■)"l, >--. ï«* 'f, .'■•«i-^' ■^T ^C'^' ^••^ -i^,'^% i /#^'%^" ■''• -J^' Â*^:-' ??♦*- ..>: i --^ H-: COLLECTION OF William Schau s ® PRESENTED TOTHE National Museum MCMV NOCTUA RADIANS. 163 NOTE XXI. NOTICE SUR LA NOCTUA (APATELA?) RADIANS, WESTW. P. C. T. SNELLEN. Sous le nom susdit, feu le Prof. Westwood a décrit et figuré daus son ouvrage intitulé » Cabinet of Oriental Ento- mology" (p. 58, pi. 28 , fig. 4) , un Lépidoptère Hétérocère d'un aspect un peu insolite. A la première vue, on croirait avoir affaire à un Oosside du voisinage du genre Zeuzera Latr., auquel la forme allongée de ses ailes antérieures à sommet arrondi fait en effet penser. Je présume que ce facies étrange a empêché Guenée de le comprendre parmi les Noctuélites dans son grand ouvrage sur cette famille. Pourtant, l'espèce se classe indubitablement parmi les Noc- tuelles, et Mr. Westwood avait bien vu quand il considé- rait son espèce comme telle , quoique le nom générique iVApatela Stephens , qui correspond au genre Acronycta Ochs., Guenée et Lederer , me semble appliqué fort au hasard. J'avais depuis longtemps dans ma collection deux mâles de la radians , un des îles Aroe , provenant du voyage de Mr. C. Ribbe, et un autre des îles Key, dont Mr. Piepers avait fait l'acquisition, mais la femelle m'était encore inconnue. Le Musée de Leide ayant reçu de Mr. A. L. van Hasselt, Résident de Tapauoeli (Sumatra occidentale), à la bonté duquel il doit déjà tant d'objets d'histoire natu- relle précieux, un exemplaire féminin frais et bien conservé , pris à Tano Bato (Tapanoeli) le 11 Novembre 1891, je demandais et j'obtenais sans peine de Mr. Ritgema la , , Notes TroEu tlie X^eyden JMuseum, Vol. XV. r 164 NOCTUA RADIANS. permission d'examiner cet exemplaire et de le comparer à mes deux mâles, afin de préciser, autant que possible, la posi- tion de la radians dans le système. Comme je le disais plus haut, il est hors de doute que l'espèce appartient aux Noctuélites. Le papillon n"a qu'une nervure interne simple aux premières ailes et deux aux secondes, qui ont aussi une nervure sous-costale distincte. Cette nervure n'est soudée qu'à la base du bord antérieur de la cellule discoïdale et s'en dégage bientôt pour aboutir au bord antérieur. Les antennes sont sétacées, la nervure 5 des premières ailes prend son origine très-près de la nervure 4 , et le freiu des secondes ailes est très-distinct. Tous les caractères de la famille des Noctuélites , comme ils sont établis par Lederer, Noctuinen Europa's , sont donc présents. Je puis ajouter que les premières ailes ont une aréole et que le papillon possède des stemmates, mais ils sont petits. Passant aux caractères qu'on peut considérer comme génériques, je vois que les yeux sont nus, non ciliés, et que le front s'avance en une petite pointe, un peu comme chez le genre Gortyna , chez lequel ce caractère est cepen- dant plus prononcé. De ce genre , la radians s'éloigne à la première vue par la forme des ailes antérieures allongées à sommet aroudi, au lieu de triangulaires à sommet pointu. De même la vestiture du thorax est tout-à-fait arrondie , sans crêtes d'aucune sorte. Le genre auquel appartient la radians ne peut donc se trouver dans le voisinage de Gortyna , mais en la comparant aux autres Noctuélites de la Faune Palaearctique , on est très-naturellement conduit à chercher sa place auprès du genre Brithys Hübn., Led. {Glottula Guenée). La forme des ailes et l'aspect général des espèces composant ce genre dénotent une parenté réelle. Cependant, les yeux velus, le front arrondi et les anten- nes très-courtes de Brithys sont des obstacles très-forts et pleinement suffisants pour empêcher de classer notre espèce dans ce genre. Toutefois, c'est dans la sous-famille 11^, les Glottulidae Guenée, que se place assurément la Notes from the I-ieyden AXuseum, Vol. XV. NOCTUA RADIANS. 165 radians , mais aucun des trois «antres genres qui , outre le genre Glottula Guenée, composent ce groupe, ne peut la recevoir. Je ne possède pas l'espèce du genre Callyna Guenée, mais comme l'auteur indique que la nervure iudé- pendante des secondes ailes (la nervure 5 de Herrich-Schaf- fer et de Lederer) est aussi forte que les autres, ce qui n'est pas précisément le cas pour la radians, et que les mêmes ailes sont larges et sinuées, ce qui n'est non plus vrai pour elle , je cherche ailleurs. Chez le genre Polytela Guenée, dont je possède la gloriosa, je trouve des yeux velus et un front bombé, arrondi. Chez le genre Noropsis Guenée, que je possède aussi, les yeux sont nus, mais le front est encore plus fortement bombé et de plus la ner- vure 5 des secondes ailes est non seulement aussi forte que les autres mais insérée auprès de la nervure 4 et recour- bée à sa naissance. Tout porte donc à considérer la radians comme formant un genre distinct, pour lequel je crois que nous pouvons sans inconvénient adopter le nom d'Apsarasa Walker , en suivant l'indication donnée par Mr. Moore qui décrit une seoonde espèce dans les Proceedings of theZoolo- gical Society of London, 1877, p. 604, dont je parlerai aussitôt. Pouvant considérer les caractères génériques comme suffi- samment établis, nous passons aux caractères spécifiques. Pour ceux-ci, je puis renvoyer à la description de Mr. Westwood , qui est pleinement suffisante , les petites diver- gences de la figure peuvent être mises sur le compte du coloriste. Il est vrai que je note aussi quelques diiférences avec mes exemplaires dans la forme des taches jaunes qui bordent les ailes antérieures , mais assurément on ne peut y attacher aucune importance. Je pense qu'on ne trou- vera pas deux exemplaires tout-à-fait égaux de cette espèce. Aussi la seconde espèce du genre Apsarasa , décrite par Mr. Moore (Proceed. Zool. Soc. London, 1877, p. 604) sous le nom de figuraia, provenant des îles Audaman méridionales et basée sur la moindre dimension des taches susdites , sur la forme un peu différente de la plus grande N'oies from the Ueyden museam , "Vol. X"V. 166 NOOTUA RADIANS. tache du bord intérieur (»hind margin" de Mr. Moore), sur la moindre étendue du blanc des ailes postérieures et sur le blanc aussi plus réduit du bout et du dessous de l'abdomen, n'est donc certainement qu'une variété légère de la radians. Dans les Annals and Magazine of Natural History, S"» Series, vol. VII, p. 37 (1881) Mr. Butler a décrit comme troisième espèce du genre Apsarasa, un Lépidoptère de l'Afrique occidentale, sous le nom de liturata. C'est la même que: Hypsa concinnula Mabille, Bull. Soc. Zool. de France, 3, p. 85 (1878), — id., Annal. Soc. Ent. de France , 5e Série, IX, p. 294 , PI. 6, fig. 2(1879), et aussi que J/t7a hebraica Aurivillius, Ent. Tidskr. 12, p. 228, Tab. 1 , fig. 3 (1891), comme Mr. Aurivillius le relève fort-à-propos: Ent. Tidskr. 13, p. 187 (1892). Concinnula est certainement le nom spécifique le plus ancien , mais il est aussi hors de doute que l'espèce n'appar- tient pas au genre Hypsa. Elle a, au contraire, beaucoup d'aflinité avec le genre Apsarasa comme le dit Mr. Aurivillius, qui établit pour elle, sous le nom de Mila, un nouveau genre , se distinguant principalement d'.i4psrtrasa par la protubérance du front plus obtuse, car elle n'est pas placée plus haut que chez la radians. On ne peut dire non plus que les ailes antéri- eures soient plus allongées chez la radians: ceci ne s'applique qu'à la femelle , celles du mâle de la radians sont plus courtes. Mr. Aurivillius ne dit rien des yeux de la co/icwiwu/a , ni si elle a une trompe ou non. Une description détaillée de la ner- vulatiou n'aurait été non plus superflue. Du reste, il est absolu- ment hors de doute que ni le genre Apsarasa, ni le genre Mila, appartiennent à la sous-famille Agaristidae des Lithosina. La radians m'est maintenant connue d'Assam (Westwood), de Sumatra (Musée de Leide), des îles Aroe et Key (ma collection) et des îles Andaman (var. figurata Moore). Mes deux mâles ont une envergure de 37 et 42 mil- limètres, la femelle de 49 millimètres. Rotterdam, Janvier 1893. Notes from tbe Leyden Muiseuxu, Vol. XV. ai NATUURLIJKE HISTORIE. ACHTSTE AFDEELING. LEPIDOPTERA. DOOR p. C. T. SNELLEN, MET EENE INLEIDING Joh. F. SNELLEMAN. INLEIDING. Is het iu 't algemeen waar, dat de vlinders eener landstreek een sprekenden en belangwekkenden trek in hare physionomie vormen, ook in Middeu-Sumatra vordert deze groep van insekten uit dien hoofde met volle recht de bijzondere aan- dacht van den reiziger , die zich tot taak stelt een schets te geven van de Fauna der bereisde streken. Voor den Entomoloog", meer bepaald voor den Lepidopteroloog, kan reeds de hieronder volgende systematische lijst van het verzamelde met beschrijving en