HESPERIDES
NORIMBERGENSES.
e 2 e
| es Minct hic N ORIS cultu ftudioque perito : | | inclyta, Pegnefus quam pater ipfe ftupet. e» Namque fuis undis gaudet peregrina rigari | ) munera telluris, mitia poma videns. Eximium , quondam quo colla fuperba gerebat (5. cum Tiberi Ganges, rettulit illa decus. Aurea dum pofuit fua. germina in arva Benaci Acgle, prima trium quae foror Hefperidum; Aegle, quae imperiis cunctis fua parca negavit, fparíit ibi larga citrea dona manu; E fponte fuperba boni folis Arethufa Limonis dum Ligurum terris femina fülva dedit; et folus Calaber, quas Hefperthufa ferebat, auri dum fruges fedulus usque metit : | Quaelibet illorum, reliquis certantia terris; | arva beata magis fe bonitateferun..— — .— — | ud faciat NORIS ? Certant tres munera Nymphae illi ferres auro munera cara magis: Glarea, quae infelix quondam, nunc fertilis auro eft, En, inquit, Nili fplendeo divitiis: Quicquid ab auriferis ciectat Iberia plantis, quasque comas aluit divitis unda Padi; quodque legunt aurum Eous Graiusque fativum; nunc gremio in noftro cuncta decora nitent. NORIS, mactenovis, calatho quae divite fundunt Hefperides , cultis arboribusque tuis. Alta petens caeli Tibi nunc famulatur Apollo, lumine fecundo profpicit arva tua. Alcidae pariterque iuvat folertia fortis, Mercurii dotes ingeniique vigor. Nomen eat fuper aftra Tuum maneatque perenne; altius emineat culminis arce Tur.
gt He zer
mt E, € D 7.
MEFEEET
HBETEEEEI
RA
HESPERIDVM
NORIMBERGENSIVM
PI JE
MALORVM
CITREORVM, LIMONVM AVRANTIORVMQVE:
CVLTVRA ET VSV
EAR I111,
BENE MVLTIS ICONIBVS IN AES ELEGANTISSIME
INCISIS ORNATI:
4SFIBVS SVBIVNCTA EST.
ELEORBRA
FLORES PLANIASQVE, JARIORES N AGRO NORIC CVLTAS EXHIBENS,
DE HOROLOGII SOLARIS BVXO DESCRIBENDI RATIONE,
DE HORTO EX OPTICORVM REGVLIS DELINEANDO,
DE COLVMNIS ITEM MILLIARIBVS ET OBELISCO THEODOSIANI SIMVLACRO IN AVCTORIS VIRIDARIO ERECTIS,; !
Mo.Bot Grim — BREVIS COMMENTATIO, i6osg AVCTORE
Hh 6 —*
OMNIA E LINGVA GERMANICA IN. LATINAM NVNC TRANSLATA. ' * * * CVM $. CAESAREAE MAIESTATIS PRIFILEGIO. NORIMBERGAE,
APVD IO, ANDR, ENDTERI p. m, FILIVM ET HEREDES.
9c
"S - o —— —À — " t " , F, f ; ; i 1 - , - " : » * $ * * tar 1 , . L » aes 1 p i i " à » d ^ « . ^
i , ; en , —$ £ , D ed ; E . E 1 ^a » Li LI 14 MÀ, - 1 4 "T. 2 Ees3 z , : 1 Na EX : * Ws , Te : &. i : : [ : Y : I E es A 2 " ; de z : z í ie d do Lo -— - d 2i : We rene HR -— 7 - Em s C ood Rome mie 4 ;
—« ud X 4 * ts a : *
—€ a 4 : ? ; La 1 3 x E " » j ^ "exo eoo * a 3 ad xam E T" e&w-s
*oe : Ro ed x A. : "RS E RENI
a ums AES RÀ Te c. pice. eR -
peraicuru
s Eod,
ttu San PR Ra M
JaoM DISSERTATIO EPISTOLICA
PRAECIPVIS HESPERIDVM SCRIPTORIBVS
IISQVE TAM ANTIQVIS QVAM RECENTIORIBVS.
PRAENOBILI AMPLISSIMO.VE VIRO
DN. IOANNI CHRISTOPHORO VOLCAMERO,
IN LIBERA IMPERII ROMANO-GERMANICI CIVITATE NORIMBERGENSI CIVI, ET MERCATORI, OPERIS LVCVLENTI , QVOD HESPERIDES NORIMBER.- ' GENSES INSCRIBITVR, AVCTORI PERCELEBRI,
ERHARDVS REVSCHIVS S.D.
Xire in manus hominum potuiflent TVAE, VIR AMPLIS- P229 SIMEHESPERIDES NORIMBERGENSES, [ atine nunc NU loquentes, citra ullum manumifTionis teftimonium, utpote quae fuam omnibus ingenuitatem , cum primum prodirent, fatis abundecomprobarunt. — Sacraveras eas civibus noflris Germanis, ne horum limites egrederentur, praecipiens: at P illae, ut folent puellae, ulterius exfpatiatae, fuum in amo- E35 rem exteros quoque, praecipue Anglos, Belgaset Italos, pel- — . lexerunt , non finehonorifica Nominis Tui commendatione; Hositaque cum nihil magis haberein votis intelligeres, quam ut confabulari cum illis liceret fibi;linguae Teutonicae ignaris: duplici Tibi beneficio obflrinxifli rei horten- fis et herbariae cultores, quando exorare Te tandem paffus es, ut in linguam erudi- torum eas transfundi curares, quo Latine loquentes, cunctas Europae regiones per- vadere,omnibusque fe commendare valerent, Etfi enim Pontanum;Ferrarium, Com- melinum aliosque, qui ut cultura Hefperidum fuis in arvisrecte inflituatur , literis. mandarunt, fecutus , eandem regioni noflrae potiffimum convenientem edocuifli, eandemquenon omnibus locis commodam effejipfe confirmas: fieri tamen non po- tuit,quin generalia culturae praecepta bene multa admifceres; e quibus periti colo- ni, etiam fub alia caeli plaga degentes, hauriant, quaee refuerint : anfam certe haec non infrequenter praebebunt cogitandi de iis, quae mentem alias effugiflent, tene- ras tamen arbufcularum propàgines quam mitiffime rectiffimeque foveant, Ne- gandum certe nonet, ipfaque experientia, fidiffima rerum Ue evincit, pro di- verfiffimo locorum genio hic fumme noxia effe, quaealibi faluberrima funt compro- bata: quae diverfitas et in homine et in plantis perfpicue comparet, adeo ut recte ge : (A) erit
NEA, /) -
ed (o) Ke
ferit Ícripferitque Hiflroricorum antiquiffimus Herodotus: 4 — Natura comparatum eff, ut e mollibus regionibus molles cviri exiflant, neque ex eadem terra admirandae fruges, et egregii bello cuir: gignantur, — Atque haec cauffa efl, cur Tibi integrum non fuerit, aliorum veftigia ita legere,quominus interdum ab illorum fententiarecederes. Quem- admodum vero Tibi aliorum labores , quos fubinde meritis exornas laudibus , mul- tum profuerunt, Tuamque in colendis hifce arbufculis induflriam egregie excitarunt ; fic nec aliis harum rerum fludiofis inutile, nec Tibiiniucundum fore iudicavi, fi Scri- ptores qui de Malorum Aurearum cura quidquam memoratu dignum attulerunt, velati in tabella exhiberem, Tuoque Operi praemitterem. — Ita enim cuilibet;qui haec talia noffe cupit, integrum erit,fuo uti iudicio,et ex diverfa, quae in diverfis obtinet terrae locis, cultura feligere,et inire eam colendi rationem, quam exiflimaverit con-
venientiffimam, ^ Referam autem, pro virili parte cuiusque voluntati obfequuturus,
omnes tam antiquiores quam recentiores, quotquot meam in notitiam pervenerunt, hac lege ; ut ex veterum fcriptis, ( quandoquidem de Hefperidum cultura fcribendi laborem fibi ex inftituto haudquaquam fumferunt, ) breviter, qualis olim fuerit in ufu, annotem ; maxime in gratiam eorum, quibus veterum perquirere monumenta non vacat. Atin recenfione iuniorum eos tantum memorabo, qui variis in regio- nibus hoc de Hefperidibus commentandi munere vel univerfim iuflis voluminibus, velfigillatim Íchediasmatibus molis exiguae editis, funt defuncti,et quacunque ratio- ne aliquid adartisaugmentum laudabilitercontulerunt. Quem meum conatum fi Tibi, VIR OPTIME, bonisque omnibus probavero,erit de quo vehementer gaudeam.
Si iuvat, ab ultima Hefperidum aetate, quoad memoria repetere poffumus quam longiffime , ordiri, tenuia admodum culturae huius initia deprehendemus, Non enim mitiora aut lautiora huius rei fata comminifci valemus , quam fuere rerum omnium, quarum z4//z dicente Serieca, vitae morumque magiflro optimo , cozfun- mata efl, dum 1neepit : et 1m omm negotio longe femper a perfecto [uere principia, — Haec quo augmenta caperent indies maiora,
ipa nocuas artes cuaria experientia rerum , et labor offendit miferis , u[nsque magifler.
Vetufliffimis tamen temporibus curam malorum aureorum, (non autem iam ex- pendere libet, quaenam illa fuerint : demus interim, fuiffe citriorum genus; ) non omnino fuiffe neglectam , nec fegnius eorundem culturam peractam , fabularum commenta, infidum alias ac lubricum fidei faciendae argumentum,firmiter fatis pro- barevidentur. His repetendistempus noninfumam,cum tritafintatqueobvia. Ad. haec legi poterunt in eximio hoc Tuo tractatu; in quo et fabulas et varios fenfus ex eruditorum coniecturis dextre edifferuifli. lllud addam, efle,qui altius fabulae ori- ginem repctentes,perhibent, aTellure eadem cum ramo Iunoni fuiffe oblata, nuptias cum Iove celebranti; hancque fuum in hortum prope Atlantem inferi juffifIe, Hefpe- ri filiabus et dracone cuftodibus relictis: — Atque ex his arboribus mala efle, aiunt, ab Hercule in Graeciam afportata. Neque aliunde efle volunt; quae Venus Hippome- ni tradidit, curfu cum Atalanta decertaturo. Ex hortis enim Hefperidum poma iflaec decerpfiffe, et praeterea eiusmodi arborem in facra fibi Cypri infula plantafle Dea haec memoratur. Vbinam vero locorum horti illi , in omni Graecorum antiquitate fa- mofiffimi,fuerint confiti, dictu non adeo proclive efl. Hefperidum nomine infula et urbs Libyae celebratur a diligentiffimo Geographo, Strabone, ^ et ante eum a Scylace Caryandenfi, c qui hortum adiacentem ita defcribit : liic efl bortus Hefperi- dum. Efl "vero locus profundus org yts XVl1L praeruptus circumquaque , €: de-
: . [A 2 /
a Calliope five L, VIII, infin, &Geogr. L.IL pag.84. cin Periplo p.46,
—rnnnnmennnnmnmmmmeg pr a c MD M
ej (o ie
Jceufum babeus. — Vbiquecvero duobus fladis mon minor efl latitudo et longitudo, — Hortus
bic opacus eft , arboribus 1n [e incvicem implicatW, quam maxume denfis. — Arbores funt lotus, mali omui generis, punicae, pyri, arbuti fructus, mora, cuites, myrti, lauri, bederae, olicvae, oleaffriyamygdalisuglandes, Iam quidem,etfi a vero non multum abfimile videa- tur, locum huncamoeniflimum, praeruptis montium iugis obiectis inacceflum , fabu- lae occafionem et originem dedifle, illud nec pro vero afhirmare,nec refellere animus efl. Largiamur et hoc aliis id affirmantibus ; in Africae finibus fita fuifle iftaec vi- ridaria; quo hacrationede ipfis Scriptoribus dicendiinitium inveniamus.
Proinde ex Africa oriundum, primum hic Scriptorem Tibi, VOLCAMERE PRAESTANTISSIME,celebro,eumque regio diademate infignem,cuius tamen opera ad unum omnia tempus edax rerumabolevit. Eft illelOBASf(iveIVBA, Numidiae atque Mauritaniae rexpater Ptolemaei ex Cleopatra,cognomento Selene, quae erat fi- lia Antonii Triumviri et Cleopatrae, Z Hic , patre adverfus C. Iulium Caefarem bel. lum gerente; admodum puer bello captus , Romaein triumpho ductus efl. e Aclia- nus f'obfidem a patre, qui contra Caefarem
Veuerat et parcvis redimitus luba fagittis , Romanis fuiffe datum perhibet. Dum Romae eft commoratus , bonas literas didicit , adeoque feliciter excoluit , ut ftudiorum claritate memorabilior , quam regno, T0AUJa.3ec TàT0V nomine ab Athenaeo g decorari promereret, fcriptis poft- modum bene multis inclitus , plurimisque veterum laudatus — In Augufli quoque amicitiam fe infimuavit, qui eum pro regno paterno multis Africae partibus dona- vit, bquas ad Ptolemaeum filium transmifit, interfectus a C. Caligula, ex infidiis in via , uti colligit e Seneca Lipfius, ; Tantus hic rex, regiae fuae dignitati nequa- quam dedecori fore ratus , fi ad rem usque hortenfem fe demitteret , de citri no- mite commentatus eft , hoc malis Hefperidum commune fuifle comprobans, E- quidem Iubae fidem denegat Democritus, Athenaei Dipnofophifta; iurene an iniu- ria? alibi disquiram: rem tamen, etfi non citri nomen , antiquis cognitam fui(fefate- tur. Liber Iubae, qui hujus rei memoriam confervavit, infcriptus erat: "£2 Mene cvy'yesupara, k Inde coniecturafortaffenon vana adducor , ut credam, de cultura eum parum aut nihil hic praecepiíle: praetereundus tamenidcirco mihi non videbatur, quia non alius eo antiquior Hefperidum nomen Romanum nos edocuit; quod idem bini Medicae artis principes, aetate non multum inferiores, Diofcorides, / et Scribo- nius Largus , 7 fcriptis fuis pariter inferuerunt. — Quaeres fortaffe, VIR OPTIME, annon fcriptores idonci ex reliquis eius operibus quaedam confervarint , naturalem Hefperidum hiftoriam illuflrantia? Sed tantum abeft ,ut fragmenta huc facientia in- de exfcripta depromferint, ut potius, fi ex librorum titulis de ipfo libro iudicare fas eft; de iisalioin loco mentionem inieciíTe, ne leviquidem fufpicione ducamur. . Vtque dictis fidem faciam fingula, nilegiTe grave fuerit, Viri diademate cincti monumentalitera- ria recenfebo; quo ipfo et apud alios rerum aeftimatores gratiam meiniturum confi- do, cum multo ftudio collegerim pluraeorum, quam aquoquame recentioribus funt À
| 2 annotata, 4 Plutarchus in Vita Antonii; Suetanius in Calig. cap. 26.ibique Torrentius, Strabo L.XVII.p. $70,Suidas, e Plutarchus in G.I,Caefare; et Appianus de Bello Civ. Lib,.IL p.49 r,edit.H,Stephani. Hiftor. Animal, Lib.VII,c.27, £g Dipno- foph.Lib,THILp.g s, b Strabo L, VI, circa fin.Dio Caffius Lib.LIILadann.729.De Tubahoc plura congeffit Bernardus Aldrete, in libro;cui tit, Varias Antiguedades de Efpanna; Africa y otras provincias Lib.IIII.cap.20.p. £77. 178.179. Prodiit hic liber Antverpiae 1614.£4, Add.G.I.Voffius de Hiftor.Graecis L.1I.c.4. 1 ad Taciti Annal. .IHIT.c.25. k Meminer l G iorum de LibyaPlutar- chusin Parallel,min,c.25, ubi e libro tertio quaedam profert, — Athenaeusloc, cit, iDehocpaulopoít, — 2» Cap. XLLcompofit.1 58, i
* eli (o) fe
annotata. Itaque praeter jam dicta 7€e4 AuGunc TU'y y eat aT a; celebranturI]) eius- dem Agyauonoyia FP tUa» five Romanae Autiquitates, quas non alias fuiffe autu- mo quam [eroe ia» Popotixn, feu Hiftoriam Romanam, » qua laudem in primis me- ruit, Movet me, ut Antiquitateset Hifloriam pro opere eodem habeam , quod il- larum auctoritate non alium effe ufum reperiam, praeter Stephanum Byzantinum, qui librumIIallegat,o ^ Amplius IIT) quafi potiora Africae atque Europae regna et imperia non caperent vim ingenii, mente quoque ac Ícriptis comprehendit magnam Afiae partem, f quam plures populi, fuis diflincti nominibus, incolebant. De Affj- riis enim duos ei libros tribuit Tatianus, 4 quos et Clemens Alexandrinus r legit fed ibi nomen vitiofe loaGac pro loGac Ícriptumeft. Praeterea III) memor beneficii ab Augufto accepti, volumina fcripfit de C. Caefaris Expeditione Arabica, ad ipfum C. Cacíarem, Augufti F. natu maiorem 5 quae fide digniffima fequitur Plinius. Nec vero in hiftoria fcribenda omnem pofuit operam 5. quin potius de ceteris quoque litera- rum artiumque humaniorum partibus multa eft commentatus. Atque huc refero V) Libros de Pretura, quorum alterum citat Sopater in Ecloeis apud Photium, z et VI) dePictoribus Harpocrationi » memoratos. Hos enim diverfos fuiffe a prioribus nullus ambigo, cum laudatus iam Rhetor & Grammaticus Alexandrinus, poftquam paulo ante Opus de Pictoribus citaffet, in IloAvyewroc fcribat: isTogumuaow aoi T&xai Aegrquav &y v0 664 Zaryeg uva loea & vois z«eà l'eaQutiie cum brevius, omiffo alterius libri titulo, dicere potuilfet : xai Aeréquv xat [Gate & vois 7662 Zio-' yexQuy. VII) Huc ctiam pertinere cenfenda eft. Ssareuxn icroese , Theatralis -Hi-. fforia, qua argumenta Tragica , five et hiftorias et fabulas tragice defcribi folicas ali- quot libris x complexus eft. Atque hanc eandem refpexiffe cenfeo Hefychium, quando in quarto Ocereixoy noftr um citat, y qui VIIT) eundem, (falfo enim ibi NU legitur) in decimo quinto 7&24 optoiorar by, x de Symilitudinibus allegat, Denique IX) citatur aSuida a & d'evréeo Q3oegie ^&£sus , de corrupta dictione , uti hunc lo- cum ex MSS. Parif, reflituit Cl. Neocorus, cum antea legeretur Qoeos AéEiue, evaria dictione. — Vltimo loco adhuc commendandus eft X) eius liber exiguae molis de Eupborbio herba, : quam in Euphorbii Medici, inventoris honorem ita di- ctamvoluit. lamvero ex hacícriptorum recenfione, certo confilio inflituta, nemi- ni obfcurum efle poteft, raram Iubae, aut plane nullam, dicendi de Citris occafionem fuifle. Hoc unum,antequam ad alia transgrediar , addidifle iuvabit, poetica etiam facultate eum polluifle,id quod ex ipfius epigrammate in Leontem Argivum, Tragi- cum, c conflare poteft. — — : | | Sed ad reliquos Hefperidum fcriptores, origine Afros, propero. — Mirandum ve- ro, ex terra illa barbara ; monftrorum matre, tot cultiffimi ingenii viros prodiiffe, Scribit Edo Neuhufius : 2 — Awffrales , quorum cvertices propius perflringit aefficvi folis : | .. erbita
meet Ter
» LibrumlI citat Stephanus, in Aye et àcz/s, — Nequealiumlibrum refpicitin AaGiu, o in Noaarría, p Deamplitudine A(Tyriae, quam poftea Syriam appellarunt, le-- gendi Strabo CR XVI, ab init. "Mea Lib.L cap.II, quem fecutus eft Plinius Hift. Nat, Lib.V, Sect.1;. et Martianus Capella Lib. VI, cap.de Arabia et Syria. 4 inOra-
tione contra Gentes p.124. —— r Stromatum Lib.I. p.323. . Conf, Keckermannus
de Natur. et Propriet, Hiftoriae in Auctarío qu. VII, $ Lib. VI (ect, 3 1.in fin,
? In Biblioth, Cod, CLXI. pag. 338. add, Valerius Hirpocrationin nexóovere,
s» ln rHajjéseubilibrum VIII allegat, «| x Quarti meminit Atheaaeus Lib. LIII,
p.17f.et Vlpianus ad Demofthenem, |. In&o»evua. z; In xZgrs, Add, Athenaeus
L.cit.p.170, 5 In z«uedíscn, b Quod laudant Galenus zar 76v; Lib. VITII
cap.4. et Plinius Lib,XXV.fect.38 p.400. — € Setvavitid nobis AthenaeusL, VIII
P347. d Theatr, Ingenii human,L,l,c, 16. p.272»
"
c
Terrae vene
«e () €
orbita , IMgenio abundare , ad cogitandum acutos, ad intelligendum expeditos , ad capienda confilia paratos, ad carvenda pericula circum[pectos, 1m omnibus bumani commercii negotiis procvidos ac fapientes. — la boflem cuero magis fraude et furticvis snfidiarum tendiculzs ; quam aperto Marte , confertitque aequo cvirtutis certamine cviribus depugnare. — Et polt pauca addit: Neqwe clarius quidem Auflralis naturae, quam im. Aegyptum. refulget [peci- men: qui 1n Affae Africaeque fiti confimio , et flagellati folis propinqui radi , utrisque [em- per promtiffimi sugenit artibus excelluere, | Non ergo invideamus illis gloriam , quam Dionyfius e tribuit, canens: T zaed voucldtovcw ctevreemémy *yévoc aydeav, oi rero: (2i0roio dieclncavlo xe^évSovs , zeros d" ipepgerlos £r eignaalo aegreov, xai a7:0e9vi9larne rte a'uAaxoc aao 2o , 7zreroi € yeo unos roov veu élencavro |. 9uue Qegccaquevos NoEoy deouoy nio. Huuc accolunt praeclarorum genus. bominum , qui. primi coitae. diflinxerunt. vias : primi item optabile experti [unt aratrum, atque [emen [uper rectiffimum [ulcum po[uerunt, Primi etiam lines caelum dimenft [unt , ammo contemplati obliquum cur[um folis. Ex hac itaque terra, a qua Graeci fapientiam petiere, et quidem ex Naucrati urbe, ortum ba- buit, quem nunc fiflo, ATHENAEVS. Hunc inter Medicos locum tueri poffe, affirmat Dan, Clericus: f'at in libris, qui fuperfunt eruditiffimi , res quoque naturales et me- dicas tradens , verborum potius quam rerum curam egit , ideoque Criticis et Gram- maticis accenfendus, — Aetatem ejus primus conftituit Tan, Faber. g Scripfit autem poft Commodi obitum fub Pertinacis atque Severi principatu; Oppiano Poéta, quem laudat, P poflerior. Quid ex ejus Libris AeizvoroQierov (quorum XV fuere, fed binos priores cum dimidia tertii parte amifimus;) fit inflituto noflro accommodum, ipfe iudicare potes, VOLCAMERE AMPLISSIME , fi Criticum egiíIe eum perpen- des,et de nominibus disputaffe, uti in luba paulo ante vidimus. | Quae praeterea habet de Citro, e Theophrafíto funt depromta. Tacendustamen propterea non erat, cum in opere iftoc, multiplicieruditione referto , inter coenae lautitias etiam Hefperidum ap- ofuerit mala, quae in coena Laurenfis vidiffe aeque iucundum efl, ac in Theophrafti GE Meretur quoque, ut reliqua eius cripta, quorum pauca funt , hiccommemo-
rentur. Memoriam eorum ipfeconfervavit, Fuereautem Hifforiáe Ducum , qui frngulari
certamine [ui profuere , 1 et Libri de Regibus Syriae, k.. Quae plura Athenaei nomen praeferunt , non funt noflri, fed alterius cognominis, uti viris docti(fimis obfervatum diu efl. — Ceterum ex Athenaeo peculiare annoto, quod, cum vulearis traditio ex Africa in Graeciam mala iflaec fuifle illata, teneat; ipfe cum Plinio aliisque ex Afia hanc flirpem eo defcendifíe pronunciet , / fcribens: or; d" óvres x 79e cy. y meas éxei ne xar$6n $i ToU; ENNIvace TO QurGOy ToUro , &criy £U£C) Ae'yüpuevoV xai "a20 voie xppLod iae sromraie. —Duod autem ex Afrae fuperiere plaga in Graeciam recvera ffirps ea. defcenderit , fériptum a Comici. Poetis invenitur. Noftra quidem parum re- fert, unde Graecia ifta ftirpes acceperit: potuiffe tamen fieri, (fi quidem Hefperi- dum mala fuere citria;) cenfeo , ut pofl Herculis tempora aliunde frcquentiora fuerint advecta; potiffimum Theophrafli aevo, qui a patria vocavit Mala Medica.
| (B) Hinc ;€ In Orbis Defcriptione, v, 222—237. f Hift. Medicinae P. IIL L, IIT, c. o. pae, 204. . -glib.LEpittp.é4, — b Lib.Ip.r3. Conf, CIL Alb. Fabricii Biblioth .Gr. Lib,LLII,
Cap. 2o, p,6 3o qq. à Lib,lILp.15 f. k Lib, V.p.z11,. I p.84.
B. ROR .
Hinc commodam nancifcimur occafionem transmittendi in Afiae oram. Ex Ci- licia enim oriundus fuit vir literis cultiffimusquem magnus Scaliger z merito Her- bariorum dictatorem falutavit, PEDACIVS vel PEDANIVS DIOSCORIDES, na- tivitate Anazarbeus , genere Romanus ex Pedaniorum familia,qui magnam vitae par- tem in Aegypto apud Cleopatram füb Antonio transegiffe perhibetur quibusdam. At Marfilius Cagnatus z ab horum rationibus recedens, Hermolaum Barbarum alios- que fecutus, Plinio eum vel pofteriorem vel aequalem facit. — Neque vero conte- mnendae funt rationesquibus fubAugufto eum floruiffejadflruit maximum nuperGer- maniae lumen, Petrus Lambecius. o. Media inter utrosque via incedit laudatiffimus I. A. Fabricius, pinvidendum faeculo noftro nomen ,qui Diofcoridem Plinii aetatem haud multum praeceffiffe evincit ex ipfius Anazarbei verbis, 4 ubi Euphorbium de- fcribens, Iubae meminit: H' pé roi £vescie atvroU xao. lóGay vo) (OnciAén Tis AuGUne gmeywv021. Ceterum id, nba in Libya regnante, primo yucueutum fuiffe, in con- f«ffo efl, lubam Auguíto coaetaneum, cum haec fcriberet Pedanius, vitaiam excef- fife, inde liquet.Ab Augufli vero exceffu ad Plinii obitum, anni nonnifi LXVI nume- rantur. DeScriptis, quae Diofcoridisnomine circumferuntur, Lambeciusrecte iudi- cat, non unius effe, fed partim Alexandrini Diofcoridis, qui cognomine Phacas no- ftro aetatefüperior ; partim Gloffographi, quinoflro junior Anazarbeo autem de Ma- teria Medica libros quinque folum vindicat, in quorum primo cap. CLXVI agit 1422. punc, eademque x64 Pound, 82 euaisri d? XiTeAa. dicta pariter innuit, Cete- rum de arboris fructuumque perpetua viriditate et ufu, Theophraflo dicta confirmat.
Diofcoridi alterum addo e Phoenicia Afiae. Eft is SEXT VS IVLIVS AFRICA. NVS, Heraclae difcipulus, de quo vehementer inter fe diffident auctores, dum alii ex unico tres facere allaborant. — Inter hos, qui plures uno fuiffe ftatuunt , princeps eft Henricus Valefius , Vir fummus , » cui praeter alios affentitur Fridericus Spanhe- mius. s Contra hos nituntur bonarum literarum columen, Ifaacus Voffius £ et alii, quibus doctiífimus Petrus Needham fubfcribit, uniSexto omnia opera, quae hoc no- mine apud veteres leguntur,tranfcribentes. — Clarus alias eft fcriptor Hifloricus,Eufe- bio 4 magnopere celebratus, et Photio x lectus. Neque fere quisquam eft e re centioribus , quires veterum Chriflianorum literis confignavit, quin lulii Africani ge- fla commmemorarit. Laudanteum magpnanomina, Caefar Baronius, y Leo Allatius,g Tillemontius, z Guil. Caveus, & Balthafar Bebelius, c Io. Albertus Fabricius, 7. alii- que, e quibus , quaead vitam et fcripta viri, de re literaria pariterac Chrifliana meritif- (i. peti poterunt. Illud hic repetendum cenfeo, latere adhuc ab eo confectos Commentarios Nocvi Teflamenti et Chronicon , tefte Hebed lefu; Metropolita Sobenfi, e Fortaffe huic annexa fuit eradiowxav ayacyemQn, a primo Coroebo Eleo ad fuae aetatis ultimum, Heliodorum Athenienfem deducta, qui Olympiade CCXLIX ftadio iterum vicit. f£. Ad huius à eon: cynofuram Guilielmus Loyd feriem fuam Chronologicam Olympiadum, Pythiadum, Iíthmiadum , Nemeadum compofuit ct
Correxit;
z5» deSubtilitate exerc. 143, — 5 Var,obferv,L.llcap.223. ^ eComment, de Biblioth, Vindob.L.Ilcap.;.p.gf&.feqq. ^ 9BiblGr.Lib.lllcap.. ^ gLib.lIlLcap.gé. zadEufebii Hiftor,Ecclefiafticam, ^ *Introduct, ad Chronol.et Hift.S. Saecul. III, p3ir. ? Not,ad Catullum p.30, sin Chron, et Hiftor Eccle L.VI.c.; r. x Biblioth.Cod.34, y Annal.Ecclef T.ILad A, C,222. z in Euftathi He- xaémeron,p. f.6.7. 4 Tom,IIL Mex.Ecclef, b Hiftor,Liter,Script.Ecclef, p.58.69. — cAntiqu.Ecclefiae EvangelicaeSec.IlI,art,1.8,14.p.475.477. ^ dBibl.. Graec.L.IlL.c24.p.$95—598. — € Catal.Librorum Chald,ex verf, Abr.Eechellenfis, n.1 f,p.18.edit, Nihufianae: Bearz APHRICANLEpifciopi Emaus.ex|lant Comment a- rii Novi Teflamentiet Chronicon, ^ .flonfiusdeScnpt Hift, Philof,L, IIILp.334«
ed (o) e
correxit , g ubi ultimae Olympiadis pentaéteris incidit in &.C,217--220. Chronici illius auctori ex Voffii fententia etiam vindicandi funt xso7cv libri, quorum VIIII, ab aliis XI, a laudato Voffio XXIIIInumerantur. Ex his Caffianus fuam collectionem I'éwzovixoV ditavit, Perfuadet hoc Georgius Syncellus, P confirmans, defcriptas in illis fuiffe "arezxav xoi Quoi xal yemeypuy xoi ooo (Qrv[gurixiy) ovyat- [A86 » res Medicae, Pbyficas, ruflicas et cbymicas. Opus hoc fic dictum eft a rerum, quas continet, varietate , ducta a Dionces ceílo fimilitudine. In inflructiffima cele- berrimi Voffii bibliotheca exflitit quondam MStum, uti ex Catalogo Librorum MS- torum Angliae et Hiberniae didici. Baffus ex eo opere capita XXXVIIII fervavit, quo- rum id, quod de citrio agit, ludicrum hoc edocet, ut, paratis e gypfo vel luto formis, citria et quaelibet mala in varias fpecies humanae faciei vel alterius rei excrefcere co-
gantur et informari. i E Iam fecundis aufpiciis in Graeciam tendimus , Citri aurum , quod ex provinciis Afiaefuamin patriam deportavit gens luxui deditiffima, olim Afiae late domina, iri- dem curiofisoculisluflraturi. Qualisfuerit eiusin Graecia proventus, diferte edocuit magnum illud naturae oraculum, divina vir eloquentia, THECPHRASTVS Frefius, Ariílotelisin fcholafucceffor. Tantum virum, tot elogiis mactatim, cum Tibi no- mino, VIR OPTIME, ne requiras aut expectes velim a me, ut de'vita eius commen- tationem fubiungam. | Amplior eft dicendi materia, quam ut brevi epiftola concludi poffit. Adhaecnoloinaliorum mefles falcem immittere, cum viriin re literaria fummi £ hunc Theophrafto laborem iam praefliterint, exfecuti omnia quam diligentiffime. Rectiusomnino fecero, etargumento Operis Tui convenientius, fi, quae ille de malis Medicis fcripfit, / ordine hic fubiiciam. Et primo quidem a patria malum Medicam vel Perficam dici perhibet, quod Perfidi Mediaeque familiaris habetur, Deinde arbo- ris notas, quas vocant, characteriílicas fubinnuit, quando folium foliisportulacae,ut Theodorus vertit,vel Adrachnes 7 affimilat,etaculeis horrere eam acutis validisque perhibet. Sed optandum fuiffet , ut pari diligentia et reliquas diferte adfcripfiffet;po- tiffimum in quam illa Jar em excreverit; quo litem dirimere poffemus, quae- tam malorum aureorum fpecies Medicae nomine veniat, citriane an aurantia? Hinc pomi ufum triplicem declarat;illud quidem non mandi perhibens; effe tamen r)aeque acfolium, odoratiffimum, veftes a vermium arrofione confervans: 2) refiflere vene- nis: et3) füccum medullae expreffum, atquein iure fumtum, fuavem halitum reddere, Vides,ut ethic deficiat Theophraftus, cum de pomi figura nihil quidquam addat, quod fufpiciones iuvetaut confirmet, quale pomum ille praecife defcribat ; quandoquidem aurantiorum rotunda,oblonga citreorum eft forma. Neque uberior efl;etfi accuratior, inculturae rationibusexplicandis. — Circa eam monet, grana fulcis diligentiffime cul- tis verno tempore efle committenda, et quarto aut quinto die riganda: enatas inde plantas vere iterum efle transferendas in molle riguumque folum , nec valde tenue, cum id arbori huic convenientiffimum iudicet: qua in re hodiernos colonos habet confentientes. — De flore fructuque obfervat, arborem hoc nunquam prorfus exonerari, cum nova femperpoma maturefcentibusfuccedant, Infloreautem nota- vitfignum fertilitatis, colum extantem, qua fi careat flos, infecundus labitur, cum ex illo tantum enafcatur pomum, qui columin medio gerit. Vltimum quod ex Tyrta- b) 2 : mo
£ Oxoniae 1700. fol, b Chronograph. p. 355. vid. iofra in Floren?io. £ 1o. Meurfius de vita et Scriptis Theophrafti peculiare fchediafma edidit Lugd.Ba- tav,té40.f.12, quod Cl.Gronovius T. Antiquitatum Graecarum inferi it, Add. Io. A.Fabricius Bibl.Gr.L. IIT c.o.p.2 34.fqq. / Hift,Plaatar, Lib, III, c.4. s Vid, P. A, Matthiolus Comm,in L,I.Dioícor.p.204.20* :
Fa «e$ (o) &e mo obfervo , eft vaforum fictilium perforatorum ufus , utpote in quibus et ma- lus Medica et palma ipfius aevo fuerint confitae 5 fed rariusfortaíle, utapparet. | Haec ea funt, PRAENOBILIS VOLCAMERE, quae antiquiffimis temporibus haud diu poft Alexandri M. principatum naturae fli in Graecia fuere cognita: in quibus tamen et Phyfici et Critici multa defiderant, quae füb examen vocare atque excute- re, non eft huiusloci, Erit tamen, fi DEVS vitam viresque conceflerit, commodior dicendi occáfio, ubi Ma/a Hefperidum aurea, ex fatus, nummis et gemunt iluffrata,orbi erudito exponere peculiari quodam fchediafmate, iam fere parato, datum fuerit, Sed antequam ad alia pergamus , non inconveniens erit, hoc loco monuiffe, ex pauciffimis, qui poft Theophraftum fcripferunt, et nomen Citriorum confervarunt, plerosque Mala Medica pro Citriis habere. — Diofcoridem ita fenfiffe, paulo ante dixi, Confirmat hanc eius fententiam Phrynichus Arabius, Sophifla et Grammaticus, qui fub M. Antonino, eiusque filio Commodo, claruit, fcribens: s M»àa Mrdi«a 7a. vuv xireg. Mala Medica, quae uunc Citra appellantur, Coníeritientem praeterea habet ex Medicis Graecis Actium : MnAéa Mn xn, ü xír&A0, Ex quo loco illud colligo : T6 Xíre40) nomen arbori et fructui effe communes uti et Arabicum zzraggi , o (ut alia fimilia taceam;) itidem tam pro pomo quam pro arbore accipitur. — Alias vero, fi linguae proprietatem [pectare velimus , Xíre40» five XiT&40V fructum , xiTe4a arborem denotat, uti hoc et alii ante merecte obfervarunt. Varinus autem pro fructu XiT29V poni ait : XÍTQ9y , 0 xatg7ros. E Latinis Oppius quidam apud Macrobium p de malo medica et citria confimilia habet , nifi quod pro Media Perfrdem fubftituat , - quemadmodum Hefychius 4 Idam : ed apud hunc mendum librarii fubeffe fufpicor , quod et Varinus Phavorinus, qui ex Hefychio aliisque omnia compilavit; in Lexicon fuum transtulit, Idem mendum quoque in Simeonis Sethi librum de Ali- mentis voce Kírea rirrepfit : ra xíreat ; at xai pia. idutat ovoudToyrat. ^ Quare pro eo, quod legitur Kr &4oy TO Jydincy LX^o! ; cum illo omnis eruditionis genio, Cl. Salma(io, .repono vó Mndixóv uXAoV ,. uti et interpres Simeonis vertit : .£4ae etiam Medica -vocantur, Hi ergo omnes Theophrafti mala Medica effe Citria voluc- runt, Nic.Myrepfíus tamen, (cuius exemplum MS.unicum, ex quo Leonhartus Fuchfius fuae exfcribi curavit verfionis editionem, s. in inflructiffima Bibliotheca publica heic loci quondam latuit , ipfo tefle SEA et; Nicandri Scholiafles, aurantium effe afferunt. — ]ta enim hic: 'Eezs dé vo Mndixoy uA or , 0 cri VéeotlCA0v. De SOTIONE, quem Tyrtamo, ab eruditione et ab eloquii fuavitate commen- datiffimo, hic adiungo; certiffmum eft illud , eum longo temporis intervallo Theo. hraftum fecutum efle etfi tempus , quo vixerit , valde dubium atque incertum, Palladio tamen , fcriptore Romano , antiquiorem ad Tiberii aetatem pertigiffe, ab literatorum principe, G. Io. Voffio,.« perhibetur. Refert Plutarchus x de Bu- cephala et Perita, Indiae oppidis, nomen illa habere a. Bucephalo equo, et Perita, cane Alexandri M. , idque e Sotione confirmat, qui hoc ex ore Potamonis fL esbii per- ceperit. Potamon autem Tiberio fuppar fuit aetate, auctore Suida. Haec fi quem minus convincerent rationes, meminifíie poterit, quod puer ilum audiverit. Seneca
Phi-
5 p ixl AT T ro v barum xad voa rev, — 0 Vopifcus Fortunatus Plempius ad Avicennae Canon.Med,Lib,II, Tr.IT, pag. f 4. Saturnal,Lib,IH.cap. t f, q YOC. w7píor,
v Scribitibi, panem, ficitriis malis calidus imponatur, citiusputrefcere; cuius rei rationes phyficaeafferripoffent, Additporro: Fermsmtétiam. fi quispiam ipfo per noctem utitur , quod oculos diflorqueat., s Báfileae r545.fol. ? ia dedica- 'tione ad Senatum Norimberzenfem, s in Opere eruditiífimo de Hiítor, Gr,
.
lib,lL.c.7. x in Vita Alexandti p,1282/128 3. edit H, Stephani,
el (o) &e
Philofophus, uti hoc, gratiam pro meritis refundens, teflatus eft ipfe in Epiftolis. ldem teftatur Georgius Syncellus; & ubi obiter noto, corruptum effe Sotionis no- nen, et male legi Zuríwv. Nec quenquam moveat, nec, ut aetatem eius follicitet, adduci fe quis patiatur, quod in Fragmentis, quaeab ipfo habemus, legantur vocabula, iis temporibus, quibus Graecae linguae elegantia et puritas conftabat , minus ufitata. Multa enim in illis V'eezoyixov Scriptoribus, a Caffiano Baffo collectis, reperiuntur» quae fubiecta effe, non ab re füfpicatur Cl, Petrus Needham. «Imo mire interpo- lata effe iflaec Fragmenta, vel ex eo indubium effe poterit, cum in libris Varronis ni- hil invenerim eorum, quae tamen ex eo copiofe afferuntur. — Vt taceam ingentes zaeaxe9usteUs, quando Diophanes ,7 Varronic et Columellae 4 memoratus, Africanum , longe inferiorem , (uti paulo poft patefcet;) legiffe dicendus foret. Scriptores itaque , capitibus praenotati, argumentum fcribendi dederunt Caffiano, . qui ea ufus eft libertate, ut fuis verbis aliorum fententiam referret, et de fuo adderet ex alis, quae memoratu digna vifa funt, Io. Ionfius e Alexandrinum , Apollonii Peripateticifratrem natu minorem, fuifle afferit,et praeterea de aliis, Sotionis nomine claris, eorumque fcriptis accurate agit, ut adeo et hic brevioribus nobis effe liceat. Operae tamen pretium erit, quaefivifle, ex quo opere hauferit Excerpta Baffus? Non ignobile fuiffe illud oportet, cum capita XXVIII ex eo fint depromta. Deagro co- lendo fcripfifle Sotionem, ex aliorum teflimoniis vero fit fimile, etfi nufpiam cius li- ber, hoc titulo infignitus,legatur. Fortaíle ex libro, varia eruditione referto, cui titulum praefcripfit: Kéeac Aj aA Saae, Coram Amaltbeae , agriculturae praecepta mutuatus eft , ex quo etilla de Citriis confervandis effe fufpicor. Suadet/ ci- trium malum gypfo probe fubacto efle illinendum, illudque fine macula inteorum et illibatum confervari per totum annum. — Similia tradunt Florentinus g. et Palla- dius, P qui praeterea fingula fingulis vafis effe concludenda, et opaco loco cuflodi- enda, praecipit, ldem tamen ufitate in cedri fcobe, vel in flraminibus minutis ve] in paleis tecta fervari affirmat: non diflentiente Sotione , qui Citria in hordeo oc- cultata non putiícere decet.
Succedat nunc ANATOLIVS, qui Theodofii, Imperatoris,fuit magifler, uti eft apud Suidam. lo.Harduinus,; et Valefius, 4. maxima Galliarum lumina, Ana- tolium hunc volunt effe Vindanium Anatolium Berytium , cuius collectionem I'ewoyixov Photius legit: / Imo hunc effe auctorem l'ewzowxáy, quae bodienum leguntur, nonnulli autumant. At non immerito urget a varia doctrina non medio- criter inflructus P. Needham , »» obflare librorum numerum, cum Photius, duode- cim tantum affignet, hodie vero vigintiexflent 5 et praeterea Vindanionium aut Vin- danium , Anatolium et Berytium , figillatim laudari in Geoponicis — Adderem, Anatolium Berytio z effe nominatum, nifi, firmum inde argumentum haud poffe colligi, fuperius iam affirmaffem. | Immerito tamen Cornarius interpres, trium vi- rorum nomina aflerens, Valefio vapulare mihi videtur. — Neque plane evictum effe cenfeo, Anatolium illum praetorio praefectum, cuius laudes ibidem cumulavit, effe hunc I'eezowxa fcriptorem, cum folo hoc nitatur fundamento, quod ab oppido
(O Phoe- jy Epift. 49. et 108, z Chronograph.p.5 18. 4 Prolegom.editioninitidiffi- mae Cantabrig. 1704.f,2, praefixa p. 19. b Twmomavlib,V,c.4g, — «€ deR,R, Lib, c. 1. 4 Lib.Lc.I. e deScriptor. Hift, Philof, Lib. II, c. 10. Conf. Iuft, Lipfius Manuduct, ad Philof.Stoic, L. I. Diff, 12, 3. Lil X.capio. — g PeeroarL.X.c7. ^ b L.llLcap.deCitreo, —— 7 Indic, Aucto- rum;quiin notisad Pliniumcitantur. £ Not,adAmmiani Marcellini Lib, X VIIIT,
Ctrp.173. .. / Biblioth,cod. i65, Elogium;quod ei praeclarum tribuit, libens ad-
fcripfiffem,nifi epift 75 loccit.pag.2,5. » Lib,
XIlLc4.et 12,
e (o) B^ ,—
Phoeniciae Beryto, unde oriundus, cognomen Berytii tulerit. | Quidquid huius fit; dubia certe funt omnia, quae de eo afferuntur; neque ; cum plures hoc nomine di- veríis temporibus floruerint, certo conflat, cui laus confcripti operis ruflici debeatur. In Collectione Caffiani Baffi (huic enim; non Conftantino Porphyrogenneto vindica- tur) Capita XVIIII. nomen Anatolii praefcriptum habent; e quibus unum o agit de Citrii plantatione a talea et clava feu incurvato ramo. Talea communiter eligitur nulla inaequalitate deformata: at ille tradit ; nodofas citri taleas , quae incurvari ne- queunt, a quibusdam inverfas plantari, craffiore parte furfum fpectante, tenuiin ter- ram defixa, et cinere cucumerariorum fimul iniecto. dicc.
Atque hos habui, quos e Graecorum gente inter fcriptores de Citri cultura nu- merare potui. .À Graecis has delicias accepiffe cenfentur Itali 5 fed feriusiftaec arbor in amoeniffimis Italiae hortis conferi coepit; etíi certum definiri tempus migrationis et adventus nequeat. Illud tamen indubium videtur, haud diu ante Palladii aetatem primum ibi cultam efle, quem ideo in partes advocant 5 afl eofortaffeinvito.Hancenim fibi ipfe laudem non vindicat, qui id neutiquam tacuiflet, cum illas in fundis fuis, fitis in Sardinia et territorio Neapolitano, optime ali glorietur. Rectius omnino Claudii Caefaris temporibus citrum in Italia nec dum fuiffe cultam,ex eo probari pofTe credit Bodaeus aStapel, » quod Columella,quomodo ferenda atque tractanda fit,memoriae non prodiderit. ' Quietintrepide aflerit;citria ne in ipfius quidem Augufti Imperato- ris, ac totius terrarum Domini, hortis creviffe. Multo luculentius eíl teftimonium Pliniifcribentis:g Teztacvere gentes transferre ad fefe (Malum A (Iyriam) propter reme- dii praeflantiam fictilibus in cvaffs , daro per cacvermas radicibus [psiramento :: qualiter omnia traufrtura longius [ers arctiffime transferrique meminifje concvemiet ut femel quaeque dicantur, — Sed nifi apud Medos, et ia Perfide, náfci noluit. Quaeideoaddere libuit,ut conílaret;quarecitriculturam omiferint diligentiffimi doctiffimique Rei Ruflicae Scri- ptores, Varro,Cato et Columella. | Atque hincefl,quod parcius deea, tanquam Italiae minus familiari, loquatur Maro, » Nihilominus P. VIRGILIVM MARONEM, quem acerrimi iudicii auctorem in deliciis habuit Auguftus , indictum hic praeter- mittere, nefas foret, nifi innumeros iam laudum fuarum praecones s — effet nactus. Neque eíl, ut Vati Mantuano dicta hicrepetam 5 utpotequaefplendido Tuo Operi. £ inferenda curafli;, Paride cauffaet C. PLINIVM SECVNDVM nomine tantum memorabo, maxime cum certiora non edifferuerit de eenere arboris, (quam unedonis folia haberedixit,) paucaque e Graecis haufta fuam in Hiftoriam traduxerit. » Cre- bram eius alias mentionem iniicit, viresque medicas fedulo alibi enarrat.
Nemoereo ante Palladium eRomanis quisquam culturamin literas mifit. Nomen ei erat PALLADIVS RVTILIVS TAVRVS (vell SCAVRVS) AEMILIANVS, x Romanus, aut fecundum alios Neapolitanus, vir illuflris, literisque Graecis probe excultus. Vixitiistemporibus,cum Latinae linguae fplendor iam valde eflet imminu- tus, Apuleio iunior, cuius mentionem iniicit, Vnde et Latinitas eius minus culta cenfetur in Z/rzr XIlil. de Re Ruffica, quorum ultimum carmine elegiaco pertexuit, Neque tamen ideo minus gratus nobis elle poterit; praefertim quia ufu comperta , et reliquis omnibus, Graecis pariter ac Latinis, (qui ipfum aetate praeverterunt,)ple- niora magisque folidiora de Citro luculenter et perfpicue tradidit. — Tanti itaque, nec
o Lib. X,c,2, ^ p ad Theophrafli Hift. Plant. Lib. IIIL c.4.p.339.b. — g Hift. Nat. — Lib. XIL.cap.5. r Georg. Lib. lI. v.126.feqq. 5 Vid. Io. Frid, Reinhardi Theatr.Prudentiae eleg, p. 127 fq. Th. Crenii Animadv. Philol, et Hift, P. IIl c.r.
f.1. ubieditorum merita potiffi le £ Lib.ILc.z, 4 vid. b, Dan, Guil,Molleri differt.de Plinio, Altorfl, habita, Add,Io.A, Fabricii Bibl.Lar.Lib, II,c.15.p.401,feq.etin App.p.:8f. X Fabriciusl,cit,Lib,IILc,4.pag. j 3.fqq.
ed (0o € nec Tibi, VOLCAMERE HONORATISSIME , ingratum erit, ex co quo- que percepifle rem Tibi cognitiffimam. — lis enim; quae dixifli, amice confentit, fi- demque facit, ut Ícias, vetera cum recentiorum inventis mire concordare.Commen- dat autem quadruplicem ferendi modum, femine, ramo, talea, clava. E femine ger- minabunt, fi terrae, in duos pedes foffae, cineres admiíceantur, et in palmari Ícrobe tria grana, deorfum verfo acumine iuncta, conflituantur. Ea vero aquae tepidae be- neficio quotidie recreanda , areaque ab herba et lolio purganda ; quam breviorem fieri praecipit, quoutriaque per canalesaqua difcurrat.| Enata inde plantapoflt trienni- um transferenda. De ramo mergendo notat,eumnon ultrafesquipedem efle deprimen- dum, obputredinispericulum, | Rationem ferendi per clavas,veluti praeílantiffimam, omnibuspracfert, Clavam vulteffe manubrii craffitudine, quae cubiti longitudinem non excedat,nodis aculeisque purgatam et undique laevigatam fed itayut gemmaillaefa fervetur, utpote ex qua arbor provenire debeat. Diligentiores utramque clavaejin folo verfo deprimendae, partem extimam fimo bubulo oblinebant, et alea vel argilla fubacta revinciebant, ne vel ab aeftu velalgore adurantur. — Inde clavam inter ct taleam id effe difcriminis infert, quod haecgracilior breviorque duobus palmis fupra terram emineat; illa vero omnis obruatur.. Tempus, quo fint depangendae talea et clava, autumnalein regionibus calidiseffecommodum, fcribit, confentiente Florenti- no, qui ab auctumno usque ad aequinoctium vernum plantandum efle citrium fua- det. Atin frigidioribus media aeílate , Iulio et Auguílo id plantandi negotium fufcipi debere, idem Rutilius comperit. |. Amplius et mitigationis artificium docuit, infitionis ope peragendum, et quidem trunco fiffo circa ipfas radices, non füb cortice, quam infitionem per carnem ct Florentinus inoculationi praefert;quod citrium,fi ino- culetur, fterile futurum exiftimat. | Sed in hoc abeunt coloni noflzates, cumres ipfa doceat, minori cum periculo infitionem fub cortice et inoculationem effe coniun- ctani, quam altéram illam a Florentio Palladioque approbatam. Porro furculum infititium coalefcere tradit cum pyro et moro: id quod et alibi y — repetit, canens: Nec non et citrii patiuntur mutua vami | : pignora, quae grarvido cortice morus alit. Pomaque pafturi blando redolentia fucco | armatis mutant [picula mota pyris, Operae pretium foret, huius in morum inferendi generis periculum fecifle, cum et Florentinus citria inde rubra fieri perhibeat , et nigra, fi mali ramus, pnNéae xAGdog citro inferatur; quo refcifceremus , num a moro nigra coloris aliqua mutatio in po- mo veniat, nec ne? quemadmodum ex infitione citri in malum punicam in diver- fam abiit formam fructus rubicundo colore tinctus, eodem Florentinotefle, Inde ergo Nic. Monardo « aurantia enata videntur. Haec ideo monui, quo, fi experien- tia addiceret, 79 7àyv Cl. Salmafio fatisfieret, qui non arte factitiam, fed nativam hanc vult a fpeciem fuapte natura veniffe, — Dicerezt faltem , inquit, cwm aut. in quam arborem infitione de citrei aurantia putarint proceffife. Experiri iftaec fi placeret, PRAESTANTISSIME VOLCAMERE, novo orbem eruditum beneficio Tibi de- vincires, maximefi, quae experientia didiceris, altero Operis Tui Tomo, quem pro- xime exfpectamus, referre liberet , et cum omnibus pariter communicare. Quae igitur mitis infitione arbor provenit, terram amare fcribit Rutilius rarioris naturae , calida loca, fedirrigua, Vnde etmaritimis maxime gaudet, quibus humor exundat. Quod fiin regionefrigida, eius indoli plane inimica, nutrienda efl, monet, parietibus —— : | 2 obiectis j Lib. XIIIL z Epift. deCitreis, Vid, paulopoft. 4 Exercitt, Pliniin Soli- num p. 672. ;
« MOM
obiectis auram ab illa rigidiorem efle arcendam, ipfamquein loco apricoatque meri- diano flatuendam : hieme autem flramineo tecto ab aeris inclementia protegendam. Quae hiemandi ratio nec Florentino £ fuit incognita, fcribenti: Iwxta muros cirium plantandum efl, uz munimentum babeat. ad-verfus. feptentrionales partes. — Circumdatur per biemem floreu, et maxime cucurbitarum farmentis, Cucurbitis autem , ut hoc ad- dam, naturalem quandam ineffe credebant inimicitiam, ut citreum afrigore illaefum tutentur. Quare et Palladius in cucurbitae vicinia recte flatui, uterque vero cine- re e lignofiori cucurbitarum vite et farmentis ufto, radicibusque adípero, utiliter ci- trum aliaffirmant. An terra crebro fit fodienda, fententiis difcobtanr coloni noflra- tes: Palladius illis accedit, qui ab affidua foffionepomorum praeflantiorum effe pro- ventum flatuunt. Recte. Terram enim amat nonargillofam et craffam, fed raram ac levem. At putationis praeceptum, quod ponit, nifi quaearida funt, rariffime debere abfcindi, experientiae adverfatur. Deniqueduplicem docet rationem;qua fructibus dulcis fapor inducatur: altera efl, ut femina per triduum aqua mulfà velovillo lacte macerentur: at praeter primitias non alia poma dulcia itaobtinebimus ; cum fua ar- bori indoles auftera brevi redeat, vimque haecillam medicatam fuperet planeque ex- pellat. Altera, ut trunco ad medietatem usque terebra ab imo oblique perforaro, id quod meníe Februario fieri iubet, fuccus acidior eliciatur, deducatur. ^ Atque iftum humorem fluere permittunt, donec poma formentur : tum demum obfirui- tur vulnuslimo. — Potius tamen ego cum recentioribus flercus caprinum urina hu- mana c. diffolutum admixta veteris vini faece , huius ufui deflinarem , radicesque iftoc laetamine frequenter irrigarem. — ]mo novo varii generis infitionum adulterio,
cicures mitioresque fieri cogantur. Scc MEEEEE —. En! ut veteres agricolae diligentia colendique peritia parum aut nihil concedant colonis noftri temporis. ^ Stupent fpectatores ambulacra , e vivis arborum ramis flructa, quod opus topiarium vocant; mirantur induflriam, ingenii felicitatem prae- dicant eius, qui primus parietes virgultis, quaft aulaeis, ornare docuit, —SeZ/zec exz- gua funt d prae i15, quae antiquitus Romae freri folebant; mam quit UnQUAT) acces, ani- malia atque elegantes picturas cupre[fi arbu[culis imitari tentacoit , ut cveteres Romam? In domicilio, pro citreis alendis exflructo, et in porticibus eas collocari, multis hodie res miravidetur. Atde(inent mirarilegentes apud Florentinum, nihil horum veteri- bus inufitatum fuiffe. — Quidam divites et deliciis gaudentes, fcribit, fab porticus ad fa- . lem fpectantes iuxta murum arbores citrias plantaut, et aqua larga rigaut : atque atfla- te quidem apertas effe porticus finuut, plantas fole focoert ac calefieri permittenzes;. bieme cvero accedente, plantas tegunt, Quaeris,quando vixerit ifte FLORENTINVS,quem alii FLORENTIVM appellant? Apuleio non multo iunior efl, quem floruiffe circa A.D.218. fub Macrino Imperatore, evincere conatur Cl, Needham , inductus A fricani auctoritate, qui Florentini Librum Xl, Georgicorum laudat, e aílerentis, fe vidiffe oleam viti infertam apud Marium Maximum, quia Macrino, tefte Dione Caffio, Prae- fectura Vrbisper idtempus fuit ornatus. Anlic idem ille Marius Maximus, qui Vi- tas Caefarum aliquot condidit , Scriptoribus Hiíloriae Auguílae toties memoratus, f non ultra Severum Alexandrum progreffus 2 Temporis ratio non repugnat. At qui Diophanes g eius meminiíle potuerit, non video fi quidem Diophanes is eft in Geo-
b Turovisuv Lib. X.c.7, € Vid, uberius gentem hacde Re Pontanum de Hortis
Hefper. L. II, Sect. 7.de Citreorum fapore duplici, acri et dulci. Athan, Kircherum in Phyfiol.Experiment,Sect,V, exper.XI.p.5 2. d PetrusBBellonius de Negle- cta CulturaStirpium, problem. 14. p.231. € Tere, L. IX. c, 1
4. f De G.I. Voffius de Hift, Lat,L.1I,c.;, g vid,
11JL15
hoc eiusque fcri fupra in Sotione.
Y XM Fe] bd 4
ej (o0 f
Geoponicis laudatus, qui Dionyfium utiliter ad fex libros redegit, RegiqueDeiotaro mifit. leitur aut longe iunior Diophanes erit, aut verum eft, quod fuperius iam fufpicabar, Baffum multa de fuo addidiffe ex aliis. Ceterum in Iuliani hiftoria notus eft Florentius, Nigriniani filius, ^ Praefectus Praetorio Galliarum, et,Anatolio mor- tuo, per Illyricum, cum Tauro Conful factus ampli(limi fufcepit infignia magiftratus A.C. 361. ; Spondere tamen nolim, hunc agriculturae usque adeo (badiofam fuiffe, ut in literas de ea quidquam retulerit. Quae terra noflrum genuerit, 7ros Rutulutcve fat, dicere nequeo, Nomen tamen cum Romanum fit, Latinis eum fubiicere vo- lu. ^ De hoc dlriffimum Germaniae fidus , Ioachimus Camerarius , 4 habet fequentia: Florentius feu Florentinus, fcripfit de Plamtatione et. Agricultura. — Citatur in Geoponicis Conflantimo adfcriptis s et dicitur baberi in Bibliotheca Vaticana, n Geopo- nicorum libris capita LXXXI ab eo habemus, et praeterea ibidem Democrito, / Dio- phani, » et Leontino z citatus dicitur. — Caput de Citrio quid contineat, intelligis ex illis, quae ad Palladii illuftrationem inde haufimus. Hoc unum ex eo monendum fupereft, citri fructus variis fe formis induere, fi priusquam ad iuftam excreverint magnitudinem, in vas fictile aut vitreum , foramine ob perfpirationem neceffariam pertufo,recondanturgquo augmenta capientesad vafculi typum internefiguratum for- mentur. Videturenim fructus, inquit, quafi certamine initoyhocinduflrie praeftare. Idem hoc artificium tanti putavit Iulius Africanus, ut pluribus verbis defcriberet,at- que modum, quo in humanae faciei fpeciem immutentur citria, doceret, Ex bis habent lo. Iovianus Pontanus, o Io. Baptiíla — Antonius Mizaldus, 4. Athan, Kircherus, r aliique; qui infuetis eorum formis delectantur... At cum nativa fa- cies magis placeat, quam fuco illita3 deformationes hae nullius plane ufus funt cen- fendae, utpote quae voluptatem nullam aut exiguam praebeant,
Antiquos ex omni gente Scriptores de Citro, quorum quidem nobis fuperfunt laciniae, e fitu antiquitatis omni ftudio eruere hucusque tentavi. Neque facile quis- quam alius invenietur, qui in hoc argumento diligens fuerit. Solinum enim et Me- dicos veteres tam Graecos quam Latinos, Aétium, Aeginetam, Celfum et reliquos, quos illius arboris ac pomi nentiquam dememinifle probe fcio, hic prudens praeteri- re volui; quandoquidem eos Ícriptoresrecenferein me recepi, qui culturae rationem habentes dc ea quidquaminliterasretulerunt. Facileitaque video, aliud meacturum, fi Medicorum catalogum texere aut Ícrinia compilare agerederer. Eiusdem confilii atque propofiti memor, Arabes quoque omitto, utpote quositidem ufus potius fructu fperandus, quam culturaiuvit. Avicennae itaque feu Abvali Ibn-Tíina cum a Fer- rario crebram mentionem fieri videas; memineris, medicum illum effe, et quae ad rem medicam faciunt, folum tradidifle. s Hoc loco autem temperare mihi nequeo ;
uin eiusdem ordinis Arabem fcriptorem interferam, | Eft ille BEITHA'R , Dhiaeddin Abdalláh Ben Ahmed, Ben Mohammed,notiori nomine dictus Ben Beithar, Ibn-Beitharfeu EMBEITHAR et Embitar. Patriam habuifle dicitur Malacam, cele- berrimam Hifpaniae urbem, portus commoditate inftructam3 unde Malakienfis aut
Mala-
(D)
b Ammianus Marcellinus L'XXILc,3. L'XXL.c.6.etalibi. — ; His Coff.diem functus Conftantius Aug. Mopfucrenas in finibus Ciliciae Phoeniciae provinciae IT] Non, "Novembr, et introivit Iulianus Aug. Conftantinopolim die III Idus Decembres. Vid,Fafti Idatiani a Pb,Labbaeoediti.T,XLAnt,Rom,p.263. — & in Catal, Aucto- rum R. R, | L.X.c, qn. m L.X.c.26. 5» LX.c.4. o He- fper,L.I.c.i.p.rf2,b.edit,Florent, . Mag. Natur, Lib, III, c. r$, Art- can, Memorab.Cent, I, x Phyf; Exper. Sect, V.exper.8.p.52. 5 Cano- nis Med.Lib.ILTr,ILp.s2, edit, a Plembio procuratae Lovanii 16$8.fol. 7 Ara- bicum hoc nomen fignificat Hzppzarrumfve Feterinarium: abalterutro horum vocabulo noraen Arabicum effe detertum, illuftris Herbelotius nobis perfuadere conatur in Bibliotheca Orientali pag. 199. unde pleraque huc transtuli,
MOM M Aalacenfis vocatur: atque hunc ibidem apud patrios Lares, confectis multis itineribus per Africam et A(iam univerfam,denatum efle volunt A. Hegirae 394. five A.C.1197. Alii in Africa natum Damaíci obiifle perhibent A. Hegirae 64.6, qui inciditin A.C. 1248. Abeximiaqua pollebat/herbarum cognitione Afcháb;hoc eft Botanici;cogno- mentulit. | Ingens Opus, idque hocin genere pracftantiffimum, iudice Io.Henr. Hot- tingero, 4 confecit, quatuor conílans voluminibus. Titulus ei praefixus: Gzamé al ad-viat al mo[redat; in quo de Simplicibus Medicamentis , atque de plantis non mo- do, fed et animalibus, lapidibus etc, feriem literarum fecutus, egit, ac medicinas inde parandas fufe defcripfit, | Ne quiserret, fciendum,hunceundem librum communiter fub nomine Kezab al mofredat, quafi dicas liber fimplicium, laudari. x — Aliud ab co habetur opus : 4/-Mogui fr ad-viát al mofredát , ubi de ufu fimplicium capitibus XX commentatur. y Tertium latet in Bibliotheca Regia Parifina n. 866 : Menzafc al baicvanát , de Vtilitate ex animantibus arboribusque capienda. Sed Compendium hoc effe operis maioris, exiftimat Herbelotius. Nec dubium eft, Tractatum de Limo- nibusitidem nonnifi eiusdem particulam efle, etfi feparatim in bibliotheca hominis pri- vati diligentiffime cuftoditum multos annoslatuit; donec e tenebris protractum An- dreas Bellunenfis ex A rabicain Latinam linguam convertit. z Nihil hic legas de cul- tura, nihil devarietate fpecierum ; nihil dearbore. Pomi vires, ut Medicum decet, mi- nutatim expofuit, corticis, granorum, fucci vim diligenter manifeflans; quibus item morbis utiliter medeatur, quae inde componantur medicamenta, fubtiliter, more tunc ufitato examinans. Adverfarium habuit Ben Giazláh, qui libro emiffo fub tit. Manubagealbeidn,cumimpugnavit plurimorumque errorum infimulavit. Huic A polo- ciam oppofuit, fub titulo Taalk, eumque docte confutavit. Haec de Embitaredi- cenda habui ; quae filentio premere ne bis autem haec co facilius; quod paucis nomine cognitus fitifte Arabs , nedum ut de Limonibus fchediaíia viderint. Nontamen ulterius eiusdem generis Scriptoribus recenfendis moleítiam Tibi creabo; unice intentus iis, qui ad rem propofitam faciunt, | Hisergo inductus rationibus neque inter recentiores, ad quos mox progrediar , dicendi operam meam occupabit BAPTISTAÀ FIERA, Mantuanus, perantiqua gente, quae ex Germania eo conceffit, patre Paulo natus anno 14,69. denatus 1538. cum fuain Coena ver(ibusin- flructagz | de Malorum Medicorum, Nerantiorum ac Limoniorum viribus tantum Medicis itidem egerit. M
Ex iis ergo, quae adhuc de Scriptoribus Hefperidum antiquioribus protulijfatis fuperque conflare poteft , veteruin diligentiam non efle incufandam. — Strenuam enim huic quoque rei navarunt operam, ucbegs recentioribus flraverunt, quam in.. ereíli rectius fapere didicerunt. Facile autem eft inventis aliquid addere. Qui vetera illa et recentiora inter fe componere liberoque a praeconceptis opinionibus animo : s | . diudi-
s in Biblioth, Orientali f, Smegmat. Orient, L, IIT, P. II. c. 2, p. 247. x Egregii
huius libri bini quondam Codices, fcd mutili,exftiteruntin Eibliotheca Laurentina
Efcurialienfin; 132,133, Hotting.l,c,append,p.iz, ^ Plureshodienumreperiun-
turin variis Bibliothecis Angliae et Hiberniae uti ex Catalogo Manufcriptorum A,
et H. intelligo, j Poflidet hunc Codicem f,4, Bibliotheca Publica Academiae
Vpfalienfis exdono Io, Gabr, Sparvenfeldii, uti eft in Catalogo Centuriaelibrorum
rariffimorum, quem teftem ex(tare voluit grata Academia V pfaliae 1706. £, 4, Inve-
nitur quoquein Bibliotheca Magni Ducis Hetroriae voluminibus II in 4, tefte Her-
belotiop,s97. Habuitet nonnulla huius auctoris MSa eximius Medicus Augufta-
nus; vir profundaeeruditionis, Georgius Hieronymus Velíchius, uti ex eius libris,
auro contra carioribus,videre eft, z Binisaut ternisplagulisconftans, editus
eft Parifis 1602.£.4. — à. Coenam Fierae docto tario illuflratam edidit Pa-
s E dapi d- Carolus Avantius; quiin praefatione vitam auctoris luculenter de-
.uimque doc!
e$ (0 Be
diiudicare voluerit, ingenue fateatur neceffe eft 5 illos his parum concedere , imo pleraque omnia iis accepta efle referenda, quae fuperioris aevi homines tanquam in- audita funt venerati. — Fortafle ingenii acies parum acuta fuiffet multis, ac pauci eo usque in reconditam rerum variarum notitiam penetraflent, nifi c Qereeil'ovr ec ex illorum rivulis arva fua irrigaflent. Neque tamen id eo dictum videri velim, quafi de cuiusquam meritis quidpiam detrahere auderem. — Abfit. Imo potius et de recentioribus bene mereri inflituam , neminique gravis hos quoque debita laude ornabo. Iniurius enim effem in noflram hanc aetatem , fi efle multa praeclare re- cens inventa, multa, quorum apud priícos obfcura deprehenduntur veflioia,comtius expolita, ita ut ad ufum fint aptiora, pernegarem. —. Maneat ergo utrosque laus fua; et ut eo rectius cognofcas, quam diligenter a binis proxime elapfis faeculis de Hefpe- ridibus quoque mereri inflituerint viri ex omni gente celeberrimi, Italos primoloco in Ícenam producam ; tum quia primi fuerunt, qui culturam a maioribus veluti per manus traditam acceperunt, acceptamque uberius excoluerunt 5 tum quia ante
omnes de citris et aurantiis commentari coeperunt. | Vindicat fibi hanc laudem, quem primo iam loco nuncupo, IOANNES IOVI- ANVS PONTANVS, qui gloriofe, at vere tamen, canit : Nullique loquar memorata priorum. — Natus is eft Ceretiin Vmbria, atque Neapoli in maxima dignatione, regii Ícrinii Magifter, aetatis. Anno L XXVIII, Chrifli cj» Tov denatus. . Suavi is carmine hexametro, quale Nympham comtam decet, cecinit omnem culturam arboris hu- ius5 et, ne quidquam omififle videri poflet, varias quoque illas deformationes, plu- raque artificia curiofa magis quam utilia , verfu decore-expreífit. — B/zos He- fperidibus libros , non fex , uti Simlerus habet, impendit, quorum primus, poft praefationem ad Francifcum Gonzagam, continet, Qualis fit arbor Citrius, et unde oriunda. ll.De Converfione Adonidis in Citrium, III, de Apportatione Citrii in Italiam. - IllI, Quaeloca fint apta ferendisCitriis, | V. Quae loca fintevitanda, et qui- - busutendum remediis. VI.Fabulam de Citriorum reparatione;novaqueapportatione inItaliame Mediaregione. VIl.Quod tempus aptumfit ferendis Citreis.. VIII. Quas- . damregionesnon alere citriospropterfrigus. VIIII. de Altitudine fcrobium. X. Seren- das effe Citrios nativa cum terra, et palis fulciendas. — XI. Ferro coércendam effc lu- xuriem. XII. de Propaginibus procurandis, XIII.de Seminio faciendo et colendo. XIIII.- Evagationem quandam pocticam, XV. Fructus Citriorumalios dulceseffejalios acrimoniofos.XV I.Quo modo Citria fiant craffiora. XVII.Quo modo Citriatoto anno infideant in arbore fua, — XVIII. de Ratione decoris hortenfis. XVIII. Poft rigidas tempeflates non effeamputandas, XX,dedifpofitione Citriorum, XXI.de Opere To- piario. » XXII Arbores Citrios diutius vivere. Liber ILpoftpracfationemagit Lde Citroeteiuscultu. ILQuodifferatCitriusa Citrio, III.de Limonibus,etearum cul- tu. IIII. deInfitione. V.delaudibusindufltriaehumanae, VI.deCitriorum fapore du- plic&acri ac dulci. | VII.de Vtilitate horum pomorum, | Leguntur hi libri in pleris- que Poématum editionibus, c . digni omnino, qui ab omnibus legantur. Quantus (D) 3 fuerit
& Vid.Lil.Greg.Gyraldus Dial,I, dePoétis füorum temp, T.IIL.Opp.p.£28, — Simlerus in Epitome Bibliothecae Conr, Gefneri; p, 102, Scaliger de Re Poé&t, L, VI.c,4.p,744. íqqg. ^ VoffiusdeHift;:Lat.L.IlI,.c.g. Dan.G,MorhorfPolyhift, T.LL.VILc, s.p. 380. Guil,Cave Append,adScript Eccle Hift Liter,p.145.ubi tamenipfe et quem fecutus eft, Simlerus, in anno emortuali funt corrigendi et pro 1 503 reponendum 1505, M.Zuer.Boxhornii Monum,illuftrium Virorum et Elogia; Amftel, 1658. fol, edita ; ubi non Ioviani folum Elogium et monumentum p, $6, 8 1. vifitur, fed et o- mnium agnatorum, c Prodieruntin folio fine anno et loco impreffionis; fed Helperideshicdefünt, Poftea excufà funt Venetiisab Aldoa, 1513,€t1555, Flo- rentiae aluntaa 1515,f,8, Argentinae a 1515. ac. faepius,
- "NON fuerit ille vir, nemo melius dixit Calcagnino, qui ad Vraniam cius feu de Stellis Libros quinque alludens, Maronicomparat: 4 s Creditus occubuiffe Maro: fecefferat olim, ut caeli iotus labentiaque aftra cvideret ; mox rediens ad uos locvtami uomine , terris quid felix profit , quid noxia flella minetur , expofuit , nofirisque oculis fubflracuit Olympum, Scilicet boc deerat ; pecudes , Styga , praelia , turmas ' feripferat s: extremum cvotis fuit aureus axit. uem nunc Pontano rectius iungerem , quam praeconem ipfius , CAE- LIVM CALCAGNINVM, Ferrarienfem, cuius laudes eximiascantavit omnis eru- ditionis princeps, magnus ille Scaliger, egregio hoc carmine: Li ludicium, ingenium, pietas, facundia, cenfus , nobilitas, gracvitas, gratia, forma , lepor ; ff quid praeterea mortalem varius orbem concelebrat , fi quid fidera magna colunt , Cuzctafui. e | ! Habetur inter Opera eius f commentatio de Citrio, Cedro et Citro : fed in eo opufculo vapulat Ferrario, g quod has minus recte diflinxerit fpecies. — Medica vero arbo- rei , Ícribit, ezrum cedrumque feriptores complures cvuocant. Vt merito mirari babeaim Caelium Calcaguinum et locvianum Poutanum , cciros alioqui accurata feriptione 2nemo- raudos. Quippe a Calcagniuo arbor Medica fic Citrius appellatur, ut 202 4 cedro tantum , cuerum etiam 4 citrio , tanquam folam arborem lteueis : naculis réLio AH. fianificaute , di- f'ingnatur : cum tamen ( ficut ante. demonflracei) | pro Medica Jaepius arbore id nominss ufarpetur. Ipfum opufculum videre mibi nondum contigit. Ignofces igitur; VOL CAMERE EXIMIE, fi praeter ea, quaein fronte-2erit, nihil expromere valeo; / Non horum tantum, fed ceterorum; qui Íequentibus temporibus in eodem ar- umento flili iudiciique acumen exercuerant, diligentiam multum poft fe reliquit IOANNES BAPTISTA FERRARKIVS,Senenfis eSocietatelefu, editis Hefperidum, ffrve de Malorum aureorum cultura et ufa , Libris IH. abfolutiffimis, Romae 1646. fol. Praeclare omnino meruit hoc opere ,. communi omnium confenfu, | Scri- bendi enim genereflorido, qualead poéticam dignitatem accedens hoc argumentum decebat, Hefperidum fabulam , antiqua marmora ac numos; arboris pomique cu- ram, fpecies bene multas; quot ante ipfum nemini cognitae aut vifae, ufum, verbo, omnia, quae dici poterant, accurate complexus, cunctamque adeo flirpis hiftoriam e(t exíecutus, et ne quid operi deeffe videretur, figuris aeri elegantiffime incifis or- nari curavitquo animum oculosque pafceret Lector curiofus, Hunc unum reliqui , qui poft ipfum fcripferunt, omnes ducem fibi delegerunt, vefligiis eiusdem ubiqueinfiflen- tes; quod operis praeflantiam arguit, nec mediocriter commendat. Sed de co plura di- cere non attinet, quum Tibi; VIR PRAESTANTISSIME , horum nihil non poffit | : efle d T.I.Delit,Poét.Ital.p.«4 ($42. e Conf Gyrald,l.cit,p.5 39. .-.. Nonita per omnia bene deco fentit P. loviusElog n.32;. M. Anton. Maioragíus tamen et lac. ius ob tionibus vindicarunt , magnam vigere ob
qe
Grifolus, quiCiceronemab eius
miram in omni difciplina eruditionem eius nomini
quae Bafileae funt excufa 1 $44. g Hefper, L,L. c, 7. p. 57. b Aetate Calcagninum proxime contingit Thomas Bovius, Veronenfis, dequo , num in hunc cenfüm venire mereatur;ipfe fere dubitojideo quod more folum póetico breve car- men hexametrum,ver(ibus r&&,conftans,infcriptum 244ois fve Cttr us,compofüuerir, Cumtamenin eo et utilitates Citri et íümmma culturae capita ftrictim annotaverit, urge eum íufhciat, Prodierunt eius Horifugiafive Lufus Venetiis 1 $67. f. 8. pag;
«$ (o) i»
efle cognitiffimum, qui affidua illud manu frequenter verfaris, optimus iffarum re- rum aeflimator. Scripfit fedulus hic Florae ac Pomonae cultor iftud Opus aetate iam provectior, horis, quibus a munere docendi Linguam fàcram, quo per plures annos in Collegio Romano functus efl, vacatio dabatur, ; Multo enim rerum ufu opus erat, antequam tantum opus animo conciperet, quale vix alius poft eum ten- tavit; etfi plures in quibusdam fpeciebus figillatim defcribendis ftudium haud illau- dabile collocarint.
Horum e numero mihi innotuit PETRVS NATVS, Medicus Florentinus, in Pifaána Academia Simplicium Medicamentorum Profeffor Ordinarius, nec non Mufeo et Horto Medico Praefectus cuius viri laudes certatim dixerunt cives eius Itali. Hifloriam is plantarum in hortis Florentinis reperiundarum fcribere animo fecum flatuerat; eaque de cauffa potiores earum imagines aeri iam infculptas habebat. Explorare itaque prius voluit varia hominum de negotio fuícepto iudicia, adeoque praemifit Pbyrologicam Obfecrcvationem de Malo Limonia citrata aurantia, vulgo la Biz- zaria, Florentiae 1674 f, 4t. Inquifivit hic in originis cauffas, et ut infitionis ope propagata nunc ubique terrarum floreat; uti ipfe teílatur in dedicatione opufculi ad Laurentium Panciatichi, in cuius fuburbano ea, quam defcribit, nataerat. £4 Miraculi inflar eft, humana arte id pofle effectum dari, ut unus idemque fructus ex una eademque arbore dependens, de plurium arborum indole participet, Etenim
ipfa quidem , fed non eadem , quin ipfa nec ipfa. eft.
At vilefcit paene artificium , definuntque mirari homines , quod faepius vident, Vi. derunt autem non fimplici vice Malum Citreo- Auriacam;-uti efl in Henrici Olden- burgii Actis PhilofophicisSocietátis Regiae in Anglia; /. et in Ephemeridibus Natu- rae Curioforum, ;»; Dedit et Norica LibiNympha horteníis, Tuoin viridario, ocu- lorum délicio , enata eiusmodi poma , quae gratum oninino fpectaculum in He- fperidibus Tuis Norimbergenfibus, oculis fübiicere Lectorum verborumque iis leno- . cinium addere, nullus dubitafli. 7 — Eft tamen eritque hoc artis complementum, ac mangonii veluti terminus, ultra quem longius tendere qui velit,videatur ex mundi hu- ius interitu novum procreare velle, Sed ad fcriptores redeo.
Commode hic in memoriam revoco mihi, Vlyfle Homerico non minorem VLYSSEM ALDROV ANDVMP,Patricium Bononienfem,quem iam antea nominare
| E
: debuiffem. i Reliqua eius Opera non minus praeclara recenfent Ph.Alegambe Bibl, Scriptorum S.l, p.411, etLeo Allatius in Apibus Vrbanis p, 210, ed. Hamburg, & Conf.
Greg. Leti nell Italiaregnante Part. III, L,IIIL p.413. feqq. In G, A, Merklini Lin- denio Renovato p, 9o1. libri titulus male exhibetur, Ze 442/o Lizmoneo, Citreo, Am» rantio. Laudatusiam Greg,Leti loc,cit;L,II p.133. refert Laurentium Legatum, Cre- moneníem, Medicum et Graecae Humanitatis Profefforem Bononienfem,inter iu- venilium ftudiorumSpecimiria,Bononiae 1667 f,4. edita,exhibuiffe Cbzyforelezda fi- ve Aurtorum Malorum Hifloriam myrbice defcriptam, ad Iofepbum Cripfun. — Vit magnus erat Legatus, qui praeter alia bene raulta eruditionis folidae * . Cofpianum Mufeum, appendicis loco ad Mufeum Aldrovanti additum, doctiffime illuftravit3 undeet hocpoemation refpondere famae viri ff nondum enim videreilludcontigit, ^ / Menf, Novembr, 1467; n.8. p.449. edit. Lip. — z& Dec, II, A.]T, Obf. 12. Defcripfit hoc pomum A tiumCitratum digni(D Academi Leopoldino - Carolinae Praefes, illuftris Lucas Schroekius, L, f, Vir omni laude maior; qui ibidem Obf. XI, monftrofüt, nec tamen vifu ingratum pomum citrium oculiscurioforum fübiecit ; quale Aurantium Tuis quoque in Hefperid, L.TIIIL cap. 21.p.205 delinearedignatuses. .Noningratum id fpectaculum plerisque vídetur, qui a Pontani rationibus abeunt, Hefper. Lib.II. p.m. 153. canentis : | uid monéam , ne te capiat tam indigna cupido bortenfis mon[Iri caelatam implere tabellam ? Ab procul infamemque notam , atque werte pudendum | ^ | dedecus. | En formofus adeft chorus, ?» Lib.ILc.57.p. 171.
e$ (o fe
- debuiflem.Is enim e et OVIDIVS MONTALBANWVS, Bononienfis ProfeíTor emeri- tus, qui verba rebus commodavit, fummo iure hic commemorandi: ille praefertim, qui rerum naturalium cognitione flagrans,eas non tantum undique ftudiofe conqui- fitas accurata diligentia difpofuit, fed et editis bene multis voluminibus, nec labori nec fumtibus parcens, defcriptas aere calamoque exhibuit. Maximi iudicii et mul- tarum literarum vir, Dan, Georg. Morhofius p. Aldrovandum quendam in fcri- bendis libris Herculem fuiffe iudicat: nullum enim naturalis Philofophiae caput eft, quodnon Commentario profecutus fuerit: neque id flrictim ac breviter;fed copiofe. Mali certe Medicae hifloriam uberrimam , plurimis iconibus in tabulas relatis , dedit, et quicquid de nomine, multiplici genere, patria, cultura, monftris, ufu vario, dici po- tuit, Montalbanus fedula fcriptioneilluflravit, neque fabulas, myflica, moralia, fymbo- la, numifmata, flatuas, indicta praeteriit. 4 — Ex merito igitur huic poft Pontanum et Ferrarium tertias defero partes, cum non ab alio, quem (ciam ex Italorum gente, deícriptionem habeamus folidiorem, magisqueperfectams | adeo ut, qui Triumviros hofce legerit, reliquis facile carerepoffe cenfeam. —— Meretur, ut elogium, ab Vrbano VIlLei dictum,et hic legatur: | | | : Multiplices rerum formas , quas pontus et aether. -
exhibet , et quicquid promit et abdit humus , meus baurit , [pectant oculi , dum cuncta fagaci ».. ALDROBRANDE , tuus digerit arte liber. Miratur proprios [olers suduffria foetus , quamque tulit moli [e negat efe parem.
: et cupit effe feum » quod fuit artis - I I C TN Ee ^ s | Aldrovando comitem do AVGVSTINVM MANDIROLAM,Doctorem Theo- logum et S.Francifci regulae Minoritarum deditum;quianno fuperioris faeculi octavo et quinquagefimo publicavit Mazuale de' Giardimieri,r | egregie laudatum lo.Sigism. Elsholzio. s . Vnde et noflri homines in linguam vernaculam convertere, fub titulo eee Stalianifcben SSitmene unb SDomerangen-Gartens. Integrum librumtertium Acruminibus dicavit, et quae, per trigintaannos ipfe vidit , hideliffime inferuit, totum- que hoc negotium multa cum laude peregit, Geflas idcircoet TV,VOLCAMERE OPTIME, eum in oculis et manibus, eius confilio non fimplici vice commode ufus. V ltimum nunc inter Italos locum occupet IOSEPHVS LANZONVS, Medicus Ferrarienfis primarius et Academicus Curiofus, qui Crzrolog;am fcu Curiofam, ut vocat, Citri defcriptionem dedit, t in qua, uti apparet, vires potiffimum Medicas, quas variis in morbis difcutiendis praeflat utiles, fcriptis collectisque undique medicamento- rum formulis declarare ipíi animus fuit. —Parcior itaque eft inarboris defcriptione, patria ac differentiis affignandis, Quod fingulare obfervaverim, illud eft, duas effe citri fpecies mirabiles, quarum altera florum honore decora , flerilis tamen fit, cum illos pomum nunquam fíequatur: altera fruges edat, fed flores nullos praemittat. Vocat in partes Plinium atque Matthiolum; | in quibus iterum infpectis nihil tale in-
venis ut vero diligentius inquirerem, iam non vacat. ——Crederem celeberrimum e .- . . LJ c^ LJ '
Auctorem, cum ea fcriberet, in illam Citri fpeciem, quam Graec va» appellant,
oculos
e Vid. Ifaacii Bullartii l'Academie des Sciences et des Arts T, II, L. IT. p.109. etIo.Impe- rialis Mufeum Hiftor.p. 144. fqq. ed, Hamb, ubi etfcriptorum vaftum caralogum repe- ries. Polyhift, T.I. Lib.II. c.2, q Habemus haecomniain eius Den- drologia Lib. IL Tr.Il, cap,4. a p.481——134- * Maceratae 1658. f, 12, recu-
£ [fümVenetiis 1703.12, $ S9Oeu-angelegtec Gartee5au / L,ILI, c. 8. p.247: Ferrariae a, 190.f. 12, !
«à (0 M oculos conieciífe, nifi hanc ipíe flatim fubiungeret. Lanzoni itaque fide haec referre volui.
Atque hi potiores funt Itali, qui aurea mala fparferunt. — Abillis in plurimas Eu- ropae regiones migrarunt, et primo quidem in Hifpaniant, quae e terrae vifceribus effoffum, et oblazum facris natalibus amrum, cum auro vegetabili permutavit, ubi nunc nemora et campos ornat. — Invenit itaque malus haec non cultores folum Hifpanos, fed et laudatores. | Ex his unicum, eumque fedulum ac valde eruditum naturae in- dagatorem, NICOLAVM MONARDVM , Hifpalenfem Medicum , nominare pof- fum, | Quaefierat ex eo Quadra, RegisHifpaniarum primi ordinis Chirurgusortum et originem Aurantiorum. — Huic prolixa epiftola refpondet, Citros, Limones confimi- lesque arbores eiusdem e(lenaturae: Aurantias vero ex infitionein malum Punicam proveniffe, Eaqueoccafione breviter quidem, at non indiligenter de univerfo ha- rum arborum generedifputat, Confervavit nobis hoc fchediafma cum aliis eiusdem auctoris, confultiffimus Naturae mylila, Carolus Clufius, Atrebas, cuius laudes ex merito dixerunt bonarum literarum aeflimatores. » — Ipfe autem Clufius, quum, iu- dice Commelino, x primus hanc flirpem in Belgio coluerit, et praeterea non pau- ciora de Malis Medicis inferuerit fuae Stirpium Hifloriae, hoc nomine ab omnibus merito celebratur: adeoque nec nobis hic tacendus erat, ^ Ceterum quae Mc- nardi noflri Hifloria Medicamentorum fimplicium, ex novo orbe delatorum, babuc- rit fata, Clufius enarrat in praefatione, y quam verfioni Latinae e lingua Hifpanica praefixit. Plura enim huc transferre nolo, ne epiftolae modum excedat haec fcriptio.
Concedo igitur in Galliam , quo Hefperides fuperatis iugis vel Apenninisex Ita- lia,vel Pyrenaeis ex Hifpania, faciles defcenderunt. Non invidaeenim funt,omnibus fc indulgent, patriam invenientes, ubi debiteexcipiuntur. Nequepoenitet eo defcen- diffe, cum primas in Gallorum viridariis partes teneant.
Noa tamen ulla magis fontes ormabit. et bortos
arbor , Atlantaei quam quae cviret arbore mali; Scribit elegdntiffrimus RENATVS RAPINVS, qui, uti obiter hoc addam, decora huius arboris laudesque, uti folet, nitidiffime cecinit. Certatim profecto laborarunt Galli, ut hofpitio quam commodiffimo exciperent eas, ne folum pertaefae alienum abeundi fortaffis defiderio caperentur. | Quemadmodum vero oblivioni facile tra- duntur, quae fine literarum fubfidio memoria tenemus; ita ne turpi hoc neglectu quidquam contra illarum dignitatem admitteretur, editis in lucem libris elegantiffi- mis, uti elegantiae ftudiofiffima eft haecnatio, ad pofteros quoque transmittere vo- luerunt, ut amabiliffimas has Nymphas colere deceat. Illud autem vehementer doleo, cum plures luci expofitifint publicae libri, plerorumque tamen nomina tan- tüm ac titulos meam in notitiam venifle. Hos ergo, uti accepi, fideliffime com- municabo, fi fortaffe Tibi. VOLCAMERE HONORATISSIME, aut aliis, in quo- rum manus haec epiftola inciderit, felicioribus effe liceat, ut ipfa opufcula propius »infpiciatis manuque teratis. Suntilla fequentia: Inftruction facile pour connoi- »tre toutes fortes d'Orangers et Citroniers, qui enfeigne auffi la maniere de les , cultiver, femer, planter, greffer, transplanter, tailler, et gouverner felon les climats, ,,les mois et les faifons de l'année ; avec un Traité de la taille des Arbres, par le Sieur »; Morin Parif. 1674. £.12,
(E) 2 ;,iNou- -& Curis Pofterioribus Antverpiae a.1611. f. 4. elogia eius fübiuncta fünt eum funebri ora- ' tione Everatdi Vorftii, Gon£, Io, Meurfius Athen, Batav, L. II, p. 186. 187. Ifaac Bullart. lib, Cit. p. 114. 1:5, x Nederl,Hefper.c.4., jJ Inferuit illam Hiftoriam fuis Exoticis P3g.296. fqq. Plura M lim rea ] 1 - *u
litatem meruit, recenfet Merklinus ip Lindenio Renov.p.839.840.
mem arbores a frigore defendantur, evincere conatur; humiditatem plantis magis noxiam efle quam frigus aut nimium a foco fuccenfo calorem. Potiffimum Ca- pite X. multus eft in tradendis remediis , quibus arborum coma ob neglectam cultu- ram aut fricore et humore fuperfluo, itemque grandine vitiata vel plane defluvium affa reficiatur, ut adípectu grata iterum fit, iucunda et vegetaarbor, optimeque va- im Non contemnendas hinc inde infpergitobfervationes , ex quibus multum com- tfnodi exfpectandum, ^ Sed abílineo me ab uberiori earum recenfione, : ne aliud hic effe actum iure quis poffit conqueri, — Honori tamen Quintinii non poffum illud dare, quin a Santolio, Poctarum coryphaeo, in tabellam, qua imago Quintiniiex- primebatur, confcriptum elogium hic fubjiciam : | Hanc decorate Deae quotquot regnati 1n bortis , Floribus e cvefiris [upraque infraque tabellam. - Hic dedit arboribus florere et edulibus herbis , —— et fe mirataefl tanto Pomona colono. Habuit ergo Pomona in omni gente, qui fe cultu profequerentur, et de qui- bus gloriari potuerit, Gloriatur etiam de pluribus e Britannorum gente fatis ; de uibus iam ut dicerem, ordo poflulat. Hos uti omnis antiquitatis promos con- de iure nuncupamus; nullus enim terrarum angulus tot tantosque monumen- torum veterum thefauros monílrare valet 5 ita Hefperides quoque ad fe pertraxitfe, aliunde certo conílat, Et nili de eo iam certi eflemus 5 convinceret tamen ío- lers eorum ftudium , quod indagandis rebus naturalibus impendent, (certant autem et hac in parte cum praefílantiffimis,) indubieque id afferere iuberet, ^ Nec du- biam eft, unum alterumque preffius hiftoriam ac culturam earundem urfiffe, literis- d. pem z Altera, qua utor, editio procurata eft Amftelodami 1692, f, 4t, "Tertia autem iam lucem adípexit paucis abhinc annis, 4 T. Il,p. 245-286, b Vid, Act, Philof, Anglicana, fuperius cit, |
ed (o) ie
que exquifite mandaffe. At nemo adhuc eorum mihi cognitus eft, qui huc pro- xime pertineret, quod in Hefperidibus defcribendis laborarit unice. — Hunc itaque defectum ut refarciam, celeberrimum in utroque orbe virum indico HANS SLO- ANE, Medicum Londinenfem acSocietatis Regiae Londinenfis Socium digniffimum. Is in Catalogo Plantarum, quae in Infula Iamaica proveniunt aut coluntur, longam texit c. feriem etfynonymorum et fcriptorum, apud quos vel effigies vel uberior de- fcriptio habetur : quilabor uti taedium, quod auctoricreat, maximum fumma utilitate penfat; itaetmultalaude eft cohoneflandus. — Praeterea in ABRAHAMI COVLEII, Angli, Poetae terfitfimi, Plantarum libris 2^ leguntur aliquot verfus, quibus citreo- rum et aurantiorum difcrimen innuitur; conflat et notulis adiectis fua laus; ut adeo duplici hoc nomine filentio hic neutiquam fuerit involvendus.
Vicini Anglis Belgae duos fuperiori faeculo habuerunt Hefperidum admirato- res, qui quidem Ícriptis et Hefperidum et proprii nominis famam augere annite- rentur. — Alter eft munerum dignitate pariter ac eruditione confpicuus FRANCI- SCVSVAN STERBEECK, Presbyter Canonicus Hooghflratanus, et. Epifcopo Antverpienfi a Sacris, cuius proflat Tbeazrum Fungorum, lingua Belgica exflrructum. e Commentatus is ell praeterea Ze Cizr; Cultura, oft Regeringhe van Vythemfíche Boomen, f peculiailibro; quem videre toties vehementer aveo, quoties ab aliis laudatum reperio. ^ Huic aequalis eft aetate. illuflris Amfteraedamenfium Senator, IOANNES COMMELINVS, cuius liber iam antea prodierat g — hoc titulo infignitus : Nederlastze Hefperides, dat is, Ceffemmg em Gebruik "ean de. Li- moen en Oramjen - Boomen , geflelt ua dem Aardt 'em Climaat der Nederlandem. door I. Commelys, | Meminit is Pontaniatque Ferrarii, quem per omnia ducem fecutus exi- mio ornat elogio. Spicilegium tamen dedit non contemnendum, ut hunciure poft Ferrarium proximo femper loco haberes. — Prudenter omnino hoc in negotio eft verfatus, paucis multa complectens. Ceterum ferius in Belgium venifle Hefperides fatetur at genuinam earundem culturam in regionibus frigidioribus deberi Belgis gloriatur, auctam per Joazzez Roeterum, cuius obitu praematuro magnam illae ia- cturam fecerint, !
Eodem, quo Commelinus librum fuum praenotavit, titulo de Cultura. Hefperi- dum praecepta beleice confcripit HENRICVS AB OSTEN, quem prioribus terti- um addo, Leidenfis colonus peritiffimus; quae nuper admodum ob praeflantiam vería in linguam Teutonicam denuo lucem adfpexerunt. 5 Nec uberior efl, nec iactabundus, cunctaque plane et perfpicue edifferit, faffus, Acruminum cultum ni- hil taedii faceflere, fi morbos excipiamus. — Inter cetera edocet modum, ut paucos inta annos ope fimeti, vitro tecti, ad iuflam proceritatem educentur arbufculae e feminibus enatae, ut fpem oflendant non modo, fed et defiderium expleant frugife- rae, Cumque fuccum viresque capiant non a terra, fed a particulis falinis, ( vel po-
) tius e Londini 1696.£.9.p.208--212.etin Append.p.231. 4 Lib.V.p. 268.269. Continentur hi
libri in Poématibus eiusLatinis,quae cum vita praefixa prodierunt Londini 165$.f.8.
e Excufum Antverpiae 167 s.£.4 infertis figuris quam plurimis, f. Antverp. 1682.£. 4. .
