É NCC RA s i X MEE. E EPA ONU a i s SRIE L Aco Yo luus x AR irs "m - D p s. 2d : Y ; " : - "a - " US di 2 [232- $ : : ; E ^ 12.920.— (54-64

CCAROLI LINNAI- É yel

SAC. REG. MAJ. SVEC. ARCHIAT, r MED. ET BOT.PROF.UPSALIENS. ACAD. IMPER, MONSPF. BEROL, UPS, $TOCKH. SOC, T

.AMOENITATES | ACADEMICAE

S E U DISSERTATIONES vA

PHYSICUE, MEDICA-

BOTANICA ANTEHAC SEORSIM EDITAE.

NuNC R3 iot pom m. ena AUCT.E CHEER ET

CAP TABULIS AENEIS.

"pma.

UO S. mmm x emu HOoLMIZE ET LIPSIEX

APUD. GODOPFREDUM "!OESEWETTEE.

M DCC XLIX.

EC

r

M

DISSERTATIONES

GIN. Hoc VOLUMINE

A IL S a. ws m

ts oh Cows Ta:

d

E (BETULA. NANA, pu , ftudio Laur. -Klafe. Dici

FICUS, t pi / Coran. Hegardt. 23 * X PRLORIA,C - Dar. ena. de o d

v. AMPHIBIA aorgre

PLANTE MARTINO-BURSER. : - - Rel. Martin. MX. "n. HORTUS UPSALIENSIS, E s - Sam,Nawer. Yn. VII. rhnboR de 6. Hallman.. 2n

3x. ANANDRIA, - Er rfe 243

E

D... B. R- Haft. 107. F. E

M4 o oH

x. /"ACROSTICHUM, J.B. Heiligtag. 260. ;

: Ans

XIH.

Xy.

. MUSEUM PRINCIPIS, o1

ftudio Laur.Balk —— 72

SPONSALIA PLANTARUM, :

- - XG Wablem 332 —

GENERA PLANTAR. NOVA, :

--* « € M.Daffow. 881 :

VIRES PLANTARUM, 21 SW m Hoaffelquif. 418

CRYSTALLORUM GENERATIO,

^ - - Mart. Kühler. T5 : SURINAMENSIA GRIDEEANA, -

- - Per. Sund.

. FLORA |. OECONOMICA, -

- - E.Afpli. — EN

"n. CURIOSITAS NATURALIS,

E xxm Qr ue zit

L BETULA

BETULA NANA,.

n d

p. D. CAROLO: Deo Med, & Botan. Prof. Reg & Ord. d

. — pfopofuit LAURENTIUS MAG. KLASE, Z. oz melandas —— Wo nique X -. Horis, ante; meridiem, folitis, . gi E

- Upfilie 745. Jun 3o. in Audit. Guftav. maj. Lad :

p t Ó—— —

ie -INTROD UCTIO.

pecimen dr qUoddand Atádemicom eiitnrus, exin. pES rerum dicendarum multitudine varietate- — - que, eam in primis feligendam duxi materiam,

que & minus effet trita, inque fcriptis Eruditorum 3

. conferret utilitatem volapntidon, quantum ex ju-- .. venili Müfa exfpectari poffit.

haud ita vulgaris, & juxta tantum in communem -

Quemadmodum.autem non omnis fert omnia tel- : lus; ita nec cuilibet hominum licet omnia, que ubi- vis terrarum inveniri poterunt vegetabilia invifere, in eorumque naturam penitius inquirere. - Eft igi-

tür cognitio naturalis patrie preferenda exterarum — ^ tegionum contemplationibus , idque eo magis, quod VA ve hoc quee n conftitutiones. ——

M

"SO d BETULA

; Sanc game mihi materiam, Suecis eod ue ipfis cu quà qui nobis adhuc contigit notitia, tanta, quanta

nitimis faltem regionibus communem, de

Suecis fcriptoribus accepta eft referenda; FRUTI- —

."cEM loquor sE T UL X folo meo natali perquam * funi Kee oculisque meis inde a. tenella etate ufur-

ES ejusmodi materiis fpecialioribus pertractandis

verfati, dudum erudito orbi: innotuere quidam Coti«

terranei gieiy'ut KIELL ANDER, qui. tios . nem habuit de Rubo frágarie folio. Upf esi

-$8vo, & EO. xv»sEck rus. de Jreprro. Caro- lino. Upf. 1732. 4to. . Atque hie due, exempli inftar nominate plante, exteris eque are funt, ac ifta Be- tulz fpecies, ín qua exploranda. prafens 1 meus bor

» verfabitur.

Ut igitur ordo fervétur dicendorgi Bonds, pri- . mo necefié mihi-eft omnes notas Betule /pec;es enu- /. merare, ut ex earum contentione pateat deinceps, . quzenárn Noftra fit habenda. "Tum eandem plurimis Synonymi: delignatam proponam , ne quis in pofte- . rum plures fpecies, quam qus natura ipfa ÉL. .. addat. Inde. defcriptionem. Noftr formare licebit, » . earietatesqué Char s€ : .. ciebus fuis fübnectere-- n L x ciicaceandem xt

Ex eter memoratu occurrunt digna paucis demum

xr Vides. B. L. quid dere fit propofitum: Tuum | ur

Es erit noftri conatus mitem agere Cenforem.

em JL NOMINA. " ; t BETULA foliis acuminatis ome. Linn. bort. o iff. 442. virid. cliff. 94. Roy. Lugdb. gy-

PADS —Gmel. fibir. 1. p. 166 Betula. ius cordatis ferratis. Linn. B. lap, -341. : Betula -

— Hall. belo. rg9.- Guert. ftamp. 1. p.212 0

xt Nada 7 — . Betula virgulis erectis. /zi/J. prodr. 12. parif.2r. —

£f *o- t "j * ORT ;

. * Betula. vulgaris major. Munt. cult. 1017. |. Betüla mas. Burgbart. iter faborb. 126.

. Betula f. Betulla. Zorz. botanol 129. — —. Betula Ruell]flirp. r. c. £8. Trag. bifl w112. Lone. —— iff. o4. Durant. berb. 71. Mattb. diofc.

.. A19. Camer.bift. 1399. epit. 69. Dodon.pempt. - &39. Lob. biff. 607. adv. 440. icon. 2. p. 19o. zr Cefalp. ffl. 121. Dalecb. biff. 92. Tabern. o0 o Ubiff. 1208. Baubin. bifl. 1: pp. 149. Chabr..: Jeiagr. 6o. Jonfl- dendr. 5. Ger. bif. 129. — —.. emac. 1479. Park. tbeatr. 1409. Palmb... . — Suecan. y. Paul. flor. dan.29.1.16- quadrip. — . — 27. Baub. Pin. 427. Kyb. lex. g2-- Mentz. — . ind. 47. Touenéf infl y 98. elem. 460. parif.— 404.. Dal. pbarmac. 306. Geoffr. mat. 3. p-o188.. Raj. fyn. 3. p. 443. cantabr. 21. Merr. pin. 1y.. Zonf. merc. 1. p.22. Boerb. -Lugdb. 2. p. 132. ind. 243. bifl. 6g. Magn.

(00 Pert. 33. Till. pif. 23. Herm. lugdb. 8g.— : P May: st i Swench Se oe Volk. os Worib. 62. Dill. g1/j. 42. Rupp. jen. r. p.i.

S PATH EIE € 2. p. 265. Buxb. 27 34. Frank.fpec. venov. 32. Tillands. ab. 9. Rudbeck. cat.7..—. (—. Dort. 17. Brom. gotb. ir. Cel. Upf.2.. .-. Betula omnium auctorum. Raj. bif. 1410. ve Vulgo. Biórk $ueci;. Birk Danis. Birken Germa- - ... - Wis. Birchtree Ang/is. BouleauGallis: Bro- zoza Polonis. Brzas Litbuanis. Bryza Bos -.— "ran Sáke Lapponibus. Coiwu Feumo- |... cS nibus. Vs P. Betula virgulis pendulis. Gorz/cP. pruff; 26: M. "nz. o. . Pdhd.47. Herman.lugdb. $8. Vatl.parif. 21. — - Betula - rotundiore, ramis pendentibus. £774. .. Betüula femi Burgh jer fab r6. But os s P.

e".

4 | E: -B E T U L " Hángbiórk Suecit. — - da. . Betula — torminalis, folio oliongo. Find. cd wiksb. y. .Betula cortice fcabro binc inde nigro. nan. E: rutb. 179. : — Kartbiórk f. Mafurbiórk Sock: COME. | 4 Betula folio ves latiore. acuminato. Lind. E ELS Betula. virgulis dr foliis latioribus, fubtus in- - canis. Siegbeck. primit.i18. — ; —- e, Betyla- dat folio fubnigro Mn. Lind | A1 . Glasbiórk Suecis. |—— — i € Betula. pumila. Tbal. bercyn. 20. Mun. P HN rictus Map? alfat. 39. AS —Fiallbiórk Suects. -— 2. BETU LA foliis orbiculatis crenatis. Lig. Jl. lapp. 266. tab. VI. fig. 4- bort. cliff. 442. Roy. lugdb. gy. Hall. belo. 159. Gmel. fibir. 1. p. 170. Fl. fuec. 777. ^ Berula paluftris pumila, foliis parvis rotundis. wet a Geif.- Ubf. 3 ue ^ Betula. vies follis fübrotundis. Aum. ruth. 1o. : a petvop. 9. p- 314- T- 1 ox Betula humilis rotundifolia Sis Marr. b L. bur Jer. iy Betula paluftris nana. Rudbeck. lapp. 96- D Betula nana f. pumila. Frank. Jpec. ven. 32. TL | c o OMM. eb. 9. ; —— Betula nanaSuecorum. Rudb. bort.17. Brom. gotb. ! 11. Linn. florul. lapp. 15. — —. Betula nana. Lind. wiksb. 5. ... Betula pumila Lefel prujf. 10. Gotifeb. prf 7 *. Betula pufila. Merz. ind. 47. -.Skirre es Lulenfibus. — spat ^. Skerre Lappis Umenfibus. xo M s. Mane Coiwu. Fennonibus.

5... Ryptijs v^

P ev | NAMNA. V c c ME OUS ; Ryprts Novacolis Lapponie. : v Me M

. . Klingrüis IWeffrobotbnienfibus. Es Eo Fiállrapa -Da/ekarlis. | Wiwang Wermelandis. Myrbiórk | Angermannis. Fredagsbiórk $molandis. Dwergbiórk Frankenio, Rudbeckio, rone ^. Wyeluá Tillandfie.

OHIL SPECIES | Preter hafee duas fpecies (2.). adlatas, Botanicis

nulle ali: adhuc probe cognite funt; quantumvis . E. nonnulli tres alias fpecies his addant. Cum vero ea- — -

.xum & fufficientes defcriptiones & icones cum no- — minibus fuis fpecificis defint; numero fpecierum hu- jus generis haud immerito iftas exemimus; usque ET - fequentes. zi

.. A. Betula nigra. Virginiana, Pluck. aln. [4 Raj. A

SMS dendr.12. .— pee ee B. Betula julifera, fructu conoide, viminibus lentis, -

: A e : / . virg. ug. Am : C. Betula arbor Americana, fertünibus Lithofpérmi"- frumentacei mulis: Birchtree Barbaden-

fibus dicta. P/uck. alm. 67. tab. jt. fg. 1.

Ec Raj. dendr. 12. dum id "Terebinthus major, Betule cortice , fructu trian- ——

gulari. S/oan flor. 167. bifl. 2. H gp.tab.igo.

fig. 1. 2. Raj. dendr. yo.

De prima & fecunda harum (A. B.) dubitare forte 2

: liceat, an Betulz fint fpecies; tertia vero KS ) Pifta- Uu cix fpecies omnino eft.

Difceptatum praterea fuit , utrum Betula. Dh E

* "Thalii (2:1. &.) Synonymis Betuli foliis orbiculatis .. - -erenatis adnumeranda fit, an varietas Betulz foliis .. &cuminatis ferratis is habenda; tendo i in Chlo-

— 47! TW ac E cw * 4 x ES -:

6. cIOYEMDU NH KT NEU M

. ride fua Gothica, arrifit, hoc vero Mappus in hiftoria. . plantarum alfaticarum p. 39. his verbis affirmat: 17 planitie bérbida in des Hochgebyrges Hochfeld, pu- mile admodum reperiuntur Betule c? diflorte, vel ob. —. minorem prefftonem aéris, vel ob ventorum impetum, ,- que Betula'Tbalit. Mappum vero hanc Betulam pu . inilam T halii rectius adnumerare varietati Betulé vul- —

- garis evidenter patet ex Alpibus Lapponicis & Dale- . karlicis , ubi Betula vulgaris in altum adeo non ex- crefcit, ut longitudinem hominis unquam poffit exz- quare; id quod Celeb. D. Prefes in peregrinationi- bus fuis per Dalekarliam ac Lapponiam obfervavit & — - . án flora fua Lapponica 341. (5-) adnotavit, dicens: zz - fummis montibus Alpibusque proximis locis bumanam fere babuiz altitudinem, €? ratione magnitudinis - aliquatenus craffa. . Et paulo infra (9.): 4n Alpium jugis rarius occurrit (Betula arbor) & zum fingula-

. «em adgodum pre fe fert faciem. | Caulis efl nodo-

füs, craffus, vix fpitbameus, undique ramos exfe-

. ens repentes €& ad terram quafi depreffos, nigri-

.. €antes , qui nec ad altitudinem fpitbameam adfcen-.. ." dunt, fed foveas in ipfa terra deprimunt. —..—

in Hercynia floruiffet, perfpicaciffimum fane ocula- -

um tiffimimque Hallerüm ante aliquot annos Hercyniz

: montes perveftigantem, fugere non potuiff ài et 3 IV. DESCRIPTIO.

. . Priorem Betule fpeciem (2: 1) Europeis, & in . his, feptentrionalibus precipue notiffimam ficco

. pede praterimus, de pofteriori, utpote qux opellz

. noftre eft titulus, mentem noítram paulo diffufius

. - |eXplicaturi. Adcuratam igitur, quoad fieri poffit, de- — . feriptionem Noftre se TuLx filiis orbiculatis cre-.

-

NANA. EE. RAD 1x eftlignofa, ramofa, fufca varie diftributa, pro ratione magnitudinis ipfius vegetabilis : ^ pi TRUNCI fünt Cauler plüree fimplices, ramofi, un- * - dique diffufi, lignofi, & perennes, procum- , bentes, nigricantes, glabri. LSRNCES Rami alternatim fparfi, longi, angufli, diftafi, flexiles, virgas formantes tenues; qui cum adhuc tenelli fint parum pube- | fcunt. : | (s Longitudo exüfivim raro hümanam attin- - git.longitudinem , & fumma craffities raro -— pollice major humano eft. — ^ b Hinc Betula hzc inter frutices colloca ed , da; cum in juftam arboris magnitudinem

-

non excrefcat; epidermis f. cortex extimus —

in hac noftra nion:efi-liber albus ,utinBg-

- ^: 'tula vulgari. - t STIPULA. füb fingulo folio binz, conjugate , feffiles, ;

m Ovatz, concave , obtufz, virides, petiolo -

3 Pi urswin Jongiores, tandem fateies "rugofee,

FOLIA poer per ramos diftribuuntur icrolicia &

orbiculata, vel diametro intérdum fupe- rante longitudinem, crehata undique per —— "fotum marginem: crehe autemfuntnume- -

ro diverfz ab octo ad quatuordecim, quo- .

—* - dammodo zquales; fuprema feu antice ad,

- — apicem folii funt profundiores; omnes ob-

tufz; difcus foliorum utrinque glaber eft; :

| fuperior nitidus, lzte viridis vafis reticula- :

tis pallidioribus ; inferior colore quidem

- ^. wiridi, fed qui cum pallore et/conjunctus. Sin o Petioli foliorum brev fimi

^... lis gemmis communiter |

vel unus, rarius quatuor ved qungué. ^

: ed :3 | Variat | i

funt,efingu- - j,intrdumduo

it * a V i3

71 BETULA

- Variat magnitudo foliorum: apud nos in filvarum paludibus, raro latitudinem mo- nete minimz argentez, noftris //yfiver di-

€t, exfuperat, & in Alpibus longe mino-

Su -PORES

ra funt folia; in hortis vero duplo«majora. : eodem exacte vigent tempore, quo folia e

'gemmis erumpere incipiunt, & hi duplices funt, znafculi alii, alii vero feminei.

MASCULI /lores funt amenta ex infimis ramorum gemmis enata, rarius e gemmis

.^* ad apices ramorum; funtque armenta hec - feffilia, erecta nec pendula, craffitie penne

columbinz paulo latiora, unguem huma-

—. num longa, rufo-fufca, feu veluti adufta, '.. teretia, axe conftantia filiformi, cui undi- que fquamz. obtufz affixe funt imbrica-

tim, fufcis apicibus; unicuique fquamze

" amenti a latere interiore adfixe funt co--

rollule tres , quadrifidz , rotate , oculo ar- *

mato vifui obvie. . POSRERUE Filamenta in unaquaque corollula qua-

tuor funt, eaque breviffima; Azrbere ve-

fo totidem didyma, bifulcg,, magne & & "s E d w Lo i4 s . di- * b]

/—. .. FEMINEI flores longe frequenti . -gefti in amenta, ex fingulis gemmis fi

.enata; hi longitudine & craíTitie mafculis

dimidio tenuiores , feífiles , virides ; erecti:

. .Amenta hzc fquamis conftant imbricatis, -

lanceolatis, viridibus & tenuibus, nec craf- fis, gibbis & fufcis, ut in mafculis.. Intra unamquamque fquamam latent duo flofcu- li, quorum petala fenfu oculorum vix per-

. cipi poffunt; Piftillorum ftyli virides, bint

in fingulo germine, filiformes , fquama ca-

3 eia jongigtes cet o

C UNTNA S. ROLE A flores maículi farinam fuam genitalem eva- — -. ; cuarunt, decidunt mafculi ; Flores vero fe- — — 'aminei ad Julium usque menfem perfiftunt. SEMINA ovata, compreffa, ala membranacea inftru-- Ei éla,ut matura diffeminentur. | — .' Ex dictis patet, hunc fruticem Betule genuinam. . effe fpeciem. — | 3 1 Siue MODIFFERANGILA. — "Premiffa defcriptione Betülz Noftrz, differentiam fpecificam inter Betulam vulgarem & Noftram con- ftituamus, neceffe eft, ne juvenes Botanici hanc cum. : Econ fed probe diftinctam facilius cogno- —— — Duas fpecies (2.) nobis abunde notas effe & per- fpectas, fupra (3) diximus; his tamen duas alias Vir- ginianas (3:a. b.) quibusdam addere placet ; Nos vero dubias, quafi ignotas prorfus, in medio relinqua- . mus. Differentie itaque fpecificee, quibus noftra a - - vulgari diftinguatur Betula, funt fequentes. — — . e Locus Natalis. Betula Nana in Alpibus & paludi- bus tantum crefcit; Betula vero vulgaris rariffime in paludibus vel Alpibus ipfis, fed in glarea potiffi- - mum, & in omni fere alia terra alitur. id B. Magnitudo. Betula Nana raro aut numquam lon- -gitudinem hominis exequat; fruticem enim no- — — vimus cum fuis ramis in terram communiter pro- - "repere, vel etiam declinare: Betula contra vulgaris - truncum habet procerum & cum altiffimis fepe certantem arboribus. RE 7 v. Srrulfura foliorum. Betula Nana donata eft foliis -'^ orbiculatis crenatis ; Betula vero vulgaris foliis . oOvato-cordatis. Betule Nanz folia obtufiffima — -' unt, nullo modo acuminata; Betule vero vulga- . . risfolia femper in acumen definentia. Betula Nana.

zie

lO : IBETULA

habet filloróm marginem crenatüm, five incifuras nullo modo apicem refpicientes; Betula vero vul- garis ferratum, féu incifuras apicem foliorum fem- per fpectantes. " Crene foliorum Betule Nanz fem- | per unt obtufz; cum Betule vulgaris foliorum

... ereng femper acutz exiftant.

à Florum amenta Betule Nanz femper f-llilia; at

. invulgari amenta pedunculo femper infiftunt. Hzc án Nana erecta; in vulgari autem pendula & nu- tantia obfervantur. .Amenta denique Nanz ma- . - cula plerumque ex infimis gemmis prodeunt ; cum in vulgari communiter ex apicibus ramulorum ex- creícant heec amenta mafcula. —— É

. . Ex his enumeratis posa colligimus nomina fpecifica, quz ex figura foliorum, utpote fenfibus ma- xime obvia, defumuntur: quam ob rem Betula Nana.

. foliis orbiculatis, vulgaris vero Betula foliis acumi-

- matis diftinguitur ; & ut fpecies adhuc diftinctiores evadant, frutex nofter charactere foliorum orbicula- torum crenatorum (FI. Lapp.) ^ Betula vero vulgaris

; Joliis acuminatis ferratis (Hort. cliff.) defignatur.

T n6 Ex hs natali T-: dd eft S aene - pecifica ( Linn. fund. bot. 26. enim No- .. ftra in hortis plantata fuerit, dd cile perfpiciet ciue "utrum e palude, an ecampo defumtafit; nec — ^. — — Ex magnitudine apta fatis differentia fübmini-

- ftratur. (/. c. 260.). Betula enim vulgaris primum ex- crefcens etiam tenuis humilisque comparet , ante- quam adolefcat.

— Amenta quoque florum mafculorum non eque.

commode tradunt differentias fpecificas, flores enim

- brevi apparent tempore & cito decidunt. — . :

-Betula denique Nana in hortis culta, raro flores

T | fuos. emittit, cum tamen folia per totum ipt míti- | EA / vum fe pr bea rconfpidienda. . bna |

oSNE ;

s

NANM E n

E oviudML MM | —- Betula Noftra in locis humidioribus & paludibus tefpitofis creícit, ubi gramina non funt longiora; in paludibus Suecorum frequenti(fima, alibi rariffima eft ; Alpibus vero ficciffimis familiaris (7. Japp. 242. P).

- Notatu digniffimum eft, plantas Alpinas, extra —.. Alpes delatas, communiter in paludibus crefcere (Z. c. |ogproleg.14.3). Wi odsccou sis

. Primarium locum natalem agnofcit A/pes Lappo-

nicas Betula noftra, ubi tanta deprehenditur copia,

«quanta unquam loco aliquo ullusfrutex. : .—— ^ —— -. Satis copiofe praterea crefcit in O/fro- & Weffro-

botbniarum paludibus , ut & in Angermannia, Jem-

tia, Helfingia & Dalekarlia. 1n Gefiricia prove- .—

nit juxta pagum "Trojam, ab utroque latere viz re- gie, que paludem Trejemurar dictam, transcurrit. — -. In Wermelandia prope civitatem Philipftad. — In Smolandia quoque hec noftra comparet, ut, . in parcecia Skaze/f, in palude Tagelmyran juxta

- viam regiam; &in paroecia Lenbofda in palude Karz-

^ Svavit.

mof? prope filvam Kart bulr, non longe a via publica. - Tillandfíus eam juxta Aboam vegetantem obfer-

Burferus in herbarium vivum, in Bibliotheca pu- |

blica Academica Upfalienfi adfervatum, eam intro- —. duxit, quam e Norvegia acceptam refert & veriffi- — ... mum quidem eft, Finnmarkiam Norvegis hanc ale-

re Betulam. : fut e - Amannus in paludibus Ingermannie & Carelie

eam vidit. MG X 34 " Lefeliuseam in Gebrucb bey Lautenmáübl invenit.

.. Notari etiam meretur, plantas noftras plerasque

-E

rarioresin BO RUSSIA detectasefíe: SCEPTRUM .—

"PU; SAPON ARIA . 4t. got. 282. Hall. jem. E EAE dex i AS

.—. Carolinum ab Hellwingio

n. COLO RET.ULAÀA s 117. t. 2. f. 1.) à Mentzelio circa Furftenwaldiam ob- fervata; ADONIS helleborus fcniculaceus nomi- nata; SQUAMARIAa,Hypopithys CB. LycHsis - minima müralis Mor;f. s AT vR1uM Pfeudoorchis C B. woNoncnis Ruppii, opugars minima CB, — |. LIMOSELLA, CORALLORHIZA Rupp. Omnes

. he crefcunt & in Suecia & in Boruffia. Eu c

Dillenius ramos hujus Noftre e cRoENLAN- | DIA ad fe transmiffos accepit & in herbario fuo, ,- Oxonis affervato, intulit. | : i E

Betula vero Nanain ALPIBUS LAPPONICIS |. omnium vulgatiffima eft, & ejus locus natalis ibi pre- .. cipuus; tum in ceteris Lapponiam proxime adjacen- tibus provinciis fatis vulmaris. — ^" — — ^. —

In HEL v ETIA rariffima eft, ibique in paludibus

. la Chaux-d' Abelle lecta a Gagnebin tefte Ha/lero. |

ExaMTSCcHATCA ad Gmelinum miffaeft, & — án rupibus Bargu/ini fluvii & juxta Banzoi fontes a... &rellero reperta fuit. Gie/. E

Nemo prseterea Botanicorum, cujus fcripta ad- huc publice exhibita funt, commemoravit, eam ullibi ^,

. crefcere preterquam in Suecia, Norvegia, Helvetia, .

. Granlandia, Mufcovia & denique Boruffta. —. Memorabile etiam eft, quantam mutationem fub- — -

eat hec Noftra pro ratione & qualitate loci natalis; — ^ - án Alpibus enim crefcens altitudinem pedis vix áttin- — git, & folia habet minima, ferpitque; extra Alpes vero — -

- nafcens, caulibus gaudet tresfere ulnas longis, duplo- — que majoribus foliis; in hortis denique culta, majora . -

. adhuc exhibet folia, & inftár arbufcule excrefcit ; fa- ——

ro tamen flores & fructum edit, nifi in loco quodam ' - - paluftri collocata fuerit: — mos e cs

^ ., Maxime Rev. Upfalienfium Archiprep. & S. S... ... TFheol. Prof. Prim. D. D. Ol. Ce//ázs hanc Betulam

. in horto fuo plantavit, plantatam coluit, eue

i Ha ie

| | WANA 13 / ultra clsdietis annorum fpatium affervavit, ubi: in juftam arbufculz forfínam excrevit.

- Ex fupra nominata Smolandiz palude Tagelmy-

Tan defuinptam transportandam & plantandam cura-

. vit Celeb D. Prefes in horto Academico Upfalienfi

- Nullis obduci ftoreis hec Noftra opus habet, ad vim

. hiemis propulfandam , cum in loco fuo natali, Alpi- -

bus puta, feptentrioni proximis, ideoque gelidiffimis,

fummum frigus fuftinere poffit. Quomodo autemfefe — .- habitura fit in n regionibus calidioribus, dabit eventus. x

NIL HISTORIA.

^ Exigit j jam ordinis ratio, ut brevem quoque Be- tulz noftra hiftoriam tradamus, quomodo videlicet primum detecta fuit , quaque demum. ratione Botani- cis innotuerit.

An. 1654. LoE SE LIUS in Cat. /. Boruff. p. 1o. ci | primum nomen impofuit Beru/e boni | —— Kleinbirk. -

An. 1659. FRANXENTO in fpec. bot.renoo. 32. ejus |

| in Suecia inventori, placuit eam denomi- - nare Betulam Nanam pumilam, Fredags- - biork.

An. 1682. Mex TzerL IUvs in 7d. p/. univ. p. 47. in memoriam tantum revocat denominatio- nem Lofelii, nomen modo immutando, - dum eam adpellat Betulam pufillam P L.

: Kleinbirk. | s

An. 1683. T 11 LANDSIUS in caf. bl. circa Alia,

— eam in Finnlandia primo inventam nun- cupat Berulam Nanam f. pumilam. Ryer-

ER ire Wanba Corvu. F..— j

S An. 1685. RuDaEcx1IUS Par. in Port. Acad. Up.

eam introduxit, eamque-adpellavit Bezu- .

lam cere. Suecorum. TR d

VA

Aoc CECB EE ULL 4- 1 An. 1694. s oM EL IUS in cor. gotb. rr. eam cirs.—— * «a Gotboburgum repertam nominat Bezu- — -

. lam. Nanam Suecorum Frank. Rudb. pu- amilam Thalio. Su. Fredagsbiórk, Dwerg- — biórk. Hic vero perperam fynonymum |

E —— "Thalii addit, vid. ( 3.) 9 d

An. 1703. cor TscuEp rus in flor. Pru// 27. eam

^ dicit Berulam pumilam 3. Lefelii. Kleine

niedrige Birke, cubitalis € produttior — '

Jepe eft, folie fubrotundis, julis craffis Wo ccu curtis im Gebrucb bey Lautenmübl. —— An.1z1)6. ut1N nERUS Flor. Wtiksb. y. eam circa -

acidulas Wiksbergenfes primo vifamdeno- —

—o minavit Berulam Nanam.- Fredagsbiórk, ite rto "Dwergliüek;Ryeltre.- 55 sn » Àn.vp20. zu na ECKi US Fil.in £zd. pl. precip.]app. ox .. adis lit. Suec. 1720. inferto p. 96. eam nu- merat inter plantas inventas in itinere per — . — 5. Lapponiam,& eam nomine infignit Bezule 285009 palufiris Nane. BN o An.ggr RzaczYNsXI n Hif. satur. Polonie vum p. 191. alia Betula procera eft, pumila alia . «um falits fubrotundis, julis craffist? bre-.—— - ruffie fimul recenfuit. confer p.79 - 83.

An. 1724. MARTINUS in cat. pl. nov. Burferi, actis T ^. lit.Su.1724. inferto p 5;;.eam, inter plan- — :

tas exficcatas Burferi inventam , nominat (o -Betulam bumilem rotundifoliam ex Nor- | vegia; adeo ut BURSERUs, C. Bauhini. coztaneus, hanc primus fibi perfpectam ha- buiffe videatur Betul fpeciem pre omni- . bus Botanicis fupra nominatis — — . - Àn.1752. cer srUs, fupra laudatus, catalogum ex- —— s. Rübuit plantar. circa Upf. náfcentium,in- — ,

; i ter E

-N AN A. Jc e ter ad. Soc. Lit. Sc. Su. 1722. p. 3. ubi illam Betulam paluflrem pumilam, fois parvis i - "*otundis cognominat. | An.1755. xiNN £u s (D. Prefes nofter) i» florul.

E actis lit. Su. 1755. exhibita, Noftram

.'adnumerat plantis in Lapponia collectis, & — . . wocat Betulam Nanam Suecor Brom. gotb.

y Uo Skirre er. Skerre; Lapponibus. 2d An. 1737. IDEM in f] Japp. p. 266. 267. 26$. 269. 270. (Gea Koi fh de Jig. 4. fufius defcribit Betulam Na- E x d . nam nomine fpecifico, ynangmis, cad

: natali, ufu ceeonomico &c. : E — —--- queis & unicus deferipfi &delinesvir f iri- vt ^. ticem noftrum. Eod. An. 1D&M celeb. Vir in Jorz. cliff. p 442 eum.

nominat, unacum locis natalibus; trans- . -

mniffis ad fe a D. Db & Prof. Browallio fe-. IP An minibus ex Yucie y m X n.1739. & MANNUS in defcripr. ffirp. var. vu- CERES zbenic. 19 0. hanc defignat Berulam pu 2 milam folis J'übrotundis.. In (eo e -.. v Garelie locis paluffribus provenit. — Ejus

T SUECHBPROR dedimus in Comment. Acad...

Imp. Petrop. nondum ad An. 1736. ante- quam ad manus meas perveni/Jet Cl. Lin- m&i Flor. Lapp.inquaetiam dejcripta € de-- (oco oo ineataefí; hisque addit fynonyma | An 4o. ROYENUS in flor. Jeidenfis prodr. p $y..— "fcribit: Berula foliis orbiculatis crenatis Linn. fl. lapp.. 44 C6. 574. lori cliff. 442. Betula palufiris pumila foliis parvis ro- ztundis. CelJ. Upf. 11... Accepit enim Roye- nus aliquantulum feminum eorum, que. Prof. Browallius ad hort. Cliffortianum . . transmiferat. CUM UM Ley denfi, terra commiíit. Wee à . An.

OUNPO oc X ÉTULA - An.:1742. HALLERUS in Hif. fi Helvet. 153. M ' fequentia habet. E

BETULA foliis orbiculatis crenatis. Linz. lapp. Mk «6 f. 4. bon. ic. bort. cff. 442...

Ro jj / re pumila. "T hal. perc. 20. Lefelp. 27.

OR qoe p. 102- Leopold. ulm. 20. 1

. Betula humilis rotundifolia- Burf. adi. fuac.

1724-p- $35. - Betilai nana Suecorum. Broinel. chlor. gotb | 1 a II. : E | peu erem Rudb. a8 fuec. 1720. : P

Betula pumila foliis fubrotundis. Amm. p Y rutben.n.259.p. 190. .— d Elegantem Arbufculam in paludibus Ja Chau |

* d'Abelle invenit Gagnebin. — ; —. Fruticulus rainofus, tripedalis. Cortexmi- | ^ ger. Folia Jevía, ctrcumferiprione orbi- — - «ulari, undique Jfübrotunde & concinne . crenata. |. Jali ex alis foliorum fefsles. |— Anaq44. AMMANNUS in Comm. acad. [cient. ime — per: petropolit. LX. p. 314... | Buc cui omnes fere rei herbariz fcripto-

x nomen tribuerunt, duz hacte- RS pes fpecies aut varietates , a natura foli | ^R pendentes, Botanicis innotuerunt; quo- - OE rum altera arborefcit, trunco fatis crafío & : recto, ramisque & virgis minus dependen- - 'tibus; altera autem frutefcit magis nullo fpectabili trunco affurgens ramis & virgis |

. deorfum pendentibus. Priori feu arbore- . * fcenti nihil frequentius in Ingria & Care-- - lia, in quibus regionibus in magnam excre- . fcit altitudinem; pofterior 4eu fruteícens | v TTE Betula rarius Occurrit. FECA | ads. doa MW - Verum ]

- Né fecta dra bia vk ind. HS cies reperitur plane diverfa, in paluftribus locis dictarum regionum proveniens, a ne- mine adhüc defcripta, quam. BETULAM. pumilam, folio fubrotundo muncupavi. Et — -

. &utem nova hec fpecies humili admo- - dum, vix humanam altitudinem affequens, -

| virgis à án plurimos & erectos ramulos bra-

c n cate cortice fpadiceo, fplendenti , in te--

.- . nuifIimas philyras du&ili, veflitis. - É E Ramalis hinc inde nullo ordina Fo/;o/a fub- - 7 | - rotunda, breviffimis, vix lineam longis, - Sec pediculis infidénitia; profunde dentata, vis ícofa, fuperne lete viridia , infétne pallide - virentia, unciam ;plus minus lata, tantun- ... dem longa five parum utplurimum brevio- .. ra, fingularia, non raro tamen bina, terna aut quaterna, ex uno puncto excrefcentia : "medium eorum nervus percurrit in pluri- .— "80S laterales ramos ramulosque: divifus, (cbe svo saverfa precipue párte confpicuos.

: Ex eodem cum foliis exortu. 'egrediuntur COr- puícula cylindrica, ex viridi flavefcentia, unciz trientem circiter longa, Hines cue

-. dimidia lata, ex fquarmulis trifidis | . de fectis & axi affixis eig s fub qui- po ubus xanng i: dee che eminum ema

... " bryones, qui, fi abjulorum pulvere fecun- -

5 pu e Sir fuerint, abeunt i in ferni- na minutiílima, membrana peculiari peculiari, pal- - B weesnh- & ad latera. exaanii, in-

Tabu XIV. bona eft. | M An. 1745. LINN & U s in F/gra Suecica. » af prem : iynonyma & loca natalia te tantu; eb. o 023

j

ug cold HUGNPURLA

NN EOS YI

An yg47- o Meri INin Flora Sibirica I.p. 7o. "22. ; tia.

5x Ll ULA foliis osbleulatis crenatis, Linn. lapp.

up. 342: 1. 6 f. 4, & Dif de Berula nana.

co osnoStockb. 1743.6. icon. ape prc

' .- .upetula pumila , folio fubrotundo: Ej Comm.

- «acad. Petrop. tom. 1X. p. 314. t: XIV. Ex Kamtíchatcá ad me transmiffa eft. .57e/]z- (5 $us etiam in rupeftribus Bargufimi fluvii obfervavit, fruticulum parum erectum re-

ferre fcribens, humi interdum fufum effe, :

|. 7^ $n vertice rupium , decem leucas a Bargu- . —* finenfi munimento juxta Bazzoi rivi fon- tes, cubitalem admodum altitudinem attin-

* .... gere, plerumque pedalem aut fefquinedalem

tantum, Folia ob continua frigora & ven-

. os perpetuo effe rubicunda.

Phu. de hac Betula ab Auctoribus erem rata non invenimus, hiftoriam ideo: vem ad

ejus ufum pergimus. xu ee vr USUS : MEDICUS ufus hujus Berule- certe nilllus adhuc

innotuit; etfi nequaquam dubitaverim, quin iisdem .

polleat virtutibus, quibus Betula vulgaris: illius enim recentia folia eodem gaudent odore & fapóre c hu- jus; imo, teripore vernali antequam folia profiliant, fi ramum ejus truncare placuerit, aqua emanans ap- parebit, ut in Betula vulgari; preterquam: quod eo- dem conveniat genere cum Betula vulgari. -

: OECONOMICU S uff ininferioribus Suecie pros. E

vinciis haud ita notabilis eft. Greges pecorum folia -— ies n ramulos comedunt, ubi " eam libere, — "ase

- T | a " :

Betula Betula pumila, foliis fubrotundis. Anm rbut.

WELMA *—* -:2

€« «b limofis udibus impediti, pervenire tuerint.

.— utftici eid ex rafnulis collectis axe d

.. Jtopulas , quibus vafa fua quecunque , menfas & fca- . : . mna abftergunt &mundant;: alias quoque fcopulas ex |. ramulis flexilioribus, cortice orbatis, ad pulverem de ^. weftimentis excutiendum compingunt ; & EE ^ fpathas. Hisce fcopis Srnolandi vafa lactea purganf, cam eftivo tempore lac glutinofum evadit. 7. Gor- '

d. 31 | |

OE vero Alpinis, qui majorem copiam

. hujus quam alius arboris vel fruticis habent, majori "fii ufoi ceconomico hec eft: per omne enim illud tempus quo in Alpibus commorantur, nulloalio ligno ad alendum focum utuntur, prster hanc, & fpeciem - quandam falicis:-totum fruticem radicitus evellunt, Vulcano confecrant, ut inde calefiant. Hoc igne lac calefaciunt , cafeum fuum Rangiferinum Sobgoiaturis . -cibumque cocturi. | : | Omnibus notiffimum exiftimaverim 3 Culices T : Faun. . fuec. 1116. immenfa copia Wee o om Ex n tanto efle incommodo, ut dorm : totum corpusobruant, & illud cito | acerent | rumperent, nifi armis, ad hunc admodum familiarem . hoftem profligandum "idoneis, fefe inftruerent Lap- pones: ignem propterea in foco continuo hac Betula alunt, ut fumus cafam intus occupans fecum auferat hofce Muficos.

Lappones focum tabernaculi fui circumcirca de-. cumbentes & pavimento lectoque carentes, loco cul- cit, ramos hujus Betulz coriis Rangiferinis fubfter- nunt, & id quidem majori copia , ne veftirnenta quid capiant detrimenti, quibus fe tanquam ad lectum. ituri, àmponunt. . Matri vero familias id it negotii, quod fi neglexerit, rebus fuis male videtur confulére, yel ciconomie Lais minus curiofa Dizectrix- ha- *

E

E: BPRTULA

Lpreetere ia fpecies quidam avium Tetráonis L2« gopus . aun. fuec. 169. Suecis Ripa dicta; bina eft hac .. varietate; altera minor, que in Alpibus lapponicis,

| altera vero major, quz in filvis Lapponiee communis

^" fer degit. Hzc ad nos tempore hyemali transiatà ves

. malis exponitur fub nomine jSairipa, illa Fellripa - nominata apud nos rarius vifa fuit, ambe hz aves Ala pina & filvatica colore & forma omnino conveniunt ; - color quoque utriusque variat pro ratione temporum. anni. Prior harum amentis florum Betulze Nanz ve- fcitur vere vigentibus, reliquoque anni tempore fe - snina ejus comedit, & nullo fere alio utitur cibos ut ' . Bonafía Faun.. fec. 170. (Suecis Hierpe, fpecies etiam. ' . 'fetraonis) quz de Betula vulgari cibum: fuum fere unicum defumit. Harum omnium carnes palato de- - ficatiores funt. Hinc itaque ufus ceconomicus non exiguus Betule Nanz deduci poteíts nifi enitn Lap- ponia hac abundaret Betula, carerent certe incole his avibus, confequenter magna parte fuftentationis fue. Carerent & MuR 12vs iftis LE MU R xs dictis Faun. fuec. 26, qui ex hujus feminibus precipue victi- tant; per confequens non haberent vULP&M AIL-- BAM, que ex L ie & Lemuribus fuftentatur ; imo non alerent tam multos canes Lappones ipfi, . . quum canes ex hifce Lemuribus praefertim f fefe ipfos 2 alant. Dehisomnibus confer Floram. Lap 2

MS PE ETYMOLOGIA

ET lPbecahdunm: regulam in Botanicis receptam; mes . eunque plante genere conveniunt , eodem nomine ge« Werico defignande funt (Fund. bot.: 213.) nofter frutex a priori pec nomen Betule accepit; cum omnes .

atio: conveniant numero; figura, —

eed Fre à M. Fredagsrijs. Smolandis: "vocatur; s id | Bi ced, quod, (ibi perfuafum habeant, cc | — d

ix WAS

^' Salvatoremdie paffionis Betulaceuflagro cefjim fuiffe. pd -— Quare Deus hanc injuriam, filio fuo illatam, ulturus, ; huic Betulie ejusque propagini maledixit, ne in juftam.- arboris adfurgeret altitudinem, Hoc autem quam - - vero fit fimile; quivis videt. Preteréa neque hec —— neque altera Betule fpecies in Terra Sancta crefcit, . pec unquam ibidem crevit. . "Efrber

0 Byprüs f. frutex Lagopodis a Lapponis Colo- - nis, Rufticis Suecis & Fennonibus, vocatur, cum. Lagopodes Su. Rypor hunc ament fruticem, ut fupra — Klingrijs iam Wleftrobothnienfes nuncupant, ^. ideo, quod, cum folia ejus tempore autumnali ficciora evadunt, fonitum edant quafi clangentem.

— ^ Füllrapa Dalekarlis dicitur, Lagopus etiam pra- dictus Fiállrapa iisdem vocatur ; hacque ratione ci- | bus & avis devorans uno eodem nomine Fiüllrapa Lis

Wanba Ceiwu Fennonibus nominatur, quod ^ . idem fignificat ac Berula decrepita, cum vulgus .

- . eredat eam prognafci e radicibus fenilibus, exfuccis. '- & emarcidis vulgaris Betulx, diutius in folo minus apto enutritis, inque hanc varietatem tandem dege- nerare. : | TEE o o

- IBETULA NANA. coe cx FIGURA I ... Figura hujus arbufcule nulla umquam exftitit, antequam iconem dedit Celeberrimus Prefes in Flo- za Lapponica Tab. VI. Fig. 4. Eadem figura ad ex- .emplar rami in alpibus Lapponicis lecti confecta — eft; ramulum inde mutuatum fiftimus Fig. 1. floribus — onuflum. : do x Noflra figura defumta eft de ramulo arbufcule :

,in horto academico culte; delineata eft die r. men- OR fis Junii proxime praeterlapfi manu pictoris acade- mici Fig. 2. Die i : : . Adjecimus infuper e Flora Lapponica folia at. boris prout variant magnitudine; quorum «. utiin — — alpibus, 2. in fylvis paludibusque, »y. vero in hortis occurrit. Fig. 5. : et

. . Et fic Betulam Nanam pro modulo ingenii noftr] — defcripfimus , defcriptam edimus, editam vero majos- xem in modum Benevolo Lectori commendamus. —

T EUM EE M NUN x Raf

.FICUS

DN. p. CAROLO LINNJEO, Med. & Botan. Prof. Reg. & Ord. PME

CDRNEE HEGARDT,

Scano.,

S Upfilie TER vid Hj. in - Carol.

ducce AERAEEATIO "Win in argumento differtationis c

fe mihi obtulit. Precipue autem rrfit ARBOR,

quam amriquitas, fapor, dieta, medicina, fingularis- que commendat generai1o, quam quoque Suecia, pre- fertim autem natale meum folum, colereccpit. Hanc pro viribus delineaturus, omnes, quantum mihi da- - tum, recenfui ac collegi fpecies, quz Botanicis inno- tuerunt. Miram deinde hujus fru&ificationem ante oculos pofui, raram ejusdem per Culices Ficarios f2-- cundationem demonítravi, veterum de Caprzficatione enigma explicavi, tandemque ufum ejus in Dieta ac Medicina paucis recenfui. Ingenue € fatendum eft, fingulis carieratibur ad fpecies idoneas reducen- dis, certis earundem di/f?rentiis determi iom | plorandi fingulatum ec femme "oe hinc !

— 94 stcOEESEIGQZUJS ; formando charatferi getterico, qualemcunque ope- "ram meam haud fuffeciffe, Rationem hujus defectus

hanc effe fcias , quod plurimis Ficuum fpeciebus Eu-

ropa fit deftitüta, & qua in hortis inveniuntur, fi .eam excipias, quam fub N. 1. adduximus, florefcere - non foleant. -Serus tandem dies hec ignota fortaffis — — manifeftabit. Ordinaria ficus noftre vires & ufus . pluribus quidem exponere potuiffem, nifi fumtus ra- ... tio anguftius opufculo huic ftadium fixiffet. Plura - . dehifcedefiderantes, ad Rajum, Zornium, Geoffroam,

, Paulli, Hermannum aliosque remittimus, -

ER NONINA. — - NOMINA ex diverfis linguis hec funt. Latinis Ficus. Iralis Fico. . Gallis Figuier. Hi-

panis Higuero. | Bobemis Fuchftegus.- Polonis Figa. . Suecis rtkoNTux. Danis Figentre. AnglisFigtree, Germanis Feigenbaum. | Belgis Vygebom. Hebreis

l'eenah. Arabibus Tin. Turcislngir. Fensoni- '! bus Ficona pu. . Grecis eve. ^ |

JL SPECIES.

|| SPECIES feque ibus Botenicus

X Ficus folis palmatis. Horr. cliff. 471. Roy. - IMMER er em eT ^... Ficus Trag. bifl. 1049. t. 1050. Cord. bift. 194.1. 194. fy. Matrbool o o mu Camer. Mattb. 10r. 3. 101. b. epit. 132. Tabern. bifl. 1288. t. 1383. - Dalecb. bifl. 255. t. 236. Dod. pempt. 211. t. 212. o Lob. obf. 612. 1. 612. 1c. 197. adv. 442. Cefalp. |o plant. $7. Bauh. bifl. 1. p. 128. 1.129. Cbabr.. vs Kelagr. 9. P2 Aldr. dendr. 427. Ger. bift. 1227. — mac. rg 10. Raj. bifl. 1431. Dal. pbarm. 311.

* - 3 4 Lu

) ade

co C A EpEus. eg

Ficus communis. 5 in] pim.ag7. — 2L

Ficus fativa. Fucbf. Jy. 4 tf. ZD- PM det. à t.

Ficus fone fru&u precoci, pallide virent intus rofeo. Tournef- :nf.662.

B. Ficus fativa, fructu. precoci fubrotundo- albido

^. /flriato intus rofeo. T. CE

y. Ficus fativa, fructu oblongo abo roelliflgo. T.

à. Ficus fativa, fructu globofo albo mellifluo. T.

e, Ficus fativa, früctu pracoci albido fugaci. T.

. € Ficus fatiya., fru&u parvo ferotino- albido intus

rofeo mellifluo: cutelacera. T. — —

4; Ficus ES , fru&u globofo albido omnium mini-

mo.

- €. Ficus fativa, fructu viridi: longo pediculo infi- n dente. T. e 4. Fious fativa , frudu flavefcente intus fuave rü- [a nE- T. 15 * es a, Y dede ico d |

D Ficus fati » fructu 1 1 jori d y. Ficus fariva, fusi ininoll mes oblongo: cute |. lacera, T: . &. Ficusfativa, fructu violaceo longointus rubente. T. e Ficus fativa, fructu atro-rubente, polline cecfio afper- | fo. Tournef- infl. 663. Pont. it 228. | z.. Ficus fativa, fructu globofo atro-rubente intus | purpureo: cute firma. T. ^e. Ficus fativa, fructu longo majori nigro intus albo ORE ferotino. gom. P - Ficus fativa, fructu longo majori nigro intu pur- purafcente. T. E ndn | E x Ficus femel quotannis ferens pom. conica gran- : | diufcula & viridia. Pont. ant; ?. 227. | »

EC -— * wFflus -

cR iex es

- 5 T THBYIBUEP

v. Ficus femel quotannis ferens ec parva lotes Pont. antb. 227. 9. Ficus foliis: robuftioribus & ramis ercdtioribus Herm. Lugdb. 245. | | . Ficus humilis. Baub pin. Ficus pumila. : Marr. Poiofe 2 212. Do. pempi. 212. Chamzcficus f. Ficus humilis | Lob. obf: 612. ic. 199. Chameficus. Baub. bif. 1. p. 129. EE fum Jo. Cbamzfyce arbor. Dalecb. bifl. 25 | Y. Ficus fylveftris Diofcoridi. Bau: ie 4j7- Pluck. - aln. 144. t. 281. f. 1. Ficus nunquam maturefcens. Vail. Parif. 71. c. Caprificus. Baub. bift. 1. p. 134. ea. Caprificus precox, fructu nigricante parvo deci- duo. Pont. antb. 229. 98. Caprificus precox, fructu ex viridi violaceo, fia- minibus intus fparfis. Ponr. ant. 229. : y. Erinofyce groffo viridi turbinato parvo, ficu atro — violaceo. Pent. antb.230. . - à). Erinofyce groffo & ficu longiufculis & viridibus.

: Pont. antb. 2 siut ec. La oso & en luteolis cum placena vi

Hort. cli 273 Roy. . IU P | FE. Nymphzz folio. Bormio. eri im America meridionali.

3. * 1 cv s foliis cordatis repandis, fructu fef. ^. - Ficus folio mori, fructum in caudice ferens. Baub. |

pin. 459. Raj. bifl. 1439. .. .Moro-Ficus. - eher bafi 1349. t. 139g. Bau. bit. "s

p. 124

E S Syto-moius. FU Diofc. 20g. t. 20g. Dalecb. |

bifl. 240. Lob. 1c. 107. bifl Gat... ime cn Ficus Pharaonis. Ca. Math. s A E i em yco-

| -PBIROUSE 57 ' Sycomorus Gjumez vocata. AJp. egypt. 20. t. 23. Crefcit in Aegypti defertis.

-. Obf. aMeliaf Azedarach groootrcomom dida) differt totocclo.

4 FICUS: foliis Dvato- corditis integris, fructu n^

et cemofo.

. Ficus folio Sycomori, iy non in caudice ge-

rens. Baub. pin. 459. Raj. biff. 1430.

Ficus cypria. Rauw. germ. DA 247. 1. $7. Dalec. app. 21. Baub. bifl. 1. T ens e

Sycomorus Mumeiz E um

- marb.iog.f.2o

5 FICUS Sycciaqiis foliis minoribus. Baib pin. 459- Raj. bif. 1449. | Sycomoro fimilis. Baub. biff. 1. p Crefcit i in Infula Mage, Jub Linfohetano eljer- : HOP UUEMMdPU- : € ricus Indica. Baub.bifl.r. p. 46. Aldr. dend. 434. —— . genfi.dendr.4$. Cluf: pt: 1.2. Dalecb.bifi. $53. "Ede Ficus Indica Trheophrafti Dal. pharm. 312. Comm. "mal.2$. -bwegninip bif. B. Ficus Indica arcuata. ParK. zheatr. 1409.

Ficus Indica. Arbor radicum Indie. Chabr, fciagr. Ficus Indica, foliis mali Cotonese fimilibus, fructu — PY fimili in Goa. Baub. pin. 47 Tournef- À

iufi. 665. xe Arbor ex Goa f. Indica. Ger.Piff. 1331. emac. Nh Katou alou.. R/eed. mal. 3. p. 73. 1.57. A ut 437. : Crefcit i in utraque India. * Efl genuina Ficus fpecies, confirmánte P. Jum Pluckenetius enim proprium erm spe

- davit in mantif/fa p. 7. T P a Ü | pof e :

Sunt qui 2e protoplaftos, fiat SE Injus arboris irira Je efe actae. :

HEN — cuc 0o E . éunt:qui ferunt, Artaxerxem, cum toto füoex- - ercitu, fub unica arbore pernoctaffe..————— Singularis arbor e ramis flolones demittit, qui — —radicantur € crefcunt, unde unica arbor 1n- — , tegram fyloam conflituit. Eie -. Ficus Malabarica fructu rotundo rubro, quam fub — . . hoc nomine delineat Hermannus m. ff. Zeyla. - nico, eft arbor pregrandis, lacte plena, ramofa, V. ligno fpongiofo, cortice virenti. Folia rotunda, e craffa, viridia, glabra, averfa parteex viridicine ^ -.. rafcentia, ad tactum mollia f. lanuginofa, nervo- fa, petiolis uncialibus. Fructus immediate ex - ramis ut in vulgari fpecie, rotundi, Cerafi majo- ' . ris magnitudine, rubicundi, fummo circumfer- . rati, umbilicati, feminibus parvis referti. 'Trun- eus arboris fpatio brachiorum duorum homi- - num vix poteft includi, videturque ex innume. ris radicibus fatis craffis conflatus, demittit etiam ex fuis ramis alias radices f. ramos fine foliis &- '. intra craflos recla terre fundum petentes. Hec. — .: atbor latiffime ramos fuos difpergit, ut fub ejus ! —.* umbra plura hominum millia poffint tegi. Vidi — "fepe fub hac arbore gentiles Marcellos celeb , Fe6bique omnium generum fructus vendere i - v e emere. Hermannus. Sed figura eft. ' . iei 1o. ah itaque he bine diftinétee?. Vue 7. F1 C US Indica maxima, folio oblongo, füniculis, e.fummis ramis demiífis, radices agentibus, fe - propagans, fructu minori fphzxrico fanguineo. Sloan. flor. 189. biff. 2.p. 140. 1-223. Raj. dend. 16. Ficus arbor, Americana, arbuti foliis non ferrata, fructu pifi magnitudirre, funiculis e ramis adter- — . ramdemiffis prolifera. P/uck.al/m. 144.1.179.f-4. Ficas Americana, folio citri obtufo, fructu fangui- - ». meo. Plum. [pec. 21. Tournef. infl. 66g. — 5 — | eus pus 2l 0808 . 1

doge em. ii

L.

dWGroREREGUS .* v9

.. Ficus Malabarica, fructu ribefii forma & magnitu-

. Gdine'Ifiela dicta, Comm. Mal. 29..Raj. bif. 143j- "Tela. R^eed. Mal. S68 | 8. F1cUS Indica maxima, cortice nigricante, ^Ioho : — Oblongo, funiculis e fummis ramis demiffis, &

".. radices agentibus fe propagans, fructu Caprificus. . Sloan. flor. 189. bifl. 2. p. 129. Raj. dendr. ig. Ficus foliis lauri, fruétu maxitno vel minori.P/um. e gfpec. 21. Tournef. 1nfl. 662. | aA. - Ficus Indica , fibris ex ipfo trunco teca E ius accrefcentibus augens. Raj. biff. Uá. Conn. — «x qnalis: Uvifera. arbor Americana per funiculos e fummis 2) ramis ad terram usque demiffis prolifera; The Pipe os Barbadenfibus dicta. Pluckalm. 394- t- 257. : i

Jueaqer Mine Rupe mal.3. p at * ge Pe

| B. Arbor Indica maxima, cortice candi-ante, folio ob- "longo. An. tfi. 180. bifl. 2. p.139. Raj.dendr 16. Us Americana folio citi fabrotundo, ; fructu | - amer. 21. Tourn. inl 6.

nato ) minore atro vede, "fcu S DRSricO. pallide luteo, Cerafi magnitudine

in fummitete aperto. 570a. flor. 190. bif. 2.5.4404.

. Handir-alou. R/ced. mal.3.9 77.1.59. Raj.-bifl.1429. & Ficus indica, folio oblongo, fruétu minore pallide. . '

. luteo fpharico. S/oan. flor. 189. bift. 2. P icd 2

. Raj. dendr. 16. $T M 1o. F1cv s foliis ovatis obtufis. integerrimis , aule : inferne radicato. Horr. cliff. 471. Ray. Lugdb.212.

Ficus foliis. ovatis integerrimis obtufis. rid., CLEff- 102. — MERIT -

-. Ficus Benghalenfis , foliofi b | s | di culato. Com. borr. 1. p. mes R/j V bidr: / o majori, fructu -

De Ficus Malabarienfis, folio craff En | gemino Intenle rübtse iim 25.

Hus c

go : Ame FIGUs uR-^ | . Ficus Arhericana, folio latiori venofoe ex SuHicio;

Pluck. alm. 144. t. 178. f. 1. Perala- Rbeed. mal. 1. p. 49. f: aj. | : n FICU s malabarica, folio mali cotonez, dida o pan oor orando Dingineo. Conn. anal. es 1 € Mti-are-alou. Rbeed. mal 2-5 69. t. gy. :

(7.32. FICUS malabarica folio & fructu minore. Comi.

mal. 29. Raj. hift. 1457. Atti-are-alou. RPeed. mal. 3. p. 71. t. $6.

m Ficus malabarica femel in anno fructifera , fru-- - &u minimo, Tfiakela dicta. Raj. id if. Comm,

mal. 29 - "Tfakela- Rheed. mal. 3: p- $7. t. 64.

14. FICUS foliis lanceolatis integerrimis. Hort. x | Off 4n. : | 15. F1cUS foliis ovatis acutis integerrimis, caule . repente. . pes . Ficus fylveftris pocuubens f folio pie feu ; E. El Q4 pU Hort. diff 2A To yir im E t es malabarienfis , — CuDNES fu&urotun- — parvo gemino. P/uck. alm. 144. t. 1 DE . Rqj. bifl. 1434. Comm. mal. PE es -1. Hortulanis vulgo arbor diaboli,

17. FICU S foliis ovatis acutis integerrimis, caule ar- - boreo, fructu racemofo. |

:; Ficus mialabarienfis, folio oblongo acuminato, fru- &u vulgari amulo. Raj. biff. 1454. Comm.mal.z5. A Ata Rbeed. mal. 1. P diee

E FICUS —

IL FICUS Ex 18. f1CUS mnalabarica, foliis rigidis, fructu rotundo — lanuginofo flavefcente Cerafi E EC ADUA: Rq

bifl. 1435. Comm. mal. 29. Teu Jet mal. 3. p. 79- t. 6o.

3) FICUS malabarica, foliis afperis, fructu rotundo - -. fanuginofo majore. . Raj. bi . 1435. Comm.mal. 29. - Perin- T'eregam. RPeed. mal. 3. p. $1.

20. FICUS qu& arbor peregrina, frudumFicuifimi- — —

T lem gerens. Cluf. exot. 10. Rqj. bif. 1438.

21. Ficus -dactyloides major, folio fubtus ipeo. | - Plum. amer. 21. Barr. «quin. 52.

22. FICUS folio citri acutiore, fructu viridi. Plor. | amer. 21. Barr. equin.y2..——— |

. He fpecies apüd auctores occurrunt, quarum r4. 16.14.16. (Si fructificationes demas, in omnibus, pri- ma excepta) accuratius defcripte funt, & in hortis - Botanicis Europeis occurrunt ; reliqua: rariores pat-«- : tim non. uffic —-— delineatz, n T. c

Botanici nonnulli, ut "Miedo, Dodoneus, Lo- belius. Dalechainpius & plures, qui feculo XV. florue- runt, F 1 CU S cujusdam mentionem faciunt, nomine HUMILIS, &PrvMrLE(I:X. : Pumila autern nul- e lo modo pro diverfa & fingulari fpecie haberi poteft, — fed, que in eadem obfervatur diícrepantia, cultura - mangonio eft adfcribenda; liujus accuratam defcri- ptionem fequentibus adornare conatus eft | p.213. Ficus arbores, ut perquam unde babean- zur , € in vafculis fuper feneftris pectetitur « oribus , ita docuere mangones: abfcindito Fici culum verno tempofe paulo ante germim i. E prabicg corculo 2 fisici :0710 ?

52- : d LF I C Uv. "OS E cumine inver[o , circa quem ordei -milique nonnihil. infpargito ; u terra deinde óbruito, demsffa extra - zellurem refecta parte... Fit euim boc mangonio, ut — inde ramuli ena[cantur parvuli, qui circum vas jue »

dentes , brevi admodum tempore Ficus optimos édant, pumila perpetua manente arbore. occe ex-

imento nititur recentiorum inventum, quodnimi- — xum inverfo fitu ferant varias arbores, ut rami radi- — ' ces évadáfit, & vice verfa radices: ramos, frondes; : flores, fru&usque proferant; cujus experimentiexeme - plum in Ti/iz aliisque ; acboribus curiofi fitunt Dore tulani

ET. IIL "GENUS. x

. GENUS ; abilitum eft a RANDE Oy : 4. 420. LA H IRE af. Parif. 1712. LIg PONeC TEDERA nb. t. ii. f- 10. LYNN £O in 776. 936. | REC. Commune exterius dafs od maxis * mum, carnofum; intusconcavum,nudum; mar- giné connivente fquamis plurimis inflexis. :

A MASCU L1 flores pedunculati, in cavitate r rece- :

lli, pracfeitim fub fquamis ma : passe: Perianthium za m ci cec — id SES FEXEE PUDOR RE. STAM. Eilamenta tria, LEA longitudine calycis. |

Antbere didyina. Ec

p1sT, Rudimentum cadücum, intortum. E * FEMINEI flores in Pavirate reque iis - . fquamas, conferti. . : — €AL. Perianthium quibquepsrtum a, "wi 1 à ceolatis, ps US. S AM | ^ 908 C0 0o oes

IEESERGUS 33

PIST. Germen ovale, magnitudine perianthii. $7y- —— Jus fubulatus, inflexus, ad latus apicis. Somers | duo, acuminata, reflexa: altero breviore. PER. nullum. . AUT (UNE | SE M. unicum, fubrotundum, compreffum. - REC. Commune maximum, carnofum , fucculentum, claufum. |

De nomine & genere nullus inter Syftematicos eft - diffenfus, nifi quod »oNTEDERA ex hoc uno tria fequentia conftituerit genera: CE | 1. Ficum , cujus receptacula flofculos folum piftillife-

ros proferunt. : ; 2. Caprificum, cujus receptacula flofculos tantum fta-

tantum /ndividua mtis. Sic idem vir

.. Ex collatis inter fe fru&ificationibus fe

borem Sycomorum e vero genere ficus effe,

Li

B m 'FICUS fembrianthemui », Ficum Peruoianam hoe cei Ficum rac jum (Mufam).-

"IV CCLASS E So | CLASSES Syftematicorum, quibus infertum fuit

: genus noftrum adduxiffe juvat. |

€x sALPINOJL Arborcorde e feminis bafi: femi- 3 . nibus pluribus, r. flere carens — a). 2. wonisoxo I. Arbor. s. Pomifera Tx RAJO XXXIIL Arbor anomala c). ^ : HERMANNO XXIII. Arbor fructu tobicio, fuc: culento, floribus fuppofito d). 1. Floribus intra frucum. ——

BOERHAVIO XXXIV. Arbor rofacea. &). 9. Her- mapbrodita flore mare & ovario unitis. nra adu ;

grviNo XVIII. Imperfecta. 5. flaminea. Hh FU

"TOURNEFORTIO XVIII Arbor apetala. 3. Fhre 22 — * in una arbore , fru&u inaltera f£). |

MAGNoLIO XIII. Arbor calyce exterrio. 5. Fore i monoperalo intra calycem externum. !

Calycina inetb. XVII. Apetala. 4. Quinquefida. iiNN EO XXIV. VM SER r. Pere lle

LN

| 4) Flore cayeus, quamvis Cordus 20 anno: tilliferos

- ** flores detexiffet. QURE dem A. Regn ye

^ B) Pomifera minime eft. — ^

— €) Anoala, ob hanc unicam arborem novam. ifi. confi : tuit Rajus. di

4 ia foribus. fuppofito , receptaculi morginem pro

umens

€) Rofacea , ne quidem; f vel calyx. proprius Ps 'orolla fu-

meretur. ^ e

of) Fiore in uma, ferula in altera, non femper. Hinc afíecle

-"Tournefortii Ficum ad claffes duds ipfe: vero Tour-

: Pris eam in appendice pofuit, neícius. ,quo eam. rite

RR T 'omhino log quadr. iid, : "auo. TE

*

IL;FicUus . 35 Lupwricio XVIII. Flos nudus. A. EN berbacea. ! |

"m yrs DESCRIPTIO.

DESCRIPTIONEM Ficus primz fpeciei ai L) fiftimus, reliquas uti nec officinales, nec in Suecia ob- vias aliis relinquimus accuratius examinandas,

R ADIX perennis, fibrofa, ramofa,, patens ; Khis tenax, flavefcens.

CAULIS humanz vel f-fquibumangs communi- ter eft longitudinis, fumma fua cra/fitie brachium ad- . : equans: cortice cinereo, rimofo , fcabros Zigni dul» j - ftantia porofa, fpongiofa, laxa: Ramis aícendentibus,

— .. viridibus, glabris, teretibus: punctis oblongis, lo

tudinalibus, albicantibus, elevatis, temere adf; zt

fupra foliorum Setéitionem linea annular, poss ib fum flexa, notatis.

o. MEO DEA magnitudine manus (annua apud nos, at

| peagpea ae perennia), dona petiolata, trin- T

em | - medi füperiora

quinque pores cies Periolis PEU x bie vioribus, fcabris. ec . $7TIPULE binz, erecte , oppofite, pedrank: 2 ces, feffiles, acuminata, petiolo breviores , exterius — peor intus glabre, cadum. d E eie U pou AT 10Nsefoliorumalis,fubfoli- - (— obtufz, vere & autumno q otannis - pod: ios) centes: Pedunculo tereti, bre IQO

n omnibus partibus /zcco la&ieo f ^

VL FRUC TUS

FRUCTUS Se das ftructura adt

Eur"

T H FICUS : pomum effe, aliiflorem intra fructum latere exiftima-

runt; ut autem genuina hujus indoles magis innote- ícat, fequentes adferre lubet obfervationes. | —

-— Notum eft, quasdam fpecies (8. 9 ) hujus generis E

fractum habere in fumma parte adeo patulum , ut di- gito locum concedat; noftra autem F1c v s (1) fqua- mis plerumque clauditur, at dimidium fere maturita- tis füc affecuta exiguam interdum prodit aperturam 5 Neque refert fi fructus magis vel minus fit apertus; : pofito itaque hunc efle planum eadem utique tum ftructura gauderet, qua D ORS T EN14 fcapis radi- catis, cujus indolem refert. Concipias receptaculum Dorfteniz in varias lacinias diffectum, fic certe vide- bis PARIET AR 1AX Dorftenie admodum fimilem effe, quamobrem Plumier Dorffeniam fcapis caulinis ad idem, cum Parietaria , genus retulit. Tanta pre- terea, ratione figure, Urzíce & Parietario eft affini- tas, ut Sloane aliique illas genere confundant. Si Ur- tica foliis alternis calycem haberet fucculentum, &- gre admodum difcerneretur a woRo. — Hsc funt,

quet, Ficum IT 7. 1 ! 10€ - be DL IC ü lumc r , iO f am $ " la x claufum TEE eeviete- c5 mg

.... Forma igitur fructus fingularis veTERIBVS im- * pofuit, r 1cv M folam effe arborem, nullo gaudentem re, quz viguit opinio, ufqguedum con pvs in grof-

fis, feu fructib &ibus nondum maturis , piftilla iffe

i

IL-FICU Ss. 3T

undique emergentia, que totum florem conftituere exi- ftimavit. Hujus deinde veftigiis T ov RN EFORTIVS in fuis inflitit characteribus. MArLPiGHIVSs de- nique in fua anatomia plantarum p. 45. t. 27. f. 16. piftilla delineavit; accuratius vero DE LA HIRE in AG. Parif. 1712. t.1y.. Tandem PoNTEDERA in fua Antbologta uberiores de fru&tificatione obfervatio- nes in lucem edidit. Poftremo Celeb. PR £ ss in generibus fuis plantarum totius fructificationis cla- tiorem fitit dilucidationem.

VIL. FIG UR

- FIGURAS quidem autores exhibent poeni qua vero omnes in 5. sMfles conumade dipelcuntum quales funt

1. suc s11 e tenello ftolone absqoe ramis, folis ni- - mis glabris conftans. 2.MATTHIOLI,DALECHAMPILTABERNZ- P sol ul edet EL Aem b DOUOWAT LOBELII, pu commoda. $& CAMERARII, BAVHINI, CHABR £I, ION-

STON 11, male expreffa.

VHL S$EXU $

' Quedam Ficus fpecies inftructz funt receptaculis - ! vel fructibus piftillis folum impletis, funt igitur hz FEMINZ, proprie nomen Ficus a Pontedera fori- tz (3). Hein noftris inveniuntur. hortis ! E: -"tusqt

5 —— H^Phavs

füituuntur; eam enim obcauffam negligi folent, quodi poftquam ftamina farinam fuam ediderint, groffique. . ad dimidiam communium Ficuum magnitudinem ac-- | erevesint, inimaturi: una cum fuis d de- dM EX ub ")

- Alia rurfus. iridividus ófar Caprificorum verno

E tempore groffós producunt, qui, farinam emittentes,

immaturi cadunt; tempore vero autumnali alios ite- rm edunt groffos, fed piftillis impletos, qui vere proxime infequente primum maturefcunt. Hi igitur. pofteriores Poniederz funt fpecies Exiz0/yces, re ipfa tanen nihil aliud quam A'N D ROG Y N x. | - Reperiuntür- forfan alie Ficus, qu& in uno'eo- posue receptaculo & quidem. undique in cavitaté fua flofculos femineos, atque in ima parte intra fuas fquamas flofculos. fovent maífculos, fi is des Deferiptio- ni, figurisque de /a Hire in actis "parif. 1712. p. 278. tag. habenda: -rariffime tamen has exiftere exinde. conclude, cum nullus alius huc usque eos accurate. delineaverit, nec in noftris habeantur hortis, nec un- quam in afpectum vel Cel. Prefidis vel noftrum vem nerint ; fi autern revera dentur, eas HE DIT AS efle dicere J CAPRIFICATI eft. EE | in Ficus plantatione ab anti is inde temp adhibuerunt , & quz adbuc in ior asque infuis — Cii uovis anno viget. Hujus mentionem. P us uius, Tbeopbraftus, Suidas b), Plutarchus 1), alii- que Patres ciini quum autem PLINIUS maxi--

4

5) Caprifii fricjain ad domeflicos fan fu&us

. & illi qui vocantur Pfenes i, e; ficarii culices ex ipfis mi- «grantes in groffos, efficiunt, ut hi ad juftam. maturitatem. geeesudue Suid. 13.7. —

E i j fylveftris fructus, fi alligetur. hortenfi fic, son , finit frudium. hujus defuere. Plutarch, 2; itd Es

i x ]

HoEIGUS ' 3

me accuratam reliquit defcriptionem lib. XV: 19. Ca- prificus , Ánquit, vocatur e fylocffri genere Ficus. nunquam mature[cens, fed quod ipfa non babet aliis tribuens,quoniam eft naturalis cauffarum tranfitus. atque,e putre[centibus identidem generatur aliquid. Exgo- Culices parit... Hi.fraudati alimento in ma- tres purto tabe, ad.cognatam. volant , smorfu-.

io

H ^a £ .

nem venti, ur fla-

cs E i-i & c - o in nobis innofuif, unicus

U.S,q

-: capriüiicati ^x H

-* CO Ficus

i ipfe accuratius contuitus eft; id quod fel flantur tam ejus jzer in orientem p. 339. quam aca ert 176. p- 349. cujus defcriptionis contenta iw

! cerpta. - Caprificus i in Cea (hodie pu infula trifera eft: o Fotu fequens evocátur , fequenti tertius; hoc 'ici caprificantur. wur Singulis hee frodübus feu potius Roribus caprifici diverfa impofita funt nomina: I. FORNITES menfe p* iguflo germinant, perfe- . verant ad Novembris fupe in his vermiculi evolan- tes ova deponunt in Cratitires jam erumpentes. — ' |..2. CRATITIRES in fine menfis Seprembris fe inant, in Majo fequentis anni terminantur. Cu- ices interdu exhi prodeunt antequam orni germi- nant, tum fedulo querunt ruftici cratitires, quorum culices ficarii nondum prodiere, & ramis imponunt, ut orni etiam horum inficiantur ovis. - .. 8. o RN: menfe Majo germinant, in Julio matu- ri evadunt , & quidem longe majores, quam in pne: cedentibus duobus. In triplici hoc fructu infecta quedam nafcuntur, qua Sica gtüctis o ovis, vermes Mut ante m

eorum cavitates intrant, quo, albe maturan-

turi4 diebus. Habet vir i bi perfuafum c malcula hecce, vulnerando , eorum q

nam fecare, & hoc pacto abundantem fuccum illo-

rum lacteum, plethore inftar, imminuere. Ruftici A oH Caprifcalis dies olim Vulcano facer erat. Azbén,

zr Caprifici ramos pridie diei Johannis va— demetunt Le-

— mni, & domiefticis ficubus imponunt, illorum fru&us hac ra-

dc ocvecedbaedM ie 74-

IL;FICUS E

Jaborem hüncce per integrum bimeftre infigni cura

& moleftia peragunt »;). Mirum hoc enigma ulte-

— - imu: as SER

os przeuntes habeamus in olutione ac» . pe & dime ra "m

E "e DINIS, rm nre & fie n foli, quan- ttum novimus CE ue fructificationi dicavit, ut ibi fua gignat ova, fuosque excludat pullos. $0w- vx eodem modo in fola Moro verfatur: TEN- THREDO alius in Bedeguar Rofarum; aliaque In- | feca in gallis Quercuum; variaque in aliis innume- ftes, quibus grata funt preda, gratusque cibus. In | C 5 ULMO o» Hoc ruftici edil duos lc uem —- fin ffi nid MT nm tionem rudimentorurn fructus Fici itivzs, in| , z | Cefalp. T iad rires m Woribu ctum ova fuà —

4n OILORIÓCUS urMo-ehim ountana Cafp..Baubini. E £olli«

culi, uti in Pz/Aacia, & Populo. nigra, a certis produ-.

&iInfectis, que ficarios devaftant: Fenthredines. (Mu- fé& illius inftar rapientis aphides 7). . idem: hoc Ce- falpinus p.40 fibi habuit perfpectum : Gummi 1n petio- lis feu folliculis gignit Ulmus anontana , in quibus & animalia ficariís culicibus valde noxia oriuntur $ & p.88: Ficaríos culices devorat quoddam Befliola-

im genus, quod Ulmi folliculis connaf:itur. . Hifce | ibus jain mutatis ,-alisque inftrudis; tem«-

E. adeft, quo Caprificus, feu Ficus mas florefcit, h.« e.

farinam edit antherarums 5 tunc Tenthredines e capri-

euntis , obducti, evolant & conjugibus ac dsrovis iendi folliciti funt: hinc ad fingulos. — fos transvolantes, cavitates Ficus Feminz, dolii inftar clavis ferreis vel fpiculis feu: piflillis ab.omnibus late- - ribus intus completas, intrando, non poffunt non fa-- tiriam illam , qua contecti fant, excutere. - - Patet i igi- tur hoc modo Ficum. hanc fetninam facillime imprz- gnari. Fructum quidem maturare valet Ficus Femi-

Das dict 1 emipa. ksjor non fint dppundatas s aid

dum aut Cain. Botanici. — quibus hoc mu

tis fuit perfpectum, arbores hafce fine przvia fecun-

datione edere fructus videntes; argumentui contra generationem plantarum fatis validum fe hinc inve-

niffe crediderunt; at fructus Ficuum non

- um, fed Recepraculum commune.eíle minime perpen- Kt. derunt. Nihilominus tamen conftat, fru&um Ficus, ——

: qoom femina cum em feu pere

E. » Fon. fc qbj, rojo. rot, 192,19).

Karina, molitoris inftar e mola iue :

hz

Adeoque qui in mita

VeL dde

| Chio per plateas Ficus vendunt , cla-

ig

lia, Germania, Anglia vel Suecia, ubi nullus reperi- zur caprificus, produ&a ferantur , vix provenit ar- bor ; ex adverfo, fi ea, que in Itala InfulisqueGras. cis, ubi adefl caprificus , orta funt , bumo tegantur,.

^ acillime furgunt folia, primis fuis diebus Malo Jimillima. .. Ydem experimentum hoc anno repetitum eftin horto Academico, ubi e Ficubus orientalibus

.. inolla fatis, caldarioque commiffis, plant enatz funt. variz. , Valet itaque Camerarii effatum tantum de fi-- cubus non fecundatis & caprifico carentibus. Ne vero Ficuum ex femine generationem quisquam poft-

-hzc id dui Mau ded ED iq jecimus, quales illas nuper in Hori emic :

.. fcen es obfervavimus : Folia. jus fem;maHa ovalia, —— glabra, obtufa, fere emarginata funt; Folia caulina. — Lxco eme vo ME E

HO FTCUM .

paris oppofita, ovalia,, obtufa, obfolete & ob-

tar SAN levia, petiolata; Folia. bisproxi- | fundius acutiusque ferrata, ma-

ge vens ror adhuc tamen integra evadunt.

Esublonious facillime hancce propagari arborem,

cupias b d LOCUS

Equidem hodie Ficus interdum fylveftres in Ita- — lia, Hifpania & Gallia Narbonenfi cxefcunt in locis . montanis editis & vetuftis muris. Effe vero Ficum - ex. Afia in Europam translatam, narrat Plin. XV. 1g. Ficum in Albenfe vus e Syria intulit L. Vitellus, qui poftea Cenfor fuit, cum legatus in ea provincia e[- fet: noviftmis Tiberii Cefaris temporibus. Hoc autem tantummodo de varietatibus quibusdam intel- ligendum eft, quoniam illius evi homines Ficus quafi notiffime cujusdam rei mentionem faciunt. .. Jam vero de ea noftri undique gloriantur horti, nifi, uti in irpechossis noftris regionibus fieri fol ai , vim frigoris a: E rpocaufta fua

X. QOFFICINAL DA

— Fructus hic nondum maturus dicitur Groffüs ftans vero maturus, vocatur proprie Ficus; fru- —

ip Wed a ec

.. Gus autem ficcati Ficus pafée, vel, in pharmaco- —

liis Carzce audiunt. He vel folis vel furni calore iccari folent: qua vero modo pofteriori , in Infulis Gracie ufurpato , arefacte funt o), guftatu adeo | Enn jupote ac jeiotes, quas &ftus anm : E Ne filis Larve Tenthredinum fcariorum; fudum eo 1

fumant. -

HPLC US 45 ' Adferuntur ficus in officinas noftras e Gallia, Hi ifpania, Oriente; & harum diverfie in pharma: . copoliis proftant fpecies. acd Fus Flave magne, Em funt. a : u Ey

FICU fativa Vfrud oblongo (aut globofo gs [ - ye ifluo. Tourn. inft. 662. feu solia Spes A

p ieur IG magne, rarius apud nos reperi- untur, decerptt autem funt a r1cU fariva,. frudu violaceo longo intus rubente. Tourn. ibid. feu noftra Specie r. £.— y Ficus Maffilienfes in parvis corbibus (ex hans .. confeétis) repofite adferuntur, minores quidem reliquis, longe autem fapidiores funt: he de- promtz funt a r1cu arriva, fructu parvo fe- rotino albido intus rofeo mellifluo :- cute lera, dbid.feu noftra. £-.

ik eligantur molles, digitis CIS cedentes. ; ra- 'VeS, cute tenui, molli, pulpa & ternine flavo, fapo- re me Taccharato: . Rejici ciantur a "

"i Sca

- Ingrediunt. Vcpper de Meliloté.

Decotfi: ne jufto majori copia addantur caven- dum, vifcidiora enim facta & fpifhiora ventriculum gravant, & vias urinarias difficile pertranfeunt; pro- inde Ficus No. VI. d ragerc sd Lbj. veris - degodüis. afíumi poffunt.

^XL VIRES& USUS

v Mew la&teus ex quavis parte arboris ftillat siptcé, caulibus, petiolis, pedunculis, ramis, ! lüs, frud uque nondum maturo. . — a5 Hic f fuccus lacteus eft faponaceus & ac fapore narcotico, naufeofo & fubco Dor fiv plerisque aliis plantis centibus

46 |OWERIDFEGQU.

lac in cafeum , tefte PJ/nio, Diofcoride ;- hinc Ficus ruminalis P/utarcbo l.19. Et litere , fucco lacteo hujus arboris exaratz, evadunt inconfpicuz, char- . ta yero igni admota nigrefcunt, uti cum aliis acidis, Alumine, aceto, limoniorum fucco fcripte. —— -" $i fucco hujus arboris facies inungatur, rurfus- . que abftergatur, cutem a fpurcitie mundificat & ánflaracris cofmerzici ufurpatur. — : " dem lac, poffypio inditum, cariofos dentes . smundificat, & (zpiffime odontalgiam mitigat. 5 Ulceribus variisque efflorefcentiis ac puftulis il- ' fitum medetur. | ! — 8. Interne affumtum lac, utpote zature inrmi- tum, vite viribus exterminatur, nifi nimia copia -

E

affantum fuerit. ——— P — —WBurculi Ficuum coníciffi in vin Lbj. aque Lb. & fem. propinat. zz. 77. pro dofi, maximum eft Su- dorificum, & optima hydropicis Medicina. Che/zaaz. -- Si lac vaccinum furculo ficus movetur, alvum ducit. Cam. epit. 195. ut | .: . . Vulneratis a Scorpionum venenatis ictibus , rabi- . dique cánis morfu idem lac commendat Diofcorides. ^: Ficus arbores ex Hifpania in Peruvianas provin- cias delata, (ubi folia non deponunt), remedio prze- fenti funt contra araneas, quarum ictibus virulentis lac ex ficus foliis manans, bis terve in vülnus inftil-- ' latum, medetur. Monard. in Cluf.exot.245. — ...4. Fructus ex fucco lacteo fere venenato; calo- re folis fufficienter digeftus fit mitis, fübvifcidi pulpa, - & mellis ac facchari inftar dulci, id quod Ficus pre- fertim exficcate teftantur. Nec mirum venenatam -. arborem fructum poffe falutarem proferre, exempla — .* enim quamplurima idem in aliis variis plantarum ge-

b.

3D PICGUX w—. Ww

meribüs évincunt. e. g. Amygdalarum; Juglandium, . Solanorum, Rhoum;, Padorum &c. fructum adhuc crudum & immaturum , guftatu admodum acerbum effe ac fere venenatum, folis autem calore & tempo- ris tractu coqui, . faporem denique. jucundiffimum 'acquireré ac falubrem evadere, comperimus. ——

5. E contrario in regionibus frigidis, ubi Ficus difficile minusque maturantur, efus fruduum- -acri fucco adhuc turgentium, quam maximie nocet. Comi. plures inde in provinciis allie frigidioribus a Ficu-

"bus male mulétatos , torminibus colica,. diarrhoea affectos, commemorat Bruyerinus 11. Fui ee Aud

6. Mature recentes Ficus inter fructus tam falu- bres, quam. palato gratos, non infimum obtinent lo-- cum quovis quoque tempore magni &ftimate fuere.

Unde Gracorum proverbium Ficus ediz , in delica- (uio & molliter viventes. j Ficus recentes pro jentaculo quotidiano vel' db dii crude , aut falé er seien co | ljo- 'cuincia & Iulia. :--aomüs deoa ger E Ficus facillime. a ven riculo, in fendó copiam conie, tamen confuetam fere ci- borum quantitatem fine ulla ventriculi moleftia con-

Íumere queat.

7. Nutriendi vim pre aliis fructibus quoque. d bere. y nec difficile affimilari, quamvis laxam & mi-

nam generent carnem , e fequentibus colligi

'tur obfervationibus.. ZEN O Stoicus animofe Ficu--

bus vefcebatur, ut animum corroborando, fano

&quo animo ferre adfuefceret. Lai. 5 20 s

In regionibus meridionalibus Europg, u , ubi

. businterferuntur Ficus arbores , pauperes aturé fce

tibus uvis, v/zea* cuftodiendi gratia conducti, cum vi: . aliis rebus quam ficubus, uvis & parco adm

: spes inopus seit MN pinguefc

"y

-

*

48 EGOPIre us | Vulpes in vineis, tempore maturitatis Fieuum & , adeo pingues evadunt, ut a quibusdam ."- Senes frequenter in cibum fumunt ficus, qui nu- — 'trimentum fuüppeditando & impinguando prohibent :. .Jicedule, (Faun. fuec. 231.) avicule quzdam, : maturefcentibus Ficubus, prorfus opimze & fapide - redduntur, unoque aut duobus nummis aureis ve- tum emantur obolo. : | Porci adhuc in Vafconia Ficubus faginantur. .. Atbletarum cibus quondam Ficus fuit, usque - dum Pythagoras (Exercitator, non philofophus) car- nis ufum induxiffet; hinc Plinius X XIII. 7: corpus & vires adjuvant, ob id Athlete hoc cibo pafcebantur. c Ruflicorum & Monachorum, in infulis JEgeis, precipuum alimentum eft Ficus & panis hordeaceus. Tournef- : — ' ^ Cafeus Ficuum nominatur maffa compacta inftar excorticatis & aromatibus parare corperunt, qui ci- bus maxime nutriens eft. Zorz. boranol. 302. Fa- T Da Wr vns abe ipe Cum recen- — 1i Fico falitis, vice cafei vefci nuper excogitatum —— eft. Phan. XV. . Leer . ..&- Lubricandi vi, emolliendi, fitim reftinguendi, — ( Hippocr. diet. lib. I.) & fimul urinam pellendi udent Ficus recentes; atque ideo precipue ca/cu- Mis conducunt; e contrario in alvo laxa quam ma- xime funt noxie. Ficus virides fitim fedant. PJiz. | €ARIcA magi dulces pinguesque, minus ——

M81]

IHCFICUS. "--

fitim & calorem reftinguunt, urinam pellunt 5); Paf- - fx vero calefaciunt & fitim accendunt, urinamque . impediunt. :

9. Relaxant, &. tirpbra- inprimis matutino af- fumtz, e precipuis funt remediis in alvo obftipata.

Senibus etiam vi fua relaxante & emolliente ad alvum lubricandam quam maxime profunt.

Gravide in Anglia moris habent , ultimis gefta- tionis menfibus, ad partum lacilitandum Ficus ali- quot toftas q otidie confuümere.

10- Involvunt acres humores ping gues caricz, date ! affumta: inde in Tu///, TR rain. unanimi Practicorum confenfu valent.

In Colica Saturnina decoctum copiofe affumtum. ánter primaria numeratur medicamenta. .

In morbis pecforis oleo olivarum dulcium infu- per irrorari folent, quo magis acres particulas invol- vant. Schónborn. manual. 32 |

Abflerforium magnum Mefues, que deco&um

ed. iiL os & Ficam..] hodie rufticis noft hc

duse ;

ét is gravati bi bunt. —

Spiritui vini caricas infundere folent ili ,qui ruri vitam degunt, ac fpiritus maximam partem deinde - flamma injecta minuere; hoc quidem modo idi de mucilaginofo Ficuum principio diffipari, E. fpiritum domari, non eft dubium ; in Tui: & nme. dine vulgatiffimum remedium. uc

Gargarifmata e Ficui in raucedine , vulgo otif- medicina eft. | d

| 1t: ESMNEE catice & maturant. T

trinfece adplicate. 5

e Ficus recentes pauxilsi pci 3 . rum ciborum perfpirationem impediun . fübiliter evacuantur, Sanégor, fief

dde — Fr IL-FIC US

mplafiris emollientibus immifcentur non raro. - Garg arifmata e caricis quotidie in inflammatio- . acido: & faucium folent prefcribi. —— ——

.. Aflate carice majorem adhuc vim emolliendi & - maturandi externe adplicatze poffident, & proinde to- - —. fte ad tumores peftilentiales hodie etiam adhibentur, . - uti quondam a Rege 7J/skia adhibite fuere. 2Reg.20. . .: . Caricarum una inverfaloco fuppofitorii a quibus- - — — dam ufurpatur effectu certe minime fpernendo. — 3x2. Hepatis quoque molem augent, fingulari cer-- te effectu, forte quod dulces bilefcant non fecus ac . faccharum, butyrum, mel & dulcia reliqua: Hinc ve- ... teres ficubus anferes & porcos faginabant, ut F/cara

eorum jeeinora in monítrofam molem enata obtine-

— — Martial Adfpice quam tumeat magno jecur an- - B oi Jere majus... —. Horat. Pinguibus js Fidis paffum jecur anferis NCC Pacers Boneti fepulcbr. 1059. $.28. Obfervatio huic for- te innititur, qui puerum frequenti Ficuum efu hepatis : - fcirrhum contraxiffe meinorise prodit. : e ue ur ; et NOW caufar: Y -

Jepb. IT-2. . Anchimoli & Mofchi Philofophorum ac' berent, folisque ficubus vefcerentur , fudorem.adeo graviter oluiffe tradit, ut eos in balneis omnes aver. - 5 cs cm. Paulli igitur monuit, omnes, quibus/reus ^ eft fübalaris, a Ficubus abftinere debere, cum illum: ^

deaugean. —

ica E x

bo^ 4,

oa Pedo

IL EECU $ "E

t Pediculos generare Ficus, uno ore afferue- ^ runt veteres, ut Galenus, /Egineta, Oribafius.

— ^ Platoni inde , ob crebrum Ficuum efum, pedicu- : los mortem attuliffe fertur, unde P/atopis pediculi. in proverbium abivere. - Vulgus quoque adhuc ean- dem fovet fententiam; hinc rariffime liberis fuis Fi- cus concedunt noftrates, exiftimantes pediculos e fe- minibus, lendum inftar adparentibus, generari. Pe- diculos autem infantes magis quam adultos infeflare,: omnibus notum eft;narn poros infantum magisapertos effe, facilius tranfpivare, liquoresque eorum corporurn - blandiores & míitiores effe, & confequenter eos lon-. ge facilius pabulum talibus animalculis fuggerere , lu- ce meridiana eft clarius. Hinc patet, quod carice, mites faciendo humores & maxime. nutriendo, tran- fpirationemque majori urgendo impetu, lithiafin quidem promovere poffint, minime vero "pediculos . generare; horum enim. ftupendie induftrie mecha- - . milmus, a fapientiffima Creatoris manu oriundus, non - minus &quivocam E Er quam Ele- -

dg5. FExantbemata id fuperficiem c lunt Caricz: : ! Variolis & portu infectis fantibns prefcric bitur decoctum, .tam ad expellendum miafmafebrile — -- ad corporis fuperficiem, quam ad acrimoniam fan- —— ois demulcendar. "t

Scabiem caufant Ficus copiofe odiis prout de E. fervatio fert Simeonis Seri. Plereque enim papul& incorpore noftro efflorefcentes ab Acarís oriuntur, - quos acu eximere, oculisque facile perfpicere poffu-

mus; utrum vero per cafus externos & contagio a« E P es a pabulo dulci nimium muito plse aM an hou bus, in quibus Leuvenhoekius , microfcopio

| cr cu E ix ioieti

Um HEU EEQUER genturt y. /has, inquam, lites Kenponee noftri. non eft inflituti.

-Dentibus & Giagivis noxie funt Caricz, uti ' omnia dulcia. | 16. Venenis refiftere Ficus, veterum tinanimus eft confenfus, uti Serapionis, Averrhois, Avicennz.

- - Mirbridatis famofum antidotum fertur fequens fuiffe. Rc. Fol. Rute No. XX. Caricar. No. ij. Nuc. Jugland. ficc. Ivo. ij. Salis gr.j. contrit. & comminut. Mifc. Agunt preprimis carica adverfus venena, quatenus involvunt corrodentia fpicula , ea- que per poros corporis eliminant.

17. OECONOMICV S ufus hujus arboris parcus eft, fi fructum ejusque ufum demas.

— Lignum enim porofum , fragile, plerisque aliis li- gnis longe iriferius, unde in proverbium tranfiit ficu]- neus amus.

Fru&tus ufui & medico & distetico infervit, uti exdictis patet. — * Arbor ornatus caufa ihterdum ollis inferitur, &- in feneftris affervatur per totam hyemem, ut grato virore c oculos reficiat inhapitantm.

loni EF 1 P ic res effet magni momenti ud no; do dus Mori fpecies adhuc innot frequentes. [e un XIL HISTORICA. |

.. — Memoris proditum eft, apud Vetereg A T HENI-. |." .ENSES optimas Ficus creviiie q), ideoque publico :

a : edicto

» Carice Attice in magno pretio, 7r5ey, éj3. Rien Athe- - Reesübus facram tradit. P/uzarcb, Appheh, Jib. di Carice

fiu infignia, rhon, 2

CUTECOPES UN 55 edicto vetitum eft, ne Ficus he extra limites civita- tis exportarentur, ut incole foli, fingulari terrz fuae prerogativa 7) gaudere poffent. Huic legi cufto- - diende certi homines conftituti funt Delatores, qui apud judices accufarent furtim avehentes Ficus, hos-

que vocatos fuiffe Sycophbantas. | |

XERXEN, preter alias caufas incitarunt caricz Athenienfium ad maximas copias, qux unquam vifz - funt, in Athenienfes ducendas, fi modo teftimonio fequentium auctorum fidere liceat: Arbeneus lib. 14. narrat, Xerxen Perfarum Regem, caricarum Atti- , carum jucundo fapore ab Eunucho fufcitatum fuiffe,

/ ut bellum contra Athenienfes fufciperet. Clemens » Alexandr. I. 2. c. 1... Propter caricas chelidonias in . 5, Gr&ciam venit infelix Perfa cum 500000 militi-

. perniciali ,9dio Carthaginis Hagrans, & nep e fecuri- tate anxius, cum clamaret in Senatu Carthaginem delendam, attulit aliquando in curiam precocem €x ea provincia Ficum, oftendensque patribus, in- ,,terrogo vos, inquit, quando hoc pomum demtum | putatis ex arbore? Cum inter omnes recentem efle conftaret: atqui ante tres dies, inquit, fcitote de-

v) Caricas ex Attica exportare vetitum, Meusf. 2). Caricz in. — Attica nafcentes exportari prohibitz. /frzbem. j7, 19... Cari- ... easin Attica mafcentes nonlicebat exportare. Ligbifoot. v. 312. «7 Ficus Athenis non licebat exportare legeSolonis, Plutarch. ol. 9. MIR MEL P -— /$) Ficus Attice przftantiffimz Xerxi gratz. Urfm.437. Ficus ... Atticz bello Perfico caufam dedere, Amziquir. Roman. 1. 12.

Pod ra or

D 3 »C-

: pe i 5 : : ,cerptum effe Carthagine: tam prope a muris ha- - P bemus hoftem: ftatimque fumtum eft tertium bel-. .. lum Punicum, quo Carthago deleta eft. Et P/y- - c starch. Caton. t. 11. p. 2y2. - Fertur Cato Ficos afri- .. .,Canos, togam excutiendo, in curia confulto effu- - ..» »Qiffe, quorum quum admirarentur magnitudinem. . »&fpeciem, dixiffe eum, que hos feras tellus, tri- . 4,dui navigatione a Roma diftare. - M 2

Hfraélitis a Deo quinque fructuum fpecies, ut omni- ^. um preflantiffime , in 'Terra Canaan promitteban- turUve, Ficus, Punica Olive, Palme. Deur.VIILg. - Num. X ITI. 23. & ut quisque Ifraélitarum fua fub. -

— ..- Eu refideret. rReg. IIT. 25. 2Reg. XVIII. 21. p UAKXVLaC MAbhiV. n

—

DN.D.CAROLO LIN NEO,

e ER xc : c3 des ^a. ^ és : ? C CDANIEL RUDBERG, .

" igitur, orbi erudito, atque iis praefertim, qui vege-

PAGE ecu s

Med. & Botan. Prof Reg. & Ord. Acad. Imper. Regg. Monfpel Stockh. & Upfal.Socio, — sous oo BujusqueSeeretario, 00

e

propofita

Upfalie 1744. Decembr. 19. in Aud. Carol. maj-

1protulerit. Rem

tabilis regni deliciis capiuntur, non utilem minus, gum jucundam, facturos nos judicavimus, fi que — le illa jam explorata habemus, quamvis ob inventi novitatem multa addi poffunt, fine mora publice luci committeremus, eoque ipfo tum perpetuam admirandi Hujus, nec cuiquam Botanicorum adhuc obfer ati, phaenomeni memoriam confervaremüs , - tum efficeremus etiam, ut collatis ftudiis, pluribus- | que pofthac inftituendis obfervationibus, harum re-

! rum periti rariffims: hujus plantae naturam accurate indagare atque adeo uberiorem ejus cogoitionem ac- .quirere conarentur. Neque vero dübitandum eft, -

2T | Da d : fi pro» !

2 ls maa * T , *- a uc

56 SXEMIROPEILOTA£IE fi prodigium ejusmodi , doctorum curis digniffimum, tantaque, quanta.nunquam antea vifa fuit, herba morphofis alibi terrarum fpectatori curiofo & ntelligenti oblata fuiffet, quin mirabilem adeo natu- e velut errantis, atque a confuetis alioqui legibus — fuis heic quodammodo difcedentis, lufum orbis eru- . diti fama atque Ephemerides literarie & relationes . curiofie omnes , non fine inventi offentatione, cer- ' . fátim mox vulgaffent, idque tanto majori cum fru- &u, quanto certior fpes eft, ex accuratius confidera- ta ejus indole, ignotas antea maximi momenti veri- , tates, vegetationi potiffimum explicandze, atque adeo TheorizBotanices amplificande infervientes, elu- — .. eefcere aliquando pofce. Proinde, noftri etiam of- -— ficii duximus, obfervationes quasdam cogitationes- - que hac de re noftras, ad finem tantopere optandum nonnihil collaturas, brevi hac differtatione publicas facere. Herbam vero, que materiam ipfi datura eft, PELORIAM nominamus, ab hiftoria ejus la- boris noftri aufpicium facturi. ; rs

| SEADESJCRIPTIB:

' RADIX fil

FOLIA numerofa, fparfa, linearia, acuta, plana, - levia, viridia, magnitudine foliorum abietis noftratis, uncialia, erecto-patula , fübfeffilia; ex. : horum alis fuperioribus Ramulorum rudimenta . foliolis plurimis. px 1

SPICA terminalis, floribus novem : vel duodecim,

. . ad fummum octodecim, fubfeffilibus, erectiu-

ws

BAETE 3

HL PELORIA E

CALYX pitantjum eft in quinque partes ad bafin divifum, breve , quale , viride, glabrum, per- fiftens. -

COROLLA conia Tubo infundibuliformi; longo, cylindrico , inferne magis attenuato,, in medio vero parum ventricofo, recto, flavo , verfus ba-

. fin pallidiore, interne vero veftito villo fulvo, & apice terminato Limbo patente, quinquifido, - obtufo, equali, magis faturate flavo quam tu-- bus , ipfo tubo longe breviore, infuper ipfi tubo dn orbem adnata funt quinque petala feu Ne- &aria «qualia , fübulata, patentia, feffilia, in- - ,cÉ85eXUS- Cava, itidem flava, longitudine feretübi, — STAMINA filamentis quinque, ex ipfo receptas ak - . eulo fruétificationis enatis (nec ut in plerisque

- monopetalis floribus petalo adnatis), viridibus,

tubo dimidio brevioribus , «equalibtis Antberis

flavis, ovatis, incumbentibus. :

PIST LLUM germine viridi, s reccpnenlum

ficati Cmegorkale ylo lon fa- ,

PERICARP: 4| EE ovata, Bibcalaris , calyce s paulo major , bifariam dehifcens. SEMINA numerofa , angulata.

*JIL CHARACTER.

ritur.

CA 5 Yx Siam monophyllum, quinqueparti- tum, equale, breviffimum, perfiftens. —— COROL LA monopetala, infundibuliformis, ad ba- fin nectariis quinque inftrueta. xp : Tubus iMm. arum ventricofus , lon- 2^ Loin a Mure uh

j criR Ertedibus ex ipfa defcriptione facile à i

E

5c IE: PELORIA

: Limbus FN quinquepartitus, obtufus, qualis. s. ANedfaria quinque, fubulata, colorata, cornicula- o o B plana, ginge in orbem e tubo fupra bas. i $9 *i fin enata. -* — STAMINA Filamenta quinque, d &qua- - . . Jia, tubo corollz dimidio brev F- "lo iniemak -- Ps Antbere (übrotunds , nc. ^ PISTILLUM Germen ovatum. enis — a$rylus filiformis, longitudine ftaminum. Stigma craffhufc ulum, obtufum. | PERICARPIUM Cap/ula ovata, bilocularis, Diva. vis, receptaculis convexis, diffepimento adnatis. SEMINA plurima, angulata. - 2 OBS. Ex dato charactere generico patet, adinullum, — hactenus cognitum genus referri Peloriam no- — ftram poffe 2). In primis quum Nedfaria, inftar quinque corniculorum zqualium tubo in- — nata, adeo propria ipfi fint, ut ex hac unica . nota evidenter perfpiciatur , diftinctum ab aliis omnibus , quc adhuc innotuere, generi characterem ejus genericum effe.

SED DEL 0 C dde

| - orn, ubi herba. hiec provenit, e. tandus, quum: unic ie 1744) fit, ubi illa ober- e &) Stupefa&us nuper 1748 vidi bcc glatsh e -Sibiria, xa fam a Clariff. Gmelino, quam dixerat SWER T1AM Jori-. bus quadrifidis ; ue&lavio incurvo ad fmgulas lacinias , vide- batur enim planta quafi compofitá ex Herba Gentianz Fl. fuec. 203. & Floribus Pelorie. Certe floribus omnibus nu- "meris refpondebant dato characteri, demta tantum £- .parte

"m

numeri, & corolle tubo paullo breviore patentioreque ; $29

i —— eztera,vero, calyx, corolla, ftamina, piftilla eadem; immo & Nectaria, quz charaerem e(fentialem confticuunt, omni- 3 no. eadem; E $ vi -

m

LA -

HL PELORIA. E

; vata unquam P) fuerit, quumque natalis hujus foli ; neglectus & ignoratio facile eam curioforum oculis — fubtrahere queat. Locus autem hic infula quedam

maritima eft, feptem circiter milliaria Upfalia diftans, — SÓDRA GAESSKIZERE T appellata, inregnoSue- ——

Ci£, Provincia RofJagia, Parccia R:ala & Sacello s

Nordliuflevóe, fita.. Heic non infrequens crefcit, ^ nec unicum, fed plura ejus individua nafcuntur, iis

prefertim terre partibus, in quas mare quondam

arenam & glaream ejecit , ubi precip jus confpicitur proventus. ;

TUIV. HIF*TOTRIA.

Anno 5742 Studiofus quidam, nomine v. ZIOE- .

BERG, Roslagus, annis aliquot ad Upfalienfem Aca- demiam, tum in aliis fcientiis, tum etiam in Botani-

. ۈ bene collocatis, ad natale folum profectus , que--

que rariores ibi inveniri poffent herbas quzfiturus, fam, herbario fuo inferuit, qualis tanen ejus effet

. Herba

ORDRE dee EUR S eq e / | Lj cec qum fd x ? natura ac indoles, quantoque in pretio inventio ejus .

habenda effet, ipfe ignarus. | .. Eodem anno, ftudiofi hujus D. Zicebergii colle- Gionem herbarum vifurus, ad eum acceffit, Sacro-

Sante Theologie Dolor ac Profeffor Primariut, Dominus OLAUS CELSIUS, qui ut in fcientia — Botanica egregie verfatus eft, atque colligendis her- -

ire hà-

detexit, eamque, ut antea fibi non vi- -

-

bis, in Uplandia crefcentibus, majorem alio ullo —

operam impendit, ita heic infoliti quid ftatim anim- — - advertit, etiamfi facies prima ad fimilitudinem notz -

«cujusdam accedere videbatur , exiftimans proinde, x : 2229s hanc

5) Poftea vero 1745 & 1746 in variis locis lecta eft, uti Lef-

/.- ftadiz Roflagicz, Upfaliz &c. eum floribus in eodem caule

. nonnullis Linarie; imo & 1746 in Germania vifa, tefte Cla ——

a Haller [^

.. ut eo ftatim p idem cum caul | .. decerptam ad fe adferret, exce in horto Aca- — '.demico Upfalienfi plantata eft, ubi tamen ob radicis

6o Apr. P E j: 0 RIA. hanc d minimum fpeciei cujusdam. cognitze varietatem daque longius progrederetur; tum prohibuit herba

conditio, utpote que non nifi ficca & charta: ad- glutinata confpiciebatur. —.

— .- Nonmulto poft accidit, ut DominusDo&tor Celfius e — herbam hanc Celeb. Dno PRJESIDI Ollenderet,

qui primo adfpectu agnofere eam vifus eft, deinde

— .. Xero ob flores plane mirabiles fubdubitavit, adfirmans

"demum Linariam effe, eique fimul, ad facefcendum Botanicis negotium, alienos flores data opera adglu-

- tinatos fuiffe, , fufpicatus. Corollam itaque acu ape-

riens, - ftructuram obfervavit Botanicis antea non | vifam, eamque ob caufam incredibili herbam hanc . vivam videndi defiderio inflammatus eft. Eandem . vero, quod infolita plane floris ftructura occurreret,

non Europe indigenam, fed potius a Capite bone — .

fpei vel Japonia, Peruvia, aliave remotiffima orbis

plaga advenam, credidiffet , nifi ex Roslagia a dicto.

" effe. Quominus autem in eaexploranda cognofcen-

-

ftudiofo allatam fuiffe, D.D. Celfius fidem ipfi feciffet. .

Sine mora dein D. Preefes Zicebergium adiit, quem cum intellexiffet, locum, unde defumta herba fuiffet, ' memoria adhuc tenere, magnoper Pale audor fuit,

brevitatem contabuit. Anno1743. occafio eam perfectam »ccibiend da-

ta fuiffet, nifi fugientium Alandorum boves, in hac | 3 ànfüula pafti, huic pariter & aliis ibi crefcentibus p jlan: E- :

- tis labem intuliffent.

Eee iorum sis TEC fait incom

Ar

Anno 744. feu eftate proxime Mer os ilem E

: E Linaria. —

Jdü P*LoRIA (X X.LINARIA.- |

LINARIA eft planta Botanicis maxime vulgaris ad i | genus AN T Prag HINI relata, cujus fynony- ma funt Xam : ANTIRRHINUM f foliis laricolito- linearibus con- . fertis, caule erecto, fpicis terminatricibus feffi- — libus, , floribus imbricatis. Roy leid. 2 197. H. 2 — Svec. yor. ses É ^ Nütirrhinum foliis hiexhbestiak is. Linn. dij. Bu. : inum foliis linearibus afcendentibus. conge-

-Linaria vulgaris lutea, !fldre majore. Seul ps e . 212. bafil. 62. Morif. bif. 2. p. 499. f LIECUS JF ro. Tournef. infl. 170. parif. 25. Vaill. parif. UEIY Zunnicb. venet. 1 PE cedes gib. L pic | iod lutea vulgaris. Baub bi. 3 D 4 Raj. e ] Ep 77/ yn. 3-- p. 281... Blackw. ORGIES |

. Linaria vulgaris" nof "Park. aheatr. vt 18.

UU AGE ILM-

Linaria prima. Dod. purg. 132. pempt. 1$3.. E

-; Linaria vulgo dicta. Ge/n. bort. 265. ODE E . Linaria. Ge/z. coll. $6. "es Jot. 3o. Riv. mon. ie: s. $2. Chabr. fciagr. 4 gue

E E linars: Trag, p 377. Dalecb. bif. L T.

Ofyris. s f. urinaria. Lob. ic. p. : Ofyris major. Tabern.ic. 126 - Ofyris. Fuchf: hift. gag. Mattb. die — — ger. epit. 030. Ruell. fHirp. 6 . Herba urinalis. Dorf). berb. 145 Skeiskraut. anii jas 2. d

ch. dE m a T

' 63 II PELORIA Plantam hanc, ut Botanicis notiffimam, defcri- — bere fi acaneum ducimus, cum omnes fere au-

tores antea eam defcripferint delinearintque , cum- que per Europam frequentiífima crefcat ,, quin immo

a rufticis Suecie fub nomine jSfugeblomfter interno- x

f wt ORrGb

3 Ortam a Linaria productamque Peloriam ftatuen-.

"do, rem miram & incredibilem primum adfirmare

haud immerito videbimur. Neque enim majori mi- raculo Pyrus narciffos, Carduus ficus, Spina uvas producerent. Rem tamen ita fe habere; Peloriam

^

nempe a Linaria generatam efle, tot tanteque per- . fuadent rationes, ut nemo , plantam utramque adfpi-

ciens, comparatione earum inftituta, id negare pof-

fit. Etenim

1) cnzscIT Peloria inter Linarias. Ubi Peloria inventa eft, ibi Linaria ubique inter glaream abun- dat, Peloria vero minori numero occurrit.

. 2.) Peloria quoad faciem externam, tantam habet eum Linaria SIMILITUDINEM, ut nemo eas - . floré nondum puliulato diftinguere poffit, quanta

—. 5) Accedit fingularis ille o p o N qui in Linaria- i

E mabit, unde etiam in Medicina una eademque vi —- | . pollent. MU e. x 4) coro florum unus idemque eft. Pelorie

* iot PN

attri

tam qua radicem, quam qua truncum, ramos ac.

— folia, confideraverit.

communiter obfervatur, eamque a ceteris plantis facile diftinguit. Eundem vero Pelorie commu-

nem effe, uti & faporem, quilibet expertus affir- -

« enim flos eque ac Linarie veríus bafin albidus, — .

zh

I1l. PELORIA CT verfüs fummitatem autem flavus confpicitur. Ace — |." cedit hirfutum fulvumque palatum, quod in Liza - via crafíz cuidam li : haud diffimile, inter duo

corolle ejus Labia interje&um eft, in Peloria

vero defcendit infra collum corolla fupra ftamina,

ubi totum interius latus coroll tegit, que fulva .. hirfuties vix in ulla alia planta invenitur, hifce au- -. . tem duabus propria. 7.5). Calyx, Pericarpium & Semina plane congruunt. —...Quum igitur loco, radice. caule, foliis, calyce, pericarpio, feminibus, colore , fapore, cum Lina- "xia conveniat Peloria, nemo inficias Àverit,. qu | ab illa hec originem traxerit. ir

MEE FARIETAS-

Inter jieitinas que in regno tarn vegetabili, quam animali confpiciuntur varietates, nullum tamen Peloriz fimile vifum unquam fuit exemplum. E FLORES MULTIPLICATI & rLENr, in regno ve- -

p: e s

E getabili t unes funt ut nihil ;notits;: án his petala. , & extrudunt ftamina, immo: ipfa DIITL [ femina, nifi .

piftillum romae opium n fimplici- bus fcecundatum fuerit. ^ PLENITUDO peragitur vel. - folo Nu «En o petalorum aucto, ut in Hepatíca, ZAnemone ,. Diantbo , vel MAGNITUDINE corolle .. auda, ut in quibusdam monopetalisy vel w^ px10- ——

multiplicato EXCLUDENTE DISCUM, ut in Helian-- AE :

tbo & Tagete s. vel nisco EXCLUDENTE RADIUM, .corollis magnitudine auctis, ut in Tageze, Matri-- caria, Bellide, vel numero petalorum aucto, &x-- CLUSIS NECTARIS , ut in Zquilegia flellata 5 * NECTARIIS.NUMBRO AUCTIS, üt itide dn Aqui- US vel NECTARIIS, MAGNITUDINE tantt |. lis, ut án Helleboro aconiti j folio , f 4 ghioj eraceo. manni rutben. 76 vus ex YCE

*

Bellide, &c.

64 CIDPELORIA. & Aucro, ut in Primula; vel INVOLUCRO MUL- TIPLICATO, utin Corzo berbacea; vel petalis qui- nis in unum COALESCENTIBUS, Ut in Saponaria concava anglica C. B. : Ex - PROLIFERI flores evadunt tales vel e ceNTRO FLORIS orto pedunculo, uti Geo, Rof/a, Ranunculo 5. vele LATERIBUS PROLIFERI, ubi pedunculi flofcu- los fuftinentes e calyce exfurgunt, ut in Ca/endulay s SS LESE des In aliis videre licet plures concrefcere caules, ut planta fiat FAScrA TA, ut in A/parago, Ranunculo, - Hefperide. . —— E e -Inaliis roLra variant vel surERrICIE aucta, üf

dn plantis ca 1s r$ dictis, e. g. La&uca , Cicbo-

reo, Naflurtio, Malva, Apio, Afplenio, Rumice,.

| | PELORIA ac LINARIA juxta fe in ic m - tis, facillime differentia earum cognofcitur. -

LT y E

Tanaceto, Cardiaca, Refeda, Braffica; vel Nu- MzRO foliorum aucto, ut in Lyfrmmacbia, Salicaria, — Anagallide &c. foliis quaternis, quinis..— — —

coron tam fepe variat, ut nil frequentius idem, — & in Fors obfervatur, vel MACULA FOLIORUM .— ALBA, ut in Cyclamine, Amarantbo , Acetofa y Re- ^

I

- munculo, "Trifolio, Empetro; vel «Acura FoLro- RUM NIGRA, üt in Perficaria, iro Hieracio, Orcbidibus, Cypripedio

funculo, Urtica, Menyantbe; vel ruNcTIS FO- .— Li0RUM NIGRIS, ut in Plantagine, Anagallides — vel LINEIS LONGITUDINALIBUS vVariegatis, ut in Arundine, Gramine.. ' Ab his autem aliisque omni- bus , que adhuc innotuere varietatibus, divería pla- - ne Pelorie indoles deprehenditur. S mrt

vuL DIVERSITAS ^

MACULA FOLIORUM RUBRA, ut in Amarantbo , Bu.

ITL PELORRIA. 65

b LINARI A Corolla ad bafin habet ne&erium cor- piculatum fubulatum, acutum,perpendiculariter deor- .. fum flexum , teres, ad alterum latus calycis pofitum.

PELORIA autem, hoc loco, quinque funt zie- &ariaubulata, eaque plana, equalia, in orbem po- fita, forma petalorum, ut nifi transverfe abfcin- dantur , facile quis ad credendum induci poffit, hec plana potius petala, quam nectaria concava effe.

2-) LIN ARIS corolla floris germine a latere perforarur , ut, corolla delapfa, foramen in medio. lateris eius videri queat. ELIT .. PELORIE Vero corolla ritur bafi feu Tm gati, ubi corolla in tubum evadit, antequam fua quinque exferat nectaria. jt

3.) LINA RIA Corolla: extenditur i in collum fub- rotundum, fuperne utrinque compreffum, - fubtus Vero planiufculum &íubconcavum. 3

PELORIA collum corolla fubcylindraceum et ROUES ML Medie quale, nec ud mio

| conis caput vulgo concipi- tur, unde flos a darnefortio perfonatus audit; In-

ftruitur nempe labiis duobus, quorum fuperius. bá — dum, lateribus reflexum; inferius vero tridum, .-. obtufum. Palatum convexum claudens rictum inter. . labia prominens, e labio inferiori productum. gut- ture fubtus concavo. Vid.Gener. plantar. y14. y89- PELORIA Jimburn habet quinquifidum, plan obtufum , equalem , fine minimo labii aut irre tatis figno; ita ut Beic flos fumme irreguli prodigiofo in regularem transmutatus prietas fane eft inaudita, — T 05). HINARIA lidbet in Bore f SEU lateri fubjecta, £e. ad ; dem ees quo ybi De

66 —— IL.PELORIA. | PERLORIG flamina piftillum circumdant, nullo- que modo corolle affixa, licet Pontedera aliqüe pla-

res Botanici effentiam corolla monopetale in: filas -

mentis ftaminum, corolle adnatis, collocent. - 6) L1N ARI quatuor //azina. furit, quorurà

-

extrema duo longiora, duo autem. intermedia bre-

viora, cum antheris ad fe invicem inclinatis. PsLORIA flamina femper funt quinque , séqtia-

fislongitudinis,. cum antheris ac filamentis afe invi- E

. cem disjunctis.

7) LINARUE ffamina cadem gaudent lojrinsi is

dine qua ipfa corolla, ita ut antheris fuis ipit co-

roll limbum aut faucem. attingant, ^'^ PELORIZE flamina ne dimidiam quidem dé

Jongitudinem zquant , pari tamen antherarum vigore

- fuam reddunt farinam genitalem, ita üt rhonftrofi. .tate hac feecundatio fructus minime impediatur, - 5-1

IX. LRORSESGv

Poftulat magna illa, quam defcripfimus, floris metamorphofis , ut non folum ad genus a Linaria Eu E rhino diftin&um. fed clafierh aque: di-

LINARIA. E fuk :

RAI Valolicts monope- RAJI vafculifera monopés M mM tala; - | tala; Flore rium: expri- Flore regulari inte : .- jnente.. ro. : RIVINI irregularis mono-[R IVINI regularis mono- petala; petala 5.

e Berrcarpio bicapfulari.| | Pericarpio bicapfulari. | "YOURNEFORTII mOnOpe-|TOURNEFOR TII it cur Talsapomala; -— buliformiss .

Bore. Rope : i Prflill in fruc m €unte. "esr

D —

J

II " EIORIA —

cbrNARIAG LO o 0o PRIONIA 77

Lm AE

'"MAGNOLII calyce exter-:MAGNoLIi calyce exter. no externoque mo- | . mno internoque mo- . .nopetalo —. ..| ' nopetalo; | Flore irregulari. — Pu ficco. LINN ZI Didynamia; LINNAJ Pentandria; Angio[perma. | MMehegynia. — &ROvENI Ringens; ^ |RovsNr Oliganthera; - . — Angitofperma. 7 dStaminibus quinque. — HALLER1 flamin. 4. irreg.|uarLemRI dfoftempnis; — - Fru&lu biloeulari. «| | Fructutnfra florem... LupviGn 3nonopetala ir- LU D v 1GíT moriopetala : ie regularis; : gularis; : — Terrantbera. Ec Pentastbera. VET « X. G E N U.$.

Peloria hec, quantum. ex factis adhue obferva- - tionibus colligere licet, proprio femine fe multiptica- . re videtur, nec in Linariam, ex qua orta eit, redire, i quum in Loionaiel m multis i án locis, e fuacreve- | &p : Q usque vifi

, ob erit imilitudo, qui nullo modo fu-

fpicionem pribbaetunh forc, üt it ad Linarie flores re- . dituri fint, fed figuram femel acceptam eque con^ - ftanter ac accurate retinuerunt ac aliüs quisquam na-

turalis flos. "'empus quidem & inftituenda polhae experimenta, ipfam rei veritatem certius docebunts . - unde, fi indubitato conftiterit, quod veri jam eft fi- — millimum, eam fémper proprio » femine propagari fu- turum 'eft, ut tandem vulgatiífima evadat atque ut. ^s ftru&ura ejus nullo modo fub uno eodemqu E | Linaria charactere comprehendi poffit, proprium fuum nancifci debeat characterem, & ita novum ge- 5 nus conftituere; etiamfi ftatura, odore, fapore & na- tura fua, floribus exceptis, cum Linaria plane confen- tiat: Idque, nifi in uno eee duos diverfos affigna-. :

mers , 2 : s. B i

M i

À quiimus: de ix x calamo (omnii perins Aib. Jo.

e — HI. PELORIA

re velimus. charaéteres, quod regule adverfatur í in

Botanica fundamentali, qux univerfim decernit; her« bas in fructificatione differentes in genere quóque ; differre. debere. Vid. LL ase: Borse No. 166.