afbeelding van hetgeen voor de wetenschap nieuw is, in dit opzicht het gemis van eigen aanschouwing grootendeels vergoeden ; doch zelfs voor hem zullen , naar ik hoop , enkele opmerkingen omtrent sommige soorten , op de plaats zelve gemaakt en opgeteekend, eenige waarde hebben. Alvorens daartoe over te gaan, een enkel woord over die systematische lijst. Het gedeelte van Sumatra waarop mijne verza- meling is bijeengebracht, beslaat een oppervlakte van hoogstens 150 vierkante mijlen, wanneer wij de enkele in het Palembangsche gevangen vlinders buiten aanmerking TV. 8. DEC 2 8 1981 laten, die daaraaa later door den heer van Hasselt zijn toegevoegd. De directe af- standen tusschen de vindplaatsen, bij elke soort aangegeven, zijn dus zeer klein, al schenen zij ons dikwijls groot ten gevolge van ongebaande wegen vol hindernissen. De nadere bijzonderheden omtrent de vindplaatsen en hare hoogte boven de zee, en omtrent de weersgesteldheid op de verschillende dagen waarop verzameld werd, die in het algemeen zoölogisch gedeelte van dit werk voorkomen, zullen duidelgk doen zien , dat onder zeer uiteenloopende omstandigheden verzameld werd ; en het is met het oog op de vergelijkingen waartoe die feiten aanleiding zullen geven, dat ik meen de waarschuwing niet te mogen terug houden: wees voorzichtig met het maken van gevolgtrekkingen uit een verzameling gedurende een jaar tijds op allerlei wijzen bijeengebracht. Op de ééne plaats vertoefde ik slechts weinige uren , op de andere verscheidene weken ; maar dikwijls stond de duur van het verblijf in omge- keerde reden tot de belangrijkheid der vangst. Op den Sisten Maart 1877 brachten wij van Port v. d. Capellen uit een bezoek aan Peujalangang , met het doel om de goudmijnen van den Heer Verbeek te bezichtigen; in de weinige oogenblikken die mij overbleven om , als terloops , eenige insekteu te bemachtigen , ving ik onder een twaalftal vlinders een drietal onbeschrevene. Hoe groot zou volgens dezen maatstaf de vangst hebben moeten zyn gedurende mgn veertiend aagsch verblijf te Bedar Alam! Maar in dien tgd was de regenperiode ingetreden: lederen dag regende het of dreigde het te regenen; de vangst was dan ook zeer schraal. In het geheel werden verzameld ruim 700 vlinders in 339 soorten, waarvan 66 als onbeschreven kunnen worden gepubhceerd; hieronder zijn begrepen de ruim 30 exemplaren, tot een tiental soorten behoorende, door den heer van Hasselt na mgn vertrek in het gebied van Palembang gevangen. Te vergeefs heb ik getracht om tusschen de vlinders van verschillende streken een karakteristiek verschil te ontdekken; een enkele blik op de systematische lijst zal voldoende zijn om aan te toonen, dat de verschillende landschappen in dit op- zicht geen onderscheiden karakter hebben. Volgens den heer van Hasselt maakt ook de vliuderwereld in het Palembangsche , ten oosten van het Barisangebergte , geen anderen indruk dan die in de Padangsche Boven- en Benedenlanden , ten westen van die bergketen. Evenmin valt er eenig verschil op te merken tusschen hooge en lage streken, zelfs tusschen de strandplaatsen en Alahan pandjang, waar de kokospalm geen vrucht meer draagt. Dit gemis aan onderscheid gaat samen met het ontbreken van scherp geteekende planten-zouen. Wat het voorkomen van vlin- ders op zeer hooge punten betreft, — op den Talang-top zag ik een A era e a Vest a vliegen, en zelfs op de kruin van de Piek van Korintji, dus op eene hoogte van omstreeks 3700 meters, zag de heer van Hasselt nog een vlinder zweven, dien hij, wegens den grooten afstand, niet zoo kon waarnemen, dat de soortbepaling mogelijk werd. De vraag of deze iusekten-orde in Midden-Suraatra uitmunt door een in het oog vallenden rykdom, zal door ieder nauwlettend opmerker bevestigend beantwoord worden; wanneer wij bepaalde localiteiten en ongiiustige omstandigheden uitzon- deren, dan vinden wij overal en ten allen tijde vertegenwoordigers van deze groep dieren in grooten getale aanwezig. Doch men wachte zich voor overdreven voor- stelling ! Het komt mij zeer begrijpelijk voor , dat iemand die deze natuur niet door eigen aanschouwing waarnam, bij het zien van een groote verzameling tropische vlinders den indruk krijgt, alsof iedere stap een menigte van deze schoon geschubde insekten doet opvliegen; evenzeer als iemand bij de beschouwing van een aantal bloeiende tropische gewassen in een plantenkas liijeengebracht , zich een overdreven voorstelling zal maken van den rijkdom aan bloemen dier streken. Men vergeet dan daarbij op te merken , dat hier in een kleine ruimte als 't ware gecondenseerd is, wat ginds over een uitgestrekte oppervlakte verspreid voorkomt. Op Sumatra zooals elders moet men ook de vlinders opzoeken ; niet altijd is het vinden het resultaat van dat zoeken , maar wèl geeft dat zoeken ons de routine in het verzamelen ; het leert ons met een enkelen oogopslag het terrein verkennen en beoordeelen of een langer op- onthoud daar voor de vlindervangst eenige waarde heeft. Ia den regentijd kan echter die waarde reeds à priori aan elke plaats, waar ook, ontzegd worden. Wèl is het eigenlijk onjuist in de Padangsche Bovenlanden van een natten en drogen moeson te spreken, want in deze bergachtige streken regent het ten alle tijde veel; maar er zijn toch maanden, zooals December en Januari, waarin bijzonder veel regen valt. Vandaar de slechte resultaten van mijn veertiendaagsch verblijf te Bedar- Alam in de XII Kota's. Evenals de Maleier die zijn ploeg in de sawah laat staan, zoodra er een droppel regen valt, zoo verdwijnen ook de vlinders wanneer het, zooals in dien tijd in het boschrijk gebergte zoo vaak gebeurt , met een bewolkten hemel regent of dreigt te regenen en de zon zich dagen achtereen schuil houdt. Eerst dan wanneer tegen 10 of 11 uur in den morgen de zon haar grootste warmte begint te geven, treffen we de vlinderwereld in haar grootste bedrijvigheid. Op een grintweg aan beide zijden door grasvelden ingesloten , tusschen het lage struikgewas, op de dijkjes die de rijstvelden van elkander scheiden, buiten de kam- pongs aan den oever van een rivier of beek, — overal waar licht en lucht in over- vloed is , daarheen kunnen wij vol vertrouwen het vlindernet medeneraen. Maar niet zelden voert de weg langs andere plaatsen, dan de zoo even ge- noemde; dikwijls strekt zich tusschen onze tegenwoordige verblijfplaats en de vol- gende een onafzienbare wildernis uit. Dagen achtereen , van 's morgens vroeg tot aan het vallen van den avond, trokken we langs een smal drassig pad door de maagdelijke bosschen, waar een .somber halfduister heerscht, slechts hier en daar opgevroolijkt door een spichtige zonnestraal, die zich door de onafgebroken blader- — 4 — massa heenworstelt. Te midden van deze kille atmospheer zoekt men te vergeefs naar vlinders; maar dikwijls blijft ook het zoeken achterwege, wegens de moeite die het kost zich een doortocht te banen in zulk een bosch. Dicht bij den grond, tusschen het lage hout, vliegen Cocytodes coerulea, Spilosoma Gapara, en soorten van de geslachten Laelia, Siculodes, M a caria en Botys. Van de soorten van Syntomis, die overigens op het zonnige gras gevonden worden, ziet men ook hier eenige boven den vochtigen, zwarten grond vliegen. Langzamer- hand wordt het lichter, het bosch ijler, totdat plotseling het volle zonlicht een plekje beschijnt, waar een beek, afdalend uit het gebergte, zich over de steenen voortspoedt en het grint aan den oever bespoelt. Daar heeft zich het leven uit den geheelen omtrek als 't ware geconcentreerd. Boven het water vliegen de vlinders rond en op het vochtige zand en op de steenen in den stroom zitten zij in geheele kolo- niën bij elkander. Dan vooral treflèn de schitterende metaalglanzige kleuren ons oog, dat zich gewend had aan de sombere tinten in het bosch. IJverig verdringen zij elkander op de zandige plekken, waar het water tusschen de steenen opsteeg. Veelal met geheel uitgespreide vleugels, die, spelend op en neder bewogen, hun kleurenpracht nog beter doen uitkomen , vindt men daar de H e b o m o i a G 1 a u- cippe, wier witte voorvleugels met fraai roode punten zijn afgezet; Papil io Sarpedon, met spitse vleugels, waarover een zeegroene band loopt, op een zwar- ten ondergrond; Pap. Antiphates, met langgestaarte achtervleugels; de kleine, prachtig geteekende Glyphodes Jovialis en de eifen-bruine Cynthia Ar- sinoë. In het algemeen zijn de vlinders waarvan als vindplaats de wildernis tus- schen Soengei Aboe en Moeara Laboe is aangegeven , gevangen aan de oevers van rivieren of beekjes, aan de Batang Hari, de Soengei Begojo, de Pinti Kajoe, enz. Op dezelfde wijze kwamen de vlinders voor door den heer van Hasselt 's morgens vroeg aan de