutissi- mum, quo se reciperet, esset. praecepit quoque Vladislao ut obte- saretor milites qui secum erant, ne se loco moverent, verum in iis- dem vestigiis haerentes expectarent, donec fuso fugato victoque Eu- fopae exercitu. victor reverteretur, et donec praelium, quod nunc so-
334 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τὸ εὐώνυμον τοῦ βασιλέως παρετάσσετο μέρος, καὶ συμβαλὼν P.177 ἐμάχοτο ἐπὲ χρόνον τινά. ἐγένετο δὲ ἡ μάχη οὕτως. ὡς συμβάλλοιον οἱ Παίονες ἐς χεῖρας ἐλϑόντες, τρεψάμενοι τοὺς Τούρχους ἐδίωκον. ἕως οὗ ἐγένοντο ἀγχοῦ τοῦ στρατοπέδου αὐτοῦ. “μετὰ δὲ εὐθὺς συστρέψαντες οἱ Τοῦρκοι ἐδίωκον" τοὺς Παίονας χρόνον ἱκανόν, ἄχρις οὗ γένοιντο xai οὗτοι ἐν τῷ στρατοπέδῳ αὑτῶν. xai ὅπότο μὲν βιασάμενοι οἱ Ilaíc. ψες τοὺς Τούρκους ἐπικέοιντο διώκοντες, ἐνταῦϑα συχνοὶ τῶν Τούρκων ἔπεπτον καταπατούμενοε ὑπὸ τῶν Παιόνων. καὶ μὲν δὴ καὶ Παίονες ὃν τῇ ἀποχωρήσει πολλοὲ ἀπεγίύνοντο, ἢ ὁπότε δὴ αἰδοῖ ἀποχωροῦντες. ἐν τούτῳ πέπεειε ἸΚαραζίης τῆς Εὐρώπης στρατηγὸς, ξίφει Παιονικῷ βληϑεὶς κατὰ τὸ | Bgrz9oc, δορατείρ τραύματι. τὰ γὰρ Παιονικὰ ξίφη σχεδὸν τι δὴ, καὶ τὰ τῆς Γερμανίας ἁπάσης, ἐληλαμένα τυγχάνει ἐπὶ μήκιστον καὶ ὀξέα, oy μέντοι τοιαῦτα οἷα καταίροντας κὐ-] nrety ὅτι καὶ ἄξια λύγου, ὡς τὰ βαρβαρικὰ ἢ καὶ Ἰταλιχα, τὰ μὲν βαρβαρικὰ τοιαῦτα (Τούρκων δέ ἔστι ταῦτα), βαρὺς ἔσχοντα πάμμεγα καὶ ἐφ’ ἑνὶ ἔχοντα τὴν τομὴν, xarafaryov- σί ys μάλιστα δὴ πάντων τῶν ξιφῶν ὧν ἡμεῖς ἴσμεν" δεὺῦ- τερα δὲ τούτων τὰ Ἰταλικά, Ἑλληνικὰ ποτε γενόμενα. τὰ δὲ3 Γερμανικὰ καὶ Παιονικὰ μαχρὰ μὲν εἶσι καὶ στρογγύλα, tt- τράγωνα, τὴν τομὴν ὀξέα, Bc δεὺ δὲ πάνυ λήγοντα δόρατος
lum cum ianuis reliquum sit, conficiat. haec cum dixisset, confestim accingebatur ut praelium committeret cum Eurapae exercita, qui 2d sinistram regis instructus stabat. et manus conserens aliquandia ρυ- gnabat. pugnae autem haec facies erat. cum ventum esset ad manus, Pannones Turcos fugabant eosque usque ad castra persequebanto. Turci conversi deinde Pannones insequebantur: nec a persecutioot cessarunt prius quam et eos ad castra compulissent. si quando Par- - nones victoria fruebantur, Turcos persequebantur acerrime, plorim- | que cadebant, obtriti a Pannonibus. etiam Paunones aliquando, quiz- vis plurimi forent, cum rubore retro gradum ferebant. cecidit ibi dem Carazies Europae dux, Pannonico gladio transfixus. solent enim Pannonici gladii vulnera dare, quae nihil differunt ab istis quae ft cere consueverunt hastae. gladii namque Pannonum et Germanoron longi sunt et acuti, nec librato ictu feriunt, quemadmodum barbiric et [talici. barbarici gladii (et eiusmodi utuntur Turci) ponderw! | sunt admodum, unaque tantum parte scindunt. nec scio gladios quo- rum acies altius in corpora penetret. bis comparantur gladii Italic. qui quondam Graecis Ín usu fuere. Germanici et Pannonici εἰν longi et rotundi, necnon interdum quadrati sunt: aciem habent ac-
DE REDUS TURCICIS L. VII, 335
ἐπιφέρουσε τομήν, τοῦ ἐφ᾽ ἵππου xartmtotídovtog αὐτὸ ὡς ἐς τὸ τοῦ δόρατος σχῆμα.
Καραζίης uà» οὖν οὕτως ἐτελεύτησε. nep dà Zadíc-C law τὸν Παιόνων βασιλέα ἐγένετο τοιάδε. ἦσαν γὰρ παρ’ $asrg ἄνδρες φϑονοῦντος καὶ ἀχϑόμενοι τῷ Ἰωάννῃ διὰ τὴν ἀρετήν. ὡς ἑώρων αὐτὸν καλῶς διέποντα τὰ ἀμφὲ τὸν πό- λεμον, καὶ τρεψάμενον μὲν τὸ τῆς ᾿Ασίας στράτευμα ἅπαν, μαχόμενον δὲ καὶ πρὸς τὸ τῆς Εὐρώπης γενναιότατα καὶ ἐνελύντα στρατηγὸν αὐτοῦ Καραζίην, ἔλεγον noóg βασιλέα τοιάδε. x) βασιλοῦ, τέ ἑστηκότες ἐνϑάδε ἐναμένωμεν "Iody-. γὴν ταδὲ πάντα διαπράττεσθαι, ὡς μόνῳ ἀνδρὲ ὄντε ἐπιτρέ- xvii αὐτῷ τοὺς πολεμέους διώσασϑαι; ἡμῖν γὰρ ἐς αἰσχύ- γὴν ἐπιεικῆ τινὰ φέρεε πάνυ τοῦτο, ἡμᾶς μὲν ὧδε ἑστηκότας ὁρμᾶν τὸν σὸν δοῦλον μαχόμενον τούτοις τοῖς Τούρκοις. ἐχρὴν lyio δὴ βασιλέα ὄντα ἡμῶν σὺν ἡμῖν τοῖς ἀμφὲ αὐτὸν οὖσιν γ» ἀποδείκνυσθαι ἔργα, ola ἐπαινέσαιντο καὶ αἱ γυναῖκες ἡμῶν καὶ οἱ d» ταῖς πόλεσιν ἡμῶν, τὴν μάχην πυνθανόμενοι ὡς ἐγένετο, καὶ οἱ πολέμεοε. GÀ οὗτος μὲν τρεψάμενος τοσοῦτον σῖφος ἀνθρώπων ἀποφέρεται δόξαν ἀθάνατον" σοὶ δὲ ἑστη-
βϑτότι μόνον ὄνεαῦϑα καὶ ἐφορῶντιί 9^ ἕκαστα ὄνειδος καταλεί- "tta; ἐς τοὺς ἐπιγενομένους. μὴδὲ yàg oiov ὡς ἐπειδὰν τρέψηταε τὰ στρατεύματα, αἱ τοῦ βασιλέως ϑύραι. ἐπιμενοῦ-
12. δηιώσασϑαι P 14. δρᾶν ἢ
um et ín mucronem oblongum desinunt. vulnera infligunt, si quis lis utatur insidens equo, talia qualia hasta dari solet.
Pannonico gladio transfossus ezpiravit Carazies. nunc quid penes Viidislanum regem Pannonum acciderit dicetur. erant apud bunc re- gem viri complures, qui invidebant Joanni Huniadi eiusque virtutem 3egris ferebant animis. "videntes igitur eum pulchre et decenter bel- lum administrare, et in fugam egísse Asiae exercitum universum, nec- non generosissime dimicare contra Europae exercitum, cuius ducem Giraziem nomine peremerat, sic allocuti sunt regem. “ὁ rex, quid hie consistimus et expectamus loannem, eique, quasi solus vir sit, permittimus hostes vincere et reliqua omnia perficere? infamiam Eiimam nobis importat, dum hic otiosi tempus terimus : servum "tto tuum sinimis festinare et Dugnare contra hostes. opportebat ime regem. nobis adiunctum militaria facta edere, quae plurimum ludis mereantur apud uxores nostras et apud eos qui urbes nostras iohabitant, necnon apud Turcos. verum ille in fugam vertens tan- üm hominum moltitudinem, gloria potitur immortali: tibi autem hic 'anti et singula spectanti ignominia reliaquitur; quam etiam ad Poxeros transmittes. nec enim est ut versare, ianuarum milites nos
e
. 936 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
σιν ἡμᾶς ἐπιόντας, ἀλλὰ φεύξονται τὸ παραυτίκα ὅποι προ- Ρ. 118 χωρήσειεν. ἴϑι οὖν ἐπὶ τὰς ϑύρας ἴωμεν τοῦ ᾿Αμουράτεω" βασιλεὺς γὰρ ὧν προσφέρεσθαι βασιλεῖ δίκαιος ἂν εἴης." ταῦτα ἀκούσαντα τὸν νεανίαν ἐπειδή τὸ ὃ λόγος ἔργων οἷα, μεγάλων ὀρεγόμενος, καὶ ὡς εἶχε τάχους, ἐλαύνει ἐπὶ τὰς fa-5 σιλέως ϑύρας, 5j ἑστήκει συντεταγμένος ὡς ἐς μάχην, καὶ V. 120 τάφρον πέριξ τε δρυξάμενος ἐν τῷ στρατοπέδῳ ἐπέμενεν ἰδεῖν ἦ χωρήσει ἡ μάχη. ὡς δὲ ἐνέβαλεν ἐς τοὺς νεήλυδας, καὶ ἐμάχοντο κυχλωσάμενοι ἐντὸς οἱ γεήλυδες, καὶ ἀπολαβόντες, ἐμάχοντο ἀξίως Aoyov. ἐνταῦϑα πολέχει ó ἵππος τοῦ βασι-! λέως Παιόνων τιτρώσχεται τοὺς πόδας καὶ πίπτει, πεσόντος δὲ οὗτε ἤσϑοντο οἱ ἀμφ᾽ αὐτὸν οὔτε ξωράκεισαν ὑπὸ τοῦ ϑυορύβου τοῦ ἀμφ᾽ αὐτοὺς γενομένου. ἐνταῦϑα ἀφελόμενοι Βτὸ χράνος οἱ νεήλυδες καὶ ἀποτεμόμενοι τὴν κεφαλὴν ἀπὴ- yayov ἐς βασιλέα. Θερίζης δὲ ἣν τοὔνομα ὃ νέηλυς, ᾧ διὰ! τοῦτο ἀνδρεῖον τι νέον ἐπέτρεψε βασιλεὺς ᾿“μουράτης ἔχει» καὶ μεγάλα ἐτίμα. ᾿Αμουράτης μὲν οὖν ἐνταῦϑα λέγεται, ὡς ἑώρα ἐμβαλόντας τοὺς Παίονας καὶ μαχομένους ἀξίως λόγου, ὥρμητο ἐς φυγήν" πρὲν δὲ αὐτὸν ὃς φυγὴν τραπῆναι, τὶς ἰδὼν αὐτὸν ἐβλασφήμησε, δεινὸν λογισάμενος εἰ ἐκφύγοι, xa-! τόσχε τε αὐτόν, καὶ μετ᾽ οὐ πολὺ τὴν κεφαλὴν τοῦ βασιλέως Παιόνων ἐς βασιλέα ἸΠουσουλμάνων ἀπήγαγον.
1. προχωρήσαιεν P — 4. ἔπειϑέ τε --- ὀρεγόμενον ἢ
nos accedentes fortiter suscepturos, cum ab Iosnne adeo facile Asis- nus exercitus fugatus sit: verum fugam, ne dubites , inibunt. aff igitur, contra ianuas regis pergamus. cum enim sis rex, ut cum rere congrediaris honestum est" haec cum audivisset rex adolescens, (magn enim ista oratio pollicebatur) quam citatissimo agmine contendit ad ianuas, ubi Amurates stabat paratus ad praelium, et fossa munito! expectabat quis praelii eventus esset futurus. Pannones adorti sun! peregrinorum coronam , qui et ipsi fortiter inter castra praelium pr Amurate ciebant. ibi equus, quo vehebatur Pannonum rex, securi feritur, et pedes vulneratus corruit una cum sessore. at qui pro xime steterant (tantus praelii tumultus erat) non senserunt casum regis. peregrini victoria potiuntur, caputque Pannonum regis rett»- lerunt ad Amuratem. nomen autem peregrini qui id facinus meme- rabile ediderat, erat Therizes; qui insigne virtutis praemium ape! regem consecutus est, eumque in maximo honore habuit. ferunt Amuratem, cum Pannones irruerent et. fortiter dimicarent, fugam init statuisse, antequam fugam arriperet, visum esse a viro id moliri rt- gem; qui regem conviciis lacerans , ut qui nequaquam honeste age- ret, si fuga sibi consuleret, eum retinuit. nec multo post caput ΓΕ} Pannonum abscissum allatum est in castra ad regem Musulmanorun-
DE REBUS TURCICIS L. VII. 397
Οἱ uà» ἀμφὲ τὸν βασιλέα Παίονες ὡς ἀπήλαυνον, ἐζή-- 10v» τὸν βασιλέα" μετὰ δὲ ταῦτα, ὡς ἤσϑοντο ἐγταῦϑα πε- σύγτος καὶ ἀποθανόντος, ἐνέβαλον μὲν αὐτίκα, πειρώμενοι α ἀγελέσϑαε τὸν νεκρόν, οὐ μιόντοι περιεγένοντο" ἐπύρωσε γὰρ. ὀτούργον τοὺς νεήλυδας, καὶ ἐμάχοντο μεγάλως. μετὰ δέ, ὡς οὐκ ἠδύναντο ἀνελέσθαι τὸν νεκρόν, ἀπήλαυνον éni τὸ στρατόπεδον. καὲ αὐτίκα 7 φήμη ἀφικομένη ἐπὶ τὸν Χωνιά- τὴν καὶ ἐς τοὺς ἄλλους τοὺς ἐν ταῖς συντάξεσιν ἐπαυσέ τε μάχης. καὶ ἀποχωροῦντος καὶ ἰόντος ἐν οὐδενὲ κόσμῳ, ἐπυν-
ϑϑάνετο ἕκαστα, οὐκέεε ἤλαυνεν ἐπὶ τὸ στρατόπεδον, ἀλλ᾽ εὐϑὺ τοῦ Ἴστρον ἐπορεύετο αὐτός τὸ καὶ οἱ “Ζᾶχες, καὶ ὡς εἶχον σπουδῆς, ἔφευγον ἐν οὐδενὲ κόσμῳ καὶ οἱ ἀμφὲ τὸν βασιλέα Παιόνων. ἐν ταύτῃ τῇ ἀποχωρήσει ἐτελεύτησεν ὑπὸ Τούρ- τῶν Ἰουλιανὸς καρδιενάλιος, ἐνὴρ τὰ πάντα γενόμενος ἂρι- ὅσιος. καὶ ἄλλοι τὸ ἔπεσον ἐν τῇ ἀποχωρήσει ἄνδρες ἀγαϑοὲὉ οὐκ ὀλίγοε ΖΙακῶν.
Ἰωάννης δὲ εὃς ἐπὲ τὸν ἴἴστρον ἀφίκετο καὶ τά τε στρα» τεύματα διαβάντα διεσπάρη, ἐνταῦϑα, ὡς ἐπορεύετο ὀλίγοις τοῖς ἀμφ᾽ αὑτόν, ξάλω ὑπὸ “ρακούλεω τοῦ faxo» ἡγεμόνος,
δ) πολεμίου τε ὄντος. καὶ πρότερον óà Ἰωάννης ἠναντιοῦτο αὖ- τῷ ἐν τοῖς Παίοσε παρὰ βασιλεῖ “αδισλάῳ, ὅτε τὴν ὅλασιν | ἐποιοῦντο ἀπὸ τῆς “ακίας τὸν Ἴστρον διαβαίνοντες, τς v8 χώμας αὐτοῦ ληιζόμενος, καὶ διέβαλε πρὸς βασιλέα Παιόνων
Panpones cum cederent, regem suum quaeritabant. cum autem tomperissent eum in acie cecidisse et obtruncatum esse, in prae- lium redeunt, volentes mortui corpus tollere; nec tamen Turcos vin. tere quiverunt, hic rumor ut devenit ad Choniatem et ad reliquos qui hunc comitabantur, excesserunt praelio. cum autem retro cede- rent et palantes nullo ornatu iter facerent, omnia exacte expiscaban- tat. rebus omnibus cognitis non ad castra properabant, verum recta id Istrum contendebant Choniates et Daci. etiam Pannonmes qui re- fet secuti fuerant, fugam arripuere, cedentes nullo ordine. in hoc discessu interfectus est. ab Turcis Iulianus cardinalis, vir optimus. tediderunt ibidem et alii boni viri complures. Daci etiam aliquot ^iderati sunt. . MN .
loannes Huniades cum ad Istrum venisset exercitusque traduxis- εἴ, dispersi sunt milites. cum ipse stipatus paucis iucederet , ca- Plus est ab suo hoste Dracule Dacorum principe. nam Choniates inte3 hnic inter Pannones adversatus erat, in conspectu regis Vla- dilai; et iter faciens ex Dacia et Istrum transiens cum copiis urbes tius diripiebat. praeterea detulit eum apud regem Vladislaum, quasi
Chalcocondylas. 22
4
ὡς φρονοίη τὸ τὰ τῶν Τούρκων xai záuovgaseo, xai ὑποση- μαένοι ἐκείνοις ἅττα τυγχάνοιεν πράττοντες ἑκάστο τε. καὶ Ρ. 110 συνέλαβε μὲν ὡς ἀπολέσων, μετὰ δὲ διεπράξατο χρήμασι καὶ ἀπελύϑη διὰ ταῦτα. πορευόμενον δὲ διὰ τῆς ΖΔακίας εἶλέ τε αὐτόν, τίσασϑαι ἐννοούμενος, καὶ καϑείρξας εἶχεν ἐν φυλακῇ. 5 οὗ μὲν οὖν Παίονες ὡς οἴκοι ἐγένοντο, πυνϑανόμενοι συλλη- φϑέντα τὸν Ἰωάννην, δεινὸν τε ἐποιοῦντο καὶ ἀφόρητον ὑπὸ Δρακούλεω συλληφϑῆναι ἄνδρα Παίονα καὶ ἐν ἀξιώματι ὄντα. ἔπεμπον δὲ κελεύοντες ἀφῴναι τὸν Ἰωάννην" εἰ δὲ μή, περιέψεσϑαι dg πολέμιον ἐπιόντες ἐπ᾿ αὐτὸν πανστρατιᾷ. 10 ταύτῃ dg ἐπηγγέλλεεο αὐτῷ ὑπὸ Παιόνων, δείσας περὲ τοῖς Βαύτοῦ πράγμασι, μὴ νεώτερόν τι βουληϑέντες περὲ τὸν ἄν- ὅρα ἐξέλωσιν αὐτὸν ἐπιόντες οἱ Παίονες, ὠπέλυσέ τε αὐτὸν, καὶ φιλοφρονησάμενος προέπεμψεν ἐς τοὺς Παίονας, διὰ τοῦ Πρασοβοῦ ἐς τὸ ᾿Αρδέλιον. τοῦτον μὲν οὖν οὐ πολλῷ ὕστε- ι5 V.140 90» Xo»targc, κατάγων Ζανον ἡγεμῦνα τῆς “ακίας àxnsnso- κότα, ἐπεξῆλϑε, διαφϑείρας αὐτόν τε ἅμα καὶ τὸν παῖδα αὖὐ- τοῦ. ὡς γάρ στράτευμα συναγείρας, κατήγαγεν ἐς doxiay τὸν ΖΔᾶνον τὸν ωσαραμπᾶ παῖδα (Ἐκεεπίου καὶ duvobeo — οὗτος παῖς) σὺν τῷ παιδὲ αὐτοῦ, καὶ παρετάσσετο ὡς ἐς μά- 0: Xy». παραταττομένων δ᾽ ἀμφοῖν καὶ μελλόντων ἤδη συμβα-
3. συνέβαλε Ῥ 10. περεόψεσϑαιε P ἐπιόντα P 12. βουληϑέντα ? ? ] faveret Turcis et res Àmuratis sedulo adiuvaret, subínde Pannonum consilia iis significando. verum Dracules in eum irruit ira percitos, uasi eum interfecturus. sed pecunia tantum effecit ut incolumi: imitteretur et inviolatus. cum autem iret per Daciam, captus eit ab Dracule, a quo in carcerem coniectus est, eum ulcisci in animum com induxisset. Pannones in patriam reversi cum accepissent Ioan- nem esse captum, id grave et intolerandum iudicabant: haud enim ferendum censebatur, ut vir Pannonius et in dignitate collocatus ab Dracule caperetur. quapropter miserunt legatos, qui iuberent ut di- mitteret Ioannem. sin minus, sciat nos eum pro hoste habituros, et cum universis copiis nostris contra ipsum profecturos. haec com nuntiarentur a Pannonibus, «sibi suisque metuens Dracules, ne quid furiosius consultarent et hostiliter accedentes virum vi eripereot, Choniatem dimittere decrevit. benigneque eum tractans haud cessa- vit comitari per Prasobum, Árdelium usque ad Paunones. Draculem , autem haud multo post Choniates, cum expeditionem pro Dano Da- ciae principe suscepit, una cum filio peremit. nam conscripto exer- citu Danum Masarempis filium in Daciam reducere parabat. at Dea- cules una cum filio repugnare hostibus statuebat, et praeparabantur ambo ad praelium. et iam ille descenderat in aciem. cumque acie — e |
DE REBUS TURCICIS L. VII. 339
λεῖν, οἱ füxsc ἀπολελοιπότες ἐν τῇ παρατάξει τὸν Ἰύρξεω παῖδα ηὐτομόλουν παρὰ Ζᾶνον. ὁρῶν δὲ ἐνταῦϑα τοὺς Ac-c χας ὡρμημένους ἰέναε ξύμπαντας ἐς τὸν Δᾶνον, οὅρμητο ἐς φυγήν. καὶ ὅὃ μὲν Éqevys, ΖΔᾶνος δὲ ἐδίωκεν ἀνὰ κράτος, δκαὶ συλλαβὼν ἄμφω ἀνεῖλεν αὐτίκα. Οὗτος μὲν οὖν ἐκομίζετο ἐπ᾽ οἴκου, καὶ οὗ πολλῷ ὕστε- Q» στρατηγόν τὸ εἵλοντο αὐτὸν καὶ ἐπιστάτην τῶν πραγμά. τῶν σφίσιν) ἤδη ὑπό τὸ Γερμανῶν καὶ Βοέμων πολεμουμέ.. wic, καὶ ἐπέτρεψαν αὐτῷ τὰ πράγματα διαϑεῖναι f ἂν ad- τῷ φαίνοιτο, καὲ στρατόν τε συλλέξας ἐστρατεύετο ἐπὶ Βοέ. μους͵ καὶ ἐπολέμιεε δὴ τούτοις συχνόν τινα χρόνον. καὶ πρὸς loxoay δέ, ἄνδρα εὐδαιμονοῦντα ἐν στρατηγίαις ἁπανταχῇ, ἱπολέμεε, καὶ συμβαλὼν ἡττήθη, καὶ ὕστερον αὖϑις ἐπήει 0 τε συμβαλὼν καὲ περιεγένετο. 5 ᾿Αμουράτης δὲ ὡς τοῦ βασιλέως “αδισλάου τὴν κεφα- lp» ἀποτεμόμενος ni δόρατος περιέπεμπέ τε καὶ ἐπεδείκνυ | ἐς τὰ στρατεύματα, συσχευασάμενος ὀντεῦϑεν ἐκομίζετο ἐπὶ " φίχου, ἔπεσον δὲ ἐν ταύτῃ τῇ μάχῃ Τούρκων μέν, ὡς αὖ. τοὶ λέγουσιν, ἀμφὲ τοὺς ἑξακισχιλίους, Παιόνων δὲ καὶ πλεί. fov; τούτων. ἀπώλοντο δ᾽ οἱ πλείους ἐν τῇ ἀποχωρήσει ὑπὸ δακὼν. | Ταῦτα μὲν οὖν οὕτω ἐγένετο, xai τὰ πράγματα énavz-
8. πολεμουμένους P
wrinque instructae constitissent et poscerent praelium, Daci relicto Myrxse filio ad Danum ex acie transfugerant. qui ubi vidit se re- lito Dacos transire δὰ Danum, fugam inibat; quem fuga sibi consu- lmtem Danus quam fortissime persecutus est, comprehendensque raculem una cum filio utrumque trucidavit.
In hunc modum rebus gestis redibat domum. nec multo post tum ducem et rerum gubernatorem crearunt, cum bello peterentur a Germanis et Boemis, eique res administrare pro suo arbitrio permi- Hré. comparato igitur exercitu prefectus est contra Boemos, et longo lempore cum his bellum geseit. tandem collatis signis pugnans cum hera, viro in re militari conspicuo, victus ést. verum cum denuo «5 isto congrederetur, victoriam recepit. 4
ÀÁmurates caput regis Vladislai hastae praefixum. cum hinc inde Disisset et exercitibus suis ostentasset , collectis omnibus domum re- "us est. in eo praelio Turcorum, quemadmodum ab his accepi- mus, ceciderunt sex millia. verum Pannones aliquanto caesi sunt plures, in discessu etiam plurimi Daci amissi sunt. hunc finem
Urcica expeditio sortita est. . Rerum summa rediit ad Amuratem, cum eos qui in Europa erant, .
340 | LAONICI CHALCOCONDYLAE
κεν αὖϑις τῷ "fuovoary, sic ἐνδοιασμὸν τοῖς ἀνὰ τὴν Evoo- p.180 πην ἀφικόμενα οὐκ ὀλίγον. Θεριίζην μέντοι τὸν τὴν κεφαλὴν τοῦ βασιλέως ἀπενεγκάμενον χρημασί τὸ πολλοῖς ἐδωρῆσαιο, καὶ χώραις τε ὕπαρχον ἀπέδειξε. τὸ μέντοι Καραΐζεω σώ- pa ἐνεγχάμενος ἐς ᾿Αδριανούπολιν ξξήνεγκέτο αὐτὸς βασιλεὺς 5 μεγάλως καὶ ἔϑαψεν ἀξίως λόγους. καὶ Σκοῦραν ἀντ᾽ αὐτοῦ ἐστήσατο στρατηγὸν τὴς ᾿Ασίας, ἀνῦρα ᾿ΑἸλβανὸν τὸ γένος, ὃν ἀνδραποδισάμενος dnó ἑῆς ᾿Αλβανῶν χώρας ἐξέϑρεψέ τε av- τὸς βασιλεὺς ἐν τῷ οἴκῳ οἱ, καὶ ἀπέδειξε πρῶτα μὲν ὕπαρ- xo», μετὰ δὲ στρατηγὸν τῆς ᾿Ασίας. Φατουμᾶν δὲ ἐκβαλών 10 ἐκ τῆς τιμῆς (πρυτανεὺς γὰρ ἦν αὐτῷ οἴκου τοῦ βασιλέως) Β Σαραζέην παῖδα τὸ γένος Ἕλληνα ἐς τὴν ἐκείνου ἱδρύσατο χώραν. τὸ κράτος δ᾽ εἶχε Χαλίλης ὃ Πραΐμεω, ἀνὴρ τὰ ἐς σύνεσιν τὰ πρῶτα φερόμενος ταῖς τοῦ βασιλέως ϑύραις. τὸν μὲν οὖν Φατουμᾶν οὐ πολλῷ ὕστερον συλλαβὼν τὴν οὐσίαν 1 αὐτοῦ ἀφείλετο, ἐς πεντήκοντα καὶ ἑκατὸν μυριάδας, ἀργύρια δ᾽ ἐς τετραχισχίλια τάλαντα.
Τῷ μέντοι Ἑλλήνων βασιλεῖ σπονδαί τε ἦσαν ὑπὸ βασι- λέως καὶ οὐκέτι ἐλέλυντο, εἶχέ τε ἥσυχος ἐν τῷ παρόνει καὶ ἐθεράπευε τὸν βασιλέα δώροις, ὥστε μηδὲν αὐτῷ χαλεπὸν" ἐπὲ νοῦν βαλέσϑαι τὸν βασιλέα ᾿Αμουράτην. ἣν γὰρ δὴ αὐτῷ διοφορὰ πρὸς τὸν ἀδελφὺν αὐτοῦ Θεύδωρον τὸν νεωσεὲὶ ἀφι-
2. ἀφιχομένοις P 4. χώρας
coeptorum admodum puderet. Therizen, qui- Vladislaum obtrunca- verat ejusque caput in castra attulerat, Amurates regionibus et opibus plurimis donavit, eumque praefectum constituit. corpus Caraizis fe- rens Ádrianopolim magnifice sepeliri curavit, ipseque exequias ho- norifice duxit. in huius locum substituit Scuram virum Albanum, vt Asiae dux esset; quem captum abduxit ex Albanorum regione, eum- que in sua domo educavit. primum declaravit eum praefectum; post: ea eum Asiae ducem designavit. Phatumam vero honore sive digsi- tate sua privans (erat enim regiae domus iudex) Saraxiem, virum Graecum genere, in eius locum subrogavjt. potentiam autem mazi- mam tenebat Cbatites Priami filius, quo in ianuis regis vir pruden- tior non erat. nec multo post Amurates Phatumam comprehendi ius sit, opesque omnes ei ademit, quarum numerus complectebatur cird- ter centum quinquaginta myriades auri, argenti autem circiter quadra ginta milia librarurb.
Graecorum rex in foedus rediit cum Amurate, idque nec ampliu violatum est. nam quietem amplexus est, regemque Ámuratem mou- neribus coluit, ut nihil mali contra ipsum amplius moliri institueret. foeda autem contentio erat inter regem Graecorum et fratrem Theo-
— — ——— —-
DE REBUS TURCICIS L. VII. 341
γμένον ini Βυζάντιον διαδεξόμενον τὴν ἀρχὴν παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ. καὶ ἔπραττεν οὗτος τὰ πρὸς βασιλέα ἐναντιούμο- C γος τῷ ἀδελφῷ, καὶ ὕστερόν τὸ ἐξηνέχϑη αὐτῷ ἐς εὐφανὴ διαφοράν, καὶ ἐστρατεύετο ἐπὲ Βυζαντίου βασιλέα Θεύδϑωρος 50 ἀδελφός, τήν τὸ Σηλυβρίαν ἐπιτετραμμένος καὶ τὴν περίθικον ταύτης. αἰτούμενος γὰρ ἱκανὴν πρόσοδον αὐτῷ ἐς τὸ ἀποζῆν οὐκ ἐτύγχανεν, ὅϑεν ἐς πόλεμόν τε καϑίστατο τῷ dOsigq V. 141 rud ἐστρατεύετος ὕστερον μέντοι, πρὶν 7 ὅτιοῦν διαπράξα- σϑαι αὐτῷ, ἐτελεύτησε νόσῳ λοιμώδει τὸν βίον ἀπολιπών. Ὁ Κωνσταντῖνος μὸν δή, ὁ τῆς Πελοποννήσου ἡγεμών, τήν τε χώραν τοῦ βασιλέως καταστρεψάμενος, Πίνδον τὸ καὶ Βοιω-- τίαν χαὶ τοὺς “Ποκροὺς τοὺς Ὀζόλας καλουμένους, καὶ τὴν τε χώραν ἐδήου xa πολεμῶν οὐκ ἀνίει, ἀλλ᾽ éni τὴν ᾿Αττικὴν ἐστρατεύετο, ες καὲ πρότερόν μοε δεδήλωται. ἐνταῦϑα nv-D βϑόμενος Sxagra Ó βασιλεὺς οὐκ ἠνέσχετο, ἀλλὰ περιαγγέλλων τὸν στρατὸν αὐτῷ παρεῖναι ἐς τὰς Φερρὰς τῆς τε ᾿Ασίας καὶ Εὐρώπης ἐξήλαυνον ἀπὸ ᾿Αδριανουπόλεως. ἀνέγνω δ᾽ αὐτὸν στρατεύεσθαι ἐπὶ Πελοπόννησον καὶ Νέρης ó τῶν 49d» τύραννος, οὐχ ἥκιστα δὲ Τουραχάνης ὃ Θετταλίας δυύπαρχος. ὃ μένέοι Κωνσταντῖνος ὡς ἐτείχισε τὸν ᾿Ισϑμόν, ἐγιαῦϑα ἐκάϑητο φυλακὰς ἔχων f ἐγκαϑιστὰς εἰς τὸν Ἰσϑ.-. μόν, καὶ αὐτὸς αὐτοῦ τὰ πολλὰ διατρίβων ἐτύγχανεν, ἐπείτε δὴ ἐπύϑετο ᾿Αμουράτη σερατεύεσθαι ἐπ’ αὐτόν, μετεπέμπετο
ὅ. Συληβρίαν Ρ 17. ἀνέγνωσε 21. 2?
dorum coorta, qut Byzantium venerat ut regnum a fratre susciperet. is se pro rege gerebat, fratrique resistebat. postremo er aperto in- ler se hostiles inimicitias gessere. nam expeditionem sumpsit adver. "s Byzantii regem Theodorus frater, cul Selybria et regio finitima tommissa erat. cum enim peteret reditus suffücientes, quibus vitam iuam commode sustinere posset, repulsam passus est. hinc bellum inter ipsum et fratrem est exortum. prius tamen quam quicquam bellando profecisset, vitam suam aerumnosam relinquens mortuus est, doce interim Peloponnesi incursionem faciente in regionem regis, suaeque dicioni Pindum Boeotiam Locros, qui Ozolae dicuntur iun- fente, neque ab Attica etiam abstinente. |. ea ubi accepit Amurates,
Ud diutius cunctandum sibi ratus praecepit ut Asianus et Euro- piens exercitos ad se Pherras, relicta Adrianopoli, venirent. incíta- Yit autem eum Nerius Athenarum princeps, necnon Turachanes Thes- tliae praefectus, ut. exercitum recta ad Peloponnesum ductaret. Con- slautinus Isthmum muro includens, eundem etiam praesidiis emuni- ens, plerumque ibi versabatur. ubi intellexit Amuratem hostiliter tum exercitu accedere, omnes quotquot in Peloponneso erant accer-
349 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Ρ,18ι1 αὐτοῦ σύμπαντας τοὺς ἐν τῇ Πελοποννήσῳ, xai τὸν τε ἀδελ- φὸν αὐτοῦ Gua, ὃς ἐτύγχανε γάμον ὄχων τὴς παιδὸς αὐτοῦ' ἡρμόσατο γὰρ ἤδη τῷ Τριβαλλῶν ἡγεμόνε παιδὲ Ἐλεαζάρῳ. οὗτοι μὲν οὖν ἐς τὸν ᾿Ισϑμόν, ἢ ἐπηγγέλλοντο, παρῆσαν, καὶ τὸ τεῖχος ἐκράτυνον, fj ἐδόκει αὐτοῖς ἰσχυρῶς ἕξειν ἀμυνο-" μένους. ᾿Αμουράτης δὲ ἐπελαύνων, συμπαραλαμβανων καὶ τὰ στρωτεύματα τῆς χώρας ὅποι γένοιτο, παρῆν ἐς τὰς Θήβας, ὅτε καὶ ὃ Νέρης αὐτῷ παρεγένετο, στρατὸν ἀγόμενος dno ᾿Αϑηνῶν. ἐλθὼν δὲ ἐπὲὶ τὰς Μ]ιγγίας ἐσερατοπεδεύετο, καὶ τηλεβόλους v6 καὶ πλοχάδια παρασκευαζόμενος ἐπὶ ἡμέρας
Βεινάς. μετὰ δὲ ταῦτα ἐπικαταβὰς εἰς τὸν ᾿Ισϑμὸν ὀστρατο. πεδεύετο, ἀπὸ ϑαλάττης εἰς ϑάλατταν καθήκοντος τοῦ στρα- τοπέδου καὶ τῶν σχευῶν. ἐνταῦϑα κατάσχοπος τῶν Πελο- πογνησίων, ὡς ὑποστρέψας ἀπήγγειλε τό τὸ πλῆϑος τοῦ βα- σιλέως καὶ ὑποζύγια καὶ καμήλους, καὶ οὐκ ἠνέσχετο σιγὴϊ παρελϑεῖν, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸν ἡγεμόνα ἔλεξε τοιάδε. “οὐ δέσποτα, οἷα δὴ κακὰ εἰργάσω τὴν Πελοπόννησον πόλεμον τοιούτῳ βα- σιλεῖ ὠνελόμενος, ἰὃς τὴν τὸ ᾿Ασίαν σύμπασαν καὶ Εὐρώπην ἄγων οὐδ᾽ ὅποι στήσεται ἕξει, οὐδ᾽ εἰ διπλοῦν σοι τεῖχος ἐς τὸν ᾿Ισϑμὸν ἐληλαμένον εἴη. ἀλλὰ πρὸς ϑεοῦ πρέσβεις τε
Cnéuns ὅτι τάχιστα, καὶ ἐς διαλλαγὴν προκαλοῦ τὸν βασιλέα τοῦτον, ὡς ἂν μὴ ἡμᾶς κακοὺς κακῶς ἐπιτρίψῃ τὸ παράπαν."
sivit, necnon fratrem suum, qui eo tempore nuptias filiae suae con- celebrabat. nam eam elocaverat Triballorum principis filio Eleazari. hi igitur accersiti in Isthmum adveniunt, murumque firmant, vt es set propugnaculum munítissimum ad propulsandos hostes. Amuratet accedebat, et non cessabat copias suas augere , assumens ex omnibus regionibus, quas permeabat, milites. venit igitur 'l'hebas, quo vene- rat cum exercitu Nerius Atheniensis, ut iuvaret eum adversus Pelo-
ponnesiacos. cum itaque pervenisset Mingias, castrametatus est; ibi- que aliquot diebus moratus est, ut bombardas et funes ad praesens bellum pararet. deinde movit in Isthmum , ubi et castra communi- vit, quae utrinque mare , tanta eorum magnitudo erat, attingebant.
speculator Peloponnesiacus cum rediisset ad suos, regis copias, iu-
menta et camelos annuntiavit. nec silentium tenere potuit, verum , sic allocutus est principem *o domine, quantum periculi conciristi Peloponneso bellum suscipiens cum tanto rege, qui Asiam universam- que Europam contra nos ducens non satis spatii ad exercitum lo- candos invegpire potest? neque bostem sustinere poteris, etiam s | duplici muro Isthmum amplexus esses. sed quaeso te per deum im-
mjortalem, legatos mitte quamprimum, et ad pacem pangendam regem | hortare, ne infestus accedens nos malos prorsus male comminuit
DE REBUS TURCICIS L. VII. 343
ταῦτα εἰπόντος αὐτοῦ ϑυμωϑθῆναί τε τὸν ἡγεμόνα, xai ϑυμω- ϑέντα κελεῦσαι ἐς εἱρκτὴν ἀγαγεῖν τὸν ἄνϑρωπον, ὡς d» ταῦτα πύϑοιτο οἷα ἀποβαίνοι. ἔτυχε δ᾽ αὐτῷ πρέσβυς ἀπε-- σταλμένος παρὰ βασιλέα, ov μέντοι μέτρια ἐζήτϑι γενέσϑαι 5avtg* gifov τε γὰρ τὸν τὸ ᾿Ισϑμὸν ἐστηκέναι αὐτῷ, καὶ τὴν ἐχεὺὸς χώραν τοῦ βασιλέως, ὕσην ὑπηγάγετο, ἔχειν αὐτῶν. καὶ αὐτὸς μὲν δεὰ ταῦτα τὴν δίκην ὑπέσχεν ὑπὸ βασιλέως, τόν τε πρέσβυν καϑεέρξας ἐν Φερραῖς εἶχαν ἐν φυλαχῇ, αὐτὸς δὲ ἤλαυνεν ἐπὶ Πελοπόννησον μέσον χειμῶνος. ἣν δ᾽ ὁ πρέσβυς Ὁ 1) Χαλκοκονδύλης ᾿ϑηναῖος. τοῦτον ἐν Φερραῖς καϑείρξας av- τὸν τὲ καὶ τοὺς ϑεράποντας ἐπήλαυνε. δοκεῖ δὲ μοι "uov. ράτης, ὡς ἐν ᾿Μιγγέαις ἐστρατοπεδεύετο, καὶ τοὺς ἀρίστους παραλαβὼν τοῦ στρατοῦ (εἴησαν δὲ οὗτοι ἀμφὶ τοὺς ξξαχι- σχελίους), πϑρειὼν τὸν ᾿Ισϑμὸν ἐθεᾶτο ὡς ἔχει 16 φυλακῆς Bió τεῖχος καὶ παρασκευῆς ἐς τὸν πόλεμον. καὶ ἤχϑετο uà» V.142 τῷ Τουραχάνῃ, ὅτε ϑέρους στρατεύεσϑαι πρὸς τὴν . . . . ἂν αὐτῷ, λέγων cóc οὐχ ὑπομενοῦσιν ἐπιόντα αὐτόν, ἀλλ᾽ οἰχή- σογται φεύγοντες, ἐπειδὰν τὸ πρῶτον πύϑωνται ἀφικέσθαι. 182 αὐτὸν ἐπὲ τὸν ᾿Ισϑμόν. καὶ énéusvé v5 ἡμέρας συχνὰς ὡς 30 ἐνδώσοντος δϑεὰ ταῦτα τοῦ Πελοποννησίων ἡγεμόνος. xai ἐπεί τε παρεληλύϑασιν ἡμέραι, ἐπικαταβὰς ἐς τὸ τεῖχος ἐστρα- τοπεδεύετος τῇ μὲν ὑστεραίᾳ τηλεβόλοις μαχροῖς ἔτυπτε τὸ
6. αὐτόν ?
his auditis princeps íra exarsit; iraque incensus speculátorem in car- cerem duci iubet, ut tandem quid eventurum esset audiret. mhit uoque legatum ad regem, qui nequaquam nomine principis satis mo- erata petebat. volebat namque princeps sibi tradi Isthmum, et re- gis regionem quae extra lsthmum erat, quam armis subegerat, uni- versam habere avebat. verum propterea poenas regi dedit, legatum- que capiens Pbherris in vinculis habuit; ipseque, cum medium hiemis foret, contra Peloponnesum copias duxit. legatus ille Chalcocondyles Atheniensis fuit, quem cum in vincula una cum ministris dedisset, Pherris contra Peloponnesum perrexit. Amurates cum in Mingiis ca- stra posuisset , optimates exercitus , 45] numero erant sex mille, as- sumsit; et Isthmum circuivit, ut videret murum, numquid praesidii in eo situm esset ad resistendum. et quidem graviter succensebat Turachani, quia cum ipse censuisset aestate bellum inferendum esse, is hieme rem incipiendam suasisset, quasi Peloponnesiaci non essent vim hostilem expectaturi , verum continuo fugam ingressuri, ubi pri- mum accepissent Amuratem hostiliter accedere. diebus etiam ali uot ea gratia cunctatus est Amurates, quasi princeps Peloponnesi illico deditionem esset facturus. verum cum háec spes fefellisset, descendens
844 LAONICI CHALCOCONDYLAE
σερατόπεδον τοῦ ἡγεμόνος. τῇ Ó ἐπιούσῃ ἀπεπειρῶντο τῶν ἐν τῷ τείχει, καὶ προσέφερον τὰς μηχανάς. τῇ δὲ τετάρτῃ ἑσπέρας πυρὰ ἁψάμενοι κατὰ τὸ σερατύπεδον, cc πλεῖστα ἕκαστος πρὸς τὴν ξαυτοῦ σκηνήν, — οἰώϑασι γὰρ οὕτω τὸ
γένος τοῦτο τῶν Tovgxov, ἐπειδὰν ἐς μάχην μέλλωσιν ἰέναι" 5 |
πρότριτα ἤδη τῆς ἡμέρας f$ ἐς τὴν μάχην καϑίστανται, ,πυρά v6 καίουσιν ἀνὰ τὸ στρατόπεδον ὅτε πλεῖστα ἕκαστος, Βκχκαὶ ὕμνον τινὰ ἀναφαίνουσι τῷ ϑεῷ καὶ τῷ ἥρωι, δῆλον ποιούμενοι ὡς ἂν μάχην τῇ ὑστεραίᾳ τῆς ἐπιούσης καϑίσταν- ται. καὶ τύτε δὴ πυρὰ ποιησάμενοι παρεσχευάζοντο ἐς τει- 10 χομαχίαν. τῇ δὲ πέμπτῃ ἡμέρᾳ ξσπέρας τὰς T5 μηχανὰς προσέφερον, καὶ ὑπὸ πλόκου οἱ σαραχόριδες καλούμενοι, ὁ ἀχρεῖος λοιπὸς ὅμιλος τοῦ λαοῦ. πάρεξ γὰρ τοῦ στρατοῦ ὃς ἑπόμενος τῷ βασιλεῖ τούτῳ στρατεύεται, ἐπάγονται ὅμιλον τά τὸ σιτία φέροντα ἀπὸ τῶν περιοίκων καὶ τῆς αἀλλῆς τοῦ (5 βασιλέως χώρας. ἕτεροι ἄλλοι δ᾽ ad οἱ ᾿“σιανοὶ ἀγιᾶάδες κα- λούμενοι, πεζὸς v6 ὅμιλος ἐπί τὸ τὰς χρείας τοῦ στρατοῦ χρώμενος διατελεῖ, καὶ ἐς τὴν τῶν ὁδῶν κάϑαρσιν ἄγεται τούτους καὶ ἐς τὰ στρατόπεδα. δοκεῖ δὲ τὸ τοῦ βασιλέως τοῦτο στρατόπεδον κάλλιστα πάντων δὴ στρατοπέδων ὧν ἡμεῖς "0 ἐϑεασάμεϑα καὶ ἀκαῇ ἐπυϑόμεϑα, sa τε περὲ τὰς σκηνὰς xai ἐς τὴν τῶν σιτίων ἀφϑονίαν χράτιστα μηχανήσασϑαι. πρὼ-
8. πυρὰν P 9. ἀν] ἐς 10. πυρὰν P 15. φέρονται P
castra ad murum transtulit. die deinde postero princeps exercitum bombardis longis petivit. sequenti die eos qui murum defensabant, tentarunt machinas muro admoventes. quarto die tempore vesper- tino singuli iuxta tabernacula sua ignes fecerunt quam potuere rma- zimos. nam Turcorum est consuetudo, ut ignes plurimos parent bi- duo ante eius diei in quem pugna collata est. hymnum quendam canunt in honorem dei et herois, significantes quod tertio abhinc die praelium committere velint. tunc igitur ignes excitantes quam potuere plurimos, accingebantur ad oppugnationem muri. quarto au- tem die Sarachorides, qui inter caeteros inutilie sunt turba, funibus machinas ad murum traxerunt. nam praeter exercitum qui regem sequuntur , adsunt et alii complures, qui frumentum a finitimis in castra subvehunt. sunt in castris et alii ex Asia oriundi pedites, qui Agiades nominantur, quorum opera rex utitur ad itinera purganda et ad castra communienda, necnon ad alia quibus in castris opas eil. arbitror autem castra huius regis pulcherrime omnium, quae nos vi- dimus et audivimus, instrui, quantum attinet ad copiam frumenü necnon ad situm tabernaculorum. nam primum omnium mercatore plurimi comitantur regem istum , qui frumentum equos mancipiaque
DE REBUS TURCICIS L. VII. 345
τον μὲν γὰρ δὴ ἀγορασίαι ὅπονται τῷ βασιλεῖ μεγάλαι ἔς τὸ τὰ σιτία χαὶὲ τοὺς ἵππους καὶ ἐς τὰ ἀνδράποδα καὶ ὃς τὴν τοῦ στρατοῦ χρείαν, ὕτου δ᾽ ἄν τι ἐπιδέοιτο, ὀνεαῦϑα ἀφϑός- rw; v6 πολλῶν ἐς τοῦτο παραγινομένων. μετὰ δὲ ταῦτα oi τῶν μεγάλων ὅσοε ἕπονται τῷ βασιλεῖ, ὑποζύγια v6 πάμπολλα ἕχασιος περεάγει ἐς τὴν ἐξέλασιν, οἱ μέν ve χαμήλους σιτίων καὶ ὅπλων καὶ κρεϑῆς τῆς ὑποζυγίων τροφῆς ἱκανὰς ἔχοντες, οἱ δὲ ἡμιόνους, οὗ δὲ συναμφότερα, οἱ δὲ καὶ ἵππους, ὥστε Ὁ διπλάσια γίνεσϑαε τὰ ὑποζύγια τοῦ στρατοῦ. πάρεξ δὲ τού-- τῶν περιάγεε ὅμιλον dnO τῆς χώρας αὐτοῦ σιτίων t6 ἕνεκα, καὶ ἐπειδὰν ἐς ἀνάγκην καταστῇ τὸ στρατόπεδον, ἐπιδιδλόμε- γος τοῖς ἀρίστοες τὴν τροφὴν οὕτω χωρεῖ ἐφ᾽ 0 τι ἂν γένοι- το. σκηνὰς dà ὅτε ἐν τῷ σερατοπέδῳ τοῦ βασιλέως ἴδοι ἂν τις ἐς μυρέας, καὲ πλείους καὶ ἐλάσσους τούτων, ὡς τυγχά- ὅνει στρατευόμενος.
Τότε μὲν δή, εἰς ἐτάχϑησαν σαραχόριδες ἐς τοὺς "EA. vac, ἐποιρῶνεό v5 αὐτῶν καὶ ἐμάχοντο ὡς .. . . τῆς ἐρεϑύ- ζονγτες ὀπὶ μάχην καὶ ἐπαγρυπνοῦντες. ὡς δὲ ἠώς τὸ ἤδη 1446 ὑπέφαινε, κύμβαλα τὸ καὶ αὐλικὰ καὶ σάλπιγγες τοῦ βασι- d. 7 Dec.
λέως (καταφανεῖς δέ sioe τῷ μεγέϑει τῶν ἠχῶν) ἀναδηλῶν do C ὡς μάχη τε 705 γένεται. καὶ ὅκαστοι παρασκευασάμενοι ἐπήεσαν ἐς τὸ τεῖχος, αὐτίκα τειχομαχοῦντες κατὰ τὸ ἰσχυρόν. βασιλεύς τὸ αὐτὸς καὶ oi νεήλυδες κατὰ τὸ μέσον τοῦ "loO-
4. πολλῷ P 20. ἀνεδήλουν
emunt, necnon reliqua quibus indiget exercitus. hinc rerum omnium eiercitui dives copia est. praeterea magnates qui comitantur regem, siguli plurima in expeditionem adducunt iumenta. quidam addu- cunt camelos, qui arma frumentum et hordeum, ut pa ulam sit iu- mentis sofficiens, portant. quidam equos, quidam mulos, quidam tam equos quam mulos in expeditionem agunt. horum autem tantus est numerus ut duplo iurznentorum numerus hominum numerum exsupe- ret. comitantur regem alii plurimi ab sua regione, quorum usus In frumentationem maximus est. si necessitas aliqua ingruerit exerci- tui, alimenta in optimates distribuit, et sic proficiscitur. tentoriorum quis cernat in castris regis plerumque decem milia, plus minusve re- ipectu. expeditionis. . iti
Eo quidem tempore sarachorides oppositi Graecis eos pugnando tentabant « » « totamque noctem ducebant insomnem, ut ad praelium Graecos incitarent. ut aurora illuxit, signa canere iubet rer: cym- bala cornua tubaeque pugnam iam fore mazimo sono significabant. Turci instructi occipiebant murum oppugnare quam fortissime. rex εἰ peregrini armati in acie instructa stabant in medio Isthmi, ubi
346 LAONICI CHALCOCONDYLAE
uod, ἧπερ ἐσκήνουν, καϑίσταντο ἐς μάχην, xai κλίμαχας τε προσέφερον, καὶ διορύσσοντες τὸ τεῖχος ἠἡγωνέζοντο ὡς &u- οἤδοντες. καὶ τούς τὸ τηλεβολίσκους ταύτῃ ταξάμενος οὐκ V. 143 εἴα τοὺς Πελοποννησίους προκύπτειν. δεινὸν γάρ τοι ὁ τη- λεβολίσκος, καὶ οὐδὲν τῶν ὅπλων ἀντέχει ὥστε μὴ διαχωρεῖν5 ϑιὰ πάντων καϑικνούμενος. δοχεῖ δὲ xdntida» τε αὐτῷ ἀν- τόχῃ, τότε δὴ μάλιστα καϑικέσϑαι ἐπὶ πλέον, ἐπεὶ ὅς τε βάμ- Bflaxa καὶ κρόκην καὶ τὸ ἔριον οὐκ à» οὕτω καϑέκοιτ᾽ ἂν ἐπὶ πολύ. ἐπεὶ δ᾽ ἐν ἀδείᾳ τε ἐγένοντο οἱ νεηλυδες, καὶ τάς τε κλίμακας ἐς τὸ τεῖχος δνεγκάμενοι ἀγέβαινον, καὶ ὑπερέβησαν 10 ταύτῃ 7| ἐθεᾶτο ἑστὼς ὃ βασιλεύς, ἐνέβη ἐπὲ τὸ τεῖχος νέηλυς Χιτήρης, Τριβαλλὸς τὸ γένος, καὶ εἶλέ τὸ τὸ τεῖχος, καὶ τοὺς ταύτῃ διωσάμενος ἐς φυγὴν ἐτρέψατο. οἱ δὲ ὡς ἀπολιπόντες τὴν τάξιν κατέβαινον ἐνταῦϑα, καὶ πλησίον ἐς ϑέος τε ὑπὸ ϑεοῦ καϑίσταντο καὶ ἀπειρίας, καὶ οὕτω ἐποίουν" φεύγοντες γὰρ 15 ᾧχοντο. καὶ οἱ παρὰ τούτους αὖϑις τεταγμένοι, oux εἰδότες ὅ τε ξυμβαίγει χαλεπόν, Qxovro φεύγοντες. καὶ οὕτω πάντες ἀπολιπόντες τὸ τεῖχος ἔφευγον οὐδενὲ κόσμῳ. οὗτοι δ᾽ οἱ C Τοῦρκοι ἐπεισπεσόντες ταύτῃ r6 7j ἑάλω ὑπὸ τοῦ νεήλυδος͵ καὶ τῇ ἀλλῃ ἢ κατέβαλλον διορύσσοντες, καὶ διὰ τῶν πυλῶν Ὁ εἰσοχέοντο καὶ ἔτρεχον, καὶ οἱ μὲν ἐπὲ τὸ στρατόπεδον τῶν Ἑλλήνων τραπόμενοι διήρπαζον τὰ τῶν Ἑλλήνων ἔπιπλα; ἐσῚθῆτάς r6 καὶ τὴν ἄλλην εὐδαιμονέαν'" οἱ δὲ ἐπὶ τοὺς a»-
,
14. xai| xci oi? 18. οὕτω
castra posuerant. scalas expediebant, murum suffodiebant, fortiter- que praeliabantur, ut murum occuparent. buc etiam bombardi- rios consistere iusserat, qui bombardis prospectum Peloponnetii- cis adimebant. bombarda namque res est admodum violenta, nec arma resistere bombardae impetui possunt, verum omnia penetrat. tum etiam magis permeat, quando corpus aliquod resistens fuerit nacta, si quidem crocum lanamque non pervadit. cum peregriui iam tuti ab periculo: starent scalasque muro addidissent, murum scan- debant eo loci ubi spectator oppugnationis aderat rex. primus it que in murum evasit, eumque cepit peregrinorum de numero Chi- teres, Triballus genere; eosque qui resistebant, in fugam coniecit. hi autem ordine relicto abibant, cum metus maximus ab deo et ἱπ- peritia ipsis incuteretur: nam formidine agitati in fugam effandeban- tur. praeterea illi qui his proxime steterant, nescii quid mali sui accidisset, fugientes abibant. tandem omnes deserto muro sine or- dine fugerunt. Turci irruentes, qua murus ab Chitere superatus eril, et alii qua murum suffodientes straverant, necnon per portas irrum- pebant. quidam ad castra Graecorum ferebantur, Graecorumque sup-
DE REBUS TURCICIS L. VH. 347
dpac τραπόμδνοι τοὺς μὲν αὐτῶν ἔφϑειρον τοὺς δὲ καὶ So. yov», ἐς ἀνδραπόδων μοῖραν τιϑέμενοι. καὶ φόνος v6 ἦν πολὺς τῶν φευγόντων. | Περὲ δὲ τοὺς τῶν Ἑλλήνων ἡγεμόνας τοιάδο éydyezo. ὡς 5γὰρ ἑώρων φεύγοντας τοὺς Ἕλληνας ἀνὰ χράτος καὶ οὐδενὲ χύσμῳ, ὀπεειρώῶντο μὲν πρώτιστα κατέχειν, ὡς δ᾽ οὐκ ἠδύναν- το, καὶ αὐτοὲ φεύγοντες ᾧχοντο, ἐπὶ μὲν Κόρινθον οὐκέτι (ἥδεσαν γὰρ cg πολιορκησόμενοι ἁλώσοιντο ἐνταῦϑα, τῆς τὸ Ὁ τροφῆς ἱκανῆς οὐκ οὔσης ἐν αὐτῇ καὶ ἄλλης παρασκευῆς), dni ι0δὲ τὴν μεσόγαεον ἐπειγόμενοι ἔφϑασαν γενόμενοι ἐπὶ τὴν ἄκραν “ακωνικὴν τῆς Πελοποννήσου, καραδοχήσοντες jj μέλλει χω- φῆσειν ὃ βασιλεύς. αὐτοί τὸ γὰρ ἐς τὴν ϑάλασσαν διενοοῦν- τὸ ἐς τὸ πρόσω πέπτειν, ὡς ἣν ἐπίῃ ἐλαύνων, ἐς τὴν ϑάλασ- σαν ἀφιξόμενοε καὲ ὑποκστησόμενοι τῆς χώρας αὐτῷ. ἤδεσαν
Bydo ὡς τῷ ᾿Ισϑμῷ τὰ Πελοποννήσου πράγματα διεφϑάρη ὑπὸ τοῦ βασιλέως, καὲ ὅπλα xai ἀνδρες καὶ οὐδὲν ὅ τι ἄξιον λό-. γου ὑπελείφϑη ἐν ταῖς πόλεσιν ἢ dxgonólsci, καὶ οὐκέτι ἤλπιζον πϑρεόσεσϑαι σφίσι τὴν ἀρχὴν τοῦ λοιποῦ, ἀλλ᾽ οἴχο- P. 184 σϑαι σφίσε τὰ πράγματα ἀπολλύμενα.
Ὁ 4uovgargc δὸ ὡς κατέσχε τὸν ᾿Ισϑμόν, καὶ ἐπεὶ ἐγένετο ἐγεὸς τῆς Πελοποννήσου, πρῶτα μὲν ἐς τριακοσίους τῶν aix- μαλώτων, οὖς ἀποφυγόντας τῆς νυκτὸς ταύτης ἐς τὸ ὄρος τὸ
11. χαραδοχήσαντες P
pellectilem et reliquam felicitatem diripiebant. quidam versi in ho- stes quosdam necarunt, quosdam vivos ceperunt, et ad mancipiorum condicionem redegere. caedes fugientium edebatur maxima. τ Verum quid Graecorum ducibus contigerit, audiamus. hi ubi conspicati sunt Graecos fugam arripere, primo eos retinere conaban- tr. cum autem in fugam effusos inhibere non possent, aufugerunt εἰ ipsi, non tamen Corinthum. certi enim erant, si obsiderentur Corinthi, se facile expugnatum iri, cum haud sufficiens eo comporta- tus esset commeatus, nec alius belli apparatus. celeri autem fuga contenderunt ad mediterraneam regionem ; iamque praevenerant ho- ses, et in summa Laconia Peloponnesi expectabant quonam profectu- rus esset rex. decreverant namque in mare profugere et regione ce- dere, si Amurates cum exercitu adventaret. noverant namque Pelo- ponnesiacorum res ab rege planissime contusas esse. nec arma neo viri, nec quicquam amplius memoratu dignum vel in urbibus vel in aribus reliqui erat. mec sperabant in posterum Peloponnesi princi- patum sub se futurum , sed augurabantur se Peloponnesi res omnes amissuros. . . ] Amurates ut Isthimum occupavit et in Peloponnesum venit, pri- mom quidem circiter trecentos captivos, qui nocturna fuga in montein
-
848 LAONICI CHALCOCONDYLAE
᾿ ὑπὲρ τὰς Κεγχρέας, δεὺ δὲ καλούμενον, κυκλωσάμενοι εἶλον ἀπάτῃ πάντας, εἰς ἕνα χῶρον ἐπαγαγὼν κατέσφαξε" μετὰ δὲ αἰνησάμενος ἀνδράποδα ἐς ἑξακόσια ϑυσίαν ἀνῆγε τῷ ἑαυτοῦ πατρί, ἐξιλεούμενος τῷ φόνῳ τῶν ἀνδρῶν τούτων. ἐντεῦϑεν δὲ ἐπιδιελόμενος τὸ στράτευμα, καὶ τὸ μὲν παρα." Β δοὺς Τουραχάνη τῷ Θετταλίας ὑπάρχῳ ὡς ἐμπείρῳ τὸ orn καὶ μάλιστα δὴ Τούρκων ὡμιληκότι τῇ Πελοποννήσῳ, xai τῶν νεηλύδων dugi τρὺς χιλίους," ὡς διὰ τὴν μεσόγαιον ἐλαύνειν, αὐτὸς δὲ διὰ τῆς Σικυῶνος ἤλαυνεν εὐϑὺ τῆς ᾿Αἰχαΐας. ἀφι- κόμενος δὲ ἐς Σικυῶνα, τὴν μὲν πόλιν, ἐν ἦ ἡμέρᾳ ὃ ᾿1σ8-10 μὸς ἑάλω, ἐπέδραμέ τε 0 στρατὸς τοῦ βασιλέως, καὶ ἠνὄρα. ποδίσατο σύμπασαν ἄρδην τὴν πόλιν. ἀπόντων δὲ τῶν a. δρῶν ἐς τὸν ᾿Ισϑμόν͵ καὶ οὐδὲ ἐν ὀχυρῷ ᾳκημένης τῆς πὸό- λεως, ταύτην μὲν εὐϑὺς τότε ἠνδραποδίσαντο, καὶ ἐπὶ πλεῖ» σιον ἤλασαν τῆς Πελοποννήσου, τούς τα ἡγεμόνας διώκοντες 15 Οκαὶ τοὺς ἄλλους Ἕλληνας, ὡς ἄλλος ἄλλῃ ᾧχετο φεύγων. τὴν V.144 μὲν πόλιν κονὴν τε κατέλαβε, καὶ τὴν ἀχρόπολιν ἐπολιόρκει. ἐνῆσαν δ᾽ αὐτόϑι ἸΠουλγέριός τὸ Ἕλλην καὶ ἄλλοι μετ᾽ aV- τοῦ τινὲς Ἑλλήνων oU πολλοὲ σὺν γυναιξί τε ἅμα καὶ παι- σίν. ἐπεὲ δ᾽ ὑπορύξας ἔϑει τὴν ἀκρόπολιν, ἐνταῦϑα ἐς ὑμο.. λογίαν dguxouevoc ὃ τῆς ἀκροπόλεως φύλαξ παρέδωχέ τε αὑτὸν καὶ τὴν ἄκραν. τούτους μὲν δὴ καὶ γυναῖκας καὶ παῖ-
supra Cenchreas situm, quem Οχὶ vocant, evaserant, quasi indagine circumdari iussit. omnes capti sunt; doloque in unum locum abdu- cti, crudeliter occisi synt. postea Amurates emit mancipia nu- mero sexcenta, quae ad sacrificium duxit in honorem patris sui, volens eum expiare caede virorum occisorum. his ita peractis er- ercitum divisit. — partem exercitus Turachani "Thessaliae praefecto tradidit, qui rei militaris habebatur peritissimus et plurimum con- versatus erat cum Turcis Peloponnesi. dedit eidem de numero pe- regrinorum mille milites, ut his instructus profectionem per me- diterraneam regionem faceret. ipse quidem rex per Sicyonem iter faciens recta in Achaiam contendit. urbem eo die, quo Isthmu: in potestatem venit, regius exercitus aggressus est; captamque diri- puit universam. aberant enim oppidani, profecti in Isthmum. πεῖ | &dmodum in munito loco urbs sita erat. quapropter eam continuo diripuere: et maximam Peloponnesi partem peragrantes, persecuti sont bello duces et reliquos Graecos. cum autem hostium alius alio, ubi se tutum putabat, palantes dilaberentur, urbem defensoribus vacuam in potestatem redigit, obsidioneque arcem premere statuit. erant in ea arce Mulgerius Graecus et alii quidam Graeci non multi cum li- beris et uxoribus. Turci igitur suffodientes arcem, cum Mulgeriui
DE REBUS TURCICIS L. VII. 349
δας ἐς "udyytov πόλιν εὐδαίμονα ἀπέστελλε, τῆς δὲ πόλεως ἐνεπίμπρα τε τὰς Oixlac. καὶ τοῦ πρόσω ἐχόμενος ἀφίκετο ἐπὶ Πάτρας τῆς ᾿Αἰχαΐας πόλιν εὐδαίμονα. ταύτην μὲν οὖν ἐξέλιπον oi ἄνδρες ἐς τὴν καταντικρὺ ἤπειρον τῶν Οὐενετῶν, D 5xai πλὴν τῶν ἐν τῇ ἀκροπόλει καὶ ἐν τοῖς βασιλείοις, οἵ ἐνα.. πελείφϑησαν ἀφροσύνῃ χρησάμενοι, οἱ δ᾽ ἄλλοι πάντες ᾧχον»-- τὸ φεύγοντες. ἦσαν Ó' οἱ ἐναπολειφϑέντες ἐς τετρακισχιλί-- ους. τοὺς μὲν οὖν τῶν βασιλείων ἄνδρας τε καὶ γυναῖχας παρεστήσαντο ὁμολογίᾳ, καὶ ἐς ἀνδράποδα διελόμενος τήν τε ιἀχρόπολεν ἐπολεόρκεε xai τοὺς τε νεήλυδας ἔπεμψεν ὡς ἑλοῦν- τας. καὶ οὗτοι προσέβαλλόν τὲ τῷ τείχει καὶ ὑπορυξάμενοι εἰσέπιπτον. oi δὲ Ἕλληνες ῥυτίνην καὶ πίσσαν πυρὲ ἁψάμε- γοι κατὰ ὁπὴν τούς T6 νεήλυδας ἐξεκρούσαντο ἀμυνόμενοι xai P. 185 ἐχράτυνον τὴν ἀκρόπολιν. ᾿Αμουράτης μὲν δή, ὡς Τουραχά- ὅνης ἐντεῦϑεν ἀφικόμενος καὶ ἀνδράποδα ὡς πλεῖστα ἀγόμε- γος παρεγένετο αὐτῷ, ἐνταῦϑα ἐπαναζεύξας ἀπήλαυνε. μετὰ δὲ ταῦτα οὐ πολλῷ ὕστερον σπονδὰς τε ἐποιήσατο, καὶ ὑπό-- Φόρον ἔσχον τὴν Πελοπόννησον τὸ ἀπὸ τοῦδε οἱ Ἕλληνες μέ- χρε τούτον, τὸ πρὲν ἐλευϑέραν οὖσαν. τὴν μὲν οὖν πόλιν 3918» Θηβῶν πειρώμενον ὀπιέναε βασιλέα ἐπὶ Πελοπόννησον ἔξέλιπόν τε, καὲ τοὺς avógac ἐξαναστάντες ᾧκησαν ἐν τῷ 'lo9ud, of τινες δὴ καὶ ἑάλωσαν ὑπὸ Τούρκων. ἡ δὲ ἐκτὸς
nullam salutis spem affulgere cerneret, se ipse et arcem Ámurati tra- didit. hos quidem cum liberis et uxoribus misit Angium , urbem opulentam. ipse vero aedificia urbis captae incendit. quo facto ul- lerius profectus venit Patras, Achaiae urbem opibus florentem. ορ- pidani urbem istam deseruerant, abeuntes in continentem Venetorum, quae ex opposito erat. remansere tamen quidam in arce et in regia: stulti quidem, cum reliqui sibi fuga consulerent, ipsi se in grave dis- trimen praecipitarunt. erant autem numero quater mille. viros igi- tor et mulieres quae in regia erant, pactionibus Amurates in fidem ccepit, omnesque in mancipiorum album rettulit. hinc arcis oppu- gationem auspicatus est, peregrinosque misit, ut eam subito cape- ren. hi summa vi impetum in murum dantes eumque suffodientes in arcem irrupere. Graeci resinam et picem incensam per foramina ia- culantes, peregrinos expulerunt acerrime repuguantes, arcemque et murum reficientes et optime munientes. Amurates, ubi advenit Tu- tachanes vehens maximam hominum aliarumque rerum praedam, cum exercitu discessit , nec multo post pacem cum Graecis fecit. ex eo inde tempore Peloponnesus, quae prius libera erat, regi tributaria facta est. Thebas Thebani, cum hostiliter accederet rex, deseruere, εἰ in lsthmum se contulere, quasi ibi habitaturi ; qui tamen ab Tur-
980 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Βγώρα τοῦ βασιλέως αὐτίκα μετὰ τὴν τοῦ ᾿Ισϑμοῦ ἅλωσιν προσεχώρησε τῷ βασιλεῖ, τό τὸ Πίνδον καὶ 7 ἄλλη χώρα τοῦ βασιλέως.
Ταῦτα μὲν οὖν ἐν τῇ Πελοποννήσῳ ἐς τοσοῦτον ἐγένετο. 1447 καὶ βασιλεὺς τοῦ ἐπιγινομένου ϑέρους ἐστρατεύετο ἐπὲ Σκεν-" τέρη τὸν ᾿Ιβάνεω παῖδα, ὃς παῖς ὧν ἐς τὰς ϑύρας ἀφικόμε- νὸς τοῦ βασιλέως καὶ παιδικὰ αὐτοῦ γενόμενος ἀπέδρα ἐς τὴν πατρῴαν αὐτοῦ χώραν, καὶ ἀγόμενος γυναῖκα ϑυγατέρα τοῦ “Τριανήτου, ἐκ τοῦ ἐμφανοῦς ἐπολέμουν τῷ βασιλεῖ, καὶ οὔτε φόρον ἀπήγαγον τῷ βασιλεῖ οὔτε αὐτοὶ ἐς τὰς ϑύρας 0, ἴεντο οὔτε πείϑεσθαι ἤϑελον. διὰ ταῦτα συναγείρας ἅπαπα
Οτόν τὸ ᾿Ασίας καὶ Εὐρώπης αὐτῷ στρατὸν ἤλαυνεν ἐπὶ τὴν ᾿Ιβάνεω χώραν" καὶ ἐπεί τε ἐσέβαλεν ἐς τὴν χώραν, ἐδήου τε τὰ στρατεύματα διαπέμπων ὕποι παρείκοι, καὶ ἐνεπίμπρα τᾶς τὲ κώμας καὶ τοὺς ἀγρούς, xai τὰ λήια ἐκαίοντο ὑπὸ τοῦ στρα- 1 τοῦ, καὶ περιεφϑείροντο τὰ ἐκεῖσε πάντα. Σκενδέρης μὲν οὖν ἐπὲ τὴν ἐς τὸν ᾿Ιόνιον παράλιον χώραν τῶν Ovsyeroy ὑπε- Eé9ero, αὐτός τε καὶ οἱ ᾿Αλβανῶν πρῶτοι, sac v6 γυναῖκας xai παῖδας" αὐτοὶ δὲ περιιόντες ἄλλοτε ἀλλῃ τῆς χώρας διηρ- χοντο, εἴ του δέοιντο αἱ πόλεις αὐτῶν. καὶ οὗτοι μὲν ἀνὰ 1030 ὄρος τὸ ὑπὲρ τὴν χώραν αὐτῶν ἄχρι τοῦ ᾿[ονίου διατεῖνον διέ τρίβον, καραδοκοῦντες ὅποι σφίσι τὰ πράγματα ἀποβήσεται"
10. ἐπήγαγον Ρ 14, παρήχοι P
cis capti sunt. exterior autem regio Pindus videlicet et reliqua re- gio, ut primum lsthmus captus est, in regis potestatem devenit. Appetente iam aestate Amurates bellum movit contra Scenderem Ibanis filium (Alexandrum sive Scanderbegum appellatum), qui puer venit in ianuas regis eiusque concubinus factus est; tandem effugit in patriam suam regionem. ducta deinde uxore Arianetis filia, ex professo bellum cum rege gerebat. nam tributum haud amplius reg pendebat, nec in ianuas ibant, parere quoque regi detrectabant. qua- ropter Amurates convocans Asiae Europaeque exercitus universos banis regionem bello petere statuebat. veniens igitur in regionem, vastabat universam, vicos agrosque incendebat. frumentum omnem- que commeatum comburebat. omnia quae in ea regione erant, po- ulationibus dissipabantur. Scenderes igitur ipse necnon Albani omnes n maritimam versus Ionium Venetorum regionem uxores et liberos quo ab impendenti periculo tuti forent, exposuerunt: ipsi autem un- ique per regionem obambulantes sedulo dispiciebant, sicubi urbes ipsorum auxilio indigerent. castra habuerunt in monte qui region eorum impendet et in Ionium usque porigitar; et ibi expectaverunt belli eventum. Amurates Sphetiam urbem exercitibus circumsedit;
DE REBUS TURCICIS L. VII. 351
᾿Αμουράτης dà ἐπελαύνων πρῶτα μὲν τὴν Σφετίαν πόλιν D ἐπολιόρχει. καὶ λόγον μὲν προσέφερεν ὡς παραδοῖέν τὸ αὐ-Υ. 145 τὴν καὶ αὐτοὶ ἀπέοεεν ἐπὲ τὰ ξαυτοῦ ἕχαστος" οἱ δὲ οὐκ ἐπείϑονεο. μετὰ δὲ ταῦτα προσέβαλε σὺν τοῖς νεήλυσι, καὶ ϑεῖλε τὴν πόλιν κατὰ κράτος καὶ ἐξηνδραποδίσατο, τούς τὸ ἄνδρας σύμπαντας διεχρήσατο. μετὰ δὲ ἐπιὼν ἐπὶ τὴν Γο- τίην ὁμολογίᾳ τε παρεστήσατο, καὶ τοὺς ἐν τῇ πόλει ἀνδρα- ποδισάμενος ἐπῆγε τὸν στρατὸν ἐπὶ τὴν Κρούην, πόλεν ngoé- χουσαν τῶν ὃν τῇ αἀλβανῶν χώρᾳ" οἰκεῖταε δὲ ἐν ὀχυρῷ πάνυ. ταύτην μὲν οὖν προσκαϑεζόμενος ἐπολεόρκει, καὶ τη- λεβόλοις τε ἔτυπτε τὸ τεῖχος, καὶ κατέβαλε μέρος οὐκ ὁλί- y». μετὰ δὲ ταῦτα προσέβαλε σὺν τοῖς νεήλυσιν ὡς ἔξαι- ρῆἤσων τὴν πόλιν, καὲ ὡς ovx ἠδυνήϑη ἑλεῖν, ἀπήγαγε τὸν p. 186 σιρατόν: ἤδη γὰρ ὀψὲ ἦν τοῦ ἐνιαυτοῦ, καὶ χειμὼν ἐπιγε- δυνύμενος ἐπίεζε τὸν στρατόν. Τὸν οὖν παῖδα αὐτοῦ ἄρτι ἡβάσκοντα Ἰεχμέτην περιῆγεν ἐν τῷ στρατῷ, ἐξ ὅτου ἀφείλετο αὐτὸν τὴν βασιλείαν. ἐγένετο dà οὕτως. ὡς ἐμάχετο τοῖς Παίοσιν ἐν τῇ Βαρνῃ καὶ τὰ στρατεύ- ᾿ματα αὑτοῦ ἑώρα ἐν φυγῇ γενόμενα, ἐς δέος v6 καϑεστήκει μέγα Ὀπάνυ, οἰόμενος αὐτέκα πάντως ἀπολεῖσϑαι, ὡς ἤδη ἀφίκετο ξυμφορᾶς, ηὔχεοτό τὸ ὡς 7» αὐτῷ τὰ πράγματα μὴ διαφϑαρῇ τότε ἐν τῷ ϑορύβῳ ἐκείνῳ, ἀπολιπεῖν τὲ τὴν ἀρχήν, καὶ τῷ
10. προχαϑεζόμεγος P
eppidanisque nuntiare iussit, si deditionem facerent, se singulos ad ui abire permissurum. at hi condicionem istam non admiserunt. quapropter cum peregrinorum cohorte murum subit; et cum impetu in wbem irrumpens, ea potitur, praedaeque totam exponit. viros omnes trucidari iussit. deinde copias duxit contra Getiam, quam pactioni- bus in dicionem accepit. captis autem oppidanis exercitum Cruam urbem Albanorum primariam movit. urbs haec sita est in loco mu- üiissimo. hanc obsidione cinxit, muramque bombardis concussit, tiuque non modicam partem stravit. deinde per loca ruinis paten- tia cum peregrinis irrumpere quaerebat, quasi vi eam capturus. coe- pa autem omnia cum irrita caderent, exercitam abduxit omnem, quia aestatis iam extremum erat, et frigus hibernum graviter exerci- um adfligebat. . :
Filium suum Mechmetem iam pubescentem per castra circumdu- iit regnoque praefecit. sic autem ista evenere. cum pugnaret ad- venus Pannones Varnae et exercitus suos ad fugam inclinare cerne- tet, valde timuit putans se móx cum suis periturum. in hac gravis-
sima necessitate constitutus vovit, si incolumis evaderet praesens pe-
riculum et victoria potiretur, se cessurum reguo et id commissurum
359 LAONICI CHALCOCONDYLAE
B παιδὲ ἐπιτρέψαντα αὐτὸν οἴχεσϑαι ἐς τὴν ᾿Ασίαν. διατρέίψοντα σὺν τοῖς ἱερεῦσι καὶ τοῖς παρ᾽ αὐτοῖς καλουμένοις Ναζη- ραίοις, προσευχόμενον τῷ ἥρωι καὶ ἀνάγοντα ϑαμὰ τὴν ϑυ- σίαν. ὡς δὲ περιεγένετό v6 Ἰαιόνων καὶ τὸν Παιόνων βα- σιλέα ἐξελὼν ἐκομίζετο ἐπ᾽ οἴχου, τὸν τὸ παῖδα αὐτοῦ τὸν" νεώτερον εχμέτην μετεπέμπετο ἐπὶ τὴν ἀρχήν" ὃ yag πρε- oflvregoc αὐτοῦ ᾿Αλαδίνης ovxért περιῆν, ἀλλ᾽ ἐτετελευτῆχει ὑπὸ ἵππου ἐκτραχηλισϑείς, κυνηγετοῦντος αὐτοῦ καὶ ἐπιϑέον- τος ἀνὰ κράτος ἐπὶ τὴν ἔλαφον. οὗτος μὲν οὖν οὕτως ἐτε- λεύτησε, ἸΠεχμέτην dà τὸν νεώτερον παῖδα περμόντα͵ ὡς τῦ
Οὐλέγετό μοι. τότε ὀπὶ τὴν ἀρχὴν μετεπέμπετο. c δὲ dgi- κεῖτο, ἐπιτρέψας αὐτῷ τὴν ἀρχὴν καὶ τὰς ϑύρας καὶ row; γεήλυδας αὐτὸς ᾧχετο διαβὰς ἐπὶ τὴν ᾿Ασίαν, ἐς Προῦσαν, ἢ τὰ τῆς ᾿Ασίας βασίλεια ἦν. τὴν μὲν. οὖν ἀρχὴν ἀποϑέμε- vog μετὰ ζιχίδων τῶν παρ᾽ αὐτῶν Ναζηραίων καὲ σειτίδων 15 καὶ τῶν τοῦ γένους σοφῶν πολλὰ διέτριβεν: οὐ πολλῷ ὑὲ ὕστερον μετέμελέτε αὐτῷ ἀπιόντι ἐκ τῆς ἀρχῆς xai ἰδιωτεὺύ- οντε. ὡς δὲ οὐκ ἠνέσχετο, ἔπρασσεν ὅπως ἐπανεὼν τὴν ἀρ- ᾿ χὴν κατάσχοι καϑ' ἡσυχίαν, ὡς δὲ μὴ ἐς διαφορὰν ἀφικνου- μένου αὐτῷ τοῦ παιδὸς κιγδυνεύοε αὐτῷ τὰ πραγματά, καὶ αἰτέαν ἔχοι πρὸς τοῦ γένους οἷα ποιεῖ. ἔπρασσε δὲ ὅπως éna- γέλϑοι μετὰ Χαλίλεω τοῦ Πραΐμεω, ἀνδρὸς συνήϑους αὐτῷ
20. αὐτοῦ τοῦ παιδὸς κινϑυνευομέγῳ P
filio, et abiturum in Asiam, ut ibi vitam traduceret admiztus sacer- dotibus et Nazaraeis, et culturum frequenter Heroem, eique immol- turum. cum igitur Pannonibus victoriam extorsisset, rege eorum pt- rempto domum rediit, filiumque iuniorem accersivit ad regni guber nacula. nam filius eius Aladines natu maximus baud amplius super stes erat, sed naturae debitum exolverat, praecipitatus ex equo in , venatione, cum persequeretur cervum. is quidem in hunc modum occubuit. Mechmetem autem iuniorem ad regni moderamen vocarit. com autem venisset vocatus, regnum et ianuas necnon peregrinos - pater eius fidei committens ipse profectus est Prusam, ubi Asiae st- des regia est. abdicato igitur regno cum Zichidis, qui Turcorum da- zaraei sive monachi sunt, et cum Seitidis necnon cum reliquis do- ctis conversatus est. nec multo post poenituit virum , quod regno relicto nunc privatam sequeretur vitam. cum autem praesentem vi- tae condicionem haud ferre posset, consilia agitavit, qua ratione ci tra tumultum regiam dignitatem reciperet. sedulo enim praecavebit | ne, si filius sentiret quid ipse moliretur, bellum: exoriretur, cuins ipst auctor ab Turcis haberetur. quae quidem facere instituit, ad finem deduxit, videlicet ut rediret ad regnum opera et industria Chatiti
DE REBUS TURCICIS L. VII. 353
ἐς τὰ μάλιστα καί oi ἐπιτηδείως ἔχοντος ais. αὐτὸς μὲν Ὁ οὖν ἔπεισε τὸν παῖδα ἐς ἄγρας φοιτῶντα γυμνάζεσϑαι ὡς κάλλιστα ἐφ᾽ ἵππον: καὶ ἐπειδὴ ἔπειϑε, κρύφα ἔπεμπε τῷ παιρὲὶ αὐτοῦ, μηδὲν δεδιότα, ἄφνω ἐς τὴν ῥητὴν αὐτῷ δἡμέραν ἀφικόμενον ἐς τὰ βασίλειω τῆς πόλεως χρηματίζειν τοῖς ἂν τῇ πόλει οἧς βασιλέα. ὁ μὲν οὖν, ὡς ὑπετίϑετο, ἐς ἣν αὐτῷ συνέϑετο ἡμέραν, παρεγένετο 16 ἀπόντος αὐτῷ τοῦ παιδὸς ἐς τὴν ἄγραν καὶ κυνηγετοῦντος, παραγενόμενύς 16 κατέσχε τὴν βασιλείαν, χρηματίζων τοῖς ἐν τῇ πόλει τῶν ϑυ-ν. 146 ρῶν ὡς βασιλεύς. ὃ μέντοι παῖς αὐτῷ ὡς ἤσϑετο ἐπανιόν. τὸς τοῦ πατρὸς αὐτῷ ἄφνω, οὐκ ἔχων ὅ τι χρήσαιτο τῷ Ρ. 187 πράγματε, προσῇϑι τὸ καὶ προσεκύνησε" καὶ τὸ ἀπὸ τοῦδε παρῆγεν αὐτῷ ἐς ἣν ἂν στρατεύηται χώραν. τὸν μέντοι παῖ- da οὐκ ἐλάνθανεν ὡς αὐτῷ ταῦτα εἴη διαπεπραγμένος Χαλί- Binc 0 Πραΐμεοο, xab ἡχϑετὸ τε ἀξίως, οὐ μέντοι γε ὠνεδήλου αὐτῷ τὴν ὀργὴν. ἤδει γὰρ μέγα δυνάμενον παρὰ τῷ πατρί. Τότε μὲν οὖν ἐς τὴν ᾿Αμουράτεω ἐπάνοδον ἐπὶ τὴν βα- σιλείαν οὕτως ἐγένετο" ἐπεὶ δὲ ἀπήγαγε τὸν στρατὸν ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν Ἰόγνεον Ἰἤακεδονίας τῆς τῶν ᾿Αλβανῶν χωρας, ϑδυτοῦτο μὲν τὸ ἔτος διέτριβεν ὃν τοῖς Εὐρώπης βασιλείοις ἧσυ- ja» ἄγων, τῷ δ᾽’ ἐπιόντι ἐνιαυτῷ αὖϑις, ἐπεὶ περιαγγέλλει B τῷ σιρατεύματε ἕπεσθαι, ἐστρατεύετο αὖϑις ἐπὲ Σχενδέρην
11. τῷ omP
fllii Priami, quo familiariter utebatur et cum quo ei artíssima intecesse- rat necessitudo. Chatites ergo ubi sententiam Amuratis satis intellexit, perum Mechmetem venatum ire iubet, ut se quam pulcherrime ex eqno exerceret. qui dicto audiens venatum abiit. interea Chatites funtium mittit ad patrem, quem subito dicta die nihil veritum in übis regiam venire et ius dicere ut regem civibus iubet. Amurates, quemadmodum iussus erat, filio venatione occupato ad praestitutam diem advenit. adveniens regnum invasit; civibus ianuisque ut de- et, ius dixit. filius ut accepit patrem mutata voluntate regnum re- cepisse, nesciens quid ageret ín praesenli negotio, tamen accessit pa- tremque regem adoravit, eumque secutus est, quocunque militatum abiisse nec latuit Mechmetem opera Chatitis patrem quam maxime Miutmm ista egisse. εξ quamvis Chatiti merito irasceretur, iram ta- men ostendere noloit, veritus viri potentiam, qua plurimum pollebat ipud patrem Amuratem. ΜΝ .
in hanc modum 60 tempore propter patris in regnum reditum ülius affectas erat. postquam autem exercitum abduxit ab Macedo- hia quae versus Ionium patet, quae Albanorum regio eet, per eum annum im Europae regia quietem agens mansit. ineunte deinde anno iterum expeditionem sumpsit contra Scenderem Ibanis filium et con-
Chalcocondylas. 43
354 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τὸν Ἰβάνεω καὶ ἐπὶ τὴν ταύτῃ xara τὸν Ἰόνιον ᾿Αλβανῶν yo. ραν, καὶ ἐπήεε πολλῷ ϑυμῷ ὡς ἐξελῶν τε τὴν Κρούην xai αὐτὸν Σκχενδέρην ἐξαιτησόμενος τοὺς Overezovc , xai ἣν μὴ ἀποδοῖεν αὐτόν, ὡς πολιορκήσων τὴν πύλιν ἐς ἣν αὐτὸς xa- ταφυγὼν ἐσήει. ἐπεὲ δὲ εἰσέβαλεν, ἐπορεύετο ἰϑὺ ἐπὶ τὴνϑ Κρούην, καὶ τὴν τε χώραν, ὅση ὑπελείπετο τὴν ἀρχὴν αὐτῷ ἀσινής, ἐπέδραμέτε αὐτοῦ τὰ στρατεύματα, καὶ ἐπέχαον nio (ἐνιέντες, ὅτῳ ὧν αὐτοῖς περιτύχοιεν. ἐπέδραμε δὲ xai ἄχρι τοῦ ποταμοῦ τοῦ, . . . τὰ στρατεύματα" τὴν δὲ ἐπέχεινα τοῦ ποταμοῦ χώραν οὐχ οἷά τε ἦν ληίζεσθαι διὰ τὸ auri εἶναε πάντῃ τοῖς βασιλέως ἱπποδρόμοις. καὶ οὗτοι μέν, τάς τε γυναῖκας καὶ παῖδας ὑπεκϑέμενοι ἐς τὰ ἐχυρὰ τῶν Ov γετῶν, συνελέγοντο ἐς τὸ ὅρος τὸ ὑπὲρ τὴν Κρούην nl» αὐτῶν. ἐνταῦϑα δὲ ὑπεξαγαγὼν τὰς γυναῖχας καὲὶ τὰ παιδία κατέϑετο ἐς τὰς τῶν Οὐενετῶν πόλεις, τοὺς δὲ ἄνδρας κατέ- 1 λιπὲν ἐν τῇ πόλει ἀμυνουμόνους καὶ τὰ τείχη φυλάξοντας, καὶ τούτους ἐπιλεξάμενος τοὺς ἐθέλοντας αὐτοὺς ὑποστῆναι Dró» ἀγῶνα. ᾿Αἰμουράτης μὲν οὖν τὰς τε τηλεβόλους παρε- σκευάζετο καϑεζόμενος ὡς τὸ τεῖχος καϑαιρήσων, καὶ παρα- μένων ἅμα σὺν τοῖς νεήλυσιν ἐς τὴν πόλιν" ἐπεὲ δὲ αὐτῷ Ἂ τὰ πώντα παρεσκεύαστο, ἔτυπτε τὸ τεῖχος τηλεβόλοις καὶ κατέβαλε μέρος πολύ. Σκενδέρης δὲ ἀπὸ τοῦ ὕρους πυρά τε
tra eam quae isthic sita est Albanorum regionem, cum iussisset uni- versos exercitus instructos et paratos praesto esse. plenus igitur ir- rum proGciscebatur versus:Cruam, quasi eam vi expugnaturus. prae terea in animo babebat expostulare cum Venetis, ut Scenderem tr derent: quod si facere omitterent, se obsessurum urbem quamcunque Scenderes fugiens intrasset. ut regionem hostilem est ingressus, re- cta contra Cruam properabat, et in eam regionis partem, quam ante intactam et inviolatam ab populationibus reliquerat, suos milites ic- cursionem facere iubet. qui diclo audientes incendiis omnia, ignem iniicientes, miscuere. δὲ hanc regionem misere vastarunt usque ἃ flumen « « verum regionem ultra flumen sitam populari nequivert, quia regiis equitibus haud erat pervja. Albani autem uxoribu: εἰ liberis in munita Venetorum loca ablegatis colligebantur in montem. rui Cruae urbi imminet. hinc Scenderes educens uxores et liberos deponebat eos in urbes Venetorum. viri vero relinquebantur in obe. ut resisterent hosti moeniaque , defensarent. οὲ hi potissimum huic negotio destinabantur, qui volentes, non coacti, praelium subire cu- piebant. Amurates bombardas expediebat, assidens ut. murum diii ceret, et deinde cum peregrinis irrumpens urbem sui iuris faceret omnibus autem, quemadmodum oppugnatio requirebat , comparatis.
DE REBUS TURCICIS L. VII. 355
ἔκαυσεν, ἐπιδεικνύμενος τοῖς ἐν τῇ πόλει, καὶ ἐπειδὰν χρεία ἦ παρεσόμενος καὶ αὐτὸς ἐπιβοηϑήσων , καί τινῶν τῶν τοῦ βασιλέως ἀναβάντων ἐπὲ τὸ ὄρος προσέβαλέ τὸ καὶ ἐμάχετο, ἔργα ἀποδεικνύμενος ἄξια λόγου. ἐπεὶ δὲ τῷ βασιλεῖ ἤδη xav καταβέβλητο τὸ τεῖχος, ἐς μάχην καϑῆστο πανστρα- τιᾷ, καὶ ἐπειρῶντο οἱ νεήλυδες δλεῖν ταύτῃ jj ἔκειτο τὸ τεῖ- p. 188 χος ἐπὶ γῆς" οὐ μέντοι ὑπερεβάλοντο τοὺς ἐν τῇ πόλει, παρ᾽ ἐλπίδα ἀγωνισαμένους. Ἐνταῦϑα cg ἐπενόει λιμῷ ἐκπολιορκήσειν, καὶ αὖϑις τὸ δεύτερον προσβαλὼν κατὰ τὸ καρτερόν, ἀφιχνεῖται ἀγγελίη παρὼ Γεωργίου τοῦ Τριβαλλῶν ἡγεμόνος ὡς Ἰωάννης συνα. ϑροίσας τοὺς Παίονας τὸν τὰ Ἴστρον διαβαίνει καὶ συμπα-.. βαλαβὼν στρατεύοετο ἐπ᾽ αὐτόν. ταῦτα ὡς ἐπύϑετο, τὴν τα-- χίστην συσκευασάμενος ἄπει ἐνταῦϑα 7j ἐπιόντα ἐπυνθάνετο, ὑπαὶ κήρυκα ἔπεμπε πρὸς τὴν Εὐρώπην περιαγγέλλοντα na- pira. αὐτῷ ὡς ξύμπαντας τῶν Τούρχω». οὗτοι μὲν οὖν na- V. 147 βεγένοντο αὐτῷ, cg ἔτυχεν ἕκαστος ἐκποδὼν γενόμενος, ὡς Β ἐν ὥρᾳ παραγένοιτο ἕκαστος καϑιστὰς αὐτῷ ἐς μάχην. ἐλαύ.. "»» δὲ παντὲ τῷ σερατῷ πρός τινος τῆς ΠΙυσίας αὐτοῦ χα... ρας xard τὴν Τριβαλλῶν αὐτῶν χώραν (ἔστε δὲ αὕτη 7 χώρα, παρ᾽ ἣν ἀμείβεε Ἰϊοράβας ποταμὸς καὶ ἐκδιδοῖ. ἐς τὸν
l. χαὶ] oc? 11. ὡς ᾿Ιωάννης] cf. Hammer I p. 659 i.
morum bombardis feriebat, eiusque partem destruxit maximam. Scen- eres ignes in monte fecit, eosque suis, qui intra urbem erant, osten- lit, ut scirent, quandocunque necessitas postularet, se affuturum au- uio. cum regii quidam ascenderent montem, Scenderes eos aggres- τ est, praeliabaturque,. opera memorabilia edens. cum autem regi "deretur murum satis esse stratum , universis copiis oppugnationem Xdpit. peregrini eo loci urbem capere parabant, ubi murus disie- doi erat.
Nec tamen superare potuerunt oppidanos, qui praeter spem fortissime p»gnabant, eum desperatio animos fecisset. deinde cum fame urbem per- domare statuisset, denuo copias universas contra urbem in aciem eduzit. ialerea nuntius venit ab Georgio Triballorum duce, qui nuntiabat Ioan- vtm Choniatem congregatis Pannonibus plurimis traiicere Istrum et con- ir ipsum hostili animo pergere. his auditis Amurates continuo, omnibus impedimentis et sarcinis collectis, urbe quam obsidebat digressus est, obriamque hosti processit, qua eum venturum cognoverat. misit quo- qu Amurates praeconem in Europam, qui ediceret ut Turci omnes 3d regem eomvenirent. qui ubi primum regis voluntatem intellexere, Güsime advenerunt, cum singuli conarentur in tempore adesse, ut P'? rege certarent. hinc cum universo exercitu profectus est in quan- dim Mysise regionem , per regionem Triballorum. ea autem regio
356 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
Ἴστρον’ παρήκει dà ἢ χώρα τοῦ βασιλέως ἐντεῦϑεν ἐπὶ σταδίους Ὀὑχτακοσίους ἔστε ἐπὶ Νήσιον, πόλεν τοῦ βασι- λέως. ἐπὲ δεξιᾷ ἰόντι. ἐς τὸ πρόσω Νοβόπυρον πόλιν ἐπὶ ὅρους μεγάλον τοῦ Τριβαλλῶν ἡγεμόνος οἰκεῖται ) ἐν-
σταῦϑα ἀφικόμενος ᾿“μουράτης εὗρεν ἐπεξελαύνοντα ᾿Ιωάννην"
τὸν Χωνιάτην σὺν τῷ Παιόνων στρατῷ. ἦσαν δὲ Παίονες καὶ ΖΔακοὲ συναμφύότεροι ἐς τετρακισμυρίους καὲ ξπταχισχι- λίους ἱππέας, καὶ ἁμάξαις ἐφέροντο, ἐν αἷς ἣν αὐτοῖς τὰ ἐπιτήδεια καὶ τὰ ὅπλα, ἀμφὲ τὰς δισχιλίας. ἐφ᾽ ἑκάστης δὲ
ἁμάξης δύο ἤστην ἀνδρε πεζώ, πελταστής τε ἅμα xai τηλε- 10
βολιστῆς. ἐφέροντο δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἁμωξῶν τηλεβόλους Lo- υοβοτάνας καλουμένας, πολὺ τὸ πλῆϑος. οὗτοι μὲν οὖν πα- ρασκευασάμενοι [ἐς] τὸν Ἴστρον διέβησαν. προυκαλοῦντο δὲ σφίσε καὶ τῶν Τριβαλλῶν ἡγεμόνα ἐς τὸν πόλεμον" ὁ δὲ
Dépgosv οὐχ δρᾶν ἀξίαν τὴν παρασχευὴν τῆς κατὰ ᾿“Ιμουρά- 15
τεω στρατιᾶς, ὥστε περιγενέσθαι αὐτοὺς τῆς βασιλέως δυνά- μεως ᾿Δμουράτεω, καὶ δεδιέναι μᾶλλον ἐκεῖνον ἢ τοὺς Παίο- νας οὗς ἀλλοφύλους τε ὄντας καὶ μέγιστα κακῶν ἐργασαμέ- γους αὐτόν, καὶ ἱμείρεσϑαε 'μὲν τίσασϑαι ᾿“μουράτη τους
υἱοὺς αὐτοῦ ἐχτυφλώσαντα, ἀδύνατα δὲ ὁρῶντα τῇ παροῦση
παρασκευῇ ὑπερβαλέσϑαι τῆς τῶν πολεμίων δυναάμιεως οὐχ &y ποτε ἑχόντα εἶναι χωρήσειν ἐς τόνδε τὸν πόλεμον. ταῦτα
16. στρατείας ὃ 18. οὖς] τοὺς 3
est, quam alluit Morabas fluvius et in Istrum effunditur. biac s fundit regis regio ad octingenta stadia, usque ad Nesium urbem re- Bis: ad dexteram procedenti Nobopyrum sive Bopyrum usque ad mos- tem magnum 'T'riballorum principis colitur. buc cum veuisset Amu- rates, invenit Ioannem Choniatem cum Pannonum exercitu hosti animo adversum se pergere. in castris Choniatis erant quadragint milià peditum, tam ab Paunonibus quam ab Dacis allecti. septem milia equitum erant, et curribus vebebantur alii, quorum nomers! erat bis mille. in his arma et necessaria ad expeditionem subvebe- bantur. in singulis duo viri stabant, scutifer et bombardarius. ἴα iis dem vehebantur bombardae plurimae, quas Zarobotanas mominant in hunc modum armati et instructi Istrum transgressi sunt. δὲ Tri- ballorum dux cernens Pannonum ezercitum non adeo esse validum ut copias regis vincere posset, magisque metuens Ámuratem quin Pannones alienigenas, a quibus multa mala esset perpessus: et quam- vis esset admodum cupidus ulciscendi Amuratem, qui filios etus ocu- lis privarat, attamen baud volenti animo istam expeditionem adios- ctus Pannonibus subibat, immo eam prorsus recusabat. haud enim Pannones satis firmi videbantur ad debellendas copias regis. hae
!
!
DE REBUS TURCICIS L. VII. 357
ἀποκριναμένου ἐπωπειλήσαντα τὸν "Ioavryg» ἐλαύνειν £c τὸ ' πρόσω, ἐσβαλόντα δὲ ἐς τὴν βασιλέως χώραν, ἄχρις ᾿Αριστί- P. 189 γοῦ ἀφικόμενον, στρατοπεδεύεσθαι αὐτοῦ ἐν Keoof πεδίῳ,
ἐν ᾧ ᾿Αμουράτης ὁ Ὀρχάνεω μαχεσάμενος πρὸς Ἐλεάζαρον. ὁμάχην αὐτὸς τε αὐτοῦ ταύτῃ ἐτελεύτησεν ὑπὸ ἸΤριβαλλοῦ
χαὶ τὸν γε Ἐλεάζαρον ἀνεῖλεν ἐν τῇ μάχη, ἐπεὶ δὲ ὥρμητο ᾿Ιωάγνης στρατεύεσθαι ἐπὲ ᾿“μουράτη d« αἰτίαν τήνδε. ὡς
γὰρ ἐν τῇ Βάρνῃ μάχῃ ἑώρα τοὺς Τούρκους φεύγοντας xai ἑαυτῷ ἐς χεῖρως ἐλθόντας xai ἐνδιδόντας, αὐτέκω ἐνόμισεν εὐπετῷ μὲν καὶ τότε ὄντα τὰ πράγματα αὐτῷ χειρωθῆναι,
εἰ μὴ διὰ τὴν βασιλέως ““αδιαλᾶον ἀφροσύνην, καὶ ἐσαῦϑις
δὲ χαλεπὰ οὐκέτε ἔσεσϑαι κατεργάσασθαι. ἔφερε dà αἰτοῦ . ἡ γνώμη καὶ πλείονα στρατὸν συναγείραντα ἐξελαύνειν, ὥστε Β
ταὶ τῷ πλείονε καταπληιττόμενον αἱρήσειν τὸν ᾿Αμουρατὴ δυύτω δὴ vot εὐπετῶς, ὥστε μηδ᾽ ὁπωσοῦν ἐνδοιάζειν. πρε- σβευσάμενος δὲ ἐπὲ Σκχενδέρη v6 καὶ ᾿“ριανέτην, ἐν νῷ ἔχων αὐτοὺς προϊόντας ἐς τὸ πρόσω τῆς Εὐρώπης συμμῖξαι" οὕτω γὰρ προείρητο καὶ τοῖσδε. ἐπεὶ δὲ ἐς Κόσοβον τὸ πεδίον Αμουράτης ὃ Μεχμέτεω dgixeso, ὡς εὗρε τοὺς πολεμίους Ῥέδαυνοντας, ἐστρατοπεδεύετο. λέγεται δὲ γενέσθαι αὐτῷ τὸν 1448 στρατὸν ἐς πεντεκαίδεχα. μυριάδας. καὲ τῇ ὑστεραίᾳ αὐτίκα d. 17 Oct
8. ἐν τῇ ἐν Βαάρνηΐ 9. χαὶ] ἀλλ᾽ BR, tanquam praecesserit x«i ἑαυτῷ ovd ἐς χεῖρας ἐλθόντας. 14. χαταπληττομέγων P τὸ») τῷ P
un» Pannonibus respomdisset, loannes eo responeo irritatus graves minas in Triballorum «lucem iactavj. nec tamen omiltens coeptam "ipeditionem, copias in regis regionem infestas induait: progressus- que Áristinum usque, castra in Cosobo campo communivit, ubi. olim Amurates Orchanis filius, cum Eleazaro Serviae Despota manus con- wrens, eumque interficiens , ipse quoque occubuit, interfectus a viro Tryballo. caussa quae loannem ad istud bellum traxerat, haec erat. quum vidisset in eo certamine, quod Varnae commissum erat, Tur- c4, ubi primum ad manus venissent, cessisse, ek fogam arripuisse: putavit Turcos facile vinci potuisse, ni obstitisset Vladislai regis uu- pudeulia. me nunc quidem diflicile et laboriosum dicebat Turcos bello domare. animo igitur agitabat maiorem comparare exercitum, ut Amuratem ,copiis perterritum. vinceret. baec adeo proclivia et fa- ilia faclu putabat, ut ae dubitaret quidem quip, quemadmodum ani- ὧν concepisset, omuia essent eventura. missis legatis ad Scenderein *LArianitem, utrumque iu Eucopam progredi et sibi coniungi iubebat. his ἐς praeceptum est. Amurates ut in campum Cosobum venit, ibi castra- uelatos esse cognovit Pannones. proinde et ipse castra munit. Amu- ies anlem in armis dicitur habuisse quindecim myriades hominum.
358 LAONICI CHALCOCONDYLAE
παρετάσσετο ὡς ἐς μάχην. παρετάσσετο δὲ καὶ τὰ taypa- τα. καὶ ἐς μὲν τὸ δεξιὸν αὐτοῦ κέρας τὸ τῆς ᾿Ασίας ἐτασ- Cotto στράτευμα, στρατηγὸν ἔχων Σκοῦραν, ἐς δὲ τὸ εὐώνυ. V. 148 μὴν ὃ τῆς Ευρώπης στρατηγὸς Καραζίης, ἔχων τὸ τῆς Ev- ρώπης στράτευμα, τοὺς μέντοι ἱπποδρόμους ἕκαστος τῶν ὕπαρχων ἔχων παρετώσσδετο. ἐν μόσῳ δὲ τούτοις ἵἴδουτο αὐτὸς βασιλεύς, ὄνϑα αὐτῷ νομίζεται στρατοπεδεύεσϑαι, ya- θακα προβαλόμενον, μετὰ δὲ ταῦτα τὰς καμήλους στησάμενον αὐτοῦ ταύτῃ͵ μετὰ δὲ ταῦτα τοὺς ϑυρεοὺς πηξάμενον. dni τούτοις τοὺς νεήλυδας ἐτάξατο σὺν τοῖς τηλεβόλοις τε ἅμα 10. καὶ τηλεβολίσκοις καὶ τοῖς ἄλλοις. ἐπεὶ δὲ ἐτάξατο, deren ὁ καὶ ᾿Ιωάννης ὃ Χωνιάτης, συνταξάμενος ὦδε. τὸ μὲν δεξιὸν αὐτοῦ εἶχον οἱ Παιόνων ἄρχοντες καὶ ἀδελφιδοῦς αὐτοῦ (Σεκούλης δὲ ἦν τοὔνομα αὐτῷ) καὶ Εἰλόκης καὶ Πεγαλου- D onc, ἐν μέσῳ δ' αὐτὸς ἐτάσσετο Χωνιάτης, ἔχων τούς τε βι- Ὁ τέζιδας καλουμένους καὶ τὸν ᾿Αρδελίου στρατόν. τὸ δὲ εὐώ- γυμὸν Aũvocç εἶχεν αὐτῷ ἐπιτήδειος ὧν, ὃν καταγαγὼν ἐς τὴν Δακίαν γώραν διὰ τὸ πρὸς τὸν Jfpaxovig αὐτοῦ ἔχϑος ἐκεῖνόν τε τῆς ἀρχῆς ἐξήλασε, καὶ τὴν χώραν ὕφ᾽ αὐτῷ ποιη- σάμενος τόν γε Δᾶνον ἐπέστησεν ἄρχειν αὐτῆς" ἦσαν δ᾽ αὐτῷ Züxec ἀμφὶ τοὺς ὄχτακισχιλίους παραγενόμενοι ἐς τόνδε 30» πόλεμον."Ψ | Ἐπεὶ dà ἄμφω συνταξάμδνοε προΐεσαν og συμβολὴν»
postero die confestim aeccingebatur ad praelium. iuxta eum instree- atur acies. ín dextrum cornu aptabatur exercitus Asianus, cui prae- erat dux nomine Scuras. sinistrum cornu tenebat exercitus ab ἔυ- ropa conscriptus, quem regebat dux Carazies, iuxta utrosque po- nebantur equites cum suis ducibus. mediam aciem occupabat rex. quando autem Amurates castrametatur, primo castra vallo :firmit. deinde camelos locat, dein scuta .defigit, deinceps peregrinos cum bombardariis necnon reliquis collocat. rex ubi aciem exornare- rat, etiam Choniates suos in aciem educit, eamque hoc pacto ir struit. dextrum cornu tenuere Pannonum praefecti , necnon px trueles Choniatis, Secules et Eiloces Megalusesque. | mediam aciem curabat Choniates cum Bitezidis militibus et Ardelii exercitu. ἐμ nistro cornu praefuit Danus Choniatis amicus, quem in Daciae pri- cipatum produxit odio Draculis; quem Daciae principatu deturbarit. et in eius locum substituit Danum, cui Dacos parere iussit. hux in id bellum secuta erant octo milia Dacorum. Cum autem utrinque acies instructae stetissent, iamque praelins poscere viderentur, ibi bitezes, unus e numero Choniatis militum, 11 inedium procursans et equo insedens provocaba& ad singulare cera
DE REBUS TURCICIS L. VII. 359
ποιησόμενοι, δνταῦϑα βιτέζης, τῶν τοῦ Χωνιάτου στρατιωτῶν εἷς, ἐν uéom εἰμφοῖν προδλαύνων τῷ ἵππῷ προυκαλεῖτο ad- τοῦ τὸν ἀπὸ τῶν Tovoxo» μιονομαχήσοντά τίνα, πρὲν ἢ rd p. 190 στρατεύματα συνιέναε ἐς ταὐτό. οὡἧς δὲ ἔγνωσαν οἱ Τοῦρχοι αὐτὸν μονομεαχήσοντα τινι προεληλυϑέναι, ἑστήχεσαν καὶ αὖ- τοι, καὶ ἐνταῦϑα ἐξελαύνει ἀπὸ τοῦ στρατοῦ τοῦ ἑτέρου Ἐλιέζῃης ὅ- Βαρησάταγα παῖς, τῶν ἐν τῇ Ασίᾳ ὑπάρχων £vóg, ἀνδρὸς ἀγαθοῦ γενομένου τὰ πολέμια xai ngórtQov τῶν. νεη- λύυδων ἄρχοντος ἐν ταῖς βασιλέως ϑύραις. οὗτος δὴ nsi. ἐς τὸ μέσον προΐει, ὅμίσε τῷ Παίονι ἴετο. xai τοῖς δόρασιν αὐτίκα ἐπιόντος ἀλλήλοις τὰ τὸ δόρατα κατέαξαν, καὶ ὃ μν ’ βιέζης ἔπεσεν αὐτοῦ σὺν τῷ ἵππῳ ἐς τὴν γῆν, Ἐλιέζης δὲ ἐχχοπένεος τοῦ ἐπιστήϑου καὶ ζώνης σὺν τῷ ἐφιππίῳ ómi τοῖς ἐσχάτοις τοῦ ἵππου ἐγεγόνει ἱππεύων" ὃ γὰρ ἵππος Β Dduefro» τούτου πολλῷ ἣν. καὶ οὐκ εἶχε μὲν ὅπως τὸν Παίονα διαχυήσαιτο πεσόντα σὺν τῷ ἵππῳ, ἅτε καὶ αὐτὸς χαλεπῶς καὶ μόγις ἱππεύων" πεσόντος μέντοι τοῦ Παίονος ἀλάλαξαν μέγα τὸ τῶν Τούρχων στράτευμα, οἰωνὸν ποιησά- μένοι. ἐπεὶ δ᾽ ἀμφότεροι ἤλασαν ἐς τὸ ἑαυτῶν ἑκάτερος στρατόπεδον, ἐνταῦϑα ᾿Αμουράτης ὁ βασιλεὺς μεταπεμψαά- μενος Ἐλιέζην εἰς ὄψιν τὴν ξαυτοῦ ἔλεγε τοιάδε. “ὦ nai, πό- ϑὲν δὴ οὕτω ἐγένου ἀγαθὸς τὰ πολέμια, οὕπω πρότερον ἄλλῃ ng μαχεσάμενος, οὕτω παραγενόμενος στρατῷ μαχο-
1. ποιησάμενος P. 2. προσελαύνων P 8. γενόμενος Ρ 22. οὕτω] οὐδὲ}
men unum e 'l'urcis', antequam acies concurrerent. ''urci ubi explo- runt virum istum processisse, ul cerLamen singulare committeretur, constitere et ipsi. binc continuo ab Turcorum exercitu proficiscebatur Eliezes filias Barizae, de numero praefectorum Asiae, viri illustris et in re militari excellentis, qui quondam dux extiterat peregrimorum in iamuis regis. bic ubi in medium processit, obviam pergebat Pannoui. el cum hastis infestis concurreremt, bastae fractae suni, οἱ Bilezes ma com equo in terram corruit. Elieaes conscisso pectorali, et zona cum ephippio soluta, postremae equi parti insidens vehebatar: buius enim equus longe melior erat altero, nec tamen lapsum Pannoneum perimere quivit, quia ipse quoque aegre et difficulter equo portaba- ἵν. Pannone in terram ex eque effuso clamorem maximum sustulit Amuratis exercitus , cum bonum id quasi omen rei gerendae duce- reo. com uterque ad suum exercitum esset digressus, ibi tum Amu- rates Eliezem ad se vocatum iu bunc modum allocutus est. **o puer, ex quibus initiis tantam rei militaris nactus es scientiam, cum certo constet te antehac mulla fecisse stipendia? nunc aulem rerum bel-
360 LAONICI CHALCOCONDYLAE
μένῳ, ὥστε ἐκμαϑεῖν πῶς δέοι συμβαλεῖν;" τοῦ δὲ εἰπόντος "w βασιλεῦ, ἀπὸ λαγὼ ταύτην ἔμαϑον τὴν ἀνδραγαϑίαν" ἐν ϑαύματι ποιησάμενον τὸν βασιλέα ἐρέσϑαε αὐτὸν λέγοται “καὶ πῶς ὧν δή, αὖ νεανίσκε, ἀπο λαγὼ γένοιτο ἂν τις ἀγαϑὺς τὰ πολέμια ;" τὸν δὲ φάναι “ἐγὼ τοίγυν, ὦ βασιλεῦ, ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ ὃ διατρίβων, καϑ' ἣν ἡμᾶς ἐπέστησας χώραν καὶ τόν γε na- τέρα ἐμὸν ὕπαρχον ἀπέδειξας, ἐφοίτων ἐς ἄγραν, καὶ πότε λαγὼν ἐν κοίτῃ εὑράμενος φήϑην ἀσφαλέστερον tiva/ μοι, ὥστε τὸν λαγὼν μὴ διαφυγεῖν, ὀϊστῷ βαλόντα ἀνελέσϑαι" κράτιστοι yág πάνεων ὧν ἡμεῖς ἴσμεν λαγωῶν οἱ ἐν τῇ it-10 ταλίᾳ ϑεῖν εἰσί, καὶ οἱ κράτιστοι τῆς Εὐρώπης αἱροῖεν. ἐπὴν D δέ μοι ταῦτα ἐπιλεγομένῳ φαρέτρη xa£ diuzoi τετταράκοντα. ὡς δὲ ἐπιβάλλων τῷ τόξῳ τὸν ἀστὸν οὐκ ἐτύγχανον, δεύτε- V.149 ρον ἐπὲ τοῦτον ἐτόξευον. ὡς δὲ χαὶ οὕτω λαγὼς μὲν ἐκά- ϑευδε, καὶ δεινὸν ἐποιούμην εἰ οὐκ ἐπιτυγχάνοιμε, ἐνταῦϑα 15 δὲ πάντας τοὺς ὀιστοὺς ἐξετόξενον. ἐπεὶ δὲ τὰ βέλη πάντα ἠφέετο καὶ λοιπὸν ἣν βέλος ἐμοὲ οὐδέν, αὐτίκα ἐπεγειρόμε- γος ἀφ᾽ ὕπνοι ὃ λαγὼς ᾧχετο φεύγων, ὡς ἤσϑετο τοῦ ϑορύ- βου. καὶ οἱ κύνες μὸν ἐς βραχὺ ἐπεδέωξαν, οὐ μένεαι εἷλον. τότε δὴ ἐπέγνων ὡς τὰ βέλη μοι κενὰ ἐγεγόνει, ὅτε εἱμαρμέ- 30 P.191 ze» ἔτε ἦν τῷ λαγῷ ἐκείνῳ ἐπιζῆσαι. καὶ τὸ ἐνεοῦϑεν ἐπι- λεξάμενος ψῆφον ἐμαυτῷ, d βασιλεῦ, ἐθέμην μήτε ξίφος
licaram imperitus cum huc accesseris, ita pugnasti in hostem quaii fastigium rei militaris attigeris." ἰδὲ tum adolescens respondit “Ὁ rez, lepus me hanc docuit fortitudinem." rex rei novitate ictus in- terrogavit *et quo tandem, quaeso, pacto, o adolescens, quis ab le- pore fortitudinem discat?" adolescens respondit **ego quidem in Asia eram, et in ea regione morabar cui patrem meum praefeetum prae- posueras, ibamque venatum. forte in nido suo leporem reperi : pu- tabam igitur satis esse, ne lepus mamus meas evaderet, eum sagitta traiectam interficere. lepores enim Attalia habet cursu celerrimos, verum Europa optimos. haec mihi cogitanti in promptu erat pba- retra quadraginta sagittis onusta. primam itaque sagittam mittens aberravi. secundam vero sagittam expedivi, quam similiter in lepo- rem iaculatus sum. οἱ haec errore abducta leporem nihil laesit: ve- rum adhuc maaime stertebot. iniquo igitur ferens animo quod lepo- rem non vulnerassem, illico sagittas omnes in leporem torqueo. cum autem nulla amptius superesset, lepus ex somno experrectus, ut pri- mum sensit tumultum, aufugit. canes modicum fugientem persecuti, assequi non potuere. experientia igitur didici, cnm tot sagittae irritat cecidissent, quod fatum vitam lepori prorogasset. et exinde ea sententia in animo fixa mansit, o rex, ut censerem neque gladium neque hastam
DE REBUS TURCICIS L. VII. 361
μῆτ' αὖ δόρυ μήτο δέστὸν δεδιέναι, ὡς ἣν ἐμοὶ πεπρωμένον εἴη ἐπιζῆσαι, οὐδ᾽ ἂν τὸ δόρυ ἀφέλοιτο τὴν ζωήν. διὰ τοῦτο δὴ za ϑαρρῶν d βασιλεῦ ἐπὶ τὸν Παίονα, ἐπιστάμενος οἷς εἰ πεπρωμένον μοὲ ei» ἐπιβιῶναι, οὐδέν uot χαλεπὸν ἔσοιτο Snò τοῦ Παίονος." ακούσαντα δὲ τὸν βασιλέα, καὶ ἀγασϑὲν.-: τα τὸν νεανίαν τοῦ λογισμοῦ, ἐσθῆτι μὲν αὐτίκα τότε ὁδωρή-- σατο Σηρικῷ χρυσοπάστῳ, μετὰ δὲ ταῦτα ἐπιστῆσαι ἄρχοντα τῆς πατρῴας αὐτοῦ χώρας " ἐπετελούτησε γὰρ ἤδη ὃ πατὴρ αὐτοῦ, χαὶ τὴν χώραν ἄλλος ἐποτρόπευεν ὑπό βασιλέως τα.. χϑείς. δαιμονέως dà τὸ γένος τοῦτο τίϑεταε τῇ δύξῃ τῆς Β ἐμαρμένης, σχεδὸν καὶ οἱ ἄλλοι ὅσοι πρὸς τὴν τοῦ Μεχμέ-. ὦ ϑρησκείαν εἰσὲ τετραμμένοι. Ταῦτα μὲν οὖν ἐς τὴν μονομαχίαν ἐγένετο" ἐπεὶ δὲ τοῦ βασιλέως ἱδρυμένου χατὰ χώραν τὰ στρατεύματα συνιόντα ϑέμάχετο, τὸ μὲν ᾿Ασιανὸν στράτευμα ἡσυχίαν ἦγο, δεδιότος τοῦ βασιλέως μὴ πρῶτα συμβολὴν ποιησαμένου ἐς τροπὴν γίνοιτο, καὶ κενδυνεύσῃ αὐτῷ τὰ στρατεύματα διαφϑαρῆναι αὐτίχα, καὶ ὑπερδειλεάσαγντα οἴχηται. ἀλλὰ τὸ μὲν ᾿“σεανὸν στράτευμα εἰσεῆχεει, τὸ δὲ Εὐρώπης διελόμενος ἐς μοέρας σας δὴ ἑώρα τοὺς Παίονας παραταξαμένους ἐλαύνειν, xa- C ϑίστατο ἐς τὴν μάχην. καὶ οὕτω δὴ συμβάλλοντα τὰ τῆς ξιρώπης στρατεύμιατα ἐμάχετο. πολὺ δὲ παρ' ἐλπίδα ἀγω-
6. ἐσθῆτα Ῥ 7. evogix P 8. éniseleviggos B, ἐπεὶ se- δευτῆσαι P 20. ὅσα P
aque sagittas amplius mihi formidandas esse, quasi si fato sit ordi- nm ut diutius vivam, basta mihi vitam eripere non possit. qua- Mopter pectore forti, nihil trepidans , contra Pannonem istam pro- véssi, sciens, si fato sit decretum ut diutius vivam, nibil periculi ponte mihi ab eo ingruere." haec audiens mirum in modum rex de- lectatus est, et adolescentem propter ratiocinationem istam plurimum dilexit, eumque donavit veste Syrio opere, auro illito contexta. prae- lerea patriae regionis eum principem declaravit : pater namque ada- lecentis mortuus erat, aliusque regionem eam administrabat ex im. petio regis. "Turci quidem et omnes quotquot Turcicae superstitioni 'aiaerent, plurimum admodum fato tribuunt.
Atque haec in ea monomachia contigere. cum vero regii exercitus i0 campo collocati signis collatis praeliarentur, Asianus exercitus quie- leo duxit. rex enim verebatur, si Asiani primam coitionem fecis- "t, ne in fugam verterentur eorumque fuga eliam caeteros trahe- ffl. quapropter. maluit exercitum Asianum otiosum et spectatorem Polis praelii assistere. exercitum Europaeuim in cohortes distribuit ; * «um Pannones praelii cupidos accedere conspicaretur, ne ipse qui-
962 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
νισάμανοι ἐμάχοντο αξίως λόγου. γενόμενος yap κατ᾽ ὀλίγα ὡς oí Παίονες ἐπελαύνοιεν, ἔφευγον ἀνὰ κράτος, ὡς τοὺς Παιόνων ἵππους ἐπιδιώνοντας κάμνειν τὰ ἰσχυρῶς καὶ ἀπα- γορεύειν. xai ἐνταῦϑα δή, ὡς οἱ Τοῦρκοι αὐτάρκως ἔχοιεν τῆς φυγῆς, διαστάντες τούς τε ἵππους ἐτόξευον καὶ ὄπισϑεν ὃ ἐπιόντες κωτέκαινον τοὺς Παίονας" ἅτε γὰρ οἱ πλείους xai ἐφ᾽ inno» πολὺ βελτιόνων φερόμενοι. καὶ τέχνῃ τὰ πολλὰ τὴν μάχην συνδιαχειρίζοντες, ἄμεινον ἐφέροντο τῶν Παιό-
νῶν. καὶ τὴν μὲν πρώτην ἡμέραν πολλοὲ μὲν Παιόνων ἔκπι- πτον ἐν τῇ μάχῃ, πολλοὲ dà Τούρκων ἀπώλλοντο ὑπὸ Παιὸ- 10 γῶν. καὶ ταύτην μὲν τὴν ἡμέραν ὅλην ἐμαχέσαντο ἀμφότε- got καὶ ἐσοπαλεῖς ἐγένοντο. ἐπεὶ δὲ ὀψὲ ἦν, διέστησαν τε ἀπ᾽ ἀλλήλων, καὶ ἐπὲ τῶν στρατοπέδων ἀναχωρήσαντες ἑκά- τέροι ἀνεπαύοντο.
Παίονες uà» οὖν οἰόμενοι τοὺς Τούρχους νυχτὸς οἰχήσε- 15 σθαι ἀπιόντας καὶ οὐ μενοῦντας v τῇ τάξει. καὶ ἱπποδρύ- - μῶν μὲν οὐκ ὀλίγοι ἀπήεσαν' ἐπεὶ δὲ τοὺς Τριβαλλοὺς εὖ- θεέσκον ἐν τοῖς στενοῖς ἐπιμένοντας, αὖϑις ἐπανήεσαν ἐπὶ 10 | στρατόπεδον. καὶ llaíoysg μὲν οὕτω ἐνόμιζον τῇ ὑστεραίᾳ
Ρ.102 βραχεῖ τινὲ μορίῳ τοῦ σερατοῦ ἀντιτάξεσϑαε ὡς τῶν ἄλλων οἰχησομένων καὶ οὐ μενούντων, καὶ οὕτω δὴ περιγενομένους αἱρήσειν αὐτίκα τὰς βασιλέως: ϑύρας" βασιλεὺς δὲ καὶ οἱ
1. ὀλίγους ἢ 2. ἐπελαύνειν P 3. ἐπιδιώχογτες P 6 c οὗ) ὄντες ὃ 20. ἀντεεάξασϑαι P | |
dem praelium recusavit. in hunc modum congressí, Europae eser | citus in cohortes secretus, praeter spem, egregie et memorabiliter pu guabat. proinde cum Pannones Turcis appropinquare non auderent, summa vi fugiebant. Turci Pannonum equos persequebantur, et gravi- ter admodum ea in persecutione laborabant. lassi igitur tamdem el fatigati insequendo, hostium equos sagittis feriunt; Pannonesque 3 — tergo adorientes graviter urgebant. nam Turc numero et equerum generositate superabant. praeterea plerumque non impetu verum arte im praeliis utuntur. quapropter ea tempestate Turcorum res meliore statu quam Pannonum erant. et quidem primo die multi Pannone in pugna cadebant, necnon plurimi Turci trucidabantur a Pannonibus. per totum istum diem aequo utrinque Marte pugnatum es& vesper autem 'appetente relinquentes praelium, uterque exercitus iu su c stra colligebatur quietique se dabant. Pannones putabant Turcos noctu abituros nec amplius in castn* — mansuros. et equites quidem non pauci iam discesserant. ubi aw tem Triballos invenere expectantes in angustiis hostem abeuntem, in castra redierunt. Pannones quidem arbitrabantur se die crastigo cum
-
DE BREBUS TURCICIS L. Vil. 363
Τοῦρκοι ἀγαϑαρσήσωντες οὐχ ἐν ὁμοίῳ ὅτι δέει ἐγένανπο, dus- v, 150 φὲ τοὺς Παίονας, ϑαρσαλεώτεροι δ᾽ ὄντες παρεσκευάζοντο cq ἐς τὴν ὡστεραίαν καχόμονοι τρόψασϑαι τοὺς Παίονας. Τὴν μὲν οὖν ἡμέραν ταύτην ἐς τοσοῦτον ἐγένετο" τῇ δὲ 5»vxsi ταύτῃ Jlaéoyeg βουλευόμενοι ὅπως τῇ ὑστραίᾳ τὴν μά- yy» ποιήσωνται, γνώμην ἀπεφαίνετο ἕκαστος ὡς ἐδόκει αὐτῷ τὴν μάχην ποιεῖσθαι, καὶ λύγος ἐγίγνετο πολύς. ἐγνταῦϑαμ βουλενομένων «αὐτῶν, Ταούτης ὃ Σαούζεω, υἱιδοῦς τοῦ ᾿Αμου.. ράτεω, γένος οὖν τῶν Ὀτουμανίδων, παρελϑὼν ἐς μέσον ἔλεξε τοιάδε. “ἡμῖν μὲν ἑκανὰ συμβέβληται ἔστε τὴν ᾿Ασίαν xai ἐς τὴν Εὐρώπην, οὐδὲ δεῖ ταῦτα προσέχοντας ἐς τὰ ᾿Αμου-- ράτεω πράγματα τὴν μάχην ποιεῖσθαι, ἀνήνυτα ἐργαζομέ- »vc* oV γὰρ ἂν παρεχομένων» σφῶς χεείμδιν τῶν ἀνδρῶν τοὐτων δυναίμεθ᾽ ἂν οὕτω γε εὐπετῶς χειρώσασϑαι. ἀλλ᾽ Digo? δοκεῖ ὅ μαχόμενος τῷ πολέμῳ, ἣν «μέν βάλλῃ καιρίαν πληγήν, κατέβαλέ τὸ τὸν πολέμιον καὶ ἔχει καλῶς χρῆσϑαε τῷ σερατεύματε. ποῦ ὁ᾽ ἄν βάλοι καιριωτέραν ἢ ἐν τῇ και C φαλῇ ; τό τὸ γὰρ σῶμα. ἄγει πῶν, καὶ ἐν τούτῳ 7) ἀκρόπολες. ἣν δὲ μὴ καερέαν βάλῃ, ἐπίπονα ὄσται καὶ χαλεπὰ χατεργω- *€0097vat τὰ τῶν πολεμίων. καὶ νῦν δὲ οὕτω δοκεῖ, ὁρᾶτε γὰρ ὡς αἱ ϑύραε τοῦ βασιλέως ἑστήκεισαν οὐδαμῇ ὡρμημέ- vat ἐπὲ τὴν μάχην, οὔτε ἀνακινδυνεύειν ἐθέλουσιν, ὡς τὸ πᾶν
11. δεῖ dz; P 18. ἄγειν P
pirva hostilis exercitus manu congressuros, quasi caeteri diffugissent, non expectantes hostem; et sic victoria facile potituros, regisque ia- auas debellaturos. rex vero Amurates et 'lurci se ipsi confirmantes baud amp]ius smetuebant Pannones.
Animis igitur receptis, et plurimum exhilarati, accingebantur ad praelium, quasi eo die qui sequeretur, praeliaturi cum hostibus eos- que in fugam. coniecturi. 60 die quae modo memoravimus, conti- pere. istam noctem Pannones deliberando consumpsere; et cum con- ' sultarent, singuli suam sententiam, quemadmodum sibi consultum vi- deretur. auspicari praelium, in medium adducebant. varii multique habebantur sermones. ibi tum consultantibus Paunonibus Tautes natus ex genere Otomanidarum, qui tum castra Ungaro- rum sequebatur , Amuratis primi ex Sauze filio mepos, progressus in medium huiusmodi orationem exorsus est. "nobis iam satis superque t Europa pug»atum est. necdum animum adverlimus ut pu-
Sauzis filins,
"m Asia e ἔ s ut pi pgnagdum sit contra Amuratein , ut res eius contondamus. nisi euim peremerimus viros istos, uon facile poterimus Amuratem vincere. at
si quis certamen subeat cum hoste eique infligat leta-
mibi videtur, deiecit, et reliquo exercitu pro arbitrio uti pote-
lem ictum, hostem
364 LAONICI CHALCOCONDYLAE
φέρουσαι αὐτὰ τοῦ βασιλέως ὑγιῇ ve εἶναι, καὶ ἐς ἀνάγκην ἐπειδὰν περιστῇ, μάχεσθαι. φέρο οὖν, ταύτην κινήσωμεν τὴν βασιλέως σύνταξιν, καὶ οἰχομένης ταύτης ἡμῖν οὐδεὶς τῶν Ὁ ἄλλων μένειν ἐϑέλη. δοκεῖ οὖν ἐμοὶ κινῆσαι τὸ στρατόπεδον ἡμῖν ἅπαν, καὶ ταῖς ἁμάξαις, ἐφ᾽ αἷς οἱ τηλεβόλοι καὶ τηλεβολίσκοι" ἡμῖν τυγχάνουσεν ὄντες, ὑπὸ ταύτην τὴν νύχτα ἐέναε ὁμόσε ἐπὶ τὰς ϑύρας αὐτίκα, καὶ μὴ διαμέλλειν. καὶ 2» ἐπέωμεν τηλεβύλοις τὸ xai τοῖς ἄλλοις βέλεσι βάλλοντες τὰς βασιλέως ϑύρας καὶ δεδιττόμενοι, οἴομαι μὴ ἐπιμένειν Soc ἡμέρας, ἀλλ᾽ ὡς && 5 νύξ, οὕτως αὐτοὺς ἰόντας ἀπαλλάττεσθαι ἀσμένως. ταὶ τ τούτων ἀπωσάμενοι τὰ πράγματα ἔχοιμεν τὰ ἐκείνων." ταῦτα λέγων ὃ Ταούτης ἔπειϑέ τε, καὶ ἐποίουν οὕτω. καὶ avtixa Ρ, 195) σὺν ταῖς ἁμαξαις ἐπήεσαν ἐς τὸ βασιλέως στρατόπεδον, περὶ πρώτην φυλακὴν τῆς νυκτός. ὡς δὲ ἀγχοῦ ἐγένοντο τῶν βα- σιλέως ϑυρῶν, ἐνταῦϑα ἐδεδίττοντο τηλεβόλοις τε καὶ τηλεβο. 15 λίσκοις τοὺς νεήλυδας, καὶ ἔβαλον τὸ τοῦ βασιλέως στρατό- πδδον" καὶ ἐμάχοντο μεγάλως πρὸς τὸ μέρος, ὥστε διέφαι- μεν, Olrs γὰρ νεήλυδες τοὺς τὸ τηλεβόλους παρασκενασαμι- »ot καὶ τηλεβολίσκους ἀφίεσαν dni τοὺς Παίονας. καὶ ἔπι-
11. τοὐυτουςῦ 19, ὑφάσαν P
rit ubi autem magis quis letale infligat vulnus, quam si caput fe- riat? tum enim corpus totum dolet. in capite enim quasi urbs εἰ regimen totius humani corporis situm est. sin autem baud dederis - letale vulnus, difficile admodum et laboriosum erit superare hostem. et ut meam sententiam eapiatis, sic audite. vidistis ut ianuae recs steterint neutro incliuatae ad pugnam. nec periclitari volunt, quasi salu: regis atque adeo totius exercitus in ipsis sita sit; nec prius quam necet sitas postularit, pugnam capessunt. agite igitur, hunc regis exercitum invadamus; quí si in fugam abierit, nullus nos expectare sustinebit. censeo autem ut regem aggrediamur cum universo exercitu, cum curribus quoque, in quibus bombardae et bombardarii sumt; el vt pergamus adhue hac noctu confestim contra ianuas, nec cunctemur. et accedentes bombardarum globis sagittisque petamus ianuae mili- tes, lisque terrorem maximum inferamus. satis certo scio eos non »ansuros usque dum illucescat dies: sed hac adhuc nocte lubenti εἰ cupido animo fugam arripient. quod si fuerit factum, faeile nos re- rum potiemur." his dictis omnes consensum praestitere, et uno ore sic faciendum esse pronuntiarunt. continuo igitur curribus in recs exercitum invecti sunt, sub prima adhac noctis vigilia. cum appro pinquassent ianuae militibus, terrorem fecere maximum, bombarda- rum globis et iaculis ferientes peregrinos. εἰ quidem vium faciebant castris Amuratis. verum peregrini ubi rem coguorunt, maguo auxno Pannonibus restitere. nam bombardas expediebant bombardariosqut
DE REBUSs TURCICIS L. Vif. 365
πτὸν ἀμφοτέρων οὐκ ὀλέγοι τῇ vvxri ταύτῃ, ὑπὸ τηλεβόλων τὰ πλείω φϑειρόμενοι. ἐπεὶ δὲ ἡμέρα ἀγχοῦ ἐγένετο καὶ ἑάρων τὸ βασιλέως στρατόπεδον ἱδρυμένον κατὰ χώραν ἀγω- γζεσϑαι ἀξίως λόγου, ἐδόκει ἀναζεύξαγεας ἀπελαύνειν ἐς τόν B χῶρον ὀκεῖνον ἐν ᾧ ἐστρατοπεδεύοντο, καὶ μὴ ὠνάαμένειν συλ- λεγομόνους κυκλοῦσϑαι σφᾶς ἐγγὺς τῶν ϑυρῶν γενομένους. ὡς δὲ ἐδόκει, καὶ ἐποίουν ταῦτα. ἀνεχώρουν ἐς τὴν χώραν αὐτῶν, xaJ" ἣν ἵδρυντο πρότερον. Ἐπεὲ δὲ ἡμέρα ἐγένετο, παρετάσσετο δεύτερα ἐς tZ» y. 154 μάχην, πειρασόμενος fj ἂν ἀποβαίη αὐτῷ τὰ πράγματα. κα- ϑιστὰς δὲ ἐν μάχῃ, ἐμβαλὼν ἐς τὸ τῆς ᾿Ασίας στράτευμα συμβολὴν ἐποιεῖτο. ὀνταῦϑα ὡς συνέβαλδ, πέμιπει ὃ τῆς Εὐρώπης στρατηγὸς Τουραχανῃ τὸν Θετταλίας ὕπαρχον σὺν τῷ αὐτοῦ στρατεύματι κατὰ νώτου γενόμενον τοῖς Παίοσεςρ συμβαλεῖν ὡς δύναιτο ἰσχυρύτατας ἐνταῦϑα Τουραχαάνης κατὰ γώτου γενόμενος τοῖς Παίοσι πολλοὺς αὐτῶν κατέβαλεν ἐγ τῇ μάχη ταύτῃ. οὗ μὲν γὰρ ἐδίωκον τοὺς ᾿Αλβαγούς, καὶ ὡς ἐπικέοιντο δεώκοντες, οἱ μὲν ἔφευγον ἀνὰ κράτος, πλὴν δὴ τῶν ὑπάρχων ϑεράποντες Εὐρώπιοι ὄντες, καὶ διαστάντες 2006 φεύγοιεν, ἐμάχοντο οἷα τοῖς Τούρχοις νομίζεται πρὸς τοὺς Παίονας. πρὸς δὲ τοὺς ἀπὸ τῆς Εὐρώπης κατὰ “νώτου σφέ- σιν ἐπικειμένους συστραφέντες συστάδην ἐμάχοντο, ἄλλοτε
evocabant, et non cessabant iaculari Pannones. plurimi in ea nocte wrinque cadebant, icti bombardarum globis. postquam dies adve- nit, et Pannones videbant regis castra in ea regione locata fortiter pognare, consilium cepere redeundi, unde egressi erant, in castra; aec expectandum esse , donec circumducerentur ab regis militibus antes prope ianuas. haec sententia ubi placuisset, cedebant festi- nantes in. eum locum ubi castrametati erant.