171. I$1. | VI ME L'NO ME NW | Quum unicuique plantarum generi. uos 4ces«

teris nonien tribui debeat , ne deftitutam piftillo cam» —

panam referat, hanc nos "herbam PELORIAM nun- cupavimus , nomine, ut putamus, haud incongruo, utpote cujus origo a Grecorum zA«e arceffenda eft,

quod derivatur a z&Av, verto & monfirum fignificat, 2s

quippe in quo verfus videtur communis riaturee ordo. Unde Apollonio Rhodio partus monftrofus dicitur zx»e Tixs. Nihil autem monftrofius effe poteft, - quam quod in noftra evenit, nempe ut planté, qua

. flores antea regulares produxit, degener proles regu-

lares proferat, neque folum a genere matris, fed claffe -

in tota plane abeat, adeoque exemplo, quod in Bota». - - mica fine pari eft, efficiat, ut nemo eam ob florum fiis E . verfitatem agnofcere S y

Hoc Odeon minus pr d ef eere mfi vi vi-

XIL CONCLUSIO. Es

Ea fuit recentis feculi noftri felicitas, ut phieno- : mena nonnulla priori &vo non incognita folum, fed. - & incredibilia, detexerit. Quod 4 PHrpuM prone- |

, ptes ab aviz conceptione generarint, res eft, in qua

naturz leges mutate videntur. . Id tamen inftituta: a

* Reaumur1o , obfervationes confirmant, quamvis ad- i

huc plures requirantur, priusquam res tam paradoxa 4 exa omnem dubitationis aleam pofita cenferi queat. — ^ Vdrem.-79

: HL PRTIORIS- 69. — TTrembleji v o1 v,Po in- minutiffimas partes dif-. fecto, ex unaquaque earum polypus eque perfectus enafcitur, ac ante divifionem ipfe fuerat. Id quod receptis antea principiis omnibus mechanico-phyfio- logicis repugnat. | TEM

"^ CORALLIA quid loquamur? que Lapides pri- mum, in Herbas deinde tranfierunt, Zoophytorum. denique integumenta & Anzalis regniproventus fa- : ta funt, obfervante Clariffimo Domino. B. Juffieo. "'L'ria hec maximi fane momenti inventafunt, omnem- que przterlapforum feculorum fidem fuperantia. — " -Perfuadere nobis veteres voluerunt, Secale in Hordeum, Hordeum in Avenam,- hanc demum in Bromum transmutari c), quam tamen fententiam, ut fractificationis nature contrariam, recentiores expló- ferunt, omnia, quz generantur, parentibus fimilia - fieri, nec imbellem feroces aquilas columbam progi- ere poffe exiftimantes. Nos antiquorum de Secale, .;Hordeo & Avena opinionem in medio relinquimus, - d tantum affirmantes, mutationibus illis multo adbuc . majorem effe metan , quam mutata in Pelo-

LIE qu (Le

- ;Quenam mutatz in Peloriam Linarie caufa fit, nos adhuc fugit. "Tale quid dum in regno animali ' contingit, przternaturali duarum fpecierum veneri, tribuendum eft, unde intermedium quoddam, ex utra-

. que mixtum, naícitur, cujus exempla in Mulis pau-

- €) Spicam frumenti hinc Secalinam, inde Hordeaceam defcribit — WORMIUS in mujeo 150. fed forte fuerit HORDEUM flo- fculis omnibus hermaphroditis, feminibus decorticatis. Hort,

upf. 27. ; : [UE ME.

4 zi. Tti, circa cujus mediam partem aliquot grana Ave.

. macea, undique perfeGta, enata fuere commemorat GE- ^O URARDUS in Pifferia pl.ég.. — 5 o - —L Exhifce plantarum Transmutationem, fed tantum inter fpecies —

—— eognatas & congeneres, dari concludi RAIUS in Car. ext. £f.

Viadeo.

— lez vulgatiffimz, quod accidit, fi hec in vicinia illius —

eo florefcente creverit. |

cundandum difficillime admitteret , nifi corolla: labia ab infectis antea lacerata & exefa effent, — ^ — - |J .——NOVAS SPECIES immo&generaexcopuladi- «. verfarum fpecierum in Regno vegerabils oriri primo

ut aM GPRGEOR TIU — intuitu paradoxon videtur; interim obfervationes fic fieri non ita diffuadent. Cur omnes cacr1 ín Ame- - rica; curtot ALOE S & GER ANII fpecies ad Capit bone Spei. sAXxirRAGA petalis lineatis Hall. t. 8. qua& ex Parnaffía & Saxifraga Breyn. cent. t49. uoscyaMus Hort. upf. 44. n. 2. quafi ex Patre P/y/alide & Matre Hyofcyamo. PRYMULA faüliis cordatis Gmel. quafi ex Patre Cortu/a, &Ma- tre Primula Auricule urfi.| TR AGOP 0G 0N Hort. upf 243. n. 3. anne ex Patre Lapfana Rbagadiole, . : Hort. upf 245. n. 2. & Matre Tragopogo purpureo-c&- - . Fuleo, Hort. up. 245. n.2. POTERIUM ÀGRI- MONOIDES annon ex Patre Agrimonia, & Matre dSanguiforba, Hort.upf. 288. n... b ATISCA non- ne ex Patre Cannabi & Matre Re/eda Luteola; con-- ferenti flores facilis opinio. —Varietates numerofz plurium fpecierum attente infpiciantur. | Obfervatio- nes & dies determinabunt quz certa, ego hec non ut -evicta fed problematice propono, ut alii accuratius E inhanc rem inquirant. xa . QClarificewr LINUS in literis ON idi

uctore Diff.

aes D rni Dis Dolls: uhi cómpera- re, quin Tibi fignificem , jam ante annum cogitatio- nem animum fubiifIe; fieri interdum novas plantas ex copula diverfarum fpecierum aut generum;utiinregno - Animali & Afino & Equo fit Mulus. Et uti id inregno | : animali, ita& in vegetabili raro contingit. Quinqueaut — fex j jam pEL?uiN1A poffideo in Horto petropolitano, - quorum differentias indicare valeo, fed exSibiria dua tantum fpecies extuli. Certe multa fuperfunt in Bo- tanica adhuc explicatu difficilia, quae ex hoc. gbeore- mate, fi affumeretur, explicari poffunt... ^ : In actis Parifinis Anno v719 Dominus Marcbant . plantam exhibuit, menfe Julio nni izr$ inhortofuo — — natam, fibi pariter ac esterie Hound s gom, b P

72 IMEESORRELORIX ad finem usque Decembris integra manfit, quamque cum ad gehus MER CUREIALIS commode referre poffet, Mercurialem foliis capillaceís appellavit. An- no infequente , menfe Aprili, eodem in loco fex alix . enate funt plantz, quarum quatuor priori fimiles vi- - £z, reliqui autem dug admodum diverfz, ita ut no- vam ex iis fpeciem conflitueret; eamque Mercuria- ]em foliis in varias & inequales lacinias quafi di-. - Jaceratis nuncuparet. Dominus Marchant multum. difputat in A&. Parif. de modo, quo he producta fint. Ipfam vero plantam adglutinatam videns Domi- nus Prefes, intellexit, eam cum Mercuriali caule |. brachiato, foliis glabris, Hort. Cliff. 461, flore, odo- ze, caule &c. eandem efle, nifi quod folia ejus incifa . effent, que varietas in regno vegetabili non infre- quens eft, atque a fola natalis loci diverfitate prove- nire poteft, quod in Prmptziella aliisque obfervatum. — Si certo ftatui poflet Peloriam effe fpeciem hybri- dam ex Linaria aliaque planta oriundam, nova in re- gno vegetabili veritas emergeret, eaque longius heic, quam in animali progrefía, utpote in quo partus hy- bridi virtute fe propagandi carent, e. g. Muli, aliaque - ejusmodi animantia. .Peloria vero propagati exinde

ur, quod perfecta habeat femina, atque in loco -

babile ex jam obfervatis videtur, non accidat, fed con- ftans ea maneat, prodigiofa inde fequitur T hefis: fierí nimirum pofle, ut nove in regno vegetalili fpecies proveniant ; ut genera 1n fructificatione differentia, . una eademque natura t€ vi gaudeant ; immo, ut unum $demque genus diverfas babeat fru&lificatio- té. Quo ipfo fructificationis fundamentum, quodto- .- tius fcientize Botanice etiam Fundamentum eít, con- . velieretur, & claffes plantarum naturales infringeren- : ASQ M - A resina m ^ x t tur:

OP 3k

IL PELORIA. E tur: ut adeo in Peloria noftra ftupendum natur fce-

. tum omnes, artis noftre pen, haud immerito admi- raturi fint.

OXHL TABULA - FIGURA in adjecta Tabula funt:

L Pelerie caulis naturali ferme magnitudine, una cum racemo & floribus. IL Flos Pelorie E mis a cp vifus. e 4 calyx. bb Nedaria. c tubus corollz. d limbus. | - Hi Flos idem antice fpectatus — 4 calyx. : bbb NedhadE--- —- ———— x l^ Flos idem a latere vifus. Vs ; 4 calyx. bb Nediarium tiansverfim diffedum, t ut cavita

iter diffe&us, ut interna — pateant, e cujus fundo floris ftamina quinque &qua- . lia cum fuo piftillo in confpectum cadunt... 44 calyx. ; a Nectaria, quorum orificia verfus. cavitátem : - hiant quinque foraminibus. : - € tubus coroll. : E 2 limbu | QUE c I VI. Flos Linarie e ciuis "ournefotd imutuatus, quem manus porrigit, ut differentia PdorieabAn- HIHRIS E Picete, y i

Lo,

aid IV.

; co RALLÍ ^ ze

"o-

BALTICA ^ ,ERGESTIDE E

A. p. D. CAROLO LINNJEO, | Med. & Bot. Prof. Reg. & Ord. Socc. Imper. N. C... -— .Monípelienf. Sockhidlibent Upíalienf. Soc, hujusque Secretario, : gren Ace | ab

HENRIC. FOUGT, à Reg. Coll. Metall. 'Adfa

- Upfalie T/45- zin $8: in Audit. P mer:

P ERATIS

ecentioris evi beneficio tot ceperunt incre- Momento, tantas E ascetiones dpt rU Hi-

Coralliorum ante annos triginta, "vel uad excedit,

- Comes MARSILIUS, & hoc noftro tempore Ce |

leb. B. juss1 £ us, REAUMURIUS, aliique ex ., Academia Regia Parifienfi, multum & excoluerunt

k

ES auxerunt; atque.ita quidem indefeffis fuis illuftra- É

.- runt obfervationibus, ut fpem fecerint, originematque

maturam Coral/iorum tandem penitus fore perfpe-

' tam, Eo quidem Philofophorum induftria in ortu — & generatione. Coralliorum inveftiganda, olim vix —

XS vmm . Hiftoria nihilominus horum c 'Orporut

E 4

GIV.CORALLIA BALTICA d

adeo prorfus pretermiffa non fuit, quin plereque - - Coralltorum fpecies, per varia littora ad oras inpri- - ., mis auftrales occurrentes , ab eruditis multis magno cum ítudio & labore fint collecte, in numero re- rum fpeciofiffimarum repofitz, nec ofcitanter omni- morecenfite. Afl cogALLIA BALTICA adhuc fere intacta delituiffent, nifi forte e fuis tenebris ea- dem in lucem vocaffent pauca illa, quz 8RoMEL- LiUS. Noftras & ungrwiNGius, Pafl.:in Prufta |. Angerburgenfis, de his Coralliis memorie prodide- . runt. [taque multum e re effe arbitramur, quo. ni- mirum auctior evadat Hfloria Naturalis Patrie, ut Bromelliano huic catalogo & diverfas Coralliorum | ' fpecies, quotquot e patriis nacti fuerimus, adjicia- ' . mus, & eas pariter a prius defcriptis illis, quz no- bis in manus inciderunt, pro virili ulterius expona- mus. Nec injucundam prorfus harum rerum ftudio- fis prefentem operam fore, licebit fperare. Proin- de, ne fruftrentur fua gloria littora patria, jam in eó RE SGAM itiordk ! ws

occupati erimus, ut expli AU RID COD. ines Coralliorum maris Baltic, |

VECIÁM inprimis alluentis, benigno Tuo, BoNE , LECTOR, fubjicianturconfpecdtui ^

CAPUT PRIUS. xi 5 ge DE E i |. CORALLIISi GENERE . : €^ RALLIORUM mentio ut hodie fepiusoccur- s rit, ita apud antiquos fcriptores haud erat in- - frequens; horum nonnulli fcripferunt L fimplici . CORALIUM, vel cun A L1U M, quod reperies apud THEOPHRASTUM, PL INIUM & o V I-

.-'b1uUM Met 4. 749. Ese o — oxi TE Eua ququ: cutabir eM BENMEA etant s

!

aA.

46 x IV. COR ALLIA

. Habent alii quoque cog ALL UM, ut SIDONIUS E

Carm. ILIO. ^'

; Lactea puniceo fi ji nuantur v follis corallo. -

Quibus inter recentiores affentitur Celeb. r ou &w r- |

FORTIUS.

— CORALLIUM alio nomine apud pn10sco n r- .pEM appellatur LITHOPHY TON, LITHODEN-

DRON, quafi planta lapidea, lignum lapideum.

/GORGONTIAM idem, a ess. vel ME--

DUsaA, appellavit PLINIUS 37. PERSEUS

cum detruncaffet Medufz caput, idem d littus pofuit

fubítratis foliis & virgis; Virgz induruere tactu ca-

| pitis, quod fieri cum viderent Nymphe, fparferunt.

. illas virgas per mare. Ovid. metamorpb. IV. fab.1$. Hujus preterea diverfis fpeciebus vara imponun- tur nomina, utíunt: FUNGITES, ASTROITES, PORUS, MADREPOR A, MILLEPORA, PORPI- TES, RETICULARIA &c. gs

ORIGINEM VOCÍS CORALLII. Edbioret dc come

muniter Graecam effe volunt, ductam videlicet a

agn» Vel w&gos , puella , pupilla , & ^oc, maris; eft

sim maris ere ornamentum. Immo dictum alii po ; PERS T

DEFINITIONES - coralirum. apud divers

au&bores habentur varim. | ;

C £SALPINUS de plantis, 16. 23. CORAL- VI. LIUM ALBUM definit, quod conflet brevibus ac no- ^» dofis ramulis , nitore ac candore eboris ; cui fora- mina autem. quedam infunt , non folum in fingulis

ndis; Jed & juxta nodos , duritie lapidea. —— —

-R &j 0, in method. emend. 5, COKADEREEME

pans fore carentes Jm Jubflantia dura | admo-

| ^BA L TECH s E) — e. lapidea, que commanducate fub den-

tibus crepitant ac Jévupulofe fentiuntur , fragiles- que funt, €& duro corpori yu e clarum edunt [onum. "OTOURNEFORTIUS] 72, definit COR AL-

LIA, quod fint berbe marine j e lobules, Tamofes : ditum Ípeciatim genus alterum ,. quod mullis fora- : minibus confpicuis efl pervium, cORALLUM VOS

Cavit, alterum vero MADREPORAM, que fora- minibus interdum [lellsformibus eff pervia. | BOERHAVIO hort. Lugd 1, con ALLIA di- | euntur LIT HOPHY' T 4, Que funt fz ci, dura , coralloide , fragilt , 11lifu fonora, vi dgnis in calcem mutanda , cum acidis effervefcente.. ^ GEOFPROY mat..med. 11.247, COR ALLI UM eft, planta marina fab undis absque foliis nafcens, fere lapidea, ramefa, denfa e? d lida f*agilis, cortice, feu potius crufta. quadam tartarea, M

Zümen obdudia. : . Verum enimvero » definitiones he recenfit vi :

vegetabilem, anne lapideam p: niat venuftam hanc maris progeniem , quam qnem

Nature Hiftoriographi Corallia. . Interim, ad Vegetabilia fi referenda fint Corallia,

confiftentia fua lapidea atque calcis indole ab omni

bus facile plantis dignofcuntur. Si pródu&um fint —

afüimalium feu Vermium aut Zoophytorum, zs

. que dicenda tefte, id illis proprium videtur, quod

2 bafi plerumque teneriori folidis.corporibus ft rinis, tenaciter adhereant. Quod fi lapidibus. gnentur Corallia,: & ftructura fpeciofa intern. determinata figura, nunc ftellis nota, n. nunc c fora

— Pr&terea quum id agimus; ut hic inprimis pre-. | ftruantur fundamenta capitis pofterioris, pro fcopo noftre indicaffe juvabit, id genus Coral- liorum ,. quod cavitaribus conftat radiotis, nobis efle wADREPORAM;j; quodque cavtratibus inftruis tur /onplicibus, M1LLEPORAM nominari... Sed MADREPORAM JOmplicem eam vocamus, que corpore conftat unico, ftella unica; MADREPORAM - Compofitam , qux ex pluribus Madreporis fimplicis — bus, proliferis & diftinctis oritur: denique wApRzE- - PORA M Aggregatam illam nuncupamus, qua-ftel- lis quidem infignitur pluribus, fed ita inter fe co- adunatis, ut paries iitibs fi communis alteri; adào« e conftat corpore, non ex Madreporis pluribus -

licibus ac divifibilibus conflato. -. Corallia, ut innuunt fupra dicta, ab aliis ad hoc, — abaliis ad illud nature regnum amandantur. ^ ^ LITHOGRAPHI Corallia inter /apides recen- querunt, rationibus fequentibus indu&di: quod .. .. .

tandem diutius

, *

--

CoA TICA-. . qo

Mercurii di Lune cupellate , in aqua forti prius — diffolutorum £8 aque communi dein innatantiwm Jubfidentia atque nexu y me apuirimem ponis ad S partem acerefeat. Ie PEU Lade edi LU Y i dv. | BOTANICI viciffim, ut bros COnÍDES, PLI- NIUS, CES ÀLPINUS, HUS RA OR RAJUS,; | TOURNELORTIUS, MARSILIVS, & reliqui, plantis , annumerarunt Corallia: quod — «in caudicem afcendant, "ramos diffundant , fuas uzque fervent, diverfa forma utut mire Tudant, edes & genera, nec non ftipite ad lapidem .... Vel petram affixo, tanquam actis in terram ra-- e dicibus, ad fimilitudineni arboris - mcum

... quam proxime videantur àccedcre —

: E huic. -opinioni robur adjiciat, minus licet explora- .ta veterum fententia, quas perfuafum legimus, corallia i in fundo maris obvenire mollia, ad nz

. mum aéris contactum illico indurefcere. ad.

. Diofc. mat. med. y. 7. Pn. 5: ]. net. ty. 416. Dzper. bif nat. gog.——

y idem confirmarint obfervationes r POCCON E qui in apice coralliorum & fub cortice eorundem variis in cellulis latentem fuccum lacteum dete-

xit. Hinc nata fufpicio, nec femine deftitui . corallia: immo cavis eórum meatibus, quos & POoROS nominare folent fcriptores, fructifica- tionis commodum locum affignari pofie, NC

: vifum fuit. ' Er

| B" hanc opinionem: extra dubitationem ponere. vic le- - .^*-- rentur obfervationes Coritis M A R SLLIT, quas in opere laudatiffimo, HISTOIRE PHYSIQU a de la ME, non ita pridem evulgavit: qui EB dd ponderis vindicare nititur Vir illuftris,

án numero vegetabilum uam maxime collo.

t

id d

X

CERE RS OCE

$o. ^» IV/COR AZEIA- | ila effe corallia, quavis ratione contendat. -

.: ^ Coralliorum enim flores, quos videtur fibi di- —

-* "fünéiffime obfervaffe, fplendide delíheatos,

-.. fpeétantium oculis exhibuit. «—— Ac | ee . Cujusinventi hiftoriam quoque GEOFFRO Y mat. . med. 2. 251, paucis percenfet, dum corallium recens, —.— Cex quu extracdium, 1n aqua marina fervatur, —

lle fenfim intumefcunt. & expanduntur, lace | —

L2

pabi : en guttulas fundentes,. tum ex fingulis papillis oritur Calyx o&tophbyllus, patens feu flellatus, albus, — ftaminibus o&o, Jengtrudine circiter calycis, pa-.—— £entibus. & piftillo fzmplici. Tandem pofl o&o vel... duodecim dies marce[centes flores flave[cunt , 1n glo- bulos contrabuntur , lacteo fucco turgidos, deciduos €7 aque fundum petentes. | Hec corpu cula effe fru- étus, femen vero in eorum fucco delitefcere autu-- mat. Mirum bec phenomenon Anno 1706, menfé Decembri primum obfervavit Illuffris Comes M AR-- s1rIUS /An7ecens expt/cato corallio: illud enim in

tum, floribus albis flellatis binc inde confperfum re-

zoorosci denique celebratiffimi, Dn. ssgNH; | JUSSTAEUS, TREMBLEJUS & R E AUMURIUS ,. corallia, nec lapides, neque vegetabilia; fed ver- Aium effe productum, contendunt. Hujus fenten- tix auctor fuit, & à wARSILIIatque BOTA Ni CO- Ru M vefligiis & auctoritate primus difceffit Dr. ' PEYSONELLIUS, Medicus Regius Guadeloupenfir, . | -QUi 4CADEMIJE REGIZ£ PARISIENSI, Anno |

« come |]

*

CUM

)«

BRÁARZAECAO E

compertum fi fignificavit , flores coralliorum non efíe nifi minutiffimorum animalculorum , , forma & fimi- litudine urzice marine, valde prodigiofum nume- rum: neque aliud effe corallia, . quam plura vermium . ; dormiicilia, atque lepidiffimam congeriem teftarum. - Hec primum quidem adeo vifa fuere paradoxa, ut fplendida viderentur commenta, usque dum accura- tiorern Polyporum invefligationem ante aliquot án- nos aufpicaretur Celeb. TR EMBLEjUus. Sed, de- tecta poftmodum Po/yporum natura , "iiceperunt. : obfervationes ille PE vsoNzErLrI pluris fieri, & - tanti quidem, ut acutiffimus B. jussr £us hujus

rei pernofcende caufa, Anno 1741 ad littora No R--

MANDIE iter inftitueret: ubi coralliorum natura indagande eo cum fücceffu incubuit, ut ex itinere reverfus eximias plane referret obfervationes, qux huic maxime faverent inftituto. Hac de re ulterius. legi merentur, qus erudite. REAUMURIUS., 3n

Pref. ad Tom." Vi, de biffória Infe.

Vir Clariffimus, BERNH.JUSSIJUS,inliteris,

An. 1744 d.1 Maji, ad Celeberrimum Dn. Prefidem, de hoc negotio datis, id fibi i e firmumque

perhibet, non folum quod plures Corilliórun fpecies,

quas pro certiffimis plantis nemo non haberet, fint crufte vel tefte certorum animalculorum marinorum; oe

-fed jam etiam patere, a quibus zoornvTris hz -

. domus & eificentur & habitentur. Quod quum. .

- novum fit & adhuc paucis perfpe&um; recenfionem horum animalculorum, prout illa enumerantur a Hn -* JJUSSIEO, dignam judicamus, quei Le. .

.€&oris hic fübjiciatur.- | | ga SCOLOPENDRA, Ipfo monente et

Er vermiculares, Denali . Dubularia. ks

4e "icon ALLIA - -Corallina. aftaci corniculorum- semula.- Tournef.

- dnft. 571. Raj. fyn. 334. n. 10. d Corallina marina abietis forma. Tournef- inft JH

Raj. [yn. 35. n. 12.

- Corallina minus ramofa , ateraa vice denticulata. 1 i oo Rgjfyn. 3g. nag. d . : Corallina mufcofa, decide btc unum latus A - .- fpeétantibus. P/uck.alm.119. Raj fyn gy.m14: — -Corallina mufcofa pennata, ramulis & capillamen- tis falcatis. P/uck. aim. 119. 1. 47. f. 12 id Jy.

36. n. 16. | Co:allina mufcofa, a ireird vice dentiqalafa: ramus .

lis increberrima. capillamenta fparfis Pluck. alm. e

1 "UA ETE Raj yr. 3 ni 17 ^ Corallina mufcofa denticulata procumbens, id E

tenuiffimo, denticellis ex ad verfo fitis. Pluck alm.

419 t. 47. f- 11. Raj. fyn. Tsai i$. E

- Corallina puraila repens, minus ramofa. Au Jn. ". 37. n. 1g. - xr

. Corallina pumita erecta ramofior, Raj. Jyn. 3t » n:30: (2. f |

€: POL:PUS corpore oblongo Kiki denta- 3 E: agite Papgeennam Kom Jab ori E

eres di S x Fucus cem Tied. yucieiuirang texiUra 3 os. &mu-

lans. Tournef- infi, $693: 1.334. Raj. fyn. 42. .9- |

Fucus marinus fcrupofus albidus anguftior come. —

P effus , extremitatibus quafi abfciffis. Morif. E. : Jt. 3. [ 646. f. 1y. t- 8. f. 17. IM Jon. 43. f IIl wE»v s corporeorbiculato f. e ic

( lis filiformibus. Hinc: :

pabdt. d. fa qure, ues LINNALO

t £l X ecd 2

clo Lame "YS 8

. "Alcyonium PUE CHAM molle, afterifcis un- dique ornatum. MM E. N. C VIR app. I$9.: Raj. fyn.31. «2.

Acetabulum. c

IV. sE?14 corpore Monet ius desinculie 6 brevioribus: 2 longioribus, os inclufum corpo- ri, oculi 2 magni infra dentacula.- Inde: -

" Nautilus papyraceus, Orthoceros, Lituus, Ba-

lanus, Verruca ingens Concha anatiera . Echinnus marinus. :

As ftella. marina. rin iie

jd XT. "d

da hioc diffenfu (S. 3. 4. 5) fi nobis cenfenda atque 3 Aie eftimanda res erit, non poflumus non fummo- gum virorum & laudare & fufpicere inventa longe no- biliffima. Illis autem finguli quum graviffimz fint - caufíze, cur potius aut lapideo, aut | yegetabili, aut ani- -mali regno adjudicare velint corallia, nobis ingenue fateri licebit, nondum facile patere, q

2 EC , fit anteponenda. 2

e scho Dm SABE ve Ee Tm & pis. o res adhuc quam EA quz dies forte revelabit. Do- | r3 sc sau RE e) Que precipue. nos hafitantes ténuit fuit Minis à & Anal

OGURN - Br. T U cus abfolute planta eft. Keratopbyton Borh.. PR et : lign us flexilis , coriaceus. — Zizanokeratopbyton eft inter - atophyton, externe lapideum ; fi ine Linie. cre ftam calcaream , anne & lignofam ? x : $PO NGIA fi modo planta eft, mirum quod Fut TE Jerupefus. Marif. hift, E, f£ D t. 8. £3 16. 17. Kc. Ammale 3s "^ CONFERVAv'eff aabilc s Confer — vegetabile, debis eft Est |y oteGa. Acetabulum "Tournef. eft Cor OR is. cmd ges ex. atimalie

s ramus.

e EUORASHEH 4

nec ergo. Sli fuerimus edocti, nullum potius, — quam immaturum & przceps.. - noftrum interponimus — . judicium. Neque enim ex inflituto id agimus, ut di " cutiantur hic fingula, que de coralliis dicenda forent. - Nosdefcriptionem qualemcunque coralliorum ad hec *

-noftra littora crefcentium. promifimus; nec ulterius P divagari animus eft, quam fert nobis propofita brevi- — ! ..tas, dum eorum tantum defiderio ftudemus, quile-.. viorern forte cupiunt coralliorum notitiam, & dum .ad M c duntaxat rite Liselligends viam Log m

nd

TT E VIL

^ Quo anus ad finem olim deduci potuerit ope- — rofa illa queftio de natura coralliorum, ut exquififa M .&c pleniori eorum defcriptione atque hiftoria jmdu- . dum orbis frueretur, moram injecerunt. hac inprimis . : impedimenta: quod |

-& fepeliantur undis corallia, in huoda fatebrisque ma- rium delitefcant, ubi difücilis aditus, nec libera de- ambulatio conceditur.

BÉ corallia , que difcerpit, inque littus ejicit crebriori w

ate incitatus fiuctuum impetus, i inte

|. ex adjacentium corporum adhzefione, cum Am. *

^n lapidem. facile concrefcunt crebro deformen- -

tur. - |

E longe alie coralliorum: fpecies in 1 Oceano Seiten - —

trionali; alize in mari Pacitico, alie in mari Baltico, - : alie proferantur alibi: - Accedit, quod fingi ile fp

... .€ies coralliorum figura admodum varient: qu

"^. €um, ut diftinctas fpecies fere toties conftituerint

-L auciores, guoties iem Ioa ofenicrint indi-

Ii v—— II QN.

Sctintonsitiasgis bula Pte cmEcndg

P

no.

| IX63 ^85. s notitia denique coralliorum, procul adeo petendo- ' rum, majores poftulet impenfas, quam eam ufui : . futuram vulgo fuit judicatum. Nautz vero, quibus: - opportuna maxime patet occafio remotiores orbis . . adeundi plagas, hec minus obfervant: neque fci- — - entiarum cultui multum infervit turba rudis .eo- rum , quibus pifcatus coralliorum plerumque eft

igitur ad originem calcis hec quicquam 5) ? Verum

hoc libenter illis definiendum permittimus, quibus

experiundi hujus eft data facultas. m

: FP.3 S... IX.

— B) Tn Heineve Gotblandico pat. 191. vidi Sabulum & Argillam. - Ceralliis ad littus ejectis adhzrere, ficque coagulari & in cal.

cem verti, Ex Argilla oritur Calx, fed quznam fit cauffa, — ,

. ut in calcem traníeat Argilla, obfcurum eft, Caleem mu- tare Argillam, & Sabulum in fuam naturam, nulli non no- íum eft. Immo & Schiftum abadjacente calcario lapide im.— calcem. mutari vidi in. Jii. Weffrogorb, p. $t. Calcem ab. animalibus Zoophytis creari patet eX teftis Cochlearum,. charum & fimilium, quz ejusdem naturz cum Coral . Raro montes calcarii obfervantur, quin infin —— ^ trificatis, quz petrificata plerumque corallia v | ct oogmata- funt. Hiné mihi fufpicio eft, « juod «orallia et oftroco- — E dermata non a calce ut patre geni a fint, fcd ut Patres cal- : — $1. cem generarunt. EMT E S idit

8 | qm CORALLIA. Catébiiii^ irato Mr feracifim mum ut eue "5

Tum ad plerasque oras maritimas, verbo fi comme-

moraverimus, haud alienum videbitur: Etenim Mzu-

feum. STOBEANUM, Lundini affervatum , ditavit

inprimis OELANDI PE —Collettiontbus s ROMEL- LIANIS partem precipuarmi fuppeditarunt -Infule -

CAROLINA ÍDnGOTHLANDIA.Amborüm hanc -

fupeilectilem omnem nimium quantum excedit locu- - pletiffimus coralliorüm thefaurus, eujus heic ducimus. lineamenta, quem ex GO THLANDIA& CAPELLI PORTU Celeberr. Doiinus Prefes fecum deporta- vit. His Gothlandorum deliciis, in oratione fua in- augurali de nece/frtate peregrinationis intra patri-- am, Sede fe tribuit przconium: Corallifera,inquity — Indorum littora wiramur, fed Capelle portus, (ocus —— eff in Gotblandia) credite auditores , unus biclocus—.— exequat, immo exfuperat Orientis bas opes: oidP —. enim dénfi imma coralliorum flrata per integra fladia. € milliaria bujus. littoris Jtfe extendentía. vide & LITTORA CORALLINA in Irín.Gotb/. p. roo. Huc... | quoque eene CeE AS REREE LACE e j bec es VMNTLATGA MORS DIG. 1 ed

: MN n onera " a, Nifique vas - vietas apud ; "os occurrit, quantam ois aliis regioni- S uc kou f tere feimus. - : : QATT z , $. i ^ :

CORALLIORUM denique quo minus perfpexit. | orbis naturam, eo leviorem fenfit utilitatem.

; Mes nonnunquam, fed raro, parant inde Goth. andi

— * Muféis Eruditorum atque Curioforum, R 3 | Shagnorum Hortis, Cryptis, aliisque rebus. bene x multis , ad oftentationem fere compofitis ) haud me- . diocri folent efie ornamento corallia. - ^ cis i

OBALTICA — 0 8

..In Medicitia eadem audiunt abforbentia, eundem- que ufum praebent, quem reliqua, terrea dicta. | |

Sed uberiores tandem fructus fore confido, quum

in fontem generationis , atque intima horum corpo- rum penetralia patuerit aditus. Hxc pent dubio Noten compenfabunt. '

CAPUT POSTERIUS..

BEC OIOESN (CORALLIIS BALTICIS. T 'ADREPORA - fimplex, turbinata , levis P -YÀ concava. Fjg. I. II. III. IV. VII.

— — Fungites cinerei coloris , cujus firiatum capitu- Jin: nitide fuper. lapidem calcarium fufcum expan- ditur € explicatur... Brom. lith. fp. 2. 30...

Pis cto vefligia- in lapide calcaria incano - eonfpicua Brom.lih.fp.2.30. —.— EI- — Columellus , y Fungites minor. lapidi alc "i0

j er £5 , Brom. lith. APTE IP A zr

fih. fn: 2. 3: ' | v Fungit& foffü Zu majores votimdi, quorum capi- tula diffufa, intusque profunde fIriata, pediculi au- quod breves funt. Brom.lith. fp. 2.50. -Pungite varii diver[e magnitudinis, quorum uflum, intusque profunde flriatum. capitulum definir im petiolum longum, acutum, plus minusve - incurvatum. .Brom. lith. fp. 2. 50. t.32. : vc Fat medie magnitudinis fübrorundus , le- vis, gorblauditus, cujus pileoli orificium rotundum E i profunde flriatum, pediculus autem. ' brevis. Brom. lith. fp. 2. 32. t. 52.

Fungite medie magnitudinis , ? gab. dncic ; TUER pileali erificium. e quadr. cm p

*A— 4 ou

$9 ^ IJW;^CORALLIA

INEST

"o Fungites major orbicularig gotblandicus " facie P

entro profun

Jpicuus. Bre

eujus pileoli orificium lapide calcario

to pediculo , cujus pileo ; &um efl... Brom. lith. fp. 2. 38. t. 28. /

Fungites alius gotblandicus , brevi pediculo e

BRATTIGAS ——-

Columellus zurbinatus major , fuüperna facie ex- gaedrus & radiis coralliis propriis flellatus eff. Helw. lith. Angerb. 52. t. 5. f£. 9.

Columellus turbinatus. minor Luidii 7l. 134. . feu calyx covalliorum Langii , ad littora cuim plurimis TNR obvius. Helw. lith. Ang. 52. t. 5.

IQ. i cr d ei minimnus. ien lith.

numerofis, minimis undique exaratur, & Means : verfalibus, obtufis, inzequalibus cingitur. —' Stella , quz inhzret apici, eft concava, marpi- ne cavitatis acuto , radiis aut fulcatis, aut lamellatis; : ! us etiam dentatis, ab imis ftellze partibus ad oris ambitum. procurrentibus , exornata. ks - Varietates. hujus Madreporz. funt permulte: ; nos ad fequentes tanquam praecipuas aumbur ET

e cujus diameter difci füperat longitudi corallii;. ftella vero pee rgi medio cavitatis ad. drama rs omnibus. F;g. L

Qo ME CORALLIA

B cujus diameter difci. ipfo quoque corpore cotallii longior éxiftit; ftelia verum concava conftat .fundo plano, margine haud multum expanfo ;

c ogadiisque obduéto,, quorum alterni longiores a

^- amargine extimo ad fundum usque defcendunt; "inque itineris medio ceffant alterni breviores, | ut centrum fundi, quod nec rádii longiores af- - fequuntur, non contingant. F7 IH. . y que: ;perfecte eft turbinata, ftellaque. türbinato-- , concava, radiis ab ipfo centro ad marginem ie- cta duális,, infignitur. Fg. III.

4 que fere cylindracea, at verfus apicem craffior n d quantum, ftellam gerit turbinato -concavam. -

DEN. IV. Hxc modum pariter augmentationis. - horum corporum, ftelle videlicet e centro pro- Tem emiffam , oftendit. :

r: cujus eft obliqua forma , five incurvato- oblonga, ' bafin verfus anguftior , fuperne craffior, mar-

gine cavitatis füprémoe paullum contracto; ftel. :

la hemifphzrico - concava, radiis, interjectis

alternis brevioribus , longioribus 'alternis , a - - margine Y centrum "properantibus,, exículpta.

BE VII,

bdiaphano-corneus.

: tantur.

Horum cotiltiónik ad regiones maritimas ftras ubertas eft maxima, . eorumque inprimis, cx Li am apud audoreada meat.

T) Mà» (2

Zo

L

iin recens ex- - |

ALTICA Uo B » Es s x; aEPAEOg a pies icis pos fiella.

. convexa. Fjg. V.

" Fungitarum shitimórum Wotieido Vliutéruni sapitula parva flriata, ac trocbifcorum imflar cve-. nata, collecta 1n littore maris Gotblandie. ENIM BEDA P ORRUN EE:

Lapillus numismalis. Calceol. muf- 529. dis,

Porpita minor numularis:. Yid.lithi 15r. -—— ^

Lens lapidea fIriata, utrinque convexa. Scheuchz.- lith. Helv.£. 43.44.

i Fungi tujusdam-marini capitulum. Büttn.. adim. de corall fol 9g a Les. oss —. Deftr. Hec Madrepora orbicülaris eft; lana; viden rugis annularibus obfoletis, ftriisque minu- fhmis a. centro marginem verfus molliter notata;

flimis fpeciminibus aliquantum emi-. - : üis-exiftente iere: dae vid. CRE |

dpud. ad centrum convergentibus , quibus alterna vice radii alii dimidio breviores inter- ponunter: vid. Fzg. V. Jit. a. :Radii omnes, vel potius lamellz, ubi flutuatio: | maris vitium - non induxit, margine quidem funt - t paullum. dentato; E andárum. tamen eludere violenti-- n attingant littora, quum egre poffint, - le vigatiores. vulgo reperiuntur, atque punctulis tan E tum exflantioribus obfervantur fi 1gnatz.- Formam igitur Trochifci Officinalis , - A &us Lavatere aat Maloe. eleganter corpora; quz latitudine rarius trans muniter sutenminera c mine Lez

à Pe COR ALI LEE

Q4

x. ow :

em PEE POE A compofita, diio prliletig. e e centro pluribus, undique coadunatis; ftella penc | . &a, centro concava. ' Fig. IX. a. 2..

Fungites gotblandicus brevi pediculo €" magno — amploque pileolo, cujus fuperficies tota figuris affrri- — jJormibus Jubtiliffmis ; & propemodum: obliteratis E ebducitur. Brom. lith. fp. 2. 39. t. 39. c:

Corallium albidum, fuperfecie figuris afrrifor- 3 - gnibus propemodu;n obliteratis , dé -exterfio aqua- ^

un fluttibu ef adferibenda-.. , Ecbinoi

Fin M opinm p.d :

"Stella: convexa, lato diaifinc, itrorfum | ded radiisqueinftruitur, centrum cavum occupantibus,la- — mella: prominulis , acutis HU vero miargipent ex- .—— ornant, levioribus , : BR

Corpora ejusmodi plura, e centro cujusvis ftellàs : - ecta, a latere invicem mentata & quaficonglu- —— . tinata, Madreporam pibe s convexam ac eus E. : bafin umm exhibent. |

BALTICA. E

^ Varietatem fat fingularem fiftit fig. VIII. c) In- fithanc enim & Madreporam nuper defcriptam inter- eft illud, quod uitime partes quarumlibet adjacenti- um ftellularuri, margine nonnihil elevato, ftriisque concurrentibus utrinque dentato, ultra planitiem cor-

rm pone paullulum: emineant.

Cohsret adeoque hzc fpecies Madreporie uti bac- ca in Ananas feu. Bromeha: -."Transverfim fectum hocce corallium examinavimus,, atque tunc ab. ima quoque parte optime cernebantur ftellarum imagi- nes; fed a fe invicem remotiores, qux per medium - Corpus , ubi Jet Msc ipt in Bes tranf- eUokc t4 rr ui - - nr $: e v. : : | MADREP ORA Sapa. pla proliferis e-difco pluribus, margine coadunatis; fellis trunca- tis, centro cylindraceo-conca ncavis Fig. X s. $

Brtite Ho: lemajerén, caihdis pyxidati, q

pres P fixgités pesi fus, ex o&fo mineribus infundibu- liformibus concretus , qui a proxime memorato non

"hifi colore € magnitudine difcrepant. Brom. lith.-

fp: 2. 40. JKEjusdem generis: tertius luxurians, ex feptem : mitior ibus calycitformibus compofitus, qui boc a cete--

viX differunt, quod centralis capitulorum. cavitat.——

plana confpiciatur, totaque materia calcaria pues FÉ -

Ga. Brom. lith. fp. 2. 40. | Ejusdem, generis quartus, ex quatuor. tanti minoribus deis, fungitis D M0;

: "o Hujus etiam PCM labes M [ iet n ut

E € Festa. ^ j 3 Ne YN

04 pebORALAIXM

fingula capitula , profundam in centro cavitatem e? in ambitu duplicem quafi admodumque elatum mar- ginem offendunt. Brom. lith. fp. 2. 40.- j

-. Defer. Partes hujus Madrepors ftriis longitudi-

-malibus, obfoletis, numerofiffimis; fulcis rugisque

trapsverfis , annularibus, inzqualibus, obtufis, variis teguntur. 2: xm i

— — é&tella plana eft feu truncata, centro concavo-cy- T

lindraceo, fundo plano, margine lamellato, Illz ipfe lamelle, 30--circiter longiores, ab ela- —

tiori margine horizontaliter exeunt, hinc ad latera

cavitatis medic perpendiculariter defcendunt, iterum-

que ad rectum angulum in plano ipfius difco conver- — gunt: totidem lamella: breviores, ad mediam itineris — partem vel ad orificium cavum alterna vice delique- —

(cunt. Atlongiores radioli, ex ampliori fpatio pro-

. cedentes craffiores, prementibus locorum anguftüs, .

«quo curfum dirigunt, ad parietes cavi cylindri in

acutam aciem magis magisque definentes, ftellam formant perquam elegantem, inque aliis coralliorum

fpeciebus, nobis perfpectis, haud obviam. e. — . Hsc defcripta corpora five partes hujus corallii, ^e difco marginali plano proliferz, fimiles plures &

c—

rticule: ills ab initio ten

, penna anferina vix —

crafliori, in corpus truncatum expanduntur, cujus

difci diameter equat altitudinem totius corporis, at- que totam fere pollicis amplitudinem abfolvit. —

Ne pcd ME A

"E

^ . MADREPORA compofita, corporibus: proliferis e E

centro folitariis, coadunatis ftella margine dilatato. UEEWLe4 co66 oc

dJBATLITOA- o — wee

- Defcr. Internodium quodvis feu quivis articulis hujus Madreporz eft corpus cyathiforme, farctum, inferne attenuatum, ad bafin ipfam parum dilatatum, Tuperne craffius ;' margine lato, tenui; fuperficie ftris numerofis, obfoletis , longitudinalibus, rugis.

vero transverfalibus vix manifeítis praedita.

Stella planiufcula, radios a centro ad marginem . ductos plurimos (60 fzpius) , in difci centro lamella- tos, in margine vero ftriatos exhibet. sc ., Deferiptum corpus e centro cyathi alterius fic

erigitur, ut bafis fuperioris tegat ftelle part la- mellatam inferioris, & fic porro ex impofitione uni-

4 L us articuli in alterum evadit corpus proliferum e cen- "tro: fed plura ejusmodi corpora prolifera qualibus internodiis juxta fe pofita, margine flellarum tantum .

..... Craffities media cujusvis articuli digito minimo . pár eft; longitudo vero transverfum pollicem inter- -

3. L-u i NEED 71 ka mae eap dg iv

contufione hinc illinc fep E . Reperiuntur hzcce corallia fepe capitis magnitu- dine ad littora Ky/lei & Slite. ib i | t. Varietatem hujus fpeciei maxime fpeciofam ex- primit F;g. XVIII. quz parum tamen & in hoc po- tiffimum a fupra defcripto corallio abludit, quod fiel f ke propiores fint, five internodia breviora & minus. - conípicua , fuperficies exefa & corticali fubftantia -

i l. uva

ab anteriori parte fere orbata: ex cortice nil omi-

nus, ubi cernitur illefus, e ftru&ura ftella ejusque margine tenui, ampliato , hanc Madreporam ean- dem effe cum proxime memorata fg id obfcu.

- 96 IV-CORALLIA -— uniri MEAM Li EE MADR EPORA compofita , corporibus proliferis 2 e centro folitaríis , membrana reflexa coadunatis ftel- e de Jig. VI. n. 1. I

Defcir. Hec Madrepora conftat « lindris v n D recs, parallelis , ginibia s * cem diaphragmatibus, five lamellis horizontalibus, quibus interjecta funt fpatia lafiora, quam alta. .

Apices leviter effoffi, fed nec radianti cavitate, . neque dilatato margine comparent; in ambitu verum - fuo radiis variis dentiformibus, extrorfum acumina- tis, crenati videntur.

Hi cylindri, vel caules cylindracei exfurgunt ex pluribus fibimet injunctis articulis cylindraceis, l- — vioribus, albefcentibus, craffitie plus minus cu!mi tri- E ticei, quorum e latere fupremo difcedit membrana te- nuis, inque hunc modum reflexo-plana, ut pre y-. J lindri nonnihil dunes. E TSEE AE

MIL 2

MADREPORA compofita, cylindris. femel, - (cabris, « cortice hinc inde gabs Fig. ee * n. T2

E ne eius ts culto predi ^ Et :

^. &tella terminatrix cujusvis S. cu dad cum ^—

eo eft latitudinis; difco concavo, centro depreffo, 4

planiufculo; radiis lamellatis, aequalibus & integris |

omnibus.

^ «. [alia inter fe plura corpora 'conjundia, lateribus

promifcue & paffim connata, allg: autem radian- :

tibus a mutuis nexibus patum disjuncta, molem conw- .

— ficiunt diverfz magnitudinis. Color i in his eft pipes. fus cinereus ;crafhtics calami fcriptori, ——

e : - VIII. MAe.

HOALEIPCO 4 — VIL | ics

|». MADREPOR A aggregata, ftellis angulofis, con- p | cavis; radiis quatuor altioribus. Fig. XVI.

: Defcr. Hec Madrepora tubulis conftat parallelis, angulofis (fzepius fexangularibus), undique connatis;

adeo ut paries, proximis quibusvis tubulisinterjedus, —

utrique eorum fit communis. - . astella terminatrix eft equalis diametri cum tubo, angulofa (fzpius fexangularis), concava, lamellata, la- mellis a centro marginem verfus du&lis acutis; qua- - - rum quatuor decuffatim pofite reliquis majores al. tioresque confpiciuntur. | Plures ftella margine coalitz: partem fuperiorem- bujus Madrepore totam adornant; a latere vero fulci eleganter ftriati eam reddunt confpicuam.

Ceterum figura hujus fpeciei mutabilis eft atque . incerta. Nunc pugnum equat, nunc digitum mini- . mum magnitudine haud multum excedit: faciem in-- terdum ramofam , jam rotundatam profert. | Eftque.

D re ora hiec fub diaphana , albicans; atque trans-

: fecta pictur: im eand em - ^ .ab avería parte praebent charte luforis, conftanter videlicet e | exangulis contiguis , centro-ftellatis. 2 IX.

MILL TOR ramis vagis; punctis fparfis. F7g. X IT. - . "Cerallii füffilis fabalbidi ac levis ramuli TenMes, geniculati ac vamofi. Brom. lith. fp. 2. 17. t. 17. ^. — Madrepore five corallii fofffts punctulati | yas muli diver[e magnitudinis ac craffitiei, a digiti mi- - mimi ad pollicis latitudinem afcendenter. Bre lith.

fp. 2.17. t. M. : E Corallium aum pun&atum. "ugofi uando tamen leve, furcatum i ramefin, Hel ^ lith. Ang.

: t4. f. 5 MOSES pe GLEN ME — Die

le . RÉSCDRAREIA , - Defir. Hxc Millepora varie eft fubramofa, diva«. —. Pori, plurimi, inzquales, oblonpi, transverfaliter undique absque ordine funt difperfi. ^ ^ ^ ^ - - — Infracto ramo medullaris fubftantia poros appro- — — ximatos, plures, ad modum cornu cervi, vel offium .. exficcatorum oftentat. Color hujus fpeciei frequen-

teralbidus; magnitudo obfervatur varia. ^ ^" —^'

— Atque hoc inprimis corallio tantum non omnia : fcatent littora coralliferaasnec non montescalcarii haud — pauci; quapropter Lithographis, fub nomine Pfeudo- Corallit, Corallii foffilis, idem eft notiffüumum. —————

» ENAUURMS s - E uet X. E "^ —MILLEPORA ramis vapis, punctis imbricatis; -

— Jig. XIV. 5 tque UC - Deftr. Hec Millepora ramis conftat variis, ere-

, €hs, fepius contiguis. ; Cr

We Pori funt contigui, imbricati, fundo acutiori, ex- — teriori margine obtufo, & oblique incifi ; ut ab apice,

nona bafi ramorum, infpecti, fundus eorum appareat. . Hec Milleporz fpecies in montibus quoque cal-

.«ariis haud eft infrequens & cinereo fzpius occurrit. — Xr ud CIMA MRRNEMIA I

ee e ur vu A E xr P e UE c MET (7. MILLEPOR Aramis cylindraceis,dichotomis,fe- jebus longitudinalibus pui 3B0g Mel. - Ceralliorum exiliuir coagulum lapideum,eo, qua. 1n figura addita cernitur, modo, eleganter coalituim. i Drom. Bii 4.15. 516. — —— . — Ade Maffa lapidea ex ramulis corallinis pun&atis tam rectis quam inclinatis , [epe etiam ramofí« con- . flans, & ad inflar vermiculorum uncialis longitudi- — | mnis, craffitie lumbricis juntoribus fimili fibi tnoicem — jfüpatis. Helw.lith. Ang. SOQUACLIAUEA- ——— 4

Gurca 7 g

.. Defir. Ramuli hi corallini funt dichotomi, tere- tiufculi, longitudinaliter punctati. qwe Pori juxta longitudinem in feriebus propemo- dum contiguis difponuntur, lapidem oblique cavant ' & cavitates formant. verfus bafin cufpidatas , altera pus marginis exiftente latiore & quafi bipartita. orina igitur pororum triangularis eft. Immo fundus cujusquefoveole, qui afummitate ramulorum intuen- tium oculis jucunde obverfatur, inverfe contempla- . . tus proríus delitefcit. Quid, quod fuper his ramulis ... furfum mota manus fcabritiem fentit minorem, quam drdeuwdmdemtE 7. 00s 3 RE QW :. Tum ad littora marina hzcce Corallia fiepius oc-- currunt, tum e montibus quoque calcariis haud info- —. lenter eruuntur; & colore obfervantur ut plurimum . albido. E Exerc ox rt mpi cep GA "c XII.

MILLEPORA repens, famis dichotomis, li-

neolis fubulatis , imbricatis poros diftinguentibus, Wm

Jig XXV.

Pori oblique defcendunt, füntque ftriato-exca- | vati, ac fi foliolis imbricatis, acerofis, hec fpecies Milleporz effet ab omni parte confpería.

. Ad formam igitur & fimilitudinem Z;ycopodi; us- .- ..' que adeo accedunt hi ramuli, ut facile quis affereret €0s efTe hanc ipfam herbam petrefadam. — 7

—. Reperiuntur fzpe hxc fpecimina in montibus cal-

LI

cariis, ubi quoque obvia funt petrificata, — 0 a XII j vcn

/.. MILLEPORA fübrotunda, poris minirnis con- fertis, majoribusque crenatis rernotis. Fig. XXIV.

Porus tuberiformis, fieura fua ac agnirudine au terreftria. referens. Brom. lith, fp. 2. 16. t. 19.

Q4 Dgrcos

.100 IHEOCURALELIA ... Defer. Suprema facies, quz convexa, poris ob- .

. tegitur minimis, acicula quafi factis, confertiffimis,

. angulatis, diftin&is; preter hos ipfos punctis etiam. . latioribus aliis atque remotioribus notatur, que funt - margine aliquantum ctenato , crenis circiter duo-

—. decim. Id uic. p .. Pars inferior ftiis minimis plurimis, fulcisque paucis majoribus infignitur; quam formam debet haud dubie punctis illis in fuperna facie pertufis, ma- joribus, minimis. ee o

In fpeciminibus nonnullis , que undarum vim diutius aliquanto fuere perpefía, non nifi majorum -

. pororum exhibentur veftigia, tenuioribus illis tritu -

maris abolitis prorfus & confumtis. - :

— . Hec Millepora nunc cinerea, nunc albidior exi-

ftit, nunc in rubedinem aliquantum propendet: ma- gnitudine & forma admodum variat; fzpiusque hu-

. . jus corallii latus fupremum in rotundum'fefe contra- " hit, fubtus autem communiter eft concavum. |

XIV.

Ang.49.t.4.É. 6. ues Decr. Millepora hec figura eft fübrotunda, hinc inde convexa, fupra foraminibus contiguis pertufa; . fubtus fulcis longitudinalibus , obtufis, dimidios tu-

- . bulos eflingentibus excavata. - . ^ Pori, feu foramina contigua, fubrotunda, pà- .. Fumangulata, 5. 6. vel pluribus angulis inftrüuntur. —— gems | x Fundo

à

Jum. | .:Nunc Dacu

OBAITICA. —

— Fundo illorum materia rudis calcaria plerumque folet : ^ accrefcere; unde cavitates illa: femine finapeos raro .

profundiores aut latiores habentur.

Nob se owErrrus hunc lapidem inverfum . '

delineavit, procul dubio feductus fpecimine obfcu- rioris not«& aut calce repleto. Ergo nefcius ad quam. coralliorum fpeciem hocce lapideum referret, pro-

, tulit hec verba: Quod fi ad fingenda nova nomina - ^ facilis effem, € lufus nature a veris petrificatis

4dcurate adeo diflinguere nollem, crediderim me in boc lapide videre vel folis quendam florem Indicum, - petala fua pandentem, vel Fungite majoris capitu- lum inverfum.vadiatum , € fuper lapidem diffu-. um ie. fateri malo,quam Oedipum. Brom.lith.fp.2.28. d X V. i — 2i —: -

. MILLEPORA poris contiguis, angulatis; dia- phragmatibus transverfalibus plurimis, Fg. X.XT.-

—. Tubularia foffilis candida, ex tubulis breviori- bus anguflis teretibus conflans , 7 tribus ordinibus Jiffulofis diflin&a. Brom. lith.fp.2.21.t. 22.

Tubularie foffils candide gotblandice alia fpe- |

fes manu artificiofa ?n cubum formata €&& polita,ut . cellule interiores , totaque lapidis fubflantia tubu-.. lefa atque cavernofa oculis melius pateat. Brom.

fp. 2. 22.

— Iubularia foffilis albicans calcaria, ex tubulis

exiguis innumeris concreta, lignum faginum petri- Jicatum utcunque referens. Prom. lith.fp. 2.02. — Defcr. Amplior communiter occurrit, quam al- ta hecce Millepora. MEA Pori fummitatem exornantes funt lineam lati

: nomm P] . angulis 4. 5. 6. immo pluribus confpicui, prc tem -mumerofiflimis, perpendiculariter erectis, quas iterum.

G 3 Anter- —

i

ntur lapideis : z

à... . I -UORALELTA. le intercipiunt diaphragmata transvérfalia plurima, in loculamenta varia, latiora frequentius quam alta cor- - pus fecantia. A : E VOR - —Hec.autem diaphragmata in eadem linea eadem-.- ' ve altitudine fibimet invicem non refpondent: quippe

fracto corallio , transverfa fepimenta interrupta , per-

Pa

pendicularia vero integra videntur.

In his cellulis hujus eorallii particule cryftallina,

a

calcarie, cubice , copiofiffime inherent; ut videan--

tur hujus indolis fpecimina ex arena quafi pellucida: eífeconflat. -- 5 « ^ ^ A os

duc XVI

MILLE PORA poris contiguis fubrotundis; dia--

- phragratibus transverfalibus plurimis. Fig. X XIIT.

Defcr. Millepora heefuperne convexa, infra CO».

. cava, conftat tubis innumeris, contiguis, tenuiffimis, vix fetam equinam admittentibus. — ^ ' Pori fübrotundi, numerofiffimis diaphragmatib transverfalibus, tenuiffimis & fere vifum fugientibus diftinguuntur. DEMO -.. Color in hac fpecie eft niveus, gypfi eemulus: at.

qui ftructurà pororum tam exacte Bo/ezum refert, ut.—

aliud effe; quam : eleti y j

/.' Fractum hocce corallium ftriatum apparet, & a la- tere fpectatum formam quoque & fimilitudinem Am;- anti trnmaturi vulgo dicti, haud inepte mentitur. -

De cetero fatendum arbitror, ftructuram lamella-

tam hujus Milleporze cum fpecie proxime precedenti

án tantum coriyenire, ut cgre definiam, utrum fepa- X

randa potius, an conjungendez fint hie duce fpecies. Interim dividendas effe duximus , fuadente id ipfum externa facie & magnitudine pororüim maxime diífi- . mili horum coralliorum ; ne tamen illis refragari vi-

x^

AEBPICA | 0 ES deamur om eorum combinatio forte magisar--

due OXVILO

MILLEPORA tubis Ovatis , longitudinaliter Ie)

ticulatimque concatenatis. Fig. XX. - Tubularia fofftlis fiflulofa, candida, undata e catenulata. Brom. lith. fp. 2. 23. t. 23.

Ejusdem 'Tubularie gotblandice fo ffr lis. ac ca- - tenulate aliud elegantius fpecimen, in quo lamella- vum tortuofi anfra&tus latius explicantur , 6$ tubu- lorum catenula corallina, five rete articulatüm mi- vabile diflin&ius extenditur , artificio adeo miro ac Jingulari, ut icone melius, quam verbis exprimi por | Ji. Brom. lith. fp. 2. 24.

c JKEjusdem "Tubularie fofftlis sales» gerblan- dice aliud [pecimen , memoratis durius ac quafi fili- ceuim , cujus reticularis. & catenulata fuperficies a flu&ibus marinis adeo exefa €? deter[a eft , ut ele-. re fuam naturalem plane pouce Brom.

cies tenuis , utrinque plana , veticu brctident cate-

nulata,, cujus tubulofa && ab aquarum fluctibus de- zer[a fuperficies, catenulam corallinam tam affabre ab utroque latere oflendit , ac fi aurifabri manu füu- bricata , vel opus pbrygium effet , figura fua veticu- lari mirabile vaforum lympbaticorum rete baud in- ' Ls repra[entans. Brom.lith. fp. 2.25. € 25. —

— Ejusdem Tubularig gotblandice fofflis alia fie. cies, tubulari fua & cavernofa flruGura apum cel- lulas Jeu favos apprime exprimens. Brom. lith. f 2.26.t.260. | Tubulavia foffilis catenulata- fiices fe anica, - gotblandice fuperius fub numero 6. memorat.

lis, es ab aquarum «xu adin

i

| es SOSMEMNERESD RCARSETA

Fruftum corallii dendrici livídi &? albi oleis EROR rectis, [edpaullum inclinatis atque ar&iffume — eompadtis tonflans, quorum denfa conflipatioinextre- | ^ mitate incatenulam cffigiatur. Helw.lith. 5o.t. s. £.1. o Fruftum corallinuib, in quo varie expreffiones — du&fus C? fiflule reprefentantur, quibus catenula ac-

curate articulata implicatur.. Vielw. lich. 52. t. * z

f. 6. con£ t. 6. £. r. Lap pis albidus catenula corallina i tam pulcre ar-

d - ziculata, quafi aurifabri manu fabricata Jutffet, B

circumvolutus. Helw. lith. 53. t. 6. £. 1. conf t. 5.6. Cerallium laterulatum. Büttn. Coralliogr. fubt. t. L.f2. Wolkm. Silef. fubt. párt. 1. c. 4. $. 46. x18. £47.&t 20.E5. . Defcr. Milleporz hujus tubi fübcylindracei, gqua- Aes; parum comprefh, juxta fe in lineam pofiti, lamel- lam coníftituunt, quz perpendiculariter, aut varie in- flexa cellulas format ovatas, oblongas , diverfe angü- . latas ac reticulatim quafi ordinatas. | Cujus nimirum texturz indicio haud obfcuro eft fuperficies longitu- dinaliter fulcata, nec non margo fupremus velut ex . catena pororum ovatorum & inter fe connexorum tus.

"i P nadesr eit. ne es F jiecmoa minores five poros vel tubos plerámque implet materia terre-.

(ftris ac lapidea: majores vero cellule interdum funt |

vacue ad digiti trans "rfi profünditatem ; communiter.

; , autem & ille materia argillaceo-calcaria refertoe. -

|. pellucide, nunc fragiliores nunc

. Proinde non folum confiftentie, fed etiam co- - loris, in plerisque fpeciminibus, varietas eft infignis Ud hujus lapidis : lamellze enim in aliis flave, in aliis — ruübefcentes , inque aliis albidae & Diese fub-

tur; materia cellulas implente exiftente magis rudi & —

mrt.

BALTÍCA . o

*XIIX, A ir /. -MILLEPOR'A dichotoma, repens, feres, poris : axillaribus folitariis eminentibus. Jag. XXVI.

Defcr. Fili craffioris inftar arcte lapidi, vel co- ralliorum fruftis adhzret hec Millepora, conftans ra- mis teretibüs, filiformibus, divaricatis, ad divifuras fere anguftioribus, inque tota fuperficie lapidis, cui ánnituntur, varie & reticulatim oberrantibus.

Porus cylindraceus, elevatus, . nec lapidi appref- fus, ut funt relique partes hujus corallii, fingaie ra-

S mificationi erectus fere infidet. -

Spatia ramis interjecta, in lapide,cui tonafcitüe hoc

- corallium, vel nuda & glabra funt, vel punctis eleva-

tioribus adfperfa, vel etiam leviter funt excavata.

: ETE

,MILLEPORA tubulis cylindraceo-fétuofis, di- ftantibus, congeftis plurimis. Fig. XXIT.

Lapis , in quo vegetatio corallina ex e i eso cavis , * uei rd (dona tec ue A v CIE obl: inis ii RE flruitu: eequalibus, prec parum Pfiexaofis, in- que folido lapide exortis & juxta fe pofitis, minimis, in apice paullulum, nec toto corpore perforatis, mar- : .. gine foraminis acutiffimo integro inftru&tis.

-.. Superficies horum tubulorum primo quidem in- tuitu levis obfervatur; in eadem vero armato oculo - perluftrata, circuli tenues, parumque diftantes hinc

illinc elucent: quorum videlicet e numero, gradus -

incrementorum hujuscorallii fatis manifefte col tur Longitudo tubulorum transverfum p eiafünes culmum minoris graminis jt.

| MILLEPORA

16. IV. CORALLIA BALTIC A. | - Millepera plana fimplicifftma fuperficie alteri : adnata. Hort. Cliffort. 480. EIU Eu Retepora five Efcbara marina Imperati lapidea. — gotbland:ca: Brom. lith. fp. 2. 20. t. 21. e — Retepore alia [pecies,telam fübtilem textura fua | quodammodo referens, lapidem calcarium candidum corticis veticulati inflar 1nvolvens. Brom.lith. fp. 2.27. — Defcr.. Hec Millepora conftat membrana alicui folido corpori fuperinducta,. diaphana, tenuiffima, - compofita meris punctis ovatis, fundo obliquo: ca- vitas enim fuperiora refpicit. —— Prof . -Punüta eleganter in quincuncem digefta funt, aut in hunc modum. juxta fe invicem proxime locata, ut. quaqua verfus fpectentur, femper ea recta in ferie de- —— prehendanturordinata. ——— EUR Wu . Hzc^fpecies Millepore, maris Paltici frequentif- fima incola, in omni fere fuco, lapide ac topho fub- - mannoeflobue 0-73 a

dris, folidis, ' Mypdete 534, V€ivC tit idinis linearis. is Linez f

'veniuntur. ES d - Ceterum, hunc lapidem, cujus unicum modo fpe- - . €imenvidere nobis licuit, quum fimusdubii,quotutif- — —. fimereferamus;coralliis noftris locoappendicisfubnes . * endum judicavimus. : 11. AMBUO

elt j 107

GYLLENBORGIANA,

E d c PRESIDE | CERE

DN.D.CAROLO LIN NJ£O, - c Med. & Botan. Profeff Reg. & Ord.

K- : defcripta —, rum Ars

— BARTH. RUDOLPHO HAS3S —

TER m .. Oftrrobothnienfi, | .- x Stipendiario Regio. Upfalie 745. Jun. 13. in Audir. Carol. maj. — MILL ÉRSEEMIDM ec ibstoitur-ox criptio quorundam .

noftrun m eR. & Dihgular in-

e; 6NE

cie Senatoris, Regie Cancellarie Prefidis atque Upfalienfis Academie Cancellarii, Dom. cagoLr ——

tempore his ea contigit felicitas, ut eas, i lam fuam admiflas , propiori cura dignatus ! ma profecto, partim inftauráta a atac ta partim nova addita fibi ornamenta &

: ^ x Ey - ; E fee a Dou ace AN re

308 — RF MP HIBSIA cl vidit Upfalienfis Helicon. Loquor illius fub aufpi- ciis & beneficio reparatam heic Hippodromum, in- — /. deque redintegratam nobiliffimam equitandi difcipli- | — nam: loquor exftructum & accuratiífimis ;nffrumen- — — zis locupletatum Obfervatorium. Aflronomticum, ce- teris, que continet Europa, palmam facile dubiam — facere vifum: loquor comparata varia, eaque opti- mna, Inffrumenta Pbyfica: loquor refettum & Pre- — paratis Anatomicis praítantiffimis inftructum oa/e- zudinarium Academtcum: loquor Hortum Botani- | cum, amconiífima nunc fpecie florentem & brevi tempore advecto undique ex regionibus, alio fole calentibus , rariffimarum plantarum ingenti numero auctum, novaque Prefe&ti fede, pariter ac bypocau- — Jlis nuper exftrudis perfectisque confpicuum, ita ut cum exteris multis de praeftantia jure certare pof- fit: loquor denique Guftavianam Mufarum noftra- rum &démn, cui reficiendz atque elegantiori ftructu- ra ornande, fimulque extendendo crefcentis indies — ^ publice Bibliothece fpatio, artificum manus admo- veri jam coeperunt. Ad hec tot illuftria faventif- — - fimi erga Upfalienfem Academiam animi pignora ac- — . .ceífit demum propria, eaque elegantiffima, Mzce- ratis hüjis rialhi collecto. rara Arpbibia , Infecta, volucrum imitamenta , arte fa&a, coralliorum deni- que & minerarum pulcherrimam varietatem comple- - Xa, qua erat ipfe otia fua literaria oblectare folitus, quamque incredibili, quo ducitur, promovende hi- ftorig naturalis ftudio, & munificentiaimmortalilau- de celebranda, huic Camenarum domicilio, in ede, Prefeco horti Botanici adfignata, fervandam, he- . migniífime conceffit. u ugs en EN .- -. Utigitur hujus tanti muneris, quod privatim mi- — . xamur & fufpicimus, publicus etiam fructusfiat, fi- — | . imulque beneficii perennet memoria, aliquam ejus — | m, Amphibia hecce, donantis fplendido . . d EY) ^o. sto nomine .

"e - LI

PEE Gt e oS 9a Moor vo

GYLLENBORGIANA. 19

homine decorata, captus ego D/fforie naturalis , & inprimis Zoologie , fingulari voluptate, defcribenda & publicz luci exponenda fufcepi , dum fpes eft, nec ceteris thefauri illius partibus, pari modo communi- candis, aliorum dein defuturam fore induftriam. dio CX MPILILIBIA' | - A mphibiorum Claffis inter animalia fingularis 2s omnino eft. Alia quippe horum quatuor pedi- bus infiftere, & unguibus non fecus ac quadrupedia : | quaedam inftructa effe , videmus ; alia fine pedibus ut anguille repunt; alia prorfüs nuda funt; alia pifcium ánftar fquamisteguntur. Frigido omnia gaudent fan- uite; omnia fere in terra fimul & aqua defere pof-

ejusmodi animalium , utpote Serpentum, I rum, Bufonumque genera, illis in locis cre nobis vero plerumque ignota. . Hzecigitur delineaturo mihi, pro div phibiorum, vifum eft, tractationem hanc generainquatuor dividerecapita: primum

HO — eer AMPHI BIA. Colubris, fecundum de Lacertis, tertium de Ranis; & quartum denique de T'eítudinibus, ^ INO CU U UAMAp poco EE SERPAENTES-

Pw

2g ] reliquis amphibiis facile dignofci poffunt Serpenz - :

4 X tes, quippe qui pedibus deftituuntur & anguil-

.. larum inflar ferpunt. arbores tamen gradu fpirali-

fcandere poffunt nonnulli. Hos, cum nec pedibus. currendo, necalis avolando, nec pinnis natando ho

* ftem evitare poffent, non tamen adverfus reliquos. -

.. rum animalium impetus inermes reliquit Sapienti(Ii-

- — Menibra fluunt "venis y torum. eff pro vulnere ——

mus Conditor. Framea namque atrociílima gemina, - utrinque in maxilla fuperiore praediti funt, ubi hi - "dentes cavi, liquorem venenofum, in veficula fupra

. bafin dentium latente, collectum, transmittunt; unde - atrocifIimi & exitiales fepe morbi ac.dolores confe- — flim oriuntur. —Diffimilibus tamen modis noxios. . ejusmodi effectus diverfi edunt ferpentes. — — Hemorrbois enim morfa fuo ex omnibus emif- — —

- faris corporis fanguinem expellit, de quo Lucretius :

Lib. 9. canit:

vehif

quecunque foramina, . HOUfE, ran

4t cruor , ora vedun- Et patule nares, fudor rubet; omnia plenis ^ —

ET CURA enr E , in " Corpus. gs iR

^5 GYLLENBORGIANA m 2 cbe, phtyas ditus, morfu torporem infert, ju-

.. £undam laffitudinem ; foporem & mortem absque

. ullo dolore * .Cleopatra igitur, Egypti Regina, mor- . :

tuo M. Antonio, ne Romam a victore, Augufto imperatore, in triumphum duceretur hoc potiffi- mum. fuavi mortis genere, ficut voluptatibus per orinem vitam indulferat, interire voluit —

.— Cherfea fingultum lefo exprimit, & coloris mu-

; fationem, ftuporem, frigus, fomnum, palpitationem

: defmz decocto aquofo, copiofius baufto. —

»

:fanie infectum, accepiffe, unde ir

cordis, atque dolorem eximium adfert.

T * 4 - s; * H i ^ z c .- Frefter Nafidicum percutiens , illico totius cor po- D ro DE 20 0Yis DUmor.- I LAE TIS illi vubor igneus ora.

* Succedit , tenditque cutem pereunte figura, Mifcens cuncta tumor. toto Jam corpore major, - Humanum egrejfa modum fuper omnia membra. — Efflatur fantes late tollente veneno,

— Jpfe latet penitus congefto éorpore merfus,

'-JNec lorica tenet. diffeuti corporis aucum. |

(DRE m cR cou. —. ^ FUMHTUOE NOM TURPR- GEI BH curiofo pondere truntus —— Tuta licgur difurum

Haud inpune feris , non aufi tradere buflo. | Annei Lucan. phárfal. 1. 9.

— Heritinandel, Malabarenfium Coluber, ictu cor- tumpit carnes totius corporis humani, ut putrefcant, . | EX RR & poft mille tormenta moriatur vulnera- tus. Parata tamen huic malo medela eft in Anti--

Nintipolonga , ferpens quidam Ceilonicus, le-

. thargum fuo vulnere inducit. ' . zx M

. eps Lybicus morfu putre iem. & gang e prosper Fertur ZAsarboclen "dentifcalpium , hujus

rena & mors. Baybav.

Od. COMER NDOPHUHETEEA | . Vipere Caudifone, in America degentis, virus intra fex vel duodecim horas, hominem vita privat; cujus tamen antidotum noftro tempore ibi inventum eft, radix Por vGar x caule fimplici, erecto; fo- liis ovato lanceolatis, alternis, integerrimis; race- mo terminatrice, erecto. Gronov. Flor. Virgin. 8o. Viperarum tam noftratum, quam exoticarum, -

| virus neminem latet, inde dolor, tumefcentia, fe-

bris, Icterus, pervigilium, gangrena, rarius tamen . mors. 4 [ : ^ j , d f nali. 7

Cobre de Capello venenum intra horam homi- nes occidere, ferunt peregrinatorum diaria.

Sic AsP1s facit Somnum; cERASTES Te- tanum; V1YPERA l(ferum; ses. Gangrenam; pipsAs Polydipfíam; PREsTER Tumorem.

-. Plura de ferpentibus referre inftituti ratio prohi- bet. Quare hoc tantum monendum eít, medicis - maxime neceffariam effe peritiam hiftorize ferpentum naturalis, ut conftet, quinam eorum noxii, quinam

innoxii fint, & quales finguli producant effectus, fi vera & idonea lefis remedia propinare ftudeant. 2 / «^. Serpentes, inter Amphibia, hactenus ab auctori- bus obícure traditi, magnam omnibus injecere diffi-

2A in thefauro fuo colo-

fibus deceptus, tredecies unam eandemque fpeciem, - Cobram de Capello, feu Anguem confpicillo infigni- tam, delineavit. | Vid. ejusdem tbefaur. tom. II. tab. $5. fig. 1. tab. $9. fig. 1. 2. 3. 4. tab. oo. fig. 1. 2. tab. 94. fig. 1. tab. 97. fig. 1. 2. 3. 4. t Multum igitur folliciti de vera & conftanti nota fpecifica ferpentum , coloresque inconftantibus &

fpuriis notis adícribentes, veram tandem invenimus -

ifferentiam. SscuTA videlicet transverfalia A n-

DOMINIS, ab ipfa gula ad anum enumerata, veras —

copftituunt differentias fpecificas, ad quz proinde. à S * Abe ; 4 k | ut

M E xt

GYLLENBORGIAN4A. 13 ut pofthe defcriptores ferpentum accurate atten- dant, optandum eft. Quum vero multe fpecies - numero Ícutorum abdominalium proxime fere con- veniant, his PARIA- SQUAMARUM, CAU-

DAM fubtus tegentium ,- addidi, qua ab ano ad api-

cem caudg engmerata, numeri proportionem inter

s (cuta abdominalia & caude oftendunt ,- notamque veram cum pr&cedentibus fubminiftrant.

' B OCOLUBER /éutit abdominalibus CXLI V, Cau- oodalibus XXXIX. ^. (€ Vipera anglica nigricans. Petly: muf. pag. |. -nJOAS —

CAP Vt a tergo variis notátur futuris, dub toti- dem interjacent areole: quinque fcil inter 'ocülos, quarum intermedia major eft, ante has. novem in orbem digefte. funt, quibus duz mi- nores interjectz funt; pone vero inter Oculos. | areole duz majores. —

Dentes in fuperiori maxilla magni, intra eandem | usn) pone. utrinque bin ren Urvi —

TRUNCUS Íquamarur 'ordinibus feptendecim GR tur, quorum fquame ovat& & carinate funt; nify ;quod lateralium ordo infimus levis nec ca-

: zrinatus fit. -. ; cuta abdominalia CKXLIV numerantur. cAUDA fubtus XXXIX fquamarum latiorum pati- - ! bus tegitur, excepto ultimo acuminato. ^.

COLOR totius ferpentis niger eft. :

Hujus venenum in dentibus illis magnis acutis latet, quorum duo [alum utrinque maxille inferum-

. tur; ig ue concavi €? verfus apicemora pr- |

vo tubulofi funt. quss Dentes bi vefisule cuidam db , liquore venenofo replete ; bine per cavum em vulneri. : pad Janies e edficulas bacce expreffa.

u4 E SASEPHTRERTWS. e .. Rbedi. in experimentis , que cum viperis infli- tuit, obferoavrt : quod fi fruflum panis-ad dentem. cipere vompreffum, faniem prorfus imbibat , mor- Jas otpere nullum alium a vulnus acts produ o£. — . . effe&tums buncque liquorem f[aniofion ; anfmali cuis — - dam propinatum, nibil: noxii attuliffe ; acum vero: —.— bac fanie infe&am, canem vel aliud animal vulne- —— . fantem, eundem quem morfus voipere effeum bas B Anguis cinerea, macela dorfi fufca longitudina- literdentata. Act. Upf. 1736. pag. n. r4. Vipera anglica fufca, dorfo linea undata nigri» — cante con[picua. Petiv. muf. pag. 17. n. 103... . Vipera. Raj quadr. pg. 285. | ^ Vipera vera Indie orientalis. Seb. thefaur. t. II. pits P. 9. tab. 8g. ; € : Varietas hzc omnino eadem numero fcutorum — ; abdominalium & caudalium, item ftructura fquama- —— , rum dorfalium ut & capitis cum precedenti; colore — autem differt. decere : caAPITIS Maxilla enim fuperior maculis albis & ni- gris variegata eft. . "GneGBE 2 ui: zT nonsuM longitudinaliter cinereum cur fafcia lon-

| : pepe xe uw [ cem macu- - ABDOMEN üt in precedentiatrum eft..— — Penis fubrotundus fpinofus plurimis aculeis vali-: I Eid

PN S m E "s we. ES T n 3 e i 5 z i "^, S [3

*

lamen mors exoritur. |

Viera —

. . GYLLENBORGIAN A. n5

"Vipera preterea eadem facultate ac vipera Saadifons infiruEa efl ; quippe que murem quendam aut foricem adfpiciens eo ipfo efficit, ut in ritum ejus invitum licet fe precipitet animalculum. Mi- rabile boc-phenomenon veritati confentaneum effe, vompererunt Itali, qui reliétum in dolio murem , ubi antea vipere recondite fuerant, in fauces opere fümine incurrentem obJervarunt. | Vide que de vi- e pera caudifona Cl.: Dominus Preefes 2n programmate.

ànno 1743 die 9 April. rezu/ir. ——

9. COLUBER (is abdsminalibus CLXII, cauda- ibus CL. E - Serpens Ceylonica. lineis fubfufcir. Seb. thefaur. tom. II. pag. 14. tab. 12. fig. 3. Anguis Borneocus, viridis, familiaris, pertenuis. Petiv. iuf. pag. 18. n. 105. sS indicus gracilis viridis in arboretis e? J*uticetis degens, Abetulla Cetonebi Pu i le. oculis vs sb di bas -pag.593r

mis ue pepe ph Nares minime, fübrotunda. Maxilla fupertor alba. Color capitis in fuperiori parte coruleus, linea po- . . me oculos nigra, albedinem a ceruleo colore di-

TRUNC Us cauda fefquilongior, verfus caput vix vix | penna anferina craífior , nec ubi accuml rinam craffitie füperans. : :Squame omnes lzves funt , absque elevata apice integro. Za |

— éuta abdominalia CLXII numerantur; ex iis ab- domen leviffime angulatum eft. ES. e Color a tergo, praefertim ab. initio, v iride-cceruleus M cn e; "media lon;

No

FINE 3p HIB TG

E Squamarum. margo, prefertim verfus api- ces, niger eft; hinc corpus pulchre I lp ; pos rhombeis vir:dibus. | Abdomen album eft... | | C AUD A valde tenuis, fubtus CL amarum part ^. bus longitudinalibus tegitur. COLOR ferpentis foli objectus. inftar auri nitet, ut merito pulcherrimus in fua gente cenfeatur. -

j. COLUBER fcutis abdominalibus CLXX VII, cau- dalibus LX X XV.

- Anguis eulgaris fufcus, collo flavefcente , ventre albis maculis difHn&fo. Petiv. mul. pag. H. nion.

"Angüis Gefner. ferpent. pag. 43. Et

Serpens Anguis. Schwenck. rept. pag. 157.

- s Anguis Coluber. Merret. pin. pag. 204. E

Natrix torquata. Aldrovand. ferp. pag. 287. Jonft.

. ferp.pag. 89.. Raj. quadrup. pag. 354. Charlet.

exercit. pag. 35: Natrix torquata ex c fübceruleo nigro e 5 v4-

714. Muf. Petrop. 1 P 415- n- 45t- . .Goluber, it. Oeland. 6. 154. | - Skanis, Snok ; ecco Rigorm. 25000 CAPALE quamis dual ulatis munitur, dein du

Narium foramina Tubrotiae : Dentes. nulli magni retracliles u ut in "es BC ue gequales | minimi a Maxilla fuperior alba, lineis transverfis nig. | Maxilla inferior una cum gulaalaeft/ ^. — Macula livida majufcula utrinque ad aurium. fe

| gionem.

J TRUNCUS a tergo novendecim SiANEREE sd — nibus imbricatus eft: fquamis. ovatis, obtufis, in- -EiertrbUs, linea elevata carinas, exceptis duo- — | bus |...)

Dur ris

GYLLENBORGIANA wp.

-- bus ordinibus utrique abdominis lateri proxi- -

mis, quorum fquame leves & nulla linea éxa- — mate 0 « cuta abdominalia CLXXVII inveniuntur. CAU D A fubtus LXXXV fquamarum paribus tegitur. COLOR totius animalis ater eft. . Innoxius plane bicce babetur anguis, per Sueci- am frequens,pre[ertimin Scania campeflrs: ubi non. — zantum in flabulis boum domeflicus efl ; fed & in- terdum in fumofis bypocauflis incolarum, vokftugor. dictis, quotidianus. Ova communiter in faxtis de- poni. Nus pEReRd 4. COLUBER Jeutis abdominalibus CL, caudalibus LIV. Serpens Cobella difta americana. Seb.the- - faur. T'om. Il. pag. 4. tab.2. fig. 6. |

e P: cis fotu ita fé dpecis- |

Gula alba eft uti & maxille, quz lineis fufcis trans- -

verfis notantur. .

TRUNCUSAa tergo cinerefcens eft, faíciis transferf is - albicantibus notatus, intra quas macule fufce - ( guiciunns, Vinos hie lineolis '

- conf p fonte: vel infra magis dehifcentibus. - Scuta abdominalia CL e Red - Abdomen album fafciis nigricantibus, latioribus, in- sequálibus, majufculis, plurimis. ^' - CA U D A adrnodum acuta eft, LIV fquamarum paribus conftans. 5$. COLUBER /cutis abdominalibus CXVIII, cau dalibus LX I. Anguis bicolor darancifa ynus malabaricus. Seb. 2 voc oqhet Sbpag. & tab. 54. fig. 1...

. €APUT utin precedentibus 2.3.4 i jbus, co . . fe cinereo-livido. . RES ood $i — Maxille cum gula albz. funt, line eolis transverfis fufcis exatate. —— Lo A Moe

E c MM II

TRUN verus. fafciis inni isdem ir medio dors latioribus , ad latera opus te & E ^. tus concurrentibus:

Scutis CXVIII tegitur abdomen. j r ^ £AUDA acuta, fübtus. LXI fqusmarum paribus i inz te^ mMMüna. ;

^ MAGNITUDO femipedalis & fpithamea.-

Befliola béc adeo venufla t? amena efl, nt domi- celle in Indiis orientalibus, non folum ejus con-. .- Jpetfu dele&fentur 5 fed &? in refrigerium fi nuoc

Juo efluanti celo applicent. Seb. - E 6. cor vszn fcutis: abdominalibus CCL, caudali-. L- co Du XA $ Serpentula ex inf Ceilin. Seb. thefaur. I. pag. 19. tab. 10. fig. ult. Serpens Cetlonica lemnifcis. latis. Seb. th. X. Ir pag. 76. tab. 76. fig. 3. Serpens americanus niger , annulis iat allis, ac inter ipfos fingulos duo annuli albi tenuiores,

ere Jquamularum. albarum nigricante. - Muf £

. Petropol. p. 464. n. 218. -C APUT ipfo corpore non amplius eft. | oNarium Joramita minima, inter que dug. fquame | . rhomboidez, deinde dus majufcule pentagonz,

dia major, & demum pone has dus 1 maxime. - Vof/ri apex nigricans, fafcia transvetía nigra in medio capitis & in occipite macula roturida. ' Maxilla inferior-a lateribus cinerea eft. : TRUNCU S pennzcygnee craífiticm equat, fquamis rhombeis , obtufiufculis , levibus, nec carinatis — te&tus; a tergo quindecim fquamarum ordines d confpiciuntur. ; Scuta abdominalia CCL ad(unt. : , CAUDA obtufiufcula fübtus XXXV fuamarum pa- E m 5 Dm

COLOR

GYLLENBORGIAN A. Ho;

COLOR totius corporis ex albo & nigro eleganter -

- variegatus efl; nigredinem, fi caput excipias, di-

ftinguunt 43 cingula alba, quorum tertium quod-

.. quereiiquis quadruplo latius ; omnia in abdomi-

-. ne paullo latiora, quam a tergo. Dcinde fquamz

omnes albz in tergo, apice A - uci fer- ruginee funt. |

LONGITUDO totius anguis fefquipedsl::.

T. COLUBER feutis abdominalibus CX XIV, cauda- "bus LX. o derpens americana vipere emula. Seb. thef t IL - p» 15. tab, ax fig. 3. c APUT tegitur. plurimis fquamis inzqualibus, barum . dus funt, in quarum fingulis 2277/1 foramina ' minima inveniuntur. His deinde triangularis quidam interpofita eft; tum dus rotundae, de- inde tres majores oculis interjecte ; demum dug : fquamz majores ovato-triangulares. eT Color capitis cinereo-lividus. | E RUNCUS a ead Gasshencint fgoamarom, ordini-

amc omnes e .& carinatze

gemens ordin menfis iiem utrinque non ca- rinato.

.- Coler exalbidus, fafciis latis, angulatis, in dorfo la- tioribus, fufcis, margine nigricantibus.

- "Abdomen CXXIV fcutis conftat , maculis alternis,

.— ferrugineis, quadrangularibus, pictum.

CAUD A. valde acuminata LX m v bent ors :

iolenex: americana Petola difta. Seb. t

pag. 89. tab. 54. hg LT 2

CAPUT utin precedentibus 2. 3. 4. fpeciebus,

.. 4Maxilla inferior alba ut & margo fuperioris.

—— JDentes numerofi, parvi, acuti, reflexi.

. .. Color in fuperiore parte fufco. lividus. N "CPRUNCUSs a tergo Íquamis ovatis, levibus, non

.. carinatis, integerrimis conftat, in novendecim "feresdifpofits. ——

Scuta abdeminalia CCVII numerantur. - id Coler a tergo pallidus, fafciis transverfis, nume« - . rofis, latis. CEA C Ft Abdomen immaculatum ex albido flavefcens eff. — CAUDA teres, attenuata, minus acurninata, fqua- mis non carinatis; fubtus LXXXV fquamarum | cont E Wege a - LONGITUDO circiter düorum pedum, in medio .. craffitie tubi íclopeti, verfus caput digiti craffitie. 9. corvusr fcutis abdominalibus CLX X XVI, - «audalibus LXIV. COCHE. 7d Gerpers americana annulata. Seb. thefaur. T. IL. p- 38. tab. 38. fig. 2. ! A CAPUT primo duabus fquamis majoribus tegitur, - | deinde multis minimis. o Color a tergo albidus eft, macula fufca utrinque

.TRUNCUS cauda quater longior eft; a tergo fqua- . . mis ovato-oblongis, obtufis, levibus conftat, in novendecim ordines longitudinales, absque . fiis elevatis, digeftze funt fqua Abdomen CLXXXVI fcutis tegitur, colore albo. Color a tergo albus eft, maculis fufcis, rotundis, in medio tergi alternatim fitis, interdum duabus vel tribus coherentibus, maculam longitudina- . lem curvam efficientibus. Macula capiti pro- —.'. ximaanteriusbifurcataeft. ^ - ——— — ^" €AUDA obtufa fubtus LXIV fquamarum paribus

| LONGI-

GYLLENBORGIANA m LONGITUDO fefquipedalis, craffities prope caput - cene cygnee, in medio corporis vero fere

gititenuffii — ^. | pet CA PH ESOS ^ pie LACER TE

acertarum fpecies plurimas effe, & zoologorum defcriptiones, & itineraria perhibent, patria licet noftra quatuor vel quinque faltem harum fpecies alat. . ADifferunt h& multis in partibus; alie quippe Cauda compreffa five perpendiculariter plana inftru- tz funt, ut Crocodi]us & plurime, quc in aquis ha- 5'cauda vero vel tereti, vel angulata, velar- , -ticulata, vel etiam continuata ferie extenfa, gaudent Lacerte terroffres. ——070— ..., Quoad ipfum Corpus variant etiam lacertz; alie -€nim corpus nudum, ut Sa/amandra , habent; alize pifcium inftar, fquamofum, quales Lacerte facile

omnes in calidioribus bus deprehenduntur,

"ocodilus & Gecko , teguntur; aliz de- nique aut toto dorfo, aut füb gula, vel ad latera, criftatx funt, ut Draco volans. dtu |

; Quod Pedes attinet, iis vel fiffis, vel etiam pal- . matis utuntur, diverfus etiam in anterioribus & po- fterioribus reperitur digitorum numerus. ^ Uzguer . preterea. vel omnibus digitis adfunt, vel quibusdam - tantum, veletiam nullis, variantefigura. ——— : in eruendis diicrentit f eccle adhibende fint,quz- - quefemper conflantes, vix unquam varient. — | IO. LACER T A4 táuda ancipiti , pedibus triungu- latis, palmis pentadaélylis, plantis palmatis temradachylis. —— cm Eccc tee

Y

122 WV AMPHIBIA-

pus Seb. thefaur. tom. I p.160. tab. 103, .. 304. fig. omnes. ' Jonft. quadr. p.200. tab. 79. E. fig. 3. Schwenck. rept. p. 145. Aldrov.quadr. . p NN. Charlet. exercit. p. 29. Gefner. quadr. p. 9. Rondel. pifc. p. 232. Bellon. aquat. p. 41.

- Sloan. hift. 1I. p. d Olear. muf. p. 8. tab. 7.

— fig. 3. Mathiol: diofcorid. p. 278. tab. 278.

Crocodilus, qui per totam Tndiani;. Cayman au. 4

dit. Bont. Jav. p. 55. tab. Crocodilus LeviatbanSfobi: Bochart. bieroz liblc;7: -- Jacove feu Crocodilus. Pifon. Americ. p. & tab.288. Lacertus omnium. maximus , Crocodilus. ditus. — Raj. quadr. p. 261. | Crocodilus, locevtorum omnium maximus, afri- canus. Muf. Petropol. L p. 435. n. t.

CAPUT oblongum, depreffum, duabus futuris ab /

. oculo retrorfum excurrentibus notatum; pone oculos officulo quadrato planiufculo tegitur; ante vero rugs elevato oculorumregionem con- juogunt. Subtus leve, rugis reticularibus, rmaculis quadrangularibus. Occiput tuberculis callofis munitur, longitudinaliter acutis, in du- as transverfas feries digeftig. o or eir LE dieyane. RAS ulatis, cor

a ru ueste Se. valde l rugot, h hine | afpe&us torvus; E harm margo tenuior trans- verfim ftriatus. — . Collum in fuperiori parte. quatuor vel quinque tu- berculorum paribus tegitur, infra vero in octo ! : dividitur fegmenta. 2 - TRUNCQUS a colli tuberculis , per totum dorfum. vi-c

-- ginti fegmentis tegitur, queque fingula articulis.

. qodratis conftant, a tergo linea minori quam x

ET latera elevatis. | Abdo-

GCGYDLLENBORGIANA albis album XXIV fegmentis gaudet. —— - Anus fiffura longitudinali prominet, rugis undique . Obtecta.

CAUD Z pars anterior IO fegmentis conftat, atque a tergo fquamarum lateralium elevatis lineis plani- ufcula & carinis lateralibus inftructa eft, pofte- - rior vero compreffa eft margine fuperiori acuto, inferiore rotundato. -

Segmenta. XXII caudam terminant; quorum fu- .. perioris cujusque apex retrorfum fpectat, exce-- | ptis tribus poftremis fegmentis. USE : PEDES pali: fiffis, pentadactylis, digitis tribus pri- mis secta ids & Mir defüitutis: — boost tetradactylz , femipalmate, digito extimo .. Ungue carente. COLOX externe cinereus vel lividus- potius, fafciis - .. transverfalibus undatis, quarum prima in collo, .; fecundainter brachia, tertia & quarta fupra dor- US Cui dicus pedet. fe-

ioa. PS ^mi , fec uw atus S625) verti potefl , perniciofum alioquin, quod dentibus conterit denfiffimaque offa diffipat. Raj. Ruflici tamen unus vel duo immanem crocodilum (qui numerofis bomi- nibus refiflere aptus ) invadunt ,| manibus preben- dunt, fune os €? pedes vincunt , afino imponunt , | vebunt. Venetias, jugulant , decorticant.. Alpin. Ova parit anferis nitudine numero - eirciter (o. Muf. Petr. ed / E pA Carne gaudet candidiffrma. Jed aeree P. ali dofum fapit. Seb. ; s Jl. LACERTA cauda tereti , libus pentada : eifta dorfi wer gule pendula antice dentata. Tu Puto x

re

x4 V AMPHIBIA

Licistik feu Leguana. Surinamenfis pedinata e? —

C ftrumofa cerulea femina. Seb. thefaur. tom. I. - p 149. tab. gs. fig. 2.

- Lacertus americanus pettinatus e fleamofus Jeu.

Leguana. Seb. ibid.

Leguana pe&inata & uma afiatica. — Seb. ^ thef. I. p. 151. tab. 96. fig. 4.

Liguana Senembi in nova Hifpanis. "Pamacalin di- &a, pettinata t9 fIrumofa.- Seb. thef. I. p. 152-

tab 97 fig. Lacertus Amboinenfis petlinatus e ftrumofus ma-

ximus, Senembi €& Iguana jeter ampbibius...

Seb thef. I. p. 153. tab. 98. fig. r.

Lacerta vulgo Leguan dica. Bont. Jav. pag. 56. |

tab. 56.

E Yvana. Ovied. Amer. lib. 13.c. 3. Olear. muf.p.6. -

tab. 6. fig. r. & p. 8. tab. 4. ios E Yoana feu Iguana. Worm. ji

. dicfur. Muf. mE emi

CAPUT in fuperiori parte quami rotundis & tuber-

culis tegitur. | Nares teretiufcule, prominulr.

Maxillas ad latera tegunt verrucz leves.

Aurium foramina majufcula, rotundata , pem T:

" TRUNCU S innumeris gaudet fquamarum ordinibus,

. quorum, qui, in abdomine, t penes

confpiciuntur. E prs oderit oblonga -

5d ; a ditfus. IT x | Id s dtemL M ys

| zi

AEN MEE d eu

GYILENBORGIANA. ans

cA v DA trunco duplo longior, an elevatis XXIV, - pluribus vel paucioribus. . P EDES palmis p eylis, , quarum digitus 1 bre- ^ -viffimus, 2 & 5 equale 3&4 etiam fere gqua-. ».- les; fed BOE. pe — Plante pentadactyle,c quarum digitus 1bieviff imus, .2. & s longitudine equales, quintus auteni pro- ' fundius a reliquis di &us, 3 adhuc I by eem epus 22 -Ungueti almis & plantis acuti, compr que igitudinalis a capite ad extremum caudse prom ne et. .plus quam 320 conftans denticulis 7. , ancipitibus , erecto-recurvis.- ' Alia 'etiam. n membranacea fub gula dependens, ..ab anteriori parte 12 dt d ke PUPA à pofte- riori Vero integrá.- sí |

- Animal bocce tam orientales quam Ebardlz: - Indi, ficut. e? Chrifliani quidam eo accedentes , cibi Joco babent , quin &' ova ejus comedunt. Seb. La- élant. Marcgr. Bochart. | Ue In fluminibus ver[atur & arboves fiumiit borri-

: kii adjpe&fu, taciturmum, neque flridenr., neque ge- mens , nec cuipiam noxium. — Pufillt ciriffo mi natant, majores fa&r, fubnergunrur , nec natare poffunt.

u bujus animalis noxa 1llis adfertur , qui lue ve- nerea laboraruht ; morbum enim, licet deu, japizum, | renovat. Ovied.Worm.: |...

- wArtificiofe a Brafilianis capitur ad infiflere. folet, qued Brafili longe adaptanz funem , boc videns an

-

n5 UE ODMEHIBIW

nec tamen fe movet; fed fune fe illaqueari finitet. — Jic capitur ; cum alias velociffime currat. Marcgr.—— 19. LACER T A cauda tereti , pedibus pentadattylis, —. alis femore connexis , crifla gule frnphd. ^00 - — Lacerta africana volans feu Draco volans. Seb, ; thefaur. IL. p. 92. tab. 86. mS - . Lacertus volans feu Dracuneulus alatus. Bont.- hepm nhi .. Lecerta volans indica. Raj. quadr. 275. .CAPU T inzquale, pone oculos verzuca callofa utrin- ' que eminens; buccam verfus crifta 4 fegmen- — . tis compreffis, elevatis cum macula nigra ad cu-. jus latera utrinque fquamz duz prominent. ..JNarium foramina rotunda, convexa, ^. ! : —€— foramina rotunda, concava, in medio ib SPESE : a ME. : Gula triplici crifta inftructa eft, quarum laterales; — - angulo retrorfum fpectante dependent; inter- - media vero major, plicata, lobo retrorfum fpe- - - &ante in medio notata. Done Collum a tergo angulis prominentibus fcabrum eft. TRUNCUS utrinque fquamis imbricatis obtufis te- ——

E TX 4 E RCM

^ dmusrimatransverfa ^ o os o, cAUvDA trunco fefquilorgior, fquamis carinatis, im- — bricatis, angulis verfus truncum pluribus quam PEDES falmis pent ylis, fiffiss divitus 1 brevis, : 2 & 5 xquales, 5 & 4 etiam equales, fed lon- giores: PORC GUN GntWAYT M e | Iure x Mx cip € .. Plante etiam pentadactyle funt, digito t brevi, 2 (—. &5 qualibus, 5 autem profundius feparato, |^ 7. &4 longioribus, 4 tertio paullo longiore.

Xe * der

*

|

GYDLIENBORGIANA A i E latera abdorninis occupantes, a brachiis diftin- (Ode& Fede femoribus Bdhistentes, "s radiis -

^^ conftant. .

- Duas bullas , flavi obpy: circa guttur externe ge- (- (Ht, quas iuter. volandum nflat. Bont.

5. LACERTA 'cauda tereti, corpore dupla longio- re, pedibus Penta dace , «rifla nulla » Jeutis LE abdominalibus peect Lacerta americana maculata. Seb. thefaur, I. p. ds p 6; tab. 85. fig. 2. Yt acerta americana minor terule, Argus didi. . Seb.ibid.fip.3. — r4 : Lac cst major, Ameira di&a. Seb. ^o thefaur. L p.140. tab. 88. fig. 2... -Lacertus indicus. Cluf. exot. p. 115. tab. n5. Raj. - quadr. 2. 270. Worm. muf. p. 313. tab. 33. -Lecerta Ceilonica Crocodili Papin, maxima & ex. Rd € nigro varia flellulisque albis Tf'ans- verfi fitis. ved «auda Jn

Compreanm ade ER c Aurtun foramina rotund à; Ex vat. Dentes minutifTimi. -

TRUNCUS a tergo fquamis tegitur minutiffinis & "— » wixconfpicuis.. | cMbdomen 3o diflinguitur fegmentis transverfali-

bus, quz fquamis opapinhind funt. - Anus rimatransverbl, 000 CA UDA frunco duplo longior, deres, dats ' cata, plus quam 100 conftans fegment PEDES palmis pentadactylis, fiffi: s & 5 MP ripe a 4 lo

|]

CAUDA- itera 200:

18 -—W. AM PHITBSBRA.. Plate etiam quinque digitis filis inftructz funt, quarüm 1 & 5 fere equales breves, 2 longior, E 2 duplo longior fecundo, 4 duplo longior ter- tio, unguibus erectiufculis, . COLOR atergo caruleus, nigris lituris; infra. vero ; albus, punctis FOIE: nigris, parvis, temere | fpafis. — : LACERTA cauda tereti, corpore duplo Nbfoc ye, pedibus pentadactylis, eriffa nulla, bypo- - ebondriis plicatis. a Lacerta Teguixin Jeu Tojuguacu altera. — Seb. - thefaur. 1. p. 150. tab. 96. fig. x €" CAPUT oblongum, acuminatum, depreffum, pa- .rüm convexum, fuperne variis futuris notatum .. pone lamellam frontis duze alie: lamellule; uni- ca deinde major in medio; cui quatuor minores fupra oculos ab utroque latere refpondent; tum dux oblonge; demum tres angulate: fquame. Adeoque caput fere ferpentinum eft. Colliim fubtus cute laxa gaudet & maculis nigrio« ribus quam in reliquo corpore pingitur. TRUNXGCUuS innumeris ftris circularibus conftat, moniliformibus feu filiformibus, articulatis. Futéns a. ad femora poftica, plic

men alterna, deese seem $m J. ambiunt, nec cauda fulcata eft, ut in przceden- (45. fed acuminata & trunco fefquilongior. —— PEDES palmis. pentadacylis, quarum digitus 1 & 5 : fere equales, 2 2 adhuc :3& 4 fere equa- les vix longiores fecundo. .. ad EL Ue. funt, digito interiori Aninimo, 2 longiori tertio, 4 longiffimo, 5 vix , primo longiore, fpatio a reliquis remoto. E santium, NU AE red

1.

CÓLOR

"GYLLENÉORG IANA |€——

COLOR totius albidus eit, caeruleo leviffime tin&us, Cui fuperinducte fimt fafciz fufco - grifei.colo-

* Ti$s per totum dorium (minus tamen in-cauda)

id & in exteriori parte femomms: punda alba, Pru igitur a cuv di ifert. dec daerta; | difiin&a tamen fpecies eft... soon

I5. LACER T A cauda tereti , corpore triplo longioe re, pedibus pentadattylis, gula faberiflaza. — Lacerta americana, cum cauda longiffna, Tema-. so para dica. Seb. thefaur. I. p. 140. tab. 88. fig. 4. | Lacerta Chalcitica marmorata ex Gallecia. Seb. — thefaur. II. p. 79. tab. 76. fig. 4. . | CAP vuT in fuperiori parte inequale, colore virefcente. Nares foraminibus ipei Sese resa

tibus. | dAuríum foramina rotunda, .. Sem EAST MES ' Dentes pev obtufiufculi. — S rcu eM Gula fubtus

VETE is tis, gibbis t is verfus pedus excurrens, ex denticulis -

minime tamen memet, ; ! TRUN CU S a tergo fubrotundis tegitur Tquámis. ; Abdomen fquamis ovatis acuminatis inftru&tum eft. "*Offa Ilei utrinque prominent." "sie er AIT. Anus rima transverfali. Eespigudeuu cius CAUDA trunco triplo longtor, teres, i mansgu ris, fquamis octangularibus, pnm " : rugineis in medio albis notatà. ^'^ . ez DEs palmis filis, pentadactylis conftat; digitus 1 brevior, 2 I^ fere equalés, 37& "- giores. : Roe | "Blantarum digiti prioribus funt fim là mri — n

so — OOVRAMTHIBIAO

rnm magis arcuati & acuti in hac fpe- .cie quam in reliquis; funt enim lunulato- com- " preffiya tergo verfus apicem nigri, verfus ban - eirulefcentes. — c e LOR animalis in fuperiori parte ex alfo grifeus, femoribus, brachiis & abdominis lateribus rufe- - - fcentibus, maculis albis & fubfufcis.

16. LACERTA cauda tereti corpore: Je bfjuilonciort . pedibus pentadastylis, dorfo lineis ongrrudina- Llbusfirinto. —.—

Lacértis americanus Jemnifeams, Seb. thefaur. l

-- p. 88:tab. 53; fig- g.—

Lecerta africana Guineenfis. Seb. thefaur. T p. nas. /

"tab; 92. fig. 4. ^) APERTO Amboinenfis teniolis fnirianis Seb. te- T.

faur. IL. p. 11. tab. 9. fig. 5.6.

— lateribus compreffuzn, fubtus frin A ^ Nares minutiffimse. í 0m WC " Aurtum foramina rotundata. : Tes , TRUNCU $ a tergo fquamis tegitur rotundatis, mini- & vix confpicuis.

ómen VERS circiter, QEgmentis i RAE fe-

Errem res cala

Numerus fe egmentorum cauda per nequit, cum 1n [peciminibus no[Iris caudá mutilata ft.

! PE DES pter eccl d gi fifis. quarum

T3 caute 2&s51 jresirequales. o Le n quinque gaudent digitis. ipm: I eiie Pa i equ üintus aure.

ww 3

'ORBEEMBORGIANA e

COLOR czrulefcens, dorfo nigricante, lineis octolon- ' gitudinalibus albis, in femoribus & brachiis pun- 2 €ta alba, fubrotunda, fparía. VIL

M LACERTA Cauda tereti, pedibus inermibus,

palmis zetradattylis ,' plantis: pentadattylis , .«

corpore nudo punctis perforato. Salamandra maculofa noffras. Seb. thefaur. II. DUM uL ONIS S ro dem

: Salamandra. Geíner. quadr. p.So. Aldrov. quadr. .

p.639. Schwenck. reptil. p.163. Olear.muf. p. 9.

- Salamandra terreflris maculis luteis diffin&la.

.— Charlet. exercit. p.28. - Salamandra rerrefiris. Raj. quadr. p. 273. Jonft.

quadr: p. 194. tab. 77. fig. t0.

Salamandra terrefiris vera mgra, maculis luteis.

diflina. Muf. Petr. I. p. 443. n. 170.

, Oculigibbiut inranis. — CAM rium NI 4T. An P1, ELA

CAPUT in füperiori parte leve & planiufculum, —

iuc oT e.t CAUDA teres & corpore brevior.

PEDES falmis tetradactylis, fiffis, quarum digitus -

Lbreviílimus, 4, 2. & 3 fe ordine ita excipiunt, | - . . uttertius inter ceteros longiffimus evadat. Plante 'quinque gaudent digitis, -quorum 1 bre-

Ungues neqüe in palmis, : ue in plantis, adfc COLO. totius animalis EC fly cum mac

LN ADEL S

*-

8- fig. 4. Mathiol. diofcor. p. 274. tab. 274.

,Vior, $,2,4 &3aliquanto longiores — —

i d

mo sVWAMPHIBIA- Singularis eff bec lacerta puntlis feu poris mi-.

— nimis & per torum corpus feperne [parfts, ut ad

latera capitis, pone oculos, in dorfo &? lateribus abdominis, [upra caudam €f pone femora. — P ^ Fabulofe fertur banc in igne vivere; anfam ve- vo fabule dedit. copiofus ille bumor, patulis bij Ce poris exflillans. —— E. o n NS I8. LACERTA cauda verticillata, [auamis denti- -culatis, pedibus pentadattylis. m Lacertus africanus, cauda fpinofa, mas e fe- mina. Seb.thefaur. I. p. 156. tab 84. fig. 3. 4. Lacerta africana tota Seeamofa & afpera ex . colore cinereo C? fufco variegata. Muf. Petrop. (wd da Rn. i146 -- e "xe — Cordylus , Caudiverbera , Uronaflix.. Aldrov: Raj. omnibus. mid eher CAPUT in vertice quatuor futuris ; cruciatim fe in-

- tercuffantibus conftat,cum officulo in medio qua- drangulari, huic fegmenta minora adjacent, fu- turis diftincta. Anterius valderugofum eft caput.

Nartium foramina minima, ro Odes

Maxilla inferior variis rugis exarata. — Gula fquamis imbricatis tegitur. — . TRUNCUS 26 à tergó.-

.. & 4in medio irfterrupta funt. | u —Dorfum planumeft, ut & latera perpendicularia ; hinc abdomen tetragonum fere, & eisdem ad .* — latera fegmentis, quibus fecatur dorfum. Sm ei domen- inter femora & brachia 20 fegmentis -'ZAnus foramine teretiüfculo. — Mm PULS e €AUDA teres, corpore brevior, 26 incifuris verti- — J

CYLLENBORGIANA. 15 - gulatis, carinatis, apice in fpinam excurrenti- bus, a latere utrinque uno alterove denticulo parvo, armato.

PEDES palmas habent pentadactylas T digito 1 mi-

| mimo, 2 & 5 fere qualibus, 3 & 4 adhuc lon- gioribus, omnibus unguiculatis. —

Plante etiam pentadactyle , quarum digitus I breviffimus , 2 & 5 longitudine equales, 3 & 4 ,etiam equales, fed longiores, 4 adhuc paullo longior.

Femora & tibie imbricate, fquamis acuminatis.

COLOR totius animalculi cinereo-lividus eft.

30. LACER TA cauda tereti , pedibus pent adatb)os : His, digitis utrinque criflatis Jubtus lunulato- ámbricatis , corpore verrucofo.

Ben indica Jquamis & verrucis rotundis, di- | gitis latis interne rugofis. — Fetiv. muf. p. 1.

n. ng. : Lacerta. indica , feu Salimandra hufonjs capite, - grifea, tuberculis albis notata. Mur Aes »

uc a feu Gecko Ceilonicus maximus, | pec pen: ampbibius. Seb. "Thefaur. I. p.- 140. & 171. tab. 168. fig. 12.3.4. 5.6. 7.8. In figura 1 cauda mutilata eft. | C APU T Corpore fere craffius, bucca inflata. — ^ Nariumftoramina fubrotunda, retrorfum fpectanti ^ Oculj magni. Dentes minimi. L0 451) Aurium foramina magna, Ovafá, CAVE, 1D. Ed TRUNCUS atergo verrucis glabris, paffim fparlis, elevatis tegitur. - T ENG ys CA V DA longitudine corporis, 25 fegme &a, quorum fin; ig circiter quar ET trànsvi zc nftru L Á ce puncta callof E cu JroOrni Cfpicuntur | 0l PEDES.

m dv

PEDES in Palmis & Plantis quinque poffident di- gitos, eosque fingulares; lati enimi funt a late- ribus membrana utrinque aucti, longitudine.

—.-. fere equales, licet digitus quintus in plantis .

. profundiore finu fit. Subtus omnes concinne |

- fegmentis imbricati. ^: — — | 5 - Ungues acutiffimi, breviffimi, maxime incurvi, . . digito primoin plantis & palmis unguedeftituto. . ' Femora,; tibie & brachia verrucis glabris fupra fparfis confpiciuntur. COLOR totius corporis albus eft. Nomen buic lacerte datum eft ob fonum, quem

— . edit ínflanti pluoias tum enim pre gaudio quaft, .

: LM Gecko. Seb. Es : » SUTOABROHBCSE AR 4 M

anarum differentiz a variis corporis partibus de-- fumi poffunt; Pedes enim in diverfis fpeciebus,

| dent plantis. |

cum habent ia l glabrum; alie vero variis. verrucis & tuberculis exafperatum. c Singularem ranarum ex- venere concipiendi mo- dum, varie explicarunt recentiores; maxime tamen hzc inter illos celebrata eft hypothe(is: quod maris pollici in utraque manu, parva, tempore veris, ad- crefcat verruca, quam penis inftar, fceminz fora- - mini cuidam fubaxillari adaptet mas; hincque conce- ptionem peragi contendunt. Wt cris

-. At liluftriffimus Reaumurius, qui fummo ftudio,

in cognofcendis naturz mirabilibus verfatus eft, nu- '

GYLLENBORGIANA . 55 ranarum longe alia methodo & nature . convenienti fe detexiffe, Cel. Domino Prafidi retu- lit, quam brevi cum publico communicabit, Atque fi ranarum tantummodo cum pifcibus, chondropte- rygiis püta, ut Squalis & Rajis affinitatem confidere- - mus, forte per hanc analogiam he leges nuptiales inveftigari poffent. , —.OVA preterea ranarum tefta carent, e: quibus Gyrinus primo absque pedibus emergit inftar anguis, deinde pedibus quatuor & cauda inftruitur inftar la- certz, & demum quatuor etiam pedes confervans, ] caudam amittit perfecta Rauz. ^ Adeoque ex ovo primum quafi in anguem, tum in lacertam, denique inranam tranfit. — : Rane ZEgyptum fere inundarent, nifi Ciconiz, quotannis accedentes , eas devaftarent. 4/p. -

20. RANA pedibus P , unguibus fabrotundis, . &0Orpore levi, pone anguflaro. —

Ec vie ciao ed H. Des $e i5 p. "m ;

Rana re ub PEERi. Jüpine albi coloris, àd latera utrinque maculis nigris notata. Muf. Petrop. 1 p. 4 2 n. 47.

» Rana americana parva, ventre albido, dorfo plum-

bei coloris, lateribus ex albo et nigro variega- ws. Muf Petrop.rp.428.n.55. .. :

E PUT in fuperiori parte lzve & convexum. CE - N'res. minimz , rotündg. .- EIU Oo oblongi, membrana niclitante fübtus. v 4i p

ures vix confpicux. : -

,TRUNCUS fubtus papillis undique tec

vero laevis & glaber, pone anguftatus

PED ES palmis tetrdaciylis

: aX 69. f x i

53 2 ^4 M 7] HIBIA.

etiam fie, fed pentad &y. le, quarum dis * 1&2 sequales E longior, 3 ngitunuss fed 4 breviffimus. - :

goo tam in palmis, quam in plantis fübrotun- 'di, hümani fimiles.

e coro &:füperne cinereo- cerulefcens; fubtus 1 Vero :

' totum animal, una cum margine maxilla fuperio- ris, album eft. Lines transverfz fi utrinque femora & hypochondria pingunt. -

-CAP. IV. TESTUDINES

nter Am bia, quze quatuor pedibus ; udent & te. | I ev puce fub qua caput & S abfícondere. poflunt, referimus teftudines. Clypeus hicce nihil eft nifi vertebre una cum fpina dorfi, admodum late extenfz, fcutellis tec, queque in dorfo varias for- mant areolas; Hinc chelonium illud. vulgare , un- de pyxides & alia utenfilia conficiunt artifices, de- . fumitur. d PEDES ipfarum ejufcemodi etiam fcutellis vel . werrucis, minimis tamen, undique adfperfi confpi- ciuntur. Animalia enim fuec non nog ut qua plumis ut aves, nec fquamis ut pifces, .oflea ut infecta, fed verrucis hifce corneis munita funt, P optime ipfis inferviunt, cum ad ri- pas inter fabu dura, coralliis & oftrocodermatibus : mixta, verfari foleant; E Alique teftudinum plerumque fub aqua; alique : . etiam extra illam degere poflunt; hincque eas in aquaticas & terreftres diviferuntauctores. Cum igi- tur alia in aquaticis obíervetur Pedum fiructura b in térreftribus, conftantiffima inde evadit no- * ta fpecifica, qux a pedibus ie Mn notam, Ec d ferentia fpecifica -

-— 7 Cone;

o U'GYLLENBORGIANA — 3 confiderari oporteret; cum autem & caput & pedes, . fola tantum relicta tefta, in mufeis plerumque defi- derentur, illas faltem notas, quas fpecimina noftra fuppeditant, adfumere coacti fumus, ne aliorum lu- bricis defcriptionibus fallamur. vu oa $».TESTUDO major terreffris americana, Mydas - di&a. Seb. T hefaur. L. p.127. tab. So. fig. 1. -— Jurucua. Brafilienfibus. Marcgr. Braf. 241. Raj.

Hujus tantum fuperior tefta in mufeo Gyllenbor-. giano confpicitur. . Puitsa wARGO totius teft cartilagineus, craffus, coftas

FIGURA tefie ovalis eft & modice convexa, mini- — -

nigris. conftat, unde

gs. eto AMPHIBTA

'e2| TESTUDO assibus acuminatis , palnarum. | duobus , plantarum unico. ! : | Tefludóimarina americana. Seb. Thefau. I. p. - 350 tab. 8o. fig. 9. es Tuffudo marina. Gefner. quadr. p. . 48. Aldrov. ES i: es p. 712. tab. 714. Grew. mat p. 38. tab. 9

Tofluda Olear. muf p.27. tab. 17. fig. 1. CAPUT offro margine ácuto, dentibus defituto, ac- : cipitrino fere, fed obtufiore. TRUNCUS fuperne tegitur tefta ovata , iauins | cinéla, quique 24 parvis conftat bracteis, ita collocatis, ut pofteriores, qu majores, pone in pes- cm excurrant,, unde margo ferratus con- - -*fpicitur. , Alias hec precedenti magis convexa eft & 15 bracteis tegitur, quarum dorfales fex . angulares, harumque prima. reliquis minor & ultima pone magis gibba , laterales ' verooblon- ge & leves. - Abaómen lamella minus dura tegitur, quaminre- liquis, in qua hoc fingulare obfervatur, quod . - «hinc inde adfpería fit Balanis marinis, tefta uox E sini gesibos inicac artic Pihercotibu porto &

Palme 5 digitis conflant, arcte unitis, quorum t breviffimus, 2 duplo longior ,3longifimus, —— 4 longior fecundo, & 5 paulo longior primo. — Unguibus in 1 & 2 digito acuminatis, in reliquis membranateis & vix confpicuis,

xe breviores funt & obtufiores, pentadacty- le, digitis arcte unitis, quorum 1, qui reliquis —

ks brevior, ungue magno & acuminato m. I

d: .2 ungue ovato, 3, 4, delen nembrana- ———

in- vixa pedediftinguendis.

GYLLENBORGIANA E |

: €oromn fuperne rufo - fufcus eft. n ejufcemodi teflis infantes olim Brian

.apud Turcas, qui bis etiam yrrenum loco ufi 4.

uerunt. - Worm.

923. TES TU Do unguibus acuminatis , | palmarum.

plantarumque quaternis. br efludo Virginica. Grew. muf. p. 38. tab. 3. fig. 3. | — Teffudo terreftris pufilla ex India. erientali. Worm. Inuf. p. 5153. Raj. quadr. p. 259. TRUNCU s tefla retrorfum convexa tegitur, cujus margo 24 conftat bredle

B tef/e 5 munitur bradei: !

dene 4 lateralibus, que omnes angulatz, ftriis angulatis cinctz, fed dics punétato fcabro confpicum. :

| | Gir s marines raesrm nigricans vel er ;

iftermm dea teft afeióe, qolie bifida & obcufa. T eft, futuris 5 transverfis divifa & unica longi-

tudinali.

EDrSs fquamis ovatis teguntur, lati, rotundi, rec

. án digitos dilatati. !Palne unguibus quatuor conftant.

— Plante etiam unguibus quatuor armántur, fepe

lis rectis, acuminatis, fere equalibus s

W effudo hod Miss major, e M

Grew. muf. p. 36. tab. 3. fig. 2. E minor TÉ Seb. Thiur L p. uem tab. 8o. fig. g. qe xL "

eis, quarum prima . .. minima, relique omnes angulis rectis exarata. -

s longitudinalibus ^

ao . X A4MPHIBIA S9 — Ee "Teffudo teffellata minor. Raj. quadr. p.259. * Saboti feu Tefludo nigricantibus €? flavefcenti-

— bus figuris geometricis. Pif. Amer. 1658. p.106. - ^ tab. ios. TATE

CwEST A fuperior nigra eft, rete flavo mirabilem : - -... inmodum picla, precedenti triplo major & ma- - gis convexa, totidem conftans bracteis tam marginis quam difci. — . i c Di[cus tefte maxime convexus eft, conftans bra- . &teis diftinctis inter fe profundioribus cavitati- . bus & fuleis, quam precedentes. — (d .. Bra&ee fingule admodum convexz, verticere- | —. tuíz lave, centro obfolete punctato, lateribus - . angulate, flriate atrz, novem lineis flavis de- Srernum ut in precedenti fe habet, fed pone ma- gisbifidum &acutum. — — — — ; ox cujusque braclee flavus eft, ex ambitu. " "mittens lineas 9 vel ro latas, flavas, que fin- — .

-

*

COL

: - 2 | S E vss Res cola Sd A N 2d A | MARTINO- HBURSERIANU

PRAESIDE

D D. CAROLO di. EM

Med. & Bot. Prof. Reg. & Ord. Socc. Imper. N.C. (oup: ide A lolipsnf Uptalienf. Vou sapo. hujusque Sectetario, ^-

i2^s

ROLANDO MARTIN.

TES TR dar — Uplando. - Ae

- Ufa 745. Decemb. 12. ín | Audit. Carol; n.

EB £ Vilndd & undiqüé conq rendis per centum & quinquaginta jam proxime prz- terlapfos annos, magis occupata fuit induftria ——

Botanicorum, quam ullis unquam prioribus feculis.