rivier Roepit in Palembang gevangen. Een veertigtal vlinders, samen een onovertroffen kleurenpracht ten toon spreidende, zaten, door de zon beschenen, bij elkander op een grooten steen in de rivier. Daar was een Leptocircus Cu- rius met zijne sierlijke lange staarten aan de achtervleugels en glasachtig door- schijnende voorvleugels; een aantal mannetjes van de Milionia zonea, wier vleugels van blauwzwarten en blauwgroenen weerschijn schitteren en met vunrroode banden belegd zijn; de fraai geel en zwart gevlekte Hazis bellonaria, de ver- wante eener soort die in de Pudangsche Bovenlanden voorkomt. Zoo zijn deze plekjes aan het water als oasen in de woestijn te beschouwen, waar men schadeloos gesteld wordt voor het gemis aan dierlijk leven waardoor de groote wildernis zich kenmerkt. Nadert men een kampong die, bijna geheel afgesloten van alle verkeer, midden in het zware bosch gelegen is, dan doet zich hetzelfde verscliijnsel voor. De natuur schijnt te herleven daar waar de sawahs of ladangs aanvangen, die gewoonlijk het — 5 — dorp omringen. Soengei Simawoeng leverde daarvan een voorbeeld, toen van Hasselt en Veth die plaats bezochten. De vlinders daar gevangen kvramen gedeel- telijk voor op den afval, zooals pisang- en afgetrokken koffiebladeren , die buiten de huizen geworpen worden; voor een ander gedeelte aan den oever van de rivier, die dicht bij dit verlaten dorp stroomt en waar een aantal bamboestoelen groeiden. Bg het omkappen van deze bamboe, met het doel om daarvan een vlot te ver- vaardigen , vlogen en kropen een groote menigte insekten uit hunne schuilplaatsen en kwamen ook eenige vlinders zich neerzetten op de verwarde massa stammen, takken en bladeren die daar opeengehoopt lag: een paartje van Charaxes Atha- mas, Diadema Antilope, verscheidene Pierieden, Cynthia Arsinoë, Pa- pilio Agamemnon en Jason, — deze, te zamen met een groot aantal van kleinere soorten, leverden een aangenaam, levendig schouwspel op. De taal van een land dat geheel bedekt is met bosschen van allerlei soort, bezit natuurlijk een schat van uitdrukkingen om al die kleine en groote variatiën aan te duiden, die men onderscheidt naarmate de aard is van het geboomte en naar gelang de bewoners den oorspronkelijken toestand daarvan veranderd hebben. Voor ons is het op het oogenblik voldoende twee soorten van bosch te onderscheiden: de groote wil- dernis waarvan boven sprake was , waarin nog nooit gekapt werd , maar die toch door paden kan doorsneden zijn , en de kleine wildernis in de nabijheid van de kam- pongs, waarin hout gekapt wordt voor den huizenbouw, voor het maken van prau- wen of voor andere doeleinden. Levert de groote rimboe, enkele waterrijke plekken uitgezonderd, weinig o]3, de kleine rimboe daarentegen verschaft ons dikwijls een goede vangst. In de onmiddel- lijke nabijheid van de kampong Moeara Laboe, ingesloten door de rivieren Bangko en Seliti, lag een dergelijk stuk bosch, doorsneden met paden, deels door varkens, deels door menschen gemaakt. Op weinig uitzonderingen na, zijn de vlinders aange- teekend als van Moeara Laboe afkomstig, op die plek gevangen. De omstandig- heden werden nog gunstiger toen men later dwars door dit bosch een breeden weg begon te kappen , loopende van den passer tot aan de Bangko en zich daar aan- sluitende aan den weg naar de XII Kota's. Naast een aantal van de meest gewone vlinders, zooals Neptis aceris, de alomtegenwoordige Junonia Laomedia, Pieris Lyncida, kwamen hier eenige exemplaren voor van de groote Hes t ia Lin eens, met uschgrauwe, zwartgevlekte vleugels. Nooit zag ik dezen vlinder in het open veld of op den weg ; slechts eenmaal nog bespeurde ik hem nabij Soepajang , eveneens vrij hoog tusschen het hout rondvliegende. Elphos hymenaria, een groote grijsbruine vlinder met onduidelijke grauwe teekening op de bovenvleugels , dien van Hsisselt in de omstreken van Soeroelangoen ving, heeft ongeveer denzelf- den habitus als deze Hestia. Voorzeker geven de groote vleugels van deze vlinders in hunne langzame vlucht meer dan l)ij andere aanleiding tot beschadiging van die — 6 — organen. Door de vervolging van vogels en door het aanvliegen tegen de takken, zien de vleugels van deze en andere groote vlinders er soms erbarmelijk gehavend uit. Omdat zij weinig schuw zijn , kan men zich hiervan reeds overtuigen terwijl zij nog rondvliegen. Vooral ziet men dit dikwijls bij Papilio's, zooals Memnon, Polytes en Antiphus, waarvan de vleugels dan als uitgerafeld zijn en niet zelden de ach- tervleugels de staarten verloren hebben. De zes geheel ongeschonden exemplaren van Papilio Memnon die, nevens een aantal slechte, medegebracht werden, mogen zonder twijfel voor dieren gehouden worden die nog zeer kort hadden rondgevlogen. Te Alahan pandjang kwamen deze Papilio's veel voor, bepaaldelijk in de onmiddel- lijke nabijheid van onze woning. Ook elders maakte ik de opmerking dat Pap. Me m non dikwijls in de voorgalerij in langzaam zwevende vlucht rondvliegt; het was de eerste vlinder dien ik op Sumatra zag, onder het afdak van het logement te Padang. Te Alahan pandjang vertoonde deze soort zich in gezelschap van een enkelen Pap. Helenus en van vele exemplaren van Acraea Vesta. Tegen 10 of 11 uur, wanneer het in deze hooge, koele streek warm begon te worden, bezochten zg eenige fuchsia-boompjes van ongeveer 2 meter hoogte , met stammen van een arm dikte en met kleine roode bloemen , en een pruimenboom , die op het erf voor onze woning stonden. Zooals bekend is geeft ons de Pap. Me m non een voorbeeld van dimor- phisme te zien: bij de mannelijke voorwerpen zijn de achtervleugels verlengd tot lepelvormige aanhangsels of staarten; de wijfjes van deze soort onderscheidt men in gestaarte (zooals de mannetjes) en ongestaarte, tusschen welke tot dusver geen overgangsvorm gevonden werd. Maar ik herinner mij niet gedurende deze reis ooit een gestaart wijfje gezien te hebben, en van de medegebrachte exemjjlaren bezit geen enkel die aanhangsels. Schitterender van kleuren en sneller in vlucht is de Pap. Brookeana, met groote metaalgroene glanzende vleugels. Het enkele exemplaar dat ik te Silago mocht vangen, deed mij verlangend naar meerdere uitzien; maar hoe goed ik de omgeving ook doorzocht , het mocht mij niet gelukken een tweede voorwerp van dezen prachtigen vlinder te bespeuren. Achter deze soort mogen wij gerust schrijven : in Mid- den-Sumatra zeldzaam. De omstreken van Silago leverden uitstekende jachtterreinen op: groote uitgestrektheden , gedeeltelijk met gras, gedeeltelijk met laag struikgewas begroeid , beschenen door de tropische zon , en bezaaid met kleine poelen van slijk en water, waarin de karbouwen zich zoo gaarne wentelen. In de nabijheid van deze laatsten houden zich tal van vlinders op: vele Terias Hecabe, bij welke de vlek aan de onderzijde van de voorvleugels in allerlei tinten van zwart varieert, Calli- dryas Pyranthe, Papilio Anti))hus, benevens een aantal van de meest gewone vormen. Daarenboven trekken de uitwerpselen van paarden en karbouwen — 7 — vele vlinders tot zich. Een andere zeer geschikte plaats leverde Silago op aan den oever van de rivier van denzeltden naam , op de plekken waar zand en grint gelijk •was gemaakt en bedekt met platte steeueu, waarop de geloovige Maleiers bij het ba- den hun godsdienstige gymnastiek ten uitvoer brengen. Des avonds, wanneer het licht brandde in de open galerij die tegen ons huis te Silago was aangebouwd, kwamen er een aantal kleine nachtvlinders binnenvlie- gen, zooals twee soorten van P hissa ma, maar ook de groote fraai gele Anthe- raea Katinka en de zoo gewone Oricula trifenestrata. Terzelfder plaatse gebeurde het dat een exemplaar van den reus Attacus Atlas kwam binuenzweven. Aan een vhnder doet dit langzaam zwevende gevaarte niet denken, maar evenmin is die eigenaardige vlucht met die van een vogel of een vleermuis te vergelijken. Een tweede exemplaar ving ik, terwijl het, verstijfd van de nachtelgke koude en door den dauw bevochtigd, laag bij den grond tegen het struikgewas neerzat; het was in Maart 1877, bij een wandeling door het Karbouwengat nabij Fort de Koek. Uit de ondervinding vooral op deze plaats opgedaan, meen ik te mogen besluiten, dat het meerendeel van vlinders evenmin vroeg in den morgen uitvliegt als in Europa. Ik ben verscheidene malen om 7 uur in den morgen uitgegaan en onvol- daan te huis gekomen, terwijl tegen 10 of 11 uur dezelfde plek een goede vangst leverde. Dat het onnoodig is om in een land als dit het verre en onbewoonde te kiezen boven het nabijgelegene en bevolkte, de systematische opgave van deze verzameling zou er dikwijls het bewijs van kunnen leveren. Zoo vond ik o. a. negen exempla- ren van de tot dusver