Die exorto iterum ad praelium praeparabatur Choniates, pericu- lum facturus si felicem rerum sortiretur eventum. pugnans itaque impetum dabat in Asianum exercitom, et fortiter congrediebatur cum hostibus. Europae dux cum acce isset Pannones congressos esse cum Aliano exercitu , Turachanem Thessaliae praefectum mittit cum suo exercitu, ut a tergo adoriretar Pannones et quam fortissime contra eos praeliaretur. Turachanes imperata impigre faciens, Pannonum plurimos, cum in terga. eorum irruisset, in eo praelio stravit. quidam enim persequebantur. Albanos, a quorum vestigiis, quamvis celerrime fuge- δὶ, nusquam abstitere. ministri tamen praefectorum qui ex En- ropa venerant, haud fugam inierant. cum autem a suis essent desti- "ti, qui fuga sibi consulebant, pugnabant haud secus ac Turci con- wa Pannones. praeterea contra eos acerrime praelium inibant qui erant ex Europa, et a tergo vim faciebant. nam conversi collato
366 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἄλλῃ. τοῦ πεδίου, ὡς περετύχοιον ἑκάτεροι ἀλλήλοις ἐπικχεί. μενοι.
D Δᾶκες dà ἐς ἑώρων τοὺς Τούρκους πολὺ παρ᾽ ἐλπίδα εγωνιζομένους, καὶ σφίσι τὰ χαλεπώτατα ἐπηρτῆσϑαι, ἀπαλ- λαγὴν δὲ μόλις ἔσεσθαι τοῦ κακοῦ, καὶ ἥν σῶες ἀφίκοιντο," ἐπὲ Ógxov μηδεμίαν εἶναι μηχανὴν μὴ οὐ δίδοσθαι αὐτοὺς δίκας τῷ βασιλεῖ ὧν εἰργάσαντο αὐτῷ πολεμοῦντες καὶ ὅτι τοῖς Παίοσι συνεμάχουν, ἐδόκει αὐτοῖς ἐν τῷ μεγάλῳ τούτῳ ϑορύβῳ ἄγγελον πέμψαντας παρὰ βασιλέα ᾿Αμουράτην δια)- λάττεσϑαε, καὶ τὰ ὅπλα παραδιδόντας ξένους τε καὶ φίλους 10
p. 194 φέναι τῷ βασιλεῖ. ὡς δὲ ἐδόκει, καὶ ἐποίουν ταῦτα. ὁ δὲ ἄγγελος ἀφικόμενος ἐπὲ τὰς ϑύρας ἔλεγε τοιάδε. “ὦ βασιλεῖ͵ ἐμὸ ΖΔᾶκες ἔπεμψαν ἐς ὕψιν ἀφικέσϑαι τὴν σὴν xai σπονδὰς αἰτεῖσϑαι αὐτοῖς συγγνώμην παραιτουμένοις ἐφ᾽ οἷς πεπλημ- μολημένα ἐστὶν ἐς τὴν σὴν ἀρχὴν καὶ ἐς τὰ σὰ πραγματα. 15 καὶ διαμαρτυροῦνται σφᾶς ἀφ᾽ ξαυτῶν μηδὲν νεώτερον βου- λεῦσαι περὶ τὰ σὰ πράγματα, &v μὴ οἱ Παίονες ἀνάγκην ἐπιϑέντες, κελεύοντες σφίσιν ἔπεσϑαι, προσβιάζοιντο ἡμᾶς. νῦν οὖν δέονταί σε πείϑεσϑαε καὶ αὐτοῖς σπονδὰς ποιεῖσϑαι,
Βκχαὲ αὐτὸν σοι τὸν πόλεμον παραστήσασϑαι τοῦ λοιποῦ, ὥστε: co, ἐπιτήδειον εἶναι." ταῦτα εἰπόντος τοῦ ἀγγέλου, ζαλίλης
16. διαμαρτυρώνταε P 20. αὐτοὶ
pede nune hic nunc alibi, ubi alteri alteros indipiscebantur, in eo campo manus conserebant.
Daci cum vidissent Turcos impigre praeter spem rem gerere, et sibi hine plurimum periculi imminere, huiasmodi consilium ceperat nam nullam mali liberationem cernebant, etiamsi incolumes ex to praelio evasissent. -nec etiam in iurisiurandi religione spem aliquam ponebant, quo minus regi poenas luerent iniuriarum quibus ipsum affecissent, quod in ea expeditione socia arma iunxzissent Pannonibu:. videbatur igitur in praesenti tumultu consultissimum fore, nuntium mittere ad regem Amuratem et cum eo in gratiam redire. traditi: namque armis testabantur se in posterum regi hospites et amico! fore. in hanc sententiam cum omnes concessissent, nuntius ad re- gem missus est. híc cum venisset ad ianuas, huiuscemodi orationem babuit. «o rex, Daci miserunt me in conspectum tuum, ut pacem veniemque delictorum , quae in te et iu regnnm tuum commiser orem. testantur quoque se nunquam quid novarum rerum sua sponte molitos fuisse in te et regnum tuum, nisi Pannones eam necesitz- tem iniecissent, iubentes, imo cogentes, ut coniunctis copiis expedi- tionem istam susciperent. nunc igitur supplices petunt, velis eos ex-: audire et pacem dare. promittunt se tibl bellum praesens ex anim! tui sententia confecluros; et profecturos tecum in militiam deinceps
DE REBUS TURCICIS L. VII. 367
ὁ πρύτανις τοῦ οἴκου τοῦ βασιλέως ὑπολαβὼ»γ. ἔλεγε τοιάδε, ((λλ᾿ ὑμεῖς, ὦ ἄνδρες 4“ᾶκες, ἐπίστασϑέ που ὡς βασιλεὺς ἐπιτήδειός τὸ ἣν δυνάμει καὶ πρόξενος ἐξ ἀρχῆς, καὶ νῦν ἐπεὶ ἐν δέοντε παραγέγνεσθε, σπονδάς τὸ ποιεῖτο ὑμεῖς ἄνευ ὅτε δόλου καὶ dnargc , φίλοι τὸ εἶναι ὑμεῖς τοῦ λοιποῦ. καὶ ἣν τι, ὧν ὑμεῖς λέγετε, ἐξειργασμένον. τῷ βασιλεῖ χάριν ϑείητε,. ἴστε ὡς QUx ὑπερβαλούμενοι αὐτὸν εὐεργετοῦντες, τὰ μέν- Tw ὅπλα iz6 δεῦρο ὅτε τάχιστα παραδώσοντες," ταῦτα Xa- ἰᾶης ὁ Πραΐμεω φάμενος γνώμῃ τοῦ βασιλέως λέγειν dn&- C Wagape. xaé οἱ zfüxsg, ὡς ἐπανῆκεν αὐτοῖς ὃ ἄγγελος λέγων ἃ ἐνετέλλετο αὐτῷ Χαλίλης ὁ Πραΐμεω γνώμῃ τοῦ βασίλεως, αὐτία διέστησάν τὸ ἀπὸ Παιόνων χωρὶς γενόμενοι, xai προϊόντες ἀφίκοντο ἀγχοῦ τῶν ϑυρῶν τοῦ βασιλέως, καὶ ταύτῃ ἑστηκότος ὀνόμεζον αὐτῷ τοιώνδς χάριν καταϑέσϑαι τῷ βασυ- Bid, ὑπουργοῦντες αὐτῷ ἐς τὴν παροῦσαν ἀνάγχην, οἰσεσϑαιῦ. 152 ἑώρα τὸ χαὶ ἐσθῆτας πρὸς -τοῦ βασιλέως. βασιλεὺς δὲ ὡς παρ᾽ αὐτῷ εἱστήκεισαν, νομίσας μὴ τινι δόλῳ ταῦτα [συνϑέ- uti] προϊσχόμενοε αὐτῷ κακὸν τε διανοοῖντο. ἐργάζεσθαι, συγϑέμενοι τοῖς Παίοσι, μεταπέμπεται τὸν τῆς Εὐρώπης στρατηγὸν ἔχοντα ἀμφὲ τοὺς δισμυρίους, xai ὡς παρῆν αὐτῷ Ὁ v» ἐνετέλλετο, ἐκέλευε περιστάντας τοὺς /üxag χαταχαίνειν
2. ἐπίστασθαι P: corr H
ubicunque tibi usui esse poterunt." haec cum exposuisset nuntius, Chatites regiae domus princeps in hunc modum respondit «sed vos, ο Daci, scitis profecto quanta sit fueritque iam ab initio potentia "gis: et quoniam- nunc in necessitatis articulo adestis, foedusque tobiscum initis citra dolum et fraudem, amici eritis in posterum. si quid eorum quae promittitis feceritis, gratiam referentes regi, scitote quod eum beneficiis nunquam vincere poteritis. arma autem ite et copfestim hoc tradite." Chatites haec locutus est, dicens ae ea di- téfe ex sententia regis, eumque dimisit. Daci, cum reversus esset BUnlius, et quae mandata accepisset a Cbatite ex mandato regis enar- tsset, continuo defecerunt a Pannonibus, et ab iis separati venerunt quam prezime ad ianuas regis. hic cem otiosi starent, putabant se tatiam hanc referre regi, quod eum in praesenti necessitate adiuva- ποῖ. sperabant quoque se munera et vestes ab rege accepturos pro- pet id beneficium. rex autem, cum in proximo consisterent Daci, putans ne id facerent ex composito, pacti prius cum Pannonibus ut ibi aliquid mali inferrent, accersit Europae ducem (qnem Bassam Remaniae vocant) habentem milites circiter viginti milis. qui πὲ advenit quemadmodum praeceptum erat, iussus est circumdare corona *06 omnesque trucidare, nulli parcens. Daci arma tenentes ad 'hislendum accingebantur. nolebat enim rex ut traditis armis iner-
366 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἄλλῃ. τοῦ πεδίου, ὡς περιτύχοιεν ἑκάτεροι ἀλλήλοις ἐπικεί. μένοι,
D Δακες dà ὡς ξώρων τοὺς Τούρκους πολὺ παρ᾽ ἐλπίδα εγωνιεζομέγνους, καὶ σφίσι τὰ χαλεπώτατα ἐπηρτῆσϑαι͵ ἀπαλ- λαγὴν δὲ μόλες ἔσεσθαι τοῦ κακοῦ, καὶ ἣν σῶες ἀφίκοιντο," ἐπὲ ὅρχου μηδεμίαν εἶναε μηχανὴν μὴ οὐ δίδοσθαι αὐτοὺς δύιας τῷ βασιλεῖ ὧν εἰργάσαντο αὐτῷ πολεμοῦντες καὶ ὅτι τοῖς Παίοσι συνεμάχουν, ἐδόκει αὐτοῖς ἐν τῷ μεγάλῳ τούτῳ ϑορύβῳ ἄγγελον πέμψαντας παρὰ βασιλέα ᾿Αμουράτην διαὶ- λάττεσθαει, καὶ τὰ ὅπλα παραδιδόντας ξένους τὸ καὶ φίῇλους τ
Ρ. 194 φνγαι τῷ βασιλεῖ. ὡς δὲ ἐδόκει, καὶ ἐποίουν ταῦτα. ὃ ὃὲ ἄγγελος ἀφικόμενος ἐπὲ τὰς ϑύρας ἔλεγε τοιάδε. “οὐ βασιλεῖ͵ ἐμὸ Δᾶκες ἔπεμψαν ἐς oui» ἐφικέσϑαι τὴν σὴν xai σπονδὰς αἰτεῖσϑαι αὐτοῖς συγγνώμην παραιτουμένοις ἐφ᾽ οἷς πεπλημ- μελημένα ἐστὴν ἐς τὴν σὴν ἀρχὴν καὶ ἐς τὰ σὰ πράγματα. 15 καὲ διαμαρτυροῦνται σφᾶς ἀφ᾽ ξαυτῶν μηδὲν νεώτερον βου- λεῦσαι περὲ τὰ σὰ πράγματα, ἂν μὴ οἱ Παίονες ἀνάγχην ἐπιϑέντες, κελεύοντες σφίσιν ἔπεσϑαι, προσβιάζοιντο ἡμᾶς. νῦν οὖν δέονταί cs πείϑεσϑαε καὶ αὐτοῖς σπονδὰς ποιεῖσϑαι,
Bxaé αὐτόν σοι τὸν πόλεμον παραστήσασϑαι τοῦ λοιποῦ, ὥστε ἢ σοι ἐπιτήδειον εἶναι." ταῦτα εἰπόντος τοῦ ἀγγέλου, Σαλίλης
10. διαμαρτυρῶνται P 20. αὐτοὶ
pede nunc hic nunc alibi, ubi alteri alteros indipiscebantur, in εὖ | campo manus conserebant. | &ci cum vidissent Turcos impigre praeter epem rem gerere, εἰ sibi hinc plurimum periculi imminere, huiasmodi consilium ceperust. nam nullam mali liberationem cernebant, etiamwi íncolames ez eo praelio evasissent. -nec etiam in iurisimrandi religione spem aliquam ponebant, quo minus regi poenas luerent iniuriarum qaibus ipsum affecissent, quod in ea expeditione socia arma iuuxissent Pannonibos. videbatur igitur in praesenti tumultu consultissimum fore, nuntium mittere ad regem Amuratem et cum eo in gratiam redire. traditis namque armis testabantur se in posterum regi hospites et amico: fore. in hauc sententiam cum omnes concessissent, nuntius ad re- gem missas est. hic cum venisset ad ianuss, huiuscemodi orationem babuit. «o rex, Daci miserunt me in conspectum tuum, ut pacem veniamque delictorum, quae in te et in regnum tuum commisert, orem. testantur quoque se nunquam quid novarum rerum sua sponte molitos fuisse in te et regnum tuum, nisi Pannones eam necesita- tem iniecissent, iubentes, imo cogentes, ut coniunctis copiis expedi- tionem istam susciperent. nunc igitur supplices petunt, velis eos ex- audire et pacem dare. promittunt se tibi bellum praesens ex anim! tui sententia confecturos; et profecturos tecum ín militiam deinceps
DE REBUS TURCICIS L. VII. 367
ὃ πρύτανις τοῦ οἴκου τοῦ βασιλέως ὑπολαβὼν ἔλεγε τοιάδε, “αλλ ὑμεῖς, o) ἄνδρες 4ᾶχες, ἐπίστασϑέ που ὡς βασιλεὺς ἐπιτήδειός vs ἣν δυνώμει καὶ πρόξενος ἐξ ἀρχῆς, καὶ νῦν ἐπεὶ ἔν δέοντε παραγίγνεσθε, σπονδάς τὸ ποιεῖτο ὑμεῖς ἄνευ ὅτε δόλου καὶ ἀπάτης, φίλοι τὸ εἶναι ὑμεῖς τοῦ λοιποῦ. καὶ 7» τι, ὧν ὑμεῖς λέγετε, ἐξειργασμένον. τῷ βασιλεῖ χάριν ϑείητε,. ἰστε ὡς QUg ὑπερβαλούμενοι αὐτὸν δυεργετοῦντες, τὰ μέν- τοι ὅπλα ἔτε δεῦρο ὅτε τάχιστα παραδώσοντες," ταῦτα Χα. Migc ὁ Πραΐμεω φάμενος γνώμῃ τοῦ βασιλέως λέγειν ἀπέ- ὦ ϑπεμψε, καὶ οἱ zfüxsc, ὡς ἐπανῆκεν αὐτοῖς ó ἄγγελος λέγων ἃ ἐνετέλλετο αὐτῷ Χαλίλης ὃ Πραΐμεω γνώμῃ τοῦ βασίλεως, αὐτίχα διέστησάν τὸ ἀπὸ Παιόνων χωρὶς γενόμενοι, καὶ προϊόντες ἀφίκοντο ἀγχοῦ τῶν ϑυρῶν τοῦ βασιλέως, καὶ ταύτῃ ἑστηχότες ἐνόμεζον αὐτῷ τοιώνδς χάριν καταϑέσϑαι τῷ βασυ- Bid, ὑπουργοῦντες αὐτῷ ἐς τὴν παροῦσαν ἀνάγκην, οἰσεσθαιῦ, 152 ῥώρα τὸ χαὶ ἐσθῆτας πρὸς «τοῦ βασιλέως. βασιλεὺς δὲ ec παρ᾽ αὐτῷ εἱστήκεισαν, νομίσας μή τινι δόλῳ ταῦτα [συνϑέ- | Mio] προϊσχόμενοι αὐτῷ κακόν τε διαγοοῖντο. ἐργάζεσθαι, συγϑέμενοε τοῖς Παιόσι, μεταπέμπεται τὸν τῆς Εὐρώπης β)σιρατηγὸν ἔχοντα ἀμφὶ τοὺς δισμυρίους, καὶ ὡς παρῆν αὐτῷ Ὁ 7 ἐνετέλλετο, ἐκέλευε περιστάντας τοὺς Züxag κατακαίνειν
2. ἐπίστασθαι P: corr ἢ
ubicunque tibi usui esse poterunt." haec cum exposuisset nuntius, Chatites regiae domus princeps in hunc modum respondit «sed vos, 9 Daci, scitis profecte quanta sit fueritque iam ab initio potentia régis: et quoniam- nunc in necessitatis articulo edestis, foedosque sobiscum initis citra dolum et fraudem, amici eritis in posterum. si quid eorum quae promittitis feceritis, gratiam referentes regi, scitote quod eum beneficiis nunquam vincere poteritis. arma autem ite et confestim hoc tradite." Chatites haec locutus est, dicens se ea di- tére ex sententia regis, eumque dimisit. Daci, cum reversus esset Pontius, et quae mandata accepisset ἃ Chatite ex mandato regis enar- net, continuo defecerant a Pannonibus, et ab iis separati venerunt quam proxime ad ianuas regis. hic cum otiosi starent, putabant se gratiam hanc referre regi, quod eum in praesenti necessitate adiuva- renL sperabant quoque se munera et vestes ab rege accepturos pro- pter id beneficium. rex autem, cum in proximo consisterent Daci, putans pe id facerent ex composito, pacti prius cum Pannonibus ut sibi aliquid mali inferrent, accersit Europae ducem (quem Bassam Romaniae tocant) habentem milites circiter viginti milia. qui ut venit quemadmodum praeceptum erat, iussus est circumdare corona
205 omnesque trucidare, nulli. parcens. Daci arma tenentes ad r'íistendum accingebantur. nolebat enim rex ut traditis armis iner-
3968 - LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἅπαντας, μηδενὸς φειδόμενον. καὶ οὕτω πρὸς ἀλκὴν ἐτρί. novyro τὼ ὅπλα ἔχοντες" oU γὰρ ἠξίου ὁ βασιλεὺς παραῤὸόν- τας τὰ ὅπλα κατακαΐίνειν, ἀλλὰ ταῦτα ἔχοντας δίκην διδό. vat ὧν ἐποίουν ἐς αὐτόν, καὶ οὕτω μὲν δὴ ταύτῃ ἐν οὐδενὶ λόγῳ ἀπώλοντο. δ Παίονες uà» δὴ πρῶτα τοὺς ΖΔᾶκας διισταμένους ἰδύν. τες ἐθαύμαζον ὃ τι βούλοιντο" ἧς δὲ ἔγνωσαν διαλλαττομέ. νους τῷ βασιλεῖ͵, ἐχαλόπαινόν τε αὐτοῖς καὶ ἤ χϑοντο κατα- P. 195 προδεδωκύσι τοὺς φίλους. ἐπεὶ Ó' ὀλίγον ὕστερον κατεῖδον αὐτοὺς ξύμπαντας πρὸς τοῦ βασιλέως οὐδενὶ λόγῳ ἀπολλυμέ- 10 yovc, ἐν ϑαύματι εἴχοντο, τήν τε γνώμην ἐννοοῦντες τοῦ βα- σιλέως, ὡς οὐδέν τε συμμάχων τοιούτων ἐδεῖτο, μέγα t ἐποιοῦντο ἀπαλλάττεσθαι τὴν ταχίστην. Ἰωάννης μὲν οὖν ὡς ἀπὸ τῆς μάχης ἐγένετο ἐπὲ τῶν ἁμαξῶν, διελέγετο τοῖς ἢγε- μόσιν ἡγεμόσιν ὡς αὐτὸς μὲν σὺν τοῖς dug' αὑτὸν ἴοι ἀπὸ (Ὁ τοῦ λόχου, fj ἑστήκει αὐτὸς βασιλεύς, ὡς ἐς τὰς ϑύρας ἐμβα- λῶν, αὐτοὺς δέ, ἐπειδὰν ἄγγελον πέμψας διασημήνῃ, ἐλαύνειν ὅμοῦ πάντας ὅμόσε éni τὰς ϑύρας. καὶ ταῦτα λέγων (ἦν δὲ ἀμφὲ τὴν ἐσχάτην φυλακὴν) ἐπιλεξάμενος τούς τε ἄμεινον ἐς Β τὸν πόλεμον παρεσκευασμένους καὶ οὖς ὡς ἐπιτηδείως ἔχον- τας ἠπίοτατο, τοῖς δὲ ἐν ταῖς ἁμάξαις παραγγείλας, ἐπειδὰν σημήνῃ, κατὰ ταῦτα προϊέναε ἐπὲ τὰς ϑύρας, αὐτός τε μὲν ἔετο συντεταγμένῳ τῷ στρατεύματι τὰ ἔμπαλιν γενόμενος ἐπὶ
mes interficerentur, verum armatos poenas delictorum dare eos vole- bat. in hunc modum miserabiliter, ut quorum nulla ratio habere- tur, peribánt.
nnones cum conspicati essent Dacorum traneitionem, primo mi rabantur quid haec sibi vellent. ut compererunt Dacos in hunc mc dum reconciliatos esse regi, graviter succensuere, quod turpiter ad- modam destituissent amicos suos. verum haud multo post, ubi an madverterunt universos, nullo eoram respectu habito, crudeliter ie- terire, admiratione figebantur, cogitantes regis sententiam , videlicet quod non desiderarre huiusmodi socios et auxiliares. proinde ple rimi faciebant, si quamprimum abscedere possent. Ioannes igitur er- cedens praelio pergeeat ad currus, et colloquebatur cum ducibos, qu! erant, dicen: se venire cum euis ab ea hostium turma in qua tele rit rex. itaque ubi in ianuas irruperit et id per nuntium signifia- rit, ut uno impetu omnes adveniant atque in ianuas irruant. bs cum dixisset Choniates, circa extremam noctis vigiliam elegit eos qt optime ad bellum erant instructi, et quos sibi familiariesimos dec — bat; et illis qui curribus vehebantur, imperat ut ubi primum signon dederit, summa vi in ianuas ferantur. ipse vero mutata voluntate ad Ietrum instructo agmine quam celerrime properabat. cum aotem
DE REBUS TURCICIS L. VII. 360
τὸν Ἴστρον xai ἐλαύνων. οἧς δὲ ἡμέρα τάχιστα ἐγεγόνει, οὖ- τὸς μὲν οὐκέτε ἑωρᾶτο. οὔτε πρὸς τῶν ἐναπολειφϑέντων ἐν ταῖς ἁμάξαις Παιόνων οὔτε πρὸς τοῦ βασιλέως. ὡς δὲ οἱ ἀμφὲ βασιλέα ὁρῶντες τὸ σιρατόπεδον τῶν Παιόνων κενόν τε δεἶναι καὶ ὀλέγους ἐντὸς τῶν ἁμαξῶν ἐναπολειφϑῆναι, ἐν ϑαύ- ματι μὲν ἐποιοῦντο, ἀγγέλλει δέ τις αὐτῷ δρόμῳ ἀφικόμε- τος ὃς Παίονες πεφευγότες εἶεν ἐπὶ τὸν Ἴστρον ἀμφὲ τὴν δεκάτην φυλακήν. ἐνταῦϑα οἱ νεήλυϑες ἀναλαβόντες τὰ ὅπλα δρόμῳ ἔϑεον ἐπὲ τοὺς ἐν ταῖς ἁμάξαις Παίονας. οὗτοι μὲν C οὖν ὡς ἤσϑοντο ὑπὸ τῶν σφετέρων προδεδομένοι, ἐμάχοντο πρὸς τοὺς νεήλυδας diio λόγου. μετ᾽ οὐ πολὺ δ' οἱ νεήλυ.-.. δες ἀνέβησαν ἐπὲ τὰς ἁμάξας, ὑπερέβησαν δὲ τοὺς Παιόνας πάντας ὁμοῦ κατακαίνοντες. οὗτοι δὲ ξωϑὲν μαχόμενοι, περὲ πλήϑουσαν ἀγορὰν ἀνδρες γενόμενοι ἀγαϑοὶ ἐτελεύτησαν. βα- ἡσιλεὺς δὲ ὥρμητο μὲν διώκειν τοὺς Παίονας, προσφερόντων αὐτῷ λόγους τῶν σερατηγῶν ' ου μέντοι προσίετο τοὺς λό- γους, ἀγναμιμνησκόμενος οἷα ἐπεπόνϑει πρὸς τοῦ Χωνιάτου Χασίμης ὃ βϊῆήαζαράκεω ἐν τῇ διώξει, ἠγάπα τε τῇ παρουσῇῃ τύχῃ αὐτῷ ἐς τὸ βέλτιον καταστῆσαι. ἀπέϑανον δὲ ἐν τῇ Ὁ Ὀμάχῃ ταύτῃ, ὡς ἐπυϑόμην (ἠριϑμήϑη γὰρ ὕστερον dugoré- ρων ὑπὸ τοῦ Τρεβαλλῶν ἡγεμόνος), Παιόνων μὲν καὶ Zaxóv συναμφοτέρων ἑπτακισχίλιοι καὶ μύριοι, Τούρκων δὲ ἐς τοὺς τετρακισχιλίους. τὴν γὰρ διάγνωσιν ῥᾳδίως ποιοῦνται, xai 2. οὔτε — οὔτε] οὕτω --- οὕτω P
des illuxisset, non amplius apparebat iis Pannonibus, qui relicti trant cum curribus, non procul ab rege submoti. Turci videntes ca- sia hostium esse vacua et paucos admodum cum curribus esse reli- dos, admirabantur quid hoc sibi vellet. deinde quidam occurrebat, nuntians Pannones circa decimam noctis vigiliam fugisse trans Istrum. his auditis peregrini arma ca iunt, et cursu ferebantur contra Pan. nones ad currus relictos. hi cum cernerent se a suis desertos et proditos, fortiter praeliabantur , cum desperatio virtutem accenderet idversus peregrinos. mec multo post peregrini currus conscendunt, et per Pannones vecti omnes trucidarunt. at Pannones per totum diem in conferta hostium turba pugnantes, cum forent viri optimi et forissimi, tandem occubuere. regem quidem ad persequen os Pan- nones adhortabantur duces: verum is eorum consilia reppulit, cum immo secum reputans quaenam passus esset a Choniate Chasines fllius Mazaracis, cum persequeretur Pannones. volebat itaque prae- senti fortuna melius uti. caesi sunt in islo praelio, ut accepi (utrin- que enim occisi a Triballorum duce postea dinumerati sunt) anuo- num et Dacornm decem et septem millia, Turcorum quattuor millia.
Chalcocond y las. 24
V. 158 οἱ δὲ Τοῦρκοι ξυρῶνται τὰς κεφαλὰς σὺν τρίχαις τισὶ τῶν
Ῥ. 196
370 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τὰ αἰτήματα αὐτῶν, duo τε τῶν αἰδοίων, περιτεμγομένων τῶν Τούρκων, καὶ τὸ μὸν τοὺς Παίονας κομᾶν ἐπιειχῶς πᾶνυ"
ἐν τοῖς κροτάφοις. βασιλεὺς δὲ ὡς ἀπὸ τῆς μάχης ἐγένετο, τά τε σώματα ἀνελόμενος ἐκέλευσε ϑάπτειν τοὺς Τούρχους, 5 ἐς τὸν ποταμὸν τὸν Ἰοράβαν καλούμενον, παρὰ τὸ χεῖλος, καὶ αὐτὸς συσκευασάμενος ἀπήλαυνεν ἐπ’ οἴκου.
'O δὲ Ἰωάννης ὡς φεύγων ἀπεχώρει ἐπὲ τὸν Ἴστρον, καὶ ἑσπέρα ἦν ὠφικομένῳ dni τὸ Σβετζάνιον τοῦ βασιλέως m λιν, διηπόρει ὡς ἀσφαλέστερον κομιζόμενος πρός τε τῶν Me- 10 σῶν μὴ καταδηλος γένοιτο, καὲ κινδυνεύσῃ πρὸς τοῦ Τριβαὶ- λῶν ἡγεμόνος ἁλῶναι" εἶδε γὰρ τὸν Γεώργιον, cg περιποιή. σαιτο ἑλεῖν αὐτὸν πολέμιον ὄντα καὶ διάφορον ἐς τὰ μάλιστα. ἐπεὶ δὲ διασκοπούμενος ἐλογίζετο, ἐδόκει αὐτῷ χωρισϑέντα τοῦ στρατοῦ ἐλαύνειν σὺν ὀλίγοις τοῖς περὲ αὐτὸν εὐϑυ ἐπὶ τ Βελογράδην. ὡς δὲ ἐδόκει αὐτῷ, περὲ δευτέραν φυλακὴν τῆς νυχτὸς ἐπιλεξάμενος τοὺς ἰδίους αὐτῷ ἐπορεύετο ἄλλην ὁδόν, πορευομένῳ δὲ αὖϑις ἐδόκεε οἱ καὶ ταύτῃ ἔτι μᾶλλον κατάδηλος ἔσεσϑαι. πρὲὶν δὴ ἡμέραν γενέσϑαι, νύῳ λαβὼν dc μόνος αὐτῶν ἄμεινον σώζοιτο ἐς τὸν Ἴστρον, χωρὲς γενό-" μενος περὶ αὐτὸν ἐδίᾳ ἐπορεύετο αὐτὸς πορείαν. ὡς δὲ ἡμέρα
1. xarà τὰ διαιτήματα ? 2. χαὶ τῷ τοὺς μὲν T.? 12, ἤδεεῦ εἰ περὲ πολιοῦ ἄν ποιήσαιτοϑ
nam facile dignoscuntur a reliquis Turci, cum omnes sint circumcisi praeterea Pannones admodum decenter capillos nutriunt , Turci vero raduntur, relictis quibusdem circa tempora capillis. rex cum ere sisset praelio, tollere iussit cadavera occisorum. .. Turcos sepulturae mandari curavit, iuxta flumen Morabam prope ripam.
Ioannes autem fugiens festinabat ad Istrum. vesperi advenit Sbetzanium urbem regis. in ambiguo autem erat quomodo tutius profectionem facere posset, ne cognosceretur a Mysiis, et in perico- um deinde veniret ut caperetur a Triballorum duce. haud enim Choniatem fugiebat, Georgium , cum quo sibi inimicitiae erant gra vissimae, id parare ut ipsum caperet. secum autem omnia diligen- tius reputanti et expendenti visum est ut segregatus ab reliquo er ercitu cum paucis recta pergeret Belgradum. hoc cum statuisset Cho- níates, secunda noctis vigilia, amicissimos suos et familiarissimos a*- sumens, alia gradiebatur via. cum in hunc modum profectionem fà- cerent, putabat se magis cognosci posse. antequam igitur dies adre- niret, omnia secum in animo volvens deliberabat. tandem decrerit consultisaimum esse, si incolumis praesens discrimen evitare velit, vt solus a suis separatus iter ingrederetur. exorto iam die, cum 20}.
DE REBUS TURCICIS L. VII. 371
ἐγένετο, χαταβαίνεε τε ἀπὸ τοῦ Innov, καὶ πεζῇ πορευόμενος ἰφιχγεῖται ἐπὲ λόρον τινά, καὶ ϑεασάμενος Τούρκον ταύτῃ του ἐξελαύνοντα καταφεύγει ἐπὲ τὸ ἕλος ὕϑατος πλῆρες καὶ ἐπὶ πολὺ διῆκον. ἐπεὶ dà προῆλϑεν, ἀφικνεῖται πρὸς τὴν τοῦ Γεωργίου χώραν , xoi περιτυχὼν Τριβαλλοῖς ἐζήτει γενέσϑαι ἡ τῆς ὁδοῦ ὁδηγούς, καὶ μισϑὸν αὐτοῖς τῆς ὁδοῦ παρέχε- Je. οἱ dé, ες ὑπέσχοντο ἐξηγεῖσθαι αὐτῷ τὴν ὅδόν, ins-C Ἰούλευον ἀνελεῖν. ὀνταῦϑα, ὡς ἐδόκει αὐτοῖς, συλλαμβάνουσι te αὐτὸν ος οἀποκτενοῦντες. ὃ δὲ ὡς ἤσϑετο, σπασώμενος τὸ ioc τοῦ Τριβαλλοῦ, ὧς ob ἔν ᾿καιρῷ ἣν, παίει μὲν τὸν ἕνα aru τὸν diuo» καὶ καταβάλλει" ὃ dà ἕτερος φεύγων ᾧχετο. » δὲ τούτῳ πυνθανόμενος ὃ Τριβαλλῶν ἡγεμὼν ὡς ὁ Χω- "άτης ἡττηϑεὲὶς πιρὸς τοῦ βασιλέως ἀπελαύνει, ἔπεμπε κήρυκα τεριαγγέλλοντα τοῖς ξαυτοῦ ὡς μηδενὶ Παιόνων ἐπιτρέποιεν Πιαβαίνειν τὴν χώραν, ngiv δὴ πυνϑάνοιτο [καὶ ἐς ὄψιν ἄγειν mró»| καὶ ὅστις τε εἴη καὶ ποῖ πορεύοιτο, καὶ τοὺς μὲν ἄλ.. vc ἐὰν διεόέναι, τὸν δὲ Χωνιάτην συλλαβόντας ἄγειν παρ᾿ Ὁ αὐτόν. οὗτος μὲν ταῦτα πϑριήγγελλεν, οἱ δὲ ἄρχοντες τοῖς ἷν τῇ χώρᾳ προαγορεύοντες, ὅντινα ἂν λάβοιεν τῶν Παιόνων, ἵγειν παρ’ ξαυτοὺς ἐπιδεικνύντας, καὶ ὅστις ἄλλῃ ποιῶν ἱλώσοιτο, ες κακέστῳ ϑανάτῳ ἀπολούμενος. ἐνταῦϑα ὃ Χω- ἰάτης, ὃς dnó λιμοῦ ἀπαγορεύων διηπόρει ὅποε τραπόμενος
ler faceret, ex equo descendens pedes pervenit ad collem quendam. idens autem Turcum hostiliter oberrantem, confugit in paludem aqua lenam, quae in longum extendebatur. deinde cum ex palude pro- tuisset, pervenit in Georgii regionem. incidens autem in Triballos [iosdam , eos sibi itineris duces parare volebat, promittens se ipsis wrcedem datarum. illi autem, quemadmodum promiserat Choniates, neris duces facti, eum in itinere per insidias truncare nitebantur. wm igitur quasi interfecturi comprehendunt. qui ut rem sensit, tringens gladium, Triballum illico stravit, cum eum in humerum vul- Ierasset, alter autem fuga sibi consulens evasit. interea Triballo- um princeps cum comperisset Choniatem ab Amurate victum fugam tripuisse, misit praeconem, qui suis nuntiaret ut nulli Pannoni re- lionem transire concederent prius quam interrogassent quisnam esset t quo abiret. reliquos quidem paterentur incolumes et inviolatos bire: verum si invenissent Choniatem, eum capere et ad se adducere wbebantur. principes itaque regionis suis edicunt, quemcunque Pan- nem nacti fuerint, ad magistratus perducant, ut videant quis- am sit. qui aliter fecerit et huic edicto mon paruerit, eum igno- "iniosissima morte periturum. Choniates igitur fame deficiens, quo- am se verteret nesciebat. venit igitur in quendam Triballorum lo-
972 LAONICI CBALCOCONDYLAE
γένοιτο, ἀφικνεῖται ἐπί τινα χώραν τῶν Τριβαλλῶν. καὶ ἐν- ταῦϑα ὡς ἑωράκει Τριβαλλοὺς τὴν γὴν ἐργαζομένους, itr ἐπὲ τούτους δεησόμενος ἐπιδοϑῆναί οἱ ἄρτον. d δὲ εἶδον Ῥ, 197] ἄνδρα Παίονα ἐπιστώντα σφίσι ζητεῖν ἄρτον, ἔφασαν “αλλ εὖ ξένε, ἄρτος μέντοι ὅδε cou ἕτοιμος, χρεών δὲ ἐστιν ἐπὶ5 τὸν τῆς πόλεως ἄρχοντα ἄγοντας δὴ ἡμᾶς ἐπιδεικνύναι, καὶ ἐπειδὰν ϑεάσηται, ἀποπέμψει δὴ πάλιν οὗτος ἐπὶ τὴν σαυτοῦ χώραν. οὐ γὰρ κακόν τι πρὸς αὐτοῦ πείσῃ ἂν οὐδ᾽ ὁτιοῦν, ἀλλὰ Ἰωάννην τὸν τοῦ Χωνιάτου ζήτησις, οἶμαι, γίγνεται" τοὺς δ' ἄλλους τῶν Παιόνων ὅσοι διεξελαύνουσιν ἐντεῦϑεν, iv10 V. 154 οὐδενὶ λόγῳ ποιοῦνται." ταῦτα λέγοντες ὡς οὐ μεϑίοντο αὐτοῦ ἀλλ᾽ ἰσχυρῶς τὸ ἥπτοντο, ἀναγκάζεται τῷ πρεσβυτέρῳ μηνῦσαὶ τε ξαυτὸν ὡς εἴη ὃ Χωνιάτης. xaé ἐπηγγέλλετο μεγάλα δοῦ- B»at αὐτῷ ξένια τὸ καὶ χρήματα καὶ χώραν, εἰ éni Βελογραδὴν ἀγάγοι σῶον, ὑπὸ μηδενὸς τῶν Τριβαλλῶν ὀφϑέντα. ὃ μὲν 15 οὖν πρεσβύτερος ὡς ἔγνω τε αὐτόν, ὑπεδέξατο ἀσινῆ ἐς τὴν χώραν ἀπάξειν, τοῖς τὸ ἀδελφοῖς αὐτοῦ ἐξειπὼν ὅστις εἴη, προηγόρευς μηδαμῇ ἐόντας ὁμολογῆσαε τὸν ἀνδρα. ἑσπέρας δὲ γενομένης ἀπήγαγον ἐς τὸ οἴκημα, ἐν ᾧ ἀχυρά τε ἦν σφίσι καὶ ὑποζύγια, καὶ &véueyoy τῇ ὑστεραίᾳ συσκευασαμε- 0 vo. ἀπάγειν ἐπὲ Ηπελογράδην. τῇ δὲ ἡμέρᾳ ταύτῃ ἐν δια- φορᾷ γενομένων τῶν ἀδελφῶν ἐξαγορεύεε τις τούτων τῷ τῆς
9. Ιωάννη» τὸ»] Ἰωάννου ὃ
cum, ibi cum videret quosdam T'riballos terram colere, ad eos iter flectebat, petens sibi panem dari. ut conspicati sunt agricolae virum Paunonem adesse et panem quaerere, dixerunt *at, o hospes, panis quidam tibi in promptu est: verum necessitas postulat ut te perdo- camus ad magistratum urbis, qui quis sis excutiat. magistratus ubi te viderit, continuo ad regionem tuam te abire sinet ; nec quicquam mali ab eo patieris. nam (opinor) Choniatem quaerunt. reliquo: Pannones qui huc pergunt, dimittunt, nullum eorum respectum agen- tes." agricolae cum haec dicerent, eum haud dimittebant. verum eum fortius comprehendentes efficiunt ut confiteretur seniori, neces sitate subactus, se esse Ioannem Choniatem- pollicebaturque magnm hospitalitatis munera, opegque et agros se daturum dicebat, si ducta fuisset inviolatus et ab nullo Triballo visus Belgradum. senior qui- dem virum agnovit, eumque suscepit traducendum in regionem suam - illaesum. fratribus autem suis quisnam esset vir ille indicavit, prae- cipiens ne quoquam abirent et quis vir ille esset enuntiarent, vespere facto virum deduxerunt in eam domum in qua paleas et iumenta 17 servabapnt, et diem crastinum expectabant, ut Choniatem omnibus ap- paratis abducerent Belgradum. eo autem die dissensio exorta est in-
DE REBUS TURCICIS L. vil. 373
ιὕλεως ἄρχοντι, καὶ λαβὼν τοὺς ϑεράποντας ἄγει ἐπὶ τὸ οἵἷ- μα, ἐν ᾧ ἣν ὅ Χωνιάτης ἐν τοῖς τῶν ἀχύρων οἰκήμασι. καὶ
αβόντες ἀπήγαγον παρὰ τὸν τῆς πόλεως ἄρχοντας. ὃ δὲ
πεμπὸ δέσμιον ἀγόμενον παρὰ τὸν ἡγεμόνα, καὶ ἤγγειλεν oic dio ἐν χόρτῳ κεκρυμμένος. ὃ μὲν οὖν ἡγεμών, ὡς ἤχϑη ἀρ’ ἑαυτὸν ὃ Ἰωάννης, εἰς φυλακὴν ποιησάμενος ἀντεῖχεν» πί τινα χρόνον ἐν τῇ ἀκροπόλει. ὃ δὲ πείϑει τὸν τε Q- ovra τῆς αἀχροπόλεως καὶ τὴν φρουρὰν ἐπιϑέσϑαι ἅμα αὐτῷ ᾧ ἡγεμόνε καὲ καταλαβεῖν τὴν πόλιν. ἐξενεγχόντος dé τινος ὧν συνειδότων τὴν ἐπιβουλὴν, καταφανὴ ἐγένετο τὰ τῶν ἐν ἢ φρουρᾷ, καὲ οἱ μὲν ἀπώλοντο, Ἰωάννης δὲ ἐπιγαμίαν αὖ--
^
ᾧ ποιησάμενος, καὶ ἁρμοσάμενος τὸν παῖδα αὐτοῦ, dnénsu- Ὁ -
ἐν ἐπὲ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ ἐς Βούδην.
Καὶ περὲ uà» τὴν τῶν Παιόνων ἐκστρατείαν ἡγουμένου 9) Χωνιάτου τοσαῦτα ἐγένετο καὶ ἐν τέλει τούτῳ ἔσχετο - ἐμουράτης δὲ cg ἐπανῆήκει ἐς τὰ βασίλεια, οὐ πολλῷ ὕστε- ον ὥρμητο μὲν ἐπὶ Βυζάντιον στρατεύεσϑαι, τελευτήσαντος € τοῦ Ἑλληγνων βασιλέως Ἰωάννου, καὶ ἐπὶ Κωνσταντῖνον
ἦν ἀδελφὸν αὐτοῦ ὡς ἐχώρησεν ἡ βασιλεία. ἐπεί τε yàp -
τελεύτησεν, ὥρμητο μὲν ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ 4ημήτριος ἐπὲ ἣν βασιλείαν, διεκωλύϑηὴ δὲ ὑπὸ τῶν ἐν τῇ πόλει xai τῆς
6. χατεῖχεν 3
τ fratres. hinc unus de numero fratrum commotus indicavit urbis 1gistratui ubinam esset Choniates. assumptis itaque ministris per- baut ad domum, in qua erat Choniates latitans in palearum rece- aculis, eumque captum abduzerunt ad urbis magistratum. magi- ratus autem eum vinctum deduci curavit ad praesidem, significavit- 18 eum esse deprehensum latitantem in foeno. praeses, cum addu- us esset Choniates, eum in carcerem coniectum ad tempus aliquod aree detinuit. at Choniates persuasit principi arcis et custodibus, . simul cum ipso insurgant hostiliter contra praesidem et urbein *upent. cum quidam rei quae parabatur conscius insidias patefe- wet, etiam quid custodes sive praesidiarii milites molirentur cogni- m est. verum hi occisi sunt omnes. oannes autem aflnitatem ngens cum illo, filiam suam filio eius in matrimonium collocando, missus est Budam in regnum suum. "
Et quidem haec contigere in expeditione quam Pannones sum- ierunt adversus "Turcos, duce Choniate; eaque expeditio quem di- mus finem consecuta est. Ámurates reversus in regui sui sedem 'n multo post bellum Byzantio inferebat. Graecorum rege loanne "functo, in. Constantinum, defuncti fratrem, regni successio devenit. im loanne mortuo frater eius Demetrius in regni successionem fe. inabat. verum prohibitus est ab oppidanis, matre, arbitris, et ab
374 LAONICI CHALCOCONDYLAE
p. 198 μητρὸς καὶ μεσιτῶν καὶ τοῦ δήμου καὶ τῶν μεσαζόντων͵ Ka»- τακουζηνοῦ τε καὶ Νοταρᾶ, δεδιότων μὴ ἀφικομένου ἐπὶ τὴν βασιλείαν τούτου ἐπαγάγῃ ὃ Κωνστανεῖνος στρατὸν ἐπήλυδα, καὶ σφίσιν ἀπόλοιτο ἡ ἀρχή τὸ καὶ τὰ πράγματα. d»íut. γὸν δὴ διὰ ταῦτα ἐλϑεῖν τὸν Κωνσταντῖνον, καὶ ovx ἐπέτρε- 5 nov τῷ Ζ4ημητρίῳ παριέναι ἐς τὴν βασιλείαν. ἔτυχε δὲ τύτε προπαραγενόμενος ἐς Βυζάντιον καὶ Θωμὰς ὃ γεώτερος ἀδελ- φός, περιόντα ἔτι οἰόμενος καταληήψεσϑαι τὸν βασιλέα, καὶ χρηματίσων περὲ ἐνίων ὧν προσεδεῖτο τοῦ βασιλέως. οὗτος μὲν οὖν ἐτελεύτα, καὶ οὐκέτι ζῶντα κατέλαβον, edge δὲ τὰ 10 πράγματα καταστάντα ἐς διαφορὰν καὶ αὐτὸς v6 κατέστη ἐς
Β διαφορὰν Ζημητρίῳ τῷ ἀδελφῷ περὲ τῆς βασιλείας. ἄφιχο. μένου δὲ αὐτοῦ ἐς Βυζάντιον οὐ πολλῷ ὕστερον τοῦ Κω»- σταντίνου, διείλοντο σφίσε τὴν Πελοπόννησον, καὶ ὅρκια ἐπὶ τῇ νομῇ rasta πρὸς ἀλλήλους ἐτάμοντο, ἐμπεδοῦντες τὴν δια- 1 γομήν, ὃ μέντοι νεώτερος ἀδελφὸς πρότερος ἀφιχύμενος νηὶ ἐπὲ Πελοπόννησον ἀφίστα τὸ τὰς ἐν Πελοποννήσῳ πόλεις πρὸς δαυτὸν παρὰ τοὺς ὅρκους, καὶ προσλαβόμενος τοὺς Πε- λοποννησίους τοὺς συναφεστῶτας ἐπολέμει πρὸς Ζημήτριον τὸν
| V. 155 ἀδελφόν. ὃ δὲ ἐπαγόμενος τοῦ βασιλέως στρατόν, ἐπιδιαπραξα-"} μένου τοῦ τῆς γυναικὸς ἀδελφοῦ ᾿“σάνεω, τόν τε ἀδελφὸν ἠνάγκασεν ἐς ὁμολογίαν αὐτῷ γενέσϑαι, καὶ ἐπετράποντο δι-
8. περιϊόντα P 9. οὕτως P.
Cantacuzeno Notaraque, qui arbitrorum partibus fungebantur. tíme- bant enim, si is assequeretur regnum, fore ut Constantinus exercitum peregrinum adducat, et sic regnum regnique res interituras. ezpe- ctarunt itaque Constantini adventum, nec permiserunt Demetrio αἱ regnum susciperet. ea tempestate Byzantium venerat et "Thomas fra- ter iunior, futan se regem adhuc superstitem inventurum. volebit enim quaedam cum eo, in quibus eius opera indigebat, colloqui verum rex mortuus erat, nec eum adhuc viventem invenire potuit. repperit tamen maximam discordiam, quae exorta erat propter Deme- trium regnum Byzantium affectantem. — Constantino haud multo post Byzantium adveniente Peloponnesum inter se diviserunt, et iurisis- randi religio interposita est ne postmodum divisionem illam violarest. . verum frater iunior prior navi in Peloponnesum vectus urbes Pelo- ponnesiacas contra divisionis iusiurandum ad defectionem sollicitabat; et adhibitis Peloponnesiacis, qui ad ipsum confluxerant, bellum ge . rebat cum fratre suo. Demetrio. qui adducto exercitu regis Turco- rum, cum ad eam rem operam suam locaret uxoris frater Asanes fratrem coégit secum pacem pangere, cum utrinque rem totam ptr-
DE REBUS TURCICIS L. VII. 375
αἰτητῇ σφῶν τῷ ἀδελφῷ Βυζαντίου βασιλεῖ, περί τε τῆς χώ-Ο ρας ὁμήρους δόντες ἀλλήλοις xai πιστά.
Ἐν ᾧ δὴ ταῦτα ἐγένετο, ᾿Αμουράτης ὃ ἹΠεχμέτεω παῖς 1451 τελευτᾷ ἐν συμποσέῳ, ὑπὸ οἴνου γενόμενος ἀπόπληκτος. ἐβα- 1.3. Febr. σίλευε δὲ ἔτη δύο καὲὶ τριάκοντα. κατέλιπε δὲ βασιλέα Ms- χμέτη τὸν παῖδα αὐτοῦ, καὶ παῖδα ἕτερον ἐκ τῆς γυναικὸς αὖ. τοῦ, τῆς Σπενδέρεω ϑυγατρός, ἀνὴρ ἐπιεικὴς τὸ γενόμενος xu τὴν τύχην οὐκ ἀδόχιμος. ἀμυνόμενος δὲ ἐπολέμει, οὐχ ὑπάρχων ἀδικέας, ἀλλ᾽ ἐς τὸν ὑπάρξαντα αὐτίκα ἐπιὼν ἐστρα- τεύετο, καὶ ὅπότε μή τις αὐτὸν προυκαλεῖτο ἐπὶ πόλεμον, ov πάνυ τε προυϑυμεῖτο στρατεύεσθαι, οὐκ ἐς τοῦτο ὄκνου ἥκων, ἀλλ’ ἀμυνύμενος μὲν ἐδικαίου καὶ χειμῶνος καὶ ἐς τὰ χαλε- D πώτατα προϊΐέναε xai μηδένα ὑπολογίζεσθαι μήτε πόγον μήτε αὖ κίνδυνον.
Ἐπεὲ δὲ ἐτελεύτησε, κατέστη ἐς τὴν βασιλείαν Meyué- τῆς. καὶ αὐτίκα μὲν àv τῇ ᾿Αμουράτεω τελευτῇ οἱ à» τῇ δριανοῦ πόλει νεήλυδες συνίσταντο ἀλλήλοις ὡς τῇ πόλει ἐπιϑησόμενοι, καὶ ἐκτὸς v6 τῆς πύλεως συναϑροισϑέντες ἐβου- λεύοντο ὅποε τῆς πόλεως ἐπιϑοῖντο καὶ σφίσι χρήματα πο- Qcaiyro ἀπὸ τούτου. ἐνταῦϑα δὴ Χαλίλης ὃ Πραΐμεω τῶν ϑυρῶν τοὺς λοιποὺς ἐξοπλισάμενος, καὶ ἀπειλήσας, ὧν μὴ τὰ ὅπλα κατάϑοιντο, μέγα τι κακὸν αὐτοῖς ἔσεσθαι ἀπὸ τούτου,
*
miterent arbítrio fratris regis Cpolitani transigendam, obsides fidem- que invicem propter regionem dantes.
Sub idem tempus quo baec gesta sunt, Amurates Mechmetis filius mortem obiit, in convivio ictus apoplexia, quam nimia vini concive- πὶ copia. regnavit autem onnis triginta duobus, regni successorem "liquit Mechmetem filium suum. abuit et alterum filium , quem ΠῚ ex uxore sua Spenderae filia Amurates, vir iusti aequique exi- Bius coltor. usus est fortunae saura non admodum adversa. provo- αν, ut se defenderet, bella occipiebat. lacessitus confestim in ar- nis erat: non autem iniuriis irrítatus bellum aegre suscipiebat. nec d ignaviae adscripseris. nam si vis hostilis propulsanda erat, nec ἰδῶ cunctatur per loca asperrima incedere, nec pensi quicquam fa- *re vel labores vel pericula.
Hoc autem defuncto regni moderamen nactus est Mechmetes. at Tamprimum mortem Amuratis acceperunt peregrini qui Adrianopolí "ant, inter se coniurarunt ut urbem eam caperent. in unum autem ecom extra urbem collecti deliberabant ubi vel quomodo urbem aggre- lerentar, ut hinc opes plurimas colligerent. verum Chatites Priami filius '*liquos ianuarum milites arma capere iubet; et illis minatur, ni con-
470 LAONICI CHALCOCONDYLAE
P. 199 ἐπειδὴ δὲ κατέϑεντο τὰ ὅπλα, καὶ διέλυσε τὸν σύλλογον, ἐπ΄ οὐδενὶ ἀγαϑῷ φάμενος ταῦτα ποιεῖν τούτους. μετ᾽’ οὐ πολὺ di ἀφικόμενος ἀπὸ τῆς ᾿Ασίας ἹΠεχμέτης ὃ ᾿Αμονράτεω ἐπὶ τὴν βασιλείαν καϑίστη τε τὰ ἐν τῇ ἀρχῇ ἢ αὐτῷ ἐδόκει πρὸς τὰ παρόντα ξύμφορα ἔσεσϑαι, καὶ τοῖς τὸ “Ἕλλησι σπονδὰς" ἐποιεῖτο καὶ δέδοχε τὴν τῆς ᾿Ασίας παράλιον. καὶ δὴ καὶ τῷ Τριβαλλῶν ἡγεμόνι εἰρήνην ἐποιεῖτο, καὶ τὴν θυγατέρα av- τοῦ, γυναῖκα TOU ᾿Αμουράτεω μητρυιὰν δὲ αὐτοῦ, αὐτίκα ἔπεμπε τῷ πατρὲ χαριζόμενος, καὶ χώραν ἐπεδίδου ὅσην i- κτήσατο. τὸν dà ἀδελφὸν αὐτοῦ ἐπὶ τὴν βασιλείαν παριὼν τὺ
B ἀνεῖλεν, ὕδατι ἐπιστομώσας αὐτοῦ τὴν ἐμπνοὴν. ἀνεῖλε δὲ τοῦτον οἰνοχόος αὐτοῦ" Σαραπτάρης ὄνομα ἦν τούτῳ, ὃς οὐ πολλῷ ὕστερον ἐτελεύτησε. τοῦτον μὲν οὖν τὸν ἀδελφὸν av- τοῦ ταὐτῃ διεχρήσατο: τὴν δὲ ἑτέραν τοῦ ᾿ΑἸμουράτεω yv- γαῖκα, Σπενδέρεω ϑυγατέρα, ἡρμόσατο ἀνδρὲ μέγεστον δυνα-" μένῳ ἐν ταῖς ϑύραις, τοὔνομα Ἰσάκῳ, ὃν σερατηγὸν ἀπέδειξε τῆς ᾿Ασίας καὶ ἐφιλοφρονεῖτο αὐτὸν ἐς τὰ μάλιστα. καὶ τοῖς 16 ἀπὸ Πελοποννήσου πρέσβεσι σπονδὰς ἐποιῆσατο.
Τελευτήσαντος δὲ δὴ ᾿Αμουράτεω Καραμᾶνος ὁ “Αλιζου.- οιος καὶ πρότερον μὲν εἴη ταράσσων, ὅπως τὰ ἐν τῇ dot)
Cágioráusva συσταίη τε ἐπὶ τοὺς Ὀτουμανίδας xai αὐτὸς δια, τοῦτο ἐπὶ μέγα χωρήσει δυνάμεως, ἐταράσσετο μεγάλως τὰ
9. ἠτήσατο R 12. Σαρατπάρης hoc nomen ante οἰνοχόος ἢ 20. pes? an dei?
tinuo arma ponerent, exitium. cum autem arma deposuissent, cor- cionem dimisit, dicens eos nequaquam ex bona causa istud moliri. nec multo post ex Asia adveniens Mechmetes Amuratis filius ad re- gni gubernacula, rebus eam formam induxit quam in praesentiarum utilissimam fore rebatur. cum Graecis foedera sanxit, iisque marili- mam Asiae regionem concessit. etiam cum Triballorum principe pt cem fecit, cui filiam, Amuratis uxorem, ipsius vero novercam, remiiit, putans se ei rem gratam facere. regionem eidem quantam antea con- tribuit. fratrem suum, cum regni moderamen suscepisset, peremit, cum aqua infusa spiritum eius interclusisset. hunc autem interfeci regis pincerna nomine Saraptares, qui haud multo post fato funcu est. fratrem suum in hunc modum e medio sustulit. Amuratis alte- ram uxorem, Spenderae filiam, in matrimonium collocavit viro in ir nuis potentissimo, quem Isaacum mominabant. hunc plurimum dili gebat, eumque Asiae ducem declaravit. foedus percussit quoque con legatis, qui ab Peloponneso advenerant.
Mortuo Amurate Caramanus Halisurius , qui iam antea non ce sabat Asianos incitare ut deficerent ab Turcis et contra Otomapidu bellum susciperent, sperans eo modo se maximam potentiam nacturu5,
-
DE REBUS TURCICIS L. VII. 477
ἣν tij Acis πράγματα. καὶ στρατὸν ἀγόμενος ἐπὶ τὴν βασι- lec χώραν ἐληίζετο τὴν χώραν καὶ ὑποζύγια. Ἰεχμέεης δὲ ὃς ἔπυϑειο Καραμᾶνον ληίΐζεσϑαε τὴν χώραν αὐτοῦ, οὐκ Ἰνέσχεετο καὶ εὐθὺς ἐστρατεύετο. καταλιπὼν δὲ Σαραζίην "v ϑυρῶν πρυτανέα, ἐπιτήδειόν τὸ αὐτῷ ὄντα, καὶ ἐς τὴν Ασίαν διαβὰς ἤλαυνεν ἐπὶ Καραμᾶνον καὶ ἐπὶ τὴν χώραν ιὐτοῦ. ὃ δὲ ἐξέλιπε μὲν τὴν χώραν ἐπὶ τὰ ἄχρα τῶν ὀρέων, V. 156 ἧς καὶ πρότερον εἰώϑει ἀπιέναι, ἐπρεσβούσατο δὲ συμβου- ἱεύσαντος Χαλίλεω τοῦ Πραΐμεω, καὶ ἐς ὁμολογίαν ἀφικό- ἱενος ὑπουργεῖν αὐτῷ ὧν ἂν δέοιτο καὶ τὸ Κανδελόρον ἐἶπο- D ἐδόναε ἔφη ἕτοιμος εἶναι. ὁ δὲ ἐπύϑετό τὸ καὶ ἐποιεῖτο τὰς 'πονδας.
Kai ὑποστρέφων, ὡς ἐν τῇ Καλλιουπόλεε ἐγένετο, ἂρι- ἱμὸν ἐπεζήτει τῶν νοηλύδων, ὅσοι ἐπῆσαν καὶ οὐ παρεγένοντο ἐς ἣν ἐξέλευσιν ταύτην, καὶ τὸν μὲν ἄρχοντα αὐτῶν ᾿Δγιάπασαν ἰαλούμενον λυμηνάμενος μάστιξιν ἐξέβαλεν ἐκ τῆς τιμῆς, τοὺς li δεκαδάρχας xaé εὐνούχους καὶ πεντηκοντάρχας, ὧν ἀπῆ- αν οὗ νεήλυδες, πρῶτον μὲν μαστιγώσας ὀξέβαλεν ἐκ τῆς τι- ιἧῆς. ταῦτα δὲ ἐποίει, ὅτε αὐτῷ οὐκ ἐδήλωσαν στρατευομένῳ πὶ τοὺς πολεμίους ὅστις τε παρείη καὶ ὅστις T5 ἀπὼν τυγ- ἄγει. ἱερακοφόρους μὲν τοῦ πατρὸς ἑπτακχισχιλέους ὄὅπαυσεν P. 200 υὐτοὺς ἐκ τῆς τάξεως, καὶ προσετίϑει ἐς τὸν στρατὸν παρα-
16. ἐξέάαβεν ῬΡ 17. ὧν] ὡς P
liam eo tempore Asianos plurimum ad defectionem accendebat. in. ressus itaque cum exercitu regis regionem eam populabatur et iu- »ntorum praedas agebat. Mechmetes ut audivit Caramanum suam astare regionem , rei indignitatem non ferens illico arma cepit. et linquens Saraziem ianuarum principem, cum quo sibi artissima in- ervenerat familiaritas, transgressus est in Asiam, bellumque Caramano Mixit, eiusque regionem evastavit. Caramanus regionem deserens ἃ montium cacumina, quemadmodum antea consueverat, se recepit. erum postea legatos misit ad regem, suadente Chatite filio Priami, icens, ai pacem daret, se, ubicunque usui esse possit, ipsi ministra- urum. praeterea so paratum esse confitebatur restituere Candelorum. uae ubi intellezit rex, eum in foedus admisit.
Reversus deinde, cum venisset Calliopolim, peregrinorum numerum, ui in eam expeditionem non venerant, inquirebet. ducem autem orum, cui nomen erat Hagiapases, flagris caedens munere suo abire 055it: eunuchos autem, et eos qui decem quique quinquaginta mili- ibus praeerant, quorum peregrini aberant, prius verberibus caesos )unere suo removit. poenas autem istas propterea dederunt, quod regi ontra Caramanum pergenti non indicassent quinam adessent uive ab- sient. septem milia virorum erant, qui curabant accipitres regios; quos
978 LAONICI CHALCOCONDYLAE
γώγνεσϑαι αὐτῷ ἐξελαύνοντι. καὶ τοὺς τε αὖ κυγῶν ἐπιστά.. τας καὶ τούτους ἐξήλασεν ἐκ τῆς τάξεως, φάμενος πλὴν txa- τὸν τοιούτων καὶ ἱερακοφόρων πεντακοσίων μὴ προσδεῖσϑαι αὐτὸν ἐπὲ πλέον, οὐδὲ ἐς τοῦτο ἀφροσύνης ἥκχειν ὥστε ἀρ- γοὺς τούτους τρέφειν àni ματαίῳ καὶ καινοπρεπεῖ πράγματι. 5
Τῷ μὲν οὖν Πελοποννησίων ἡγεμόνε τῷ 4΄ημητρίῳ ov- γεμάχει πρὸς τὸν ἀδελφὸν ἔτε διαφερόμενον, καὶ οὐκ ἐπέ- τρεπε τὴν χώραν τῷ ἀδελφῷ. καὶ τὸν ys Τουραχάνη ἔπεμπε
Β συμμαχοῦντά τε αὐτῷ καὶ τὸν ᾿Ισϑμὸν τέλεον καϑαιρήσοντα. Góuac μὲν οὖν ξυνέβη τῷ ἀδελφῷ, ἐφ᾽ ᾧ τοῦ λοιποῦ ξένους 10. ze καὶ φίλους εἶναι ἀλλήλοις, καὶ Καλαμάταν πόλιν παρε- χόμενος ἀντὲ τῆς τῶν Σχορτῶν χώρας, ἣν τὸν ἀδελφὸν av- τοῦ ἀφελόμενος εἶχε,
Ταῦτα uà» ἐς τοσοῦτον ἐγένδτο, καὶ Τζαγνισᾶ τῷ Ko- ραισούφεω παιδὲ πρεσβείαν ἐς αὐτὸν πέμψαντε, καὶ αἰτου- 15 μένῳ ὥστε μὴ τὴν περὲ Σεβάστειαν χώραν ληΐζεσϑαι, . . . .. βουτύρου r6 χιλίας καμήλους, καὶ ἐμέλησε μὲν πόλεμον αὐτῷ
προειπόντα ἐλαύνειν. Ἰζαγνισᾶς δὲ οὗτος, ὡς xai πρότερον gos ἐδηλοῦτο, τελῶν ἐς τοὺς μέλανας ΖΙαυροπροβαταάντας ov- τῶ καλουμένους, τοὺς Καραισούφεω παῖδας τήν τε Ζαβριζίην2) agslouevog συνήλασέ τὸ αὐτοὺς ἐπὲ Σαματίην πόλιν. ὧρ- μητο δὲ ἀπὸ Παγδατίης τῆς Βαβυλῶνος, καὶ ἐπολιόρκει, xai τὴν ᾿Αρμενίων χαραν ὕφ᾽ ξαντῷ ποιησώμενος, ἐς τὴν Ἐρζι-
11. ἀλλήλους P.
isto ex ordine deturbavit et milites esse iussit. etiam canum euratorei ab isto officio movit, inquiens sibi sufficere centum viros, qui cane et quingentos , qui accipitres curent, mec se eo stultitiae procesmu- rum ut velit alere hominum tantam multitudinem propter rem quab- dam vanam et novam.
Adiuvit Demetrium Peloponnesiacum principem in eo bello quod cum fratre gessit, cui regione cedere recusabat. misit ei auxilio Tu- rachanem, ut Isthmum penitus destrueret. "Thomas quidem in gra- tiam rediit cum fratre, ut in posterum inter se amici et hospites fo. rent. urbem Calamatam ei degit pro Scortorum regione, quam frz- tri ademptam possidebat.
Haec quidem hactenus. Tzanises Cariasuphis filius legationem misit ad regem, petens ne regionem Sebastiae finitimam popularetar. * * * « « butyri et mille camelos. caeterum omisit bello eum pe- tere, quamvis prior bellum indixisset hostis. Tzanizes autem ille per- tinet, ut supra memoravimus, ad nigros Mauroprobatantes dictos, qti Cariasuphis fllios privatos Dabriza compulit in Samatiam urbem ; 4505 profectus a Pagdacia Babylone obsidione premebat. deinde subiv- gans Ármeniam, exercitum movit contra Érzeganam Armenorum rt-
DE REBUS TURCICIS L. VII. 379
av]; τὰ τῶν ᾿Αρμενίων βασίλεια ἐπελαύνων παρεστήσατο, χων στρατὸν ἀμφὲ τὰς Oxro μυριάδας ἱππέας. καὶ ἐπελαύ- ὧν οὗτος ἐς τὴν κατὰ τὴν ᾿Ασίαν χώραν τοῦ εχμέτεω ληίζετο. oi μὲν οὖν περὶ Σεβάστειαν, ὦστε σφῶν τὴν xo- αν μὴ φέρειν αὐτόν, βουτύρου τε ἱκανὰ φορτία ἐφέροντο αἱ ἀσινῇ τὴν χώραν óvéuovro. [ὑπὸ] τούτου μὲν οὖν τὴν ὥραν τοῦ Καραισούφεω παιδὸς Ἰζοχίης τῶν Τεμήρεω ἀπο- ὄνων, ὥὡρμημένος ἀπὸ “Σεμαρχανδης κατεστρέφετο, καὶ τήν 5 Παγδατίην πόλιν τῆς Βαβυλῶνος ἐπολιόρκει, ὡς ἐν τοῖς μπροσϑὲν tot ἐλέγετο, καὶ Χασάνην τὸν μακρὸν καλούμενον ; τήνδε τὴν κάτω ᾿“σέαν καὶ ἐπὶ ᾿Δρμονίαν πέμπων τὰ ἐς ἣν χώραν ὑποχείρια ἐποιεῖτο. ταῦτα μὲν οὖν ἐς τοσοῦτον γένετο,
iam sedem, eamque occupavit, habens in suo ezercitu círciter octo iyriades hominum, — hinc movens ingressus est in Asiam, et Mech- ietis regionem vastare aggressus est. qui circaSebastiam colebant, ne porum regio vastaretur, butyri magna onera portabant, et suam re- ionem a populationibus illaesam retinebant. "Tzokies unus de nu- ero 'Temiris nepotum, profectus ad Semarchanda, eam Cariasuphis ilii regionem subegit. praeterea Pagdaciam Babylonis urbem, ut su- ra edocuimus, obsidione cinxit. Chasanem cognomento Longum in Dferiorem Asiam et Armeniam mittens, omnia quae ad istam regio- iem pertinebant in potestatem accepit. haec quidem hactenus.
— — — À MÀ — — — — — —
A40NIKOT XAMMKOKONXNAVAOF 4OHNAIOT AnOZA2EIAIS ISTOPIOQN OF 40H.
LAONICI CHALCOCONDYLAE ATHENIENSIS
HISTORIARUM
DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM LIBER OCTAYUS.
1452 11 οὔ δὲ ἐπιγινομένου ϑέρους εχμέτης ὃ ᾿Αμουράτεω, na- V. 107 ρασκευασάμενος ἄσβεστον ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ ὡς πλεῖστον, φχοδόμει τὴν ἐν τῇ Εὐρώπῃ κατὰ τὴν Προποντίδα ἐν τῷ Βοσπόρῳ, ἢ στενώτατόν ἔστι διαβῆναι ἀπὸ ᾿Ασίας, πολέχνην “Ζαιμοκοπίην καλουμένην. καὶ σύμπαντας μὲν συγήϑροιζεν ἐνταῦϑα τοῦς"
τὸ ἐν τῇ vdaía καὶ ἐν τῇ Εὐρώπῃ, καὶ ἐπιδιελόμενος ἐς μοί-
ρας τὴν πολέχνην ταύτην τοῖς τὸ στρατηγοῖς καὶ ὕπαρχοις φχοδόμει. τοῦτο δὲ ἐποίει ὥστε ἀσφαλῆ αὐτῷ εἶναι τὴν ἐς
A ppetente jam aestate Mechmetes Amuratis filius, praeparans in Aii plurimum calcis, condere instituebat in Europa, iuxta Propontidem in Bosporo, qua via ad transfretandum ex Asia artissima est, urbe Laemocopiam nuncupatam. universos qui in Europa et Asia erant ad id opus percipiendum evocabat. qui cum impigre advenissent, aedificare auspicati sunt , cum prius in singulos duces et n opus universum fuisset distributum. causa quae regem ad eam ur-
LAONICI CHALCOC. DE REBUS TUARC. L. VIII. 381
τὴν ᾿Ασίαν διάβασιν, καὶ μὴ τοὺς ἑσπερέους δύνασϑαι énióy- τας τριήρεσι διακωλύειν αὐτῷ τὴν διάβασιν xai καινοτομεῖ- σϑαι τὰ ἐν τῇ 4doía αὐτῷ πράγματα. μέγα δὲ προφέρειν P. 202 αὐτῷ ἔμελλε καὶ ἐς τὴν Βυζαντίου πολιορκίαν. ᾧκοδόμει dà δπύργους τρεῖς μεγίστους πάντων ὧν ἰσμεν, δύο μὲν κατὰ τὴν ἥπειρον, ὥστε ὡρμημένοι ἀπὸ τούτων ἀμύνειν τῷ ἐπὶ τῇ ϑαλάττῃ ἐρχομένῳ, τοῦτον δὲ μέγιστον ἐπῳχοδύμει, xai μο- λίβδῳ τοὺς πύργους ἐστέγετο. τὸ δὲ nàarog τοῦ τείχους πό- δας δύο καὶ εἴκοσι, τῶν δὸ πύργων καὶ πλέον τούτων, τριά- lÜxoyra, «occ δὲ ἐπιτετείχιστο ἐς τρεῖς μῆνας, ἐπέδραμέ τα av- τίκα τὴν Βυζαντίου χώραν, πόλεμον αὐτῷ ἐξενεγκών. Tov δ᾽ ἐπιγινομένου χειμῶνος Τουραχάνην ἔπεμπεν àni Πελοπόννησον, πολεμῶν ἅμα καὶ τοῖς βασιλέως “Ελλήνων ἀδελ-Β φοῖς. οὗτος μὲν οὖν λαβὼν τὸ Θετταλίας τε xai Εὐρώπης Ἰδστράτευμα, ὅσον ἐπὲ Φερῶν ἐς τὴν τοῦ Εὐρώπης στρα-.. τηγοῦ τάττεσϑαι μοῖραν, ἐστρατεύετο ἐπὶ Πελοπόννησον, τοὺς τὲ παῖδας αὐτοῦ dua ἀγόμενος καὶ ἄρχοντας τῶν Otrra- Mac καὶ Μωάακεδονίας πόλεων. καὶ ἐσβαλὼν ἐπορεύετο τὴν μεσόγαιον, ᾿ρκαδίαν τὸ παλαιὸν καλουμένην, καὶ διὰ Τεγέης 20 χαὶ ωαντινείας ἐλαύνων κατῇει ἐπὶ τὴν ᾿Ἰϑώμην καὶ εση- γίαν χώραν, xai ληισάμενος ἐπὲ ἡμέρας συχνὰς τὰ τῇδο ὑπο-- ξυγια Νεοπολίχνην παρεστήσατο. καὶ Σιδηροπολίχνην πολιορ- C 7. 1ofzoy?
bem extruendam impulerat, haec erat, videlicet ut transitus in Asiam sibi facilis esset, et ne Occidentales venirent, navibusque traiectum impedirent, novasque res in Asia molirentur. eam urbem plurimum quoque confeyre iudicabat ad Byzantii oppugnationem. turres etiam tres, quas maximas novimus, posuit. duas extruxit iuzta continen- tem, ut ab his progressi irruere possent in naves quae mare legerent. harum alteram fecit maximam. turres praeterea plumbo intexit. la- titudo muri erat pedem viginti duorum: at turrium latitudo erat maior, continens triginta pedes. cum muri iam starent, quos operae intra tres menses absolverant, impetum dedit in Byzantii regionem, ex professo cum Byzantiis bellum gerens.
Hieme iam instante Turachanem in Peloponuesum misit, ut ibi bello lacesseret Graecorum regis fratres, hic assumpto Thessaliae et Europae exercitu, quantus Pherris erat et Europaeo duci parebat, pro- fectus est contra Peloponnesum, adhibitis etiam suis filiis. — additi sunt huic et Thessaliae Macedoniaeque urbium principes. omnibus igitur paratis per mediterraneam, quam olim Arcadiam dixere, et per Tegeam Mantineamque exercitum ducens, venit in Ithomae et Mese- nae regionem. cum autem diebus multis iumentorum praedas ex ea egisset, tandem etiam Neopolichnem cepit. obsidione deinde Side-
382 LAONICI CHALCOCONDYLAE
κῶν, ὡς οὐκ ἠδύνατο ἑλεῖν, ἀπήγαγε τὸν στρατόν, ἐξελαύνων διὰ τῆς 0do9. ἐνταῦϑα ἐξελαύνοντος αὐτοῦ ὅ νεώτερος ᾽,4χ-- μάτης ἑάλω ὑπὸ ᾿Ασάνεω τοῦ ἡγεμόνος γυναικὸς ἀδελφοῦ,
V. 158 ὀνεδρεύσαντος ταύτῃ περὶ Ἰἥυκήνης χώρας, ἦ ἔμελλεν ἐξελαύ.. vo» διὰ τῆς 0000 διεξιέναι. τοῦτον μὲν οὖν ἀπαγαγόντες ἐς 5 Σπάρτην παρὰ τὸν ἡγεμόνα εἶχον à» φυλακῇ, ἐς ὃ δὴ dné- δωκαν.
Τοῦ δὲ ἐπιγινομένου ϑέρους ἅμα ἦρι εὐϑὺς καϑισταμέ- γῳ ἐστρατεύετο ὃ εχμέτης ὃ ᾿“μουράτεω ἐπὲ τὴν Βυζαντίον πύλιν, καὶ πρότερον μὲν εὐϑὺς διανοούμενος, ἐπεί τε ἐτετεί- 10
Datoro αὐτῷ τὴν ἐν τῇ Πρυποντίδι “αιμοκοπέην καλουμένην πόλιν. καὶ χειμῶνος τὸ τῇδε eU9Uc ἔτι ἐπηρτημένου περιαγ- γέλλων ἁπανταχῇ τῆς 16 ᾿Ασίας καὶ Εὐρώπης ἐς τὴν πάρα- λον ναυπηγεῖσθαι, πλοῖα τὸ καὶ τριήρεις παρεσκευάζετο, τη- λεβόλους ποιούμενος μεγίστους δὴ ὧν ἡμεῖς ἐς ἐκεῖνον ἴσμεν τ τὸν χρόνον ἄλλῃ πῃ γεγονέναι. ὡς δὲ ἐδόκει αὐτῷ ἤδη ὥρα εἶναι ἐξελαύνειν, ἔπεμπε μὲν πρῶτα τὸν τῆς Εὐρώπης στρα- τηγὸν Σαρατζίαν παραλαβόντα τὸ τὸν τῆς Εὐρώπης στρατὸν, τοὺς τὸ τηλεβόλους ἄγειν ὃς Βυζάντιον ἄλλας τὸ μηχανᾶς καὶ δὴ καὶ τηλεβύόλον μέγαν. εἶναι δὲ τοῦτον τὸν τηλεβόλον ὗςοι ζεύγη βοῶν ἕλχειν ἑβδομήκοντα καὶ ἄνδρας ἐς δισχιλίους.
P.203 ἀφικόμενος μὲν οὖν οὗτος καὶ πρότερον τοὺς ἐν τῇ Βυζα»-
16. zo, P
ropolichnem circumvenit; quam cum suae ditionis facere non posset, exercitum abduxit. cum autem cum exercitu proficisceretar, Achsa- tes iunior Turachanis filius captus est ab Asane, qui erat frater uxo- ris quam duxerat Peloponnesi princeps. hic enim ei insidias struxit cirea Mycenarum regionem, qua erat iter facturus hostis. Achmatem captum deduzerunt in Spartam ad principem, eumque donec sois re- stitueretur, in vinculis habuere.
Aestate deinde sequente, ubi primo ver apparuit, Mechmete Amuratis filius expeditionem contra Byzantium sumebat. iam ante istam expeditionem mente conceperat, verum prius in Propontide ur- bem Laemocopiam aedificare volebat. cum autem hiems adhac sae- viret, edicit ut omnes qui in Asia quique in Europa agerent, sd maritima loca convenirent ad classem fabricandam. naves et triremes fabricabantur. bormbardas fieri curavit maximas, quantas novimus ei tempestate nunquam extitisse. cum iam tempus postulare videret st ipse bello se immisceret, Europae ducem Saratziam iubet cum exer citu Europae praecedere ; bombardas et reliquas belli machinas, nec- non bombardam mazimam Byzantium subvehere, tanta huios bom- bardae magnitudo extitit, ut a septuaginta iugis boum et a viris bis
DE REBUS TURCICIS L. VIII. 383
τίου χώρᾳ πύργους, ἐς ovc διεσώζοντο οἱ περὲ τὰ ἔργα ἀγροῖ- κοι ἀνῦρες, τοὺς μόν ἐξοπολιόρκησο λεμῷ, τοὺς dà καὶ ἑλὼν xarü χράτος τοὺς ἀνῦρας ἀπαγαγὼν κατέσφαξε. καὶ τότε δὴ ὡς ἀφίκετο ἐπιών, ἐπέδραμε τὴν Βυζαντίου. χώραν. οὐ πόλλῷ 5dà ὕστερον ἐπελαύνων καὶ αὐτὸς βασιλεὺς ἐστρατοπεδεύετο ὠπὸ ϑαλάτετης εἰς ϑάλατεταν. καὶ τὸν μὲν ἐπὶ δεξιᾷ χῶρον τοῦ βασιλέως ἐς τὰς χρυσέας καλουμένας πύλας ἐστρατοπε- devsro τὸ τῆς “σίας ἅπαν στράτευμα, ἐς δὲ τὸ εὐώνυμον χωρίον χατὰ τὴν ξυλίγην καλουμένην πύλην ὃ τῆς Εὐρώ- lÜngc στρατός" ἂν μέσῳ δ᾽ αὐτὸς ἵδρυτο βασιλεύς, ἔχων τὸ τοὺς νεήλυδας καὶ τῶν ϑυρὼν ὅσοι εἰώϑαοι περὶ βασιλέα σκηνοῦν." Ζάγανος dà Ó τοῦ βασιλέως κηδεστὴς ἐστρατοπεδεύετο ἐς τὸν καταντικρὺ χῶρον ὑπὲρ τὴν Γαλατίαν πόλιν. λέγεται δὲ γενέαϑαι ξύμπαντα τὸν σερατὸν ἀμφὶ τὰς τεσσαράχοντα μυ- 159.adag. τῶν δὲ ὑποζυγέων διαπλασίω ἂν τούτων ἀριϑμὸν ξυμβαίνεε γενέσϑαι ὃς τὸ τοῦ βασιλέως στρατόπεδον" vno- ζύγια γὰρ νομίζεται ἐς τὸ στρατόπεδον περιώγεσϑαι πολλα- πλάσια τῶν ἀνθρώπων, c016 σιτία ἐπεφέρεσϑαι ἱκανὰ σφίσε τὸ αὐτοῖς καὶ τοῖς ἄλλοις ἵπποις τὸ καὶ ἀνδράσι. μόνοι δὲ ἡροὗῦτοι ἀνθρώπων ὧν ἡμεῖς ἴσμεν, ἀσφαλιζόμενοι σφίσι τὰ ἐπιτήδεια, ὅποι ὧν σερατεύωνται, ὥστε αὐτάρκη εἶναι αὐτοῖς, καὶ καμήλους καὶ ἡμιόνους ὡς πλείστας περιάγονταε ἐς τὰ ἐπιεήδεεια καὶ ἡμιόνους ἐς τὴν ἄλλην αὐτῶν εὐδαιμονίαν, C
mille trabenda fuerit. Sarataias ubi advenit Byzantium, torres, in quas agricolae se recipiebant fugientes hostem, quasdam fame expu- gnavit, quásdam vi cepit; viros inde abductos necavit. etiam Byzan- üi regionem gravissime populationibus afflixit, nec multo post secutus est rex ipse, et castra posuit quae ab una maris parte in altera por. rigebantur. in eo loco qui a dextris regi erat, usque ad eum locum qui Aureae portae dicitur, castrametatus est Asianus exercitus. in sinistra parte iuxta locum qui Lignea porta appellatur, Europae ex- ercitus tendebat. in medio regia castra sita erant cum peregrinis et ianuae militibus, qui castra circa regem ponere consuevere. Zaganus regis afBnis e regione supra Galatiam urbem castra communierat. quadraginta myriades hominum dicuntur tum temporis in exercitu regis fuisse. numerum autem iumentorum apud ,omnes constat duplo maiorem fieri, ut satis alimenti pabulique equis hominibusque esset. soli etenim Turci, quod sciam, sibi necessaria semper apportant, quo- cunque tandem bellandi grstia proficiscantur. praeterea, ut commea- tuam copia abundent, camelos et mulos quamplurimos , ut in neces- sariis serviant, secum ducunt. mulos quidem habent propter aliam ipsorum felicitatem. singuli vero equos camelos mulosque pulchrio-
384 LAONICI CHALCOCONDYLAE
αὐτός τις ἕκαστος ἵππους τε καὶ καμήλους καὶ ἡμιόνους τοὺς καλλέους ξαυτῷ ἐπειγόμενος ἐνδείκνυσϑαι. παραγενομένῳ δὲ βασιλεῖ οὐ πολλῷ ὕστερον παρῆν καὶ ὃ στόλος αὐτῷ διὰ ϑα- λάσσης, τριήρεις μὲν ὡς τριάκοντα, πλοῖα δὲ μικρὰ ἀμφὶ τὰ διακόσια. 5 Ἕλληνες μὲν od» ὡς ἐπύϑοντο ἐπιέναι σφίσι τὸν βασι- λέως στόλον, διὰ ϑαλάσσης πέδας σιδηρᾶς διατείνοντες ἀπὸ τῆς καταντικρὺ πόλεως ὃς τὸ τεῖχος τοῦ Βυζαντίου, παρὰ τὴν ἀχρόπολιν καλουμένην͵ καὶ τὰς τὸ ναῦς, ὅσαι ἔτυχον πε- ραγεγόμεναε αὐτοῦ, αἱ μὲν μετὰ ξυμμαχιῶν ai δὲ καὶ ἐμεο. 10 ρίας χάριεν, φέροντες καϑίστασαν ἐς τὰς πέδας. καὶ oim διενοοῦντο διακωλύειν τὸν βασιλέως στόλον μὴ παριέναι tion Déc; τὸν Βυζαντίον λιμένα. διῆκεε γὰρ ὀνεὸς ἐπὶ σταδίους κατὰ μὲν τὴν πόλιν ὀγδοήκοντα, ἐπὲ δὲ τὴν ἄλλην ἤπειρον τῆς χώρας ἐπὶ ἑκατὸν καὶ πεντήκοχτα. τὸ μὸν οὖν τεῖχο; 1 ταύτης τῆς πόλεως οὐ πάνυ τι ὀχυρὸν ὃν οὔτε ῥεύματα ἔχει μεγάλα, ὥστε τὰ πλοῖα παραπλέοντα πράγματα ἔχειν. xor ἥπειρον δὲ ἐστὸν δύω τείχεε τῆς πόλεως, τὸ μὲν μέγα τε καὶ ἄξιον λόγου, τὸ δὲ ἔλαττον, ἐκτὸς ἐς τὴν τάφρον ὑπερκείμε-. ψον. τάφρος δὲ ὄπεστιν qixodouzuévog λίϑοις, τὸ εὖρος zie? ϑριαία. τῷ μὲν οὖν βασιλεῖ καὶ τοῖς “Ἕλλησι βουλευομένοι; ἐδέδοχτο παρατασσομένοις ἐς τὸ ἐκτὸς τεῖχος ἀμύνεσϑαι, οἷα τῷ τάφρῳ ὑπερκείμενον, κατὰ τὰ πρὶν δεδογμένα σφίσιν ἐπὶ p. 204 Auovocirso, ὅτε ἐπολιόρκει τὴν πόλιν.
res ostentandi gratia adducunt. rex cum venisset Byzantium, baud multo post secuta est classis regia, in qua erant triremes ἐπε, naves minores dacentae. | Graeci ubi intellexere adversum se adventare classem regium, catenas ferreas ab urbe quae ex adverso erat, extenderunt in Byzin- tii murum prope arcem. naves praeterea quotquot aderant, quarog quaedam auxilii ferendi gratia quaedam mercium appulerant, int? catenas sistunt, ut aditu regiam classem excladerent, ne intra por tum veniret. is enim ad urbem patet stadiis octuaginta, et in cot tinentem se porrigit stadiis centum et quinquaginta. urbis quiden illius moenia haud admodum firma sunt, nec admodum magna fiumi? habet, ut naves advenientes periclitentur. qua vero urbs speci continentem, muros habet duos firmissimos. unus magnus et meme rabilis est, alter extra situs est, verum praecedenti minor, [0528 subiectam habens latitudine iugeri, lapidibus extructam. rex cm Graecis deliberabat ubinam resistendum esset hosti. tandem visus est ut irent in exteriorem murum, qui fossa munitus erat, el rep gnarent hosti, quemadmodum fecerant, cum Amurates Byzantium op- pogoaverat.
DE REBUS TURCICIS L. VIII. 385
Βασιλεὺς μὲν οὖν αὐτίχα τάς τε μηχανὰς καὶ ἄλλας ἀλλῃ τῆς πόλεως προσέφερε, καὶ τούς τε τηλεβύλους δύο ἱδρυ- σάμενος ἔτυπτε τὸ τεῖχος. ἵδρυτο δὲ Ó ui» τῶν τηλεβόλων xarà τὰ ἐκείνων βασίλεια, ὃ δὲ κατὰ τὴν τοῦ “Ῥωμανοῦ xa- ἰουμένην πύλην, jj δὴ καὶ αὐτὸς ἐστρατοπεδεύετο βασιλεύς. ἵἱδρυντο μὲν καὶ ἀλλῃ πολλαχῇ τοῦ στρατοπέδου τηλέβολοι, βάλλοντες ἐς τοὺς Ἕλληνας" οὗτοι δὲ δύο μέγιστοι λίϑον ἕκαστος ἠἡφέεσαν διτάλαντον καὶ ἐπέκεινα. τοὺς δὲ λίϑους μέ- λανας ὄντας λέγεταε ἐνεγκεῖν, οἷς ἐπέτακτο, ἀπὸ Εὐξείνου πόντου ἐς τὸ βασιλέως στρατόπεδον. τηλεβολιστὴς δ᾽ ἦν τοῦ Β βασιλέως τοὔνομα Ὀρβανός, dE τὸ γένος, καὶ πρότερον παρ᾽ Ἑλλησι διατρίβων, καὶ τούς ve Ἕλληνας ἀπολιπὼν δεόμενος βίου, ἀφίκετο παρὰ τὰς ϑύρας τοῦ βασιλέως" ὃς τότε δὴ μεμισϑωμένος πολλοῦ παρεσκευάσατο τοὺς τηλεβόλους. ἤφίεν- δὲ οὕτω. πρῶτα μὲν ἐλάττους τηλεβόλους dvo παρὰ τὰ πλάγια τοῦ μεγάλου ὄντες ἠφίεντο, λίϑον ἐπαφιέντες ἡμιτά- ἰαγτον, καὶ οὗτοε μὲν οἱ δύο λίϑοε φερόμενοι ἐδήουν τὸ ἰεἶχος. μδτὰ δὲ τοὺς dvo λίϑους ἠφίετο καὶ ὃ μέγας λίϑος, " Qa τάλαντα ἐν σταϑμῷ ὄχων, καὶ μέγα μέρος κατεβαλ- C Uro τοῦ τείχους’. ὃ γὰρ λίϑος δαιμονίᾳ φερόμενος ῥύμῃ αἱ φορᾷ ὑπερφυεῖ ἐλυμαίνετο ἀνηκέστως. λέγεται δὲ τὸν μόφον αὐτοῦ ἀμήχανόν τινα ὄντα ἐπέχειν τὴν γῆν né-
21. ὑπερφυᾷ P
Rex Mecbmetes continuo machinas plurimas urbi admovit. bom- ardas duas expediebat, quibus moenia sterneret. unam oppesuerat egli Graecorum palatio: alteram direzerat in Romani noininatam etam, ad quam regis castra erant. erant autem bombardae per castra wdique dispersae, quae globulos in Graecos iactabant, bombardae was rex habebat, duae maximae emittebant lapidem qui appendebat Menta duo aut amplius. lapides hi nigri erant, et apportabantur ab aiino ponto per eos quibus rex id negotii. dederat. bombardarius "εἶς nomine Orbanus genere Dacus erat, et antea conversatus erat un Graecis. deinde relinquens Graecos inopia rei familiaris, acces- 'at ianuas regis. hic ab rege conductus magno pretio bombardas wabat. ea autem tempestate qua Byzantium oppugnabatur, bombar- 28 duae, quae stabant ab utroque latere maioris bombardae, incen- tbantur. bae emittebant lapidem cuius pondus erat dimidium ta- ntum. hae itaque cum globos suos torquerent, muri lapides per- ingebant. eos deinde sequebatur bombarda masima, quae torque- it globum cuius pondus continebat tria circiter talenta, et magnam uri partem sternebat. nam is globus mirum in modum magno im- "in latus graviter omnia dissipabat. bombardae huius tonitru tan- im esse traditum est, ul finitima regio usque ad quadraginta stadia
Chalcocond yas. 25
380 LAONICI! CHALCOCONDYLAE
Q5 ἐπὶ σταδίους τεσσαράκοντα σειομένην. κατεβάλλετο μὲν τὸ ἐκτὸς τεῖχος καὶ οἱ πύργοε ὑπὸ τῶν τηλεβύλων,, καὶ τὸ ἐντὸς ἅμα érUntéro. ἤφίδε δὲ τῆς ἡμέρας ὃ τηλέβολος λί. ϑους ἑπτά. καὶ ἕτερον τῆς νυκιῦς, κομισάμενος τῆς ἡμέρας τὸ σημεῖον, 7 ἔδει αὐτὸν ἀφιέναι. καὶ οὕτω τὴν ἀρχὴν &-5 πληξίς τε ἅμα καὶ δέος ἔσχε τοὺς Ἕλληνας. οἱ dà νεῆλυδες καὶ ó ἄλλος στρατὸς ἀπὸ τοῦ στρατοπέδου στεγάσματα nüo; D λευκοῖς τε καὶ ἐρυϑροῖς παρασκευασάμενος, ano τοῦ στρατοπέ. δου ἐς τὸ τεῖχος φέροντες καὶ ἐς τὴν τάφρον τῆς πόλεως, καὶ τὸ ἐκεὸς τῆς τάφρου κατορύσσοντες, καὶ ὀπὰς ποιησάμενοι, ἔβαλ- V) λον τοὺς Ἕλληνας τηλεβόλοις καὶ ἐτόξευον, οὔτε ὁρώμενοι eut ἄλλο ἀνήκεστον πάσχοντες ὅτιοῦν πρὸς τῶν Ἑλλήνων" οὐ yip ola τε ἦν. ὠρύσσετο μέντοι καὶ ὀρύγματα τῷ βασιλεῖ ὑπὸ γὴν φέροντα ἐς τὸ τεῖχος. καὶ oi τ ὀρυκταὶ τοῦ βασιλέως πύργους καϑίστασαν ἐπὶ ξύλων μετεώρους τέσσαρας καὶ ἐκ V πύργια, ὡς αὐτίκα πῦρ ἐνήσοντες ἦ αὐτά. οὐ μέντοι ye ngot- Ρ.205 χώρησφ τὰ ὀρύγματα" οἱ γὰρ Ἕλληνες ὡς ἤσϑοντο τοὺς no- λεμίους ὀρύσσοντας, ἔνδοϑεν ὥρυσσον καὶ αὐτοί, καὶ προϊὸν. τες εὗρον τοὺς βασιλέως ὀρυκτάς, καὶ ἐξέωσαν πῦρ ἐνιέντες, καὶ ἐπεκράτησαν τῶν ὀρυγμάτων, ἐπεποίητο μὲν καὶ πύργος ἢ . ξύλινος ἐπιμήκης, καὶ κλίμακες ἐν αὐτῷ ὡς πλεῖστοι ἐς τὸ ἄγω V.160 τοῦ πύργον, ὡς διὰ τούτων πειρασομένων τοῦ τείχους xai ὑπερβαλλομένων. concuteretur. murus externus necnon turres. bombardis disiiciebzn- tur. etiam internus murus bombardis arietabatur. bombarda maxima interdiu septem eiaculabator globos, noctu unum, qui diei siguus erat, et indicabat ubinam eo die globos torqueri oporteret, et qui- dem primo terror iniiciebatur Graecis maximus. δὲ peregrini et rt- liquus exercitus, parantes tegmenta et pluteos ex lanis coactis rubri - et albis pro castris, subibant murum et ingrediebantur fossam urbis. satis muniti et tecti iis tegmentis. praeterea perfodientes eum locus 'qui extra fossam erat, faciebant foramina, ex quibus bombardares globulis et sagittis graviter afflixere Graecos, cum interim ipsi sibi mali ab his paterentur, nec videri possent. nam ne nocere quidem Turcis Graeci, etsi maxime voluissent, poterant. rex quoque curari! effodi cuniculos, qui in urbem ferrent. fossores, qui cuniculos age- bant, excitarunt turres quattuor excelsas, quae insistebamt macbisi ligneis, et alia propuguacula, ex quibus illico ignem iacularentur ia hostem. cuniculi tamen haud prosperum invenere eveutum. πὲ Graeci, ut sensere hostem cuniculos agere, fodiendo Turcis occurre- runt, eosque iniecto igne expulere cuniculis, cunieulosque obtinuere Turci parabant turrim ligneam excelsam admodum, in suprema eiu
parte ponebantur scalae plurimae, quasi isto propugnaculo freti mo- rum teutare et euperare vellent.
DE REBUS TURCICIS L. VIII. 387
Ταῦτα ui» ov» xar ἤπειρον παρεσκεύαστο τῷ βασιλεῖ ἐς τὴν πολιορχίαν" κατὰ δὲ τὴν ϑάλατταν, ὡς οὐκ ἠδύνατο παριέναε εἴσω ἐς τὸν λιμένα ὥστε πανταχῇ τὴ πόλει προσβαλ- uiv, ἐδόχεε αὐτῷ ἄνω κατὰ τοῦ Ζαγάνου στρατόπεδον dyt- λύσαντα ὑπερείδειν τὰ πλοῖα ἐς τὸν λιμένα. καὶ ταύτῃ μὲνΒ ro διὰ τοῦ ὄρους διέζευξε τὰ πλοῖα, παρεσκευασμένα ἱστί- ες T8 καὶ xonoig, ἑλκόμενα ἐς τὸν αἰγιαλὸν τοῦ λιμένος. ᾿ιεβίβασε δὲ πλοῖα dc τὰ ἑβδομήκοντα, πεντηκογτόρους τε xoi ριηκογτόρους, xad οὕτω παρεσκευάζετο ὡς τῇ ὑστεραίᾳ ἐπι-- "evgovpusva ἐς τὸν λιμένα. . καὶ ταύτῃ κατὰ τὸν αἰγιαλὸν 4 τοῦ βασελέως παρασκευασάμενοι τηλεβόλοις διενοοῦντο ἰμύνεσϑαε, ἣν τις ἐπίη διακωλύσων τὰ πλοῖα καϑέλκειν ἐς ἣν ϑάλασσαν. Ἕλληνες γὰρ ὡς ἑώρων τὰ πλοῖα ἕτοιμα κατὰ. ὃν αἰγιαλὸν τοῦ λιμένος πληρώσαντες πλοῖα ὅσα ἐπὴν aV. eic, καὶ ἐπεόντες κατακαῦσαι, ἣν δύνωνται, τὰ πλοῖα, καὶ πεί τὸ ἔδοξεν, ἐποίουν οὕτω, καὶ πληρώσαντες πλοῖα xai C Ξοπλεσάμενοε ἐπήεσαν ὡς κατακαύσοντες, ὥσπερ ἔγουσιν ἱνειλχυσμόνα τὰ πλοῖα. οἱ μέντοι Τοῦρκοι αἰσϑανόμενοι ad- οὖς ἐπιόντας, καὶ ἀφιέντες τοὺς τηλεβόλους, διέφϑειραν τῶν defe» δύο τρεηκοντόρους. καὶ τὰ μὲν πλοῖα εὐϑὺς κατε. ὕετο, οἱ δὲ ἄνδρες, ὅσοι μὴ ἠπίσταντο νήχοντες, εὐϑὺς dno- oro, τούτων δ᾽ αὖ ὅσοι ἐξένευσαν ἐς τὸν αἰγιαλὸν παρὰ
1. παρασχεύαστο P 15. xai] wc?
Haec quidem in continenti fiebant, si quo modo tandem urbis ppugnatio procederet. quo pacto autem urbs illa mari oppugnari pta sit, nunc exponam. cum non posset naves a mari appellere "ra portum, ut urbs simul terra marique op ugnationem sustineret, atuit sapra, iuxta Zagani castra, navigia reflectere, ibique ea quasi iuóimentum contra portum collocare. et hic quidem in superiore "te per montem navigia transportavit, quae velis remísque instructa ι litus portus egit. in hunc modum naves transmisit septuaginta, ecnon alias naves, quae tribus et quae quinque impelluntur remis. nnia sic erant ordinata quasi in crastinum intra portum navigare Mlent. in litore stabant milites parati propulsare hostes bombar- i, si accederent, probibituri deducere naves. Graeci ubi animad- 'rlerunt naves hostiles in littore portus stare, naves quotquot ad anus erant militibus impleverunt, conantes accedere et regis naves icendere,. Graeci, ubi primum haec sententia recepta est, id facere zgressi sunt. implentes itaque navigia armatis profecti sunt, nt com- urerent naves regis in portu stantes. Turci ut intellexerunt Graecos cedere, bombardas arripientes naves Graecorum duas corroperunt, ue continuo mergebantur. viri qui natare nesciebant, a Turcis ca-
388 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
τοὺς Τούρκους tdlogav: καὶ oi Τοῦρκοι, cic ἡμέρα τάχιστα ἐγεγόνει, ἀπαγαγόντες τούτους ἐς τὡὼς πύλας τῆς πόλεως ὁιέ- φϑειραν. Ἕλληνες δὲ — ἦσαν δὴ nao' αὐτοῖς Τούρκων τι- γές, of ἑάλωσαν, δέσμιοι" ἀπαγαγόντες καὶ οὗτοι τούτους ἐς τὰς ἐπάλξεις ἐναντίον τοῦ στρατοπέδου κατεχρήσαντιο, ioc)
D πρὸς ica σφίσε διαχειριζόμενοι γίγεσϑαι περὲ τοὺς aiyuala- τους. τὰ μέντοι πλοῖα τοῦ βασιλέως, ὡς ουδεὶς ἔτι διε κώλυε καϑειλχυσμένα, ἀπέπλεε ἐς τὴν noA.
Καὶ ἐνταῦϑα αὐτίκα βασιλεὺς γέφυραν ἐποιεῖτο ἀπὸ t καταντικρὺ ἠπείρου τῶν Κεραμαρείων καλουμένης χώρας, ἐς τὸ τὴν πόλιν φέρουσαν, δυοῖν πίϑοιν ξυλίνοιν ξυνηρμοσμένοιν xai συνδεδεμένοιν ἀλλήλοις ἰσχυρῶς, ὥστε διαβαίνειν 16 σιρατεύματα ἀπὸ τοῦ Ζαγάνου στρατοπέδου ἐπὶ τὴν πόλιν. καὶ συνέβαινεν οὕτω ἁπαγταχῇ πολιορκεῖσθαι τὴν πόλιν͵ καὶ τὰ τῆς πόλεως ταύτῃ πράγματα καὶ Ἑλληνων ἀσϑενὴ γύνε. α σϑαι. ἅτε γὰρ τῆς πόλεως ἐπὶ πολὺ διηκούσης (5 yap πε- Qíodog τῆς πόλεως μεγίστη αὕτη τῶν ἐφ᾽ ἡμῶν, καὶ ἐπὶ ἑκα-
Ρ. 206 τὸν ἔνδεκά πῇ σταδίους γενομένη) διανεμομέγων τῶν ἀνδρῶν τῆς πόλεως ἁπανταχῇ, οὐ πάνυ τε ὀχυρὰ ἐγένετο. καὶ ἐπὶ τεσσαράχογτα ἡμέρας τοῖς τηλεβόλοις ἔτυπτε τὸ τεῖχος ἰσχυ-ν ρῶς, καὶ κατέβαλε μέγα μέρος, πύργους τέσσαρας καὶ ἐκι- πύργια. ὡσαύτως καὶ ἐς τὸ μέγα τεῖχος τοὺς τε πύργου;
pt sunt. Turci, ubi primam dies apparuit, captivos ad urbis pori adductos in Graecorum conspectu mactarunt. erant et apud Gnees quidam Turci, qui in viuculis asservabantur. Graeci igitur bos in pinnas muri raptos e regione hostilium castrorum ipteremerunt. εἰ in hunc modum captivorum caedes compensata est. nares regit. cum némo esset qui eas prohiberet, navigarunt ad urbem.
Quo cum appullíssent, rex illico pontem fecit e regione conti nentis, quae Ceramariorum appellatur. ἰδ in urbem ferebat, et exta ctus erat ex doliis, quae bina coniungebantur et foctiter connecteban- tur, per eum ex Zagani castris ad urbem iter erat. et quidem i hunc modum contigit, ut urbs omni a parte obsidione artaretur. c piae quoque Graecorum subinde infirmiores reddebantur, cuius cain erat urbis amplitudo. Ambitus enim huius urbis maximus est earam quae apud nos sunt urbium: continet enim in circuito centum e undecim stadia. cum autem milites undique per urbem distribet- rentur, accidit ut minus munita foret, cum exercitus in hunc mods» distraheretur. iam quadraginta diebus murus bombardis fortiter quit satus erat. ceciderant turres quattuor, necnon alia propugaacula, murique pars magna. corruerant praeterea turres maioris muri bou
DE REBUS TURCICIS L. vm. 389
κατέβαλεν. οἱ δὲ Ἕλληνες τὴν ἀρχὴν μὲν xai οὗτοι τοὺς παρὰ σφίσε τηλεβόλους ἱδρυσάμενοι κατὰ τὸ τεῖχος ἡφίεταν xai οὗτοι λίθον ἕλκοντα τρία ἡμιτάλαντα σταϑμόν, καὶ ἔβα-- λὸν ἐς τὸν τοῦ βασιλέως τηλέβολον. ἀλλ᾽ ἐσείετο μὲν τὰ B ὁτείγη καὶ ἐβλάπτετο σφίσιν, οὐ μέντοι ἤνυον οὐδέν. καὶ ὅ μὲν μείζων τηλέβολος διερρήγνυτο αὐτίκα, ὅτε πρῶτον ἠφίετο. χαὶ τὸν τηλεβολιστὴν ὃν αἰτίαις εἶχον ὡς διεφϑαρμένον ὑπὸ βασιλέως, καὶ ἀπῆγον Savárov* οὐ μέντοι γε φανερὸν εἶχον σημεῖον ὡς κολάζειν, καὶ ἀπέλυσαν. ἐς δὲ τὸ τεῖχος ὃ xart- βάλλετο ὑπὸ τῶν βασιλέως τηλεβόλων, κλίμασί τισι καὶ ni V. 161 ϑοις ξυλένοις φραξάμενοι ἡμύνοντο, νυχτὸς ἐπιτελοῦντες ταῦτα διὰ σπουδῆς αὐτοί. Ἐν δὲ τῷ μεταξὺ χρόνῳ, ἐν ᾧ ταῦτα ἐγένετο, ἠγγέλλετο τῷ βασιλεῖ ὡς νῆες ἐπιπλέουσιν ἀπὸ τοῦ Aiyuiou ἐπὶ τὸ Bv-C βζάνειον, δύο φορτίδες., μία μὸν μείζων τῶν Ἰαγνυΐων, ἢ δὲ iépa τοῦ Ἑλλήνων βασιλέως, σῖτον ἐπιφέρουσαι. τοῦτο μὲν ὡς ἐπύϑετο, τάχιστα ἐπλήρου τάς 16 τριήρεις καὶ πλοῖα, καὶ ἔπεμπεν ἐπὶ τὰς ναῦς ἤδη ἐγγὺς οὔσας καὶ ἐπιφερομένας πιεύματι ἱκανῷ ἐς τὴν πόλιν. τὰ μὲν οὖν πλοῖα xai αἱ τριή- Aotc ἀνήγοντο ἐς τὰς γαῦς, καὶ ἐμβάλλουσι μὲν τῇ Ἑλληνικῇ γηὶ τὰ πρῶτα. xai παρὰ βραχὺ ἑάλω, εἰ μὴ ἡ Ἰανυΐων ναῦς ἐπισιραφεῖσα ἤμυνεν αὐτῇ" φέρουσα γὰρ ἐνέβαλεν ἐς τὰς
7. ἐναντίως P LT
bardis ictae. Graeci quidem primo et ipsi bombardas suas expedie- bant, easque in hostem dirigebant. Graecorum bombardae emittebant globum cuius pondus erat talentum cum dimidio. harum unam op- ponebant Mechmetis bombardae maximde. verum quando globum riaculabatur, tantus edebatur sonus ut moenia moverentur Graecis- que plus detrimenti quam Turcis inferret. quapropter parum eſſi- debant. bombarda enim, quam habebant, maxima, ubi primum iacensa est, dissiluit. binc irati contra bombardarium insurrexe- ruat quasi muneribus ab Mechmete corrnptum, eumque capitis an- qurebant. cum autem nullum satis manifestum signum, quo cri- men comprobaretur, invenirent, crimine eum absolverunt atque im- puuitam dimisere. moenia quae Turci bombardis straverant, noctu alis quibusdam εἰ doliis obstruentes reficiebant summa cele- ritate.
Toterea cum baeo fierent, nuntiatur Mechmeti duas naves onerarias ex Aegaeo navigare Byzantium. una quidem, et quae magnitudine praeeta- bat, lanuensium erat: altera vero erat regis Graecorum, commeatum ad- portans. baec ubi accepit rez, continuo triremes et alias naves militibus compleri iubet, quas misit contra hostiles naves iam propinquas, quia satis
390 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
τριήρεις. καὶ ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ αἰγιαλοῦ ἐπεβόα Quaxtievo- D u&voc τοῖς ἑαυτοῦ, ἐσβαίνων ἐς τὴν ϑάλατταν σὺν τῷ ἵππῳ. ai μέντοι νῆες οὕτω διαφυγοῦσαε κατέπλεον ἐς τὸν λιμένα. ἐνεαῦϑα τιτρώσκεται ὃ τοῦ βασιλέως ναύαρχος Παντύγλης τὸν ὀφθαλμὸν ὑπὸ τῶν σφετέρων, ὡς αὐτὸς διεμαρτύρατο ἐς" τὸν βασιλέα, καὶ εἰ μὴ ἐτρώϑη, εἷλεν ἂν τὰς ναῦς, διισχερι- ζόμενος. οὕτω μέντοι διέφυγεν ὥστε κακὸν τι μὴ παϑεῖν ὑπὸ βασιλέως. καὶ ovg ἐν ὑποψίᾳ ἔσχε, συλλαβὼν ὃ βασιλεὺς καϑεῖρξεν ὡς ἀπολέσων. Ὡς μὲν οὖν ἱκανῶς ἤδη αὐτῷ τὸ τεῖχος κατεβέβλιτο!ο P.207 ὥστε εἰσπεσόντας τοὺς νεήλυδας εἰσελθεῖν ἐς τὴν πόλιν, &x- λευσεν ἀνὰ τὸ στρατόπεδον ἁπανταχῆ πυρὰ καίειν τὰ w"- μισμένα, καὶ τἄλλα ποιούμενος ὡς τῇ ἐπιούσῃ τῆς ὑστεραίας τὴν προσβολὴν ποιησόμενος, καὶ τὴν τὸ διαρπαγὴν καὶ ἔξαν- δραποδισμὸν ἀνεκήρυετεν ἐς τὰ σερατύπεδα. 15 “έγεται μὲν οὖν καὶ τόδε. ὡς τὸ τεῖχος ἐπεπτῶώχει ὑπὸ τῶν τηλεβόλων, ὅ Σκενδέρεω τοῦ Σινώπης ἄρχοντος παῖς, Ἰσμαΐλης τοὔνομα, προσέφερε λόγους τοῖς Ἕλλησι περὶ σπον δῶν, λέγων τοιάδε. “ἀγνδρες Ἕλληνες, ἐπὲ ξυροῦ ἀχμῆς vui», ὡς δρᾶτε, τὰ πράγματα ἕστηκε. τί oU πρέσβυν πέμπετε ὡς 30 |
secundo vento ferebantur in urbem. regiae naves et triremes pet- gunt quo iussae erant, primoque Graecam adoriuntur navem; quie propemodum capta fuisset, ni lanuensium navis reversa laboranti nam subsidio venisset: nam maximo impetu ruebat in regias triremes. rex ex litore inclamabat suos, eosque iubendo et adhortando quo magis accenderet , interdum equo íingrediebatur mare. verum Graecoren naves inviolatae optatum contigere portum. at in eo certamine vi- neratur oculus regii navarchi, cui nomen erat Pantogles, a seis, st ipse testatas est corem rege; et manifesto assevernbat, ni vulnere fuisset impeditus, se facile navesin dicionem potuise accipere. cum sic factum excusaret, supplicium quod minitabatur rex evasit. eot autem quos suspectos habebat rez, capi et in vincula duci iubet quis expetiturus poenas.
Murus cum iam satis esset disiectus, peregrinique facile penetr1- rent in urbem, iussit ignes solitos undique per caatra fieri. — caetera quoque ita instruebat quasi qui tertio ab eo die vi irrupturus euet in urbem. misso itaque praecone in castris pronuntiat se urbis prse- dam et mancipia militibus concessurum. .
Interea cum haec parabantur, et murus bombardarum impetu im dirutus esset, Scenderis, qui Sinopem regebat, filius, nomine Ismael, ad Graecos abiit, et cum eis in hunc modom orationem habuit. co- nabatur enim Graecos ad foedera sancienda cum rege perpellere. *res vestrae, viri Graeci, in summo discrimine nunc versastur. quare
DE REBUS TURCICIS L. VUL. ^ — 391
βασιλέα περὶ εἰρήνης ; ἣν γὰρ ἐμοὶ ἐϑέλητο ἐπιτρέψαι, δια- B πρώξομαε ὑμῖν σπονδὰς γενέσϑαι παρὰ βασιλέως, καὶ τὴν χά- οἷν οὖν εὸ old" ὅτε καταϑήσεσϑε τῷ διαπραξαμένῳ ὑμῖν. ἣν δὲ μὴ τοῦτο γένηται ὑμῖν, ἥ πόλις ἐξανδραποδιοῦται, καὶ ὑμᾶς δπασσυδεὶ βασιλεὺς διαφϑερεῖ, καὶ γυναῖκας καὶ παῖδας ὑμῶν ἐξανδραποδιούμεθϑα, καὶ συμφορᾷ κατασχεϑήσεσϑε ἀνηκέστῳ. ἀλλὰ πέμπετε cg τάχιστα ἄνδρα πιστόν, ὃς ἀν ἐπὶ τὰς βα- σιλέως ϑύρας ἀγαγὼν ἐγὼ διαπράβομαι ὑμῖν τὴν εἰρήνην." ταῦτα ἔλεγε τοῖς Ἕλλησι βουλευομένοις: ἐδόκει δὸ πεμπεέα C "εἶναι ἄγγελον, ὅστις dv. πύϑηται «τῆς βασιλέως γνώμης περὲ σφᾶς ἧς ἐστί, καὶ οὕτω βουλεύσονται περὲ τοῦ συνοίσοντος σφίσιν, ὃ vt εἴη ἄμεινον πειρωμένοις. ἔπεμπον δὲ ἄνδρω οὐκ ἐπίσημον ὡς ἀποπειρασόμενον τῆς βασιλέως γνώμης. ἐπεὶ δ᾽ ἀφίκετο ἐς τὰς ϑύρας οὗτος ἡγουμένου ᾿Ισμαήλεω, ἐκέλενδ βασιλεὺς δέκα τελεῖν αὐτῷ μυριάδας τοῦ ἐνιαυτοῦ" εἷ δὲ μὴ τοῦτο οἷοί τε οὖσι ποιῆσαι, οἴχεσϑαι ἀπολιπόντας τὴν nó- V. 162 λιν, ἀποφερομένους τὰ σφέτερα αὐτῶν, ἕχαστος ὅποι ἄν βού- louo ἀπελθεῖν. ταῦτα ὡς ανηνέχϑη ἐς τοὺς “Ἕλληνας, ἐβου- D λεύοντο μὲν καὶ ἐδόκει ἀμύνεσθαι ἀνακινδυγεύογτας μᾶλλον τ) ἢ οὕτω ὡμαχητὲ ἐκλιπόντας τὴν πόλιν οἴχεσϑαι ἀποπλέοντας.
7. ὡς TY 11. 5s] ἢ τις ὃ
non mittitis legatum ad regem petilum pacem? si mihi vultís nego- tium istud committere, facile eo inclinabo regis animum ut vobiscumi foedus feriat. mam nou dabito quin gratiam maximam eitis relaturi ei qui illad effecerit. οἱ ni quamprimum foedus intervenerit, urbs. vestra foedissime .diripietur, et vos ad internecionem omnes misera- bilem in modum peribitis. uxores et liberi vestri in mancipiorum numerum referemtur, et in calamitatem devolvemini intolerandam. mittàe igitur, mora omnis absit, legatum ad regem, et pacem vobis eonficiam,." δος locutus est Ismael Graecis. deinde consilia in. enum conferentibws visum est ut légatus abiret ad Mechmetem, ten- taturgs sententiam regis , quam super Graecis iam mente concepisset. is autem qui ad regein. legatus ire iussus erat , haud erat vie admo. dum illustris et claro genere matus quem , cum venisset ad ianuas regis opera Jemaelis rex lusit renuntiare Graecis ut tributi nomine qeotannis decem inyriades aureorum mnumerent. sin condicio haec ipsis impossibilis visa fuerit, abeant relinquentes urbem singuli cum bonis suis quocunque voluerint. sententia Mechmetis «t proposita est Graecis, ad consultationem vertuntur. tandem multis ultro ci- troque dictis ea sententia vicit, cuius tenor erat, magis repugnandum esse hosti, quamvis ingens discrimen ae ostenderet, quam ignaviam imbellem sequi et nullo commisso praelio abnavigare, deserentes ur- bem. ego existimo legatum Graecorum cum huiusmodi responso ab
392 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἐμοὲ uà» οὖν δοκεῖ βασιλέα ταῦτα προτεῖναι ἀποπειρώμενον τῆς Ἑλλήνων γνώμης. καὶ τὰ ὀρύγματα μᾶλλον αὐτῶν ἄπρα- xra γενόμενα ἐπῆρε διαπειρᾶσϑαι ὃ τι γινώσκοιεν περὲ σφῶν οἱ Ἕλληνες, εἶτε ἐχυρὰ εἴη αὐτοῖς τὰ πράγματα.
Oi μὲν οὖν Ἕλληνες ἐς τοσοῦτον ἐξεφέροντο ἐς ὅσον μοι5 δεδήλωται" βασιλεὺς δέ, ὡς αὐτῷ τὰ ἐς τὴν προσβολὴν πα- ρεσκεύαστο, συγκαλέσας τοὺς νεήλυδας ἔλεγε κοιαδς. “ἀνδρες
P. 208 νεήλυδες καὶ ἐμοὲ παῖδες, τὰ κάλλιστα dei ὅποι ἂν στρατεύω- μας ἀριστεύοντες, ἐφ᾽ ὑμῖν ἤδη ἐστὶν ἁλῶναι τήνδε τὴν πό- λὲν. ἴστε δὲ καὶ τόδε. ὅπότε ᾿ἐπειρώμην ὑμᾶς, ὀφάσκετε 10 ἁλώσιμον εἶναι τὴν πόλιν, εἰ μόγον τὰ τείχη ὑμῖν καταβαλ- λοιμι, περιάγων δὲ ὑμᾶς ἐπηρόμην εἰ ἱκανῶς καεταβέβληται ἤδη τοῦ τείχους" καὶ ἐς ὅσον ὑμῖν ἱκανῶς ἔχειν ἔδοξε, κατε- βάλλετο. νῦν δὲ ἐπειδὴ ὥρα ἐστὲ τὴν προσβολὴν ποιεῖσϑαι, 1üd8 προτίϑεμωι. ὑμεῖς ἁπανταχῇ δόξαν παρὰ τοῖς προγόνοις 15 καὶ ἐμοὶ εὐκλεῇ ἀνελόμενοι συγκατεργαάζεσϑε τὴν βασιλείαν
Β ἐμοί, iore δὴ οὖν. ὅσαι ὑπαρχίαε ἔν τε τῇ 4doiq xai ἐν τῇ Εὐρώπῃ τυγχάνουσιν ὄντα, τούτων τὴν βελτίω δώσω τῷ πρώτῳ ἀναβώντε ἐπὶ τὸ διάφραγμα. τιμήσω 'dà τοῦτον οἷα εἰκός, καὶ ἀμείψομαι, ἀρχὴν παρεχόμενος εὐδαίμονα. xai?0 ἀποδείξω μακαριζόμενον ὑπὸ τῶν τοῦ ἡμετέρου γέγους ἀνϑρώ-
17. ὅσα ὑπάρχια P
Mechmete ad Graecos dimissum , ut eorum animos tentaret, nam cum fossas eorum cerneret usque fieri ad repugnandum inhabiles, conabatur explorare quaenam Graecorum in praesenti discrimine esset sententia; praeterea num res eorum adhuc aliquid roboris sive &rsmi- tatis haberent.
At Graeci in hunc modum quem diximus se gerebant. rex, eum omnia ad oppugnationem satis instructa εἰ parata forent, comvocaltos peregrinos sic allocutus est. *''viri peregrini meique filii, qui semper rem praeclare geritis, quocunque belli tempestatem vertero, in vobis certo situm est ut. urbs illa occupetur. scitis ; cum sententiam vos interrogarem, quod respondistis urbem captu esse facilem, si saltem muri sternecentur. circumductos igitur vos interrogavi, si satis iam muri dissipati videantur. tantum, igitur muri quaptum satis appare- bat vobis, bombardarum impetu corruerat. nunc itaque cum tempos postulet ut oppugnationem urbis occipiamus, haec vobis proponere volui. vos qui ubique cum apud me tum apud maiores aostros sem- per plarimum laudis et gloriae rebus fortiter gestis invenistis, rogo Graecorum regnum parare velitis. haud vos praeterit quot nobis ia Europa Asiaque praefecturae sint. harum et pulcherrimam et opti- mam ei dabo qui primus in supremum murum evaserit. eundemque pro dignitate honorare non cessabo. hanc autem ei gratiam referam,
DE REBUS TUBCICIS L. ΜΗ]. $03
πων. ὅν δ᾽ ἄν αἰσϑωμάι ἐν σχηναῖς ἀναστρεφόμενον καὶ μὴ μαχύμενον ὃς τὸ τεῖχος, οὐδ᾽ ἂν εἰ πετόμενος κατὰ τὰ πτηνὰ ἀποδραίη, ἱκανῶς ὄσται αὐτῷ ἀποφυγεῖν, μὴ τὰ ἔσχατα ng» ϑόνει ἀποθανεῖν. ἴτε δὴ οὖν ἐπὶ τὸν ἀγῶνα τοῦτον, κάλλι- ὅστόν z5 καὶ ὀλβιώτατον’ ἀνδράποδατε γὰρ ἔσται ὑμῖν noA. loo ἄξια καὶ γυναῖκες καὶ παῖδες, καὶ πλοῦτος ἐν τῇ πόλει C πολύς." ταῦτα εἰπόντι τῷ βασιλεῖ αἱ δεκαδάρχαι καὶ λοχα- γοί, οὗ καὶ πρότερον, ὡς ἐπεδείκνυτο τὸ τεῖχος αὐτοῖς ó βασι- λεὺς περιάγων, sé ἑκανῶς ἔχει εἰσπεσεῖσϑαι ἔσω ἐς τὴν πό- λιν, [καῇ ὀκέλεδυον καταβάλλειν ἐς ὃ ἐδόχει αὐτοῖς ἱκανῶς ἔχειν, καὶ τὸότα δὴ ϑαρρεῖν τε αὐτὸν ἐχέλενον ὡς ἐς τὴν no- à» ἀμετασερδπεκὲ ὀσπεσοῦνται, ἡτοῦντο δ᾽ αὐτὸν χώριν 96- σϑαι σφίσε τοὺς ἄνδρας οὖς συνέλαβε διὰ τὸν ναύαρχον, ὅτε ἐν ὑπόπτῳ ἦσων eg ἔτρωσαν αὐτὸν ἐς τὸν ὀφϑαλμόν, χαρί.. Bero αὐτοῖς. ὅ dà ἐπείϑετο καὶ ἀπέλυσε τοὺς ἄνδρας, χαρι- “ώμενος τοῖς νεήλυσιε.
Μετὰ δὲ ταῦτα, ὡς ἐδόκεε αὐτῷ προσβαλεῖν, ἔπεμπεν ἐς τὸ στρατόπεδον» περεαγγέλλων ὡς ξωϑεν ἔσοιτο ἢ προσβολή, χαὶ προηγόρευς δῶρα τῷ ἀρισεεύονει" τῷ μὴ μαχομένῳ δὲ ἡϑάνατος ὁπόκειτο ζημία. καὶ ζύχιδες δὴ ὃς τὰ στρατόπεδα δεριιόγεες ὑπεμέμνησκον τὴν νενομισμέγην σφίσιν ἐπὶ τῇ τε.
«t a me accipiat principatum opulentum; et sedulo annitar ut pluri- mum ab nostri generis hominibus honoretur et celebretur. porro si rivero, dum oppugnatio fervet, aliquem in tentoriis manere et Dwi oppugnationem refugere, is profecto, etsi instar volucris alas beret, nunquam nostras, quo minus supplicium det, effugiet manus. i^ igitur, pugoam istam et pulcherrimam et opulentissimam capes- it nam manent vos, quorum potiemini, in urbe ista mancipia lurima et pretiosa, mulieres et liberi, divitiaeque plurimae." haec dientem decuriones et manipulorum ductores, qui ascensum muri, qi parte irrupturi erant, deiici bombardis iusserant , regem bono amo esse iubent, ut qui in urbem citra omnem tergiversationem tibt procursuri. etebant autem ut rex ipsis hanc graliam repende- teL in vincula duci praeceperat rex viros, quos suspicabatur victo- riae navalis impediendae gratia gubernatoris oculum vulnerasse. hos vinculis eximi et impunitos dimitti flagitabant. rex peregrinorum P'éces haud est. aversatus, verum ut iis rem gratam faceret, captivos carcere emisit,
interea cum iam tempus, quo oppugnationem auspicaturus erat, intaret, per castra edici lubet se in crastinum matutino tempore op- Puguaturum urbem. pconuntiat munera et dona ei qui in ista oppu- f*aione se optime gesserit: illi autem qui se praelio subtraxerit,
304 ὁ LAONICI CHALCOCONDYLAE
lsvry δόξαν, ὡς τοῖς τὸ μαχομένοις 6 ἥρως ἐπαγγέλλεται εὐ. V. 163 δαιμονέαν τοῖς τετελευτηκόσι, καὶ ἄλλα οἷα δὴ νομίζεται παρ᾿ Ρ.109 αὐτοῖς. οἱ μὲν οὖν Ἕλληνες ἀνδρα Ἰανύϊον ἀφικόμενον ἐς τιμωρίαν σφίσι σὸν νηΐ τε μεγέστῃ καὶ ὅπλέταις exc τριαχο- σέοις, ἐπόλευον ταύτῃ ἑστηκότα jj βασιλεὺς καὶ οἱ γεήλυδες" ἔμελλον ἐπεισπεσόντες βιάζεσθαι, ὡς ἐνταῦϑα σὺν τοῖς ὑπλι- ταις αὐτοῦ παρασχεναζοιτο ἐμύνεσϑαι. καὶ αὐτός τε ἅμα βασιλεὺς Ἑλλήνων οὐ πολλῷ διίστατο σὺν τοῖς dug' αὐτὸν ὥστε ἐπαμύνειν. καὶ καρδινάλιος ὃ ᾿Ισίδωρος Σαρματίας, οὖ πρότορον ἐμνήσθην, παρὼν τότο τοῖς Ἕλλησιν ἐτεμώρει πολε- V μουμένοις" παρεγένετο γὰρ ὡς Evyodór τε ποιησόμενος xai διαλλάξων τοὺς Ἕλληνας τῷ Ῥωμαίων ἀρχιερεῖ. ταῦτα μὲν Bod» ὄδλίγῳ πρότερον αὐτῷ ἐπεποίητο, καὶ οἱ Ἕλληφες ὀψὸ γοῦν ἐς διαλλαγὴν ὠφίκοντο τοῖς Ῥωμωΐίοες. βασιλεὺς dé, ὡς ἐδό- 1453 χρε ὥρα εἶναε προσβάλλειν ἕωϑεν, (ρεως δ᾽ ἦν ἡμέραν, ni 4.29 Mai, κύμβαλα ἐσημαίγνετο, καὶ oi αὐληταὶ καὶ οἱ σαλπιγκταὶ ἐσήμαινον, ξωϑὲν προσέβαλε, καὶ ἁπαντωχῇ τῆς πόλεως χα- ϑίσταντο ἐς μάχην οἱ βάρβαροι, καὶ προσβαλόντες ἐμάχοντο, ἰσχυρῶς. κατὰ μὲν τὸ ἐς λιμένα τεῖχος ἠμύνοντο οἱ Ἕλληνες πρώτιστα, καὶ ἐξοώσαντο τοὺς Τούρχους, καί πη κατὰ τὰς xi-! μακας ἀναβόχτων κεφαλὰς ἀπηνέγκαντο κρατύνοντες τὰ τείχη.
capitale supplicium praemium fore edicit. zichides in castra pro- gressi in. memoriam redigebant Turcis gloriam, qui hacterius claruis- sent. praeterea dicebant heroa iis qui in praeliis occumberent :em- piternam polliceri beatitudinem. | commemorábant et alia, st gens illà assolet. Graeci virum Ianuensém, qui auxilio venerat cum nive maxima et trecentis armatis, eo loci cum snis consistere iubent, ubi. rex et peregrini irruptionem facturi erant. ibi stantem cum suis arma- tis vim hostilem amoliri volebánt. haud procul aberat rex Graecotus cum suis, ut quam fortissime hostes propulsaret. etiam cardinal: Isidorus, Sarmatarum antistes, culus ante meminimus, Graecis, pent quos ea tempestate erat, auxilio fuit. aderat enim ut synodum οὐδ΄ gregaret et. Romano pontifici Graecos reconciliaret. haec quide paulo ante confecerat. atGraecis illa cum Homanis teconciliatio »!- mis sera extitit. rex Mechmetes cum tempus iam advenisset (et autem Martis dies) ut oppugnationem universis copiis aggrederetor. cymbala cornua tubasque canere iubet, signumque occipiendae op- pugnationis dedit, et urbem summo mane fortiter oppugnabant, ir- ruentesque in urbem praeliabantur magna virtute. in eo muro qii portum spectat, Graeci fortissime resistebant Tureosque magnasiur ter expellebant. etiam capita quorundam, qui scalis admotis moron superare conabantur , ampüutata de muro devolvebantur, cum Grae!
DE REBUS TURCICIS L. VIII. 395
5j δ᾽ αὐτὸς προσέβαλε βασιλεύς, oi νεήλυϑες ἐπειοπεσόντες ἐβιάζοντο τοὺς ÓnAfrac τῶν Ἰανυΐων. καὶ ὃ “όγγος αὐτὸς τιρώσπεται τηλεβολέσχῳ ἐς τὴν χεῖρα, καί τινες ἄλλοι τῶν ὁπλιτῶν ἐπετιερώσκοντο, καὶ ἐκλιπόντες τὴν χώραν ἦ ἑστή-- ὄχεσαν, αὐτέχα βιαζόμενοι εἰσέπιπτον͵ zai τοὺς τε ὁπλίτας τῶν Ἰανυΐων ὀτρέψαντο καὶ ἐπικείμενοι ἐφόνευον. ὃ μὲν οὖν /óy.. γος ἀπεχώρει. εἕποντο αὐτῷ οἱ ὁπλῖται, ἐπεόντων σφίσι τῶν γεηλύδϑων. xai ὅ βασιλεὺς Ἑλλήνων ὡς ἤσϑοιο ἐκλιπόντας τὴν χώραν αὐτοὺς καὶ ἐνδιδόντας, ἀνέδραμε μὲν αὐτίκα καὶ θῆρετο τὸν “1όγγον εἴ not πορεύοιτο" τοῦ δ' αὖ φαμένου ὡς ταῃ ϑεὸς ὑφηγεῖται τοῖς Τούρχοις αὐτὸς d^ ὃ βασιλεὺς πρὸς Κανετακουζηνὸν καίτινας ὀλίγους dug" αὑτὸν ὄντὰς τρα- Ὁ πόμενος ἔλεγεν “ἴωμεν, ἄνδρες, ἐπὶ τοὺς βαρβάρους τούσδε." αὐτὸς τὸ ὅ Κανεακουζηνὸς ἀνὴρ γενόμενος ἀγαϑὸς ἐτελεύ- ὅτησε. καὶ αὐτὸς ἐτράπετο, καὶ ἐπιόντες καὶ διώκοντες ἔτγρωσαν βασιλέα Κωνσταντῖνον ἐς τὸν ὦμον, καὶ ἐτελεύτησεν, οἱ δὲ ἄλλοι Ἑλλήνων, cc εἶδον τοὺς γεήλυδας ἐπὲ τὸ μέγα τεῖχος δραμόντας χαὶ ἄνωϑεν βάλλοντας τοξεύμασί τε καὶ λίϑοις, καὶ τοὺς ἐμφὶ τὸν /fóyyoy φεύγοντας, ἐπιχειμένων τῶν νεηλύδων ἐτρά.- aoro dp φυγήν, ἐκεός τις ἕκαστὸς προσκαταβάλλειν βουλόμε- νος ὥσεε σοόζεσϑαι. ὡς δὲ ἐς τὴν πύλην ἀφίκοντο τὴν voUP. 210
20. προχαταβέλλεεν 3
(umma vi moenia defensarent. ea parte qua rex cum peregrinorum manu irtuptionem fecit , lanuenses armati vi submoti sunt. Lougus horum dux vulneratus est manum, ictus bombardae plobulo. reliqui irmati haud mansere a vulneribus intacti. deserentes igitur locum . qm occupaverant, lanuenses in fugam vertuntur; quos fugientes aedebant Turci. Longus dux cedebat: eum sequebantur armati, quos lstili animo insequebantur Turci. rex Graecorum ut accepit lanu- eaes cessisse loco quem defendendum susceperant , et fugam inire, ¤s citato gradu, Longum percunctatur quonam abiret. cui Lon- Is respondit *ea qua Turcis deus ipse iter aperit." verum rex Grae- corum ad Cantacazenum et alios paucos conversus dixit *eamu, o viri, forti animo «contra barbaros istos" — Cantacucenus, cum fuisset 'it optimus, in eo praelio mortem oppetiit. at rex Graecorum Con- itantinus in fugam coniectus est, hostesque continuo insequentes eius lumerum vulnerarunt ; atque mortuus est. reliqui Graeci ubi con- (Picati sunt. peregrinos ad magnum murum cursitare, missilia et sa- tiltas et lapides de supernis Lorquere, praeterea Longum cum auis irmaüs in fogam effundi, et insequi fortiter peregrinos, nec ipsi du. bitarunt fugam arripere , cum singuli extra. murum 26 iactare cupe- feat, ut evaderent hostium manus. cum ſuga celeri essent delati ad Romani nuncupatam portam, impediti afluenti undique hominum
396 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Ῥωμανοῦ καλουμένην, κατασχεϑέντες ὕπ᾽ ἀλλήλων avro) ταύτῃ ἔκειντο, xaé ἐπιόντες αὖϑις ἔπιπτον ἐς αὐτούς, xai οὕτως ἐπαναβαίνοντες σπουδῇ ἐπειγομένους διαβαίνειν, σωρὸν μέγιστον ζῶντες κατὰ τὴν πύλην ἐπεποίηντο, ὥστε μηδενὶ βά. σιμα δἶναι ἐντεῦϑεν. καὶ οὗτοι μὲν οὕτως, οὑς πλεῖστοι, ἐν" οὐδενὶ λόγῳ ἀπώλοντο, ἐπειγόμενοι φϑῆναι ἐς ἀλλήλους, ἔκπι- V.164 nro» ἐς ἐκεῖνο τὸ Jéaua, καὶ τὰς πύλας κεκλεῖσϑαι σώμασι περειόγτων ἐπὲ τῶν Ἕλληνων. οἱ δὲ νεήλυδες ὑπερβάντες τὸ μέγα τεῖχος (χατέρριπτο γάρ τοι καὶ αὐτοῦ μέγα μέρος vno Βτοῦ τηλεβύλου) εἰσεχέοντο ταύτῃ ἐς τὴν πόλιν καὶ διήρπαζον τὺ τὴν πόλεν, τραπύμενοι ὅποι ἑκάστῳ προχωροίη.
Οἱ δὲ Ἕλληνες πρῶτον μέν, ὡς ἡ φήμη διέδραμεν ὡς ἑάλω ἣ πόλις, οἱ μὲν φυγῇ ὥρμηντο dni τὸν λιμένα ἐς τὰς γαῦς τῶν Οὐενετὼν καὶ Ἰαννυΐων, καὶ πολλοὶ ἐς τὼ πλοιάρια ἐσβάλλοντες σπουδῇ καὶ ἀκόσμως ἀπώλοντο καταδυομένων τῶν 15 πλοιαρίων. καὶ ἐγίγνετο οἷα δὴ γίγνεσϑαι εἰώϑει ἐν τοῖς τοι- ovzoi; ϑορύβοις, ἀτάκτως χωρούντων ἑκάστων ἐς τὸ διασώ- ζεσϑαι ἐν οὐδενὲ κόσμῳ. καὶ οὗτοι μὲν ἔφϑησαν dnogvyh- τες τοὺς Τούρχους" οἱ δὲ πυλωροὲ τῆς πόλεως ἀγνωμοσύγῃ καχοδαίμονε γρησάμενοι, ὡς ἑώρων τοὺς Ἕλληνας ἐπὶ τὰς Ἢ
Cra); τραπομένους, φνγῇ ὡρμημένους σωώζεσϑαι ἐς τὰς ναῦς, οἱόμεγοι ὡς εἰ ἐπιχλείσαιεν ἐς τὰς ϑύρας, ἀναγκασϑεῖεν οἱ V-
8. περιόντων Kr? 9. χατέρριπτον P
turba humi cadebant. deinde alii accedentes per iacentes incedebsot. in hunc modum ascendentes in eos qui ceciderant, studio transeuMi magnum fecerunt acervum hominum, adeo ut nullus ea elabi pose. at sic nullo respectu habito periere plurimi , cum alius alium fofa praevenire festinaret, et in miserabile hoc veniebant spectaculum. portae quoque claudebantur oppletae corporibus Graecorum, cum pet eas exitum quaererent vadentes. peregrini muro maguo superato (nam et huius partem bombarda maxima diruerat) ea ruebant in ur- bem: quam diripiebant, euntes qua cuique liberum erat, nemine pr hibente.