Amfíteraedami 1676.fol. Angli hunclibrumin fuam quoque linguam converte- runbimpreffum f, 2, füb titulo: The Belgick,or NetherlandifnHefperides, that is, the management, ordering, and ufe of the Limon and Orange Trees ; fitted to the Na- ture and RR ofthe Netherlands, b In Pp iei v bít un ^ praenota-
| tus: SQtieberlánbifdbe Garten auset mit SSluntert, unb Sramngeriett. SiBolffenbüttel a. 1706, et 1712. ai ine fateor, funt; quae ibi habentur: fed diffimulare nolo, pleraque ex Quintinio effe baufta: ea certe, quae hic ex Henri- coab Often recenfentur, Gallus habet cap. 9, Hibernaculi conditiones idem expo- fuit cáp. 2. Coronarum quoque decorem; dequocap. 11,agit nofter, ex eiusdem Quintini cap, 10, haufit, Nequein reliquis alium fere ducem fequitur, .
dj (o) M
tius nitrofis : fal enim fterilitatem inducit; non itaque fertilitatis caufla eífe poteít;) aqua affufa deterfís: operofam omnem terrae praeparationem ridet, Porro nec a. foco fuccenfo multum commodi efle fperandum adílruit: tum quia ignis modicus non füffici; nec in parte hibernaculi remotiori collocatas afficit; — copiofior ve- ro fibras proxime pofitarum, fucco avolante, contrahit, ut arefcant: tum quia ex- perientia conítlat, aquam coctam facilius concreícere, quam quae vi ignis nunquam ebulliit: (in aérem vero ignis efle vim eandem credit, quam in aquam exercere fen- titur.) Inde concludit, ; — arbufculis ab aére poft calefactionem refrigerato maius damnum effe timendum. — Hinc ut alia ratione hibernaculum fit muniendum edo- cet. Á Haec atque fimilia funt, quae ibi traduntur. Neque minus probae funt;: quas peritus quidam rei hortenfis adfperfit notulas, in quibus ab auctore interdum abit, aliaque fuggerit, quae ufu et experientia probata, rationique magis confentanea illi funt vifa. | Quemadmodum ergo in Belgio laetiusbenigniusque habitant Hefperides, quam. in ipfa Italia; ita et, ubi cvicizumr Boreas ferit arva, Germania Telurs contra tugenmm y folesque malignos bis florere dediz dudum infelicibus bortis ; poftquam in aedificiis, vitro tectis lato ac copiofo, per quod radii folares admiffi vim frigoris temperant , hofpitari datum efl. ^ talia iam exceffifle iflas forores, con- queruntur Itali, etin rigentes gelu oras Teutoniae venifle, molliori nunc ibi lecto aeítuque placidiore lactantes, quando in Illuiiriffiaii Excellentiffimique Herois, Co- mitis de VViidenítein , Viridario in Auflria nitidi(fime exítructo, genera acruminum plus quam centum et florere,et fub frugum pondereaccopia gemere vident audiunt- ue. Neque vero ibi omnes divitias effudifíe cenfendae fun ^ Beanteadem uberta- tealios quoque, a quibus commodo hofpitio funt exceptae,maxime vero Ferilloflrem Dn, Ottonem L.B.de Münnichhaufen, Potentiífimo Eiectori Hannoverano a Confi- liis Aerarii; qui in praedio Schvvoebbertano prope urbem Hamelenfem pomaria colit cum praeflantiffimis comparanda. | Atqueexhis fructus brevi exfpectamus legendos uberrimos ab eleganti quodam rerumque harum peritiffimo fautore, qui disquifi tio- ne —— omnes publica editione participes reddet eorum, quae hucus- que acerrime, nec tine voluptate, eft contemplatus. Beant praeterea libeialiffime Dn. Hartovicum de Daflel, et Dn. Pofteiium, viros generis nobilitate munerumque di- enitate illuftres, utrumque principem Senatus, alterum Lüneburgenfis, alterum Ham- burgenfis; itemquelonge plures Bohemiam Saxoniamque incolentes, quorum no- mina venerabundus praetereo. | Quamvis autem illis liceat efle felicioribus, atque avis patribusque noftris: teti- git tamen et hos, (retro nunc paululum legenda funt veíligia,) cura Hefperidum non mediocris: fructus certe; quos hae fuderunt, ftupentes mirati funt, atque raras in horto. arbores plantarunt, Ante Ferrarium IOANNES LOSELIVS, Boruffus Medicus, praeter cetera ingenii atque doctrinae monumenta, /. emifit » — fchedi- afma, cui titulum praefcripfit: —Citriwm praegmass; quale non pauci exhibuerunt naturae interpretes , quos ex P. Ll, Sachfüi Scholio 7 ad Thomae Bartholini Obfervationem, aut ex eiusdem Gammarologia (unde Cornelius Stalpartius van der Viel o. illos habet,) omnes citat paulo, ante memoratus Lanzonus. His addi meretur Carolus Avantius ; qui Malum eiusmodi, quod in utero foe- tum"
j Cap. Scc W ME / quae recenfentur in Lindenio Renov. p. 627. 628. z» Regiomonti,1645.f,4, — 2 Ephem, N, CIDec,LA,L Obí;36, p.104.10f. o Ob. fervat, RKarior, Cent, IL, n, 49. p. 476. sm
«d (o0 € tum geffit, graphice depictum itidem exhibuit: p — Neque Tuum illud prolife- rum, quod in Hefperidibus eleganter caelo calamoque exaratum 4. iam confpicitur, hic tacendum, — Commelinus, quod hic annotafle non ab re erit, 4urazziuz Ferzi- nae [f-ve Foetiferum, monítris accenfet, r quum tamen ex arbore cum flore duplici fere nafcatur, | Quid Lofelius hac in re definiat, dicere non habeo, cum eius fe mi- hi fchediafma adhuc fubduxerit,
Sequitur Lofelium HERMANNVS GRVBE, Lubecenfis, Medicus Haderslebi- enfis, qui 4zalyffz Mali Citrei compendio[am, redactam ad. Botazices Philofophicae iuxta ac Medicae cynofuram, s. cum orbe erudito communicavit, Mole quidem exiguum eft fchediaftna, fpicilegium tamen, quod affert, magnam laudem meretur, quod propius ad ufus Medicos digreffus, virtutes eius nervofe pariter et erudite expfi- cuit; iudice Thoma Bartholino. z Sed neque ea, quae ad hifloriam huius ma- li pertinent, ficco pede praeteriit; unde nec hanc ei laudem invidere, nec nomen eius tacere debui. | Eodem nomine commendanda eft DANIELIS NEBELTII, Hei- delbergenfisfpartam Profe(loris Medici olim in Marpurgenfi;hodiein patria Academia egregieornantis,diflertatio Inauguralis de Malo Citrio, fub praefidio magni Georgi Fraz- ci; quem nominafle fat eft, defenfa. — Collegit enim ibi ex auctoribus neutiquam pro- letariis;jnon tantum,quae ufus Medicus,fed et quae cultura poftulabar, Nequealio fortaf- fe ordine ac confilio conícripta videtur BVRGGRAFII. difputatio, more Academi- co pro honoribus in arte falutari fummis obtinendis habita de Ma/o Sinenft Aureo, cu- iusa celeberrimo Gieflenfium A efculapio, Mich.Bernardo Valentini, notitiam habeo,
Finem nunc facerem huic epiflolae, nifi vir finmmus, IOANNES SIGISMVN- DVS ELSHOLTZIVS,Archiater Electoralis Berolinenfis, meam adhuc dicendi ope- ram pofceret, Immortalitati nomen is fuum dudum confecravit, quando monu- menta exegit aere magis perennia, x ex quibus hac vice bina memoro, utraque lingua patria exarata, Diacteticon alterum, alterum fub titulo: Seu zangeleater GartenS3att, y | Vtroque in libro & multa egregia, uti vir erat fingulari eru- ditione, continentur, nec folum malorum difcrimen, 4 verumet culturam £ opti- me perdocet. Atque huius quidem auctoritate tuto niti licet, utpote qui nihil Ícripferit, nifi ufu id prius ipfe fciret comprobatum. Id vero me adduxit, ut huic uni in hac commentatione locum darem, etfi de Hefperidibus feparatim nihil edi- derit. Mentionem quoque hic facerepoffem Anonymi cuiusdam, quiante duodecim hos annos Amfíleraedami emifit Del/cizs et Arcaza Florum, c exiguum mole libel- lum; fedea, quae primis ftatim paginis habet huc facientia; non contemnenda funt. Saepius tamen a Quintinio, eiusque compilatore Belea,abit. Quando hic ciflas quernas praefert fictilibus, Anonymusille ligneaimprobat: quae fimiliaque apud ipfum legiífe non poenitebit. At enim vero addere fi voluiffem eos omnes, qui hinc inde quae- dam infperferunt de cultura citri, ingenti eorum copia obruerer, nec fola nomina caperet haec charta, Magna profecto lumina, magnumque Botanicorum atque co-
(F)a rum, . - p Notisad Frerae Coenam p. 26,27. Doctiffimus item Io, Dan, Maior Ephem. N, C, Dec, | » À, 3, Obf. 241, et Andreas Cnoeffelius, ibid, A, 3. Obf. g4. 4 Lib.llc,é. -
7 NederlHefper.c,23.p.:2, s Hafniaeréó6g.£8g, 7 Inapprobationelibello prae- fixa, 4 qui eam citavit in Mufeo MufeorumL, ILSect. V. c, XL$. 14, — x Eo- rum catalegum ampliffimum texuit Merklinus Linden. Renovat. p. 632. 685. j Tertia huius libri editio Berolini excufa eft 1690, £4, Sed quartam iam in fol, au- dioe(leparatam, ^ z etquidem in Diaetetico;L.1,c,7.p.85.feqq. — 4 L.IIII. C.7.p. 236. 237. b lbid.Cap.VIlILintegro, p.247-2£4. c £ober eble8 Sleirpb/ voie matt allerbattb 9Ieter Sotumen oeravójjerm / aud) aller Irt Gitronenaumb rae nien5dume ateben folloc. 9lmfterbami bey CoD. Banfen 1700 f, 8,
el (o) i»
rum, qui de Agricultura fcripferunt, numerum tacitus praeterire cogor, d ne mo- dum epiftola excedat. Vnum adhuc fupereflet, HVMANISSIME VOLCAMERE, ut de praeclaro Tuo
Opere verba facerem, Tuamque induílriam celebrarem. — Tua enim induflria.
Hic biemes nil iuri babent; laeta omuia, laeta:
everuat bumus, pulcris fé offentat fructibus arbor,
Jeque ornant cvarim. depicti floribus agri. Sed cum amoena Tua Hefperidum viridaria Magnates confertim frequentent, bene- que collocata fumtuum ac laboris impendia praedicent ; exteri item, quibus illa ad- eundi facultas eft denegata, cum typis atque aere expreffa vident leguntque, eadem demirentur: impudens eflem, fi imbelli hoc calamo paria facere tentarem, — Prae- terea cum meam hanc laudem non defideres, abunde fatis laudatus; votum tamen
pro perpetuitate addere fas erit : Faxit Divinum Numen, ut. iflac felicitate quam.
diutiffime fruaris, nominisque famam latius magis usque proferas!
Habes iam, VOLCAMERE HONORATISSIME, quae de Hefperidum fcripto- ribus reperire potui, Rellatut tribus, quod aiunt, verbis et Tibi et aliis excufem, fi qua fortalle in hanc verfionem Latinaga interpretis culpa irrepferint fphalmata. Scias itaque, me pace Tua id mihi permififle, ut flili floridi modefliam affectans, non femper verba verbis permutaverim: a re tamen ipfa nunquam latum unguem con- fulto receff. | Maximam mihi difficultatem crearunt vocabula artis, ut vocant, de quorum defectu veriffima eft Gualtheri Rivii querela: e | Lizguae utplurimum in cvocabulii artium et. doctrinarum [nam naturalem. patiuntur. inopiam, licet: abundent phrafibus et frmilibus fucis, — Leviffima colorum difcrimina verborum vi confectari, Herculeus plane labor efl. Etenim vere dixit Phavorinus apud Gellium, f plea effe in fenfi oculorum; quam im cverbit cvociburque difcrimina, Ex quamvis hanc levare ino- piam ftuduerím, adhibitis aliorum fubfidiis3 vix tamen fpondere aufim, nullum hic erratum effe commiffum; maxime cum opera valde interrupta hanc verfionem adornarim. ^ Hac Tua Lectorisque Benevoli humanitate, quam enixe mihi expolco, fretus, plura addere defino: iterum iterumque rogitans, ut tumultuariam hanc fcri- bendi operam aequi bonique confulatis: Vale, VOLCAMERE OPTIME, et me porro ama. — Norimbergae a. d. VIIJ. Kalendas Martias A, O. R. ci» 1» ccxur.
d In quibus facile principes nominandi fuiffent Petrus Andreas Matthiolus,Io.et Cafpar Bauhini; Abrahamus Muntingiusquemp erire non debuiíTem,cum cult fin« gulis merifibus convenientem doceat, pluraquein opere Botanico afferat, quam in ullo fchediasmate minore leguntur,Praeter hos laud iffent Vincentius Tana- ra, Auguftinus Gallus, Olivier deSerres,D, H. Caufe en deKoninglycke Hovenier, aliique, € In praefat, ad Germanicam Vitruvii verfionem elaboratiffimam,
f Noct, Attic, L, Il c. 26, -
T es
e 3 re x
As wt
PRAELOQVIVM
AVCTITORIS.
joe Ntiquitatem , quo propius aberat ab ortu et di- vina origine, eo perfpicaciorem fere fuifle, eoque
& aeviutiliffimaindubitate confirmant. Campus hic nobis pateret dicendi ampliffimus cum de multis aliis, tum de variarum gentium Legislato- ribus, qui indomitos et effrenes hominum ani- mos ad honeftatem erudierunt, legumque fontes aperuerunt; de quibus T'ulli judicium valet, quod delegibus XII. Tabularum tulit, cas omnium Philofophorum bibliothecas et auctoritatis pondere et utilitatis ubertate füperare. — Miraremur ftrategemata in gentesque militum copias, easque belli peritillimas, dolo tamen et arte varia de- victas: Altrorum peritiam, quorum motus dierum operumque norma primis univerfi hujus habitatoribus exftitit, DEI Conditoris notitiam , jufbque et injufti cognitionem adaperuit etingeneravit. Et . quam perípicacis audaciae eum fuiffe putabimus, qui primus vada non tangenda permeavit?.
A x7
E
PRaAELOQVIVM
r7 —
t2
Illirobur , et aes triplex . circa pectu* erat , qui fragilem íruci commifit pelago ratem primus, nec timuit praecipitem Africum decertantem Aquilonibus, nec trifles Hyadas; uec rabiem N ofi, quo non arbiter Hadriae major , tollere feu pouere vult freta. . Quem mortis timuit gradum, : qui ficcis oculis monftra natantia , qui vidi mare turgidum, eí infames [copulos -Acroceraunia ?
Quid dicemus de co, qui primus Vulcania fabricare arma docuit ? , Ignem e duro filice elicere, resquidemlevisvideturs atamplillimae cft utilitatis: nec inventori minus laudi eft, quam Vulcano aeris li- quefactio. ltafaepe e re minima non parum gloriae provenit; ctin- genii felicitas ex illa aeque cognofcitur, atque exaliis artibus multo ftu- dio multoquelabore perfectis... Agriculturam, quia quotidianaabin- fimae fortis hominibus peragitur, artis expertem credimus: at firecte judicare velimus, etiam agrorum colendorum eorundemque feruli- « tatis augendae, fcientia eft, quam qui primus excogitavit, et a fimo putrefcente arboribus vitam et fecunditatem venire docuit; | perfpi- cacifTirni fui ingenii documentadedit non minora, quam alter ille, qui vires plantarum transplantatione augere fructusque elicere fuaviores, |» primus tentavit. Agnoveruntveteres, immortales inventoribus hifce laudes deberi: inde eos, quos ingenio praeftare videbant, reliquis an- teire, et quos prudentiae opinio commendabat, ceteris imperare recte jufteque volebant: Imo DEO aequabant, et, quae illorum fu- perítitio futt, in Deorum numerum referebant, Pomonam, Cerc- rem, Vulcanum, Neptunum , Martem , lovem ct reliquum dca- ftrorum agmen colentes.
Hancveterum gloriam laudabili contentione, 75» uév xev éruumc ae yoraae » QUA Japiens proba'vertí , aemulatur noftra aetas; felicique conamine tam inventis novaaddere, quam jam cognita expolire fata-
git:
AvcTORIS. :
git: adeo ut non immerito virilem hanc dixerispriorem illam juveni- . lem... Quicquid etiam T ullius de legibus fuis gloriatusfüerits man- cae tamen fuerunt ct imperfectae, quum 1n nof(tris , quibus hodie- num ftamus, omnes lites cafusque paene fingul definiti fint atque decifi aequillime. | Strategemata antiquorum , fi cum hodiernis ea contendamus, quando exopido munitiflimo, quod praefidio infuper firmiflimum tutiffimumque videbatur, Ducem Summum, qui pro Regeipfo curabat, captivum abduci audivimus, puerorum lufus efle cenfeamus. .Armorumrecensrepertorum vis hodie tanta eft, ut il- lam eluderevelle, imprudentis videatur; ettamen illam non raro in- genii praeftantia moratur. — SiZoroaftris et reliquorum fapientiam caeleftem contemplamur, hos ex humili terra caelum effe contuitos, cum noftri in ipfam adfcenderint, credibile apparet. — Tot videlicet Ítellas veteribusnunquam vifas, tot. Aftronomorum errores mordi- cusdefenfosdetexerunt. .Atqueillitamen animis hominum adeo fir- mitererantinhixi, ut, fub hujusfaeculiaufpicium interdicto, publi- caImperatoris Augufti Imperiique Statuum Potentiffimorum aucto- ritate firmato, opusfuerit, nein fatis pofthac nugae iftae divendan- tur. Redeant barbati. palliatique Philofophi omnes, et mirentur fubtilitatem ejus, qui ex levitate aéris et pondere, de quoipfine per fomnium cogitaverunt quidem , multorum phaenomenorum cauffas latentesfolide deduxit. Navium varia genera antiquis haud vifa; aqua marina, quam bibere propter ejus amaritudinem non poterant , dulcis hodie facta, aliaeque nautarum artes , navigandique commoditates, artis nauticae augmenta indubio demonítrant.
Oi 2s $xaeros icaci, Ói dy Tégwauer auc.
Haec praefagiens Seneca, novum orbem olim otegctidnm prae- dixiffle creditur in Medea:
. 0. 2 e PFenient annis faecula feris , quibus Oceanus «incularerumlaxet, etingens pateat "Tellus, Tiphbysque novos delegat orbes.
A2 Porro
4 PrakELOQVIVM
Porro fpectatur hodie non fine voluptate ignis in varias veluti for- mas mutatus, 1squepictorum coloresaemulatus: atidemvelutiim- . ber, cut lupiter nimbosyimmislaque fulgura ventis Addidit , ef tonitrus , et inevitabile fulmen,
in teaurbiumarciumque defcendens, omnia vincit, evertit, com- minuit. Itavidelicetet huc recte traxeris, quod Verulamius de igne Chymicodixit:. J/"ulcanus celeriter perficit, quod natura per am- bages et temporis moras foleí: Sitergolicet, pulverispyrii ufum jam ante mille quingentos annosinnotuifle , utilfaaco Vollio credere placuit; tamen et lufus igniti et tonitrua illius horrenda, ct gradus, quos noftri artifices et augere etimminuerecallents veteribusinau- diti fucrunt. |
Haeccum itafe habeant, injuriiin noftrae aetatishominesilli mi- hividentur, quivetera tantum fufpicientes, praefentia negligunt ac contemnunt. Laudemusveteres, eorundemque inventis grati uta- mur, nifi meliora edocti fuerimus: at ubi dies nos alia magis com- moda docuit, majorum tamen noítrorum folertiam magni faciamus. Quisenim malletterram laboriofe colere et fructibuscordis frui, ubi illa fimo laetificata veluti fponte parturit, et quidem ineunte vere? "Tacitus Germaniam vocat informem terris, afperam caelo, triftem cultu afpectuque, addens: Quis porropraeter periculum borridi et ignoti maris , Afia aut Africa, aut Ialia relicta, Germaniam peteret ? — Si hodie illam, innumeraque herbarum et plantarum non Italicarum modo, fed et Indicarum, Aegyptiacarum, aliarum- que genera felici gratoque apud nos hofpitio excepta, laete adolefcere videret; beatam omnino praedicaret. Obftupefcerent utique prifci agrorum cultores, fireícirentartem nuperdemum cognitam tingén- di pro lubitu auriculas urfi, tulipas, caryophyllos: in qua Belgae praeterceterosexccllunt. — Et certe Botanices ftudium faeculo nuper elapfoftupenda, fiveplantarum culturam, fivefationem etmultipli- cationem fpectemus, incrementacepifle, eademque multo potiora, quam unquamantehac ceperit, indubium eft. Nobiliffimum hoc ftudium idemque jucundiílimum tüm meraingenii et memoriaecar- nificina erat ; cum nuda herbis impofita nomina tam cito diffluerent,
| quam
cupere e EFPOKVY MIReem SI irap
AvcrTORI1Is. s
quam illa prius memoriae mandata. — Iam vero plantis , quae fibi invicem quoad folia, flores et femina non prorfus dilIimilesin unam clafIem ordine etex artis lege digeftsnfinitus earundem numerus fa- cili negotio comprehenditur adeo folide, utet peregrinas dijudicare, primum nobis oblatas promte discernere, etcui illae clafliinferendae fint, apte et certo definire valeamus. — Debetur operisexafciati glo- riaimmortalis nominis Viris D. Paulo Ammano , Paulo Hermano, Roberto Morifono,[oanni Rajo et Augufto Quirino Rivino, qui prae ceterisin iftisconcinne disponendis laudabiliter elaborarun. Num transplantationis, infitionis et inoculationis artificia ab ultimis,quous- que memoriarepetere poflumus, mundi temporibus ad nos transmif-.- fa fuerint nequedicereaudeo,nequetaldenegare. | Hoc tamen ne- moindubium vocabit, frequenti artificii hujus ufü illud ipfum magis magisque excultum efle. Ante paucos adhuc annos infolitum quid erat, et fere miraculi inftar habebatur, unam eandemque ftirpem bina, terna aut plura diverfi generis pira et poma proferre...— Mul- to minus infitio in cydoniorum ftipites , indeque enafcentes arbores pumilae , olim in hortis vifebantur. Hae nanae licet fint, fructus tamen nihilo minores ceteris fundunt; quae res , nifi indies oculis obfervaretur, incredibilis videri poffet. —. Imo hodie arbores etiam majores Hieme eradicataecommode alio transferuntur tam feliciter, ut non tantum aeque, uti olim , virefcant, fed fructus etiam me- liores porrigant; quod nemo amplius mirabitur, quiarborcs frugi- feras ex calidillimis regionibus, praecipue ex Italia, ad nos advchi,
eteas tamen ciftis inclufas perfex, octo et plures hebdomadas extra
folum viventes utiliter iterum plantar , fecum perpendit, et lar- gam infuper frugum fucci. pleniflimarum ufüram videt, cogitat- que —
Maximum nuper hortorum decus, quo magnopere fuperbie- bant, arbores habebantur tres quatuorve aurantiae citreaequein tg- ftis et vafis ligneis depactae: — ab illis vero fructus vel plane nullus; (antequam enim maturuerunt, poma defluebant;) aut exfuccus et flaccidus erat exfpectandus. lam vero infrugiferas ex femine enatas ftirpes inoculationis artificio non tantum ut gravidentur didicimus,
fed et tantum in arborum harum cultura profecimus , uteaejam ad- ultae feliciter migrent , et intra anni decurfum fructibus fuis aures,
A3 eisque
6 PruAELOQVIVM.
eisque maturrimis laborum taedia penfent. — Favit mihiarridens for- tuna, ut ab Avo acquifitus in fuburbio Norimbergenfi , Goftenhof dicto, hortus hereditate paterna ad me dcvolveretur. Dicavi illum
Hefperidibus, quae novo iftoc hospitio, füb finem hujus pracfatio- nis Ípectando, laetae multiplices malorum aurantiarum citrearum,
limoniarumque comas alunt, floribusque fragrantifTimis virentes
Íructus maturitate excoctos et perfectos uberrime adhuc dederunt 5
imo filias illae itidem. fecundas progenuerunt. & Atque harum qui-
dem cultura et educatio fingulari cura fuscipienda eft, ne nafütaoli.
torum incuria hieme eas perdat, ita ut hibernaculo adaperto mor-
bidae omnes Íint, et vix ac ne vix quidem fanabiles — Fundamen-
tum peritae hujus curae eft caeli et elementorum accuratior obfer-
vatio. Ab his enim omne plantis herbisque , arbufculis item tum
vulgaribus tum e longinqua terra in noftram tralatis , incrementum
venit. Sedulus proin colonus illud Poétae praeceptum mente fem-
: per volvat, | |
Quasque auras pareí Eurus; aquis quid turbidus Aufer, Cogitel , et quid Solferus , quid portet Eous ;
quo ventos cornu, quo Cynthia provocet imbres,
quae caelo, quam cería fides fit babenda f[ereno , 9 quatenus aut Helice, aut plauflro tardante Bootes, fint aequi arboribus: teneris quid floribus obfint velnimbo[ae H yades , vel Pleiades Atlantaeae.
IV am neglecta aliis, et inobfervata per annum
fidera [aepe nocent: fuperi pofuere [ub illis
culturae rationem omnem vitaeque labores.
"Porro quod ad elementa attinet, terra macra tempeftive laetifican- da eft et temperanda; hoc nift debita ratione fiat, mirum non eft, Íl'arbufculae pereant. — Aqua neque modica nimis, ne marceant, neque nimia irroranda, ne decortcentur. — Pari ratione et aéris vis - refrigerans fubitaque mutatio, ferotina. hibernaculi exftructione , aut maturata ejusdem deftructione,arbores iftas perimit: nuncenim obdiuturniorem illiusexclufionem, ab humoribus in hibernaculo co- piofis minus ventilatiseae quafi praefocantur; nunc intempeftiva aper- turarum referatione iisdem periculum imminet. — Solis quidem i
ii
Avcromnrs. 7
dii et aeftus vehementillimus nunquam his arboribus molefti funt; imo fructus tanto perfectius excoquuntur , quanto calidiores incum- bunt. Athieme tamen calorem 1gnis in foco accenífinon nifi tem- peratum ferunt: quae res periti coloni circumípectam diligentiam, fi qua alia, requirit et probat.
Cum itaque et harum rerum aliqua arsfit, eademquenon vul- garis, in gratiam eorum , qui Hefpéridum amatores cultoresque fe profiténtur, quid ipfe circa arborum harum infitionem , propaga- tionem, culturam tam aeftivam quam hibernam obfervaverim , fcripto hoc vulgare volui; quo alit fciant,. quid ipfis faciundum, quidve cavendum, fi damnum irreparabile fentirenolint. Id enim humanitatis leges requirunt, ut quae ipfi cognovimus, aliis ne in- videamus. — Equidem non primum inter Germanos aurantiarum cultorem me temere jactarim: hoc tamen jure quodam meo fa- mere mihi poffum , me nec labori ac diligentiae nec fumtibus pe- perciffe, ut ufu et experientia, quam illae noftris in oris Aquilonem fpectantibus cultum expofcant, cognofcerem. . Cum negotiorum et mercaturae cauflà per aliquot annos Rovereti- degerem, horto- rum poflefloribus, in eos fubinde animi reficiendi cauffa exfpatiatus, familiariter ufus fum: atque ita aliquam harum rerum notitiam pri- mum nancifcebar. |. At multum diverfa colendi ratio Rovereti et in - regionibus benaco adjacentibusobtinets quam noftro füb caelo no- xiam efle fere, et alienam ab arbufcularum indole comperi. Meo pro- inde ingenio ufus, emendare illam, noftroque climati convenientem culturam tradere ftudu..— Vnde a Lectore Benevolo eam mihi hu- manitatem fpondeo, ne, f1 quaa fuis rationibus diffidentia hic inve- niat, praepropere noftra damnet, fed fecum potius cogitet, tantum a me abefle, ut peritiflimis vitidariorum cultoribus praecepta dare voluerim, ut potius ingenue fatear, me inter graves mercaturae curas haeczomnia meditatum efle et exercuifle./— Multistamen infu- per. qui fibi omni de hortis colendis fcientia abunde inftructi et imbuti videntur, auctor eflem, ut prius altius in fe defcenderent, fe- feque rectius nofcerent. Vereor enim, ne plures tum demum cer- rores fat graves cognofcant. — Interim imperitorum iftorum negli- gentiam legitimi hortorum pofleflores arbufcularum optimarum in- teritu luere coguntur.
Dien:
E" PRAELOQviIvM Ávcronis.
Denique ct illud hic monendum duxi, quo confilio numero- fam pomorum aureorum fuübolem in fcenam produxerim? — Vidc- licet ut fapientiflimi Conditoris erga genus humanum clementiam et divitiarum largilfimum proventum, quo nos cumulatiflime beat, intelligamus, agnofcamus, celebremus. — Exhibucrunt quidem ante me divería corum genera Ioannes Baptifta Ferrarius, Romanus, itemque Ioannes Commelinus, Senator Am(ítelodamenfis,eleganttli- me aeri incifa: fed aliquanto pfura, ad vivum delineata omnia, quo- rum maxima pars in meo viridario adolevit, dare ftudui: et propediem fecundum eorundem Ípicilegium in. Continuatione Hefperidum mearum inftituam. — Et ne cultus deeflet , amoenos hortorum agrorumque vicinorum profpectus una defcribi curavi, quo , fi quem forte legendi fatietas cepiflet , oculos regionis luftra- üone pafceret. — Qui meus hic labor fi eruditis porro probabitur uti eximio jam favore primam, eamque Germanico idiomate con- fcriptam, editionem fuifle exceptam,grati praedicare poflum; meum inferviendi ftudium. magis magisque provocabunt, et ad Con-
tinuationem, praelo fere paratam , luci publicae propediem exponendam me magis magisque ftimu- labunt.
Mit d prc MN, Podio am gh UTI TE Nene) aps 2r Li p (7 Q4294-414. de - C Ord d rw ua IP. aono ppipygo TOQ LO de o Dag aT uo q. XUI DET V)
a i
*
ati e ^
3:9 "
1c
"
M
à NN UN NN
NN WX
i aw SAN ISSN
aw
' FS X
T€
CETEIETDOX E D DD
cf RE
Q. D. B. V. »e
HESPERIDVM : NORIMBERGENSIVM |l [SBRI-OE
GL PP T E
De Hefperidum pomario huiusque ftructura, p et dé malorum aurearum plantatione.
ENSAEJ Am primum omnium fatis conflat , non parem novis qui- Ze busque efleinventis utilitatem; neque omnium eam ratio- nem, ut fpectanda exhiberi queant: imo potius pleraque
in claffem ingenioforum quidem, fed inanium funt refe- renda ingenii lufuum. ^ Vnde fit, ut haud raro magnifi- Cas; quod dicitur, in Iovis regione arces exílruamus, nu- bem pro Iunone amplectentes ipfi vanis nos vigilantes fomniis illudamus, et de urfae corio ludamus. Suntqyi- | dam maligni, turpi adeo inhiantes lucro , ut ad propria nimium attenti commoda, praeftantiffima quaeque artificia alto premant filentio, et ne alis innoteícant, fecum mori patiantur; quamvis fideliter eadem evulgaffe, et, de pofteris quoque optime merui(fe videri velint. Horum alii verborum fyrmate €t zr», quae Íciunt »obtegunt, ut eo füb cortice latitans res ipfa aut planenon, aut certe difficulter admodum dignofci queat. : Alii fignis et characteribus nemini cognitis, vocibus item plane inauditis, quas nec Oedipus evolvere poflet , arcanos rerum fenfus confulto involvunt ; immemores, aut prorfus neícii, Horatiani | B illius:
IO HrsprERIpvM NORIMBERGENSIVM
ilius : Paulum fepultae diflare inertiae celatam cvirtutem. | Vtrorumque dolus fatis equidem gravis eft, et cum iniuria fumma coniunctus: attamen hos malitia fupe- rant illi, quos primo loco fumum vendere, cupidique fciendi animum lectoris inani vocabulorum fÍlrepitu non fine fraudis culpa exfatiare diximus : ^ quandoquidem vana is fpe delufus et temporis et fumtuum iacturam facit , infigne NIHIL magno pretio, nec minori damno fuo ac dedecore redimens, — Ne vero huiusmodi quid et a nobis fortafle fieri quis fufpicetur , perfuafus arenofum regionis folum variis malorum aurantiarum,citrearum fimiliumque arborum generibus proferendis minus eaptum effe: — ipa experientia, dictis aut dicendis fidem faciens, noflras differendi partes in fe fufcipiet, dubiosque 4v44« convincet. ^ Equidem non infrequens eft, ut, qui ante barbam fenes docere temerario aufu conantur, arrogante fe ipfos per- fuafione in diverticula et labyrinthos detrudant, indicesque praetervolantes a fcopo aberrent.. — Nemo autem fapiens truncos tum Hermas accufabit, fed errabundum minusque circumfpectum viatorem. Mea hic faciam rerum naturalium fagaciffimi pariter ac feliciffimi fidelitlimigue interpretis , Roberti Boylaei, verba, quibus invidi et imperiti de experimentorum fide conquerentis aemuli fltupiditatem emen- dare ftuduit: Ratiocinatio, inquientis,' minus fana eft: Mihi ex voto haud fuc- ceffit opus; ergo nec aliis. Imo vero, ubi operationes omnes haud diligenter fa- tis peraguntur, ut eventus vota deflituat , neceffe eft, etiamfi exempla vel decem imitanda tibi propofueris, — Quis enim imperitiae et incuriae medebitur? — Quan- doquidem vero, ut ad fcopum propius accedamus, commoda pomarii Hefpe- ridum exfüfcitatio , ipfiusque mali locatio , plurimum ad ejus culturam conferunt ; de illis fub initium ftatim totius operis Lectorem Benevolum monebo. — : Quaerendus itaque eft ante omnia locus domicilio mali Medicae aptus et congruus, niet tempus et impenfas inaniter profundere velimus. — Spectet autem area verfus meridiem potiflimum et occafum folis, libera ac patens, quo meridia- no arbores tepori expofitae, radiis inde folaribus tanto diutius illuftrentur fovean- turque. Exflructa in latere aquilonio praealta aedificia tantum abeft, ut aream malis hisce gignendis fervandisque inutilem reddant, ut potius contra Boreae inclementiam et frigus commode has defendant. "Taceo, Euri etiam incommoda quadantenus hac ratione averti, ita tamen, ne laetos Phoebi ex Oceano furgentis radios penitus arceant, ^ Quod fi loci interdum conditio ita ferat, ut pomarjum eiusmodi muro contiguum lapideo exflruatur, neceffe erit, ut aífferibus paries in- ducatur, lapidesque fub ligno undique tégantur. —Hoc nifi fiat, ab fudorerofcido, quem lapides, pomario hieme clauío, emittunt, multum arboribus noxae eft me- tuendum, cum furculi erumpentes, gemmaeque, florum yelut matrices, fitu fa- cile corrumpantur , mucorem contrahant pereantque. . Formam five figuram viridarii, quae varia pro cuiusque ingenio effe poteft, loci plezumque amplitudo et fitus determinabit. . | Altitudo autem, quantum ad interiorem attinet concamerationem , ( hanc enim operi lacunato itidem praeferunt ; ) menfuram quatuordecim aut fedecim pedum nunquam excedat, cum exílructum altius calorem nec concipiat mature, necdiu fatis foveat; et praeterea , ioneis particulis circa fuperiores cellae partes conílipatis, fundus ipfe folumque humilius frigore prematur, et facillime conge- leícat. 25 Feneflrarum aperturae, factae in lateribus Auflro et Zephyro oppofitis, cre- brae fint et altae, quo folis radii ad arboris usque fcapos fe interdum penetrent, eosdemque animent, ^ Nec minus plaga aquilonaris quibusdam fi pateat feneftris; commodum erit; quo et ab ea regione aéris tepor admiílus fuo frutices peo rigi-
E ad
laisgib Garvrl:: I
frigidioris aurae patientes ventilet, iisdemque ita augmentum addat. Omnes ve- rO, quotquot circum circa adíunt, ligneis probe funt muniendae valvis, quae fri- gore ingravefcente obfirmatae teneriora germina a nociva ventorum intemperie de- fendant. Quam eandem ob cauflam fingulae quoque rimae ventis peryiae mufco undique, flramine vel foeno funt quam diligentiffime obítruendae.
Porro domus Hefperidum excitatae pars fuperior tranflris five trabibus trans- verfariis, terno quaternove pede feiunctis , contignetur, aíleribus pavimentum compingatur, illudque foeno aut mufco , neigne incenfo calor diffipetur, binüm circiter pedum flernatur; hic vero mufcus aliis iterum afferibus hinc inde fuperin- ductis condenfetur. Denique afleres aut Ícandulae , arctiffime junctae , fupremam domus partem contegant, ne vel per rimam unica aquae pluviae aut nivalis gutta arbores confpergat , confperfasque clavo, quem et fungum et patellam , noftri ben S'sranb vocant, inficiat, aliave ratione peítifera corrumpat. Cumque Ícandularum potior fit ufus quam afferum, is etiam opportunior minusque molefítus erit, fi at fulàrum plures ita inter fe firmiter connectantur, ut perticae cum dimidia in longi- tudine, in latitudine vero trium pedum menfuram exaequent , iunctisque hac ra- tione tectum inflernatur. —.At tum quoque necefle erit; ut, ubi binae huiusmodi tabulae fe contingunt invicem, alia Ícandula fubdatur, quae imbrium flillicidia per commiffuram fefe infinuantia excipiat , inque terram demittat.
Ligna ad domicilium , quod Hefperidum culturae inferviat , dicto modo ex- ftruendum neceífária , verno tempore caedantur et exafcientur, quo fabrefacta, et loco ab imbribus tuto coagmentata , folis per aeftatem fervor exíiccet. * Quodfi enim autumnali tempeftate viridia adhuc fabricentur, ipfumque mox aedificium ex- citetur, non poflunt non, foco in cella fuccenío, graves maximeque frugibus in« feílosilla vapores emittere, qui plantas perimunt interficiuntque.
Area, fi ita videbitur, uno alterove pede altior fit terrae folo , pinguioreque gleba obruta, eo fini, quo et arboresin illa confitas aurae purioris flatus contin- gant, et ipfa area, imbre multo per aeflatem humectata , exficcetur iterum fa- cilius, nec radicum capillamenta putredo vitiet. ^ Cumque folum arenofum malis Hefperidum plantandis plane fit inutile; illud profundius effodiendum, et fertilior pinguiorque in egeflae locum arenae terra cumulanda.
Arbufculae inferendae procero caudice fint confpicuae, fcapoque recto altius emineant; quales fere funt, quae ex agro Liguflico ad nos exportantur. — Et fci- endum eft omnino, quas regio ad lacum nobis Benacum mittit , vivaciores quidem. frigorisque efle magis patientes; — rarius tamen erectis fe commendare cruribus feu Ícapis. —— Cauffa haec eft, quod Genuenfes elegantiae arborum et nitori ftudent; lacus vero Benaci accolae lucro unice inhiant; arbores autem humiles maiorem flo-
. rum pomorumque copiam proferunt; id quod recte obfervavit P.Auguflinus Gal-
lus in Operibus diurnis , Giornata VII, ubi de cultura acruminum Salodienfium
uam diligentiffime efl commentatus. — Optime is fibi confulet, qui flirpes noflro (ub caelo inoculatos et decore altos ; fi haberi poffunt, comparaverit, utpote qui, (propria experientia edoctus fcribo,) vivaci(fimi funt , fructuumque copiam fundunt. Amplius neque id filentio hic plane eft praetereundum , arbufculas, quas Itali ad
nos venales afferunt, vaíis modice amplis utilius quam pomario per binospluresque
annos inferi , usque dum folia emittant et germinent, Obfervavi enim, illas in vi- ridarii area plantatas nequidem pofl tertium annum fronduiíle ; quae tamen effoíTae, indequein vafa translatae ramos et folia protruferunt. | 2 Lectae
12 HrsrzRIipvM NORIMBERGENSIVM
I.ectae ita arbufculae, prolocorum amplitudine, binisaut ternis ordinibus, fe- ptem minimum aut octo pedum interílitio disiunctis, ea ratione collocentur , ut hu- miliores priorem , magisque procerae pofleriorem ordinem occupent. Hoc enim nifi fieret, et altiores primo potius locofireponerentur; multum haeobeffent; quo- minus reliquae plantae grato folis fplendore , falubrique aéris tepore perfruerentur. Adhaec falutare comperi, non fine quodam veluti tegumento arbores illas terrae inferi. Alfferibus itaque in quadrum difpofitis ita concludo, ut binos cum dimidio pedes diflent a (capo, totidemque fupra pomarii fundum emineant; hoc praeterea obfervato , utordinis poflerioris ciftae illis , quae inprioribus collocantur, itidem pau- lulum fint eminentiores. Itaenim, obvasillud, quod lateraambit , pertufum, in ipfo quoque pomarii folo radices firmiter agere queunt , et tamen extra frigidae terrae vifcera quadantenus conflitutae , calidiori aéri radiisque folaribus funt expofitae li- berius: terrae namque portionem, ope vaículorum aggeílam, caloris vis citius pe- netrat et calefacit. Vndenon potefl fieri; quin arbufculae hae et florum etfructuum pinguiorum fint feraciores reliquis, quas neglecto hocartificioinflituunt. Huius artificii origo non incommode referri poffe videtur adablaqueationem five radicum denudationem, veteribus etiam cognitam. Nemini enimignotum effe potell,; arbores felicius fructificare folere, (1 circa codicem, quae Palladii verba funt , dolabra diligenter terra aperiatur, et purgatis omnibus velutilacus efficiatur;ut folis teporibus etimbribus provocentur.
Non pauci cum Dimlero in Pomario fuo, in ea verfantur opinione arborum quoque amicitiam efle et pacem , quamSympathiam Graeciappellaveres | easque, fi in vicinia collocentur , laetius affurgere, —Nihildicam de tilia, iunipero ; palma fimilibusque, quarum duplex , maris et feminae , genus reperiri traditur; — utpo- tede quibus conflat, alteram ab altera feiunctam infrugiferam fere effe: malitamen punicaenon poflum nonmemini(le, utpote cuius iuxta myrtum plantatae poma ma- iora funt fructibusreliquarum et longe praeflantiora, ldem fere de chryfomelis at- que malis citreis nonnulli affirmant. Econtrario danturarbores, quae omni cura funt diflociandae, ne iuxta fe invicem pofitae altera alterius fecunditatem impediat, aut prorfusfterilem reddat, "Vitis, quae ulmum amat, alieniffima eft a braífica et lauru: uti viciffim olus, quo vitis fugatur, adverfum cyclamino et origano are- Ícit. Inter cannam et filicem bellum viget adeo implacabile , ut hortulanus cam-
pum ab huius radicibus purgaturus nihil aliud agere debeat, quam ut vomeri alli- eet cannam, cum haec penitus enecet id, quod flammis non fuerat confumtum. Vid. Franc. Mothaei Vayerii Tractatus dela Contrariete d' humeurs qui fe trouve entre certaines nations, et fingulierement entre la Francoife et l'Efpagnole, qui exílat T.I. Operum p.163. . De quercu et olea teflatur Plinius Hifl. Nat. XXIII, r, eas tam pertinaci odio diffidere, ut altera in alterius fcrobe depactae moriantur; quer- cum vero et iuxta nucem iuglandeminterire, |. At haec ( quamvis decora fit et fru- ctus ferat grato fapore fe commendantes ) non quercui folum; fed et hortis quibus- vis valde noxia efle perhibetur, nifi quodam in angulo fola fuperbia. — In Pomo- naeenim autFloraehorto confita, arboribus, floribus frugibusqueomnibusumbrà, quam diffufiffimam fpargit, et odore foliorum fragrantiflimoinimicaeft. Talequid etiam in ficu meobfervafle memini: hanc quippe cum e regioneoleae;et quidem octo pedum interflitio, ponerem , augeri et frondefcere ; oleam vero peraliquot annos ne gemmam quidem protrufiffe, aut vel tantillum incrementi cepiffe, liquido comperi. Non enim aliam oleae decrefcentis aut certe minus laete florentis , cauffam cum hario- lando affequi potuiffem , ficum eruere alioque transferre conflitui: — quo facto olea [latim et vigere et florere coepit, Porro ficum ad parietes viridarii plantatam pulcré florere
Lisgil Carvrl. | 13
florere ac fructus dare vidi et numerofiores et carnis fuccique pleniores: ' atauran- tias illo circiter loco pofitas, poma ex fe generareaut nulla aut pauciffima , eademque non fatis pinguia deprehendi: eaedem vero , remotis ficubus, pomorumerantferti- liffimae, — Vnicuique proin auctor fum, ne ficum in Hefperidum pomariis multam plantet; utpote cuius radices alte in terram defcendunt, eidemque ultra fesquiperti- cam, fibris aliarum arborum implicatae, fe infinuant 5 — uti ipfe expertus tefta- ri valeo. Siquistamen parietesomnino operetopiarie veflire velit, vel vulgare vel Indicum iasminum ; myrtum , laurum fimilesque, huic ufui convenientius defli- nabit. Incauffam huiusrei inquirenti non alia occurrit probabilior,quam quod ficus, nuxetid genus, humores avide imbibentes, nutritium oleae, malis aurantiis aliisque fuccum fubducant: Fame enim plantas , Ícribente Raio in Hiftoria Plantarum Lib.1. Cap.30, zoz minus quam auimaliatabe[cere et tandem enecari , minime dubiumefl..— Vi et alias ex nimio alimento obefitate laborare, Plinio auctore , idem aflerit. — Sed hac dere, praetér laudatiffimum Raium, reliqui etiam videndi funt, quibus in haec talia accuratius inquirendi voluptasfuit etoccafio. Rationuminterea momenta fup- plebitItalorum teftimonium, qui nobis faepius ficum acruminibus veneni inflar efle, ingenue faffi funt,
Ceterum Hortorum meorum dcelineationem , aeri incifam fequens pagina ex- hibebit, Binae illis adiunctae funt fornaces, quarum defcriptionem ibi dare non po- tui; eo quod in hibernaculis utrinque contiouis, quibus plantae in fictilibus po-
fitae affervantur , confpicuae ;, meum hoc fimul pamarium latenter ! fubintrent et calefaciant. i:
———(—— M IRE ERR RINESENN - IRE EVI UMEN ITEPUTELTL TET EIE LLL TPR LM LH TEILTE EUST TEE AAA LE ELUCET — HESSEN. D 8 Em-— 5
cupiam ama
BITHB ERUIT LEE UR UR A IHULU HUU Nl v
B3 CAPE AE
gud
nN
il
ot $4114
Hzsprraipvw Nonius. Lisk T. Call. ig
C PW Tou.
Quando Hefperidum fcena claudenda, | quando aperienda? e
Aximam certe curam adhibeat oportet, qui Hefperi- dum arbores feliciter plantare discupit: at non mi- nori diligentia opus eft, ut eas hieme ab omni fri- gore fedulo confervemus: — praefertim curandum eft et providendum , ut earum domicilia , certo tempore contecta, nec ferius nec citius , quam par efl, iterum retegantur. | Nam arbores commodae implantatas terrae , optimeque cultas, frigus in- opinato incidens aut pruina gelidior adurit. Quod
fi ignis nimius accendatur; laetior inde veniens germinum protrufio flirpi
itidem periculofa eft et letifera. — Et , fi horum nihil contigerit , omnibus malis ftudiofiffime fervatis, praepropera feneflrarum apertura ; vel intempe- ftiva domicilii deftructio ,' aeque noxia efTe poteft , ac negligentior per hie-
mem cura. Poffunt equidem errores leviores, fi qui forte admiffi fuerint ,
arte corrigi; id quod non nifi crebra experientia addifcitur; ^ at maiores
non fecus ac morbos atrociffimos, neque Medici ars, neque remedia exqui- fitiffima , curare aut efficere valent , quin faeva mors , curam diligentem. nihil morata, plantis arboribusque veniat.
Scenam malorum aurantiarum tempefílive tum claudemus , cum rore leviter congelato campos obtegi patentes animadvertimus ;. id quod utpluri- mum vertente Septembri, aliquando eo ineunte; rarius fub Octobris initi- um fieri confuevit, ^ Atque tum fine mora ulteriore aedificium pilatim aga- tur, hoc eft; pila arrectaria, quae vocant, feu fulcimenta parietum jungan- tur trabibus , tectumque reficiatur , ne arborum fruges , praefertim tenerae adhuc, pruina confperfae algeant, medioque deinde vere nigrefcant aut.
faltem immaturae decidant. ^ Et hoc quidem damnum prae reliquis fre- quenter fentit malus citrea et limonia, cum utraque mollior fit aurantia , nec aetatem adeo duratura. — Paries meridionalis, fi ita vifum fuerit , paulo diutius pateat , quo praetenerum lignum hiberno duretur incommodo ,- et grata dierum autumnalium apricitate fructus gaudeant , neque ipfae ar- bores foliorum defluvio turpiter noeenterque calveícant, Pateat autem endi: dum acrior autumni tempeflas et frigora citretum undique claudi jubeant. '
Non leve hic damnum parit vulgatus error, quando hibernacula auran- tiarum nimia fruticum plantarumque , in vafis fictilibus ligneisque fervata- rum, copia onerata obruuntur, iisdemque Hefperidum arbores quafi obfe- piuntur : «humoribus quippe nimiis hibernaculo repleto , minus libere aér ita
rarefactus ibi ventilatur: quae cauffa eft, cur fitu omnia corrupta putrefcant. [5:5 Né
15 HzsrpreERIDvM NORIMBERGENSIVM.
Ne quid dicam de eo , aditusad fingulas arbores interclufo, nos impediri, quominus curam iis debitam geramus, noxiaque avertamus, — Accedit et il- lud , multos in hibernaculis demum fructus ad maturitatem pervenire , qui maximam ingredientibus voluptatem praebent; nifi quidem fpatium angufílius tranfitum denegaverit.
Ne autem , aedificio hoc optime licet firmato ac communito , algor ve- hementius urgens arbores nihilominus laedat, commodum imo necefle erit, unam , binas pluresve fornaces ; pro loci capacitate et amplitudine, parietibus ita aptare, ut frigidiorem aérem usque quaque calor immiffus temperet , ne hinc ille tepidior , illinc nimium gelidus, fruges fruticesque fimul perurat pe- rimatque. Nectamen requiritur, ut, fimulatque in area domicilium fuerit exflructum , focus illico fuccendatur, fi videlicet frigus nondum fit adflrictius; fed potius feneflrae in meridionali latere interdiu , ubi diei fereni apricitas invi- taverit , paululum recludantur ad aérem amoeniorem transmittendum, Eae ta- men, vergente nonnihil fole, mox iterum funt occludendae. :
Certum flatuitur tempus, quo igne foci modico primum fünt calefaciendi, quando terra algere incipit. — Aliis haec experientia placet, ut rigefcente leviter five congelata nonnihil in ipo hibernaculo aqua, (quam eapropter in vafculo quodam diligenter aflervant ,) ignem in foco illico fuccendant: quem tamen, fi me audire velint, citius accendi parerat, — Majori vero circumfípectione hic utendum , quam quae in domicilii conclavibus calefaciendis vulgo adhibe- tur. lllud enim Hebeidipi domicilium leviter tantum intepeícat , nelae- tiora germina intempeflive fubnafcantur; acrius tamen faevientis gelu efficacia declinetur. Videat itaque is, qui felices ejusmodi hortos roffidet;ne colonus vel familia; cui eam calefaciendae porticus curam demandavit,feenius fuo fungatur officio, Gelu enim vehementius ingruente, accenfus iterum iterumque ignis in fornace excandefcat ; necerecít, ut novo ille pabulo continue alatur, quia nimios calores aeque ac algores reformidant iflae arbores. |. Frequenter autem fieri folet , ut hortulani, quo in utramque dormire aurem poffint fecu- ri, nec vel media nocte vel horis antelucanis fureere e lecto debeant , alimenta igni copiofiora addant, ]ta enim fperant fore , ut calorem diutius foveat po- marii porticus : nec animo fecum reputant, quantum inde damni in dominum redundet , dum et arbores et poma fuccus nutritius deficit, ficque utraque arentia pereunt. Quandoquidem vero nocte ut plurimum intempefta frigus in- gravefcit , et contra tepor in pomario evanefcere incipit; furgendum eft hortu-
lano diligenti, frigorique remedium quaerendum, Denique ut aéris mutationes. exactius nofcat atque dignofcat , eundemque in pomarii conclavi rite teme perare valeat ; thermometron eo hibernaculi loco ftatuendum, quo folis radii non penetrant, ut Mercurius vel liquorafcendens , aut defcendens , quoto gra- du gelu fit intenfum vel remiífum , iudicet. : : ES 4
Thermometra parandi rationem ; variaque eorundem genera exhibue- . runt clariffimus quondam Noricorum Archimedes , Ioannes Chriftophorus Sturmius in Collegio Experimentali (ive Curiofo: item Chauvinus in Lexico Philofophico ; et Anonymus in Tractatu peculiari de hoc argumento tum Gal- lica tum Germanica lingua edito 5 qui, cui volupe; videri et confuli pote-
jam
TRERÜRPENUY Y grec incen 07
Lisgrl. Carvr Il, 17
Iam vero etfi inficiandum non eft, ufum aliquem efle Thermometrorum in obíervandis aeris mutationibus , caloris frigorisque incrementis ac decre- mentis quotidianis , imo horariis , nihilominus tamen fieri poteft, ut ionis minus Acai tempore vel fubjiciatur, vel removeatur. — Indicandum itaque paucis eft, ut ifli per incuriam admitfi hac in parte errores corrigendi: Aeílu fupra modum aucto , fenefltra aperienda , et aér frigidior admittendus , qui il- lum temperet. — Quod fi ex altera parte peccatum , et focus iu[lo ferius accen- fus fuerit , frigore praefertim praeter exfpectationem acrius urgente , ita ut et fruges et ipía terra induruerint 5 errato erratum adderet , qui fubjecto plu- ryno igne calorem vehementius augeret : perderet enim et fructus et arbores, Rectius vero is aget , qui modico hibernaculum tepore externo et adventitio, quenf&vix ac ne vix quidem fentias , adimplet , ut adeo fenfim illae regelare , et ab interitu vindicari queant. .]lluflris apud Amfílelodameníes, dum vive-- ret; Senator, et Horti Medici Curator fplendidiffimus diligenti([imusque, Dominus Ioannes Commelinus, in fuis Hefperidibus Belgicis memorat , cum Anno I669. in horto cujusdam amici aurantiorum flirpes frigore paene con- fumtae fuiflent , illas dicto modo feliciter non tantum fuiffe confervatas mor- tique ereptas ; fed et fructus earundem proxima aeflate citius quam alias ma- turuifle. Haec cum ita fe habeant , necefle erit , ut ad frigoris inclementiam arcendam et feneflrae et valvaeligneae, quam fieri potefl diligenti(fime ob- firuantur.. Quod tamen non ita intelligendum eíl, ac fi neque circa meridi- em , folis fplendore invitante, effent recludendae: imo potius perquam utile erit , fi valvae tum paululum removeantur , quo gratiílimum Phoebi lumen, vitra penetrans , malos iflas refocillet.
, Sunt, qui hibernacula fub veris initium majore ignis gradu calefieri fua- deant, quo nova citius germina et flores protrudant mali, et fructus tum prae- cociores, tum maturiores proferant. Suoilli per meabundentfeníu: alteriusau- tem me efle fententiae haud poenitet ; perfüafus enim fum, noxium hoc efle arbu- Ículiss quandoquidem non fücciillae naturalis tantum habent , ut fronte furculi prodeant. Calor itaque exaeftuans eos protrudit; qui deinde, aura frigi- diore fpirante, (id quod noflris in regionibus circa Maji et Iunii menfes in- terdum contingit) flaccefcentes decidunt, ipfius etiam arboris viribus nimium
uantum deficientibus. Noninficias equidem ibo, illo artificio iisin locis, ubi a&r Dovmuior ; tuto quem uti pofle; aliter vero pronuntiandum efl de noftra plaga; jam magis verfus Hyperboreum Septentrionem vergente, Non fe- mel obfervavi , arbores vi ignis non adactas, cum Iano füb anni initium gem- mulas fponte protulille , ^ quae menfe Majo flavefcentes, antequam in flo- rem abirent, deciderunt. Contra eas florum gemmas, quas domo non- dum deflructa , valvis fenefltrarum adapertis emiferunt ; aetatem tuliffe me- mini,
Praeterea et diuturniores hibernaculi carceres cum aliquo fruticum damno funt conjuncti. |. Tempeflatis proinde ratio eft habenda , eaque ferena ac miti, aér admittendus, qui noxios vapores expellat et repurget , ficque
utredinem imminentem arceat. Ceterum ubi pofl diutürnam aéris exclu- bonu: vaporum tenues exhalationes laquearia et partes hibernaculi fuperio- res petant , id quod in pomariis loco humidiore fitis frequenter fieri folet , linteo perticac affixo fedulo abflergendae : hac enim ratione patellam , -: | C 'boribus
IS. Hgsprz& iDv M. NORIMBERGENSIVM
boribus ex iflac vaporum confperfione metuendam , | quam facillime arce- bimus. — : : :
Poft Purificationis Mariae fefla follennia non amplius adeo crebro forna- ces igne incandefcant: quin potius, quamprimum terram adílringere gelu ceffat , fpiracula interdiu, fed non nifi 3ére radiis folaribus temperato , — fint laxanda; et primum quidem unica feneflrae fuperioris ala, deinde ea inte- gra pandatur, usque dum mali , liberioris jam aurae nonnihil patientes, plu- res aperturas recludi expoícant. Menfíe tamen Martio, qui utplurimum al- get , feneílrae omnino claufae teneantur; nec prius aperiantur , quam pla- cidi folis ignes leniorem nobis tempeflatem fpondeant. — Sed et hic modus te- nendus, quem ipfa ratio praefcribit , nec fines, e
quos ultra citraque nequit confrflere rectum , . funt egrediendi. Menfeautem Aprili, ficubi caeli ferenitas favet, feneflrae libe- rius pateant; non tamen fimul omnes: tne tum demum patefaciendae, cum gelidaepruina noctestellurem ulterius inflernere ceflant;et tempora magisamoe- naredeunt. Poflumus etiam, Apriliabeunte, practer valvas etfeneflras, inlatere meridionali unum alterumque aíflerem refigere, Integra vero domus, men- Íe demum Majo deftruenda, in futuros ufus loco a pluviis tuto reponitur.
Nonnulli hirundinis adventum , certum effe et indubium veris benigni fignum autumant ; atque tunc vafa arbufculis confita ex hibernaculis profc- runt, etinauralibera llatuunt. Hirundines vero tempeflatis indices indubias non effe, noctes illarum adventum fecutae ,.- multaque glacie ct pruinis ri- centes, nos docuerunt, Servant tamen aviculae illae fua tempora , fuoque nobis adventu fi non certo, quadantenus tamen, primam aefílatem denunti- ant: quemadmodum ctiam humilius volantes , ac terrae flagnisque veluti in- cumbentes , pluviam praedicere cognofcuntur. ^ Cauffam hujus rei in eo quaerendam efle cenfeo quod aér pluviofus , utpote particulis aquceis craffi- oribus repletus , fuo culices ac muliones pondere deprimit. Haec itaque ani- malcula minutiffima ut venentur, fibique efcam parent hirundines, infe- riora quoque petant loca necelle eft ; quae caelo fereno altius iterum con-- trariam ob cauílam volant , quod videlicet aéri tum puriori culices in- errant, Z |
Quod fupereft, | noningratum , uti pero, Benevolo I ectori fpectacu- lum Hortos Hefperidum Salódienfes , defcriptos aerique incifos hic fubjicere volui, prouti circa lacum Benacum coluntur. . Horum alii fimplici quafi ordi- ne gaudent ; alii ita funt inflructi, ut primum fecundus et tertius excipiant, pofterioresque anterioribus emineant : in radice quippe montis ad lacus ripam confiti funt. Quaeres non folum oculos pafcit, fed et arborum fecundita- ti multum prodeft, cum fol, fuo cuncta lumine refocillans, ad omnes rectius penetrare, gratoque adfípectu fingulas recreare valeat, | Lonoitudi- nem centenum plerumque fpatio pedum , imo nunc longiore nunc breviore
ro loci natura ac fitu, definiunt. Latitudinis eam communiter rationem eo: , ut bino arbores ordine commode flatuantur, | E binisaut trinis He- fperidum porticibus fibi invicem contiguis, prior femper patula eft, nec hi- berno tempore afferibus operitur: ea plantas excipit promifcuas vilioresque; itemque malorum auriferarum vulgatiores , quas, praeter reliqua hujus arboris delicatioris
Lisail Carrvr Il. 10
delicatioris genera, frigidiorem auram non expaveícere fciunt. Secunda acter- tia porticus teneriores ejusmodi majorisqué pretii arbores fervat, fatas tum in vaíis, tum in ipo folo. Ordo hujus anterior non raro citreis muro applicitis loco operis topiarii fuperbit: poflerior malos limonias recipit et aurantias prae- flantiores, Porro utraque porticus, et fecunda et tertia, muro praecingitur . pectorali , cui columnae innituntur lapideae , in figura addita Lir. C. notatae, quae per integrum annum fub dio pernoctant, Cum terra pruina concrefcere incipit , pilis arrectariis affamenta illis prorfus aequalia, utrinque firmiter con- jungunt Itali 3. iisdemque cardines five ancones ferreos Lit. D. applum- bant, ex quibus valvae januarum inuncatae dependeant; has deinde pro tempeflatis varietate modo obducunt, modo removent. Feneflrarum quidem repagula, nobis in plaga feptentrionali ufitata ignorant: omnes tamen rimas, quam poffunt diligentiffime , obílruunt. Quod fi neque fic fatis tutae funt arbores, et penetrans frigus noxam , id quod raro fieri folet, illis minatur; foffas praelongas euripi inftar, variis anfractibus fciffas , ducunt, quas prunis deinde candentibus replent. / In medio hortorum flipites et pilas ligneas in ter- ram plures defigunt , Liz. E. quibus tectorum contignationes innitantur. His aíferes Liz. B. B. inflernunt , quos magna cum cura, tempeflatis rationem habentes faepius iterum tollunt. Simulatque enim lactiffimum folis lumen hiemis rigorem ita temperat, ne interdiu algeat 5. et valvas laterales et aíferes nonnullos a tecto auferunt, quo Phoebi ardore arbores nonnihil incalefcant. In poflremis pomarii partibus , poft tertiam porticum exllructae funt pergu- lae, Lit. G. in quibus per aeflatem materiam , domui iterum ex- citandae neceíTariam , recondunt.
C2 CAPF'T Ill.
L-2& 4wAqer S Uo d (* edite vi RO i e d M men * s t V: E EA) . : : f ap ew cert d pu " T. fta n * ——€— oc e —- Y * 30534 ORT t IT t Y s : ore abe E brbcl : Dl QM DOSE ta LCHOUM CL. —— Lo Ww e o : NOn NON - . e à »
vd $a
t91914
É
ix E 3 T
"1 E]
FIT EE aca GM
ici i aC
a due.
AW, ERE
NEP» ecu 7 lian dime Rot, Miror
rima gala fn Mgr at E
-
e
Lr
UU
AER
E l
MÀ | SERMO NAR Vial
pE-——áN
itii:
AEAONIMAN
4 un
T
|
(UN Ww X 4 0 X Ne TNI — NL 2e Sall NEL NE
T "
54 , 4, A [207 AMA I TH ]/ 1, 7/7 1 d
HzsprrzRipvw Nonius. Lis. F. Cap.Ill. E.
NT. BB Voy iu E PA
De Aquae utilitate, et fedula arborum irrigatione. |
c aii--«277 Rima illa rerum Principia, quae Elementa vocamus, plantis SAP es arboribusque incrementa dare, in confefTo efl ; A7) Bede Quippe ubi temperiem [um[ere bumorque calorque , concipiunt, et ab bit oriuntur cüncta duobus. Cumque fit ignis aquae pugnax; coapor bumidus omnes ves creat, et discorsconcordiafoetibus apta eff. Neque vero putandum efl, velignem vel aquam exclufisre- liquisquidquam valere:primariasillispartes demus ; ceterum et reliquain hanclaudis focietatem funt admittenda, — Recte Ariftoteles L.II. de Genet. Anim, Cuncta pluribus nutriuntur. | Etenim quae videri poffint maxime fola nutriri aqua plantae , pluribus nutriuntur. Mifcetur enim aqua terrae; quapropter agricolae admifla fpurcitie plantas irripant. Arbores, foliorum acfrugum ornatu per hiemem fpoliatae, fatis fuperqueteflantur de imminuto folis a vertice noflropaululum declinati calore: cum quidaeftus aeflate valeat, eaedem fron- dibus veftitae loquantur. Pluviarum fertilitatem obortajillis ceffantibus;ficcitas abunde comprobat, Specus fubterraneacífleriles, utpote in quibus tum plantis tum horninibus fpiritus praecluditur, de ufu et neceffitate aurae liberiorisnon dubitabile praeftant ex- perimentum. Etquis adeo perfrictae effet frontis, ut negare fuflineret terram fertili(i- mam omnium elle matrem, quaeex (inu fuo gramina, frondes, fruges, arbores, genere infinitas proferat? Haec quamvis indubia fint ; eruditis tamen dubionon caret; cuinam elementorum primasadíignare partes conveniat, Acriterinterfe certant, aquonam ex illis plantae et arbores, fuccum, vires, incrementa, verbo,ipfam effentiam pariter atque exiftentiam capiant? Thales Milefius, unus e feptem Graeciae Sapientibus, cum aquam initium omnium rerum flatueret , definire hoclitigium multum laboravit. Inillius fententiam non pauci deinde eruditorum conceflerunt,et ex aqua conflare omnia; tum rationibus tum experimentis adílruere conati funt, In quam rem Ifíidorus L.. XIII. Etymolog.c. 12. fcribit: Aquarum elementum ceterisomnibus imperat. 4guae emm caelum temperant ; terram fecundant : aérem exbalationibus fni 1mcorporant ; fcandunt in fablime,et caelum ftbi vindicant : quid enim mirabilius aquis in caelo flantibus?. Parum frt im tantam percveniffe altitudinems rapiunt et fecum pifcium examina , effu[ae ommum n terra na[centwum cau[[a fiunt ; fruges gignunt s arbores, [rutices, berbasque producunt 5 fordes deter- gnut ; potum cunctis Apimantibus tribuunt, — Inter ceterosvero huiusopinionis patronos loannes Helmontius, qui a bene multis magni nominis UNUS ac Chymicus ha- betur, fingulari quodam experimento idem evincere, atque evidentiffime probare ftu- duit, omnibus omnino folam plantis aquam et vires et incrementa afferre. Terrae in foco diu fatis exficcatae libris ducentis vas fictile replebat;eique falicis codicem quinque pondoinferebat; ipfum vafculum ferreo, eoque perforato;operculo communiens, ter- ramque, cum ufus poflularet, aqua pluviairrigans. Poft quinqueannorum decurfum falix eradicata centum fexaginta novem pondo cum unciis tribus pendebat 5 terrae ve- ro probe, ficut antea fuerat,iterumarefactae pondus ducentarum librarum,nonnifi du- abus unciis deficiebat. Quo ipfo firmiter fatis probatum ES credidit Helmontius, fali- 3 cem,
22 HzsprzRiDvM NORIMBERGENSIVM
cem, quaecentum fexaginta quatuor libris aucta erat; tantum augmenti non e terra, fed exaquapluviacepifle. Hzecautem utcunque fe habeant, de eotamen dubitare non poffumus, non quamlibet irrigationem plantis, praecipue malis aurantiis, citreis, fimili- busquecommodam eífe. Itaquecius etiam certus modus efl tenendus, ratione tum temporis, tum ipfius aquae. 1E Ad hanc quodattinet, aqua putealis, five fontana; maxime recens haufla, utpote durior, et radiis folaribus nondum mitigata, ad plantasirrigandasnullum plane ufum praeítat, Quod fi vero, alia deficiente, omnino eft adhibenda, per unumalterumqueiil- la diem foli exponatur, nonnunquam et flercora ei admifceantur, neceffe efl, quo aliqua pin guedine veluti macerata leniatur, ufuiqueapta reddatur. Stagnansitem, quae pigri- tia vitium etfoetorem concepit, ob craflitiem ad irrigandum prorfus inepta habetur, Fluviatilis, canalibusque immifla, et mollior eft, etarboribuslaetior. Aqua vero pluvia adhos ufus omnium eft praeflantiffima;quippe caeli quafi halitu foeta, ideoque diligen- ter colligenda, et aflervanda. | ED Quando, et quantum aquae arboribus fit affundendum , equidem pro certo dici nonpoteft. Vtrumquetempellas, iplaeque arbores velin nudo terrae folo, vel in vafcu- lis confitae; liberiori aurae expofitae aut in hibernaculis reconditae , rectius certiusque determinabunt. Exaeftuante itaque folis calore videndum quam fiticulofa fit terra? Atquetum pomiferis hisce arboribus, maxime ubiin teflis aliisque vafis funt depactae; vefpere fingulis diebus aqua recte affunditur: fi vero dies non adeo fint aeftuofi, fufficit, fipoftunum alterumque diem id fiat: interim nihilominus cura fedulo agenda, fifor- talle terra citiusirrigationis ofüicium infolata requireret? Quihumum aquanon prius perfundendam ceníent , quam arborum folia nonnihil lentefcant , iufto ferius hoc fieri fuadent.Ceterum binae regulae generales, nunquam negligendae, hic dari poterunt: 1.) Arbuftafoleadhuccalenteneirrigantor; 2.) Aquam frigidam neaffundito: haec enim radicibus, algore inhorrentibus, quendam quafirigorem inducit, efficitque, ut 'comae arbuti flavefcentesdefluant. — Huius defluvii caufa nonnunquam nimia etiam humectatio efle folet. | Iam quod ad humectationis modumattinet et menfuram, tantum aquae plantis,in vafe fictili vellioneo fatis, affundendum, quantum terra imbibit , donec perillud fora- minibus contufum efHluat. Illa proinde rhythiain tienis , in crucismodum compactis, flatuantur, ne putredo eadem inficiat: fic enim etradicum vigor integer fervatur, et a&r facilius terram permeare valet. Hiscontra neglectis, nimii tubera humoresin vaforum fundis excernunt, quae obftruunt foramina, et afferculos rancore corrumpunt. .Ca- vendum etiam efl, ne prioribus fublatis, nova fuccrefcant. Quemadmodum vero ar- bores, diotarum hofpites, exaeftuante caelo aquae fitientes funt quotidie; ita quae in ipfo pomarii folo funt radicatae , urente licet folis aeftu, et aethere imbrem per aliquot hebdomadas non dante, non nifi poft alterum, tertium aut quartum diem irri gationis beneficio funt recreandae, Quo autem omnem hic errorem praecludamus , certiusque nofcere valeamus,quando terra fit humectanda ; effodiatur paululum terrae,quae fi nul- loamplius humore madeat, demum irriganda, Tantum veroaquaeminifílretur, quan- tum tres quatuorve gutti capiunt;fed ita ne praecipiti inundatione terra circa flipitem vi- fcidior reddatur, et lutefcat,caqueipía, quaeradicibus faluti effedebebat , mortem putri» dam acceleret. Meliusille arboribus confulet;qui fingulis eiusdem ordinis, a primis ad ul- timas progreffus, undae urnulam affundat ; quo peracto ad primasredeat, et, dum prio- res terra humores haufit, alterum congium adípergat. Siliberaliores hoc in officio fuiífe nobis videmur ; effodiatur paululum terrae circa [lipitem, quo,illa citius exficcata, abarboribus putredo arceatur. — Cumflorere incipiunt, et novellos pomorum foetus | produ-
z qe L Carvr IIL | 25
producere, irrigationes noftrisin terris frequentioresad frugum incrementum requie runt: alibienim, ubi primo flatim vere florent, aurantia verno fatis humentia fucco ad- ventitiuset fuperfluus liquor emollire ac folvere ad lapfum creditur. Porro etcitreiset aurantiis in pomario quidem depofitis, fed quadrato ex aíferibus fepimento eminentiori uti capite]. dictum eft, circumdatistempellate etiam pluvia, tempefliva efl rigatio. Fo- liorum enim coronaimbres excipit, ab iisdemque nonnifi guttulae in ciflas defluunt: maxima vero imbrium pars viciniam petit. Hincterrae fuperficie parcosimbibente hu- mores, altiusilli feinfinuare, totamque inebriare nequeunt.
Circa hibernam rigationem fequentia funt notanda: 1) Eam non adeo copiofam efTe debere, ut aefliva cum modicum radices humorem defiderent. 2) Tellurem cir- ca Ícapum paulum efle egerendam, etalveum rotundo ambitu , unius palmi fpatio a co- dicibus,ducendum,qui undam recipiat ; ne ex hac,ad truncum usque defluente,truncus vitietur. 3) Aquam frigidam his ufibus incommodam efle , eiusqueloco tepidam adhi- bendam: et quidem 4)in cacabo non aereo/fed alio quocunque calefactam.5) Ipfo riga- tionis tempore aérem quoque, nifi frigidiffimus fuerit, paulum intromittendum; qui a noxiis hibernaculum humoribus purget , cumilli copiofiores ex inundatione plerum- queadeflefoleant. Anteomnia vero videndum, ne unda conglaciet. Quidam,quosin- tempefíliva vexat fapientia ; nive etiam circa malos aurantias citreasque copiofa terram contegunt: fed experientia,optima rerum magiflra, infcitiae eos arguit, dum his praeci- pue maximum a nive periculum imminere compertum efl, Non negamus, quod ma- ximis graviffimisque naturae myflisproditum efl , nivem hibernis prodeffes cum vel noftri agricolaeex nivium copia de anni fertilitate flatuant. Externo enim frigore con- cluditurintus calor et augetur , fuborientium herbarum maleficiatolluntur; frugum luxuria etpraecoces exortus prohibenturetc. Adeo ut plantis fruticibusque duriore füb caelo natis nix potius profitquam noceat. Atde noftris Hefperidum malis aliter fortaffe pronuntiandum. Hae enim ex caliditfimo ad nos folo allatae, jucundius hospi- tantur, ubi ipfa etiam terra, cui infitae, aéri femper tepidiori et quidem libero eft expofi- ta; necilliusexhalationes unquam reprimantur. Quod fi vero quis nihilominus a ni- vehis venire malis fecunditatem exiílimaverit, caveat tamen r)ne illam copiofam ad- dat, Thomae Bartholini fententiae hic fubfcripfiffe non poenitebit : XNotazdumstamez, Ícribentis,copiofam nivem fecunditati e[fe yumicam, [fdiuz tus 1uffo terrae incubuerit. Suffo- cat enim extinguitque frigore continuo vitalem frugum berbarumque fuccum , ut nimium con- clufis putre[cat, et euecentur plantarum radices. laexoticarumplantarum cuffodia faepe boc damnum deploracuimus, quae copiofa uicue, etiam femo diutius tectae, emarcuerunt. Modera- zum frigus coufercvat,mmium deflruit, diutiutque nix imminens, ingelu den[ztur, bent ac- refupreffo. Conf. Bartholini Tract. de Nivis ufu Medico capp. 2. 3. et 10. ubi denivis fecunditate et pinguedine plura habentur. — 2) Caveat , ne ipfi ea codici applicetur: quam cautelam paulo ante ctiam affundentibus aquam dedimus, Ratio ex anteceden- tibusfacilepatet. Obeft enim nix, quominus aer tepidior malorum radices exhilaret ; cum illae, exhalationibus vaporum impeditis; facile noxam patiantur ; fuccus enim earum corrumpitur , ita ut arbor non poffit non intercidere
atque emori,
CAPE III.
24. HrsrzRiDvM NORIMBERGENSIVM
(ud IP egcsdsih
De Terra , plantationi malorum citrearum et aurantiarum apta.
x Vamvis negandum non fit, et Helmontii experimentum, capite praecedente relatum, fatis fuperque evincat, ab aqua maxime plantasarboresqueincrementa capere; non tamen id- circo aquae foli iflaomnia accepta funt referenda, Terrae etiam fuae partes, fuaqueutilitas tribuendae. Haec enim omnium mater ideo dicta veteribus, quod omnia nutriat, nifi humo- res imbiberet, et ad radicum fibras fenfim leniterque diffunde- ret; nifi fuoillos finu reciperet, eosdemque fummisramorum cacuminibus dispenfando erecta haec fervaret ; et radices certe putredo mox vitiaret, et fuperbum horum decus facile fubverteret, | Vt vero non omnem aquam his rigandi ufibus aptam comperimus; ita aliae arbufculae aliud folum amanti haeuliginofumet argillofum; iflaeficcum etarenofum; illae ex binistempe- ratum et medium quafi inter utrumque. , Nemini itaque mirum videri debet , arbu- fculas e peregrino ad nos folo perlatas, humique noflrae depactas , raro admodum ra- dices agere et germinare 5 utplurimum enim emoriuntur, aut certe modicos tantum fructus proferunt, modiceque fertiles fpem commodi aut lucri vehementer fallunt. Ita nimirum eft, non omnis fertomniatelluss etin agro fatis pingui tenuis minusque larg; interdumavenaefl, atque meífis nimium macilenta. Equidem ifítac felicitate gaudere Galliam, eamque feraciffimam rerum omnium effe vult Renatus Ra ceteroquin negare potefl, fuas cuique regioni efTe divitias peculiares. | uanquam multo geuerofos palmite colles inprimis longo tollat Burgundia tractu; quauquam pomiferis laetetur Neuffria campis, Belfra frumentis fft opima, Bigerra metallis , Benbaraus uemorofa , racemiferique Tricaffes , anutritor pecorum Biturix Acoernus equorum : Efl tamen omaue folum Francae telluris alendi bortorum arboribus , rurique infezne colendo. Negareitidem nonpotuit, cum fübinitium operis aptam horto parando tellurem effe quaerendam praecipiat,opus eflet diligensaericolanofcat cultus habitusquelocorum; etfi haec glareofa fuerintac flerilia , jugi eadem ftudio et arte indefeffa fecundare cal- leat; qua laude noflri coloni;illas agri Norici partes, quas ab allii ceparumque proventu, pae Stnobfaucs £anb/ fivea planitie et jucundo oculis profpectu Der €ttg in £amnb vo- camus, incolentes, praeter ceteros funt confpicui. Ager fabulofus eft ; fedarteita excul- tus , ut fructusvarii generis ferat et copiofos et laetos, certantes cum iis, quos pinguior in regionibus vicinis gleba produxit, aluitque, Multo'fna gis vero ab hortulano perito requiritur, ut; quibusfe terris plantanda educandaque planta, e folo peregrino hofpes, praecipue citrus et malusdurantia, indulgeat , quove folo fit contenta, quo non? ex- acte dijudicet. — Cumque faepius eveniat, utterra , e qua in noftrum pomarium arbu- Ícula eft transferenda, longe fit diverfiffima ab ea, quam nos colimus; neceffeeft, ut hanc pro illius ufu mitigareidem fciat ac temperare. ;
pinus : nontamen
Naturam
Lisar l Carvr IlII. 25
Naturam foli peregrini partimtactu , partim euftu, haud difficulter dignofcemus, Eiusenim glebae radicibus adhaerentes ex Italia una cum flirpibus ad nos perferuntur : quae digitis contrectatae limofae vel argillofae, itemque guítu fuübdulces deprehen- duntur: at terra, noflris praecipue in regionibus , magis glabra eft et arenofà, fub- acidoqiie linguam fapore nonnihil conítringit, Multum vero et noflra inter fe pro locorum varietate differt; quam nifi mifcere, atque fic cuicunquemalorum aurearum oeneri commodam reddere, intelligat hortulanus, parum laudis meretur.
Quidamltaliae incolae, quos Batavi fequuntur, terram cum fimo equino velbo- vino, et eo quidem trimo, permifcent: atnosheiclocorum fundum terra obruimus, e lignorum fecamentis putribus facta, laetaminis minimum addentes ; eo quod hoc non minus detrimenti afferat , quam cornuum rafura, five Ícobes corneae; quas ungula- rum fimumappellant. Optimum factu effe comperi, fifolo noftro communi adiicia- turterra, multa pinguedine glutinofa. Haec ubi defuerit, vices eius fuppleant pur- gamenta, five glebae terreae viícidiores, quae ex canalibus et ductibus aquaticis, quotannis egeruntur; maxime ubitres illae pluresve annos coacervatae multum gra- minisemittunt. Forum purgamentorum ufus tunc erit maximus, quum arbores funt - inferendae. Mifla enim cum terra e fcrobe egefla, et una cum hacinfcrobem revo- cata, demerfas radicum, fibrasoptime nutriunt, iisdemque fuccum praebent cgrepium,
Nec minus utiliter folia malorum eiusmodi decidua, quae in unum locum conge- flà computruerunt, cum folo noflro permifceri , a multis annis obfervavi.
Sed quaeritur, quando hae mali ftercorationem exigunt ; five qüo anni tempore terram laetari oportet? Verno id commoditffime fieri cenfeo, cum humores humi frigore depreffi ad illius rurfum fuperficiem redeunt,;pertrunci porosad ramos e&t fo- lia enituntur, ipfasque arbores hieme intermortuas denuo vegetant et nova quafi vi- tadonant, Tum enim debilioref(lterra , eo quod portiones eius praeftantiffimas ra- dicum fibrae exfuxerunt, et ad arborum faginamtransmiferunt, ^ Neigituralimenta illis pinguia defint, ipfequeíuccus nutritius deficiat , laetamen folo, vel eius loco glebae glutinofe ac vifcidae, funt addendae, quae novam germinum prolem concipiant ac protrudant. Fiathoo, fiita lubet, menfe Februario. — Regula enim efLagricola- . rum: |
2hann fommt bas Scft Cebaftian/
fo lauft eer. Cafft ben SSáunceit at. €. Adcvenieute die, celebrant quo fefla Sebafli ,
plantis bumor aleus arboribusque redit. Si quisfimum citius, ipfoadhucauctumno, adhiberet,hoc utiliter fieri, mihi perfuadere nequeo: cum hac laetificatione gemmae ante tempus eliciantur, praefenti arborum periculo. llli vero planeaudiendinon funt, qui flercorationem frugiferarumarborum omnino fuperfluam iudicant , eo quod in campo patente pofitae, neque unquam propterloci diftantiam laetificatae, nihilominus vireant quotannis ; fructuumque magnam copiam fundant. Addere poffunt; quod Melitenfes coloni, quorum tamen ager pomorum punicorum feraciffimus eft, nullo unquam campos laetamine con- fpergant. Hositaque fcire velim, Melitenfem agrum fub caelo fitum efle calidiffimo: quod fiergo laetamen, cuius pinguedo calorem fovet; adderent, hic intenfior ter- ram, ut ipfi aiunt apud Ferrarium, inebriaret et venenaret. — Loci enimtemperiesquo calidior, eo parciorem ; et quo fripidior, eo frequentiorem flercorationem exigit, uti idem auctor fapientiffime cenfet. Nam ibi et terra argillofa , et aér multa pinguedi-. ne nunquam non eft repletus; | quibus fecunda redditur terra citra ullius laborem: haec quippe particulas pinguesin illo volitantes attrahit , tantamque earum copiam im-
| | D
bibit,
26 HrzsprrERIpvM NORIMBERGENSIVM
bibit, quanta fufficit arboribus alendis. At noftris his rcgionibus, quibus et caelum et terra per hiemem claufa, gratuita iflaimpraegnatioceflat, Alia itaque via efl ten- tanda. | Quod vero ad primum attinet, Sapientiffimi inde Creatoris providentia iure merito eft aenofcenda, fummisque laudibus celebranda. Is quippeadeo fcite pruden- terque etiam hacin parte omnia ordinavit, utfoliorum veflisquaarboresfingillis annis ornat, auctumno defluens, et hieme putrefcens, ipfas foveat, terram iisdem circum- iectam faturet, fructibusque incrementa novis det praebeatque. — Sufficeret quidem hoc ipfum etfativis hortorum hofpitibus: at quoniam area femper comta magis ar- ridet, a foliorum ea defluviis indies purgatur , ficque arboribus nutrimentum dene- eatur, Hoc itaque farcire debet laetamen, quo folum tenue ac macilentum habeat, quod plantis tribuere, unde fe fatiare; frugumque augmenta et copiofiora et fuaviora . provocare poffit. *
Parcum frugum proventum vulgo adícribunt arborum vacationi et quieti; eas enim fleriles communiter perhibent ceíTare, ne jugi partu enecentur. — Hanc vulei fabulam iam quidem nec affirmare nec refellere in animo efl: illorum interim fen- ' tentiae fübfcribo, qui eam potius flerilitatem colonorum negligentiae et culturae in- termiffae ut plurimum tribuendam effe confirmant, | Debitum flatis temporibus lae- tamen non adhibent, putationem omnemque curam peflIimi omittunt , arborum, (quod mihi huius farinae homo fateri non erubuit;) ratio ut habeatur, adfe nihil per- tinere exiflimantes, fibique fuflicere, fi folum recte diligenterque colatur. Nonita- que mirandum,fi arbufla, vix perfunctorie culta, laffentur et flerilefcant, vel , ut dici folet, fructus emittere cel(lent.
Bquidemnon negaverim, arboresnoníingulisannis fructus facere; fed longe di- verfi(lima fubeft ratio. Nunc enim ptuina ires confidit et gemmas abolet; nunc varii generis infecta , ut erucae, infectantur; nunc rubigo aut urens caeli faciesadu- rt: Quamvis pleraque haec coloni diligentia mala tempeflive averti; fedula poma- rii cura cunctis mederi, ficque horti hortorumque inquilinisplurimum conciliari pof- Íc oratiae fertilitatisque, dubitandum plane non fit. In primis vero tum, cum poft |. aliquot annorum eorumque fertilium fpatium, terra videlicet emaciatainfirmataque, arbori fagina deefl, omnino curandum eft, ut nova folo addatur, fuoque tempore il- lud laetamine vel alia ratione, uti fupra dictum efl reficiatur.. Hospites praefertim, ex pingui arvo noftrum in folum arenofum translatae , fanc fibi curam pofcunt, Pin- guedinem enim femper amant; quam cum ex flerili arena haurire nequeant , ea pro- fecto poft unum alterumque annum aliunde iterum ingerenda. Deprehendet autem quilibet, malos aurantias ex laetaminis defectu pofl tertium quartumve annum rario- res ferre flores : qui ftatim copiofiores iterum proveniunt;ubi fimo eae ovillo, et qui- dem temporis longinquitate mucido , faturatae fuerint.
Cum igitur maximam culturae partem abfolvat lactificatio 3 ipfum neceffario folum eiusdemque pingue, certo quodam experimento eft explorandum , quatenus arboribus ferendis aptum fit? Experimentum hoc eflo: Fiat fcrobs, terraque foffilis alicubi ad tempus coacervata , deinde iterum in eundem revocetur. Hanc ubi fcrobs ille non amplius omnem ceperit, bonam, praepinguem, aéreque impraegnatam, iu- dicaveris: fterilem vero et ab aere exficcatam, adeoque ufibus noftris ineptam , iure optimo dixeris, quae reducta fcrobem non ad fummum usque marginem complet, utpote multo nunc quam antea compreflior. Denique (i terra ita adaequet fcrobem, ex quo illa ell egefta, ut neque redundet illius quidpiam, neque huius capacitas ma- ior fit quam pro terrae quantitate; ea habetur optima, malisque Hefperidum inferen- dis quam maxime accommoda; utpote inter pinguem et macilentam media.
Poteft
Lisarl Carvsx [dIIE 27
Poteft etiam foli pingue hac ratione diiudicari. — Vas fictile terra compleatur, ei- demque affundatur aqua: quod fi illaimmota multo nihilominus limo fuerit vifcofa, bene eft: Sin vero glareae inflar fubfidat, aqua femper pellucida neque taritillum turbida ; parum ex ea fertilitatis Íperandum. —— Alii terram aqua perfufam fübagi- tant; poflquam deinde haec iterum fubfedit, aquam deguílant ; quam fi dulcem experiuntur , illam plantis convenire flatuunt; uti e contrario inhabilem prohun- tiant, fi aqua fubacida fuerit.
In univerfum fciendum eíl, terram pro plantarum varietate variam efle poffe ac debere. Statuimus interim et pro certo affirmamus, malos citreas aurantiasque, de quibus hoc in libro nos acturos Bono cum DEO conflituimus, terram amare dulcem aclimofam. ^ Qualis reliquis conveniat, alii dispiciant 5; cum hac fuper re multis disceptare verbis mihi neque libeat neque vacet,
—
Cum»
Variae circa aérem obfervationcs, ut plantandis ille, transferendis hibernandisque malis aureis conferat. '
SEES érem elementorum efle praecipuum et utiliffimum , quod reliqua omnia omnino penetret , eorundemque naturam et indolem confervet, in confeffo eft, Ignis praefocatus extin- gueretur , nifi eum aér fufllaminaret aleretque, — Aquam moveri, non aliunde fere eft , nifi ab aére. Et cui hodie amplius ignotum , huius illam preffione attolli, ut furfum tendat , cum naturali fua gravitate deorfum feratur? Ter- rae, intimisque ac profunde latitantibus huius partibus , aer itidem fe "e : id quod ex eo fatis conflat , quod eam non raro findat, concutiat, fübvertat, uti crebriores terrae quaffationes hincinde obviae abunde teflantur. | Nec quenquam adeo hospitem fore reor, qui animantia cuncta, ipfosque pifces, oceani et aquarum habitatores, aéris beneficio vivere, eoque ne puncto quidem temporis carere poffe nefciat. — Plures eosque admirandos aéris effectus, et innumera, a celeberrimo Maedeburgenfium Confule, Ottone Guerikio, ope Antliae pnevmaticacab ipfo ingeniofilTime inventae;inftituta experimenta lubens Íciensque hic praetereo. — Plantae , arbores herbaeque omnes, aére non magis carere pollunt quam homines, — A binis illis Viris excellentiffimis , Marcello Malpigbio et Nehemia Grevv, plurium pro aére et fucconutritio recipiendo vaforum vifcerumque compage,(quam diligenti plantarum fcrutinio et anatome obfervarunt,)eas effe dona- tas didicimus. — Ea ergo vafcula augendis, vegetandis colendisque arboribus infer- viunt: Quae, utriculorum fibris minus curate cufloditis , fi nec fuccum amplius, nec aérem libereadmittarit, non potefl fieri, quin plantae marcefcant aut penitus emo- riantur: lllarum namque eadem ratio et natura eft, quae animantium, quibus cur- fus fanguinis impeditus morbos aut mortem itidem minatur. Hinc aéris qualitates tam quod ad plantationem, quam quod ad collocationem, multo maxime autem ad hiemationem attinet, funt notandae. De priore illa in fequentibus; hic vero, aéris femper rationem habituri, de poílerioribus, collocatione nimirum et hiematione, age- mus.
Da Plan-
og HrspreRIDvM NORIMBERGENSIVM
Plantae exoticae tenerioris naturae omnes, praecipue vero citreaeaurantiaeque, aére gaudent liberiore. Vnde quotidie videre eas licet maeis vegetas in hortis, quam in fenellrarum proiecturis, ubi aedium vicinia auram nonnihilarcet. ^ Et quamvis in ambulacris hypaethris collocatae felicius germinent ac perennent; neu- tiquam tamen ita funt laetae ac illae, quas foli area recipit... Quid? quod nequehae omnis ex aequo fruticent. Auflro ac Zephyro expofitae comam nitidiorem alunt magisque florentem , quam quas borrifer incvadit Boreas. Hic quippe frigora faciens, maxime cum dezfr funduntur ab. aetbere nimbi, harum | nitori elegantique luxui plus obeft, quam illarum, quas tepidior aura illico iterum refovet: ipfum fiquidem fo- lum fpirantes ab Auflro Zephyroque venti citius exíiccant, — E re itaque erit, fici- tretum verfus meridiem vergat , aedificiaque celfiora tempeflatem aquiloniam aver- tant; Quod iam olim fapiens elegantiffimi Pontani fuit monitum, canentis: :
Ip primit fuge Sitbouii mala frigora caeli ,
afflatus cacve Tbreicios boreamque zmicvalem, — e
quique Lycaonto [pirant de cuertice cauri.
Quod [f mon alia poteris ratione malignum
frigus , et Odryfis compe[cere flamina cventi ;
obiucibus cobibe , ac [umm molimine muri,
aut olea, et multa prudeus circumtege lauro,
aut «ualle occulta , vaflique crepidime faxi;
aut ubi celfa fuis obfent [affigia tectis. Denique et illud hic praetereundum non efl, pracílabile effe aurantiis ;. fi terra iis circumfufa crebro fodiatur , quo a&ri magis fit pervia: maiora enim inde poma pro» veniunt, et fecunditas augetur. ^ Num vero pafílinatione frequenti, quod illuítri et perfpicaciflimo Verulamio in Hiíloria vitae et mortis vifum eft, ftercorationeitem et irrigatione aetas arborum imminuatur , crebro partu parentis, vires vitamque de- libante, aliis disquirendum relinquo. — Confentit Verulamio Ferrarius, arboresque quinto quoque anno vel decimo circumfoffas vitam vivere diuturniorem exiflimat. At a fola pallinatione tantum periculi non erit. Modus fervetur in laetamine etir- ripatione: et terrae profciffio vitam potius diuturniorem dabit , neutiquam vero imminuet, t
Quaeauctumno fpirant flamina, imminentis nivofae hiemis nuntii, itemque prui- nacalgentes, in has molliflimi generis arbores admodum füntiniuriofae. "Tempeftive itaque tegete funtprotegendae, et ab Caeciae iniuriis tuendae. In hibernaculotamen collocatis,uti iam dictum efl, liberior non ftatim aura eft intercipienda: hinc omnes ia- nuarum etfenefltrarum aperturae primis diebus ventis pateant ; rigidiori deinde Aquilo- niobverfae muniantur ; usque dum hiems faevius imminens illas penitus includi iubeat,
Jam vero ut mali cum foetura per hiemem confervatae , vere ineunte e hiber- naculi carceribus amoenae emittantur, hoc opus, hic labor eft. Omne autem hic punctum fert aéris temperatio. | Quamobrem videndum, ne feneflrarum aperturae pauciores fint neve iufto minores, Cavendum item , ne plantarum vafis fictilibus ligneisve compactarum , multitudo, maxime fi praealtae fuerint, aérem intercipiat eiusdemque ventilationem impediat. — Ita enim foret, ut condenfati vapores arborum vitam pracfocarent, illisque putredinem inducerent. Idem hoc malum malis mina- tur diuturnior , imo et nimia, cenae obflructio, cum videlicet ne rima quidem aéri pervia relinquitur. Harum quippe par ratio eft, quae aquarum ftagnantium , quas alia accedente aliaque recedente non undantes, mox vitium cepiffe videmus. Non fecus item pifces, cum fub aqua, glacie undique obducta communitaque , auram haurire nequeunt, vivere definunt. — Medebimur vero illi malo; fi relaxentur pau-
lifzez
Lisgsyl Caprvr V. 20
lifper crateres, levioresque in conclaveflatustempeflive intromittantur: fecus i fue- rit, intempefliva aéris admi(Tio tantundem periculi malis creat, quam illius exclufio. Etenim vel unius iniqua fpiraculi tempeflate relaxatio nocet , faevioris aurae frigore arbufcularum germina flatim perurente. — Igitur aefluarium , editiore aedium loco factum , unicum, quo fenfim aér irrepat modicus, veladfummum duo, et quidem fub meridiem, utpote quo tempore frigoris vehementia nonnihil remifit, paululum ape- ratur: neutiquam vero mane vel vefperi , cum algor tunc ut plurimum intenfior e(fe foleat. ^ Atque haec fere cadem de irrigatione capite praecedente tertio dicta funt, quo Lect.B. nunc remitto.
Ceterum hac egoarteadarboresaura reficiendas utor. — Citreti mei, binas inter aedes medii, aditus hieme per atrium oblongum aedificio contiguum ex utroque la- | tere tantum patet : Supra utramque igitur hibernaculi ianuam, feneftras in atria fpe- ctantes fingulas minores fieri curavi; quas hieme pro lubitu vel occlufas vel apertas habeo, atrii interim foribus in hortum ipfum ducentibus nunquam non obferatis, Ex füperioribus ita aedium partibus per Ícalas fpirales, in extremo quodam angulo flructas, aeftuariorum dictorum beneficio aér tanquàm per circulos usque ad hiber- naculum penetrat; quód cum pervafit, per vaporarium in oppofito pariete factum exitus ei patet. lam autem , eam femper, fortalle non adeo indubiis nixam rationi- bus, opinionem fovi , acrem a&ris temperiem plurimarum anfractuum collifione mul- tum mitigari , et de inclementia remittere; adeoque plantis efle convenientiorem. Porro cum aquae fontanae indoles, de qua fupra dictum eft, durior fit, quam ut ea irrigatae aurantiae lactentur; et vero putealis, per aquaeductus veluti mitigata , his üfibus deferviat: non incommodum fore auguratus Áa«- ut in hibernaculi extremi- tatibus canales opere ligneo, et arcuato, vel oblonga et quadrata forma faepius in- flexo, inflruantur. In modum videlicet tubulorum fabrilium, per quos ventus, orga- na pnevmatica animans, in loca diverfa eaque diflantiafertur. Pereiusmodi canalem, parieti aedibus, (i feri potefl, contiguo iunctum, varie inflexum , inque ipfum hiber- paculum immiffum, itidem duci poflet aér: atque tunc , quae ab eolongiífime abel, feneílrae valva explicari paulifper poterit , quo ipfum conclave liberius purgetur. Hoc tamen qualecunque cogitatum, cuius ipfe experimentum nullum cepi, aliis exa-
minandum relinquo et diiudicandum. Sentiat interim quisque, faciatque,
quodcunque optimum factu vifum fuerit,
30 HzsrzRiDvM NORIMBERGENSIVM
Cui PPFCL FL
Víum Iguis, et nonnullas de fuccendendo foco obfervationes tradens.
xSasr On veteres folum, de quibus Graecia olim eloriabatur, Na- - P) turae Interpretes aftrorumque periti , fed quos parentum avorumque noflrorum vidit aetas , in eo fere omnes con- fentiunt, folis igneum effe corpus, quod rescreatas omnes, terram praecipue , illuflret atque foveat. — Cauffam affe- runt folis figuram; tuborum quippe opticorum et tcle- Ícopiorum auxilio maiorum is confpectus , corpus oflentat gibbofum et inaequale, partibus conftans folidis fluidisque quam plurimis: quarum hae cupri aerisve liquefacti, vel potius Oceani ieniti ; aeftibus ienivomis undantis, fliammarumque fulgurantium copiam inter ingentes picei fumi nubes eiicientis , Ípeciem aemulantur: illae vero, folidae puta partes, hinc inde difperfas in aequore infulas tnontesque ignivomosre- ferunt, Vtíolem ignem effe crederent, adducebantur viribus et effectibus , quos lucido huic corpori cum igne noftro elementari communes confpiciebant : | facile incendit, liena aliamve materiam nunc prorfus abolet, et in cineres redigit; nunc infigniter immutat , eiusdem praefertim radiis in quoddam centrum ope fpeculi cauítici collectis; Adducebantur illius vi calefaciendi, qua omnia alit, reficit, ma- turat, confervat; cum e contrario cuncta langueant; ubi a vertice noftro deflectens radios ex obliquo minus copiofos, et quafi e longinquo interram demittat. Maxi- mo id noflro dolore loquuntur plantae, fub caelo fervidiore natae, et a nobis hofpi- tio exceptae , praecipue vero aurantiae, citreae fimilesque arbores, quibus calor folis; etiam cum altiffimam caeli viam aeflivi tempore folítitii tenet nunquam nimius efl, ita ut fatifcerent aellu aut debilitarentur: imo potius quo fervidiores funt foles; eo magis reficiuhtur, eoqueperfectius excoctos iucundioresque fructus fundunt. . Iam vero quamvis ignis nofler elementaris ,quae quorundam eft opinio, ex illo Solis ocea- no emanaverit; longetamenrationetum indolis, tum virium eo cíl inferior et ieno» bilior. ^ Flammas equidem clare micantes fpargit, denfas picéasque fumi fpiflioris nubes evomit, corpora quaelibet diflolvit, comminuit, confümit, plurimoque in- fuper humanum genus lucis calorisque commodo impertit: at foli eiusque effica- ci(fimis haec omnia viribus comparata, vix alicuius funt momenti. — Quid enim fcintilla ad incendium horrendum? quid arenula ad ingentia montium iuga? quid - minuta aquae euttula ad vaftiffimum et inexhauftum mare? — Sed ignis nofler folis proportione vel millies millenis vicibus impotentior eff habendus. ^ Mirum itaque non efl, fi, quantum folare fidus fuo plantas aeftu arboresque fovet ac reficit, tan- tum illis periculi ab igne terreno immineat, ^ Vere igitur de fole Anaxagoras ad Lechinium fcribens pronunciat; folem effe plantarum parentem, terram matrem. Ejus fi unus perpetuo efle tenor, et aequalis caeli flatus, non abfurdum fuerit ufu ve-
nire; quod Empedocles dicit:
Perpetua foliis et toto fructibus Anno ubertate vigent,
femperque plantarum natura valentiffima effet, et aequaliter conflanterque fe habe- ret, Neque Hefperides tanto impendio apud nos alerentur, quarum fole depreflo refo-
Loi L Carvr VI 31
refocillandarum cau(fà focus (uccendendus eft, — Quae res curae pleniffima. — Ex- perientia quippe nobis faepius comprobavit, dum ignisin hibernaculorum focis fuíci- tandi modus non rite fervatur: (in eo autem vitium facile committitur ;) plurimas praeftantiffimasque arbores in hibernaculo aduflas effe. — Is autem modus eft opti- mus, fi ita temperetur calor, ne frigus conclavia penetret, aut terra, in qua confitae funt arbores, gelu conflringatur. Invalefcente enim aeflu ,- germina arbores nova emittunt; quae ob fucci deinde nutritii defectum flaccida decidunt? ipfis arboribus faepe deficientibus. — Atque huic errori non facile remedium paratur: Non enim largior hic irrigatio quidquam proficiet, etiamfi quisiftoc officio repetitis vicibus de- fungeretur, ea mente, ut aquam radices imbiberent, hauftam cum (lirpe et furculis communicarent, irrigatasque benigne reficerent, Spes haec ideo illum deflituet, quia fpiraculis non adapertis, aethereque novo femper exclufo, radix cum flirpe fuffoca- ta decorticaretur. At quominus toties , quoties terra madefit, aéris repagulurm re- cludatur, frigus obeft. Neque illorum mos colonorum, in utramque aurem 'dormien- tium, perverfus cft probandus, qui fui ingenii homines, coniectura nitentes , fore ut frigora noctu augeantur, ferotinis quidem iam horis, antequam cubitum eant, igni alimenta addunt copiofiora. Tum enim ipfis quidem levius negotium facefTi- tur, ita ut fecure flertere nec levifomnes noctes ducere debeant, — At hibernaculum, qualis in hypocauítis aut balneis effe folet, calorem conciperet, id quod maximo plan- tis damno futurum. Tutiffimum ergo illud habeat hortulanus confilium: folicitus femper de cura fit arborum et impigers perque hiemem bis aut minimum femel de nocte fürgat, ipfum ingrediens hibernaculum; quo quae illius fit conditio, cognofcat, ficque, ne praeptopere quidquam agat, cavere poffit. "Tum demum neceffitate exi- gente, accendat ignem, neque illum multo pabulo nutriat, ne nimius arbores pre- mat: atque ita damnum ex ignium fufcitatione metuendum nullo ne- gotio declinabit.
mm m— WIHDBHHHHIRUHUBITIRLUHUUEHUEEEERRLIULT: ' TTTITIIT
[1 amm [TIT TITTTTITTITITI guine 4
x IEEE [TITTTITITTTITITTTETITT ne LIU
46690279 qd
CAPFT VIL
32 HizsprkERIDvM NORIMBERGENSIVM
EagrP PDEI Mal Medicae Confitio.