onbeschreven Phragmatoecia Sumatrensis allen in bewoonde streken. Het is, wel is waar, een onaanzienlijk diertje, dat noch door grootte noch door schitterende kleuren de aandacht trekt ; maar het feit dat vijf exem- plaren gevangen werden te Solok en de overige te Soepajang, Datar, Silago en Sidjoendjoeng, bewijst dat op die bewoonde plekken nog een groot veld voor den verzamelaar open ligt. Solok mag gerekend worden te behooren tot de dichtst be- volkte streken van de Padangsche Bovenlanden: eigenlijke rimboe komt in de nabij- heid niet voor en de omstreken bestaan in een groote vlakte met rijstvelden bedekt. Geregelde opmerkingen omtrent de schadelijkheid van vlinders of van hunne rupsen voor aanplant van vruchtboomen of andere gewassen, zijn eenigszins bezwaar- lijk gedurende de reis te maken. Gelegenheid tot het doen van waarnemingen om- trent de ontwikkeling der vlinders is daarbij een eerste vereischte, en slechts een enkele maal laten de omstandigheden toe de volkomen insekten op te kweeken. In de maand April te Soepajang zijnde, trok het mijne aandacht dat van vele pisang- bladeren het bladgedeelte aan beide zijden van de middelnerf losgevreten en bij ge- deelten opgerold was. Het is de rups van Casyapa ïhrax die een stuk van het blad losknangt, het tot een koker vormt en zich binnen in dien koker verpopt. Een tweede begint daar waar zijn voorganger eindigde, en dientengevolge vertoont een pisangblad door deze rupsen aangetast, alleen de middelnerf, gebogen onder den last van al die kokervormigo aanhangsels. Somtijds zijn al de bladeren van een pisang- boom op deze wijze door de rupsen gehavend. Eenige stukken van zulk een blad, in een met gaas overdekte doos bewaard, verschaften mij zeer schoone exemplaren van dezen vlinder, terwijl ook de rupsen en poppen, beide vuilwit van kleur, op spiritus medegenomen werden. Maar derge- lijke gevallen zijn uitzonderingen. Verscheidene malen trachtte ik rupsen te doen ' verpoppen en gaf haar de bladeren van de plant waarop zij gevonden waren; doch zij aten niet en stierven, zoodat de exemplaren die reeds op spiritus gezet waren, in de hoop dat hunne soortgenooten zich zouden verpoppen en de vlinders zouden uitkomen, thans, als niet te determineeren , weinig of geen waarde meer bezitten. Even buiten dezelfde kanipong Soepajang lag een eigenaardig terrein met vrij hooge boomen begroeid, waar het lage hout nog slechts weinig was opgeschoten; vroeger stonden hier een aantal huizen. Op de open plaatsen, waar het zonlicht vrijen toegang had, waren een aantal vlinders bijeen: Dana ï s Melanippus, Debis Arcadia, verscheidene M y c a 1 e s i s-soorten , P 1 e b e j u s , een enkele P a p i 1 i o , voorts Lithosia, Setina, Nola, Bizone, Laelia, terwijl , ter- nauwernood zichtbaar , een Acheroutia Styx onbewegelijk tegen een boomstam zat. Voorwaar een groot verschil tusschen deze laatste en de geheel witte en tee- dere Microna astheniata, die eveneens hier rondvloog. Ook een enkel exem- plaar van de oranje gevlekte Eumelea aureliata, met langzame vlucht, kwam in deze omgeving voor. Wanneer de weg niet door het zware bosch voert, maar door een geheel open terrein, en afwisselend begrensd is door lage boschj es , rijstvelden en grasvlakten , en wanneer de zon medewerkt om zulk een streek te verlichten en te verwarmen , dan kan een marsch van eenige uren van de ééne plaats naar de andere een belangrijk aantal vlinders opleveren. Zoo was ook de weg tusschen Loeboe Gedang en Bedar Alam, op den l^ten December 1877, een prachtig oord voor een verzamelaar. Het be- hoeft nauwelijks vermelding dat ook hier weder in groot aantal de meest gewone vlinders voorkwamen , die men ongemoeid laat omdat het onmogelijk is alles mede te nemen wat er vliegt, wil men den afstand tusschen beide bovengenoemde plaatsen in 8 of 9 uur afleggen. Even voorbij Loeboe Malaka in het hout eenige torren vangende, zag ik op een tak een vlinder met uitgespreide vleugels zitten, dien ik eerst later herkende als Kallima paralecta. Wordt deze vhnder eenmaal ver- volgd dan is zijn vlucht snel en afgebroken en met wendingen die het uiterst moei- lijk maken om hem in het oog te houden. Hij laat het net niet dicht naderen en wanneer hij zich in zijn woeste vaart plotseling neerzet, luet toegeklapte vleugels, — 9 — die zoo geheel inefc de kleur vau de omgeving overeenkomen, dan is het alsof het dier eensklaps weggetooverd is. Het duurde eenigeu tijd voor ik hem gevangen had, want door de dichte heesters werd het voortgaan vrij bezwaarlijk. Zooals ik zeide, zat de vlinder, toen ik hem voor de eerste maal zag, in rust met uitgespreide vleugels; maar zoo vaak hij zich later neerzette, waren de vleugels toegeklapt. Een tweede exemplaar vau dit merkwaardig voorbeeld vau nabootsing had ik hetzelfde jaar in April te Singkarah gezien. Het dier zat aan den binnenkant vau de kroonlijst der controleurswoning met toegeslagen vleugels. Toen ging ik naar achter om het vlindernet te halen, maar bij mijn terugkomst vloog het weg en ver- dween hoog in de lucht. Geheel ongeschonden is het eerste exemplaar niet. Zulk een jaeJit tusschen de takken van het dichte kreupelhout door, is weinig geschikt tot verfraaiing van de vleugels van vlinders; reeds bij de Hestia's en Papilio's sprak ik van de bescha- digingen waaraan de vleugels van sommige vlinders bijzonder zgn blootgesteld. Een aantal van mijne collectie verkeeren in een minder gunstigen toestand, zoodat zelfs aan enkelen de soort niet meer te herkennen is. Men verwondere zich daarover niet ! Behalve de reeds genoemde zijn er nog andere oorzaken. In de meeste kaïnpongs waar wy ons ophielden, toonden enkelen uit de Maleische jeugd zich genegen om tegen een kleine belooning allerlei dieren aan te brengen; en zoo kwamen zij ook niet zelden aanloopen met „koepoe-koepoe", met één van de vleugels stevig tusschen duim en wijsvinger genepen, terwijl het dier met de andere vrijelijk rondsloeg. Een andermaal, toen onze koeli's in de sawahs dieren waren gaan zoeken, brachten zij in dezelfde blikken trommel zoowel kikvorschen en vlinders, als slakken en sprinkhanen mede. Dergelijke behandeling is weinig doelmatig voor het teedere schubbenkleed der vlinders; maar ik meende toch, wegens het kleine volume dat zij innemen, beter te doen alle exemplaren en dus ook deze mede te nemen, om te huis het onbruikbare uit te schieten. Tot dusverre heb ik nog geen aanleiding gevonden om van deze meeniug terug te komen. Het behoeft niet gezegd te worden dat door den verzamelaar met leede oogen de leemten gezien worden in de systematische lijst door „slechte exemplaren" ont- staan. IV. 8. — 10 — SYSTEMATISCHE LIJST, MET BESCHRIJVIKG DER NIEUWE SOORTEN EN AANTEEKENINGEN OVER SOMMIGE REEDS BEKENDE. Aan de voorafgaande uitvoerige en belangwekkende inleiding door den heer Snellemau, die ons op eene onderhoudende wijze het terrein schildert waar de Lepi- dopteroloog in Midden-Sumatra het veld zijner werkzaamheid vindt, heb ik slechts weinig toe te voegen. Wanneer men alles in aanmerking neemt, den korten en nog door allerlei omstandigheden beperkten tijd waarin verzameld kon worden, de onge- baande paden langs welke dikwijls de reis ging, en dan nog wèl in het oog houdt dat niet enkel Lepidoptera maar allerlei dieren moesten worden bemachtigd, dan kunnen wij niet anders dan tevreden zijn over de medegebrachte verzameling Lepi- doptera. Dat een aantal voorwerpen niet in den gewenschten staat verkeeren, mag die tevredenheid niet verminderen. Hoe licht toch worden de teedere brooze diertjes die men vlinders noemt, beschadigd! Eene regenbui, eene windvlaag, de felle zonne- schijn, ja, minder nog, eenige vleugelslagen van het insekt zelf, en weg is de frisch- heid die de sieraad van het diertje uitmaakt. Wij moeten zelfs den heer Snelleman er dankbaar voor zijn dat hy ook de slechte voorwerpen, die dikwijls nog konden worden benoemd en onze kennis van de verbreiding der soorten hielpen vermeerde- ren, heeft medegebracht. De wijze van behandeling en bewaring verdient verder allen lof. Ook het getal onbeschrevene soorten is vrij belangrijk. Wanneer men de niet door toereikend goede voorwerpen vertegen woorthgde uitzondert, bedraagt het nog 66 op een geheel getal van 339 verzamelde species. Mij blijft uu alleen over nog iets over de classificatie te zeggen. Voor de Rho- palocera ben ik Herrich SchiifFer's welbekenden Prodromus ^) gevolgd wat betreft de Helicouina, Danaina, Satyrina, Ragadina, Eurytelina, Nj'mphalina, Pieridina en Equitina '). Voor de Erycinina en Hesperidina hield ik mij aan Kirby's Catalogus. Ook voor de oude familiën der Sphingina en Bombycina volgde ik liever de — zg ') Ilerrich-SchiifTer, Prodromus System. Lcpidoijt. in Corr. Blatt. di>s Zoöl.