Graeci autem, ubi primum fama captam esse urbem volabat, fep ferebantur in portum ad Venetorum et lanuensium maves. plurii naves cum summa celeritate ingressi intercidebant, navibus alto mer- sis. eaque contingere videbantur quae contingere solent in eiusmodi turbis, cum omnes nullo ornatu nulloque ordine susque deque ctt- rerent, ut. semet, ipsos servarent Lutos ab imminenti periculo. et b quidem Turcorum manus evitarunt. at urbis ianitores ignorantia et inscitia infelice usi, cum cernerent Graecos conversos in fugam 1 naves properare et impetu ἰ eos qui salutem consequerentur ruere,
DE REBUS TURCICIS L. VIII, 397
ληνες ἐπιστραφέντες ἀμύνεσϑαι, καὶ κατὰ τινα χρησμὸν du- μένον ἐν τῇ πόλει, ος τοὺς πολεμίους ἀχρι τοῦ Ταύρου χώ- gov τῆς πόλεως ἐπιγενομέγων καὶ ἐπικειμένων τοὺς ἐν τῇ nó- λει ovorpagérrac ἀνάγκη ἀμυνομένους ἐχβαλεῖν τοὺς πολε- ὀμίους καὶ αὐτοὺς ἴσχειν τὴν πύλεν, ἐν ταύτῃ, οἶμαι, τιϑόμε. »& τῇ δόξῃ τὰς κλεῖς ἄνω ἀπὸ τοῦ τείχους ἔξω ἀπέρριψαν. οἱ δὲ ἄνδρες τε καὲ γυναῖκες, πλῆϑος πολὺ γενόμενοι ἐνεαῦϑα ἐπιρρεόντων αἰεὲ συχνῶν, ἐτράποντο ἐπὶ τοῦ μεγίσεου νεὼ τῆς πόλεως, τῆς ἀγίας Σοφίας καλουμένης, καὶ ἐνεαῦϑα συνε- (üMyevro καὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες καὶ παῖδες. οὐ πολλῷ μέν. Ὁ τοι ὕστερον ἑάλωσαν ὑπὸ τῶν Τούρχων ἐμαχητί, καὶ ἀνδοῶν οὐκ ὀλίγοι ἐντὸς τοῦ νεὼ διεφϑάρησαν ὑπὸ Τούρκων. ἄλλοι ) αὖ τῶν Ἑλλήνων ἄλλῃ τῆς πόλεως τραπόμενοι ἐν ἀπορίᾳ τὲ εἴχοντο, xaé oU πολλῷ ὕστερον οἱ μὲν ἀπώλοντο οἱ δὲ καὲ biMaxovzo. καὲ πολλοὲ τῶν Ἑλλήνων ἄνδρες γενόμενοι ἀγα- ϑοὶ ἐμαγέσαντο καὶ ἀπέθανον πρὸς τῆς πατρίδος, ὥστε μὴ ἐπιδεῖν τὰς γυναῖκας αὐτῶν καὶ τοὺς παῖδας εἰς ἀνδραποδι. σμὸν γινομένας. ὅτε καὶ Θεόφιλος τοῦ Παελαιολόγων γένους ταύτῃ ἐτελεύτησεν, εἰγδριχῶς ἀγωνισάμενος ϑανάτου ἕνεκα. xai p.211 τῶν Παλαιολόγων οἱ μετοχιταῖοι, ὃ τὸ πατὴρ καὶ οἱ παῖδες αὐτοῦ, μαχόμενοι εἰπώλοντο. καὲ συχνοὶ τῶν ἀμφὲ βασιλέα Ἑλλήνων εὖ γεγονότες ἀπέϑανον, μὴ ἀνεχόμενοι ἐπιδεῖν σφίσι
2. τῶν πολεμίων ἢ
püabant, οἱ eos clauderent intra urbem, fore ut cogerentur redire et rdintegrare praelium cum boste. id consilii suggerebat oraculum qoddam in urbe decantatum, fore videlicet ut cum hostes venissent que ad civitatis locum Tauri dictum, et oppidanos persequerentur, eppidanos tum conversos , necessitate sic urgente, hostem expulsuros wbemque fortiter retenturos. huic oraculo arbitror fidem accommo- dantes ianitores claves de muro extra urbem iactasse. cum aulein turba magna virorum et mulierum huc conflueret, tandem contende- bant ad maximum urbis templum S. Sophiae dictum. huc congrega. bantur viri pariter et mulleres liberique. nec multo post capti sunt ἃ Turcis citra praelium, plurimique viri intra templum a Turcis tru- cidati sunt. reliqui Graeci per urbem fuga dissipati, quo se verte- reat, ut effugerent praesens iscrimen, nesciebant. haud. multo post quidam eorum pecorum :nore trucidati, quidam capti sunt. plurimi Graeci cum forent viri boni, fortiter ciebant praelium, eligentes po- tius pro patria mori quam videre uxores et liberos praedam fore ho- sium. Theophilus exortus Palaeologorum genere fortiter dimicans in eà pugna occubuit. Palaeologorum socii, pater et fllii eius, manus conserentes magno anüno caesi sunt in eo praelio, complures Graeci
308 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τὴν πατρίδα δεδουλωμένην. ἦν τὰ τὰ τῆς πόλεως ἁπαιταχγὶ
πλέω απολλύντων καὶ ἀπολλυμένων καὶ διωκόντων τὲ καὶ
φευγόντων. xat ὠμφὲ τὸν Νοταρᾶν τοῦ βασιλέως ἁρμοστὴν
καὶ Ὀρχάνη τὸν ουσουλμάνεω υδιδοῦν, ec αὐτοὶ ἔλεγον
Ἕλληνες, τοιόνδε éyévero, ὡς γὰρ ἐπυνθάνοντο ξαλωχέναι" t5» πόλιν, ἀπέδρασαν ἐπὶ πύργον τινὰ τῆς πόλεως, ὡς ἐν-
ταῦϑα βουλευσύμενοε ὅτε ἅπαν σφᾶς δέοι τραπέσθαι. καὶ
Β ἐνταῦϑα γενύμενοι, Ὀρχάνη μὲν ῥάχια ἀμφιεσάμενον Nois-
φαίου τιγὸς ὅβαλεν ξαντὺν xara τοῦ πύργον καὶ ἀπέϑανεν,
οἱ δὲ ὠμφὲ τὸν Νοταρῶν πολιορχηϑέντες ἑάλωσαν περὶ s1;-10 ϑουσαν ἀγορᾶν, αὐτὸς τὸ ἅμα xai οἱ παῖδες αὐτοῦ.
Οἱ μὲν οὖν νεήλυδες αὐτίχα τὸ στρατόπεδον τοῦ flan λέως ἐνέπλησαν καὶ γυναικῶν τε ἅμα καὶ παίδων τῶν περι- φανεατάτων Ἑλλήνων, καὶ ὕλβον πολὺν ἀποφερόμενοι μέγα εὐδαίμονες ἐγένοντο. καὶ ἦν ἰδεῖν 10 σερατύπεδον ἁπανταχὴ "Ὁ πλέων ἀνδρῶν τὸ καὶ γυναικῶν ἀλχήλους ἐπιβοωμένων καὶ
V. 165 παίδων ἐκπεπληγμένων ravrig τῇ συμφορᾶ. καὶ χρυσὸς μὲν πολὺς καὲ ἄργυρος ἐφορεῖτο τῆς πόλεως ἐς τὸ σερατύπεδον,, καὶ λίϑων εὐπορία ἦν, καὶ ἐσθήτων παντοδαπῶν πλέως ἡ * Cga, ὦστε μιᾷ ἡμέρᾳ μέγα δὴ ὄλβιον γενέσϑαε τοῦτο τὸ στρα- κτόπεδον απὸ τε ἀνδρῶν περιφανὼν καὶ πλούτου καὶ τῆς ἀλ. λης εὐδαιμονίας, ὥστε πολλοὺς μὲν οὐκ ἔχειν ὃ τι χρήσαινιο
6. ἐπέδρασαν P 1. ὅποι ay? 16. πλέον P
alii, qui latera regis stipabant, occisi sunt, nequaquam sustinentes videre palriam in servitutem hostium redactam. per universam urben plena omnia erant caedentibus et caesis, fugientibus et persequenü-
us. Notarae regis praefecto et. Orchani Mulsumanis nepoti, αἱ ip: Graeci indicarunt, haec acciderunt. cum audivissent captam este ur- bem, accurrerunt ad turrim quandam urbis, quasi hic deliberatuci δ omnes fuga sibi consulere deberent. cum in banc turrim advenissert Orchanes obsitus paunis cuiusdam Nasaraei se ipsum praecipitem et turri dedit, eoque casu mortuus est. Notares obaidioue circumdatus tandem in conferta hominum turba simul cum liberis in hostium po testatem veuit.
Peregrini continuo regis castra mulieribus et pueris, qui eris - Graecorum illustrium liberi, repleverunt; maguasque inde opes feres tes admodum opulenti facti sunt. — videre erat regia castra plenai- ris et mulieribus se invicem vocantibus, necnon liberis ista calami tate adinodui attonitis et perculsis. multum auri argenLique ex urbe im castra portabatur; lapidum pretiosorum copia erat maxüma. loc . castrorum omnigenis vestibus repletus erat, adeo ut nno die ditsree- tur ista castra admodum insignium virorum divitiarum et caetera |
DE REBUS TURCICIS L. VIII. 399
τῶν νεηλύδων τῇ παρούσῃ εὐδαιμονίᾳ. "καὶ λίϑους μὲν bo. γησάμενοι ὀλίγης τιμῆς, ἅτε μὴ εἰδότων τῶν νεηλύδων ὁπά.. σου αὐτὰ δέοε ἀποδόσθαι, μέγα ὄλβιοι ἐγένοντο, καὶ χρυσὸν ἔστιν ἦ ἀντὶ χαλκοῦ φαίνονται ἀποδόμενοι οἱ γνεήλυδες.
| ἸἘταῦϑα ἑάλω καὶ Ἰσίδωρος καρδινάλιος Σαβένων, καὶ ὡς ἤχϑη ἐς Γαλατίαν ἀπεδόϑη, καὶ ἐσβὰς ἐς ναῦν ἀπέδρα ἐπὶ τὴν Πελοπόννησον. εἰ μὲν οὖν αὐτὸν ἔγνω βασιλεὺς ὡς uy καρδινάλεος Ἰσίδωρος, ἀνεῖλέ τε αὐτὸν xal οὐκ dvís& δια. p φυγεῖν. γνὺν dà οἰόμενος αὐτὸν τεϑνάναι οὐκ ἐποιεῖτο λόγον ϑούδένα. τοῦ μένεοι βασιλέως Ἑλλήνων τὴν κεφαλὴν τῶν νεη- leo» τις μετὰ ταῦτα παρὰ βασιλέα ἐνεγκώμενος δῶρα τὸ ἢαβε καὶ ἀρχῇ ἐδωρήϑη. ὅτῳ δὲ τρόπῳ ἀποϑάνοι, οὐδεὶς ἤσϑετο τῶν νεηλύδων φράσαι. κατὰ γὰρ τὴν πόλιν o9» nol- li; ἄλλοις αὐτοῦ ες ὅ τυχὼν ἐτελεύτησε, βασιλεύσας ἔτη Br/a καὶ μῆνας τρεῖς. ἑάλωσαν δὲ καὶ Οὐενετῶν ἄνδρες ἐπιφανεῖς, οὗ αὐτοῦ τε παρῆσαν μετιόντος ἐμπορίαν, καὶ ἀλ.- λοι συχνοί, οὗ σὺν ταῖς τρεήρεσιν ὄτυχον ὁρμισάμενοι, κατέ-- σχον δ᾽ αὐτοὺς οἱ Ἕλληνες κατὰ τὸ ξυμμαχικόν, ὥστε ἀμῦναι p. 212 σφίσιν ἐς τὴν παροῦσαν ἀνάγκην. καὶ ὃ μὲν πρύτανις τῶν δθἐενετῶν, ὡς ἤχϑη ἐς βασιλέα, ἀπέϑανεν, oi δ᾽ ἄλλοι ἐπε-- λύογτο μετὰ ταῦτα. ἐν ᾧ γὰρ ταῦτα ἐγένετο καὶ πάντες σχε- ἐὸν ἐγένοντο τετραμμένοι ἐπὶ διαρπαγήν, καὶ οἱ τοῦ στόλον
felieitatis abundantia, ut dubitarent Turci quo pacto ea rerum omnium topia frui possent. vendebantur lapides pretiosissimi parvo pretio, (i2 peregrini eorum pretium ignorabant. interdum aurum pro auri- dilco peregrini vendebant. | ἸῺ hac rerum turba miserabili captus est cardinalis Isidorus, Simatarum antistes ; qui ductus in Galatiam urbem venditus est, et cascensa navi profugit in Peloponnesum. si rex Turcorum virum lunc novisset, videlicet quod cardinalis esset, certe eum interfecisset, Dec eum fuga elabi permisisset. verum cum eum quoque inter cae- leros occisum esse putaret, nullam eius rationem habebat. post haec quidam caput regis Graecorum ad regem attulit, et ab eo munera magna necnon principatum accepit. quomodo autem Graecorum rex inlerierit, peregrinorum nullus explicare potuit. «creditur tamen in Porta, sicut et reliqui, expirasse, cum regnasset annis tribus et men- tibus tribus, venere in hostium manus viri Veneti illustres, qui mer- tium gratia Byzantium appulerant; necnon alii plurimi, quos eadem Becessitas cum triremibus eo pertraxerat. Graeci igitur eos haud abire sinebant , verum in praesenti rerum discrimine eos auailiares adesie volebant. — Venetorum iudex, qui praestare videbatur, ad re. (^m deductus cum esset, interfectus est. reliqui deinde dimitteban-
HANVZUCICLUO LIGRARY OF ANCIiCHT HISTORY OxFOnuD
400 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
τοῦ βασιλέως, «i dà τῶν Οὐονετῶν τριήρεις λύσασαι ἐχομίζοντο διὰ τοῦ Ἑλλησπόντου, καὶ τριταῖοι ἀφικνοῦνται ἐς Εὐβοιαν κεναὶ ἀνθρώπων" τοὺς ydg πλείους ἀποβιβάσαντες οἱ Ἕλληνες
. ἀτάξαντο ἐς τὴν τῆς πόλεως φυλακὴν πρὸς τὰς ἐπαλξεις, καὶ ἑάλωσαν, οἱ δὲ καὶ ἀπέϑανον. αἱ μὲν οὖν τριήρεις dgtxopt- 5 vas ἀγγόλλουσί τε τὴν Βυζαντίου συμφοράν, καὶ πάντες οὐδὲ
Β΄ϑεσαν ποῦ τράπωνται γενόμενοι" αὐτίκα γὰρ ἥξειν ἐς αὐτοὺς τὸ δεινὸν ἐνόμιζον. καὶ αἱ νῆσοι αἱ ἐν τῷ «4ἰγαΐίῳ σχεδόν τι ξύμπασαι ὥρμηντο ἐς φυγήν, καὶ οἱ ἡγεμόνες τῶν Elie καὶ o$ περὶ Πελοπόννησον συμφορᾷ πεπληγμένοι ὥρμηντο ἐπὶ} τὴν ϑώλασσαν. δι᾽ ἃ δὴ ξυνέβη ὕστερον γενέσϑαι τὴν dai- στασιν τῶν ἐνοικούγτων αὐτὴν “ἀλβανῶν.
Βασιλεὺς μὲν δή, ὡς ἑάλω Βυζάντιον, αὐτίκα ἐκέλενε, Ζάγανον τὸν κηδεστὴν αὐτοῦ τριήρεις πληρώσαντα ἰέναι 16 — ἐπὶ τὴν καταντιχρὺ Βυζαντίου Γαλατίην nó, καὶ διαχω. 1] λύειν μὴ ἐπιπλέεξιν τὰς ναῦς, παραγγέλλειν τὸ τοῖς ἐν τῇ πὸ. Ms ἱδρῦσθϑαί τὸ ἕἔχαστον ἐν τῇ χώρᾳ καὶ μηδενὲ ἐπιτρέπειν
C εἰσβαίνειν ἐς τὰς vaUg. ὃ γὰρ τῆς πόλεως ταύτης προεστὼς ὡς ἤσϑειο τὸ Βυζώντιον ἑαλωκέναι ὑπὸ βασιλέως, περιδεὴς γενόμενος μὴ καὲὶ ἐς σφᾶς ὁρμώμενος ἐξανδραποδίσαιτο τὴν" πόλιν, οἷα χαὶ Βυζάντιον ἔδρασε, λαβὼν τὰς τῆς πόλεως κλεῖς καὶ ἀφικόμενος ἐς βασιλέα παρεδίδου τὴν πόλιν, ὡς
tur. omnes hine, etiam qui erant de classe regis, accingebantur ad. praedam. Venetorum triremes solutae ferebantur hominibus vacnae per Hellespontum, et die tertio Euboeam appellunt. nam pluorimes | eorum Graeci ex navibus deductos disposuerant ad custodiam urbis,
er muri pinnas eos collocatos. verum capti sunt; quidam eorum interempti sunt. triremes advenientes Byzantii calamitatem nuntiant. omnes qao abirent, parum sciebant. existimabant enim eandem c:- Jamitatem quamprimum ad ipsos perventuram. pene omnes quotqnet Aegaei maris insulas incolebant, fugam arripiebant. Graecorum d» ces, et omnes qui in Peloponneso erant, ista calamitate territi fest- nabant ad mare. quapropter postea accidit ut Albani, qui in &i erant, ad defectionem properarent.
Rez quidem occupato Byzantio, Zaganum aſſinem suum ne^ adaptare iussit, εἰ pergere in urbem Galatiam e regione sitam, εἰ impérare ne ad naves pergant. praeterea edici iubet iis qui intra urbem erant, ut singuli in suo loco quieti manerent, nec paterentur quemquam conscendere naves. princeps enim huius civitatis obi com- perit Byzantium in potestatem venisse hostium, timens ne simile exitium se suosque raperet, accipiens urbis claves veniensque ad re-
DE REBUS TURCICIS L. Vlil. 401
αὐτῷ τε ἐπιτρέπουσι σφᾶς, ἀξιοῦντες πείϑεσθαι τοῦ λοιποῦ αὐτῷ ὃ τε ἂν κελεύοι. τότο μὲν οὖν τὸν Zayayo» Éntuns παραληψύμενόν τὸ τὴν πόλιν xai μηδενὲ ἐπιτρέψοντα ἐσβαί- γεῖιν ὃς τὰς ναῦς. οἱ μὲν οὖν Γαλατιανοὲ ὡς εἶδον τὰς τριή- ϑρεὶς ἐπὶ τὴν πόλι» σφῶν ὠρμημένας, ἐνταῦϑα δὴ ἅπαντες v. 166 πασσυδὲ ὥρμηντο ἐπὶ τὰς ναῦς" οἱ δὲ Τοῦρκοι ἐπεῖχον αὐ- τοὺς, καί τινας αὐτῶν διεχρήσαντο δεδιττόμενοι, ἐπεὶ δὲ Ὁ ἀφίκετο Zayavog, εἰσιὼν ἐς τὴν πόλιν καθίστα τε τὰ ἐν τῇ πόλει, καὶ ἄρχοντα ἐπέστησε τοῦ βασιλέως. ὥστε μιᾷ ἡμέρᾳ δυοῖν πόλεων κύριος γενόμενος τὴν μὲν ἠνδραποδίσατο, τὴν ὃ αὖ παραλαβὼν τὰ κατὰ τὴν ἤπειρον τείχη καϑαιρεῖν τοὺς ἐνοικοῦντας προσέταξεν. ἐποίει δὲ τοῦτο, ὡς ἂν μὴ νεῶν ἀπὸ Ἰαλίας ἀφικνουμένων ἀπόστασιν τὸ βουλεύοιντο, χαϑῃρημέ-- γον τῶν τειχῶν τῆς ἠπείρου, καὶ τῷ βασιλεῖ ἐσαῦϑις ἣν ἐπίῃ δαύλεμος, κατάσχῃ ἐσιὼν ἐς τὴν πόλιν.
Ἑλλήνων μὲν οὖν ὅσοι μὴ ἀπώλοντο, τούτους ἀπαγαγόντες ἐς τὴν Γαλατίην, τοὺς ἐπιφανεῖς μάλιστα αὐτῶν. καὶ ἄλλοι μὲν οὕτως ἐλευϑεροῦντο᾽ Νοταρᾶν δὸ τὸν βασιλέως ᾿Ἑλλήνωνν, 213 πρύτανιν αὐτός r6 ὃ βασιλεὺς ἐξωνησάμενος καὶ γυναῖκα xar
Ὁ παῖδας, καὶ χρηματέσας αὐτῷ ἅττα ἠβούλεδιο συνιέναι τῶν ἑαυτοῦ, καὶ τὰ τῆς Ἰταλέας ὅσα ἧδει ngocdóxtua, ἐτίμα T6 καὶ συνεγένετο χρόνον τιγά. καὶὲ Ἑλληνων ὅσοι ἠλευϑέρωντο,
t cives eias fidei commisit, promisitque in po- iter et obedienter sub ipso fore. quapropter rt misit Zaganum, ut urbem in fidem acciperet et nulli concederet itrare naves. verum eius urbis cives, ubi vidissent tiremes regias Ktedere, onmes uno impetu et confertim coeperunt irruere in naves. tTorci retinebant eos, et ut caeteris metum iniicerent, quosdam tru- tidarunt. Zaganus cum advenisset, urbem ingressns est; et rem publicam ordinans, regium praefectum urbi praefecit. uno itaque die duarum wbium potitus est. — alteram foede diripuit, alteram in fidem sus- cepit; eiusque incolas muros, qui continentem spectant, diruere ius- iiL id autem ea gratia imperabatur, ne si naves ab Italia adveni- ot, ad defectionem propenderent; quam muri destructi vetabant. f'aeerea ut ea urbs, si denuo ingrueret bellum, regi advenienti
pateret. iti Graeci quotquot exit! libertatem recipiebant. hi
fem seque urbemque e serum se suosque fidel
um evaserant, abducebantur Galatiam, et erant viri prae caeteris maxime illustres. Notara :» Graecorum primarium ludicem cum uxore et liberis redemit Taccorum rex ; et cum eo collocutus, permisit ei ut ubi vel- let eum suis habitaret. hic autem expectabat auxilium ab Italia, quod hrevi affaturum arbitrabatur. interim tamen Byzantii cum rege man-
Chalcocondylas. ?6
409 LAONICI CHALCOCONDYLAE
συνελέγοντο αὖϑις dc τὴν Βυζαντέον πόλιν, τοὺς τὸ προσὴ- κοντας αὐτῶν ἐλευϑεροῦντες καὶ ἐπιτηδείους. καὶ oy πολλῷ ὕστερον ὑπὸ βασιλέως ἀπώλοντο. ἐγένετο δὲ ὦδε. ὡς ἀνη- γέχϑη ἐς βασιλέα παῖδα εἶναι τοῦ Νοταρᾶ νήπιον δωδεκαετὴ, ἔπεμψε τῶν οἰνοχύων αὐτοῦ ἕνα, αἰτούμενος τὸν παῖδα. 95 Β δὲ ὡς ἐπύϑετο τὰ παρὰ τοῦ οἰνοχόου, χαλεπῶς τὸ ἔφερε καὶ ἐποιεῖτο δεινόν, λέγων “ὦ οἰνοχόε, ταῦτα οὐκ ἀνασχετὰ ἐστι, βασιλέα ἀφαιρεῖσϑαι τοὺς παῖδας ἡμῶν, οὐδὲν ἔχων ὅ τι ἂν ἡμῖν ἐν τῷ παρόντε ἐπιμέμψασθαι, ἐπεί τε συνέγνω ἡμῖν τὴν ἁμαρτίαν ἐξωνησάμενος. εἰ δὲ ταῦτα οὕτω ἡμᾶς ποιοίη, 10 τί oU κελεύει ἡμᾶς αὐτοὺς χακίστῳ ὀλέθρῳ παραϑοῦγαι "" ταῦτα τὸ ἔλεγε, χαὲ οὐκ ἔφη ἑκὼν εἰναΐ note τὸν παῖδα ἀναί. τιος ὧν ἐκδώσειν. ὀπιπλήττοντε δὲ τῷ οἰνοχόῳ καὶ παραι- νοῦντι μήτε λέγειν μήτε ποιεῖν οὕτω ἐς βασιλέα, ὡς αὐτίκα Ὁ ἀπολούμενον, οὐκ ἔπειϑεν. ἐπεὶ δὲ ὑποστρέφων ἀπήγγειλε 15 τῷ βασιλεῖ τὰ παρὰ τῶν Ἑλληνων, αὐτίκα ἐκέλευσεν αὐτὸν τε ἅμα καὶ τοὺς παῖδας, καὶ ὅσοι αὐτῷ συμπαρῆσαν, ἀπα- γαγόντας κατασφάξαι. οἱ μὲν οὖν ὡς ἀφίκοντο ἐς αὐτὸν οἱ ἐπὶ τοῦτο ταχϑέντες, ἐδεῖτο αὐτῶν τοὺς παῖδας ἐναντίον av- τοῦ ἀνελεῖν τὰ πρῶτα, μετὰ dà ταῦτα ἑαυτὸν καταχρήσασϑαι. καὶ οἱ μὲν παῖδες αὐτοῦ καταδείσαντες τὸν ϑάνατον ἐδέοντο
sit. quidam Graeci qui erant libertatem consecuti et praesenti exitio subtracti, iterum colligebantur Byzantium, propinquos et amicos suos in libertatem antiquam asserentes. verum haud multo post regis iossu omnes interiere.. quod quidem sic evenisse compertum est. vbi est rumore allatum ad regem Notarae esse filium matum annos circiter duodecim, unum de suis pincernie mieit petitum puerum. Notaras postquam accepit ex pincérna regis voluntatem, gravitet ira succensu est, sibique eam petitionem admodum periculosem et intolerandam fore iudicabat. σὲ sic compellavit pincernam regium “Ὁ pincerva haud ferendum est regem mihi liberos velle eripere, cum nibil si quod crimini det, cum semel errorem remiserit. sin id fixum ratun- que sedet in animo regis, quare non imperat ut nos turpissims morti liberos nostros tradamus?" haec locutus addidit se nequaquam fidum regi petenti datutum, cum nullam in ipsum commiserit cul- pam. pincernae autem obiurganti et monenti ne talia et diceret et faceret in regem, quasi illico periturus, non obtemperavit. pince igitur reversus ad regem responsum quod ab Notara acceperat es- prompsit. rex iratus praecepit ut. Notaram cum liberis, quos secon
beret, continuo abducerent et neci darent. hos, quibus id negeti iniunctum erat, oum advenissent, rogavit Notaras ut primo liberos ἰδ conspectu suo occiderent et postremo in se hostili ferro raerent. »
DE REBUS TURCICIS L. VIn. 403
τοῦ πατρός, καὶ ὅσα ἐνῆν σφίσι χρήματα i» τῇ Ἰταλίᾳ, na- ραδόγτας περιποιῆσαι σφᾶς ὥστε μὴ ἀποθανεῖν. ὃ δὲ οὐκ da, ἀλλ᾽ ἐκέλευε ϑαρροῦντας ἰέναι ἐπὶ τὸν ϑάνατον. καὶ τούτους μὲν πρῶτα ἀνεῖλον, μετὰ dà ἑαυτὸν παρείχετο δια.- D 51070a09ut, εἷς δὲ τοῦτόν v5 καὶ τοὺς περὲ αὐτὸν ἀνεῖλεν ὃ βασιλεύς, αὐτέκα ἐκέλευσε καὶ τῶν Ἑλλήνων τοὺς ἄλλους, σοι παρῆσαν ἐν Βυζαντίῳ ἐλευϑερωμένοι, ἀπαγαγόντες xai τούτους ἀπέσφαξαν. καὶ οὕτω μὲν οὗτοι ἐν οὐδενὲ λόγῳ ἀπώλοντο. βασιλεὺς δὲ ἐπὲ τοῦτον τὸν φόνον ἐλάσας, ἐνά- ye τῶν Ἑλλήνων τῶν ἐπιδήμων ξνός, οὗ τὴν ϑυγατέρα βα-- σλεὺς συγγονόμενος ἦρα τε ἐπιμαινόμενος τῇ γυναικί, τούς τι προσήκοντας αὐτῇ ἐφιλοφρονεῖτο, ὑπὸ ἔρωτος dg μάλιστα φρόμενος, xal τούτῳ φασὲ πειϑόμενον διαχρήσασϑαι τοὺς P.214 Ἄληνας. V.167 U Περὶ uà» τοὺς τοῦ Βυζαντίου Ἕλληνας τοσαῦτα ἐγένετο, ἐκεῖ δὲ 5$ Ἑυμφορὰ αὕτη μεγίστη τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην γνομένων ὑπερβαλέσθαι τῷ παάϑει, καὶ τῇ τῶν Ἰλίου naga- πλησίαν γεγονέναι, δίκην γενέσθαι τοῦ Ἰλίου $n0 τῶν βαρ- βάρων τοῖς Ἕλλησι πασσυδὲ ἀπολουμένοις, καὶ οὕτω τοὺς Ῥωμαίους οἴεσθαι ξυμβῆναι, τὴν τίσιν ἀφῖχϑαι τοῖς Ἕλλησι τῆς πάλαι ποτὲ γενομένης Ἰλίου ξυμφορᾶς. Ταῦτα μὲν οὖν ἐς τοσοῦτον ἐγένετο. Χαλίλην δὲ ἔν»
üij timentes mortem, precibus fatigabant patrem ut interfectoribus opes universas quas in ]talia haberet pernumeraret, ne ipsi perime. tour. verum pater liberorum preces aversatus iussit ut forti animo δὲ imminentem mortem irent. hi quidem primo interfecti sunt. post- "i: necandum et ipse interfectoribus praebuit. his ita peractis, Me reliquis Graecis pepercit rex, verum omnes,,quotquot liberati erant Byzantii, ad supplicium extremum rapi iussit. hi quidem pe- (mm modo percussi, nulla eorum ratione habita, periere. regem iem in Graecorum caedem concitavit advena quidam, cuius filiam aentissimo amore prosequebatur rex; et congressus cum ea, amore ens, propinquis znulieris, quaecunque petiissent , gratificabatur. huius itaque patri obtemperans rex Graecos mactari iussit.
Ápparet Byzantii exitium miserabile superasse omnia, quae per Uirerzom orbem contigisse scimus excidia. nec dissimile est Ilii *itidio. ultionem llii d iruti Byzantii calamitatem quidam credunt, Graecis barbarorum vi pereuntibus. Romani quidem conatanter as- ''rant ultionem apprehendisse Graecos propter ea quae barbarie ecerunt in Ilii destructione.
Haec quidem hactenus. rex Chatitem Priam] filium comprehendi
ἄρά LAONICI CHALCOCONDYLAE
ταῦϑα τὸν ἸΗΠπραΐμεω παῖδα, τὸν τοῦ oixov αὐτῷ ἡγεμόνα, συλλαμβάνει, βουληϑεὲὶς μὲν καὶ πρότερον ἀπολέσαι αὐτόν͵ Βκαταστάντων δὲ οὐκέτι αὐτῷ τῶν πραγμάτων βεβαίως δεδοι- — xoc οὐκ ἐποιεῖτο τὴν σύλληψιν. καὶ αὐτὸν μὲν ἐν πέδαις ἔχων ἀπέπεμψεν ἐπὶ ἁμάξης ἐπὲ ᾿ΑἸδριανούπολιν καϑεῖρξαι, 5 καὶ 09 πολλῷ ὕστερον τήν τε οὐσίαν ἀφείλετο, χρυσόν τε καὶ ἄργυρον, ὅσος ἐνῆν αὐτῷ, ἰσχυρότατα δὲ χρημάτων κτῆσιν ποιησάμενον τοῦτον τὸν ἀνδρα, καὶ μέγα ὄλβιον ἐν τῷ τῶν βασιλέων τῶνδε οἴκῳ συμπάντων γενομέγων. ταῦτα δὲ ἐγέ- vero ἐπικρατοῦντος τότε καὶ τὸ χράτος ἔχοντος παρὰ βασιλεῖ 10 Ζαγάνου τοῦ κηδεστοῦ βασιλέως, οὗ τὴν ϑυγατέρα ἐγγυημέ- νην αχουμέτῃ τῷ Μιχαήλου παιδί, ὡς ὀψόμενος ἤει παρ᾽ αὐτὸν ἅμα τῷ βασιλεῖ, xai ἐρασϑεὶς ὡς ἐθεάσατο τὴν γυναῖ- Cxa, ἠγάγετο μὲν αὐτὸς ταύτην, τὴν δὲ ἑτέραν ἐγγυήσατο αὐτῷ Maxovuétg ὃ Ζάγανος. τὸν μὲν οὖν Χαλίλην εὐϑὺς τότε!" κατεχρήσατο, καὶ τοὺς ϑεράποντας αὐτοῦ Ἰαγούπην καὶ ἢῖεχ- μέτην, καὶ συλλαβὼν τὰ χρήματα ἀφείλετο ὑπὲρ τὰς ιβ᾽ μυ- ριάδας χρυσοῦ. ἐνταῦϑα μὲν ὥρμηντο τῶν ϑεραπόντων av- τοῦ οἱ πλεῖστοι μελανοφορεῖν καὶ τῶν ἐπιτηδείων, ἅτε ἀνδρὺς ἀρίστου γενομένου. xai ὡς τοῦτο ἀνηχϑηὴ ἐς βασιλέα, κήρυ- γμα ἐποιεῖτο, ὃς ὧν ἐσθῆτα μέλαιναν φοροίη, ἐς τὴν ὕστε. φαίαν παρεῖναε ἐς τὰς βασιλέως ϑύρας. καὶ οὐδεὶς ἐφάνη οὕτως ἔχων ἀνὰ τὴν πόλιν. ἀνεδήλου μὲν τῷ ἀνδρὲ τῷδε καὶ
7. jj? — 12. (4 P
iubet, cum jam antea eum interficere animo destinasset. verum cum — res suae necdum satis firmae forent, metu inhibitus eum non cepit. eum eum comprehendisset, vinctum currui imposuit et Adrianopolim vehi iussit, ut ibi in vinculis asservaretur. nec multo post bonis omnibus, auro et argento, quantum possidebat, eum exuit. nam vir ille opibus cumulandis admodum inhiaverat, divitiisque omnes, quot- quot in regia erant, longe antecedelat. haec contigere, cum plur- mum polleret apud regem Zagánus regius affinis ; cuius filiam desper sam Machumeti Michaelis filio, cum iret una cum rege visum, amore perculsus, ut eam vidit, uxorem duxit. alteram vero Mechmeti de- spondit Zaganus, et quidem tum statim Chatitem necavit, rninistror- que eius captos lagupem et Mechmetem spoliavit opibus. aureorum autem erant duodecim myriades. ministri Chatitis, quorum complo- res erant, pullati obambulare volebant, ut lugerent eum, quasi vit bonus fuisset. verum ubi rex id comperit, continuo per praeconem edici iubet «si quis in crastinum diem atro amictu usus fuerit, 5 continuo in ianuas regis accedat." caeterum nullus contra edicton regis pullatus apparuit, rex iam antea indicja haud obscura prat
DE REBUS TURCICIS L. ΥὙΠ[’ἔ-’᾿ 405
πρότερον βασιλεὺς dg ἄχϑοιτο μὲν αὐτῷ ἐπιεικῶς πάνν δυ- σμενεῖ περὶ ξαυτὸν φανέντι, καὶ 7j φήμη οὕτως εἶχε, ϑειοτέρα οὖσα ὡς τὰ πολλά. καί ποτὲ ἀλώπεκος δεδεμένης ἐν ταῖς Ὁ βασιλέως ϑύραις αὐτὸς βασιλεὺς ἤρετο “οὗ ταλαίπωρε, τί οὐ χρήμασι διδσππράξω παρὰ Χαλίλῃ τῷ ἡμετέρῳ πρυτάνει δια- φυγεῖν, αλλ᾽ οὕτω κακῶς πράττεις;" ἔϑραξε μέντοι καὶ ad- D» Χαλίην 5 φήμη. καὶ ὥρμητο ὡς sic τὸν IMeyuéreo τά- po» πορείαν ὄκδημον ποιησύμενος, ὥὦστο ἀνεῖναι τοῦ ϑυμοῦ i0 βασιλέα αὐτόν. ἀλλ᾽ ἐξηπάτει αὐτὸν χρήμασι ϑεραπεύων, "M ποτὲ ὡς εἶδα τεταραγμένον τῇ φήμῃ, χρήματα ἐπιπέμψας ἐκέλευς ϑαρρεῖν καὶ μὴ πειϑεσϑαι τοῖς χαλεπὸν τι ὕποτιϑε- μένοις αὐτῷ, ἥδεσθαι τὸ ἐκέλευε. καὶ οὕτω ἐξαπατώμενος iuns λέγων τῷ βασιλεῖ "d βασιλεῦ, καὶ ἀχϑεσϑῆναι ἡμᾶς p. 215 ni ἥδεσϑαι ἐπὲ σοί ἐστιν. ἦν οὖν κελεύῃς ἄχϑεσϑαι ἡμᾶς, ὠάγκη οὕτω ἔχειν ἡμᾶς" εἰ dà καὶ αὐ ἥδεσθαι ἐπιτάττεις, οϑησύμεϑα πάνυ ϑαρροῦντες.
Οὗτος μὲν οὖν οὕτως ἐτελεύτησεν. βασιλεὺς δὲ εἰ εἷ- ":0 μετὰ τὴν Βυζαντίου alpeow τῇ ἀμφ’ αὑτὸν δόξῃ, ἐπιὼν ἱπαγιαχῇ μέγα ἂν κατεργάζετο, ἑαυτῷ χώραν προσαγαχτώ- wv. μετὰ dà τὴν Βυζαντίου αἵρεσιν σπονδὰς μὲν ἐποιεῖτο οἷς βασιλέως Βυζαντίου ἀδελφοῖς. ϑαυμάζω δὲ εἰ μὴ τοὺς ησμοὺς τῆς Σιβύλλης οὐκ οἴονταί τινες ἐληϑεῖς γεγονέναι,
Merat se virum istum odisse. idem loquebatur fama, quae plerum- ſue divinatio esse consuevit. cum quondam vulpes ligata esset in inuis, rex dixisse fertur “Ὁ misera, quare non opibus Chatitem uo- tum praefectum corrupisti, ut elfugeres, verum adeo miserabiliter lit agis?" fama nonnihil et Chatitem perterruit. profectus est ergo Mregre, ut Mechmetis sepulcrum viseret, sperans fore ut interim re- furor frangeretur. rex autem astu virum circumvenit, haud ces- 15 eum opibus colere. quondam cum rex cerneret Cbatitem fama vli perturbatum, pecuniam ei misit multam, dicens *bono sis animo, *c facile audias illos qui nescio quae horrenda tibi augurantur. fac ^no animo sis." Chatites in hunc modum deceptus nuntium ad re- tm misit, dicens *o rex, in te situm est ut doleamus et gaudea- "5. si igitur dolere iubes, necessitas urget ut id faciamus: sin gau- imm imperaveris, gaudio maxime indulgendum est, ac laeto nos ani- 10. esse oportet." .
Verum Chatites, quemadmodum exposuimus, mortnus est. rex apto Byzantio, gloria insolescens et superbiens, ubique magna efficie- at et regnum suum usque promovebat, plurimis regionibus in di- ionem acceptis. miror autem si qui fuerint, qui Sibyllinis oraculis dem non habuerint, cum Byzantinae regionis regum catalogus ab
406 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ónóra τὴν ὃν Βυζαντίῳ χώραν τὴν τῶν βασιλέων γραφήν, Β ὑπὸ “Ἔέοντος τοῦ σοφοῦ,, εἷς φασί, βασιλέως, ὃς τοῦτον τὸν βασιλέα ἐτελεύτα 5j γραφή, καὶ ἐς τὸν ἀρχιερέα τὸν ἐν Φλω. ρδντίᾳ τῇ Τυρρηνῶν τελευτήσαντα. τὸν γὰρ δὴ Kowotani- V.168»o» βασιλέα͵ ἅτο ἀπολλύμενον ὑπὸ τῶν βαρβάρων καὶ οὐ τε-5 λευτῶντα ἂν τῇ βασιλείᾳ, οὔτε τὸν Γρηγόριον τὸν ἐπὶ Ἰτα» Mag οἰχόμενον àyeoss ὃ πίναξ ἐκεῖνος. χῶροι δὲ ἀνετέϊζμηντο à» τῷ βιβλίῳ τῶν καϑ' ξαυεὸν βασιλέων ἐς τὴν τελευτὴν τοῦδε τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ ἀρχιερέως αὖ, site πλειόγων utt δὴ xai ἐλαττόνων, ὅσοι ἐχώρησαν ἐπὲ τὴν ἀρχιερωσύνην τῆς Ὁ πόλεως. λέγεται μὲν καὶ πολλὰ τοῦ βασιλέως τοῦδε ἔβγα ϑαύματος ἄξια, ἅτε δὴ ἀστέρων καὶ ψυχῶν ἐμπείρου γενομέ- C»ov καὶ ὦμιληκότος τῇ ἐκείνων δυνάμει, δύο δὲ καὶ τρία, ὧν ἄξιον ἐπιμνησθῆναι. | ἹΜέτειμι δὲ dg! οὗ ἤια λέξων ἐφεξῆς λόγου, ὡς oi ἀπὸ 15 Πελοποννήσου ἡγεμόνες ὅρμηντο μὲν φεύγειν ἐπὶ Ἰταλίας, καὶ Ἑλλήνων ὅσοι ἐνῴχουν τὴν νῆσον oi ἐπιφανέστεροι, ὡς δὲ σφίσι σπονδὰς ὃ βασιλεὺς ἐποιήσατο. ουκότε διενοοῦσιο ἐπιέναι, ἀλλ᾽ ἐμμένοντες περιέπεσον ξυμφορᾷ oU σμεχρᾷ τινὶ οὐδὲ ἐπιτυχούσῃς ὡς γὰρ δώρων αὐτοὺς οἱ ᾿Αλβανοὶ παρα. Ἡ σκευαζομένους ἀπαίρειν, οὐκέτι ἤϑελον πείϑεσθϑαι, ἀλλὰ συνί. σταντο μὲν πρὸς ἀλλήλους καὶ συνώμνυντο dg ἐπιϑησόμενοι τῇ Πελοποννήσῳ. ἔπραττον δὲ ταῦτα ἐνάγοντος Πέτρου τοῦ
8. us9^? |
Leone, ut aiunt, sapiente rege conscriptus in bunc regem et in pa triarcham Florentiae Tyrrhenorum mortuum exeat. nam ne stantinum regem, ut qui a barbaris esset peremptus nec in regia de- functus, nec Gregorium in ltaliam abeuntem tabula illa accipiebit. loca autem regum in ista tabula, qui suo tempore fuerunt, necnon patriarcharum, sive paucorum sive complurium, qui ad urbis eit patriarchatum pervenere, intercisa sunt usque ad istum regem εἰ al istum patriarcham. extant et alia regis huius opera memorabilis, s qui physices et astronomiae fuerit peritissimus, earumque potenti exacte tenuerit. sunt autem duo aut tría, quorum ut recordemur operae pretium est, verum in sequentjbus memorabuntur. . d Cum Peloponnesiaci duces pararent fugere in Italiam, adbibit: et Graecorum clarissimis, rex Mechmetes cum iis foedera sanxit. quo facto coeptam fugam omisere. manentes itaque in grandem ptor luti sunt calamitatem. nam Albani cum cernerent eos paratos fugam naves abs terra moliri et solvere, dicto amplius audientes ese recusabant; et inter sese conspirant, quasi Peloponnesuim suae dicio- nis facturi. eius consilii auctor et instigator erat Petrus Claudus, v
DE REBUS TURCICIS L. Vill. 407
χωλοῦ, ἀγδοὺς τὸν τρόπον οὐκ ἀγαθοῦ, δεξιοῦ δὲ ἄλλως καὶ καϑηγουμένου τοῖς "Afavol; τὴν ἐσήγησιν ταύτης τῆς ἀπο- Ὁ στάσεως. ἐνῆγε δὲ ἐπικοίμενος ὥστε ἀφίστασϑαι ἀπὸ “Ἑλλήη- vo» xai σφίσεν ἡγεμόνα ἑλέσθαι ὃν ἂν αὐτοὶ ἕλωνται. καὶ ὥρμηντο μὲν ὡς ξυμβήσοντες τοῖς ἡγεμόσι, μετὰ δὲ διεκωλύϑη- σαν, καὶ ἐπεκαλοῦντο μὲν καὶ Ἑλλήνων ἄλλων ἐς τὴν ἐσήγησιν ταύτην, ὀπιστάτην ἀξιοῦντες γενέσθαι" τελευτῶντες δὲ ἐστή- σαγτο Ἐμμανουῆλον τοῦ Καντακουζηναίων γένους ἡγεμόνα τὸ σφίσι, καὶ τὰ τῶν Ἑλλήνων ἦγον καὶ ἔφερον, καὶ ὑποζύγια μὲν καὶ ζῶα ὅσα δἔχον οἱ Ἕλληνες, ἐληίζοντο στρατευόμενοι. εἰσὶ τὸ γένος τοῦτο νομάδες ἅπαντες, καὶ οὐδαμῇ σφίσι χρο- "av τὴν διατριβὴν ποιούμενοι. ταύτῃ δὴ ὁρμώμενοι TOY P. 216 ελεών τὸ ἑστίας ὕπηγάγοντο, καὶ ἐπελαύγνονεες τὰς μὲν óno. μόρκουν τὰς dà καὲὶ ἐδήουν. καὶ τούς τε Ἕλληνας ἐν ἀνδρα- πόδων λόγῳ ποιούμιανοι, ὄπρασσον ἐς τὰς ϑύρας τοῦ βασι- λέως ἐπιεραπῆναε σφίσε τὴν Πελοπόννησον, xai ἐπηγγέλλοντο καὶ στρατὸν καὶ πόλεις αὐτοῦ ἐν τῇ Πελοποννήσῳ, καὶ φόρον ἐπέτειον πολὺν ἀπάγειν τῷ βασιλεῖ. καὶ ξυνεβάλλοντο δὴ αὐτοῖς καὶ Κιεντηρέων Ζαχαρίας, ὃ τῆς γυναικὸς ἀδελφὸς τοῦ βασιλέως ἀδελφοῦ, καὲ ““ουχάνης. οὖς καϑείρξας εἰς πόλεν κα- ἰουμένην Χλουμδτέην ἐν τῇ ἀκροπόλει εἰς φυλακὴν ἐποιεῖτο καὶ ἐν πέδαις συνετήρει. τὸν γὰρ τῆς πόλεως ἄρχοντα πε.
--
18. ἑστίας] ἔστιν c?
mprobus et parum dextris moribus praeditus. is non intermíttebat M defectionem impellere Albanos. instabat usque ut a Graecis de- kikerent, sibique quem elegissent principem crearent. primo qui- itm Albani rem audiebant, quesi qui vellent suis principibus obtem- Prare: postea vero animos mutarunt, cum etiam alii quidam Graeci M eandem rem capessendam Albanos incitarent ducemque ereari vel- ent. tandem Emanuelem natum ΟΣ genere Cantacuzenorum ducem 'nstituunt, resque Graecorum agunt feruntque ; et bellum occipien- es, iumenta pecoraque quae Graeci habebant diripere haud abstite- unt. Albani autem omnes pastores sunt, et nullibi certis sedibus porantur. hinc itaque profecti urbium domos oceupabant ; et accur- entes quasdam obsidebant, quasdam expugnatas diripiebant. cum 3raecos mancipiorum loco ducerent et planissime contemnerent, scri- werunt ad ianuas regis, promittentes urbes et exercitus Peloponne- iacos in regis potestate fore, si ipsis Peloponnesum tradidisset. pol- icebantur ae quotannis tributum magnum regi pensuros. Albanos Idiutabant Centerion Zacharias, frater mulieris eius quam duzerat 'gis frater, et Lucanes. hos adductos in urbem Chlametiam in car- :erem, qui in arce erat, vinctos coniecit. Albani civitatis praefectum
408 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
Βσαντες συναφεστάναι τὸ σφίσε xai ἀγαγέσθαι τοῦ Ἀεντηρίω. , νος ϑυγατέρα, ἀπέστη τε, καὶ τούς τὸ ἄνδρας ἠλευϑέρον, καὶ ὁπολέμουν τοῖς Ἕλλησι. καὶ ηὔξετο μὲν τοῖς ᾿ΑἸλβανοῖς τὰ πράγματα, καὶ ἐς μέγα ἐχώρει. τὸν μὲν οὖν ἸΚεντηρίωνα Θωμᾶς ὃ βασιλέως ἀδελφὸς ὧδε αἰτιασάμενος συνέλαβεν, ὅτε" ᾿Αμουράτης ὃ lMeyuéreco τὸν ᾿Ισϑμὸν καϑελὼν ἤλαυνεν iri; Πελοποννήσου 603990 ᾿Αχαΐας. ὥρμηντο δὲ αὐτός τε ἅμα xi ἹΗπόχαλις ὃ “εξονεάρης ἄρχων ἀφίστασϑαι. καὶ ὃ μὲν Μπόχαλις ἀπέστη ἐκ τοῦ φανεροῦ καὶ ἐπολέμει, καὶ ovuje- λὼν στρατηγῷ Ῥαούλ τοῦ ἡγεμόνος ξάλω καὶ ἐξεκύπη τὸ τῦ
οαὐφϑαλμὼ τοῦ ἡγεμόνος. τούτους μὲν οὕτω αἰτεασάμενος, ἐπε.
V. 1600 λαύνοντος ᾿μουράτεω, “ουκάνην δὲ καὶ νεωτεριζοντὰ τε περὶ τὰ αὐτοῦ πράγματα καὶ ξυνιστάμενον τοῖς τῶν ᾿Ελληνων xar τομεῖν βουλομένοις συγέλαβέ τε καὶ καϑείρξας εἶχεν ἐν τῇ ἀχρο- πόλει. ἐνῆγε μὲν οὗτος καὶ πρότερον ἐπὲ ξυνωμοσέᾳ, δύναμιν 15 ἀξιόχρεω περιποιούμενος, τούς t6 Ἑλλήνων» περεφαρνεῖς καὶ μετὰ ταῦτα ᾿Αλβανῶν τοὺς δυνατωτάτους. τοῦτον δὴ γέ- »ovc ὄντα OU φλαύρου,͵ πρὸς δὲ μάλιστα ἀφανοῦς ΘΕεύδω- ρος ὃ νεώτερος τῆς Σπάρτης ἡγεμών, φύσεως εὖ &yew δοχοῦν- τα καὶ ἐς τὰ ἄλλα οὐκ ἀξύνετον, ἐς τοὺς παρ᾽ ξαυτῷ προ- Ἢ τεύοντας ταξάμενος χρήμασί τὲ ὀϑεράπευσεν. ὅρμώμενος δὲ
Ὁ απὸ ταύτης τῆς τοῦ ἡγεμόνος εὐεργεσίας, ἐρίδων πρὸς τοὺς τῶν “Ελλήνων ἐπιφωνεῖς, ἔπρασσε τὰ Πελοποννησίων πρὸς vo
préinissis accendentes , persuaserunt ut in ipsorum partes abiret et deficeret, Centerionisque filiam duceret, virosque captos vinculis ei- meret. et propalam bellum cum Graecis gerebant. Centerionem qui dem regis frater Thomas ideo in vincula duci iusserat, quod com Amurates Mechmetis Isthmum destrueret , ipse recta ex Peloponneso in Achaiam se recepisset. ad defectionem inclinabat ipse, necnon Boclales Leontares princeps. et quidem Bochales aperte defecit el propalam bellum gerebat; et conserens manus cum Raule principi duce captus est, captoque oculi eruti sunt. hos quidem in hox moduin accusatos in carcerem coniecit, Centerionem videlicet, quod deseruisset Peloponnesum Amurate Isthmum diruente, Lucanem ae- tem, quod res novas moliretur et conspirationem faceret cum hi Graecis qui Peloponnesi statum, novarum rerum cupidi, conturbareot. concitaverat vir iste iam antea ad coniurationem faciendam Graeco insigniores, necnon Albanos potentissimos, adeo ut iam vires copiu- rationjs essent haud poenitendae. hunc, cum esset ortus genere non malo, sed maxime obscuro, cum videretur optima esse indole prae- ditus et caetera non imprudens, Theodorus iunior Spartae princep⸗ . in eorum album rettulit qui primi apud ipsum habebantur, opibus
DE. JXAEBUS TURCICIS L. VIII. 400
ἐῶν. δτράποτο δὲ ἐπὶ τούτους ὡς διενοχϑέν- eógeg? τερὸς τοὺς Βυζαντίου Ἕλληνας, καὶ δεδιό-- r& πα αὐτοῖς καὶ τῇ χώρᾳ καὶ Τούρκους, ὡς 7» τοῦ.» 8S8» Πελοποννήσῳ πραγμάτων, οὐκ ἐπιτρέ- -7j srapovop ἐμμένειν εὐδαιμονίᾳ. καὶ ἐδόκει duvvocOa, αὐτίκα nap! ὅτῳ συσεαϑείη τῶν ἦγε. dà αὐτοῦ οὐδὲν ἔτι ἣν ἐν τοῖς πράγμασι. τού.- τοῦ» οἰνδρῶν αὕτη ἡ ἀπαλλαγὴ ἐγένετο dnó τῆς οατὸν δὲ ἐπάγοντες τῇ v6 Κλίνῃ αἴσχιστα ἀπὴλ-Ρ. 211 τιιϑέντες, καὶ ἐς Πάτρας τῆς ᾿Αχαΐας στρατευσά- c τὸν ἡγεμόνα τὸν νεώτερον κακῶς ἔπραξαν, πολ- λόντες τῶν σφετέρων ἐνταῦϑα. δόκεε μεὲν οὖν ὡς τὰ Πελοποννήσου πράγματα χω- τοὺς ᾿““λβανούς, εἰ μὴ διαπραξαμένου τοῦ ᾿Ασάνεω ισελέως ϑύραις ὥστε στρατὸν σφίσιν ἐπιδοϑῆναι, ; ἐπηγάγοντο τοῦ βασιλέως, ἡγουμένου τοῦ Τουρα- ἀφικόμονος σὺν τῷ στρατῷ ἐπὶ τὴν Πελοπόννησον, γόμενος τοῖς ἡγεμόσιν ἐφ᾽ ᾧ βουλεύσασϑαι ὅπως Β κε τὸν πόλεμον, πρὸς αὐτοὺς ἔλεγε τοιάδε. “οὐ βα- ᾿λήνων παῖδες, ἀνάγκη μέντοι καὶ ὑμῶν τινὰ αὐτοῦ ἐς τὸν πόλεμον. καὶ γὰρ ἂν ὁρῶντες ὑμᾶς οἱ mo- irro» ἂν προσχωροῖεν, ἰδόντος οὐδέν τι σφίσιν ávr-
. ,
wty9érra P 2. dedoióta P
colere haud cessavit. ab hac igitur principis munificentia & Graecos illustres in seditionem praecipitavit, et Pelopon- in ipsum captando auram popularem convertit. simulabat dissidere a sententia Graecorum Byzantiorum, et tímere pluri- à» regionique, dicebat se et leges timere. nam si obtinuissent nesi res, fore ut deiicerentur ex praesenti rerum felicitate, mum momenti in eo situm putabat ut cum aliquo, quocunque , conspirasset principe. res autem Peloponnesiacae nihil sani ferebant. exercitum itaque ducentes contra Clinam, recede- Ἰοὰ admodum turpiter. deinde expeditionem sumebant adver- was Achaiae et ducem iuniorem. necnon in hac expeditione is fortunae procellis iactati sunt, plurimis de sui» amissis.
t profecto parum abfuerat quin res Peloponnesi translatae es- id Albanos, ni Asanes profectus in ianoas regis ab eo exercitum taet, advenit autem regius exercitus, cui praeerat Turacha- hic ut venit cum exercitu in Peloponnesum, collocutus est cum ipibus, ut consultarent quomodo bellum administrandum ,esset, Wuscemodi orationem exorsus est. “Ὁ Graecorum regis filii, opor- idem vestrum quosdam hic adesse in bello. nam ubi vos vi- it hostes, citius ad vos pergent, scientes se nihil mali a vobis
410 LAONICI CHALCOCONDYLAE
xsoro» ἐσόμενον ὑφ’ ὑμῶν. ἡμῶν δὲ διαφόρων τς ὄγτων, xai δεδιότες, οὐκ ὧν πώνυ τε ῥᾳδίως ἐϑέλοιεν προσχωρεῖν οἷα δειμαίνοντες, καὶ οὕτω ῥᾳδίως ἄν κατορϑοῖτο ὑμῖν τὰ πρά- γματα ἐς τὸ παρόν. τόδε μέντοι παραινῶ ὑμῖν, ὡς μηκέτι τοῦ λοιποῦ διαίτῃ διαχρῆσϑαι τῇ αὐτῇ ἐς τοὺς ὑπηκόου" αὐὑμῶν, ἀλλὰ τοὺς ἀγαθοὺς μέντοι ἀμείβεσθαι κατὰ τὸ ὄδυνα-. τόν, τοὺς δὲ κακοὺς τιμωρεῖσθαι κατὰ δύναμιν, ὡς σὺν τοῖς ἀγαϑοῖς, εὖ ἴστε, εὐπετῶς δυνήσεσϑε χολάζειν τοὺς φαύλους. καὶ μηδὲ ἀνὰ... .. . ἐπιτρέποντας τὸ πᾶν ἐθέλητε owyye- psi», τί à» αὐτόματον ἀποβαίη; δῆλα γὰρ ὡς τοῦ xax? &10 τὴν βολείονα μοῖραν ἱδρυμένου, καὶ ταύτῃ δᾳδέως a» τρῖ- zOiyr0 ἅπαντες κακοὶ περὲ ὑμᾶς γενόμενοι, καὲ οὕτω ἐπιτρν βόμενοι κάκιστα ἂν ἀπόλοισϑε. χρὴ δὲ καὶ ἐκ τῶν παρῳχη- μένων τεχμαίρεσϑαι τὸ μέλλον ἔσεσϑαι ὑμῖν ἐπικήδειον. ὑμῖν γὰρ οὕτως ἔχουσι, καὶ ϑεραπεύουσι τοὺς μὴ ὑγιῶς ὑμῖν δια- iÛ Ὁ χδιμέγους, εἰς τοὐναντίον ἕκαστα περιέστη" καὶ εἰ μὴ 0 βα- V. 110σιλεοὺς νῦν εὖ ποιῶν ὑμᾶς τὴν χώραν αὖϑις ἀποδώσοι γε, εὖ οἷδ᾽ ὅτι οἴχοιτ᾽ ἂν ὑμῖν τὰ πράγματα διαφϑειρόμενα. ὡς οὖν ταύτῃ οὐ ἐπιτηδείως πολιτευομένων, δέοι ἂν ὑμᾶς ἐπὶ τὴν ἐναντίαν τραπέσϑαι. — xaxsiyo δὲ αὖ παραινῶ ὑμῖν, μὴ Ὁ
2. δεδοειότας P
passuros. nos enim, qui hostes eorum sumus, ubi conspicati fuerint, accedere ad nos recusabunt formidine occupati. huic meo couxilio si perueritis, rebus in praesentia ex animi sententia utemimi δος autem diligenter moneo, et hortor etiam ne deinceps vestros saldi- tos quemadmodum hactenus tractare velitis. verum bonis benefacere ne cessaveritia, malos vero poenis subdere ne omiseritis, et. utrinque maxima cura et indefesso studio hoc agite. nam si boni vos adiore- rint (iuvabunt autem, si beneficia vestra senserint), haud difiile erit punire malos. si igitur malis haud permiseritis quicquam im- pune facere, quid inopinati vobis poterit contingere? manifestum enim est, si improbi in bonorum ordinem redacti fuerint, facile omnet eo convertentur qui improbi in vos fuerint. et in hunc modum op- pressi et imminuti pessime peribitis. oportet autem a praeterius coniecturam facere, ut id quod in praesentia utile sit statuatur. τὸν rum vestri erga vos sic sunt adfecti, ut amore complectamtur eo: qui vos oderunt, et contrarium semper sequantur. et ni rez vestram vicem dolens vobis subsidio veniret, et regionem propemodum ami: sam redderet, bene scio de vobis rebusque vestris actum esset, cum igitur.rerum experientia doceat vos haud recte hactenus rem pobli- cam et principatum administrasse, videtur necessitas monere, imo po- stulare, ut porro aliter subditos imperio temperare in animum inde- eatis. et illud iterum sedulus moneo, ne sinere velitis, dum dom
DE REBUS TURCICIS L. ὙΠ]. 411
dixo. διατρίβοντας ἐᾶν ὑμῖν φέρεσϑαι τὰ noayuara ὅποι χω- ᾿οήη ὑμῖν, ἀλλ’ ἐπιόντας αὐτούς, 7» τινα αἰσϑάνησϑε, τιμω» εἶσϑαε αὐτίκα, μηδὲν μαλαχὸν ἐνδιδόντας. δύο γὰρ ταῦτα αἱ Τούρκους ἐποίησε μέγα δύνασθαι, σπουδῇ τὸ ἅμα τὸ na- P. 218 εἶναι ἁπανταχῇ καταλαμβάνοντας ὅτου ἂν δέοιντο, καὶ τοὺς γαϑοὺς ἀμείβεσθαι. ἐς τὰ μάλιστα. καὶ ἣν τι ἐς τὸ παρὸν ἢ ἐπιτρέπῃ τιμωρεῖσθαι τοὺς φαύλους, εἴκειν μὲν συγχω- οὔντας ὅτου ἂν δέοι, αὐτίκα δέ, ἐπειδὰν κατασταίη τὼ nga- ματα, μηκότε ἐπιτρέπειν αὐτῷ κακῷ ὄντι ἐξυβρίζειν, ἀλλ᾽ ijv ἐπεόντα ἀμύγνεσϑαι." ᾿
Ταῦτα τε ἔλεγε, καὶ ἐπὲ τοὺς ᾿Αλβανοὺς παρεκάλει τὸν στερον αὐτῷ ἕἔπεσϑαι. καὶ πρῶτα μὲν Ζημήτριος ἐλαύνων ἅμα εἷς Τούρκοις ἐπὲ Βορβοτίαν χώραν ἐρυμνήν, ἐς ἣν καταϑέ- 50. παῖδας τὲ καὶ γυναῖκας οἱ ᾿Αλβανοὶ éni τῷ στόματι B χὸς τὸ ἐπῳχοδόμησαν καὶ πυργίον, ἐνταῦϑα ἀφικόμενοι ἰϑλιόρκουν ἅμα ἄμφω τὼ ἡγεμόνες, καὶ Ἕλληνες τὸ ἅμα 4 Τοῦρκοε προσέβαλλον ὑπορύσσοντες καὶ ἐπειρῶντο ἑλεῖν. μέντοι νὺξ ἐπιγενομένη διεκώλυσεν αὐτοὺς οὕτω ἑλεῖν. ὑπὸ | τὴν γύχτα διὰ φάραγγος, ἐς ἣν καϑήχει τὸ ὅρος ὥρμηντο |: φυγὴν. οὗ μὲν o)» Τοῦρκοι αἰσϑόμενοι ὡρμημένους ἐς υγήν, αὐτίκα ἐπεισπδσόντες ἠνδραποδίσαντο ἄνδρας τὸ καὶ νναῖκας ἀμφὲ τοὺς μυρίους γενομένους. μετὰ δὲ ταῦτα ἐξ-
8. δὴ Ρ
itis, res vestras seditione dissipari: sed infestis animis ite contra * qui seditiones excitare nituntur, neque quicquam his ita delin- senübus mollius remiseritis. «duo enim illa Turcos ad maximam, exere potentiam , videlicet diligenter malos conquirere ubicunque xessitas exegisset, et meritis subdere poenis; deinde in bonos non sare conferre beneficia. et si quando instantia probibuissent son- ! poenis ferire, dare veniam peccantibus baud cunctabantur. verum ii iam omnia essent in tuto, nec quicquam periculi immineret, poe- * iis qui sic commeruerant infligebant, nec eos iniuriis certare si- bant, verum iniuriarum ultionem constanter expetebant."
His dictis, postremo eos hortabatur ut se sequerentur in Alba- 5. et primo quidem Demetrius adiunctis 'lurcis proficiscebatur ntra Borbotanem regionem munitam, in quam Albani custodiae causa tros et uxores deposuerant, in aditu murum et turrim exaedifican- & 60 cum venissent ambo duces, locum obsidione premere occi- unt. Graeci Turcique pariter murum subruentes vi in eam regio- m irruebant, si quo modo eam occupare possent. at nox super- niens impedimento fuit quo minus is locus in ditionem hostium niret. instante autem nocte per vallem, in quam mons desinit, ga dilabuntur Albani. verum Turci, ubi allatum est hostes fugam
419 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Celawvorvssg ἀφίκοντο ὃς τὴν Ἰθώμην, ἐναλλὰξ Emouévov τοῦ Θωμᾶ γεωτέρον ἀδελφοῦ τῷ στρατῷ, καὶ ἐπὲ πολέχνην ᾿Δετὸν καλουμένην, προσχωρήσασαν Κεντηρίωνε ὀλίγῳ πρόσϑεν. καὶ παρεστήσαντο μέντοι τὴν πόλιν, ἐφ᾽ ᾧ χίλια ἀνδράποδα τῷ στρατεύματε καὶ τὰ ὅπλα καὶ ὑποζύγια παραδιδόγαι. npos-5. ἐχώρησαν μὲν οὖν αὐτίκα καὶ οἱ λοιποὶ τῶν ᾿Αλβανῶν τοῖς ἡγεμόσι, διαπρεσβευόμενοι ἐφ᾽ ᾧ ἔχειν αὐτοὺς ἅττα δὴ ὑπη- γάγοντο, καὶ ἵππους καὶ ὑποζύγια ὅσα ἐληίσαντο μὴ φκοῦι- δόναι. ξυνέβησαν μὲν éni τούτοις τῷ ἡγεμόνι αὐτοῦ ἕκαστος.
Τουραχάνης μὲν ἐβούλετο ἀσϑενῆ ποιεῖν τὰ τῶν ije.10 νῶν πράγματα, Orts τοῦ λοιποῦ χρῆσϑαι αὐτοῖς ἐπετηδείως σφίσιν éni τὸ ξυνοίσειν αὐτοῖς δοχοῦν. ἐπεί τε δὴ ἔμελλεν ἀπελαύνειν, ἀφικόμενος αὖϑις ἐς λόγους ἀμφοτέροις τοῖς ἦγε. μύσιν ἔλεγε τοιάδε. “αὖ βασιλεῖς Ἑλλήνων, ἐμοὶ μὲν καὶ πρότερον τῇδε συγγενομένῳ εἴρηται ἱκανῶς ἐς ὑμᾶς ἃ φρο- γῶν τυγχάνω περὲ τὰ ὑμέτερα πράγματα. καὶ νῦν δὲ το σόνδε ἂν λέγοιτο, ὡς ὅὁμονοοῦσι μὲν πρῶτα ὑμῖν ἔσται agora. τὐάγαϑά, διενεχϑεῖσι dà καὶ ϑίχα γενομένοις τἀναντία vov- τῶν, ἔπειτα δὲ καὶ μὴ ἐπιτρέπουσι καϑ' ἡσυχίαν ἐξυβρίζειν τοὺς ὑπηκόους "jg ὑμᾶς, ἀλλὰ εφειδέστερον κολάζειν, μηδέ» 2) p. 219 ποτὲ ἡσυχίαν ἄγειν. οἧς κακοῦ μὲν ἡ ἀρχή, καὶ ἣν φαυλο- τάτη οὖσα τυχάνῃ προσοῦσα, ἐπὶ μέγα χωρεῖ αὐτίκα ὕβρεως,
22. ποοϊοῦσα ?
capessere, continuo signa inferentes cepere viros et mulieres circiter decem milia. his ita gestis exercitum moverunt Ithomam, Thoma fra- tre iuniore exercitum usque mutatis vicibus subsequente. hinc ex- ercitus ducitur contra urbem Aétum sive Aquilam dictam, quae ποῦ multo ante Centerionis partes secuta fuerat; quam in fidem hac cot- dicione receperunt, ut exercitui mille [mancipia, arma et iument traderent.* postea et caeteri Albani in dicionem venire haud abnve- bant, cum mitterent legatos ad duces, qui dicerent Albanos parete: esse imperata facere, si paterentur ipsos habere loca quae subegir sent, nec cogerentur equos et iumenta, quae praedando acquisivis- sent restituere. condiciones hae, quemadmodum duces singuli id sigoi- ficarunt, sunt acceptae, et ex eo singuli suis ducibus reconciliati sunt.
Turachanes autem id quaerebat ut res Albanorum infirmiores efficeret, ut in posterum principes iis uterentur commodioribus. δὶς vir cum iam adornaret abitum, denuo cum Graecis in colloquium venit, et in hunc modum disseruit. “Ὁ reges Graecorum, cum nuper apud vos sermonem haberem, satis, opinor, declarevi quid, quantum attinet ad res vestras, fieri velim. hoc autem nunc adiicere placuit. si concordes fueritis, res vestrae in tranquillo et felice requiescent statu; at si discordes fueritis et dissensiones moveritis, contrarium
DE REDBUS TURCICIS L. VIII. .. 443
καὶ πολλαπλασίων γιγνομένη αὐτὴ ἑαυτῆς οὐκέτι κατασχετὴ V.111- γίγνεται. ὡς δὲ μὴ dya9d* φίλα γάρ, ἐφ᾽ ὅ τι ἂν τρέποι-
ιὁ τις κινούμενος, τοῦτο ὡς τὰ πολλὰ αὔξειν καὶ μέγα dmo- δείκνυσϑαι, τέ ἂν ἐπιτηδεῦον τυγχανει." ταῦτα εἰπὼν καὶ δεξιωσάμενος τοὺς ἡγεμόνας ἀπήλαυνε.
Καὶ τούτοις μὲν ὡς τοὐναντίον κατέστη ἅπαντα" εἰς ᾿ ap τὸ ϑεραπεύεεν τετραμμένοι ξκάτεροι, πρὸς ἀλλήλους τὸ νώμῃ, τὰ σφέτερα αὐτῶν διενεχϑέντες, ἐρίζοντες ἀλλήλοις τύγχανον ὁπότερος ἄν μάλιστα εὖ ποιῶν φαίνοιτο, coté do-B εἶν αὐτοὺς χαρέζεσϑαι. καί τινες τῶν παρ᾽ αὐτοῖς τὰ πρῶτα pooudvoy, ἐναγόντων v6 καὶ ἐπὶ ξυγωμοσίαν προκαλουμέγων Ug ἄλλους, ὥστε ὄμοφρονεῖν οὕτω κωλύειν διενοσῦντο. αὖ- rM τε σφίσε κακοδαιμονοῦντες ἐπέτρεπον τὰ πράγματα σφί- "» αὐτοῖς φϑείρεσϑαι. “Ἰουκάνης τὲ ὃ Πελοποννήσιος, καί uvac τῶν Βυζαντίου ἐπαγόμενος, συνίστα τὸ τοὺς Πελοπον-- σίους τε ἅμα καὶ ᾿Αλβανοὺς ἐφ’ ᾧ σφίσε τε αὐτοῖς ὧν yu ἐπιτηδείους, καλῶς πολιτεύεσϑαι, καὶ ὥρμηντο μὲν óni doàyy, μέγα ϑυνάμενόν τε ἐν Πελοποννήσῳ καὶ Κόρινϑον C mi μοῖραν οὐκ ἐλαχίστην τῆς Πελοποννήσου ἐπετροπεύοντα. αἱ οὐ προσέετο μὲν οὗτος, οὐδὲ συγχωρῶν. ἔνϑα δὴ ovre
2. φιλεῖ ἃ. ὃ τε ἂν ἐπιτηδεύων τυγχάνοι 6. εἰς τοὐ- vayi(ov μετέστη 8. «à σφέτερα αὐτῶν post ἐχάτεροι Ρο- nendum. .
rum quae in medium adduxi .eveniet. in primis operam date ne ubditi vestro imperio conviciis vos proscindant, dum alta fruimini pa- e: verum impensius contumeliarum et iniuriarum auctores punire ne essaveritis. mali enim principium , quamvis pessimum sit, attamen ontinuo ad magnas procedit contumelias; quae ubi auctae fuerint, e ipsas haud amplius sustinere possunt. itaque ne quis id bonum ensuerit. solet enim id cuius quis amore rapitur, usque crescere t incrementa sumere, quicquid tamen ingruat." haec locutus Pelo- nnesi ducibus dexteram porrigit ; quo facto abiit.
Caeterum longe alia quam hic praeceperat, secuti sunt studia. iam dum uterque ad suos colendos et beneficiis devinciendos esset nior, usque discordias inter sese foverunt, dum uterque suos naiore indulgentia habere niteretur, quo eos sibi magis fidos para- el. itaque toti ad grati&candum propendebant duces quidam apud ios viri primarii reliquos ad seditionem et coniurationem instiga- nt; quod quidem ideo fiebat, ut discordia exoriretur et illorum onecrdiam inhiberent. interim duces his, quasi malo daemone in- itati, res suas raiseri corrumpendas commisere. Lucanes Peloponne- iacus adducens quosdam Byzantios, Albanos et Peloponnesios ad 'onspirationem impulit, ut pro suo arbitrio, nen ducum, res publi-
414 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ὃν ἐτάξαντο 'φόρον ξυμφερομένων, ovre τῶν Πελοποννησίων οὔτο τῶν ᾿Αλβανῶν, οὔκ εἶχεν ἀπάγειν τῷ βασιλεῖ, ἣν δὲ αὐτοῖς ὅ ἐπέτειος φόρος μύριοι καὶ δισχίλιοι χρυσίου στα. τῆρες.
Οἱ μὲν Ἕλληνες οὕτω ἐν οὐδενὶ λόγῳ ὕπὸ σφῶν αὐτῶν" ἐπιτριβόμενοι χατὰ βραχὺ ἀπώλλυντο. τὸν τε γὰρ qóoo αὐτοί τε οἱ ᾿Αλβανοὶ καὶ οἱ Πελοποννήσιοι οὐκ ἔφασαν duo διδίναι, ἂν μή τις αὐτοῖς ἐπιδιελόμενος τὴν χώραν ἐπὶ τοῖς
Ὁ ἴσοις τὸ καὶ ὅμοίοις ξυμβαίη. ἀλλ᾽ ἐχρῆν μὲν ταῦτα τύχην οὐκ dya95» φερόμενα ταῦτ᾽ ἄρα ἰσχὺν σφίσε τὴν τελευτήν τ καὶ οὕτω ἀποβήσεσθαι ἐς τὸ μηδὲν εἶναι γενόμενα.
Βασιλεὺς δὲ ὃ εχμέτης τὴν δευτέραν ὅτε μετὰ τὴν Βυζαντίου αἵρεσιν ἐστρατεύετο ἐπὶ Τριβαλλοὺς καὶ Νοβύπυρ- yov πόλιν ἐντὸς τοῦ βασιλέως χώρας παρὰ ποταμὸν Mopc- Ba» καλούμενον, ὃς καὶ πρότερόν μοι δεδήλωται ῥέων ἀπὸ B τῆς Πριστίνου τῆς βασιλέως χώρας, καὲ ἐκδιδοῖ ἐς τὸν Ἴστρον. ἐνταῦϑα γενόμενος τὰ στρατεύματα μὲν αὐτῷ ξύμπαντα ἐπέ-
p.220 δραμον τὴν Τριβαλλῶν χώραν, καὶ ἀφιππάσαντο τὴν χώραν ληισάμενοι, αὐτὸς δὲ ἐπολιόρκει τὴν πόλιν, τηλεβόύλοις ὑπτί. oic βάλλων τὰ ἐντὸς τῆς πόλεως. ἐξεύρητο δὲ τῷ βασιλεῖαι τούτῳ αὕτη 7) τῶν τηλεβύλων ὑπτίων κατασχευή. καὶ ἐπα-
9. ταῦτα χατὰ .? et mox τοιαύτην ἄρα ἴσχειν ἢ 15. ὡς P 18. ἀφεππάσαντα P
cas suas administrarent. bac coniuratione freti pergebant ad Aisnem, cuius auctoritas in Peloponneso erat maxima, ut qui Corinthum necnon modicam Peloponnesi partem regebat. hic eos nequaquam admitte bat, neque quicquam iis concedebat. exinde cum Albani et Pelopon- nesiací tributum, quod imperatum erat, pernumerare abnuerent, ne Asanes id ad regem perferre potuit. tributum autem annuum pende- bant duodecim milia aureorum staterum. Quapropter in hunc modum mutuis discordiis attriti Graea paulatim peribant. nam propalam iactabant Albani et Peloponnesi se tributum non exoluturos, nisi inter ipsos régio universa aequaliter divisa fuisset. oportebat sane haec, cum pnm propitia fieret for. tuna, ipsis exitium adferre, et planissime ad nihilum redigere. Rex quidem Mechmetes secundam capto Byzantio expeditionem contra Triballos et Novopyrgum urbem sumpsit. baec intra regu re gionem sita est prope flumen Morabam , qui fluens a Pristino reg regione, et huc veniens in Istrum exhauritur. exercitus regius unl- versus grassabatur per 'Triballorum regionem universam: equitatu quoque in hanc emissus praedas rerum omnium confertim agebat. ipse autem circumsederat parte copiarum urbem, et supino bombir- arum iactu gravissime, quae intra eam erant, adfligebat. bombir-
ΓΕ EXXEBUS TURCICIS L. VIII. 415
ὃς πὸν ἀέρα τὸν λὥον, καταβαίνων δὲ βάλλει ἐς exz O23 ὁ τηλεβολιστῆς, σημεῖον κομιζόμενος, καὶ »χάνεαε τοῦ σχοποῦ ἐς τὸν μετεωρισμὸν τοῦ λί- &» οἷὧὖὖ» τὴν πόλιν τύπτων ἐπὲ ἡμέρας ἱκανὰς ς νοε»εοῦντας προσχωρῆσαι αὐτῷ. — inei τὸ δὴ v, v« nna καὶ τὰ πλείστου ἄξια ἀφελόμενος, &vec οωἰστεαγαγὼν ἐς ἀγδραποδισμόν, τοὺς ἄλλους Β
δεκεκεελεπὼν διὰ τὴν μετάλλου ἐργασίαν, ἣν μά- » ταὺςτἢ χωρίων ἐπιστάμενοι ἐτύγχανον. πρόσο- OUx ἐλαχίστη τοῦ βασιλέως, ἀπὸ τῶν ἐνταῦϑαν. 1721 λω» τῆς πόλεως ταύτης. ὁ δὸ Τριβαλλῶν ἦγε. &vOo rz" αὐτὸν ἐπιόντα βασιλέα Πϊεχμέτην, ᾧχετο ἐπὲ ἸΠ αεονίας καὶ ἐπὶ Χωνιάτην, δεδιὼς μὴ ἐς óQqv εἰὐφεκόμενον πολιορκοῖτο καταστάς, καὶ ὀδεῖτο ἐπαμεύνεεν προσήκοντι τὸ καὶ ξυγγενεῖ ὄντι. καὶ κἀκείνῳ τιμωρεῖν, ἐπὲ δὲ Σπενδερύβην ἔπρασσε α £m γενέσθαι οἱ εἰρήνην. οὗτος μὲν ἐπεβίω οὐ ρον, καὲ οπέϑανεν, ἐχώρει dà ἣ ἀρχὴ πρὸς Ἐλεα-- νεώτερον αὐτοῦ παῖδα. οἱ δὲ τυφλοὲ αὐτίκα ἐπὲ. , τοῦ ἡγεμόνος χρήματα ὑφελόμενοι ὅσα ἐνεχώρει;
γαγὼν P 8. ὥχησεν Ρ 13, Παίονας ὗ 14. πο- 7
erectas, supino iactu lapides in altum torquentes, primus i venit. nam bombardae illae erectae , , sive mortaria, in )um sublimem iaculantur. qui deinde delapsus id peni- 10d a bombardario fuerit directus, sternit et. comminuit. m globi certitudo est, ut nullo modo aberret a scopo quem rius animo destinarit, quamvis globus in altum eiectus fue- s igitor plurimis Mechmetes oppidanos in hunc modum eandem eos deditionem facere coegit. ubi semet ipsos sua- regis tradidere, ipse suppellectilem et pretiosissima quae- jens, et partem quandam hominum in mancipiorum condi- rausfereng , reliquos ibi habitare passus est, mazime pro- alli opus, cuius in primis istius regionis incolae periti cen- nec contemnendus regi reditus est ex metallis quae sunt am urbem, Tribellorum princeps Georgius, cognito contra metem hostili animo pergere, abiit transiens in Pannoniam latem, veritus si Senderoviam venisset, ne obsideretur a rege. iaque Choniaterh ne se amicum et propinquum desereret, iterrime ἃ vi Turcorum asserere. ubi autem Georgius tan- tcit apud. regem ut pax fieret, non multo post expiravit. suc- principatus devolvebatur ad Eleazarum filium iuniorem. at lephanus et Georgius continuo surripientes pecunias quotquot
416 LAONICI CHALCOCONDYXLAE
ἀφίκοντο παρὰ βασιλέα, xai χώραν παρεχομόνου τοῦ fac λέως ἱκανὴν τὴν δίαιταν ἐποιοῦντο. βασιλεὺς μὲν οὖν τούτῳ ἀπάγοντι φόρον ἱκανὸν, ἐς δισμυρίους χρυσέου στατῆρας, 1456010»dac τὰ ἐποιήσατο, καὶ ἐς τὸ ἐπιὸν ὅτος ἐστρατεύετο ἐπὶ ἸΗπελογράδην τὴν πῤλιν Παιόνων. αὕτη δὸ ἥ πόλις uin; Ὁ ὡς πρότερόν μοι δεδήλωται ἐπὶ ᾿Αμουράτεω, παρὰ τὸν Ἴστρον ἀφ᾽ ἑνὸς πλαγίου, ἀπὸ δὲ ἑτέρου ἐπιρρέοντος Σάβα τοῦ πο- ταμοῦ καὶ ἐκδιδόντος ἐς τὸν Ἴστρον ἀμφίρρυτος γένεται ἡ πύλις ἀμφοῖν τοῖν ποταμοῖν παραρρεύντών. Ἐπὶ ταύτην δὲ τὴν πελογράδην ἐστρατεύετο Μϊεχμέτης 1ῦ ὃ "duovpareo, καὶ πρότερον ἐπὲ Ἰλλυριοὺς στρατεύματα ἔπι- πέμψας ἡγουμένου Θερίζεω xai ““Δέεω roS. ἹΜιχάλεω. πρὸ; dà καὶ ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ συνῆπτο αὐτῷ πόλεμος πρὸς βασιλέα Κολχίδος τῆς Τραπεζοῦντος. καὶ τριήρεις ὀπιπέμψας ἐδῆου τε τὴν Koly(da, καὶ ἤπειρον, κατὰ ϑάλατταν, ἡγουμένου τοῦ P.221 Χητύρεω τοῦ τῆς ᾿Αμασίας ὑπάρχου. ὡς μὲν oU» χήρυχα &neune περιαγγέλλοντα παρεῖναι αὐτῷ τὰ στρατεύματα ἐς ᾿Αδοιανούπολιν, ἐξελαύνει αὐτὸς ἔχων τάς το ϑύρας καὶ τοὺς νεήλυδας, καὶ χαλκὸν μὲν παρὰ τοὺς τηλεβόλους ἔμπλεον φε" ρόμενος διά v6 νηῶν αὐτῷ καὶ καμήλων ἤλαυνε διὰ τῆς Toc βαλλῶν χώρας. καὶ ἐξένιζε μὲν ὃ τῆς Σπενδερόβης ἡγεμὼν τόν τὸ βασιλέα xai τοὺς ἡγεμόνας, δῶρα πέμπων ὡς μέγι-
15. xar! ἤπειρον
poteráànt, venere ad regem; qui cum his regionem assignaret, fictom est ut victum nanciscerentur suílicientem. pax autem cum eo coare- nerat ut quotannis tributum maximum ferret , videlicet viginti milis staterum auri. eo anne qui sequebatur, expeditionem contra Belgn- dum urbem Pannoniae suscepit. urbs haec, quemadmodum docoimu cum scriberemus de Amurate, ab uno latere iuxta Istrum aita est, 5 latere altero alluitur Savo, qi se in Istrum effundit; ab utroq»* circumfluitur ea urbs, si quidem ambo praeter eam labuntur.
Contra hanc exercitum duxit Mechmetes Amuratis filius: pre tamen cum parte copiarum contra Illyrios ire iussit Therizem et Halies Michaelis filium. praeterea eodem tempore bellum ei erat cum (ob chidis rege, qui praeerat Trapezunti. mittens igitur triremes, quara dux erat Chetyres Amasiae praefectus, Colchidem et maritimam Col chidis: regionem evastabat. «ubi igitur voce praeconis, quem per vs versum regnum miserat, exercitus suos Adrianopolim excivit, in mili- tigm profectus est ipse, ducens ianuae milites et peregrinos; et nx vibus subvehebat camelisque portabat aeris plarimum ad bombsri» funderidas, iterque fecit per Triballorum regionem. Triballorum du hospitaliter et benigne regem et duces tractavit, mittendo iis mune:
DE REBUS ΤΌΒΟΙΟΙΘ L. VIII. 417
xa, παρεσχευάζετο μέόντοι καὶ αὐτός, ἣν Πήπελογράδη ἁλω- γοιτο, αὐτίκα καὲ αὐτὸς πολιορκησόμενος. ἐπελάσας δὲ ἐπο- Lópxet τὴν πόλιν. ὄκειτο διὰ μέσου τοῖν ποταμοῖν ἐἰσϑμιός, B ἑπτὰ στάδια μάλιστα τὸ εὖρος" ἔνϑα δὴ καϑιστὰς καὶ στρα- τὑπεδευσάμενος ἐπολιόρκει τὸ ἄστυ, καὶ ἔπαιδ μὲν τὴλεβόλοις τὸ τεῖχος, καὶ οὗ νεήλυδες τοῖς στεγάσμασιν ἀγχοῦ γενόμενοι ιοῦ τείχους ἐτόξουόν τὸ τοὺς Παίονας. στρατόπεδον δὲ καὶ rojro μέγα βασιλέως ἐγένετο. ἐννοούμενος δὲ ὃ βασιλεὺς ὡς ἤν ἐπικρατήσῃ τοῦ ποταμοῦ καὶ μὴ δυνατοὶ οὖσιν ἔτι τοῦ luno? διαβαίνειν οἱ Παίονες ἐς τὴν πόλιν ἀπὸ τῆς ἀντιπέ- ραν τοῦ ποταμοῦ ὁπαμύνειν, ὅᾷον αὐτῷ προσχωρῆσαι τὴν wh» [ἁλώσεσθαί οἱ τὴν πόλι»), ἐπλήρου ναντικόν πολύ, δα mra τὴν παρίστρεον χώραν αὐτοῦ ἐξηρτύετο, καὶ παρεσκευά-- ἴπο ἀμφὶ τὰ διακόσια πλοῖα, ταῦτα πληρώσας τόν τε nora- μὸν χατασχήσων, διακωλύδιν τὴν Παιόγων δύναμιν διαβαί.- vu» ἐς τὴν πόλιν, καὲ τούς γ80 ἐν τῇ πόλει ἀπολαβὼν ἐντὸς v. 113 ταύτῃ ἐμπολεορκήσειν. τὰ μὲν οὖν πλοῖα ἀνήγετο ἐς τὸν πο- ταμὸν ἀπὸ Βιδίνης τῆς πύλεως, xoé ἡμέρας τινὰς ἐχράτει τοῦτο καξὰ ταῦτα τὰ χωρία τοῦ ποταμοῦ. ὃ δὲ Παιόνων βααιλεὺς (ἐστρατοπεδεύετο γὰρ καὶ αὐτὸς ἐς τὴν καταντικρὺ χώραν τοῦ Πἤπελογράδη στρατεύματε πολλῷ) πληρώσας καὶ Ὁ
1. post j» cum, H. omisi ἐν.
maxima. nam ducem Triballorum haud fallebat, se continuo armis Mechmetis debellandum, ubi primum in Turcorum dicionem Belgra- dum concessisset. rex igitur hostilia spirans exercitibus eam urbem tireumsedit. est autem in medio utrorumque fluminum isthmus, la- litudine mazime septem stadiorum. eum locum castris permuniendis delegit, idemque urbem oppugnabat, haud cessans murum bombar- dirum globis quassare. praeterea peregrini pluteis praeparatis mu- Diti, com proxime ad murum subiissent, sagittis Pannones petere haud intermittebant. castra regis maxima erant. rex autem cogitabat, si lumen solus obtineret et Pannones prohiberet, ne ex altera fluminis ripa ipsis aditus in urbem pateret, se facilius. resistere hostibus et landem urbe potiri posse: proinde copiis navalibus, quae erant per regionem Tstro affusam dispersae, naves quae praesto erant implevit. naves autem numero erant ducentae. his fretus. enilebatur obtinere lumen et inbibere Pannones, ne possent in urbem transgredi. prae- lerea cum in hunc modum a reliquis intercepisset δὲ quasi inclusis- iet oppidanos, ad urbis oppugnationem, quam facilem sic fore puta- bat, totis viribus accingebatur. naves in flumen deducebantur ab urbe Bidina, et aliquot diebus flumen, quod eam regionem praeterlabitur, fortiter obtinebant. at Pannonum rex, qui cum magnis copiis castra posuerat in regione quae ex opposito erat, milite complet naves opti-
Chalcocondylas. 27
418 LAONICI CHALCOCONDYLAE
αὐτὸς πλοῖα ra κράτιστα, ὅσω ἐπὴν αὐτῷ ἐν τῇ Πούδῃ, κα- τέβη διὰ τοῦ ποταμοῦ óc ναυμαχίαν ποιησόμενα μετὰ τῶν τοῦ βασιλέως πλοίων. ἀνῇει μὲν καὶ τὰ βασιλέως πλοῖα ἐπὶ πολὺ τοῦ ποταμοῦ κατὰ τὴν τῶν Παιόνων χώραν. καὶ δη- οὔντες éxat0» xaé ἐληίζονεο. usv' oV πολὺ δὲ καὶ ὃ τῶν" Παιόνων στόλος κατῇει, καὶ ἐμβαλόντα τοῖς πλοίοις τοῦ βα- σιλέως κατέδυσε μὲν ἔστιν &, εἶλε δὲ καὶ ἀμφὲ τὰς εἶχυσι γαῦς. καὶ οἱ Παίονες διαχρησάμενοι τοὺς avdpag, καὶ ἐς τὡς ναῦς κενὰς οὔσας τὰ σώματα καταϑέμενοι τῶν φαρμε- κῶν, φορμηδὸν αὐτὰ ταξάμενοι, ἐνῆχαν φέρεσθαι vao τοῦ 0 ῥοῦ ἐς τὸ βασιλέως στρατόπεδον. xai οὗτοι μὲν οὕτω da — p. 2 λοντο, αἱ δὲ λοιπαὶ ἔφευγον σπουδὴ ἐπὲ τὸ τοῦ βασιλέος στρατόπεδον, καὶ ἐπωχείλαντες τὰ πλοῖα ἐς τὸ σερατύπεδον ἀπέβησαν. ταῦτα μέντοι αὐτίκα € βασιλεὺς ἐνέπρησεν, ὡς ὧν μὴ ἐπιπλέοντες αὐτὼ οἱ Παίονες ἕλωσι. τοῦ μὲν οὖν πο- ταμοῦ τὸ ἀπὸ τοῦδε ἐπεκράτουν οἱ Παίονες, καὶ ἐκομί- ζοντο &x τῆς καταντιπέραν ἠπείρου ἐς τὴν πόλεν, ἐς gvla- κὴν τοῦ ἄστεος, ἄλλοι τε καὶ δὴ καὶ Χωνιάτης σὺν τοῖς περὶ αὐτὸν καὶ Kanirgavoc ὃ Ναζηραῖος, σοφός τε xai ἐς τὴν ϑρησκείαν ἀνὴρ παρὰ τοῖς πρὸς ἑσπέραν ἔϑνεσι μέγα Βεὐδοκιμῶν. δ ἃ δὴ ἐπὲ τοὺς ἐν Βράγῃ τῇ μεγάλῃ τῶν Βοέ-
9. φαρμάχων P
mas quas Budae habebat. et secundo flumiue pergit contra Turcum, ut qui cum eo navale praelium esset commissurus. regiae nave contra flumen enisae ascenderant ad maximam Pannoniae pirtem, vastando urendo et praedando quaecunque casus obtulisset. verum haud multo post obviam procedit Pannonum classis hosti; et impeta invadentes regias naves quasdam demersere, et cepere naves circitet viginti. Pannones interfectis viris qui in navibus fuerant, aediculss in naves viris vacuas ponunt, et classem universam in ordines ex- plicantes secundo flumine ad hostilia castra contendebant. Turci quidem in hunc modum necati interierant. caeterum naves reliquae quae non venerant in Pannonum manus, celeri fuga ad regia castra properant; et naves in portum ubi regia castra erant impingentes, et navibus egredientes, intra castra se recepere. has quidem naves illico rex incendi curavit, ne in Pannonum potestatem redigerentur. Pan- nones ex eo tempore flumine potiebantur, et ex continente, quae e regione erat, ferebantur in urbem, ut eam defenderent ab hostibus. in hanc ingrediebatur stipatus suis Choniates ; praeterea Capistranu: Nazaraeus sive monachus, cuius auctoritas in religionis negotio ma- xima habetur apud Occidentales. nam quia insignis pietate vir erat, missus est auctoritate pontificis ad Boemos Pragam urbem magnam inhabitantes,' qui colebant Apollinem, ut eos abnegata ista impietate in
DE REBUS TURCICIS L. VIII. 415
φίασι μὸν ἄνω ὃς τὸν ἀέρα τὸν λίϑον, καταβαίνων dà βάλλει ἐς ὅτι a» ἰϑύνοι αὐτὸν ὃ τηλεβολιστής, σημεῖον κομιζόμενος, καὶ δαιμονίως τυγχάνει τοῦ σκοποῦ ἐς τὸν μετεωρισμὸν τοῦ M- ϑου. οὕτω μὲν οὖν τὴν πόλιν τύπτων ὀπὲ ἡμέρας ἱκανὰς δἤναγκασε τοὺς ἐνοικοῦντας προσχωρῆσαι αὐτῷ. ἐπεί τε δὴ προσεχώρησαν, τὼ ὄπιπλα καὶ τὰ πλείστον ἄξια ἀφελόμενος, καὶ μοῖράν τινα ἀπαγαγὼν ἐς ἀνδραποδισμόν, τοὺς ἄλλους Β ᾧχισεν αὐτοῦ καταλιπὼν διὰ τὴν μετάλλου ἐργασίαν, ἣν ud- λιστα δὴ τῶν ταύτῃ χωρίων ἐπιστάμενοι ἐτύγχανον. πρόσο.. ἴῦδος δὲ αὕτη οὐκ ἐλαχίστη τοῦ βασιλέως, ἀπὸ τῶν ἐνταῦϑαν. 112 αὐτοῦ μετάλλων τῆς πόλεως ταύτης. ὃ δὲ Τριβαλλῶν ἦγε. uà» ὡς ἤσϑετο ἐπ’ ἀὐτὸν ἐπιόντα βασιλέα DMeyuérgv, ᾧχετο μὲν διαβὰς ἐπὲ Παιονίας καὶ ἐπὶ Χωνιάτην, δεδιὼς μὴ ἐς τὴν Σπενδερόβην ἀφικόμενον πολιορκοῖτο καταστάς, καὶ ἐδεῖτο ibuiv αὐτοῦ ἐπαμύνειν προσήκοντί τὸ xai ξυγγενεῖ ὄντι. xod ἐδόκει μὸν κὠκείνῳ τιμωρεῖν, ἐπὶ δὲ Σπενδερόβην ἔπρασσε πρὸς βασιλέα γενέσθαι οἱ εἰρήνην. οὗτος μὲν ἐπεβίω οὐ πολλῷ ὕστερον, καὶ ἀπέϑανον, ἐχώρει δὲ ἣ ἀρχὴ πρὸς "Elsa- ζαρον τὸν νεώτερον αὐτοῦ παῖδα. οἱ δὲ τυφλοὲ αὐτίκα dni 7j τελευτῇ τοῦ ἡγεμόνος χρήματα ὑφελόμενοι ὅσα ἐνεχώρει;
-
7. ἐπαγαγὼν P 8. ὥχησεν Ρ 13. Halovag? 14. πο- λιορχοῖῦ
das autem erectas, supino iactu lapides in altum torquentes, primus fex ille invenit. nam bombardae illae erectae , , sive mortaria, in aérem globum sublimem iaculantur. qui deinde delapsus id peni- tus ad. quod ἃ bombardario fuerit directus, sternit δὲ comminuit. tanta autem globi certitudo est, ut nullo modo aberret a scopo quem bombardarius animo destinarit, quamvis globus in altum eiectus fue- rit. diebus igitur plurimis Mechmetes oppidanos in hunc modum laedens, tandem eos deditionem facere coegit. ubi semet ipsos sua- que fidei regis tradidere, ipse suppellectilem et pretiosissima quae- que accipiens, et partem quandam hominum in mancipiorum condi- cionem transferens, reliquos ibi babitare passus est, mazime pro- pter metalli opus, cuius in primis istius regionis incolae periti cen- sentur. nec contemnendus regi reditus est ex metallis quae sunt luxta istam urbem, Triballorum princeps Georgius, cognito contra te Mechmetem hostili animo pergere, abiit transiens in Pannoniam ad Choniatem, veritus si Senderoviam venisset, ne obsideretur a rege. rogabat itaque Choniaterh ne se amicum et propinquum desereret, verum acerrime a vi "Turcorum asserere. ubi autem Georgius tan- lum effecit apud regem ut pax fieret, non multo post expiravit. suc- cessio principatus devolvebatur ad Eleazarum filium iuniorem. at caeci Stephanus et Georgius continuo surripientes pecunias quotquot
490 LAONICI CHALCOCONDYLAE
βησαν oi νεήλυδες, καὶ ἀποβώντες τοῦ τείχους εἰσεχέονιο ἐς τὴν πόλιν, καὶ εἰσπεσόντες ἐνόμιζον ἤδη κατειληφένω τὴν πόλιν. οἱ δὲ à» τῇ πόλει καὶ οἱ περὲ Χωνιάτην de παρυ- Υ. 17ὰ σχευσάμενοε ἐπέμενον ὥστε εἰσελϑεῖν τοὺς νεήλυδας. οἱ μὲν γὰρ ἐν τῇ ἀκροπόλει ἑστῶτες ξύνϑημα ἔσχον, ἐπειδὰν ἡ σαλ-" πιγῈ σημῆνοι, ἐέναι ὁμόσε᾽ ἐπὲ τοὺς νεήλυδας " οἱ δὲ περὶ p.223 τὰς ἐπάλξεις καὶ τοῦ τείχους ὑποχωρήσαντες, ἐπηγγέλλετο γὰρ σφίσιν οὕτω ὑπὸ τοῦ Χωργιάτου, dore ἐν ἀδείᾳ τοὺς νεῆλο- δας εἰσιέναι ὁπὲ τὴν πόλιν͵ καὶ ὁπόταν σημήνοι ὃ σαλπιγετὴς τῇ σάλπιγγε, καὶ αὐτοὺς ἰόντας δρόμῳ καταλαμβάνειν nm ξαυτοῦ χώραν ἕκαστος, καὶ ἀπειλημμένοις χρῆσϑαε τοῖς wn λυσιν ὅ τε ὧν βούλωνται. οἱ μέντοι νϑήλυδες ξωϑεν eg zow- ἐβαλον, αὐτίκα ἐπεισπεσόντες, οὐδενὸς σφίσεν ἐμποδὼν one; (ὑπεξεκεχωρήκεσαν ἤδη οὗ Παίονες, ὡς τὸ σύνθημα) καὶ v- μίσαντες πεφευγέναι εἰσοχέοντο, ὡς ἐδηλοῦτό μοι, ἐς τὴν πώ λιν, καὶ τραπόμενοι ἄλλος ἄλλῃ διήρπαζον τὴν πόλιν. ἐπεὶ Β δὲ τὸ σύνϑημα ἐδίδοτο καὶ ἡ σαλπιγξ ἐσήμαινεν, οἱ μὲν περὶ τὰ τείχη πρότερον ὄντες αὖϑις ἔϑεον ἐς τὰς ἐπάλξεις xai. ἀπελάμβανον εἰσω τοὺς νεηλυδας, οἱ dà περὲ ΣΧΧωνιάτην i ὁμόσε ἐπὲ τοὺς νεήλυδας. οὗτοι μὲν οὖν ὡς κατεῖδον τοὺς ἀπὸ τῆς ἀκροπόλεως Παίονας σφέσιν ἐπιόντας, ἀνεχώρουν ἐπὶ 6. δὲ om P et cornua canere iubet, et peregrinos in murum ductabat. bi me- rum continuo scandendo superarunt; et qua cuique liberum erat, iu urbem fundebantur. qui cum in urbem intrassent, 86 eam cepisse existimabant. at Choniates cum suis instructi et armati expecabant occulte, donec peregrini omnes in urbe intrassent. nam qui ἰδ arte consistebant, tesseram acceperunt ut ubi primum tuba sonum dedis- set, peregrinos confestim adorirentur. praeterea qui antea pet m9- rum erant dispositi, iussu Choniatis a muro decesserunt. nam bis id | ideo praeceptum erat, ut peregrini maiore securitate jn urbem pe netrarent. iussi tamen suut ut. ubi primum tuba cecinisset, ad m» rum singuli, et ad ea loca quae defendenda suscepissent, curi * proriperent, ut peregrinis, quos ab reliquis intercepissent, pro arbitr uti possent. verum peregrini ubi primum oppugnationem sunt 2v spicati, urbem nemine resistente et prohibente ingressi sunt. Pas nones enim, quemadmodum moniti erant, retrocesserunt et se occul- tabant, peregrini autem cum crederent Pannones fuga esse dilaps* raptim in urbem procursantes alius alio ad praedam convertebanter. cum autem, quemadmodum convenerat, tuba sonuisset, qui prius mt-- rum defensarant, celeri cursu se singuli ad sua loca contulere, et peregrinos incluserunt intra urbem. Choniates iustructa acie cont!
peregrinos ibat. hi videntes Pannones ex arce prodeuntes adversn se pergere, ad murum retro ire instituunt. cedentibus peregrinis atr-
DE REBUS TURCICIS L, ὙΠ]. 491
| τεῖχος. ἀναχωροῦσι δὲ αὐτοῖς oi Παίονες καὶ ἐπέχειντο κλεπῶς καὶ διέφϑειρον πολύ τι πλῆϑος αὐτῶν. οἱ δὲ ἄλλοι ς ἐς τὸ τεῖχος ὥρμηντο xai ξώρων καὶ ἐνεαῦϑα τοὺς Παίο- ις ἐς τὰς ἐπάλξεις, ἐβιάζοντό τε τοὺς Παίονας καὶ vnsp- fortc ἤγοντο ἐς τὴν τάφρον. οὕτω μὲν οὖν τότε οἱ Παίο- € ἐξεώσανεο τοὺς νεήλυδας καὶ ὑπορεβαέγονεο τοὺς βαρβά- C wc* μετὰ δὲ δξοδον κοινὴν ποιησάμενοι οἱ περὶ Καπιστρᾶ- » καὶ οἱ ἄλλοε Παίονες πρὸς τοὺς ἐν τοῖς τηλεβόλοις τοῦ ισιλέως, μαχεσάμενοι ἐτρέψαντο αὐτοὺς καὶ ἔποχράτουν τῶν λεβόλων. βασιλεὺς δὲ ὡς ἑώρα ὑπὸ τῶν Παιόνων ἐχομέ- υς τοὺς τηλεβόλους, δεινὸν ποιησάμενος συνέβαλε μὲν ταύτῃ V ἐμάχετο ἰσχυρῶς, xai οὐδ᾽ ὡς ἠδυνήϑη ἐξώσασϑαι ἀπὸ ἦν τηλεβόλων τοὺς Παίονας, ἀλλ’ ἀπειράώποτο. οἱ μὲν δὴ αἰονες ὀνταῦϑα 705 ἐπηυλίζοντο, καὶ τούς τὸ τηλεβύλους ἐψάμενοε ἐς τὸ βασιλέως στρατόπεδον ἐπαφίοσαν. ἐπεὶ δὲ σημβοία ἣν τῆς ἡμέρας, καὶ τοὺς γιγνομένους τρύπους καὶ Ὁ γιγνόμενα ἐπηγγέλλετο αὐτοῖς τοῖς καταντικρὺ Παιῦσιν, ὑμίζοντο ἤϑη ὀνταῦϑα ναῦται οὐκ ὀλέγοε αὐτῶν, εἰς τὴν λιν μὲν οὐκέτε ἀλλ᾽ ἐς τὸ στρατύποδον. καὲὶ ἐπεξῆλ- » μέντοε καὶ οἱ τοῦ ἄστεως, καὶ δκατέρωθεν βάλλοντες τὰ ἐπάρσεως ἐς τὸ τοῦ βασιλέως στρατόπεδον καὶ óua- γῖο, καὶ σχηνὰς ἔστιν ἃς κατέβαλλον τοῦ στρατοπέδου συ-
5. ἥλλοντοῦ
institere Pannones, et plurimos leto dederunt. caeteri, qui ad fum properabant, cum viderent Pannones per murum in solitis lionibus armatos dispositos, vi eos aggrediebantur, et contra ipsos :u lati ferebantur in fossam. in hunc modum eo tempore Panno- | eiecere peregrinos et barbaros vincebant, postea coniunctis co- ! Capistranus et Pannones egressi sunt. ut praelium committerent n eis qui regias bombardas curabant. inito itaque praelio bom- 'darios in fugam coniecere et bombardas obtinuere. rex cernens is bombardas a Pannonibus captas, multum animo discruciabatur: inde et ipse ibi consistens fortiter praelium capessere haud ne- Xit. cum autem Pannones non posset a bombardis submovere, dem et ipse fugam arripit. Pannones eo loci continuo receptui iebant; et. dirigentes bombardas in castra regis, ea graviter adfli- 8. cum iam meridies adesset, et fuga, reliqua quae evenerant, Mata essent Pannonibus qui e regione morabantur), advehuntur ἃ pauci, nee tamen in urbem , verum in castra iter maturapnt. bi | iu urbe relicti erant, in castra egrediuntur, et undique regia ca- à summa vi oppugnant. tentoría in regis castris disiecerunt plu- à. Azapides (quos Hussarones nostri. vocant) diripuerent forum.
499 LAONICI CHALCOCONDYLAE
χνάς, xai διήρπαζον oi ἀζάπιδες τὴν ἀγοράν. καὶ βασιλεὺς μέντοι ἐβόα ὡς ὑπεξέλοιντο τὰς κόρας αὐτῶν, αὐτὸς δὲ σὺν τοῖς nspí αὐτὸν συνέβαλε μὲν, καὶ ἐτρέψαντο τοὺς Παίονας. καὶ αὐτός τε ἄνδρα Παίονα ἀνελὼν τιτρώσκεται ἐς τὸν μη- P.224 ρόν, οὐ μέντοι γε ἐτράπετο, μετὰ δέ, ὡς ἐς τοὺς τηλεβόλους 5 ἐπεξιὼν γένοιτο, αὖϑις οἱ Παίονες συστραφέντες ἐπέκχειρτο τοῖς βαρβάροις, καὶ ἐτράποντο τοὺς ἀμφὲ βασιλέως ayp τοῦ στρατοπέδου. καὶ τούτου ἐς τρὶς γενομένου δεινὸν ὁκοιεῖτο ὃ βασιλεύς, οὔτε νεηλύδων͵ παρόντων αὐτῷ ἐς τὴν μάχην, ταὶ Ὁ τῶν ἄλλων τοῦ στρατοπέδου ἐπὶ τὰς νομὰς καὶ τὰ ἐπιτήδεια 10 V.175 ἀφικομένων. καλέσας δὲ ἐν τῷ ϑορύβῳ τούτῳ τὸν üpyma τῶν νεηλύδων, Χασάνην τοὔνομα ἔχοντα, ἔλεγε τοιάδε “ὦ κάκιστε ἀνθρώπων, ποῦ δὴ ἡμῖν οἴχονται οἱ νεήλυδες; πῶς Cóé σοι παρεγένοντο ἐς τὴν μάχην; ἢ οὐκ οἶσθα οἶτοι ónra οἶτοε ἄρχοντα ἐποιησάμην; ἀλλ᾽ ἴϑι ὡς εἰ μὴ ἐποϑάνοιμι͵ 6 εἰσύμενος τὴν δίκην ἐπιϑήσω, ἣν ἂν φαῖεν ἅπαντες δικαιιτα. τὴν γενέσϑαι." Χασάνης δὲ ὑπολαβὼν ἔλεξεν “οὐ βασιλεῦ, γεήλυδες εἰσὲ μὲν τετρωμένοι ok πολλοὲ αὐτῶν, οἱ δὲ ἄλλοι οὐκ ἐϑέλουσιν ὑπακούειν. ἐγὼ δὲ τοὐμὸν παρεχόμενός σοι, ἀνθ’ ὧν ἄχϑῃ μοι, ὄψει ue ἐν μέσῳ τῶν Παιόνων μαχόμε:" yoy τελευτήσαντα ὑπὲρ τῶν σῶν πραγμάτων." ταῦτ᾽ εἰπὼν καὶ ἐμβαλὼν ἐς μέσους τοὺς Παίονας, ἀνήρ τε ἀγαϑὸὺς ytr-
13. σοε οὐ παρεγένοντο ῦ
rex clamabat ut oculos eorum eruerent. ipse quoque praelium cum suis occipiens Pannones in fugam vertebat. eo loci peremit rirom Paunonium rex, verum vulneratur femur; nec tamen vulneratus in fugam effunditur. deinde cum ad bombardas recipiendas egredere- tur, Pannones conversi barbaris acriter instabant, et eos simul cum rege usque ad castra persequuntur. εἰ cum tertio hoc esset factum, rex graviter animo dolebat nou adesse peregrinos et suppetiai ferre in eo praelio, verum esse profectos ad colligendum pabulum et at- cessaria. vocans autem in isto tumultu Chasanem peregrinorum dv- cem, huiusmodi orationem habuit. “Ὁ pessime hominum, qpo nobi peregrini abeunt? quo modo te duce ingressi sunt praelium? ne scis ex humili fortuna quam ad magnam dignitatem te provezerim, sl sis videlicet dux? sed scito, nisi praelium me absumpserit, poean mihi dabis, quas omnes iustissimas esse prouuntiarint." Chasase! respondens “Ὁ rex," inquit, «peregrinorum plurimi saucii sunt. reliqui qui integri sunt, dicto noluut esse audientes. ego autem, ut operi mea utaris fideli et forti, quamvis mihi indigneris, in medio: nt conferam Pannones ,, ibique fortiter dimicans pro rebus. tuis occmn- bam." his dictis in'medios se confert hostes, et in conspectu rtp:
DE REBUS TURCICIS L. VIII. 493
ἱερὸς ἐνανείον zov βασιλέως, ὑπὸ Παιόνων ἀπέθανε. xai
t5 τῶν θεραπόντων αὐτοῦ ἐτελεύτησαν ἐνταῦϑα. dg é»C
€ στρωτοπέδῳ τρεψάμενοι τοὺς Τούρχους ἐπέκειντο οἱ Παίο- ἐς, πλέον ἔχοντες ἐν τῇ μαχῇ παραγένονται ἱπποδρύόμοι τοῦ ἰασιλέως, εἰς ξξακισχελίους, οὗς πρότερον ἐπεπύμφει ἐπὶ φυ- αχὴν τῆς παριστρίου αὐτοῦ χώρας, φυλάξοντάς τε οἰχήσουσι v» ταῖς ναυσὲν οἱ Παιῦνες, καὶ διαχωλιίειν τὸ αὐτοὺς ὥστε yj ἀποβαίνεεν. παραγενόμενοι δὲ οὗτοι ἐς τὸν ϑόρυβον τοῦ- ον καὶ à; τὴν μάχην ἐν μέσῳ τε ἐποιήσανξο τοὺς Παίονας, αἱ συχνοὺς αὐτῶν ἐνταῦϑα διέφϑειραν, μετὰ δὲ τρεψάμενοι Ἑωώσαντο τοὺς Παίονας ἀπὸ τοῦ στρατοπέδον ἐς τοὺς τηλε- λους. καὶ οὕτω ἐνταῦϑα ἡ μαχη ἐτελεύτα πρὸς ἑσπέραν yp. βασιλεὺς δὲ ex αὐτῷ τὰ πράγματα ἤδη πονήρως ἔχοντα, οὖς τὸ νεήλυδας τετρωμένους καὶ ἐς φόβον καϑισταμένους, ἃ στρατεύματα αὐτῷ δρασμῷ T6 ἐπεχείρει. νυχτὸς δὸ γε- ὑμένης παραγγείλας ὃς τὰ στρατόπεδα συσκευάζεσθαι καὶ ipoiéyat, 7; ὧν αὐτὸς ἐξηγοῖτο, ἀπεχώρει ὑπὸ τὴν νύκτα, καὶ Ξελαύγων ἐδεδίει μὴ οἱ Παίονες τῷ λοιπῷ στρατεύματι dia- ἰώτες ἐπεκέοιντο, καὶ σφίσι χαλεπὴ γένοιτο ἡ ἀπαλλαγὴ καὶ | ἐπ᾿ οἴκου αὐτῶν κομιδή. καὶ δοκεῖ a» uot xai τοὺς Παιο- ας κατὰ νώτου γενέσθαι τῷ βασιλέως στρατῷ, εἰ μὴ ὃ Xo-
2. iy] d£? an μέντοι. 6. φυλάξοντες P . ol oy400vod? 21. γώτο» P
Pannonibus trucidatur. fuit autem vir optimus. etlam ministri uidam eius ibidem interfecti sunt. cum Pannones in castris fortiter nhaererent Turcis eosque fugam capere compellerent, ex improviso dveniunt sex milla equitum regis, quos miserat iam ante ad custo- iendam regionem suam Istro adiacentem; praeterea ut obsisterent annonum navibus advenientibus ne ἴα terram exire possent. equi- 89 hi advenientes, cum iam ferveret praelium , Pannones in medium gunt, et plurimos ibidem interimunt. deinde cum verterent Paono- t$ in fugam, eos ex castris pepulerunt et ad bombardas se recipere oegerunt. et in hunc modum finis praeliandi, cum iam instaret ve- per, factus est, rex cum cerneret res suas propemodum accisas esse, 88 una cum exercitu suo evadere enititur. nam peregrini plerique nue et timidi erant. adveniente igitur nocte iubet ut impedi- venta omnia colligant, seque ad profectionem praeparent, quo pa- ati et instructi sequantur quocunque eos ducere instituerit. et tan- em noctu fuga sibi consulens abibat, cum interim male metuerct ne aunones cum reliquo exercitu transgressi ipsum persequi statuerent, tque ia bunc. modum discessus et in patriam reditus sibi suisque ficilis redderetur. et sane Pannones persequendi fugientem ho- lem admodum cupidi erant; et id fecissent, ni Choniates eos a per-
D
494 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
γιάτης ἀποτρεπόμενος οὐκ εἴα ἐπιδιώκειν, ἐπιστάμενος τοὺς Ρ.225 Τούρχους, ἐπειδὰν σφίσε κίνδυνος ἐπιστῇ, τότε πολλᾷ τῷ μέσῳ σφῶν αὐτῶν γίγεσϑαι ἀμείνους ἀεὲ καὶ ἀνεχομένους γίνεσϑαι. δοκεῖ δὲ καὶ ὑπὸ τοῦ λοιμοῦ, ὃς ἐπεγένετο τοῖς Παίοσιν ἐς τὸ στρατύπεδον καὶ ἐπίεζεν αὐτοὺς πάνυ, ὥστε"
μὴ διαπνεῦσαι ἐπὶ συχνὸν τινα χρόνον. Ἰωάννης δὲ αὐτὸς
τε ἐτρώϑη ἐνταῦϑα, καὶ οὐ πολλῷ ὕστερον ἀπέθανε, δοκεῖ
δέ μοι καὶ τοῦτο μάλιστα αἴτιον γενέσϑαι τοῖς Παίοσι τοῦ
μὴ ἐπιδιῶξαι τὸν βασιλέως" στρατόν.
Ἰωώννης μὲν ἀπελαύνοντος βασιλέως ἐπιβιοὺς oj ποὶύνθ 1456 riva χρόνον μετὰ ταῦτα ἐτελεύτησεν, ἀνὴρ γενόμενος ἄριστος
4.11 Aug. ἐς τὰ πάντα, καὶ ἀπὸ μικροῦ τινὸς ἐς μέγα δυνάμεως, με-
γάλα τε ἀποδειξάμενος ἔργα πρὸς τὸ τοὺς Γερμανοὺς xai
B Βοέμους, ἐπὶ τὰ Παιόνων πράγματα ἀφικόμενος μέγα εὐδο- κιμῶν διεγένετο, πρὸς dà καὶ ἐς τοὺς Τούρχους οὐκ ὀλίγα 15 ἀποδειξάμενος ἔργα, εἰ μὴ διὰ τὸ πλῆϑός t6 καὶ ὠρετὴν av-
τῶν οὐκ ἐδόκει ἂν ποτα περιγενέσϑαι τῆς βασιλέως δυνάμεως"
καὶ αὐτός τε ἕω ἅμα ἐχειρώσατο τὰ τῶν Παιόνων στρατεὺ- ματα. ἀχϑομένων δὲ αὐτῷ τῶν λοιπῶν τῆς Παιονίας dvra- τῶν, καὶ οὐκ ἀξιούντων ὕπ᾽ αὐτοῦ ἀοχεσϑαι͵ ὅμως ἐπεχράτει ἢ
τε τῶν πραγμάτων, ξυνομολογούνεων ἤδη κἀκείγων, καὶ οὐκ
V. 116 ἐχόντων ὅπως μὴ συγχωρῶσιν ἀνδρὲ εὐδοκιμοῦντε τα ànar- ταχῇ, καὶ τήν τε ἀρχὴν ἐπὶ τὸ κράτιστόν τε καὶ ἀσφαλέστε-
1. ὑποτρεπόμενος P
secutione inhibuisset, sciens Turcos, quando discrimen anceps impea- derit, duplo quam sint alias fieri fortiores et omnia perpeti. hat accedebat et pestis, quae saevissima Pannonum invaserat castra, ut nequiverint longo tempore post vix ab illo contagio respirare. Ioan- nes quidem eo in praelio volnus accepit, ex quo haud multo post mortuus est. haec quidem mihi praecipua causa extitisse videtur, quod Panuones a persecutione hostium abstinuerint. Ioannes non diu post fugam regis vivens defunctus est, cum er- titisset vir optimus, qui ex humili loco ad maximam conscendit po- tentiam, memorabilia designans facinora contra Germanos et Boemos; et in regnum Pannonum succedens maxima florebat gloria. praeterea praeclare rem gessit adversus Turcos, quos putabat, nisi copiis maxi- mis suorum et virtute, superari haud posse. Pannonum regnum nec- non exercitus eorum ipse quoque suscepit. cum autem ei inviderent reliqui Pannoniae principes, nec eius imperia capesserent, tamen brevi effectum est ut regnum retineret, cum etiam illi invidi confie- rentur regnum esse isti viro committendum, quod non cessaret firmis- simum et tutissimum praestare. apparet autem virum hunc, quae-
DE REBUS TURCICIS L, ὙΠ. 4921
τὸ τεῖχος" ἀναχωροῦσι δὲ αὐτοῖς ot Παίονες καὶ ἐπέχειντο χαλεπῶς καὶ διέφϑειρον πολύ τι πλῆϑος αὐτῶν. οἱ δὲ ἄλλου ὡς ἐς τὸ τεῖχος ὥρμηντο καὶ ἑώρων καὶ ἐνταῦϑα τοὺς Παίο. vag ἐς τὰς ἐπάλξεις, ἐβιαάζοντὸ τε τοὺς Παίονας καὶ ὑπερ- ηϑέοντες ἤγοντο ἐς τὴν τάφρον. οὕτω μὲν οὖν τότε οἱ Ilato- γες ἐξεώσαντο τοὺς νεήλυδας καὶ ὑπερεβαίνοντο τοὺς βαρβά- C ρους" μετὰ δὲ ἔξοδον χοινὴν ποιησάμενοι οἱ περὲ Καπιατρᾶ- voy xai οὗ ἄλλοι Παίονες πρὸς τοὺς ἐν τοῖς τηλεβόλοις τοῦ βασιλέως, μαχεσάμενοι ἐτρέψαντο αὐτοὺς καὲ ἐπεκράτουν τῶν ιϑτηλεβόλων. βασιλεὺς δὲ ὡς ἑώρα ὑπὸ τῶν Παιόνων àyous- νους τοὺς τηλεβόλους, δεινὸν ποιησάμενος συνέβαλε μὲν ταύτῃ καὶ duaysto ἰσχυρῶς, καὶ οὐδ᾽ ὡς ἡδυνήϑη ἐξώσασϑαι ἀπὸ τῶν τηλεβόλων τοὺς Παίονας, ἀλλ᾽ dnerQanero. οἱ μὲν δὴ Παίονες ἐνταῦϑα 705g ἐπηυλίζοντο, καὲὶ τούς τὸ τηλεβόλους ἰδτρεψώμενοι ἐς τὸ βασιλέως στρατύπεδον ἐπαφίεσαν. ἐπεὶ δὲ μεσημβρία 9» τῆς ἡμέρας, καὶ τοὺς γιγνομένους τρύπους καὶ p τὰ γιγνόμενα ἐπηγγέλλετο αὐτοῖς τοῖς καταντικρὺ Παιῦθσιν, ἐκομίζοντο ἤδη ἐνταῦϑα ναῦται οὐκ ὀλέγοε αὐτῶν, εἰς τὴν n0h» μὲν οὐκέτε ἀλλ᾽ dc τὸ στρατόπεδον. καὶ ἐπεξὴλ- 209o» μέντοε καὶ οἱ τοῦ ἄστεως, καὶ δκατέρωθεν βάλλοντες μειὰ ἐπάρσεως ἐς τὸ τοῦ βασιλέως στρατόπεδον καὶ ἐμα- xovro, xaé σκηνὰς S011» dg κατέβαλλον τοῦ στρατοπέδου συ-
5. ἤλλοντοῖ
ter institere Pannones, et plurimos leto dederunt. caeteri, qui ad merum properabant, cum viderent Pannones per murum in solitis stationibus armatos dispositos, vi eos aggrediebantur, et contra ipsos cursu lati ferebantur in fossam. in hunc modum eo tempore Panno- nes eiecere peregrinos et barbaros vincebant. postea coniunctis co- piis Capistranus et Pannones egressi sunt ut praelium committerent cum eis qui regias bombardas curabant. inito itaque praelio bom- bardarios in fugam coniecere et bombardas obtinuere. rex cernens suas bombardas a Pannonibus captas, multum animo discruciabatur: proinde et ipse ibi consistens fortiter praelium capessere haud ne- glezit. cum autem Pannones non posset a bombardis submovere, tandem et ipse fugam arripit. Pannones eo loci continuo receptui canebant; et dirigentes bombardas in castra regis, ea graviter adfli- xers. cum iam meridies adesset, et fuga, reliqua quae evenerant, nuntiata essent Pannonibus qui e regione morabantur], advehuntur non pauci, nec tamen in urbem, verum in castra iter maturapt. bi qui in urbe relicti erant, in castra egrediuntur, et undique regía ca- stra summa vi oppugnant. tentoria iu regis castris disiecerunt plu- rima. — Asapides (quos Hussarones nostri vocant) diripuerunt forum.
494 LAONICI CHALCOCONDYLAE
γιάτης ἀποτρεπόμενος οὐκ εἴα ἐπιδιώκειν, ἐπιστάμενος τοὺς
P.225 Τούρκους, ἐπειδὰν σφίσι κίνδυνος ἐπιστῇ, τότε molle τῷ
μέσῳ σφῶν αὐτῶν γίγεσϑαι ἀμείνους dei καὶ ἀνεχομένονς
γίνεσϑαι. δοχεῖ δὲ καὶ ὑπὸ τοῦ λοιμοῦ, ὃς ἐπεγένετο τοῖς
Παίοσιν ἐς τὸ στρατόπεδον καὶ ἐπίεζεν αὐτοὺς πάνυ, ὥστε
μὴ διαπνεῦσαι éné συχνὸν τιγα χρόνον. Ἰωάννης δὲ avi;
τὸ ἐτρώϑη ἐνταῦϑα, καὶ οὐ πολλῷ ὕστερον ἀπέθανε, δοκεῖ
δέ μοι καὶ τοῦτο μάλιστα αἴτιον γενέσϑαι τοῖς Παίοσι τοῦ
μὴ ἐπιδιῶξαι τὸν βασιλέως; σερατὸν.
Ἰωώννης μὲν ἀπελαύνοντος βασιλέως ἐπιβιοὺς οὐ ποὶὺν!
λᾷδότενγα χρόνον μετὰ ταῦτα ἐτελεύτησεν, ἀνὴρ γενόμενος ἄριστε,
d.1140g. jc τὰ πάντα, καὶ ἀπὸ μικροῦ τινὸς ἐς μέγα δυνάμεως, με-
γάλα τὲ ἀποδειξάμενος ὄργα πρός τε τοὺς Γερμανοὺς xai
B Βοέμους, ἐπὶ τὰ Παιόνων πράγματα ἀφικόμενος μέγα t$0o-
κιμῶν διεγένετο, πρὸς δὲ καὶ ἐς τοὺς Τούρκους οὐχ ὀλίγα
ἀποδειξάμενος ἔργα, si μὴ διὰ τὸ πλῆϑός τε καὶ ἐρετὴν αὐ-
τῶν οὐκ ἐδόκει ἄν ποτε περιγενέσϑαι τῆς βασιλέως dvrautac
καὶ αὐτὸς τε ξω ἅμα ἐχειρώσατο τὰ τῶν Παιόνων στρατεῦ-
ματα. ἀχϑομένων δὲ αὐτῷ τῶν λοιπῶν τῆς Παιονίας óvro- τῶν, καὶ οὐκ ἀξιούντων ὕπ᾽ αὐτοῦ ἀρχεσϑαι͵ ὅμως ἐπεχράτει ἢ
τε τῶν πραγμάτων, ξυνομολογούνετων ἤδη κἀκείνων, καὶ οὐχ
V. 116 ἐχόντων ὅπως μὴ συγχωρῶσιν ἀνδρὲ εὐδοκιμοῦντι τε ἀπαν-
ταχῇ, καὶ τήν τε ἀρχὴν 8ni τὸ κράτιστόν τε καὶ ἀσφαλέστε-
1. ὑποτρεπόμενος P
secutione inhibuisset, sciens T'urcos, quando discrimen anceps impet- derit, duplo quam sint alias fieri fortiores et omnia perpeti. hx accedebat et pestis, quae saevissima Pannonum invaserat castra, αἱ nequiverint longo tempore post vix ab illo contagio respirare. loan nes quidem eo in praelio volnus accepit, ex quo haud multo post mortuus est. haec quidem mihi praecipua causa extitisse videtur, quod Pannones a persecutione hostium abstinuerint. ' Ioannes non diu post fugam regis vivens defunctus est, cum ex- titisset vir optimus, qui ex humili loco ad maximam conacendit po- tentiam, memorabilia designans facinora contra Germanos et Boemos; et in regnum Pannonum succedens maxima florebat gloria. praeterea praeclare rem gessit adversus Turcos, quos putabat, nisi copiis maii mis suorum et virtute, superari haud posse. Pannonum regnum nec- non exercitus eorum ipse quoque suscepit. cum autem ei inviderent reliqui Pannoniae principes, nec eius imperia capesserent, tamen brevi effectum est ut regnum retineret, cum etiam illi invidi confie- reutur regnum esse isti viro committendum, quod non cessaret firmir- simum et tutissimum praestare. apparet autem virum hunc, quat-
DE REBUS TURCICIS L. 011}. . 425
y διέπονει. δοχεῖ dà οὗτος ἀνὴρ σπουδῇ τὰ πάντα κατερ-- ζεσϑαι,) καὶ ἐν δέοντε χρῆσϑαι τοῖς πράγμασιν αὐτίκα, ὅποια. ' δέοι, παραγενόμενον. λέγεται δὲ καὶ ὑπὸ λοιμοῦ ἀπενε- 'évia ἀποϑανεῖν-
Περὶ dà Καπισεράνον τοσόνδε ἐπιστάμενος μνήμην ποιή- μαι, ὡς Βερναρδίγου τοῦ Κανιλίου γενόμενος ὁπαδός, με-- λα ἐς τὴν τοῦ κυρίου Ἰησοῦ ϑρησκείαν διδάξαντος, καὶ av- ; ἐπὶ μέγα δόξης τὸ καὶ κλέους ἐχώρησεν ἀνὰ πᾶσαν σχε- y 1. τὴν ἑσπέραν, ἐς τὰ πρῶτα ἀνήκων σοφίας τε ἅμα καὶ ὠρίας, καὶ τῷ μὲν δὴ Βερναρδίνῳ τελευτήσαντε oi περὲ » Ἰταλίαν ἀναγουσί τὸ τιμὰς ὡς ἥρωι καὶ ναοὺς ἀνοικοδο-- jo. καὶ ἱερωμένα ἐστὶν αὐτῷ οὐκ ὀλίγα ὠνὰ τὴν Ἰταλίαν Quare ὡς ἀνδρὲ εὐἰαγεῖ τὸ καὶ δαιμονέῳ γενομένῳ. λέγε- ι δὲ καὶ ϑαύματος afia τοῦ ἀνδρὸς τοῦδε ἀποδεδειγμένα. D ον δὲ ὃ Καπιστρᾶνος Ἰωάννης γενόμενος ὁπαδός, ὡς εἴ- ται͵ καὶ πολλὴν χώραν ἐπεληλυϑὼς neuer ἀημοσίᾳ διδά-- Ἂν τῇ 16 ἄλλῃ, ἀφέκετο δὴ καὶ ἐς Βοέμους δοκοῦντας αἶρε. ἡ τὴν τοῦ πυρὸς ϑρησχείαν τὸ ἐς τὰ μάλιστα, καὶ μηδα- V ὅτι συντίϑεσθϑαι τῇ τῶν λοιπῶν ταύτῃ ϑρησκείᾳ, ἀλλ᾽ ὡς φρονοῦντας τὸ καὶ μὴ πειϑομένους τοῖς λοιποῖς ἀνὰ τὴν ἐμίαν ἀδραῇ. ἐπὲ τούτους ἀφικόμενος ὃ Καπισερᾶνος ἐς τῶν λοιπῶν Βοέμων δόγμα κατέστησδ. καὶ μέγα sdoxt- » ἐπὶ σοφίᾳ τε καὲ συνέσει ἐπιτηδείως τε ἔαχε τῶν Παιό-
que aggressus est, effecisse, usum et diligentia singulari et celeri- ἡ praeterea. quod ubicunque occasio affulsisset, continuo praesto tit. sunt qui tradant hunc virum peste infectum mortem obiisse.
De Capistrano nunc quantum scimus referemus. Capistranus se- of fuit Bernardini Canilii, qui plurima et magna, quae pertinent religionem Iesu, docens magnam ad gloriam et claritatem emenit. | facile princeps, quantum ad eruditionem et contemplationem get, per universum Occidentem apparuit. ]tali in honorem Bern- ini demortui festa celebrant, et templa exaedificant ceu heroi. nec tae statuae per Italiam visuntur, quae consecratae in honorem 0s viri positae sunt, quasi extiterit vir quidam sanctus et divinus. wmemorantur et miracula, quae vir ille fecerit. huins sectator ! foret Capistranues, quemadmodum antea explanavimus, et ad plu- às regiones. accedens publice doceret, etiam devenit ad Boemos, ea secta. videbantur infecti ut ignem colerent nec vellent inde edere et veram religionem apprehendere. qui pertinaces cum nol- t consentire cum reliquis per universam Boemiam, adveniente Ca- rano continuo cum aliis in eandem religionem commigrarunt.
496 LAONICI CHALCOCONDYLAE
p.226 »tv βασιλέα, καὶ διὰ τοῦτο συνεπελάβετο καὶ τοῦ πρὸς Tovo- χους πολέμου, ὡς δὴ πρότερόν μοι δεδήλωται.
Βασιλέω δὴ τοῦτον οἱ Παίονες ἐπηγάγοντο ἀπὸ Γερμα. νίας, ἀδελφιδοῦν γενόμενον τοῦ Σιγισμούνδου βασιλέως. τοῦ- vo» γὰρ παῖδα ἔτι ὄγτα μετὰ τὴν ἐν Βάρνῃ τελευτὴν τοῦ βα-" σιλέως τοῦ 7fadicAaov, ἐπρεσβεύοντο πρὸς ᾿Αλβέρτον τὸν Σι- γισμούνδου τοῦ βασιλέως ἀδελφόν, ὃς ἐπεερόπευς τοῦ παι- δὸς καὶ περιάγων ἐς τὴν Ἰταλίαν εἶχε μεϑ' ἑαυτοῦ. καὶ γάρ τοι καὶ ὃ ᾿Αλβέρτος οὗτος βασιλεὺς τῆς Γερμανίας, ἀφικόμε- γος ἐπὶ τὸν Ῥωμαίων ἀρχιερέα αὐτοχράώτωρ v& ἀπεδείχϑὴ ιὸ ὑπὸ Νιιόλεω τοῦ ἀρχιερέως, καὶ ἀπιὼν ἐπὶ τὴν doy» αἷ-
Bro) ὥρμητο ἐπὶ Τούρκους στρατεύεσθαι. οὗτος δὲ μέγα δ)- βιος ὧν, ἅτε αὐτοχράτορα Ῥωμαίων γενόμενον ὑπεδέξαντο οἱ ἐν τῇ Ἰταλίᾳ καὶ μεγάλως ἐτίμησαν. παρὰ τούτῳ [5] τῷ βασιλεῖ Βιέννης διατρίβοντα τὸν παῖδα ἡτοῦντο οἱ Παίονες" νυ καὶ ὡς ἔτει παῖδα t6 ὄντα, καὶ δειμαίνων περὲ αὐτῷ, οὐχ ἐδίδου à βασιλεύς, καὶ καταστάντες ἐπολέμουν αὐτῷ οἱ Παίονες ἐπὶ συχνόν τινα χρόνον, xaé δὴ καὶ πρέσβεις eni τὸν Ῥώμης ἀρχιερέα πέμποντες ἡξίουν σφίσε τὸν βασιλέα ἀποδίδοσϑαι" εἰ δὲ μή, ἐπιόντες μὴ ἀνεῖναι πολεμοῦντας 163. καὶ δηοῦντας τὴν χώραν, ἐς ὃ ὧν ὕὑπαγωνται σφίσεν ὑποχεί. ριον. ἐνεδίδου μέντοι ὕστερον, xai τόν τε παῖδα ἀπέπεμψεν
cum autem sapientia et intellectu plurimum valeret, regi Pannosum familiariter iunctus est. familiaritate ista permotus regem , ut supra meminimus, in Turcica expeditione enixe iuvit.