Llos a vero haud procul aberrare cenfeo, qui hofpites in Germania aurantiarum citrearumque flirpes Italicas tenel- lis comparant infantibus ; qui ultima flatim aetate a ma- tribus abducti, vel aliam ob cauffam de lacte materno de- pulíi, nutricibus aliisque alendi et educandi committuntur. Quid aliud efl terra, nifi communis rerum omnium ma- ter, quae fuo e finu res tani viventes quam vita carentes, et in his etiam metalla atque plantas, profert, ac fuo unumquodque modo lactat, nutrit et confervat. Suo di- xi modo ; fingula quippe genera fingulis quafi uberibus admovet. Hinc veterum prudentes naturae Multimammiae nomen indiderunt , et füb imagine feminae
moines €hnxerunt. — Igitur quam triílis de liberis parente orbis agitur fabula; et quantam aliis faceffit. molefliam illorum educatio , quibus ubera vel infelices vel de- licatae matres praebere recufant : tam aegre fit arboribus, tantaque earundem ha- benda eft cura, (fiquidem eas adolefcere velimus, quae e folo naturali, in quo ge- nitae, evulfae peregre abire, aliaque fub plaga confitae, a tellure minus vivace pin- gues vitamque largientes petere humores coguntur. — Etenim quemadmodum ea nutrix repertu eft difficilis , quae lacte abundet, materno exacte per omnia fimili:
nunc illius quippe lac fpiffius eft, quam ut infanti lactenti conducat; | nunc aliisde cauffis lactentis indoli adverfatur, ita ut varii corpori tenello morbi contrahan- tur, vel animi etiam mores corrumpantur, cum errores plerumque cum lacte nutri-
cis fugamus : ita telluris, diverfa fub caeli declinatione pofitae, natura nonnifi ra-
riffime eadem eft , quae illius, cui plantae peregrinae ortum debent; — adeoque his
illa parum fere congrua deprehenditur. Terra nimirum, fruticibus iflis ienota an-
tea, vel craffa nimium eft, vel nimium pinguis, vel adeo ignobilis , ut plurimis
eae damnis et periculis obnoxiae , aut pereant, aut faltem filvefcentes fructus de-
negent Proinde cum aeque ambigua plantarum quam infantium educatio, fum-
mo ftudio fummaque cura fit fufcipienda 3: quaedam hic addere de aurantiarum ci-
trearumque Confitione ac translatione praecepta, non ab re fucrit.
W
Nemini obícurum eft, magno eiusmodi plantas numero ex Genuenfi et fer- tili ad Benaci ripam agro quotannis ad nos, verno tempore incalefcente ; et ad va- rias Germaniae partes transmitti , quas delectationi noftrae hortorumque decori re- dimimus, ' Sed earum noflras in terras transplantatio non aeque felix eft, plurimis - artis ignoratione deficientibus, paucioribusque tantum evalefcentibus. In his, uti dictufn eft, Genuenífes nitida rectitudine, vegetaque proceritate confpicuas,reliquis ie de cenfent nonnulli , cum Salodienfes incurva humilitate fint inamabi- es. Nollem tamen has propterea negligere, quandoquidem facile apud nos in-
olefcunt,
Lissil Carvr VII 3
olefcunt, auraeque rigidae patientiores funt quam illae Genuenfium. Sunt , qui in adultiores Hefperidum arbores , quae fint brachii craffitie , ad nos af- ferendas impenfam faciant , easque in ciflis five vafis ligneis amplioribus de- pangant, cuiusmodi quidem flirpes heic locorum perrarae funt inventu : Ipfa vero ratio dictitat, capacitatem illiusmodi vaforum angufliorem eíle , quam pro radicibus earundem explicandis, et pro terra, quae fucci affatim deferat, recipienda, maxime cum in Italia fpatium viridarii patentius occuparint. Quod ipfum obeft , ne a crure fummo ramofa brachia in orbem amplum , Coro- nam olitores vocant, diffundantur , neque foetus ita largos proferant , ut de- core alias nativo comae aurique feraces velliantur. — Sed eflo, ponantur in ipfo t&rrae cubili; radices tamen, quibus nitantur , non habent, utpote quae recifione nimium attritae, primariis nequidem integris, Ambiguae ergo fortu- nae adícribendum,fi novas faciant, alimento arbori praebendo fuffecturas. lllo- rum proin fententiae fubfcripfifle non poenitet, qui plantis noflro in folo natis, educatis infitisque primas tribuunt ; easque effe praeftantiffimas contendunt, cum radices illarum integrae de fua arboris roborandae virtute nihil amiferunt, l(tae vero fi minus placuerint , mediocris altitudinis teneriorisque aetatis Itali- cas reliquis praefero : qua in re ipfos Italos habeo confentientes. | Et experien- tia me edocuit , aetatem illas facile durare , fructus item et fuaviores et ma- iores ; quin et maiori copia, facere.
Denique ftirpium, quascunque tibi redimas ,. plantandarum radices aqua egelida , quam flercore bovino emollire poteris ; per diei noctisve fpatium perfunde : Atque tum demum depangantur in vafis fictilibus potius quam ligneis, fi illorum quidem tantae laxitatis , quanta arborum radicibus com- mode explicandis fufficit , copia haberi potefl. Fictilia ligneis praefero , quod folis illa ardor citius penetrat,» magisque calefacit, adeoque id commodi prae- flat, ut arbores celerius egerminent. ^ Radicum vero fibrae ne ad vaforum ambitum unquam pertingant , interiacentis terrae beneficio cavendum.
Quod ad radicum attinet tonfuram , in diverfas abeunt fententias horto- rum cultores , àliis defendentibus, fibras radicum extremas, antequam pona- tur arbufcula , fubíecandas effe, Mihi vero aliter videtur, praeftabilius effe rato , fi ne minima quidem fibrarum pars refcindatur. Extra omnem enim dubitationis aleam pofitum eft, arbores nulla radicum parte truncatas facilius ali rectiusque educari. Sunt et eorum non pauci , qui ipfas etiam radices prae- cipuas, maxime fi vafculum illae proceriores requirerent profundius, amputa- re non vereantur : quod quidem etiamíi quadantenus excufari poflet; mihi ta- men ideo non probatur, quod eo ipfo et radiculae minores nimium laeduntur, maiorique copia averruncantur, Tutiffimum huic malo remedium parabimus, fi radices arborum depactarum prominentes coftis ligneis in quadrum difpofi- tis muniantur , intra quas pinguis terra eousque aggeratur , dum radix omnis penitus adoperta : vel parentur a figulo binae hemicycli figura teflae, femipe- dales , aut, fi placet , altiores ; quae radicibus circundatae , humique plenae; cas altius eminentes contegant, Nec prius hae teflae removendae, quam ipfe truncus evellatur , alioque in folo ponatur. Amplius non paucos olitorum ca tenet opinio, has flirpes vafis eo usque tantum effe depangendas; ut fi 2»
| E iplae
31 . HzsrsRiDvM NORIMBERGENSIVM
ipfae radices, radicum tamen nodus exílet, eam ob caufam , ne arbores corti- cibus delibrentur. — Mihi vero nondum perfuadere potui , fruticum incre- mento id efe praeftabile , ut radices femper fitientes , et quae Íedem amant fubterraneam , folis acítui adeo libere exponantur. Inferiores quidem earun- dem particulae , terrae humores exfugunt. : at hi trunco pariter et radicibus exficcatis alendis neutiquam fufficiunt.. Atque in hoc non cultores folum Ita- los, qui experto mihi idem faepius confirmarunt, habeo confentientes ; fed et ipfa experientia adílipulatur , dum arbores profundius depactae et. flores et fruges dare copiofiores deprehenduntur. Denique celebris ille P, Auguftinus Gallus libro fupra allegato non infcite annotavit , radices vix uno alteroque pollice humi haerentes,cum paflinantur arbores, refcindendas effe, utpote quae effoetae plerumque nulliusque ufus, fuccum flipiti praeripiant : at quo altior fub terram radix fit deprella , eo fertiliores efIe arbores,
Sunt quidem , qui hanc radicum depreffionem cauffam venditent decor- ticationis : quam falfam efle fequenti experimento fum edoctus. Malum ci- tream, cuius caudex tres circiter pedesaltus , integram , ita ut fola foliorum corona exílaret , fub terram depreffi : ea adhuc integra ultra quatuor an- nos floruit fine ullo decorticationis periculo : dein alia caufla morbifica accedente periit. | Vt vero citream illam profundius demergerem , hanc ha-- bui cauffam : Quandoquidem citreae gemmae non raro flirpibus inferuntur indolis agreílioris, fubamari quid admixtum habentibus : (huius vero acoris et arbores ex iílis gemmis enatas et fructus illae agreíles participant:) experiri vo- lui, num radices faceret pars arboris fuperior ? et num haec, eademque melior radicata , (recifa prius parte inferiore, ) fructus ferret fapidiores ; quam illae arbores , quae fcapo infelici five agrefti adhuc funt coniunctae ? Eandem fer- me Limoniae fervandae rationem inii, In citreti illa folo erat pofita , mul- tumque , cortice inferius circa arefacto , periclitabatur. Hunc libro tenus vi- ridi delibravi ; fcapum vero affulis in quadrum dispofitis , interílitio terra re- pleto ; confepii./ Cumque poft annum quartum novas fuperius radices ex fe egeneraífet , partem arboris inferiorem penitus intermortuam refecari , et fu- periorem , novo radicum germine luxuriantem ;, transplantari feliciffime curavi, Floret adhuc dum illa arbos , et florum fructuumque decore quot- annis admodum eft confpicua. | !
- Maiorem iis , quae de falfa decorticationis cauffa diximus ; fidem faciat et illud, quod ramulus intra teftam minorem , in modum furculi caryophyllo- rum propagandi conclufus,eaque parte ,' qua terra tegebatur , cortice non- nihil, experiundi gratia, nudatus, vere infequente flores emiferit frequen- tes , reliqua arbore prorfus flerilefcente, Quo ipfo comperi citreas hac ra- tione itidem feliciter propagari,
Veriorem itaque delibrationis cauffam cenfeo , nimiam ; quae hiberno tempore fit , irrigationem 5 praecipue fi aér diutius arceatur. Hibernaculo enim nimia humorum copia referto , non poteft fieri , quin radices putre- Ícant : haec vero putredo latius ferpit , altiusque adícendens ipfum etiam Íca- pum corripit : unde iftud delibrationis malum oritur. Illud quoque hic
praeter.
Lisgrl Capvr VII E
praetereundum non efl , teneras eiusmodi flirpes nuper plantatas utiliter interdum tc- pida adfpergi,ne aér exficcans cortici viriditatem prius auferat , quam novum radices fuccum attrahant arbori difpenfandum. ^ Porro notandum , arbufculas nuper terrae creditas intra conclave efle recondendas , usque dum germinare incipiant : atque tum demum aérifenfim folisque radiis permittendae. — Denique ubi novellorum ítipitum €legantiae obeffe videntur rami nimium longi nimiumque craffi , hos fcite tollet colonus artis peritus, quo ipfa deinde arbor decore magis confpicuo fuccrefcat. A nulla tamen , utcunque vigeat , ante annum tertium aut ^. quartum flores fructusque expectabit,
HII
| | | | l il |
Bot gm
E. CAPFT VIII.
46 | HresrzgipvM | NORIMBERGENSIVM
DUE UPOPUT OTI
Iransplantato.
7 Erlatas ad nos peregrinis e terris arbufculas noflro in folo, na- tivo illarum plane abfimili, radices agere, flores emittere, am- plius et fructus, quos ferunt, ad maturitatem pervenire, non magis mirum efl,quam easdem, poftquam ad fpectabilem ma- enitudinem et robur excrevere , fine noxae periculo iterum effodi , inque vafa alia, ipfamque citreti aream transferri, Tantum vero abeít , ut detrimentum inde capiant , ut feli-
d
*
ION xS cius potius fuccrefcant , fructuumque optimorum ufuram
e Ee 5»
praebeant. Transferuntur autem ex vaíe angufliore vel in . aliud capacius , vel in ipfa aurantiarum domicilia, — In fictili pofita malus Medica, ter- tio quoque anno eximenda eft 5 et quidem , quanta fieri poteft , cura ac diligentia in id enitendum , ne fua radices gleba denudentur. Hinc ne nimium arida commi- nuatur facile ac fponte decidat , pridie eius diei, quam eximenda , affufo humore ma- defacienda, quo tenacius radiculds amplectatur. Deinde trulla fabrili concretae gle- ba terrae vafi adhaerefcens circa abiungitur, et arbufcula nullo negotio educta , vcl ci-
dem vel alii fictili maiori , recenti terra ingefla, imponitur, -
-. Quod fi vero malus transponenda vaflius incrementum fümferit, et tum magni- tudine tum robore multum invaluerit , confultum duco , ut, eleba in orbem a va- fe, trullae fabrilis ope , circumcifa , imae flirpis fundus involvatur pannis , ne retis, quo conflringenda ea eft , corticem conterendo laedat. Tum reftis in laqueum liga- tur, atque huic contus five baculus inferitur, quo anfarum loco utantur bini viri, qui- bus extrahendae arboris negotium committitur, dum interea alius vel fecurim adver- fam vel fuftem in vafis externa. lignei femel iterumque impellat, Atque hac ratione illaeis arbor radicibus extrahitur , vafe quoque alii inferendae affervato. ^ Vafis recens parati fundo pingue folum füperinducitur , et fuper hoc arbor iam evulfa, ( haec vero in terram demittenda non eíl; ) illico locatur , em tantum , quae radicibus non cohacret , bipalio prius decuffa; Reliqua lacuna glebis itidem pinguibus expletur; et ipfa arbor in loco recondita opaco, radiis folaribus per aliquot dies fubducitur , ne- que iis nifi fenfim permittitur. Sic namque illa optime invalefcet.
Sin autem arbores translatitiae maiores fint , quam ut in alia laxioris capacitatis vafa transponere libeat , attolluntur, promitfiores radices fummatim falcula undique detondentur , fimulque humus adiuncta decutitur 5 tum vero iterum in vafe fuper novo folo, quod laetamine maceratum, flatuuntur,
. Ceterum quod ad malos Medicas fertiles , easdemque annofas et e vafis in poma- rii aream translatas , attinet, Íciendum , earum plurimas poft annum fecundum terti- umye
WLisgrl Capvr VIIL — | 27
umve demum , florum fructuumque nobis delicias largiri. Pofitae enim in fede areae patentioris debita , roboris lignique prius incrementa capiunt , quam Florae amoeni- tates oflentent, "Vidi tamen aliquando fat magnae. molis arbores aliquot , quas ex amici viridario redemtas meos in hortos transplantaveram , infequenti flatim vere, maiori florum copia fuperbientes , quam antehac unquam geflaverant : at foliorum nemus non effundebant, | Nec aliter annis tribus proxime infecutis ornatae compa-. ruere, Tandem vero foliorum amictu fe induentes fructuum quoque dulcedinem praebebant, | Diffimulare tamen nequeo , florem illum folito minorem, flaccidum nec diuturnum , indeque brevi iterum. deciduum fuifle. | Floret adhuc dum meo in Hefíperidum campo quaedam ex illis limonia , pomis permagnis fecunda ; fed ne- que poít annum decimum , quem ibi exegit, ramorum coma fatis belle virente : maioremque femper florum quam foliorum copiam protrudit , licet emta pulcre fronduerit, .
Multis tempefliva videtur auriferarum pófitio arborum Aprili menfe aut Maio : nec pauciores lunae curfum , fignorumque cacleflium pofitus , praecipue , quam . Phoebe iam domum fit ingreffa , refpiciupt. Hosalii rident. In eo tamen pleri que omnes conveniunt , luna crefcente hanc e loco in locum deductionem elle fufci- piendam, ld vero rectius auctumno fieri contenderem , eo quod pomorum non- dum maturorum defluxus neutiquam eflet metuendus , qui alias,malis vere transla- tis, caveri nequit. Menfibus cu Ru aiibos fucci plenae funt arbores, quae fub verna anni primordia eo marcent ademto. Intra parietes enim conclufae, totaque hieme nec aérem nec folis radios fpectantes , non poffunt non,utpote exfuc- Cae, poma, nec raro etiam comam demittere ; qua deinde illis denuo expofitae ite- rum fenfim fe induunt , lenteque germinant. ^ Eftet alia huius rei cauffa , radi- cum videlicet tonfura nimia , quae ut abortum novellae patiantur , certo certius
efficit. z
Ceterum in transferendis hifce malis et alii quamplurimi fat graves errores com- mittuntur , quos tamen levibus plerique annumerant et neglieunt , cum eos recti- us'omnino caverent. In his primo loco annoto: ; quod coloni inertes ac imperiti, arbores e vafis extracturi , manibus fcapum comprchendant , valideque in utram-
ue partem concuíLis , non fine radicum laefione , evellant. Illarum fiquidem
brae , imo fictilium fundo adhaerentes , fere difcerpuntur , et ab ipfa arbore cum huius maximo damno diffociantur, Deinde et illa; maxime a celeberrimo Tanara in Oeconomia , manibus terram in vafa ingerendi confuetudo improbatur. Boni olitoris eft, inftrumenta fua in promtu femper habere : trulla itaque potius vel pala utatur : neque terrafn circa codicem interdum.aeflate cumprimis, leviter pafli- ' nare intermittat , quo aéri illa laxior magis fit pervia, Porro monendi funt co- loni , ne translocaturi arbores maiores , manu altera fictile, altera codicem pre- hendant , eo quod et truncus et radices fua e fede laxatae facile moveantur. At- que huius rei cavendae cauffa lignei, quiillas capiant , capedines ferreis annulis, vel uncis muniuntur 5 his deinde, fi vafa funt maiora, coloni annulos cum longu- riis binis adaptant , ut commodius portari poffint : fin vero minora, manibus an- fas-prehendunt , et quo velint , auferunt. Denique erroribus etiam vulgo non agnitis annumerandum , fi flipites palo adiuncti , dum alii terrae inferuntur , » eo : E 3 abiun-
28 HzsPERIDVM NNORIMBERGENSIVM
abiungantur. Immotus ille maneat, ne amotus alioque loco iterum flatuminatus, radices laedat , arborique noxam ferat, Quid vero factu facilius eft , quam ut partium .cra(fiorum humi latentium liber, maxime fi cum impetu fudes fub terram deprimatur, atterendo conquafletur ? Inde putredo; quae latius ferpit arboremque : ipfam conficit. | Ab hac enim decorticatio , marcor et ipfa denique mors. — Super-
. pondii loco et illud hic monebo , ab Italis has arbores collocari in muris, quos vocant artifices. , pectoralibus aliisque bafibus lapideis ;; quas Belgae aliique "ectius in ipfa terra flatuunt 5: partim quia ventorum violentiae ita quadantenus fub-
ducuntur ; partium quia radii in loco humili folares refracti copiofiores funt, necdum, difperfr,
Em d
*
— a D esM
CAPE T VIHEL
s v—INR e P REPRUREE nm -
Spe vente vp opm Arno
poem
Lissr L.. Carver VIIIL. 39
EwrPYT VIH Propagatio.
Qo ESee? Ondum fibi ipfi fatisfecerat divina omnipotentis Creatoris WS D» benignitas , ut Ipfius iuflu pareret terra flirpes, herbas fru- t ^ giferas et arbores fructiferas , quae fuo quaeque in genere fructum ederent : voluit etiam, ut in fingulis fuum femen ineflet,et ut fingulae multiplicarentur. — Quae fi attentius contemplari libuerit , infigne Divinae providentiae argu- mentum dabunt , et clariffime evincent , DE V M Sapien- tiffimum rerum uti creandarum ita et confervandarum cu- ram agere ; neutiquam vero voluiffe, ut ullum ex iisdem genus, antequam orbis hic illabatur ac pereat univerfus, concideret aut aboleretur. Hinc in ipfo etiam diluvio; quo gezws mortale fub undis perdere , et ex ommi mmbos dimittere caelo , ftatutum erat , illius evitandi gratia ad Noachum in arcam de qua- drupedibus tum mundis , tum immundis , de volucribus , atque etiam de omnibus
. humi repentibus convenerunt , ex maribus et feminis congregata. Imo quod ma-
eis mirandum , omnia quoque flirpium , arborum puta, fruticum et herbarum, genera , ne füb undis, mortem alias inferentibus, omnino fuffocarentur , idem Nu- men benigniffime confervavit. Et certe ori digitum loquaci imprimamus , cras- famque fateamur ignorantiam , necefle eft, quoties olera aut fruges e minimo femi-
. ne germinantes contemplamur ;, atque his pro uno grana vel fexcenta ineffe vi-
demus. lta namque unicum frumenti Indici granum bis mille alia proferre credi-
tur. Exphyllitidis five linguae cervinae femine , parti foliorum pofleriori adhae-
refcente , vel myrias minutiffimorum nova , provenit ; quae, nifi microfcopio fub- iiciantur, oculorum fere aciem fubterfugiunt, Quam modica noflra fit fcientia, fateamur neceíIe eft, cum ex nuce minuta eximiae proceritatis pinum , abiem um- brofamque cedrum egerminare videmus. ^ Obftupefcimus artificiofam feminum texturam accuratius contemplati , videntesque ut fingula grana putamine ac quafi uterculo contegantur ; fub quo bina latent folia crafftufcula, feminalia vocant; fuo convolventia ambitu folliculum fubiectum, qui matricis vicem fortitus , foetum tenerrimum , ex quorundam fententia ; feu plantulam formatam continet, Cun- cta haec de feminum vegetatione , univerfoque plantarum incremento, plane foli- deque detexerunt defcripferuntque viri excellentiffimi , Nehemias Grevv et Marcel- lus Malpighius ; qui omnino legi merentur. Addi etiam poterit diligentiflimi re- rum curiofarum obfervatoris , Antonii a Leeuvvenhoek , Anatomia feu Interiora rerum cum animatarum tum inanimarum ope microfcopiorum detecta , variisque experimentis demonílrata, Praeterea Divini Numinis Clementia in eo etiam mi- randa confpicitur , quod hominis mentem ea inflruxerit fagacitate , ut plures plan- tarum modos multiplicandarum , quibus celerius quam e femine protuberant, co- gitatione confequuta fuerit. — Atque illi ipfi modi non arboribus tantum vulgari- bus; fed et aurantiis et citreis utiliter applicantur, Satus tamen et per grana feu nu-
| | | cleos
40 . HrzspERiIDvM NonIMBERGENSIVM
cleos propagatio frequentiflima eft et princeps ; utpote quae reliquis per ftolonem clavam, taleam , ramum, propaginem , veluti materiam praebet.
lam quod ad earum fatum attinet, notandum, poma, quae citreae, limoniae, et aurantiae noflris in oris proferunt, feminibus fere plenis folidisque effe deftituta : quod fi non penitus caffa, coloris tamen haec adufti , papaveris grana raro exfupe- rant. Semina itaque e pomis generofis ac maturis , quae nobis dat Italia, hos in ufus fünt eligenda ; atque extracta illico , aut certe haud diu poft , in terram funt deponenda, Succum enim poft binas hebdomadas certo amittunt ; aridaque pae- ne fterilefcunt. Porro deorfum verfo acumine, uti nemini eft ignotum, haec grana funt flatuenda, At cum , quae pars fit eorum acuminata, non femper dilucide fa- tis coenofci poffit, tutius omnino transverfaà collocantur 5 atque fic, germinibus fur- fum propullulantibus,radix indubie defcendet, Seliguntur vulgo in hos ufus e limo- niis aurantiisque pomis vulgaribus femina , quae Itirpes fic fatis inolefcentes pari- unt, Qui vero eximiae quantitatis poma ; fua de arbore pendentia videre discu- pit; Citrearum potius aut Pomorum, de Adami nomiue nuncupatorum, grana ferat, Ólirpibus inde enatis quodcunque malorum aurearum genus ; aurantias, limonias aut poma Adami, committere placeat : tum enim fructus ferent, qui reliquos de- cora magnitudine multum antecellunt, ^ Quodfi arbufculis mitia iam poma ferenti- bus gemmae , ex malo conífimili , quo tempore florent , decerptae , inoculatione, quam vocant, inferantur , infitiva eiusmodi poma celeri uberique proventu , ma- egnitudine ac formofitate praeltlare , multo experimento eft compertum : Praeci- pue autem guílus eorum ell iucundiffimus 5 faporem quippe citrea adoptivis trans- mittunt, Quo frequentius vero mitibus rami arboribus denubuntur , eo pretio- fiora poma pariunt. ldem faciunt fruticibus e granis pomorum Sinenfium enatis commilfae limoniae aurantiaeque : quibus fi novae eorundem Sinenfium gem- mae, poftquam florum fpem femel oftentarunt , denuo iterumque coalefcunt ; fu- bolem facient et formofiorem et gratiore magis fapore commendabilem. Vafis ' illa femina fictilibus ligneisve communiter reconduntur : at in ipfos pomarii pulvil- los media inter malos reliquas , eaque non parca, rectius feruntur. ltaenim feli- cius fruticefcunt; deinde fcapi palis potiffimum maritati , et a flolonibus diligenter purgati, procera mag9is rectitudine fuccrefcunt : tum laetiora augmenta capiunt z hibernaque tempeftatefortius perdurant, ita ut poft annum tertium aut quartum iam craffiores inoculationis vulnera non pertimefcant, Hic et illud praeterea tacendum non efl, quas citreorum limoniorumque dant grana flirpes, celerius fübolefcere quam illae aurantiorum. ^ Cauffam in eo quaero , quod ligni citrearum materia tenerior, nec adeo dura quam aurantiae: hae vero prae illis admodum funt durabiles, et quam diutiffime perennant, Ceterum Pomorum Sinenfium aurantiorumque 2ra- na fi forte inter fe permixta promiícue in terram deponantur , et una fruticent ; ar- bufculae inde enatae e fpinis dignofcuntur , quibus et prominentioribus et pluribus Sinenfes armantur. Hae quoque ramos frondesque , vepris inflar aut dumi , nullo ordine decoras ex fe faciunt.
Quod iam porro ad multiplicem arborum harum multiplicationem attinet, triplici potiffimum illae ratione proveniunt; 1.) delibratione five furculi infitione, Batavis ufitatiffima ; hic quippe cum arbore infita femel coalitus , florum foetuum- | que proventum praeter ceteros maturat : 2.) Ablactatione , quam vocant, et 3. ) Inoculatione 5 cuius et apud Italos et apud Germanos vulegatior ufus obtinuit. Et Itali quidem coloni integra filveflribus eiusmodi arbufculis citreta conferunt , quas
ubi
Lisgil Carvr VIIIE | 41
ubi obfequentes huic artificio fuerint , et gemmam admiferint , deinde pereg:e mit- tunt , alibique locorum venales exponunt.
Infitio duplici fit modo , vél per $evresz, vel per delibrationem , quae ct ali- as corozalis nomen habet. | Haec ita fere abíolvitur : Arboris ab excrefcentiis omni- bus liberae ea pars, quae maxime nitida et (ine cicatrice, vulnere rotundo ferra tenui et acuta diligenter praeciditur. Ne vero liber laedatur , partem codicis fuperiorem
- finiftra teneat hortulanus : fecturam autem non integram ferra abfolvat 5 fed cultro
potius perficiat. Deinde praecifi trunci plaga fcalpello peracuto aequatur et lacgiva- tur , quo omni inaequalitate fublata citius ea convalefcat, Tum furculus ab vege- tae aetatis arbore, (haec enim fi fenior, effoeta ; fin iunior, tenerior eflet, nec dum ita induruiffet , ut commode immitteretur,) petitur annuus , isque infra ligni no- dum bimuli carpendus. 1s poftmodum cultro minori bene acuto , qui fcalpello li- brario non plane abfimilis , fequentem in modum debet parari, Ab uno latere in- fra nodum , in gemmae cuiusdam vicinia fit incifio usque ad medullam, fed ita ne haec laedatur : tum quidquid ligni eft ad duorum digitorum latitudinem , cum ali-
ua medullae etiam laefione, (quum furculi in cunei fpeciem efformentur,) exícin- ds Porro ab altero latere cortex fpadicei coloris exterior blande abradenda;
daturque opera, ne liber fimul interior viridis detrahatur. — Surculus ita praepara-
tus aqua interea humectatur, dum fiffura arbori imprimatur, et cuncolus laevis eburneus aut buxeus adigitur inter lignum et corticem , et huius quidem, uti dixi- mus, parte nitidiffima. | Nec omnino ab re erit , fi vel ortum folis , vel certe Boo- ten, qui zardus 17 occafum fequitur fa plauffra , Ípectet furculus, Primum omnri- um autem cavendum, ne cortex dehifcat : ideoque levius exteriori efl infligendum vulnus , quod furculi parati incifionem five cuneum non excedat. His ita rite para- tis cultellus pro ramis infititiis aptandis fabrefactus iterum fubducitur , illiusque in locum furculus intruditur, cuius erecti cortex cortici et ligno lignum aptatur. Tum philyra flirps fortiter conílringitur , iunctis in latere furculi cuneolis binis ligneis , qui ut firmius ille haereat , et cum codice citius coalefcat , efficere debent. Hoc enim
neglecto, et cortice non fatis coarctato, a fucco verfus partes fuperiores expulío, ibi-
demque collecto;nodofa multaque fuffragine deformis foret arbor.Poflremo unguen- to emphyteutico inungendum eft vulnus flipitis rotundum, ad excludendum humo- rem aéremque alienum 5. muíco item illud invefliendum , ne cera fole liquefcat ; aut a pluvia furculo infititio fit noxa metuenda. !
Si furculus in medium arboris caudicem , adeoque intra ipfum lignum diffiffum infigendus , pars arbufculae fuperior eadem ratione demitur ; quam in praecedenti- bus tradidimus; et quod a ferra inaequale relictum , cultro pariter refcinditur. De- inde fcalpro five cuneo praeacuto flipes ibi finditur, ubi cortex laevi elegantique ni- tore commendatus vifitur : ita tamen hoc fiat ; ne fiffura meditullium ipfamque arborem laedat. Hanc cuncolo fervamus apertam tantisper , dum furculum reci- piat; qui annuus eíle debet , et pro arboris infititiae conditione binis trinisve gem- mis praegnans, Si pluribus ille turgeat , recidendae eae funt et furculus decacumi- nandus j vulnus vero emplaftro emphyteutico oblinendum. — Tum ex utraque parte ad rectos ille angulos proxime fub gemmarum aliqua inciditur3 iterumque medullae cura habetur, utillaefa fervetur et integra. — Porro fcalpello utrinque ad modum cunei conformatur , ipfaque fiffura oblique deorfum articuli longitudine ita ducitur, quo in aciem tandem ille definat ; neque, medullam fic parumper incidi, quidquam curandum. Sunt, qui furculum fiffura ita praeparent , ut ea in parte, cui adnata eft
F gemma,
42 HisPEzRIDvM NoRIMBERGENSIVM
gemma, plus ligni relinquatur j ex altera vero , quae introrfum fpectabit , eo ma- gis refecetur, Porro extrema corticis pellicula ab latere interiore abraditur 3. cum in exteriore lignum non fit denudandum. ^ Quo ficto in flipitis ante praeparati fis- furam furculi apicem cuneatum inferimus , operamque damus , ut incifio illius ad rectos angulos facta flipiti praefecto exacte refpondeat, et alter fe ad alterum arctis- fime applicet. Subtracto iterum cuneo , fifuram tam fuperne. quam ad latera un- cuento oblinimus emphytevtico , et cortice tiliaceo , fed non adeo fortiter , obli- eamus : denique ne aqua , et ventus fe ingerant , damnum omne praecavemus, mufco aut linteolo fcapi detruncati vulnus inveflientes, ac vinculo cannabino decus- fatim pofito firmiter conflringentes. Semper autem gemmae ratio habenda, ne ulla ratione vcl perungatur vel obducatur.
Ablactationis modum duplicem cognovimus. Prior, qui aliis propagatio per circumpofitionem audit, communiter caryophyllis applicatur : ad alia fruticum arborumque genera propaganda aeque feliciter adhibetur, Eius ratio haec ell : Ar- boris propagini annuae vel bimae crena oblonga infinditur, ea lege, ut una ramuli tantum medietas ad ipfum meditullium usque aliquantisper feparetur ; altera vero ab arbore matre non avellatur. Illa porro crena inferto foliolo emarcido aut ex(ic- cato divaricatur paululum ac diducitur ; quo maturius radices agat, et; ne iuflo citi-- us concrefcat, caveatur, — Vaícula interea figulina orbicularis formae parata habe- antur ij fundo et a latere alterutro pertufa. — Per haec arboris illa propago, cuius fiflura terra laudabili prius implenda, traiicitur 5 et, obflructa iterum folio vel cortice apertura, terrae optimae quantum fatis additur; ipfumque vaículum arcte firmiter- que arbori connectitur. llla ergo (i crebro madefaat , poft anni fpatium ramus, qui radices interea egit , ab arbore abfcinditur , et in vafe ampliori reconditus umbrati- lem degere vitam iubetur, nec foli prius libero exponitur, quam foliorum vigorem ollendat. Iíla vero omnia, praecipue refciffio propaginis , verno , rarius primo aeflatis tempore funt peragenda. Sunt praeterea alii, qui ea ramum parte, quae in terram deponenda, undique decorticent , pellique canina cineribus tenuiter confe- cta et elaborata circumvefliant. | Mihi tamen neque huius neque illius ablactationis ' experimentum capere libuit : quin potius id egi, ut oculus feu nodus unus aut bini - terrae immergerentur ; ex quibus germinantibus loco fubolis radices enafcuntur, Hi ergo ramufculi fub terra , vaículis inclufa, usque in annum fecundum terti- umve relinquendi, ( citreae tamen fere citius quam aurantiae inolefcunt;)ac tempo- re potiffimum aeflivo largiter rigandi , atque tum demum , cum hoc blandimento ioter poma ipfa et cacumina , audaci ingenio arborem aliam longe a tellure faci- endi ,' radices impetratae funt, uti loquitur Plinius Lib. XVII. cap. 13. a matre avcl- luntur. Víus quoque et experientia docuit, taleas nude in terram loco opaco depa- ctas, et aquae tepore madido fubinde irroratas, feliciter propagari , maxime illas; quas malis citreis limoniisve detraximus. | Sed lente admodum adoleícunt ;. cum ablactataeillae propagines multo celerius luxurient, ^Coníentit mecum Augufli- nus Gallus, loco fuperius citato fcribens : Sero admodum fructus faciunt arbores e Limoniorum , Citreorum pomorumque , quae ab Adamo nomen habent, granis enatae : Teneriores vero furculi anniculi, quales infitioni aptos fuperius deícripfi pedales , non fcabra inaequalitate. deformes , ad unum binosve pollices extremi. tate craffiori delibrati, frequentiores terrae fecundae et fpongiofae immittun- pur; eorum tamen fammitate nonnihil extra terram exílante et prominula. Hi tede ab fe invicem feiuncti, et dulci aquae rore creberrime confperfi » EE fub-
eícunt,
Lisarl Carvr VIII 43
oleícunt, nivel frigus vel aeftus , quorum utrorumque funt impatientifItmi , eo- rundem augmentationi olicdat. Atque hic per avulfos malleolos propagzndi mo- dus Lacus Benaci accolis ufitatiffimus eft , quippe qui multa eiusmodi malleolorum millia depangunt , quos deinde varie inoculatos peregre mittunt. — Scribit laudatus auctor,fructus ex malleolis hac ratione depofitis anno poll infitionem quarto fuiffe enatos, Felicius vero comprehendent, fi obliqui five incurvi, quam fi directi, ter- rae infigantur.
Eít et alius ablactandi modus , quo alteri cuidam arbori adhuc agrefli novus furculus coniungitur. llla videlicet una cum vaículo , cui inferta , iuxta arborem, quam propagando multiplicare ftudemus , quam proxime fieri potefl.collocatur, ita ut talea a flipite non. avulía ad agreftem usque pertingat; vaícula vero palis defixis firmantur , ne vel ventorum violentia vel alia ratione loco facile dimoveri queant. Quo facto arbufcula illa agrellis omnibus ramis fpoliatur, ipfumque hoc vulnus ro- tundum, uti fupra de propagatione per infitionem agentes praecepimus, cultro acu- to laevigatur , moreque folito flipes finditur. — Tum furculus ille infititius ita fiffu- rae arboris vicinae imprimitur, ut plane illaefus a fua arbore ne avellatur, fed ei per- petuo maneat affixus; infranodum vero corticem, et. aliquam ligni portionem ab utroque latere, medulla omnino illaefa , ubi cum fcapo: combinandus in trigoni for- mat eousque abícindes , ut ille tamen cortex refiduus et ramufculo adhuc cohae-
rens , ip iie impreílam exterius claudat. Fiffuram hanc furculo inferto con--
flringe, et emplaftro inunge , quemadmodum in reliquis infitionum generibus fieri fole. Atque ita tantisper utrique codici iunctus haereat furculus , usque dum a nova illum nutrice ali et germina emittere conítet, "Tum enim a matre is curateab- Ícinditur, et tralatitia iffà arbor cum nova fua prole transfertur, quo lubuerit, Omnium denique praeflantiflimus ac commodiffimus nobiliffimae huius arbo- ris propagandae modus habetur ac revera eftInoculatio : de qua ut rite fit peragen- da , fententiis inter fe diffident Genuenfes et agri ad Lacum Benacum coloni : utri- que tamen fuos invenerunt afleclas , qui in cultura et multiplicatione malorum ha- rum eos fequuntur. Genuenfibus gemmas ftipitibus altis et erectis; iisdemque non adeo teneris , fupero quodam loco inferere placet , cum foliorum ita corona magis eniteat. Lacus Benaci accolae infimo quoque loco oculos codici adfigunt; quorum rationibus fubfcripfifle non poenitet , tum quod maiori florum fructuumque copia decorem Genueníium compenfant, tum quod noftris in oris hac ratione multipli- catae arbores illis ex Italia advenis longe funt vegctiores, et aéri rigidiori ferendo ma- gis adíuetae. | Inoculationis autem haec fere eft methodus : Aeflate ineunte, cum humor radicalis e radice in totum arboris truncum diffunditur, ex arbore frugifera oculus belle virens ac nitidus conquiritur , qui a rami ligno una cum cortice in clypei for- mam , parte inferiore cufpidata , ita folvitur , ut gemma illaefà in corticis articularis medio haereat, Arbor vero , unde haec depromenda, iuvenis fit, nec effoeta : nifi enim ipfa fecunda frugum iam antea mater facta fuerit , oculus inde decerptus et cum alia flirpe coalitus , arborem quidem producet pulcra coma virentem ; flores tamen ac fructus nunquam ab ea exfpectabis, Gemmae a ramulo folutio , refecto prius folio, nec eo tamen integro , caute efl inftituenda, adhibitis in fubfidium partim cultro , partim pollice 5 cuius quidem opera hic tutius utimur, ac omnimodam libri inflar clypei refecti, leniter hac illac motijpfiusque adeo oculi/fine ullo huius detrimen- to a ràmulo feiunctionem cautius magisque fecureurgemus. Haec itaque gemmula fi
interna *
44. HzsrreRIDvM NoRIMBERGENSIVM
interna fui facie aequabilis eft nec fcabra, aut foraminulis finuofa, bonae illa notae cenfetur et commoda ; fin dictae abfuerint virtutes, parum idonea planeque inutilis ad hanc rem habetur. Porro cortici arbuículae, cui inoculare conaris , fiffuram fcalpello acutiífimo imprime deorfum fecundum arboris longitudinem, eaque oculo parato re- fpondeat : ita vero fecetur , ut lignum cortici fubjectum prorfus inviolatum et illae- fum fervetur ; quod perquam eít neceflarium. — Tum aliam transverfam duc fiffuram, quae cum priore ad angulos rectos in forma literae T concurrat; atque corticis latera deorfum tendentia ope eburnei (lili blande a ligno folve.Denique gemmulamjntra labia interea fervatam , nec tamen rmadefactam , in fiffuram praedictam intrude ; ubi opera adhibenda, ut exacte illam fubeat , arborisque cortice undique claufa neutram in par- tem declinet aut propendeat. Tum emplaítro emphyteutico utraeque, et libro ex ti- lia vel cannabinis ligamentis communiuntur, ut nihil praeter nudum oculum cum fuo foliolo promineat. Haec omnia tempore pomeridiano aut vefpertino , ubi folis aeftus deferbuit , caelo fudo , fereno ac placido , ventisque fubfidentibus funt peragenda; ipae vero arbufculae vafis inclufae in locum umbrofum ac tecto communitum re- ponantur , ne radiorum folarium violentia oculum exficcet, aut imber fuffocet. Quod fi areolis iftae fuis moveri nequeant, folium alicuius arboris fupra oculum alligare po- teris , quod illi contra dicta incommoda tegmen praebeat. Cumque fub ifto folio- rum integumento Forbicinae haud raro lateant , quae oculum germinantem arro- ... dant , omnemque laborem impigrum ac fpem inde conceptam intercipiant , (edula quoque infpectione et cura follicita opus eft.
CAPFT X.
Lissr l Capvr X. L 45
GAP. V T.
Putatio.
y Vemadmodum caefariei nutritio neque decora eft homini. ? neque falutaris 5 ita nimia arborum proceritas comaeque pro- : lixitas et decori earundem officit et fertilitati. Sequiorem equidem fexum pulcra caefaries ornare creditur : at in homi- ne foeminei ac delicati, imo, iudice Synefio , petulantis illa animi indicium eíl, Idem vir fapiens quotiescunque iuve- nem coma fuperbientem vidit , levem ac improbum fe vidis- fe ludionem dicere folitus eft. Nec multo mitius de ca iu- dicafle cenfendus Condaules , Maufoli, Cariae Regis et Arte- mifiae, (quae virum amafle fertur fupra omnes amorum fabulas ; ultraque affectionis humanae fidem.) dux belli fortiffimus, prudentiffimusque. Hic Lycios cernens cin- cinnorum ornatum magnifacere , literas efe fimulabat allatas a rege, quibus capillos fibi mitti iuberet. Callide tàmen fimul promifit, fi certam pecuniae fummam in capita contribuere vellent , ex Graecia capillos afferendos fe efle curaturum. — Et illi libenter praebuerunt , quod poflulabat , collectaque eft ex magno populo copiofa pecunia, Neque vero omnes Synefio vel Condauli affentiuntur ; cum non pauci infigne utrius- que fexus ornamentum comam reputent.Quidquid autem huius fit, id faltem certum eft, eum, qui prolixos fovet capillos,pluribus premi incommodis, quam qui eorundem filvam caedi interdum,ac promifliores retondi curat. Capillitii enim enormitates,ma- xime fi non rarum illud,fed denfum,variis morbis et infirmitatibus obnoxios reddunt; utpote liberum ias poros tranfitum fudoris ac humiditatis fuperfluae intercluden- tes, Plura inde dampa metuenda funt, quibus recenfendis diutius immorari nolumus, ne extra orbitam vagari videamur : neque pluribus verbis praecipiemus, detondendam tum efle comam, et partem illius, quo videlicet rarior fiat,radendo eximendam ; cum ufus et neceífitas unumquemque , vel me tacente, quid factu opus fit, admoneat, At illud tamen de arborum juíflo tam proceriorum quam denfiorum ramis foliisque, quae a Poétis non. incongrue comae appellantur, dixifle, ab re et propofito noflro non erit alienum, |
Sunt equidem, quibus arbores frugiferae , et praecipue illae, de quibus hoc in opere nobis fermo eíl, praealto eoque foliorum filva confpicuo , cacumine fuper- bientes praeter ceteras arrident : neque diffitendum eít , | gratilfimum illas ocu- lis fpectaculum exhibere : at fuum hoc flerilitate decus ut plurimum deturpare , mi- nori certe copia fructus reddere cenfentur. Cauffam huius rei in eo quaerimus , quod omnes in ligni fubflantiam et augmentum. fuccos convertunt , unde in fructus tur- geícere aut plane nequeunt, aut fi aliquam eorundem fpem oftendant, illa tamen cum ipfis frugibus immaturis mox decidityraroque hae ad maturitatem pertingunt.Ne quid cam de eo, quod foliorum luxuria liberioris acris meatum arceat , radiosque folares, quo minus fingulos arbufculae ramos lucefua foveant , multum prohibeat.lam vero quis negabit, potiorem utilitatisadeoque florum et fructuum, quam decoris, foliorum puta, rationem effe habendam, Quid multis ? Nativum arboris decus, multum augeri B.à cen-
4.6 HzsprRIDvM NORIMBERGENSIVM
cenfeo , ubi ramorum viriditatem aurantiorum aurum , malorumque citreorum ful- phur diltinguit , cum vifum aeque ac gufltum haec fatiare valeant , ex foliis vero folus oculus quandam voluptatem capiat. Vnde et commodum ct neceílarium vide- tur, ut fub veris initium tam lignum ramique luxuriantes, ne intra coronam conden- fati aérem, uti dictum , folemque excludant, interradantur, quam ramalia, de quo- rum putatione Capite XIII, plura dicenda erunt, recidantur.
Praeter ceteras aurantiae folio argenteo nec non Olyffiponenfes , in horti area "locatae.plurimos primo vere furculos protruduntqui fupervacui digito ftatim expu- tandi , nec fingulis ramis-ultra binos aut tres relinquendi. Pofitae vero in vafis tam aurantiae quam citreae tum demum exputantur, cum nimia foliorum denfitate labo- rant ; ramorum item aritudo , et fi qua praeterea pars vitiofa formofitatem reliquam deformat, refecatur, Vulnus inflictum vel emplaflro emphyteutico vel cera terebin- tho refinata , vel colore quódam oleofo, contra aéris pluviaeque iniurias fedulo obli- natur, necelle eft.
.
rum ramuli terrae proximi , ac
discupis,vulnerando eas excitabis : refecantur nimi
Putationis tempus commodiffimum veris initium creditur , circa folflitium puta , fub Martii atque Aprilis converfionem, | Luna huic operi fenefcens favet; fenioque curvatum in falcem fidus putatoriae falculae praelucet , ac putatores pro- fperum ad opus invitat : quia per lunare damnum ficcior citrus fine nimia humo- ris iactura , hoc efl, citra profufionem arborei fanguinis vulneratur ; iudice Fer- rario. Lunam tamen in cancri Ícorpiique fignis non amplius exiflere , fed fupra
illa emerfile tempeflivum erit , cum clavus five patella arboribus induci creda- tur. Atquemadmodum aliis in rebus ,. ita et in re hortenf(i neceffitas legibus prae- valet , ^ cem noxiae aritudinis refectio nullo non tempore tempefliva cenletur, Luílrentur itaque vere adolefcente in hibernis hucusque latitantes , et iam in cam- pum apertum deducendi , arborum fingularum ordines , atque emaciati vitioque correpti , ne latius illud proferpat , rami aeque ac frondes inutiles ceterae amputen- tur.Atque harum quidem teneriorum cacumina ultra partem haud raro dimidiam per hiemem exarefcunt : quae rctorrida ;, cum fuccus primo vere nutritius ad omnes
| iterum
Lm T AaPvr: X: "5
iterum arDoris partes penetrat easque nova vita donat, a reliquo vegetae viriditatis ramo , luridi aut fubflavi coloris orbe internofcitur , nonnunquam etiam , ramu- lo puta nondum ad aliquam foliditatem indurato, prorfus eitra humanam operam feparatur. Propria quoque experientia fum edoctus , validiorum ramorum aridita- tem , falce fellinanter ac praepropere recifam , partem finceram nihilominus tra- xiffe, ac latius, cancri inftar ferpfiffe : vulnere licet cera emphyteutica fedulo com- munito. Hinc veris tempeflivitatem praeflolatus , ubi dictum in ramo orbem fuüb- flavum , ramenta ab ligno viridi difcriminantem , obfervavi , exfhccam partem, non tamen omnem , praecidendam curavi; fanam quippe vulnerare piaculum mihi eft, ne cognata contiguaque viriditas cum ipfius matris periculo interimatur.
CAPFT XI
AS HesprrRiDvM NORIMBERGENSIVM
Eu TP FJ M
Groflorum five Pomorum crudorum defluvium.
4e» On illico aurum efle habendum , quod corufcum auri colo-
rem aemulatur , trito apud nos proverbio dicitur, Quod "ipfum non tam de auro , argento aliove metallo, aut gem- mis clare micantibus intellectum volumus ; quam potius eo innuimus , a rebus multa cura geflis, etiamfi ingentes | nobis pes oflentent, minimum effe fperandum , cum illa- ) rum nos fAepiffime umbra decipiat , Íperatoque fructu pri- vet, . Atque hoc eo potiffimum fit tempore , quo immen- | fa Divini Numinis clementia largiffimam nobis agrorum opulentiam veluti.e propinquo commonfítrat : quippe quae tantam infatiabilibus et avaris laetitiae materiam praebet ; ut ne ullum in horreis angulum fuperfuturum metuant, quem non laeta illa fperatarum frugum copia repleat. Ardentibus itaque votis annonae caritatem exfpectant , quibus ufibus corradendum ex fperato annonae proventu argentum impendant , iam ante mef(lem foliciti, Saepius autem accidit, ut in ipo , quod dicitur, partu fpes eorum praefocetur, dum modo inopinato imminens tempeílas fperatam | meffis felicitatem humi proflernit , modo iuílantes pluviae grana eluentes, germinaque nondum demefforum provocantes, irritam faciunt; mo- do graciles fpicae'et grana fatua imminuunt. "Vnde macer frugum proventus, mul- tique in granariis anguli farre vacui eos docent, inania ac vana fuifle ipforum con. filia, et lucro ipfos nequicquam inhiaffe, Idem frequentiffime experimur in auran- tiis citreisque , quae nondum matura fuis ab ramulis magno numero pendentia, fer- tilem nobis infecuto maturitatis tempore meflem pollicentur : at'eadem poma, im- miti auctumni , vel etiam laetiffimo veris tempore , cruda adhuc decidentia , in- ane fui defiderium nobis relinquunt , ficque noftram fpem creberrime fallunt.
Huius vero defluvii variae ac multiplices funt cauffae: 1.) Si nimia pomorum copia raniuli onerantur, ita ut a fucco fatis ea nequeat vegetari, nedum ut omnis confervetur , et ad maturitatem perducatur : non potefl non maxima eorum pats, utpote fucco carens , emarcida ante tempus decidere. | :
2.) Si arbores. ferotinae tum demum florere Occipiunt , cum partus per aefla- tem fenefcentem t autumnum ad aliquam fuccrefcere magnitudinem et foliditatem amplius nequit , ita ut ingruente hieme infirmus adhuc fit et exiguus. Nornnun- quam et aeílivus calor ocyus ceffat , et contra pluviofa , humida ac frigida oritur tempeflas ;id quod frugibus earumque augmento et robori fumendo itidem vehemen- ter officit.
3. ) Siipfàe malorum aurantiarum et citrearum flirpes aeri diutius autumnali exponuntur, ut matres cum tenerrima fua prole pruinas femel iterumque perferant, et ab illis adurantur. — Quae fi per hiemem abortum non faciant, vere tamen proxi- mo poma nigreícunt et pereunt.
" o M 9E.
|
Lisar L Capvr XI. 49
4- ) Si arbores fructibus foctae in hibernaculo non fatis adaquantur, nec co, quo par eft , modo ac tempore irrigantur; fi aére , quo maxime indigent , interclu- duntur, j
$,) Stirpes, tum vafculis infertas , tum in terram defixas ,, menfibus ut pluri- mum Aprili et Maio poma fua deiicere, obfervatum eft , fi verno tempore cacli folis. ue nimium iis praepropere conceditur 5 aut, quo pomarium hieme munitur , tectum Piet deücitur, cum , ut caelum ac folem iterum ferant ; fenfim paulatimque denuo eflent affuefaciendac.
6.) Subit animum memoria eius , quod praecedente capite octavo annotavimus, citreas atque aurantias frugum defluvium pati , fiillas vere translatas, eta terra nu- trice avulías , fimul tondere ac vulnerare audemus.
"
Haec autem pericula ut plurimum: averruncare , aut certe malis iftis quadante-
nus mederi valemus. Quantum enim ad primam cauflam attinet , paratum efle hoc
remedium aptiffimum , nonnulli cenfent: ; fi copiofiores e ftirpibus flores leoantur ,
aut pomorum epafícentium abundantia decerpendo. imminuatur, | Neque diffiteor, arboribus in vafa depactis hoc percommodum accidere , praecipue fi cura geratur, ut tempeflivis floribus et primis intactis, cordi tantum delibentur. Cumque non omnis gemma aut flos fructu quoque turgeat , folicite cavendum , ne turgefcentes deman- tur : fecus enim , fi fleriles intacti remanferint ; fperato fe fructu quis ipfe impru- dens fraudare poterit,
Sciendum itaque, uterculum floris in malo citrea, et Aflyria , eiusdemque frugiferi , piílillo fubviridi effe notatum , eoque ad cordis fimilitudinem interdum efformato. Atque huic ipfum pomum adnafcitur : quo evalefcente, dictum illud piftil- lum ut plurimum exuiturac difparet.Contra,in quibus ftaminatantum et fibrae apice luteo COMPE de illis fpes frugum ferendarum concipienda nulla efl ; cum inanes fint acinfrugiferi. Aurantiarum vero flores paene omnes impraegnati funt , foetumque cum petalis florum deciduis flatim emittunt : qui fi faturate viridis eft , fpem facit pomi vivacis ac perennis 5 fin ex viridi luteus apparet, vix ac ne yix quidem matu- reícet, fed brevi emarcidus defluet, |
Iam fi quaeratur : Àn ex arboribus , quae citreti aream occupant , flores fu- rflui itemque fructus , cum illarum commodo delibentur ? putamus, id fieri poffe,
i fructum quis non ex frugibus , fed florum abundantia, praecipere cupiat. Alias vero, Íi me audiveris, aurantias fuo florum decore , quantumcunque etiam lu- xurient, non fpoliabis, cum metus ; ne ferundo pereant, vanus omnino fit ac nul-
/ lus... Radix enim liberae terrae implantata fucco ac humoribus , quos imbibat , ab-
undat , quo matrem cum fuis liberis alat munificeque enutriat. Ad haec fi horum nonnulli aetatem duraturi non funt , fponte fua decidunt , flirpemque onere , quo nimio gravabatur, relevant,
— —- Porro quod ad tertium attinet , defluvii periculum, in quod incuria hominum poma haec coniici , fuperius diximus , ( quando videlicet afpera brumae aura , et pruinae urentes , ab illis non debite arcentur, ) impigra folertia et cura averti fine
G Mo. Bot. Garden, labore
, : ELiDIC
uA A
b
-
- adíuefcant, fenfimque reficiantur,
so HispkRIDvM NORIMBERGENSIVM
labore poteft, | Tempeflivitate nimirum utendum , et tam vaíorum hofpites hofpitio in tempore excipiendae , quam in pomario vernantes tecto. contra frigus communiendae, lam autem dictum eít , noctu tantum primis hofpitii die. bus valvas effe claudendas ; de die vero , caelo praefertim fereno ac tepido , remo- vendas , quo hujus grata ufura ; quamdiu licet , fruantur , utpote qua per hiemem
nimis diu carere debent, |
Quam quarto loco defluvii cauffam indicavimus ,. eam nunc ab diuturniore pomarii concuffóns, nunc ab feflinata eiusdem apertione accerfimus. Proprio enim periculo didici , altero ftatim poft omnimodam tecti deflructionem die , dubio pro- cul ob fubitam aéris mutationem et diurnum folis afpectum , omnem fere fructu- um copiam fimul. humi difperfam iacuiffe ; et raros hinc inde e ramulis dependiffe, Haec cum obfervarem , aura admiílà malos hafce media etiam hieme recreare, nec minus vere novó , cum dies laetus et apricus illuxerit, feneílris reclu(is nova veluti vita donare ftudui, Qua de re capitibus II. et III. bene multa praecepimus, lllud hic repetiiffe iuvabit , ne integrum meníe Aprili aedificium fimul uno veluti impetu deítruatur , fed per partes , ita ut poft plures demum dies tecto culmen nudetur. Commodum pariter huic malo remedium deprehendi, ut, poftquam focus non am- plius fuccendebatur, fuperioris contignationis tabulam unam alteramve auferendam curarem 5 imminens enim tabulato tectum contra frigus externum citreas aurantias- que fatis defendit : ila deinde apertura, aére praefertim extenuato et liquido , inter- diu noctuque patet , quo noxii, 3: per hiemem copiofe collecti arbores prefferant vapores , educantur et exhalent; hae vero auram puram defuper - venientem ferre
Simili fere ratione quintae defluvii cauffae medebimur. ^ Maxime autem e re fuerit, fi, fecundo imbre terram inundante, fixae in vafis arbores fub dio flatuantur, et noctu intra tectum iterum referantur, — Sin hoc minus placuerit, aut commode fieri nequiverit , alia res tentanda eíl via ; qua ipfe reficiendis arboribus in area lo- catis alias uti foleo. — Nimirum imbre cadente feneflrarum obítructiones omnes re-. moveo , arboresque ac fingulos earum ramos ipfaque poma , aqua pluviali , hunc in finem excepta, ope penicilli maioris confpergo. Quo fit, ut guttae quidem minus limpidae ex foliis decidant ;.ipfi vero fructus faturate virefcant ; aperti(fimo indicio ; collectum in foliis pulverem lutulentum, qui altius infedit multumque vi- rium vel impediit vel confecit , rore hoc afperfo dilui , adeoque ipfas arbufculas ir- roratas recreari, confirmari atque confílitui. . Si multo tempore in terris non pluit; loco aquae pluviae aliam quamcunque his ufibus deflinavi, ita támen, ut in vafe alferata prius nonnihil tepefceret, ne fuo ramulis frigore officiat, eosque enecet.
Denique cum verna radicum: tonfura iure merito cauífis defluvii huius annu- * mereturshoc una cum damno inde emergente certo certius cavebitur, fi illa refectio vel plane intermittatur, vel conimodiori tempore inflituatur.
Quibusdam etiam annis obfervatum eft, eroffos diu fatis firmiter haerere, eti-
amfi pediculus fubniger ac macer exaruerit, ipfaque tandem poma nigredine tingan-
tur. €auílàm non aliam fuübeffe credo; quam quod aedificium ferius erigitur , mali- que tegetibus quafi poftliminio adumbrantur. Tum enim pruina tam fruges, quam
earum,
Lisgil Carvr XI 5i
earum petiolos adurit qui deinde per hiemem prorfus exfucci et emarcidi fiunt, usque dum fruges denique ipfae ob nutritii humoris defectum fufco marcore iufi- ciantur. Facilius haec , quae dixi, mihi perfuadeo , cum uvas fimile quid paffas effe ipfe viderim, Autumno enim medio thyríi pampinei.;pruina algente flatim ob- riguere , et contorti funt , uvis nondum ulla ex parte laefis : at thyrfis poflmo- dum languefcentibus, baccae quoque flaccefcere, ac putredine refolvi ac vitiari coc- perunt. Idem quoque damnum ex fübita tempeflatis mutatione provenit , —— ubi Rypbeae torpentia [rigora brumae candidus aprica Zephyrus regelacverit aura, et muri praecipue lapidei humore fudaverint 5 uti hoc ipfum alibi iam a. nobis notatum efl. Anno huius faeculi feptimo rarum arbores defluvium paflae funt, vix unquam antea a me obíervatum : ac initio quidem errore quodam , circa curam hiemationis admiffo , id factum mihi perfuadebam; fed VRuENUT ob fimile damnum ab aliis auditae hoc mentem dubio liberarunt, Poma videlicet aurantia maiora, praefertim vero Olyffiponenfia, nec non poma Adami et limones, poftquam poma- ria adapertis feneflris vento infpirabantur ; ante maturitatis tempus, luteum colo- rem ducebant ; tandem vero menfibus Aprili et Maio , nativo planeque aureo ac- cepto, indurata, fucco vacua et immatura um colligebantur, In cauflam huius rei inquirens , non aliam folidiorem invenire potui , quam fervidos diuque urentes aeílatis antecedentis calores , qui effecerunt , ut poma; quae prima ex floribus prae- cocibus enata funt , magnopere grandefcerent , et ante hiemem ferme maturefce- rent, Ad illa vero excoquenda fucco nutritio copiofiore opus erat , qui ingruente autumno fenfim deficiebat, Vehementer autem dubito, rore ea frequentius adfperfo potuiffe confervari , maxime cum hibernaculum undique claufum aura infpirare rarior nequiverit. fli igitur fructus exficcati macrefcebant , fiquidem et pori five vafa , per quae humor ad fupremas usque frondes devehitur , occludebantur , ut adeo ob denegatum fuccum vere adventante neceffario deciderint; quamvis aéri expofiti aliquo prius colore infecti confpi- cerentur.
TRUYca owe mm
m.ocUnocem mc fom
e G 2 CAPF I: XII
$2 HresPzRIDVM NORIMBERGENSIVM
TET TOROENT ECES
— —
Ca pg E
Agit de Quaeftione : Num mala citrea et aurantia , quae in Italia gignuntur , fücco fint magis turgida , quam quae Germania nobis dat ? et, num illa ufu praeítantiora quam haec ? item : Quodnam fit tempus collectionis?
y Vanta noxa , quot quantaque in omni vita detrimenta a prae- iudiciis oriantur , verbis explicari non potefl. Paucis ut multa dicam : Praeiudicia funt fons ille perennis, ex quo omnes errores fcaturiunt : funt damnofa Pandorae pyxis ; ex qua omnis generis mala hominibus funt immiílà, | Nonne quoti- die videmus pueros anilibus nutricularum fabulis enutritos ac perterrefactos ,' etiam cum ad pubertatis annos pervenerint togamque virilem fumferint , lepore ac dama timidiores? Leviffimi motum ac flrepitum folii exhorrefcunt,et propriam fibi umbram nefcio quam larvalem formam imaginantur. Seduli iuventutis praece- ptores , illi praecipue, qui adolefcentiam bonis literis artibusque imbuunt , telles ad- voco, quantum negotii ipfis faceffant ii , quos a praeconceptis opinionibus erroris busque ad veritatis tramitem perducere debent. Plus certe temporis eorum infor- mationi impendendum , quam qui ullo de rebus conceptu nondum funt imbuti. Etenim quo femel eff imbuta recens [ercvabit odorem teffa diu, — Vt difficulter timorem, quo vifa aranea , artificiofo quodam reti mufcas captante; vel mure ridiculo con- fpecto , nonnulli percelluntur, rurfus omittunt ? Quam naufeam multis creat cibus, nunquam antehac deguílatus; quem tamen ubi femel delibarunt, in deliciis poftea habent ; etiamfi proximos fe , co comefo , morti futuros firmiter prius perfuafi e(lent. Sunt autem ifla praeiudicia vel intellectus vel voluntatis, Atque illi quidem oriuntur nunc ex eo, quod nimia quis fui fiducia fretus fal(am opinionem ut cer- tam et indubiam arripit, priusquam in rei ipfius cau(fas accurate fatis inquifiverit: quo fere praecedentia exempla pertinent. — Nunc alterius, quem virum bonum nec errare, aut labi, necnos decipere poffe credimus, auctoritate ducimur , in cuius fen-
tentias utroque, quod dicitur, pede properanter imus , in eorum verba tanquam
oracula iurantes. Atque hinc eft, quod innumeri fcriptores viris doctis vapulant, co quod falfiffimas aliorum nugas ex aliis fideliter in fua fcripta derivent , orbique Et divendant. Atque haec labes eo deterior ell, quo longius a primo auctore receffum , et opinio ab afleclis non adeo perfpicacibus baufta fuerit : erivulis enim cum in fua fere deducant hi imitatores, fervum pecus , maiorem fordium copiam una transfundunt. Sunt autem et quaedam voluntatis vitia , ut mali- tiofa invidia , etfíimilia , quae ut praepropere de rebus iudicemus , nos addu- cunt. Hinc fit ; ut tum res tum ipfos homines frequentiffime vitiorum labisque non unius maximo eorum damno infimulemus , quo fuüfpecti redditi famae utili- tatisque iacturam faciant. Atque in hunc cenfum falfa ifla referenda opinio, auran- tia citreaque mala , quae Germaniam natale folum habent , et fucco et viribus de- ficere, ac corticofa nullius fere ufus effe, Non equidem diffiteor, a ER - non | prorfus
Lissil Caprvr XII. 53
prorfus effe alienum , fi de arboribus fermo fit , quae intra vafa anguíliora arctan- tur 5 aut de iftis, quae loco umbrofo pofitae et aura et libero folis afpectu defrau- dantur , aut in quibus colendis alia culturae pars debitae negligitur, Hae cauffae funt , ob quas minus illa fuccofa , infignique facultatis ac bonitatis portione defti- tuta, Augmento enim eorumque maturitati , et ne ad frugem poma perveniant, iflae plurimum obfunt. ldem vero de malis, ipfius foli hofpitio exceptis ,. quibus nec aéris liber afflatus nec folis radii , neque cetera cultura debita denegantur , vere dic nequit., Et in quorum animis perverfum hoc iudicium infedit , ii vel ignoran- tiae vel invidiae fe obnoxios fciant : Noflris videlicet invident, iftam arborem his quoque in regionibus fcliciffime coli, ex eaque feraciffima fructus nos percipere non crudos et inchoatae tantum, fed perfectae maturitatis fuaviffimosque. Tantum enim abeft , ut noflra poma arantia ad unum omnia , quae illorum criminatio eft, corticofa fint , et exfucca , ut pro certo potius affirmem , eum , qui haec conflante
affeverare non dubitat , aut nulla aut vixxuna arbore pendentia apud Teutonas meos vidiffe ; aut certe falfo perfuafum effe , ex fructibus , quos arbufculae frondis ob- tentu feneflram inumbrantes ferunt , omnia fe cognovifle Hefperidum Germana- rum poma, eorundemque genera varia deguflafle. Adeant Italorum tabernas, co- rumque, qui ex comitatu Tirolenfi, nundinarum temipore Hefperidum nobis aurum venale exponunt 5 redimant fibi mala aliquot tam citrea quam aurantia , quo tan- dem cognofcant, eorum certa genera, Limonum praecipue ,' Cedratorum ac fimi- lium , carnofo obducta cortice, medulla minus fuccofa , ipfam quoque ad nos Ita- liam mittere, Arbores itaque pomorum minus mitium feraces cum fint, non poteft fieri , quin, ubicunque locorum, five in Italia five in Germania, pomario inferan- tur, fructus congeneres ubique fundant.
Qui vero bonas pomisque fuccofis fertiles arbores fuo in plantario plantat, poma mitia multoque fucco gravia legat necefle efl. Fieri equidem interdum flet, ut unus idemque codex aut ramus fructus multum diífimiles creet 5 fed eorum corticofi e floribus cordis enati, illam ipfam ob caufam, deficiente vidclicet folis vi, minus excoquuntur ; multamque in iisdem cruditatis remanet 5 id quod in arbo- ribus intra vafa depactis frequentius obfervatum efl, At non omnium in Germania hofpitantium arborum , pomorumque inde provenientium ; eandem efle conditio- nem , fructus, quos noflra haec tulit terra , artificis manu caelati teflabuntur : plu- rimorum namque imagines, ipfa poma copiofo fucco multaque carne abundaáfíle, oftentaut. ! |
Si quis certo experimento, pomo tamen nondum diffecto , deprehendere cupit, corticofum illud fiet , an fucci plenum ? fciat , e pondere id commodiffime diiudi- cari poffe. Carnofà enim fuccofum pondere multum excedit : quo leviora vero funt, eo craffiore cortice haud dubie vefliuntur.
Alterum, quod citreis noftris aurantiisque hominum error vitium affingit , eft, fucci minus plena adeoque ficciora eadem efle. At falfum hoc effe , oculis, cui volupe eft ; quilibet confpicere valet , modo pomum in tempore decerptum cultro diflecare voluerit. Exíucca enim, fi qua alicubi reperiantur, poma, intempe- flive eadem lecta, et vel horti dominum , vel hortulanum minus eorundem cul- turae peritum arguunt. Nam maturi fructus , ubi iuílo diutius fua ex arbore pen- dent, fenfim marcefcunt, exficcantur tandemque torrefacti prorfus indureícunt.
Tum autem Hefperidum iflaec poma tempeftive decerpimus, cum aurco fuo colore tinguntur, Simul ac enim eo imbuuntur, maturefcunt, Parum vero refert
: G 3 ex parte
S4 HzsprzRIDvM^ NORIMBERGENSIVM
ex parte eadem fubviridia adhuc pallere ; fucci namque funt pleniffima , ubi multa ipforum parte aurum nitet, lllud vero fciendum , noftris in tractibus hos fructus altero demum anno maturitatem aflequi ; et , ubi auctumno circa menfem Octobris flaveícere occipiunt, initio veris demum proximi metenda efle : quae , fi ulterius ab arbore pendeant , nullos fere ufus aut fane exiguos praeflant.
Sunt nonnulli, qui aurantiorum culturae peritiffimi fibi videntur, in ea opinione, necab eadem fe dimoveri patiuntur, cauffam huius exficcationis efle, quod fuccus ex pomo, quod permaturuit , per Ícapum veluti canalem in ramos et ftipitem refluat, Hanc vero fibi falfam falfo imaginantur, cum etiam poma , quae tempore opportu- niffimo demetuntur , et in futuros ufus diutius affervantur , nihilominus fenfim ex- fucca fiant. Nimirüm innumeris cortex meatibus five foraminibus , poros vocant , patet, per quos humor ille paullatim exhalat , et in auras , non vero in flipitem, ex
uo decerpebatur , abit. Flinc Tenara recte monet, fi quis diutius aflervare decer- pra vellet, illa vel fub arena pura, vel furfure vel milio vel fub farina recondenda, et in loco opaco eoque ficco reponenda efle. — Iftam illorum Philofophiam ad aniles fabulas , unde ortum illa traxi(fe videtur, ablegabimus. Infedit animis hominum in- epta iIaec opinio, quando viridis arborum coma ineunte auctumno defluit, omnem fimul liquorem verfus terram defluere , et in radice colligi. Fidem venerandae alias antiquitati adhibeat, qui volet : a me , ut aflentiar, impetrare non potui, Equidem veterem colonorum regulam:
| Ad-ventente die , celebrant quo fefla Sebafli , | plautis bumor aleus arboribusque redit; noftro quoque affenfu comprobare vifi fumus 5. neque id in dubium nunc vocabi- mus , fub veris initium fuccum in fumma etiam arboris cacumina omnesque eius 1amos copiofiorem afcendere ac transfundi ; imo in cauffam huius rei inquirentes, il- lam etiam confirmare fatagemus: Sol enim altiora caeli tenens, plures fpargit radios; qui humores, frigoris vehementia depreflos , ut fupremas arbuti partes petant, denuo . excitant ; inde et cum Phoebi afcenfu ifli augentur, atque cum fol eft altiffimus, fru- tices quoque udo humore maxime abundant; foliaque et flores et fructus creant. At enim vero ubi cum fole retrogrado dies decrefcunt , fuccus quoque arborum nati- vus paullatim decrefcit ; fuperítes vero tum frugibus tum ipfi ligno nutrimentum praebet ; eademque alit atque durante hieme fovet. Ft quo depreffior terraeque vicinior Phoebus ire folet, eo minor fucci copia ad arbufla et frondes defertur 5 do- nec eo deficiente, | —— —— frondes autumno frigore tactas : Jamque male haerentes alta vapit arbore -veutus Non itaque perfpicere valeo ,, ut humor per tenuiffima ramorum filamenta ad radi- cum usque fibras recurrat. | | Ceterum illud veriflimum effe comperi , poma noflra tam citrea quam auran- tia, quamvis fucci pleni(fima fuerint, arboresque in terra pomarii optime inílructi ea- que fertiliffima peregrinentur, nullum tamen femen aut grana reddere. Aut fi qua generant , non ita tument , uti in hortis Italicis enata : rudimentum enim tantum erani eft, quod interdum confpicimus, non vero femen perfectum, nedum maturüm , et quod novis inde arboribus ferendis | lerviret,
É CAPPT IHE
Lisgarl Carvr XIII. 5
- p, PUUPLPPE
Malorum Medicarum morbi, horumque - curatio.
Ner Ihil quidquam , utcunque etiam nobis videatur , adeo vali- Tac » dum eft, adeo firmum ac flabile , ut ab exitio fe et inte.
il/«J. ritu vindicare poffit :: nihil , quod nullo unquam cafu lae-
datur, atteratur : imo cuncta prorfus denique abolentur. Idque homo , rerum creatarum omnium uti poftrema ita perfectiffima , fiquidem folus is ratione praeditus eft , fuo fatis exemplo confirmat, Eius imperio terram fubiecit DEVS O. M. ut dominaretur in animantia terreílria, ct in pifces aquatiles 5. tradidit ei vaftum Oceanum ; aves in aére fummo nidulantes, ufibus eius conceffit, omniaque humi repentia, Corpus ipfius ftupendi operis miraculum eft, five, quibus fulcris innitatur , confidere- mus, oflà nimirum , eorumque formam ac flructuram , ut carne illa atque cute tegantur, venas item, arterias , nervos, vafa lymphatica, quorum ope et fanguis et chylus et ferum per corpus integrum difpenfantur 5 five ipfa vifcera , fanguini ex- coquendo et fuperfluis reiciendis prudentiffime ordinata, contemplemur, Ce:c- brum quoque , accuratiori mentis trutina ponderatum , utpote ex quo tanquam cx admiranda fpirituum animalium ofhcina , hi ad omnia fenfuum organa animanda fapienti(fime diffunduntur, luculentiffimo Creatoris O, M, .potentiam pariter ac fapientiam teftimonio comprobat , nosque, ut tanta haec beneficia admiratione ftu- . pentes gratiffima mente nunquam non celebremus , commonefacit, Hoc tamen naturae miraculum , cuius perfectioni nihil omnino deelle videtur , languidum ri- hilominus eft, ac fragile, morbisque mille et mortibus non unis obnoxium , ita ut poft exitiofum generi humano Adami lapfum concinna iftaec membrorum difpo- fitio ac concordia amica facile diffolvatur , turbetur , ipfumque corpus minimis mo- mentis penitus evertatur. Quoties membra inopinato luxamus , crus frangimus , aut articulum extorquemus ? quoties mufculos partesque corporis torofas quaff»- mus ; quoties fphacelo, cancro aut putredinecorruptae abfumuntur ?. Nonne cutem morbilli, varioli, fcabies ; puftulae , fimilesque hofles , infectorum denique varia genera infeflant ac deformant? Nec paucioribus, imo longe plurimis morbis vifcera quoque interiora afficiuntur, ^ Quos quantosque interdum vehementior cordis pal- pitantis vivacitas ac pulfus edit ? — Quos cordis angores experiuntur aflhmate five dispnoea laborantes? quam periculofa eft peripnevmonia et phthifis? quam difficul- ter ab aqua intercute, hydropem morbum nominant, corpusliberatur? quam gravis, ubi lienis affectus turget? quam mifer ille, qui nulla ciborum cupiditate aut appeten- tia tangitur ? Nonne impedita ciborum in ventriculo concoctio lerna et fecunda in- firmitatum mater eft? quot dolores pariunt colicae paffiones,dyfenteria, alvique fo- lutae profluvium? quot lapides intra veficam et renes enati? Catarrhi, rhevmatum, pituitae curfus, apoplexiae denique fons et origo in cerebro quaerenda. Qs : lumina,
S6 HrsrzRipvM NogIMBERGENSIVM
lumina, quae mentis feneflram non male dixeris , levis aliqua ftipula adimit et aeter- na mulctat nocte: fàflidiofiffimus aurium fenfus vehementioris foni allapfu fi non plane aufertur, ita tamen creberrime laeditur , ut mare ae(luans aut horrendos tu- barum fonitus miferi audire fibi videantur: Linguae ufum balbuties impedit: gu- ftum pariter et olfactum non habent, quibus gravedo incommodat: | et ut paucis multa dicam , omnium omnino membrorum nervi debilitantur, torpent , facilius vi- tiantur quam fanantur, — Quae omnia ad corporis totius deflructionem tendunt, mortemque acceleran. — Neque folus homo adeo mifer eft et fragilis: fed, quem- admodum cuncta terrae animantia, aves item ac pifces, infinitam fapientiflimi Con- ditoris potentiam celebrant: (aeque enim artificiofa corporum conflructio, eadem- que fuo genere non minus perfecta , in iis confpicitur , quam in homine: ) ita et non paucioribus morborum cafibus corripiuntur. — Obfervarunt diligentes naturae interpretes ; plura eorum tam ex quadrupedum quam alitum genere, ab animalculis, eorundem hoftibus perpetuis, vermibus, pediculis aliisque infectis impeti , divexari, abfumi necarique. Inveniuntur equidem et in his, quae longaeva ad multos annos vitam producunt, hominisque aetatem transgrediuntur. — Cervum Plinius centefi- mum vivendo annum fuperare aflerit: | ld quod inde multis credibile videtur, quod cervi capti memorantur armillati ; armillo vero nominainfcripta legebantureorurmi, qui iam olim defuncti torque iflos ante aliquot aetates donaverant, ^ Accipitrem feptem vitae faecula implere, Aegyptiorum fide Aelianus refert: — mihi tamen haec narratio fubleflae fidei videtur. | Ex pifcium genere Lucium, quem regem atque. ty- ramum aquarum Yalutant, vivaciffimum elfe, praeter alios Gefnerus et Vlyffes Aldro- vandus tradunt, Lucium Friderici II Imperatoris memorantes, quem in ftagno quo- dam (verba funt Aldrovandi) vixiffe CCLXVII annos ex annuli aerei, quem, cum flaeno eum Imperator inderet, in branchiis fub cute abdiderat , infcriptione Graeca colligitur, cuius tenor talis eft : — Ego fum ille piícis huic flagno omnium primus impofitus per mundi rectoris Federici [I manus, die quinto Octobris. Fuitenimin- ventus ifte annulus in capto eo Lucio anno Salutis MCCCCXCWZI, ut teflatur Con- radus Celtes , referente Gefnero in fua epiftola nuncupatoria, | Haec Aldrovandus, Haec utut fint, pauca tamen ex omni animantium genere viyacitatem fuam. usque in tot annos prorogant; et vivaciffima tandem a mortis lege itidem nequaquam funt exemta , etiamfi nec naífa nec hamo capta, nec hominibus in cibum cedant, Imo ne rupes quidem duri(fimique filices perdurant: fracti comminuuntur ac edace rcrum tempore abolentur.. Siitaque , fecundum Poétam,
mors etiam [axis marmoribusque evenit ;
eo minus mirandum , gramen quoque terreflre ac flores amoeniffimos , quos omni Salomonis fplendore fPlendidiorms elle Chriftus Servator Optimus afferit , brevi mar- cefcere, — Ne quid dicam de floribus malvae horariis aliisque , qui quo die. mane oriuntur , eodem iterum ante folis occafum decidunt. — Arbores quoque non trun- ci valentes , non capita inferta nubibus , non viror quarundam perennis , cum aliae nudae ftent et fine honoribus , non foetus delicati , a morbis immunes praeftant ; qus imo et hae pariter arentes tandem emoriuntur. E re itaque effe duxi, fi prae- enti hoc capite in aurantiarum citrearumque morbos eorumque cauflas diligentius inquirerem, et quod illis remedium medeatur, accuratius indicarem, ^ Eo autem maiorem a fedulis Hefperidurm cultoribus gratiam me initurum confido , quo dif- ficilior teneriorum harum arbufcularum apud nos cultura eft, priusquam folo
peregrino
Lassxa L-GCarpvr XIIT: -5 $7
peregrino depofitae auram ferre acriorem, et aquam bibere ambiguam adfüefcant. Ra- dii enim folares, uti iam aliquoties dictum, heiclocorum non ita vehementes fu ntquam illis in regionibus, ubi tanquam in folo patrio educantur. Quoniam vero morbos ea- rundem non paucos variae tempellates apportant, coloni curiofi atque cauti erit, ipfas frequentius arbores contueri quo vitiain tempore deprehenía , ut poteft, tempellive decine: fummoveatque. Exfudatinterdum Medica malus gummofas lacrimas ; quae non aliunde funt, quam a vitiofo noxioque fucco , quem per minutas corticis rimulas five poros per fe ipía na- turae inflinctu egerere conatur. Saeva haec gummae flilla, e c xs medio vel fupe- riore defluens, liquida fere eft ; tandemque arefcit, et , nifi medicinam feceris, univer- fam non raro arborem necat. Gumminanti eiusmodi citro diuturnam utiliter confuc- tudinem fic mederi affirmat Celeberrimus P.Ferrarius: Saevam , inquit , gemmae flil- lam, crudelemque lacrimam, non cito arefcentem, ut eft in proverbio, fed pau'atim arefacientem, cultro diligenter abradit (confuetudo: ) deinde refinatae cerae illitu exitia- lem fcatebram obflruit, et nocenter lippum oculum falubriter caecat. Aft compertum mihi eft, poftquam gumma haec refinata induruit, cultri ac rafurae ufum fere noxium eífe, cum fieri non poflit, quin cortex laedatur: eo autem incifo copiofior cum vitio- fo fincerus humor deftillat, ipfiusque vis ac vita flirpis fenfim dilabitur, Hiulcumita- ue et gummantem librum linteo iterum iterumquehumectato circumligo;ut gumma a folis calore indurata molliatur, et liquida dein inductoque lentore cerea abflergatur. Tum demum manans arboris ulcus, dispone hocinfederit, cultro purgatum fufluli ac cera refinata illita perfanare non inutiliter nec incaffum ftudui. ^ Cum anno 1705. nimbofa ac plus folito algida veris tempora inciderent, piceae eiusmodi flillae minores, margaritarum inflar, in ima fcapi parte, palmae altitudine a terra, hinc inde haerentes, morbi contracti indicium fecerunt, — De cauffà huius rei folicitus, corticem mollem, friabilem , lentoque ac elutinofo humore a ligno folutum deprehendi, ^ Eum itaque circum circa abiunxi eousque , dum incolumis liber, ac nativa duritie vegetus cflet. Dein vero, quandoquidem foliorum decor integer erat , necdum pallore flaccidus,qua- dro e ligno parato , quod ultra Ípithamam cum morbido integrum tegeret, flipitem concludendum, humoque pinguiore laetificandum curavi, fucceffu adeo profpero, vt arbufculas viridantes, utpote quae novas etiam intra terram et vafa ipfis addita radicc: agerent, falubriter feliciterque confervarem. —— At dicet aliquis: anarborcortice dc- nudata nihilominus vivere, ac multo virore nitere poffit; cum plurimis experimentis compertum fit, frondes ac folia brevi marcefcere, arboreimque ipfim emori, ubi trun- cum quis inferioremqueeius partem decorticaverit: nam füccoper corticis tenuiflimas fibras afcendente, vitamque largiente, illa deflituitur. —. At enim vero, noxia illa arbo- rum decorticatio, de qua pluribus poftmodum agetur ; ab omnimoda radicum putie- dine et corrupta fubflantia ortum habet: unde dum fuccum hae adflipitem et frondes parcum, et denique nullum prorfus, deferunt , ficco illas languore conficiunt. — Ala
' vero tum res erat, radicibus videlicet nulla labe affectis, udoque fanguine aBundanti-
bus. Meum hic non eft disquirere, num per medullam humor omnem arboris mo- lem alens ad ramos,frondes ac folia diffundatur? ^ Certum fane eft, vivereeam dem- to etiam cortice. Nec minus ex terraquae arbori ope quadrilignei nova aggefla;prae- ter vitiofam, et multam fcapi integri partem contegit,itidem nonnihil eam nutriri cer- toconílat: fibrae enim tandem ex libro enafcuntur , quae vires arbufculae multum debilitatas ac fere confumtas pleniffime reflituunt, Tempeflive itaquefi malum hoc cavere et avertere curae erit, cortici fectionem, quaein arboribus alias frugif:ris ufita- tiffima efl, cultro infligendam curabis, ^ Cauffam huic vitio dedifle urentem frigore E | | H tem-
*
sq Hzsrg£RIDvM NORIMBERGENSIVM
tempeflatem perfuafum habeo ;. vel potius aquae frigidioris adfperfionem, quae nimia
malos medicas ex hibernaculi clauftris exemtas, ac caelo iterum patentiori donatas, in- tempeftive coloniirrorant: quafi parum aut nihil referat, frigida fit dies, an calida, A- deo inconfideratumjiners ac nullius confilii eft agreftium hoc hominum genus. Abun- dantem ergo humorem cum radices infugant, et ad flirpem transmittant, qui tempe- flate horridiore, a fole nondum adeo vehementi, haud fatis excoquitur , nedum ut ad altiora et nova germina protrudenda agitatus animetur: hinc crudus ille ac vitiatus, quamcunque contigerit partem, exulcerat, ficque fuo fe fudore arbos amburit,
Eft et alius morbus, cum cortice;poftquam hic aridus in plurimas fifluras dehifcit, ac per fumma trunci dependet, lignum oinnino denudatur. Malum hoc uredini ac- cenfendum, illiusque, utpote antecedenti non plane diffimilis , eandem effe rationem iudico, nimium puta humoris vegetantis afluxum. — Lentore quippe mucido, in quem liquor non excoctus tandem abit;cortex emollitur et corrumpitur: deinde vero, nifi remedia temporius quaefiveris, iffa undarum copia perennem fitím accendit, lta- que dum malus /zrzm fedare cupit , [ftis altera crecvit.. Quam huic peíli medicinam fa- lubriter fecerim, fuperius capite Vll tradidi. — Videlicet,cum corona cleganti(fime ni- teret, corticem exuflum corpore tenus cultri ope delibravi, donec liber viridior appa- reret. Tum intra afleres in quadrum bipedale difpofitos, qui tamen alterius etiam [pi- thamae altitudine nudatas trunci partes excedebant ; terra arbufculam laeta circumfun. di falubriter curavi. [ta namque vivacitate perannumintegra vernos dein flores ipfosque mox fructis proferebat. — Interiectisautemaliquotannis, vitam illius minus vegetam fen(i: Terraautem ad radices usque fuffoffa,patuitillas limofas effe et putredine vitiatas, Proin ex quadro latus feu aílerem removeri iuffi; unde novas intra aggeftam quadro humum radices vivas cepiffe malum conflabat. ^ Veteri itaque radice refecta, novis ea
^ --
emen
in vafculo ligneo recondita nitebatur,et incolumis anno proxime infecuto flores emi- -
fit, praeterque omnium opinionem foetus eduxit.
Heic loci et illud filentio praetereundum non efl, humoremillum, fi nondum in lentorem mucidum abiit, imae radicis germinatu interdum eiii. — Atque hicnemini non difplicet, eo quod fuccum is alibilem ac genitalem arbori praeripiat, ipfiusque de- cori altius enatus officiat; germina proinilla falcerecidunt; nequeidimprobandum, maxime fi vafculis arbor inclufa. At cum arboribus in ipfo horti folo hofpitantibus per integrum faepe anni fpatium illa crefcere fivi, quodita fuperfluos iftos liquores fa- lubriter abfumi iudicaverim : at magis illa magisque invalefcentia deinde itidem refc- co. lnterdum,cum fatis roboris acquifiveruntac firmitatis, germina vafculo teflaceo, quale caryophyllis hortenfibus ablaqueandis affigitur, includo , ac tum demum, cum propriis radicibus vivere coeperunt, a matre revello, ficque hanc una cum filia ex ani- mi fententia valentem virentemque confervo, :
Porro hieme interdum rami maculis, glaucofitu obductis, fqualent; qui diligen- terinquirendi funt;ne fenfim arboresinficiantur,peffimaque robigine adurantur, sHaec quippe corticis putrefcentis cauffa non ultima eft, ^ Glaucis vero eiusmodi maculis tum potiffimum confperguntur, cum frigusintenfum hibernacula diutius claudit , aut plan- tac fruticesque alii intra ea recepti , quominus aura liberius illa perflare queat , impe- diunt. Vapores quippe humidi;quos copiofiores diffundunt;tholo fufpenduntur, et inguttas collecti in arborum frondes impluunt. Quamcunque hae guttae partem contingunt ; nift fluxerint , putreícente rancore ac robigine notant , neque foeturae neque florum uterculoparcentes, — Etiam alibinotatum efl, nifi humores, qui exfu- dant;ab are diffipentur, gemmas fitu floresquenoxio obduci. Proinde aér,uti dictum, admittendus, tholusque linteo perticae affixo faepius abflergendus ; rami vero tenerio- : : res
aspateneemereern
Lisxi T Berky XIII. so
res maculofi exícindendi, et abinfignibus glaucus ille mucor, ne malum latius ferpat, cultro demendus. Maxime tectum curateobílruendum ac communiendum, ne nix fole liquefacta , aut imber frigidior in delicatas has arbores impluat, noxamque etillis et nobis afferat.
Hacoccafione temperare mihi non poffum;quin ex folertifftmo Malpighio repetam, mucedinem hanc nil aliud efle quam plantulas : In limonio et aurantio pomo, inquit, poít aliquot dies rotundus fenfim eminet in cortice tumor, a quo, echini inflar, pili, feu minimae plantulae erumpunt. | Progrediente vegetatione, veluti pratum floret, et nonnulla expofita filamenta tandem capitulo donantur , et in fungos immutantur., Quaedam quafi flores laxantur in apice; interdum, ut obfcure mihi licuit obfervare, minimae plantulae tres furculos feu propaginespromunt; tribus ovalibus capitulisfeu flofculis ditatos. Interdum feptem cryftallini et lucidi globuli pendent,et horum qui- libet minimis ulterius orbiculis coagmentari videtur, — Delineatae plantulae caule fir- mantur; qui utriculorum feriebus componitur. ^ Exarati fungi hiante capitulo tan- dem donantur, quod ex cinereo fubviride, et poftremo caeruleum redditur; et exfic- catum in tot lacinias feu minima fruftula folvitur. — Interea luxuriante vegetatione, fit hibrofum rete; cumangularibusareiss | et extremi filamentorum apices, flores feu cryflallinos globulos emittunt. Huiusmodi reticularis plexus fubiectos fungos, reli- quarumque plantarum filvam circumambit , et lateraliter obtruncatos quali ramos promit, Haec Malpighius. | FEE
Pergo iam ad alios morbos,et ulterius noto, non fallax et hoc pracfentis carbunculi indicium efle, fi palmites et flaoella;in hibernaculo maxime adhuc cuftodita,claneueant torreantve, Atque tum illa macilenta quantocyus abfcindemus, ipfumque ramum, fi aliter fervari nequeat, falce refecabimus. Eiusmodi quidem ramalia fub initium quan- doque veris aliquandiu haerere in arbore fivi experiundi gratia; num, quae arboris alias ' huius vivacitas efl, ab ipfa ducat opes animamque morte? At nullo meo commodo, Quamprimum enim altae humore nativo germinarent frondes, ligniaridi ab vegeto Íeiungendi indicium ac nota fe prodebat circulus luridus;qui ubi falce ramalia effent in- cidenda, praemonílrabat, ^ Atque ita ligno germinante prorfus illaefo , illa feliciter fuftuli.. E contrario vero ubi, antequam nota uredinis compareret, ramalibus falcem adhibere tentavi , etfi partem quoque ex fano pracfecuerim; quin tamen reliquae frondium partes adurendo corriperentur cavere haud potui. ;
Eft etaliusharum arborum morbus;quo non cortex tantum,putredine emollitus, fed et ipfe ícapus , qua parte terrae proximus eft, vere potiffimum appropinquante, tentaturacintabefcit. Is fiomnem circum circa corripit et arefacit, perit arbor, nec ul- lis morbum viribus depellemus. Sin veroaliquafolum fcapi pars,etiamfi dieiti lati men- furam vix habeat, integra et (ana remanferit, occurrere malo poffumus illudquelevare; amputando lignum exfangue eousque, dum virens ac vegetum comparuerit. Vulnus autem oleorefinato aut cera emphyteutica confolidabimus;aptato anoo partem excilam exaequet,tum ut a pluviofa tempeftate,tum ab acriori folis aeftu defendamus. Necefle vero etiam efl, ut effofTa terra;radices quoque putrefcentes ab inteeris falce fepa- rentur. Amplius ethoc notari meretur, iflum uredinis morbum;qui iunctum ligno li- brum feiungit, alibilocorum planeincognitum effe, uti periti rerum hortenfium colo- nimihiretulerunt. Neque unquam me annotaíle memini, iftud vitii arbores, quaein horti area panguntur,, ita corrupiffe, ut nulla plane corticis pars in ambitu fana reman- ferit; omnisque adeo corrupta ac foluta mortem acceleraverit. Semper enim,fi fortaffe co tactae fuiffent, felix iisdem cura medebatur. | At vaforum angufliis conclu(as par-
2 te
60 HrzspPERIDvM NORIMBERGENSIV M
te flirpis infima faepius delibratas, ac brevi emo:rtuas vidi ; itaut has tale quidpiam prae- ter ceteras pati certumfit. Atquaeris: Vnde fit, utalibilocorum fatae : altae et edu- catae flirpes ab hoc malo immunes praeflentur ? Cauffam in terrarum difcrimine quae- fiverim. Illa enim argillofa ac crallà nunquam folis calore ita exuritur, quin necefla- rio radices fucco nutrire valeat. FHaevero ubi uligine continua madent , delibrationis vitioraro urgentur: cum fonsilliusacorigo inde fit repetenda, fi, poftquam radicibus, et earum maximaepracfertim, humor,quem fitiunt,ob parcam irrorationem aliquantis- per defecit, ita ut aruerint, fi;inquam, crebra dein afperfione iterum recreatae nimium biberint. Tum etenim non poteft fieri quin putredinem concipiant, quae vicinas quas- que flirpium partes velociter corripit, ipfasque omnino enecat.
Inter cauffas huius morbi etiam numeratur, fi pedamen, quo arbufculae ful- ciuntur, propius flirpem defigatur in terram, maxime fi non fine vi acimpetuhoc fiat; cum radicum craffiores etiam interdum atterantur, ut quaffatas putredo refolvat: Quoddeinde vitium vicinas quoque partes inficit, dictaeque delibrationis cauffa exiflit, Itaque nec haec pedatio temerefufcipiendaj cum e re minima damnum frequenter fat grave oriatur. Quare cumarbores has iam antea pedatas transferimus, recte feceri- mus, fi, quod a palo eft , foramen paxillo notemus, quo eidem palus denuo affigen- dus indatur; ficque nova hac pedatione et radicum laefio, et quae hanc confequi- tur, corruptio caveatur. Ceterum Capite VII iam a me notatum efl, decorticationis cauílàm a bene multis haberi, fi in terram profundius flirpes cum radicibus demer- gantur. Atut ad horum rationes accederem, nondum a me impetrare potui. Et ipfi quoque coloni itali, uti pracfens vidi (epius et audivi;profundiorem demerfionempro- bant magis qus improbant. Sedhacderefupra fufius egimus. Optimumautem
remedium, idque iftar omnium effe poterit, dilicens Hefperidum;dum fub tecto hiber- nant, cura ,etcrebrior veluti luftratio ; quo, fi aliqua corticis pars vitium contraxerit; et maculofa appareat , tempellive illi occurratur , ne flirpem circa amburat, et imme- dicabile dein vulnus enfe, quod dicitur, fitrecidendum. — Praefertim conducet illis , fi humi füperficies , ne condenfata nimium indurefcat, circa arbufeulas nonnihil fubinde effodiatur. Apprimeitidem noxam hancavertemus, fi vaorum hofpites, fub tectum reductas, non fecusatque cum aéri adhuc liberiorieflent expofitae, in tignis collocave- rimus, quo illorum fundus ab aére queatluflrari. Si enim in afleribus collocentur; ftagnabit aqua ab irroratisarbufculis defluens: unde et faepius animadvertimus loca haec putrida et mucilenta. Iflam autem putredinem extremas radicum fibras infice- re, quis negabit? Aradicibusdeindead fcapum et reliquas arboris partes afcendit ma- lum, uti illi comperiunt, qui medelam afferre cunctantur.
Saepe etiam ct fructus et arbores quorundam hominum praefentiam perhor- refcunt, nudoque horum contactu enecantur. Fructibus praecipue malum imminet ab illotis eorum manibus ; Qui praeter ceteros curiofi videri volunt. ^ Hisenim nori fatis eft, utoculis ufurpent rem quamlibet: manibus quoque eam contrectant; quafi hae ipfis oculis perfpicaciores effe foleant, In pomariis autem nimium intemperantes funt, qui contrectatum hoc aurum quaqua verfum inflectendo vertendoque, quo vi- delicet ex omni illud parte contueantur, italabefactant, ut, fi non prorfus avellatur, vix tamenamplius inpedunculis haereat. Multi eo audaciae atque impudentiae pro- grediuntur, ut nares quoque malisiflis fibi perfricandas,odorisque fuaveolentia faturán- das exifliment, cum tamen ante maturitatem odorem illa plane nullum fpirent, Inte- rim arbores, fuo ante tempus decore fpoliatae , huius temeritatis poenas immerentes luerecoguntur, ^ Quaecograviores ipfis etiam colonis funt, fi novellae iflae fint; et
frugum
PI egeret nt
Lisgr Ll Carvr XIII 61
frugum primitias oflendant. Etenim cum has matureícentes anxie non raro exfpectent. laboris praemium, omnis fimul fpes, omneque cum ipfo pomo gaudium irritum cadit, eiusque loco dolor animum atque indignatio fubintrat.... Non equidem contactum hunc veram immaturi defluvii cauffam dixerim , licet ut plurimum in culpa eum effe cenfeant plerique ;; ideo tamen, ab inurbanitatis crimine non liberantur, quin potius contrectatores ifti nimia curiofitate laborantes haud immerito agreflium nomine in- figniuntur. Porro quod ad ipfasaurantiarum flirpes attinet; periculum illis inde crea- ri, trilis nos experientia docuit, quando caflas hafce arbores, àb impuris morboque oc- culto affectis corporibus attactas, et folia et frondes demittere, penitusque inarefcere vidimus. Ridiculaquidem multis et ad fabulas aniles amandanda haec ratio videtur ; et certe neque ipfe, eam ut crederem , diu à me impetrare potui, donec, rem ita fe habere , eximiarum quarundam flirpium iactura me edocuit. | Hiberno aliquan- do tempore quandam ex hortulani mei domeflicis aurantiae belle florenti affidentem, aridaque de Leucoio ibidem hibernante folia legentem confpiciebam. — Eius vero ar- boris, comae elegantia nulli fecundae, corona fumma altero flatim abhinc die lurida aurigine deformata apparebat; quae brevi integram adeo inficiebat,ut omnesomnino rami frondesque nigrefcerent. ^— Confulti hac füper re diutina experientia multoque ufu edocti coloni, pariter atque ego arborem accuratius contuiti , cauffasque rima- ti; ne minimam tamen carbunculi alteriusve vitii fufpicionem invenire poteramus. Factaincifione levi et lignum et corticem explorabamus ; et utrumque fanum ac ve* getum virebat, Terra effoffa rádices infpiciebamus 5 .. neque harum integritati quid- quam deerat, Huius i pa mali cum nulla cuiquam n cauffa occurreret, ve- nit in mentem eius, quod meis nuper oculis vifum paullo ante retuli. — Hanc proin arborem, cuius interea flagella foliaque omnia pofito virore contabuerant; evelli, eius- que loco aliam depangi curabam. — Cum vero morbidae illius radices nihil adhuc vi- tii contraxifIe, appareret , non omnem mali curam, etfi eius perfanandae parum fpei eflet; neglieendam effe cenfebam. ^ Vulnerata ffirpis fummitate,- corticeque hincin- de delibrato, hunc, uti dictum eft, vitio vacuum deprehendebam: inter eum vero et ' lignum argema veluti quoddam rubicundum, qui emorientium arborum color eft, infidebat; | illudque, fecus atque alias fieri folet; ab arboris corona ac fummitate de- oríum verfus medium flipitem ferpendotetenderat. Medicinam illi facturus, partibus fuperioribus iisque vitiofis ferra demtis , relictum cum radicibus truncum , quem fanum iudicaveram , in vafculum quoddam, nova laetaque addita terra , inferebam tam felici eventu, ut brevi furculos emittens adeo ident ut intra pomarii hofpi- tium , paucis annis interiectis, recepta, florum frugumque ufuram copiofam red- deret. Atque haec füfius narrare ideo libuit, quo feduli Hefperidum coloni fcirent, qui malo iíli tempeftive mederi , arboresque morti vicinas in vitam revocare feliciter jer Mora enim paucorum dierum interiecta , morbus quotidie ingravefcens ra- ices quoque contamina(fet; atque tum nulla proríus eius depellendi fpes am- plius fuperfuiffet :' vel certe arbore , quae ex furculo infititio pomifera enata fuerat, peremta , flirpis filveftris reliquias inanes atque inutiles reddidiffet, ^ Non abfimile fa- tum binis quoque pinis fativis infeftum fuit; quarum altera in pomarii area fata; viri- lem altitudine ftaturam aequabat; - altera humilior in urna collocata priori vicinaad- fiftebat. Harum nonnemo folia manu impura contingens, nomen ex me quaefie- rat: et extemplo utriusque palmites deflorefcebant,et arbufculae paucorum dierum in- tervallo prorfus ad maciem redigebantur; quandoquidem dicta illis ratione füccurre- re non poteramus, Hinc confultum omnino erit, ne pomaria manfionesque hibernae H 3 cuique
62 Hrsprr£RIpvM NORIMBERGENSIVM
.cuique pateant. Cum vero oflium paucis admodum occludere aut aditum denegare queamus, praeícripto fub introitum titulo, qua modefLia fit accedendum, et quamin- tempefíliva arborum contrectatio, fpectatores ac hofpites funt admonendi.