Illuftrem numerat epocham fcientia Botanica a tem- E CASPARI BAUHINI Circa annum MDCXX; c enim poftquam herbas facile omnes prius cogni- - tas collegerat, inque Pinace fynonoma fere omnia. d fpeciebus. fingulis adjunxerat, eximia Botanicis fuit - facilitas, nominandi Plantas, qu& antea fub diverfis auctorum nominibus obfcure latebant. Eo ipfo tem- pore multi etiam Celeberrimi floruere Botanici , p. -Onines fuarum regionum herbas diligenter indaga- | E t, crebraque cum «€. BAUHINO literarum com- ie . me

mercia habuere, quorum quoque: catalogum Pro- dromo Baubiniano premiffum habemus. : , JO9A€HIMUS BURSERUS fuit horum e nu- méro, qui plurimas a 2 A u H1 N o in Prodrozo plan- tas defcriptas Ipfe invenit, Eique transmifit, quod etiam teftatur BURSERI repetita mentio in C; B, - "prodrome. Hiccej.Bu&RsERUS Camentio Lufa- tus, poftquam Germaniam, Bohemiam, Thuringiam, Bavariam, Lufatiam, Mifniam, Florentium, Libur- . num , Infulas Stcechadum, Monfpeliuin, Gallo-pro- vinciam, Galliam Narbonenfem, Hortum Dei 4), Helvetie partem magnam, Fabavcias Tbermas, Val-.—— lem Difentienfem, Gotbardum , Gemmimn, Vallefie beatos 'agros, Bernbardi montem &' Gletfibeberg, € Fracfum, €? agrum Lucernatum, Genevenfem de- nique ditionem, Alpes Auffriacas, Pyrenaicas & to- zai pene Europam flirpium cauffa abambulaffez, in- comparáabilem tbefaurum propriis collegit laberi- - bus; qui nunc Upfalie fervatur D). Eo quoque.tem-. | re Pbarmacopeus quidam Gallus ex Toupinam- | — .bault Brafilie vedux, plurimas adduxit herbas, & cum CelpunsrRo communicavit; harum nonnullas;

^4

NEM

-a) HORTUS DFI (Jefperoz 14 leucis Monfpelio, in excelüfz —— «fimo loco montis calcaris fitus efl, vallisque e(t fubrotunda, . 10, hodie paucioribus plantis 'curiofis ornata , quam multi no- e ... minis pulchritudine alle&i non (ine labore & periculo con- ^ ——

*

yea co NM PE MAE RO Vid, Hall. ftir. helv, przfat. p. 7. 1. 30...

&a 1

MARTINO-BURSERIAN/ZE . 343 .. gnum hoc, quod füb peregrinationibus collegerat her- Barium, XXV. Kodlbias voluminibus , fecundum fe- tiem Pinacis Baubrmiant digeftis, ablatum ett; & libe . ralitate deinde Generofiffimi Domini co1]rr Bi- bliothecz publice Upfalienfi donatum c), ex his vol: b 57 iri incendio Upfalienfi anno 1702 periere. - Latuit heic thefaurus hic pretiofiffimus oblivioni petitus relictus. (i u(um iftius exceperis, quem habuit. Proavus & Avus meus maternus, Celeberrimi Docto- fes OLAVIRUDBECKII, Pater& Filius, in concin- nando opere magno CAMPORUM ELYSIORUM, inqüo rariore$ omnes a Cél. BU R sEnO collectas herbas, luci publice paraverant quod tamen.opus - magnis fumtibus affiduisque lucubrationibus limatum & edeoumatum , dirum incendium una cum tota hac urbe Upfalieni in cineres: redegit. anno. MDC CII preter. f &llvelumen. ..-

l4 PETRUS MARTIN, CURIpa m beate defün- A po Academias, MA dum vixit, Medici

ex eo herbas om romfit, quae E Ces B U RS ERO EORR IE

p «$30 ád. 43r feruit. : Opus hocce aerias D per- 2 rg mt ipf25 adcüratius delcribendos. orum fynonoma addendo, nifi —— premature eheut fato. fuiffet RAE Anno . Mecisvia llego. Juni , - per :

€) Hebel dl BURSER 1. deceffum. doi bibliot n Sefcldianam mox. bellorum viciffitudine i in oiji fit. Barthol med. Dan. p.38... 5. E Cui SH € EK AR D.O Zmcagitiem. m fi. AE (PM que TR LGLOC i em à Suec. 209. M;

D eng

M E 1 itaque pietatis obfequiique effe putavi, opus a B. Parente inchoatum abfolvere. Fuit hec ratio, — cur fpecimen jam academicum editurus, mihi eásdem - .." herbasnominibus,prout apud recentiores fummos Bo- . fanicosinveniuntur, fpecificis, illuftrare vifum fit,quas breviter tantummodo recenfuit B. Parens e£). Quod fcientiz Botanice augmento & illius amatoribus opus non ingratum fore fperaverim , brevitatem eo beni- ius interpretetur L. B. , quo certius fciat, non me . ipfum, fed fata duriora, hanc anguftam reddidiffe —

| VOLUMEN.L

I. GRAMEN junceum reptans. Burf. 1 .. Absque flore, forte juncifpecies, ^ ^ 2. GR AMEN nodofum pratenfe, panicula fufca ni | eante, Burferi; eft ibus id m 74 folis planis, panicula coar&tata, floribus pedunculatis miuticis convoluto fubulatis. — F. Sue. gR - 54 : : e ": ERR T .8- GRAMINI paniculis elegaritiffimis, five Eraerofti- : : di majori C. B. fiie, Í e c p

—— Graméhü, paniculis-'elegantiffimis , minimum;

4

4 panicula fécunda coar&táta ariftata, culmo —— |. tetragononudiuftülo, foliis fetaceis. "Sueco. $. GRAMEN paniculatuin fylvaticum procerum. hs -. Poa pánicula diffufa, fpiculis triftoris glabris, cul---

rno erecto tereti. : £7. Suec. 76. VRÉSG S. 6. cnAMINIS quedam fpecies in aquis fluitans, mif. —

. .. Potamogeton tenuiffimum. Zannichellia. Fl.Lapp.g21.Suet. mag. 000000 €) Proin ad fingulam plantam reperiet le&or nomen majufcu- —

— C His literis, uti idém a Burfero plantz fuit impofitum; alte- ;

rum vero nomen literis minoribus Synomymon, eft, quod

X

MARTINO-:BURSERIAN/E a4

T An GRA MEN fpica criftata fubhirfutum ? Cynofurus bracteis pinnatifidis. Horr. Cliff. (ff. 40 8. GRAMINIS pratenfis, fpica fubflavefcente. C $3 . varietas, differens exilitate. — -' - Varietas ejusdem pygm«ea locuftis obtufíoribus, 9 GRAMEN typhoides parvum. Phalaris fpica cylindrica. F7. Suec. 45. IO. GRAMEN typhoides: alpinum , fpica nigra uon E Pbleum fpica ovali cylindracea. F/. Lapp. 25. II. GRAMINIS alopecuroidis fpecies. —— Gramen Barcinonenfe, pAgion denfa aurea. Tour- nef. inl. $23. 12. GRAMEN durum, anguftifolium, acuminatum, fpi- T . ca fimplici ut plurimum. 5 | Broinus culmo indivifo: -fpicis alternis, fubfeffili- - bus, teretibus. F7. Suec. d. fed npe ih Lm [ubulata. E x. 15. GRAMINIS fpartei (pecles: : zie | - Antboxatbum floribus paniculatis.: Granenf ar

Y pra enfe; danicila Wirore, x sd pes locuftis majoribus, Scbeucbz. bif. 287. s t. 6. ! 15. di 4A TUM quoddam aut Gramen —ÓÓ Gramen Ííparteum , panicula arundinacea fufca. . - Rudb. Ef. 57 Jf 16. arundinisfpecies. — 16. E CON 4. foliolis Eu Ee n $

fJ. GRAMEN. anguium durius, mi T | ELA fecunda (cabra) ; f pi ... ris ari , flofculo ultimo

tw F. Su 45 varietas z

146 YE: P L A N T Bs 18. ET GRAMEN junceum ; folio & fpica juct, mi nus. C. B.

-Seirpus culmo tereti nudo, fpica fubovata, imbri« pt

"cata, terminali. F/. Suec. 4r. 19 GRAMINIBUS junceis XIIL XIV. C. B. fimile. — I:Scirpi culmo tereti nudo, fpica fubovata, imbri«

cata, terminali. ' Fl. Suec. 41. varietas admodum D.

— angufta,

20. GRAMEN cyperoides, anguftifolium, minus.

Caricis nigre,verne,vulgaris,F/. Lapp.230. varietas. 2.

Dl. GRAMEN cyperoides, foliis angüftiffimis.

Cáricis fpica mafcula oblonga, fcemineis feffi'ibus. * oblongis: inferiore foliolo proprio. des s e

—— 4H.-Süec. 760. varietas. 22. Précedentibus affine. — .

*

Carex fpica compofita, fpiculis ovatis, esce el * approximatis, alternis androgynis- nudis. FL ds

hue RE CC:

23. Àn GRAMEN cyperoides fpica pendula longiori. :

- & anguftiori C. B?

/— Carex fpicis mafculis pluribus, foemineis peduncu-. 2i latis, capfulis inflatis acuminatis. f. cM xen. A

d. ES GRAMEN cyperoides pufillum, — S. | Carex fi jicis vers mafcula ere

Ee . oblongis. diftichis ,. capfulis nux — Fl. Suec. 763.

25. GRAMEN eddie poa legesced (picisatris. : 3

.. Carex Ípicisandrogynis terminalibus petiolatis : flo-

rentibus erectis, tructiferis pendulis. F7. $uec. 761. :

26. GRAMEN cyperoides majus, montanum. - Phalaris panicula oblonga. F]. Suec. 49.

2r GRAMINI cyperoidi paluftri Eris. aur diver- :

fa C. B. adfine. E. s, Carex fpica compofita, fpiculis andro;5

- rioribus remotioribus, toliolo longiori inftrudtis,

culmo Bros s &]. 139. * Suec. 749. -

^

s: s inke- LE

icd CR 25 GRA- -

* -

— MARTINO-BU RSERIAMA. ur

: "S CRAMINIS cyperoidis alia fpecies. Scbenus culmo fübtriquetro foliofo, floribus RNC fciculatis, foliis fetaceis. FJ. Suec. 24. . | 29. GR AMEN Cyperoides maximum ) ad onini alti . tudinem excrefcens. : —Schenus culmo tereti, foliis margine dorfoque .. aculeatis. FJ. Suec. 3r. (80. GRAMEN cyperoides alpinum , radice Nardi In- : diez.

- Incerta, deeft namque fuéhficatio — zu GRAMINIS paluftris aculeati Germanici vel. má. - noris C. B. varietas, fpicam extra foliain fum- —— - snitate caulis gerens. E P Curio fpiculis fubovatis feffilibus diftin&tis, capfüe . Jis, acutis, divergentibus, aculeatis, FJ. Suec. D. 32. GRAMINIS miliacei fpecies. - "- Aira foliis planis, panicula patente, floribus mu- .. — .. ticis, levibus, calyce lengloribus, FH. Suec. c : ... varietas repens. MT TT 2 An o asEs etum , fpi

T E varietas fpica ariflata.- '94. Án GR AMEN loliaceum minus fupinum, fpica multiplici C. B. ? Lolium fpicis muticis, radice perenni. Hort. dif. E 24. varietas minor. 35 An rEsTUcA gramine, effufajubaC. B. ? .— - Bromus panicula nutante, fpiculis iaescibts B. r3 Suec. $6. varietas. - Ci E T. 36. rEsTUCA fpica gemina majori & 1 ic ri, & pediculis Ces zie Grimes dactylon, fpica gemina. T mnef- infe. Scbeucbz. jj. y. ES TREE foe ; 1 | E "An FESTUCA graminea a rven nino Bo R Brus panicula nutante, neu linearibus. FL -OSuec $6 pSAEERCO .—. M mc.

48. E72 PLANTA 38. An resTUCA altera, capitulis duris C. B. 2minime. ZEgilops. Dod. pemp. 539. Roy. Lugd. 72. - 80. GRAMEN avenaceurm montanum, latifolium, lzvi- . ter villofum. An feftuca avenacea? ^. Bromus panicula napis s: fpiculis ovato - ablon-

gis. FL. Suec. 85. VOLUMEN dno"

49. HYACINTHUS ftellaris bifolius, albo flore. Ornitbogalum bifolium germanicum, flore exal. - — bido. Teurnef. infl. $90. | 4I. SCORODOPRASUM albo flore. : . Allium fpherocephalum bifolium. Bauh. bif. Lo ; 4 E fylvefire, minus (lerile, juncifolium. | Planta unpcteta VA caule & "fruchificatione. ALLIUM pratenfe, folio 2rgmineo, flor Paepis-. ; " lo prorfus albo, radice oblonga. 1 Sub eodem nomine Rudb. EJyf. 2. p. 159. f- 7 44- ALLIUM pratenfe, anguftifolium. . Eodem nomine. Rudb. Elyf. 2. p. 159. f. 14. Ve ! —. tietas przcedentis , utrisque folia Hotte: ioa ww pus Eapchonicdo AM MG !

zi ALLIUM. montanum n pumilun, guaniineo folio; floribus : We Rudb. Elyf. 2 p. igo f. n. Folia linearia fcapus. : nudus, capitulum bulbiferum, floribus ne m -culatis proliferum. -

VOLUMEN Iv. : a RAPUNCULUS fpicatus, alpinus, c |

: MARTINO:BURSERIAN/E 349 — — Phyrevma fpica oblongs nuda , foliis caulinis , lan-

ceolatis, ferratis. -

2 - Rapunculus foliis imis xoa; fü bioenoribus an-

- guftis, fpica cylindnicea longilima. Hall. Helv.

$4. 48. PA PANUL/E alpine latifoliz , flore pullo C. B. varietas. -- Campanula caule unifloro. F Lapp. 85.1. 9f... 6. varietas major. - 49. An cAMPANULA folio Echii CB z . Campanula. calycibus a tergo lamellis q einque no- tatis. Hort. Cliff. 64. Sed absque flore. | so. '"CAMPANULA pratenfis, flore albo: |

—Campanula hortenfis , rapunculi radice repenté ue

| Morif. bil. 2. p. q6o. f. Lgs s :RUCA promontorii bone fpei. - Cardamine foliis pinnatis, foliolis multifidis.-

Cardamíne ficula, foliis fumariz. ie - :-:

ES 5 ERUCE Etsi due: apud icum

kj memem foliis puru PE. fummis pin- :

- matifidis. Hort. Cliff. 557.

54. RESED/E fpecies; & quidem Refedz albe minori

C. B. fimilis. .

e , Corrisiola caule fafciculis florumt terminato. Hort. EC

Cliff. 12.

| c An rRvsrMO fimilis levis laciniata, floribus lu- e

teis C.B.? ' eft omnino idem Eryfimum.

56. En Y sro fimilis hirfutze non laciniatz albe C. B. -

varietas. PV Turritis foliis omnibus dentatis; hif idis, inis amplexicaulibus. Horz. C/;, iff. ; E Eee : Pur PERSICARIA maxima americana. iotlnica & foliis integerrimis. - Hort. Gi if 177.

HEX —— YOBUS -

wb M

suo WI DEAN TES GUN EL OUMAEN VL - 58. LAcTUCA Íylveftris, major, Thuringiann . . La&uc& fylveftris, cofta fpinofa C. B. 123. varietas - foliis majoribus & magis incifis. : e - £0. LACTUCA fylveftrisanguftifolia. — — y

- La&uca fylveftris altera, angufto faligno folio; co-- fta albicante Hall. jenenf. 207. t. 4: Lactuca

- foliis haftato - linearibus ceffilibus, rachi dorfali - 3

/-áculeato, dicenda. -

6o. soxcur levis in plurimas & tenuiffimas lacinias. 5 E 2d divifi C. B. P. varietas.

Soncbi pedunculis tomentofis varietas. H. Suec. ? d

- 643. tenera éx locis ficcis defümpta. : Los 61. pzN s leonis, foliis non laciniatis, fubrotundis, vil E lofis, atro-virentibus, maculofis. 251 : - Leontodontis calyce inferne reflexo varietas. [7]

Lapp. 28$. feu Hieracium Narbonenfe rotundi- - . folium, caule aphyllo J. Baub. bf. 2. E 197. E

Fg. bon. - 62. pzNs leonis minor, ténniter lacintafos. Dens leonis anguftiori folio. C. B. 126. 63 DEN T1S leonis alia fpecies cum minori, fale ra. . diatis: C. B. nonnihil: conveniens. APREA ECT. .. Eft omnino eadem cum Dente leonis tenuiífim | folio Baub. prodr. 62. quam Bauhino mifit Bur- ferus. Utraque eft Hyofiris foliis ne ha. * (tato-pinnatis. Roy. Lugd. 127. m e d glabrum, refedz foliis, radice crafía, | gno TT Hieracium, dentis leonis folio obtufo, majus C. B. Morif- bifl. 2. p. 66. [. 7. t. 4. f. 27.

65. HIER ACIUM, dentis leonis folio, port ue D n

Anüryala foliis inferioribus dentatis, eecn inte- : 2: gris. Hort. Cliff. 387.

TOL dee" chondrilla folio pallido, calyce - ps iig

z Gris : j

y

- MARTINO. LBURSERTANAE. - v

oen foliis lanceolatis, haftatis, ceffilibus; inferio- x

i. ribus dentatis. F7. Suec. 620.

- 67. An migRACIUM minimum falcatum C. BR. mi- : nime. | -

. Eadem cum. Snacdeaff- Lx asidiffimo leda & 68. uias alpinum, foliis oblongis dentatis, non

.**.. finuofis aut laciniatis. - Hieracium foliis obverfe ovatis lanceolatis, retror^ . fum dentatis, caule fimplici, floribus terminae

— libus confertis f£. — e. BIERACIUM alpinum, folio lebte; levi, dentibus - : przdito, fummitate caulis & calyci^- - bus hirfutis. SEM av caule ramofo, foliis radicalibus ovatis, dentatis: caulino minore. Hort. diff 388. va- . riat foliis acutioribus. .- : 7o. HIERACIUM alpinum, folio oblongo, acuto, brit - nori dentato nec: finuato 3 RS, VETE i cau-

a le hirfutis. fees d

tatis, foribus folitariis, QUE laxis. Hort.

eff 387- | - HIER ACIUM alpinum,folio acuto, molli, lanugis

- nofo dentato.

K 4

68.) CAULIS Ee. ftriis elevatis, remotis, FOL1A obverfe ova- £a, inferneattenuata, parum acuta, margine ter im infer-

: ne denticulata retroríum rore Leontodontis, fuperi ra folia

bafi fere amplexicaulia. FLORES majores, quam imfequens, -

ferminantes, "Tota PLANTA pilis raris adíperfa,

-— quatuor vel quinque, brevibus pedunculis. ánfidentes, eiolem: an

.. 153 OYL PLANTAE

pecie rfectum, caulis fi balade folc . ceolata imperietum. fürfam dentata, pedunculi ^^ terminales bini. 'Tota planta hirfuta pilis fer- e - pines rectis, pedunculi vero nigricantibus. E "HIER ACTUM al pinum, glabrum, anguftifolium. Fo- .]ia levia, viridia, vix dentata, nec [invata, fbr. . calyx tàmen villofus.- LE — Hieracium foliis integris lanceolatis , fcapo nudo - multifloro. F7. Lapp. 252. ad hanc proxime ac-- cedit, fed folia ftrictiora, flores tantum duo lon- gis pedunculís. ts 74. HIERACIUM moritanum anguftifolium , flore pal- lido, mee leviter finuatis, raros dentes habentis

Red Pris lanceolatis, fübdentatis, caule — oe ei : 75 SENECIO incanus, iau DUE Jacobea Senecionis folio incano, perennis. Hall Jen. 177. 1.5. NEN Ni d E 26. JACOB ZA procerior incana. x Senecio jacobzse folio. Morif. blef- 309. VOLUMEN Vit. ; 7E ACHILLEA minima. | bille * *

78. TANACETUM alpinum. : | - Achillea foliis pinnatis , iniu: totis | obdudis, floribus albis utibelluts Hall. Helv. 713. 79. MATRICARLZ alpine charmameli foliis C. B. va- rietas. | - Achillea foliis pinnatis, pinnis longis, acutis, fub- . hirfutis, raro dentatis.- Hal. He/v. 74. |

| e NIGELLA árvenfis, flore albo.

' Nigella flore foliis nudo, vus corollam equan- 3üibuse Hort. cliff. 215. Es | a3 ve VOLU-

RM UA An cICUT ARIA latifolia,

MARTINO-BURSERIAN AME x: "VOLUMEN VHID- -—- | | gt. ANGELICZ fylveftri hirfutz- gy C.B affinis. Aralia caule nudo. Hort. cliff. 82. Ane ANA x paftinacze folioan Syriac Theoph.CB. (s Gelinum pinnis pinnatis,pinnulis appendiculato-cir- — . cumferratis triangularibus. Hal. Helv. 424: — - 83. LtsAN OTIDIS tenuifolie germanice C. B. varie- tas, floribus candidioribus. - Eft etiam fola varietas. - 84- PIMPINELLA faxifraga minor, deinen: foliis. Pinpinella foliolis fubrotundis. FI. Suec-246. D. — 85. P'MPINELLA fanguiforba minor, floribus velut. -. -án umbellam dif, pofitis, - -Boterium i inerme. Bust cliff. 446 copiofis floribus. . 86. cicuv A vera Italica perniciofiffima. re Oenantbefoliis omnibus multifidis obtfis fubequa- -

libus. Herr. cliff. gg. P foltism DM. : 'g. icum ipe Jlicato- nouus olio 5s

- 89. PEDICULARIS alpina, pürpurea, ;. fhigofior, fpica oblonga, incana, floribus alternatim & per inter- . valla pofitis.

. Pedicularis caule fimplici, foliis lanceolatis, femi- ^.

.—. pinnatis, ferratis, acutis. F/. Lapp. 242.1. 4. fig. L T Pedicu aris alpina, foliis alternis pinnatis, pinnulis — - :pinnatis, floribus ochroleucis roftratis, in fpicus |

congeltis. Hàll. Helv. p. 620. 1: 1g... 9O. PEDICULARIS purpurea aquatica rsen ocera. Pedicul T | rubra eem y. bif. 710.

jx 9: CRISTA T pec nebirik s iridi pal! Jiunanthas corollarum 1 E "riore brev

EC —FLLapp aad. Planta hi

p ;

m. ox m PLANTAE

92. VALERIANA latifolia, maxima, pyrenaica: v5, [- foliis cordatis, ferratis, petiolatis. Hort. - — cehff s. 93. VALERIANA grZCca, fanguineis. foribus ' .. Valeriano foliis pinnato - laciniatis , foribus dian. - : dris. Horr. cliff. 16... 4 04- N ARDO celtice fimilis alia, five Yaleranaalpita - minor. Valeriana cretica, filipendule: rédice. mn anf. ^ I31. non differt ab hac nifi foliis caulinis atioge bus amplexicaulibus & fere. palmatis |...

WOLUMEN IX.

SOLANUM vulgare, laciniis carens. ne P golani officinarum C. B. 106. varietas g).' jue Solanum triphyllum brafilianum. Bur/.- 96- RANUNCULUS nemorofus luteus, flore palo! Anemone nemorofa, flore majore C. B. £76. Corolla | mulriplicata-per exficcationem lutea evafit, — 07. RANUNCULUS radice rotunda, copiofioribus flos ribus, hirfutie incanus. Ranunculus pratenfis, ue verticilli modo £o- tunda C. B 197. Sed varians canis | & follis pus; .... fubferrugineis : veftito.- rec C 98- XANUMGULM pra ; hirfutu jbero- Flo

255. ) PARIS. Joli ternis , flore pedunculato Ex Paris « "ita NUM mde pis Corn. canad. i66. EU CAULIS nudus. FOLIA terna, oppofita, circumfcriptione - orbiculata, utrinque acuta feu longitudine & latitudine z- qualia. ^ PEDUNCULUS terminalis foliis paullo brevior s CALYX triphyllus foliolis viridibus lanceolatis, PETALA - - tria, obverfe ovata, calyce paullo longiora & colorata... Ft- "LAMENTA fex, fubulata , breviffima. ANTHERZ linea- res, terminales, erc&tz, filamentis ie see GERMEN PR '"fubrotundum, obfolete | igo, eevoeu 'Orum, pem Cubs sd EA Thi

"MARTINO-BURSERIAN/E ss Flos deeft, hinc tuto determinari nequit. xg 69. RANUNCULUS paluftris longifoius minimus re- | — ptans.- - Ranunculus: foliis linearibus; caule repente. H.. : Lap.z&t$RefÉy «^ YOO. RANUNCULUS alpinus gramineus, albo flore. —. ARanunculus montanus, folio gs C. B. 180. .. .corollà albo varians. JOI. RÁNUNCULUS alpinus humilis auricomus. 2 Ranunculus calycibus hirfutis, caule unifloro, fo- — -. lis radicalibus palmatis, caulinis Ee ed fefhlibus. FI. Lapp.232. —— 102. RANUNCULUS dig 4nemone caule dichotoómo, foliis (dblibos dnple- | xicaulibus palmatis 5). Facies Geranii batra- chioidis gratie Dei CHHNENARE- B. x fed liverfiffima fpecies.

VOLVMEN X

bens ee ampliore |

niato. Tourn.inf.424. .104. NAPELLUSTaximus ramofus. - Aconitum ceruleum feu Napellus r. C. B. 185.

Xx RiMA Bagno lam,

102. op Couli herbaceus , fubvillofus , dichotomus, sitignithdiid: : Geranii predi&di, Folia infra. dülioodias caulis folitaria, - feffilia, amplexicaulia, palmata, fexfida, extrorfüm verfa, baf lata, utrinque parum pilofa; lobis lanceolatis, incifo-denta tis, acutis. Pedunculus folitarius, nudus, unifloris, e fi dichotomia fingulus, paullo longior ánternodiis ramorum. is !- Flos nudus, petalis novem, ovatis, albis, fubtus v Sta- "mina niinerofa, filamentis br iis, antberis ovatis, Ger--

wc Q4 puriie, I ooi NN Horum P

gs | Yr p qu T E

Dorem foliis alternis lanceolatis obtufis inite-

- gerrimis, caule unifloro. Deoronrcum longifos

- lium, hirfutie afperum. C. B. 185. Doronicum -

primum. Cluf. pan- y18.. 1). poc ont

i e GENTIANELLA verna, flore albo. |

Gentianella E world major, corolla alba. CB. :

185. vx

107. PE ng NTIANELLA breyi folio CB.? |

Genfianella utriculis ventricofis. C. B 39$—

108. GENT'AN x autumnali ramofz C. B. affinis. — —

Genriana corollis lypocratestórmibus, fauce bar- | batis. FI Suec. 203.

109. Àn HOLOSTIUM creticum alterum. C. B £g

Plautago foliis lanceolato-linearibus, fca |

tudine foliorum, fpica oblonga. Hot. C »» 36. À

dui CORONOPI fylveftris hirfutioris. C. B. varietas j

infignis. 3

E Y foliis linearibus pinnato-dentatis, Bor Ec

cf T

1. e gd brafiliana, foliis cordatis afari. ER

acfow ftaminibus afcendentibus, piftillo declinato. :

d Suec. E "

-

D

ges » Carver TR zquales dis m "t itudine a ; : J -—RADI!US minor. - v Rr rer erp : - 309. E) S:api pilis: ferrugineis. hifpidi. — E pH Differt tantum a vulgari , quod foliorum deste minori- | 0 bus interdum denticulis notentur. : ut. »») Pag, 106. PYROLA Alfmnes flore bva[üiana major Te ! tur, quam mifit BURSFRUS BAUHINO, Valde eft fimilis. — CORNo Pbbacee, Fl. Suec. 32. fed differt, quod caulis duo. tantum foliola o; ppofita i in medio habeat — Radix perennis, M Caulis TRIS. vix fpithamzus. Folia duo, ovata, utrin- que acuta, oppofita , minima, in medio caulis; Folua fex P — — eauleni terminant , ovata, utrinque acuta, Appio me ne — 3 i vofo-glabra , integerrima , magna , tres pollices longa, duos. es . data, horum duo oppofita & duo ex ads ala utrinque. e Flos pedunculo terminali, duos pollices lengo, filiformi in-.—

| MARTINO. BURSERTANAE D

1. Be xe parvum, bellidis minoris folio Limonium minus, bellidis folio; ; flagellis fcenicula- .. ceis. Boc. muf. 1. 103. 1j. POTAMOGETI angultifolti fpecies, utriculis do- -- nata. Poramogeton gramineum tenuifolium. Loes. pruf. ; geo p- 206. 0-67. — per M4. NYMPHEA minima. Convolvulus foliis. euforrlus Tak [^ lf. A II5. CACALIA foliis craífis, flore albo. - o ia fois cutaneis acutioribus He CE. pi. n

"VOLUMEN XI.

u6 Y VIOLA martia, "inodora, paluftris. — Viola acaulis, foliis reni nm bus. Hall. Hel. ja. i. Fl. Suec. 717. LEE Xi]. V:0LA tricolor erecta, laifolia, brafiliana. T Va caulefenn, folis ,oblongis,a acumina- |

Hone. CREE fimplici , foliis PEeedans, denticulatis. Hort. c//ff. 255. varians latioribus foliis.

i ; foe eel H-

enis cujus Involucrum tetraphyllum: foliolis luteis, ova- . tis utrinque acutis. — Flofculi plurimi, minimi, tetrapetali, utei, germine villofo infidentes, tetrandri, monogyni; adeo- - que CORNUS /erbacea vamis nullis, cum noftra ramis fit — binis. PYROLA A/fimes fore bvafiliana minor eft. varietas - e TRIENTALIS Europzz, foliis angufioribus, d U7, 5) Faciem gerit VIOL X floribus radicalibus corolMat i tientibus , caulinis apetalis feminiferis.- Hort. [d FOLIA magis oblonga , minime rctund: | ferrata funt; FLO: ES folitarii, ex al PULZ lineari-lanceolatz, i integre, cac .martias propius accedit. :

Dor OVE. PLANTA

n9. iYcHNISincanafolüscraffs. ——7——00000— ns fpecies. Ocymafirum flore. viridi Brace 2 manno dica. ;

120. LYCHNIS fylveftris, vifcida; snguftifolia ercda, : — ramofa, caule foliofo. :

Silene caule fubdichotomo, floribus erectis fubfef-- . filibus, foliis lanceolatis; pilofo-vifcidis: ^ - Vifcago Ceraftii foliis, vafculig erectis feffilibus, z

Dilltetb. 416. t. 209. «f 397. Mo.

. I2I. LYcENIS pumila faxatilis alpina, flore carneo, E

- ,

folio craffo , molli , tomentofo. 2: - &ilenes fpecies, que ad e pnem Lychnidemere- . ticam anguftifoliam, floribus pediculis longiffi- - mis infidentibus ; capfula pyramidata. Tournf. —

.— . corel. 24. proxime accedit, fed folia ind to- :

mentofa & vifcida.

122. CARYOPHYLLUS arvenfis alius, foliis: aguftiori ^. bus non ita flaventibus. | o ine foliis linearibus integerrimis. B. Suc. 3m "

14. CARTOPHYLLUS montanus, . folio latiori plante E ginis nervofo. : Statice caule nudo fimpliciffimo capitato, Hort: 2 cliff. 115. varians latioribus foliis, 7

.125. CARYOPHYLLUS marinus pumilio . rejans

Plantago fcapo unifloro. F7. Lapp.é4. W- 6. CARYOPHYLLUS faxatilis, polygoni inen 4. ee lio & facie, eedpus albis HORAS in Re, s 1

MARTINO-BURSERIANZ. :

- Arenaria foliis fübulatis, calycibus ftriatis, germi- E

«: nibus oblongis, floribus corymbofis 0). . I27. CARYOPHYLLUS hodieis: foliolis acutis rigidis

afperis, floribus:

- Facies Spergule, folia OnpoLÉ Lieb dincen int; -^ acutiffima, NpHuicuis, hifpida, panicula dicho-

| toma, Mn

à c OON pp MERE RE XiL

: n8. "ANTIRRHINUM faxatile, foliis ferpilli rotundio- ^. . fibus, floremajori, nonnihilhirfütum. . Antirrbinum foliis lanceolatis obtufis alteris, Paule diffufo ramofiffimo. Hort. cliff. 34- varians flo- i38 Teulis albiso-u5.- ; 129. LINUM fylveftre, folio acuto tenuiori & minori. Varietas Ln fylveftris cerulei folio acuto. -aBaub. (6s s prodr. ío7,. 130. LrNUM Íylveftre, folio latfufculo acuto ex viridi " — flavefcente ; fiore magno ruberrimo. cs " perenne, ramis foliisque Mii lineari ln- 6r TUBALHR. atitolii 7 av quam tamen flosalbicat ^ — Linum montanum latifolium perenne, floribus lu- teis umbellatim compactis. 17/]. p:f- 102. 12. STJECHAS flofculis albis. Misciadis purpuiee C. B. 216. varietas.

133. ROS-

16. 2) SAO gini efie fparfi ut Scleranthi ; CAULESere - &i, vix fpithamzi, teretes. FOLIA oppofita, linearia, mi- - nus acuta. PEDUNCULI ex alis fuperioribus; i, al« terni uniflori, & alterni brachiatim fubramofi. '. ceraftii : foliolis oblongis, obtufis, fulcatis. tegra, calyce duplo majora, alba. S'TAMIN

XN MEN longitudine calycis, ut in Cc .""'- pillares,. An ALSINE folis fafc É n geni integris. ias n" - 1s

^ WES. :

133. ROSMARINUS sind fione albo; Varietas Rosmarini fpontanei latiore folto C. B. 334. An SATUREJA cretica C. B. ? - Specimen imperfectum absque fruclificatione, 135. THYMUS fpinofus creticus. a cretica fruteícens fpinofa. Tournef-. E | vol.13. | 156. OR ARUM fotio fubrotundo, flore albo. ; Origanum foliis ovatis, obtufis, fcabris, integerri- . * mis, fpicis confertis, compactis, glabris. mo Origanum monfpelienfe pulchrum. Cz. epit. 46. |

VOLUMEN XIII.

137. |CARDIACA anguftifolia & tenerior. EU Sideritis foliis ovatis, lances: incifo-ferratis. Hort. eif. 5:5. l - MARRUBIUM nigrum hiuimile. x iR Ballote Hort. cli :3!I.Varietas minor, ^ 159. URTICA urens, brevioribus foliis magis incifis — . Urtica foliis oblonge cordatis... Harz. «iff. 440. varians foliis exacte cordatis. | 140. EUPHRASIA alpina minima, flofculis luteis. prada miner. vei tm JS Vatietas En- :

ut 'EUPHRASIA c e rie * Flores examinari nequeu. — Facies Oüriridi - Filia linearia jure. | '142. MELAMPYRUM luteum alpinum. ! | An Eupbrafia lignofa przalta , amplo Linarie aut Dracunculi hortenfis folio, Boc. muf.i6:2 ——— 143. MELAMPYRUM brafilianum cyanifolium. Bar tfía foliis alternis Horr. cif. 22g. 144 SANICULA alpina, purila, tenuifolia, lutea. - Primula flore fubfefhili, foliis linearibus: E E 3. ade foliis linearibus glabris , fcapo pa au ci-fl TEM — Hall Helo. 446. Corolla purpurea. — ic

MARTINO-BURSERIANJ 36i X45. PINGUICULA flore majori ceruleo.:

Pinguicula lore amplo purpureo cum calcari lon- giflimo. Raj. Diff. 752. Varietas Pinguicule ne-

| €ariocylindraceo, longitudine petali. £7 Lapp. I. VOLUMEN XIV. -

146. LYSIMACHIA fpicata purpurea, lubrotundo in.

cano folio. Specimen imperfectum, hinc vix conftat, utrumfit. - varietas Lyrhri foliis oppofitis , aut Meutbe | iwcifpiéaip 3. 147. LYSIMACHIA icata, cerulea, anguflifolia. Veronica floribus T foliis ternis. F/. $uec. & 148. VERONICA alpina cerulea, Bellidis folio non ... ita craffo vix crenato, caule foliofo. | ^. Veronica caule non ramofo, floribus congeftis ter- pisse ed ovatis pone glabris. Hall. Helo Jot. | 12. Ho. EADEM fed Qiporibus & srisforbns Ri Varietas przcedenti

s Ovat Eee Rea oval minori, foribus in fummo caule ceruleis. Hall. ' Fi J32. ViX a 148,149, nifi fola magnitudine,

151. CHAM EPI TYS mofchata, flore albo. Cbamepitys mofchata, foliis ferratis C. B. 249. co- - rolla alba varians. E 352. ALSINE Chamedrifolia minor, flofculis ütuia- te ceruleis, foliis craffis. . Veronica minima, clinopodii minoris olio roma- 5. na oW purpureo. Semet. Vail. 201. — Ículis albis. m. x PEE Ku — Arenarie bise calyce | ent: hyll , petait gnis albis, foliis rs oppofitis , re

-

E ALSINE alpina

EE

(n CSESEOPXON A qUE. 003

cumbéátibus y flores ex. alis mn II h flore quatuor. : E EADEM non ita procumbens.

rte varietas fequentis. "e , radice ligno, ou. lis albis, facie fempervivi minimi ' - Arenariafoliisovatis, nervofs feflhbus, rmbrios- tis, acutis. - : 156 'ecHreM fcorpioides arvenfe, florealbo. " Myofitis foliis glabris. Horz. Cliff. 26. p) - at 157. ECHIUM vulgare minus & afperius.flore majori. — Ecbium majus & siii fore dilute pur pureo. p

Magn. mon[p. $9. -

E

358. ECHIUM parvum non Plinii, Mo flore. -

Echium xofmarini folio. Tourn. inf) 196. 1 crx BUGLOSSUM anguftifolium minimum. ;

- Buglo/// anguftifolii minoris C. B. varietas minor. — 160. BUGLOSSUM anguftifolium minus, flore abo 3 Fadem (159) varians corollis albis, - - E

161. BuGLOssUM fylveftre minimum. "Lycopfis-foliis repando -dentatis. Hort. CI if. 2p. 162. CYNOGLOSSUM minus, foliis obtufioribus atro- .

t

E LITHOSPEKMi UM ar vents "fofculis exruleis,. -—Litbo[permum feminibus rugofis, I$, corollis vix ca- - lycem fuperantibus. Horr. CJ; ilf. 4 6. forte. 165. PASSERINA minima ramofa fubrorundisfolilis. Centunculus foliis alternis ovatis. F/: Suec. E 166. CONSOLIDA media aeg

' "yj OW: ECHIUM | fspioidi minus , D hue € Li ed | ee foliis. Sind Hort. chff. 24.

EU

7

" MARTINO- BURSERIANA. 16

Bugula dien; genevenfis. Morif. bif. P301. f. 1. p.16 167. A Blei major, Fiumilis, rocumbens. Chryfantbemum foliis amplexicaulibus , fuperne - ferratis, inferne dentatis. Hor. C/j iff. 416. i68. sELLIS maxima ramofa, ad duos cubitos excre- fcit multosque ramos habet. Varietas przcedentis (167) maximo flore. "169. sELLIS montana frutefcens, flore albo. Globularia. foliis radicalibus cuneiformibus retu- fo-dentati: 5, denticulo inermiedioniimo ert

Can E VOLUMEN AV.

170. ELICHRYSUM non ita tomentofom,, foliis lon: -.' gioribus rorismarini eemulis. -

Gnapbalium foliis linearibus, caule fruticofo ramo-

do, Poet CON itt terminali. - UM.

pcr cibus f. a. 2.7. Afleroides dea us "iolio Torno corol. 4. . 172. An scazrosA floreglobofo niveo. — .. aScabiofa perennis, glabra, laciniata, flore albo mi- . — nmore. Vai.ad. 1722. p. 239. | HS. STABE, dicus argenteis niveis, minor, flo- Ceni ntaurea, Stebe cauliculis argenteis minor : C. B. 273 dicitur. - r4 | 174. STJEBE capitulis argenteis f fplendentibus. - —. Centaurea calycibus (quamofis foliis ola radicalibus, Pes dentue d ramis Hort. Cliff. 421. euro qud 475. TRAGOPOGO N laci

Ea SMISORPASTEUSNS 0 0X Scorzónera laciniatis foliis. Tourn;f. imfl.477. — 176. TRAGOPOGON luteum minimum. E Scorzonera Lufitanica, :gramineo folio, flore pal-

- fido luteo. Tournef. nfl. 477. y. CALTHA paluftris, flore HAgno. violamredolente Caltba. Fl. Lapp. 227. 2 YVOLUMEN LEM e 178. An sEDUM alpinum faxifragoe ore i grandiflorum C.B.? : . E Saxifraga , que Sedum: ferratum minus album x longiffimis foliis , marginibus ferratis. Morif.

hift. 7 | n. SEU fiae humillimum , foliis denfifime 200/74 vaclicülls teretibus, foliis imbricatis, flo- . . ribus feffilibus. Hall. Helv. 496. t. $. q) : 18O. SEDUM Folgen folio nonnihil hirfutum, flo- ' Paxifraga pyrenaica tridactylites latifolia. Tour-. : "nef. infl. 253. a€——

18r. EODIUR TON media, floribus luteis.

procerior. o e (7 iex inermis, foliis M utsd — utri- E- bella univerfali multifida, partialibus dichoto- : | hes fubrotundis. Horz. cJ;ff- 109.

| VOLU- . m. 4) Non eft Cherkeria Halleri & vix ejusdem genefís cum An- droface, ca[yx enim teres & quinquepartitus eft, propius ——

. accedit ad Diapenfiz genus, veletiam eft proprii generis — .-. planta. retia villofa ícapis unifloris Ha. Helo. 446. f: 8. — —.—. habetur a BURSERO fub 8EDI faxatilisvaricgato flore C, B.- d . momine, quz dici poteft'AN DROSACE eetitietss v im aL vi jin copia "NUR : E

MARTINO-BURSERIANZE. ae VOLUMEWN XVIliL

- 383. GrnaNIUM batrachioides, parvo ok - Geraniur pedunculis bifloris, foliis gem muld- fidis, caule erecto. FJ. Lapp. 266. — 04. CANNABINA pumila maritima. Bidens , qui Verbefina minima. Dia. 66. 27

00 fo. D-18870 Fes 185. QUINQUEFOLIUM album, radice tuberofa BL

pendu Potenrilla foliis digitatis apice conniventi ferra- os fis, caulibus filiformibus procumbentibus. Hor. ^o cuf. ipa- 186. TRIFOLIO ftellato C. B. fimilis, floribus tamen & lignofa perennique radice differens. — Trifolium capitulis villofis,involucro terminali re- — . flexo rigido capitulum . involvente. Hort.cl. 374- 187. ponYcnHNiuM hifpanicum, latiori folio. Veste qat Pre HE 24 eii | 188. 2 24to1api eobinatum

"VOLUMEN XIX.

189. RURIA fylveftris incana. » Galliun £oliis pluribus acutis, caule faccido. Hort. ff. 3. .34- varians foliis hirfutis. 2 Cii

199. RUSEOLA izvis anguftiffimis foliis. Aparine foliis Miciri Xanckoltlis, acuminatis, flac- : cidis, corollis frué&tu minoribus. Roy. Ex 255 9r RUBi!A pumila, foliis latiufculis , at B foliis : lineari- lanceolatis, r ris acutis, panicula termin: bis. altitudine. Ans yarietas prensa a Gali E "rap hee p Ec RU-

66 ^'^ WE PLANTE 192. RUBIA puihilis riontaná , anguftifolia, af era. | : | e n Gallii imperfectum absque Ro ^ Ji -APARINE minor. Valantia oribus mafculis binis trifidis , pedunculo |. hermaphroditi. infidentibus.. Aparite femine - verrucofo. Vail. parif.2.4.f 3... 104. ASPERULA alba arvenfis. - Afperula foliis pluribus , floribus fefflius. Hort, |. Uff. 33. varians flore ibo. — 105. LAT YR 65 arvenfis erectior, flore ciéruleo, Lat byrus : pedunculis ufifloris, petiolis treraphyl« lis, füpulis f. fetaceis ib turo ancipiti. . Forte La-

iffi ; funine angulofoi Y : —Tournef- imfhit. 3er 2 ; 196. LÀTHYRUS arvenfis: angaftifolius, flore luteo. TLatbyrus pedunculis biforis, cirehis diphyllis, fo» | — - lolislanceolatis. ^ - 197. n iaa erecta, Flos purpureus, foli fn j aria Lorigrus foliis foliaris cirrho terminatis. - Hor. Co ehff qo 0o Ses agatur E "s dr n tuberofus v mini us, florem

199. LATHYRUS pufillus Sobus | Sere ric 9p m pedunculis unifloris feta terminatis, cir- rhis diphyllis, foliis fetaceo-linearibus. Lathy- E rus angultiffimo five diras folio. ' Baub. prodr-149...* di 200. LATHYRUS acul e. -Orobus fylváticus noftras, Ag. ; adi à e Im :

d Neu ionis Bidefois bur

ci u.

.- MARZINO. BUR SERIANAE: E

Vicia leguminibus. adícendentibus, petiolis poly- phyllis, foliolis ovatis acutis integerrimis. Hort. cliff. 562. Spéchg floribus deítiturum & totu. : hirfutum. ..-

402. "NICÍA montana fpicata , flore- guandiufculo e ceruleo nigrefcente. :

Vicia pedunculis multifloris, flipulis utrinque. acu-

negris. Hort. din 36s varietas magnis

Ervum p duficulis übbilloris E 3 s glo fis quaternis. FL. Suec. 606. — - " 204: vicrafylveftris; pumila grandiflora alba, glabra — Vicia fequens fed floresmaximi. | — 205.-VIc1A inontana minima , flofculo. purpureo. : Vicia leguminibus ercétis, petiolis polyphy.lis, fo- liolis acumine emarginati ; .ftipulis dentatis.

207. CICER d eovelie jlpi . Afiragalus Ícapis xa SE calycibus legumi- . nibusque villols, M liolis acutis." It. cel. 5o. 208 sonINeR caruleus, vilíofus, latifolius, purius. Lupinus cal: verticillatis , labio interiore i in- legerrimo. Hort. Cliff. 499. 200. poc m pumilum , fi & lig Hppocrepts legumi ibus folitarii is fe th Cf. 36d. | 210. opem mo anus re pur Er get dius natis, fol ibus. Hort MOL. cp Mam eom.

(9 0 WLPLANTA | (y OLUME N XX

. dI. LINGUA cervina folio crifpo. [d |— Afplenium, frondibus enfilormibis Midigris bafi -" cordato-inflexis, ftipitibus hirfütis. Hor. Qf. TE 474. varietas y. : -fI2. POLYTRICHUM aureum minus ferpillifolium. a io capfulis nutantibus, foliis fubovatis, obtu« fis, pellucidis, punctatis, caulibus flriatis pro- . eurbentibus, pedunculis aggregatis. H. Idus. 90r. 213. MUSCUS TTrichomanís facie. E Mnium caule procumbente fimplici, foliis nbi . catis integerrimis alternis antice appendicula- -tis. Fl. Suec. 914. ut videtur, : o enim. deficit. í . 214. MUscus coralloides crifpus. —' - - Licben früticulofus folidus , icdus, foliolis crufi- d ceis. FJ. $uec. 92...

215. MUSCUS maritimus rüber, coronopifolius. - Fueus purpureus humilis, tenuiter divifus

latus. Morif. bifl 3. p- 646. f. 5: t Rye

" uet ic dpi avens —

,e

| 2i7. MUSCUS tiarum -oralloides albus. — i "Sertularia que corollina- fitalots fragilis, inter^ -

-.- nodiis prolongis vibus albis. Pluckener. p» . .togr-20. f.2. : 2418. ALGA fontana Filicina i in fonte aque dulcis in- : tralapides. — - ? Eft radix Populi ad ripas fluviorum frequens. Ro 219. rFUCUS maritimus facie Ceterach. - Sunt hec fois geioceDMk cali Nu pi. z is : . 220. FUN d

. :MARTINO-BURSERIANJE 169 220. FUNGUS auricularis ruber. f dimidiitus quidam fere. membranaceus. |

VOLUMEN XXL;

221. CARDUÜS Alpinus macrocephalus.

Carduus. pratenfis, Afphodeli radice, foliis- pro- «.,.. funde & tenuiter laciniatis. Baub. pin 377. - 822. CARLINA acaulosítrigofior.

Carlina acaulos, magno flore. Baub. pin. 38^. 223. CARDUUS Eriocephalus hifpanicus. — | Carduus capite rotundo tomentofo. Baub. "-

bgjée 9 — ! 224- canpUUs tomentófus pyrenaicus fpinofiffimus, ; die flore albo.. A arduus tomentofüs pyrenaicus. oribus parpu- . eis glomeratis. Tournef. inf. 441. — 225. CARDUUS s ftellatus. luteus, folio minusincano. Toe

ib. no ee ENERO iUn. rm don nk: 660 Ainonis ufilla glabra fruticans , trifoliis iiis -. Magnol. monfpel. 22. "o0 VOLUMEN XXL - ' 927. GENISTA fpinofa major, sepu oi is : s o ob na ng TmeT ur a GENISTA Be piof ! uM p Brie

GR "varie

^"VOLUM EN-XEXHL- 56.

. 920. BETULA humilis rotundifolia. ^ ; Berula foliis orbiculatis crenatis. F7. PRA P i

VOLUMEN XXIV. 6c

2o. .SORBUS alpina, folio finuato vel laciniato. - Grategus foliis ovatis neqoe ferratis. Hort. ChfF. 197. FL Suec. 308. | SER 23r SsORBUS centauroides. iR .. Eadem cum przcedente e tenello ftolorie enata. ^ 232, SORBUS torminalis brafiliana, Sambuci aquatici '

folis. . Crategu. [o repand f. - Hort. Cif. lis ova » nte radi 233. CHAMACISSUS Alpinus ferplilos luteus p" CE UUADUS, —. Pes Cif! fpecies, "quie chamaciffus, xguftifol 234- SALIX pumila IE oe estime: -Sdlix foliis Infegns fubtus vill is nitidis c ovatis. HE Lapp 364. 2s VPE Narbonenfs folio: longioricinereo

^o VOLUMEN xxv Rr

2875 RósaA-alpiná rubra, fpinis carens. ! | omi dient OR ralis as fola glabritie. DER. 229. :á De hac D. Klafe ms MDCCXLIII. didecaionem p .;blicam, habuit heic Upfalim. — ; 3 D ObC RIBES montana oxyacantbe f Bauh, faic »-^ "UU UBURSERO invertt , eft Ribes. crac doro (culis, - taceniis erectis. ui eif ex UE (SES

MARTINO: BURSERIANAE v

238. ERICA major pipes Ipypress floribus in fpi- js - cam d com ij. ji vica cotis folio 3 "Ci [2 42 239. ERICA arbüti flore albo: "Erica foliis-fubulatis ciliatis quaternis, éórollis - globofo-ovatis terminalibus confertis, . Han

Cif. 148-. lg. x apele | 240. ERICA rarior Norvegi

- Andromeda foliis inctbs eb Ls fü A buio J. »

Enocts, Gummi Gutta officin. : ear. tera Spubglls s. - fgüags Nrptypdis, S d es |

ja tara, "TT PODIOQgA,. compreifiufcula. zen relinqueretur vaeua , Gummi gutte.

: bue characterem, autebac a mullo umquam dete- eu S addere placuit, "s

2-0 20 HORTUS UPSALIENSIS ; quem — —

SUE PRESIDIO.

DN. D. CAROLI LINNJGEL Med. & Botan. Prof. Reg. & Ord. Acad. Imper. Regg. Monfpel, Stockh. & Upfal. Socii,

A co vtm : PAMUEL NAUCLER.- : d / Helfingus . Upfalie 174. Dec. 16 in Audit. Carol. maj.

Er FEE: U M. A ia po MEDICUM bifariam commodiffime difpe-

fct poteft; in Cognitionem Morborum * Ge: "s ior ih Molan i

E RR OEME Ud vero Y M NN ienien fbi depofcit Naruralem, Dietam, Cbemiam & Vires

Medticamentorum. Quapropter in omnibus fere bene inflitutis Litera-

'. — rum Officinis five Academiis , ubi qua par eft indu-

ftria ftudioque excoli ccepit Studium Medicum, duo inprimis ad hanc difciplinam neceffaria femper ob-

^ fervata fuere; NosocoMIuM & HORTUS BOTANI- :;

E | cus: in illo, ut indolem ac rationem morborum con-

; pepe melius iacere DEPO

VIL HORTUS UPSALIENSIS ag — . ni; in hoc autem, ut cognitionem Medicamentorum .- animo imbiberent . . |

- Depromuntur MEDICAMENTA e tribus Naturz Regnis. REGNUM VEGETABILE fnaximam partem -

Medicamentorum porrigit, utpote per fe ampliffi-- mum, odore denique ac fapore ut maxime varians ac multiforme. REGNuM La»1pEuM fingulari etiam uti- litate fua pollet, quamvis Medicamenta, hinc defum- ^ ta, violentiu$ agant & vix ac ne vix quidem corporà humano adfimilari queant. REGNUM ANIMALE tfni- imam fubminiftrat quantitatem medicamentorum -

huc uisque üfitatorum, quandoquidem partes anima» ^

-lium maxime victui alimentisque inferviunt. ^ . VEGETABILIA per infignem illum fui ufum & - preftantiam in Medicina, in Oeconomia,in Operibus manufalis, in Commerciis, in re denique Cu/inariía,

.. multo maximam, homines omnis &vi ad ftudium Bo-

tanices impigre colendum exftimularunt. — ^ - - .'Nonfibi fufficere opinati funt mortales ufum het- . barum ad hoc usque tempus in re medica recepta - obfervata funtexperimenta aliarum herbarum, de qui-

bus parum vel nihil omnino noverunt veteres; qua- rum tamen ufus declaravit, eas prioribus nihilo fuiffe deteriores; nec minorem habuifle ufum. . Botanici . . -ufu & experientia clari, varia adornavere f

-& compendia hujus fcientiz amplificandz , certis ita . -fübítratis fundamentis, quorum ope ad notitiam ret — herbarie perveniri perque fic dictas affinitates de ea- rum analogiis judicari poffet melius. e. g. Ubi nuper . .in Penfylvania D. Tennent vires iftius radicis exper-- tus fuit, quam habuere Nationes fylveftres, tanquam - fpecificum aliquod fecretum adveríus morfum Viper

Caudi/one , ac perípexit porro infignem illam hujus

medicamenti virtutem in febribus inflammatoriis, ar- —

Je : rs rocas 6 gn tg - à Á 6 aft MS e " id da La i vieta aie ^ is EL im des dE. n : : ; Aevisi : e o : : ; / xv Ra posit E" 1 t P oden," * : s $ NE P qna ci deo D du M

tatis, ficut. efiet ili; POLYGALA Bart -femplio ere&ho, foliis evato-lanceolatis alternis integerrimis, ráce- 7no terminali erecto Gron. Virg. go. ita:etiam haud :dubie Polygala per Europam vulgaris five PotvGALA - - foliis lineari-lanceolatis,caulibus diffufis berbaceis. Virid. Cl/ff. 70.futurum omnino, ut eodem propemo- : - dum ufu: preftaret. Quin experimentis edocti vide- unt iéns feliciter fuccedere in febribüs inflammato- ris. Efcriptis aliorum genera morborum difci non .

: iflitemm; clarius vero ac diftinctius ea intelligemus, - qus tractavimus ipfi & in quibus verfati fuerimus lon- gius. Similiter lectis aliorum fyftematibus ad cogn ^ tionem herbarum viriumque plantarum pervenire li- -

-cet; diftinctam vero elarioremque. ideam haurirmus earum, quas vel ipfi virentes confpexerimus vel odo- ratu guítuve noftro dignoverimus. In Nofocomiis faeultas nobis conceditur, inprimis vires. fimplicium - e in morbis experiundi.. Occafionem füppeditant opti-. mam Horti Botanici Plantarum exoticarum;, quarum virtutes in Nofocomiis explorantur. Explorationem hanc neceffariam effe fatis fuperque conftat. Verbi cauffa: AcMELLA planta eft eximii pretii de infula - . Zeilona Ce en & cujus eficdtus in calonlo má- :

: planta: peser annie Siegesbeckie c cum i Aemella- intercedit, facit ut adver- — fus.Calculum quid remedii afferat, experimentisin- agetur & annon eandem vim, quam Acmella ha- -

' beat: quippe quum impenfis haud magnis compe - poflit, magno cum fructu hoc confirmaretur. /—

HORTI BOTANIC | | - Ad Plantarum cognitionem

adquirendam resque Ed di penitus intelligendas, multa olim ac vet p exten: regiones requirebantur itinera , ne

UPSALIEÉNSIS "es

Mum fumtus ingentes. fácere neceffe erat, fed etiam

*jacturam valetudinis, etatis; immo etiam pericula at-

. que labores fufcipiendi fuere. lllud exemplo Bzr-

. Jeri conftat, qui ea de:cauffa plurimas Europe re-.— -giones dM videatur hanc in rem c li vita

b dard ; VVTICR |

am Academico Horto fine difpendio temporis, fine — fumtu, fine tedio itineris longioris plures plantarum. gros oculis fubjicere, quam aut Clufius aut Bur-- erus oculis ufürparunt ali, aut qui oras Eon: Indiz aut Africe ea de. caufía rattigerunt——

|. Obfervatione. dignum eft, praeprimis: per. ándu- |

eorum ciggorw: interuaka js oft bore Bo-

vues npe cier dro E "

Hortus Patavinus 140. anus !y47 pnosiienfis 1547. Parifenfis 1570. Leidenfis 1577. Lipfienfis 4580. .Menfpelienfis 1508. Jenenfis 1629. Lou Jis 1714. ut reticeamus reliquos.

-— Jnftituti funt Horti Botanici plantarum propier : p tudinem; ubi tamen major cura acceffit ac fol-

irs TRUNG: quoque inftituta invenimus, in quis

"Variorum multitudo curiofis fuk Wb —

oos, veluti Perrarum, Minerarum & Foff um, quin etiam multitudo animalium, quales funt Que- drupedia, Aves, Ampbibia, Pifces, Infecta &

Tes, ut ea ratione Studiofis- &, quidquid - 'ad Materiam Medicam pertineat videndi

T r. soon mm E Es Mufea

"

o6 (.: VIEIHO R TOUS t . in Horto Botanico Lipfienfi, Amftelodamenfi, Pa- rifienfi, Chelfejano aliisque quam plurimis, noftris

.. HORTUS UPSALIENSIS. on

. -Progrefíu temporis. & fcientiarum heic ultra an- nos centum fua vidit primordia Hortus Upfalien- . fis, cüm de via compendiaria cogitari ccepit, quaad Botanicen pateret aditus. — Tres Upfalie floruere Medicine Profeffores, fucceffionis ordine fefe exci- pientes , Chefnecopherus, Franckenius & Rudbe- ckius; quorum finguli, non utique ignorantes quantum commodi tale afferret inftitutum, id ageri- dum fibi putaverunt, ut rem tanti momenti cordi fi» . » bi careque Senatus Academicus haberet. Quocircaad . annum 1657 die 26 Aprilis in Confiftorio Academi- co, prefente Academic, id ternporis, Cancellario — Lib. Bar. D. 10H. scHvTTE decretum, ut ibi Hor- — — tus nofter Botanicus, ubi nunc zedificatum eft No- focomium Academicum , inftrueretur, qui quidem — fundus ufibus Regiz veteris jam tunc erat adfigna- —— tus. clan kióldianis. M mes E- m : 1643 die r Febr. & 3 Maji fupplicibus apud —

Anno 1653 d. 38 Junii fuper eadem re ad Sere- i niffimam Regiam Majeftatem referebatur, quod ta- — men fucceffu caruit, donec manum operi admoveret'

. B.Profeffor Olaus Rudbeck. Papmfk. |.

UPSA ÉÉRNSIS ^ x. -PREFECTURA- OL. RUDBECKII

PATRIS.

Or. RUDBECK, Pater, Natr d. 13 Sept. i6 | Joh. Rudbeckii Epifcopi Arofienfis Filius, infigni ingenii.acumine preditus, in adolefcentia Doctore ufus Med. & Botan. Prof. Joh. Franckenio, in ftudiis Medicis magnos non modo fecit progreffus, fed. etiam ad res Mechanicas, artem Piéctoriam & Mufi- cam aniinum ítudiumque convertit finpulare. — In - ftudio Medico quantum ille profecerit & Anatomia potiffimum, vel inde conftat, es juvenilibus. ad- huc annis Va/a Lympbatica indagaverit, cujus ta- . men inventionis palmam illi dubiam facere conatus eft "Thomas Bartholinus. Hujus Rudbeckii ingenii

claritate commota. Regina Suecie, Chriftina, lau-- -

tum ei adfignavit ftipendium , quo fubfidio fut- - fultus, exteras inviferet regiones, vires animi magis

exculturus. Aliquamdiu ergo apud Batavos. com- moratus domum rediit, advecta waUET Ps enn o

um, nec dum patria 2 s contem- plandum, congueffüs: fimul fpatium fe vix habitu- rum tante multitudinis capax, qus ad RUE res tante raritatis coitura foret; fe tamen fpe & opinio- ne fruflratum aniradvertit Vir Clarius & vix unum alterumve effe, qui accedere ac illum exquifi- tiffimum multoque pretio conquifitum plantarum ad- paratum luftrare dignaretur. —Longior adeo mora . temporis requiritur, antequam Nationi cuiquam áut Genti res quzlibet , per fe quantumvis. egregia &. pene, fefe adprobaverit. : 3. Hee P. Ingenii igitur ac doctrine pra desc dia üdbec omnium bonorum ftudia & commendationem fibi collegerat, quum Illuítriffimus per tempora Can- cellarius Academiz: Me-- Dominus Comes t |

diem F ,

178 VH. HORTUS

la Gardie, probe intelligens Rodbeckium ad comrmo-

da hujus Lycei natum factumque ,: ei Adj junétume - munus detulit, mox apud Regem egit, ut Profeflor. Medicine extra ordinem conítitueretur, & exacto .

— fere anni dimidio Ordinarius Medicine dee ^ : Stenio defuncto, evaderet. —

— — Hoc tanto, Mecenatis fui favore disndé ratu -Rudbeckius idque propofito ad hane Academiam rei Botanices amplificandi, invectis non modo planta- . xum indigenarum fpeciebus ad inftruendum hortum hunc novum, fed fecit etiam, ut exoticarum herba- rum raritate & ia ftructior evaderet Hortus Can- cellarii de la Gardie ad Palatium Jacobsdahl, nunc. Ulrichsdahl ; quorum index in opufculo a B. Rudbe- - .€kio edito, cui titulus: peLIcLE VALLIS JACOBER.. Upf Anno 1664 in Duodecimo. | Anno 1657 Hortus Academicus a Noftro ee ri occepit aufpiciis Caroli Guftavi Regis. WE ENTE S | Anno 1660 d. 24 Aprilis venditione Horto Bota-. . nico ceffit fundus Erici Olai F. fet in urbis pide que Tofwen dici canticyit, - cie E

: ! EC Er | : quinqusgiita alinm Cupreorum pretio &ftima- 2d

Sn 28 Martii ejusdem anni area item boni nfis Claudii Edenberg ad plateam majorem fita in u um | Horti emebatur.. Eodem anno d. 6 Decembris € Or-- do Urbicus Horto Academico fundos quatuor ad: pum majorem fitos, liberali condonatione addixit.

x Circiter annum 1669 apreftis area vidus H RHERTT - sd Swartbecken fita, Hortum noftrumauxit ——

UPSALIENSIS xg

., Anno autem 1670 diplomate Magiftratus Urbici iude pifcinze proximus in tractu Swartbecken, in. ufum Horti Acide conceffit 2). . . | .. Quanto cum labore quaque induftria Hortum Academicum fundarit ac locupletarit Nofter, ex in- dicibus plantarum heic confitarum variis, in lucem |

. editis, colligi poteft. — Vide |

L Caralogum Plantarum tam exoticarum quam T digenarum, quibus Hortum Academicum Upfa- lienfem primum inflruxit An. MDCLVIIL. Olaus.

. Rudbeck. "Upfalie 1658.12. pag.43. — | an Hortum. Wien Academie ex duEToritdtd [3 ^R M primum infiruttum anno 1657 ab Olao Rud-

"Beck, accedit eiusdem. Aucfarium noviffi zmum. Upfilie 1666. 129: pap.227- —

Hl. Horrum Botanicum variis exoticis bupeius- que plantis inflru&fum curante Olao Rudbeckio.. Upfaliz 1685. 8. pag. 120. Latino - ey M.

in hoc. gifs rüro phnts recenfet A

HYBERNA CULUM quoque effe fecit t ibi, zog nunc- Aquarium Paluftre occurrit 5); proxime etiam ad

» Hybernaculum effoffus eft puteus ad aquilonem, qui

etli terra coopertus & non confpicuus, hodie tamen

B Exadiei in eo loco, ubi in Tabula Num. 7.

2 9 e des; noflri enim non eft infiituti, primordia hujus hortí multis defcribere, fed prefentem modo adum. - . brare, przíertim cum Vir Do&iffimus D. gL Arrbenius i ia Hifloria Academiz Upfalien(is propediem, i in » his i uti in aliis, . omnium defideriis fatisfaciet. T 5 Quomodo Rudbeckius in animo- habüerit- dns. areasque d . . - Hotti & adügnatum Hypocauftum difponere, "Tabula 35Fi E I en "M in e Atlantico po ot . p

M2 a 5 DOMUM. E

180 CVIL FRBORTUSS

DOMUM PRJEFECTI fig.20, feu Profefforis Bota- nices latere coctili edificandam curavit Horto vici- parc eodemque ubi jam vifitur loco; ut Profeffor - Botanices tanquam prefens, hunc tractum vigili tue- retur oculo; ' commendari heic merebantur tectum, januz, feneftrarum valv& aliaque , pro ligno ex fer^ ; fo comparata , ad vim incendiorum eludendam.

. Huc accedit, quod magnus ille Vir laborem Stu- dioforum Rei Herbariz: levaturus de libris impreffis, - exfculpendas curavit figuras ligneas cujusque plan-- tz, ante fua tempora exbibitas, ut in uno eodemque. opere feu libro ( Camporum Elyfiorum) plantarum omnium formas exhiberet, & ut qui hoc nci li-

bro, reliquis omnibus facile carere poffet. - |

Reliqua ab hoc Viro inventa follerteque infituta : Eod jam preterimus pede, in quibus numerarifüo — jure debet Theatrum Anatomicum , infaftigio Aca- —— demie Guftaviane exflructum, quo elegantius at-- que commodius toto Europeo orbe vix adípicies Loquitur & abunde opus Az/antíces, prorfus. infi

gne qud quantumque in AcéSupauE cete erm.

t

Rudbeckio ada annum Moos codon, -- aniio 1702 d 16 Maji maximam urbis partem fedave- - rat, ardente febri die 12 Decembris ejusdem annina- ture debitum reddidit. — Vir patrise fue decus &: ae [ namentum longe excellentiffimum (jJ. i

xc TR Were : E ' 4 ^ di : PRE- ; " Sr ur afe P

4) Qui plura de vita & geftis bujus Przfe&i dcfiderat, adew d EsBERGII Laudationem funebrem in Olaum inen " fem, dabirams s md 8nho 1703. 4. agg D

epis

UPAXALTENSTTS - 18

PREEECTURA 'OL. RUDBECKIH OFILII.

eL RUDBEÉCK, magni Patris filius indolis eximiz, natus anno 1660, d. 15 Marfti, cura & inílitutione . paterna, qusvis preclara acri arripuit ingenio. In adolefcentia digladiandi, equitandi & pingendi arte non modo exercebatur, fed Botanicis potiffimum . quantopere profeciffet, indicio eft Dz/fertario Aca- mica, de propagatione plantarum, egregia, Upfa- lie Anno 16$6. $. . Quo quidem eruditionis fug ecimine, dum univeríam Horticulturam e - pe im juxta fecit omnibus fe minime tironem efie, veteranum potius & fubacti ingenii hominem. - -— Quare conftitutus Facultatis Medice Adjunttus, Anno 1687. peregre profectus, Daniam, oras Ger- manie, Belgium & Britanniam emenfus, U/rraje-- &i, anno 1620, Doctor Medicine itime renuntia- tus eft, - edito przclarz eruditionis ft : fpecimine de 7i , In Hotitia.. Ult

iem diligentiffima aufcultatione - fefforis Leidenfis , familiariter notis jam smi

— plantarum generibus, folidiflima (e Botanices princi-

pia animo comprehendiffe. - . Anno 169: huic filio mox domum reduci, jam ii & doctrinz opibus inftructiffimo, munusPro- - xium & fimul quidquid ad res Botanicas pertine- E eliquit parens Rudbeckius. - "Anno 1695 juffus eft a Rege Carolo XI oras Lap- : | presccosregncud ie ibidem, que- ue inven potuiffent. ies Lapidum ; que ir Heures Atenicdctum & ani-.

malium ceterorum ,. MET e eras vr apri i E

L

M3. cae co

m YE HORTUS.

obfequenti promtoque animo fufcepit ,. adfumtis fe: : cum vite fociis Fratribus Comitie dignitatis j AcosO .& cAROLO GYLLENBORG; Eft hic, quem Cancella-. » tium fuum gratiofiffimum & vere magnum venera- tur Academia Upfalienfis, atque ut hoc Mxcenaté diutiffime fruatur, ardenter precamur. Aderatetiamád | manum Azdr. Holtzbom, arte pictoria preeftantiffimus, Doctor deinceps & Medicus Provincialis Nycopis. Fe» cit hec in Alpes boreales expeditio ;' ut Tomus pri« - mus Noe fic dicte Samolad feu Lapponie illufivate, — in lucem publicam ederetur Upíal. 1701. 4to, La» - tino-Suetice, pag.79. Reliqui 'T'omi nondum editi, idque rei literariz detrimento baud mediocri. Quan- - tum in Lapponia Plantarum indagarit Nofter, Ada Literaria, Upf. 1720 fatis indicant. z :

. Mirifice erat voluptati ope Holtzbomii omnes. g fere Avium Suecicarum fpecies depictas de intueri, quas tam concinne & adcurate delineavit, - ut palmam dubiant omnibus fecerit fcitus ille pictor. In hunc volatilium adparatum, in gratiam ftudiofe - juventutis, publicas inftituit lectiones Rudbeckius.

Pagliarks etiam manus s tulit Ld Bodreqa e

Liber piam rip opera Olavi Rudbe " | ilii, Upfalie rzot. Folio, pag239. —€—À primus.

- typis exícriptus, nondum tamen de officina Tlypo-

graphica exiit; figure item omnes ligno infculptz, . in. complementum decem "Tomorum fequentium. -

dum anno 1702 d. 16 Maji fortuitum incendium - brevi momento maximam partem urbis Up 1$, Arcem Regiam, Templa, Academiam Carolina n, . Officinam "Typographicam, -Hortum Academicum

ks dpi Heer haufit — avil- -

Major.

CUPSALIENSIS 38

— ^, Major utique incidit calamitas, majus damnum, plerisque in locis, quam ut facile refarciri poffet; . hinc adeo epocha Horto noftro dira fatis & funefta

numeratur: Rudbeckii quidem cura & labor pro re Hortenfi etfi neutiquam ceffaret, experiri tamen cogebatur, fpecies plantarum zílivo tempore colle- . &arum, aut exteris ab oris advectarum, vi hiberni frigoris quotannis emori, quandoquidem ad earum

confervationem nullum amplius fuppetebat Hyber- -

naculum. . Miss -

.. Mem etiam, ubi multam pofuerat operam in lin--

.gua Lapponica, ejusque natalibus, illuftranda, factis Avr in ftudio Li : Europearum & Orienta-. lium magnis profectibus, fenfim pedetentimque ha- rum rerum deliciis incenfus, ad Zexícoz quoddam Harmonicum elucubrandum, adjecit animum, idque induftria & labore die nocteque incomparabili: qua-

in dies F icus, quodque ————- ;

v T : s J yw n ; Sz. ia : : » Mora moram traxit, ingravefcebat etas, Clementif-

pee non mirum, fi frigeícere & negligi coeperit ———

fimo etiam permiffu Sacre Regie Majeftatis, ad Le--

Xicon Harmonicum perficiendum omne ftudium &

-.. operam contulit, vicaria fungentibus opera Martino,

Rofenio&Linnzgo. — '

de illo recuperando follicitus cogitare ccepit Senatus. Academicus: Przfidi hujus Diflertationis Celeber- rimo id negotii datum eft, ut follertem Hortulanum n e a arceflebatur hanc in rem idcirco Die-

|

ellip

que ubi exoleverat aliquamdiu Hortus nofter, -

icus Nietzel anno 1739, fuz artis magilter in- — : el iffu IUS pov ores ; 1 j

BÉ 7 249 0 RTUS-

"Tandem Rudbeckius Pleuritide morbo implici- tus, qui in Aphthas ceffit, ex hoc mortalitate emi» — gravit anno 1740, d. 23 Martii d). ES - Medicus Regius & Reg. Colleg. Med. Adfeffor, Celeberrimus Dn. Doct, Nicor.Rosz'w,Rudbe- - . €kio fucceífit anno 1740, alter vero Profeffor Medi»

cine, Doct. Laurent. Roberg , fenio preffus vacatio-

. nem munerís Profefforii impetravit, cui anno 174F füftectus Dn. Doct. cagoLus tiNNEUs, quam fpar- — tam quanta cum nominis fui gloria ornent, multa | exterorum & indigenarum de illis elogia abunde te-

Hi duo Profeffores recens conflituti, rem Medi- cam jam prope jacentem, quantum in ipfis, facilius - füblevaturi, inter fe pacti funt de fua cujusque opera -

- commutanda, ut D. D. RoseN1Us Nofocomii prefe- —

&uram curaret remque Zuazomicam publicis lectio- ibus traderet, Pbyfiologiam preterea, Parbologiam Aitbiologicam, Therapiam & preparationes Medi- —

camentorum; Alter vero D. D. 1iNN xus viciffim prefecturam Horti Academici fibi cure effe voluit; | przlecturus quoque Hifforiam Naturalem, Dietam,

Diagnofin morborum, Botanicen & Materiam Me-

confenfu .

——

- L4 ida Pr qu n Mua WIES 5 ti er ei n "^ gea - dom ie

ianque eR — — — 000 — —— 4 ME — . Celeberrimus D. D. Rofén per breve illud tem- pus quo Horti curam gereret, duo, eaque infignia -

commoda procuravit: Prius ut fepimenta antiqua & ruinam minantia exflruerentur, poílerius ut fpa- tium Horto dicatum duplo auctius evaderet; €o

4) Hujus Vitz curfurn, przclarüm omnino & infignem vide, fis E

- 0s dn Laudatione Funebri Olavi Rudbeckii babita:a Celeberr (oooO8mo Dn. Profcílore 10H. IHRE, Upfalie 1741. Quartos ——

M. UPSALIENSIS de enim fuadente heredes Rudbeckii proprium quafi ' Hortum, Academico adjacentem vendebant, qui ho- die conjunétus cuin ey end continet fpatium iftud

cis Aquaria, quo hodie Area Vernalis, Ausumnalis, Mick & Hybernacula comprehenduntur.

" PRAEFECTURA LINNZL

- Anno 1742 confirmata, quam diximus, partitio-

: n inter Medicinz Profeffores, & Clariffimo Dn.

"Prafide Prefecturz admoto, accefferunt varia fortu- :

ng faventis emolumenta ad Hortum inftaurandum erquam neceffaria.

- denatum Academicum coníftituerunt Viri, omni. . fdentiarum genere Clariffimi e), qui uti omnium.

difciplinarum jufti erant zeftimatores, ita & Botani- ces ac Studii Medíci commoda curabant , fummoque -flagrabant defiderio videre inter Mufas "Upfalienfes A Academicum , gt aliis airo Mortis

p rentur. x: | Senator Regis Risque. nec non Prefts Regie | Cancellarie, I uftvi//tmus Comes ac Dominus, cARO-

| LUS GYLLENBORG, idemque I/uffrifnnus "Acade- : mie Cancellarius, pro falute erudite Civitatis omni

mico, & Nofocomio Academico reftauratis, Hor- tum quoque diligentiffime reficiendum juffit Rus | transmiffo pariter Schemate feu Fon, : cujus ad . : M$-—7 2 d: ili 9 Hifoere: 9. Celfius. E. Mendes. A. Win m. M. (0M Beronins D. Solander., A. Berch. V. Aofén. C. Li : A. Grómvall. E.Frondin. A.Bolerz. SKlingenftierna P uf. Ulin. G. "E P.Ekerman. — arena. |

jscura, Catadromo, Obfervatorio Aftrono-

t ARÓ D VIL HORTUS

militudinem. difponi voluerat fingula arearum to que Horti fpatia. . he: oo INobilifftmus Desa CAROLUS HARLEMA ( Supremus Aule Regie e bortorum Regiorum In- tendens, mira artis excellentia nemini per univerfan Europam fecundus, hoc Schema fua manu preepara- verat, ex quo, veluti — fundus Poner rem rg amb ere * » r Academiz, Dominus : Magifter, etru Julin, cujus vigilantia & ftudio prorfus indefeffo, reliqua noftri Lycei edificia infipniter creverunt. , huic rei procuranda - fuam diligentiam CEN mE de-- effe voluit. —

Hortulanus Diedericus Nietzel, quem anno 1729 . huc per literas arceffivit Cl. Dn. Przfes, in hoc ope .tematurando dexteritatem fuam Miri nage pro- r RA minime vulgarem f AE 1

Dm

f) Natus is Hamburgi , patre item, eina artem didicit im Horto Gottorpienfi per annos quatuor. Plures deinde hor tos Germaniz attento luftravit oculo, — Aliquamdiu in 1 dario Herrenhaufenfi ad Hannoveram meruit, & fpatio fei menfium in Saltzthalienfi, urbi Guelpherbito finitimo. Po

..€a idem adminiftravit munus ad Hufumum.Holfatiz p

preme reda&tum, cultum & amcenitati t reftitutum reliquit, Ereme queque quum per annuum fy ae C9md tium fubftitiffet , horto Jacobi Ortmanni per quatuor prz- — —fuitannos Per annos itidem quatuor curam geffit horti - . »*. Bevesmontii, ad urbem Britannie Sauthantoniam jacentis, . hinc evocabatur przfeturus horto przcipuz ccelebritatis. C/iffortíano , quam quidem fpartam non fine laude tuebatur — ad annum 1759, cum vocatione Celeberrimi Domini. Przfi- E dis Upfaliam acceffit annos natus triginta fex, advectisfecum .. diverfis rariffimarum plantarum generibus, apud. Noftrates | Dx . ante eum diem non vifarum; in quibus praeprimis nume zs "mus, Arborem Camphoriferam; harum autem planta ; eraeque Hnispinkoctsr itam eire yberna

UPSALIENSIS. JB" Clariíffimus Dn. ruEszs a teneris usque annis — K dm Ni Borinicdt ftudiofiffimus & ad exteras Europe -.— Academias in Botanicis famam adfequutus , apud

- Belgas pariter fpatio aliquot annorum Prefectura .- Horti Cliffortiani perfunctus, Upfalienfis jam de- .— gum fufcepta Prefectura, riuilum non in id ftudium

. adhibuit, ut omni plantarum herbarumque adparatu - eflorefceret Hortus Academis Upfalienfis. . *

-Mox igitur domum Prefedli (fig. 16) veterem * novamque exfítrui vidimus, muro longe foli- ( dion, fundus quidem & fundamenta eadem , que prius, permanfere, tamen in altius adfurgit : E jum, ampliantur feneftre & penetralia commodiora .' ac jucundiora fiunt tecto gypíato. Domicilium in- - ferius ufibus familie infervit. Superius autem Prz- fe&o adfignatum eft, ita ut Conclave (D) fit Ma- «feum Naturalium , Atrium. (C) privatis lectionibus - E Cameram. vero (A) Bibitotbeca Dn. Precfidis H ibi depofcit. fons, &e ex qua in ES iniver-

" "

€ e vim Tapiiaüiue exerceant maligni. in- - -.utili copia arborum fruticumque ad purgabatur, - ffodiebatur folumque complanabatur. Ambulacra -— decentius inftruebantur; Humusatra &foecundior in. . . areolas colligebatur, jam elevandas, copia vero are- — - narum locupletabantur ambulacra, ad nitorem, ficci- *- - fatem & ornatum conciliandum. ^Hacergoratione — . "DES ipfius. horti, prius depreffa, materia Wit inc; gefta, humiditate & inzqualitate liberabantur. AQUA RIA (Dammat, ) effodebar ow T E T olim veterem Jed Ao a wactu j — fcatebat aquis, he eiie. plateam finitimam Jacente bes 24) 2RBEH- Hen uaria d

s md ere

188 VH. HORTUS

profunditate, medium feu Aquartum lacuffre (fig.8) altifime effoffum ; ; alterum f. Aquartum fluviatile (fig. 9) , aquitoni oppofitum, mediocriter; Aqma- sium paluftre (fig. 4) , quod ad meridiem vergit, ginimum inter fundum & aquarum fuperficiem re- linquit fpatium; idque propterea, ut unumquodque - - diverfis ufibus pateat. Latera feu margines viridi . veftiebantur cefpite, ab aque fuperficie arcto trami- - te feparato. quo ornatus loci & amcenitas confpe- | ctior evaderet. — Aquarum ductus alliciebantur ad '" aquarium paluftre Cfig. 72 per defoffos occultosque cylindros & tubos fub platea (fig. 24); illud autem. HET demittit per fimiles canales ad aquarium lacu- ftre (fig. 8), hoc deinceps ad fluviatile (fig. 9), ex Te er ejusmodi canales de Horto educitur ad fig. 2. yo in bifce aquariis perennis. & viva fuppetebat z . aqua, quz nec efítivo tempore exarefceret, necar- - . dore folis putrefceret, neque pluviis: imbribusque au- geretur. Quo quidem pacto Hortus olim, autumno - prefertim & verno tempore, aquis prope inun- - | datus, commodus ac ficcus evafit. — Sic ad irripa- f tiones quotidianas, affatim aquarum & quidem vi- - virum. Spe anni aqui 8c humore. in reri de: T

E eere majores (Quarte y PERENNIS s dg 5 ..— 30,10) & ANNUA (fig. 11, 11), maximam horti con- . ftituunt partem, quarum utraque a fe invicem ín.

. quadraginta quatuor areolas (fángar) altius conge- ftas, divifa, nec ille latiores, quam ut aliquis adla- —

tus pofitus ; ab inutili & agrefti herba eas runcare, | queat. Unaqueque area fepe viva & humili (Bróft-

— . dàáck) cingitur & ad unumquemque introitum, por - '. ula feris communita clauditur, ut Peregrinis & Ho-.

X -fpitibus curiofioribus, omnes quidem plantarum. Ue I MR obítacülo oculis, non item manu ontinge- .

4

: UPSALLENSIS | mi | reBcattredlare liceat Hae fepes ad utrumquelatusam-

bulacri majoris (fig. 25,25) conftant Abietibus tonfis & fempervirentibus, ad latus orientale ex Spirea & ad reliqua latera ex Syringa, ——5Ó Berbe- ride, Euonymo ac Salicibus.

JA HY BERNACULU M (Orangeriet) potitum eft ad am partem Horti, quz ad orientem porrigitur, quo- niam vero linea folaris oblique locum pertranfit (fig.

: 26), ita exítructum eft Hybernaculum, ut Frigida- HS

. rium introitu feu porte (fig. 12, 13 ) horü e.

ne refpondeat, & brachium feptentrionale foli meri- | dionali obvertatur ; pars vero aufítralis fimili ftru-

étura occidentem fpectat. . Fundus alte egeftus, nec. alia terra ibidem relicta, nifi argilla folidiore & hu- midiore, cui impofitz compages & juncturz ferri validioris, ad rude faxum fundamenti loco fuftinen-

dum: Huic innititur mutus de latere coctili ulnas IX . altus, ab illa parte, qux ad hortum vergit; a pofti- | Ca vero A eedem habet a rei haec y ut

to AE E Ld e ueram lum hoc difpefcitur in Frigrdartim (fig. ji in medio

fitum ; brachium feptentrionale duo complectitur: :

Caldarium (fig. 2) atrio f. frigidario proximum & - "Tepidarium (fig. 3), quod hoc brachium terminat.

Brachium meridionale (fig. 27, 28, 29, 30.31) ili

tulano habitandum hodie conceditur.

edad c set

FRIGIDaRIUM (Salen, fig. 1) in altitudinem VI

: ulnarum patet. aries, ad boream & meridiem fpe-

étans, medius in. dimidium cylindri (d, d) cavatur 5

in horum uterque caminus magnitudinis eximic vi- — fitur, conftans materia figulina, ut. locos. ille X OR DM

- eiffimus incalefcat, ubi intenfius à dit £r pe ad latus. occidentale aperitur via hi eh

ee ne MC à i 4 5

* E

sd z VII. 4 H 0 R T U $ -— —— y

.. . &quorum fiítule horizontaliter fefe in longitudinem

étum folis i anno 1744. d. " nonnulli huc ingrefli, perque horule fpatium fubfi- ——

Eo ;

NE

op 'Thermometrim nofirum eft o in pun&o congelationis,

Sic

*

poe » 23

c WC var

Quo UquALILENS SS. "agi.

' membris omnibus fudore perfufis, foras exire coge- rentur. In medio parietis ad boream, caminus (c) - duplici ratione accendi poteft, partim forinfecus ad - locum calefaciendum, partim autem intrinfecus ad vapores humidos inde 'eliciendos. In medio Caldarii noftri area eft infigniter ampla (d,e, f ), humo atra

. .Keferta, in qua plantarum genera confita, feneftris fu-

pra &ab antica collocatis, incrémenta: 'capete BOUND. ,

ue 'e s s Occidentem, ad boream mien iosque cam, a qua plaga ingreffus (« a) ab horto etiam ape- &itur; ad aufítrale latus vero janua (5) in Calda- rium aperitur Hujus Tepidarii altitudo VI ulna- - rum numeratur. Hic d toria per gradus, in for- mam amphitheatri collatae 'ad urnas florum exque.

E- fitorum continendas. —

-.. ZEdes Hortulani magnam habent commoditatem, -

ut poffit ille fine ulla moleftia, frigore dominantefo- —— ris, e fuis edificiis Hyberniculum. ingredi & explo- an gradus caloris ubique temperatus fit, nec pe. Extima ejus habitatio. me ridiem refpicit, qui in Mufeum Horti, fucceffu temporis, commutari poterit ; longitudo vero hujus brachii, ad occiden- tem pictis duntaxat feneflris ornati, in Frigidarium cedet fortaffe, auctis aliquando opibus Horti, ut lo- cus, Frigidario jam deftinátus, ufibus neceflariis fer-

"vire nequeat. "Ium vero domus Hortulani a tergo: vel in confinio exftrui poffe videntur. X 5 Partes feu latebras Hybernaculi tecto proximas |

| occupanie Mia & y infirumenra Horticulture de-

y * ipei: FEL. Solaris, Glidihs, A "T RC Cras. Nrutdinace, Menrerz lter, &nf

uU

E /tudo fcneflrarunf quinque erit pedum, — Furnus mi .

9 VI HORTUS |

——

- Hybernaculi occidentale vifitur, ligno exftructum & ^. inclinatis feneftris diftinctum: repletum denique fter- core equino, quod Cortices coriariorum (Garfware -

bark) contegunt. Urnas hic terra pregnante ex hu-

"mo atra tenuiffima & cribrata plenas videmus; his

injecta femina plantarurri Indicarum, eftivo tempore,

narum numeratur 7). Gradus caloris hic afcendit fepe ad 42. | ur

; bent, adeo ut in eorum cavitate apte prunz queant conti- . meri, Latus muri meridiem fpe&tans 8$ foraminibus equali trium pedum fpatio ab fe invicem diftantibus perforabitut,

prunis vere ingerendis accommodatis, — Excipient lateres

cancelli nei totam muri fupremam cavitatem tegentes.- €ancellorum foramina lapili claudent tam ad terram

delapfu arcendam, quam calorem diutius confervandum.

Nam terram cancelli fuftinebunt altitudinis fefquipeda- lis, que ne protinus diffluat, lateribus quoque ad late- — ra fupra cancellis diípofitis munietur ejusdem cum ter- ——

a: .. ta altitudinis . His , meridiem verfus fupererigendz fes

vitree per longitudinem

is - c

refbancken fig.13) ad latus -

ardore folis & fimul calore terrz tamquam in ventre equino excludenda. Vaporarii hujus altitudo 32 ul-

UPSALIENGSÍS E

- $OXARIUM (Fenfterbánken, fi 14) veríus meri- den. Vaporario refpondet ; foire -ad. occidentem vergunt , fub quibus per gradus fcamna funt difpofi- - ta, ad urnas plantarum divérfiffimarum recipiendas:- qua ita collocatz & calore maturitatem adfequuntur magis, & adverfus vim tempeftatis frigoris noctu pra- fertim communiuntur. Solarium vero hoc ulnas3& in altitudinem patet.

APRICARIUM (fig. 12) Aginrik e regione. obj | citur, fenefltris coopertum, in quo p/znre Zu | &ftate collocantur, folares radios exceptura. -

AREA MERIDIONALIS (fi $2) ramo t eft Fo: rum idque nudum , arena con m: hec de Hy- bernaculo prodeuntem Floram veríüs meridiem ex- cipit, urnarüm pofitu ac ferié mire jucunda, qua au- , temtempore hiberno in Frigidario commodum acci- . piunt hofpitium. . Hzc vero area | fepe viva. Panagu em dd feraque € - D^ eres S

juxta "pe Scie n ftne: rei

liqua hujus ares latera Jepe Cilpanit, porta exituti Gaudénte:

AREA

ees JM eptentelancss vergentis erigendus , facto fcilicet pri» — mum foramine in medio muri; quod ab omni latere. os : ruin pedum latitudinem. complectatur, ad cujus fupr mum ufque furnus exfürget cjusdem cum apertura imurilatitudis —

nis in fronte foramen habens; pro prunis ingerendis, « uod - poft injectas prunas claudi debet janua ferrea, Dicto au- ——

* tem furno utimur tempore autumnali , & aftivo,, ad. tul . excipiendas, ne fub ipfis cancellis admota ices herbaru . — wundiquaque dif perfas penitus exurant. semina terr: | diftin- t 86x per admi: terreos, five vafa. a ro ! ys - lengo usu & fundi di eget eoimitenus. ;

No

| 7 AREA AUTUMNALIS (fig. 6) Aree vernali re- fpondet ad partem arex meridionalis auftralem, juxta Solarium. Hzc fimilem in modum quo prior cir- cumvallatur, nifi quod ad auftrum Pergu/is (efpalie) - fepta invenitur. Cu RE. -- | DOMICILIUM PRAEFECTI (fig. 16) ad occidentem "ambitum horti excipit, per quod PORTA, MAGNA & quidem ferrea (fig. 17), quam munificentie Hluftrif- fimi Comitis & Domini Friderici Gyllenborgii , Ju- dicis Provincialis, debemus grati, de platea ampliori (Swartbácksgatan) aditum in hortum patefacit. illa - ' parte exteriori fcutum gerit tribus Coronis, Infigne - regni Sueciz, ornatum ; parte autem interiori Comi- titium infigne Gyllenborgianum oftentat. Hac itur Via per AREAM PRJEFECTI edificiis propriam, ab eo- : ge fatis ingeniofe formatam (fig 19, 20): jacet ad — dextram ipfa quam diximus, dorus (fig. 16); ad fini- — firam edicule ville pofteriors (fip1,22,23. —— .. In hortum ubi perventum fuerit, a villa Praefecti Pergulis ere&fís fecretum, in vicinio obvenit PUL- - VINUS (fig. 34 ad 35) virefcens & altius paullo ege-

i EE NO SN *- W-

commoda ille fedilia pr&bet, q

s(e

pergulas fpes —

; & procelle injurias arcetfacillime..-.— —. Partem horti borealem des civium propeattin- —— gunt, ubi fepes opere topiario (fig. 33) tondend, ad. contegendum hortum plantae ^ — — — ^ -PARTES EXTERIORES horti (fig. 96) Orienti.— — " Oppofite , terram pregnantem , flercus;-fignbnum 3 flrues & varia requifita horti excipiunt. Hofpitiun

heic quoque planta: inveniunt,, quibus ali ceditur locus, aut quz: funt in duplo. ./

2 42

UPSATLDENSS

latere domus hortulani (fig. 32) Fundus nuper Aca- demici juris factus ad ufum ejus privatum. ^i ' ,AMBULACRA (güánpgarne) latius patentia Horti: hujus Botanici haud vulgarem ornatum conciliant, nec non fepimentum (fig. 40) illud quod disjungit Aream vernalem , autuminalem & meridionalem , ab ambulacro Aquariorum, includitur rALIs, quibus imponuntur urn florigerz eftivo tempore, ad fpe- ciem Horri Penfilis efficiendam. Via Aream inter autumnalem.& latus meridionale Avbulacro re&fo (fig. 36) deftinatur, ad ardorem folis prohibendum ; quod huic vero ad aquilonem refpondet inter Aream . vernalem & fepimentum a tergo parietis (fig. 39), Ambulacro fubdiali adfignatur. | x. "^ HORTICULTURZE partes in horto hoc noftro p quotannis tractantur & exercentur, easque ile addifcere poffunt ftudiofi, quales : Ab/a£ationer, Sugningar: Ampurariones, Befkárningar. Circumpo- : Jitiones, Afhangningar. Delibrationes , Ympningar.

M EAM.

Giódningar. Submerfiones,Afüsgningar Tonfuras, ——— Klippningar. Transmurariones,klyttningar. Sayri- .——

ductu ecRARUM HORT dE

uper docu ndr esr P VF i * "

c-

196 ; VIL HOR TUS

Á phe fcalam , adcurate obfervatam adpofuiffe, b NT

tate Lectoribus fortaffe non injucundz litaturum T3 20

- .SALARIUMannuum( I rágárdens flat): horto no»

ftro adfignatum fic difpenfatur, ut ferat HoR TULA-

—.NUS 150 Thaleros monete argentez , prater ufum

edium ei adfignatarum, qu: tamen merces-adnutu. Sacre Regie Majeítatis clementiffimo, fümma 150

120 Thaleri, moneta ejusdem, transfcribuntur, im-- pendendi ad fimum comparandum, ad fepimenta, ur-

, nas aliaque neceffaria coémenda. — Infuper Thaleri

-

tur, & ipfe edificia

40 argentei pro lignis ad focum hyeme alendum. .. - ; . OPsRARII (Trágárdsdrángar) duodecim; quorum

finguli quavis etate laborem 24 dierum preftant; gratia fir

tidie eflate duos operarios inhorto videmus. — ———

Hybernaculo denique exfiructo, vedture so Lt. .

GNORUM ad locum calefaciendum addicuntur, tempo- re unius cujusque anni hiemali : HS

es Bot

Thalerorum adaucta eft. Adhec uoR To quotannis. -

Metces etiam 20 T halerorum argenteorum per- - 1 folvitur FAMULO HIBE^NAcCULI, cujus officium eft. —

am opere & vigilanti "REFECTO Horti: E.

Y3

JUPSALLIENSIS PLANT

Ántequam ad recenfionem. plantarum isdacoe que, raritate & fpecie infignium, i inque Horto noftro . fuccrefcentium accedamus , memoriam eorum ho- norificam preterire, iniquum foret, qui de femini- bus & plantis undique colligendis aut huc trans. — mittendis folliciti, praclare de Horto meruerunt; inhis: .. !

- jussrus, Bernb. Prof. lide. Parifin inus. SAUVAGES, Francifc. Prof. Botan ? -;ROYENUS, Adrian. Prof. Botan. Leidenf.

à Eiticenid Albert. Archiat. Duc. W ürtemb. - —BARRERIUS, Perr. Prof. Med. Perpinianenf. — E - GRONOVIUS, Job. Frid. Senator Urbis Leidenf.

« PILLENIUS, Job. Jac. Prof. Botan. Oxonienf. -'cotriNsoNus, Petr. Mercator Civit. Lond. ^

— LAWSONUS; J/aac. Med. Caftrenf. Reg. Anglie.

CA TERRE UR Marc. fon Peegriongr Loghes

us, Ghr. Gortl. Prof. —WAGNERUS, P. Chr. Arch. March. Brand. Culmb. /-BERGERUS, Car. Aug. Prof. Botan. Francof. — 4 GMELINUS, ;/0P. Georg. Prof. Hift. Nat. Petrop. SM OPXUNRUS Job. Prof. Botan. Petropolit.

n nomina in horto noftro femper magni |, ut qui omnes ac finguli magnum nu- ariffimarum plantarum mifere, maximavero

in copia GefRerus,Sauvages, Royenus &, qui re ^

- facile hac in parte prarerendus, Sufieu. Nec filentio przter ittendum , horum eoa » »

uemque amore & amicitia , juo: ilis cum eleber- ves Domino Prefide inter Ez t, ad hanc "og ! p : Y A" Pyrrus ifte ;e Mey. : ; Bp.

x8 — "VIL HORTUS

Noftratium e numero fequentes plahtarum plu- 7 rimis fpeciebus hortum locupletarunt. . Ut: UE —A CRONSTEDT, Jacobus, Comes, Regis Regnique Senator , ex horto proprio Fulleróenfi varias mifit. " —. EKEBL AD, Claudius , Come: , Confiliarius Regie Cancellarie , ' Miniler na Plenipotentiarius Regis. Regnique Suecie ad aulam Gallicam , variarum ge-

nera plantarum e Gallia huc transmifit. -

BIELCKF, Steno Carolus, Lib. Bar. 5. Dicaferii - Aboenfis Confiliarius , mifit numerofiffima femina e " Ruffaa, prefertim Sibirica.

cEisius, Olaus, $$. Theol. Doi. e Prof. b Prim. Upfalienfis , varias quoque plantas ab interi- tu vindicavit, hort antiqui indigenas apud fe foven- jo Ae deinceps priori fueque patris: bona reddi-

BECK, Abrahamus, Med. Doóg.et Pra. tocks pe

bolinenfís, plurimas, praefertim fucculentas, : in iti« nere apud exteros conquifitas mifit. -

BELTERUS, Sueno, S. Regie Celfirudinis Citte conat. Aulicus, e Mofcovia varias transmifit plantas.

Sic adeo ope Virorum doctrinz fama clariffimo- Lu nec non Mieiea opera & ft dio differtationis — n * idenfem ^ "o an E. "num exceperis - alius uam in M multitudine & copia is plantarum. merid rum vix, opinor, fuperabit. —

AREA PERENNIS fuperbit plantis, icd: ces vel gelu noftrum hibernum maxime intenfum - ferant facillime, quorum in numerum pleraque p/an- — farum indigenarum adícriptz, quibus tamen infignis — porio de plagis Americe t* Europe. Maii : Emus: E Nominatim here lauca re

imus; — |

UPS$AEPENSIS / :39& Aconitum, — . Epimedium, —— Latbyrus, | Antbericum, | Exyngium, |. Myrica, - Afarum, -—. - Ebulus, —— Naraft, Adonis, .— KEchinopus, .. Ornitbogala, .

. Arabis, . ^oRrinllrie, —— Primule,. Alkthea, |. Galantbus, Pulfatille, Artemifia Carol. Gladiolus, Rbodiola, . . Ariflolochia, —— Globularia, ... Ranunculi, Betulanana, Hedera, — Rbeum, Gireea, ..— Hyacintbi, —...Sanguiforba, Crous, — — Hemereallis, Saponaria Carol. ^ Cornusberbacea, lrides, —' — Saxifraga, —— Cokbicum, .. Imperatoria, | Squamaria, ^ Chryfofplenium, Liguffrum, . —Strutiopteris, . - Clematis, —— — Lonicera, — ^. Tradefcantia, —- Diantbus, Leucejum, . bahéürum, Dentaria,.. lila, - — Vimay&e ^7

URDU

T once Hypecoum, ^ —Oenotbeva, -— - Hefperis, Ornitbopus,

ad

de sr. HORTUS.

Tribulus,-..... Valantia, Vulvaria, | Trionum, |... Viae, X, erantbemum, . / Trigonellay Hose MN

0 * AREA |, VERNALI ill plantarum fpecies continen-

tur, que hiberno tempore contegi debent &; adven--

. tante vere, fepeftrarum beneficio interdum fua ca-

- pient incrementa. . His vicine funt plante de s151- i

R14, ezdemque varie, veluti; -

Alyffa; — 7, Heli. Pate xs | Afiragali, - - Heracleum, deneciones, . Anempnes,.- 0 Ifopyrum, óratice, A]pbalati,..... Leonuri, Beda, s utx Afcbyron T.- .La&uca, — Sutellarie, —— .Blitum, |... Melica, Tulage Anandr - Bunias, Naeralaphas-- Val Ert MN i "Centaurte,. . . — ts, Vice, Corifper muni, - Papaver, — Urtica, : Dracocephala,. Porra, o E. L^

"Habet quoque hec Area plantas juxta fepimentum fcandentes ; utpote, Convolvuli, pomea; Pepones,&c.

AREA- AUTOMNALIS cse arum GRE

pus: Vigil Ligerti] t Made: Amopa, ^" —Heltnia; —apssrperemt, Clinopodium, e Kleinia; 0 Rudbeckte, Coreopfis, ^" Linum prin ae Silpbium, -

Erigerott, Verbene; &c.

AREA MERIDIONALIS eftivo excipit gremio il- las plantarum fpecies, quibus per menfes hibernos - hofpitium ssomimoda M inperiun, noftrum 5

€ 2 JNPEGS

-

. plantarumque demonftrationus, —

s !

plantas, quss regiones ard ore f

UPSALLENSIS 2290: —

Anis, Diervilla, .. Phafzoloides; " Arcos, — — Euonymus virg. Padi, - Acantbus, EM Po Tus ^ "Philyree,. Alaternus, Ficus, |... Perfrea,

| Amygdalus, ..... Grevta, | Pyretrum, Armeniaca, Genlne, — | Pbhlox, ; : Afclepias arbor. Glycyrrbiza,: Pbytolacca, d Amm, —— Garidella, —. Peganum, .

- Aral, .. "^ xGalega,- —— Pblomis, pisse SURhbo cs ORE, Profium, a Bignonsa, . — Heliotropia, — Rofi marinus, - em Beidalfar, « « Hellebori, - cRubia, m Caflama, . . Jafmina,- Ricinus,

Cepbalantbus un bert, — x Rufcur,

Cornus: Virgin. ues v ouo Salve africate, ES

Cedrus, Juglans, | Stecbas, Cree | Liriodendron, Santoline, e "RED NA. verde, e

77 — Tracbelium, vut. — MORES, Teucria, Coc Ed Melittis, Telepbium, - -

: eei Marrabiun, Tbhuya, Coriarie, . Hy. s x VI.

bea, Bim, forie

e r; PN &ítivo vacat tempore inf Letionibus Publicis, Profeffori s |

CALDARIUM hieme zque atq

brisa, AFRICA r& » e [a m $. mox ee 4

T sh v T T Ps

Acafía egyptia- Cox, -— - NyBanthes fue m-- D - Cardiofpermum, -"Plumbago, s Abra « Deofcorea, " Phenix, Aübatoda, y Elepbantopus, Parkinfonia, - Ammannia, Gamphrena, — Paffflore,

Acalypba, Gv: andina, — Phyfalis, Anaftatica, Goffypium, Paullinia, Vere Hbc, . - Pettoerie, Babobab, Hymened, — ' Pfidium, 2 Bazella, Indigo — Pbyllantbus, $i

| Boerbaavia, Jufiea, | Rivinna,

. Baubinia, - datropba, Ruellie, Ww. Bromelia, — - Kempberta, dejban, ^ 77s Cen ^" anrane, - C AMUEr ec Colcafia, — Martynia, . . Sregesbeckig, —^ Cofhs, — Vir e Sola LAE

Commeline, — pighia, ^C surWru, C7 03. Corallodendrott Ms ja, PL C cL — Caffe, Mimofe, . Triumferia, - Convolvuls, Melocbia, -Tournefol, - Capica, Mollugo, Urena, ds Came, | Meomordica, — Zingiber. ^.

t; eium. :

arylides, — Puble rbia vfoliac. Iia cbinenfs, Andracbne, — Gerania afri- Cyclamen, ^... «cama,

. Cercis, — . Gleditfebia, — - Cleome, . Hermannta, vl Cn Hemantbus,

Cupreffus, Hedyfarum ca-

UPSALIENSIS. 205 APRICARIUM tivo tempore plantas poffidet fuc- eulentas, quz, frigore urgente hiberno, aut in Cal-

dario, aut etiam in TO ise fibi vindi- cant; 'lales funt: i

Cacus rubros tectus rüberculis ovatis barbatis. Linn.cliff. 151.

Cactus quadrangularis longus ere&us, angulis com- preffs. Linn. cliff. 181...

Ca&us fcandens. angulis quinque Bluribuigue obtufis. Linn. cliff. 182. :

Cadus triangularis articulatus C angulis dentatis). es Linn. cliff. 132. Linx cif. x

Ca&us fexangularis longus erectus. — Linn. cIiff- 191.

Catus octangularis one erectus: angulis compref- fis undilatis,fpinis lana longio: Linn.chff. 182.

Cacus. compreflus articulatus ramofus: articulis ovato-oblongis, fpinis fubulatis. Lznz. uds a

Cactus compreff articulatu ramofus: articulis fub-

mj arti Le HE iiieobs ti | nearibus ibm Tuna mitior, flore fanguineo, . . cochinillifera. iJ]. eit. 399. t. 297. f. 383. Cacus compreffus articulatus ramofiflimus, articulis | . ovatis, fpinis fetaceis. Linn. cliff. 133. Catus tereti. compreffus articulatus ramofiffimus. L Linn. cliff. 192. : E: Cacus ME Lo pundis echinatis feriatim ul.

204 COH wHORTUS | Euplerbia aculeata nuda bsdenmdéte-- p Xo chff 6 — Euphorbta aculeata nuda multangularis , aculeis. ge- - minatis. L:nm. c/ff. 196. v —— Eupborbia aculeata cuFian angulis oblique tuber- - . Culatis —Linn.clff. 196. Ü Eupborbia inermis tecta tuberculis imbricatis, foliolo - . lineariinftructis. — Ln. cliff. 197. X KEupborbia inermis fruticofa nuda "fliformis volubilis, cicatricibus oppofitis. — Lenn. c/rff. 197. * er inermis fruticofa fubnuda flifarmis flacci- : foliolis alternis. — Lzzn. cliff. 1 : Eupborbia inermis fruticofa fubnuda filiformis ere- | bee ramis patulis determinate confertis. Lun » 472 : Art lanceolatis planis eredtis radicatis. Lim. chiff-. 132. Alo? foliis canaliculatis trifariam inibticalis cauliois apice retroflexo patulis. Limm.chiff. 152. —— ^ Alo? foliis canaliculatis trifariam imbricatis radicatis E . erectis, angulis ternis cartilagineis. Linz. cliff. 132.: z Ala? foliis ghomboldetibus craífis qungecacaed ime —btric is plano exftantibus. Dn

Aloà jolis jv Vadis sapice triquetris, " angulis inermibus dentatis. Lin. cliff.i5t varie- tate ah s. S Aloé foliis oido bos acuminatis, tuberculi cartilagineis undique adfperfis. Liz. "cliff. E12 - Alo folis linguiformibus PN diftichis. Linn. M | ehiff. 1532. varietates «. B. y... dt ; "Aloe foliis caulinis dentatis unpicricnlibos agn E - ibus. Linm. CAU EE varietates. f -4. EINE.

or OVPSALIENSIS E

Ali? foliis fpinofis confertis den*atis Munere planis maculatis. Linn. cliff. po Aloe foliis lanceolatis dentatis fp -minatis radicalibus. — Linn. cliff. [30. Coryledon sec on iatis. Linn. chff. 17 7 ZAnacampferos & foliis acuminatis. Linn. c Uf 207. - Anacamp/eros caule rer ur cunciformibus | . oppofitis.... Lian. c : EA ; Terragonia. Linn c . 155: Ru gno dex Eb Arzoon foliis obverfe ovatis. Linn. cliff ong. , 0 embryantbemum foliis alternis ovatis obi tufisun- — . dulatis. Horrchff.216. — . ha E Mfeniryoticman foliis apice barbatis, "Her gu 2I : Mefembryantbeimum foliis lanceolatis giabus. etenu- B latis. . Linn. cliff. 217. p ki Mefembryantbemum dcile "folis linguiformibus — . altero margine ctaffioribos "Hort. chff. p à X D Me Ka Lini ees di € fubulatis fubtus ndique

nea ter-

Mui :Ícens. foliis Is jane fubu- latis fernicy lindraceis recurvis connatis longiffimis. — Linn. cliff. 219. «. tart foliis. fémicylindraceis - acutis

nnatis arcuatis levibus. Hort. chff 220. ^ lefembr'yantbemum foliis teretibus alternis obtüfis. Kali doridum repens aizooides Neapo Coll. ecpbr. 2. p. 92. 1.72... EY Sonpercicun cai fnieme mudo levi ramofo.

hf 175...

v APORARIUM ineunte v planras, que partim e fuis femin partim e Caldario défumtee. moram veluti revivilcunp a

NOD. —— OYHOHOR TUS-

SOL ARIUM flivo completur vius - illas herbarum fpecies, qua recens enata ventorum aé- risque rigorem & intemperiem íuftinere nequeunt, vel que e Tepidario transpofite heic vigorem reci- piunt; ut: Lyfimachia, Lini flellati , Coris , Core pigule s doirum. By piforie didum " Podopbpl- :

um, e.

/" AQUARIUM PALUSTRE ad iei truncos bó: | zontales feu parietes habet, aquam a folo feparantes,

nter illos vero & ipfam bumum. repletum eft fpatium ^

humo límofa e sad En) cui infertie n»

zo BR EI me.

| fl. E Soewhzeria,

eso dfuntus, WU — oo MX. i Phellandrium , Scbanus, »

aruawedem voc ec E

gp n — Trigi I ve.

/— ^. AQUARIUM FLUVIATILE fundo fio tenet MS | tás fluviatiles & lacuftres; e.g. Horronia, Hipp ris M Stil PO vo MN Sagittaria,

| AQUARIUM cusTRz ftellata figur & artificio Pa sS: infigne, nonalias alit plantas, quam eas, —— quz foliis natant: ut, Aympbea. Jutea , oett alba, Hydrocharis. NEIICAS

.-Domus Praet x varia a ad fpectatorum. volupta- - fem oftentare poteft, ^ Excellentiffimorum c peoronE T —. que ibi Brnicorumg KY EO E UMEN gipareli- ——

| TUM verbi ime uc 2

Anm : M epe WoW pm wA uli dae (c " ia *

- VPSALIENSIS 207

Fail antii, Tourn. forti, quoii, « Rad o. Morifoni , Sóanei, . C. Baubini, Column&, Tlh, Sangerman Phekeneti P Boerbaavii, Burmanni, —. 4i. Pauli, Camerarii, Fucb,

qué parietes atri exornant , inkor d item ichnographias Hortorum Academicorum, in Eoro- peo Ó maxime illuftrium. — — — es X

gnur icum; adhzc curiofis offertur oculi n- gens ralroda PISCIUM, eodem modo, quó herba, Ee allitorum :. quorum: pars maxima ab. illut f anico, Jj. F. Gronciio, i ita preparata Ur; — fervatur heic etiam. COME fARpuM n | erue fup | a

1p ifm! ADOLPHI

quin & I/Iuffriffnni Cancellarii rods. U| Pd

, Excellentiffuni Comitis ac Domini CAROLI GYLLENBORGLI. Partem horum non mini- - mam conftituunt sERPENTES INDICI, ur; Vipera udifona, Ampbisbena , . Abetulla Zelanenfiss La Americana , Perola Amertcana, € CERT £, inter quas Crocodilus . Igvana, lans, Amei "a, Tejugvacu, Temapara, andra, Cordylus, Gerco, R. STUDINES Varie PISCES exotici inter Cyprinus auratus Cbinenfium Jtis trigonus , Orbis echinat. numerofz,- ^ fobinenfibg :

agpes i

408 YIL- HORTUS

expres ut crederes facile fpirare ac vivere lias €à- ruin effigies; quam plurima deinde früctuum gene-- ra, in quibus elaborandis mirificum artis & induftrie fuz fpecimen dedit natio prefata Chinenfium, ut vel horum minimus pomorum adípectus guftandi come dendique defiderium ciere apud fpeétatorem poffit. - Huc accedunt qu& heic adfervantur con ALLIA &

.. LITHOXYLA, nec non PETRIFICATA permulta ac

diverfa, eorumque eximia fpecies & pulcritudo. : -- Hodieque igitur ingens modus Plantarum, Lapi- dum & Animalium , intra breve temporis interval- : commigrantium , in Horto Upfalienfi n4- eritoi 25 d minus E pis curioforum miri

dif te | ique un. Hortum - "Rebdeaicum ad frigidiores feptentrionis plagas re-

. cedentem, in adfpectum ac lucem produxiffe ingen- tem plantarum herbarumque multitudinem, fub no-

.- ftrocxlo, ad hoc usque tempus , nusquam vifaruti

Eundem animadvertimüs hortum piu agn s PET Dic tanionia liiis s A ates elut

CELL ARTI curas, fumtr Aor: ws — 3s, 3 hoc opus Pid endum promovendur irhpendiffe. — PRorESsons noftri Lycei celeberri- . mos intelleximus omne ftudium & cogitationes iri id convertiffe, ut literis dicata juventus patris, früs — | é&um hine & emolumentum perciperet. Nulli pre - terea noftrum non adparuit, quantam, quamque ade | -ipirabilem follicitudinem ac diligentiam. PREFECTUS — HORTI Celeberrimus pro SOROR — vi ". — | adine plantarum, tam indigenarum, qt e

COPESALTENSIS | Wy

ticarum cumprimis, earumque confitione & cultura,

adhibuerit, qu&que fub Prafecti laudatiffimi quoti- diana infpedione & indefeffa cura, fpecimina fux

periti & operg dederit HoR TULANUS. :

Si proinde fors ita ferat, ut quemadmodum cc- pit, fic fauftis vigeat incrementis Hortus nofter Aca- . demicus, eundem aliis ubique terrarum, aut palmam

dubiam facturum, aut prerepturum, facile augura-

mur. Nos vero, illi crefcentis fortune florem con- - Pes ssDA ER E e. . Fes " e 4 mütatem, nullis iniquioris fati po- ^.

tinuum ac diutu cellis attaminatam, ferio exoptamus.

- - EXPLICATIO MAPPJE - MFUNDAMENTALIS-

7r Frigidarium. a. Ja. 9 Aquarium fluviatile. s:

nua berti. Lb. jamua i9 Area COBRE.

bortulani. «. janua L d. bx * LJ

tales. c. pao ere- i Gus. d.e.f. Pulvinur 2E Jeu Area. g. Fiflulg 15 Platea auftralis Juxta

* FK. ^ GRATA borrum

3 lepidarium. a. ja- 2]; i "mua borti b. jamua — P'beteca. c. dirri- «aldarii. c.camimus, —— "n rei Pulls (ee s o sxoncameratione — füpe- 4 Area verndis. —— — riore domus. —— pepe 5 Area meridionalis. .17 Portamagna — 6 Area autumnalis, jin . 7 Aquarium paluftre. 8 Aquarium lacuftre.

i5 Domus Püeistp ae

pe

210.

21 Domunculx Praefecti. .22 Villa pofterior.

.. 23 Stabulum.

-. 24 Locus unde aqua du-

etur in bortum per - du&fus fubterraneos.

25 Platea magna,aSwart- bácken dicta. 26 Linea meridionalis.

merationes Ho.

52 Hortulani Macelldm, |

OR 33; 934 Ambulacrum bo-

reale.

35, 36 Ambulacrum me-

ridionale.

VIL-HORTUS UPSALIENSIS.

37 Locus pro terra crie ' brata. 38 Ambulacrum fubdiale; |

39 Paries pro plantis fcan- dentibus :

-40 Introitus arez verna-

lis aut autumnalis. 4r Ambulacrum trans- verfale pofterius. —

42 Ambulacrum ma, 27,28, 29, 30,31 Conca- :

um,

43 Sedilia. a E 44. Feneftre fubhorizon- tales.

. 45. Aditus ad domuncu- i . las prefecti. x4 46 Villa hortulani- — 47 Porta hortulani . .

^. PASSIFLORA,

Qe SMS * A

VIL

d

PR Es $1IDE

D. D. CAROLO LINN AO,

Med, & Botan. Prof. Reg. 8 & Ord.

JOHANNE 'USTAYO | HALLMAN, Pli Holmenfi.

- Upflie "745. Decem LA in Audit. Carol. maj.

PRO OE M DUM. | ))ecentior tate non. minores fecit pog us — pe Derbaria , quam relique artes liberales. | enim feculo plura plantarum ge7tera

- quam x fpecies d detecta dunt; : Dillenius certe plu-

res MUscos jam fibi notiffimos reddidit, quam un- quam aut Tbeopbraflus aut Diofcorides PLANTAS

«cognoverunt; Veteres enim plantarum quarundam

indigenarum prafertim officinalium cognitione con- '

tenti, exoticas, utpote magis curiofas quam utiles,

vili habebant. AMERICA latiffimum Plantarum campum nobis - aperuit, ne nomine quidern apud veteres Botanicos . cognitarum. Has inter plurima hodie o* FICINA- LEs, uti Dorftenia Contrajerca, Cincona ow ' Nicotiana Tabacum, Capficum Piper indicum, "Iro

^. psolum Naflurtium indicum y, Laurus foliis trilobis s tr Léa Laurus foliis enervibus ervibus obverfe ovatis

Oa

3 VHL PASSIFLORA.

obtufis Winteranea, Gvajacum L:gnum Sanctum,

'Toluifera Balfamum de Tolu, Hxmatoxylon Cam- efcum, Schfinum Copa, Bixa Orleana, Y heobro-

ma Cacao, Epidendron Vanilla, Clutia foliis corda- - .tis lanceolatis crenatis Cifcarilla.:Hymenea Gum- "mi animi, ut alias filentio preteresmus, Solus P/u- mierius plantas in America circiter goo indagavit collegitque, ut ceteras taceamus, quas S/oaneus, Su-

. rianus, Maregravtus, Pifo, Labbat, Hernandez, — Catef heus, Barrere, Bantfler, Feorlleus; Hou]lo-.— mus, Claitonus, Plucknerius, Morifonus, Gronovi- 15 aliique, ex India Occidentali acquifivere.

Inter plantas americanas, profecto non reticen- dum eft Paffiflore genus, quod fingulari ftructura fructificationis , prefertim fuperftitiofos Romano- - Catholicos in fui admirationem rapuit, cum in hifce fibi perfuadebant C/avos, Coronam, Flagellum, Lan- ceam , & cetera crüciatuum ac torturz :;nftrumenta Salvatoris videres Mox fama hujus floris totam fere Europam peragravit, tamque altas in animis creduli vulgi opinio hzc radices agere ccepit, 'ut hoc etiam

tempore non folum ruftici , fed

tates vix enodandas reliquerit. : pu

Pe . Inter herbas indicas & exoticas plurimas , qu£--

. . -. dam quoque Paffiflorz fpecies, in horto Academi? .. hujus Botanico, nuper renovato, & nan :

VHE PASS$IFLORA cy & florent. He Paffiflore fpecies ita me adfecerunt, ut. vix mihi temperare Lacs quin in Paífiflor | ve cpentsa ique meam cag crm omina proinde omnia, que reperire potui, e- gi, ad certas fpecies a differentiam. fpecificam fpecierum. poli, 1 & fic X XII diftindliffimas fpecies obtinui, & preter has adhuc XIX fpecies ab Aucto- ribus tam ob(cure delineatas- defcriptasque deprehen- ri ut de. Bis EX ae nc Vx qure ho: ' E I STORI C A.

/CIE ZA IRE de) in Hifloría peruviana, L.c.28. eft primus nobis notus, qui Paffhfloram vidit. | —MONARDES (NIC) primus "fpeciem XIX. hujus. generis defcripfit MDLXIX. -

PARLASCA (S1M.) lt. Fiore della. Granadiglia. exero della paffione fpiegato e lodato da diveris, con dari: € varie. rime. Bologna ud

COLUMNA (F ^P1USJ Hernandi librum de plantis lici juris fecit, & in ejusdem appendice

HONEC debeat f cies [], XVII, XX, non.

- Pifoni, fi vera alias hiftoria fit, quod Pifofua omnia — e Marcgravii poftbumis fit fuffuratus. MDC. XLV Hr. ^ TURRE inter primos fuit, qui fpeciem XIII n. ii-

navit in horto Patavino, MDCLX.