-Min. Vereins /,» Repcnsburg, deel 18, 19, 21, 22, 23 (1804—180!»). -) Rhopalocera uit de familiën der Rrasstdina, Biina, Hetaerina, Elymnlina en Libytheina werden niet gevonden. De drie eerstgenoemden komen ook niet in de oude wereld vooi'. — 11 — het ilan ook zeer schetsachtige — classificatie vau den beroemden Regensburger Lepidopfceroloog in zijne „Auslüudische Schmetterlinge", dan den Catalogus van Walker, die mij nog als leidit. var. a Wallace, Trans. Linn. Soc. vol. 25 (1865) p. 63. Soengei Aboe; 1 ex. 3. Jason Linn., Syst. Nat. I. 2 p. 752. — Boisd. Spec. I p. 232. — Var. Evemon Boisd., 1. c. p. 284. — Jason var. a Wall., Trans. Linn. Soe. vol. 25 (1865) p. 67. Soengei Simawoeng; 2 ex. De exemplaren zijn niet goed genoeg om er eene afbeelding, die anders niet overbodig was, naar te malden. 4. Sarpedon Linn., Syst. Nat. L 2 p. 747. — Cram., Il pi. 122fig. D, E. — Boisd., Spec. I p. 235. — Rösel, Ins. Bel. IV pag. 39 Tab. VI f. 1. Datar; 2. — Soengei Aboe; 1 ex. Ik vind geen verschil met Javaansche exemplaren. 5. Agamemnon Linn., Syst, Nat. I. 2 p. 748. — Boisd., Spec. I p. 230. — Wall., Trans. Linn. Soc. 25 (1865) p. 67. — Piepers, Tijds. v. Ent. 19(1875—76) p. 155 (rups). — Dorylas Sulz., Abg. Gesch. pi. 13 f. 3. — Aegistus Cram., II pi. 106 C, D. Soepajang; (Mei) 2 ex. — Soengei Simawoeng; l ex. De exemplaren behooren tot de variëteit c van Wallace. 6. Polytes Linn., Syst. Nat. I. 2 p. 746. — Cram., Ill pi. 265 A— C. — Pammon Linn., 1. c. — Cram., II pi. 141 B. — Boisd., Spec. I p. 272. — Semper, Verh, Zool. Bot. Ges. 1867 p. (Sep. p. 1) (rups). — Theseus Cram., II pi. 180 B. — Wall., Trans. Linn. Soc. 25 (1865) p. 52 pi. 2 f. 2, 4, 7, var. Antiphus. — A7i- tiphus de Haan, Verband, p. 49 pi. 1 f. 2. — Alphenor Cram., I pi. 90 f. B. — Piepers, Tijds. v. Ent. 21 (1877-8) p. 39. Soepajang; (Maart) 2 ex. — ld.; (April) 3 ex. — Ringkiang Loeloes; 1 ex. — Mueara Laboe ; 2 ex. Het exemplaar van Ringkiang Loeloes behoort tot de variëteit Antiphus de Haan. Bij de overigen, waarvan '2 exeniiilaien in coitu werden gevangen (beide Pa m ra on), zijn de witte vlekken der achtervleugels kleiner en iets verder gescheiden, de randvlekken der voorvleugels meer okergeel dan bij Javaansche voorwerpen. Door de vergelijking der rupsen van Alphenor en Pammon (zie Piepers, I. c.) is het, dunkt mij, thans voldoende uitgemaakt, dat beide niet specifiek verschillen. Met deze behooren bij Polytes ook nog Nicanor Feld., Ledebonria Eschsch. en Nehuiides de Haan als min of meer belangrijke variëteiten. 7. Retenus Linn., Syst. Nat. I. 2 p. 745. — Cram., II pi. 143 f. A, B. — Wall., Trans. Linn. Soc. 25 (1865) p. 50. Alahan pandjang; 8 ex. De exemplaren behooren tot de variëteit h van Wallace. 7. Memnon Linn., Syst. Nat. I. 2 p. 747. — Cram., I pi. 91 f. e (cT) IV. 8 4 — 2(i — Boisd., Spec. I p. 192. — Wallace, Trans. Linn. Soc. 25 (1865) p. 46. — ? An- ceus Cram., lil pi. 222 A, B. en Achates Cram., III pi. 243 A. Soepajang; (April) 1 ex. — ld.; (Mei) I ex. — Ringkiang Loeloes; l ex. — Ala- h:in pandjang ; 1 1 ex. Geene der wijfjes bohoo-t tot den gestaarten vorm (Achates Cram.), doili zij vei'schil- len onderling veel in klem en teekening. Eén gelijkt np de bovenzijde zeer op den man, dtieh heelt de aan de wijfjes eigene roode vlek aan den wortel van de middencel der voorvleugels en eene witachtige dwarsveeg tegen de vleugelpunt. 9. AnthipuH Fabr., Syst. Ent. III. 1. p. 10. — Boisd., Spec. I p. 2()6. — Wallace, Trans. Linn. Soc. 25 (1865) p. 43. — Aoizefewm Eschscholtz, Kotzeb. lieise p 202 Tab. I f. 2 a, b. Ringkiang Loeloes; 1 ex. — [Silago; 2 ex. Para. XVI. HESPERIDINA H. S. Gen. 2. TelegOnuS Hübn. 1. Calathux Hew., Ann. and Mag. of Nafc. Hist. 4 Ser. 18 (1870) y. 353. Bedar Alaiu ; 2 ex. (in coïtu). De exemplaren hadden beide blijkbaar reeds veel gevlogen. Gen. 3. Casyapa Kirby. 1, Thrax Linn., Syst. Nat. I. 2 p. 794. — Donov., Ins. of India p. 49 f. 2. — Piepers, Tijds. v. Ent. 19 (1875—76) p. 158 (rups). Soepajang; (April) 4 ex. — ld.; (Mei) 5 ex. Men vergelijke de aanteekening over de rups op p. 7 der inleiding. Gen. 11. Ismene Swains. 1. Malayana Feld., Wien. Ent. Mon. IV p. 401. — Reise der Novara (Rhop.) Tab. 72 f. 15. Soepajang; (Mei) 1 ex. — Silago; 1 ex. Beide exemplaren zijn wijfjes. 2. Striata Hew. , Exot. Butt. Ismene, Tab. I. f. 6, 7. Soengei Aboe; 1 ex. J. Ik merk de volgende verschillen op tnsschen Ilewitson's Striata en dit exemplaar. 1». Is de bovenzijde aardbrnin, met ten deele lichter, bleekgeel adeibeloop, — bij Ilewitson vurig licht roestbruin. '2°. Is op de overigens paarsbniine, groenwit gestree|ite onderzijde beneden de middencel en ader '2 de grond der voorvleugels vuilwit, — bij Ilewitson eenkleurig met het overige. 3". Is het achterlijf op den rug en op zijde donker aardbruin met bleekgeel gerande ringen en op den buik eenkleurig okerachtig oianjegeel, — bij Ilewitson zijn op den buik de ringen zwartgerand. Ilewitson's afbeelding is naar een' Chineeschen "t roetbruiu gemengd is. In cd In en 1h der voor- vleugels is bot minder vaal dan bij Fuscula, daaientegon aan hunne punt en langs den ach- — 29 — terrand der arhtervleugels met cent" flauwe roestbruine bestuivirif;, waarvan nok de gaafste exemplaren der Celebaansche soort geiMi spoor vertoonen. Palpeii, sprieten en pooten zijn eveni'ens gebouwd, maar wat de nervuur aangaat 7,00 merk ik O]), dat, terwijl ader 2 der voor- vleug(ds bij F u seul a uit twee derden van den binnenrand der middenci'1 ontspringt er hunne ader li door de iets bochtige ader 12 wordt doorsneden, laatstgenoemde ader bij M au ra on- gehinderd in den voorr-and uitloopt, en ader 2 op de helft van den binnenrand der middencel ontspruit, juist zoo als bij lapetus Cramer. SECTiOB. HETEROCERA boisd. Fam. I. S P H I N G I N A H. S. Gen. 14. Chaerocampa Dup. 1. SiUœlemis Boisd., Sphing. p. 240. — Snell. Tijds. v. Ent. 1876-77. p. 2. Boea ; 1 ex. — Solok ; 1 ex. Ue exemplaren zijn grooter en donkerder dan die van Celebes. 2. Theylia Linn. — Boisd., Sphing. p. 231. — Thyelia Cram., III pi. 226 f. E, F. — Boerhaviae Sulzer, Abg. Ges. pi. 20 f. 3. Moeara Laboe ; 1 ex. De exemplaren zijn zeer afgevlogen, zoodat mijne determinatie niet zeker is. Gen. 34. Acherontia Oehs. 1. Styx Westw., Cabin. of Oriënt. Ent. p. 87 pi. 42 f. 3. — Boisd., Sphing. p. 6. Fort de Koek; 1 ex. — Soepajang; (April) 2 ex. 2. Satanau Boisd., Spec. I pi. 16 f. 1. — id. , Sphing. p. 7. — Snell., Tijds. V. Ent. 1876-77 p. 4. Een stuk van onbekende vangplaats. Dit voorwerp is meer koffii^bniin op thorax en voorvleugels dan .Tavaanscbe exi'mplaren. Aan de linkerzijde zijn de vleugels niet goed ontwikkeld. Dat deze sooit waarschijnlijk Lache- sis Fabr. zal moeten heeten, merkte ik in het Tijds. v. Ent. 1. c. op. Fam. II. O O S S I N A m. (Cossina pars, H. S.) Gen. 8. Phragmatoecia Newm. 1. Sumatrensi-i m. nov. sp. Solok; 5 ex. — Soepajang; (Mei) 1 ex. — Datar; 1 ex. — Silago; 1 ex. — Si- djoendjoeng ; 1 ex. De exomplai'en dezer soort — allen mannen — hebhen eene vlucht van 26 — 32 mm. en — 30 — zijn volkomen zoo gebouwd als de f onzer eiiropeesche Castaneae. Ook de nervnnr is de- zelfde, kop en thorax zijn niLiisgnuiw, de sprietschall licht geelgrijs met briiiiuuhtige baarden. Voorvleugels licht geelgrijs, langs den voorrand tot aan het eind en den binnenrand der mid- dencel donkergrijs bestoven en langs den achter- en binnenrand iets lichtergrijs besprenkeld. Verder ziet men op het achterrandsderde eene sterk gebogen dwarsrij van donkergrijze vlekjes, waarvan dat in cel 5 iets grooter is en inspringt. Franje en ongeteekende achtervleugels lich- ter, weinig meer dan onzuiver grijswit. Achterlijf lichter grijs dan de thorax. Op de onderzijde zijn de voorvleugels lichtgrijs met eene flaiiwe boogrij van donkerder vlekken, de aclitervleu- gels als boven. Pooten lichtgrijs met bruine tarsen. Onderscheidt zich door den donkergrijs bestoven voorrand der voorvleugels zoowel van Castanea Hiibn. als van de Afrikaansche Pallens Ilerr. Sch., Ausl. Schm. f. 169. Fam. VI. COCLIOPODINA m. (Cossina pars, H. S.) Gen. 1. Limacodes Latr._ 1. Nubeciilosa ni. nov. sp öoepajang; (Mei) 2. Beide voorwerpen zijn mannelijk en hebben eene vlucht van 20 en 32 mm. Sprieten tot aan het eind kort en regelmatig gebaard. Pal|)en smal, niet langer dan de voorhoofdskuif en, zoo mede thorax en voorvleugels, licht reebruin. De schouderdeksels zijn buitenwaarts donkergrijs gerand. Verder zijn de voorrandswortel, een middenpunt en ver- strooide, grove bestuiving der voorvleugels, die tegen den binnenrand tot beginselen van dwarsstrepen is opgehoopt, donker jiaarsgrijs. Franje grijs, met flauw paarsen tint, de achtei- vleugels bruingrijs, donkei- bestoven. Achterlijf licht reebruin, op den rug, aan den wortel, met paarsgrijze haren. Onderzijde der voorvleugels bruingrijs, die d<'r achtervleugels lichter, grof donkergrijs gesprenkeld. Aderstelsel bijna als bij Miresa Nitens (zie Tijds. v. Ent. 20 (1876—77) pi. 1 f. 8a, maar ader 4 en 5 der voorvleugels niet gesteeld e-n 7 uit de spits der middencel en niet uit den steel van 8 en 9. 