Supra portam Horti Academici Altorfini legitur :
Hic uatura parens , toto quos parturit orbe fores fert oculis , queis lege , nou manibus.
Supra portam hibernaculi apricam ordinem exoticarum plantarum haec verba refpi-
ciunt: Hic Argus effo, non Briarem,
Denique ad diaetam in centro horti: M—IVIS. AMICE. ADVENA QVI. HORTI AMOENITATE CVPIS OBLECTARKIER MODESTIAM. ET. CONTINENTIAM ! COMITES. HABEAS FPFLORAE -CVSTODES.
Poffet item porta hac fimilive exornari epigraphe: Heic oculos pa[Gas , cobibe fed, faadeo, palmas s
ne fruges retegant, quae male facta latent.
Quemadmodum vero, ut in proverbio eft, fuperflua non nocent; ita non ab re erit, fi latera hofpitum hortulanus claudat, et fub fpecie honoris eorum facta diligenter ob- fervet: Íola enim eius praefentia multos , ne incontinenter aut immodefle fe eerant, abflerrebit. Quos autem eius praeféntia modeftiae non admonet; | eos verbis facetis abimmoderato contrectátionis conatu verecunde revocare conveniet.
Simile aut forte maius aurantiae damnum capiunt , fi canes easdem circummin- ?
xerint, quos ex hortis, praecipue Hefperidum maníionibus, excludendos effecertum eft, quod terram effodiunt, pedibusque radices , in area vero bulbos denudant, un- | guibus fcalpunt, ac laefos omnino corrumpunt.
* * LI
Mufcus denique ille fubviridis , qui cortici limofo adhaeret, morbidam effe flir- pem itidem manifeílo prodit; isque fcabiofum veluti corticis excrementum efl, dum videlicet crudus per poros humor eiicitur ac efllorefcit. ^ Remedium vitio huic pa- ratum efl isque», Pluvia enim copiofà decidens,perque librum exteriorem decurrens, et mufcum et limum cui ille innafcitur, emollit , ita ut veteri panno leviter made- facto, citra ullam noxam cortex emufcetur ; et uterque abftergendo plane tollatur. Arbufculis item parum commodi affert, et inter frugum morbos recte a Plinio
numeratur , fi circa codicem malo fe lolio variique generis gramine et herbis, pratu--
lum itmitantibus, terra veftit: Aut, fi laetior undarum irroratio denfo eoque prafino humum vafculorum ligneorum cariofam mufco obducit. Certiffima haec funt defi- diae olitoris indicia, utpote qui tum lolium tum mufcum fub primo flatim partu far- riendo exílirpare, terramque perpurgatam, ne folida ac prope lignea induretur, crebrius invertere debuiffet,
, | | CAPE T. XIII.
—— MM
Lisgil. Capvr XIIII. 63
G ADEST XIIEL
De vermiculis et infectis, aurearum malorum peftibus exterminandis.
4Iu multumque inter eruditos fuit difputatum , num vermi- A culi et infecta ex putrefcentia rerum , an ex fuo femine ori- antur? Bene multi olim pro opinione priori decertabant, ad experientiam provocantes , quod in rebus putredine cor- ruptis maiori eadem copia frequentiffime reperiuntur, — Sca- rabaei pifularii et afilus carnibus equinis fuam debere ori- ginem creduntur ; et vermes alios in cafeo, alios in plan- tis vetuflate rancidis et mucofis; quin in animalibus hu- mi repentibus, ipíisque avibus aéreis generari: apes ex animantium cadavere enafci, olim perfuafum erat. Et Ovidius Metamorph. Lib. V. canit:
Semina limur babet -irides generantia rauas: et generat truncas pedibus, — . Mox apta matando crura dat, utque eadem [rat longis [altibus apta,
Anguem ex medulla hominis fpinae gigni, qui torofas carnis partes confumat,, acci- pimus a multis , uti fcribit Plinius. Hinc Ovidius iterum canit:
Sunt, qui cum claufo putrefatía eft [pina fepulcro ,
mutari credant bumamas augue medullas, €
At nemo naturae interpretum hodie fabulae huic fidem obílringit. ^ Et iari ipfi veteres cum Acliano fabulae id proximum effe putarunt; — Quaéramus ex vefpillo- nibus et fandapilariis , qui magnam aetatis partem inter mortuos et in fepulcri$vi- vendo exegerunt , an unquam inter Íceleta natum viderint anguem? — Non difplicet tamen pia eiusdem interpretatio, quae ferpentis vafritie et peccatis et morti nos ob- noxios efle factos, fcite admonet. Pictura quoque eandem commode illuflrarunt artifices , qui , ut neminem a mortis lege effe exemtum, docerent, ferpentes vel fce- letis circumvolutos vel exedentes oculos pinxerunt. — Nemo autem ferpentes natu- rae lege ex hominis corruptione oriri, fibi perfuaderi amplius patitur. — Apes in ani- malium corporibus generari, ex libro Iudicum probare contendunt, ubi cap. XIIII hiftoria Simfonis in leonis corpore examen apum cum melle advertentis , atque hoc inde vola fua eximentis, narratur. — At fana ratio, quidquid alii dicant , neutiquam fuadet, apum illud examen a dicto leonis iacentis corpore vitam haufiffe, maxime cum apes a carne legantur abflinere, et graves odores prorfus fugere. VirSummus, . Sam. Bochartus Hieroz, Part. pofl. Lib. III, cap. X, p.504. $05. rationes illorum docte refellit, inter alia ex eo, quod cadacver hic vocetur, quod potius erat eeiesua, corpus exficcatum atque arefatfum , in quo nihil quidquam fupererat praeter compa- gem offium: in partes hic advocat interpretem Syrum , qui per cadaver offeum red-
didit,
64. HzspPrERIDvM NORIMBERGENSIVM
didit, Ita ut examen apum ex alvearibus evolantium in offibus denudatis, uti alias arboribus aliisque locis confederit, Pari ratione hodie apud omnes conflat, non ex limo, fed in eius proluvie ranas generari ex fpermate, quod flatis temporibus emif- fum , noflri Die Stofcb-gaide vocant. Legi ac fpectari merentur Oligeri Iacobaei, Medici Dani celeberrimi, obfervationes de Ranarum generatione, quas inter Acta Hafnienfia defcriptas aerique incifas retulit Th. BartholinusV olum.II.Obferv.XXXIX.; Ita et oeflra flercoris equini non progenies, fed inquilinae, putanda funt, ^ Omnes enim vermes omniaque infecta ea loca quaerunt, in quae cum pariendi tempus in- flat, ova, vel quodcunque aliud femen, deferant, ut et nidum progeniei commo- dum , et alimentum füfficiens praebeant. Dum igitur fimus equinus acore fermen- . tatus tepidus femper eft ac calidus, fordidum hunc nidum oeílra amant , et tam ge- nerationi quam nutritioni commodiífimum inveniunt. ^ Cafei faepius circa interio- rem medullam verminare deprehenduntur , partes vero exteriores, ne vermisquidem fufpicione usquam comparente, folidae funt ac fanae, — Vnde a vero non prorfus alienum videri poffet, femina horum vermium, (quos in muícas transformari obfer- vatum e(l) generata effe a muícis in lacte, dum expritnitur, et in vafis , ut concre- Ícat; relinquitur, quo tempore innumera mufícarum multitudo circa illa vafa oberrat. At diligenter advertenti apparebit, cafeos verminantes plurimis in locis dehifcere et rimas ducere. Nihil itaque obflat, quominus in hac apertura a mufícis ova genera. ri dicamus: nec mirum cuiquam videbitur , vermes, alimentum Íectantes delicatius, in interiorem cafei medullam penetrare , ibidemque nutriri,
Porro pàucis quoque dicendum eft, ex arboribus, herbis et fructibus diverfa animalculorum genera , quae nidum fibiillas elegerunt, enafci. ^ Nihil notius eft trito proverbio , quo hominem morbidum, colore tamen rubicundo femper infe- ctum , cum pomo comparamus verminofo. Sed neque ex pomis, uti vulgus maxi- mis erroribus infectum fibi perfuaderi patitur, vermes proveniunt; quamvis in in- tima pomi parte nidulentur. ^ Atque in hunc graviífimi auctores errorem inducti videntur, quod illaefa faepius poma contuebantur : at effugiunt frequentiffime oculos nudos foraminula, per quae ad interiora penetrant vermiculi; facta tamen inquifitione nunquam non adfunt ea; interdum ctiam fatis patent; ut et ab incuriofis comfpiciantur. EÉvidentius hoc apparet in gallis , in quarum centro vermis ovo in- clufus invenitur, qui crefcente et maturefcente galla crefcit e£ maturatur; ubi vero ad maturitatem pervenit, in mufícam mutatur, quae ovo disrupto rodere gallam in- cipit, et exteriora verfus femper rotundam viam parat, quj abfoluta, relicto nativo carcere per acrem volat alimenti quaerendi gratia, . Habent et alia frugum genera fuos vermes, in foliis interdum arborumque frondibus haerentes; uti haecomnia lon- geque plura elegantiffimus Naturae myfta ac interpres, Francifcus Redi, in Expe- rimentis circa generationem Infectorum ope microfcopii inflitutis accuratiffime detexit ac deícripfit; quem legifle lectorem fciendi cupidum haud poenitebit. — Sic et ipfum abfinthium , quamvis vermes flrenue interficiat, et veflimenta a tinearum
oxis vindicet , aliquando tamen verminare obfervatum efl; quod non aliunde, quam ex medulla, quae dulcis percipitur, provenire exiflimandum : — annotante Carolo Avantio in Notis ad Baptiflae Fierae Coenàm. |. Amplius oculis hifce arma- tis compertum eft , Cochenillam , quae colore coccineo amoeniffimo inter rofeum et fulvum medio tingit, non femen efle ficus Indicae, (quae noftris quoque in hortis vifitur latis, et craffis foliis üisque fpinofis 5 e quibus flavi primum et oblongi flo- : res,
M metre e
Lissr L. Caprvr XIIIL 65
res, deinde fructus , erumpunt colore e viridi purpureo;) fed vermiculos, fo- liis iftis adnatos, pelle tenuiffima albicante téctos: intrinfecus vero rubentes, Non prorfus abfimiles funt vermiculorum noflratium generi , colore itidem purpureo turgentium, et ex gallis ulmique tumoribus victitantium, — Sic pa- riter in malorum citrearum aurantiarumque frondibus ac foliis ( his enim fla- gellis, raro flipiti ramisque robuflioribus, infident, ) hinc inde femen ani- malculorum reperitur, quae oculo nudo confpecta cimicum fpeciem et co- lorem referunt. Senicthoc pelle tenuiffima five cuticula integitur: qua a fronde remota, illud arenae flavefcentis minutae inflar confpicitur: unde co- lonorum haud pauci funt decepti , qui eo fe adduci paffi funt , ut inanime quid et innoxium crederent: at digitis tritum paulisper et quaffatum, hu- mectat, vitamque ademtam lacrymat, ^ Idem vero ope microícopii exami- natum magnam ovulorum decumanorum , qualia formicae maiores pariunt, copiam demonflrat. — Ex ovulis hifce pellucidis vermiculi albi, pedum mul- titudine et perriicitate infienes, excluduntur ; unde celerrime dilabuntur ex- clufi; putamina vero inania turgida funt et fubfufca, multis diflincta cellu- lis, tanquam uteris et foetus receptaculis: ^ Academiae Scientiarum Parifinae Collegae bini magni nominis, la Hire et Sideleau, naturam horum animalcu- lorum et indolem indagare magno conamine agegreffi funt; ^ eorundemque exactam lectuque digniíTimam defcriptionem; inter Acta Mathematica et Phy- fica ( Memoires ) anni 1693 d. 3 Ianuarii typis exícriptam dederunt. ^ Pau- cis tantum,quae ipfeper omnia laudatiffimorum virorum obfervationibus con- grua obfervaverim , hic recenfebo. — Eiusmodi ovum fub Maii initium mi- crofcopii examini fubieci s — pariterque multi in uterculis vermes , oculorum alias aciem fugientes, qui iam animata motu ciebantur, fe mihi oftendebant, figura prorfus eadem, qua ab fummis illis Viris delineati exhibentur, — Hi ita- que vermiculi;, ovorum putamina perrumpentes, in frondibus victitant ac ni- dulantur. Seminis putamen, quod albidum eienunt, faturo paullatim, tandem- que cimicis colore pingitur. Ex illo, menfe Iunio ab arbore ablato, femen fpon- te excidit; quod menfe Iulio maturefcere, dictamque animalculorum albi- cantium copiam excludere obfervatum eft, — Menfe Auguf(lo uterculi femine inanes et aridi haerent: foetus vero, qui nuper inibi latebant, in arborum coronam ct flagella occultatum abierunt; quos vere ineunte diligenter , ane tequam animati dilabantur , venari conveniet, ne nimium cunctando aut hunc in Iulium usque laborem extrahendo, oleum dein et operam perdamus.
66 HzspreRIipyvM NoRIMBERGENSIVM
Haec omnia fedula artificis manu aeri incifa , proxima lectori curiofQ pa- 9ina ob oculos ponet, Characteres adícripti notant : Dc
4 Surculum mali citreae.
b Infecta, cimicum fpeciem aemulantia, quae te- neriores frondes ac folia multum infeftant.
c et 4 foeturam menfe Maioadhuctenerrimam, fenfuumque aciem fere fubterfugientem,ope microfcopii examinatam.
Infecta illa minutiffima cimices candem magni- tudine et colore fufco exaequant , fibrisque fübtliffimis fronde aut folio innituntur, fe- mine: copiofiflimo nitelas pulveris minimi aemulante: hoc vero microfcopium ovis, qualia formicae pariunt ,, aequale exhibet, fed pellucidum. ^ Vtque fenfim mutentur; tandemque involucro vermiculi liberentur, htr; ndi 0 —— dcum
.f Vermiculum fuper involucro liberatum. Te- fta enim aliquandiu poft obteguntur, ut ci- micem vel teftudinem five chelonium refe- rant X Atque haec illos tefta contra frigus communit, utpote fub qua, usque dum ver appropinquet, delitefcunt.
Cum ergó infecta haec arboribus quam maxime fint noxia, verriculo intem-
pore funt abflergenda , ne arbufcularum folia inficiant, turpique aurigine vi-
tient. — Dictis hifce infectis fere femper fociae funt formicae ac comites: Sa-
gacioribus itaque exquirendum relinquo, annon his illa annumeranda? maxi-
me cum utrorumque infectorum ova; microfcopio fubiecta , fibi invicem per- quam fimilia deprehendantur,
In foliorum frondiumque extremitatibus vifuntur interdum , poflquam robigo impluit, isque folis calore in putredinem diffluxit, vermiculi nigricantes, uales ferme et cerafos depafcunt, nifi verriculo tempeflive abigantur, Tan- Tm alati celerrime avolant. Ipfe ex arboribus, quae poma Adami ferunt, non raro plurimos fuftuli. | » Et quoniam formicarum paullo ante iniecta eft mentio , filentio hic non eft praetereundum, uti damnum , quod mali Medicae ab his fentiunt, cavere E T | poffimus,
Eoi ur o PEE ug e
e i 2 CoN Aa Smmu) CRAVE.
4 allers
7 *—
m eaae c E
uu
-
eg nach
na uu m oL LT EI uuu. t au A Pan, unm rap a p
bey. S Peter und
E Y SSNNNN ERN M : N PN NN N S Y
^w w SNR RN MAS SSNNS TUN CE
x x
odd f£, ^m o t
iM €—— LA
Liusrb Caetr GBL-..7 67
poffimus. Omnes illae ramos perreptant, dulciaque florum mella exfugendo, frugum incremento magnopere officiunt. Qui fummo illas ftudio abieereag- ereffi funt, corum alii multa flipitem creta undique circumfcribunt;quafi baec illis meta ponatur , quam transgredi nequeant; -. fed hanc attingentes relaban- tur.At, cum pluviaforte cadens eam diluat, durabile ac commodum non eft hoc remedium; iterum proinde iterumque , nifi pleno illasagmine quafi per portam apertam irrumpere velimus, non fine taedio repetendum. Alii goílypio arbores incingunt: fed non meliori cum effectu, Illius quippe flocculi madefacti arctius cohaerent, fefequeimplicantes tranfitum animalculis his noxiis non minus faci- lem praebent. Multo autem maximo Hefperides incommodo abiis premuntur, in vafculorum hofpitio prope arbufculae radicem nidum quaerentibus. De his quippe latebris fubinde multiplicatae, (quantum enim earum numerus hominum arte imminuitür, tantum fecunda progenie augetur, ) difficulter aut planenon dimoventur. Rem variis tentavi modis,utroque tandem remedio fuperius indi- cato fimul adhibito, fed (ine fructu, cum ingentem ovorum copiamintra vafcula depofitzm, egefta quaeradices tegebat terra,offenderim; Atque has quidem illae- fasova vero prope ipfius vafculi affulas fparía obfervavi, iisdemque magno inde
numero exemtis , ficque repentibus hifce animalculis frequenter inquictatis,
tandem obtinui, ut iplamet , quae refidua erant ova , fede amota in aream horti efferrent fepelirentque. — Porro aqua foliis herbae nicotianae impraegnata et decocta arbores, fine harum noxa, irroravi ,. befliolasque illas quadante- nusabegis nec dubium eft , quin hoc remedio faepius repetito plane pellan-
tur. Necinanis fortafle felicis experimenti , formicarumque funditus delen-
darum aut pellendarum fpes foret, fi dicta nicotianae folia in pulverem redacta, terrae haud procul a flipite immixta;profundius ingererentur, — Ipfe periculum feci, aqua partim nicotiana partim abfynthio impraegnata , ( quandoquidem amara omnia fugiunt,) vafculis depactam terram perfundens, et animalcuia illa celerius abierunt, aufugerunt. — Cui fimile capere experimentum liberet,cadem, quod dicitur fidelia duos dealbare parietes, fimulque advertere poflet; an arbo- rum fruges novellae ab aquae amarae affufione. poftquam maturuerunt, diver- fo, quam qui citreis aurantiisque proprius eft, fapore fint imbutae, et amarum quoque in ore redoleant ? Atque hoc eo certíus caperetur in dulcibus iucun- doque fapore amoenis pomis Olyffiponenfibus , cum omni prorfus haec ama- ritudine careant, - In hanc de faporis immutatione artificiofa cogitationem ut adducerer , anfam dedit quorundam auctoritas , dicentium , florum colores va- riati pro aquae affufae varietate, prout vidclicet haec varie tincta eft ac colo- sata, *Experientia itaque comprobabit, quid in fapore emendando vel corrum- pendo ars et natura valeant? Sed, ut ad formicas redeam , hae ipfam inter-
dum pomariiaream occupant, fübolique nidum inter ipfas malorum radices ,
quaerunt, unde omni adhibita cura vix tamen exturbantur, maxime cum non qualibet contra ipfas machina uti liceat. Omnibus quippe remediis vehemen- tioribus, qualia nonnulli commendant, abftinendum ceníeos | neque adhiben- dam fuadeo aquam vel fervidam , vel calce viva inquinotam. — Haec qtnppe foraminibus ductibusque formicarum inftillata radices adurit, l'aceojinvatidum ferme hoc contra iftos hoftes effe fübfidium, uti ipfe; eoin campo patenti ufus, didid. Nonnulli boum offibus femoris vel tibiae capacioribus, bene coctis et
- ab omni pinguedine purgatis , mella interius illinunt; eademque, ubi formi- I
2 carum
68 HzrsprzRIDvM NORIMBERGENSIVM
carum regia eft, recondunt, Dein, magno intra offium cavitates numero ea- rum collecto , has una cum illis igni comburendas tradunt 5. id fi faepius fiat , numerus non poteft non imminui ^ At nunquam, quacunque etiam arte adhibita, funditus tollentur. |
Eft et alius praeterea Hefperidum hoftis, fullo, a noflris 6er Sbrenbólfe ttf dictus. | Hic celerrime in arbores infcendens ad coronam tendit, atque in- ter denía foliorum germina magno numero velut in infidiis latitat , qui nifi illis fuccuffis profternatur grandinisque inflar praecipitetur, fenfim furculos eo- rumque corcula arrodit, Circa arbores in fulcimento ligneo vel lapideo col- locatas ut plurimum hofpitantur, ibidemque fere ova excludunt. Hunc ho- ftem facile internecioni dabimus, modo arboribus fubinde fuccuffis, proftratos enecemus, Vel goflypio eas cludemus, intra cuius flocculos liaereant: quos ita uno agmine delere , hortorumque ornamenta a noxia hac pefle facillime liberare poterimus. |
Deniqueet araneae,fummo quaeübiquetigno pendent;pomariis neque decori funt neque ufui, Tela earum foliis frugibusque intexta non minus noxia cíl,quam virusemiffum , utpote quo illae confpurcatae nigro fqualore induuntur et mar- ceícunt, Ad hanc noxam averruncandam non fufficit telam iflam tenuiffimam retexiíIe aut disjecitle.Impigri enim praefidiiinflar caftro tutando impofiti, quod disiecta interdiu ab machinis hoftilibus moenia noctu reficit, antiquas exercent telas, lacerasque mox reficiunt, brevique integras pertexunt. — Ipías itaque fummo mane cepiífle, pedibusque conculcaffe praeftat. | Summo mane eas ca-
piendas dixi; quod rore frigido madefactae atque obrigentes elabendi facilitate deflituuntur.
CAPE I- XF.
Lissi l Capvr XV. 69
Cc PVC XF.
De Tempeftate , eiusque in Malis Medicis effectu. .
3$ Vamvis omnem omnino aéris mutationem, variam licet ac NW / ^ multiplicem , certo. ex naturae legibus hominique utili fini R deflinari indubium fit 5; bene multis tamen eadem rebus in- ) commoda faepe eft ac peflilens, pro enormi videlicet tempe- Y ramenti aliarumque qualitatum varietate; cum hae interdum contrariae fe'ipfas una cum rei foliditate corrumpant, deflru-
uoc
hil aliud funt quam vapores aquei intra atmofphaeram in guttulas collecti ac confli- pati quinunc craffiores decidunt caelumque ferenant, nunc leviores montium ca- cuminibus innatant , tandemque altius fublati copiofo imbre praecipitantur. — Vli- gine enim hac , ut plurimum frigidiufcula , non fecus ac pruina congelata tam foe- tus quam folia, praefertim vero, quibus illa innituntur , pedunculi aduruntur, ita ut obrigefcentes turpi colore ictericiomox fufco et atro deformes corrugentur,tandem- que intempeflive fenefcentes decidant. Qua de re fuperius Capite XI. pluribus actum, et alibi jam dictum eft, ut hibernaculi aperturis diligenter duro tum autumni tum veris tempore obflruendis ab hoc damno immunes (int fervandae.
De Frigore urente eiusque viribus nemini ean. uo II. egimus, monuimus- que, fedulo cavendum efle , ne vel ab ipfo frigore, vel a foco pro illius vehementia temperanda ac depellenda fuccenfo , noxa contrahatur ; "p etiam uti fingulis
3 teme.
7o HzsrzRiDvM NORIMBERGENSIVM
temporibus modus fit tenendus docuimus. Quod fi media hieme, aut ea iam adulta, nec opinato et improvifo regelarit, ita ut ligna parietum lapidesque exfudent, arbori- bus hisce itidem periculum imminet. Nifi enim aér in hibernaculis iam tunc tepidior, externo admiílo temperetur , et flirpes et frondes ipfique etiam fructus multo füdore manant, eodemque ita occupantur , ac f1 uligine frigida effent confperfae, Sudorem hunc lentum , mucidum fqualentemque, non tam ab aére tepido humido-
ue effe, quam potius ex ipfis arbufculis elici , eodemque has effoctas reddi flatuo. Atqui quemadmodum hypocauftum nimium calens crudis virum fudoribus ardet, iisque tepidis effoetos artus reddit; ita fere tunc et arbores fructusque maden- tes emaciantur, ac fucco blandiore exprefTo languefcunt ; cortice interdum carbun- culo infuper ac patella depravato.
Vt Euri et Boreae, faeviorum ventorum , hiberni et verni flatus Hefperidum hortis minime parcant, eorundemque decus perdant, Capitibus IT. et V. indicavimus, Menfe potiffimum Martio, cum alta montium iu?a niveadhuc funt obruta, illos ma- xime infeílant flamina. fta quidem montium cacumina magno a nobis intervallo funt diffita ; et amoeni blandique folis radii terfáe iam «fulgeht : at aurae tamen temperiem adhuc acriorem , plantas molliores tecto nudatas nihilominus ardere, triflis experientia quotannis loquitur. Hae iegitur aéri non prius funt exponendae, quam nive foluta ille molliatur, Zephyroque ac Auftro humus tepeícat.
Aeflate malis hisce robigo molefla eft. , ffi fole urente ros five píscas in eas impluit , inque iis putrefcit, omnibus omnino arboribus frugiferis vitium infert, ferme immedicabile. Tum enim vermiculi frequenter innumeri nigricantes virides- que adrepunt, qui omnia depafcentes , alati dein facti , tandem evolant. | Atque hi fertilem fere Florae gregem , maxime autem rofas atque caryophyllos invadunt. Agrumos quidem mitius habent ; at eo magis in malos pomorum Adami nutrices faeviunt, Neque aliud contra hoc venenum antidotum fuppetit, quam ut integris adhuc frondibus foliisque tenerioribus necdum laefis, affidue animaicula illa dever- rantur, exflirpentur; uti Capite praecedenti XIIII. dictum eft. :
Quando medio aeflus tempore fubito praecipitans grando cadit, mirum non efl, fi arbufculae hae damnum fentiant , cum et proceras ille arbores collidat, nec fru- ees folum et ramos discutiat, fed truncos ipfos diffindat , et radicitus evellat. Tan- tum quidem vulnus anerantiis ille citreisque raro infligit : non tamen idcirco pror- fus immunes funt. Quaecunque enim. poma erando contundit , maculas lividas labemque concipiunt : fi pedunculum ferit , fructus fere decuífus defluit : fin folia feriat ; notis fubfufcis maculofa apparent; cuius rei cauffa imperitiores ferme latet: multos denique flores aureamque eorum progeniem eo ictos perire , Íciens praeter- eo. Itaque ubi grandinofa huiusmodi tempeftate caelum minax turgere videmus, minores arbores, vafculorum inquilinas, intra tectum recipere confultum erit. Quas vero maiores intra vafa, lieneis coftis compacta, vel in area pomarii pofitas erandini
fubducere nequimus , divinae providentiae , cuius benignitas affiduis isxcinds - [t precibus, merito fpei pleni committimus, : |
ee
CAPPVT
—————————
Lissrl Carvr XVI. 71
C ut- qQ-0 4 2»
De Hortulanis.
Olonorum vivendi genus , a multis tum antiquis tum recen- tioribus praedicatum, practer cetera beatum effe, nemo ne- gabit, non tam ideo , quod antiquiffimum eft ; fed quod maxime pius quaeftus atque is flabiliffimus confcquitur, minimeque invidiofus. ^ Qui enim in eo fludio occupati funt, larga Divini Numinis benedictione vivunt, iureque merito de iis praedicatur, roreillos caeli , terraeque pin- guedine pafci. Atque haec ipfis felicitas non tamen fine fu- dore paratur , uti horti Edeni cultoribus primis terra fua
fponte alimenta proferebat: fed poft laboriofam terrae, iuftiffima Conditoris ira de-
votae, culturam, (haec enim nifi accederet , fpinis ifta tribulisque fecunda foret; ) hac beatitate demum potiuntur. lam vero quodnam vitae genus, aut quis homi- num, iffam dirarum poenam non luit, nec ex terra laboriofe victum per omnem vitam quaerit? — Largiori licet bonorum proventu alter citra laboris difficultatem,
uam variis fibi artibus mitigare callet , beetur, alter parciori in maxima moleflia eg laborandum tamen eft. — Neque regionum fertilitas, quarum haec prae illa frugibus ferendis aptior eft ac fecundior , omne laboris taedium abigit. Bona autem fua ac dona munificus rerum. omnium largitor non hominibus folum, fed et regionibus varie divifit. Non omnis fert omnia tellus. Haec frugibus ter- ra enatis, herbarum florumque amoenitate ac iucunditate , quae ufibus tamen fi- mul humanis mirifice inferviat, eminet: illa largiffimo olei vinique proventu abun- dat: alia variis pomorum generibus ditata eft. :
Hic fegetes ,. illic eveniunt feliciut uvae: arborei foetus alibi, atque imiu[fa cvirefcunt ramima, Nonnue-vides , croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur, molles fua tura Sabaei? 4t Cbalybes uudi ferrum , cvirofaque Pontus : Caflorea, Eliadum palmas Epirus equarum? Continuo bas leges , acternaque inira certis znpofimit matura locts.
Ne ergo fingulis recenfendis immorarer, nil dicam de moris et bombycibus , quo- rum il his, hae mortalibus quaeftum et alimenta praebent: nil proferam decoffy- pio, eiusque frutice lanigero ; — nil de lino ; aromatibus, nuce moíchata, quam fola infula Banda, Moluccarum una, feliciffime parturit: nihil de croco, quem fe- lix tot Caefaribus Auflria per univerfam Germaniam divendit; nihil de innümeris aliis, huic vel illi tractui peculiaribus «o» , fufficiat nobis, vel inde Divinam Nu- minis clementiam agnofle ac celebraffe. "Nec minus illud nos ad gratias DEO agen- das incitare debet ac poteft, quod curiofa hominum diligentia ac indefeffo labore:
| : peregri-
e
72 HrzsPERIDvM NORIMBERGENSIVM
peregrinas noftros in hortos plantas transplantare , ibidemque colere ac propagare didicimus.
Colonus itaque ne fit vel ingenio flupidus , velin labore murcidus ac fce nis. Terrae varia difcrimina nofcat, ieiunamque exilem et macram laetamine aliave ratione utiliter inebriare calleat : praecipue autem ne ignoret plantarum indo- lem ac proprietates, ut in eam, quam illae humum adamant, deponat. Anni quo- que rationem habeat, quo fuo quamque tempore vel ferat vel plantet vel transferat. Sciat item, num planta translata fructus ferat fuaviores, maiores, perfectiores, ànminus? Quis naturae inter illas confenfus , quis diflenfus; quae amicitia, quae inimicitia vigeat; quas in horto vel vicinas coniungat, velab invicem disgreget ? Seminis quoque maturi notas, itemqtie fationis opportunitatem, perfpectas habeat; ne ' bulbos terrae citius aut committat, auteripiat. lllarum porro plantarum notitiam habeat, quae hieme innoxie perdurant, Cumque fruticum herbarumque aliae àpricitate gaudeant, aliae in umbra libentius delitefcant, utin fuam quaeque pla- gam fpectet, cutam aget. ^ Peritus fit non plantationis folum ac tralationis; — fed €t inoculationis , ablactationis omniumque propagationis generum; neque in ullo labore , quo res hortenfis iuvari poifit, inexercitatus: rite etiam fingulis eum anni menfibus dispenfet, ne vel citius vel ferius opus perficiatur, — Arbufculas ubere po- morum proventu feraces pedamento tempeflive fulciat , ne dulce hoc onus mole: ftum illis fit ramisque periculofum : fuo quoque tempore hoc eas levet, fpera- tumque laboris praemium metat. — Denique commodum erit, fi ex ventorum varietate de tempeflate futura coniicere , et ex fignorum caelcflium pofitu , con- ftellationem vocant , (cuius rationes quadantenus teneat) fationis tempora determi- nare valeat. ves | !
Porro in hortulano requiro, ut catus fit , cautus atque providens, quo in cauf- fas plantae feminisve, cuius characteres ipfi notiffimi fint , forte deperditi inquirat, et fi quid peccatum fuerit, id anno infequenti emendet. ^ Amplius rem quamlibet fi non depingat, primis tamen lineis accurate defcribat , quo Florae dicatas areas buxo aliave ratione partiatur atque exornet, ut varias illae formas, non inelegantes li- teras fibi invicem innexas, aut domini infignia referant , vel etiam fpectandum exhi- beant horologium Sciothericon$ cuius conficiendi rationem füb finem huius operis docebo. | Denique nec ab re erit , fi Geometria, terrae dimetiendae arte, fuerit imbutus, quippe a qua id commodi habebit, ut non areas tantum decore ordinet, fed integros hortos ordine et ex arte cultiffimos defcribere ac inflruere, portas item et arcus, xyfta, inambulationes vel fubdiales vel tectas , aedificare easdemque fingulas arboribus fructibusque veflire poffit. !
.. Praeterea nec pigeat hortulanum fedulum, fitientes plantas tempeflive irrorare, arbores et topiaria attondere , ne operis eleganter defcripti facies deformetur ; am- bulacra hypaethra purgare , indefeflamque tum arborum tum plantarum omnium curam gerere, ne muíco turpi fqualeant, neinfecta inhaereant, et ut loliis eas vi- tiantibus careant. Si aliquod vitium contrahunt, et corticem et radices curate lu- ftret, nullum remedium, quo laborantibus medicina fieri qüeat , intentatum relin- quat;.omniafuntexperiunda, Plantas vaforum hofpitio exceptas caelo tempeflive fubtrahat iterumque exponat et oflendat : easdem una cum illis, quae in ipfo He- fperidum pomario defixae hibernant, fedulo curet, ignis faciendi, aérisque per fpi- racula interdum admittendi , noctu diuque modum ac rationem habeat , ilius de- nique aedificii exftruendi deflruendique ordinem ac tempus fervare nofcat. |
i : Harum
Lisar Ll Caprvr XVI 73
Harum rerum omnium longeque plurium gnarum requirimus hortulanum :ne- que quenquam hoc fibi prius vindicare nomen volumus. Nemo enim horti pos- Íeílor horti delicias , maxime fi raritate commendabiles fuerint , periculo exponi cupit, ut, dum indoctus eiusmodi agricola experimenta capit, illarum is fimul atque fumtuum jacturam faciat. — Nec placet colonus fuo ingenio citra infli- tutionem doctus. Huius itaque artis cognitionem ab alio rei hortenfis experto ma- gillro hauferit, oportet ; ea f1 haud leviter fuerit imbutus, regiones adeat fub pere- erino fole tepentes, tum ut varia arborum ibidem naícentium genera ; earundem- que naturam ac culturam , pn , tum ut Magnatum viridaria luflret. | Omni autem ratione, quantum poteít , enitatur, ut in eorum, qui viridariis hisce funt prae- fecti cuflodes,amicitiam fe infinuet,quo in ea admiffus,quae alibi addidicit,feliciter exfe- quens viam fibi praeparet , ut ipfe aliquando Proceribus cognitus gratusque horto . cultiffimo praeficiatur. [am vero quis negabit, non omnes, qui citharam habent, effe citharoedos , neque philofophos barbam promiffàm ac vellem talarem facere; neque Ifiacos veftes lineas aut rafuram ; Non itaque hortulani nomen omnes me- rentur, qui eo fuperbiunt. Licet enini non pauci, qui cinaram celebratamque bras- ficae capitatae, quam a forma caleaziaim noftri vocant , fpeciem ferere ; Leucoium flore multiplici rosmarinumque coronarium colere norunt, qui infuper fuis in lior- tis fex feptemve anarantias alunt , quarum tamen pars tertia ipforum culpa in hiber- naculo perit, licet; inquam , horum non pauci peritiffimorum hortulanorum titulum affectent, tantum tamen abefl, ut eo iure condecorentur , ut potius vix pri» - mas in agreflium five agricolarum ordine tueantur. : Sunt tamen et nonnulli inter utrosque fere medii , qui cum hortulanorum fodalitati non fint adícripti ; agricolis tamen noflris peritiores funt, opificium , quod edocti funt a magiílro, una cum hor- ticultura exercentes, Hos non omnino repudiaverim , cumrutilem interdum ope- ram nobis navent. Verendum tamen femper eft, id quod et crebro evenire folet, ne opificio potius quam viridarii cultura quaeftum quaerant , planeque hanc negli- gant; ita ut filvefcat illud, plantaeque noxam contrahant. Similem negligentiam et ab iftis metuimus ; quibus praeter viridarium agrum mercede affignatum conferere licitum eft. / | "
Incidit hic quaeflio, Vtrum hortulanum flipendio conducere , an pomarium illi ablocare praeflet ? Non dubium efl, quin plantarum rariorum et viridarii artificiofe parati, ni huius ornamenta deformari velimus , cura hortulano mercenario rectius demandetur, Ea autem merces, dulci enim labor mercede ,. eft conflituenda , qua fe fuosque honefte alere poffit. . Quod fi locetur, colonus neglecto decore id unice aget, ut, praeter pactam pro agro mercedem domino folvendam , multum lucre- tur , quaeftumque fibi faciat , parum curans; quid intereat , cum plantae non fibi, fed domino pereant. Sin hortus ruílicus efl, non ad voluptatem, fed ad utilitatem comparatus , aliter fortaffe pronunciandum et locatio praeferenda foret. Quidquid vero huius fit aut fiat; crebras olitoris mutationes haud innoxie fieri cenfeo , cum fuo quisque fenfu abundans plantas diverfimode colat, non fine illarum incom. modo; quod ipía frequenter mors confequitur. Magno itaque commodo fuo horti herbarumque ac fruticum rariorum pofleffor culturam earundem ipfe fciet, cuncta- - que fedulo infpiciet , quo , quae difplicent , prudenter corrigenda moneat, Si ita hortulanum ex artis et naturae reoulis edocerenon gravatur , pudentem atque obfe- quentem femper habebit ; qui fua alias obflinate defendere non raro fategiffet , qui imperitiffimorum alias mos efle folet, Proinde fi fidelitate, diligentia fagacitateque
| K eximi-
74 . HzsP£ERIDVM NORIMBERGENSIVM
eximium horti cuflodem fueris nactus, qui et te et plantarium tuum diligenter ob- fervet probeque colat , hunc viciffim charum habe , et fi qua in eo vitia deprehen- as , : nam coitus uemo fie nafcitur , optimus ille eff, qui mintmi urgetur,
a tibi ipfi excufa, animoque aequo ac benigno perfer: nec gravare flipendiurn illi augere, ne paupertas, quae omnes artes , adeoque et nefarias, perdocet, ad facinora patranda impellat. Raro enim /zcceffore zocvo tollitur omne malum, | Nimius quippe numerus eft eorum , qui fegnes atque focordes omnia filvefcere et in deterius ruere patiuntur, parum foliciti de frugibus, five floreant five pereant. — Sunt inter illos , qui praefentibus probari dominis quam maxime laborant, adeoque folicitius et in- tentius operantur; qui tamen, co recedente, ab diligentia nimium quantum re- mittunt, inflrumenta illico proiiciunt, vel defidia certatim torpentes, vel fuis com- modis infervientes. — Alios ambitiofa ruflicitas vexat; qui fibi fapientes recta monen- ti afperi funt et graves, eo quod ad imperitam eorum defidiam craflamque ignoran- tiam acerba murmura ac verba morofa, quae femper in promtu habent , accedant: quo ipfo foricis inflar fe produnt, efle videlicet fe e rufticorum hominum Phrygum- que et Paphlagonum genere , quorum confortia follicite fugienda. ^ Alii lufores labra non vivi fontis latice, fed mero Bacchi fanguine, faepius proluunt, ut domi- num adventantem , quem fecure ac prope negligenter exfpectant , temulenti exci- piant, Quid vero dicam de ipfo horto? quem plane fusque deque habent, ima fum- mis miícentes, ita ut tesquis fimilior quam horto videatur: quae rei indignitas, ho- Ípitibus praefentibus, viridarii dominum merito confundit. Alii vel per fe vel per fuos minus fidi funt, :plantasque optimas rariffimasque, quas fibi foli fervare do- minus conílituerat, vel certe furculos inde decerptos;aliis levi pretio divendunt, ut brevi temporis Ípatio in omnibus omnium , agreflium etiam, viridariis vireant, ma- gnoque fumtu paratae,et e regionibus diffitis noftros in hortos transplantatae; in fo- .ro venales proftent. Tuliparum praecipue bulbos aliosque flores aliorfum commi- grare docent perfidi furacesque illi homines, Vt multa paucis dicam, tot tantaeque funt Ícelerum iftorum artes atque fraudes ,' ut et Argum decipiant ac fruftrentur. Novi eiusmodi homuncionem , qui datum a domino femen rarioris cuiusdam plan- tae, terrae quidem iuffus commifit; | illud vero, ne germina emitteret, calida prius perfudit. Quae res cum dominum lateret, ut, femen ob vetuflatem infecundum fibi ab amico dolofe effe miffum crederet , effecit: .hortulano vero fecum ridenti eratiffimum erat ac fufficiebat, ipfum curam a fe tot vaforum, fatu feminis viren- tium, amolitum efle. ^ Alius praeterea eorum mihidolusinnotuit, | Poffidebat qui- dam et femina et plantulasíativas , quas aliis care fatis vendebat. — At feminis vim - germinantem ita prius arte quadam enecabat, ut nunquam revivifceret , nec ul- lum folium emitteret: plantarum vero radices ita adulterabat, ut illae quidem qua- dantenus evalefcerent et aliquandiu florerent;nec tamen durarent, fed brevi fatifcen- tes marcefcerent: ipfe interim multum lucrabatur , et rariores flores folus nihilomi- nus habebat. . : : Alius obiurgationem, quafi non fatis ad eum obiurgandum cauflae fuiffet he- ro, ulturus, vites luxuriofas et palmites fecundos nitidiffimosque adeo exputabat; ut eo anno infrugiferi plane effent: cauffam monitus practexs pdt hiemis inclemen- tiam , qua nimium illae peruflae periffent. — Alius ejusdem farinae homo eadem de cauífa
A.
Lisgil Carvr XVI. 7
cauffa filvam rofmarini coronarii exfcidit, dum flativa hiberna, ubi illa media hieme - vernabat, modo nimium modo parum calefecit; nunc feneliris et fpiraculis reclufis prorfus refrigeravit. —Tripudians infuper ac quafi de re bene cefta triumphans, de Ícelerata hac, quam domino nefarie intulerat, noxa gloriatus efl, Plurima equidem eiusmodi fcelera et nequitiae ad tempus nonnunquam latent ; fed tarditatem Deus poenae gravitate compenfat. | Novi colonum , qui ultra quadraginta annos domino fuo , amico et fautori meo fingulari, utiliter fideliterque fervierat: hic ingruente aetate, cum filii educatio fibi fumtuofa conftitiflet, et ipe praeterea una cum coniu- ge, ano decrepita, laboribus ferendis impar e(let , qua egeflate premeretur, do- mino aperire illaudabiliter verecundabat: hic vero diuturna hominis officia fibi ex voto praeílita remunerari non recufaflet: Quid fid? rugofas ergo manus infelici furto commaculat, tecte quidem, adeo ut nemo e plantis in hibernaculo pofitis quandam vel vere vcl auctumno efle clanculum fubtractam fentiret aut deprehenderet, At, uti magna vis ell conícientiae in utramque partem ,. negotii aliquando caufla in filvam abiens guttur cultro fibi frangebat, ficque animam fanguine madentem defperabun- dus emittebat. Si hanc DEVS malitiam, quae egeítatem magiflram habuit, adeo fevere vindicavit, quid illis futurum cenfebimus, qui per plurimos annos nequiter petulanterque cal/id; ,' quicquid placuit y jocofo condere [urto ? Cur non potius illi; qui viribus fractis res fuas facultatesque omnes ad. vitam honefle tutandam infumferunt, calamitatem hanc dominis aperiunt? | Quemlibet enim memorem fore confiderem illius Hefitodei : ! Paupertatis inops nunquam gracuis audiat ex te opprobrium : uam dos eft Nummis illa potentis,
Certe nemo adeo durus ac immitis foret, quin, fialia ratione nequiret, confilio ta- men iílam inopiam levaret, fideique pracilitae praemium retribucret. | Ceterum ne dicam, nimiam frequenter tenacitatem rapaces facere manus; | illud tantum mone- bo, ne fedulis colonis rierces pro labore, duriffimo utique , parca aut tenax tribua- tur. Laboriofiffimum omnino vitae genus eft, cum nec interdiu nec de nocte, hie- mis praefertim tempore, quando noctes vigilatae corpora attenuant, a labore celfa- re queant, duriterque omnino. quaeftum faciant. — Praecipue autem hortorum, qui ad voluptatem facti funt, cuftodibus largior merces conflituenda , utpote qua fola contenti vivere debent, cum alii laboris fructum , copiofam arborum agrorumque meflem,referant. - :
Tot ergo tantisque fraudibus cum circumveniant dominos, nemo amplius diffz- tebitur, in hortulanorum grege multos, (de omnibus enim haud facile dixerim , ne. pis, honeftis atque ingenuis contumeliam inferam ,) efle morbidos , fubdolos et infidos, quibus effe improbiffimis non fufficit , nifi et liberos charosque nepotes fui fimiles , rapaces videlicet , videant: hos proinde dolofa hac arte cum cura infituunt. — Atque horum improbitatem merito deteflantur coloni ; qui fo- dalitatis iure nexi artem didicerunt, cum ea exclufi nufpiam fedem figere. tales ho- munciones, artisque fociis fe fociare finant, —Etquis, nifi hac lege (lri geren- tur, fua piceis horum hominum manibus crederet? Recte itaque parentes filiorum amanuüffimi his confulunt, fi eos horticulturae ftudio cupidos , poftquam literarum rudimentis funt imbuti , pietatisque praecepta imbiberunt , alii colono probo peri- toque inílituendos tradant. Duplex inde commodum in ipfos redundabit: alterum eft,ut ea , quae tam ad culturam peregrinarum plantarum , quam ad decorum viri- darii ordinem pertinent ; accuratius addifcant; alterum, ut et in moribus proficiant,
| ; : "Ka cum
76 HrzsrrRiDvM NORIMBERGENSIVM
cum magnus ad celeberrima viridaria indics virorum dignitate illuftrium concurfus fat, Dumautemelegantiae morum velinvitus ftudet filius.confuetudinesque et decen- tes corporis geftusaddifcit; omnium denique favorem promeretur, qui futurae felicita- tis primus veluti gradus plerumque efle folet.
Ex horum itaque genere multi inveniuntur viri boni, fidi et honefli; quorum opera fi quis utitur, felicem fc iudicabit, At vehementer dolendum, et horum bonos mores, malorum pravis comrmerciis corrumpi citius, quam peflimos iftorum emendari. Fugere omnino illa nequit colonus, fiquidem iflorum calumnias et in- fidias effugere cupit. Invident hero hortulanum , maxime fi artis peritum fciunt ; et hortulano herum. Omnem proinde movent lapidem omniaque calumniantur, ut ab hoc illum avertant; eumque fimul opprimant, — Ferreenim pares aut fuperio- res nolunt fibi foli fapientes. — Maxime autem i(laec fcelera hac tentant via bonos olitores, aut propriam fuam utilitatem magisrefpiciendam moneant quam domini: opulentum eíle herum, fe vero parvi lucelliindigos : tanti non efle, fi ille hoc ipfi debito fructu careat. Atque hac fimilique arte optimos quosque viros , qui con- (-ientiae alias rationem diligentiffime habebant, religione exfolvunt et in mali confor- tium pertrahunt. E
Temperare mihi hoc loco nequeo , quin ingeniofiffimam R.P. Ioannis Baptiflae Ferrari; Romani, S.J. de colono rapaci, frivolo improvidoque fabulam, quam in Flora fua nitidiffime defcriptam aerique incifam exhibuit , huc transferam, ne quis hoc illis a me crimen primum irnpigni fufpicetur , fed ut inveteratum illud et ante annos plurimos Romae iam cognitum graviterque idem cafligatum patefcat. Imo potius cauílam bonis dicturus addo , non dubium effe, quin et olim Romae probi diligentesque fuerint coloni; quorum famae nihil detractum voluit elegan- tiffimus Pater, perverfos hominum nequam mores fabula iflac tantum pungens. Neque hodie defunt probitate ac fide commendati inter olitores viri , quibus in eundem cenfum relatis iniuria omnino fieret. — Sed abfit a nobis, ut repetitione hu- ius fabulae cuiusquam .famam bene partam laedamus. lllos defcribit argutum hoc poéma, quos ipfi improbant coloni, viri boni, et quos defendiffe ipfos pigeret. Non iniucundum itaque erit, ipfa fagaciffimi Patris verba hic adícripta legiffe:
y Zi SE. tiia]
um p
x " VERI SG ETTTLITITTT ETPPCITTTTTTCTUTTTEEITERCITETITITTTITITUETT C TTTTTTTTITTR
[3
M fm ; sj Eco 3 Vunnnmmiaeaan min » miti er TITTTTITTETDYTI] 5 "nw unnm HIM
—-€-—
Liss: l|. Carvr XVI 77
HORTIV LANI NEQVITIA GRAVITER VINDICATA
SVB
FABVLA LIMACIS
BJ
bBRVCHI.
Vaeris quid fit, cur viliffimae befliolae nobiles flo- rum epulas tam avide confectentur ? Veram caus- x fam feria fabula docto aperit involucro. Vos in- ) terim audite, pigri cultores, audite, impigri fures, ve- ftris aequa meritis adumbrata ludicro fermone fup- " plicia. Eft in agro Hetrufco planities amoeniffi- ma, ubi quondam fletit ac viguit Semifontana Res- publica; ^ Hic florentiffimos hortos Flora , fuam : fcilicet Regiam, natura fimul atque arte ad clegan- tiffimam architecturam confpirantibus , excitavit.
Suis Flora deliciis tuendis colendisque praefecerat Limacem quendam, hominem primo quidem vigilacem et laboriofum 5 deinde vero (ut incu- ria diuturno glifcit ex famulatu) conniventem ac fupinum. legitur cul- trice ignavia hori vernabant in urticas ; decoram fane fomniculofo capi- ti coronam. Nec tamen feges illa fine igne acerrime urens excitavit ad cultum ; fed incitavit ad ícelus, Frater erat Limaci Bruchus , homo inter fures nocturnos feliciffimus , quippe qui raperet , et lateret : noctu furaciffimus Mercurius , interdiu frugaliffimus Marcus Curius. Floribus imprimis delicatus ifte fcarabaeus delectabatur , quorum exfuctam fuavi- tatem in fordidum quaeflum conglobabat : feu potius ( ut ille cum fratre gloriabatur ) ex diyenditis infrucraofis flofculis ingeniofo uir
: K 3 o
*
78. Hzrspezguipva NoniMBERGENSIVM
lo aureos fructus colligebat. — Hortos autem non temere , fed erudite compilabat. ^ Nam quos in ceteris eminentes , dominantesque nobiliffi- mos flores de die vulturinis oculis praecerpferat , eosdem fubluflri de nocte , Periandrum fpicas, Tarquinium papavera decutientes imitatus, de- metebat : quin etiam, ne in fuperbam pulchritudinis tyrannidem reger- minarent, radicitus extrahebat. Sed nusquam vigilantior , quam Florae in hortis expilandis indefeffus runcator furacem operam fuam collocavit : credo ut lentiffimo fratri exherbandi viridarii laborem relevaret. Rem primo Limax fraterna fcilicet indulgentia diffimulare : deinde etiam nec videre , nec fcire poffe ; ut qui pro fe , atque adeo pro infomni fratre dormiret. Adde,quod in florum denfiffima filva late fparfa deprehendi poffe
. furta non putabat. Senfit tamen (quis enim fagaciffimam feminam fal- leret?) fenfit, et ingemuit Flora in fuorum verna iuventute hortorum
praefeflinatum furtivo fcelere calvitium. | Itaque faepe, at fruflra fratrum par nocentiffimum innocentibus yerbis caíligatos ita denique minitabun- da praemonuit : Cave Limax, cave Bruche , ne Flora nova Circe mu- tet ora : ne vos puniat Flos. Rifere nequiffimi fuis ipfis alioqui flofculis fuavioris Dominae minas : quin imo perfrictae frontis Limax exprobra- ti fibi fratrique facinoris neutrum effe confcium pernegavit. Tum Flora furore flammea 5 oculis, voce, geflu , fulminea j Agite, inquit, íceleftiffimi, qui minacem ridetis, vindicem pertimefcite : ac fimul pere- grino flore 3 quem forte manu geflabat , utrunque percuffit. O prodi- giofam , graviffimaeque noxae parem in hortorum vaílatores poenam ] Contacta noxiorum corpora in turpes befliolas repente decrefcunt: utque maneant in recenti forma veteris culpae indices notae , Limaci manus pedesque recedunt , quibus , dum licuit, per inertiam uti noluit : oculi occuluntur , quos in fomnum occluferat , cum fuerat excubandum : ad praetentandum caecum iter et baclli, et oculorum vicaria quadrigemina cornicula protenduntur , et ipfa ienaviffima $ quippe quae leviffimum ad incurfum refiliunt : horum fumma pars nigello puncto, velut oculorum fimulacro ac rudimento illuditur : totum. tergus infufcatur, ut ruflici hominis id fuifle intelligas , cadem remanet pigritia in lentiffimo reptatu, totumque corpus tanquam ipfo in otio laborans frigidum lentorem, hoc eft ignaviae fuccum exudat , ac vitam fordide fignat , ne quis turpe vefligium | perfequatur : — ipfa duriffimi capitis penetralis pervicacia dure- Ícit in officulum , feu lapillum ; cum ad multa , tum praecipue ad alie- ni obflinationem ingenii emolliendam medicatum. ^ Vnum in tanta mem- brorum mutatione Limacis nomen appofite retinet , qui limofam , iner- temque indolem , non mutavit. Similis ultio Bruchum vertit in erucam, Atque ut in illam degeneraffe furem fentias 5 alacres ad furtum digiti in multiplices pedes , praerepti flores in verficolores maculas tranfeunt. Ad- eo vero depravatae confuetudinis tenax eft hominum genus, ut etiam num mutato corpore multati fratres ad corrumpendos hortos priflina avi. ditate ferantur. — Et quanquam per nocturnas umbras fuis quacrunt infi- diis impunitatem : et tamcn irrogata eft pertinaci vitio inevitabilis poena, ut fuo ipfum íe prodat indicio. Limax ergo falivatio ductu , eruca vero
(emefa
Lisgil. Capvr XVI. "0
femefa praeda fuperne relicta latibula commonfílrant. Efficaci vindicis Flo- rae indignatione nocentiffimos homines ridiculas in befliolas deformatos non fine rifu demiratae funt Floram de more confectantes Nymphae qua- tuor , quae fingulas quadripartiti anni partes peculiari non magis fructu, quam flore difcriminant , floreoque annum difcrimine in unam veris aeterni faciem colorant. Ipíae hortenfium odorum vagulae praedatrices, decen- tium florum garrulae adulatrices Aurae prodigiofo fpectaculo defixae fus- penderunt volatum , et fiblum. ^ Vnus tamen Zephyri fraterculus , inter ventulos pufillus pufio , fibratis repente pinnulis , intentoque tragicum in prodigium digito ridibundus monitor pauca haec infufurravit. Si fabula tam fevere animadvertit in hortenfes reos : quam illi feriam vindictam non pertimefcant ? Haec habui , quibus et fures monerem , ut floribus abfli- neant; ne turpius , quam eruca , fuflibus verficolores fiant : et colonos hortarer , ut pari diligentia et fide hortos colant ; ne limacis'inflar nudi , eiecti , mendiculi parcisfime victitent fucco fuo.
LI———1 —— ——-
CAPE T. XVII
2 UE gy MUN iN Rum
2 E S
"
LAT
C Vo ;
2 ios "
dis, ^38 Lr alb deti d
Menu
pl irm Seti iio "a m—
AONNSSSESCSUNIST NENNSNSENNN NANI IN UNINN
"uis AS
pam—
|
li
E
J
z 7 Dern TÉ
— 7
I NU
- LÀ —-
d ——-
Di
*, a ur. / LL
Lis. I. Car, XVIE QI
GP PIG UXEBÓ
J. De Hortulanorum Vigiliis: five excubiis.
i^. Inae quatuor tantum literarum voculae funt, MEVM puta (x-—5 et TV VM, quae omni tempore maximas ubique locorum j) turbas, contentiones, odia, diuturna in foro litigia, bella 3//| denique internecina feverunt. "Vt, quae alterius erant, ad- £* hamarentur , quot artes , fraudesque et flrategemata calli- & diffime excogitata funt,variaque fortuna fuscepta et patrata? | Fas omne et nefas , iuflitia etiniuflitia, matrem ag: ofcit iniquam alterius boni cupiditatem. ^ Videlicet cum bora aliena, (quot enim quantaeque illa calamitates comitentur , plerumque tectum eft a nobis et abíconditum ; ) vehementius oculos noftros prae flringant quam propria, Lupe, lautiffima fua forte nunquam contenta, et illicitus amor habendi ; animum mentemque occupant, — Et vero tantum abeft , ut noxiam hanc libidinem dies et fana ratio imminuant aut emendent , ut potius vix ceffet, ni(i bono defiderato potiatur. Et qui ea tenetur, multa agitat confilia, plu- rimas invigilat noctes , curis diu noctuque excruciatur , nec pericula adire g:avatur, nec incertum reieventum curat 5 plerumque tamen utilium tardus provifor , uti fero fapiunt Phryges, re fperata excidit, meritasqueamentiae poenasluit. — Quod fi voto fuo impio damnetur , gaudium tamen hoc tum eorum , quibus iniuriam intule- runt, fuspiria et lacrymae , tum male actorum confcientia amaritudine mifcent , illudque ipfum minime diuturnum eft, divina iuílitia tum ablatione rei iam poflefiae, tum infinitis modis aliis iniuriam ulcifcente, — Ita primi in horto Edeni parentes no- fli, pomorum vetitorum et fapientiae praeflantioris avidi , pro fapientia flultitiam, proquiete laborem et aerumnas , pro vita mortem commercatifunt, —]ta et nos do- cumeuta damus, qua f'musorigine nati, dum foeda haec habendilibido furta parit ac ra- pinas: a quibus nec arca;nec peffulus, nec clauftra firmiífima, opes faepenoflras defen- dere valent, líta omnia malitiofa hominum nequam fraus atque violentia perrum- pit, et ibidem cuíltodita aufert. | Quid mirum? cum et res laevioris momenti, Av- tolyci magis piceatis manibus haereant, — Omnium vero maxime furacium iniuriis expofitae funt fruges, quas horti atque campi patentes proferunt: neque illis «vl cvidetur quicquid patet , neque aperta effractarius praeterit, — Eiurarunt. videlicet ifti bipedum nequiffimi ethnicorum religionem , credentium , noctu deos verfari in terra, et orbe hoc noflro inter homines, tefte Statio: -— -o - Huc fub nocte felenti..—— eum [uperis terrena placent , tua turba relicto labetur caelo, | Imo vero poenae loco hi furaces colonis infidis a DEO immittuntur, quo horum erga dominos invidiam illi ulcifcantur. Sed quicquid huius fit, cum et optimi quique virinon raro Àvtolycorum manus piceatas experiantur, vigiliarum agendarum necef- fitas binc colonis iniungitur; de quibus pauca quaedam mox proferemus.
V igi-
*
$2: HrsrrexipvM NoniMBERGENSIVM
Vigiliac itaque tum potiffimum funt fedulo agendae, quum fruges agrorum ar- borumque maturuerunt. Hoc fiquidem tempore raptae ufui funt aptiflimae, five eas (ibifervare , fivealiis divenderevelint. Neque nocturnis folum excubiis etcuftodiis funt defendendae; quod quidem furandi tempus commodiffimum cenfent; fed et diurnis. Nam neque hominum in urbibus pagisque frequentiam interdiu verentur, quominus illicito aliena furto fubtrahant: adeoque bene erit, fi diurnae etiam excu- biae habeantur, quaetrium literarum homines, locatis fibiinfidiis, exterritosavertant et abarceant, .
In agro autem et pomariis furta committuntur nimium iniqua, fi apes necen- tur, aut ipfae una cum alveario et melle.ibi facto fubducantur. Átque in eos, qui huius criminis rei fiunt , iure merito graviffimae poenae funt fancitae, — Auferuntur quoque molles tum campi tum arborum foetus; ipfi denique flores plantaeque ra- rilfimae aliorfum non raro migrarecoguntur: quarum quidem amiffarum dolor eo iuflior eft, quo certius, furaces iílos homunciones fructum ex iis capere vel nolle vel non pofle, et fola invidia, odioaut malitia, quo pofleflori moleftia creetur, pere- grini illos foli hofpites perdi mifere atque corrumpi. :
l(tiusmodi ergo excubiis commodius.agendis inferviunt tuguriola, aut fcenae, quales noflró in agro erigunt, qui fallaces alaudis laqueos ponuntet infidias. Inter- dum pone fepes et frutices latent cuflodes: | interdum ex arboribus umbrofis, tan- quam ex fpecula in omnes horti angulos profpectant; |íd quod, fi illius area Ípatio- fa fit et ampla , valde commodum cenfetur, cum e longinquo adventantes et clan- culum irrepentes facilius ita detegantur. |
Doli, qui dolofis iftis interdiariis nectuntur, hi fere funt: | Quidam ignivoma Martis arma , bombardas vocant, ita inflruunt et difponunt, et leviffimo attactu mo- ta; plumbum disiiciant , comm vel mortem vel grave vulnus inflipant. ^ Haec autem vindicta, utpote iniufliffima , merito legibus coércetur.. Rerum enim edu- Jium aliarumque viliorum abalienatio tanti non eft , ut eadem nonnifi vita luenda fit et expianda, maxime cum et aeterna animae falus fimul periclitetur, — lllud. au- tem nemini vitio vertetur, neque is conícientiae labem inuret,qui dormitatoris prae- fentis fufpicionearma quidem expedit ac displodit, ita tamen, ne plumbum fimul eia- culetur. .. Quidam flimulos et murices ferreos in terram defodiunt, quibus fe ipfi inopinantes induant z//a. cobors fuligimofa , Vulcamofa , atra , quae de die fab terras babi- taut nocte i teéfis (hortis) ambulazt. Tutiflimum erit , fi canis villaticus accubuerit cu- Ítos,qui familiaribus acnotis blandiatur:idem vero de die catenatus fit ianitor, ne hofpi- tes immerentes vexet, aut fubinde adventantibus truculentus immineat. Noctu dein catena folutus fit , quo et allatrando bonorum ereptores et invefligando prodat. Eos deprehenfos vel pignore ablato mulctabis, vel verberibus cacfos et fuftibus tergum ita demulcebis, ne improba repetendi illos haec loca cupiditas denuo teneat aut in- volet. . Quod fi novi hi philofophi, iniquam bonorum communionem facto affe- rentes, de facie noti fuerintj ad magiflratum crimen erit deferendum , qui iuftam
omnino vindictam et ultionem fumere de iis non ceflabit.
CAPVT
Lisa L Carvr XVIII. 92
CAPVT XVFIIL E . Defcripaonem Lacus Benaa exhibens. S
Vi peregrinas oras adire, urbesque cultiores prudenter invifere; rem homini inutilem dixerit, nae ille;quid (it peregrinari;nefcit. Nullaenim terratam felix,quae praeftantiffima quaeque inclu- dat, quae gremio fuo omnes prudentiae et eruditionis flirpes contineat. Non rerum folum cognitionem augebimus,multo- que ufu confirmabimus; fed et variarum gentium ingenia et mores et vivendi modos perdifcemus, ex quibus probos at- que honeflos imitemur; ( Platonis enim et Plinii praeceptum, et peregrinatori fedulo cuftodiendum, ut non nif) optima ad
imitandum fibi proponat;)mores vero ruflicos et vitia cane peius et angue fugiamus:
peregrinemur foris, ut nobiscum habitemus. , Scilicet, perquam fapienter ita fentien- te Th.Bartholino, omnium peregrinationum finis effe debet , ut ex regionibus dulciffi- ma exfugantur, eta fapientibus illa mutuemur , quae et mores inílruant, ct utilis doctrinae cumulum augeant. Omnesenim, quamcunque artem colant, alibi loco- rum difcent, quae patriae erant incognita. linguarum variarum peritiam, ad bene vivendum perquam neceffariam efle , nemini ignotum eft: neque quisquam fere eft, qui eas nefcire, illisque in converfatione uti haud poffe, non turpe ducat et incom- modum. Ateae non aliunde felicius veniunt faciliusque addifcuntur, quam in iti- neribus Deinde incredibile eft, quantum delectet iuvetque iucundiffimos agros, campos, montes fluvios, ftupenda aedificiorum , hortorum, fontium falientium ct aquaeductuum miracula, arborum frugiferarum filvas, florum fuaveolentium, odo- rem per aliquot milliaria fpargentium, amoenitates contueri, et naturae variae ubi- que admirari benighitatem. Haeillae funt Sirenes, quae nos ad amplexum alliciunt: haec funt carmina Orphica, quae ut mille itinerum difficultates, aeflum, frigus, imbres, nivofas tempeflates, viarum praecipitia, alacriter íuperemus, deliciasque peregrinas fe-
uamur, movent ac perfuadent. ^ Atque horum vis tanta eíl, ut deliciarum brevi
d ssidium defiderio ducti, viarum compendia per tesqua et altiffima montium iu-
ga fectemur , viasque per campi aequora, fi per ambages eodem ducant; fludio de-
vitemus, IdquodItaliam adeuntibus fere follenne eft, qui Brixia Veronam contenden- tes, Pifcariam, munitiffimum caílrum iuxta Benacum, praetervolant, aut incuriofi per- transeunt. Atneminem, fcio, poenitebit, in ripa lacus fita oppida, Salodium, Mader- num, Tufculanum et Garinianum , five navi five terra adiifle, amoeniffimaque via- rum flrata et Hefperidum pomaria invififfe. Pollentetiam Italiam petituri, ne Tri- dento difcedentes celfiffima Alpium Tridentinarum five Rhaeticarum iuga fupera- rent , recto itinere, Benaco traiecto, per Mantuam vel Veronam, Vicentiam, et Pata- vium, Venetias tandem pergere. —ltineris longioris taedium levant viae per pla- na molliffimae , et regio circa Benacum fertiliffima, quam Paradifum et hortum iure nuncupaveris, qui ingentem Medicorum omnis generis pomorum copiam in
Germania et alibi divendendam mittit, ^ Huius regionis cum creberrima hinc inde
facta fuerit mentio, accuratam, uti quidem ibi defignata et mecum communicata fuit,
lacus régionisque adjacentis delineationem cum brevi defcriptione fpectaffe hic et leeif- fe, Lectori benevolo non iniucundum fore, vifum eft, ;:
Lacus ifle, inter Veronam et Brixiam medius, longitudinein occafum fere vergit, quinque et triginta lapides Italicos, five novem milliaria Germanica longus, et quin- decim Italicos five quatuor circiter Germanicalatus, Qua orientem fpectat, Alpibus L3 Tirolen-
Q4 — HssprrRIDVM NORIMBERGENSIVM
Tirolenfibusobductuseft. In ripahac oppidum jacet Rzcvz,vicus Torzole, et caftrum Fe- aede , quae cum parte ftagni comitatui Tirolenfi adícripta, Augufliffimi Caefaris et Ar- chiducis Auftriae imperio parent. ReliquaSerenifTimae Reipublicae Venetae fubfunt. Fluvios et rivos aliquot excipit, ex quibus potior Srcz, per valles Campeníes, ubi ex iugis Alpium oritur, decurrens: a latere recipit T4f/Gulazum, cui eodem nomine Oppi- dum adjacet. Prope P/caria, quod caflrum in rupibus munitiffimis fitum, cumar- tes bellicae nondum ita creviffent, inexpugnabile et invictum putabatur, Mizcium emittit, qui Mazziam; ubi paludem denuo tranfit;alluens Erzdazo miícetur. Hic lacus, de quo agimus, pifcofus efl in eodemque pifces :
undique dant faltus; multaque a[peratue vorant ;
emerguntque iterums redeuntque fab aequora rurfus;
iuque chori ludunt fpeciem; lafcicvaque iactant
corpora; et acceptum patulis mare naribus efflant. Praecipue vero inibi vivunt 7?sz72 lacuftris five Salmonata, Rondeletio Salmo lacu- [tris vocata, mirae magnitudinis 77:0], boni delicatiffimique faporis Sar4/za, Ttichiis paullo maior, et Carpzo , qui in Bbenaco captus omnium optimus et delicatiífimus iudica-
tur. Hicfuumfolusregnum tenetcirca Malfefrnam et Limoniam, ite prope vicos,
- L| vernacule Pra et le Fucize dictos: reliquorum vero pifcium confortia omnino fugit,
Haud procul Rzpa alta minore, patria Catulli eft Sirmio peninfula, cuius laudesipfe clegantiffimo hoc carmine celebravit: !
Peminfalarum Sirmio, infalarumque
ocelle , quascunque in liquentibus flaguis,
marique cvafto fert uterque Neptunus :
quam te libenter , quamque laetus incodo,
euix mi ipfe credens Tbyniam atque. Bitbyuos
liquiffe campos, et videre te im tuto, — iz
O quid folutis eft beatius curis !
uum mens onus répouit , ac peregrino
labore feffi venimus larem ad. noffrum,
defideratoque acquiefcimus lecto,
Hoc eff , quod unum efl pro laboribus tautis.
x Sal-ve, o cvenufla Sirmio , atque bero gaude,
gaudete , cvosque Lariae lacus undae,
: Ridete ,quicquid ef. domi cachinnorum. | j Haud procul inde occurrit oppidum Defezzazo, copia frümentorum , quibus vicino- rum inopiam levat, et vini optimiferaciffimum. ^ Vinum hoc, quod ob faporis prae- ftantiam Sazctum dicitur,peregrinis in locis pro vino apiano, five muícatello, ut vocant, haud raro divendunt. Inalteroripaelatereurbsfita efl regionis caput, Sa/od;um. . At-
-queheic loci Rz usque Hefperidum horti funt quam plurimi; Salodianorum inde et Rivenfium nomen fortiti. . Salodii filà tenuiffima duci perhibent. | Notiffima eft Bertae hiftoria, quam ante multa faecula hac arte claruifle, Ducique Mantuano; quod levi deduxerat pollice, filum dono exhibuiffe ferunt. | Cumque virginum haud alia filum adeo tenue tum formaffet , tantum ei terrarum tractum Dux pollicitus eff, quanturm filo iftoc concludere poflet, ^ Excitavit haec principis beneficentia et alia mulierum ingenia, par pro opere fimili beneficium fe relaturas fperantium. | Qui- bus ille refpondit: —Noz 2 pim quel tempo cbe Berta filaua:.. Non iam illa effe tempo-
ra; quibus Berta lanificii curam fufcepit. — Quod. proverbium in agro Veronenfi -
de fpe inani communiffime dicitur, —Salodiüm excipiunt Materzwm , Tufculanum pluresque
—
Lisail Capvr XVIII 8s
pluresque vici, terra Ern aquas aere falubri temperatoque, frugibus praeflantiffi- mis, hortis miraarte diligentiaque incredibili elegantifIime excultis, varia denique ma- lorum citrearum limonumque copia celebres beatique. — Perpetuum ibi ver 5 per- petuusque arborum partus.
Myrtus, laurus etid genus reliquae ibifere negliguntur,quas alibi magnis fumtibus ali conflat. — Hisquippeorisfrequentiffime fponte nafcuntur, ordinesque earundem moenia obducunt, et operi topiario in pomariis conflruendo inferviunt. — Vidi, qui il. lis ligno tanquam caeduo ad ftruendum ignem calefaciendasque fornaces utebantur. Nec raro ciftas frugibus plenas inde accepi, quarum flraturae intercedentes e laurea erant frondibusque fimilibus: quem interítitiorum opplendorum ufum aliis mufcus praeflare folet, Adeoque et voluptate afficiuntifli horti fuos cultores, et utilitate beant, cum plures aurum iltud magno fuo commodo Germanis divendentes ex hoc quaeftu unice vivant. *
Habentur praeterea ibidem officinae chartariae, in quibus tum glauci coloris, tum alba epiftolaris charta formae et mediocris et auguítae conficitur , cuius ufus etiam ex- traltaliam multus eft,
Ab his regionibus iam propius abfunt Alpium iuga : ingentesque ibi vifuntur cli- viarboribus, oleagina maxime filva tecti , ubioleum praeflantiffimum, quoda lacu vi- cino Benaci cognomen traxit, et Limaequidem, quod omnium optimum habetur , fic dictum Z;rgizeum exprimitur. Hoc fapore gratiffimo, cum oleum alias fatis ingratum fit guítui, commendatur : in loco autem calidiore repofitum faporis hanc iucundita- tem cumafperiorepermutat. Olearum itaque baccae, praeloab oleario fubiiciendae, maturae fint, nigricantes et attactu molliufculae: hae vero; quod multis incredibile videri poflet , euíftatae acerbac funt, itaut difficillime aufterae ora contrahant et exfpuan- tur, lta dulcedinis mater eft amarities : oleum quippe fuave eft, etper multosannos durat. Olivae, muria feu aqua falfa fuffufae et conditae, qualesad nos exportantur; viridesadhuc menfe utplurimum Septembrileguntur, Deinde crudae, durae et amarae mittuntur in lacum five vannum ; undae cineribus et calce falinatae fuperfunduntur; et
uo dulciores fiant,haec omnia fubinde commota perturbantur.Poft slice dies xsazoc, m clavus fub lacu, extrahitur , utliquor ciminatus et falinus effundatur: olivas ve- ro denuo aqua fontana diluunt toties repetitis vicibus, usque dum non amplius ex in- fufione turbida, fed claraac pellucida defluat. Olivas ita maturatas et elutriatas fivein nova vaículatranslatas falinis aquis denuo confpergunt. | Has in agro Veronenfilectas et conditas O/rvé di Calma (ive olivas infertas nominant, eaedemque optimae elle cen- fentur. Tandem quo gratiorem illis (aporem concilient, foeniculi furculos muriae, quam Cezca vernacule vocant, inflernunt. Si, quaeolivae condiendae generaantiquis ufitata fuerint, fcire aves , Palladium evolveL. XII. Tit. 22. et plurareperies.
Dictisiflis collibus et filvis oleaginis alpes imminent, qui Benacumfere undique cingunt, circaplagam tamen meridionalem, inter Pifcariam et Defenzanum , campus procurrit: unde lenis Aufler tepentesque zephyriauraeplantaria perflant. | Alta vero ifta montiumiuga, moeniorum inftar Boreae et Euro obiiciuntur, ne horum faevities plantas fructusque conficiat. |
Agri vineaeque ibi feptis cinguntur viridibus, Lauru potiffimum, maloque gra- ' nata confitis ; quarum illa fuaves odores fundit ; haecfloribus,quos rubicundos eosque plenosemittit , contuentium oculos mire pafcit.
.. E medio lacu, Salodium profpectans fcopulus altiffimus, et fuper hoc coenobium Francifcanorum eminet: quodnavibus adeunt, quibus et reverendi Patres in conti- nentem, quoties volupe, traiciunt, Profundiffimumibi effe etimmenfum, navigan- ; : L. 5 tes
$^ Hzspr£ER:iDvM NOoRIMBERGÉNSIVM
tesexperiuntur. Memoratu dignum eíl, navigationem inhoc flagno matutinam, (i
Ripa vel Torbole Salodium contendas, commodiorem eífe: fic enim vento fecundo navigant, utpotequi horis antemeridianis fere defcendit; horis vero pomeridianisre- flat. Sicenim navibus alatisdimidio diei iter abfolvunt: ubi vero malaciaettranquil- litas exiftit, remisimpellendaefunt, ^ Tempeftatecoorta, quae menfibusMartio et De- cembri huic flagnoincumbunt, navigatio eft periculofiffima ; eo quod fluctibus haud raro magnis navesoperiantur. Vnde Virgilius Georg. II, Benacum Fluczibus et fremitu marino alfurgentem, vocat. — Aqua pura etlimpidiffima efl; itaut caelo fereno alicubi fundus transluceat, |
Protenduntur excelíae iftae rupesin alteram ufqueripae partem,qua Tórbole alluitur: ad eandemque multa oppida pulcherrima fita funt; in quibus praecipua Ma//efrze,quae Venetis paret : adeam navesomnes euntes redeuntesque appellunt, partim ut tribu- tum pendant , partim ut merce illicitaillas non effeonuftasprobetur. | Quaevectigali haud foluto praenavigant, navigia maioribus bombardis (duplices vulgus vocat) ettor- mentis campeflribus armata, ad id diu noctuque inflracta, infequuntur, elobisque tra- iiciunt, GraviíTimi huius univerfaeque fere Europae exitiofi belli tempeflates litoris in- ter Defezxano et Ricva accolis graves itidem incubuerunt: praefertim a. 1702, cum Galli occupatis Riva et Torbolein Comitatum Tirolenfem aditum fibi patefaceretenta- rent; caftelloque Arcu expugnato, Tridentum igne iniecto oppugnarent, Multi tum vici et pagi direpti, multae arces,etin his Oppjo, magnificum illuflriffimi Comitis Io. Baptiflae de Caflell Barco palatium, exuflae, et ager omnis populationibus devaftatus. Sed hos belli eventus hiíloricis defcribendos relinquamus.
om——Á
———
CPV T XFÉHII
Montium memorabilium, et praecipue montis Baldi defcriptionem complectens. | 7] Um Benaci delicias hucusque venati fumus, alocononalienum erit, fi montis Baldi, altitudine, latitudine, amoenitateac pul- critudine infignis, defcriptionem hic fubiungamus, | Neque ingratum lectoribus fore iudicavimus, aliorum quoque mon- tium vel magnitudine , vel fertilitate, vel alia ratione famofo- rum mentionem fecifle, Sunt enim iuga non pauca, quae vertice fidera tanguntj in quibus omnino numerandae Alpes Helveticae; itemque mons Bructerus, noftris bey SBlogbera/ inter Thuringiam et Ducatum Brunfuicenfem ecujus fum- mitate, caelo fereno, Oceani et Orientalis et Occidentalis aquas ludentes dignofci poffe perhibent. Notiquoquefunt Montes Sudetiinter Bohemiam et Lufatiam fuperiorem, fpectro bet eR übensab[/ infames. Mons Pico, quo non alius in toto terrarum orbe altiorjin infulis Fortunatis quindecim lapides altusperhibetur: Eum ultra fexaginta; et caelo fereno, nonaginta milliaria navigantibus patere, fide digniauctores memorant Atlantis , inter Biledulgerid et Barbariam porrecti, infienis altitudo fabulis Graecorum Latinorumque, quafi Atlas rex Mauritaniae caelum humeris fuflineret, anfam dedit. .À Marocco usque ad Aegyptum ducentorum milliarium longitudine protenditur in-
e ERR
vius,nive et filvis tectus, variisque nomi g Montes Pyrenaei , Hifpani- am a Gallia dividunt, et ab orientein oceanum usque excurruntoccidentalem, Ger- ganus Apuliae, hodie Mone de S, Angelo , a campeltriejus parte, quae Capitaniata voca- tur,exfüureit, Silvis quibusdam,teíte Paulo Merula, peramoenis confitus ; — ue
! : medicis
t
E Yo caiurt € E (EE
——
Buyotensc,
dg 4 de d ÀR
Po OT.
A. )4 CGumane
uw ^ ? mU. mero "
MSS JR RAT Y MNA
ANY * AX
O Mfighara 5. che fanno
una. lega. Cermanica. .
3^
Aij. Sa. CA
z
E: Se.
E
$i. AILoco ded Oro
: tia 7 bag
be. 244 mor
à worn de Y 264 Cry
E
Cures OM, CENIINUEUNE
* ain d I, me am wer fe
| | |
osi dant ali maid a cm A" ^t term
Lisail Capvr XVIIIL. ^ g7
mediciset falutiferis fcatens. Latere, quo mare, fpectat; utStrabo notat, Promontorium habetin exortum fpatio CC Cfladiorum procurrens. Incipit ab Apepnino, ex cujus ra- dicibus iugum enafcitur editiffimum, latitudine P. M. duorum, longitudine viginti; poft quodita paulatim mons ipfe adfurgit, utin fummam altitudinem, vaflitatem am- plitudinemque definat. In maretam longe protenditur, ut ambitu radicum, quas pla- tinies excipit, ad ducenta P. M. contineat; quanquam Pliniüs fpatium hoc CXXXIIII efleprodiderit. — Taurus, quem Melamontium altiffimum nominat, totam Afiam in duas partes dividit, itaut una Septentrioni, altera Auftrro obvertatur. Latus faepe cft triaftadiorum millia. Dividiturin partes varias, et nominaalibi alia fortitur3 quae fin- gula defcripfit Strabo Geograph.LibroXI. —Aliimontem Thraciae , velut alii; Mace- doniae Atho, cujusumbrain ftadia trecenta;five quadraginta milliaria usquein infulam Lemnum diffunditur, imo qui ex ipfa quoque Afiae continente videtur , editiffimum cenfent. Hicmonsilleeft, quem Staficrates, five ut Vitruvius vocat, Dinocrates ar-
. chitectuspollicitus eft, fead Alexandriimaginem efficturum, et ad regis fimilitudinem
transformaturum , ita ütaltera manu flumenfundat; altera urbem teneat , inqua de- cem millia hominum habitent. Montium memorabilium alii funt ignivomi, qui folent --- Tüptit llaamam ex[pirare camis,
Interillos quinquefuntnotiffimi: 1.) MozzeGibello communiterappellatus, qui
Siciliae borrifrcis iuxta tonat Aetna ruimé :
interdumque atram prorumpit ad aetbera nubem,
zurbine fumantem piceo, et candente facvilla;
attollitque globos flammarum et fidera lambit:
interdum [copulos acoul[aque cvifcera montis
erigit eructans , liquefactaque faxa [ab auras
cuim gemitu glomerat , fundoque exaeftuat imo. Laetastamen radix iflius frutices plantasque profert , fontesqueac rivos limpidiffimos emittit. 2.)Vefpcvins Campaniae, monte di Sotitna nunc dictus , qui ficca flerilefcitarenaj extra incendium tamen optimi vini Falerni ferax. — TemporeTiti Vefpafiani, anno poft Chriftumnatum octogefimo, Pee) vifus eft ruptisfornacibus
flammarumque globos, liquefactaque 7vol-vere faxa, €
Magnum propiusque nofcendum id Plinio, eruditiífimo rerum naturalium indagatori, vifum 5. fed propius accedens , craffiore caligine fpiritu obflructo, ftatim concidit. Ab eo tempore frequentius eius incendia reluxerunt; etnuper admodum crebris va-- flisque tremoribus tecta nutaverunt, opidaque florentiffima fedibus fuis emota funt. 3.) Hecla Islaudiae,qui prioribus non paucioreslapides cineresque tollitfulphura evomit, totamqueregionem ultra fex milliaria cinere mixtisque pumicibus ita opplet;ut circu fri» iacentes agri inculti iaceant;nec usque adiri queat;nifi cum praefentiffimo vitae periculo. Huius montis incendia, libero exitu deflituta, nifi reluceant, gemitus ingentes, lamen- tis cruciatorum hominum fimiles, audiuntur et murmurahorrifona; unde multis de- Ícenfus ad Tartaraibipatere creditur. 4.) Cbzmaera Lyciae: incuius vertice leones, alia- que animalia rapacianidulantur; in faltu medio pafcuis laeto caprae et haedi lafciviunt: in radiceautem ferpentum venenatorum copia fibilat. Vnde a poétis huic monti affin- gitur fabula triplicis monflri ienivomi, capite et pectoreleonem, ventre capram, cauda draconem referentis, 5.) Vulcanur, Ternatenfis, Mackiaz vel Mafaian , vel Gammacorura dictus, haud procul a litore Infulae Ternataeaffurgens; caput nubibusinfer t, Eructat et hi mónsfumi fülphurei nubes, infulamque pomiferam cineribus candentibus, carbo-
" 1 as ; m e à nibus lapidibusque obtegit. Tempeflate ferena mitigatus videtur; ignemque intra
vord?i-
88 HrsprRiDvM NORIMBERGENSIVM
voraginem profundam continet ; vehementius autem furit procella exorta. Ceterum filva, quac feris animantibus varii generis latibulum praebet, ad verticem ufque tegi. tur, tesquisinacceffus, Rivosquoque aquae dulcis in mare proximum effundit , teíte V Valtero Schulzio Itin. in Indiam Orient. p. 32. ubi fpectandus exhibetur. Anno MDCLXXIII. d.XX. Martii totus prope disiectus tantas ex discuffis cineribus Infulae te- nebras offudit,ut alter vixalterum dignoverit. | ' Dantur etiam montes perpetuanive et glacie tecti: in quibus omnes illi, qui vertice fideratangunt: qualesfere Alpes Helveticae; praecipue vero 4t/pes Glaciales, vernacule bet GoetfcDer/ ex quibus RPodazus Ícaturit: earum delineationem exhibuit diligentiffi. mus Io, lac. Scheuchzerus, Hiíl. Natur. Helvet, Part. Il]. p. 100. Emittunt et alii mon- tcs editiffimi fontium fluviorumque maximorum fcaturigines. — Lacus habet et ftagna benemulta eaquepifcofa;in quibus notiffimus Parazzs,cuius ambitus XXX. Milliarium. In ipfo denique montis cacumine prata virentia etagri bene culti frumentique feraciffi- micoluntur. —Pig;fer in Franciae orientalis et Bohemiae confiniis fitus vel eo nomine famofus, quod quatuor fluvios in omnes orbis plagas emittat: -Egraz , quiBohemiam monti orientalem perluit, tandemquein Albim influit prope Litomerium Bohemiae: Moenuzi, qui cum Rheno vérfus Occidentem currente coniungitur: Na4wm, qui Danu- Lio verfus meridiem prope Reginoburgum mifcetur; et $a/am, qui in feptentrionem prope Coenobiutp, Gratia DEI vocatum, haud procul Magdeburgo Albi infunditur. Exinnumera multitudine eorum, qui inflar viridarii plantarum rariorum ubertate pingues et infignes funt, Ba/duz pluribus defcribam, utpote cuius cacumina altiffima ipfe confcendi. Situs eíl in Iraliae finitimis limitibus Tridentum verfus, ubi faucibus Alpium a Rhaetia feparatur; ab urbe Verona viginti millibus paffuum diflans. Plantae variaeac perc epinee quaeibi confpiciuntür, tum alios Acfculapii nepotes pelle- xerunt, ut eius adeundi labores Botanicosíludio füfciperent ; tum Francifcum Calcceo- larium et Ioannem Ponam , Pharmacopoeos V eronenfes, qui laboris fui fructu, editis eiusdem defcriptionibus, alios quoque impertire voluerunt. | Ponae defcriptio Bafileae iterum excuía eft A. MDCVIIL f. 4. cum iconibus. Fertili camporum arborumque ubertatejitemqueperennium aquarum fcaturigine amoenus eft, Etinter rarioraomni- nonaturae mi:aculanumerandum, aquam ex vario marmorein fummis montium jugis. profilire, — Aérfalubriseft, amoenusettemperatus, Inmedia illius parte planitiesell, et pratadulciffima; in ifla, floresplantaeque faluberrimae; et in fruticibus denfis atque vepretis, quibus hinc inde obfita efl innumeraferarum aviumque genera latent, Baldum confcenfuriab oppido 4c;o, quodin radice montis fitum Athefialluitur, medio die profectifumus; mulo commeatumferente. |^ Pernoctabamur in cafa, poft- quam foeno refertam evacuaveramus.Pluresibi compactae et gramini refecto receptum dant et vaccis, ex quarum lacte pinguis cafeus Italiae Germaniaeque exprimitur. Haud proculinde aedicula S. lacobo dedicata confpiciebatur , ad quamingens hominum mul titudoftatis diebusreligiofe confluunt." ^ Atquehicdemum mons acclivus et trifidus, aemulans criftae iguram propius veniebat: qui Baldi vertex erat. Ad(cenfus, quem poltero die tentabamus, difficilis erat, quod elarea, qua verticem obtectum invenie- bamus, cederet, adeo ut progreffuri fere relaberemur, Superavimus tamen bina ca- cumina ; quorum fuperna pars modice erat complanata: tertium pedum laffitudi- ne victi tentare noluimus. Mirandum veroomnino efl, inter rimasafperrimorum la- pidum praeftantiffimas tamen herbaspullulare. Conflitutiin fummitate,lapidem,quan- tum movere poteramus, cum impetu in vallem, e regione oppidi Malcefene detrufimus: in illam vero poft moram fatis longam non fine horrendo fragore defcendit; Aethere tum fudo univerfam regionem hortiinflaramoeniffimi contemplabamur. —Patebant | con-
Lissrl Carvr XVIII 89
confpectui noflro urbes celeberrimae, V erona, Patavium, Venetiae, quaeoculo armato confpectae nebulam referebant,cum mare Adiiaticum ful centibus folis radiisillumina- tum clariffimereluceret. Alpes Helveticae ex parte feptentrionali canos nivofosque ver- ticesobvertebant: etindeverfus Zephyrum converfi, Benacum agrosque vicinosop- pida et vicos luftrabamus. Hi Hermarum cumulos; navesin Benaco natantes puncto- rumnigrorum minutaaequabant, Atqueoccidentalior haec montis pars; folis iuba- re non fecundata, rupibus et faxisincultis horrida ell, cum altera, uti diximus, vere ar-
' borum, florum plantarumque perpetuo virefcat.
Subit memoriam recordatio eius, quod R.P. Bohuslaus Balbinus in Defcriptionis Bohemiae Parte prima de montibus quibusdam poft Bergreichenfleinam refert , cos non tam fitu quam caelo et temporibus adverfantes, vallibus latiffimis montes illos dirimgentibus : Monftri inílar eft, inquit, in altero monte faepius aeflatem , in altero oppofite hiemem dominari ; ita 1lle ficcus aeflivat, hic altiffimis nivibus obfitus a viatore füperari non poteft; ob eamque caufam melles ipfae variant, et dum in montibus ad nos obverfis demeffa funt omnia , altera montium parte feges vircícit. Miriusillud , quod in Bieffinenfibus et Czachrovienfibus agrisin tractu Plfnenfi, conti- guis, quosunus tantum fulcus dirimit ac dividit, deprehenditur: Czachrovienfes adhuc hibernant, cum in Bieflinenfi caelum ardeat 5 ibi caputattollit humo frumentum, cum Czachrovii adolefcitin culmum ; elemento quoque difpari, illud riget, hoctepet et fer- vet; eaqueex cauffa, dum Czachrovienfes bene pelliti ingrediuntur, Bieffinenfes pelii- bus onerarife fentiunt, villosque deponunt, Addit porro, fibi cum Glacio Zamber- eam in Bohemia contenderet, accidifle, utin Glacenfi comitatu trahis ufus , fuperatis montibusnive altiffima tectis, currum petere cogeretur; quodaltero montium latere viridiaomniarepererit, Etaccolae montiumillorum quotannisid fibi accidere con- firmabant, ut unum latus montium profundi(fimae nives contegerent,quando alterum latus lectiffimos flores proferret ; et cum ibi omnia ventis everti viderentur , apudfee floribus fuaviffimos odores eflari; Haec Balbinus,
Mons ille Baldus non alio tempore commodioremafcenfum praebet quam aeftate media, lulio menfe; tum enim ipfa cacumina fuperare, et oculi in omnes mundi an- eulosconverterelicet. —Aliasquippecirca montis medium collectae nubes etnebulae denfae tractus fubiectos vifuifubducuntetobícurant. "Taceo frigoris quoque tempe- flates hibernales, viatoribus incommodas,aditu prohibere : neque acflivi folis radi gla- ciem omnem in cavernis et vallibus latitantem confumere aut liquefacere potuerunt: quin media aeftateliinc inde haerentem offenderim.
Lectorisdefiderio abunde fatisfacturus uberiorem dicti montis defcriptionem hi- ftoricam, ex laudatolo. Pona excerptam, hic fubieciffe commodum erit, Ita autem ille: Flumen iam nunc traiiciamus, hic fane rapidiffimum, etaliquain parte vorticofum velflexuofum, etficincedendo relinquimus Athefim et Claufam, arcemillam loci natu- ra inexpugnabilem, fitam in faucibus montium , nobisappellatumla Chiufa; nam cum olim montis foliditate integri tutiffimo lapidofoque parieti Athefis clauderetur, atque alio non autem Veronam perflueret , mons hominum arte manuque apertus fuit, parte illa, quae alveo recta opponitur, integrarelictaquam ita violenter ipfae aquae labentes feriunt, etab obice montis reiectae tanto impetu relabantur , ut rates, quibus merces utriusque Germaniae advehuntur Venetias, Veronam, et alias in civitates, quandoque omnino ibi fubmergantur : femper tamen pars anterior in altum per ipfum montem afcendat, poílerior autem aquisimmergatur, quofit , utin ea parte morantes cum aliorum rifu, nec fuo fine periculo ad genua usque madeícant: conyeríuminterim
, M flumen
90 HzsprzRiDvM NORIMBERGENSIVM
flunfen ad dexteram adlabitur, ac denuo reconverfum tortuofe , angulofeque ipfum pervium ac artefactum os ingreditur, et fine impedimento perlabitur. Per hanc ar- cem perpetuo praefidio Sereniffimi Veneti Senatus cufloditam, et per callem hunc, montibus adhaerentem partim arte, partim naturaexflructum , iter fit in ipfam Ger- - maniam. —Hincadícendendo pervenimus ad Coronam,
Locus Coronae efl in angufliis duorum montium, qui conflant ex folido faxo, femimilliaris altitudinis, ad amuffim perpendiculariter recti, ac adfpectu horribiles;
fupra medium finiflri, quorum exporrecta eft magna faxofaà portio, hortulum penfi- '
lem repraefentans, inacceffibilis, nifi per funem ab altitudine fuperiori demittaris; aut via hominum induflria parata, afpera et difficili circa latus dexiri montis deícenden- do, ex hoc ad (iniflrum transeas per ligneum pontem, valida tiliae feminae bifurca- ta fultum, quaetilia adeo magna, (divinum profecto) ex vivo faxo exoritur , ac ali- mento, a fimplici lapide fuggefto , nutritur, augetur ac germinat; pandenms ita no- biles illos duos ramos, ut ponti viride tegumentum paret , hinc per arctam femi- tam, in montis latere gradatim excitam , et unicae períonae defervientem , fcanditut ' ad naturale podium, ubi perpulcrum, neque parvum templum Deiparae, femper vir- gini gloriofae erectum eft , cunctis non folum vicinis pagis , fed etiam remotioribus op- pidis et urbibus venerandum , ad quod, praefertim XVIII Kal, et VI IdusSeptembr, turbae hominum copiofiffime confluunt: quodab Eremita quodam venerabiliter cu- floditur, quare ab aliquo etiam probo viro, folitudinis cupido, huiuscemodi apta con- templationi loca initium fumfifle credibileeft: hic omnipotenti DEO mentis elevatione aguntur gratiae, atque divinae clementiae beataeque virgini locorum indagatores fe- metipfos commendant; fuübindebene cultus hortulus religiofi hominis invifitur. Iam vero cum fuperius denuoreditum efl, in initio defcenfus confiftendo , deorfum profpi- cientibus fcfe offertadmodum amoena Vallecula Brentini, agris vitiferis etoptime cultis infignita, quirapido flexuofiffimoque Athefi fümma cum voluptate fecari confpiciun- tur. Huictemplo contiguae aliquae domus funt quorundam hominum urbanorum, qui Cruciati vocantur , inquibus hofpitianonincommodapro locorum ratione haberi poflunt. Hinc difcedimusad Vallem frigidam , et primo tranfimusper quaedam pra- ta, vulgo Prata Bazaria dicta; deindead Bafianam et lemen , quae funt valleculae meri- diem fpectantes,admodum herbofaein quibus greges pecudum etarmentorurn pafcun- tur, eo praefertim temporisinitio , cum in montes tendunt: atque etiam cum ineunte frigore ab altioribus defcendunt: et hoc ne quid afrigorisfübita mutatione animalia pa- tiantur, Quae valles multis caudicibus acerum , ariarum Theophrafli, viburno- rum, corylorum, fagorum,et pullulantium quercuum abundant: inter quas etiam
frequentiffimae plantae germinant. | Atque ita pervenimus in nobilem et omni laude dignam frigidam Vallem, or- tuifolariexpofitam. — Hic funt planities non parvae, herbis abundantes, quibus a Maio usque ad Septembrem menfem numerofa animalia nutriuntur. ^ Hic adíunt cavitates quaedam , in quarum duabus pluviales aquae confervantur , intertía autem. falientes aquae perpetuo fcaturiunt; his armenta pro potu utuntur, — Hic funt hu- miles paftorales cafae, feu tuguria, ex viminibus contexta, flantibus ventis pervia paleis cooperta , Baito ab incolis dicta, fub quae lac defertur atque affervatur; et fub his et ab imbribus paftores ipfi fe tuentur. Inde adfcenfum, difficilem fane, licet talis non videatur, ad Íícopulorum latusaggredimur. Cumque iam ad eum locum perventum effet, qui vulgo Saxa Vallis frigidae appellatur, quae ardua, praerupta; et alicubi valde difciffa funt, laborandum erat in ingenti felectarum plantarum copia;
quae hic amoeniíIime vigent atque virefcunt, ; Aliquan-
Lisgsi l.. Capvr XVIIIT. 01
Aliquartulum fupra ipfa non fatis celebrata dirupta faxa, in parte dextera fcatu- riunt auae gelidil/mae, ad Notum expofitae , quibus Fons Navolae nonien efl, quorumfiigiditatem manus vix ferre poffunt: imo quandoque vitrea ipfa vafa, ad re- Írigerandum potum in iisdem immeríà , quo calores propter difficilem adícenfum contractum , leniantur , minimo temporis fpatio perfracta (unt: quae quamvis abun- danter fatis fluant, per illam montis partem dimidii milliaris altitudinis ad Vallis frigi- dae planitiem, attamen ad hanc non perveniunt, fed totae ab illa terrarum fuperficie abíorbentur, — Ad dexteram fontis elt Vallecula quaedam appellata la Valle dcl Ba- ftion, quod ibi magnus murus, in formam propugnaculi aedificatus , ad tranfirum Germanorum retardandum. — Hanc percurrentes ad diverforium defcendimus. Ma- ne a fomno experrecti ex hofpitio (Baito videlicet) fcandimus denuo, laevorfum ta- men, iam dictas diruptas rupes, ac pervenimus ad verticem montis, ubi (quoniam terra nonnihil videtur depreffà, ) et finum quendam efficit , ideo vulgo Os Navole appellatur. Expofitus autem efllocus ifle ad Africum five Lybem, Hinc Aquilo- nem ve.fus per eandem hanc partem montis in alia prataampliffima herbofiffimaque tranfivimus: Baldenfibus ea Vallis Vaccaria vocatur, quod illic opimis pafcuis aluntur innumerabilia boum armenta: dives autem eft locus ifle fonte perenri aquarum fà- lientium , quae ufui funt non folum pafloribus, atque armentis ad exflingucendam fi- tim, verum et ipfis pafcuis ad humum irrigandam, — Ab iflis pratis ad Occidentem . verfus flatim adícendimus, et, laboriofe fane, ad cacumen montis , a Vaccaria valle unius tnilliaris altitudine perpendiculariter elevatum, cui nomen eft Mons Maior,quo- niam omnium vicinorum montium altitudinem fuperat: hic flantes Benacum dete- gimus , qui a Sarcis Tridentinis initium fumens, definit in Mincium , flumen Piche- riam ingrediens, et eandem in duas partes fecans. — Hic Picheriae locus, moenibus, propugnaculis et mole tutiffimis munitus eft, Hic numerofae anguillae, ac t:ioctae maximae abundantiflime capiuntur a pifcatoribus. — Cernimus fubinde Syrmionem peninfülam , natale folum Catulli , Poctae , ubi non longe fub ipfis Benaci aquis, fontes fulphurei creduntur effe; exhalationem certe fulphuris et fentis et hau- risnaribus. — Vlterius eft in confpectu Decentianum, quarumcunque frugum em- porium magnum. — Praeterea Salodium, quod ad urbis dignitatem proxime accedit, oculis fefe offert ; hic merx dealbati fili, eiusdemque fubtiliflimi ad veles lineas con- fuendas, et acupingendas, copiofiffime exercetur. — Ob oculos quinetiam.verfatur Maternum et Tufculanum, — His tribus in locis, ubi vitalis faluberrimaque aura du- citur, omni arte ac induflria coluntur viridaria arborum praeflantiffimorum , ut funt Malus Citria, Malus Medica et Maffilica; inter quas funt etiam quaedam , quae in- gentes fructus ferunt, Poma A dami vocitata, propterea quod in inf-riori parte cica- tricem obtineant , poft morfum primi Patris (ut ferunt) relictam. | Hae quicem ce- lebrandae plantae quovis tempore florent , et totum annum acervatim fructus con- fervant. Horum locorum parietes ex lauro et myrto, quafi aulaeis quibusdam mi- " retexuntur; his et hortorum viae concinne admodum exornantur; atque adeo abundant lauro loca ifla, ut hac, vice lignorum ad inftruendum ignem etiam popu- lares utantur. Ex quibus amoeniffimis viridariis, praeter delicias fummus quoque proventus excipitur, cum fructus iíli non folum nobis , et vicinis civitatibus, verum ctiam Germanis ipfis cumulatiffime impartiantur. —Papyrus fcriptoria hic etiam in magna copia conficitur. Hinc confpicitur parva infula Monachorum D. Francifci, in qua abundanter provenit Nerium albis et rubris floribus, ex faxis nudis prope aquam pullulans. Afpectui etiam fefe offert Boiacum. Huius loci accolae toti funt in pifcandis Carpionibus. ^ Vlteriu$'vicus Campioni, T inlocoad oq
2 errum
92. HersprrzRiDvM NoniwMBERGENSIVM
ferrum ferramentorumque genera omnia exfliruenda, aedificia varia fabricata funt: habent namque hic aquas ipfis infervientes, atque fodinas, ferrea materia exuberan- tes, utque paucis totam rem perítringam, hic contemplari licet aquas diverfi colo- ris; felectarum olivarum oliveta frequentia ; naves, quae tamen ex tam fublimi loco ac vertice naviculae apparent, tum ab adfpirantibus ventis, tum nautis remiganti- bus, Lagifium hanc Veronenfis orae; illam ripam agri Tridentini oppidum impul- fam: praetereo rivulosmurmurantium aquarum, piflrinis ad molendasfruges, actor- cularibus variis defervientes : praetereo etiam diveríos alios pagos: noncommemo- rabo tempeflates procellofas ac repentinas, quibus lacus ifte commovetur, ob con- trarios ventos fubito affurgentes, temporeque eodem inter fe concurrentes. Vt iure Virgilius Lacum verbis illis compellarit: Fluctibus et fremitu a]Jurgens , Benace , marino.