Regem tunc ab Germania accersiverunt Pannones, Ladislaum xo- mine: erat enim nepos regis Sigismundi ex filia. nam eum pelivt- runt, cum adhuc foret puer, post obitum Vladislai in Varnensi pre lio, missis legatis ad Albertum Sigismundi fratrem, qui tutor ere! pueri et in ltaliam abductum secum habuit. siquidem et Alberts iste, cum esset Germanorum rex et venisset ad Romanum pontificens, imperator ab Nicolao ponti(lce declaratus est. euscepta imperaton: dignitate in animo habebat bellum inferre Turcis: hunc igitur op'- bus praepotentem (erat enim imperator) Itali suscepere, eique hooo- res maximos habuere. puerum, qui Viennae apud eum morabatur, petiere Pannones. verum imperator Pannonibus puerum tradere cur ctatus est. (erat enim adhuc puellus), quod ne quid discriminis εἰ iugrueret anxius metuebat. Pannones itaque unanimi consensu bellon longo tempore cum Alberto gessere. praeterea legatos ire iusseres! sd Romanum pontificem, petentes sibi regem restitui. quod si facere abnueret, profitebantur se non prius posituros bellum quam regione? eius omnem misere pervastatam universam in dicionem accepissent. vt
DE REBUS TURCICIS L. VIII. 497
ἐπὶ τὴν βασιλείαν, ὃς ἀφικόμενος dc Πούδην, καὶ ἀπὸ Wne-C λογρώδης τὸν βασιλέως στρατὸν ἀπωσάμενος διὰ τοῦ Χωνιά- rv, μετὰ ταῦτα 0v πολύν τινα χρόνον βιοὺς ἐτελεύτησε, λέ- γεται μέντοι καὶ ὕπό τινος “αυρεντίου Χεδραχαβάρεω τοῦ Διτεσπάρνου κώνειον ἐμπιόντα ἀποθανεῖν. ἀγόμενος δὲ τοῦ Κελτῶν βασιλέως ϑυγατέρα οὐκ ἔφϑη τὸν γώμῦν ποιήσασϑαι" ἐτελεύτησθ γὰρ πρὲν ἢ ἐφικέσθαι τὴν γυναῖκα αὐτῷ ἐς τὰν. 17 βασίλεια. τελευτήσαντος μὲν οὖν τούτου διηνέχϑησαν οἱ Παιόνων πρῶτοε ἐς ἀλλήλους, καὶ ἐς διαφορὰν ἀφικομένων αὐτῶν ἐπεκράτησαν οἱ τοῦ Χωνιάτου παῖδες. Ὄρλιχον γὰρ ἡγεμόνα τῆς Παιόνων χώρας οὐ φαύλης, καὶ ἔχοντα ἀνωμά- D lo; πρὸς τὸν Χωνεάτην ἔτι περιύγτα, ὡς ἐτελείτησεν, ἠξίου, & ὠνδρὲ γενομένῳ σφίσιν αἰτίῳ μεγάλων συμφορῶν ἐς τοὺς Τούρκους, μήτε τοὺς παῖδας δεὰ τιμῆς κεκτῆσϑαι ἐν τῇ συγ- ürro, ἐκείνων ἀνοσεώτατον ἡγουμένων τοὺς παῖδας ἐξελαύνειν ἐκ τῆς ἀρχῆς. ἐνεταῦϑα τοὺς Χωνιάτου παῖδας ἐν τῇ συγκλήτῳ ἐπιπηδήσαντας τῷ Ὀρλίχῳ καὶ ὠποταμόντας τὴν κεφαλὴν av- ᾿ τῷ οἴχεσϑωαι. τοῦτο χαλεπώτατα μὲν δὴ ἐνεγκόντες οἱ Παίο- v; τὸν τε παῖδα τοῦ Χωνιάτου καϑεῖρξαν ἐς τὴν Mnelo- γυάδην" μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ αὖϑις διεπράξατο, καὶ ἐξελθὼν p. 227 κατέστη ἐς τὴν βασελείαν Παιόνων. βασιλεὺς δὲ ἐπεδείχϑη συναιρουμένων αὐτῷ τῶν τοῦ πατρὸς ἐπιτηδείων. δοκεῖ δὲ
12. περιεόντα P
tum imperator postea Pannonibus cedebat, et puerum ad regnum capien- dum misit. quí ubi venit Budam et copias Turcorum regis Belgrado ductu Übouiatis submovit, haud diu supervizit. perhibent enim eum ve- »»0 sublatam esse a quodam Laurentio Chedrachabare. δὲ cum Ómisset uxorem regis Gallorum filiam, veneno interemptus est prius- qam nuptias celebrare quivisset: nam mortuus est antequam uxor a regnum eius veniret. hoc e numero viventium subtracto dissensio ter Pannoniae proceres exorta est. at in ea discordia victores eva- ere filii Choniatis. Orlichus enim princeps regionis ín Pannonia Mud poenitendae, cui íntercesserant inimicitiae cum Choniate adhnc uperstite, censebat filios Choniatis non in senatoria dignitate collo. andos, ut quorum pater maximarum ipsis contra Turcos dimicanti- us anctor calamitatum extiterit. Pannones contra impium ducebant "honiatis filios regno et magistratu expelli, filii igitur Choniatis in- Urpentes contra Orlichum, in curia caput eius. amputarunt et abie- "nt. factum hoc Pannones indigonissime ferebant, et Choniatis filium " vincula couiecerunt; et quo maiore custodia asservaretur, vinctum Jelgradum deportarunt. verum is haud multo post effecit ut. vincu- is exemptus in regiam dignitatem subveheretur. mam rex creatus
498 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
καὶ χρήμασε πολλοῖς διαπραξάμενος καὶ ὠνακτώμενος., στρα- τόν τε ὡς μέγιστον τῶν xara τὴν Παιόνων χώραν τρέφων, ἐπὲ τὴν βασιλείαν τῶν Παιόνων χωρῆσαι. '"oxgc μὲν καὶ πρῶτα Χωνιάτῃ διαφερόμενος, καὶ ὕστερον τῷ παιδὶ αὐτοῦ ἐς τὴν βασιλείαν παρεληλυϑύτι διενεχϑεὶς οὐκ ἐσακούειν οὐδὲ" πείϑεσθαι ἤϑελε, μειὰ ταῦτα δὲ συνέβη αὐτῷ ἐπὶ ῥητοῖς καὶ ἐπείϑετος οὕτω δὴ ὁ ἐπὲ τοῦ Xo»arov παῖς. ἐς τὸν γεώτερον πδριελήλυϑεν 5 Παιόνων ἡγεμονία. καὶ πρὸς βασι-
Βλέα Ῥωμαίων ᾿Δἴλβερτον ἐπολέμει, μεγώλα ἀποδεικνύμενος ἔργα, καὶ Βράγαν τε καὶ Βοέμους ὑπηγάγετο, ὥστε οἱ apquio τὰς ἡγεμονίας ὑπηκόους γενέσϑαι.,
Ὥρμητο δὴ οὖν, ὡς καὶ πρότερόν μοι δεδήλωται, ὃ αὖ- τοχράτωρ οὗτος 4dAfsorog ἐπὶ Τούρκους καὶ Μεχμέτη στρα- τεύεσϑαι, καὶ παρασκευασάμενος στρατὸν ἐπρεσβεύετο πρὸς τοὺς Παίονας ὥστε δοϑῆναί οἱ δίοδον διὰ τῆς χώρας αὐτῶν, 1 καὶ ἀγορὰν παρέχεσϑαι αὐτῷ τοὺς Παίονας προαγορεύων. οἱ δὲ ἐπιλεγόμενος ἐν σφίσιν αὐτοῖς, dg ἣν ἐπικρατήσωσι τῆς Θρᾷκης καὶ ἐπὲ μὲγα χωρήσῃ δυνάμεως, ἐπανεὼν καταστρέ-
ὄψεται σφᾶς, οὖκ ἔφασαν διδόναι αὐτῷ ἑκόντες εἶνωε διεξιέ- ναὶ διὰ τῆς χώρας. οἱ μὲν δὴ οὕτω λέγουσι γανέσϑαι" ci δὲ αὖ λέγουσι τοὺς Παίονας ἀποκρένασϑαι τῇ μὲν πρεσβείᾳ λύγους ἐπιεικεῖς, ὑποστρεφόντων δὲ τῶν πρέσβεων ὑπείσαγιας
22. ὑποίσαντες Ρ
est, adiatus fideli opera paternorum amicorum, etiam plurimum ad regnum parandum contulit, quod opibus ezercitum sibi conciliavit,
. eumque iu Pannonum regione aluit. et in hunc modum insigne re- gise dignitatis decus acquisivit. Iloces cum iam antea discordum fovisset adversus Choniatem , et deinde inimicitiae suscepisset cum flio eius qui regno potitus erat, recusabat novo regi obedire. verum non multo post cum intercessisset, pactum, regis imperium admitie- bat. ín hunc modum regnum delatum est ad Choniatis filium iunio- rem, hic bellum gerebat cum Alberto Romanorum imperatore, ma- gna edens ubique militaris virtutis opera. Pragam et Boemiam sub- egit, ut iam utraque regna ei parerent.
Albertas Romanorum. imperator in animo habebat armis petere Mechmetem Turcorum regem contractis igitur copiis legationem mit- tebat ad Paunones, petens ut se sinerent suas copías per ipsorum regionem ducere, et eommeatum praeberent. Pannones autem comitis habitis inter se collocuti erant, sí domuisset Thraciam et magnam po- tentiam sibi peperisset, fore ut reversus etiam Pannoniara subigere co- naretur. quapropter responderunt se nequaquam voluntarios traas- tum per suam regionem praestare. quidam perhibent Pannones nt
DE REBUS TURCICIS Σ, VIII. 499
νδρας κατὰ τὴν ὅδόν, jj ἔμελλον διεξιέναι, ἀνελεῖν αὐτοὺς πανγτας, καὶ οὕτω τραπομένου τοῦ αὐτοχράτορος Ῥωμαίων ; τὴν τῶν πρέσβεων ἔρευναν αὖϑις ἐς πόλεμον καταστάντας dpt» ἀλλήλους. ταῦτα μὲν δὴ οὕτω γενέσθαι λέγεται ἀπὸ ὧν Παιόνων ἐς τοὺς Γερμανοὺς τὸ καὶ αὐτὸν βασιλέα λβερτον.
Ταῦτα μὲν ὃν ἔτεσε πάγυ ὀλίγοις ἐγένετο. διὰ δὴ ταύ- ν τὴν διαφορὰν γενέσθαι τὴν ἐν αντύῃ τοῦ Ῥωμαίων ρῥχιερέως δίαιταν προσχαλεσάμενον τῶν v6 Ἰβήρων καὶ Κελ-- Ὁ ὃν βασιλέων καὶ ἡγεμόνων xai Γερμανῶν καὶ Παιόνων καὶ ὃν xarà τὴν Ἰταλίαν ἡγεμονεῶν καὶ πολιτειῶν. καὶ ἐπεξελ.-- ὧν ἀπὸ τῆς Ῥώμης ἐς Marrón» τὴν σύνοδον ἐποιεῖτο, ἧ ) συνελέγοντο ἅπαντες οὗ τῶν ἑσπερίων βασιλέων τε καὶ ἐμόνων πρέσβεις. προέϑετο περὲ τῆς IMeyuéreo βασιλέως υύρκων καϑαιρέσεως, καὶ ἐκέλευε γνώμην ἀποφαίνεσϑαι ἕνα στον τῶν παρόντων πρόσβεων ὑπὲρ τῶν σφετέρων βασι-Υ. 118 e» τὸ καὶ ἡγεμόνων. καὶ ὑπέσχοντο δὴ ἐνταῦϑα οἱ μὲν hd» χρήματα οἱ δὲ καὶ ἄνδρας συμβαλέσϑαι ἐς τὸν πόλε- ν τόνδε. ἔνϑα δὴ τὴν δεκάτην τῶν προσόδων ἐδέδοχτο Ῥ. 228 "γῇ ἐξελέσθαι πάντων τῶν εἰς τὴν ἱερατείαν τελούντων, xai rna d' dy τῶν χρημάτων συναϑροισϑῇ, ἐς τὸν πόλεμον τοῦ- » ἀποτάττεσθαε, καὶ οὕτω ἄνδρας ἐς τὰ τοιαῦτα ἐτάξαντο.
4. ἄγειν καὶ φέρειν 9. πρέσβεες προσχαλεσαμένου 16. ὑπὸ Ρ
erevisse, vernm sunt qui tradant Pannones benigne respondisse atis, caeterum legatis revertentibus ad regem, a quo missi erant, 'ornarunt viros qui eos in via qua profecti erant, ex insidiis ad- rentur et necarent. quod quidem contigit. imperator cum ad in- isitionem legatorum converteretur, effecit ut iterum bellum inter os exoriretur et graviter se mutuo aflligerent. at haec quidem a noonibus contra Germanos et Albertum imperatorem facta esse duntur; quae profecto paucis annis intercedentibus contigere.
Propter istam discordiam ferunt Romanum pontificem Pium II intuae egisse, vocantem Iberorum et Gallorum reges et duces magi- atusque per Italiam, praeterea duces Germanorum et Pannonum. 'etius Roma Mantuam , quo concilium indixserat, id ibidem conce. rabat. huc conveniebant Occidentalium regum et principum legati, consultabatur quomodo Turcorum rex Mechmetes foret debellan. ἃ. singulos legatos regum et principum, quorum auctoritate missi int, sententiam expromere iubebat. quidam pecuniam, quidam mi- e se in eam expeditionem collaturos pollicebantur. Decretum est
decimae redituum omnium, et quinquagesima pare eorum quae
430 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
μετὰ δὲ ἐδόκεε τοὺς Γερμανοὺς τοῖς Παίοσι διαλλάξαι, καὶ ἐπιπέμποντες ἀνδρα τῶν παρὰ σφίσιν ἐλλογίμων τὰ πρῶτα φερόμενον, Βησσαρίωνα καρδινάλιον τὸν ἀπὸ Τρακεζοῦντος, ἐπρεσβεύοντο παρ’ ἀμφοτέρους, ὥστο διαλλάξαε τούτους ἐἰλ- λήλοις καὶ τὰς διαφορὰς καταλύειν. καὶ ἄλλους alg δεέ-
BASAov ἐπὶ τοῖς παροῦσι πράγμασι, παραχαλοῦντες συμβαλέ.- σθαι ἐς τὸν ἐπὲ τοὺς βαρβάρους πόλεμον.
Ταῦτα μένεοι τῷ Πίῳ ἀρχιερεῖ ἐπεποίητο ἀμιλλωμένῳ dg τοὺς προτέρους αὐτοῦ ἀρχιερεῖς. καὶ γάρ τοι καὶ ὁ Νι- κύλεως ἁλούσης τῆς Βυζαντίου πόλεως σύνοδον ἐποιεῖτο, πρυ- 10 τρεπόμενος τοὺς πρὸς ἑσπέραν ἡγεμόνας ómi τὸν βάρβαρον, καὶ λόγον συχνὸν ποιούμενος παρεκάλει. οἱὐυἱ πολλῷ δὲ vott- Qo» ἐτελεύτησεν, ετελὴ καταλιπὼν ταύτην αὐτῷ τὴν ἀπόδει-. Bu. τοῦ δὲ Εὐσεβίου ἀρχιερέως μετὰ Νικόλεως τὴν ἥγεμο- »/u» παραλαβόντος, ὄρκον ποιήσασϑαι ἰσχυρότατον, καὶ éri5 γραφῇ παραδιδόντα, ἀρτύεσϑαι μὲν ναυτικὸν ἀπὸ Νεαπόλεως.
C30» γάρ τοι ᾿Αλφόνσον στρατηγὸν ἐλέσϑαι ἐς τὸν ἐπὲ τοὺς βαρβώρους πόλεμον. καὶ ταύτην ἀνελομένου τοῦ Παρϑενόπης βασιλέως, ἐχπέμψαι τριήρεις δέχα ἐπὲ τὴν τῶν βαρβάρων χώραν, ὥστε ἀρχὴν ποιούμενος τῆς ἐξόδου. ταύτας μέντοι ἢν τὰς ναῦς, καὶ οὐδὲν ὕστερον πλείους, ξυνέβη ἀφικέσϑαι ἐς “Ῥόδον, καὶ ταύτῃ δρμισαμένας ἐγεεῖϑεν ὡρμῆσθαι ἐπὲ τὴν
14. Nixólto P
ad clerum redirent, in istam expeditionem contribuerentur. ordina- tum est ut pecunia quae hinc colligeretur reconderetur. necnon viri huic negotio destinati sunt. secundum haec conclusum est oat Gee mani cum Pannonibus in gratiam redirent. miserunt ad concordiam istam. constabiliendam Bessarionem cacdinalem Trapezuntium, qui
rinceps eius legationis facile omnes excellebat. missi sunt utrinque legati. quorum opera concordia inter ipsos componeretur et discordia pelleretur. legati quideu alii alio ire iussi sunt, ut reliquos cobor- tarentur ad capessendum bellum contra Turcos.
Haec quidem sub Pio pontifice contigerunt, cum eniteretur ne- quaquam antecessoribus suis esse inferior. etenim capta Cpoli con- cilium agitabat Nicolaus V, et longa oratione habita Occidenule: principes hortabatur ut bellum barbaro inferrent. verum haud multo
ost obiit mortem, cum ea adhortatio hauddum ad rem esset collata. Eusebius autem sive Pius ubi pontificatum suscepit, se ipse gravisii- mo iureiurando illigavit, et literis significavit ut classis Neapoli pa- raretur ad Turcicam expeditionem. nam Alphonsus creatus erat dus contra barbaros. literas has ubi accepit Parthenopes rex, triremei decem in barbarorum regionem misit, initium faciens Turcici belli.
DE REBUS TURCICIS Σ, VIII. 499
ἄνδρας κατὰ τὴν ὁδόν, ἦ ἔμελλον διεξιέναι, ἀνελεῖν αὐτοὺς ἅπαντας, καὶ οὕτω τραπομένου τοῦ αὐτοκράτορος Ῥωμαίων ἐς τὴν τῶν πρέσβεων ἔρευναν αὖϑις ἐς πόλεμον καταστάντας φέρειν ἀλλήλους. ταῦτα μὲν δὴ οὕτω γενέσθαι λέγεται ὠπὸ bro» Παιόνων ἐς τοὺς Γερμανούς τὸ καὶ αὐτὸν βασιλέα Aaßeorov. | Ταῦτα μὲν ὃν ἔτεσε πάγυ ὀλίγοις ἐγένετο. διὰ δὴ vav- sy» τὴν διαφορὰν γεγέσθαι τὴν ἐν αντύῃ τοῦ Ῥωμαίων ἐρχεερέως δίαιταν προσχαλεσάμενον τῶν τὸ Ἰβήρων καὶ Κελ--Ὁ 10 τῶν βασιλέων καὶ ἡγεμόνων καὶ Γερμανῶν καὶ Παιόνων xoi τῶν κατὰ τὴν Ἰταλίαν ἡγεμονιῶν καὶ πολιτειῶν. καὶ ἐπεξελ.- ϑὼν ἀπὸ τῆς Ῥώμης ἐς Marróg» τὴν σύνοδον ἐποιεῖτο, 7j δὴ συνελέγοντο ἅπαντες οἱ τῶν ἑσπερίων βασιλέων τὸ καὶ ἡγεμόνων πρέσβεις. προέϑετο περὲ τῆς εχμέτεω βασιλέως 15 Τούρκων καϑαιρέσεως, καὶ ἐκέλευε γνώμην ἀποφαίνεσϑαι ἕνα ἕχαστον τῶν παρόντων πρέσβεων ὑπὲρ τῶν σφετέρων fact- V. 178 λέων r6 καὶ ἡγεμόνων. καὶ ὑπέσχοντο δὴ ἐνταῦϑα οἱ μὲν αὐτῶν χρήματα οἱ dà καὶ ἄνδρας συμβαλέσϑαι ἐς τὸν nóàs- μὸν τόνδε. ἔνϑα δὴ τὴν δεκάτην τῶν προσόδων édédoxroP. 228 20 χοινῇ ἐξελέσθαι πάντων τῶν εἷς τὴν ἱερατείαν τελούντων, xai ἅττα δ᾽ ἂν τῶν χρημάτων συναϑροισϑῇ, ἐς τὸν πόλεμον τοῦ- toy ἀποτάττεσϑαι, καὶ οὕτω ἀνδρας ἐς τὼ τοιαῦτα ἐτάξαντο.
e
4. ἄγειν καὶ φέρειν ἢ 9. πρέσβεις προσχαλεσαμένου 16. ὑπὸ P decrevisse. verom eunt qui tradant Pannones benigne respondisse legatis. caeterum legatis revertentibus ad regem, a quo missi erant, subornarunt viros qui eos in via qua profecti erant, ex insidiis ad- orirentur et necarent. quod quidem contigit. imperator cum ad in- quisitionem legatorum converteretur, effecit οἱ iterum bellum inter ipsos exoriretur et graviter se mutuo affligerent. at haec quidem a Pannonibus contra Germanos et Albertum imperatorem facta esse traduntur; quae profecto paucis annis intercedentibus contigere.
Propter istam discordiam ferunt Romanum pontificem Pium IT Mantuae egisse, vocantem lberorum et Gallorum reges et duces mayi- stratusque per ltaliam , praeterea duces Germánorum et Pannonum. egressus Roma Mantuam , quo concilium indixerat, id ibidem conce- lebrabat. huc conveniebant Occidentalium regum et principum legati, et consultabatur quomodo Turcorum rex Mechmetes foret debellau- dus. singulos legatos regum et principum, quorum auctoritate missi erant, sententiam expromere fubebat. «quidam pecuniam, quidam mi- lites se in eam expeditionem collaturos pollicebantur. Decretum est ut decimae redituum omnium, et quinquagesima pars eorum qnae
432 LAONICI CHALCOCONDYLAE
δίαιταν. εἶμε dà ἐπ᾽ ἐκεῖνο τοῦ λόγου ὅϑεν ἐπὶ τοσοῦτον ἐτραπόμην, ἐς τοσοῦτον διεξιὼν τὸν λόγον. τοῦ yap toi ἐπι- γινομένου ϑέρους ἀπέχρη μὲν τῷ βασιλεῖ Meyuérg χατῦς πράξαντι ἐς τὴν ἐπὶ Παίονας ὄλευσιν ἥσυχίαν ἀγειν, στρα- τεύματα δὲ ἔπεμπεν ἄλλῃ τὸ καὶ ἐπὲ Σκενδέρην τὸν Ἶβάνεο") V.179 aida, ἐφ᾽ ὃν δὴ καὶ Ó πατὴρ στρατευσάμενος κατασιρέψα- Βσϑαε οὐχ οἷός τὸ dyévero, Ἰησοῦν δὲ τὸν Βρενέζεω παῖδε ἀπέδειξε στρατηγον, παραδοὺς τὸ τὸ ἀπὸ (Φερρῶὼν στράτευμα καὶ τὸ παρὰ «dió» καὶ τὸ ἀπὸ Θετταλίας. ἡγουμένυ ) Ἰησοῦ τοῦ Βρενέζεω ἐσέβαλλε πρὸς τὸν Ἰόνιον τῆς σαεδι. 1 νίας χῶρον, καὶ ἐδήου τὰ πολλὰ αὐτῆς. Σκενδέρης δὲ οὗτος διαπρεσβευσάμενος πρὸς τὸν Ῥώμης τὸ ἀρχιερέα καὶ πρὸς. βασιλέὰ ᾿Αλφόνσον τὸν Παρϑενόπης ἐπιτηδείως τε ἔσχε wol συνήϑως τῷ βασιλεῖ τούτῳ, δι’ ἃ δὴ καὶ τὸν πρὸς βασιλέα πόλεμον τήν τὸ Κρούην παρέϑωκε τούτῳ τῷ βασελεῖ xai rim αὐτῷ ὑπήκοον εἶναι, ὄνϑα δὴ καὶ στρατὸν πεζὸν ἱκανὸν du- απορϑμεύσας ὃ Παρϑενόπης οὗτος βασιλεὺς ὠπὸ Ἶαπυγίας & Ἐπίδαμνον, xat ἄρχοντα τῶν παρ᾽ ξαυτῷ ὀλλογέμων ἕνα ctp τηγόν, [ἐπὶ] τὴν βασιλέως ἐληίΐζοντο χώραν. μετὰ δὲ xur- στάντες ἐπολιόρκουν πολίχνην Σφετόην καλουμένην. cid βουλόμενοι. ἐνταῦϑα πυϑόμενος παρὰ τῶν σφετέρων Troc ó Βρενέζεω, καὶ παραλαβὼν τοὺς dc τὸν ᾿ΑἸξιὸν ἱπποδούμοις
B. ὑπὶ P 10. πρὸ] ἐς τὸν πρὸς 18. xai] xai xeu!
tempus est ut redeam ad illum sermonem, unde ad hunc digressus: eum. ea aestate quae insequebatur, praeclare secum actum putabat Mechmetes, qui inauspicato rem gesserat cum Pannonibus, quod qeie- tem agere posset. misit igitur partem exercitus contra Scenderen Ibanis filium, quem pater, quamvis saepius eum debellare occepissel vincere nequivit. Iosuen filium Brenezis constituit ad id bellu ducem, cui tradidit exercitum qui Pherris erat, et eum qui erst ap: Axium flumen, necnon Thessaliae exercitum. duce autem [osue i* cursionem faciebat versus Ionium Macedoniae, et pleraque istios de populatus est. Scenderes legationem "misit ad Romanum pontifice et ad regem Parthenopes Alphonsum: nam regi huic admodum «rs et familiaris erat, quia propter bellum Turcorum imminens isti rt?! Croiam assignarat, eamque buic subditam esse volebat. transport igitur ibi rex Parthenopes Alphonsus ab lapygia pedestrem exerc tum magnum in Epidamnum, cui praefecit ducem de suis virum p*- dentem ; et regis regionem evastabant. postea conianctis copiis o sidebant urbem Sphetoam nominatam, volentes eam expugnare. lor* Brenezis filius cum intellexisset in quam necessitatem venissent Spb toenses, accipiens equites qui erant Ín Axio et Peresbiorum eser
DE REBUS TUACICIS L. VIII. 433
ταὶ Παραβοΐων στρατόν, καὶ τὴν ταχίστην ἐπειγόμενος ἄλλην
ἢ αὐτοὶ ἐφύλαττον οἱ Ἰταλοί, καὶ ἐπεισπεσὼν ἄφνω διέφϑειρε ύμπαντας τοὺς ᾿εταλούς, Σκενδέρης μέντοι (ἔτυχε γὰρ ἀπὼν
tért) οὐδ᾽ ὁτιοῦν παϑὼν δεινόν. ὕστερον μέντοι οὐ πολλῷ ὑχενδέρης διαβὰς ἐς ᾿Ιταλίαν ἀφίκετο ἐς τὸν Παρϑενόπης βα-Ὁ πλέα. καὶ αὐτὸν ὑποδεξάμενος τώ τε ἄλλα ἐτίμησε, καὲ ἐς
ὃν Ῥώμης ἀρχιερέα ἀπέπεμψε φιλοφρονησάμενος. μετὰ δὲ αὔτα χρήματα ἱκανὰ παρεχόμενος αὐτῷ ἀπέπεμπεν ἐπὶ τὴν ἰρχὴν αὐτοῦ. οὗτος μέντοι ἐπανιὼν ini τῆς χώρας αὐτοῦ πέμενεν ἐπεόντα τὸν βασιλέως στρατόν, xai ἐρυμνὴν οὖσαν
ἣν χώραν κατεῖχεν, ἔχων τε στρατὸν μεϑ᾽ ἑαυτοῦ τὸν ἀπὸ
ἧς χώρας διῆἥεε διὰ τῶν ὀρέων περιιὼν τῷ στρατῷ, καὶ τάς
t yvrvaixac καὶ παῖδας ἐς τὰ ἐρυμνὰ εἰσενεγκάμενος αὐτὸς πριῆει, ἔχων περὲ τὴν φυλακὴν τῆς χώρας, ὅποι δέοι παρα- ἐγύμενος, καὶ ὃ μὲν στρατὸς καὶ οἱ ἱπποδρόμοι ἐπέδραμον
ἣν χώραν, καὶ ὑποζύγια ληισάμενος καὶ χρόνον τινὰ συχνὸν P. 230 ἰατρήψας émet πᾶσαν τὴν χώραν ἐμπιπρῶν καὶ διαφϑείρων.
i; δὲ ἱκανῶς εἶχεν αὐτῷ ἐς τὴν τῆς χώρας διαφϑορών, ὃ τρατὸς ἀπήλαυνεν, οὐδὲν τε πλέον διαπραξάμενος. ὃ μὲν ὃν Σχενδέρης οὗτος͵ ἄκραν τὴν ὃς τὸν ᾿Ιόνιον περὲ Ἐπί- | ἀμνὸν ἀἐκοδόμει" χερρόνησος δ᾽ ἐστέ, καὶ ᾿Ισϑμὸς βραχὺς μφὲ τρία στάδια. τοῦτον τειχίσας ἐσῴκιζεν ἐς τὴν χώραν
m, citato agmine proficiscens (reliquam regionem custodiebant Itali) | subdito .adveniens ltalos omnes ad intemecionem occidit. Scen- ees vero, ut qui abfuisset, mali nili] passus est. nec multo post^ tnderes iste. venit in ltaliam ad Parthenopes regem Alphonsum. "ἱ excepit eum honorifice et benigne tractavit, eumque ad Romanum Catiicem misit, ut et ab ipso aliquid honoris consequeretur. post. ! cum ei opes dedisset maximas, eum ad principatum suum remisit. Cigitur reversus ad principatum suum expectabat regis exercitum Sliliter adeuptem. verum se in loco tenebat munitissimo, habens Ilem secum exercitum quem de sua regione conscripserat, iter per ontes faciebat. uxores et liberos in loca munitissima deponens, se hinc inde cum exercitu vagabatur, ut defenderet regionem; seme "que praesens erat, ubicunque eius opera desiderabatur. et qui- πὶ copiae pedestres et equestres in Scenderis regionem incursionem debant, praedas pecorum et aliarum rerum agere haud cessabant. diu in ea morantes oinnia corrumpebant, com non cunctarentur dificia et villas incendere. tandem cum satis evastata esset regio, ertitum abduxit, cum nihil sane meimorabile designasset. Scende- * qnidem arcem iuxta Epidamnum, quae spectat lonium, ezaedilica- L estautem eo loci chersonesue et isthmus brevis, complectens ^
Chalcocond y las. 28
434 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ταύτην οὐκ ὀλίγους τῶν ᾿Αλβανῶν, καὶ ἐκράτυνε τὴν nol», ὡς ἄν τι νεώτερον καταλαμβάνῃ αὐτὸν ἀπὸ τῶν βασιλέως στρατῶν, ὡς ἐπιὸν πολιορκοῖτο ἐν ταὐτῃ τῇ χώρᾳ, ἐπειδὰν Β δὲ μὴ ἀντέχειν οἷος τ᾽ ἦ, ἐμβησόμενος ἐς τὴν ϑάλασσαν καὶ ἀποπλευσούμενος ἦ δὴ προχωροίη. ὃ μὲν οὖν στρατὸς ἀφι-5 κόμενος ἐς τὸν χῶρον τοῦτον καὶ πειρασόμενος, ὡς οὐδὲν σφίσε ngosyoQst ἡ τῆς πόλεως αἵρεσις, ἀπήλαυνεν ἐπ᾽ οἴχου, καὶ τῷ ἔτει τούτῳ οὐδέν τι πλέον éyévero βασιλέα εχμέτη ἐς ἐκστρατείαν φέρον. β 1457 Τοῦ δ' ἐπιγενομένου ϑέρους ἐπεπόμφει μὲν καὶ τῶν ϑυ 10 ρῶν αὐτοῦ ἄνδρας ἐπιλέκτους dni τοὺς ὑποτελεῖς αὐτοῦ ryt- μόνας τὸ καὶ βασιλεῖς, ἐπικαλούμενος ἐς τὴν τῶν παίδων αὐ- τοῦ κάϑαρσιν, μετεπέμπετο δὲ καὶ τοὺς τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ V. 180 ἄρχοντας τῶν nóÀsco» καὶ ὑπάρχους καὲ τούς τε στρατηγοὺς αΧαὲ στρατιώτας, ὅσοι ἐπὶ μισϑῷ στρατεύονται ἅμα τῷ βασι- 15 λεῖ. ὡς δὲ παρὴν αὐτῷ τὰ στρατεύματα ἐς ᾿“Α΄δριανούπολιν, τήν τὸ περιτομὴν, 7» δὴ νομίζουσι κάϑαρσιν, ἐποιεῖτο τῶν παίδων αὐτοῦ, καὶ δῶρα προσήει αὐτῷ μεγάλα ὑπό τε τῶν ἀρχόντων καὶ τῶν ἡγεμόνων. ὃ μέντοι σύλλογος ἐγεγόνει éx- τὸς τῆς πόλεως ἐν τῷ πεδίῳ κατὰ τὴν νῆσον, ὑπαίϑρεοι δὲ ἢ διετέλουν πλὴν βασιλέως τὲ καὶ ἡγεμόνων. ὃ δὲ γάμος οὗτος νομίζεται μὲν κράτιστος τῶν ἐς τὸν βιον σφίσι περιηκόντων, 20. ὑπαέϑριον P
tria stadia: hunc muro cum undiquaque esset amplexus, non pascos Albanos in eam regionem transtulit, ut ibi habitarent. praeterea sr- bem admodum communivit, ut si quid novi ipngrueret ab regis eszer- citibus, ibi potius quam alibi obsideretur. nam si non posset resi- stere aut par esse copiis regis, superesse tutissimum effugium, vide- licet ut inde se proriperet in mare et quo vellet abnavigaret. exer- citus igitur regis cum accessisset ad istam regionem, nec urbem quam oppugnabat capere posset, domum reversus est. isto anno quo in militiam profectus erat contra Scenderem Mechmetes, nihil aliud actum est.
Appetente autem aestate viros de ianuis suis primarios misit ad principes et reges tributarios, quos evocabat ad liberum suorum cir- cumcisionem, quam purgationem vocant, accersivit et regni sui prin- cipes, urbium praefectos, satrapas ducesque, et milites quotquot mer- cede conducti penes hunc regem stipeudia faciebant. cum ad eum convenissent exercitus Adrianopolim, circumcisionem, quam ipsi pur- gationem putant, liberorum suorum peragebat. munera capiebat m»- gnifica ab magistratibus et satrapis. conventus ille frequentabatur extra urbem in campo iuxta insulam. omnes sob divo agebant, prae- ter regem et principes. nuptiae bae (sic enim appellant quoqse
DE REBUS TURCICIS E, VIII. 433
καὶ Jlagafoiov στρατόν, xad τὴν ταχίστην ἐπειγόμενος ἄλλην ἡ αὐτοὶ ἐφύλαττον οἱ Ἰταλοί, καὶ ἐπεισπεσὼν ἄφνω διέφϑειρε σύμπαντας τοὺς Ἰταλούς, Σκενδέρης μέντοι (ἔτυχε γὰρ ἀπὼν τότε) οὐδ᾽ ὁτιοῦν παϑὼν δεινόν. ὕστερον μέντοι οὐ πολλῷ 5 Σκεγνδέρης διαβὰς ἐς Ἰταλίαν ἀφίκετο ἐς τὸν Παρϑενόπης βα-Ὁ σιλέα. καὶ αὐτὸν ὑποδεξάμενος τά τε ἄλλα ἐτίμησε, καὲ ἐς τὸν Ῥώμης ἀρχιερέα ἀπέπεμψε φιλοφρονησάμενος. μετὰ δὲ ταῦτα χρήματα ἱκανὰ παρεχόμενος αὐτῷ ἀπέπεμπεν ἐπὶ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ, οὗτος μέντοι ἐπανιὼν ἐπὶ τῆς χώρας αὐτοῦ 10 ἐπέμενεν ἐπιόντα τὸν βασιλέως στρατόν, καὶ ἐρυμνὴν οὖσαν τὴν χώραν κατεῖχεν, ἔχων r6 στρατὸν ut) ξαντοῦ τὸν ἀπὸ τῆς χώρας διἥει διὰ τῶν ὀρέων περειὼν τῷ στρατῷ, καὲ τάς τε γυναῖκας καὶ παῖδας ἐς τὰ ἐρυμνὰ εἰσενεγκάμενος αὐτὸς περιῆει, ἔχων περὶ τὴν φυλακὴν τῆς χώρας, ὅποι δέοι παρα- Μυγεγόμενος, χαὶ 0 μὲν στρατὸς καὶ οἱ ἱπποδρόμοι ἐπέδραμον τὴν χώραν, καὶ ὑποζύγια ληισάμενος καὶ χρόνον τινὰ συχνὸν Ρ. 230 διατρίψας ἐπήει πᾶσαν τὴν χώραν ἐμπιπρῶν καὶ διαφϑείρων. dc δὲ ἱκανῶς εἶχεν αὐτῷ ἐς τὴν τῆς χώρας διαφϑοράν, ὃ σερατὸς ἀπήλαυνεν, οὐδέν τι πλέον διαπραξάμενος. ὃ μὲν 200)» Σκενδέρης οὗτος ἄκραν τὴν ἐς τὸν Ἰόνιον περὲ 'Ení- δαμνον qxodóuti* χερρόνησος δ᾽ ἐστί, καὶ ἰσϑμὸς βραχὺς ἀμφὲ τρία στάδια, τοῦτον τειχίσας ἐσῴκιζεν ἐς τὴν χώραν
tum, citato agmine proficiscens (reliquam regionem custodiebant Itali) ei subdito .adveniens ltalos omnes ad internecionem occidit. Scen- deres vero, ut qui abfuisset, mali nibil passus est. nec multo post Scenderes iste veniL in ltaliam ad Parthenopes regem Alphonsum. qui excepit eum honorifice et benigne tractavit, eumque ad Romanum pontificem misit, ut et ab ipso aliquid honoris consequeretur. post. ea cum ei opes dedisset maximas, eum ad principatum suum remisit. hic igitur reversus ad principatum suum expectabat regis exercitum hostiliter adeuntem. verum se in loco tenebat munitissimo, habens autem secum exercitum quem de sua regione conscripserat, iter per montes faciebat. uxores et liberos in loca munitissima deponens, ipse hinc inde cum ezercitu vagabatur, ut defenderet regionem; sem- perque praesens erat, ubicunque eius opera desiderabatur. et qui- dem copiae pedestres et equestres in Scenderis regionem incursionem faciebant, praedas pecorum et aliarum rerum agere haud cessabant. et diu in ea morantes omnia corrumpebant, cum non cunctarentur aedificia et villas incendere. tandem cum satis evastata esset regio, exercitum abduxit, cum nihil sane memorabile designasset. Scende- res quidem arcem iuxta Epidamnum, quae spectat lonium, exaedifica- vit. est autem «eo loci chersonesue et iſsthinus brevis, complectens ^
Chalcocondylas. 28
434 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ταύτην οὐκ ὀλίγους τῶν ᾿Ηλβανῶν, καὶ ἐκράτυνε τὴν πόλιν, eg ἂν τε γεώτερον καταλαμβώνῃ αὐτὸν ἀπὸ τῶν βασιλέως στρατῶν, ὡς ἐπιὼν 'πολιορκοῖτο ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ, ἐπειδὰν
Β δὲ μὴ ἀντέχειν οἷος τ᾽ jJ, ἐμβησόμενος ἐς τὴν ϑάλασσαν καὲ ἀποπλευσούμενος fj δὴ προχωροίη. ὃ μὲν οὖν σερατὸς dgi-5 κόμενος ἐς τὸν χῶρον τοῦτον καὶ πειρασόμενος, ὡς οὐδὲν σφίσε προεχώρει ἡ τῆς πόλεως αἵρεσις, ἀπήλαυνεν ἐπ᾽ oixov, καὶ τῷ ἔτει τούτῳ οὐδέν τι πλέον ἐγένετο βασιλέα εχμέτη ἐς ἐκστρατείαν φέρον.
1457 Tov δ᾽ ἐπιγενομένου ϑέρους ἐπεπόμφει μὲν καὶ τῶν Jv- 19 ρὧν αὐτοῦ ἄνδρας ἐπιλέκτους ἐπὶ τοὺς ὑποτελεῖς αὐτοῦ ἡγε-- μόνας τὸ καὶ βασιλεῖς, ἐπικαλούμενος ἐς τὴν τῶν παίδων av- τοῦ καϑαρσιν, μετεπέμπετο δὲ καὶ τοὺς τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ
V.180 ἄρχοντας τῶν πύλεων καὶ ὑπάρχους καὶ τούς τε στρατηγοὺς c xai στρατιώτας, ὅσοι ἐπὶ μισϑῷ στρατεύονται ἅμα τῷ βασι- 15 λεῖ, ὡς δὲ παρῆν αὐτῷ τὰ στρατεύματα ἐς ᾿Αδριανούπολεν, τὴν τὸ περιτομὴν, ἣν δὴ νομίζουσε κάϑαρσιν, ἐποιεῖτο τῶν παίδων αὐτοῦ, καὶ δῶρα προσήει αὐτῷ μεγάλα ὑπό τε τῶν ἀρχόντων καὶ τῶν ἡγεμόνων. ὃ μέντοι σύλλογος ἐγεγόνει ἔκ.- τὸς τῆς πόλεως ἐν τῷ πεδίῳ κατὰ τὴν νῆσον, ὑπαίϑρεοι δὲ 20 διετέλουν πλὴν βασιλέως τὲ καὶ ἡγεμόνων. ὃ δὲ γώμος οὗτος νομίζεται μὲν κρώτιστος τῶν ἐς τὸν Dio» σφίσε περιηκόντων,
20. ὑπαέϑριον P
tria stadia: hunc muro cum undiquàque esset amplexus, non paucos Albanos in eam regionem transtulit, ut ibi habitarent. praeterea ur- bem admodum communivit, ut sei quid novi ingrueret ab regis ezer- citibus, ibi potius quam alibi obsideretur. nam si non posset resi- stere aut par esse copiis regis, superesse tutissimum effugium, vide- licet ut inde se proriperet in mare et quo vellet abnavigaret. exer- citus igitur regis cum accessisset ad istam regionem, nec urbem quam oppugnabat capere posset, domum reversus est. isto anno quo is militiam profectus erat contra Scenderem Mechmetes, nihil aliud actum est.
Appetente autem aestate viros de ianuis suis primarios misit ad principes et reges tributarios, quos evocabat ad liberum suorum cir- cumcisionem, quam purgationem vocant. accersivit et regni sui prin- cipes, urbium praefectos, satrapas ducesque, et milites quotquot mer- cede conducti penes hunc regem stipendia faciebant. cum ad eem convenissent exercitus Adrianopolim, circumcisionem, quam ipsi put- gationem putant, liberorum suorum peragebàt. munera capiebat ma-—- gnifica ab magistratibus et satrapis. conventus ille frequentabatom extra urbem in campo iuxta insulam. omnes sub divo agebant, prae— ter regem et principes. nuptiae hae (sic enim appellant quoque
DE REBUS TURCICIS L. VIII. 437
τοῦ Παλαιολόγων γένους τῶν Ἑλλήνων περιφανοῦς, xai Mey-D μέτης ὁ ἸΜανδρομηνοῦ παῖς μετὰ ys τοῦτον, ὃς ὕπαρχος V. 181 πρῶτα μὲν ἀγκύρας τῆς Πισιδίας ἀπεδείχϑη. βούλεται dà Movpaszgc ἐπιϑυμίαν, ““λίης δὲ τὸν Ἡλίαν “Ελληνιστὲ λέγοιτ᾽ 5a», καὶ Ἐσὲς τὸν Ἰησοῦν καὶ Ἐμπρεΐμης τὸν ᾿βρωὰμ καὶ Σου- λαϊμάγης τὸν Σολομῶντα καὶ ᾿Ιαγούπης τὸν Ἰωσήφ, Σχενδέρην δὲ ᾿ἡλέξανδοον βούλονται λέγειν. καὶ ταῦτα μὲν δὴ “Ἑλληνι-- χῶς λέγοις" ὧν οὕτω. οὕτως καὶ Ἐλεέζην τὸν Ζημήτριον xai Χιτήρη τὸν Γεώργιον λέγουσι. τὰ δὲ λοιπὰ τῶν ὀνομάτων (dn τε τῶν ὀρνέων καὶ ZxvOo» τὰ τέσσαρα ταῦτα φαίνον- ται εἶναε, οἷον Παιαζήτης Ὀρχάνης Ὀρϑογρούλης καὶ TGv- μισκής, καὶ τὰ παραπλήσια. ἔχουσι μὲν καὶ τόδε, ὡς τοῖς P. 232 ὑύμασι γρῶνται ποῖ μὲν ἐλάττοσι noi δὲ καὶ τιμιωτέροις, & τὸν ἸΠουσταφῶν Πουσπλακασίτη, Χιτήρη Χαραϊτήνην. παραπλησίως δ᾽ ἂν λέγοιτο καὶ τὰ λοιπὰ τῶν ὀνομάτων ἐς τοῦτον τὸν τρόπον.
Ὕπαρχοι δὲ τυγχάνουσιν ὄντες κατὰ μὲν τὴν Εὐρώπην τριά- nra χαὶ ἕξ. τούτων δ᾽ οἱ μείζους ἔχουσι πρόσοδον ὑπὸ τοῦ βα- σιλέως χρυσίου στατῆρας ἐς δισμυρίους, οἱ δ᾽ ἐλάττους τούτων ἐς μυρίους, ἐπὶ μεῖζόν τε τούτων xoi ἐπ’ ἔλαττον. ἀνὰ δὲ τὴν -doíay σημαῖαί τὸ αὐτῷ τυγχάνουσιν οὖσαι, καὶ ὕπαρχοι ἐφ᾽ ἑκάστης τεσσαράκοντα. παρὰ τούτους δέ eit τῶν πύλεων ἂρ-
6. Ἰαγούπῃς τὸν ᾿Ιάχωβον xai ᾿Ιωσούφης τὸν Ἰωσήφ
t4 perquam celebri. post hunc Mechmetes Mandromaei filius plu- nium dignitate et opibus vigebat: qui primo praefectus Ancyrae Pi- ülae declaratus est. si quis autem velit nomina ista in Graecam "lere linguam, significabit quidem Murates cupiditatem, Halies He- lam, Eses lesum, Empreimes Abrahamum, Sulaimanes Solomonem, lupus losephum , Scenderes Alexandrum. et quidem haec Graece. Piri ratione Eleezen Demetrium , Chetirem Georgium vocant. quat- Mor autem ista nomina reliqua , Paiazites Orchanes Orthogules 'Tzy- mises, οἱ bis similia originem trahunt ab avibus et Scythis. etiam boc in nominibus observant, ut quandoque diminutivis quandoque *ero augustioribus utantur nominibus, ut Mustapham, Musplachasitem, Cheterem, Charaitinen. eadem et in reliquis observatur ratio.
Europa habet, quos a rege accipit, praefectos, numero triginta *1. horum qui praecipui fuerunt, capiunt stipendii nomine a rege duas myrjades aureorum staterum. — praefecti antem minores accipiunt myriadem aureorum staterum, plus minusve. Asiam autem distribuit in wmeas sive signa. singulae semeae sive signa continent praefectos qua- diagenos. praeter hos etiam urbes magnae, ut Therma Scopiorum
436 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
oixov ἡγεμὼν xai ἅμα τῆς Εὐρώπης στρατηγός, τοῖς δώροις Β ὑπερβάλλεσθαι πάντας, τούς τε βασιλεῖς ἅμα καὶ ἡγεμύνας τῶν ϑυρῶν. οὗτος δὲ ὃ ἸΠεχμούτης, παῖς Miyaghov yerou- γος, Τριβαλλὸς μέν ἐστι τὰ μητρόϑεν “Ἕλλην dà τὰ πατρύϑεν, καὶ παῖδα ἔτι ὄντα, σὺν τῇ μητρὲ ἐόντα ἀπὸ Νεβοπρίδου ἐκ' Σπενδερόβην, οἱ ἱπποδρόμοι τοῦ βασιλέως καταλαβόντες ἐν τῇ ὁδῷ . . . ἡγουμένου ἀπήγαγον πανοικὲ τούτους παρὰ βασι-, λέα. λαβὼν δὲ τὸν παῖδα ἐς τὸν κοιτῶνα αὐτοῦ βυσιλεὺς μέγαν 18 ἀπέδειξεν ἐν ἀχαρεῖ, καὶ ἱπποκόμον ἐν βραχεῖ πριη- σάμενος μετὰ ταῦτα ἡγεμόνα τῶν ϑυρῶν ἐπέδειξεν. Aunt μὲν οὖν Ζαάγανον τὸν ἑαυτοῦ κηδεστὴν ἐξήλασεν ἐχ τῆς τι αμῆς, τὰ πώντα οὗτος ἐγένετο, ἐγεγόνει δὲ οἷος οὐδείς av πρότερον ἐς τόνδε τῶν ἐπὶ ταῖς Ὀτουμανίδων ϑύραις tjt γῶν μεγάλων λεγομένων γενέσϑαι. λέγεται μὲν γὰρ καὶ Xa- ραΐϊτήνην xai ᾿“λίην τὸν παῖδα μεγάλους γενέσϑαε ἔν τε voij! “Ἵμουράτεω τοῦ Ὀρχάνεω καὶ Παιαζήτεω τοῦ παιδὸς αὐτοῦ ϑύραις" ἀλλ᾽ οὐδείς ne ἐς τήνδο τὴν δύναμεν xai τὴν χὠ" ραν τούτου ἀφίκετο. οὗτος μὲν οὖν τὰ πρῶτα τῶν ἡγεμόνεν φερόμενος ἐς τὰς βασιλέως ϑύρας, στρατὸν τὸ οἰκεῖον τρέφει ἱκανώτατος, καὶ ϑεράποντας ἔχειν ἐπὶ μέγα δυνάμεως 7x τας. Ἑλληνικοὶ μὲν παῖδες ἀπὸ Βυζαντίου ἔχειν παρ᾽ tavi “βασιλεῖ, ἐς μέγα ἐχώρησαν δυνάμεως. τούτων δὲ Movpar;
10. ἐπεί 1e?
regem contulit, omnes vicisse videtur, reges videlicet et Ianuxum ἀπ’ ces. hic Mechumetes filius fuit Michaelis: materno genere Tribillus, paterno Graecus erat. hunc puerum adhuc, euntem unma cum mile a Neboprido (Novoberda s: Novobrodo) Senderoviam, equites rtt comprehensum in itinere adduxerunt cum universa familia ad regem rex autem accipiens puerum in suum cubiculum, magnum eum br declaravit virum. primo equorum regiorum curatorem eum desige vit; postea ducem constituit ianuae militum. — nam Zaganum afin suum ex isto dignitatis gradu detraxerat. is tandem summos ect brevi autem eo potentiae progressus est ut facile omnes qui unqun inter iannarum duces praeclari extitere antecesserit. ferunt Chii tinem et Halien filium maxima auctoritate polluisse inter ianuae ΡΒ" lites tempore Ainuratis et Paiazitis: neuter tamen tantam et pote" tiam et regionem nactus est quantam is acquisivit. nam hic c9 primas inter omnes duces ianuarum ferret, exercitum proprium "i potuit. babuit et ministros plurimos, qui et ipsi ad magnam jc!
tiam pervenerunt. nam Graeci pueri qui Byzantio abducti erit ἡ cum rege inorabantur, magnam sibi peperere potentiam opesque 5 gnuas inter hos erat Murates, ortus genere Palaeologorum apud θη
DE REBUS TURCICIS L. VIII. 437
vov Παλαιολόγων γένους τῶν Ἑλλήνων περιφανοῦς, xai IMty- D μέτης ὁ Ϊανδρομηνοῦ παῖς μετά γε τοῦτον, ὃς ὕπαρχος. 181
πρῶτα μὲν “γχύρας τῆς Πισιδίας ἀπεδείχϑη. βούλεται dà Μουράτης ἐπιϑυμέαν, ““λίης δὲ τὸν Ἠλίαν “λληνιστὲ λέγοιτ᾽ 5a», καὶ Ἐσὲς τὸν Ἰησοῦν xai Ἐμπρεΐμης τὸν ᾿Αβραὼμ καὶ Σου- λαϊμάνης τὸν Σολομῶντα xai ᾿Ιαγούπης τὸν ᾿Ιωσήφ, Σκενδέρην δὲ ᾿“λέξανδρον βούλονται λέγειν. καὶ ταῦτα μὲν δὴ “Ἑλληνι- xc λέγοιτ᾽ ὧν οὕτω. οὕτως καὶ Ἐλεέζην τὸν Ζημήτριον καὶ Χιτήρῃ τὸν Γεώργιον λέγουσι. τὰ δὲ λοιπὰ τῶν ὀνομώτων Wm) v6 τῶν ὀρνέων xai Σκυϑῶν τὰ τέσσαρα ταῦτα φαίνον- ται εἶναι, οἷον Παιαζήτης Ὀρχάνης Ὀρϑογρούλης καὶ Τῖυ-
uoxiß, καὲ τὰ παραπλήσια. ἔχουσι μὲν καὶ τόδε, ὡς τοῖς P. 232
ὑύμασι χρῶνται ποῖ μὲν ὀλάττοσι ποῖ δὲ καὶ τιμιωτέροις, ὡς τὸν ἸΠουσταφᾶν ουσπλακασίτη, Χιτήρη Χαραϊτήνην. ἡπυραπλησίως δ᾽ ἂν λέγοιτο καὶ τὰ λοιπὰ τῶν ὀνομάτων ἐς τοῦτον τὸν τρόπον.
Ὕπαρχοι δὲ τυγχάνουσιν ὄντες κατὰ μὲν τὴν Εὐρώπην τριά- xoa xat ES. τούτων δ᾽ οἱ μείζους ἔχουσι πρόσοδον ὑπὸ τοῦ βα- σιλέως χρυσίου στατῆρας ἐς δισμυρίους, οἱ δ᾽ ἐλάττους τούτων ἐς μυρίους, ἐπὲ μεῖζόν τε τούτων καὶ ἐπ’ ἔλαττον. ἀνὰ δὲ τὴν "ἰσίαν σημαῖαί τα αὐτῷ τυγχάνουσιν οὖσαι, καὶ ὕπαρχοι ἐφ᾽ ἑκάστης τεσσαράκοντα. παρὰ τούτους δέ εἶσι τῶν πύλεων ἂρ-
6. Ἰαγούπῃς τὸν ᾿Ιάχωβον xal ἸἸΙωσούφης τὸν Ἰωσήφ
t4 perquam celebri. post hunc Mechmetes Mandromaei filius plu- tiaum dignitate et opibus vigebat: qui primo praefectus Ancyrae Pi- ae declaratus est. οἱ quis autem velit nomina ista in Graecam "tiere linguam, siguificabit quidem Murates cupiditatem, Halies He- làm, Eses lesum, Empreimes Abrahamum, Sulaimanes Solomonem, hjupus losephum , Scenderes Alexandrum. et quidem haec Graece. Pii ratione Eleezen Demetrium, Chetirem Georgium vocant. quat- Uor autem ista nomina reliqua , Paiazites Orchanes Orthogules Tay- Dites, et. his similia originem trahunt ab avibus et Scythis. etiam boc is nominibus observant, ut quandoque diminutivis quandoque "ero augustioribus utantur nominibus, ut Mustapham, Musplachasitem, Cheterem, Charaitinen. eadem et in reliquis observatur ratio.
Europa habet, quos a rege accipit, praefectos, numero triginta *tX. horum qui praecipui fuerunt, capiunt stipendii nomine a rege daas myrjades aureorum staterum. praefecti autem minores accipiunt myriadem aureorum staterum, plus minusve. Ásiam autem distribuit in temeas sive signa. singulae semeae sive signa continent praefectos qua- dtasenos, praeter hos etiam urbes magnae, ut Therma Scopiorum
--
438 LAONICI CHALCOCONDYLAE
B χοντες μεγάλων, ofa ἡ Θέρμη, ἡ τῶν Σκοπίων πόλις͵ ἡ Φι. λιππόπολις καὶ αἷ παραπλήσιαι. οὗτοι ἐς σημαίας τελοῦσιν oi ἄρχοντες, ἐς τὸν τῆς Εὐρώπης στρατηγὸν τὸν μέγαν, ὡς oi τῆς ᾿Ασίας πρὸς τὸν τῆς ᾿Ασίας στρατηγὸν ὑποτετάχαται ἄρχοντές τε καὶ ἡγεμόνες, καὶ ἦ ἂν ὑφηγώνται οὗτοι, o5 ται οἱ τῆς Εὐρώπης τὸ καὶ ᾿Ασίας ὕπαρχοι. ὑπάρχῳ δ᾽ &- στῷ προάγοντι καὶ ἐξηγουμένῳ ἐπέ τινα πόλεμον οἱ τῶν πό- Arc» ἄρχοντες ἕπονται κατὰ τὰ ἐπεσταλμένα σφίσιν jw τοῦ ὑπάρχου. τὸ δὲ κράτος ἔχουσι πᾶν οἱ μέγιστοι στρατηγοὶ τοῦ βασιλέως. ἔστι δὲ πρόσοδος τουτων ὑπὸ βασιλέως μεγίστη, mil
ταχὺ μέγα ὄλβιοι γενόμενοε ὑπό r& τῶν ὑπάρχων καὶ τῶν ἀρχόντων τῶν ἐπὲ ταῖς πόλεσιν. ἐπὶ δὲ τῶν ϑυρῶν οἱ ἦγε: μόνες ἔχουσι τὸ κράτος, ἀγγελιαφύροι τε ὄντες καὶ ἐφεστῶτες, τῷ βασιλεῖ καὶ σύμβουλοι ἐς τὰ πράγματα τῆς ἀρχῆς" ἐς τού- τους γὰρ 7 «διοίκησις τῶν προσόδων, καὶ AoyiGorrat γε xu τοὺς ϑησανροὺς τοῦ βασιλέως σφραγῖδι τῇ οἰκείᾳ ἐπισχέπτον- ται. μετὰ τούτους μέντοι ἐστὶν ὃ γραμματεύς, ἀγχιτάτω ἰδρυ- μένος ἐς τούτους, καὶ τοὺς λογισμοὺς ὑποδεχόμενος 9n0 τῶν ἐς τὰς προσόδους καὶ εἰσπράξεις τεταγμένων, xai τοῦ φύροι. καὶ οὗτος μὲν ἀπολογίζεταί τὸ προσόδους, καὶ ἐς τοὺς ἡγε"
Ὡμόνας τὸ καὶ αὐτὸν βασιλέα ἀναφέρει" ἄλλοι δὲ γραμματεῖ; ἐς τὰς γραφώς τὸ καὶ ἐπιτάγματα τοῦ βασιλέως. ἔστι δ᾽ ὑ
9. ἱππάρχου P 4138. ἀφεστῶτες Ρ 15. λογίζονταςϊ
urbs, Philippopolis et aliae, principes habent qui connumetanturi- guis. hi principes ad semeas sive signa pertinent, et obediunt Eu- ropae duci summo, quemadmodum Asiani principes Asiae duci sommo — parent. praefecti et duces, quocunque duxerint, eo sequuntur Euro- pae et Asiae principes. quando autem satrapes ad bellum aliquod proficiscitur, urbium principes ex praescripto satrapae sequuntur au. xiliares. summa potestas penes regios duces summos east, quibui etiam ab rege stipendium numeratur maximum. δὲ in hunc modu brevi plurimas opes congregant, quas ab satrapis εἰ urbium princip" bus accipiunt. inter ianuae milites maximam potestatem duces ob- tinent, qui legati sunt, et plerumque assessores sunt regis et coos- liarii earum rerum quae ad regni curam spectant. ad hos enim per- tinet redituum et tributorum administratio. — rationes οἱ theszure regios proprio sigillo signant et confirmant. his ordine et dignitate proximus est scriba, ad quem rationes referunt redituum vectigaliur et aliarum rerum, quibus id negotii iniunetum est. δὶς ratiooe omnium diligenter conficit, quas deinde regi et ducibus proponit. te- liqui scribae expediunt ea quae ad scripturas caeteras οἱ regia pr^ pramuata pertinent. tributum quod rex ex Europa capit, complecr
DE REBUS TURCICIS L. Vill. 439
φύρος αὐεῷ προσιὼν ἀπὸ uà» τῆς Εὐρώπης ἐς ἐννενήχοντα μυριάδας στατήρων. τὸν δὲ φόρον τοῦτον εἰσπράττεται μὲν οὐκ ἀπὸ τοῦ γένους τῶν Τούρχων εἷλλ᾽ ἀπὸ τῶν ἀλλοφύλων σφίσιν" oU γὰρ νομίζεται τοὺς ὁμοφύλους χρήματα εἰἴσπρώσ- ὅσειν͵ ἀλλ’ αὐτοὺς σὺν τῷ βασιλεῖ παρὰ σφίσι νομίζεται στρατεύεσθϑαε ἔς τοὺς πολέμους, σὺν τοῖς ὅπλοις τὸ καὶ ἵπποις αὐτῶν ἐσομένους ἐς τοὺς πολέμους. τὴν δεκάτην δὲ τῶν ἔρ- yo» οἱ μὲν πρὸ τοῦ βασιλέως τοῦδε οὐδέν τε εἰσέπρασσον Τούρκους, ὅτι μ ἡ τοὺς ἀλλοφύλους" οὗτος δ᾽ ὃ βασιλεὺς τὴν δοκάτην τα εἰσπράττει καὶ ἀἅγει ὅποι à» στρατεύηται. τὴν μὲν οὖν δεκάτην καὶ παρὰ τὸν φόρον, βοσείναν οὕτω xa- P. 233 ἰουμόνην, ἀποφόροντες οἱ τῶν πόλεων ἄρχοντές τὸ καὶ ὕπαρ-. 182 Ju καὶ σερατιῶται τόνδε φόρον ἐς τὰς ϑύρας. νομίζεται xoi προβάτων τὴν νομὴν ὅσην ἀποδίδονται, ἐς τὰς βασιλέως ϑύρας βαπάγεσϑαι. ταῦτα μέντοι ταύτῃ τέτακται ἐς τὰς προσόδους τῶν τὸ ἀρχόντων καὶ τοῦ βασιλέως. παρὰ δὲ τὸν φόρον δα- σμοί εἶσιν ἀνὰ τὴν Ἑὐρωπὴν τὸ καὶ ᾿Ασίαν ἀποτεταγμένοι τῷ βασιλεῖ οὐκ dÀfyos , ἐπό τὸ τῶν ἱππέων καὶ καμήλων καὶ ἡμόγων καὶ βοῶν " καὶ ἔστιν αὕτη πρόσοδος ἀμφὶ τὰς τριά- 3xwra μυριάδας. mi τούτοις δὲ 7j τῶν ἐνοίκων πρόσοδος us- γάλη τυγχάνδι οὖσα τῷ βασιλεῖ, ἐν πέντε καὶ εἴκοσι μυριεά.- B σιν. ἀπὸ δὲ τῶν τοῦ βασιλέως φορβῶν τὸ καὶ καμήλων καὶ ἡμιόνων, ἅπανεα χῇ τῆς χώρας ἐπινεμομένων αὐτοῖς, εἰσὲν
7. ἑπομένους
lur nonsginta myriades staterum aureorum. tributam hoc non ab Tureis, verum ab alienigenis exigitur. nec enim fas ducunt ut Turci tibutum inferant: verum :horum officium est ut. equis armisque in- Sructi una. cum rege in militiam proficiscantur. nec etiam operum decimas antecessores regis huius ab Turcis exegerunt, verum hoc ex- acionis onere usi sunt erga alienigenas. caeterum hic rex decimas exposcit, et subditos, quo vult, educit in expeditionem. decimas quo- que praeter tributum, quod Boscinam vocant, solvunt urbium princi- pes praefecti militesque. is autem reditus ianuae militibus assigna- iut. etiam ovium greges, qui tributi nomine dantur, in ianuas ab- dud oportet. haec quidem in hunc modum, quantum attinet ad principum regisque reditus. praeter tributam etiam vectigalia non modica per Ásiam. et Europam habet rex, quae capit ab equis ca- melis mulis et bobus. hic reditus continet circiter triginta myriades aureorum, huc accedit reditus quem inquilini solvunt , qui admo- dum magnus est et viginti quinque myriades complectitur, ab armen- s equarum camelorum et mulorum, quae regis sunt et undique per regionem pascuntur, reditus accedit, cuius summa est circiter quinque
440 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἀμφὲ τὰς πέντε μυριάδας. ἀπὸ τὸ τῆς τῶν ἄλλων προσόδων προσίοι ἂν αὐτῷ ἐς εἴχοσι μυριάδας. καὶ ἀπὸ τῶν ἐμπορίων καὶ τοῦ πορϑμοῦ καὶ μετάλλων καὶ ὀρύζης καὶ χαλκοῦ xai στυπτηριῶν καὶ πενταμοιρίας τῶν ἀνδραπόδων μεγίστη ὧν λογιζομένοις εὑρίσκοιτο 7j πρόσοδος. ὠπὸ μέντοι τοῦ πορϑμον 5 καὶ ἀπὸ Φάρου ἐς εἴχοσι μυριάϑας εὑρίσκω ἐναπυνϑανύμε. γος. τῶν δὲ μετάλλων οὐκ ὀλίγη αὐτῷ ἐπιγίνεται πρόσοδος, ἐς δέκα μυριάδας. ἀπὸ δὲ ὀρύζης καὶ τῶν ἄλλων τῶν ἐς Οτὰς ϑύρας τεταγμένων προσόϑων τοῦ βασιλέως, ἃς δὴ χάδια ποιοῦνται οἱ τῶν ϑυρῶν, ἐς εἴκοσι μυριάδας λογιζόμενος estt ἀποτυγχάνοιμ᾽ ᾿ἄν τοῦ εἰκότος’ χάσια γὰρ dvd τὴν ᾿Δοίαν τὸ καὶ Εὐρώπην a):Q ὡς 'πλεῖσεα τε καὶ ἄριστα. τοντοις δ᾽ ἔπεστιν αὐτῷ Ó τῶν ἡγεμόνων τε καὶ βασιλέων φόρος τῶν τὸ ὁμοφύλων καὶ «ἀλλοφύλων σφίσιν, ἐπιγενόμενος ἐς δέκα μυριάδας. οὕτω δὲ γένοιτ᾽ ὧν ἣ πρόσοδος τῷ βασιλεῖ, ὅση παραγίνεται αὐτῷ ἐς τὰς ϑύρας καὶ ἐς τὸν χασνὰν καλούμενον τοῦ βασιλέως, ὠμφὲ τὰς τετρακοσίας μυριάδας χρυσίου στα- τήρων. ἔστι δὲ παρὰ ταύτας πρόσοδος ἄλλη βασιλέως ἀπὸ τῶν ἀρχόντων, ἔαρος ἐπιγινομένου, ἐπειδὰν ἐξελαύνη βασιλεὺς στρα- τηλατῶν, ὑπότε τῶν ὕπάρχων τὸ καὶ στρατηγῶν καὲ ἡγεμόνων" Dxai ἀρχόντων δῶρα νομιζόμενα κατὰ τὴν δκάστου πρύσοδον τῷ βασιλεῖ ἐς τὴν ἐξέλασιν. καὶ ἔστι μέντοι τοιαύτη πρύσο»
6. dddov P 22. μὲν $ τοιαύτη ὃ
myriades. à reliquis autem reditibus accipit circiter viginti mri des. quin etiam maximus reditus venit ab emporiis, traiectu, meil- lis, oriza , adre, alumine et quinta parte mancipiorum. non dubion est quin is mazimus sit, si quis eum ad calculos revocet. treiectum εἰ Pharum circiter viginti myriades suppeditare comperi. reditus me- tallorum, qui nec ipse modicus est, attingit decem myriades 3b oriza et reliquis vectigalibus, quae ianuae milites exigunt et in ch sia secernunt, reditus colligitur, sí quis rationem ineat, qui tenet vi ginti myriades: plurima enim chasia et optima per Europam et Asiam habentur. huc accedit tributum principum et regum, quod pendunt tam indigenae quam alienigenae; id habet circiter decem myriades summa itaque universorum redituum, quos modo memoravimus, εἰ regem et ad ianuae milites referuntur et ad eius chasnam εἰς didam complectitur circiter quadringentas myriades aureorum staterum. es raeter enarratos reditus et alius, quem ferunt tempore veria, quande in militiam proficiscitur rex, praesides duces praefecti, solennia mu- nera pro singularum facultatum modo afíferentes. is reditus expedi- tioni inservit. nec tamen hic reditus in certum numerum redigitur verum si quis rem sedulo excutiat , inveniet istum reditum copincre
DE REBUS TURCICIS L. vil. 441
og οὐ τεταγμένη, ἀλλὰ στοχαζομένοις ἐς εἴκοσε μυριάδας γόν nr ὧν αὐτῷ χρήματα. ταῦτα μέντοι ἐς τὸν χασνὰν τὰ fla- λέως χρήματα παραγένεται, dq' ὧν μισϑοῦται τοις v8 νεή-- vduc καὶ τοὺς τῶν ϑυρῶν καρίπιδας σιλικεάριδας ἀλλοφα- «dac v6 καὶ σπαχίδας καλουμένους, καὶ ἐς τοὺς λοιπούς, τοι τῶν Jugo» ὕνεες τριμηναῖον λαμβάνουσι τὸν μισϑὸόν. γευ δὲ ταύτης τοῦ βασιλέως προσόδου, οἱ ἀνὰ τὴν ἀρχὴν παρχοε t8 καὶ ἄρχοντες καὶ στρατηγοὶ xai τιμαράτοι xa- ὕμενοε μεγίστην αποφέρουσι τὴν πρόσοδον dnà τῆς βασι- p.234 ὧν χώρας. xui λογίζεσθαι μὲν oU πάνυ ὅάδιον, πλὴν τῶν βασιλέως γραμματιστῶν, ἦ δὴ ἐπυθόμην, γένοιτο δ᾽ ἄν ἱμπασα αὕτη 7 πρόσοδος τῶν ἀνδρῶν, ὅσοι μισϑὸν λαμβά.. "σιν ἀπὸ τῆς τοῦ βασιλέως χώρας, ἐς ἐνναχοσίας μυριάδας υσίου. δνουμένη δὲ αὕτη 7 πρόσοδος τῇ προτέρᾳ, ἥτις ἐς ς βασιλέως παραγίνεταε ϑύρας, γένοιτ᾽ &v σύμπασα ἣ τῆς σιλέως χώρας πρόσοδος, ὅση ἐς τοὺς ἄρχοντας αὐτοῦ ἀφι- trat καὶ ὅσῃ ἐς τὰς ϑύρας, ἐς χιλίας τε καὶ τετρακοσίας ιάϑωας χρυσέου, στατῆρας τῶν Οὐενετῶν. αὕτη μὲν πρό. δος, ὅσα γε ἐς ἡμᾶς εἰδέναι, παραγίνεται τῷ βασιλεῖ xad ἴς ὑπηκόοις αὐτοῦ. ᾿
“
titer viginti myriades. hae quidem regis pecuniae comportantuer chasnam, ex quibus deinde stipendium accipiunt peregrini et ia- 1e milites, Caripides, Silictarides, Allophatzides , Spachides, et re- ui qui ad ianuas pertinent ot trimestre stipendium accipiunt. su- est et alius reditus, quem uberrimum capiunt per universum re- un principes et duces et bi qui Timarati vocantur. is redit ex ione regis, nec facile a quovis (sic enim accepi) quam a regiis bis computari potest. summa autem redituum quos viri accipiuut bus merces ordinata est ab regis regione, excurrit usque ad nonin- tas myriades auri. hic reditus οἱ addatur illi qui ad ianuae mili. defertur, universorum redituum, qui ad ianuae milites et ad ucipes redeunt, summa excrescit usque ad myriades mille et qua- agentas aureorum staterum Venetorum. tantus quidem reditus ad em et subditos eius refunditur.
A40 N1KOT XA4AKOKONATAOT
AOHNAIOT AILOAEI RIZ IZTOPION H EN ATH
LAONICI CHALCOCONDYLAE A THENIENSIS
HISTORIARUM DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM LIBER NONUS.
——
p. η85 “ὡς dà ἐπὶ Πελοπόννησον πέμπων ἄνδρας τῶν ϑυρῶν M- Vio μέτης ὅ ᾿Αμουράτεω ἠξίου τὸν φόρον oi ἀποδίδοσθαι, ge- ᾿τῶντες δὲ τοῦ βασιλέως ἄνδρες οὐδὲν ὑγιὲς εὕρισκον τῷ» Ἑλλήνων, καὶ ovre τοὺς ᾿Αλβανοὺς κελεύοντας εἰσφέρεσϑει E
τὸν φόρον ovrs τοὺς Πελοποννησίους, καὶ αὐτοὺς δὲ idi τοὺς ἡγεμόνας διαφερομένους σφίσιν ἐς τὰ πράγματα xar δαιμονιᾶν, συνεχώρει μὲν τὸν ἐπίτριτον φόρον αἰπαγοντας ἴσχειν αὐτῷ εἰρήνην, c; δὲ καὶ ἠμέλουν ἀγνωμοσύνῃ X06-
M.ehmote⸗ Amuratis filius misit viros quosdam de ianuis in belo- ponnesum, petitum tributam. verum regil, ubi in Peloponnesum vt nerunt, nihil sani inter Graecos reperiunt. proinde nec Albanis »« Peloponnesiacis imperant ut tributum solvant. cum autem ceraerti rex duces Peloponnesi privatis certare odiis, malo genio impulsos, τὶ tandem se resque perditum irent, tertium remisit tributum, saltes
id quaerens, ut in praesentia pacem, quae convenisset, bona fide
LAONICI CHALCOC. DE REBUS TURC. L.]X. 443
μενοὶ καὶ σκαιύτητε, ὥρμητο ἐπὶ Πελοπόννησον στρατεύεσθαι. καὶ Μαχμούτην μὲν τὸν DMiyaglov παῖδα, ἡγεμόνα τὸ ἅμα τῶν ϑυρῶν καὶ σερατηγὸν τῆς Ewoongc, ἔπεμψεν ἐπὶ τὸν P.236 Ἴσερον, ὡς ὧν εἴ τε νοώτορον ἀπὸ Παιόνων καταλαμβάνῃ, ὑποσταίη v6 ἀντιασόμενος καὶ διαχωλύῃ τούτους τὴν χώραν βλάπτειν τὴν ξαυτοῦ ἐπιόντας. οὗτος μὲν παραλαβὼν τὸ τῆς Εὐρώπης σεράτευμα, ἐς ὀκτὼ μυριάδας, ἤλαυνεν dni Τριβαλλοὺς τοὺς παρὰ τὸν Ἴστρον χώραν νεμομένους. óQ- μώμενος δὲ ἐντεῦϑεν ὡς οὐδὲν ἐπυνθάνετο νεώτερον ἐπὸ Παιόνων, κατεσερέφϑτο τὴν Ἰλλυριῶν χώραν, καὶ πολίσματα μὲν ἔστιν ἃ ἑλὼν κατὰ κράτος ἠνδραποδίσατο. μετὰ δὲ ὡς ἐπέδραμε τὴν Ἰλλυριῶν χώραν, διέτριβεν αὐτοῦ ταύτῃ naga B τὸν Ἴστρον ἔχων ἀμφοῖν τῇ φυλακῇ τῶν πόλεων. οὗτος μὲν οὖν dugé ταῦτα ἔχων διεγένετο" βασιλεὺς dà παραλαβὼν τό r6 ᾿Ασιανὸν στράτευμα καὶ ξῶον καὶ Εὐρώπης, τὸ ἀπὸ Θετ- raMag τε καὶ IMoxsdortiag, καὶ ἔχων καὶ τὰς ϑύρας, ἐστρα-- εὐετο dni Πελοπόννησον. ὡς dà εἰσέβαλε καὶ ἐντὸς τοῦ ἰσϑμοῦ ἐγένοτο, ἐπελαύνων αὐτίκα τὴν Κόρινθον ὀπολιόρχοι. περιιὼν δὲ ἐπεσκόπει ὡς ἄν τὸ τεῖχος καϑελὼν τηλεβόλοις ἰσπεσεῖταε ὃς τὴν πόλιν ἅμα τῷ στρατῷ. καὶ τηλεβόλους μὲν wroU ποιεῖσϑαε κατέλιπο, καὶ τὸν ξῶον στρατὸν περικαϑήμε-- Ὃν τὴν πόλιν πολιορκεῖν (ἐδόκεε γὰρ αὐτῷ τοὺς τηλεβόλουςΟ
13. ἀμφὲ τὸν φυλαχὴν ἢ 18. ἀπελαύνων P
ervarent, ut vero id facere neglexere, nescio qua imprudentia et üquitate usi, Peloponneso arma jnferre decrevit, Machmutem Mi- haelis filium, quem ianuarum principem et Europae ducem designa- it, ad Istrum. praemisit, ut si quid rerum novarum molierentur Pan- ones, eos criminando a coeptis deterteret: sin in hune modum pa- un proficeret, accedentes non sineret evastare regionem 'eius. is sumpto Europae exercitu, qui complectebatur circiter octo myriades ilitum, profectus est contra Triballos, qui habitant iuxta regionem iro affusam. cum autem deprehenderet Pannones nihil innovare, erum quietem amplecti, Illyrium subigere aggressus est ; et oppidula, uae vi ceperat, diripuit. postquam in Illlyrium copias duxit, ibi ca- ra prope Istrum communivit, ut urbes regis ibi sitas custodiret et » hostili incursione defenderet. hic quidem, quemadmodum indi- wi, hoc negotii sibi desumpsit. rex accepto Asiano et Orientis ex- vitu, necnon Europaeo, quem ab Thessalia et, Màcedonia conscri- lerat, et ianuarum robore, contra Peloponnesum profectus est. ut | Peloponnesum et intta Isthmum pervenit , continuo obsidione cir- immdedit Corinthum. circumiens autem spectabat quà parte. murum ombardis prorueret, ut eo disiecto simul cum suis in urbem irrum-
444 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
αὐτοῦ ἐνταῦϑα ποιεῖσθαι, καὶ τὴν πόλιν ἅμα ἐκπολιορκηϑή- V.148gscJat λιμῷ), αὐτὸς δὲ ἐντὸς τῆς Πελοποννήσου γενόμενος διὰ Φλιοῦντος ἐπορεύετο. ἐς δὲ τὴν Κόρινθον οἱ Ἕλληνες οὔτε ἐσεκομίσαντο τὸν ofrov ὅτε μὴ ὄλίγον (“δουχάνης γὰρ ἣν ἁρμοστὴς ὃ “Τακεδαιμόνιος πόντος τοῦ ᾿“΄Ισάνεω) οὔτε 5 ἐς τὴν φυλακὴν τῆς πόλεως διέθεντο ἱκανῶς, ὥστε ἀντέχειν ἐπὶ χρόνον τῷ βασιλέως στρατῷ. ᾿εἴσάνης μὲν οὖν οὐ πολλῷ ὕστερον, ὡς ἐπυνθάνετο τὴν πόλιν πολιορκεῖσθαι ὑπὸ τοῦ visiavoU στρατοπέδου, ἔχων περὲ αὐτὸν ἄνδρας ἱκανούς, ὁρ- μώμενος ἀπὸ Ναυπλίου τῆς Οὐενοτῶν πόλεως, καὶ διὰ 3u-10 Ὡλάσσης ἐπὲ τὸν Κεγχρεῶν λιμένα ἀφικόμενος νυχτὸς, λαϑὼν τὸν στρατὸν τοῦ βασιλέως ἐσῆλθεν ἐς τὴν πόλιν αὐτὸς τὸ καὶ οἱ ἀμφ’ αὐτόν, καί τινα βραχὺν σῖτον εἰσεκομίσαντο. βασιλεὺς μὲν od» ἐς Φλιοῦντα ἀφιχύμδνος Ταρσὸν τε τὴν πολίχνην ἐπολιόρκει" “οξίης δὲ ὃ τῆς Φλιοῦντος τῶν .4λβω- 15 γῶν προεστώς, τοὺς τὸ ὑπ’ αὐτῷ ὄντας καὶ τοὺς τῆς Φλιοῦν- τος ἄνδρας εἰσενεγκάμενος ἔς τε ἐρυμνὸν ἐς τὰ μάλιστα χω- θέον, παρεσκευάζετο ὡς ἀμυνούμενος. τὸν yag τοι Ταρσὸν ὃ βασιλεὺς παρεστήσατο ὁμολογίᾳ, καὶ παῖδας λαβὼν ὡς τριακοσίους καὶ ἄρχοντα ἐπιστήσας τοῖς ἐν τῇ πόλει ngon p. 297 διὰ τῆς μεσογαίου. πορευόμενος δὲ τρέπεται ἐπὶ τὴν πόλιν, 9 κεῖται ἐπὲ ὄρους ὑψηλοῦ τε καὶ ἐρυμνοῦ, ἐς ἣν πολλοί τε
1. αὐτοῦ] αὐτῷ P
peret per loca ruinis patentia. et quidem eo loci bombardas fundere omisit. verum iussit ut exercitus Orientalis omni a parte urbem cir- cumsederet, eamque tandem fame expugnaret. nam urbe ea ocenpata sperabat se maximum bellicarum machinarum seu bombardarum ap- paratum acquisiturum. ipse cum intra Peloponnesum accessisset, re- cta per Phliuntem iter faciebat. Graeci autem ne tantillum quidem frumenti Corinthum congesserant. nam Lucanes, praefectus Sparta- nus, absente Asane eam regebat. praeterea nec urbem salis praesi- diis et propugnaculis munierant, ut vel brevi tempore resistere pos- sent regio exercitui. Asanes quidem haud multo post cum accepisset urbem obsidione premi ab Asiano exercitu, ducens secum viros plurimos, profectus Nauplio Venetorum urbe, et mari in Cenchreensem portam advectus, noctu ingressus est urbem , apportato commeatu sane exi- £uo, inscio exercitu regis. rex cum venisset Phliuntem , Tarsum ur- bem oppugnabat. Doaies autem, qui iussu Albanorum Phliunus erat praefectus, eos quos imperio regebat, necnon Phliuntis cives, in lo- cum quendam ;inunitissimum contraxit, et statuebat regi resistere. Tarsum rex in dicionem acceperat; et sumens inde pueros circiter trecentos, et civibus praefectum constituens, recta per mediterraneam
DE REBUS TURACICIS L. IX. 445
ιὧν Ἑλλήνων ἅμα καὶ ᾿Αλβανῶν συλλεγόμενοι παρεσκευάζοντο ἧς πολιορκησόμενοι. καὶ ὕδατι μὲν οὐκ ἐχρῆτο ἀφθόνῳ ἡ ιόλις, ὅτε μὴ ἐκτὸς τῆς πόλεως, ἀφ᾽ οὗ ὑδρεύεσϑαι ᾧοντο xai uj ἀφαιρεϑήσεσϑαι ὑπὸ τῶν πολεμίων, συμβαλλομένου τοῦ νωρίου ἐς τὸ ἀμύνασθαι ἰσχυρύτατα ἐντεῦϑεν. ὁ μὲν οὖν Ἰασιλεὺς ἀπελάσας σὺν τοῖς νεήλυσι τοῦ τε ὕδατος ἐπεκράτησε, αὶ ἐξεπολιόρκει τὴν πόλιν. λέγεται δὲ ἐνταῦϑα τοὺς ἕν' τῇ (Aes χτείνοντας τὰ ὑποζύγια τῷ αἵματι φύρειν τε τὰ ἄλφιτα αἱ ἔψειν τὸν ἄρτον. ὡς δὲ δίψει συσχεϑέντες ἐν ἀπόρῳ ἐγίγνοντο, B τράποντο μὲν ἐπὲ ὁμολογίαν καὶ πρέσβεις ἔπεμπον ἐπὲ ὁμο- ογίᾳ. ἐνταῦϑα ὀλιγωρούντων τῶν ἐν τῇ πόλει περὲ τῶν φυ- αχῶν τῆς πόλεως διὰ τοὺς πρέσβεις, κελεύοντες οἱ νεήλυδες ἰσέπεσον καὶ εἰσεχέοντο ἐς τὴν πόλιν καὶ κατέσχον καὶ τήν 5 πόλιν κατὰ κράτος ἐξελόντες ἐξηνδραποδίσαντο. μετὰ δὲ ajsa ἀφικόμενοι ἐπὲ ᾿Αχριβὴν πόλιν, καὶ ταύτῃ ὑποστάντων ὧν ἐν τῇ πόλει καὲ οὐκ ἐκλιπόντων, ἐπελϑόντες οἱ νεήλυδες πέβησάν τὸ τοῦ τείχους καὶ εἷλον, ἑλόντες δὲ ἠνδραποδίσαντο mi ταύτην. μετὰ δὲ ταῦτα ἐλαύνων ἀφίχετο ἐς Ῥούπελην "c Φλιασίας πολίχνην, ἐς ἣν ᾿Αλβανοί τὸ καὶ Ἕλληνες κατα- φυγόντες διεσώζοντο αὐτοί t6 ἅμα xai αἱ γυναῖκες. προσέ- ἃ las μὲν ἐνταῦϑα καὶ τῇ προτεραίᾳ mai τῇ ὑστεραίᾳ, καὶ ἧς οὐκ ἠδύνατο ἑλεῖν, πεσόντων ἐνταῦϑα οὐκ ὀλίγων τῶν
egionem incedebat. incedens autem cum agmine belli molem aver- it in urbem , quae sita "est in monte excelso et munilo, in quam jraeci pariter εἰ Albani plurimi convenerant, obsidionem regis lbi oleraturi. maxima urbis liuius erat aquae penuria. nam extra ure em fons erat, quo aquatum ire solebant. ne aquandi facultatera dimeret hostis, eum locum admodum communierant. rex accedens id hanc urbem cum peregrinis militibus aqua potitur, et urbem ob- idione cingit. ferunt oppidanos, cum aqua deficeret, interfecisse iu- nenta, et. iumentorum sanguine subegisse farinam, et hinc coxisse janes. cum autem saevissima premerentur siti, dubii quid agerent, id deditionem coeperunt animi inclinare. miserunt itaque legatos id regem , qui orarent ut in deditionem acciperentur. hic, cam jegligentius oppidani propter missos legatos stationes solitas ob- rent, peregrini advenientes irruerunt in urbem, eamque obtinuere et diripuerunt. postea venientes ad urbem Acribam , cum oppi- lani eam fortiter tutarentar nec eam deéerere vellent, peregrini .onscenderunt murum eamque occuparunt; quae militum prae- lae cessit. bine ducens exercitum venit Rupelam Phliasiae urbem. ἢ hac servabantur Albani et Graeci qui eo confugerant cum uao- ribus. hanc rex biduo oppugnavit; et cum ea potiri non pos- iet, quamvis pauci de suo exercitu. cecidissent, caeterum plurimi
446 LAONICI CHALCOCONDYLAE
βασιλέως, καὶ συχνῶν τῶν τοῦ στρατοπέδου τετρωμέτων; an;- γαγε τὸν σερατὸν ὡς ἀπιών. ἐπεὶ δὲ συσκευάζετο ὡς ἀπιων, ἐνεαῦϑα προσέφερον λόγους τῷ βασιλεῖ, ξυμβῆνα τὸ ἐϑέλον- τες καὶ παραδιδόναι τὴν πόλιν. ὃ δὲ ὡς παρέλαβε τὴν no- λίχνην, οὔτε ἀνδραποδισάμενος οὔτε ἀλλο ἀεικὲς ἐργασάμε-" »0c, σὺν γυναιξί τὸ ἅμα καὶ παισὲν ἐς Βυζάντιον κατέπεμψε κατοικήσοντας. τῶν τὸ ᾿Αλβανῶν τῶν ἐν τῷ Ταρσῷ παρα. δεδωκότων σφᾶς καὶ ἐνταῦϑα δεύτερον αὖϑις ἀποφυγόνιον, Ὁ ξυντυχίῃ τινὲ χρησαμένων οὐκ ἀγαθῇ, λαβὼν τούτους τοῖς v6 πόδας καὶ χεῖρας ἔχλασε, καὶ οὕτω ὠγνεῖλε κακίστῳ ὀλέϑρῳ τὸ παραδοὺς ἀμφὲ τοὺς εἴχοσιν. ἐντεῦϑεν ἐλαύνων διὰ Μαπι- γείας χώρας ἀφίκετο ἐπὶ Παζενίχην now, καὶ ἔπεμπε Καν- V. 185 τακουζηνόν, ὃν nore οἱ ᾿Αλβανοὶ ἡγεμόνα ἑλόμενοι ἐστρατεῦ- orro ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας" παρῆν γὰρ τότο ἐν τῷ στρατοπέδῳ μετάπεμπτος ὑπὸ βασιλέως, ὥστε ἐπιλαβέσϑαε αὐτῷ ἐς τοὺς 5 ἐν τῇ Πελοποννήσῳ ᾿ΑἸλβανούς, μετιόντα τὸ καὶ λόγους ἐπι- πέμποντα περὲ προδοσίας. ὡς δὲ ἐνταῦϑα πέμπων ἐκέλευε προσφέρειν τοῖς ἐν τῇ πόλει ὥστε προσχωρῆσαι " παρῆσαν δὲ ἅμα αὐτῷ καί τινες τοῦ βασιλέως, αἰτιασάμενοι παρὰ βα- p. 228 σιλεξ ὡς δι᾿ ἐκεῖνον σφίσι νεύματι χρησάμενον οὐ παρέδωκαν) σφᾶς, ἀχϑεσθϑῆναί τὸ συνέβη τὸν βασιλέα, καὶ προϊὼν ἀπιέ- νας ὅτε τάχιστα ἐκ τοῦ στρατοπέδου ἐξήλασεν. ὡς δὲ ὠδυ-
20. δι} δὲ Ρ παρέδωχε P 22. ἀϑύνατος ἢ
vulnerati essent , abduxit exercitum quasi abiturus. cum jam àccis- ctus esset ad iter, superveniunt legati petentes pacem , dicentes s paratos esse. ipsi tradere urbem. rex urbem in deditionem, quea- admodum petebatur, suscepit; nec eam diripuit vel quicquam damni ei inflixit. caeterum eos cum uxoribus et liberis Byzantium, nt ibi habitarent, transmisit. Albani vero qui semetipsos Tarsi dediderant , et denuo aufugerant, nsi. sunt fortona non admodum secunda: nam rex eos cepit, manus pedesque eorum crudeliter fregit. huic turpis- simae et crudelíssimae morti Albanos circiter viginti adiudicavit. hinc profectus per Mantineae regionem venit ad urbem Pazenicam. in anc misit Cantacuzenum ; quem quondam ducem creantes Albani bello lacessiverunt Graecos. is ea tempestate aderat in castris, ac- cersitus ab rege, ut eius opera uteretur adversus Albanos qui in Pe- loponneso erant. volebat enim vut eos adiret et ad proditionem qnor dam clandestinis sermonibus permoveret. hic cum missus foret ad eos qui urbem istam tenebant, iussus est dicere ut se urbemque regi dederent. . apud hunc aderant etiam quidam regii, qui criminabantar eum apud regem, quasi illi consilio et nutu Cantacuzeni urbem non Ltradidissent. hinc ira percitus rex eum continuo ex castris excedere
DE REBUS TURCICIS L. IX. 447
vara προσβαλεῖν τῷ ἐρύματε (ἐκλελοιπότες γὰρ οἱ dy τῇ nó- λεε ἔρυμα αὐτοῦ ταύτη, ὅτι ἐγγυτάτω ὄν, κατέλαβον τε xai διεσώζοντο) συσκευασάμενος anpet. ἐντεῦϑεν, καὶ τῇ ὑστεραίᾳ ἐτέλεσεν ἐς τὸν Τεγεάτην χῶρον καὶ ἐπηυλίσατο. ἐνταῦϑα ἐβουλεύετο ἐπ’ ἀμφότερα, εἴτε ἐς Σπάρτην ἐλαύγοι καὶ Ἐπί- δαυρον" δεινὸς γὰρ αὐτὸν ἐσῇει πύϑος, ἰδεῖν τε Ἐπίδαυρον καὶ παραστήσασθαε πόλιν ἐρυμνὴν πασῶν δὴ πόλεων ὧν ἡμεῖς ἴσμεν, ἐς ταύτην καταφυγὼν ὃ ἕτερος τῶν ἡγεμόνων, Β τοῦ ἑτέρου. ἐς τὴν Παντέγειαν τῆς “Ἰακωνικῆς πρὸς τῇ 9u- ἰϑλάτεῃ οὖσαν καταφυγόντος σὺν τῇ γυναικί, καὶ πυγνϑανόμε- γος τὴν χώραν τραχεῖαν ve οὖσαν καὶ χαλεπὴν διαπορεύε. σϑαι, ἐπέσχε μὲν ταύτην πορεύεσθαι, συσεραφεὶς δὲ ἐτράπετο ἐπὶ Movxylnr τῆς Τεγέης πύλεν. προειστήκει δὲ αὐτῆς ᾿“΄σώ- γῆς 0 ΖΔεεμήτριοςς. ἐνταῦϑα στρατοπεδευύμεγος ἐν χώρῳ χα. ἰδλεπῷ τὸ καὶ δυσβάτῳ (ἀνέχει γὰρ ἡ πόλις ἐπὶ ὀχυροῦ τε ὕρους καὶ ἐρυμνοῦ φκημένη) παρεσκευάζετο μηχανάς τὸ καὶ κλίμακας ὡς τῇ πόλει προσοισόμενος, καὶ αὐτίκα μὲν τοῦ ὕδατος ἐποκράτησον, ὃ ἐκτὸς ἦν τῆς πόλεως, ἐπὲ χωρίου ἐρυ- μνοῦ πάνυ. καὶ dg οὐκ εἶχον οἱ τῆς πόλεως ὑδρεύσασϑαι, χαλεπῶς ἤδη ἔφερον τὴν πολιορκίαν, μὴ ἀπὸ φρεάτων xai τῶν ἐν τῇ πόλει οὐκ ἐξεγένετο σφίσιν ἀφϑύνῳ τῷ ὕδατι χρῆς- σϑαι διὰ τὸ πλῆϑος τῶν τε ἀγϑρώπων ἅμα καὶ ὑποζυγίων. ἐπεὶ δὲ ἐπέλιπεν αὐτοὺς ἤδη τὸ ὕδωρ καὶ πρὶν 7 προσβάλλειν τῷ τείχει, ἐπεκηρυκεύετο Ó τῆς πόλεως ἄρχων, καὶ ξυνέβαινεν ἐφ᾽ ᾧ παραδιδόναι τὴν πόλιν καὶ αὐτοὺς παϑεῖν. βασιλεὺς μὲν ἐδωρήσατο “εοδωρίκη τὸν παῖδα αὐτοῦ, καὶ ἐξελὼν αὐ-
12. ὑπέσχε P 20. μὲ] ἐπεὶ 21. ἐξεγένετο τῷ σφίσιν Ρ
iussit, et ipse contra urbem perrexit. cum autem frustra aggredere- tur vallum (nam relicta urbe.vallum occuparant munitissimum urbi- que proximum, et eo se tenebant satis tuti), impedimentis omnibus collectis discedebat; et secundo ab eo die Tegeatarum regionem in- gressus est, ibidemque castra firmavit. maxima proposita erat consultatio ductandi in Laconiam et Epidaurum. magna enim cupido eum incesserat videndae Epidauri et capiendae urbis, quam scimus esse munitissimam omnium quas novimus urbium. in banc|confugerat alter e ducibus, et alter se cum uxore receperat Mantineam Laconiae, mari finitimam. rex cum intelligeret eam regionem esse asperam et transitu difficilem, absti- nuit latius progredi. verum reversus exercitum movebat contra Muchlam Tegeae urbem. huic praeerat Asanes Demetrius. castra ipitur hic posuit in loco aspero et invio. urbs autem prominet, sita in monte
448 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τὸν dno τῆς πόλεως ἤλαυνεν ἐπὶ Κόρινϑον καὶ ἐπὶ τὸ Mor στρατόπεδον" ἤδη γὰρ τὰ ἐς τοὺς τηλεβόλους αὐτῷ πα- ρεσκεύαςτο, καὶ λίϑους τὸ ἀπὸ τῆς παλαιᾶς πόλεως τῆς Ko- ρένϑου εὑράμενοι οἱ τοῦ βασιλέως ἐνετάμνοντο ἱκαγούς, Ὡς δὲ ἐπολάσας ἐστρατοπεδεύετο, προσέφερε μὲν αὐτίκα: D Aóyovg τῷ ᾿Ασάνῃ ὃ βασιλεύς, καὶ πέμψας Ἰησοῦν τὸν τοῦ Βρενέζεω παῖδα, ἐλλόγιμον ὄντα ἐν τῷ στρατοπέδῳ, xai ip- μηνέα τε ἅμα αὐτῷ, ἐκέλευε παραδοῦναι τὴν πόλιν. "Ios; μὲν ἀφικόμενος ἔλεγε τοιάδε. “᾿“Ισάνη xai οἱ παρόντες EL ληνες, βασιλεὺς τάδο πέμπων ἡμὰς λέγει, ὡς σὺ ἐς τοὺς Ei- 10 ληνας ἥκεις ἐς τὰ πρῶτα συνέσεως, xai Ἕλληνων uale à, ἔμπειρος εἰ τῶν βασιλέως ϑυρῶν. οἶσθα δὲ καὶ σὺ uuum τῶν ἄλλων οἷος ὧν ὁ βασιλεὺς οὗτος, καὶ τοῦ Ὁτουμανίδων γένους, καὶ jj; àv ἀφίκηται, οὐκ ἐπανίσταται πρὲν ἂν ἐχπορϑησῃ τὴν πόλιν. παρέχει οὖν cot ἐν τῷ τοιῷδε κάλλεστα καταλυσα- |: μένῳ πρὸς βασιλέα τὴν τε πόλιν τήνδε παραδιδόναι, καὶ χω- ραν ἣν ὧν ὑμεῖς ἕλοισϑε λαβεῖν παρὰ βασιλέως ἀλλαξαμένους. καὶ ἣν τοῦτο ποιήσης, ἐπιτήδειόν τε δὴ νομιεῖ βασιλεὺς, vai p. 230 ξένον ποιεῖται δή, ὥστε ὕστερον καταϑεῖσϑαι χάριεν αὐτῷ σοί, t& καὶ τοῖς παισίν. ἣν δὲ μὴ παραδῷς, οἶαϑα μὲν αὐτός͵ τὴν τὴν βασιλέως ψυχήν, ὡς τὴν τε πόλιν ξξανδραποδιεῖται xoi
11. δὴ] δὲ P 19. δὴ] ot? καταχεῖσϑαι ἢ
firmo et munito. nec mora: expediunt scalas et machinas bellicis, - urbemque oppugnant. etiam aquam, quae erat extra urbem in loco
munito, obtinuit, ut oppidani non possent amplius eo aquam
accedere.
Cum autem advenisset rex ad urbem et castrametatus esset, cot- festim legationem ad Asanem misit. nam ire iussit ad Asanem lowin Brenezis filium, virum prudentem, ex omni suorum numero, cum in- terprete; eique praecepit ut ageret cum Asane, qui urbem traderet losue igitur ubi venit ad Asanem, huiuscemodi orationem exorit: est. *Asanes et Graeci omnes, quotquot praesto estis, rex misso le- gato haec vobis expromi iubet. tu, qui prudentissimus es Graecorea etiam in iis quae ad Graecos pertinent, expertus ianuae milites stis et magis quam reliqui, qualis quantusque sit rex ille Otomanidarum *qQuocunque tempestatem belli verterit, baud prius bellum ponit quiz urbes expugnarit et victoria potitus fuerit. cuiusmodi autem coal cionem vobis proponat, audite. si pacem feceritis cum rege, eidea- qoe urbem vestram permiseritis, regionem aliam, quamcunque elt. geritis, a rege accipietis. si in hoc morem gesseris regi, amiro εἰ hospite te admodum familiariter utetur, gratiamque tibi et vobis o nibus referet cumulatissimam. si autem parere regi recusaris, nec ut · bem tradideris, scito, animam regis tibi iuro, eam brevi et capiet d
DE REBUS TURCICIS L. IX. 449
| tovc πέριξ χακίστῳ παραδώσει ὀλέϑρῳ. ταῦτα μὲν Ἶη»
ὕς ἐλεγδ δι᾽ ξρμηνέως, ᾿Ασάνης δὲ ὑπολαβὼν ἔφη “οὖ παῖν. 188 ρενέζεω, ἀπάγγειλε δὴ τῷ βασιλεῖ Dg τὴν τὸ ψυχὴν αὐτοῦ μὲν που γενγωμοτάτην οὖσαν πάντων τῶν πρότερον γενομές-. » ἀπὸ τῶν Ὀτουμάνων βασιλέων, καὶ τήν τε δύναμιν με.- y» τὲ οὖσαν τῶν d» τῇ οἰχουμένῃ, παντί nov τῶν εὖ εἴ- vo» τὰ βασιλέως πράγματα καταδηλὺν. καὶ ταῦτα μὲν γομολογοῦμέν τε αὐτοὲ τῷ βασιλεῖ, oc μέγιστά τε εἶναι. ἡ ταύτην μὲν οὖν τὴν πόλιν δρᾶ τε δή που ὡς ἐν ὀχυρῷ Β v οἰκεῖταε πασῶν δὴ μάλιστα πόλεων ὧν ἡμεῖς ἴσμεν. xad τοὶ οἱ dnÓ τοῦ 'Orovpnavov βασιλεῖς, καὶ αὐτὺς δὲ βασι- ἧς, & ὅτου ys ἐς τὴν βασιλείαν κατέστη, τοιάνδε πόλιν r& πολεορχῶν ἐξεῖλε κατὰ xgatog, ἀλλ᾽ ovre ἐξεγένετο ! τοιάνδε πόλιν ἐλαύνειν. ὑρᾶτο γὰρ ὃς κύκλῳ s πό- | ἐρυμνὴ τὸ οὖσα ἐς τὰ μάλιστα ταὐτῃ μόνον ποιεῖται ' εἰσοδον, τετειχισμένην ἐρισί τὸ ἅμα τείχεσιν ὀχυρωτά- ς καὶ τρισὶ πύλαις. ἢν μὲν οὖν τὴν μίαν ἐξέλητε τηλε- lec, τήν τε ἑτέραν πῶς ἂν ὑπερβάλλοισϑε; ἣν δὲ καὶ ταύ. ' ὑπερβάλλησθε, ὑπολείπεται αὖϑις ἡ ἰσχυροτέρα τούτων. οὖν ταὐτῃ δεανοοσυμένων καὶ παρασκευαζομένων, εἰ δέοι Ὁ ὑλεῖσϑαε, dose ἀμύνεσθαι, οὕτω ἀπαγγείλατε τῷ βασιλεῖ, μάτην ἂν εἴημεν ὧδε ἐλθόντες ἐς φυλακὴν τῆς πύλεως, μηδ᾽ ὁτιοῦν χαλεπὸν ἐπιδόντες τὴν nUÀt» παραδοίημεν."
e
4
de diripiet, δος qui hic assistunt crudelissimae morti subiiciet." c quidem locutus est per interpretem. Ásanes autem fespondertis hunc modum verba fecit: *o fili Brenezis, renuntia regi haud no- occultum esse, animum eius generositate excellere omnes reges, tquot ab Otomanidis originem traxere. potentiam eius'esse in ' maximam norunt omnes, quotquot rerum elus perití sunt: étiam et agnoscimus et confitemur potentiam eius esse maximam. ve- ι enimvero cernitis urbis huius situm, quam natüra et atte sit tus, ut non facile invenire sit urbem aeque munitam. feges manidae, nec etiam ipse rex, ex quo in regnum hoc processit , m urbem neque oppugnarunt neque ceperunt nec ballo petive- L. videtis enim urbem undique quam maxime munitam. adi. |, hie unum habet: caeterum cinctum muris tribus firmissimis tri- ue portis. si igitur unam dirueritis bombardis, altéram quo- à superabitis? et si alteram occupaveritis, relinquetut tertia cae- ! muito validior. quapropter haec cogitantes, et scientes nos sie ructos, fortiter bellum quod ab rege infertur sustinebimus, etiamai lendum sit. mnuntiate itaque fegi vestro, frustra δὰ urbem hano endendam accessissemus , si pericula reveriti arbem tradere vo»
sSemus." Chalcocondylas. 29
450 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Ταῦτα εἰπόντος τοῦ LÁcáreo , ὡς ὑποστρέψας Ἰησοῦς ἐπηγγειὶλς τῷ βασιλεῖ, αὐτίκα κατεβίβασε τοὺς τηλεβόλους ἐς τὰς πύλας τῆς πόλεως, 5j δὴ 9X ἐς τὴν πόλιν εἰσοδος στενω- τάτη γινομένη πρὸς αὐτὴν τε ποιεῖται κὴν εἴσοδον, καὶ τείχη τρία ἀλλήλων οὐ πολὺ διεστηκότα ἐς τὴν εἰσοδον ταύτῃ πα." ρέχεται. καὶ τὸ μὲν τελευταῖον τεῖχος ἀσϑενὲς ὃν καὶ οὐ πάνυ ἐχυρὸν κατέσχεν ᾿Ασάνης, mors τρίβειν τε τὸν τῆς ao-
Ἡλιορχίας χρόνον καὶ τοὺς τηλεβόλους" ἤδει μέντοι ὡς τέ. Aso» ἐνταῦϑα οὐχ ὑπομενεῖ τὰ τείχη ὑπὰ τῶν coe, ἀλλὰ πεσεῖται αὐτίκα μάλα. ἐποίει δὲ ὡς τρίβειν τὸν πῶ 10 μον. ἐπεὶ δὲ παίοντες οἱ τηλεβόλοι κατέβαλλον ἐπὶ ἡμέρας τινὰς τὸ ἐκτὸς τεῖχος, ἐν αἷς ἐξιόντες οἱ Ἕλληνες ἐμάχοντο τοῖς Τούρκοις καί τινας αὐτοῦ ταύτῃ διέφϑειραν, ἀπολιπὸν»- τες, τὸ δεύτερον τεῖχος κατέχοντες, ἔχυρόν τε ὃν λίϑοις με- γάλοις, ἐκράτουν τὸ τεῖχος ἐπὶ ἡμέρας ἱκανὰς ἀμυνόμενοι. 15 οἱ μέντοι τηλεβόλοι καὶ τοῦτο τὸ τεῖχος ἐπὶ ἡμέρας ἱκανὰς ἔπαιον, καὲ κατέβαλλον μέρος οὐκ ὀλίγον. ἔνϑα δὴ ἀποτυ-
p. 240 χὼν τοῦ τείχους ὃ λίϑος φερόμενος ἔπεσεν ἐς τὸ ἀρτοχοπεῖον καὶ συνέτρεψες μεταπεσὼν δὲ ὃ λίϑος ἐντεῦϑεν, καὶ εὗρα- μενος ἄνϑρωπον τινὰ ἀπενέγκατο μετεωρίσας τὴν capxa tt? καὶ τὰ ὀστᾶ, συνέεριψὲ t& εἰς ἐλάχιστα μέρῃ μυρίᾳ καὶ οἷα πιεροῖς ὄρνιϑος εἰκάσαι, οὐδ᾽ αὐτὴν ἐπιγνῶναι τὴν σάρκα πα-
Asanes baec locutus est. losue reversus ad regem, quid responsi acte- perit, exponit. rex igitur bombardas continuo portis opposuit; et qut aditus urbis erat angustissimus, ingredi parabat. in eo urbis aditumori sunt tres, non longo a se invicem intervallo dissiti. marum primum, qui erat infirmus nec admodum communitus, occupavit Ásanes, quasi bel- jum mora extracturus et bombardarug ictus elusurus. haud enim ignorabat muros non posse sustinere bombardarum impetum, verum sciebat eos tandem collapsuros. at id faciebat hac spe, quasi sic posset oppugnationem ad tempus aliquod tolerare. bombardae ubi ferire coeperunt, intra paucos dies exterior murus prorutus est. Graed
* interea egredientes pugnabant cum Turcis, et aliquot etiam confece- runt. relicto igitur muro primo abiere ad secundum, qui firmus erit et saxis magnis communitus. hunc ubi insedere, regis impetum die- bus aliquot fortiter propulsarunt. murum istum arietabant bombar- dae regiae diebus plurimis, partemque eius diruerunt non modicam. interea cum bombardis murus quassaretur, globus unus aberravit el in pistrinum delatus est; quod et comminuit penitus. hinc in alten sublatus cecidit forte in hominem quendam, cuius carnes et ossa in mille particulas minutissimas contrivit, adeo ut alis aviculae comps- raretur. tantus scilicet est globi impetus, ubi semel emissus fuerit,
DE REBUS TURCICIS 1, ΙΧ, 451
HZSIO. τοιαύτη γὰρ ἡἣ φορὰ τοῦ λίϑου καὶ δαιμονία τις ὖσα ϑαῦμα παρέχεται, ἐπεὲ καὲ ἀποτυχὼν τοῦ τείχους xai “εωρισϑεὶς καὶ διδξιὼν τὴν πόλιν ἐς τὸ ἐπίνειον τὴς Ko. (vdov ἐνεχϑεὲὶς ἔπεσε, σταδίους μάλιστά που ἐς τεσσαρεσκαί'. exa παραμειψάμενος, εἶλχε δὸ ὃ λίθος ἑπτὰ τάλαντα. οὕτω ἐν οὖν τὴν πόλιν ἔτυπτεν ἐπὶ συχνὰς ἡμέρας. καὶ οἱ ἐν τῇ B ὄλεε ἐπιλείποντος τοῦ σίτου χαλεπῶς ἔφερον, καὶ λόγους ἠίδοσαν ἀλλήλοις, ἀφεκύμενοι ἐς τὸν πόλεως ἀρχιερέα. Acuvnc ἐν οὖν κατεῖχε τὸ πλῆϑος ὥστε ἀνέχεσθαι, ἀρχιερεὺς δὲ τῆς ὅλεως 4»02u τῶν τῆς πόλεως ἀποστείλας ὡς βασιλέα ἐσημαινέ
! αὐτῷ τὴν ἔνδειαν, καὶ ὡς σιτία πάνυ ὀλίγα ὑπολείποιτο doze πέχειν. ταῦτα πυϑόμενος ὃ βασιλεὺς λόγους αὖϑις προσέφερε, V. 187 γῶν τοιάδε. “ἐμοὲ παρὰ τῶν dy τῇ πόλει εὐνοούντων ἀπαγ- ἤλεταε ὀλίγων πάνυ ἡμερῶν ὑπολείπεσθαι ὑμῖν τὼ σιτία. τί ἦν κακοδαιμονᾶτα καὶ οὐ παραδίδοτε τὴν πύλεν;" ἐνταῦῖϑα, c ς πυγϑανομένου ᾿σάνεω ἔλεγον οἱ τοῦ βασιλέως τὰ xa95- wra, ἐβουλεύοντο κοενῇ εἴτε παραδωώσοιεν τὴν πόλιν εἶτε νε.. μενοι ἀμυχκοῖντο. ἧς δὲ ἀπεστραμμένους ξώρα τοὺς ἐν τῇ is xai χαλεπῶς φέροντας, ὑπόσπονδοί τε ἐξῆλθον αὐτὸς ! “σάνης καὶ ὃ “Τακεδαιμόνιος “ουκάνης. ἀφικομένων δὲ λόγους τῷ βασιλεῖ, σπονδάς τὸ ἐφ’ ᾧ αἰτουμένων, ἔλεγεν "rdc sads. “επαγγείλατο τῷ ὑμειόρῳ ἡγομόνε οὑς σπονδὰς
11. ἀπολεύκοιτο P
mirabilia multa operari consuevit. nam cum non altigisset mu- 2, in altum evectus urbemque transvolans, cecidit in navale Corin. orum, eum peregisset cursum quattuordecim stadiotum. globi pon- 9 erat septem talentorum. in bunc modum feriebat urbem diebus rimis. oppidani deficientibus alimentis indignabántur, et inter 88 loquia ferebant, euntes ad urbis episcopum. — Asanes quidem ple. n sustinuit, ut praesentia fortiter tolerarent. episcopus autém ur- | eivem ad regem misit, qui alimentorum inopiam, qu&e gravissi- ęrat, indicaret, eumque hortaretur ne coeptam oppugnationem ittetet, verum fortiter pergeret. haec ubi comperit rex, misit ad pPidanos qui sic loquerentur «nuntiatum est mihi ab amícis et be. 'olis, quos in. urbe habeo, paucorum dierum admodum vobis su- 6 alimenta. quid igitur insani et miseri urbem non traditis? ἢ nuntii regis quae mandata essent coram Asane exponeérent, pu- te deliberabant dederentne urbem, an extrema potius perpetientes büterent regi. cum autem cernerent. oppidanos graviter praesentem fwitatem ferre et mali quaerere liberationem, fide publica inter- ita egressi sunt ad regem Asanes et Spartanus Lucanes. venien- autem super foedere pangendo in colloquium cum rege sic allocu-
452 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
ποιεῖσϑαε ἕτοιμός εἶμι, ἐφ᾽ ᾧ τὴν χώραν ὅσην ὃ στρατὸς na- θέξηει ἐμήν τὸ εἶναι, καὶ φόρον ἀπάγειν διὰ τὴν λοιπὴν yo- Doa» πεντακοσίους στατῆρας, τῷ δὲ ἡγεμόνε, ἐφ᾽ e) τό τε Al. γειον καὶ Πάτρας καὶ τὴν περίοικον παραδιδόναι ἡμῖν. εἰ δὲ μή, αὐτίκα ἅμα ἐπιόντα us γινωσκόντων." ταῦτα ὧς5 ἐνετέλλετο αὐτοῖς, καὶ ἐς τοὺς ἡγεμόνας ἀφίχοντο περὶ τὸ Ταὔγετον τῆς “ακωνικὴς διατρίβοντας, ἐπήηγγελλὸν τε τὰ παρὰ βασιλέως. καὶ αὐτίκα ἐδόχει, dors μὴ στέρεσϑαι viz ξυμπάσης τῆς χώρας, πρέσβεις τε πέμπειν καὶ ἐμπεδοῦν σφίοι τὰς σπονδὰς ἐφ᾽ οἷς προετείνετο βασιλεύς. πέμψαντες 600 πρέσβεις τάς τε σπονδὰς ἐποιήσαντο, καὶ τὴν χώραν ἐκέδωτι τῷ βασιλέως ὕὑπάρχῳ Ὀμάρῃ (τῆς Θετταλίας ὕπαρχος ἤν), P.241 τό τε “ἔἴγειον Καλαβρέτης Πάτρας xai τὴν περέοικον ταυτὴ τῆς “““χαΐας χώρας.
Ὥς δὲ παρέλαβε τὰς πόλεις καὶ νεήλυδας καϑίστη ἐν ταῖς πόλεσι, τὰ μὲν στρατεύματα αὐτῷ διῆκεν ἐπ᾽ οἴκου κομίζεε — σϑαι, αὐτὸς δὲ τραπόμενος ἐπὶ τῆς ᾿Αττικῆς καὶ ἐπὶ τῆς .49η- γῶν πόλεως περιῆει σκοπῶν τόν τὸ Πειραιᾶ καὶ τοὺς λιμένας, ἐπεδέξατο τὸ τὴν Ὀμάρεω ἀνδραγαϑίαν. τήν τε πόλιν ταύ- τὴν καὶ ἀκροπολιν πυνϑάνομαι βασιλεῖ μάλιστα τῶν ἐν τῇ χώρᾳ αὐτοῦ πόλεων ἐν γνωμῇ γενέσϑαι, καὶ τήν τε παλαιὰν τῆς πόλεως μεγαλοπρέπειαν καὶ κατασκευὴν ἀγασϑῆναι, ἐπει-
16. νομέζεσϑαι P
tus est «vestro. principi dicite me paratum esse foedus percoter e pacem dare: sed hac condicione, ut ea regio quam exercitus mei peragravit mea sit. ab reliqua regione tributi nomine peto quinge- tos stateres. — duci autem, qui adhuc tenet Aegeum Patras et finiti- mam regionem, dicite ut ea nobis tradat: sin minus, confestim acct- dam et armis subiiciam." haec ubi cognovissent, ut praeceptum erat proficiscuntur ad principes, qui ea tempestate circa Taygetam Laco- niae se tenebant , iisque quae data erant ab rege mandata explicant. quibus auditis vieum est, ne et universa spoliarentur regione, leg tos ad regem mittere et foedus conglutinare his condicionibus qui rex praescripsisset. — missis itaque, quemadmodum decretum erat, le- gatis pax. composita est. regio, quam postulaverat rez, restitnta ei regio praefecto. — Omares "Thessaliae praefectus Aegeum, Calabrites Patras et finitimam regionem Achaiae recepit.
Hex ubi urbes suscepit, praesidiis peregrinorum eos firmavit, εἰ peregrinos iis praefecit. in hunc modum confecto bello copias omne! domos dimisit. ipse autem conversus est contra Atticam et arbem Athe- nas. obambulabat contemplans Piraeeum et portuum commoditaten- Omaris virtute civitatem istam una cum arce in dicionem accepit. fu!
DE RAEBUS TURCICIS L. IX. 453
i0yta “πόση δᾷ χάρις ὀφείλεται ἐν τῷ ἡμετέρῳ γόμῳ Ὀμάρῃ ᾧ Τουραχάνεω." τὴν γὰρ πόλιν ταύτην καὶ ἀκρόπολιν πα- Β εστήσατο Ὀμάρης οὗτος τρόπῳ τοιῷδε. ὡς yao Νέριεος ἐτε.. εὐτησε, κατέσχε τὴν τυραννίδα ἡ γυνὴ αὐτοῦ παῖδα ἔχουσα ἥπιον, καὶ δειαπρεσβευομένη ἐς βασιλέα χρήμασέ τὸ ἐϑερά- 4v& τὰς βασιλέως ϑύρας, καὶ αὐτὴ διέτριβε περὶ τὴν do- ἣν, χρόνῳ dà oV πολλῷ ὕστερον νεωνίου τινὸς τῶν Θύλενε- ὧν ἐμπορίας ἕνεκα ᾿Αϑήναζε ἀφικομένου, τῆς συγκλήτου δὲ »δρὸς, ἠράσϑη. καὶ ἐρασϑεῖσα ἐς λόγους τε ἀφίεται τῷ ἑανίᾳ, ὡς ἐν παιδιαῖς τὰ πολλὰ συνδιατρίβων τῷ νεανίᾳ, ὡς ὑτῷ εἰς γυναῖκα χωρῆσαι ἅμα τῇ ἀρχῇ ἐπιτρέψαι τῆς nó- tug ὅτοιμος εἴη. ταῦτα δὲ εἶναι αὐτῷ, ἣν ἀποπεμψάμενος c ἣν γυναῖκα αὐτοῦ, τρόπῳ οἵῳ δύνηται, ἐπανέλϑη ᾿Αϑήναζε.
» δὲ ὃ νεανέας Πριώμου παῖς τοῦ Ναύπλιον ἐπιτετραμμένον αρὰ Οὐενετῶν. ἀπιὼν δὲ ὃ νεανίας καὶ κατασχεϑεὶς τῷ γωτι, καὶ δλπίσας τὴν τῆς πόλεως ἀρχὴν κατασχεῖν, δια-- ϑείρας dà καὶ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, γένους οὖσαν καὶ av- ἣν συγκλητικοῦ, διαφϑείρας δὲ ταύτην, ὡς εἴρηται, ἐπα- ju» ᾿᾿ϑήναζο καὶ τὴν Νερίου γυναῖκα ἤγαγεν. ἀφικό- v. 158 toc δὲ ἐς τὴν τῆς πόλεως ἀρχὴν διεβληϑὴη "ὑπὸ ᾿Α48η- wtoy ἐν ταῖς ϑύραες τοῦ βασιλέως. ὕστερον μέντοι, ὡς ἤχϑοντο ὑτῷ οἱ ᾿Αϑηναῖοι, ὀπιτροπεύειν τὸ τοῦ παιδὸς ἔφασκε καὶ oV p.
9. ἡράαϑαι P 11. x«i dua τὴν doyijy?
item haec urbs semper regi, ut audio benevola, et munificentiam eius liquam et apparatum urbium semper plurimum amplexus est. dixit itur **quanta gratia debetur lege nostra Omari Turachanis filio ?" quo icto Omares urbem istam una cum arce occuparit, iam dicetur. mor- o Nerio uxor eius Atbenarum tyrannidem obtinuit, habens ex ma- to filium superstitem adbuc puerulum. mittens igitur legatos ad nuarum milites, quos largitionibus sibi conciliarat, facile principa- m retinuit Athenarum. nec tamen multo post amore ezarsit in lolescentem Venetum, senatoris filium, qui mercium gratia Athenas Ppulerat. amore itaque amens in colloquium cum adolescente ve- i. cum plerumque autem plurünis blanditiis animum adolescentis liceret, et magna cum voluptate cum illo conversaretur, promisit velle ipsi nubere οἱ Athenarum priucipatum simul tradere. haec lem tum fore, si prius suam uxorem quocunque modo repudiasset, ea repudiata deinde rediret Athenas — adolescens ille filius erat iami, cui a Venetis Nauplium wrbs commissa erat. adolecens igi- r reversus Venetias et amore ardens, speransque se Athenarum prin- patum occupaturum , uxorem suam necavit, quae et ipse senatoris . patcicii erat filia. hac, quemadmodum dixi, e numero mortalium
454 LAONICI CHALCOCONDYLAE
πολλῷ ὕστερον λαβὼν τὸν παῖδα ἀφίκετο παρὰ βασιλέα. i γὰρ τοι Φράγγος Negíov ἀδελφιδοῦς, ἀνεψιὸς δὲ τοῦ nu. doc, διατρίβων ἐν ταῖς βασιλέως ϑύραις ἐπέμενε καιρὸν αὐτῷ παρὰ βασιλέως ἀφίξεσθαι ἐς τὴν τῶν “Αϑηνῶν πό.- λιν. βασιλεὺς dà ὡς ἐπυνθάνετο τὰ αἀμφὲ τὸν ἔρωτα τῆς" γυναικός, ὀπέτρεψε GOodyyp τῷ ᾿Αντωνίου παιδὲ τὴν πόλιν, καὶ πέμπων ἐκέλευε δέχεσϑαι αὐτὸν τοὺς ᾿Αϑηναίους, ἃ δὲ ἕτοιμοι ὄντες ἐδέξαντος ὃ δ' ὡς τυραννίδα ἀφίκειο τῆς πόλεως, τὴν μέντοι γυναῖκα συλλαβὼν καϑεῖρξεν ἐν Mr-
P.242ydgotg, καὶ οὐ πολλῷ ὕστερον διὰ τὸν γάμον τοῦ γεανου!θ
διέφϑειρεν, ὅτῳ μὲν τρόπῳ, οὐδεὶς ἤσϑετο. δι’ à δὴ ἧκε. λοῦντος ἐν ταῖς τοῦ βασιλέως ϑύραις τοῦ νεανίου, δεινὸν τε ἐποιεῖτο τὴν ὕβριν τοῦ Φραγγου ὃ βασιλεὺς, καὶ πέμπων 'Oudog τὸν Τουραχάνεω παῖδα σὺν στρατεύματι τῆς Θεῖτα- λίας ἐκέλευε. . . . παραλαβὼν dà τὸν τῆς Θετταλίας στρατὺν 1) Ὁμάρης ὃ Τουραχάνεω καὶ ἐπελάσας ἴσχει μὲν αὐτίκα τὴν .ϑηνῶν πόλιν, μετὰ δὲ τὴν τὸ ἀκρόπολιν ἐπολιόρκει ἐπὶ συ. χνὸν χρόνον -προκαϑεζόμενος. καὶ ἐπειρᾶτο μὲν διὰ τῶν προσ- ηἠκόντων τῶν ἐν τῇ ἀκροπόλει ἀνδυῶν: ὡς δ᾽ οὐδὲν αὐτῷ B προεχώρει, λόγους προσέφερε τοιούσδε. “οὖ παῖ ᾿Αἰντωνίον, οὐ"
8. ὡς ic?
sublata, Athenas rediit Neriique uxorem duxit. cum autem evuissel ad urbis regimen, delatus est ab Atheniensibus apud ianuas refi tandem cum invidia Atheniensium premeretur, ut. eam aliquo modo leniret, dicebat se pueri tutorem esse. nec multo post assuineni pet- rum, una cum eo ad regem venit. nam Francus Nerii patruelis, con- sobrinus vero pueri, morabatur in ianuis regis, sperans tempus fore quo ipse Atheniensium principatu potiretur. rex autem ubi compt- rit amentiam mulieris, Franco Antonii filio urbem commisit, eique parere et benigne eum suscipere iussit Athenienses. hi quidem be- nignis animis, quemadmodum imperatum erat, virum excepere. qi! ubi urbis praefecturam nactus est, mulierem illam cepit et Megins in carcerem condidit; nec multo post eandem interfecit propter sce- lestas illas nuptias, quae cum iuvene Veneto contraxerat. quomodo autem istam mulierem mecaverit, non constat. quapropter cum po- stea iuvenis Francum eius iniuriae im ianuis regis accusaret, rex rei indignitate commotus misit Omarem Turachanis filium cum Thesaliat exercitu, quem iussit « » « « « Omares Turachanis filius, acceplo Thessaliae exercitu, et ad urbem accedens, eam continuo subegit arcem tamen tempore longo obsedit, sperans se eam capturum operi virorum qui in arce erant, quibus utebatur familiariter. cum aule? nihil eorum quee animo conceperat succederet, Francum in hux modum allocotus est *o fili Antonii, baud dubie nosti familiam rt
DE REBUS TURCICIS L. IX. 455
ἦσϑα τὸν βασιλέως οἶκον, ὡς τήνδε τὴν πόλιν ἐπέτρεψεν ni κανὸν χρόνον. καὶ énsé βασιλεὺς αὖϑις παρακελείει παρα-- ἰδόγναι αὐτῷ τὴν πόλιν, οὐκ οἶδα ὅπως ἂν ταύτην ἄκοντος ἀσιλέως κατέχοις " οὐδὸ γὰρ πάγχυ πολὺν διαμεῖναι. νῦν ὖν παρέχει σοε βασιλεὺς μάλιστα διηλλαγμένῳ οἱ χώραν τὸ ὴν Βοιωτίαν ἔχειν καὶ τὴν Θηβῶν πόλιν, ἀποφερύμενον δὲ ὃν τῆς ἀκροπόλεως ὕλβον καὶ τὰ σαυτοῦ ἀπιέναι, κατα- ἱπόγτα τῷ βασιλεῖ τὴν ἀκρόπολιν." ταῦτα dxovcag ὁ νεα- lac ἠτεῖτό τὸ πέστεν, ἐφ᾽ ᾧ ἐμπεδῶσαι αὐτῷ παρὰ βασιλέως ην Βοιωτίαν. διαπραξαμένου δὲ ἐν ταῖς ϑύραις τοῦ Ὁμά- C ω, οὕτω δὴ φρασάμενος ὑπεξῆλϑε τῆς ἀκροπόλεως, καὶ τὴν Ἰηδῶν πόλιν σὺν τῇ λοιπῇ Βοιωτίᾳ κατασκέσοντος αὐτῷ Ba- λέως. οὕτω μὲν δὴ ᾿ϑῆναι ὑπὸ βασιλεῖ ἐγένοντο παρω- ησαμένου Ὅμαρεω.
Τότε δὴ περειὼν ὃ βασιλεὺς καὶ τήν τε ἀχρύπολιν ϑεώ- sog ἐν ϑαύματε ἐποιεῖτο, καὶ τὴν ᾿Αττικὴν περιιὼν ἐσκόπει τοὺς λιμένας, ὡς εἴρηται. τοὺς μέντοι ὕρχους ónsuné joa τῶν ϑυρῶν αὐτοῦ παραληψόμενον τῶν τῆς llelono»- σου ἡγεμόνων, αἰτούμενος δὲ καὶ τὴν ϑυγατέρα rov τῆς πώρτης ἡγεμόνος. τοὺς μέντοι Ügxovg ἐπεποίηντο οἱ ἦγε- ig. Θωμᾷ δὲ τῷ νεωτέρῳ ὠδελφῷ μετέμελε, καὶ ἀπόστα- »1& αὐτίκα ἐβουλεύετο ἀπὸ βασιλέως. καὶ πρέσβυν μὲν
9
2. χελεύεεν 12. κατέσχε ϑόντος ὃ
& qui urbem banc tempore lomgo tibi regendam concessit. quo- sm autem rex nunc imperat ut eam restituas, nescio quo iure eam vito rege teneas. ne dubites: haud dia, si sic facere perrexeris, incipatue istius urbis penes te manebit, nunc tibi, si vis cum eo gratiam redire , Boeotiam et Thebas pollicetur, ut hinc decedas rens divitias arcis tuasque. saltem arcem regi.relinque." haec cum disset iuvenis, petebat sibi fidem dari, qua data crederet Boeotiam ji a rege tradi, Omares rem ad ianuas rettulit ; et ut fidem face. nt iuveni promissa rata fore, facile impetravit. fide igitur accepta ressus est iuvenis arce libenter, cum ab rege acciperet Thebas cum liqua Boeotia. in hunc modum Athenae ducta et auspiciis Omaris potestate regis concessere.
Tunc quidem rex Athenas peragrans, et arcem contemplans, mi- batur urbis arcisque magnificentiam. hinc obambalans per Atticam ectabat portus, sicuti supra annotavimus. misit deinde rex virum ' suis ianuis, qui iusiurandum exigeret ab Peloponnesi ptincipibus. ndem etiam petere iussit sibi ἴῃ uxorem principis Spartaui filiam. incipes, quemadmodum praeceperat rex, in regis verba iurarunt, at- ie iureiurando fides accepta est. verum haud multo post furisiurandi
456 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἔπεμπεν ἐς τὰς βασιλέως ϑύρας ἀπαιτῶν . . . . ὅντινα δὴ ὡλώναι συνέβη ἐν Πάτραις καὶ ἐς τὴν ἀχρόπολιν, ἣν κατέ. χουσιν ob τοῦ βασιλέως νεήλυδες καὶ ἄλλοι περιφανεῖς τῶν Τούρκων. καὶ αὐτοὶ μετὰ ταῦτα ἐπολιορκοῦντο ὑπὸ τῶν τοῦ Θωμᾶ σερατιωτῶν. τὴν μέντοι ἀπόστασιν ἐβουλεύετο πει- ὃ V.189 ϑόμενας ἅμα τῷ “Τακεδαιμονίῳ “Ἰουκάνῃ, φαμένῳ ὡς ξυγϑέ. μένος προδοσίαν τοῖς ἐν Κορένϑῳ ἔχειν ἐλπίδα παραστήσε. | P.243 σϑαί τε αὐτῷ τὴν πόλιν καὶ τἄλλα διαπράξεσϑαι ὡς βέϊτι- στα αὗτος τὴν λοιπὴν χώραν. ἐπεὶ δὲ ἀπέστῃ τε ἐχ τοῦ ga- γεροῦ xai ἐπολέμει ταῖς βααιλέως ἀχροπόλεσι, πειρώμενος 1 ἑλεῖν κατὰ κράτος, προεχώρει μὲν οὐδὲν αὐτῷ ὧν ἐπενύει͵ συναφίστη μέντοι καὶ τοὺς λοιποὺς αὐτῶν Πελοπονγνῃσίονς, ᾿Αλβανῶν τὲ ἅμᾳ καὶ Ἑλλήνων, καὶ ἐπολέμει τε ἅμα τῷ ἀδελφῷ, παρακαλὼν ἐπὶ τὸν πόλεμον, καὶ ἐπολιόρκει μὲν xoi τινα τῶν τοῦ ἀδελφοῦ πολισμάτων. ταύτην μὲν δὴ τὴν dno] στασιν Ὀμάρεω φασί τινες διαπράξασϑαι. ἐπεί τε τάχιστα ἐπύϑετο βασιλεύς, πέμψας ἐς Πελοπόννησον ἄρχοντα ὕπαρ- Βχον παυσόμενον Ὠμάρη τῆς ἀρχῆς καὶ αὐτὸν παραληψύμενον τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ, καὶ διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν ἀφελέσϑαι fa. σιλέα Ὀμάρη τὴν Θετταλίας ἀρχῆν. | 3 Βασιλεὺς δὲ ἐπὶ τὴν Σχοπίων ἀφικόμενος πόλιν διέτρι- βεν, ἣν τι νεώτερον ἀπὸ Παιόνων ἐπιγένηται. Παίονες γὰρ
8. διαπράξασϑαι P 11. προσεχώρεα Ρ 18. παυσάμενον ἢ
dati poenituit Thomam fratrem iuniorem, et consilia, quomodo deficeret ἃ rege, tractare haud cessabat. praeterea legatum, ire iussit in ianua: regis, petens «««« et hunc quidem capi contigit Patris, et duci in ar- cem, quam tenebant peregrini regis et alii Turci ipsignes, qui et ipsi tandem obsidebantur ab Thomae militibus, defectiopis autem con- silia agitabat magis impulsu Lucanis Lacedaemonii, qui dicebat se proditionem subornasse cum his qui supt Corinthi: in maxima se esie spe capiundae urbis; quod si eveniat, et reliquam regionem se ex- ipde optime disposituros, jam aperte desciverat ab rege, et arcet regias oppugnabat, easque vi capere nitebatur: nihil tamen eorum uae mente agiLabat, prospere succedebat. ad defectionem igitur so- licitat reliquos Peloponnesi, Albapos pariter et Graecos. etiam cum fratre bellum gerebat, armis eum lacessens. praeterea oppidula quae- dam fratria oppugnabat, defectiopem huius quidam Omarem auct- rem fuisse perhibent, quod ubi comperit rex, misit praefectum il- lico, qui cogeret Omarem se abdicare principatu: ipse vero ig eios dignitatem suécederet. hanc eandem ob causam etiam "Thessaliae prin- cipatum Omari ademit. Rex profectus est ig Scopiorum urbem, et "ibi moratus est, ol
DE REBUS TURCICIS L. IX. 457
μετὼ τὴν Hayovuérso διατριβὴν συλλεχϑέντες xai τὸν Ἴστρον διαβάντες ἤλασαν ἐπὶ τὴν τοῦ Mayovuérso φυλακὴν, καὶ συμβαλόντες ἐτρέψαντο, καὶ ἔφϑειραν οὐ πολλούς, ξάλωσαν δὲ τινες αὐτῶν xaé ἀπήχϑησαν παρὰ βασιλέα. βασιλεὺς μέντοι ὡς ἐπύϑετο Θωμᾶν τὸν νεώτερον ἀδελφὸν παραβάντα τοὺς ὅρκους πολιορκεῖν ἐπιόντα τοὺς ἐν ταῖς ἀκχροπόλεσι fa-C πλέως νεήλυϑας, ἔπεμπε στράτευμα ἐπὶ Πελοπόννησον, τὸ τὸ DsraMag καὶ «Αἰτωλίας, καὶ στρατηγὸν ἀπέδειξο Χαμουσὰν ιν ἱεραχοφόρον ἐπέκλην. καὶ ὃς λαβὼν ᾿Αχμάτην τὸν τῆς Πελοποννήσου ὕπαρχον καὶ Ὀμάρην τὸν Τουραχάνεω, καὶ ᾿μβρὸν γενόμενόν οὗ ἐπὲ τῇ ϑυγατρέ, τούτους λαβὼν ἐσέβα- ky ἐς τὴν Πελοπόννησον, καὶ ἐς Πάτρας μέντοι τῆς ᾿Αχαΐας ἰφίχετο, χαὶ τὴν ἀκρόπολιν ἡλευϑέρωσεν. οἱ γὰρ Ἕλληνες ὃς ἤσϑοντο τοῦ βασιλέως στρατὸν ἐπιόντα, ἀπανέστησαν v6 & τῆς πολιορκίας, καὶ ἐς τὴν ἸΠεγαλόπολιν, τὸ νῦν λεγόμε. vy Αεοντάριον, συνελέγοντο ἐπὲ τὸν ἡγεμόνα ὡς τὴν μάχην ἰϑιησόμενοι, Ó μὲν οὖν στρατὸς διῆει διὰ τῆς Ἤλιδος χώ. Ὁ ἃν τὴν παραλέαν, καὶ ni τὴν ᾿Ιθϑώμην ἀφιχόμενος ἀνήἥει ἐς fivragiov. νταῦϑα Θωμᾶς συναϑροίσας τούς τε ᾿4λβα- οὺς χαὶ Ἕλληνας τοὺς συναφεστῶτας παρετάσσετο ὡς εἰς ἰάχην. ἔνϑα δὴ οὗ Τοῦρκοι ἐπελαύγοντες, ὡς εἶδον τὸ τῶν "mr στράτευμα παρατασσόμενον ἐπὶ τοῖς λόφοις τῆς πά-
6. ἐπιόντας Ῥ 14. ἐπανέστησάν P
wdiret sj quid novarum rerum instituerent Pannones. nam Panno. t5, ubi accepere Mechumetem paratum esse ut regis regionem defen. eet, ne quid mali ab ipsis acciperet, in unum collecti transmisso iro contendere ad eum locum ubi Mechumetes cum regio praesidio "nebat. eommisso autem praelio in fugam versi sunt, paucis eo taelio amissis, quidam capti ad regem abducti sunt. rex, ubi alla- im est Thomam fratrem iuniorem abrupta iurisiurandi religione ob- dere suos peregrinos, quos veluti praesidium arcibus imposuerat, tercitum Thessaliae et Aetoliae contra Peloponnesum ire iubet. du- τὰ belli declarat Chamuzam cognomine Hieracophorum. hic, captis chmate Peloponnesi praefecto et Omare 'Turachanis filio, quem ge- "rum asciverat, ingressus est Peloponnesum; et Patras in Achaia ve- iens arcem obsidione solvit. Graeci enim cum cognovissent regis tercitum. accedere, omissa obsidione Megalopolin, quae nunc Leon- rium, ad principem colligebantur , quasi congressuri acie cum regis vrcitu. exercitus. quidem iter faciebat per regionem Elidis mariti- am, et Ithomam perveniens ascendebat Leontarium. ibi congregans lomas Albanos et. Graecos qui simul defecerant, aciem instruebat ,
458 ΓΆΟΝΙΟΙ CHALCOCONDYLA£
λεως, ἐβουλεύοντο μὸν sire στρατοποδεύσωνται εἶτε καὶ διε. λαύνωσιν ἅπαντες, ὡς ἔχουσιν, ἰϑὺ τῆς Τεγέης ἐπὶ Movy- λήν. Ἰονούζης δὲ τῶν ἱπποδρύμων ἄρχων ἰδὼν τοὺς Ἕλληνας τὰς τάξεις ἐς βάϑος πεποιημένους ἀνέκραγεν “αὐ φίλοι, ἥττην- ται οἱ Ἕλληνες" οὐ γὰρ οἷόν ve, ὡς συνετάξαντο, μαχέσασϑαι5 P. 222 αὐτούς, ἀλλὰ δώσειν αὐτίκα ἅμα πάντας, τῶν ὕστάτων ἐς φυγὴν τρεπομένων. οὐ γὰρ κατὰ τοὺς δακτύλους dip; ἐπιβοηϑοῦντας παρετάξαντο, ἀλλ' ἐς βάϑος τὰς τάξεις ποιη- σάμενοι παρεσκευάζοιντο ἀμύνεσϑαι. ταῦτώ τὸ ἀνεβόησεν — Ἰονούζης, καὶ λαβὼν τοὺς ἱπποδρόμους ἔϑει ἐπὲ τοὺς Ἕλη. 10 yug. οἱ δὲ ὕστατοι ἐδέξαντο μὲν τοὺς πρώτους, μετὰ δέ, ὡς ἐπιγινομένων τῶν Τούρκων dei πλειόνων, ἐς φυγὴν ὥρμηντο. οἱ τελευταῖοι δὲ Ἑλλήνων φεύγοντες ἐς τοὺς σφετέρους ἀνέ- πίπτον καὶ τούτους ἅμα ἐς φυγὴν κατέστησαν " xai οὕτω οἱ τάξεις μιῇ ῥοπῇ καιροῦ érganovto ἐς φυγὴν, τῆς τελευταίας o V.190 βιαζομένης" ἀνάγκη γὰρ ἣν ἡττημένας αὐτίκα μάλα καὶ τὰς Β ἄλλας τοῦτο πείσεσϑαι τάξεις, ἀλλήλαις συμπιπτούσας. "El ληνες μὲν οὖν ἀνὰ κράτος ἔφευγον ἐς τὸν πόλιν, οἱ δὲ Τοῦρ- x0, ἐπιόντες κραυγῇ τε xoi διαχελευσμῷ διέφϑειρον ἐς δια- κοσίους, καὶ ἐπελάσαντες ἐπολιόρχουν τὸν τ ἡγεμόνα καὶ τὴν3 πόλιν ἐπὲ λιμῷ καὶ λοιμῷ - ἐπιέζετο γὰρ ὃ στρατός, ἐπεὶ ἐγένετο αὐτῷ, dnü τῶν ἀνδραπόδων τῶν ἀπὸ τῆς ᾿Αχαΐας,
δ. oloL Ρ 6. dày ἐνδωσενῖ 22. αὐτοῦ
uasi aleam praelii experturus. "Turci cum huc venissent, videstes A raecorum aciem exornatam consistere in urbis collibus, deliberabsst castrane communirent, an recta, quemadmodum instituissent, conten- derent Muchlam 'Tegeae. lonuzes equitum dux, conspicans aciem Graecorum in longitudinem se extendere, exclamavit “Ὁ cari Turci, Graeci victi sunt. haud enim pugnare possunt, cum in hunc modon acie in ordinem explicata sit. nam omnes illico cedent, ubi postre- mi in fugam versi fuerint. non enim in aciem dispositi erant vt se motuo adiuvare possent. verum acie quam maxime extenuata di- micare cum hoste parabant. lonuzes exclamans, quemadmodum disi, cum turma equitum irruebat hostem, postremi excipiebant primos; εἰ cum plures usque supervenirent Turci, in fugam effandebantur. pos- remi Graecorum fugientes incidebant fn suos; quos deinde fup socios trahebant. ín hunc modum acies Gràecorum universa in fugsm abibat, postremis loco pulsis. — Graeci totis viribus fugiebant in ur- bem. "Turci instantes clamore δὲ mutua cohortatione occidernnt cr citer dncentos; et accedentes urbem, etiam principem obsidione cir cumQgdere. exercitus fame et peste preimebatar propter mancipia
DE REBUS TURCICIS L. IX. 459
καὶ ἀπήλαυνεν αὐτὰ ἐντεῦϑεν ἐπὶ Movyig». τὸν μέντοι Ἶο» γούζην κατέλιπον σὺν 4ημητρέῳ τῷ ἡγεμόνι,
'O μὲν οὖν Θωμᾶς αὖϑις, ὡς inge. ὃ στρατὸς ἀπελαύ- γῶν, ἐπολιόρκει τοὺς τοῦ βασιλέως νεήλυδας ἐν ταῖς dxgono- ὅλεσι" βασιλεὺς δὲ ἤλαυνε τὸ ϑέρος τοῦτο ἐπὲ Σπενδερόβηνῷ καὶ τὴν τῶν Τριβαλλῶν χώραν. τὴν δὲ ἔλασιν ἐποιεῖτο δι’ αἰτίαν τηνδε. οὡς γὰρ ἐτελεύτησεν Ἐλεάζαρος ὃ τοῦ BovA- xov παῖς, κατελέλειπτο ἡ γυνὴ αὐτοῦ ἐπὲ ϑυγατρὲ ἐς τὴν ap- χήν. καὶ τὴν μὲν ἀκρόπολιν τῆς Σπενδερόβης κατεῖχεν αὕτη, 10 χαὶ ἐπιγαμίαν ποιουμένη ἐπὶ τὸν Ἰλλυριῶν βασιλέως παῖδα ἐπὶ τῇ ϑυγατρὲ διενοξῖτο τὴν ἀρχὴν αὐτὴ σχήσειν τῆς πύ- λεως. οἱ μὲν οὖν Τριβαλλοὲ ὥρμηντο ἐπὲ τὸν ωιχουμέτεω ἀδελφὸν τὸν Πιχαῆλον, ὃς παρὰ τῷ Τριβαλλῶν ἡγεμόνι διό- τριβε, καὶ σφίσιν ἡγεμόνα ἑλόμενοι καϑιίστασά» τὸ αὐτὸν καὶ ljénérQ&mo» τὰ τῆς πόλεως πράγματα. ἧἦτε γυνὴ μεταπόμπο- μένη τοῦτον ἐς τὴν ἀκρόπολιν ἐπὶ ξενίσοε συνέλαβέ v6 αὐτὸν
καὶ συνδήσασα ἀπέπεμψεν ἐς τοὺς Παίονας. τὸν μέντοι Iu Ὁ χαῆλον οἱ Παίονες λαβόντες καϑεῖρξαν. καὶ οἱ Τριβᾳλλοὶ ὥρμηντο αὖϑις ἐπὶ βασιλέα, καὶ μεταπεμπόμενοι ἅμα τῇ τοῦ 20 ἡγεμόνος γυναικὲ ἔπρασσον τὴν τῆς πόλεως παράδοσιν. ὃ μὲν οὖν βασιλεύς, οὕπω καταστάντων ἐς τόδε αὐτῷ τῶν πραγμά- τῶν, παρασκευασάμενος ἤλαυνεν ἐπὶ Σπονδερόβην ὡς ἐξελῶν κατὰ κράτος. οἱ δ᾽ ἂν τῇ πόλει Σπενδερύόβῃ πυνϑανόμεγοι
9. ἐπελαύγων P 17. συνδήσας P
quae adduxerat ex Achaia et deinde Muchlam abduxerat. Ionuzem reliquerunt cum Demetrio principe.