2. Nov. spec. Grabak; 1 ex. — Moeara Laboe; 1 ex. De exemplaren zijn niet goed genoeg meer ter beschrijving. Fam. VII. OECETICINA H. S. Gen. 1. Oiketicus Landsd. Guild. 1. Spec. Solok ; 1 ex. Het exemplaar is geheel afgevlogen en dus vooi' mij onbestembaar. Fam. X. ZYGAENINA H. S. Gen. 8. Chalcosia Hübn. l. Marginata Guér., in Voy. Delessert pi. 25 f. 1. — Atrocyanea H. S., Exot. Schmett. i'. 158, 159. Silago; 1 ex. — :i\ — 2. OKvescens m. nov. spec. Solok ; 1 ex. Een wijfje van 55 mm. Sprieten als bij Marginata, ooit de kop als ciaar, het voorhoofd uitpuilend, de zuiger lang. Kop, sprieten, het achterlijf op de bovenzijde en de onder- en bovenzijde der vleugels benevens de glad beschubdc pooten zijn olijfgroen, de bovenzijde der achtervleugels is iets lichter, behalve hun achterrandsvierde, dat in kleur met de voorvleugels overeenkomt. Buik wit. Voorvleugels met twaalf aderen: 4 en 5 uit één punt; een steel die zich vorkt in ader 6 en 7, 8, O uit de spits der middencel; 10 en 11 uit den voorrand der middencel; H in 12 uitloopende. In de achtervleugels 2 — 7 uit de randen der middencel, die éen gebogen voorrand heeft en door een klein dwarsadertje met ader 8 is verbonden. Achterscheenen met twee sporen. "Verwant aan de in anderhalven regel beschreven Cyclosia Uniformis Butl., Proc. Zool. Soc. 1877 p. 160, die de auteur »dull brown, shot with dull dark green" noemt. 3. Dktincta Guér., in Delessert., Hist. Nut. p. 85 pi. 24 f. 3. — Walker, Cat. 1 p. 423. Soepajang ; (April) 1 ex. — ld. ; (Mei) I ex. Ik kan de eerste beschrijving en afbeelding niet vergelijken en moet mij dus metWalker's diagnose vergenoegen. Deze past vrij wel, doch moet ik opmerken dat ik de achtervleugels niet »late cj'aneo niarginatae" zou noemen; want de achterrand is slechts blauw gevlekt en wel van ader 2 tot de vleugelpunt, terwijl de middenlijn der grootste vlekken (in ader 3 4, in cel 5 en in cel 6. 7) niet meer dan een achtste der vleugellengte bedraagt. Het voor werp is eenigszins afgevlogen en dus ter afbeelding niet ten volle geschikt. 4. Drataraja Moore, Cat. Lep. E. I. C. II p. 321 pi. 8a f. 3. Soeroelangoen ; (Juli 1878) 1 ex. (^f) Pani. XI. S Y N T O M I N A H. S. Gen. 4. Syntomis O., H. S. (Corr. F31. des Zool. Min. Vereins zu Regensburg XX (1866) p. 108.) 1. Hübneri Boisd., Mon. des Zyg. p. 127, pi. 8 f. 4. Van de meeste vangplaatsen , ook van Fort de Koek. Scbijut op Sumatra zeer gewoon. Achtervleugels met 5 aderen, 3 en 4 kort gestoeld of uit één punt. Achterscheenen viersporig. 2. Acuminata m. nov. sp. Bedar Alam; één paar in coïtu, cT ^^i $ -^ ™™- ^^ man zeer t'risch. Onderscheidt zich door de spitse voorvleugels, die naar achteren buitendien sterk verbreed zijn, zoodat de achterrand bijna tweemalen de lengte van den binnenrand heeft. Si)rieteii draadvorniig (alleen tegen het eindt; zijn de leden iets afgescheiden), bij den ƒ kort behaard, zwart met wit puntzesde. Palpen zwart, aangezicht goudgeel, ook de halskraag, schedel zwart. Thorax zwart: twee kleine vlekken op de schouderdeksels en eene grootere op het schildje goudgeel. Achterlijf zwait, bij den ^ met 6, bij het j met 5 goudgele ringen en daarvan de beide laatsten fijn. Zij zijn allen op de onderzijde gesloten. VleuL'els roetzwart; de vooivleugels met O goudgele vlekken, waaivan de onderste van het middeiiiiaar drupvurmio- en met de spits naar het eind van het eerste vii^rde des voorrands is gericht. Ue beide onder- sten der laatste drie worden slechts door ader 4 gescheiden. Op de achtervleugels is het "e- — 32 — heelc worteldordc pcmidgcol, mot eenon siiiallon tand in het donkere gedeelte. Franje — voor zoo ver aanwezig — als de vleugels gekleurd. Onderzijde als boven geteekend en gekleurd, de pooten valer bruin, de achterscheenen met 4 korte sporen, lid 1 der tarsen overal bleek geel. Ook de borst is geel gevlekt. Achtervlengels met 5 aderen, 3 en 4 kort gesteeld, 5, 6 en 8 ontbreken, 7 uit de spits der van den voor- rand verwijderde middencel. 3. Guttata m. nov. sp. Roepit; 23 Mei 1878; één exemplaar. Het exemplaar is een î van 17 mm. Opmerkelijk door de zwavelgele vU^kken, welke langwerpig, meerendeels dnipvormig zijn en waarmede de vaalzwart gekleurde vleugels zijn geteekend. Eene naverwante soort ken ik niet. Het tamelijk sterk rond uitpuilende voorhoofd is glanzig bronsgroen, de dunne paljien en een rand om den geheelen (ontschubden) schedel zwavelgeel, de naakte sprieten glanzig paars- bruiii. Thorax bronsgroeu, de binnenrand der schouderdeksels en het schildje zwavelgeel. Bovenzijde der vleugels vaalzwart, eene korte voorrandsstreep en zes vlekken der voorvleugels benevens twee der achtervleugels zijn helder zwavelgeel. Op de voorvleugels vindt men eene drnpvormige vlek aan den wortel der niiddencel, eene smalle, spits-ovale in cel 11, eenestomp- hoekig-langwerpig vierkante op twee derden van ader 1, eene veel kleinere aan den wortel van cel 2 en twee drnpvoiiuige op het puntvierde. Franje als de vleugel. De vlekken der achter- vleug—l onsceveer uit één punt. Voorvleugels met duidelijke hoeken en gebogen ongegolfden achterrand. Zii hebben eene ongedeelde smalle aanhangcel, ader 11 komt uit den voorrand van deze, de steel yjijj 7 10 uit hare spits, 7 loopt in den achterrand uit, O komt uit de spits der middencel, 5 als in de achtervleugels, 3 en 4 ontspringen nabij elkander, niet uit één punt. Uit de nervuur en de pooten blijkt, dat deze soort in het systeem der f^uropeesche spanners aan Acidalia en Timandra is verwant, terwijl de beide andere hier vermelde soorten vanPlutodes beter bij Fidonia konden worden geplaatst. Gen. 275is. Milionia Walker, l. Zonea Moore, Proc. Zool. Soc. of Londen 1872 p. 5ti9. — Glauca Walk., J, Cat. 2 p. 365 (non Cramer). Roepit; 6 ex. alle J. Zie luleitliug, pag. 4. Dit genus staat bij Walker onder zijne Bombyciden, in het allerzonderlingste mengelmoes dat hij zijne Familie Lithosiidae noemt en waarin men echte Lithosina, Zygaenina, Syntomidina, Pyralidina en Tineina dooreen aantreft. Het genus is buitendien zelf niet veel zuiverder dan de familie, want de eerste soort der tweede afdeeling, Intercisa Cramer, is eene der breedvleuge- lige Zygaenina die wij voorloopig in het genus Chalcosia Hübn. kunnen huisvesten, en de tweede soort dier afdeeling, Eusebia Cramer, is volgens Boisduval, Revue et Mag. de Zoölogie 1874 p. 78, eene Agarista. De eerste soort van Walker's eerste afdeeling, Glauca Cramer, echter, is naar Herrich Schéifl'er's Systeem der Lepidoptera (zie Ausl. Schraett. p. i en Syst. Bearb. der Eur. Schm. deel VI) eene echte Geometrine, evenals Fulgida en Flammula Snell. v. Voll. en Zonea Moore. Deze soorten zijn verder generiek na aan Fidonia en vooral aan BUpalus verwant zoodaf ik voorloopig alleen de grootte der vlinders, hunne schitterende kleuren en de kort bewimperde mannelijke sprieten als onderscheid van die genera zoude weten op te geven. Walker's generieke naam heeft overigens op sommige, in den laatsten tijd gevormde (Borboroporus Kraalz, Sphingo- naepioiisis Wallengren), het voorrecht van kort en welluidend te zijn en verdient daaidoor alle aanbeveling. — 59 — Dezelfde vluchtigheid en slordigheid die Walker's systematiek kenmerkt, vindt men bij de beschrijving der soorten terug; want hoewel de afbeelding van Glauca Cramer duidelijk een vlinder voorstelt met ongeteekende, zwartblauwe achtervleugels en niets het vermoeden wettigt dat de beide seksen verschillend geteokend zouden zijn, beschrijft Walker boudweg. zonder de minste verklaring of toelichting, als den i een vlinder met gelen (luteo) zwart gevlekten ach- terrand der achtervleugels, en als — volgens hem trouwens twijfelachtige — variëteit van het S een vlinder met roodgevlekten voorvlengelwortel. Het bedoelde sexuëele verschil nu bestaat vol- strekt niet; op het Leidsch Museum bevindt zich een gaaf paar van deze soort, waaruit blijkt dat (f en $ eveneens gekleurd en geteekend zijn. De Glauca Walker $ is de Mi lion ia Zon e a van Moore, 1. c, die, met dezelfde vluchtigheid van zijnen landgenoot, er maar weder volstrekt geen gewag van heeft gemaakt dat deze den vlinder dien hij zelf Zonea noemt, reeds ergens had beschreven. Misschien heeft de man er ook niet eens aan gedacht om notitie te nemen van het Britsch Museum of