Ad fummum humanis deliciis ac vitae falubritati, ora haec locupletiffima Benacenfis opportunilfima exiftit. |
Ex hac etiam fpecula, veluti ab altiffima eminentiffimaque arce, Verona, totus- que ager Veronenfis, Athefisque flexuofisfimus oculis fefe, confufetamen , fubiiciunt, Luminofo etiam ferenoque exiftente caelo remotiores urbes, pagi, villae, oppida; fed indiftincte atqueconfufeapparent. Hiclocus diftat aBenaco confueto itinere fex mil- liaribus, perpendiculariter vero duobus, In hocitidem montis cacumine planities eft herbofa, ubi oves et caprae tantummodo pafcuntur. |
Parteautem, occafum fpectante, fonticulus perpetuo fcaturit,cuius aquae labentes per montis crepidines in Vaccariam Vallem paulatim abforbentur et ad nihilum redi- guntur: inparte vero, Septentrionem adípiciente,femper nives iacent;quas aliquando, cum nives altae non funt, plantae penetrant, etcaput fupra ipfas efferentes, in eis yire- ícunt, florent et femenferunt, quod ipfe mea manu collegi.
Hinc ulterius pergentes paulo inferius defcendimus in Valleculam, aeternis nivi- bus et glacie maiori ex partécontectam, cuius inferior pars conflat ex confractis et ita mobilibus faxis,ut fuper ipfis nullo modo confifli poffit;adeo ut lupi etur(i mortui adin- venti fuerint; fiquidem hac tranfire volentes, faxis fub eorum pedibus motis, cum nullo modo gradum continere poffent,una cum cotibus praecipites corruerint; qua faxa cum attrita et candida fint, variasque fortiantur figurasnon ab(imiles denudatis offibus;a vi- cinis Vallis offium nominata fuit. Inferius huic Valleculae contieua funt pratajin latere montis late extenfa,admodum delitiofa, cum propter apricum fitum, tum quia funt in- flar viridarii, ubi multae ac rarae plantae, quae paffim toto in monte furgunt, collectae vifuntur. Cuius rei ea videtur efle cauffa,quod cumin aliis locis pratisque editioribus,et his ipfis imminentibus herbae quotapnis ematuruerint, exficcataeque et in foenum re- dactae non plauftris,non jumentorum dorfo propterlocorum difficultates convehi do- mum poffint , fed eatrahi per terram necefle fit , et per haec praecipue prata tranfitum. habere, hinc fit, ut varia femina decidant;tisdemque mox nafcentibus, omnigenis her-
bis locaredeunt ; quare etiam per quandam dignitatem et excellentiam abfolute;et nul-
loalio adiecto nomine Maltefinenfibus, Prata, vocantur. | Hic pariter filentio non eft praetereunda Viailla Fagorum , acclivis valde, trium milliarium longitudine conftans, modo hac, modo illacanguem, dum ferpit, femicon- tractum referens, ex utroque latere fagis ingentibus fepta, quarum cacuminafefe mu- tuo vincientia velutifornicem effingunt, quae viatores ab ardentiffimi folis acflu et im- petu pluviarum aliquo modo tueri poffint. Ab his pratis ad montis fummum dorfum Culmen Malfefini vocitatum, adfcendimus, in quo planities fatislata, herbis refertiffi» ma,ubi propter varios profpectus iucunde indagatoresanimum atqueoculos pafcunt. Ex
"-'")À"À)Às'e - 5
* pa --————————————————— —HÓÁÓÓ
— - EESEESSENDT E AU RUNE.
CREER tend
Exc E OMA CER m E UIT MERITIS MITTIT ITO e ARIES I IIISTTI ID DLTIAILSISINMT D QE NURU NE M RE RUN RE E CEN d M EN X I
M A— D MUI eTT ————- —
z us
ERL SEES fiere T:
"HU HR PHETH D LE E - VEEP RAE! ti Uem, 2:211
FERDIEOT EE d Exemer WS EU ICTRETTIETTI l THEE ERE DRE MET NT! ue LErrc GEHE] He Uu o7
|
GeTtova
* aco—
LrEs1
; - r M AC. ; [ ono E j M Ex cxx ^ ps 7 i e : - ; , i i bd i 2 Es V . EA. i » AP ERAN h^ Qo »- ' ? m. atr, í | - ; » TAILDTIRELILAERI ?! Pa ? Jj ** , i 4 1 x
Werden
*i eoe
dr C) ,
iler iut
4&4€T|
C XI.
ge ni LE
"AM artno. 10. Parte di «'eotr
"m Wit atm Wrinimant TF RCRUPHLULUEIE EUH GIN X omi: TUE ID ETUTILT ERE - -— : : E € —L———————I-——
-—
"LVUM
A04 oes
Entorno .
inus
í
auiddbeivir-telel
"^
cba de Ledurt- medi?
GERedEREeue — ES -————— j — Pa o duh Jia. Jer : G Pal: del Prencipe E z—" TL d 7 Aooftif Mart N. PaL e. Battifla, AFajéhio Qio.di EE dee C n t ide A. oftissdt A EE LoPecpento de Gaefuxhi * s Gio Batts ifta A Palazzo del Duca. etn Pietro . C..Palaxto del fig. Filippo Cattaneo .— E. Palzzo delis -&g; Deria | enturine .'L.Pal. del Jig: Agoftrw Jat. dk Gi: Battita, Maj LN. Sig. di Beluedere Conuento de Agoftir A, | x 10 t ftis E E m E AN Especial : DAS : del Jig Nicol» 3t *Pallauicino XY Au.de fio Parr M 7 Jaltago .K. Palatio de Vig. Pallauicinz , M Palazzo de Jig : Grimaldi. O, Polceuera. Rtiusera.-. G .de Trata 4A La Celle'G de Agoftrmani. XN. 512: Incoronata 6.S Partolomeo della €ofta ,
Ld
Cormalumo . 8.4
- - — - —7 - " - wt —— - :
Lisgirl Carvr XVIIII 92
Ex hoc fafligio defcendimus recta verfus feptentrionem in femicirculares quas- dam faucesjinter iam dictum culmen et alium montem, Altiffimum nominatum, licet ille ad celfitudinem maioris montis non perveniat, quae montis in Lunae formam exca- vata portio,Os Navenae dicitur, In hoc Altiffimo,ubi Baldus terminatur,Benaci adhuc multa pars cernitur: imo et íonorus bombus aquarum Brafae fluminis, abundantisfime ex Brixienfibus montibus e regione montis altisfimi, de quo agimus, in Lacum praeci- pitantium clarisfime exauditur,licet inter haecloca etilla quatuor milliarium fpatium in- terfit. Ab hisfaucibusambulamus per montis latus admodum herbofüm,et cui Oriens dominatur; in planitiem tandem devenimus ,ubialias ingens et pulcherrima fuit filva, Brentonicenfis dicta , abietibus, pinis, ilicibusquercubus aliisque innumeris arboribus, ac praecipue patulis fagis referta : nunc vero;ut rerum fert vicisfitudo , trunci tantum ibi craffiffimi , ramis omnibus recifis,nefcio quid magis indicantes cernuntur.
Ab hacexcifa filva pergimus ad eandem femitam, meridiem verfus, et ingredimur Vallem Attilonem,quae multis fcaturiginibus falubrium aquarum irrigatur.Cuius pin- guibus herbis copiofiffima armenta aeflate tota pafcuntur: refertiffima quoque eft nu- merofiffimis plantis. Vlterius introimuslatitudinem quandam;quae Novezia ab inco- lisappellatur; in cuius finiílra parte quaedam inaequalitates magnae faxeae exiflunt, inter quas variae cavitates conformantur, Noveziae Cavitates vulgo dictae. Praeter Novezia in montis parte dextrorfum ad occidentem tribus donata eft valleculis,qua- rum capita usque ad Maiorem ipfum iam dictum Montem perveniunt: harum Val- lecularum prima appellatur Lofanna, quae licet parva fit , dives tamen eft rarisfimis plantis. |. Ex duabus reliquis Valleculis altera Lonzia nuncupatur , altera Bruta, in quae nives et glacies perpetuo dominantur: in ipíam praeterea ferae diverfae , lupi praefertim ac urfae fefe recipiunt, In huius fummo vertice inaccesfibili; prominenti ct fimpliciter faxeo, cavitas quaedam exiftit, Coval fanto dicta. Inde tandem , cum
amoenisfimum hunc montem luflraffem,indefeffaque diligentia fingulas partes obfervaffem, de reditu cogitavi etc, Hactenus Pona,
M3 CAPVT
*
04. HzsrtRiDvM NORIMBERGENSIVM
Gd P V XX
De Suburbio Genuenfi, S. PzrgA. 5' AgEwaA dicto, et de Pharo ibidem exítructa, quam LANTERNA Dr GENOUA vocant: qua occafione et de aliis eiusmodi fpeculis actum.
2 Lurimum refert noflequo loco natali aut climate nata, educa- 4 ta et alta fit planta. Cordatiores certe rei herbariae Statores, Florae cultorem peritum Geographiae effe volunt, quoniam cultura felicior peragetur, fi diverfus foli fitus non fuerit incognitus. Haec mecum reputans, Benaci ripas editosque colles defcripfi; eademque cauffa eft, cur oram maris Ligu-
pe nobis fubinde mittant aurum fuum. — Dives eo praeci- pue eft füburbanum Genuenfíe , S, Pietro d^ A4reza verna- cule dictum : ibi enim, fcribente Hieronymo de Marinis, domibus coniunctae villae
hortique , omnibus naturae et artis deliciis affluentes, ac omnis generis arboribus
confit: maxime malis aureis , citris limoniisque, quae arbores , parictibus domorum et villarum maceriis praetentae, in domos aedificari, et faxa ipfa fecundare videntur: certe parietes faciunt viridantes, difcolores, ac verficolores, pendentibus varii tempo- ris fructibus, et albentibus floribus, qui rofis, apiariis (Italice Gze//asizi) hyacinthis- que coniuncti , numerofa , eaque milla, et gratiffima fuavitate odorum atque vario et laetiffimo profpectu, non fenfus tantum , fed animos fuo modo nutriunt recre- antque, Attollunt ibi fefe quamplurimae amplae adfpectuque ipfo iucundiffimae do- mus privatorum , quae quidem, fi poffentin unum coire, utiqueurbem, quacunque alia pulcriorem magnificentioremque conflituerent. lbi amoeni(fimaevallesinlitto- ra definentes; laeti colles ac fluviorum Bifamnis feu Feretoris et Porciferat limpidae aquae: quorum ille orientale Vibis potentiffimae latus praeterfluit , hic aliquantu- lum ab occidentali recedit. Quae omnia in fchemate adiecto vifui patent. Confpicitur ibidem et Pharus, quam Lanterza vocant, ad portus finem fuper pe- tram inaedificata et fundata, firmoque praefidio et tormentis maioribus probe mu- nita, Structa eíl haec fpecula in quadrum : Podium five Menianum ibi duplex eft, fuperius et inferius , quorum illud navium actuariarum , hoc vero navium vela- tarum adventui denuntiando infervit. ^ Has fpeculae praefectus a quadragefimo milliari Italico adventantes tubo obfervare poteft ac detegere, Summum turris fa- fligium haemifphaericus tholus, ad quem per 366 gradus adícenfus tentandus, cum perfpicuis fuis laternis tegit. Proventorum numero binis et trigintailleangulis cin- gitur, € quorum unoquoque brachium ferreum protenditur: latera verointerme- dia fingula vitrum fpeculare firmum claudit. ^ Tantaeamplitudinis, tantae item alti-
tudinis laterna haec perhibetur , ut viri bini et triginta lanceis five haflis armati , re--
cti ad fpecularium columellas, in medio autem longe plures confiflere valeant. In
ftici Hefperidibus Noricis inferam , quod Genuenfia Tem-
degens lm o —
Lisa L GAuPvrT XX. 95
In ea praenuntiativi ignes five lampades totidem, 32. puta, noctu accenduntur, ut na- vibus praeluceant, ne fcopulis alliàe in portu naufragium faciant. — Interdiu ex fpe- cula hac navium adnavigantium numerus indicatur. Firmantur in brachio ferreo tot vela conglobata,ea turris parte, v. g. orientali aut occidentali, quot naves in ma- ri inde euntes conlpiciuntur, ^ Si quinque fimul appareant, vexillum five velum expaníum ex alta turri explicatur. Navium vero velatarum actuariarumve difcrimen podium, uti diximus, vel fuperius vel inferius indicat. —
Vtiliffima haec fpecularum fignificatio non nudius tertius demum, fed bello Troiano a Sinone inventa traditur Plinio VIL. 56. Antiquiffima tamen, cuius crebrior apud auctores fit mentio, et Pharus Alexandrina, in infula cognomine, (quaetamen in longitudinem paffuum DCCCC in mare iactis molibus, angullo itinere et ponte cum oppido coniuncta eft a Ptolemaeis Aegypti Regibus, ) a Softrato Gnidio Phi- ladelphi iu(fu exflructa ob navigantium íalutem : — quod hoc titulo notatur : Softratus Gnidius Dexiphanis F. Dis fervatoribus, pro navigantibus. Ambitum huic turri tribuunt parem Pyramidibus , altitudinem vero tantam , uta centum paífuum millibus fit confpicua. — Vetus eft commentum , quod ridiculum videri poflit, tantam molem infíiflere quatuor cancris vitreis: videlicet ad bafin Pha- ri proxime fuperficiem maris cancros iftos a Softrato ornatus cauffa additos fuiffe putant. Soflratum aemulatus eft Herodes Afcalonites, qui fortiffimam itidem iux- ta mare turrim, Phafoli fratris nomine infignitam , munivit, Phari, quam Caligu- la in urbis Bononienfis portu Gefforiaco excitavit, rudera hodienum vifuntur, dicta vulgo Ja Tour d'Ordre. — Eft et turris nomine Pharicelebrisin infula Sicilie ad Mef- fanae portum. Flagrabat quoque Plinii temporibus eiusmodi ignis Puteolis et Ra- vennae , uti ipfe perhibet Hift. Nat. L. XXXVI. c. 12, ubiaddit: periculum efle in corrivatione ignium , ne fidus exiftimetur, quoniam e longinquo fimilis flammarum adfpectus eft. Sed tum Meffanenfis Siciliae , tum Ravennatenfis, et quae Puteolis fufcitata erat, folo iam olim iterum aequatae funt. — Oflienfem in agre Romano Claudius, et aliam ad Scaldim Ludovicus Imperator, Rupellenfem Carolus VI, et Ludovicus XIIII, Reges Galliarum elegantia et firmitate nulli fecundam turrim /z Jour de Cordan cadem de cauffa condiderunt: et in hac hodienum ignes noctu lucen- tes aluntur. Neque Europae felicis tantum gentibus, fed et A fiaticis ultimisque Chi- nenfibus ifílaec viae comiter monílrandae humanitas commendata fuit, Summo mon- tis, quem vernacule Paeca? nominant, apici prope urbem Civencheu eminet Pharus longe lateque confpicua: et forfan alibi plures dantur, quas inquirere nolumus , ne extra orbitas vagari videamur. ^ Vnicum hoc obfervo, quo Scyllam eiusmodi et Charybdin, Syrtes fcopulosque facilius nautae evitent, plurimis in locisin ipfis fco-
pulis dolia catenis firmari, quae fupernatantia de periculo cavendo navigantes moneant.
CAPVT
^
96 -HzsrzRiDvM NoniwsERGENSIVM
Gat Py - T1 XXE
Defcriptionem . eminentiflimi Palatii. Principis Andreae Auriae, Hortique egregii, exhibens.
y S3427 Mmortilitatis opinio et ftudium omnibus omnino homi- i nibus innatum eft atque infixum. — In eo tamen plures a veritatis tramite multum aberrant , qui corpus hoc fra- gile a putredine vivum confervari pofle autumant. Sinen- fes , qui fefolos utriusque oculi, Europaeos unius tantum ufum habere, gloriantur,potum fe tandem inventuros fpe- rant,quo a morte fe vindicare poffint, Celeberrimus Neu- * -hofius in Legatione fua Sinica de Imperatore Sinenfium re-
fert , cum aliquando potu eiusmodi vitali effet donatus, eoque regni adminifler tanquam praelibaturus toto fe ingurgitaffet; regem hocfa- cinus tam vehementer doluifle , ut illico in partes difcerpi innumeras iufferit. — Is quidem vitam fibi redemit allegatione cauffae , fe hoc ipfum aufum effe, ut Domi- no fuo comprobaret potus efficaciam. — Haec enim fi tanta effet, quanta venditarc- tur, vitam fibi ab Imperatore adimi haud poffe: (in hac nihilominus privaretur, alia omnia effe de iftoc potu habenda. ^ Sed adeo invaluit inveteratum hoc aeternitatis iudicium apud Sinenfes, ut neque fic ab illo abftrahi potuerint. ^— Qui fapientiores cenferi volunt, editis praeclaris fceleribus , imperii moderato ufu et confer- vationejflipendiorum dedicatione , aedificiorum ornamentis, artium doctrinaeque fingularis exercitio et cultura, rerumque falutarium ínventione; Ícriptis denique alia- : que ratione , famae ac nominis immortalitatem confectantur. Hi Plinii fcitum fuo calculo comprobant, monentis: Effmge aliquid et excude ,. quod [ft perpetuo tuum. Nam reliqua rerum tuarum poft te alium atque alium dominum fortientur :. boc nunquam zuum defrmet effe, ff femel coeperit. Sed quorum haec? Andreae Auriae five Doriae, fortiffimi Genuenfium Ducis facta hic celebrabo; in quibus non minimum Planta- rii, quo per illa tempora vix magnificentius exflitit, dotsatio et cultus. Hic Dorias ille Andreas eft, cuius prudentis fortitudmás Ípecimina quam plurima Maximus Gal- lorum Rex, Francifcus I et cum illius partes fequeretur , et cum ab ipfo animum avertiffet , fenfit; et Turcaefuo cum damno viderunt. ^ Hos cruento certamine Anno Millefimo quingentefimo fudit fugavitque ; piratarumque acropolim Tune- tanam ab iisdem recepit. lllius vero dominatum, quo cives fuos inique prefferat, et iugum excuffit , patriamque in libertatem priflinam vindicavit; eidemque Neapo- lin et Savonam eripuit. Heroicis rebus geftis fummi Praetoris claffique Praefecti eminenti(íTimi nomen ac titulum dudum meruerat. — Victoriae quoque a Turcis re- portatae gratam memoriam confecrare , eiusque monumentum perpetuum exflare- voluerunt cives Numisma fequens:
ILL,
xS
AE 3 3
SC - " QESNNNNSSTS jme nn m
S,
Cim
3
ade
n1, eto Li "C
zn aret iii Ji D MEC SEN E a) ra " i inia A 7) A DA 2055571 en i : xs ZA : Sis " 2D LI ^ Z5 ; t c d 3 M Á popu * ; e i, s vui LL CE ; NI o E u^ i M Yen i TOTTTFTTEITET a" ei 5 j | , AS k Tm CTTADR 5 es : x ls P4 . LOREM. » DRM. [e ? nei nmm ' ; : mat n Di ; : him ; e. : : : : T ten, Come sf ^ : P: UP. :
"T e IAEA
NN N dtt mm n o LEPOREM üi »
an ed ET Wn Md PNE M ! i p
NS N WS n "d hh ji " u "t : i jn Hn ae
: !/ v ri X. in| i. - , 1 "
: e " ^ pz psum E ja - DM. —
NIMNUY pul TTTTHTER um mw With NEIN LLL I: iii Wo
| ili BEA wl
i uiii
T I li n m Ifa L IRURE X
sui] D Jti Jn j ESUINU MA Nes LU idi Ts MAU
n prm il itum mir i JR IUE
ALII Mi
Phe epi afpor
ILTTTITI
"ee B MEE rr pp
an / immo Rud
» uti ji p
ai
ERE id 7777 7
LACE TLAG
Máhutm
F. Krieger fecit
Lunli Okvr XXL. 97
in cuius altera parte imago tanti herois confpicitur cum elogio: ANDREAS DO- RIA P.P. In poftica navis longa comparet cum Ícapha, cui bini viri fe commife- runt Genium Delphino inequitantem fune attrahentes, addita epigraphe:
| NON DORMIT QVI CVSTODIT.
| Quo ipfo innuere volebant, Victoriam non fibi, fed DEO acceptam effe ferendam,
"E nunquam dormiat , fed fuos femper et ubique defendat. — Porro cum altera - ab hoíle parta victoria fuis libertatem amiffam recuperaflet , reique publicae com- moda et falutem infigniter auxiflet : Cenforis perpetui in eum, quem Melphii Prin- cipem Carolus Caefar clementitfime creaverat, dignitas Sereniffima teflificandi grati animi cauffà non modo eft collata;fed et flatua pedeflris e marmore ad Curiam pofita, acternum duratura ; cui infculptum: |
ANDREAE DORIAE QVOD REMPVBLICAM DIVTIVS OPPRESSAM PRISTINAM IN LIBERTATEM VINDICAVERIT , PATRI PROINDE PATRIAE APPELLATQ SENATVS GENVENSIS IMMORTALIS MEMOR BENEFICIH . . VIVENTI POSVIT.
LI ; Palatium, quo hodienum Genua fuperbit , nitidiffimum | magnificentiae Aurianae praeclarum exílat monumentum, cum non aliud ibidem ornatius eo aut maíus vi- fatur, A litore enim maris ad montes usque pertingit ; ab eiusque, quo mare pro- fpicit, veftibulo amoeni(fimus eft profpectus. In muro anteriore. carmina Italico Germanoque idiomate fcripta leguntur, qui effe hoc palatium excitatum ornatum- que fumtibus propriis, non alienis, gloriantur. Ambulacra et conclavia innumera, rcgio plane fupellectili inflructa , magno Principi Regique potentiffimo excipiendo aptaíunt. [nter alia porticus ibi eft, pilis et columnis ex marmore candidiffimo - fubitructa,quarum capitula et concamerationes omnes inauratae, ornamentisque opti- cis egregie dillinctae : unde portus maximaque urbis pars confpectui expofita, Au- lacis porro inftructum et peripetafmatis , quibus fepties parietes conclavium vefli- untur, et in his holofericis , quibus aurum , argentum et uniones pretiofiffimi in- texta, .— Vifuntur quoque ibidem in men(is binis ex puro argento quadratis, quarum fingulis octo viri accumbere poterunt, triumphi Andreae Doriae de Tur- Cis acti, opere elevato fignisque prominentibus artificiofiffime fortmati. Denique menfa ibi eft ex achate gemmis pretiofis diflincta, quae binis coronatorum myria- | N
dibus
we
^
og . HzsrznipvM NoniMsERGENSIVM
dibus aeflimantur. — Vafa reliqua argentea , quibus copiofiffime irftructa , filentio hic fciens praetereo.
In eadem Ligurum urbe Caroli Auriae, Andreotti filii, palatium ex marmore albo et flavefcente, in quadratae maioris menfíae figuram ftudiofe caeío , eximiae prorfus magnitudinis excitatum eft, et fecundum artis architectoniae leges , nobili ilructura, columnis et aperturarum fuperliminaribus ; confpicuum. |^ Fundamenta huius Genuenfis nobilis quidam jecerat ante annos LXX ; cum vero ipfum operi perficiendo neceffarii fumtus defeciffent,laudatiffimo illud Principi, Andreae Auriae, vendidit, qui id habitandum dedit Carolo, Confanguineo fuo, — Inter alia aedificii decora flupenda et praeter partium *w$u/«» miranda funt bini graduum ampli(fimo- - rum ordines, per quos in partes palatii fuperiores adícenfus patet, ex marmore opti- mo factos. ]mpenfae in hanc rege dignifimam fedem factae funt fepties centena millia aureorum. . Deimmenfis Doriae divitiis vel inde judicare poffumus, quod praeterea Andreottum Doriam, privigaum fuum, moriens aetatis anno tertio et no- nagefimo ducatus Melphienfis, quo a Carolo V, Imperatore donatus erat, heredem reliquerit. Atque hic Anno MDCVI decedens e quatuor filiis natu maximo Mar- chioni Turigliano quinquaginta millium, Carolo quadraginta millium, (qui praeter- ea Triremes aliasque res, quae moveri poffunt, bis centenis millibus aeftimatas ace ceperat, ) tertio Cardinali viginti et duorum millium , quarto Carmelitae fex mil. lium aureorum reditus annuos teflamento fcripfit, Arcium harum plane regiarum cuilibet hortus magnificentiffime inftructus adacbd fonte artificiofe ex marmore ibidem faliente, et flatuis itidem marmoreis ornatus. — Ín eorum altero aviarium, quale non aliud Italia huic fimile oflentare valet, eft centum ct fex paffibus longum: latum decem, et viginti altum : fafligium vero et haemifphaericus tholus quinde- cim praeterea paífibus fupereminet. XArborum, quibus illud confitum, nemus ibi efTe videres: in hoc phafianae aliorumque generum aves rariflimae aluntur, Vndique vero, ne avolent illae, aere ductili arctiffime connexo circumfeptum ac communitum efl. Amplius antra habent arte clegantiffime facta , machinisque hydraulicis lati- cibusque falientibus commodiffime adornata : atque horum quidem aquagium de- fuper ex flagno montano deducitur. |
Atque hoc hofpitio exceptae funt plantae exoticae rariffimae/, arboresque niti-- diffimae. "Vnde fructus ex eo colliguntur optimae notae, poma citrea, aurantia; Limonia, punica et id genus longe plura : quae omnia noflris vulgaribus ob in- fignem praecipue magnitudinem multum praeflant, Memorat nonnemo, non du- biae fidei auctor, fe iftis in viridariis vidiffe manibusque libraffe mala Citrea Capita- ta, quatuordecim librarum Genuenfium pondere. — Ex quonam ubere folo in hos fuerint hortos transplantatae arbores eiusmodi , et num forfan ex regno Murciae,
ubi tantae magnitudinis mala citrea nafci perhibentur, huc fuerint transla- | tae, definire non audeo. |
CAPFT.
zs N
| Ul
- aquai vrh
fec
a
"l1eoces
C..XK
TION E srv2 O. Tar ltare
OT A. da Rapallo.
P Parte di à Genonua. f
ona
nonciata Sio.
: Polo zz di G to
Boelta/
*
Cue — werío
ANN
E —À
SS
SS MES
ALIAM T,
Lisarl Caprvr XXII.
OD MO
ESL PST XLI
De Nervo, Vico Genuenfium.
Vamvis fatis multa de fuburbanis Genuenfibus, eorumque ae- dificiis magnificis , dixifíe mihi videor ; invitat tamen me EE? loci amoenitas , ut ne indictum praeteream humilem qui- ) dem vicum, Nerum, quo ad orientem quarto, aut fccundum Hieronymum de Marinis, feptimo ab urbe lapide, terminan- tur. In litore fitus aura fruitur admodum temperata folo- que fertiliffimo. — Auflro obverfus femper apricatur: nulla ibi hiems; fed perpetua aeflas: media quippe hieme rofae, : et caryophylli frequentes florent; et cinarae five cardui al- tiles in agris nitidiffime aluntur: neque unquam mala citrea aurantiaque defunt. Praecipue autem ibi floret citrorum fpecies non acida, fed fubdulci carne intus gra- -vida ; atque acini ex illius fructu feliciffime ibi terrae commifIi germinant. — In- tegrorum quippe agrorum feminaria ibi his dulcium citrorum granis conferuntur, ut nemora non fine oculorum voluptate videantur, ^ Horum quoque fuaveolentia non mediocriter ambulantes recreat. — Atque ex hoc feminario in univerfam fere Germaniam pluresque regiones coloniae quafi deducuntur. Flores, quorum copia
- abundantiffima fere laborant, faccharo conditos aut muria, alio divendunt; atque ex hoc fere quaeflu maxima incolarum pars victitant, — Vina delicatiffima profert : de quibus dicendi locus non efl. Tam felicem hunc tractum , tamque amoenam ac falubrem regionem tanti effe putavi, ut non tantum aere incifam Lectori Bene- volo fpectandam exhiberem, fed et uberiorem ejus defcriptionem ex laudato Hiero- nymo de Marinis hic repeterem. — Itaautem ille: Aliud fimile ( aegrotorum ) per- fugium, atque a frigore fortaffe tutius, (quam Pelium) praebet vicus , quem mo- do diximus ; Nervum, qui pifcatorum agreftiumque cafis, nonnullas etiam per ad- jacentes colles, ac littora, nobiles aedes adjunpit. Hic tractus duo paffuum millia non excedens , perpetui Veris eft fedes ; ideoque fortaffe Nervum fortitus efl no- men , quafi Vernum, facili corruptela, Ibi parum eft rigante bruma prata virefce- re, vernare fata : parum etiam ab eodem aureae mali ramo pendere fimul qua flores, qua fructus, parum florido calyce dehifcente vix apparentes, partim grandi- ufculos, fed virentes, alios virentes fimul et croceos, adhuc tamen acerbos,;alios de- mum maturos aureosque et nedum oculos delectantes , fed etiam guftum follici- tantes : etenim haec omnia communia funt univerfae fere provinciae, ejusmodi ar- borum nemoribus affluenti : at unum Nervum reperias perpetuo ac multiplici bru- mali flore odoratum, et maxime rofis. Sed et hoc parum; nam ibi praemittit hiems cinaras feu carduos altiles (Italis caciof£,) pifa , fraga, quae alibi adulto tantum Vere promuntur, nifi folito molliore ac placidiore forte hieme ; quod ie haud ra- rocontingit. Flores hi verni , rofae, fructusque praecoces , exilis fortaffe reditus videantur, nifi paucorum deliciis tantum, vel praegnantium appetitibus indulgen- N 2 tes:
:100 HzsprERIDpvM NORIMBERGENSIVM
tes: fed contra eft 5. nam cinarae rofaeque ad multas per Italiam urbes transportan- tur, ideoque et Genuae haud vili pretio emuntur per hiemem : pifa vero ct fraga, menfis delicatioribus refervata, certe parvo non parantur. !
Denique ora maritima utrinque circa Vrbem ad paffuum viginti quinque mil- lia perpetuis aedificiis, plerisque nobili ftructura confpicuis, eft referta: ita ut, mari ad urbem accedentibus exteris vix credibile fit, illa oninia Vrbem unam efle, et non efle. Haec ille, ;
GALE XAIU
» Pomorum Aurceorum Anatome.
ROI 7057) Xcultae hucusque funt miro fludio omnes cae àrtes , quae q E ONE 1 (xq
fuam ob dignitatem, cum utilitate conjunctam infigni, ho- minum ingenia ad fe rapere poterant. Nuper vero fapien- tiffimi viri ad minutiora etiam rimanda fe dimiferunt , et in illis non parum laudis, nec minorem utilitatem invenerunt. Z Artium namque fingularum principia cum fint tenuia ad- modum et /vzo5, a quam plurimis indigne deferuntur... Ve- neremur itaque Marcelli Malpighii, Nehemiae Grevv, Phi- | lippi Bonanni, Leevvenhockii et aliorum ftudia, quae in ri- manda natura tam infectorum quam plantarum: pofuerunt, earundemque ftupen- dam diligentiam miremur. Ego laudatiffimis horum virorum exemplis excitatus, àurantiorum examen per microfcopium inflitui. Quae hic notatu digna ipfe obfer- vaverim, fideliter referam: Et quo noftra cum Malpighianis eo rectius comparen- tur, haec quoque ex illius operibus collecta deinde fübjungam. | Primum quod examini fubjeci, erat cauliculus feu pediolus , qui , ubi pomo fubflat, coronae /;z, A4, fpeciem aemulatur : in medio conoides epiftylium eminet, in fructum ipfum definens. — Ambiunt illum alabaflra five quinquefoliola,rofae fim- plicis inflar ime , ex luteo viridia , et in apicem definentia, Epiflylii vertex fübviridis, medullae loco eft, ftellae minoris forma : reliqua ex flavo virentia pun- ctis flavis et albicantibus maculata funt; quas maculas poros et tracheolas efle ju- dico , per quas fructus fuccum nutritium accipit. "Vid. //z.B. In exteriore mar- - eine fibrae uncinatae furgunt, quae pomo arcte connexae illud fuflinent. Inter uncinos iftos pori funt five vafa capillaria, filamentis , quae circa pomi umbilicum haerent, recipiendis apta. Ceterum epiflylium illud ( vid. //z; D.) crifpatum et fun- eofum , innumerisque poris ct tracheolis pervium videbatur. Neque tamen; quod annotafle e re erit, omnium epiftyliorum eadem eft forma ac figura. In au- rantiis obfervavi pedunculum coronatum, fructu jam deciduo firmiter adhuc ra- mulo inhaerentem, cujus paullum quaflati epiftylium pomo aurantio e e abfimile
An Eu 2 , b^
Lisgil Capvr XXIII. IO1
abfimile erat , conflabat multis utriculis, quales et fructus pro medulla fervanda ecrit; uti ZZ. C. videre eft. Hujus rei ut eo certior fierem, immaturum ex arbore pomum decerpfi, mediumque transverfum diflecui: Et deprehenfi ibi utriculi no- vem, in ejusdem pomi pedunculo illiusque epiftylio pariter confpicui erant.
Vmbilicus five cavitas illa, quae a pediolo imprimitur, alba eft, uti et ipfa pomi caro: crifpa infuper, et fungi inflar poris pervia. In margine vel nudus oculus cir- culum Zz. E, detegit, quem innumeris conflare fibris aduncis , iisque introrfum ver- fis , obfervatum eft: harum officium eft , ut ab illis epiftylio immiffis fructus te- naciter pendeat 5 uti jam dictum. — Hinc ubi hieme juílo parcius aqua affunditur, ipfosque, majores praefertim, humor fitientes deficit, marcefcunt; pori quippe coé- unt : per quos quum fucco nutritio, cum vere copiofius ad fructus ex arbore pen- dentes affluenti, meatus non pateat 5 turgeícit epiftylium , pomaque ipfa a matre lactante depellit : id quod creberrime verno fieri tempore animadvertitur , ut le- viter illa pendentia vix digitis extremis attacta defluant.
Exterius pomi tam aurantii quam citrei inteeumentum five corzex,ut plurimum tenuiffimum eft et laeve, raro Tübafoeniséd coloris faturati , infinitisque porulis cribri inflar perforatum, — Cum DEVS et natura nibil faciant fruílra , haec poma ideo laxa efle poris judico , ut pluvia et rore confperfa poft aeftus toleratos laetius vegetentur, et alimenta fufficientia illis deferantur. Pervii enim funt meatus ifli, ct ad carnem usque penetrant, Imo ipfa caro fpongiofa et pellucida efl, quam fiftu- lofa ea forami itidem venarum inflar, et in aurantiis quidem colore luteo five aureo , in citreis vero fubflavo confpicua , pervadunt , et ad interiora usque fe infi- nuant,
Refecta leniter carne, quam in pomo pridem ex arbore decerpto, et nonnihil jam contabeícente , multis membranulis conftantem deprehendi , Medulla novo involucro membranaceo inclufa apparebat, | Conftabat ea ex novem, alia ex duo- decim utriculis : (horum nunc plures, nunc pauciores numerantur:) quorum fin- guli, membranae involuti, et in orbem lateribus connexi, facile ab fe invicem fepa- rantur | Vnumquenque fibrae permeant , in conum utrinque excurrentcs : infe- rius tamen, verfus umbilicum uncinatae funt, in umbilici circulum eique conti- guum epiftylium definentes : ( vid, Zz, E.) atque per venas iflas ad medullam lac deferri, certum efl. — Si transverfim incidatur pomum , totidem capfülae five locu- lamenta comparent, infinitarum, ex quibus medulla conflat, partium ordine difpo- fitarum receptacula. Sin partes hae , uti elongatae funt, disjungantur (vid. /z. G.) reíciflo apice , in quem a pediculo adícendentes fibrae coéunt, centro verfus umbi- licum caro fimiliter alba adhaeret ; cui tanquam bafi utriculi omnes innituntur. Interdum medium inter utriculos fpatium concavum eft, et bacillo vel flilo rotun- do pervium , citra ullius folliculi laefionem.
. Ftriculus , membrana detecta, ( vid. j£. H.) multiplici medullae ordine et con- gerie conflat. Singulae partes fucco turgidae, oblongae et tenues , proprio peri- carpio vel cico membranaceo gaudent; et fibris fubtiliffimis tanquam ductibus et viis lacteis, (vid. //z. 1.) in utriculi membrana radicantur, .
Seminum et granorum eadem eft forma, quae utriculorum , transverfim et oblique diflectorum. | Sita funt inter medullam fucculentam, ea, qua centro obver- tuntur, parte pyramidalia , extremique apicis fibra membranulae ibidem connexa. Interdum tamen in pomis maioribus, quae granis pluribus fcatent, haec extrorfum verfus peripheriam fecedunt. Grana aurantiorum ex fulvo nigricantia ; citreorum
. N 3 ex
102 HzspriERIiIpvM NORIMBERGENSIVM
ex flavo albefcentia fere deprehenduntur. — Microfcopio autem examinata, etiam quoad poros, Citrei mali maioris figuram perfecte repraefentant.
Denique utriculos fuccofos, quorum novem tunc vifebantur , fingulos curio- fius examinavi: et particulas, ex quibus conftant, medullares numeravi
in primo utriculo | 103.
SEC . . jnaltero .297- in tertio 192. in quarto 260. ^* in quinto 268. in fexto 302. infeptimo | . 262. in octavo 214. in nono 149.
Summa 2046.
Vtriculorum vero iflorum partes non omnes aeque feliciter diflociantur. Quan- to illae fuccofiores; tanto difficilius inflitutum peragitur: eae quippe firmius con- nexae facillime quaffantur. Pomorum Adami, quae vocant, membranae tenacio- res funt; neque liquore ita abundant. Eiusmodi fructus eximiae plane magnitu- dinis, Pomum Adami Citratum dictus, tredecim capfulis five utriculis diflinctus,
fingulas earum gravidas exhibebat, et quidem :
primam fuccofis particulis — 239.
alteram 345. tertiam 224. quartam 255. uintam - 244. ln 291. feptimam 278, octavam 157. nonam 278. decimam 304. undecimam | 267. duodecimam.- 272. ultimam ; 286. Summa 3440.
Haec fere funt potiora , quae tunc temporis obfervavi, Quae his defunt , ex diligentiffimo Naturae myfta , Marcello Malpighio, fupplere tentabo, Dedit in- geniofi(fimus ille Vir in Idea Anatomes Plantarum brevem mali aurantii et limonii defcriptionem ; eiusque pericarpium elegans effe pronunciat , cuius exterior caro concavitates efformat, quae utriculis, velut inteflinulis caecis, acido fucco refertis, repletur , quibus contenta femina ftipantur. 1n ipfa vero Plantarum Anatome ul- terius prooreditur, et tum foliorum tum fructus generationem et partes , uberius ediflerit. — In malis limoniis et aurantiis, ait , fo/;oruz augmentum miro füccedit
' artificio.
——
qgag.ao0s
AN
WT DU NC
V
A cta Uere
: ; "i cnmon Ln " : itn : " — DEHCERERS NP 3 WU m LEE -
Giotfch. /e ; |
—
Lissrl Capvr XXIII. 102
artificio. Exteriora gemmae foliola quandoque mitralia aflurgunt; interdum cur- vatam promunt quafi fliliformem appendicem ; reliqua vero brevi pollent pedio-
lo, a quo folii Eta elongatur3 quae omnia veficulis oleo refertis afper- guntur, emergentibus pariter pilis; interius vero concavitas quaedam excitatur. Au- ctius redditum foliolum fenfim extenditur, magisque turgent oleofi utriculi: tan- dem excitata crena inter pediolum et reliquum folii, exteriora verfus curvatur. Potiori accedente incremento vera folii fpecies advenit; a coflula ehim ligneae fibrae diramantur , cui pediolus propriis flipatus appendicibus connectitur. Tractu tem- poris geminae folii partes , veficulis refertae , laxantur ; ut hiare incipiant quod idem pediolo contingit et poftremo in expanío folio pediolus cum geminis ap» - pendicibus , caducis foliolis analogis , per articulationem elongatae coftulae conti- nuatur,
*
Hinc foliorum plurium in furculis fitum et ordinem declarat , fcribens: Ia malis limoniis et aurantiis, obtufis quibusdam eminentiis ftriatus efficitur tenellus furculus; ipfius enim fegmentum angulare corpus defignats fibrarum fafciculi, qui in folia elongari debent, fenfim e ligneo cylindro eminent fupra folium , et recta producti, fuperatis quatuor foliis , tandem in pediculum abfumuntur,
Structuram et formam foliorum mali medicae et limoniae exhibet , et defcri- bit, quod in illis mipimarum crenarum veftivia fuperfint: exterior namque unguis zona quafi diaphana ambitur, et frequentem patitur incifuram, cui proxima adílat piae confpicua olei veficula feu utriculus; huius confimiles quamplurimi, folii atitudinem occupant.
Inter utriculos autem et fibrofum rete, in citro ; malo aurantia et limonia, non fecus atque in ficu , copiofiffima globofa corpora in areis difpería efle ait, quae diaphono fucco turgent : eminent autem parum in exteriore parte folii, et exiguo hiant foramine. Porro foliorum extremum unguem five lineam circumductam diaphanam efle perhibet ; in qua veficulae interferantur oleo refertae,
A foliis ad flores examinandos tranfit , de quibus : Simplicior , inquit , caycis fpecies occurrit in olea, citro, malo limonia, et aurantia, reliquisque oleofis. Ab elongato limonii furculo fit quafi radiofa corona, floris exortum ambiens, fibris et utriculis conftans , quae delapfo etiam flore, fructui haerens perdurat. Stamineos vero loculos, elobulorum congerie, quafi atomorum , turgere, et diverfe configu- ratos in limoniis luteum fapere colorem dicit, Ad fZi/u quod attinet , eum in malo aurantia , limonia et confimilibus, occurrere elegantem perhibet, circa cuius exortum, luteum figitur corpus, longiori conftans tuba, quae hiante capitulo do- natur ; totus flilus turgentibus oleo veficulis confpergitur.
... De Seminis generatione nihil peculiare annotat : in malis enim hifce non fecus ac in pomorum reliquo genere decidentibus florum ftaminibus et foliis fenfim tu- mefcere incipit uterus feu flilus, adauctó intus colliquamento. Vterum vero hunc fucceflive auget natura, et plura circum eum turgere jubet foetus gratia, — Varia autem eft naturae methodus in producendis huiusmodi uteri appendicibus, et inte- gumentis, Vbi calyx humilis eft , et exiguus uterus, in longum producitur (lili
| elongata '
*
104. HzsprzRiDvM NORIMBERGENSIVM
elongata tuba. — Id quod apprime experior in citris et malis limoniis, quarum
uterina extuberans tuba fenfim contabefcere incipit, utriculi autem corticis , turgi- diores redditi, pericarpium exterius augent, et circa feminum capfulas, veficulae acido fucco turgidae emergere incipiunt, /
Succedit uteri pericarpium , quo duplici conítant limonia et aurantia poma: exterior enim caró multiplicibus lignearum fibrarum faíeiculis irrigatur ; a quibus hinc inde enafcuntur utriculorum reticulares productiones, peculiarem fuccum con- tinentes; unde ex horum multiplici congerie tota caro.coagmentatur. In exterio- ri huius füperficie ovales veficulae frequenter locantur, quibus oleofa materia coér- cetur. Caro, exteriorem ambitum confílituens, interius concamerationem excitat, quae ab oblongis facculis, fucco acido refertis, occupatur; huiusmodi facculorum cumulus in tot difparatis cellulis feu uteris continetur, unde appenfa femina fovent et ambiunt. Quilibet facculus, fuo pediculo firmatus , a fibrofo fafciculo per car- nem difperío pendet,*et propria membrana utriculorum innumeram feriem ambit,
qui acido fücco turgent: horum forma exterius oblonga eít, interius amplior, angularis varia.
Lisard. Capevr XXIHL 105
DIETE I OPXIHEI
Hefperidum arbores in Italiam et Germaniam pri- mum translatae. Subiunctus eft Catalogus fpecierum potio- rum, quae in Italia hodie florent.
Vas cuique reeioni efTe divitias , fuperius jam a me dictum eft. Hoc autem ipfum, quod nulla tellus omnigena feli. citate gaudet, ingeniofos et fedulos fecit homines, ut primo fimplici mercium permutatione, deinde pofl pecuniam cu- fam pretio rerum numerato mercaturam exercerent, — Et ab illo tempore refpublica felix judicata efl, in qua illa po- tiffimum floreret, Equidem mercaturis rem quaerere, pe- riculofum eft : ea autem negotiatio neceffaria importat ; et
: quae terra noflra copiofe profert , exportat ; adeo ut haec fere fola hodie fit, judice prudentilfimo Galliarum Rege Ludovico XIIII, quae re- gum populorumque etiam hoflilium animos , amicitiasque conciliet et confervet, efficiatque, ut refpublicae rerum omnium abundantia ditatàe aflluant. Inter cete- ra autem, ut ad rem deveniam , quae mercatura affert commoda, et illud pono,
uod fub alio climatenata femina plantasque transmarinas apportet, earundemque cul. turam et ufum fimuledoceat. Hacratione etiam Hefperides,quae fedem in calidi(fimis mundi partibus antea fixerant , in tractus noflros Aquilonares conceflerunt , adeo quidem feliciter, ut in his aeque nunc adolefcant atque in illis. Nolo hic multus effe in repetenda veterum fabula de tribus Hefperi, quem Iapeti filium et Atlantis fratrem perhibent, filiabus , Aegle, Arethufa, Hefperthufa. — Hortum earum .et mala aurea draco cuflodiebat , ab Hercule interfectus ; qui poma ifla abftulit et vitrico Euryftheo donavit, X Senfum huius fabulae hifloricum noffe volunt ii , qui
' Hefperi Milefii filias oves velleribus nitidiffimis prope maris ripam paviífe dicunt: at-
que has Herculem navi advectum abegi(fe , paftoremque, cui Draconi nomen fue- rit, convitiantem interfecife, Rationem afferunt , quod Graeca vox wi» ct po- mum et ovem delignet. — Alii virtutem elle poma ifta volunt, cuius fructus nemi- ni dantur, nift vitiorum monítris prius domitis, ^ Neque de loco, ubi fuerint. ifli horti, inter fe interpretes confentiunt, Sueonum doctiffimus Olaus Rudbeckius, in ultimam fuam Thulen inter hyperboreas nives eos reponit. — Rectius omnino Ferrarius in Africa eosdem, arboribus fortafle citreis confitos, et quidem in Tingita- na Mauritania five in Aethiopia collocat. ^ Nec ita multum illi horti ab Atlante monte, qui minor dicitur, fejuncti funt , ut Hefperides a patre , feu patruo prope ab6ünt. Draco vortex ell, littori proximus, ubi aqua ferpentis inflar in gyrum cir- cumvolvitur. Hunc opportunitate ufus Hercules, aeflu maritimo recedente traie- cit, hortosque invadens poma retulit, Hac re cognita Hefperides arborum prae- flantiffimas ex Atlante et Anchorario montibus fecum in Mediam ipee et
: O Inc
*
106 - HzsprgRIpvM NORIMBERGENSIVM
hinc concha impofitas a Nymphis pofl multos errores in Italiam appuliffe addunt, cum ab Auflro imbre prius, et a Favonio dulci odore fuerint recreatae.— Aeglam natu maximam Salodianum agrum amoeniffimum prope Benacum tenuiffe : Arc- thufam, quae cum dicta forore Citrearum amore capiebatur , ad maris Liguflici oras fertiliffimas confediffe ; Hefperthufam vero colendis aurantiis unice delecta- tam in Terram Brutiam et Campaniam felicem conceffiffe.
Sentiat de his quisque, quid voluerit, modo veritati et hiftoriae fabulam con- crétam intelligat. lllud indubium effe videtur, Citreas ante hos mille et ducen- tos circiter annos ex Media et Perfia in Italiam a Palladio translatas primumque fa- tas effe. Haec illas Hifpaniae et Lufitaniae, itemque, fed ferius, Germaniae tam fu- periori quam inferiori mifit. Et quidem in agro noflro vix per annos centum flo- ruerunt. Speciesquoque nobis tam aurantiarum quam citrearum tum pauciffimae in-
notueruntj uti apud excellentiffimum quondam Helvetiae Botanicum , Cafparum -
Bauhinum,videre eft. — Sedula vero cura atque cultura et in Hifpania et in Italia plu- res produxit: ut raceam, novas fübinde ab uftis fole perpetuo oris ad nos advehi, Auguftinus Mandirola in Manuali Hortenfi tres et octuaginta, Ferrarius in Hefperi- dibus novem et feptuaginta numerant. Et Ioannes Commelinus, harum rerum peritia nulli fecundus , in Hefperidibus fuis Beleicis duodeviginti fructus delinea- vit ; corum vero longe plures accuratiffime defcripfit. | Nemini itaque mirum vi- debitur, fi opinione plura malorum genera meo in opufculo invenerit : ea tantum incidenda curavi , quae vel in meo vel in amicorum viridariis nata, aut aliunde ad me transmiffa ipfe delineare potui : reliqua, quorum longe plura novi, eta prima huius libri editione avide exfpectata jam, pofl uam arbores flores et fructum protu- lerunt, ipfe alo atque poffideo, perito Fieiperiduis aeflimatori , fi DEVS vitam vires- que concellerit, in Continuatione propediem edenda exhibiturus. Interim omni- um generum, quotquot hoc tempore Italia et Benacus praecipue felix colit , Cata- logum adícribam , quem repetitis precibus vix tandem obtinui, ^ Variaa variis no- mina rebus indita efle, inde didici, nec ipfis Colonis et Benaci accolis in iis denomi-
nandis convenit. Subit memoriam eius , quod fcribit Renatus Rapinus de Difci- - plina Vniverfa Hortenfis Culturae cap. XV. Vt autem fructuum fpecies funt nu- -
merofiffimae: nam , ut monet Plinius, vix fpecie figurave, non modo faporibus, fuccisque toties permiflis atque infitis, enumerari queunt : nihil certum conffitui poteft de appellationibus fingulorum , quae pro diverfo populorum ingenio quam diverfiflimae funt. Pomis tamen , quae inferius incifa addidi, quanta potuit fteri circumfpectione nomina indidi, in loco nativo ufitata ; in gratiam eorum, qui unam alteramve fibi fpeciem inde mitti volunt 3. quamvis ne fic quidem error fatis caveri poterit: crebro enim una alteri fubflituitur. — Benaci accolae, Magnates prae- cipue, id unice agunt, ut plurium fructuum rariorum proventu abundent, luxurian-
tisque naturae divitias arte multiplicent, inde aliquas fubinde fpecies Roma adve-
hendas curant. Quainre Teutones mci illos fere imitantur, Gratiam itaque inie- ro, Catalogum fubjiciens ; ex quo auri hortenfis copia dignofcatur.
CATALO-
Lisgsi . Capvr XXIII.
107
C A. L.A LO G Fs.
Edro ordinario. CedrodaGarda piccolo. Cedro di fior doppio.
E Cedro gropolofo ordi- nario.
Cedro di fior e fugo doppio.
Cedro grande Bondolotto lifcto.
Cedro della gianda fa una rofaal - . pegolo.
Cedro a Dittela.
Cedro di Fiorenza odorato.
Cedro cof pigolo.
Cedro del Sugo mandolato.
Cedrato di Spagna.
Limea di Valenza. Limea di Callitia. L:mea limonata. Limea aranzata. | . Lima di Spagna dolce. Lima di Spagna garbo. Lima Cedrata.
Spada fora frutto come una Zu- chetta.
Spada fora grande.
Spada fora picola.
Limon ordinario garbo.
Limon Savona dolce.
Limoni Cedrati.
Limon Cedrato ó Cedrilia di Spa- gna, overo Limon della Cofta.
Limon Cedrato Barberino.
Limon Zuchetta Imperiale.
Limon Zuchetta.
LimonideSugo pretiofidi Mado- na |
Limon de Genoua garbo.
Limoni rigati garbi a cofta.
Limonidella grand' forte di mezo fapore. |
Limon fponginodi Spagna.
Limon dolce ordinario.
Limon dolcedi Portugal.
Limon madona Laura gentile...
Limon della Canea fenza feme.
Limon Bergamotto della grand' zs MOEEE |
Limon Bergamotto con foglia c £A.
Limon Bergamotto di foglia
liícia.
Limon Mela rofa odorato.
Limon Pero Cedrato.
Limon Pero incancllato.
Limon Perfonzin Cedrato.
Limon Perfonzin gientile.
Limon melangolo aranzato.
Limon Zuchcerino.
Limon Zucherin col Pigolo.
Limondi fior doppio.
Limon detto Pomo del Paradifo.
Limon gaza appetitofenza feme.
Limon Ponzindi Spagna picolo.
Limondetta Popadi fanta Mama.
2 Limon
o8. Hzspzx. Nonus. Lis. T. Car. XXIHL —
Limon Agoftarol dolce.
Limon detto i| Paladino della grand forte.
Limon di Calabria.
Limon da Valenza.
1 1mon non ha pari.
Limon Barbadoro. -
Limondettola Piponadi francia.
Limon Salerno.
Limon della Cornagiana grande e picolo.
Limon di Roma.
Limon ftraparente.
Pomo d' Adamo.
Aranzo ordinario garbo. Aranzo di mezo fapore. Aranzodolce. — AranzodaPortugaldolce. — Aranzo della grand forteCedrato. Aranzo de Genoua garbo.
Aranzo Hermaphrodito.
Aranzo di Candia di foglia riza.
Aranzo di Candia di foglia lifcia.
Aranzo Melon rizzo.
Aranzo della Canea rizzo.
Aranzo di fior doppio.
Aranzo di fior e fcorza doppia.
Aranzo da China nanino garbo.
Aranzo nanino di frutto dolce.
Aranzo detto Pomin di Dama.
Aranzo rigato, detto Turcho di
foglia ftretta. Aranzo rigato di foglia larga. Aranzo monítrofo a Dittela o della ftella.
Aranzo incanellato o melonato.
Aranzo Teíta di Drago.
Aranzo Gigante.
Aranzo della rofa.
Aranzo bianco dal fegno.
Bizaria, cioe, Aranzo Cedro eLi- mon in un frutto. 3
FINIS. LIBRI 1.
HESPE-
g.108B8
».
77 T,
^
d
P Deer fecit.
e$ o B 109
HESPERIDVM
NORIMBERGENSIVM LIBER SECVNDVS,
AArLUulEk
* * * »* * *
CL IT-ESWEE
De Malis Citreis univerfim.
y i22 Eole, quae inter forores natu maxima , cum horti fui cul- NN tiffimi valvas aperiret, in admirationem et ftuporem me to- tum rapiebat. Hinc omnis terrae tractus,quo nil jucundius, invitabat curiofum fpectatorem ; illinc placebant loci arbo- / ribus, lauru praecipue et malo Punica, varie confiti, quo- | rum - muros ali late digefla per omnes componunt coirgutta , [uis retigeuda catenis: quae ceu per ton[as alii , uis ordine, fepes,
cozfertis 12m fe ramis, diflendere norunt.
Et lauri quidem folia virentia odorem fragrantiffimum fuaveque olentem longe
fpargebant : balauflia autem. et cytini, horumque plenorum color dilute cocci- neus, gratiffimum oculis fpectaculum praebebant. Fines viridarii huius, in quod Gratias Veneresque omnes convenilfe diceres, claudebat lacus, argentea aqua piíci- busque ludentibus decoratus. Hae quippe plantae illa potiffimum loca, qualia cir- ca lacum Benacum et litora Genuenfium Liguílica , amant , in quibus aér humi- dus urentesque folis radii variant; unde pulcherrima ibidem plantaria , et Hefperi- dum domicilia frequentiffima, confpiciuntur. Pone hortos hofce colles funt, olea- rum fertiliffimi , validi(fimum contra Boream ventosque Euri nocentes praefidium., In interiores viridarii receffus admiffi, in porticibus delicatiffimi citrearum fructus palatarum magno numero pendebant, rotundi, oblongi, immaturi , maiores, pumili ; iidemque non unius generis, fed varii ; quibus frequentius flores candidiffimi et pur- purei intermixti.
O 3 : Aegles
Ho HzsrERIDvM NORIMBERGENSIVM
| Aegles ea erga nos erat humanitas, ut minime celaret , eam harum arbufcu- larum elle naturam, ut nunquam erectae aut procerae altius caput alias inter arbo. res extollant ; fed libentius palis tignisque coniunctis fuffultae crefcant. Imo adeo debiles fragilesque effe fignificabat, ut haud raro frugibus maioribus gravidae vin- culis adftringi pedamento debeant, ne ramis diffractis mutilentur. — Hinc vix ac ne vix quidem in formofae arboris fpeciem adolefcunt ; fed humi femper adrepunt: et pumilae, quae terram veríus proniores , flores fere copiofiores, pomaque magis delicata ferunt. Eft quoque e re, fi paullo profundius radices fub terram defo- diantur. Circa Citream eiusmodi arborem , flipite nonnihil ex terra exfílantem, murum veluti lisneum in quadrum difpofüi , eumque terra optima totum replevi: quo facto non laetius modo virebat illa ; fed et flores fructusque pofthac uberio- res reddebat. bond Cum praeter ceteras fucco turgidae fint citreae, etiam in hibernaculi loco cali- diore ftatui volunt, Et quo magis aefluofo Phoebi jubare foventur; eo laetius celeriusque, parturiunt non tantum , fed et ramos eo proceriores emittunt, Petrus a Valle teftatur, Valentiae Hifpaniae, urbe maritima , hortum fe elegantiffimum luftraffe, cuius fepes confertis in fe citrearum ramis fuerint ornatae: praeterea ex earundem arborum ramis artificiofe formatae diaetae et trichilae:
lp medioque. DEI flat. «vivis falta. columnis
et tefludimeis aedes topiaria ramis,
cui circum paries et froude[ceutia tecta omnigenis diflincta uitent phlcherrima pomis ; "effe putes «variis Anaglypta extantia formis,
In hac aede, hominum facrorum ac profanorum fubfelliis diftincta, altaria quoque funt et cetera ornamenta, — Exteris admirationem eo adventantibus movebat hoc fpectaculum, ignorantibus, hanc fub caelo aeftuante fruticem tantae proceritatis ramos flexiles habere, ut in formas illi varias inflecti , mutari ac conflrui apti fint et idonei. : |
Citrearum coloniam ante hos mille circiter et ducentos annos ex Maurita- niae regno in Neapolitani folum fertiliffimum a Palladio effe deductam 3 easdemque inde in Italiam, hinc in«noflras denique oras migraffe , fub finem libri prioris di- ctum eíl. Minoris vero illae apud nos fieri folent quam aurantiae limoniaeque, eo quod rara ex illis apud nos poma dependeant: quae certe parca admodum funt,
fi arbufculae in diotis maioribus ferventur; et illa quidem minus plena, nec per-
fectionem fatis affecuta. In ipfo autem pomarii folo locatae elegantius florent; et
cuilibet aerumorum flipiti recte utiliterque inferuntur. Neque tamen ab omnibus
promifcue laudatur citrearum limoniarumque in aurantias infertio , quod diverfae naturae ligna, harum praedurum, et illarum tenellum, in una arbore coniuncta;aeta- tem haud diu ferant, et perpetuitati obfint. Saepius itaque gemmas citrearum praetene- ris aurantiarum arbufculis filveflribus maritatas arborefcere videmus, et in truncum
craffiorem enaíci, quam ipfa mater, quae illam fuftinet, Interdum circa utriusque
commilluram nodi et fuffragines arbufculam deturpant : deturpant, inquam : ipfa
enim citrea malus nihilo deterior efl. Longe felicius citreae cum citreis, tam agre- ftibus quam limoniis dulci medulla fativis, itemque cum pomorum Adami flirpi-
bus cocunt, laetiusque adolefcunt : quamvis ne fic quidem fine multo labore cu- : | raque
— —Ó—— -
Toss M at t n
-—
oem ons un mlt ptm Pn
TH
Lisg: IL. Carvr I i
raque indefefIa primis praecipue annis, dum invalefcant, colantur. ^ Taceo difficiles laborum curas; quibus citrearum, antequam in Hefperidum pomariis excitari aedifi- cia tectisque communiri coepta funt;in vafis plantatarum,et in ipfo hibernaculo ligneo undique muro claudendarum fedulum cultorem cultura fatigavit. Vulgaria vero tam aurantiarum quam limoniarum genera in Italia et regno Neapolitano fub dio etiam poft brumam pernoctantia perennant, fs
Ceterum hoc loco commode dicendum , quibus citreae limoniaeque arbores notis dignofcantur, antequam frugum illae proventum nobis dederunt ? Dictu equidem hoc difficillimum eft, iis praecipue, qui accuratam ufu notitiam diuturno nondum funt confecuti. Pro diverfis enim generibus , foliis arbufculae variis funt veflitae, ita ut citreae cum limoniis et hae cum illis facillime permutentur. Si igi- tur a me certam aliquis notam rogaret, non aliud indicium firmius aut fecurius poft lomgam experientiam comperi, quam hoc: Simulatque flores decidunt , et prima pomorum rudimenta comparent ; haec probe difpiciantur oportet ; num macra et oblonga fint et velut cylindracea ? item annon flili, qui fructui inhaeret bre- vi deciduus , eadem paene forma , eademque craffities, quae pomi rudimentorum ? nifi quod illius pars anterior paullo contractior. Haec ubi fuerint («;d, [;z. 2.) obfervata, ex citrearum genere efle arbufculas pro certo habendum. * Addo et il- lud , citreas poft (lili excuffionem marcefcentis etiamnum oblongas videri, usque dum maius augmentum, et fimul decentem pomi formam capiant. |Limoniae au- tem cuiuscunque generis, tam acri qui dulci medulla, vulgares et citratae, rudi- menta. pomorum monfílrant nonnihil diverfa. Primo enim haec rotunda magis funt; deinde, ubi flilus et pomum juncta cohaerent , commiffura apertior eft, quae in citreis cum piflillo concretis, eo quod aequali craffitie porrigantur , fere nulla eft. — Denique et (tilus ifte piftilli formam habens multo exilior eft et graci- lentus. 774. liz, b. His notis perfpectis, tuto fatis de citrearum limoniarumque genere pronuntiare poterimus.
H
CAPFT
u2 HzrsprkRIDvM NORIMBERGENSIVM
Gu: DOM dd. Citri Valicas.
USE On immerito citri pona fructuum reginae elogio mactat
XN. E
dX RSS: , /" WS I D t ; NN 1 7 iM ;, / NS ; d S ENM f/ / N / z E
Auguílinus Gallus in libro diurno , five elegantiam et
s EM tas ad oculorum et narium delicias eadem duntaxat in ae- RXNIcS) dibus exponebat: condebatque vefliariis ad necandas odo- re tineas; ac, tanquam ingentis pretii res, in arcarum the- fauris affervabat: neutiquam vero inter efculenta habebat. Antonius Tanara in Oeconomia fua, et Ferrarius in Hefperidibus ex Athenaeo nar- rant , ut horum pomorum vis contra venena efficax Athenaei aetate in Aegypto fuerit comperta. Sumtum citreum, refert hic apud Ferrarium, ante cibum quem- libet, five is humidus (it five ficcus, venenis omnibus refiílere ex cive meo didici, cui fuerat Aegypti adminiftratio demandata. Quosdam hic facinorofos hbomines-Ale- xandrino more ad ferpentum tnorfus damnaverat. lllisadlocum ficariorum fupplicio deftinatum procedentibus muliercula quaedam,cauponis uxor in ipfa via,quodin ma- nibus forte habebat admordebatque malum citreum, iniferata porrexit. Pomo illi
commanducato, ingentibus ac faeviffimis anguibus obiecti, citra noxam venenatos
morfus excepere. Attonitus rei novitate judex, ab eo, qui cuftodiebat, milite quae- fivit, numquid antidoti bibiffent rei aut comeffent ? Vbi denique refcivit, absque dolo malo citreum illis fuiffe datum , juffit poflridie alteri tantum dari : deinde utrumque anguibus objici. Ex quo factum efl, ut citreo paftus fofpes evaferit ; al- ter illico expirarit. Exinde crebra experimenta fidem fecere certiffimam, venenis citreum omnibus adverfari. Sed pace Athenaei: dixerim, jam ante eius aetatem, quae in M, Antonini Principatum incidit, ufum citri contra venena cognitum fuifle, . Celebrat eum Maro, altero faeculo antiquior Athenaeo, in doctiffimo Georgicorum opere: . — Media fert trifles faccos , tardumque faporem felicis mali, quo nou praefentius ullum (pocula ff quando faecvae infecere nocvercae , mifcueruntque berbas, et 20m innoxia cverba ,) auxilium coeuit, ac membris agit atra cveuena Ipfa iugens arbos , Jaciemque [fmillima lauro : - et , ft mon alium late jactaret odorem, laurus erat: folia baud ullis labentia cventis:: flos apprima tenax s. aumas et olentia Medi -. era focveut illo, et fembus medicantur anbelis, At fi bene Athenaei locum perpendo , is pomum hoc in cibo antea non fuifle nec manducatum, ex Theophraíto refert: pro medicamine non fuiffe ufurpatum, nufpiam affirmat. Atque medica horum -flicacia in Media et Perfia, cui olim pecu- liares hae plantae fuerunt , tanquam in folo nativo longe praeflantior eft: fapore quoque grato, dulci ac jucundo reliqua huius generis poma, in Hifpania;Italia aliisve Europae plagis nata;antecellunt. Ipfa quin etiam grana fiye femina;Ferrario atteflante, inter
Pi
L iss: II. Carvr If. I13
inter medicamina cordialia numerantur ; et velut antidotum Bezoardico lapide non inferius commendantur.
Infervit praeterea malum citrium valetudini tuendae , voluptati item et cibis condiendis, in partes nunc plures nunc pauciores , itemque in tenuiffima interdum eaque orbicularia fegmenta diffectum, et aqua filina, melle vel faccharo maceratum. Crebrius concrefcente faccharo delicate conditur, et a pharmacopolis,tanquam cor- diacum condituris variis , electuariis, quae vocant, morfulis, trageis aliisque reme- diis, capiti tomachoque roborando conducibilibus additur. —Dulciarii vero ex eo- dem minutatim confecto , et cum faccharo, amygdalis , nucibus pineis , piflaciis, et aromatibus compofito, condituras et paílas regias ad laetificandum cor conficiunt. Ad voluptatem, ut alia taceam, in Italia inde parant aquam citriam, quam. ubi folem bis fentiunt, emulfionibus et amygdalati. admifcent, horumque potuum glacie refri- ' geratorum multos cados divendunt. Norunt praeterea medicatifmam citrinam compofitionem five quintam eflentiam, EfTentiam di Cedro, elaborare, cuius guttu- la unica, vel altera ad íummum, vini choenicem odore imbuit et fapore jucundif(li- mo, ut eum füuaviffime redoleat. Hunc (i perficere voluerint, facchari additamen- to edulcorant, et dulcedine inimitabili perfundunt.
Citrearum flores non equidem, uti illi aurantiarum,fragrantiffimi funt ; magni- tudine tamen ecs excedunt, et in Italia non fecus atque poma, aqua falina, melle et faccharo macerati inter medicamenta roborantia reconduntur. Denique et ex foliis citrinis infignis in genus humanum utilitas redundat. Surculos aliquando nimios vere novo in pomario a frigoris inclementia adhuc tecta emittebat malus citriaj quo fiebat, ut lorum, quorum videndorum defiderio flagrabam , nullus e(let proventus. Hos ut elicerem, forcalos iflos defringebam ; odorem vero cum fpirarent non in- elegantem , minutatim concifos conjiciebam in vitreum globofi corporis vas, five cucurbitam, cui rof!ratum aliud, alembicum vocart, impofitum, tentaturus, an fua- veolentem in aquamextrahere poflem? Et ftillabat fatis copiofa, ^ Eatamen melior erat et anhelitum reddebat fuaviorem aqua, quae ex foliscitreis, quibus cruda Bergamot- ta citrata, in multas partes fecta, adiecta erant , educebatur. — P. Ferrarius , cuius crebra hactenus mentio facta efl, fuccum ex foliis hifce expreffum bal(amicum efle contendit, et vulaeribus liniendis fanandisque conducibilem.
Multus denique citrorum ufus eft in re coquinaria : jufcula quippe delicatiora illis temperatur, quáe in urogallos, pavones et ferinam facienda. Nec minus pa- lato gratiffima inde paratur c/audere quae coezas lactuca folebat acvorum, | Embam- mata quoque citrina, aegrotis falutaris cibus , non ignota funt iis, qui Artem Co- quinariam Norimbergeníem viderunt, ubi hanc in rem plura legi poterunt.
Paucis utilitatem Citri perflrinxi : longe plura dicere potuiílem , fi falcem in alienam meflem mittere placuiffet. — Praeter ceteros autem ufum Citri commenda- vit f;epius laudatus, neque unquam fàtis laudandus, Io. Baptifla Ferrarius, Senenfis in Hefperidibus five de Malorum Aureorum Cultura et Víu Lib. II. capp. XX. et XXI, itemque excellentiffimus, Georgius Francus, Archiater Danicus, et Academiae S.R.I. Nat. Curiof. Collega, in eruditiffima Differtatione , quam huius fub praefidio inau-
| guralem de Malo Citreo habuit Dan, Nebelius , Heidel-
bergae 1686.
P DESCRI-
"d
I4 Hzs»zn. Noniws. Lis. IT. Car. Ill.
A ESCRIPIIO MALORVM CITREORVM MAIORVM.
quorum nobis Italia copiam fecit.
* *
* CVV P FI II
MALA CITREA VVLGARIA:
et Ípeciatim | Malum Citreum maximum Salodianum. | : Ital,
Cedro groflo Bondolotto.
Atis multa, ut opinor, neque fortaffe Lectori Benevolo in-
jucunda , neque cognitu indigna hactenus de Citro, eius- vj quetum cultura, tum natura et indole , at pro inftituti ra- tione breyiter commentatus fum. Nunc rerum ordo po- ftulat, ut fingula horum malorum genera , quae videlicet | velaliunde ad me allata vel meo in Viridario nata , alta et $3 educata funt, pro virili parte accuratius defcribam. — Quo
4. autem hunc laborem mihi levem , et Lectori quoque una confulerem , omnia ad vivum delineata aerique ele- ganter incifa adiungere placuit. — P. Ferrarius in Sour fuis p, 7. ex quorun- dam opinione triplex malum citreum vuleare afferi fcribit, Salodianum, Genuenfe, vulgare parvum;bonitateprimum, | Quibustamen laudatiffimus Pater non affentitur. Per noscuilibet liberum eftojudicium ; fentiat quisque, quicquidlibuerit. Ego vero de Salodiano hic primo loco dicam, —
Citrum Salodianum, five Cedro groffo Bondolotto, a lacu Benaci, anno 1706. transmiífum eft pondo Noricorum quinque,ea magnitudine, quam addita figura ex- acte refert... Ex omnibus malis citreis maximum hoc eft genus , quod in Italia de- cem pluresque libras noftrates pendit: forma oblonga quidem ; in medio tumida; in aliis tamen rotundior. Cutis non adeo afpera, fed verrucofa et in longitudinem flriata, uti Ferrarius loquitur p. 58. Caro inter cutem et medullam craílà admo- - dum, leniter acris, jucunde vefca, quippe euftu gratiffimo,mofchi aemulo. Itali cum carne affata hoc citreum in praetenues orbes diífectum apponunt frequentitlime. Infuper noto, citrea inaequalitate hibrida a Benaci accolis amygdalina , Cedro mando-
lati, ab aliis zodofa vel féromofa, Cedr: Groppoloni vocari , quam denominationem apte convenire judico.
CAPFI
PHP APA AR M
—— TE —
T-
tr
CA zt E
ed c A
ARI. SL.
D i, du e. A del LUST aep td "n; Ty
p
4; E. D VÀ
m ib ! Hl Nh
$,*
Li
PUTA WE Eu
n
UR PM d nito ; LE)
SN NN SESS ANS SONNINS NNUN
S
uu y. ^, ur ; die, ^7. Iuftee iunt rh p.
P p
NO: P" ev wr a
E Hzsprrza. Nonius. Lis. Il Car. Ill. et V. us
C MP Op IL IB
Malum Citreum Genuenfium vulegarc. Val
£AL. : Cedro Genouefe ordinario.
9—7Pectandum exhibet hoc genus inter mala citrea vulparia 5) ) SN SUN r- Ferrarius p. 61. magni quoque incrementi. Quod hic vi- NA (i Vas 2t » des, Benevole Lector, Roma anno 1706. huc transmiffum h. NS dM cíl. Haec mala quadantenus acuminata funt;adeoque ma-
»: gis oblonga, quam quae modo defcripfi, ' Figura quidem
non ómnibus eadem eíl: hinc alia contractiora, alia tumi-
£
domi meae nata referam,
Cdp FE
Malum Citreum Digitatum feu Multiformc. Ital.
Cedro à Ditela.
2ssaep Omen hoc a P. Ferrario habet , qui. p. 75. exacte defcribit; )) quia videlicet faepius pomum digitatam expanditur in ma- 4, num, Habemus vero ex limoniorum genere non abfimilia. (775 Ceterum vultu vario proveniunt, nec ullo ludit in pomo
^| natura licentius : adeoque varias mire docile fingit in for-
tum, Cedro incanellato, audiret , eo quod non verrucae tantum in cute eminent, fed et fulci veluti oblongi in eadem depreffi apparent. Alterum quidem genus in prioris faciem non eít conformatum : guítu tamen, utpote quae eadem matre nu- tritur, proxime cum co convenit ; gullatum grato palatum fapore afficit : neque inamoenum odorem profert, agri Florentini citreo non abhorrens. Medulla ei fere nulla, fed pertenue tantum iliius vefligium 5 eiusque fubacidae. Arbor folio gaudet longiore et in cufpidem co&unte: aculeis vero brevioribus, quam quas proxime defcripfi , exafperatur.
e
P2 CAPVT
Se
- i e CR UNG. Ord
SONS
iOS E
SA Pes
eO MPOL iS DUNS AA peer CLE
Yerfhatt- Goffenho!
"
pur 5 i
WD!
T €
H
iw
,79.
e
-
*
zat
zt
" "
1
page 4260 D
y^. 4 Aro c.
Aorta -—
rA
rm m mr
T,
7^
^ : T pa
m ^4 A
MEA
L ,
/ n
7"
ni Hg ^ /
"o
Uo dpi MÁ M yu
Au / PM M.
rn
2. *i
a" Ex
22d lc
à
BHHBS
'"
Um EN
mg
M
á 2.
i
H
MH V lh 1
MEN
l
Hzsrzs. Nonius. Lis. ll. Cap. V. n7
; CH PPT- FL
Malum Citreum flore pleno et fructu prohifero. d Ital. :
Cedro di fior c fugo doppio.
Alum hoc, quod Benaco adiacens ager anno 1699. pepe- rit; a P. Ferrario p. 263. Limoz citratus alium includens la- lutatur ; quales etiam p. 271. curiofis fpectatorum ocu- lis vifendos fubjicit. ^ Limonum itaque numero intulit, quod Benaci agri coloni citreorum generi accenfent j in quorum judicio et denominatione merito acquiefco.
Fructus hic fphaerae forma pollebat, fuperne hiatu multiplici patefcens : in hiatu illo Ed in utero veluti la- titantes nonnihil in confpectum fe dabant, Is a fummo ad imum diflectus in utraque parte tres foetus inclufos veluti fraterculos fovebat, qua verfus pomi medium vergebant, paulatim gracilefcentes et mucronatos. — Car- nofae parti quidem adnati funt, ut tamen facillime avelli poffint : aurea itidem cu- te tecti. — ldem medius di(lectus, ea forma apparet, quam altera fubiecta figura oflendit; quafi minutorum hic limonum congefta pullities effet: media jucundae acrimoniae medulla eft, adeoque mandenti non ingrata ; odoratum vero fuaviffi- mum vi'rat. Flore promittitur grandiore et multiplici, unde et pomum multi- plex concipi conjectando affequor. Neque tamen dubito , quin et in hac arbore flores nonnunquam , uti in aliis , degenerent et fimplices prodeant ; unde nec omnia , quae felix haec arbos parturit, mala intus nova foctura gra- vida eíle exiftimo.
P3 MALO-
"*
à
Wow
* -
*
2C gei [ape e UNE LT
* -
m^
4
vs
GÉEO MB on a iiie o S D e bi : * " »
mp3 gres mee a E ?
ql | ill n,
UE) rp; p. PE PA DIET 277, j, pos UA A
E 2
MI (7 / ud? ) Z£r 7 : Ie reve Jd 72
5
TPTTZEBT
| » / 2er eSe trate
1
pag: a2a8.b
DA
-— "-
M ali
T: po re "
bor4A 1 NNNMO, WNMN
A
— Hà
Fest hamer:
"n
Hzsprz. Nonius. Lis. ll. Car. VIL. 119
————— 0
MALORVM CITREORVM,
quae noftra alit terra, recenfio.
ET
pouf IP EVEAXICIL
Malum Citreum maximum Salodianum. Ital.
Cedro groflo Bondolotto.
Ominis,quo agri fertiliffimo Benaci halitu fecundati incolae, hoc pomutn condecorant, nominis, inquam, -ationem jam , fuperius capite Ilf, dedimus. — Annus feptimus et nonagefi- mus fupra millefimum fexcentefimum tria mihi huius gene- NUR ris mala tulit, meo in viridario progenita ; unde de illis fe- E C- E quentia porroannotare libuit: Lenta haec arbor, quae et re- XJ liquarum citrearum indoles eft, inter alias nunquam caput e extollit, fed lemper humi affixa, virgulti inflar, et ad parie- tes alligata ad oculorum delicias accurate educatur. — Folia fpiffiora funt, longiora, ambitu ferrato , praelongis munita fpinis et aculeis quam- plurimis; calore manuum modico provocata halitum emittunt fuaviffimum. , Flos botri fere forma dependens, vel, uti Ferrarius loquitur , confertim fummis ramulis velut odorarium in fafciculum frequenter cohaerens, ferotinus efl: media enim aefla- te demum erumpit, in ferum usque auctumnum,imo hiemem, exítans et fimul gem- maícens, Nec dubium eft , quin flore perpetuo fecunda foret haec arbos, fi in campo patenti Phoebus eam diutius adfpiceret , nec huius vultui hiberno intra hi- bernaculum revocata fuübtraheretur. Exterius hi flores interfufi rubore funt,ceterum. candidi, in duos circiter digitos repandi ; partim frugiferi, extante inter crocos lon- gulo infantis pomi rudimento,piflilli effigie: partim citra hoc indicium infecundi. Foetura huius mali demum prodit,
s d EN AOT) — r 7 P, 7
—— - - cum Sirius boris per lucem exiguis , bominum tunc imminet ardeus « eyerticibus, cverum fefe plus nocte fatigat.
Ea tenera admodum eft et gracilis, colore fufco ; quem neque poft brumam pr Vere autem novo incrementa capit ob ponderis vim terram prona, et fuícus ille - viridem migrat. Vbi dein poft alteram brumam , quando Chrifli Nativititis
memoriam recolimus ac publice celebramus , maturuit, cute ex flavo albicante et tenera -
120 Hrsrrs. Nonius. Lis.Il. Car. VII
tenera veflitur : caro vero craífiufcula e(t, medulla vix altera pomi parte humet, Et caro quidem fuavior multiplici ufui fervit, atque faccharo macerata frequentiffime conditur.
Maximo citreorum generi hoc recte annumerabis , cum Italia fuis in hortis de- cerpta oftentet, quorum fubinde decem aut quindecim librarum pondus ett, tefte P.Ferrario. Qui fpectandus tibi hic fe offert mei viridarii alumnus, ad binas libras pendebat. Ab eo autem tempore, quo foetum hunc dedit arbor , feinper qui- dem parturit; at nunquam felici me partu beat , quippe quae abortum usque facit: quotannis enim florum frugumque meffis, fed corda , in herba eft, quod dicitur, Quod vero nivofae hiemis vim non fuperet pomorum fpes , a fera florum protru- fione elle conjicio , cum fruges eorum pertenerae ardentis Sirii ardore foveri ac s0- rariament, Vnde hoc defluvium non alia ratione caveri poffe judico, quam ut partim flores arte maturius provocemus, partim ipfam arborem contra frigus folici- te muniamus , et in illo plantarii loco flataamus, ubi multus folis benigne foventis
calor eft, et aeílus fervidiffimus, Hinc etiam mali citreae aurum hoc in terra- rum tractu rariffume colligitur.
ohoolodb
9
Uwe
E,
pu
C3
^03
g?7
—
"rs "er ut"
ILIA
t» ^0
7P
* n
!
£u. MS s
Giberenhoff. 2. arireicbh. .
*-
Pe. 2120 b
Ta n PPPEbuss TT a parte Bb. UN T (vU | Z : CY | li 1 6 Py del 7"
met ww mmm pil —Q
/
[]-
(P
"i
nm
t Vt ede
von ab ARAP. poo
T E m m a m rr TTL P La eu LE Lum Lum rm a a Dm e e a a M T a BT om Tm e n a a n I I o Am a rr m ir m e o e et m m a a m Enn a e a -— L—A————— z rr ——Ó—M —LAL AT
oum a a a ———
T / EM 27 i E : : EAE : ges P EMI. : : , LLLA — À LLLA Lo rr He ,
"
,
C DT TD " LJ AP Dd
» 4
w
^" m ii SN "S m ROS
Tu
VR
: — m
LLLA m,
d tpa pur 0
o us
rur.
L2 22527
(emo Coon)
22 ESI T A A
7 A,
x NOPCDN WUSNN
DIENEN eM
ui ! 2. : 22222222; 27 2 III : ? D LP EC 2 27222 "APIS EET 7577
Aer edt
Mace Zm Mord m VUE Wn. APorimia
: d deriWj'ewh Ae .
AR ar ap ut Pope
/ 2h ", 24 7
rns
p
RS WS
"
^ seu Rr
SSSNNNNN
z D E A pron PE aam mL ri PTELEEUL.
5 is reo, ^4 Qd x
7 7 ; 72 I r7 1,27. 7 ( 722771 ar E ? 2
e a ri I E e D D Y LI I i - 2 MIL Lr tur "mum - L1 7 ».
Hisprzg Nonius. Lis. Il. Car. VIII 1^1
GUITIYq1 PME
Malum Citreum coniferum. Ital.
Cedro col Pigolo.
S YA Vdaici nomine haud incommode hoc malum infigniretur,
j cum omnis Iudaeorum pofteritas feptembribus Taberna- culorum feriis illud adhibeat; quare ad eam Liguriae oram, cui nomen eft ab oppido Sancti Romuli, quem vulgo San- ctum Remum transnominant , Auguílo menfe ineunte confluunt ex Polonia, Germania Mantuaque mercatores Iudaei complures, in eum ufum mala citrea ramosque pal- níarum in tempore coémturi. Inducti verbis Lecislato- ris fui Mofis Levit. XXIII. verf. 49. id faciunt, ubi primo die fructus arboris pulcherrimae, palmarum fpadices et myrti ramos falicumque fluvia- lium fumere, et apud Iovam Deum per feptem dies laetitiam agere jubentur, Ar- boris fiquidem pulcherrimae fructum , quem Iofepho auctore fortaffe rectius per- fcam interpretabimur, ipfi citreum effe contendunt, "Vid. Ligthfoot in Miniflerio Templi Hierofolymitani cap. XV. Citri vero ramos cum foliis et fruge quum alie- no hoc feriarum tempore obtinere nequeant;et finguli tamen eiusmodi pomum ma- nu praeferentes Synagogam adire debeant ; publica magiftrorum Iudaeorum, quos Rabbinos vocant, auctoritate fancitum efl, (uti eft apud Buxtorfium Synag. Iudaic. Cap.XXILp.454,)ut univerfae concionis nomine unicum,integritateac laevore confpi- cuum, fedulo coématur, quod omnium deinde ufibus fufficiat, Nulla hoc macula nullave labe contaminatum fit oportet ; quod fuo adhuc pedunculo haereat, et fli- lum, quo veluti piítillo eft munitum , praetendat. — Ab Iudaeis communiter Effericb audit 5 — vulgus Paradifi pomum vocat, (ibi perfuadens , citrum effe arbo- rem illam percelebrem, cuius formofà poma ne comederet, fuerit Adamo divinitus interdictum.
In modicam haec arbor altitudinem excrefcit: folia habét minora, ferrata, lon- eiufcula,in acumen excurrentia, et fpinis denfe referta. — Flores fundit exiguae ma- gnitudinis, parte foliorum externa paululum rubente, Pomorum quoque primor- dia tenuia funt; bruna et viridia profunde faturata. Adolefcentia excelfe virent, tan- demque matura aureo colore, fed dilutiore, excellunt : femper tamen a vulgato ci- triorum genere,quod ad magnitudinem attinet, multum fuperanturs cum haec nun- quam maiora evadant, Quod caelatum hic fpectas, mei quondam viridarii decus erat ; fuperne illud coarctatur, et in acumen excurrit; cui flilus, five obtufa quaedam eminentia, nunquam non praetenditur, — Odore non minus fuavi commendatur, quam malum citreum Florentinum ; de quo mox dicendi locus erit. — Medulla in- terior modica eft, fubacida et amariufcula.
Hoc malorum genus, (i experientia, fida alias rerum magiftra ftandum, laetius in diotis hofpitatur, quam folo exceptum : femper enim pumila et depreffior manfit arbufcula mea; neque unquam furculorum quotannis enaícentium pro- ceritate luxuriavit.
CAPVT
- » " E " " n n neum aet Rd eX B 2 * & à E rm * - * * " « B ] " " L Y . es em " E S: - aixWoo- dec m dim C es Wc emu 3e x * x x : * " c À D ie : wed m AAA -*po 36 dd A o d L " : E 2 L ^ - "- i 3 * z LO a. curn noo d dae à Pe do n ane ^ cm T P BS. : ure. * : T: / : ; 3 $x s Hr r iex)
"asap x c yo t€ T gh fte 4 - JACET
' $- p v : 2
Pa. ^ * Ae aicdol er
uA "
a *- ed ot d » T M : 2 AE AMET owed
ei Ef ri sd am sie a *
.
Der qub nat nn
E RE d.
k- Mu cu AE T dad Mm
DUSDIPH"I
A 1
eye ici : c "eU d A Iden "- CRM rre "e
rA IPs ile Zr so
t E eds 1 Ee p NERA
oe j. —— 2
D
S Eo
ES IN S E S E
d
N
Hrsperx. Nonius. Lis. ll. Car. VIII 123
uum
UULTOE TOGHIEL
Malum Citreum Florentinum. Ital,
Cedro di Fiorenza.
8)) merito Cedrato di Fiorenza audit, P, Ferrarius p. 265, I i- 2) monum claffi inferit, eique nomen dat Limonis Citrati. At Auguftinus Gallus rectius citreis annumerat, ea motus ratione, quod omnibus citreis hoc fuavitate potius eft et anteit, Huic ego fubfcribere vel ideo non dubitavi, quod J) foetus, fecundo florum partu exclufi, a figura citreorum
ANS plane non abludant, quippe qui teneri funt et porrectio-
: res, ac praeterea capitulum, in Ílili figuram formatum, eri- gunt. Veflitur alias haec arbor foliis ferrae inflar incifis, iisque minutulis ac tenui- bus, fpinis quoque brevibus armatur; fed his tamen paulo longioribus ;, quam in malo proxime defcripta, Cedro col pigolo, acuuntur. Flores, Dosügique gemmae longae potius quam craf[e non racematim, uti in aliis quibusdam citreis, fed binae aut ternae in fingulis ramis exiflunt ; colore excelfe purpureo. Ipfius vero floris gemma disrupta enati foliola , quae arctiora eie folent, intus candidiffime fulgent. 'Tenellus item foetus ovuli minus craffi et rubicundi forma confpiciturs usque dum cum incremento verno rubedinem cum viriditate commutet 5 et hac, cum matu- ruerint, amiffa, denique dilute flavefcat, fuaviffimo citrei odore laudatiffimus. Me- dulla praeter cetera uberiore turgefcunt haec poma, quae , cum fit acidula, gratiffi- mo nihilominus fapore jucunda eft.
— Hoc mali citrei Florentini genus arte quoque multiplicatur ; atque inde ena- tum efle fufpicor illam citrei fpeciem, quae citro flore et fructu multiplici, Cedro di fior é fugo doppio, non abfimilis flore pleno confpicua eíl, et novum in utero foe- tum concludit. Huic pomo perquam fimilia in Bizzariorum ita dictorum genere numerantur ; utpote quae arbufculae fructibus itidem divites funt, tum forma et figura, tum odore per omnia huic convenientiffima.
Roma eximiae praeílantiae effentiam ex citreo hoc Florentino parat, quae ma- eno pretio hinc inde divenditur. Hoc tempore uncia quaelibet duobus fcutatis Ro- manis five coronis, vel, ad noftrae monetae rationem fubducto calculo, florenis qua.
tuor cum dimidio valet : quod tamen pretium pro anni fertilitate nunc immi- nuitur interdum , nunc iterum crefcit.
uSc2 Alum Citreum Florentinuni, quod [talis quibusdam jure
Qa CAPVT
2
" ^ ) £r.
»- H
: LU ; 7
wir
- » Li edd - 7 " "
Bs e EA - — ow : wo 34 -
i I Ei E i : « x GA d PIU E ? Jlbaa ARMES " & o2 S de NS e WP » a! ; $ i e &tR : € M t b. 3 : : ss ^ : i I:3 E] H * br | : : * Li -* B Kx o sow p v i à Y à ^ du. ^ [M . BA Vk s v c me r^ vps- Roc U.E X4 4. A — t * e ; : - Labia ; AVR die a^ ce v "uaxw 773 - » 0€ 5 "o
5d set
- s m ma a. uenit
: ^ M j 1
$e s TRU GI. 4 ATUAUR €: —— — 3 t: 2 »vüpcer E: 5 dms s a e m *- T E. m a Ju. rub. i El L E: A. Li & 7x * 3 " wc lr ET va erp eene p rr TIER C naerr Ll IEBRIBISPAI - Ev NOIRS 4G RE ESd4ue uiu i3 wu utt Le € 6 . ^ Eia kar a: ; «PE » " . * d . , E M $4 0€ 2e H 3 , . £ * : :
* 6x t i64. A dE ED
i4
quem otom RAG
SEE M.
214
at e Tertii
DÉ& 4o UAR qon Fe e te wi Get bor eor n ul e RUE. —— Ke E ee i un EP
470ug. 224. d
.
SENSO SN
*.
Arie) ju ar PI
Au V iymen 2or auf M Z oarten alfhre. ——
tL
ER
Ax ks no *
X ere Ld f rt "ss
bine dom x :
yi. grad
mene os pa RU
" Pen "
Hrsprz Nogrus. Ls. II. CAR X, pu
MEO E Ie
Malum Citreum vulgare parvum. Ital.
Cedro picolo ordinario.
aXoNC6OESsS? Omen ab Benaci accolis gerit hoc citrum Cero zoffrano pi- 1A 2 colo, Ferrario pag. 58. Citreuwm «vulgare parvum faluta-
27 S j tur. Fructum hunc cum ipfa arbore fiinter nanos nu-
BO, o/ZIZJ meravero , fortaffe non aberrabo: humilior enim
A(/( flirps caput inter alias nunquam extollit ; neque foliorum s S amplitudine ad reliqua citrorum genera accedens ; folia 3IcS)) véro in extremitate fere mucronata, undique incifa, viridi- E23 tatem habent minus laetam. — Ceterum rami aculeis exi-
| guis iisque numerofis armati comparent. Neque a flirpis quantitate flores abludunt, qui , odore minus fragranti imbuti, modice dilatantur, Poma vero apüd me mrinutiífima vigent, fi vigere dicenda funt, quae noflro in hor- to nati, et hoc ipfo folio delineati, magnitudinem non fuperant. Arbor magis du-- rabilis videtur , fi cum aliis citreis comparetur : quotannis nova fecunditatis docu- menta dat: quae fub anni infequentis primordia maturitatem, et colorem laete fla-
vefícentem capiunt. Sapor citreus eft, acer et fubacidus: cortex denique illud ambit graffior, quippe ex quo dimidium fere pomi partem conflare animadverti.
LIBRI SECVNDI FINIS.
Qs. HESPE-
T de xum cg pee M
a w v a i
to
i *.
T NN
Palos ee Abr dr t MEUM
-— oo
*.
3.9 ze
22
SA
- m B L E E:
cuum
M E " «uitio Nw 7
ibo:
qm
ect
ft
NT SUMAS hi a
ETHER
EHI
me D:
2:
a. d T
"NT 127
HESPERIDVM NORIMBERGENSIVM LIBER. LIERTIVS,
EIHVSA
* * *
C uoPpT-T Dc Limone generatum.
y Vandoquidem maxima citreum inter et limonem intercedit cognatio, eaque tam arcta , ut Medicorum antiquiorum non pauci , in plantarum cognitione alias exercitatiffimi, halluci- nati fint, utrumque pomum uni eidemque claffi inferentes: imo cum hodienum praeftantiffimis ftudii botanici cultori- bus aqua haereat definituris , cui claffi malum hoc vel illud annumerandum : mirum nemini; videbitur , in citreti vicinia et haec limonum viridaria confpexifle. — Definet Ípero mirari, fi praeterea reícierit, horum non minus quam illius curam fororibus Hefperidibus, Aegle et Arethufa, ab Hefpero patre fuifle de- mandatam. Paveramus adhuc ad fatietatem usque in fpeciofo Aegles horto ocu- los : indeque difcedentes recto pede ad Arethufae citretum properabamus, — Haec fub ipfo plantarii ingreffu laetiffima nos humaniffimaque excipiebat, et in ipfum im- mittebat. Primo [latim contuitu laetabamur de elegantiffimo ad interiora profpe- ctu, et aptiffimo illius ordine. Progredientium per porticum latus utrumque parie- tes vivis cupreffi fruticibus conveftiti claudebant : illa vero nos in planiffimum campi aequor deducebat, quod undique coronabant Hefperidum nemora : neque illa incomta et inordinata, fed tanta diligentia confita, ut nihil obflaret, quod vifum in ulteriora impediret. .Augebat decus atque fplendorem fructuum non unius ge- neris copia , etlimonum grato acore jucundorum varietas. — Medium inter filvas haíce fertiles agrum ornabat fons, aquas falientes verfus caelum alte emittens : hae ca- nalibus per totum viridarium ductae, adaquandis arboribus percommodae erant, Porro, ne ortae ex grato aquarum lapfü atque murmure voluptati quidquam de- effet , fontem rariffimorum Limonum arbores in vafis arte daedalea fabrefactis difpofitae ambiebant, quarum tanta varietas , ut curiofiffimum Florae myflam, Carolum Clufium, cui quatuor tantum limonum genera innotuerunt ; et Portam,
qui
108 Hzsrrzg Nonms. Lis Il. Ca». TI
qui bina folum defcribit, in admirationem raperet. Sed quid Clufium et Portam nomino , qui jam ante integrum faeculum vivere defierunt ? cum illorum etiam praeftantiTimi, qui pauca ante luflra obierunt, fi in dias has luminis auras redire con- cederetur, vix crederent , infitionis beneficio tot eorum genera prodiiffe. Imo ne nunc quidem ingeniofa hominum ars defetifcit , ut novas producere fpecies ceffer, Haec omnia cum fororum pulcherrima Arethufa nobis humaniffime commonftrat- fet, Varia, inquit, pomorum genera, quibus natura hortum hunc ditavit, avido, quantum vidi, oculo fpectaflis: num vero dulcia quoque heic mala advertiftis? Cui nos : Mala quidem nemo appeteret, nifi ipfi dulcia ac bona viderentur.. Illa continuo excipiebat : Non mala aut facinora dico , fed poma haec , quorum alia dulciffimo fapore voluptatem cient. Nobis dicta admirantibus pergebat: Haec ar- bor, eamque fimul digito indicabat , quam niveo decoram flore hic videtis , tam grati faporis fructus fert, ac fi Indico fale eflent edulcati. Flores enim fine ruboris miftura lactei , pomorum dulcedinem pollicentur, — At altera illa huic proxima, cuius flores purpura exterius funt perfufi , poma facit, quae guílata ob aliquam fa- poris acredinem delicatiora labia contrahunt. — Hanc notam íi probe obfervare li- buerit , illa nunquam vos fallet ; nifi in Limone Bergomotto , cuius flores candi- diffimi nihilominus poma parturiunt fubacida. His fimilibusque papavere ac fefa- mo fparfis fermonibus, quos referre omnes longum foret, dia haec Nympha nos recreabat. Illud tamen tacere hic nolumus , quod inter alia etiam ca nobis fugoef- fcrit de aurantiis citreisque , has flores citius protrudere atque illas, cum prae illis hae ligno conflent minus duro , minusque folido. Tandem, cum per alteram quoque horam ex auri huius adfpectu voluptatem cepiflemus , nos faturos ad oíli- um, quo ipfi properabamus, deducebat, laetosque dimittebat. Eadem nos felicitate gavifos credebamus, qua Maurorum gens perpetuo fruebatur, quae citri contenta comis ."vicvebat et umbra. | Egreflos dulcis recordatio demulcebat : omnia quippe memoria recolebamus vifa, fimul recordantes , quantam horto amoenitatem con- ciliaret lacus adjacens , isque navigabilis, qui tam vaflus efl, ut vifus prius quam ille terminetur. — Quaquaverfum vero iveris, oculis flatim patet, argentcosque, fo- le potifPimum ludente , fluctus ad caelum usque haud raro attollere vifus, non in- gratum utique fpectaculum contuentibus et in horto deambulantibus praebet,
GAPFT
HD 1
Hrspza Nonius Lis lll Car. IL.— 129
COP Py TE
Llimonum Víus.
on:nia et commoda contulit provida Natura. Multae funt, z quae praeter adípectum jucundiffimum nullam largiuntur Sw homini commoditatem: vilia tamen haec gramina herbae-
iz que terreílres praeftant Salomone, qui ne quidem cum omni
INO $2 [plendore fuo ita veflitus fuit, ut horum quodlibet. Aliae «(X-| IE S 2:47, non vifu tantum jucundae funt; fed et animam praeterea NM ER ASWSN recreant et reficiunt, fuaviffimo halitu emiífo. — Aliae vi-
E ctum homini dant et alimenta corpori neceífaria. — Ex aliis
denique, herbis potiffimum, innumeris medicamenta parantur, quibus et fanitatem integram confervare et lapfam reflituere; DEI virtute, valemus. Nulla vero plan- tarum, aut certe pauciffimae , collata in fe haec benignioris naturae dona juncta oftentare poflunt : quafi Hefperidum illa malis cuncta iolis fervaíflet. Haec etenim aurum oftentant, inter virides foliorum fmaragdos egregie ludens et emicans; quo nihil mortalibus aut adípectu jucundius, aut odore gratius, acceptius , aut efu a vius, falubrius. Quantum enim partesillarum fucco turgent ; tantum eaedem viri- busabundant. Atque ut paucis folum utilitatem , quae ab pomis hifce nobis ve- nit, commemorem , in re coquizaria ex illis jufcula parantur multiplicia et embam- mata, quibus carnes ferinae aliaeque, volucres item ac pifces , conditae inferuntur. Saepius poma haec in jure gelato aut tuceto glaciali conditione craffo apponuntur menfis : interdum acetariorum vicem praeftat pulpa in lobos difcerpta et faccharo confperfa. Flores quoque cum polline, faccharo et aquis odotatis conditos atque frixos conficiunt, palato gratiffimos ; uti de his aliisque, quos in coquinaria affert, ufibus liber de iflac arte Norimbergae publicatus , multis te docere poteft, — No- lo enim ea hic repetere, quae aliquot vix plagulae caperent. ^ Qui aromatibus et fale Indico condiunt dulciarii, tum flores , tum cortices delicate involvunt, et Ge- nuenfium quoque more, ut alios aliorum filentio praeteream , obductos fervant: ftriblitas quoque et placentas ex illis in parte fuperiore eleganter defignatas,itemque panes faccharatos aliasque menfíae fecundae cupedias conficiunt, In rei medica- mentariae officinis proflant aquae ex citreorum cortice ct medulla medicatae , fucci item, eclegmata et electuaria multo morborum agmini pellendo apta ; parantur in- de morfuli, trochifci, elixiria, olea, balfamum, effentiae , fuaviffimum odorem fpi- rantia. — Horum tamen conficiendorum praecipua laus, 19: ditfimulare nolo, 1ta- los manet, qui praeparandi arte aliis omnibus palmam dubiam faciunt ; illis quippe citreorum copia artem fecit, Habent et feminum grana multis in cafibus ufum fa- lutarem, eumque non contemnendum. — Tot ergo commodis cum praeflet hoc omum, mirum non efl, tantam illius copiam , ipfumque faepenumero corticem, quo id denudare folent, frequentiffime alio, magno pus numerato , ig | ecor-
120. Hrsrrn. Nonis. Las, Ill. Car. II.
Decorticatorum medullam acriorem liquidam exprimunt 5 expreffam olei inii doliis excipiunt ; exceptamque in locis transalpinis divendunt. ^ Venetias quoque Meffina Siciliae apportatur liquor ille; quem Salodienfi praeftantiorem Candiotto nomine vocant ; eoque fericum inficiunt , fi quidem illud faturate celfeque rubro colore, Hifpanici nomine infignito , micare volunt. ^ Saepius quoque adulterinus pro vero venditur; admixto immaturorum aurantiorum fucco; quae cum citreis unpa in torcular admittunt. ^ Sed facillime fraus deprehenditur , praelibato hoc li- uore : amaritudo enim adulterium prodit. ^Quodfi ergo tingendo ferico eum nihilominus adhibere cupis, maiorem illius copiam affundito , nifi operam perdere volueris, .. Ácore enim color acuitur , ut intenfius emicet ; quo cum fuc&tus ifle deficiat , dec hic ius quantitate penfan- us eíl,
LIMC-
| | Hrspzz. Nonius. Las. III Ca». III cc IIII. E LIMONVM ITALICORVM
RECENSVS
*
x *
| | CaPPFT Il
Limon Coftatus maior. Ital,
Limon della Cofta groffo. EDD Ximiae magnitudinis fructum hunc lacus Benaci regio anno AW 1696. genuit. ^ Colonis illius tractus duplici nomine au- " 3 dit: 7r.) Limon della Cofla groffo ; quod a flris et ex- (E^ tuberantiis , coflarum aemulatione infignibus , habere vi- | detur : rectius tamen Limonem canaliculatum. (Limon 2 eh. incanellato ) appellari cenfemus, ^ 2.) Cedriha, quo
7A fere cum dictis colonis Salodienfibus eum mallem infignire: ' cum accuratius examinatus a Citro maiore propius abeíle indubie deprehendatur. ^ Carnis praecipue et cutis fapore proxime ad illud accedit: praeterea et haec non fecus atque citri cortex colore ítra- mineo pallet: caro vero crafífior eft, et medul!a liquore acidiore turgidior. Folia huius arboris ampla funt et nonnihil ferrata. Itali non nifi tenuiffime orbiculari for- ma concio, falisque Indici conditura probe adfperfo et edulcato, vefcuntur.