.. &RFYNIUS in prodromo fecundo. foecies XVI,

XVII habet inier primos E z^

l

"adit

c4 | VIT.PASSIFLORA PLUMrER diligenti(fimus ille & fummus Amerl- ' ces Botanicus, plures hujus generis fpecies indaga- : vit, defcripfit & delineavit, quam ullus alius, cui pre- fertim debémus fpecies V, VI, VII, IX, X, XIV, XXL XXII, in opere pu cherriro hiftoriarum plantarum | americanarum , ubi hafce fpecies pulus defcripfit ; &delineavit. — 2 TOURNEFOR TIUS fpeciem I primus nominavit. & propofuit. | SLOANE fpeciem Vili ex Jamaica prodire MDCXCVL . - . A FEVILLE in Peru fpeciem IV. & XI detexit MDCCXIV. |. - MARTYNUS fpeciem us & XV publicavit MDCCXVIIL.- ; DILLENIUS fpeciem XI in pulcherrinib horto: Elthamenfi defcripfit: & delineavit MDCCXXXII..- Ut filehtio dubias preetereamus plantas, de qui- - bus adhuc heremus, utrum diftinctas & proprias con- ftituant fpecies, vel an ad aliquas e iex | gue duabus amandari queant,

E ER PEIIORIS s primus didus foit hic flos Ros miano- Catholicis, qui in hoc pleraque inftrumenta .- Paffionis Chrifti fibi repre'fentarunt ; ; cumautem. duo .

. wocábula diftincta in nomine generico non finttole-

. randa 2), Plücknetius novum nomen genericum flo

Xi buic impofuit, & eum, uno vocabulo, PASSI-- FLORAM nominavit, quodque nomen adhuc inet.

yf ut convenientiflimum dur ape rh |

e) Fund. ii d 221. Crit. Boc. "m

am. IBAPEIEL ORA. É-a

-

enis Granatum- dicto; (ed c ut daleA nomina à di- minutiva 5):ad diverfum herbarum genus indigitan- dum, non funt adhibenda, ita hoc nomen quamvis a "Tournefortio, Rajo, Rivino & Beerhavio receptum eft; tamen prorfus e Republica Botanica eliminandum.

- -À Morifono c.EMA Tis & ab Hermanno cucu- Mrs dicta eft Paffiflora noftra, propter fimilitudinem . Mlam, quam inter hanc & herbas fBEHSORRNPAGESQORS dere opinati funt c).

.; MURUCUJA eft nomen americanum, quod taque -ad nos non pertinet d).

: X RE 3 s E S T CLASSES A WBBSes- fub dolbas | genns foc.

434.

x: si ien ; funt E

MOR nc fionalis. . mcd . RA AJr e : Poniifera. P Fire] 0 lieto. Cn nadilía. HERMANNI XIX. Pomifera. 1. Vera. Cucumis. Flos — . Paffionis. BOERHAVJI XXVI. Pomifera. 1. Cucumeracea. Gra- | s: nadilla.-

R1VINI IX. Compofita ex regularibus &i irregulari-

: bus. 2. ex regulari in ambitu, 2 irregulart ín medio. Granadilla. |

| o dp

" Fund. Botan. 221. Crit. Wat 9; Der Botan. 5g Crit. L np:

216 VII. PASSLFLORA

. RUPPII VH. Regularis lypetala. 3. Bacca f. Pomo. . — . Granadilla, p:

KNAUTII XII. Pentapetala uniformis. Il. Capfala

s Jimpliei carnofa folitaria. Granadilla & Mu.

| rucuja.

1UDVIGIIX. Pentapetala regularis. 1. Pentantbera.-

Granadilla. | TOURNEroRTIL VII. Rofacea herba, x. Piflillum in

o Jfru&tum unicapfularem. Murucuja. Granadilla.

MAGNoLII IX. Calyce interno & externo Polypetala.

l. Flore vemulri fruit capfulari. Gransdilli

'. CALVCINA XIIL ZEqualis Polypetala. IV. Fore quin-

.' quifido flamintbus paribus. |. Paffiflora.

LINNZIXX. Gynandria. 4. Pentandria. Paffiflora. -

RovEN: XI. Calyciflora. 1. fI. monopetalo. Paffiflora. HALLERI Ifoftemonis. Cucurbitacea. — :

NATURALIS XLV. Cucumerinis affinis.

coGRNUEAUII Generis hujus character difndiffimus eft.

car. Perianthium planum, quinquepartitum, F-

ratum. COR. ig clos Gpingues uen. | esc dine fer &

STAM. Tüsnew quinque, xps patentia, infa ». . ta columne ad bafin germinis. ntberz incum- bentes, oblongz, obtufz.

PIS T. Columna fübcylindracea, recta, cu ici in- - fidet GO bronidins 3 og bis fty- Ài TRES INFERNE ANGUSTIORES, DEFLEXI. &rigmata capillata. : PER. Pomum fubrotundum, reb. unilo- -. culte, trivalve.

3 n , plurima, ovata, membrana propria veftita , Qu m ud pericarpii affixa. | —— Bugo

| VL PASSIFLORA m

Ergo wunucv]ja "Tournef. non differt genere a GRANADILLA Tournefortii, licet illius ne&arium in cylindrum enatum (X) in " ib Granadille. vero radiatum,multifidum. —

cUcUVIs effe nequit Paffiflora, cum nec germen infra receptaculum floris, nec flamina conmatafint

. DIFFERT ine & (taminibus, columnz infi- dentibus, & filis tribus ab omnibus notis oum nectario denique receptaculum cingente. ^ : FaCiE Conveniunt omes inter fe fpecies cat fcandente, cirrhis foliisque alternis. Floribus ex alis, -| 3SVOLUCRUM inaliis triphyllum, in aliis fere nul-- lum, vel certe ita parvum ,ut vbwconfpici queat. — —

GLANDULAS in petiolis , bafi foliorum aut ftipu-. lis, plereque fpecies habent

SPECIES. PASTE PASSIFLORA » folis ind am pk.

Tu in, ; i AD. Granadilla E "d folio ipod féfiter fera: to, eus ex viridi rubefcentibus. Mart. cent. 6 Le : Series a bladig - Paffions- Blomma. Habitat Surinami. "Caulis teres, pilofus, candens. e m Folia ferrata, ovato - lanceolata , petiolata. - FLOR Es corollarubicunda. Ne&arioi in medic pureo bafi, luteo-virefcenteapice.

e20 praalbidz. fubtus flavae. T;

- Paullinia iri fimplicibus. l -Lupulus fylveffris americana. ta. Pluck alm. 229 t. 201. dem "ud buic cente ora caule

e$

ag VIL PASSIFLORA. . Varietas bujus fpeciei forte ef dubia A; quini. .am utriusque locus natalis Surinamum efl , &?

utraque foliis ferratis gaudet... s. diis : PASSIFLORA foliis indivi ovatis integerrimis, pe- -.. tiolis biglandulofis. . : - Paffiflora americana, brevi folio, & flor minore. : — Pluck alin.292..

Granadilla androfemie foliis ó frudla jojubino- Plum. fpec. 7... Tournef: infi. zar. Clematis indica alia, fore minore nio, Plan. |

| "^ h pyriformis m minor. Mori bi : TRTILRIT. |

.. Cucumis Flos Paffionis quajavas , "olio minori. | —.— Herm. lugdb. 20. dm . Murucuja Dafilienfis s. f Muracuja miri. Rif. E — braf. 1. p. 249. t. 2d Murucuja 4, feu pyrilormis altera. 5a Ll

72.1.72. quoad ignei" ; mic

BSuetice Blek - Paffions- Blomma. o d

— Habitat in Dominica, P d E á Folia ovata, acuta, giabr.

- . ticli ütrinque glandula i DC UE ari; Coj

Figura Marco e Pijoeiy ad atfrais plim- |

ram. accedit , quam itaque bujus fynonymum

facit Plumierius, defcriprio autem Marcgra- — vii, quamque Rajus jl. 6go muruavit, a nofira. —

s differt Jfoltis cordatis, involucro magno ferra- —

- 0, €9 petalis decem s adeoque figura Marc-.——

-gravii ad banc fpeciem pertinet, Wcnpsle au- zem ad dedu ecundam pellat. I

omo PAS-

VIII. ? ASSIFLOR A ^»

Hi. Ub oae

FÁSSITLORA foliis indivifis ovatis integerrimis, pe- "tiolis squalibus. - 2 ek

Granadilla americana, ftacá fübromótido, corolla

' floris erecta: petalis amcene fulvis, foliis inte- -gris. Mart. cent. 37. t. 57.

; Granadila flore cupreo, STR oliviforml. Dil 24

eltb. 165. t. 139 4 16; ! | Suetieé Biandgul P ons s: iini: Habitat in Protlentia D. Babama M Radix vivax. des Po rv Folia (ca )o d ria; PR JP CH qi -

ED obfolete purpurei (cupri) eredi, vef ; ^. explicantur. | Ne&arium croceum , 'd am. : MS Piftillum in hoc admodum lon-

Involucrum nullum. a : [ AM oni obfcure soe maculis ;

—— JdqeugoIIDUS.

PASSITLORA , Colts — is corda "doen pe- tiois equalibus. — ^"

. Granadilla pomifera, ill folo. Fevill. peruv. 1.

: , 728.1. 12. — Suetice Lindlófwad - Paffions - Blomma. — Habitat in Perz verfus. Lima. —— Radix perennis. Xo MEE Caulis Ícandens, digiti craffitie: — — — -— Folia cordata, acuta, petiolata, fubtus | vafis reti- .. culata. Petioli glandulis deftituti. Flores vabri.— Necfaria rubra a

volucra integerrima.

|Pradus globofus, tolaf flavoque

rre his P -—€— T F LO RA : V.

PA e stébORA foliis indivifis cordato - oblongis inte. gerrimis, petiolis bi;landulofis , involucris in- -"tegerrim's |

-Paffifora foliis cordato-oblongis integerrimis, flo- ribus folitariis, involucro tripartito integerri- — mo Roy. lugdb. zót. "n

Granadilia iatifolia, fructu maliformi. Plun. Jpee 5 6. "Tournef. infit. 241. |

Clematis indica latifoliaz flore sla vblo: tati ma- liformi.. PJum. amer. 67. t. $2. Raj. app. 3

Buetice Aepple- Paffions-Blomma. ;

Fab ti Heels Ix de la Tone ^

Folta cordato-oblonga, femipedali ios: ico |

^-.. dio utrinque glandula Brei dies in

Flores colore, odore, ftructura, eoe pes

— ciei XXIL. Juvlucra : | inecorolie. .

Frutus globofus umbilico deprefio. hx

PASSIFLORA foliis indivifi integerrimis, involaófis dentatis.

Paffiflora foliis folitariis. obloniis i

: ribus folirariis, , invol

nadilla fru ren fols oblongis Plan. ENS ». Tournef. snfl. 241.

Clematis indica, fructu citiformi, foliis oblongis. s Plum. amer. 64. t. g0. Raj. app. 341. Dee quiaas. Mer. Surtn. 21. f. 21.

"Suetice Lagerbladig - Paffions - Blomma.

Lr in infini PIA

cR ia ovato- oblonga, parum cordata, glabra, un

: to- Perolé gland glandulis duabus inftrudti :

Inve- mee

VIIL- PBASSIFLORA. T.

— Tnvolucrum magnitudine floris, triphyllum: fo- . liolis concavis, dentatis. Ne artum: viola- "t. ceum fuperne . inferne: Mus tribus rubris & violaceis. ^ Flores albi, punctis purpura(centi- .. bus, fuaveolentes. : ; Fructus citriformis, tri^us angulis elevatis xs fcens, punétis albis, pulpa fuaviffima. '. In bor- dis pro ambulacris tehis 9 odore & fru&u commendatur. : Fru&us Majo menfe in pe natali maruratur.. — Dubia C.Marcgravii & Pifonis a plurimis. ad banc fpeciem amíandatur , cum autem nullam men- — tionem faciunt au&ores MnoiMrt; eam debe EXC : ; VIL. ! ^ PASSIFLORA foliis indivifis oblongis integerrimis, : floribus confertis. . Paffiflora laurinis foliis, polyanthos americana. | EO aim. EU 2. app. js clc PEE

amer.7g t . 98. y "PP POR ^ Suertce Mangblommig-Paflions-Blorma. Habitat in Dominica. Folta ovato-oblonga, bafi emarginata & fere cor- data, obtufa cum acumine, fubtus villoía. - Prriob duabus glandulis inftru&ti.

* Flores ad foliorum alas plurimi, io wei EL

dunculis infidentes; nectario

— Fructus globofus, xiolaceus. .— 5...

Effentialis bujus | mS nota conj agele ad fingulas alas plurimis, «

- bujus generis. [peciebus unicus wodo flos e fi puede prodeat, exce. iis fpecie decn

bio d

y

VIIL- PASSIFLORA

1a 7 decima fexta, ubi flores ad fingulas , alas modo bini pere.

Singulare 72 bac Jpecie eff, quod germen vis ele- . vatur columna, fed paroe rotunde bafi in-

eat. un VIII.

PASSIFLORA foliis bilobis oblongis traxsverfi

amplexicaulibus.

- . Flos Paffionis perfoliatus, f periclymeni perfoliati

folio. Sloan. flor. 104. bif 1. p.230. 1-142. Y. 3 P

Raj. app- 342. Suetice Genombladig- Paffions - Blomma.-

Habitat in Yamaice. filvofis faxofis. - Caulis teres, purpurafcens.

Folia folitaria, glabra, fingula pes ex peo ;

foliolis, mediante fatura, coalita, a latere caü-

- fem fpe&ante finu profundo, caulem amplexan- "

ima petiolo hreyilimo infidentia, hinc quafi ja.

Flores purpurei. . IX.

Ens foliis bilobis — va

,. flore fuave rubente, folio :

"bicorni- jos poen $i Grandi Rore fuave rubente, folio bicorni. Plum.

—fpec.6. Tournef.infl.241. Barr. equin ge.

. Clematis indica, flore: dicato fuave rubente,

&u hexagono coccineo, folio bicorni. lun. i amer. 6$. t. 83. Raj.

: 4pp 341. . Flos Paffionis folii ledia lacinia quafi abfcifia, flo

re minore carneo. $/oaz. flor.104. bift. 1. p-229- Suetice Ród-Paffions-Blomma. . £I

— Habitat in Jameica, Dominica, Martinica &.

eueen,

E

VIE: PASSIFLORA 3925 — E Filia bafi cordata, biloba, acuta, divaricata, lo-. t bis antrorfum flexis cum MOV lobulo acus ; es albopur pus Mié Rlibens

e&arium. purpureoque- várium amern- CENE Wr ov, fectum, quo à m e Fru&tus Efentiahs nora $ nota Es pomum FéxcigasRpR 2. Varierates duas bujus fpeciei babet Plunierius, unam caule exei 7 — vero pda iri. (quero depths T

Ps rA E- foliis bilobis obtufis bafi T - neétariis monophyllis. - Paífiflora foliis vs — Roy. lugdb. 26r... Clematis p flore pu folio lunato. Plum.

- Habitat in Dominica. ^ Portum. pacis, | poto «m - — mno fürens.- Nei Folia biloba absque ungue iAtérmédio. Febtula; nec bafi emarginata, b: a precedente | diver/a. Flores purpurei, inodori. — Nearia in tubum truncatum indivifa, Frutius violaceus.

ANota Ejfentialis ef ne&arium in -Jilnidite non ME fed cylindrum truncatum (rina. : Tournefortius ob folum me&arium integi nec 3n fetas fetium, novum genus confhtui,

fub MURUC UE nme, je .conty. turam rei. - s aec c

PASSIFLORA foliis bilobis cum fo bu: . . biglandulofis: lobis acutis divaricatis. —

bilobis: obtufs neclarii andvifis ^ -

E k

k * E

224- -yHL- PASSIFLORA

Habitat in Amerfca. — Radix vivax.

Paffiflora foliis obverfe lunulatis, punctis duobus. |

. melliferis fub bafi. 74m. virid. ort. Cliff. 221.

a bicornis, flore candido, filamentis in- - tortis. Dill. elth. 164. 1.137. f. 16a. d Suetice Krufig-Paffions-Biomma. '

cn

Caules ftriati. | Folia vélperrtioneiu gulptini cuneiformia, bilo- acuta, lobis divaricatiffirnis, hinc latiffima.

- Glandule dug ad bafin in inferiore latere folii, uti

..— « "Suetice Pric kbladig.. | "HabitatinPery. — —

oculi in vefpertilione. ^ Folia Jepide repr«fen- 1ant. vefpertilionem , cum alis, cauda , culis - olore. Hort. cliff. 251.

Flores albi, inodori, nocturni, mane hon VII

a X. marcefcentes,- Nelfaria c corolla longior. | fut. —.. x. |

PASSIFLORA foliis trilobis óblongis be pan-

tatis: intermedio minore. Paífiflora foliis bilobis obtufis, nectario multifido. Roy. lugdb. 260.

.. Granadilla folio tricufpidi obtufo & aculato, R-

, vill. peruv. ]. p.718. CERE on Bu jr

Folia bafi rotundata , RR diu | . tis: intermedio bieviore; fubtus tribus nervis exarata. — Puncta plurima, annularia, per di- . fcum folii fubtus fp » cum puncto i in medio elevato.

Boum cotta ala Nrbsium Violaceum. XIII.

£Frutíus ovatus.

PassrrLoRA folis trilobis cordatis eiu : integerrimis. -

obtufis glabris dd

vatis hi acutis. integerrimis ps Gron u *

virg. I2 —

— .Paffiflora hepatic nobilis folio: parvo non creha- to, flore ex luteo viridante. Pluck. alm.292.

Granadilla: folio tricufpidi, flore parvo flavefcen- te. Tournef. inflit.240..- Rupp. Jen. Irp.167.

Granadilla folio hederaceo, flore lut luteo dningte x

^ — Velck. norib 200. ru

: Granadilla pumila, fore parvo e Tos. pa- |

3 E Oe d pu flora, 2e Tuteo. Munr. bif. 2j. (ox. poflb 32. 1. 161. prax. 422. t. ; z Clematis paffionalis triphyllos, f qM luteo. Morif. à

bif.1. p.7. f. L2. F3. - Clematis. f Flor x Pas

i oui

"uctu ipio nigro. " Rat

Cucnd Élos Paífionis didtus, hederáceo folio, flore ex luteo viridanti. Herm. Jugdb. 205. - Bos Paffionis minor, folio in tres lacinias non fer- ' ' . ratas minus profundas divifoy Sloan. for 104- ix cc ip Balfamina altera indica repens, hederz arborez. xd foliis, flore fübviridi. Ambrof: phytol. po MC

. MurucujSpecies ; foliis hederz f a : R3. (jl. "TN mos r ; 23 Ped Guhl- -Paffions - Blomma. pL. . Habitat in. Virginia ,. Jamaica, loci glareofis

; Bins i inque agris axo roo

flore viridi. eb. ape. ;

as WR PASSIFLORA

k folia Permit iBtibs: plabra, vtrinque p vc E intermedio fiepius obtufiore,. s -Fleres parvi. Corolla calyce minor, inteocViem $

. fcens. | Nectarium longitudine corólle. - 77

XIV.

PASSIFLORA foliis trilobis peltatis. EN IA Paffiflora foliis trilobis peltatis integris, glandulis — - duabus fub bafi convexis. - Roy. /z 2d 200 25 2 " Grànadilla folio amplo tricufpidi, fructu olivefor- Des mi. Tournef. infl. 240. Plum. Jheeiés e. —— 70 Clematis indica, folio hederaceo, major, fud : oliveformi. - Plum. amer. 79 $e. E va - App. 532. ud E. Paftilorz aifinis, heders folio, americana; Nan- x

ex oeue - Pifonis. Pluck. alm. 202. 6.41210 p. pathilort folio inounb tieifpidi ^ C lün oli et veformi, Plum. fpec.6. Tournef. infl 220. ^

. Clematis indica, folio angufto trifido, fructu. oli- .. veformi. Plum. amer.7o. t. $5. r4 Flos Paffionis minor, foliis in tres lacinias non ; s» Ta Ms pau diiBis flore luteo. $loam. —

Folia iow "acit eT : integerrima, "A "Blanda fub. p pou |

ores inodori, pallidi, . quinquepartiti non ch- lyce & corolla fimul in equ

JPruttus violaceus. '

ca

à YE cu sonent E " PASSIFLORA foliis tiilobis t Cndigede | :- 2dQ reflexo. CES :

MT

-

coGMIE POMWSLFLOGQUA - E Paffiflora foliis cordato. trilobis rhe bafi utrinque denticulo reflexo. Liz. cliff. 42. : -— Granadilla folio haftato- holofericeo, "petalis can- — . ' . dicantibus: "fimbriis ex purpureo & Juteo ya ES — . riis. Mart. cent WE. gro vr Suetice Summetsbadig-Palions-Blorhma. Habitat in Vera Cruce. : Flores ex fingulis petiolorum. alis bnt, albi, ne. étariis purpurafcentibus & luteolis zonis. T d Caulis tomentofus.— , Po lanug B ofa. Peu utrinque. nédlario in. ! risiiton f foliis milobis villofis, foribus Op^ ^ . pofitis, -— Paífiflora veficaria, lanu inofo longiore folio, flo- re candido. P/uck. a. lor | Granadilla folio hederaceo, flore & fructu mini- .- .. mis. Plum. fpec.6. Tournef. infhzgr. — | Paffidlora non e dois fringi hylla exc

eris indica , dore i minimo pallido. Plum. amer. 73. t. 5j. i,

à ra Murucuja veficaria lanuginofa, odoris gra-

e vis. Marcgr. braj.77. Raj. hift. 61.

——. Flos Paffionis althez folio lanuginolo, flore deca- petalo patvo albo, filamentis purputeocviol. : eis. Breyn. prodr. 2. p- 64. fil. 6g. — Flos Paffionis albus, folio ibifci fericeo. trilobato. Herm. parad. 176. 1. 195. — —. Flos PaíTionis curaffavicus ; hedera folio Hirfato, .- florealbo. Herwm.prody. — - m ..— &. Flos Paffionis gessie-o- ag is eratis Droyy (

T gd De 3 | Pa E c c P

xg — VL. PDA$SSIFLORA.

p Luden-Paffions-Blomma. brun Habitat in-Dominica, Curaffao. E. Folia oblonga, triloba: intermedio Liebe P - "Flores pallidi, parvis Involucro lanceoiato. . ^. — — Frutius czruleus. : Convenit cum fequenti füctore, birfutie, dela Sh tri- | : lobis, florum colere. -... i Nota effentialis efl in pedunculis Ji finita oppo- T fius, ad fingulas Joliorum alas. : ;

XVII.

PASSIFLORA foliis trilobis cordatis pilofis, invo- 4 lucris. multifido-capillaribus, : | -Paffiflora- florum involucris vriphyllis. multifido« z

.. capillaribus. Lim. cliff. 451. | .. Granadilla/ feetida , folio tricufpidi. villofo, flore. -.. albo Plum.fpec. 6. Tourmefimfh 240. Granadilla flore albo, fructu ic e ; lugdb. 2. p. 26. — : d Granadilla flore albo. Heucb. orbs I. 2t sd AE Flos Paffionis albus reatus Herm. "pea n P

3p

id :

E 3 Ren. prad. 2p pot d ES Flos Paffi ionis. [olio tripartito. Hofin. : ry. E Clematis indica hirfüta fcetida Plum amer. 5E. E. PaíTiflorà veficaria hederacea, foliis EN EE - . odore tetro, filamentis florum ex albo'& "SEC reovariegatis. Pluck. alm. 292, 1. 104. y ona 4d .. Granadilla fcetidalfolio tricufpidi villofo, flore n x pureo variegato. Tournef. 1nff, e D ra Bos Paffionis hirfuto folio, flore purpu ' EM Herm. porad. ge uU uu

EJ

f ] ; EZ PASSIFLORA 229

. Flos Pafhonis. cura/'avicus,, hederz hirfuto folio, . flore purpureo vsriegato.- Herm. prodr. 10. Flos Paffionis, altheg- folio. lanuginofo , fcetidus, flore decapetalo & filamentis. ex albo & purpu- reo. colore variegatis. Breyn. MA. FE e 6s | fld. Suetice. WIRT oA TOS REOMM A. | -- Habitat in Dominica, Martinica , Samaica, [^ raffao, ad vipas fluviorum & foflas frequens.. Caulis pilis. adfperfus, annuus. Folia cordata, 23 E: J longa, ácuminata, 'triloba, lobis lateralibus bre- E vifi imis, pilis utrinque: adíperfa. Petioliabsque glandulis. Sripule le riultifido- capillares, glan- dn sterminate. — — ; Fes folitarii, albi , foliis majores. ncolucro li- "tC WEM multifido differt a reliquis, uti in Nigella. Pise a precedente fingul mi involucra, buic - c fpecies proprio; xxn Leeerdeee- pec

ELM cedspE

"anceolatier ntern iore. - * Paífiflora f: Flos Vaflionis cec a folio gia- bro trilobato & angufto, flore flavefcente omni- . um minimo. P/uck. alm. 282. t. 210. f. 3. m rand folio glabro tricufpidi & angulto, fore Ea z e cen te minimo. ceo sie:

E ioc 2. p. 4 5 22

LL beo MNT M

so VIL PASSIFLORA. | Suetice Lilla-Paffions-Blomma. Habita ced icm | XIX. RASHELORA foliis trilobis ferratis. —. [EN . Paffiflora foliis femitrifidis ferratis : E duabus glandulis convexis ; lobis ovatis. Linn. cliff 4g 5 Gron. virg. II2. i due foliis crenatis. tripartito. -divifs. Pluck. v alm. 241. Pi -. Granadilla Hifpanis,FlosPaffionis Italis. Hern. mex. 888. t. 888. Raj. bift. 645. Tournef- inft. 240-. Granadilla hederz fimilis. Baub. bifl. 2. p. 114. Granadilla triphylla, flore Foe Boerb. pigabs e p- $8- clavato. Volck. norib. 199. : - Granadilla, Monard. cluf- 347. Tut bifi. p d .. Clematis trifolia, lore rofeo clavato. Baub. egy. c -- Clematis trifolia f. Flos. paffionalis, ore viridi, Men buLlkeRELpLes - Clematis Paffifiora, flore rofeo triphyllo, Munt. prax. 423-.t- 42 d 24 ^ Cucumis Flos Paflionis dictus triphyllus flore m. : ^. feo clavato. m juga 20g. i5 m Maroc. f. Clema rginiana. Par K. ghearr. gor.

Habitat i in Virginia, Bra, (// | LM. Cau jg quotannis (étlhm in bonis 2 Folia triloba, ferrata: Lobis ovatis. Ein a

glandulis duabus viridibus obtufis he "s Fleres rübicundi. — - z E vix Cordes faeit: : d

eGarium purpureo- album ipid odia D. AE as revilimis Mos ERU.

VIL PASSIFLOR À ^ ám ^ Filamenta uti & flyli maculata. Anrbéree Yongitu- .* . dinaliter digeile. — Involucrum acutum , crena- ^^. tum, omnium minimum, lateribüs 'é margine glandulám globofam proferens. — i - In borto nofiro academico per tres intégpos men-.— - fes quotidie floruit y ad altitudinem. duodecim * o pedum enata. Figurum floris in adnexa ws delinen. : ACC Hos Tu ie cs Ne&arium. am ^ UP Bs ied ab Sanina.

C PASSITLORA ^ foliis primis integerrimis. irr d .... Paffiflora foliis palmatis quinquepartitis integerri- . - mis,involucris cordatis triphyllis. Linmelif/.432- | Paffitora Caf. Hernand. mex. X y. PJuck.alm. 291. ^. Granadilla pentaphyllos, flore. csruleo- apapao. d d Boerb. lugdb. 2. p. 91... gp uA c. : p fore. rofeo. clay | Sj. ^.

"lematis 1 ra pentam phyls, fare ceruleo pun- hato: Muni: mie 49k

-. Clematis quinquefolia americana. f. Flos Paffiónis. | Robbert. ic. — . | -— Cucumis; Flos Paffionis dictus protiphiae flore -.» elavato. Herm. lugdb. 2j. - Flos Paffionis. Rochef. antill.-119. 1. 118. L if. braf. 1. p. 106. € 2. p. 247. P. 27 Ada

p. Paffiflora eadem, foliis latioribus, citius lorens. | Pluck abn.2gr. donet. .. Granadilla pentaphylla, latioribus fois, f lore ca-

" - ruleo magno. Boerb. lugdb. Mes e. ME Flos Paffionis major pentaphyllus. $/oan-fiar. 104. BP ATIUM - x n d 4

Loeb t ow» apo A a EUR LS ks c x 3 pjs ard

i52 VHC PASSIFLORA.

a Suetice Blá-Paffions-Blomma.. YA E j á Habitat in Brafilia. ——— '

Flos pre defcriptus habetur i in Hort. cliff. gh N.6

| - — Hora poft ortum folis tertia aperiuntur. Flores, . — vepera tabe[cunt. .Involucra integerrima funt. 0o s Fruttus. globofus, viréfcens, maculis albicantibus, Dc | "pulpa crocea, acida. .. Varietas £ citius floret, adeoque magis expetitur. : Pluck. In borto noftro stoddiehs, bec anno , in byberna- : culo calidiffimo vepofíta, excrévir ad longitudi- nem viginti quatuor. edum, Jed non floruit,

'aregie tamen frondofa. : Ad. anc fpeciem viderur inter dubias pertinere : Q. P. Q: R. S.

-. P. quam lobo. uterniediontainie finuato pingunt. o3. (jen e ficco fpecimine forte delineavit. Mun- tingius, uti plerasque fuas figuras. " Q. R. quia alías non haberent volguifimam Bo- : » tanici.- | ABA oj XXI rAssrE LORA foliis jalnete ferratis.

| app.34o.- bddac- cru E Scr SAGEINGR AD FASITONS- SLOMMA, . | ; Habitat in Martinica a parte Cabftarre , ad tem- plum Mariz, fecundum fluvium. Folia feptempartita, viridia, ferrata: Laciniis acu- . tis, inferne anguftioribus AME Flores snaximi,

tg : Mc mids integerrima, infeme pondus, magitu- ce floris.

€ rsneeet (Nella

|

: ftoria nobis ab picis manca i dieerin re-

E PAfOLÉIOKX 25

Kasigsim violaceo-album, varium, ex filamentis flexuofis, crifpis. . ndpoim globofum, fed. bafi tütbinatum, uti pyrus.

. EN XXIL t. PASSIELOR A X folis pedatis ferratis. . Granadilla polyphyllos, flore crifpo. Plum. 2. pec. - Teurnef- infl. 241... -. Clematisindica alia polyphylla, forecrifpato. Plum. : amer. 66. 1, 91. Raj. app«341. ! . Flos Paffionis. Rochef- ant. 119. 1. u$ ds S ; Suetice Fotbladig-Paffions-Blomma. ^ i | . Habitat in-Deiinica. di - Folia ramofa f. bifida: foliolis interiori ejus parti ^: adnexa, uti folia Heletutt Man granum. E Tgnk. .- - 4 2: Involucra ferrata, magni 'udine flori gdotonr | ANetlaria rubra: annulis. E: s extremitatibus vio-

licta eft, ut de eis nil certi ftatuit queat ; ^ harum plu-- rime ad. precedentes videntur pertinere, nihilomi- . nus e potius diftinctas E boxeo em Jt

i Es . Foliis india dium A. Grade firinanenfis folio Tu Jf infir. 241. niei

Habitat Vestae - E E

. An varietas fpeciei 2. Sic. folia & B. Flos Paffionis foliis i inte

^ fea in medio idum T ue po p.44. fil. AE

254- : VIL. PA s SIF LORA.

C. Clematis Murucuja, pyriformis major. Mori. Ut MEER R0 Y T. n2- fy. - — -"Queumis Flos Paffionis Quajavas, folio. majori. Herm. lugdb. 20g... ;Murucuja. 4. pyriformis I, que Murucuja guacd .. Granadilla magna | Pjf. braf.2. p. 247. f: 247. - Murucuja guacu. Marcgr. xe n 70. JI ini u p riformi. Raj.hflé49. — * Habitat in Prafilía.- — | * An fpecies VI? fic putat Ru. app ge fei P | funt involucra in hac. - bed AA PR. Foliis bilobis. | D. »Asst* LOR A, naviformibus foliis, america- na. Pluck. alm.232. ——- - Paffiflora fcaphoides , f. foliis naviformibus umbl -— licatis, americana, Pluck. mant. dos . 'Tzinacanatlapatli. Hernand. mex. qn in A red in e. | is D : peciesX? — de qua querit i e Pluc etius. - F^ E GRANADILLA fructu ied folio x ' Plum. fpec. VI.

Habitat in Gallia equinotiali. POT F PASSILLOXA americana; | - is d 1

- Ferrum e uinum volubile. ier Ó . Flori Paffionis f. granadille affinis coanenep illi,.- —— f Contrajerva, P ioca Raj. hift 657. bor | Coanenepilit, £i f Contrajerva. Hern. mex. ie : j Habitat in Mexico. | ud Foliis trilobir. PIT 6. FLOS PASSIONIS, foliis trilobis , lobis in | » acutum mucronem abeuntibus. R : 49. 2 E in America. Lo ae P a. ? E. | H cLEs E

VHL. PASSIFLORA. 235. H. CLEMATIS ;paffionalis triphyllos, flore Tofeo. Mori. bifl.2. p.7. f 1. Luo Habitat in America. ————— L PASSIFLORA non crenata-americana tripbyl- la, ex codice saa ick a an. L^ uq ax En ; Habitat in America. —.—- TA : Anípecies XVI? ficcerte videtur. — ' | K. GR ANADILL A folio tricufpidi, flore ex pope . ranigricante.- nte OyLi 7 | Clematis trifolia altera, lore ex purpura nigrican- Ec ME. D $3. cet ' .*. Cücumis p llus, flore ex purpura nigricante. 7 Herm. lugdb.2 Flos Paffionis trifído folio angufto, flore amplo | decapetálo albo, filamentis esie irae Breyn. prodr.2. p.47. cg de ME * os Hapiati inzimerica..——

M. GRANADILLA. olio. hederaceo, flore a ilbo, fru&tu globofo villofo. P/u. diet 6. T.i numm 1nfl. 241 :

Habitat ín America. - :

N. GRANADILLA heterophyl, Boxe ilbo. P

^ Eftanadilla folio" vario. Teurnef.infLz4I. ——— Habitat in America. — " aae | Anípecies XX? EC 0. CLENAT IS paffionalis, fiore cani inu tos práx. 2E ME V Co ,Fias Paflionis. campanulatus : bift. ág1. JR fhanid À

DU 0 Js

236 VIIL-PASSIFLORA

P.cvEMaTIS Paffiflora pentaphylla, florecgrü- — | leopunétato. Munt.prax.421.1.42f. Clematis pentaphylla, flore rofeo clavato. Morif. zs i QUE. p.F. [.1..1-1-f 9. Rak apE346. - 31 3 | iMurcuja 2 maliformis. ; Maregr. braf. 4. 1.71. El braf 2 p 248.1 248.4 Raj. Ms óo.

Habitat in Brafilia. — : An fpecies XX ? -ob pulpam croceam. e Q. GRAN ^DILLA pouyphplbes "frudtu ovato. e Tournef. tnft. 24i... e | Habitat in Arica. 3 An fpecies XX? alias non haberent Botanici fpe- xs ciem vülgatiffimam. s

K GRANADILLA polyphyllos lanceolata. Barr. | equi. $56. * — Bl | "Habitat in Gallia equino&iali. t aba cir .. An fpecies X X. uA Clar. Barrere. fic dieert. E. voluit. | $. CLEMATIS Paffilora pentaphylla anguftifolia. Rr Munt. bif. g3. 1.165. — Ps

- ;Flos Paffionis "héntsphytios d soguftfelid e : ua apenas. Kgg. io :;o 3

epe uctoribus relate, lice huc non per- -

e tineant, ne quis nos Hircba ieri fuiflefi-

bi perfuadeat. Hz paucse funt, cum hujus generis. character fit a. reliqt orum generum characteribus ic prorfus diverfus. |— .

eL Flos Puis Es nbi folio vitis A ES 2 non incifo. Herm. afric. r0. Raj.

. Habitat ad Copur Bore Speo - ap M d

E Flos nondum défcriptus. ets DL :

A

OVILIPASSIFLORA 2 huc relata fuit planta ab Oldenlando ; fed adhuc - flores infpiciendi, Mgcquam jus civitatis Paffiflo- :

. -re& obtineat. DEI ..1I. Paffiflora fpuria b yoni ic es. Pluck. alm. 283.

Um pu ren SU Nd. Breyn. prot. 2.

Moses JE cca: Rbeed. mal. $. t. 2. 5. .:Pal-Modecca. .- - mal. - 07 ) Motta-Modecca - .- mal 8.1.22. Orela-Modecca - - mal$. | "Habitat in Malabaria. |. ii pe c-—poOCUS ""—— . Eft notatu di, um, quomodo natura fine ordi-

ne , & absque fyfíte emate, per totum orbem fuas her-

bas diffeminavit. Quibusdam tamen herbis proprias regiones quafi adfignavit , uti Mefembryant bemis Africam, Ny&antbis Afiam. Plurima autem font

: Ret omes Suns sud penes. ies |

. Harum licet XXII Heres diflinde innotuerint, -— & XVIII infuper adhuc dubie nobis occurrant, ita E 'tàmen omnes, Americam natale fuum folum. agno-

— fcant oportet... Atque hanc omnino ob cauffamjBo- . tanici nullam, z ante detectam Americam, generis hu-

iquiorum Botanicorum. nomiria ad hox nus referre, aut ex illorum fcriptis hujus vires re velle ineptiffimum foret.

Inter has ali& mer dionale: tant; alix feptentrionalem ; alia . vincias, alia alias incolunt.

am fibi. adquirere potuerunt, & confi Squen- . .

238 VIHL^PASSIFLORA. dn Virginia ^ fpecies XIIL XIX. 5$ Vae Providentia - - IIL. Eur, Bene - - -DL oo e

S4 uw MID ICACUL XIV.

-. "Dominica. Il. V. VILIX. X. XIV. XVI XVIL XXL. JMartiniea - .- DX XVIL XXI. ;

La Tortue - -V. -

Peru . - - - IV. XILXIX.. E Brfiia - - - XIXX.CGP. - Mexico.- -» -D.F.'. ,

CuradfaAo - - - XV. '

Vera Cruce -. - XV. ; vi Surinama Capta LA. : Pe Cunfüo - - - XVILXVLJ.

Cem. - -R

i OYIRESS TOM EA Vires Paffiflorarum in Medicina, ex tire ex- perientia, nobis Europam excoleritibus , incognite funt; plante enim he raro in Europa frudus ferunt, raroque ibidem in hortis confpiciuntur. . Et inSuee — cia precipue, non poffunt, quin pro raris infolitis que. habeantur, eam germ ob cauffam, quod in. $

»

bis propo uimus, que illi 7 .. unt; qui ipfi in loco Tan ex plurifis retro annis . ; .. per propriam experientiam. aru plantarum vires. —— ' .addidicerunt. . m P Species XX Pulpa (fru&us) fummum febricitan- ^ tium folatium, vicem robis Ribis vel Berberis fup- s - plens, magis refrigerat CXX) quam aliz hujus gem 5 . meris fpecies; Nec nocet nifi immoderato ufu den-- tes ftupore obtorpefcant. ZEftu laborantes mirifice reed Eee exfinguit.- RE E ^w

me LA je

|VIHL-PASSIFLORJA 239. E flomachi ardores reprimit, fpiritus vitales reftaurat. — Idem flores & Cortices pomorum candidi, qui vix c - ulli fructui dignitate cedunt. P;f0 -

. - Fructus in febribus & morbis calidis eittlnénda- ' turnon minorem refrigerandi vim obtinens, quam -— Ribes aut Berberis. —.S/oane. | |

Vires habet refrigerantes,, & nutrimento optime inferyiunt ; fuccus fuaviffimi faporis & vinofus eft, —— . fed aliquid acidi habet; hinc effe. refrigerantem ex prioribus concludit £oe7/. bift dh re :

- Folia loco hederz, cauteriis applicata , mulum profunt.- Pifo... .—- Species XIX fruftus "SM granatula side liquo- | re abundantia & is Aperiuntur ut ova, & liquor * ille cum magna voluptate forbetur, cum ab. Indis, - tum áb Hifpanis; nec etiam fi. multos forbeas, ullam - ventriculi gravedinem b. fed TorN alvum emol -

liri. Monardes. — peel

muli ex] urit e£. P 1fo pd € : Fradhuf (rnv er : intus carne ie exíocla

vifcofa éft, nigricante, & fedus, ins & veluti caffise hiftulze. Columna apud Hernandem.

- Maturus fruétus ex dulci ad acidulum vergit,ad.

- modum gratus & jucundo odore palatum feriente in». ter Fragum & Melopeponem. Coium.ibid. — x

Planta II. non folum Sarfaparillam emat 4 d

..eam facile füperat , deobftruendo, fudores at . mas movendo. Pifo.- : — .. Herba integra, qui pauci eft fap: sr odo |

' fer attrita, & ex vino vel aqua exliibita , tuto cíto &. | jucunde Jécundinas & ceteras uteri i imirmut : Meis; mox robur vifceribus re -tituit. £7/0..-

| 240. VII. P.AS SIF WOO RU s e

-. Folia contufa, ferventi aque donec tepefcat, in. - dita atque podici aliquotiés applicata; preefentiffimum ' -prebent remedium contra bemorrboides. Pifo. ——

— .*, ... Febricitantibus tabidisque multum prodeít, tem- pon. renum calores & mucilagine fua fanat ulcera - Anteftinorum ex dyfenteria orta, inflammationes pul- monum mitigat. Pjfo. — 2 o m E

| . Radicem dulcem, calidam, odoram, ajunt mederi — - fpleni, reftaurare motum impeditum, fedare dolores, ——

excitare appetentiam, evocare urinam, ternperare cà- lorent, ventris dolorem lenire, femen retentum pel- lere, venenisque refiftere eaque bebetare: Hernandez.

Dum vero Heraandez & qui eum fequuti (unt,

hujus radicem pro Contrajerva officinarum habent, -

i

(46: USUS OECONOMICUS . | ^ Primarius Paffiflorarum ufus ceconomicus eft in. America ad hortorum ornamenta, ex hifce enim domus afítivales, ut vocant & ambulacra tecta con- ficiunt; omnes enim fpecies caule flexuolo & cir- rhis inftructe perticas in arcumflexas áfcendunt,eas- —

rum fuaveolenti incolas reficit discs nu: ma & acidahas rant & ele illanE: — Hinc Domina WMeriana Qu E. ipfa per aliquod tempus Surinami commorata fuit, de Specie fexta refert, eam. ad frondeas cafas in hortis. — . . véftiendas aptiffimam effe, ut binorum annorum —

c fpatio integram crefcendo tegat viridem cafam m 7 |.» Ex caulibus & ftipitibus corbes aliaque multa Nr — — füpelle&ilia conficiunt Americani, quémadmodum - noftri Lappones e radicibus Abictis. ^ — — —

Hu

d

OWIHL PASSIFLORA apo SUPERSTITIOSA.

FLOS PASSIONIS cur dictum fit hoc plan- tarum genus, docebit Joh. Bapriff. Ferrarius, quan- do contendit paffionem Domini noftri, manu amoris. divini, vivis infcriptam efTe flori cóloribus, dum partes ejusdem: Coronam fpineam, Clavos, Flagel-

lürh, reliquaque quibus ce/us, zovtus, vulneratus, & cruci affixus eft Salvator mundi egregie expri-.-

mant inftrumenta.

Cui addas quz de hoc habet MICH. WALTHE-

mus 7n Evlàuterung aller Inflrumenten zu dem Lei-

-v i

, merum um efl. — Alia que attuli per vim

den und Tod C, Chrifli

Ut vero busco Paffionis Chrifti in hoc flo-: Dr re demonftrent Spetiem: XIX primitus detectam affu- -

munt, inqua -

Folia trifida dicunt Lanceatn. qua Sdloiócá peus | AS pronum. . Cirthos contortos cain joues cefus. .

E fanc E: b cauli du. Boi runt vin |

. plante a fignatura externa.

Ut paucis nos expediamus, fufficiat adduxiffe ver- | ba arbiNt in horto Farnefiano: Nam im bac tot |. |

planta Crux non apparet , nec Lanceam video , Co-

ona ex. 22 fpinis, que in boc flore debet con[pici,

contorfi €& idem in e aliis a» iat pinta ] :

paffionis. Hac Hec Poncn contra Ronti ficium. 4 der. 206. * FEST e. iguram oris ftupendam d eiineat dius in bif. natur. b 2L ubi loco germinis /errum , : Q- dpi - |

ed Erano. Ó e

za VIL PASSIFLO RA. fpinis armatum & loco piftillorum c/avi tres, & ne quid deficiat ramis, imponit /acrum calycem.

POETICA

'Ferventes etiam tum Granadilla per ftus . Prodit, Amazonii quam littore fluminis Spe B. . AdnosextremoPeruvia mifitab orbe. — ^. Caule in fublimi vallo pretendit acuto — — Spinarum in morem, patiens o Chrifte, tuorum Anfcriptis foliis fumma inftrumenta dolorum. Nam furgens flore e medio capita alta tricufpis Suri to aper clavos imitatus aduncos. - vd CT cd ; Rapinus.

* * *

ES

Pulcher in America mofco redolentior eft fos, Qui gerit occifi nobileftemma Dei. — — iConicis flagrorum croceo ftat in orbe columna, Circumftant granis vulnera quinque rubris. - Cum clavis refidet fpinofum in vertice fertum, - Refperfus violam, pingit ubique cruor. . Vifitur in planta foliis penetrabile ferrum, - Sacrum quo. fodit lancea dira Jatus-

EL fc

Ipfius. eft nobis crux era binas

MN 4. qax ANAN-í | r

id dX | ^A N AND RI A^ : SUB PRESIDIO' DN. D. CAROLI LINNAET, . Med. & Botan. Prof. Reg. & Ord. Acad. Imper.

Regg. Monípcl, Holm, & Upfal. Socii, - hujusque. Secretarii, |

E ;

ERLAND ied TURSEN, : Wexionia Smolando.

bodie 174, .j. Dec. 2o. in Audit. Carol. maj.

pes ufus ad Alimenta, Vefles,

O fuerit : omni evo magni js

. 8. Cognitio os primum xs Plantas occi - dein ad utiles, tum ad omnes qux in ufus verti pof-

fent, extendebatur, demum & ad omnes quotquot |

detegi pnr xe

Cafjari B ari Baxbini circa annum 1623 ad fextum mille- iaa , quarum pars maxima Europa

detectarum fpecies tempore -

. meridionalis , parum adhuc Botsnicig MM :

ticis terris, fappeditabat.

ET Non his acquievit Botanicorum indufria,quin -

ear inviferent exteras Oras, Mu dm inveftigatu- - zi, quas ibi terrarum collocaverat fcecunda natura.

— HERMANNUS Zeylonam RUMPFIUS. r z

Les

E is 22 (s

Ap. He ANUWDRIM o | Amboinam, gnrEpE Malabariam, xxwrrERUS Japoniam, AxPiNUS ZÉgyptum, OLDENLANDUS - Caput.bone fpei , xev1tLEUS Peruviam, nsRwAN- "DES Mexicum, MARCGRAVI1US Brafiliam, P1 Uvig- RUS Dominicam, cx&TESBAEUS Carolinam, ctaYa — TONUS Virginiam , TOURNEFORTIUS Grécíam, - HALLERUS Helvetiam, Celeb. Dominus Prefes £ap- poniam &c. ipsi deny CS

5. Interea temporis & in Europa cultiori com- morantes Botanici indefeffam navabant operam dete- gendis plantis rarioribus, que veterum Botanico- rum oculis adhuc fefe fübduxerant. Sic ^ — .

ALPINUS Cretam; BoccoNus $iciliam, Meli- — tam, Galliam, Italian; s^RRELIERUS Italiam, Hi- Jpaniam, Galliam; cvvsivs Hifpaniam, Auffriam, | Pannoniam; GmisiEUSs Lufitamiams wAGNOL agros Monspelienfes ;.— vAitLAN TIUS Parifinos 5. LOESELIUS Prufjco3 DILLENIUS Giffemfess muP-.

PIUS Jenenfess RAJUs Anglicos; cersrus Upj dicos agros peragrabant; , ut taceamus reliquos, undique plantas coégerunt, uti »L U CKENE T IUS, GREYNIUS,COMMELINUS, ÁAlü: . . | — 5.

6. Ultimo & ad eas plantas examinandas ven- - - tum eft, quarum cognitio j

varietates MI- .-

4OO SCHEUCHZERUS, orum d CHELIUS, & alii ingentes odit titia plantarum . copias in apricum produxere. USE n ME . 7. Hac ratione ad illud. faftigium pervenerant ante aliquot annos Botanices divitiz, ut multi dubi- tarent, an quzdam adhuc plurime laterent planta- . rum fpecies incognite, a Botanices maxima. parte orbis luftrata. - : r5: 2r ..8- RuTHENICO imperio ab Imperatore zrRo L — — reformato, accitis undique Miserere Es

4X. ANANDRIA — a5 4nia Scientiarum Petropoli fundata, plante vaftiffimi

hujus imperii antea neglect follicite indàgari ccepe- re a Botanicis, quorum numerus tum valde accreve-

.. qat; nec tamen in hifce borealibus plagis alias re-

periri poffe plantas, quam ubique per Europam vul-

gares, communis erat opinio. — Horum Botanico- .

rum tantum nomina ad nos delata fuere, eorumque .

praefertim, qui longa itinera Botanices cauffa per va-

. tias: remotiflimasque Ruthenie Provincias inftitue-. AME e. g. Buxbaumii, Mefferfchmidii ;: P-sputde

[ eint manrn ; Gmelini, Stelleri. Tele

us SUXBAUMII interim prodire 'ccepere ds ros punbs copiofiffimis, multis ignotis, imper- fe&te defcriptis & delineatis plurimis. ex Mi pie e. ud DEAEMA. bond tineis- 'que re nondum publicam itlücem. ^. GERBERI Flora VIAE. ES rariffimis fu- [ fuppref: ied n curioforum e pua ;

. SCHOBERI meruit, | : GMELINI ftupenda colle&tanea novem anno- rum laboriofiffmo itinere 2) per Siberiam. compa- rata, adhuc publici juris non facta, ferio dolemus 2. STELLERI itinera nondum ceffant, plantz ta- .men nonnulle, antea non vifz; paffim in curiofo- rum hortis vaa: faciunt ut ejus. reditum. igict

gus. c). 4) iter Bes e "T3, redit "— MUS b) poftea 1747 prodiit primus tomus £7ore Sibi

^^. propediem lucem vifuris; *€) hic poftquan: Camtfchatcam.: € adjacent duio Ícrutatus erat, morfuus. I iaeni i

c — IX ANANDRIÁ

AMMANNITcones € Deferiptiones flirpium vario- vun in imperio Rutbentco fponte cmn | Peiropoli 1759- 4. prodiere. s

-3O- Annus jam agitur fecundus a reditu sTENO- NIS CAROLI BIELKE , Lib. Bar. € Dicaflerii Aboen- fis Confiliarti , ex. Ruthenia , ubi Botanicis regnifa- ..sniliariter ufus, plantarum variarum gazas acquifi- —

vit, quas ex remotiffimis Ruffie provinciis ac re-- gionibus nuper laudati clariffimi Viri retulerant.- Ampliffimum hunc thefaurum Genetofiffimus Do- minus Baro, liberali manu, Celeberrimo Domino . Prefidi donavit. Conftabat hic partim rarioribus. feminibus, que terre commiffa mox germinabant; — partim 660 circiter plantis exficcatis , rariffimis ple risque , nec antea in Suecia confpectis. |

-31. Hifce conftabat, quam ferax riri plane - tarum fit vafta illa terra Ruthenica. He vero omnes, una cum 285 Ammanni, jamjam lau 2 cz funt, fi comparentur cum illis, quas Flora Sibirie — ci clariffiu Botanici Gizelini, Profeff, Hift. Nat. Pe-

- trop. propediem publico exhibebit. | .. Iz. Ex hifce feminibus Area venalis Horti Aca- demici defe p hodie füperbit rariffimis

Phone dus 44. Hort. up 1722.2. 2

. Leonurus r. que Ballote, Am. 6o. 1. g.- 5 Leonurus 2. qu& Cardiaca, Amm. 62. ^ ^. Drasosepliafen ig quod Moldavica, Ap. $7. item gt

: * — Papaver, 4mm. $1. Hort. upf. 156. m. 4.

. Sedum, Amr. 93. Horr. upf. 116m. 2...— - Sedum:

o, dmn jd 1 Hart COMENOE usn deiscdis

MBGOAGNARNDRRIA — aem

lfopyrum: Helleborus, /1/7:.100. t.12. Hort.upf-17 157.

. «. Potentilla: Pentaphylloides, Zim. 116. Hort. upf..

133. f. I.

e Polemonium. birfutum, majoribus floribus Hort.

upf. 40

—.. Limnia Astelleri, que Claytonia, Hort. upf. 2.

Lilium, 42m. 159. Hort. up/. 21. n. 3. M rae Lopinsfiets Amm. d Hort. iis 2

Vica. Hort. upf 6. | E NMMME C Her M RR | jides, /A4;mm. 131. Orobus, Hort. af 220.

Rune um, An. 225. Hort. | Mena 249. Hort; bf. 252. 2:1.

.' 212. fi. 2. 3. 4-

Nepeta floribus obliquis: Lophanthus. Hofopus. *— Herr. pf. 162. : RU " .:- Blitum, Amm. rutb. 230. Hort. up, 2 m2. Porrum fcapo nudo ancipiti ante orefcóntiam nu» — . tante, Horr. upf. $0. n. 13. |

Ruglchiagk, Ziini. 64. Hort. upf. 1ág. n. 1- ., Ixia am enfiformibus , caule dichotomo, Horf. — Braffica foliis lanceolato - ovatis - glabris ind

- . dentetis, Hort. upf. 191. n-7-

| nb, Anemone, m, C

— "frigonella: Melilotus, Amm. 15$. Hort. upf- 229. Ta hr

. Delphium, Amm. 174 [27 . Hort.upf' 150..3. 4. - Abfinthium, Amm. I03. Hort. upf. 257. n. 4. Lactuca, Amm. 211 Cabine upf. 244. n. 2. Othonna: Jacobefirtito, vim. 221. Hort. upf- 77

n

ps Robini: i Ades 282, 283 0 28j. Hort. eR

GTUTSPHIUP IAE DER D CREDE LO RNC TRE

dR dE ANANDRIA

- 133. Inter has etiam comparet herba, antea ne no-. mine quidem nota ,. cujus femina füb ANANDRIE nomine mifere. Rutheni Botanici: Ex nomine & fa-.

itia conftitit banc plantam , exemplo certe fine pari,

flores producere absque flaminibus & antberis, un- de plurimi ad hanc Academiam curiofi nobifeum flo- res ejus confpicere optabant; tandem medio efatis

proxime przterlapfe voti compotes fadi fümus; ——

quare inde occafionem fumfi ejusdem accuratius exa- men inftituendi loco fpeciminis Academici, quod . Botanices cultoribus non ingratum fore fpero, qui -

. nóvam & red herbam orbi erudito Dre E

debunt.- po "NOME N. | | : 14. im huic herbe impofuiffe suat T G.

Siegesbeckium, horti Petropolitani Praefectum, & fi . - án.natales vocis inquirere lubet, inveniemus eam de-

. d » rd

rivatam ab c privativo & cidpía que & fortitudinem & virilitatem denotat.

:.. 45. Cel. D. Prefidi, cujus cura & indefeffo labos.

re noftra fcientia feliciorem induere, coepit habitum, -

dum ii-Eo iens, .ut fecundum ias diltin:

: Dim. T [:. f .& lic porro Jc ] a. - eiie dae M aiii

- Omnes plantas, vifoebviss, gaudere fuftfioi- - tione. -Syff. Nat ar.veg. T.

"Omnes gaudere fructificationes antheris & fügma-

k. ,,, fibus. "Sf Nar. obf: Veget. VI. Fund. Bot.1.

Omnes herbas fua habere femina. Fund. Bot. y atom femen ante Wi prae omm isdem ie ME Bo:p$. ^

9

I AUNAWDRIA / 9549. ^ Generationem vegetabilium fieri mediante farine - -antherarum lapfu fupra ftigmata. Fund. Bot.145. Ita ut omnis floris effentia confifteret in anthera - & fligmate. .Syff. Nar. obf. Veget. VIT. - Unde, nullam dari fpeciem floris fine ftaminibus.

"Bec fia afferta.Cel. D. Prfes vera deprehendit -. án multis florum, a fe accurate examinatorum, rnilli- bus, nec quisquam Botanicorum inventus eft, qui ullum in medium proferre potuit exemplum, quod veritates has infirmaret:

36. Etenim. quod. attinet duas a | Pontedera addu- x &as fpecies in Anthologia MALLAM TODDALI. Hort. Malab. XLI. 83. & Noerr-TArr. Hort. Malab. IV.

115. illi nihil contra nos probant, Pontedera ipe —

nunquam haíce eft intuitus, licet erudito orbi E fuadere conetur illas fine ftaminibus crefcere, : . mento ex eo tantum defumto, quod Auélores hord

Malabarici ftamina non defcripferint. - ad pri-

em, eft. TC aset ui quod aut rn polite.

perti nere ad Dicciam e em indeque habere in diftin&o individuo feu tare, ftamina quinque cum antheris, cujus itaque characterem, cum novus huc fit, communicabimus e). —

ER Hd A N TIDES MA. £x Mas. d. M .€AL.. Perianthium pentaphyllum: folio i bus, reque, concavis. — .) con. nulla, - kd

xd EH Fastn Zo oec ze P Xie DUes a. de Noo plant, gen d Zelas.ig. n.397. — xs

250 IX. ANANDRIA. -.STAM. Filamenta y, capillaria, calyce longi —... tequalia. irt ivi fubrotundz, euni biis v Femina in diftincta planta. -—— €At. ut in mare, perfiftens. - COR. nulla. PIST. Germen ovatum. Stylur nullus. Stigma. : 5, obtufa. 1 PER. Bacca cylindrica , unilocularis , tips | ' terminata. SEM. unicum, oblongum. -

17. Antequam vero ulterius pedem promovemus, verbo tetipgiffe fat erit, Siegesbeckii propofitum fuif- fe, theoriam Botanicam Clariff. D. Preefidis, in Fun- damentis Botanicis adftructam, evertere; verum affe- ibus nimium indulfiffe videtur meliora forte ditfu- rut, nifi iratus fuiffet , ut verbis utar Cel. Halleri, . án recenfione operis Siegesbeckii ad Hiftoriam PL telveticarum p. 31. nec hiíce diutius immorari libet, cum Phyfices Profeffor Aboénfis Cel. D. Joh. Bro- vallius, & Botanices Profeffor Berolinenfis Cel. D. J. G. Gleditfchius ad oculum demonftrarint, canones . Cel. D. Prafidis firmo niti talo; Addam ntum, ca- "nones primarios D. Siegesbeckii, quibus maxime fentit a Cel. D. Praffidis theoria it

Bet Miri ine. nio iPad pend - ckio absque ftaminibus, nomen ANANDRIE » quod fimul characterem effentialem plante involve-

| | PPROMdn pirum io tHgitc ien ipe d

IX. ANANDRIA. 250

nec non ipfa Fundamenta Botanices antheris fuper-

ftructa everteret. Si qui Anandriam Siegesbeckii ita-

que accipiant pro diftin&to genere in fuis hiftoriis

Botanicis , obfervent hanc plantam ideo appellatam

efie Anandriam, quod primus apod non

animadverterit.- | RADIX.

vic 19: RADIX eft craffiufcula & variis fibris capilla- ta, perennis; verum pauca admodum de ea hac occa- fione dicere poffumus, cum eam, donec ejus major fióbis non fuppetat copia, radicitus effodere nolueri- mus ineunte vereanni proxime preteriti MDCCXLIV, . fémina hujus terre rnandata fuere in Horto Academi- — co, que haud multo poft folia emittebant, nullum ve- £o caulem. Hoc anno in cáulem etiam excrevit Ra- dix, que adhuc nondum emarcida aut: emortua eft, | fed firmiter. —mme€ terre in fignum perennitatit

dius quidem, verum IDEE.

^ FOL I A 5 : :

...:90. FOLIA omnia e radice enafcuntur circum- ar. fcriptione fere ovata, bafi vero magis obtufa & fere MES truncata, apice acuta, margine denticulata, dentic irurn inftar acutis, fed inermibus, & minime p

xe erecta perfitunt hec folia, utrinque. glabr: 1 - ne fubtus des fed vafis 2 ransvel po Oriuntur demurn an antequam

. gentibus: finibus, denticulis interjectis , bs. Fe-

ia — EC AWANDRIM —— tioli circiter eandem longitudinem curh folis attin

: E ng UG WODHE T$. 2: 3 2d .. 9I. cAULIS fcapus eít circiter pedalis, craffitie .pentnz anferinz, folidus nec concávus, teres, fub- virefcens, tomento albicante hinc inde adfperfus, fos - ' liis quidem omnino deftitutus, fed brais feu fqua- . i5 linearibus, viridibus, craffiufculis, alternis, pol- licari fpatio remotis, vixque dimidium pollicem lon« gis, cauli approximatis inftructus. : ees. Longdeuy qoi

DOE

. 22. FLOS unicus, ovatus, perfecte claufus caus - . Notatu omnino dignum eft, quod calyx cum fuis: quamis ita omnino claudatur, ut ne.minima quidem apertura aéri circumfufo detur dejiciendi farinam in piftilla, & fane fi unam excipiamus Ficum, non alia - datur herba adhuc cognita, cui id contingat. I ergo. hoc attributum plane fingulare/& raro obve- niens in Regno Vegetabili. Itaque farina anthera«-

. xum, me quidem judice, capitulo a ventis agitato

& caule incurvato communicatur cum lateralibus & —

: JX. ANANDRIA. '253 tulum herbz libero in aére pofite. — Calyce explicá- to integer difcus flofculorum confpiciendum fe pra- . buit, fuperiore licet parte calycis aln & hemifphz- rii inftar vacua; omnes flofculi enati erant & perfe- - €tiffimi, unde pronum erat colligere, flores apertos : & expanfos fruftra exfpectari, quod etiam fequente comprobatum eft tempore. |

CALY qum a. 23. PERIANTHIUM commune globofum imbricatum: /quamis inequalibus, oblongis , obtufe carinatis; exterioribus brevioribus, viridibus, fub- tomentofis; inrerioribus longioribus, conniventibus - & claufis, glabris, magis carinatis, & obfcure purpu- raícentibus.

| COR o t 6s xs 94. COROLLA calyce dimidio: Betuigr. exalbida, intra calycem claufum florens, dp cg ex flofculis Ree aea S euada in difco S. tcemineis.

j dibuliformes, e erectas, quir iuris Eb aiucule. na Faminarum corollule plurims, hermaphrodito- | rum flofculis feu difco longiores, calyce autem longe breviores , monopetalz, lingulatz, apice tridentate, piftillo breviores &' anguftiffime ; hz adeo. parve fünt, ut vix luícis eas ini plceue liceat, & colore dne

fcentes.

t STAMINA... 4 Do UTOAE FILAMENTA in flofculis liermaphroditis que funt, capillaria, breviffima , quibus infident qt que ANTHERA in cylindrum, corollula longic connatz, more in compofitis floribus ufitato -. Quoniam hoc in flore etiam. funt Anthersg

quemadmodum in omtr compo:

L3 Anandria ex oppofito. didaef |

254. IX. ANANDRIA. exhibitis in Fundamentis Botanicis regulis excipides | bet, fed potius illis hincaccedit robur, quoniam flo-

-«um-reliquorum omnium inftar fuas ipfa Anandria | habet antheras.

PÍSTI LLU M.

.— 96. BER MAPHRODITICIS flofculis Germen obverfe ovatum, coronatum pilis. — 57y/us capilla-

ris, ftaminibus longior. $7792 craffiufculum, ob-

: tufum , vix manifeíte bifidum, apicibus erectis, nec

| reflexis aut divaricatis; .

FOEMINEIS flofculis Germen itidem ovatur, CO« ronatum pilis. . S£y/ws capillaris, paullo longiot . quam in hroditicis. Srgma LU cR xov apicibus recurvis. : |

PERICARPIUM.

: a7. PERICARPIUM nullum eft, fed carvx com- . qmnis magis ovatus, magis viridis , & major factus,

"connivens, ore pappum, £ino longiorem, » in alc

culum colligens.

SEMINA. saei .. 98. sEMINA tam flofculis bermapbroditicis. quam em d —— Sese utrinque anguf

| un (iere cgi nec 2 dg (effilis nec ftipite elevatus, in medío continens emarcidum

florem pappo ipfo breviorem, fed calyce commi A

longi ne fere equalem.

| ROEOCOAPOD ACC UL U Moss 29. RECEPTACULUw commune flofculorum

eít, punctis excavatis pro feminum

"nd infertione ap pii Nleoque eee€ & piede

Ji t GENUS.

IX. ANANDRIA. — 2955 Pos GV NUUS ua

m Ex data defcriptione | facillime intelligitur, cu-

jus hit is & generis. — —

A calyce communi, a corollis ex corollulis mo- nopetalis germini: infidentibus,, curn antheris in cy- lindrum connatis, fequitur hanc herbam numerari debere inter flores es 105 & emm inter Pops | deos RAJI, :

Ad Compofítos. ex repulsi S, rregilri

fimul giviNi, dd Ad Foe cor deiode TOURNEFORTIL| m . Ad Sy Polygamie fuperflue UNNAR. : - Ad c iie em ROYENI, ^. Ad Petaloideos corymbiferos HALLERI, . - 4d Compofitos radtatis capitulis PONTEDERE, Ad Corymbiferos v AALLANTII--———

Hinc propius ad genus pervenimus. Non pot- eft hzc planta referri ad. e Jquamis ca, Mi.

Ai5, nullis apice imulis; Nonad sewEcToNEs, . calyce cylindraceo , bafi calyculato, fquamis apice emorius; Non LE E cols feminibus

ovatis & corollulis fiemineis diflantibusi Nonad | DoRoNiICA foliolis calycinis, duplici ferie equali- bur; Nonad urerEN1ASs calyce fimplici nec imbri cato; Non ad TAGETES, calyce monopbyllo; fed ad Genus TUsSILAGINIS proxime accedit. |

31. Notam ' characterifticam imponere gener PORE ASIN IE, d res fane ardua eft, tamen h attento

k om figuran proxime sub ut - ma iargin ne de fcapum folüs deftitutum,* fquamis vagis E D cac & tomento hinc. inde. adf |

o o-S 7 E sNANWDRTA

. omnia attributa in hac herba amice confpirant, unde

- varii, antequam flos ejus natus erat in Horto Aca- demico, ex fola facie eandem de tribu Tuffilaginis effe judicabant.

— .'Tuffilagines flore radiato, & omnes saudent ra- E dio minimo, ut nullum aliud inveniatur difcrimen, - quo hzc ab illis diftingui queat; nifi quod fit diver- — fa proportio calycis, hujusque fquama interiores dorfo carinate fint ; que note tanti non habenda, ut divería genera conftituant, praefertim cum facies - ac reliqua omnia fint paria. — Si recentiffimum Rei - - Herbariz fcriptaorem Cel. Dom. Hallerum de ftirpi- bus Helveticis a&&amus, ejus Petafitidem unam ean-- demque efle cum Tufhlagine Linnzi, videbimus ex . . charactere fequenti: Peta feels inquit, 2 Cacal;a dif- Jert. calycis f[quamis multorum ordinum imbrica- 415, floribus Moiwdhs. Jlofculis pluribus; babitu — Jingulari, caule nempe ftmplici apbyllo ante folia:.— erumpente , folis fquamts coloratis, a foliis dyoer- Jifumis adfperfos $n conjungenda vero Tufflagine, ob [peciem tertiam, omnino cum Linneo fentios — ». Linnzi vero character habetur in Gezezibus planta- — umÓu$R 0 DV DUMRMEL Dicet for

rendum in uni claufo; at infpiciat, ve-

j aii (Cro EUN io: p T: cla v3 eis xer- lim, cucusaLvM caule fimpliciffemo unifloro, corol- cum cUcUBALO calycibus fubovatis glabris rititu- . Jato-venofis, capfulis triloculoribus Fl.Suec. 360, clare oftendet hanc proportionem, ubi cetera fünt — '

Los

IX ANANDRIA — 5;

das, calyx licet fit in priori ferme claufus, dum co- rolla florens in fundo a Doshitatur in mu vero patidur iid 4 Due a Cum j jam apr effe Geiieih Tufflapi- nis demonftraverimus ; ad differentiam ejus fpeci-

ficam, qua liec a fpeciebus congeneribus diftingui

poteft, ordo nos deducit. ^ PETASITES & TussiLA- Go divería cenfebantur genera ante conjunctionem aD. Prefide. factam. PETASITES Tournefortii habe- .

, bat in fca po plurimos flores inthyrfum congeftos, — fed TUSSILAGINES Tournefortii unicum folummo- . do florem, quemadmodum hac Anandria in fingulo

fcapo. ' Omnes. TUSSILAGINES. Tlournefortii in-. ftructe erant flore radiato,. & character prETAsiTI- nis Tournef. conliftebat | in fofculis hermaphrodi- tis, usque dum Celeberr.. Ds/lenius detegeret fpe-- ciem quandam floículis: fcemineis i in ambitu, fed nu- * dis; & D. ipee aliam y rita in apponia :

| cusa alie Tuffilagines, px : flores in Seri Lia fuperflus equitur non

a8 IX ANANDRIA. contrarium, fecundum Fund. Bor. 232. fimulque con-

ftat Anandriam, fic dictam, Siegesbeckii, non minus quam omnes in univerfum alias adhuc detectas plan- . fas, fuis gaudere ftaminibus, nec proinde a Regula

univerfali eximendam effe, .,- FIGURA

— 1 In tabula ANANDRIAM naturali magnitudine deli-

neavimus.

2 Ad dextram duo fiofculi lente vifi, - à RE

4 Horum prius flofculus eft feemineus cum co-- rollula, germine, ftylo & ftigmate bifido. b Poflerius Sofculus .. ftans germine, corolla, ftylo anthera cylindrica | -" - eincto & ftigmate erecto brevi terminato. —

3 Ad finiftram manum delineavimus, cub b Calycem füb florefcentia perpendiculariter dif-

fectum, ut flofculi in medio pateant vifüi, füpe- -

- riore hemifphzrio vacuo. x

.-— 4 Calycem maturo fructu, naturali magnitudine, .... € cujus ore Pappus propullulat. 2

—-€ Semen unicum cum Pappo naturali magnitudine. * ual ires Gur aM P P E N DoLX. a 3 s: quam differtatio de ANANDRIA 174y prodie-

. quein Horro Upfalienfi p.259. de hac planta diximus. TUSSILAGO fcapo unifloro, calyce claufo. . Habitat in umbrofis fucculentis Sibirie. |

; Jfundo flofculi Jatiztant, nec umquam expanditur Ca-.——

lus hermaphroditus eft, con-

alios eosque fimillimos — | propofuimus. Addamitaque -

IX. ANANDRIA s

At eadem ylanta, Joco aprico, ficciori vel in olla affervata longe minor. evadit , fed folia promtt fube zus magis tomentofa, & verfus petiolum parwn ly- vata, tuin etiam Ífcapum minorem ex[evtt, vix digi- 1i longitudinem excedentem, plane nudum, cum Ca- lyce cylindrico:. Squamis lanceolatis Jübcarinatis — apice purpureis, cujus Coxolla ef] expan[ía facie Bellidis , ex xadio longitudine calycis albo. Flofculis Femineis J/zearibus, trifidis ( aut fepe) quadri- - partitis ad bafs: laciniis linearibus, equalibur, Stigmate fimplici. —Difcus parvus ex Corol!ulis

canpanulatis, albis, quinquefidis, actis, recurvis. Anthere a/btdo flavefcentes, breoiffnme. | Stylus flore longior, ftigmate obrüufo, bifido, uti tn Figura 2 dehneatur. | Ejusmodi plantam & florem etiam in- ter ficcas in Sibiria collectas mifit Clariff D.D.. Gmelinug. : Ttlom sus L1 bm ; . - Ruellia foliis petiolatis pedunculis longis: fub- - divifis ved - Hort. Upfal. 179. vide Dill. elzb.. 1. E M. uro UE cBIEIGED qc c exic

Mr pe I eon ntagonia Vulgo. . e

^ * 1 NEL qd TJ [v- EAUX 4 ** 4 3 x

tis ampi

fal.4o. Viola pe | ; | 4 f bins plante Botanicis notiffime funt. Ambre

| ACROSTICHUM,

y R ESID E

E p. CAROLO LINNJO,

Med. & Botan. Prof. Reg. & Ord. eso x

JOHANN. BENJAMIN | HEILIGTAG,. de Blekingo.

- Upfalie rt Decemb.25. in Avi Cara ma a

INTRODUCTIO

num omnium & praecipuum, ad Quod inge-

nium, operam, ftudium, & laborem fuum contulerunt prifci Botanici, fuit, ut fcientiam.

& ufum traderent plantarum, prafertim majorum & m autem eorum induítria mox.

'Herbas , yievilimus deni-

dif

- Labor cüi- manus fuas fedulas primuni Brain Batasici, fic dicti Syffemarici , erat arborum & her-- barum fub genera fua decens ac juíta redactio; qua legitime peracta, eundem in Graminibus , Mufcis; Algis & Fungis rite difponendis, fufcepere. laborem. Licet vero tam egregia in re botanica fint preftita feliciter & expedita, F1LICES tamen in hunc usque.

2cc oro ld, ids coc fcilicet, io» - um

- vi X ACROSTICHUM $5.

dum r iebus ad propria genera redactis; itaque in

Clafíe pu Fi Vani eia ordinanda defideratur

utique adhuc, qui idem ftudium eandemque navet

operam, quam Vaillantiur in Compofitis , Scbeucb-

ed in Graminibus , & Bien 3 in Mute p erunt.

Tempore Cafpari Baubini Filices so numera- bantur; qui numerus dein maxime auctus fuit. lm- primis poftquam Botanici, in America degentes, herbas accuratius querere & penfitare coeperunt, potiffimum operam & afífiduitatem fuam adhibente Plumiero, ita ut folus Rajus in hiftoria fua planta- rum, fupra 40O earum fpecies enumeret & recen- feat. Et certe Filicum non minor numerus quam Graminum exítabit, fi computemus omnes, quas in

America auftrali detexit. Plumierus & in erp

Magnas tic hic pon FILICUM, tamquam Cha-

» in oxbe Botani cet, ut in his. quam difficillime

fe explicare ea s: f. antequain fpecies hz nume-

certis & genuinis fuis fübordinentur gene-

ribus; cujus quidem arduz rei fundamentum pofuit ^ Celeberrimus Dominus Pr&/es, in horto fuo Clif-

fortiano. Verum enim vero, yi igesdt- in hottien Hr

at | natas , quibus scedunt Ga Gronzi in Fora viri nica, 8 a Royeno in hort. Lugd. & 14 ab Hallero de plantis helveticis; quibus omnibus adhuc annume- randa funt 5 in Fora Lapponica,. |

Ja

46 X. ACROSTICHUM. & fatis numerofo Filicum grege, vix fupra 7o re. perias ad Genera fua rite relatas fpecies. Eus . Placuit itaque Specimine Academico unum tan- tummodo genus Filicum, AcRosTICHUM fcilicet, fu» fcipere pertractandum, anfam potiffimum & occafio- nem ejus rei prebentibus rnihi fpeciebus quibusdam exoticis , rariffimnis & e ngularibus, quas, primo quidem intuitu, inter herbarum potius & gra- minum (fpec. 5, 6), quam Filicum fpecies retulerunt. varii. Ace ; Hujus generis omnes fpecies, qux mihi innote- fcere potuerunt, enümerabo; quamquam me non fue git, plures Filices americanas, prxfertim quas de- . Wcriphit & expofuit Plumierus, in hoc ipfum redigi pue BEER 7 o T - .. Quoniam vero hz ipfe quoad puncaa feminalia sinus accurate, perfecte ac fufficienter funt defini- - te & explicate; & preterea copia iftius operis hic - loci nulla eft, ad tuum, Lector Beneyole, confugio candorem humanitatémque, enixe rogans, velis qua-- liacumque hzc. quz praftare potero, benigne fu- fcipere & in meliorem partem interpretari. — ——

FILI CES *

frLrcrs, plante CAPILLARES, DORSIFERJE B | EPIPHYLLOSPERM recti : Hypopbyllofperime dicte,

unt Claffem naturalem, fub qua comprehen- . duntur Pee fequentia : Equifertum , Osmunda, ..- Opbtogloffum , Pteris , Loncbiris , Adiantum , Afple- nium, Hemionitis, Polypodium, Acrofficbum, Tricbo- manej. Conveniunt he omnes in eo, quod eorum fubftantia fit ficca admodum pre plantis; un- . de non alie plante frequentius Lapidi Schifto impri- snantur. Hall. belver.130. Quod omnes cauliculis, € terra erumpentibus, in cincinnos inflexis

,

X ACROSTICHUM 165,

*

D. $9. Quod feminales macbinule averfe foliorum —

parti innaícantur. Raj. app. 44. & in ipfa Ofmunda.

racemos, nil nifi attenuata efle folia, cui fructifica- tiones adherent, docet Strurbiopreris Ammanni & Hallri. —. i EU CREE CHARACTEREM dutem cLASSICUM ex fructifi- catione , in hac familia , eruere difficillimum eft, nec Auctores habemus, qui Filices fufficienter definierunt.

- CESALPINUS de plantis p. jor, Filices refert ad.

p quz nullum femen moliuntur, queque con-

t pediculo & folio; hz ferunt in folio quid, quod

RA]JI Diflor 151. Filices funt herba caule carentes, -

hypophyllofpermz , quarum femina averfi foliorum

parti, in punctis lineolisve ibidem efflorefcentibus, adnaícuntur. In meth. emend. $. Capillarium femen

^ eft minutiffimum, pulvereum, foliis, plerumqueaver-

264 X ACROSTICHUM Hi globuli proprio pedicello capillari infidentes,

'plerumque fphzrice & globulares cincti annulo in--

torto elaftico, qui annulus tandem diffiliens, expor- ? capfulam in duas valvas aperit. Majp.

SI EXIen.

anat. fol.299.300. Plum. fol.1,g2. Hall. belv. 130...

| Tournef. inffit.t. 3,12. .Swamm. bibl.2. 1.52... Pulverem fundunt hi globuli diffilientes figura

.—. fudis oculis minime diftinguenda, armato vero ocu-.

hunc tribuat ; defcripfit Raj. app. 132.

Semina effe huncce pulverem (necantherarum |.

"es centes, campanulatos, hemifphzri- cos fe vidiffe putat P/umierus inFilice arborefcente,. fed vereor quod capfulas a feminum ejaculatione re- fiduas, campanule formam imitantes pro floribus habuerit, certe quamdiu partes floris prefertim fta- mina, & piftilla non defcripta fint, de floribus nulla certitudo. . E gcupeLtm SE Ls

. Si ad analogiam recurramus, ducit nos natura,

qus fibi femper fimilis & per grdus femper adog-

X. ACROSTICHUM, 265 dit, ad longe aliam de floribus ideam. — Lycopodium & — effe Pun uie 3 dry ea non eft; Lycopodium Jp:cis folitariis feffili $, Joliis aculeato AEn , Capfults tetrafpermis, Flor. Suec. 962. antheras gerit feffiles, diftinctas a capfu- lis, vid. Flor. $uec. $62. & Pilularia, Marfilez fpe- cies, a Dillenio & juffieo defcripta, flores a fructu remotos profert. ere Ip

Hinc Filicum flores adhuc nobis incogniti funt, quiin America maximas Filicum fpecies examinare . poflunt, aliquando: hanc fructificationem Europzis

detegant. aet GENER A. e . Filices a recentioribus in varia genera divifa fue- te, quz ab Antiquis, excepto unico Equifeto, omnia , fub uno eodemque Filicum omihe generico mili- T Bec. 2-799 RAJUS Filices dividit fecundum pedi folio- rum in quatuor genera. Raj. bif. p.123.—— 1 Foliis integris & indivifis, ut P/yllizis, Hemio-

.. 2 Foliis fimplicibus laciniat s f. pinnatis; ut Po/y-. podium, Tricbómames. - | 3 Foliis decompofitis ^ Filix mar, Dryopteris to Jobehe. | | .4 Foliis fupra - decompofitis; Filix femina, .— Adiantum. | did : MORISONUS vero in multis a Rajo recedit, Filices ad .',, Meptem genera reducens, jy biffor.2. p.ggg. — . . t Foliis rectis integris; ut Lingua cervima. —— 2 Foliis rectis femi.integris, feu finuatis averfo la- , teretoto fquamulato; Cereracb, Afplenium. - 3 Foliis ad coftam incifis, fed maculis ferrug " . in dorfo; ut Polypodium. —— SEI *: D Mt 4 Foliis ad coftam incifis, fed lanceolatis & bafi .. latiore auriculatiss ut oneri. — ;

E rp ko NP MN

266 X. ACROSTICHUM

5 Foliis compofitis , flpite pallido, ut Filices . proprie fic ditti. D.

6 Foliis compofitis , flipite nigro nitido; ut Adiantum. É*

4 Fruclificationibus a foliis feparatis; Filix füri- | da, Lunaria, Opbiogloffum.

"TOURNEPFORTIUS Filices aliter difünguit in infit. — pg Rc cC x. Filix foliis ex aliis foliolis cofle utrinque inna- fcentibus, in pinnulas ad nervum fectis. : 2 Loncbitis foliis pinnatis: pinnis bafi auritis. 3 pee foliis pinnatis: foliolis fubrotun-

o» Po um folio fimplici ad nervum pene in | ^ pads & oblongas fecto. En z 5 sy muraria foliis ad Rutam hortenfem acce- dentibus. . | 6 Filicula folis ad Filicem- quodammodo acce- . dentibus. 7 Adiantum foliis propría facie dignofcendis. ; 8 A/plenium folis fingulari forma , margine pul- — . ehre finuatis. : 9 Lingua Cervina foliis linguz cervine figura. - .1o0 Tonnoninis renes cocci

Hac genera n fecundum ecundum folia : Botanicis: Rajo, . Morifono, ut reliquos taceam, pro- pofita, non levem cauffabant difficultatem in redu- élione fpecierum: przfertim americanarum, & fxpe ita dubios reddidit Botanicos, ut ipíi nefcirent, ad quodnam genus hanc vel illam referrent fpeciem. RAJUus demum 7z Epif/. ad Rivinum o ie. omaes: methodum, quz a fitu feminum defume- 2

4 à)

X ACROSTICHUM 6 batur, quam etiam in met). emend. p.7 habet, ubi : . Filices i in fequentia diflribuit genera. —

1 Fructificationes in furculis peculiaribus. (q ui ta- men foliorum partes funt) racemofz: 'O)munda. . . 9 In foliorum fnarginibus: .Fi/ix femina, Adi- - antum. .8 In punéiis bino ordine digeftis: Polypodium, Filx Mas. 4 In lineolis vermicularibus: Pbyllitis, Adian- - tum ni, E. In lineola latiufeula juxta nervum: Doutbini Juxta nervum pulverulenta. Plum. |: 6 Per totam folii fuperficlem: Scolopendria.

Hanc Methodum recenfuerunt Heucberus & poft eum Cel Hallerus in diff. de fludio metbodico, p.i.

| CI. Dominus rn «ses prirnus fuit, qui characteres . Filicem a fitu fructificationis determinavit, fingulis nomine gentia (bia uiua 6 fpecies ad ime

|o m in fpicam ovato ob- ex partibus orbiculatis, peltatis, a bafi pluri- mis valvulis dehifcentibus. -

Ofmunda capfulz globofz, diftin&z,i in racemum difpofitz.

Opbiogloffum capfulee diftichz, connata : articu- lis transverfalibus in loculamenta divifz. ;

Pteris fructificationes in lineam margines. folii cingentem. - à;

Lonchitis fru&ificationes in lineolas lunulatas. finubus folii fübje&tas. ; Afplenium fructificationes in lineas. redas folio innatas.

— Hemionitis frudificationes. in lineas cotontes

da diga.

268 X W'UROSTICHUM

- Acroflicbum fru&ificationes totum folii difcum tegentes.

—Trichbomanes FrorRcitioner folitariz ex. crenis

marginalibus folii, calyci innate, fetaque terminat.

SPECIES

I. Aevoftichimn frondibus e abris petio- : latis: fterilibus pre e — lineari- bus. FJ. Zejl. 57$.

Phyllitis repens 'anden iv foliis duplicibus, aliis latis & fubrotundis , iis longis & angulis

"rado Africe.

Facies fequentis. |

Radix repens, craffitie fili groffioris, nuda, ia: e — bra, apris fere Pd tomentofis, radiculas | in cor cibus arborur , quos ad us pedes | "orbiculata Se; j 'petiolate, aveni£,

(6 seen iore infdentes, utrinque ——

latitudine extremi pollicis. -

Frütlificationis frondes przcedentibus fimiles, fed

ovato-lanceolatz, a tergo totaliter [quamiste&te.

Figuram loco 2 in "Tabula dedi. |

o. Acroflichum frondibus lineari- lanceolatis acutis, | caule fcandente. FJ. Zeyl. $0. :

- Pihemburu. Herm.zeyl.2. Burm. "zeyl. 193. :

"Firipanna. Rbed. mal. 12.p.141 t.33. Cosam mal. 6 "add

, Habitatin — eju. dpud 2 io es

X. ACROSTICHUM. 269 "Caulis repens fuper arborum cortices, filiformis, | -—' "veftitus fquamis ib inbricatié mufci inftar. .: - Frondes lineari-lanceolate, petiolate, folitarie , -:- eraffe , antice glabre .pone crafio vellere to- mentofz. i. setius ci non vidi, ex facie ad hoc genus Uo petullco 3. Acroflicbum frondibus isipnciato.ovatie integer 3r rimis, caulefcandente. . . ! Lipa cervina Ícandens, citreis folis, minor. Jut Aib. o7 di u6. A. Habitat in America. ——— 2 4- Acroflichum fronde lineari - laciniata. lor. tap. - .380. Flor.Suec. 56 Roy. Iugd. Jo7. Haller. U. I : | Aou: parvum ft 1 'rionale. ; fdiantam Aerofticonis That. berc.

— nef. inf. y "Holofteum Pian. Lob. | aderf ph Holofteum petreum. Tab.ic. 756. | Habitat in Europa, praefertim in rupibus. 5. Acrofficbum caulibus triquetris, fronde dex dic. .. gitata lineari integerrima '&equali. jas. ira - Planta pluribus foliis triquetris, : , fummitaté-

cialia divifis. Sx d P ! 4. . ^ Habitat in Zeylona. Radix perennis, fquamofa.' E ! Vecsed qm in fafciculurmn : ite lineari, ees ed; Egebeo, apice . Cmra] VARI

aT x ACROSTICH U M

Frons ftipiti infidens, digitata, conftans foliolis - 9, linearibus, vix culmi triticei crafhtie, 2 pol-- lices transverfos longis, fere zqualibus, obtu- .

—fis, erectis, a latere interiore. undique farina

- fructificationum tectis. .

eodh hac planta, non vifa fructificatione, Fu- . cum referret, nec fimilis inter erai adhuc de (

- fervata, aut detecta eft. —

- Figuram in tabula I. loco dediniut: B cs

6. Acroflichum nudum , fpica fecunda adfcendente : reflexa compreffa. . Juncus aíricanus, pectinato capite. Mori/- bift j. p.233. [- 8. 1. 9 fi 30-. Herm. afr. 15. | Juncus elegantiífimus, capitulis peétinatis. Pluck. tlm. 200 t gg f 7. Raj app. j coca bone fpei. Á | "iStipes pedalis, nudus, erectus, lieiminds te- . re altero convexiufculo, reliquis concavis: ho- rum latus convexum pofteriora refpicit - — ópica reniformis, compreffa, longitudinis unguis humani, fuperiore margine convexo, inferio- .

-' vie concavo, poem altera extremitate affi--

Xa, recurva, compofita ex 16. (circiter) pinnis i dinestibung: dorfo convexis, parallelis, appro- -

(an icis & - xenide penllo brevioribus) . qe idinaliter conniventibus, glà-

P -— | "tegerrmis, tere iteriore tedhis lama

— Adeoque hio planta, quam Hermannus, Morifo- d

mus, Rajus, Pluckenetius pro gramine habue- .xej eft & erit genuina fpecies Filicis, prout — p Petiverus fubolfecit, licet nullus eun ecutus fit. , "Biguram duplici loco in Tabula fub numero 4 |

- delineavi. t Aerllictun fronde piana, pinnis alteris fur. :

*

GNDGATCORO STICIIUM em fum pinnulatis p sien inferioribus biparti- ! tis. F7. Zeyl. 37

Acroftichum pos raptam. flelacicia Pet. A muf.741. Raj. app. 72... . Filicis humilis fpecies fegmentis longis & anguftis. | Burm. . 9f. : Planta filiquofa bivalvis. unicapfularis, filiquis in . plurimos ramulos foliatos diffufis, crithmi ma- ritimi fegmenta quodammodo mentientibus. Pluck. alin. 208. t. 215. f. 3. . | An Rille fpecies? Herm. zeyl. D Habitat in Zey/ona. Facies ferme folii Peucedani vel alius Pee um- - bellate anguftifolie, fed brevior, & nili vidif- fem ipfe femina a tergo, dpaficm folium rm cujusdam umbellate. . Stipites plures ex una d abdliodis frondis pin-

pulsu ven gae c cda

CB igit bageirs ge ; non exílet, a me ras confpicitur in tabula. fig. 5. EX s Acroflichum fronde pinnata, pinnis linearibus in- : tegerrimis patentibus connatis. Filix Polypodium dicta minima jamaicenfis, filiis avería parte pulvere, Afplenii ritu, cir , Quaque refperfis. P/uck. alm. 153. t. 28g. 44 odium minus virginianum foliis brevibus Mis argenteis. Morif- hift. 2 3 14. Gee E. qeguspe | Habitat in Jamaica , & Virginia. | | FaciesPolypodii officinarum. |. — - Radix repens,nudiuf: nad lee itc. dirender alternz, ftipitibus fquamatis infidentes,

| T cibus —— vix: Rame

die: Esbis ib rvlioné; obtufis , integerti-

mis. Latus alterum undique pulvere. tegitur. 9. Acrofficbum fronde pinnata , pinnis feffilibus ob-

Jongis finuatis: fummis breviffimis integerrimis. E.

hum fronde duplicato-pinnata, folio'is al-

. ternis, pinnis lanceolatis feflilibus ; inferioribus ferrato-incifis. Horr. cliff 276. Roy. lugdb. o1. Adiantum calomelanos americanum f. Adiantum - nigrum foliis prona páne candidiffimis, Pk alm. 11. 1. 125. f. 3. Adiantum nigro hse albiffimo pulvere cónfper- fum. PJum. amer. 30. t. 44. Filix albiffimo pulvere confperfa. P/u;. fi] 20.1. 49. Filix non. ramofa minor , caule nigro , furculis ra- ris, ulis anguftis dentatis raris brevibus acu- tis, fubtus niveis. S/oan. flor. 20. Raj. app. $3. Filix) non ramofa minima, caule nigro, furculis ra- tis, pinnulis anguftis raris brevibus acutis, fub- - tus niveis. Sloan. bifl. 1. p. 92. t. 3. fol. 1. . - Avenca major. Marcgr. bra/. 23. ; Habitat in pus e Martine, Jamaice d

» recund e E Ma Pulvis feminalis minimus, albedini immixtus. - 10. Acrofficbum frondibus pinnatis, pinnis alternis

ovatis crenatis feffilibus furfum arcuatis. Gron. virg. 123. Filix Polypodium dicta minima virginiana platyne- - vros. Pluck. alm-153 t.2go. f. 2. Raj. app. 4. Afplenium virginianum,poly podii facie. Raj 7 ap D A ium minus virginianum , foliis brev

MOM s

argenteis. ni bil. 3. p.56; fi " d

|

s

X. ACROSTICHUM.: 27

- Habitat in Virginia. CER

Facies Polypodii officinarum. - pite

Atipites nudi, alterni,

Frons pinnata lobis alternis, obtufis ; integerrimis, obverfe ovatis, aut oblongis, farfum arcuatis, * bafi coadunatis ; ; averfa foliorum pars alba pul- vere ferrugineo adfperfa.

Morifóni datum fynonymon huc fpectat, licet ipfe hoc idem conjungat cum fpecie octava.

1L. Acroflichum fronde pinnata, pinnis alternis lin-

guiformibus integerrimis glabris. Hort.cliff. 447.

Lonchitis paluftris maxima. 5/oan. ff. 15. biff.1 tp 76.

Phyllitis. Bonr. jav. 16. € 34.

Lingua cervina aurea. P/un. fil. 97. t. 104.

Filix paluftris aurea, foliis: lingax cervinz. Pjumn. amer. 57$. Raj-app- 6.

Filix americana aurea maxima non moli: alisin- tegris alternis planis. Morif- pus 39987

Fig non ramofa, foliis i AE Eigen ma.

2 E E it folis, D P Blut ramofa

be. inn jamaicenfis maxima, averfa | parte ferruginea la- -nugine circumquaque obducta. P/uck. alm. 54- 1. 288. f- 1. Habitat in Zamaica, Dominica, & India orientali. | Radix ftipites plures fafciculatim produceris, Supites rufo -nigricantes, glabri, novem. circite um alti, digiti minirni craffitie. x Fo s lanceolata, circiter viginti , alterna, tiolata, errima, fefi dali: . obtu Avería Fondi m pa MuMear m 1 Obf. Synonyma Breynii & Boni licis conjunguntur curn 2 imericai manno & alüs. Jap

c4 X. ACROSTICHUM. 12. Acroflichum fronde pinnata, pinnis alternis linea- ribus apice ferratis. Gron. virg. 124. Filix mariana, pinnulis feminiferis enguftifnis Pet. acf. 246. 30g. Habitat in Virginia, Marilandia. | Areole fructificantes nervo longitudinali folii d. ^. ftinguuntur in duas phalanges, & transverfim quoque ad fingulum latus teri in plures partes. Gon.

5. Acroflicbum : fronde phon: foliolis ternatis . | Mrafteno uie fa trifoli anguftif lia, Fi ix jc non ramofa trifolia o

caule levi. Morif. bifl. 5. p. $72. Raj. app. 73. € "— trifida. 5/oan. Jr. 83. bifl. 1. p. $8. SUE (etu Darm angufta & leviter ferrata. Plum. [pec. Y e 12. 1. 144. ei infi. 345 Habitat in Jamaica. . Radix nigrefcens. Stipites rufo-nigricantes, pedales.

Frons oblonga, alternatim pinnata. Fo/íojatet-

na, lineari - lanceolata, fubicibie repe la- teralibus longiore. Superiora foliola bina, fum- i : int. ERNOHAUs pulses Ivo

"34- pum cw ode doplicito- inrita. foliolis : alternis: pinnis lanceolatis pinnatifids doom Filix non ramofa major, caule nigro, furculis ra- ris, pinnulis ais raris longis dentatis.S/oam. — Pap FL | Habitat in Jamaica. Xs. Aeroflicbum fronde duplicato - plutiia foliolis |. oppofitis: pinnulis lanceolatis obtufis ferratis e -Agfblibns alternis. Horzchiff. 276.0

CWOXCROSTICH U-M es.

Filix africana floride fimilis in ambitu. foliorum .. argute denticulata. Pluck, aln. 56 EUR e f

Habitat in Affvica. Sriprtes glabri, binedsfes vd tripedales, weed. Frons duplicato-pinnata , conftans foliis partiali-

bus oppofitis, pinnatis , compofitis, foliolis lan-

ceolatis, feífilibus alternis, acute — glá-

bris. Avería foliorum pars pulvere te&à eft.

16. Acroflicbum fronde duplicato - -pinnata: foliolis . oppofitis lanceolatis: infimis cruciatim appendi- ' culatis. -

. Filix pulverulenta, pinnis obtufe dentatis. Plum. FIcdmer DNTONMS | Habitat in Dominica. Radix plurimos producit Ripites, infdiculum: ena- . tos, bafi fquamis imbricatos. Sripires leves, flavefcentes.- Frase: eolai pim: Foliolia

aurit: m Sipendiculata. eo quod infime laciniz utrinque longiores alas quafi cruciatas conftituant. AAvería foliorum pars undique pulvere tecla eft.

(7. Acroffichum fronde pinnata; pinnisalternisutrip- *.que pinnatifidis: íterilibus jene Jg P

^c Radix fibrofa. - i rr d oliorum

velpotiusGhanthes ^ Frondes alternatim deci petiolatz: aliz lati Sn ticis :guftiores & f£ructi

97.6 X. ACROSTICHUM.. Sterilium pinne alternatim inzqualiter pinnate : foliolis fubovatis, finuatis, difformibus. Fertilium pinne alternatim pinnata: foliolis re- motis, linearibus, fzpe quinquepartitis laciniis |

. - linearibus, divaricatis. Srrigofi. 74$ ftondium , uti in reliquis Filicibus , ab- folute nulla, fed mollities herbacea. Margo frondium reflexus tegitfruclificationes. — Accedit proxime ad ben ipai a T" ta-. men diftinctiffima eft.

ALIENA

19-Acvofligban onde vi pinnata, pinnis oblongo-ovatis -

fubcordatis hirfutis is fubferratis. Hort. cliff. 475.

Filix minor rufa lanugine tota obducta, in pinnas - tantum divifa raras non crenatas fubrotundas. * Sloan. flor. p. bii. ip 47- hc Rd o app- 75-

Habitat in Zamaica. Ax.

Radix plurimos ftipites producit; flipites finguli. | erecti lutei.

Folaio lateralia rim gerit, ut Tricbomanes:

Ee , pr pur 3 Erempegass iod ip iiid : que fpecies erit Preris, nec per totam averíam partem "euin pd MES s

LLL

| | me OH : MUSEUM ADOLPHO-

FRIDERICIANUM fub PRESIDIO

DN. D. CAROLI LINNAI,

Med. & Botan. Prof. Reg. & Ord. Acad. Xe ! Regg: Monfpel. Sickholm. & Upfàl. .. . Socii hujusque Secretarii ,

em LAURENT BALK.

FIL. $i. | Gevalia-Geftric.

; E in "4 6. Mg 2 in a Audit. Grat mé.

: m € 1 p Y x. recipua: fingularique Clementia Principis no- ftri Hzreditarii, : Sereniffimi Auguftiffimique ADOLPHI FRIDERICI, id felicitatis Academiz noftrz Upfalienfi contigit, .ut fplendidif- - ' fima donatione locupletatum fit mufeum noftrum Academicum, :tantum,& pretio & raritate reliqua fuperante, - quantum gradu prz aliis Ipfa Regia Cel- . fitudo eminet... Exotica, rariffimaque. apud nos, animantia, qux, inter reliqua, heic obfervamus, gratiam vero regiam devotiífimo goin gelebrandi

078. — XE MUSEUM NN

demico, quam dum particulam banc tecum. commu- ' nico : prefertim cum ipfe optime noveris, quam mutila & imperfecta fint omnia ea, q.i in bunc us- que diern, in hoc ipfo argumento, prodierunt fcri- pta. Succinélas, ^fufficientes tamen cognitioni fpe- cierum, heic. tradidi Aefériptianes. ' Notitia ferpentum, cui; fplendidiffima donatio . Academig noftre Cancellarii lllaftriffimi, Regis Re- gniqde Senatoris : ; Regiaque Cancellarie Przfidis-- Excelléntiffimi ,. "Domini Comitis c4ROLI GiLLEN- BORG » fundamenta: jecit. hac ipfa clementi donatio- ne incrementa cepit maxima — Rariffimum quoque ftudium ichtyola , cimmeriis quafi tenebris fat diu involutum, plurinia hoc ipfo augmenta cepit, quoad & genera & fpecies, cujus augme: nec re- lique partes Zoologis expertes. fuere. — — . .— Synonyma auctorum appofui,. ubi ea certa & i in- diis unen ; Alias mu plane omifi.

Naturali ma; gnitudine heic defcriptorum, anima- lium figuras dedi, preter Phafianum, qui duplo ma-- — jor eft, quam in Tab.l. apparet. — Nec alia delinea-

- vi, quam quorum vel nullas antea habuimus Rory, v" ac Bree i n koci i see 1

24 ie jg dial... z

uw ERREUR P E bi DÁS

.smrA cauda abrupta, - unguibus compreffis obtu- fiufculis, pollice marum digitis serene zt

Simia cynocephalos parva, quz-caudam non ha- bet. Alpin. ZEgypt. 142. 1.20: f-1...(an2)

CAPUT fubrotundum. Os prominens, parum re- Eo

: "tufum. — Aures fubrotundz, nudz.. I . .comRPus totum tectum eft vellere fübfivefcente

C THEMEN I EEcucu:

cAUDA -

PRINCIPIS —— s.

CAUDA breviffima, vix duos digitos transverfos -

—- longa, obtufa, pilofa. |

--- Palmarum digiti oblongi, pollice reliquis adhe- rente, ut in pedibus humanis. Plantarum digi- ti longiores, pollice magis remoto, ut in mani- bus humanis. | Uzgues omnes longi, curvi, convexi, compreffi, lineares, obtufi.

Maxime bilaris efl bec fona... Magnitudo felis. .

2. SIMIA acauda, digitorum indicum ungue fubula-

to. Simia Charletoni a Robino vifa. Raj.qua- drup.i6r. — Simia parva ex cinereo - fufca, na-

| fo productiore, brachiis, manibus pedibusque I gis tenuibus, My. Pee RD. uiia 40, 4 42, 435, um Oo a- AES io tardigradum , Seb. tbef.r. p. 55- 1.3j. f.1,2. Cercopithecus ceilonicus feu I ar- digradus dictus major. Seb. tbef'1. p.75. 147-1. Ungues humani feu plani fubrotundi, exceptis digitorum indicum & in palmis & in plantis te-

- -zetibus feu fübulatis, ut in avibus. — Furmina

- dum marem excitat in Venerem. —. Mas lectis. arborum pomis ea preguflat €? dein femine prebet. | Habitar in Ceilona. Hujus tantum Cranium in mufeo babetur. '

3. nipELPHIS mammis intra abdomen 2). — Phi- Jander maximus orientalis, Seb.«be/.1. p.64. 1.20. Philander amer. Seb. 1bef. 1. p.57. 1.36. f-2. £ce- mina. Philander, Opoffum, Seb. zhef.1. p. 56. a&. Carigue, Laet. diner res . Rapoza Luft

forex (jl ame-

e : Vibia Nat c tg

k im n

E XL MUSEUM tanis, Schott. Pbyf.0g3. t.32.. "Carlgueija bra- ' filienfibus , Pica. r3 222. 1.222. . Pifon. braf.523. ' Jonft. quadrup. 156. t.65. —.,Marita-

— caca, Raj.quadrup.1g2. . 'laij-ibi brafilienfi-

| bus, Raj. quadrup. 85- - Tlaquatzien, Herz. "IO MIex: 230. 3 A

. CAPUT acuminatum. Aures magnie, rotundate, | - . membranacex, nude, diaphane. —Roffrum pro-» minens. Narium foramina lunaria. | Dentes dn inferiore. maxilla. primores | cuneiformes.

. OCto, parvi; deinde canini utrinque tres, tum molares aliquot acuti, lobati; . In fuperiore maxilla primores molares duo, tum utrinque

^ fres incifores conici, parvi; demum utrinque -

. tres canini, ultimo molares dentati, plures. Lin-

|... gua apice papillis ciliata. -

- CORPUS fuperne colore fulvo, femur iMteritu- E dinem dorfi parum nigricans, in abdomine & : fronte exalbidum. : CAUDA vix longitudine corporis, bafi pilofa,. cete- . rum ut in mure nuda. Adeoque roflrum Vul-

m ca cauda Muris, aures Neipstiliaoim pedes

irn anteriores latiufculi , , more fimiarum fed -

MA

Zitat. ! : 4- Pat U

FKRINCIPIS C» 4. ERINACEUS loricatus, cingulis feptenis, palmis . tetradactylis, plantis pentadactylis. — — - : Dafypus, Hernand. mex. 314. 'Tatuete brafilien- fibus, Marcgr. braf.231. — 'Yatoü feu Armodil- lus amer. [74 tbef. 1. p.45. 1.29. .1.. "Yatou- juvenis feu Armodillus minor amer. eb. ?bef: LEREeRMGÉe 0 7 07 i-o CAPUT ovatum, glabrum, futuris numerofiffimis .reticulatum, roftrum productum. ^ Nar;uim fo-

ramina lunaria ues fubovatz, punctis pa-

longioribus : :qualibus, exterioribus bre- vibus & inter fe fere equalibus. ^ Ungues ma- gni, erectiufculi, fubulati, acutiffimi. ^ Peder -. pofteriores pentadactyli , digitis lateralibus pro- - —. fundius, ut in plantis, feparatis & brevioribus . intermediis minus divifis & longioribus. Uz- Sues obtufiores quam in anterioribus pedib h-

— Specimen fitus vecenter exclufum efl, adeoqu nulli adbuc pili aut dentes confpicui. ———

S. SCIURUS cauda tereti: pilis brevibus rotundi. 25 ewe e

282 XL MUSEUM latera roftri in labio fuperiori & nonnulla etiam in genis. ,CAUDA pilofa, teres, nec pilis longiufculis bifariam , pectinata, ut in noftratibus. "Balrie pentadactyle, fed pollice breviffimo & fe- . -— re nullo, ungue etiam breviore armato. P/az- - — fe etiam pentadactylz, pollice & longiore & un- gue magis acuto quam in palmis. : . «COLOR : luteus, apicibus Dm albicantibus.

Clafís II. sic BS — n-9

| é PHASIANUS ctifta dava, pectore eoccineo, reml-

gibus NE —— à:

E .. CAPUT tectum c plumacea, flava, depen- : dente. . Rofhrum breve, besos h sal oblongiu- ' fculum, omnino galinz. Zea feu orbita ocu-

-. lorum undique nuda, incarnata. Collum te- &um pennis fubfulvis feu faturatius luteis, mar- -

gine nigris; . hinc luteum lineis transverfis ni-

--gris. - Gula grifea. col penus, sumen & antegior pars miiard |

. lineis transv Pur : bees fevum. ura E ad urbt mutantibus.- "Femira ruffo -ferru- !

. ginea.

..CAUDA cuneiformis,, iani deorfum complica- ta, deorfumque. falcata, longitudine corporis, re- étricibus nigricantibus, pallido-maculatis, harum

. intermedia reliquas tegens formicata. | "PEDES nudi, li, omnino ut in gallina. - -« Tibia pone calcari brevi, ut in gallinis. - dec donc uc E

PRINCIPIS. e83-

— darie extrorfum earulex. | Magnitudo. fere Toga ' jii )

Phbafiani novum coti tuimus genus eujus cbara-

; pod confie in area sarum nuda absque pa-

, Jearibus. |...

.Sacra R Celfitudo ,. aL. "Princeps LOViSA ULRICA, que avem hanc e China accepit , & diu exuvias illius farci- tas Clar. Domino Prafidi nuper mifit, qu in Sacra: Regizc Celfitudinis Principis leo. nunc recondit. od. Tab. - -

3e "Gafis HL

AMPHIBIA.

: CLASSIS Amphibiorum conftat qu gati rgeneribus;

Teftudine, Rana, Lacerta,. Angue ; iret genus .

anguium numero curd maximo fu cui AVV 1 ia T lia Í 2 en as itidem :

re, artubus deftituta, e yea differentia. in ceteris animantibus facile eruitur, hinc ab omni, &vo pen tum cognitio difficillima & maxime obfcura fuit. . differtatione autem ante annum heic habita de m phibiis Gyllenborgianis pulcherrimum detectum fuit inventum pro charactere fpecifico ferpentum,. quod. in numero fcutorum abdominalium & fquamarum

caudz confiftit, quo folo & unico ferpen na & fpecies diftinctiffima evadunt. ——— . —

In hoc vero vaftiffimo ferpentumn ag dd ne, nobis examinandum fufcepimus, multe: reperiuntur fpecies, qua in Gyllenborgiana collectione non ade- pud. peque novas fubminiftrant obfervationes & | maxime

V

9384 |. XL MUSEUM | maxime illüftrant ferpenturn hiftoriam. Sunt enim heic angues, quz gaudent fcutis fub cauda, non vero fquamis; funt, quarum abdomen tegitur fquamis; funt demum alie, quarum corpus cingitur annulis, - ut fcuta abdominis & caude totum obveftiant cor-

pus & omnes Íquamas excludant. Hinc quadriíaria 4

evadit anguium divifio:: L. Angues annulis abdominalibus e caudalibus, [ ut Amphisbena. £c A 2. Angues [quamis abdominalibus g audalibut, | - ut Cecilia. | 9. Gcutis abdominalibus. z caudalibus ut vipera caudifona. * Scutis abdoinisalibys. & fquamis caudalibus,ut omnes angues Gyllenborgiane: & maxima fer- (s^ pentum pars. 7 TESTUDO unguibus acuminatis , palimarum plan- —. tarumque folitariis. - 5 ehm keep ene Seb. theft. p1z.1.7p DUE diro acuminato, naribus inftructo, mar- -^- gine Fere non inflexo aut accipitri-

^no. Palpebra oculorum inferior duodecim cre-

- nis profundioribr s feu tuberculis divifa, fupe" ^ qzRUNCUS f: me tectu EN Tela ovata, margine :

^ ein&a, "gun q partibus, pone

Z prominulis , hinc quafi ferrato. Difcus conve- xus, fubcarinatus, quindecim tectus fquamis fex- angularibus in medio & plurimis quad ribus ad latera. —Inférior tefte pars. in difco epe ce tredecim fquamis, exceptis latera- ' €AUDA brevis, anóttté : | PEDES tam anteriores quam. pofleriores. oblongis | . fhargine poftico latiore, acutiore, ferrato; an- —

OPRINCIPIS . 985

-.. tico vero craffiore,. unico ungue. magno in me- . dio armati & altero ungue vix seoliclio , fqua- | ' — meg inítar acute exteriu is collocato. .'&. RANA palmis tetrada&ylis fiffis, plantis ieculs- Xd Pie neuere apicibus digitorum : fubrotundis. Rana furinamenfis, Seb. tbef. 1. p. 114. 71 f.3.4. os ampliffimum , rotundatum, edentulum. ' Oculi prominuli, membrana fubtus nictitante inftru&ti. Aurium foramina membrana claufa. E e OCu-. . . los collocata: coRPus oblongum, pone snguftatom, leviufeolum, : fubtus papillis nidonk | ees pentadactylz , digitis fiffis, nec membrana connexis. - Brachia brevia. Un "es orbicu- - lati, molles, digitis latiores. . i lateralibus - acuti, horum ies brevior , fecundus & Mon

.tus Tings. emafa pibie- ce immo ' toto corpore longiores & anguftz. Ungues etiam in his orbiculati, molles, latiores. COLOR lividus, in femoribus & tibiis , ut'& ad hy- pochondria fafciis obfoletis, cinereis COI eL Singularia in bac fpecie. — Color niveus feu la-.— — Geus, in brachiis, femoribus, dorfo absque cer-

to ordine vel determinata macularum fgura ——

ad/perfus, binc in variis diver[us. ES

9. RANA pedibus fiffis, palmis tetradactylis. pentadactylis ; geniculis fubtus. tuberof: .CAPUT. parvum, parum 1aturr parvi, membrana ni&titante | fth E | CORPUS fubrotundum, itrinque leve, fufcur

286 ZGLOACDUMEUUM — 07 E. Falee tetradactylz: , ifc, digito primo minimo, .

ndo & quarto paullo longioribus, tertio lon-

giffi. omnibus obtufis, fubtus ad carpós ali-

6 D. tubercula, ut & tuberculum fubtus ad fin-

i gul, genicula digitorum. — P/anze, pentadacty- . Er digito primo breviífimo, fecundo &

- - Qüinto longioribus, tertio adhuc longiore, -

Q"arto longiffimo, omnibus obtufis & ad geni-

Cula fubtus protuberantibus, minus tamen quam

in palmis.

Convenit hzc tuberculis iftis fub fingulo geniculo digitorum, cum Rana maxima, virginiana, exi- —— mia, rara, Seb. zbef: 1. p.119. t. 7g. f. 1. Figü- ra etiam eadem, fed palmarum numerus digi- —

torum differt, noftra parva eft riullis coloribus —— ; variegata & capite minore a Sebz differt, que — .. magna variegata palmis pentadactylis (modo —

- rite pictis), fed forte fexus vel etatis tantum

differentia. - . Es

1O. R ANA palmistetradactylisfiffis, plantis hexadacty- .. lis, fubpalmatis: pollice latiufculo breviffimo. CAPUT minimum, obtufum, thoraci immerfum.

ugofum,

evadunt. dicii

X1. LACERT A Cauda tereti, corpore duplo longiore, -.. pedibus pentadactylis, criíta gulec integerrima,

C Dieu. od. TabclldHe M

PRINCIPIS. 587 SCAPUT depreffum , parum acuminatum , latiufcu-

- urn, lateribus parum compreflum, variis futu ris tenuiffime exaratum. —Narium foramina fu- pra roftrum minima, nec elevata. —Aurium fo- ramina parva. Crifla gulze rotundata, mini- me ferrata, margine craífiore antrorfum "inftru- €la radio, in'medio vero utrinque nigra macula . & flriis albidis notata.

TRUNCUS fquamis minutiffimis obtectus, cujus ab- doimen fcutellis deftituitur. |

CAUDA, corpore duplo longior, fquamis minütiffi-

-- mis obiecta , verfus apicem tenuiffima, fupra parum carinata & fubtus magis ftriata, incifuris

, demum transverfis in varia [egmenta | vix mani-

— *fefte articulata,

'PEDUM palme pentadactyle, digito tertio & quar-

. to paullo longiore. Plante. pentadactyle, di- gito quinto profundius. feparato, dein primo, fecundo, rne E pem qui

up, , quintus longiflimus. - jo eem omnium articulus enc UE fubtus latior eft reliquis. Uzgues in omnibus pedibus minimi & acutiffimi.

- COLOR corporis plumbeus, in cauda pallidior, fi- turis fufcis. -

12. LACERT A cauda tereti, pedibus pentadactylis,

- €rifta gulee pendula antice dentata, dorfi fütura E

. denticulata. Lacerta cauda tereti, pedibus p tadactylis, crifta dorfi longitudinali, gule pe : .. dulaantice dentata. Amphbib. Gyll. N. 11. — CAPUT minus dhuminatüm. ^ Awrium forami

^ membrana claufa. | Cz/]i maxillam inferi

- Obveftientes poftici ee omnium peftre- 2s :

zs mus füb aure TRCTE : | TRUN-

r

290 . XXL MUSEUM - TRUNCUS fquamis minutiífimis quadrangularibus | . - fectus. Scuta abdominalia nulla. — Abdomen . wentricofum. P/ant« digitus primus unico ar- - ticulo, fecundus duobus, tertius & quintus tri- bus, quartus quatuor articulis conftat. — . —— CoLon in aliis plumbeus, in aliis exaibido-czrule- fcens, lituris fufcis in cauda evidentioribus.

45. LACERT A cauda tereti, corpore longiore, pedi- - bus pentadactylis, gula fubcriftata, antice den- tata, dorfolevi. ——— : "EL. el

Lacerta cauda tereti, corpore triplo longiore, pe- dibus pentadactylis, gula fubcriftata. Am] hil

Gyllenb. N. 15. Lacerta chalcidica marmorata ex Gallzcia. Sel. tbef. 2. p.79. 1.76. f-4.— :

In noftro [pecimine fequenttia addere juvat. Aurium ina claufa. ^ Maris gula criftata, — membranacea, pendula, cum fceminz gula vix — criftata fit. Flec crifta fquamis obtufis, gibbis tegitur & antice in margine fquamis acuminatis — compreffis denticulata. ice ye &emora poftica fubtus ordine longitudinali ex octo - . veldecem papillis truncatis notata, hec tamen . nota in foeminis minus confpicua eft. E de coLoz fubgrifeus, a tergo lituris transverfis albis - -migrisque, poftetiora;ad latera, refpicientibus. ——— 14. LACER T A cauda tereti longa, pedi| ntada- —— ' n . éylis, dorío antice denticulat. ege ponet A » queponeaculeto. — .. TA Pr Salamandra americ. Lacerte smula altera. Seb. - tbef.1. p.170. t.107. f. J. Salamandra amer. am- | phibia. Seb. thef. 1. p.169. z.107. f. 1,2. .cAPUT ovatum, Íquamis anteriora verfus imbri- — » catum, pone juxta aures aculeis inequalibus — fpinofum, quod fingulare in hac4pecie. — re T

PRINCIPIS . 989 "Tuin étiam fquamis fpinofis fparfis riget. Na-. £ium foramina elevata, retrorfum fípectantia. Palpebre denticulate. ^ Crzfla fub gula nulla, fed palearia laxa. ./urium foramina membra- nachub ^ : | TRUNCUS tectus fquamis rotundatis, fupra carina- . tis, fpina terminatis, fubtus vero obtufiores, nec carinate funt fquame. — Sura dorfi anti- ^ ce, prafertim in collo, fquamis erectis lanceo- latis diftinctis cri(tata. ^ Abdomen deftitutum eft fcutellis. aETE CAUDA fquamis mapis carinatis, magisque acumi- matis tecta & hinc parum angulata, corpore

rum primus breviffimus, quintus, fecundus, tertius, quartus fenfim longi Mas differt a femina, quod crifla dorfalis in il- — le conftet ex majoribus fquamis, a capite ad . medium dorfum fere extenfis... Hujus [quame tergo minus acuminate , nec latera colli fpi- — . nofa. Famine vero crifla conflat ex [quamis minoribus , a capite vix ad bumeros elongata.

Hec ad latera minutiffmis fpinis armata eft, —

*

acuminate. — Xn 15. LACERTA Cauda longa, pedibus pentadacty

dorfo antice dentato, capire pone denticulato. — — —— Lacerta ceilonica cerulea, Seb. zbef. 1. p. 150. t. 3j.

i

pd ree € n dorfo 5 quam. : dn " ag 1 X

290 XL MUSEUM | ...guanafoa ajer dicta, Seb. tbef-1. p.149. t. oy. f. -. Lacerta ceilonica lemnifcata & pectinata ceru- - .. lea, Kolotes & Askalotes Grzcis dicta, aliis ..«. Ophiomachus f. pugnatrix cerulea, Seb. tbe.

50 0145. 1:93. f. 2. 35 | ,

CAPUT ovatum, quadratum, fquamis imbricatum fupra obtufis, fubtus acutiufculis, pone fupra , aures fquamz in fpinas exeunt longitudinaliter — difpofitz; nulle vero fpinz in collo, ut in pre- .— cedente. RU MR : TRUNCUS fquamis imbricatis fupra humeros fur- fum verfis. Dorfum carinatum a capite ad me- dium trunci Íquamis longitudinalibus lanceola- tis, diftinctis, magnis, tenuibus criftatum. .5qua- m án abdomine & gula, que parum carinata, —— linea elevata & acumine notate. Hinc ftrie —— elevate, longitudinales, plurimae in abdomine. CAUDA corpore duplo longior & attenuata. — - Palme pentada&tyledigitis intermediis fefquilon- — gioribus. P/ante pentadactyl«, digitis inaequa- *

libus, fubtus fquamis denticulatis. — .. .. -.coLom cxruleus, abdomen vero ex albido ceru-

id 3 "s x "a ce "PLE

Seb. tbef 1. p.

eganus, feb. — eon, O/ear. -- exror comprefüum ad latera, fupra planum fed —

! , p J | P à : $»

go

^

€

RERENGEFPIS 29t | utrinque. carinato, fupra oculos, a roftro ad oc- ciput excurrente. .— Nucba profundo finu a

. trunco diftincta, unde occiput in angulum acu-

. tum excurrit — Ocz/j tecti membrana crafía,. papillofa, in cujus medio rima longitudinalis, que proiride palpebrarum vices gerit. Hec - tunica pünctis callofis undique tecta eft.

- Narium foramina parva deorfum VES Ri- &us ampliffimus absque dentibus. Lingua lumbrici inftar longa.

" "*RUNCUS comprefius dorfo carinato. ^ Corpus

tectum eft ( non fquamis fed) tuberculis gib- bis ac elevatis ad latera fepius quaternis. Auf transverfa, antrorfum lunaris.

CAUDA corpore paullo btevior; Mes; modice compreffa.

; Palme pentadactyle, ita tamen ut digid: tres. "s

aoi "u eoim admini

teriores totaliter coalefcentes & communi tu- 'nica veftiti, exteriores vero duo fimiliter co- E puer. ntad ty , fed

mis ratione.

— CRISTA vix ulla in COFDONE fed fus dorfalis a

capite ad medium caude, ut & futura abdomi- malis ab apice roftri ad anum, nec non linea

| .. ongitudinalis utrinque capitis fquamis conicis acuminatis majoribus diftincta.