diens Catalogus. De voor mij staande exemplaren, waai-op Moore's beschrijving goed past, variëeren in vlucht slechts van 50 — 52 mm.; bij allen zijn de sprieten zwart, kort en fijn, in bosjes grijs bewimperd, en is de bovenzijde der vleugels dof zwartblauw, op de hoofdaderen met van den wortel uit- gaande stralen van het schitterende lichte lazuurblauw, dat palpen, kop, thorax en achterlijf kleurt. Deze stralen komen op de voorvleugels niet tot de heltt van den vleugel, doch op de achtervleugels bereiken vooral die der binnenrandshelft bijna den achterrand. Bij twee vijfden van den voorrand der voorvleugels begint verder een 2''/, — 4 mm. breede oranjegele tot menie- roode dwarsband, die, eenigszins buitenwaarts gebogen en een weinig versmallend, naar den bin- nenrandshoek loopt, waar bij 1 — 2 mm. breed is. Deze band heeft wortelwaarts eenen korten tand op den binnenrand der middencel, franjewaarts is de rand oneven, maar toch niet minder scherp begrensd. De achterrand der achtervleugels is tot ongeveer een derde eveneens gekleurd als de dwarsband der voorvleugels en met een min of meer sterkeu licbtblauwen weerschijn overtogen. Verder is hij met zes ovale zwartblauwe vlekken op ader 2—4 en 6 — 8 geteekend, waarvan de drie bovenste bij alle exemplaren ineenvloeien en de drie onderste, anders duidelijk gescheiden, ook bij één stuk ineengevloeid zijn. Dit voorwerp heeft ook nog een klein rond zwartblauw vlekje op ader Ib en geheel zwartblauwe achtervleugelfranje. die bij de andere ge- heel oranje is of oranje met zwarte vlekjes op eenige of alle adereinden achter de vlekken. Staart- pluim grijsgeel. Ondei'zijde aan de bovenzijde gelijk , het oranje waar het voor- en binnenrand raakt bleeker, de blauwe stralen korter en breeder. Pooten, borst en buik staalblauw. Het ? ken ik niet doch vermoed dat het, evenals dat van Glauca, alleen door dunnere sprieten en dikker lijf van den '3 en '-l, weiden gevonden, zijn koolzwart. De beide laatsten duiden het begin aan van de gewone, hier zwartgrijs gekleurde dwar.slijnen, waarvan de tweede een ongewoon verloop heeft. Na tweemaal eene kleine slingering te hebben gemaakt, wendt zij zich in cel 4 naar den achterrand en loojit daarin breeder en tot eene vlek vervloeid uit. Het gewone horizontale mid- dengedeelte ontbreekt, maar onder den wortel van ader '2 begint het loodrechte, geslingeide onder- ste derde. Dwarsader met een flauw zwartgrijs streejije. Op de achtervlengels ziet men eene zwarte middenstii) en eene als de tweede dwaislijn der voorvleugels gevormde booglijn, zoodat zich op den achterrand der vleugels vier vaalzwarte vlekken bevinden. Onderzijde geheel als boven. Ge- heele franje, onder en boven, zwartgrijs, de aangrenzende achterland overal smal zwart (aan de voorvleugetpunt breeder), evenzoo de spits van het achterlijf zwart. Pooten donker okergeel, de voor- en middenpooten met zwarte knieën, de eersten buitendien nog met een zwart vlekje op de sclieenen. Het mannelijke achterlijf vei'bergt eene zeer groote grijsblonde staartpluim, die bij een der exemplaren ingetrokken is, doch bij de drie anderen uitsteekt. Deze beschrijving is naar de gave exemplaien van Celebes gemaakt: de Sumatranen ver- schillen daarvan doordat de dwarslijnen der voorvleugels ook aan den binnenrand een dik zwart uiteinde hebben, en de booglijn der achtorvleugels aan voor- en binnenrand dikker is. 8. Aegvotalis Zeil., Micropt. CaiFr. p. 39. — Snellen , Tijds. v. Ent. 2 Sar. 7 (1872) p. 90 pi. 7 f. 8. Boea; 2 ex. Een der voorwerpen behoort tot den type, het andere tot eene, als de type geteekende, maar stofgrijs in plaats van geel gekleurde vaiiëteit. 9. Velatalis m. uov. sp. Ringkiaug Loeloes; 1 ex. — Silago; (Juli) 1 ex. Behalve deze voorwerpen heb ik nog drie door Piepers gevangen gave stukken vóór mij, twee van Celebes, één van Java. Allen zijn zij mannelijk en hebben eene vlucht van 13 mm. Velatalis herinnert aan Divisai is Led.; zij is ook breedvleugelig, doch heeft meer den gewonen Botydenvorm en is op de achtervleugels even sterk geteekend als op de voorvleugels; verder zijn de palpen opgericht, hetgeen deze soort in afdeeling b, a, van Botys doet plaats nemen. Lid 2 der palpen is half zoo breed als de oogen, gebogen, bleekgeel, met twee donkerder strepen, aan de voorzijde iets ruw beschubd; 3 half zoo lang als 2, rolrond, puntig, geheel horizontaal, donker okergeel. Sprieten geel, vrij lang en fijn bewimperd. Grondkleur van lijf en vleugels guttegomgeel: aan den achterrand en wortel der laatsten sporen van eene fijne oranjebruine golfiijn en eerste dwarslijn, terwijl de donkerbruine, gewoon gevormde tweede dwarslijn op alle vleugels bijna geheel wordt bedekt door eene groote ronde paarsgrijze, oranjebruin gerande vlek. Dwarsader der voorvleugels met een fijn donkerbruin streepje, dat ten deele in de grijze vlek staat. Franje bleek okergeel, ongeteekend. Onderzijde okergeelwit, als boven geteekend, doch bij de meeste exemplaren zeer (lauw. Buik en pooten geelwit, de voortarsen bruinachtig, lid 2 en 5 sneeuwwit. 10. Punctiferalis Guen., Delt. et Pyr. p. 320. Alahau pandjang; 1 ex. 11. Omicronalis m. nov. sp. Boea; 1 ex. Deze soort, waarvan ik ook drie op Celebes door Mr. Piepers gevangen exemplaren vóór mij heb. heeft eene vlucht van 15 mm. Sprieten kort en fijn bewimpeld. Palpen wit, met twee bruine dwarslijntjes geteekend. Thorax geelwit. Grondkleur der bovenzijde een niet zeer levendig, iets grijsachtig okergeel, dof en zeer gelijkmatig. Teekening zeer duid,elijk, zwartgrijs; de voor- vleugels nog vóór de eerste dwarslijn met eene halve en een streepje daarachter. Eerste dwars- lijn zeer steil, aan den voorrand met een ovalen ring beginnende of dtze (de gewone ronde vlek) —"64 — er juist achter. Op rle dwarsader ziet men eenen tweeden (de niervlek). Tweede dwarslijn aan den voorland dikker en zwart beginnende, overigens gewoon gevormd, ongetand, het midden- derde llauwer; het loodrechte derde stuk schijnt uit de niervlek te komen. Achtervleugels met écne büoglijn, maar schijnbaar met twee, daar het middenstuk is uitgewischt, het eerste derde aan het eind den achterrand raakt en het laatste uit eenen kleinen donkeren middenring schijnt te komen. Vóór de zwartgrijze franjelijn scherpe, dikke zwarte stippen; franje geelgrijs met dikke don- J voorstelt. Op de achtervleugels heeft deze tweede lijn slechts eenen korten tand in het midden en is wortelwaarts afgezet door eene, in den tand verdikte, roet- zwarte lijn. Het nog overige der vleugels is geelbruin , op de voorvleugels dun roetzwart bestoven, terwijl op de achtervleugels, onder den grijsachtigen voorrand , cel 5 en 6 geheel vervloeiend roetzwart zijn gekleurd en ook de dwarslijn zulk eene, naar onderen versmalde beschaduwing heeft. Langs den achtterrand, een weinig daarvan verwijderd, loopt eene witte roetzwart afge- zette lijn, die op lederen vleugel op de helft is gebroken en uitgewischt; zij zendt op de voorvleu- gels, boven de helft, eene of twee spitse witte .stralen wortehvaarts. Franje wit, grijs gevlekt. Onderzijde wit, grijs bestoven, vooral op het puntderde der voorvleugels, en met twee uit ineenvloeiende donkergrijze stippen bestaande dwarslijnen, die gevormd zijn als de beide lichte der bovenzijde. Gen. 184. Parapoynx Hübn., Led. A. 1. Linealis Guen., Delt. et Pyr. p. 271. Solok; 2 ex. — Soepajang; (April) 1 ex. — Ringkiang Loeloes; 1 ex. — Gra- bak; 1 ex. — 11 — 2. Unguicalis m. nov. sp. Silago; (Juli) 1 ex. Behalve het door den heer Snelleman gevangen exemplaar — een ^ — heb ik nog een gaver ? , dat door Mr. Piepers op Java gevangen is. Vlucht -14 (J'), het iets plompere Î 15 mm. Palpen wit, op zijde grijs bestoven. Kop on- zuiver wit, sprieten bleek bruinwit. Thorax helderwit met een donkergrijs, hier en daar zwart beschubd d warslijntje. Bovenzijde der vleugels wit, met enkele zwartgrijze, verstrooide schubben tusschen de gele, donkergerande teekening. Aan den voorvleugelwortel ziet men een paar zwart- grijze schubben en een sterk gebogen, smal, donker okergeel , door zwarte schubben verduisterd dwarsbandje. Dwarsader met een driekant, zwartg(>rand wit middenvlekje, welks spits naar den wortel van ader 4 is gericht. Daarachter ziet men de ongewoon sterk gezwaaide tweede dwars- lijn als eene helder okergele zwartgrijs gerande stieep , en dan eene door de bocht dezer streep bij ader 3 afgebrokene, mede gele, zwartgrijs gerande streep, die onderaan, op den binnenrand, tot eene vlek is vervloeid. Achtervleugels met eene bovenaan klauwsgewijze gevorkte, dikke, zwarte middenstreep en eene onder en boven versmalde, okergele, zwartgrijs gerande daarachter. Langs den geheele ach- terrand der voor- en achtervleugels