Thomas iterum, cum decessisset exercitus regius, regis peregrinos qui arces tuebantur, obsidione circumvenit. rex ea tempestate bel- lum movit contra Senderoviam et Triballorum regionem. huius belli ista causa traditur. mortuo Eleazaro Bulci filio relicta est uxor eius una cum filia in principatu, arcemque Senderoviae tenebat. elocans autem filiam Illyriorum regis filio (is erat Stephanus Bosniae rex Drincipatum retinere cogitabat urbis. verum Triballi confluebant a
achmetis fratrem Michaelem, qui apud Triballorum principem ege- rat; eumque ducem creantes iusserunt urbis negotia curare. mulier bunc advenientem in arcem quasi hospitem invitavit, continuoque ei vincula iniicit, vinctumque ad Pannones mittit. quem Pannones ac- cipientes in carcerem coniecere. Triballi igitur (qui et Servii) iterum recidebant ad regem Pannonum; et accersiti una cam principis de- functi uxore deditionem urbis fecere. δὶ rex cognito quonam res suae redactae forent, arma capit et copias contra Senderoviam du- cit, quasi vi eam recuperaturus. oppidani cum audirenL adversum
460 LAONICI CHALCOCONDYLAE
βασιλέα ἐπιόντα. σφίσιν ὑπήντων αὐτῷ, τὰς κλεῖς φέροντι;
κατὰ τὴν ὅδόν. βασιλεὺς μὲν δὴ τοὺς Τριβαλλοὺς id- πευσε, χώραις ϑωρησάμενος καὶ χρήμασε τοὺς πολλούς, xui τὴν τοῦ Ἐλεαζάρου γυναῖκα ὑπόσπονδον ἀφῆκεν ἀποφέρεσϑαι
τὸν πλοῦτον αὐτῆς οἰχομένην, καὶ τὴν τὸ φρουρὰν σὺν αὐτῷ" παρέλαβε.
P. 245 Kai ὡς αὐτῷ προσεχώρησεν ἡ πόλις, αὔρμητο p»& Πελοπόννησον στρατεύεσθαι, μετὰ δὲ ἀφικόμενος ἐς Βεζαν- τιον καὶ ἐς τὴν ᾿Ασίαν διαβὰς ἡλαυνεν ἐπὶ [paro τὴν Ἰανυΐων πόλιν, ἐπὲ τῷ Εὐξείνῳ πόντῳ, οἱ γὰρ "avvio: πρέ. 9 σβεις πέμψαντες ἡτοῖντο τὴν Γαλατίην πόλιν οὖσαν σφῶν ᾿οὐδὲν ἠδικηκότες, καὶ σπονδὰς ἐχόντων αὐτῷ. καὶ εἰ age χώρησεα δὲ κατὰ τὴν Βυζαντίου ἅλωσιν, ἠξίουν αὖϑις σφίσιν ἀποδοϑῆναι. βασιλεὺς μὲν οὖν ἀπεκρίνατο ὡς οὔτε αὐτὸς εἰδικοίη ovrs ἐλάσας ἕλοι τὴν πόλιν, ἀλλ᾽ οἱ τῆς πόλεως ἀρ. } χοντὸς ἀφιχόμενοι ὡς αὐτὸν παρέδωκαν τὸ σφᾶς, ἀξιοῦντε; εὖ πάσχειν ὑπὸ βασιλέως, καὶ ταύτῃ παραλαβὼν τὴν πόλιν
Βουδένα ἠδικηκὼς εἴη. διὰ ταῦτα δὴ τὸν πόλεμον ἀπαγγεὶ- λόντων τῶν Ἰανυΐων τότε, ἤλαυνεν ἐπὶ ᾿Αμασεριν» πόλιν i τῷ Εὐξείνῳ πόντῳ. ἐλαύνων dà ἐφέρετο μὲν χαλκὸν ἄπλειοι" ἐπὲ τῶν καμήλων» καὶ ὑπαζυγίων, ἤγετα δὲ καὶ τὸν ἀπὸ τὴ;
se hostiliter pergere regem, obviam ex urbe procedunt, regique ia itinere claves tradunt. at rex munera magna in hos Triballos con- tulit, quosdam opibus, quosdam vero regionibus donans. urorem Elazari in foedus receptam passus est abire auferentem opes sus in pune. praesidium autem una cum urbe cepit.
Occupata ísta urbe, animo volvebat exercitum contra Peloponne- sum ducere. veniens autem Byaanlium , et hinc solvens im Asiam, exercitibus circumsedit Amastrum urbem Ianuensium , sitam in man Euxino. nam lanuenses miserant legatos ad regem, petitum urbem Galatiam (quae et Pera), quae ipsorum esset, quam possideret, quam- vis foedera intervenissent, nec aliqua iniuria eum affecissent, foede ram religionem abrumpentes. quamvis autem eius partes Bysantbe capto sit secuta, tamen eam sibi restitui orabant. rex legalis respon- dit se nullum fraudem Galatiae fecisse, nec exercitus contra eam mc visse, nec etiam eam viexpugnasse: verum urbis Praefeet advenien- tes semetipsos et urbem mihi tradidere, ut quid boni potius quis mali a me paterentur. in hunc modum urbe ista potitus sum, n« cuiquam iniuriam intuli. lanuenses autem cum regi propter ii»? urbem bellum indicerent, ipse profectus est contra urbem Ámastros. ad mare Euxinum sitam. in hanc expeditionem plurimum aeris v*- hebat camelis et iumentis, conlra istam urhem etiam Asianum e
DE REBUS TURCICIS L. IX. 461
fag στρατόν. ὡς δὲ ἀφικόμενος ἐπολιόρχει τὴν πόλιν, ροσεχώρησεν 7) πόλις αὐτῷ καϑ' ὁμολογίαν. παραλαβὼν δὲ;
p πόλιν, τὸ μὲν τρίτον μέρος αὐτοῦ καταλιπὼν ἂν τῇ πόλει,
ἰς δύο μοέρας ἀγαγὼν τῆς πόλεως ἐς Βυζάντιον κατῴκισε,
w τινας τῶν παέδων αὐτοῦ τῆς πόλεως ἐξελόμενος ἑαυτῷ ομίζετο ἐπ’ οἴκου. ὄνθϑα δὴ αὐτῷ ἠγγέλλετο τὰ Χασάγεωΐ. 191 Ἰάγματα χωρεῖν éni μέγα δυνάμεως καὶ Ἔρζιγάνην τὰ 24o- C γίων βασίλδια.
"fd ταῦτα μὲν ὕστερον τῷ ἔτει τούτῳ ἐγένετο" βα- λεῖ μέντοε ἔξελαύνοντε ἀπὸ Πελοποννήσου ἐς τὰς ϑύρας «xsro ὃ βασιλέως ἀδελφὸς Τραπεζοῦντος zfofMd, τὸν τὸ ρον ἀπάγων καὶ τὰς σπονδὰς ἐμπεδῶν. οἱ γὰρ Κολχίδος σιλεῖς λέγονται μὲν γενέσθαι πρότερον Βυζανείου βασιλεῖς, t Κομνηνῶν oixíac, τούτους Ó' ὡς ἐκπεσεῖν τῆς βασιλείας, αὔκιον τὸν παῖδα τοῦ βασιλέως διαφυγόντα, τελευτήσαντος ὁ δήμου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ διὰ τὸ ἔχϑος τὸ πρὸς αὐτόν, σϑαι ἐπὲ τὴν KoAy(da χώραν καὶ ἐπὶ τὴν Τραπεζοῦντα. ἰχυμένου δὲ ἐνταῦϑα καταστῆναι ὑπὸ τῶν ἐπιχωρίων ἐπὲ tg; Κολχίδος ἡγεμονίαν, καὶ τὴν βασιλείαν μετενεγχεῖν D ἱ τὴν Τραπεζοῦντα τῆς Κολχίδος. καὶ dnó τοῦδε βασι- tv ἐνεταῦϑα ἔστε ἐφ’ ἡμᾶς διαγενομένους, Ἔλληνας τε 0»-
; τὸ γένος, καὶ τὰ ἤϑη τε ἅμα καὶ τὴν φωνὴν προϊεμένους ληνικήν. καὶ ἐπιγαμίας μὲν ποιεῖσϑαι πρὸς τε τοὺς ὁμόρους
12. πάγων BR, ἐπέχων Ρ
tum ductavit, ubi ad urbem advenit eamque expugnare institit, festim deditionem fecit condicionibus quibusdam. rez urbem m jn deditionem suscipiens, partem hominum tertiam in ea reli- L reliquas duas partes Byzantium, ut ibi habitarent, tránsporta- deinde eligens quosdam civitatis huius pueros, cum iis domum fectus est. pterea nuntiatur Cbasanis res maxima sumere incre- ila, eumque pergere Erziganam, Ármenorum regni sedem. Verum haec quidem sequenti anno contigere. cum rex ab Pelo. neso in illam expeditionem iret, ad ianuas venit regis frater Tra- antis David, tributum ferens et foedera faciens. nam Colchidis * feruntur reges olim Byzantii fuisse, nati e familia Comnenorum. utem cum exciderunt regno Constantinopolitano, Isaacium regis m, fugientem patre interempto a populo propter odium quo in im ferebantar, abiisse in Colchida et Trapezuntem. hunc adveni- m Colchidis incolae ducem pronuntiarunt, et exinde regnum Col- lis Trapezuntem contraxit. ex eo inde tempore hic regoantes ad ira usque tempora durarunt, existentes Graeci, mores linguamque ecorum relinentes. — affinitatem iunxeruünt cum barbaris finitimis,
e
462 LAONICI CHALCOCONDYLAE
βαρβάρους τοὺς λευχοὺς ᾿“΄σπροβατάντας καλουμένους καὶ d» καὶ πρὸς Τεμήρεω υἱιδοῦς τοὺς ἀπὸ Τζοχίης καὶ Καραϊσου. qso παῖδας, ὥστε μὴ πράγματα ὄχειν δηουμένης τῆς χώρας ὑπὸ τούτων. καὶ πρός τε τοὺς “Ἕλληνας Βυζαγείου ἐπιγαμία: P. 246 ποιεῖσϑαι, τά τε ἄλλα, καὶ τὴν ϑυγατέρα ἐκδεδωχύτος ᾽44λε." tov βασιλέως Κομνηνοῦ Ἰωάννῃ τῷ βασιλεῖ Βυζαντίου. Merd δὲ ταῦτα γεγονέναι τε καὲ τοιοῦτον. ὡἧς γὰρ ἐν ὑποψίᾳ γενομένῳ τῷ βασιλεῖ Ἰωάννῃ περὲ τῆς μητρὸς αὐτοῦ, Dc τοῦ πρωτοβεστιαρίου συγγενομένον τῇ μητρὲ αὐτοῦ τῇ Καντακουζηνῇ, καὶ πάσχοντι κατὰ ϑυμὸν τούτου ἕνεκα, ἀπὲε- 10 τειν τὸ τὸν πρωτοβεστιάριον, καὶ τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ μητέρα ἀπέκλεισεν ἄμφω ἐν τῷ αὐτῷ κοιτῶνε, βουλήμε- ψος ἀνελεῖν καὶ τὴν μητέρα. οἱ δὲ i» τῇ πόλει ἄρχοντες, ἱκετεύοντες τῷ Ἰωάννῃ ἵνα μὴ τοῦτο γένηται, ἀπέπεμψαν τού- vo» εἰς τὰ μέρη τῆς ᾿Ιβηρίας, δυσωπήσαντες αὐτόν. τῇ κα- 13 Βκίᾳ δὲ τοῦ Ἰωάννου πεποίηκεν ὃ βασιλεὺς ᾿Αλέξιος τὸν eio αὐτοῦ τὸν δεύτερον βασιλέα, τὸν Σχαντάριον λεγόμενον, καὶ ὑπάνδρευσεν αὐτὸν μετὰ τὴν ϑυγατέρα Ἰυτιλήνης Γ΄ αταλιοί. Cov, ὃν ἀπέπεμψεν αὐτοῦ dv τῇ ἸΠυτιλήνῃ. ô δὲ βασιλεὶ; Ἰωάννης ἀπελϑὼν ἐν ᾿Ιβηρίᾳ ἔσχο γυναῖκα τὴν τοῦ βασιλέω:" ᾿ἡλεξάνδρουν ϑυγατέρα. μετὰ δὲ ταῦτα ἀπῆλθεν ἐν τῷ Καφὰ, ἀναζητῶν ἐκεῖσέ τινα τὸν ἔχοντα καράβιον, καὶ ἐλϑεῖν ἐν τῷ
7. ad haee μετὰ dà ταῦτα... R in margine: ἑτέρου τινὸς ταὶ οὐ Jaoríxov, ὡς δοκεῖ, τὸ παρόν. cf. p. 467, 10. addit iden paulo infra: ὅτε χοενῶς ἐρρέϑη τουτὲ τὸ χωρίον καὶ οὐ xateexteé- σϑη ἐς τὴν ὁμοίαν φράσειεν.
quos ΑἹΡος Probatantes nominant, etiam cum Temiris nepotibos qui nati. erant ab Tzokiis et Caraisuphis liberis, affinitas intercessit, ne regio illorum ab his evastaretur. fecere et affinitatem cum Grae- cis, qui Byzantii morabantur, inter caetera cum etiam filiam soam elocasset Alexius rez Comnenus Ioanni Byzantio regi
Huiusmodi autem quid postea accidit. suspectus factus est reri Ioanni propter matrem, quae Cantacuzena erat, quaai protobestiariv cum ea concumberet. ira igitur accensus protobestiarium necavit, pt- trem matremque in cubiculo conclusit, ut eos interficeret. vernm d- ves supplices fiebant Ioanni ne hoc faceret, et eum compescente! dimiserunt in partes Iberiae. verum propter iniustitiam Ioannis ret Alexius filium snum nomine Scantarim regem iterum declaravit. eidem uxorem dedit filiam Galiuzis, qui Mitylenis erat, eo missus ab rege loannes abiens in Iberiam uxorem habuit regis Alexandri filiam postea hinc profectus abiit Capham, quaerens aliquem, cui ese navis, qua veheretur Trapezuntem, gesturus bellum cum patre sw
DE REDUS TURCICIS L. iX. 463
ραπεζοῦγτε πολεμικῶς κατὰ τοῦ ἰδίου πατρὸς ᾿Αλεξίου. es δὲ ἐκεῖσα Ἰανυΐτην ἄνθρωπον ἔχοντα καρώβιον μέγα, λα παντοῖα φέρον, τὸ λεγόμενον . . . . ὃν καὶ ἐχειροτονὴ- τὸ πρωτοστράτορα. ἅἁρματώσαντες οὖν τὸ καράβιον καλῶς Β xai ἃς ἐχρῆν, ἦλθον ἐν Τραπεζοῦντι κατὰ βασιλέως "Αλε. ν τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. ἐξελθόντες οὖν ἔξω d» τῇ ξηρᾷ, ἐν τοποϑεσίᾳ τοῦ ἁγέου Φωχᾶ, καὶ àv τῇ μονῇ αὐτοῦ ἐσκη-- σαντο αὐτόϑε, oyüvtsc did μέσου καὶ βοηϑοὺς κρυφίως ς τοὺς Καβασιτάνας, ol τινὸς αὐτὸν προδεδώκασιν. ἔχον- yáp οὗτοι τὴν φυλακὴν τοῦ βασιλέως ἐς τοῦ ᾿Αχαντοῦ Ἰαστείου, τοῦ βασιλέως ᾿Αλεξίου ἐκεῖσα καὶ αὐτοῦ σκηνώ- τὸς μετὰ ἁρμάτων v6 καὶ πολεμικῶν, κατὰ τοῦ Ἰωώννου ἐχατέϑεντο, παραχωρήσαντες τὴν κατὰ ᾿Αλεξίον ἔλευσιν, καὶ εὑρόντες οἱ τοῦ Ἰωάννου ἄρχοντες ἐν τῇ σκηνῇ d»v- τῶς, καὶ μετὰ βίας ἀπέκτειναν αὐτὸν ἐν ὥρα. μεσονυχτίου, Ὁ dp βασιλεὺς Ἰωάννης οὐκ εἶπεν ὅλως κτεῖναι τὴν πατέρα, ἃ μόνον ζωγρῆσαι καὶ sic αὐτὸν ἀγαγεῖν. ἐκεῖνοι τοῦτο μὴ ἄξαντες, dAÀ' ἀποκτείναντος μᾶλλον τῷ βασιλεῖ Ἰωώννῃ và V. 192 € χάριν πεποιήχασε ϑοχοῦνεες ἴσως. ovg ὃ βασιλεὺς Ἰω- "c ὕστερον τὸν μὲν ἐεύυφλωσθ τὸν dà dysigoxónzos, μὴ »» τοῦτο οὕτω ποεῆσαι, ἀλλὰ πρὸς αὐτὸ» μόνον ἀγαγεῖν. υάνγης τοίνυν xai ἀνεδέξατο τὴν βασιλείαν. τιμήσας τὸν
J. φέροντα, λεγόμενον
io. invenit autem isthic virum Tanuensem, cui navicula satis ja erat, quae arma omnis generis ferebat. hunc primum belli m constituit. apparata igitur navi, quemadmodum necessitas re videbatur, profecti sunt Trapezuntem, bellumque ipse patri intulit. egressos in terram templum S. Phocae excepit, et in sacello tentoria fixerunt, cum iam ante otculte sibi parassent iatores Cabazitanes, qui regem prodiderunt. hi enim agentes diam regis in Achante suburbio, quo ipse tentoria sua contule- :'um curribus et belli machinis oppositi erant Foanni, qui conee- ' hosti tutum ad Alexium iter, effecere ut Ioannis principes cirea noctis medium, nihil tale suspicantem, vi interficerent. rum loannes suis mandarat ne patrem necarent, verum operam Xt ut captum ad se adducerent vivum. hi regis mandata parum ites existimabant se rem multo gratiorem ipsi factaros, si patrem imerent : proinde eum peremerunt. verum deinceps loannes dam ex illornm numero oculis privavit, quorundam etiam manus idit, ut testaretur se nolle patrem esse interfectum, verum ma- flectasse nt vivus in suam potestatem venisset. Ioannes cum ín modum paternum adeptus esset regnum, patri magnifice iusta
464 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
πατέρα αὐτοῦ ταῖς προσηκούσαις τιμαῖς, τῇ ταφῇ, ὃν καὶ τὰ» τέϑετο ἐν τῇ τῆς Ξϑευσκοπάστου μονῇ, εἰ καὶ ὕστερον ἔφερε τοῦτον ἐν τῇ μητροπόλει. ἹΜετὰ δέ τινας χρόνους ἐστράτευσο καὶ τις ζύχης ὑνύ- P. 24] ματι ᾿Αρταβίης κατὰ Τραπεζοῦντος, συνάξας ἁπανταχοῦ dno) τε ἀνατολῆς καὶ μεσημβρίας σερατόν, dnó τὸ Σαμίου καὶ & ἄλλων τινῶν πόλεων, καὶ ἦλθε xar αὐτῆς βουλόμενος ἑλεῖν καὶ πορϑῆσαε ταύτην. ὃ dà βασιλεὺς Ἰωάννης συνάξας xui αὐτὸς στρατὸν διὰ τὸ ξηρᾶς xai διὰ ϑαλάσσης ἅμα τῷ wor σεβάσιῳ καὶ τοῖς αὐτοῦ ἦλθεν fog τοῦ ἁγίου Φωκᾶ τῇ μονὴ τῇ λεγομένῃ Κορδύλη. συνάξας τοίνυν ὃ πανσέβαστος τοῦς τὸ ἰδίους καὶ τοῦ βασιλέως, διήρχετο ἅμα τῇ τοῦ στρατοῦ βουλόμενος ϑαλάσσῃ εἰσβαλεῖν κατὰ τοῦ ζύχη, ὅποι ὧν εὕρη. ται τοῦτον" .Ó γὰρ ζύχης ᾿Αρταβίλης κατέσχε τὴν τοῦ Me Βλιάρη λεγομένην τοποθεσίαν, προλαβόμεγνος τὴν xÀtcovon D καύτην τοῦ ελιάρη, τὸ Καπάνιον λεγόμενον. ἐλϑόντες τοί- φῦ» oi τοῦ πανσεβάστου καὶ αὐτὸς εὗρον τὸν ζύχην προχα- τέχοντα τὴν κλεισούραν τοῦ Καπανίου. οὗ καὶ Ógugsant κατὰ τοῦ ζύχη ἐπ᾽ ἐλπίδι τοῦ ναυτικοῦ στρατοῦ ἅμα, ἐπειδὴ καὶ οὗτος ὃ ναυτιχὸς στόλος ἦν παρεσκευασμένος μετὰ τοῦ 3 πανσεβάστου δώσειν τῷ ζύχῃ, οὐκ ἔσχον καιρὸν ἔγκαιρον, ἀλλ᾽ ἀνέμου βιαίου πνεύσαντος ἐν τῇ θαλάσσῃ ovx ἔξηλϑον ἔξω οἱ ναυτιχοὶ sig βοήϑειαν τοῦ στρατοῦ, ἀλλ᾽ ἀλλοϑὲν s
23. ἀμόϑεν ὃ
fecit, sepeliens eum in venerabili templo; quamvis eum postu in
metropolim transtulerit.
Nec multo tempore interposito, zyches nomine Arübie bellum contra Trapezuntem movit, conscribens undique exercitu! ab oriente, ab meridie et a Samo, necnon ab aliis quibusdam oppidis. his copiis instructus accessit Trapezuntem, volens ex | urbem capere et destruere. etiam rex Ioannes comparato exet citu terra marique venit usque at S, Phocae templum, quod Cot dyla nuncupatur, una cum imperatore Graeco et suis. congrega» igitur imperator Graecos suos et regis milites, pergebat simul cua exercitu suo per mare, copiam praelii facturus, ubicunque rzycher indeptus foret. nam zyches Artabiles insederat locum qui Meliut | dicitur, praeoccupatis Meliaris faucibus quae Capanium nominentur. venientes itàque imperatoris Graeci milites οἱ ipse invenerunt 17" chem praeoccupasse angustias sive fauces Capanii. properanter igit contra illum profecti sperabant navalis praelii hostem copiam fact" rum, siquidem classis ibi parata erat, ut impetum daret in sy^ exercitum. verum tempus haud satis praelio opportunum pugnam i
DE REBUS TURCICIS L. ΙΧ. 465
hv σχληρίας γενομένης ἔσχον κώλυμα τοῦ ἐξελθεῖν τὸν γαυ- κὸν στρατὸν τὰ πλοῖα γενόμενα. καὶ τότε δὴ δρμήσαντεξ C & τοῦ ζυχη κατὰ τοῦ πανσεβαστου καὶ τοῦ στρατοῦ διέφϑειραν t αὐτὸν πανσέβαστον καὶ τὸν υἱὸν αὐτοῦ xai ξτέρους ὡσεὶ θιάχοντα. xad οἱ ἕτεροι πεφευγότες ἦλθον πρὸς τὸν βασιλέα Ιφώννην, ὃς φυγὰς καὶ αὐτὸς γενόμενος μετὰ πλοίου ἦλϑεν ἐν Ιραπεζοῦντι σύναμα xài τοῖς ἑτέροις, οἱ μὲν διὰ ξηρᾶς οἱ δὲ ὦ ϑαλάσσης πεφευγύτες, κατασχηνώσαντος τοῦ ζύχη ἐν «y, μονῇ οὔ ἁγίου Φωχᾶ,. εἰς ἣν ἦν πατεσκηνωμένος ὃ βασιλεὺς Ἰω- w»pj. ἐζώγρησε δὲ καὶ πολλοὺς ὃ ζύχης, οὕστινάς φογεύ-- «c ἐξ αὐτῶν, ἔχων καὶ τὸν αυροχόσταν λεγήμενον ζῶντα, | δλιώτην ὄντα καὲ ἐξοδιαότὴν τοῦ βασιλέως, ὃν καὶ ἀκέκιει. t» 6 ζύχης ἔμπροσϑεν τῆς πόλεως. εἶτα ποιήσας ἐκεῖσε ἡμέ- ec τρεῖς ἀπῆλθεν cg πολεμήσων ἐν τῷ ΠΠεσοχαλδίῳ, ὡς τοῦ μἰσεβάστου τοῦτο ἔχοντος. συνέβη δὲ vt καὶ τοιοῦτον ἐν [ραπεζοῦντε ἀχμὴν ὄντος τοῦ ζύχη, ἐν τῇ μονῇ τοῦ Κορ- ὑλη. ἐν τῇ νυκτὲ ἐκείνῃ ἦλθεν ὃ ζύχης" ἐν αὐτῇ γυνὴ τις ὧν ᾿ἱρμενίων φοβηϑεῖσα μήποτε 0 ζύχης ἐπιλάβηται τὸ ἑώχαστρον, μετῆρε τὸν βίον αὐτῆς ἐς 10 μέγα κάστρον τῆς Γυωαπεζοῦντος ὡς φυλάξουσα ἐκεῖσε. τοίνυν ὁπόταν δλώμβαϊε ὃν βίον αὐτῆς καὶ ἐκόμιζε τοῦτον ἐν τῷ χάστρῳ νυκτὸς οὐσης,
20. φυλάξασα P
ibuiL nam cum venti procella pertinácius mari incumberet, nava- 's copiae non egressaé sunt, ut subsidíurm ferrent classi. verum um hie et alibi hinc inde ancoris firmatae haererent, impeditae sunt aves quó minus cum navalibus copiis pergerent in hostem, ad quem sum comparatae erant. Zychis milites hanc occasionem non onit- "ntes irruerunt. in imperatorem et eius exercitum confeceruntque et "um et filium eius et alios quoque circiter triginta. caeteri in fu- im effusi venerunt ad regem loannem, qui et ipse navi fugit et una imm aliis Trapezuntem pervenit; quorum alii mari, alii vero terra igientes exitium evasere. Zyches castra sua locavit in monasterio hocae, ubi castra sua antea loaünes habuerat. plurimos quoque pit vivos, quorum de numero aliquos occidit, nactus est virum 1m cui nomen erat Maurocastas, qui equorum regiorum curator seu »mitor et véredarius regis erat. hunc Ín urbis conspectu leto dedit ches. postea, cum triduum jbi mansisset, abiit quasi dimícaturus | Mesoelialdio, ceu id teneret Graecus inpérator. accidit autem ichi hoc ea nocte qua primum Ín monasterium Cordyla venerat. mu- er quáedam Armenia, timens ne forte Zyches exterius castrum cape- t, cum lanificio suo, ex quo se alebat, profecta est in magnum ezuntis quasi ibi tutius actura. baec accipiens ea qui- ictum suum tolerabat , noctu portavit in castrum
30
iIitrum Trap "5 quotidianum v
Chalcocondylas.
466 LAONICI CHALCOCONDYXLAE
P.248AsÀgO0rog drgyaro πῦρ ἐν τοῖς κροχίοις αὐτῆς. αὕτη δ' ἣν ἐν τῷ μεγάλῳ κάστρῳ, μὴ εἰδυῖα τὸ σύμπεωμα. ἀνῆψέ τε μέγα ἐν τῷ ταύτης οἰκήματι, καὶ ἐξ ἐκείνου καὶ τὰ σύνεγγυς πάντα, ἐν ὥρᾳ μεσονυχτίον. οἱ δὲ ἐν τῇ πόλει νομίσαντες εἶναι προδοσίαν ἀπὸ τῶν ἐντὸς τὰ πρὸς χάριν τοῦ ζύχη "5
V.192 ἔφευγον ἁπαξάπαντες, ἄρχοντές τε ὁμοῦ καὶ ἀρχόμονοι, ἔ)γ- καταλειφϑέντος μόνου τοῦ βασιλέως Ἰωάννου μετὰ καί τινων μερικῶν, ὡσεὶ πεντήχοντα. διήρχετο γοῦν ὃ βασιλεὺς διὰ πάσης τῆς νυχτὸς τὰ τείχη τῆς πόλεως καὶ τὰς πύλας αὐτῆς. ἦλϑε τοίνυν ἐν τῷ πρωΐ καὶ ὃ ζύχης, ὡς εἴρηται. εἰς τὸ τῷ Ὁ χα ἐπιλήψεσθαι τὴν Τραπεζοῦντα" ὃς καὶ ἀπῆλθεν ἄπραι-
Βτος, διερχόμενος ἐν τοῖς εσοχαλδίοις. ἔφυγον γοῦν ἁπαξά- παντες ἄρχοντες, οἱ μὲν ὀιὰ πλοίων οὐ δὲ δεὰ ξηρᾶς, ἐπ᾽ ἐλεύ. σει τῆς ᾿Ιβηρίας" οἱ καὶ ἐλθόντες ὕστερον. διαβάντος tov ξύχη, ἐν Τραπεῖζοῦντι αἰνειδίζοντο παρὰ τοῦ βασιλέως, γυ- 1) νωαιχοτοὺς ἀποκαλῶν αὐτοὺς xui ἀνάνδρους καὶ προδότας τῆς πατρίδος αὐτῶν.
Kai ταῦτα μὲν γέγονεν ἐν Τραπεζοῦντε" ὃ δὲ τῆς "duagíag ὕπαρχος, Χιτήρης ὀνόματε, στρατευσάμενος καὶ ἄφνω ἐπεισπεσὼν ἐν Τραπεζοῦντι, vovg τε ἐν τῇ ἀγορᾷ καὶ 5ὶ
Cv χώραις, τοὺς ἐν τῇ πόλεε οὐκ ὀλίγους συνέλαβεν, ἐς δι- σχιλίους τοὺς πάντας ytrouévovg. καὶ ἐρήμου ἤδη οὔσης τῆς
magnum. et forte, quia nox erat, incendit fila et lanificium suus ipsa vero manebat in magno castro, ignara quidnam accidisset. fa- ctum igitur est inceudium magnum in eius domo; el non ea doto se tenuit incendium, sed in vicina omnia evagatum est. noctis 39- tem erat medium, cuin iucendium illud saeviret. qui erant iu urbe, putabant proditionem esse, quam subornassent illi qui gratificandoa censebant Zychi. proinde omnes magistratus, necnon subdit, conti- nuo fugam ingressi sunt, relicto Joaune solo, com quibusdam cicci- ter quinquaginta, rex igitur tota ea nocte obibat diligenter vigilias οἱ considerabat portas. — maue venit Zyches ut urbem illico in soam dicionem redigeret, verum re infecta abiit, pergeus in Mesochaldiua. fuga igitur sibi consuluerunt omnes magistratus urbis, quidam mari, quidam vero terra, ut venirent iu lberiam ad Caspios montes sitam. qui cum reverterentur tandem T'rapezuntem, abeunte Zyche, oppr?- briis replebantur ab rege, qui eos identidein vocabat muliebres, mol- les, imbelles et patriae suae proditores.
Haec quidem facta sunt Trapezunte. at Amariae praefectus, Chitere nomine, expeditionem ingressus subito Trapezuntem oppressit ; et eo! qui in foro et urbis vicis erant, circiter bis mille comprehendit. com autem urbs iam esset. propemodum deserta, cuius causa erat saeri*
DE REBUS TURACICIS L. IX. 407
εῶς τῇ τοῦ λοιμοῦ βίᾳ xai προσδοκίμου ἁἅλωσεσϑαι, δια- ἰξάμενος χρήμασιν ὃ τῆς πόλεως βασιλεὺς ᾿Ιωάννης ὥστε Φόρον ἔχειν τὴν πόλιν ΠΠεχμέτῃ τῷ βασιλεῖ τοῦ λοιποῖ, ; τὸ αἰχμαλύξους, οὗς ἔλαβε Χιτιρμπέης, ἀποδοϑῆνατ οἱ, αὐτὸν ῥσυχέαν ἄγειν ἀπάγοντα τῷ βασιλεῖ φόρον, δισχι. '΄ς χρυσίνους. ὕστερον μέντοι καὶ ὃ βασιλεὺς ᾿᾿ωάννης mus τὸν αὐτὸν ἀδελφὸν Φαβὲδ δεαπύτην οἷς τὸν βασιλέα, ἠξίου τὸ τοῦτον ἐμπεδοῦν τὰς σπονδάς, ὃ καὶ γέγονεν, ἐπὲ ὃν χρυσώους τρισχελίους.
H δὲ Ἰβηρία προσεχής ἐστι τῇ τῆς Κολχίδος χώρᾳ, καὶ ασιλεῖς τούτων oUx ἀγενεῖς. διήκει δὲ ἡ χώρα ἀπὸ τοῦ v λεγομένου καὶ ἀπὸ Φάσιδος ποταμοῦ Sog Χαλετῖιχί, V Γοργούρου αὐϑεντεία καὶ Ἰορέίον καὶ αχετίου καὶ Ὁ Loíov, σύνεγγυς οὖσαι ui πόλεις αὗται τοῦ Σαμαχίου, wo» οἰκούνεων ἄν αὐτῷ xai ἐχόντων χωρὲς κάτωϑεν Καχετίου πόλεως τοῦ ἐν παραϑαλασσίᾳ καὶ τῆς Σεβαστο- ως ΜΠιγκελίων τοῦ “αδιάννου αὐϑεντείᾳ καὶ Maya. καὶ wravÀa καὶ Γουρέας καὶ τῶν ἄλλων τῶν παραϑαλασσίων ὧν, ἐπὸ γὰρ τῶν πόλεων τῆς ἄνωθεν Ἰβηρίας εἰσὲ καὶ lavo! ὅμοροε καὶ Οὗνοι καὶ Ἐμβοι, οἱ δὲ ᾿Αλανοὲ δο.. ιν εἶναε ὑπὸ τὸν Καύκασον παρατείγνοντες, οὗτοι καὶ ἐς ἄλιστα ἄνδρες νομιζόμενοι τὰ πολέμια πράτιστοι, ποιοῦν- p. 040
. δὰ τρισχιλίους R in margine: ξως ᾧδε ἑτέρου δοκεῖ καὶ οὐ faopixov.
pestilentia, famque expectarent, si modo hostis accederet, se ἃ iri, rez urbis loannes opibus effecit ut rex Meechmetes urbem: - ibutatiam acciperet et captivos, quos Chiterempes abduxerat, red- loannes vero promittebat se deinceps nullum initarum bellum, bona fide quotannis duo milia aureorum tributi nomine pene . loannes rex fratrem suum Davidem despotam ad regem mi- foedus praedictis condicionibus pangerent. quod et factum 'um ut loamnes ánnuatim tributi nomine solveret tria milia tim. ,
eria finitima est Colchidis regioni, efusque reges haud sunt ui et ingenerosi. porrigitur autem ab eo loco qui Bathy di. ἢ ab Phaside fluvio usque Chalizichi, quae pertinet ad dicio "rrguti. Corii Cachetii et Typblisih urbes hae propinquae sunt bio, quam urbem tenent et incelunt Turci, sub quorum po- degunt separatim infra Cacherum urbeto in regions maritima, opolis Minceliorum et Dadianni metropolis, Mamia, Samantaula, tt aliae urbes maritimae. nam urbibus superioris Iberiae con. i sunt Alani Hunni et Embi. verum Alani ad Caucseum ue-
468 LAONICI CHALCOCONDYXLAÉ
vec λωρέκια ἐξαήρετα. πολιτεύονται dà οὗτοι ἐς τὴν τοῦ vt. ρίου ἡμῶν ἸΙησυδ Χριστοῦ θρησκείαν, διαχρώνται δὲ φωνὴ ἰδίᾳ τὸ nugünav, καὶ ὅπλα ἐπιτηδεύουσιν ἀπὸ χαλκχοῦ͵ τὲ "Αλανικὰ καλούμενα. Ἴβηρες δὲ καὶ αὐτοὶ ὅϑεν μὲν ἐπὶ τὴν χώρων τήνδε ἀφίχοντο, sire ἀπὸ Ἰβήρων τῶν πρὸς ἑσπέραν ; οὐκ ἔχω διασημῆναι. δοκοῦσι δὲ αὐτοὶ imi μέγα χωρῆσαι δυνάμδϑως, καὶ ὕλβον κτασάμενοι, καὶ πίστιν ἐκ ἸΚωνσταρύου πόλεως παρὰ μιᾶς γυναικὸς ὀχεῖσε διαφοιτώσης πίστεως t. σεβοῦς ἕνεκα τῆς εὐσεβεστάτης' ἥτις καὶ ϑαυματουργᾷίαις β τοὺς Ἴβηρας μετηλλάξατο τῆς ἀσεβοῦς αὐτῶν πίστεως, ταῖν B Χριστιανοὺς ἐπεφήνατο τῇ ὁμολογίᾳ αὐτῶν. μετὰ δὲ χοῦ", vOv; πολλοὺς οἱ Σκύϑαι οἱ ὅμοροι αὐτῶν πόλεμον ἤρανο, κατ’ αὐτῶν, καὶ τὰς χώρας τῶν Ἰβήρων διερ χόμενοι cron καὶ παντελῶς ἠφάνιζον, xai ὠνδραποδισώμενοι κατέσχον et- τούς, καταφυγόντων τῶν βασιλέων ἐς τὰ ἄκρα τῶν ὀρέων." ὕστερον δ᾽ οἰχομένων τῶν Σκυϑῶν ἐπὶ τὰς σφετέρας διατοι- V. 192 βὰς ἐπικαταβῆναϊ τε ἐς τὴν χώραν, καὶ δασμὸν φέροντας τῇ βασιλεῖ Σκυϑῶν γενέσϑαι ἐν αὐτῇ βασιλεύοντας. μετὰ & ταῦτα οὐ πολλῷ ὕστερον πρός τε τοὺς ᾿λάνους μαχεσαμε. yo, Οὕνους xai Σάσους .. . . τοσύνδε ἐπιστάμενος enit συμαε n6QU αὐτῶν.
9. ϑαυματουργέας P
que se extendunt, qui prae reliquis babentur viri fortissimi et bel- licarum rerum peritissimi. hi conficiunt loricas optimas. sequunter religionem domini nostri Iesu Christi. lingua utuntur peculiari. arm habent quae ex aere parant, et Alanica nominantur. qnin εἰ ips Jberi sunt. unde autem in istam regionem profecti venerint, ?^ Iberis occidentalibus an aliande, coniectando assequi non possum magnam brevi sibi pararunt potentiam; etiam opes plurimas nx: sunt. fidem vero Christianam ex Constantinopoli hauserunt. το" mulier quae eo proficisci consuerat ut veram fidem et sacrosindz addisceret, etiam Iberos, abnegala sua superstitione, ad sanctissim'? et miraculorum. effectricem fidem adduxit, eosque Christianos decla vit, cum se Christianos esse confiterentur. temporibus multi r^" Scythae finitimi his bellum intulere, et ingressí regionem lberi;e t:- planissime corrumpebant et evastabant. viros qui praesto erant c* ptos in mancipiorum numerum rettulerunt. Iberorum vero reges t fugerant in montes, ut in Hs servarentur. postea enum Seythae Ν regione excessissent, reversi ad sua, etiam Iberi ex montibas δ :- descenderunt, et regi deinceps Scytharum quotannis tributum (t7 tes in regno suo manserunt. brevi autem tempore interiecto, [9^ quam pugnavit Scytharum rex contra Alanos, étiam Hunnos et x 805 bello petiit; de quibus quatenus comperi, eatenus memoribe
DE KEBUS TURCICIS L. 1X. 469
Ὥς μὲν οὖν ἀφικομένου ᾿σάνεω παρὰ βασιλέως invy- C vtro τὰ κατὰ τὴν Πελοπύννησον. ἐπυνθάνετο δὲ καὶ παρ᾽ χμάτεα τοῦ τῆς Πελοποννήσου ὑπάρχου, à» Κορίνϑῳ διω- ἴδοντος, 4Ζημήτρεον τὸν ἡγεμόνα ἀφεστηκότα τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ κατὰ χώραν μένειν, πολεμούμενον χαὶ αὐτὸν ὑπὸ τοῦ ἑλφοῦ, ἐδωρήσατο μὲν αὐτίχα αὐτὸν ταῖς ἐν τῷ «Αἰγαίῳ τοῖς, duro τε καὶ Ἴμβρῳ καὶ Θάσῳ καὶ Σαμοϑρᾷκῃ. via; μέντοι πρότερον, μετὰ τὴν Βυζαντίου αἵρεσιν, παρεί- [0 τῆς “έαβαν τὰ ἡγεμονιχά, “ῆμνον καὶ “νον, τῷ Ha- μῆδῃ δὲ τυράννῳ Ἴμιβρον. ὡς δὲ «A4 τὰ τὴν «νον, dno- "rro; τοῦ Παλαριήδου καὶ τοῦ παιδὸς αὐτοῦ Ντορίου τὴν u» παραλαβόντος, ἐπελάσας ἃ βασιλεὺς εἶλέ v6 τὴν Αἶνον, ἰσχωρησάντων αὐτῷ τῶν ἐν τῇ πόλει αὐτίκα. ὅπεμπέ τεῦ ὐζην τὸν τῆς Καλλιουπόλεως ὕπαρχον, παραληψόμενος ; γήσους. 7 μὲν [ufooc αὐτίκα προσεχώρησε καὶ ἢ “1ἤ-- ᾿ ^, καὶ φρουρὰ βασιλέως ἀφίκετο ἐς τὰς μήσους. μετὰ δὲ ϑόμενοι οἱ Τοῦρχοε τὸν ἀπὸ τῆς ταλίως στόλον ἅμα τῷ Ἰδινάλεε ἀφικόμενον, προσδόκιμον δὲ καὶ ἄλλον ἀφίξεσθαι ἡ Ἰταλίας, ἡ Màx φρουρὰ ἀνεχώρησε, Τοῦρκοι δὲ ἐπεερό» ὃν τὰς νήσους. “ἄγνος μέν, ὡς ἐπέπλευσε σφίσιν ὃ στός-
, προσεχώρησε,. καὶ 5 ᾿ἴμβρος ἐποίεε παραπλησίως, καὶ ἡ c0; ξτε καὶ Σαμαθράχη, οὐ πολλῷ δὲ ὕστερον οἰχομένου ᾿ στόλου ἐς Ῥόδον, Ἰομαήλης ὕπαρχος χαταστὰς ὑπὸ βα- P. 250
l. ὡς μὲν οἷν] cf. Hammer 2 p. 22. b.
Asanes ubi ad regem aecessit, quid in Peloponneso evenisset; Tàvit. percunctabatur quoque de Áchmata Peloponnesi principe, | eius frater decreverat manere in ea regione, quamvis hostilibus Is a fratre peteretur. continuo eum donavit insulis in Aeogaeq | sitis, Lemno Imbro Thaso et Samothrace. has quidem donavit 'eaptum Ryzantium. — capto autem Byzantio Lesbi: principatum, mum et Aenum, defuncto Palamede, filins eius Dorius urbem, oc- iit. rex autem acceilens hostili animo Aenum continuo in dedi- em accepit, dedentibus se iMico iis. qui in urbe eraut. — missus et lonuzes Callipolis praefectus, ut insulae reciperet. ]mbrus et nus continuo deditionem fecesunt qne facta, continuo regis praesidia lis ianponebanturs. postea cum audirent Turci classem, cuius dux t cardinalis, ab Italia advenire, et etiam alia ab Italia expecta- t classis, praesidia ex insulis decedebant, Turci veso eas tuta- ut Lemnus, quamprimum. classis ad eam appulisset, in dicio- veDit. similiter Imbrus Thasus et Samothrace in dicionem ac- ae annt, nec multo post, cum ea classis attigisset Rhodum, Is- | praefectus regius admavigans Imbrum et Lemnum recuperavit.
470 LAONICI CHALCOCONDYLAE
σιλέως ἄρτι, ἐπιπλεύσας τήν ve Ἴμβρον xoi “ῆμνον παρεατη- σατο, καὶ τοὺς ἐν αὐτῇ ἄνδρας τῶν Ἰταλῶν συλλαβὼν ἀπὲ. πεμψεν ὡς βασιλέα. οὗτοι μὲν οὖν ὡς ἀπήχϑησαν, διεχρὴη- σατο πάντας βασιλεύς, διατρίβων ἂν (Φιλιπποπύλει " ὑπεξε- χωώρδι γὰρ ἐκ τῶν βασιλείων διὰ τὸν λοιμὸν πότε ἐπιγινόμε." νὸν μέγαν. Θάσος δὲ καὶ Σαμοθράκη οὐ προσεχώρησαν, ἀγνωμοσύνῃ χρησαάμεναι. καὶ ὡς οὐ πολλῷ ὕστερον Ζαγα- νος ἀπηλλαξό τε Ἰσμαήλην καὶ κατέστη ὃς τὴν Καλλιούπολιν Βάρχην, ἐπιπλεύσας Σαμοθρείκην s& καὶ Θάσον ἐξελὼν ἠνδρα.- ποδέσατο. καὶ τούτους μὲν κατῴκισε βασιλεὺς ἐς τὸ Βεῖων 10 τιον" τὰς δὲ νήσους, xai ὅσοι ἐς τὰ ἄκρα τῶν ὀρέων διέφυ- γον μὴ ἀνδοαποδισϑῶαι. .... ᾿σάνης δὲ λαβὼν τὸν στρατὸν ὡς ἐσέβαλλεν ἐς τὴν Πε- λοπόννησον, καὶ Θωμᾶν περὲ “Τεονεάρεον ἐτρέψατό τε ὁ σιρα- τός, καὶ συνελάσας ἐπολιόρκησε μὲν ὁπὲὶ βραχύ, πιεζόμενις i δὲ ὠνεχώρει, αὖϑις ἀνήει παρὰ βασιλέα, ἐπικουρίας δεόμε, γος. ξννηνέχϑη δὲ καὶ μετὰ Ὀμάρεω τοῦ Θεττῳλίας 9zat- gow, στασιάσαντος διὰ διαφοράν, ἀφικόμενον ἀνᾳβῆναί tt παρὰ βασιλέα, καὶ ov πολλὰς ὕστερον ἡμέρας Ὁμάρη βοσι- λέα ἀφολόμενον τὴν doyr» ἐπιτρέψαι Zayarq τῷ τότε Kol ςλιουπόλεως ὑπάρχῳ. Zayax dà τούτῳ, ἀνδρὲ εὐδοκιμῆσανυ ἂν τὸ ἄλλοις καὶ Πορεζίνην, τὸν ἐς τὴν καϑ' ἡμᾶς ϑαάλασσαν
9. doyor?
viros Italos qui in hac erant, captos δὰ regem transmisit; quoa onstt eum in conspectum regis adducti essent, interfecit. ea tempere rex Philippopoli versabatur, nam regni sedem reliquerat proper pestem , quae in ea crudeliter grassabatur. Thasus autem et Sne- thrace se non dedidere imprudeuter. nam cum haud melio pot Zaganus abegisset Iemaelem, et declaratus esset praefectus Callipolis, | navibus adveniens Samothracen et Tbassnm in dicionem gedegit, eur que penitus diripuit, incolas eorum Byzantium, ut ibi habiurent traduxit. insulas vero, «t quotquot confagerant ig montes, 29 ὦ ptiví abducerentur.
Asanes, cum copiis ingressus est Pelopopnesum, et 'Tbomam iuri Leontarium in fugam egit. ipse vero fugientem insecutus parumper obsedit. cum autem premeretur ab adversariis, discessig et ad regen yeversus est, petiturus auxilium. fuit huic acris contentio cum Oe Ἱ hessaliae praefecto. cum antem studiis inter se graviter disest- rent, ipse ea dissensione motus ad regem profectus est. nec mui post rex. Omarem se primcipatu abdicare coepit. eum autem prc patum commisit Zagano, qui eo tempore Callipolis erat praefecs Zagenus iste brevi ad maximam claritatem evasit, inter caetera qu*
DE REBUS TURCICIS L. IX. 471
& πρώτα τῶν λῃστῶν φερόμενον, ἑλόντε αὐτὸν τε xai τὴν θιήρη, ἐγένετο αὐτῷ οὐχ ἥχιστώ τε ἐν τούτῳ [ἐν τῷδε] sv- χιμῆσαε. οὗκος μὲν οὖν ὡς παρέλαβε τὴν Θετταλίαν καὶ Ἰελοπόννησον ὑπὸ βασιλέως, εἰσέβαλεν ἐς τὴν ᾿Αχαΐαν, xai πανίσεατο τὸ Ἑλληνικὸν στράτευμα ἐπιόντος τοῦ Ζαγάνου, , X ἐπολιόρκεε τὴν ἀκρόπολιν. καὶ Ἰταλῶν οὖς μετεπέμψατο )ωμᾶς, παρῆσαν αὐτοῦ τιμωροῦντες τοῖς Ἕλλησιν, ἀπὸ 14ε- ἰολάνου παραγενόμενοι ἐς συμμαχίαν τοῖς Ἕλλησιν. οἱ uiu V. 195 ὃν Ἕλληνες παρασκευάσαντες τηλέβολον ἔπαιον τὴν dxpóno.D
ur, οὐδὲν μέντοι διεποώτοντο, ovre τηλεβολιστοῦ παρόνεος φίγιν ὠγαθυῦ οὔτε παραυκευῆς ἐς τὴν πολιορκέαν. οἱ μὲν
ὧν "dyawd ἄραντες ἀπὸ. τῆς πόλεως ἐς Ναύπακτον ἐνταῦϑα πέτριβον, Θωμᾶς δ᾽ ὃ ἡγεμὼν ἐπιὼν τὴν “ακωνικὴν κατε- πρέφεεο καὶ αλαμάτην. πόλιν τὴν ἐν ΠἸεσήνῃ. ἸΜανιείνειαν πολιῦρχδι, καὶ οὐδὲν αὐτῷ προεχώρει ἐς τὴν τῆς πόλεως al-
ἐσιν, πρεσβείαν δὲ πέμπων ὡς βασιλέα ἐπειρᾶτο τῆς βασι-
ἕως γνώμης, εἰ εἰρήνην αὐτῷ ποιήσαιτο. ἔὄνϑα δὴ βασιλεύς,
᾿ς ἀγγελία ἀφικνεῖτο αὐτῷ dnó τῆς ᾿Ασίας περὲ Χασάνεω
οὗ μαχροῦ, ὥρμητο μὲν ἐς σποχδὰς τῷ ἡγεμόνε τούτῳ, ὥστε Ρ. 251 πὶ Xacá»g σερατεύεσθαι καὶ ἐπὲ Ἰσμαήλην τὸν Σινώπης γεμόνα, ἐπιτηδείως ἔχοντα πρὸς Χασάνη τὸν μακρόν, ἐπηγ- fio δὲ απονδὰς ἐφ᾽ ᾧ dnáys» τὸν στρατὸν ἀπὸ τῶν βα- Ἱλέως ἀκροπόλεων, καὶ &nodovra( οἱ ὅσα ὠφείλετο τῶν no-
liam Morezniam, qui potentissimus in mari nostro erat pirata, cepit. iw; non modica viro illi accessit glorla. hic igitur Thessaliae prin- ipatu ἰυΐδο, οἱ Peloponneso ab rege accepta, cum exercitu Achaiam wtiliter inzressus est. Graecorum autem exercitus accedente Zagauo larcem oppugnante diffugit, ltali , quos. accersiri iusserat "l'homas, m aderant eo. loci, ut euppetias ferrent Graecis, profecti Mediolano à subsidio venireut, Graecis. Graeci paravecant bombardam, qua ur- em feriebant, vernin parum proficiebant: haud enim peritum habe- "BL boibardaríum. nec etiam alius machinarum apparatus suflicie- δὶ ad istam expugnationem. — Graeci igitur- inoventes ab. ista urbe "efecti sunt Naupactum, atque hic se tenuere. Thomas cum exer- itu superveniens Laconiau subigebat et Calamnatom Messenae urbein.
lineam quoque obsidione circumweuit. nee lamen quicquam ea bsidio succedebat, ut urbe potiretur. interea misit Thoma: lega- ionem ad regem, ut eius animum tentaret, velletne secum pacem e'üponere. rex,cum eo tempore nuntiatum esset quid in Asia mo- relur Chasanes Longus, pacem dare haud abnuit, ut posset liberius fira inferre Chasani εἰ Ismaeli Sinopes priucipi, cui familiaritas cum hatane iutercesserat. caeterum rez his eondiciou:Lus pacem con-
479 LAONICI! CHALCOCONDYLAE
λισμάτων, φόρον δὲ ἀπάγειν αἰτίχα ἐς τρισχιλίονς στατῆρα;. παρεῖναι δὲ ἐντὸς ἡμερῶν εἴκοσιν͵ ἐπὰν ἐς Κόρινϑον παρα- γένηται τοῦ βασιλέως ὃ πρέσβυς. ταῦτα ὡς ἠγγέλϑη τῷ rye μόγι, παρεσχειάζετο ἐέναι ἐς τὰ παραγγελλόμενα ὑπὸ fac λέως. ἐπειδὴ δὲ ἀγνωμοσύνῃ χρησαμένων τῶν ὕὑπηκύων ovi εἶχε τοὺς χρυσίνους ἀπαγαγεῖν, ἣν τε ἐνταῦϑα ὁ βασιλεῖς Β μεγάλως τεϑυμωμένος. τὴν μέντοι ἐς ᾿Ασίαν ἔλασιν ἐπὶ Χα- σάνην ἀνεβάλλετο ἐς τὸ ἐπιὸν ὅτος, αὐτὸς δὲ ἐστέλλετο ἐπὶ 1400 Πελοπόννησον. ἐπεὲ δὲ ἐς Κόύρινϑον παρεγένετο ἐσβαλῶν͵ παρὴν '"doavgg ἀπὸ 4Ζημητρίον τοῦ ἡγεμόνος, ἐπὶ τοὺς πειλεῖῦ μίοις ἀπάξων τὸν βασιλέως στρατόν. ὡς δὲ ἐς Τεγέαν ἀφ: x&10, ἐνταῦϑα τὸν μὲν ᾿Ασάνην ἐς φυλακὴν ἐποιήσατο, ταὶ τοὺς τῶν Ἑλλήνων ϑεράποντας͵, καὶ ὅσοι αὐτῷ εἵποντο, ἐξ’ σμίους ἔχοντες ὠπήλαυνον ἐπὶ Σπάρτην. πρῶτα μὲν Maeyor- μούτης ἔχων τούς τὰ ἱπποδρόύμους μεϑ' ξαντοῦ καὶ τὸ τίς" Εὐρώπης στράτευμα ἤλαυνε κατὰ κράτος ἐπὲ τὴν Σπάρτην. ἐνταῦϑα ἀφικόμενος τήν τὰ πύλιν αὐτίκα ποιησάμενος ὑπέ- Ολαβὲν ἐντὸς τὸν ἡγεμόνα. ὃ μὲν οὖν ἡγεμὼν ἀπὸ τῆς ἐς βα- σιλέα ἐλπίδος καταβληϑεὲς ἐπολιορκεῖτο. καὶ ὥρμητο μὲν ὡς διὰ τὴν τῆς πόλεως ἀκρόπολιν ὠναβησόμενος. μετὰ δέ, ὦ: ἐπύϑετο ἐν φυλακῇ ὄντα τὸν γυναικὸς ἀδελφὸν ᾿Ασάνη ὑπὸ βασιλέως, ὑπεχώρει τῆς πόλεῳς, καὶ ἐς τὴ στρατόπεδον ἀφι-
venire posse respondit, οἱ exercitus abduceret ab regis arcibus, ui r*- stitueret oppida quae ademisset, si illico tributi nomine numen tria milia staterum aureorum, adesse autem deberet intra diei 5i gini Corinthi, donec eo veniret regius legatus. baec ubi nuntii sunt principi , pacis condiciones oblatas haud. aspernatus est (ἢ autein admodum imprudenter in transversum »gerentur principis sub- diti, factum est ut non posset regi pendere quemadmodum impera — verat tributum. hinc ira exardeus rex expeditionem adversus Tho-
mam sumpsit, et bellum coutra Cbasanem reiecit in futuram aestaten
et contra Peloponnesum accingebatar. cum venisset Corinthum, aderit | Asanes ab Demetrio principe, ducturus contra hostes regis exercitum.
ubi pervenit '"l'escau , Asanem in carcerem coniecit: eliam fautort
qui eum seculi fuerant, vinctos detinens, profectus est contra Sp tai. primo quidem Machumetes habens equites et Europaeum eret | citum, summis viribus contra Spartam contendit. huc cum iam 2
cessisset δὲ urbein oppvgnare occoepisset, sensit principem i» " - esse. princeps autem spe, quam sibi in rege sitam putabat, deiecit? obsidebatur, et couabatur per urbis arcem ascendens evadere. "h | vero intellexit iu carcere teneri uxoris suae fratrem Ásanem, tl | eai] necessitatem ab rege esse detrusum, excessit urbe, et venien Y
DE REBUS TURCICIS L. IX. 473
μενος dg ὄψιν agixtro τῷ βασιλεῖ. καὶ αὐτὸν τε μεγάλως μησε βασιλεὺς, καὲ παρεμυϑεῖτο ὡς οὐδὲν ἀηδὲς ἐσαῦϑις jur0 διὰ ταῦτα, ἄλλην δὲ χώραν ἱκανὴν εὐδαίμυνα ὑπέσχετο σειν αὐτῷ αἀντὲ τῆς Σπάρτης. οὐδὲν μέντοι ἧττον εἶχεν ὑτὸν ἐν φυλακῇ [ἐποιήσατο]. ἐπί τε μὸν οὖν τὴν Σπάρτην,
ς τὴν ὑπώρειαν τοῦ Tavyérov, οἰχεῖταε πόλις Ἑλληγικὴ εὐ- αἰμων, διέχει δὲ ἀπὸ τῆς Παλαιᾶς πόλεως καὶ τοῦ Εὐρώτα Ὁ ταδίους ὥσεὶ ὀκτωκαίδεκα. ταύτην μὲν οὖν ὁ βασιλεὺς προ- παρειλήφδι, φρουράν τὸ ἔφαινεν ἐν τῇ μητροπόλει, καὶ eg oru ἐπέστησε Χαζαάνην τὸν Ζενεβέσαν, ἸΠα χουμούτεω ϑερά- ὕντα, αὐτὸς δὸ ἐλαύνων ἐπὶ Καστρίην πόλιν, διόχουσαν μφὶ τὰ ὀγδοήκοντα ατάδια dnO τῆς νῦν πόλεως, ἐπολιόρκει αὐτὴν" οἱ γὰρ ἄνδρες r6 καὶ γυναῖχες φραξάμενοι ἐν ὄχυ- € πάνυ, καὶ ϑαρροῦντες τῇ χαλεπότητε τοῦ χωρίον, naQ&- V.196 χευάζοντο ἀμύνεσϑαε τοὺς ἐπιόντας σφίσε πιολεμεῖν, τὸν βα- "λέως στρατόν. οὗ μὲν οὖν νεήλυδες, ὡς ἐσημαίγετο αὐτοῖς
| προσβολή, προσέβαλλόν τὸ αὐτίκα, καὶ τὸ ἐκτὸς τεῖχος p.952 ἰπερεβάλοντο, καὶ τοὺς r6 ἀνδρας καὶ γυναῖκας ἤνδραπο.. Mouyro, ἐξελόντες τὸ χωρίον τοῦτο, ἑλόντες δὲ τὴν πόλιν Orégav ἐπὲ τὴν εοἰκαύπολιν, μετέωρον τὸ οὖσαν καὶ ἀνέχου- 'ay ἐς ὕψος ὡσεὲ σταδίους τέσσαρας. 7 dà ἄνοδος στενή τὸ | xai χαλεπὴ ἀναβῆναι τῇ τε δυσχωρίᾳ καὶ προσάντης καὶ
11. Καστρίζην Hammer 2 p.41 i.
"stra prodiit in regis conspectum. rex advemientem magnifice tracta- it et plurimum honoravit. praeterea eum consolatus est, ut bonum inimum gereret: se nolle delictorum poenas exigere. premittebat se € daturum opulentam regionem aliam, nullius rei egentem, pro parta. attamen eum in custodia asservans detinuit. supra Spartom n radice Taygeti sita est urbs Graeca, opibus florens. distat a Pa- aeopoli et ab Eurota stadiis ferme decem et octo. hanc rex in di- ionem accepit, et praesidium metropoli imposuit, eique principem ledit Chazanem Zenebisam, Maclumetis ministrum. aic profectus εἰ Castriam arbem , quae remota est a praedicta urbe stadiis octo- . inta, eamque oppugnabat. nam viri pariter δὲ mulieres cum essent nelusi in loco munitissimo, confidentes locorum difficultati, parabant ese üt resisterent exercitui regis adeunti. δὲ peregrini, ubi signum rrnptioni datum est, confestim aggressi sunt urbem; et superantes murum exteriorem, viros pariter et mulieres ceperunt, locumque in ]'o fuerant. destruxerunt. urbe capta perrexerunt' contra arcem, quae (modum excelsa erat: nam altitudo eius complectebatur circiter (τος stadia. — ascensus autem erat arduus et superatu' difficili-. αἱ loci difficultatem accedebat acclivitas et inaequalitas. praeterea in
474 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἀνώμαλος dc τὰ μαᾶλιστω, καὶ διακωλυόντων τῶν ἀνδρῶν γα- λεπὰ ἦν ὑπερβῆναι καὶ ἐς τὴν ἀχρόπολεν ἀφικέσθαι, ἐντοῦϑα ἐβέαζον τὴν ἄνοδον, ἀλλήλους ὑπευβαίνοντες. πολλοὶ δὲ ἐς τὴν ἀνοῦον ταύτην φορᾷ ὑποφερόμενοι ὑπ᾽ ἀλλήλων βίᾳ ἐς τὸν Βχρημνὸν ἐγένοντο, καὶ ἀπώλοντο τῶν νεηλύδων exc πλεῖστοι, o5 dà ἄλλοι ὑπερέβησαν καὶ ἐγένοντο ἐν τῇ ἀκροπόλει xai προσέ- βαλλον. οἱ δὲ Ἕλληνες χρόνον ἤδη πολὺν μαχόμενοι wx ἠδύναντο. οἱ ἀμύνεσθαι πρὸς ἄλλους καὶ ἄλλους τῶν βεσι- | λέως. ἀπεῖπον δή, προσῴκησαν δὲ ἐς ὁμολοχίαν τῷ fow- λεῖ, τούτους μὲν οὖν, ὡς τὴν ἀκρόπολιν παρέλαβε, nans;W ἀπαγαγὼν εἰς ἕνα χῶρον κατέσφαξε, γενομένους τοὺς σύμκαν- τας ἐς τριακοσίους, καὶ τὸν ἄρχοντα αὐτῶν τῇ ὑστεραίᾳ χο- Qic ἔτεμε τὸ σῶμα ποιησόμενον. ἐντεῦϑεν ἤλαυνε διὰ Jfe- ταρίου τῆς πόλεως, καὶ στρατοπεδευσάμεγος, ὡς ἐπυνϑαγεῖο πάντας εἰσενεγκαμένονς γυναῖκας τε χαὶ παῖδας καὶ αὐτοῖς! α ὃς ἐρυμνὴν τινα πόλιν Καρδικίην καλουμένην, αὐτίκα ἐπει- σπεσὼν ἐστρατοπεδεύετο. καὶ τῇ ὑστεραίᾳ προσέβαλλε μὲν ἀπὸ τῆς ἀχροπόλεως καὶ ἐτειχομάχει σὺν τοῖς νεῆήλυσι͵ τοὺς δὰ ἀζαπιδας ἐκέλευθ κατὰ τοῦτο τῆς πόλεως προ ᾿ σβάλλειν ἦ βάσιμα ἦν αὐφκεοῖς ὑπερβῆναι. καὶ οἱ μὲν dian? δὲς εἰσπεσόντες αὐτίκα ὑπέρέβησαν τοὺς Ἕλληνας καὶ ἐτρέ- ψαντο, φερόμενοι δὲ ἅμα αὐτοῖς εἰσέβαλλον ἐς τὴν πόλιν, χαὶ
8. ἀλλήλους xei ἄλλους P $6. ἐξ om P-
arcem ascendere. difBcile erat propter eos qui. aditu. advenientes p hibebant. verum regii milites violenter aggrediebantur iter, cum alis alium praevenire cuperet. plurimi in iso ascensn, cuin alii in alo jnciderent, per praeceps volvebautur, et peregriui complures ibi cade- bant. reliqni tamen. victa itineris difficultate subierant ad arcem, οἱ in eam impetum, dedere. Graeci, quod tempore lougo pugnassent. non amplius regiis militibus, cut novi et recentes usque succedereol, resistere potuerunt. fatigati igitur dedidere se regi. bos omnes, ubi primum arcem occupavit, in unum. locum coutractes occidik — numero antem erant trecenti. ducem horum die postero in duas secuil pat. 66. hiuc profectionem instituit per Leentarium; et castris positis cum accepisset quod uxores et liberos collocassent in urbem quan- dam munitam nomine Cardiceam, confestim eo pergens ibi ὡ- strametatus est. die postero urbem oppugnare sLatuebat ab or ce, murumque una cum peregrinis proruere volebat. Azapides ive sit irruptionem facere eo loci ubi palatium regium est, et ine in hostem descendere. — Àzapides coufestim , ut imperatum eril, irrumpentes Graecos vicerunt, et ín fugam abire «qmpolerunt. in- terim reliqui una, cum praedictis. iugredjgbantur in urhem. et uv
DE REBUS TURCICIS L. IX. 475
ἐφόνευον ἀφειδέστατα, παραγγείλαντος, xai ἄνδρας καὶ yv- γαῖχας καὶ ὑποζύγια καὶ κτήνη, οὐδενὸς φειδόμενοι. αὐὖὐ- τίχα καὶ οἱ 8v τῇ ἀκροπόλει παρέδωκαν σφᾶς. ἐς ὅμολο.. γίαν χωρήσαντες. JMmoyalgo δ᾽ ἣν 6 τῆς πόλεως ἄργων, χαὶ οἱ προσήκοντες αὐτῷ. ἐνταῦϑα κήρυγμα ποιησάμενος 0 βασιλεὺς ἐς τὸ στρατόπεδον, ἀνδράποδον ὅστις ἀπήγετο, ἂν μὴ αὐτίκα ἥκῃ ἄγων, τὸ μὲν ἀνδράποδον κελεύσει dps- Ὁ λεῖν τὸν δεσπότην, μετὰ δὲ ἀναιρήσει καὶ τὸ ἀνδράπο- δον, μετὰ dà ταῦτα ουδὲν σπανιώτερον ἣν ἐν τῷ στερατο- πέδῳ ἀνδραπόδων τῶν τῆς πόλεῳς ταύτης" συναπήχϑησαν γὰρ ἐς χιλίους μάλιστα καὶ διακοσίους. τούτους δὲ σύμπα»- τας ἀπάγων ἐς ἕνα χῶρον αὐτοῦ ταύτῃ διεχρήσατο, ὥστε μηδένα τῶν τῆς πόλεως “δονταρίου προσόντων λειφϑῆναι, μήτε ἄνδρα μήτε yvvaixa. ἐπυϑόμην δὲ μετὰ ταῦτα τῶν περιοίκων γεγέσϑαιε, τὰ σώματα dugi τὰ ξξαχισχέλια, ὗπο- ζύγια δὲ πολλωπλάσια, ταῦτα γενόμενα. ὑπὸ βασιλέως ὡς ἐπυνϑάνετο καὶ τὼ λοιπὰ τῆς Πελοποννήσου, αὐτέχα n0008- P. 253 χώρησεν ὑπὸ δέους, πρέσβεις πέμποντα ὡς βασιλέα, ἄλλα τε καὶ Σαλβώριον "καὶ ᾿ρκαδία, ἐπίνειον τῆς ταύτῃ χώρας, πρὸς τῇ Πύλῳ φχημένη, πόλις ὀχυρωτάτη. τουτους μὲν ὡς na- pes βασιλεύς, τοῦν πολέοιν τοὺς ἀνδρας τὸ καὶ γυναῖχας, ἐς φυλακὴν ἐποιήσατο σύμπαντας, ἐς μυρίους μάλιστα συνα» ϑροισϑέντας, καὶ ὥρμητο μὸν ὡς ἀποχεενῶν, μετὰ δὲ ὅπεμ-
eidabant, nemini parcentes, viros mulieres iumenta et pecora. eliam hi qui arcem tenebant, continuo deditionem fecerunt. Bo- Bochsles autem cum suis propinquis urbem istam regebat. rex illico per praeconem ín castris edici iubet, si quis mancipinm abduxerit, si »on illico accedat id secum adducens, mancipium dominum interfi- tiat; postea interficiatur et mancipium. hoc edicto promulgato, ni- hil rarius erat in castris quam mancipia urbis istius. abducta erant inde mancipia mille et trecenta. haec iussit in unum locum congre- pari et omnia necari. atque adeo iu mancipia saevitum est ut nul- lus Leontarij civis relictus sit, neque vir neque mulier. audivi post- modum ez finitimis cadavera hominum foisse circiter sex milía, et iumenta plurima. cum caeterae Peloponnesi urbes hoc crudele regis factum accepissent, confestim metu in potestatem regis concessere, mit-' lentes legatos ad regem. inter caetera Salvarium Arcadiae, navale eius regionis, ex adverso Pyli situm, urbs munit issima, se regi tradidit. urbem lanc ubi suscepit rex, viros et mulieres civitatis in carcerem misit. hi congregati, seu in unam summam collecti, erant decem milia, quos se interfecturum rex simulabat. tandem eos transportavit in Byzantil re- fionem, ut in Byzantii suburbanis degerent. dueem sive principem De-
476 — LAONICH CHALCOCONDYLAE
πᾶν ἐς τὴν Βυζαντίου χώραν ἐς τὰ προάστεια ὡς οἰκήσοντας. τὸν δὲ ἡγεμόνα “]ημήτριον περιῆγεν ὀνταῦϑα, ἄχρε προσόδου V. 101 περεελαύρων. ἔπεμπε δέ, συναινοῦντος καὶ αἰτοῦ TOU ἡγεμό- γος, Ἰησοῦν τὸν Ἰσαακίου παραληψόμενον τὸ τὴν Ἐπίδαυρον καὶ ἄξοντα τὴν 18 ἡγεμόνος γυναῖκα καὶ ϑυγατέρα, ἣν éga-5 Poxsp ἀγαγόέσϑαι ἐς γυναῖχα ἑαυτῷ βασιλεύς. ἔπεμπέ τε xai ἄρχοντα τῶν ἑαυτοῦ ὃ ἡγεμὼν τῶν λληνων, πείσοντα μὲν τοὺς ὃν τῇ Ἐπιδαύρῳ παραδιδόναι τὴν πόλιν, καὶ τὴν γνυναῖχα αὐτοῦ ἀπάξοντα καὶ τὴν ϑυγατέρα. Ἰησοῦς μὲν παραλαβὼν τοὺς Ἕλληνας ἤλαυνεν ἐς Ἐπίδαυρον. ὡς δὲ dgixero ἐκὶ τὺ τὴν πόλιν, ἐγταῦϑα ὁ τῆς πύλεως ἄρχων, ἐναγόντων ὧμα xui τῶν ἐν τῇ πόλει͵ ἀφίστη ἀπὸ τοῦ ἡγεμόνος, καὶ οὐκ ἔφη nap aviq διδόναι τὴν πόλιν. τὴν μέντοι ἡγεμόνος “Βλλήγων yv- καῖχα τὸ ἅμα καὶ θυγατέρα ἐπέερεψεν ἐξεένωα, καὲ ταῦτας μέντοι, ὡς ἐξῆλθον τῆς πόλεως, παραλαβόντες ἤλαυνον ἐς 1015 σιρατόπεδον. βασιλεὺς δὲ πυϑόμενος ὡς ἕκαστα ἐγένετο τὰ περὶ Ἐπίδαυρον, τὴν μὲν γυναῖκα τοῦ ἡγεμόνος καὶ ϑυγα- τέρα ἐκ τῆς Πελοποννήσου εὐϑὺ Βοιωτίας ὑπάγειν ἐκέλευσεν, ἐπιστήσας εὐνοῦχον τῇ ϑυγατρὲ τοῦ ἡγεμόνος" μετὰ δὲ ταῦτα, οὐ πολλῷ ὕστερον, καὶ αὐτὸν τὸν ἡγεμόνα ὑπάγειν ἔξω Πε-3 λοπονγνήσρυ. ἐπέταξε παρὰ τὴν γυναῖκα. αὐτὸς δὲ ἤλαυνε μὲν αὐτίκα, μετὼ τὴν Γαρδικίης αἵρεσιν, ἐπὲ τὰς Θὺενετὼν no- λεις, καὶ Κορώνην ἀφίκετο ὀψόμενος. καὶ ὃ μὲν ἀμφὲ ταῦτα
€
εἶχε. Ζάγανος dà ὃ τῆς Πελοπογννήσοῃ ὕπαρχος, ὡς τῇν ti
metrium circumduxit vinctum, donec eum iterum ad colloquium x- mitteret. eodem principe monente misit rex losuen Isaaci filium, οἱ reciperet Epidaurum, et principis uxorem et filiam, quam rez se uxo rem ductarum dicebat, secum, inde adduceret. Graecorum princeps de »uis ducem misit, qui persuaderet Epidauri incolis ut urbem tra- derent regi et paterentur principis tum uxerem tem fliam inde ab- duci, losue cum Graecorum robore profectua est Epidaurum. com. venisset ad urbem, civitatis iudex, suadentibus id et aliis civibus, de- Scit a priucipe; nec in se esse situm respondit ut urbem regi te- deret. verum Graecorum principis cum uxorem Lum filiam passus est *xire urbe. has, ubi egressae erant, accipientes rediere jn castra. rex ubi intellexit ut singula circa Epideurum accidissent, principi uxorem et filiam ex Peloponneso recta in Boeotiam subdaci iusit. addito ig custodiam virginis eunucho. mec inulto post etiam princ pem ab Peloponueso ad uxorem pergere iubet rex illico capta Car dicea profectus est contra Veuelorum urbes. venitque visurus Core pam. Zaganns Peloponnesi prae(ectds, cui. mandatum erat ut. in dedi-
DE REBUS TURCICIS L. IX. 71
χαΐαν ἐπετέτραπτο καταστρέφεσϑαι καὶ Ἤλιδος τὴν πλείονα χωραν καὶ τὴν ταὐτῃ μεσύγαεον, παραλαβὼν τὸ “Θετεαλίας Crparávua. καὲὶ ἑπποδρόμους τοῦ βασιλέως, τήν τό Καλαβρί.. τῶν πᾶλαμ ὑπηγάγετο, παραδόντος «fora "apyovrog, τῶν ἐν Ὁ τοῖς aseo; ἐπιφανῶν τὰ πριῦτα :qeoou£yov. " καὶ αὐτὸς μὲν αὐτέχα,. προσεχώρησε. καὶ ok "προσήκοντες, τῷ Zayuso nogadoyzsc; τὴν πόλιν" οὗς ξύμπάνξαρ τούτους 'ϑοτερον fe σιλέως ἐποζάξαντος διεχῤῥήσωτρ.. ἐλάύνων δὲ (ἐπὶ. Γρεβενὸν ὑχυρὼν πόλεν, ταύτην μὲν πρράέβαλλέ ze, καὶ ἐξεκρούσθη τῇ ᾿ἰχαλεπότητε τοῦ χωρέρυ. ἀπόπειραν dà ποιούμδνος τῶν» ἄλλων χωρίων, Σανταμόέριον πόλιν, ἐξ ἣν. ὡς πλεῖστοι τῶν ταύτῃ περιοίκων ὄλβεοε κατέθεντο τὸν πλοῦτον καὶ τὴν ἄλλην edes .: μονίαν, ὡς αὐτὸν ἐνταῦϑα ἀφικόμενοι: διεσώζοντο, 'προσφέρονο τες λόγους᾽'τῷ Ζαγάνῳ περὲ ξυμβιβάσεως, σπονδάς τὸ énmoie P. 254 ἰοὗγτο καὶ τὴν ἀχρόπολιν παρεδίδοσαν. ταύτην. δὲ οἷς παρέ. λαβε, δόλῳ ἔξαπιιτήσας, τῇ ὕστεραίᾳ μόνονεων τῶν ἐν τῇ ne» λὲὲ xard χώραν ἐπαφεὶς τὸν στρατὸν ἠνδραποδίσατο, καὶ πολλοὺς αὐτοῦ ταύτῃ διέφϑειρε. ταῦτα ὡς ἠγγέλλετο καὶ ὃς τὰς ἄλλας πόλεις, ὃς οὐδὲν σφίσιν ὅτε ἔμπεδον εἴη τῶν πρὸς βασιλέα πραγμάτων, ὥρμηντο ἀμύνεσθαι ὡς ἕκαστοι ἐν ταῖς ἑαυτῶν πύλεσι, καὶ οὐδὲν Srt τῶν πολισμάτων ἢϑελδ προ. σχωρεῖν. καὶ ὃ μὲν Ζαγανος οὕτω πράξας τὰ id» τοῦ Σαν-
2. ταύτην ὃ 20. ἔχαστα P
lionem regis redigeret Achaiam et Elidis regionem plurimam, necnon mediterranea Elidis, accipiens Thessaliae exercitum et regium equi- tatum, subiugavit Calauritam urbem, quam tradebat Doxas, qui intee Albanos facile primas ferebat. : ipse cum necessariis suis continuo in dicionem regis concessit, Zagano urbem dedens. omnes tamen hoa leinceps, cum sic imperaret rex, trucidavit. postea profectus eat contra Grebenum urbem munitissimam, et hanc oppugnare instituit: vernm loci difficultate impeditus eam expugnare nequivit. tentabat deinde et reliquas Albanorum urbes, inter duos et Santamariam; in quam urbem plurimi regionis eius opulenti divitias et opes contule- rant, et ibi servabantur. evocanfes autem Zsganum ad colloquium foedus pepigerunt, et eidem arcem dediderunt. bac accepta, dolo circumvenit omnes: nam immisso exercitu omnes cepit et in manci- piorum condicionem traduxit; plurimos eorum etiam occidit. haec ubi fama pertulit ad caeteras Albanorum urbes, nullam amplius spem salutis sibi in rege cernebant. quapropter singuli in suis urbibus hosti resistere parabant, nec ullum amplius oppidulum deditionem facere volebat. et Zaganus quidem cum talia faceret, maximam ca- lamitatem Santamariae invexit. caeterum non multo post et ipse suo
478 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
ταμερίου, ἐδυστύχησον οὐ πολλῷ ὕστερον καὶ ἀπέβαλε τὴν Β ἐρχήν. βασιλεὺς μὲν δὴ ἀπὸ Κορώνης ὃς Πύλον ἐφικόμε. voc ὀνταῦϑα ἐστρατοπεδεύετο, ἧπερ καὶ ó Θωμᾶς σὺν τὶ νηΐ. ἐς ἣν ἐμβὰς καὶ ἀναγόμενος ἐκαραδόκει fj, χωρήσει τὰ Πελοποννήσου πράγματα. τούτῳ μὸν ὀπιπλέουσαι νῆξς τῶν" Θὐενετῶν προηγόρουον ἐντοῦϑον ἀπαλλάττεσϑαι, μηδὲ ἐγω. τον βασιλέως dréyvi» ἐπὶ τοῦ σφετέρου λεμένος. οὗτος pb, εἷς βασιλεὺς ἐσερατοποδεύετο, ἀπηλλάττετο ἀνογόμενος ἐς τὸ πέλαγος " οἱ δὲ Οὐενετῶν πρέσβεις ἀφικόμενοι ἐνεταῦϑα παρὶ βασιλέα τάς τα σπονδὰς ἐπεκύρουν σφίσι καὶ τὴν Ἐενέαν riti V. 108 καὶ εὔνοιαν ὀνεδείκνυντο βασιλεῖ, οἱ μὲν οὖν ἐπποδρόμα Cone ἐς τὴν Πύλον ἐπιδραμόντος τινὰς osx ὀλίγους ἐγταῦϑα τῶν ταύτῃ ᾿Αλβαγῶν τῶν περιοίκων ἑλόντος διόφθειρον. ἐλέ. σαντος δὲ ἵππῳ τοῦ βασιλέως ἐπὲὶ IMe9ovz» καὶ ϑεασομένου, τινὲς τῶν τῆς πόλεως ἐπεξῆλθον οὃς ἐπὲ σπονδαῖς, καί τινες 1) αὐτῶν διεφϑάρησαν ὑπὸ τῶν βασιλέως. βασιλεὺς δὲ ἀπὸ Πύλου συσκευασάμενος τὸν μέντοι Ἑλλήνων ἡγεμόνα ἐχέλευε τὴν μεσόγαιον ὕπαγοντα εὐϑὺ Βοιωτίας ἐλαύνειν, e πρότε.- ρόν μοι δεδήλωται" αὐτὰς dà ἐπὲ ᾿Αἰχαῖδος γενόμενος, καὶ τὰ ταύτῃ χωρία παραλαβὼν παραδύντων τῶν ἀρχόντων, πα-" D ρογένετο ἐς ᾿Ἵχαΐαν, περιάγων καὶ ᾿Ασάνη τὸν τοῦ ἡγεμόνος γυναικὸς ἀδελφόν, ἐνταῦϑα δὲ ἀφικόμενος, dig ἐπύϑετο τὰ
officio excidit. rex interea Corona relicta profectus est Pylum, et ibi eastra ponebat, aderat ibidem et Thomas cum navi; quam consct»- dens solvebat, expectaturus quonam res Peloponnesi essent evasonse. huc cum appulissent naves Venetorum , edixerunt ut hinc decederet, nec in ipsorum portu resistere regi institueret. illic quidem, ubi castrametatum esse audierat regem, abibat, committens pelago navem. Venetorum autem legati accedentes huc ad regem foedera inita con- firmarunt, et hospitalitatem benevolentianque maximam regi exzbibe- bant. nihilominus tamen regii equites incursionem ἐπ Pylum facien- tes hsud paucos Albanos, qui ín ea regione agebant, ceperunt, et finitimos necaverunt. equitatus regis deinde pergebat Methonam, ot videret quinam urbe essent egressi, ut se dederent regi. verum qui- dam ab equitibus perempti sunt. rer collectís omnibus Pylo dece- dens, Graecorum principem Demetrium recta in Boeotiam procedere jussit, ut in dicionem redigeret mediterraneam, quae ibi est, regionem, sicuti supra docuimus. ipse vero cum bhaereret in Acbaiae regione, loca quae ibi erant in dicionem accipiens, dedentibus sese principibus, venit in Achalam, vehens secum Asanem, uxoris quam princeps habebat fratrem. — huc veniens accepit mlserabílem calamitatem, quae conti- tigisset Santamariae. graviter ea audita succensuit Zagano: nam me-
DE REBUS TURCICIS L. IX. 479
περὶ Ξανταμέρεον γενόμενα, ἐχαλέπαινε τῷ Zayavg καὶ ἤχ- dero, ὅτε διὰ τὴν ἀκεένου παράβασιν ἐς τοὺς Ἕλληνας yals- πῶς ἂν αὐτῷ προσχωρήσειθ τὰ λοιπὰ τῶν πολισμάτων. κή- θυγμα δὲ ἐποιεῖτο ἀνὰ τὸ στρατόπεδον ὥστο ἀφιέναι τὰ ἀπὸ Σανταμερίον ἀνδράποδα. ἐνταῦϑα ὅσα ἦν ἠλουϑεροῦντο, τὰ μέντοι πλείο ἔφϑησαν διαβάντα ἐς τὴν Αἰτωλίαν ἀπὸ τῆς Axalac · Ζάγανος δὲ τὰ πλείω διεβίβασεν ἀπαγόμονος olxa- δε, τὴν μὲν οὖν Γρεβενοῦ πόλιν πέμψας Ἰησοῦν τῶν Σκο- πίων ὕπαρχον, παρεστήσατο" xai τούτων τὴν τρίτην μοῖραν ἀγδραποδισάμενος, xai ἐπιλεξάμενος εἴ τε καλὺν ἣν ἀνδράποδον P.255 ἐν τῇ πόλει, ἀφαιρεῖτο. xai πρότερον μὲν ὃ τῆς Πατρῶν πό- ie; ἄρχων Ἰσακάλης τοὔνομα παρεστήσατο ἔνια τῶν περι- Vm» αὐτοῦ πολεσμάτων. οἱ γὰρ Ἕλληνες ὡς ἤσϑονεο βασι-. ia κατασερειψάμενον τὴν μεσόγαιον καὶ δεαφϑείραντα ἄνδρας ἰὸς πλείστους τῶν πόλεων, ὥρμιηντο μὲν αὐτός τις ὅκαστος ἤϑηναι βουλόμενος παραδοῦναι σφᾶς, πρὶν ἢ ἀφικόμενον τὸν βασιλέα ἐξελεῖν σφᾶς, τὰ μὲν ἀνδραποδισάμενον, τὰ δὲ καὶ ἐπισφάξαντα. οἱ δὲ Τοῦρκοι παρελάμβανον μὲν τὰς πόλεις, ὑπρικοὶ μὲν οὖν, ἐπιλεγόμεονοε dà τὰ κάλλιστα τῶν πόλεων ἀνδράποδα ἀφηροῦντο. καὶ τὰ μὲν αὐτοὲ ἠνδραποδίζοντο, Β '& μικρὰ τῶν πολισμάτων, τὰ δὲ μεγάλα παρελάμβανον, ἐπι- μεγόμενοι τὰ κάλλιστα τῶν πύλεων σφίσιν. οὡς δὲ λύκοι ἐπὲ
4. ἐφιέναι P
ilo indignabatur , siquidem propter errorem sive crudelitatem Zagani ἢ Graecos reliquae urbes cunctabantur ad deditionem spectare. ius- iL igitot rex per praeconem in castris edici ut mancipia Santamariae "uirerentur. omnia quae in castris reperiebantur, libertatem pristi- ^ recipiebant. plurima, antequam id fieret, transcenderant ab Achaia " Aetoliam. Zagauus quoque plurimos captivos in maàncipiorum nume- un relatos domum trausmiserat. urbem dehinc Grebenum , misso orue Scopiorum praeside, cepit; et tertiam hominum, qui in ea urbe "àl, partem ad mancipiornm miserabilem fortunam deduxit. hinc "e eligens pulcherrimum quodque mancipium, ea auferebat. etiam Mlequam baec evenirent, Patrarum praefectus nomine Isocales oppi- ula quaedam finitima subegerat. nam Graeci ubi intellexerunt re- "m populari meditereraneam regionem et necare plurimos, ibi tum ngulae civitates contendebant summis studiis ut se traderent regi, 'iusquam ipse adveniens urbes dirueret, quasdam in mancipiorum (merum redigeret, et alios leto daret. Turci igitur urbes sus. Jérmnt, et eligentes pulcherrima mancipia, quae in iis erant et Xantar Apsici, sibi conservabant — urbes quidem minores foede ripiebant, at maiores in dicionem accipiebant, eligentes sibi ea
480 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
πρύβατα νομέων ἔρημα ἐσβαλόντες αὐταρκῶς οὐδέποτε xogé»- »vyrat τοῦ qóvov, ἐλεεινῶς δὲ πάσχουσιν ἀπὸ τῶν ϑηρίων τούτων τῶν λύχων, οὕτω δὴ καὶ καὶ Πελοπόννησος ἐν τῷ τοιῷ- "δὲ κάκισεα ἀπώλλυτο, διαφϑειρομένη ὑπὸ τῶν βασιλέως ar- δρῶν, οἰκερότατα ἄλλων ἄλλῃ ἀπολλυμένων. βασιλεὺς uà οὖν ἀφικόμενος ἐς Πάτρας τῆς ᾿Αχαΐας ἐστρατοπεδεύετο, τὸ Cis Κασεριμένον πόλεσμα προσεχώρησεν αὐτῷ. καὶ πρὸς Σαλ.- μενίκην πέμπων κήρυκα ἐκέλευεν αὐτοὺς παραϑοῦναι τὴν πό- λὲν. οἱ δὲ οὐκ ἔφασαν ἑκόντες εἶναι σφᾶς παραδοῦναι, εἰ- δότες ὡς ὅμοια πείσονται τοῖς aAlotg Ἕλλησι. καῦτα μὲν ὡς 10 ἀνήχϑη ἐς βασιλέα, συσκευασάμενος τῇ ὑστεραίᾳ ἀφίκετο i τὴν Σαλμενίχην. ἔστε δὲ ἡ πόλις κὕτη ἐν ἀχμῇ, καϑήκουσα ἀπὸ ὁρέων ὑψηλοτάτων, ἐρυμνὴ μὲν ἐς τὰ μάλιστα, dxgéno- Ai δ' ἀνέχει ἐπὲ πολὺ τοῦ χρημνοῦ ἀνατείνουσα. ἐς ταύτην τῶν περιοίχων Ἑλλήνων τὸ καὲ ᾿Αλβανῶν οἱ πλεῖστοι διασὼ- 1" ζοντες αὐτοί v6 καὶ αἱ γυναῖλες καὶ τὰ παιδία. βασιλεὺς οἷν ὡς ἐπέλασεν, ἐπολιόρκει τὴν πόλιν, τηλεβόλοις τα παίων t τεῖχος τῆς πόλεως, ἐρυμνὸν ὃν καὶ αὐτὸ πάνυ. καὶ οἱ vu V. 1ιθῦλυδὲς προσέβαλλον μὲν ἐγγύτατα τοῦ τείχους, καὶ ἐπειρώνιο καὶ ἄλλῃ f προεχώρει" οὐ μέντοι προεχώρει αὐτοῖς οὔτε 13 τῆς πύλεως ulgectg οὔτε τἄλλα ἀξίως τῆς παρασχευῆς. t7. λεβολίσχοις μέντοι ἐκέτρωσκον οὐκ ὀλίγους τῶν ἐν τῇ noii
-
12. dxip? 18, ἂν ἔχει P
quae in urbibus erant pulcherrima. quemadmodum in oves 2 [7 etoribus desertas irruunt lupi, nec caede unquam satiantur, vere misere luporum saevitia oves pereunt, sic ea tempestate [εὶυ- [onnesus crudelissime interibat, vastata et corrupta ab regis ui itibus, cum alii alibi miserandum in modum occumberent. rex cum advenisset Patras Achaiae, caatra communivit et Castrimenum urbem in deditionem accepit. misit qnoque praeconem ad Saimenicam. 4» juberet eos urbem dedere. verum hi responderunt se nondum uii poratos esse ut deditionem facerent. scire enim se, si deditioetz
facerent, se idem quod accidisset reliquis Graecis passuros. haec relata sunt ad regem, postero die omnibus collectis venit Salgeti- cam, urbs haec sita est in cacumine montium excelsorum , locique natura est munitissima. arx praeterea urbis exaedi(cata est in pn cipitio montis, erigens se supra urbem. in hac servabantur, puta tes se tutos fore ab imminenti discrimine, finitimorum Graecorum δὶ Albanorum plurimi cum uxoribus et liberis. rez ubi ad eam urhes accessit, bombardas expediri iussit , quibus murum, qui firminicv erat nec bombardis cedebat, quassavit. tandem in aliis locis perz* lum fecit, si quid promovere posset. quamvis tamen omnia tenti | urbem capere nequibat, nec quicquam tanto apparatu dignum efc
DE REBUS TURCICIS L. IX. . 481
ἡμέρας dà ἑπτὰ πολιορκῶν, καὶ τὸ ὕδωρ τοῦ ποταμοῦ κάτα- σχόντων τῶν νεηλύδων, οὐ πολλῷ ὕστερον οἱ ἐν τῇ πύλει ἐν ἀπόρῳ κωθεστηκότες, ὡς δίψει συνείχοντο ἀπαύστῳ, παρέδω- xav σφᾶς τῷ βασιλεῖ. τούτους μέν, aug τοὺς ἑξακισχιλίους δῦντας, ἐς ἀνδράποδα διελόμενος τοῖς ἀρίστοις κατὰ τὸ στρα-- τύπεδον, ἐπιλεξάμενος παῖδας ὡσεὶ ἐνναχοσίους εἰς τοὺς νεή-- P. 256 λυδας, τοὺς ἄλλους ἀπέδοτο ἐν τῇ ἀγορᾷ. ὃ μέντοι ἐν τῇ ἀκροπύλει τῶν “Ελλήνων (Παλαιολόγος ἣν τοὔνομα) λόγους τε ἐποιεῖτο ἐφ᾽ ᾧ παραδοίη τὴν ὠκρόπολιν, ἂν μέντοι συσκευα.. t0cupévog σταϑμὸν ἕνα ἀπιὼν στρατολεδεύοιτο. βασιλεὺς δὲ προσίετό τὸ τοὺς λόγους, καὶ ὅμήρους λαβὼν ἀπανέστη ἐν- τεῦϑεν, κατιὼν δὲ ἐς τὸ «Αἴγιον ἐστρατοπεδεύετο, καταλιπὼν αὐτοῦ Χαμουζὰν τὸν Πελοποννήσου τε καὶ Θετταλίας ὕπαρ- χον" τοῦτον γὰρ ἐπιστήσας ἀφείλετο τὴν ἀρχὴν Ζαγάνου διὰ . 1577» Σανταμαρίου ἀποτυχίαν. οὗτος μέντοι ὡς κατελέλειπτο αὐτοῦ ἐφ᾽ ᾧ παραλαβεῖν τὴν πόλιν, διέτριβε τῇ ὑστεραίᾳ. B καὶ οἱ μὲν Ἕλληνες ἀπόπειραν ποιούμενοι ἐξέλιπόν τινας τῶν ἐν τῇ ἀκροπόλει, ὥὦστε ἀπιέναι ἀποφερομένους τὰ ἔπιπλα σφῶν ἐς τὴν ἀντίπεραν τῆς Πελοποννήσου ἤπειρον, οἱ διε. 20 γοοῦντο διαβῆναι ἐπὶ τοὺς Οὐενετούς" ἐς τοῦτο γὰρ σφίσιν ἐπεποίηντο αἱ σπονδαί. τούτους μέντοι ἐξιύγτας ἐκ τῆς πό-.
11. ἐπαγέστη P
bat. bombardarii interim haud paucos oppidanos vulnerabant globu- lis. cum autem urbem diebus septein obsidione urgeret, et peregrini milites aquam fluminis, unde obsessi aquam hauriebant, obtinuissent, non multo post siti expugnati oppidani se regi dediderunt, hos igi- tur ad miserandam inancipiorum fortunam redactos, rex in omnes ex- ercitus sui proceres partitur. inde quoque elegit pueros circiter non- gentos, quos in peregrinorum ordinem transtulit. reliquum vulgus veniit im publico foro. ἰδ autem qui arci praeerat, erat dux Grae- corum, nomine Palaeologus. indicabat regi se arcem traditurum, si ipse hinc profectus miliare unum castra posuisset. rex condicionem hanc liaud abnuit, acceptisque in rei fidem obsidibus inde digressus est, et veniens Aegium castra locavit, relicto illic Chamuze Pelopon- nesi et 'Thessaliae praefecto. bunc Peloponneso et Thessaliae prae- fecerat rex, cum ex ea dignitate expulisset Zaganum propter Santa- mariae calamitatem. ille autem iussus manere ut arcem iu deditionem caperet, postero die moratus est, nihil faciens. Graeci autem peri- culum facturi num satis omnia tuta sint, quosdam eorum qui in arce fuerant «limiserunt, ut abirent portantes suam supellectilem in conti- nentem, quae ex adverso Peloponuesi erat. nam inde cogitabant transire ad Venetos. hac enim condicione foedus ictum erat. hos igitur egressos urbe et ad abitum instructos comprebendit Chamuses,
Chalcocondylas. 31
489 LAONICI CHALCOCONDYLAE
λεως καὶ παρασκευαζομένους ἀπιέναι συλλαμβάνει ὃ Χαμου- ζᾶς, καὶ εἰς ἀνδραπόδων λόγον ποιησάμενος ἐπέσχε τοὺς & τῇ ἀκροπόλει παραδιδόναι τὴν ἀκρόπολιν. γράμματα δὲ πέμ- ποντες ὡς βασιλέα ἀπήγγελον τὴν τοῦ ὑπάρχου ἀγνωμοσυ- Cynv, καὶ ὡς αὐξίκα πάραβαίη τὰς βασιλέως σπονδάς. xvi ϑανόμενος δὲ ἕκαστα τὸν μέντοι Χαμουζᾶν ἐξέλασεν ἀπὸ τῆς ἀρχῆς, Ζάγανον δὲ αὖϑις ἀπέδειξε Θετταλίας τε ἅμα καὶ Πελοποννήσου ἀρχοντώ τὸ καὶ ὕπαρχον. ἐπιτρέψας δὲ eco ἄμφω τῶ χώρα, αὐτὸς ἤλαυνε διὰ τοῦ Φεναῶ. ἐνταῦϑα οἷν ἀφικόμενος ἔπεμπα κήρυχα ἐς τὰ πολίσματα, eg βασιλεῦ αὐτοῖς τῶν παρεληλυϑότων συγγνώμην τὸ ἰσχοε, καὶ κελεῦοι κατιόντας ἀπὸ τῶν πολισμάτων ἀγορὰν παρέχειν τῷ βασιλέως στρατῷ. οἱ μὲν οὖν τινὲς αὐτῶν ἐπείϑοντο, καὶ κατιόντες ἐς τὸ στρατόπεδον συνέμισγον τοῖς Τούρχοις. βασιλεὺς δὲ συν» ἀγαγὼν τούς τὸ τῶν ϑυρῶν καὶ ἱπποδρόμων ὅσοι παρῆσαν, (ὃ Ὁ ἠφίει ἐπὶ τοὺς ᾿Αλβανοὺς ὡς ἀναρπασομένους. οὗτοι μὲν οὖν ὅσοι ἐπείϑοντο τῷ λόγῳ, ἐξαπατηϑέντες οὕτω ἀπώλοντο. καὶ τὰ τε ὑποζύγια καὶ κτήνη τῆς χώρας ἐξελαύνοντες ἔκο- μίζοντο ἐπὶ Κόρινϑον. ἐπὶ λόγῳ τοιῷδε ἐπέδραμε τὰ Φλι- ojvrog χωρία. οἱ γὰρ ἐν τούτοις κατῳκημέγνοι τῶν ᾿Διβανῶν. ἅτε ἐν ὀχυρῷ πάνυ ᾳἰκημένοι, ἤγον καὶ ἔφερον τὰ Ἑλλήνων πράγματα, καὶ τοὺς λοιποὺς τούσδε ἐς τὰ κάτω χωρία τῇ: Πελοποννήσου εἶχον ἑπομένους σφίσιν fj ἄν οὗτοι ὑφηγήσαι»-
et ad mancipiorum condicionem eos trahens, auctor fuit iis qui it arce erant nou tradendae arcis. literis enim missis significarunt regi ducis imprudentiam et inscitiam, quod illico foedera regis viuls- verit. rex quid actum esset ubi rescivit, Chamuzam officio suo eiecit, Zaganum vero iterum praefectum Peloponnesi et ducem Thenaliat consiitoit, cum huic regiones istas commisisset, iter fecit per Pba num. huc cum venisset, praeconem dimisit per oppidula finitima, diceret regem praeteritorum veniam dare, et iubere ut descendente in castra suis militibus commeatum vendant. quidam igitur did? audientes fuere, et venientes in castra admiscebantur Turcis. τ congregans ianuarum milites, quotquot praesto erant, et equites, *! emisit in Albanos quasi omnes rapturus. quotquot praeconis τοῦ paruerant, ín hunc modum occumbebant, et iumenta pecoraqee, 5 occasione usi, abigentes advenere Corinthum. pari fraude vsus εἰμ in Phliuntis regionem incursionem fecit. nam Albani incoleott loca ista maonitissima Graecorum res agebant et ferebapt. rei? Albani, qui habitabant in inferiore Peloponnesi regione, accedel: praediotis Albanis auxiliares, et sequebantur quocunque bellum :2*
DE REBUS TURCICIS L.IX. 483
τὸ ἐπὶ τὸν πόλεμον. ὥστο ὠσϑενῇ ἔγνω ποιῆσαι δεῖν τὰ χω.
Qa ταῦτα, καὶ ὡρμημένους ἐντεῦϑεν τοὺς ᾿Αλβανοὺς γεωτε..
gilet» ἐς τὴν βασιλέως χώραν. καὶ τό γε πλέον τῆς ἀποβά-
σεως οὕτως ἐλέγοντο ποιεῖσϑαι, καὶ ἄγειν τοὺς λοιποὺς ὅποι P. 251 5ay ἐξηγήσαιντο,
Ταῦτα μὲν ἐς τὴν Πελοπογνήσου ἅλωσιν ἐς τοσοῦτον ἐγένετο" βασιλεὺς dà ᾿Αϑήναζε ἀφικόμενος περιιὼν ἐπεσκό.Ὑ. 200 ntt τήν v8 παλαιὰν πόλιν καὶ τοὺς λιμένας. ἐξηγουμένων δέ οἱ τῶν ἐν τῇ ἀκροπόλει νεηλύδων ὡς ᾿ΑΙϑηναΐων τινὲς συνϑέ-
ὕμενοι προδοσίαν Φράγχῳ τῆς Βοιωτίας ἄρχοντι, πρότερον γενομένῳ ᾿,ϑηναίων τυράννῳ, ἐς κίνδυνον ἀφίκοντο αὐτοί τε καὶ ἡ πόλες, ἐνταῦϑα ἀναπεισϑεὶς βασιλεὺς συλλαμβάνει δέκα τῶν ἀστῶν, ἄνδρας τοὺς ὀλβιωτέρους, καὶ ἐπαγαγὼν τούτους κατῴκισεν ἐς Βυζάντιον. κομιζόμενος μέντοι ἐπ’ οἴκου καὶ ὑπέμπων κήρυκας ἐκόλευς tQ» ἡγεμόνα Anu ijrotov ὑπάγειν B πρόσϑεν σὺν τῇ γυναικί, καὶ αὐτὸς σχολῇ ἐπορεύετο. τῷ μέντοι ἡγεμόνε ἐπότρεψεν «Αἶνον πόλιν καὶ πρόσοδον ἀπὸ τῆς αὐτοῦ ταύτῃ ἁλικῆς καὶ ἀπὸ τῶν ϑυρῶν, ἐς ξξήκοντα μυριά- jac ἀργυρέου. τὸν μὲν οὖν Φράγκον τοῦ ᾿Αντωνίου παῖδα, Ἱπαιδικώ τὸ αὐτοῦ γενόμενον, Gc λέγεται, καὶ παραδόντα τὴν ᾿Δϑηναίων dxgónoAi», πέμπων Ζαγάνῳ τῷ τῆς Πελοποννήσου: ὑπάρχῳ ἐκέλευεν ἀνελεῖν. Ζάγανος dà ἐς τὴν σκηνὴν συγχα-
issent. itaque rex decrevit loca ista reddere infirma. Albanos prae- terea hine digressos noluit amplius quid in sua regione rex innovare; Dam plerumque Albanos, quemadmodum modo diximus, defectionem fecisse aiunt et reliquos defectionis socios traxisse.
In hunc modum in «dicionem regis rediit Peloponnesus. rex au. em veniens Athenas, obambulans hinc inde, veterem illam urbem et ortus spectabat. interea quidam peregrini, qui in arce erant, expo- !unt regi quosdam Athenienses coniurationem fecisse, ut. proderent rrbem Franco Boeotiae principi, qui antea princeps Atheniensium Zliterat. sic urbs et Athenienses in magnum discrimen venere. nam ex hoic indicio fidem dans capit cives decem opulentissimos, eosque ade abducens deportavit Byzantium, ut ibi habitarent. rediens au- tm domum praecones misit, iubens Demetrium ducem praecedere um uxore: ipse vero per otium sequebatur. duci quidem tradidit rbem Aenum et vectigal quod ab salinis istius urbis solvebatur. raeterea a ianuis regis accipiebat circiter sexaginta myriades libra- imm argenti. Francum Antonii filium, quo per amorem abusus fae- It, ut fertur, eique crediderat Atheniensium arcem , eum, inquam, isit ad Zaganum Peloponnesi praefectum, quem occidi iussit. 7Za-
ARA LAONICI CHALCOCONDYIAE
λέσας αὐτὸν ἐς δμιλίαν καϑίστατο ἄχρι νυκτός, μετὼ δέ, ὡς ἀπιὼν ὥρμητο ἐπὶ τὴν ξαυτοῦ σκηνήν, κελεύσαντος δὲ αὐτοῦ ταύτῃ ὠπέκτεινεν. τούτου μὲν fj τελευτὴ οὕτως ἔσχε" βασι- λεὺς dà κομιζόμενος ἐπ᾽ οἴχου σχολῇ ἐπορεύετο, xat ἐπὲ Φερ- ρὰς ἀφικόμενος ἡμέρας τε διέτριψεν αὐτοῦ" ἠγγέλλετο γὰρ ἀπὸ Παιόνων στρατὸν ἐλαύνειν ἐπιόντα ἐπὶ τὸν Ἴστρον. ὦ; dà κατάδηλα ἐγένετο οὐδὲν ὄντα, nap» ἐς ᾿ΑΙδριαγνούπολιν οὐ πολλῷ ὕστερον, ἅμα aycov καὶ τῶν “Ἑλλήνων βασιλέας ἀδελφὸν 4ημήτριον καὶ γυναῖκα. ἐς μὲν οὖν τὰ βασίλεια ἀφικόμενος, πέμψας τόν τὲ εὐνοῦχον ἀπήγαγεν ἀπὸ τῆς τοῦ " ἡγεμύνος ϑυγατρός. Ζάγαγνος δὲ καταλειφϑεὶς ἐν Πελοπο»- νήσῳ, ἔχων μετ᾽ ξαυτοῦ καὶ τὸ τῆς Θετταλίας στράτευμα Ὁ ἄνευ τῶν ἱπποδρόμων, καϑίστη περιιὼν τὰ τῆς Πελοκοννῆ- σου πράγματα, καὶ μεγάλα ἀπέφερε κέρδη, αὐτύς τε καὶ οἱ τῆς Πελοποννήσον ἄρχοντες, ἀπὸ τε ἀνδραπόδων, ἃ χρυφα 1 ἀποφερόμενοι διεβέβαζον ἐς Θετταλίαν, καὶ δῶρα εἴσπραι- εύμενος τοὺς ἐν τῇ Πελοποννήσῳ. καὶ Σαλμενίκην ἐπελαύνων ἐπολιόρκει, λόγους τὸ προσφέρων ἐπιεικεῖς εἰς τὴν παράδοσιν. οὗτοι μὲν οὐκ ἐπείϑοντο, συνέβη δὲ ὕστερον ἀσινῆ ὑπεξελθεῖν éx τῆς ἀλροπόλεως ταύτης “Ἑλλήνων ἄρχοντα, ἐνιαυτὸν ἐπι- 50 μείναντα, γενναιότατα ὑποστάντα τὸν πρὸς βασιλέα πόλεμον͵ ὥστε ἸΠαχουμούτη τὸν τοῦ βασιλέως οἴκου ἡγεμόνα φάναι
ganus invitans istum in tentorium suum, cuim eo tollocutus est usque ad noctem. postea autem cum abiret Francus pergens ad suum tes torium, ibi interfectus est a Zagano, cum ut ibi necaretur precibus impetrasset. Franci mors talis fuit. rex autem per otium reverteba- tur domum. cum advenisset Pherras, diem ibi moratus est. nim fama erat Pannones cum ezercitu accedere ad Istrum. ubi autem cognitum est famam hanc esse falsam, non multo post Adrianopolim pervenit , ducens secum Graecorum regis fratrem, Demetrium cum uxore. ubi processit in regiam sedem, misso nuntio eunuchum abdo- xit ἃ custodia filiae ducis. Zaganus qui relictus fuerat in Pelopon- neso, habens sub se Thessaliae exercitum, equitibus exceptis res Pe- loponnesi circumiens componebat. plurimum lucri tum hoic tum Pe- loponnesi ducibus accedebat ab mancipiis, quae clam ferentes tranj- miserant in Thessaliam. —Peloponnesiaci quoque plurima munera in istum virum congerebant. Salmenicám quoque exercitu circumsedil, et aequas condiciones, quibus oppidani urbem dederent, obtulit. caeterum oppidani eas condiciones respuere, nec iis obtemperare τὸς luerunt. contigit autem postmodum «ut impune et illaesus eziret ab arce ista Graecorum duz, qui per annum ibi manserat, quam fortis sime et generosissime sustineus bellum quod ab rege luſerebatur-
DE REBUS TURCICIS L. IX. 485
ini τούτῳ τἀνδρὲ αἷς dc Πελοπόννησον τοσαύτην χώραν &gi-P.258 κόμενος ἀνδράποδα μὲν πολλὰ εὕροιτο, ἄνδρα δὲ ἕνα ὅτε μὴ τοιυῦτον. Βασιλεὺς μὲν τότε ἀμφὲ τοῖς βασιλείοις ἦν. Θωμᾶς δὲ
δὲκ τῆς Πελοποννήσου, καὶ Ἐπίδαυρον παραλαβών, ἀφίκετο ἐπὶ Κέρκυραν, καὶ ἐκβαλὼν γυναῖκάς τε καὶ παῖδας ἔπλεε ἐπὶ Ἰταλίαν παρὰ τῶν Ρωμαίων ἀρχιερέα, καὶ πρέσβυν ἀπὸ Κερκύρας ὡς βασιλέα ἔπεμπε, πειρώμενος «εἶ καὶ αὐτῷ xto- ρων ἐπιδῷ ὁποιανοῦν τῆς Εὐρώπης παράλιον, dort τὴν Eni-
ϑαυρον παραδοῦναι τῷ βασιλεῖ. τὸν μὲν οὖν πρέσβυν συλ-- λαβὼν ἐν πέδαις τα ἐποιήσατο, καὶ οὐ πολλῷ ὕατερον ἀφῆ-- κεν ἀβλαβὴ ἀπιέναι" ἀφικόμενος δὲ Θωμᾶς ὃ ἡγεμὼν παρὰ B τὸν ἀρχιερέα τὴν δίαιταν εἶχεν ἐκ τούτου, ἑξακισχιλίους χρυ σίου τοῦ ἔτους στατῆρας.
δ΄ Tos δὲ ἐπιγινομένου ϑέρους, ὡς τὸ ἔαρ ἐπεγένδτο, ἐστρα:-- 1461 τεύετο εχμέτης ἐπὶ τὸν Κασταμόνης τε καὶ Σινώπης ἦγε- μῦνα, αἰτιασάμενος ὅτε Χασάνῃ τῷ μακρῷ ἐπιτήδειός τε 7v, V. 201 xai ἐδόκει ἂν μεταστῆναι μετ᾽ αὐτοῦ ἐπὶ τὴν Πεχμέτεω χώ- ραν, ἐπιόντα ἅμα ἐκείγῳ στρατεύεσϑαι. λέγεται μὲν δὴ xai
0 ἄλλα, ὡς ὃ ᾿ΑἽμάρλεω ἀδελφὸς διατρίβων ἐν ταῖς βασιλέως ϑύ-- gat; .-συνεβούλευε “βασιλεῖ στρατεύεσθαι ἐπὲ τὸν ἀδελφόν. πληρώσας δὲ ναῦς πλοῖά τὸ καὶ τριήρεις ἀμφὲ τὰ πεντῆχον-
4. rectius οὐδένα ὅτε μὴ τοῦτον.
nam Machumetes regiae domus princeps de isto yiro talem senten- tiam protulit. «veni, in. Peloponnesum , quae admodum magna regio est, et mancipia repperi plurima, nullum vero virum praeter istum."
Rex ea tempestate in regia sede versabatur. Thomas ab Pelo- ponneso . rofectus. et Epidaurum assumens accessit ad Corcyram, et eiectis inde mulieribus et liberis navigabat in Italiam ad Romanum pontificem. misit quoque legatum ad regem, periculum facturus num reddere sibi vellet pro Epidauro, quam tradere volebat, regionem omnem Europae maritimam. — rex legatum . istum comprehendi et in vincula duci iubet. nec tamen multo post eum inviolatum et illae-- sum dimisit. Thomas veniens ad Romanum pontificem, apud, eum victum habuit et quotannis sex milia staterum argenti.
Insequenti aestate, ubi apparuit ver, expeditionem sumpsit Mech- metes contra Castamonae et Sinopae | rincipen. huic dabat crimini amicitiam quam fecerat cum Chasane Longo; praeterea quod parabat, Chasani adiunctus, incursionem facere iu suam regionem, uma cum eo hostiliter accedens. feruntur et alia: videlicet Amarles frater, agens in ianuis regis, regi non cessavit suadere ut fratri suo bellum indiceret. implens, igitur, rex naves et iriremes circiter quinquaginja
486 LAONICI CHALCOCONDYLAE
va xai ἑκατὸν κατὰ ϑάλασσαν, καὶ αὐτὸς διαβὰς ἐς τὴν C'4aíav, ἐκομίζετο πεζῇ διὰ τῆς ἠπείρου, καὶ ὃ στόλος αὐτῷ διὰ ϑαλάσσης ἐν χρῷ παραλαβὼν τὴν ᾿Αἰσέαν. ἐς ὃ ἀφίκετο ἐπὶ Σινώπην. καὶ ó βασιλεὺς στρατευσάμενος διὰ τῆς Kaora- μονίης πόλεως διελαύνων agixero ἐπὲ Σινώπην. ἔστι δ᾽ ἡ πόλις 5 αὕτη προκειμένη περὲ τὸν Εὔξεινον πόντον, διατείνει δὲ χερ- ρθόνησος οὖσα ἐς τὴν ϑάλασσαν ἐπὶ σταδίους εἴκοσι καὶ ἑπτά, καὶ παρὰ τῷ Αἠἰ]σϑμῷ οἰκεῖται ἡ πόλις, ἐφ᾽ ἑκάτερα ἔχουσα τὴν ϑάλασσαν καὶ λιμένα αὐτοφυῆ. ἡ δὲ ἐπέκεινα τῆς πόλεος ἔσω διατείνουσα χερρόνησος διήχει ἐπὶ σταδίους εἴκοσιν, ἔμ. i zÀeog δέ ἐστι παραδείσων τὸ καὶ δένδρων παντοδαπῶν, ἡμέ- go» τε καὶ ἀγρίων, Πόρδαπας ὀνομαζομένη, ἔχουσά τε ἐντὸς D δορκάδας λαγωούς τε καὶ ἀλλ᾽ arra κυνηγέσιμα. ἡἣ δὲ πόλις ἐρυμνὴ μέν ἔστιν ἐφ᾽ ἑξκάτερα τῆς ϑαλάσσης ἐς τὰ μάλιστα͵ περικαλλεστάτη τὸ καὶ ὡραία" ἀπὸ δὲ τῆς ἠπείρου ἀνέχει 15 μὲν ἢ nog ὀπὶ ἀκτήν τινα, ἡ δὲ ἀπὸ τῆς χερρονήσον χώρα τῆς πόλεως πεδεινή t5 καὶ οἷα προσβάλλειν τῷ τείχει ὡς ὅδᾷστα. ἸΜαχουμούτης μὲν οὖν ἐλάσας éni τὴν πόλεν πρὶν ἢ βασιλέα ἀφικέσθαι ἐς τὸ στρατόπεδον, προσέφερε λόγους τῷ Ἰσμαήλῃ, λέγων τοιάδε. “ὦ παῖ Σχενδέρεω, σὺ μὲν γένους 20 εἰ τῶν Τούρχων ἐπιφανοῦς, καὶ τὸν ys βασιλέα οἶσϑα ὡς τοῦ γένους τούτου ὧν πρός τε τοὺς πολεμίους τοῦ IMeyuéteo ἥρωος oU παύεται διαπολεμῶν. τί οὖν ovy ἡσυχίαν ἄγων, καὶ
et centum , eam classem mari profectionem facere iussit. ipse vero transiens in Asiam itinere pedestri per continentem incedebat. clas sis regia Asiae oram tenebat, donec veniret Sinopam. at rez iler faciens per Castamonam urbem cum exercitu, tandem pervenit Sino- pam. urbs haec praeiacet Euxino Ponto. extendiL se, cum sit cher- sonesus, in mare stadiis viginti septem; et in isthmo sita est. hor- tis et arboribus abundat. plantas et arbores producit omnigenas, tam mansuetas quam silvestres. nomen eius est Pordapas. sunt ibi da- mularum et leporum vivaria, nec desunt aliae ferae, quas venari so» lemus. urbs admodum munita est: nam utrinque mari cingitur, cum sit speciosa et pulchra. ab continente vergit urbs ea in locum are- nosum. ea vero regio quae in chersonesum panditur, campestris est; et hinc facile urbis moenia aggredi licet, Machumetes profectus ad urbem istam, ante adventum regis in Turcorum castra, huiusmodi orationem cum Ismaele habuisse fertur. “ὁ fili Scenderis, tu quidem ex illustri Tyriorum genere natus es. praeterea non te fugit etiam regem ex isto genere prodiisse, et contra Mechinetae hostes baud cessare bellum gerere. quidni igitur pacem et tranquillitatem am-
DE REBUS TURCICIS L. IX. 487
ἀδελφῷ τῷ σῷ τὴν ἡμίσειαν ἀρχὴν ἐπιτρέπων, ὃς τὸ ἥμισυ P. 259 ἰασιλεύεειν ἐθέλεις, ἀλλ᾽ ἀφελόμενος τὸν ἀδελφὸν τὸν σὸν ὑμπᾶσαν ἤδη τὴν ἀρχὴν διέπεις, ἐναντία βασιλέως φερόμε.. ος; γῦν οὖν ὅπως ταῦτα ἐπὶ τὸ βέλτιον καταστῇ, iu, ἐξιὼν λϑὲ ὡς βασιλέα, σαυτὸν ἐπιτρέψων τὸ ἅμα καὶ τὴν ἡγεμο- (ay. καὶ οὕτω σαφῶς ἴσϑι ὡς οὐδὲν ἄχαρι πεισόμενος πρὸς ασιλέως, οὐδὲ τὸ ὑπερβαλεῖν χάρεν τοιάνδε αὐτῷ καταϑέμε- ος. καὶ “ἔσται σοι χώρα οὐκ ἐλάττων τῆσδε τῆς σῆς χώρας, αἱ ἅμα ἐν ἀσφαλείᾳ βιοτεύων εὐδαιμονέαν μὲν ἄλυπον ἕξεις, θάγματα δὲ οὔτϑο πρὸς τῶν πολεμίων ἡμῖν τε καὶ col ἔσται οὗ λοιποῦ, οὔτε πρὸς τοῦ ἀδελφοῦ ἐπιτιϑεμένου σοὶ ἀεὶ καὶ ς τὴν ἀρχὴν ἐπιβουλεύοντος. ἰϑι οὖν, αὐτὸς ἐξηγοῦ ὅποίαν v. ἐν τῇ Εὐρώπῃ ἀρχὴν ζητεῖς παρὰ βασιλέως, ὡς ἂν δια. ράξωμαε περὲ αὐτῆς ἐς τὸν βασιλέα." ταῦτα μὲν Mayov- ιοὐτης ὃ ἥιχαήλου ἡγεμὼν ἔλεγεν. Ἰσμαήλης δ᾽ ὑπολαβὰν λεγεν “ἀλλ᾽ ἐχρῆν μέν, αὖ ἹΠαχουμούτη, ἐς τοὺς ἥρωος no- ἐμίους στρατευόμενον τὸν βασιλέα ἐλαύνειν, καὶ οὐκ ἐπὲ τοὺς ἱμοφύλους καὲ ὁμοπέστους" oy γὰρ ϑέμις ἄνδρα ὁμόφυλον xai ὑπύσπονδον, μὴ ὑὕπαρξαντα ἀδικίας, πρότερον καταλύειν ἐλ- λόντα. ἡμεῖς δὲ οὔτε ἀδικόν τι ἐς βασιλέα ἐπράξαμεν ovrs τὰς α morjag παραβαέγνομεν. εἰ δὲ ταῦτα μὲν οὖν καὶ αὐτὸς ἐν- ϑύμηται βασιλεύς, πρὸς δὲ Χασάνη τὸν πόλεμον ταύτην oi
4. ἴσϑι P
lecteris, et fratri tuo dimidium principatum concedens, alteri dimi- lio principatui imperare non vis? sed spolias fratrem dimidia prin- ipatus parte, et totum gubernas, nec interim abstines iniuriis ad- 'erséum te provocare regem. nunc igitur, ut res tuae meliore sint oco, consulo ut egressus ad regem te et principatum ei tradas. nec ngratum experiere regem. proinde ne cuncteris huiusmodi beneficio ibi regem devincire. nam satis scio, aliam accipies ab rege regio- ilem tua nequaquam minorem, et beate secureque vives; nec ulla ibi interveniet tristitia. nec negotia tibi erunt deinceps aut cum )ostris aut cum tuis hostibus. etiam ab fratre tuo tutus eris. nec 'rit hostis qui principatui tuo insidietur. ipse igitur profer quem tibi ib rege in Europa principatum dari velis, eumque tibi apud regem mpetrabo." haec quidem locutus est Machumetles dux, filius Mi- 'haelis. at Ismael respondens inquit *verum oportebat, o Machu. meta, regem bello lacessere Mechmetae herois hostes, nec nos bello Mligere qui eiusdem et nationis et fidei sumus. haud enim fas cen- setur ut bellum moveat contra virum eiusdem nationis, et in foedus $usceptum; praeterea qui non prior iniurias fecerit et eum e mnedio tollere statuat. nos quidem iniuria nulla affecimus regem, nec foe-
488 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τὴν χώραν ἐϑέλει γενέσθαι, φέρε ἐπιδότω ἡμῖν (Φιλιππόπολιν ἐντὶ τῆσδε τῆς χώρας, ὧστε μὴ ὑπόφορον ἔχειν ἀλλ᾽ ἀτελῆ, xai χωρήσομεν ὡς βασιλέα, πιστεύοντες αὐτοῦ τῇ ἐπιεικείᾳ. V. 202 ὁρᾶτε οὖν τὴν πόλιν, ὡς ἐν ὑχυρῷ πάνυ ῳκημένη καὶ γεχο- σμημένη ὅπλοις. τετρακοσίους μὲν τηλεβόλους, τηλεβολίσκους: δὲ ἀμφὶ τοὺς δισχιλίους καὶ ἄνδρας ὑπὲρ τοὺς μυρίους παρ- ἔχει, ὡς ἀσφαλέστατα μὲν ἡμῖν τε αὐτοῖς μύνεσϑαι, καὶ τοῖς πολεμίοις ὡς ἐπιζήμια." ταῦτα ἀκούσας ὁ Πα χουμού- D:5c, καὶ ἡσϑεὶς πάνυ τοῖς ἸΙσμαήλεω λόγοις, προήλαυγεν di — | βασιλέα ὡς ἐπὲ τῇ ξυμβάσει τῆς πόλεως συνησϑησόμενος Pat σιλεῖ, βασιλεὺς μὲν ὡς ἐπύϑετο ἕκαστα τὰ ἀπὸ ᾿Ισμαήλευ͵ ἕτοιμος ἣν σπένδεσϑαι ἐφ᾽ οἷς προΐσχετο ἸΙσειαήλης αἰτῶν — καὶ τὴν τε Φιλιππόπολιν παρείχετο. xai Ἰσμαηήλης $vunaria τὸν ὄλβον ἀποφερόμενος ὑπεξεχώρει ἐκ τῆς πόλεως, ἐς τὴν Εὐρώπην διακομιζόμενος ἐπὲ τὴν χῶραν ἣν αὐτῷ παρέσχειδο βασιλεύς. ἐνταῦϑα ὡς παρέλαβε τε τὴν πόλιν ὃ βασιλεὺς, καὶ Ἰσμαήλην τε ἔπεμπεν ἐς τὴν Εὐρώπην, τάτε ἄλλα σα ἐς τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ διετέλει προσεχώρησεν αὐτίκα τῷ βασι- Ast, καὶ δὴ καὶ Κασταμώνη πόλις εὐδαίμων ἐρυμνή τε ἐς τὸ P. 260 μάλιστα, ἐς ἣν γυναῖκά τε καὶ παῖδας ὑπεξέϑετο καὶ αὐτὸς! παρεσκευάζετο ἐν Σινώπῃ πολιορκησόμενος.
*
5. τετραχοσίοις ἐν τηλεβόλοις, τηλεβολίαχοες δὲ ἀμφὶ τοῖς di σχελίοις R . ἀνδράσιν Ρ
dera violavimus. sin rex nobis succenset, quod Chasauem colueris, age, in hunc belli molem avertat. ergo si hanc regionem rez sli tradi postulat, pro ea nobis tribuat Philippopolim: at ita, ne em tributariam, verum immunem possideam. quod si fecerit, ad regen pergemus, eius aequitati fidem habentes. videtisne quam egrege urbs munita sit loci natura et armis instructa? bombardae in cit- cuitu positae sunt quadringentae. bombardarii iaculatores adsunt circiter bis mille. habet supra decem milia virorum haec urbs. hinc datur nobis quam tutissime resistere et hostes gravissime laedere" his auditis Machumetes plurimum delectatus est Ismaelis oratione ; et processit ad regem, ut ei persuaderet, qui urbem istam in dicio nem acciperet. rex ubi singula, qnae commemorasset Ismael, intel- lexit, paratus erat pacem componere liis condicionibus quas obtulis- set Ismael. proinde Philippopolim ei praebuit. Ismael univers suas opes ferens excedebat urbe, et proficiscebatur in eam Europst regionem quam ei rex assigaaverat. rex cum in dicionem accepisset urbem et Ísmaelem in Europam ablegasset, etiam reliqua quae ad istum principatum pertinebant, in regis dicionem devenere. et sant Castamona urbs erat opulenta et inprimis munita. in hanc princeps collocaverat uxorem et liberos. ipse vero obsidionem Sinopae tole- rare volebat.
DE REBUS TURCICIS L. IX. 489
Ἡ δὲ χώρα αὕτη τοῦ Ἰσμαήλεω ἄρχεται μὸν dnó τῆς lc τὸν Πόντον Ἡρακλείας πόλεως τοῦ βασιλέως, διατείνει δὲ διὰ τοῦ Πόντου ἐς τὴν Παφλαγόνων χώραν xai ἐπὶ τὴν Τουργούτεω χώραν, ὀλβιωτάτη δὲ οὖσα πρόσοδον ἔχει ἐς τὰς εἶχοσι μυριάδας χρυσίου τοῦ ἔτους στατῆρας. χαλκὸν δέ, ὡς καὶ ἄλλοϑι μοι τοῦ λόγου, φέρει 7 χώρα αἵτῃ μόνη τῶν ἐν τῇ Aoix, χαλκὸν δὲ κάλλιστον μετά ye τὸν ᾿Ιβηρίας χαλκόν, ἀφ’ οὗ δὴ προσήει τῷ βασιλεῖ ἐπέτειος φόρος χρυσίου πέντε
μυριάδες στατήρων. πλοῖα δὲ ἐπῆν ἐν τῷ λιμένι τῆς Σινώπης B
ἄλλα τὲ καὶ ναῦς στρογγύλη, ἣν ἐναυπηγήσατο Ἰσμαήλης, éva- χυσίων πίϑων. ταύτην μὲν οὖν ἐς Βυζάντιον. .. 5 δὴ xai
βασιλεὺς ἐναυπηγεῖτο ναῦν μεγίστην δὴ τῶν πώποτε γενομένων ᾿
γεῶν μετὰ γε τὴν Οὐενετῶν καὶ βασιλέως τοῦ Ταρακωνησίων Μιφόνσον. ᾿αἰλφόνσος γὰρ δὴ πρῶτος ναῦν ἐναυπηγήσατο aUo» ὡς τετρακισχιλίων" καὶ ὕστερόν τε ἡ Οὐενετῶν πόλις, ἐπείτε εἰρήνη ἐγένετο σφίσι πρὸς τὸν ,“Ἰιγυρέας τύραννον καὶ Ταραχώνων, ἐναυπηγήσαντο καὶ αὐτοὶ ναῦς δύο, μεγίστας δὴ ἁπασῶν τῶν γενομένων νεῶν. αἱ μὲν δὴ τοῦ Ταρακώνων βα-. σιλέως γῆες ὑπὸ μεγέθους σφίσιν αὐταῖς ἐμπεσοῦσαι διεφϑά-
θησαν ἐν τῷ λιμένε, καὶ οὐκ ἔφϑησαν ἐκπλεύσαΐ ποι ἐς πέ- C
λαγος γενόμεναι. βασιλεὺς δὲ καὶ αὐτὸς πυνθανόμενος ταῦτα ἐναυπηγεῖτο γαῦν ὡς τρισχιλίων πίϑων" καὶ οὐ πολλῷ Vore-
5. χρυσίους P
Regio autem Ismaelis incipit ab urbe Ponti Heraclia, quae regis "L porrigit se per Pontüm usque ad Paphlagoniam et ad Turgutis "Wionem. cum autem opibus per se sit florentissima, attamen redi- "m habet annuuro, qui praebet circiter viginti myriades staterum Vpenteorum. — sola ista Asiae regio aes fert, ut alibi annotavimus. '* autem hoc secundum lberiae aes optimum perhibetur. ex eo quo- ionis tributi nomine accipit rex quinque myriades staterum auri. nares plurimae stabant in portu Sinopensi, inter quas erat rotunda, ſuam extruxerat Ismael. ea capiebat dolia noníngenta. hanc Byzan- ium abduxit. etiam rex paraverat nsvem quae ea tempestate, exce- tis Venetorum navibus et Alphonsi Taraconensium regis navi, ma- ima erat. Alphonsus etenim primus fabricavit navem capacem do- lorum quattuor milium. "Venetorum urbs deinde, ubi pax cum Li- uriae tyranno intervenit, naves aedificavit. etiam Taracohensium rex )mposuit naves duas, quae magnitudine autecessere naves omnes "ae unquam fuere. at "Taraconensium regis naves in sese inciden. es prae magnitudine in portu confractae sunt, nec in mare deduci 9luere.. rex Turcorum baec audiens et. ipse fabricavit navein do- ofum trium inilium capacem. nec multo post interiit ea propter
,
490 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ρὸν ὅπὸ μεγέϑους τοῦ ἱστοῦ ἀπώλετο, ὅτε καϑύτι ἐς τὴν ναῦν ἠνεῴχϑη, καὶ ἄντλον ποιουμένη πολὺν ἐπὶ συχνὸν τινα yov vov, ὡς ἐξέχυτο ὑπὸ τετρακοσίων τεταγμένων ἐς τοῦτο, μετὰ ταῦτα κατέδυ αὐτὴ ἐν τῷ λιμένι καὶ ἠφανέσϑη ὑπὸ Jalac- σης. καὶ ὃ ναύχληρος τῆς νηὸς ἀπέδρα, ' δείσας βασιλέας Msyuéry». ᾿Αλλὰ τοῦτο μὲν ὕστερον ἐγένετο’ τότε δὲ βασιλεὺς za- ραλαβὼν τὴν ᾿Ισμαήλεω τοῦ Σκενδέρεω χώραν ἴετο ὅμόσε ἐπὶ ΧΧασάνη τὸν μακρὸν xai ἐπὲ Κολχέδα, ὡς καϑαιρήσων βαωι- λέα τῆς Τραπεζοῦντος, ὅς ἐπιτηδείως ἔχων τὸν Xacar mit Ὀσυνήϑης γενόμενος, καὶ μᾶλλον ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ βασιλεὺς ᾿ωάννης, καὶ αὐτὸς βασιλεὺς Δαβὶδ ἐξέδοτο ἐς γάμον 3vys- τέρα Ἰωάννου καὶ “αβὲὶδ ἀνεψιὰν Χασώνη τῷ μακρῷ. ταὶ προσεδεῖτο βασιλεὺς “αβὲδ τὸν Χασάνη διαπράξασϑαι τὸν Χασάνην ἐς τὸν βασιλέα ἸΠεχμέτην τοῦ λοιποῦ μὴ ἀπάγειν 15 V.203z0» φόρον τῆς Τραπεζοῦντος πρὸς αὐτόν, ἀλλὰ ζητῶν μᾶλλον ἀποχαρίσασϑαι τῷ Χασανῃ βασιλεὺς εχμέτης. οἱ μὲν οὖν Χασάνεω πρέσβεις ἐς βασιλέα ἀφικόμενοι διδλέγοντο μὲν xai ἄλλα ὑπερηφανῆ, ἐν δὲ δὴ καὶ τόδε ἠξίουν, σφίσιν ἀφεϑῆναι τὸν τῆς Κολχίδος χώρας φόρον. τούτους μὲν οὖν ἀπέπεμψεν P. 261 βασιλεὺς ἐπαπειλήσας ὡς τοῦ λοιποῦ εἰσονται οὐκ εἰς μαχρᾶν, ὅτου δέοι τοῦ βασιλέως προσδεῖσϑαι. τότε δὴ οὖν τὼ τῆς Καππαδοκίας ἐλαύνων, καὶ διεξελαύνοντι ὃ τε παῖς αἰτῷ
19. δὴ] τῇ P
mali magnitudinem. nam postquam in navem adaptatus est, et qui- dam eam haurirent tempore longo, tandem ubi exhausta. est a qu dringentis quibus id negotii datum erat, in ipso portu submera εἰ
mari obtecta est. navis autem gubernator aufugit, timens regem Mechmetem.