Digiti duo vel tres vetrorfum fpeGant, ut eo fr mius ramos arborum apprebendat , Jere ut Pfittacis, Picis & Cuculis videre et^ Hinc in arboribus velociffimus , in plano autem . Joco zefludine tardior... Habitat in fepibus & ar- bufculis. When e validis. Cau- —

' da incurva eft ve tanquam ma- '

mer Oculos v dherfe mo--

vet,

292 ^DWRE WEREDRSEUM : : : vet, ut altero [epe obje&tum antice locatum ad... fpiciat, altero vero poflice pofita intueatur. ... Corpus macre, ac fi cutis Jceleto nudo effet fu-. | perinductd , fed reciproce & certis intervallis. .— £0tum corpus intume[cere facit. ac fí effet prn- — guijfnnum: iterum paullatim fubfidez && detu-..— me[cit. . IAnediam. diu fert, ut. fepe integro. menfe ne unica mufca vitam fuflentet; | vili- zat infe&is, € eam ob cauffJam in India domi- bus facile admittitur, ut arceat noxia infecta. Color naturalis cinereus efl , quem etiam poft mortem retinet, vivus autem varios colores — affumit ,' fecundum animi paffiones, calorem. aut frigus; rubrum fc. flavum, viridem, adeo- que omnes excepto ntgro. bes seul yc

. LACERTA cauda tereti, pedibus pentadactylis, — m - digitis utrinque cif TUR bote ade E gen corpore verrucofo. Ampbib.Gyllenb. —. Nath foramina pervia. $4uamce in hac vix : .-— minime & fere nulle. udi. - Noflra differt a Gyllenborgiana 1. quoad pun&tu- —. ris callofis deflituatur corpus, |. quod pedum -*- digiti unguibus careant, 3. quod cauda mini- — (ome articulata fit, Jéd fere a bafi ad apicem — —— tanquam facculo induta, aut facculo feu cute — Jaxiore, craffore veflita. . Utrum. be not& Jint fexus vel etatis velcafus, ego nefcio. —.— — 18. LACERTÀ cauda verticillata fquamis denticulatis, —. pedibus pentadactylis, Ay;phbib. Gyllenb. N-19-.—— | Lacertus atrican. cauda fpinofa, mas & fcmina, ^ Es ud tbef. 1. p.136: 1.84. f, 4. . Cordylss . »wulgo. E ce circ : p Dax latera, fquamis convexis, latis, obtufis — o 3 : RA .*10Y65 —

"PRINOIPIS OE.

vore ejusmodi convexis majus fquamis. Aurium foramina pone caput parva.

TRUNCUS tegitur fquamis carinatis & acutis , at in dorfo ut & füb abdomine non carinatis aut dentatis fed truncatis.. Hinc animal ad latera fquamis aculeatis horret. -

cAUDA longitudine corporis, viginti vel viginti duobus verticillis conftans.

I9. LACERTA cauda tereti, corpore duplo longiore, : ^. pedibus pentadactylis, crifta nulla, fcutis abdo- - minalibus XXX. Amphib. Gyl Nj. .- . Lacerta ceilonica crocodili capite, maxima & ex je eJ & nigro varia. ftellulisque albis transver- . um f notata, cauda longa, Muf. agro. ra p.459 7 E ut in Gyllenborgiano. .

20. LACERTA cauda verticillata, yell fipens

. .. da&ylis,fquamis quadratis.

Seps five lacerta. chaltidica. Raj. quadrup. 272. cAPUT min . Aures pone caputparvule. — TRUNCUS oblongus, fquamis debo

fübtiliffimis, ftriatus & transverfaliter & longi- tudinaliter , "quod i in hac fingulare. | Abdomen, ácuto margine & reflexo, trunco utrinque an- nexum, quod & in hac fingulare; ; Hac abdomi- nis cutis futura ab ipfo capite incipit & utrinque defe ad anum. — 7: tecta eft feme CAUDA longitudine oris, quinquaginta feptem di QE rGdlls tede, i rais ties magis quam in reliquo corpore carinatis ; Hiec fulcata

— eft cauda & preterea vp A«— ;

Palme breviffime, le, m E & bo- rum pollex vix confpicuus, omnes tamen un- E red armatz; ob pedum brevitatem truncus: in hac fpecie mum rut —

3:4 — XL MUSEUM : digitis tenuiffimis, unguiculate ut in ceteris, & — horum femora ab angulo inferiore , in pa- pillis pectinata. :

- €oLon grifeo-lividus, per medium: truncum magis

— —.. fufcus, a tergo fupra anum fafcia transverfa lu-. - .—. fefcens, pone anum fubtus fafcia albicans. "

9I. LACER TA cauda tereti, pedibus pentada&tylis, - (quamis rotundatis leviffimis fubgrifeis , latera- - libus fubfufcis.

CAPUT ovatum non collo craffius, fuperne planiv- Ículum futuris exaratum. Aurium foramina aperta. Narium foramina minutiífima ad api- -

| cem roftri. |

TRUNCUS & collum dolor latitudinis & enfli- tiei, leve absque crifta, imbricatum fquamis fub» -

.. rotundis, obtufiffimis, arctis. .

zw longitudine corporis teres, fenfim angu-

| Or.

Palme a plantis remotiffimz, pentadadyle , fifiz, minimz, unguibus acutis armata. Plante pen- tadactylz, fiflz, digitis maxime ingqualibus, ! ut

inreliquis. »

- coton corporis fingularis, viridi-& luteo-fubgri-

^ feus, latera vero ab auribus fupra ipei v :

— tudinaliter fafcia grifeo- fufca pinguntur. e

I ME ctur Tere Sint ofícin D.

; ; 22. AN*

5 Fache jx accidit ai STINCUM MARINUM offiinarum, - proim ut co facilius diftinguatur, flinci notas adduximus — Stincus pinguis eft & obeíus, collum gerens &quale cum capite & rotunditatis & magnitudinis , Íquamas orbiculatas & obtufas habet, unamquamque infuper tribus flriis eleva- — ttis diftinCtam, colore fere przcedentis; Palmz quinque ! he. bent planos digitos , qui nl latera funt margiuati , e

«o. primus aliquanto brevior fecundo & quinto, primus, tef- — ^ . fius, & quartus parutn longiores funt, - "Ungues hujus font . plani, oblongi & paullulum fabtus incurvi, Tiu ce b

"

i

PRINGIPLS . A

$2. ANGUIS t) annulis abdominalibus CC. annulis caudalibus XXX. Amphisbena, Raj. quadrup. 25$. Ibyara, Marcgr.braf. 220. Amphisbena cei-

- lanica, Seb. tbef. 2. p. 2. t. 1. f. 7. Serpens ceila-

. nica, Cacilia dicla , Seb. n 19. f. 19. f. 2. Serpens amer. Caecilia dicta , eb. zhef 2. p. 24. 1.22. f. 3. Serpens cxcilia amer. Seb. zbef: 2. . D. 25. 1.24. f. 1. Amphisbena americ. ex fufco & albo variegata, Seb. 1bef: 2. p. 77. t. 73. f. 4: x - Serpens Apamea cyrlaca biceps, Seb. zbef. 2. E 106. t. SenE 13. Serpens amer. grofía verfico- ^ .-

; Lp.140. 0.883.

' CAPUT minimum, leve , obtufum, fuperne longi- - - tudinaliter linea exaratum & rugis lateralibus notatum, linea triangulari inter nares roftri api- ce infculptum. Narium foramina minima. Ocul: fere nulli, fed horum loco puncta totidem nigri-

emi d Deus ii NES parvi. OUESEEE

ma (utrinque a firi i c dorfi) cruciata, . inftar litere X latinorum , unde abdomen in hac fpecie diftin&um a dorfo linea longitudinali, utrinque ex characteribus forma X notatis. Anus rima transverfa. —.Segmentum ultimum: abdominis ante anum octo papillulis inincam: ' transverfam dige(tis notatum. | . CAUDA brevis, triginta fcgmintisannnlaibós pons : ftans, absque nota illa laterali dau pentadacylle, digitis dicha cies quorum pri | vior, fecundus paullo longior, tertius, quartus, & quin- | eus, fere zquales k paullo longiores fecundo. Horum ex- - fimus articulus inftar unguis humani latior & gocce 2 Amphisbzna, :

«6 — SÉ MIESEUM. $0

- fimilibus; cauda hzc obtufiffima & craffa inflar — capitis, nec ut in reliquis attenuata. - dene

COLOR totius ex nigro & albo variegatus, ita ta- -- men ut niger color in dorfo, albus autem fubtus - magis confpicuus eft. — - s» :

| o 4Ampbtsbena ab antiquis bec dicta efl , qui eam

bictpitem effe crediderunt , cum eandem ferme | pre fe ferat. figuram €? craffitiem a cauda a€ à parte capitis & eque retrorfum ac antror- Jm progrediatur ,€? denique, quontam, quando «apitur , caudam capiti adplicat. .. At Jerpen- —

tem ab utraque extremitate capitarum in ve-

rum natura invcemiri nimis impudens efl qui affirmat, €& nimis flolidus qui credit. Raj. Seg-

- menta babet annularia inflar lumbrici cum — dnip/a terra vivat & eodem quo lumbrict mo-

.—- — does antror[um €f vetrorfum progredi nece[- -— Jum babeat, quare etiam caudam babet vobu-. florem , pre reliquis ferpentibus. In Lybia, Lemho, Brafilia €t Zeilona invenitur, formi-

eis fuflentatur, precipue tamen Lunbricis. — Morfum exitialem effe , contra quem nullum dart «poit remedium afferunt. Lufitani, quod nobis | paradoxon videtur , cum dentibus careat cant-

— o is feu mobilibus , qui in boc genere venena it

Bone s

23. ANGVIS d) fquamis abdominalibus CCXL, cau- AM D dalibus XIII. Scytale amer. Amphisbzena & C- .. cilia vocata, Seb. tbef. 2. p. 5. 1. 2. f. 1,2. Scy- tale ex nova Hifpania, Seb. thef. 2. p. 4. 1^7: Jf. 3;4. Amphisbena amboinenfis, corio quafi | eem rine fquamis rubicundis obdu- Ha. O6, TDef. 2. p. 9. t. 7. f. Serpens am- -

—. phisbzna, Seb. tbef. 2. p. e 20. ff. 5- e

d) Asjuls.

PRINCIPIS QW

pens amphisbena. orietitalis, Seb. tbef. 1. P. 27. Mt Vedan ur inime igulatum. NL CAPUT OV. parvum, m an 4-

rium fofamina teretia. - Oculi minimi, in ;pro- ^. pria fquama collocati. 2 | -.TRUNCUS teres, pedalis & fefquipedslis,imbritatus ; ^ fquamis ovatis, obtufis, levibus. Abdomen étiam tectum ejusmodi fquamis fed latioribus, óbtu- - /fioribus, numero y circiter ducentis. Ec Me

-toffa, uti caput. ' pes "OLOR albidus, fafciis fufcis xcinilaribus hinc inde x interruptis.. Albedinem fafciis interjacentem,

margines ferruginez: fquamarum commaculant.

Gonventt cum Ampbisbena precedente d | fa, obtufa,qua aceteris anguibus manifefle dy dot fert, ut nu dubitemus,quin ferpentes ij £4e

ba allegat. Pd cum noftro Jmt,.

4n nofira, a Sc DIL

. convenit cum Ce defiituarur fcutis

- deminalibus €? eo; 0 modo fquamas la- tiufculas gerat. — m

24. ANGUIS €) fcutis sbdominafibus CLXv, x Gaude, libus XXX,

pes Domina er T E Nieremb. |

^. 898 .—A. MUSEUM CAPUT obtufiffimum, &certe magis óbtufum, quam - . án ulla fpecie nobis nota. Frons a naíoad ocu- -. los, quam lamine due majores ovales tegunt, .. variis fquamis latiufculis obtecta. .' Faux latiíTi-

. me hians, cujus fingula labia utrinque tectaqua- .tuordecim íquarmis longitudinaliter fecundum matginem difpofitis. Dentes in fuperiori ma- xilla utrinque folitarii, canini feu mobiles ma- ximi & acutiflimi, quos inter veficulam gerit

PRINCIPIS 208

- dividua plures, immo fepe viginti ; quamque

Marcgravius defcripfit, feptem in fuo crepitaculo geffit, Sebeque quatuorginta. . In hoc ipfo elu- cet clementia fummi Creatoris erga humanum genus, quod hoc inftrumento crepitaculi dede-

-rit hominibus facultatem fibi cavendi a morfü

^; het, ut faciendo icum caput protrudat, quo —

LU

hujus fumme lethalis ferpentis: quoties enim anorfum peraget, corpus fuum citiffime contra-

tem accelerat intra unum vel ad maximum du- OS dies. UE Antidotum hujus morfus eft radix Polygalz

caule fimplici erecto; foliis ovato- lanceolatis —

alternis integerrimis, racemo terminali erecto. Gronov. flor. virg. 19e. Hoc ipfum fylveftri- 23 um virginianorum antidotum nuper detexit Cla-

riff. Tennentius, qui docuit , veram ferpen- tariam virginianam nec Ariftolochiam , nec Dorítenianam, nec Acteam, nec Refedam,

Prenanthem effe, fed : lam fpeciem Poly-

ist

gie, qua hodie fpecifici inflar in febribus in- -

£ Ad quinquepedalem longitudinem excrefcit fe- . peferpens hzc, precipue in Brafilia & Virginia . ánvenitur, per falebrofa loca citiffimo fertur "gradu; varii coloris eft; fcetet, ut homines fz-

«o pe ex ipfo hoc fpeciali foetore eam adeffe fenti- ——

— ant. Quatuor habet penes rétrorfum aculeatos. - . Dentes ejus duo canini uti in reliquis venenatis ferpentibus non in maxillis hgrent; iis enim. vulnerando, non autem ictus infligendo utitur. - - Dicitur etiam eum adeo torpefcere, fi linteo in-

. volutus fuerit, quamvis tenuiffimo, uta puero - |

| vel minimo ferri & circumgeftari queat. —— — . 5. ANGUIS fcutis abdominalibus CCXVII, fquamis glmEeibus CPEIR — — —— 6m 1. rpens amboinenfis niger & albus, Apachykoatl —— dicta. Seb. zbef. 2. p. 21. 1. 20. f. 1. Apachykoatl, Nieremb. natur. 284. gonfl.ferp.29. ^ CAPUT magnum, ovatum, angulatum, fupra ni- grum ad latera & fübtus albo-maculatum. ...Na-

7ium foramina ad latera roflri retrorfum fpe- ^ —

-€antia. JDenres utrinque in fuperiori maxilla ^: duplici ordine, fcil. unico in margine maxila- - , altero vero adhuc interius collocato. tripedalis, compreflus, - effo ,. hinc fere carinato. uamis ovatis, levibus, ob- ere fufcis; altero vero albi-

€x partealba funt, fed tertia queque margine fü-

.. fco, veletiam alterna fingula altero margine fufco.

. €AUDA magis nigra, teretior, centum & octo fqua- . marum paribusfubtuseftveftita. — — . — — . ^ Obf Facile diflinguitur a reliquis trunco , pr&--.

o. Jernim vero dorfo compreffo e? fere carinato.- |

Doce i2 ME .26. AN- ——

*

y

(C fa fquanis abis hinc inde afpera, Tum

PRINCIPIS. 2-5 26. ANGUIS fcutis abdominálibus CXXVIII, fquamis caudalibus XLVI^ - . :t Eod. CAPUT ovatum, vix angulatum, leve. Oculipar- - vi. Nariuim foramina minima ad apicem roftri. | Dentes parvi. — uri . TRUNCUS craffus, fupra lividus, ad latera fafcia - longitudinali fufca, ex fquamis fufcis apice al- - bidis. Abdomen album, cum ordine utrinque .- laterali.longitudinali, ex maculis parvis, luteo- lis, ad latera finguli fcuti fingulis. Puéa pau- .. €à, Vaga, fufca in abdomine, que fub collo vel hens fcutis abdominalibus fingula. .$eura ' .. abdominalta centum & viginti octo, & truncus. . ratione longitudinis, quz in noftro: plus quam -- pedalis eft, valdecraffus. . yes CAUDA breviffima, quadraginta fex fquamarum pa- —— ribus fubtus veftita, in quibus fingulis macula , majuículafufca.. «o c 27. ANCEME fcutellis abdominalibus C3

-.. draginta duo. $e Pes

'CAUDA tenuis ejusdem coloris cum dorfo, fubtus :

. fe feptuaginta quatuor paribus fquamarum - nigram ger — . —

»COLOR in hac fpecie pulcherrimus, line;

gufta, a capite ad caudam dorfum

adjacet utrinque fafcia longitudin:

-

Eu |

ba*

: dic, va A A.

502. — XL MUSEUM | que fafcia longitudinalis nigra ad latera. De: '.—- snum linea angufta, alba, abdomen a dorfo lon- - gitudinaliter diftinmuens. "Tandem abdomen ni- - grum, fafciis transverfis, lanceolatis , albis, to-

— tidem cum fcutellis. — ^ — |

28. .ANGUrs fcutis abdominalibus CL, fquamis cau-

dalibus LIV. Ampbib. Gyllenb. N. 4... ——— Color, firu&ura €? facies in ommbus cum Gyllen- borgiano convenit ; fed adefl e? aliud pecimen,

cujus [cuta abdominalia CLIII e? f[quame cau

dales XLLX,adeo ut numerus in cauda demtus

- addatur fcutis abdeminalibus. 29. ANGUIS fcutis abdominalibus CLII, fquamis

. caPur craffiufculum, angulatum, ovato- oblon- - . — gum,obtufum. Narium foramina ad latus ro-, so dir. Aurium foramina nulla confpicua,. Dens

venenatus parvus, utrinque in fuperiori maxilla mobilis. Ocu/i maximi. — - 1s

TRUNCI dorfum cerulefcens, fquamis ovatis mar» — gine albidis, — Abdomen album fcutis centum & ———

-- quinquaginta duobus tectum. :

CAUDA. longa , valde attenuata, fubtus futüra ce-

. abutroquelatere. ———

80- ANGUiS fcutis abdomina bus CLX , fq: jamás i

-

Serpens Ibiboboca brafili lienfibus, Seb. bef. 2. p. 2r. !

1.20. f-2.(an?). Serpens ceilonica fibilans, pul- -

chre lemniícata, Seb. tbef. 2. p. 47. f. 4g. f. f. Serpens exquifitiffima zéllenica , Maipo 1 &a, Seb. thef. 2. p. g2. 1. p2. f. 4. Serpens afri- cana, Hippo diéta, Seb. rhe. 2. p. 7, t. &6. ff. 4- Serpens amer. rarior, lemniícis rubris & albis

c longitudinalibus notata, ef. tbef. 2. p. 115. T. Pd

[M din

| CAPUT.

PRINCIPIS. $303

CAPUT ovatum, oblongiufculum , fuper oculos angulatum, pallidum, maculis oblongis ceru- lefcentibus, margine nigro cinctis, difformi- bus variegatum, margine maxillarum. fex lineis albis varii$ inflructo. . Nae* minimi verfus apicem roftri. Avrium nulla figna. Dens ve- nenatus breviffimus.

TRUNCI color maxime fpectabilis , cerulefcens, cum linea longitudinali medii dorfi nigra, que- libet fquama nigra, notafa alba & oblonga ma- cula; dein linea longitudinalis nigra cum fubje- €ta alba, fubtus album abdomen cum linea nigra - ad latera. Squame. in dorfo oblong:, crue lex, margine nigro & prefertim apice atro. . Scuta abdominalia centum ép fexaginta vel cen- tum & quinquaginta novem.

CAUDA valde tenuis & longa, eodem colore. quo corpus colorata, fcil. fupra cerulefcens. nigro reticulata eum faíciis qe dabit Ong; |

gi ANGUIS aane ni a lib sC XXIV. :

poop african. ceroleus, L7 rbef. 2 2. p: 16.

[I.15. J-3 i Sus T ovabcanbicihinis fupra czruleum 5 " Io album. ! X

Narium foramina minima. -

TkuNcus longus anguftus, füpra cruléti fub- tus albus. .$guam« ovatz, altero latere ma- cula oblonga alba notatz, prefertim in dorfo. ' cuta abdominalia centum & fexagint: - quin

: ue. * - CC Pg * | eei tenuis iupra etai & mi . - werfus apicem tenuiffima. — — | Atv eriam bic snter angues. majires pamerantus.

964 XL MUSEUM- i 32- ANGUIS fcutis abdominalibus CLXXX, fquamis - -'. caudálibus LXXXV. : Piu .. Serpens africana ab- hottentottis Sibon di&a, ef. Lndtbef- 1. p.22. 1.14; f.4. uf od . €APUT fubrotundum, valde depreffum.O. uli magni. | -. TRUNcUS fquamis rhombeis glabris tectus, fubtus - fcutis abdominalibus centum & octoginta —— CAUDA brevior, anpuítior, fquamarum centum & — triginta quinque paribus fubtus obtecta. cx d . COLOR totius e fufco-ferrupineo alboque intime mixtis, abdomen vero album maculis fuícis adíperfum. — — A dE C 33- ANGUIS fcutis abdominalibus CLXXXIV, cau«- delibuso e - o |

- €APUT ovátum, párum depreffum, vix angula- - tum, album, cum fafcia transvetfa fufca per oculos ducta. — Nares patule retrorfum fpe- — |

* étantes. p Ducere oblp, qr

— TRUNCUS fquamis ovatis obtufiufculis, levibus - tectus ; Ícutis centum & octoginta quatuor fub- tus veflitus, magnitudine pedali, craífitie mie .——

nimi ens. ^ xd im. .€AUDA breviíffima fquamis quinquaginta paribus

coLoz fafciis nigris & albis, "undique corpus cin- — -. gentibus, quarum fingula alterna. alba duplo M anguítior. Hujus pulchra habetur figura in 4

- Webe tbef.r. p.20. t. 11. f.9..— tec E E Accedit ferpens bic ad fpeciem anguis, feutit abo —— —- dominalibus CCL, caudalibus X X.X V,.AAme .- .phib.. Gyllenb. N.' 6. magnitudime &. fe-.—— ve colores nibilo mmus tamen difinHiffimas — effe non modo [cuta abdominalia e? caude, fed

. & oculi aperte docent, qui in Gyllenborgiano /—.

o minima pun&a. funt, ín boc autem magni € —

. fattone magnitudinis fatis grandes; ^ |

BRINCIPIS$€ ^— 94. " 94. ANGUIS fcutis abdominalibus Cxe, caudali- bus XCVIII. |. Angüis fcutis abdominahkus ^ ! CLXXXVI, caudalibus LXIV. Ampbib. Gyl- 2 lenb. N:9.. 7 Parum bic recedit a 'Gyllenborgsano Jcutis abdo- minalibus fcil. centum € o£foginta novem aut centum & nonaginta, cum in illo tantum cen- - tum 6? o&foginta fex obfervantur , magis. au- zem adhuc recedit numerus fquamarum caude, cum cauda in Gyllenborgtano ferpente obtufa - it, in boc autem longe preduthior e? magis acuminata, quod aperte indicat, caudam 1n al- tero fuiffe mutilatam, adeoque. numerus fqua-

marum longe major in peus. evadit & emen- dandus erit.

a5. ANGUIS fcutis abdoxinlllle CXCVI, dipamis caudalibus LXVIL | Serpentula ceilonica: feu. Naja altera, Seb. thef. Á EXT NS jn CAPUT all : isiexibus. pone oculos depreffum, : . fupra oculos pl: inum, &lateribus maxime com- — — , preffum, totum tectum eít fquamis tenuifimis — ' ' Misque futuris, fupra oculos fingulos fquama . magnaovata. JNarium foramina oculis proxi- ma, patula. — Deus letifer utrinque in fuperio- ri maxilla, maximus, inter veficam reconditus; ^ ' .. "hinc venenatiffimum effe nulli dubitamus. id

TRUNCUS ratione capitis anguítiffimus, praefertim collum, tectus fquamis ovato - -lanceolatis, ca-. . — rinatis, minimis; hinc ftriatus eft fe | "Sa » 24 ta abdominalia centum & nonaginta fex ox

CAUDA i angue pell vix ul duos ples :

. transverfos longa, & fimul angi

€oLoR t cinereus lt cum loris exalbidis o

S ANE M - 3h

x6. — X MUSEUM : ; Singularia i in bac funt, caput absque ullis manfs —

jeflis fururis & cauda brevifrma angufliffma- — : - que, quibus facile a reliquis diffinguttur. *

.36. ANGUS fcutis abdominalibus CCIX, ique v caudalibus XC... i: " Anguis fcutis abdominalibus CCVII, ' caudalibus ; — LXXXV. Anpbib. Gyllenb. N.$.

CAPUT oblongum , obtufum, depreffum , fuperne .— fufcum: ad latera album ut & occiput. | .Nare$

majufcule, ad latera róftri retrorfum fpectantes.. Dentes nulli lethales. : TRUNCUS uti defcriptus habetur inter Amphib. Am .. Gyllenb. cuta abdominalia, ducenta & no-.— "'* vem in hac ferpente adfunt, fi fimul primum — - & ultimum adnumerentur, adeoque parum nü- - ^ mero recedit a Gyllenborgiano, fed tamenidem5 in cauda numerus difficilius determinatur, cum — (0 fquame minutiffime fint verfus apicem. ^ coion in hac magis pallidus, feu pallide. fufcus i abdomine albido cum fafciis annularibusalter- nis numerofis, quarum tamen non. omnes dor-. s fum permeant. | y d Ej in bac colle&tione bujus . Beciei a: fed fila e (. varietas, qu& fcuta abd: lia gerit duct" —— dé. M. Tum d idium paria circiter "centum ,- adeoque babet tot [quamas plures i im D . cauda, quor amifit in trunco. ^^. C |. 97. ANGVIS fcutis abdominalibus CCXX, fquanis. E caudalibus CX XIV. js ' Anguis dé cencoatel americ. venuftifimus, Seb. (3E zbef-2. p.19. t.16. J52:5 e «cAPUT fubglobofum, vix oe albo: &enigro 4

' varium. Oculi magni. Denres parvi -

, TRUNCUS cum cauda quatuor pedum, crafl

eme anfering vel cygneet : Sguanie o ovato-

PRINCIPIS 20 d " &cuminate, leves dorfum tegunt. — cuta abdo- minalia ducenta & viginti vel fummum du- centa & vigiati duo. — Te//iculi duo globofi echinath--- 7 7 | CAUDA tenuis unicam tertiam partem longitudinis totius animáalis feu trunco dimidio brevior. coron fufcus maculis pallidis, in dorfo fafcie cir- . citer viginti, nivez, verfus abdomen latiores. & coéuntes. Hinc abdomen maxima ex parte album. -. | i:

Varietas bujus datur in bac colle&ione , que al- — ba efl, in cujus dorfo a capite ad anum qua--

draginta macule fu[co-ferruginee , cum pun-

- &o ejusdem colorts fingulis maculis utrinque Juljeco, prefertim in poflica parte corporis. Cauda bujus tenuzffima maculis fufcis ferru- — gineis circiter quadiapini longitudinaliter a tergo difpofitis. Efl bic ferpens inter omnes

dn fuo genere, ratione longitudinis zenutffimus

E *

P-IS^OCCE S

p eoe

/

38. ronPzDO Zirred, gen. 75. /yn. 103. Gefner. pifi.

988. Kempf. aman. yos. t. 10. Y orpedo Gre-- - Cis Nagxn, Raj.p.29. Genuenfibus Batte potta.

.. Willuzb.p. $1. Suetice Krampf-fisk.— 5. ——— — PISCIS planus, mollis, fquamis remotis, fubulatis

- CAPUT fupra obtufiffimum, depreff

queues

A Cr

erectiufculis fupra fcaber, cinereo- ifeus, infra - pallidus & levis excepta cauda, qua: étiam fupra 2

Ícabra. e

margine acuto antice cinctum, qui tamen mar-

.. £o loco narium fiffus eft, ita ut fuperiorlacinia . Quas membranas lanceolatas exerat, inferior -

! visti " n Tete i

iof re : : t

ghéneet ee

f,

308 XL M U.SEUM - vero membranulam obtufiorem; caput etiama ' lateribus parum compreffum, pone oculos utrin- — - .que apertura lunaris, ad latera colli utrinque branchiarum apertüre transverfe , quinque. Os latum. Anus ante bafin caude e rimalon- — — . gitudinali. rSf ES e . PINN A pecforaler, molles, magne, adlaterafite, — triangulares; (inu antice & poftice a edm zu diftincte. Harum angulus anterior, angufti

4 ? n

1085, 7» craffior; pofterior véro latior, tenuior; exte- — rior vero etiam tenuis & minor" pofteriorí. - Pinne ventrales ad pofticam partemabdominis, — ab utroque latere ani fitz, pone finu a cauda fe- — parate, molles & membranacem. Hz etiam ——

.. ponea latere interiore lobo dentiformi breviori

-. motatm. Pinna dor/alis anterior parva, erecta, —— Ovata ad cauda bafin fupra dorfum pofita. Pim- —

- ta doríalis pofterior in medio caudg, préce- denti fimillima magnitudine & figura. Pim ani oblique perpendicularis (non horizontali), parum obtufa, bifurca lobo fuperiori paullo bre- — viori. | ro

- Obf. 1) Pifcis. noflri defcriptio accuratiffma €&—

—. Jecundum vivum obje&fum confe&ta babetur 1h

CCCo Kempt. Amenit. exotic. p. 509. 2.) Pifei butt

s fummus nature Conditor admirandam €f fin- «-. gularem indidit proprietatem , qui omni alia . t£utela,clypeo vel tnfirumento profugnatorio ca- ret, ut ft quis eum pede manuve tetigerit, ipfe pifcis tremat, quo 1pfo etiam teherrimus excd-

^ tatur borror. & vigor in corpore tangentis, partes folidas ita córripiens, ut manus €? bra- —€bia omnesque articulos luxari credas, cum

o €ordis borrore, artuumque omnium flupore, ut

|o 8 me ullo, vel maximo, premio, ad bunc impe--

| cotum iterum fuflinendum alliciatur quis , [ed

c e M f E TTE

-

M uS b

* PRINCIPIS 309. pifcem potius illico abjiciat, vide Rhedi experi- ' ment. nat. p.53. Bartholin. acta haffnienf. v. 5.- Obf g7. — Reaumur acta gallic. Anno 1714. p. 451. Haller in Boerhav. vol. 4. p. 15. Bo- relli de mot. .Anim.2.propr. 219. Colbe cap. bon. fpei 4. p. 127. Kzmpf. amcen. 5144. 3.) Ve-

netiis in foro pifcatorio, ex auctoritate prefe-

&i fanitatis non venditur , Behren. dizt. 225.

4) Notatu digni///mum efl, quanta vis infit ve--

tratlioni vel retardationi fpiritus bumani,per

"brevia interflitia ut dicitur temporis. Quid

——

T

' pinnam ani.

I perforata. Co/lum pifce craffius nec ut in :- *. :

RUNCUS convexus, dor/o retrorfum fcabro, pra lineis pallidis & flavefcentibus varie reticu- latis & ad latera maculis fufcis fparfis. Abdo-

men planum, latiufculum, punctis excavatis, fparfis exaratum. Anus verfus caudam ante

*-

* .

c D FHNNE -—

989. .. XL MUSEUM

PINNAE seRonal radiis quatuordecim, lat: & ob- : P: - tufe. Pinna dor[alis vadis fex mollibus & ra- ——

mofis excepto primo. — Pista ami e regione. "dorfalis, radiis fex ramofis , primo minimo, x]

Pinna caude radiis novem ramofis, integra. ^

40- OsTRACION cathetoplateo-oblongus,ventre tanc ——

c ud a. 5. OE, MELEPTCS ES

tum aculeato & fubrotundo. Ar. gen. $9. ys. $6. i

Orbis cauda productiore, dorfo levi, ventre fpi-

nofo. "Willugb. 1cbt. 144. 1. 3. i 2. Orbisla- —

gocephalus, Grew. nmuj. J0g. 1. 7. £ J$. Raj. i

pic. 43.

CAPUT compreffum fupra planiufculum, ad oculos

elevatum. - Labie os tegunt. Dentes duo in

- fuperiore maxilla & duo in inferiore, magni, -

"leves, equales, conniventes, | €oR.-Us maxima ex parte leve eft feu fpinis rariffi-

. mis & vix confpicuis fcabrum. - agn E. natum ad caudam valde attenuatum. . Abdo- — 7,€n. ventricofum , ab apice roftri inciplenf, 2:

- adfperfum fquamis minutiffimis,fubulatis; hinc —

hifpidus evadit. INNE pectorales juxta oneculs branchiarum ra-

iis feptemdecim. — Pinna dorfi radiis novem. — ora radis "m feptem ramofis Vid. 2

Pinna. ani je regi

i5 OSTR ACION d aculeis undique —

longis teretiformibus imprimis in lateribus,

4irt. gen. 6o. [yn.6. Hyftrix pifcis , Cluf. exot. À | 437- t. 138-. Raj. pue. 42- Willugb. debt. 146.1. —— 1.f. 6. Sloan. bifl. 2. p. 279. Guamajacugvata, i

Maregr. braf. 158. Pif- braf. 300.

CAPUT minimum, ore acuminato, maxillis eden- p. . tulis fere ut inavibus; interius duplex ordo den- — tium obtuforum transverfalium , in ur or —

E : à C a s "E a

-PRINCIPI ; 7 qu

dine trium. Oculi majufculi, fupra fingulos - ripae fex longiores. *. Apertura branchiarum ante & juxta pinnas pectorales. 2 ys

conPus rotundum undique tectum fpinis fetaceo- MMC bafi triquetris, sham transverium ongis

PINNA caudz radiis novem. . : | COLOR in dorfo füfco-maculatus, fubtus dus

42. TRACHINUS Capite inermi hutio, pinnis, pedo- .. ralibus coadunatis. s caPuTleve O: dentibus parvis in maxillis. Membrana brancbioflega radiis tribus.

CORPVS tegitur fquamis latis, obtufis, levibus, at inter pinnam dorfalem & caput-nullis. Macula . violacea in dorfo fupra opercula branchiarum. Anus lobulo molli, acuminato, duo foramina 3 anterius & potes ram E

dorfili gn Oppc vem ues c e - Pinne ventra- Jes xadiis fex, interioribus longioribus bafi co« -adunatis. —.Pinne pe&orales lanceolate radiis

. . quinque, bafi connexa. Cum oculi admodum vicini fint , ad genus. TY4-- .. &bini pifcem retulimus , licet. caput inerme. aede.

43. AsPnEDO. Tab. II. f V. - Jed Me.

, CAPUT latum, depreffum, nudum, in&que le ;

— cotti.- Oculi imi, nigri. Os latiíir

— — — Dentes funt due. verrucz, offez, intra Min

(^ (0 fuperius, quod dilatatum &longius pee x 3 fd "iii c : Legem Bee

Ru * ii cemanus

us XD M USEUM D.

CIRRHUS Jateralis utrinque unicus, longius &ali- |

. "us utrinque ad marginem oris fuperiorem; dein.

« - utrinque unicus ad latera labii inferioris & duo .

- . ali parvi cirrhi füb gula. — Larera thoracis of. -

.fea, nec fquamz ulla nec fubftantia carnofa i in capite aut thorace. à

»iNNz pedorales fingulares, juxta caput. died

fingulé oco radiis fimplicibus conftantes, quo-

, xum extimus omnium craffiffimus, obtufiufcu- -

—- -. lus, exterius dentibus incurvis, interius denti-: —

bus recurvis, acutis & rigidis notatus: — Pin-

na doríalis radiis, quinque mollibus etiam pri-.

mo, qui. fimplex, molli. .— Piune ventrales |

longe remotz a pectoralibus & fere ad latera.

. ani, fingule radiis fex mollibus. ^ P;zma ami |

.. 8&b ano ad caudam extenfa quinquaginta quin-

. que radiis mollibus fimplicibus conftans. Pim-

na caude oblonga, bifida, angufta, radiis un 2d decim.

Convenit facie c? forte genere eum pifcibus, quo Jub Bague genere propofuere Marcgraviui pi Jo, Willugby , Jonflontus Gahi

aSiaulari: eft bic validiffrmis iflis offfbus , pin. rum pectoralium mobilibus. »

SPARUS fafciis c quinque transv fubfufcis. - A eo obtufum. Dentes da pee 2 branchiarum fquamofa, fquamis magnis. Mem- brana brancbioflega radiis fex. CORPUS ovatum craffiufculum, fquamis laifümis | veftitum, linea. laterali i incurva.

PINNA dorfi ab humeris i incipit & fere ad Rie

; extenditur, conílans primum radiis tredecim. validis , acutis, fubzqualibus, & deinde pede -

. cim longioribus mollibus. — Hec pinna fecun-. dum totam longitudinem bafi eol eft As

E

pone acuminata. Pinna ani conftat radiis tre- decim, .qüorum primus | & fecundus validi &

E. pungentes , reliqui molles, primus radius bre-

E

Rhombites edentulus, exporre&to capite per. zo- z^

viffimus eft. Hzc pinna itidem bafi fquamofa eft & pone magis rotundata quam dorfalis. P:n-

ramofis excepto primo brevi & pungente. Pin-

. na caude. xadiis quindecim i ramofis maxime bi--

füreá.- LABRUS roftro reflexo, fafciis lateralibus tribus fufcis.

nam latam & curvam divifo, fquamis eripe fulphureis; in lateribus dua picturz late , curve, badii coloris, aculeis 16, rectis, icum

. dorfalem in anteriore perforantibus, cau-

da in exitu filamentofá - Klei. mi. I * 2 37- e. e

T. I0.

P Jaguacaquare.: Marc ribrafiyé (aD. - crror UD re hs. MIC "s

Nartum fora duplicata, quorum anteriora membrana inftrucdta. ^ Derites. inftar penicilli ex fetis confertiffimis, equalibus. ^ Opercula branchbiarum fquamofa: Membrana. bran- cbioftega radiis fex latiufculis.

er d

PRINCIPIS ^ 35

.n& pe&forales xadiis quiridecim mollibus & ra- - " mofis conftant. — Piune ventrales radiis fex

m, P nr : - Oculi magni, nudi.

| CORPUS pifcis ovatum, valde compreffum , fqua- -

PINNA dor/i incipit ad humeros, extenditur ad . .

mis majufculis. tectum cum fafcia angufta, fufca,

ab humeris per oculos & caput transverfim du- :

Xa. Alia fafcia minus obfcura latior a bafi

men. Alia fecunde Himilis- a medio pinne dorfi ad medium pinnz ani oblique ducta.

: 1 "eer pone rotundatur & bafi carnofa. eva-

-" pinnz dorfalis, pone pectorales verfus abdo-

uU s -" 3 dit, A : :

S84 — CNE MUSEUM. . dit, fquamisque tecta, conílans primo radiüs duodecim fübulatis, validis, pungentibus, fin- gulis pone membranula acuminata appendicula- — tis, dein in eadem pinna fequuntur radii vigin- -fti & unus, molles, articulati & ramofi. ^ Pa- — me pe&forales acuminatz , radiis conftant qua- -tuordecim, inermibus. — Pizne ventrales radiis | fex; anticis fubulatis & pungentibüs, reliquis 1 xamofis & inermibus. | Pimna ani radiis vigin- — tij, quorum tres primi fubulati, pungentes, po- ne membrana fubulata appendiculati, reliqui . autem molles. Hec pinna itidem rotundata. & bafi feu parte verfus corpus proxima, carno- fa & fquamofa eft. — Pinna caude parva, ro- -tundata, integra, radiis feptendecim ramofi$, : ... fafcia transvería, exalbida, colorata. - | - 46. LABRUS roftro reflexo, ocello purpureo iridealba — juxta caudam. — lud uu e . T'etragonopterus levis, ad caudam brunna macu- la circulari intra iridem albicantem, ophthal mos, fimili zona obliqua oculos excipienfe, — ..corpore ex aurantio albicante & leviter fufco — cuoNIo. Klein. mif.IV. 939 EXE fü. .. : Klip-vifch feu foldaten-vifch, Wslugb. icbt.1.t.5- ——

. Pifcis militaris. Ruy/cb. zbeatr.1. 2.2. B. Ld Hec figura ovata roffro acuminato, operculis

i .

mofis , fafcia per oculos, at flriis fufcis a li-- nea laterali oblique du&is cum precedenti con--—— venit. Differt autem, quod deflituatur fafcia Jecunda & tertia laterali, quod pinna dar[alis gaudeat. tredecim vadiis pungentibus, preter — — octodecim molles, quod pinna ani inflruatur —^— fadiis fepremdecim preter tres primos punge-—— m DTE VIA eos cae Ed

PRINCIPIS — e

zes €? denique quod macula magna orbieulata, fufca, albo circulo cincta. utrinque verfus cau- dam collocetur , "t margine pingat pinnam dor[alem € caudam imul. Adeoque multa ba- bet communia cum Orpbo, Spáro, Sargo, Me- danuro, que omnes ejusdem generis funt.

- Ex optimis Indiarum pifcibus dh carne ale, fir-. má, Japida, Jalutari.

47- LABRUS: immaculatus, pinne dorfalis radiis fpi- v —.. ^nofis decem. T caAPUT compreffum. O:. magnum. Maxilla faü- perior lateribus utrinque producta & antice re-— - trorfüm plicata. -Denres parvi, diftincti & re-—— moti prefertim ad latera. Oculi nudi, magni. Opercula brancbiarum fquamofa, pone triden- . tata. Membrana brancbioflega feptem radiis. CORPUS OVato- - oblongum, 1 lividum , linea laterali curva. -

PINNA ed ab. humeris fere ad caudam. ducta,

priores validi &pungen- | iore. Pinne pecfora- ffi: '* mollibus. .P;z-

n& ventrales ovatie, radiis fex, omnibus ramo-

fis excepto primo valido, brevi & pungente. —

— Pinna ani tredecim conftat radiis, quorum tres "precedentes validi & acuti. Hac terminatur -— verfus eaudam latiori fpatio, quam pinna dor- - j [^ Dno caude feptendecim. recie tus É

48. LABRUS oblongis, piane dorílis unico radio E

inermi.

CAPUT compreffum leve. ] entes parvi, interio- ^ res laterales longiores. — brana 3 braucbio- eor diga radiis fex. n |

CORPUS

Wie

36 | XL MUSEUM coRPUS compreffum, album, longum, fquamo- |. um: Linea lateralis a capite verfus caudam

longitudinaliter juxta dorfum exarata, prope

: caudam vero defcendit & medium latus ad cau-

mos dam fecat. : A

PINNA dor/alis prope caput incipit & fere ad cau-

-—. dam excurrit radiis viginti uno, omnibus fims plicibus & pungentibus, excepto ultimo, bifi- do, molli. P:;1e pecterdles radiis duodecim, — : lanceolatz. — Pinne ventrales fub pectoralibus collocatz,.lanceolate, radiis fex. | Pinna ani . radiis quindecim, quorum primus breviífimus. . Pinna caude integra, radiis duodecim.

- 49- BLENNIUS pinnis ocularibus fubulatis, pinna

.-: aniofficulorum XXVI. PS

-CAPUT compreffum, tuberculis minutiffimis in

— fronte & ad latera. Frons obtufa. Dentes -

MD.

PINNA anii ab ano & caudzextenfa, viginti fex ra- — diis mollibus & fimplicibus, quorum primus & — fecundus in papillam definit. ^ Pjzma derjalis -

a capite ad caudam usque extenfa, radiis trigin-

ta quatuor, fimplicibus, inermibus, quorum ——

tamen duodecim anteriores paullo rigidiores : .. funt Pinna hec ubique fere ejusdem latitudi- —

. mis, pone rotundata. — Pj;me pe&orales ovVa- — tz, radiis quindecim, caper 7 E.

PRINCIPIS E

Pinne ventrales fub gula fubulate, radiis duo- - bus. Pinna caude integra, undecim radiis ramofis.

Hinc proxinta accedit ad BLENNIUM pinnulis dua- . bus ad oculos , pinna ami effW culorum viginti

— trium. Arted. gen. 26. fyn. 44. .

. £O. &LENNIUS pinnis ocularibus breviffimis palma- — fis, linea laterali curva. : cAPUT compreffum, declive, fupra oculos utrin-

que lobus carneus, breviffimus, obtufus, fiffus.

Dentes numerofi parvi. Supra caput "incipit linea lateralis & juxta dorfum excurrit lonzitu- dine abdominis, dein fecundum latus reflexa per medium.longitudinaliter excurrit.

PINNA dor/alis juxta caput incipit & ad caudam excurrit, radiis quadraginta, quorum triginta quatuor pungentes,. fex vero poftremi paullo longiores molles. — Pine peorales rotunda- tz, late radiis duodecim. - Pinue ventrales

| juxta caput, f; CURIE. ci Pie.

- . ua ani radiis viginti quatuot.- P Tina caude

* integràá radiis |

51. CALLICHTH YS. Tab. I Fig I. "Tamoata brafilienfibus, lufitanis Soldigo. Marcgr.

« braf. 10. 1.150... Willugb. icbt. 211. 1. 5. £6. Raj. pifc. 73-

- €APUT rotundum, antice depreffum, fuperne va-

riis futuris, in orbem pofitis, circumcentralem fquamam majuículam. Narium foramina pai Jar- va ante & juxta oculos ad latera cag

vbus utrinque duplex ad finus oris, quorum m :

fterior longior, ambo vero capite long

. — Membrana branchiofleca radiis tribus... . conrus compreffum , oblongiufculum. ad. bea nolo utrinque depiii eniin epi t

VUES rie

ji. — A—EL.MUSEUM dd rum alter fupra, alter vero infra lineam latera« lem; Squame hz latiffimz , viginti fex, fübli- — neares, margine fubciliata, at poftrems juxta ——

- caudam triplici futura incifz. ^ Abdomenlatiu- | — fculum, leve, nudum. zs

- CAUDA rotundata.

.. — PINNA dorfalis anterior octo radiis mollibus, quo- Zu rum primus breviffimus antice fcaber. Prmü4 : dorfalis poflerior prope caudam-parva, unico -

-* J.. . radio antice fcabro, rigido, nec tamen pungente -

: conítan$.. Dorfum ante hanc compreffum fca- brum. Pinne pe&forales rotundata , radiis fe-. ptem, quorum anterior craffior, utrinque denti-

- culatus. Pisne ventrales utrinque juxta anum

^..,- radiis quinque articulatis. P7/ma ani prope cau-

"^,' dam radiis quinque anteriore fcabro. . |

. Callichtbys efl. pifcis genus. acantbopterygium, membrana branchioffega radiis tribus, ov&.—— cirrbofo lateribus. duplici tantum fquamarum

*,

ffega officulis quinque latis conftat. ' Aperture CORPUS longum, ale, anguftum , dorfum pin- z TH x uw crafium rotundatum, inferne carinatum,

..- Áeníim veríus caudam acuminatum & fubulatum

PRINCIPIS 919. — Hinc figura cultri. Squame orbiculatz; imbri- . cate, rugis annularibus & transvérfis. — - LINEA /ateralis deorfum dentata, denticulis mol- ^ libus apice perforatis, obtufis , liquorem fecer- nentibus.. 45s íub gula juxta caput. PINNA der/alis aut ventralis nulla. Pinne pecto- Yàles parve, lanceolat& , radiis tredecim molli- bus. Pinna ani prope caput incipit feupolli- — . "carifpatio ab ano & ad apicem càude excurrit, ——

- linearis, radiis circiter ducentis mollibus. —P;z-:

E' caudae nulla, hinc fingularis facies pifcis eum. cauda tantum a latere inferiore fit radiata, fupra omnino calva. '

3. MUREENA pinnis pectoralibus cárens. Arf. gem. 26. fyn. 41. Murena Rendel. pifc. 402. Bello. aquat. I5 9. t. 160. Xonft. pifc. tab. 20. f. 4. Mu- —— rena five Conger brafilienfibus, Seb. eo 2pm

t. 69. f. 4, y. OCULI membrana ted | Narium foraminautn- que folita aria, cylindro- ,fereii

los collocata, tentacula emittunt, quali

dee viücre Mes itera pone abor utrin I. -

ramen pro branchiis.. Demres minutifhimi in anteriore oris parte duplici ordine difpofiti, in i -—— interiore vero fimplici. 2

conPus anguiforme, compreffum, fufcum lineis ' | albis transver(alibus & lateralibus pulcre cancel - latum. —. Abdomen vero magis maculatum eft.

CAUDA. lanceolato- acuminata, nec diftinca pina inftructa.

PINNA dorfalis adipofa incipit a capite & rit continuata ferie ad caudz apicem. Prziza a ab ano incipit & terminatur ad apicem cau . itidem adipofa. Hz ambe pinne ejusdem co- .

— ris cum corpore funt. Pine pe vraies aut. m alata nuits Vieni ; Esc zxdacuo 541 RCHR-

; Aw e bcc m : 6

yo XD MUSEUM i o

4. ECHENEIS Arted. gen. 15. yn. 2g. Remora, Roe. ; us del. pifc. 436 3e DESEs 440. Olear. muj. H — 4. L. 25. f: 2. Jonfl. pifc. 1680. 4. f 3 ; (CAPUT fupra omnino planum, quz planities OVà- lis margine lato membranaceo uridique vini 4 eft. Hoec planities linea elevatá longitudinali-- ; ter diftinguitur in duas partes, a qua transver- - | «s fimadmarginemutrinque octodecimautnoven- . .* decim membrane transverfales retrorfum fpe- —— étantes,antrorfum fcabri ducuntur. O; denticulis minimis exafperatum,obtufum. Maxlle inferio- — | ves longiores. Narium foramina duplicata,al- tero elevato margine, altero patulo. O-i/// ro- tundi a latere capitis... Opercula brancbiarum levia. Membrana brancbieflegaofficulisnovem. — PINN & pectorales fubovate, radiis viginti quinque. | : Ventrales, magis acute , bafi inter fe connexe, - fingule radiis quinque ramofis. Pinna ani ra- : .. diis viginti uno. . Pa dorft e regione pinnz. ani, cui fifnillima figura & magnitudine radiis viginti quatuor. Pimua caude acuta, , parum bi- . furca, radiis fedecim. ^ ; . Pifcis tegitur cute molli, raro fpitami be d 5 . memattingens, 1 . Obf. Hoc pice carinis. sülerenre maves tardius eteres, unde 1l! Remore n zx - bic enim pi nam Antonii €? poflea Caf. Caligule navim atfiaco mare retinuiff Hr E 'Bellon. aquat. 405; fed fruflra. — - E 54. EXOCOETUS A7ted. ge H Jon. 18. 4i 3 Mu- gil alatus Rond. pifc. 26: Hirundo, Be/lez. aquat. 19 UE Hirundo "Plinii, Jonfl.pifc. 6G. 1. 1$. $Suecis Flygande-Fifk. ACIES & magnitudo: dem. Menlrana bran- reddet deem ofliculige E

bo r

* e

4

3 a: d ^. * " -

LS

PRINCIPIS 3

(PINNA dorfi j pone &qailibrium pofita, € diametro. - pinnz ani, undecim radiis. Pjzna ami etiam - undecim radiis. Pinne ventrales in medioab- dominis radiis fex. Pinne caude, que maxime : bifurca, radiis quindecim. Pine pe&torales in hac fpecie fingulares, radiis feptendecim , quo- rum fuperiores longitudine ad initium caude

. pertingentes, adeoque totíus fere pifcis; infe- : riores radii fenfim breviores fünt. Hifce pin- « .— nis volitat pifcis.

Obf. Defcriptio perfe&a babetur apud Artedium — 4n fpeciebus. | Auctores perperam ad pinne anb. - ba in duas laterales collocant.

56. ARGENTINA pinna dorfali pinnz ani med. CAPUT oblongum, compreffum fupra depreffurh. ^ Or interne denticulis exafperatum. .. Maxilla

inferior paullo longior. : Membrana brancbio- d radiis circiter decem. | un ectaptdum. argenteum, Hoi : zitudinal i d lateribus diftintum.

?INNA dorfalis verbi p collocata, quatuor- —

. decim circiter radiis inermibus. Pizne pecfo- :

rales lanceolatz, radiis duodecim. Pizne ven-

trales radiis fex, rotundate, breves in medio ^

. longitudinis. Pinna ani radiis circiter quinde- cim, dorfali oppofita. Pinna caude radiis qua- tuordecim, bifurca. s

Cbara&er . generis, membrana branchioftega Ec

|. diis circiter decem, corpus longum tereti-com- - | preffum, pinnae ventrales « ano pum pi pro- proves o c

s CYPRINUS pinna ani diciamo bifurca, 5. | áo bna. 1742 ? 493- Pldbietus ^ S

x. s ; B Ui As KE m" id M LAS x F

822 XL MUSEUM : E Fuun. fuecica 331. t. 2, -. Suecis Chinefifka : Gulli - Fif ken. He

58. SYNGNATUS corpore quadrangulo, pinna CaU-

de carens. Arted. gen. 1. /yn. 1. fp. 3. | .. Hippocampus Raj.p.4y. Rondel. infe&t. c. J P 7 |

. Willugb. p. 157. - ;

- Hippocampus aculeatus Raj. P. 45-

— Obf. Pinua dor[alis radiis Jeptendecim, piiore- ; lis radiis fedecim.

Claffs V. IN S-EC T A. 59. GRvrLUs apterus, thorace fpinofo, fernoribus tis.

. .":Locufla talpa capenfis, pedibus longis. Peti.gu- — qOSS NDA. 2h £12. 9. : ; | CAPUT reflexum, Oculi prominentes. Antenna fetacez, corpore breviores. Lab/um orisane |. terius duplicatum, quorum inferius longius fubrotundum. JMaxille anteriores introríum dentatz, craffe; pofferiores breviores, 'duplich — digito unguiculato armate , & antennula lon-- (a - giufcula exterius inftructes »maxille vero infi- - — m& fimpliciffimz antennulisclavatis. ^ - — "THORAX fupra planus, lateribus comprefíus, pone . elongatus, rotundatus, angulis omnibus antice pone & laterib pectinatim fpinofis, una cuim — quatuor fpinis in difco. ' Subtus inter femora antice duz fpinz. - m. ;» "Abdomen ovatum, duodecim incifuris, fi nrütis fg- ., mentis verfus marginem aliquot fpinis inf : .. &is, & fecundum longitudinem dorfi feptemfa- riam difpofitis, abdomen fubtus feptem: vel octo i plicis transverfalibus ad latera undulatis. - Anus | o frivalvis, utrinque connieulo acuto inftrudtus, —— EE noon enfe -— — parum curva; e Ur

-

L GPRÉEXNCLRIS ——- ribus convexa, utrinque fulco exarata, longitu-

. ungues in fingulo pede). EL. s Magnitudo fcarabei cervi velattis , torus pilis e es

longis bifpidus, ferrugineus. —— E 6r. scozPro peCinum denticulis XII. — — — .. Scorpio Javanicus major pilofus e nigro-cerule- -—. . Ácente fplendens. Pers, gazopb. 20. f. 19. 2. — . Scorpioindicusnigermagnitudinecancrumfu- —- — x "ler m d viatilem E^ id

-

z4 XL MUSEUM E - viatilem equans, Herm. Leyd. 144. Scorpio cei- lonicus niger maximus, Sibb. muf. 116. Scorpio

ceilonicus, Seb. tbef- 1. p. 112. t. 70. f 4g t ROSTRUM conftat duabus chelis feffilibus, intror- — fum dentatis. Oculi duo contigui in centro —— thoracis. Dein oculi tres diftincti ad marginem — anteriorem thoracis utrinque. - Labium infe- . 7ius oris quadrifidum, connivens. s. ABDOMEN feptem fegmentis a tergo & quinque in — "abdomine conftans , horum quatuor pofteriores linea laterali oblique exarata. Pe&ipes, ubi tho- rax abdomine jungitur, fübtus duo albi, quorum. us tredecim denticulis inftruitur. Pi/;jper —

totum Corpus fparfi & erectifunt. — .. CAUDA fex articulis angulatis, tuberculis fcabris, — . quorum ultimus fpina curva acuta armatur, ar- —— ticulus vero penultimus ceteris longior eft. PEDES, preter chelas, utrinque quatuor, finguli duobus unguibus acutis terminati, & tuberculo — — callofo ad flexuram articulorum inftructi. Che- — ]« pilis hifpidz, digitis interiore latere finuatis. coLoz füícus in toto corpore. TR Magnitudo cancri fluvíatilis. 0 2 0— - Obt. Differt a fcorpione majore ex India oritt- —— tali Swammerd. 410 147. t. 6. quod Swammer- —.— . dami cauda tantummodo quatuor articulis in- — — ffru&a fit. LOMMULA d nix Bua 62.ScOLOPENDRA feres, pedibus utrinque XCVI. — — Millepeda orientalis omnium maxima, Seb.zbef. I —

bon DEED ox det cAPUT minimum obtufum apice marginatum. 4-- — fene clavate. — Oculi lunares nigri, E

minutiffimis fcabris. Sa.

. CORPUS quadraginta octo fegmentis, preter cau . dam & caput, fingulo fegmento pallido, margi- SRREETMUO. ^ ou cote LR CAUDAObtufa — PEDES

PRINCIPIS 325

PEDES ad fingulum fegmentum utrinque duo,fub- . tus cilíati, breviffimi. Longitudo &g craffities digiti. 635. scoLorENpnA plana, pedibus utrinque viginti. Scolopendra capenfis major lutefcens ; cauda lon- : giore. Peti. gazopb. t. 20. f. 2. Scolopendra magna peregrina. Fri/cb. inf2. 5 d ES pig. t.2:f.7. pen. epp. p.102. Bradl. natur. 31. Millepeda africana, Seb. tbef. 1. p. 130. t; 91. f. 3 CAPUT fuborbiculatum ; planum, fubtus duabus maxillis validiffimis, acutiffimis, apice nigris in- firu&um. Oculi ad latera capitis pone anten- . mas, finguli ternati feu ex tribus compofiti. 47- zenne fübulatz, feptendecim (vel pluribus, cum : - wideantur apice mutilatc) articulis fubovatis ;, -"TRUNCUS viginti uno fegmentis Eonfat quorum fecundum breviffimum & lineare , reliqua qua- - pee fubtus ieginenta fimilia dorfalibus,. . rotundata. LATA, rugofa, cum poro -. refpiratorio in fii "ul i alternofegmen ntoütrinque. - PEDES s utrinque viginti , bi eves, unguibus fimpli- cibus acutis. Preter hof es in cauda duo longiores bafi (pino, vel cornicula potius. COLOR flavefcens.

Clafís VI. E E ROM ES

$i SERIA de, Suec. 1281. X. | ROS TRUM fere avis, ex duabus maxillis nig máiconicis cinctum ore e orbIclRR lac ero,

TESTA -

oot intlis armato, ; ! t e "s ; ^

6 XLMUSEUMPRINCIPIS

TESTA follis ovalis marginata, iritra quam corpo-

ris pars pofterior recondita. ' Intra hujus tefte

(ubftantiam a tergo os fepiz officinarum occul- . fatur. Az: infra caput cylindro prominens. BRACHIA feu tentacula filiformia , utrinque folita«

ria, juxta caput inter fuperiora & inferiora ten-

tacula enata, longiffima, mollia, apice dilatata,

inferiori latere cotyledonibus fimillimi fed mà.

joribus inftructa. — 65. ArunoDrITA nitens Faun. fuec. 125

Eruca feu fcolopendra marina corallina multipes.

Seb. tbef. 1. p. 141. 1. 90. f. 1, 2. | os aliquot feti catmofié inflar antennarum inftru-

CORPUS ovatum, fupra convexum, fpinis fubulatis

purpureis, nitentibus , fparfis & pilis ejusdem

longitudinis Iuteo-viridibus, nitidiffimis tectum; j in medio autem dorfi villis, absque fpinis to- .

mentofum.. n cujus centro aperturà parva. Sub cute dorfi, membrane plicatz branchias

cancrorum referentes.

. PEDES utrinque quadraginta circiter feu totidem 4 1 | . coni paralleli, lateribus & margine corporis in- —.

. ferti, apice fpínarum fafciculo terminati &füb- — tus appendiculo fetaceo molli inftructi. —

inftructi

Ovitrimus beic recenfer

eminent d EIN T Larva ovata, pedibus XVI, lanaervea.

Larva oblonga, pedibus XVI veris, I V r&terta T

, Jpuriis, corpore glabro pone commaculato.. Larva oblonga, pedibus XVI, corpore pin

ecenfere animalia antea motiff- — mat füfficienter defcripta, Crocodilos, Dra- cones volantes e£c.- Nec mon imperfe&ta , muti- - atà, nondum metamerpbofin paffas ut Larvas — Paptlionum €? Pbalenum 1ndicarum, inter quat ——

VEM: - É Pm ool rius - EC P RN É

pert d

xiL i. SPONSALIA

PLANTARUM, E fub PRUESIDIO

DN. D. CAROLI Sb: d

Med. & Botan. Prof. Reg. & Ord. Acad. pues - ONMgg Monípel. Stockholm. & Upial.

Socii, hujusque Sectetarii, E

JOHANN. GUSTA Y. WAHLBOM,

Calmarienfi. Up/alie 1746. Jun.11. in Audit. Carol.

/

mma.

Secr IN - mt

mico fuo in pacis dilediflmo, - DN. JOH. GUST- NAHLBOM. .

TD s Pierides, saLtpos juga celfa colentes,

Quas medicas artes difcere cura trahit. Dicite, quero, poteft calamis & mente Magier . Xeftro aliquis docto do&ior effe pcs? Sollerti ftudio Phoebeia fcita vecludit ,

Tad s 1 » Ea E UN tor ie EAE ^ voa 7d i& Figs 4.

monftrat, quaeque fit herba nocens, zr

Quequej m episc ied artis, fidos & alumnos - BC PuSS via deducit per juga perque nives. — — —— Irsr pr«it, fequitur veftigia Suedica aa fus Admovet atque oculis germina cuncta Sedulus 1Psx novas fecundis collibus hert rid Atque aperit, quz] la

| 3X4 p^ ceu Quee. i

28 XI $SPONSALIA-

Quos Patareus ager, gelidus quos fufficit Hemus Flores hic luftrat lumine quosque fuo.

Cetera nature myfteria rite revelat, Que nimis lieic longum dínumerare foret.

Felix & nimium felix Upfalica proles, — Atque Lycaonio quique fub axe jacent:

-Queis didiciffe licet, Patrum que nefciit etas, — LINN x0 celebri rite docente viam. | Felix, Tu wAHLEOM, cui jam, florentibus annis, -

-— 'Fam docto liceat femper adefle viRo. — Eja age, carpe viam, qua ducant juffa wMAGISTRI: - ror, & docti nomine dignus eris. c

Laurea ferta legent sar1pES, Tibi Patria tellus Artis Pzonie i larga dabit. " Grafolaiur ; T4 d JOHANNES LOEHNBERG, E Adj. ad T'empl, Cathedr. Cd

PRAEFATIO.

| on heri demum aut nudius tertius plantas in : fuos effe divifas fexus, fed obfcure admodum - & ambigue doctis innotuiffe Botanicis, nifi in hiftoria litteraria prorfus hofpitem, neminem fu — dus credo. Nam uti fexus indie on E A pletas adlegare potuerunt veteres, qui Dr gotio a mare diftinxerunt feminam ; Ita e contrario

-.. . mon nifi conje IARE Dou parum certis parumque

fufficientibus fexus tradiderunt plantarum.

Licet Pa/micole, jam ante tempora Ales Magni, in Phoenice dari & marem & femi vero fecundari abíciffis flofculis mafculis ,

impofitis , cognoverint; hanc tamen ain

nem, in unica plantarum fpecie factam, ad. omnes -—

: adplicare non fuftinuerunt. i . .. Nationes , quz olitorum inflar curarunt pifia- s ciam ze & Ficum, annuatimque Encre eie

/

PLANTARUM | g..

; T UM r * fecundationem utriusque promoverunt , exinde ta-

clarum fibi vindica Baubinus, ceteri, in fexus fuos diftinxiffe cum ar-. - bores, tum plantas, teftimonia annalium, eandem ve-. ritatem firmiter evincentia, nos quidem credere ju- bent; aft eorum plurimos ab orbita veritatis decli- - naffe, -& nubem haud raro pro Junoné aimplexoe, obfervare juvat.., Nam cum nullum. haberent re- fpectum genitalium in divifione f-xuum, non infre- quenter feminis marum, maribus autem feminarum . nomina addixerunt. : In exemplum adduci poffunt

. Cannabis, Mercurialis , Spinacia, Humulus, alii, ubi que reapfe funt femine , mares; quique mares, feminas in craffioris fuz: ignorantie fignum certiffi- -

Omnis evi Botanic

um, nuncuparünt. Sexus preterea utriusque di- — . verfitatem ftatuerunt in. Quercubus, Tili í «Lus, Abietibus, ceteris, quorum tamen notas com- letas, quibus unus fexus ab altero dignofcitur, nunc primum recentior noítra excultiorque «etas demum ebumetare valuit. 7v»; .. )

. Plurimi praftantiffimique Botanicorum feculi XVII, hanc de fexu plantarum hypothefin, uti no- vam chimzram, ludicrosque quorumdam ingenii ab- ortus, quibus erudito orbi imponere voluerunt & il- — ludere, alto defpexerunt fupercilio; quorum in nu- mero in primis fuerunt Baubinus, Morifonus, lour- ——— nefortius, ceteri, — —— - ULCLI MUTO EL

1676. Thomas Mit LINGTO N, eques Anglus,

Frofeflor Savilianus, primus videtur, qui iní aperuit experientiffimo Grevío. Vid. Leg.

ot

E

930 . XI $PO NSA ETA

| 1685. Nebemias GR EW, in anatome- Plana. - - gum, fexus diverfitarem & fecundationem plantarum

- farinam mafcule fcrutari conatus eft; cujus hy«

der 3 album addidit calculum temporis fuiBos |

tanicus eximius Raus.

:.. 1695. Rudolphus Jacobus € & MERARIUS, in. —

Epiftola de íexu plantarum "Tubing. 72, primus

| perfpicue demonftravit. fexum & . generationem, -

quamvis non dubii fuit ipfe expers de hac veritate, quod ei moverant experimenta, quz fecerat in Can

aabe: :

propriis parui fuffultus obfervationibus, fexum Ve- x

2 . getabilium commemorat , & pollen defcendere in fe-

Tx, omnibus antea paradoxon & abfurdum,.

T ME

... obfervationibus extra dubitationis aleam pofuit. —

1720. 'BLAIR, Patricius, Botan. Effais London 8j

* ^ . commentariis etiam eandem rem illuftravit, eame

. que infignis ufus omnibus Botanices cultoribus de- .monftravit. e ied

1720. Julius »oN TEDERA, anthologia Pata"

^ vim 4, ex profeffo examinans fexum plantarum, fta-.

- tuit, fexum plantarum, fi detur, tantum fp

UÀEANTARUM-. a. cipii univerfalis locum in Phytologia mereatur. Sin - minus, cternz oblivioni adjudicandum. Multas ad-

legat obfervationes, quibus argumentari conatur, fe- xum plantarum chimzram effe, & ludicram.

721. Antonius yusstEus, in Bradlei work of nature, hifce fuas annectit obfervationes.

s

|. 3724. Ricbardus BRADLEUS , Experimento re- lations to the generation of plants, 8, muita infe- . ruit experimenta de fexu plantarum ,. haud parum

ufui & commo economie pariter ac borficuitugs futura...

xps

1735. Carolus viNN xus, Fundamenta Botanica; | Amftelod. 8, hanc rem infinito labore adgreditur &a paragrapho 132 ad 150. fexum plantarum tanta commonítravit certitudine, ut nullus heftent ei fa- putre Sé CDM p int

que e fat graves inju M deiones, ea, qua potui - brevitate, quaque perfpicuitate, illas colligere con- nectereque demonítrationes , quas de fexu planta- « fum Experientiffimus poMINUS PR zsEs, tam publi- cis, quam privatis fuis inferuit lectionibus & fcriptis, | adfuiffe mihimet contigit. Spero memetto- — tam hanc veritatem, veteribus prorfus ignotam, per- —

fpicua evidentique connectione argumentorum, cum. - a priori, tum a pofteriori defumtorum, demoni fe, ut nullum fore crediderim, cui hzc non. ina co fint & extra dubitationis. aleam. pofita. — Sum in -his imitatus fummos Halleros & Siet entof, qui 1 formatorum fuorum veltiga: ecuti, propria con taria. aoc.

1XESI

m SPONSALIA E

E fenfatione licet deflituantur , poo 7 d - amen ac animalia vivere, probat Ortus, Nutritio, —.— - ZE&ras, Motus, Propulfio, Morbus, Mors, Ana. Tod omia, Organifinus. Fund. Bot. $. 133. -

&cE pes uon fecus atque animalia vivere 5 admodum primo adfpéctu abfonum aere & ^ paradoxon, ita e contrario, neminem facile-eredo: | negaturum, cui attentiori oculo hanc veritatem in- tueri, argumentaque eam firmiter evincentia, ad fa-- nz rationis equilibrium trutinare lubet.

... S.L Vita animalium quid fit, licet neminem ue 2 tere videatur; veram tamen ejus definitionem Har- v&0 debemus. Hic enim circulationem fanguinis - primus detexit vitamque in ea confiftere haud imme-

rito adferuit. — Nos ejus fententiz adftipulati, vi- — 1 .tam per propulfionem fpontaneam humorum de 1 nimus. ^

$. IIL Si funiculo, vel laqueo brachium, femut, - vel alia demum pars corporis animati adio . conftringatur, ut humores penetrare nequeant, extra ligaturam. producitur gangrena, quod , ad demon- | propulfionem humorum in corporeanima- — E .. to, experimentum eft. phyfiologicum. . Sic fi ra- snulum alicujus arboris, vel herbe graviter adítrin-- TI ut humor extra ligaturam propelli nequeat; , arefcit ramus extra nodum, & non fecus atque 1 p animalibus emoritur. : 2$ " Veteres fibi omnino perfuaferunt, humorem ve- |... getabilium, à radice in truncum adfcendentem, ite- rum defcendete ; Sed huic opinioni fortiter po Obicem recentioris evi Clariffimus Phyficus, Halet, i "qui humorem hunc, a radice per truncum ad ramü- — — los delatum, neutiquam recedere, fed per MM. — tionem folioram in ins opidi i:

DOSPEANTARUM. 99 $. IV. Ubi itaque adeft propulfio fpontanea hu- morum, ibi etiam adeffe vitam $.1L) conftat. In —

vegetabilibus & plantis eft propulfio humorum ($..—

preced.) ^ Ergo végetihita & plantas vivere nemo non videt.

Plantas vivere etiam veterum quibsdain fuiffe erfuafum,, multa funt, quz evincunt;. fed jufto longius progreffi , animam étiam plantis addixerunt, |

*&, dum efle. voluerunt. perfpicaciffimi, apertis ocu- liscecutierunt. - Tria enim genera animarum for- . marunt, quarum hominibus rationalem , brutis fen- fiticam , .& plantis demum attribuerunt -vegetati- vam; Sed hec enumeraffe, eft etiam refutaffe; Cre-- dere tamen fas eft, vitam 'animalium a vita vegeta- bilium in eo differre, 'quod illa gaudeat fenfatione, hzc vero non ( Fundam. Botan.. 4-32- Sufficienter licet a nobis o IT fit; plantas

nón fecus atque animalia fuam degere vitam; variis —

tamen rationibus adhuc eandem. fulcire v non ab i ue SS : IOUEMT..

- (e) Nütrifio. E utritio, bi etiam ad- effe' propulfionem hur ii confequenter vitam, €x ipfa vi & fignificatione vocis liquido conftare cre- s dimus; omnes herbe atque plante accipiunt nütri- - mentum e terra; Ergo vivunt. Nütrimentum plan- . tarum ex tenuiífima fieri humo, quz, mediante aqua ad radices earum defertur, non fimplici evicit ra — Kylbel a). Hinc fequitur id, quod quotidia- am experientia omnibus in terris nos docet, ubi vegetabilia fatis humoris, hacce tenuiffima hu-

iti pupecd pem dr oes Accedit. 2

mo impregnati, attrahere nequeant marcefce de uia

Led & tandem fame veluti enervata vil itam. x - morte.

a) pisi. de ius feriis e UN tps ms 4t0, ; 2 Gall. Stock. I5, $vo,- Suctbis — |

534 Xm SPONSALLA uc

mouse commutare. Evadunt i itaque plante, in | di 5] do, vel, éxficcato folo crefcentes, macilentze & gra-

ciles; '& defectus nütrimentorum haud obfcura figa pre fe ferunt. Sed longe aliter fieri videmius in — plantis, fuam nactis ftationem in terra copiofioris "4

;.alimenti, que non modo virentes, przepingues &

tobufte. evadunt, fed etiam veluti rident & felici —

' fuo ftatu bituriint j ;. Non fecus ac vafalacteacor- — poris noftri ex copiofis alimentis multum abforbent '

nutritionis, corpusque pingue reddunt & hilare, & fic vice verfa. ..

(3) ZEtas.. Omne vivum principium & finem agnofcere, innumerasque fubire mutationes. dubita- re multa probibent.- Videmus ita Infanriam efe infirmam, imbecillem, . ftérilemque; | Juceututem

"vero omni cum venuftate florefcere luxuriariques

Virilitatem fertilem, gravem, robuítam , Md | i ue evadere; Senetiutem demum flaccefcere, & exe

iccatam , canam atque languidam , imminentis f cernii preconium canere lugubre. — Dic, quzfo, : ans — non plante easdem experiantur viciffitudines, ea- 3 demque emetiantur ftadia? Earum izfantía tenui$ — eft & infirma, flore atque fructu deftituta; 1nJw- — [e ! fis fj idisque- fupertige ^

3 .viores, firmiores ain nitide Ted ferunt; 3; —]n autumno Meneuris caules demittunt, exarefcunt '

dnque terram. redeunt , unde primos fuos duxerunt E

- "erus b).

HEDERA, primis in annis foliis gaudetlanceclie — £is, & flore fructuque deftituta infantilis : Hedva

bens repeto, C.Baubim. 30y. |n aetate fua en 3

c» Quercus etateyn. 300 ann. artingit, it O-land. [X e e rA 4». addis Àt, Weftgotb. aT. :

x CORPLANTARUM.' $5 Ji, vel, pueritia, folia gerit quinqueloba, & petris , arboribusque fuffulta, fterilis furgit: Hedera major Jlerilis, C. B. 20. — In medio vite fus curriculo — . conftituta, folia emittit triloba, fulcra deferit, pro- priisque viribus erecta fpeciem induit arboris fat pro- cere, & floribus fructibusque gravida, virilis: He- dera arborea, C. B. 305. — Quando vero accedit fe- nectus, folia pandit ovata file lobis: Hedera poéti- | ta, G. B. joy. cc ONE RM . . Plantas omnes eadem ac Hederam, fübire fatà, quotidiana fat füperque docet experientia: Ex fe- - mine tenues progerminant furculi, qui primo in fru- — -

E: - *

pore viv dependet a p Te131001

rum (p. princtp. PbyftoL.). — Et ubi propulfio hec hu-.—

: morum, ibi vita ($.II). - Motum inefle plantis, uni- . €uique in aprico eft. — Omnes e. gr. herbe, inhy- . ernacuiis conftitute, verfus lucem inclinant, &íi.- . fotamen feneftre invenire potuerint, illud penetra-

re conantur. Plerzque plante, prefertim floribus

eompofitis luteis, nutant, perque totum diemfolem —

facie fua fubfequuntur , mane orientalem, meridie - auftralem, - vefperafcente die occidentalem plagam - refpicientes, uti idem optime in soxcuo Fl./uec.642. videre eft. Partem haud minimam plani rum, fe- —— reno c&lo, fiores pandere, & hilari veluti vultu lu- ——— cem mundi contepplari, ingruentibus autem imbri- -

PAX

.. incerto omine, hariolorum inftar, pra&fagire queant.

p

836 xm $PONSALlA

bus, eosdem comjlicare, neminem latere autumo: e.gr. TULIPA. / RESEDA Luteola. F/. Vidc 439 fpica nutante t.c : to die folem fequitur, etiam nubilo cxlo, ita ut ma-- ne orientalem , meridie auftralem , vefperi occiden- talem, nocte borealem plagam refpiciat. Fact : DRA BE flores tempore nocturno deorfum re ES | pinant, quafi fomno corriperetur planta, ne imber- & aér humidus noctu lgdat farinam genitalem. 7 C 353. IMPATIENS FJ. fuec. 722, vigilat 'omni die ts patulis, dormit vero omni nocte foliis pendulis - ^. - srGESBECKIA vigilat fimiliter foliis die patent bus, T vero omni Bede foliis rigido etiolo — TRIFOLIA froxares jol-wete tempdüte procellas complicant, fereno vero celo eadem €X- - - plicant, ut agricole tempeftates futuras ex hifce non

Eundem fervare morem Hymeneam, B Baubiniam, Mimofam, Caffras, vulgo notiffimum. | d TRAGOPOGONIS flos expanditur,. mane hor 3 m

3. flores eiat mane, hora Jj eos ,quotidieclaudit hora 1o. PARKINSONIA, TAMARINDUS, SCHYNEMO- | /NE,CASSIÉ , plereque plante Diadelpha, die ferenó folio explicant, noóu vero contrahunt. For. MP os TAMARINDUS, teftis Alpino & Aedfa fertur -: liis involvere omni nocte florem aut legumen, ' | goris & pluvisz cauffa, quod tamen Lanier vom | | eft Syeno & Rajo, fed pedunculus cám flore aut fFU-— - Ae s: imde —n unde doin

de d

B. x SPLANTARUM- 9

ofa omhi nocte connivent, fructificationem intra fe claudunt. Horz. Cliff. 1g. —

w1Mos nonnulle & oxarrs : Foliis pinnatis ad primum attactum, mirum fane, folia convolvunt & deorfum flectunt, " inducias deinde nacte, eadem ex- tendunt, quáfi vita fimul & fenfu gauderent.

V ALANTIA f£ertia & quarta. Hort. Upf. 202 ra-. . cemos florum fub floréfcentia nudos exferit, abíoluta - vero florefcentia flores femineos gravidos refiectit fub umbra foliorum & ipfá folia reflectit, ut tezant embryones, ne ab aviculis obferventur &excerpantur.

.ARACHIDNÀ. pedunculos ex axillis foliorum pro- mit nudos, atabfoluta florefcentia, pedunculus re- I dg terramque penetrat, fubque ea fru&tum OC-

tat

TRIFOLIUM catobleps. : Hort. Upfal. 222. ft.4. promit pedunculos qu ; , àt vero Bos, Berefogiia, pedunculus verfus feram | re citur, —

— Quod "motu omnia conj irwrirar, tritiffima forie eit regula omnium viventium; hominem, vel, ani- mal motu deftitutum, pallefcere, d bilitarique, uti negari nequeat; ita ex adverfo verilltum eft, mo- tum eos rubefcentes,. craffiores, pingues atque fa- — '- niores reddere; unde morus membrum magnificat, —^— recte: cos a itt Antecellit , itaque aulico -

i ruíticus , crura craíliora habet,

Ps Pas i in ibencuin viren: & nutritionem seran fufficiente: HS p ls dn

E rcs

Sin s

538 XI $PO NSALTIA p mare videtur. Arbor in anguftiis intra «des nada L. ftationem, gracilis & juncea absque robore furgit. ^ — : e1NUus in denfiffimis fylvis exfiliens, ubi venti — vehementiores illam adgredi & quaffare nequeant, —— pertica fit,. Humulo fulciendo potiffimum idonea; ^ Pinus veroalia, patenti collocata campo, variisfube inde concuti folita procellis, craffo omnino denfo- . | que non modo eminet trunco, verumaltis etiam inni- : titur radicibus, & patentes fpeciofosque erigit ramos. —

(2) Morbus. Quando vita aliquo modo ledi- — tur, producitur morbus, eft itaque morbus nihil aliud, quam quedam corruptio vite. ' Vegetabilia - eque ac animalia morbis fuis laborare, omnibus co- — fat. — Nimio e/fw fitiunt, languefcunt bumoque jac cent; In nimio /*;gore laborant pernionibus, immo fxpe exfpirant; Cantro interdum laborant, propriis

-. que adfliguntur pediculis, qui vocantur Ap/ides ve -

— Qbermes ( Fau. Suec.), uti aves facile omnes. - (8) Moers... Mortem opponimus vite , qu£

ejusdem privatio. ^ Omnia viventia morti i - effe omnis docet experientia... Cum propterea Ve-

—.. getabilia pariter ac animalia ex vehementiffimis m

oppeteré quotidie intelligimus, quzritur, qui

. vegetabilia vitam cum morte commutarent, 1 . verent? Si enim lapidem, nulla gaudentem vita,

D

mille confringamus partes, minime tamen talem, aC. án vegetabilibus obfervavimus & adíeruimus , mutá-

"Cüonemdubit . -—. |.» M rc. m d — (€) Anatomia. nternam plantarum fabricam. " €ognofcendi cupidus, anatomiam adeat plantarurm [x Malpigbit & Grewii, qui mirum adferuerunt in V^.

getabilibus compofitionis modum, & corporum ho-

. züm organicorum fibras , membranas, canales, U!

A

d

S S OAMEANTGARUM: ^ & * licet nulli dubitemus, quin futura etas longe aliter has partes explicatua fit.

(1) Organifinus. ^ Humores vegetabilium per fuos propelli canales & tranfpirare (5.11), jamjam a nobis commonftratum eit. — Hofce humores fecer- ni per glandulas, ubi ettam humores preparantur ad fructum, ad genituram, ad nectar, ipía eorum do- cet anatomia. ^ Omnes fere pi, in plantis appa- rentes, nihil aliud funt, :quam ductus excre:corii: omnes: fere ferrature filisrum fuas ténent glaridu-- las, peculiarem fecernentes humorem. .— Humotem-- illuisésd nane fub zítate- foliis inhaerere folitum; ia omnibus 1 rorem effe, quicum vulgo opinatur, alüci-

ur multum; Humor enim plerumque elt, ex fuis glándulis fecretus. — Hec omnia currenti calamo a. nobis adducta, plantas x ac animalia v vivere , fa- is ird evincunt . —

t quens. am vegerabii a; | quorum Seudna dj ? ova cc z ni, Sobolem parentibus conformem. pro |

rr cam Botan. C124 c

sine Vegetabile ex Ovo provenire Oftal ratio € . n experientia , confirmant YIDHqhpers, Fund. Bo- E tanic.$.135. — | zotyledones proveniunt e Vitello ovi, cui j pontum ^ ve inna[citur ; ergo Folia Seminalia, que Mes. | smolverunt, üidem funt. Fund. Botan. $ 16.

$.V. Dato itaque hocce fundamento ( $. IV), Es unde proveniant vegetabilía , inquirampse Ryu 2 - Veteres duplicem formaffe leratior nem equi- vecam Ícilicet & univocam , res eft notiffima. ^ Hanc locum habere dicebant, quando aliquid ex proprio |

sisi matre, pe INCUN eguivo- i: m.

340 E SPONSALTA. 3 cam, dum fortuito, & ex confufa particularum co

mixtione genefarentur viventia. Pu/ices ita ex urina & fegmentis lignariorum exfilire; Ex latice limofo myriades Mufcarum (Faun. Suec. 1110.). atomorum - inftar, etate & ex ca/eo adfcendere; Exterrade — profundo elata, ftatim varias progerminare herbas; ; Ex cadavere demum putrefcenti vermes produd, - 3 quemadmodum eorum docebat autopfia, crediderunt. - Alii Creatorem principio toti terrz femina & ova im- - mifcuiffe cogitabant ; adeo ut, cum terra dice - fol calore fuo femina ibi ab initio acces exinde herbas, plantas atque animalia 0- mniarint. - ec vero sa gvi iere nii

vifi Tudicris fcatentem DERE eps aba - runt. Deus enim principio omnia viventia creavit; -— fingulis feminadonavit, eorumque cuilibet indiditve- neris ceftrum, & primam graviffimamque tulit I Crefcite €? Multiplicamini. Genef. 1. i Si ex putredine eftuque folis creature animat: ... ut & herbe producerentur, fupervacaneum fore -. Deoque confequenter maxime indignum, Eum tam . multa longeque artificiofa, genituram przwpa anti . condidiffe vafa. Certe putreícentia tum nori cederet | od creationi. Si Mu/ce, aut Pulices ,ex putredine pro- ci &afoleefformari poffent, cur ni Equi autElet pan — fes? Inmagnis enim corporibus facilior officina equa« ei nateria fuit; ininfechis verotamparvis atque tam nullis, que ratio, quanta vis, quam extricalilis pet- fidit, cum rerum natura nunquam inagis , quam. in ^ minimis tora fuit. Plinius. Capite fane, cerebro " vacuo, gaudeat, neceffe eft; qui abfürditatem genera tionis. zQuivoce capere nequeat, quarido videat cor- E tam artificiofe compofitum, tamque : multis mii canalium & meatum adornarum, utN nict

PLANTARUM. 541

: nullus, perfectiffimus licet, mortalium, fabricam hanc.

| perfcrutari , multo minus imitari queat, veluti tamen .de induftria allucinaturus credit, hzc omnia fortuito & ex motu particularum confufo effe conflata. Hinc enim fequeretur, ut novz femper fpecies cum anima- Jium, tum plantarum, occurrerent, quas tamen nec legimus, nec obfervavimus unquam. . Hinc nulla va- Jeret argumentatio a generibus ad fpecies. Hinc nulla -certitudo, fed omnia confunderentur. —

Rbedi , .generationem equivocam examinaturus,

gecentem carnem in vitrum, linteo tenuiffimo probe epofuit , folique aprico expofuit , tunc Mu- : pes ova fupra linteum parere , nullum vero vermem

nem equivocam produci.concludere non licet, eo, :quod eorum multa millia juxta paludes cernimus; putredo enim paludum alimentum iis fubmini(trat

. copiofiffimum, . & hec ratio. eit, eur ova illorum

f EE drum muli Hort. k^

cliff. 77, florem, ut cadaver omnino fcetentem pro-

' dfert, quare Mufee carnivor£, Faunm. Suec. 1098,

.. 4099, 1102, 1105, fcrtore decepte, totum flofculum

«vis implent. eundem pro putrefcenti carne Íumentes.- es licet in arvis male cultis, ex Trzti- -

cum, ex Hordeo Avenam, ex Avena Bro-

roduci, quippe omne fimile parit fui fimile, | i merece progenerant Aquil Coluribum. |

$. VI. Concuffa hac veterum equivoca genera-

tione (S. preced. )» Ser Bei neus Spam ut Ivi

exovo- Haroeus ciam, mone ium c3, cm

innafci expertus eft... [nfe&ta per generatio- -

e

Uc mi; E ; hi enim omnes ex trunco vel. radice orti: unt; |

(s Jfupra . decompofire." Pennas annuatim. ecditie,

exclamavit. Sententiam vero hanc recentiorum. "cce prefertim füffulti experimentis: Si ex radice

mum difiringamus, terraque infigamus , radices ag

quaque parte integrum refültat animal detegente

jg eft, Orta eft. a femine vel | Ovo: gue etiam . rbor ex ramulo producta, orta eft ex iemine. ldem omnino valeat de Hydra inter animalia , - MM

postu opus artificiofiffime conflatum, fua

dta ut alimentum. furfum , non vero deorfum. feri.

— £O in decidentium locum fuccedere & ex co . ice. fua, enaci, quotidiana. evincit experi 2 ees nift ex corpore, Su Pella cc

x» — XI SPONSALIA

nonn.illi- omnibus vir bus evertere conati funt ,

amus, alia ue nova exíilit arbor Et fi Polypu: fet Hydra in partes quomodocunque fecetur, ex u

thifce annis fummum hoc myfterium nature lrem- — bleja... Sed infrequentius hoc non eit, quam ut Rf» - »ES eadem ex: radice producit plures furculos;. cau. . y lis enim nihil'aliud eft, quam radix fupra terram:,Si — itaque arborem aliquam, ex gr. Tiliam converti - 4nus, caulis fit radix, radix vero commutatur in rá-.— 10d int -nova hortulanorum inventa rudis ^ : Praterea hiec aflérta noftra. confirmant rá-

E

Hydra vitam vivit vegetabilem, vel vé

tam Hydre feu Lain ut hoc, unda in : o id. mali eit rariffimum , in. v ü TUN rauf

' avium. exoriri pmo vidctur confiftit.

baficoncava, vafe, vai lymphatico 1

poffit; deinde rachi, porro ramis lateralibus, p: tialibus & propriis, ita ut penna adfimiletur j

fummo artificio mechanico licet adornatas , alias vé

»-£

.. gunt.

PLANTARUM. 543 avis effe Misa penne, radicem vero primam fuam Low debere ovo vel femini , nenio inficiari pot-.

ld etiam de vegetabilibus valet,

- Proinde gaudent certo c) tam Hydre, quam omnes herbz, etiam feminibus & ovis, quibus mul- tiplicantur absque aliqua violenta fectiene,, & pro-

pagatione per ftolones.

Scias etiam, velim, omnia animalia vivipara fua babere ova , ex quibus eorum foboles proveniunt, ova licet hac i in ipa matrice legitimo tempore ex- cludantur,, non fecus ac ovum in nido ab ave incu- batum, cujus uterus eft nidus ipfe... -

— Neminutiffimis quidem vegetabilibus fin ne- gemus, quamvis aciem: oculorum noftrorum inter- -' .dum fugiant. In rgMMa Vallifueríus, & in muco- RE & nYsso Micbelius: t 9k V ocwam nobis detexe-

alte im volare, ibique i - erint, captu dea ims dit- 5 Turdum baccas ejus co :

—. :Eluuntur deinde pluviis: hzc vifcida. femina, ut. fiepe X quee in-latus inferius vd remi ubi.deinde

í & fic Turdus fibimet ipfi malum cacat.

^ AGARICOS arborum. fe//;les e? dumidiatos, excte- — / Scenfink effe morbofas, plurimi fibi perfuadent ;. reve- ra autem easdem Agaricorum effe fpeciei conie f que inftfuuntur. plleis & ftipitibus, queque cre

.án terris, quarum. femina in trunco humiá koh pileos absque fpica jacta fu

"T ——X 1n Poljpis qv feu feuis cbftivavit, ER nd D. BAECK in ad. Srockb. Ts p. 195. de Poi

944 — XH. SPONSALIA : $. VIL: Semina effe planrarum ota, docet eorum finis ; omne enim ovum fabolem, parentibus confüre —— mem, producit, quod etiam femina vegeeublli uua A Sunt itaque femina plantarum ova : — Partes ov1, e. gr Gallrne, lunt vel contine vel contente." PARTES CONTINENTES funt A, T; fias B» Tunica, feu membrana exrerior ovis t Membrana mterior, prioti immediate. fubjecta; ! f D E) Galeze, feu membrana, vitellum involn M convoluta ad Polos. | Partes cox TEN T E H) a£ intra ionis ek. M.

teriores verfus obtufiorem ovi apicem; X) pose 3$; tenerius & exterius; K) Albumen fpiffus; F) Vitel- — a Ius; G) diui feu cicatricula, in cujus centro pum- use ái in Fg. IV.

ium ovum gallinz incubandum tradimus; E E

deos dits punctum vite fit rubrum, emittit vafa n bra per vitellum, & tandem totum pullum ex pur "vitz formari comperimus; -vitellus fit placenta! fina; albumen: humor pullum in ovo nutriens; Tiquamen Amnii; ambo vero membranz Amnion - "Chorion. z "* ^ Habet etiam sEwEN 7) Toflam vel membranam xteriorem ; £) menibranam vitellum involvent

virellums H) vitz feu Hilum. Fig. ^ Albumen: ih feminibus deeft ; nec opus. "e » . mus enim, inqua femen progerminabit, madens.

' debet, fi nutriatt Nuhiyo Minis cox" q MU aed, "Ova etiam pifcium nec albumen habent d ursus ed -tuo inaqua funt. ;,Defluente flore, i :5 Cipit femen, in 'cujus fummo fe prodit E: : » (Ammon Malpigh ) funiculo umbilicali Maio

», Cherion i in adverfamn ovi partem producto. .Auge-. »fcente vero cum ovo amnio, vienen care geret »rum quidnam minutulum confpicitur, quod itidem

CO PLANTATUM. 45 ——. 'Qtotum compleat; His duobus (Amnio & Chorio)in -. .,putamina aut tunicas feminis cedentibus. Loganm.. « .»t€xper. 9.,, Quibus conftat in femine, eque ac in -. 400, idem fieri; femina itaque effe plantarum ova,.

rumve gen feminalia ante . Bilo feu corculo ifto minim . atque alimentum tenerrimz - ..— nec firmiores in terra egerit radices, n s tellus in ovo, placenta uterina factus nutrimentum .. per funiculum urnbilicalem porrigit pullo; deinde — . decidurit. Hinc ergo patet, folia feminalia effe co-

..-. $: X- Quum vero omnes cotyledones prove- . mniant ex ovo, vel femine (S VID), & quum omnes . plante habeant cotyledones (f. preced.), patet, quo: . exinde concludere queamus, ipías plantas ex ovo efle.

produétas. Nunquam vidimus exorientet carere foliis feminalibus, vel cotyledonibus. furculus ex trunco aliquo , vel radice progermina-

vay

-ab utrisque y ode probant duiniala b-- brida, Ratio & Anatomia.- Fund. Bot. $- |

Nullum ovum anre fecundationem | excludi doce experientia, adcoque nec ova a Peers ind, . Bot. f. 138. - | Py de

S.XL Omnia itaque de Ova ion un- vs excludantur, antea dictum eft. Nullum vero ovum ante fecundationem excludi poffe, docet quoti experientia; Gallina ova. quidem parit, nunquam .ko fecunda, & que prolem i in lucem emittere queurit nifi admifius fuerit Gallus; Nec rudi Lapponi uxo- rem i ine viro concipere, ME eniti liq! im perfuaferit. .

EC ou Omnem generationem antecedere. om tum, ex tota conílat natura, /— quenter in quadrupedibus ance extra € dubitationis aleam. pofitum eft. Pics - vero . adtinet , generationem.earum fubfequi partum, ita ut | genituram fuam in ova, poftquam ex matricibus eja- UT. culata eífent, emitteret mas, & fic eadem. Id

L- daret, vul o perfua

" z tei vero Ranarum. ace pisruy 5 dii x luit. ^ Bec geo pov ve cune peo e

UG TANTA RUAM:- 247 wationes valde expetita, Reaumnutrii , feenerentur, - .| quas propediem exfpectanhus. Quod penes vernó tempore pollicibus adnafcantur, illeque per axillas . feminarum fecundent, difficile "fidem inveniat, in -. prímis fi analogiam Ranarum cum Rajis conferimus;

- aenterim tamen ex conjunctione earum, ptum pon Ropulim peragi, nulli dubitamps. ^ -

;$. XIII. Quomodo fiat generatio, vel jitnda. fio, innumerz fententiz Phyfiologorum fuerunt; fed eque ac olim obfcura res ef. Veterum eRervefcen- fis, pracipitationibus, &c. metito fuperfedemus 5

. Acquievere autem hucusque duabus prefertim h . Xhefibus Medici. — Prior nARv x1íuit, quod nem- pein punéto vite, vel cicatricula totum adeffet fu- turi fetus rudimentum, omnibus fuis membris per- fedum, & requireretur. tantum, ut genitura maris - : primum fpiriturn adderet, primum motum vitamque excitaret. —Sectatores illius, tam ciofam tam- .. que mirabilem machinam, uti cft animal; ; nunquam - ab alia machina elaborari & S iode |

illo. fcetu vel ovo, hu |

— nepotes in infinitum. ^ Verbo: In ovario Eve - . . omnes omnino. homines aderant preteriti, prefen- - . tes,nec nonfüturk Sit hoc, quod materia effet di- - j- vifibilis i in infinitum, adeo multos tàmen i in uno 'con- . fineri ovo, fidem fuperat. m

Pofterior LEUWENHOEKFANA : quod duda.

- da ovi v cua, genitura autem snaris ynyri dibus ver- — miculorum- aradiün referta effet, qui. omnes ir ovario immiffi, omnia perluftrarent; - uando v xo aliquis horum ovum vacuur intrare poflet, ma neret ibi, crefceret fotusque perfectus evaderet

- Seclatores ejus , eundem. figmentis, n experi.

es s deberent, conici pede:

V

E :

x*

— M8 | xu. SPONSALIA

Gordenius cicatriculam cavam effe contendit, unumque v-rmiculum feminalem eamdem replere, saga semonhohi in hominem permutarti. .

Dalempatius vermiculos feminales pro- comple. -

. tis hominibus habet, tenui involucro circumdatos.

- Andr; valvulas i imaginarias, & foramina in ovis & cicatriculas efle credidit. TW

Lifierius vermiculos hos venerem tantum ex Ge tuit. $e. .— Vallifneriur eosdem. vermiculos genituram. ) lubitu ftagnantem in motu tenere, |

Recentiores plerique hüic fubfcripfere hypothe- t

fi, quippe Carina, quam Malpicbius in ovo ii p ur CERE ; M ud lim entum fcetus effe vidit, vermicu- s. im maxime affimilabatur. . Sed rem acu i

Dnino tetigerunt.

- Primo enim, Vermiculi- if Leu enboekia "

.. minime funt animalcula, proprio & voluntario mott gaudentia; fed corpufcula inertia, quz calido feri- 4 niinnatant, non fecus ac particule oleofz, quodfíe- -

in Liberkyuii microfcopia nobis manifefte ótér aerunt.

Eormem Si effent. vermiculi ex fententia Lei genbekii, in ovalis mea |

Tertio. dup: quoque ps fe mper agere per compendia, uti neminem facile arbitramur.

inficiaturum, ita nec ullum crediturüm, conditorem tot tamque "m: millia animalium ob unius faltem Quarto. Quid hypothefis-hzec sl facilitandam üerationem dsesa non video; —

vero

^

ca impregnatur 2 Galle G, cuit jam diu experientia.

DEC penis paternum genus nigrore co

ma funt, jam antea a nobis. oftenfum WE XDI Nullum ovum' anté hs oce) excludi: ht.

W'UANTARUM. gv

vero 'concefio, hiec corpufcula effe vermiculos, tunc ht omnino etiatn haberent fuos vermiculos, ex qui- ' - bus producti effent; — hi. iterum alios, & ficin infni

tum, quod abfurdum.

Quinto. PJacentam uterinam effe ex vitello, & vitellum in ovo fübventaneo feu non fecundato re- perii, nemo inficias ibit. — Si itaque rudimentum . futuri "fcetus adfcriberemus geniture maris, tunc fu-. niculus umbilicalis cum fuis: membranis "diftindtus «- omnino effet a vitello, & fic communem minime.

€um vitello haberet tunicam, quam tamen poffidet.

NE oen itaque fiat generatio , ignoramus. Dum £Eguus cum Afino coit, fpecies producitur & Y- BRIDA, nec fimilis patri, nec matri, quod tamen accideret ,. fi rudimentum futuri. fons, alter fexus

E folum proferret. . .

Si Canis aquatica graja , AR. qu adr. r7t i K Cane aquatico aviario , Raj. dp 177, dmp- — s: , plerumque catuli femine Mü mah

Idem 2 5 - e E ii Gállina Pridan : Dus vulgari, fida do- -

» Et biops cerdo in ergaftulo Hafnienfi detentus, »amore puelle fervz accenfus, clanculum illam » Compreffit. — Gravida inde, legitimo partus tem- » pore enixa eft prolem virilis fexus, que matrem — , Univerfo corpore cutis candore referebat, folus ve- :

» Bartbol. téht. 4. obf.., Que omnia, n di : E tum futuri fcetus neutiquam in 1 uno oun exu de- Meere, evincunt. | ER.

- [X

-$ XIV. Phitis labes Qut. eie Pus

d go Ros & fructus genitalia funt plantarum.

"35 XI SPONSALIA

( Loc. cit.), per confequens nec Ovà vegetabilium, - conftat. . Ergo plante fuis etiam ip(iniintan San E) | genitalibus, neceffe eft. Ls

Omnis Species Vegetabilium flore 7 fruttu infirui- : —"zfur,etiam ubi vifus eos uon detexit. Fund. Botanm . ng339; i-

..$. XV. Ut penitus generationem ——— " .

memut, e re eft, ut primum, ubi genitalia collocen- .

tur, inveftigemus. Semina effe plantarum ova, eX

dicis conftat (S.VID),: & ubicunque ova fecundata — emergunt, ibi effe organa genitalia querenda, ex ff.

pede patet. — Genitalia itaque plantarum WA. nus, ubi femina producuntur. Seminaearüm ——

atur, ubi flos & fructus (p. experient:) ; er au i

Ass reaiis igi "c 2 dicm im aas ong

p

Negarunt nonnulli certis s vegetabilibus femina & fores: : d

Tournefortius femina in ALGIS & MUSCIS,. vel. x vocantur, in infimis gradibus vegetationum; hinc fi claffis XVI, de docet que floribus carent :

"unt. Minatiffimis vero fertis e . gem &tuctum negare, quamdiu eosdem apud omnes. majores, quz fub oculos cadere queunt, i : nec fani cerebri aut hominis eft. — Idem | ine effet ac fi de Acaro minimo concluderemus, nec habere pedes; nec oculos, nec os, nec genitalia, pies dem nudis oculis detegere nequeamus. - E. Bobartius femina FzLICcUM diliinindit; Jes x creverunt. Florem FiLICIS vidit Plumierus , qui etiam. Bina in TRICHOMANR. v anie in pom k

COOBMIAAONTARUMz 4e

:'Semina MuscoRnuM zftate:calida veluti farinam -

E ones difpergi, oculis videmus, & in rotvrRr-

Cas clara figna fexus alterius haurire poffumus.

- ;In 1ycoropro ( Flor. fuec. $62) obfervavit Do-

rninus Prefes alias partes fariniferas , alias feminife-.

ras, figna omnino floris & fructus. "a 3s - Reaumurius fructificationem in AL.Grs, e gr: in

xEucie; vidit. .

.. Stamina cum piftillis in JUNGER MANNIA Cir. - [uec. 930) numeravit Dominus Pres. m Vallifuerius in tg&MM A, calicem, ftamina,. p

: füllum, capfulam & femina depinxit. - Micbelius-yuNGoRUM ftamina numeravit haud. KoEeO ner CMicb. gen. tab. 6$. D. 7. K. E) Se-- mina fingerum humo credidit, qua inde germina- Hu (Loc. citat. Tab. 3 Jg. i. ad 17, 6 tab. Mee uy d4—I5). Hinc ergo in infimis hifce mue ve ep florem & fructum adefe concl dimus

| fpecti fint. Verb bllum unquam Ens is len

plum, aliquam plantam flore & fructu carere, his- * ce ergo partibus effentiam plantarum addixit Do- minus Prefes | (.Syfl. Nar. obf. WEE f.67. Fund. Botan. $.848).

Fhror en fru&um antecedit , ut eneratio ES | Ei aonn (ur 4 por

T XVL- Experientia: magiftra docet, florem. "n per antecedere fruétum, ut generatio partum : dta ut ne unicum. exemplom. i in qm : contrarium evincat. -

|; COLCHICUM autumno vero cum caule & foliis, f

Mejet & t dunio apparent.

do o XEOSPONSALTA - ; «eomvtus primo vere flores induit, nuces vero —

in Augufto maturefcunt. Verbo: femper flos fru- c] &um antecedit, ne unico quidem excepto. | —

: Érutificatio itaque continer genitalia plante; Fos * a&um generationis 5. Fru&ius autem MEANS 4 - Fund. Botan. $.142: dc

Es. XVII. Quum omnis generatio antecedat p: we - tum ( $. XII), & omnis flos fructum ( f. preced.)s fequitur ,. ut flori fecundationem, fructai. vero ed

tum, attribuere debeamus. | | s 3

Omnis Flos Antberis £7 Srigmatibus componiur.

- Fünd. Bot. $ X0 T j

x o XVIIL Hinc rronErM definimus per OTgA-

na genitalia plantze , fecundationi infervientia; FRU- .

CTUM Vero per organa s partui infervientia. - Multum fane de definitione floris altercati funt.

e Soto 3) TA

lantas AM | s en o occurrere patet, q peus vali (DD. tuuntur, ut Tul: 4. ps

tillaria &c. alise ir IUE ot Gramina, Typba, Spar | ganium, Pinus; Alim filamentis (taminum d. ,1 Ariflolocbia ; Alie demum ftylo (8), ut. Twlif dy Parnaffía. Omnes vero flores, & tot quotunquam — exiftunt, aut Aurberis (C) inftruuntur aut $tigma- - tibus C9 aut ambobus fimul ornantur , ita ut in unaquaque fpecie vegetabilium antheras a . . füigmata, & in hifce ergo partibus co : efle effentiam floris ( conf. Fund. Botan. :: $$ ), ne- so non videat. Siitaque florem invenimus : rum, ftigmatibus vero iu non vano eo

GMFLANTARUM. Jj. namine alium inveftigemus florem, aut in eadem, aut in planta alia ejusdem fpeciei, qui ftigmatibus aut cum antheris fimul, aut, uti plerumque , fine ls, . gaudet. [DOSES RR ar. T - . PONTEDERA ex auctoritate Horti Malabaricida- - ri plantas antheris deítitutas contendit, e. gr. Tod. - da-panna, Mallam- Toddali , Neli-tali. .Sed nu- merus antherarum in hac, que eft Agzidef;a, inil- — la, que eft Ce/ris, inifta, que Cycas, hodie Bota» -

nicis irinotuit, - E.

— Hinc errorem illum R;vizi fe&atorum perf; ici. , mus, quum nectaria in Helleboro, Nigella, Pz/rfla-

.*4, loco florum affumferint, cum tamen nec gaude- Ant propriis piftillis, nec antheris hiec corpora.

$- XIX. Ad actum fecundationis duo omnino re- quiruntur, organa nempe genitalia utriusque fexus, quia horum alterum fexurn propagare nequit GOL in flore peragitur actus fecundationis ($. XVII) : Er- £o in flore adeffe debent organa genitalia utriusque fexus. Obferves tamen, quod non femper in uno . eodemque flore fint organa genitalia utriusque fexüs; Sufficiat, quod in uno flore adfint organa genitalia mafculina, in altero feminina (corifer. $. XV).

$. XX. Cum omnis planta fua proferat femina, - - quibus füboles propagari queat (S. VII. fegg.)5 Nul- . lum vero ovum ante fecundationem excludi poffit : 5D 5 Ergo fecundatio :que neceffaria eft, ac i fa femina. Hinc ISque

oniinfervientia, — de

ài XE SPBUNSALIA —— 6 à dntberas ef plantarum genitalia Mafculinaef ea. - rum Pollinem veram genituram, docet. Effentiay . .* Precedens, Situs, Tempus, Loculamenta, Caffra- — tio, Figura pollinis. Fund. Bot. $. 143. * ng cd

—— ^ $& XXL Genitalia mafculina animalium diverfa — omnino funt; Alia enim gaudent pene, ut quadru- « pedia, aves , ferpentes , pifces plagiuri, infecta &

- vermes ; Alia eodem carent, ut pifces plerique, Con- cbe; Alia veficulas habent feminales, ut maxima —— pars quadrupedium : Alia iterum non, ut Canes; — Alia tefticulos poffident diftinctiffimos a veficulis, ut quadrupedia; Alia eadem in unum corpus coalita | oftendunt, ut pzf/ces-. 2E c ... Noftra afferta hzc funt, quod antherz florum or- — . gana genitalia mafculina, nihil aliud fint, quam cor- — - pora preparantia & includentia genituram ; funt ifa- —— que he ANTHERE /efHiculi una cum veficulis femi- nalibus, & rorrrN earum genuina plantarum genf- —.— tura, refpondens corpufculis fub nomine vermicu-- lorum propofitis in regno animali. b E: d

* $ XXIL Veritatem hanc (f. preced.) probant — - Primo, Precedentia. Anthere enim & earum —— . pollen femper fructum antecedunt. Quandofrudtus —

. femina fua emittit, maturus eft; Ita eciam cum an-. theris fefe habet, quippe cum antherz pollen demit-

. tunt, ad maturitatem pervenerunt, omneque officium. abfolverunt, pollen tamen femper, cum flos adhuc

viget, efflatur, & inutilis deinde decidit anthera. — Secundo, $zzus. Anthera ita femper collocatur, .ut ejus pollen, tanquam genitura, piftillum, A F/g- III, feu organon genitale femineum pertingere que" — | at; Aut enim ftamina (7) piftillum circumdant, uf -—— . in floribus plerisque; aut fi piftillum verfus latus fü. — . perius inclinat, ftamina fubfequuntur, ut in Didyna- 4; aut fi piftillum nutet, ftamina adfcendunt, Uf -

OPE IANTARUM-. 395. in Caffis & Pyrola flaminibus adfcendentibus, Me flillis declinatis (Flor. fuec. 350).

Tertio, Tempus. Anthere & ftigmata eodem omnino tempore vigent, & hoc non lolum quando unum eundemque florem occupant, fed & cum diftin- — &is gaudent thalamis, adeo ut Cory/i , Betule , Alni: longiffima amenta, nunquam pollen antherarum fua- -

- rum projiciant, antequam ftigmata infra habitantia progerminarunt. es

CANNABIS Tas minime pollen demittit, anfe- -

quam piftillà in feminis apparent.

Quarto, Loculamenta. ,,Antheras renum munus. » preflare, alimenta ex partibus aliena purgantes, fibi » perfuafit Tournefortíus, Mag. 69, & quod minus

» apti continet planta alimenti, in fe recipere; earum- Que valvulas a congeftis excrementis diduci, per- »peram ftatuit Idem p.70. — - à PONTEDERZ fententia eft, quod - atiisire. nil » aliud. fint, nifi utriculorum congeries, qui peculia- ' | fuccum excipiunt, & dein per filamenta ad re-

embryoni fuübmini- obftat tota Dicecia, tio, caprificatio,

; PARU, ide Antbol. 65 ke ; figura pollinis , artificialis fecu. piu cultura. — . Si vero antheras, antequam pollinem demittant, iffe , easdem tam mirifice & artificiofe ftru- - asc Je comperimus, quam unquam Pericarpia ipfa 5 nim vel funt wi/oculares,ut Mercurialis; vel cularesyt Helleborus; vel triloculares, ut Orcbiss | — vel quadri. "es ut Fritillaria ; atque dehifcunt, A vel Jongitudinaliter, ut Leucojum ; vel ad bafin pet partes feu valvulas difcedentes, ut Epimedium; vel. ab apice, ut Galantbus ; vel duobus tofhis. Ut Vac- E cinia, Erice, Pyrole, Andromedée. — - SIDIMIO: v Si antheras alicu jjus pane p Tt v: e "rg |

adftet, cutemus , abortit fructus, vel faltem ova pros

xs — xi $PONSALIA 5

fert fübventanea, quod adeo certum, ut quisque nullo.

non fucceffu id experiri queat. .

*

— Sexto,F;gura pulveris fat folide evincit, pollinem : : " iftum non fortuito conflatum effe, aut ab ariditatean- therarum. Malpigbius, Grewius ; Morilandus, Geof- —

e froi (attis Parif. 1711. p. 210), qui figuram barum

particularum oculis viderunt armatis, omnes particue

— as inter fe ex affe equales experti funt, in diverfis ^. . autem generibus tanta quoad figuram gaudere diffe-

* rent dentata; In Ricizo formam referunt grani triti — |

preffe, leves; In Borragine convoluta philyra ; In

; tim adhereat.

. obfervationes anfam hujus conclufionis fu;

oui contentum illud tenuiffimum e emii tunt

rentia, quantam umquam poffident ipfa femina. E.g. - In Heliantbo particule pollinis funt globofe & echi- nate; In Geramio pedunculo unifloro aifimilantut — perforato globulo focali; In Malos ut rota appa- -

ci; In Viola tricolore funt angulate; In Zea com- -

NarcifJó reniformes; In dunpbyte Bere didymi, & in aliis aliter.

Pollen antheratum quoad Benin refpondet. : vermiculis ita dictis Leuvenboekianis ; ftigma, quod hocce recipit, femper peior. ut ps illatum fta-

Notatu fane die duat obfervation: Botanici. BERNHARDI JUSSUEI de Acere, phi, qui pollen: antherarum ceris exami : "ui formam crücis referre delinearunt.- Juffieus formam ejus effe globofam expertus eft; ut vero particule pulveris humidum aliquod attingan! in quatuor valvulas ad formam crucis exfiliunt.. Q

quod nempe particulae ift pollinis fint globuli intus ; Cavi, aliquid peregrini in fefe continentes; e.

c GUFLANTARUM. 351 vatio non parum lucis addit generationi animalium ex analogia ad vermiculos feminales. . - . Omnia itaque hec inter fe collata, antheras effe

organa genitalia mafculina, earumque pollen veram genituram, fatis fuperque teftantur. - ed $. XXIII. Cum in omni flore anthere & fligma-- -fa organa fint.genitalia, fecundationi infervientia (S. XX ), & antherz organa genitalia mafculinas qui- libet hinc videt //;gz4, quod floris alteram partem effentialem conftituit, organon effe genitale femini-- num. Hoc fequentibus etiam corroboremus. — .^ Stigmata, germini ubique annexa, effe genitalia feminea, probant Effentia, Precedentia, Situs, Tempus, Decidentia, Abfciffro. Fund. Bot. $.144-

— — "S. XXIV. Piftilli partes tres funt: Germen (a Fig. -. III), Stylus (B) t Stigma (y), Fund. Bot. $. 86. — Germen in flore femper imperfectum & immaturum eft, fiquidem rudimentum futuri fetus; 57y/us nulla | itialis eft, quandoquidem in multis planta-

rum fpeciebus defideratur ($.XVIID; Germen vero. —

fructum nunquam ad maturitatem proferre poteft, - nifi cum fligraate flori infit: Hinc ergo fequitur, quod ftigma illa floris pars fit, qu impregnationem fuf-ipit, cui vulva in animalibus majoribus & pleris- que refpondet. Hec evincunt | E: — Primo, Situs; ftigma enim femper ita colloca- — — , ut antherz una cum fua genitura, polline, idern attingere queánt , ut S. XXII, n. 3 oftenfum eft... o Ítigma propriam femper & peculiarem -

habet figuram, adeo ut in plerisque plantis (quam a md ?

non femper in omnibus) puPLex fit, quando tru- &us eit bilocularis, ut in Per/onaris & Umbellatis; TRIPLEX, ut in Z7//aceis trilocularibus; QUADRU- — :- ax, utin Parnafia gu. QUINTU- .—

dps Meo

im ms.

$58 AW. SPONSALIA x PLEX, Uf in quinquelocularibus aut pentafpermis, Ge- vanio, Pyrola, Oxalide; sexrvuPLEX, utin Afa- . 70 fexlocularis pEcu»i Ex, ut in Phyrolacca decem-.— - loculari; vurTiPLEX, ut in Ma/ots multiloculari- - bus, vel in Pepavere ,. totidem receptaculis femi- num inftructo, videre licet. | . Secundo, Tempus. Eodem omnino tempore, quo anthere, vigent etiam ftigmata. , Quo die in — »Zea antherz difrumpuntur, & in aére fefe pendu- - las produnt, eodem cernuntur etiam fafciculi ftylo- »rumque extremitates, ex fpice integumentis fe in »8ére protrudentes. Logam.exp.g. s ... Tertio, Decidentia. Stigmata in plantis pleris- que. ut munere fuo perfuncta funt, quemadmodum antherez, decidunt, quod fignum eft luculentiffimum,: ftigmata ad maturefcentiam fructus nihil contribue- re, fed generationi tantum infervire. - | . , . Quarto, Abfciffo. Si enim ftigma, antequam genituram antherarum conceperit, diffecetur, plan- tà caftrata a parte feminina evadit, fructusque fem-- per perit. Stigma itaque partem conceptionis femi-- nz efle, hinc fatis demonftratur. a MEI Stigma floris duas preterea fingulares habet pro- . prietates, quod eel femper Epidermidis expers | . fit, nec cortice gaudeat, ut ceterz partes, & deinde - femper bumore madeat. Hinc etiam n s , argu- menta Cl Pontedere nil contra nos valere. — llle - enim generationem oppi , vim fus fenten- tix ab umbellatis defumfit, quarum cum ftamina apparent, ftyli adhuc non excrevere; Aft ftigma eft pars illa generationi inferviens, minime vero ftylus5. . hic enim in multis abeffe poteft, quippe effentiam -. floris non conftituit. Sufliciat itaque, quodítigma- ' ta in umbellatis eodem cum : re vige- -

k

antheris tempo ant, ftylus vero umbellatarum poft ont

IH

C HWDPLANIEARU.M 359 Generationem vegetabilium fieri mediante genitu- - r& Antberarum illapfu fupra fligmata, diétitat.- oculis,. Proportio, Locus, Tempus, Pluviz, Pal- micole , Flores nutantes , fubmerfi, SA a Jruflrauea , immo omnium ! Florum genuina coi . deratio. Fund, Bot. 9.145. -

S. XXV. Generatio itaque plantarum fit, quan- do tefticuli, vel anthere, genituram fuam vulve fe- minez vel ftigmati infpergunt (S. XXII fqq.).

Quo potiffimum modo generatio in regno animali. fiat, adhuc non fatis conítat ($. XIII); : Quod vero genitura maris vulvam femineam attingat, dubio ca- . " tet, fialias fecundatio peragatur. In regno vegeta- bili ope aéris (vd. Tab.) fertur Pollen genitalis in

humida vulvz ftigmata, ubi rumpitur & dimittit con- —

tentum tenuiffimum, quod fecundationem cauffatur.

Ita fefe in plantis habere, dictitat -. Primo, Oculus. Flore florefcente & polline. an- therarum volitante ,, quod ftigmati pollen. an ! eres inte obvium eft. s .VIOL TRICOLORIZS C. Baub. flos, hoc j docu. |

do fpectaculo oftendit: flore nempe vix adhuc ex- plicato, virgineam vulvam lafcive hiantem, globi dnítar concavi, & ad latus aperti, albam & nitidam; - fimul ac autem genituram fuam projecerunt quinque ejus inter fe affines mariti, totam vulvam farina ge- nitali repletam, colore fufco defpurcatam obferva- bis, tuba tamen exiftente clara & pellucida. Ante

banc fecundationem. fi. comprimas vulvam, exílilla- —

bit liquor quidam lacunarum melleus , qui farinam

iftam genitalem retinet , attrahit & fonte extrahit, | ? E

Flor. bes. 20. | ilum flig- i GRATIOLA Ciro ereo agitata, piftil y . gate hiat, rapacis WXapicc , nil nifi mafculi- - num n pulverem ESO. at fatiatà ricum; (claudit, | Z4 t. do :

v. iie z -

,

"i

X0 XI SPONSALIAÀ.

deflorefcit , fccundata fructum fert , Hort. Cliff. $,. s

E)

&inalüsaliter. — 5 ;

- 1R1s particularem nobis. oftendit ftiru&uram; x ftigmata enim fefe dilatantia antheras omnino operi-

unt; illum tamen ad petala referunt fitum , ut, aura

.. fübeunte ítigmata, polleri per rimas illorum afcendat.

..... CAMPANULA a Ceteris in eo differt, quod pulvis

fateri hifpidi ftyli adfigatur, & exinde per certos ca-

nales ftigmati communicetur. - 5 /... SYNGENESLE ftipgmata per cylindrum anthera- rum furgunt; quum itaque emergit ftigma, femper — genituram pemaoueum com fert, und

hic raro fallit. |

Secundo; Propertio. Plerumque ftamina & pi- ys ftilla eandem ferunt altitudinem;ut eo melius ad ftig-

efecundatio —

- ma pollen, mediante vento, accedat, in quibusdam -

dationis.

GERANIUM calycibus monopbyllis florentibus " erectis, foliis fubcordatis , Hort. Cliff. 345, ubi pi» ——

- füillum ftaminibus minus eft, flores ante florel

tiam penduli funt; inftante vero florefcentia erigun- . tur, ut pulvis horizontaliter, ope ventorum, ad flig-- ma perveniat; at poft peractam venerem nutant ad . maturefcentiam usque fructus, qua inftante, fefe ite- . rum erigunt, ut femina facile difpergantur; Idem in. —

Claytante fpecie, Limnia dicta, confpicitur.