loopt verder eene okergele , zwartgrijs gerande streep , die op ader .3 — 5 der laatstgenoemden met eene gegolfd grijs lijntje en drie zwarte stippen is getee- kend , — evenals bij vele soorten van Oligostigma , van welk genus deze soort echter door den niet uitgesneden achterrand verschilt. Boven ader 5 houdt deze randslreep op de achtervleugels op, doch hunne spits heeft bij den uit één punt, in hel begin zeer nabij elkander loopende. In de achlervleugels 8 aderen; 2 vóór, 3 naast den langen steel van 4 en 5 uit den staarthoek der middencel, die iels korter is dan de halve vleugel: ader 8 duidelijk. IV. 8. n — 82 — Gen. 10. Myelois Zeil. 1. Stibiella Snell., Tijds. v. Ent. 2 Ser. 7 (1872) p. 104 pi. 8 f. 7, 8. Goudmijn Verbeek; 1 ex. ($) Gen. 34. Hypsotropha Zeil. 1. FaUello lu. nov. spec. Goudmijn Verbeek; 1 ex. Deze soort, waarvan de heer Snelleman een vrij gaaf en frisch mannetje van 26 mm. ving, geli]kt zoo zeer op de boven beschrevene Nephopteryx Anerastica, dat ik bet voorwerp aanvankelijk slechts voor het grootste exemplaar dier soort hield, totdat een nauwkeuriger onder- zoek mij leerde, dat de bouw aanmerkelijk verschilt, en de soort niet in Nephopteryx, maar veel beter in het genus Hypsotropha te huis behoort. In de achtervleugels ontbreekt namelijk ader 5; 3 en 4 zijn gesteeld, zoo ook in de voorvleugels 4 en 5 en ook 8, 9 en 10. De zuiger is niet aanwezig; ook zie ik geen bijpalpen, maar wel bijoogen. Het voorhoofd puilt uit, de palpen zijn gebogen en niet langer dan de kop, de sprieten hebben boven het groote wortellid eene buiging, waarin een schubbenpakje , en het overige van de schaft is tot zeer nabij de spits met in grootte afnemende, korte, bewimperde tanden bezet. Eindelijk moet nog aangeteekend worden dat zich aan den wortel der achterscheenen eene pluim van blonde haren bevindt. Palpen, kop en thorax zijn bleek roodgrijs, ook bet wortellid der overigens bruingele sprie- ten; het scbubbeniiakje in hunne buiging is donker grijsbruin. Voorvleugels leemkleurig, langs den voorrand met eene onzuiver roodachtig witte streep, die binnenwaarts door eene naar onde- ren vervloeiende, licht leembruine bestuiving wordt afgezet. Voorts zijn de voor- en binnenrand dim met bleek roodbruine schubben bezaaid en ziet men in de cellen langs den achtenand smalle leemkleurige lijnen tusschen het lichtgekleurde aderbeloop. Achtervleugels onder en boven geelwit , de punthelft met fijn bruine franjelijn. De geheele franje is grijswit. Achterlijf roodachtig grijs met donker gi-ijsbruin bestoven rug. Onderzijde der voorvleugels bruingrijs. Pooten roodachtig grijs. 2. Nov. spec. Solok; 2 ex. — Soepajang; (Mei) 1 ex. De exemplaren dezer soort zijn afgevlogen en niet ter beschrijving geschikt. I. Nov. spec. Gen. 35. Anerastia Zeil. Solok ; 3 ex. — Silago ; 1 ex. Als de vooi"gaande. Behalve de opgenoemde vond de heer Snelleman nog twee soorten van Phy- ciden , ieder in één , niet nader te bestemmen exemplaar. Fam. XXVIl. TORTRICINA Led. Gen. 3. Tortrix Liun., Led. l. Nov. spec. Fort de Koek; 1 ex. De soort is onbeschreven, maar het exemplaar, een ?, in slechten toestand. Ader 7 en 8 der voorvleugeLs zijn gesteeld. In teekening gelijkt de vlinder op Ribeana Hübn. — 83 — Fam. XXVIII. T I N E I N A H. S. Gen. Simaethis Leach. 1. Nobilis Feld. en Rog., Novara II, 2 pi. 139 f. 9. — Pronubana SneU., Tgds. V. Ent. 20 (1876-77) p. 48 pi. 3 f. 25. Soeroelangoen ; (Augustus 1878) 1 ex. Gen. Bursadella m. nov. gen. Op plaat 130 f. 22 is onder de zoogenaamde Lepidoptera der Novara-reis door Felder en Rogenhofer een vlinder afgebeeld dien zij. onder den naam Bursada? Gleis tot de Geo- metrina rekenen. Ik heb dit dier in een door Mr. Piepers op Celebes gevangen exemplaar vóór mij, doch vind, bij onderzoek, dat het volstrekt geen Spanner, maar eene ware Tineine, met drie binnenrandsaderen der achter- en eene der voorvleugels is. Ook overigens is de nervuur die der typische Tineinen en de lipvoelers smal en gebogen. Eene verwijderde overeenkomst heeft het met Coryptilum en Euplocamiis, doch kan tot geene der bestaande genera worden gebracht. Ik vorm dus een nieuw genus dat ik als volgt karakteriseer : Zuiger kort, opgerold. Geene bijoogen of bijpalpen; de lipvoelers smal, gebogen, iets langer dan de oogen, kort behaard, spits. Sprieten korter dan de halve voorvleugels, draadvormig, de schaft aan beide zijden bij den ^ met bosjes van iets gekromde haren, wortellid groot, lang- werpig. Kop, thorax en achterlijf glad beschiibd. Pooten vrij stevig, gewoon gespoord, de mid- denscheenen iets dikker behaard dan de achterscheenen. Vleugelhaakje aanwezig. Voorvleugels met 12 aderen, 2 voor, 3 uit den staarthoek der middencel, 4 — 6 ongeveer op gelijke afstanden uit de dwarsader, 7 — & gesteeld uit den afgeronden voorrandshoek der middencel en in den ach- terrand uitloopende; 9 — 11 weder ongeveer op gelijken afstand uit den voorrand dier cel; 12 vrij. Geene aanhangcel. In de achtervleugels ader 2 — 4 ongeveer als in de voorvleugels, 5 uit het bovenste vieide der dwarsader; 6 — 7 gesteeld; 8 vrij. Ue middencellen zijn door eene zeer fijne, gevorkte ader gedeeld. Franje kort. Bekleeding der vleugels uit schubben bestaande. Op Sumatra ving de heer Snelleman eene tweede, Onbeschrevene soort: 1. Dichroalis m. nov. sp. Silago; 1 ex. (Ç) 19 mm. Deze vlinder is mede, ondanks zijnen Setinen-achtigen habitus, eene ware Tineine en kan tot hetzelfde genus als Gleis Feld. en Rog. worden gerekend; want hel eenige en dan nog m. i. zeer onbeduidende verschil ligt in den bouw der palpen, die iets stomper zijn dan bij mijn Gleis-mannetje van Celebes. Waarschijnlijk is Dichromia? Tominia Feld. en Rog., Novara II, 2 pi. 139 f. 29 (van Java) eene verwante soort. Eene oppervlakkige overeenkomst met Di- chroalis heeft ook Botys Augustalis Feld. en Rog. pi. 134 f. 20, uit Mexico. Lid 1 en 2 der palpen zijn bleekgeel, 3 heeft slechts een derde der lengte van 2, is stomp, aan den wortel zwart, verder goudgeel. Sprieten niet volledig, draadvormig, bruingrijs. Kop sterk ontschubd; de bekleeding schijnt goudgeel te zijn geweest. Halskraag goudgeel. Thoraxrug nog slechts met enkele goudgele schubben. De vrij korte vleugels zijn tot drie vijfden scherp be- grensd goudgeel en wel op de voorvleugels iets bleeker; het overige is zwartbruin gekleurd. Het gele veld komt op laatstgenoemden aan den voorrand tot de helft, aan den binnenrand tot twee derden, en is even boven het midden hoekig builen waarts gebroken. Het overblijvende, donkere gedeelte heeft op twee derden van den voorrand een halfrond goudgeel vlekje. Op de achtervleu- gels komt het geel aan den voorrand tot twee derden en is van daar tot ader 2 bijna loodrecht begrensd, waarop het binnenwaarts loopt om bij ader la den achlerrand te bereiken. Het bruine gedeelte, dat ongeteekend is, loopt dus naar onder puntig toe. Fianje — voor zoo ver zij nog overig is — donker grijsbruin. Achterlijf onder en boven goudgeel, met zwarte spits. Onderzijde der vleugels gelijk aan de bovenzijde, de kleuren iets minder scherp begrensd. Pooten goudgeel. Borst geelwit. Het aderstelsel is geheel als dat van Bursadella Gleis. — 84 — Gen. Coryptiliun Zeil. 1. Nov. spec. Moeara Laboe; 1 ex. Ik kan alleen conslateeren dat de soort tot dit genus behoort; het exemplaar — een ? van 34 mm. — is echter vrij sterk afgevlogen. De voorvleugels schijnen zwartgrijs beschubd te zijn geweest, met een witten dwarsband, die van twee derden des voorrands naar den staarthoek loopt, maar dien niet bereikt. De beter bewaarde achtervleugels zijn oranje met breed zwartbruineii rand. Gen. Oecophora Zeil. 1. Spec. Alahan pandjang ; 1 ex. Een zeer slecht geconserveerd exemplaar. 85 - VERKLARING DER PLATEN. PLAAT I. Fig. 1 en 2. Euploea ^gyptus, Butl. $ . „ 3. „ „ Poetspoot, vergroot „ 4 en 5. Limenitis Selenophora, KoUar (Var.?) „ 6 en 7. Terias Hecabe, Liun. $, type . „ 8 en 9. „ ,, „ 2iie variëteit . „ 10 en 11. „ „ „ 5, 1ste variëteit Blz. 12 12 15 23 23 23 PLAAT IL Fig. 1 en 2. Euploea Ochsenheimeri , Lucas $..,... .12 „ 3 en 4. Acraea Vesta , Fabr., var 13 n 5. „ „ „ Palp, vergroot 13 „ 6 en 7. Pieris Panda, Godt. j 22 ), 8. „ „ „ Palp, vergroot 22 „ 9 en 10. Pieris Panda, Godt. $ 22 „ 11. „ „ „ Sprietknop, vergroot 22 „ 12 en 13. Terias Heeabe, Linn., 3de variëteit 24 PLAAT IIL Fig. 1. Apatura Parisatis, Westw. 19 „ 2. „ „ „ Onderzijde, vergroot 19 „ 3. Phragmatoecia Sumatrensis, Snellen . Nemoria Ruücinctaria, Snellen hicula Slipaüs, Snell. SMIIHSONIAN INSTITUTION ÜBBAHIES 3 iGfla DD^'^3^^3 a nheni QL556 S95S67 Leptdoptera / ii Irsi 'i#:;T 4 '(^^} P ,. , -3» » V-a ■ j. . ■ ■ .'-^^a "À; 'i-t I ■tfy ^^f r^ ^Da '^- "* 'Ji ■•=^ ^^^^ï^wil '■* FÏti ^ U^i