C EP T IHL Limon Lufitanus dula medulla.
Ital. Limon da Portugal dolce.
Es Otiffimus eft Limon hic dulcis, quem vere ineunte omnes , ) quotquot malorum citreoruni aurantiorumque commer- cium inflituunt, negotiatores Itali ad nos advectum, venum exponunt. Patriam ille habet Hifpaniam et Lufitaniam, un- ([ dein Italiam migrans feliciter transplantatus eft : cedir ta- RI men limon in Italia enatus Hifpanis et Lufitanis cum hi 3) longe fint perfectiores. — Ceterum magnitudine confpicua Ae infignis efl, vertice acuminato : cortex craffior eft et exccl-
fe flavet ; aromata quoque fapit jucundiffime. — Medulla,
quae copioftor, paululum rubet , medullae anerantiorum aemula ; fucco dulci fua-
viterque vefco exuberat. Hinc noflris, cum valitudine minus firma confli- ctantibus , exhibetur , ut vires morbo attritas illo reficiant recreentque.
NW rus TC WEE RPM M WMÁMMVMAMMEOBME UE TENER NEN
R2 CAPVT F.
Eram LR. Nc : M. ne n CLIE n img pes
ie
tad nar EE Ac
[ 2
Jp22-13.2
- ASSI EC
Ht e QE -— —m , 5S B. ella. |, C95.
E Du
epetaunp) ape py
ri
"i
Bh
efteinbruch be) Mógeldorff .
pas.232 b
N its iS
SY M NS ik i
Emm
7
Ü
[7
[//
ooo M m——C———————————WW [// /|
P
r9
- -——7
Hesprrzg. Nonius. Lis. HL Car. V. ec Vl. i3
ch ug tt EUNT CTS lidem edm e FRCHMETEae oe SESS
CTS
Limon Lufitaniae Auguftalis dulci medulla. Ital.
Limon Agoftarolo da Portugal dolce.
£7 Loruit et hoc pomum circa Benacum, unde illud miífum (QW accepi. Ad citreorum vél limonum genus pertinetpraeco- 2e KENN, cium: ut plurimum enim menfe Auguílo, unde et nomen : y Tp ei inditum, in Italia maturefcit: Ibi tamen hofpes folum eft
E PX exceptus, patria Lufitaniae terra exul. — Minor eft Limone
( i ? dulcis medullae Hifpanico vulgari; verrucofus ,in cufpidem excrefcens. — Ceditet priori, quod modo defcripfi, five E-. cutis foliditatem fpectes, five colorem languidiorem. Me-
dullae vero fucci pleniffima dulcedo ineft; | eaque parti au- rantiorum interiori, quantum ad colorem ,coníimilis. Eftetalius Limon Augufla-
lis, eodem tempore quidem maturans , at faporis auíleritate parum amabilis.
n2] B» : AS
cy
-—
Y
CAHTY- I-Fl
Limon Saccharatus, five dulciffimus. Ital.
Limon Zucherin dolce. .
g;Enaci ager, quem amoeniffimis villis et hortis elegantiffimis X025 confitum fuperius dixi , hanc quoque limoniam prae- 5») dulcem alit acfovet, cui eam et ego in acceptis refero. | Globofa eft, et, fj magnitudinem fpectes, fatis confpicuas BUZNGS cortice tecta laeviore minusque fpiffo , cuius color diluto 2 Fue HU, pallore citreus apparet. Odorem fpargit quadantenus aro» a n « 9) matum amoenitati congenerem. Succi dulciffimi et me- OT.) dullae fi colorem fpectes, aurantium dices: fin faporem, - malum aurantium Sinenfe videbitur. Migravit vero ethu- ius fructus mater in Italiam, Hifpania patria relicta, Denique, ne hocpraeteream, Limon faccharatus et alter Limon dulcis temerepermifcentur: quamvis enim nullo difcerniculo ab invicem diflare videri poffent 5 obfervavi tamen ex fapore, a vero non abludere illos, qui toto, quod dicitur, caelo illos differre affirmant. — Limon etenim dulcis vulgatior inde nomen tuetur, quod acrimonia non urgeat palatum ; neque tamen ideo dulcedine praeflat, fed aquae inflar infipida efl. — At a Limone faccharato dulcedinis fenfus percipitur, ut iure merito Saccharati nomine, a Salodienfibus indito, fuperbiat.
R3 CAPVT V il.
* P t y xi É " ! . | ? 3 Ld «d OA e Áo emm So » - " - : - - i Ru E á ,
FR
ds Eun er Vel a T e en
Hh
Drs P
tin
TH
T
———à —-—
OQqug.i54.
p «ijr owl? : 1 x x "ib, ami ! ;
— ofehugfren. $e — Aalen .
A ABL MP " D f
"n
7 dh. E T A
// 7
My
lH
m.
1 /ll : ,
i. (d...)
JURY
lili
Il
i 11 Um
Ty / Tb |
|
[/ ]
--. -- 4. * Pia
VR RUD eleRE Vitas
Im pnt
E.
,
- LU
zn
Ao
b
p zi | WI
ES mo d err TIaffegen. .
RU) E heri ; dela
qu
a o
.. HirsPEs. Nonius. Lis. IIl. Cap. VIL et VII, — 15;
G0 P PY FIH
Limon Canaliculatus. Ital.
Limon incanellati.
Lura dantur huius mali genera, appellata a quibusdam L;- moues firiati..— Hinc Ferrarius Jonem fériatum ftcve cana- liculatum lud vocat; ducti nimirum ab apice petiolum verfus funt veluti canaliculi quidam, fed inordinati, cum
xA ali plurimum a fe invicem dillent, aliis anguflo interílitio feiunctis. Praeterea horum pomorum quaedam rotun- ditate turgent , alia ovata longitudine producuntur. Omnium vero color pallide luteus eft. Atquehuius qui-
dem cutis fpiffior paullo ett et medulla modica, in ore man-
dentis mordax; illius vero cortex tenuitate notabilis medulla amplior, fuccofior;
et acuto fapore a reliquis malis citriis non abhorrens. Vtrumque hoc pomum, quo,,
uti reliqua, oculata pariter defcriberem fide, ex Italiá Norimbergam accerfivi, 5
— SA ^
b i /
CAPVT FIIL Limon Dergamotto maximus.
Ital. j Limon Bergamotto della grand forte.
(osse Eque Roma, Italiae caput, fuas nobis delicias invidere voluit. ; ) Maximum hunc, ipfa maxima fructum anno 1706 trans- mifit, eumque clegantiffimum, feptem uncias et eo am- plius ponderantem. In elobi formam ventriofi prolixus (7| efl; qua parte pedunculo connectitur, paululum contra- m ctior; ita ut pyra, quibus a Bego , Epiri Principe, Beg- J| mottorum vel Bergamottorum nomen eft, ferme rc- ded ferat. Carnem parciffimam, haec enim cultri dorfum la- titudine vix aequat, cutis tegit fubtiliffima, ubique aequa- lis, et formofe lutefcens, — Pulpa vero interior fucco diffluit abundantig quem cum cellulae merabranulis diffeptae contineant, fine ordine tamen et fine lege hae funt difpofitae, fecus atque in citreis vulgaribus obfervatur. Aemulari videntur hac in parte comtam aurantiorum cornigerorum negligentiam, pomorumque eorum,quae floribus plenis duplici involucro five cute amicta fuccedunt, uti ex figurae infpectio- ne accuratius delineatae conflare potefl. — Pulpae huic acor quodammodo tempera- tus; cortex quoque aufterum quafi condimento tem-
peratum refipit.
CAPFT VIIIL
It.» M . r 3 ; : AN bt . : 2, | - » | ) wu * E " P4 "T L] * j . » " 4 - y Y 1 ] M 2d — " X v v a 4 : i S Fi : : b a r t Qs A : | ^ yop E í d ar * - ü? ? 4 "- : 1 E A r — ; 5 " «u 4 , * 4P N. iae x : 4 E" » e : e : ET & - y P ] - ^w s * 4 m^. o-— i | s - eem s - ^ positos dien Rico dia 8 ePi i t meten EÀ WT AP , : kc kodeopen itn ier qutt Seien iq sie mlmed ip mtt " — jer ln : k | nd
; | OO MER) uie cca E S nont nomi.
:
à
uar
illb-$x;baióm etta
t SIUS
* &*
315b s^3ik
2Z/2*"t9. 1306.48. v^
fedt SOSA wie SnM
n SM CN d MN * , Ü RUD pu » P568 1 "
m Le me. PLA
mu e Ero
pr
L- m Zn LR ipai
pag. 424 ó. b '
"7 E Lr ELIT. EE
^
Ji NER
Pd Ex PlAN
hac iode.
Hzsprzs. Nonius. Las. ITE. Cap. VIIIL et X. 137
GCAPET FH
Limonium cucurbitinum Imperiale. Ital,
Limon zucchetta Imperiale.
C ESIna hoc nomine poma anno 1707 et 1704 ager Benacus
E295 transmifit, fibi, indolem quoque et naturam fi fpectes , pa- rum diífimilia. ^ Cumtamen alterum ab altero, Imperialis cognomine addito, diflinctum effe voluerint periti iftius re- gionis coloni, et praeterea forma utrumque, etfi leviter,dif- fcrat ; deutroque figillatim agendum effeftatui: non tamen Jf ideo exiflimari cuperem, quafi unius arboris proles identi- e eer) dem varias aflumere formas negarem. : Limoniae cucurbitinae Imperialis arbor nunc meo quo- qué in citreto viget, fcapo erecto procera, fpinisque denfe obfita. | Folia habet laxa, oblonga, tenuia, ferrata: in pomisnotabilis amplitudo , quae tamen parte inferiore aliquanto minor eft et anguíflior; ita ut pirorum formam illa adaequent. Hilari cadem corticis colore flavent, fapore amabiliter fubamaro citreis non deteriora. Me- dituliium humore fcatet fubacido et albet. —
UOGIPT X.
Limonium cucurbitinum alterum et Lumia. E Ital.
Limon a Zuchetta, é Lumia.
Imonum genus duplex, una in tabula conianctum , oculis ) fefiflit contuendum 5. utriusque vero fimul copiam fecit anno 1704. benignus Benaci ager, a quo nil nifi elegans et edecumatum exfpectes: Alterum Limoniam cucurbiti- * nam vocabant olitores , cuius capite proximo mentio iam L2 factaeft, — Cucurbitae minoris fpeciem oblongam et quan- titatem praebet, cortice inteníe croceo et digitum fere la- to. Pulpaefaporem dulcacidum color albicans iucundio- rem reddit,
Alterumgenus, (quod, quia itineris comes priori datum,hic feiungerenolui;,)Luzia eft, quam Itali Lumiam vulgarem rotundam dicunt, orbiculari rotunditate elobo- fa, cuius color croceus in album migrans , maculis hinc inde fufcis grata varietate interfperfis, delectabat. — Exterius corticis integumentum cum carne denfum erat
et folidum : meditullii exiguitatem acredo penfat; ob acrimoniam tamen hanc nihilominus fuaviffime eftur,
S CAPVT XI,
* *
oA
- vc qa an au TIQ E
hc? duc - . x ! 1 " a or E Em 2e ot -— 4 WagrEE - 3 2 / (i MEA zi E " dcoiCigs cihiflj HOM a4 mim 3 :
* - Cre deu rtm PART A. m c , " psísag a rmm a 8 BE Abi -— C me e :
gu remm E VCI E RU
I - od. Y "c wee Km px fr
* *
-«—t*
ta wh rear d ] LEE at. ALITER wr
* t "
- : ] " Z P T. pe s * ES E : RB EIAS estis Te y ? oq nt I rw CV — D. did 7UPS H AGER Dg Mia CE do s ESSA da " — peur [4 eT i RS
niebw-E ^
d opipieer s "P^ oene
MCNEA SP -"Urtf"hel p4iJ-
**
E Lm dco UR VEA P xh 2
€ 3 X MS nS | SNNSSN SENSN SM NNNW
J PAS na
"^Y! | (T an
x 7 ES
IIT
r
,
// / TL 77) jj, j 7 /
Mt c
"s
Pv. * E
edeedipdénto AMHAMEDEIHLSR Httasdez) Fog s! — EL
vU aee
I ELTE
pag. 158. b.
Jn fQmen,.a
y
y 7
m, »
», &
NU TELS e [ETC DICCOLUTETT UE tini ilr Ml
E m c T MU eei
Hzsers.. Nonius. Lus. Il. Car. XI, et XIL.- I59
GauaPPY-—ExI
Limonium piri effigie, vulgo Peretta. Ital. Limon Peretto.
2/5 Rugem, quae tabula fequenti noflro fe dat confpectui, Ferra- rius in Hefperid, p. 237. Limonem Perettae confimilem de- nominavit et iam olim deícripfit. | Eandem tamen et ego nactus ex agro Benaco adiacente, non potui non curiofo denuo luftrare oculo ; neque incommodum erit, ex noftra eandem defcriptione hic legifle ac vidiffe, ^ Folia arboris, quae hoc pomum ferebat, erant in longum diducta , mi- nusquelata; et cantractiora illis , quae Ferrarius adpingi curavit ; adeo videlicet parte fui anteriore coéunt ; ut acu- minata tandem evadant, coloris hilariter virentis. — Pomi ipfius fpecies itidem ova- ta erat, et amplitudo artior , quae tandem apice terminaretur; unde piriformis ci- tri nomen ci inditum ; pauca licet illius forma cum piris habeat communia. Cor- tex aurefcit citrino dilutiore colore ; isque condimenti optimi fapore guftum de- mulcens, fatis craffus, poft quem caro albicans multa latet, fed exilior medulla,quae fuccum acrem quinque diffeptum loculamentis confervat, ^ Huius generis arbores - melius in vafis quam in parata citreti area plantaveris, cum humilior a terra fe nun- quam altius attollat. | Fructus ab ea noftro füb caelo rigidiore vix ac ne vix quidem Íperandus , utpote quae aeílui ad(ucta aurae rigiditate facile interimitur ; hancque adeo perpetuo horret.
CETT XII
Limon Peretta Perfonzina et Limon Peretta canali-
culatus. Ital.
[ imon Peretto Períonzino, € Limon Peretto incanellato.
SEAD pirorum fimilitudinem tam prope accedunt bina, quae hic in aes incifa fubiiciuntur Limonum genera, ut primo confpectu nulla re alia quam colore differre , aliudque et idem videantur. Eorum ex agro Veronenfi pariter una acceptorum prior cumprimis, qui ad iuftam nondum per- M) venerat maturitatem , ex viridi in flavum tendens, facile in- cauto cuidam imponere potuiflet. —Folia arborem ornant parva, angufla, cacuminata: e eandem fpinae, Po-
| 2 ma
uo Hirsrrze Nonsius. Lis. IH Car, XII,
ma vero edit modicae quantitatis: manducata iucunde fapiunt 5 corio obtecta piffo. Amat et haec arbor in vafis potius quam citreto ipfo conferi; fedulamque fibi cul. turam pofcit, fiquidem alere illam volueris fine detrimento.
Alterum Limonem , Perettam. puta canaliculatum, Ferrarius, nunquam fine honorifico elogio dicendus, pag. 235 Limonem firiatum nuncupat, — Specie externa a piro plane non diflat; nifi quod corium a fummo ad imum ftris multiplicibus di-
ftinctum: — ceteroquin glabrum eft et denfum, citrinoque auro decorum, Pulpa vero dulcacida fuaviffimeque velca.
CAPVT XIII.
a LL ud
[D me
5j d mm
Wt Wb i ,
—-———7———
ug.cr*O | b
(Der Viohanarclt vor dem
e *
Dau ent or.
Hizsrrz. Nonius. Ls. III. Car. XIII ec XIIIL 14x
LCAPPIOT-IHM
Limonium piri cfhigie five Peretta fpatafora. Ital.
limon Peretto fpatafora.
Sy SE Liquot huius pomi genera numerantur , a piri fimilitudine PEN nomen íortita. — Hoc vero, quod defcribendum hic mihi EZ fumfi, Spataforae cognomine innotuit, dubio procul ab 2 co, quiprae ceteris fuis in hortis illud coluit, accepto: À quam opinionem Ferrario quoque placuiffe video. Idem Spataforae nomen proxime delineato etiam tribuitur. Neque ideo minus id competit huic , quod colono No- garenfi , amoeni Athefis accolae debeo. —— Dependebant ex uno ramulo poma tria, tot videlicet, quot Hefperidum vulgo numerantur. Cumque apud Ferrarium p.233. itidem uno plura defcripta compareant; racematim ea germinare non temere fortaffis inde coliigo. Folia in hac arbore crefcunt exigua, eademque pro mole laxa,et in verticem mox excrefcen- tia; margine incifo, colore ex viridi albicante; quali coma et Limonia Ponzina nobilis ornata refuloet. | Abundat eadem uti fructibus, ita et fpinis; etilli quidem pira videri poffent coloris fulphurei. —Corii integumento gaudent fpiflo; iucunde fapido et duldi: pulpa interior acore quodam eft impraegnata. Alios eius- modi fructus anno 1706 Roma dedit , capite fequenti defcriptos ; qui cum magni-
tudine fola a Limone Peretta fpatafora dillent ; mihi huic congeneres vifi funt.
CAPFVT. XIIIIL
Limonium Romanum. Ital.
Limon di Roma.
Eronenfes ad Benacum coloni anno 1707 Roma acceptum hoc pomum mihi impertiverunts quale tamen Ferrario incognitum fuifle videtur; in eius certe Hefperidibus fimi- le non reperio. Poffet tamen et Veronenfes nomenclatu- ra Romana latuifle. Poftea a quibusdam illud Limonem flriatum popino con poca fcorza nuncupatum compe- ri, Binos, ternos aut plures eiusmodi fructus uni in- haerere ramulo, inde Lzozes racemofos dicendos ex figu- ra patefcit. —À Ferrario tamen p. 243, hoc nomine infigni-
ti, multum ab his difcrepant. — Folia frondes protrudunt longiora pectinatim inci-
fa colore laete virente. | Fructus inde pendent mediocresjin longitudinem exporre- cti j circa pedunculum tenues, quae pirorum alias forma eft ; inde ventriofi; et fu- per ventris eminentiam latiorem conus veluti quidam cacuminatus furgit. — Cutis colore dilute citreo, inaequaliter finuofa et rugofa, minus craffa, quae guflatu qui- dem iucunda ; fed eius dulcedini amaritudo quaedam ineft. — Meditullium illa con-
cludit dilute fulphureum, et acore multo fuffufum.
$53 CAPVT XF.
. : " D . L4 : - ; * —- " & - . " ; | : E - ME EM | ^ ^ E fw E E * » x ^ ^ E 2: [ s E á i ] | : LI
Jam feo ^d
It RPM
NON . aen rut won voee ub RUE e 4
* rns DE 4 E EE en ME NEN DENN NE er hc paeiim c Sn Á Domui Mene re " fie DI S exsdkosowehe. ands a Ta Rl al pti: n LÀ tod d 2 M. E ». m E CHEDUHPI 2 5 H die OE RESI Sewer ded E
TE Rm
up £5
LE
" - 4 : REDQUDIDEUS
IE
ms a —(
MGE c s mu u : b eet 3 Au em À "T Wu :
- y NS M
»
— ML—M— UM MS mim E MM 3 ———
AN WANN
E SN NS NS NN ANN :
NS Set
Z. y Wrscs
E pr.
Pr T
PRU MIE E. t
psoa*2.8.
ntg.4d 42.b.
"NS
RE MN ——. "Maepemcs Ne "c er ter c SS SS ONULO - T OGS Pl SNC EN DUNS ES - Do
-— NN uc e mI :
ST m
RS D»e
D^2314 2L 2044 X7 1224777 [j
i e S qiTm, LriuE
MU - C TR.
A xx
A e m e RAN "uen MISMCNEOAM IT L- Tu :
-—
— € t
N rm » NN SONS SNR
N N N
SNNNNN Y NNUS NNNM
Had Nuuxla f CuXV. XVI ua
Ls
CAPPEX P.
Limonium Italice dictum Limon Cornagionc.
w$ Vantum coniectura affequi potui, nomen habet hoc malum a loco Italiae, a quo noflros in hortos conceffit. Neque enim » infrequens effe hortulanis , ut nomina frugibus dent a folo nativo mutuata, inter omnes conílat. — Folia adnafcuntur margine undulato pallide virentia. Pomum mediocre;ova- tum, colore iucunde citrino , cuius corium modice craílum , et amarum ; pulpa humecta ex viridi lutefcens acrimoniam fapit. Ceterum fuaviffimum odorem fpirat,, eumque re- liquis Limonum generibus multo gratiorem; qualem ferme Limon mela Rofa fundit.
CAPPUE^ XVI Limon Calaber.
mie Limon Calabrefe 44; Limon da Calabria.
Z 1672 eiusmodi pomum ; cuius folia adnafcentia iuxta pe- 423 diculum moreaurantiae habuerint appendicem, quae cordis (5 figuram aemuletur. ^ Ferrarius p. 211 Limonem pufillum ' Calabriae duplicem defcribit , qui tamen cum illo Comeli- ni pràeter folianihil habet commune. Poma enim, quae in Ferrarii Hefperidibus vifuntur , illo minora funt, cetera limonibus fimilia , nifi quod conifera veluti et exi- guo filo eminentia, Sed nihil horum in Comcelini figura confpiciendum. Neque tamen iudicis hic mihi partes fumfero , nihilque definiam, gnarus quam multiplex naturae lufus et in his pomis obfervetur, quam raro malus eadem fructus ferat per omnia confimiles. Dicam ergo potius qualis ille fuerit, quem mihi accuratius infpexiffe contigit. Foliorum, quibus mala conveflita , alia articulata, alia inarticu- lataj quae varietas etinaliis malis, praecipue autem in malo Limonis Bergamottae obíervatur: neque valde dubitem, eam in hac arbore effe perpetuam. — Poma levi tenuique et cerea cute erant obducta, eaque acidula; fuccus vero multus ct acri- monia fubviridis. ^ Genus hoc mali, dicente Comelino, multiplici partu fecundum, idemque et Ferrario fecunditatis innumerae affiduaeque nullo non menfe florere et parere perhibetur. Haec tamen fecunditas vivacitatem non imminuit, unde aéris Theotifci patientiffimum foreiudico.
CAPIT XVII.
, n * & e£ . MA *
«i
z- l4 dum s
cda
aud xL
A
Ld &
L3
*
$3 $c 9&ede. S "oe £bwe We
P"
ju ud
€ s: e «3- Mot
4 up h
P
——— ——
pasg.444. bh.
V2 dil
E UK
Hisers. Nonnus. Lisll. Car XVlLet XVIIL. 1as
GCIPPISFIH
Malum Rofeum. Ital.
Mela Rofa.
727 Btinui hoc pomum minus et rotundum ex Italia, Limonis VAN) Rofeinomine (Limon Mela rofa) condecoratum: id quod
U^ in typo adiecto mutatum non efl. Malunttamen alii Au- B) rantiis accenfere ob foliorum corculafive articulos. — Vul. Q) go Malum Rofcum audit, cuius gemmae floreae candidiffi- maeet oblongae: fructus vero apex circulo et quadam veluti verruca notatus. — Cortex tenuiorcrocea fpadicca- 2)) que temperie flavet, obfcuro difcrimine ambigua ab auran- | tionon dignofcitur; isqueafper etamarus. — Medulla fuc- . ciacidioris et copiofi , pallida minimeque a limonibus vulgatioribusdifcreta. |Dua- bus tamen rebus notabilis eft malus haec, primo , quod unicus faepe furculus bina aut terna imo plura parit poma , locorum intervallis erumpentia: deinde quododo- rem exhalant fuaviffimum, mirificeque gratum; qui,cum rofarii lignumaemuletur, fructui nomen adiecifIe probabile efl, Foliatenuia, angufla, fatis tamen prolixa, ar- ticulo iuncta funt et connexa.
GAPP T. XVIII.
Limon Digitatus aut Mulüformis. Ital.
Limon Zattella.
na vero Latina impofuit Ferrarius, eo quod digitorum vel unguium formae non impares, et quod diverfiffime na- Ícantur. Nequerari funt monílrofi eiusmodi fructus , quos faepius Itali; auro Hefperidum quaeftum quaerentes,venum exponunt, Neque tamen quisquam fibi perfuaderi patia- tur, certum efle arboris genus, informi eiusmodi pomorum genitura praegnans: cum potius monflri quid frequentiffi- me alere citrum vulgarem fithabendum. ^ Edidit et mihi partum eiusmodi deformem Lima dulcis; quae alias fpeciofo pomorum foetu erat feraciffima, | Sed tanquam puduiflet prodigiofi partus, abortum illa nunquam non vercadveniente fecit. Colorem ifta monílra citrinum fervant ut plurimum , utpo- tae quae hac matre frequentius edita lucem adfpiciunt. Neque corio craffo et aco- re a citreis longius abeunt, eorum acrimoniam pariter refipientes.
t CAPVT XVIII.
t E Nox ' —— s - - E - — —— - - ———Ó à . - P "^ DÀ n & Ld in » E " 1 "TU , ! "3 h s dis - LEM ICT m " » Á, D ; e — : | ew " XE ? E " & NS r A E 4 [NE CREDE - 4 —-—— ^o de tw dA 9 J- D
diga rt
: . 45e Hop RA CAM CVnS S 22013 A3.
EE "YS y. M Cs
DUE
woman P E pa tar
Py ry
fj f i
is :
ista
j
WC
T" V
dn.
LR
ez € 4 rendo
alte. o fiung bey Z
pasa 46. b.
Lumen Lade ec
* —
wd
" S : La e E
/ E od *
ee.
eL;
t PA H bons Pw
NUN
NN
à rien
^ ANN Nu
7 SN
"yr
n
RCRURN NONE
Due Bünch bey der Zulinan
Hizsrrs. Nous. Lis. Ill. Car. XVIII — 147
CAPFT XFIIII
Limonecs, qui vulgo Lumiae; itemque Li- mea Valentina.
Ital.
Limea da Valenza.
Edia inter aurantiorum et limonüm poma incedit Lumia, praeftabilelimonis genus5 quod tamen neque in horum, neque in illorum cenfum recte venire potell.
Ferrarius pag.317.Lumias nominat; Italifere Limeas appellare confueverunt Acruminum hocgenus, quod au- rantiis fuppar, multas tamen citreorum notas refert, Ne. que difficile foret, in awrazz;o citrato, cuius defcriptionem inferius Part. III cap.VI dabo, figna communia oftendere, quae Limeis eadem effe adnumeranda fuaderent. Si de
aurantii iflius citrati origine et ftirpe quis ex me quaereret, aurantiae genus citro infer-
tae dicerem. Nam rami fpinis funt communiti; etfrondes folio citri confimiles, Vt ipfo hoc idem nomine innui taceam,
Limea Valentina, nobilitatem nominis ex Hifpaniae urbe conquifivit. Eanon alia maior repertu datur; variae tamen magnitudinis poma decem alicubi pon- do librarum rotunde tumere, Ferrariusteflatur. Libraevero Romanae decem,cum Norimbergenfi comparata, apud nos fex pondo et amplius conficiunt. | Quam deli- neandam hic curavi , fesqui libram aequavit tantum: at viae, quam fub anni 1707 exordium Roma trium menfium fpatio vix emetiri potuerat, conficiendae longinqui- tas magnam vigoris fuccique partem abfumferat , ut adeo haud mirum, fi pondere quoque multum defecerit. — Corporis amplitudine fere rotunda erat; quadántenus tamen in longitudinem procurrens: aliasut plurimum globofum eft corpus , cuius corium intenfe croceum, aurantiorum maculae hincinde decorum inficiunt,leviter caperatum et crifpum, poris paululum eminentibuss illudque corii citrini guftum aemulans. Poft cutem auream candida caro, eaque craffa, folida, dulcis, manden- ti non ingrata, in confpectum fefe dat; haec vero medullam ex luteo albicantem,
qui color medullae limonum peculiaris eft guftuque fubacidam circum- plectitur.
I3 CAPVPT XX.
; 111 » ot i i s 1 H i * ox 3 4 : H ; Nav (AL Al. aM P , AC il H A À » H À. iv i » Y. Y bir. 4 "um - | P re& eder ers D 4d otpron os. ose iup 2510: . * ' al ^ "AA s t - ] » ] 72i mot tanmomil 3» mu1cbarser voted pO " ou psa bo Np 10022 derom!i vids fiarie "i E oce jinow 939v reclnso mur i6 ci omen P m 31" zala se siena eitis. 1.5: s. m etrag 54d
: pbOUn.::m9»od itiiahiufis A 989077200005 viniisqus | euh EROR ("7:10504613 AENTS 23 a3lum 953-20) efti:
75195 etis evt vestes ni gexol smi un : pues sn MTtmSO2 "roll, oc ígb IV V .Ge21MI 4:« Leni iiai eb id aho bat at
«olii od ü EMT "S 55 V odia
conugbs 513 tbe» Cymiiosup
bum canisdd ob 1 €——— Bre denti PE.
grad 1
e tá pori d "Sar
| phces 3x fiasthutdo nmm eph zhogiv gu — "E E ^ : | od m m Ux jl ep iu " id wd i f 1 v du n SrIAJ " ot »b & 411 opel
i TERM : dis " CFEXE — visnibadt- di i nm. E instalo dn aufaea
M *- * - à N
ekluemom e 3ap» ui ,5 » iuf nog LE 1 ' hs
: z T | VIATIÀ WP. [| i NN MQU- H Al » d S PAM À N
I! ^ SNN Ne
NS
NUN N SS NSNSSS
) X * v ^ N
Ig p, /7/, UD /) / 9I 7 M) I, 7 , "7, , JA PAM
7, /
^ 7 / Á,
AQUENS D
S
y", M, o) / ,
S "77 7 7 7 I,
w
moÉBs QNM -
SS
*
A—— —
Ws Sum OR RUN MASQUE. e as
Ms S. NM EASENE Y
SORGE 344 NS em m i
m E T
S *
HISHIMEIUIUIHTM
Hispzs. Nonis. Lis. ll. Car. XX.ct XXL. 19
CHPPI XX
Lumia CGalliciae. Ital,
Limea di Gallitia.
Imeae Valentinae fefe affociaverat itineris Roma Norimber- ! gam fufcepti, comes Lumia haec Galliciae, quod a materna adeptum terra nomen ipfi adfciverant coloni Romani, Fer- rarius vero, qui p.319 vel idem vel fimile defcribit, Hifpani- cae vel ex aliorum opinione Hierofolymitanae Lumiae ap- pellatione condecoravit. Figura pomum eft oblongum, prolixe fafligiatum , palearum pallore albicans , aequabili laevore molle, cuti praetenera, quae aromatum acri amari- tudine acerba, non tamen ingrata, dulcium Limonum Lu- fitanorum fuavitatem quadantenus refipit, ^ Medulla coloris rubicundi flavo diluti fimilitudinem ducit aurantii; faporis tamen quodam acumine fuavis guftuque iu- cunda, Mediocris eratillius moles, felibram vix pendens; — pondus vero pomi AI- pium iuca et praecipitia fuperantis, per iter viae moratum;quadantenus fuilleimmi- nutum fufpicor,
CAPFT XXL Limea Longa.
SES Enaci iam iterum delicias exhibeo, quae menfe Ianuario anni [X059 1707 indedelatae ad me pervenerunt, Crefcit hoc pomum inovaram longitudinem, eamque, fi cum aliis comparaveris,
valde protenfam, apicein papillam definente: ventre infe-
riore;quo petiolo infidet,artato. — Cutis eleganter cerea, rugofa fcabritia inaequalis,craffa, fuaviter dulcis et cum car- ne ifidem ampla amoene vefca. — Medullavero flupea vel exalbida, acritatis acutae; qualis Limonum efle folet. Folia longa etincifa. Numinter Limeas hicfructus locum obti- nere queat? fubdubito. — Agri quidem [taliciincolae eum communiter Lzzzeam loz- gam,nuncupant. Átcum Lizoze Liguflico , quo P. Ferrarius delineando gratiam apud rei horteníis ae(limatores iniit, compofitus, parum ab ipfo recedere deprehendetur. Accedit , quod et foliorum fimilitudo aliqua fit, quae Limearum claffe eximendum efle hoc pomum itidem fuadeat. — Raro tamen aliam nominis rationem ineo, imo potius fcre femper illam fequi foleo nomenclaturam, quae in folo pomorum patrio ab incolis primisque colonis indita una cum ipfis quafi nafcuntur.. — Quod fi tamen longius aberrare eos manifeflis deprehendo indiciisillud quandoque mutare religioni neutiquam duco. Quid? quodipfos etiam Italos non eodem fingulos fructus nomi- ne infignitos nofcere ac dignofcere quotidie experiar: — Ne quis igitur me inícitiae arguat, fi noflram hanc nomenclaturam fecutus petita inde mala haudreferat ; fed corum loco vel fimilia vel plane diverfa. T1 CAPPFT XXIL,
k ^ 'à *3 * Y ^ $6 li "f j : T 4 H , £ : , we at fA & 17 í CERE 0g: cle 7tT- à ] Qr - £ )54 Ru A! uu 2 m H Paw C! «G Hn i JM ZA uq" ; uic. r—— Poem p— RM cdam s Dite t oar LR AMD TI apro Sá Peli ette an DA ARPAEER rim D " — LI L uS Ts "TICT on . 1 ! E dat FX E hi ET » T i e? j : : 4 s is Ur. aie u A NP AU ] V j k ! i E i - - Aa Y , C. à *xw ; . s : : pss maie '* ih ES TN | : x E l3 v - : : : NH evt 28 ES WR Mi
&mtotéen 8 E. Dossds gina: :le gbmiao i
i qi nemen cvi : s fe bi lag i L unc ; ere 1 IU " |
2 £9 L6 or T cd
A » &* : i-EFrnaa xm C6ban OGNRIQOUS. fi3s SÍtoU£h337
a. ri
ug. 2250 8
(qup s NE AM.
Ai ape oz
Wu
u
--—*
e *
// / WIN UMILLL THU NU A
A li PD TA
ALOUES
jov E E wen à E EIS
o
Hizspra. Nonius. Lis. HT. Cap. XXII et XXIIL — i51
GCAPPFT - XEINH
Lumia Limonata.
Vit et hicfructusin confortio prioris a Benaco Norimbergam anno 1707 rotunditate praeílans fere elobofa5 papillato tamer apice mammofus. — Coriumambit nitidiíTime citri- num, tenueilludquidem; atamarum. | Medulla ex prafi- no albicans , et acidiffima. Folia habetarbor mediocria, fed craffiufcula, quae a foliis limoniarum, quod ad colo- rem attinet , haud dignofcas, nifi quod aculeis non fintar- mata. ldeoque etiam Lumiae Limonatae nomine hoc pomum primitus fuiffe decoratum iudico; quod rotundi-
tate Lumiam, colore Limonem , verbo malum aurantium auflerum per omnia , fa-
pore non excepto, accurate repracfentet,
CAPFT XXI Lima Romana.
122 Alatium ad Athefin Nogaranum, pto illuflriffimi Heri; Comi- tis Lodroni magnificum, tumilli tum huic decori eftet or- namento fplendidiífimo. — Ipfi vero aedificio gratiam mul« to maximam conciliat hortus a peritiffimo colono navi- ter excultus. | Conceffit is mihi anno 1707 fructum Le- miae Valentinae nomine, — Confului tanquam oraculum, quod faepius facere foleo, P. Ferrarii Hefperides, quo cer- te libro nonalius hocin fcribendi genere doctior aut elegan- tior prodiit ; ibique pag. 331 Lumiam hanc Valentinamin Limarum claífe, fub nomine Lizae Romanae in Piorum bortis , utpotein quibus hor- tenfi urbanitate nobiliffimis dives huius pomi proventus tum habebatur, itidem re- peri. Foliorum fimilitudo et quantitas foliis citri propior eft quam aurantiae. At fructus viciffim tamcolore quam forma orbiculari b aurantio propius abeft, eidemque nifi maior; circuloque veluti corona incinctus, et papilla effet depreffa diftinctus plane congener, Poft cutem leviter inaequalem et crifpam carnis pinguedo craffior albi- cans delitefcit, acri quadam amaritudine pungens; cuius meditullium acidiufculum colore ludit inter aurantium et citreum (de medulla horum pomorum eiusque co- lore fermo itidem eft) medio fere: citro enim fimilior videtur. |
. Hoc loco filentio praeterire nolui , difcerniculum effe, quod inter Liza et Limeam intercedit (atis notabile: verrucam videlicet;qua, inflar papillae, Lima mam- mofa turget. Limea vero globus eft nulla eminentia iugofus. Dantur quoque Li- mae diveríà genera; dedimusque et nos inferius in huius Partis capite XXXIII Lizzaza
dulcem ; et fortaffis alio tempore de pluribus commentandi occafionem | nanciícemur. |
RECEN-
^À **
pruppa cde
- ME - » Lr aai am NI RCM e OR : Wr MN V ME IOIETAMRIISOE
ds EU TD APTE E:
fe: *
v ^w E s * *
hie ne ACH
RANT hel
LR NS e EIg rua amont deae de
.
-
'
-
Gom 2.0
P de
s. 1
NN AMONNS » U. AM
SONS
rr m ee.
e
, rara e
p
LZ -. m. m,
aes
e TT
2
A
z a.
eL pu rr Lio.
T. ur.
Tz
ze. —
p
/, (/ / / (j^,
///
wv NN
MM
sni
Z£te€ LÀ mens
Pac
Ja -
"cU
p"
&
Cs Au
guag.ad4L.
b.
c e EM ARS e A ER 3
i SEES —À —S -" z^
fio ufum mius a My ALIS Cg Ies uu
Wo E. j : E [ ; y^ uU] DN A ARE " J/
ESSSÉS
» SNR n NS Y ;
b iN
INS
ANE A
SS
MECO aee Lr
1 dio. L2 UI
*
7, DT Ü
D p
"tr
—— Hssrrz. Noxius. Lis. Il. Car. XXIIIL.— 155
ECHO RON S WUN
LIMONVM INDIGENORVM.
pd. E.P — XII.
Limon Vulgaris.
77 Ecunda pomi huius mater optime virefcit in terram plantarii defixa, íublimique vertice eminet; frondis amplio- ris laeteque viridantis honore decora, quaeacuminata infu- per, margine pectinatim coéunte: furculi item et rami fpiniferi. Florum quoque copia quotannis coronatur, qui- bus pomorum ftamina femper fuccedunt, | Vt vero haec ad frugis maturae elegantiam et magnitudinem adolefcant, hocopus, hic labor elt, fiquidem afperioris cuiuslibet aurae | afflatu deiiciuntur, autcerte putredine infecta denigian- tur, ut adeo rarius belle hiement ac perdurent. Longe itaque delicatiores funt mol- lioresque aurantiis, magisque in aprico autlococalidiore flatui amant, ^ Floriscan- dor internus, exterius coccinea rubedine eft perfufus, halitumque minus opimum , et aurantiis multo inferiorem, efflat. — Pomorum prima rudimenta fubviridia funt varieque figurata, nunc fphaerica, nunc cyliadracea. Alterna quoque varietate alia carnofa funt, alia fucco meditullii multoreferta: et quo propiora maturitati , eo ma- eis, viriditate fenfim amifla, aurefcunt. Et flavo quidem colore pingunturinterdum anniinfequentis menfe Octobri ; communiter vero algido illa Decembri excoquun- tur, pomarii calore fubfidiario fervata: pro anni videlicet aeftuintenfiore aut remitbore iam citius iam ferius maturitas feflinat, — in univerfum tamen praeaurantiis maturius flavefcunt, Ob medullae fuccique candidi acrimoniam vehementem paucis gratum eft hoc pomum ; at ob fuaviffimum corii odorem laevoremquetenuem fubinde expe- titur. Quamvisautemfereutcitrea pomaparcius, nec nifi indefeffa cura adhibita, apud nos maturent Limones ; arte tamen varia ufus, anno 1707 et deinde faepius obtinui ex arborum, in vafis potiffimum depactarum, plerisque divitem auri proventum : pependerunt etenim ex fingulis poma matura triginta etamplius, eademque fatis ven- trofas uberiora tamen et fertiliora fuere acida quam dulcia, Cum ergo ex éo, quod mollitudo eius tanta, ques ne aurantiarum quidem unquam eft deprehenfa , maio- rem hasfibi curam malos depofcere, colligerem, foli eas calidiori nunquam non expo- fui,utliberrima fimulaura fruerentur; frugibusquefoetas gelidae noctes pruinaeque condenfae ne contingerent , fummo opere cavi. Porro commodius illas in citre- to hibernare quam'in ullo alio hibernaculo, certum eft quod tum teflarum ficti-
V lium
54 — Hrsprzg; Nonius. Lis. III, Cap XXIIII,
lium ibi hiemantium copia , tum tholus demiffior aéris nimium artati ufum interci. pint. Proinde fingulas, uti aeftate fuis pedamentis innixae lapideis e terra altius ex- tolluntur, fcorfim pofitas exalto, et, ne aér eisdem omnis fimulintercludatur, tholi altioris contignationes afferibus non prius flerno quam acrioris hiemisarcendae gra- tia focus fuccendendus. — Quo ipfo fit, ut et aéris, cuius beneficio mirifice recrean- tur; flatus quam diutiffime excipiant , et caloris a fornace fubfidiarii fotu magis re- foveantur. Simulac vero Boreae vehementia mitigata eft quadantenus, uno alte. roque allere refixo , qui fuperiori domicilii parte conclufus imminebat, aérem ad- mitto. Denique, ut omni ex parte illis profpiciam, a feneftrarum aperturis procul feiunctas in interiore domus colloco, ne per illas etiam occlufas fefe infinuans frigus, quod valvis exterioribus remotis facilius fieri folet; comam earum viridem fructus- queaureos denigret. ^ Si praeterea terra illis addatur craffior, et argillacea , eaque Íemper humectetur, arbori poma tenacius haerere certis experimentis addidici. Sed cum iam alibi haec omnia fufius dixerim , plura hic addere fuperfedeo, ne cramben bis coctam apponere velle
videar. : ; V 4 - Pd en a 52s m
CAPFT XXF.
ECC pag.15*4.
E No d E | Ec o —4 / 7" | | mon yi lj a
* E 7 s E : [4 . DX
M, V^ - X F * VSCN CX hy. 3 X m CX (
MOSS T
S.
HisprR. Nonius. LislIll. Car. XXV.ec XXVI, 155
CAPFT XXV
limon Salernitanus.
Alernum Limonem hunc, fuis in hortiseducatum,Genuenfi- bus , Veronenfibus, aliisque alibi locorum rem hortenfem cum laude exercentibus colonis liberaliter impertivit ; abs quibus redhoflimentum retulit nominis amplificationem, dum gratae memoriae monumentum exiflere illi voluerunt acceptam ab urbe hac Limoniae matre appellationem. Taceo antiquitatem urbis maritimae Neapolitanae et am- plitudinem: taceo , illam N«4o cenferi, quae corporis S. Matthaei in templo huic Divo dicato cuflos creditur: haec
quippe praefentiinftituto minusconveniunt. Eiuselogium fcribere fiin animo ellet;
laudarem potius eam ab hortis et villis amoeniffimis, quibus eleganter et copiofe in- flructis, citretis potiffimum, cum plerisque Italiae urbibus certare potefl. — Sed ad rem, | Quodergo LimonisSalernitani nomine celebratur pomum, multa habet cum
Limone vulgari communia: Flores fere iidem, ignavo aut paene nulloodore: fruct. s
quoque acerrimi iisdem, quibus vuleatior, ufibus deflinantur. |^ Magnitudine tamen
verrucofi et crifpa differunt: adhaec apiceminftar papillae habent: folia vero nunc maiora nunc minora,circa ambitum dentata.
CAPE T XXVI
Limon Bergamotta.
Y 2 Loriam nunc Limonum inícenam producimus, et fructum W inter omnes nobiliffimum. ^ Suaviffima certe odoris exha- - latione non alius limon magis gratus cft magisque acceptus. $74 Convenit quoquecum fructus fuavitate proceri codicisdigni-
xw tas: rectusquiqqueaterra erigitur;plantarii potiffimum areae € y commiílus 5; et mediocri cultura contentus facile perennat, S Dantur huius generis arborum bini ordines ; quarum alterius folium crifpatur, unde Bergamotta cum folio cri- Jpo; alterius planum et aequabile explicatur, unde Bergamorta cum folio laecvi Ytalis audit. Vtriusque vero comae hilariter virent, et articulo in cordisformam effigiato, qualis et in foliis malorum Limoniae Lufitanicae comparet, diflinguuntur. "Vtque filveflrem eas naturam exuiffe omnem, ex adfpectu fcires, omnem fpinarum horro- rem removit; aut certe illas perquam exiguas pauciffimasque habet. Floribus ubi- que albicantibus candet: novellique fructus capitulum mucronatum RENS. : V2 ud
i6 Hzsrrs. Nonius. Lis. Hl. C Av. XXVI.
"lud in maiusexcrefcentes nunc deiiciunt,nunc ad maturitatem usque fervant. Matu.. rationem fesqui anno fere , uti reliqua id genus poma ,'adeoque alterius poft eermi. nationem anni menfe novembri vel decembri conficiunt. — Maturus bon fatura- to tinctus eíl, cortice involutus craffo, odoris, uti dictum, amoeniffimi, — Praeflan. tiffimas eius partes arte diflolvere, et parare inde eflentias, quas vocant, optimas Ita- li norunt; quas hinc inde caro pretio divendunt. — Medulla ex flramineo albican;-, erato acore imbuta, — Poft diuturnam huius arboris culturam, in ligneis illam vafis rectius collocari quam in viridario ipfo obfervavi, ita ut floribusfructibusque niteret copiofioribus: neque eius prolixitas aut maior coronae amplitudo quidquam offi- ciebat. — Accidebat quidem , ut in aream depactae non pauciores oflenderentfruges tenellas; maior tamen earum fpes vel hieme vel vere adolefcente infuícata, putre- dineque corrupta decidebat; cum vafculorum hofpites potiorem pomorum partem ad maturitatem perferrent. Rationem huius rei invenifle mihi videor in eo, quod priores illis in pomario partes , easque feneftrarum aperturis propiores, dedi, quo car- ceri quoque inclufae calore folis vitrum permeantis incalefcerent. Ab a£re enimqui diebus ferenis vernoque tepore amabilibus admitti folet, urente et impuro tum ma- los tum mala vitium capere, et haec praecipue aduri atque cineraceo colore deturpari aperte fenfi. — Vnde confultius omnino efl, citreas removeri a pomarii aperturis hi- bernis uti paulo ante capite XXIIII huius partis mentio iam eft facta. — Vtriusque generis pomo Arethufa aliquot ante annos me ditaverat;quod hic fubiunctum aerique incifum cernis: eadem dein, arboribus robur et incrementa a(lumentibus,anno 170g aliam mihi meílem largita eft; cuius pomum hic unicum itidem in icone confpicien- dumrepraefento. CIET
Vnum hic addendum, de nomine videlicet huius pomi inter hortulanos tam Italos quam alios non convenire. Benaci accolis aliisque Limoz Bergamotta eit, co quod cortex medullaeque color, et acrimonia Limoni haud abfimiis. — Italorum vero alii itemque Belgae Awrantium Bergamotta nuncupant, moti figura folii, quod corde inferiusarticulatum eflet florum eximio candore; utrumque vero aurantiis alias peculiareeft: denique et. poma obroturida, qualia et anerantia efle folent, miferunt. Vtrorumque rationibus expenfis, convenientius tamen effe iudico; Limonis quam Aurantii nomine pomum hoc infignire, co quod a piro cognomine defignari vulgo perhibent: adhaec fructuum huius arboris plurimi; piri formam aemulantur. Non negaverim equidem , harum fubindefrugum figuram variare, et quandoque rotun- - dam effe uti ipfe diverfis temporibus vidi in arboribus in area plantatis maioribus mallem tamen , fi quid mutandum, fimplici Bergamottae nomineinfignire. ^ Ne- que R. P. Mandirolae iudicium improbandum, in Hortulanorum libro manuali fcii-
bentis: Lumiam piro Bergamottae fimilem effe: — cum et haec utriusque naturam et indolem participare | videatur.
2 e 9
CAPPT XXVIL
pag. i55. a.
() ! atero pup en
ewm Pw -— "PP AT Phy WP»,
i iniectttóRi emittit rcd inia
EE een
MAMMA in li
tns boizntlh 2, Tfi" cmm
L—— —À4. fis iP mera ep ei eT inc Br ; MUT RI "ME ———— —üb a DO Jh L 5h (id " TT dA Cv sofa —— mw E eA n MEIN TRU um
ws
emm —
TET d cdd
ires
pag. 25e.
METUS
rire baa pee ce
71
"
uno
27
.| mmu
»
PEU
p «
B. Ken fea
Hisd Nonus Lis.Ill.Car.XXVILet XXVIII l7
CXPPT LAE
Limon Períonzina gentilis fivc nobilis.
Vae fructus ex fe gignit piriformes Limonia haec, molliffima eft, eaque de cauffa noflris in terris indiotis tantum peren- nat. Facillime fiquidem emoritur propter corticem prae- tenerum;fine ulla afperitate laeviffimum, qui aeris infalubri- tate vel tantillum laefus arefcit, et quafi uredineinfectus de- corticatur,(icque ipfa arbor fenfim,;(per anni quippe fpatium; morbidus licet, tamen viret) emarcefcens perit. Quae cum ita fint, quilibet ab aére etiam in hibernis frigido illam fe- dulo effe defendendam, vel metacente cognofcet, Inalti-
tudinem illa mediocrem fe extollit, foliisque ornatur minoribus cufpidatis,leviterque incdifis, Flosamplusparteinteriorecandidus, exteriore rofeus; tribus frequenter tantum petalisconflans:/ gemmae diutius turgent, nec prius panduntur, quam foe- tus fuccrefcens eam rumpat: ceterum iucunde is odoratus eft minimeque malus. Poma fert, quale anno 1701 enatum hic depingendum curavi, piri fuperbi magnitu- dine, colore dilute fulphureo , cortice crai
dulcacida.
o , grate dulciterque fapido: ^ medulla
CPPT WXEXFIIL
Limon dulcis vulgaris. Ital.
Limon dolce ordinario.
Everendo P.Ferrarió pag. 227 foetum hunc Limonium dul. ci medulla vulgare falutare placuit, Fertiliffimae is arboris filvofis frondibus, foliis oblongis paululumque ferratis de- coratae filius, Flore delectat contuentes candidiffimo eo- que fuaveolenti. Pomum longum in lato ventre apicem habet. Cortex cultelli dorfo haud denfior, aureofere co- lore,qualisaurantiarum alias efl, nitet ; neque faporis iucun- ditati amaritudo , quae levior fentitur, quidquam officit.
| Medulla aeque ex luteo rubefcit, uti illa aurantiarum 3 fuc-
cida, dulcis, nonnihil obrigefcens. ^ Maturitatis collectionisque tempus eft utpluri- mum menfis Decembris, poftquam anno fuperiore florueratarbor. | Quod(i tamen
acflatis aeflus diuturnior aliquando, citius interdum colliguntur. Illud quoque d&
prehendiíle mihi fum vifus, huius generis arbores fecundiores effe in vafis depactas,
quam in area collocatas ;. utpote in qua inani tantum frondis honore | laetantur.
V3 CAPVT XXVIII,
F L * »^ ^ hk " B ? - : V l4 ) | Ta ^ LUE. JI: IST. , aud I - r ' € B E k Ax A xA 3125324173 * 1 Y sí « vo * "hs i t d . t *o kt NA L urbes) : x iT 1 -— ;€- " I ! P. " " A"RÁAiA Y b 5 [1 * ^ 3 ^ ibn sis AS EELEUA : "Ro «d " 7 E x *, p9z 44 Lr di Lu ^ LL , * t vt " * * " A p. r . E S722149 9521. w' 3. LÀ : ig ? 4*1 lb URL 3n E 4i tA i
M aT e " P ILS 4 "P4 i" heh
sx
at. [m T w- Ld ER. IM. 3 Lem
* 2
mr TTE E *
€
ag.a158. a.
Net mmm.
F | ^ |i ibis teet ih ^w Nero ar
vis 4 ji
emm) o
IN LA
EX
*
EN
GARKRT
pug.2J8. b .
ES SORS m "S Sa in C e S sua
, ACANANS 9 aem SON
N
NN SHE IAL
TLLA
Vive amni i
Hirsprn. Nonius. Ls. HT Cap. X XVIIIL ec XXX. 179
CAPPFI. —L M
Limonium faccharatum coniferum. l
Itat. Limon Zucherin col pigolo.
Idimus iam pag. 133 Limonem faccharatum eiusdem fere generis, cuius hic alterum damus et alium, in eo a priore diverfum , quod manente floris apiculo veluti roftratus. Arbor ad proceritatem mediocrem, in teílis fere maioribus apud nos adolefcit, mitiflma, nullis aculeis horrida; coma fubviridi , eaque reliquarum Limoniarum ornatui folicfo minime fuppari. Florum foliola fpecioforum longa funt, anguíla, ubique candicantia, — Foetus praeteneri adhuc ,
, amoene virent, roftrumque cum flore enatum etiam ma-
turi raro demittunt; interdum in papillam definentes. — Corium ex viridi fit lucidif-
fime citrinum, tenue, nulla inaequalitate glabrum , aromatum amoenitatem five odoratus fueris, five guftaveris, prae fe ferens; carne fuffartum, qualis aurantiorum efIe folet, rubicunda magis quam flava, fuccofa, dulci. ^ Pomum hoc maturitatis tempore perfectum quantitate multum fuperat fchema praefentis, quod primis ma- turitatis diebus eft effigiatum. | Adhaec primitiaefunt hae, quas tenella arbor anno 1707 tulit: eamque cum virium incrementa ceperit maiora, poma etiam fpeciofiora Lufitanorum dulcium aemula daturam nullus dubito, Pondus huius fexunciarum
€rat.
NN 2) AK
v, l (QW DS
zt i
" M d Y NS
e
^ fi VEN p A e «y ^ pLpgs iy. "T 3 , * —N
utu RET r:fx
Limonlrritator Appetentiae, et Dallounus : Hifpanieus. — qrah | Limon aguzza appctto:et Dalloan diSpagnia. plicem hocin capite Limonem, quem in Calabrico tractu fre»
ARN ) quenter provenire tradit Ferrarius, unica pagellade(criptum | EC b fiftos quorum alter, et ille quidem minor, ab eodem viro uM eR9) JU doctiffimo pag.209 Limonis pufilli Calabri itemque Irrizaroris Appetentiae nomine infignitur. — Vtrumque arboris genus hac aquilonari aéris regione teflaceorum ligneorumve re- ceptaculis vaforum vultaffervari, Eteiusquidem,qui anno 1701 priorem peperit limonem , proceritas non admodum alta; fpinifera eft haec malus, foliisque paulo minutiori- bus et ovatis conveflita. — Meo in horto ferius floret, cum tamen in regionibus ad
-: Avílrum
160. . Hrsrrz. Nonus. Lis. HI. CAP. XXX.
Auftrum propius fpectantibus quovis anni tempore et flore et fructu nitere ditata perhibeatur. Flos eft pufillus, et albus; pomum ad nucis iuglandis magnitudinem extumefcit,orbiculatum ac laeve,conum gerit a flore refiduum in maturitate aureum. A cute tenuifTima, eaque amariufcula, et mofchum redolente totum in medullam abit fucco fulphurei coloris iucundeque acidulam.
Alterius generis malus maiora utique poma parit , adnato nomine Ballotin di Spagnia, Priore vix altius affureit , foliis decora. citrinis ; nifi quod breviora , ac fere laureis, uti vult Ferrarius; in ambitu dentata, lacte virentia. — Rami fpinarum non quidem plane expertes, paucioribus tamen onerati. Florum , quorum canitie iuvenefcunt, gemmae primo rofcae, dein tumefcentes et iam dehifcentes albefcunt, tandemque expaníi flores candidiffimo colore fuffunduntur. ^ Capillamenta in flo- rum medietate furgentia, quae in acrumine vulgari apicibus plerumque flavis dona- ta, fubflavos gerunt apices ac fere albos, eiusdem videlicet coloris, quo ipfa filamen- ta confpiciuntur. —Frugum prima flatim rudimenta amoeniífime virentia, cum ad maturitatem perveniunt , corium laeve admodum et tenue colore flramineo tin- gunt; dorfum cultri fere illud craffitie adaequat, fapore limonum Eurum con- fimili 3; exiguam carnem, folo fuavem acrimoniae fubviridis fucco includit. Non fegnem materna huius pomi arbor cultorem requirit: diligentiam tamen cita flo- "um facilitate, frusumque affiduitate penfat. ^— A Benaco eam huc allatam anno
1702 plantavi et anno proxime infequenti florum, annique 1704 menfe lanuario pomorum fecunditate praematura luxuriabat,
mj *.* Be
CAPVT XXX.
"omoes Pv os S edi
| rwv s
| ym
Tif
pag. 160. b.
pensi PS — 90 -—
ii ^ í «m4
ovde eue
a
ec " cor YuLPTIpur er AER nn DOCTI. ARCA
;
qm l -— » | [rv LA ! pes
ANN NUR ber
e —
E]
| L " pen. zl )
Urbes,
ochobers garten .
Hrsprs. Nonius. Lus.IlL. Cap. XXXI, 161
CAPET XXXI
Limoniumm Citratum. Ital.
Limon Cedrato.
27 ltrati Limonis nomen in Itália et a vicinis Benaco agricolis , ) pluribus Limonum generibus vindicatur. — Communiter enim ita vocant omnes Limones, quorum cutis et caro obe- fior, medulla vero parciffima. Quam congrua haec fit
denominatio, alii videant. Mibi videtur , vera citreorum nota, quae eft odor gratiffimus et iucundus acor cum ama- ritudine permixtus , lerosque carere : eam tamen , fi no- men tueri velint , declle nec poffe nec debere. Non na- tum,fed factum eft hoc genusarboris : Limonis enim gem- majncculationis beneficio malo citreae infita, tales filios parit 5 et eos quidem fua- viores , ft poft primum floris partum eidem flirpi altera gemma denuo uniatur. Iu- re itaque haec poma, Citri filios nuncupat Ferrarius , quippe quae citrea fimilitudine fere adaequant, Maternam pomi hic effieiati flirpem, in pomario defixam,palis fuf- fulfi magno meo et arbuículae commodo. — Folia exuberante virore nigricant, ple-
raque ampla, ambitu laciniofo, fpinarum praefidio metuenda; ita ut facillime citrum
mentiantur. Praeterea de citri more floribus ridet conílipatis , magnitudine nota-. bili, et exterius purpura fubfufis. Poftquam vero foliola iidem demiferunt , fru- ctus flamina , quae prodeunt rotunda , ex limonum genere effe aperte indicant: citreorum namque figura fere cylindrica efl, utiPartisII Capitibus I. Il. et III. dictum.
Novellorum viror amoenitate delectat : eademque, nifi hieme defluant , infignia capiunt incrementa , partim fübrotunda, partim papilla cufpidata 5 ( cd. frguram. ) Poma ex cordorum claffe funt, utpote quae vix mere lanuario vel Februario anni ,. laetam floris profufionem infequuti , maturefcunt , languido colore flaventia. Ex- teriore hoc corio fubamaro caro tegitur folida, dulcedine iucunda pomis citreis per- qum fimili, Quae poft eam flavefcens latet pulpa , itidem fubdulcis iucunde man-
itur, Vnde cum cibis fere orbiculatim diffectum menfae infertur 5 rarius vero ad
condiendos illos ufürpatur.' Tulit eadem haec arbor fructus, tanta medullae copia
ir medio baud exuberantes, quanta in fchemate depictum tumere vides. Primitiae
hae erant, quas anno 1706. arbor dedit, feptem uncias pendentes : poflmodum fru-
ctus praebuit primitiis multo maiores. Aliquot illa annos in vafis hofpitata maio-
ribus, quotannis florum canitie iuvenefcebat ; neque tamen foetus enitebatur. Àt in pomarii area cum palis sgeeer oe fecunditatis fpecimina edidit.
E X CAPVT XXXII
.*
PE cerra Y v.
- radi »-
"c5
i RN ge dus w a AC
ce o Fev M
:
: Limen
e,29.162. t
SN ERE e A -€— SENS
E
z- a —
T
E——— zs
3 R N N N S ^ : :
à i * H H N
SIS S Te ee
DC
CORN e SS SN Ti.
MeL
S
- Te- -
- NAR:
S
Ve MN ISNOINSN rre e NN » NN
NEN
Vesti. ensem
S RA NN UNS NN | | CSS SN NES ————— ^3 ] AN NS AM SEL —— LESE M | ND SS ONSSNS NS k: AA m N
SSSNNNNNSSSSS ANS ASNNS
NN NS
E
(.
M! : xz ANSA / 2 F ^ : : »i NS N E nao 7777 TES : 9 DET E i La e 1 ; 2 [AUT Wu Ire, 7
S. Leonard.
Hisprs. Noris. Lag. H.Car.X X XIIe XXXIIT. 165
CCS CAPFT XXXIL
. Limon CGitratus alter, et tertius.
Riplicis generis Limon cum meis in hortis floreat 5 priori alterum tertiumque addere aequum cenfui, Et alter qui- » dem in latum diductus potius quam rotundus,anno 1699, primum,et deinceps quotannis mihi natus eíl. — Folia un- dique deniiculata habet , rubedine tenerioribus adfpería: maiorum quoque fibrae et venae quafi fanguine repletae rubent : feneicentia denique dilufe virent , aculeis ad illo- rum internodia five genicula enafcentibus, — Floresnon : uti in priore conflipati , fed finguli hinc inde gemmant,; dilute qua petalorum exteriora rofe, Succedunthis fructus ex rubicundo faturate virides ; globofi fere , parumper tamen in longitudinem declinantes 5 papiila ut- plurimum extuberantes. Ab arbore, etiam maturi, tenaciter haerent diutius, menfe Martio demum decidui, À corio dilute citrino carne pinguefcunt albicante, Haec uti copia excedit prius pomum ; ita et guftu gratior, citrcisque malis plane conge- ncr eff, Pulpa vero viridicans paululum acefcit. | : ;
Tertii generis pomum artificis quidem caelo haud efl. effictum : propius enim a rrioribus abeft, ^ Arboregignitur facili ad pariendum et proclivis cuius folia lata, craffa , obtufa , margine fimbriato citri more aculeata, Pomorum prima viriditas ' profundo rubore mixta eft; quo, cum ad maturitatis tempus fere pervenerunt, amiífo , capite viridi praedita funt magis globofo , quam bina genera priora : der: que nec corii denfitas, nec medullae folidioris paucitas, tam grato atque illa fapore commendabilis,
CAPVT XXXIII
Limea Aurantio congencer. Ital.
Limea Aranzata,
m7 Abitaverat aliquandiu lauteque vixerat in amici cuiusdam ] citreto malus haec non mala , eademque una cum aliis fimilibus;pretio dato et accepso,;in meum viridarium trans- migrayit. Haec illa eft, de qua Partis 1, Capite VIII. re- tuli, eam facili comae defluvio luxiffe hanc migrationem; et , quamvis altero tertioque anno poft florum ubertate i j eflent tum haec tum reliquae praegravatae, comae tamen arco M7 ornamenta fumere recufaffe, — Sed et. florum vegetatio
x ——.— — - — minor erat languidiorque: firmiter tamen iidem palmiti- tibus adhaerefcebant. Haec res cum mihi nova videretur et inufitata,quandoquidem arbores e folo evulfae, novoque implantatae , communiter binis tribusve annis prio- ribus flerili tantum foliorum ornatu vigent , ramorumque et furculorum aupmenta X 2 faciunt,
164. Hiseix. Noiuws. Lis. Ill. Cap. XXXIIT.
faciunt, priusquam floris fertilitate albeant : cauffam diu quaefitam , invenire tamen certam , firmam ac folidam haud potui, Neque etiam in vario flellarum pofitu , in- deque pendente in haec fublunaria , operatione efficaci, (quae fortaffis haud imme- rito a plerisque viris cordatis negatur,) quidquam praefidii invenire licuit ; etfi una eademque hora onines, quae tale quid paffae funt, arbores folum mutarint. — Trien. nio exacto, folia quidem fed Íparfim iterum germinare coeperunt : at nondum ea comae dignitate , quali antea fuerat tecta, inumbratur. Ceterum caput égreoie effert ; ita ut eminenscius corona tranfitum viro concedens, hunc contingat neuti- quam : frugesque, neceas parce , profert reliquo limonum choro durabilio- res. Folia craffa et rigida in fafligium coéunt fere retufum ; quorum faturate viri. dium alia, qua petiolo connectuntur , articulum cordis effigie formant; alia fine hoc eriguntur 5 cetera foliofum eius arboris , quae poma a primo homine cognominata parit;indolem paene exaequantia.Durabilis eft haec malus 5 unde de hac ipfa durabili- tatis praeftantia notam pofle defumi minime fallacem mihi perfuadeo : Omnes li- monias denfa frondium craffiorum filva obumbratas a&ris noflri effe patientiores, quam reliquae , hoc munimine quafi et tecto. firmo , utpote quarum folia tenuia funt, deílitutae, Has proinde in diotis culturae gratia commodioris ftatue- rem, quo pro caloris frigorisque mutabilitate nunc huc nunc illuc transponi queapt. Verrucae fpinaeque perpetuo hic abfunt. |. Flos rofeo foris rubore ke fus. Cruda
frugum labrufca initio amoene herbacea efl : ea deinde excocta, (id quod fero fieri
folet, cum inter omnia fit maxime cordum hoc pomum, ) colore faturate citrino tandemque aureo oculos pafcit : hinc nomen Limeae Chryfomelianae five Aurantio congeneris inditum a vicinis Benaco colonis. Globofà alias magnitudine confpicu- am, verticis fafligium adfpectu gratiofiorem reddit : octo plerumque aut novem uncias fingulae pendent ; corio polite aequali, cafligateque craffo, amaricante: pul- pa plurimo fucco acido diflluente et fulphureo colore impraegnata. Indoles et na- tura huius mali venditori plane erat incognita, utpote qui limoniam mihi dulcem venditaret. At poma, quae dedit, íübacida, quantum aberraverim , docebant. Neque vero inflitores Itali, qui quotannis horum ad nos copiam advehunt , nomen aut genus me edocere poterant : ipfis enim fructus aéQue ac arbor , utrumque enim praemonflravijignoti. Fruflrra quoque , transmiffo in Italiam pomo , illos Hefperi- dum cuflodes confuluiffem ; nifi forte fortuna anno 1707. Italus quidam mecum communicaflet pomum aliquod hoc nomine decorum : ex cuius paritate cum meis et denominationem et indolem arboris dignofcere bono omine concedebatur.
4j *.* Be E3
CAPVT XXXIIIL
»77777 Du ii / APR
21 wcillisosiflle t
'
Au, ?
^ hy d M
RTI
T um jy
; m E—— mb : ARS : fi —FUtt imt eain | LER C» d TAM | tii an - z: aer M - ——T : : , r AN 3 a: MM
Fides eiut
imi
LP
l |
""———À—"À —— Ó
ma Lc
" i
pag.a23J8. b.
j jn
UE .
e
Hizsprn. Nosuus. Lis. HT Cap. X XVIIIL ec XXX. 179
CADEPO EPI HI
Limonium faccharatum coniferum. l
Ita. Limon Zucherin col pigolo.
Idimus iam pag. 133 Limonem faccharatum eiusdem fere generis , cuius hic alterum damus et alum, ineo a priore diverfum , quod manente floris apiculo veluti roflratus. Arbor ad proceritatem mediocrem, in teflis fere maioribus apud nos adoleícit, mitiffima, nullis aculeis horrida; coma fubviridi , eaque reliquarum Limoniarum ornatui foliofo minime fuppari. Florum foliola fpecioforum longa funt, anguíla, ubique candicantia, Foetus praeteneri adhuc ,
* amoene virent, roftrumque cum flore enatum etiam ma-
turi raro demittunt; interdum in papillam definentes. | Corium ex viridi fit lucidif-
fime citrinum, tenue, nulla inaequalitate glabrum , aromatum amoenitatem five odoratus fueris, five guftaveris, prae fe ferens; carne fuffartum, qualis aurantiorum eíÍe folet, rubicunda magis quam flava, fuccofa, dulci. ^ Pomum hoc maturitatis tempore perfectum quantitate multum fuperat fchema praefentis, quod primis ma- turitatis diebus eft effigiatum. | Adhaec primitiae funt hae, quas tenella arbor anno
1707 tulit: eamque cum virium incrementa ceperit maiora, poma etiam fpeciofiora
Lufitanorum dulcium aemula daturam nullus dubito, Pondus huius fex unciarum
erat.
A d
ZAR AL 7, j
fj
ES . ! L^ S ! S iMt. "SQ " Jj NN E 7 WS 2 y *
CdPpyETq xxm
Limonlrritator Appetenaae, et Ballounus | Hifpanieus. : tal. | Limon aguzza appctito«et Dallotin diSpagnia.
T 7 Vplicem hocin capite Limonem, quem in Calabrico tractu fre« WWE quenter provenire tradit Ferrarius, unica pagellade(criptum
2 CS kc filo; quorum alter, et ille quidem minor, ab eodem viro JA WU doctiffimo pag.209 Limonis pufills Calabri itemque Irrizatoris
) 4ppetentiae nomine infignitur. — Vtrumque arboris genus hac aquilonari aéris regione teflaceorum ligrieorumve re- ceptaculis vaforum vultaffervari, Et eiusquidem,qui anno 1701 priorem peperit limonem , proceritas non admodum alta; fpinifera eft haec malus, foliisque paulo minutiori- bus et ovatis conveílita. — Meo in horto ferius floret, cum tamen in regionibus ad T Auíflrum
160 Hrsrrs. Nonus. Lis. Hl. Cap. XXX.
Auítrum propius Ípectantibus quovis anni tempore et flore et fructu nitere ditata perhibeatur. Flos eft pufillus, et albus; pomum ad nucis iuglandis magnitudinem extumefcit,orbiculatum ac laeve,conum gerit a flore refiduum in maturitate aureum. A cute tenuiffima, eaque amariufcula, et mofíchum redolente totum in medullam abit fucco fulphurei coloris iucundeque acidulam.
Alterius generis malus maiora utique poma parit , adnato nomine Ballotin di Spagnia. Priore vix altius affureit , foliis decora. citrinis ; nifi quod breviora , ac fere laureis, uti vult Ferrarius; in ambitu dentata, laete virentia. — Rami fpinarum non quidem plane expertes, paucioribus tamen onerati. — Florum, quorum canitie iuveneícunt, gemmae primo rofcae, dein tumefícentes et iam dehiícentes albefcunt, tandemque expanfi flores candidiffimo colore fuffunduntur. — Capillamenta in flo- rum medietate furgentia, quae in acrumine vulgari apicibus plerumque flavis dona- ta, fubflavos gerunt apices ac ferealbos, eiusdem videlicet coloris, quo ipfa filamen- taconfpiciuntur. — Frugum prima flatim rudimenta amoeniífime virentia, cum ad maturitatem perveniunt , corium laeve admodum et tenue colore flramineo tin- gunt; dorfum cultri fere illud craffitie adaequat, fapore limonum vulgarium con- fimili 3. exiguam carnem, folo fuavem acrimoniae fubviridis fucco includit. Non fegnem materna huius pomi arbor cultorem requirit: diligentiam tamen cita flo- "um facilitate, frugumque affiduitate penfat. — A Benaco eam huc allatam anno
1702 plantavi, et anno proxime infequenti florum, annique 1704 menfe Ianuario pomorum fecunditate praematura luxuriabat.
CAPFT XXX.
9460.8.
"2 c^
* Y
SN
ESSEN
o
| 2. nag. 41460. b
^
-
e 4 2n
EE
e ——
2»
—À i miii
F.
- rr,
rZ
-—- - ze prr -
Hrsprg. Nonius. Lus.Ill. Cap. XXXT, I61
CAPFET XXXI
Limonium Citratum. Ital
Limon Cedrato.
Itrati Limonis nomen in Itália et a vicinis Benaco agricolis , pluribus Limonum generibus vindicatur. ^ Communiter enim ita vocant omnes Limones, quorum cutis et caro obe- fior, medulla vero parciffima. — Quam congrua haec fit denominatio, alii videant. Mihi videtur , vera citreorum nota, quae eft odor eratiffimus et iucundus acor cum ama- ritudine permixtus , plerosque carere : eam tamen , fi no- men tueri velint , dedic nec poffe nec debere. Non na- tum,fed factum eft hoc genus arboris : Limonis enim gem-
ma,incculationis beneficio malo citreae infita, tales filios parit 5 et eos quidem fua-
viores , fi poft primum floris partum eidem flirpi altera gemma denuo uniatur. Iu- re itaque haec poma, Citri filios nuncupat Ferrarius , quippe quae citrea fimilitudine fere adaequant, — Maternam pomi hic effisiati flirpem, in pomario defixam,palis fuf- fulfi magno meo et arbufculae commodo. — Folia exuberante virore nigricant, ple- raque ampla, ambitu laciniofo, fpinarum praefidio metuenda; ita ut facillime citrum mentiantur. Praeterea de citri more floribus ridet conflipatis , magnitudine nota-. bili, et exterius purpura fubfufis. Poftquam vero foliola iidem demiferunt , fru- ctus flamina , quae prodeunt rotunda , ex limonum genere effe aperte indicant: citreorum namque figura fere cylindrica efl, utiPartisII Capitibus IIl. et III. dictum.
Novellorum viror amoenitate delectat : eademque, nifi hieme defluant , infignia
capiunt incrementa , partim fubrotunda, partim papilla cufpidata 5 ( 2. frewram. )
Poma ex cordorum claffe funt, utpote quae vix merife Ianuario vel Februario anni,
laetam floris profufionem infequuti , maturefcunt , languido colore flaventia.. Ex--
teriore hoc corio fubamaro caro tegitur folida, dulcedine iucunda pomis citreis per- quam fimili, Quae pofl eam flavefcens latet pulpa , itidem fübdulcis iucunde man- ditur, Vnde cum cibis fere orbiculatim diffectum menfae infertur 5 rarius vero ad condiendos illos ufurpatur. ' Tulit eadem haec arbor fructus , tanta medullae copia im medio haud exuberantes , quanta in fchemate depictum tumere vides. Primitiae hae erant, quas anno 1706, arbor dedit, feptem uncias pendentes : poftmodum fru- ctus praebuit primitiis multo maiores. Aliquot illa annos in vafis hofpitata maio- ribus, quotannis florum canitieiuvenefcebat ; neque tamen foetus enitebatur. At in pomarii area cum palis maritata n fecunditatis fpecimina edidit.
* X CAPVT XXXIL
i - LI á * "-" 4 * - " - 2 P d . F . i 2h 4 - UI NLIS : £ : ;
Mure
» - ibas t Zn pot
es -: eret
7. m. E rr ML z— -
ho Né N/A LAN
5
x SSNS N SS
ES
SS A
DEC.
NT S SS
SS
YR ox ww RN, INSNNNSS INSNNNNNN
x
NS
CENA Ae.
T.
CENNNS
NIS
Y NS WC eec
S. LeenAard.
z ECCE ; RASSE SS
prepaid Mo opa oaa
Hssrrs. Noxiws. Lis. HI Cap. X XXII ec XXXIII. 165
à j GCAPT.T- XXXII
. Limon Gitratus alter, et tertius.
z2 Riplicis generis Limon cum «meis in hortis floreat ; priori &i alterum tertiumque addere aequum cenfui, Et alter qui- » dem in latum diductus potius quam rotundus,anno 1699, primum,et deinceps quotannis mihi natus efl. Folia un» dique denticulata habet , rubedine tenerioribus adfperfa: ! maiorum quoque fibrae et venae quafi fanguine repletae E227 7/) rubent : feneícentia denique dilufe virent , aculeis ad illo- NW rum internodia five genicula enafcentibus, —Floresnon : uti in priore confílipati , fed finguli hinc inde gemmant, dilute qua petalorum exteriora rofei, | Succedunthis fructus ex rubicundo faturate virides ; globofi fere , parumper. tamen in longitudinem declinantes 5 papiila ut- plurimum extuberantes. Ab arbore, etiam maturi, tenaciter haerent diuüus, menfe Martio demum decidui, A corio dilute citrino carne pinguefcunt albicante, Haec uti copia excedit prius pomum ; ita et guítu gratior, citreisque malis plane conoe- ncr eff, Pulpa vero viridicans paululum acefcit. | Tertii generis pomum artificis quidem caelo haud eft. effictum : propius enim a rrioribus abeft, ^ Arboregignitur facili ad pariendum et proclivi5 cuius folia lata craffa , obtufa , margine fimbriato citri more aculeata, Pomorum prima viriditas profundo rubore mixta eft; quo, cum ad maturitatis tempus fere pervenerunt, amiífo , capite viridi praedita funt magis globofo , quam bina genera priora : den: que nec corii denfitas, nec medullae folidioris paucitas, tam grato atque illa fapore commendabilis.
v y iÓ Ü ; M. - SY E e d - LUN AS
TR &« 1 Py
i
CAP V XXXIII
E Limea Aurantio congencer. Ital. Limea Aranzata,
Abitaverat aliquandiu lauteque vixerat in amici cuiusdam citreto malus haec non mala , eademque una cum aliis fimilibus,pretio dato et accepso,;in meum viridarium trans- migravit. Haecilla eft, de qua Partis I. Capite VIII. re- tuli, eam facili comae defluvio luxiffe hanc migrationem; et , quamvis altero tertioque anno poft florum ubertate eflent tum haec tum reliquae praegravatae, comae tamen ornamenta fümere recufaffe, |^ Sed et florum veoetatio . minor erat languidiorque : firmiter tamen iidem palmiti-
tibus adhaerefcebant. Haec res cum mihi nova videretur et inufitata,quandoquidem
arbores e folo evulfae, novoque implantatae ; communiter binis tribusve annis prio- ribus flerili tantum foliorum ornatu vigent , ramorumque et furculorum ias res 2 aciunt,
164. Hrspcx. Nosiws. Lis. Ill. Cap. XXXIII.
faciunt, priusquam floris fertilitate albeant : cau(làm diu quaefitam , invenire tamen certam , firmam ac folidam haud potui, Neque etiam in vario flellarum pofitu , in- deque pendente in haec fublunaria ; operatione efficaci; (quae fortaffis haud imme- rito a plerisque viris cordatis negatur,) quidquam praefidii invenire licuit ; et(i una eademque hora onines, quae tale quid paffae funt, arbores folum mutarint. Trien. nio exacto, folia quidem fed fparfim iterum germinare coeperunt : at nondum ea comae dignitate , quali antea fuerat tecta, inumbratur. — Ceterum caput égreoie effert , ita ut eminens eius corona tranfitum viro concedens, hunc contin gat neuti- quam : frugesque, neceas parce , profert reliquo limonum choro durabilio- res, Folia craffa et rigida in fafligium coéunt fere retufum ; quorum faturate viri- dium alia, qua petiolo connectuntur , articulum cordis effigie formant; alia (ine hoc eriguntur 5 cetera foliofum eius arboris , quae poma a primo homine cognominata paritindolem paene exaequantia.Durabilis eft haec malus 5 unde de hac ipía durabili- tatis praeftantia notam poffe defumi minime fallacem mihi perfuadeo : Omnes li- monias denfa frondium craffiorum filva obumbratas aris noflri effe patientiores, quam reliquae , hoc munimine quafi et tecto. firmo , utpote quarum folia tenuia funt, deflitutae, Has proinde in diotis culturae gratia commodioris flatue- rem, quo pro caloris frigorisque mutabilitate nunc huc nunc illuc transponi queapt. Verrucae fpinaeque perpetuo hic abfunt. | Flos rofeo foris rubore otros. Cruda frugum labruíca initio amoene herbacea eft : ea deinde excocta, (id quod fero fieri folet, cum inter omnia fit maxime cordum hoc pomum, ) colore faturate citrino tandemque aureo oculos paícit : hinc nomen Limeae Chryfomelianae five Aurantio congeneris inditum a vicinis Benaco colonis. Globofà alias magnitudine confpicu- am, verticis faftigium adfpectu gratiofiorem reddit : octo plerumque aut novem uncias fingulae pendent 5 corio polite aequali, caftigateque craífo, amaricante: pul- pa plurimo fucco acido diflluente et fulphureo colore impraegnata. Indoles et na- tura huius mali venditori plane erat incognita, utpote qui limoniam mihi dulcem venditaret. At poma, quae dedit, fubacida, quantum aberraverim , docebant, Neque vero inflitores Itali, qui quotannis horum ad nos copiam advehunt , nomen aut genus me edocere poterant : ipfis enim fructus aéQue ac arbor , utrumque enim praemonflravijignoti. Fruflra quoque , transmillo in Italiam pomo , illos Elefperi- dum cuflodes confuluiffem 5 nifi forte fortuna anno 1707. Italus quidam mecum communicafílet pomum aliquod hoc nomine decorum : ex cuius paritate cum meis et denominationem et indolem arboris dignofcere bono omine concedebatur, |
s) *.* pe *
CAPFT XXXIII
"E
Es
odia
paog.iscdw. qe
ad mom m -— r ) TPmER ! | 1A T e i
i » 32$ 65 S C4 Eu! I : , E RT NM [
i
"
71^ / fas ANT
—M
nnnm
TRUTH
J—— £z €
pag. 164 .b.
| f li
; i
|
il il
Jl
Y NS W NN NN N l NS
Tm
E Ven
l
Ni
1
| N t
n
SN
NS
N
NS WS NS
i
N
hal -L- Ll -L. T AMEMNEEN E (005 MESE Ba iR
DDR)
Hzsprnz. Nonius. Lis. HH. Car. XXXIII - 165
Eo! P. AIILHL
Lima dulcis. Ital.
Lima dolce.
572 Eic demum in fcenam prodit Limon , qui ex vero Limae ) dulcis cognomen gerit : quamvis alii Limettam Hifpani- cam dulcem nuncupare malint. Coronam egeflat arbor materna in fcapo excelío , fi quidem pomarii alumna eft; ita ut illius umbella viae tranfitum non adimat. — Con- flanti vivacitate facile perdurat ; vegetamque frugum | meífem quotannis pollicetur et percoquit. Folia in lon- N URN ECUMACTA gum Ecentat protenfa fuaviter virent , nec a foliis limo- num abludunt , margine denticulato , circa ramorum genicula fpinis obfita. Flores albidi coloris contractiores funt, paene inodori et in- frugiferi : quos tamen a frugiferis ea, quam alibi tradidi , ratione haud difficulter difcerpnes. Frugum prima flamina iucundo virore fplendent ,. in iugo veluti edito 6 vettex , qualis limarum plerarumque papilla eft, affürgit : ceterum corpore con- flant exacte rotundo, nitidiffime croceo : quo tamen colore menfe demum Novem- bri vel Decembri, interdum et [anuariopinguntur ; uti nimirum floribus nunc pri- mis nunc ferotinis fuccedunt. —Cuticulà eorum praetenuis, cum carne exili vix cul- telli dorfum craffitie aequat : iucunde tamen condimenti faporem fapit.Medulla vero perampla fluido fubdulcique fucco abundat , colore albido fulphureum temperante. Meus pomi arbos, cum adhuc junior, apte eft conformanda, ne ramorum alii fine ordine incurvi;alii proceri et eminentes,ad colonileges inflecti poftmodum ac difponi renuant, Et quoniam altius fubinde furgunt , in yafis confitarum furculi decacumi- nandifunt. Libentius tamen in pomarii folo quam in modica valorum terra virent; et fructus faciunt tum plures tum ampliores ; quibus fchema adiectum multo cft in- ferius, :
In Capitis XIIII. Part, I, ubi de Infectorum noxa agebatur , fupplementum hic deícribo vermiculum,folio huius arboris infidentem ; quem e fcarabaeorum effe mi- nu'orum clafleiudico. Sunt iilius genera complura,mete coccinci alii,alii coccinei mae culis atris interfperfis; alii ex fulphureo nigroque fimiliter variepatis quidam et formam maiorem referunt. Hic vero cantharidis nitebat viriditate, quae tamen ex luteo non- nihil temperata , ut citrini folii virorem dilutiorem aequaret. Cetera refplendebat quafi ex vitro pellucidus, ea forma , quam /z, a. expreflam vides, Lit.b, examen per microfcopium repraefentat vermiculi reclinati ; cuius caput dilute croceum 5 corpu- fculi pars anterior fubnigricans, inferior croco itidem ut caput picta, et pedes ex vi- ridi aureícentes, pariterque ut dorfum corufci , miro colorum lufu oculos delecta- bant, Infederunt quoque iisdem foliis vermiculi fpadiceo badiove colore elegantes. Sed nimium ne crede colori! - ]
Habetur et alia Lima vulgatior, eademque acida, cuius ufus eft, ut fale mace- rata et ab Italis copiofe transmiffa, cibos varios condiat; et palatum excitet corum ;
qui pofcunt "vario multum dicver[a palato.
X 3 CAPVT XXXF.
HS WADE 2
T h XS Y-À E adem
9..." a-
"dg 2154.
CX
w- NW
T WWIRHTPH EPI Hnnnm
& M
ae y// . 7 7, 7699. ÉG
S
T TT
f i Br
: b p s ) vaca ntn
Au : ^ : : WE T , h abun
EU me MM LUN E : PERS na ib uL cde EUM hd :
^
mno E , rem Un. Jírn: tDo&: c&lberr
Hisex. Nosrws. Lis. ll. Car. XXXV. — 167
GAPYT XU. Pomum Adani vulgarc.
Ital,
Pomo d' Adamo.
SEDE) A Y T feracitateet durabilitate commendabilis prae ceteris citreo- D ASIN M2 & rum malis eft arbor, noflrate hoc pomo , quod ab Adamo
LJ
A
, gare * IR A
| g^ T | B x» nomen habet, fecunda ; eademque ex pomarii arca in pro- ET 5 9 ceritatem decenter enafcitur : at cultui ac difciplinae colont p^r non adeo morigera , et in coronam vix coeenda : ideoque (| a frondibus indecoris femper falx adhibenda , ne ih vepre- D T 222-4, tum omnes degenerent etfilvefcant. Frequenti enim pu- CÉNEOCEANZIA 9 tione deformibus recifis, reliqui facilius vel recti educun-
tur, vel pro coloni libitu incurvantur. Spicula quoque, fed rariora, ad foliorum eruptiones exacuit ; quae ampliora ovato adípectu fatis patent, folidaq ue craffitudine rigent , interdum in margine crifpantur. Flos foliis maiori- bus quam chryíomelorum , foris rubentibus compactus ; fed ignavi odoris. Ex acruminum enim genere flos hic, et, quem elicit , fructus ienobiliffimus eíl, et exi- gui plane ufus: ornamento tamen hortis effe creduntur. Poftquam defloruit, pomi rudimentum fufco colore nigricat ; unde in Belgio Limonis fufci vel nigri cogno- meninvenit, Globofus eiusdem orbis fuperne nonnihil depreffus eft, quafi dentium morfu arrofus; unde.fabula vulgatior exiit, vetiti fructus admorfüm , qui primos parentes ex horti Edeni polfeffione exterminavit, eo praefigurari : nomen profecto de eo traxit. Poma coloris ardenter crocei , magnitudine discrepant ab aurantiis: quantitatem etenim et pondus octo unciarum excedentia mihi provenerunt. Cor- tex fatis denfus et amarus , ad vefcendum ingratus : medulla vero fubviridicans et acidiffimas quae tamen in re culinaria quandoque,licet rarius, emolumento effepos- fit. Aureum fuum colorem maturitati-proxima iam inducunt menfe Septembri vel etiam Octobri , ut adeo cognatis quibuslibet felicius adclefcant, Ipfae quin eti- am arbores novellae brevi annorum decurfu feraciffimae exiflunt ; fed in area plan- - tatac frequentem flercorationem pofeunt; quolibet nimirum biennio vel ad fum- mum triennio feneícentes praefertim , fimo laetificandae. . Iuniores tamen Íem- per feraciores. Hofpitatur meo in viridario iam ultra annos fexaginta eiusmodi ar- bor, nunc paene effoeta. Praeter hoc alia acruminum genera, crebriori partu viribus per aliquot annos exhauftis, parere de(inunt ; nec nifl rara : cernuntur in arbore poma,
CAPVT XXXFl.
^ y^
- d REUTERS: : $ eU " : Él Uii vae E UNIQSN
li
US
x -
$$ jd S
NX eli
21 LN
LESS LETPRTI
fs: —————
: --—— 3—
T LLTTTT TTE -
^ atIMIRIN;
"my
Ere E —————— m
Hisrrr. Nonus. Lis.IHll Cas. XXXVI.— 169
undndibd d d
GC HPPT XXEFI
Pomum Adan Citratum.
Ital. Pomo d' Adamo Cedrato.
e Nfitivise nuptiis partus extitit citreorum multiplex formofe adulterinus: adulterinum voco, quod alterius generis gem- ma vel furculüs , citreae malo maritatus , fructus profert dubios, ^ Et hoc Adami pomum , quod fchemate fub- iuncto depictum vides , in citri Ícapum infitio pepc- ri. Eximiam pomi bonitatem fpondet gemmae ex adul- terina hac arbufcula in citream vel limoniam Lufitanicam
Citrati flavedine pallida , iliius mediocriter virefcens : utriusque vero fapor acore
tior habendus.
Annus feptintus fupra millefimum feptingentefimum infolitae fructum formae, et monílris accenfendum, in hacarbore produxit, in longitudinem rotundum ,; Cacue minatum, uti //z.z. videre efl. — Vulgo autem poma Adami omnia orbiculatae rO- tunditatis fpeciem praebent. Neque admorfu, quem vocant, ifle fructus mutilatus
erat ; fed acquabili laevore fafligiatus. — Ceteris partibus a pomis fraterculis
non diftans, hoc eft alius et idem.
Y CAPFT XXXVII.
(4
IJ
££ -vd
SEES
AUR D
ie i 2
(7 7LO Co
d
——
IN -—
N
AS
LA d
pU
WIE
—- --- Tm
III —
2
b
I yeeri ANIIÍITTIIT
h
j D
RIT TECM
s S
n d
garten. £7L.
cSeheuerh Qr JC uch
S.
-
d/s.
M
Hisprs. Nonus. Las. HI. Car. XXXVIL m
CAPPET XXXF.
Dizariae genus mulaplex.
'zariae fructum tum Romae tum alibi zrabilem Hifpanicum iUe denominant: neque immerito. Admiratione enim omnino ES PES dignum eft , indefefla hominum arte ac fagacitate id effe- 27 A C7 ctum dari potuiffe , ut diverfiffima poma in unum con- NAE creícant ; et fingula tamen videantur. Non rarae equidem hodie funt arbores , quae poma ferunt bina ac plura, pro gemmarum infitarum diverfitate varia , indolisque diverfae. At in uno Bizariae pomo diverforum fructuum,citreorum puta, limonum et aurantiorum, partes videre ftudio quafi et arte humana coniunctas , miraculi inflar, et, nifi experientia probaret, incredibile haberi poffet, Eiusdem vero arboris ramuli non omnces ita luxuriant : pars nil nifi citrea perfecta, pars aurantia fola foctificat, Hinc rurfusecitreo ramo erumpit frons aurantiorum vel limonum ; et ex aurantii furculo Bizariae progenies vel citri; neque tamen novo infitionis labore provocata. Tanta ergo cum fit arbufculae luxuria, exemplo colonorum Salodienfium, (ipfe enim teftis oculatus hoc comperi, ) rectius in teflis maioribus ciflisve ligneis collocatur; ne vel delibratione pereat; velin au- rantium vulgare degeneret.
ESI A A a
Prima Bizariae fpecies, quae vero hoc nomine gaudet, folia nutritanguíla, mu- ricatim intorta et leviter denticulata , eademque | faturato virore obfufcata. — Fibra, quae folium alias medium percurrit , maxima hic non raro in illius oram aberrat, partesque inaequaliter dividit, Florum petala externa coccineo colore ludunt. Ne- que in pomis nondum maturis congener aurantiis pars obfcura eft , colore prafino et opaco a parte citrina , quae fmaragdina potius , facile dignofcenda ? amplius et haec illa citius lutefcit : illa enim aurantiorum aemula menfe demum lanuario ma- turatione e viridi fit flava. Pomo oblique fecto, patet continua corticis integritas, neque ea ullo modo intercifa aut interflincta: fervat quoque utraque pars, fi exce- peris meditullium , illa aurantii colorem et amaritudinem 5. haec citrei Florentini (ex huius enim genere eft) corticem craíIum , faporem, odoremque (uavem: ipfa etiam huius partis pulpa Íubacida albicat. Non una autem eademque omnibus Bizariis forma eft : nunc enim aurefcentis pomi particulae in flrias divifae funt; nunc tertia fructus pars aurantium eft 5. interdum angulari forma enafcuntur : tanquam Proteus aliquis, cui
— -— inplures ius efl transire figuras.
Figura ea, quam fübiectam proxime vides,maturuit meo in viridario pomum anno 1707. cuius arbor in ipfa pomarii area nitidiffime floret. C ertabat illud et clegan- tia et magnitudine cum omnibus, quotquot vel Roma vcl Benaci ager mihi confi- milia liberaliter indulfit , r.oftratisque ponderis tredecim femuncias pendebat.
a Fert
372 Hzspzz. Nonius. Lis. Ill. Cav. XXXVII
Fert eadem haec arbor aliud Bizariae genus rotundum , cum cono five papilla eminente, a qua ad pediculum usque multae decurrunt flriae virides , tanquam totidem fila tenuia, — Fructus primi , uti aurantia omnia , lienari rubore atrati funt 5 fed his aliquanto minores : puniceo quoque colore , aeque ut iffa , ma. turi tinguntur 5 Ílrias tamen , tunc dilutiores, fervant : cetera exacte globofi et laeves : cortex eorum , fi diflectos infpexeris , cortici aurantiorum fimillimus: pulpa vero citrei eft, albida et acida : hic tamen acor quadam non raro amaritu- dine permixtus, Frondium non alius decor, quam qualem proxime defcripfi,
Germinant quoque ex citreae mali ramis furculi , quorum etfi folia fere ea. dem. flores tamen extrinfecus carnei, Quae his füccedunt poma oblonga minus. que obefa , ad citreorum claffem ifla referenda effe , flatim fubindicant.
Veniente maturitatis tempore, ( maturefcunt autem menfe Novembri vel De. cembri, ) citrea Florentina mentiuntur , ex amplo ventre in apicem cacuminatum excurrentia 5 odore ct guftu non ingrata , medulla modica acidiufcula. Surgunt praeterea ex eadem citro frondes aurantiorum , foliis floribusque facillime notabi- les ; pomis aurantiis vulgaribus fertiles. ^ Crebro recidi illas oportet , ne frequen- tiores Bizariae vim generandi imminuant , ita ut omnis denique arbos in. Auran- tiam degeneret ; praecipue enim pabulo laetiori nutritae in viridarii folo a prae- flantia fua fenfim defcifcunt. | Medela. huic malo, ubi videlicet frondium aurafcen- tium copia maior evafit , nulla ef ; iis enim falce deiectis, non raro mortis peri- culum arbori imminet, ut adeo fatius videatur, aliquem haberearborem,licet minus praeflantem , quam nullam. Venit ad me emtionis iure aurantia , fecunda pomo- rum acidorum nutrix : fed iam ante aliquot annos Bizariae frondes fub corona binae emerferuntfoliorum habitu a reliqua arboris coma diverfae;caedemque fatis validae adoleverurt huc usque. Vt ceterarum imminutione et deiectione fuccedanea,harum viribus robur adderem, follicitus fui,
Sunt, qui fibi aliisque perfuadeant , partem ex medulla Bizariae medullae au- rantiorum colorem aeque ac faporem imitari : experientia tamen, ct ipfius pomi confpectus ocularis,refragari videntur : Licet enim Bizariae pars maxima aurantium
retulerit, nihil tamen, praeter corticem. et carnem , aurantio fimile habebat. Medulia femper albido acore infecta , qualis citreorum effe folet ; nec nifi,qua aemulum aurantii corium excipiebat, leviter amara,
m. iz CAPVT XXXFIIL
. WE" 9 n 7." c M3.
pae.i*2. b.
7A (ni I IP e T TT I Ig B P P dI, IHE / ji,
S
rra. rrr. rr ra. TE ITI GET
V iruepri (PETS
-, am RR oe MIELE
DRIN TRUE
Pag 2?2. c.
Nor MN 3
E sch
AC 1 Aie
ioa ue
M dpt ams ja. a s MK da ora zy i^t.
^ 1 m ume
ane TBI
? | | ! ; j ! ei s : j à CE "nh INN : nn 273 - 2 d 3 /
uud 170.
Ss nte:
"Mn 4 "WENT Um | | ; à (CEDE. PUO
ar
$0
ANT ij w^
ik
J.€ temberger, fec :
a. ir veh aeerauf die bweihbuns der Jagnets .
Pg. a 72
! 7
SEXES MMSAISIMC MG EE. SEN OMM.