' DIANTHUS haud raro piítilla fert ftaminibuslon- 2

| -vero non, ubi fingularis obfervatur proceffus fecun- ——

glora, flos autem non nutat, piftilla ergo, cornuum -

ánftararietis, retorquentur verfusantheras. —— ——

NIGELLA arvenfis cornuta C. Baub. ray, cuj

cum flos primum expanditur, . quinque piftilla erecta |

F3 ftaminibus longiora funt; flore autem bene explica-.- .,". fo retorquentur ftyli, ut circumpofitos piftillis*ma- . Fitos attinpant; accepto vero polline, iterum ele- /

a pap m jr , In ;* " dee

"Co o APMSUEN TARUMT,- 561 5 c* In TAMARINDO, PASSIFLORA & cAssIIS eodem -.. fere modo reflectuntur ftyli verfus antheras. | . . "lertio, Locus." Etenim ftamina plerumque pi-- ^ füillum ambiunt, ut ventorum ope femper quidquam . .. pulveris attingat ftigma. TY | D DIDYNAMIA. Plante, qus flores habenterectos ad angulum acutum a caule diftantes, ftamina fua & pi- M

- flilla ad labium fuperius fletunt, ubi ftigma, inter -

antheras collocatum, ab imbribus plerumque tegitur. -

DIADELPHJE, qua flores tenent plerumque ad. angulum acutum a linea perpendiculari nutantes, ftamina & piftilla ferunt declinata intra carinam co- rolle compreffam, ut eo facilitetur fecundatio, ve-- xillo pluvias arcente. ; Tees

MONOECLZ flores mafculi plerumque fupra flores | femineos collocantur, ut pollen eo melius in piftil-

- lum decidat, e.gr. Carex, Zea, Coix, Sparganium, Typba, Xantbium, Ambrofía, atropha, Sagitta- ria, Myriopbyllum, Rícinus, paucis tamen exce-. ptis,, quarum inter alias multas numeramus. Pium & Abierem, in quibus antherz quam maximc red-

.. undant, adeo ut, fi arborem feriat animal aut ven- tus, . pollen inftar fumi furfum volitare cernamus; tam quoque copiofus eft. pulvis, ut, fi fub flore- - fcentia Prni, Abietis aut Tuniperi pluvia cadit, an- nulis fulvis ftagnantium aquarum ripe pingantur

. , TEUCRIUM. C. B.247. Hort. Upfal 160. n. g.. pro-

-- ec flavas, n AE duz fi ra 's adicendentes tamquam digiti comprimunt antheras, — ^ -

filamentis nutantibus Eis Miri POE - 4-— genitalis tangat ipfam vulvam; abfoluta vero fe- — cundatione adhuc per aliquot dies tegunt & fovent ——

fügma, novamve nuptam, dein difceduntlacinie he |

coroll, nec amplius curam gerunt matrimonii. |

|

«62. XI SPONSALTIA . — vERATRUM flores fuos ziafculos inferius doca- — tos quidem tenet; attamen flores reliqui & fuperio- . res omnes Permapbroditi funt, quam ob rem flores - gmafculi, utpote minus neceflarii, inferius pofiti funt. —

Quarto, — Tempus. Primum hic attendendum venit, quod ftamina & piftilla una proveniant, non folum dum unum eundemque florem occupant, fed . & ubi alii flores funt mafculi, alii feminei in eadem - planta, exceptis tantum pauciffimis. Ec

Summi Conditoris mira in Zatropba & Mufa in- fiitutio, fcitu fane digna eft. — * 3

jaTRoPHa foliis palmatis dentatis verrorfum — aculeatis, Hort. Cliff. 44y , corymbum tenet, cujus - prime dichotomiz ferunt flores femineos, qui flore- fcentes maritos uno alterove die antecedunt; fubfe- — quentes vero dichotomiz alios emittunt flores, e09- — . que maículos, at horum polline praecedentes femin: flores fecundari nequeunt, cum defloruerint ante .horum explicationem, adeoque abortiunt feminei — flores, nifi ex alio corymbo, floribus mafculis fü- perbiente, pollinem accipiant — —— ^ ^ 5 - MUsA fpadicem producit, ducentis fepe fuper- — | ger aliquot dies curfum abfolvunt; peradta florefte- — ; tia femineorum florum, füccedunt mares, qui viritim — florefcentiam ad maturitatem fructus usque produ- —— cunt, in fructibus vero nullum omnino femen inve- nies. — Semina plane deficere in Mufa ftatuerunf. — ,Horti Malabarici Auctores, quod mihi plane pa* — - E ,radoxon; cum autem viderim primi matrimonii : —- sprimorumque florum feminas, maritorum fuorum — — -»,0fficio deftitui, & maritos fequentis thalami ad | | S poffeffa venire, perceptaque gaudia feros, intelle- —— — $Xi, nulla unquam femina in hac fpecie proditura; — nifi plures plantz fimul pofitz eodem fere tempo.

"s

"PLANTARUM .. $6

e florerent,- & una tum in alteram agere poffet,

Muf Chff. 56. Unum adhuc in Mufa jucundum oc- - ; currit fpectaculum, quippe ,,hzc duplices fert o-

X. s,ttS inter fe diverfos in eadem planta, quorum alii . s fecundi a parte femininá, alii a mafculina, funt ; »fed hi. a parte feminina, illi vero a parte mafculina

»fteriles, ergo alter flos erit mas, alter femina. In

»hac itaque fine exemplo fe offert fpecies polyga-

»miz; ubi duo divería conjugia inter fe coire que-.

Unt, & unica uxor maribus inanibus nupta, am-

» plectitur alterius feminz maritos, quum mariti ifti

; Cum uxore fterili jun&i funt. Muf. Cliff; 35. ———

» NM

904 . — MH DER DWNVALTA. ' VE SECALE florens antheras filamentis infidentes ex- ferit, quo tempore, fi pluvia cadit, pollen conglo- batur, hincque annonam diíficilem auguratur agri- . cola, nec immerito; grana enim immiünuunturexine — — - de, quod plerique floículi abortum paffi fint. oid. — ^^ ter Gotlland. 30: 4 dE ^ . '.. HORDEI autem antherz ita intra glumam pro- priam jacent, ut aqua non pateat aditus. D cs CERASI & PyRr, florefcentia inftante fi pluat, mox florum cafum eorumque abortum metuit hor- tulanus, & experientia fidem facit dictis; pulvis enim combibitur; citius tamen hocce in Cerafo, quam -. Pyro, accidere folet, quippe omnes antherz florum . . . Cerafi fimul & femel pollen emittunt , in Pyro vero "Sexto, Palmicolas palmarum fpadices mafculos — . divellere, eosdemque fupra feminas collocare mé- — moric mandarunt TPeepbraflus, Plinius, Profptf — Alpinus, Tournefortius, Kempferus, alii, quo ne- glecto, dactyli acerbi & nucibus deftituti fiunt. — —' - ^ PHOENIX f.PALMA, in Arabia, Perfia, ZEgypfo — quotannis impregnaturab incolis. , Spathe maícu- — .,,le mature ex arboris faftigio extrahuntur; fpadi- — ,,Ces eximuntur, hos in minores ramulos divellunt — : edo Soeuin eines err fruduum. ejusdemque infenfibilibus particulis perfundantur; intexitur ramulus, e fpadice mafculo evulfus, me^ — : ,, dio fpadicis feminez, dum pollinem germinibusfe- — ^ minis infpergit ipfe. ^ Singulare, quod fpadices — / exficcati ad thalamos apti funt, & in annum pole" — . 3,rum, falva virtute afervari poffunt. 1mpregnatio — ^ .. ,quoque ultronea interdum contingit translato pef — - . $,aérem polline; Cum vero plena res alea fit,manU — »potius peragitur. Si vero nulla fit impregnatió» — - ,0mnia rudimenta indeclinabili abortu demittunt. s femine, pofefloribus & ipfis provinciis calamito-

PLANTARUM. E

5 fa quum ifti populi meffe dactylifera, ut noftri ex »frugifera, vitam fuftentant. . Memini state noftra » accidiffe, ut Turcus Bafrenfi-urbi & territorio ir- . ,1Tuptionemi decerneret, quam princeps reprefferat, : - folo. confilio, -ad primum hoftis adventum delen-. s | - di omnes palmas mafculas, quarum excidio frugi- — » perdz feminz, obfidioni & more ne fubfidia ,Degature funt. Kempf. amen.706.. .— : De hoc etiam. Tournefortius Ifag.69. ,, Hadgi ! , Muftapha, Legatus Tripolitanus, mihi declaravit, , ramulum floris palme maris, in fpatham palme fe- ,mineam inferi; quo tempore fpatha hiare foléat, »flos enim explicatus, pulverem fundit, fine cujus — » affectione, dactyli acerbi forent & infuaves, immo SR officülis carerent, camelis tantum & jumentis : ;, exhibendi. » (o PISTACIE arbores mares & femine eandem 4 quam palme fervant methodum. — In Sicilia. forum Des racemos e Piítacia mare decerpunt ruftici,- in vas re-- . condunt, ut pulvis fecundans ventorum ope facilius difpergatur & flores feminei: impregnentur Ali -— . flores mafculos colligunt, in facculis ficcandos ex- : ses & pulverem proliferum in femineosflores pargunt, ne fructus abortiant, meífisque deficiat. -— : Gef. mat. med 2. p. 417. Vus. Septimo, Flores nutantes. Cum pollen mac Pee lus, plerumque aére fpecifice gravior, difficilefurfum — tenderet, apud plerasque plantas, piftillum longius. — — gerentes, florem nutantem fecit Creator , -utfigma eo melius attingat pulvis, e.gr. in Galantbo; Leuto-- Jo, Cyclamine, Narciffo, Fritillaria, Ca 1 Eryt 0H10, Rep -. Hocce ob gravitatem fiusflo- —— ris fieri: nemo fibi perfuadeat; fructus enim inter- — — dum in his ideae decies flore veto erectus cre-- fcit, & verfus fidera tendit, ut in. vri 0n - à. 'ali. Prirlaria, ispeps d »

7 - 3 ü * 7

: 366 .XIL SPONSALTIA | Odavo, dSubmerfi. Plante haud paucs caule fub aqua latent, inítante vero florefcentia, enatant - flores, ut Nympbea, Hydrocbaris ,. Potamogeton foliis oblongo- ovatis petiolatis , Perficaria amphi- bia, Pluck. | Alie vero fub aqua omnibus fuis par- fibus occultantur, ut Myriophbyllum, Stratiotes, Ranunculi, Potamogetones plerique, qui omnes fub florefcentia fpicam floris fupra aquas exferunt, dein- de iterum peracta florefcentia demergitur fpica. — . VWALLISNERIA Mich. fcapum gerit longilfi- | mum , fed fpiraliter involutum, hinc breviffimum 5 crefcit hec in rivulis ad foffas fub aqua & termina- tur caulis A flore. — Sub inftante florefceutia elongatur fcapus, usque dum aque fuperficiem atti- — gerit calyx, quo facto, expladitur cub & poftali- que dies defloratus & pregnans, iterum fubfidet, ^ po fpiraliter revoluto. Hxcque femina eft. vAL- LISNERIOIDES Mich. in iisdem locisfub aqua cre- — . fcit, fcapo vix digitum alto, adeoque aqu fuperfi-

- clem minime attingente; flores hic fert plurimos, — ui florefcentia proximi fcapum demittunt, &, vé- —

1cularum inftar, enatant, qui, quam primum aqu£ — — füuperficiem attigerunt, antea claufi explicantur & — natant, pollenque efflant in maturas juxta natante$ — virgines — Hzc planta precedentis Vallifneriz mas efl. vid. Hor. Cif. 454. Et hoc idem filehtet.

obfervavit & defcripfit Micbelius, minime attendens ^. Nono, JSyngenefia fruflranea. Florescompo- —— |... fti variis modis fabricati funt; Ij Ui Dgabéc e * .* omnes floículi ftamina ferunt & piftilla; /n Polyga-.—— —. mia fuperflua ftamina & piftilla omnium flofculorum

difcum occupant , radium vero flores (eininei piftilli- — E

— feri tantum, & impregnantur pulvere ftaminum, di- .. . fcum occupantium, abundante; Polygamia fruffra-

L

uPLANTARUM,. .563

antibus; Flofculi vero feminei radium conftituen-. tes ob defectum ftigmatis, abundante licet difci pul- vere, familiam propagare nequeunt. Flofculi tan- dem Polygamie neceffarie dicum: tenentes , ftami- na & piflilla oftendunt, ob defectum vero ftigmatis piftilli, flofculi hi femina proferre nequeunt, & fte- rilis evaderet planta, ni fapientiffimus Conditor ra- dium, flofculis ftaminiferis deftitutum, piftillis, perfe- €tis donatis ftigmatibus, inftruxiflet , fobolem lete propagantibus. —— ixpE ELM LSU

- Decimo, Oninium florum genuina confideratio. . Brevitatis caufía, nonnullos tantum hic examinare

- cELOSIA quinque inftructa eft ftaminibus piftil-

SA o ufus e M

ppt.

A

trum occupant piftilla duo; Poft aliquo

A &itudinem fere corol!e excrefcit filarientum ; accedit e deinde pari methodo.& modo flamen ordine me res E o em dE coc OMA. -

we JE oOPOWSAITA . 'dum, tum tertium, quartum & quintum, ut debita fic »juraperfolvant mariti omnes. ^— ^ — LycHNIS Floy.[uec.294, SAPONARIA Fjfuec. .346, caulibus gaudent procumbentibus, appropin- quante vero florefcentia fefe attollunt, ut pollen ven* — . tis expofitus in ftigmata faciliüs efletur. Hecetiam — ratio eft, cur maxima pars flofculorum fcapisatto- — lantur in altum , ut nempe aér eosdem feriat. .Naz-- ciffis enim, Galantbus, Viola, Valantia cruciata, — alie, rectis ftant caulibus, poft vero florefcentiam —— * ad humum eundem reclinant. EE Plante [picate fere omnes, florefcentiam inflo-.— Ículis inferioribus incipiunt, ut fi pollen priorum non fuffeciffet, pofterorum damnum compenfent .ejusdem, cujusmodi funt Corymbofze & Umbella- te, ne dicam ipfi flores compofiti, ubiflores radium — conftituentes primum deflorent; fubfequuntur dein — Anteriores & difcus elevatur, ut etiam exteriores flo- - fculi pollinem accipiant, fi non antea acceperint füf- ficientem. . Hoc omnino tam certum, ut, dum - Hieracium, Flor. uec. 626, alium fervare Ordi- — . nem comperimus, fingulare quoddam nature factum putemus —— EX eer /. .. PARIETARIA generationis proceffum aperte t bis oftendit, fi modo mane horaque Veneri facra at- tendamus , videbimus quomodo ejus antherz elafti-

ximentum, fi acu ipfas antheras attingimus, ut fervavit Vaillant. ferm.2. L4 Ham 4^ .MELONES, CUCUMERES$, PEPONES, CUCURB! . T£, &c. duplicis generis flores ferunt; -. Àlii fleri

' les dicuntur, quibus tantum funt ftamina; alii vero . tantum piftilla fructumque ferunt... Ut follicite de

bs

COUV o. P —Brecr vel tg LOSS A 3 ax " ee

CPLANTARUM. 5»

mium. nutrimenti plante abforbeant.. . Sed certo . certius falluntur; potius énim integros flores ftami- - niferos accipiant, horumque pulvere ftigmata femi- narum medio diei conípergant, vel etiam florem. . flaminiferum fupra florem piltilliferum advolvant, - fic enim pollen ftigma fponte attingit, feminaque proferunt feoundata feming; ratio enim, cur fru-: cus decidat, quaerenda eft in defectu generationis,. non autem nutrimenti, utopinatur vulgus. | Hinc fi feneftras in vaporariis non aperiunt hortulani, ut ope ventorum peragatur generatio, abortiunt fructus. Anno 1723 in: horto Stenbrohultenfi Pepo- flo-' - rebat; flores antheriferi quotidie follicite avelleban- 3 tur, ne nutrimentum florum ftaminiferorum deglus ^ tirent; quo facto; ne unicus quidem fructus poítea áppatuit.- vy cesare co PROTEUS V c

ium copiam. - Acci lorem ftamin;iferum, quo nonnulle femine im- '- pregnari poffint, quod Rudolph. Camerarium luft. — Ohr. Tox 2M opo CEP SOEENUCITTT o E .. HUMuLUs duplex omnino eft: unusfloribusfu- — RES ftaminiferis, alter piftilliferis, idque quod fru-.— ium. vulgo vocant, eft calyx tantuin explicatus &. elongatus; hinc Humulus, quamvis femina nec fe-. cundata, conos tamen proferre valet, (vid. iterGott--——— land.275)-. Hoc "Tournefortium decepit, ne fexum ^ horto Parifienfi luxuriabat, fructibus quotannis ónu-- (lus, qui vero floribus gaudebat (Mas), non occur rebat nifi in infulis Matrone & Sequane multu Quibus. Torneo da dem Fri. ; ^ E. T i:

pr

- mus loco ambulacri fotinen£: et cane" E ——. JUNIPERUS non omnibus annis eadem c n dat .

370 HD SPONSALIA

| &s»niTO, cujus baco: calyces funt fucculenti , mis

nime pericarpia feu ovaria.

JTULIPA. jucundum eft horticulturz exgetifnen

tum: fi forfan rubris tantum aliquis Connie e :

. ^in flore aliquo antheras omnes decerpat dnte pollinis

difperfionem, affumat deinde Tulipam flore albo, -

hujusque antheris ftigma alterius rubr afpergat;ma- -

turis deinde feminibus, eadem in areolam propriam iat, & in hac areola flores reportabit, alios ru»

|Opr - bros, alios albos, bicolores plerosque ceteros, I (éeus ac ex duobus variis decoratus coloribus p roducitur. BR ASSIC 2 Tu

K Q ko fuo collé&am hortulanis quam plurimis

copiam feminis Braffice fl

jin. hort | P. fuburbanis Londini degentibus vendidit; Athi

ee fumma cura je femina er pingui com- ,miferunt, brafficas longifolias vu iplis

S ;xere, quare fe fraudatos seruntur, pred Baal .—* jlitem intendunt in foro xnafterienfi, qui ex

| »ipfis )ec reítitueret, fed j | T ^ h terre. ufum fructum, refarciret Raj. hifi. 1

fecundetur &ex feminibus vilior generetur.

" POPULUS & saLiX. — Ambulacra ex Populo vel Salice formare cupiens, fol féminz terre mandentur, mit

cH fi enim pluyiz, florefcente ess .ca- | dunt, Eminz genitum piranus ibn id

- Baal (Rich) hortulanus Brainfors | floridz

animalibus diverfi coloris, ! fetus 3

anb ces

fententia judicum SOL MS eft, E 4 |

: d 3 uox bs TUO Baal non n adícriben- me

| orecete non Bat. ne Sretieior v vitióris 5 joie : :

Jlos mares affumat; Sienim co ita ut edi :

PLANTARUM. GU

In hórto Cliffortiano Juniperus femina. per OE.

annos viguit, nunquam vero. protcreba bn xc batur vidua. - n

RHODIOLAM hortus: Upfalienfi is ferieyit abi anno . 1696, quo D. D. Rudbeckius eam ex Alpibus Lap. | je ponicis transtulit, fructum tamen nunquam ad ma- - turitatem perduxit, quia innupta. :

Plura exempla adducere fuperfiuum duco, a fin- gulis licet: Jlantis fingulare quoddam. experimentum, es in robur fententis noftre deducere facile pofiem, B '-—

nltituti ratio prohiberet. ! - ZEAM non loqu: »r, cujus generationem: vidis E lock & alii. negant, ex antherarum & piftillorum fitu; fufficiant enim experimenta Domini Logani in . Philadelphia Penfylvanis- capta, vid. C ud exp. de Plant. gen.p. 4. — A .. CORYLUM taceo; evolvantur

Clariff. Bradlei de hac

con utilitatem " za ? cit tionem. In omnibus fere -

flofculis liquor. nectareus adeft, a'flore fecretus, - quem putat Celeb. Pontedera Balfamuni illud efie

| Vo femina hauriunt, ut eo diutius conferventur, — -

quamdiu illud liquidum non arefcat aut rancefícat,

; Iri apta funt. .Infecta ple- aque, ut Papi enef'y eerta. Malen Bombylit, |

En

M aeiei- y -

9p. XL SPONSAL TAE | - s pauperis omnes perierunt, Reus eftdives damni — injuria dati. .—. Urget pauper, apes nullum omnino detrimentum floribus divitis attuliffe, nec fummum Creatorem, nec leges civiles limitibus certis eosdem — coércuiffe, quare, 4i poffet, eosdern impediret dives. — Objicere tamen. potuiffet dives, apes eatenusflorie .— bus noxias effe, quatenus liquorem nectareum feu mel, & pollinem feu genituram fructificationi aufe- . runt. Noftra eft fententia, quod apes plus utilitatis.

— - quam detrimenti floribus adferant, cum fub indefeffis laboribus pollinem fpargant , ut piftillum attingat: quippe nondum conflat, quid humor hic nectareus in phyfiologia floris certo preftet. wo —.& XXVIL Ex hactenus dictis patet, generatio - nem plantarum abfolvi, translato polline antherae — tum genitali ad ftigma feminz nudum (S. XXIV),qui

.- ejusdem humoris adminiculo adfigitur & rumpitur, ——

- utquidquid contineat, reddat ($. XXII), quodque . - -. "deinde ftyli abforbentis ope ad femina in ovario vel |

- ^ germinetransfertut. Cogf- $. XXV. —— 0-00

A Negamus itaque vermiculosfeminales in Animáe — —

libus continere rudimentum futurifcetus, & negae — —

- mus pollinem per ftylum ad germina & feminum rU — —

. dimenta usque penetrare, uti voluere Morilaudu

— Geoffroi , Loganus, aliiques unum enim exemplum

- a Vaillanto de Papavere ! m fufficiat, cum ocu-

. lis nudis pateat: : ,Papaver orientale birfuriffrmum,

(— fore magno, "Tournef. cor.17 , fi aperto flore, pi

! ltillum | ejusdem perpendiculari inciditur fectione, ,reperiuntur lamellze, placente, parvaque iis ac M- rentia femina candida, licet interim ftylus & ftig- ;,mata fint tinéta penitus pigmento purpureo, quod

- fuccus eorum haufit.ex granis pulveris fupra fti | . mà diffufis | Unde concludere oportet , ne uni- scum fane granum pollinis ingredi vel lamellas rece"

wy

CPLANTARUM 3538

-ALCEA Malve fpecies Fl. fuec. 3$2, rf gent

- len genitale magnum globofum nudis oculis mani- feftum; hujus globuli herent piftillis adfperfi , craffi-

"

tie ftylorum, evidenti exemplo pollen hoc craffum

minime ftylos penetrare. | | " NEEDHAM decouvertes Microfcop. Leid. 1747.

tionem p — mo, & veteres app gaudiwm. ——

Calyx

.len Genitura, Stigma Vulva,Stylus Vagina, Ger- men Ovarium, Pericarpium Ovarium fecundarum, —

E dh

— mina & piftilla, organa genitalia mafculina & temini- . | na, nuptias celebrant, vel, fi mavis, cUNNUS , feu la- bia ejusdem, intra que organa geni

feminina, delicatiffima ifl oe, o A 3:

ex-

p, efl. Thalamus , Corolla. Auleum,. Fü ; nta Va/a /permatica, Antherz Tefliculr, Pol- . -

$-XXIX: Calyx ergo eft Thalamus, in quo fla- teh 1—— —

partes, foventur& ab —

Antheras reniformes, que diflilientes promunt Pol-. 2

nitalia mafculina & e

P

Lj Li

44 XI SPONSALIA

externis injuriis muniuntur. Corolla eft Auleum, vel potius N YMPILE, cujus petala (E. E E. Fig. IHI) une.

dique organa genitalia ambiunt, ut irruentem procel-

lam, pluviam & frigus impediant; ; corufcante vero ' Phabo lubenter fefe explicant, ut tam illius radiis,

quam pollini fecundanti aperiatur aditus. .

Filamenta funt v ASA SPERMATICA, quibus fuc-

cus ex planta fecretus in antheras transfertur.

—. 4ntbere funt. TEsTICULI , qui lactibus. iium. — haud incommode affimilantur: Pollen feu Pulvisans |

therarum geniturz & vERMICULiS SEMINALIBUS

refpondet, ficca licet fit, ut transferatur ab a6re, —— humórem. vero ad ettactum ftigmatis AE. x

(S. XXVID..—

$rigma A VULVA, in qua agit genitura maris, |

hanc excipit (S. XXV).

. Stylus eft vaaiNA (S. XXVID), vel potius pars x i illa, qu£ TUBE FALLOPIANJ refpondet, unde qui- — busdam Tuba audit; Cum autem motu de loco ín. 2

locum fub actu fecundationis deftituatur, vagina : aliis. dicitur.

E c intelligitur; idem. cum. germin: uod. auctum & ovis iu ead a | ... Semen eft ovuw, de quibus antea S. vil [v

Attendas etiam velim, CALYCEM effe ex cortice

plante exrzeriori ; COROLLAM ex coytice. interiori ; z STAMINA ex a/burno nutriente; PERICARTIUM €X — fubftantia /jgnea 5 se w1NA ex medulla arboris; quip- — : pe hoc modo collocantur, hoc itidem modo aperiun- — .

tur. In flore itaque omnes reperiuntur partes

| Loganus ne 2e xxx

- Germene(t ov ARTIUM; continet enisi fegini iu d à feu non fecundata (S. XXIV) ante. od.

Pericarpium. OVARIUM FECUNDATUM. ie. fe E

i: QNM CHDNEC. Von Bn, oH DE | INGS E- «n falpinus, E

PLANTAR UM. E

$.XXX. Suntitaque flofculi nihil aliud , quam genitalia plantarum, ea tamen ab animalium differen- tia, quod genitalia horum obfcena exiftimemus, quo- | «um adfpectus nos pudet, quare etiam eadem apud animalia fzepius abdidit natura ; Contra autem in re- gno vegetabili; heic partes ill non funt abfcondite, quin potius omnium oculis expofitz. Formofifli- me etiam omnium plante partium he ipfa funt, in quibus ftudium, amor & contemplatio hominum ver. - fatur. Uti omnium animalium genitalia fcetent fub. eítro; ita etiam flores feu plantarum genitalia odo- rem exfpirant in diverfis diverfum, apud plerosque tamen ÉD ut quisque naribus "fe nectar haurire E XXXÍ. Summum ifaque vides Conditorerh innocentiffima plantarum fponfalia, maxime egregiis & füperbis ornatibus locupletaffe. Infpicias velim tbalamum vel cal'ycem, quam » artificiofe fit. USSIM atuers auleum, flfragula, ve rbientem &oro rol

!, quam concinne í fit t

ME vui quamqu

.AMARANTUS Tricolor caret E io: atlcó, (ed hic umbraculo éx foliorum colorata corona fuper- impofita tegere voluit natura flores, ut pauci mares facilius & ab imbribus tuti fefe effunderent fupra. fub-

S. XXXIL- Omnia animalia fub inftante co EN geriet Cervus d cornibus

haud minimum une amittunt. - Plant

. -lisdem fubje&te sm mutationibus. - enge ver- adi & florefcentie , viriditate & fori : maxime eu | Aa4 fpr- ——

PECN

é USPONSAL I4

2 foperbiunt; EE vero persdia, pritinum nitorem ma- | xime perdunt. |

. Venus multum utique vires corrumpit & debili- tat. In Bombyce , Phbalenis & Papilionibus videre licet, quomodo. peracta venere ále decidant eorum-

. que vita exfpiret; Si vero Papilio quidam conclavi

., anni integer viget & permanet. "Adeas plantas an- .—..amuas feu biennes, & videbis, quod, quamdiu flore non operiuntur, frigide refiftant hyemi, e. g. Diantbt, -

olus includitur, ne cum aliis coéat, dimidium fepe . .

ALycbnides , Coronaríie; Íi vero primo anno flores:

producant, ingruente hyeme plerumque pereunt; Si - vero floribus pem tertium & gue periepe ab- . folvunt annum.

7 MUSA centum ise in hortis Belcanam vidit an-- nos; floribus vero femel explicatis, nulla ars, nulla

experientia impediet, quin caulis ejus foperbus. fe- / — "quenti anno fatalem fübeat interitum. :

convPHA excrelcit fterilis per triginta & quin- . que anno$ ad 7o pedum altitudinem, & binc per qua- . tuor menfes , ad 30 adhuc pédes affurgit , oret,fru- —

mque eodem anno producit, quibus sbfolus, na : noritur. -Hort. eil. dio... — :. p 7

LAVATERA: jeliis fe ? m wular jfruticofo, Peru ad alas

1

|o plicatis, ied "caule . confertis, Hort. . cliff. 344 , in altitudinem Pyri ar-

boris furgit , dura hiemis frigora bene ferens, femel 'vero, uno licet, decorata flore, nec auxiliatrices hor- 'tulanorum manus, nec hybernacula aut apparatus -

. "omnes , imminente brumali frigore, interitum den | | avertere queunt.

E: dBlrerm ventriculus. itaque eft uvratcvul ed | - fera gisdin, Ofia Truncus, aum e Ha : C m

d

OPLANTARUM —sgm - Calor , hinc Planta Animal inverfum veteribus - di&um fuit. Fund. Bot. S. 147.

/$.KXXIIL PLANTARUM VENTRICULUS et erra, de qua nutrimentum ; & tenuiffima humus earum ebyimus (4f. JV. Lit.oc).

/— VASA CHYLIFERA 74diX , que cliylum a ventri- culo ad corpus plantz deferunt..

.. OSSA 7runeus, qui herbis robur fefe attollendi j concedit. : He

PULMONES folja , per quee tranfpirationem fiai | peragunt (cor fer. $111). — Folia etiam MUSCULIS | affimilari queunt, quippe quibus , percutientibus pe cellis, movetur planta. Herbs itaque foliis i : €, marcefcunt, nifi auri expofite; -plante vero - fücculentie & foliis otbs, e.$. Eupborbie, Cacti, Ce- — fei, Melocacti , Opuntig , Srapelte ini hybernaculis, loco licet maxime ab aura remoto, vigent. Si ar- . borem foliis luxuriantem, ffate in claufo. one M

collo-as, perit fed I. nO. fp zd oca

. COR calor. Plar

.. mali; Humor namque aéri- immixtus, per^fua vafa es p retro vero non circulatur. (- IV.Lit.a.)

afa Janguifera animalium in varios dividuntur -

.. famulos, ita etiam in plantis. Plante pr in j

veteres, plantam efle animal imverfum, dixerunt. Flos qui antberas Mafculus, qui fligmata ; qui utraque. run He nap ang : S. XXXI V. Ex ue jam im ligi

: " ia s |

438 XH SPONSALIA

eff» (conf. $4. X XT, X XIT), ftigmatibus vero gau- ; er orbatum, femineum (conf. jf. XXIII, XXIV). Quiautem utroque luxuriat,ber- — mapbroditum effe, fat fuperque conftat. ^.——— Nec mirum nobis videatur, in regno vegetabili .' plerasque plantas effe hermaphroditas, in regno li- ' . cet animali pauciffima ejusdem fint generis; horum —. enim unüm alterum adire facile poteft, cum plante - -— terre affix& loco egredi nequeant. ^ Jure itaque utraque genitalia Coch/eis , pede tardiffimo animali- , bus, donavit fapientiffimus Creator; funt enim ple- . reque androgyne, ne, quum una in alteram raro incidat, familia earum exílirpetur; durante itaque copula altera in alteram agit, amba vices fubeuntes 'mariti & ambe feminz, ita ut utraque fit alterius

mas, utraquealteriusfemina, — ^ — ^

. Planta que floribus Ma[culis Mass que Femineis: ^ Femina; que bermapbroditis Hermaphrodita 5 /— qu& po & femineis fónul Androgyna 5 queque bermapbroditis €? maculis aut femineis. ; fimul inflruitur. Hybrida. dicitur. — Hec tamen | Sweet aut Hermaphrodita conffar. Fund.

tur

P

"PLANTARUM. 579 fi flores feminei, abundante pulvere maritorum her- maphroditorum : imprzgnantur, ut e.gr. in Parieta- -Tia & Arriplice. .. Singulare, quod femina florum . hermaphroditorum in AAtriplice, afeminibus flofcu- .

lorurn femineorum valde diffimilia, tam qua figuram, Dos magnitudinem, eandem tamen plantam pro- non fecus ac femina compofitorum, e flofcu- lis dit & radii in compofitis radiatis Tournefortii. . Huc etiam referri poteft tertia hybridarum 1 d ubi fcilicet duo hermaphroditi flores in uno indivi- duo proftant, ita tamen, ut unus florum hermaphro- ditorum fterilis fit d feminina;alter a parte ma- fculina, ut de Mufa audivimus $. XXV, z. 4. *

Luxuriantes Flores nulli naturales, fed omnes Mon- ftra funt; Pleni enim Eunuchi evaferunt , adeo- ' que femper abortiunt s .:Multiplicati non &quée 5 — Proliferi Monfiroforum. y od AEOmG duet pie Ein Wubi qeu 3

Li

peur haud parum iuret E quii

res pleni & multiplicati in deliciis funt. - js ie Singulare eft, quod, cum flores. Monop petal

luxuriantes vel plenos commutentur, corolla t tantum -

major evadat, e.gr. in Opulo, Tages Matricaría.

. Que tamen lex raro. Xanon e: florum gustolu-

a üt. tinspreditur. !

un XXXVIL

30 XIL $PONSAL. PLANTAR. . - -—- $&XXXVHL- Hinc nullos flores plenos natura- : des unquam, dari, nifi ex fimplicibus propagati fint, - gperfpicere poffumus, fiquidem nulla dentur monftra * — gnere naturalia. Flores hi primum ope nutrimenti iofiffimi exoriuntur. o Bot) us — .$. XXXIX. Quum flores hi ftaminibus defli- ^ -— £uantur ( X XX V ), privantur etiam organis geni-- . alibus mafculinis, ftigmata fecundantibus ( f.X XII — . — Jeqq-); nulla vero femina ante fecundationem pro- . germinare poffunt ( ..X1)5 ergo hi flores femini- : Ábus careant neceffe eft. Diantbus, Hepatica, Cbey-

. -& caftrati funt a parte feminina ($.XXXVI), mo- -

. tot in plantis latere veritates? quamvis tede ad- - huclateant multo plures. — Portum jam prius, quo

. mihi curfus erat, quam contigero, verba adducam Plinii: Dari in plantas veneris intelletum , ma-

BSor eid EE: : Noe Y. iX ' PLANTARUM e Ns

idi CP. TIE E- D. D. CAROLO LINNEO)-

poctoow SAC. MREG- MAJ. ARCHIATRO, ;

. Med atque Botan. Prof. Reg. & Ord. Acad. m SN. C. Monfp.. Berol, Stock. & Upfal. P xdi ouo, hujusque Secretario, D e TOU E NE

CAROL MAGN. DASSOW, 2:

Apu E

ne Jednhr Medios animosque diftrahit, "a . mirandum non fit, primos eam ingreffos veteres a recta ftatim aberraffe vià, donec SYSTEMATI : pote Ce/alpinus, Morifonus, Rajus, Herma deese ti fpatiis & regionibus « iftingue fecerat peni; anteqt due ree ioci m areolas dittribueret, easque intra cool" 1 deberent, limitibus socis gens optatam - fcientiám fatis non. erat, claffes plantarum & eun i | nes sow: le, oce & determinata . € B.

E XUL NO YA GENERA

grat agnofcit pofteritas. Bene a Tournefortio .J egppta continuarunt deinceps optimi quique Botani- ei, Plumierus , Petitus, Vaillantius, Barbavius, e Ruppius , Dillenius , Michelius, Juff. 115, Grono- vius, Royenus, Hallerus, ceteri. Unde in tantum -erevit Generum numerus, ut Celeb. Dominus Pre- fes in fuis Plantarum generibus 1021 gene, ig b uus exhibere. potuerit. -

- His addita pofimodum fuere 1O nova genera a Celeb. Domino Prefide in Act. Upfal. i741, p.77 defcripta, nempe Pro/erpinaca, Callicarpa , Poly- premum, Ceanotbus , Cynometra, Stéwertia, Ni- mulus, Carpefium, preter Mnium & Porellam. Sic ... cognita genera numerum impleverunt IO3I. dm

. Ex quo tempore a pere ionibus meis litera- rum cauffa inftitutis ad Hal enfétn inprimis & Argen-

toratenfem Academiam redii felicem nactus OccafiO- ..

- mem ad illuftrem hanc Cámenarum fedem, cum in ceteris medicine partibus, tum precipue Botanica, operam collocandi, follicite non tantum perluftravi . . ingentem multitudinem plantarum, tam communium quam rariorum; qua in Horto Academico Upfalien-

! A oe set ciii florent; fed privatim etiam in

latus fum, infigne ME tuus. GMIEE

um generum, que a celebratiffimis Europa Bota- ee nicis ré aie, —— Gmelino, Sau- illud Herbarium Zeylantcum, quod in dex ipa 3» collegit b. Hermannus.

.* . Proinde fpecimen Academici editurus, vidc di-

gnius aliud, nec Botanicis magis gratum futurum b laboris mei argumentum, quam fi zovorum ge- ( nerum numerum — pur cenue ei gx

r]

T .mufeo, apud Celeb. Domi- V sri cum voluptate confem- -

CPLANTARUM — 38

— s fcientie augmentum püblice exhiberem. — Huic — . confilio theo mirifice favit Celeb. Dominus Prafes,

» eujus beneficio ad neceffaria quaevis ac defiderata hu- jus opere adminicula facilis mihi patuit aditus.

Nova igitur genera 43 exhibeo, fingula diftin- &iffima,, licet quorundam pericarpia & femina inve- nire nondum contigerit. -—— Floris tamen partes in- deque defurhte note characterifticie ad genera hzc- Fé ab aliis ornihus, antea MODUM, zMüngsciids fi

ciunt. - m nad 3 - -€ Addita funt ibeclis ut percipiant Botahici, ex quibus characteres generici defumti funt. — His fpe- ciebüs congrua quede & felecta, ubi inveniri po- tuerint, fynonyma, fimulque majoris lucis gratia, | breves adjunxi deferiptiones.

Denique genera ha:cce füb ordinibus queque fuis iftribui, ut ftatim pateret, quibus locis cg eo-

rum in apes fexuali cóllocanda fint. - i3

584 XIUL- NOVA GENERA

Hexandria. — . Flagellaria.

3 roo Trngynia- |. Melanthium. | .1015.

O&andria. -Monogynia ^ Mimufops. |. 1049.

e vH | Allophylus..... 1050.

nis e Jambolifera. .....1051-

bad Memecylon. . 1052.

- Deondri. -Monogynia. .. Stellera. 1053.

| ...-Bartramia. 1054.

Icofandria, -..'Monogynia.. .. Samyda. 1055.

- Polyandria —Monogynia ^ Cambogia ^ 1056.

Xo) E E. .. Eleocarpus. -1305T-

Eu .. Delima. ., 1058.

3 MELIA Es ;Mictocos. ... 1059.

soos caPolygynia. ^ Uvaria. E. 1069.

e Atragene. in 1061.

.« iDidynamia. Angiofpermia. Citharexylon. . 1062.

Moridelphis Decandria... .Connarus, 1063.

. .Polyandria.. Pentapetes.:.. 3 41064

- Diadelphia. . Decandria.. Indigofera. 7 306 D? Eu 3 eio ma Mia NN

ua, ^. Inula. 1066.

| E Pothos. .* .1067.

HEN

ts Get rf ofa, Z E : Tu ERANTHEMUM. x

^ CAL. Periantbium quinquefidum, aisctoful; M. Dor duneL erectum, breve, acuminatum, i

iftens e

.«on. Infundibuliformis : Tubo filifotmi, longiffimo. x JLimbe quinquepartito',. (quadripartito inter —

. dum) p Laeiniis obverfe ovatis. | | STAM. e

PLANT A RU M. 38;

— STAM. - Filamenta duo; breviffima;, in fauce co-

mole. Antbere Pibovae; comprefis, extra tubum. |

PIST. Germen ovatum, minimum. . Szylus fi-

—— lifformis, longitudine. giu — $ugma

fimplex." ed DUCPER. - 2j - : - - E SEM. - — 15s - : -—

1. Erantbemum : Herba Epilobii facie , foliis oppofitis , SCR ovatis, - petiolatis , nervofis, glabris, ,Sprcís terminatricibus ex bracteis oppofitis, lanceo-- latis. 103. AMETHYST EA 4), Amethyftina. Hall. --— AF. Suec. Ined.

CAL. Periantbium monophyllum, tubulofo-cam-

.. panulatum, angulatum, femi-quinque- fidum, pa-^ tens, fubequale, acuminatüm, perfiflens. — (| COR. monopetala , ringens , Er cod - eX e or: Limbus quin tus equalis : d p» bj RE eb m gem CoU wüm, bipartitum, éhifcent - Labium Dferius - —fripartitum: Lateralibus rotundatis, erectis, bre- '^ wioribus: Intermedio integerrimo, concavo, longitudine labii fuperioris. d |(STaM. Filamenta duo, filiformia , spp e fub labio fuperiore, eoque longiora. Anrbere | - fimplices, , fubrotunds. v 'PIST. Briten quadrifidum. - $rylus magniudne | um. jrgmaraduo,acuta. ——— . . PER. nullüm.

xia Eo ERA

x magis campanu

E Clarscretenr c Adeline ati NECS OA MEER . Suec. R. Upfal.. propediem edendis ex obfervationibus. con- - fitnatiffimi Botanici D. D. Ap». MN Tajeitiieguat x Bb: x

:]

E XIIL "NOVA GENERA

SEM. quatuor, calyce breviora, obtufa, introrfum angulata. à OBS. Lycopus itaque diftinguitur cordis Labio fas periore indivifo, Labio inferiore non concavo; E ftaminibus diflantibus. «3 Amer byflea. : Amethyftina montana erecta, foliis exiguis digi- ! . tatis trifidis ferratis, Rofculis cum coma in c&- ruleo janthinis. Amman. vutb. arse Radix fibrofa,annua. Caulis tetragonus, erectus, pedalis, obtufus, glaber. Folia oppofita (decem - circiter terras ovata, glabra, patentia, profunde ferrata, tripartita: Lobis lanceolatis, obtufiufculis, bafi in petiolos decurrentia. Ra- . mi ex aliis inferioribus oppofiti; Pedunculi'ex — fuperioribus dichotomi, erecti, feptemflori, in- — .. wolucris fetaceis, diphyllis, minimis. Sed ceruleeg, calyces 'carulefcentes. e)

1034. PUFONIA. Autore Fr. de emere Alfinoides, Raj./yn.346. . -car, Periantbium tetraphylium, erectum, i . fiftens; foliolis fubulatis, carinatis : ieraigiee- - vioribus. .

í

E Petala quatuor, equalis ovato-linearia,ere- : . .. €, integerrima, calyce dimidio breviora. - - —-STAM. KFilamenta duo, «qualia, longitudine co-

-— rolle. Amrbere didyme.

PisT. Germen ovatum, compreffum. 'Spyli duo, - fongitudine flaminum. Srigmata fimplicia.

PER. Capfu/a ovalis, comprefía,. unilocula bi-

SEM. duo, ovalia, compreffa, cum orla. -

1 Bufonia.

* 3e ege anguftiffimo gramineo olio, eedum

zoMagt. monjp 2I. a bifi 1026. — e.

; e

AS cox. Gluma bivalvis, tenviffima, ly

— - TAM. Samenza tia; capilar, revi — there oblongs.. EE iE

PLANTARUM. -382

- Alfine db gonoides. tenuifolia, flofculis ad longi- - tudinem caulis ck. p fpicam difpofitis. RJ. Jyn.3. p.346... Pluck. alm 22. t7. f£ 5. *Caules herbacei, tenues, erectiu(suli, vix ramofi, polygoni facie. ^

— Filia fubulata, oppofita, bafi coadunata, marcida, 3035. OL AX. "CAL. Pertantbium monophyllum, concavum,

breviffimum, integerrimum.

COR. Infundibuliformis: Limbo trifido, obtufo, lacinia tertia profundiore. .Nec£aríz quatuor, "xotünda, petiolata, corolla breviora, erecto-con- niventia, in fauce corolla.

| STAM. Filamenta tria, fubulata,. neclariis dene.

iisque breviora. Antbere fimplices. PIST. Gerinen fübrotundum. : Srylus filiformis, ftaminibus longleis Stigma capitatum,

PER. i -XEeri c poo SEM. £5 x Ene "e LS - pun 1 Olax. dear

ize: à n ro Burm. zey. -hola. Herm. zeyl. 15. 5

» ciem ramis B cre n -Fulia. exacte ovata,

glabra, avenia, e qp alterna, petiolata : | "Pedunculi fabramofi, ex alis foliorurn. :

net. BOBARTIA. | -€At. uniflorus, imbricatus, G/umis M cy-

quarum Exteriores plurimz, bres

— wnivalves.. : — Interiores equales, longiores, bivalves: s: valvula t

exteriore maxima; interiore lineari, truncata,

ejusdem longitudinis. : :

germini infidens, marcefcens. -

Bba .- - MEE

a XIÉ NO V4 GENERA -

»isT. Germen breve füb corolla. ózyli duo; fili. formes. rgmata fimplicia. rn. nullum. Ca/yces immutati. SEM. unicum, oblongiufculum. "oss. Glumis calyciis numerofis, Floreque unico - — fupra germen diverfiffima eft ab affinibus.

1 Bobartia, picis capitatis, involucro foliofo. Scirpus maderafpatanus, capitulo fquamofo, fub- rotundo. Scbeuchz. bif. 369. |

Culmus nudus. Anvolucrum bi-f triphyllum, longum.

xe oblonge, in capitulum digelte; undique.

1031. CPAVETTA. Lue | CAL. Periantbium cii gings minimum, ob-

: folete quatuordentatum, germen ingens.

- . com. Infundibuliformis: Tubo longo, tenui, Cy- -

^ *

lindrico. . Lizbo quadripartito, patente, tubo —

dimidio breviores laciniis lanceolatis.

sTAM. Filamenta quatuor, breviffima, ex ore

E Antberelineares, patentes, longitudine. | 1 n ede fub receptaculo floris, turbinatum. - i rmis, corolla duplo longior. éng- — s ma craffiufculum, oblongum, ence ede E - ds ri UM RNET ihe de ' SEM. um neum. p OBS. Differtab Ixora imde gre ,& iemi- zj ne fub receptaculo. | . 3 Pavetta. MET Sambucus humilis vu ae. Pawatha PS fibus. Herm. prodr. 373. Burm. zeyl.209. : Pavate. Zcoff. arom. 256. Dalecb. bift. 1962. 2 —Rgj. bifl.iggi. 6$ — Pavate. Arbor foliis mali aurez, Bauh. bifnr. 2

(po 4 s e | Pavetta, x a

SGSLANSOTARUMs.s8. : Pavetta, f; Malleomothe. R/eed. mal. f. p.19: 140. - Arbor malabarienfium, . fructu lentifci. Baub. Pawatha. Herm. zeylan.3. - Folia obverfe ovata, ida vetitis oppofita (ergo non Pluckenetii). Cor ymbi Lco um ;

1038. TOMEX. — CAL. Periantbium monophyllum, tobulofom, in- ^ tegerrimüm, fubquadridentatum. ! pos Petala. quatuor , oblonga, obtufa, calyce i iora. — STAM. Filamenta quatuor, capillaria, corolla du- . plolongiora. ZAntber& ovales. : -.PisT.. Germenfübrotundum, hirfutum. 57/2: fili-

formis, fuperne coats rgrudas mamigatp.

. Otigma Aging - PER. . m " arie ; - : ee :

cO EE S pdt dot dutocram Bes Turn hun X lla. Herm. zeyl. u. —— — : Arbor inter omnes ramis. gtiolís , pedunculis

& foliis maxime tomentofa & craffo panno qua- — fiobvoluta. Folia ovata, magna, acuminata, .. Meri , oppofita , petiolata füprar : affinis, fed. diftincta petalis qUAG, & flamisibus receptaculo ipee. "UET a

1039- CISSUS. CAL. Perianthium osi panum, bre- (ONE, integerrimum. LA con. monopetala, ie guedci e obtufiufcula. sTAM. Filamenta quatuor, ca $ vote den receptaculo inferta. inea. Aarere füb- Bb 34 " PIS T. |

890 XII "Wo GENERA

E BIST. | Germen fubrotundum, obtufo- tetraponum, : —retufum. Stylus filiformis , longitddine ftami- . . num. -Sfigma fimplex. | PER- Barca rotunda, nitens. "sk. Offculum! fubrotundum. —:G6fu. ^ Nitis maderafpatana , fru&tu. azureo, folio fubito: | - tundo & angulofo. Per. muf. 606.

.. QGalberya. Herm. zeyl. 22. Burm. zeyl. 15. "Schupam-buu Valli: Rbeed. mal. 7. p... t. 11. Hedera indica, folio fimplici integro , claviculata,

: racemofa racemis em uvis rotundis nigris. Faces Sas uk vohiesolti Filia -corda- ^* ta, Obfolete pentagona , crenata , 'tomentofa — malva), petiolis longitudine foliorum, e quo-

runi alis, regione pedunculi wnbella compo- . fita, irregularis. '

. Differt a Vire calyce, corolla monopetala, flami- | .. mibus quatuor, ftylo prafente. i

1040.- EX ACUM. | de CAL. Perianthium. eetishyllum toli oube; -obtufis, eredto-paulis, perfiftentibus onopetala, perfiftens : Tubo Unde ituc dr, Lime ; La- -$TAM. Pilasents quatuor , Rliformis: "síbe infi- " dentia, longitudine limbi. AnzPere fübrotunde« risT. Germen fubrotundum, tubum implens. S£y- - lus filiformis, erectus, longitudine limbi. - ng- eos Cabfala. fb d utrinque pPER. Capfu rotunda , compreffa , 2 - fulcata,. bilocularis , longitud lE calycis. . CAE ecu. excea receptaculo capfulam. replente.

1 Exa-

PLANTAR UM E. Í. d idis

.. Centaurium zeylanicum minus, flore luteo, Herm. 2 Z6)l. 36. Burm. zeyl. y7.

Ficus centaurii JEthiopicl. Puck. phyr. 275. f 5. ^c; fed flores diverfiffimi. .P/anta annua. | Caulis . 'fetragonus, levis, fimplex, fuperne dichoto- ' mus. Folia ovata, feffilia, integerrima. F/o- ver in divaricationibus folitari, Mm. foliis majores. E

IUE TIEBYO TIS S bes , Ccar- Perianthium monophyllum, quudiaiüidn, gmini ipfideni, perfitens: laciniis linearibus, À

t CB OR: vipedtas Tufandibulifordie calyce paul- : lo longior , femiquadrifida laciniis patulis, fubsqualibus. | — STAM. Filamenta c Jatior ,. dobülilh ad fit inus co- rolle inferta. rbere fubrotundg. -

ic MN 22712 Jub undum , Pa iuge pt

- FER. ds kr: (o-did s, Ícens juxta calycem c coronatricem rima trans- verfali.

. SEM. pauca, angulata. | «X Hedyotis foliis lanceolato - ovatis, foribus: ver- ed , ticillatis 2). | Me ianella paluftris, foliis nervofis. oblongis, flo- .

. culis ad. hot nodos inter foliorum finus col- | x decis Burm. zeyl 227. te f o e A Hm Bfra - - am COME 5 Hac E e aculeo Dal. pharm. La : lud. (»ecifieum. in Cophofi . f. furditate , qt | Menthz fpeciem. fui Medici ; uerunt ; nec dMenthà "hujus fuccedaneum effe poteft, : Tur Oed 5 5 "lata. fit planta, Gallio vins. nte modo. vertiilatis ——

. affoci

| x3 |

POTTUT

*» XI. "NOVA GENÉRA -

-.Mentha. zeyl. aquatica inodora latifolia. Herm. zl. 3g. Burm, zeyl. 15g. | Planta zeylanica mentha aquatica in. infula 1ey- : - — Jana naícentis fpecies. Raj. dendr. 134. : Planta glabra. Rami longi, articulati: Folia lan- 4 - —ceolato-ovata, feffilia, glabra, nervofa, inte- gerrima (Phyllidis), oppofita, pendula. Flores — vwerticillati, multi, pedunculis propriis breviffi- mis ex fingula ala. Rami alterni, ex in —. alterna ala, breves, fimplices. z -9 Hedyatis foliis lanceolatis, petiolatis, corym- : bis terminantibus involucratis. gut . Valerianella foliis nervofis acutis, flofculis in cau- lium fummo quafi involucratis. Burm. zeyl.: 227. co d dimer — Arbor zeylanica, folio caryophylli barbati. Herm. — ze. Burn. zeyl 129. Wiseranya. Herm. zeyl. 4. .

1042. CAMPHOROSMA. Camphorata. Tornefirt. rzoy. Au&. Cl. de Sauvages. | cAL. Pertantbium monophyllum, urceolatum, fe- miquadrifidum, compreffum, perfiftens ; fegmen-

Ri SR SUP lateralibus cc ommum :e- EXE — X EI seq t EE — | Wt i de " ]q a w iforia, salia, ,Ca- -

| . lyce longiora. - Antbere xil

prsT. Germen ovatum, compreffum. Srylus fii- : .— formis, femibifidus ; calyce longior. Srigmata |

. acuta .

pzn. Capfula unilocularis, fuperne delicens, c Cà- lyce tecta.

."'sEM. unicum, ovale, .comprefium , nitidum. . ois. Ergo diverfi generis a Polycnemo. -

A Campborofina foliis hirfatis s linearibus d. n

OWOIOÓCELANTAITUM -. 539 icing phorata hirfuta. Baub. pin. 486. c) 5 Oniphólatk cefpitofa tartarica, floribus in glome- - " rulis ad caules cefpitofis , foliis. eric breviffi- . * "mis. Gerb. wols. 49. -9 Campborofina foliis fubulatis rigidis glabris. . Camphorata altera. Tabern. biff. 57. . Anthyilis altera italorum. ob. ic. 407. "8 Campborofma foliis femitriquetris glabris iner-' mibus.

. Camphorata iain Baub. pin. aj

EC Ee OLDENIA.

CAL. Perianthium tetraphyllum, foliolis lanceo- latis, erectis, longitudine corolle. —

COR. monopetala, infundibuliformis : Limbo patu-

; o,obtufo. .

.SraM. Filanienta quatuor tubo inferta. Antbe- 7& lubrotunda.

.cPIST. Germina quatuor, ovata. rid totidem,

: capiliren, lobe! ; ftaminum. Sugmata.

itx: emet. faber,

ta, acuminata. ; - X Coldenia. d). 23 -Feucrii facie bisnagarica tetracoccos rofa. Pluck. alm. 362. t. 64. f. 6. i Bolige Hors: oy. gj. Bur aor v. Bb.5 i eria eut

: vidimus,

pr omm |disghami) fagéotinci oveboracenü Americes, et OM »lantas N boracenfes plus quam 300 fecundum earum. characteres fru. — &ificationis & totiás id ne xualem acc ra- a -tiffime & acutiífime. pe insasfcriga in Biblio- "theca Celeb. Dom. Prejis sn dines eae

ga XIL NOVA GENERA Herba facie Neuradz, procumbens, diffufa, Rami '-

-akerni, villofi. Fi olia alterna, petiolata,lunata,

f£. ovalia: latere interiore verfus bafin delique-

fcente, f. attenuato, margine crenato-lobata lo-

E: XI, plicata, villofa. |. Fru&us axillares, fes-

: iles.

4044. MUSS ENDA. Burm. eis

CAL. Perianthium pentaphyllum, d eeld foliolis lineari-a-urninatís, perfiftentibus. —

coz. Infundibuliformiss "Tubo longo , filiformi, :

birfuto: Libo quinquefido , quali; laciniis

oyatis

STAM Md uinque, breviffimà, ibo inter- ne adnata. "4 oiodeer, longe, in- ^tratubum. ^ ——

FPIST. Germen Bex. : jptaculo.- frylus | filiformis , tübo longe brevior. Stigmata duo, | fimplicia. | iut PER. Ovato- oblongum (H. M) fucculei X ronatum- : « SEM- numerofa, in quatuor y phalanges digea. — X Muffenda. Herm CODE ADEL E Mod ylanica, flore nro. fra&u dildo

. florib is in onmi ramgli e ERI uds y e folium att ia fu füviduE Ro dendr.126. — : [2e indicus báccifer, fructu oblongo AES ^ so. Raj. bif 1422. Comm. mal. 31.

Folium principiffe. Rumpf. amb. 1.4. 6. c.. $7 - Arbor foliis oppofitis, ovatis, integerrimis, jcti-

latis, nervofis. | Corymbis a T termi-

. natricibus, hirfütis. | I 104. NAMA. — — QUE o MAR Miren els E Góltolis nceol: Sor ;Redis icum entibus. . ,

iti enyrio prodoune d

MUPLANTARUM ' $495 Eb - OR. uii quinque, — , calyce breviora. , pa- tentia.

"STA M Filamenta quinque , capillaria, longitudine ER

»eorolle. ^ Antbere oblongiufcule. PIST. Germen ovatum. 5ryli duo, capillares; ere- €i, longitudine ftaminum.: aromata: obtufay N^ patentia. . "PER. Cap/ula ovalis; bid) /unilocularis, longi- - "tudine calycis. | ; (SEM. baec minima; pee ovali, , ifi

-*

ES oes em n

- Anagallis zeylinica, diqintics, selon slteciis | * Herm. zeyl. 36: Burm. zeyl 19... ^

, Caulis herbaceus, levis; erectus , ramofus: Folia - lanceolata; glabra, i integerrima , 'patentia , petio-

- lata, alterna. Racemi erecti, ex alis fingulis fo- —

ut Maui pd longitudine foliorum. -

Ares a. ita ibi: f nfi- 1046. CRESS t yl s. Magn. ( LOEO. cel T. Perianthium | pentaph em. foliolis ovatis, ^'^ obtufis, incumbentibus; ibus. :

COR. monopetala , byiecetenformig: "Tubo lon- 7 ^gitudine calycis, inferne ventricofo. ^ 5:55 | | aLimbo quinqueqmle: laciniis ovatis, acutis, pa- : 5 emus ES loo f * "STAM. Vanmenta' quinque cà illaria; m—

corolla infidentia: ie fubrotunde; — . "vFIST- Gé?men ovatüm. Srylj duo, me edd | gitudine ftaminum. Stigmata fimplicia. :

PER. eus ovata, unilocularis, bivalvis, ca

: paullo longior. X ccwue De s " .S£M. unicüim;* ovato- 'Dh 1 vU

Arihylis. A TEE

EJ E VÀ GENERA

: Quamoclit: minima humifufa paluftris, herniarie T

folio. Tournef. cor. 4... — ' Lyfimachiz fpicate purpureze affinis, flofculis in cacumine plurimis quafi in nodos junétis ex - alm. 236. t..43. f^ 6. 1947. BASELLA. Hoc "CAL. nullu:. | con. fexfida, inienlgin: -Tamisié duabus exteiipri:

bus latioribus, fuperne connivens, bafi carnofa. | '

- srAM. Filamenta quinque, fabulata, squalia , co- rolle adnata, eaque paullo breviora. Antbere fubrotunde. .

pisT. Germen fabglobofum. 57y/i tres, filiformes,

j Jupes ftaminum. Stigmata ablongs, a la-

- "fere altero apicum ftylorum.

pen. Corolla periftens , claufa, carnofa, bacca.

. -mentiens. :

SE yer) furorundum. jw x Bafella. Rbeed.mal.7. p. 4g.t. 2. jj. app. Fg Cufcuta foliis om. fat C/iff- 59. - .1048. FLAGELLARIA. | CAL. Perianthium hexaphyllum , esquale: foliolis ovatis, perfiftentibus: exterioribus acutioribus. RM - Filamenta f filio longitudine fe- : sTAM. Fi a ex, rmia, | .. recalycis. Anrbere oblonge. - '

. TWIST. Germen ovatum, minimum. Srylus lon- T X ftaminum, trifidus. .$7/g mara fimpli-

cia, planiufcula, perfiftentia. PE P Drupa fübrotunda unilocularis, elcur. ore,

SEM. Nucleus fubrotundus.

-.1 Flagellaria. |

— .Lacryma Jobi, gramineis foliis in aprciosde- . "mentibus. Burm. zeyl1?9. — Er rm ME : iie

. 4OIS. MELANTHIUM. 'Clayt. CAL. nullus, nifi corollam dicas. "COR. Petala fex, ovato- oblonga, "patentia, un-

PLANTARUM 35m

guibus linearibus longioribus infidentia, perfi- s

ftentia. sTAM. Filamenta fex, filiformia, erecla, longitu- . . dine corollz, cui inferta fupra Eds Antbe- -reglobofz. . ..

| IST. Germen conicum ; - flriatum. Spyli tres, |

... Giftin&ti, curvi. Stigmata. obtufa. PER. Capfula ovata, trigona, trifulca, trilocula- — Xs, ex capfulis tribus introrfum unitis, — SEM. goma compreffa, femiovata. 1 Melantbium Gron. virg. €).

1049. MIMUSOPS. :

CAL. Perianthium o&tophyllum, coriaceum:- fo- liolis duplici ferie, ovatis, acutis, perfiftentibus. | co pat Petala pen, Mori p "cc

:J Pres brepa us a acuminata. - SEM. unum f. duo, ovalia. X Mimujops foliis alternis f^).

: c. Melanthii chirader- liabetur in generibus | p vs pal E

1015, fed imperfectus ob. ftaminum defectum; nuper .tem D. C/ayronus ipfe characterem comple t, & Clar. - Gronovius. s mifit, — it loco

prmen

"

Arbor zeylanica, floribus odoratis faciem huma-- us Bani: » quodammodo referentibus "Burm o zo

t E N ro yA GENERA Arbor pallidioribus foliis, fructu corioide ex ma- gno calyce emergente. "Pluck. mant. 21. - Arbor Kauki indorum, floribus odoratis. Breyn. — ' sent. 29. t. g. Raj. app. 66g. -.. Kauki indorum. P/uck. an 203. - | -— "Kaukenindorum. Herg. zeyl. 25. Burm n oj 133- - -Elengi. RPeed. mal. 1. p.34. 1.20... Folia: alterna, petiolata ;. Flores. laterales, pedun- — - eulis plurimis fimplicibus; | 5 Minufops, foliis confertis. - Manumal Herm. zeyl. 23. Folia conferta, ad fines ramorum. Rami craífio- res, cicatricibus. parvis undique Sack

1050. ÁLLOPHYLUS.

-eaL. Perianthium tetraphyllum: foliolis abiur - fatis: exterioribus duobus oppofitis, duplo mi noribus. ' | Ae

- «con. Petala quatuor, orbiculata , ; qualia , calyce ^.

'. "minora: unguibus latis, longitudine foliorum * minorum calycis.

. STAM. Filamenta octo, filiformia ,longitudine co- Lr

—. Folle. JAnrbere fubrotunds. AT : M PIST. Germen fubrotundum, didymum. - Srylus ct cem feces bngor: Moses pr T. PERO?9 0] de 4 DM e |

SRM. —— s di i ei Ailoghyhs. Ei scan mijf. 12a E d "Arbor zeylanica, facie e Aiieg Plumieri,. ; Rant teretes. Folia ovalia, acuminata, fpithamea, cu integerrima, glabra, venofa, petiolata, alterna. Racemi parvi, breviffimi, erecti, in alis. zs

- 1051. - PU pMae ot : RR .- car. Periant rine eam

cox. PS

xs

PLENTARUM* 599 "com. Petala quatuor, lineari-lanceolata, medieta- te fuperiore extrorfum flexa. " SrAM. Filamenta octo, planiufcula, fubulata, a ^- medio extrorfum flexa , longitudine corolle. Antbere ovales, incumbentes. "PrsT. Germen ovale ,fuperne hirfutum. .Srylurfi- liformis, ftaminibus brevior. $zgma fimplex. FRI 6v. " * SEM. | - M el i 1 Samboli TS Prunus indica fructu nigro. Burm. os ke - Jambolines. Baub.pin.466 an? Arbor ramis rectis, obtufis, teretibus. Filia o Ova- ta, glabra, integerrima, petiolata, oppofita. Pe- dunculi axillares, oppofiti, tricbotormi, pedun- culis partialibus trifloris. |

gom. MEMECYLON. ^ . CAL. Periantbium indivifum, campanulatum,. tur- E Belit ditepertimuni; — LUE ed perfi-

ux

'con. Petala quatuor, ovata, acuta, patentia. i4 0 ^ $TAM: gp fubulata, erecta. Antbe- — re limpliees, 0/99 PIST. Germen türbinatelt fub receptaculo. ED Ius fubulatus. .S:gma fimplex.

PER. Bacca Visi pie. cyündteu che - ee -Memecylen foliis ovatis. . | me.

. Cornus fyiveftris, foliis croceum colorem dingen- ^. tibus. Burm. zeyl.76. t.30.. ^.

Walikaha f. Wzlikaha. Herz. zeyl. 47.

: dos pM e duitore. a Mi ciae |

: hamzjasme. Amm. 25. : -— CAL. nullus. | con. €— ifasdbliormis ríe

40 XIL NOVA "G;SENERA A -Twbo filiformi, longo ; ; Limbo quadri-(quinque)- ! : lobis ovatis. — sTAM. Filamenta octo (decem), breviffima. — An- "oc here oblonga: alterna: i in tubi medio, alternz " intra faucem. —$18T. Germen fabiab: Srylur breviflimus, ^ perfiftens. Srigma capitatum. | PER. nullum. —... SEM. unicum, ltidum, roftratum. 5n — 7.3 étellera foliis lanceolatis, corollis quinquefi- U

dis g). : Cham jesme radice mandragore. Amm. rub. 16.

2. pore foliis linearibus, corollis iudica, Pafferina Fragi. Bau. bif. 5. p.456. : — "Thymelza linariz folio, germanica. Bau. pin. 279. Linaria altera botryoides montana. Colecpbr. 1. Lc PRA $e 1054. BARTRAMIA. | | cAL. Periantbium quinquepartitum :, laciniis li-- . mearibus, infra apicem ariftatis, deciduis. .€og. Petala quinque, cuneiformia : unguibus - . erectis, longitudine calycis Linibo patente, - obtufo.

^sTAM. Filamenta. decem, capillaria , longitudine v. . . tubicorolle. Anrberz fubrotundx - FIST. Germen fübrotundum. | Sry/ur capillaris, longitudine ftaminum. Stigma fimplex. PER. globofum, undique. echinatum fpinis hamo- fis, defiliens in pues SEM.

£) Dicta fuit a Clarifimo Botanico STELLERO, qui juffu Im- d iperatricis Ruífiz extremas Borez. adiit plagas, ubi planta$. -- nullo antea tempore lectas laboriofiífime detexit , proinde D reditum laboriofifIimi viri ferio exoptavimus fed pra» ses : ra fata d. i2 Novembr, 1746 ,in urbe ipeiiicune a ie oomlere virum longiori vita digniffimum. ES

(PLANTARUM. | 401 SEM. quatuor f. quinque, hinc- convexa js cms ! inde anzulata. -puBartramia. b) - "Triumfetta decimia tertia. up Bey: 270. Lappula. bengbalenfis tetrafpermos ,: ribefii folio, ..'echinis orbicularibus ad foliorum ortum pluri- mis fimul feffilibus. P/uck. aha 206. t. 41. fy. ' Alcea indica floribus rofaceis parvis, fructibus par- — vis. Suuuepertids ee Mpeces- Turns de

pis. Herm. zeyl. p LAC 1055: S AM Y D A: comm. D) Murth Benzelio. : — Guidonia: .P/um; vo "Cat. Periautbium monophyllum, chinpanulatdih , rugofum, femi - quinque - fidum, interne colo- - ratum: . laciniis ovatis, patentibus. - con. nulla.

STAM. Filamenta guider: dibus brevi

- Germen globofu wild alti c cy- us d ilitudine ftaminum. Stigma capi- . tatum. PER. Bacca ovata, quadrifulca, ; quadriloculans ; —— . quadrivalvis. | SEM. numerofa , Teniformia, receptaculo ovato 3 . » ámmerfa. | e [o fiepe una pars numeri in flore eximitur, tum . .calyx quadrifidus, ftamina duodecim. de X Samyda. — | . . Guidonia, nucis pubods folio, make. Pam. (o gen.24. ts h) Eft media inter Urenam & Triumfettam : e eiemfeita: differt paucioribus ftaminibus, cum in "Triumfetta XVI ad- fant; praterea kalyee, quo deftituitur. Triumfetta, i

- Cc

i 4 Ys ME 3 P Lj "s -

P xn NOVA GENERA

Guidonia, - nucis jogandis folio, minor. Plum.

gen. 24. Arbor foliis pinnatis cum impari; Foliolis ovato-

acuminatis ; ; Racemis lateralibus.

. 1056. CAMBOGIA. Martino - Buvferian. CAL. Periantbium tetraphyllum: foliolis Ege | ^- "undis, concavis, deciduis. ; ' eon. Petala quatuor, fübrotundo- oblonga: pe- |. - . fiolis concavis. ^ sTAM. Bilamenta plurima, brevia. Antbere fub- otunde.

r

PrsT. Germen fübrotundum, fititim:: Stylus. ex

nullus: .Srigma quadrifidum, perfiftens. | PER. Pomum Íubrotundum, octies fulcatum, o&o- loculare.

SEM. Diar eciam teen cqéuin

1 Cambogia. 1i)

Carcapuli. Baub. pin. 437.

Coddam - pulli. R/eed. zal. r. p. 41. t 24s

Rami oppofiti. | Folía lanceolato-ovata, integerri- ma, petiolata. Flores verticillati, jglies, €

1057. ELIOCARPUS. Burm. - car. Perianthium pentaphyllum: foliolis lanceo- latis, a cutis, qualibus. -cóE. P quinque, laciniato-lacera, equal, | » longitudine calycis. - sTAM- F/lamenta viginti, breviffima, j rd culo affixa. Aintber er " lineares, corolla bre- E viores. ! PIT. Germen acuminatum. $7ylus filiormis lon- E /. gitudine ftaminum. . $tzgma acutum. — -PER. Drupa ovalis. :SEM. Nucleus crifpus..—

^ | ac 3 DENS

: D : m bn Gumi T ajnaram ee

GLANTARUM: . 403

os. Numerus fxpe excludit quintam panem nu- . meri in floris partibus. |

X Eleocarpus. - :

Elajocarpos folio lauri ferrato,, foribus fpicatis.

c Burm. zeyl 92. t. 49

;. Olea fylveftris malabarica, irüda. dulci Raj. bifl.1546.. Comm. mal. 43.

Laurus indica ferratifolia inodora, frudhu clie $ Josgoifidiue & forma, nucleis crifpis lapideis. | Herm. zey! 9.22... E

Prunus zeylanica, lauri folio, Veralü zeylanenfi- *

. bus. Raj. dendr. x

Prunus racemofa, celaftà folio. Per. muf. 62. - des

.... Perin- kara. Rbeed. mal. 4. p.51. 1.24.

1058. DELIMA.

|. €AL. Peridnrbium penta eel foliolis ovatis, -. ebtufis, oe rh , COR. nulla. xt

: PIST. rac ovatum. grs OUESEN lonc- . — gitudine floris. .Srigma fimplex, perfiftens. — - — PER. ( Drupa?) calyce longe major, OIM, acus - minata, bivalvis. -. SEM. duo. T .—* 3 Delima. s - . Frutex indicus famentofus, fa foliis hid gà e — - Burm. zeyl.101. Koroswiel Herm. zeyl. 19. Arbor foliis Fagi, ovatis, fcabris, pira plica- deine » petiolatis, alernis. - Jr res "qe an ni |

"yon MICROCDS dem 2

CAL. Periantbium péntaphyllam: foliolis in gis, obtufiufculis, patulis, deciduis. — SEITE Cca- Ca e COR.

404 XL. NOVA "GENERA

con. "Petala: quinque, omnium minima, linearia, , emarginata, fuperna medietate patula.

srAM. Filamenta numerofa, capillaria, longitudi- —. mecalycis. - - Antbere fübrotunda:

"esr. Germen fubrotundum. $:ylur fübulatus, 2;

- longitudine ftaminum. $z;gmaacutum. ^, . pÉR. Drupa fabrotunda, unilocularis. - .— sEM. Officulum turbinatum, fibrofum. . -— oBS- Affinis Greviz, licet nec proxima.

- 1 Micrecos paniculis terminatricibus. — Microcos foliis alternis oblongis acuminatis. Burm. Zeyl.159. 1.74- Kokukirlla. Herm. el Hoo GET Corus malabarica, folio eafjidaproffieulo tomen- - to obfito. Comm. mal. $9. ; - Schageri cottam. Reed. mal.r, p. 10. f. qs

e Microcos , pedunculis axillaribus Aegis di-

chotomis. 3 Hamdamanias. Herm.zeyl 3.

Arbor foliis alternis; ou, cordatis, PR

ufculis, obtufe ferratis, glabris, venofis. Srpu-

' e dimidiate Clongitudinaliter), ovatz, utrim- - que acute, latere affixe. — Pedunculi ex alis, plurimi, longitudine pe tiolorum , aliquoties di-

chotomi, apicibus iseHSnéntibus. Calyx pen- |. taphyllus, raro dehifcens, deciduus. — Petala | — quinque, minima. Stamina numerofa, vigil M

' ria, longa. Piflilli ftigma trifidum f. dum. Fructus ignotus. Ex facie & - ad hoc genus retuli. ;

1060. UVARIA.

- CAL. Periantbium tripartitum, plnndis: foliolis d

ovatis, acutis, perfiftentibus,

con. Pera/a fex, lanceolata, —— patentia, Ca- : ;

m em EROR

$TAM.

]

PLANTARUM '. 495

- STAM. Filamenta nulla.. . Antberz numerofe,

eiut ablangiss tegentes germen cui infi- ent. «

PIST. Germen ovatum, tectum antheris. Styli numerofi, longitudine antherarum, capitulum terminantes. Jrigmata obtufa. ——

PER. Bacce numerolz, diftinctz, globofz, pedun- culatz, receptaculo oblongo affixa.

SEM. plans. sis

^x Uvaria. — Uva zeylanica fylveftris, mali a aurantie fapore. co Burm. zeyl.231. - Frutex baccifer, fructu ad fingulos flores asd ci Raj. biff. 1656.

Palukena. Herm. zeyl.g. - |

Narum panal. Rheed. mal.2. p. i1. t. ud

Folia alterna, AB MEME.

106r ATRA AGENE qm

, at : " 4s. O-— d idu L OR. Pals luodecim, linearia, bafi anguli, obtufa, patula, a lonpiora. STAM. Filamenta plurima, breviffima. ; Antherae -oblongz, acuminatee, calyce breviores. TIT. Germina plurima, oblonga. — $5y/7 villofi. — Stigmata fimplicia, longitudine Antherarum. ^ PER. nullum. : : T definentia in caudam pictam, a

406 XIII. wova GENERA

.. 1062. CITHAREXYLON Au&.CLB. Jus —

'^ SSTEO. COomm.D.D.v* ECK. car. Periantbium monophyllum , campanulatum, -;/quingue- ftriatum , quinque- dentatum. | -. 1 €oR. monopetala , infundibuliformi-rotata. Ty-

bur perianthio "duplo longior, fuperne craffior...

Liwbus | quinquepartitus : laciniis &qualibus, patulis ,. fupra villofis.

STAM. Filamenta quatuor, ex tubi medio, filifor- ^ mia, quorum duo paullo longiora. Aztbere

oblongz, biloculares. --

pis. Germen fubrotündum. Stylus filiformis;

longitudine ftamipum. Hie ehtulum, ca- pitato-bifidum, |. «PER. Capfula: biloculatis. - sEM. plura fuübrotunda. —* — .. oss. Locetur poft Bignoniam. med y Citbarexylon. , Citharexylon. americanum Siero foliis ad: mar- - . ginem dentatis. Pluck. alm.10f. t. 16). PP D. Habitat in infula Barbaderfi.

306. CONNARUS.

BAI. TOt nono HYS n. ingens

nexa bafi: alternis longitudine floris, alternis breviffimis. — Anrbere iubrotunda. is

rIST. Germen fubrotundum. | $zy/us cylindrace-

us. Soma obtufum.

.. PER. Cap/ula oblonga, gibba, unilocularis, biyalvis. :

$EM. M- dicto: ovatum, magnum,

: Mrs lanicus trifoliatus, FUE Coq SE 2 $: Phafeo- —

E s MEER

E

$4

- eox. Perala quinque, lanceolats,erefia, equa. — TAM. - Flancura icem cages i ad X.

QOPLANTARUM: 4o

Éhafzolos arboréfcens zeylanicus monocarpos . Hermanni, Radelawon! zeylonenfibus.. Raj.

4p. 438-

1664. PENTAPE TE S. Prerofpermadendron, | - — Amm. " €AL. Perianthium quinquepartitum: foliolis co- .. riaceis, oblongis, reflexis, interne lanatis. "pian Petala quinque, lanceolata, patentia, lon- gitudine calycis. - sraM. Filamenta quindecim, linearia, bafi con- - . . ataintubum. JAgrbereíubulate, erede. —— Filamenta quinque, filiformia, inflexa; eodem . tubo innata, fterilia, antheris longiora, inter fingula tria ftamina fingula. : PIST. Germen fubrotundum. .$7ylus cylindraceus, longitudine ftaminum. órigma craífiufculum. . PER. Cap/ula lignofa, clavato-ovata, quinquelo- - cularis, loculamentisbivalvibus —

SEM. plura, oblonga, comprefía,ala membranacea. 1. Pentapetes fo/jis ovatis repandis. CU RET Hense Herm.zeyl3. Burm.zeyl 53. — — | Prerofpermadendron fuberis folio angulofo fubtus. incano, floribus albis. Am. ac. petrop. 4. I2 2j. E. I2. Arbor champacce fuberis folio, Buctu ligneo; fe- . " minibus alatis referto. Per. muf. 349. dud. 2 Pentapetes foliis cordatis repandis. Pterofpermadendron foliis accretis, flore fud. que majore. 4m. ad. $. p. zi. I. 16, Mo OBS. Alcea floridana. quinquecapf foliis leviter crenátis, feminibus c Bici

P.

inftar alatis, P/uck. alm. 7. t. 22 en atisb. ca-

498 XII NOVA G ENERA. 1065. INDIGOFERA. car. Perianthium monophyllum, patens , fub- planum, quinque-dentatum. con. Papilionacea. — Vexillum rotundatum, refle- D .. xum, emarginatum, patens. : Ale oblonge, obtu(z, margine fuperiore sus ! . ventes, inferiore patentes, figura vexilli. - Carina óbtufa, patens, deflexa, utrinque mucro-. . ne acuto cavo notata. sTAM. Filamenta. diadelpha,. in cylindrum di- gefta, apicibus adícendentia, Autber« fabro- ders pis T. Germen. cylindricum. : Stylus brevis, ad- fÍcendens. | Srigma obtufum. -

- PER. Legumen teretiufculum, posu. SEM. aliquot reniformia. -

1 Indigofeta leguminibus arcuatis incanis; ráce- . mis folio brevioribus. Colutez affinis frutico- - fa, floribus fpicatis purpurafcentibus , filiquis áncurvis, ex cujus tinctura indigo conficitur Sloan. flor. 141 - Anil 4. Nil ultioni color. Baub. bif. 2. p. 947. ^ Ameri. Rbeed. mal. 1. p. 10.1 $4. 2 Indigofera leguminibus pendulis lanatis tetra- : goni. Aflragalus fpicatás fliqui pendulis hirfütis , fo- .. liis fericeis. Burm. zeyl. 37. t. 45. Kattu ee Réed. mal 5 P5. t. $e.

PLANTARUM ' 49

to66. INULA. Enula. Cefálp. Magnol:; Hele- . nium. Morif. Ra. — Rivin. Rupp. Knaur. Vaill. .—

CAL. Periantbium kbcatul: foliolis laxis, pa- tulis: exterioribus majoribus , equalis lon- . gitudinis. .;. €oR. Compofita, radiata, lata. Corollulie berma- : vata equalis. altitudinis, numerofiífime ndifco. Feminee ligulatz , numerofi , con- c ferte, in radio. — Drasria Hermapbraditi infundibuliformis : limbo ..,,quinquefido, erectiufculo. |

Feminea ligulata, linearis, integerrima.

STAM. Hermaphroditis Bilamenta quinque, fili- formia, brevia. Antbera cylindrica, compo- fita ex minoribus quinque, linearibus, coalitis: fingulis pone definentibus à feas o

pecu filamentorum. - EE rma , 1 lo m -Srigma s im, erectiufculum. - Femineis Germen longum, coronatum - . liformis, capillaris,femibifidus. Srzigmara erecta.

PER. nullum. Calyx immutatus. sEM. Hermapbrodiris folitaria, linearia, . ua- us c coronata pappo ingles Iangih udine |

Femineis fimilia hermaphroditis. | | REC. planum, nudum. - E os. Ergo antheris pone in fetas. fs definen-

techcur non modo ab Aere e fed. ab ad-

uH i dicad: Cefabpinus Morifo oA d p fuer, xeu Roppius , s, Vailantiu

40 XHIDONOO YA GENER A" a Inula folis ovatis rugofis , fubtus tomentofi E - After foliis ovatis rugofis fübtus tomentofis am- N - -plexicaulibus, calycum fquamis ovatis patulis.

: Hot. 4 Iff. 407- After omrimum rmaximus Helenium dictus. Tue

| nef. infl. 492. — .. Helenium vülgare. Baub. pin. 276. Vaill. a&. 1220. P. 399. indicium f Enula campana. Bau. biff. . p. 10. 2 Inula foliis oblongis ,. caule hirfuto paniculato, ji - fquamis calycinis fetaceis. After foliis femiamplexicaulibus oblongis, caule mer hirfuto, floribus latis, fquamis ca- fetaceis. Fl]. /uec. 694. :

E Tula foliis lanceolatis recurvis ferrato-ciliatis, —

- floribus folitariis. — : After foliis lanceolatis amplexicaulibus ferrato-cl- liatis glabris acuminatis recurvis, floribusfoli- . . tariis, caule flriato. F7. fuec- 626- ( |

1067. POTHOS. .. CAL. Spatba globofa , monophylla, asid latere

e hc uer Ai op dole,

de COR. Peta quatuor, cui i: recta, STEM. Filamenta quatuor, Siem lone pe- HH Ruputone CODICE UC OT NOMUTE" due

there minimae.

OMST- itn b Alcre geizie Mibiapeox dibiieni fcd eb de-

-. fe&um notarum charaéterifticarum conjungere $e fuere .—

Tournefortius, Berbavius, alii; hinc Vaillantius in compo" : fütis colorem floris luteum pro chara&ere affumát , ubi

mulla alia nota fuccurrerat. ENULA vulgo dicitur. INU- 4:32

pecu t e

PLANTARUM ^ 4n.

MsT. Germen parallelipipedum, truncatum. 8ry- Jus nullus. - Srigma acuminatum.- P

PER. Bacce aBgregata. U

SEM. B 0$

1 Pothos zeylanica. i

. Potha. Herm. zeyl. 6. Burm. zeyl. 197.

Frutex fcandens, hedere modo. Rua teretes. . Folia lanceolata , integerrima , alterna, petiolis - alatis (aurantii). Frutlifiatio ex alis nana Affinis Dracontii. ;

1068. ZOSTERA. Alga vulgo.

ear. folii bafis vaginans , longitudinaliter. conni- vens, fuperne tha emarginata, includens - —. fpadicem. ] Bpadix linearis, planus, altero latere flaminibus fuperne, piftillisque pasce] tts zubóyis. - Perianthium nullum. : : cong.nula. .— : ^ STAM. Minises ateréó, e fu. | pra gerinina fpadici inferta. - Antbere ovató- - . oblongz, nutantes, obtufz, pone furfum retro fubulate,incurve. - | PIST. Germina pauciora, ovata , compelli anci- pitia, fübpediculata, apice affixa, nutantia. Sng- mata capillaria, fimplicia, . PER. Membranaceum, immutatum , bem . longitudinaliter dehifcens. - | 7 SEM. unicum, ovatum, AS ; ucus marina graminea | y nM ni Jx.nifera ramofior. Raj. Jon. 3. P A is m ag Uwe. -.. Potamogeton marinum, in mon, minus. Raj. Jyn. 3. P. Ada Habitat in i mari ;

Le EN

-

4n XIL NOVA GENERA

Alga anguftifolia vitriariorum. Bau. pm. 364- Fl. -— Juec. 1137... Vix ab. hac fpecie diverfa videtur, "fed potius loco marino profundiore nata.

1069. cERATOCARPUS. Buxb. Aucfore Cl. Gmelin. Pus

x: " Mafculi flores in alis ramorum.

: CONT. monophyllus, pe d Lédiges, oic,

'wequalis. . —— con. nulla, nifi calycem veis c ^ sTAM. Filamentum unum, cort longius, corol- 1e adnatum. Antbera ovalis, incumbens. * Feminei flores in alis foliorum ejusdem plantz.- car. Foliola duo, germini fecun totam m , tudiriém adnata." :

*

CST. PIGEHhs c ovitüm, », cortiprefame Syl duo,

'capillares. Stigmata fimplicia: altero redo, "altero horizontal: —

2 PE Capfula bivalvis, inferne angáflión itiprefi, ' ' femini adnata, ex calycinis foliolis germini loo

gitudinaliter ac mutuo accretis, bicornis. - «SEM. oblongum, compreffum, capfula tectum, fu- - tura utrinque longitudinali, biropnis: e lis festis, fubulatis.

m -( Efperiunn. ix ad. perrap. I. FE agr

"5 icu , floribus ftaminofis ex - Mr uan & Messa femine nudo unico bi- dentis. Heinz. tart. 299.

- . Habitat in campis feris & deine circa Samoram,

Czaritzin, Tanain, dumis Mei OE ^

1070. STERCULIA.

* Majculi Flores. -

(CAL. Periantbium quinquepartitum, monophyl- cm ; um; maximum, ie - jlanum: laciniis

LI

ni: a ramofi, foliis grarnineis an- -.

PLANTAR UM * con. nulla. - VAR Lc . STAM. Filamenta quindecim. hec breviffi ma, inferne coalita in co/gmnam, calyce dimi- dio breviorem. Antbere ovatz. T: Feminei Flores in eadem planta,- | CAL, ut in mafculis. | com.nulla. | — PIST. Gernpten globofum;hirfatom, iiafeas cOro- - .nulae filamentorum: rudimeritis, infidens co/u- ' mne calycé-breviore..: stylus fii apids longi- S. tudine germinis. $4434 190 EA PQjicax— . FER Orbiculatum, depreffum, ficpius quinqueloou- ses-daret loculis diffilientibus, cymbiformibus. SEM. Nuclei exvalas; plurimi ; MUR loculorum T. 3. ánfidéntes:::: IM TUE deos AM, - 2 I Srerculia foliis digitatis. - .. Merda papaveris f. lignum fiore rini 9j. Nux zeylanica; folio multifido An iin. dam olea nk. Herm. prodr. T ei : E i zeyl. 169. Pluck. alm. 266. t. 206 f;

^$

TEE cortice : veftis. E le cl is. ."Telabo. Horn. / Pe " Pus p pentaphyllos infia, fructus aye in-- fidente. Raj. bif if. 1564. Pluck. aln. 6 7 Karil Rbeed. mal. 4. p. 75. t. 36." 24 Srerculia. foliis ovalibus integerrimis, alternis petiolatis, floribus paniculati. — ^ ^ Nux juglans zeylanica minor bifida, flore. uniceo. ' Burm. zeyl. 170. eoe Nux 'malabarica fülcata mucil ic E " Pluck. alm.26&.— Pec ord - Arbor filiquofa majabatleà ;- pluri jus ad fingu —* flores lobis. Raj. is Drs Comm.marg. |

q4 XL NOVAGENERA Cavalam. R/eed. mal. t. p. $9. t. 49. - Nawaghas Herm. zeyl. 25.

E von. ANTIDESMA." Burm. vide Anandrian.

/OCAL. Perianthium pentapbyllum: foliolis ME c - giufculis, concavis. — -

— €on. nulla..

e ^ $TAM. Filamenta quinque, capillus; col yce : | giora, &qualia. Antbere fubrotundz, ifide. |

— .* FEMINA in diftin&o individuo.

cAL. ut in mare, - con. nulla. : (PIST. Germen ovatum. - Soylur malls. Stigmata

PER. Bacca cylindrica, unilocularis, figmatibus coronata.

- SEM. unum.

x Anridesma mas 1).

Antidesma fpicis geminis. Burm. zeyl. 22.1. 1à.

Groffularia zey!anica, baccis minoribus, acidiufcue $.

lis. Herm. zeyl. i1. Burm zeyl. ug. Baccifera maderafpatana, ribis more oribus mu. — fcofis Juli inftar. Per. muf. 621. Raj. dendr. 27. à de Antidefma femina. ; poder. ; aurantig folio. Comm. mal gj. ; Raj. bif.i606.——— : Planta, folia habens hlóngo-rotunda, Herm. zo. - lan.i. Burm. zeyl. 104. ' Noeli-tali Rheed. mal 4. pug. t jk wed Embilla. Herm.zeyL26,19. — 1072. 4) Antidesmz folia antidotum habentur morfui colubri, Here»

timandel malabarienfibus dicti, cujus morfu homines qui- .- dem non ftatim inteteunt , fed interim totius corporis care

nes corrumpuntur ,' computrefcunt, decidunt, tandemque "d

. poft tot tniferias debitum mature perfolviat;- mifi utantur. (potu, qui ex foliis hifce cum falito Mange fructu in aqua : . €0€ts conficitur, Aaj. hift: 1666, ex borz. mal.

| PLANTARUM 4$. d DATISCA. € Cannabina. Tournef- cor. vi. * MA -cAL. Perianthium mida foliolis lineari- -. bus, acutis, equalibus. |. / .. COR. nula. ' " Ps - sTAM. Filamenta vix ulla. PRSE is ob- longe, calyce multoties longiores, obtufs. ^ FEMINA. | A domare. --— Urs € - COR. s pee . PIST. ermen oblongum, fvium; calyce ..- "gius. 4$tyli tres, breves. Lo fimplicia. . PER. Capfula oblonga, triangularis, trivalvis, tri- eS cornis, ore pervia, unilocularis. | -—SEM. numerofa, parva, trifariam capfule longitu- dinaliter adharentia. ors. Ergo Mas: cannabis, Fenina dialdty. mira copula. TT " à

3 Datifaa. —— . Cannabina cr ica onera & odia Turne fort. cor. 2 0 inui . Cánnabis foliis pinnatis. Hort. di iff. 457. i ia ^CERVARIA. Mimuarti. ——- . —€ar. Periantbiun es unam. gebofum, qui quepartitum. . com. nulla. zr -sTAM. Pilamentaquinque - Antbere e BIST. Germen ovatum. rues - -óngma - . PER. Capfula rotundo-trigona, calyce tecla. - "SEM. exigua, cordiformía. : ; dresbane- he X de rvaria. Minuart. monogr. Rubia linifolia afpera. Bauh. p 3$ Em die - fer. 1033. e Syn- 34) Hic character nondum (uices duse ania enim .. & piftilla minus perfedte determinata funt, ra

^ i

à6 XIL NOVA GENERA

-Synanchiee fpecies, jJuncaria. falmanticenfis. Da: | Jecb. bifl. 11$ y.

iigedbais falmanticenfis. Cluf. bifl- 2. p.14. Gerb. dift. 1ig. Peri tbeaty. 43- Lob. obf gn Morif. bifl..3. p. 6or.

zl -Juncar Baub. ift. P7S

COROLLARIUM

i Continens nova, in morbis /pecifica dicta medica- .

menta, ex Tr. de Plantis Coldinghamenfibus in Pro-

vincia Noveboracenfi Americes 1742. manu propria -

i fXMMO,: à CODWALD COLDEN, &inMu- . feo CI. Prefidis affervato. —

"— floribus hermaphroditis: 'valyulis. inte- rrimis, nudis, foliis -cordato - lanceolatis. p en iff.1538. H. Juec. 292.

Pharmacopeis, Herba Britannica. -

-& Rümex aquatica, calycis foliolis omnibus. &qua- libus & fimilibus, radice exterius & interius flava. Cold. pl. Coldingb. n 67.

...& Rumex aquatica, calycis foliolis nndis. fimi ibus, radice exterius nigra, interius aurantii vel cro-.— — Britanni à veterum. Cold. pl. Coldingb. : n. 6$ * Le — . Infpicienti utriusque TN lantze mi- E la differentia nifi in fola radice fe obtulit iim 3 Prioris (e) | Radix. magis pallide flava, EF Y dem coloris & externe & interne, ramofa, nullis an- nulis notata & confiftentize magis tenacis. —- : Poflerioris (5) Radix crefcit in luto profun- ! do, aquofo, nigro, hzc exterius nigra, rimis Cipcu- —

laribus notata, interius coloris aurantii vel crocel, —

fragilis fpongiofà, minime fibrofa, raro rarhofa, fed ; . fibris tenuioribus lateralibusinfruda. — 2 EET | Hac ;

PLANTARUM L3

iiio: [4 Planta eft fecretum magnumr noftris in-: digenis (provincie Coldinghamenfis in. Novebora- CO Americes) ad ULCERA PHAGEDJENICA ; ad quod Chriftianis revelandum quocunque pretio allici non potuerunt, fed felici cafu detectum. / Ego etiam vi- - di ulcus palati phagedenicum, in quo os palati per- efum erat, cum fucceffu inopinato cu:atum, lavan- do folummodo ulcus decocto radicis & hauftulo ! Digg quotidie exhibito. Hatenus. egreg. D. Colden pues »« .Eximia. obfervatio, qux Pradlicis anfam: probet

;iperiun i, numne in hac radice lateat vis fpecifica ad ulcera interna, uti phthifeos &c. vel fi modo ul- cera phagedenica pedum certo tolleret, effet medica- mentum, quod in nulla ófficina pharmaceutica defi- eret, & plurium hominum vitam.eüperet a przma- turo fato. |

2 COLLISONLÉ idu et fpecificum. E" purus, lis iceisks Loyd artum. Co/der

—- ACTEJR | Tren. Virg. y7 J^ra- dix et fp ecifi mih. Allienia. T languore virginico : ion rine: endemio), fed moderata dofi, cum "Tin&ura radicis copiofius affumta eeritudinem ^ E pe. mo cauflet. ^ pr m * | - Colden UE

48 | TAE VIR E S

(PLANTARUM

fub PRESIDIO

DN. D. CAROLI LINNAEL

SAC. REG. MAJ. ARCHIATRI,

- Med. & Botan. Prof. Reg. '& Ord. csi Imper. Monfp. Stockh. Upfal. & Berol. Socii, - | propofite

vers sce edi Sd a

FRIDERICO HASSELQUIST, O-Gotho, : tbe

Mp4 1747. gunii e Audit. Gullas.. NE * -5. I : Rede Medice omnium temporum de viribusplan- : tarum indagandis follicita DM. . J £MPIRICI primi erant, qui experimentis fua fupérfiruxerunt dogmata, "mie fuerunt Diofcori-

des, omnesque qui ante tutionem literarum vi- — xere Medici & Botanici. ed

Poft renovatas vero fcientias 1 lux literis omnibus affulferat , hes er eiel via incedére conati funt Medici. | :

(x) ^sTROLOGI in lucem prodiere, ^ infu-.— xum aítrorum in certam plantam ffatuebant, adeO ut propter eundem influxum, .effe&tum inillam pat- ——

tem corporis ederet planta, quz idem fidus tanquam —

Pu ' Nomen, tutelare l MET gi fic e.gr. certa eed ^d

x ^um u- s My dd

XI. VIRES PLANTARUM. 49.

runt fidera, quz cordi preeffent, adeoque planta, ip ejusdem. ftellee dominio fubjecta erat ac cor, cor- etiam fana & utilis effet, & fic in aliis. :

x Inter hos Aftrologos precipue nominandi ve. niunt, Boden/fein; Pappen, Turneiferus &c. a)

(8) sicNATORES proximi erant, qui a n |a florum externa vires hariolari annifi funt. — Per- . fpe&tum quippe ipfis erat, quod res Lu TE x in luteo illo morbo IGero cum fru&u adbiberentur, e. g. Cro- cus, Curcuma, Rbabarbarum, Chelidonium. . R&usRA medicamenta, egris rubro illo morbo Dyfenteria

vexatis mederi deprebendebant, ut Sanguis Draco-

nis, Terra Catechu , Tormentilla, Lapatbum fan- guineum;. hinc in colore magnum latere myfterium M eg SE

- Porro figuram confulere haud irritum fore exi- fümabant. —Finxerunt propterea in floribus. Orcbi- ?dum, penes, vulvas,. mares, fe ;pro- piereaque. Veneri excitande has. fervire- -opinaban-. tur. nacardium erientale, propter figuram, -

Braffica capitata capitis leniret.mala , & fic in cete- ris. Et hanc foverunt opinionem Crollius, Porta, - Helvetius. b), & preter hos Ers/erus, Fabricius » & alii

runt, fecundum artis fux principia, plantas disquifi- . tionifübjicere. Intellexerunt nempe, fe omnes Mi-- . meralium partes feparatim extrahere poffe.

Pariter ipfis conftabat, poffe ope ignis &edors

certas corporum Pu feparari,. que in minima - "quantitate exhibitz,, fummum ederent effectum, ut

eui, Spiritus, Phigna, Sa, , Teva; e T

Es e) Vid. HR 143 — ds E ni, 144. B e

4

«ordi xobur adderet; occidentale vero rémibus. —

862] CHYMICI denique opera pretium. ailtitide ^

omnes plantarum partes conftitutivas fcorfim tradi-.-

derunt, & hac ratione concludebant, quomodo plan-

- tz ex his compofite: effectum producerent. — 3

;-**-;Hoc argumentum ulteriori dignum cenfebat in-

- ^ quifitione Regza Academia Scient. Parifienfis cca

-. finem feculi preterlapfi, «quod teftantur Tawry,

- Vqpeurnefort , Geofroy &c. ^ Diu fane & multum -

— pac in re defudarunt illuftris hujus focietatis mem-- "bra, donec tandem fateri neceffum habuerunt , quod, - etfi in multis plantis fcopus attingi videatur haud obfcure, ali tamen nimium quantum inde recedant.

- "Obfervabant enitn, quod e. gr. pfetiofa illa radix N1N- "A. cum inufitata illa HEPATICA, eadem preftaret. iproduéta Chemica, &c.. 'Et hac ratione duci il-

* Jam formarunt conclufionem, quam profert. Cbo- ,

mel c), qui ipfe etiam membrum fuit Regie Acade- mie: ,fere bis mille analyfes plantarum per ignem fecere Chymici Reg. Scient. Acad. Parifing, fed his ,0mnibus preftitere nihil, nifi ut liquidum foret, ,ex omnibus communiter extrahi poffe Aceti liqui-

. di quantitatem, Olei effentialis feu fcetidi majorem vel minorem, Salis fixi volatilis & concreti, Phleg- matis infipidi & Terre copiam, &fiepe hec omnia

. seadem quantitate & proportione in plantis diverfif- —

- »fimi effectus; inutilis ideoque & irritus labor; pro — »fuit tamen ad prejudicium deponendum de vi Ana- xe Mr M

.... Concedimus igitur, Chemiam, eo quod efficacia,

| compendiofa & artificiofe parata edi deti nobis - porrigat, maximam preftare utiliratem Medicis, po- tius quam ut contendamus, vires plantarum ejus ope —

. a priori demonftrari poffe. Nec nobisconftat, Chy- —

. 'jmnicos per Chymiam folam, facultates quasdam plan-

-.. tarum antea ignotarum detexiffe. is pios

Mone ET isse qos

* s. €) In hiftor, plantar. p.37.

D

PLANTAR UM -- 421.

(0) soTaN1cr svsTEXMATICI demum prodiere, qii fecundum Claffes & Ordines vires determinare tentarunt, prefertim cum perfpectum ipíis effet, quod plantz, quz. genere conveniebant, qua vires. - etiam coinciderent. . Cum vero nullum S$yfema

Naturale huc usque conftructum fit, fiquidém Bo-

. tanici fundamentum difpofitionis, ab unica aliqua - parte fructificationis, defumere neceffum habuere, ficque aut. Claffes Naturales interrumpere, aut, fi hoc non fieret, contra affumtas Regulas Syftemati- cas peccare, adeoque finem deftruere, qui erat alios. um certa principia Logica ad cognitionem cu- juscunque generis ducere, haud mirum quod. vires plantarum, in quibusdam claffibus, a fe invicem multum recedere videantur. | ^ CLASSES NATURALES dari nullum eft dubium; quamvis Botanici nondum Syftema aliquod invene-. tint, quod omnes Claffes Naturales fas: m valuit, harum: tamen Fragmenta. Cel. Dom. PRAESES : dudum orbi erudito ante oculos pofuit. i.-. | . Cham tun 3 fübfidii ex hac plantarum naturali Caf. ; .. fificatione , circa vires plantarum indagandas, fpe- :J Fare liceat, quid etiam huc conferant reliqüia media heic ufurpari folita, in prefenti latius explicandi por-. . rigitur anfa, dum ex FUNDAMENTIS EOTAN. CAP, - XII mihi exponendum fumfi, potiffimum, cum mi- hi contigerit ipfum cEr. AucrogEM propofitionum. fuaru rpretem agentem audire, & alios. depre- 1, qui, cum has ipfas non rite perceperint, in fenfu € onum iue errores 6 OpdNM are d ex e AE : Nn T ....! Quocirca 3 B. | : tatem tb fiquid

sre "Vid. Chat Plantat^ ubi ad Soie continentur. FAAG- MENTA METHODI NATURALIS.. : ad

-

ice

m OXms YIRES T

*d roferrem , non Differtatiuncula, fed integrum Vvo- Tas nen mihi confcribendum foret. - É | P moe (Go dob I ^. MEDICAMENTA non folum in primas vias cor. — zem agere, fed & in remótiffimas, quotidiana te- . fatur

experientia ; quod quamvis Chylus la&eus

elaboretur, fere ihfipidus & inodorus, & quamvis fphinderes vaforum lacteorum prohibeant , ne acre - quoddam vel máxime ftimulans ipforum meatus pe- netret, nihilominus cómperimus, partes folidiffimas per univerfum corpus, Odorem & Saporem iftarum rerum emittére ,' quz in efcam animálibus cefferunt, - e-gr. Aves Pj ifiroor e & Sues eiscisus, & Pecora — faginata, carnes prebentinde fapidas. Sui. afructu QUERCI, ILICIS, SUBERIS, FAGI,. fa- | ginatorum, diverfa evadit qua confiftentiam. | Urina violaceo odore a TEREBINTHINA, MY- — RISTICA, MACE, ASPARAGO, ALLIO & cARDUO

-. ámbuitur.

Lac boum a sorET's fit nasobdés a scasiit- -.NIO aut TITHYMALO in capris purgans; a SCORDIO, — CEPA, PORRO Jac & butyrum in Gotlandia faporem —— praíert Alliaceum; ab Extracto Ab»siNTHI) inDU- — .trice evadit Lac amarum, a GRATIOLA- Lepores sn ^sstca domi got carnem Oves. Monjpelienfes a ROSMARIN » Ang! aRaPISfapidas carnes porrigunt. ——.—— 55 —— — - 'Turd: baccis naHAMNI CATHARTICI pafli, i | i licet, purgant autumno , ut Coruraices in lalia. a feminibus RELLEBORI venenati fiunt.

Ficedule in Italia a z1cusus fapidiffime, nonita - n Suecia ubi ; icus in agris deficiunt.

qutiSoNri0o pale Oves, cames reddunt ix —

MH

M

EN UES E ICI PETE f

, PLANTARUM. 423 PE TIVERIA, in Jamaica, nutriti boves rejiciun x tur vix guflandi e). r

CINCHONA diutiffime licet cocta, amaritiemn re- tinet, & folida fibrasque mufculorum, maxima ama- - ritie inficit; Amara omnia corroborant, adeoque & hec omnia folida confortat, vi & effectu diutius pet-

. manente, hinc tantus ejus prie aliis effectus.

4

x

THEBANUS qui fola carne caprz vefcebatur,hir- - cum teterrime oluit. JAzbeneus. | RUBLZ fecule, apud tinctores, a Suibus aut Gal- linis comefte, offa rubra efficiunt. Hn -Urina rubra ab orux TI fructu, /utea a RHA- BARBARO, nigYd a LEVISTICI feminibus apparet. . Pulvis NicoT1AN X ulceribus infperfus facit vo- mitüs.

ALLII emplaftrum, plantis pedum applicatum, ris Alli, -

zs reddit halitum o

a Hinc Pus eo magis pcc cS effe, vires fimplicium accurate nofcere, quo certius conftat dicamenta fepe vim & efficaciam non. tantum in pri- i mis viis, fed & per univerfum exferere gorpos, eue e - minimos penetrare den. £k d.

S HE MOR BUS ut in corpore noftro oriatur, peccabunt

vel Slide vel Fluide ejus partes; peccant vero, cum

a ftatu medio aliquo modo recedunt: Solida qui- dem s rigida vel flaccida evadunt; Fluida a - nfpiffantur vel attenuantur nimium. -

"Uterque: hic ftatus fibi invicem oppofitus eft, & ad hanc. contrarietatem nifi probe attenderit Medicus practicus, vix magni quid in morborum fanstione - m cues Si vero noverit e.gr. morbi cauffam la- tere in folidis nimis induratis, ftatim animum adten- . dere debet ad'illa contrariis demollienda, & fi hoc Dd4 .' pef

€) A&. Holm. 1744. p.287.

ftare seffit, Conatus ejus in sth debellando felici vix fruftrabitur fucceffu. | Si conftet, fluido-

fum nimiam tenuitatem morbum contráxiffe , TOX

. annuitur, illam effe infpiffandam , quod fi facere va- leat Medicus, morbum procul dubio vincet.

- Hinc morbi contrariis morbis fzpius curantur.

Utile igitur fcire, quinam fint contrarii, &' pas do morbi excitentur, e. gr.

ADIPSIA'CUrdt FEBRES CALIDAS, allipfans: exci-

m

tant ac/dd. —HiXEMORRHAGIA tollit FEBRES INFLAM-

MaTOoRIAS, hinc vemefe&hio in febribus. p1AR-

RHOEAS tollit ossTrPATIO, quam efhciunt ad- firingemins CONVULSIONES & MORBOS AGITA-

SOPORES, quos provocat Opium. — sOPORES e contrario à CONVULSIVIS ERCNAAEUES |

hinc fternutatio a purgantibus, nafo affumtis. AsTH-

MA ab infarctu pulmonum faepe tollitur — RATIONE & TUssr, hanc provocat fumus Cap

DOLO unius loci tollitur boromr alterius ; hinc z

- fritliones & rubefacientia in PoDAGRA retr

S

hinc veficatoriain CEPHALALGIA, OPHTHALMIA &c. x

juvant. PorYsancHia tollitur MARASMO, quiex- — , Citatur. curis , vigiliis , aquofís y Ptyalifino, dive

DROPS Curatur DIABETE, qui diurericis exc inter quz eminent Planze Tetrandre , ut & Inm

tiens, Iris &c.. HEMORRHAGIA Vel DIARRHOEA — fiftitur zv A cua rrowE in alio loco, cum dux eva--

cuationes raro fimul confiftant; hinc venefetiio in Hemorrbagia Narium ;. vomitus in DIARRHOEAS fic scaptES & ExANTHEMATA Diarrbaa curantur.

SUDOR Enurefi, ENURES1S Sudore tollitur. sATYRI-

Asis levatur ZIpoximerone, ve&viciLIA Morofi & fic

Catocbum tollit Febris, Apoplexiam Paralyfis Pa-

rabifn Caufüs, Cau[um l&terus ( die 2), Enterirím

, Epiboram emen Colicam "Tenefmus, — ^ Copbo- D

VE

PLANTARUM. mme.

Cophofin Diarrhea, Srngultum Sternutatio, Vomitum

cruentumí Menortrhagia, Maniam Varix; Hazmor- .

xhois, Dyfenteria, Hydrops. :

Dolemus quod ars nondum detexerit provocare

C FEBRES INTERMITTENTES, fi quis mortalium poffet.

excitare QUARTANAM, multos morbos chronicos. jugularet, hodie nulla arte fedandos, e.gr. wAN1AM. 5 " Summe igitur neceffarium Scimus; Medicanien- torum vim accurate nofcere. | ALIMENTA enim funt que non mutant corpus; Toxica veto reliqua que vel Medicamenta audiunt ubi mutant corpus, nec facile corrodunt vafa majufeula, vENENA vero -

qux mox deftruunt folida vel fluida corporis noftri.

Venenum tamen fortiffimmum, inftar medicamene

ti agere poteft, dum parva fumitur dofi, & optimum - medicamentum in majori dofi veneni naturam indue-

ore, immo alimenta ipía exitiofos. va edunt efíe-

, dum quantitate peccant. medicarm

excitamus; , perverfa taie medicamenta, que aü., |

e vim & Roe morbi. - p ovimus vlkatss fepe divers fovere quatita E- mo faltem adfpe&tu, in radice, foliis, berba, p»

e & feminibus, e.gr. flos ficpe jucundum. auttetrum —— fpargit odorem, in plantis alias inodoris, ut Piita- —— DELPHO,DRACONTIO, STISSERIA. Con ti F-

"fructum optimum ex venenatis carpi a b

FICU, CARICA, ANACARDIO, CERBÉ . Notum etiam: eft femina & f €clo a fe invicem differre; rezs1c

haber frau, femira vero ejus funt ama

Dd5.

t

«46 XIV. i RES:

. dem in modum ac Amygdali Amari equos & canes interimunt. — ciTRI femina amara, cortex fructus | aromaticus, pulpa vero acida eft. HM

Ex Frumento etiam conftat poffe parari emulfio-

^mnem, pulmentum giutinofum, farinam, cerevifiam, acetum; aquam, alkohol, quorum fingula diverfiffi- . snum edunt effectum. — Propterea tamen nobis non . pou patimur, quod nulla planta certa predita

it vi, caderet enim tunc tota fcientia, quz vires me- dicamentorum docet, & fic e.gr. Vinum,nulla certa

polleret vi, fiquidem videmus ipfam dofin adeo di-

verfum producere effectum: fumas e.gr. cochleare . unum vini, corroborabit; paullo major quantitas fi- — tim reprimet; adhuc major calefaciet; adhuc major .- animum reficiet & lztitiam excitabit; adhuc major . infaniamn inducet; immo adhuc major mortem acce- - lerabit, cum tamen unum idemque fit vinum eadem- que vis, & fola differat dofi. — Alkoholalium fane. producet effectum, fi ejus fesquiuncia ventriculo in- — fundatur, omnino vero alium, fiantea cum aque - fontanz libra una mifceatur; priori cafu humores — . . coagulat ,. ventriculo totique corpori nocet, pofte- gc IDNIE- ^o E - plante partibus interdum deprehenditur, optima in- — tentione a natura facta videatur. — Novimus in me- dicamentorum compofitione, plura fimplicia diver- . —

fx nature, in unicum redigi compofitum, ut videli- cet multiplicem fcopum uno obtineamusmedicamen- : to; fic /udorifera & laxantia connectimus, ut uno . conamine humores per alvum moveamus, & meatus tranfpiratorios aperiamus. — — — — Es . - . Sed fi oculorum aciem in vegetabilia intendamus, . videbimus ipfam naturam, fepiffime eodem hoc ufam -. fuiffe compendio, & in unica planta diverías ed :

facultates, ad plures obtinendos fines, ita üt à mixtio- .. mis & compofitionis cura fzepius vacare poflemus. .B.6.336. Vires plantarum a fructificatione

defumat Botanicus qua talis, cum fapore , odore, in- zerdum colore & loco limitatas. |

$.537.. Quecunque plante genere conveniunt,

. etiam virtute conveniunt 5. que ordine maturali —

continentur , etiam virtute propius accedunt 5 que-

que claffe naturali congruunt , etiam viribus quo-

dammodo congruunt.

Poftquam Botanici din multumque in examinan- -

dis plantis laborarunt, obfervabant, nullam dari plan- ' tarum fpeciem, quz fructificatione non erat inftru- €ta, cum tamen cetere partes fepe defiderarentur, e. g. xaptx in Vifco, Ulva, Fuco , cavt1s in Licbe- gibus quibusdam, Carduo Fl. fuec.. 656. Carlina; ro- L1 in Cufe

-uriica pars omnium plantarun eflentialis. ; | : Quefiverant jam diu Botanici Syftematicam Re- gni vegetabilis difpofitionem , varias igitur partes

TE ? lantarum in hunc finem tentarunt. Ex R ADICE alit . Wivitionem fumfere, quorum propofitum minimo.

gaudebat fucceffu./— cAULIS aliis arrifit, ex

cujus confideratione vegetabilia in Herbar, Suffru-

tices, Frutices, & Arbores difpefcebant, & hac di- vifio diu fatis mutationis expers fuit, usquedum plan- -tas Indie € Americe fcrutari inciperent, he namque . fruftraneum hunc oftendebant effe conatum. | ocv-

- MUM apud nos erba eft annua, apud Zeylonenfes

vero frutex perennis. *conwus arbor eft, apud nos — . vero berba creícit ejusdem generis FL. fuec. 152. — er . x CONDE à E A. .FOLI £t

H

-» PLANTARUM mp

1a, Caclo, Fupborbit nonnullis. fpeciebus;

-PEpuNcuLus inP/yllantbos Erat igitur frudlificatio

408 W VIRES . «* FOLIA egregium fane difpofitionis fundamentum tradere videbantur, donec Tournefortius orientales terras vegetabilium gratia inviferet, aliique ex aliis "locis plantas conquirerent, tunc in fcenam prodiit - GERANIUM Aconttti, Maloe, Altbee, Paflinace,Be- . zonice , Alchbimille , Cicute, Groffularie &c. folio,

Crit. Botan. 160, & fic in aliis, adeo ut heic non tu- .

. to pedem figere liceret, fed ad fructificationem deam- bulandum neceffario effet. | Cum vero neque hic in. unum collimarent omnium fententiz, dum nonnulli

|, SEMINA, alii FRUCTUM, FLOREM alii, bafin confti-

tuere vellent fui fyftematis, multum & diu labora-

runt, antequam ipfis in aprico fuit; debere omnes

|J partes fruétificationis harmonice coincideread unum certum in fruclificatione affirmandum. —. — —

... Jam vero hifce evictis labyrinthis, canonis inftar - adftruimus: plantas quz flore & fructa conveniunt, effe congeneres, & que ita genere conveniunt, affi- nitatis vinculo inter fe connexas effe; & has qua fa- cultates etiam inter fe effe conformes , & ita quidem

conformes, ut a priori effectum plant& determinare

,. Sicfi quis mihi oftendat pufillum orem ex In- eal flamina quinque, pila

.

.. dia, qui gerit quinque petala, | . &uo, fructum fub receptaculo, femina duo nuda; di- —

cam minime licet vifa planta, folia ejus non effe op-

. pofita fed alterna, & vegetabile hoc nunquam ad ma- gnum accrefcere arborem, quodque radix & femina — potilimum odorata fint & fapida. . ——— LIT

. Si mihi offeratur planta, cujuscalyx eft glumabi- valvis, cum Stam. tribus, piftill. duobus, fem. uno nu- do, tuto adferere poflum vegetabile illud, ex quo flos. defümtus eft, Folia gerere fublinearia, Culmum arti-

culatum , ejusque Semina farinacea efle & efculenta. ——

PLANTARUM 429

Si videre mihi obtingat florem Calyce mono- hl, Corolla monopetala irregulari, Stam. qua- "tuor, duobus longioribus , Piftillo fimplici, Stigmate bifido, Seminibus quatuor nudis, licet Japoniam pa- triam agnofceret ; absque hefitatione enunciabo ejus 'plantàm caule crefcere quadrangulo ; articulato, fo- . diis oppofitis, fimplicibus, ejusque odorem fragrantem .:effe, & minime illam effe venenatam, etfi mille ejus-

modi vegetabilia in orbe exiftant.

- Adeo ut in fructificatione, interna plantz- effen- . tia nobis proponatur & aperiatur, qua infpecta tamn- . quam e libro. characteres hauriamus, quibus fapien- Creator plante naturam , nafcendi modum. viresque indicavit. Hi characteres Íepe difficiles, nec femper ut in Ovidii Hyacintho, ubi in Nectario 'AJATA, literis Roraanis, gun lumen venenati Delphi capell itd. ondes

cem aéce dits ut frat Bonn maxime bu

. xint, & ineluctabilem fere deprehenderint laborem, E Characteribus genericis Claffium maxime natura- | lium, ordinandis, e. g. in Uribellatis , dpngenijtiss Stellatis e Afperiflis Raji, feu Claffe 12 & 15.

Egregia hzc fimilitudo, licet fub maxima diffimi- L: | rd. fummam: meretur uei nam E:

"que manifefta intbelti & pend - oi came inter fe XH ut "m

o — CUNDAGOQIRES« nicis hofpes effet , facile juraret nullam inter illas in /

tercedere affinitatem, nec pofle ipfas aliqua ratione —

ejusdem participes effe naturz; dum vero Betanieis - adfpiciuntur oculis , & partes floris ad examen revo- cantur, patet, illas omnino fecundum leges antea re- — - cenfitas, claffe naturali congruere. | Si poftea totam cohortem umbellatarum fecundum affinitates difpo- nam, fumma fefe offeret difficultas, unica certa nota, hac adeo diverfiffima facie genera, ita a fe invicem. diftinguere, ut invicem non confundantur.

Contendimus igitur vires plantarum tutiffime fe-

cundum CLASSES NATURALES poffe determinari,

* amodo antea vires unius alteriusve. plante ejusdem . claffis, ope experientie maxime familiares nobis red- didimus, hec enim cognitio fi defideretur, fruftra - : etiam ex hoc medio auxilium exfpectabis. ^. —

.. e noftratis inufitatilimam nec officinalem dom E

d hj

PLAW-TARUM 4m

. án ejusmodi febribus phlogifticis adhibuere, eventu - feliciffimo & eodem, licet vi debiliori gaudeat. — - Sicque fi fpecies generis viribus nota fit, mox ut

Botanicus argumentari poffum ad reliquas, quo au- xilio Rei herbariz ignarus plane-deftituitur; prefer- -

tim qui nefcit genera naturália. Ex hoc fundamen- to novit Botanicus inter congeneres preftantiora feligere. D E ^ dapi

Nec preter hanc alia proftat via, qua ad firmam

" Cognitionem virium plantarum pervenire poffumus,.

nifi fola & unica Exipiria. A . : EMPIRIA enim alias eft, cui potiffima noftra ad- fcribere debemus medicamenta; quapropter Brun- nerus f^) fummo jure dicit: quod Barbar: plus con- &ulerint ad augmentum medicine , quam omnium X «tarum fcbole; & 'Tournefortius g): Que zeut. le

, es : Lue s x dem —Ó gs

anco OXIKGETDRES- —F.B.$.938 cnauiNuM folia jumentis (67 Pe-. coribus) leta pa[cua , femina minora avibus , majo-

va bominibus efculenta funt. ! - — -. PECORA funt Camelus, Cervus, Capra, Ovis, Bos. poc A funt Sus, Equus , dorex , Hippopotamus, Elepbas 17. ; ; ; 35. — GRAMINA funt que in Metbodo Sexuali fub Tr1- ANDRIA, DIGYNIA , comprehenduntur; in Frag. vero Merb. Natur. Ordin. 13 € 14 conftituunt, qui- bus adde Antboxantbon, Suncum , Triglocbin, Zi-. zaniam, Flagellariam. | Omnes hz plante a przdi- étis animalibus edantur, quamvis nonnulle aliis ma- gis arrideant, ut Feffuca FJ. fuec. 9j eligitur ab ov r- xus; Carex a ovibus; Scirpus FJ. fuec. 41, a SUI» aus k)s Semina minora avibus: imprimis a PASSE- uinvs; Feffuca Fl. fuec. 9r. a MELEAGRIDE & PHA«- LARIS à PASSERE CANARIENSI Zaun. fuec. 207, pri« «cipue adpetitur. Rs lH CIEN vod — — Majora bominibus efculenta funt nullo excepto, nifi Lolium Fl. fu. 102, quod temulentos reddit, pe- . rit tamen hec vis maxima parte in pane, quamvis in. 'cerevifia confervetur ; & annone caritate hornines hac vitam fuftentarunt. Ex his vero nullam novies '

d

— $53. sTtitAT E Raji diuretice dicuntur.

Ore fib c 5

.. Exhis Rubia & Afperula Pharmacopceas ingre- diuntur, & ob vim Diureticam notz, qua dte Aparine & Gallium, quz etiam urinam movent fatis valide. — e e le EE ^uRIcULARIA Dalei Pharmacol p. 1o hujus — 200 oc d) Nid, Syft. Nat. p. 46. 4t. Edit. Holm, - D E. — 4) Vid KamkerBau, —0500 00007

^

cc Que Auricularia Inderum ad (urditatem efficax. : Marlev. Obferv. Mer | :

Plantam fuiffe Ceylanicam, dictamque Mentbam,

ipfe Marlovius ,. qui fpecifici hujus medicamenti no- . titiam primus reliquit absque alia defcriptione vel -

. nota, teftatur. Daleus vidit apud Finkiwm Phar- . inacopeeum Londinenfem, Marlovii fuccefforem, qui Omnia ejus arcanorum fpecimina poffidebat, plantam

Mentbe aquatice odore; & illuftris S/oane ideo -

plantam Marlovii pro weLiss& floribus verticilla- tis, fubfeffilibus fecundum longitudinemcaulis Gron. Virg. 167, fynonymo habuit /).