Sed haec quidem succedenti tempore acciderunt. rex igitur sub idem tempus occupans regionem Ismaelis, qui Scendere patre nata erat, recta profectus est contra Chasanem Longum et contra Colcbida, ut debellaret regem "Trapezuntis, qui erat amicus et familiaris Cha- sanis. in primis autem eo familiariter utebatur frater eius loannes. ipse quoque rex David suam consobrinam, quae erat Ioannis filia, Chasani Longo in matrimonium collocavit. rex David rogavit Cha sanem ut sibi efficeret apud regem, ne in posterum tribntum ferre cogeretur ad ipsum T'rapezuntis, sed magis quaerebat gratificari Cb» sani' rex Mechimetes. caeterum Chasanis legati cum venissent ad re gem, inter caetera loquebantur fastuosa: postulabant quoque sibi rt- mitti Colchidis tributum. rez hos dimittens minitando «haud mult inquit *post vestro periculo eaperiemini quid ab rege petendum εἰ"
DE REBUS TURCICIS L. IX. 491
προσὴήδι ὃ πρεσβύτερος, Ó τὴν "uaoíor διαιτώμενος, δῶρα τὸ μεγάλα ἔφερα τῷ πατρί, καὶ προσεκύνησεν αὐτὸν ἐπὲ γῆς, ὡς ys τούτους νομίζεται. παρεγένετο δὲ τῷ βασιλεῖ καὶ ὃ πενϑερὸς αὐτοῦ Τουργούτης, οὗ τὴν ϑυγατέρα ἀγόμενος ὃ τὸ 5 βασιλεὺς καὶ ἀρεσχόμενος ταύτῃ ἐχρῆτό τὸ δεύτερον, μετά ye τὰς ἐν τῷ κοιτῶνε αὐτοῦ γυναῖκας, καὶ τόν. τε ἀδελφὸν τῆς γυναικός, ἐς τὰς ϑύρας αὐτῷ παραγενόμενον καὶ διατρίβοντα ὃν ταῖς ϑύραις, περιάγειν ὅπου ἄν στρατεύηται. τότε μὲν B δὴ διελαύνοντι ὑπήντα τῷ βασιλεῖ δῶρα φέρων d μέγιστα. 10 ἐπεὶ δὲ παραμειψάμενος τὴν Σεβάστειων ἐσέβαλεν ἐς τὴν Xa- σάνεω χώραν, πολίχνην μὲν... . τοὔνομα ἐπιὼν παρεστή. σατο" μϑοεὰ δὲ προϊόντι ἀφικνεῖται ἐς αὐτὸν βασιλέα 7) τοῦ ἡΧασάνεω μήτηρ, φέρουσά τε δῶρα λαμπρὰ καὶ ὑπὲρ τοῦ παιδὸς διαπρεσβευομένη. ἐλθοῦσα δὲ ἐς ὄψιν τῷ βασιλεῖ 15 ἔλεγε τοιάδε. “αὐ βασιλεῦ Ὀτουμάνεω ᾿Αμουράτεω «παῖ, ἐμὸ τήνδε ἀπέστειλα Χασάνης ὃ ἐμὸς παῖς, εὐνοῶν μὲν τοῖς σοῖς πράγμασι, καὶ οὔτε ἀχϑύμενος τῇ εὐδαιμονίᾳ τῇ σῇ, ovra dna- γορεύων χαρίζεσϑαί σοι, ἐφ᾽ ὅ τι ἂν αὐτῷ παραγγέλῃς. ἐγὼ C δέ σοι ἀπ’ ἐμαυτοῦ ταδε. δαιμόνιε ἀνδρῶν. τί οὕτω προσ- 20 φέρεις ἡμῖν τοῖς ὁμοφύλοις ὑπεναντίως πόλεμον; ἢ οὐκ οἷ- cJa eg Παιαζήτη τὸν λαίλαπα, ᾿Αμουράτεω παῖδα, περὲ ταῦτα πλημμελοῦντα καὶ ἐξαμαρτόντα τὰ μέγιστα ἐς τοὺς
20. ὑπεναντίως) καὶ ἀναετίοις ὃ
sub idem tempus cum iter per Cappadociam faceret filius eius natu maximus, qui Ámasiam imperio moderabatur, accedebat munera ma- zima patri offerens; eumque in terram procumbens , ut mos gentis est, adoravit. hic adiit ad regem, necnon socer eius "luriutes, cuius filiam uxorom dozerat rex, quam plurimum diligebat, eaque secunda post mulieres, quas in cubiculo suo tenebat, utebatur. fratrem uxo- ris iussit, qui ad ipsum adierat et in ianuis agebat, sequi quocun- que profectionem instituisset. tunc igitur in militiam proficiscenti regi occurrit filius munera quam maxima ferens, ubi autem tran- sivit Sebastiam , irruptionem fecit in Chasanis regienem, urbemque occupavit nomine » e « « rex cum ulterius pergeret, obviam babuit Cbasanis matrem, munera amplissima portantem et nomine filii lega- tione apud regem fungentem. progressa autem in conspectum regis sic infit. *o rex Otomanidarum, fili Amuratis, me quidem misit Cha- sanes filius meus, qui admedum rebus tuis favet, nec invidet felici- tati tuae, nec recusat tibi gratificari in omnibus quaecunque impe- raveris. quae autem nunc sequuntur, ex memelipsa profero, vir di- vine. quid nos, qui eiusdem tecum gentis sumus idemque populus, bello persequeris? an ignoras Paiaziteu Laelapa , Amuratie &lium, ὡς
492 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
ὁμοφύλους, ἡ δίκη φέρουσα ἐπέβαλεν αὐτῷ τὴν χεῖρα xn ἐπώλεσε ὑπὸ βασιλέως Τεμήρεω; καὶ σοὶ μὲν ἐς τόδε ηπίως προσφερομένῳ τοῖς ὅμοφυλοις, καὲ οὐδενὶ xara τε ἀὠνήχεσιν ἐργασαμένῳ, πολλὴν μὲν καὶ ἄφϑονον τὴν εὐδαιμονίαν παρέ. χεται ὃ ϑεός, διδόντος σοι ταῦτα τοῦ ἥρωος, πολλὴν δὲ xai) εὐδαίμονα χώραν καὶ πόλεις καὶ βασίλεῖς παρέχεται ὑποχει-- Ὠρίους σοι γύγνεσϑαι xa£ αἰχμαλώτους. καὶ ταῦτα δὴ σὺ ἐπί΄. στασαι, ὡς, οὐκέτε δὴ ἐς τόδε ἐξυβρίσανει ἐς τοὺς αὐτοὺς ἄνδρας παρέχεταιί' σοι καταστρέφεσθαι, ὡς ἔνιοι τὴν φύσιν τὸ καὶ ψυχὴν αὐϑαδέστατοι καὶ ἀναιδεῖς oiovras ὡς δίκη 10 οὐδαμοῦ γῆς ἀαἀνϑρώποις ἐπεξέρχεται, «AA αὐτὰ εἰκῇ χωρεῖν πέφυκε σφίσι τὰ πράγματα, «μὴ ἐφ᾽ ὅτε ἄν γένοιτο ἔχασιος τραπόμενος, τοῦτο αὐτῷ ϑεμιτὸν εἶναι καὶ δίκαιον. καὶ τοῦ δυνατοῦ τυράννῳ καὶ βασιλεῖ προσχωρεῖ ἕκαστα σὺν ὑίχη ἐπιγενόμενος αὐτοῖς. ἀλλὰ ϑεῶμεν τὰς μοίρας διανειμάμε- i5 y0c, τὴν τε φαύλην καὶ ἀγαϑῆν, ἐς ἄμφω ταύτας διακρύει P.262 rovc τῇδε ἀνθρώπων παραγινομένους. οἷς δ' ἂν διανέμηται εἐρίστην μοῖραν, καὶ μετὰ ϑάνατον οὕτω δεσμούμενος τιμυ- ρεῖταί τὸ ἐς τὰ μάλιστα, πέφυκε δὲ ἄλλως τὸ ϑεῖον, owe ἄν τις ξυνομολογῇ, τούτῳ συντίϑεσϑθαι" ἣν δὲ παραβαίν} ἐπιτρίβεσϑαι τὸ παράπαν. σὺ δὲ ἐς μέγα ἥκεις εὐδαιμονιι; τῶν γε νῦν ὄντων ἀνὰ τὴν οἰκουμένην βασιλέων διὰ τὸ πεί.
15. ϑεὸς μὲν.
qui cum circa haec eadem erraret et plurimum delinqueret in gestis suae homines, tandem sensit ultionem? nam iustitia accedens eq»t manus iniiciens effecit ut trucidaretur ab 'Temire rege. tibi quidem hactenus, quia mansuete et clementer tractasti tuae geutis houine- nec culquam intoleranda fecisti , deus mazimam et copiosam largitus est felicitatem, auctore heroe. praeterea praebet amplam et opolen- tam regionem, urbes et reges, qui omues tuum imperium agnoscuz! et contremiscunt. certe haud te clam est fore, δὶ contumeliis et ie iuriis lacessiveris bomines qui heroa colunt, ut nequeas amplias ho- stes tuos vincere; quamvis quidam natura et animo male feriati bo mines et impudentissimi censeant iustitiam nullibi terrarum. homin: punire, verum casu quodam sive fortuito res humanas gubernari. s ad quodcunque se contulerit quilibet sive rex sive tyrannys, fas iu- slumque est: sed si iustitia accesserit. verum enimvero cernims! Parcas utramque sortem, bonam et malam, distribuere, et in utram que hanc secernunt homines, qui in terram advenerint. quibus me- lior sors in hoc saeculo a Parcis fuerit attributa, hi post morten vincti poenis subiiciuntur. solet autem alias numen sedulo id pre curare, ut quod quis intercedente iureiurando pactus fuerit praese:
DE KEDUS TURCICIS L. IX. 493
9t τῷ ἥρωι xai ur παραβαίνειν τὰ γομιζόμενα, καὶ τοῦ V.204 "λοιποῦ ἄρχειν ἁπάντων αἀνϑρώπων. καὶ οἷς δ᾽ ἄν ξυντι- X:0 ὃ ἄνϑρωπος. εἴτε ϑεῷ εἴτε Too, ἐς ὃ ἂν τελευτήσῃ ϑεσϑαι ἀνάγκη. καὶ σὺ ἡμᾶς τούσδε ὑμοφύλους μὴ καλῶς weg, δούλους ὄντας τοῦ ἥρωος, πρὸς ὃν τὰς συνθῆκας zB ρα ἐτάξατο" οὐ γὰρ περιόψεται ἡμᾶς ἐκ σοῦ περιυβοι- μένους καὶ ἠδικημένους περινοστεῖν." ταῦτα ἔλεγε. xai λαβὼν ὁ βασιλεὺς ἔλεγε τοιάδε. “ὦ γῦναι, ἐν δίκῃ μὲέν-᾿ t εἰρηξαί c0 ἕκαστα, εὖ μέντοι ἐπίστασο ὡς καὶ τῷ βασιλεῖ Voy τι χαρίζεται ἡ συνθήκη καὶ τῷ τυράννῳ. φέρειν δὲ "ro τὰ πράγματα πέφυκεν" ἣν δὸ καὶ τοὺς ὁμοφύλους ἐξα- αρτάγων rtg φαίνηται, ἀνάγχη ἐπὲ μαρτυρίαν τοῦτο αὐτὸ τις δείεται καὶ ἐπιόντα ἀμύνεσθαι. καὶ ἡμεῖς δὲ τοῦτο ποιη- ὕμνοι, χαὲ προειπόντες αὐτῷ μὴ παρέχειν τῇ ἡμετέρᾳ χώ- κοὔτε ἀπείχετο τὸ παρώπαν καὶ ἐπιὼν ἐνοχλεῖν ovx ἐπαύ-α no. ὅμως τάδε ἐπιτέλλοντες τῷ σῷ υἱῷ, ἀπεχόμεϑα μὲν y λοιποῦ τῆς χώρας, ἐφ’ ᾧ μὴ ἐπιβῆναι ἐσαῦϑις τῆς χώ- 5; ἡμῶν καὶ μηδὲ τῷ βασιλεῖ Τραπεζοῦντος ἐπαμύνειν καὶ τερμαχεῖν." ταῦτα εἐπόντος τοῦ βασιλέως συνοτίϑετο αὖ- χα ἢ γυνὴ καὶ σπονδὰς ἐποιεῖτο...
| praevaricatur, praevaricantem illico comminuit. tu quidem ma- Dam consecutus es felicitatem, adeo ut nullus omnium qui in orbe αἱ regum libi sit conferendus. causa vero in promptu est: nam musti heroi, et solennia quae semel visa sunt non es transgressus ; in posterum imperabis, si sic perrexeris agere. pactis autem om- bus, quae quis fecerit sive cum heroe sive cum deo, donec moria- »standum est, verum non honeste nobiscum agis, qui sumus de inatione et servi herois. nam etiam Parca tecum pacta est, 5sa- !&io, haec nos non despiciet, nec nos contupeliis et iniuriis abs ifectos aberrare vagos sinet." haec locuta est: rex autem in hunc um respondit. “Ὁ mulier, non eo infitias quiu iusta sint quae mmemorasti omnia: verum haud te clam est pactum conventum plius quidpiam quam privato gratiücari regi et tyranno. id autem "m experientia demonstrare consuevit. nam si quis in eiusdem liouis homines peccare apparet, eius rei testimoniis fides accipienda
deinde accedentem oporlet ultionem exigere. hoc a nobis fa- " est. siquidein praediximus filio tuo nos nolle. amplius ei no- àm praebere regionem.' at non acquievit nostro imperto, nec re- me nostra abstinuit: verum nostra interturbare accedens non ces. "t. caeterum utut haec facta sunt, tamen filio Luo haec nuntia- 5; quae si fecerit, ab eius regione exercitum abducemus. de ope- Ὁ ne in nostram regionem incursiones faciat, nec auxilio veniat i Trapezuntis, ut simul cum ipsa capessat bellum." haec ubi nar- it res, mulier paciscebatur et pacem componebat.
404 LAONICI CHALCOCONDYLAE
Τὸ dà ἔντεῦϑον ἤδη ἐπορεύετο ἐπὶ Τραπεζοῦντα καὶ seré βασιλέως “ἠαβίδ, ὃς τελευτήσαντος τοῦ βασιλέως τοῦ ἀδεὶ- φοῦ αὐτοῦ Ἰωάννου, καὶ καταλειφϑέντος αὐτῷ ἐγγόνου Ej,
Ὁ ἐπαγόμενος τοὺς Καβαζιτιαγνοὺς ἄρχοντας τῶν περὶ τὴν Tos. πεζοῦντα εσοχαλδείων κατέσχε τὴν βασιλείαν καὶ ifacürons ἀδικήσας τὸν ἀνεψιὸν αὐτοῦ τεεραετῆ ὄντα. ὃ μέντοι στόλοι ἄρας ἀπὸ Σινώπης, ἐπεὲ ταύτην προεδουλώσαντο, ἐπορεύετο ἐν δεξιᾷ ἔχων τοὺς Καππάδοκας, καὶ ἀφικόμενος ἐς τὴν πόλιν Τραπεζοῦντα τά τὸ προάστεια ἐνέπρησε, xai. ἐπολεύρκει τὴν πόλιν ἐπὶ ἡμέρας τριάκοντα δύο. μετὰ δὲ ταῦτα ἐπεὶανην inge βασιλεύς. προελαύνων δὲ Ιιήχουμούτης ἐς Τραπεζοῦπα,, καὶ αὐτοῦ που σκηνώσας ἐν τῇ λεγομένῃ Σκυλολέμνῃ, xai yn;
p.263 προσφέρων͵ πρὸς τὸν αὐτοῦ ἐξάδελφον Γεώργεον πρωτοβεστιά., guov, ἔλεγε πρὸς αὐτὸν εἰπεῖν τῷ βασιλεῖ Ζαβὲδ ταῦδε." fo- σελεῖ Τραπεζοῦντος, γένους τοῦ Ἑλληνων βασιλείου, βασιλεν(ὶ μέγας τάδε λέγει, ὡς δρᾷς μὲν ὅσην χώραν διαπορευόμενθῃ ἐπειδὴ διεξήει, ὥστε ἐνταῦϑα γενέσϑαι. ἣν οὖν αὐτίκα v7 πόλιν παραδῷς τῷ βασιλεῖ, καὶ χώραν μέν aos παρέχεται, ui καὶ τῷ Ἑλληνῶν ἡγεμόνι τῆς Πελοποννήσου Ζημητρίῳ εὐδα. μονίαν τε ἐδωρήσατο καὶ νήσους καὶ 4diyoy πόλιν εὐδαίμονι
Bxa ἐν ἀσφαλεῖ ὧν κάϑηται εὐδαιμονῶν. ἣν δὲ μὴ πειϑόμε
vog εἰντέχειν ἐθέλῃς, ἰσϑι τὴν τε πόλιν ἐξανδραποδισαι οὐ
18. vo. P
Qua conventa, rex duxit recta Trapezuntem contra regem Dwridet; qui defuncto nepote uno, congregans Cabazitianos, qui imperant Kee- | chaldiis circa Trapezuntem, regnum invasit, eoque potitus est regnis cum iniuria affecisset fratris filium, tunc demum quattuor annoi m tum. clasais autem solvens a Synopa, postquam eam sübegerant tendebat Trapezuntem: dextra Cappadociam tenens, et veniens Tr- pezuntem, suburbana incendit et diebus triginta duobus urbem obe dit. postea etiam rex cum exercitu accessit. Machumetes autem du praecesserat regem, et ante hunc venerat Traperuntem. castis pos- tis ibi in eo loco qui Scylolimne dicitur, in colloquium venient: con Georgio protovestiario patruele eius, iussit ut sic alloquatur regen "Trapezuntis Davidem. —*regii Graecorum generis .rex magnos hit dicit. cernis quam longum iter et quam longam regionem emens! sit rex, postquam expeditionem sumpsit contra te ut huc veniret: ἡ igitur illico urbem regis permiseris arbitrio , ne dubites, praebe? aliam, ut Demetrio Graecorum principi, qui Peloponnesum reset donavit vero hunc opibus plurimis insulisque. eidem et urbem ΟΡ bus florentem Aenum tradidit. is igitur nunc omni metu vacuus ** curus vivit, maxima felicilate fruens. sin non obtemperareris τὸ
DE REBUS TURCICIS L. IX. 495
γλλῷ ὕστεροκ" ow yàg ὧν ἀπαναστήσεται, μὴ ἐξελὼν πρό- ρον ὑμᾶς καὶ αἰσχίστῳ παραδοὺς Javazq." ταῦτα εἰπόν- ς τοῦ αχουμούτεω, ὑπολαβὼν ὃ βασιλεὺς Κολχίδος ἔλεγε μάδε. “ἀλλ᾽ ἡμεῖς καὶ πρόΐερον τὰς βασιλέως σπονδὰς οὐ ιραβαίνοντες, τὸν τὸ ἀδελφὸν τοῦ βασιλέως πέμψαντες ἕτοι- » ἦμεν, ἐφ᾽ ὃ τε ἄν ἄρα κελεύοι βασιλεύς, ἴεσϑαι αὐτίκα "Jousyot, καὶ νῦν τῷ γαυάρχῳ τοῦ βασιλέως vods ἐλέ- V. 205 μεν, ὡς. ἂν μὴ τὴν χώραν κακῶς ποιρῦντες ληίζωνται, ἧς - ἐπίῃ βασιλεύς, προσχωρήσειν αὐτῷ παρεσκευνασμεϑα." C wra τὰ ἔλεγε, καὶ ἠξίου σπένδεσθαι αὐτῷ βασιλέα, ἐφ’ ᾧ j» t€ ϑυγατέρα αὐτοῦ βασιλέα ἄγεσϑαι καὶ χώραν αὐτῷ μρέχεσϑαι, ὅσῳ ἴσην τὴν πρόσοδον αὐτοῦ τῆς χώρας ἀποδοίη ταῦτα λέγων ἠξίου σπένδεσϑαι. Ιαχουμούτης μέν, ὡς '10 στρατόπεδον «nglav»e βασιλεύς, ὑπήντα ἀγγέλλων τὰ κρᾷ τῆς πόλεως. ἐπαρϑεὶς dà τοῖς λόγοις τοῖσδε ὥρμητο τὰ κράτος ἐξελεῖν τὴν πόλιν καὶ ἀνδραποδίσασϑαι- ἤχϑετο ἀρ ὅτε ἡ γυνὴ τοῦ βασιλέως, πρίν ἢ ἀφικέσϑαι τὸν στό.. ον, ἀφίκετο naga τὸν ξαυτῆς γαμβρὸν τὸν Ἰαμίαν προε- ἰοῦσα. μετὰ δὲ ταῦτα βουλευομένῳ οἱ ἐδόχει ἐς τὴν ξυμ- uciy τοὺς ὄρκχκους ποιεῖσϑαι, καὶ ἐγίνοντο οἱ ὄρχοι τοῦ βα- Ὁ λέως. μετὰ δὲ καὶ τὴν πόλιν παρελάμβανον Τραπεζοῦντα | τοῦ βασιλέως νεήλυδες, ὡς ἐπέταξε βασιλεύς. τὸν δὲ βα-
12. 605?
m regis vires experiri volueris, scito urbem tuam brevi direptioni »noxiam fore. mec enim prius ab oppugnatione desistet, quam ur- em ceperit et vos omnes ignominiosissimae morti subiecerit." bis ictis ab Machumete respondit rex Colchidis in hunc modum. «verum aimvero nos, cum baud dum foederum fidem violassemus, fratrem 'Bis mittentes, prompti et parati eramus, quocunque iussissét rex, bedientes ire. — etiam regiae classis duci locuti sumus, rogantes ne 'Pionem nostram populationibns affligeret: paratos enim nos esse, bh primum advenerit rex, deditionem facere." haec dicens rogabat t pax inter se et, regem conveniret, hac tamen condicione, ut rex "ius filiam uxorem duceret, et regionem redderet, ex qua aequalem "ditum huie, qui ex Colchide veniret, quotannis acéiperet. his ex- ositis pacem orabat. Macbumetes reversus in castra occurrit regi, ! quae ex urbe cognita baberet enarrat. caeterum rex elatus hís *rmonibus urbem vi capere et diripere nitebatur: aegre enim fere- 4l uxorem regis Davidis, priusquam appulisset classis, venisse ad uum generum Mamiam et urbe egressam esse. postea cum consul- alio proponeretur quid agendum foret, visum est ut congressus fie- *t utrorumque, et iuramento interposito in dicionem susciperentur
496 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
ciMa Τραπεϊοῦντος ἐμβάντα ἐς τὰς ναῦς ἅμα τοῖς παισὶν αὐτοῦ καὶ τῇ ϑυγατρὲ καὶ συγγενέσιν αὐτοῦ. ὅσοι παρῆσαν αὐτῷ, ἐκέλευσεν ἀποπλεῖν ἐς τὸ Βυζάντιον, ὡς αὐτίκα παρε- σομένου καὶ αὐτοῦ βασιλέως διὰ τῆς ἠπείρου. τὴν μὲν οὖν πόλιν ἐπέτρεψε τῷ ναυάρχῳ, τῆς Καλλιουπόλεως ὑπάρχῳ," γεήλυδάς τε καϑίστη ἐς τὴν ἀκρόπολιν xai αζάπιδας ἐς τὴν πόλιν. μετὰ δὲ ταῦτα πέμψας Χιτήρη τῆς «duacíag vsee- P. 261 yov, παρεστήσατο τὰ περὲ τὴν πόλιν χωρία xat τὰ περὶ τὸ ᾿ἹΜεσοχάλδειον, Καβαιζηταίων ὄντα τῶν ὑπάρχων τοῦ τὶ πανγσεβάστου καὶ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ. καὶ ἕκαστα noogctyoor.Y σεν. ὃς καὶ φυλακὴν ἐγκατέλιπεν, ἀναζεύξας διὰ τῆς rxti- pov, καὶ ἀπήλαυνε, xai διὰ τῆς τῶν TLonv(óov χώρας ἐχο- μίζετο, χώραν ἐρυμνήν τὸ καὶ ἄβατον ἐς τὰ μάλιστα. γενύ- μενος δὲ ἐπὶ Βυζαντίου, βασιλέα μὲν αὐτοῦ ἐπέταξεν ἀπα- γειν ἐς ᾿Αδριανούπολιν, καὶ αὐτὸς οὐ πολλῷ ὕστερον ἐχομί-ι' ζετο ἐπὶ ᾿“δριανούπολιν. Τραπεζοῦς μὲν οὖν οὕτως ἑάλω, καὶ ἡ τῆς Κόλχων ya- ρα σύμπασα ὑπὸ βασιλεῖ ἐγένετο, ἡγεμονία καὶ αὕτη El. B»o» οὖσα xai ἐς và ἤϑη τε καὶ δίαιταν τετραμμένη Ἑλλή- vc», ὥστε ἀναστάτους γενέσϑαι ὑπὸ τοῦδε τοῦ βασιλέως οὐκ πολλῷ χρόνῳ τούς t& Ἕλληνάς τε καὶ Ἑλλήνων ἡγεμόνας,
17. τῆς] τῶν 3
iusiurandum itaque regis intervenit. quo facto peregrini milites re- gis urbem, sicuti imperaverat rex, susceperunt. regem Trapezmt» navem conscendere cum suis liberis et filia et cognatis, qui praeit erant, iussit; et solventes iussi sunt navigare Byzantium, quasi εἰ ips brevi affuturuis sit, iter facturus per continentem. urbem autem ein commisit regae classis imperatori, qui Callipolis praefectus erat. pt- regrinorum praesidio arcem munivit. urbi vero praesidium Azapidum imposuit. postea misit Chetirem Amasiae praefectum, qui regis iosto loca urbi et Mesochaldio finitima occupavit. haec autem fuerant in dicione Cabaezitaeorum, qui erant praefecti Graecorum imperatoris et filii eius. singula ista loca in regis dicionem deditione facta con- cessere. rex autem relicto praesidio peregrinorum et Azapidum iter fecit per continentem. proficiscebatur per Tzanorum regionem; quam, qa admodum munita erat, haud facile transire poterat. venien: einde Byzantium curavit ut. rex Trapezuntius Adrianopolim subre- beretur. nec multo post et ipse eodem pervenit. . In hunc medum capta est Trapezue urbs et universa Colchidis regio, devenitque in potestatem regis. antea fuerat principatus, qoem regebant Graeci, moresque et victus rationem Graecorum maxime imitabatur. verum Graeci et Graecorum principes brevi admodum tempore bello domiti sunt. primo quidem rex potitus est Tiyzantio;
DE REBUS TURCICIS L. iX. 497
'ora μὲν τὴν Βυζαντίου πόλιν, μετὰ δὲ ταῦτα Πελοπόννη- ὃν r6 καὶ Τραπεζοῦντος βασιλέα καὶ χώραν αὑὐτῆν.
Ταῦτα μὲν ἐς τοῦτο ἐγένετο. τὴν δὲ Τραπεζοῦντα ὃς ιοίρας διελόμενος, τὸ μὲν παρ᾽ ξαυτῷ κατεχράτησε, ποιήσας ιλικταρίους καὶ σπαχογλώνους ὕστερον ἐς τὰς ϑύρας αὐτοῦ, οὕτους κρατήσας παρ᾽ ξαυτὸν ὑπηρεσίας αὐτοῦ ἕνεκα καὶ ς τὰ παιδικά, τὸ dà κατῴκισεν ἐς Βυζάντιον, καὶ τὸ ἕτερον ἐποίηκεν Ἰανιτζαρίους καὶ δουλευτὰς ἐν σχευαῖς, ἐπιλεξάμε.- e; παῖδας ὀχταχοσίους, καὶ ἐς τὴν τῶν νεηλύδων τάξιν éra- C ere τὴν μέντοι ϑυγατέρα τοῦ βασιλέως Zafid γυναῖκα ἱἕντοι οὐκ ἡγάγετο, μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ ἐς τὸν χοιτῶνα μετεπέμ-- juo αὐτήν, σφαγιασϑέντος τοῦ βασιλέως Ζαβίδ, καὶ τὸν "ida ἔγγονον τοῦ πρύτερον βασιλέως νήπεον ὄντα͵ εἶχε παρ’ tvrQ ὁ κρατῶν. ὃ μέντοι βασιλέως παῖς ὃ νεώτερος, Γεώρ- γιος τοὔνομα, ὡς ἐς τὴν ᾿“δριανούπολιν παρών, ἐτράπετο éni V. 206 τὴν τοῦ Πεχμέτεω ϑρησκχείαν, καὶ ἐς τὰ ἤϑη γενόμενος τὰ ἐκείνων οὐ πολλῷ ὕστερον συνελήφϑη ἅμα τῷ πατρὶ καὶ τοῖς ἀδελφοῖς ὑπὸ βασιλέως. xai γὰρ ὄπεμψε γράμματα 7 dyt-
Ψιὰ τοῦ βασιλέως, 7j τοῦ ΧΧασαάνὴ γυνή, καὶ μετακαλεῖτο ἢ D τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν ἢ τὸν ἀνεψιὸν αὐτοῦ τὸν 'Αλέξιον τὸν ἐκ Μυτιλήνης, Κομνηνὸν ὄντα. καὶ τὰ μὲν γράμματα ἔνε- χείρισαν τῷ βασιλεῖ, δηλοποιοῦντα ὅπως εἷς ἐκ τῶν υἱῶν τοῦ
14. ὁ Κράτων P 18. xal γὰρ] xai ταῦτα ἄλλου τινὸς καὶ οὗ 4aoy(zou margo R
*:lea arma tulit in Peloponnesum; dehinc Trapezuntis regem una um regione nactus est.
Haec quidem bactenus contigere. Trapezuntios in partes distri- vit: partem unam retinuit ipse, ex qua fecit silictarios et spatho- lanos. hos in ianuis tenebat, eorumque ministerio utebatur, necnon "is nefarie amore raptus abutebatur. partem autem aliam Byzan- Um transmisit. porro ex alia lanitzaros elegit. quosdam constituit 'To$, qui in tabernaculis servirent. pueros ex omnibus elegit octin- "nos, eosque in peregrinorum cohortem submisit. filiam regis Da- dis non, quemadmodum rex hic petierat, uxorem duxit: haud tamen uto post eam in suum cubiculum accersivit perempto rege Davide. 'Potem autem huius, qui fuerat filius adhuc infans prioris regis, Jud se habuit Crato. regis autem Davidis filius iunior, nomine Geor- "*, eum Adrianopolim venisset, ad Mechmetae religionem conversus t. assumptus Turcorum moribus non multo post captus est ab rege " eum patre et fratribus. Nam missis litteris consobrina Davidis Bis, uxor Chasanis, vocabat aut regis filium ant patruelem eius Ale- um Comnenum ex Mitylenis. et litteras quidem quibus significa-
Chaleocondylas. . 32
408 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
βασιλέως ἢ ὃ ἀνεψιὸς αὐτοῦ, ὡς εἴρηται, ἀφίξηται πρὸς τὴν δέσποιναν τὴν γυναῖχα τοῦ αχροῦ Χασάνη οὖσαν. ny. ρισς δὲ ταῦτα τὰ γράμματα ὃ πρωτοβεστιάριος Γεώργιος ἐκι- τρόπῳ τἄλλα ἀγαϑῷ, ὅπως φανήσεται ὃ βασιλεὺς εἰς πίσιω. σιν ἰσως ἀγαϑήν, καὶ ἄλλως ἵνα μὴ ἀκουσϑῇ καὶ παρ᾽ ἄλλων" ὅπως ὃ πρωτοβεστιάριος ὄχρυψε τοῦτο, φοβούμενος τὸν τε
P. 265 αὐθέντη τὸν μέγαν καὶ τὸν πάσιαν ῃαχουμούτη, καὶ sajy
Β
1461
κακῶς ὅ πρωτοβεστιάρεος παρὰ τοῦ μεγάλου αὐϑέντου. xai διὰ τοῦτο δέδωχε καὶ τὸν χάρτην πρὸς τὸν μέγαν αὐϑόντη.
τὰ μὲν οὖν γράμματα δεξάμενος ὃ βασιλεὺς xai νόῳ λοβὸν!
καϑίστατο ἐς ὑποψίαν, καὶ αὐτοὺς συλλαβὼν τὸν τε doll βασιλέα καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ σὺν τῷ ἀνεψιῷ καϑεῖρξε. καὶ τὴν μὲν ϑυγατέρα ἐς κοιτῶνα αὐτῷ μετεπέμψατο, ἔχων δὲ αὐτοὺς ἐν πέδαις, o. πολλῷ ὕστερον ἀπαγαγὼν ἐς Βυζάντιον διεχρὴ-
σατο. τοὺς μέντοι παῖδας τοὺς ἀπὸ ἄστεως xai ἀπὸ τῶν πε.)
ριοίκων χωρέων τοὺς μὸν νεήλυδας ταξάμενος κατέϑετο ἐς τὸν ἑαυτοῦ κοιτῶνα, τοὺς δ᾽ ἄλλους ἐν τοῖς ξαυτοῦ ὀπιτηδεύμαοι, τοὺς δ᾽ ἄλλους ἀπεχαρίσατο τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ xai τοῖς ἀρχονοι. τὰς δὲ χύρας τὰς μὲν ἐν τοῖς αὑτοῦ κοιτῶσε χατέϑετο, τὰς
dà ἀπεχαρίσατο, καί τινας ἐξ αὐτῶν τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ an-?
στόλλετο, ἐνίας δ' ἔν τινε ὀλίγῳ καιρῷ καὶ ὑπανδρεύσατο. Τοῦ μέντοι χειμῶνος τούτου βασιλεὺς διατρίβων ἐν roi;
batur ut unus ex filiis regis Davidis aut patruelis eius, ut dictus est, veniret ad dominam, quae uxor erat Chasanis Longi, tradideraot regí. nam litteras istas dedit protovestiarius Georgius curatori, mo- ribus caetera non improbo, ut appareret regi talis quali fdesdom esset in quibusvis. praeterea ne innotesceret quomodo protovedtia- rius rem hanc celasset, timens authentem sive imperatorem mignon et bassam Mechmetem, ne re cognita poenas daret authenti magno protovestiarius. apropter literas magno authenti obtulit rex li- teris acceptis et lectis nihil boni suspicabatur. | comprehendi itaque iussit Davidem regem et filios eius una cum patruele, quos omae in custodiam dedit. caeterum filiam in suum cubiculum accersibat cum autem 608 aliquanto tempore in custodia asservasset, tanden abductos Byzantium necavit. pueros quidem ex urbe et ab locis urbi finitimis allectos, in peregrinorum album conscribens, ad suum cobi culum ordinabat. quosdam praeterea tradidit in, disciplinam, ut Tor- corum studiis imbuerentur. reliquis filiis suis et satrapis dono de-
dit virgines, quasdam quoque per sua cubicula disposuit, quasdam -
amicis donavit, quasdam vero filiis suis misit, necnon quasdam bre: tempore maritis coniuuxit.
Ea autem quae sequebatur hieme, in regni sede manens, vca-
DE REBUS TURCICIS L. ΙΧ. 499
wroU βασιλείοις μετεπέμπετο Βλάδον τὸν Ζρακούλεω παῖδα, ακίας ἡγεμόνα, ἔχων παρ᾽ δαυτοῦ τὸν νεώτερον αὐτοῦ ἀδελ.- ὃν, παιδικὰ τε αὐτοῦ γενόμενον καὶ διαιτώμενον παρ᾽ αὖ- j. ξυνηνέχϑη δὲ καὶ αὐτῷ βασιλεῖ ξυγγενέσϑαι τῷ παιδὲ τῷδε γυλομένῳ, ὅτε πρῶτον παριὼν éni τὴν βασιλείαν ἐστέλλετο 4 Καραμᾶνον, ὀλίγου ὑπ’ αὐτοῦ ἀποθανεῖν. cg γὰρ ἐρῶν ῦ παιδὸς ἐκάλει ἐς ὁμιλίας, καὶ φιλοτιμέαν αὐτῷ προπέγων Att ἐπὶ τὸν κοιτῶνα. ὁ μέντοι παῖς οὐδὲν τε τοιοῦτον δο.. ὖν ng0g τοῦ βασιλέως πείσεσϑαι, δώρα τὸν βασιλέᾳ &nigs- ὑμενον αὐτῷ ἐς τοιοῦτόν τε πρᾶγμα, ὠπεμάχετό τὸ καὶ OU. υγεγινώσκετο ἐς τὴν συνουσίαν βασιλέως. xai ἄχοντης ἐφίλει, πασώμενος ὃ παῖς μάχαιραν παίει τὸν βασιλέα κατὰ τὸν μηρόν, u οὕτω φεύγων αὐτίκα, ὅποι προεχώρει αὐτῷ, ᾧχετο. βασι- ως μέντοι οἱ ἰατροὲ ἐάσαντο τὸ τραῦμα, ὃ δὲ παῖς ἐπὲ ἔνδρον αὐτοῦ που ταύτῃ ἀναβὰς ἐχρύπτετο. ὡς δὲ συσκευα-- μένος ὁ βασιλεὺς ἀπῇξει, ἐντεῦϑεν καταβὰς ὅ παῖς ἀπὸ τοῦ D ἰόνδρονυ καὶ διαπορευόμενος οὐ πολλῷ ὕστερον ἀφίκετο ἐπὲ tà; ϑύρας, καὶ παιδικὰ ἐγένετο βασιλέως. χγρῆσϑαι δὲ vo- ζει οὐχ ἧττον τοῖς ἐς τὴν ξαυτοῦ δίαιταν τραπομένοις" τού.-- 6; μὲν γὰρ αἰεί τα συγγινόμενος συνδιατρίβειν νύκτωρ καὶ 4 ἡμέραν, τοῖς δ' ἀλλοφύλοις οὐ πᾶνυ τι χρῆσϑαι νομέ- tat βασιλέα, ελλ᾽ ἐπὶ βραχύ. τούτον δὲ τοῦ παιδὰς τῷ
11. ὡς δ' ἄχογτα ὃ 20. συγγενόμεγος P
it Bladum Draculis filium, ducem Daciae. nam huius fratrem iunio- m apud se habebat, eoque per amorem turpiter abutebatur, et in um convictum adbibebat. discordia autem vehemens inter regem puerum istum exorta est, cum primo eum sibi turpi amore fla- anti obnoxium esse vellet. nam cum primum venisset in regiam, legatus est ad Cardmanum, quia regem propemodum interfecerat. In enim amore ardens puerum vocaret ad coitum , eumque illece- is et praebibendo delinire satageret, postremo in cubiculum accer- us est. puer cum putaret se nihil huiuscemodi ab rege passurum, ieter spem cernit regem in turpe hoc facinus velle prorumpere. run puer reluctabatur, nec regem admittebat. rex vero oscula ebat repugnanti et invito puero. puer igitur vagina gladium ex- hit, regis femur graviter vulnerat; et celeri fuga continuo sibi 1uluitL chirurgi autem vulnus regis curabant. puer vero conscensa ore ibidem occultabatur. ut autem rex collectis omnibus disces- at, eliam puer descendens ex arbore et iter faciens non multo it rediit in ianuas regis, eiusque concubinus factus est. rex ne quidem abstinet qui euam religionem sequuntur: nam cum bis uper diu noctuque conversatur. caeterum alienigenis non multum
. - — Ὅτ — 4 -—
b. -- τὰν Ὁ ν»οι.. a Y
OF "m zNÀÓ bu J oRY OxFrofnD
500 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἀδελφῷ Βλάδῳ ἐπέτρεψε βασιλεὺς τὴν 4axíag ἡγεμονίαν, | V.207 καὶ συμβαλλομένου βασιλέως ἐπήλασέ τὸ καὶ κατέσχε τὴν | ἡγεμονίαν Βλάδος ὃ Ζραχούλεω παῖς. eg δὲ ἐπὶ τὴν ἡγε. ! povíay ἀφίκετο, πρῶτα μὲν ἑαυτῷ δορυφόρους ἐποιεῖτο καὶ . P. 266 ὁμοδιαίτους, μετὰ δὲ μεταπεμπόμενος ἕνα ἕχαστον τῶν τῆ" | χώρας ἐπιφανῶν ἐς τὰς τῶν ἡγεμόνων μεταβολὰς δοχούγτων μετεῖναι τῆς προδοσίας, πανοικὲ διέφϑειρέ τε καὶ drexüó- Ὁ πιζεν, αὐτὸν τε ἅμα καὶ παῖδας καὶ γυναῖκα xai ϑεράώκοτας, ὥστε ἄνδρα τοῦτον ἕνα ἐπὶ μέγα δὴ φόνου ἀνδρῶν ὧν ἡμεῖ; ἔσμεν ἐλάσαε ἐπυϑόμεϑα" ὥστε γάρ οἱ ἐμπεδῶσαι τὴν ἡπεῖν μονίαν, ἀνελεῖν αὐτὸν φασιν ἄνδρας τὸ καὶ γυναῖκας καὶ mi. δας ὀλίγον τινὰ γρόνον ἐς δισμυρίους. κχαϑιστῶντα δὲ χα- Àovg τινας αὐτῷ χστρατιώτας καὶ δορυφόρους, τούτους ἐδο- Βρεῖτο τοῖς τῶν ἀπογιγνομένων χρήμασί τε καὶ ὄλβῳ xai τὴ ἄλλῃ εὐδαιμονίᾳ, ὥστε διὰ βραχέος ἐπὲ μέγα ἀφικχέσϑαι μι 15 ταβολῆς καὶ καινοτομηϑῆναε πάνυ τὰ Ζακίας πράγματα ὑπ) τούτου τοῦ ἀνδρός, καὶ Παίονάς τε ovx ὀλίγους, οἷς μετεῖ. ναι édoxss ὁτῳοῦν τῶν πραγμάτων, καὶ τούτων οὐδενὺς φει- δόμενος φόνον δὲ μέγιστον εἰργάζετο. ὡς μὲν οὖν αὐτῷ ἐδυ- κει ἀσφαλῶς ἔχειν τὰ Ζακίας πράγματα, ἐβουλεύετο ἀπὼν στασιν ἀπὸ τοῦ βασιλέως. ἐτιμωρεῖτο μέντοε τοὺς ἀνδρα; τούτους γγώμῃ τοῦ βασιλέως, ὡς ἂν αὐτῷ κρατύνοι τὴν dp-
1. μετέχειν ? 18. ἄλλους R 18. δτεοῦν ὃ an ὁπωσοῦν τούτου P
utitur rex. verum haud multo post pueri huius fratri, quem Walun nominant, Daciae principatum rex permisit. opera igitur regis alie- tus, accedens Bladus, Draculis filius, principatum Daciae occupari ubi primum in principatum promotus est, hastatos delegit, quot in convictum adhibitos corporis sui custodes designavit. deinde vo- cans singulos qui in ea regione dignitate excfllere videbantur quo que putabat, si dux inutandus esset, proditionis consilia agitaturoꝶ, hos, inquam, omnes cum tota familia leto dedit et palis affixit, n« liberis uxoribus famulisque eorum parcens. adeo vir ille maximas omnium, quos novimus, caedem et stragem hominum fecit. nam v sibi constabiliret Daciae principatum , fertur occidisse brevi tempor circiter viginti milia virorum et mulierum puerorumque. cum auttc pulchros et egregios quosdam delegisset milites et satellites, eos do- παραὶ opibus et divitiis, necnon reliqua felicitate quam ex caede il- lorum acquisivisset. itaque brevi tempore vir ille innovationem εἰ mutationem Daciae rebus induxit maximam. praeterea Paunones 5» paveos, quorum interesse putabat ut res Daciae quoquo modo beot jaberent, nulli parcens, tributo maximo onerabat. cum crederet D» ciae principatum iam satis firmum et tutum esse, consilium capieb-
DE REBUS TURCICIS L. IX. 501.
ἥν, καὶ μὴ μεταστάντων αὖϑις τῶν τῆς Δακίας ἀνδρῶν ngo- C voyrmy πράγματα ἔχοι, ἐπαγομένων αὐτῶν τοὺς Παίονας υμμάχους τε καὶ ἐπικούρους.
Ταῦτα μέντοι οὕτω διεπράττετο" τότε δὴ οὖν τοῦ χει- voc, ὡς ἠγγέλλετο βασιλεῖ τοῦτον νεωτερίσαι διανοούμενον πύστασιν βουλεύεσθαι, ἐπὲ Παίονας τραπόμενον συντίϑεσϑαι εἰνοις καὶ συμμαχίαν ποιεῖσϑαι.,, δεινόν τε ἐποιεῖτο, καὶ íiunov ἄνδρα εὐδόχιμον τῶν ϑυρῶν αὐτοῦ, γραμματιστὴν Apa, μετεπέμπετο ἐς τὰς 9vgag, ὡς ἣν ἀφίκηταί οἱ éni i6 ϑύρας, ἄχαρι μὲν οὐδὲν πρὸς βασιλέα πείσεται, ἀγαϑὰ P χαὶ εὔνοιαν ἀναχτώμενος οὐχ ὑπερβαλεῖται αὐτὸν βασιλέα, D ὑνοῶν ἐς τὰ τοῦ βασιλέως πράγματα. ταῦτα μὲν ἐπιτείλας πέμπεν ὡς τοῦτον Καταβολινὸν γραμματέα τῶν ϑυρῶν. Xa- οὐζὰ δὲ τῷ ἱερακοφόρῳ λεγομένῳ, ὃς παρὰ τὸν Ἴστρον διέ- ἄγε διοικεῖν χώραν οὐκ ὀλίγην καὶ Βιδίγης ὕπαρχον εἶναι, (09a ἐκέλευε πέμπων, δόλῳ εἰ δυνήσεται ἀγαγεῖν τὸν a»- ἴα, αὐτῷ χαριεῖσθαι μεγάλως, εἴτε δόλῳ εἴτε τρόπῳ ἄλλῳ it δυνήσεται συλλαβεῖν. οὗτος μὲν οὖν παραγγείλας τῷ Ῥαμματιστῇ ἐς τὴν σύλληψιν τοῦ ἀνδρὸς ἅττα ἐδόκει σφίσι θυλενυμένοις πρόσφορον εἶναι, συμπροπέμποντε αὐτὸν τῷ lide ὑπείσειν ἐνέδρας προλοχήσαντα αὐτοῦ ταύτην τὴν ὕραν, οὕτω ποιεῖσϑαι τὴν σύλληψιν, σημαίνεσϑαι δέ οἱ, ἐπὰν P. 261
21. ὑποίσειν P
iomodo ab rege descisceret. sententia autem Dacorum graviter idum angebat. timebat enim, si ipse confirmato nunc Daciae prin- »lu quid contra regem molitus fuisset , ne negotia sibi facesserent c, adducentes Pannones socios et auxiliares.
Haec quidem in hunc modum acta sunt. ea autem hieme ut Dliatum est regi Bladum novarum rerum esse cupidum, et delibe- * quà ratione ἃ se deficeret, et. conversum ad Pannones cum iis Mere interposito societatem coivisse, haec, inquam, accipiens valde 9 indignatus est. misit itaque virum satis spectatum, ianuarum ^am, virum Graecum, ad Bladum, qui hunc moneret ut ad ianuas "deret, quodsi veniret, fore ut maximam gratiam iniret apud re- D, praeterea bona plurima ferens nunquam beneficiis regem eupe- € posset, si rebus regis favere pergeret. cum huiusmodi manda- Catabolinum scribam ianuarum ad Bladum proficisci iubet. Cha- "ae vero , quem Hieracophorum nominabant, qui apud Istrum la- t ut administraret suo imperio regionem non modicam et Bidinae esset, praecepit ut clam, si dolo posset, Bladum ad se perduce-
addebat se ei gratificaturum vel maxime, seu dolo seu alio "*is modo istum virum cepisset. Chamuzes igitur unae«gum scriba
502 LAONICI CHALCOCONDYLAE
μέλλῃ ἀποχωρεῖν, τὸν γραμματιστήν, ταῦτα ποιοῦντος iu vov, καὶ τὴν ὥραν ὑὕποσημαίνοντος ἐν ἦ ἀποχωροῦντα αὐτὸν ἔδει συμπροπέμψαι τὸν Βλάδον, προελόχησεν αὐτοῦ ταύτην τὴν χώραν ὃ Χαμουζᾶς. λάδος δὲ σὺν τοῖς περὶ αὐτὸν ὡπλισμένος, ὡς συμπρούπεμιπο τὸν ϑυρῶν τῆς αὐτῆς ἡγεμύγα" καὶ τὸν γραμματιστῆν, ἐνέπεσέ τε ἐς τὰς ἐνέδρας, ταὶ ὡς ὄγνω, τούτους μὲν αὐτίχα διαχελευσάμενος συλλαμβάνει xai τοὺς ϑεράποντας, ὡς δὲ ἐπήει ὃ Χαμουζᾶς͵ ἐμαχέσαϊ τε | ἀξίως λόγου, καὶ τρεψάμενος αὐτὸν τε ἐζώγρησε xai τῶν ἔλλυν —— B διαφυγόντων διέφϑειρεν oU. πολλούς. τούτους μὲν ὡς Loy V. 208 σύμπαντας ἀπαγαγὼν ἀνεσκολόπισεν, ἀχρωτηριασάμενος τοὺς ἄνδρας πρότερον, Χαμουζᾶν δὲ iui ὑψηλοτέρου oxümw | ποιησάμενος, τὴν τε ϑεραπείαν ἅμα τοῖς ξαυτοῦ δεσπόταις — τὰ αὐτὰ ταῦτα ἔδρασε. μετὰ δὲ ταῦτα αὐτίκα σερατὸν πα- 14020a0xsvacdpsvog ἦ δύναμις μέγιστον, ἤἥλασέ τε αὐτίχα ἐπὶ!" τὸν Ἴστρον, καὶ διαβὰς ἐς τὰ ἐπὶ τάδε χωρία τοῦ [oum — καὶ χώραν τοῦ βασιλέως nucovd/! τε ἅμα παισὲ καὶ γυναιξὶ διόφϑειρε, καὶ οἰκέας ἐνεπίμπρα, πῦρ ἐνιεὶς ὅποι προσῆει. καὶ μέγιστον ἐργασάμενος φόνον ἀπήλαυνεν ὀπίσω énl “Ζακίας
3. προσελόχησεν P 10. μέντοι οὗς ἢ
consilia tractàbat, qua ratione imperata opportune ad rem conferrent. visum igitur est hoc esse consultissimum, ut comitanti Blado scribam iu sua regione insidias ponerent, eumque hoc modo per insidias ex- ciperent. sed convenit ut scriba, quando vellet redire ad regem, digressus a Blado, significaret. scriba quemadmodum decretum ent fecit; horam, qua abiturus esset ad regem comitante Blado, indicant. quapropter insidias, eo loci quo profecturus erat Blado, struxit Cba- muzes. Bladus itaque armatus cum suis, prosequens scribam et ia- nuarum ducem, in insidias praecipitatus est. quas ubi cognovit, suot illico exhortatione firmavit et ministros capit. Chamuzes autem acce- dens pugnavit perquam fortiter. tandem Chamuzem in fugam ver- sum capit; et reliquis fugientibus, evenit ut non multi perirent hoi igitur omnes, quos vivos comprehenderat, àbduxit et palis adfixit. caeteram antequam capitali supplicio subderentur, mutilati sunt, et- tremis corporis partibus praecisis. Chamuzem altiori quam reliquo cruci affixit. hoc autem ideo factüm est a Blado, ut suis ezempium proponeret, ne quando similia tentarent, quasi similia passuri. bis ita gestis exercitum conscripsit quam potuit maximum, et illico ad Istrum raptim agmen duxit; quem trailclens venit in loca [stro fini- tima et in regionem regis, quam uno impetu, caesis liberis et ποῦ lieribus, misere evastavit. domos villasque incendit, ubicunque p^. tuit ignem iniiciens. cum autem caedem fecisset maximam, tandem reversus est in Daciam.
DE REBUS TURCICIS L. IX. 503
Ταῦτα μὲν οὖν εἷς ἠγγέλλετο βασιλεῖ ἸΠεχμέτῃ, τούς τὸ τρέσβεις αὐτοῦ διαφϑαρῆναι ὑπὸ Βλάδου τοῦ Zaxíag $yeuó- C ος, καὶ Χαμουζᾶν ἄνδρα εὐδόκιμον τῶν βασιλέως ϑυρῶν Wro ἐν οὐδενὲ λόγῳ ἀποθανεῖν, ἤχϑετο μὲν οἷα εἰκός, καὶ Ἰεινότερα ἐποιεῖτο εἰ ἄνδρας αὐτῷ τοιούτους περιόψεται οὕτω Ππαφϑαρέντας, κἀκεῖνον εἰς τοῦτο ὕβρεως ἀφικόμενον ὥστε xad rovc πρέσβεις αὐτῷ διαχρήσασθαι, μὴ τιμωρήσεται τὸν qó- '0y ἐκείνων τῶν αὐτῶν εἰσπραττόμενος τὸν τῆς Ζακίας ἦγδ- μόνα" ἤχϑετο μέντοι καὶ τόδε, ὅτε τὸν Ἴστρον διαβάς σὺν χειρὶ πολλῇ καὶ ἐμπρήσας τὴν βασιλέως χώραν καὶ φόνον τῶν τε ὁμοφύλων αὐτῷ ἐργασάμενος ὀπίσω ἐλαύγοι. πολλῷ δὲ τούτων δεινότερα᾽ ἐποίει, τοιαῦτα τοὺς ξαυτοῦ πρέσβεις Ὁ ἐργάσασϑαι. ὅϑεν δὴ ἁπανταχῇ περιαγγέλλων τοῖς τὸ agt- cuc καὶ τοῖς ἄλλοις κατὰ λόγον προηγόρευθ καλλίστῳ κό- σμῳ ὁλαύνοντας καὶ ἐξωπλισμένους παρεῖναι αὐτῷ τὰ στρα- τεύματα ἐξελαύνοντι. τὴν μὲν οὖν στρατιὰν οὕτω παρεσκευά- ζετο ἐπὲ τοὺς Ζακούς" λέγεναι dà xai τόδε, ὃς ἹΠαχουμούτῃ τῷ ἡγεμόνι, ὅτι τῆς ἀγγελίας πρότερον τούτων ἔτι ἀφικομέ-- γῆς περί τὸ τοῦ φόνου τῶν πρέσβεων καὶ Χαμουζᾶ τοῦ ὑπάρ- Xv καὶ τοῦ ἐμπρησμοῦ τῆς χώρας, οὔτε εὑρῶν παρὰ βασι- Ma ἀπηγγέλλετο τὰ γενόμενα παρὰ Δακῶν ἐς τοὺς βασιλέως ἄγδρας, καὶ χαλεπῶς ἤνεγκε. λέγεται δὲ ὡς καὶ πληγὰς ἐνέ- βαλε τῷ ἀνδρύ.ς νομέζεται δὲ καὶ τοῦτο ἐς τὰς ϑύρας τοῦ P. 268
21. περὲΡ
Haec ut allata sunt ad regem Mechmoetem, nempe legatos suos foede a Blado Daciae duce peremptos, et Chamuzem, virum inter lanuas primarium, adeo contemptim et ignominiose periisse, dolorem εἰ maerorem regi moverunt quemadmodum verisimile est. illud au- lem longe gravissimum ducebat, si despiceret viros tantos talesque quos amisisset, nec ultionem exigeret, praesertim cum eo iniuriarum εἰ contumeliae processisset Bladus ut nec ab legatis violandis ab- Minuerit. dolebat praeterea regi, Bladum Istro transmisso magna "inu suam regionem incendisse, et magna suorum caede edita in Daciam rediisse. verum quod tanta crudelitate legatos suos tractas- el, reliquis maius et atrócius iudicabat. itaque edixit, annuntians »ptimatibus suis et aliis, ut quam pulcherrime armis instructi cum "ercitibus adveniant , atque una secum in militiam proficiscantur. et quidem hoc pacto expeditionem contra Dacos suscepit rex. fe- "Unt praeterea. Mechmetem ducem, antequam caedes legatorum et Chamuzis praefecti et regionis incendium nuntiaretur, indicasse regi luae fecissent Daci viris regiis. quibus auditis graviter indignatus et; etiam viro qui haee exposuerat, verbera inflixit. nec enim turpe
504 LAONICI CHALCOCONDYLAE.
βασιλέως o9 πάνυ τε αἰσχρὸν εἶναι, τούτους ovg dab dr δραπόδων καὶ μὴ Τούρκων παῖδας αὐτῷ ἐς τὴν ἀρχὴν πα- θαγενομένους. κήρυκας μέντοι πέμπων ἁπανταχῇ ἐκέλευεν αὐτῷ παρεῖναι τὴν στρατιὰν ἐξωπλισμένην καλῶς, καὶ τοὺς ἱπποδρόμους αὐτῷ ἔπεσϑαι ξύμπαντας ἐς τήνδε τὴν στρα-" τείαν. οἱ δὲ τοῦ βασιλέως κήρυκες οὗ τὰς ἀγγελίας φέρο»- τες αὐτῷ ἐς τὴν χώραν xaé οἱ ἄγγελοι, ἐπειδαν τε γεώτερον ξυμβαίνοι, ἐπὶ τὰς ϑύρας ἀφικνούμενοι τα χίστῳ δρόμῳ Vu Βγων πάνυ ἡμερῶν μεγίστους δρόμους διανύουσιν ὧδε. um ὃν ἂν ἐν τῇ ὁδῷ διελαύνων ϑεάσηται, τὸν μὲν ἱππέα asini ἀπὸ τοῦ ἵππου καταβιβάζει, αὐτὸς δὲ ἀναβὰς ἐλαύνει zou κράτος, καὶ ὃ ἵππος ἐς τόδε διανύσαι οἷος τα ἦν. μετὰ ὃ ἄλλον οὐὑράμενος καταβιβαάζει, τὸν δὲ ἵππον τὸν πρύτερον πα- ραδίδωσι τῷ ἀνθρώπῳ. καὶ οὕτω βραχὺ διαναπαυόμενοι μὲ. γιστον διανύουσι δρύμον. ἐζώννυντο δὲ καὶ τὸ σῶμα ἅπαν, δ΄ εὗστε μὴ ἄγαν πονεῖν͵ ἢ κάμνειν σφίσι τὸ σῶμα, énei ϑέοιπι, καὶ ὠπὸ Πελοποννήσου ἐς ᾿Αδρεανούπολεν κήρυκας ἴσμεν ὃ πέντε ἡμέραις ἀφικομένους, ὁδὸν πεντεκαίδεκα ἡμερῶν drip ἱππεύοντι ἐς τὰ μάλιστα. καλοῦνται δὲ οὗτοι οἱ κήρυκες οἱ- λώκιδες. Ὰ Ἔπεί τὸ δὴ τὰ στρατεύματα παρεσκεύαστο τῷ βασιλεῖ, Céni Ζακίαν ἐστρατεύετο ἦρος εὐθὺς ἀρχομένου. μέγιστον δ΄
1. ἐς τούτους τοὺς /9. διαγοοῦσιν R, διατελοῦσιν Ρ [!. καταβιβάζειν P ἐλαύγοι P
habetur in iànuis regis flagris caedere eos quos ex mancipiorum 58" mero nec de Turcorum filiis in regnum suum transtulerit. rex ij- tur per universum regnum dimittens praecones edixit ut esercito bene instructi et armati ad se adveniant; equites praeterea omnt ad hanc expeditionem concivit. praecones regii, qui regis voluni- tem per universam regionem munliant, et nuntii, si quid novarum rerum inciderit, ad ianuas regis festinant, et citissimo | grada int
aucos dies maximos cursus peragunt. si quis ex eorum numero in itinere eqdum cernit, equitem confestim ex eo deponit; conscenden- — que ipse equum iter maturat, impellens equum quantum potest. de- — | inde si alium invenerit, eundem similiter conscendit, et equum fab- — ' gatum isti homini tradit. et in bunc modum equos quieti tradeotes — , maximos conficiunt cursus. corpus totum cingunt, ne doleat vel δες "; grotet corpus quando currunt. ex Peloponneso Adrianopolim scimu | regios praecones venisse intra quinque dies. δος iter intra decez et quinque dies eques aegre peragere potest, etsi mazime festinet. 5i praecones nominantnr ulacides.
Copiae universae regis cum instructae convenissent, primo vtr
DE REBUS TURCICIS L. IX. 505
τοῦτον στρατὸν γενέσθαι φασί, δεύτερον μετά ys τὴν ἐς τὸ V. 100 Βυζάντιον ἐπέλασειν τοῦ βασιλέως τοῦδε. λέγεται δὲ τοῦτο τὸ στρατόπεδον κάλλεστον μὲν γενέσθαι τῶν ἄλλων στρατοπέ- do», καὶ κόσμον πολὺν παρέχεσθαι ἔστε τὰ ὅπλα σφίσι καὶ ἐς τὴν σκευήν, γενέσϑαι δὲ ἀμφὲ τὰς πέντε καὶ εἴκοσι μυ- ριάδας στρατοῦ. καὶ τοῦτο λογίζεσθαι ῥᾳδίως ἀπὸ τῶν τοῦ πόρου τοῦ Ἴστρου ἐμποριστῶν, ὧν ἐξωνησαμένων ἀπὸ βασι- λέως τὸν πορϑμὸν ἐς τριάχοντα μυριάδας χρυσίου στατῆρας, λέγεται χρήματα μεγάλα κερδᾶναι. κατὰ τὴν ἤπειρον ὃ στρα- τὸς ὁρμώμενος ἀπὸ Φιλιπποπόλεως, κατὰ dà ϑάλατταν πληρωώ- D σας τριήρεις ἀμφὲ τὰς εἴκοσι καὶ πέντε καὶ πλοῖα εἰς ξκατὸν καὶ πεντήκοντα, ἐπορεύδτο εὐϑὺ τοῦ Ἴστρου dg διαβησόμενος διὰ τῆς Βιδίνης πόλεως. ἐχέλευε δὲ πλέειν ταῦτα τὰ πλοῖα διὰ τοῦ Εὐξείνου πόντον ἐπὶ τὸν Ἴστρον. καὶ ὃ στόλος, ὡς ἐνετέλλετο βασιλεύς, διὰ τοῦ Πόντου ἐπέπλει ἐς τὸ τοῦ Ἴστρου στόμα, καὶ ὡς ἐς τὸ στόμα ἐγένετο, ἀνήγετο ἐπὲ τοῦ ποαμοῦ ἐπὶ τὴν Βιδίνην. καί ποι καὶ ἀπόβασιν ποιησάμενος
ὃ σιύλος τάς τὸ οἰκέας ἐνεπίμπρα, καὶ &xate τὴν τε Πραΐλα- fo» πόλιν τῶν Ζακῶν, é» f καὶ ἀγορὰν παρέχονται βελτίω ἀπασῶν τῶν ἐν τῇ χώρᾳ, πῦρ ἐνιέντες ἐνέπρησαν. εἰσὲ δὲ Ῥ. 269 αἱ οἰκίαι ξύλιναι ὡς τὸ ἐπίπαν. zfüxeg γὰρ ὡς ἐπύϑοντο βα- σιλέα ἐπιέναι ἐπὲ σφᾶς, τὰς μὲν γυναῖκας καὶ παῖδας ὑπεξέ-
e . "ofectus est contra Daciam. tradunt hunc exercitum regis fuisse naximum, et secundum magnitudine ei quem contra Byzantium luctarat iste rex. verum constat illum exercitum fuisse reliquis "ulchriorem, et plurimum momenti tum in armis tum in reliquo ielli apparatu habuisse. 60 autem tempore in armis habpit rex irciter viginti quinque myriades hominum. huius numeri facile hiri potest ratio ex Istri traiectu. nam publicani Istri traiectum merant ab rege, numerantes triginta myriades aureorum staterum: nterim tamen constat eos opes maximas esse lucratos, per con- inentem deinde exercitus profectus est ab Philippopoli. implens ero triremes circiter viginti quinque et naves circiter centum et quin- uaginta, mari recta subvectus est ad Istrum quasi iter facturus per idemam. iussit tamen ut istae naves per Euxinum pontum ad Istrum ontenderent. et quidem classis, quemadmodum praeceperat rex, per ontum ferebatur in Istri ostium. — ubi Istri oram attigit, adverso umine navigavit Bidenam, ubicunque egrediebantur navibus, incen- ebant aedificia et comburebant. Prailabum urbem Dacorum, quae otius Daciae forum erat celeberrimum, iniecto igne concremarunt. leraque autem istius regionis aedificia lignea sunt; hinc fit ut fa-
506 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ϑεντο, τὰς μὲν ἔς τὸ ὅρος τὸ Πράσοβον, τὰς δὲ ἐς moly- γὴν . . . τοὔνομα, ἐς ἣν κύκλῳ περιιὼν ἐνετήρει καὶ ἐφύ- λαττε, καὶ τὸ ἕλος ἐχυρώτατον ἐποιεῖτο, καὶ ἐν ἀσφαλεῖ χα- ϑίστησι μάλιστα. τὼς Ó' αὖ xai ἐς τοὺς δρυμῶνας, οὖς χα- λεπὸν ἐστι διιέναι ἀνδρὶ ἐπήλυδι καὶ μὴ ἐπιχωρίῳ πυκχρῦ.5 τατοι γὰρ ὄντες, καὶ δένδροις καταπεφυτευμένοι nvxyoit, ὡς ἥκιστα παρέχονται διὰ πολλοῦ βάσιμον τὴν εἴσοδον. τὰς μὲν Bov» γυναῖκας καὶ παῖδας οὕτως ἐξέϑεντο, αὐτοὶ δὲ συναϑροι- σϑέντες ἐς τὸ αὐτὸ εἵποντο Βλάδῳ τῷ ἡγεμόνι. καὶ ἐς ὅνι μοίρας ἐπιδιελόμενος τὸν στρατὸν τὸν μὲν εἶχε παρ᾽ ἑαυτῷ Y τὸν δὲ ἔπεμπεν ἐπὶ τὸν τῆς μελαίνης Πογδανίας ἡγεμόνα, ὡς ἣν ἐσβαλεῖν ἐκεῖνος πειρῷτο, ἀμυνόμενοι μὴ περιΐδωσιν ἐσβα" λόντα ἐς τὴν χώραν. O0 γὰρ τῆς μελαίνης ταύτης ΤΠογδανίες ἡγεμὼν διενεχϑεὶς ἐπολέμει τῷ Βλάδῳ dnó αἰτέας τοιᾶσδε καὶ πρέσβεις πέμπων παρὰ βασιλέα Ἰεχμέτην ἐπεκαλεῖτο, t καὶ συνάρασϑαι τὸν πόλεμον ἔφασκεν ἕτοιμος εἶναι. βασι- λεὺς μὲν οὖν ἠρέσκετό τὸ τοῖς τοῦ ἡγεμόνος τούτου λόγοις, Cxal ἐχέλευεν οὕτω ποιεῖν τὸν ξαυτοῦ στρατηγόν, συμμέσγοντα τῷ ναυάρχῳ ἐς τὸν ποταμὸν πολιορκεῖν τὸ Κελίον πόλεν οὕτω καλουμένην τοῦ Βλάδου, ἐπὶ τῷ στόματι τοῦ ποταμοῦ. 05 μέντοι ἡγεμὼν οὗτος συλλέξας στράτευμα ἀπὸ τῆς χώρας itt ἐπὶ τὸν βασιλέως στόλον εὐθὺ τῆς Κελίου πόλεως, συμμίξων
cile ignem admittant. Daci ubi acceperunt regem cum copiis adre- sum se pergere, liberos et uxores collocarunt quasdam in moalea Prasobum, quasdam in oppidulum nomine « « « « quod circulo velat. circumiens muniebat et custodiebat. etiam palus sive lacus paluitri id oppidulum vel in primis et tutissimum et munitissimum praes bat. quasdam praeterea abdidere in querceta regionis, quae transire difficile est viro peregrino, qui non sit indigena. «lensissima enim et arboribus consita densis, plerumque inaccessa et invia. mulieres qui- dem et liberos, quemadmodum dixi, in loca tuta contraxere. viti vero in unum collecti sequebantur Bladum ducem ; qui secernens oni- versum exercitum in duas partes, alteram quidem ipse detinuit, alte- ram vero ire iussit contra Nigrae Pogdaniae principem, ut si is co- naretur in Daciam irruere, fortiter resisterent, nec omitterent In eius regionem hostilem incursionem facere. nam inimicitiae inter- cesserant inter Nigrae Pogdaniae principem et Bladum. quapropter bellum inter ipsos ardebat. cuius haec causa perhibetur. princepi Nigrae Pogdaniae missis legatis hortabatur regem Mechmetem a bellum inferendum Blado; quem quo magis moveret, pollicebatur se suas copias eius copiis iuncturum. regi grata erant quae princeps iste afferebat. proinde iussit ut promissa ad rem. conferret, et ezet-
DE REBUS TURCICIS L. IX. 507
τῷ ναυάρχῳ. καὶ ónsí τε συνέμισγε τῷ βασιλέως στρατῷ, ἐπολιόρκουν ἀμφότεροι τὴν πόλιν, καὶ προσβάλλοντες ἐπὲ ἡμέ- ρας συχνὰς ἔξεχρούσθησαν καὶ ἀπέβαλον ὀλίγους τινὰς. ὧς δ᾽ oV προεχώρδε ἢ τῆς πύλεως αἵρεσις, ἀπεχώρουν ἤδη ξκά- τεροι. ὃ μὲν οὖν μέλας Πόγδανος Tiv ὁμόσε ὡς ἐσβαλῶν
ἐς τὴν τῶν Δακῶν χώραν, ἐχωλύετο δὲ ὑπὸ τῆς μιᾶς μοίρας V. 210
τοῦ στρατοῦ, ἥτις ἐτέτακτο ταύτῃ φυλάσσειν τὴν χώραν. Ὁ Βλάδος δὲ αὐτὸς ἔχων τὴν μείζω μοῖραν τοῦ στρατοῦ ἐπο- ρεύετο διὰ τῶν δρυμώνων, ἐχδεχόμενος ἰδεῖν ὕπου χωρήσει ὃ τοῦ βασιλέως στρατός. βασιλεὺς μὲν γάρ, ὡς τὰ στρατεύματα αὐτῷ διαβάντα τὸν Ἴστρον ἐγένετο ἐς τὴν Auxluv, ἐπέδραμεν οὐδαμῇ. οὐ γὰρ εἴα ὃ βασιλεύς, ἀλλὰ συντεταγμένῳ ἐπορεύετο τῷ στρατεύματι. ἐπορεύετο d^ εὐϑὺ τῆς πόλεως, ἐς ἣν yvval- xüg τὸ xa! παῖδας ὑπεκϑέμενοι oi “ὥκες αὐτοὶ εἵποντο τῷ βασιλεῖ διὰ τῶν δρυμώνων" καὶ ἥν τε αἀποσπασϑείη τοῦ στρατοῦ, αὐτίκα ὑπὸ τούτων διεφϑείρετο. ὃ μὲν οὖν βασιλεύς, ὡς οὐδεὶς ἐπιὼν ἐπηγγέλλετο αὐτῷ ἐς τὴν μάχην, οὔτε ἀπὸ Παιόνων παρεῖναι τῷ Βλάδῳ βοήϑειαν, ὠλιγώρει τε καὶ ἡμέ.- λει τοῦ χάρακος, καὶ τὸ στρατύπεδον ἐν εὐρυχωρίᾳ ἔπιπτε. Bladog τε γὰρ cg ἐπύϑετο τοὺς πολεμίους ἐπιόντας, ἔπεμ- nt» ἄγγελον ἐς τοὺς Παίονας λέγοντα τάδε. “ὦ ἄνδρες Παίο-
situm snum adderet navarcho prope flumen, et iuncto Marte obside- 'ent Celium urbem Bladi sic dictam et in ora fluminis sitam. at ?rinceps ille, ubi animum regis intellexit, conscripto exercitu de re- jione sua, pergebat ad classem regis, ut prope Celium urbem adiun. leretur regio navarcho. quo facto uterque urbem eam oppugnabant, umque eam capere annisi essent diebus sane plurimis, tandem re- 'ulsi sunt inde amissis paucis. cumque urbis oppugnatio parum pro- ederet, uterque abiit. Niger Pogdanus proficiscebatur quasi popula- urus Dacorum regionem. verum inhibitus est ab ea exercitus parte, [uae opposita ei fuerat, ut defenderet regionem, ne hostilia ab Pog- ano pateretur. Bladue cum maiore exercitus parte iter faciebat per ilvas glandiferas, exploraturus quanam contenderet regis exercitus, ex cum traiecisset copias Istrum, Dacorum regionem ingressus est; ec tamen eam populationibus urebat: nam ne id fieret, prohibue- at. caeterum instructo et composito agmine ibat ad eam urbem in uam Daci exponentes liberos et uxores sequebantur regem per quer- eta. si qui longius ab agmine regis fuerant progressi, ab Dacis ex- ipiebantur et extemplo peribant. rex cum nuntiaretur neminem ccedere qui praelii potestatem faceret, praeterea nec a Pannonibus lado auxilii quicquam esse, hostem contemnebat, et vallo commu- jre castra negligebat, quamvis ea in patente campo locasset. Bladua
508 LAONICI CHALCOCONDYLAE
veg, ὑμεῖς ἴστε nov ὡς ἡ χώρα ἡμῶν ὕμορὸός τό ἔστε τῇ ὑμε- τέρᾳ, καὶ παρὰ τοῦ "lorgov οἰκοῦμεν ἀμφότεροι. νῦν οὖν πυγνϑάνεσϑε, οἴομαι, καὶ ὑμεῖς τὸν βασιλέα Τούρκων μεγάλῃ χειρὲ ἐπιόντα στρατεύεσθαι ἐφ᾽ ἡμᾶς. καὶ ἣν τάδε κατα- Borotyausvog ὑπάγηταε ὡς τὴν Ζακίαν, τόδε ἐπίστασϑέ nov5 καὶ ὑμεῖς, ὡς οὔτε ἡσυχίαν ἄγοντες καϑεδοῦνται, ἀλλ᾽ ἐφ᾽ ὑμᾶς αὐτίκα ἐπιόντες στρατεύσονται, καὶ πράγματα ἔσται ὑπ αὐτῶν ἀνήκεστα ἐς τὴν ὑμετέραν χώραν ἱδρυμένοις. νῦν οὖν ὥρα ἐστὲ καὶ ὑμᾶς βοηϑοῦντας ἡμῖν ἀπαμύνειν, dg οἷόν τι μάλιστα, τὸν στρατὸν τόνδε ἀπὸ τῆς χώρας, καὶ μὴ περιορανὴ φϑείροντά τε τὴν χώραν xai ἐπικακοῦντα καὶ καταστρεφύμε- vov τὸ γένος ἡμῶν. ἔχει δὲ καὶ τοῦ ἡγεμόνος τοῦ ἡμετέρου ἀδελφὸν νεανίαν, ὥστε καϑιστάντα αὐτὸν ἡγεμόνα ἐς τὴν C Βλαχίαν, ἢν τι μὴ προχωροίη αὐτῷ ἑξκάστῳ κατὰ νοῦν." τὸν γάρ τοι τοῦ Βλάδου ἀδελφὸν νεανίαν, ὡς ἐστρατεύετο ἐπὶ 1 τὴν 4ακίαν, μεγάλως v6 φιλοφρονησάμενος ἐτίμησε, καὶ xor- μασι καὶ ἐσθῆτε ἐδωρεῖτο πολλῇ v& καὶ ἀγαϑῇ, καὶ ἐκέλευε πέμπειν ἐπὶ τὴν Ζακίαν λόγους, ἐπὶ τοὺς δυνατοὺς ἄγειν τὰ. πράγματα. ὅϑεν ἐπὶ εὐδαιμονίαν αὐτίκα γενόμενος ἔπρασσε πέμπων ὡς ἐκέλευδ βασιλεύς. 09 μέντοι ye προεχώρει αὐτῷ ϑ εὖτε προπέμποντι. ταῦτα ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου ἀκούσαντες οἱ
3. πυγϑάνεσϑαι P
ubi accepit ex nuntiis hostes accedere infesto agmine, nuntium misi! ad Pannones, talia dicentem “ὁ viri Pannones, vos , non dubito, ii- tis regionem nostram vestrae esse finitimam, et utrique habitamu affusi Istro. nunc autem , ni fallor , accepistis Turcorum regem m gna manu accedere, ut arma nobis inferat. si nunc Daciam vastarit sibique subegerit, scitote, haud cessabit tanto cardine rerum, verum continuo arma hostilia ad vos circumferet. nec dubito quin maxima hinc pericula vestram regionem incolentibus immineant. tempus igi- tur nunc postulat ut nobis auxilio sitis, ut, exercitum hostilem quam- primum e regione propulsemus. nec expectandum censeo, donec re- glonem nostram contuderit et penitus evastarit et gentem nostram sibi subiugarit. etiam ducis nostri fratrem maiorem rex habet: hunc principem Valachiae constituit. at opera danda est ne ei singula ex sententia succedant. nam Bladi fratrem iuniorem, cum arma contra Daciam vibraret, rex maximis studiis coluit magnisque honoribus af- fecit. opibus et vestitu multo eum virum donavit, hunc iussit set- mones serere cum Dacorum proceribus, ut ipse tandem potiretur re- rum summa. quapropter cum brevi in maguam felicitatem sit pro- motus, ut pareret regi, imperata fecit et Daciae proceres tentavit. nec tamen quicquam adhuc efficere potuit, verum repulsus est." Paa- nones cum haec audirent ex nuntio, dictis obtemperarunt, et prom
DE REBUS TURCICIS L. IX. 500
Παίονες ἐπείϑοντό τε τοῖς λόγοις, καὶ ὥρμηντο βοηϑεῖν xoi ἐς τὰ μάλιστα ἐπαμύνειν. συνέλεγον δὲ στράτευμα.
Καὶ οἱ μὲν ἐν τούτοις ἦσαν, βασιλεὺς δὲ προσελαύνων Ὁ σὺν τῷ στρατῷ ἐνεπίμπρα μὲν τὰς κώμας καὶ τὰ ὑποζύγια διήρπαζεν, οἷς ἂν περιτύχοι. καὶ ἀνδράποδα πάνυ ὀλίγα ἤγοντο ἐς τὸ στρατόπεδον οἱ ἱπποδρόμοι, αὐτοὶ δὲ μάλιστα διεφϑείροντο, εἴ nov τις αὐτῶν ᾿ἀποσπασϑειὴ ἀπὸ τοῦ στρα- τοπέδου͵ — BAadog δὲ λέγεται καὶ αὐτὸς ἐς τὸ τοῦ βασιλέως στρατόπεδον κατάσκοπος ἐσελϑεῖν καὶ περειῶν ἐπισκοπῆσαι ὡς ἔχει τὸ στρατόπεδον. οὐ πείϑομαι δὲ Βλάδον αὐτὸν δϑελῆ- σαι ἐς τοσοῦτον κίνδυνον ἀφικέσϑαι, ὡς παρὸν αὐτῷ κατα- σχῦποις πολλοῖς χρῆσθαι .. .. «.-.- ἐς τὴν ἐξήγησιν τῆς τόλμης αὐτοῦ. αὐτὸς μὲν ov» καὶ ἡμέρας ἐπελϑὼν ἐγγυτά.- p. 271 τῷ τοῦ στρατοπέδου ἐπεσκόπει r6 τὰς βασιλέως σκηνὰς καὶ ἣν Maxyovuovrtco xai τὴν ἀγοράν. ἔχων δὲ καὶ ἐλάττους νυ, 211 τῶν μυρίων ἱππέων (ἔνιοι δέ φασιν ὡς οὐ πλείους τῶν énva- χισχιλίων παρῆσαν αὐτῷ ἱππέων) σὺν τούτοις περὶ πρώτην φυλακὴν τῆς νυκτὸς ἐπελάσας εἰσέβαλλεν ἐς τὸ βασιλέως στρατόπεδον. καὶ Φδείματα μὲν πρῶτον ἐγένετο ἐν τῷ στρα- πέδῳ μεγάλα, στρατὸν μέγαν ἀλλότριον καὶ ἐπήλυδα οἷομέ- ὧν τῶν τοῦ βασιλέως ἐπιϑέσθαι σφίσι, καὶ αὐτός. καὶ όμιζον ἀπόλλυσθαι πάνυ, ἐς φόβον τε πολὺν καὶ δείματα
4i erant omnes ut Dacis suppetias ferrent, et hosti quam fortissime
esisterent.
Delecta igitur habito conscripserunt exercitum. his quidem Pan- ones erant occupati. rex autem hostili animo cum exercitu proce- ens, quacunque proficiscebatur, vicos incendebat , pecora diripiebat, uaecunque casus obtulisset. — equites regii mancipia pauca in castra ucebant: verum magis ipsi interibant, si quando ab agmine incautius vulsi fuerant. ferunt Bladum ipsum in regis castra speculatorem enisse et singula praesentem considerasse. non tamen mibi verisi- ile videtur Bladum voluisse tanto se committere periculo, cum plu- mis potuerit, qui praesto erant, uti speculatoribus. sed forsitan id mfictum est, ut viri audacia insignior ostentaretur. verumtamen ladus interdiu accedebat quam proxime ad hostilia castra, et ten- iria militum regisque, necnon forum contemplabatur. Bladus habe- it equites. pauciores quam decem milia. sunt tamen qui tradant im non plures quam septem milia equitum ductasse. his confisus ib. primam noctis vigiliam advenit et in regia castra impetum dedit. timo terror ingens in castris obortus est. — nam regii milites puta- int exercitum magnum et alienigenam peregrinumque sibi incumbere.
δ10 LAONICI CHALCOCONDYLAE
καϑιστάμενοι τὴν ἐσβολήν. ἐστρατεύετο yag ὑπὸ λαμπάδων Β καὶ κέρατος, ὑποσημαῖνον αὐτῷ τὴν ἐσβολήν. τὸ μὲν στρα. i0n&do» ἅπαν κατὰ χώραν ἔμενεν οὐδαμόσε κινούμενον" εἰῶ- ϑει μὲν γὰρ καὶ ἄλλως τὰ τοῦ γένους στρατύπεδα νυχτὸς μη- δέποτε κινεῖσϑαι τὸ παράπαν, ἀλλ᾽ ἱδρῦσϑαί τε κατὰ χώραν," ἣν τὸ κλέπτης διιὼν τυγχάνῃ ἐς τὸ στρατόπεδον, εἴτε allo vt καταλαμβάνει γεώτερον. καὶ τότε δὴ ἐς μέγα δέος ἀφιαό- μενοι οἱ Τοῦρκοι ἔμενον ἦ ἐσκήνουν ἕκαστος ἱδρυμένος, καὶ κήρυκες βασιλέως ἀνὰ τὸ στρατόπεδον ὡς ἐς αὐτίκα ἐσβαλύν. τα τὸν Βλάδον, ἐν τῷ στρατοπέδῳ περιιόντες ἐνεκήρυττον μηδέκα μηδαμῇ μεταστῆναι, ὡς αὐτίκα ἀποθανούμενον ὑπὺ (βασιλέως. οἱ μὲν οὖν κήρυκες τοῦ βασιλέως παραμυϑοῦύμε- νοι ἐκέλευον μένειν αὐτοῦ ἕνα ἕκαστον, ἧπερ ἐτέτακτο, λὲ- γοντες τοιάδε “ἀνδρες Ἰουλσουμάνοι, μείνατε óni fpayv: ὄψεσϑε γὰρ τὸν βασιλέως πολέμιον πεσόντα αὐτίκα μάλα ivi τῷ στρατοπέδῳ, καὶ δώσοντα δίκην ὧν ἐς βασιλέα τετῦλ. μηκε." ταῦτα ἔλεγον, καὲ ἄλλα πολλὰ παραπλήσια φάσκοντες, μάλιστα δὲ ἐκεῖνο, ὡς ἣν μένῃ ὃ στρατός, αὐτίκα ἀπόλλυται ὃ πολέμιος, 7» δὲ μεταστῇ, ἀπόλλυσϑε ἅπαντες" βασιλεὺς γὰρ πρώτους ὑμᾶς διαφϑερεῖ, πρὶν 7 αὐτὸν οἴχεσϑαι φεύγοντα. 3) Badidoc δὲ ὡς τάχιστα ἐσέβαλον ἐς τὸ στρατόπεδον, πρῶτα Ὁ μὲν ὕπηντα αὐτῷ ἀπὸ τῆς ““σίας στρατός, καὶ βραχεῖαν μέν
1. τὴ»] διὰ τὴν 3 19. πόλεμος P
idem credebat et rex. proinde praesentem intentabant viris omaia mortem : adeo magnum inopina illa et improvisa oppressio incoss- rat terrorem. lampades enim et cornua irruptionem significabant verum regia castra non alio translata sunt, sed in eo loco quem oc- cuparant prima immota mansere. Turcis enim consuetudo est ut no- cturno tempore castra nequaquam moveant, verum in eo loco quem castris muniendis ceperunt persistant, sive fur ingressus sit in castra, sive aliquid aliud novi ingruerit, eo tempore Turci in maximum terrorem coniecti in suis. tentoriis quieti manserunt. regii praecones per universa castra incedentes clamabant, ne quis loco quem tenuis- set moveretur : Bladum moz, qui irruptionem fecerit in castra, regis Marte casurum. praecones quidem ut territis animum adderent, ius- serunt singulos in eo loco manere in quem collocati fuissent, dicen- tes **viri Mulsumani, durate breve tempus: cernetis enim hostem re- gis admodum cito in castris obiturum mortem, dantem poenas scele- rum quae in regem perpetrare ausus fuit." alia plura his similia expromebaut, etiam hoc addentes, quod si exercitus immobilis stete- rit, praelium cito desinet, sin loco motus fuerit, omnes peribitis : rex enim vos oinnes necabit, priusquam ille fugere possit. Blado irruenti
- πηι Rm m
DE REBUS TURCICIS L. IX. 511
τινα αὐτοῦ ἐποιήσαντο μάχην, μετὰ δὲ ἀγατραπόμενοι ἀνὰ μέρος ἐχώρουν ἐπὶ τὸ σώζεσθαι αὐτοὶ ὡρμημένοι. ó δὲ λαμπά- δας τὲ ἔχων ἡμμένας καὶ πυρά, καὶ συντεταγμένως μάλιστα καὶ ἀϑρόως ἐπιὼν τῷ στρατεύματι, ὥρμητο μὲν πρῶτα ἐπὶ 5 ruc βασιλέως ϑύρας. καὶ ἀποτυγχάνουσι μὲν τῆς τοῦ βασιλέως αὐλῆς, ἐπεισπεσόντες δὲ ἐς τὰς σκηνὰς τῶν ἡγεμόνων, τοῦ τϑ Ηαχουμούτεω καὶ ᾿Ισαάκεω, ἐμάχοντο ἐς ταῦτα μεγάλως, xai τάς τε χαμήλους ἐφόνευον καὶ ἡμιόνους καὶ ὑποζύγια, καὶ ἀϑρόως μὲν καὶ συντεταγμένως αὐτῶν μαχομένων οὐδέν τι θαπεγίγνετο ὃ τι καὶ ἄξιον λόγου" δὲ δὲ τι που ἀποσπασϑείη, P. 272 αὐτίκα ἔπιπτεν αὐτοῦ ὑπὸ τῶν Τούρχων. καὶ οἱ περὲ Ma- χουμούτην ἄνδρες γεμόμενοι ἀγαϑοὲ ἐμάχοντο ἀξίως λόγου, πεζοὶ ἅπαντες. ἀνέβησαν δὲ καὶ ἐπὶ τοὺς ξαυτῶν ἵππους οἱ τοῦ στρατοπέδου σχεδὸν ἅπαντες, πλὴν τῶν βασιλέως ϑυρῶν. ἐμάχοντο μὲν οὖν ἐνεταῦϑα ἐπὲ συχνὸν τινὰ χρόνον" μετὰ δὲ συστραφέντες ἤλαυνον ἐπὲ τὰς βασιλέως ϑύρας, καὶ εὗρον | τοὺς ἀμφὲ βασιλέα ἐκτὸς τῶν ϑυρῶν παρατεταγμένους. καὶ βραχὺ ἔτε ἐνταῦϑα μαχεσάμενοι ἐτράποντο ἐπὶ τὴν ἀγορὰν τοῦ σερατοπέδου, xa4 διαρπάσαντες τὴν τε ἀγοράν, καὶ εἴ τίς που ταύτῃ ἐνίστατο, διαφϑείραντες, ὡς ἐγγὺς ἧκον 7j ἠὼς καὶ B ἐπέφανεν, ὠπεχώρει ἀπὸ τοῦ στρατοπέδου, ἀποβαλὼν μὲν ταύτης τῆς νυχτὸς ὀλίγους πάνυ τινάς. καὶ οἱ ἀπὸ τοῦ βα-
6. δὲ om P 9. συντεταγμένων P
ἢ regia castra primo occurrit exercitus Asiaticus, et praelium non idmodum longum ibl commissum est. nam Asiani in fugam conuiecti, aulatim in cohortes conglobati , recedebant, ut servarentur. Bladus utem habens lampades ardentes et igoes, agmine stipato pergens Ontra regis copias, primo ianuas regis affectabat. caeterum Bladi ülites aberrarunt a praetorio regis, et inciderunt in tentoria regio- um ducum, Machumetis et Isaaci; et ibi fortiter pugnabant, trucidan- 's camelos mulos et alia iumenta. cum autem pugnam facerent in rdines collecti et constipati, nihil sane memoratu dignum passi sunt. erum si qui paulo longius ab ordinibus erat evecti, extemplo Tur- »um manibus cadebant. pedites qui apud Mechumetem erant, cum ient. viri fortes, praeliabantur admodum memorabiliter. tandem »nes quotquot erant de exercitu regio, praeter ianuae milites, ascen- 'runt in equos. praelium eo loci diu fervebat. hinc conversi Daci sturabant iter ad regis ianuarum milites. — cum autem instructos et matos invenirent, brevi tempore pugnarunt. deinde omisso prae- ) vertuntur in forum castrorum; quod diripientes, et si quem forte i iuvenerant occidentes, tandem cum aurora appropinquaret et luce-
512 LAONICI CHALCOCONDYLAE
σιλέως στρατοπέδου ὀλίγοι διεφθάρησαν, ὡς ἐλέγετο. μετὰ δέ, ὡς ἡμέρα τάχιστα ἐγεγόνει, βασιλεὺς ἐπιλεξάμενος τῶν V,212 ὑπάρχων τοὺς λογάϑας, καὶ ᾿“λίην τὸν IMtyaleo παῖδα στρα- τηγὸν ἀποδείξας, ἐχέλευεν ἰόντας κατόπιν τῶν ΖΙακῶν ἐπιδιώ-. x&v ὡς ἔχοιεν τάχος. ὃ μὲν οὖν “ΑΔλίης παραλαβὼν τὸν σιρα.5 τὸν Zy& σπουδὴν ἐπὶ τὸν Βλαάδον, καὶ κατόπιν γεγόμενος ἤλαυνε κατὰ κράτος, καὶ καταλαμβάνει τὸν Βλάδου στρετόν, καὶ ἐπεισπεσὼν διέφϑειρε μὲν πολλούς, ζωγρήσας δὲ ἀμφὶ τοὺς χιλίους τῶν Ζακῶν ἀπήγαγεν ἐς τὸ στρατόπεδον παρὰ C βασιλέα. τούτους μὲν λαβὼν ó βασιλεὺς καὶ ἀπαγαγὼν διεχρὴ.1ῦ caro ἅπαντας. καί τινα λαβόντες γυχτὸς ταύτης͵ τῶν τοῦ Βλάδου στρατιωτῶν oi τοῦ βασιλέως στρατιῶται, xai dneya- γόντες ἐς αχουμούτην, ἤρωτα αὐτὸν ὅστις τὸ εἴη καὶ ὅϑεν ἧκοι, μετὰ δέ, ὡς ἕχαστα διελέχϑη, ἐπανήρετο αὐτὸν εἰ εἰ- δείη ὅπου διατρίβων τυγχάνει BAadog ὃ τῆς Ζακίας ἡγεμών. 15 6 δ’ ἀμείβετο ὡς εἰδείη σαφῶς, οὐδέποτε δ᾽ ἂν εἴποι τούτων οὐδέν, δεδιὼς ἐκεῖνον τὸν ἄνδρα. οἱ δ᾽ οὖν ὡς ἔφασκον αὖ- τὸν ὠποθανεῖσϑαι ἂν μὴ πύϑωνται αὐτοῦ ὃ βούλονται ἐρέ- σϑαι, αὐτὸς ἔφασχε τεϑνάναι μὲν ἕτοιμον εἶναι καὶ narv, ἐξειπεῖν δὲ ὁτιοῦν ἐκείνου οὐκ ἂν τολμῴη. ταῦτα ἐν ϑαύ- Ἢ Ὁ ματι ποιησάμενον τὸν αχουμουτην ἀνελεῖν μὲν τὸν ἄγδρα,
f
sceret, egressi sunt castris, amissis paucis admodum ea nocte. etjam
pauci, ut fertur, de regio exercitu desiderati sunt. ubi primum dies
iluxit, rex eligens optimos quosque, qui sub tribunis degebant, et
Haliem Michaelis filium ducem istis praeponens, iussit ut citato agmise Dacos cedentes insequerentur. Halies assumpto exercitu profertus est, summa celeritate adhibita, contra Bladum; et summis viribus abeuntis vestigia secutus, Bladi exercitum assecutus est. subito autem in hostilem exercitum irruens interfecit plurimos, captosque Dacos circiter mille in regia castra abduxit. quos interfici omnes rez cura- vit. etiam noctu quendam comprehenderunt de Bladi militibus. Turci hunc deduxerunt ad Mechumetem, qui eum interrogavit quisnam et cuias sit, et unde veniat. qui ubi d singula, quemadmodum inter- rogatus erat, respondit, tandem iussus est dicere, sciretne ubinam Bladus Daciae princeps nunc moraretur. ís respondit se quidem, quae scire expetant, exacte nosse: verum se nunquam ennntiaturum horum quicquam. adeo metuere se dicebat virum illum. illi autem tmninan- tes dixerunt, nisi quae sciscitarentur continuo expromeret, periturum. qui respondit se mortem quidem perpeti paratum esse, sed non au- dere quicquam eorum quae scire cuperent profari. Machumetes ad- miratus viri responsum eum continuo necavit, dicens *^quodsi vir ille
DE REBUS TURCICIS L. IX. 513
ἐπιλέγεσθαι dà ὡς δέει τῷ dug? αὑτὸν, εἰ εἶχε στρατὸν ἄξιον λόγου, ἐς μέγα &v ἐδόκει οὗτος ἀφικέσϑαι. Ταῦτα uà» r0r8 ἐς τοσοῦτον ἐγένετο’ βασιλεὺς δὲ τὸ ἐντεῦϑεν προϊὼν ἐς τὸ πρύσω τῆς χώρας ἴετο εὐϑὺ τῆς πό- δλεως, ἐν ἥ τὼ βασίλεια ἦν αὐτῷ τῷ ἡγεμόνι Βλάϑῳ. καὶ νυχτὸς μὲν ἑκάστης, ὅπότε σταϑμὸν ποιήσαιτο, ἐποιεῖτο χά.-- θακα κύχλῳ τοῦ στρατοπέδου, καὶ φραγαῖς φραξάμενος ἐντὸς τοῦ χάρακος Óierngsi, φυλαχάς τε ἐποιεῖτο μείζους τῶν γι- γνομένων. καὶ ὅπλα ἐν ὅπλοις παρεγγύα νυχτός τε καὶ ἡμέ- ρας αὐτῷ εἶναε τὰ στρατεύματα. προελαύνων δὲ οὕτω Gv»- τεταγμένῳ τῷ στρατεύματι ἐς τὸ πρόσω τῆς Ζ4ακίας ἀφίκετο, 973 ἐπὶ τὴν πόλιν, ἐν ἦ Βλάδῳ τῷ ἡγεμόνι 7» τὰ βασίλεια. καὶ οἱ μὲν Δῶκες παρασκευασάμενοι ὡς ἐνταῦϑα ὑπὸ βασιλέως πολιορχησόμεγοι, τάς τε ϑύρας ἠνέῳξαν καὶ ἕτοιμοι ἦσαν δέ- ὄχεσϑαι αὐτὸν βασιλέα σὺν τῷ στρατῷ ἐπιόντα. βασιλεὺς μὲν οὖν τήν τὸ πόλιν διελαύνων, καὶ ἄνδρα οὐδένα ἐπὶ τῶν τει-- χῶὼν ϑεώμενος ὅτε μὴ τηλεβολιστὰς ἐπαφιέντας τηλεβόλους ἐς τὸν σερατόν, οὔτε ἐστρατοπεδεύσατο ovre ἐς τὴν πολεορχίαν καϑίστατο. προιὼν δέ, ὡς τοὺς σφετέρους αὐτῶν ἐν τοῖς σκχό.. θάοψιν ἐϑεώρουν, προήεσαν ὡσεὶ σταδίους εἴχοσι καὶ ἑπτά" p xaj ἐμπίπτει ὃ βασιλέως στρατὸς ἐς τοὺς ἀνασκολοπισμούς, χῶρον ἐπέχονεας τὸ μὲν μῆκος ἐπὲ σταδίους ἑπτακαίδεκα, τὸ
1. δέοε P
exercitum haberet memorabilem, non dubito quin brevi ad magnam claritatem evaderet."
Haec quidem hactenus facta sunt. rex hiuc decedens recta con- tendebat ad urbem in qua regiam sedem Bladus habebat. singulis noctibus, ubicunque manebat, per circuitum castra vallo circumdabat, 't munitionibus admodum diligenter castra emuniebat. vigilias prae- (rea solito maiores deducebat, exercitumque diu noctuque in armis nebat. agmine autem composito proficiscens in Daciam pervenit ; 't accessit ad eam urbem in qua Blado regia sedes erat. Daci qui- lem se non parabant quasi ab rege obsidendi. portas itaque aperue- unt, et parati erant suscipere regem cum exercitu advenientem. rex iraeter urbem vectus, cum virum nullum in muris conspicaretur, nec 'ombardarios qui in exercitum eiacularentur, nec castrametatus nec rbem obsidere aggressus est. progressi igitur, ut suos patibulis et alis aflixos viderunt, iter promoverunt ad stadia circiter viginti se- tem. exercitus quidem regis incidit in patibula et palos, occupan- s locum: eius longitudo extendit se ad stadia decem et septem, witudo vero continet stadia septem. patibula et pali apparebant quibus aflixi conspiciebantur viri mulieres et pueri. horum
33
iaximi,
Chaleocondylas.
514 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
εὖρος ἐπὶ σταδίους ἑπτά. σκύλοπες δὲ μεγάλοι ἐνῆσαν, b οἷς διαπεπειρωμένοι ἄνδρες τε καὶ γυναῖκες καὶ παῖδες ἀμφὶ τοὺς δισμυρίους, c ἐλέγετο, ϑέαμα παρείχοντο τοῖς Τούρ. κοις καὶ αὐτῷ τῷ βασιλεῖ. καὶ 0 τὸ βασιλεὺς ἐν ϑαῦμα ἐρισχε- ϑεὶς ἔφασκεν ὡς oU δυνατὸν ἔστιν ἄνδρα οὕτω μεγάλως ἐρ.5 γασώμενον ἀφαιρεῖσθαι τὴν χώραν, ὡς δαιμονίως ἐπισταμένῳ Οχρῆσϑαι τῇ ἀρχῇ καὶ τοῖς ὑπηκόοις. καὶ ἔλεγεν ὡς πελλοῦ ἄρα ἄξιος εἴη ὃ ἀνὴρ οὗτος τοιαῦτα ἐργασάμενος. πα e λοιποὲ Τοῦρκοι δρῶντες τὸ πλῆϑος τῶν ἐπὶ τοῖς axoloo ἀνδρῶν ἐξεπλήττοντο. ἐνῆσαν δὲ καὶ νήπια τέχνα τῶν μητὲ id V. 21ϑρων ἐξηρτημένα ἐν τοῖς σκόλοψιν, καὶ πτηνὰ ἐνῴχουν ἐν τοῖς ἐγχάτοις αὐτῶν ἐμφολεύοντα. οἧς δὲ πρὸς τοῖς στρατεύμασι βασιλέως ἐφεκόμενος ὃ Βλάδος ἔφϑειρέ τε εἴ που διασπα- σϑείη, εἶτο ἱπποδρόμος εἴτε ἀζάπης, αὐτὸς μὲν ἐτράπετο ἐπὶ τὸν πελαίνης Πογδανίας ἡγεμόνα, πολιορκοῦντα, ὡς ἡγγέλ- Ὁ Ὥλετο αὐτῷ, τὸ Κελλίον., στρατὸν dà ἀμφὲ τοὺς ξξακισχιλίοες . καταλιπὼν αὐτοῦ παρεγγύα ἕπεσϑαι τῷ βασιλεῖ διὰ τῶν ὅρν- μώνων, καὶ ἣν τίς που διασπασϑείη, τοῦτον ἐπιόντες αὐτίκα ἐπιβαίνειν. καὶ ὃ μὲν ἤγετο ὁμόσε τῷ μελαίνης Πογδανίας ἡγεμόνι" ὃ δὲ στρατός, ὡς ἀνεχώρει ὁ βασιλεύς, ἰϑὺ τοῦ στρατοῦ ἐλαύνων, ἀναθαρρήσαντες ὡς οἰχομένῳ,, ἐπεισπεσῦν- τες μεγαλῶς ἡγοῦντο εὐδοκιμήσειν, καὶ ἐπιόντες ἐς τὸ στρα-
2. διαπεπαρμένοεϊ,
misere peremptorum numerus complectebatur viginti milia homm. profecto horrendum et miserabile spectaculum cum "Turcis tum rtg. rex adiniratione defixus dicebat **haud possibile est eum virum qui adeo magna fecerit, regione sua spoliari, praesertim cum adeo mirabilitet tum principatu tum subditis uti norit." verumtamen addebat eum virum qui tanta patraverit, haud multi faciendum esse. reliqoi Turci aspicientes multitudinem hominum in patibulis et palis hae- rentium, stupebant. erant namque patibulis et palis affixi infantes € malrum gremio rapti. volucres nidos fecerant in inferioribus eorum. cum autem rex proficisceretur, Bladus agmen regium usque carpebat, interficiens equites et Azapides, si quando imprudentius ab exercitu regio fuerant evagati. Bladus animum intendebat in Nigrae Pogda- nise principem, qui, quemadmodum nuntiatum erat, obsidione cir- cumvenerat Cellium urbem Bladi. relinquens autem exercitum, qui continebat circiter sex milia hominum, eos iussit per querceta seq! regem ; et si quis paululum modo digressus fuerit ab regio agmine. eum truncare iussit continuo accurrentes. ipse vero recta ducebat contra Nigrae Pogdaniae principem. exercitus autem Bladi cum ipse abiis- set, abita principis admodum gaudebat ; et recta pergentes in bostes putabaut se magnam gloriam inventuros, si hostem subito oppressis-
DE REBUS TURCICIS L. IX. — 515
εὐπεδον τοῦ βασιλέως ἐπήλαυνον. ἐπεὶ δὲ ἀγγελία ἀφίχετο παρὰ τῆς ταύτῃ που φυλακῆς dg οἱ πολέμιοι ἐπιῶσιν, ὥρ- μῆητο μὲν αὐτὸς τις ἕχαστος ἐπὶ τὰ ὅπλα, πλὴν τῶν βασιλέως ϑυρῶν, Ἰωσούφην δ᾽ ἐκέλευε αχουμούτης προϊόντα ὑπαν- δτιαζειν τοὺς πολεμίους. καὶ αὐτός τὸ ἐν ὕπλοις ἦν lMaxyov- μούτης σὺν τοῖς στρατεύμασιν. ὃ μέντοι Ἰωσούφης ὡς ἐπιὼν P. 274 αὐτίκα συνέβαλλεν, ἡττήϑη τε καὶ ἐς φυγὴν τραπόμενος ἐφέ- gero ἐς τὸ βασιλέως στρωτόπεδον. Ὀμάρης dà ὃ Τουραχα.. γεω παῖς ταχϑεὶς καὶ αὐτὸς ὑπὸ τοῦ Ἰαχουμούτεω ὁμόσο 10ἐέναι τοῖς πολεμίοις, καὶ ἐλαύγων ὑπήντα τῷ Ἰωσούφῃ φού- yoytt ἐς τοὺς πολεμίους, ἐβλασφήμει καὶ ἔλεγε τοιάδε “ὦ χα. κόδαιμον, ποῖ φέρῃ ; ἢ οὐκ οἶσϑα βασιλέα ὅπως c5 φεύγοντα ὑποδέχεται; 7] Ow χεῖρον τῶν πολεμίων διακείσεταί σοι αὐτὸς βασιλεύς, καὶ κακίστῳ σε ὀλέϑρῳ παραδίδωσιν αὐτίκα, ἐπει-- ἰδ δᾶν gs φεύγοντα νοήσῃ; ταῦτα εἰπὼν ἐπώτρυνε τὸν ἄνδρα, καὶ συστραφεὲς ἅμα Ὀμαρῃ τῷ Τουραχάνεω συνέβαλλον τοῖς 5 πολεμίοις, καὶ ἐμάχοντο ἀξίως λόγου. μδτ᾽ oU πολὺ δὲ τρεψά-- μενος τοὺς Ζᾶκας ἐπιδιώκοντες ἐφόνευον ἀφειδέστατα, ἔφϑει-- Q» ἀμφὲ τοὺς δισχιλίους. τὰς δὲ κεφαλὰς πηξάμενοι ἐπὲ θεῶν δορώτων ἐπανῆκον ἐς τὸ στρατόπεδον. καὶ τὸν μὲν Oud- 0?» ἐδωρήσατο βασιλεὺς τῇ τῆς Θετταλίας ἀρχῇ" Παζούλης di ἔτε ἦν, καὶ ἄνδρας ἔχων ἀγαϑοὺς εἵπετο τῷ βασιλεῖ. Ἐς μὲν τὴν δευτέραν τῶν Ζακῶν τόλμαν ἐς τὸν τοῦ βα--
sent. cum muntius venisset ad vigilum stationem quae ibi erat, in- dicabat hostes adventare. singuli igitur, praeter regis ianuas, ad ar- ma prosiliebant. Mecbuimetes praecepit Iosepho ut praecedens ho- stem ad praelium eliciat. Mechumetes quidem cum universo exercitu n armis erat. losephus ubi venit ad hostem, continvo victus est, et ugiens festinabat in castra regis. Omares Turachanis filius, qui et pse ordinatus erat ab Mechumete ut cominus pugnaretur cum ho- te, ad pugnam proficiscens occurrit Iosepho fugienti, eumque blas- hemando et maledicendo sic alloquitur “Ὁ miser, quo abis? an iguo- is regem, quomodo te fugientem sit excepturus? δῷ non crudelius b rege quam ab hostibus tractaberis? an non ignominiosissimae lorti te tradet, ubi te fugam iniisse senserit?" his dictis hominem »mmovit ut conversus una cum Omare Turachanis filio rediret in raelium et pugnaret fortissime. nec multo post Dacos in fogam [usos persequentes occiderunt plurimos, nulli parcentes. caesi sunt riter bis mille. praeügentes autem Turci hastis capita Dacorum, versi sunt ad regem in castra. Omarem rex donavit Thessaliae incipetu. Mazales autem adhuc supererat et sequebatur regem, du-
ns viros fortissimos.
Dacorum audacia, qui secundam in regia castra icruptionem fece-
516 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
σιλέως στρατὸν τοσοῦτον ἐγένετο. βασιλεὺς δὲ ἀνδράποδα ἀγόμενος τῆς χώρας οὐκ ὀλίγα — ἐπαφεὶς γὰρ τὸ ἐντεῦϑεν τοὺς ἱπποδρόμους ἐπέδραμον χώραν οὐχ ὀλίγην, xai ἀνδρώ- αποδὰα ἀγόμενοι ἐχέρδανον μεγάλα. καὶ ὑποζύγια δὲ καὶ nl — | τῶν εἴκοσι μυριάδων, ἵππους καὶ βόας ἐλαύνοντες, ὃ τοῦ βα.5 ᾿ σιλέως στρατὸς ἀφίκετο ἐπὶ τὸν Ἴστρον. τὸ μέντοι στρατό. ΄ πεδον ἐδεδοίκει μὸν τοὺς Δάκας, οὐδὲν ἧττον τύλμης uia u — | ἀποδεικνυμένους͵ διέβαινον δὲ τὸν Ἴστρον σπουδῇ πολλῇ. - —— σιλεὺς δὲ “Αλίην τὸν Πιχάλεω ὕπισϑεν ἔπεσϑαι τῷ στραιῇ παραγγείλας, ὡς ἐστρατοπεδεύσατο παρὰ τὸν [orgov, 4ρε. ἡ κούλη μὲν τὸν ἀδελφόν Βλάδου τοῦ ἡγεμόνος κατέλιπεν αὖ. τοῦ ἐν τῇ χώρᾳ μετιέναι τὸ τοὺς faxa; καὶ ὑφ’ αὑτῷ ποι- εἶσϑαι τὴν χώραν, καὶ τιμωρεῖν παραγγείλας τῷ κατὰ ταῦτα υτὰ χωρία ὑπάρχῳ αὐτός τὸ ἤλαυνεν εὐθὺ τῶν βασιλείων. Φίρακούλης μὲν οὖν ὃ νεώτερος ἐπεκαλεῖτο ἕγα ἕκαστον, λέγων ^e) ἀνδρες Δᾶκες, τί δὲ οἴεσθε ἐς τὸ ἐπεὸν ὑμᾶς ἔσεσϑαι; ἢ οὐκ οἵδατε βασιλέα ὅσην τὸ δύναμιν ἔχει, καὶ eg abr V. 214 τὰ βασιλέως στρατεύματα προσδέξιμα ὑμῖν ἔσται, δηώσογτε τὴν χώραν, ἣν τι ὑπόλοιπον ἀφελώμεϑα; τί οὐ γίγνεσϑε βα- σιλεῖ φίλοι; καὶ ἔσται ὑμῖν παῦλα ἔστε τὴν χώραν καὶ i93 | τοὺς οἴκους, ἴστο yag ὡς ἐν τῷ παρόντι οὔτε Loo» ov) ὑποζύγιον ὑπελείφϑη. ταῦτα δὲ πάντα διὰ τὸν ἐμὸν ἀδελφὸν
| re, hunc eventum sortita est. rex ex Dacorum regione mancipiorem praedas agebat non modicas. nam immisso equitatu regionis pertem percurrebat non modicam. equites capientes mancipia plurima nmi- ximas sibi peperere opes. etiam iumenta plurima nacti sunt. ext citus regis agens ultra viginti myriades equorum et boum venit δὲ lstrum. castra regia terrebant Dacos, quamvis magnam audaciam
. ostentantes. "Turci autem summa celeritate adhibita transgressi sunt Istrum. rex Haliem Michaelis filium a tergo subsequi iussit, cum ci- stra ad Istrum posuisset. Draculem, fratrem Bladi principis, ibidem in regione reliquit, praecipiens ut colloqueretur Dacis et regionem eam subigeret; praeterea strenue adiuvaret istorum locorum praefectum. his ita gestis ipse recta in regni sedem abiit. Dracules quidem, quemadmodum praeceperat rex, unumquemque vocabzt, dicens *'viri Daci, quid putatis deinceps de vobis futurum? nescitis quantas co- pias rex babeat? praeterea ignoratis quod regiae copiae expectes- tur? quae ubi primum accesserint , regionem vestram populabuntut, et si quid residui fuerit, auferent. qui fit ut recusetis regis amiti- tiam? efficiamini amici regis, et finis erit malorum, quantum ad regionem et ad aedificia attinet. scitis enim vobis in praesentiarum neque pecus neque iumentum ullum relictum esse. haec omnia gravissimi passi estis auctore fratre meo, cui morem gessistis, viro impiissimo, qui |
DE REBUS TURCICIS L. IX. 517
ἐπεπόγϑειτε χαλεπώτατα, χαριζόμενοι ἀνδρὲ ἀνοσιωτάτῳ xai P. 215 xaxóv μέγα τὴν Ζακίαν ἐξειργασμένῳ, οἷον οὐδαμῇ ἀλλοϑε τῆς γῆς ἐπὲ ἀκοὴν ἀφικνεῖται ἡμετέραν." ταῦτα ἐπιπέμπων τοῖς Δαξίν, ὅσοι ἐς τὸ ξξωνεῖσϑαι σφῶν αὐτῶν τὰ ἀνδράποδα dié- δβαιγον, ἔπειϑέ τα. καὶ τοῖς ἄλλοις εἰπεῖν ἐκέλευεν ἐπιέναι ϑαρροῦντας ἐπ᾽ αὐτόν. οὗτοι μὲν οὖν συνιόντες ἔγνωσαν σφίσιν αἱρετώτερα εἶναι 7 τὰ Βλάδου τοῦ ἡγεμόνος, Χαὲ ἰόν. τες ἐπὶ τὸν νεώτερον συνελέγοντο κατ᾽ ὀλίγους. καὶ ὡς ἤσϑοντοΒ oí λοιποὲ “Πᾶχες, αὐτίκα ἀπολιπόντες τὸν Βλάδον pega» ἐπὲ "τὸν ἀδελφόν. καὶ ὡς συνελέγη αὐτῷ orQátsvua, ἐπιὼν κα- τεστρέψατο τὴν dox», καὶ ἐπαγόμενος ἅμα στρατὸν τοῦ βασιλέως ὑπηγάγετο τὴν χώραν. ὃ μὸν οὖν ἀδελφός, ὡς με- τέστησαν ἐπὲ τὸν ἀδελφὸν oi ΖΔᾶχκες, καὶ ἔγνω δὴ ὡς μάτην εἴη τοσοῦτον φόνον πρότερον ἐξειργασμένος, ᾧχετο ἐς τοὺς Παίονας. ᾿
Dadam affecit clade maxima. huiuscemodi cladem nec per univer- sum terrarum. orbem factam essse audivimus." haec cum nuntiaret Dacis per eos qui ad mancipia redimenda convenerant, eos facile in suam sententiam pertraxit. reliquis dici iussit ut confidentes, nec quicquam mali metuentes, ad se transirent. hi igitur in unum con- - gregati decreverunt utilius esse et consultius obtemperare Draculi potius quam Blado principi. euntes igitur paulatim ad Draculem iu- uiorem Bladi fratrem colligebantur. quod ubi acceperunt reliqui, et ipsi ad fratrem eius Draculem transitionem fecere. ( exinde contracto xercita haud contemnendo, et adducto simul regio exercitu, ducatum . ' regionem in dicionem regis redigebat, Bladus cognito Dacos ad ratrem confugisse, cum sciret omnia frustra tentari, quod tantam ntea suorum fecisset caedem, in Pannoniam abiit.
— — — —— — o M——- — -«- - “ον -ὦἡβξ —— — — —
440NIKOT AMKOKONAVAOF
AOHNAIOT AILOAEIRIS IZTOPIQN H JEKATH.
LAONICI CHALCOCONDYLAE ATHENIENSIS
HISTORIARUM DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM LIBER DECIMU S.
p.276 Κατὰ μὲν οὖν τὴν ἐπὶ Δάκας βασιλέως ἔλευσιν τοσαῦτα ἠξ
V.215
»&r0* Bladog δέ, ὡς ἐπιὼν n] ἀδελφὸς “φακούλης ὑπηγαγεο
τὴν τῆς Zaxiac χώραν, ᾧχετο μὲν αὐτὸς ἐπὶ Παίονας. Παίωις
δέ, ὧν τοὺς προσήχοντας ἀνεῖλεν ἐν τῇ Δακίᾳ, ἀπῆγον αὐτὸν
ϑανάτου παρὰ βασιλεῖ Παιόνων τῷ “Χωνιάτου παιδί, δικα." σάμενοι δὲ αὐτῷ δίκην χαλεπωτάτην ὡς ἀδικώτατα ἀνελύντι τοὺς ἄνδρας, καϑεῖρξών τε ἐς Ηπελογράδην πόλιν.
1462 Βασιλεὺς δὲ τοῦ αὐτοῦ ϑέρους, φϑινοπώρου ἐπιγιγνομὲ"
7. καϑεῖρξαντες ἐς P
E. eaitio regis in Dacos hunc finem habuit. Bladus fratre Dracult accedente et Daciam subigente, ad Pannones se recepit. Paunoses quorum propinquos et consanguineos in Dacia crudeliter peremera capitis eum coram suo rege Matbia Choniatis filio anquisiveros cum sententiam contra ipsum protulissent gravissimam , ut qui prit- ter ius et fas homines occidisset , Belgradum ductus ibi in carcert? impactus est.
Rex eadem adhuc aestate, cum autumnus advenisset, nolis
| |
⸗
LAONICI CHALCOC. DE REBUS TURC. L. X. 519
vov, ἐστέλλετο ὀπὶ doo», παραγγείλας μὲν ναυτικὸν nap6-B τοιμάζεσϑαι αὐτῷ ἐς τὰ χωρία τὰ ἐπὲ ϑαλασσαν. xai τὰ μὲν στρατεύματα αὐτῷ διῆκεν ἐπὲ οἶκον ἀναχωρεῖν, αὐτὸς δὲ τῶν ϑυρῶν ἔχων τοὺς ἀνδρας καὶ ἀπὸ τῆς Εὐρώπης ὀλίγους δή δτίγας ἐστρατεύετο διαβὰς ἐς τὴν ᾿Ασίαν, αὐτὸς μὲν διὰ τῆς ἠπείρου κομιζόμενος, ὃ δέ στόλος διὰ ϑαλαάσσης. ἀπὸ αἰτίας p.277 τοιῶσδε ὥρμηται ἐπὲ “έσβον. ὃ γὰρ τῆς Aboßov ἡγεμὼν ὑπόφορον μὲν εἶχε τὴν χώραν ὑπὸ βασιλέως, ἀπάγων xav ἐνιαυτὸν ἐς δισχιλίους στατῆρας, ἐξ ὅτου Παιτόγλης Καλλιου- ὑπόλεως ὕπαρχος. ἐπὲ ᾿Αμουράτεω τοῦ νεωτέρου στόλῳ ἀφεκύ-- μενος ἐπὲ Atoßov ἐπέδραμὲέ τε τὴν νῆσον, καὶ ἀνδράποδα ὡς πλεῖστα ἀφελόμενος τήν τε Καλλονὴν παρεστήσατο, πόλιν τῆς Δέσβου εὐδαίμονα, καὶ ἐξελὼν ταύτην ἀπεχώρησεν ἐπ᾿ οἴκου, καὶ πρότερον μὲν ὑπόφορον ἔσχον οἱ βασιλεῖς ταύτην "τὴν νῆσον καὶ Χίον ἀπὸ ᾿Αμουράτεω τοῦ Ὀρχάνεω, καὶ éni τοῦδε τοῦ βασιλέως ἄλλοι τε καὶ ᾿Ιονούζης ὀνομαζόμενος, xa- B ταστὰὸς ὑπὸ τῶν ϑυρῶν, ἀφίκετο ἐπὶ “έσβον καὶ όλιβον ᾿ ἐπολιόρκησεν" οὗ μέντοι προεχώρησεν αὐτῷ οὐδὲν ὧν οὗνε- χα ἐφίκετος αἰτίαν δὲ ταύτην ἐπενεγκὼν βασιλεὺς τῷ “1ἐ- ἰΙσβου ἡγεμόνε ἐστρατεύετο ἐπ᾽ αὐτόν, ὅτι τῶν Ταρακοννησίων τοὺς πειράτας ἐδόκεε αὐτὸς ἐν λιμένι τῆς “έσβον ὑποδέχε- σϑαι, καὶ τὰ ἀπὸ τῆς βασιλέως χώρας ἀνδράποδα ἐξωνεῖσϑαι» «Gi αὐτὸν κερδαένοντα ὠπὸ τοῦδε. δρμώμενοι δὲ ἀπὸ τῆς
nisit in Lesbum, qui imperabat ut pararent classem et convenirent n loca maritima. ipse quidem duceus ianuae milites cum pauca Eu- opaeorum militum tnanu expeditionem suscipiebat, transiens in (siam. rex terra, classis vero mari proficiscebantur. expeditionis egiae contra Lesbum hanc causam assignant. Lesbi princeps bene- cio regis tenebat istam regionem lributariam, numerans quotannis irciter bis mille stateres aureos, iam inde ex eo tempore quo Pai- ;gles Callipolis praefectus; imperante Amurate iuniore, classe adve- iens in Lesbum incursionem hostilem fecerat, abductis inde manci- iis plurimis, necnon capta Callona, Lesbi urbe opulentissima, quam »vastans domum reversus est. etiam antea reges insulam hanc tri- itariam habuere, necnon Chiun, tempore Amuratis quem genuit relianes. sub eo rege inter caeteros et Ionuzes , electus ab janua- m militibus, profectus est in Lesbum; obsidione ciccumveniens olibum, nihil efficere potuit sane eorum (quorum gratia advenerat. usa autem quare rex Lesbo arma inferebat , talis erat. rex Lesbio imini dabat quod 'l'araconenses piratas portu excepisset. et mauci- 1 plurima ab iis emisset, quae venerant ab regione regis, ex qui- s non parum lucri Leebius princeps acceperat. nam 'l'arraconenses
520 LAONICI CHALCOCONDYLAE
“Μέσβου ol τε Ταρακχοννήσιοι ἐπὶ λῃστείαν κατὰ ϑάλατταν τε- τραμμένοι, καὶ οἱ ἀπὸ Κυκλάδων νήσων ταύτην μετιόντες τὴν αλῃσεικήν, ἐληίζοντο τὴν βασιλέως χώραν, καὶ ὑποστρέφοντες V. 216 20 τὴν “έσβον, διανειμάμενοι τὰ ἀνδράποδα, μοῖραν παρεί- χοντο αὐτῷ ἱκανὴν καὶ οὐ φαύλην. ταῦτα ὡς ἀνηνέχϑη ἐξ 5 βασιλέα, ἐπῆρεν αὐτὸν στρατεύεσϑαι ἐπὶ “έσβον. ὃ δὲ m- uo» τῆς “Πέσβου “ομένικος, Ἐλληνιστὲ δὲ Κυριακός, νεωτερῦς ἀδελφὸς ὧν τὸν πρεσβύτερον διαδεξάμενον παρὰ τοῦ πατρὶς τὴν ἡγεμονίαν τῆς 4fíoflov καὶ διέποντα ἐπὲ χρόνον ἱκαγὺν ἐπιβουλεύσας συνέλαβε καὶ κατέστησε, Βαπειστῇ ἀνδρὶ ᾽[α-"ὴ γυΐῳ χρησάμενος συνεργῷ ἐς τὴν ἐπιβουλήν. μετ᾽ oU πολὺ δὲ «“διαχρησάμενος τὸν ἀδελφὸν ἡγεμόνευε τῆς νήσου͵, ἀπαγαγὼν φόρον τῷ βασιλεῖ ἐς δισχιλίους στατῆρας. τὸ δὲ γένος τῶν Ὦ ἡγεμόγων τούτων τῆς “Π“έσβου, Κατελουίζων ἐπικαζουμενῦν͵ δοκεῖ μὲν ἀπὸ ᾿Ϊαννυίης γενέσθαι, ἀφικόμενον δὲ ἐπὲ συμμα- D χίαν τῶν Ἑλλήνων Βυζαντίου βασιλεῖ, ἔχοντι ὑπήκοον τὴν νῆσον ταύτην, συμβαλέσϑαε τε καὶ ὑπουργῆσαι μεγάλα τὰ βασιλεῖ, δι’ ἃ δὴ σφίσιν ἐπιτραπῆναι τὴν νῆσον ὑπὸ τῶν βα- σιλέων ἀρχειν. κατέχοντας δὲ ταύτην τὴν νῆσον, ὕστερον ἀρμημένους ὠπὸ ταύτης, καταλαβεῖν «ἀἶγνον πόλιν τὴν ἐν τῇ Θράκῃ παρὰ τῷ Ἕβρῳ ποταμῷ, διενοχϑέντων τῶν ἐν τῇ x9- λεε πρὸς τὸν τῇδε, αὐτοῦ τῆς πύλεως ἁρμοστὴν, καὶ σφίσιν
15. ὑπὸ P
ab Lesbo procursantes ad maritima latrocinia, necnon bi qui det* bant in insulis Cycladibus idem vivendi institutum occipientes, rep regionem diripiebant. deinde revertentes onusti mancipiorum prs
in Lesbum, ea inter sese partiebantur, assignantes Lesbio duci por- tem magnam et neutiquam contemnendam, haec cum nuntiarentur, regi, motus est ad bellum inferendum Lesbio principi. δὲ Lesbi princeps Dominicus, quem Graeci Cyriacum vocant, frater iunior, se- niorem , qui a patre Lesbi principatum acceperat eumque tempore longo administrarat, insidiis circumventum cepit, et Baptistae viro lanuensi, quo usus fuerat auxiliatore in insidiis, tradidit. mec sane longo interiecto tempore fratrem obtruncat, atque solus principatu potitur, pendens regi tributum quotannis circiter duo milia staterum aureorum. genus principum illorum, Lesbum qui regebant et Cate- lusii nuncupabantur, apparet ab Ianuensibus deduci. mam veniente auxilio Graecorum regi, qui Byzantium tenebat et ezm insulam im- perio temperabat, δίγθιλιθ euin adiutarunt atque magna effeceront rex igitur Byzautius, ut virorum illorum virtutem aliquo modo vent- rarelur, iis concessit insulae huius principatum. qui tenentes eaa iusulam tandem inde progressi sunt, ut occuparent Aenum urbem Thraciae, iuxta flumen ilebrum. nam cives eius urbis adversabantat
DE REBUS TURCICIS 1. X. - 521
ἐπικαλουμένων ἀπὸ τῆς “έσβου τὸ Karsiovíto» γένος, κα. ιαλαβύντες δὲ διαφερομένων ὠλλήλοις ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον τῶν Ῥ. 218 τοτὲ “Ελλήνων βασιλέων. δοκεῖ δὲ 7) νῆσος αὕτη καὶ npore- o» ἔτε ταύτων τῶν Κατελουίζων γενέσϑαι ὑπὸ ' Iayvivic , xai ὑπαχούειν T0z6 τῷ Φωκχαίης ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ ἐπιτρηπεύοντι, Κα- ru» τοὔνομα ἔχοντι" slàe δὲ Κατάνη τὴν νῆσον ταύτην ἐπι- Ἰουλῇ. καὶ ὃ τ Ἕλληνων βασιλεὺς στρατευσάμενος ἐπ’ αὐὖ- ὧν καὶ τήν τὲ ΠΠιτυλήνην παρεστήνατο xoi ἐπολέμει τῇ Φω- tip. μετὰ δὲ ταῦτα συμβαλλομένων τῶν Κατελουίζων τῷ Βυζαντίου βασιλεῖ, ἐπετράποντό τὸ τὴν νῆσον καὶ ἔσχον ἐπί yag γενεάς, διαγενόμενοι ἔστε ἐπὶ τὸν xaJ' ἡμᾶς χρόνον. B «i ἐπιγαμίας ποιούμδνοι πρὸς τὸ τοὺς ἀπὸ Τραπεζοῦντος βασιλεῖς καὶ Ἑλληνων ἡγεμόνας καὶ τοὺς παρ᾽ Ἕλλησι πρω- [εὐογτας, κατεῖχον τὴν νῆσον ἐς τὰ μάλιστα εὐνομουμένην. ἐπέχει δὲ ἣ νῆσος αὕτη ἀπὸ τῆς ἐς τὴν ᾿Ασίαν ἠπείρον στα- diouß μάλιστα ὀγδοήκοντα.
VAM ἡ μὲν Χίος κατείχετο μὲν καὶ αὕτη πρότερον ὑπὸ Ἰανυΐων, οὐ μέντοε ξάλω, ἀλλὰ δεομένων τῶν Βυζαντίου fa- σιλέων χρημάτων ἱκανὰ τοῖς Ἕλλησι δέδοτο ὑπὸ αρτίνου τοῦ [ἣν νῆσον ταύτην κατασχόντος, ὑπ’ ἀνάγκης τότε τῶν “Ελλήνων hà τὸν πρὸς ήδους καὶ Τριβαλλοὺς πόλεμον. καὶ ὕστερον C
1, ἐπιχαλούμενον P ὃ. vóse? ἃ. ἔτι] ἐπὶ P 5. Φω-
κίας Ρ 15. ἐπέχεε P
larmostae; et ut sibi vires pararent, vocabant ab Lesbo Catelusiorum enus. Catelusii urbem eam occuparunt et fortiter retinuere, cum lerumque intestinis seditionibus et odiis exagitarentar Graecorum eges. videtur autem ista insula iam sub Catelusiis lanuensibus ex- itisse, et paruisse Phociae iu Asia administratori, cui nomen fuit atanes. verum ex insidiis insulam hanc occupavit Catanes. cui ellum inferens Graecorum rex etiam Mitylenas suo imperio iunxit, ec bellum gerere contra Phocaeam abstinuit. exinde cum Catelusii npigre subsidio venissent Byzantio regi , beneficio eius insulae do- iinium consecuti sunt. hanc tempore longo tenuere: eius priucipes liam nostra attigere tempora. inngentes autem connubia cum Tra- ezuntiis regibus et Graecorum ducibus ,'necnon cum iis qui apud raecos praestare videbantur, insulam eam rexerunt saluberrimis le- bus fundatam. ab ea continente quae Asiam spectat, excurrit ad adia circiter octoginta.
Caeterum et iam olim in potestate Ianuensium fuit Chius, nec men armis capta: verum cum Graecorum reges pecuniae inopia la- "arent propter bellum quod ea tempestate gerebant cum Medis et riballis, magnam pecuniae vim mutuo acceperunt a Martino eius in- lae rectore. Graeci tandem eam insulam receperunt, cum aes alie- m, quo erant obligati Martino, persolvissent. deinde venit insula
522 LAONICI CHALCOCONDYLAE
μέντοι ἀπέλαβον τὴν νῆσον οἱ Ἕλληνες, ἀποδόντες τὸ χρέος τῷ lMagzveq. μετὰ δὲ ταῦτα ἐγένετο ὑπὸ Ἰανυΐοις,͵ ὕστερον χρόνῳ οὐ πολλῷ τριήρεσιν ἀφικομένοις xai παραστησαμένοις τὴν πόλιν" ovg οὔτε 7 πόλις ἐξέπεμψεν ἐπὲ τὴν τῆς νήσου xara- στροφήν, οὔτε χοινῇ ὑπὸ τῶν τελῶν ἐξεπέμῳφϑησαν, ἀλλ᾽ av-5 τοὶ ὡρμημένοι οἱ ἐννέα οἰκιῶν γενόμενοι ἄρχοντες τὴν νῆσον κατεστρέψαντο, καὶ τὸ ἀπὸ τοῦδε ταύτην ὡς σφίσι τε αὐτοῖς καὶ τοῖς ἐν τῇ πόλει μετριώτατα διαιτώμενοι, κοινῇ τὴν τῦ- λὲν διῴκουν, ἐξωνησαμένων μετὰ ταῦτα καὶ τὰς τῆς πόλευ; Drs καὶ νήσου μοίρας τῶν ἀπὸ τῆς ἸΙανύης ἀνδρῶν, μέγα ὁν-ῦ γαμένων ἐς πλοῦτον διὰ τὴν τῆς μαστίχης πρόσοδον" χοι —— γὰρ δὴ αὑτὴ ἡ νῆσος τῶν ἐν τῷ «Αἰγαίῳ φέρει καρπὸν τοῖ- V.217 ro» ὡς πλεῖστον, καὶ ἐργαζόμενοι χρηματίζεταε μεγάλως ἐν τούτῳ. διέχει δὲ ἔλαττον ταύτῃ ἀπὸ τῆς ᾿Ασίας, σταδίονς ὡσεὶ πεντήκοντα μάλιστά πῃ. διοιχεῖταε δὲ ἢ πόλιες atn ὑπὸ τῶν ἐννέα ἀρχόντων, τὴν T6 νῆσον ἀρχὴν τὰ πρῶτα τα- τασχόντων καὶ ὕστερον ἄλλων ἐξωνησαμένων, κατὰ τὰ πά- τρια τῶν ἐν τῇ πύλεε ἀστῶν ἀπὸ τῶν Ἑλλήνων βασιλέων. δὐνομήϑη δὲ καὶ ἡ πόλις τῆς Χίου μάλιστα δὴ πόλεων τῶν ἐν ταῖς νήσοις ταύταις, καὶ προσοδίων ἑκανωτάτη ὄσχεν 7) πόλις," ὥστε ἐπὶ μέγα ὄλβου ἀφικέσϑαι τοὺς τὴν πόλιν τὴνδε διέ-
ποντξας. | 3. παραστησομένοις P 7. τῷ ὑπὸ P 11. χοινῇ] aó77 * 17. κατὰ] αὐξὰ I 20. προσόδων ἐχκανώταιαν — 21. dijon P
haec in Januensium dicionem ; qui, cum non multum temporis intet- venisset, advenerunt cum triremibus, ut urbem eam caperent. hin« magistratus consensu et voluntate missi erant, ut insulam eam ia di- cionem reciperent, verum sua sponte, cum essent novem familiarum viri principes, ab domo profecti insulam eam subegere. ex eo tem- pore communi consilio magna concordia urbem gubernarunt, cum ubi- que ipsorum in rebus gerendis modestia eluceret. tandem urbis et insulae partes emerunt viri lanuenses , qui plurimum pollebaut opi- bus, propter masticis reditum et proventum. insula namque 1518 13 mari Aegaeo sita masticis fructum reddit uberrimom; et qui huir operi sunt intenti, lucra multa ferunt. haec autem minus remota a5 Asia est quam praedicta , si quidem etadiis maxime quinquaginla se- ptem ab ea dissita est. gubernatur a principibus illis novem, qs! primo eam insulam sui iuris fecerunt, necnon ab aliis, qui postme- dum patrias urbes in ea insula ab Graecorum regibus redemeruul metropolis Chii optimis regitur legibus, nec ulli omnium urbium, quae in istis insulis frequentantur, disciplinae sanctitate inferior est. rc ditus habet largissimos , qui incredibile est dictu «quantas opes $up- peditent iis qui eam regunt. .