AMAA —— M 0
ore E v AER. V.
mA mn dam er Gr a RN A Roe
Amm er GEIErECA
Tuer EDT AE AR TE y TT €— MAU
LN " " "IUESVE ws WEISS ds "! Lost vx - * ^ ^ ia. - ^ i. gc " i
Hisprg. Nonis. Lis. Cas. XX XVIII — 173
GAPPFT- "EXAFIH.
Malum Citratum Mirabile flore pleno et
fructu prolifero. Ital.
Cedrato con fior é fugo doppio.
Mnem paene fuperat fidem , Bizariae fubolem efle früctum ; quem caclo artificiofe hic defcriptum exhibeo, Sed dubi- tare de eo nos haud finit tum certa amici fides , qui id po- mi fua manu decerptum mihi Lipfia anno 1705, benevole transmifit tum folium , quod adnatum adhuc firmiter cohaerebat. Tu vero , Spectator humaniffime , admirare exuberantes naturae lufus , benignitatemque prorfus in-- exhauílam, Varios fert eadem arbor fructus , fed eos
: . figura et forma externa fibi invicem nunc plus nunc mi- nus di(fimiles ; nifi quod fimul ex illa pendeant ex vulgarium claffe aurantia. Haec vero , quae nunc damus , poma rariflima , in eo a reliquis omnibus abeunt , quod aurantii indoles et natura hic prorfus exulet : et cum aliae aurantiorum , uti modo
dixi, fint feraces vulgarium ; haee citrea genuina profert. Quemadmodum
ergo Italiae et Hifpaniae coloni, luxus artifices , hibrida haec faciunt poma, dum
ex citro , limonia aurantiaque gemmas artificiofiffime coniunctas fimul inferunt: ita hanc arborem natam efle auguror ex gemma citrea flore pleno cum limonis oculo maritata : indeque nunc fructus proliferos gigni ; nunc mere citratos. For- ma huic pomo magna ex parte tumens ; inde faflipio mucronata; — Cutis tenera ac laevis; in latitudinem tamen craffioris incrementi , utpote citrati : color aureus intenfior , odorem fpirans fuaviffimum , qui totum conclave complerct facile. Eo in fepmina bina fummatim concifo , bina interius poma apparebant , vertice ab exteriore ambiente comprehenfa 5 avelli tamen haud difficulter poterant : horum cutis itidem aurea, poft quam candida quidem caro, at nulla fe medulla offerebat, Refecabam alterum tertiumque fegmen, et poft utrumque bina femper ups Íex poma univerfim latentia detexi. Medullam habebat pomum exterius , conclu- dens rcliqua, acore temperatam , una cum cortice guflatu gratiffimam : ut- pote quae iuxta cum foliorum ornatu Bizariae citratae paulo ante memoratae confimilis.
X4 CAPVT XXXIX.
Z]u Te.
"
E. uff
Ad "P. / 82 4 utl
e -— o "—
scum Sb i ai à E ed "s -
ae DA
MSS
EN NO
B x V.
"RUFI
iv gerimus cun mm UP "uH -
vts] uisa crm iam : - 3 ; ; -" mnm-3
nodum
E ^ ENT,
WS A
"
great TA t : NN Vo d NS ; M PN N UN ^ *Ne » "t uM WR 3*W PAM ^ Ys P 5. Avv : ;
Á
zu
AA ve
| LA CI rn Dod: CUL SFezers, Garten
ay
ME Tnm
mn
"i | |
itu
| | | M
Ni
NN i 3.
Wo € JO -—. N- g0,— —— opp
pag.at5.
NM -——————--——"7 --v—— —-————————UtO——————————————"—e——m——mm———— M T T. oo M ORKRn Mo PEPPER
Hizsrzs. Nogiws. Lis. Hl. Car. XXXIX. 175
CAPVT -XEXIX.
Malum Citratum Mirabile coniferum fructu
prolifero. Ital.
Cedrato col pigolo éfugo doppio.
CX VES Vbitationem , fi qua in animis haereret legentium naturae WE miracula, capite fuperiore enarrata , tollere poteft conge- ner hoc pomum rariffimum , quod lautiffimum, omnigena- que herbarum ex altero orbeallatarum, et plantarum viren- tium amoenitate refertum D. Ioannis Georgii Volcameri , Leopoldinae Academiae Naturae Curioforum Collegae et Medici Norimbergenfis Ordinarii,viridarium,anni 1706.men- fe Ianuario, eiusque arbor Bizaria dicta praebuit. Nihil do amicitiae noflrae et neceffitudini , f1 dixero , ex omnibus iis- que non paucis naturae miraculis, quorum aliquot in praecedentibus exhibui capi- tibus, hoc effe praeflantiffimum. ^ Ad pondus fex unciarum grandefcebat pomum, in arbufcula vafis tantum hofpitio excepta. Folia indolem habent et naturam mi- rabilium eiusmodi arborum. Poma vero citrei coniferi , five Iudaici, ab huius ufu in feflo tabernaculi neceflario ita dicti, fpeciem praebent , adco ut facile invicem per- mutari queant gerunt quoque in vertice notam characteriflicam, conum videlicet aut filum oblongum :: guftu praeterea idem fapiunt , et odore eodem funt infe- cta, Illud autem admiratione digniffimum , foviffe pomum hoc fuo in finu foe- tum tenellum , cuius cutis ultra dimidium eleganter citrina, ea parte, qua pomum pediculo connectebatur , matris utero firmiter agelutinata infiflebat. — Matris me- dulla candida acefcebat , uti reliqui fructus Bizariae.. Neque illud memoratu indi- gnum , menfe Maio ineunte floruiffe iam arborem , frugemque flori fuccedentem cita fumbíle incrementa ; cumque vehemens illius anni aeflus urgeret ; novem de- curfu menfium, cum alias intra anni cum dimidio fpatium vix excoquantur; ad maturi- tatis complementum pertigit. Sed ex floribus eiusdem arboris ferotinis prodierunt poma vulgaribus haud maiora.
Rarius equidem apud nos Acrumina mature grandefcunt : Bergamottae tamen arbor,viridarii ipfius hofpes , praecoces tulit flores, et fructus fecit fub anni fequen- tis primordia perfectos. Qua felicitate,fi in felicitatis numero id habendum, quidam neceffariorum meorum fuit beatus,
EIBRI TERTII EENTES
NORIM-
: 1E 2 NM
1 , * $t
LOMA « id TUS CHINTOE
; X i TETUR ÓEEN — Mt MM AR s rene re qm " Sistaced Qu duca ri X XE aedi d * * f | | ,
! "-—N mo" T
NAE ae x Bon tt
E TITLE MEDIUM e eC eiat P4
M.
as Ua f M
Ó
P9 NL oua. : " 1 *
"E
NW E
peg:1t7
sic is gebouqus Bp. i "ak "is X Neun MHOCGSRNSSSSSNINNA E
o —— M
4 « ae - - a" un
HE
ASQ Ye ip
T
: sss. ON cios
ON At ANO " d Let LN SE ALACR
Hisprs: Nonius. Ls. III. Ca». I. 177
——— a I — X
NORIMBERGENSIVM
HESPERIDVM
LIBER QVARTVS,
HESPERTHVSA.
*
x ?*"
(Gud JDEXE q. K De Aurantiis generatim.
Vflratis non fine ingenti mentis voluptate Aegles et Are- ! thufae fororiis Hefperidum Citretis celebe: rimis, indignum utique nos commilíluros effe facinus rati fumus , fi tertiae fororis , Hefperthufae pomarium , auri ferax fuaviffimi, infalutatum tranfiremus. — Neque enim fua huic pomario deeft gratia : non ordinis concinnitas et decentia : Hefper- thufae etiam humanitas fumma eft ; quae omnia nos miro videndi pomarii defiderio incendebant, ^Properabamus itaque avidiad Aureas has Pomonae delicias fpectandasfum- —. mo mane , quum
jungere equos Titan cvelocibus imperat Horis ; —— —— et volucres Pyrois, et. Eous, et Aetbon, folis equi , quartusque Phlegon , binmtibus auras
flammiferis implent , pedibusque repagula pulant.
Ipfaque Hefperthufa ad fores nos expectans, mira comitate exceptos inducebat. Ad laevam magna ftabant palatia, ebore et marmore nitidiffime flructa : fed materiem fuperabat opus.
Tanta eorum erat amplitudo , ut in planiffimo campo ad lacum usque. fubjectum procurrerent ; huius praeterea undae marmoreae , rofto folis iubare colluflratae,et erubefcentes amoeniífime ,. gratiffimo murorum ex myrto et cupreílo textilium virore reflectebant. Erat et ille decor quaefitus pomario , ut murum protenfum , "viridi quem cvefliat ordine longo textus , tatuae manu P raxitelis fabricatae diftingue- rent fimul et ornarent. lrriguum erat fonte faliente , cuius aquae cryflallinae ex
alto defcendentes gratum ipfo lapfu murmur edebant, Z Sed
178 Hisrzs. NogiMg.. Ls. III Cap. I.
Sed quid [peluucit memorem quam multa fub altis ars ludit per aquam , cum defuper intus ab imbre artifici y [catebrisque frequens firidentibus omma perluitur. locus, et latices rumpuntur aquarum , infultantque folo : falientes undique ricoi gradibus bumettant. guttis pendentia faxa.
Sed quos non lufus antri fontisque magifler ,
quae non per dociles molitus ludicra lymphas ? Suamcvis ifla coelint aliis praeffare iocofae Naiades , antra lecvi fi quando férupea topho moliri, liquidosque parent inducere fontes | antris , et lapides ipfo ex Oriente petitos,
atque Erytbraea [nae conchylia uectere rupi ; aedificent alii manantia foutibus autra,
pumice multicacvo , evel couchis [umma lacunent; quae per dicverías concinuent rite figuras ;
cuncta olim melius proacvis imcognita noftris.
Ne te amplius morer, omnés has fluperidae artis deliciaslonge antecedebat na- tivum ex arbore pendens aurum 5 quod inter virides foliorum. Ímaragdos egregie ludebat. Vidiífes hic innumeros aurantiae mali ordines , fixos partim in pomifero folo, partim in pictis utrinque beneque anfatis teftis ac diotis maioribus. — Ne quid dicam de formis earum variis, nunc pyramidum in morem faíligiatis, nunc coro-- nato ambitu rotundis. Et ne oculos tantum fatiatos poffes conqueri,florum illa albe- do rubore perfufa, odoris quoque fenfum afficiebat tam valide, tamque vivaciter, ut vel femianimes recrearentur. Quid? quod fuaveolentes floris halitus paene prius fcntiremus , quam ipfas arbores ufurparemus oculis ? Late namque undique illos fpargit; e longinquo etiam adnavigantibus iucundiffimos. | Hefperthufa , quae la-
€
tera usque noflra claudebat, cum non displicere nobis viridaria, ualia perpetuus Phaeacum Auctumnus babebat , » fubridens animadverteret , tandem nobis quaerentibus , qualenam auriferae huic malo fit nomen ? verbis papavere fparfis et fefamo referebat : Eft Achaiae oppi- dum haud ignobile , 474224 dictum , quod Italiae arborem pariter ac fructum, et utrique nomen mali Neragtiae dedit , vel azeraztiae. Achaiae enim pomum hoc aureum acceptum refert Italia , non Cypro infulae, uti quibusdam vifum eft. Ne- que putctis veteribus me non fuifle cognitam : etiam antiquitate, fi nova fordc- rent, commendabilis fum. Ingrati quidem veteresraram mei mentionem iniecerunt: at non ita ingratus fuit Nicandii Scholiaftes, qui meum hoc aurum et re et nomine antiquis fuifle cognitum fatis probat, Pertexuit dein fermonem iftum , quo multa nobis de arboris huius praeftantia , variis fpeciebus , praecipue autem de natura et indole praedicabat. Memini interalia eam celebrafle hanc malum a ligni durabi- litate, qua praeflaret citro et limoniae; a florum füaveolentia, quos itidem fragran- tiores efle aiebat in hac, quam in ulla alia, Addebàt, ligni illam duritiem , etfi fal- cem putatoriam non hebetet : pro cuiusque enim arbitrio decacuminatur , ut in ordinem rami concinniorem redigantur : tamen parcius eam effe adhibendam fua- deres niíi florum frugumque laeta ubertate privari velimus in arbore, flore nocvo femper, femper quoque fetibus aucta.
Pau-
Hisprs. Nonius. Ls. HIT Ca». T. 170
Pauciores enim poft putationem facit meffes. — Admonebat quoque nos eius , ut ex foliorum articulo, cordis forma notabili, a citro difcernatur. "Tandem diaetae fuc- cedentibus nobis, Ne difcedentesjinquit, omnino careatis meis hifce deliciis , en flo- ris argentum candidiffimum, en Hs aurum] et utrimque fimul nobis in apopho- reta porrigebat argenteaartificiofe caelata, Mirabamur candidam Nymphae liberali- tatem, donoque hoc vehementer lactabamur, Longe autem nos maiore afficiebat voluptate carmen venufliffimum , quod in laudes aurantii fub egreffum , antequam nos omnino dimitteret, recitabat, Cumque illud , quo nihil fuavius audivi ex ore amabiliore, cum illud, inquam, memoria firmiter haereat; potiorem adícribere par- tem non gravabor:
Nou tamen ulla magis fontes ornabit, et Hortos
arbor , Atlantaei quam quae cviret arbore mali:
ll/; ef aeternus folii decor , inter opacum
albe[cunt nitidi flores nemus, aurea ramis
poma micant, ful-voque ardent radiata metallo,
Si nemus auricomum, fil-vaeque arbufla cvirentis
corbibus im queruis, felici induxeris borto;
femper flore uocvo, femper ditabere pomis.
Vude [uum accedet decus bortis , et [ua ruri
gratia. — Nam pariter [ructuque et flore [uperba
umplebit teretes arbor fpe divite ramos.
Ne «vero, cum flos argento concolor albo
auriferi nemoris raucts crebre[cere coepit ,
ne probibe effu[at carpendo a flore puellas ;
ad praedam coniux , omnisque domeflica pubes
accedant, et flore domus laetetur odoro.
Serta legant omnes, et inumbrent ora coronis, e Nam nocet ipfa fibi, cviresque profundit inams
luxuries, cupidis illam permitte puellis.
Scilicet bos pro fe flores im ferta puellae
nectere amant , fructuque finus implere recenti,
llus infelix Atalanta cupidine pomi ,
jam cinci fe po[fe fuo monffracoit amanti,
quatncvis ipfa cviros currendo cvicerat omnes.
Z2a CAPVT 1I,
| 180 Hisprrzz, Nonius. Li rs. HIT, Cap, IT,
—— € Ó—
CAPFT II. Mali aneranai Vtilitas.
Irtutes huius pomi dum enarrare inflituo ; paucis res expe- diri poffet, fi dicerem , etin cibis et in medicina eundem | fere aureorum malorum elfe ufum , quem citreis limoni- busque adícripfi; ^ Apponuntur enim menfis te(lellatim fecata cum atlàtis aeque ac coctis carnibus , aliisque ob- foniis ; adduntur pifcibus, et in embammate ac eduliis va- )iW . riisinferuntur. Cortex melle faccharoque maceratus pro condimento eft Italis aliisque, itemque pro acetario : ne quid dicam de eo, quod pulpa fubtracta cortex quibusvis gulae deliciis infarciatur. | Parat quoque ex illis feplafiarius aquas eximii odoris , es- fentias aliaque morborum vim vel retardantia vel infringentia medicamenta. Sed pauca quaedam alia ex auctoribus afferre placet probatiflimis : praecipue ex Vlyffe Aldrovando, cuius Viri fumma apud quosvis eft auctoritas. Poma haec, utpote mi- nus acida, prae ceteris efui funt, feralique lectulo affixis citra noxam cruda exhiben- tur , cum eorum efu multos recepiíle fpiritus conftet : Ea enim et praecipue dulcia, convenientiora funt cibis, et medicas fuas virtutes lenius exferunt. in quem fenfum
Georgius Pictorius hoc diftichon protulit: |
Omnibus ecce Nerantia funt gvatiffima odore ,
.. dulcia confortant, pectoribusque [accent, dic Suadent tamen optimi quique , ut facchari prius conditura, acor qualiscunque corrigatur. . Huc facit Platipae fcitum , quod de malis Medicis generatim , tum figillatim de. Nerantiis tulit ; Ícribens : Affiset calidis obfopiis adhibentur omni tempore ( Mala Medica, ) aeflate tamen praecipue , quia bilem reprimunt , fiim exflinguunt , et defiderium edendi inducunt. — Multis aegritudinibus citrea vis medetur 5 namet praegnantes mulieres a naufea vindicant , et trita in potione vini data lieni, et querelis corporis medentur. Sunt, qui citrum teffellatim concifum ex fale, oleo et aceto comedant, De malis citreis vel medicis, quae vulgo Narantia vocamus , eadem fere dici poffunt; verum quia quaedam dul- cia, quaedam acida funt, vefcendi ratio ex fuperioribus praeceptis repetatur. Dulcia ante cibum quovis tempore fumta flomacho conveniunt ,' nec non acida, fi faccha- ro fuerint remollita, quod fit fublato corio detractisque membranulis. — Haec Pla- tina Bene dulcia a reliquis diflinxit : nam ced e acidi vel dulcis vel mixti ratione vires obtinent diverfas , pro qualitatis fuae ratione ; ut dulciora ceteris ma* gis calefaciant, alia magis vel minusrefrigerant , prout magis ad dulcedinem acce- dunt. Quocirca febricitantibus ad fitim extinguendam, optime exhibentur acida, vel mixti faporis, quorum etiam fuccus, prointinctu fuaviflimo paffim in deliciis. Por- ro Aurea mala id praecipue habent, ut fint alexipharmaca, antifebrilia atque pelli fuga. Si decocto pomorum Aureorum fimplici et citreorum colluatur os, gravco- lentiam illud arcet. Multo magis autem intus affumtum, et fubflantia eius devora- ta fpiritus fanguineos purificare et imputridos confervare poterit. Denique fubiun- gere hic placet Baptiflae Fierac carmina, quorum primum , a nonnemine Deodato adícriptum, citri vires praedicat: | Medicá
|
Hizspzs. Nonius. Ls. IIT. Ca». IT. ec IIT. E
Medica mala [amus pelli coit ignea noftrae,
bumentis brumae nec bene cocta caro,
Terreus eff humor , fectantur femina pellem ,
flos calet et folium : ffc cvoluere Dii.
Tarda caro efl, [uccus choleram fluxumque moratur , cor tepet binc ardens, binc tua membra nitent, Semen, flos, folium et cortex frigentia mulceat
corpora, et epuraut aéra pe[hferum,
( Citria ffc Tyrio contundunt poma cveneno:
ardua concoctu , fed tamen e[fe puta.
Febribus obfeflunt , peftis quoque tempore profunt,
ex fucco cordis tmitior igms erit.)
Sola tamen cvolumus mandi ; frc gratus olefcens
zos bona dic Veneris, non mala nec Medica, Alterum Nerantia celebrat :
Proxima fuut, Itali dixere Nerantia, primis;
cuincunt pelle, parum frigidus bumor ineft.
Verticibus miro funt baec gratifffma odore;
dulce fapit melius, pectoribusque facvet,
Sut folia arboribus [ercvata virentibus ipfis:
cetera funt men[ae commodiora meae, |
* * X
ADOPTIVORVM CCATAEOOYS i boe isaeipas jy Es Malum Aurantium Indicum Maximum,
cuulgo
Pompelmocs.
ess M ftelodami humanitas has fibi ex Indiae OrientalisSurinámac ul regno allatas delitias , anno 1706. mihi benevole indulfit. Et crebrius inde nàávi in Europam advehuntur , cum per quatuor menfes aut quinque durent haec poma illibata , neque quidquam de viitutis integritate amittant. Ser- vavi Latinum, quod P. Ferrarius dedit, nomen. A Sinen- fibus Tboe, a Lufitanis Iazboa, a Belgis Pompelmoes cogno- minatur. loannes Neuhofius in Hifloria regni Sinenfis ,
; Taiíing dicti , p. 132. 133. memorat, patriam huius arboris effe tractum Quantingae , eandemque defcribit, fpinis bene communitam , uti ct li- monia arbor citrusque; hac tamen multo elle Ep Floribus Ix ra m^ hU xx , 3 a
132. Hrsprsx. Nonius. Lis. [HII Cip. III. hc SN D aloet non fecus ac limonia 5 . qui in aquam prae(lanti(fimam fornaci vel balneo im. miífi diffolvuntur. Frugis tanta eft amplitudo , ut non limones tantum maximos et citrea quaeque mala fuperct , fed et capitis humani magnitudinem exaequet,imo excedat. Cortex auri fulvi five aurantii colorem maxime refert ; feminumque gra- na, itidem flava quadam rubedine tincta, concludit : Acor eius dulcedine tempera tus, acinos uvasque immaturas refipit; hinc expreffum eius fuccum frequentem pro vino quafi porant; quae Neuhofii aflerta fuo comprobat calculo V Valtherus Schul- zius in itinerario Indiae Orientalis Libro III pag.25 6. qui ibidem confirmat, ad pue- rilis capitis quantitatem in urbis Bataviaeregione illud copiofe enafci. Iconem huius pomi Lala nollri aevi altera , Maria Sibylla Meriana exhibuit in elegantiffimo Opere Amlitelodami vulgato de Infectis Surinamenfibus , fimulque monuit, duplex effe in hortis Ceylanen(ibus huius generis pomum, externo corticis colore et adípectu haud difficulter ab invicem feiungendum. Paucis ante annis Indiae tantum cognitum erat pomum hoc, unde in regiones Europaeas exportabatur, lam vero his non amplius eft incognitum, poftquam in Belgio, Hamburgi item et alibinafcitur. Conceffit tan- dem et meos in hortos arbufcula eiusmodi foliis vefli:a ampliffimis, ex parte crifpa- tis, cordis forma articulatis ; inter quae hinc inde aculei erumpunt. Sed ad pomi il- lius, quod Amflelodamum mifit, defcriptionem propero. Erat illud plane exfüuccum, pondereque leviore, et vix tres librae partes quartas adaequans 5 filoque decuffatim revinctum, Revinciri a Sinenfibus ideo, tradit diligentiffimus quondam , iam inter caclites receptus, Erafmus Francifci in Viridario Sinico , quod hac ratione appenfum viridi bonitate per annum poffit confervari.. Aurantii colore non adeo fufco, fed di- lutiore nitebat quadantenus vireícens : nullus itaque dubito, quin ante maturitatem perfectam decerpta in peregrinas ire regiones iubeantur, Divifum fucco carere de- prehendebatur : Corium exterius dulceícebat : carne craffa amaricante , et medulla, uti exfangui; ita et infipida paene ; dulcacida tamen fuiffe videri poterat. Humoris receptacula capaciora , quam in aurantiis , quatuordecim includebant grana folida et lata , quae cucurbitarum efle credidiíles, nifi laevore deflituta , afpera aurantio- rum femina prodidiílent.
Praeter hoc alio poftmodum tempore bina eiusmodi Aurantia maxima Am- ftelodamo ad me venerunt; quorum alterum Indicum dimidiam prioris capacitatem vix attingebat colore aureo fufco 5 cumque interior eius pulpa eflet corrupta non- nihil et morbida, fufco medullae nerantiorum colore non erat diffimilis, dulci pa- latum fapore , iucundoque nafum odore demulcens, Alterum magnitudine etiam hoc inferius ex Curacai hortis priorife itineris comitem Amílelodamo Norimbergam
dederat, colore pure aureo, cortice fubtili et amaricante, medulla Limonum more albida, vinum dulce iucundiffime refipientes et denique — granofa,
CAPFT Ill.
a
2 ^-
L
z1g.4 8
Ic
'J/7. prr
fon Uo
bo
/
/ [/, j,
aer AE ae ema TITT do Mu Tear ura 2r (m SC Eg D OE PU NQRraLU2.
———
b.
"P"
5
Fe
cpm 7 MÀ
"A
P "9E por à ets
AN h MA Nd p s M
m
URP PES
NS X rS
—
e z EM : | ! i pr e t fh qi. , p^ : : ; Me ua ü " N gis. npo n L j : RAT P 7
wr P
I
Y ns a ARE
m dd
MN s
MANY s
- S M ISSN OON.
CN NS E
A S RR
OMM
AN
AMXAMMANANABS
, / Wh | " | : | ' | RN R^. ; : | 3 GNSNN 1 J | E i TN À : | EX CMM ! : Sum. 2
7, I2»
TP
bli 77 It s, e
44
"Zl
Lana.
— Hssrex. Nonius. Lis. HL CapIIII ct V.— i95
Gu PPS HH.
. Aurantium Maximum. Ital.
Aranzo della grand forte.
Efcriptum a Ferrario p. 437. hoc nominé pomum , a Lacu (p) benaco anno 1699. ad me commigravit. lílius agri colo-
) nis 4duraztzum Citratum audit ideo fine dubio , quod cortex carnem velliat bene multam. | Omnes enim fructus carno- & [os citratorum. ibidem nomine venire , notum eft ; fed im- merito. Nam quibus Aurantiorum citratorum nomen ex vero competit , non carne tantum copiofa lataque fint fuffarta ; fed et praeterea vel formae externae , vel faporis fimilitudine, vel alia certe ratione citrea poma referant, ne- cefle eft. — Huius vero nihil in maximo hoc pomo confpicitur; utpote quod molli laevique cortice , eoque crocei coloris faturati , et dulci fuavitate amabili : caro autem amaricat et medulla plane aceícit.
CuT-9T F.
Aurantium Auguftaic. | Ital,
Aranzo Agoftarolo.
Omiti itineris quin hic comitem dem , quid prohibet ? Ac- cepi et hanc friem una cum praecedenti, nomine patrio dictam Arazxo Agoflarolo : cuius quidem ratio difficulter explicari poterit, nifioriginem eius inde arceflere velimus , quod fructus praecox menfe iam Augufto decerpi foleat. Cortex cius itidem faturate croceus eft, attactu lenis ac mollis, cetera craffus , et amaritiem. quandam refipiens; medullam involvens, cuius acor palatum exacuit.
CAPVT VI.
" N LJ : i * í r *
r TR LO -oio?
rm S ad i i : ht WOO H2
de i Pe t : Nr Xe i: -
- 6 : - .
C535 5
a9 184.4
i,
á MU), dre M
: 7, HMM " " s I7); vut bu - "Ww i
mS
dt
4 Herrn-hutten. 2 dpitalhoffen.s ..Fchopperzfie
) n ni,
MALLA ] JAAMDUTMADIALIPVAA, LTMAELPAALTPVPATTI Willie test
TEE
mn
4222. 2
2274722
"ame NSNS S AN NN Vend e
vitas
WIPAD hi 1] IM
ap ELS j! ; TM
fi) ^
4
——. acá
Ew ^v [ES
— — s eR
e m
A "t
-— a e : ies. um, RR, s e RR
C c M A o
Terum a e oe m e
TAM AP? vis, r : | ) i e, i: wed DT IM I
£- 7
Q.
Jg
2 or, o
h Y
SS aw
NN ERI
y
E EDT 220m - z: : * Ed ara, e. LT:
RUE eS RTT
CIO Os * e
E Ice. LT C IIl e.
*
n M. UE zx i9) f
s
Ta
m a a P P a
Um o m a [I—————MMÓÓ mr 2r ag RUNS
» e 5
i ; ) j , p : ; ; . i i AS 4 4 Pg S vá B
PPP EMT EET EHE UTI Y LUTTE ALLLELLRLLLLLU I"
c
—Ó
-«-—
Hisre. Nonis. Lisllll. Cap. Vet VIL | ig;
— ———77070—
Cu PF YT
Aurantium Citratum. Ital,
Aranzo Coedrato.
« Vaefitum diu malum hoc;quod Benacus ager negaverat, Roma tandem anno 1707 dedit. Nomen a Ferrario pag. 422 mu- tuatus fum, illudque ideo inditum credo , quoniam arbor materna habet folia cum coma citri proxime convenientia; circa frondium item egenicula aculeos obvertit incaute con- trectantibus ;. florum denique et corii rugofi fimilitudine eidem plane fuppar. — Si vero depreffam fpectes elobofita- tem, aureumque plane colorem; | aurantium omnino vides,
nifi quod magnitudine hoc vulgare anteeat , propiusque a Lumiisabfit. Ceterum corio veflitur craflo , cuius amarities grata dulcedine tem- perata: medullam continet lucidiorem ; quae infipidum aquae guftum dulcedine mixta cum aufleritate refert, |
Go PF PI
Aurantium Sinenfe. Ital.
Aranzo da S$1na.
7 Lyffiponeufis Aurantii nomen gerit hocpomum apud P.Fer- LAN) rarium pag. 425. in inícriptione capitis retinui nomen, |^ quoin Germania id innotuit, — Conceffit id mihi Ham- |) burgum, quod nobilis haec urbs Olyffipona priusaccepe- S) rat: ea enim Germaniae, non parca manu has fruges ad- Mo metitur. Satis utplurimum capitatum efl, aliud dilute, fa- NO turate aliud aureum, pro maturitatis varietate et decerpen- di tempore. Cuticula obvolutum tenera, quae laevore venu- fla fuaveolentiam fpirat; eiusque dulcedo fuaviter amaricans palato eft eratiffima: intus medulla turget fucci dulcedinisque pleniffima , iucun- deque vefca; quae aegrotos reficere, viresque proftratas recreare fortiter valet. Mit-
titet Italia idem nobis pomum ; fed illud Hamburgo allatum ifti multo praeftan-
tius eft et iucundius: etfi enim Italici cortex dulciculus fit; — pulpam tamen longe acidiorem intus contegit.
Aa CATA-
Pss — m
d
»
7 i
14860
vA
-
»
"1
p A
2 p EUR LI Z e Lr 3
WS S | M NN SN NAR Y
c. E. ze. DL— C
aur ETT 2
N Bu N
7;
- -€« ——— "Qa HABERENT IRR
————e d-—
-— E
ce ome
A
T
*j
RW . DOMI SN?
Y we
o eÀ rr I murum rarum a T a ar Tm ay am
n am at a ap n am ar ar Mr am a MP ar ar m prr rr mam amr am am am um arn no aa ar a PL MI Apu
mam m mm ar am am am aa a n AF PA UT Lamm am ar ar ar A Hr an a n rm Im m Hr Wr a P manm ar mmm m mom am am um m am HP P MF AP La m ma aaa a WR om S IP MV AP M LP mur amm om € - T mu — M ----
Hirsprs. Noniws. Lis. IIT. Ca». VIIT. 187
CAaTrALOGVS
INDIGENARVM.
CAPPT FIR Aurantium vulgarc.
Vlegarisaurantiae quatuor conftituunt claffes: 1)filveflrium ; 2 Jaurantiarum fructu acido; 3) fructu dulcacido; 4)fru- ctu dulci vulgarium,
. Aurantia fil-vefiris, quae per femen propagatur;frequen- tiffima apud nos alitur ex granis, quae noftrates terra con- dunt, Cumqueper annum jam tertium quartumve adole- verunt; frutices vel divendunt, vel inoculatione melior:s faciunt. Nifienim iftoc inoculationisartificio mitigaretur feritas, ante annum vigefimum flores fructusque fruftra
quis expectaret. Si tamen commodo pomarii loco flatuantur, citius fructus prae- bent percipiendos, rectaeque proceritati facillime adfuefcunt. ^ Comae nitentis viror multo atrore mixtus eft; qualis aurantiarum omnium efle folet: manducatis aufle- ra amaritudo ineft: frondes multis ubique aculeis haflatae filveflrem arboris natu- ram produnt , et a reliquis mitioribus fecernunt. Flos candidus odoratiffimus eft; fructus vero, acinorum more, pluresuno , tres puta vel quatuor, in fingulis faciunt frondibus mediocres, cortice craffo et amaro , medulla acidiffima.
Aurantia pomi acidi ferax quamvis inoculatione factamultum feritatis iam dedidi- cerit 5 a filveflri tamen propius omnino abell. Levi hoc difcerniculo diftant, quod haec inarmata, poma ferat tum maiora, tum odore, fapore et colore diluto magis filveftribus paululum praeflabiliora,
In Awrantia fructu [aporis medi [reve dulcacido magna quoque convenientia eft cum prioribus, neque fpinis exfertis horrida. Pomi acor temperatior efl; coro ama- ricante. Huius proxime defcripti generis mala Italorum menfis frequenter inferun- tur: et fucco eorum expreflo affis gratia obíoniis conciliatur, et appetitus acuitur, Ager Romanus eiusque vicinia patenti in campo filvas huius arboris et nemora nu- trit, et ad proceritatem confpicuam iuflamque evehit.
—— Aurantia [ructu dulci praecedenti fimilis, in citreti area optime adolefcit; eamque
alitudine exaequat. Foliis decoratur paullo dilutioribus, ramis fpinarum horrore
vacuis$ etin coronam facile contexendis, fiquidem in viridarii area arbufcula con- fitaeft. Frugum mediocrium cuticula, colore aureo non admodum faturato tincta,
amaritie craffitieque abundat: neque medullae dulcedo omnem prorfus amaritudi-
nem exuere potuit, fed hanc modicam fervat. — Maturitatis eius tempus fcro, et demum cum menfe Decembri alterius poft florem anni, ingruit,
Aa 2 CAPFT VII.
SECUS wA Di ww s *
, "] » It * ^ - EE e » " : . 1 ^ M - id ^ f.:$ Wo ' « D x . - 3 * 5- : vs * $ ^" d E F d » í " ^ * , - à. * ET3 * dl - * - * -m - -— * E Y *-— ^ PET ^ Esos ; * ? - * E e sn Med. ros 3 -— "XT is LH "b ade. Ea ks s a E E Y f / X Rx E t - LI - ; 1, * 3 3 Wu : : m M DN. Suy : * P. Ang B nd " ji ^ " h Aes": 4 AX x & ls , E - "o »* x " M Á » a : " * » - :
tq der. 6f ^ua SES LORASAO wd
: . . SN eo: ^no
soc HE TOES quema E
EI ELIT EI MSIE
—o0M €
/ f, 7, "
Ves ERAS wi v il SEEN
ONINIISHNINS S sse S Bis vt iun 2
MAE NR OR acne SR. asa: a IE 2 " -
es EXT A um n E c. Cum 1.4 r0 7s
UN NE NM
Ü [/
SN
pag. 4188. b.
uu]
224
qi (5 '"* f Lid .
5) MONA
——
Mm I
———— mw ] us
p; 2. Z US 27 277 7 10 Lua, BIET z n, i o TAE IET, quio tf ga po v / l lli] Al i
"
H
u RN AA d 1 NS VEMM En
Í,u pii fii "il
tj H
i
S N
pt o
ET
2 rra x: E
; 27M 7, 17d 7 ;
Ap 54 r [
Hisprs. Nosiws, Lis Car. VIIILetX, — 189
peceemeemm QUOTE
CAPFT FII | Aurantium Indicum Maximum,
cunlgo Pompelmoes.
2 Ompelmoes nomine Beloico iam fuperiuscapite III huius Li- bri III pomum aliquod defcripfimus. | Meretur tamen al- terum adiungi , eo quod primum hoc, quantum mihi con- flat, Germania fuperior vidit fuo in gremio enatum ; quam- vis arbor non una hodie ibifloreat. Vnde quid laborim- ) probus poffit, et ut ipfam faepius naturam fuperet,haud va- no argumento colligendum. — Ne autem debito cultorem honore privem, in hortis Bofianis undique celeberrimis Li- piae efle educatum cias; unde ad vivum pomi exemplar, quod unicum tantum erat, fedulo expreffa eft icon fübiecta, Atque haec fola eft figura, cuius vivam imaginem non ipfe viderim defcripferimque. — Si tamen amici fi- dei non dubiae quidquam dandum , Pomum Sinenfe et colore et fapore referebat, Quod ad faporem attinet, memor eorum, quae de eiusdem fructus Indici guítu paul- lo ante dixi, vix ac ne vix quidem concipio, qui Aurantium Lipfienfe tantopere ab indole illius Indici deflexeritut pomum potius Sinenfe quam hocrefipuerit? Cum tamen non fubleflae fidei fit ille , cui iflaec omnia accepta refero , malo incomperta credere, quam ipfi fidem indecore abrogare.
Aurantium folio crifpo. Ital. ;
Aranzo con fog]ia rizza.
127 Peciofe caputextollit arbor haec in viridario plantata, furculos. ! quein coronae formam comtiffimam componere docilis efl: ipfa foliorum ex viridi fufcorum opaca denfitate admirabi- lis: — Flores minime parci, iique ampliores odore vicina re- plent gratiffimo, ^ Poma facile perdurant, globofa utpluri- mum; quandoque tamen,qua pediculo cgnnectuntur,mi- v nusobefa, et faperius magis dilatata. In eadem parte fu- "A. periore velutiiugum aliquod circulo defcribitur, in cuius
medio punctum atratum leviter eminet. — Corii aurci tene- rique foliditas averfam cultri partem vixaffequitur; cetera fubamarum efl. Cum- que medulla fucco referta dulcacido , iucunde omnino eftur.
Congener huic pomum cum folio crifpo et latiori, fed magnitudine praeflantius habemus, idquein latitudinem rotundum, mmaimaque parte planum,quemadmo- dum aurantium flore pleno. — Tertium huius generis fructu dulcipomum Tomoll,
fi DEVS vitam viresque concefferit , propediem curiofis Lectorum oculis
| fubiiciam. - | Aa 3 CA PFT Ah
Ea * » líBw. an c onis p «eS d aer AE i5 ks SALA. Tee rs fog 1 s PRAE "p rr el * e Ar & [29201 9€ Mr ms i rrerTWT t mxrt C EPEEUID € rEtUTH * AS d^ f Kiss E
-hTTORCU
WAT rite.
"T Lio A mad. * Lag T - PU A üiywtoroc PU Recte E IS
Eos Aw du d
N
Y
NN C NNNN
NN NN
SNNN NN N iN XN N NN
* Á T
eia. A ran ann MM MBA] A Dern/chan£z, 2 etiM-PeuL -—
IXE——-
749 . 4.90. b.
MNT imm
Jl Ilii Zz AI] 7
ZDar. Obere chlalelem. und Gute in-— disyelda
2E 7 "rA
LA
"s D
LÀ Le IZ 77 D
Hizsprn. Nonius. Lis. III. Cap. XL et XII, I9I EO CAPVT XI Aurantium Hermaphroditum, fcu corniculatum. Ital. . "
Aranzo cornuto é Hermaphrodito.
m cz p Á ^s L4 » s . * H . ^ ] o Errarii nomenclaturam in capitis infcriptione retinuimus,
ZA S NC QU: I acus Benaci accolae hunc fructum vulgo 4razzo dal Deo;
ECC QNIN etilluftris Comelinus 4wraztium cormigerum vocat: addit "i ANA SS vir laudatiffimus, in Belgio eundem communiter »salum coezobiale audire. Fertilitatem arboris promovet depactio in pomarii aream: fit enim, ut non tantum libenter ado- leícat? fed et caput bene comatum altius efferat ;— fo- liaque lata, parte anteriore coartata et acuminata habet, eaque dilutiora, Articulus cordis formam imitatus , quo folium fuffulcitar, angufliam oblonga proceritate compenfat, eaque a reliquis au- rantiorum foliis discriminatur, ^ In flore praeter magnitudinem confpicuam nihil clt peculiare. Pomum in rotunditatem quidem conglobatum; notas tamen ple- rumque fert exferitque , partibus tam virilibus quam muliebribus, generationi de- flinatis et conceptioni, aflimilatas; unde Hermaphroditi cognomen inditum, Ve- niunt praeterea ex eadem arbore poma alia fpeciofe rotunda, nullaque inaequalitate deformata. Corium, quo illud tegitur, laevore quidem et colore excelíe croceo; at minus amarore arridet. Fructus transverfim fectus in cellulas, pulpae humidae receptacula, diftinctus deprehenditur ea ratione, quam a vulgarium pomorum in«- terioribus abludentem figura refert medulla vero illa fucci fubacidi plena eft, Cete- rum huic magis arbori, quam aliis acruminum generibus, naturam caeli noflriaurae- que frigidioris convenire obfervavimus,
CAPFT XII Aurantium corniculatum et canaliculatum. Ital, à
Aranzo cornuto incanellato. 5:973 Micorum quidam huius pomi, in ipfius hortis enati, copiam mihi perbenigne fecit; in quo, praeterquam quod partes genitales referret, melonum in modum canaliculi undiqua- que;ab apice pedunculum verfus excurrentes,erant depreffi adeo ut canaliculati nomen iure fibi vindicet, Exactam eius figuram in fchemate fubiuncto videre licet. Hac occafio- nereücere non pofTum, pluraItalis poma efle incognita;quae tamen indeallata apud nosfeliciter grandefcunt. Non ud | ca fingularia malorum genera heiclocorum adulta confpexi, quae fere ab illis mihi transmittenda expeti incaffum, — Videlicet ftirpes inoculatio- nis beneficio mitigatas alio exportant, antequam fructus ipfi viderint, ^ Quo fit; ut pro vulgaribus divendant interdum rarioris pomi plantas; quasfi cognofcerent, vel fibi fervarent , vel pluris aeílimarent. — Simili iflam arbufculam fato in hortis amici hofpitare auguror; cuius,ut et hoc addam, plurima erant poma; (pauca enim vulga- rem formam fervabant;) canaliculis mirifice diltincta,
CAPVT XIII
RR
La
No RAMUS Gt SEXE n,
ic " VASE QM o E Ti aT dtc - Me. uot
E al
Qornacto
«en P
MAE
n
M i IW m
iit VL SER get tate DI RI tt aet EIOS
DI ed eats
" qeriirt pud c'e atti prot ren Tw nc Lo Ma pta rum tu e een
inr 7 HD UR HR MD LL HE LUE i n Im i p
IHE I HU HAE PALESTHH INIT ot MS UL
WU 3E Hii Cc HIR HR UC RC UT CHM (ATE
WI
a : " * Win vs Mr / « * Be
AMET
a t?
M rd C !
x71 ell
Inti " 4
l "ht if:
1
mu
272, D
Y.
A 4 PP : : ; M , .
A Mi TRU TEE : A uA
: n ii f
ng
n
//
[
7:£sre xd
Zu
e
n
M
Hzsre. Nonius. Lis. IHE. Car.XIlLec XIII. — 195
——Á |
Cu P Pq-xE
Aurantium canaliculatum. Ital,
Aranzo Incanellato.
Analiculi profundius depreffi fructui huic et cazaliculati et peponiformis nomen pepererunt, Surgunt illius arbufculae excelfius, et in citretis noflris decore virent;facillimeque per- durant. Folia, vulgaribus minora et tenuiora, articulis di-
PS ftinguuntur angufliffimis, qui pedunculi interdum latitudi-
: nem vix excedunt. — Flores plane iidem , qui vulgarium
aurantiorum 3 illis deciduis flatim fuccedunt pomorum
2)) rudimenta angulofa, et canaliculorum in morem excavata,
Mediocriter ea turgent, colore aureo , qualis aurantiorum
effe folet :: cumque corticis amarities palato fit ingrata, pulpa viciffim interior fuavi
dulcedine gratiffima efl, eaque vulgaribus praeftantior,
COPT TI Thi
Auranaum Lufitanicum et Sinenfe, Ital. |
Pomo da Portugal, € Pomo da Sina,
Zu$39277 Vm Ligurum tum Benaci accolarum diligentia et benevo- JAN lentia copiam nobis arborumlargitur, quarum poma Au- N rantiorum Lufitanicorum nomine (nt cognitifIima. Hoc inde effe arbitror, quod Lufitania Italiae prima con- cefferit, ipfasque arbufculas, quae felici ibi fe cultura mul- tiplicaverunt , eo transmigrare iufferit, — Lufitanicum autem hoc pomum alteri Sinenfi etiam a peritis Italiae colonis fubflituitur, et alterum cum altero permutatur, | | male quidem;cum difcerniculum non leve inter utrumque appareat, — Illos deceptos auguror, quod Sineníe hoc malum e Lufitania ad nos advehi norunt. At enim vero, poma, quibus Lufitanorum nomen proprium eft, a Sinenfibus magnitudine, multumque crifpato et craffo cortice dignofcuntur. Et hic quidem in recenter decerptis humidus efl dulcisatque foliditate quadam duriufcu- lus; pulpa vero acefcit; ita ut fimul pulpa cum cortice manducata optime manda- tur. AtcumGinenfibus corium fit amaricans, pulpa eorum fola palato multo gra- tior efl, multoque acceptior. ^ Vera etgenuinaSinenfium poma Lufitaniae caput, Olyffippo, Hamburgenfibus, et hi Norimbergenfibus diflribuunt ;; quorum cortex exterior rarus ac tener, fed amaricans, uti dictum, et medullae copia humida, dulcis * Bb iucundeque
194 Hesrzs. Nonius. Lis. IIT Cap. XIIIL.--
] 2 dei
iucundeque vefca, qua lapfae decumbentium vires non infrequenter reficimus ac re. flituimus. | Eadem poma, in Ligurum agro culta, et magnitudine, et fuavitate prio. ribus multum cedunt, multa acredine inamoena. —Facileergo adducor, ut credam, fructus hofce, in hofpitaTtaliae terra enatos, ideo Lufitanis imperfectiores effe, quod folis aeftus, quo hi gaudent, vehementior illos deficit. Haeret iis interim nomen, quod Sinenfium abundantia Italos quoque ifloc pomo ditavit. Huius tria ferunt effe genera; quorumaliud acidum, aliud fubacidum, five dulcacidum, tertium deni- que dulce. Paucos abhinc annos nonnemo me donavit binis eiusmodi pomis, quae et ipfe Amílelodamo dono acceperat, Curacaa huc allatis; Horumet aurantii Lu. fitanici, quale agri cultura noflri fert, omnimoda erat paritas, five corticis amoenita.. tem,five reliquarum partium faporemfpectaveris. —.An argumento id effe poteft, illa poma, quae nobis nunc Lufitanica audiunt, Curacaae Brafiliae five Indiae occidenta- lis aborigines effe, inde in Lufitanorum hortos copiofe traducta? — Mala Sinicavero dedit Indiae orientalis regnum Chinenfium, jam everfum. — Cum itaque iflaearbo- res per tot tantosque terrarum marisque tractus ambulent, mirum non eft, fi Lufita- nia, utpote Brafiliae vicinior, iftis plantandis aptior, quam vel Italia vel Teutonia; quae poftrema raras frugiferas videt. Retulittamen m:hi Hamburgenfis quidam ami- cus, huiusmodi flirpes navi advectas Hamburgi et flores et fructus fudiíle; fed hos paulo minores , cetera Lufitanis parum abfimiles.
Iam ad defcriptionen mali Lu(itanicae veniamus, Facile adolefcit, et in poma- rii pulvino affurgens late ramos diffundit, tam florum infuper quam frugum fera- ciffiuma. |. .Comae folia huic arbori maiora funt.quam ceteris id genus, oblonga, ver- tice acuminato; articulo etiam cordis formam habente, fübnituntur; denfaque et caelum fpectantia in arboribus praecipue vaforum hofpitibus filvefcunt, minutisra- risque fpinis metuenda, Exputare interdum oportet frondes arborum folo plantarii exceptarum interiores, ut a&ri hae magis pateant, Magnitudo tum florum tum po- morum hic maior eft quam in malis aurantiis vulgaribus: Lufitanicorum tamen po- morum ventriofam fere obefitatem longitudo excedit, — Vti aliae, ita et hae in po- marii área depactae, fertilitate exfuperant reliquas diotarum hofpitio peregrinantes, I eoi ab illarum fingulis non raro poma fexaginta, octoginta et amplius. Pro aeftus aeflare nunc fetrventioris nunc remiffioris varietate, menfis Auguflus vel September matura dat, in anni fequentis usque Februarium perdurantia: atque tunc fnapis aurefcunt quam Sinen(. Aureo hoc colore tincta non illico decerpantur, cum dies eadem mitiget magis, dulcedineque gratiora reddat.
Quod ad arborem pomi Sineníis matrem attinet, qualis ea ab Italis conceffa hic
colitur, foliis veflitur minoribus; quae in altum non eriguntur, fed demifla, uti in reliquis malis, pendent; Pomum quoque rotunditate et exiguitate dignoftendum, corio tegitur praetenero; fub quo medulla recluditur aciditate quadam bia pungens et contrahens,
: : CAPET XF.
—— S
irIferTTTTE IILGIIILIJi2ZlTILLI LIT ILE LlaLLdehba-dbadclAdehddobdes dedo
ETTWAHEHR I iiu Iur i E ML LB E i EE l -
Gg.219 5. a
2
nca nclati :
y
t
ema tyres Ti et ri,
—
LI M euatuumedibedtse s LLL LN MEILEN I
iini
dianmeniia A Eo RER M Een aS S "wies
a fort
3
-
J'ecit. aqu
P Dee.
Au
t imadibemert genecas -orondet ttem cadi -— Rs -— - -— ——À e — —À — À—À— ÜÀ MÀ MÀ
; EKAETETEUAXULALTTÀ KATE UR AUR. m 1 ROS AGANNOEEERE
m — n ÓM—ÁH À
catu ad ERENe uUo Sa IA IH Oeo ATROME eom s Mropetml eie de
b
1494.
2;
uL n f.
[
: qum qu
UNT n
Ü
7/, /
P7.
Pe rid rata mee ameet m m, Ste
P 7 Bre ——
T
». M ALLHT TIL IL I PM 7, i. Maria "
p»
LÀ
eFteinberger fedt -
T cC.
.
| JAPPCC
Jag
manne
EN SS c uei
De
-— " mn -
: Uu "TL E |
Hem "imu
Mp OpEPHDCUEEM
€—————— — ——"PT———— Op B !— 2 ÓS
Hizsprrs. Nonius. Lis. III. Cav. XV. 195
COLD PE XE.
Aurantium ftriis aureis diftinctum.
S Ital.
Aranzo fiamato.
Muntingii placuit nomenclaturam , quam huius pomi ico-. ni, in Defcrip:ione plantarum itidem exhibitae, dedit. Io- annes Comelinus , quem aliquoties laudavimus , Auran- tium variegatum vocat; et Ferrarius pag.399. Aurantium virgatum. Vriica olim huius generis arbor in hortis No- ricis florebat; iam vero inoculationis beneficio ad plures dimanavit. | Quaefivi illam, fed nequidquam, in agro ad Benacum et alibi , multo fludios ut multiplicarem , cum plurimae heic loci ea; qua dixi , ratione natae, pau- cis polt annis iterum exaruerint; et vix una atque altera aetatem tulerit, Ceterum humilia amare videtur: alta enim minime petit: cumque durabilis non fit;in diotis fere conferi vult raro autem in pulvino adoleídt. ^ Folia a vulgaribus parum abeunt, nifi quod flriis nonnulla aureis picta. — Neque flores a. vulearibus figno quodam feiunguntur: Simulatque vero frugum flamina prodeunt; albidae virides- que flriae; quae cutem variant, vifuntur. llla enim a fummo pomo ad imum an- te maturitatem viridi albidoque colore alternante, in quaedam veluti fegmenta, fae- piusinter fe inaequalia, diflinguitur. Vbi maturitas acceffit, color viridis in flavum, albicans migrat in croceum. — Totum pomum magnitudinis mediocris e rotundo vergens in oblongum, circulo fuperne veluti coronatum. — Cutis illa tenera eft ct amara; medulla, veluti in acido aurantio, iucunde acris.
Bbz CAPVI XVI.
—
5
A
» $^. mem — * "
tut
TaHt ets
LIS
£a
xg
: * . 1
ze
1
* A. ast" * - "e Ü ) " & E
: : *- ^. RS EIE LR biis
eses iul cix fH nun
x. dne
£^ E
pao. 1.926.
M— T
c
Bi jo , " J
mi CAN x Lam, d "t [.)
OU |
— CYXeorr) Eo E UT2TL.
| | | | ! : !
Hizsrrs. Nonius. Las. Ill. Cap. XVE.— 197
CAPPT XFL
Aurantium ftriis argenteis variegatum. . Ital.
Aranzo rigato con foglia ftretta.
e. Wz2Vntingii nomenclatura et hic nobisarrifit, F errario p.40T. v94 BD) "durantium firiatum e(le et dici videtur. — Itali Auranzium
E firiatum cum folio anguflojitem Tarcicum nuncupant,eo quod D) E fafciae, capitis integumento Turcarum variegato, nonab-
Ee (mile. Noftlris dicitur A4urazziwm cumfolio argenteo: exte- rius enim plane ex viridi albicat ; Ítmilibusque interiore parte maculis confperfum: plura eorum in ambitualben- tis fulphuris colore blandiuntur: angufta plerumque fed producta, in margine inaequaliter finuofa et inflexa. Flos a vulgari non differt. — Sed fructus flatim poft partum cutem fulphuris albidi colo- re, flriis variat dilute virentibus: — atque hae cum pomi augmento fenfim decolo- rantur, adeo quidem, ut, cum ad maturitatem perventum eft , fere evanidae non amplius compareant : ipfum vero pomum auri colore faturatiore blanditir. Pro mo- dica eius rotunditate carne multa eíl fuffartum, acriter et amare mordace: medul- la tamen dulcefcit. |. Ad maturitatem mature accedit, menfe fere Octobri aut No- vembri: interdum et aliquanto ferius. Tenera huius arboris iuventus, quam facile perimi compertum eíl: at cum aetate et vires Íumit, et contra noxas quaslibet ob- duratur. Plantavi eam in pulvino , quae iam inter multas alias eminens et florum et frugum amoenitate excellet, Ad ramorum luxuriam cohibendam, fubinde cam exputo,neenecetur. Luxuriabat aliquando foliis aurantiisque vulgaribus; quae cum illius praeftantiae obeffe viderentur, una cum ramo feliciter fuftuli.
Quod capite fequenti defcribendum fumimus malum, ex huius gencre eft,
et foliis fere latioribus ab hoc cum folio argenteo fe
fciungit,
8d "X." B
Bb 3 CAPFT XVII.
: , : — * " de , *: sis T" Ka c Athe » ^ B : E v * , tu "n " " - E Jj - E E B A 2 ki 1 "^ ad à " & 42 i d b ^ 4 | - A " * à M * 5 | X € ual *» dh. -- JE Sem GRON, - " - edt atm «ose n * i "m Ü " n ^ n n
uis
: t n à " Dus M *,
a l i ES Lo LX wh CC MA * : ret "t "o NE I SE b Fab: Tie. (Rd www C PIA e Ree ee wr em cat
* hA woo owe
d E
M - : 7 fa
M
225524172.
jM,
3x EN
NS.
NS
rS
S ze
: SSRNUNS
RONDE
ONE Led
b x
N
b S bia. aa Z3
1 NT m7
Lara wot
NA, scu
D
Hisprs. Noxuws. Lis. Ill. Cap. XVI.— 199
i CAPFEFT 'XFIL
Aurantum ftriatum cum folis latioribus. Ital.
Aranzo rigato con foglia larga.
Sg?2» V rantii flriati aliud genus, idque raritatis eximiae, meo in vi- y ridario nafcitur ex arbore, quam nomine auwraztiae cum fo« lio "variegato Hamburgo obtinui, Frugum primitias dedit anno fupra millefimum feptingentefimum feptimo. — Fo- lium crifpum, rotunda latitudine in verticem definens 5 co- lore fulphuris albidi, aut ex albo virente maculofum. Fru- ctus eximie globofus, minor tamen vulgaribus; flriis an- guílis et virentibus a vertice ad pediculum excurrentibus ludit, Color eius dilute aureus efl, ac fere citreus; aequa- liter laevi cute, fed craffiufcula, quae primis diebus colore viridi et ex fulphureo albi- cante variat. llla autem, quae capite fuperiore defcribebatur, magis pallet; folia quoque arctiora et medullam habet fuaviorem, ^ Huius vero folia, uti dictum, la- ta et crilpa, minora tamen reliquis; — medullaacris, cutis amara. Surculi ex viri- di nitide albent, albidis flriis, uti pomum capite proximo exhibitum, variati, Com- muniter in vafis hofpitatur haec arbos, delicata prolis elegantiffimae mater; quae an in area viridarii aeque cfHorefcat, uti altera illa cum folio angufto, affirmare non audeo. ^ Radices tamen facile agit, et cultura mediocri adhibita adolefcit, flores- que et fructus facit fatis copiofe. :
In Catalogis ; quos Benaci accolae mecum communicarunt , nomen quidem huius pomi legi 5 fed ipfum, aliquoties efflagitatum, inde videre nondum licuit, For- talle florere ibi defiit arbufcula. Atque ut, quae fentio, libere dicam , meam hanc flir-
pem ex Lufitania navi in Germaniam commigrafle inter alias notae raritatis
arbores, auguror. ——
CAPVT XVIII,
e
LM
sat
t
E
3i "wl Aud
v a e a
Sv
one
iut
pag. A00
/
7 Á 4, yl j MA a
A
Ni Wn *
(if
MEME y ai ——— E —-D[- I
E
! Roe» NEN |
oT
X NND
E. NIMM. T S
: «
"CT ——ARUUU T
MaMRPPUHTHBUARUUNH NUT
Hizsrra. Nonius. Lis.IlIT. Cap. XVIIT ec XVIIIL 20:
CAPVT XVIII
Aurantium Limonis effigie.
Ital.
Aranzo Limonato.
ze Oc nomen a P. Ferrario pag. 385; folia vero et flores cum aurantiis vulgaribus communia habet: nifi quod huius ar- M NL boris frondes tenues magis magisque dilute virentes, ^i Ez) BiSo Cognominis ratio eft partim figura, quae non femper glo- / quetee) SS bofa, uti illa, qm accurate delineandam curavi, fed fj Jy ER , rotunditate utplurimum in longum eft diducta: partim M - S cutis exterioris color, quo a limonibus non recedit. In- s fuper pomum hoc mediocriter magnum eft, et plerum- que verrucofum ; corium craffum, medulla ut reliquorum aurantiorum pulpa colorata: fed utrumque ob aciditatem cum amaritie permiftam inamoenum, minimeque vefcum. | Floruit hoc pomum in amici cuiusdam viridario anno fupra millefimum feptingentefimum fecundo,
EJ
CAPPV-T XFIIII.
Aurantium flore pleno. Ital.
L]
Aranzo con fior doppio.
Oronam decora gerit arbufcula haec amplam fatis , quam
) ipfa fponte conformat, falci putatoriae parum obnoxia. Folia longiufcula, acuminata, et dilute virentia, cum reli- quarum aurantiarum faturatiora; articulo cordis angufti formam habente innituntur: ea tamen latiora cum arti- culo maiori vifuntur in ftolonibus et furculis nimium lu- xuriantibus; quos , ne arboris viriditati obfint , illico reci- dendos fuadeo. Floris pleni five multiplicis gemma, quam : pinguior craffities prodit , et a fimplici flore difcernit, ele-
Sauter albet: odoratum ut reliqui recreat pariter. Viciffitudinem hic mirare floris, qui hoc anno multiplex, alio fequente fimplex ex eadem arbore provenit. Fructus fequuntur rotunditate utrinque comprelfa, capitati egregie, cute amicti fubtili , hu- more multo eravidi , cuius tamen fapor ex acore et amaritudine mixtus infuavis eft. Vti flosjita et poma, varia ludunt viciffitudine ; cum eorum geeccug nihil peculia- | C re
202 Hzsrrs. Nonius. Lis. IIIL Ca». XVIIII.
equa 3T : E re habeant per omnia vulgaribus fimilia: alia humorem membranaceis medullae pa- rictibus feu folliculisinformiadiffepiunt et inordinataqualeet fipuraexhibet. Videli. cet arctior floris cum pomo videtur efle confenfus;utille fimplex fructum faciataequa. li membranarum medullarium difpofitione : at multiplex hanc quoque multiplicem et variam generet,et latentes fubiride embryones producat. Hos, qui nimirum alios in utero foetus gerunt, in Benaci regione Aurantia cum flore et fructu multiplici, Ital, - Aranzo col for à f[ugo doppio , nuncupant ; quae, uti dixi , floris pleni fubolem iudico, Me quidem tali pomo, quod meis in hortis effet enatum , nondum bearunt Hefperi- . des, quod levius haerent minusque durant, qui lorem multiplicem fequuntur fru- ctus, quam qui fimplicem. — At pomum tamen dederunt anno 1703 cortice duplici luxurians: Salodienfes a flore et cortice duplici, Ital. raza col fror 2 fcorza doppia, nomen petierunt. — Cutis illa exterior dimidiam pomi partem ambit forma flellata : Interiore libro vertex illius et ventris pars fuperior contegitur, Inordinata medullae flructura et compofitio, floris hoc pomum multiplicis effe foetum, facile mihi per- fuadet, In pomarii area coníita huius prolis mater mox firmatur, acrisque patiens adolefcit; floret, fructuumque copiam excernit.
QUARTO rEEPPE NS
7L onat?
x
LÁ a
d Bs E |; | B 3 E 3 G
uuu m
an seat RUN IHHIITELMIIUA
ion
^ j|
P ics ir
e
e
Hei META RITE mur 8A Sr EMI Sa
s»
iae.
Ed
jchen
"i
érartden
lar
2.
UT
d
77/77 I I 1; lI //j T P n » MAP
i i£ P— a uL &*
PT mum - X Ss T a
ew /che Garte
7L
Li
SES MUN
dc
Us EM
" onte Ad
eerie. Auria t at
mum
Hisprs. Nonrws. Lars. HIT Cav. XX. 203
G VEP P TX
Aurantium Citratum. Ital,
Aranzo Cedrato.
7 Àucos abhinc annos fertiliffimüs ad Benacum tractus, iftam mihi arborem; et haec vafculi adhuc hofpita, anno 1707 frugum primitias, quas defcriptas vides, dedit. Humilis eft, foliis pinguioribus, cum articulo ob proceritatem anguílo. Amplior flos fufpicionem movet , poma capacitate fupe- rare multum illud , quod. nobis natum delineandum cura- vimus. Minor tum adhuc erat arbor, ettamen, cum pri- mos partus ederet, vel vicena poma fimul peperit; itaut rami alii bina, alii terna, ferrent; quae fecunditas eorum obefitatem dubio procul magnopere imminuit. — Aér culturaque noflra non adco advería ipfi videtur. —Ipfum pomum, colore prorfus croceo, limonum in morem acuminatur; cum nerantiorum rotunditas alias planitie fere quadam fit depreffa. Cutis aurea amarore infuavis, albida vero caro pingviffima dulcamara, et guflatu non ingrata. Cumin partes diflecarem, medullae pulpa fex tantum vel feptem inter (li- tiis membranaceisin totidem veluti loculos erat difcriminata; colore uti reliqua neran- tiorum genera flavefcens 5 fapore fubacido omnibus mire probata. Quid cauffae fuerit Italis , ut Aurantii Citrati nomine decorarent hunc fructum, dicere nequeo, nifi quis . dictam iam capite quarto rationem audire et admittere velit; quod nimirum craífities naturam citreorum aemuletur.
ue * a SE : IS DONE 7 : n $ d LONE » Y A eS E. z AE NOS I
V, gr Tu
n e iur u— ; -
: - TS F Em
A, TS
i
x HR teer i. . Er;
LI
M
dis "t
Hrsrrs, Nonis. Lis. IH, Cap, XXI, — 205
GCAPET: XXE
Aurantium diftortum aut moníftrofum. Ital,
Aranzo diftorto 6 monftrofo.
4e Enaci accolae in denominatione mirifici huius pomi cum 2S Ferrario, cuius tamen auctoritatem hac in parte iterum Íe- ue) qui placuit, non confentiunt ; illudque fuo ipforum [20:57] idiomate B;xaria zorna fol flellata vocare malunt, 4d, fide
2 Ferrarii pag.413 , ex urbe N eapoli , cuius res quoquemon- ftrofae formofae funt, Romanas in oras peregrinatum, for- tunatam coloniam collocavit: inde alia in pomaria alibi locorum propagatum. Corona arboris, denfiffimae fron- : dium filvae implicata fcapum mediocriter altum ornat. So- li noflri areas, non item vaía lignea, faflidit. — Folia faturate virent, minutiora auran- tiis vulearibus 5 pediculis utplurimum angufle, interdum late foliatis; ceterum nu- merofa et nemorofa et umbellata, crebro multumque gemmaícunt ; fed florum plerique abortivit gemmae etenim femiulcae fub angulorum inaequalitate foetum habent, qui e vagina mox exit, foliolis binis aut ternis adhaerentibus, iisque albidis
: 3 |. eu :
erminutis À floribus, qui hinc inde perfecti adnafcuntur, nondum vidi fructum,
cum omnes decidant infecundi. In ea tamen fum opinione, fortaffe non improban- da, nerantia hos fecutura: ut adeo, quod in Bizariae et aurantii arbore cum folio argenteo evenire obíervavimus, duplicis generis fructus hanc aurantiam paritu- ram credamus. Frequenter fub foliorum umbella latent, vifuique fubdicuntur: huic ergo ut eo magis pateret pomum, eorum multitudinem in tabula defcribere fuper- vacaneum duxi, Protei inflar mutabile diceres hoc aurantium, fi variaseius formas, inquas mutatur,ex arbore pendentis confpiceres: adeo variae funt hae forores, ut ne- que in ulla ex reliquis omnibus confpicias, quod exhibet una, Quaedam earum qua- tuor gerunt vel quinque turriculas , quae venerandi capitis tegmen, five tiaram fa- cerdotalem, exacte referunt. Vnde et in P, Mandirolae Catalogo, inferto Manuali de Horticultura,legitur: 4razxo a beretta di Prete, five Aurantium effugie tiarae facer- dotalis ; quod ex diftortorum, de quibus hic agimus, genere effe iudico, ^ Cornicu- lis minantur quoque interdum nunc rectis nunc recurvis. — Ceterum e pufillis eft ctiam cum ad maturitatem plenam acceffit; plurium tamen coitione partium non efficitur, ut id genus aurantium vulgaris magnitudinem exaequet; fua illorum cui- que cutis ardenter crocea, fumme amara. — Medulla intra carnem fungofam rara, acritudinis nimiae , quam ut in ufum homini cedere poffit. ^ Adeoque ob faciem . variam et multiformem mirabilis eft, et curiofitatis gratia colitur.
T au . CAPFT XXI.
LI . E r9 ^, - " I , . d Ll ^ii x 1 pst rame $ xl ^ H Ps " va Cut ; T5) IOGNÉ S Ame - E * E. * eS
je ite, en
f
T Di; TM CSS
NS : ! —— E : P ? "1 Y BB. | Yu Ue J tuni Drawn arit — 3
Up
-
ag. 206.U. (—— 3 . , Til] 7» E " | 3 ; j» E k lu /ft,
: / al ! y ni nil :
LEE WITLEND
'ETETES
s Xs
ruled.
aea oa, 9 orm
m u * di PTS E , 3» T E. — ASSI arl rei em n T. n €—
^a! .ume fd f. Qe
E. E
-:
- —
PIETELEP MI CFEHTETHETR j Rn Ro
^
E] | SSESINNSSNIS:
Ro An
3 y
RID S A
L]
3
3
— A" vs /4
fh j í :
V) CREFLIEE M EPIIEIIIA AE. ttcraa E CEEHEITEHIER j "E e /A "a
MUSRRORRUNC
1 TEST d E LL m——À
ia Fi
DN N
ANN
4 ] AU W N ibi RN
adr |
/————— ua €————
NER SEES ESLELUBEUEEEEEIEEI
Hirspzs. Nonis. Lis. HIT Cap. XXII. 207
GUT P FUP ZEE
Aurantium Sineníe pumilum. Ital.
Aranzo Nanino da China.
VES Ana huius aurantii mater eft, quod vulgo Sinenfe dicitur. Convenire Sinenfis nomen id genus aurantio, pernegat Al- varus Semedus; tefle Ferrario pag. 4305 quod apudSinas nulla eius formae poma, plurima vero cum in reliqua In- dia, tum Goae atque adeo in Salfetanis infulis confpexerit. Pufilla haec arbuícula rectius in vafis, quam in pomarii pul- vinis, vernat ; uti meo cum damno didici. Neque erim poft tertium annum in viridario plantatae aliquot id genus ftirpes laetiores efflorefcebant, neque augmenta capiebant, neque flofculos ubertim proferebant; fructuum vero fumma inopia. — Cauflam indagaturo fuccurrit., quod foliis radii nanae huius arbufculae radices fortius fovere valeant, fi in vafe depangatur, quam terrae /frigidiori commiffa, utpote quam nec ita temperare, nec eius foliditatem ita penetrare poffunt, Sunt,quiinfeneflrarum proiecturis flatuant, capti pufilla earundem elegantia ct decore: at raro diuturnum e(t hoc gaudium. — Etfi enim uno alteroque anno ramulofae, foliis denfiffimae, et flofculis pomorum fecundis nitide vernent: feníim tamen deficiunt, tandemqueleto dantur non aliam certe ob cauffam , quam ob liberioris aurae ufum denegatum. Frondes Argum fuperant: tot fcilicet nodi, quafi foliorum enafcentium oculi, ex il- lis extuberant; mutuoque complexu fe nectunt. — In foliis acuminatis fufca viridi- tas: in floribus copia; fed qui vulgaribus longe minutiores; nequetamen minus iucunde olent. Fructus minuto incremento dignum fe matre nana filium probat ; et maximi nucis iuglandis magnitudine reperiuntur, — Hilari corticis colore flavet: carnis medullaeque idem color , qui communium: fed haec iucunde acida; et cor- ticis fapor amabiliter amarus. — Qui largo liberalique huiuspomi proventu fruuntur, illud faccharoinvolutum ad cibos varie condiendos adhibent. Arbufculis hifce pomi- feris poft hiemationem aurae liberiori redditis , pomorum pila brevi intumefcit paulifper , et citius reliquis aurefcit. — Vnde menfe Iulio et Augufto fere, quo tem- m fucco maxime turgent , funt decerpenda, ne a matris adhuc ubere pendentia uccus deficiat, ipfaque marcefcant, Id quod in illis fieri videmus, quae hibernaculo illata et conclufa flavere occipiunt: ut plurimum enim nigris deformata maculis prorfus exarent. - Dari perhibent nanas aurantias, quarum totum pomum dulcedinem refipiat. Diu multumque exfpectavi et fructum et arborem ; meos tamen in hortos non- dum commigrare voluit. Tandem id genus pumilam aliam anno 1706 acceptam, eamque minime vulgarem, Benaco agro
debeo. LIBRI IIII FINIS. * * *
FLORA
. 4 ^ * * T : 4 ! vw wv esr, - -* * E r * * m oe Cor n ; ? : VAM : x . ^ . * 4X t : , : - E ^ r pe- M € ae ^ * riesce : PAGHMA Cip A viz "- jin onam ul tie reset ilc pe p S : A : ze " ^ '] T sar Ed S08] 4 D d ' a S t : » : E : acp perro 09a 3 rud j cm is — HII - : ante xaT - MA E s de he $U* oc r , aid s 53s SRL 3A. rod T
Mar
ud
D
tox Ht ina. 21. 2 5 Cs 1 - ATE a e eld ansbnous sriug Ede Edi de A AN bea IY
ES CN i
kV Lj 20Bio L5
- us Aire vebna bn a a rd Es adus:
— ITE a aA
—
m rr E Em
— —
12x
(Ü
/nl i
7, 4,
NN
M
Ó re
am
7 ^ "i PT US 2, hr
CES TRE
TL €
7
E am LL
SN NN
EE e A À e UNS E ON D SERRRSAMNN EONSAEN AN
NS MI NS C
25
Z7 f ; i dd ad
li - T
77
XN
7,
m EEUU ets
X
PN e €
A
n
Cae, TERRENUM
m : € IL AX Se ET A IM ——
m SS om wa
NS E ep
€ rt
Z 2
; o p.
iu n
47
d LLL,
45, M , e AN
fatty M
;
MÀ ttt Mtt WIN
!j di /7, i j j h "m filtg ode " p ; IH UM f y
T4
nas HM 1? hi it ii
W
iiM
?* DU
t LU
DM Arm MU MALTA "| "
W
Ho d athn ai Aa
Tia ima d'air ar
bise reteso
P
AINSI AN 2s d Sem (rS ONE
UNI NOx NN OO * ud SN SEEN.
h
LA
s
EL LL
22 Ze
n.
7,
DLL.
a ra ay EC
rar
rra
"^ "y FT. pr iil
D
M 4j 2 Lh ji i
p o "n
icnen de ANS CamoEANETILT E
Ca A
Hs
"ni
ec.
? Doce, x
FLORA
NORIMBERGENSIS,
FLORVM PLANTARVMQVE BA OTICARVM RARIORVM;
QVAE HODIE
IN AGRO NORICO
FELICISSIME COLVNTVR, hu TENDS
' »BREVIS ET ACCVRATA
DEBESCKAPIIO
Dd
um es S AA ES
p E eigen RU CEE
RA iA Exi rre ME Ves eli
2:508 211
AD
FLORAM NORIMBERGENSEM PRAEFATIO.
? Loram, quae confortium Hefperidum amat, Deam , nobilif- mae Nymphae Noridi non minus favere, quam foro- rum illa triga, plantarum flórumque , quos pleno calatho intulit ; copia loquitur. Imo cum prior illa in has regiones , earum amoenitate cultorumque humanitate in- vitata conceffiffet; / hanc iílis tantopere laudavit , easque tandem exoravit, ut in eundem agrum ante hos annos
.defcenderent: quem deinde fibi commodum adeo depe-
: rierunt, ut non alibi lautius fe vivere er hofpitari crede-
rent. Vnde ct factum eíl, ut tantam frugum aurearum copiam inferrent , quan-
tam ab iisdem fimul habuiffe , praefifcine dixerim , nullus terrarum tractus gloriari audet, Vidimus illius liberalitatem prolixam : longe prolixiorem, fi DEVS vitam concellerit, in parte altera, quae prelum exfpectat, demiraturi. — lam vero, ne illae
Hefperi filiae veterem campi felicis Deam , Zephyri coniugem pulcherrimam , ex-
turbafle his finibus videantur, ex huius pariter abundantia praeftantiores aliquot fe-
ligemus flores, quos nuper incognitos hic cognofcere non iniucundum erit. Florae, ut dixi, hortos laudatiffima Noris iam olim. nunquam non ce- leberrimos alebat , florum omnigenorum frequentia et raritate plurimis fuperiores. In eos quippe contulit, quicquid ubique floriferi erat; pro temporum varietate variis fe floribus exorpans, ^ Quare fi hodie illius invifere viridaria, et in amoenos plantarum campos exfpatiari libuerit , flores, quos olim pretiofiffimos et clegantiffimos vix fineulos numerabamus, nunc viles et ubique obvios mirabimur: gemmas vero rariffimas easque multiplices illa oftentabit, maioribus noflris nunquam
Íperatas, neque auditas, ta infimae fortis hominibus iam cefferunt caryophylli ;
rii qui quatuor colorum miftura variegati ardent. Veris olim gloria
quos Hyacinthus babet , Phoebi de crimine flores,
nemini fe commendant, nifi multi in thyrfo pinguiori maiores nitidiffimi coloris lu- Xurient, Quid dicam de tulipa, foliis fe verficoloribus proferente?
cui formae pretium cvarii fecere colores,
Nam eu permixtum nicoeo candere rubentem . confundat foliis , f-ve illam [par[a cruentet
purpura feu ritu cviduarum , cvefle fub atra,
palleat, aut "variam filis imitetur acbatem,
obtinuit primos formae excelleutis bonores.
Dda Hi
212 ma O E
Hi fimilesque meam dicendi operam non occupabunt, quam potius dica- bo corollae texendae Noridi ex floribus, in eius arvis nuper demum novo Florae beneficio plantatis. — Diligentiffima fiquidem iflaec Nympha colendis agris hortis-: que adeo eft dedita, arenofamque fuam terram tam Ícite dextreque mitigavit, ut fe- mina quoque Indica , bulbi item et radices transmarinae nunc utiliter illi mandentur, utpote quae omnia laeteibi vegetantur, ut plantas non tantum protrudant, fed etno- va femina , iisdem multiplicandis, feliciter pariant. — Amplius cum fine cultura de- centi, quo rariores funt plantae, eo minus commode adolefcant3 hanc quoque be- nigniffima ifla Dea docuit fedulos Botanices ftudiofos et cultores, ut exacte calleant, quid quolibét tempore, tum hieme in hibernaculo , tum aeítate fub aura collocatis fit faciendum , ut contra omnem iniuriam et noxam innoxia fint confervanda. Nullo quidem non tempore fecundiffima artium Noris habuit et huius ftudii ama- tores, qui nec labori nec fumtibus neceflariis parcerent: | at um arte non fuerunt inftructi, confervandique rationem minus tenuerunt, veu» fuit hoc gaudium bre- vique durans , poft infelicis hiemationis taedium cum nive liquefcente liqucfcens. Jam vero fpes eft indubia, peregrinas iftas plantas liberaliori nunc manu in Noridos finum effufuram e(Ie Floram, poflquam colendi ratio conftat; naturaeque plures the(auros nobis adhuc incognitos eidem donaturam. lllud hic praeterea addendum, fructus fuaviffimos, nemini unquam heic loci antea vifos, in Nymphae noftrae viri- dariis ad maturitatem iam accedere. Praecipue autem facilem et munificam fe in- dulfit laudatiffimo meo fratri, D. Ioapzi Georgio Polcamero,Medico Norimbergenfi or- dinario , et Academiae Naturae Curioforum Collegae celeberrimo; cui cum Viris in re herbaria praeflanti(fimis fumma intercedit. familiaritas et crebrum literarum commercium , quo Florae liberalitatem provocat, ^ Huic , ne quid diffimulem, plerosque acceptos ferimus flores et gemmas in corolla hac nitentes, utpotecuius humanitas eorum non tantum icones ad vivum plantae exemplar defcribi, fed e: de-
Ícriptionem infuper addi liberaliffime curavit. |^ Eas aeri incifas cum ipfa de- Ícriptione hic inferere volui , ratus non aliud maius Hefperidibus meis decus accedere potuiffe,
CAPVT I.
Frosar NomiusERG. Carl — ^ om
EN VMERATIO AVRICVLARVM VRSI
IN HORTO MEDICO . DN. D. IO. GEORGII VOLCAMERI
ENVTRITARVM,
I. 35 Vricula urfi flore atro-rubente quafi fericeo , magno, petalis cordiformibus , umbone plano, fulphureo , mediocris am- plitudinis. 2. Auricula urfi floribus ex ferrugineo et luteo mixtis, petalis undulatis, umbone flellato albo, farinaceo, minore. 3. Auricula urfi floribus minoribus ex ferrugineo et fulphureo variegatis, marginibus quafi ferratis umbone flel- : Exe lato, albo, farinaceo. 4. Auricula urfi floribus maioribus ex fanguineo purpurafcentibus, fericeis, pe- talis feu marginibus cordiformibus, umboneluteo, plano, magno. . :5.: Auricula urfi floribus éx violaceo dilute purpurantibus, magnis, petalis undu- latis; umbone florum plano, magno, ex luteo albente. 6. Auricula urfi floribus mediocris magnitudinis dilutius ferrugineis , margine [cu petalis cordiformibus , umbone flavo, plano. 7. Auricula urfi floribus mediocris amplitudinis ex ferrugineo et luteo elegan- ter flriatis, margine quodammodo undulato, umbone pallido. 8. Auricula urfi floribus minoribus exrofco et albo variegatis, petalis cordifor- mibus, umbone plano, ex albo flavefcente, 9. Auricula urfi floribus magnis obfolete rubentibus,margine undulato et ferra- to; umbone florum mediocri , farinaceo, albente. to. Auricula urfi floribus mediocris magnitudinis pallidis ,' margine integro, umbone ex albo pallefcente. zz 11, Auricula urfi floribus faturate purpurantibus mediocris maenitudinis, peta- lis cordiformibus, umbone luteo, plano, foliis viridibus in ambitu crenatis 12. Auricula urfi floribus magnis ex violaceo purpurantibus, petalis cordifor- mibus et aliqualiter undulatis, umbone plano, albente, farinaceo. ^ 33, Auricula urfi floribus dilutius purpurantibus, petalis cordiformibus,umbo- ne luteo, . | - 14. Auricula urfi floribus laetiffime purpurantibus, petalis cordiformibus et un- dulatis, umbone magno, plano, flavi coloris,
Dd 3 15. Àu-
214. : — Fromnar NomgimseRG. Car.I
— —— MÁS Í€ rs. Auricula ur(i floribus purpurantibus, petalis cordiformibus, umbone parvo luteo,
ré. Auricula urfi floribus cinamomei coloris, petalis cordiformibus, planis,um- bone ex pallido albente, quodammodo angulofo, foliis farinaceis in ambitu planis,
17, Auricula urfifloribus ex violaceo dilutius purpurantibus;petalis cocdiformi.. bus, umbone flavo, magno, plano, foliis laete virentibus ferratis.
tg. Auricula ur(i floribus minoribus ex aurantiaco dilutius rubentibus , petalis éordiformibus, umbone flavo,foliis viridibusin ambitu planis feu integris.
19. Auriculaurfi floribus minimis laete rubentibus, petalis cordiformibus,umbo. ne albo,farinaceo,plano, foliis viridibus in ambitu inaequaliter nonnihil ferratis.
20. Auriculaurfi floribusmagnis faturate fanguinei elegantiffimi coloris, fericeis, petalis cordiformibus , umbone mediocris magnitudinis, plano, farinaceo, albo, foliis viridibus integris. [3 !
21. Auricula urfi floribus magnis obfcureferruginci coloris,petalis quodammo- do undulatis feu finuatis, cordiformibus, umbone albicante farinaceo, foliis viridibus in ambitu ferratis. ,
22. Auricula urfi floribus magnis ex violaceo faturatius purpurantibus, petalis fi- nuatis cordiformibus, umbone parvo, albo, plano,foliis viridibusin ambitu crenatis.
—. 23. Auricula urfifoliis cinnabarini elegantiffimi coloris, petalis cordiformibus, umbone magno ex aureo flavefcente, plano, foliis farinaceis, viridibus, integris.
24, Auricula urfifloribus magnis atro-purpureis, petalis cordiformibus;et finuo- fis; umbone pallido, plano, foliis viridibus in ambitu nonnihil ferratis. |
25. Auricula uríi floribus magnis ex obfolete rubro et aureo flriatis , petalis cor- diformibus,umbone farinaceo, albo, plano, foliis laete viridibusin ambitu leviter fcr- ratis. E —.. 26. Auriculaurfifloribus magnis, luteis, petalis cordiformibus nonnihil finuofis umbone farinaceo albo. | : c !
. . 27. Auricula urfi floribus mediocris magnitudinis ex ferrüpineo, obfolete rubro et luteo eleganter variegatis, petalis cordiformibus , umboneparvo; albo, farinaceo; plano, foliis ex viridi albicantibus, farinaceis, in ambitu aonnihil crenatis.
28, Auricula urfi flore minore, ex ferrugineo, luteo, rubente et flavo variegato; umbone parvo farinaceo, albente,foliis ex viridialbentibus farinaceis , leviterin ambi tu crenatis. Dr
29. Auricula ur(i floribus maioribus ex purpureo et flavo variegatis margine undulato, umbone flavo, foliis viridibus nonnihil ferratis. : |
30. Auricula urfi flore minore ex laete rubente et aureo eleganter variegato» petalis nonnihil undulatis, umbone plano;fulphureo, minore, foliisfarinaceis, ex viris di albentibus, | | | : | | ^ 3r. Auricula urfi flore magno ex violaceo purpuranteetluteo variegato;petalis undulatis, umbone plano, minore, ex flavo albente , foliis farinaceis oblongioribus planis feu integris. DE | ....32, Auricula urfi flore pleno obfolete rubente, punctulis atro-ferrugineis nota" to, umbone farinaceo albente, foliis viridibus planis, |
33. Auricula urfi floribus plenis maioribus cinnamomei coloris, umbone albo, foliis viridibus inteoris., : 6530 28 ... 34. Auricula urfi flore omnium maximo, ex dilute violaceo purpurante; mar" gine undulato, umbone magno albicante, foliis lacte viridibus, integris.
35. Àu* L4
Fionag NogiusERG. Car. L 2H
35. Auricula urfi floribus mediocris magnitudinis ex obfcure ferrugineo ct fla- vo váriegatis, margine undulato, umbone fárinaceo albo maiore. 36. Auricula urfi floribus minoribus ex luteoetobfoleterubro variepatispetalis cordiformibus , utnbone farinaceo albido, - 37. Auricula urfi floribus ex albo et carmefino eleganter flriatissumbonealbo. 38. Auricula urfi floribus duplicibus, ex obfolete purpurante et luteo albente flriatis umbone luteo, caulefoliofo, foliis farinaceis. 39. Auricula urfi f'oribus magnis ex luteo, purpurco,etalbo eleganter flriatisum- bone minore plano, pallido, foliis viridibus in ambitu ferratis. 4o. Auriculaurfi floribus maioribus ex ferrugineo et luteo virente. 41, Auricula urfifloribus ex ferrugineo et luteo varicgatis , petalis eleganter et profundius diflectis, umbone farinaceo, albo, ftellato. 42, Auricula urfi floribus ex aureo ferrugineo et luteo rubente ftriatis, marpi- ne nonnihil finuofo, umbone albo, farinaceo, 43. Auricula urfi floribus maioribus ex luteo virente et obfolete rubro varie- gatis, margine undulato, umbone magno, farinaceo, 44. Auricula urfi floribus maguisferruginei coloris , margine petalorum undu- lato flavefcente, umbone pallido. 45. Auricula urfi floribus mediocris magnitudinis obfolete rofeis , petalis cor- diformibus , umbone integro, albo, magno. 46. Auricula urfi floribus omnium maximis, faturate rubentibus, margine petalo- rum undulato , umbone magno, inteero, luteo. / 47. Auricula urfi floribus magnis, ex dilute rofeo et viridi albentibus, margine petalorum undulato, ^ 48. Auricula urfi floribus mediocris magnitudinis nigricantibus, umbone can- dido , farinaceo, margine petalorum undulato. 49. Auricula uríi floribus magnis faturate aurantiacis , marginibus petalorum cordiformibus et undulatis aureis, umbone florum ex flavo albente. 5o. Auricula urfi floribus mediae magnitudinis ex obfolete ferrugineo et viridi pallente variegato , umbone magno, albo, farinaceo. $1. Auricula urfi floribus mediocris magnitudinis obfcure purpurantibusmar- gine florum albo, farinaceoumbone integro, candicante. $2. Auricula urfi floribus ex pallide luteo virentibus, umbone albo. $3. Auricula urfi floribus maximis ex luteo et obfolete rubro elegantiffime va- riegatis, petalorum margine undulato, umbone magno, albo. : $4. Auriculaurfi floribus magnis dilute aurantiacispetalis florum cordiformibus, umbone luteo, : $5. Auricula urfi polyanthos, floribus omnium maximis , ex obfcure violaceo purpurantibus , petalis dorus undulatis et cordiformibus, umbone luteo, ftellato. $6. Auricula urfi floribus dilute cinnaberini coloris , petalis cordiformibus et undulatis, umbone magno, flavo. : $7. Auricula urfi floribus magnis, plenis, ex violaceo purpurantibus, B $9. Auricula urfi floribus magnis fimplicibus ex dilute purpureo et viridi pal- lente variegatis, umbone albo, farinaceo, | $9. Auricula urfi floribus maximis, dilute rofaceis, umbone ex luteo virente. 60. Auricula urfi floribus magnis ex incarnato rubentibus, umbone magno,
luteo, ; 6I. Auri-
216 Fiognar NongiuMsERG. Gar. L
——
61. Auricula urfi floribus plenis ferrugineis.
62. Auricula urfi floribus fanguinei coloris , holofericis , petalis cordiformibus, umbone luteo, angulofo.
63. Auricula urfi floribus magnis purpurantibus , petalis cordiformibus , um- bone magno, luteo; angulofo. :
64. Auricula urfi floribus ex purpureo et albo variegatis ; farinaceis, umbone albo, faririaceo,
65. Auricula urfi floribus magnis ex dilute violaceo purpurantibus , umbone magno, albente ad marginem florum fere protenfo.
66. Auricula urfi floribus ex laete purpureo et albo yariegatis, umbone
o.
CAPFT IL.
Pli ER
S ML,
ji"
Ar
Frosas Nonius. Car. Il 217
[ cnim ——
CAPFT II.
PRIMVLAE VERIS.
I.
Rimulà veris floribusumbellatis fimplicibus,puniceis, calicibus florum diffectis. -
2. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus atro-pur- pureis, margine albicante, fingulis florum petalis linea pallida notatis.
3. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus dilutepur- purantibus, marginibus petalorum albis,
4. Primula verisfloribus fimplicibus folitariisymagnis;pal- lide rofeis,
5. Primula veris floribus fimplicibus folitariis, magnis , atró-purpureis,
6. Primula veris floribus folitariis, magnis, fimplicibus, laete purpureis,
7. Primula veris floribus umbellatis duplicibus, fuperioribus dilute purpureis; inferioribus ex dilute purpureo et viridi albente flriatis,
g. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus, luteis,petalorum apicibus refle- xis, rubris, calicibus florum profundius diflectis.
. 9. Primula veris floribus umbellatis , duplicibus, rofeis.
16. Primula verisfloribus minoribus umbellatis , luteis, marginibus petalorum rubris, florum calicibus diffectis,
11. Primula veris floribus duplicibus umbellatis minoribus fuperiore longo, tu- bulofo, luteo, margine reflexo, rubro, inferioreflore profundius diffecto , terram ver- fus reflexo , ex rofeo et pallide luteo flriato.
12, Primula veris floribus umbellatis duplicibus maioribus, fuperiore tubulofo, purpurante, inferiore profundius dilecto, terram verfusreflexo , ex purpureo etluteo virente variegato,
13. Primula veris floribus fimplicibus, folitariis, magnis, obfolete rofeis. |
14. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus , phoeniceis, calicibus florum profundius diflectis. |
15. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus,fanguineis;calicibus lofculorum profundius dilectis, " |
16. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus , puniceis, calycibus florum
. profundius diffectis. |
17, Primula veris floribus umbellatis duplicibus , fuperiore purpureo ftriis albi- cantibus notato , inferiore ex luteo virente et purpureo varicgato. :
18. Primula veris floribus umbellatis duplicibus, fuperiore phoeniceo, inferiore €x phoeniceo et luteo virente variegato. |
Ee 19, Pri-
o18 FronaE Nongiws Car. II.
19. Primula veris floribus fimplicibus purpureis umbellatis.
20. Primula veris floribus folitariis , fimplicibus , purpureis; calycibus florum fjlofis. |
21, Primula veris floribus umbellatis fimplicibus luteis, calycibus florum diffe- ctis.
22. Primula veris floribus folitariis fimplicibus, atro-fanguineis, margine florum albicante.
23. Primula veris floribus umbellatis duplicibus, fuperioribus rofcis, inferiori- bus ex viridi albicante et rofeo variegatis.
24. Primula veris floribus umbeliatis duplicibus , fuperioribus dilute purpureis, inferioribus ex dilute purpureo et viridi flavefcente variegatis, 2i
25. Primula veris floribus umbellatis duplicibus, füpeiiore puniceo, inferioreex puniceo et pallido flavefcente variegato.
26. Primula veris floribus umbe'latis duplicibus, fuperioribus atro-rubentibus, inferioribus ex atro-rubente et viridi albicante flriato. * *
27. Primula veris floribus umbe!latis duplicibus , fuperiore phoeniceo , inferiore ex viridi albente et phoeniceo ftriato. |
28. Primula veris floribus fimplicibus fanguineis umbellatis,
29. Primula veris floribus umbellatis duplicibus, fuperioribus faturate rofeis, in- ferioribus ex rofeo et viridi albente variegatis.
3o. Primula veris floribus umbel'atis duplicibus,fuperioribus fituratius puniceis, inferioribus ex faturatius puniceo et flavo variegatis.
31. Primula veris floribus umbellatis duplicibus, luteis, minoribus.
32. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus fulphureis.
33. Primula veris floribus umbellatis duplicibus, ex aureo et phoeniceo mix- tis, |
34. Primula veris floribus umbellatis duplicibus maioribus , fuperioribus luteis, inferioribus ex luteo et viridi flriatis. |
35. Primula veris flore umbellato duplici , fuperiore fanguineo , inferiore ex fanguineo et luteo virente mixto.
36. Primula veris flore umbellato fimplici, rofeo, calyce foliofo.
37. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus ex ferrugineo rubenti- bus.
38. Primula veris floribus umbellatis minoribus, fimplicibus , laete purpu- reis.
:39. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus, dilute purpurantibus , petalis - in medio flriis pallidis infignitis,
40. Primula veris flore umbellato duplici, fuperiore phoeniceo, inferiore ex lu- teo et dilute phoenicante mixto, .
41. Primulz veris flore umbellato fimplici maiore purpureo , petalis in medio linea pallida infienitis, calycibus florum ditlectis viridibus, : 42. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus ex dilute incarnato flavefcenti- bus.. | LU
43. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus, intus aureis, extus phoenicceis, calycibus florum diffectis viridibus.
44. Pri-
— — P — 00
FronAE Nonius. Car. IE 219
44. Primula veris floribus fimplicibus umbellatis, maioribus dilute incarnatis, ca- lycibus viridibus et diffectis.
45. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus, intus luteis, extus ferrugineis, calycibus diffectis viridibus.
46. Primula veris floribus umbellatis duplicibus , fuperiore ex luteo dilute ru- bente, inferiore ex viridi et luteo rubente variegato,
47. Primula veris floribus umbellatis duplicibus , fuperiore et inferiore laete phoeniceis, ;
48. Primula veris floribus umbellatis fimplicibus , phoeniceis, fingulis petalis in medio linea pallida infignitis, calycibus florum diffectis viridibus.
49, Primula veris floribus umbellatis duplicibus maioribus, fuperiore et infe-
riore faturate puniceo,
8 "X." BW
Ee 2 CAP T Ill.
Eh inten m — tq nt VS m mmm
E L m Xe L , * . » ^ »* , E "ha ' 25 d " ! ws E " Á P . n , vá ES E 4 " E . * . 1 ^^ d $ EL ) EH f » m - d * " : - , T» z - qe ^ , z d d - NE uw x y sí r LS M E --- * . . ÉE- [EN E. D NEP C | pc " 2 £v ^ 4 4 p "om , Y » b í E £o Ex zi & 41 Y 1 u " AF OO RUR XT A E s A ah CN ap * ^. " bi - P atado Dh T n — e —— dide: —— di ^ - ^ " E Lr - ^ a y , E 4 - , " nb om rr hi * n ' R ^ ; : $3 ^ - M C ^ em , g-i oma "1 B £5 E » $ bs eS Sys S ra A LE e I22— & 1 deER : ; UU. 2 X4» — : « Ilt. » 1 J wowé4s nhi. X31 . EL d A&w--03 k b a [L3 - b : ^ a m - * . A
I dm d ; í ' 1
pag.z20.bh
A 2.
Ig T
/ po P PPAEMTT- // n
ian
MM MAIER. Bh
u
ü
U/
7
& nM MMIMIHIIL
VM
;]NSNNARNNNNY
NS
277777
"i
| t | |
|
"
4]
]
li |
222»,
EIS —AMu P E
P?)3.320.€
"utt NUUAM
QUAM M
Ml
DN s
À
T
Fronag Nongiwuz. Car. Ill 221
GAIPIT- IH
AGENS DE VII FICOIDVM SPECIEBVS. ET DE CARYOPHYLLO CHINENSI.
I.
Ficus aizoides procumbens Portulacae Africanae
femper virentisfoliis, flore argenteo, ex Hort. Med. I. G. Volcameri.
22277 Vm ex promontorio Bonae Spei primum planta haec ad nos : adferretur , Botanicorum plerique peregrinam Portulacae fpeciem exiftimabant. At poftquam floruit, Ficoidum clafft eam effe inferendam conflat. — Scapus enim five caulis fucci p plenilTimus eft ;*folia quoque craffa funt;pinguia, lata; et in zM-" vertice cina non planc diffimilia Portulacae Afiica- ZU) nae cum foliis pinguibus, a diligentiffimo D. D. Comeli:o ?) defcriptae. Flores ex calyce craffo et cornuto prodeuntes, pluribusfoliis conftant anguflis,eleganter fubflavis, et argen- to veluti micantibus. Fruges eaedem , quae a reliquis huius generis, veniunt. Ad culturam quod attinet, omnium Ficoidum una eft eademque: facillime multiplican- tur ex frondibus aut furculis decerptis , et in terra pingui, cui arena admixta, pofitis. Solum enim, quo gaudent natali, ad litus in Capite Bonae Spei itidem tale eft , et are- nofum. Plura qui de colendarum Ficoidum ratione fcire difcupit, adeat, fi volupe, Floram Norimbergenfem, ante aliquot annos luci publicae commiffam.
2.
Ficus aizoidesterctifolia , foliis cryftallino rore cle- . gantifIime confperfis, floribus dilute rofeis, exH.M.V
.
Enita eft haec planta anno 1705 ex femine, quod ex Promontorio bonae
. Spei nobifcum elt communicatum, —— Caules et ramuli eius rotundi, et, poftquam adolevit, duri et lignofi, undique pilofi feu hirfuti, Flores
illius in horum fummitatibus, uti et fequentium eiusdem fpecierum, ex fuccofo,villofo, quinquangulari calyce vel gemma germinant; quorum foliolacom- plura funt et rofea, lineolis rubicundis notata, Poftquam defloruerunt, fructus fuc-
cedit quinquangularis , qui ad maturitatem accedens, feminum minutiffimorum copiam reconditam habet,
Ee3 3.Ficoides
222 FrionakE Noninw&. Car. lll.
(00000 MEI PHSEUTHUÉNIPCCHTPUeE tst
*.
Ficoides feu Ficus aizoides Africana teretifolia ere. cta, cryftallinis micis adípería, flore amplo puniceo intus,
extus ad folem aureo fulgore fplendente, ex H. M. V.
K Abet iflaec plantá caules teretes, atro-rubentes,fucco copiofo abundantes, $ cubito dimidio altos, qui cum aetate in lignum abeunt. — Illos bina folia Bi obícurjus virentia ac fere caerulea , eaque teretia, e regione fibi oppofita
t & complectuntur, adfpectu iucundiffima, et quafi miculis cryftallinis confper- fa. Flores elegantiffimi, fatisque pro ratione Ficoidum ampli , in caulium apicibus emicant , intus punicei aut dilute cinnabarini , extus folis obverfi radiis aureo fulco- reíplendentes. — E floris medio five umbilico eminentia denfeque conferta flamina emergunt, quae undique in chori feu circuli modum ambiunt alia tenuiffima, capil- laria, nigra , eiusmodi filamenta, flori gratiam et decorem conciliantia non exiguum. Floribus veterafcentibus fuccedit fructus oblongus, fquamofus , quinquecaptularis, plurimis feminibus exiguis infarctus,
A. Ficus aizoides folio tereti in. villos radiatos abeunte, flore rubro, ex H. M. V.
* Ropullulavit haecplantaanno170$ mei fratrisin horto ex femine, quod ex A- /3 frica ad nos eft translatum. Caudice e terra emergit tercti, oeniculato, ruben-
te et dilute virente, ficco tamen et quafi arefcente. — Folia is exferit binaiti- zx dem teretia, micis cryflallinis veluti rore adfperfa, quorum cimi fpinulis mol- liufculis ftellatisarmati, Caules extremi nitidiffimos flores rubro-purpureos fuflinent, qui e mumerofis bee et intermediis ftaminulis luteis funt contexti. In emarci-
do flore confpicitur fructus, in quinque itidem cellulas five capfulas, femi-
nibus arenae iclar refertas, divifus,
5. Ficus
—
FronarE Nongiws. Car.Ill. 223
$.
Ficus aizoides Africana erecta folio triangulari bre- viufculo, fimbriato, floribus rofeis odoratis, exH.M.V
Ariffimam hanc plantam debemus munificentiae Viri, rei herbariae peri" tia nulli fecundi, excellentiffimi D, D. Comelini ; qui eandem ex Horto Medico Amftelodamenfi, naturae miraculo, praeter ceteras exoticas libe- raliffime conceffit laudatiffimo Fratri meo , Ioanni Georgio Volcamero. Caules profert rotundos , humore perfufos , geniculis exilibus diftinctos ; — qui virides funt, et in viridi nonnihil rufefcunt, duobus ex oppofito foliolis praediti , ex viridi caeruleum micantes, trigoni, fpinis obtufis et teneris confiti, — Caulibus infi- dent flores odorati rofei, quorum folia umbellatini dispofita , intermediis aliquot tenuiffimis filamentis luteis veluti difco. Vbi flaccefcere incipiunt, cafpulae prodeunt minutae, piriformes, laxae ac fungofae, pentagonae , minima continentes femina,
6.
Ficus aizoides Africana terctifolia erecta, caule pilofo, flore purpureo, copiofo, exH.M. V.