At Rajus m) Plantam Ceylanicam Mentbe aqua-

tice efle fpeciem , que in furditate fingulare & fpeci- ficum remedium multis experimentis comprobatum , : commemorat ; cujus fynonymum verum eft Menz-

1ba ceylanica aquatica inodora latifolia , Herm.

ror

muf. 3, tefle Burm. ceylon. 153.

cam cum nomine, ipfius manu adfcripto, vidi in Hetbesecato pcd Matpheni !

Plantam Hermanni, ab Hermanno ipfo colle- |

vocat Burmannus zeylon. 227. tab. 108. Fig. E. Hec Planta ngpvoris foliis lanceolato-ovatít,

floribus verricillatis, Fl zeyl 64, audit; Gaudet ——

vero planta hec Petalis 4, Stam. 4, Piftill. 1, Ger-

mine fub receptaculo; Folia habet oppofita, Caulem - ) ut nullum dubium fit, quin cum reliquis .

Ordin. Natur. 44 conveniat, & proxime ad SPER- MACOCEN accedat; adeóque nullo modo-poteft Men-

thz fpecies pro fynonymo aut fuccedaneo: vr

fed fi fuccedaneum quaratur, hoc in cALLIO ejusve ; up Mantiff, 1a5. . m). in; Hif. Pl, a. Dendrol, 134. | iz Er | 2E o 4s

—

PLANTARUM 4g

| p oos Valeriane m foliis nervofis oblongis, flofcu- ^ —

s ad caulium nodos inter. foliorum finus collectis,

nilinibus indagine: a CR ACH HMM ; pots |

N

Mentbe fpeciebus nihilhabet commune. En 'infignem - Botanices in Plantarum viribus indagandis, utilitatem. qcuAERI E en cc NHESO x IERI - 6.340. asPERiFoLYX Raji adflringentes € vul- merarie funt. 4n Metbodo fexual; iub PENTAN- ^pRLE MONOG:NIE imonopetalis tetrafpermis he | enumerantur; Ordine autem Natur. continentur 43. & funt Tournefortia , C erintbe, Symphytum, Pul- monaria, Borrago, Cynoaloffum, Ancbufa, Litbe- jfpermum, | Mysfotis, Heliotroprum, Afperugo, Ly- copfis ,, Echium:...-0- po6ns. jt : Ew. x $. XIV.

$. 341. PENTANDRIA z7)nogyna bacceifera mo- mopetala, communiter venenata efl ; Ord.nat. 53.

/" cAPSICUM enim corrofivum eft. SOLANA omnia venenata; Papas qu& hodie per univerfam colitur Europam, & vicui infervit qua radicem,

. quz ingrate nec olet nec fapit, eft vera sorta x1 fpe- cies, unde facile judicatur illam fufpecti quid abícon- dere, etfi parva fatis quantitate; Hac autém parva quantitás ex frequentiori ufu noxium producit affe- 'éum, unde qui ea in America fruuntur ad quotidía- —

- am efcam , Cachectici & Scabiofi evadunt. conf. C-

siens s di retica eft; MAN- : £

|. PHYSALIS vehementiffimé | : NES NiCOTIANA omnibus nota Venena; HYOSCY AMUS venenum dementans; DA TU- RA infanum efficiens& nimía copia necans. ^ — ^ ——— 7 MIRABILIS purgans, & pro Jlappa vulgohabee — tur. VERBASCUM occidit pifces, & temulentos red- — dit ut manu capiantur, /hinc Medici quamrivis exter-

. ne, uti emolliens illud fzepius adhibüere, cautiores

. "DRAGORA , A'TROPA

tamen nunquam interne ipfo ufi funt. — ^ (00$. 342. Umbellate in ficcis locis aromatic, - . calefaciéntes, vefolventes: &?. carminatioe 5. in ME

PLANTARUM 45

midis. autem. venenat& funt ; radice: c7 feminibus pollent. Ord* nat 22...

In. ficcis precfertim vigent, quie in officinis rece- ptz funt, Meurr ( àrH&MANTHA )5 Sefeli Creticum (TORDYLIUM); Daucus Crerfcus (ATHAMANTHA)S PEUCEDANUM; Genttaná albd(uASERPUTIUM)s Op- ponax (PAsTIN ACA)5 Galbanum (&9$oN)s Áfa fa-

' "Hida(FERULZA Srler montanumtAs ER PITIUM,5 Lé- vifHicum GdigbsTICU Mj3 ANGELICA 5 ZLmmj verum (s1s0N)5 Petrofelinum Macedànicum: (BU?ON); CU-

MINUM; IMPERATOR!A; ANETHUM; üniculum (ANETHUM); CARUM 3 PIMPINELLAS ANISUM ; Petro-

Jelinum( APIUMS Omnes hi odore aromatice, fapo- ye calefacientes, viribus refoloentes C£ carminative, in humidis vero venenatie, de duo plura ad $. 357:

i 343. HEXANDRIE radices Jecundum deperem

e "Ordi edules och; noxie. funt. —

Galentbi; "lieratii, p vyllidis, €rini. illarie, Corone Inperialis, ;Glo- Te elle. offic nalis; -Convallarie, Hyacinthi, —— Alo?s, omnes venenatz; prafertii Corona: nperias lis, Byacinthi Narcff. — —

- Allium, Cepa, Porrum; Alkali volatili. acres fünt, -& nimia quantitate faepe corrofivz, fed affatee aut | px -

t rni So cte ath Accor SE ulen- -

e randi. OLILHD i dertees RU | - Asin quaddiequo. pe

Vili p tg en et "Rea gen - do e

y *

wo

B6 — TONGUE oo n Ledum, Pyrola, Azalea, Andromeda, Evica, Blairia, Myrfine, Vaccinium, Arbutlls , Royenia, Diofpyrus , Sryrax , Melaftloma , omnes adftringen- tes funt, inter quas notiffime funt, Ex;ca, Vaccini- — um & ÁArbutus. Hujus.foliis utuntur Coriarii no- flrates, fcilicet Arbu£i Fl. fuec. 359, ad denfandum corium. Su: |

'BACCIFERA autem inter has funt Myrfine, Ar- —

butus , Vaccintum , Royena , Dioípyros, Melafloma, quarum fructus non venenatus, etfi in quib ger. Omnes praterea hi fructus acidi funt. RO 1 0 j| EAE ..& 345. 1ICOSANDRIE fru&fur pulpofus efculen- tus eft. Ord. v26 Sb dE o den be c m - Fruc&us in Ca&£e, Eugenia, Pfidio, Punica, Ce — vafo, Pado apud nos, Crarego, Serbo, Mejpilo, Pyro, Rofa, Rubo, Fragaria, eículenti. — Nec in tota claffe ullus fructus venenatus, vix venenata planta; Padus enim Lauro-Cerafus dicta, ab Anglis . pro veneno babita, in dubium vocatur. 2). — .* 6.946. PoLYaNpmra plerumque venenata eft. —. Nature inimicz funt Nympbea, Argemone, Pa-

paver, Chelidunium, A&ea , Boccania , Cambogia, —

. Eupborbia, Delpbintum CStapbifagria ), Aconitum, — Nigella ( errhina eft), Aguilegia, Pulf Hla; An

mone , Clematis, Ranunculus, Caltba, Helleberus, —

reliquarum virtus maxima ex parte latet. Peoria vio- lenter agit, Tea recens caute haurienda, Cz7)y0- phyllus fumme aromaticus, fere corrofivus eft. Antberam plerique alexipharmacam, falubrem, & fummi veneni congeneris coni; , antidotum cfe

[0 War chr jur.

ADEM

PIAWTARUM JDOGÓiÓe;

afferunt. - At Clufius, 3. Baubinus,-& Lobelius, — fufpectam radicem Antbore habuere, & Soleríus rà- dicem, Phafeoli magnitudine affumtam, àv» «o xx- vo purgare afferit. ^ Certum eft quod hzc fpecies

minus venenata fit quam reliqua Acogita; — hinc in refracta dofi poteft propinari, ut & in Febribusex- — anthemiaticis prodefíe. ^ Omnia enim nobis nota - medicamenta e regno vegetabili vermes enecantia & exanthemata pellentia; aliquid veneni habent, uti de feminibus Aquilegie conftat. ' Accedit infignis amarities vel acredo in radice Anthore, ut non ni- - fi in Bolo obvoluto affumi queat, ut vel folo per re E judicanda & venenata.

D^ OSXUKEX.

m ? .547- DIDYNAMIA icem ;edorata;reé phalica, €? refolvens eft, folia virtute pollent. Oxd.

nat. 58.

Folia virtute qum Radix. enim in nulla ha- rum ufitata aut. Sel bn eer odoratus, magis. lignofus & exíuccus. ereque harum veteribus Suffrutices dide; - - Calyces magis exfuc- . ci, qui maximam partem Florum meni cuE Semi- — 724 harum raro in ufum medicum adhibentur, fed in foliis virtus maxime latet, ut in Maro vero, cujus folia fine ftipitibus, adeo fragrantia funt, ut fimile quid in toto regno vegetabili vix 'exiítat , '*& ne qui-

dem in Dracocepbalo foliis ternatis. Nut ex his

venenata. eit pente. x : v "os $. XXL

$248. TETRADYNAMIA, antifcorbutica, áquo- fa C atris eft, que Qirtus exficcatione i. imminwitur. —

Ord. nat 57. VIT . Virtus harum conflat ex Lepidio,, Cochlearía , Rapbawo, Cardamine, Sinapi, Fvyfimo (Barba- -

rea), Son mbrie. Yn reliquis -— congruit, licet | debilior fi | Ee3 - Bur

4o voxmo GUESS ea

C Pauce- ántér-has odorata; adeoque vis earum in. humido & fápido confiftit..- Hinc perit maxime vis dum exficcantur, adeoque fucco preftant. Nec ullus facile: prafcriberet ficcam Cocbleariam, Braffr- | «am, radicemNapi aüt Naffurtii aquatici. :

| | Nec harum ulla veneno fcatet. |

| e mus "e XXIL- E ke ne i uL Ud 349: MONADELPRIA Polyandci mucilagine- fa & emolliens'eff. Ord mat.34-.....

Omnes vi emolliente;* 'vel tyronibus poutfmis pr gaudent, ut qui noverit Altbeam & Malvai, novit omnium effectum. '' Vis eadem in totà planta omni bus fuis partibus emollientibus cies nec eoe venenata eft. ^ ata vn

S. xx. Cus u. mp

E DIADELPHIE folia Jumentis,. finira animalibus efculenta, flarulenta. ac fe cea Juni. Ord. nat. 55. ume Folia fumentis & Phoribur, hie: feruntur | . rufticis Medicago, Hedy[arum, Trigo: tiella , Tn- " —ofolium, MET Vicia , Ne pro pabulo ho-

:

| todha, Ticet feniiba Phaftolr & Lipinorum t non fa- . cile a ' Gallinis affumantur. Farinofa & Flatulenta effe femitia [s pif &c. 2

nullus in dubium vocat, hinc Jus Prforum nunquam | concedendum debili flomacho boaibos niftin

colatura, ut minus flatulentum fit. Et Fube &Pi- fa minus bene cocta flatulentiam fummam inducunt.

Inter omnes has, nulla venenata aut ode sepe.

PLANTARUM, 439 iis. c301:90: 39a JE, i355 $. 351. .SYNGENESIA vafíe 4 Jfecifice n ' camentofa creditur y . &omiuniter amara eft. Ord. nat. 21. ^ épecifice meditanientofa creditur; 4i varia ex hac Claffe in Officinis proftant, ut funt Radices: Bardane, Carline, Tuffilaginis, *Petafit idis, Ar- "ice, Pyretri, Beben albi ( Centaureg ), Cichorii, Scorzoner , . Taraxact , qua pend vi deobftru- (t lere creduntur. i 23 T AMARAS heic octürfün? "Alfintbium x và- qium, Abroranum, Artemifía, Santolina, Balfa- "mita, Tanacerum, Eupatorium, Mat icaria, Gha- montlla,. Acmella | "CVerbefina ) . ] ^. Huc fpedlant etiam /Gnapbalium, Stecbas, Viy- ga aurea ( Solidago ^, Bellis minor, "Prarmica (A- chillea) & Mallefolium, diy .. Nulle autem harum. venenat, ii PATE ek EAS RC in umbn ofis o), Doronicim

ind r Tape à à T. |

BRL AU UE Serapias, " Herminium, Me Epidendrum. Radix.

ottía 0p» , Cypripedium, harum a UC in univerfum tanquam Aphtodifi-

X quee fortius redolet, majori did pi hr ; enerem ROS e D

(9) Cof. fea$ appo op) E plisd ad. $ m

m agnofcitur ; odorem etiam reddit dijo Vi- v

wo — APEIEGVEER E S3 finiferz, & faé refina perennant in virore. Omnes cade, ftimulantes, diureticae ue

diues $. XXVI | :

& 354. CRYPTOGAMIA vilrecer Jepius Ji

foeBlá continet. Ocd. nat.61,62,63, 64. gis

Sufpecta ;vegetabilila hec omnia deprehendes. Vix ullz rrr. 1cgs eduntur, fed Lose vermes, ma- le olent; fcorbutum pellunt.

MvscI vix ulli efculenti funt, "Die Islandicus coctione mitefcit, ex eo conficitur ulmentum, fed alvum laxat 4) adeoque nec omnis violentie expers.

ruNc1^Deorum cibi, in magnatum menfis fepe — apponuntur, nullus tamen dixit eos laudabile gene-- rare alimentum ,' multi tamen ex his jugulati; Fun- gi plerique veneno turgent, licet (xpe ctinge d & aflatione mitefcant.

$. XXVIII. | —. $355 Plante, quarum flores Ne&ariis apeta- Jis Jeparatis gaudent, communiter venenate funt.

Tales funt Epimedium , . Nigella, Aquilegia , : Aconitum, Apocynum ( Stapelia ), Afclepias, Nar-

— effus,. Melianthbus, Hypecboum, Impatiens, ee .. tropa, Porneffa, Helleborus, que omnes venenatz.

. .ASCLEPIAS vera officinarum, hzc fpecies uni- ' ca eft medicamento ofa, ; non lactefcens, quod vero - non temere ufurpanda a Stablianis , T E pecora & equi, qui plantam. ntactan relinquunt, usque dum - gelu enervata eft. — Hzc duplici quidem figno ve- nenata elt, tam ob Ne&aria, quam familiam ordi- nis 29, quod idem de reliquis ibidem enumeratis & huc pertinentibus valet. |

$. XXIX. :

$ 356. LACTESCENTES, communiter venenat

far, minus famen Temiflofculofie Teurnefortii..

GXACTE

& eio

-.4) Vid. A8. Holmenf. e eL

PLANTARUM 498.

-. LACTESCENTES, €. gr. Eupborbia, Agarici qui- dari, Ficus, Rbus, Acer, Papaver, Chelidonium, "Sanguinaria, Bocconia, Cambogit, "Thevetia, Cer- bera, Rawvolfia, Plumeria, Afclepias., Periploca, Cynanchum, Apocyuum. | Minus tamen femiflofcu- lofz Tourncfortit, e.gr. Prenantbes,Latfuca, Cbon- drilla, Hieracium, Crepis, Hypocherts, Picris, Hyo- | Jerts, Leontodon, "Iragepogon; interim La&fuca 1yl- |: veftris, fucco crocante virofo, maxime venenata eft,

& relique plante adultiores magisque lignofae facts, |

. —Siex ordine Natur.29 paucas demas, & non- nullas addas ex ordine 30, plurimas habebis lacte- "fcentes, que haud fefe commendant. — Preter hos

dicos, adhuc nonnulli reftant ordines Naturales -

| commemoratu digni, ut: -

oRpo L

funt: Coryp , Pha kt aou P omnesque Palms alie a Rbeede &

*

vU IO NÉ - XYXEbc. ro oRDOIV. Mofa, Thalia, Alpinia, Co

na, Maranta, Amomum, Curcui his folia fimplicia, integra, alterna;

.. Culmiformis; harum radix aromatica, hinc Zedea-

Ee 5 | E iin.)

tu

-

aac — SOEEGPEIRERS:

ria, Zingiber, Cardamomum, Amomum, Grana Pa- ; radifi, Galanga, Cofius ; omnes radice aut fructu ca- . - lefacientes, ftimulantes, nervinz , diaphoretice, em- menagog. —

Curcuma magis amara, minus calida ; Canna id- po minus ; Mu/a adhuc-minus, etfi Aroma ejus ma- gis dilutum in fructu reperiatur... |

56; XXXHE- bibo: V. Iris, Gladiolus , dnrhalyea; Sifyrin- cbium. Horum radix carnofa, "filia enfiformia, cau- — lis fimplex, articulatus; huc ergo referri debent Tia & Commelina. — ^ Ex his radicis TWéót cfiectus folus Sóbli cognitus eft, eg. | Treos noffratis, Florentine, Acori paluftris - &l

PR

purgans e(t, adeoque-omnes inimica corpori huma- no, mox e corpore ab alma natura papellunuuns c0 3 dem modo quo Ippecacuanba.

Sumatur Ippecacuanba vomitoria, coquatur, pir rum purgat, adhuc magis fit diuretica. feu fudorifera. | aut emmenagoga , coquatur adhuc magis & fitexpe- -

E puen. eadem principia, fed magis w minus

i Vinos Hi latef.

tbe XI. .Vibur Tos nus, EU rn cus, Rondeletta, Bellona Maurocenia, Caffe, Rbus, Celaffrus, Euonymus, Rbamnus. :

Quoad vires hic ordo minus notus, ex paucis : famen, quarum vis innotuit , ad reliquas: del mur. Inter has Sambucits vi natur: inimica gà hinc expellitur Voritu, Diarrbea, Suderey Urinz, ; Mende:

- Rbus, fucco lacteo & fpecie Toxicodendro dido, | omnino vetienata eit; : de

EB nodattyli radices, quarum prima excitat vo- Lo mitum, altera expe&forans , tertia diuretica , quartà

TT Pes Pedro eO. ^f. r vifpina, Mar. &c. Viburni j Tint , Opuli, Coti- ni, Euonymi, Celafirri bacca; non facile ab avibus . guftantur, hine caute hic mercari licet, &ob(ervan- dum fi aliquando. in ufum mEdinie adbiberentor,

: quod caute id fiet. |... iki. x UU$ XXXV. i /..— oRpo XXXV. Rofa, Rubus, Fragaria, 274

tilla , Tormentilla , Sibaldia, Dryas, Geuin, Coma- .

Fum,. Agrimenig Apbanes,, "A'imilla Folia habent aiterna, omnt ue ,adítringentes. funt, omnes. Ie. earum. partes. eadem. virtute pollefit, exceptis. prs n E interdum | variant in certis, generibus. - M. een

—$. OXXXVL .-j0RDO » XLVIL. Kupborbia, TEDEUEUNE Clu. tia, Andracbne ,. Pbyllanzbus , Croton , Juirapbia, E: ee MAIO els due Cliffortia-

^ CASCAR ILLE corte

adhibetur , «um metuant, e eff-ctum malum 'Cbinz, nefcii quod. Eluterie. cortex dic "hujus venenatiffimis Claffis , & genuina fpecies venenate ciu r1. Qui. inquirere ftudet genuinum fuccedaneüm Cbi- -

, i 2 Pu Morinde.

6 XD eiue

; Adi venenatas plantas a falutaribus:. corporum enim e. regno. Lapideo. np

illa enim Creator nulli animali in.cil

pofuit natura g/ffum & alf aéfui noxia & falubria fzcpius tuti pabu

SHRPUS fenfus euiaionin in e loco. fedem i rad

- ; ; "

t

| Stablianis loco Ching |.

L3

) examini fubjiciat fpecies Lato TR e

w- o^ WNDOPTXES-

eft, ubi cibus deemibbi debet, fcilicet in ore, ori ve-

ro fuperpofitum. eft inftrumentum odoratus, nafus . videlicet , cujus auxilio de illo quod maxime volatile ^ 'eft, quodque femper aperia petit, judiciurn: ferant

bruta & homines. :

- Lingua denfis alpes eft papillulis nerveis qui- bus fubtilis obducitur cuticula, ita tamen ut liquor Mie tenuis inter ipfas papillas € '& cuticulam interja-

qua omnia eo conferunt, ut adcuratiffima heic. fiat fiat i nfatio. Si calidum nimis capiamus cibum, 1 ut arefcat liquor hic, multum debilitatur guftus, Si cu-- ticula abradatur , etiam illud quod guftatu alias eft pic fummum excitat dolorem. |

Ius de eo quod minori praeditum eft volatili Mit ut o/factus de eo quod majori, e. g- Cá- a adhuc calida & fuave olet, & fuave fapit.. Se ERR hunc fenfum guítus & olfactus , bruta ani- malia de fuis alimentis judicium ferunt, e.g. illud Equi: adeo exitiale Pbellandrium fügiunt adhuc vi- ride, odore & fapore retenti, boves vero edunt idem fibi falubre Phellandriuni, eodem alle&ti odore & fa- (s pore 7). : Obfervatu maxime di iiiodo Ciao | certa vegetabilia certis gums vit, he quzdam. animalia diverfi generis, aliis preri-—— : omne alimentum, & hinc nonnullas plantas. E ^ certis animalibus venenatas reddidit, adeout non nifi fub graviffima poena ipfas tangere liceat, & ne ex ignoratione hujus legis improvifo mortem. ,oppete- rent, unümquodque ipforum eo guftus & olfactus x fepfu inftruxit, qui huic fini conveniat.

in efcam ordina- 6

Nec minori dignum attentione, quod fapor ni Y

candum certas circumflantias mutetur e. g. 'in nid A " (her Wo p 6 :

| CPRANTARKUM 45 ——. bus putridis, nec halitum nec faporem carnis affate - ferre poffumus, tunc autem acida guítui maxime ar- — rident. n Chlorofi & acido ventriculi infantum, - - terreftria, Carbones, Creta, Argilla ufta, bene fa- piunt & profunt, &ficinalis —— ^ — — — Mio xysHp ores ..—— & 357. Plante in sxccis fapidiores, in bumidi- ? cis infipide magis, in AQUoOsis fepius córrofi- Ue ulti n pose e i54 em IC -.— Sic plante aromaticz przftantiffime in locis fic- -

E : fü

|a — NER CUUIRAESTS * ce, Celleri Kalorum, gratiffimum in menfis, quum fponte crefcit in paludofis, acre, naufeofum & ve- .

nenatum, per culturam vero in loco ficciori dulce- -- fcit & efculentum evadit. | ow Plante medicinales adhuc virides, minus fapide "funt, poftquam vero exficcantur, fapidiores eva- — - dunt. Aromata omnia fapidiffima ficca funt.

Em S XX XE s E f. 358 saPIDE C oponaT E infipidas & inodo- - ras viribus fuperant , demtis enim bis , caffratur | eliam virIMpc uu eot Ld ucc M ' Sapidz & odoratz fpecies ejusdem generis pre- ftant vi & effectu inlipidis & inodoris, hinc felectus ^. inftitui debet. fpecierum officinalium. — Hinc preftat i Rbabarbarum officinarum pre Rhapontico, Flores —— Caryopbylli odorati pre inodoris, Viole Martie — edorate pra tricoloris , Scorzonera noftra Sylvefiris ^. pre Sativa, Sedum acre pre infipido, Agrimoma . fficin. pre Aorimonoide Tournef. Meliffa pre Ca-- J./ laminthia, ' Tbyuius officin. prz Serpillo , Mentba Crifpa prz aquatica, Coch/earia pre Coronopo. —.—— - ... Demto fapore &? odore. caflfratur. virtus, quod - : fzculis Ar, in quo, deftructo fapido, efcu- —

.cauftica Calle radix in farie — lenta evadit, unde noftra- — jffebrüd s). ldem & cum

ae

tum feptenurionaliu

edoratis e. £ Colocyntbis. Plantz in officinis diu- — tius fervat: tandem amittunt ódorem & faporem,

hinc rejiciuntur a Medicis annuo examine inftituto. - : TEC XIUT SBCTUE js - $.350. sa?ID£ E7 suaAvEorENTES bone funt, — , graveolentes autem male , NAusEosE vero pur- — gantes, vomitorie vel venenate funt. ——

-

Tes . ^5) Vid. Fl. Lappon. pag. ago. THES

: * — -PEASNTAaNUM S 4a - --. Hoc jam antea diximus effe fundamentum dieete-

Pines omniüm animalium, nosque femper, übilie '"-

cet, in menfa quod optime fapit, eligimus. - Simia omnem cibum guftu & olfactu, antequam edit, ex- plorat.

Eundem in modum quo agunt res in héros es

factus & faporis, agunt etiam in nervos totius Cor» .

poris, demitis modo mineralibus. Nec hoc ita ab- folute verum effe contendimus, quin áffinitates fem- per etiami confülere fuadeamus, fi affines experientia a innoxias deprehendimus, femper Vegetabile quod-- dam ex fapore & odore in ufüm adhibere: pofíumus. — ." SUAVEOLFNTTES precipue funt,- Milrum y. Ata, .- bes. Melilorus , Philadelpbus , Safiinium, Lilium, Polyantbes, Girüs, Faba, Nerium, Cro-

Cus, Viola, Tzlia, quarum fores precipue fuaviffi-

. mum fpargunt odorem.

.. GRAVrOLENTES. (male, uti Fungi, Cotula, Sam- m-

A&a, Aconitum , Helleborus, Varciff, Gorone Im] vialis, Glo. Tiofe, Folia Araeyridis , Stapelie Flos , 'Cbenepa- : de. hio ulla, $5 anum, Datura, Nicoríona, Hyo-- fcyamus Gratiola , Caffía , Sracbys, Doronicum , - Colocynthis; C Coriandrum, ARuta, Buxus, CIE 2 fum, Opium, Suolans. . —— NAUSEOSE purgantes, ut Radices Voleriame, "Convallarie , Cortex Sambuci , Afarum, Gratiola,.

- Nero Tagetes, Anerbum. com A sf XLE - xU $.360. Dvuicks amutriunt, —À , Magis, SALSA. ftimulanz e calefaciunt.

DULCIA plerumique nutriunt; eorum ope mitefcunt, & ut plurimum E Ii uli fut » pleraque noftaa menta, que in nu-

tritio- .

plurimu utilia nobis :

A

eborus, Alo? Colocynthis irai ANODYNA. E :

det nutrimentum , in dulcem & lackeam sedie debet

- emulfionem. - Dulcia Veneri etiam amica & communiter ad lon- gavitatem conferre creduntur.

. JOHANNES de TEMPORIBUS &cDEMOCRITUS. ta- uu tem fuam melle & mulfo in multos protraxiffe annos -

dicuntur. - OL. RUDBECKIUS filiusoctogenasis, quotidie. dul- cibus & faccharatis libenter vefcebatur. . : DANIEL MOREUS Senator Falunenfis 8o natus -

annos, omni fuo tempore Paflulas , Caricas,, Nec |

rum, Syrupos, aliaque dulcia libenter aflumft.-—— DULcEs plante funt Cerealia, uti Avena, Secale, --Hordeum, Triticum, Zea, Panicum, Milium, Pifim,

Helxine, Faba, Phafcolus, Nuces Coryli, Amybdali, - ; Piflacie, Caflanez, Paffule , Ficus, Da&tyli , Cera- E

tonia &c.

PINGVES £molliunt, vts fentim mucilaginofi, ud .

Malva, Alcea, Altbea, & Olea varia feminumi: SALSA flimulant , nervos videlicet irritant, eva-

.. cuationes promovent omnes, putredini refiftunt. — /. . Horum acida refrigerant, in parva dofi, licet ut reli- — qua calefaciant in majore; ejusmodi fant plante ma-

rin£, uti Salicornia, Salfola, Critbmum, T locbin. Cletopodum. oe Jo I os gs XL

3 96r. ACRES corrofioe funt , ft vero per exl. í

cationem fapore privantur., edule evadunt. conf. $. XXXVIIL » tis fpi 60

$.362: AMARE alkaline funt , flomachice, à antiveneree, € [epius fufpe&e. — —

Hinc Humulus cerevifia additur, hinc Abfin-

bium , tempore zílivo , cerevifiz acefcenti injecta, acefcentiam tollit. Amare acido fpontaneo laboran-

| tibus fuccurrunt , appetitum augent, Ns airo See ; P e.

T.

E ws —— XIV.- WIRES- P tritionem cedunt; & chylus fi in vitse nobisce. 5.

TN

| : pr v D C OC. PLANTARUM ^A m .. plent,fed Veneri inimicee, fi diutius iis ntamur, tener-,

. fima ftamina corrodunt, digeftionem ftomachi enerz vant, hinc emaciant, & plerumque vetienati quid ab(- condunt ; "Tales funt Genriana, Cenraurium, Ras

dix Coreor, Fumaria, Alo&, Carduus Benedittus, Abfintbium, Avtemifia, Santolina, Tanacerum, Ma-

&ricaría, Cbamomilla , Cincbona. didcposqasn

E

$6. XE.

$.363- Acrpa calorem 6f fitim eftringunt, —

AUSTERA Adfiringunt.

- - Acida effentialia non coagulant, fed'diluunt, re- frigerarit propterea & fitim tollunt, pallidum efficiunt . colorem, putredini refiftunt, nervos corroborant, &

. naufeofam tollunt rancedinem in carne & pinguibus,

. quapropter inter precipua condimenta cibi nume-

| Anil, ut Vinum, Acerum, Robi, Succi Limenum

unt Tamar indi fra&us, Virir, Riber, Bér- ia, Fragoria, Rubus, Morus, Ac —

. ACIDA funt

beris, Cerafa rub

,20/a, RII: &c. 77 0 THREE —— . AUSTERA ad/iringunt, fauces, linguam inflar co- tii craffam reddunt, ideoque adffringentia audiunt.

.. Acidum pro bafi agnofcunt, & quo magis cum ficcis : permixta funt, eo fortius ut auftera operantur. 'Ta- ——

les deprehenduntur omnes fructus immaturi, ante- — -

quam in acidum tranfierunt, & priusquam ope ca- — — loris dulcedine imbuti funt. 4//zza funt O/ive, Pu- nica, Acacia, Prunus fyloeftris , Rofe rubra , Ru- mex, Tamarix, Mefpilus, Cydonia, Semperoroum.

OLFACTUS proxime ad vite fedem animamque — ducit, hinc citiffime omnium, fpirituofüm medica- — mentum, vires reftaurat. - IEENA M WANT AT

* rd

P d -

2E

e Tm T Ir XIV SEIRES: |

fes, halitu fpirituofo intra horz momentum excitan-

tur 7).

Cerebri namque molliffima pulpa offi cribrifor- :

complicatis paginis chartaceis compofita, quibus au-

getur fuperficies, & per confequens olfactus.

sPIRITUS RECTOR Chemicis audit omne oléns volatile fugax, quod fepe nullis incarceratur vafis, avolat & fepe vix colligi poteft. — Hic fpiritus re«. &or diverfus eft in diverfis plantis, e.gr. Lavandu- la, Melifa, Thymus, Marum, Origanum , Ocy- mum , Satureja, omnes fuaviter & aromatice olent, Lavandula tamen non odorem habet Me/if/e, nec

—. miapplicata, expanditur in naribus, ut ibi fere nu- - .. dum offeratur cerebrum. ^ Offa fpongiofa quafi ex

MMeliffa Mari, fed quzque fuum fingularem fpargit. — odorem , foli olfactui fenfibilem, aliter igitur nervos

afficit, & alium in illis producit effectum, eodem

fam fanguineam diffipata funt, hinc admirandz adeo

exiftunt medicamentorum in corpus humanum ope-

addifcenda, e. gr. Po/iantbes , Floribus fuis

*

ertim modo, quo fefe habent in inftrumento odora- - tus, gerunt fe quoque, poftquam per univerfam maf- rationes, vix ulla Theoria, fed fola cognitione fim- |

. efficit, ut univerfa domus odorem fpargat, utque Hy- flerica eundem intrans mortuz inítar decurrbat. Ci-

namomi odor nervos maxime 'excitat, hinc guttula. :

unica OL Cinam. in Eleofaccharo affumta, maxime - E

L hk

volatilis per totum corpus diffunditur, ut integer.

-

homo fpiret cinamomum, hinc maxime analeptica,

Nerium, fortiffimum, fuavem, aliquanto vero nar- coticum habet odorem, qui efficere poteft, ut in ca-

mera clauía dormiens Caro afficiatur z). — A/cee

1) Berhave de olfactu variis locis pulchre. .—

Fu.

(D aasonaes locns Jf, Zhnhon Grae

| PLANTARUM. 454. Fol. votundis , laciniatis, C. B. 351, 6... Flos ejus na- fo puelle corrupte admotus, odore deliquium fepe apud ipfam cauffat. — Rura. fuo odore eos , qui a fua- » veolentibus deliquefcunt, curat, ideoque : mirum ad- €o producit effectum. Hippomane Surinami ornnes Europzi appellentes interibant, nec ullus. caufíam noverat, tandem vero innotuit, folo halitu venenatif- fimz. hujus. arboris tantas fieri ftrages. .Yuglandis, Sambuci &c. umbra fepe cauffant Ephemeram, feu Synochüm, hino fambucus Gothlandis: Fulboni feu

arbor tetrà aüdit, hinc arbores facrz, fub quibus nul- .

. li dormire licitum, a rufticis noítris appellantur. ^. Anagyridis. nemora. fotidiffima cauffant Cephalal«. giam. . Nepera, Marum, Valeriang radix Feles quafi incantant. . Vulsaria Hirci odore ( Cbeno- podii fpecies) antihyfterica eft, — Vin muftum fub | fermentatione, | halitu fuo ex cellula vel- dolio, uni- | €0 momento occidit. - Fungorum odor fi : letha- is Aa, Corula, Stacbys, Bufines. alliciunt x). — .. JNidore carbonu m permulti intereunt magis apud ;

Pham. ipud. es populos. ^ Canis. cia domini fequitur in c6dbn EN urbe folo . 9dore ductus. ^ Empiricus Amfteledamenfis enor- . ,inem pecuniam comparavit, folo urine olfadu, ex - Eo predicere potuit vitam vel mortem, fotorenim ng in morientibus nullus. Ber?. - Salax puella. ' bi at juvenes, & odor vulve provocat animalia in*

Hio: '& Orchidet odore Apbrodifiaco excitant .

Meneleic 'm. — Zmbra fuaviffimo odore Nobiles in Dar-- E

- baria pe reddit, ubi plebs heri &vi. ere z. macopeus. Calecutie annos :60 vixifle-- perl bes folo ims NAH -terrime-o/€

lem, Geranium idus, Plane, d i) 1e W -Gothl, p. 205. TET DM kí ES

452 LCGME JUDRESS folo odore purgans & vomitoria eft, ablato odore inersfit. Suaveolentía arcent acaros, pellunt con- tagia & exanthemata, mafticata prafervant a cone. - «fagio. abejis populis, qui precipue floribus fua- -veolentibus delectantur, morbus endernius eft Carus, nimis quippe fuaveolentia fopiunt nervos. ^ Hee -- ' . omnia in Agrypnia itaque externo ufu proficua. Sic Crocus facit fopores, & externe abdomini admotus compefcit vomitus. —/cida augent plerumque odo- rem. Tin&. Mofci cum fp.v. parum fragrat, cum . vino vero maxime. Acida , ut odor Aceti in Febri- bus putridis & Deliquiis mire confervant & reficiunt. Futide , ut Buxus , Cannabis , Humulus., Ruta, — . Sambucus, juglans, Tagetes , varie nocent, & — - -halitu fepe noxio jy); - hinc male ad domos & ha- bitacula feruntur. Adeoque odoris effectus in plan-- tis maximus & fingularis, omni confideratione di- oO ov or RUE Loa |.& 364. Flores e frutius rubri acidum come —

: muniter occultant.

^ ^

- . Color ruber faporem acidum, Jureus amarum, —— viridis crudum, pallidus infipidum , a/bus dulcem —.— fiepius indicant. Ruber acidum, patet ex Bacci. . - Vaccinii, Oxycocci , Berberis, Rubi, Ribeos, Ce- — raforum, Prunorum, acida he omnes funt, at ub - variant albis baccis, Ribes, Rubus, Cerafus, dulces — funt. Poma Mali acidiifima rubra fünt, dulcia ve- roalba. Folia Sorbi, Acetofz, &c. fenio rufefcunt, cum acidum occultent, uti omnia folia rufefcentia acidum plantz indicant z). Lc mbar DE

. 03) Vid. Iter Gothland. p.254. 205. Ne CAT ad Cz OFGER VE, BrovaL. in Siege — 2x c. (RS

| CPLANTARUM- 4 —Luteus amarum, Gerntiana, Centauria, Rbabar- barum, Chelidonium qus& notiffime hoc teftantur.

Viridis crudum,patet ex omni vegetabili ; omnes fructus tenelli adhuc crudi ,- virides perfiftunt, poft- x colorem mutarunt, mutant & faporem. Pa/- . JÀidus infipidum, fic Afparagi, Braffca, Cicboreum, » Leontodon, adhuc tenere, Lacfuca &c. infipida pri-. mo vere , at virides fade, vix in culinas Nepotum- amplius recipiuntur. Hascoü4 edis ok,

$365. Color floris luridus &? adfpectus totius plante triflis, fufpectas reddit plantas. ^ —] ^

» Flores luridi funt in .Papavere nigro, Aconito . Medelpadico, Arropa, Rbo&.. - Bacce nigre in Arro- s AG ea, Coriaria, quz venenatiffime ; minus ve- nenatz funt bacce Emperri & Ribeos nigrs; dantur tamen nigrz non venenatz, uti Vaccimia, Rubi. Cui autem offertur planta ignota, nigris baccis, illi

auctores fumus ne anfe edat, quam obferva-

ein iei ? - J

'* IN

*

| ui CERES. ro a -CRXSTALLO RUM *

DOR NTTRATIM

"fub "X x51I5»rdo

pK. Dp. CAROLU LINNAL

B SAC. REG. MAJ. ARCHIATRI,

Med. & Botan. Prof; Reg: & Ord. Acad. Imper. - , Mentp.. Berol. Stockb. & Upfal.. Socii,

T: E LUN : j MARTIN KEHLER

- . Stockholmienf : :

E 747 Decenibr. 22. in Audit. [7 ea

— Ts € À - ! ^. £P ! AME i

BRAPATIO- rial

n regno "apideo vix datur aliud , odi oculos animosque noftros in diligentiorem conte d tionem operum Creatoris optimi trahit. quam

/.CRYSTALLI. Quarum ;pelluciditas , verfus lucem fulgor, exacta denique & polyedrica figura effici- unt, ut multa arte tales videantur facte; a culdo- ibus itaque Orbis terrarum populis tanti jamdiu

«ftimate funt ckysTALLI, ut easdem maximam . partem nobilitaverint & Lapides. pretiofos nomina- rint, atque Adamantem inprimis in pretio fummo babüerint, cum tamen & ille Feapfe Dill ABud, s |

quam cRYSTALLUS..

Hi tam mirabilis imer lapides, qui in tali sepe- Tiunpur. DA regno, 'xrzerccc n pae

Xv. CRYSTALLORUM GENFRATIO. PUE

quibus. generationem eorum deducere licet, in ma- ximam huc usque admirationem Hiftoricos Nature

.'— exercitatiffimos adduxere; fcierunt enim, quod nibil

fit fine. cauffa fufücienti. Quare non immerito Gcbeuchzerus 4) Cryflallsgrapbiam cancipit vem ut curiofifimam, ita € difficillimam, que ingenia fub- zilifmorum etiam philofophborum ita torfit , ut ad

-Dunc usque diem fefe ex variarum rerum circa

anc materiam Ud o ced labyrintbis extricare aon poruerint.- b) parum curaffe videntur Cauífas, cur enar cur metrice, conice,

: poigie- t que tantopere ad eei inge-

: cognition s vu

farumque, qux jm ante ab aliis fée funt, "'obfer-

wationum 5. Ifthzc vero pleraque adhuc apud me defiderantur. taque cum nobile hocce argumen-

tum pro fua dignitate tractare non valeam, fufficiat

.Amihi, fi feliciori Minerva anfam viamque pandam in

EM TALLORUM gentem amplius exfpatiandi. : Celeb. D. Prefer €) breviter, fententiam fuam- |

Ys TALLORUM generatione indicavit; fuere ita-

que, qui verborum pondera vix fuflicienter eftima-

runt, nec mirum cum nec CI. Autorem. propriorum

verborum. int audiverunt ,- nec A- lam college à ch TSTALLORUM, qme propio Fin E 4 3 D dee * Mu- . ; 2 t. — 4) HENCK. Og lapsi eu

Ln. $er& t.

E : E L: ^ , . ^

.-

cowsó XECXORBESTALEORUM . -. Mufeo depromtam Auditorum fuorum oculis fubji- cere folet, viderunt. y E

' ]taque non inutile duxi, fi hafce svsTEM ATIS WavUR parsgraphos in. Differtatione Academica : explicarem, & veram CRYSTALLORUM GENERATIO- ' NEs,quz tamdiu in obfcuro latuit, ex principiis pr&« — ceptisque Celeb. Domini Prefidis paullo copiofius

.. luculentiusque exhibere allaborarem. — Y "asus uu Ge APOPESR. a es aiv $i E: :

T LUS vel cRysTALLUM origine Greecafunts —— .A&— quippe compofita ex «eio; Gelu & s$e Con- trahere. Quare Plinius cum de caloris effectu an- tea locutus effet d), Contraria inquit buic: cauffa Cryflallum facit , gelu vebementiori concreto. Not . -ahculi certe reperitur, quam ubi maximé biberna ^. mives rigent, glaciemque effe certum efl; unde &?—— nomen Greci dédere.. Et Salmaftus inSolin. e) Cry-—— ffallus , inquit, eff proprie aqua concreta, &/ inde . vox Latinorum Crufla.| Hinc «oosdAAos Vderos, aqua glaciata Epipbanto. Hinc Berbaviur f): Fue- gunt qui eripere inter princtpes Cbemtcos , quod aqua gelu primo defecatiffrma reddita per longum rempus y. demde aurem nunquam vegelafcens , fed | Jemper fenfim increfcente frigore conffri&ta, denja-. ta, ponderofior reddita, tandem in veram Cryflal- — Tum montanam tranfiret. Quin id narrant auda- - er in montibus. Helveriorum glacialibus, ad pla- gas borum boreales , ubi vegelafcens nunquam per Jecula glacies 1ta transformari dicitur. 707 / ' $ ll... Cryftalli funt Regni lapidei corpora po- . Vyedra geometrica, qua laterá habent plura plana & determinata, plurésque angulos E ril (24) Ub XXXVILES 6) Paus — f)Chenlasé 70

*

OLPOWWSNETTIO A —$.HE Cryftallorum quatuor vulgo numerantur — genera. Sunt enim Primo, CRYSTALLI SALINJE 77 aqua folubiles. Secündo, cR vsTALL: LA PIDE £ fé. pellucide , 1n igne non fumantes , que proprie Cry- ftalli dicuntur. Tertio, cRysT ALLI SULPHUREZ feu. PYRITICOSE & ARSENICALES, quie 77 79e dant. fu- . mum olentem. Quarto, CRYSTALLI MET ALLIC E uti Plumbee , Ferreg , Argentee &c. que in igne fun-.— duntur. |. Admonendus autem eft L. B. noftrum tan- , tummodo effe fcopum, fecundum genus a nobis no- minatum, feu Cryítallos tantum lapideas tractare.

..$ IV. Cryflallifario eft mirum nature pheeno-

menon, nulla adhuc arte explicatum, idque falibus

proprium. wd TUUM 5 "$3. . Mirabile fane phenomenon fi quid aliud in re-

rum natura; fal enim quod figura fua determinata & cec Ee * fi in aqua folvatur, in multas iet

. ditur myriades; finguli autem particule femper figu-

i vel coadunantur, figuram particularum mini-

3d SCNOSERD NR T — D) Si enim partes oleofz admixte fint mafíz Cryftallifationis, * non facile congrediuntur , &, fi quadamtenus forte congre- i

4588. XV. CR YSTALLORUM quam aqua ad certarh proportionem ( vel ad pellicu- fam exhalata eft, incipiunt particule falinz uniri. Si divería falia mixta fint, que plurimam ad fui folutio- nem requirunt aquam, primum coeunt in unum, & fe fociant. . Eta To - & VL Ex dictis ergo patet: Cry/lallifationem Salium effe colle£tionem elementorum faltnorum ejus- — . dem Jpeciei in glebas unitas, e? femper flabilis figu» —. F6, proprie unt fingulari fali b). E ^— $& VIL Hifce fuppofitis, nimirum r. Quod Cry- ftallifatio falibus ($.1V) competit, nullique corpori quantum novimus alii, 2. Quod omnis Cryftallifa-. tio fitinaqua ($.V). Porro ad ipfam generationem Cryftallorum lapidearum pedem facilius promovere » poflumus — i nO

| CAPUT LE. xn Syftema. Nat. Obf. in Reg. Lo. £349. Orten (sone pcm pa

ticam, docet autopfia; generatur enim in cavo

aliorum lapidum & inde excrefcit. 'Ex aqua "vs ^

án fiffuris lapidum retenta, exhalationibus lapideis

impregnata, forte etiam ab aére adjuta, in fuperti-

cie lapidis excrefcere incipit, & continuo augetur-

fi denerscl pond E Tonuldo queo p imam per- -

. actam fuiffe generationem, docent vegetabilia fzepius inclufa, obfervata & fedes. Wut LE

.... $&.1. Omne Quartzum (& Spatum) effe petram

,. parafiticam docet autopfia. .. Parafitica ea vocantur

dantur , folidittem veram non obtinent, Hinc Halurgi

e cavent, ne pinguedinis aliquid inter coquendum lixi-

i Maier -xen bis tonc. "impedire folet.

Conf. Celeb. Verdr. Phy. P. L Cap. rp. 144. Et Chr. ob

-"Lang.de Mar. Med. T. 1.299.

f E N E R A4 TTD. 459. | sinl, que immediate nunquam - e terra vel án terra crefcunt, fed femper ex aliis fuam petunt. - originem, e.gr. inter vegetabilia Vifcum, Epideu-. àron, Tillantia , inter animalia vero Vermes co- zallta conftituentes. .— Patella tefla orbiculata; al- zero inargine gibba. i) - Dentalia k) &c.. que nun- - quam in ipfa terra, fed in aliis arboribus & animali- ""bus habitant. . Quartzum & Spatum eandem etiam habent naturam, crefcunt enim non ficut alii lapi- des, feu per coadunationem particularum terreftrium ; E düm pura fine alia compofitione. Feperighun rune | um totos conftituunt montes. 5

- & 1L. - Generatur enim in cavo aliobuit Jibédees

: s inde excrefcit. Hoc quotidiana teftatur expe-

rientia; nam in montibus tantum non omnibus, fif-

— fure, ut in glacie intenfiffirna. hyeme, funt valde

frequentes; qus fxpe mora & quiete inflar cicatri-

eium dores monte Ene concrefcunt , ' dum tnate- la cicatricis raro raro eadem cum ipfo: monte obferva-

ur, fed plerumque aut Quartzum eft aut Spatum. Quod prefertim videri eft. in Weftrogothis monti- — | du aIpmem. ell & Borar fiell I). Dum ad

£efram ita decli: c vergant montes, ie ab illis aqua defluat, tota eorum latera, fere ut lardum fua pin-- gu ine, Quartzo & Spato effe obtecta: videmus. - Ut circa Fahlunam & oppidum Gynzcopolin. .Im- 4 ' nio licet Quartzum in terram difperfum quotidie vi- deamus, tamen ibi vix ullam factam effe ejus genera- » fed femper e montibus fractum, merito credimus; quoniam ubi in montibus fifüe repe- giuntur, qu& aquam vel pluviam itinpie rn ; ibi etiam plu ise ioni | fuel E m -$fA-

^4) I. Weftgoth dT m - P VN b. vagis mes a at

40. XV. CRYSTALLORUM . -- sSPATUM pari modo effe petram parafiticam, fal- tem dum purum, fine alia compofitione deprehen-. ditur; ex eo demonftrare conamur, quod plerosque - conftituat ftalactites in fornicibus edium, cryptis & . przcipitiis montium, ut in Baumans Heble: ut ta- ceam quz in fequenti paragrapho demonftrabitur. . 77$. MI. Ex aqua 1n fiffuris lapidum retenta, hos. . lapides generari contendunus. — Aqua enim puriffr- ma fckatet particulis: lapideis, falfis, pinguibus y quas acquirit per varias terras eundo, vodendo, de-

." ferendo m ). . Aqua enim CRYSTALLIN zx pelluci-

.ditatis cocta. — Et in vitro fepofita, ad fundum per. quietem, moram, & frigus, fedimentum deponit terreítre, quod fundo lateribusque adheret. Heic vero etiam eodem modo fieri credimus, nam dum . án fiffuris aqua colligitur, mora, quiete & exhala- tione ad fundum & latera particule terreftres ponun- — tur, & tandem fenfim fenfimque Spatum vel Quart-. zum pellucidum evadit. . In aqu exficcatione be». neficio folis, aéris, venti, frigoris, etiám tenuiffi- - 'ma queque 'exfpirant avolantque, & terreftria fic-- . Spaium eodem modo ex aqua in fiffuris Japt- dum reienta generari, ex lapide Runico prope $We- — ftrates literas fuas infculpferant, demonftratur, cum literis hec olim excávata hodie alte & fcabrofe ope - Spati excreverunt. Et in robur fententiz noftrz, - adhüc- exemplum illud, quod notavit Tournefort (in itin. Orient.), ,dum oculis labyrinthum Creticum perluftravit, addere lubet o). en is | ac 0$. AY.

' 3) HENCKEL de orig. Lap.39. — s) ItGothl p.227. — s) lta vero ille p. 67. — Parmi ces écritures, il y en a quel-

.. ques unes tout a fait admirables, qui conforment le fyte- me, que j' ai propofé, a ys quihptiinlie fot ever cg

2 5 GENERATIO: . 4&

—0$ IV. ^ Exbalationibus: lapideis | impregnata. Attractio & exhalatio videntur maxima effe hujus . quce adjumenta. ^ Scimus enim magnetem, — ferrum trahere ; duo hemifpheria plumbi ad.fe in- . vicem pofita attrahi; calcem illam vulgo A/verffen . dictam ingruente tempeftate humida attactu humi- . .- dam effe, lapidesque omnes frigidos fentiri, que qui- " dem omnia multaque alia exempla facile attractio- — . nem produnt.. Heic etiam particule lapidege ope exhalationis attrahuntur & lapidem conftituunt du- "rum, nam ubi artractio ibi etiam exhalatio: Calx illa ingruente tempeftate hurhida, attacti quidem eft humidior, fed illa citior exficcatur, qux in mediter- | Taneis, quam quie juxta mare reperitur. . Ochra, aqua ferri, ipfaque metalla facile particulas terreítres — coagulant p): — In Oftrobothnia prope Uloam vi- . "dit Cel. Domin. Pre/es rufticos e fundo fluvii juxta — pontonem, fabulum. ferro pregnantem in acervos ifle, quod poft quatuordecim circiter dies ita in- - iffe, ut vix malleo difcindi poflet. . Cir-

Cà sbamn , ubi ad littora maris Corallia- ejii- —

. .. tion des piertes: celle de labyrinthe croiffent& augmentent —— . fenfiblement fans qu'on puiffe fubconner qu'aucune matie- ——— , . Ft etrangere, leur vienne de dehors ceux qui ont gravé. — *- leur noms fur les murailles, de ce lieu qui font.de roche — vive, ne s'imaginoient pas fans doute que leur,traite de leur 5s €ifeau deuffent fe Feoiplir infenfiblement & devenir relevez | or dans. la fuite du temps, d'une efpece de broderie baute -

"^ €'environ une ligne en quelques endroits, & de preós de — — . *s. trois lignes en quelques autres, de forte que ces characteres - ^.^ de ereux. qu'ils etoient, font. prefentement. rechaui o5) Das relief; la matiere en:e(t blanche, qu

ic " £s

,..Q'ou elle forte foit grifatres. — Je regarde ce bas reli ., me une efpece de calus formé par le fuc, nouricier de la U^ pierre extravafé peu a peu. dans les endroits craufez engra- *^i- vant tout. de meme qu'il fe forme de calus aux extremites (eeübrs des os afin... p) dt Olamb 4o. —

p er d ages i

462 - XV. CRYSTALLORUM . | untur, h&c cum arena coadunentur, lapidemque fo- lidum conftituunt 4). seis s de '.. Cos videtur coaluiffe ex arena marina curn argil- la, per moram folida facta idem optime in muris nO. - ftris, ex calce, argilla, arena, & aqua (Bruk; ex-

-4 ftruétis animadvertitur; Murus enim exftru&tus,

derhum poft duos annos folidior evadit, poft ducen-

- fos autem ita indurefcit, ut fine lapidum detrimento non diffrindi queat; Exhalavit enim aqua, & fic ex - materia antea molliori duriffimus eváfit lapis. —

$ V. Forte etiam ab aere adjuta. Preter ea que in S precedenti, de materia illa, unde exftruun- tur muri, diximus, ex eo etiam affertionem noftram probare poffumus , quod ii lapides, qui in aprico ja- cent, femper ceteris funt duriores & compactioress

n humido. Hinc videmus quantum aér contribuaf adlapkumpendgo — 3 o oes v. $ VL. In faperficie lapidis excrefcere incipit 6 continuo augetur. — Aqua enim in fuperficie fiffu- rarum lapidis fedimentum deponit terreftre ($ 3)» deinde variis adjumentis (attractione, exhalatione, . aére) Quartzum vel Spaturn evadit ( $5.4 & 3). Er- go Quarizum (& Spatum) nunquam totos conftituié .Xnontes, quia femper in fuperficie aliorum lapidum ' 42)t Gotbl ig. — . — v) 1. Gotll 23 ' |

(GENERATIO. . 45.

-erefcit ($.1). .. Continuo autem non fenfibili in- -cremento augetur, ita ut ejus generatio, non uno alterove die peragatur, fed longum fepe requirat tempus. , oai

$. VIL Tea generari putamus. Quum affertio noftra cum exemplis, & exempla cum aflertione, . conveniant. ; D. H

;.. $. VIII. In fluido aqueo primam peractam fu- iffe generationem, docent vegetalilia [pius inclufa ebferoata, €? fedes, Ejusmodi vegetabilia, preci pueque Lichenes, Quartzo & Spato inclufa, in Mu-. feis curioforum, non raro inveniuntur. Videmus etiam, quod fepe tinci funt hi lapides colore brun- no, luteo, rubro, viridi, cyaneo, violaceo, aut ni- gro, licet durum fit Quartzum vitrique fere habeat proprietates; quod extrinfece nullo liquore penetrari & tingi poteft, nifi is ftatim in ipfa fufione vitri ad-

mixtus fuerit. Heic etiam'ita. Quartzum enim &

Spatum dum inter metalla habitant, colorata

mus; color autem eorum cum rubigine feu ochra ipfius metalli femper coincidit./ ocHRA enim FERRI, qu& aut brunnea , aut Jutea, aut rubra eft, lapides lisdem tingit coloribus. ^ ocHRA curRI, qug ab | aacd. fit viridis, ab alcali cyanea, aut viridi, aut violaceo lapides tingit colore. Has autem ochre

*

quoniam vulgares funt, ita etiam hi colores lapi du n

.. Hecomnia allata fatisfuperque demonftrant,Spa- — tum & Quartzum in fluido generata effe, & non - compofitá, utí alie petre, que: per coadumationem —

464. XV. CRY BETA LORU M nus LEAPRUI- HL co o Syflema Nature obf. in Reg. Lap. f. 8. [pos omnis polyedra in Regno lapideo (exceptis . ^X ^ Petrificatis) a alibus; Salia Cryftallifationis uni- ca cauffa ;. falia. agunt tantummodo foluta, ergo in. - fluido. Lapides cryftalli dicti a Quartzo & Spato .— folum figura differunt. — Cryftalli omnes in fluido - '. "mate unt. Figura Cryftallorum cum Natro aut Ni- -— tro eadem; ergo Cryltalli lapides compofiti per Sa- - lia Confirmant hec matrix, locus, color, pellu- ciditas, proprietates, figura, fpecies, urina, tartarus, "falachtes . — — | : | v . &L Hgura omni: polyedra in Regno lapideo . Kexceptis Perrificatis) a Jalibus. Polyedri ii fant lapides, qui plura habent latera plana, certosque an- eulos, feu figuram fic dictam geometricam, uti Cry-. li montanz, Pyritz, & minerze aliqua metallo« rum. Petrificata quedam vegetabilium & animalis um itaque excludimus, que figuram quidem habent — . eertam & determinátam, raro tamen polyedram & J geometricam; fi enim ipfam Petrificatorum genera- - - tionem refpiciamus , facile apparebit, hzec cum Cry- . ftallis fic dictis lapideis nullam habere cognationem. - Corpora enim animalium & vegetabilium terra in- —. clufa dum putrefcunt vel corrumpuntur, locus eorum. ainateria, terreftri feu lapidea, quam adducit trans- undans aqua, impletur; ergo ex impreílione talium . * corporum in terra orta funt petrificata, unde & lapis, qui eadem corporis gaudet figura, formatur. Reli- . quos lapides polyedros, qui figuram certam habent & determinatam, fuas etiam agnofcere cauffas, ne- — : .. ceffe eft: nam in Regno lapideo nulla ex ovo fit ge- . neratio , ut in reliquis nature regnis,fed generantur . - lapides cafu fortuito , fecundum naturam & proprie- . tatem petrz ex qua conílant. Hz igitur caufle in-

GCGENERATIO ^ 45. ter falía funt quxrende , qua. ipfa funt polyedra; id quod ex argumentis fequentibus demonftrabitur. —. :

S. IL. Salia Cryflallifationis omnis unica cauffa. - salia cryflalhfart nullus dubitat, qui primts la». bris naturam guflavit. 2» omnia eni falia in vira communi" occurrentia ftallifatiónis accepta - - funt; praterea exceptis blis ; libus nullum adhuc riobis cognitam eít corpus, cryftallifationis capax. Scimustamien omnia (alia cryftallifari; ergo cryftallos lapideas, 4 alibus fuam obtinere figuram 1 eceffe eft.

E309 771 agunt, tantummodo Jaluta. alia fine. humore nec fapiunt, nec ftimulant, & fine illo vix fa- lia. dici merentur ;. calcinantur enim, quamprimum. aqua fua orbantur: nullaque in rerum natura fine. humido peragitur Cryflalifatio. In aqua vero fa-. piunt, ftimulant, CPP AME ilr pun fibi. acquirunt figuram. — - a

liclis lapideis & mon:anis; quia. | ;gniti ad cetera facile argu-- ad pyritas. sJpntys. Argenti. VoE nc as d, Zingraupem.&c. —— Communes: apud nos. Cryfalli funt, qr sQuata zo &Spato conftruuntur.- | Disce cud quartzo[e funt pellucide ,. fra: P s cutis iusqualibus, que dije pera ; dant fcintlas. Qo vices -Cryflalli-fpatofe fant. fobdiaphanes, fr ! - rhombeis; quz raíuram admittunt, - .chalybeque per» | cufíi nullas produnt fcintillas. Ergo buriimtropaee: NECK ÓHM ulloque r

P NMMETA c vil EU ^ s

? 5) RHENCK. Orig. Le. 9 JH Srfema Neturg vill dcin. Quarti & Spa.

Gg

d n

466. XV. CRY STALLORUM

dó nifi qua formam externam figurati,, a nori figuras: ;

ets differunt; 0

rà (Fig.6) ut Cryftallus montana: (Fig. 7 85$).—

. omni latere Cryftallis lapideis te&us eft. —

réftribus eandem effe repetiemus. — ^^'^

SE eryftalli omnes in fluido nate funt. Sali - Cryflallosque lapideas ita generari dicimus. Demon,

"frat hzc locus Cryftallorum natalis, quia in fiffuris.

& cavitatibus lapidum ,.aquam continentibus gene-. rantur, ut. in iis Cryftallifatio ipfa fiat. ... A veritate: igitur alienum eorum eft dictum, qui afferunt, fe to-. tos confpexiffe montes cryftallinos. | Qui enim in. fodinis rupiuim folas cavitates cryftallis oppletas cir- :

- eumdatasque vidit, nobis hanc noftram fententiam

ambabus manibus facile largietur. OEC " * In robur noftre opinionis, exemplum ex lapide.

.illó, MELONE MONTIS CARMEL *) dicto, adducam, .

qui lapis Achates eft, cujus figura cum Melone quo-. dammodo convenit, intus áutem excavatus, & ab...

r[" A c xn

..$. VL. Figura. Cryflallerum cum nafro e nim) eadem : Si rem áccuratiori lance perpendere velimus,

Cryftallorüm figuram cum falibus mineralibus & ter-

6

K

-— Cryftalli quarrzo[e plerique Nitri gai

*

P

- Cryflalli fpatofe plerzque "Natri habent - rain, (Fi9:1,2.) ut Cryftalli vulgo Spatacez Fg. 4,

nominatz. Inter Cryftallos: vero Spatac

fübt, quarum figura cum fale communi: feu Mura

eadem eft CFig.20.) ut Fig.22. Aliefiguram habent: Aluminis (Fig.25.) ut Adamas. vHie cau ED

gaudent vitrioli (F7g.24 5; ht autem, quoniam fem- per fere aliquid peregrini; ut fülphuris:& metalli cu-: — jusdam ; in fe continent; ad decompofita & fuprade-. compofitas Pyrjras, Cobalta,& mineras metallorum. . ide Melonibus petrifiatis, — 777 ^0

xe

*) Breyni

TA GESEN ERROA- TID. NY 44 - xS ug iiego Cryftalii. lapides compofíti- pérSa- ^ lia. - Quartzum & Spatum án fiffuris montium. ge-

eratum effe, ex precedentibus. (11 2) patet, Figu-

. ra Cryftallorum a falibus: dependet ; Cryftalli enim "funt polyedrz; & in regno-lapideo;omnis figura a | (alibus (iil. t)... Salia vero quum tantummodo agant foluta (11I..5.), in ipfa Cryftallorum Generatione, ad certam & fibi. contformem figuram particulas: lapides - fcentes. determinant , in ipfamque fübítantiam: lapis dis abeunt; fine qua. particularum contormatione vix acne vix quidem ulla fieri poffet Cryftallifatio. . Er-

-go vidimus, quod Salia-unieririt & determinaverinf particulas: apiAcfcóritbs taut ex Jis bguratus factus. fit lapis.:c5i

t & VHE: rci i9 lud exémpla ,. &

obíervationes, qui quidem, ut eo melius res intelli-

gatur, & eo Filiuolitor noftra evade afietio, dig

EX lubet. "sq: iiu MSHgeur dur 33. IX wirurx. Fluotes- Cry -Spatof

bapras 0 gehixantur: "noi ^^itefts | .$.: XU. £0cus. Si in: pcciert it idi nfpis - ; ghintibués cryflallus:queedam. reperitur , femper fere: Ee e ; fin.autem metallo non Mh eft mons; .Cr sinc ksiomen vel fpatofa.

ceteris AN. Jed pignennm. neta licum i

Ggax- ty sts ^ tivis z Ed 8) Chen. I. RM x

£3

iilis

fal alibus. -

468 XV. |CRY$TALLORUM

| tivitate quam intime permiflum unitumque 5 ita

quippe evincit colorum fimilitudo , atque artificiofa

gemmarum conf chio. t- peRRUM dat Virriolum viride , fed Ocbram lu«

eam, qu& uftione rubra evadit ; & hinc Rubinus

guber. — cupnUM dat Virriolum Ceruleun, fed Ochram

viridem ab acido, ut in Smuragdos Ocbram ceru-

Jeam ab alcali fixa, ut in Sappbrro; Cyaneam ab A/- cali volatili, ut in Beryllo.

eLuMsuM dat Vitriolum album , fed Ocbram al. bido-flavams vt in Topazio.

visuuTHUM dat Ocbram rubicundam, ut in By acintbo. Ergo vidimus colorem cryftallorum re: sese ipfius metalli , fgaram: autem à —

$. XIl. ^ PELLUCIDITAS. Quutii (all, thedians, te aqua, fimpliciffimas particulas terreftres 1 fare poflint, fi a metallico quodam, vitriolo vel falphutég non faturate funt cryftalli , (

dum pyritz, & miner: metallici) ,. pelluciditatem: :

fibi acquirunt.: Pellucide vero, prifmatibus cone flant angulis a centro & bafi natis; qu

Adamas. DuritiesCryftallórum pel lucidarumQuart- — Zi & Spati etiam a falibus de Mone videtur; Lies Spatum ferro impregnatum 8 tincluin. vulgo fedt. .

- Spar dictum, femperSpato puro durius fit. ^

itaque indoles vitro proxima, duritie, famplicitatéy denique difficillima Jufilitate: ad ignem, illud e. ae perat; videnturque ille fale. & erra, perfectilt- mis, intime commiflis conflari-:x). E - $. XIIL. PROPRIETATES. NATRI figura incik —

STALLIS fpataceis deprehenditur; ha. enim cRY-

srALLI idm calce feu rnarmore nafcuptur, cujus x eu ionem, eandem cum natro habuit figuram. -

*- Borh. Chero, 1. Poe

UGSENERATIO.: 469

e NITRI imn: in CRYSTALLIS Bini. feu mon- tanis occurrit; nitrum enim ex aere, pluvia & humo colligitur, quare etiam hz Cryftalli magis funt com-

. munes, nam in Rupibus noftris montanis, vix fere - ullam. reperimus fiffuram hifce Cryfüallis non re- pletam.

- VITRIOLI figura, in pyritis frequens eft, quia metallis ícatent, & variationis form& Pyritarum ex- ternz, ea forfan eft cauffa, quod vitriolum & alumen fzpe ex una eademque matrice colligitur; praterea

per gemini, rerum illam naturalium indagatricem, nobis conftat, omnia metalla fibi proprio gaudere vi- triolo, propriisque uni cuique figuris ; nam licet vul- - « £o tria tantummodo numeremus vitriola, Ferrivide- |

licet, Cupri, & Zinci, nihil obftat, quin cetera metalla etiam fua vitriola teneant, qui: certas determinare poffunt figuras. . Sic videmus plerumque iyrites do- racius argento fcatere: & fic porro.

XIV. mocrk Hoec-ea fae eft, ie ingenia : bye um doétiffimorum mirifice torfit. Ipfe PL1-

N1US y), Duas inquit fex angulis nafcatur Cry- flallus , non facile ratio inveniri potefl, eo magis,

d neque mucronibus eadem fpectes efl, &? ita ab- our urus eft laterum levor , ut nulla id arte poffit &- quari. Cryftallos reperimus confufas, que a mino- ti quiete fub ipfo Cryltallifationis & generationis actu -

CWependent. Dantur Cryftalli intus excavatz (F1g.12.),

qunm hos cafa c quod fal determinata & certa.

cryftallifatum eft, deinde vero cru-

fta ien nidi ad formam ipfius falis, tapdem At ve 2: ro foluto hoc fale, ipfa remanfit crufta lapidea. -

Dantur Cryftalli quartzofze, non tantum pyra

dibus inftru&e, verum. i eges

Je vg Ee sy devo Ku eed

46 XV. CRYSTALLORUM ' fcere, in nitro vero regenerato renafci. — Dantur etiam. inter" Cryftallos lapideas prifmata hexaedrá truncata. ( Pig. 16;, & cryftalli ejusmodi falinz, ex Alumine'& Alcali cinerum arte producte 2). — "^ - — $. XV. s»EciEs. Quot falia in regno lapideo, . « tot etiam cryftallorum fpecies reperire licet, ut que. — figuram Narri, Nirri, Alumms, Murte, Vitrio-- 4i tenent, Alig quidem dantur Cryftalli, quefi- - - gura fua ab enumeratis multum differunt; fed vero « hanc diverfitatem falibus adhuc nobis incognitis, eo- — rumque modificationibus originem debere, per analo- giam concludimus. —— — — T HORAE ?

$. XVE. un 1NA. Exemplum cryflallifationis - lapidum, omni exceptione majus, exhibuit. HEN- - ^KEL 4). . Recipe urinam recentem, matutinam,

. juvenis fani, zytobibuli lib. VI in éucurbira ampla,

longi colli, arétioris orificii, dimidium ventris re- pleta, obturata fubere, obligata vefica, fepofira fü- per ecphoram Mufei , loco tepido, per quatuor an- nos. -Reperies tum in fundo terram flaviufculo-al- bicantern, ürinz familiarem, fed ad latera vitri Cry- - flallos oblongas, prifmaticas, avensw excorticatz magnitudine, utrinque equaliter mucronatas , fapo: tis odorisque expertes, fubdiaphanas, combuftibile

3 ET. 1 L2

ágne^non fluentes, dentibus inftar felenites ftriden- — tes, aqua fervidiffima indiffolubiles , omnino felepi- ticas. Heic cryftallos habemus urine, que quidem — fal in fe continuere, fed in naturam Cryftallorum la- | pidearum mutatz, nec fapiunt, nec aqua fervidifli- — -ma folvuntur. HzckgEe Or eR IS ERR m $. XVI. TARTARUs in doliis vini, eodem mo- M do, quo cryftalli lapidez dicte, in Melone montis .. Carmel generatur. In aqua calida egre folvitur

(3) It W. Goth; jqt.— 3) wimcE/ dug Lep- 6. —

—

SEENERATPO du

continent , quae mediante fale ipfius vini i laxe ery- füllifata eft... ^ - ^ $ XVII. sTALACTITES Lapis eft, in monti- - . bus calcariis, fornicibusque edium communis, ibi- que quotidie e falfugine & terra calcaria generatur, plerumque : particulis. cryftallinis tectus. Unde etiam ugNCKkELIUS b) fuadet, ut fequens expeti- mentum artificiale inftituatur:- ' Recipe terram cal- cariam pro bafi, & Jal calearium pro vinculo inter sien e i iol ut t exinde Cryftdlli ciel pit*

Ell. XIX. Rx his tam inmetot is, tamque manife- | ftis exeinplis, concludimus, figuram Cryftallorum à falibus dépendere. ^ Namque fine ullo fale Cryftal- lof lapideas exiffere nemo poftulabit, €f terram eryftallifari nullus dubitat c). — Sic tandem in aprico res pofita videtur, quoniam fiypothefis cum exemplis ,- & exempla cum hypothefi Gerd ucna de u

is vere injosius. on eam denas el p AR. isi. *- LA 5x.

| VIE nóbisa e. fuperioribus occafione. pd breviter eas innuere lubet caüffas, quz Celeb. Dom. Przfidem moverunt, ut Cryfiallos, inter falia — Pumeraret. " J Non ita intelligi st. hec Claffificatio C. D.A. quafi ob folam formam externam & polyedricam, - quam eandem Cryftalli cum falibus babent, be ad - falia relate fint, Pa quafi falium effent ; petrificata;. | nec quafi miterz effent, unde. confici pofent falia; — . fouet tapes DEI feu mineralia: fane miune- sé 684 Lam Dx js b hg 9 4) HENCK. »». T k

4m | XV. .€RYS TALLORUM E. tis, ad quam.fi attenderimus, facile ratio invenietur. - Primum enim dividuntur lapides in fimplices & compofitos. Ex antecedentibus autem, jam nemini ignota erit ipfa genefis horum' lapidum ( que fine fale nunquam peragi poterit), & quod compofita ' fint: ergo non.Üine ratione Cryftallos ad (alia feu fa- — le pregnarites Lapides retulit C. D. Auctor. *.- €. 1L... Defideraret forfan aliquis, ut hocce fal, quod Cryftallis ineft, docimaftice expellererur, quo . i: PA demum de compofitione horum lapidum certior evadat. — Sed nefcio, num aliquis unquam e vitro artificiali fal. quoddam educere potuit, adeo ut ulte- . gius cryílallifari. & ab aliis falibus difcerni poteit , li- cet ex. fale. & Quartzo utique confectum fit vi- . 4rumi; & e poculo vitreo, diu fepofito, fal illud circa latera efflorefcet fepius,.— Quum vix acne vix — e vitro artificiali eliciatur, non mirum fi minime € naturali elicetur;. aqua enim hec corpora penetrare nequit; & viirefcentia eft ultimus gradus chemig. : 6.1. Háud neceffe eft, omnes mineras ad me-— tallum, quod in fe continent,: educendum efle aptass Hematites, Magnefia, lapis Calaminaris, & Lapis Réódslag dictus , metallis quidem fcatent, at metalla quadam ex iis educere hoc opus, hic labor eft; nec vero.a monticolis metallorum fofloribus, ad hoo . pon CN CARTA T V.: V: eo dilucidius Cryftallorum Generatio percipi — Y poffit, quove modo certa figura a fe invicem diftinguantur; heic e Mufeo Celeb. Domini Prafi- . . dis, in quo plus quam 150 divería & felecta fpecimi- - . ris modificationes & proprietates Cryftallorum fub-

^j ^ "p

Tx

GENERATIO. 47

.Helc videre licet omnia falia regni lapide adhuc Cognita, ut natum, nitrum, murtam, alumen, vi- zriolum., figuris exactis & polyedris, in Cryftallis lapideis reprafentari. Itaque din methodum

aCeleb Domino Prefide in fyftemate Nature rece- ptam, hos dividere placet.

$.I1L. NaTRON Sal calcarium , ab acutilfimo : Liflero d) primum defcriptum, a Celeb. Domino Prefide Natron, fecundum canonem botanicum re- ceptum e) vocatur, nec immerito: pari modo, ut HYACINTHUS, jam non amplius De/pbinium 5 . nec FAGONIA, Tribulus nominatur, licet ab antiquioris

| A£Vi eruditis ita adpellatze fuerint. Nobis etiam pa- rum refert, an Natron veterum, unum idemque cum noítro fuerit, nec ne; nam ir verbis erimus faciles, quz quidem. ipfa valent, ficut nummi ex confenfu dantis & accipientis. . tes | Nos per NATRON intelligam da] "gura coluim- "p CHE UE lateribus alternis angufhoribus,spi- erne compreffís f). . Hioc autem Sal vari is Cryftallis gaudet. modificationibus, qua- rum duplex i impritpis Occurrit varietas. ^ Figure I, 2» o $; ad hocce genus peninent & modificantur ut infra, Gg5 Fig. 1. 4) De font. SN v. Fg.5, 5, f. f. 5, 5, f. Eft falis genus - quibusdam Njzrumz murale, nobis antem Ca lcavium dictum ; ^ x: quod fere e lapide calcario tam crudo quam coéto, án vetuítilimis zdificiorum fponte nafcatur. , Hujus

E auteni falis minus cogniti figuram & defériptionem. dpfe —

primus, quod fcio, jam nunc exhibeam. — Itaque m e. calcarii Cryftalli temües, bue xcu isque mec

red Bec Qu Spi "PSI Ne. s

1

cji XVOCRYSTALLORUM x Fig.r. Columna eft tetraédra, cujus omnia la-

tera plana funt pentagoria, oblonga: oppofita vero

squalia; & alterum apicem refpicientia;" unusquis-

que autem apex conftat duobus planis tetraédris, —

'qu& inter fe funt alterna. — Sequitur ergo, apicem fu- periorem effe latiorem & inferiorem acutiorem, to- tamque hanc Cryftallum effe o&taédram , & ex m r planis pentaédris & quatuor tetraédris, con-

: 3 ant pud t4 Ad ia 2 —HFig.2. A prima in eo differt, quodlatera an- .

guftiora fint carinata, ita ut duo oppofita columnt —

latera latiora fint pentaédra, fed reliqua quatuor . rlioribea, apicibus fuperioribus contergentibus, in- — ferioribus vero diftantibus. — Hinc latera apicis fü- -perioris quidem evadunt tetraédra, fed angulis infe- rioribus magis fibi invicem approximatis , inferioris vero apicis latera pentaédra, ergo totum Cryftalli corpus eft decaédron. - joddalc e DA PEVd . "Specimina Cryftallorum ex hocce genere, omnia . "funt ex fubftantia calcaria feu fpatofa. MOIS Ds ^I. CRYSTALLUS Hatriformis fpatofa: ey . lis erectis inordinate. fparfis la&teis. [ubdiapbants. -Hiec Cryftallus e fodina Azders-berg diéta eruitur, - & in minera plumbea reperitur, figura vero Cryftal-

lorum cum figura.prima eadem eft... — 4$ cRYsTALLUS "matriformis fpatofas eryflal- lis erettis decumbentibusque fparfis vitreis pelluct- dis. Eodem loco reperitur; füpra Cryftallum ni- triformem quartzofam Fjg.7. excrefcentibus ejus - , "Cryflallis, quee cum Fig.2. conveniunt. —. — Cof78. CRYSTALLUS atriforimis Jpatofa : -cryflal- : lis decumbentibus parallelis incarnatis opacis. 1n

ae : ES

Germania communis eft; ubiin marmore duro re-

'peritur, fzpe pyritis octaédris minutiffimis adfpera In Hollandia ad cryptas in hortis conficiendas adhi- —

£z

ARE IT Ki TALLUS zatriformis fpatofa: al- Eu erethufculis pns Une e T ^15. . F'&c unà cum ceteris in Cryftallo nitriformi - - quartzofa (Fig.7) reperitur. — Cryftalli admodum

tenues funt, coloremque candidum habent, figura Vero earum cum Pig.2 congruit. . In hifce 'Cryltal- :

lis, ut & precedentibus, faepe primordia Cryltalli- ——

fationum triquetra, lateribus concavis , imbricata, pellucida, reperiuntur; quz, fi figuram. refpexeri, curn fale tartari cryftallifato conveniunt. U^ 8: CRYSTALLUS natriforimis fpatofa: eryflal- Tir verricalibus parallelis vitreis, quarum figura cum 2 convenit; bafis autem deorfüm verfa .eft,- ita ut bafis apex, & apex viciffim bafis evaferit CFig.9). -$ HE. SELENITES conftat cryftallo dodecaedrá diomibéa, cujus duo latera oppofita latiora & rhom- "bea funt, fed latera.angufliora oblongiufeula exi- - - ftunt.. "Conftat igitur ex: rhombis duobus latiori- bus yq ang optar Be s gatuo :

"iubens. (elenitica, (cu ane e quo. ii- " hac cryftallus, conftat particulis fpataceis, qua effer- : vefcunt cum oleo vitrioli & in gypíum t.-

Miram proprietatem de hoc lapide nobis retulit Metallurgus fummus, quod fcilicet fi in pulverem ;redigatur tenuiffimum, & aquae mifceatur, tum mo- : .—.ra & quiete in cryflallos- d iterum xcrefcet — tore ndis nà fal :- - quod xperir nfi

: 6. CRYSTALLUS. Selenitica. gypfea. Jolitaría : rlonies &queo T "Hujus tay qua

es funr ana-

406 XV. OCRYSTALLOR UM

fpeciem fuam cum Fig. 3 concordant ; fubftantia vero felenitica, mollis [4 fere flexilis eft... Apud. nos fxpius in fodinis aluminis inter lamellas (chift invenitur hec fpecies, mole fua exigua & fali cui- dam nativo non abfimilis g), que vero e Ger- mania advehitur , "noftram magnitudine multoties fuperat.

ts caYsTALLUS óelenitica eybíea., fubfolita- yia, prifiatica aqueo-fubidiapbana. . Hxc in offi- cinis Pharmaceuticis vulgato nomine Selenites no- minatur. Ejus quidem fragmenta rhombos, uti Spatum, exhibent; rhombi autem ad mediam longi- tudinem, angulis acutis. convergentibus diffindun- tur, & diffifi quafi ftriati, ad angulum rectum effent, videntur, hinc noftra hzc, parum. flexilis , nec s ut reliquz cryftalli, fragilis eft.

— &1V.. N1TRUM quotidie ex humo —À | qui precipua eft matrix hujus falis; unde etiam ce- teris magis eft commune...

Figura Nitri eft prima hexagonum, cermid- | tum ab utraque extremitate pyramide hexagona. . . Eft itaque o&odecaédron, quod conftat fex paralle- :

Togrammis rectangulis longioribus, columnam pri- fmaticam gris & fex triangulis ad utramque

tate fua matrici femper adhsret, adeo ut una tantum- HP CIF TETAUS COO CUN f. Fig.6 ! Ex lioc genere Cryfüalli lapidez. funt: -- CRYSTALLUS nitriformis quartzofa folita- ria, utrinque pyramidata (Fig.6 ). Raro utris- yos pyramidibus inftru&a feu integra invenitur; &, - fi quando tális obvenit, tamen cicatricula baf bafeos ad

preme rut vn It, Ocland. xs ses

: , r

9 enr

inapicem concurrentibus. Extremi- '

d UGENER AM 9. * 410

7*0. CRYSTALLUS zitriformis quartzofa. al- Jis blongis diflantibus. hec eem e n MG - dus dicitur, & fzpius colore rubro, ut Rubizus, tin- €ta obférvatur. |. Nonnunquam etiam noftram hanc vidimus Cryftallum ad latus inferius effe decortica- . tam: quod fane demonítrat, Cryftallos , uti. falia, crefcere per appofitionem externam: hec enim (ubítantia decorticata etiam prifma eít perfecte

- IO. CRYSTALLUS z/friformis-quartzeía. aggres | gata acaulis (Fig.7). — Ita; ut in fi QM. mus, formatur, ab aggregatione multarum C:yítallo- rum, adeo ut nil, nifi pyramides fuperiores, per- fpici poffit; vulgo flores Cryftallipi vocantur, & in montibus nofiris, colore agueo, rubro, viridi, czruleo, violaceo, tincte reperiuntur; in Germa- nia commun .ffimz funt, que colore gaudent aqueo;

QN. CIT PO PIRA

Nec ráro in Spato reperitur, bitumine quodam cir- | blique, non

Jpatofa acaulis —

bens (Eig. ii). E ; -

aggregata fafciculatim decu

/ ^ x

ag XVOOCRYSTALLORUM ^ Germania.a Celeb. Domino Prefide- advecta. He Cryftalli pelluciditatem: vitri habent, pyramidibus

fubulatis;; non cridtur funt, fed horizontaliter — ;

cumbunt.

As X "CRYSTALLUS m quarrzofa adgrel

gata fiflulofa (Fig.12): Hsc fane rarior, eaque

in. Grengie fodina reperta; fubulata eft, & "conftat P

pyramidibus elongatis, füperficie particulis cryftal-

linis, vix confpicuis afpería. De eui generatione

vid. $ XIV. Cap Ill.

- '' Hué referre etiam libet Cryftallos quasdam, qua-. fum quidem figura ab ea, qua nitri eft; recedit, nec

Cum ea accurate , "ut ceterz ,. convenit, fed ob nod

com CryRalis nitrifórmibus "habere" convenientiam videntur." Forfan originem fuam: a Salibus nobis-

met I e traliübt y forfan eriam mera. fant nis

an AE I 21 on nd | dinis. - berg, Fem ba pes fit, & RDUM [ Hzc! e, ad latera véro i

eriore triapgulata,.. K intbemi, dr Ms by Disc

a6; CRYSTALLUS: fübnitriformis fpatofa agere- gata trif riam imbricata, [lriata (Figz14)«. E:

Germania.; Conftat ex inünitis: ftriis triguenien - j

am unc didi eupiv sien mE

, quam: referunt, hexaédram , aliquam

dum apice tantummodo fue. : ota Cry ftallus folio Mjam

illen, chcaban. faec 1 "y Quom RN |

E s *

X , *

*.

GENERATIO | 49

VIR SR cRYsTALLUS J/ubnitriformis. fpatofa « "ag- . grégata imbricata bemifpbericà 4 Fig.15). In ma- - trice marmorea; & e Germania ad. Celeb : Demin.. . Prefidem vecta eft... Hec miro quodam naturg arti-

. ficio , cryflallifata. eft ita, ut fal puriffimum vel ar» borem Diane, provocet; innumersz enim.fpica im-: bricatz ad fe invicem pofita funt, iri formam c/o . Melocatii ;. feu -hemifpharii. ER hz. minutiffimis: particulis adfperfze, qua oculis: armatis vifaz, fingu-

us figuram prifmaticam exhibenti:iio- 0t aocond dd.

ES CRYSTALLUS' Mübuirpifoims: «fpatofa, twin. qur trificato: (Eigió). ^ Cryftallüs hiec prifm&elt hexaédron, lateribus" alternis paullo: anguftigt: cujus extremitates transverfim funt truncat&. |; Germania, inque initera plunibi j "viridi , pellucida,

nihil argenti in fé coritinenti, & eandem Dn ira ! . hibente, reperitur. - Eandem rena Baie ied obtinet $4/ Sqgistr EX QR z boc :

triquetra, am. (E3g.17) ad ENGELSRURO, E c

tur.. "Prifma eft oblon | trie Iron, utringae in- catum, omnia vero latera funt plana; &.vocari 3 ig prifma hexa&dron angulis alternis angufüiffi- - $,. & angulis extremitatum itidem planis. * Con» itur ex tribus planis quadratis magnis; ex fex. | quadratis. V AH ex duobus planis tri onis, ex tribus planis | ineari-hexagonís. . Vide Aou E

/'$0. CRYSTALLUS Jubnitri formis foati d, MITIB-- | que rruncata pla fuborbiculari. Prcolira (Fgago-. Inter mineram.. argenti albam, feu. Veirgylden. imi — Hartz reperiturj. cumque. praecedenti aliquam;ce , veniéntiam babere videtur: : fed. quo blqu p

| pos hprizontaliter enniM vel oblique erígi

t ; EXEC 480 XV. CRYSTALLORUM r fibi fimilis eft... Interdum anguli ejus funt - truncati, & tum dodecaédra evadit, licet alias ota». 2983 CRYSTALLUS- s- fbnitrifar mis fpatoía pla- za, trifariam imbr:cáta ( F.g 19), .cum precedenti. . fumilitudinem quandam habet; eo nimirum refpectu, omnes Cryftalli fint planz, orbiculatze, margi- ne dodecaédro; . he vero Cryftalli a praecedentibus .án:eo differunt, quod circum axin horizontaliter fi- : biinvicem impofitz fint... | | 92. cRYsTALLUS fubnitriformis fgatofa actu-- Jis: pyramidibus equalibus. .— In fodi-. " -..na Sahibergenfi inventa, in 4/h«/f. Hec , dodecaédra eft, ex duodecim plani: aqua. 7 libus, quorum fingula, figura Ifofcelis gau- dent; ita tamen, ut duo plana prox:ma : ue angulis acutioribus adunentur alternatim. — E. communicavit Dominus sAM.AUR'VILLIUS. , $. V. MuR1A, feu fal commune , eft fal cubicumy, cujus Cryftalli in plano fuperioris centro fepe deli- quefcunt; quam tamen: foveolam in nulla Cryflallo pic a obfervavimus, uti Figura 20. :;

.. Cryftalli lapides ex hoc genere forte funt: -— . Mino (83. CRYSTALLUS murieformis fparofa aggre- gat. alba. Germanie i Ep rre AE | gaudet, 1 mineraque plumbi mixta eft. | - i [7 CRYSTALLUS muriefürmis fpátofà aggre-. ; gt ta flav ri 94.22). Etiam e Germania. lopatzio & cum pyrita ferri mineraque plumbi mixta-— (B5. CRYSTALLUS 'murieformis fpatfa aggre« purpurea. E Germanta efl ; conttat hzc, Cry- (ats wire magnis, amethyftini coloris, qux cryflale parvis. i generis adfperfz funt. ; | : soe CRYSTALLUS murieformis, agregata., viri- | dis. puseadaueripin, proprietatemque P/o5- pheri B iii n curo

A

-

Aio GENERATIO. 48

fcuro luceat. Vitri cujusdam viridis fimilitudinem ha- bet; fubftantia hujus nonquartzofa eft, cum fcintillas

minime det; nec fpatofa eft , cum particula minime

rhombea gaudeant figura. Superficies ejus fuperior

. eryftallos cubicas prebet, que fi vel longitudinaliter '

vel transverfim videantur, regulariter tamen cadunt, & interdum pyrita cupri adfperfie reperiuntur.

27. CRYSTALLUS Jurieformis rbombea [pato- Ja, fabfolitaria (F1g.21)... Occurrit in Hartzyngia, Salfelr, & Fougtlandia, figuram habet hexaedram pa- rallelipipedam, ex 6 rhombis equalibus. Obtine- tur ejusmodi fal murigforme, dum ruris feu fali cu-

. linati fpiritus nitri affunditur & deftillatur; tum de-

. gulatis tecta, :

» purum imbricatim crefcit *).

&ata obtufa. . Apud Germanos, in pyrite cu,

nique refiduum ejusmodi fal prebet , quod qua figu-

ram congruit cum nitro illo cubico, quod Acade-

miz Reg. Scient. Stockholm. oftendit Nob. Dominus CAR. FRED NORDENBERG.. i VL. azuMitNis Figura in cryftallis lapideis 1 mie - nus e ft frequens, conítatque teffera octo planis trian- 1jus anguli verticales, plano rhombeo terminantur, anguli vero transverfales planum qua-- drangulum oblongum habent. Raro tamen he api- cum triturationes obfervantur Figura 23. ?R. cRYsTALLUS aluminiformis folitaria, cint-

veo -fufca ollaris. . In fodina Fahlunenfi reperta eft, . pollicem circiter longa lataque.. Rafuram, uti uti ollaris, -

& omnes apices acutz funt, totaque Cryf

e ideoque a reliquis nobis cognitis C » al

29. CRISTALLUS aluminiformis Jpatofa imbris

OT NE.

*) Adamante; adhuc rudes, eandem cum A um : rat ; quorum plura millia, omnes cjusdem figarz; inter fuer ces Joban. Cliffortii mercat. Amfteloc vidit Celeb. Dn.

Praes,

/

EC 14

| 482 XV. CRYSTALLORUM GENERA TIO- 0

E $. VII. "VITRIOLI figura variat ratione fpecierum, adeoque alia Ferri; alia Cupri , alia Zinci, alia Plum- bi eft. « Heic vero nos adpofuimus figuram Vitrioli

cupri. Fig. 24. d ; . — Cryftallos illas, quz a vitriolo determinantur,

-.quum plerumque pyrite vel Arfenico impregnate | "pe adeoque inter fulphura numerari debeant, heic —— |. pr&terimus; ne in campum plane alium exípatiati, —

ad novam convertamur partem fcientie, in Cryftal- — lographio confinio pofitam , quam Pyritologiam di- — ^" Granatus efl reffera lapidea purpurea polyedra, — [pius ftannum in fe continens, adeoque fub minera ftanni fiepe numerari folitus. Sed quoniam lapis eft. interdum fubdiaphanus, uno alteroque verbo de illo — agere lubet. : riesen e: 30. GRANATUS dodeca&dros,ex planis pentagos — nis. Hic communiffimus in patria noftra eft, magni« -tudine zucts coryli, interdum etiam magnithidine pu- ' gni. In Alpibus Lapponicis, a fodina cupri Róras — "Norvegorum, ad Cajtoma fummi feptentrionis noftri, petra ex Mica & Talro conftans, granatis, ad ma- .gnitudinem feminum cannabis, plena, reperitur, qui —— quidem granati in Pharmacopoliis Rubinorum loco .. venales immerito habentur. cO BETA T: -— Ex hac figura Pyritz dantur dodecaédri, qui fepe aliquid argenti continent. Ejusdem figura Ga/enam 'Cryflallmam ic ditam habemus; — 757 ^ 8t. GRANA TUS Jolitarius dodecabdros ex vbom- — bit. Satis regularis eft hic lapis, & magnitudinem nucis coryli habet omnia vero ejus latera funt pla-

Tia rhombea, id quod rarius inter granatos invenitur: -

ceteris etiam eft obfcurior. ^ 7.77 0 os

32. cnaNaATUS Dis dodecatdros ex rbombis. Sa-.—— . tis in Suecia communis, licet raro fine detrimento

| XVL-

-—

dE Lad , invenitur. ^ É "o *

X

| ae fufcepta itinera deprehendimus... Profecto, fi

eO use ES doni SURINAMENSIA. M GRILLIAN A,

P RE S.X:D. E

D D. CAROLO LINNEO

SAC. REG, MAJ. ARCHIATRO, |... — . Med & Botan. Prof. Reg. & Ord. Acad. Imper. Rege "Monfp. Berol. siadbol Pim Socio, do

Lata i

PETRO SUNDIO,- x NIC: FIL. Stockholmienfi .-

LE 745 pera "i in fer | Gor. md.

in P [2.— -k zx

OPRÉFATIO-

x

veniendis, & lapidum & herbarum & animae . lium. abundare . generibus, in .confefo eft. Hinc tot, ad remotiífimas mundi plagas, Leur a:

5 Ne non regionem fuis , nec in lia ficile in-

omnium rerum Conditoris adi lc ope- |

ra oculum animumque attentiorem converterimus, ea A:

pauca erunt, fi vel fingula noverimus oim patrio tantum folo, ingenti quamvis & illa numero, geperiaBtino ue vero. 2 dandis in remotiora. loc:

Cae —XVE SURINAMENSIA

current? Qu& non peregrina medii orbis colono, f noftras aliquando nives illi fentire contigerit? — ———— Peregrinatores equidem non defunt, quinimmo quamplurimos novimus, qui & peregre & diu profe» - | . €i, multa vifu digna obfervarunt, & reduces in or- . dinem redacta typis mandarunt , fed que pleraque - lócorum tantum deícriptiones , " incolarum mores, - commercia, & id genus alia, continent, paucis ad- - modum de iis follicitis, quz in Hiftoria Naturali lu-. cem aliquam nobis praferre poterunt. Necmirum, .. quod intacta illa reliquerint, cum Librum illum Na- - ture vaftiffiinum, utut omnibus apertum, Med tamen legere potuerint & qua obfervatu. digna xe fent perfpicere, in iis pr:cipue partibus, qua: ad ani- " malium notitiam nos ducunt, quorum etiam, in no-- tiffimis fepe, accurata cognitione adhucduni caremus. Nec decipiemur , fi hanc fuiffe cauffam dixeri- mus, cur jufti rerum naturálium /Eftimatores, in ra- — — : rioribus animalibus hinc inde colligendis tantumopé- - rx collocaverint , peregrinantium imprimis ope ad- juti, qui illorum defiderüis & petitionibus fatisfactu-- —— ri, non exiguam peregrinorum animantium copiam, . itu vini adfervaram, domum reduces in Curio- . forum Mufea retulerunt, fpectatores quodam. que 2 naturz fafcino vel occulto impulfu permoturam, eos - etiam , quibus vel nulla vel exigua admodum vifos ^ rum ratio conftat, raritate ipía rebus admirationem conciliante. | Licet autem, nec immerito, noftri hujus evi in- ftructiffima Mufea fufpiciamus, Vincentii Harlemen- ffe, S/oani Londinenfe, Sebe Amftelodamenfe, ut & Academic Petropolitane y- dolendum tamen eft, ple- raque illorum, vel nec accurate, nec dilucide fatis explicata effe, vel adhuc in fuis latebris delitefcere. : Ad nos. quod adtinet, rariora ejusmodi nobis ufea fuerunt, Sitmoipmqin S.X.C.PRINCI- .— Ts | PIS

EC CORTLLTANA ;. Ws

- I8 noftri Hiered. clementiffimi , & prioris noftri - . Cancellarii, Senator. ac Comit. CAROLI GYLLEN- -BORG11 liberalitate , Hortus Botanicus Upfalienfis, .Collectionibus rariffimis felectiffimisque ditaretur, quas dudum typis expreffas publice & luci & ufui dedimus a). VM . dantis exemplis, & quo ipfe in bonas literas fla- Brat amore atque animo propenfiffimo , accenfus |. CLAUDIUS GRILL, Ciots Stockbolmienfis, Reg. | ead. Scient. Membrum, atque fui municipii, gene- - Ke, fortuna, moribusque antiquis clariffimus, anno ^ fuperiori, 1757, ingentemv minimeque vulgarem Su- .. tinamenfium Animalium topiam, Celeberrimo Prz- - fidi dono dedit, haud exiguam acceiSonem Mufeo Upfalienfi addentem.. vod :.. Auctor hujus Collectionis, in Regione America- . fa Surinamenfi facte, fuit PATER GERRET, Suri- .. nami natus, ampliffimorumque ibidem feminariorun . fator & pofleflor, vel eo maxime celebris, quod in- ter primos fuerit, qui corr fruticis plantationem : MS DON uie sepan AND in- quam, cum Filio cognomine, hunc urum pa- ravit, & fiquidem eis cum Claudio noftro, nec levis amicitia, nec otiofum literarum commercium jam . iu interceffit , ;Municipi illum noftro digniffimo, . bonarumque artium amantiffimo ,. longinquum mu- | nus, miferunt; Grillius nobis dedit, non in alio me- lius loco, quam in Horto Upfalienfi fervandum. Hihc patet, totam hanc Gerretorum Collectio- nem, ea tantummodo animalia comprehendere, . quz, fub fervidiffimo calo fatifcens, Suri amica tellus 5) progenuit. Nec dubium eft, quin his &

— 4) Mufeum ADOLPHO.FRIDERICIANU tL. Balk 1746. — (0, 4mp/ilia GYLLENBORGIANA, B. R. Haft, 1745. 4) Surmamunm , Belgarum, in contineate Americz meridion»

Ar d

4

, 486 XVLh SURINAMENSIA | plura & rariora illa terra fuppeditet, quae nunc certe maximam partem accurate fuiflent obfervata & de- | tecta, fi vel Celeb, Profidi placuiffet, fpartam Medi- —. ci Indiz Occidentalis, a confummatiffimo Boerhavio jam ante decennium ipfí oblatam, fufcipere; vel fi — — Johanni Bartfchio, in quem poftea illud munus de- rivabatur, & qui in hoc fcientiarum genere a Clarif- ^ fimo Preceptore innutritus fuerat, mitius celum, — melioraque fata experiri licuiffet. 2

.' Mihi vero, qui interpretem qualemcunque mu- neris Grilliani agere volui, illa licet felicitas non - obtigerit, ut, quod optaffem, in ipfo Solo Surina- . menfi, coram , ejus animalia cognofcere potuerim, — gavifus tamen magnopere fum , quod in'matería

-; tam nobili juveniles ingenii vires periclitari mihi da- .—— . tum fuerit, fpe plenus, nec ingratam, nec inutilem * - erudito orbi meam operam fore, maxime cum non trita & vulgaria tractet, fed illa precipue , que & animadverfionem Curioforum merentur, & nova in- crementa Scientize nobiliffime addent. Quinetiam —

. nefas duximus, tantum tamque rarum thefaurum, .- a remotiffhimo, & in quem vix ulli noftrum penetra-

: bunt, orbe, ad nos devectum, in fuis loculis abdi- — tum neglecumque turpiter, velin Palladisarce, ja- —— is parté, colonia; in ora Caribarenfi fitum eft. Originem vo. ^

. €isfluvio cognomini debet, qui in mare feptentrionale, quod

Americam adluit, (vulgo: Mar del Nert) effunditur. La-- ; . titudinis Poli borealis gradui fexto fubjacet, Longitudini "ojo vero, a meridiano. Obfervatorii Upfalienfis 73:45, vela ^ — Primo Meridiano, qui infulam Ferro tranfit, occidentem | verfus, 43 gr. eum dimidio. Hinc apparet locum hune - JEquatori admodum propinquum. effe, & zquali fere, per — . . AÁntegrum annum, dierum :no&iumque fpatio gaudere. — -. Nihilominus tamen temperie aeris mitiori terra fruitur, r- — ^ .frigerante- vicino zquore immodicumi zftum, qui regiones

4

LU 8IIORELIIAMASOS AST cere. ene: E. L. me finem fcias obtintiffe me- um, fi tam exigua noftri ingenii fcintillulz plenam 'aliis lampada in ftadio tam ingenti decurrendo, ac- cenderint. | ic : - Claffis $ ( QU ADRU : EDIA. H BRADYPUS manibus tridactylis, cauda Ls :

Sy. nat. 4 p. 3 Ai feu. Enos iara raf 221-1. m Pif nat.

32h f. 221. : Alf Hinsum gracilis americanus. Seb. nei h-

cQ PS F. 33. f. 2.

P MARO Haut Clufii. Jonfl. belg. t. 74.

lgnavus f. per antiphrafin Agllis. 77 exot. 119. PIER

Ignavus americanus major hirfutus, pilis -es Y

& grifeis, — Vincent. catal. 2. m. "a T Ignavus f. Haut. - Nieremb. nat: 169. £- 169-5 -Pigritia £ Haut. Nieremb. nat. 164. t. Ii f m ^ yeskddtar. mujcm-d: e d. 27. : . lgnavus.. Ofedr. muf. 7. t. 6. f. 2. — Hay. Laet.amer.$54. t. $54- Vnau.. Laet. amer. 618. t. 61$. : ..— €APUT minimum, fubglobofum, pilis undique te- .—. «€&um, facie vero pilis flavis veftitum, exceptis |. 4e svdolis naribus. Dentes primores duo, fpatio -- «remoti, (ac fi duo-intermedii deficerent) obtu- — fiffimi, ' erecti. Molares plures a: pracedenti- bus fpatio remoti. OcuJi parvi, pone pilis ni- -gris notati. Gu/a flava. Nares prominulz, - - Obtufz, antice foraminibus minimis, teretibus, absque lacuna AREAS Auriculae. nuliz, fed * eurium foramina duplic ni cham fe infinuantia. .

"^oi 0COLLUM « Input Eee 3s VERBUM

498" XVI. SURINAMENSIA ' BRACHIA longiora quam femora. Manus parvte, undique vellere veftitze, in nullos digitos fiffe, . unguibus tribus parallelis, compreffis, fubtalca- tis, fubtus canaliculatis, qualibus, magnis. - FEMORA Craífiora, fed longe breviora 'quam . - ^ brachia. .. . SESS p PLANTE vellere undique veftite, Cajcaneo pro- minulo incedentes more urfi, terminate (fed absque digitis) wuzguibus tribus , sequalibus, — . compreffis, faleatis, fubtus canalieulatis, acU- . - tis, manuum paullo brevioribus. - M - CAUDA breviffima, fere ovata, undique vellere te- &ta, apice tamen eminente, nudiufculo , ácutiu- -ofeul cc | | — MAMM uz, pectorales. E . MaGNiTUDO felis domeftice. coo ques Habitat in Americe calidioris arboribus. - "Totum corpus, urforum inftar, pilis longis & afpe-

jetetodb v M : Cibum folia arborum fuccofiora prebent , ideoque

. etiam a peregrinantibus nomen Igoavi , Pigri,

—— "Fardigradi, & Bradypodis, - pito,ob -

S COWXITITATYA — 28 denti faciunt longiora multo femoribus brachia,

& rigidi, nec digitis articulati , pedes. Sonus telinei fere pulli fimilis, squali fonorum in-

tervallo, muficorum more, La, Sol, Fa, Mi, Re, . Ut, defcendentia DLil i, : refert ; : qns

Claffs m. AY. RE

EMBRIZA remigibus rectricibusque nigris, pe- &ore viridi-cerulefcente. ^

E kcu ceruleo-fufcus. S]oan. Jam. 2. p. 311. 1. 257-

Raji fyn.1 :

SEAT Ex niin Brafilia eft, unde petitam Grillii lectiffima 'T'hori Confors. accepit, & Ca- vea inclufam diu aluit. —..

MAGN1ITUDO Ligurini. Fauz. fuec. 203.

| ROSTRUM álbicans, bafi a dehifcens, apice

^ — utrinque vix

' "AL& omnibus remigibus nigricantes.

CAUDA etiam nigricans, parurn bifurca. —.

PECTUS & Gua ceruleo-viridis. ^O CAPUT fupra grifeo- fufcum, uti & dorfum, quod. . pennis viridibus interfperfum eft.

PEDES albicantes pterredaciys ut in congeneribus. -

ABDOMEN albicans.

PI -Claffis JHI.- is d i Nx. M E: H " BO cb A

490 XVI $URINAMENSIA

fita fquamis, fed levi, & in dorfo punculis paulluium eminentibus fparfa, rugis ab utroque latere centum & triginta quinque infiructa,' eo | depreffioribus, quo magis ad illas fe aniraal in-. clinaverit...— Capite glabro & fübrotundo, ma- xilla fuperiore longius prominente, obtufa, & - «7 ab utraque parte narium, tentaculo, vel cirrho, — -* . adeo brevi przedita, ut fere vilum effugiat. - - Narium foramina minutiffima, & quafi acus .pundia, longe a fe invicem diftant. . Oculi etiam, inftar punctorum, ^minutiffimi , cute licet obducti, tamen perlucent. —JDenres, ut | - in colubris innoxiis parvuli, & in fuperiori ta- - . gnen maxilla minores habentur. — Cauda ob- ve tufa , & fere nulla, rugisque crebrioribus, uf . án Lumbricis, ftipata, anum habet duobus pun- . . ulis claufum & extremitati proximum. . "Sequentia in hoc animali peculiaria, nec reliquis generibus communia obfervari merentur: - e Ubi primum infpexeris, anguilla adeo fpeciem

refert, ut inter pifces illum numerari debere ie. . .. eile crederes Quandoquidem vero nec pín- :

kc 0 NA. N rius illo pifcium omnium Charadtere, — . mec branchisrum apertura gaudeat, fed pulmo^ —— . me &naribus, quibus anhelitum reddit ac pet — vices recipit, nemini non apparet, huc illun — referri non MILAm Le RB o Lo d

5. A ferpentum reliquo agmine omni, eo maxi- ' me diftinguitur, quod Cauda careat , exili tan-

., tum apertura ani, extremitati corporis vicind, — praeditus, quod in Serpentibus nunquam obfer- vatum, immo inauditum planeeft.- —

y Preterea & Squamis, & abdominalibus fcutis,

5s o& plenis perfedisque annulis, quales Amphis- ... bene, deftituitur, corpore toto nudo appá-

CIOC OGNAEK TEDIÀSSISA US m ..à Etiam hoc illi peculiare eft, quod valvula f. La- bium oris füperius valde promineat & obtufum |. ^ fit, more pifcium chondropterygiorum. : s llli denique gemina juxta apicem oris zentacula, .. qualia limaci effe novimus, adherent, identi- . dem in ifto ordine invifa. e T ^ Hinc concludimus, novum hoc efTe genus Serpen- tum, íitadefiniendum. — ^ -: t t Cecilia eft genus Serpentum, corpore nudo: ru- . is lateralibus. Oris labio fuperiori promi- -( menti, tentaculis duobus. Cauda nulla. Et hunc noftrum ferpentem a nemine adhuc de-- Ícriptum legimus, immo ne nominatum quidem.

4 AMPHISBJENA annulis abdominalibus CC, caudalibus XXX... Muf: Princ. n.22.

-. Qua formam quidem, hic ferpens illi plane fimilis eft, qui in Mufeo Principis habetur, colore li- cet ab illo differat; Caput enim flavum eft, ^: Ventér quoque flavefcentibus maculis ubique

. diftinctus; adeo, ut qui colorem vellet pro - genuino charactere agnofcere, novam facile fpeciem hanc Amphisbenam faceret. — Verum,

Y

quidem.& numerus fegmentorum annularium, - t

. & ani pundla octo, & denique linez lateralis - fric cruciatz ad amuffim in utroque conve- .. miunt, unius ejusdemque , ut reapfe funt, fpe-

.. elei efe, omnino flatuendum eft.

|. Quin & aliam ejusdem fpeciei, in Mufeo Grillia- - no habemus, a/bo capite, albisque in atro cór- —

. pore maculis , abdomini maxime adíperfis, quo .—

ipfo defcriptis haud parum eft diffimilis; quan- doquidem autem & reliqua omnia, etiam feg- -

m ure eru co CONS |

(4p XVL SURINAMENSIA | didius eft, oculique femper tenui cute obdu&i, adeoque minuti, ut perfpici vix queant.

. 6 ANGUIS fquamis abdominalibus CCXXX, cau-. . — . dalibus XIII. Mw Princ. n.23. Etiam hec $cytale, quoad formam, cum illa con- . venit, que in Mufeo. Principis. delineata eft, longitudine eadem. fed duplicata craffitie toti- demque fafciis annularibus, verum non ferru- gineis, fed atris, infignis. — S$quams autem Ubi albz funt, in apicibus extremis punctulis nigrefcentibus , ad dorfum maxime , ae guntur - xe autem cum illo eundem, liquido conflat Li- - -. eet enim fquamae caput inter. & anum jacentes, - in hoc noftro ducente tantum & viginti quin- que numerentur, cum in Mufei Principis angue circiter ducente & quadraginta habeantur , fquam:e tamen fubcaudales ezdem totidemque, puta tredecim funt, ne deficiente mnes unica - vel fuperante.

7 In at10, minore quidem, at qualiter atro, -— | mie abdominales ducente & triginta, caudales

vero tredecim inveniebantur. —'. $ In ALI itidem ille omnino ducente & triginta, Ur Apis, ita huic quoque e minutif- t fimi, & vifui vix obvii funt. Cauda vix digitum transverfurn longa eft , &ad- . inodum obtufa, corpore toto fesquipedem g- quante. — Nulla fafciarum colore infignium, totum corpus ambit, omnibus fub abdomine in- : sup aud unica & prima illa excepta, que Los

E put cingit. - : Haud difficulter hic anguis, ob cylindraceam fua — TE a reliquis dignofcitur. - co- 4

j

GRILLIANA ' 4g

Ps COLUBER fcutis abdominalibus CCL, fqua- .

€ caudalibus c dy Anpbib. Gyllenborg. 2

4 Magnitudo, color, omnia ut in Gyllenborgiano,

fed fcuta abdominalia circiter ducenta & qua- draginta ocfo.

30 COLUBER fcutis abdorhinalibus Cxix, liqua

miscaudalibus CX. — ' Anguiculus Surinamenfis. cyaneus. Seb. tef zx P-44- 1.43. f. 2. - Serpens eft bipedalis, trunco fcilicet pedem unum. . . cum femiffe longo; Cauda pedem dimidium. Totum animalculum fupra faturate ceruleum - & immaculatum eft, fubtus vero pallide vire- fcens. Latera parum compreífa & abdomen. fubtus maxime planum. Hinc verfus ventrem

utrinque angulatum.

CAPUT parvum, ovatum, 164i fupra. fquamis ze

- latiufculis, obtufis. — Narium foramina parva.

- Oculi rufefcentes. Dentes minutiffimi. Linea | :

ab oculis verfus roftrum fub naribus exarata.

: (sque in dorfo ovatze, p'anz, leves, adlatera —

-. rotundiores, fed virefcentes. d CAUDA maxime tenuis, fquamis obtufis & fere - hexagonis tecta.

SCUTA ABDOMINIS Centum & ive Jqua- e

me caudales paria feu bis centum n& frbume :

à E^ si - 2er d

Usque. adeo. hic ferpens AHJETULL JE CEYLONEN- S1UM, Ampbib. Gyllenborg. n. 2, externa facie adfimilatur, 'ut unum eundemque efle efie facile cre-

milis etin noloo magi con eus& imma- - culatus fit. Quamquam. autem in i unes $.

E. Rh VE

. 494 XVI. SURINAMENSIA

ferpentum familia color infinite variet , hic ta«

.— gnen fpecies nunquam determinat, nifi fcuta ab- . m: "ionitslia & fubcaudales (quamz alia dictitent; ^snaxime, cum in ipfo hoc Mufeo Grilliano ge- . . sninos ejusdem fpeciei ferpentes habeamus,

, quorum alter vix dimidiam prioris magnitudi- ' nem exzequat.. - Nihilominus, ubi fcuta abdo- sninalia caudalesque fquamz , ne vel unica illa-

rum abfente, in cenfum veniebant, a majore minorem ne hilum quidem difcrepare comperi- mus. fed ab Ahsetulla ambo numero fcutorum & fquamarum diftinctiffimi erant. an COLUBER fcutis abdominalibus CLv, ga- mis caudalibus XCIV. — - Y I oveeps lemni(cata. Seb.2. pa Lyn onu fubrotundum, collo inpleo eiuflius,. bre- vius quam in reliquis, tectum in occipite dua- — . bus laminis majoribus ; inter oculos! tribus la- - minis, tum duabus, tandem iterum duabus mi- . moribus. Oculi pallidi Nares. minutiflime. - — ^ Puncta aliquot nigricántia in maxillis... Dentes EE VU aar casnaim Linea duplicatig: nigra, pone : (0 VERUNCUS pedalis, craffitie: penne cygnes. Dor ; | - $ÀUDA fpithamaa,. teres, 'angufta, dedic) fere 5. in mucronem. tenuiffimum hine Íquamz fub- . caudales difficillime & vix nifi. Iynceis - oculis - "numerantur - coron pallido- grifeus, maculis faturatius grifeis, vagis; in dorfo puncta hinc inde duo, nes xe fparfa, & linez duee duplicate, interrupt, ni Fas gricintes, abdomen a corpore diftinguunt, etiam | — —- -vón cauda manifeftie, . Ceterum, totum corpus P UOTE D odis sopiaiidigiis v vix : nudis. oculis ame 1

Ch eRÉLLTANA - 7495 vis, fufcis, adfperfum.. . Squamae ovata, acu. minatee, leves, corpus tegunt.

Adeoque diftin&us eft hic Coluber Dorfo ad bite ra carinato, Cauda exquifite acuminata, & Ca- pite craffiore quam in reliquis plerisque. :

12 COLUBER fcutis abdominalibus CLXIV fqua- - mis caudalibus CL. Amp. Gyllenb. m. 2-- Sibi nunquam non conftans & fimilis hec Ahz- .. ulla eít, & qua colorem czruleo-aureum , & ga Qa fcuta ab utroque abdominis latere angulum 7 formantia, adde Ventrem album , capur graci- -..le, lineam. pone ocules atram , caudamque ad — infarfilattenuatam. — In fcutis tamen folis & -. fquamis caudalibus nonnihil variat ^ Quorum ^ illa inter numerum centefimum. fexagefimum . fecundum & octavum fubfiftunt, hz vero vel

plures vel pauciores aliquantulum, quarum me»

.. dium, centenz & quinquaginta, numerantur, . Et fiquidem plures ejusmodi ferpentes vel in fola

T is collectione habentur , fatis appa- .- |

.ret, Colubro in Orientali India adeo vulgari, :

— etiam Occidentale, Surinamum subdi, ab- -undare.

13 COLUBER fcutis abdominalibus CCVIII fiu "mmis caudalibus XC. Mf. Princ. à. E Amph z Es y enb. n. $." Petola vuleo. — . . «. Defcriptionem hujus alii ante nos dederunt. "db-- : trol fcutorum fjuamarumque numerus paullu- - dum vatiat, quod in Mufeo Principis etiam mo- nitum. - Noftro huic fcuta abdominalia ocfo & —— ducenta , fquame vero caudales, . ind ree id 3 dllorum tenuitatem. haud facile dinume E

: circiter centum. AS 4v :-

: Serpentem, hunc. a dojfó plumbeo, ciis trans- DA | "Sicant egucs & abdomine, , feu latere infe- , riore s

- *

46. XVL SURINAMENSIA

—... riore toto immaculato exalbidoque, facile co- .. gnoveris. E

14 COLUBER fcutis abdominalibus CL, fqua- mis caudalibus L.' Muf. Princ. n.29. | Armpbib. Gyllenb. 5. 4. A ru

- Quatuor hujus fpeciei Cobellz, diverfi fingule — coloris, in hoc Mufeo fervantur, non diflicul- ter tamen a reliquis dignofcendz, dorfo fufco, . —— geminis hinc inde lineis albis curvisque fignato. Et quoniam quam plurími hujus fpeciei ferpentes ^in noftris mufeis reperiuntur, non immerito ftatueris frequentiores illos maximeque vulga-

res effe, nec tamen adeo noxios, cum magnis careant dentibus. to em EIS Centum quadraginta octo inter & centum quin- - quaginta tria /cuta abdominalia, fquame. vero caudales inter quadraginta octo & quinquaginta . ! tría numerantur. den i A io | Cauda circiter quintam partem longitudinis adtin-

git, admodum acuminata. : ep Gula tegitur (quamis tribus duplicatis,

Hujus fpeciei unum poffidemus, varietate fua ma-

. Xime infignem. Dor/us cui, non omnino fu- fcus, fed cerulefcens, paucis admodum chara- éteribus albis notatus. Pone oculos macula

—.. quzdam alba & transverfa cernitur. — Vente? — -.. quidem ejus albidior eft, fed cauda fubteriorcan- - didiffima, fafciis nullis interruptis adfperfa, adeo

.ut novam effe fenem facile quis exiftimaret,

. precipue cum ícuta gerat abdominalia fupra centum triginta octo, fquamasque ca! ^ fexaginta duas. Attamen cum & hujus gula ter- nis iquamis duplicatis tegatur, & przterea pares capitis futuras, dorfum modice carinatum, fa- -

-— fcias ablominis interruptas, & characteres quo- ' que nonnullos albos dorfo infcriptos pete j

CGRTLDLIANA * 49

- variam quidem illam, attamen non plane diver- E: fam ab hac fpecie exiftimaverim; maxime cum . compertum fit, totidem caudalibus fcuta acce- dere, quot abdominalibus defunt. - Abdomiza- lia enim fcuta centum & triginta octo, caudalj- bur fexaginta duobus addita , eundem omnino numerum confílituunt , quem vulgaris noftri centum & quinquaginta fcuta quinquagenis fuis SE Íquamis adjecta, nimirum in utroque biscen-- - tum. i COLUBER fcutis. abdominalibus CXC, fiua- - mis caudalibus XLII. ji —— AEfculapii fpecies. eb. tbef: 2. pag. 1. L1$ | —CAPUT beciihs, quam in xeliquis, depreffum, füb- . rotundum. . Nares tinimz; fafcia nigra inter. - ceat: O: deftituitur dentibus lethiteris. .Gu- / quinque fquamarum. unt. E ec et Titia acta ietibus; gla- bris. Colar in tergo pallidus, fafciis latis, nigris,

|. plus quam viginti, piétus, quae fafciee fiepius. cin- ——

"gunttotum corpus. $quam« in dorfo per quin- decim ordines digeftz. Sruta abdominalia cen- - . tum & nonaginta. — — | -CAUDA fextam partem corporis adtingit, fubtus teCà dnos paribus quadregihta duobus

/xoNGrTUDO tc totius circiter pedis unius cum di- , midio. Craffities digiti. ^ — » i6 C CHRIS fcutis abdominalibus CCXL, cud | -caudalibus LXIV. vid. Eg 1H. : .. Boiguacu. Pif braf. 1645. p. 41. Marcg: —. Pif. natural. 1659. p. 277. Raj. qu .Conftrictor. Kempf: amen. JI c pe indicus bubóalinus, 2

M M ;

. 498 XVL SURINAMENSTIA Giboya five Jaboya. Laer. occid. $y4. ——— Anguis ftupidus. Nzeremb. nar. 274. Serpens peregrinus. Cluf. exot. 113. S Serpens ceylonica maxima, Pimberah dicta. Seb. — thef.2. p. 97. t. gi. f. 1. An ? | | - Serpens oculea mexicana femina. Seb. 2bef. 2. p. 104- dec£okj( 1n dev X etm cone .—. Serpens excellens ac fpeciofa brafilienfis e regio- . . ne guaira, regina ferpentum habita. .Seb. ref. 2. p-10r. 1:99]. 2... | | Serpens americana arborea, fingulari artificio pi- cla, magni eftimata. Seb. be. 1. p. gy. 1.53. f. T- conPus craffum, grifeum, maculis viginti quatuor —. dorfalibus magnis pallidis; quarum anteriores -.. quinque utrinque emarginatz, pofteriores trans- ^ . verfales lateribus bifide fed albidiores. Cauda - "etiam magis rufefcens; Latera ex grifeo & pal- — lido pulchre variegata. Preterea totum corpus — punctis parvis fufcis adfperíum. — CAPUT tectum fquamis minutiffimis , nec ut reli- qui ferpentes inter oculos laminas habet latiu- , —— fculas. ANarium regio valde prominet, fubtus — nigra areola, apice obtufo. Fafcia nigra pone — - oculos. Labium fuperius fquamis quafi ferratum- — Dentes canini majores nulli. | Lingua carnofa, . - -— parum bifida, acüminato-fetacea. - Supra oculos - caput utrinque in tuberculum elevatum. —. SQUAM X in toto corpore minutiflumx, ovato-rO- — . tundatg, leves. ci puit. aL Et | CAUDA vix octavam partem totius corpori$ adtingit. : en raCadu cii n In immenfum adeo hzc bellua excrefcit,ut orgyl- — . às non raro quatuor & plures fuperer. .Glabra - admodum eft, & majuículis variegatisque ma- .culis tota pulcherrime picta. Quamobrem ejus — - exuvias, loco veftium , Indi amiciuntur ; as us

wa Ta I

PEICGA TILEITNACU

que, tam in aliis curioforum, quam in noflris . quoque, & Bibliothece & Horti Academici, . . Mufeis, non fine admiratione vifuntur. 'Car- ne ejus & feri Indiarum incole , & Nigritz Africani vefcuntur. A peregrinantibus morti- feram nemini infligere plagam traditur, quod cum noftra defcriptione apprime congruit; quippe in qua illum majoribus deftitui denti- bus adfirmavimus , quibus lethalia poffit inferre .. wulner. - Lu MN c : GPifo: Famelicus ex dumetis profilit, caudze fuz - mitens, horrende fe erigit, luctatur cum feris ' ., & hominibus, & fibilat iratus, vel ex arbore ' àn viatorem defilit, eumque validiffimis cingit | amplexibus, ut etiam intérimat. L ^ Maregravius vidit integram capram deglutiffe. — Animalia circumvolvendo frangit, offa commi- . . nuit, tótà faliva oblinit vel deglutit- ^» - — Kempf. amenit. 573: Conftringentes ita dicti, cT M etas quo aitu quadrupedia circumdare & -. dum moriantur conftringere, fuffocata demum - . déglutire dicuntur : an uros etiam, quod C/ey- - .. €rus in epbemeridibus germanicis retulit , id — munquam comperi, vel a fide dignis audivi. . . Nugs funtfabulantis vulgi. — - Eu n Nieremb.nat.274: lncolit faxa antraque, & oc- - currentibus animalibus, ad fe tractis halitu, vi« .

| — itat Cervis infidiatur , occultatus frondibus.