.DE REBUS TURCICIS L. X. 533
Ἐστρατούετο dà Ἰεχμέτης ὃ ᾿Αμουράτεω dni τὴν «“Ἰέσβον P. 979 . ᾿ airíag τῶν πρότερόν μοι δεδηλωμένων, ἐπιφέρων τε y τοῦ ἀδελφοῦ φόνον καὶ τιμωρῶν τῇ ἐκείνου ψυχῇ, τὰ Ódà καὶ διὰ τὴν πρὸς τοὺς πειράτας ἑταιρίαν αὐτοῦ. ομίζετο δὲ αὐτὸς μὲν πεζῇ ἐς τὴν ᾿Ασίαν διαβας, τὸν
στύλον αὐτοῦ διὰ ϑαλάσσης ἐκπέμψας, τριήρεις μὲν πέντε € εἴχοσε, πλοῖα δὲ μικρὰ ὠμφὲ τὰ ἑκατόν. τοὺς δὲ τηλεβό- "c διὰ ϑαλάσσης ἐκόμιζεν ἐς τὴν νῆσον, καὶ λίϑους τούτων ipi τοὺς δισχελίους. τὴν μὲν οὖν παρασκευὴν τοῦ πολέμου Β ἔλευε διὰ ϑαλάσσης ἐκκομίζεσθϑαε ἐς τὴν νῆσον, αὐτὸς δὲ pxoutvoc ἔς τε πεδέον ἐπεραιοῦτο ἐς τὴν νῆσον. αὐτὸς τῷ 4 οἱ τῶν ϑυρῶν ὄντες καὶ ἀπὸ τῆς Εὐρώπης ἀμφὲ τοὺς ἰσχιλίους. τὰ γάρ vot στρατεύματα, ὡς διῆκεν ἐπανιὼν dno ἧς daxíac, αὐτίκα nya τὸ ἐς τὴν νῆσον καὶ ἀπέβησαν. πέδραμον δὲ αὐτέκα καὶ ἐδήωσαν τὴν νῆσον, καὶ ἀνδράποδα λίγα ἀπενεγκάμενοι. μετὰ δὲ ταῦτα αὐτὸς βασιλεὺς λόγους "ipsos τῷ “έσβου ἡγεμόνι, ἐπιπέμψας ἄγγελον xai κε- Uva» τήν τὸ πόλιν παραδιδόναι καὶ αὐτῷ διὰ ταῦτα ἐπιτρα- C "ra χώραν ἱκανὴν ὑπὸ βασιλέως. ὃ δὲ ἀγνωμοσύνῃ τὸ διδ- ῬἨῆτο, καὶ oU προσίδεο τὰς σπονδὰς τοῦ βασιλέως. βασι- εὺς δὲ τοὺς τηλεβόλους ἱδρυσάμενος ἐς τὴν πόλιν αὐτὸς μὲν
16. ἐπενεγιάμενος P
Àt Mechmetes Amuratis filius hostilia arma intulit Lesbo, hig t causis quas supra maemoravimus, accedebat praeter societatem, uam cum piratis inierat Lesbi princeps, etiam fratris mors, cuius ülpam in eum principem rex transferebat, et ulcisci fratris ma- t! in animum induxerat. rex quidem itinere pedestri in Asiam ansiens ferebatur: at classem, quae complectebatur triremes vi- inti quinque et naves minores centum, per mare sequi iubet. omhardas per mare in insulam eam transportavit, necnon lapi- "5, quibus onerarentur, circiter bis mille. belli quidem instru- 'enta δὲ machinas mari ad eam insulam subvehi curavit. ipse vero niens Possidium, pedestri itinere ad insulam accedebat, ducens ia- carum milites et quosdam Europaeos, circiter bis mille. nam cum Imisisset exercitus rediens ab Dacia, continuo bellum movebat con- ^ istam insulam. copiae ubi in continentem sunt expositae, illico icursionem fecerunt in insulam eamque populati sunt. verum pauca ide abstulerunt mancipia. mox legatum ad Lesbi ducem misit, qui 155u regis diceret principi seu duci ut urbem dederet. quod si fa- eret, fore ut ab rege acciperet aliam et admodum magnam regionem. Tinceps Lesbi, nescio quo genio malo in transversum abstractus, pa- ἐπὶ regis aspernatus est. rex itaque boimbardas sisteus et contra fbem dirigens, in continentem pergebat consilio Machumetis, qui
594 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ἐς τὴν ἤπειρον ἐχομίζετο, ἐποτρύνοντος τοῦ IMayovpovieo μὴ ἐνδιατρίβειν ἐν τῇ νήσῳ — Mayovuovrgc δὲ παραλαβὼν τὸν στρατὸν ἐπολιύρκει τὴν πόλιν, ἐς μοίρας διελόμενος τὸν στρα- r0», καὶ τοῖς r& τηλεβόλοις τὸ τεῖχος ἔπαιεν ἐπὲ ἡμέρας d- κοσι καὶ ἑπτά, καὶ κατέβαλλε μέγα μέρος τῆς πόλεως. ἔχων" D δὲ xai ὑπτίους τηλεβόλους ἔβαλλεν ἐς τὴν πόλιν, καὶ δὲ ἐϑ0. oue, τοὺς ἐν τῇ πόλει. οἱ δὲ v τῇ πόλει, ἐνόντων εφίοι καὶ πειρατῶν τινῶν αὐτοῦ, ἐπεξιόντες βραχὺ ἀπὸ τῆς süm ἠμύνοντο, οὐ μέντοι γε ὡς ἀγαϑόν τε ἐξεργάζεσθαι" sn Τοὕὔρκοι ἐρεϑιζόμενοι ὑπὸ τῶν ἐν τῇ πόλει προσήεσαν ἐς τὴ. τεῖχος, καὶ ὠνεθάρρουν ἐπιόντες, καὶ ἐμάχοντο πρὸς τῷ τε- χει. ὡς δὲ oi ἐν τῇ πόλει τῷ v6 πλήϑει ἐταλαιπωροῦντο καὶ ἐπιέζοντο τῇ ταλαιπωρίᾳ, προσέφερε λόγους τῷ βασιλεῖ ὑ τὴς νήσου fysuo» , ἐφ᾽ ᾧ παραδιδόναι τὲ τὴν πόλιν xai clo πολίσματα τὰ ἐν τῇ πόλει, αὐτῷ δὲ ὑπὸ βασιλέως χώραν ἐν. δ. Ρ. 280 ροηϑῆναι ἴσην τῇ ξαυτοῦ καὶ πρόσοδον, καὶ σερατούεσϑαι um τῷ βασιλεῖ. ἸΠαχουμούτης μὲν οὖν τούς τε λόγους ἐδέχετο, V. 218 καὲ ἔφασχεν ὡς βασιλέα πέρα ἐπὶ τὴν ἤπειρον πέμπειν. ἐπεὶ ἢ dà ἀνηνέχϑη ὡς βασιλέα περὲ ὧν προΐσχετο ὃ τῆς Aioſu ἡγεμών, ἐπεραιοῦτο τε ὃ βασιλοὺς καὶ ἐδέχετό τε τοὺς i^ yovc, ἕτοιμος εἶναι σπένδεσθαι ἐφ᾽ οἷς προυκαλεῖτο ὁ τῆς ")- σου τύραννος. ὡς δὲ τὰ ὅρκια ἐγένετο ἀμφοῖν, ὑπεξεχώρμει
4
. 14. χαὶ om P 21. προσχαλεῖτο P
eum adbhortabatur ne in insula moraretur. Machumetes accep t ercitu urbem oppugnabat, distribuens copias universas in tunns εἰ manipulos. murum bombardis arietabat diebus viginti septem, urbit- que partem non modicam stravit. habuit bombardas quae in sublint globum torquent, quas mortaria nominant , quibus ucbem gravissime afflixit. oppidanorum copiae in artüm cogebantur. oppidani tame? cum forte etiam quidam de piratarum numero praesto essent, egre urbe manus cum hoste conserebant res vero eorum nequaquam pro spere succedebat. nam Turci lacessiti ab oppidanis accurrebant al murum, et magna audacia freti eum superare nitebantur. oppidagit in gravissimo periculo versantibus, siquidem hostis multitudine supe rior erat, princeps insulae legatos misit, qui nuntiarent reg! se P ratum esse dedere urbem et geliqua urbis oppidula. se tamen ptit" ut sibi a rege assignetur relio alia, aequales buic reditus babes pollicebatur quoque se strenue imperata facturum, quocunque tan in militiam eductus fuerit regio iussu. — Machumetes cum intellee* set principis et oppidanorum sententiam, respondit se nunliós mis" rum in continentem ad regem, qui hasce principis condiciones €! T ponant. ubi haec ad regem relata sunt, videlicet quae promitie»
^
DE REBUS TURCICIS L. X. 595
τὲ 0 τῆς πύλεως ἡγεμὼν τῆς νήσου, xai ἀφικόμενος ἐς βασι- λέκ προσεχυγνησέ τε ἅμα καὶ ἔφασκε τοιάδε “αὐ βασιλεῦ, oi- σϑα μὲν ὡς ἐξ ὅτου ἐς τὴν ἡγεμονίαν τῆς νήσου τῆσδε πε- ριῆλθον, οὔτε τοὺς ὅρκους παρέβην πώποτε, καὶ ἀνδραπόδων B ὑποδοχὴν ὡς οὐδέποτε εἰργασάμην, δῆλα ἂν γένοιτο ὑπὸ τῶν τῇδε τῆς ᾿σίας ἐπιχωρίων, ὡς αὐτίκα ἁλισκόμενα ἀπεδίδοτο ὑπ᾿ ἐμοῦ, καὶ σπουδὴν ἐποιούμην, ὅπον τῶν ὑμετέρων τινὲ ἀνδραπόδῳ περιτύχοι Tig, ἑλεῖν τὸ καὶ ἐς τὸν δεσπότην αὖ- τοῦ ἀπαγαγεῖν. τοὺς δὲ πειράτας ὑποδεχόμενος ἔπρασσον ὅπως μὴ τὴν χώραν ληίζωνται καὶ δῃοῦντες λεηλατῶσιν. agop- μὴν τε οὐδενὲ τούτων ἔγωγε παρειχόμην ὥστε τὴν yoQav τὴν σὴν βλάπτειν ἐπιπλέοντας. νῦν δὲ ἥκω παρὰ σὲ πόλιν μὲν τὴνδε παραδιδοὺς καὶ νῆσον ξύμπασαν, αἰτοῦμαι δέ οοι, ὡς α εὐνοίας τὸ ἔχοιμε περὲ τὰ σὰ πράγματα, οὕτω ἀμείβεσθαι ᾿βασιλέα zuüg." ταῦτα τὸ ἔλεγε, καὶ τῶν δακρύων μεϑίετο οὐκ ὀλίγα, φάσκων ὡς ἀνοίᾳ τῶν ἀστῶν οὐκ ἀφίκοιτο τὴν ἀρχὴν αὐτίκα, ὅτε τἀγαϑὰ ἐπηγγέλλετο αὐτῷ βασιλεύς. βα- (ue δὲ ἐπιμεμφόμεψος αὐτῷ τὴν ἀγνωμοσύνην, οὐδ᾽ ὥς. ἀτυχήσειν αὐτὸν ἔφασκεν ὁτουοῦν τῶν ἀγαϑῶν, ἀλλ᾽ αὐτὸν τὸ ὑ᾽σϑήσεσϑαι παραδόντα δαυτὸν τῷ βασιλεῖ, καὶ ἣν εὐνοῇ τοῖς αὐτοῦ πράγμασιν, οὐκ ὠἀχϑεσθησεσθαί ποτα διὰ τοῦτο. ταῦτα
19. αὐτὸς ἔφασχον ὅτῳοῦν P
insnlae princeps, continuo ín gaudium effunditur, et in insulam traie- tit, labeatique animo admittit principis quas praescribebat condicio- des; aitque se hisce condicionibus insulae principi foedus et pacem daturum, cum iam res utrinque decisa, et fides foederis iureiurando ntrinque interposito accepta esset, urbe egrediebatur insulae princeps; εἰ veniens ad. regem eum adorat, et huiuscemodi orationem ezordi- inr" mosti, o rex, ex quo insulam istam regere occepi, me iurisiu- rndi religionem temerasse nunquam. quod autem mancipia ex re- fione tua vi praedonum abstracta non receptaverim, sciri poterit ab lis qii Asiae loca incolunt. nam mancipia, quamprimum capiebantur t tà regione, continuo ἃ me dominis suis reddebantur. praeterea maximum mihi fuit studium ut, sicubi vestra mancipia quis esset na- (lus, ea statim dominis suis restituerentur. quod piratas suscepi, ea gratia factum est, ne praedas ex mea regione agerent eamque va. «ando corrumperent. nec ulli horum unquam vel occasionem prae- bui vel consilium dedi, ut adnávigantes quicquam damni regioni tuae importarent. nunc autem ad te venio, urbem atque adeo universam insulam tibi: tradens. supplex vero te oro ut, quemadmodum ha- rlenus rebus tuis plurimum benevolentiae praestiti, ita nobis gratias referat rex." — haec quidem fatus est, et lacrymae cadebant obortae dicenti iuscitia oppidanorum factum esse, quod non statim ab initio,
526 LAONICI CHALCOCONDYLAE
λέγων τήν τὰ πόλιν παραλαβών, αὐτίκα ἐκέλευεν lora ταὶ
Dég τὰς ἄλλας πόλεις κελεύειν παραδιδόναι τὰς ἀκροπόλεις. αὐτὸς μὲν οὖν σὺν τοῖς βασιλέως ὕπάρχοις περιιὼν παρεδί.
δου τὰς πόλεις τῷ βασιλεῖ. xai ἐγκαϑίστη μὲν εἰς αὐτὰς
φυλακὰς βασιλεύς, τὴν δὲ πόλιν Πιτυλήνην ἐς τρία Oulu)
γος τὸ μὲν αὐτοῦ ἐγκατέλιπεν, εἴ τε ἀχρεῖον ἣν τοῦ (uie,
τὸ δὲ ἕτερον διδνείματο τοῖς νεήλυσι, τὴν δὲ τρίτὴν μοῖραν κατῴκισεν ἐς Βυζάντιον, εἴ τε ἣν τῶν ἀστῶν ἄξιον λόγον καὶ εὔπορον. τοὺς δὲ πειράτας ἀπαγαγὼν κατέσφαξεν, ἐς τμο- P.281x00íovc; μάλιστα, ἐς γῶρο» ἕνα τῶν προαστείων, rà cumulo δίχα ποιούμενος ἐς τὴν σφαγήν. τοῦτο γὰρ βιαιότερον & τοὺς πολεμίους ἐξεύρητο τοῦ ϑανάτου εἶδος, τὸ σῶμα ἐς ἐμ τέμνειν. κχαταϑέντες οὖν τὴν τομὴν ἐς τὸ διαίφραγμα͵ Xu ξυμβαίγει ἴσχειν ἐπὲ πολὺ τῆς τελευτῆς διὰ τοῦτο τὸν ἐϊα-
φϑειρόμενον. ἐγκαϑίστη δὲ εἰς τὴν πόλιν ταύτην νεηλνέαι 1 ἀμφὲ τοὺς διακοσίους καὶ ἀζάπιδας ἐς τριακοσίους, καὶ or- χοντα αὐτῶν τοῦ Σαμλιάτεω παῖδα, ἄνδρα ἐπέσημον, οὗ τὸν πατέρα ἐν ταῖς βασιλέως ϑύραις ἀκούειν δικαιοσύνης ἄριστον ἐπυϑόμεϑα, μάλιστα δὲ δικαστὴν τῶν ἐν ταῖς βασιλέως ϑύρει; D καϑισταμένων, καὶ δίκας δικάσαντα ἄριστον πάντων δὴ ὧν fp;
20. ἄριστα δὲ Ρ
cum bona ab rege nuntiarentur, venerit. rex exprobrant ei 01 inscitiam et imprudentiam , postremo consolationem adhibuit, iobens eum esse bono animo; nibil eum mali propter id quod prise no paruerit edicto regis passurum. his ultro citroque dictis urbeu τὰ in dicionem accepit; principemque etiam in reliquas insulse vbt ire iubet, ut earum arces se dederent. qui impigre iussa regis caper sens una cum regiis praefectis urbes adiit, easque regi tradidit. τα continuo, ne qua innovalio exoriretur , urbes in dicionem actpls praesidiis firmat. Mitylenarum cives in tres distribuit partes. vulgi inutilem partem ibi reliquit, alteram peregrinis concessit; tertium quae genere et opibus principatum facile obtinebat, Byzantium de portavit. piratas trecentos in unum lecum extra urbem contracto occidit. et quo crudelius perirent, corpora eorum media disseco- 2am placuit regi Turcorum hoc mortis genere in hostes uti, ut n iore crudelitate interirent, dissectis corporibus mediis, gladio diaphbr* gmati adacto. nam qui in hunc modum caeditur, diu mortis dolore amarissimos experitur. buic autem urbi, ne quam defectionem »* lirentur incolae, ducentos de peregrinorum corpore et trecentos δ᾽ pides imposuit. his ducem constituit Samblatis filium, virum ille strem, cuius pater in regis ianuis iudicis oílicio functus est, et lit gantes summa diligentia et attentione audivit, et. sententiam suns! aequitate adhibita dixit, adeo ut facile primas inter omnes ianur*
DE REBUS TURCICIS L. X. 597
ἰσμεν καὶ δξευρόντα οἵα δὴ ἀποβαένειν ἔμελλεν ἡ δίκη dc τοὺς δικαζομόνους. τὸν δὲ 7féoflov ἡγεμόνα ἐνεγκάμενος ἀπὸ
τῆς πόλεως σύμπαντα ἐκέλευε χκομίζεσϑαι ἐς Βυζάντιον. ἐξε- λύμενος dé οἱ καὶ τῶν ἀρίστων τῆς “έσβου παῖδας τε καὶ ϑυγατέρας ἐμφὶ τοὺς ὀχταχοσίους, αὐτὸς ἀπήλαυνεν ἐπ’ οἴκου, V.219 xai τάς τὸ τριήρεις διῆκεν ἀπιέναι, ἐγκαταλιπὼν πλοῖα μικρὰ αὐτοῦ που 8» τῇ νήσῳ. τὴν μὲν οὖν ἀδελφὴν τοῦ ἡγεμόνος,
καὶ πρότερον ἁλοῦσαν ὑπὸ βασιλέως ἂν KoAyí0t, γυναῖκα οὗ.
σαν βασιλέως ᾿λεξίου τοῦ Κομνηνοῦ τῆς Τραπεζοῦντος, ἐση- )γάγετο μέχρι τινὸς ἐς τὴν γυναικωνῖτιν, πολλῶν δὴ καλλίστην
xui ὡραίαν λεγομένην εἶναι, προαποϑανόντος τοῦ ὠνδρὸς αὐ--
τῆς ἐν Τραπεζοῦντι, καὶ αὐτῆς γενομένης καὶ οὔσης χήρας α ut9' ἑνὸς παιδὸς καὶ μόνου. τὸν δὲ παῖδα τοῦτον, ὅτε εἶλέ
τὴν Τραπεζοῦντα, εἰσενεγκάμενος καὶ αὐτὸν ὃ βασιλεὺς ἐν ϑεραπείᾳ τὸ εἶχε μάλιστα δὴ παίδων τῶν ἐν ταῖς βασιλέως ϑύραις, μετά y6 τὸν ἀπὸ Βυζαντίου παῖδα ᾿Αμουράτεω ἀδελ.-- qu. τὴν μὲν οὖν ϑυγατέρα βασιλέως Τραπεζοῦντος, "Ανναν λεγομένην καὶ Χριστιανὴην, φυλαχϑεῖσαν δρισμῷ τοῦ κρατοῦν»- το;, ἡρμόσατο Ζαγάνῳ τῷ Μακεδονίας τῆς κάτω ὑπαάρχῳ γε- Ὀνομένῳ, ἐξ ὅτου τὴν Πελοπόννησον αὐτὸν ἀφελόμενος né. τρέπεν ᾿Αλβανεω παιδί, τῷ Ἰυῶν λεγομένῳ, εἰ καὶ ὕστερον ἐχωρίσατο ταύτην ὃ κρατῶν ἀπ᾽ αὐτοῦ, ἀναγχάζοντι ταύτην D γενέσϑαι ἐς τὴν ϑρησκείων αὐτοῦ.
22. ἐπ")
iudices ferret. ius enim iustissime dixit; et facilis clemensque omni- no fuit in inveniendo poenas quibus damnati subdendi essent. Lesbi ducem eam urbem relinquere et omnia sua Byzantium transferre iu- bet. ipse vero reversus est domum, eligens sibi optimatum Lesbi pueros, filios et filias circiter octingentas. triremes quoque abduzit, relictis tamen navigiis minoribus in insula. sororem ducis, quam ttiam antea rex ceperat in Colchidis regione, uxorem Alexandri Com- neni, qui rex erat 'l'rapezuntis, induxit in gynaeceum, siquidem for- ma antecedere credebatur eo tempore omnes, quotquot ob formae tlexantiam commendabantur. maritus eius praemortuus erat Trape- "mte, ipsaque vidua erat, relicto filiolo unico. rex capta Trape- "nte puerum hunc abduxit, et prae caeteris post puerum Byzantium, Amuratis fratrem, in ianuis benignissime tractavit. iliam Trape- t"ntii regis, Annam nomine et Christianam , custoditam pro arbitrio fictoris connubio iunxit Zagano, inferioris Macedoniae praefecto. €x juo autem eum Peloponnesi imperio expulit, eam Albanis filio, cui yon nomen erat, tradidit; quamvis eam deinceps acceperit vincens, oegeritque suam religionem assumere.
598 ^" LAÓNICI CHALCOCONDYLAE
Τὸν μὲν οὖν ἡγεμόνα τῆς zfiogov ov πολλῷ ὕστερον αἱ. τιασάμενος συνέλαβέ τε καὶ καϑεῖρξεν ἔχων ἐν φυλακὴ, ὡς μὲν ἐγὼ ἐπυϑύμην, ὡς dix ἐν γνώμῃ γεγονότα τῷ βασιλεῖ τὸν ἡγεμόνα τοῦτον, χαὶ πρότερον ἀχϑομένῳ αὐτῷ ἐκὶ ποὶ- λοῖς ἀεικέσι τε καὶ ἀνηκέστοις ἔργοις πρὸς τὸν βασιλέως ο-5΄ xov. ὡς δὲ ὑπ’ ἄλλων λέγεται, παῖδα διαφυγόντα za; fc. σιλέως ϑύρας ἀφικέσϑαι ἐπὶ τὸν “έσβου τοῦτον ἡγεμῦνε͵ καὶ͵ μεταβαλόντα ἐς τὴν ϑρησκείαν τοῦ Ἰησοῦ γενέσϑαι nuls αὐτοῦ ὡς δὲ ἡ “έσβος ξάλω καὶ ἐς Βυζάντιον ἐγένετο ἐπελέληστο
p. 282 τε τοῦ παιδὸς ὃ ἡγεμών, καὶ δώροις πέμψας de fociis) ἐπέγνωκαν τὸ οἱ παῖδες καὶ ἐξεῖπον τῷ βασιλεῖ. καὶ τὸν μὸ παῖδα κατέσχη, καὶ τὸν ἡγεμόνα συνέλαβέ τὸ καὶ ἐν δεσμῖὶς ἐποιήσατο, ἅμα τῷ dream “Ἰουκίῳ τῷ τῆς .divov rwn παιδὲ γενομένῳ, καὶ συγκατεργασαμένῳ τῷ ἡγεμόνι τὸν τοῦ ἀδελφοῦ φόνον καὶ τὴν ἡγεμονίαν ἅμα. οὐ πολὺ pbi ὕστερον ξυνέβη καὶ τόδε αὐτοῖς. ὡς γὰρ ἐν αἰπόρῳ καϑεστῆ- x6ca» ἄμφω, οὐκ εἰδότες ὅπῃ ἀπαλλαγὴν εὕρωνται τῆς Et κιῆς, ἀνήνεγκαν ὡς ὃς τὰ πάτρια τὰ Τούρκων ἰέναι ἐμ φότεροε προϑυμοῦνται. καὶ αὐτὸς μὲν βασιλεὺς ihi
Brs ἐδωρήσατο καὶ τιάρᾳ, καὶ περιτεμόμενος ἐλευϑέρους ipis κεν ἐπὲ ἡμέρας οὐ πολλάς, μετὰ δὲ ταῦτα αὐτίκα αὖδι
10. καὶ ἐν δώροις ἢἡ 111. εἰδόντες P
Haud multum intercessit temporis, et Lesbio duci nescio quod crímen impegit, captumque in vincula dedit. ego quidem audiri ein in carcerem esse raptum, quod displiceret regi, et iam olim ipi fuerit invisus propter multa et intoleranda mala, quibus regiam &- miliam affecisset. verum, ut alii perhibent, hanc, quod in carre coniectus sit, accipio esse causam. ferunt puerum quendam fuzie- tem iánuas regis venisse ad hunc Lesbi ducem. quem ubi Christi nae religionis fide imbuit, non dubitavit turpissimo amore pollere. occupata autem Lesbo, cum princeps Byzantium abiisset, pueri obli tus est. eum inter munera quaedam missum ad regem regii put agnoverunt, remque regi significarunt. rex puerum quidem retinur. ducem cepit, et in carcerem duxit, una cum consobrino eius Luc Aeni principe, qui cum fuisset puer, Lesbi principem in neca? fratre et parando principatu strenue adiutarat. nec multo post Le sbum captam in hanc miseram provoluti sunt necessitatem. cum summo vitae essent ambo discrimine, dubii quo se verterent, probi — tiarunt se Turcorum religionem assumpturos. rex quidem dopate vestitu et tiara circumcidit, et impunitos e carcere dimisit. nec men diu hoc gaudio illibato usi sunt: mam brevi tempore pott t?
DE REBUS TURCICIS L. X. 529
ἐς εἰρχτὴν ποιησάμενος κατέσχεν, ἐς ὃ δὴ ἀπαγαγὼν ἀα- τέσφαξε. . ᾿ Τὸν μὲν οὖν δνιαυτὸν τοῦτον δὶς αὐτὸς ἐχστρατευσάμε- voc βασιλεὺς τὴν μὲν ni Ζᾶκας ἔλευσιν ἐποιήσατο, τὴν δὲ 5 ἐπὲ Acoßov. καὶ ἐτελεύτα αὐτῷ ἐς τὸν χειμῶνα τοῦτον 7 ἐπ᾽ οἴκου ἀνακομιδή. καὶ τὸν μὸν χειμῶνα ἐν Βυζαντίῳ dia. τρίβων ναυτικόν τὸ ἐξηρτύετο, καὶ ἐς τὸν Εὐξεινον πόντον ἐναυπηγεῖτο τριήρδις ἀμφὲ τὰς τριάχογτα, καὶ οἰχοδομῶν ναούς τὸ καὶ βασίλεια ἐπενόει τὴν Βυζαντίου πόλιν αὐτῷ εἰς t): ναυτικὰ εὐπορίαν παρέξεσϑαι, ὥστε ἄξιον λόγου ναυτικὸν C ἐς τὴν ϑώλασσαν ἐξαρτύεσθαι" τῇ γὰρ ϑαλασσῃ λογιζόμενος εὕρισκεν ὡς εἶ ἐπικρατήσει, δᾷον αὐτῷ παραχωρήσειν καὶ τὰ τῶν πολεμέων. ἐδείματο δὲ καὶ ἄλλα ἄξια λόγον, μετὰ τὴν ἐν Προποντίδι “αιμοκοπίην, τήν τὸ ἐν Βυζαντίῳ dxgonolw ἰδαξίως λόγου, ὃς τὰς χρυσέας καλουμένας πύλας, πύργους t6 V.220 μεγίστους καὶ ἀξιοϑεάτους, xai τὰ ἐντὸς βασίλεια, καὶ τὴν ἐπὶ τῶν Σχοπίων γέφυραν ἐπ' "diu ποταμῷ, καὲ βασίλεια ἐν ᾿Αδριανουπόλει, πέραν τοῦ Ταιάρου, 7 δὴ ἐς τὸν Ἕβρον ἐχδιδοῖ, καὶ πολίχνην μὲν ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ περὲ Maóvso», ἥ δὴ ἡρστενώτατον τοῦ Ἑλλησπόντου ἐσπλέοντι, καὶ ἐν τῇ Εὐρώπῃ πολίχνην ἑτέραν ἀπέναντι τῆς ἐν ““σίᾳ πολίχνης, ὥστε ἐχυ- Ὁ QU» μὲν αὐτῷ τὴν Βυζαντίου πόλιν καὶ τὸν Εὔξεινον nó».
13. ἄλῃ P — 21. πολίχνῃ ἑτέρᾳ P
iterum in carcerem condi iussit et diligenti custodia tamdiu asserva- 'it donec inde abductos capitali supplicio afficeret.
Isto anno rex bis in militiam profectus, semel contra Dacos, iterum contra Lesbum. et utraque bella confecit eodem anno; hiems- que advenerat antequam domum redire posset. ea igitur hieme ver- sàtus Byzantii classem adorpnabat. extruebat templa, aedificabat re- zalia palatia , urbemque eam sibi accommodam δὰ navalia praelia reddere in animo constituerat , ut posset, si quando usus postularet, memorabilem classem inde in mare deducere. his cogitationibus in- tentus invenit se facile posse superiorem esse bostibus, si mare so- lus obtipeat. animo conceperat extruere et aliam memorabilem, post Propontidis Laemocopiam, arcem Byzantii mirabilem; quam exaedifi- cavit juxta portas quas aureas nuncupabant. excitavit et turres ma- 1imas et spectaculo dignas, necnon interiora regiae, et turrim quae vergit ad Scopiorum pontem, quo iungitur Áxius fluvius. ,etiam re- £i sedem Adrianopoli ultra Taenarum, qua Hebrum illabitur, emu- nivi. urbem quoque in Asia iuxta Madytum, ubi Hellespontum an- Qustissimum cernimus, condidit; necnon aliam in Europa e regione eius urbis quae in Asia conspicitur aedificavit. — hae urbes conditae sunt ad defensionem Byzantii et Euxini maris. praeterea non medio-
Chalcocondylas. 3d
590 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ro», κρατύνειν dà καὶ τὰς ἐν τῷ Ἑλλησπόντῳ πόλεις αὐτῷ, vav.- τικὸν παρεχομένας οὐ σμικρόν. ταῦτα δειμάμενος κατὰ τὴν Εὐρώπην xai ᾿Ασίαν τηλεβόλους καϑίστη ἐς ἄμφω τὰ πολί- γνια τῶν μεγίστων ἀμφὲ τοὺς τριάκοντα καὶ ἑτέρους οὐκ ὀλέ- γους. ναύσταϑμον δὲ τὸν ταύτῃ αὐτοῦ χῶρον ποιησάμενοι 5 οὐδενὲ ἐπιτρέπουσι παριέναι ἔσω ἐς τὸν Ἑλλήσποντον, ἂν μὴ τῷ ταὐύτῃ ὑπάρχῳ ἀποβαίνοντες ἐπιφαίνωνταε οὗ nÀées- τες 600. ! Ταῦτα μὲν αὐτῷ ἐπεποίητο, óc ἐμοὶ δοχεῖ, διὰ τὸν πρὸς P.283 Ovsvezovc οἱ ἐσόμενον πόλεμον, ὃν πρὸ πολλοῦ παρεσκενα- 1 ζόμενος ἐπετήρει, ὅπως ἀσφαλέστατα αὐτῷ τὸν πόλεμον ποιὴη- σαιτο. αλλὰ ταῦτα μὲν οὕπω ἐν τέλει ἣν παρεσκενασμένα, 1463 ὅτε τὸν πρὸς Οὐενετοὺς ἀράμενος πόλεμον ἐπολέμεε" τότε δὲ ἐπιγενομένου τοῦ ϑέρους ἐστρατεύετο ἐπὲ Ἰλλυρέους καὶ Ἰλλυριῶν βασιλέα. τὸ μὲν οὖν τοῦτο γένος Ἰλλυριοὲ παλαιὸν 15 τε καὶ ἐς τὸν Ἰόνιον qxguévov, εὐδοκιμῆσαί τὲ πολλαχῇ ἀπο- μνημονεύεται. καλοῦνται δὲ οὗτοι τὰ νῦν Βόύσνοι. dil ei μέν Ζαλμάται καὶ ᾿υσοὲ ἅμα καὶ Τριβαλλοὲ καὶ πρός γε ἔτι Σαρμάται τούτοις ταύτην ἵενται τὴν φωνὴν καὶ τῷ παντὶ παραπλησίαν, ὡς μὴ χαλεπῶς συνιέναι ἀλλήλων αὐτούς. &ti-5 ἢ κὸς δὲ οἰεσϑαι τούτους μᾶλλον ὡρμημένους ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν Ἰόνιον χώρας, γένος τὸ ὃν μέγα καὶ πολλαχῇ ἐνευδοκιμοῦν, τήντο Θράκην ὑπάγεσϑαι σφίσιν αὐτοῖς, καὶ τὸν Ἴστρον δια-
criter tutabantur urbes in Hellesponto sitas, praebentes classem haod aspernandam. in hunc modum terrorem Asianis οἱ Europaeis inco- tiens, qui eum augeret, in utramque urbem bombardas invexit circiter triginta maximas, et alias non paucas. ad haec cum portum ibi pa- rassent Turci, nulli intrare Hellespontum concedebant, nisi priua de- scendissent navibus εἰ se loci praefecto exhibuissent visendorm. Opera haec haud dubie fecit propter bellum quod gesturus erat cum Venetis, ad quod se praeparabat, ut si ingrueret, quam tutissime isti se committeret. at quae commemoravimus opera omnia iam eramt absoluta et ad finem perducta, cum bellum adversus Venetos susciperet. ae- state autem ea quae sequebatur, bello lacessebat lllyricos et Hlyrico- rum regem. genus hoc hominum antiquum est, et regionem versu lopium spectantem incolens plerumque ad magnam claritatem acces sisse perhibetur. vulgo nunc Bosni vocantur. verum Dalmatae , My- sii, Triballi, etiam Sarmatae, eadem fere utuntur lingua, aut nos multum dissimili, ut non difficuller se mutuo intelligant. verisimile tamen est illos profectos ab regione quae versus Ionium patet, can pauci numero existerent et ubique rebus fortiter gestis inclarescerest,
DE REBUS TURCICIS L. X. 531
rac τὴν τῆς Σαρματίας χώραν olxiqos, ἢ ὡς ἔνιοι οἵον-- ὑπὸ JxvOcor διωκομένους διαβὴῆναί τε ἐς τὴν ἐπὶ τάδε Ἴστρου χώραν, καὶ καταστρεψαμένους τὴν ταὐύτὴ Θρᾷ- ἐστε ἐπὲ μυχὸν τοῦ κόλπον ἀφικομένους, ἐὀνοικῆσαι. ϑαυ-- o δὲ εἰ τοὺς ᾿Ιλλυριοὺς ἀποφαινόμενος ᾿Αλβανοὺς τεχμαί- ὁ τις, συμβαλλόμενος ὡς Ἰλλυριοὶ σὲ πρὸς τῷ μυχῷ τοῦ ov ἐχώρησαν ἐπὲ τὴν Ἤπειρόν τὸ καὶ «Αἰτωλίαν καὶ Θεττα-- χώραν. εἶλλ᾽ ὅτε μὲν ἀπὸ Ἐπιδάμνον μέχρε τοῦ Kagyc- καλουμένου κόλπου ἅπας ὃ χῶρος οὗτος διατείνων ἐπὶ στα»-Αα ς μάλιστά πῇ τρεσχιλίους, γένος τε ὃν ἐνοικεῖ, καὶ τῇ αὐτῇ ἢ διαχρώμενον, καὶ ἐπὶ μεσύίγαιαν παρῆκον ἄχρε τοῦ v, παραμεῖβόν τὸ τὴν τοῦ Σανδάλεω χώραν, καὶ τοῦ rj βασιλέως ἐχομεένων αὐτίκα τῶν Τριβαλλῶν τε ἅμα xad γῶν. μάλεστα δὲ συμβαλλόμενος ἔχων ἀποφαίγεσϑαι διὰ ni μέγα τὸ Ἰλλυρικὸν γένος χωρῆσαι δυνάμεως, καὶ ἐπὲ là ταύτῃ σκεδασϑῆναι τὴν Θράκην, ᾿Ιλλυριοὺς μᾶλλον τὸ ς τοῦτο εἶναε ἢ λβαγούς. συντίϑεμαι δὲ καὶ ἐχείγοις γε o£ φάσκουσε τὸ "Ἰλλυρικὸν γένος ἰσχειν αὐτῷ τὴν ἐπω- (αν ἀπὸ τῆς χώρας, διακεκρίσϑαι μέντοι ὕπαρχον, ἄλλοτϑ »ν φωνὴν αἰφιεόμεδνον, στε πολλὰ γένη αὐτοῦ, xai σφίσι poyóra πάμπαν ὃς τὴν φωνήν, λαχεῖν τοὔνομα roũſto D οιοὺς καλουμένους. ἀλλὰ ταῦτα μὲν οὕτω μοι ἐς τοσοῦ- ἐναγεγράφϑω- € dà μὴ τοὔνομᾳ αὐτὸ ἐς γένος τοῦτο
et Istro transmisso Sarmatiae regionem inha-
ij tradant eos a Scythis pulsos transiisse in re- ἡ oae ultra — * colitur, et subacta Thracia ad sinum eum ; Toi ue sedes fixisse. miror autem quod sunt qui censeant " Albanos esse, quasi lllyrii, qui tenent sinum Ionil, processe- hanc continenyem et Aetoliam et Thessaliae regionem. cae- universa illa regio sb Epidamno usque ad Carnerinm sinum ctitur spatium ter mille stadiorum. — hanc regionem tenet ho- | num eadem lingua utens. porrigitur ab mediterranea 5 Ds ue ad Istrum, attingens Sandalis regionem, finitimis n Trib "Hio εἰ Mysiis. haec autem dico, maxime hanc conie. "ἐσ uod constat Illyrios ad magnam potentiam devenisse ira D rad er "Thraciam esse dispersos. proinde magis credo ulta oca P uam Albanos dicendos esse. assentior praeterea ius. Ilyrios 1 omen ab regione traxisse asseverant. nam inter qui ΠΥ το in usu linguam habent. itaque cum plurima ho- i alii a "bi babitent linguae usu inter se diversa, reor istos id genera o itos ut dicantur lllyrici. sed haec hactenus anno- eie ente sufficiant; etsi quidam putent nominis rationem is
iam perdom uisse,
539 LAONICI CHALCOCONDYLAE
ὀρϑῶς εἴρηται, διὰ δὲ τὴν χώραν, ἣν ξνοικοῦν φαίνεται v ᾿Ιλλυριῶν, ἄξιόν dor φέρεσθαί οἱ τοὔνομα τοῖτο. xai,
Υ.221 νέμεσις εἴη οὕτω φρονοῦντε περὲ '᾿αὐτῶν. ““βανοὺς p ἔγωγε μᾶλλόν τε τοῖς Μακοδόσι προστίϑεσϑθαι ἂν λέγοιμι ἄλλῳ τινὲ τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην ἐθνῶν" οὐδενί τὲ n συμφέρονται, ὅτι μὴ τὸ Maxsdoye» γένος. ἀλλὰ τούτων p περὲ ἅλις ἔστω ταῦτα εἰρημένα, καλείσϑω δὲ μοι τῷ ὀνόμια τούτῳ, ᾿Ιλλυριοί, οἱ περὲ τὸν ᾿Ιόνιον οἰκοῦντες ἄχρις ἄχρι
p. 284 ᾿Ιστρίας καλουμένης πρὸς τῷ μυχῷ τοῦ κόλπου, ἀνεχούση ταύτῃ ἐς τὸ πέλαγος, καὲ οὗ περὲ τὴν ταὐτῇ μεσύγαιον οἰκοῦν τες ᾿Ιλλυριοί.
"Eni τούτων δὲ τὸν βασιλέα ἐστρατεύετο βασιλεὺς δῖ: χμέτης, ὅτι τὸν φόρον αὐτοῦ, ὡς én' αὐτὸν ἀφίκετο βασιλέα κῆρυξ κελεύων τὸν τε φόρον ἀπάγειν ὅτι τάχιστα ἐς τὰς fo σιλέως ϑύρας xal μὴ διαμέλλειν, συναγείρας τὸν φόύρον, πέντ ὄντα μυριάδας στατήρων, καὶ ἐπιδείξας τῷ βασιλέως κήρεκι ὡς ἕτοιμος μὲν εἴη Ó φόρος καὶ ὡς παρεσκεύαστο, ed μέντο ys προϑυμεῖται ἐπιπέμποντα τῷ βασιλεῖ τὰ χρήματα στὲρε
Βσϑαι τούτων αὐτόν, οὐδὲ oi καλῶς ἔχϑοιν, ἀλλὰ σὺν ταῖτα; καὶ ἣν πολεμεῖν δέῃ [πολεμεῖν] τῷ βασιλεῖ πόλεμον» isspe-: μενον, ἄμεινον ἂν παρασκευάζοιτο ἐς τὸν πόλεμον, καὶ qv Vr ἀπαίροντα αλλὴν τινὰ στέλλεσθαι χώραν, ταῦτα ἔχοντα t χρήματα ἄμεινον πράξειν. τὸν μὲν οὖν κήρυκα λέγεεαι ἐπεὶ
7. καλείσϑων 19. τοῦτον P
haud rectam me assignasse. verum propter regionem quum col merito, ut mihi videtur, lllyrici appellantur. nec tamen invidia comitetur, in hunc modum de his sentientem: nam Albanos Macedonibus adnumerari existimo quam alii in terrarum orbe at de his satis. lllyricos igitur eam gentem nomino quae iuxta nium habitat usque ad summam Istriam, sic dictam regionem 4 sinum excurrit in pelagus.
Adversus horum regem arma capiebat Mechmetes, quia amplius ferre recusabat. mam regius praeco ad hunc accessed, bens ut. quamprimum mora omni posita tributum in ianua ret. lllyricorum rex colligens tributum, quod, continebat myriades staterum aureorum, idque praeconi ostendens, "tributum quidem collectum εἰ paratum in promptu es tamen mihi cordi est mittere regi tantas opes, et me plaxi his privare. verum si bellum ab rege impenderit, bello me mittam felicius, si tanta pecuniae affüerit vis. praeterea si4& cessitas me apprehenderit ut mihi in aliam sit migrandum rej fretus istis opibus vitam commodius exigere potero." regius audiens istos sermones, respondisse fertur in hunc modum. -«
DE REBUS TURCICIS L. X. 533
dxovcavza xovg λόγους τούτους “ὦ βασιλεῦ τῆσδε τῆς ας, ἀλλὰ ταῦτα τὰ χρήματω καλῶς ἔχει παρά σοι εἶναι rác σπονδὰς παραβαΐνοντι, ἣν δὲ διὰ ταῦτα παραβαίνων ἄμεινον πράξεεν, δέδοικα μὴ χεῖρόν σοι γένοιτο διὰ ταῦ- σὺν γὰρ ϑεῷ xai ταῦτα ἔχειν τὰ χρήματα πολὺ ἄμει- καὶ σὺν κῷ ϑεῷ τούτων στέρεσθαι ἄμεινον ἢ ὕβριζοντα C ἐκεῖνον πολλαπλάσια τούτων χεχτῆσϑαι." ταῦτα ὃ κῆρυξ jv ἀπήλαυνε παρὰ βασιλέω, καὶ ὠπαγγείλας τοῦ ᾿Ιλλυριοῦ λόγον ἐπῆρε βασιλέα στρατεύεσθαι da? ἀμφοτέρους. ἦν αὐτῷ τηνικαύτα ἔλασις ἐπὶ τὸν “Ζακίας ἡγεμόνα, ἐξυβρί.- τα μεγάλως ἐς τὸν τοῦ βασιλέως οἶκον καὶ ἀνελύντα τοὺς σβεις. αλλὰ zózs μὲν ἐλαύνοντι ἐπὶ Ζάκας οὐκ ἐξεγένετο ισϑαε βασελέα "Ϊλλυριῶν" τῷ δ᾽ ἐγιαυτῷ τούτῳ, ὡς na- | αὐτῷ τὰ στρατεύματα ἐς τὴν ᾿Αδριανούπολιν ἀπό τὲ τῆς (ag καὶ τῆς Ἐσρώπης, ἦρος ἐπιγενομένου ἐξήλαυνεν ἐπὶ Ὁ λυριούς, ἐν νῷ ἔχων ἐσβαλεῖν καὶ ὃς τὴν Σανδάλεω χώραν. ν δὲ βασιλέα τοῦτον παῖδα ὕντα νόϑον τοῦ πρότερον βασι- ὡς ᾿λλυρεῶν', καὶὲ πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ διηνεγμένον "μημένους ὃπὲ τὴ» τῆς χώρας ἡγεμονίαν, καὶ διαπρεσβευό.. γον ες βασιλέα , ἐπεεράποντο αὐτῷ διαιτητῇ, ἐπέδειξέ v6 τον βασιλέα τῆς χώρας, καὶ ᾿Ισαάκῃ τῷ Σκοπίων ὕὑπάρχῳ μροῦντί τὸ ὃς τὴν τῶν ᾿Ιλλυριῶν χώραν, ὅπως αὐτῷ τιμω-
) pulcbrum et honestum erat opes istas in tuo dominio permanere, jon interim foederum religionem impie transgrediendo temerarest barum opum ductus foedera violare institueris, et inde felicitatem pollicitus fueris, vereor profecto ne con- nam auctore deo possidere istas opes neutiquam im duxero. praeterea jisdem opibus auctore deo exui longe opti- | iudico, potius quam contumeliis δὲ iniuriis afficere eum cuius sidio eas acquisieris." his dictis praeco ad regem revertitur; ex- 'usque quae acceperit ab Illyricorum rege, regem commovit ut ra ambos bellum susciperet. nam eodem tempore etiam ei bel. fuit cum Daciae principe, qui iniuriam maximam regiae familiae 4t legatis eius violatis et interfectis. caeterum sub idem tempus Dacos bello Lacessebat, Illyrici regem ulcisci nequivit. verum deinum anno, cum exercitus ab Europa et Asia Adrianopolim it collecti, primo vere in Illyricos movit, in animo agitans et in alis regionem irruere. hic rex fuerat filius illegitimus regis qui | imperio temperaverat Iilyricos ; et cum discordiae atroces inter n et fratres eius qui ad ducatum aspirabant ezarsissent, miserunt os ad regem, eiusque arbitrío rem totam transigendam permise- , qui hunc regionis regem declaravit. Isaaco Scopiorum praefe. .
cupidine nescio quam um eveniat.
584 LAONICI! CHALCOCONDYLAE
ρῶν συνεπιλάβοιτο Bc τὴν ἡγεμονίαν. καὶ στρατὸν ahi si ρεχύμενος ἐπὲ τοὺς ἀδελφοὺς τήν τὸ χώραν ἐδῆου xu δοαποδίζετο, καὶ αὐτὸν ἐς τὴν βασιλϑέαν καταστησάμενος i λέμει τοῖς ἀδελφοῖς ἅμα τῷδε τῷ Ἰλλυριῶν βασιλεῖ.
P.285 πλεῖστα δὲ ταύτης τῆς χώρας ἀνδράποδα ἀγόμενοι οἱ Τὴ
xc» ταύτην ὅμορον οἰκοῦντες τὴν χώραν. πασῶν δὲ τῶν εἰ
λεων ἀρχῶν, ὧν ἡμεῖς ἴσμεν ἀνδράποδα óote τὴν Ein
καὶ ἐς τὴν ᾿Ασίαν ληισάμενοι διεβίβαζον. καὶ ἐξ μὰς Σκοπίων ᾧκησε πόλιν, καὶ ᾿Ιησοῦς ὃ "Ισαάκεω καῖ; àn
πεύων ὑπὸ βασιλέως ταύτην τὴν πόλεν, cg πλεῖστα, ὧν Wii
V. 222 ἴσμεν, διὰ πολλοῦ χρόνου ἐληίζετο τὴν ᾿Ιλλυριὼν χώρα͵ τὶ
ἀποφέρεσϑαι ἀνδράποδα ὅσα μὴ ἄν ποτε ἐλπίσαι ἐν)
τὴν χώραν ἐκείνην. πυνϑάνομαι dà τὴν χώραν dun ἂν
τῆς Τριβαλλῶν χώρας καὶ 4Δοροβίκης ποταμοῦ ἐς τὴν Σιν
λεὼ χώραν καὶ ἐπὲ τὸν ᾿Ιόνιον κόλπον, σταδίους ἐς iiem
Βσίους τὸ μῆκος, τὸ δὸ πλάτος ἐπὲ δισχιλίους gl τὰ
σταδίους παρήκειν τὴν χώραν ἐς τοὺς Παίονας mi ἐς 1e
βαλλούς. καὶ ἀπὸ μὲν τῶν Τριβαλλῶν ἔχεται αὐτίκε 7 p
ρα τοῦ ᾿Ισαάχεω, μετὰ dà ἡ τοῦ Παύλου χώρα καὶ ur
λεις παρατείνουσιν ἐς αὐτὴν τῶν ᾿Ιλλυριῶν βασιλέως μα:
ἐπολέμουν μὲν οὗτοι καὶ πρότερον τῷ βασιλεῖ, ὁτὲ m5
τοὺς Τριβαλλοὺς órà δὲ καὶ ἐς τοὺς Παίονας volavuvun*
cto, qui fiuitimus erat Illyricis, istum adiuvare iubet is suirro principatu. hic exercitum praebens contra fratres, eorom rione evastabat, plurimis inde abstractís mancipiis. illo igitur rt; Πὺ nuntiato bellum gerebat cum fratribus et cum Illyriorum reg. ἐδ qui finitimam circa tenebant regionem, plurima nancdiscebuntst 7? cipia. cum autem praedas agerent mancipiorom ex omnibe: qu 9t mus urbibus, ea continuo in Europam et Asiam trapsmittebast. ! ex quo rex coloniam in Scopiorum urbem deduzit, et lone b: filius regis nomine eam administravit, plurima ab Illyrico m" sunt abducta. et in Europam Asiamque translata, quorum n" maior erat quam sperare potuisset ab ea regione. audio eam r* hem, si quis longitudinem consideret, ab 'Triballorum reg Dorobyza Huvio se extendere usque ad Sandalis regionem ^ lonium sinum stadiis octingentis. latitudo vero regionis, (8) currit ad Pannones et Triballos, complectitur duo milia * rum. ἃ Triballis incipit regio Isaaci. banc excipit deiode regio, cuius urbes se porrigunt usque in hanc regis Hs regionem. δὶ quidem iam ante bellum gesserant cum reze. quidem Triballis nunc vero Pannonibus adhaerescentes; et ΩΡ ducerent Turcos, regionem lllyrico affusam populabantur beile in Triballos avertebant. caeterum Triballorum princeps bell: :
DE REBUS TURCICIS L. X. 535
καὶ ἐπαγόμενοε vovg Τούρκους ἐληίζοντο τὴν ᾿Ιλλυριῶν ὅμο- opo» χώραν. καὶ πρὺς τοὺς Τριβαλλοὺς ἐπολέμουν, καὶ ὃ τῶν Τριβαλλῶν ἡγεμὼν ἐχστρατευύμεγος ἐπολιόρκει τὼς πό- λεις, μετὰ δὲ ταῦτα σπεισάώμενος εἰρήνην ἄγειν ἐς τούτους. 5 καὶ Σανδώλης μὲν τούτοις καὶ πρότερον ἐπολόμει, καὶ énayó- C μενος σερατὸν τοῦ βασιλέως ἐληίζετο τὴν χώραν ἐκχείνωγ. ὥστε μόνοε δὴ οὗτοι ἀλλήλοις φέροντες, καὶ ἐπαγόμενοι o1pa- τὸν ὁπήλυδα τοῦ βασιλέως, μεγάλως δὴ ἔβλαπτον αὑτῶν τὴν χώραν, ἀνδραπόδων ὡς πλείστων ὑπὸ τῶν στρατῶν ἀπαγο- 10 μένων ἑκάστοτε, καὶ φϑειρομέγης τῆς χώρας ἐς τὰ μάλιστα. τότε μὲν οὖν καὶ ὃ ᾿Ισαάκης καὶ ὃ Παῦλος συνϑέμενοι συμ- μαχίαν τῷ ᾿Ιλλυριῶν βασιλεῖ, διενοοῦντο καὶ αὐτοὶ πόλεμον ἀνελέσϑαε τῷ βασιλεῖ, ἣν τι ἀπὸ Παιόνων καταλαμβάνῃ τοὺς Τούρκους. ι5 Βασιλεὺς Óà ὡς ἤλαυνε, διέβη μὲν τὸν Ζοδοβίκην ποτᾳ- μόν, ὃς τήν τε Τριβαλλῶν καὶ ᾿Ϊλλυριῶν χώραν διείργει, διαβὰς Ὁ δὲ ἐπὶ ᾿Ιλλυρεὸν ποταμὸν ναυσίπορον ὄντα διέβη. ὁ δὲ πεζὸς στρατὸς ναυσέν, ἃς αὐτοῦ ναυπηγεῖσϑαι ἐκέλευε. τοὺς δὲ ἵπ- πους ἰφῆκεν ἐς τὸν ποταμόν, διαβῆναι τὰ στρατεύματα. ἐγέ- 20»&0 δὲ ὃ στρατὸς οὗτος τοῦ βασιλέως ἐς πεντεκαίδεκα μυ- ριάδας ἑππέων- ὃ γὰρ δὴ στράτος οὗτος πλὴν τῶν γεηλύδων καὶ ἀζαπίδων., οὗ αὐτῷ παραγίνονται ἐς τὸν πόλεμον πεζοὶ ὄντες, καὶ ὅσοε ὑπουργῆσαι αὐτῷ τὰ ἐς χρείαν παρείη ἀχρεῖος ὅμιλος, ὃ λοεπὸς τοῦ βασιλέως στρατὸς ἱππεύει, μάλιστα δ᾽
7. ἀλλήλουςσϊ 534. dj?
: urbes eorum obsidebat, et foedera cum iis pangens tan- des acr P ratum exhibebat. etiam Sandales hos antea bero appeti- verat, et accito regis exercitu ipsorum agros evastabat. cum autem hi soli perpetuis inter se dissiderent odiis et regis peregrinos accerse- rent propriae regioni plurimum calamitatis invexerunt. nam manci- pia plurima belli iure subinde a militibus capiebantur εἰ deportaban- tur. praeterea ea regio vel maximam esperiebatur vastationei. ea- dem tempestate Isaacus et Paulus societatem facientes auxilium pol- licebautur lllyriorum regi. nam constituerant et ipsi bellum jndicere regi, si Pannones aliquid novi contra Turcos molirentur.
'Rex in militiam profectus traiecit Dorobyzam (Drinam) fluvium, qui Triballos et Illyrios dirimit. progressus deinde venit ad Illyrissum (Crajevam) fluvium navigabilem, quem superavit pedestri exercitu trans- uecto navibus, quas ibidem fabricari iusserat. equos autem in flumine reliquit, donec copias transporlaret: tum temporis in armis habuisse creditur rex quindecim myriades equitum, praeler peregrinos el aza- pides pedestre robur, qui eum in id bellum sequebantur., aderat et
dem se p
586 LAONICI! CHALCOCONDYLAE
ἀνθρώπων d» ἡμεῖς ἴσμεν. ἄγονται δὲ καὶ ὑποζύγια πολλα- P.286 nàdota, οἧς xaé πρότερόν μοε δεδήλωται. eg δὲ τὸν "Div. ριὸν διαβὰς ἐσέβαλεν ἐς τὴν χώραν, πρῶτον μὲν ἐπὶ Zofo- βίχην πόλιν ἐπὲ τῇ ἐσβολὴ καταστὰς ἐπολιόρκει. ἢ δὲ πόλις αὕτη οἰκεῖται ἐρυμνὴ οὖσα ἐπὲ ὑψηλοῦ ὄρους. τηλεβόλοις5 δεδιττόμενος τοὺς ἐν τῇ πόλει, ὑπτίοις τὸ καὶ τοῖς ἔσοις͵ πε. ρεστήσατο τὴν πύλιν. καὶ τὸ μὲν αὐτοῦ κατέλιπε, τὸ δὲ δω ρησάμενος Τούρχων τοὺς ἀρίστους τὸ τρίτον ἀπέπεμψεν & Βυζάντιον, ἀπὸ δὲ zfofofíxgc αὐτίκα ἐχέλευς ἴα χουμουτη ἐπιλεξάμενον τοὺς τῆς Εὐρώπης ἀρίστους προϊέναι ἐς τονῦ Β χῶρον ἐς ὃν ἄν πυνϑάνοιτο τὸν ᾿Ιλλυριῶν βασιλέα διατρίβειν, πρὲν δὴ τὰ βασίλεια ὕφ᾽ αὑτὸν ποιήσασϑαι. οὗτος μὲν οὖν λαβὼν τούτους ἤλαυνε κατὰ χράτος ἀναβῆναι διὰ τοῦ aom- μοῦ. ἐλθὼν δὲ ἐς Γαϊτίαν καὶ πυϑόμενος ὡς βασιλεὺς npn, διαβὰς τὸν ποταμὸν, ἐπὶ Κλιτέαν πόλιν οὐδὲν ἐπισχὼν ὀρέ. Ια μῳ ἀνέβη, ἥ τὸν ποταμὸν εὗρεν ἐς τρία γενόμενον, καὶ du- βὰς ἀφίκετο ἐπὲ Κλιτίαν δευτεραῖος. βασιλεὺς δὲ ἄρας i v.22315096» ἀφέχετο ἐπὲ Γαϊτίαν, τὰ ᾿Ιλλυριῶν βασίλεια. καὶ ὡς ἐπέλασεν, αὐτίκα 7 τὸ πόλις προσεχώρησε xa^ ὁμολογίαν' Có γὰρ .“Ιοβοβίκην ἐπύϑοντο ἁλῶναι ὑπὸ βασιλέως, πασὼν δὰ ὀχυρωτάτην, αὐτίχα αἱ λοιπαὶ πόλεις καϑίσταντο ἐς φύβω
7. 19? ,
alia hominum multitudo inutilis ad arma; quae propterea comitzbar- tur regia castra, ut si quid opus esset, militibus inserviret. relquss interim exercitus equitibus constat. nec tamen gens est, ut sun edocuimus, quae plura iumenta in expeditiones ducat. transito Illf- risso impetum jin regionem bostilem dedit; et aggressus Dorobiram urbem (Babicsa Ocsak), eam omni machinarum genere oppugpabat urbs haec est sita in excelso monte, quapropter natura loci muniti sima perhibetur. Αἱ rex expediens bombardas et mortaria, non ce* sabat terrorem iniicere oppidanis, et tandem urbe potitus est. par- tem hominum, quos ibidem indeptus erat, in ea urbe reliquit; parte donavit Turcorum optimates; tertiam partem Byzantium transtulit. Mechumetem iussit deligere Europae exercitus robur, atque festinare citato agmine in eum locum jn quo acceperat regem lllyriorum mo- rari, antequam regiam sibi subiiceret; qui impigre iussa capessns, summa celeritate adhibita, flumen transgressus est. veniens Gaitiam (laicsam) accepit regem proficisci traiecto flumine in Clitiam urbem (Kliucs). is igitur nihil remittens de cursu, transivit fluvium(Verbacs. . qua euin in tres alveos divisum cognovit. hoc superato Clitiam venit, die secundo. rex sublatis signis Gaitiam contendit, regui sedem lilyrici. que ubi pervenit, urbs illico condicionibus seu pactionibus in dicionem regis venit. nam ubi fama increbuit Dobobicam esse captam a rege, qoae urbium totius regni longe erat munitissima, reliquae urbes illico ter- m ἢν
DE REBUS TURCICIS L. X. 5314
καὶ ὥρμηντο αὐτός τις ἕκαστος φϑῆναι, βουλόμενος βασιλεῖ χαρίζεσϑαι προσχωρῶν. οἱ μὲν οὖν ἐν Γαϊτίᾳ, ὡς βασιλεὺς ἀγχοῦ énélact, τοὺς προεστῶτας 7 πολις πέμψασα βασιλέα παρεδίδου τε σφᾶς, xai ἠξίουν πολιτεύεσϑαι κατὰ τὰ πατρια. καὶ συνεχώρει μὲν αὐτοῖς ἅττα ἤξίουν σφίσε συγχωρηϑῆναι ὑπὸ βασιλέως * μετὰ δὲ, ὡς τὴν ἀχρύπολιν παραλαβών, φρον- gà» ἔφαινεν ὃν αὐτῷ, παῖδας v6 τῶν ἀρίστων ἐπιλεξάμενος ἑαυτῷ τε καὶ περιδξελόμενος καΐτινας τοῖς dug! αὑτὸν διόνειμδ. ταύτην μὲν οὖν τὴν πόλιν ὃς αὐτίκα παρέλαβεν, ἐκέλευσε Mu- Ὁ )χουμούτη τὸν τῶν ϑυρῶν ἡγεμόνα, ἀναλαβόντα τὸν τῆς Εὐρώπης στρατόν, ἐλαύνειν ὅτε τάχιστα ἐπὲ τὸν βασιλέα τῶν Ἰλλυριῶν" ἐπυγϑάνετο γὰρ ἐν τῇ πόλει τῆς Γαϊτίας, ἐἀπεχούσῃ ἡμερῶν πόντδ ὁδόν, διατρίβειν καραδοκοῦντα f) ἐκχωρήσει τὰ Ἰλλυριῶν πρά- γματαὶ ἡ δὲ πόλις αὕτη, ἐν ἦ ἔμενε βασιλεύς, καλεῖται Κλιτύ, 5xei ἀδελφοῦ αὐτοῦ παῖδα ἀμφὶ τὰ τρισκαίδεκα ἔτη γεγονότα, διατρέβεεν ἐπηγγέλλοτο Ἰαχουμούτῃ. λαβὼν μὲν οὖν τὸν τῆς Εὐρώπης στρατὸν δευτεραῖος ἀφικνεῖται ἐπὶ τὸν mora- P.987 uv... . τοὔνομα, ναυσίπορον, ᾧ δὴ μάλιστα ϑαρρῶν TA. λυριῶν βασελεὺς ναυσιπόρῳ τε Orrt, καὶ μεγάλων νεῶν ra θούχ ἐνουσῶν τῷ ποταμῷ, οὐκ ἄν ποτε ᾧετο διαβάντας τὸν ποταμὸν ἐλάσαι ἐπ᾽ αὐτόν. ὡς δὲ ἐνταῦϑα ἐπέλασον Ó στρα-
LI
13. ἐγχωρήσειε P
tiae in diversum abripiebantur, et quilibet pro se sedulo contende- bat ut. prior deditionem faceret, sperans se in hunc modum non par- vam gratiam apud regem initurum. laitiae cives, cum appropinquas- sl rex , continuo primores civitatis obviam miserunt, dedentes sese et sua regi. orabant autem regem ut ipsi$ permitteret patrio et so- lito more rem publicam administrare. rex preces eorum non aver- tatus est, verum continuo, quod peliverant, praestitit deinde etiam arem in deditionem accepit, quam praesidio imposito suorum firma- vit. elegit sibi optimatum filios: dehinc quosdam delegit, quos do- navit iis qui secum erant. ubi primum ea urbs in dominium conces- sit regis, negotium datum est Machumeti ianuarum duci ut accepto uropaeo exercitu summa celeritate pergeret adversus lllyriorum re- Be. nam audierat eum morari in ea urbe quae distabat ab laitia itinere maxime quinque dierum, expectantem quonam res lllyriorum etsent evasurae. eius autem urbis quae regem lllyriorum tenebat, Domen erat Clitia. — etiam fratris eius filium, agentem annum deci- mum tertium, ibidem cum rege conversari nuntiatum erat Machumeti. ic assumens, ut iussus erat, exercitum secundo die attigit flumen cui nomen est , « « » is fluvius navium erat patiens, et spem omnein in eo sitam ponebat rex lllyriorum. nam cum nullae naves magnae praesto essent, putabat regem nunquam eo audaciae progressurum ut
538 LAQNICI CHALCOCONDYLAE
τὸς dg τὸν ποταμόν, ἐνταῦϑα ἐπισπεύδων Ἰαχουμούτης τοὺς τοῦ στρατοπέδου ἀρίστους, ὥστε διαβάντας τὸν ποταμὸν &- yo» μέγα ἐργάσασϑαι βασιλεῖ, συλλαβόντας Ἰλλυριῶν βασιλέα, ἔλεγε τοιάδε. “ἄνδρες Τοῦρκοι, νῦν τις ὑμῶν ἕκαστος αὐτῶν φανήτω ἀνὴρ ἀγαϑός, ποταμὸν τόνδε πεζῇ διαβάς" οὐ yep Βμελήσει αὐτῷ τινὲ πρώτῳ διαβᾶντε μὴ μέγα τι ἀποίσεοϑει παρὰ βασιλέως." ταῦτα εἰπόντος ἐπειρῶντο διαβαίνειν οἱ τὸ βασιλέως. ἐνταῦϑα δὴ πρῶτος λέγεται Ὁμάρης ὃ Tovosye- ven παῖς, Θετταλίας ὕπαρχος, σὺν τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν ἐλαύνο. τες εἰσέπεσον ἐς τὸν ποταμόν, καὶ βραχὺ τι διανηχόμενηι διέβαινον, καὶ ὃ λοιπὸς ἅμα στρατὸς αὐτίχα διέβαινε, dw βάντες δὲ αὐτίκα ἐπέδραμον χώραν, ὥστε τὸν Ἰλλυριῶν fe σιλέα δείσαντα, μὴ ἐς φυγὴν τραπόμενον ἐπεισπεσόντες 0 i ποδρόμοι καταλάβωσι, καὶ éni xiyduvoy ὄλθωσιν. sl di evo μὴ ληφϑείη, οἰχόμενος ἀνασώζεται ἐς πόλιν αὐτοῦ vae ἐν!) Cua Κλιτίη. καταφυγὼν δὲ πολιορκεῖταε ὑπὸ IMayovjpwue. 7 δὲ πόλις οἰκεῖται μὲν ὃν χωρίῳ τινὲ ἐλώδει. καὶ δὴ τῷ αὐτὴν μεγάλα, διὰ πολλοῦ διατείνονεα, ἐχυρὰν ποιεῖ καὶ v βάσιμον. τότε δὲ ὑπὸ καύματος ἀποξηρούμενόν τὸ ἦν τὸ j* θέον ἅπαν. καὶ ἐπελάσας ὃ στρατὸς ἀπολιεόρκει τὴν nin? καὶ κάλαμον, ὃς ἄφϑονος ἦν παρὰ τὴν πόλεν, ἐπιπίατοπέ διεφόρουν ἐς τὴν τάφρον ὡς πῦρ ἐνήσοντες ἐς τὸν καλαμὸ
18. διατείναντα P
id transiret, quo secum bellum gereret. ut autem cum copiis ad bun Machumetes accessit, mire festinando, cohortari non abstitit exercitantt exercitus duces, ut transgrederentur flumen, regique opus pulcherrissz efficerent , capientes videlicet Illyriorum regem. sic autem locus fertur. "viri Turci, nunc quilibet vestrum fac vir fortis apparet atque pedes flumen hoc transeat. neutiquam enim mibi dubium e quin maxima et splendida munera maneant euin, quae ab rege s«* piet, qui primus flumen superari." his dictis, regii milites mavm studio conabantur transgredi umen. ibi tum primus, vt tradilet. Omares Turachanis filius, Thessaliae praefectus, cum suis irrell 1 flumen ; qui paululum modo natantes flumen superarunt. hos s«* tus est, pari successu usus, et reliquus exercitus. egressi flumine i- lico invasere agros. hinc rexlllyricorum timens ne, si in fugam ve" teretur, equitum adventu oppressus in maximum pericolum venir* se recepit, ut incolumis praesens discrimen evaderet, in urbem qui dam eo loci sitam nomine Clitiam. verum Machumetes cum exerat superveniens eam urbem obsidione circumdedit. urbis eius situs 65 in loco palustri , et iu circuitu paludes visuntur longe liteq* quae urbem munitam et aditu diflicilem praebent. eo tempore "" cus ille universus solaribus radiis exustus exaruerat. caelerum *'
DE REDBUS ΤΌΒΟΙΟΙΒ L. X. 539
καὶ διὰ τοῦ πυρὸς αἱρήσοντές τε τοὺς ἐν τῇ πόλει, βίᾳ üxo». V.22A τας ἐς ὁμολογίαν παραστησόμενοι. ταῦτα μὲν εἰσορῶντες οἱ τοῦ Ἰλλυριοῦ στρατιῶται καὶ οἱ τῆς πόλεως, xai οἰόμενοι μὴ ἂν δυνήσεσθαι ἐπὲ πολὺ ἀντέχειν πολιορκούμενοι, προσέφε. D δρὸν λύγους τῷ Ἰἤαχουμούτῃ ὡς σφᾶς τε αὐτοὺς παραδώσον- τες, καὶ ἐφ’ ᾧ βασιλέα σφῶν αὐτῶν μηϑ᾽ ὅτιοῦν χαλεπὸν πείσεσϑαι ὑπὸ βασιλέως, προσχωρῆσαΐί ts, ἣν ὅρκια γένοιτό οἱ ἐφ’ ᾧ ἀγαθὸν μέν, χαλεπὸν δὲ μηδὲν ὑποστῆναι ὑπὸ Τούρ- xo», ταῦτα προϊσχομένου τοῦ ᾿ἸΙλλυριοῦ ἐδέχετο τε ὃ IMa- 10 χουμούτης καὶ ἐσπένδετο. ὅρκιον δὲ αὐτῷ ποιησάμενος ἐφ’ οἷς προυτίϑετο, τόν τε βασιλέα ἐξιόντα ἐκ τῆς πόλεως, παρ- ἐλαβέ τε τὴν πόλιν, καὶ τὸ μὲν ἐν τῇ πόλει ἐς τρία διελόμε.-- νος τὸ μὲν αὐτοῦ κατέλιπε, τὸ δὲ αὐτὸς σὺν καὶ τοῖς ἀρίστοις P. 288 διανειμάμενος, τὸ τρίτον ἀπάγων τῷ βασιλεῖ djopgca- 19:0. οὕτω μὲν οὖν ὃ Ἰλλυριῶν βασιλεὺς ξάλω ἐν Ἰζλιτίῃ, καὶ ἀδελφοῦ τὸ ἅμα αὐτοῦ παῖς, ἀμφὲ τὰ τρισκαίδεκα ἔτη γεγονώς. ' | | Ἢ dà γυνὴ αὐτοῦ πρότερον ἔφϑη dc Ῥαγούζιον πόλιν τὴν ἐς τὸν Ἰόνιον διαφυγοῦσα, xoi πλοῦτον πολὺν ἀπενεγκαμένη ἡθοἴχεσϑαι γρώμῃ τοῦ ἀνδρός. 7j dà πόλις αὕτη ᾧκισται μὲν ὑπὸ τῶν ταύτῃ Ἰλλυριῶν, ἀνδρῶν ἐπιφανῶν ἐς ταὐτὸ συνιόν-
14. ἐπάγων P
nibil moti milites Machumetis accedunt, eamque obsidione circumve- niunt. arundinem, quae plurima ibi enata erat, excindentes compor- tabant in fossam, ut igne deinde iniecto vel vi tandem etiam invitos oppidanos in dicionem redigerent. haec parari cernentes cives urbis et lllyrii milites, credentesque se non diu posse resistere viribus Turcorum, legatos ad Machumetem mittere decernunt, orantes ut in deditionem acciperentur; petentes praeterea ut regi veniam daret, qui ipse se dediturus sit, si iurisiurandi religio interveniat; qua in- tercedente in spem erigatur, se nibil mali ab 'l'urcis passurum. Ma- chumetes Illyrici preces haud abnuit. foedus est icium, iusiurandum est datum, quemadmodum oraverant ]llyrii. tandem cum urbe egres- $us esset rex, urbem occupavit. homines qui in urbe erant, in tres pertes secrevit. unam ibidem morati iussit; alteram inter optimates suos distribuit; tertiam adduxit ad regem et ei dono dedit. in hunc modum Illyrici rex captus est Clitiae una cum fratris filio, qui baud dum impleverat aetatis annuam decimum tertium.
Uxor regis iam ante se contulerat Rhagusium, quae est urbs iu- xta lonium, ut praesenti discrimini subtraheretur. — plurimas eo con- vexerat opes consilio viri. eam urbem incolunt Illyrici admodum il- lustres, qui eo convenere. et cum disciplinae sanctitate animi ipso-
540 LAONIC! CHALCOCONDYLAE
τῶν, καὶ ἀλλήλοις τὸ ἐπὶ πολὺ συμφερόμενοι, τήν vt πόλιν Βἐδείμαντο ὀχυρὰν καὶ τείχη περιεβάλλοντο καρτερά. ἐμπο- ρέαν δὲ τήν τὸ κατ᾽ ἤπειρον καὶ τὴν ὃς τὸ Ἰόνιον μετιόντες, ἐπὲ μέγα πλεῖστον ταύτῃ πόλεως ἀφικομένη, μαλεστα τε ἅμα καὶ εὐνομήϑη ἐς ἀριστοχρατίαν διεϑυνομένῃη, οἰκοδομίαις τεῦ κοσμοῦντες τὴν σφῶν πόλιν, ὠμυδρὰν μέν τινα οὖσαν, ἀγα- ϑὴν δὲ ἐς ἄνδρας φέρεσθαι ἀγαϑοὺς τὰ ἐς σύνεσιν. ὁμορεῖ μὲν οὖν αὕτη ἡ πόλις τῇ ΣΣανδαλεω χώρᾳ, καὲ πόλεμον ἀγαι- θουμένη αὐτῷ ἔχετο ἐς διαφορὰν καὶ ἐπολέμει. τὴν μὲν οἱὐν αἰτίαν τῆς διαφορᾶς, ὡς ἔμοιγε δοκεῖ, ἐπεφερόμενον τὸν “Σαν- 10 CóaÀg» ἀδίκως ἀναγκάσαι σφῶς ἐς τὸ πολεμῆσαι. τὸν μέντοι παῖδα τούτου, νεανίαν οὐκ ἀγενῆ σὺν τῇ μητρὲ xaragvyora ἐς ῬῬαγούζιον, καὶ μὴ οὐκ ἐχδιδύντας ἐξαιτουμένῳ avrov, πόλεμόν τὸ ἐπήνεγκε καὶ τὴν γὴν ἔτεμεν. οὗτοι μὲν οὖν τὸν παῖδα αὐτοῦ στρατηγὸν ἑλόμενοι, καὶ χρήματα παρεχόμενα 5 ἄφϑονα, ἐπολέμουν τῷ Σαγϑθάλῃ διαφέροντες τὸν πόλεμον. τῇ dà αἰτίαν ταύτῃ φασίν. ἀφ᾽ ἧς ὅ τὸ παῖς αὐτοῦ καὶ ἡ γυνὴ φεύγοντος ἀπηλλάσσοντο ἐς ταύτην τὴν πόλιν. γυναῖχα τινα τῷ sides εὐπρεπῆ λεγομένην, τὸν δὲ βίον ἀκόλαστον οὖσαν, παραγενομένην ἀπὸ Φλωρεντίας τῆς Ἰταλίας ἐς τὴν ξαυτοὺ 20 Baca», Og ἐπυγϑάνετο τὰς ἐν Φλωρεντίᾳ γυναῖκας καλλει
4. ἐπὶ μέγιστον τῶν ταύτῃ πόλεων ὃ
rum facile coalescerent, et discordia omnis submota foret, eam admo- : dum emunierunt validissimis undique obiectis muris. et proficiscen- tes in continentem et Ionium mercium gratia, brevi urbem opibus haud contemmendis auxere. habet, a quibus regitur, leges optimat et saluberrimas, et in aristocratiam versa administratur. cives ma- gnificis aedificiis urbem hanc exornarunt, quae quidem quamvis ob- scura fama feratur, tamen celebris habetur producendo viros pruden- tia insignes. ea urbs finitima est Sandalis regioni. cum boc bellum urbi fuit. verum, ut mihi videtur, discordiarum causam parum iuste Sandales seminavit, eosque invitos arma capere coegit. nam uxor Sandalis una cum filio adolescente propter mariti improbitatem Rha- g"sium confugerat. Sandales Rhagusios missis legatis rogarat ut red- derent Sxorem et filium, quibus non admittentibus preces bellam indixit. Rhagusii filium Sandalis communi sententia ad id bellum imperatorem eligunt; suggerentesque magnam pecuniae vim, fortiter bellum ab Sandale illatum propulsare satagerunt. causam quae im- pulit matrem et filium , ut Rhagusium *e reciperent, hanc tradunt. mulier quaedam excellenti forma, caeterum lascivior quam par erat, iu Sandalis regionem ab Florentia Italiae venerat. cum. audivisset Sandales mulieres Florentinas tum formae venustate tum prudentia facile inter. omnes primas esse, eius mulieris visendae cupidus eam
΄
DE REBUS TURCICIS L. X. 541
πολλῶν διαφερούσας καὶ συνέσει, ἐκάλεσέ τὸ ἐς ὄψιν τὴν &av- τοῦ, ἰδεῖν τε ἱμειρόμενος, καὶ ὡς ἐθεάσατο ὡς καλλίστην εἰς yat, ἡράσϑη τὸ τῆς γυναιχύός, καὶ ἐρασϑεὶς μετ᾽ οὐ πολὺ συν. ἐγένετο καὶ τῷ ἔρωτι χαλεπῶς ἐλαμβάνετο καὶ συνῴκει τῇ δ γυναικί, καὶ δυσανασχετῶν ἤδη τῷ ἔρωτι τῆς γυναικὸς οὖλι- γώρει τε ἅμα καὶ ἡμέλει τῆς ξαυτοῦ κουριδίης γυναικός, τὴν δὲ γυναῖχα φασι τῶν ἐμπόρων ἐσομένην ἀπὸ Φλωρεντίας ἀφῖχϑαι ἐς τὴν χώραν. ταύτῃ μὲν οὖν συνοικῶν ὃ Zavda- V.225 λης τῇ γυναικὲ ἐπαχϑὴς ἦν καὶ ἀφόρητος. δ ἅ δὴ οὐκ. 289 10 ἀνασχομένη ἐπὶ παιδὲ νεανίᾳ τοιαῦτα ἀνέχεσϑαι, δεινὰ ποι- ουμένη μετὰ τοῦ παιδὸς αὐτῆς χρύφα ἐς τὴν Ῥαγουζίου nó. λιν ἀπηλλάσσετο. οὗτος μὲν οὖν διαπρεσβεύσας ἠξίου ὕπο- στρέφειν ὃς τὴν χώραν αὐτοῦ καὶ μὴ ἐν ἀλλοτρίᾳ χώρᾳ δια- τρίβειν, αἶσχος ὧν τόδε ἐπιφέρειν ἐς τοὺς ἀνθρώπους. 7j μὲν δ οὖν γυνὴ οὐκ ἐπείϑετο, οὐδ᾽ ὑποστρέφειν ἔφασκεν, ἂν μὴ τὴν yevaixa ἀποπέμψηται ἐς Φλωρεντίαν, ἢ αὐτῇ παρ᾽ αὐτῷ χρη- σηται ὡς ἂν βούληται. ταῦτα μὲν οὕτω γενέσϑαι λέγεται, τὸν δὲ παῖδα αὐτοῦ διενεχϑέντα xai ὑπὸ ᾿Ῥαγουζίων στρατηγὸν B καταστάντα πολεμεῖν τῷ πατρί, μαχεσάμενόν v6 τῷ πατρί, ?90ola ἀμυνόμενον ἐς τὴν φύσιν, τρέψασϑαί τὸ αὐτὸν πατέρα καὶ συχνοὺς ἀνελόντα τοῦ στρατοῦ αὐτοῦ, ἀϑέμιτα προσφε- θόμενον τῷ πατρὲ αὐτοῦ καὶ ὑπεναντία τῆς δίχης. ἐπρε-
δ
ad se vocari iubet. quae ubi in conspectum venit, eo quod pul. cherrima esset, Sandales uxoris amore satiatus eam sprevit. nec multo post amore peregrinae amens et ardens cum ea concubuit, plurimum ümore aestuans. adhaerescens autem peregrinae mulieri, nxori admo- dum molestus erat; quam despiciebat et prorsus negligebat. mulier autem illa erat mercatorum Florentinorum, et in hanc regionem ap- Pulerat. conversans itaque plurimum cum hac muliere" infensus et molestus erat suae uxori. uxor non ferens amplius hasce indignita- tes, maxime propter filium suum adolescentem, una cum eo clam Rha- Busium profugit. Sandales missis legatis uxorem rogabat ut reverte- retur in suam regionem , nec in aliena degeret, vulgans opprobrium suum in homines. at uxor non obtemperabat verbis mariti, sed in huuc modum respondit, se non redituram, nisi dimittat mulierem il- lam Florentinam. quod si facere omiserit, fruatur peregrina muliere ad libitum. — haec quidem ad eum modum contigisse memorantur. filius inimicitias gerens cum patre, et belli dux a Rhagusiis pronun- 'iatus, bello adortus est patrem, praelioque inito patrem fngam arri- pere compulit, plurimis de exercitu in fuga caesis, certe in patrem Impia et nefaria ausus. mittebat is frequenter legatos ad regem, consulens ut iunctis copiis lllyriorum regem debellarent. tandem
5
549 LAONICI CHALCOCONDYLAE
σβεύετο uà» οὖν καὶ οὗτος Jaua ὡς τὸν βασιλέα συνεξελεῖν τὸν Ἰλλυριῶν βασιλέα, καὶ στρατὸν ἐπῆγε Τούρκων, καὶ ἐχά- κου τὴν χώραν. τότες ὡς ἐπιὼν ὃ βασιλεὺς ἐπηγγέλλετο ἐπὶ τὴν Ἰλλυριῶν χώραν, παρεσκευάζετο καὶ αὐτός, ὡς ἣν τι δύ- vatzo οἰμυνόμενος, ἣν ἐς τὴν ξαυτοῦ ἐσβάλλῃ ὃ τοῦ βασιλέως 5 στρατός. |
Ἐπάνειμι dà ín? ἐκεῖνο τοῦ λόγου, ἦ πρότερόν μοι ἐδε- δήλωτο ὡς ἐπεὶ τὸν βασιλέα παρέλαβε ΠῆΠαχουμούτης ὃ Mi- χαήλου, σὺν τούτῳ περειὼν τὰς ἄλλας πόλεις ἐπεδείκνυτό τε τὸν ᾿βασιλέα, καὶ προσεχώρουν. ὃ μὲν δὴ ἸΠαχουμούτης τῇ dugi τὰ τοιαῦτα εἶχεν, Ὀμάρη δὲ τὸν Τουραχάνεω πέμπων éni τὰς λοιπὰς τῆς Ἰλλυριῶν χώρας πόλεις, αὐτὸς ἤλαυνεν ἐπὶ τὸ βασιλέως στρατόπεδον. καὶ ὃ μὲν βασιλεὺς ἠχϑετό τε τῷ ὅρκῳ καὶ ἐχαλέπαινεν, ὡς οὐκ ἐν δέοντι ποιήσαιτο τὸν ὅρκον τῷ βασιλεῖ τῶν ᾿Ιλλυριῶν, τὸν μέντοι βασιλέα ἐς φνυ-" λακὴν ποιησάμενος περιῆγεν ἐλαύνων διὰ τῆς Σανδαλεω χά. gag: ἐς γὰρ τὴν ᾿Ιλλυριῶν τὰ μὲν αὐτὸς βασιλεὺς καταστρε-
D ψάμενος ὑπηγάγετο, τὰ δὲ αχουμούτεω παραστησαμέγου
καὶ Üuageo. ἔνϑα δὴ καὶ Ὁμάρης σπουδὴν ποιούμενος τὴν χώραν, ὅση ὕπόλοιπος ἦν, ὑπὸ τῷ βασιλεῖ γενέσϑαι, ὠνήρ 1690 ἔδοξε τῶν ἐν ταῖς βασιλέως ϑύραις εὐδοχιμούντων κράτιστος
monendo et consulendo tantum profecit, ut Turcorum exercitus ad- veniret et regionem regis graviter populando corrumperet. sub idem tempus cum fama volaret regis copias accedere contra Illyriorum re- gem, nec ipse se parare intermisit, ut regium exercitum , si in suam regionem populabundus ingrederetur, si quid posset armis, a popula- tionibus prohiberet eumque propulsaret.
Nunc eo redire libet, unde in hunc sermonem digressus sum. postquam regem Illyriorum Machumetes Michaelis filius in dicionem accepit, cum eo circumiens etiam caeteras urbes regi Turcorum sub- iiciebat, et quidem circa haec versabatur Machumetes. Omarem au- tem Turachanis filium iubebat cum exercitu pergere contra caeteras ]llyriorum urbes. caeterum ipse in regia condebat castra. rex Tur- corum discruciabatur animi propter iuramentum Illyriorum regi prae- stitum ab Machumete. graviter Machumeti quoque indignabatur, ut qui parum opportune buic regi salutis spem interposita iurisiurandi religione obtulissét. regem quidem ]llyrium vinculis illigatum circum- duxit, peragrans Sandalis regionem. nam Illyrios partim quidem ipse, partim vero Machumetis et Omaris Marte perdomuit. Omares summ ostu- dio annitebatur ut eam regionem, quae nondum subiecta erat, coge- ret regis suscipere imperium. hic cum fortitudine facile superaret omnes, quotquot in ianuis fortitadinis praerogativa gauderent, prae-
DE REBUS TURCICIS L. X. 543
xar μεγάλα οἀπεδείχνυτο ἔργα, xat πρότερον βασιλεῖ δόκιμος ἐν πολλοῖς ἄλλοις γενόμενος.
Ταῦτα μὲν οὖν ἐς τοσοῦτον ἐγένετο κατασερεψαμένῳ βα- σιλεῖ τὰς ᾿Ιλλυριῶν πόλεις. ἐντεῦϑεν πρεσβείαν πέμπων ἐπὲ
δ'ῬΡαγούζιον πόλιν ἐζήτει τὴν βασιλέως γυναῖκα. ἡ δὲ προεξ-
ἥεε ἀπιοῦσα ἐκ τῆς πόλεως ἐς ᾿Ιταλίαν" ὡς γὰρ ἐπυνϑάα- Ρ.200 vero τὴν ξύμπασαν χώραν γενέσϑαι ὑπὸ βασιλεῖ, ὡς εἶχε, τάχιστα ἐκ τῆς πόλεως ἀπηλλάττετο, οἰχομένη ἐς τὴν '᾽1τα-
λίαν. oi μὲν οὖν πρέσβεις ὡς oV κατέλαβον αὐτοῦ ταύτῃ
θτὴν βασιλέως γυναῖκα, ἀπεχώρησαν ἄπρακτοι.
Ἐντεῦϑεν βασιλεὺς συσκευασάμενος ἐσόβαλλεν ἐς τὴν Σανδαλεω χώραν καὶ ἐδήου. ἱπποδρόμους δ᾽ ἐπαφείς, ἐπέ- ὄραμον τὴν χώραν αὐτοῦ σύμπασαν. μετὰ δὲ ἐπιὼν τὰς πό- Aug ἐπολιόρκει. καὶ oí τοῦ Σανδάλεω ἐπέϑεντο τῷ βασιλέως
ὀχθιτῶνι, ὁρμώμενοι ἐκ τῶν ὀρέων, καὶ ἔστιν ἃ διαρπάσαντες V. 226 αὖϑις ἐπὲ τῶν ὀρέων οἴχοντο ἀπαλλασσόμενοι. ἔστε δ᾽ ἡ χώρα Β οὐχ ἧττον ἔρημος ἢ τῶν ᾿Ιλλυριῶν χώρα. ἐπελάσας μὲν οὖν αὐτὸς ἐπολιόρχει πολίχνην τὴν Σανδάλεω ἐπὶ ἡμέρας τινάς. καὶ ὡς οὐ προεχώρει αὐτῷ ἡ τῆς πόλεως αἵρεσις, ἀπήλαυνε ^ τῆς τοῦ Στάντεω xai Κραΐκου καὶ Παύλου, τῶν ταύτῃ αὐτοῦ ἡγεμόνων, χώρας. κήρυκα δ’ ἔπεμπε κελεύων τήν τὸ
1, χαὶ om P ἐπεδείχνυτο P 5. ἐξήτειεῖ προεξίη P
ara militaris virtutis edebat opera, caetera quoque satis specta- 8 regi, Haec hactenus ab rege Illyricas urbes subiugante gesta sunt. qui- 75 peractis legatos ire iubet Rhagusium urbem, quaesitum regis 7XOoféem. haec regem antevertens excesserat urbem, et in Italiam ab- lfràat nam cum fama captae regionis ad ipsam allata esset, omni Dora posita relinquebat "urbem et in Italiam properabat. legati cum am haud reperissent in ista urbe, abierunt re infecta. rex omnibus in unum contractis copiis invasit Sandalis regionem, quam misere eva- lavit: nam equites per universam regionem grassantes eam graviter afllixere, . Ande nec oppidis abstinuit; quae accedens obsidere haud omisit. Sandalis milites, qui in montium iugis se tenebant, montibus digressi ineidiabantur cubiculo sive tentorio regis. et cum quaedam inde diripuissent » Mlico retro in montes, uude venerant, se receperunt. '^8l0 haec non secus ἃς lilyriorum deserta et vasta est. rex castra movens ad Sandalis urbem, eam diebus aliquot obsidebat. cum vero urbis OPpugnatio non succederet ex animi sententia, abiit, ducens ex- ircitum Per Stantis Craici et Pauli, qui principes erant, regiones. ad δὲ praecones. dimisit, qui iuberent ut suam singuli regionem regi
544 LAONICI CHALCOCONDYLAE
αὐτῶν χώραν παραδιδόναι, καὶ αὑτοῖς γενέσθαι ὑπὸ βασι. λέως ἄλλην ἀντὲ ταύτης ἐν τῇ Εὐρώπῃ. οὗτοι μὲν. οὖν οὕτω πεισθέντες παρέδοσάν τὸ σφᾶς αὐτοὺς ἅμα τῷ βασιλεῖ χαὶ οτὴν χώραν, ἐννοοῦντος ἀδύνατα ἔσεσθαι αὐτοὺς ἐν μέσῳ τῆς βασιλέως χώρας ἀντέχειν ἐς τέλος. ἀναπείϑονται οὖν &y ui ἄλλην αντὲ τῆς σφετέρας αὐτῶν σφίσι γενέσϑαι ὑπὸ βασι- λέως. καὶ ἀφικόμενοι ἐς τὰς ϑύρας τὴν rt χώραν nap σαν, καὶ οὐ πολλῷ ὕστερον αὐτοὺς ἐς φυλακὴν ποιησάμεν; εἰσεκομέζετο ἐπ’ οἴκου, καὶ τὸν τε στρατὸν ἅμα διῆκε. m μέντοι βασιλέα ᾿Ιλλυριῶν ἀπελαύνων ἐκ τῆς χωρας, fein ὡς ἐν τῷ στρατοπέδῳ ἀνεπαύετο, μεταπεμψάμενος ἐκάλει & ὄψιν τὴν ἑαυτοῦ. ὃ δὲ συνιεὶς ὡς οὐκ ἐπ᾽ ἀγαϑῷ μετα: Ὦ πέμπεται αὐτόν, τὰ ὅρκια ἐν χερσὶν ἔχων ἐξηγέρϑη τι͵ ταὶ ὡς ἀπήχϑη ἐς ὄψιν τὴν βασιλέως, ἀπέταμόν τε αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν ἐπιτάξαντος βασιλέως. λέγεται δὰ καὶ διδασκαὶψ ſß αὐτοῦ τῷ Πέρσῃ τοῦτον παρασχεῖν core διαχρήσασϑεν εἰ ἐὲ μάγειρον αὐτοῦ αἰτησάμενον ἀνελεῖν. διενεχϑέντα δὲ un; πρὸς αχουμουτη τὸν ιχαήλου, λέγεται εἰνελεῖν xdi τὸν βασιλέα ᾿Ιλλυριῶν. οὗτος μὲν δὴ οὕτω λέγεται τεὶεν- τῆσαι μετὰ τῆς ἡγεμονίας αὐτοῦ ὑπὸ βασιλέως καταστροφῇ} "Oc μὲν οὖν talo ἡ τῶν ᾿Ιλλυριῶν χώρα, καὶ 0 τε ἐν» σιλεὺς ἐτελεύτησεν ἁλοὺς καὶ οὗ λοιποὲ ἡγεμόνες εἴχοντο ἃ
traderent: quod si facerent, fore ut singuli aliam regionem in Lov- pa ab rege acciperent. principes illi persuasi praeconum verbis e & regionem regi manciparunt. cogitabant enim impossibile fore τὶ posterum regionem suam defendere et tutari possent, cum ondigt cingerentur regis regione, quasi in medio habitantes. verum profe in ianuas regis, hac condicione adducti deditionem faciunt , vt 1l regione pro sua ab rege donarentur. neq multo post hos comped- bus compeditos abduxit domum, simul etiam exercitum dimisit. r€ gem Illyricorum mane, cum in castris quiesceret et abitum molireter, accersivit in conspectum suum qui cum intelligeret se parum favort regis vocari, tenens manu litteras quibus continebatur iusiurandum ab Machumete datum, prodibat in conspectum regis. αἱ in conmpe- ctum regis venit, rege imperante caput eius praecisom est. traduri regem propinasse interficiendum Illyriorum ' regem Persae praeceplon suo. sunt qui referant coquüm regium istum virum, nescio quod ct men in eum intendentem, confecisse. nam is, cum plurimum dis- deret ἃ sententia Machumetis filii Michaelis, regis iussu Illyriorzz regem leto dedit.
In hunc modum memoriae proditum est occidisse Illyriorum τ gem, occupato reguo eius ab rege Turcorum. Veneti et Pannose
DE REBUS TURCICIS L. X. 545
φυλακῇ, αυϑόμενοι ταῦτα οὗ τε Οὐενετοὶ καὶ ol Παέονος δει- P. 291 νὸν ἐποιοῦντο καὶ ἐς φόβον καϑίσταντο μέγαν, αὐτέκα οἷόμε- vot ἐπὶ σφὰς ἥξειν τὸ δεινόν. καὶ οἱ μὲν Οὐενετοὶ àyalénai- vov ἐπιφερομένων σφίσι τῶν βασιλέως ὕπαρχων καὶ χαλεπῶν δῦντων τοῖς ὑπηκόοις, ἐνέμενον δ' ὅμως ταῖς σπονδαῖς, xaga- δοχοῦντες ἦ ἀποβήσεται σφίσι τὰ πράγματα. ὡς δὲ τὸ τὸ ἐν Πελοποννήσῳ Aoyoc, ἱερέως τῶν ἐν τῇ πόλει παραδόντος προδοσίᾳ, ἔλαβεν ὃ τοῦ βασιλέως ὕπαρχος, ᾿Αλβάνεω παῖς» τούνομα Ἰησοῦς, καὶ ἐπέϑετο περιφανὼς ἤδη πολεμεῖν, xai 10 Ναύπακεον μὲν ἐπέδραμεν Ὅμάρης ὃ Τουραχάνεω, τὴν δὲ ἐν Β Πελοπονγήσῳ χώραν Οὐενετῶν, τὴν περὲ δΙεϑώνην, καταλα- βόντες οὗ τοῦ βασιλέως οὐκ ἐνεδίδοσαν, ἐνταῦϑα οὐχέει dya- σχετὸν ἐποιοῦντο ἡσυχίαν ἄγειν, ἀλλ᾽ ἐβουλεύοντο μὲν ἐπ’ ἀμφότερα. γινόμενοι ταῖς γνώμαις, καταστάσης δὲ πολλαχῇ ἰδέχκλησίας τῶν κλητῶν χαλουμένων, Bürog τῶν Καπέλλων οἰκίας, ἀνὴρ πλούτῳ re καὶ ἀξιώματε προέχων καὶ aycu do— χῶν τὴν πόλεν κράτιστος, προσπαρακαλέσας καὶ τοὺς προσή- τύχας αὐτῷ καὲ συγγενεῖς ἐς τὴν éavroU ψῆφον, παριὼν éni C τὸ βῆμα ἔλεγο τοιάδε. “ἄνδρες Οὐξνετοί,, πολλαχῇ μὸν xoi 2ράλλοτε δοκῶν τοὺς ἐνοικοῦντας τὸ ἄστυ τόδε μὴ διαπίπτειν V. 201 ἱογιζομένους τὰ δέοντα, βραχεῖ τινὲ λόγῳ ἐνόμιζον δεῖσϑαι
cognito regionem Illyriorum in dicionem venisse regis regemque II- lyrium captum ab Turco occubuisse, propterea reliquos regionis prin- Cpeés miserandam in vinculis agere, vitam, haec neutiquam diutius ferenda esse censuerunt; ac formidine magna tentabantur, cum ani- mis reputarent brevi fore ut idem exitium parum feliciter experiren- Ur. Veneti graviter ferebant praefectos regios contra ipsos insurgere, et subditis eorum molestos et intolerandos esse. interim tamen foe- derum sanctitatem bona fide coluerunt, suspensi expectalione even- Us rerum. Iosue Albanis filius, regis praefectus, Argos in Pelopon- aeso per proditionem saferdotis, qui ea in urbe morabatur, nactus δε, et ex aperto iam bellum gerebat. Omares Turachanis filius in- curionem in Naupactam fecit. nec ab regione in Peloponneso Vene- torum circa Methonam, regii ius belli abstinuerunt. his accensi Ve- 1eti, haud amplius cunctandum et ferendum rati, ad consultandum quid agerent potissimum conveniebant, sententiis in utramque partem probe pensiculatis, cum iam saepius consultassent senatores qui Evo- Cli dieuntur, Victor de familia Capellarum, vir divitiis et dignitate Praecellens , quique urbem regere optimus censebatur , adductis in */4m sententiam propinquis et cognatis, conscendens tribunal, tale
orationem habuisse rer. «viri Veneti, saepius alias cogrovi certis *iptrimentis, huius civitatis incolas nequaquam cedere animis, si
Chalcocond y las. 35
546 - LAONICI. CHALCOCONDYLAE
ἐς ὑμᾶς. ndvra δὲ τὰ πράγματα οἷα ngorgéntoOus xai μὴ προϑυμουμένους ἐπὶ τὸν πόλεμον τοῦτον. ἐπεὲ δὲ καὶ τῶν πρωτεύειν ἀξιούντων παρ᾽ ἡμῖν οὐκ ὀλέγοι παριόντες κελευου- σιν ὑμῶς μὴ οὕτως ἐπαχϑῶς περὲ μεγάλων βουλεύεσϑαι πρα- γμάτων, ἀλλ᾽ ἀνέχεσθαι μᾶλλον, πρεσβείαν πέμποντας ἐς τὸν" Ὁ βάρβαρον περὲ τῶν σπονδῶν ὡς οὐ δίκαια πράττοι παραβαί. yo» τοὺς ὄρχους καὶ τὰς σπονδώς, καὶ νουϑετεῖν αὐτὸν τὰ δέοντα, ἥν δέῃ πεισόμενον. ἐὰν dà ἀναιρεῖσθαι πόλεμω͵ ἀναγκαῖον λόγον περὲ τοῦ παρόντος πολέμου ἐπιμνησάμενον ἱχανόν, οὕτως iévat ἐπὶ τὴν ψῆφον. δεῖ δὲ ἕκαστα λογεζομί. V ψοις τὰ χαλεπὰ παρατιϑέναι ἀλλήλοις αὐτά, καὶ τὰ μετριω- vega φαινομένων τούτων αἱρεῖσϑαι ἐπιλεγομένους. πρῶτο δὲ ἀναγκαῖον προϑέμενον ψῆφον, γνώμην ταύτην dg ἕκαστα ἀποβαίνειν. φασὲ γὰρ οὗτοι ὅτι ei πολεμήσομεν, ai xem τὴν ἤπειρον πόλεις ἡμῶν, ἔστε τὸν ᾿Ιόνιον καὶ ἐς τὴν Περι P.292 πόννησον καὶ τὴν ἄλλην ἥπειρον noAsig οὐχ ξξουσιν ὅπως lu κόσωσιν ἐπὶ χρόνον τινά͵, ἀλλ᾽ ἐπιλείψει τὸ αὐτὰς τὰ àxmy δεια καὶ ἀπολοῦνται, ἣν τι ἐπίῃ ἐς αὐτὰς χαλεπόν. καὶ τῆς 18 ἐμπορίας τῆς αὐτοῦ χώρας στερουμένης ἡμᾶς φασὲ ueyua — ἂν βλάπτεσθαι τοῦ λοιποῦ. εὠνέχεσϑθαι δεῖ οὖν διὰ ταῦτα, καὶ πρεσβείαν πέμπειν διισχυριζομένην cc εἰκὸς τὰ τοιαῦτα.
3. ὀλίγων P 16. «j»] α κατὰ vg»?
quando instituant terum necessariarum; «uae ad rem publicam pert- nent, consultationem. quapropter paucis vos compellandos ezistimari, cum videam etiam invitis δὲ arma detrectantibus belli necessitates imponi. nam videmini mihi rem publicam plonisime prodere, dum cunctamini arma in praesentiarum adversus barbarum capere, siqui- dem hi qui apud vos non pauci primas tenent, monent ne temere et odiose de rebus adeo arduis consultetis, verum censent legatos mit- tendos ad barbarum super foedere expostulantes, ut qui iniuste agat foederum et iurisiurandi religionem abrumpens. monendum quoqve esse ut. pacem , quemadmodui convenerit, obsecvet, si verbis potios quam armis a coeptis eum deterrere possimus. quodsi his nihil apud barbarum effectum fuerit, tum demum necessaria erit oratio quae ad bellum barbaro inferendum nos in suffragia mittat. oportet sane eo! qui pericula reputant, ea inter se comparare, et quae minora appa- ruecint , eligere. eum qui suffragium fert, circa singula banc senten- tiam tenere convenit. nam adversarii nostri aiunt, si. bellum moveri- mus, urbes nostrae in continente, quae spectat Ionium et Pelopoune- sum , necnon reliquae continentis urbes, haud habebunt quibus s? sustentent ad breve admoduin tempus, verum necessaria eos desti- tuent, et peribunt, si periculum aliquod ingruerit. praeterea si prae- dicta regio mercibus fuerit exhausta et despoliata, etiam deinct[
DE REDBUS TURCICIS L. X. 547
alid negé μὲν τῆς πρεσβείας πρῶτον ἔρχομαι ἐρῶν ὡς dgi- κομένων τῶν πρέσβεων ἡμῶν, ἐλλογίμων ὄντων ἅμα καὶ ξυ»- ero», οὔτε ἐπιστροφὴν ἐποιήσατο τῶν πρέσβεων, δξαπατήσας τὸ τῷ λόγῳ τὰ ἐναντία φαίνεται πεποιηχώς. dors οὐκ οἶδα B 58 τε ἄν ὄχοιεν αὐτῷ λέγειν οἱ πρέσβεις ἐπικαιρότερον ὧν πρῦσϑεν ἀφικόμενοι ἐχρημάτιζον, εἰ μὴ ὅτε ἀδυνατοῦντες πό- Asuov ἐπεφέρειν πρέσβεσι διαλύεσϑαι βούλεσϑαι ἡμᾶς τὰ ἐγ- χλήματα, ἐς τοσοῦτον αὐτῷ προσφέρεσϑαι περὶ τῶν ἡμετέ- Qo». ταῦτα δέ, οἶμαι, καλῶς εἶχεν αὐτῷ λέγεσθαι, ἣν μὴ i0r0 “ργος παραλαβὼν πόλεμον ἡμῖν περεφαγῶς ἀπαγγέλλει. ἐπειρᾶτο μὲν μέχρις οὗ ταῦτα ἂν φέροιμεν, καὶ εἰ μὲν ἄνε- χόμεϑα, ἤδη χωρεῖν αὐτὸν καὶ ἐπὶ τὰ λοιπὰ ἀδεῶς, εἰ δὲ μή, ὑποχωρεῖν ἤδη ἐς ὅσον αὐτῷ ὕφ᾽ ἡμῶν συγχωροῖτο, καὶ ἐν τούτῳ τὴν ἀπόπειραν ποιησόμενος, οὐδὲν μέντοι ἧττον χωρή- C ὅσων ἐπὶ τὸν πόλεμον. εἰ δὲ μὴ, λεγέεω μέν μοι, καὶ ποῶ- toy ἐπὲ Πελοπόννησον ἀφικόμενος τήν τὸ Εὔβοιαν ἐπέστη ὑψόμενος οἴω, καὶ ἐπὲὶ τὴν Εὐρίπου πόλεν, xai ἐξιὼν αὖϑις ἀπὸ Πελοποννήσου, καὶ τὸ δεύτερον ἤδη ἐλαύνων σὺν τοῖς πειρασομόνοις τοῦ πόρον, ἀφίκετο ἐς ὄψιν τῆς πόλεως, ὅπως 20d» τὴν προσβολὴν ποιήσαιτο, ἐπιὼν ἐπὲ τὴν πόλιν. καὶ ὁ μὲν ἵππῳ διαβὰς τὸν Εὔριπον συνίδοι ὅπως βάσιμά v5 εἴη
5. ἐπιχηρώτατον P 21. συγεῖδεν ?
et in nos damna maxima redundabunt. quapropter bellum prolatan- dum est; et legatio mittenda, quae ista efficiet. de legatione primo verba faciam. nam cum legati nostri, viri prudentes et intelligentes, Ad eum convenissent, eorum nullam rationem habuit: verum fraudu- lentis et dolosis sermonibus usus contraria, quam nos existimavimus, fecisse apparuit. non itaque satis apud me constat, quidnam princi- Palissimum eorum super quibus ad eum venerant, coram eo expro- mere debeant, si denuo legationem susceperint, nisi illud, nos, cum non suppetant vires ad bellum, velle legationibus rem gerere et ad hunc modum iniurias propulsare et crimina dissolvere: adeo nos esse promptos et paratos pro ipsius arbitrio cum ipso agere. haec. quidem honesta natio est, dici posset, si non occupato Ar- £o iam ex aperto nobis bellum intentaret. animos profecto no- stros in hunc modum pertentat, quamdiu tandem ista perpeti velimus. si patimur, etiam ad reliqua confidenter et audacter procedet. sin restiterimus fortiter, recedet quo per nos ei licuerit; et in trivio, quod aiunt, constitutus bellum posthac omittet. si secus fecerimus, vereor seram aliquando poenitentiam venturam. ferant barbarum, übi primam in Peloponnesum pervenisset, etiam Euboeam accessisse, visurum Euripi urbem. egressus iterum Peloponneso profectus est, ut tentaret transitum , venitque in conspectum urbis eo animo, ut eam
548 LAONICI CHALCOCONDYLAE
αὐτῷ προσβάλλοντι καὶ εὐεπιχείρητα. ταῦτω μὲν οὖν μὴ 29- Dàéuov τεκμήρια ἔστε περιφανῆ, ἀφ᾽ ὧν ἂν τις αὐτὸν ἐπὶ τὸν V.228 πόλεμον παρασχευασάμενον ἀπὸ πολλοῦ δεισχυρίσαιτο, δια- μαχόμενον τοῖς οὕτως ἐπιδικῶς βουλευομένοις ; ἀλλ' ἐπεὶ πὸ. Aeuoc μὲν ἡμῖν κηρύττεταε ἐκ πολλοῦ προΐων, τὰ μὲν ὑφ᾽" αὑτῷ ποιούμενος ἀφαιρεῖται ἡμᾶς, “τὰ δὲ xai διαβάλλων τοὺς ἐπιστάτας αὑτῷ τὰ πρόσφορα ἐπιτηδεύειε, καὶ κατὰ βραχ μεγάλα προσποιούμενος ἄφνω ἀπαρασκεύοις εἶ δύναιτο ἐπειο-
, πεσεῖν, παραλαβὼν üt? ὧν αὐτῷ δύναμιν αἰξιόχρεω περι- ποιήσαιτο. φημὲ οὖν, εἰ μὴ πόλεμον ἔσεσϑαι ἡμῖν πρὸς voli P.293 βασιλέως ὑπισχνοῦνται, τοῦτον μὴ ἀναιρεῖσϑαι φάσκοντες τὸν πόλεμον, καὶ μηδὲ παραιρούμενον τῆς ἡμετέρας ἀρχῆς un
ἂν δοκοίη ῥᾷδια προσχωρῆσαι αὐτῷ, πόλεμον μὲν μὴ noui- σϑαι, ἡσυχίαν δὲ ἄγδιν, μηδ᾽ ὁτιοῦν αὐτῷ τῶν δεόντων sp σχομάνους. εἰ δὲ πάντες τοῦτον ξυνομολογοῦσι dnm qiti
ὡς πολεμημένων ἕκαστα πάντων πρόσϑεν dmontigopum 6 παύεται, πότερα τούτων αἱρετώτερα ἡμῖν, ἡσυχέαν μὲν ὑμᾶς ἄγοντας ἀφαιρεῖσϑαι τὴν χώραν, καὶ ὡς πολεμήσαντας ost
ἢ πόλεμον ἐμφανῆ αὐτίκα καϑισταμένους ἐνδείκνυσθαι αὐτῇ Βεῆς ἡμετέρας δυνάμεως ὅσα ἐχώρει; ἐν γὰρ τῷ πολέμῳ vus
17. πρότερα P 18, ὡς πολεμήσονταρῖ 19. 91] καὶ ἐεϊ ^ ἐγχωρεῖ |
bostiliter aggrederetur. et quidem ipse equo transvectus Euripum speculabatur qua commode cum copiis transire et urbem oppugui posset. haec profecto manifesta belli sunt signa, ex quibus salis qu probare potest eum iamdudum decrevisse satis praeparatum adversi adeo decenter deliberantes pugnare. eo in bello, quod nuntiatu iamdudum adversus nos sumpsisse, strenue perget, quaedam sibi sub gens nobisque auferens: quaedam, praefectos culpans, subiiciet, εἰ commodissima quaeque sectabitur. mox isti nemo se opposuerit, n* gna potentia succinctus subito, si poterit, imparatos opprimet. nii magnas sibi conflare poterit copias, cum non cesset. plurimos suo do- minio usque adiungere. dicam igitur nobis non fore bellum cum rege? quidam, quod scio, vana spe semetipsos et alios lactant, di centes eum nunquam in nos aversurum belli tempestatem, neque δι" nostro deturbaturum principatu, quamvis id ex facili posset. quapr pter a bello nobis temperemus, pacemque et tranquillitatem appre- hendamus, nihil interim rei necessariae oscitanter omittentes, τῆ rumenimvero si ex praedictis iam plane apud omnes in confes: es eum iamdudum nobis bellum indixisse, utrum nobis conducibilivt t eligibilius fore iudicatis, quietemne amplecti et regionem nost? nobis pati eripi, an ex aperto bellum inferentes ostendere bab: quanta etiam nostra sit potentia quantaeque vires? nam in manil-
DE REBUS TURCICIS L. X. 549
φυλάετεσϑαι αὐτὸν ἔξεστιν, ἐκ τοῦ φανεροῦ παρασκευαζομέ. νους, καὲ ἐπιτηροῦντας αὐτὸν ἦ στρατεύσεται. ἢ πειρώμενον ἐκ τοῦ ἀφανοῦς ἀφαιρεῖσϑαε τὴν χώραν ἡμῶν, μὴ προσφέ- ρεσϑαε ecc πολεμίῳ, δυοῖν ἐν τούτῳ προέχοντι; 2v μὲν ἀπο-- βαίνῃ αὐτῷ κατὰ γνώμην ἐπιχειροῦντι, πιστεύουσέ 15 αὐτοῖς ὡς φίλοις, φέρεσϑαι τοῦτό οἱ κέρδος" ἣν δὲ μηδέν τι κακὸν ἐπὸ τούτου ξυμβαίνει αὐτῷ .. ... εἰ μὲν οὖν ταῦτα ἀμεί- »0, αἱρεῖσθαι ἂν πρὸ τῶν ἄλλων δέοι ταῦτα. εἰ δὲ μὴ ς ἀμείνω ἄλλα ἔχοντας ἡσυχίαν ἀνέχεσθαι, ἐκεῖνα ἔστω ἡμῖν 10 αἱρετώτερα. τὴν μέλλησίν φημι ἔγωγε μέγα μὲν βλάψαι xai πολλοὺς τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην, καὶ ἡμῖν ἐν τῷ παρόντι μεγάλην ἐπενέγκαε βλάβην, προϊεμένοις τὴν ἀρχήν, ὅτε ἐπο-. λιορκεῖτο Ζζωνσταντιγούπολις, “Ἑλληνάς τὸ καὶ “Ἑλλήνων βασι- λέα, ἀφ᾽ οὖν tà τὸ ἐμπόρια ἡμῖν μεγάλα ἐπήει αὐξανόμενα. ιδμδτὰ δὲ δεαπρεσβενομένων τῶν Πελοποννήσου ἡγεμόνων ὥστε τιμωρεῖν σφεσι᾿ πολεμουμένοις, περιείδομεν τήν τὸ I1eAonov- γησον ὑπὸ τῷ βααιλεῖ τῷδε ἀνάστατον γενομένην. xoi ἀρτὶ ἢ δὲ τοῦ Ἰλλυριῶν, βασιλέως κελεύοντος ἀμύνειν αὐτῷ καὶ χα- pi» κατατέϑεσθαι οὐ μικρὰν τῆς βοηϑείας ἕνδκα, περιείδομεν ὡρχαὲ αὐτὸν διαφϑαρέντα ὑπὸ Τούρχων. τούτων ἕκαστα $g* ἡμῶν προξεμόνων αἰσχύνην φέρει καὶ ὄγειδος ἐς τοὺς ἄλλους
9. ἀλλὰ 12. προϊεμέγους P
stum si descenderimus bellum, eum eiusque insidias cavere poterimus armati et satis instructi in omnem eventum, sedulo observantes quem- nam castris locum capiat. an non ís pro hoste tandem habendus est, qui insidiis regionem nostram praeripere tentat, et duobus his ex- cellit? 4i felice et prospero rex utatur rerum successu, barbaris ho- mines credunt se ut amicos nonnihil lucri inde percepturos: sin mali nihil inde redundarit in barbarum « « « si itaque haec reliquis prae- stantiora sunt, quis adeo est caecus ut. non cernat ea esse eligenda? caecus, meliora habentes quietem amplecti oportet. illa namque nobis eligibiliora iudico. cunctationem aio multum multis per orbem damnosam esse; et nobis plurimum damni dedit, prodentibus impe- rium, Graecos et Graecorum regem, quando barbarus infestos arietes Cpoli admovebat. nam merces nostrae plurimum ab Graecis iuvabantur et augebantur. deinde contempsimus et aversati sumus preces ducum Peloponnesiacorum, qui impensissimis precibus auxilium nostrum implo- rabant. per nostram socordiam vidimus et Peloponnesum ab isto rege devictam. X muper admodum, cum Illyriorum rex nostrum auxilium supplex oraret et lati auxilii non mediocrem gratiam se relaturum promitteret, eum ab "Turcis. crudeliter necari passi sumus. his sigil- latim in hunc modum a nobis proditis, non possumus infamiam apud teliquas per Europam gentes effugere, quin dican& nos mercaturae et
580 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τοὺς xara τὴν Εὐρώπην, ὡς τῶν ἐμπορίων ἕνεκα καὶ αἰσχροῦ κέρδους προϊέμεϑα γένη ὅμότροπα ὑπὸ τοῦ βασιλέως τοῦδε φϑειρόμενα. ξυνελόντα δὲ ὡς ἔνεστι φάναι, εἰ μὲν τοῖς Tai σεν αὐτίχα συνθέμενοι ἅμα πόλεμον ἀνελώμεϑα, ἔσται ἡμῖν καρποῦσϑαι τοῖς ἡμετέροις" εἶ δὲ ἀνεχόμενοι ἡσυχίαν ἄγω." μὲν, ὃν βραχοῖ ὄψεσϑε ἀπαρασκεύοις ἐπιϑέμεονον ἀφαιρησο- P. 294 μένους τὴν χώραν, ὅση αὐτῷ ὅμορος οὖσα τυγχάνει. δοχεῖ οὖν duoi πρέσβεις τε ἐπὲ Παίονας πέμπειν καὶ χρήματα, καὶ αὐτοὺς πληροῦντας νῆας ἐπὲὶ ταῖς οὔσαις ἡμῖν ἄλλας, ὅσας V.229 à» δυναίμεϑα. συμπαραλαμβάνεξιν δὲ xai τὸν μέγαν ἀρχιε ῖ θέα ἐπὶ τὸν πόλεμον τόνδε, ἡγεμόγα v& τοῦ παντὸς ποιουμέ. νους. τὴν δὲ Πελοπόννησον ἀποστῆναι πειρᾶσϑαι" εἰ γε τῶν ἡγομόνων τῷ ἑτέρῳ ἀφεστηκότι ἀπὸ τοῦ βασιλέως καὶ μιδερίως ἔχοντι βίου συνείποντο ἃς τὴν ἀπόστασεν ἐλϑύπε; oi Πελοποννήσιοι, οἱ μὲν ἐκλιπόντες τὴν πόλιν, οἱ δὲ ἐς τῶν 9ũ τοῦ κακοῦ ἀφικόμενοι, πολλῷ ἂν μᾶλλον ἕποιντο δύναμ τ Βαξιόχρεω δια!ϑαλάττης δρῶντες, καὶ κατ᾽ ἤπειρον κομίζειν τὸν ἱππέων ὅπλας τῶν Ἰταλικῶν ἐς δισχιλίους. πέμπεσϑαι δὲ ἐς Πελοπόννησον καὶ τοὺς ἐν τοῖς ἐγχλήμασι Κρῆτας ἐπὶ δια- λύσει τῶν ἐγκλημάτων. ταῦτα δὲ ἐπάγοντας ἡμᾶς Operi ὄψονταί τὸ αὐτίκα, καὶ μεταστάντες ἐφ’ ἡμᾶς παρέξουσιν» ὑποχείριον τὴν Πελοπόννησον, ἀφ’ ἧς ἔσται ἡμῖν ταμιεύεσθαι
12. ἀποστήσαεϊ
urpis lucri avidos neglezisse gentes eorundem nobiscum morum eiat .demque religionis, et quasi spectasse ut caderent Turcorum Mirte. proinde, ut ad pauca redeam, si adiuncti Pannoniis arma arripuerimos nostris nobis frui licebit. quodsi cunctari et quietem secuti fuerimus brevi videbimus eum imparatos oppressurum, et extorturum nobis rt- gionem nostram, qua ei finitima est. consulo igitur ut legatos cum magna pecuniae vi ire iubeamus ad Pannones. praeterea, ut praeter naves quae nobis praesto sunt, etiam alias quotquot possumus, im- pleamus militibus. nec etiam praetereundus est pontifex marimut qui quoquomodo fieri potest, in belli societatem adhibendus et totu belli dux declarandus est. ad haec opera danda est ut Peloponne- sus ad defectionem sollicitetur, εἰ id quidem in proclivi est: € enim alterum de ducum numero, qui descivit ab rege, tenuem agec- tem vitam Peloponnesiaci secuti sunt, cum quidam desererent urbes, alii vero in summa venirent pericula, quid futurum creditis, si vide- rint tantas copias terra marique adversus barbarum adventare ? cer seo insuper equites et armatos ltalicos bis mille mittendos in Pelo- penne. Cretensibus quoque venia et criminum abolitio danda est aec ubi nos agere viderint, continuo ad nos transitionem facient εἰ
DE REBUS TURCICIS L. X. 551
τῇ ἐχείνον χώρᾳ xai εἴσοδον ἱκανὴν ἀποφέρεσϑαι. ταῦτα δὲ συνθεμένους τοῖς Παίοσιν, ἐκείνους μὲν ἀπὸ τοῦ Ἴστρον ἡμᾶς δὲ ἀπὸ τῆς Πελοποννήσου ὡρμημένους ἐπιχειρεῖν τῇ ἐκείνου ἀρχῇ, καὶ μὴ καϑεζομένους περιορᾶν τὴν χώραν ἡμῶν δηου-. δ μένην, καὶ ἧς ἀνδραποδισμὸν τοὺς ὑπηκόους ἡμῶν ἀγομένους, C ἀναγκασθῆναι ποτὸ ἐλέσϑαι σφίσιν αἵρεσίν τινα ἄλλην, τρε-- πομέγνους ἐς τὸν πόλεμον." Ταῦτα εἰπόντος τοῦ Βίκτωρος συνέπαινοί τα ἐγένοντο καὶ οἱ πλείους ἐν αὐτῷ. ἰσοπαλεῖς δὲ αἱ ψῆφοι οὖσαι, ὅμως 0 ὁπεκράτησαν αἱ τὸν πόλεμον ἀπαγγέλλουσαι. μοτὰ δὲ αὐτίκα ἐδόχεε πρέσβεις μὲν ἐς τὸν μέγαν ἀρχιδρέα πέμπειν, καὶ ἐπὶ Παίονας αὐτίκα πρέσβεις πέμπειν ὡσαύτως, χρήματα ἔχον- τας. οἱ μὲν οὖν πρέσβεις ἀφικόμενοι ὃς τὸν ἄχρον ἀρχιερέα ἔλεγον τὰ καϑήκοντα τοῖς Οὐενετοῖς, eg ἐν καιρῷ návv εἴη μα αὐτοῖς τὸν πόλεμον ἀγαιρούμενον τοῖς βαρβώροις δια- πράττεσθαι, Arr! ἂν αὐτῷ καὶ πρότερον ἐν αντύῃ ἐπετή- Ὁ δέυτο. ὃ δ᾽ ἀρχιερεὺς ὑπολαβὼν ἔλεγεν ὡς ἀναγκαῖον πρῶ- τὸν αὐτὸν τὸν μικρὸν βάρβαρον ἐκ μέσου ποιεῖσϑαι͵ £i9' ov- τως ἐέναε καὶ ἐπὲ τὸν μέγαν, σημαίνων τὸν ᾿Αριμίγου ἡγε- ?0uoya, πρὸς ὅν πόλεμιος ἣν αὐτῷ, διενοχϑέντα ἐπὶ τρόπῳ ὃν παραλιπεῖν ἄξιον. διὰ δὴ ταῦτα αἰτίαν ἐπιφέρων τοιαύτην ἐπολέμεε.
Peloponnesum subiicient, unde licebit negotia regi facessere. nam ab Peloponneso commodius in eius regionem dabitur accessus. si igitur societatem coiverimus cum Pannonibus, :Pannones ab Istro, nos ab Peloponneso barbari regionem populabimur. nec pressis, quod aiunt, sedentes manibus negligemus regionem nostram vastari et sub- ditos nostros Turcorum mancipia fieri: verum his tandem auctores erinus ut aliquando aliud consilium captent, et armis barbaro fortiter resistere instituant."
Victor huiuscemodi oratione habita plurimos in suam sententiam traxit. calculi autem cum propemodum utrinque essent aequales nu- mero, vicere tamen, quia aliquanto plures erant, qui bellum nun- tiabant. secundum haec decretum factum est ut legati abirent ad pontiicem magnum, et alii porro ad Pannones ablegarentur cum ma- £n0a pecuniae vi. legati venientes ad pontificem maximum, dixerunt quae Venetos dicere aequum erat , videlicet tempus nunc iustare et moners ut una cum ipsis bellum adversus barbaros capesseret, quem- admodum Mantuae convenisset. pontifex respoudens inquit *necesse est ut prius impium et consceleratum minoremque barbarum e me- dio tollam. «deinde diis bene monentibus proficiscar contra magnum barbarum." at intelligebat Arimini docem, cum quo bellum ea tem- pestate gerebat. verum causam eius belli nunc omisisse satius est.
552 LAONICI! CHALCOCONDYLAE
Καὶ οὕτω μὲν ὃ ἀρχιερεὺς διεκρούσατο τοῖς Oitrerd;, ὄχων ἐμφύλιον οἰκεῖον πόλεμον. μετὰ dà οἱ ἐπὶ Παώονες πομφϑέντες Ἰἰῶστε ἐπὶ τὸν πόλεμον παραλαμβάνειν, ἐς ὄψιν
P.295 ἐλθόντες τῷ βασιλεῖ Παιόνων καὶ τῇ συγχλήτῳ ἔλεγον τοιάδε. “ἄγδρες Παίονες, ὁρᾶτε δὴ ὑμεῖς τὴν Τούρκων βασιλέως h-5 vajiy, jj προεχώρησεν, ὡς δυναστείᾳ μὲν τοὺς ἐν τῇ oiov. μένῃ ὁμοφύλους ἡμῖν κατεστρέψατο, καὶ ἡμῶν δὲ τὴν χώρω ὡς ληιζόμενοι ἀνδραπόδων τήν τὸ ᾿Ασίαν καὶ Εὐρώπην 8e πλησαν. καὶ τὸν ye Ἴστρον ἀεὶ διαβαίνοντες δηοῦσί τε τὴν χώραν καὶ ἐπικαίουσιν. ὡς δὲ αὐτὸς ὃ βάρβαρος οὐκέτι δια βὰς τὸν Ἴστρον περὲ τῆς ὑμετέρας αὐτῶν τὸν ἀγῶνα wu rat, δῆλα ἔστε λογιζομένοις ὑμῖν ὅτι dni τὴν ἐκείνου διαβαί-
nvorrec ἐς ϑύρυβον ἐτίϑεοϑε αὐτοῦ τὰ πράγματα. νῦν δὲ tw;
V. 180τε Ἕλληνας χαϑελὼν καὶ Ἑλλήνων βασιλέα, μετὰ δὲ τὴν Tp- βαλλῶν χώραν ὕφ᾽ αὑτῷ ποιησάμενος, καὶ Πελοπόννηοι π D ταστρεψάμενος σύμπασαν, xai βασιλέα Τραπεζοῦντος τ" στησάμενος καὶ τὴν τὸ χώραν αὐτοῦ ὑπαγόμενος, μεῖς δὶ ἐπιστήσας ἄρχοντα τῇ Ζακίᾳ, καὶ τὴν Ἰλλυριῶν χώραν in σάμενος, καὶ ἑλὼν ἅμα xa£ τὸν βασιλέα, ἄνδρα ἐπιειτὴ τοὶ μέτριον, ἐν βραχεῖ οὕτω χρόνῳ τοσαύτας δυναστείας χαϑι-3 λῶν, tí ἔτε οἴεσθε αὐτὸν τοῦ λοιποῦ ποιήσειν ; καϑεστήσέτει
μὲν οὐδαμῶς, ἀλλ᾽ ἐπὶ τοὺς ὁμόρους τούτων ἐλαύνων πειρα-
17. ἐπαγόμενος Ρ
Legati, qui ad Pannonum animos conciliandos, ut prompti sequt- rentur in Turcicam expeditionem, missi erant, prodeuntes in contpt- ctum regis Mathiae, in frequenti senatu huiuscemodi orationem er- orsi sunt." viri Pannones, utique cernitis Turcorum regis potentiam quo evaserit. eos qui in orbe Christiano eiusdem nobiscum et fidti et gentis sunt, suum imperium suscipere coegit. ex regionibus nc stris praedas agens', Ásiam et Europam mancipiis mostris replent Istrum praeterea frequenter transgrediens, regionem populatur agro- que urit itaque si nos audieritis, barbarus non amplius traiiciet Istrum, ut vestram regionem impugnet. nam manifestum esse reo omnibus, si modo vires intellectus seu mentis intenderint, fore, 3 vos Istrum transmiseritis et in eius regionem hostili animo fuerit! ingressi, ut maximum tumultum in eins regione concitetis resqu* eius planissime conturbetis, Turcus, ut liquido constat, Graecos de bellavit et eorum regionem suo dominio adiecit. Triballorum rege- nem et universam Peloponnesum sui iuris fecit. Trapezuntiam rege? domuit, eiusque regione potitus est. Daciae ducem dedit. lllyrie rum regionem misere evastavit; eorumque regem, virum aequum 4 modestum, cepit et occidit. eum igitur, qui brevi admodum tempo tot principatus et potentatus deimolitus est, quid porro facturum ct
» DE REBUS TURCICIS L.X. 553
σεται τὰς αὐτῶν γιγνομένας ὕφ᾽ αὑτῷ ποιεῖσϑαι, ὡς ὧν δύ- γαιτο τάχιστω αὐτοῖς προσφερόμενος. νῦν δὲ ἥκει xoi ἐφ’ ὑμᾶς οὐχ ἥκιστα ὁ πόλεμος, καὶ παντὲ σϑένει πειράσεται διαβαίνων τὴν t5 γώραν ὑμῶν ἀνδραποδίζεσϑαε καὶ τοὺς ἄρχοντας αἰσχίστῳ ὀλέϑρῳ διαφϑεῖραι. οὐ γὰρ à» ψυχὴν αὐτοῦ ἔστι διαλλάττειν ἐς τοὺς ὑμετέρους τὸ καὶ ὑπὸ τὴν ἡμετέραν ϑρησκείαν ὄντας, dA ἀμείλικτος πάμπαν τυγχάνει ὧν ὅμοίως παντὸς τῷ τέ οἱ ἐπιεικῶς φερομένῳ. πυνϑάνεσϑε γὰρ δήπου οἷα τὸν “Ἰαδίσλαον βασιλέα πρότερον ἄρχοντα ἐποίησε. xd» τούτῳ μὲν ἰσως συγγνώμην ἔσχεν ξαυτῷ ἐν D μάχῃ ἁλόντα ἀπεχτονώς" τὸν δέ γε βασιλέα zfaBid Τρα.-- πεζοῦντος καὶ ᾿Ιλλυρεῶν καὶ “έσβου ἡγεμόνα τούς τε ἀλ- λους, τί χαλεπὸν ὑπ' ἐκείνων παϑὼν διαφϑείρει αἰεὶ ὁμοῦ πάντας ; εἰ μὲν οὖν παρασκευάζεσϑε ἐπὶ τὴν ἐκείνου χώραν ἐλαύνοντες τὸν πόλεμον ποιεῖσϑαι, τάχα ἂν τι ἐπικουφίζοιτο καὶ τὴν ἐπὶ ταῦτα ἔσομένην ὁρμὴν αὐτοῦ ἐς τὴν Παιονίαν. εἰ δὲ ἀνέχεσϑε τοιαῦται πάσχοντες, διαβήσεται δὲ ἐκεῖνος παντὲ τῷ σιρατῷ, δέδοικα μεὴ σφαλέντες ἅπαξ rade πάντα ὑπ᾽ ἐκεί- p. 296 99 γένηται καὶ ἡμᾶς κάκιστα ἀπολέσῃ."
) Tavra ἐϊπόντων τῶν Οὐ ενετῶν ὃ βασιλεὺς Παιόνων ὑπολαβὼν ἔλεγα τοιάδε. “ὠνδρες Οὐδνδτοί͵, εὖ τὸ λέγοτε καὶ
diis? haud quieti et ignaviae se corrumpendum tradet, verum fini- linos armis appetet, eorumque regiones suae adiunget. mec moras nectendo sedebit, verum illico in finitimos arma vibrabit. nunc igi- tur nec vobis bellum parcet. nam conabitur, universis suis copiis fretus, in regionem vestram impetum facere, et ex ea hominum alia- "imque rerum praedas agere, principes vestros turpissimae neci tra- dere haud cunctabitur. nam animus eius semper est implacabilis erga nostros et erga omnes eos qui Christianae religioni acquiescunt. Praeterea parum pacatum animum gerit erga eum qui se benevolum 't benignum offert. haud enim vos praeterit quid fecerit Vladislao »incipi vestro. verumenimvero veniam hic meretur Turcus, siquidem Vladislaus in praelio captus interiit. sed quid mali passus est aut luamnam iniuriam accepit ab Davide Trapezuntis rege, et ab Illyrio- um et Lesbi duce, necnon ab reliquis quos omnes crudeliter necavit? i itaque contractis copiis in eius regionem irrueritis, certe brevi spiritus ius generosos, quos contra Pannoniam concepit, contuderitis. sin pa- ienter quae ab rege inferuntur sustinueritis, transgredietur is uni- ersi exercitus robore ad vos. vereor, si deinde semel aberraveritis t parum feliciter contra eum pugnaveritis, ne universa Pannonia in ius dicionem cedat et vos crudelissime perdat."
Veuetis, cum dicendi finem fecissent, in bunc modum respondit 'anuunum rex. "viri Veneti, sane recte dicitis, et videmini in plu.
»
€
554 LAONICI. CHALCOCONDYLAE
δοκεῖτε πρὸς πολλὰ &vdgeg εἶναι οὐκ ἀξύνετοι, ἔστε τὰ ἄλλα τοῦ βίου καὶ ἐς τὰ δέοντα αὐτοῖς λογίζεσθαι. ἐκεῖνο δὲ οὐ δοκεῖτε ἡμῖν μεμνῆσϑαι, dg τὸν ἐπὲ τῶν Τούρκων πόλεμον συμπαρελαμβάνομεν πολλάκις ὑμᾶς, καὶ οὐκ ἡϑελήσατε τι- μωρεῖν, παρακαλοῦντος ἅμα καὶ τοῦ μεγίστου ἀρχιερέως," dAÀ' ἐσπένδεσϑε τῷ βαρβάρῳ καὶ ἡμῶν λόγον οὐδένα ἐποιεῖ- Βσϑε, ἐφάσκετς δὲ ὡς οὐκ εἰκότα ὑμῶν προσδεύμεϑα, κελεύ- οντες ἐπαμύγειν μηδ' ὑτιοῦγ χαλεπὸν ἐπιδόντας ὑπὸ τοῦ βω- βάρον. καὶ ἡμεῖς δὴ οὕτω πολλάκις τὸν ᾿Ιστρον διαβάντι; ἀνήκεστα ποπόνϑαμεν. καὶ πρῶτον μὲν “αδέσλαος ὃ τῆσδε! τῆς χώρας βασιλεὺς ἐτελεύτησεν, ἀνὴρ γενόμενος ἀγαϑὸς, τὸ δεύτερον αὖϑις πολλοί τα ἅμα καὶ ἀγαθοὶ ἐν Κοσόβῳ τῆς Τριβαλλῶν χώρας οἱ μὲν ἐν τῷ πολέμῳ ἀπέθανον, οἱ δὲ καὶ ἑάλωσαν ὑπὸ Tovoxcoy. ταῦτα μέντοι ὑμῖν ἐν τῷ παρόντι ἐπιμεμφύόμεϑα. τιμωρεῖν δὲ ὑποδεχόμεϑα αὐτίκα pala δια- 15 βάντες τὸν "Iosgo», dg ὅσον ἐγχωρεῖ ἐν τῷ τοεῷδε βλάψει Οτὴν χώραν τοῦ βαρβάρου. ἦρος δ᾽ ἐπιγενομένου σερατενοὺ- μεϑα ἐπὶ τὴν ἐκείνου, πειρασόμενοι ὡς ἂν διδῷ ὁ Ww. χυεὼν δὲ καὶ ὑμᾶς ἅμα ἐσβάλλοντας ἐς τὴν ΠΠελοπόννησιν V. 291 βλάπτειν πειράσϑαι, ὅσα ἂν δύνασϑε, ὡς ἂν ἐπ᾽ ἀμφοτέρων τῶν χωρίων παρέχοιμεν αὐτῷ πράγματα ἐργαζόμενοι, ἐς ir
3. ὡς ἐς τὸν ἐπὶ an ὡς ἐπὶ τὸν 8. ἐπιδόντες P 10 ἐπεπόνϑαμεν P
rimis esse viri non admodum imprudentes, nec solum in iis quae ad quotidianae vitae usum spectant, verum et in iis quae publicam ali- quando de rebus necessariis consultationem postulant. parum autes recordamini, ut videre videor, quod saepius vos cohortati sumus, vt una nobiscum ezpeditionem sumeretis contra Turcos: verum cohorta- tionem nostram admittere recusastis , quamvis ad eandem rem etàu pontifex maximus vos cohortaretur. foedus pepegistis cum barbatro, nostrique nullum respectum eygistis. ad haec vestra oratio erat ut parum honeste agere, iubentes vos arma contra barbarum | arripere. cum nullae tamen eius in vos extent iniuriae, nos igitur saepio: traiecimus Istrum, et maximas clades accepimus. primo quidem Vla- dislaus rex noster in expeditione Turcica occubuit, cum fuissel vir optimus. deinde iterum multi et boni viri in Cosobo regionis Tr- ballorum partim caesi partim capti sunt ab Turcis. baec quidem ba- ctenus vobis exprobrare libuit. caeterum parati et prompti sumu: una vobiscum suscipere bellum, continuo transeuntes Istrum, δὲ quas- tum possamus, evastantes regionem barbari. appetente vere bellum indicemus regi ; quod quantum deus nobis opis dederit, summa ſor- titudine geremus. caeterum et vos simul irrumpere in Peloponneso et molestos esse, quantum licuerit, regi oportet, ut in hunc moda 1
DE REBUS TURCICIS L. X. 555
υτάτω ἔοιμεν τῆς γνώμης, ὁμοῦ δὲ ἐγχειρίσαι περὲ τὸν nó- ἱεμον." ταῦτα εἰπὼν καὶ παρασκευασάμενος τὰ χρήματα δέξατο ἐς δισμυρίους καὶ πεντακισχιλίους χρυσίνους.