- . circá vias, quo cervi folent transire. Cum pro- |... pe accedit cervus, vi fpiritus fui attrahit ad fe ut . magnes ferrum, nequeunte cervo evadere avi- | dumoscolubri(carent hocimperio in homines). -. Detentum balitu cervum complectunturjcircrum- —— compreffione exftinguunt, deinde adlambunt, —— &fàliva fua linehtes przparant & condiunt ut fa- - cilius glutiant, alioqui pilorum afperitas EM : : li 2 z : "P.

5o XVL SURINAMENSIA. ^ . . dimento effet. . Paullatim exfugunt illum à pe-. dibus usque ad caput ; quod quidem propter -cornua deglutire nequeunt, fed donec putreícat, 'in ore deferunt. Hoc genus venationis his ftul- - "tis anguibus indulfitnajura, alioqui nulla provi- - dentia effet tante ignavix. "Tota ceconomia & . ^ . . cenfus hujus anguis eft fpiritus. — T ».17 CROTALOPHORUS feutis abdominalibus — CLXXII, fcutis caudalibus XXI, paribusque s (quanzumlil — 5 — V Ter Domina ferpentum. Nzeremb. mat. 26$. t. 26$. - Sonft. ferp. 26. 1: 7. Olear. Muf 1g. t. 1. f. 2. Serpens venenofus maximus virginianus cum ra- - . tulis: Vincent. catal. 4-m.39-- - Vipera americana caudifona, longitudine IV pe- - -*. des exzquans, coloris leucophii,, hinc inde in .. dorfo fufco colore adíperfa, tintinnabulum feu crepitaculum in cauda extrema a multis fqua- . mis compofitum, habens. Muf: petropol. p. 45$4« — Edison viperz caudifonz in utraque India repe- -.— riantur, unius tamen ejusdemque fpeciei fingu- - las effe , creditum hactenus fuit. Verum enim vero, cum in differtatione de Mw/eo Prim- - — . €ipis n. 24 aliam defcripferimus, alterius vero — * - ..mnunc,examinande 'peropportuna occafio, data . - fuerit, procerto habemus, non unam folummo- — - - -do fpeciem, fed totum genus illas conftituere. . Itaque character hujus ferpentis genericus caü- da erit, fpecificus vero fcuta abdominis &cau4 de. Quocirca in hac noftra obfervandum eft, Ícufa non tantum fub'cauda, fed etiam aliquot infuper fquamarum paria illi adéffe , que in alte- . — . yadefiderantur.: Nec dubium eft, quin; fiinre- .— ..-' liquas etiam inquirendi anfa daretur, plures liu- —— . jusgenerisfpecies detegi poffent. :— 7 05

- s

fid Lu Apa

S UEM (GRILLIANA d s.

ZEusginidn: nofter quatuor pedum, ctaffitie bra- EC chii conftat, alter vero in Mufeo Principis ex- - preffus, geminurh tantuie pedem longus &- digi- to humano paullo « craffior eft. coron in noflro varius, ex albo&flavo, cum ma- culis nigris, thombeis, i in difco albis; ille e con- tra totus albus, fquamc omnes ovate,carinatz, przfertim i in dorío & verfus caput. AREA inter oculos riigricans, curi //ea lata trans- ... verfali alba, quz non in altero. | : CAPUT obtufiffimum, ftructura antecedentis, den- - Ur M fuperiori maxilla canini, intra facculum - reconditi, fubulati, reflexi, digitum transverfum ^— - longi, utrinque duo, quien, lethalia infligit vulnera. ABDOMEN ante anum tectum fcutis transverfalibus ; centum feptuaginta & duobus, at vero inter . - anum & crepitaculum fcuta viginti & t unum, & . proxime ad hzc NIBUnE. f trium. patium- caudam ante cre| b. P. RE 3 (CAUDA arcta, : uf oov iBian, tétiiósfa cre- UA ;pitaculo, non quihis 'conftante articulis, fedno- —.. ADEL SNens figura, ut in altera, depreffa. E . Pleraque ergo & nomina & fynonyma; que Mufei Á .. Principis Crotalophoro tribuuntur; etiam huic ; - - fpeciei communia erunt. E 8 LÁCERTA cauda tereti, corpore duplo lorigio- ; . 6; ipedibus pentadactylis: crifta nulla, hypo- -. Chondriis plicatis. Arüpbib. Gyllenb. n. 14. ^ - ln fingulis hec prorfus cum Gyllentorpsnk ig |

X

y s

venit.

19 LACERTA cauda tereti brevi; pedibus "i o . étylis, digitis duobus tribusque co: uratis. Mus —

eo Primum 7 zx. PE ^Occidentalis ifte Indis chamsleon; queterqam | E

D me obicárioris Esc fit, & femora cur

: IN 709.

-

F1

4a XVL SURINAMENSIA - ra, occiputque magis acuminatum, ut & dorfum . «fupra thoracem magis elevatum habeat , orien- . . tali illi cetera fimilis eft. !

| Clafis KV. PS PIS ms 'so GYMNOTUS. Muf. Princ. y2. t.2. f. 6 Ifte etiam pifcis in Surinamenfibus collectaneis, fed eximise magnitudinis, fervatur, integros tres pe- . des longitudine fuperans, palmam latus, ponde- - ris librarum decem , dorfo admodum rotundato & pingui, totus anguille inflar, muco obdu&tus. .. Poutaol Indis dictus. MEI HE | 3 afi V. e | PWNS RO CUP gi 2: GRYLLUS crifta thoracis quadrifida, vid. - Fig. IV. » ai "m ^ Gryllus ex ZEgypto. Olear. muf.21. 1.12. f-5- Gryllus orientalis. Frifch. infeéf.9. p.3. f.1. ——

/- Animal palmam transverfam longum, teftaceum- —

CAPUT obtufum, inflexum, labio fuperiore emar- -

ginato, inferiore bipartito, tentaculis utrinque —

! duobus , quorum par anterius conftat articulis - quinque, inferius vero tribus. — Maxille la-

. terales valid, dentatz, oculi grifei, prominen- ——

tes. — Antenne corpore triplo breviores, fili- formes, viginti & feptem articulis, quorum ', capiti propiores, breviores. |. LO MR THORAX Compreffus,- tectus crufta, pone dilata-

ta, fcabra, a tergo in criftam affurgens quadri-

. fidam; obtufam, compreffam. — Pe&us infrain- — — .. fer fingula patia pedum duobus foraminibus -

| $ TIE |

COUR ELIO AWO og

-TIBIE quatuor pedum primorum teretes, fübcy- - -lindracex, una cum tibiis, que tamen verfus

^; apicem fubtus parum fpinofz. — P/ante pedum conflant fingule tarfo quadruplici , definentes in digitum duplici ungue acuto, incurvo, api- ce nigro, cum interjecto cotyledone fübrotun- do, convexo.

FEMORA poftremi paris magna , angulatà, dedi: utrinque albo-maculata, geniculo crafhufculo.

- Tibie longs, teretiufculz, pone fpinis alternis, - . acutis, apice nigris, armate, & fpinz quatuor tibiam. terminant. — P/ante conftant tarfo qua-

druplici, rotundato, quorum duo precedentes

integri, reliqui vero duo bifidi. Pun fimiles precedentibus. :

ABDOMEN fubcylindraceum, feptem vel o&o 1 in- cifuris divifum, fingulis utrinque foramine per- foratis; — Cauda quadrivalvis, acurninata, val-

vulis fuperioribus brevioribus, ungulam capri- — .

. nam referentibus, inferioribus vero paullo lon- : gioribus & acutioribus. — Ale quatuor, abdo- . . mine longiores; quarum fuperiores anguítio- -xes, pallidiores, nervofe & reticulate, nervo unico validiore, adeoque potius elytra dicen- - . de: inferiores vero alo: octuplo latiores, ma- - gis nervofe & reticulatim venofe, inftar um- belle complicate; verfus mugien pofterio- i rem nigricantes. - ze

Hec fpecies illa. bs eft, que ex Pee . dime

fancta, Syria & reliquis orientalibus regionibus —

-ánftar nubium in Europam prefertim Poloniam -

migrant quibusdam annis, qui | (a v uno alterove die "vel. hora auferunt; :

adeoque hec fpecies. cum Africa communis eft.

5 npe 22 GR E:

e fpem ..

E XVI. SURINAM ENS IA | $2 GRYLLUS thorace lineari alarum longitudi- E mnes; margine denticulis ciliato. . -

-Mantes. Jonfl.inf.t.1r. Aldrov. f[1,2 €? f.13« fr AG. angl. n. 3er. Es 1. 20. J£ e d Gaayara. Marcar. braf. 246. z —H«é omnino fpecies eft Grylli , firudtura licet a & t — moftris haud parum differat: |. |

' conus flavum, longitudine digiti.

CAPUT Obtufe triangulate, frons flava. —Amten- —— 1€ dux fetacez, anguftiffime. Inter antennas - |quri ues in triangulum pofi. — Orjs labium . integrum. . Maxillz laterales parvae. Tenta-- cula fufca fub ore.

UTHORAX longiffimus, fiibaris, parum convexus, -— margine auctus denticulis minutiffimis eiliato.

. Antice apophyfi fubrotunda auctus. — Femera —.— primi paris fubtriangula antice dentata, longi-

- tudine vix thorácis, ad thoracis anticam partem fub apophyfi inferta: Ulnz longitudine fere femorum, fed latiores, compreff, parte pofli- —— ca bifariam fpinofie, ut etiam digiti folitarii, — "mucronati, poftice ferrato- fpinofi & juxtà api-

. cemquafi antenna articulata inftructi. I

| A8DOMEN oblongum, latum, depreffum, fub ba ^ —

fi femora fecundi & tertii paris breviffima, abs- —

que-fpinis. Fibule. fubcylíndrice una cum ti-

bis angufte, fpinis deftitutz, apice metatarfo

quatuor phalangium, ungue bifido. Ale qua-

tuor, quarum fuperiores ovales, latiores, reti-

-;. culate, pellucide, flavefcentes, maculain me-. -

"UN odio fulva, & cofta longitudinali margini exte-- x

- . riori propiori, una cum przdicto margine, ma- .-

— c - gis flavo.& elato. |. Ale ie oa ob-

del dong acids em maculis flavis s tefillate j 38

' — Habe-

pm S.

bad «t UE du NEL E

GR RALIAGGA S OA

dius & aliam predi&ze fimilem, fed mino- rem & magis fufcam , .alis abdominis breviori- | ^bus, nebulofis, cauda elatiore, labio fuperiore: ovato, utrinque denticulato, inferiore fubtus bicufpidato, lateribus connivente, obtufo; quam pro pr&cedentis. puppa agnofcimus, cum tho- -.. facis, capitis, antennarum & pedum: firuura | eadem. . 23 ARANEUS hirfutus thorace orbiculato, con- ' -'..- 'NeXO, centro transverfim excavato. Mu d Princ, Nha iiie 7 | " Nhandaguacu, Pif bra — Binos hujus fpeciei bee ion quorum al -ter abdomine thorace minore, alter duplo ma- ' jore gaudet, unde hunc feminam, illum ma- . rem effe fufpicamur. - | Utriusque caudae gemina appendix cylindraces, — i triarticulata, adheret, figno nullo in primori- —. bus pedibus obvio, unde fexus dignofci queat. - Suus pedum articulis fenis connectuntur. . Ma-

Xille.oris fupra modum valide; unguium fe- - |

^linorum fpeciem referentes, rubrisque, ubi. . infle&untur, pilis obfitz, reliquo univerfo cor-- pore, pedibus quoque, atris & fubobfcüristecto.

Ungues pedum, ab auctoribus variis defcriptos , ds ftudiofe quefivimus. , At vero, apices pedum. ^ —

us - -obtufi plane funt, & denfo vellere tecti, laten- . oschein pilis parvulo quodam, incurvo & fimplici . - unguiculo, anteriores etiam pedes arinante, fed

1

- bes adeo minuto, ut, nifi ferreo flilo inve- :

igetur, vix appareat. Falli ergo eos opor Mos binos fi fingulo pedis & quidem maju ult

.Pifo de i de illo refert, quod iratus venenatum acu-

leur cuti infigat; unde tumor lividus multo do- 3mafe fxpe: ab Indis inc Durabilis - — c 5 -

5 XVL' SURINAMENSIA

a4 SCOLOPENDRA plana, pedibus utrinque.

£lava hzc eft & ill

- wiginti-. Muf. Princ. n. 22. : - 'Scolopendra magna peregrina. Frifcb. infe&t. 1r. - —£2 f7. . Lewoenbek. epift. p. 102. Olear. muf.21. f.12. f. 5 Aldrov. inf. L7. e. 6... 1 prorfus fimilis, quz in Mufeo Principis habetur, nifi quod minor fit. Anten- - nz fubulate, articulis viginti. UE SGAOGPOPOE NObed X. Jiluftrande hiftorie naturalis gratia, ferpentum maxime, illius vero imprimis fpeciei, qua: ab Am-.

'Snodita nomen tulit, Colubrum fubjungam ab Il- duftri & Nobiliff. Regiz Cancellariz Confiliario,

— Domino EDUARDO CARLESONIO, cum ad Por-

tam Ottomanicam munus legati: Extraordinarii obiret, captum. i

25 COLUBER frutis abdominalibus CXLII, fqua- 5

mis caudalibus XXXIL vid. Fig: zr. — Ade Raj. quadrup. 287. — onft. ferp.r4-

ELRIS3 Cer C E Semipedem nonnihil longitudine excedit, colore

^- »^glauco & fere arenaceo, linea latiori nigrican-

.. fe, alternatim dentata, & ab utroque latere api- v - cibus nonnullis predita, medium dorfum divi- —— dente | Ut rem yerbo complectar: Qui Vipe- —

— ram vidit Faun fucc.260, hujus eei colo- -

| rém novit Eo tamen ab illa no . .tur, quod fcuta habeat abdominalia centum & .

oite QUAE duo, fquamas vero caudales duas triginta. a 108 0n

CORPUS praterea oblongis, planis, obtufis, & 5 .. per novendecim ordines digeflis fquamis te- ——

—caPur fere trianzulare eft. — Sguamule inter .—

r difcerni-

GRILLIANA. Hos --

-tiffime: nulle autem omnino, ut reliquis co- lubri fpeciebus fere omnibus, lamine majores. "Margines labiorum ex albo & nigro variegate. Dentes in fuperiori maxilla utrinque duo, ma- jufculi, acuti, & facculo fuo venenati, preter- ea nulli; in inferiore vero plures minutiffimi, innocui —

Rofiruim inftar coni erectum , duas lineas al-

i

tum, cornu-forme, verum non cornea fed car-

. nea materia conftans, retrorfum ad.caput mo- is: sdbile, Íquamulis | minutiffimis te&um. .. Hoc in-

ter cornu & oculos, ab utroque capitis latere zuberculum quoddam elevatius cernitur. . Na-

- *ium foramina, ad bafin hujus roftri utrinque jacent. Oculi ambo fquama unica latiori, loco . .palpebrarum, teguntur, occiput vero duabus

laminis diftinctis, reliquis paullo majoribus.

-€AUDA perbrevis et, polisem fiu lon-

£a, attenuata. -

Captus ipfe hic ferpens fuit, cum in XE 1e

.. eerta Occuparetur Faun. fuec.1252, quam etiam. — — ad primores usque pedes deglutierat , illa licet e

snagnitudine hoftem equaret.

In meridionali Europe parte, Italia, Illy, &c.'

etiam in Libya reperitur.

: Vm Quz de caude hujus colubri nimia duritie

ores nonnulli tradiderunt, nullius omni- - -mo eft ponderis: cum corpore quidem illam nonnihil rigidiorem r reliquo, nulla tamen infi- gniori duritie obcalefcere noverimus. —

Mattbiolus in Diofcoride p.ogyo: In viperarum E

. . quod capite fit ampliore, & maxillis iorum | . quodque ultimo roftro. fupe

. quoque genere ea nimirum fera immanis recen-

feri poteft, quam Ammoditen vocant. - Eft enim. | d

fera hec viperz omnino fimilis ,

e emi- nen-

568

XVL $URINAM, GRILLIANA.

EE Rando ct es di die Dl Nm : ; us A nentiám quandam habeat, acntz verruce fimi- .

3

"]em./ Unde circumforanei, qui ferpentes eo-

— -gümque venehi remedia profitentur: hanc fe-

-- ram vulgo appellant Afpide del corno, h.e. afpi- - dem cornutum. Neque fane ineptum illi no- - men indiderunt; namque non minori cum ve-.

- " focitate interficit, quam Afpis. . Scimus enim

quosdam ab his inopinate demorfos, tribus tán-: .

tum horis morte occubuiffe. — Proinde fcite li-

bro XIII, cap. 25, de eo ita fcriptum reliquit

»*

bitalis eft (major enim non pingitur, "neque fcribitur), colore vero arenofus, per corpus

-. autem maculis nigris infignitus; caudam habet - preduram, fuperne difciffam. — A quibusdam vero Cenchrías, h. e. miliaris, ob cauda inftar

milii duritiem, appellatus eft. . Latiores autem

Arius: Ammodites magnitudine quidem cu-

maxillas, quam vipera habet, cumque in mul- -

tis alias ei fimilis fit, colore magis difcerni

» poteft: vipera enim fubflava eft... Ceterum ab

Ammodita percuflos feftina utplurimum. mors

- fequitur. Qui vero tam brevi noh pereunt,

(ot feit: fed paullo poft fanies effertur, fequiturque

| ptimum usque diem durarint

To óptime difpofiti funt, & robufti, in triduo.

&

—. his fanguis e vulnere manat, & vulnus intume-. - capitis gravitas, & animi deliquium. ^ Qui ve-

intereunt: quanquam reperti funt, qui in fe- E

EXVIL-- 4 FLORA

e OECONOMICA, | : o POR XS31pAÀ pr

- DN. D. CAROLO LINN £0,

. .. $AC. REG. MAJ. ARCHIATRO, - Med. & Botan. Profeff. Reg. & Od.

S

Somdu propofita

x ke vix. cab 2. Pace ELIA ASPELIN,

., Smolando.

CUfülie 1748. ge 25. in Audit. Carol. id

- — :

L4

JLEG TUR

'ominem. creationis - ultimum de fioe dé: Cet, preter facram paginam, fcientia natu- — ^- ralis: Omnia igitur, vel immediate velme- - - diate, in.utilitatem tendunt hominis. ' Ei ad victum : cultumque neceffaria, tria fubminiftrant nature re- gnà; uno tamen non "pofuit ! loco fapientiffimus: Cre- ator ea ipfa, quibus opüs eft homini, fed per totum - globum térraqueum difperfit: horum neceffitateada-. . ctum fe fentir homo, ad ea exquirenda, ubicunque. locorum inveniri poffint. Scientia hec naturalis * res creatas nobis reddit notas, in tribus hifce. natu-. rz regnis. Noffe & adplicare, , duo funt/predicata, -

, quaquaverfum nos vertimus, maxime eoe rias. CN mini ideo, mete inftar, .in qua omnia. horum regno E

-^ rum concurrunt, curz erit, ita omnia etiam ei Obvia

: Bitcafene, ut notitiam. & indolem eorum. ma $4

wNr-

: e i ry x

: P Feterii seul uir mei M : dx —— — GEPIESEEORAA |

- fibi rite reddat, ufibus fuis recte accormmodet, glo- . giamque divinam illuftret. — Eft igitur f;u;5 hujus fcienti& admiratio Creatoris & utilitas hominis. — — — - Objecta horum trium nature regnorum nihil ali- —ud funt, quam mirabilia Creatoris. —Jucunditate - eorum motus, Cel. D. Prefidem, cum plurimis aliis ^ fcientie hujus cultoribus fecutus fuí in excurfioni- -. bus botanicis, per floriferos campos, horis eftivali- bus. Cum primum multiplicem ufum auribus hauri- - . gem,quem plante vitz prebent communi fubdolebam, - mullum adhuc librum inlucem prodiifle publicam, ta- - fia experimenta continentem, excurfionibus faltim accommodatum. ;. Perfpexi quid quantumque utili- tatis ejusmodi opera curiofis ceconomis, popularibus .. gmeis patrieque mez longe cariffimz eflet adlatura. " Exiftimavi ipitur, hoc etiam opus nec Philofophiz -. ftudiofo fore inconveniens, curam in id intendens, - ut audita le&aque colligerem, & Tecum, B. L. , Spe- ciminis Academici loco communicarem, fperansfo- . re, ut, licet opufculum hoc mancum & pro modulo tantum ingenii mei perbreve fit, eis faltem inferviat, .

- qui prata ridentia , oculis botanieis perluftrare cu- . piunt, fi non pluribus; ne fimus talpe inarvis, In enumerandis hifce ufibus, Cel. D. Prefidis metho- dum, in sLORA SvECICA fufceptam fecutus fum, nec ultra eam exfpatiatus vel ad plantas exoticas vel . noftratium hortenfes ; fed id tantum egi, ut nomini -ipfe ufus quoque adderetur. Ea prz&íertim indicavi . & recenfui, qus veftimentis, cibis, domibus & uten- . filibusapta funt. Permulta alia adnectere potuiffem, nifi vel res angufta domi obicem pofuiffet, velani- . mus non fuiffet totum jam confcribendi volumen. Hofce quam maxime innocuos conatus, B. L., fi. . gequi bonique jam confülueris, opufculum hoc, Sum- mo favente Numine, forte, aliquanto auctius, lin-- guà expofitum vernacula, exfpectes, Vale. p : € 2 1 I i s:

QECONO MICA. E".

1 Salironma [alfa planta, pecoribus gratiffima. cre preparata, in Anglia, uti portulaca, cum ace- - tarüs editur. Raj, b:ff. 211. Souda Hifpano-

^» rum vitriariis infervit. Ir. Gor. 269. - * Liguftrum. Sepibus hortorum ope-rique topiario -

—preftantiorem vix habemus fruticem. . Prefiat. .

liguftrum ex infula Oroft, qusm ab exteris ac-

.. ceffere regionibus. Iz. HW. efl.192. Vinum,

— baccis tinétum, nigrum evadit; coloremi alias -

. .rubrum czrulefcentem e baccis eliciunt chartu-

- larum luforiarum confectores. Ra. hift. 160 9.

8 Veronica fuccedaneum Thes vulgi. 12: Veronica, priori, loco "Thee, preftat. AG. Berol. ;

-— 91 Pinguicula flavedine crines tingit, gumique in- ftar capillis contorquendis infervit. 57. Paul. - Succus tumores & fifluras uberum vaccarum fa- mat.Raj. Lac compattum Labpponum- tetmjólck) hujus foliis praeparatur. F7. Lap. r1. SP ovibus nO- . c CINA: pediculos . decoctum fugat 1r Gor. 235 E Lycopus, exfic & coctus cum vitriolo, ni- | - "gro inficit coloe. — ^. : 29 Antboxantbum fuaveolens. odorem foem gni : mum conciliat. Scheucbz. gram. 239. .9o. Valeriana. ^ Radix felium amafia, —— "m. keron Folia primo vere pro: scetrs cl |

2) Ser. paludes profundas & cefpitofas. cecun- das reddit. Fo/;a demetuntur. in. Grlanlha; : Be dómus teguntur. I7. Gor. 250. Infuigna- .

. tantes ex hujus radicibus deducuntur beubz. | gram. 377 Radices turfas. ieu celpirés gue Eo à T Iisdem. fiv DU *: Er cippus, uxuriante tpa vas. Ieriles ccun- : E. dgege reddit. T Kn

- Scir-

à 52. xvn. FLO ord irbus. fequen: RAMADA fuviorum ripis, - ES T TET adno fertilitatem adfert. — E 4o. Séirput tu! tegendis aptiffimus ;- Smolandi "vero eo clite tellas farciunt. | Pro pabulo boum - x etitur. Eu. ies ; us Suum deles Kahn. Bab. 185. 204. ze "m Scirpus - :turfas cefpitofas plerasque in paludibus (t. profundis. efficit. FJ. Lap. 290. y. Difficile pu- — 4 'trefcit, & in humum tranfit. Ibidem 4. E opborum. Ex feminum pappo pau eres pul-- e ^ s conficiunt. FJ. Lap. 22. resina - "4g Nardus invifum gramen Kenimefforibus; ced | enim fic pius. eludit. balaris eximium. pabulum locis ripis. RR entibus.- iil | PN pabulum. optimum 5 non tamen promi--

à Abpeasus Vix datur gramen fuecicum, quod: . majori cum fru&u udis & foe feratur ló- — cis. Ir. Oel. go. 150... CERT Cm 54 "Pasco y in agris nimis luxuriat. - 55 Milium fuàveolens pellit iníeda. & tineas. . Eu Ie Bo... | E " Agriüffi 5 purgat fiftulas tebucinas B Lapp. m | C Latum pabulumi in aridis. - *63 Aira locis fertiliffimis proe ftanti sta pabulum. - - A&. Stock. 1742. p. 30. Hinc a Jnsseieme | Dalekarliz maxime colitur. E

67 Aira pabulum molliffimum. - 19 Aira pro corollis fuaveolens.. It. Wal... 145. -Pel- ; lit tineas.

73 Poá maximum & praftantiffimum pabulum I

- aquofis. Ir. Weff. 44. 166.

| 18 Poa frequentiffimum -pabulum in campis 5 inta- E . &um vero poft fiore(centiam, rues pe

- .€otibus. ! E o ve

OECONOMIC A. COP 92 Gynofurüs.-. Inde faltus tritonum. - It. Od. "0 . Got. 235. 84 Bromus abundat in agris fterilibus in augmen- ^ tui frumenti pro pauperibus. " ^88 Bromus altiffimum & fertiliffimum onm in x pratis. 89 Bromus pabulum in aridis. um 9o Fefluca anferum & boum cibus. Gramen manne:

. efculentum prutenicum. LaZ/- Pruf- 105. | (9i Fefluca pabulum przftans in. humo fpongiofa & -— fecunda. AG. Stockb. 1742. p. 62. * ..95 Fefiuca oves primario alit. [7.02/.72. Gor. 26. 284. 97 Avena agrorum peftis. Eradicatur ; accenfis fti--

pulis, poft meffem , frequentique aratione ,agro | quieto poft germinationem. Dalekarli in cibum -

'eam vertunt, ante maturitatem diffectam. — Se-

mina in horreo ad parietes usque repunt.. Inde . | Hygrometrum Johreni. |... 98. Avena pabulum gratiffimum , ieitiliffimum. Ag. 3 | Stockb. wi p. 6v. Radix a fuibus precipue !

| 99 9 indo nüsitie loc pe dis tedtis utilis; foeni fuc- ; ftoreisque hortorum apta." Gypfa- riis pro bafi infervit. FJ. fuec. 2p -Tanisun vis * ridi tingit colore. Iz. Weff. 931. | Xoo Arundo praftans pabulum in paludibus, - Aor Zirundo pabulum prebet locis ficcis. . P 1o. "Arundo arenam volatilem coercet. It. oc 9. ur Got. 20p. -

.103 Lolium temulentiara & fere cmciatem induct, ic .. . lr. Got. 225, 24. ERI 304. Lolium, Anglis Raga, grefaosg pabulum

| p HO. se E EUR

: s : bu * : Yo CA ie m -

-

a 4

*-

A Ds vic FLORA : 106 Secale. - ' Radices pro pane , annona urgente, ! venduntur. Ir.Gor. 3r. Arenam domat vola- '

ndi

tiem in Belgio. / ^

: n2 | Scabiofa floribus Feenifecium indicát. d. Gar; a. ; — .. sKuülia viridi-tin&oria. Iz. Oel. 97. 101. 34. Afperula fuaveolens pellit tineas. du Oel. 6o.

Ad. Stockb. 1742. p. 27

I5 Afperula, fuccedaneum . Rubie tinonnit: bm. ( NE colore. Ir. Gotb. 255 A. Stockb. 4742- ;

e p. 20 | h n6 Gallium. - Flores. fuaveolentes pavimento infper-

gunt ruricole.- It. Oel. 15$.

ug Gallium... Radices rubro-tin&torise. Fl Lapp. 6o. | 320. Aparine, noxia planta in hortis pifo confitis. — . e : a» iit - Oleum expreffum e baccis, pro lücer- -

án agro Tridentino infervit. ..Mario/. aen duriffimum tornatoribus loco buxi, la-

nionibus ad verucula in ufu eft,carnes enim pe- |

netrat. Raj. bif. 1592.

132 Cormus..— Baccas pueri in cibum. ficpe vertunt. ae 133 Foupimer eximius frutex ad fepes vivas in hor-

s: Ex ne 'colos ge ees tornant:

Galli Raj. bifl.iz1...— Pulvis peces pe u

--. eulos: puerorum necat.

* Trapa. . Nuces. sf ente flat :- Ts ef

'135 Alcbimilla. decocta ae fophifti

patur.

E Cufcuta Ddsda lini agris: & Mieres tingit pur- :

urafcente colore.

149 Myefotir G ovium venenum. Gar. 335.

mentum cofmeticum.

-

139 Poramogeron aquas pifcibus pacatas reddit. Pob

. 152 Lubofpermum rufticarum. Helfingicarum pig :

158 Ecbium, apibus fimm, fepe feritur in

hortís.

ES Primula. | Flores vinum, radix cereoifam" !

^"-D

^ fragrantem eiticibnt, 7er

"doce

-OECONOMIGA -. wy

162 Primula folum. fübhumidum flerileque (ar. D.

..—jord) indicat. Iz. 67.146

163 Menyantbes, loco Humuli, a pauperibus i in Up- - landia ; adhibetur in cerevifiam. Panemerza- dice, pre ente annona, rarius proparant Bo- Ae

: reales. FJ. ap. o. :

M3. Genvoloulus , planta agris noxia. 5

" 184 Hyofcyaimus. Radices, pro paftinacis in ci- : bum interdum Affumte, infatuarunt. oid. Ex- E per. Arcb. Rofén Prog. ndi 5

385. Datura 1nale notata planta. : !

387 Verbaftum fepes ornat. S4 alR

189 Solanum fepes ornat; tintoria e Ramis

ad vincula cantharorum utuntur eorum confe-- s

&ores. 190 Hedera in hortis ad opera topiaria & ambulacra

tecta idonea eft. Lignum radicis futoribusad

cultellos levigandos, cum ad cotem. acuendo - ... 8fperiores facti funt, utile eft. Raj. Jon. Ep mnt LING. ulcher frutex in hoitis ad ambulacra tecta. Ir. Wefl.121.go1- 192 L 0f ic va ad fepes vivas in hortis aridis idolis. —— Rami fiítulis tabacinis conficiendis inferviunt.. - Lignum dariffimum inter omnes arbores fueca-

nas, aptiflimum dentibus textorum & pratorum ve

' pectinum, i 195 diana: fepes pulcherrimas, altas & virides.

7. .econftitu Cortex luteo-purpurafcente tingit -. €olore. Ir. c]. 34.. Got. 175. 209. — Succus vi» — E pictoribus inferviens, e baccis. gn a

1394 Dy Carbonibus ad pulverem ig

utímur, Jf. Gor. Jig. Bacce viridi tir

. "colore. Ir. 31. "Cortex. vero lutea - Gor. Smolandi ad vincula cantharorum hunc feli

gunt; aucupes MeRp. retia fua viridi tingunt. . Colore. "s A.

e E - s A x * t

^ — BB FLORA- * 195 Ribes fepes. Jiesnlles & tonfiles in hortis confti--

tuit. Bacce tam crude eduntur, quam in'vi- - reis vafis affervate ; immature lectz i in robem VEN — adhibentur; hic preeterca fructus Y variis. Node - —---$ncibum tranfit. E Ribes. Sepes. minus commode ex ds: fer. ^ a -dum conficiuntur. ' Bacce quibusdam. in deli- - ciis funt. Dyfenterio febrili boum ( daecum ;

— medicina fuit. Sazv. 197 fefe. Frequentiffimus frutex ad fepes hüniles '

in hortis. ' Bacce. in robe & menfis fecundis

c Tum - Frudus minus expetitus, cum fere : Frutex ad fepes in hortis ufurpatur,

Lignum durum & tenax dentibus pectinum pra- P (goo eomm Planta, gelu tacta, editur ab equis. c Pappus pro fomite. Alp. — — z . 208 Cbenopodium.. — lurtones more Afparagi pre- 7 parantur & eduntur ab Anglis. Raj. /yn.1g6..- 219 Ulmus. Folia ovibys & bobus pabulum pra- — 7 flant. Lignum primarias nobis prebet carinas 47^ pavium; nde Anglorum Magnatibus ciftas fe- - * - pulcrales ove fuppeditat, fero |... «corrumpitur. Ufurparur etiam ad fabricas li- gneas, quibus lintea complanantur, cum & gla- -. brum & durum fit Ligaum pulchre variega- $ — tum, feligitur ad ciftas pulchriores loco olez. Cumque valde tenax, ad axes, rotas molendi- |^ parias prelaque ad abettus ' Ad ambulacra grá- ic — ob iris & viridem comam. ühil damni fentit fertilitas graminum. ex huj plantatione. : Ir. 1e ff. 66. 5 T "220 Eryngium. Rai. es pro afparago eduntur. m . 223 Daucur. MA ini uec uccilio fre-

REN

| OECONOMICA . 517 | 927 Selinum. - Radix mafticatorum Lapponum. 231 Heracleum. Ruftici in Siberia fpiritum arden- (.. tem ex hoc deftillant. Gime/. Siber.I. p. 14. 235 Angelica. .Lappones caules crudos decortica- — .tos in deliciis habent. F7. Jap. 16r. 5 237 Oenantbe. Radix hominivenenatiffima. Berb. 258 Pbellandrium equis paraplegiam efficit. Ir. Weff. 46. 219 Cicuta bobus lethalis eft. F7/ap. 103. It. Wefl.og. 240 Ertbufa hominibus & anferibus noxia. It Got i65. ' 242 Scandix in cibariis recepta, in hortis feritur. 243 Gheropbyllum luteo tingit colore, Ir. Waft. T viridietiam. AG Stockb.1742. p.27. á 245 Carum in pane, pulte fpirituque frumenti pro " condimento adhibetur, copiofeque Londini Go- / thorum feritur. AG. Stockb.1744. D-223-. 247 AEgopodium vere pro olere eng | 248 Apium-, Radix, in hortis. culta, 'requens pro

olere; | buc ln Sosa jor dome etur, hom: - nibus tamen noxia umbra. Bacc« licet vulgo -- fudoriferz fint; gallinis tamen lethales. Barth. vent.4. p.243. . Lignum durum & flavum a tornatoribus loco buxi feligitur. -

Ame

est Sambucus. pae viotsoeo- nino: dr. ut SE

—e82852 Parna[fa... Flores fcenifecium indicant. ;

3 2 re ovibus noxia. . Bartb. acf. 4. p. 162. zothoho ji imponitur filtro, : ut lac a boletis |

dep: ,emendetur Allium lae boum odore & fapore inficit in Got- . Ir. Gor. 16g. . In lupuletis plantas; in iie es in domo mures arcere fertur. H. | uec. pos. —. € io Cepa ei dore aC apore inficit. de Oel. 273 ^- In hortis colitur in condimentum cocorum pi-- s on Sc geltbutk NEUES | Kk 3 : 265.

à»

WR — cXVHO TLORA 26s Cepa vere pro olere colligitur. . | CA os qum lac & Wes inficit i in | Got: - ]andia & Oelandia, ubi inter olera Necads "etiam ufurpatür. ES | E Antbericiim ovibus noxium. certior gramen- - que offifragum dudit Barth. 4d. 2. E "26. e m : epo Ornitbogalum, in annone caritate, pro pane | cu c vehdkufz | F: 275 Afparagus. — "Turiones: oe àb hortolanis : ftudiofe excoluntur in gulé irritamentum. 274. Convóllaria. ^ Radix, urgente annona, pro .. pane inférvit. Menand. Satagund. 511. »t Acorus. ' Radices fpiritui oum du |

| 279 dd & náffis aptus;. ex medulla | RUE candele conficiuntur. Tr. Wefl. 194

. Medullam: fpongiofam thecis pro ornatu adglu- 7s - tinant noftrates.

287 e ums ovibus. noxius "cenfetur à mificis Smo- andie, E s Berberis. ^. Bacce: pro acetáriis (colliguntur. pur maceratus-flavo tingit. colore. Ra. 160g. Succus loco citreorum ad po- — tum Puntfum ufurpatü : Ankarérona. | Hor- . tis fepes tonfiles & preftantes füb iis ; du. | ruscerte eft frutex, — — (5 Rumex. ^Lapponum lac ceo ex Bii. e . reparatur. FÀ/ap.ro. In hortis colitur pro.

embammatibus. — E feminibus, in annonz cà-

ritate, panes, nimis tamen adftringentes , pre-

. parari folent. — Radix fiecata pulchre tingit - rubro colore. Ruland. — — dd

$96 Rumex apris molefta planta. ead I RI bobus p ies Stock

(OECO NO:MICA (2 f818 E Acer pulchra arbor ad ambulacra & fepes: vi- - . was. Vere fauciata aquam ftillat ; ex qua fac- charum praparari Veg Lignum album, le- so ve &leve ufurpari folet ad manubria bombar- " (1o arum & inftrumenía . opificum 5 : tornatores r! etiam varie varia inde elaborant vafa, eaque "^ pulcherrima & fubpellucida. - Radicis. smate- rie, quz crifpa eft, ad: cochlearia. exfculpenda . ruflici utuntur noftri. ET Epilobium. — Pappum feminum jocó bombycis -- uper fubftituit IWeflbeck. — Radix fub tema - —— . erafíos & copiofiffimosexferit turiones.- . — 309 Erica cainpos fteriles operit, prata autem fleri: *. liora reddit. pia gratifima mel copiofif- ' fime fuppeditat; hac vero abundante, mel ru- » fefcit. 7. «c. 124... E pratis fepe expellitur, fi. lo muniatur fepe intacta. 17.$7. 94. Hac.cibum | - ra filvis: deftituti gicidestelkedift E. ^o WefLi85.. 1n hortis copiofe defoffsiaquam transmittit. InSmolandia ovibus icol fub- d - flemitur, & ad magnam. collocatur copiam in ^areis f 'abulo: m pecorum, ut ficciores evadant; . - indeque fimeta multum capiunt augmenti. Lo-.

co humuli cerevifia: imponitur in-Anglia. Plot.

Staff. 279... Scothi montani ex erica compacta, E deorfum verfis molliffimos Iun Ds :

ES -Dapbne pulcherrimus frutex, - primo. ec flo- - ed nive adhuc reriápente. , Baccis. lupi &

bis pes occiduntur.

3 purs inium loca macerrima indicat. Je. Taft Dp. EA iesus etuntur fed.

temulentiam [epe inducunt. duc 9:5 Vaccinium. MBacce iecontes fpidie s - c cU: rm iiie robe ub s epi tingunt .

914: Vaccinium. .Baece acide; recentes vero con- . . ditz in robe expetuntur. — Cappatialmas Lap- - :ponum ex baccis conficitur. F7. /ap. 145. ^ guy Vaceinium. : Bacce acidiffime vix eículentz, — mifi exprimantur in fuccum, qui tamen, copiofo 5 - ts faccharo praeparatus, palato arridet. - Bacci; in. ^ -. « sco&tione alba argentifabri utuntur. F]./ap. 145. -. $18 Perficaria. ' Radix in hortis maxime reptatrix. 820 Perficaria planta corrofiva, acerrima , cofme- fica, luteo etiam tinctoria. — o

L

: Intt beige ees Dt ec 224 Helxine in agris iz campeflris; eisque fte; $5 3 füuib-oobloke fertur. fummo m lucro. —. 'pulti vero pracipue facrata videtur. Planta vi- . —" .midis, vix autem ficca a pecoribus editur. : Cor- —£íces feminum inter tecta Kybernacnlorum col- -« locant Belge. | AZ. Szock. 1744- p. 11g. -

: $339. Arbutus loca fabulofa: ficciffima tegit. Planta .- coriaria inter noftrates primaria; cano nigro- que tinctoria. AG. Stock. 1742. p.29. iz. Weft. P^: Cien tabaco: eem fumo: hauriuntur-

— c AGE. Brock. 1742. p. 202. 4cc£ infipidz vix didam 0, Hs imi 840 Arbutur..— Bacce atre & fübfatus. -Lapponi- - s 105 HB o nii peoctibo nt i pudo

. 341 Léaum graveolens fruticul us pediculos rum

À necat. Oleum deftillatum cum betollno/Gorit Rufforum diftinguit. Pro humulo a pauperi- bus in cetevifia conficienda ; dhibetür; fed ce- phalalgiam inducit... EO OYR EE Em

349 Sclerantbus coccum tinctorium polonicum prz»

- bet. AZ. Upf- 42... —- n I. .

364 Sene. — Caulis articuli vifcidi infedta adglus

veiy tinant.- : uu EErtl.

3 Helxine agris noxia planta ; femina vero éfou- .

(OECONOMICA E

977 Spergula in agris macris nimis luxurians, Iz. --. Weft. y, annona premente , panem egenis füp- us petit. FI. Lap. 190... 883 Agroflemma agros ornat. Semina frurbento "- mixta panes intrant. j 985 Oxalis. . Fulia in acetariis interdiu recipiun- ^^ tur; Folia etiam conniventia humidam fainpoe . . ftatem fignificant. | 388 Sedum, Belgis Tripmadame, - dlericeum. Lc 395 inei a Smolandis in tectis feritur, ut | humus àadfiga 396. Padus ime cdm fpeolofiffisa. & fragrantifi- -- ma eft. - Bacce ingrate ;; quibusdam-tamen e- cured Surculi ob flexilitatem ad manubria - flagellorüm i in ufu funt. Rari? non excorticati :-ad manubria fiftularum- tabacinarum ufurpan- , 7 fur. Lignum leve. & Bui — Sosdiubrin pom IE bardarum idoneum. . | d Prunus frutex ad frontal fyinofus; nimium - *. veto repit.- - Bacce vino inditz idem fragrantif- - fimum & fapidiffimum efficiunt. Lignum durum, - tenax dentibus pectinum pratorum utile. .-^ 9m Crategus.. .Bacce efculenta: & flatulentz; fic- cite autem panem fpiritus defülari po ne ex

plaberrima ol

: coner e€ ad axes; rotas & fcipiones, üD-- A m - de fbi lignarii hanc maxime expetunt. : :

559 6 egus irutex ad fepés vivas preftantiffinus, —

inofus ,, rigidus, non reptans , tenhis |

d D

am 0o GEUIES JULORM:O Folia pecora edunt. Cortex exficcatus & come .- minutus pro pabulo pecoribus: & equis porrigi- | tur in Norlandm. Liozi materies menfis con- ficiendis infervit, cum folida tenaxque fit: rae -. ' diis rotarum, temonibus , manubriis fiftularum c stabacinarum. ' aptiffima. -Nodofos fuos baculos ^ s cex hacarbore, arte. prieparsarruftict dm ad. p "huc crefcit. .. 401 Pyrus filveftris fpinofa eft mater omnium fafie - — warum. Przftat plantata infitioni & inoculatio«-

- ni inftituendz fuavioribusvarietatibus. Lignum -

^ inftrumentis opificum. conficiendis valde ido» -meum , unde: a tornatoribus quoqué expetitur, | zh OD IET E Pyrus. |. Fru cum & aqua CO- - T - &us rufticis in cibum & potum tiani. Apte - duteo:tin&orius. AG. Srockb.-.1742: p. 26: In- fitionis ergo in hortis plantatur, cum tálpi radi- ces non deftruant. Proxime poftcrategum (399): -

ie z occé em ligni ad rotas molendinarias aptit-

A 404 Filipendula, - Radix tuberofa; (ulbusán deli- - —: eam igitur eradicanda, prata deprae

os Penal ocn palla c fiia indicat. t

-It.«L or. cUm corum pavimento - -* infternitur, utaérer purificet gratumque exci- P orem lesiina.; fepibus, - .aculels- a c in ie | preftantiffima habetur. - "Ed forte przfi- dium multis plantis annuis, ejusfub umbra tu- to fru&lificantibus, ' quz alias certe eflent peri- 5 ture. — Bacce exacinate coquuntur in juículis- |o palato. gratis; - Mu mA menfas fecundas- nie - epte condiuntur. — Galle funt Buleguar ofi- z 3 ciini, propi inia ovens, ma 408 Ra-

0. 00B00NOMTCA — -E 408 Rubus — Bacce fapidiffimz variis modis cone. -— diuntur, vinumque dant gratum. — Caules, qui femel floruere proxime fublequente hieme per- - eunt. eo 409 Rubus fepibus vivis implicandis preflans. 5 - 410 Rubus agris, prefertim in Roslagia, -ioleftus, - "mimis reptando. Bacce vinum. fuaviffimum : reddunt: crude etiam , vel conditz: d ar- .--- rident. : ane Rubus in fterilibus | PA repens. Bacce a pue- IU fis prefertim leguntur | pr Rubus. / Bacce preftantiffime, fapidiffimee & — x fragrantiffimse funt inter omnes Eutopsos fru- ^ ":&us; hinc non tantum crude, fed coridita etiam - ' "in deliciis funt: vino infuper infufz idem fuavif- fimum reddunt. . In hortis facilis eft plantatu, . *- mive autem: tegendus, eftateque arbuículis e piendus, ut umbram obtineat. - : 43 Falgy loca turfofa , paludofa, fleriliffima & fi-

' dunt; conditz vero in robe ufurpantur. .- 44 Fragaria. —Bacce crude cum faccharo, lacte —' wel vino mixta in deliciis fünt; noftratibus fre-. quentiffimz. | - 415 Potentilla variat foliis luteis & ilbis ratione ii. | 4 acria tu | j 4 BEP m. otenti E fruticulo fcopas paránt: Oela di. In hortis pulcherrimus fepibus: arearum ini- - SOEISEMISS tota enim erftate floret. uoi uci aar Tormentilla. — Radix, in infulis Fa oénfib | 1s 'coriaria, & pro fuum alimento c va bar (0 A. 1671. p. 49; A Lapponibt igmentum - corii mafticata radix recipitur. Fat Hoc es GM boreali ies indemCaryo- —

| Occupat. - Baccé- crude efculente. is

/ J

$4 — XVI FLORA-

e Nimpbek.. Folia aquam reddunt pacatam.

Pifces fovere creditur E rodicibus autem & cfolis fues pinguefcunt... Pellit gryllos dome- ficos fumo vel eíca. 44 Ac ea bufones adlicit. dixerdr: noxias liabet | 4» Tilía ambulacris& fepibus przftans ; folizs, ffo-. — t sibus fuaveolentibus, umbraque grata: pratis | E. . favet, facileque tonditur. Cortex aqua mace- 5057 patus "idoneus funibus naffisque. conficiendis, -- c Carbones pluris faciunt pictores, ad precludia fi- gurarum aptos; in pulvere pyrio hi etiam ma- — - gnihabentur. Raj. Ligni materies mollis, levis, : Busse isiola ;hinca fculptoribus fimulacro- 'sum ad fimulacra;a futoribus ad calcaria lignea, —omenis quibus coria fecantur, cum cultri aciem — non retundat, expetitur. Ob. levitatem capifte- giis feu ventilabris fabricandis infervit: poro- fa autem eft, adeoque : ad vafa, liquores "ierva it 2. , pene TN "uos n Refeda lteo-tinctoria. ACE. StocRb. 17. 2jve | 4» Pretium colligi poteft ex I7. 1V/7/f. 110 e -: éoribus colitur. ibid. 127.:. Spica ad folem nu« tans indicat, etiam nubilo ezlo, die noídeqne- 441 Aconitum. Radix lupos, aqua nutem octa pediculos pecorum occidit. - B oe Aconitum ommià omnino pecora i-es Cevix .vero EN hinc eradicanda eft. Ad. WacA- suu LBS p 2E o 444 Stratiotes vermes & infecta aquatíca alit, hine Zoologis. grata. Ob fpinas Kmimefforibus, nu. ' - dis iibüs pedibus, invifa. — Aso — bobus hzmaturiam ipe ficere

Ranunculus acris eft, 1. pecoribus ^ 2 d m intattus EE n" | EPUM

OECO N OMICA. 525 460. Ranunculus vere pro olere colligitur. In hor- — — - i$ himis luxuriat reliquas pellendo plantas. — 466 Ranunculus a bobus intactus relinquitur: difflo- rens kenifecii tempus fignificat. - 472, Ranunculus grata anguillis planta foffas réplet. 473 Caltba. A bobus plantam intactam vidimus; - hinc falfo fertur reddere butyrum luteum. FJo- res nondum explicati, more Capparidum pr&- — , parati, capparidups fuccedaneum quibusdam | evadunt. 476 Teucrium graveolens lac alliaceo inficit odore. "xc cuf Gor. 202... ; 4T] Thymus. — Flores apibus gratifmi. 15 Ho 480 Origanum lanas rubro vel purpurafcente: tingit. colore. It. 0-/: 97. p$. tor. 481 Mentba copiofe T ectoehta lac coagulari non ad- . mittere fertur: prata efficit fterilia. —. 483 Glecboma prata etiam macerat. — — 484 Poeta, bobus medicina eft. Ir. Goa. xpE- 486 N. dd felibus grata eft. 489 « 'ach y bufonibus us gratam prabet us. 490 Stacbys. — Radix carnofa fuibus idi 501 ZAntirrbinini graveolens ufurpatur ad abigendas .' mufcase domo. ^ — 503 Rbhinantbus.. Capfüle femina quatentes fanb- -. fecium indicant. Ir. Gor.239. — ' 505 Pedicularis loca paludofa frigidáque. enificat. E Jr. Weff. 4. VT 5 Melampyrum ob frequentiam i TUR . agricolis invifa planta, cum. farinam - menti nigricantern r de QC COME Ue 55 3 Melaniyrum bobus s adbmam, inde la &e

JB.

pit: Queda

526 -XVIL- FLORA

522 Zixsad em "Thee commerlanda.. 523 3 Draba in. Smolandia tempus fecale- ferendi ue : "^. rpefcentia indicat. Racemus nutans inftantes iim-

bres aut Aog id noctem portendit. Hort.

: so HM E .copia agris fiepe molefta et ex Oel 4 7. 156. go Ed uo campos argillofos indicat. PES 533 Lepidium ad gule irritamentum colitur. ^ ' 531 Cocblearia yro olere vernali & medicina feritur. - 54o Cocblearia. Radix culta , cruda vel cocta, pifcibus vel carnibus addita, comeditur. M Myagrum. lini agris moleftiffimum, A Ger- manisferitur, pro oleo expreffo. — E Ld ceruleo - tinctoria. — I. IVejf. 110. Oel. » Culturam vide IVeff. 127, prxparatio- en Wet. 123. .., 546 Braffica $molandiz agris invifa, 547 Braffca. .. Radices dime coluntür i in A hortis. In agris Gotlandie f£pe nimis luxu-. siat. Get. 240. Serenda eft ad oleum exprimen- .dum ex feminibus. 7b. í 548 Sinapis agris humidis, apricis, hordeo confitis, '- quam maxime noxia. Ir. Oel. 116. Te Gor. He «245: Wefl.30.72.. 7 549 $mapis. Semina pro: intin&u carnium. Rem P E Sifymbrium. — Folia pro. olere vernali anti 4 stein — : 5 mbrium num 3j cum 3x pulveris .. m e mixta, bombardeque indita & explofa, E ita bombardam preparare fertur, ut dein lon- gioremadtingat metam.. — J 557 Exyfimum pro olere vernali colitur. — 558 Eryfimum odore & fapore alliaceo, uti 476. ^ -- 568. Rapbanus agris Smolandiz & Welizogothir.eo- Jm m6lella. ic. 58 EcL vd T

e i.

: 0ECO NO. MICA — $27

570: Crambe cocta. quibusdam in cibum 'tranfit; fed . - -. nifi diu coquatur, & fufficienter pinguedine fa- turetur, temulentiam efficit. Ir. IVeff. 1p. t 5&1 Malva. olim in olere cocta. 9 581 Geni/!a luteo - tinctoria. Exteri hane colunt - campis ficcis in pabulum ovium. bec bumi- ^. lesin hortis conftituit. .. | 589 Spartiuniapudexteros in hortis ad fepes colitur. : Affragalus dulci gaudet radice. 3 zd Antbyllis-ovibus grata. : - Variat florum. colore er xis terre. Ir. Got. 272. : 597 Orobus.: -Verofimile videtur, hujus Falliim ci . bum fuiffe, a Dione, in Severi Imperatoris vi- ta, mémoratum, quo ufi Britanni, ut per ali- quot dies, ab hoftibus preffi,- famem & fitim . tolerarent. Raj.bifl gi. 0 599 2 Loir preftantifimum in pratis pabulum. | EA Melem: hanc edere fertur. Menand. m A 29. . 600 Latbyru ; in pratis paludofis eximium pabulum. Tet Sox; Vicia-in Scani& agris prafertirn feritur, a qua ^ cequi Vaga a fuibus, gallinis & co- - lumbis femina expe

: 6o5 dae ja agis fepe mole, pratis vero pabuli er-

68 jose Hujus feminibus accola littoris Ox-

—*. fordienfis, annone caritate 1555 pue x -

que fuftentarunt. Gefn. Aquat- 4. p. 2y6-

609. Lotus eximium pabulum in pratis. — ife

€ "Irifolium pabulum gratum in collibus. icc 612 Trifolium preftans eft pabulurn. Yee LA "ferenda in arvis & pratis, ex indige «Flores loco "T hez: a non paucis forb

65 Trifolium. eximium pabulum ir in pra

$8 CXVI FLORA^

619: dyifulium pabulum prbet eximium locis cam- «/- peftribus. Arcet tineas inter veftimenta pofi- oum de. 8B uc 620 Medicago omnium omnino praflantiffimum eft

- pabulum, locis elevatis, ficcis & apricis. Act. aStockb. 1742. 191. It. Got. 142. - Dec cujus ufu - & cultura vide Iz. Weff. 2... 621 Medicago praeítans eft gramen in pratis , fed *- ; bienne tantüm. I7. Wl. 2. | 622 Ononis aratoribus Scanie campeftris nimis. e: ^ max & invifa. Ir. Gor. 292. i3 |. 625 Hypericum. Spiritum frumenti purpureo colore floribus tingunt ruftici. | 627 Temntodon.. on. Folia primo vere pro acetariis col- —

65 lieracium coccum produeit polonicum.. Ag. : Upf. 1742. | PR Hieracium luteo tingit colore. p Soncbus reptatu agris admodum infos, d 5Weff. 224. 207. : 645 Soncbus, agris pifis fatis, moleftus. Hieme te- —... mer pro acetariis ab exterisco , 644 Soncbus..— Caules crudos & AGER RREREA edunt Lappones. FJ. Lap. i 15 ROME PUMN ufa fe- reretur pro olere. ^. ! ET 647 Scorzonera. .. icibu ;fues. lantur, , fed 7 opogom. - Penitur e lli, a.m. om pt IX. Hort. Ubf- 243. Men Salfo- ^. fi eolitur etiam culihariis in hortis. - Radix mo- . re Afparagi cocta cum A parago fapore certat. 5 650 MANUS cultum pore aniti mitius & efculentum

i Aréiium. |. Caules decorticati, ante papi -'gignunt, crudi coctique adque Lauremb. SUSHI OCHO L&cadhxrentin- —

d. Ry

M nd

B"

| 0ECO NOMICA. $9595 653 Oroporium. in campeftiibus agris fpe mole-

654 tona agris minus gratus; in pafeuis vero .. annuárum plantárui fructificationes (pe COri- 345 fermato : 658 Carduus agris luxuriandg invifüs. iiy? ' 659 Carduus in prátis paludofis fenimefloribus mo- ^ ]eftus. Ex hujus áltitudine [pape infe- ^;. quentis hiemis & nivis , Smo .— landiw ruricole fibi formant. //. Weft.: 236. 66o Em cieruleo-tin lori I Qel. o. Jt DP MES 110. | 662- Serratula reptatu agris máxime ánfefla. T. 0. $ . «- 327. Pappus.pro plumis ufurpatur, -Ir: Weff 266... 663 Bidens fulvo tingit colore. AG. Stockb: 1742. -p.24» B. Oel. 33-98. mot. Semina: ovibus adhz- £10 Beni: Y due 666 Tanacetum.. Femine Es i Weftrc i oc ante. . partur utüntur- t20f- ortuorum cadavera hociploa putredine | diutius confervant — HlKdalenfes. : ; 667. Artemifià agris pbi maxime invia. - 670 pénberst end ab ovibus: comeíta, carnes: amaras ' reddit: Cerevifie acide: vel vino infufa ace- —— , feentiam. tollit. - Hanc pulices oc fettur, Ák | |ea omnia fricarto lubet.

| icam colitur; fumus culices pelli 696 Inula folum fterile & frigidum indica | Medus mu dieta Ir. Got.

ig & Wermes s

p FLORA

403. mis foctida, bufones adlicit. T7. Wef 20f. 498 Centaured. - - Radix. aratoribus nimis tenax. H.Gotl.209. — og Centaurea lotebs fin&oria.. It. Wef. 307. | 7) Centaurea nimia. fua copia agris fecalinis fiepe - jnvifa - Flofibus utuntur, tabacum qui fu- man ep cecdéu due E onam habemus.

43 rts L n t luteo colore fer

2 744. o MM fuccedaneus e Yadire, annona nte, à Borelibus noftris preparatur. B

lap.320.. gf 5 : o af itilem domat. : Ir. e/-759. : » Carex prima£ium. gramen in eec imofis | & (ilvaticis. 767 Carex preftititiffmum 1 b Dafbris paludis gn-- men; gepier co nfi Lit Ens, que fenum maxime -'. augent. , | 168 Garex eximium gramen. in pabulum boum ,: ad ripas fluviorum & foffas. Hoc, gramine in-- tentilimum pu v Lappones H. Lop.

See ren Li unis, noxium vero pratis ficcioribus. -- anium fuvios & lacus jeécsisi tad Ir.

I cm Mc inc dme sui i ra ovium s Dir Ir. C eh ....Bobus. — — "dac'adaüget: xe - c pud

x ! 4 «a h.l aet DAI X Ld VE Coi pd Sd wao:^ ; - — Ey

s 1

| OECONOMICA. E

Alnus - à) oca humida, 2) montofa, fri TS "perflata defiderat. Pratis favet. Ne ripa iin .- centem terram exedat, prohibet. . Folia recen-

— ia a) mare collecta pavimento infperfa puli- «ees fugant; exficcata autem, praefertim ) ovi- dpi bus commendantur. Gurtex cum. fcobe fuíco-

— f igno varia conficiunt | tornatores fabrique ligna-

.— "^ri, prout orbiculos, patinas, vafa lactea, palas,

-^«« &otas coli; quia ad conglutinationem maxime

zo? Ádoneum: et, "feligitur praefertim ad magnos

ru pratorum & bombardarum.&c.-

.. foco laudem meretur füam. - Carbone ciun

. . bemus pro pulvere. e praparando: Radix

. maxime pectinata, Ícipionibus , 'Cultroi - — ALI TE uris, loco ju

irt agi fub aqua; unde .

x "A axir a ex rid huic dna

716 Bier ia ^r End In pae ex. /$5'* ficcata pto pabulo. ovium hieme. ... Corzex craf- * fior Lapponibus aliisque coriarius,, eo retia pi- - E i jade Méca plam Xncutate 9

"n ne p

sm BAVIOEBORAS

cis apricis, fragilés umbrofis; ad funes contor- — : quendos corbesque pifcatorios idonei* . Virge : flexiles ad: balneatorum fafciculos :vulgo. pte , nec non ad equitum & Magiflratuum gas. Materies ligni dura, álba, tema&, pre- -

.. fertim pygmaa in alpibus duriffima eft; -Rufti- — "eis ideo ufu venit eligere hoc lignum ad manu-

L4 -5^

bria cultrorum, rotas, trahas, , variaque inftru- - menta robuítiora. ^ Lappones inde varia ela- - borant vafa. ^ Vere aquam ftillat limpidiffiriam. - Carbones fuppeditat przftantiffimos foco, Me- tallurgie, Chymis, pulveri pyrio. & delinea- tionibus "piorum." Hyperfarcofis. fngofa -

711 Betula.. Ramis frondofis pavimenta confter-

"nunt Lappones; ex ramulis véro fcopz preci- - pue colligantur. Frutex in alpibus noftris fo-

"84 Quercus noftratum maxima arbor. dr. Gor. 202, |

ww Lo

hiemum chronica maximeque longzva jr. Oel. 6$, agris & pratis noxia IWWefl 7, ^plan- jomodo recta -

- tatur füb.junipero. Weffi 104, quom:

— talibus &

" *i

-

Ah

crefcat vide a. 31. 134. — pr p

«s

runt & funt. Sbav. it. His etiam fues :

fiunt; in defectu vero-annonz panes. przeparan-

— tur. Bartb. dom: , Coria optime :macerantur cortice & cupulis fru&us. .. Fo/ra recéntia qui- dam in: pabulum ovium vertunt; :Galle.foliis innatzx atramento utiles. 7957 materies dura, tenax, flexurz patiens, nec tormentis'coricuffa , facile rimas agens, hinc ad naves-primaria. —

— Lignum a Cantharide deftruitur dt. Weff-Got. ——

449, &teredine navali ledimur; difücde alis —

A: wt a d Hooc— y aniceeto £

e »

OECONOMICA. 3 -adífotas coli utuntur. Ligno noftratibus nihil . ^ pane perennius ad wdificia, fepimenta, ciftas -

- fepulcrales, dolia, fellas , menfas, repofitoria, --wolvulos agrorum , radios axis, aratra, palos ^. wariaque infÀrumenta. In foco laudabile eft. . ^ Arbore putrefacta, fcobe pro hortis & prafer-

- tim plantis bulbofis; nec non pro fumatione pleuronectum, utitur- dt; Got. 31, - 0

485 Fagus. — Glandibus fües pinguefcunf, annona ^ vero urgente, panern quidam ex his praparant, - — at cephalalgiam & temulentiam inducit. ^ To- '.- fte füccedaneum coffie. — Lignum facile cor- rumpitur fub dio, at fub perpetua aqua diutius . durat, hinc pro: navium carinis receptiffimum - in Abglia. Ligni lamelle flexiles vaginis en- fium & corticibus librorum conficiendis infer- . viunt: -afferes autem conducunt ad confabfi- : candos folles, fornacibus. ferreis áccommoda- : . tos." Maxime calefacit in foco, € vix ibi car- .. oones, verum cineres lignum ucit copio- E Cinieres Fosconle id sin in: Auli * — Suecia locum habet. Tynetjerco rimis . ' enata pro fomite praeftantiffima | | | 786 Carpinus fepibus vivis, redi in Soros Cum facillime tondatur, maxime idonea. .Ve-. - te aquam ftillat uti betula. Raj. biffor. 1429. — vins ondes fecantur in ufum pecorum. Cortex — Jed inficit colore. I. &]29. Lignimateries —— alba, duriffima, tenaciffima axibus ,. trochleis, :

5 E molendinariis , precipurqe inirumentus —

T

LE

| 281 Corylus frutex fepibus preeftans, cum pratis fa ^. vet Naces pueris & juvenibus in delici os funt, (Suede étiam à muribus s n pe dariis. lectz: inter | cupedias. Ir. gc : d CIBUPT ! "

o*34 MXVIL FLORA- Na - — fa divinatoria e ramis eft; hi ipfi virides pre- fervant frumentum a corruptione Gor. 301... — Ram: ad corbes carbonum, cribra, fulcra pifo-... ." rum venduntur j vincula: doliorum inde fumun- | - ^ tur preftantiora. :.-Virge pifcatorie fecanture —— .-—ftolonibus:- carbones harum a pictoribus, fcul. . poribus, aurifabris ad predudia figurarum fefi- — guntur. Radix nodofa, undulata, .crifpa vafis. . , diu durantibus loco: juglandis preftans. | Fru« — tex exítirpatur. peculiari. modo. Ir. Goz. 502.

Pinus. . luriones cerevifie fpirituique fru- -

ms menti addere folemus. — Corzex interior paupe- . tibus & fuibüs panem fepe prebet; exterior... — . vero loco füberis in doliis & retibus ufurpatur. - - - Menfe majo delibratur & alburnum extrahitur

in irritamentum :gule.. Pinus ex /2) tignis,

cancellis inferviunt.

que exuftiones filvarum ex hac ipfa habemus. Pygma in paludibus lignum habet duriffimum; "

Lappohibus igitur in ufu eft ad foleas $A7/ di- .. - . éas euer uei. diei se URAÓ

nidis non eft, cum novos non edat ramos ;

*

QE

Hi

LUE ed * Le I. ES deo e

| |OECONOMICA du fs: doca ftedhihaa: & ficciffima fructuofiffima red- ' dit, SAUL ode 400 annorum agis I Wet

247.

789 Abies polchertima: eft fepibus- ür in hortis, cum & opera topiaria admittat & femper Vire- . fcat; difücilis: tamen transplantatü. ^ Corzice

teguntur zdes füb gleba, & horrea fiepe. loco

— ftraminis. ; ;Lignum: leviffimum expetitur ad

| infirumenta mufica & naviculas Lapponum

à 7 Lignum humiditatem abforbens fa- ^.^ eile füb dio. corrumpitur. Afferibus varie utiz - simür, fed janux inde rimas agunt & interdum "nimis tumefcunt. - Exuftiones filvarum etiam

ex hac habemus. — Ex hujus & praecedentis li-. '

gno pleraque noftra fépimenta eorumque vin-

cula;facirss:-« : Herba ruftici fub. feriis | parietes ^^. ánterne veftiunt, eam autem comminutam pas : SA infpergunt. aper Qurümr cOncba--

Y "^ lo ig : : m foco pr. tan ; ed m E

- bcediseo bombycie i fübitituit e va soAd -

ambulacra fepesque vivas idonea... utARSS ati 8s Salix. Ramis ad falcium vincula; :naftz i orbes curruum utuntur i : MM ex coriarius eft. ; alix focum alit in: esae of ji bi Bub Piet

8ix Salix. Cortex Lapponibus coriarius: i: lacris & fepibus: vivis. idonea; recipue 1 [2 UGRUMAM US i

E Salix ambulacris &f xiv ucit,,

locis humidis, ubi citiffime it. Hr. el. jh Seligendi- rares, r ne pappo :

«e

a.

dc Firerspi gulis il gnam

/

56 XVI. F LO R A-

is ailes capifteriis 'thecis & arculis aptum; lo- co vero cotis ad. acuendos & poliendos cultros menfarios eximium eft. Raj. Piff. 1425. $13 Salix. Frutex ad fepes vivas & ad arcendum . ventos omnium prz/flantiffimus . facile planta- tur eodem folo ac relique. - Rai ad corbes : ereximii habentur. — .

8 Hippophaz. Baccz Aniani pro robe Alandis ... ,in ufu funt. F7. /ap. 5 ; 8:6 Vi/cum. .. Frutex as inhabitans femper v vi- ^ tefcit; arboribus autem nocet: propagatur . dec dum turdi fibi Ápfi malum cacant. — Ex Jeccis ^ vifcus przyparatur. | 8 Myrica . loco humuli in cerevifia olim frequeris — fuit,'nunc autem fepofita, cum. cephalalgiam .. efficit. . Arcet tineas & pediculos, *£

$5 Humulus juxta domus hodie communiter plan- fatur . Turiomes primo vere uti afj

quidam comedunt. . Coni exficcantur ad pre- fervandam cerevifiam ab acefcentia. . Caules : aqua macerati in filamenta, uti sennabls, trans-

eunt; . : . Lud precipui ex hac TON, .Ci-

tiffhime crefcit, firsenaue multi licatur & ra- - dicibus d m atum pra

-- . smolle Xbordur ad clitellas, pota lacus, ' amphoras, vafaque majora; precipue adhibe- * tur ad ofcilla tendicularum, que non laxantur, . trabesque in cellis. Dab/p. (con. JG... Lignum . exficcatum in fepimentis diu durat. In fococi- -

. to comburitur, minus calefacit. Vere aquam ftillat. Rofenfl. h

I S oo 2 Jeder pro am db uns mx

| e obfoxvATECA 15397 — ger Populus. nitidiffima pro 'ambulacris.

uS 823 Mercurialis homini & ovibus noxia. |

— 824 Juniperus. .. Baccis xuftici utuntur in iinfufo «^ loco cetevifiz, fed debilitat genua; profufü- -

ipiis. adhibentur in domo, uti & rami in pe-

$i5:fite:- Refina a formicis colligitur. E baccis rob

elicitur:.. Corzex ad funes idoneus. Pali pra- ftantiffimi fepimentis. "Sepimenta e rapis in - Scania auftrrali. — E ligno grati canthari confi- - eiüntur,-- Floret cum Pado & Bráma. Carbé-

—* mrs diutiffime ignemalunt.. ^ — - T Taxus operibus topiariis pulcherrima in Noir — - Jacce ante biennium non germinant; preftat — -'' cBoftrates ferere, quam exoticas. Lig: mate- . ries tenax, dura & plaberrima, hinc axibus ro- tarum. aptum." Dabíman. 2 TAM inde pal- : i cherrima. Jr, Gor.225. SODE u e po JFraxinus....- Frondes ovibus &. B uis infer: . viunt. - - Lignum tenax, obediens fectioni, du-- m "efertim locis fcecundis, ita utfuperficies | Disce m quercum duritie; hinc ad inftr: pon ( t8 opificum, ephippia, crates, rotas, axes, ine ^ dE ftrumenta P Phshed P. cochlearia manubria,, cb ^ (pita pectinum pratorum ; - przcipue ad vedles ^. €blankarder) curruum adhibetur. Jr... 49. . . Hujus tantum plantatione, angufto licet loco, -—-Corolus Anglus lucrabatur 100000 Ducatos. , Bb. . Celerrime crefcit. Ir. IWef.gg. ^ —— : 85» En petrum. Bacce ab avibus & vulpibus com- efte. rem d haec reddunt; forte. | orke. Leche; a pueris devorate - E eficiunt. Ranr i in | hortis igefot

538 OXVID FLOR

ue ifetum. | Fabri hoc ipfo Mese MENS

Pen m metalla lzvigant & expoliunt.

843 Preris. — Folia pro: culcitris equisque fubfter- nendis in Dania. |— E cineribus aqua coctis,: globulos faciunt Angli. lotricibus, loco fmegma- tis: Raj. bifl. 149... Ligni inopia ufurpatur in - Anglia, cum urat flamma calidifima. Tid. —

| : 857 Lycopodium. | Decocto lavantür fues & boves.

iculis preffi.

| 8s9. Eycopodium ad ftoreas in pavimentis idoneum. .

j Spicarum polen-in phyficis experimentis pro -

€ fulgurationibus adhibetur, no dM Inde: E

| 960 Lycopodtum, fulvo tingit "colore. i

864 Spbagnum feminis Lapponicis infervit pro lín-

x eis in cunis infantum. F7. /ap. 4t

- 968 Polytricum le&us Lapponum in it vis Oberran-

| tium. FJ. Jap. 2;. Ab urfis pro hibernaculo — Weftrogothi inde fcopas fornacium -

— - eonficiunt. Ir W:fl. o3.

872 CM. ad obftruendas 1 rimas quias ad.

903: Bryum. Pedum ypl rum przebent. 913 Mnium fontes yit indicat. « Ir. Weff. 265. | Fl. lp.414.- Sosa DES.

-.937 Licben estis mar mo

m LECHE 22 L. Ve Ya nHASrA E is Licben purpureo | Anficit iei M qu 946 'Gor.209. habitat in Ede RM CES sio * : 949 — pulcherriinó purpureo tingit boli: I

954 Lichen pro pulvete C ori ioinfervit. — 959 Licben cocta vel pifka cf efculenta eft, 967 Licben luteo tingit colore. I.e. 101. Got. 2g.

e (— loco pigmenti zou/cb utilis. | Mer

OECONOMICA. C. 980 Bicben rangiferorum primarium pabulum hiber- ^ num, indeque fundamentum " cconomig tenes ponieg:;; - s MI | 999 Lemna anatum ibis | 1002. Ficus.faum pabulum farina vdpcifim.- "Ufum - ^c pro tectis;/t.&].69,102. inde color ruber Got.207. 1010 Furcu; faccharum prebet. Barb. GE 4. pig. 1056. Agaricus efca: pro [ciuris. rapiat in repe ribus. FJ) Jap. 17. . buts ena 1049 Agdicus in cibum dnibfit: aoro 19: tan 1676 . us xufcas necat cum lacte. - 5 1087 Biletur: 'à vaccis devenit; lac saufeofum it. 1092 Boletüs fübulas ferreas. a | rubigine pula gos 2. .1096 Boletus. Fumo culices fugantur a Lapponie - bus; pro fomite infervit. F/./Jap. 364. 1102 Phallus in magnatum cibis frequens. ^ 11:5 Lycoperdon oculis & ftomacho veneni iar 1116 JLycoperdon: que v». ET "Mucor domibus & vaporariis noxius: - i119 Mucor cibum corrumpit. 1125 Byf[is luteo tingit colore; . pagi 1127 Byí[us aquas xtate inficit. mf 1130 By/fus noculucet — ^. TA Nd omit. rimis pss obiruendis inci

| pud Bc ES — I ind euis

NATURALIS. P - fub

n

—

DN. D. CAROLI LINNZI, ^— SAC. REG. MAJ. ARCHIATRI, CY Med. & Botan. Prof. Reg. & Ord. Acad. Imper. ^ Monfp. Stockh. Upial. & Berol, "e E- * ; | propofita x3 ab ! (OLAO SOEDERBERG, ;AND. FIL. Dalia- Vermélando.

-Upfalie 174$. Jun. 31. in Audit. Coral. m maj

— m Dj : E , .

$-L UL.

omo s Bia ac ifeitus: fenfibs ftatim exter- E

nis & internis eft preditus, at vero iisdem —

utitur becillis, unde vix aut ne vix qui-

dini prius qui quam percipiet, quam illi. petes tim & gradatim maturefcere cceperint 4).

Editur , tum, in lucem, veluti ex longiori diftan- :

' tía, hunc noftrum orbem coufierimas, ne objectis,

S

sen.

2) Tafus mediante glutine totum corpus tegemte. —— Fifus mediante tunica ifta Halleri in oculo iun : claudente. : iis E inedianti tunica y AEn in aure er

--

XVHI. CURIOSITAS NATURALIS. 541 : irSmoino Creatore ad infinitam fere multitudinem. . ei usque quaque occurrentibus, fenfus toti quanti in- undentur obruanturque. : Fingamus quempiam de |; i:Luna delapfum;. ille haut dubie nóftram tellurem , uti nos ejus contuebimur lunam; propius accedens, eam veluti fumo circumdatam animadvertet, hoc eft ; no- flram Atmofphsram ; propius paullo, quatuor infu las, ceu in vaftiffimo mari, adfpicier; proxime vero. montes. fylvasque virides & amoeniffima prata, her- bis referta, oculis ufurpabit; horrendami denique pics tur venationem, que : heic exercetur, prs tantüm. ab animalibus tum minimis tum maximis, verum etiam ab homine, fine ulla mifericordia, ani- alia infectantibus. débiliora.- x

- Videlicet imis & finguli, in Tere ea vitz, ftupidi mutique pervenimus, adeo quidem, ut. , omnium primo lucem admiremur, deinde alia rudio-

ris materige fenfim multoque cum. !abete cogno mus, immo » Íapiffime canefcamus ,. antequam ad-

/ mundi. ftruc m

verfantur, tarita dique Tutineebibt x ond omnis

confectando , plurima fere ignoremus. Ld gre a eminus fi contémplemur, minima in quibus | Gelirefeit ars, haud intellexerimus; fin vero.

: qué ejas parts uf diuti T valeat, q : oce

*ég OOVES "EURIOSITAS

'ánque Globo Terraqueo Elementa, prout corpora fimpli ia; & Naruralia prout compofita, divina ma- | "e confi erunt. PvnTEM e immerito,

cya Nature regna, in em nimirum

^ da — nR ; vegetabile, quod totàm Resnila- pide i fuperficiem obtegit; Et in Regnum animale, ro lubitu fuper Regnum fe movens vegetabile. zi

^ . "Hac omnia ELEMENTIS circumdata funt, fi qui- : FE. Aér totum cingit globum terreftrem, & Aqua

"foca excavata, Igs:s vero altiora quarit. Sic ab - zt din illumipantur, quz fitum A fuum mutant & a no- y ead maximus, Globum :Rolium calelaciens refo- plante terreftrem..

| Homo in Globo libe : cala Nico 1 fen-

» Gili. Potentiffimi Creatoris fui percipit opera, at- qe cunda ad fuam fuftentationem. fuosque "ufus ^ heic inftructa effe invenit; ea vero eff . indoles humana, ut, quz artificiofiffime compofita funt, fenfus ejus maxime afficiant : fic pufio, primum ^ hominem, deinde animalia, turn vegetabilia, poft -

fimpliciffimas terras Spira ad extremum obfer"

tquot fuerint. animalia ad «

roíie a vermibüs deftroánfor;- idi inimalia ferocio- - . ga omni nifu, cetera fimpliciora perfequantur ; quod | nen vel fugá , nocitura fatumque triftius, vitare quod ereatura opone ne

. per

dE mI y,

WA T-UR ALIS 543

fer. miiferrimam hanc vitam, fit expofita, bellumque | velüti omnium in omnes exiftat. Si ad fe. fuumque

attendat genus, laboris fudorisque omnia plena in-

.— veniet, deprehendet bominem crudelitate reliqua fu-.

perare animalia, quum non tantum illa eadem, ve- . rum perfzpe etiam in alios , inque fua ipfius vifcera

-feviat.-. Intelliget demum venufliffima queque tem- . pori cedere, edificiaque licet fumtuofiffima deleri & ignibus c unde fibi fusque ignorantiz relictus,

propemodun Vitden & egre fert, placuiffe Deo, Re-. rum omnium Architecto, talem que miferiis cu- ^ mulatum creaffe mundum. :

"Hunc fermé i in. eparganentnt; honioafi Ín mundo fint, dum fugitivis cernit oculis, neque hác ' facile liberabitar opinione, nifi curam. fudimque debituri ámpendat Scientie Naturali; quippe tum de- mum fiet, ut in. opera: exaellentiffuna. » eaque diver. : inns incredibilem allatura oblectationem. Er- c

trai f co ort m hujus- cognitionem fi fo-. : | ida comparaverit leo certius clariusque verie- tabilia-nature venerabitür , eoque citius cum Crea- toris, tum fui ipfius finem obtinebit. se

Animus it mibi ei, in pra enti . An. "i£ pawciffina etg que ipfemet 1n "Ibeatro. bujus mrverA deprebend:, breviter proponere 5 quum. boc für argumentum, fi. quid aliud pergrave, ungu- — fiam. temporis, qua vitre eri garmer atque vires meas. iffe ex[uperans , at dor famen Jpero, ut me, a qualiscunque induflrid, alit, cui nulia: , omnino tante vei ine[l MEdeda an[am eim | firatura Jit, in dmnmenfo. boc mirandorum Cveato- ris O. M. mari i tandem. attingendi. opta- eum. yd

D XVII CURIOSITAS NO VHC NU

s Ese ex compofitis ad magis fimplicia — dere foleant accuratám rerum obfervationem inftitu- entes; aliis tamen mihi, qua ipfe didici , "facilis ex- pofituro incumbit, modo uti prorfus cóntrátio;: át-. a fimplicibus 'exordiri, adque magis. compofita : E coe 4) quai ob caüffam So fimpliciora nunc 'veniant in medium. naso Hoq

* REGNUM LAPIDEUM fotum. conftituit GO "Terreftrem, quoad nobis fetioiiculio, illum inhabi- . tantibus, conftet. zs :

Terre vocantur eorpora Regal Lapidei fi nol ciffima;; uti funt ;; Arena, Humut, Ochra, Creta, Margas. hec facpiffime-adeo immutantür, ut ex Are na fiat Cos, ex Humo Scbiflus, ex Argilla Marmor, ex Creta Si/ex & fic porto cotra invenire licety has petras haud raro redigi in terrám ;' hinc ex Mar- more fit Creta; ex Cote Arena, ex Schifto Hunus:

- Video rupes findi, rimas aqua vitreolacea & Me-.- allis. gpoplen, metallaque dein in Ochram: com- n gpepsehendo jme marinos. feu Zoophy-.

tà, tegmina i parare lapidea, id quod faciunt.Pa- -

tella, Cochlez, Sr Vui a uti Medulas d ; lapidea 'domicilia feu-CoralJa; his mo- . pentibus; ejusmodi tegmenta ad. ripas feruntur; dbis que una cum "Argilla concrefcunt & ir Ca/cem con- vertuntur:f ). -. Novi Humum a feminibus confumf.

vegetabiliumque fibi induere naturam, "hec vero ve» .- getabilia- dam putrefcunt; iterum in humum rede- - unt. Si ad enu ein istinc pun ims

E Basbav, i infi RV 79 (48 EE rocedendum a poiciakbod ad ded a queque, dum inventa explicat, nt inventori - Contra a fingularibus ad generalia eundum fuit. t1 CPRER

Roe. not : i E

i

| | WNATURAELISC *-- . deinceps Scbiflum, deinceps Marmor pettificatis im- .: pletum, deinde $c5;?um , tum adiextremum Corem adípiro c) ultra fateor me ignorare. De ftratis & . mutationibus hifce ipfa natura factis, in globo no- ftro, dum alia omnia fileant, ;p/; /oquuntur lapides. Etenim in imis montium cónítans atque pretiofum Aurum effoditur, nec hon duri atque infigniter ful- gentes Adamantes & alia id genus. — Haec omnia maxima Summi Creatoris opera in fundo terra per-

- REGNUM VEGETABILE füperficiem totius tegit terrx; ingentemque fenfibus noftris creat delectatio- nem, jucundamque reddit z//2727. lI

4 Wellegole p. Le í | - : - | ; p. M m s | X i e or 3 :

33

(6 XVHL CURIOSITAS

cata, ut ne ullus quidem artifex vel Mechanicus li»

cet fagaciffimus par, inveniatur tantz rei perícrutan-

dz & rite intelligendo, multoque pninus folio arbo- risunico imitando. — - |

SM Omnes itidem -odoriferi. flores & pulcherrima .

ita comparata funt Lilia, fenfus noftros ad fui admi-

rationem excitantia, dum illa non fine voluptate ad- fpicimus, quia nihil habent aliud, nifi humum cum aére & aqua mirifice compofitam his tandem de- ftructis, talis evadit bumus, qualis antea fuerat. In-

dolem atque naturam hujus feminis nec percipere licet, cum per id res. tanti efficiatur momenti. Si

originem hujus feminis quxram, non tantum hoc, verum multa etiam alia, ex vegetabili quodam ejus- dem fpeciei, perque fernina fefe multiplicantia, pro- ducta fuiffe, deprehendo; ficcalceulum hujus multi- - plicationis retro fubducam, in unitate neceffe eft ac-— quiefcam , cujus principium in Infiniti Creatoris fa»

pientia atque potentia querendum eft d), cujus lex

átque mandátum,quod nos naturam vulgo vocamus e), ádhuc fine ulla intermiffhione, perdurat. Hinc,fal- . va manente hac eadem lege, feu, natura, tot induit. terra amcnitates , totque arítas nobis oftentat herba- rum genera, quarum una alteram artificio vincere

videtur, cum tamen omnes nihil fint aliud , quam -

Biumus atque elementa, qua hoc modo ad laudes . fui Creatoris cantandas fefe offerunt accinguntque.

REGNUM ANIMALE, quod fupra reliqua natur? regna movetur, in minorem nos non rapit fui admi- rationem. | m tuc

| Inwe-- d) Conf, Orat. Cl. Praidis de telluris habitabilis Ancremento, —

6) Hellewent:- Natura eft juffum Dei, qua res eft id, quod eft,

— agit, quod agere jufía eít. -

Li

: CNGCTURAZLTDSS- . . Invenio heic /1/2&a femina fua in folia immitte- re vegetabilium , in quibus punctum eft vite? adeo

" exiguum, ut oculis nudis vix cerni queat, hoc ovo, calore foto, ex minimo vite puncto, parvus evadit

.vermiculus, qui, dum folia terit comeditque ea- - que fuz veluti carni atque naturz accommodat, no- vam ftructuram & larvam fumit, qux demum, cu- te veftibusque aliquoties mutatis, nuda evolat, pul- chris & artificiofiffime compofitis alis, ut hominis,

. per omne vivendi tempus, follertia & acumen, mi-

*-

randa hujus animalculi ftructura exercere, an fatiga- .re poffit. | Papilio, oculus pavonis di&us (Fn. 176.) ex. gr. femen fuum exiguum in Urricam (Flor. Su. 774) mittit , hic, eo ipfo, quod folia urtice in fuam: mutet naturam, ejus modi format Papilionem, qui ab urtica tam diftat, quam dies ab nocte; eft tamen nihil.aliud, quam urtica & urtica humus, ergo erit. papilio humus volitans, oculos noftros que obver- -

fatur Primam hujus feminis originem indagatue -

rus, retro neceffe eft multiplicet, eodem modo pro-. ut antea de feminibus vegetabilium dictum eft, tunc unitas quedam reftat, qu& manu divina fefe forma- tam effe agnofcit. ^ Eadem ratione componuntur : Pecora ex vegetabilibus, Pafferes ab Infectis, Ac-.— cipitres a pafferibus, Fere a pecoribus, tandemque

ipfe Homo. Hinc Hiftorie Naturalis peritus verba

Dei per E/a;am Prophetam C. XL. v. 6: Omms — cafo ef! gramen , veritatis effe cternz libentiffime:

. . Ex hac eadem mutatione homo , non tantum -originem fui ipfius, verum etiam opera creationis - gradatim cognofcit ; quod , nimirum, Regnum la-. - pideum fit, unde Regnum vegetabile fuari trahit ma- teriam; quod ex Regno vegetabili, feu, humo, in

Regno vegetabili nobilitata Pifces, Aves, atque

!

jaevadant, ex his pifcesavesque rapaces ——

548 XVHI. cU R I0 S I ín A 4$ : 6o .. & fere, tandemque homo. Nam fere neutiquam . * ob fuftentationem ceterarum creaturarum creat funt, fed debiliora, rapacium cauffa, fic tigris non vaccze cauffa, neque accipiter gallinz ergo conditus eft, at contra; atque, hoc modo, totum opus crea- tionis ab infectis, avibus, quadrupedibus ad homi- "^pemusqueprocedit |. —, — | ' — Eft igitur Hominis corpus nihil aliud, nifi ter- .. ga, elementis mixta, in Regno vegetabili electa & nobilitata, & fzpiffime ab animalibus rectificata, & quod maximum hominis .eft, ultraque fefe non ex- - tendit, adeo ut homo, unice carne vefcens, nihil fitaliud, quam vegetabile, tandemque redigatür in terram. Ex his veritas Creatoris elucet ; dicendo, -

[

' v

hominem ad humum reverti, unde fumtus, pulois enim efl, & ad pulverem vedibit Gen. C. IH.v. 195 . "quod conflat, cum nos & omnia animalia putrefiant — ad talem humum , qualis confumebatur ex vegeta- ; bilibus. - «

- ,' Mirabilia itaque omnipotentis Creatoris opera, ex ipfa natura clariffime elucent. Ipfa Humus vo- - luntati ejus fatisfaciet, ideoque, tam multis & fere

. .jnnumerabilibus modis, in vegetabilia viridia, odo-

- riferos flores, pulcherrimaque mutatur lilia. - EBodi- cente Fiat, neceffe eft ut vegetabilia fub nomini- bus animalium currant, ut volent, ut fefe moveant, - ut natent, ut mille denique modis fubfultent. -

Dum miranda ifta in fenfus animosque noftros . incurrunt, immenfum fefe offert mare, quippe omnis

. fapientia humana deficiat, fi pedem unius perfcruta--

— ri aveat Mufci. | Potentiam Summi Creatoris, in minimis quidem ejus deprehendimus operibus, at fi

. omnia id genus inter fe comparemus , univeriui

.. emanabit, ubi is eft omnium rerum nexus; ut, ab- - - fenteuna, fibi conftare non poffit; certi enim flores

-

-

netrare ftructuram..

"NATURALIS' . $49

"certam exigunt terram ; certa infecta alimentum

fuum ex certis capiunt floribus; certa pecora ex

- certis vegetabilibus; unde, cuncta in certum finem. creata effe, abunde conftat.

- Infinitam. tandem veneramur potentiam , d globum noftrum terraqueum, uti reliquos plane- - tas, certam percurrere invenimus orbitam , - hinc credibile videtur effatum nonnullorum Aftronomo- rum , ftatuentium , omnes ftellas fixas invifibilium

^3nundorum effe foles, prout noftrum comparatum

eft Syftema; cum has ftellas tam procul fplendefcere -

- videmus, ad confiderationem Creatoris omnipoten-

tiz vere obítupefcimus. Nec alios orbes ibique no- va miranda, defiderare opus eft, cum nofter glo- :

- bus tanta fit amplitudine, ut vires omnium füperave-

rit viventium , in fuperficiem ejus examinare, ne

dum unici atque miriimi animalculi artificiofam pe-

-— Proximum eft, ut finis a nobis inquiratur crea-. |

tionis eru totam hanc evolvimus mutationem. . eft

de fint vie Dei, cum ueque finis neque principii earum bomo affequatur Feclef. II. 3

Often , terram ob vegetabilia factam fuifle, . hec ob infecta, aves atque pecora, hec ferarum ho- minumque cauffa. Oftenfum fimul eft, omnia plus quam mürandas fübire mutationes, tandemque ea -

- evadere, quz primum fuere, & homines haud aliter . ac pecora.mortem fubire Ecclef. IIT. 19. Omnia m —

locum fuum regredi , eaque ex pulvere eff inque

3 puloerem redire Ecclef: HII. 20. Immo omnia va-

nitates effe vanitatum Feclef. 1.2. laquealiterfie- —

ri nequit, quam ut fumma admiratione confideran- .

circulum continuant, adeo quidem

Mm:35

: CA s :

Web o XVHEOCURFIOSTTAS Paffer & fic: porro, effequeat 4). Num igitur cre- dendum, ad ejusmodi vanitatem fuiffe finguia & uni- vería inftructa, feu, nullum in finem, nifi ad lanie- nàm mifere vite ? Abfit, ut id credamus. Nam- - que inftitutionem operis Creationis , fi accuratius 2 intueamur, alium longeque przftantiorem finem, a Deo O. M- intentum fumus utique intellecturi,

- Noftrum fi attendamus corpts, in eo unumquod- que membrum íua gaudere neceffiate reperimus, — noftramque confítituere perfectionem. ^ Monui- mus fupra, omnia vegetabilia & animalia effe conftru- €ta, ad perfectionem Oeconomiz Divine, feu, in- ftitutionis orbis noftri confenfionem teftificandam, . & unumquodque alterius cauffa effe creatum, idque . ratione longitudinis, latitudinis & profunditatis, ho- iinemque ultimum operis creationis effe finem,

. omniaque ejus cauffa effe condita 5), cum quotquot - in Orbe noftro terraqueo exiftant, homini utilitati effe queant, ceteris non item. ^Noftrum igitur eft . inquirere, quid homini pra ceteris adfit animantibus. — Anatomia edocet nos, hominem gaudere corde, ce-. .

|. ebro, vifceribus, nervis, offibus, mufculis, fefe mo-

. vere, tangere, guflare, odorari, audire & videre, haud

.* aliter aC bruta animantia. "Verum, enim vero, duas -

: án homine invenies proprietátes, quibus reliqua de- . fütuta funt animalia Admirgtionem *, nimirum, & Loquelam. Eadem quidem per fenfus externos có- - 'snofcunt , que nos, animantia, at, deftituta diftin&ta — perceptione, reflexionem 'de objectis: quibuslibet — adhibere nequeunt, feu, illam curam, uti homo ad-

a) It. Weflrog. p. 225. ^» ; BT cc

5) Plinius hominis - cauffa videtur euri&a genuiffe natura.

— 9) Admiratio, alii Ratiocinationem volunt , eedem res rece- — .- dit; nobis prafat Admirationem obíervare, quam Ratio- —

«

ONACREURARISOL £e

müiratione totus quantus captus, omnia confiderandi. E. G. obverfetur vacce horologiuin artificiofiffi- mum, ad illud plus non attendit, quam fi fuperficiem ' Antueretur nucis Myriflice. — Puerulus autem, tres vel quatuor agens annos, etiamfi in percipiendo ád- . huc valde fit debilis, fimul atque ejusmodi machinam animadvertit, tanta continuo occupatur admiratio- ne, ut vix manus fuas ab ea dimovere queat. Ne- que erit ullus, maturz statis ac judicii, dum avto- —maton artificiofe inftructum videt, quin id admire- -- tur, quamvis admiratione majori ipfius inventorem, artificem atque auctorem profequatur. «— .; Hine cum homini profundius conceffum fit judi- cium, maximisque polleat admirationis viribus, que- ' ritur haud immerito, qua de cauffa Pomo, ut ulti-.. mus creationis finis, tefte fcriptura Sacra & Syfle-. mate Naturali, ejusmodi donis reflexionis cumula- tus, orbem hunc inhabitandum acceperit, ubi tot ei obviam veniant mirabilia ad ejus conducentia perfe- Cionem,: & talia ut fine illis effe nequeat? Nonne, -'ut totidem artificia admiraretur excellentiffima, at«. . que ex iis fummi Creatoris fui fummam hauriret po-- tentiam acfapientiami, videndo, unum eundemque fuum omniumque fuiffe conditorem?' Eidem unice — : d uoque contisit id doni, utloquela, admirationem — fuam cum aliis fui generis communicare poffit, ut- - que Creatorem, in opere creationis ultimus, cogno- Íceret ejusque aiternas laudes atque gloriam pleniori -

ere, ubique locorum patefaceret 12 . Hinc conftat, quid fit tenendum de viTA PRU- ' TORUM, & cur Summo placuerit Deo, illa adeo, Jpatvi. eftimare; fenfibus utuntur externis, in qui objecta paffim occurrentia, illabuntur, & nihilo ta-. men minus, nona nobis tantum, verum d

ET

"V 3

&&. XVII. C URIOSITAS ftiis, interficiuntur; eorum commiferatione fzepiffi- $ne tangirur, nam fi hec animalia uti nos fentiant "crudelis videtur laniena ; Verum enim vero ex Sy- ftemate Globi noftri fatis fuperque patet, illa tan- tummodo effe media atque artificia, que ipfa nihil efficere poflunt; optimo vifum eft Creatori, eorum :exemplo, nobis ob oculos noftram eorumque pone- £e vanitatem, nosque nihil effe aliud, quam viven- tem humum, nifi dotes, quibus, pre illis, fruimur, — tecle riteque adhibeamus , in laudem nempe Crea- . toris. - E LS d | t Sus glande vefcitur, eaque pinguís evadit, arbo- rem vero non confpicatur, unde nutrimentum fuum habeat, multoque minus de Creatore fuo cogitat, - id fibi preparante; noftrum fane eft eritque fuem hac re praftare, fi plus a Creatore noftro habere dis- .— cupiamus opis ac defenfionis: — Quid, quafo, na- turz eft convenientius, quam ut illum amore atque cultu religiofo profequamur, qui non modo corpus & vitam, verum füftentationem etiam atque omnia nobis large adeo effufeque conceffit. ^ Maximum artificium, ab homine confectum, auctori fuo nul- : lam parit laudem, fi ita intra arcam recondetur, ut - nulli innotefcat, nullius enim tunc eft valoris. Di- ' ei quidem nequit, ad Majeftatem Summi Numinis , de aliquid accedere perfectionis, quod opera ejus - admiremur, hoc tamen verum, immo, veriffimum eft, eandem ejus Majeftatem ideo nec minui, ineo - autem fummam confiftere gloriam exiftimo, quO Celi enarrent ejus gloriam, firmamentumque ma-. nuum ejus indicet opera P(al.XIX.2, quodque res creat rfiirabilia ejus videre poffint opera. Ne mul- - tà: quod a 4L. per nos & in nobis exfurgat, & extollat Creatoris fui omnipotentiam atque fapien- - — fiam, fatis ex omnibus operibus ejus & non modo

UE (2

NATURALTS. . $65. ex miranda fui ipfius ftractura, fed aliam ex tribus nature regnis collaudat atque glorificat; immo omnia, quz in globo noftro funt, per hominem ejus- que admirationem extollunt fuum creatorem; hinc . David: omnia Creata opera, obje&five per nos Deum : S UEM PL CXLVIII, atque id, fi quid aliud,

ummam noftram provocat adinirationem, quod arti- fex quidam talem creare potuerit mundum, ubi ejus creata, ipfius fancliffuni nominis gloriam an- nuncient. .

Confirmant hiec neceffitas humana ejusque in-

. doles.: Cetera animalia, certum alimentum, quod fuum elTet; accepiffe; fignificavimus, aliis enim in aquis, aliis in aére, aliis ex floribus, aliis ex animal- -

culis eft fuftentatio ,; ea autem, quz ad bominis per- tinent nutrimentum, adeo late longeque diffufa funt, ut circa totémi orbem, in mari nempe, fylvis, terra; — montibus, aére atque áliis locis querenda fint; nul- - lam fane aliam ob cauffam hoc factum effe videtur, — ' uam ut homo, alimenta fibi acquirens, admirabilia ummi, Creatoris opera confideranda, impelleretur, vifurus, Torum orbem gloria impleri Divina, — Eme prn vd ME

- "Tanto Creatori perfacile fuiffet, alimentum no- firum undique, inftar materiz rudis crefcendo pro- ducere, nifi finis ab Illo intentus juberet, ut opera ejus: fimul contemplaremur , nova nobis qu

fubminiftrantia admirabilia.

here efcam , cum varie arbores, per totum annum, —— - dulciffimos offerant prebeantque fructus; ceterum — .. vix ac ne vix quidem erit ulla natio, magis ignava, -

ss4, XVII. C URFOSITAS magisque vel immemor, vel infcia fui Creatoris & legis natur, quam haec ipfa. | ec poteft indoles humana, quin ad confidera- PR S Ckarris, regia quafi via, deducat homi- " nem. . Nimium nocet, varietas autem delectatio- nem adfert pergratam perque jucundam, immo, fi- ne varietate animus curis veluti confe&us, langue- fcit: unus idemque cibus, fi diu adponatur, appeti- tum edendi tollit, naufeamque parit, cum e contra- rio varietas ciborum appetitum provocet alatque. Domus, profpectu carens, captivos & Lappones fyl- vaticos efficit melancholicos, profpectus vero latior, variarumque rerum plenus, & przclarus, hilares reddit homines, uti funt Lappones alpini; Cupido varietatis facit, ut homo raro contentus fua vivit forte, fed femper nova defideret bona; uni eidem- que objecto diu inherens, Melancholiam contrahit. Hec fine ullo dubio eft lex Summi Creatoris, qua cogit quafi & impellit indefinenter homines, fatis plu- ra ejus opera adípiciendi atque admirandi.

Confuetudo quoque ad hanc rem haud parum confert. - Officinam pretiofiffimis refertam machi- nis, vel Mufeum omnia includens means Rt Hor- tum florum atque herbarum variarum infinito pro-

emodüm numero celebrem, ut fupra nihil, fi adeat omo, multitudinem & varietatem quidem primum admiratur, aft, perbreve temporis fpatium ibicom- moratus, vix circa hzc miranda ulterius occupabi- tur; Anima enim non judicat de adfuetis, ^ Eít fa- - ..me hec lex, a Summo Creatore, homini infita, ne tanta mirandorum Divinorum multitudine obrui fe

patiatur, fed in dies cupidior fiat, plura penfitan- -

di mirabilia. ^ Ergo conítat, nihil nature noftre . fore congruens magis quam in CMM ME u : ibus,

NMATURALIS wg

ribus, cogitatione attenta atque devotiffima mente, confiderandis elaborare. : |

E

CURIOSUM, apertis oculis vel attentiffime qui Obvenientia confiderat, vocamus. ^ Pecora, eque . ac nos, pulcherrimos in pratis flores vident, admira- bilem vero eorum ftructuram, odorem coloremque apa non attendunt, quam nos, quum wer »

e, ejusmodi percurrimus campum. onnulli ho- mines, non confiderando, unde fuerint compofita, quecunque offerantur, devorant; jefculi opipare adparati admiratio fxpe illos tenet, quamvis coquus - nihil effecerit aliud, nifi quod artem, feu, illa fim- plicia, ex quibus compofitum eft, labefactarit & cor- ruperit. — Si, quz Optimus Creator nobis ceteris- que animalibus, inftar alimenti prebuerit, cogitemus, necefle eft, ut artem, a Deo, in omni collocatam -

Opera, qux a nobis confici poffint, fi attenda-- mus, cum Creatoris, minime gentium, compare poffunt, follertiffima manu; Veftes a vegetabilibus, infectis & animalibus mutuamur, easque ad noftrum adoptamus lubitum, tamen Tigris, Pavonis, Colu- - bri h.e. Abetulle, Cyprini Cbinenfis Cantbaridis- que fplendorem fruftra exequamus, unde veritas - evadat firma & indubia, $2/o/onem, nullo modo, in omni fua Majeftate, cum unico ////o Jacobeo, feu Ammarjllide effe conferendum. — Homo igitur de fobria rerum contemplatione non follicitus, indignus fane, qui a Deo crearetur, videtur atque impius; fuis in acttonibus, eftque inftar pecoris; fpernitto- — tum & immenfum illud opus creationis, qui in ad--

(56 XVIL-.CURIOSITAS |

SCIENTIA NATURALIS eft, qux de clara atque

T perfpicua rerum creatarum cognitione, in globo hoc- . ce verfantium, nos per. characteres informat fuos,

tn

. & confequenter illa eft fcientia, qux tradit precepta,

librum riature intelligendi, non literis, fed characte- ribus confignatum ,. idque ab ipfo Creatore; ille li-

X. ber, qui continet opus creationis , hoc eft, fapien- tiam Summi.Entis in ejus operibus manifeftatam.

Quz pulcra, .odorifera ; :mirandaque: vocamus, ex

. tribus Nature Regnis petita funt, nihil fane intota . €xiítit rerum natura, cujus materia nobis: pro ali- mento aut tegmento;- his fuam non debeat origi-

nem. Quare, provida .cüra Summi Creatoris, in — ejus modi globo, fixas fortiti fumus fedes; ubi mira-

. biliaejus, fenfibus noftris externis, attingi, videri,

audiri, guftari atque odoratu excipi poffunt; immo vero evitari nequeunt unico momento? Et quid de- pique fumus, quam unum de his? . Ex facris edoce-

. mur pandedis, Deum pofuiffe Ada; in horto:

Eden, ubi omnia effent animalia ,' confequenter

. omnia vegerabilia, fi animalia fuam haberent fuften- titionem, atque fic omnia zerre genera, fi vegeta-

bilia alias crefcerent. — Edocemur Deum. Adamo

. omnia adduxiffe animalia, ut ea videret & unicuique

fuum tribueret nomen ? Impoffibilene erat, ut di-

erat, nàáturá atque indoles inquireretur animalium,

v

go prima fuit fcientia ab Ipfoque Deo commendata. Sapientiffimus ille Mortalium Salomo ejus modi dat confilium, x? die

mala adveniaut tempora, de Creatore noftro cogite- -

NATUTWLTSSTME juventüte, ubi memoria fuo gaudet vigore, ubi ani- mus cupidior non admirationis tantum, verum ob- - fervationis etiam in rebus obvenientibus, ea debere colligi, quz, judicio aucto, ad fapientiam Creatoris illuftrandam, quam maxime faciant. ^ Fatendum eft, nos, juvenes, inflinctu quodam naturali, cupi- diffimos effe varietatum, ex iisque delectationem ab- oriri fummam, atque ideo ftudium Scientiz Natura- lis, nature noftre videri convenientiflimum.

Non poffumus igitur non, mirari, cur hecfcien- ' tia, admirationem Artificis ex opere docens pulcer- rimo, tam parvos progreflus, ad Athenca hucusque — fere habuifle, curve Mineralogia, fine fine culturz Metallorum ,. Botanica , fine fine medicamentorum,

& Zoologia adeo fero pro fcientiis ad Scholas Acade- — miasque, in toto orbe, habite excultzque fuerint. Eít fine dubio hzc cauffa, quod illi Ipfi, penes quos — fumma fuit rerum, occafionem non habuerint vel — primis , quod dici folet, labris, deguftandi dulcedi- — nem hujus fcientiz, publica imperandi negotiorum- —— que mole praepediti, an obruti; Huic enim arti nul-- . lus effe poterit ofor, nifiignorans. ^ Curiofus Ar; — — floteles femina ifta poftquam commiferat Alexandro, —— adhuc juveni, ea apud Heroém incomparabilem, ex- — füirpare non potuit vel Mars vel Bellona, quo fa-

- é&um eft, ut anfam habuerit Ariftoteles, plura fuo efficiendi &vo, quam quispiam poftea. — Recentio-- res Gallix Reges impenfius huic fcientie faverunt, —— atque, in noftra Patria, fub imperio Clementifrmi — Regis, nova indies incrementa capit & in polterum -

.wiajora capturam fore auguramur. mundi ícena, tractamus ac peragimus, ea, nihil,

xs XVIL CURIOSITAS --pifi vanitates vanitatum continebunt. ^ Sapientiffi- ,

mus ille a/oro, una cum experientia quotidiana, idem nobis ante oculos ponit luculentiffime ;

Generatio una abit €9 altera advenit. Ecclef. I, 4.

: «dd, quod fuit , idem efl, quod futurum , €? quod d Jit, idem, quod fier. Ecclef. I, 9. t

- pfe Salomo maxima effecit opera, edificavit fi-

c. bi Palatia, plantavit Viueas , paravit Hortos

| - € Pomaria, nec non Psfcinas aquarum, com-

paravit Servos €. Ancillas, maximosque Pe-.—

corum greges, congefit Argentum, Aurum;

comparavit Cantores €? Cantatrices; immo,

| quidquid fibi arrideret , comparavit ; | operi-

— . us autem fuis vifir, ecce ipft omnia vanitates -

vanitatum. Ecclef II, 4.

Tuto quiefcat animus." Ecclef. II, 22.

- Divitie affervantur Domino fuo in malum ipfius. Eedet V, 19. | we

T

— — Homini nibil Jupereft ex emni fuo labore, mif : i - ... deleres & indignatio, adeo ut ne quidem moe ——

— —nfaturabilis aviditas non permittit diviti do- —

Amans pecuniarum non fatiatur pecunia, amans-

que divitiarum ex iis nullam babebit utilita- —

tem. Ecclef. V, o.

Cui Deus ipfe dederit divitias, facultates t? bo- norem, € cujus animus non defliruatur ulla

ve, qua delectetur, quum Deus. buic non con-.—

ceftt potentiam, fed viro alieno, illis fruen- di. Ecclef, VI, 2. : : sd ur

Eram —

WOGOUTCDRALIS 559. : &Ktiam f bis mille viveret annos, contestus. H- : men non eft. Ecclef. VI, 6. : YES

Ex fole aliquid non capit dele&ationis, nec dm 2. piam tranquillitatis ei efl, beic ndi Ec- clef. VI, 5.

Dives perit atque filii ejus fepifo me non babent, quo porrigenda fit manus. Ecclef. V, 13.

Alii bomini omnem fuum laborem, nibil in eo la- boranti, traditurus eff. Ecclef. II, 21. ^

| lgnorans utrum fapiens futurus fit, an [olidus. pretio fruens. Ecclef. 1, 19.

Ex utero prodiit matris fue nudus, nudusque 9g - "ibil fecum portans, abit. Ecclef. V, 4.

. Exquid igirur laboranti eft ufui, cum lapidem zt moverit omnem. Ecclef. V, 15.

- Omnia enim Vanitates funt vanitatum.Ecclef. Lo *.

Quid emolumenti eft bomini ex omni fuo lalore, : quo fudat fub fole. Ecclef. L, 3. lv

Stolidus complicat manus fuas carnemque PUR ferit, propter vanitates bujufce mundi. Ee- . QU IV, 5.

Nibil itaque bomini eft melius, quam letari fe Ds - —bique in vita fua bene confulere. Ecclef. III, 12.

. Gaudium enim ex manu profieifcitur | PME T Ec — Com ios . [.

| Quod quaque donum eft Dei. EccletIll, rs. - Er ineo bominis. ERAS: ec Eccle.

$60 XVIL CURIO'SITAS

— —Letare igitur juvenis im juventute tua atque

— Creatorem tuum cogita. Ecclef XII, x. : Huic rei promovende ejusmodi infervit confi- lium, ut continue miranda Creatoris confideremus Opera, animumque habeamus letum, omnia enim fi nobis adeffent, excepto gaudio animoque hilari , nihil certe conducerent. — rte - .« Quid, quzfo, noftra eft vita, qui nobis adeo cordi eft? Haud ignoramus mortem , ultimam li- neam rerum, nos aliquando furrepturam nec evitari poffe, nihilo tamen minus dies futuri, adeo viden- . tur jucundi, ut nihil optabilius judicemus, quam, ... filiceat; alios multos dinumerare, fed, eandem ju- — cunditatem tempore preterito percipimus. . Ergo nil preter fomnia vanitatesque. | Quae multa mil- - Kia hominum effecerunt, haud aliter ac fi nunquam —. exftitiffent , ad unicam fzpe mutationem publicam, . &ftimanda erunt. .Calipho Omero, Anno 640, Egyptum fub fuam redigente poteftatem, qua, *

... pugnam ad Actium habitam, per Annos 660, Ro- . manorum agnoverat imperium, atque Imperatore —. Amro, Alexandriam occupante, combufta eft locu- .— pletiffima illa AJexandrina Bibliotbeca , feptingenta milia voluminum habens, magno fudore confcri-

Hinc patet ,,omnem noftrum laborem effe vani- tati obnoxium; quare, fummo nifu, perfcrutari de- cet, finem in creatione a Deo intentum, quz eft psa fpeciei, individui confervatio, atque il- e Ícopus tum vere obtinetur, ubi nobis contigerit id fortunz, idque honoris, ut in theatrum hujus mundi prodeundo, Potentiffima Creatoris mirabilia, . Omnipotentiamque ejus laudibus premiisque conce-

p

NATURADISU. $. VIL

- Hzc ex ipfa nobis conflant natura, & ubi illa gradum fiftit, ibi verbum Dei, in Scriptura Sacra: manifeftatum, manum nobis porrigit, qus ambo unum eundemque agnofcunt auctorem. — Patet quo-- que ex naturz contemplatione, eos, qui Scripturam Sacram literis confignarunt, eam neutiquam fuo in- genio, fed altiori ductu adornaffe ,, cum eorum Epo- Cha non permiferit eis, omnem hanc rerum natura- - fium fibi acquirere cognitionem. Inculcat tum Scri-'

E eri

ptura Sacra, tum Scientia Naturalis, unam fuiffe —

creationem; unum Paradifum, ubi domicilium non bominis tantum, verum omnium quoque animalium fuit;. Quod homo, in ipfo creationis fine, fit crea-. tus; quod omnia, bominis cauffa, fint creata, is-. que in laudem fui Creatoris; quod omnes ejus di- vitiz omnisque ejus cura vanitates fint vanitatum; od homini aliquid prz brutis animantibus concef- Um, quod nobilius & sznazeriale fit. 2

.. Extitere, atque, quod dolendum, exiftunt ejus-

. fnodi nature parum periti, qui, opera licet fint ma- nuum divinarum, dum in eo moveantur, dum vi- vant fuamque habeant exiftentiam, nihilo tamen mi-- nus exiftere Deum negarunt, hec omnia cafu quo- — dam, feu eventu fortuito contigiffe, credentes: ga-

vifi fuere auribus oculisque tanta elaboratis arte, ut

vel hi foli, fi cetera tacuiflent, eos convincere po- —

tuiflent, em omnino audiffé, qui aurem ereavit,

eunque vidi ffe, qui oculos elaboravit.

Natura docet itidem mandata atque voluntatem d puniuntur, ut, per id, quod quis peccet, per id M

(

| $e XVIL CURIOSITAS - niatur & idem : Hinc initium fapientiz eft: No/cere fe ipfum, & initium pietatis: Tzmere Deum. — De- ^um itaque omni prófequamur armore, ejusque volun- - tati conformiter vivamus.

— Naturalium rerum contemplatio nos ad Deum, — gnanu veluti injecta, ducit, oftendens, eum adeo pulchre nos inftruxiffe, domicilium adeo eximie no- 8 preparaffe, quin & omnia, noftram promotura utilitatem, concefTiffe, fi bene valere cupiamus, ne- effe eft, acceptis rite utamur, quod neutiquam fieri

poteft, nifi ea recte intelligamus.

Quis, quzefo, adeo certam atque indubiam per- E. E ud ere notitiam Omnipotentis, Gloriofi, Cle- —. gentiflimi atque Sapientiffimi Dei, ac, qui eum ex operibus contemplaretur fuis? Hinc argumenta ad | Atheum convincendum validiffima, ex operibus Creatoris defumfere "Theologi. ^ Quando natura praeeunte animadvertimus , quantum a Summo Creatore nobis fit in nature regnis adpofitum, quod tamen, etfi quinque fenfibus externis orna- ti, non intelligimus, Nonne fumma modeftia ré- velationem Divinam tractare fas eft, atque ea neu- tiquam rejicere, quz neque ibi intellexerimus ? Pulchre Salvator apud Johannem Evanpeliftam, C.Ill,12: Quod fi terrena dicam vobis, €? non cre- ditis, quomodo, fi dixero vobis caleflia, creditis.

. Clarius igitur fole ipfo erit, Scientiam Natu- - ralem principem facile effe reliquarum fcientiarum, atque digniffimam, cui homo omnem navat ope- ram & induflriam, cum fit nihil nifi Scientia Di-

vina : Miren ps non folum cauffam cur crea- . tus fit homo, íed eum quoque ad cognitionem . A Majeflatis, Sapientiz, OuiiME ; Omnifcien-

£ * ? o aem

NATURALIS $$.

tix, atque Clementix fui Creatoris recta perducit via, fine qua cognitione iis, ad quas a Deo crea eft, non frui poteft commoditatibus.

Hzc Dei opera funt, in quibus contemplandis nofmet exerceamus ; llle nos in hunc mundum introduxit, tam inexplebili rerum varietate inftru- ctum & ornatum, Ille oculis, quos nobis contulit - ea videnda, & animo confideranda objecit. , Mun- dum itaque hunc fublunarem, omniaque, que in ea funt, hominis cauffa condita fuiffe, recepta 'Theo- logorum omnium fententia eft. ^ Ne itaque hu- manis rationibus Divina opera excutiamus, fed ex operibus manuducti, admiremur artificem. Nar- remus érgo omnia mirabilia Tua Domine, & vir- tutem terribilium "Tuorum dicant generationes. Verbo: Contemplatio Nature preguftus eft volu- pratis celeflis , .conflans animi gaudium, perfe- &ique ejus folatii initium ,. fummusque felicita-

zis bumane apex; cum anima bujus particeps Juerit, ex gravi quafi fopore excitata, in luce - : lap, fui ipfius oblita, in celefli, ut ita — dicam, terra, is terreftri celo, vitam it. |

a A cFenatu

hus or£t

/? [o7

- m - ba a a e e ette tn tr ap eqno et rhe NIS T2. 2 sra Se P SH MT Án MEUM ra adi NATUR Ma ren ree ense s sae / EP . 1 $3 ^ L i - i . " | " * , 7^ | " r t 5 à " i ^ , 7 * E v ww i H : - hi 3 i , -- : . 4 " " : | x P / ^. " S : à P ' à " t / s " Y TA - s , * , " " - , P . : 1 ^ " -— td n í ; qe ! : * , á 4 : * & *. ded x i i r i i ) 3 p T - . à " N V - á " ^ * : * « - T ) * 2 t s , x " CMIEDES 2 z TRORETI NN Vat oPar RESUISR SEE ICP IT LIRE T. ta y 3Ry à "4 taco Qn ias MhAR e pas d. - Mia ila t i. x : esti à . ; | - | M 1 | ti DL s Toms.

L

2ora

2

ufert.. at

*

22,

a

g^

- : ! - e — € — —PHBi— m - eda - - : : ex: a VELA TV WI Ri PY TUR. ca et c PT MIR AG AN " ————

og

e

222

SHE 72

DOUPOCPNIUAO.

This page number was omitted in the original pagination.

No page or information was missed during scanning.

: v *. ] xi , "

ad. Dufert. a

ir : « » 1 LL m P " 4 odi s y * ; " « 2: EN f e. ye Y ze L

AA NÉDOONE PEE

I

MEL HET

TT

||

rue

f i

VETUAYITEA Die 999410 Eb:

TomrrmmTT E

TTE

|

Honrr lipsALINsi1s PRosPECTUS.

- . aA. PE. í j : I M " E 77772 E V M BIER 9 D "1 ET n 1

T

a

YU t FETAVES

H

EAE SEO Rs ES TDENDERTWEISCEPCIUPT: PRIN

DESEE ECAC4:

LL

Fux WSSEULSY

[arcem d

E x. m UOOZANVAEMEYD

idv 714^ B^$3: Es GECRGUS IE FIC QNS C OKECETA IS t )

-—À

LLFA.

CD W^ ad Dif T Do Aorta nat. Wes VT, Pho 7. (atataric. znderzier. ut Frftue Caminerum

. paceant ; -

" Aera pela nis rarierifus refería.

. Lamtnus a) parietem ereadem ffs ; CCtaminz dueJterizon£ata . Ne 2 yy) fürerDereade. 08 uude E Axis V ludarum. Laminer urn in JBoreak pariete. | Pffude camunerum gue stum Laldarzum | "horitondaüder arcumeunt.

Jie iran 227,

| 725 V ORI IA | Lnekmatonis fene Boule d ad. d

ITTTITTTI I

C ect. a IL . ! A erzes Jeplenirzoraatas S za Lrrlarihs naro umts et exottctr aorta . T. (OMEEZfade camnerz, aum unyeofetss urn lorutus Tenet rre ; 7. d poene diner gradus | | oftáz. .. : c/duuda erurn famuleecira fertesfras, ul vatuas mane aufenit. veffteri vere ctaudat£ , 4

confecfum. :

aá. IX [5i - a) Duo re Art Una : -PDatdeatuo etta dM zueck ons fenefirarum huybernacut

| fecundum leges DaerÁaavu .

EE C. odum. SLE

— Ma (— mni leti pm eiibsapi mul Feis peu oon RE

jq:

b

lr ——— ————

Li

:

D

SEHR IQURPURUNE RUNE I ——————

i A Oa

4 yu B

M

[/ j g Th

um m Ml wt lim Ld

n T e- ! pm v;

^n) Ini i MM M - Mi

: gi

NNWNN

NN

DNSSYNSS

Y

WW

"

NNUS

S NNS QW

NS

DORUCICiaUeg. SN

C LS

p rha-

4

a.

7,

le Mlufee

' uA EDisferi M

Ü |

" Mdporsad, Jntar.

iua.

Die

QD uf I Qe . fu riunamenfuhue Gradiaaur 1x

ps

5

a

2s,

^ . "

TN