Οὗτος μὲν οὖν οὕτω παρεσκευάσατο ἐς τὸν πόλεμον, "»aystoac δὲ στράτευμα ἐς δισμυρίους καὶ πεντακισχιλίους, ὧν Ἴστρον zs διαβάς, ἐδήου τὴν βασιλέως χώραν. καὶὉ πιτειχισμὸν τῇ Ἰπελογράδῃ ὃ Σαβατίνης ἐτείχισεν, ὅτε τὴν Παιονίαν ἐληίζετο, καὶ φρουρὰν ἐγκαταλιπὼν ἐν αὐτῇ, ἄνδρας ὧν βασιλέως 'ϑυρῶν. ἀπήλαυνε. τοῦτο μὲν δὴ τὸ ἐπιτείχι.- μα ὃν μάλεστα τῇ 'πόλει ἐπελάσας ἐπολιόρκησε' μετὰ δὲ ππιδραμὼν τὴν βασιλέως χώραν ἔστε ἐπὶ Σάββαν, καὶ ἀνδρα- τοδισάμεγος τὴν χώραν, Τριβαλλοὺς τε ἅμα καὶ Τούρκους, ἰπήλαυνε τὰ ἔμπαλιν γενόμενος ἐπ’ οἴκου. λέγοται δὲ dns- γέγκασϑαε ἀνδράποδα ἀμφὲ τὰ δισμύρια.
Καὶ τὰ μὲν τῶν Παιόνων οὕτως ἐγένετο" Οἰὐενετοὶ δέ, 1463 ὡς καὶ τοὺς Παίονάς . σφισι συμμάχους παρελάμβανον, πλη- ρὥσαγτες τριήρεις πέντε καὶ τριάκοντα καὶ ναῦς τὸ ἅμα ὑψηλὰς δυοκαίδεκα ἔπλεον éni Πελοπόννησον. καὶ ὁπλίτας Ῥ. 297 μὲν ᾿Ιταλούς, ἱππέας δισχιλίους, ἐμβαλόντες ἐς τὰς ὑψηλὰς γαὺς διεπόρϑμευον ἐς τὴν Πελοπόννησον" μετὰ δὲ στρατη- γὺν εἵλοντο ἄνδρα ἐπίσημον τῆς “Παυρεδάνων οἰκίας, ἐπιτρέ-- Vari; αὐτῷ τὰ πράγματα, καὶ ἐς τὰς παραλίους τὰς τὸ ἐς
b utraque regione negotia οἱ facessamus, et pari animo utrique bel. "m aggrediamur." his dictis accipiebat viginti quinque milia au- torum.
Quibus acceptis accingebatur ad bellum, comparans exercitum qui omplectebatur viginti quinque milia virorum. transgressusque Jstrum esis regionem populabatur. Sabatines murum Belgrado obiecerat, uo Lutior esset, cum ex Pannonia praedas ageret; in quo relinquens raetidium virorum de ianuis abiit. hunc igitur murum quam pro- ime δὰ urbem accedens oppugnavit et diruit. dehinc incursionem Iclens in regis regionem usque ad Savum, εἰ mancipiorum praedas Pens, pulsis Triballis et Turcis, domum reversus est, vehens circi- 't Viginti milia mancipiorum. )
In hoc statu res Pannonum erant. Veneti, cum Pannones in eili societatem venissent , impleverunt triremes triginta quinque et ves alias duodecim; quibus confisi contenderunt in Peloponnesum. 4:05 armatos et equitea bis mille imposuere iu naves altas, et trans- *'arunt in Pelloponnesum. ad id bellum crearunt virum ducem illustrem 'cobum de familia Lauredanorum, cui etiam imperium in maritimas '8lones dederunt, videlicet in eas quae Ionium et Aegeum respiciunt.
556 LAONICI CHALCOCONDYLAE
τὸν Ἰόνιον καὶ ic τὸ «Αἰγαῖον ἡγεμόνα κατεστήσαντο, xvpu rs ποιησάμενοι διαϑεῖναι fj ἄν αὐτῷ δοκοίη ἐς τὸν πόλεμον ἄριστα ἔχειν. ἀπὸ δὲ τῆς Κρήτης κήρυγμα ἐποιήσαντο τοῖς ἐπὲ τῶν ἐγκλημάτων ὃς τοὺς χώρους καταφυγοῦσιν, ife ϑαρροῦντας ἐς τὸν πόλεμον. ἐγένοντο δὲ συλλεγέντες ἀμφὶ" - τοὺς τετρακισχιλίους, καὶ ἐς τὴν Πελοπόννησον» διεπόρϑμευ- Βσαν, xaé τούς τε Πελοποννησίους παρώτρυναν ἀφισταναι exo βασιλέως. καὶ οἱ Πελοποννήσιοι δεινῶς δεδιότες, προσέφεφον Aóyove, τὸν τὸ ᾿Ισϑμὸν τειχίζειν, ὡς ταύτῃ ἀποληψόμενοι ttt ἐν ταῖς πόλεσι βασιλέως νεήλυδας, xai ἀπογνόνεας nagalo-i) σομένους σφᾶς, ὥστε ἀπαϑεῖς ἀπιέναι. ἢ μὲν οὖν “Ἰαχωναὶ καὶ τὸ Ταίναρον καὶ οἱ ἀμφὲ Ἐπίδαυρον ἀπέστησαν avi ἐπιόντων τῶν Οὐδνετῶν, καὶ οἱ ᾿Αρκάδες xai Πελληνεῖς" 6 δὲ Πελοποννήσου ὕπαρχος, ἐν Atovtin τῆς ᾿Μϊεγαλοκύλεω; διατρίβων, ἐσκόπει fj ἕκαστα προβήσεται, καὶ κήρυχα πέμπων 15 ὃς βασιλέα ἐδήλου ὡς O/sveroi τήν 16 χώραν dgio; πο- λεμοῦσι, καὶ τὸ ᾿Δργος ἐπιόντες ἀπὸ Ναυπλίου διὰ τῆς ἧκεν» αρον xai διὰ ϑαλάσσης ἐπολιόρκουν προσβαλόντες xai Me οῶντο ἑλεῖν. ἐνῆσαν δὲ τοῦ βασιλέως πεντήκοντα vci καὶ ἁρμοστὴς τούτων, οὗ προσεχώρησαν τοῖς Οὐεγετοῖς τοῦν ὁμολογίαν, καὶ ἀφῆκαν εἰπαϑεῖς ἀπιέναι. οὗτοι μὲν οὕτω ἐμ. φυγον μὴ ὠπολέσϑαι, καὶ τὸ Αργος παραλαβόντες Ovens φρουρῶν τὸ ἐγκατέλιπον καὶ ἄρχοντα ἐν αὐτῷ. ἔνϑα δὴ ov
huic plenam rerum gerendarum potestatem permittunt, nempe et 3) eum modum bello utatur quo sibi res Venetorum optime habere τὸ derentur. edictum missum est in Cretam, ad eos qui capitalibus c minibus irretiti ad ea loca confugerant, ut audacter, nihil metuentes in hanc expeditionem venirent. hi erant numero in unum colle quater mille ; et in Peloponnesum traiecerunt, ut Peloponnesiscos 2l
efectionem ab rege impellerent. verum Peloponnesiaci magb:? formidine constituti, inter se varia collocuti, statuerunt Isthmum ums circumvenire, ut eo modo peregrinos regis, qui in urbibus erant, 1 terciperent. peregrini namque iam desperarant (ut qui semetipi* proditos crederent) se posse illaesos et salvos praesentem mecesst tem effugere. Laconia, quique Taenarum et Epidaurum teneba-- necnon finitimi illico accedentibus Venetis ab rege desciverunt. i: secuti sunt Arcades et Pellenenses. Peloponnesi praefectus in Le» tía Megalopolís moratus expectabat rei eventum. nuntium ad reg dimisit qui nuntiaret Venetos in armis esse et regionem ad deledr: nem sollicitare. Veneti terra marique ab Nauplio properabant Are quam urbem aggressi oppugnabant. oppidaui conabantur transt* nem facere. erant in ea urbe peregrini milites regis quinquagi*
DE REBUS TURCICIS L. X. 557
γέχϑη αὐτοῖς τοιόνδε. ὡς γὰρ ἐπεχράτησαν vo? "Apyovc, xai βυήϑειαν ἔπεμπον, ἐπιτρέψαντες ἀνδρὲ Ἱερωνύμῳ Βερνάρδων γένους, καὶ ἐπιτείλαντες ὡς ἂν διὰ τοῦ αἰγιαλοῦ προϊὼν ἀφέ- κοιτὸ ἐς τὸ "Αἴργος. ὃ δὲ ἀπειϑήσας ἤει τὴν μεσόγαιαν, φέ- povcav διὰ τῆς ὑπωρείας. ἐνταῦϑα οἱ Τούρκοι προλοχίσαν- D τες τὴν ἐπὶ τῷ ““Ἴργεε ὁδόν, καὶ ὑπείσαντες ἄνδρας ἑκατόν, V. 235 ἀνέμενον εἴ τε ἀπίῃ ἐς τιμωρίαν φέρον τοῖς ᾿Αργείοις. ὡς dà ἑώρων τὸν Ἱερώνυμον ἄγοντα τοὺς ἄνδρας éni τὸ ἾΑργος διὰ τῆς μεσογαίου, ἔφϑησαν, τὴν τε ὑπώρειαν καὶ τὸν αἰγεαλὸν χαταλαβόντες, ἐν μέσῳ ποιήσασθαι τὴν Οὐενετῶν βοήϑειαν. καὶ ὡς ἐποίησαν, ἐτρέψαντο αὐτίχα τούτους, καὶ διαφϑείραν- τες ἐς διακοσίους τούτους ἐζώγρησαν. αὐτὸς τε “ερώνυμος p. 298 διέφυγε μὴ ἀπολέσϑαι. ἐμβὰς dà ἐς πλοῖον ταύτῃ που ὄρμι- ζύμενον, ἐπηγγέλλετο ὡς ὑπὸ τοῦ στρατηγοῦ παρείη πλεύσων "τὴν Αἴγιναν. ὡς δὲ ἐπὲ Αἴγιναν ἀφίκετο, αὖϑις ἐκέλευεν αὐτὸν διαπορϑμεῦσαι ἐς Εὐβοιαν. ἐπιβὰς dà ἐς τὴν ᾿Αττι- xm, ἐντεῦϑεν ἀφίκετο παρὰ βασιλέα.
Οὗτος μὲν οὖν ov πολλῷ ὕστερον αὖϑις ἐς τοὺς Ovsve- τοὺς ὑποστρέψας χαλεπὰ ἐπεπόνϑει. οἱ μέντοι Οὐενετοί, ὡς ) προϊσχομένων τῶν ἐν τῇ Πελοποννήσῳ Ἑλλήνων τὸ ἅμα καὶ
vni eum duce suo; qui condicionibus quibusdam intercedentibus se Venetis dedidere, quos passi sunt abire inviolatos et incolumes. hoc modo isti exitium imminens evasernnt. Veneti Argo urbi, quae in dicionem venerat , praesidium imposuerunt, relicto ibidem et duce. tbi huiusmodi casus Venetis accidit, ut enim potiti sunt Argo, sub- miserunt auxilium duce Hietonymo de familia Bernardorum; cui Praeceptum erat vt per littus auxiliares ducens pergeret Argos. is cottempto imperio magistratus auxiliare agmen ducit per mediterra- ueam regionem, iter faciens per radicem montis. ibi tum Turci lo- cum insidiis praeoccupantes in itinere quod fert Argos, submittentes- qué viros centum, expectarunt, si. qua occasio daretur ulciscendi Ar- Bivos. ut conspicati sunt Hieronymum iter metiri per mediterraneam regionem, praevenerunt montis radicem, et occupato littore Veneto- rum auxiliares in medio conclusere. binc ex insidiis exurgentes Ve- netos continuo in fugam coniecere, caesis ducentis totidemque captis. llieronymus fuga evasit impendens diserimen. ingressus autem na- vem, quae forte eo appulerat, dicebat se ab duce Veneto advenisse, "l proficisceretur in Aeginam. ut in Aeginam venit, nautam navem solvere et cursum in Euboeam dirigere iubet. dehinc egressus est in Átticam, et inde ad regem iter flexit.
ls haud multo post reversus ad Venetos graves poenas spreti et Contempti imperii dedit. Graeci qui erant in Peloponneso, et Al- bani, necnon Rhasicus et Petrus Claudus, haud cessabant consulere
558 LAONICI CHALCOCONDYLAE
᾿Αλβανῶν, καὶ κελευομένων αὐτῶν xai "Pacíxov xai Πέεροι Βτοῦ χωλοῦ, ὡς εἰ τὸν ᾿Ισϑμὸν τειχίσαιεν, αὐτίκα ὄντες οἱ Πε- λοποννήσιοι ἀποστήσονται καὶ ἐπ’ αὐτοὺς χωρήσουσι " μέγε γάρ τι προσφέρειν τοῦτό σφισιν ἐς τὴν ἀπόστασιν. ἐδόκει δὲ ἰόντας πανστρατιᾷ φράγνυσθϑαι τὸν ᾿Ισϑμὸν καὶ διαπειρῶ-" σϑαι τῶν ἐν τῇ Πελοποννήσῳ: ἀφικομένων δέ, ίϑους σεν» τιϑένέες ἐπῳκχοδόμουν͵ ὡς ἂν ἀποπειρώμενοι τῶν Πελοπονη. σίων γνώσωσιν, εἰ προσχωροίη καὶ ἡ Κόρινθος σφισι, ταὶ τὰ λοιπὰ τῆς Πελοποννήσου αὐτίκα χωρήσουσιν ἰόντες ἐς αὐτούς. ὡς δὲ ἐπῳκοδόμησαν τὸ τὸν ᾿Ισϑμόν, xai αὐτοὶ ἀνα- λαβόντες τὰ ὅπλα ἥἤεσαν ἐς τὴν Κόρινϑον, ἐξηγουμένων τῶν Κορινϑίων ἐς τὴν προσβολήν. τηλεβόλους τε καϑίστασαν ἐς στὴν ἀκρόπολιν, καὶ προσεβάλλοντο μαχόμενοι ἀξίως λόγου. χειμὼν δὲ ἐπιγενόμενος ἐκώλυσέ τε αὐτοὺς προκαϑέζεσϑει, καὶ ἀπιόντες ἐντεῦϑεν Qiyovro ἄπρακτοι. ὡς δὲ πιεζόμενοι οἱ 15 Qvsveroi τῷ χειμῶνι χαλεπῶς ἔφερον τὴν ἐν τῷ ᾿᾿Ισϑμῷ διε- τριβὴν, καὶ οὔτε ἡ Κόρινϑος προσεχώρει οὔτε ἡ ᾿Αἰχαΐα ἀφί. grazo, ἐπολάσαντος ἀνδρὸς “Ῥάλεω τοὔνομα Ἕλληνος καὶ avi τελευτήσαντος ὑπὸ Τούρχων ὀπεξιόντων τε καὲ ὠμονομέναν͵ καὲ οὔτε δὴ τάλλα προσεχώρησό σφισι πλὴν τῶν τὴν Σπάρτῃ ἢ οἰκούντων ἐξαπατηϑέντων ὑπὸ Ἕλληνος νεανίου, Γρέτζα τοῦνομε
2. idyteg? an πάντερῖ
Venetis ut Isthmum muro includerent. hoc euim facto aiebant Pelo- ponnesiacos illico defecturos ab rege et ad Venetos transitionem f» cturos. nam plurimum momenti ad defectionem rem eam h
visum est igitur ut cum universis copiis opus aggrederentur, Isthmon- que obstruerent, an vel isto modo ad defectionem inclinaturi essen! Peloponnesiacorum animi. advenientes ad opus praedictum lapide et saxa congerebant, opusque incredibilem in morem brevi cresce bat. et tentantes animos Peloponnesiacorum, periculum faciebant *i et Corinthum ad defectionem accendere possent. quod si continge- ret, reliquas Peloponnesi urbes statim transitionem facturas. Iathmi muro exaedificato, arreptis armis pergebant contra Corinthnm. prae euntibus quibusdam Corinthiis, ostendentibus ubinam urbem aggreb deberent, bombardas ponebant ex adverso arcis, urbisque oppugn* tionem aggrediebantur, certantes magna cum gloria. verum hiem frigoribus intoleranda .eos ab obsidenda urbe abduzit. gusprore discedentes nibil tanto apparatu dignum-effecere. itaque Veneti bie mis iniquitate pressi, animo iniquo moram in lIsthmo ferebant. me Corinthus transitionem fecit, nec Achaia descivit, quamvis ad ec missus foret vir Graecus nomine Raches; qui ab Turcis egredient- bus et resistentibus interfectus est. nec reliquae urbes, praeter e qui Spartam incolebant, deditionem faciebant: nam Spartanis imp
—
DE REBUS TURCICIS L. X. ^. 559
ἔχοντος, δεινόν τ ἐποιοῦντο προσμένειν τὸ αὐτῷ τῷ ᾿Ισϑμῷ xui οὐδέν τε πράττεσθαι ἀνύοντας ἐς τὴν τῆς Πελοποννήσου καταστροφήν. ἠγγέλλετο δὲ καὶ Ἱμαχουμούτης ὃ τοῦ βασι- Ὁ᾽ λέως ἡγεμὼν στρατῷ μεγάλῳ ἐπιέναι σφίσιν ἐς τὸν ᾿Ισϑμόν. μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ καὶ αὐτὸς βασιλεὺς ἠγγέλλετο ἐλαύνων ἐπὲ τὸν ᾿Ισϑμόν, ἐγνωσάν τὲ ἀπολιπεῖν τὸν ᾿Ισϑμόν, οὐδέν τί σφισιν αὐτοῖς πρόσφορον ἐς τὰ παρόντα, xat ἰόντας ἐς τὰς πόλεις κρατύνειν τὸ αὐτὰς καὶ ἀμύνασϑαι κατὰ τὸ καρτερόν, ἢν ἐπέωσιν οἱ περὲ αχουμούτη τε ἅμα καὶ οἱ περὲ βασιλέα. Ὡς γὰρ ἀγγελία dgixevo βασιλεῖ τοὺς Οὐενετοὺς setyé- P. 299
Lu» τὲ τὸν ᾿Ισϑμόν, πληρώσαντας τριήρεις ἐς τεσσαράκοντα νηῶν δὲ ὑψηλὰς δυοκαίδεκα , καὶ ὅπλίτας ἐπαγομένους ἀπὸ "Iac, καὶ ἀπὸ Κρήτης στρατὸν ἄλλον, μεγάλως nagagxsva- σασϑαι αὐτοὺς ἐς τὴν τῆς Πελοποννήσου καταστροφὴν, πέμπειν. 233 .Mayovuovsg συμπαραλαβόντα τὸν τῆς Εὐρώπης στρατόν, πλὴν τῶν πρὸς τοὺς Παίονας τεταγμένων, ἐλαύνειν εὐϑὺ Πελοποννήσου, καὶ εἰ μέν τε αὐτὸς οἷος ἀνύσαι ἐς τὸν πρὸς Οὐενεεοὺς πόλεμον, καϑελεῖν te v0» ᾿Ισϑμὸν καὶ ἐσβαλεῖν ἅμα ἐς τὴν Πελοπόννησον, εἰ δὲ μῇ , καὶ αὐτῷ ἀπαγγέλλειν, dors κατὰ πόδας ἐλαύνειν. ὃ μὲν τῶν ϑυρῶν ἡγεμὼν Ma-B χουμούτης παραλαβὼν τὸν τῆς Εὐρώπης σερατὸν ἤλασϑ μέ-
ἃ. ἀπεέναε P 12. νῆἥας ἢ 17. «o, P
situm erat ab iuvene Graeco nomine Gritza. Venetis iam omnis mora in Isthmo intoleranda erat, cum viderent se nequicquam laborare ut us subiiceretur. — nuntiabatur interea Machumetes regius opiis instructus. in Isthmum contendere, spirans aedes Venetorum. etiam fama ferebatur regem cum exercitu Ma- tbumetem , ut ei subsidio venire posset, si res postularet, subsequi. lecreverunt itaque magno consensu ]sthmum deserere, ut cuius par- ius in praesentiarum esset usus. digressi Isthmo contendebant in irbes, quas praesidiis munimentisque aliis firmabant, ut regis et Ma- .humetis vim, si accederent, propulsare possent. ᾿
Rex ubi cognovit Venetos muro circumvenisse Isthmum et im- jesse triremes quadraginta et naves altas duodecim, praeterea arma- os Italos addusisse et ab Creta alium exercitum , quibus omnibus reti id unicum spectarent ut Peloponnesum subigerent, haud amplius unctandum ratus Machumetem jussit accipere Europae exercitum, iraeter euin. qui Pannonibus oppositus erat, et recta proficisci in Pe- oponnesum. praeterea imperat, si quid posset efficere in bello con- ra Venetos, eniteretur destruere Isthmum et deinde irruptionem in m facere. quodsi haec parum procederent, se succentu- et si quid renuntiaret, continuo in iisdem vestigiis sub. Machumetes ianuarum dux cum Europae exercitu profe-
Peloponnes : praefectus, magnis C
'eloponnesu iatum fore ; ecuturum.
560 LAONICI CHALCOCONDYLAE
xo« OtrraMagc ὃς Πηνειόν, καὶ ἐστρατοπεδεύετο napa Ao- ρίσσῃ τῇ πόλει. συμβούλῳ δὲ ἐχρῆτο μὲν 'Oudgg τῷ Tov ραχάνεω Θετταλίας ὕὑπαρχῳ. ἀπετρέπετο δὲ μὴ ἐς τὸ πρόσω ἐλαύνειν, ἀλλὰ βασιλεῖ ἀναγγέλλειν αἷς ἢ παρασκευὴ μείζων ἢ κατὰ τὸν βασιλέως ἡγεμόνα" αὐτὸς γὰρ στρατεύματι xQo-5 σϑεν ἐγγύτατα τυῦ ᾿Ισϑμοῦ ἀφικόμενος τηλεβόλους τε ἀφεώρα πλείους ἢ δισχιλίους καὶ τηλεβολιστὰς τετραχοσίους καὶ το- ξότας καὶ πελταστώς, καὶ μηδενὶ αὐτοὺς αὐτοῦ ἐν τῷ ᾿Ισϑρῷ C ἐπιτρέψαι ὧν στρατοπεδεύσασϑαι. ταῦτα ἀκούσαντα τὸν βε- σιλέως ἡγεμόνα, ἐδόκει βασιλεῖ μὲν καταλαμβάνοντα τὴν Ile» λοπόννησον ἀπαγγέλλειν, αὐτοὺς δὲ ἀναζεύξαντας ἰέναι ἐς τὸ πρόσω ἐς “Πεβαδίαν. βασιλεὺς μέν, ὡς ἀγγελία αὐτῷ ἀφί. xero τὴν τὸ παραχευὴν μεγάλην τὸ εἶναι καὶ ὠξεόχρεω, λεγέ- ται dà αὐτῷ καὶ γράμματα ἐλθεῖν ἀπὸ Πελοποννήσον ἐπο- τρύνοντα, οὡς ἣν ἐπίῃ, οὐ μενοῦσιν αὐτὸν ἐπιόντα οἱ Ovepe- 15 τοί, τὰ γράμματα ἐνέγκαι αὐτῷ ἄνδρα ᾿Αλβανὸν ἀπὸ Ko. gív9ov, σκάφει τὸ πέλαγος νυκτός, τηρήσαντα πνεῦμα, ὡς ov- ρου κατασταμένου, καὶ νυχτὸς ἀπαίροντα διαπεραιώσασϑθαι ἐς Βοιωτίαν, ἀποβάντα ἀφικέσϑαι παρὰ ἸΠαχουμούτη ἐς Θεττ- DAía» τὸν δὲ ἐπιφρασάμενον τὰ γράμματα, συσκευασάμεν"" ἐντεῦϑεν ἔς τὸ πρόσω ἐλαύνειν, ἐλάσαντα ἀγχοῦ Βοιωτιε:. ἀφικνεῖται ἀγγελία ὡς Οὐενετοὲὶ τὸν τε ᾿᾿Ισϑμὸν ἐχλελοικύτε;
ctus est. in Thessaliam usque ad Peneum, et castra prope Larium urbem posuit. eo in bello consiliario utebatur Omare Thbesialie praefecto, qui Machumeti consulebat ut subsisteret nec ulterius £2 veret, sed regi significaret belli molem maiorem impendere quam cut regius dux suflcere vel par esse possit. nam cum paulo ante qwim proxime ad lsthmum speculator accessisset , bombardas conspicates est plures quam bis mille, praeterea bombardarios quadringeutes: necnou sagittarios et scutigeros vidit, qui baud facile eniquam cos- cessuri sint castra in Isthmo locare. haec cum accepisset regis do: visum est regi indicare, ut Peloponnesum opprimeret : se vero proi: ctionem ulterius facturos Lebadiam usque. nuntius igitur ad reges venit, qui nuntiabat apparatum belli esse magnum et memorabil« litterae etiam ab Peloponneso allatae sunt, quibus incitabatur ν᾽ cnm copiis accedere maturaret: Venetos enim eos adventum neqa- quam expectaturos. litteras has ad eum pertulit vir quidam Albaaw. ' qui ab Corintho noctu solvens scapha traiecit mare, observans mar tranquillitatem δὲ ventos secundos, et in Boeotiam appulit. bic egressus navi venit ad Machumetem in Thessaliam. Machumetes caus litteras legisset, in Peloponnesum abire statuit. ubi venit ia 1x Boeotiae propinqua, accessit nuntius qui referebat Venetos rel...
DE REBUS TURCICIS L. X. 561
ᾧχοντο φεύγοντες. οὕτω δὴ ἑσπέρας ὁδσης συσκευασάμενος, ἀπὸ τῆς Πλαταίας χώρας πρὸς Κιϑαιρῶνα νυχεὺς διαπορευ-- ϑείς, ξωϑεν ἐς τὸν Ἰόϑμὸν. παρῆν, καὶ τὰς *6 νῆας ἀφεώρα ἤδη ἀναγομόνας, καὶ τὸν ᾿Ισϑμὸν ἔρημον καταλαβὼν παρελ.-. οϑὼν εἰσω ἐστρατοπεῦδϑύετο. ἐντεῦϑεν διὰ τῆς Kopiy9ov διιὼν ἀφίκετο ἐς doyog. τὸ δὲ “ργος κατεῖχον οἱ Οὐενετοί, φρουρὰν ἐν αὐτῷ ἐγκαταλιπόντες ἐφύλαττον. τούτους μέν, ὡς ἐπολεόρκει P. 300 ἐπελάσας, παρεστήσατο, καὶ τοὺς ἀνδρας δεσμίους ἀποπέμπων ὡς βασιλέα, ἀνδρὰς τ ἑβδομήκοντα. αὐτῷ μέντοι τῷ βασι-- τθλεῖ οὐκέτε ἐφαίνετο, ὥρας ἐς τὴν Πελοπύννησον ἐσβαλεῖν καὶ τὰ στρατεύματα αὐτῷ κάμνειν. ἄρτι ὡς ἐπύϑετο καταλη- φϑῆναι τὸν ᾿Ισϑμόν, ἀπήλαυνεν ὀπίσω ἐπὲ τῶν βασιλείων. Μαχουμούτης δὲ ὃ ἡγεμὼν προϊὼν διὰ τῆς Teyégg ἀφίκετο « ἐς “εοντάρεον πόλεν, καὶ αὐτοῦ ἐστρατοπεδεύσατο. ἐντεῦϑεν 15 ἀποστέλλει Ζάγανον, ὃν ἐπέστησεν ἄρχοντα τῇ Πελοποννήσῳ, ἐχβαλὼν ᾿Ιησοῦν 10» ᾿λβάνεω παῖδα. τοῦτον δὲ τὸν Zaya- y» πέμπέι ἐς Πάτρας τῆς ᾿Αχαΐας καὲ ἐς. τὰς ἄλλας αὐτοῦ Β ταύτῃ πόλεις, ἐχυρῶσαί τὲ τὰς ἀκροπόλεις σιτίοις τε καὶ τῇ dg παρασκευῇ. Ὅμαρη δὲ ἐκέλευσεν ὠναλαβόντα τὸν στρα- 30r», ὡς δισμυρίους, ἐπιδραμεῖν τὴν Οὐενετῶν χώραν. οὗτος μὲν οὖν παρωλαβοὺν τὸ στράτευμα. ἀφίκετο' ἐς τὰ περὸ τὴν ΜΜεϑώνηκ χωρία, καὲ πολίχνην παρωστησάμενος, τοὺς ἀνθρώ. 234
4. ἀπαγομένας P
Isthmo faga dilabl. collectis jtaque omnibus ab Plataearum regione Cithaeronem venieus, quem moctu superavit, prima luee ir Iethmo erat, et Venetorom nàves in mare deductas contemplabatur — inve- niens autem Isthmum ab Venetis desertum, ingressus ibidem castra- metatus est, deinde per Corinthum profectus Argos. eam urbem de- fensabant et tenebant Venetorum praesidiarii milites, quos omnes oppugnens cepit, et vinctos, cuim numiero forent septuaginta, ad re |. pem misit. caeterum rex consilium. abeundi in Peloponnésum abie- cerat: nolebat enim, cum accepisset Iethmum occupatum esse, in Pes lopounesum contendere, parcens exercitui, ne nimium et frustra de- faüigaretur; sed retro in regiam abiit. Machumetes regius dox per Tegeae regionem iter faciens Leontarium venit, ubi et castra commus nivit. inde mijtit Zoganum, quem principem Peloponneso constituit, eiecto ex eo magistratu Josue Albanis filio, Patras Achaiae et is alias finitimas urbes, ut. arces frumento et munitionibus bellicis firmaret. Omarem iubet assumere exercitum qui continebat viginti milia -mili- tum, et incursiones facere in Venetorum regionem. is imperata ime pigre faciens cuim exercitu venit in loca Methonae finitima, captoque ibidem oppidulo oppidanos omnes ad ducem Machemetem abdazit,
Chalcocondylas. . 36
562 LAONICI CHALCOCONDYLAE
πους ἀπάγων παρεδίδου τῷ ἡγεμόνι. οὗτοι μὲν οὖν ὡς ἀνὴη- χϑησαν ἐς βασιλέα, σύμπαντες, ἐς πενταχοσίους γενόμενοι, ὠπέϑανον ἐς δύο τμηϑέντες. λέγεται δέ, ὡς ἐν Βυζαντίῳ τὰ σώματα αὐτοῦ ταύτῃ ὄκειτο ἢ ἐπιτάξαντος τοῦ βασιλέως ἐς Cóvo γενόμενα ἔπεσε, βοῦν τῶν ἐς τὸ χωρίον ἐκεῖνο ἐξελθόντα" ξωϑεν ἐκ τῆς φάτνης καὶ ἀπελθόντα ἐς τὰ σώματα, γοερὸν τι φϑεγξάμενον, ἐξελέσϑαι τὸ ἡμίτομον ἑνὸς τῶν σωμάτων χαὶ φέροντα ϑέσϑαι ὀκτὸς τῶν σωμάτων, μετὰ δὲ ὑποστρέψανιε ἐπιδεξόμενον ἐξευρεῖν τὸ ἄλλο ἡμίτομον, xai ἐξενεγχόντα συν- ϑέσϑαι ἅμα ἄμφω τὼ ἡμιτόμω. ὑποθορυβούντων δὲ τῶν εἰς ἐχείνην τὴν χώραν, τὰ περὲ τὸν βοῦν πυϑέσϑαι βασιλέα Με- χμέτην, καὶ πυϑόμενον ὡς εἴη ἀληϑὴ τὰ περὲ τὸν βοῦν, πει- ράπασϑαι τῇ ὑστεραίᾳ τὰ ἡμίτομα τοῦ σώματος ἀφελόμενον ἐκ τοῦ χωρίον ἐς τὰ σώματα αὖϑις καταϑέσθϑαι, dra μέρος τιϑέμενον τὰ ἡμίτομα. οἴἵτω δὲ αὖϑις τὸν βοῦν ἐξιόρτα, ἐἰς 15 οὐχ εὗρε τὼ ἡμίτομα ἧπερ ἐξέϑετο, ἀναβοήσαντα ἐπιδρεμεῖν Da) ἐς τὰ σώματα, καὶ ζητήσαντα ἐξενεγκεῖν τοῦ σαήματις τὰ τεμάχια, καταϑέμενον χωρὶς ἀπὸ τῶν σωμάτων. τὸν μὲν Wü βασιλέα ϑαυμάσαντα κελεῦσαι ἀγελομένους ϑάψαε τὰ ἡμίτο- ua , τὸν δὲ βοῦν ἐς τὰ βασίλεια ἀγαγέσθαι, περιέποντα εἰ.3) τὸ μέντοι σῶμα λέγεται γενέσϑαε τῶν ᾿Ιλλυρίων, οἱ δὲ τῶν Οὐενετῶν. δοκεῖ δὲ τοῦτο οἰωνὸν φέρειν ἐς τὰ τὸ γένος τοὶ
eique tradidit. hi omnes, cum numero forent quingenti, exinde € regem perducti, crudeliter in duas partes dissecti occubuere. fam constans habet, cum cadavera peremptorum Byzantii eo loci esseat proiecta quo rex iusserat in duas partes conscissa exponi, bovem quendam in eum locum egressum et visis cadaveribus flebilem in mo-
um vocem mugiendo exaltasse, postea medietatem unam cadaieri sustulisse. deinde reversum etiam alteram cadaveris medietatem ab- stulisse, et ambas medietates deinceps composuie. stupentibus au- tem et mirantibus factum, qui in eo loco erant, evenit ut eius rei rumor etiam ad regem volaret Mechmetem. qui ubi rei veritatem ex iis qui praesto fuerant comperit, cadaveris medietates ad eum locum ex quo eas tulerat bos reportavit, et a se invicem dissitas collocavit, periculum facturus an bos rediturus sit. at bos iterum in eum locum veniens, ubi ebesse medietates cadaveris et remotas sensit, magno clamore redit ad cadavera, fragmenta cadaveris diligeuter conquirit, et ab reliquis separatim ponit. rex rei miraculo obstupefactus cada- veris medietates sepulturae tradi mandavit. bos in regiam ductu: optime hàbitus est. quidam tradunt cadaver illud fuisse Veneti cu- iusdam, quidam lilyrii fuisse docent. caeterum apparet id qua:
DE REBUS TURCICIS L. X. 563
σώματος ἐκείγον, καὶ ἐπὶ τοῖς μέλλουσιν ἔσεσθαι εὐδαιμονία εἰς ὀχεῖνο τὸ γένος, | Τοῦτο μὲν ἐν Βυζαντίῳ γενέσθαι ἐπυϑόμεϑα" ὃ δὲ τῶν ϑυρῶν ἡγεμών, ὡς οὐχ ὥρα ἐδόκει αὐτῷ εἶναι προσβαλεῖν 5zalg πόλεσι, κατέλιπεν μὲν ἐν τῇ Σπάρτῃ Ὁμάρη καὶ ἅμα αὐτῷ ᾿“σάνη, ὡς λόγους τε ἐς τοὺς Σπαρτιάτας πέμποιεν. P. 301 καὶ ὑποσερέψαντες ἐς τὰ οἰκεῖα ἀπὸ r6 τοῦ Ταινάρου καὶ Ἐπιδαύρου καὶ τῶν ἄλλων 'χωρίων, ἵνα αὐτίχα πυϑόμενοε τοὺς Οὐξενετοὺς ἐκλιπεῖν τὸν ᾿Ισϑμόν, καὶ διενοοῦντο ἐπιόντες ἰ0οἱ τοῦ ἡγεμόνος ὠμύνασϑαι. οὗτοι μὲν οὖν ἀφικόμενοι ἐς τὴν Σπάρτην λόγους τὸ tolo Σπαρτιάταις προσέφερον, καί τι- γας ἐν ἐρυμνοῖς αὐτοῦ ταύτῃ ὄντας πείσαντες κατῴχισαν αὖ- Sig ἐς τὴν πόλιν. καὶ τοῖς ἐν Ταινάρῳ καὶ τῇ Auxcovixij πέμπων ὃ "“Ισάνης παρεκάλει, λέγων τάδε. “ἀνδρες Σπαρτιᾶ- ἰδῖαι, ὅρᾶτο δήπου οἷα τὰ Οὐενετῶν πράγματα κατενήνεκται, ἐξ ὅτου πόλεμον βασιλεῖ ἀναιρούμενοι ἐνταῦϑα, ἕνα Στῆς δυ- νάμεως αὐτῶν μέγα μέρος ἐπιδείξαιντ᾽ ἄν μάλιστα ἐν Πελο-Β πογνήσῳ, ὡς ἐτελεύτησεν αὐτῷ τὰ περὲ τὸν ᾿Ισϑμὸν καὶ ἀλ-" λὴν χώραν τῆς Πελοποννήσου. ἔνϑα τοῦ βασιλέως ἡ δύναμες Ὡθἐχποδώῶν τὸ ἀπῴκχισται, καὶ αὐτῶν γε δὲ τῶν Οὐενετῶν ἡ δύναμες ἔς τὰ μάλιστα ἡϑροισται. εἰ γὰρ τὸν βασιλέως ε- ράποντα ὀπεόντα σφίσιν οὐχ οἷοί τὸ ἐγόνοντο δέξασϑαι, τί ἂν
12. κακῴχησαν P
esse omen maximae felicitatis, quae apprehensura sit eam geptem ex illud cadaver descendit. ΝΕ Hoc quidem Byzantii contigisse audivimus. | ianuarum dux ubi animadvertit parum opportunum esse urbes oppugnare, Spartae reli- quit Omarem et Asanem, ut colloquium haberent cum Spartanis. hi enim , ubi intellexerant Venetos Isthmo decessisse, ab Taenaro et Epidauro et ab aliis locis ad sua reversi conabantur sua defendere. at illi Spartam venientes sermonem cum Spartanis habuere. quibus- dam etiam, qui in locis munitissimis se tenebant, persuasere ut redi- rent in urbem. caeterum mittens Ásanes ad eos qui versabantur in Taenaro et Laconia, sic eos adhortatus est. *viri Spartani, videtis nimirum, nisi caeci estis, quo loci Venetorum res redactae sint, ex o bellum regi indixerunt el maximam potentiae suae partem in Delo onneso ostentarunt. praeterea baud vos fugit quid in Isthmo, t * reliqua Peloponnesi regione iis acciderit, quamvis regiae copiae e tongissime fuerint remotae, et ipsi quam maxime in unum Tec tj. σὲ regium servum hostiliter adeuntem sustinere nequiverunt, co i4 futurum erat, si rex ipse una cum ianuis in Peloponnesum im- etum dedisset? profecto nullus locus in Peloponneso fuisset reli-
qua
*
564 LAONICI GHALCOCONDYLAE
i γένοιτο, εἰ βασιλεὺς σὰν ταῖς ιϑύρωις αὐτοῦ eaffaller ἐς Ils. λοπόννησον ; ἢ δῆλα ὡς ovx ἂν ἔτι σφίσιν αὐτοῖς ὑπόλοιπον ὑπολειφϑείη ἐν Πελοποννήσῳ χωρίον, ὃ μὴ ἀνάστατον γένη- ται ἀπολαύμενον ὑπὸ τοῦ βασιλέως. νῦν, ὡς ἐν Θερμοπύλαις
ἀφικόμενος ἐπύϑετο ὡς ἀπολιπόντες. τὸν ᾿Ισϑμὸν οἴχοντο «5 C Οἰὐενετοί, ὡς ἦρος ἐπιφωνέντος αὐτίχα ἵν’ ἔλθωσιν ἐκὶ Ev-
βαιαν, καὶ τάδε πώντα ὑφ᾽ αὑτῶν ποιηαύμενοι. εἰ οὖν πι-
, , ' 3 T 3. , 5 € ρέχοντος βασιλέως συγγνώμην ἐφ᾽ οἷς ἐξηπατήϑητε ὕπο τῶν κάκιστ᾽ ἀπρλουμένων Πελοπογνησίων, τῶν πρὸς Οὐ ενετοὺς τε-
V.235 τραμμέρων καὶ οὐδ᾽ ὁτιοῦν ὑγιὲς τῇ χώρᾳ τῇδε διανοουμένων f
οἶδα yag ὡς ἐπετέλλετο βασιλεὺς τῶν ἀπὸ Πελοποννήσου y M - » 4 , ' e ? " , 2,» *. δὲν μηδαμῶς ἀεικὲς ἐπιφέρειν, dose ἀγνδραποδίζεσϑαι ἢ uil
, P *, , ». οὐ τε ἀνήκεατον ποιεῖν, αλλ᾽ ἐμμενόντων, ψποστρέφοντες ἐξ τὸν χῶρον αὐτοῦ ἕκαστος καὶ εἰς τὰ οἰκεῖα. καὶ εἰ μὴ τοῦ πείσονται, καὶ αὐτὸς ἅμα τοῖς Οὐενετοῖς περεόψεται, up) αὐτοὺς ταῦτα ἁμαρτώνοντας, οἱ μὲν. ἐπείϑοντο, καὶ κρυφε τῶν
D Οὐενετῶν ὑποστρέφοντες ἔμενον ἂν τοῖς οἰκείοις. οἱ δὲ dum
κατεχόμενοι ἐν τῷ Ταινάρῳ ἔπεμπην, πεύαεσϑαΐί τι ἀπὸ Παιῦνον. οἱ γὰρ Οὐξνετοὶ τούς τ Ιξελοπογνηαίους καὶ τοὺς &QUi παραμυϑοῦντες, ὡς οἱ Παίργας ἐξέλθωσιν αὐτίκᾳ daó 13
»* 4 4 «Ὁ ᾿ , lozgov, καὶ αὐτοὶ ἀναβῆναι ἐς τὸν ᾿Ἑλλήαποντον. dntawor
τος μέντοι τοῦ ἡγεμόνος τοῦ βαφιλέως, αὐτῶν Οὐενδτῶν oum 12. 2 om P |
ctus, qui ab belli iure mansisset intactus, verum belli tempe» omnia foedissime dissipasset. rex ut Thermopylas attigit, audiri Venetos relicto Isthmo abiisse, ut appetente vere redirent in Ec boeam et ista loca omnia in dicionem acciperent. nmunc si veniam, ad quam vobis tutus receptus est, eorum quae commisistis turpiter, decepti a. pessimis Peloponuesiacis, qui nihil sani regioni isti conso luere, amplesi fueritis , scio (sic enim praecepit rex) vos nibil mili passuros; nec ad mancipiorum miserandam condicionem deducetnini, nec aliud quicquam mali, experiemini. proinde si placet veuism oblatam admittere, singuli ad sua revertantur. quodsi oblatau vt- niam respueritis, profecto rex vos, quemadmo;lum et Venetos, bo stium loco babebit." hís cognitis quidam eorum qui in regem de- liquerant, veniam non sunt aspernati; et clam deficientes a Ve- netis ad sua sunt dilapsi. quidam varo. qui graviter obsidebon- tur in Taenaro, miserunt nuntios , ut qnid pararent Pannone: audirent, nam Veneti consolari haud cessabapt Pclopounesiacos el alios, dicentes *ubi primum Pannones ab, Istro fuerint progressi, noi cum, classé im Hellespontum reywertemur." regius dux Machunmetet cum abiisset, Venetorum triremea. appnlerunt, in Lemnum, impulsu
DE REBUS TURCICIS L. X. 565
ρεις ἀνήεσαν' ἐς “ῆμνον ἐποτρύνοντος τοῦ Κομνηνοῦ, ἀνδρὸς ἐρίστου, καὶ αὐτοῦ ἐν τῇ “ήμνῳ τὴν ἀχρόπολιν xoraxga- τουντος καὶ τὴν πάλαι πολίχνην τῆς “ήμνου ὕφ᾽ αὑτῷ ποιη- σαμένου. ἐς λόγους δὲ ἐλθόντες οἱ τῆς “ήμνου προεστῶτες
5 ὦστε χρήμασιν ἐξωνήσασϑαι τὸ χωρίον, ἔφϑησαν οἱ Οὐξενετοὶ παραλαβόντες τὴν ἀχρόπολιν; καὶ τὸν γε ἀνδρα τοῦτον dya- P. 302 ϑὸν γενόμιενον μετεπέμψαντο ἐς τὸν ᾿Ισϑμόν. τούτου δὴ οὖν ὑποτιϑεμεένου ἀγέπλευσαν ἐς τὴν “ῆμνον οἱ Οἰὐενετοί͵, xai αὐτός τε ἀπὸ τῆς ἠπείρου στρατῷ ἐπελάσας, ἀπήλαυνεν ἔχα-
ἰῦστος τῆς πόλεως. καὶ ὡς ἀνέπλευσαν, παρέλαβον πόλιν τὴν Κέρκηδαν, καὶ τούς τὸ ἄρχοντας Ἰζαμπλώκονας ἀφῆκαν, φρουρὰν τε ἐγκαταλιπόντες, καὶ ἐπισιτεῖσθαί σφίσι τε αὐτοῖς καὶ ταῖς ἐν τῇ Πελοποννήσῳ πόλεσι. καὶ ᾧχοντο ἀπεόντες ἐπὲ Πελοπόννησον. ταῦτα μὲν τοῦ χγειμῶγος τούτου ἐς τὴν Πελοπόννησον ἐγένετο.
Comneni viri optimi, qui ibidem in Lemno arcem tenebat. venien. . tev autem Lemni primores urbis collocuti sunt inter se, ut locum eum Venetis venderent,. caeterum Veneti praevenerunt eos, occupantes arcem et. virum hunc optimum miserunt in Isthmum; quo consulente navigarunt denuo in Lemnum., et cum ipse ab continente cum co- piis proficisceretur, singuli deserentes oppida , in quibus manserant, una inde solverunt navibus impositi. occuparunt et urbem Cercedam; et dimisso inde magistratu, quem Zamplacones nominabaut, eam prae- sidio imposito munivere; convehentesque frumentum et necessarià tum sibi tum Peloponnesiacis oppidis, ibant pergentes in Reloponne-
sum. haec quidem ea hieme in Peloponneso sunt gesta.
— -— — — ———áÀ
—— —— —— — — — — — — — — — — — — —
INDEX HISTORICUS.
Abdulatuphes Temiris filius 165, 18. 166, 10.
Abrahamus i. q. Empreimes 437, 5.
Acarnania 27, 6. 209,2. 16. 237,4.
Achaia 477, 11. eius princeps 242, 1.
Achmates Turachanisf. 382,2. Pelo- ponnesi praefectus 457, 9. 469, 3.
Acriba urbs 445, 15.
Adornorum familia 262, 19.
Aedines dux Ásianus a Paiazite imperio expulsus 65, 13. 66,5. 165, 15. 234, 15.
Aegiades ex Asia oriundi pedites
, 16.
Àeginae princeps 215, 20.
Aegyptus 142, 19. 144, 10.
Aenus urbs 12, 11. 520, 20.
aestus marini causa 94, 20.
Aetolia 27, 6. 29, 2. 209, 2. 211, 14. 236, 21.
Aetus regio Acheloi finitima 213, 3.
Agathes Brenezis f. 181, 20.
Aladines rex Syriae 13, 3. quo defuncto inter regni optimates discordia exorta est 14, 10. eius ministri 66, 5.
Aladines Amuratis II. f. v. Oto- manidae.
Alani 467, 20.
Albanis filii 527, 21. 545, 8.
Albarus Ioannis Iberorum regis dux 276,8. Alphonsum Tarraconensi- um regem eiusque fratrem acie devicit et in fuga comprehen- dit 277, 8. contra Poenos pro- fectus est. 278, 13.
Albertus Germanorum imperalor 426, 6. 428, 9. 13.
Albi Probatantes 462, 1.
Aleoti filius Aeginae princep 215,
Alexander Bulgarorum rez X,W.
Alexander Macedonum rex 145,4 153, 17.
Aliazes pocillator 234, 6.
Allopbatzides mercenarii zailites 230, 4. 441, 4.
Almenii familia de qua Iberorum rex ortus 275, 18.
Alphonsus Tarraconensium rex de familia Medinorum 270, 11. ante expeditionem in Italiam Ibe- rorum regi bellum intulit 276, 6. una cum fratre Nabaris rege ab Albaro duce capto et ad Iberorum regem deductus est 277, 9. a quo impune re- missus est ib. 14. Siciliam sub- egit 270, 13. in Italiam venit. cum lanuensibus bellum gessit 265, 5. in proelio navali ca- ptus et ad Mediolani ducem ab- ductus est ib. 21. a quo inco- lumis ad suos dimissus est 266, 8. Parthenopes arces expugua- vit 270, 15. ἃ Sphortia Mar- chiae principe repulsus est 271, 8. Calabriam sibi subiecit ib. 15. iterum Parthenopen acces- sit eamque expugnavit ib. 17. Gepanum in potestatem accepit ib. 22. lapygiae principem ag- gressus est ib. pace com-
|
.INDEX HISTORICUS
posita eius. consobrinam filio suo notho Imphernando uxorem dedit 272, 3. cum Venetis et Tyrrhbenis bella gessit ib. 11. Ligurum et Tarraconis regionem fratri Nabaris regi commisit ib. 17. contra Turcos profectus est 430, 17. 432, 13. 433, 5. eius naves describuntur 489, 14. Amaria urbs 143, 21. Amastrum urbs Ianuensium 65, 7. 460, 9. . Ambraciía urbs 210, 11. Ampergum urbs 70, 20. Amurachorii ianuae milites 229, 14. Amurates I. v. Otomanidae. Amurates 11. v. Otomanidae. Amures 'l'urachanis f. 320, 3. Amythaon ; 6. Andronicus II. v. Palaeologi. Andronicus III. v. Palaeologi. Andronicus excaecatus Ioannis V. f. v. Palaeologi. Andronicus Emanuelis f, v. Pa-
laeologi. Anna Trapezuntil regis filia 527,
17. Antonius Rainerii f. 320, 14. 454,6. Antonius Caroli de Tocorum fa- milia filius nothus 213, 14. con- tra Venetos et Athenas bellum movit 214, 2. Anythines fl. 163, 1. Apicridium Byzantii quidam locus
4. Arabaei viri Albani 319, 3. Arabia 119, 14. Araxes fl. 118, 21. Ardelium Pannodaciae regio 253, 11.
i urbs 292, 17. Argentina urbs 70, 4. 20, Argos urbs 5 9. 15. 99, 1. 545, 1.
17. 561, O. S50 olichna urbs 209, 18. 213, 991, 22. 324, δ.
Argyrus mno
it 141, 20. Ade nites 2A , 14. 357, 16. eius
i nderi nupta 350, 8. αὐ κατ 8 , 2. eius dux 551,
19. Aristinum 557, 2.
ns ex quo Nilus sca- |
567
Armenii 64, 15. 142,6. Armenia 168, 1. 8. 378, 23. 379, 11. Artabiles 464, 5. Ioannem Tra- pezuntii rcgem devicit 465, 6. Arte urbs. quae olim Ambracia 210,
11. 237, 6.
Artzinganis urbs 167, 23 108, 8. v. Ertzica. |
Asanes Demetrii Emanuelis Grae- corum regis filii gener 306, 19. 374, 21. 382, 3. 413, 18. 444, 5. 447, 14. 469, 1. 470, 13. 472, 11. 478, 21. 563, 6.
Ásia a Turcarum rege in semeas sive signa distributa 437, 21. eius duces 14, 20. qui contra Orcbanem seditionem moverunt 24,3. a Paiazite regno expulsi ad Temirem regem aufugerunt auxilium rogatum contra Amura- tem I. 39, 5. 65, 17. 102, 3. 145, 6.
Assyriorum imperium 5, 16. cum Armeniis bellum 64, 21,
Athenae 213, 17. 320, 6. 452, 19. 454, 16. 482, 7.
Attica 12, 14, eius principes 207, 4. 319, 3. 320, 5. 327,9.
Atzamii Persae 167, 13.
Atziceries Scytharum rex 129, 17. 130, 10. 284, 11.
Atziliae urbes 71, 3.
Austriae urbes 71, 3.
Azius fl. 28, 19. 38, 16.
Azapides 422, 1.
Azatines 18, 14. dux Scytharum 324, 8.
Azeolorum s. Accioiolorum fami. lia de qua Hainerius 207, 21. Babylon Pagdatis nuncupata 113,
2. 168, 3
Bacchi 35, 6.
Baimundus Venetus seditiosus 199, 14.
Baptista Ianuensis 520, 10.
Baramus Breneais f. 181, 20.
Barancus Brenezis f. 218, 13.
Barcenona 87, 3. 267, 1. 274, 3.
Basarcides qui sunt Pisidae 243, 19.
Basiliza regio 308, 6.
Beizes Brenezis f. 181, 20.
Belgradum urbs 246, 7. obsessa ab Amurate II. 247, 7. a Mech- mete Il. 416, 10. 417, 3. 555, 7.
668
Bernardinus Camillus monachus 425, 6.
Bernardorum familia 557, 2.
Bessarion 'CTrapezuntius Nicaeae episcopus 293, 13. 420, 9 431, 15.
Bidina urbs 501, 15.
Bitaxides s. Bitezides milites 332, 11. 358, 15.
Bithyniae praefecti 15, 5.
Bizorides ianuarum iudices 229, 17.
Blaci qui Pindum montem incolunt
; Ὁ. .
Bladus Draculis f, dux D*corum
.'499, 1. 500, 1. a Mechmete II. debellatus 503, 1. et devictus 512, 7. 515, 17. ad Panuones se recepit 517,14, a quibus in carcerem coniectus est 518, 8.
Blena 71, 3.
Bochales Leontares 408, 8. 475,4.
Boemi quos Cephios nuncupant 12,11. con(íines Samogetis 133, 9. qui Tzechi dicuntur 258, 10. Pannonum contra Amuratem Il. socii 325, 8. «quos deos colue-
. rint 425, 17. 428, 21.
Boemia 428, 10.
Boeotia 19, 10 207, 5. 218, 15. 319, 1. 455, 6.
Bogdania regio 77, 13. 78, 12.
bombardae 72, 6. 231, 10. 346,4. erevtae quae mortaria vocantur a Mechmete inventae 385, 2. 414, 20. quae nominantur za- robatanae 356, 11.
Bononia 291, 11. 293,22. 305,11.
Borbotane regio 411, 13.
Bosni 530, 14.
Bossina regio 248, 10.
Boo:ír« tributum 439, 11.
Bracchius Nicolaus Carminiolae Ve- netorum ducis legatus Brixiam urbem oppugnat 295, 10. mo- ritar 208, 20. -
Brenezes dux Turcicus 79, 20. 97, 5. 99,8. 175,9. 181, 2. 6. eius filii 217, 22. 218, 13. 247, 17. 308, 17. 4232, 7.
Brenta fl. 297, 4.
Britanni 69, 7. 92, B.
Brixia urbs 296, 1.
Brugensium urbs 86, 3.
Britannia 86, 6.
INDEX
Buda Poennonum regia 7J, 12. 16.
Bulcus Eleazarus Pranci f. 28, 23.
Bulcus Branci qui fuit Pladicae filius 53, 8.
Bulgari qui sunt Mysii 29, 13. iu- ferioris Mysiae incolae 36, 10. Trinabum urbem regni sedem decreverunt ib. 12,
Burgundiae ducis frater cum Si- gismundo imperatore contraTur- cas profectus 75, 3. a Turis captus est 76, 7.
Burgundiae ducis imperium 66, 1.
Bgdena, urbs 36, 11. 505, 17.
Byzantinum regnum 8, 21.
Byzantium Thraciae metropelis 6, 8. ab Occidentalibus . vi capta 7, 10. obsessa ab Asdrogio Ioannis V. filio 62, 16. 2 Dix zite 80,7. aPaiazitis filio More 176, 2. ab Amurate 1L 231, 5. ab Januensibus 281, 6. 285, Vi. a Demetrio loannis Vl. (riue 306, 19. ^a Mechroete IL 353 8. expugnata 394, 14 — wb arx aurea vocata 62, 16. tur ris. regia 286, 19. aurea port 383, 7. liguea porta ibid. 9 porta Romani numcupata 9385,
catense ferreae 2388, 1. portus ib. 13, moenia ib. 15. ambitus 388, 16. S. Sophiae templum 397,9. arx iuxta eu- reas portas a Mechmete II. ex. aedificata 529, 15,
Cabazitanes 463, 19. . Cabasitiari qui Mesochaldiis cirea Trape- zunten) imperant 404, 23, Ca- baezitaei 496, 9.
Cachetius 467, 13.
Caddaei 129, 7.
Caddusii 118, 2. 22. 119, 1. 166, 10.
Cagrinum urbs 167, 15.
Calabria antiquitus Graecia nun- capata 267, 15.
Calabrites 452, 13.
Calamata urbs 471, 14.
Calames unus e Turcarum septem ducibus 15,4. cnius uepos Men- desia 66, 2.
Calaurita urbs 477, 3.
Caleda urbs 89, 12.
Calixtus IIl. v. pontifices Romani.
HISTORICUS.
Callona Lesbi urbs 519, 12. Calliopolis 18, 18. 121, 7. eius dux a Venetis devictus 202, 7. Candii 144, 23. Candylori dux Caramani in bello cum Amurate 1]. socius 282, 6. Candylorum urbs Cariae 244, 11. 377, 10. Canninorum princeps 251, 16. Cantacuzenus 374, 1. 395, 12. Emanuel duz Albanorum 407, 8. 446, 12. | Cantacuzenus loannis Andronici ΘΙ tutor a Graecis .ad regni curam allectus 24, 10. Orchani fiüliliBap dedit uxorem ib.5. 25,2. lium iuniorem Emanuelem mi- sit in Peloponnesum, seniorem Graecis regem destinavit 37, 11. 21. ab Ioanne regno expulsus et iu Nazaraeorum ordinem missus est ib. 20. 50, 1. Capanii fauces 464, 16. . Capellarum familia 545, 15. Capha urbs a Scythis capta 284, 7. Capisteanns Nazaraeus 418, 19. Cappadocia 9, 19. 22, 3, 66, 11. Caraisuphes , 11. eius uxor 'Tzokiis filia 167,18. eius filius 378, 14. 462,2. Carailuces 65, 8. eius regia Sa- machia 167, 4. filii 168, 7. Caramanus umus e Turcarum se- ducibus in Asia 14, 20.
15, 4. cui cognomen Alosnrius 65, 19. Aluris 179, 8. 233, 18.
Aliderius dux Cariae 242, 23. et Ciliciae 252, 8. Halisurius 376, 19. eius reg!o vastata ab Amurate JI. 242, 23 2823, 11.
318, 9. 326, 21.
7 . 6. 3 6. εἷν ὧν Priami f. Cbhalilis frater
3. Caraminiola Venetorum dux 193, 3. 295, 17-
x 'T'urcicus 15, 4. Carases du Carazies Europaei ex-
Carat ies dux 236, 18. 332, 1. iu
i es :? * . ereoclio cuim Pannonibus cecidit
334, 11. ,* . i ropaei exercitus dux CSS, 4. Pte Belgradum bombar-
dae globo ictus occubuit 419, 17.
a Mechmete .
569
Cardicea urbs 474, 16. 476, 22. Cardinales pontificis Romani 293, 7. 309, 19.
Carea urbs 136, 2.
Caria 10, 3. 243, 5.
Caripides ianuarum milites 220, 1. 444, 4.
Carnerius sinus 531, 8.
Carolus magnus contra Saracenos 87, 8. 280, 18.
Carolus de familia Tocorum, Acar- naniae, Aetoliae et Epiri prin- ceps 209, 11. Rainerii filiam uxorem "duxit ib. filiis nothis Memnoni, Turno-et Herculio di- stribuit Acarnaniam 236, 23. Antonio Boeotiam et "Thebas urbem 213, 14. Carolo fratris filio Arten Ambraciae inetropo- lim et Aetoliam concessit 237, 2-
Carolus Leonardi de Tocorum fa- milia f. 237, 3.
Carrarii 297, 1. Carrarius Patavii dux 190, 8. 191, 3.
Cassandria antiquitus;Pydna dicta 19, 2.
Castamona 488,19, eius princeps 485, 16.
Castoria 27, 22. 29,1. 53,10. 209, 18.
Castria urbs 473. 11.
Castrimenum urbs 480, 7.
Catabolinus Mechmetis II. ad Bla- dum Daciae praefectum legatus 501, 12-
Catanes Phociae 521, 5.
Catelusii Lesbi principes 520, 7.
Cazimirus Lituanorum duz, sub quo Scytharum pars degit 77, 16. 130, 4.
Celium urbs 506, 22. 514, 16.
Cenchreae 348, 1. Cenchreensis portus 444, 11. ;
Centerio Achaiae princeps 242, 1.
Centerio Zacharias Albanos contra Graecos adiuvat 407, 19.
Cephallenia 209, 6.
Ceramariorum regio 388, 10.
Cerceda urbs 565, 11.
Cermianus Conii Cariae urbis prin- ceps 15, 7. regno suo detur- batus iu loniam abiit ib. 244, 15.
Cernaei Thessaliae duces 67, 9.
Cbaidares Massagéta Temiris s0-
administrator
570 cius 112, 8. 113, 13. 115, 1. 18. 139, 1.
Chalcocondylas. eius familia Athe- nis urbe expulsa 321, 10. ipse defuntti Rainerii uxoris legatus 3b Amurate 11. in vincula con- iectus est 320, 18. 321, 11. Con- stantini Dragasís legatus abAmu- rate I1. incarcere inclusus 343,10.
Chalepia urbs 142, 9. 144, 7. 12.
Cbaliles 18, 6. 25, 9. 242, 21. Priami filius 315, 3. 13. 330, 6. 340, 13. 352, 22. 375, 20. 377, 9. 403, 22.
Chaltzichi 467, 12.
Chamuza Hieracophorus 457, 8. Peloponnesi et Thessaliae prae- fectus 481, 3. 482, 6. a Blado Daciae principe interfectus 501, 13. 502, 12.
Charatines, i. q. Chetires i. q. Georgius 437, 8. 14.
Charatines 46, 8. 47, 20. optima Amurati 1. suggessit consilia 48, 1. filium habuit Haliem 81,2.
. 436, 14.
Chasanes peregrinorum dux 175, 8. 181, 2. in proelio a Mose peremtus est. 182, 17.
Chasanes peregrinorum dux impe- rante Mechmete Il. in proelio a Pannonibus trucidatus 423, 1.
Chasanes Longus Scenderis qui Artzingam tenebat nepos et ex familia Carailucis 168, 6. Ar- meniam et Tzapnidas subegit ib. 9. 379, 10. 461, 6. 471,21. 485, 17. 490, 8. eius uxor Davidis Trapezuntii regis consobrino 400, 13. 497, 19.
Chasimes Mazaracis f. 369, 18.
Chatagii 139,3. — Chatagia 163, 20. eius rex Temiris regionem va- stat. 144, 15.
Chataia urbs Hyrcaniae 127, 10.
Chataides qui antiquitus Massage- tae fuisse creduntur 126, 20. 127, 4.
Cbhazanes Zenembisa Maehumetis ducis minister 473, 10.
Chedrachabares — Laurentius qui Ladislaum Posthumum veneno irfterfecisse fertur 427, 4.
Cbheria quae antiquitus Ninus urbs
INDEX
128, 5. 13. Temiris regni seda 17. 146, 3. 162, 5. 15. 165, 9.
Chersonesus a Turcis vastata 3), 13. a Sulaimane colonos ace- pit 101, 6.
Chiteres Triballus 346, 12.
Chiteres, Chiterempes Amasie praefectus 416, 16. 466, 19.457, 4. 496, 8,
Chius insula 519, 15. 521, 17.
Chlumetia ucbs 407, 21.
Choaspes 8. 118, 21.
Chorobii 131, 9.
Chrales Stephani 'T'riballoram re- gis frater 28, 21. 30, 2, cour Turcas progressus ib. 5. 16. ia proelio occisus est 31, 16. 53,
Christiana Trapezuntii regis filia 527, 18.
Chyprisa 163, 12.
Cionenses 131, 10.
Ciricus Iberorum regis lou L 280, 3.
Cithaeron 561, 2.
Clarentia Elidis metropolis 240, 5. 241, 6.
Clina urbs 405. 9. "
Clitia urbs, Illyrici regni 536, 15, 538, 17.
Clizoe s. Clodia fossa 188; 23.
Coelesyria 10, 15. 140, 4. 152, 3.
Colchis a Trapnidis habitats &, 7. 66, 16. eius rex 81, 17. 1 Mechmete II. vastata 416, 13. 490, 8. eius rez Trapezsesti praefectus 416, 14. — reges e fa milia Comnenorum 461, 13.
Colonia urbs 70, 4. 21.
Coloniorum familia 302, 19.
Colophon 66, 8.
Comneni Trapezuntis reges 461, 13.
Comnenus in Lemno arcis prst- fectus 565, 1.
Conium Cariae urbs 15, 9.
. Constantinus Zarci f. 80, 13. 81,7.
Constantinus Emanuelis f. v. Pa- laeologi.
Corcyra 187, 12, 485, δ. 210, 13 251, 19. 265, 3.
Corduba urbs 275, 9. .
Corinthus 207, 4. 413, 18, 433,15 558, 11.
Corona urbs 476, 23.
HISTORICUS.
Cosobus campus 53, 16.
Craici regio 543, 20.
Creta 187, 12
Croatia 34, 13.
Crua urbs 351, 8. 354, 2.
Cuduergi Sandalis regionis inco- lae 249,
Cudunidas Venetorum dux a Fran- cisco Spbortia fugatus 300, 9. 20.
Cumulies dux 307, 18.
Cyprus Memphbitico regi tributaria 143, 10. a Gallis capta 18.
Cyrene urbs 187, 14.
Cyriacus Lesbi princeps 520, 7.
Cyrnus insula 267, 1. 274, 1.
Cyrus Cambysis f. 164, 20.
Dabia 238, 17.
Dabriza 378, 20.
Daci 69, 16. 72, 9. 78, 8. 11, 7. 21. eorum principes 259, 15. 319, 2; 325, 15. » 9. 967, 16. 515, 17.
Dada 77, 7. 806, 9. 183, 16. 217,
16
Dadianni metropolis 467, 17.
Dalmatae 530, 18.
Damascus 140, 2.
Dania regio 70, 6. 12.
Danus Dacorum dux 18, 18. ab Joanne Hunyade in Draculis Da- ciae princi peto substitutus 250,
16. 358, 1 Masarempis filius 338, 19. :
Darius Hystasp1s 128, 1.
Darius ab Alexandro devictus 152, 17.
i io 70, 6. 12.
David lo nnis '(Trapezuntii regis
frater 461, 11- 467,7. aMech-
ello lacessitus 490, 9.
. '(qrapezunte urbe a A93 ie capta in Meclimetis de- venit potestatem 496, 1 sqq. m tota familia interitus
mete II. b
eius "T 428 Delpborom dux de genere T'arraconensium regum ortus 68, 18. -32 Joannis V. f. v. Palaeol. —e—* Emanuelis f. v. Palaeo- MPs Albanorom dux 251, 18.
22522, 18.
571
Dibitina urbs 275, 9.
Didimotychum 44, 22.
Dobroditia Bulgarorum regio 326, 12.
Domacia 67, 13.
Dominicus quem Graeci Cyriacum vocant Lesbi princeps 520, 7.
Doria gens 262, 11.
Dorius Palamedis f. 460, 11.
Dorobiza urbs 536, 9. 20.
Dorobiza fl, qui Triballos et Illy- rios dirimit 534, 14. 535, 14.
δορυφόροι 139, 1. 500, 4.
Doxies Phliuntis praefectus 444, 15. Doxas inter Albanos prin- ceps 477, 4.
Dracules Myrxis f. 325, 15. — ab Joanne Hunyade Daciae princi- patu expulsus 259, 18. ab Ama- rate ]I. auxilium nactus est 287, 2. cum Vladislao Pannonum rege contra Turcas profectus est 307, 20. loannem Hunyadem in car- cerem coniecit 337, 17. postea una cum filio ab Hunyade tru- cidatus est 338, 15. — eius filii 499, 1. 516, 10.
Dracules Draculis f. in ianuis Me- chmetis Il. 499, 2, cum rege in Bladum fratrem profectus 516, 10. eius regionem in regis di- cionem redegit 517, 11.
Dragases Zarci f. Constantini fra- ter 38, 15. 81, 8. rex Mysio- rum in Amuratis I. potestatem devenit 49, 13.
Duzalpes Oguziorum dux 11, 13.
Echinades insulae 209, 7.
Eiloces Ioannis Hunyadis patruelis 358, 14.
Eleazarus Triballorum dux 53, 1.
. 246,6. Pristinum et Nisteam subegit 53, 19. contra Amura- tem I. arma arripuit ib. in pu-
nà trucidatus est 59,. 15. 357,
eius filius 80, 13,
Eleazarus Georgii Bulci f. Tribal. lorum rex 415, 18. quo mortuo uxor una cum filia in principatu relicta est 459, 7.
Eleezes i. q. Demetrius 437, 8.
Eliezes Barizae f, praefectus Asia- nus 359,
674
INDEX
Ioannes VI. Emsnuelis f. v. Pa- Isidorus Sarmatiae princeps 30),
laeologi. Ioannes Hunyades. eius origo 256, . Ardelii regionis praefectus 255, 1. 257, 15. a Pannonibus duz creatus bellum suscepit con- tra Turcas et Germanos 258,11. cum Pannonibus in Daciam pro- fectus est 259, 15. aTTriballo- ' rum rege Georgio ad bellum cum Amurate II. instigatus 283, 19. ipse Pannonum regem Vladis- laum ad bellum incitavit 307, 15. post Varnense ptoelium ab hoste Dracule Dacorum principe captus est 337, 17. — Draculem cum filio peremit et in eius principatum Danum restituit 338, 15. 358,17. contra Boemos pro- fectus est 339, 10. ab Amu- rate proelio devictus 368, 18. 370, 8. Belgradum profecturus in itinere a Triballis captus 372, 11. ab eorum rege dimissus est. 373, 12. cum Capistrano monacho Belgradum contra Tur- eas defendit 417, 19. 418, 18. in proelio vulneratus haud mul- to poet mortuus est 424,6. eius res gestae, mores 424, 10, &lii 427, 10.
Ioannes Iberorum rex de familia Almenii 275, 18. ab Alphonso Tarraconensium rege debellatus 276,3. quem Albarus dux devicit etcaplivum fecit 277,8. cum Gra- natae rege bellum suscepit 278,1.
Ioannia s. Ioannina olim Cassiope dicta 28, 16. 236, 20.
Ionia 15, 2. 157, 8.
Ionuzes 458, 11. 469, 14 rum praefectus 519, 16.
Iosephus dux Turcicus 515, 4.
ἑππόδρομοι Turcici 99, 15. 101, 3.
Isaacus Scopiorum princeps 308,19, defuncti Amuratis IL üxorem Spenderae filiam in matrimo- nium duxit 376, 16. 511, 7.5233, 21. 535,10. eius regio 534, 19. filius 476, 4. 534, 9.
Isaacus Colchidis et Trapezuntis rex 461, 15.
Isamus dux 248, 16.
lscra Boemorum dux 2339, 12.
j
14. 394, 9. 399, 5,
Ismael Scenderis f, 390, 18. pria ceps Sinopae 185, 2. 203, 2. εἰ Castamonae 245, 9. 471,20. 485, 16. 486, 20. 488,3. eius regio 480, 1.
Isocales Patrarum praefectus 479,
12. I:thmus 183, 23. 319, 2. 343, 19, 378, 9. Istbmii ladi 184, 4 Istria 28, 3. 78, 13. 532, 9. (ὦ
16.
Itali. ab Andronico II. contra Tur cas accersiti 18, 18. eorum lin- gua 78, 2. 89, 3. victus, armo- rum et suppellectilis ratione ci- hil differunt a Dacis 18, 2. 9. eorum gladii 334, 20
Italia in Guelphorum et Gibellino- rum factiones diyia 296, 8. eios
rincipatus 302, l. respublicae libera 305, 10.
Iteae vicus 13, 17.
Ithome 242, 5. 381, 29. à. 1,
lturea regio 142, 20.
Iulianus pontificis Romani ad ?n- nones legatus 324, 22. 1Te- cis interfectus 337, 14.
Iustinianus Romanorum im Peloponnesum muro cinxit 1819.
Iyon Albanis f. 528, 21.
Izaulus Dromaenorum et Aetos rex 311, 13. 22.
Laconia 35, 4. 556, 11.
Ladislaus PosthumusPaunonum re: 426, 3. veneno sublatas ii, ὁ.
Laimocopia urbs ἃ Mechmete ll condita 380, 3.
Lamacha urbs 64, 16.
Lampsacns 202, 11.
Lantislaus Neapolis princeps 261, 19. veneno interfectus ab uxore 269, 14. quae Provinciae re: Rainerio nupsit eique reguc Neapolitanum tradidit 2790, 3
Laranda Cariae nrbs 243, 12.
Larissa urbs 560, 1.
Lauredanorum familia 555, 21.
Laurentius Chedrachabares qui L- dislaum Pannonum regem e m dio sustulisse dicitur 427, 4.
Lebadia 145, 16. 213, 92. δά! 12,
HISTORICUS.
Lemnos insula 9, 3. 431, 3. 469, 7, 565, 1.
Leodoric ium oppidulum 319, 10.
leonardvcas Caroli de Tocorum fa- ma frater 237, 4. eius filia
Constantino Graecorum regicon- nubio iuncta 240, 12.
Leontares Ioannes 286, 8. 398, 3.
Leontarium 457, 15. 474, 13. 475, 13.
Leontia Megalopolis 556, 14.
Lesbos insula "Turcis tributaria 519, 17. eius princeps Domini- cus s. Cyriacus 520,7. princi- pes Catelusii ib. 14.
Leucamna Saimachiae dux 65, 8.
Leucariae dux 167, 4.
Leucarnae Caraiílucis filii 244, 10.
LeucopolichnaPogdaniae nigrae re- gia sedes 131,8. 134, 6.
Libyi cum Gallis bellum gesserunt 87, 6. 9. 18. eorum lingua, mores, religio et vestitus 88, 16. Gramatam | incoluerunt 275, 4. eorum rex lberorum regi tribu- tam solvit ib. 21. cum Ibero- rum rege bellum 278, 1.
Liguriae princeps 74, 17. 84, 21, 191, 12. 272, 7.
Liguresin ex peditioue contra Grae- cos 208,1. cum Venet. bellum ges- serunt 191 , 10. 208, 4.295.10. Gi- bellinorumn factionem sectatisunt 296, 15. Philippo principe mor- tno Franc iscum Sphortiam du-
cem creagunt 299, 17.
Limna Perrzmeorum 324, 10.
Lituani 194... 4, 11.
Locrí O20lm € 334, 11.
Lodia urbs 98, 7. .
Londrae Br Atannorum regni me- tropolis et sedes 92, 19.
Longus lanuensium dux 395, 12.
Lopadius lacus 225, 3.
Luca urbs, 291, 13.
Lucanes Albanos in bello cum Graecis adi uvit 407, 20. 413, 14. praefectus S5partanus 444, 4. 451, 90, 556, 6. .
Lucius Aeni princeps 528, 18.
Ludovicus patriarcha Aquileiensis 469, 18. Parisii
Lutetia v. tandi.
Lydia 9, 19. 15, 4. 21, 10.
575
Lypae campus ubi Galli cum Bri- tannis commiserunt proelium 91, 4.
Machumetes Michaelis f, regii pa- latii et Europae dox 404, 12. 443, 2. 457,2. 472, 14. 48A, 22. 486, 18. 494, 10. 503, 17. 511, T. 515, 4. 524. 1. 536, 9. 537, 10. 542, 7. 559, 3.
Macedonia 6, 1. 13, 14. 28, 17. 66, 20. 101, 1. 209. 18, eius duces 60. 9.
Macedones quibus Albani adnu- merantur 5232, 3.
Madia 66, 2.
Maera Massagetarum regina 165, 5.
Maiorica insula 274, 9.
Malatestarum familia 206, 15. 241, 3. 302, 2. 9.
Mamalucides Memphitici regis sa- tellites 140, 22.
Mamia urbs 467, 17.
Mamonas Epidamni rex 80, 15.
Manichaei 142, 6.
Mantinea 381, 19. 447, 9. 471,14.
Mantua 302, 44, 429, 12.
Marchia 296, 16. cui praesunt Malatestae 302, 3.
Marcus Ephesi episcopus 295, 4.
Marelia urbs 278, 3.
Maria ex familia Ursinorum Lan- lai Neapolis principis uxor 260,
Mariangeli 191, 12. 192, 1. Marsilius Patavinorum dux ex fa-. milia Carrariorum 297, 1. Martinus Chii insulae rector 521, 19. Masarempes Dani Dacorum prin- cipis pater 338, 19. Massagetae 118, 3. 126, 21. 127, 14. Mathias Corvinus Choniatis f. rex Pannonum 427, 21. Albertum Romanorum imperatorem debel- lavit 428, 8. Boemiam subegit ib. 10. 518, 5. Venetorum so- cius in Mechmetem 1l. bellum suscepit 552, 2. 555, 4. Maunrocastas loannis Trapezuntii regis equorum curator 465, 11. Mauroprobatantes 378, 19. Mazales 515, 21. Mecha 124, 16.
Mechmetes legislator. eius origo
516
121, ἃ. leges ib. 11. per or-
. bem terrarum auctoritas 124, 3, ad eius sepulcrum peregrinatio 125, 13. .
Mechmetes I. v. Otomanidae.
Mechmetes Il. v: Otomanidae.
Mechmetes Mandromaei f. Ancyrae Pisidiaeque praefectus 437, 1.
Mechmetes Chalilis minister 404,16.
Mechumetes Michaelis f. v. Ma- chumetes.
Medorum imperium 5, 18.
Medinorum familia 270, 11.
Mediolanum 191, 12. 299, 7.
Megalopolis v. Leontarium.
Megaluses Ioannis lHunyadis pa- truelis 358, 14.
Meliare locus cuius fauces Capa- nii nominantur 464, 14.
Melicamaridae 141,*7. ἃ Mem- phitico rege insignioribus oppi- dis praefecti ib. 12.
Melitine urbs 101, 18.
Memuon Caroli de Tocorum fami- lia f. 237, 2.
Memphis 127, 13. 141, 14.
Mempbiticum regnum 1410, 18.
Mendesia 65, 13. Calamis nepos
. 66, 2. 168, 15. 244, 18.
Mesembria urbs 9, 1.
Mesochaldium 494, 4. 406, 9,
Messene 242, 5. 381, 20.
Methone 561, 22.
Metines 65, 13. 66, ὅ.
Mezetes Europae dux 253, 4.
Michael dux Mysiorum 22,14.29,12.
Michael Andronici 1l. f. v. Pa- laeologi.
Michael Machumetis frater Tribal- lorum dux 459, 12.
Michalogle iudex et dux Europaeus 228, 1.
Miloeu qui Amuratem I. interfecit
δά, 6.
Mingiae 344, 12.
Mitylenae 521, 8. 526, 5.
Molibum urbs 519, 17.
monachi Nazaraei 37, 20. 97, 15. 132, 12. "Turcici. 252, 2. 18.
monasteria Nazaraeorum 132, 15. 304, 14. S. Phocae s. Cordyla monasterium 463, 7. 464, 10. 465, 16.
Monothelitae 142, 2.
INDEX
Montferrariae principis filia Iv annis Graecor. regis uxor 52, 10. MMontferrariae duz uxec cum filio notho stuprum faci ente deprehensa et necati, Li gurum principis filiam matimo- nio sibi iunxit 288, 9. 290, 16. 20.
Morabas t. 355, 21. 414, 14
Moreznia pirata 470, 22.
Morsica urbs 275, 10.
Moses Paiazitis f. v. Otomanida.
Muchla Tegeae urbs 447, 13.
Mulgerius 348, 18.
Murates v. Amurates.
Muratis nominis significatio $;, 3.
Murates genere Palaeologorum or- tus 426, 22.
Mostaphas i. q. Musplachaites 407, 1
Mustaphas Paiazitis f. v. Otog- nidae.
Mustaphas Mecbumetklf. v. Oto- manidae.
Muiulmanes Paiazitis f. v. Qtom- nidae.
Musulmani 510, 14.
Myleiareses Caroli de Tous familia socius 209, 13.
Myrdanus Daciae rector 114»
Myrxes Daciae princeps 77,5 ^^ 16. 79, 2. 171, 5. 251, 15. eo filius Dracules 339, 1. &li oe- thi 259, 22.
Myrxies Massagelarum rex Teri) socius 112, 8. 17. 113, 13. 115.5.
Mysi 22, 1. 29, 12. 32, 19. à. 530, 18. 531, 14.
Mysia superior et inferior 3. 1. 355, 19.
Naupactos 549, 10.
Nauplium 444, 10. 453, 14.
Navarra 87, 20. 272, 17. 274 3. 280, 15. .
Neapolis 209, 4. 267, 4. 220, 15
Neapolitani in expeditione cont: Graecos 207, 6. contra Alb nos 210, 14.
Nebopridum urbs 436, 5.
ytjÀvdas peregrini milites 52,1" 169, 8. 377, 14. Ait, 3.
Neopolichne urbs 381. 22
Nerius Athenarum principatu : | fratre Antonio deturbatus 322. Antonio mortuo in eum rei-
HISTORICUS.
Orthogulis nominis origo 437, 11. Orthogules Oguzalpis f. rex Ogu-
tutus ib. 6. cum Amurate If. pacem iniit ib. 9. quare a Graecis bello lacessitus est ib. Constantino Dragasi tributum solvit 319, 3. Amuratem II. con- tra Graecos instigavit 322, 11. 341, 18. eius uxor in princi- patum successit 452, 4.
Nesium urbs 356,2.
Nicaea 7, 10. 22, 3. 23, 21. 234, 12.
Nicia Provinciae metropolis 86, 22.
Nicolaus V. v. pontifices.
Nigetia 167, 15. -
Nilus fl. 141, 20. 142, 21.
Nistea 53, 13.
Noreberga urbs 70, 20
Notaras 239, 15. 374, 2. 398, 3. 401, 18. 402, 5.
Novopyrgum urbs 414, 13. 536,3.
Ochris Macedoniae regio 53, 10.
Odieus rex Scytbarum 140, 1.
Odrysii s. Moldavi 53, 7.
Oguzalpes Duzalpis f. rex Odry- siorum 12, 2.
Ogorii "Turcarum tribus ex qua orti reges Otomanidae 13, 13. olroyóos quos Saraptarios vocant in regis Turcici ianuis 229, 15. Oliberius qui Clarentiam diripuit
241, 16. Oliberius dux Palatinus 87, 12. Omares Turcarum legislator 10, 17. mares Turachanis f. Thessaliae 9 raefectus 452, 12. 19. 456, 16. 457, 10. 470, 17. 515, 8. 538,8. 542, 10. 545, 10. 560, 2. 561, Orbanus Dacus Mechmetis bom- bardarius ante Byzantium 385, ox anis nominis origo 437, 1t. Orchanes Otomani f. v. Otoma-
omes Musulmanis f. v. Oto-
idae. Os hanes Musulmanis nepos 398, 4, Orestias Y. Hadrianopolis.
απ urbs274, 14. Orest ds S. Rolandus dux Palati- nus 87,11. 88, 13. | Orlichus regzionis in Pannonia priu- ceps 427,
Chal«ocondylas.
577
ziorum 12, 7. Oguziis inaxzima- rum opum auctor ib. 21. Ala. linae amicus 13, 13, eius filius Otomanus ib. 9.
Orthogules Paiazitis f. v. Otoma-
nidae.
Otomanidae orti ex familia Ogu-
ziorum 13, 12,
Otomanus Orthogulis f. 13, 19.
oriundus ex vico Sogutha 15, 19. adversus Graecos imperator de- claratus 14, ἃν Aladina rege mortuo brevi plurimas opes re- gnumque sibi paravit ib. 17. 15, 4. Prusam Mysiae urbem regui sedem constituit ib. 21. 17, 22. satellites sibi allegit quos regis ianuas sive portas
"nuncupavit 16, 18. subacta Grae- 'corum im Ásia regione paene
universa in Nicaeam et Phila- delphiam irruit 20, 10. Turcas quoque qui Homurem sequeban- tur bello petiit ib. 19. Prusae mortem obiit 16, 5. 20, 14. tres filios reliquit ib. 16. 21, 12.
Orchanes Otomani f. natu mi-
nimus 20, 16. fratribus inter- fectis ad regiam dignitatem per- venit 21, 13. — universam Ly- diam et plurima Graecorum in Asia oppida redegit in dicionem ib. 20. Nicaeam ezpugnavit 22, 3. 23, 21. castra movit contra Pbhiladelphiam 18, 16. 24, 1. satrapas Asianos invasit ib. 3. Cantacuzeni Graecorum regis filiam uxorem duxit et cum Grae-
cis pacem iniit 24, 7. eius filii 25, 4.
Sulaimanes Orchanis f. bellum intulit Graecis 25, 5. — Cher-
sonesum populatus est, Mady- tum domuit, iu Thraciam ir- ruit ib. 15. 29, 20. cum Grae- corum rege coniunctus cum Triballis hellum gessit 26, 3. 29, 20. Chratem et Unglesem duces invasit 30, 2. Hadriano- poli exercitum admovit ib. 22. circumsedit Peridmetam ib. Phi- lopolian 32, 18, in Asiam fe-
37 .
578
stinavit ib. 20. Chersoneso co- lonos distribuit 101, 6. mortuus est 33, 1. Amurates I. Orchanis f. 33, 8. Hadrianopolim regni sedem de- signavit ib. 12. Macedoniae re- gionem mediterraneam aggressus est ib. 14. contra Mysios et Triballos profectus est 34, 9, Pherras et loca ad Rhodopen spectantia subegit 36, 18. cum Susmano Mysiorum duce iniit affinitatem 37, &. loannem V. Palaeologum eiusque filios ve- ctigales et stipendiarios fecit 38, 7.13. 41,4. profectus est con- tra Dragasem Zarci filium et Pogdanum 38, 15. 19. contra praefectos Asianos relicto Sauze flio in Europa ib. 5. 40,20. in Europam rediit et Sauzem fili- um oculis privavit 41, 1. 42, 20. 45, 8. contra Emanuelem Io- annis V. filium Pherris urbi in- sidias struentem Charatinem du- cem misit 46, 8. 52, 14. Ema- nueli veniam dedit47, 17. Cha- ratinis ope plurima commoda assecutus est 49, 6. Zarci filium Dragasem , Pogdanum, alios du- ces Europaeos sibi subiecit ib. 12. 'Triballorum duci Eleazaro bellum intulit53, 1. iam parta victoria in Cosobo campo ceci- dit ibid. 20. Graeci quod ad eius mortem attinet a Turcis dissentiunt 54, 2. Prusae se- ultus est ib. 20. eius mores 5, 7. Lesbum et Chium in- sulas tributarias tenuit 519, 15. eius filii 53, 19.
Sauzes Amuratis l1. f. natu ma-
ximus 40, 20. «cum Andronico loannis V. filio in patrem fecit coniurationem 41, 1. oculis privatus est 45, 15.
INDEX
59, 1, Triballos vicit ibid. 7. Graecos foedere sibi iunxit (0, 8. in Scopiorum urbem colo- uiam duxit ib. 9. in llilyrioron regionem incursionem fecit ib. 12. in Albanos ib. 15. Andre. nicum excaecatum Joanni: Y. filium in Byzantii regnum reiti- tuit 62, 3. paulo post Fmanueli Andronici fratri Byzantii regnua concessit 63, 19. contra Phils delphiam castra movit 64, 1. Scenderem regem Armeniorum invasit ib. 15. 66, 14. Eu. cam et Lamacham urbes agjret- sus est 64, 16. 66, 14. 101,16. Tzapnidis subactis 65, 6. Cx- railucem et Leucamnam adortss est ib. 8. reliquos in Asia docet imperio expulit ib. 13. in Earopan transiit 19. Albssomm et lllyriorum regionem popelales est ib. 21. 67,1. profectam τῇ in Peloponnesum ib. 3. iaTWe- saliam ib. 13. — Delphorem te- gionem in dicionem redegi (5, δ. Sigismundum imperatore Romanorum fugavit 76, 5. θὲ» lorum et Paunonum regionent* stavit ib. 13. postea missi: α- ercitibus Pannoniam et σπου daciam populatus est 77, ὁ Myrxam Daciae primcipatu ex- pulit ib. 5. 79, 2. 251, 15. br- zantium obsedit 80, 7. 91,1. Sylebriam in potestatem acct- pit eique Emanuelis Graecorum regis nepotem loannem prat- fecit 83, 14, in Peloponneso exercitum misit 97, 2. Scyta- rum duces obtruncavit 100, 30. Ertzicam οἱ Melitinem urbes suaé dicionis fecit 101, 18. in Lebadiam Boeotiae urbem, Pelo- ponnesum et Thessaliam profe- ctus est 145, 16. 213, 21. cum
Tautes Sauzis f. Ungarorum castra secutus est 363, 8.
lagupes Amuratis LI. f. a fratre Paiazite trucidatus 59, 1.
Paiazites Amuratis IL. f. Lailaps dictus 103, 5. 147, 21. 155, 10. patris imperium suscepit 57, 2. fratrem lagupem necari iussit
Temire bellum gessit 102, 1. 145, 5. 148, 15. a Sachrucho Temiris filio devictus et in fu- ga captus 155, 16. 158, 2. uni cum uxore Eleazari filia et filiis in vincula coniectus est 159, 19. mortuus est 162, 18, eius filũ 158, 10. 169,5. 178, 15. 180,5.
HISTORICUS. els iniit amicitiam 183, 20. 204,
lesus minor Paiazitis f. ad Grae- cos quum se recepisset christia- nam religionem confessus est. 178, 12.
leans maior Paiazitis patris re- gnum occupavit 169, 1. 170, 1. Europae imperium accepit ib. 4.
a fratre Musulmane
debeliatus
et trucidatus est ib. 18.
Musulmanes
Paiazitis f. lesum
fratrem vicit et interfecit 170, 18. Mose fratre devicto ib. 22. 171, 16. 173, 5. Hadrianopolim profectus est ibique res ordina-
vit ib. 20. tati indulsit 174, 6.
Thermam , sam Asiae maritimam regionem — Mustaphas
restitnit ib. 10.
ignaviae et ebrie- Graecis Zetunim , univer-
a Mose fratre
iterum debellatus Byzantium fu-
git 175, 5.
in fuga a Turcis
captus et a Mose necatus est ib. 11.
Moses Paiazitis f. Musulmani fra- tri bellum intulit 170,22. rex de- claratus est. 171, 19. a Musulma- ne regno expulsus 173, 5. iterum in fratrem arma arripuit eumque necavit 175, 5. regnum rece-
1
paravit
it ib. 23. — Asiae res ordinavit 76, 1. Byzantio obsidionem ib. 9. Thermae exer-
citum admovit ib. Triballorum duci bellum intulit ib. Musul- manis filium Orchanem trucida-
vit 178, 8.
infestos sibi fecit
Turcarum optimos, ita ut ad
—eæ* 1. deficerent ib. 21,
170, 10. adiumzit ib. Thraciaeque P vit aoxiligm ! pugua vic
in fuga ne jsma
rtus est lum indixit ib. 10.
est adversus !!
Mustapbam tos et im
f.Asiae imperio potitue est (Graecorum regem sibi 12. Triballorum rincipis implora- b. 13. a frstre tus est 180, 38. altera fratrem deprehensum cavit 181, 7. 183, ?
Sinopae principem ad- elem 85, 1. PV enetis bel- profectus
pugna
fratrem i a Graecis ca- -»incula coniectus est
, 10. Miechmetes com Geae-
Mustaphas
Amurates ll.
579
19. 217, 1. Amurati filio Euro- pae , Mustaphae Asiae imperium concessit ib. 10. Daciam diripuit et exercitum misit contra Pan- nones, Pannodaciam, Illyrios ib. mortuus est regni sui anno duodecimo 220, 1. aequitatis erat amantissimus moribusque tranquillus et placidus 203, 10. fratre Mechmete L mortuo a Graecis e Lemno ac- cersitus et Europae dux impo- situs est 220, 5. —. Amurati II. bellum intulit 225, 4. in fu- gam compulsus οἱ interfectus est
227, 16.
Mechmetis 1. f. ab Amurate II. fratre trucidatus est 233, 17. 235, 1. Mechmetis I. f. a Paiazitis filio Mustapha ad bel- lum provocatus est 227, 4. Mu- stapbam in fuga deprehensum necavit ib. 16. Asiae et Euro- pae rex creatus est ib. 19. By- zantium obsedit ib. 21. 231, 5. 233, 8. Mustapham fratrem se- ditiosum necavit 233, 17. 235, 1. Thermam expugnavit ib. 10. contra loanninam urbem exerci- tum misit 236, 19. Aetoliam in dicionem redegit 238, 9. | cum Graecis pacem iniit ibid. 11. 239, 13. Turachanem misit in Peloponnesum 238, 13. 'l'ribal- lis bellum indixit 242, 12. pace composita '] riballorum principis filiam duxit uxorem ib. 19. Cara- manum Aliderium Cariae ducem bello petiit ib. 23. cum eo foe- dus iunxit 245, 6. illinc iter intendit in Europam ib. 7. pro- fectus est in Ismaelem Sinopes et Castamonae principem ib. 8. in Leucarnas ib. 19. iin Tri- ballotum principem et huius affinem Georgium ib. 20. Ge- orgium eiusque fratrem Stepha- num orbavit oculis 247,4. con. tra Belgradum copias duxit ib. 7. Scopiorum et Illyriorum regioni praefectum imposuit 248,
ἃ. [banem et Arianitem Comne-
80
num in ianuas recepit 249,12. 14. exercitum misit contra Arianitem ui ianuas fuga reliquerat 250, d contra Albanos 252, 20. in Pannodaciam 253, 4. 254, 15. triremes misit in Colchida im- periumque Trapezuntinum 200, 19. amicitiam iniit cum lanuen- sibus 261, 7. — Turachbanem in Peloponnesum misit 283, 2. cum Joanne VI. Hyzantii rege foe- dera iniit 307, 10. a Pannonum rege Vladislao, Dacis, Tribal- lis armis lacessitus est ib. 12. cum Vladislao et Georgio T'ri- ballorum rege foedus pepigit 317, 7. bellum omne in Cara- manum vertit eiusque regionem iterum evastatam subegit 283, 1. 318, 7. 326, 20. Nerium Athe- narum principem sibi fecit tri- butarium 320, 10. ad Helles- pontum ab Italorum et Occi- dentalium navibus occupatum pergit 327, 6. in Europam tra- lecit 328, 3 contra Pannones atiem instruxit 330, 10. qui- bus proelio Varnensi devictis domum reversus est 337,1. 339, 15. cum Graecorum rege in foedus rediit 340, 18. exerci. tum duxit in Peloponnesum eam- ue sibi reddidit tributariam 1, 15. 340, 16. Ibanis filiam Scenderem adortus est. 350, 5. Sphetiam urbem expugnavit 351, 1. 5. Getiam in dicionem re- degit ib. 6. Cruam obsedit ib. 8. filium Mechmetem regno praefecit ib. 16. nec multo post voluntate mutata ad regni mo- deramen rediit 353, 9. iterum adortus est Scenderem et Alba- nos ib. 22. interea a Pannoni- bus armis tentatus est 355, 10. loannem Huuyadem in Cosobo campo devicit 368, 6. Byzantio bellum intulit 373, 16. | imortem obiit 375, 3. regnavit annos triginta duos ib. 5. — Spende- rae filiam uxorem habuit ib.. 7. eius filii 351, 16. 352, 7, 376, 10. . . Áladines Amuratis l1. filius matu
ει, tributum 442, 7.
INDEX
maximus mortem occuboit 332,
Mechmetes Il. ab Amurate |l. patre regno praefectus 351, 16. nec multo post patri regno cerit 352, 16. patre mortuo rex de claratus est 375, 15. peregn- norum coniuratio exorta est à. 16. foedera pepigit cum Gra- cis et Triballis 376, 5, 17. ía- trem interemit ib. 10. — Caramani regionem evastavit 377, 6. De- metrium Peloponnesi principem contra Thomam fratrem adimit 378, 6. urbem Laimocopiam cou- didit 380, 3. cum Byzantii et Graecorum regis fratribo: ia
Peloponneso bellum gest 6],
10. 8, 8. Byzaotiam ezpo- gnavit 382, 8. 394, 14 Pera in dicionem redegit 400, 18. N-- taram cum filiis ned dedit 42, 16. cum Pelopounesads ioe- dera iniit 406, 15. Pelopeate-
.siacis contra Albanos aexiiem misit 409, 13. — secundam cos tra Triballos et Novopyrgum vr bem fecit expeditionem Ali 13
bombardas erectas s. meum
invenit ib. 20. — Belgradum «- cupavit 416, 10. 417, 3. c piarum partem «contra lilynos misit 416,11. contra Colchides exercitum misit ib. 14. 466, 1* Trapezuntem tributariam accept 467,3. de Belgradi obsidione de- stitit 421,13.423,13. contra Scen- derem exercitum misit 432, 5. 8- ' liorum circumcisionem celebravit 434, 10. Peloponnesiacis inters: discordia attritis tertium remisit ulo post iis arma intulit 443, ἮΝ 14. "m At- ticam et Athenas profectus es
452, 17. in Scopiorum urbez
456, 21. Thomam Pelopounes
principem debellavit 455, 3:
458, 14. "Tribailos adortus ες
450, 5. Amastrum Ianuensiea
urbem suae: dicionis fecit 46L
2. Ismael praefectus regius le-
- brum et Lemmum recuperae?
469, 23. Zaganus Samothraces :et Thasum in dicionem redeg*
[
HISTORICUS.
470, 7. | Mechmetes Zaganum Thessaliae et Peloponneso prae- fecit 471,3. qui Achaiam bo- stiliter ingressus est ib. 4. M. ipse exercitum duxit contra Tho- mam iu Peloponnesum 472, 5. Peloponnesi urbes in potesta- tem accepit 475, 17. 479, 13. 480, 3. jJ, 6. cum Venetis foedera iniit 478, 9. Zaganum in Peloponneso reliquit 484, 11. Athenas petiit 483, 7. Deme- trium Aeno praefecit ib. 17. Francum Boeotiae principem in. terfici iussit ib. 22. Hadriano- polim pervenit Demetrium prin- cipem una cum uxore secum ducens 484, 7. in regia sede versatus est 485, 4. Thomae legatum in vincula coniecit ib. 10. l1smaelem Scenderis filium adortus est ib. 16. Sinope ac- cepta Ismaeli Philippopolim con- cessit; 488, 13. navem fabrica- vit doliorum triuur milium ca- acem 489, 21. in Chasanem Longum et Trapezuntis regem afma vertit 490, 8. cum Cha- sane pacem composuit 491, 19. Trapezuntem obsedit et in di- cionem redeygit 494, 7. Trape. zuntis regem Davidem Hadria- nopolim duci iussit 496, 14. 'lTrapezuptem in partes distribuit 497, 3. Davide rege interempto eius filiam in cubiculum accer- sivit ib. 11. Blado Daciae prin- cipi insidias struxit 501, 12. eum im fugam coniecit et per- secutus est 512, 7. 513, 3. eius regionem subegit 517, 11. Le- sbum subegit 519, 7. 523, 1. 594, 22. 526, 1. Mitylenarum cives in tres divisit partes ib.5. Lesbium principem una cum consobrino Lucio in carcerem misit 528, 1. 13. Byzantii ver- satus ad urbis et Euxini maris defensionem multa opera ma- guitica confecit 529, 6. bellum
contra Venetos paravit 530, 9. -
filyrios bello laeessivit 530, 14. 532, 12. 535, 14. quorum 986. ges una cum fratris filio fecit
581
captivnm 539, 15. 542, 14. San- dalis regionem evastavit 543, 11. Stantis, Craici et Pauli regiones in dicionem redegit 543, 19. Illyricorum regem necari iussit 944, 14. praefecti regii in Pe- loponneso in Venetorum regio- nem fecerunt incursionem 445, 1. 10. cum Venetis eorumque sociis Pannonibus bellum ortum est. 555, 2. 15.
οὐλάχιδες regis Turcici praecones 504, 19.
Padus fl. 288, 16.
Pagdatia Babylonis urbs 379, 9.
Paiampures 166, 15. 168, 11.
Paiangures Temiris f. 165, 17. Sa- chrucho fratre mortuo regno po- titus est 166, 7. eius δ} ib. 10. 20.
Paiangures Paianguris f. Tzokiis frater 166, 20.
Paiazites v. Otomanidae.
Paiazites iudex et dux Europae 221, 19. 224, 18.
Paitogles Callipolis praefectus 519,
Palaeologi.
Andronicus Il. cum nepote An- dronico deByzantii regno gerit inimicitias 17, 9. contra Tur- cas accersit Italos et Tarra. cones 18, 19. quos uns cum Turcarum transfugis sibi facit inimicos 20, 1.
Michael AndronicilL f. 17. 14.
Andronicus IIl. cum avo Andro- nico lI. de Byzantii regno ges- sit inimicitias 17, 9. 22, 13. filio Ioanni Cantacuzenum tu- torem assignavit 24, 10.
Ioannes V. filios habuit Andro- nicum, Demetrium, Emanuelem,
. Theodorum 38, 12. Canta- cüzenum tutorem regno expulit 24, 10. 25, 1. 5. 37, 8. 49, 21. cum ÁAmucatel, societatem con- traxit, filioque Andronico My- siorum regis filiam dedit uxorem 38, 7. contra 'furcas petiturus auxilium in ]taliam navigavit, postquam Andronico filio regnum commisit 50, 2. Venatiisa credi- toribus retentus est ib, 15, Byzan-
582 INDEX
tium reversus ad Amuratem L. le. gationem misit filiumque Theo- orum in ianuis regis stipendia facere inssit ib. 19. 38, 12, 'Theo- dorum mortuis Cantacuzeni fi- liis misit in Peloponnesum 52,2. Andronicum eiusque filium loan- nem oculis privavit 41, 1.46, 1. 60, 20. Amuratis iram metuens Emanuelem non excepit 46,18, ab Andronico eiusque filio Ioanne una cuin Emanuele in vincula coniectus 60, 18. 62, 14, 20. e carcere ad Paiazitem aufugit 63, 8. nec multo post ad Emanue- lem Byzantii regnum delatum est 19. cum Emanuele Turcas contra Philadelphiam comitatus est 64,3. Emanueli Colchorum regis filiam sponsam eripuit 80, 19. psaltriis delectatus regni administrationem neglexit 92, 1. Andronicus excaecatus loannis V. f. natu maximus. Mysiorum re- gis Gliam in matrimonium du- cit 38, 7. patri Venetiis a cre- ditoribus retento recusat pecu- niam 50,15. cum Sauze Ámu- ratis I. filio in patrem et Amu- ratem coniurationem facit 41, 1. ἃ patre oculis privatus 46, 2. una cum excaecato filio a Paiazite adversus patrem petit auxilium 60, 20. Byzantium obsidet 62, 18. patrem et fratrem Ema- nuelem in carcere includit ib. 20. filium Ioannem Graecis re- gem destinat 63, 1. de Byzan- tii regno cum Emanuele fra- tre contendit ib. 15. loannes excaecatus Andronici ex- caecati f. 60, 20. 63, 1. ab Emanuele in Italiam missus ibi in carcerem coniectus est 83, 15. carcere liberatus ad Paiazitem fugit Sylebriaeque administra- tor factus est ib. 24, — Byzan- tium se recepit eta patruo Ema- znele regni curam accepit 84,
Theodoras loannis V. filius in Amoratis I. ianvis tilitabat 38, 12. 51, 19. " Cantacuseni filiis mortuis ἃ patre in Peloponue-
sum missus 52, 2. a Paissite belli dux electus 67, 12. Mi. monae Epidamnum eripuil 80, 15. in Peloponnesum rediit 8, 11. nec multo post ab Halie Charatinis filio interemtus est81, 1. ex Rainerii filia non baboit filios 206, 24. Peloponnesi pris- cipatum fratris Andronici filio reliquit 216, 8.
Emanuel loannis V. f. filios ba-
buit loannem; Andronicum, Theodorum, Constantinum, De. metrium, "Thomam 205, 4. pa- tri Venetiis a creditoribus is carcerem coniecto obtulit pe- cunias 51, 5. Pherris urbi stro- zit insidias 46, 4. a Charatine Amuratis [, duce armis petitu ib. 8. 52, 14. ad patrem coa- tendit et ad Lesbi principem, deinde ad Amuratem peü veniam ib. 17. 46, 17. 13b dronico fratre una cum patre ia vincula coniectus GO, 18. 62,14. 20. e carcere ad Paiazitem aa- fugit 63,8. a quo Byzantii re- gnum accepit ib. 15. 19. Tur cas contra Philadelphiam adi vit 64, 3. — sponsa Colchoma regis filia ela patre erepta es 81, 16. cum Constantino Zarci filio Paiazitis ianuas fugit 82,9. a Paiazite Byzantii oppugnatione vexatus 83,10.Byzantíum patrueli Joanni excaecato commisit etis Italiem navigavit petiturus aaxi- lium δᾷ, 13. Germania et Pan- nonía perimigrata sine auxilio domum reversus est 96, 23. a Paiazitis filio Musulmane Thet- mam, Zetunim, universam Asi- ae maritimam regionem recepit 174,10. Paiazitis filium Mosen proelio navali devicit 176, 17. cum Mechmete Paiazitis filio iniit societatem 179, 12. 183, 20. Mustapham Mechmetis L fra- trem una cum $8myrnae duce Zu- naite in vincula coniici iussit 204, 8. unde Gràecis cumMe- chmete perpetua amícitia sata est ib. 19. Ioanni filio uxorem dedit Montferrariae primcipis fi-
Joannes Vi. a P
HISTORICUS.
liam 205,8. Audronicum Ther- mae praefecit ib. 20. Pelopon- nesai Isthmum muro cinxit 183, 20. fratrem Peloponneso prae- fecit 184, 11. Peloponnesi duces captos secum Byzantium duxit ib. 22. in Peloponnesum quum venisset mortui Theodori fratris principatumAndronici filioTheo- doro commisit 206, 9. 216, 14. Isthmum muro inclusit et Byzan- tium rediit cum vinctis ducibus Peloponnesi 216, 19. Amurate II. Turcarum rege declarato Mu- stapham qui Paiazitis ferebatur esse filius e Lemno accersivit et Europae regem imposuit 220, 5. Amuratis Il. legationes respuit 225, 12. Mustapha interfecto 227, 17. Amurates II. Byzan- tium obsedit ib. 21. Emanuel legatis ad Amuratem Il. frustra missis eius fratrem Mustapham adiit 233, 15. Andronicus Emanuelis f. a patre Thermae raefectas 205, 20. Thermam Venetis vendidit 206, 1. 235, 10. ad fratrem iu Pe- loponnesum rofectus est 206, 5. Theodorus Andronici f. ab Ema- nuele in Peloponnesum missus Theodori Porphyrogeniti princi- atum suscepit 206, 8. 216, 8. b39, 6. 306, 10. 340, 21. atre Byzantii re- et Montferrariae princi- Pis liam uxorem accepit 205, 10. Sarrmatiae principis filiam in matrimonium duxit ib. 18. ab Amnrate II. pacem nactus 238, 10. 239, 13. cum fratre Con- tino in Peloponnesum navi- gavit ad Theodorum ib. 16. Ca- rolo Epiri principi bellum in- tulit et Clarentiam Elidis me- tropolim circumsedit 240, 4. Ca- roli consobrinam, Leonardi ducis filiam, Constantino fratri connu- bio iunxit ib. 6. Patras obse- dit ib. 10. urbis oppugnatione Constantino mandata Bysantium rediit ib. 11. cum lanuensibus bellam gessit 284, 1. quo fini- to ad Eugenium pontificem Rom,
583
legatos misit petituros de com- onenda religionis controversia bar, 1. ipse in Italiam navigavit et Ferrariae convenit Eugenium pouti&cem ib. 23. hinc Floren- tiam profectus est 291, 7. unione constituta Byzantium reversus Graecos a Latinorum sententiis offendit dissidentes 294, 19. ]e- gati ab Eugenio missi ad Grae- cos re infecta domum reversi sunt 2905, 7. Graeci a pontifice nihil auxilii impetrarunt 301, 6. ad Amuratem legatos miserunt pacem rogatum 305, 18. Ioannes & Demetrio fratre Byzantii ob- sidione pressus 306, 19. Deine- trium una cum eius genero Ása- ne captum in carcerem dedit 307, 2. Demetrio pacem obtulit ib. 6. cum Eugenio pontifice con- silia egit contra Turcas ib. 9. etiam ad Vladislaum Panno- num regem misit legatos ib.11. iterum — Pannones, pontificem Rom., Gallos, Burgundiae du- cem contra Turcas instigavit 322, 19. cum Amurate Il. in foedus rediit quod non ampli- us violatum est 340, 18. cum fratre Theodoro gessit inimici- tie 240, 21. mortuus est 841, 18.
Constantinus Dragasis Emanuelis f. a fratre Joanne rege Grae. corum in Peloponnesum ductus ut Theodori principatum susci- peret 239, 16. Caroli Epiri du- cis consobrinam in matrimonium duxit 240, 6. Patras urbem ob- sedit ib. 11. et dominio suo iunxit 241, 4. . in Peloponnesum profectus fratrem ad regni suc- cessionem hortatus est 305, 21. Lesbi ducis filiam uxorem duxit 306, 1. Gotzini, quae Lemni urbs est, a Mechmete obsidione vexatus est ib.J. fratris Ioan- nis iussu in Peloponnesum re- diit ib. 10. ^ Theodori regione assumta propemodum univer- sam Peloponnesum praeter Tho- mae Ííratris regionem obtinuit 3918, 14. accersito fratre Isth-
584 ᾿
mum muro inclusit et Turcarum regionem extra Peloponnesum sitam ad defectionem sollicitavit ibid. 22. — Boeotiam, Pindum, Locros Ozolas dicioni suae iun- xit 319, 1. 5. 341, 11. Atticae tyrannum Nerium sibi tributa- rium fecit 319, 3. Isthmo mu- nito cum Turcis ex aperto bel- lum gessit 320,1. 341, 22, Chalco- condylem legatum misit ad Amu- ratem 1l. 349, 3. a Turcis su- peratus in fugam se convertit 947, 4. Peloponnesus quae antea libera erat Turcarum regi tri- butaria facta est 349, 18. Ioan- ne fratre mortuo C. Byzautii regnum accepit 373, 17. cum fratribus Thoma et Demetrio Pe- loponnesi divisionem instituit 374, 14. cum Mechmete 11. foe- dera sancivit 376, 5. Mechmetis contra Byzantium expeditio 382, 11. Constantinus Byzantium de- fendens vulneratuset mortaus est 4395, 16. 399, 10. regnavit an- n0s tres et menses' tres ib. 15. Byzantii regum catalogus a Leo- ne conscriptus 405, 21.
Demetrius Emanuelis f. cam Io- anme fratre rege Graecorum ges- sit inimicitias 306, 14. — ex- ercitu ab Amurate II. accepto Byzantium obsedit ib. 19. Asa- nis sororem sibi iunxit connu- bio ib. ἃ rege loanne una cum Asane captus est 307, 2. e carcere Galatiam profugit ib. 5. pace composita ad Euxini maris principatum rediit ib. 6. loanne mortuo Byzantii regnum affectavit 973, 20. cum Thoma fratre propter Peloponnesi re- gionem bellum suscepit 374, 20. Thomam pacem pangere coegit 375, 1. 378, 6. a Mechmetell. bello lacessitus 381, 2. cum exercitu Turgico contra Albanos profectus est 411, 12. cum Mech-
INDEX
excessit et in Mechmetis IL. «a. stra prodit 472, 22. in vinculà coniectus 476, 2. a rege in Boeotiam missus 478,18. Aeno urbi praefectus 483, 17, 493, 15. cum Mechmete venit Hadriano-
polim 484, 7. |
Thomas Emanuelis f. Centerio-
nis Acbaiae principis filia in matrimonium ducta Messenae εἰ lthomae regionem praeter m:- ritimam Arcadiam dotem acce- pit 242, 2. cum fratre Cou- stantino Isthmum munivit et de- fendit contra "Turcas 319, 17. 342, 1. filiam Triballorum pria- cipis filio Eleasaro uxorem de- dit ib 2. Ilsthmo ab Amurate ll. superato in fugam se coarertit
347, 4. Demetrii fratris Pelo-
pounesi regionem δά defecdijo-
nem solicitavit 3743,14 16. cum
fratre in gratiam redit ài, 1.
378, 10. a Mechmete V. bello lacessitus 981, 12. — Centacoaem Achaiae principem et Lacnem in vincula duci iussit 408, 4. cum Turcis et Demetrio fratre contra Albanos profectus est 4L 2. cum Mechmete II. bellume- tum está42, 1. Thomas in Mec- metis verba iuravit 455, 17. Al- banos pariter ac Graecos contra Turcas instigavit ib. 21. 456, 12. etiám fratrem Demetrium debei- lavit ib. 14. a Mechmetis duce Chamuza devictus 457, 8. 358, 14. iterum regis peregrinos qui arces tuebautur obsidione cir- cumvenit 459, 3. ab Asane in fugam compulsus 470, 14. ad Mechmetem 1l. misit legatum 471,106. pacis condiciones obla- tas accepit 472, 3. quum reji non posset pendere tributom, armis tentatus est ib, 5. in Ita- liam navigavit ad Romanum pea- tificem 485, 4.
Palaeopolis 473, 7.
Palaestina 142, 23.
Palamedes 469, 9.
Palapanus Orchanis Musulinari: filii educator et proditor 171,16 178, 1.
mete lI. bellumortum est 442, 2. Demetrius iu Mechinetis verba iuravit 455, 17. ἃ "Thoma fratre debellatus 456, 1à. 459,2. Spar- tae obsidione circumventus urbe
HISTORICUS.
Palatini duces 87, 15.
Panium regio 180, 17.
Pannodacia 77, 3.
Pannonia 72, 9.
Pannones 53, 2. 69, 12. 133, 11. 217, 21. 253, 16. 254, 9. 257, 19. 258, 1B.. 283, 15. 301, 12. 322, 20. 324, 21. 334, 13. 337, 19. 355, 11. 416, 10. 417, 1. 10, 421, 5 496,3. 421, 21. 428,8. 456, 22. 509, 1. 545, 1. 552,2. 559, 16.
Pantogles Mechmetis [l. ante By- zantium nauatchus 390. 4. .
Papia urbs 101, 21.
Parisii Gallorum regui sedes 85, 19. 89, 10 91, 9. -
Parthenope v. Neapolis.
Parthi 9, 7. 10, 6.
Patavium, Patavini 102, 1. 296, 24.
Petrae 67 , 16. 240, 10. 349, 3. 457, 12. . Paulus 535, 00 19. 543, LJ
Pazenica urbs 436, 12.
Pellenenses 556, tJ.
Peloponnesus. vastata 12, 11, 97, 6. ab Italis ad Graecos impe- rium delatum est 242, 10. P. va- stata 283, 9. Turcis tributaria 349, 18. Albanorum tumultu tentata 406, 20. 409, 13. eius principes mutuis discordiis at. triti 414, 5. cum Mecbmete II. bellum ortum est 442, 1, 471,3. Peloponnesi urbes in Meclme- tis potestatem concesserunt 475, 17. 419, 13. 480, 3. 482, 6.
Peta v. Galatia.
Peresbia 283, 7. ;
Peridmetum 31, 22.
Periponnesua 296, 16
Permil Sarmatis finitimi 132, 5.
Persa Mechimetis 1l. praeceptor
15.
Person Atzamii vocati 167, 12.
Persarum imperium 5, 20.
Perusium 291, 10.
Pescainorum regio 274, 20.
Petrus ex familia Laucedanorum dux Venetorum 200, 4.
Petrus Claudus 406, 23- 558, 1.
Phaeanum 2, 9.
Phamagusta 141, 3.
Chalcocondylas.
elus regio 534,
685
Phandrium 319, 11. Pharsallicorum urhs 67, 14. Phasis. ἃ. 139, 15. 461, 12. € 0*7 Pliatuma regiae dorbus iudex:340, ως
Phaze. sic Bitaxilles vocantur 382j 11
Pherrae urbs 30, 15. 36, 18. 40, 17. 47, 21. TED s Philadelphia 18, 16. 66, 13, ....! Philippopolis 32, 14. 101, 5, 498, 1. Philippus Mediolani dux 192,221 lanuae dominus 261, 10. 265, 3.
205, 18. 299, 6.
Philocriua utbs 23, 14.
Phlius 443, 15. 482. 19.
Phocis 207, 22. 213, 21. .episcopus 67, 5. !
Phosearorum familia 200, 19.
Phrantalorum regio 93, 18.
Phregosiorum familia 262, 19. '.
Phrygia 9, 10. 15, 1. 66, 13. 125, 5. 244, 4
Pindus mons 319, 5.
Pisidae qui etiam Basarcides vo- cantur 243, 19.
Pius II. v. pontifices.
Placentia urbs 191, 922.
Pladicae viro Stephanus Triballo- rum fex Ochridem dedit et Pría- lupaeam 29, 3.
Plataearum regio 561, 2.
Poeni v. Libyi.
Pogdania nigra 134, 5. ceps 906, 13.
Pogdanus rex 28, 18. 38, 19. 49,
3
13. i . 6 4 Foloni 35, 8. 72,17. 71, 20.258, 1
eins
eins prin-
Pontifices romani 6,7. 70, 17.21. 188, 11. 207,. 7. 240, 20. 231,7. 551, 13. pontiflids electio 302, 16.. 2 Eugenius IV. 73, 19. 287, 3. 201, 1. 293, 3. 294, 23. 295, 9; 301, 5. Venetus ortus ex fa. milia Condelmariorimmn ib. 18. Felix V. 287, 10. 324, 21. Nicolaus V. 293, 21. 426, 10.
430, 14. Calixti III. legatus Capistranus
, 19. Pius Il. 429, 8. 430, 8. 431, 12.
38
686
Pordspas 486, 12.
Portugalia 87, 21. 275, 2. 13. eius rex ortus ex familia Galliae re- gum 2806, 10,
Praga urbs 70, 9. 428, 10. ,
Prailabum 505, 18.
Praimes Haliis f. 151, 13.
Prasobus mons qmi olim Haemus 71, 15. 506, 1.
Prialupes Aetoliae praefectus 29,2.
'211, 6G. oetcisas est 212, 8,
Priamus cni a Venetis Nauplium urbs commissa est. eius filius 453, 14.
Priliapaea regio 29, 3.
Pristinum regio 539, 13. 17. 414, 16.
Propontidis turris sacra 327, 17.
Prothimus cuius filiam Rainerius duzit uxorem 207, 13.
Protobestiarius 462, 9.
Provincia 86, 20. culus metropo- lis Nicia ib. 22.
Prusa Mysiae urbs Turcarum re- gia cedes 15,21. 17, 22. 54,20. 150, 4. 151, 20. :
Prusii 34, 14.
Prussia 1232. 11.
Raches 558, 18.
Rainerius Atticae, Boeotiae , Pho- cidis princeps 206, 14, 207, 21. iu expeditione contra Graecos 207,6. Prothimi filiam habuit uxorem 208,13. eius fili Neriuset Antonius 320, 6. 14. 322, 3. 14. filiae 206, 25. 209, 11.
Rainerius Provinciae et Neapolis rex 270, 3.
Raules 408, 10.
Ravenna 187, 20.
Rhagusiom 539, 17.
Rhodope 49, 18.
Ehodus38, 1. ubi Nazaraeorum mo- nasterium 132, 16. 133, 1.
Rinaldus dux Palatinus 87, 12. 88, 15.
Rogerius Provinciae rez. 86, 22.
Rolandus dux Palatinus 87, 11. 88, 13.
Romanorum res 6, 6.
Rosus Caroli de Tocorum familia socius 209, 13.
Rupela urbs 415, 18.
Sabatines eunuchus 2543, 15. 555, 7.
INDEX ᾿
Sabaudia 86, 17.
Saccae 118, 2. 129, 7,
Sachataei 120, 6. "
Sachruchus "Temiris f. 139, 2. 155, 16.
Sagera urbs 274, 14.
Saiu ab Amurate L. Pherras urbem accepit 36, 21.
Salamanca 275, 10.
Salmenica 490, 12. 484, 18.
Salvarium Arcadiae 475, 19.
Samachia 65, 8. Carailueis regis 167, 4. 9:17.
Samautaula 467, 18.
Samatia 378, 21.
Samogetae 132, 20. 133, 4.
Samothrace 469, 7.
Samus 113, 9.
Samblatis ianusrum iudicis £lies 526, 16.
Sandales 535, 4. eius uxor com filio Rhagusium profugi 9.1, t0. indeque in Italiam 543,6. ἐπ regio 531, 12. 533, 16. 53V. 540, 7. 548, 11.
Sangales Temiris pater 111,4
Santamaria 480, 12. 464, 18.
Saraceni 83, 3.
Sarachorides 344, 12.
Saraptarii pocillatores 229, 15.
Saratzias Europae dox 382, 16.
Saraxies, Sarazies iangarum impe- ratot 242, 20, 377, 4. tege domus iudex 340, 12.
Sarchanes unus e Turcarum se- ptem ducibus 15, 2. 65, 13. 66, 1. 168, 16. 244, 15.
Sardinia 266, 22. 274, 11.
Sarmatia 34, 14. 130, 21. Scythis tributaria 130, 14. nigra et alba 131, 11.
Sarmatae 77, 20. 134, 22. eoram lingua 35,18. 131, 1. 1234, 2. 530, 18.
Sasi 468, 20.
satrapae 58, 2,
Sauzes Amuratis L f. v. Otoms-
nidae. Savus fl. 28, 2. 53, 14. Sbetzanium urbs 370, 9. Scalarii Veronae principes 191, 7. Scantarís Alexii Comnenit £. 469,
16. Scenderes i. q. Alexander 437, 6.
HISTORICUS.
Scenderes rez Armeniae 64, 15. 66, 15. interfectas ab uxore, quae ipsa ad regni gubernscula evasit 65, 2. eius nepos Cha- sanes 168, 6.
Scenderes Ibanis f. Acianetis filiam uxorem duzit. bellum gessit cum Am"ieate LI, 305,5. 353, 02. cum Mechrnete II. 432, 5.
Scholarius unus e Graecorum do- ctissimis 295, 4.
Scopiorum urbs a Stephano Tri- ballorum rege regni sedes de- clarata 26, 12. 60,9. regio 101, 8. 438, 1.
Scoctorim regio 378, 12.
Scuras Asiani exercitus dux 340, 6. 358, 3.
Scylolimne locus 4945, 11.
Scythia 10, 16.
Scythae 9, 11. 15, 22. 17, 1. 30, 29. 73, 6. 77, 16. 100, 10. 20. 101, 1. 126, 18. 127, 17. 129, 1. 130, 2. 12. 135, 9, 138, 10. 140, 1. 154, 2. 173, 13. 284, 7. 468, 12. 531, 2.
Bebastia urbe 107, 9. 145, 10. 146, 3. 491, 10.
Sebastopolis Miuceliorum urbs467, 17.
Secules Ioannis Hunyadis patrwe- lis 358, 14.
Seitidi docti Turcici 352, 15. etso«qpógos. εἰς nuncupati sunt
—— regis duces et urbium praesides 230,16, dux Floren- tiae 292, ὃ.
Semarchanda Temiris regia 65, 22, 113, 8. 128, 5. 167, 7. 379, 8.
Semipamis 164, 21.
Senae nrbs 292, 17.
Servii s. Sorabri 29, 14.
Sibyllina oracula quae spectant ad reges Byzantii 405, 21.
Sicilia 510, 15. N
Sieyon 348, 10.
Sideropolickne urbs 381, 22.
Sigismundus Germanorum Imp. 69, 19. copias adversus Paiazi- tem ductavit ib. a Pamnonibus rex declaratus 73, 13. 246 7. Ro- mam ad pontí&cem proficiscens a transitu per Venetorum regio- nem .prolübitus 74,9. cum Ve.
. Smyrna 161, 7,
587
netis proelium commlsit, ipse in fugam compulsus est ibid. 12, 15. Romae a pontifice corona- tus est ib 19. et auxilium ac- cepit contra Paiazitem 75, 2. 12. ἃ Paiszite fugatus 760, 5. Βγ- zantium sd Graecorum regem aufugit ib. 11. deinde domum reversus estib. 13, fratrem ha- buit Albertum 426, 6.
Silictarides ianuaruro equites 229, 20. 411, 4. 497, 5.
Sinope 185, 5. 486, 5.
Sinopium dux 185,2. 203, 2. 485, 16.
eius dux Zunai- tes 204, 14.
Sognta vicus 13, 14,
Soldanus rex Coelesyriae 140, 12.
Sophia vicus 101, 9,
Spachides ianuarum milites 230, 0. 9 5.
Sparta 37, 19. 97, 15. 983, 10. "472, 16, 558, 20. 563, 11.
Spatas dut Albanorum 210, 6.
Spathoglani Trapezuntil in Mech- metis IT. ianuis 497, 5.
Spenderae filia δυρία Amurati 375, 7. [saaco 376, 16.
SpenderoBe 167, 5. 246, 21. 459, 9. 22.
Spbetia urbs 351, 1.
Sphetoa urbs 432, 20.
Sphortia Marchiae princeps 271, 6. Franciscus Venetorum prin- ceps 193, 7. 298, 2. 299, 9.
Spinula gens 261, 11.
Stantis regio 543, 20.
Stephanus "Triballorum dux Epi- damnnm subegit 26, 11. Sco- piorum urbem regni sedem de- claravit ib. 12. dicionem omnem in ducatus distribuit 28; 16.
Stepbanus Eleazari filius in Tur-
. carum regis iannis versatus est, a Turearum rege Mose ad Mu- sulmanem defecit et Byzantium transfugit 172, 17.
Stephanus Eleazari Pledicis uxo- ris frater cui nomen erat Bulco 176, 6.
Stephanus ab Amurate II. orbatus oculis 247, 4.
Stephanus Sandalis f. 248, 21.
588
Stephanus Bosniae rex 459, 10.
Strates sacerdos 68, 6.
Sulaimaues i. q. Solomon 437, 6.
Sulaimanes Orchanis f. v. Otoma- nidae.
Susa 65, 17.
Susmanus rex Mysiae Alexandri Bulgarorum regis f. ab Amura- te I. devictus 36, 22. cum Amu- rate amicitiam iniit eique filiam dedit uxorem, alteram filiam An- dronico Ioanuis V. filio iunxit connubio 37, 5.
Susinanus Odrysiorum s. Moldavo- rum rex 53, 7.
Syena 1632, 11.
Sylebria 83, 14.
synodus Basileensis 287, 8. Flo- rentina 292, 18. Mantuana 429, 12. 431, 13.
Syri 121, 7. Syria 125, 2.
eyenitia quae T emires instituit 113, 1 :
Tabinii 87, 1.
Tabreze 167, 2.
'Taenarus fl, 12, 10. 25, 16. 31,7
Tainus Dacorum dux 171, 18.
Tampezim funambuli Turcici 435, 13.
TTapobtace insula 163, 12.
Tarraconis regio 273. 22.
larraconenses 264, 10. reges 6B, 18. piratae 519, 20. “
'l'arsus urbs 414, 14.
'T'artesus fl. 70, 9. 8.
'aurica insula 130, 9.
Tautes Sauzis f. v. Otomanidae.
Tecies dux Turcicus 15, 5.
Tecos Madiae priuceps 65, 13. 66, 2.
'legeatarum regio 447, 4.
'l'emires 56, 16. 65, 17. 81, 8. Saugalis f. 111, 4. eius origo ib. 120, 7. ^a Massagetarum rege: imperator declaratus 112, 19. Pogdatim et Semarchandam occupavit 1123, 12. syssitia in- stituit ib. 16. Hyrcanos et Hyr- cani' marís accolas aggressus est 117, 19. Caddusiorum urbem cepit 119, 1. Arabiam ingres- sus est ib. 14. Chataidas vicit 127,4 Scythas adortus est ib. 14. 18. 137,5. in Cheriam ur-
INDEX:
bem coloniam duxit 128, 7, 1 Scythis devictus est. 137, 13. aMera ín expeditione Scytha: fudit 138, 6. 130, 5. pacem cum iis iniit 140, 1. Coelesyriam armis tentavit ib. 4. Damaseom diripnit ib.2. Chalepiam cepit
: 144, 12. cum Chatagiae rege pacem fecit 145, 1. ab Asianu ducibus ad bellumin Paíazitem jucitatus 102,. 3. ad Painiten legatos misit 103, 7. bellum ei indixit 107, 6. Sebastiam εἰν pit ib. 9. 110, 1, 145, 9. 136, 3. Paiazitis filium Orthogolem interfecit. 147, 6. — Paieriti se- ptem obtulit petitiones 107,12. 147, 20. cum exercitu costa eum profectus est 149, 15. in Mysiam Paiazitis regum pe- titurus bellum movà 154, JS. Sachruchum filium adsemihiii- zitem misit 155, 16. Biuiem deviclum et cum uxorefiliisqee captum im vincula conieit! 10. 159, 19. oniam et Ikllr- spontum devastavit 157, ὃ. ἢ Furopam et Libyam expedi» nem paravit 159,23. Smyam cepit 161, 7. Cheriam pw* »avit ab Indorum rege vauus 162, 5. 15. cum Iudorum 68 pacem composuit 165, 16. mor- ten obiit ib. 19. eius libi ib. 21, filii Sachruchus, Priu- gures, Abdulatuphes , Ulieib. 17. 166, 10. nepotes 462,2. ἃ regnom successerunt filios $- chruchus 166, δ. — Paianguresib. 8. Tzokies Paianguris f. ib.
templum in Propontide situm I9, 13. S. Sophiae Byzantii 397,9. S. Phocae 463, 7. -
Tervisium urbs 190, 22.
Thasus iusula 469, 7.
'Thebae 19, 12, ab Euboet st dia centum quinquaginta abest 214, 13.
Themesis fl. 94, 6.
Theodorus loannis V. f. v. P« laeologi.
Theodorus Ándronici f, v. Palaec- logi .
Theodorus Emanuelis f. v. Palacol
Ὶ
HISTORICUS. 980
Theophilas Palaeologorum genere ortus 397, 18.
Therizes Berrhoeae princeps 324,7. Vitadislaum Pannonum regem in . proelio interfecit 336, 15. 416, 12.
Therina quam 'l'hessalonicam no- minant 46, 5, 174, 10, 205,22, 235, 10. 438, 1.
jJhessalia 27, 6. 101, 7. 209, 17. eius duces Cernael 67, 8.
'l'hessalonice v. Thenna.
'Thomas Ermanuelis f. v. Palaeo- logi.
Thomas Prialupae Tribeili f. 211,
Theacia 16, 21. 18, 4. 25, 16. 129, 21. 530, 23.
'Yicigus tl. 191, 21.
Timarati 441, 8.
'Toconeium urbs 243, 6,
'Tocorum familia 209, 11.
'lTofarienses 131, 9.
Tosibinium Arilelii metropolis 253, 14.
Trepezus 260, 19. 416, 14. 464, 5. 466, 19. ἐπ partes distributa 497, 3. obsessa et expuguata a Mechmete Il. 404, 7. Tra-
zuntinum regnum 461, 20.
Triballi 17, 1. 21, 23. 26, 8. 28, .5 30, D. 31,10. gens totius orbis antiquissima et maxima
. 94, 10. eorum origo et situs ib. eorum lingua 53, .1. 530, 18. Pangocibus con(nes 72, 9. 81, 10. 149, 1. 176, 3. 242, 13.245, 2914. 2893, 14. 419, 13. 459, 6. 530, 18. 531, 13. eadem utun- twr. lingua cum Mysiis, lllyriis, Polonis, Sarmatis 35, 8. quos omnes unum esse genus homi- num ezistimant ib. 11. vitra citraque Istrum colunt ib. 16.
T rica 9, 1. .
Trinabum urbs 29, 12. 35, 11.
Trois urbs 52, 21.
Trudeluda Delvis Delphorum ducis uxor 67, 10. 20.
Turachanes dux. Turcicus 218, 20. 238, 13. 239, 2. 252, 9. 283,2. 308, 17. 315.18. 341, 19. 348, 6. 365,13. 378,8. 381. 12. 409, 16. 412, 10. eius filius Achmates
382, 2.
Turca Persarum urbs 10, 11.
Turcae. nominis significatio 11, 18, eorum duces septem 14,20, re- gum ia trucidandis fratribus'mos
Turcarum mores, religio, leges 121, 11. divoriii ac repudii mos 105, 9. 122, 13. liunuae milites 228, 9. 438, 12. 439, 13. 410, 8' 441, 3. peregrini milites ib. regis tentorium 229, 10. imperatores 230,12. gladii TTurcict 333, 17. pugnam ineuadi mos 34i. 4. castrorum instructio ib. 19. 358, 6. in movendis castris consue- tudo 510, 4. annouae catio 383, 20. monachi 452, 2, 15. cir- cumcisionis ritas 431, 10. lu- dicra, gymnica certamiga 425, 3. nomina Turcica graece conversa 437, 3. praefecti et priucipes in Europa ib. 17. in A⸗ia ib, 20. regis assessores, consiliarii, scribae 438, 13. 17. 441, 11. praecones 504, 6. 7. tributa, reditus, vectigalia 438, 22. 49, 16.
Turgetes s. Targutes Phrygiae dux 65, 20. 243, 18. 244, 4. 491,4.
Turnus Caroli de Tocorumn fami- lia f. 237, 2.
Turtugenna regio 275, 2.
Tyrrhenia 291,10. Tyrrheni 267, 21. 272, 11. 296, 17. 301, 11. 302, 14. principes io expedi- tione contra Graecos 207. 9.
Tsacbaidae 8. Taachataei 148, 18.
$, .
Tzachataae rez 163, 7.
Tzamplacones Ceredae urbis ma- gistratus 565, 11,
Tzanises Caraisuphis 'f. 167, 19. 3/8. 14. Pagdatim administravit ib. 20. Tabrezen subegitib. 22. Paiampuris filio arma intulit ib. — Artzinganim urbem cepit ib 23. et Armeniam infra Eu- phratem 168, 1. — Samachiam obsedit ib. 10. in Paiampurein castra movit ib. 13.
Tapuidae 65, 6. eorum regio 496,
Tazarcasi 135, 22. T«echi qui Boemi dicuntur 258, 16.
690 Tzokies Paianguris f. 166, 14. 167,
1. unus de numero Temiris ue- potum 397, 7. 462, 2.
'Tzymissis nominis origo $37, 11.
Ucratis urbs 131, 14.
Ulacides nuatii Turcici 504, G.
Ulies 'Temiris f, 166, 10.
Uncra Phrygiae urbs et regol se- des 154, 18.
Upgleses Stephani Triballorum re- gis frater, equorum regiorum curator 28, 22. 30, 2, 31, 16. 53, 12.
ὅπαρχοι Turcici 437, 21.
Urbini tyrannis 302, 8.
Urda Scytharum agora 127, 17. 129, 12.
Ursinorum s. Arctiorum familia 270, 6 302, 19.
Valeutia urbs 273, 16.
Veneti 7, 1. 50, 11. 74, δ. 143, 21. 200, 1. 202, 7. 205, 22. 308, 2. 213, 19. 214, 3. 235, 10. 238, 13. 251, 19. 264, 16. 272, 11. 295, 10. 296, 16. 299, 6. 302, 13. 305, 10. 431, 6. 476, 22. 478, 9. 489, 15. 530, 10. 545, -1. 555, 15. eorum urbs 188, 22. reipublicae forma 194, 3.
- senatus ib. 13. reliqui wagi- stratus 106, 7. 197, 22. belli dux 198, 5. urbis domorum magnificentia 197, 5. mercatura ib. 198. 11.
Verona in Venetorum dicione 191, 6. eius principes Scalarii ib, 7.
Victor de familia Capellarum Ve- netus patricius 545, 15.
Vienna urbs 69, 19. 70, 9. 21. 14, 9.
(000 , BOB NRAES, TAPIS
INDEX HISTORICUS.
Vincentia nrbs 101, 8.
Vladislaus 111. e Polonia ad Pas. moniae regaum accetsitus 258, 19. cum Amwurate 1l. bellua gessit 307, 12. foederibus ex ponti&cis Romani mandato s- lutis bellum redintegravit 316 20. 322, 20. 325, 1. Calle eren et Varnam urbes sbeji 326, 14. cum Amurate IL pre lium commisit 330, 10. in quo cecidit 336, 10.
Xerxes Darii f. 153, 14.
Zachariorum familia 207, 13. 2&4, 19.
Zaganus Mechmetis lI. affinis 38], 12. 401, 2. 404, 11. 436, 10. Callipolis et 'l'hessaliae praefe- ctus 470, 20. Peloponnesi prae fectus 476, 21. 481, 14. 332,7. 483, 21. 484, 11. 521, 19. 561, 15
Zagore campus 101, 4.
Zarcus Macedoniae praefedus 28, 17. 38, 15. eius (ilii Contas- tinus et Dragases 81, 7.
zarobatanae bombardae 3X, 11.
Zazyuthus 209, 6.
Zenempisas Argyropolichnam sb- egit 324,2. a Thesize Berbon priscipe trucidatus est ib. 10.
Zetines dux Turcicus 81, 18.
Zetunis urbs Thernopylatun 6, 16. 174, 10.
zichides Nazaraei s. monachi Te cici 352, 15. 393, 20.
Zunaites Smyrnae princeps 204, "ἢ
Züpanus Nicolaus Tricae εἰ storiae praefectus 29, 1. ev filius 53, 11.
CAROLI GEORGII.
HAVERFIELD LIZRARY OF ANCIENT HISTORY
OXFQRD