Aule fe protollitorbiculato, et paene lignofo ad cubiti dimidii altitudinem; copjofis undique fpinulis pungentibus armato. — Folia ex eo orbiculata et ex caeruleo viridantia exeunt, micularum inflar cryflallinarum fulgore re- íplendentia. Summi ramuli copiofo decorantur flore purpureo, petalis- que copiofis ambitum five circulum iungunt. — Flore emarcido confpicitur fructus cxiguae magnitudinis, piri formam referens et fpongiofus, in cuius fummitate quin- que veluti flellulae rutilant.— Semina , uti priores, minuta includit,
7, Fi-
224 Fronar Nonius. Car. III.
m —Á€—P—— — PP!
7*
Ficoides feu Ficus aizoides Africana humilis triangu- " latis foliolis, flore extus purpurafcente, intus aureo, exH. M.V.
Vmilitate a prioribus Ficoidum generibus differt. — Caulis eius fuccofus et
virens vix e terrae finu egreditur; ramulis in foliola triangulata obtufà et
viridantialaxatis. Flos adhaeret multo minor quam reliquarum cogna-
tarum, petalis multis fingularibus in calycis ambitu difpofitis;: intus auro micat, extus et in petiolorum fummitatibus cocco vel purpura nitet. — Fructus; uti et praecedentes, pentagoni ; quinque lineis, ftellam imitantibus notati.
g. Caryophyllus Chinenfis, foliis laete viridibus,
floribus fimplicibus varius, ex H.M.V.
| Emen huius Caryophylli , menfe Aprili terrae mandatum, caules protrudit ad ulnae dimidiae altitudinem fe erigentes, geniculatos, femicirculares. — Sin- gulis nodis adnaícuntur bina folia pro plantae ratione latiufcula , laete viri- dia, In cauliculorum et ramulorum extremitatibus fores protuberant reliquis huius fortis ac nominis confimiles: quinque enim conflant petalis, ambitu crenato 5 atque haec ex viridi laete rufefcentia ex oblongo, rotundo five orbiculato, et glabro calyce emergunt. — Capfula feminalis oblonga, ubi maturitas acceflerit, fuperius de- hifcens, fezzzza monflrat exhibetque inaequalia, depreífa, nigra. Perennat haec planta in hibernaculo commodo aftfervata: infuper et femine , quod menfe Octobri matureícit3 facillime feliciffimeque propagari poterit.
CAPVT ll1l.
pag.224 "
| | | | |
FrLonat NomiusrRG Carl. 25;
GAPVJE I
Apocynum Coraflavicum feu Americanum,fibrofa radice, floribus aurantiis, Chamaenerii folus latioribus, ex Paradif. Batav.
SS D radice, in multas alas divifa, caules cylindrici ad pedis altitu- Y dinem attolluntur, ornati ad fingulos nodos fo/zs ex oppo- fito binis, ad Chamaezerium feu Lyffmachiam filiquofam qua- 7/5 dantenus accedentibus; attamen paulo latioribus. Exfíin- : LZ culis foliorum coniugationibus furgunt petioli, in plures ) ramulos veluti in umbellam fparfi , quorum fingulis ffores infident monopetali , in quinque lacinias totidem folia refe- rentes divifi: his imminent quinque in orbem coéuntia cor- nua reflexa , coloris eleganter aurei; cum floris petala in- feriora cinnaberini nitidiffime radient, Floribus marcefcentibus fuccedunt //guae utplurimum fingulares, feminibus late depreffis, lanigeris refertae, Coraffae Ameri- caeindigenaeít haecplanta; ubi cum ferventes fint foles, folum amat fervidius, fo- lis radiis colluftratum ; proinde mox abineunteauctumno ad infequentem aeflatem
. usque in hibernaculis cuflodiri, et ab frigore Aquilonario defendi expetit. Radix
novas fubinde fuboles emittit, quae transplantatae , promte adolefcunt. Multiplicatur quoque per ramulos et malleolos avulíos.
Ff CAPVI E
-*- *
s " Ln Dae, e
x Aou
LE
LESE
E -
Sas
X PL E uet assi
Sad
iod
ind ds rem
«A 7 A £i À A ^, CN 1/4 A, à V VA.
NEN
/
/ E z
NN. it. *5 ero
bis
ProRAE NoninusrRG. Car. V. 207
GuMPFPVT-a
Cotyledon Africana frutefcens, folio longo et angufto, flore flavefcente, ex Comelin.Icon. rar. Plant.
Ariffima haec planta crefcit ad Promontorium. Africanum Bonae Spei,ubi inter filveftresinlocis faxofis fponte germi- nat, caule brevi ; rotundo, viridi, geniculato , qui folia ut- plurimum gerit e regione difpofita, laete viridia; fucculen- ta , fplendentia, oblonga; quorum ambitus et cacumina
y rubente nitentlinea, ^ Ramuli excrefcunt in fcapum ali-
Y quando fsauiocd riorem ,qui in varios pediculos di-
viditur , in quibus e calyce quinquifido flores flavefcentes,
campanulati dependent terram fpectantes ; itidem quin-
quifidi; horum orae furfum reflectuntur,etnonnihil rubent, llis deciduis, quinque
virides firmiter connexae, cornutae et acuminatae proveniunt capfulae,femine foetae
perquam exiguo, In his regionibus quivis avulfus ramulus,in terram bonam arena temperatam vere aut aeflate depactus, facile radices agit,
laeteque crefcit.
Ff 2 CAPVT VI
" CLE II
cis "eri
i ae e
CHRAPRMMDP duit pes
pao: 228.
; JA amumer Es ac AM ;
aw
WIN
Fronar Nogiwus. Car. VI. 229
CAPET FI Phafeolus Indicus cochleato flore;
ex Triumf,
J Nter ceteras horti delicias rariores et hic Phafeolus anno 1704, | Septembri vergente floruit; cuius accuratiffimam defcri- ptionem ex Io. Baptiflae Triumfetti , Bononienfis obferva- tionibus de Ortu et Vegetatione Plantarum , ipfis Aucto- rs verbis dabo. Inter Indicas Plantas, fcribit, noflro aevo Europaeis in hortis degentes, haec profecto plurimas tum raritate, tum admirabili florum elegantia antecellit , propter quod omnes non tam Phytologi, quam amoenioris Florae ; cultores, ad quos aliqua ipfius notitia pervenit, eiusdem ctiam compotes fieri maxime expetunt , quod praeter aliorum teflimonia proprio di- dici experimento, cum huiusce femina a Viris clarifIumis , aliisque rei herbariae Ma- giftris inftantiflime requifitus non femel Bononiam, V enetias, Neapolim , nec non ad alia loca transmiferim. | Nunc igitur haud ab re fore putavi, fi huiusce tam celebris Plantae defcriptio- nem ac iconem univerlae ftudioforum reipublicae communicarem. — Innititur plane ifla radici infigniter craflae, et ad palmi circiter longitudinem , tuberofae , quae prae- terquam quod in adnatas minores alias multiplicatur, fenfim etiam imminuitur, hoc pacto multum fimilis radici Balani Myrepficae ab Aldino delineatae , omnesque tan- dem in fibras non omnino rectas abfumuntur, — Porro huiusmodi radicum Tubflan- tia carnofa et albicans efl, odorem oleraceum referens, exteriusque obducitur tenui rufefcente membrana, nec fibrofis propaginibus, in fummo praefertim, unde caulis erumpit; penitusdeílituitur. Caulis vero farmentofus utique, ac lentus, digitalem fe- re craffitiem (potiffimum in fenioribus ) obtinens, interne conflat ligneis fibris, infir- mioribus tamen (hinc fulcro ad fcandendumindiget,) quae extrinfecus tenui cortice coloris fituratius purpurei obducuntur, et adco ipfe feliciter fcandit nullis etiam ca- preolis adinvantibus, ut vel unicoaeflatis curriculo quindecim ac amplius cubitorum longitudinem füperaverit. — Praeterea huiusmodi caulis in minores alios ubertim divie ditur, ac fubdividitur, pariter farmentofos, ac fcandentes, eiusdemque coloris, demtis tameh fummitatibus, quae diluto virore tinguntur,mollioresque, feu herbaceae viden- tur. — Fo/;a, quae fzmipalmari fere pctiolo ad fui exortum veluti in nodum intume- Ícente praedita, cauli tum inde enatis ramulis raro intervallo inordinatim affiguntur, is vulearium Phafeolorum adamuffim refpondent , nifi quod minus crafla , duriora tamen exiflant ; haec infuper deguflata Viciae faporem imitantur, nullum vero odo- rem obtinent. E finu poflea eorundem inclinante aeflate prodeunt palmares cauli- culi rotundi, fracta contumaces, nitide virentes, recta furfum fpectantes, acargenteis globulis veluti margaritis copiofe onufli, qui magis intumefcentes circa auctumni ini- tia fic in fpiralem formam aliquatenus turgidam elongantur, ut cochleam fuo puta- mine exutam egregie repraefentent, ^ Color etiam , qui prius nitide candidus, mox nonnihil ianthini acquirit, fuavique purpura, praefertim circa fpirarum centrum, per- funditur. ^ Hoc,licet mirabile, nonnifi floris eft rudimentum , quod poftea expan-
fum uti füa venuflate fpectantium oculos beat, ita ad exactam ipfius ELE : [3 ns
230 Fiogar Nonius. Car. VI.
linguam et calamum infufficientes reddit; flosfiquidemifleex argenteo calyce, quem fuftinet nitide virens petiolus, Cytinum Mali Punici quoad formam referente , bre- viore tamen, panditexterius quoddam petalum,( hoc ante fui explicationem fub for- ma cochleae iam declarata obfervabatur, ) unciali latitudine, at maiori longitudine praeditum tribus fpiralibus circumvolutionibus plerumque flexuofum intus ; acforis aerugineo dilutiore colore infectum, ea tamen parte, qua calyci inferitur;aliquid Íplen- dentis purpurae admixtum habet, Praeterea e medio fui intra fpirales iam dictas cir. cumvolutiones bina, breviora et angufliora locantur petala, ibique fimul veluticoz. untia, coloris extra quidem intenfifIime, intus vero dilute violacei , prope centrum tamen fulva remanente portione. — Inter haec duo petala tertium aliud breviffimum, necprimo intuitu fatis apparens, excipitur clypeiforme, coloris albi impuriorisquod fui extremo in tubulum arctatur argenteum.in crebrosannulos circinnatum, fi tamen extendatur, petalis duplo longiorem: deniquein huiufce pofterioris petali finu quar- ta occluditur membranula potius, quam petalum, brevior, argentea , ovalis, angu- ftiffima, in fibram pariter fiftulofam , ac priori inclufam degenerans; fub his vero omnibus floralibus petalis, feu alio nomine exprimendis, parva fovetur filiqua, in fibram pariter definens, ac fui extremitate villofa. — Interim elegantiffimi huiusce plantae flores hactenus utcunque defcripti dum plures eodem tempore , quatuor ni- mirum vel quinque, licet reliquis non explicatis , circum aperiuntur humum verfus reclinati, ac florent: tunc fane gratiffimum intuentium oculis fpectaculum exhi- bent , nec non fuaviore quodam odore nares ipfas demulcent. | Verum quidemeft, huiusmodi flores fub hoc caelo brevi admodum incorruptos fervari, et pro maxima parte femen pofl fe non relinquere 5 nihilominus pauciores , qui fecunditate non ca- rent , tabefactis ipforum petalis, filiquae liberiorem dant locum, e medio fuperius de- fcripti calycis prodeunti, quae filiqua aliquantulum curva ad quatuor uncias clonga- tur, mediocriter tamen crallà ac rotunda , colore viridi, in qua perfectum femen ad lentis magnitudinem paullo maiorem accedit, minus tamen [phaericum , ac recta in fummo donatum linea, coloris ad rufum tendentis. Tota planta perennis efl; primum in Italiam a Lufitanis invecta, ac Sereniffimo Hetruriae Magno Duci communicata, inde vero Romam aliasque in urbes (ub nomine Caracol, quod cochleam fonat;a flo- rum forma defumto transmiffa. | Ex quanam vero peculiari Indorum regione Lufi- tani hanc fibi comparaverint plantam , usque modo nos latet. Haec Triumfetti, Ratione culturae in hibernaculo addo ; illam rectiusin conclavi calefacto aut hypo- cauflo fervari, aqua tepida, fed rarius, irrigatam: nec nifi vere declinante menfe Maio; fubdio iterum flatui. ^ Et nifiaeftas intenfe ferveat, raro aut nunquam florum illa nobis decorem fpectandum exhibet.
. CAPET VIL
Sades — uk.
Dr—X
Pronar Nonius Car. VIL.ec VIL. — 221
LUAPPFTX FI
Datura Acgypta flore triplici fcu pleno.
Radice longa et craffa, caque graviffimi odoris opiati , affur- git caulis, qui in multos ramos dirimitur ; pro folis aeftu al- terum tertiumque pedem altos , orbiculares, obíolete aut fufce purpurafcentes. Folia fine ordine hinc inde erum- pentia, praelongis nituntur petiolis , atro virore latiora, etin margine paululum finuata... Exramorum fummitatibus pro- deunt fferes eximiae elegantiae: — odorem enim non tan- tum fpargunt fuaviffimums — fed et mira facie decori funt, e tubo oblongo calathoidei, extrinfecus purpurafcentes , in-
trinfecus candidiffima nive perfufi: cumque fint triplices, floris pleni fpeciem men- tiuntur. — Florem defluentem fructus fequitur robuflis et obtufis aculeis undique armatus, cui fubfunt femina maturaflava. — Sed noflris in terris raro ad maturitatem accedit, nifi aeflatis calores fuerint aefluofiffimi: femina ergo ex locis Auttraliori- bus, qui folis ardori magis expofiti , advehi curantur 5 quae primo vere terrae fimo equino laetificatae infita facillimeprogerminant; iflae dein plantae luna crefcente translatae, flores, quos defcripfi, proferunt elegantiffimos.
GI PFEKT-PIE
Leonurus Capitis Bonae Spei,
ex Breynio.
7 [ antarum hoc infigne verticillatarum decus , quod diligentia 7 incomparabili Beverningii Anno MDCLXIII primum Eu- ropae innotuit; elegantiae pulcherrimae [pectaculum meum quoque viridarium iam fuo ir. gremio fovet. Habet au- tem illa planta cubitalem caulem , flriatum, rane fed obtufis angulis, brevi ac incana lanugine obductum; binis angullis, incanis , et oblongis foliis ; per ambitum ferratis, alternatim per longa intervalla haerentibus; ex quorum in:- bus ramuli fimiliter quadranguli , minoribus foliis amicti pronafcuntur, atque hoc ab imo caulis ad fummosferme geniculos ; quos verticilla- tim ambiunt innumeri, teneri , fl-iati, in aculeolos aliquot exeuntes wtr;cul ; € qui- bus Flores exeunt ealericulati, fiftulofi, Lamii floribus forma non abfimiles, fed multo longiores, incomparabilisque elegantiae, ex aureo phoenicei ardentiffimi coloris , aC molli lanugine hirfuti, labro demiffo parvo et trifido, galea longiffima piis holofe-
riceis ex phoeniceo pulchre fplendentibus fimbriata; quae prius, quam c caíyce : erumpit,
222 FiokXz Non nik Cp. VI
erumpit, Lamii inflar reflexa, mox vero, non fine ingenti plantae huius ornamento, animofi inflar leonis invictiffime triumphantis caudae, in fublime erigitur; fub qua ftamina quaedam longiffima, apicibus parvis, cito marcefcentibus , flavo pulvifculo non ab(imilibus, capitulata delitefcunt. Elapfo florum tempore, /eziza quatuor in quolibet utriculo fuccedunt oblonga, fpadicea et fübfufca. — Huius plantae flores ali- mentum praebent aviculae omnium elegantiffimae , Ozz/ffra Clufii dictae; id quod per literas laudatiffimo D.Breynio ex India Orientali fignificavit D, Guilielmus ten Rhyne, lapanenfium Imperatoris Archiater et Botanicus. —Multiplicatur illa per ra- mulos, menfe Iunio decerptos , laetoque infolo , ubi calor temperatior , plantatos j radices fic facillime agit, annique infequentis menfe Auguflo aut Septembri, fi for- tafle aeftus fuerit remiffior, florum ornamenta geflat. Iuxta Promontorium Bonae Spei vere in omnibus ferme pafcuis
floret, $: [X : i; 2 4» o. 2 a a
e S Y N ENNNARSAQN SESS SENS z
vc A m onm npeesur ersesbs
VS
RN
N SN "N NN
TONS
peo 2324
p49.232 b)
[ [
(QR RR uar wem | a A SPAM AS
2i, IPIS SARI m
4i : à A *
- WM. t
34 8//,
f s
TE.
pc D ss W^ LUN
THEE tlc
-— —ÀÁÁ—— ——
OX COC€XWERU SCHO c.
Frosaz Nomiwsm Car VIIIL —— 235
QIPPFMTY FIHI
Cereus Americanus ferpens, maior;articulatus, flore
maximo;noctu fefe aperiente et fuaviffimum odorem fpirante. Ex Hort. Med. Io. Georg. Volcameri M.D,
CS EES Ariffima haec planta ac nunquam ante hac apud nos vifa, pri- mum floruit in Horto Medico D.D. I. G. Volcameri, Anno ) MDCCV. Caulis eft praelongus, ultra pollicem craffus, no- vem pedum altitudinem fuperans, fexangularis, ad fingulos angulos certo quodam interflitio prodeunt fpinae mollecu- lae, novenae et plures, quandoque ab uno centro radiatim fefe exferentes et ftellulam formantes ; ex canaliculis vel ful- cis caulium, hinc inde, fed rarius fibrae emittuntur, quae, fi nullum arboris fulcrum , cuius rugofiori cortici fele infi- nuent, in terram fe demittunt, atque fic ex fcandente planta repens fit. lulio menfe praedicti anni primum protulit florem admodum amplum , fcilicet ad occafum ver- gente fole fenfim fenfimque dehifcere,et ingruente tandem nocte penitus fefe aperire coepit, fragrantiffimum odorem per viridarium fundendo, redeunte iterum fole flac- ceícere. Accuratiffimus Plukenetius in Mantiffaad Almageftum BotanicumTequen- tem in modum defcribit hunc florem: Huius flos ftupendae pulcritudinis noctu dum expanfus eft, fragrantia odoris quemque rapit, Mifophoebus et Noctiluca dici po- teíl, quae flore fuo immaculati candoris, ampliffima triplici radiorum ferie, auro ful- gente tanquam ploria circumcincto, magna in orbem expanfione, alterius inflar fo- lis, mediis in tenebris lucet; at diurno tempore, illucenteque folis iubare, penitus ob- ltefit: Influxum enim folis adeo afpernari videtur, ut gvsaraogrs nominare me- reatur,
Offendunt terris. bunc tantum [ata, nec ultra effe fEmunt ;
evix eum florens defloruit ; apparuit [mul et aruit,
]
| oM *.* iu E:
Ge Sequuntur
Tp." 6.
LJ à * Li ; ] A * -
H - MO EN
m P». den
*. n
" | t H " " espr - * z , ^ X à & ^" - Say D "^o i E * LN " ^?" * ^x
LAC .$ E E, "a £so9 97.9 v3 t43£51tfir1 5:8 "3 à í Mt m E, . ta " IU H T ET Pii 5 ab. 27 - 3 i
H - -»
T E E Y
" il rg "uc yths Prae 37067 FTIt£e5ii " [LP "UnINHOiC A4 SIILITRAn A : m á . m x * * ? di , E] TEX " . i | ! & » c F
- LEX T Kt $1545 2-51 — ror
- jet A ;
e Pt. * tw s "En: JEn
Lx rad E LI ——
ees "E KE "wg "i re us
Sion snp di
MM i
MT EE Vu iucd 9a IET
£1 - ] / / /] 1, / AM m ui // [/ " / 1 / | m 4/4/ ! I / | ; (i, / [ E / i / J / B // Jj » 4 * us ! k B * 4 P 5 , 4 T He * E B RS € j LL m z
NW
EM.
N
Vhofpece hem duse oor Dem. Welince C pec.
Il-um A ie , À F i-a Fi [ S - " 4 j
ib à. ar : aa )UpadE4c asked xa. | n or sospa s crt ISP EUREN n ig—
E
ÀÀ———— Pe
B o SS S
6. Gründlach, v. Reitles, 9. Buch, 4-raffts
SN
hef, 12. Weunheof, u. lim :
"
el
FronaE Nonius. Car. X, 035
pu ooorpnmummm 2
| Sequuntur J ALIAE. QVAEDAM PLANTAE MINVS VVLGARES,
quarum plures Auctoris viridarium alit.
LI
CAPFT X. De Olea.
eiusque origine occuluit prudens antiquitas. — Litigium et certamen ortum elle comminifcebatur inter potentem ma- ris domitorem Neptunum, et almam literarum patronam Minervam , de urbis Athenarum nomine imponendo patro- cinioque fufcipiendo. — Delata res eftad Deorum concilium, ct lupiter arbiter fumtus: qui illiusfore urbem dixit, qui rem generi humano, ipfique adeo civitati, utiliffimam procreaffet. Neptunus tricuspide fuo telo terram valide percutiens, equum fpeciofum pariter ac robuflum produce- bat : Si vero alios audimus, amplam fcaturiginem is prope arcem aperuit , ex qua tantum aquae limpidae profiliit, ut urbem clauderet et in portum eidem tutandae aptiffimum optimumque conflueret, HincMinervalanceae fuaecufpidem leniter in terram defigebat; quo facto ftatim Oleaprodibat. Iudicabat itaque, cuius arbitrio re$ erat commiíDa, Iupiter; oleae ufum in mortalehominum genus maiorem et prae- flantiorem effe, quam qui vel ab equo vel ab aqua unquam fperandus. — Olea enim pacis aureae fymbolum eft, quae civium falutem cuflodit, nuptias, fefta, cognatos, liberos, amicos, divitias, fariitatem, amorem, vinum, voluptatem confert, Attam abequo,quam ab aqua portusque commoditate,id habet civitas,ut fecurior fitet mu- nita: beili itaque , quod urbes evertit agrosque devaflat , illa funt vel indicia vel in- frumenta, | Huius fabulae, eiusque pariter ac regni Athenienfium conditoristantum valuit apud populum auctoritas, ut oleae filvas copiofe fererent non tantum cives, Ícd et qui eius fationem negligeret, aut ifliusmodi arborem exfcinderet , devoverent; neque certe legis temeratores impune id ferebant. — Movit haec religio et iuratos Athenienfium hofles, Lacedaemonios, ut, cum arbores conciderent et radicitus ex- flirparent omnes , oleam intactam fervarent fancteque colerent, — Ipfa quoque Mi- nerva adeo dignata eft hanc arborem , ut ramis ex ea coronari unice amaret: victo. rum etiam de hoflibus victis triumphantiurft non maius erat ornamentum, non pre- tiofius praemium, quim fertum oleaginum : cuiusmodi ramus illis itidem honoris cauffa dabatur, qui, cum reipublicae rebus dubiis confilioauxilioque adfuiffent, bene de ea effent meriti. — Epimenides certe , qui pefte graffante Deos victimis placare praeceperat, oleae ramum maioris habuit, quam pretiofiffima quaeque munera fibi oblata; atque pro his illum fibi elegit.
Gg 2 | Minervae
236 Friosar Nozgiwzs. Car. X.
o MIEMILIQOI OU f . » /6"e . Minervae tam acceptam hanc arborem non alibi locorum nafciet inolefcere vo-
lebat Theophraftus , nifi in maritimis ultra fexagefimum a litore non diftantibus lapidem 5. cum tepidus oceani aér oleàe non minus gratus quam acruminibus; He- f»crides quippe in litore feliciffime maximamque partem habitant, ^ Annon Theo. phrafli haec fententia a vero abludat, neque affirmo, neque valde nego: interim tam certum eít quam quod certiffimum, laete eam virere in acclivo montium accef- fu, foli meridiano obverfo ; numerofaque frugum fübole fecundam effe,
Rei herbariae periti Botanici Oleam duplicem efle ftatuunt; urbanam feu fativam et filveftremset illius aliam marem atque frugiferam,feminam aliam etinfecundam in. nuunt, Sed fallunt et falluntur: Itali certe haec commenta rident. Datur tamen in hortis quaedam fativae fpecies, cuius olivae grandiores, Hifpanicae cognominatae: reliquarum fructus minor elt, faleque et muria optime conditur et affervatur. Hanc Veronenfes ab inoculationeinfitioneve,cuius beneficio ea coaluit cum alia flirpej0/ive di Calma, feu infititiam vocant; folia eius lentae fàlicis folio non abfimilia, — Pofita apud nos habetur olea in vafis; eodemque quo mala aurea florent temporc, — Flos eius minor eft albidus, racemofus, in cuius medio apiculus luteus. — Deciduus non fingula aliud poft aliud amittit petala 5 fed omnia fimul defluunt, Fructus five bac- cae eodem adhuc anno maturitas venit. Is oblongus viret initio, fed maturus nigri- cat 5 inde torculari fubiicitur oleumque exprimitur, Oflendit quidem ramulus de- pictus et flores et baccas : fed cave, ne eadem fimul ex arbore dependere credas: ete- nim quo utrumque lectori fpectandum exhiberem,id in pictura mihi permifi. Olea- ftrum noftra haec regio non profert; creícit tamen fponte non uno Bohemiae lo- co, annofante Bohuslao Balbino in Mifcellaneis Regni Bohemiae Lib.I. cap, XLII et D. Elsholzio in Horticultura L.IIII. cap. TX, ^ Oleafter ab olea fativa notabili hoc di- fcimine dignofcitur; quod huius folia per magnam hiemis partem firmiter haerent; cumille comam fub eius initium flatim demittat, «Ceterum raro nos oleam multi- plicamus, cum parvi ab Italis non fecus ac mala aurea veneant, Propagantur autem ficillime per fubmerfionem five taleae flexilis in terram depreffionem, vel per ramu- los avulfos, quorum altera extremitas paululum diffinditur , ut filamenta citius du- cant. Potlunt autem oleae flipites virides quovis annitempore pangi, eerminaturae | cleganter 5 tefle Petro Laurembere:o Horticulturae Lib. I.
cap. XX. AX. zs zd
x
CAPFT XI.
acer lt
pag. 236.
2
dE 5
e Nu
E X ES IE
Fronar Nonius. Car. XI. 237
CAPIT i De Lauro.
7] E. Livia Drufilla, Augufti Caefaris feliciffimi coniuge, memo- ? rant hiftorici, cum aliquando extra urbem in agro degens ad Tiberim confediffet , aquilam fuper ipfam nec opinantem fufpenfis conflitiffe alis, quae albam gallinam cum lauri ramo | in eius demiferit gremium, — Acceperunt id augurium laeti augures , optima quaeque fperare iubentes, fi pullos gallinae j aleret , laurique ramum in terram depangeret germipaturae, Aluit itaque gallinam et pullos in villa Caefaris, nono ab urbe lapide ad viam Flaminiam : et ex lauri ramuloin collibus ad- iacentibus nemora enafcebantur , quae loco Lauret; nomen dederunt. Ceterum pacis hoc fignuma Iove caelitus demiffum credebant cives: Pax quippefub Aueufto toti orbi partaeft 5; qui Princeps maximus lauro redimitus, laurique ramum dextra gerens,triumphabat, — Manfit haec confuetudo ad Neronem usque, ante cuius mor-9 tem et pulli omnes interierunt? et lauretum omne exaruit. — Praeterea iam olim in- e)leverat fuperflitio, Laurum fulmine non gs as Omnes itaqueramos ex ca decerptos geílabant; feflisque diebus ianuae limina eadem ornabant , ut fimul cuilibet patere aditum pacifico E carent Lauri quoque frondes hoflibus miflae pacificationis peractae fymbolum erant. . Pro arboris huius varietate fructus multiplex eft, | Eius tamen genera praecipua habentur mas et femina; quae vicinitate maritariamant: fed mas tantum fruges * porrigere perhibetur, At liberum eflo cuiuslibet iudicium. Apud nos certe in vafis defixae proculfereab feinvicem disiungunturs nihilominusbaccarum fertiles: folia eis oblonga, anguíla interdum et latiora,cacuminata, fuaveolentia ; cumnonnullis ci- bariis coquuntur; quibus conditus cibus fapidior et ventriculo gratior redditur. Durandusligna lauri attrita ignem et fcintillas emittere, et fulphurata accendere * refert. Propagatur haec arbor per flolones e radice enatos: — Vel per demerfionem rami terrae vicini, qui deinde a matre recifi et veluti viviradices fati in teftis, inloco umbrofo humore crebrius irrigantur: at ferdtamen augmenta capiunt. — Felicius crefcunt in viridarii folo, maxime fi Hefperidum horti eorumque parietes iis ornentur. Tunc quippe à frigoredefenfae perpetuo virent 5 fuavique nares odore emiffo feriunt; multoque ufü praeflant. Floresminuti funt, herbacei coloris et albentis : baccae five fructus rotundis longiores initio virents dein ex rufo nigricant5 tandemque maturi cortice nigricante integuntur, In folo agri Benaci egregie proficit, uti Libro I, cap. XVIII. pag. 8 s.dictum elt.
Gg 3 CAPVT XII.
sd d t3 d pos
E | 2s Se ed TE
pag: 4-38.
D "
j^
P 4 ^u ^ii EE LU" o m
DE ET TT
—
XE A IT p
x y?
|: 3 US - V utt: WMiintis.. n4 Ws MT IH
NS
WP / o NSAW
SE
M.
MN NN AX m
N Ww ON M UN AN WIN AW NM WN Y 1 NA Y
NN NC
S
d
» A T 7
pp
1 [/À go. 2 "PRORUITY "- e
vx ? 5
Pronak Nonius. Car. XII. 230
DOT PT X — DeArbuto.
77 Raga Imperialia audit Benaci accolis fructus arboris huius, a 7 (imilitudine fragorum: Graeciet Latini vocant Memaecylor: per initia virent matura vero eleganti purpura rubent: fe- cu minaquoqueexcoquuntut fraga, Guftu fubauffero et quafi
AE-PXY infipido abiisdifferunt; edules quippe funt fructus,fed capitis V dolorem adferentes,fi nimii abíumantur. Scribuntauctores, qui plura quam feptem ex ea arbore poma comederit, capitis dolore vexari. Ceterum putredine raro vitiantur: exficcati verodecoloranturetobfufcantur. Recentes per tres qua- tuorve hebdomadas durant, nec quidquam alio transmiffi deteriores funt. — lpfa fru- tex, fi colatur debite, in vafis arborefcit: frondibusrara: Hinc Virgilius :
Et quae vos raracviridis tegit arbutus umbra.
Folia eius lata; oblonga, laevia,lauri aemula. —In Italia viridarii hofpites in magnas
arbores craíTasque excrefcunt, uti et reliqua fruticum genera. In iugis Patavinis cre-
bro gienuntur? nonitem in plano : imo ne quidem cum terrae portione effofTe, et in viciniam transplantatae, radices egerunt. In tractu Benaci quondam binos tan- tum ornabant hortos, alterum Ducis Mantuani, quem miles Germanus nuper deva- flavit: alterum Comitis Camilli Martinenghi; ex quo, fingulari iflius Heroisindultu: et gratia;aliquot ante annos viviradix meum in viridarium conceffit: lege quippe fan- citum et poena in legis transgrefforem flatuta, ne in aliorum delicias multiplicentur. Virent inarea patenti extra Hefperidum hortos; ibique etiam hibernant: Auctumno novo floresiam erumpunt, furculis in terram pronis: hieme dein albent; concavi lilia convallium aequant. ^ Excepi fruticem hanc hofpitio Hefperidum benigniore, uti laete viret hiemeque eleganter floret. — Nullus tamen adhuc fructus ibi maturuit, cum aer vere admiffus flofculos adurat, Nequerefcire potui , utrum, quae ih Bel- gio et Hamburgi colitur arbutus, frugum delicias dederit, nec ne? Poflquam haec in priore editione fcripferam, amicus quidam magnifaciendus, in horto excellentiffi- mi Domini de Mülhaufen, qui Potentiffimo Electori Hanoverano a fecretis aerarii confiliis e(t, inflructo aliquot lapides ab urbe;fructus ad maturitatem | perveniífe certiorem me fecit.
CAPVT XIII.
LI pe [i "s * Aa Á DE 3 i LN w- eT t its
* MOS
* iz Tr CD
NS A n A. ytevs
e, — "n
TU ape qt Ao ww Vv
"c ; | es td ation |
| irübr
rens id i j^
e ^e
ina
ABE
pa. ?40.
A LN
i | | | . ! NN NN NN NSNSSSSS,, 8 SN. —
S iN AMMINTNNN BOSSSSQ NS SS SAY
it eU Fal z UBRIERE
? tup iswruW Atilia...
—
FrogaAE Nonius. Car. XIII. 241
UPS. ru De Piftacus.
32€] N Perfia, Arabia, Aegypto, Syria nafcuntur: jam veroet x). Norimbergae indigenaefacta funt: alitur quippe piflacia fe- rens arbuftum in vafis amplioribus plerumque: ipfe vero in pomario Hefperidum confevi; uti et Terebinthum ; quae illi perfimilis, faepius floruit 5 in umbellam fat amplam coit, flaminibus exilibus et capillatis, virore in albidum po- tius quam in luteum languefcente: folia quoque dilute vi- rent, fubrotunda. Tulit eiusmodi arbufcula;teflae hofpita; in amici cuiusdam horto nuces non adeo minutas, quas in icone depingi curavi; neceastamen plane maturas, Corium earum tenue ac virens, flriis fuperius rubicundis notatum. | Hoc detracto putamen adeft ligneum, albicans, tenuius quamavellanorum; | minus tamen fragile, cum fit lentum magis et tenacius. Nucleus viret iucunde , lineis itidem coccineis fuavior3 fapore fubamaro dulcis; ori gratus, nonnihilque odoratus, Ad condituras expetuntur , quod alimenti corpori- bus conferunt non exiguum, —— Terebinthi quoque arbor nucum fimilium ferax ce. Confitae funt, uti dixi, in ipfa pomarii area hae arbores; nequetamen
rugum ufüram dederunt, tenerae adhuc, nec dum fatis robuftae, — Fama eft, fruges
has non fuccedere flori, fed in furculorum extremitatibus enafci fingulas, uti et in typo exprelílo videre eft,
Hh CAPVT XIIII.
S NN SNR : SM WS i
— — "| —1 z ^ GCDRROKID MCNCICIO T
WNN SN N SINN A SN AA
QUA d
SRM n MSN : :
, AN AME ' DO)
-- — t. - i; A Ea - m rum m a a RE ar, E Em E z VT - T mr SS TE TURNS - EN LL A
mem. D E p b aIv ma Tar arua
Lid di Jr p ENAORED xy s VOWM ROSSSQS
CON NE
iL
MIR uu
77 2
P rp
p LT
; I, 7
" ^ r^ " IT
sre tm api
M MM————————————————————————— T -
Fronar Nongiws. Car. XIIIL et XV. 243
/
CUM P rT. xum De Malisinfanis.
Elanzana nomen habent in Italia, ubi, Romae praecipue, un- de et femina mecum communicata, frequens eorum pro- ventuset uberrimus, Nomen Latinum edoctms dedit: caput etenim gravant, et fluporem inducunt, Eorum efus adani- tatem parum prodeft , nullum quoque aut certeexiguum praebent alimentum: apponuntur tamenin Italia familiae, tefle Vincentio Tanara in Oeconomia 5 maximeautem Iu- daei his pro bellariis utuntur. — Fructus apud nos planta ex femine, quod Itali fubmittunt, enata profert: fed femen raro
autnunquam maturefcit, Binae Malorum infinorum reperiuntur fpecies ; quarum altera ex flavo pallet, pruni maioris forma et magnitudine a pediculo et calyce depen- detfoliaceo: folia quippe tenuia et in apicem definentia medium fere fructum am- plectuntur et involvunt 5 aculeis tum haec tum pediculus fuptarmata. — Altera priori fuppar eft; nifi quod colore hinc carneo, illinc purpureo rubeat. Sidiutius a flilo pen- deant,nec matura decerpantur, dehifcunt, uti alterum in figura defcriptum innuit; cra(lum illud eft, pulpa , qualis et malorum communium, duriufcula: huic inhaerent femina albida, mox cineritia etfufca: fednoflris in terris raro ad maturitatem acce- dunt. Floículi, ex quibus mala iflaec proveniunt, elegantiffimi funt, rofeo colore et purpurafcentibus fpeciofi Lriis, ftellae modo radiati; luteisin medio flaminibus. Fo- lia lata funt et maiora.
GAPULT. X32 De Momordica Ceylanica,.
Vplex Momordicarum genus recenfetur; quorum alterum vul-
gare Bal/aminae c iternomineinfignitur 5 mediocris ) magnitudinis, ex rotundo fuperius inacumen enafcitur ,colo- j risper maturitatem ruboread mixto lutei. Alterum infulaeCey- lani, unde et nomine Ceylazici decoratum , indigena, rotun-
FINIS. Hh 2 APPENDIX.
[
AT us
*- en » * e "o o V
c
|
Qd —————M
uL —— —
| pao.344 b l
/
€ ÓÓÀ
,l
tuli.
CM Pent 7
A»brPENDIX. - 245
APPENDIX.
]
De Horologii Solaris buxoin areaadumbrandi ratione.
Rnamenta hortorum veteribus iam cognita in Opere hocplura hincindeenumerata funt; debitoque lau- dis praeconio celebrata: dabitur quoque ; fi DEVS vitam viresque concellerit ; de aliis copiofius dicendi occafio. lam, cum rarius vifatur in viridariis , et nemo , quodíciam, de eo commentatusfit; Horolo- gium folare buxo parandum, qualein horti mei de-
2) Ícriptum eft area, uberius declarabo, | Iucundum hoc
eftfpectaculum, neque omnino inutile, cum et colo-
ni et hofpitesinter deambulandum , fole radiorum iubar fpargente, quamlibet diei horam reícire queant. Forma eius, qualis in meo viridario cum duode- cim Zcdiaci fignis comparet, fecundum opticae artis regulas fubiuncta cfl iconi
Limonis Salernitani, fupra Lib.IlII. cap.25. pag.i55.
Eft quoddam hominum genus , qui fibi foli fapientes aliorum inventa, et inter illa horologii quoque folaris in agro defignationem,extenuant;,quafinul- liusartisaut ingeniiresfit, — Sedforicisinflar hoc ipfo fe produnt, fuamqueigno- rantiam proftituunt. Sibi enim et aliisperfuadere conantur, totum artificium effe hoc, ut ex centro, in quo baculus ad rectos angulos figendus, defcribatur circulus, inque eius ambitu ibi fignentur horarum numeri, ubi ad aeris cam- pani pulfum baculi umbra diffundatur. Ad eum deindelocum fie centro du- catur linea, negotium artificii effe peractum, et horologium perfectum. At toto ipfos errare caelo, poft fex menfium decurfum animadvertent , quando filum nunc horae quadrantem, nunc dimidiam et amplius aberrare fentient: nunquam enim fieri poteft , ut flilus ad perpendiculum erectus horas accurate indicet. — Alii, qui certius curatiusque rem infpexiífe videri volunt , flilum quem pariter ad perpendiculum in agro erectum figunt, fed umbram horae
iei mediae five duodecimae obfervant, eandemque notant. Tum ex centro, ubi virga defixa, ducunt circulum, eoque loco, ubi hic umbrae notam inter-
Íccat, numerandi etin partes viginti quatuor dividendi faciunt initium , ficque
deinde reliqua fuis exprimunt lineis et applicant, ^ At neque hi prioribusfunt
feliciores, fuoque fini, quae utilitas efIe debet cum iucunditate commilla,exci- dunt; quod eo gravius, fi diffitum procul viridarium, utfignum horarum ae- re campano datum exaudiri nequeat. Denique nec illi fatisfaciunt, qui adamu- fium feu pyxidem nauticam lineas et horarum punctadirigunt. Horum ita- que ruditati ut confulerem,generatim noto fequentia: Primo,eiusmodihoro- logium circino defcribendum , partiumque divifionem accuratam efIe ineun-
dam. Cumque multi de arte gnomonica exflent libri, e quibus haec addiíci 3 queant,
F ig. A.
Fig. B.
Fig. C.
né — APPENDIX.
mu— X D IEEE queant, fuaforfim atque auctor, ut, qui buxo aliquod in campo defignare fufli- net , prius horologia univerfalia, quorum ufus in omnibus terrae locis effe poteíl, et maxime horizontalia, quorum plana horizonti parallela et ad libellam pofita, fecundum artis leges componat. Deinde moneo, ut aptum, qui a fole fplendente;nec impedito;illuminari per integrum diem queat, locum conftituat, conílitutumque diligenter et folide complanet. "Tum de gnomonis defieendi puncto determinando fit follicitus, et puscebs de linea meridiana, cuius in- ventio vel ideo difficilior, quod nulla ferearea in meridiem ita directa , ut non quadantenus declinet ; adeoque centrum pro gnomone figendo, ex quo linea. rum radii exire debent, non femper in illius medietate, fed interdum in parte al- terutra quaerendum. Proinde borologii mei defignationem oculis non tantum fpectandam fubieci; fed et totum nunc artificium, quo omnia rectius pateant, breviter ac plane hic repetam. Stilum erectum trium quatuorve pedumiindicis loco fixiin centro a (Vid.Fig. A.) adangulos rectos perpendiculariter 5. poft- modum , ubi hora octava antemeridiana a Sole et enomonis extremi umbra oftlendebatur, in 4 baculum pofui; tum ex puncto z per alterum £ ope funi- culi defcripfi circulum. ^ Quo facto horam obfervavi quartam pomeridia- nam, et ubi enomonis umbra extrema contingebat circulum, lit. c notavi, De- nique intervallum inter 7 et c in duas partes aequales 4 divifi: per hoc divifionis punctum ex centro horologii a rectas duxi, vel potius funiculum extendi ad areae usqueterminum, ficque lineam meridianam et punctum horae duodeci- mae inveni. Quod fi vero remotior aburbefitlocus, quam ut fignum horae aere campano datum refcire queamus , puncta 2 et c fequenti modo funt inve- nienda: Notetur hora circiter tertia aut quarta ante meridiem umbra flili ex- trema 5, et deinde per hanc umbrae extremitatem, uti fuperius, ducatur circu- lus: tum hora pofImeridiana itidem tertia vel quarta obfervetur filia fole um- bra, ubi circulum extrema tangit; interque locum lit, c notatum et 2 quaera- tur medium, utantea, et habebimus horam pariter. diei mediam feu duodeci- mam. | | Pro punctis horariis reliquis inveniendis ( Vid. Fig. B.) cum operatio in agro operofior fit et molefta,defcribantur eadem in charta maiori ; atque haec tabulae planae et latae affipatur: tum lineae horariae ex centro chartae deli- neatae ad tabulae vox ambitum, quam fieri poteft diligentitfime, protrahan- tur. Hinctabula iffa eo modo parata in terram itadeprimatur , ut illahuius fuperficiem planam ad libellam aequet, eandemque prorfus efficiat, — Sed hic curate videndum, et diligentia adhibenda fumma , ut centrum in charta nota- tum fuperimpofitum, contingat centrum feu punctum flili 2 in area, ex quo horae meridianae linea eft deducta: haec quoque exacte refpondeat lineae meridianae in charta defcriptae, neque vel pili latitudinem declinet; idque fu- niculus ex a in Zantea extenfus facileindicat. In centro tabulae, quod puncto a in area refpondet, clavusfirmetur, ad lineashorarias ope funiculorum, quiin areae margine tenfi bacillo innectuntur, faciendas aut defignandas. Denique totus areae ambitus pro lubitu figuretur, ut vel fchedam volantem Fig.C vel circularem aliamve foni referat; quam unacum lineis horariis buxo orna re, ipfasque horarum notas vel literas Romanas vel ciffrasarabicas buxo itidem variae poteris, Quibus omnibus rite artisque lege peractis, gnomon eriga- ; tur,
ApPrNDIX. 247
tur, virga ferrea, Ad hanc firmandam, lapisillud centrum occupabit, cui gno- mon adactus aut maltha inferatur, aut implumbetur, ne fi is in alterutram par- tem vel tantillum detorqueatur, oleum et operam perdamus,horologiumque mancum fit et incertum, incertosque ac deceptos dimittat. Illud,quod reftat, difficillimum efl, pofitus videlicet indici conciliandus. Is autem non re£tus, fed obliquus, et axi mundano parallelus eft figendus, ita ut alterum crusin meri- diana linea ftatuatur. — Haec in Septentrionem exacte collineet, uti viciffim horologii centrum in Aufltrum praecife refpiciat. — Dicam ergo prius,ut ille po- fitus in charta fit quaerendus: Ducatur linea horae duodecimae , notenturque puncta 2 d, utpote in quibus virga ferrea in ipfo campo firmanda: porro in 4^ adangulos rectos ope normae ponatur linea 4/3. ( exactius idem ope circini cficiemus; quae tamen operatio moleflior efl: ) "Tum crure circini altero in | a flatuto, arbitraria eiusdem apertura ducatur quadrans e c, qui lineas à Zcon- | ungat, isque in gradus go dividendus, — Hinc numerantur usque ad f gradus | 49 min, 3o pro angulo elevationis poli 5 etducta a puncto a in f linea inclina- tionem gnomonis dirigit? uti Figura D dilucide demonflrat, ! np» Inapplicatione linea zZerit bafis feu folum areae complanatum,vel potius linea horae duodecimae funiculo antedefignata; cui gnomon exacte obliquus,fecun- dum datam inclinationem zf;imminere debet, Ne ergo gnomon incurvando de- primatur, et depreffus aberret, alius ei fubiicitur baculus,qui indicem firmet ac ri- tedirigat. Nihil vero refert, utrum rectus an obliquus ille erigatur; modo id in linea meridiana fiat, Gnomonis longitudo pro horologii five areaeam- plitudine variat 5 ut plurimum tamen fex feptemve pedum eft. — Ad eius ob- liquitatem dirigendam, opus eft chartae denfe conglutinatae lamina, vel afler- culis tenuibus; in his delineatum triangulum z 4 f diligenter exícindatur , et fecundum illud coníftituatur in area aliud triangulum ; quod eosdem habeat angulos, fed maius $ pro cuius magnitudine opifex baculum fulcriloco fubii- cendum fabricet. — Vfus quoque erit trianguli iflius ex charta conglutinata aut afferculis fabrefacti, cum flatuendus firmiter et implumbatione figendus eft gnomon; utpote qui normae vicem perutiliter praeflabit. — Quae omnia ex Íchematibus des praecipue ex Fig. C e£ D, clarius cognofcenda ac
diiudicanda. Zh ro: 2 zx 2 ro
RD ce eh e o e E
II. De
1
Jpag.248.n.
zz
A1
zio
E—
io e ie e H
-
——Á—À —
5] m Maiden in dripriq A. to om mq ipie. le d PM
P rte ttt
A»PrPrNDix. |. 249
11.
De Horto in charta ex Opticorum regulis delineando.
S X eahortulanorum fodalitate, qui in certas leges con- ) fentientes artem fuam a magiflris funt edocti , non YU) pauci grati animi monumentum flatuere fatagunt , o dum inflructos Herorum fuorum hortos, modica fca- lae geometricae menfura eleganter in chartam con- /] iiciunt, plenamque et perfectam eorum fcenographiam P exhibent, Hoc unum vero ipfis faepiffime deeffe (i videtur , ars videlicet eosdem ex opticorum regulis defcribendi : qua in re etiam illi, qui fibi artis huius periti videntur, non femel aberraffe deprehenduntur, Aperiam itaque fide- liter et fine invidia communicabo, quo artificio in defignandis hortorum fche- matibus , quae fingulis frugum tabulis gratiae amoenitatisque conciliandae cauffa addidi , fuerim ufus : Vtque eo rectius intelligantur cuncta ,. novo horti in quatuor areas diflributi, fonteque faliente in medio ornati , fchemate rem declarabo. "Vid. Liz. A. Inducantur horti vefligio lineae caécae , ex punctis tum latitudinis trede- cim , tum longitudinis novem , quae ubique cifris funt numeratae, 1.2.3. &c. et latera quadrati dividentes in plurima minuta quadratula , quafi craticulam efficiunt. Eaedem dein lineae in nova charta ponantur fecundum proportio- nem opticam pro horto optice deformando , hac ratione : Fiat Linea aequa- lis horto, eaque z P (Fig. B.) in partes dividatur tredecim; quot videlicet erant in areae feu prototypi longitudine. Tum affumatur punctum horizontale illud- que vel perpendiculare , uti nobis placuit , fupra medium lineae 42, vel ob- liquum et a latere; idque determinabit rectiffime loci ratio, quem defcripturus viridaria fibi eligit. Eligat vero eum, ex quo omnes viridarii partes oculo fub- liciuntur commodiffime. Porro et altitudo puncti horizontalis advertenda ,
quantae effe illi conveniat. Si ea pro virilis flaturae menfura, quinque aut fex
tantum pedum flatuatur ; viridarii, maioris praecipue, areae cunctae vifui non pateícent. | Si ergo pictor in altiori aedificii contignatione conflitutus hortum integrum omnesque eius pulvillos accuratius profpicit 5 patet, felicius illum operaturum, qui punctum horizontale aliquanto altius proferat. collocetque.
Fig. A,
Fig, B,
Porro fecetur linea 4 aequaliter in c, erigaturque linea ad rectos angulos per- .
pendicularis eg, et in y quinquaginta pedum altitudine punctum vifionis con-
centratae feu horizontale flatuere placuit, Hinc ulterius invenienda diftantia, quae inter flationem et hortum ipfum intercedit. Statio enim in horti ipfius
: medietate clieenda non eft, quod qui pone me eft locus , videri adeoque et
deícribi nequeat, Melius itaque in eius extremitate, aut; fi fieri poteft, ultra hanc ea capienda, Quo facto per punctum g ago lineam lineae a à patalle- lam , et in ea profero flationis meae terminum P ultra illam partem , quae
li puncto
Fig.C.
Fig. D,
250 APPENDIX.
puncto 2 refpondet : quod quidem in Íchemate ob fpatii anguftiam factum non eft : fieri tamen omnino necefle efl, Amplius ex lineae 22 punctis ex. tremis apertas vifen dasque , et ex intermediis omnibus caecas demitto in £ co&untes; quarum extremae illaez C et D nunc obliquae aequales funt ac et bd rectis in Fig. 4. In illis igitur. diftributio novem partium , quor antea videlicet fuerant in Fzg. A4, ita eft quaerenda; ut fuperiora in optica hac defcri- ptione fpatia, punctoque horizontali propiora, femper anguíliora magis fint , minusvelata. Inventionis leges hae funt : Ex novem punctis longitu- dinis lineae 2 ^ , in punctum dillantiae 7 ope regulae rectas et caecas duco, quae , ubi lineam 2g íecant , parteslatitudinis novem. earumque diftantiam proportionatam indicant. Quod fi vero parallelogrammum optice defcri. bendum, cuius bafis ( e. g. novem partium ) brevior lateribus, ( e, g. partium fedecim ; ) bafisilla producenda efl. ,, quo in eam productam omnia laterum puncta confignentur ; et ex iisdem pariter in punctum diflantiae agantur cae- cae, lineam a g toties fecantes.
Haec puncta pro novem latitudinis partibus iam inventa cum 2 4 iun- euntur lineis rectis, bafi 4 parallelis : quo facto craticulailla prototypi optice deformata eft ; et opticum hoc quadratum in tot divifum fpatia , in quot di- vifum fuerat quadratum horti geomcetricum, |. lam ergo difficultas nulla fu- pererit , quae impediret , quo minus et figura areae geometricae quadrato optico infcriberetur , uti haec fingula icone C demonftrata patent, |. Quod(i exornareid velimus arboribus, et hae tanto minores deícribantur , neceffe eft, quanto propiorem horizonte locum occupant; vid. Eg.D, « Si ergo arbores in ab flatutae fuerint altitudine conveniente, et fecundum regulas proportio- nata ; vellem autem in c collocare alias , et tanquam e longinquo vifendas optice deformare; per arborum ab extremitates fummas et cacumina ee agun- tur lineae caecae in punctum horizontale, quae fpatium altitudinis defini-
"unt , quocunque etiam loco arbores cd defcribantur : erigendae autem funt
ad libellam ,. et perpendiculariter usque ad lineam caecam per e in horizon- tem protenfam. — Aedificiorum delineatio optica non ita facile perficitur; ma
iore opus eft labore : unde et modus operandi paucis includi nequit praece-
ptis ; cumque diffufiora fint omnia , quam quae hic repetantur , Lectori fci- endi cupido praeter ceteros auctores , qui magno numero vifus doctrinam illuftrarunt , R.P. Bozzii Perfpectivam Part, ].laudabo. Prodiit hoc opus egre- gium Romae 5 et Auguftae Vindelicorum iterum praelo eft fubiectum, Im- penfas , quae tamen modicae funt. , in id fecifíe non poenitebit , cum plara omnia proponat auctor laudatus , nihil diffimulet, quod. idem expcriri cupi- entem moraretur, Qui defignandi pingendique arte leviter funt imbuti; aedi- ficia in charta nullo negotio exílruent fine regula , ita tamen ut fymmetriam rerum fervent nihilominus,
Alia praeterea optice delineandi ratio Italis ufitata eft, eaque facilior; quam in Lectoris Benevoli gratiam adícribere, ita icone addita illuflrare, non gravabor. Sumatur tabula vitrea indeterminatae magnitudinis, quae tamen
prototypo deformando fufficiat 5 eaque firmetur undique margine feu regula
lignea, Fig. 4. tum flatuatur fupra aflerem five bafin aliquam , intra pilas arre
ctarias fcu fulcra erecta lignea utrinque pofita, B. quae parte interiore ia ) | | - jmbri-
ant.
AC er phil ttem nn lo rtc
C2E----
un a PCR. WI MCN. MIL e
pag. 252 b.
Honzont P
— " M22 2.4 1.2--4---.---
-— Z Z E
' Li ^ x:
-----pR-----^-p-
, , :
,
P (pM...
'
, Li 1d L 1
7 f M a 17 HET V P i UR 7789 72 912727 )PRPPUIP MP HE gg gud d c. E EET zi V TLE ELE Pa dy e a prn Er
IL
? L fth LULLLULZLL : P^ rre 227 - Ly z: ore SE s 2I LUI
pag.251.e&e.
: ! | Fu.2. ü j ' : R : Li E
E]
H NIE I-4 . M lw | e — M Ure
»
APPENDIX. 251
imbricata , quo inter imbricatas has incifuras vitrum cum regula lignea erc- ctum interferatur, Tum medius affer fimili excavatur incifura imbricata, in- tra quam dioptra ex ligno fabrefacta huc illuc eat ac moveatur : dioptra vero feu S radüsulu pro puncto vifionis concentratae, per lignum hoc pertufum exaltetur ad vitreae partem tabulae circiter mediam. | Paratae huius machi- nae ufus erit fequens : In flatione pro cuiuscunque lubitu capta conflitui- tur, firmiterque collocatur machina haec , ne ca facile mobilis erroris pericu- lum faciat , et dioptra vel propius admovetur vitro, vel ulterius ab eodem re- movetur , quo ccllneatis et obtutus ad omnia commode poffit dirigi ; area- que quam rectiffime deícribi, Defcribitur autem haec atramento in vitro cujus pars avería dein madefiat , quo lineae atramento factae innoventur: inflernitur charta, quae aqua prius itidem confperfa, quadantenus adhuc ma- deat; et huic fuperimponitur alia chartae plagula , eaqueficcata , cui fi manus vel nuda vel linteo obvoluta leniter inducatur , lineamenta in vitro depicta, nunc in charta comparebunt, — Eft et alius modus, Italis pariter non incognitus ; quo illi praefertim, qui in craticula defcribere figuras folent, feliciffime utuntur. Loco vitri intra regulam ligneam expandunt filamenta vellinea vel fericea cancellatim reticulata : fimilesque cancellos , qui five. maiores fint five minores, parum refert, in papyro defcribunt; atque illi, fi tot efficiant quadratula , quot feptum iftud reticulatum , defignandis iis , quae per hoc et dioptram vifa apparent, optime infervient. Ipfa operatio omni caret difficultate , adeoque pluribus fi eam declarare vellem verbis, fupervacuum foret , et metuendum, ne rem claram nimia prolixitate involvendo obfcurus erem.
li2 IL De
, " P UE " í Ex 3 ER A ^ 3, emi ipt : 1 1 L^ a " ys ma 1 dmm ooi E C n * , * [i ^ Am y"icYvY m WO ETHER: £ - ic tex. fk 9x LO5w. tt: RE3GO T4 3 Ee d JLHI SEN yr di bob TPPPNC H : 2; 0nd ! "e TERN n DEM S; 24í4À i24 - ue pe *3155:X 19 04 P GE . Pid fox [UJ "cox ns ots : ; RS (d : *
t
V^ onis e wir e WOHE | t5
-
| i00 €f: gdo n
Witisres Tli e
ArbPrNDIX. 253
TTL De Columnis Milliarium.
mLe72 Yramides , Obelifcos , et columnas ordinis cuiuiscun« »4 que,non ultima effe hortorum ornamenta et decora; A. X nemo negabit , qui de rerum artisque pretio recte EZ ad yo )) iudicaverit, Ne igitur reo viridario hoc deeffet
27/7 decus, et Columna Milliarium , *t Obelifco illud exornarefategi. Et Columnae quidem Milliarium
nunc templum Divi Adriani vifitur... Patebat hinc aditus in omnes vias et plateas urbis , verfus cunctas mundi partes , qua ibant in provincias et regna, fub Romanorum poteílatem redacta ; in quae Confules , Praetores et Prae- fides cum exercitu et legionibus mittebantur, Hic igitur ituri conveniebant, cum urbes in columna defcriptae non tantum, qua via proficifcendum,mon- flrarent, fed. et milliaria, viaeque diftantiam numero addito docerent. Inven- torem ingeniofiffimae huius Columnae Caium Gracchum, eamque ex aere fo. lide inauratam fuiffe perhibent. In fummitate globus erat, ut Vrbem Ro- mam mundi dominam fignificarent. Et eam quidem caput orbis fuiffe , ex Plinio , Tacito, Plutarcho , Suetonio , Lipfio , aliisque Romanae Hifloriae auctoribus eraviffimis conflat. Iam in Capitolium ca eft translata, uti fequens docet infcriptio, bafi columnae addita:
pCOP OUR ... COLVMNAM MILLIARIAM — — PRIMI AB VRBE LAPIDIS VINDICEM AB IMPP. VESPASIANO ET NERVA SOSORESTITVIAM 7o 7 DE RVINIS SVBVRBÀANIS VIAE APPIAE IN CAPITOLIVM TRANSTVLIT
xu | AVCTORIBVS : ANTONIO MÁCOROTIO DE LEONIBVS IVLIO GVALTERIO -. CONS. VINCENTIO CAPOCIO : HORATIO MVTIO PRIORE :
li 3
25 ArPrzNDIX.
TRÀ o—ÓÀ — —M —m —P a — m
| In latere altero legitur: QVAE PEREGRINA DIV STETERAM MENSVRA VIARVM NVNC CAPITOLINI CVLMINIS INCOLA SVM MVTIVS DE MAXIMIS LEONARDVS CROGNIVS IVLIVS SABELLVS CONSERVATORES SCIPIO IPPOLYTVS DEROSSI PRIOR IN MELIORE FORMA REDEGERVNT ANNO SALVTIS MDCXCII.
Atque haec ea eft columna , quae anfam mihi dedit excooitandae Columnae Milliarium, emendatae legibus mapparum Geographicarum ; ut fitum mon- flraret imperiorum urbiumque praecipuarum , comparatum cum Vrbe Nori- ca. Poft multos labores feliciter tandem res ceffit 5 adeoque fpeciminis loco columnam ex lapide mediam pofui, cuius fcapus teres, praeter bafin et capitu- lum, decem pedes altus eft, et circumferentia fex pedum cum dimidio : in eo defignatae confpiciuntur urbium potiorum plurimae , quotquot circum circa non ultra 1s0. milliaria ab urbe noflra abfunt : addita quoque diftantia et nu- merus milliarium adfignatus. Quantum vero ab una ad alteram interfit itineris fpatium, cognofci inde nequit, nifi circini beneficio dimetiaris. Hoc autem ut
t peragendum ; adícribere nolo , eo quod ob prolixitatem Lectori id taedio- fum fore coniectando füfpicor,
Cum placere illam intelligerem ,quatuor minores alias circa iflam in qua- drum collocavi, quaefulcri loco effent tecto , quo et interior illa etipfae con- tra caeli tempeffates munirentur, Atque in harum prima def(cribere continua- vi fitum earum urbium , quae ultra centef(imum quinquagefimum lapidem ad trecentas viginti leucas a patria mea abellent j in altera vero usque ad leucam quingentefimam fimiliter proceffi. In tertia repraefentatur Europa univerfa; fingulorumque regnorum et regionum fitus, oftenditur; ex qua fciri potefb in quamcunque mundi plagam te vertendo refpicias , quae verfus illam regna fita fint. In quarta pagos vrbi viciniores eadem ratione fpectandos exhibui. Vtque amicorum defiderio ne deeflem, propius has ut infpicerent columnas expetentium, mediam illam, et tertiam, in qua Europae repraefentatio modica Ícalae menfura depinxi, aere etiam incidendas curavi Eosiatim in charta maiori, quo cylindro agelutinatae hae mappae exemplum effent columnarum millia- rum, Eae fi coloribus diflinguantur, nitidiores funt; remque omnem eo cla- rius et diflinctius illuflratam maiori voluptate intuebuntur fpectatores. Cylin- der hic, quocunque illum transferas , modo pro acus indicio in mundi plagas recte dirigatur , eundem plane ufum praeftabit , quem columna fuperius de- fcripta; fingulaque locorum intervalla accurate commonflrabit, Erroris qu'- dem multiplicis hanc columnam | mappa defcriptam coarguerunt imperiti rerum aeftimatores ; ct certe , fi illa plana cum tabulis geographicis compare-
tur»
r» Vs »
pao. 245.
TUM
—J 3
,OLV
as ramcn dl
BHL li
| i I m "
LO
r.
slo i
: [7 ATI
ArPrzNDIX. | 555
tur, non aliter fere iudicare quis potefl,videns, loca dextrorfum fita, meain de- fignatione a finiflris notari, et viciffim finiflra hic a dextris comparere. — Sed quemadmodum cauffa rei pefitos non latet : ita reliquos eandem cylipdro-o:- volutam et. agglutinatam"infpicere iubeo ; omnemque dubitationem í:- latam iri fpero. Id unum dolendum eft , ufum huius columnae, multo labcrc inventae , non effe omnibus locis communem, Non enimalibi quam Norim- bergae ufui effe poteft. Eundem fi alibi praeflare locorum velimus, denuo efl delineanda, et ad illam urbem omnia locorum intervalla dirigenda et din;eti- enda, In huius enim columnae defcriptione Centri loco rationem habeat ca urbs , necefle eft , a qua omnium locorum diflantiae funt inveniendae, —]In- terim nonincommodum fore iudico, fi quid iudicare valeo;ut in quibusvis em- poriis et quidem in bafilicis aut foro , ubi mercatorum conventus aguntur, ta» les flatuerentur, quae et ornatui eflent et utilitati. Magnum enim refert, fcire quanto intervallo diftent loca , in quo mundi angulo ea fita, unde literae et nova afferuntur. Columnam hanc, aeri eleganter manu artificis incifam, addere hic vifum fuit, partim quod non alia uspiam vel vifa vel defcripta , praeterquam meo in viridario : partim ut eius augendae , et fi fieri potefl, perficiendae occafionem aliis praeberem; ingeniaque eruditorum
E e— ee
7 Sr "Pw ES
dva
(1959 TEM
£T n
t &CN
um ie- -—
DnIELA iih
Ap»srtNDTYx 257
1IE
& Obclifcus, ad exemplum Conftanünopolitani , in fuburbio Norico erectus.
d 5 - 9 Hiftoria Obeclifci Conftantinopolitani.
Onflantinopoleos, novae Romae, urbisque Imperato- riae, arcae et fora non pauca numerantur a Topogra- phis: non tamen campus alius celebrior illo Circo maximo , in quo Orientis Domini ludos tum alios , tum praecipue Martios;five hafliludia celebrabant. Res loco nomen dedit : olim quippe vocabatur Hippodro- mut; hodie Atmeydaz. Longitudo eius , celeberrimo
2,-Sponio referente , 5 5o paffuum eft, latitudo 120.
e: Condere eum coepi can Severus : quem non- nulli Imperatorum primum numerant facris Chrifli initiatum ; fed Conflanti- nus Magnus poft faeculi decurfum refecit ac feliciffime perfecit. !
Et Conflantinus quidem eximiae magnitudinis et raritatis Obelifco eum ornare, aeternumque virtutis füüae monumentum ibi ponere.conftituerat. Quem in finem Thebis ille Alexandriam iam erat perlatus : fed inopina Caefaris mors in mora fuit , quominus Confílantinopolin perveheretur, Alexandriae igitur inglorius iacebat, dum Conflantius , Conftantini M, filius, Romam advehen- dum et in circo maximo flatuendum. iuberet, Interim per multos annos usque ad Theodofii Magni tempora, vacuus erat et inornatus campus ille , qui de- core elegantiaque Campum Martium Romanorum prorfus aequabat. 1s vero indecens ratus, fi illi decus hoc, quod folum deerat, ulterius negaretur , pru- dentes reique peritiffimos in Aegyptum mifit viros, qui elegantia commenda- biles conquirerent , et Conftantinopolin ferendos curarent Obelifcos , quot- quot reperirent, Atque in eorum numero fuit et ille , quem hic defcriben- dum fumimus ; utpote qui ceterorum omnium praeflantitlimus dicto in Cam- po, regione,urbis primaria, collocari meruit.
Pollem Conftantinopolitanum hunc Obelifcum copiofe defcribere, ver- bisque celebrare exquifitifimis : fed gratum iam fecere otium viri in re litera- Tia maximi , Gyllius , Kircherus ; Sponius, aliique ; quifumma eum diligentia ampliffime laudarunt ; neque quidquam indictum reliquerunt. — Ipfe di- cere tantum habeo fequentia : Cum Obclifcorum Jta fere fola füper- biat Roma utraque, vetus et nova ; eorumque ftructura in Germania nemini it confcia , nifi qui Italiam adierit ; toties iam memorati Obelifci Conftan- tinopolitani, in Hippodromo vifendi,exemplum meo in viridario exftare volui,
enit enim in manus meas eius typus , penicillo diligentiffime cum omni- bus figuris Hieroglyphicis adumbratus et exfcriptus , quem quanta fieri | Kk potuit
- cum o
2:8 . . APPENDIX.
potuit cura exprimere fategi, Tantae quidem molis et altitudinis faxum qua- dratum raro aut, nunquam apud nos caeditur ,. quantae effe perhibetur mar. mor Conflantinopolitanum : pro tatione tamen menfurae geometrice dimi. nutae, fingula exacte et fedulo ipfe delineavi, delineataque effingenda in lapi- de curavi. Marmor iflud , quod variegatum feu maculofum eft , altitudine fexaginta pedum exfurgit , fupra bafin quadratam , quae fex pedes alta depre- henditur: Saxum vero ,ex quo integro Obelifcus meus efl formatus , viginti pedum eft cum dimidio : et bafis quadrata binos pedes habet. Atque hoc d, VII Iulii Anno MDCCIX feliciter meis aufpiciis ponendum extollebatur.
In has pyramides genos tot tantosque fecere fumtus Aegyptii, ut fub figurarum fymbolis, quibus eae exornatae funt , fapientia altioraque prae- cepta ac dogmata occulerent, Cumque fymbolorum iflorum , quae praeci- pue funt fpectanda, interpretatio aeque lateat noftrates, ac ipfius Obelifci decus ipfis antea fuit incognitum : fenfus figurarum arcanos , uti illos hariolando allequi licuit, Obelifci fchematismo fubiungere e re vifum eft : quo curiofus lector figuris infolitis oculos ; latente vero fub illis fapientia animum pafcere queat. à
II. Obelifcorum erigendorum cauffa, : eorumque fenfus arcanus.
Vae fimilium antiquitatis monumentorum perennium, eadem et Obe- lifcorum "e cauffa efl vel (copus 5 neque enim aliam com- miniíci poflumus, quae prifcos Aegyptios , ut Obclifcum hunc eri-
gerent, adduxerit. — Duriffimis quippe hifce faxis aeternitati con- fecrare , ct ab oblivione vindicare voluerunt ea , quae vel fimpliciter et per fe repraefentant , vel arcana abdunt , vel fub mole hac concludunt et recondunt. Haec occafio fuit et cauffa flatuarum ex marmore et aere olim effictarum , ut corum ct formam et nomen immortale, pofteris colendum traderent, quo- rum vel honori illae erant dicatae;vel vultus fimilitudinem referebant, Pyrami- des, immenfae molis flructurae, quarum unam trecentis fexaginta hominum millibus conítructam produnt, erogatis in raphanos et cepas octingentis talen- tis, inter mundi miracula funt relatae. Tantum vero opus non alio agebatur fini, quam ut partim Regum Magnatumque corpora, quae medicato aroma- tum apparatu a putredine omnique corruptionis labe fervare ftuduerunt , ibi reconderent, ne impoflerum aéris, aquae , caloris, temporumque iniuriis aut animalium infidiis corroderentur. : partim ut nominis famam ad pofteros transmitterent, et orbi univerío, tanta miracula obftupefcenti , celebrarentur. Porro Aegyptii vana gloriae cupiditate ducti gloriabantur, cultum divinum, et religionem , fcientiam imperandi, omnes artes ac literas a Diis caclitus fibi efle traditas. Et certe antiquiffimis temporibus non alia gens fapientior habe- batur, omnesque populos ea laude praeflabat, Hanc ut ad fuos propagarent; facra iftaec arcana artesque falutares lapidibusinfcribebant. Atque hi funt Obes lifci ili in publico urbium foro pofiti ideo , ut religionis Ícientiarumque fan-
ctitas omnium oculos perflringeret , et praetereuntes admonerentur reve-
rentiae
APPENDIX. |J a59
rentiae facris debitae. Ne autem profano cuilibet Theologiae pariter ac Phi- lofophiae promifcue paterent arcana , carundemque dignitas ct fplendor ne-
ligentius habitus profanaretur ; fub characterum et fymbolorum involucro omnia occultabant, quae praeter Sacerdotes et facris initiatos nemo legere, nedum intelligere, poterat. | Atque Hieroglyphicas iílas figuras ab antiquis- fimo omniumque primo fuo doctore Theut , ( quem Hermetem feu Mercu- rium fuiffe volunt;) fe accepiffe dicebant. Illarum ufus facer erat, utpote qui- bus nonnifi praecipua religionis arcanae capita , folis Sacerdotibus cognita, in horum ufus confignabantur. Omnis autem Aegyptiorum religio conftabat multiplici de Dco fcientia, e rerum naturalium cognitione petita. In memo- riam ergo profanis revocabant hi Obelifci religiofum D EI cultum 5 Symbola vero et hieroglyphica fanctitatis, qua religio commendabatur, cos commone- faciebant, — Eruditi viciffim, facrorumque periti myflae , fundamenta doctri- nae fuae inde legebant ; nunquam intermoritura. ' Haec enim monumenta, libris litesisque pereuntibus , perennia erant 5 adeoque ex illis dogmata fua femper repetere valebant.
que intellectae. Mi nafium Kircherum, Obclifci interpretationem tentanti, erroris, fi quis invito obrepat , veniam co facilius fpondeo, quod in re abílrufa et ardua verfor,ut- pote in qua perfpicaciffimus Oedipus interdum labatur. Secutus autem fum fere Kircheri vefligia, quem literarum harum opus arcanum non tentaffe fo-
. lum, fed et feliciter perfecifle, omnes fatentur.
lateris primi explicatio.
Vatuor Obelifc latera, quatuor orbis plagas refpiciunt, ut fignifice- tur, reconditum fub hieroglyphicorum involucro fenfum ad omnem pertinere mundum,mundique quadripartiti praefidium eo innui. Do-
ctrina itaque et praecepta in eo defcripta , communia funt omnibus hominibus, horumque regimen fubindicant moderate et ex myfíleriorum praeícripto exercendum ab iis, quibus in alios poteftas efl conceffa,
In cuiuslibet lateris fupremo apice infcripta eíl figura fere circularis , re- Ípondens Graecorum literae & ; qua dubio procul primus Aegyptiorum do- ctor, a quo artes omnes et Ícientias fe. edoctos gloriabantur , et quem id- circo divino profequebantur cultu, nomine THEVT fignificatur. Indicare ita- que volebant iflac litera; et huius Obelifci myfleriaab eodem auctore effe, nec aliunde arceffita.Cum vero ex Graeca voce o4; haec litera mutuata videatur , et infra literae Graecae A et X recurrant; fubit memoriam hariolari de aetate huius Obelifci , quem poftremis Aegyptiorum temporibus effe confiructum fufpicari poffemus , poftquam Graecos iam admiferunt ; fuamque fapientiam Graecorum, Platonicorum maxime, placitis permutarunt;interpolarunt. Sed li- berum efto cuique ftatuere hac de re, quicquid volet, Poífemus quoque ; et fortaffe rectius, dicere , circulum hunc effe igneum cum transverfo ferpente
Kk2 inclufo
260 APPENDIX.
inclufo : quam literam myflicam Tanta vocabant per circulum igneum, mun. dum ; per Íerpentem vero mundi confervatorem occulte indigitantes , Uti ex Pherecyde Syro docet Eufebius , cuius verba ex Kirchero adfcribam : Pherecy. des quoque de Phoenicibus efformationes accipiens, edoctus divinitus de Dro, uem Opbionea dicebant , et de Ophionidibus mirum in modum difleruit; de uo alio loco dicemus. Verum Aegyptii univerfum depingentes mundum, hac ápfa inducti fententia, in circulum aftralem , igneumque in füperficie circum- fufum ferpentem forma accipitris extendunt ut fit & Thitae Graecae literae figura confimilis, magnitudinem mundi, ac formam per circulum fienificantes; per ferpentem vero, quiin circulo pofitus eft, bonum daemona confervatorem omnium, culus virtute mundus contineatur, fignificantes. Haec Eufebius,
Infra hanc literam 4/zi in genua procumbunt Poizes : qui et in reliquis fimiliter tribus vifuntur lateribus , nili quod in fecundo et quarto alter viro. rum ftet erectus , alter vero in genua fe demittat. Excipit hos inferius per omnia latera vir fedens, mitra ornatus $ et ante hunc alius genibus*innititur; | qui tamen in latere fecundo non genibus advolutus, fed erectus confpicitur. Singulae hae imagines bonos denotant Genios, mundi dominos : e quibus fe dentium habitus denotat;per ipfos inconcuflae flabilitatis, et fÉrmum in terram imperium habentes, divinam proxime operari potentiam,fine alterius cuiusque miniflerio. Qui autem ad genua reliquorum funt advoluti,Geniis fübfunt ma- ioribus, quibus praeftolantur,quorumque voluntatem et mandata exequuntur, Mitris decorati, et litera facra A notati, notabant Genios , fumma poteílate a Dzo fümmo inflructos. Gef/ibus curam. exprimunt ac diligentiam, quam ce- lerrime conficientes fummi Numinis iuffà , praecipue colunt femperque adhi- bent. Lzzteo eorum pars tecti, quod hoc vellimenti eenus ad labores et agi- litatem expeditiffimum. Videri quoque poteft lincarum veftium ufus ob puri- tatem illis tributus.
Inter defcriptas has figuras et prope illas g/ob; comparent diidiati , five fphaerae fegmenta, mundi eiusque partium et regnorum indices : quibusfigni- ficarunt , folum atque unicum Geniorum illorum effe officium , curare res mundanas, ftellis vim indere et efficaciam , quam in inferiora haec exferant, terramque fecundent , ut ex ea fuccum trahant nutritium plantae frutices- que etc. mi
Sub papilione, qui in latere primo, tertio et quarto fedentibus adell, et in- ferius aliquoties-recurrit, A egyptii Naturam, Deam sccpsgeo aut varréuooror,effor- marunt.Hos veroGeniosquibus papilio adiun gitur, inferioris effe ordinis,quam illi,qui fupremo flant locoin pyramide;hinc patet. Cumque et in fecunda hac Deorum claffe alii fedeant , alii pedibus confiffantjalii humi proflrati in geni- bus iaccant; et hic eorum habitus fübiectionem, ordinisque gradum vel fupe- riorem vel inferiorem defignat ; omnes tamen quandam Naturae vim tri- buere, et per eam efficaciter operari intelliguntur, Sub papilionis fymboloNa- turam occultant ideo quod fingulis fere menfibus, uti coloni quoque obfer- vant, aliam induit formam : ficque non fecus ac Natura ipfa varie mirifice- que ludit. | Genium ergo efle indicant, cuius officium, ut tempori rite ferviat, omniaque exacte ordinet,efficiatque. Atque hoc peculiare habet et primarium, ut tum aílra et elementa , tum res creatas in hoc univerfo omnes ac fingulas
| apte
A?rPiNDiX. 261
apte informet , et quo illae efle debeant ordine ac loco,difponat. —Papilopcm Jpseiróusge» exhibere illos voluiffe , Kircherus pronuntiat , cuius interpretatio doctiffima hic addi meretur. Eft hoc animal, ait, Aegypto proprium , et in- ter papyreta paffim reperitur, bicorne, caudam habet ferpentis in morem effi- giatam, alis amplis et patulis praeditum , nunc binis , modo quaternis pedibus inflructun, — Huiusmodi animal Aegyptii notabant , ex vili verme primo in bipedem , deinde in quadrupedem excrefcere, mox alis innumera fi gurarum varietate imbutis , cornibus quoque fe confpiciendum praebere 5 ut proinde mirum non fit, eos, dum prodigiofam hanc metamorphofin viderent, id con- gruum fane praefidis materialis mundi Í[ymbolum affumfiffe 5 hic enim ex ma- teria formarum appetitiva, dispofitionibus praeviis introductis, veluti ex chao
- quodam elementaris mifcellae, primo bipedum per binospedes, mox quadru-
pedum, per quaternos ; deinde volucrum varietatem per alas variegatas , bi- fulcum genus per duo cornua , reptilium per caudam apte indicatam , produ- xitetc.
Atque haec Obclifci veluti epigraphe eft ac titulus, quo praecipuum eius argumentum declaratur, Legimus hic Auctoris nomen, literam O five Theut Üive o2 interpretemur. Argumentum exhibent fübfcriptae tres imagines; quarum füperior , in omnibus confpicienda lateribus, fupremum Geniorum vel Deorum ordinem ; altera, proxime fübiectum iftis ;. tertia folem, per quem inferiores illi daemones in mundum exercent imperium , fcite indige- tant. Vt igitur breviter doctrinae in Obclifco defcriptae areumentum com- plectar , illud erit: Supremi Numinis regimen, influxum et operationem fieri per minifterium Geniorum diverfi ordinis et dignitatis ; ita ut fingula ex im- mutabili dispofitionis lege continuatà nunquam non conferventur.
Titulo declarato , ipfum nunc Obelifcum interpretor, de fymbolorum fienificatione meam qualemcunque coniecturam allaturus, Infra accipitrem
0mo (tat erectzs. brachiis expanfis, cum nota facrae literae A , quae boni dae- monis index efl. Ante hanc imaginem ferpens e(t incifus fublato capite , tu- midus et fquamofus ; fymbolum feverae iu(titiae iraeque, qua benigniffimum alias Numen ac mitiffimum iam excanduit. Videlicet nifi Deos , íua natura optimos et clementiffimos , femper habeas propitios eosque perpetuo placa- ! Kk 3 Veris,
262 ArPENDIX.
veris , ad iram illico concitantur , ut rerum illa principia ; quae fuo alias beni. gno influxu fecundant , inficiant malis cuiuscunque generis, Inde annonae difficultas, cum terra fua homini alimenta non praebet; inde epidemiae mor. bique graffantes , ex aere infecto ; inde factiones n editiones in republica, et vel fexcenta incommoda alia, | Ea ferpentis huius eft indoles, ut unico hali. tu et afflatu, utpote veneno pracfentiffimo , enecet, Afpidem ergl fymbo. lum Dei irati elegerunt , ad immenfam illius potentiam indicandam , cum penes ipfum fit ius vitae et necis, ita ut breviffimo temporis momento poenas ab hominibus repetere, eosque internecioni dare valeat. Eandem iram prac. fentem puniendique promtitudinem brachia daemonis expanfa edocent,
Sequitur figura hominis fedentis, a cuiustergo denuo facrata litera 4 defcri- pta efl.Infra eam. zrabes transverfariae pariter et arrectariae funt incifae. Supe. rius iam declaravi , fedentem hominem cum litera 4 hieroglyphicum elfe dya90 44s five Genii boni, Trabium ;diverfa iunctura exprimit influxum Numinis mutuum in daemones, horumque in mundum inferiorem, — Senfus crgo huius hieroglyphici eft, cuivis regioni fuos efle Penates ac Genios , qui apud Deum, varias diras et noxasin humanum genus immittentem,pro eodem intercedant ac deprecentur , vel vehementius irafcenti fe opponant, eiusque confilia intervertant 5 vel a mortalibus iterum expiatis mala avertant , aufe- rant : ita ut novo bonitatis radio, quem trabes iunctae indicant , eos exhila- rent; fiagulorum ordine et nexu reflituto. —
Excipit praecedens fchema papil;o, Naturae , uti vidimus , fymbolum: ante ipfum efl ramus c falubri planta Aegyptiaca, eaque ob vim Medicam ce- lebratiffima, cui Silpbio nomen inditum. — Haec fecunditatis omnigenae, filu. tis et incolumitatis , reflitutae item fanitatis fignum, notat, benignitatis influxu iterum a. Diis propitiis in nos clementiffime derivato, Naturam cuncta rurfus, ut antea, bona largiri ac profundere, fertilitatem , fanitatem, falutem, felicita- tem et omnia, Quod ipfum ut eo rectius exprimer. nt;et defuper ifliec omnia a mundi intelligibilis daemonibus effe exfpectanda, evidenter declararent, ad- iecerunt praeterea duo globi hemifphaeria fuperiora, llli vero cum vim fu- am et potentiam in haec inferiora effundant exe:ceantque ope folis , hunc ite- rum fub accipitris. effigie praefentarunt, Alfidet a:cipitri Jom cuz accipitrié capite [ive 5ea£ 4r Sourémepooc, vel dvSpuros iqunipaho7, qui non alius, quam folis Genius ab Aegyptiis credebatur, Subdiderunt huic hierozrammatismo bina altera globi hemifphaeria, eaque inferiora, cum folis in mundana haec noftra effica- ciam fignificare vellent.
Sedet inde bomo, ante fe habens baculum incurvum ; qui Genii huius folaris poteftatem figurat, quam ut revererentur homines , eo ipfo docere ac commonefacere praetereuntes volebant, Eflenim,ex Aegyptiorum opinione, ingens eius potentia ; qua ipfe benignus in omnes cuncta penetrat , infignis Wéccipue duplici fceptro feu imperio, uti ex duplici pezza fcriptoria et A litera crà coniicere licet.
Hanc doctrinam de daemonum per mundam fuperiorem feu intelligibi- lem influxu in inferiora, fequenti hieroglyphico iam finiunt ac veluti ob- fignant. Eft illud inclufum tabulae ellipticae , feu figurae ovali , in qua primo loco eft g/obus, fummi Dei fymbolum; poft hunc murus fequitur cum feptem pini, quibus feptem planetae indicantur ; tuim /Garabaens , folis imago, ct ab
: eius
AbbriNDiIX. 263
eius latere zzzor aliquis globus , aris fignum : hinc binae firmiffime fibi invi- cem iunctae zrabes terram denotant ; ac f/wcvisr denique aquae elementum figurat. In facra hac tabula complexus erat ac veluti compendium hierogly- phicorum potiorum, eorumque facerrimorum : neque fere alia infcripta repe- riuntur , nifi quae maximaet fanctiffima haberent. lam vero quemadmodum in hac tabula occultas divini Numinis vires, et agendi facultatem nemini fatis cognitam adumbrabant ; ita devocandi e caelo caelefles potentias et effectus edendi falubres facultatem eidem ineffe, creduli fibi períuadebant, Quae caus- fà eft, ut non tantum Obclifcis frequenter infculperent ; fed et in templorum parietes inciderent , et in'quoddam lapidum genus, quod deinde amuleti loco collo appendebant, , Edocuerant hucusque , qua ratione Deus fupremus per Genios , varios- que eorum gradus , in fublunaria haec efficaciter operetur : nunc inverío or- dine declarant , qua ratione inferiora ab fuperioribus dependeant. Ad infima itaque fe demittunt, et primo loco medium terrae centrum praemonflrant globi dimidia parte , cuius diameter furfum vertitur, arcu in inferiora prono. Terra fecunditatem recipit a. ftellisplanetarum vagis, (quas swrus pratis refert, uti iam vidimus, ) et quidem opitulange prudentia (in afp;dz figura de- Ícripta,) caeli Numinisque-fupremi,id quod fuperior bemifpbaeri , alterintque globi [ymbolis indicant. Atque beneficia illud füa5-b centiam enim defuper venientem £racbio extenfo exhibebant;impertiebat diftribuebatque folis inter- ventu,(unde accipiter polt brachium vifitur:) isque efficaciffimus efl,(efficaciam autem Zaculo oftendebant fubiuncto,) prudentiffimeque dispenfat , ( erpeztis hoc imagine dócemur,) et e caelo, fub fzura ovali adumbrato , largitur ter- rae noftrae fumme providus , (vigilantiae quippe ac providentiae fymbolum eft oculzzs,) divitias, fortunasque omnes, dona ac bona fingula: (quod ipfum brachium dicit cum paliite in manu: ) idem quoque interiora telluris pene- trat , (quae illius vis fecuri adumbrata eft,) fuperiorisque mundi influxum in inferiorem, huiusque cum illo harmoniam inftituit, dirigit, confervat : quod litera decuffata X docet : hac &nim literaanimae mundi proceffum verfus infe- riora,receífumque ad fuperiora indieitabant.Denique reliquis iflis fymbolis mo- nere volebant, folis vim atque effectum fapientiflime, ( fapientiae frmbolum Jerpeus eft) caelitus (id quod fuperior ezreuli arcus et. ferpentes bini deorfum pro- cedentes declarant, ) demitti in terram, per ferpeztis fitum rectum denotatam, et in aquas : quas /acrae pifcizae tria ligurant receptacula. Vid. Kircher, Oedip. EE | o Tandem fub finem lateris huius omnem hanc doctrinam paucis repe- tunt, eteunico capiti includunt, docendo, aflrorum, fub frgurae orvalis Íchemate défignatorum, et duodecim praecipue fignorum cacleflium , bene- ficio atque miniflerio (quae mura duodecim pimmis faftigiatus refert;) Nili de- nique exundatione, (quam a444e ductus feu libella aquatica adumbrat;) omnia tuentem Dei providentiam , ( cuius hieroglyphicum eft oculus ,)fuam in res creatas cunctas exferere vim , (quam Zaculzr iacens feu fceptrum ultimo loco videndum monflrat,) atque imperium exercere,
Eno-
264 APPENDIX.
m tii
Enodatio figurarum, quae in latere altero confpiciuntur.
X iis , quae huc usque dicta funt, patet , defcriptum effe et exhibitum
. primo hoc Obelifci latere integrum Theologiae Aegyptiacae fy(lema,
vel certe eius doctrinae compendium , uti Deus ; qui fummus reliquis
omnibus praeeflper daemones,feque ipfo minores vicarios fuos, (quibus
tamen non aequa omnibus poteflas aut dignitas, fediiin fuos finguli ordines certasque clatfes funt defcripti, ) mundum hunc regat; cumque eisdem bene- ficentiae fuae radios communicet, qui denique ea fupremi Numinis beneficia fuo illi miniflerio rebus in hoc terrarum orbe creatis dispenfent,fuoque influ- xu dispertiant,
lam vero in altero hoc latere et reliquis,ufum huius de rebus divinis fcientiae docere,mortaliumque animis infigere voluerunt fymbolis itidem hieroglyphicis, quae nunc coníideratius examinanda funt, et fenfus eorum abfconditus enu- cleate proferendus. Id quod co facilius peragi poterit,cum pleraequefigurae in primo latere defcriptae , adeoque iam declaratae, hic recurrant, atque otium fere faciant. Paucula tantum funt frmbola,quorum fenfum mylflicum fepara- tim nunc prius indicabo , antequam totius lateris interpretationem moliar; hanc vero fecundum ordinem figurarum tum hic, tum in fequentibus, fem- per fubiungam. Nova in hoc latere fchemata exhibentur fequentia;
1. Bos, qui praeter Solem etiam agriculturam denotat. *
2. Serpeus erectus; qui vigilantiae eft fymbolum,
3. Accipiter dormiens, qui folis receffum, tanquam eius fomndfn, et occul- tationem refert , cum videlicet nullos in haec inferiora effectus edat. Vnde Kircherus ex mente Epiae, Aegyptii Deorum interpretis, fcribit de accipitre: Cum claufos retinebat oculos, tenebrae fundebantur : ut nullum dubium fit, naturam eius maxime igneam eos exiflimaffe, ae folis effectus illos, accipitris geflibus demonflrare voluiffe, |
4. Cateza lacrificiorum vim et efficaciam, quam habent devinciendi Deos, eorumque gratiam et beneficia promerendi, indicat,
$. Noctua adverfae poteflatis fymbolum eft , a quain corpora mundo fuübiecta nil nifi calamitates deriventur.
6. Fibula feu anfa ferrea fignificat firmiffimum rerum nexum et cohae- fionem folidatam. |
7. Patera invería effufionem adumbrat et participationem aut commue nicationem,
9. Tres flatuae mercuriales feu Japides. termini , cum receptaculo facrae pifcinac : quorum fymbolorum prima, tria anni tempora, ultimum vero, Nili fluyium defignant. .
9. Biza capita leonina, Nili itidem hieroglyphica.
10. Tria "va[cula feu tres ollae , nota copiae et ubertatis.
Ir. Tria vafa alia , vel potius £res arae ; quas itidem ubertatis figna efle
habenda fufpicor.
. Senfus
APPENDIX. 265
5eníus interpretatio.
Chemata tria priora ; quae in omnibus lateribus éadem , veluti titülus
Obclifco funt praemiíla; et iam declarata, Heic itaque expli-
candi primordia funt capienda a figura bovis, Latus hoc cum fit occi-
dentale , et foli fua terris lumina mox deneganti obverfum, a precatione ordiuntur Obelifci auctores. Ante omnia nimirum Dco illi fidereo agunt gra- tias , (fol enim accipztris. effigie proxime. defcriptus fuit, ) pro incolumitate et beneficiis, elapfa fibi die clementiffime praeflitis. In-memoriam fimul fibi revocant reditum folis , cuu ad ortus moctis opacae decus omne fugit , et qui calore fuo ipforum in terris cuncta generet, recreet, ac nova quafi vita donet. Atque hinc eft, quod cuncta haec hieroglyphica in meridiem fpectent, inde- quc folis iam aeftum meridianum quafi exfpéctent. Optant igitur, ut hic ipforum Deus poítero die, et deinceps perpetuo , agrum et agriculturam, (quam bocvis imago pingit, ) fuae benignitatis radiis atque influxu, (?rabeat;o hunc fignat, ) fecundet laeteque reficiat, | Fieri autem folet, ut dormire quafi in fomnum lapfus videatur fol, (acczpizri. dormieztts habitu adumbrátus;) hoc eft, ut lumina fua et virtutem calefaciendi mundo deneget 5 quo tempore omnia veluti profundum mortis vererm ire videntur ;atque tum eun- dem denuo, ut novam fumat vitam, excitari, (quod ferpentzs erecti nota decla- rat, ) precibus et facrificiis a facerdote, ( quem adítantem videas, ) oblatis , ita ut fecunda iterum reddatur terra, bonorumque,( /7/phzi figura fignificatorum) copia beetur univerfa haec natura inferior. lílis precibus et facrificiis tantam attribuunt vim, ut et Supremum Numen (fub g/ob; imagine repraefentatum,) commoveant;quo diis inferioribus fua praefentia adfit, et de fuo illos lumine ac numine participet, quod ceteris hi rebus creatis; mundoque univerío im- pertiant, atque ita cuncta veluti careza quadam , quam ideo appinxerunt, coniungant, et,ne facile diffolvantur pereaatque;firmiffime conflringant. Huic ipforum Deo fidereo fefe oppofuerat Typhon, immortales cum ipfo iras ex- ercens, (quem zoctuae fymbolo intelligebant:) Hic nihil aliud referre vide- tur, quam vel nimiam humorum abundantiam, qua Horus five mundus veluti in mare coniectus fubmergiturs velradios Saturninos, fcu vim quandam aduflivam, qua Horus inopia humoris violenter quafi a Typhone mori cogi- tur Nihilenim plantis, fructibus floribusque adeo nocivum eft, quam nimia humiditas, quafuffocata computrefcunt 5 ^ autnimia ficcitas, qua, exare- fcentibus radicibus, contabefcere neceílario coguntur. — Vtriusque et (iccitatis et humiditatis , cuius cauíla eft maior Nili exundatio , continuationem diutur- nam fibula feu. azfa ferrea fignificabant. Rogarunt itaque folis imaginem, acci- pitrem puta, ut Typhonis, ne ampliusnoceat , vires accideret, fuaque potius virtute ipfos liberaliffime bearet, ^ Atque hoc indicat ph;ala izver[a, cui ac- cipiter infidet , et quae idcirco radios verfus inferiora demittens efficta efl, ut rerum omnium copiam, Jrachii fymbolo notatam, fibi ab efficacia folis veni- r€ docerent, Porro ut fignificantius exprimerent,undenam rerum fibi omnium abundantiam expeterent ; zres zerminos, totius anni notas, et pifcizae facrae re- ceptaculum;Nili fymbolum, proxime fubiunxerunt; Deum fuum Ofirim eo ipfo adorantes, velitomnem annum, et praecipue Nilum, omni bonorum aflluentia, TC E (quam
066 ArbrP£NDIX.
EE TO PU . $ . A m (quam iterató pofita brachii figura denotat.)clementilTime coronare,et eXopta. taomnibus incrementa benigne dare, — Sigillatim exoptant, ut Nilum, £izi; capitibus leommis figuratum, et aquas omnes,tum fontanas, tum fluviatiles, fuos intra limites, quos apis terminus defignat , co&rceat, ne excedentes damna af. ferant. Rogabant infüper , ut tantas aquis inderet virtutes, quo inundantes fecundarent fingula, et quibuscunque rebus augmenta adderent; id quod fub papilionis et filphii (ymbolis occultarunt. Tandem fua defideria fuasque pre- ces facro illo azzleto , cuius fenfum iam fupra quaerendoinveftigavi, quafi ob- fignant. AbNumine igitur fuo fidereo efflagitant, ut pro fua in ipfos boni. tate curet, provideat ,'caveatque, (oculi id figno indicatur ,) ne denegato terrae proventu , (quem froula ferrea adumbrat,) ipfi terrae; (quam per ferpeztem pro- ffratum depingunt,) vel aliis quibusve rebus periculum ac damnum ab caco- daemone, zoctuae imagine exprelLo, imminens, fit metuendum. — E contrario optant, ut per duodecim fignórum caeleftium miniflerium , ( quorum imagi- nem ura refert duodecim pinnis inflructus,) abundantem rerum omnium affluentiam, (o/larum trium Íytbolo exhibitam,) benevole largiatur , eam- que in terram, (quam /erpezs figurat, ) in aquam, ( /ydrofcbema autem itidem adícriptum cernitur,) in fidera, (vro pimzato vepraefentata;) et deniquein rem publicam, (g/oZo drzidiato figuratam,) efhicaciffime derivet. | Hic quippe ipfo- rum Deus fua prudentia , ( repezezs ferpeuris cfligie efficta, ) et potentia fum- ma, (quam baculus feu fCeptrum defignat ,) cuncta fuo confervat ordine ; qui zorma five gnomone indigitatur. Tandem haec omnia fub finem breviter com^ prehendunt;orantes, ut Deus unus, (7) fupremus (0) et fanctiífimus (2) ipfis in terra viventibusipf. regioni, (quam zzferius glob; bemi[pbaeriumnotat;) omnem divitiarum copiam, (quam ex Kircheri fententia zribur vafculis hoc lo- co depinxere; ) utendam,fruendam clementiffime concedat. — Ad extremum coronidis loco £/za pinxerunt fcepzra, five duplicem baculum; | ut fignificarent partim quae precati eflent a Deo, nimirum, primo ut fortunarum abundantia fc donet; deinde ut fortunam adverfam avertat et averruncet; partim, quanta potentia polleat idem; duplici videlicet: ^ quarum altera fe tutos praeftet ab infortunio, altera beatos, omnique falute et copia affluentes, reddat.
Enodatio figurarum, quae in latere tertio confpiciuntur.
Vt in latere hoc feptentrionali folis effigies, in titulo Obeli(ci defcripta,
ct fuperius iam declarata, fit /os , non accipiter , itidem iam dictum clt.
Nimirum Zocvis figura pafcua defignat et rem pecuariam. ^ Figurae
. . huic lateri veluti propriae, eo quod in prioribus non incifae compareant,
adeoque feorfim nunc prius declarandae, quam de fenfu totius lateris fimus foliciti, funt fequentes: :
L. Feretruin, cui fuper imponebant tum facra fimulacra, tum ciflam oper- taneam facrorum: | illud vero Deos et Numina debito honore celebranda, ver. bo, Deorum cultum et ceremonias fienificaturi, pingebant.
2, Bina Piflilla, corruptionis et interitus fymbola: piftillis fiquidem res comminuuntur. 3. 64-
AÁrPrENDIX 267
3. Caput Hori, quod ubertatis, benignitatis vel folis frmbolum eft,
4. Pifiina, incrementi et multiplicationis index,
$. &ecuris, potentiae fymbolum.
6. Pifciza facra, (de qua Kircherus fufe egit; ) praeflanti influxu Deorum- que virtuteincrementa rerum omnium et abundantiam fpondet,
7. Porta; quinque flammis confpicua; quam Thaufli perhibent; haec cum folennitates celebrarent, in adytis con(lituebatur,luminibus feu flammis inflru- cta. Ceterum ubertatem et vitam pollicetur.
8. Nilometrica fcala Nili confervationem fignat. Sacerdotes quippe Aegyptiaci fuis in adytis et fcholis columnas Nilometriae habebant pofitas,
certis gradibus diflinctas, ex quibusnontantum Nili incrementa praedicebant; fedet defutura anni conflitutione divinabant.
9. Poertabiutt cval-uts et canibus duobus munita, portam Mercurialem five animae mundi indicat; ét perpetua rerum necellariarum augmenta fpondet.
10. Zra ocvalis in arcus cacleflis fimilitudinem exprefla , facrificia fignat, quibus Numina propitiare folebant,
Senfus expofitio. I. itio quidem Solem, tanquam Peumyadorant, ut rem pecuariam et agro-
rum proventum (hunc enim innuunt,quando loco accipitris lateri huic bo- reali focvem infculpfere,) ampliffimum praeftet, (uti /racbiwz cum capreo- la vitis bovi fuppofito pulcre docet) et per Genios fuos, ipfius. miniftros(quos perfonae iugeniculatae cum bieralpba indicant) omnem rerum bonarum influ- xum, (coztrabeationis fyibolo notatum ; ) etincrementa, (quae papilio cum zbyrfo filpbii fignant,) liberaliffime largiatur. ^ Haec excipit /zeratabula, con-
tinens praeter Íchemata, fuperius expofita, £/za fceptra , quibus duplex Dei fui
dominium in aquam et in aérem praenotaht, Atque bina haec elementa pro- ximis fignificantur fchematibus perzpheriae oblongae et duorum fluminum ;-. eo quod Divinum Numen, cyc/oide notatum, in utrisque fuum exerit dominium et potentiam. — Cumque benignos hos influxus attrahi crederent, fi Deum fa- «rificiis rite colerent ac venerarentur, haec fedulo curanda effe, feregro adiecto, ' docuerunt; illud praeterea appicta Noctua Ty phonia, et bizis pylillis in fe mu- tuo veríis, innuentes, facrificiis noxia quaelibet et interitum minitantia propul- fari... Amplius Deorum fuorum virtutem;influxum item in univerfam rerum naturam frugiferum, et amicam coniunctionem ca£ezz praenotarunt; uti vi- ciffim illius perpetuitatem zzago/édezs fipurat, Occultum illum motum adeo potentem efle perhibent et fecundum , ut per eum rerum omnium;quotquot in mundo funt, copia et ubertas proveniat. Atque hancquatuor hicfymbo- lis notarunt , capite Hori , bimus brachiis cum manibus explicatis, et pifcina maiore. Confervari illam ubertatem crediderunt, fifolare accipitris Numen noxia quae- vis averruncet, quod fecuris addita fignat: fic enim aflrorum influxu, (quem bemifphaeriumincverfam exfizura ocvalisadumbrant;) omnem mundo ubertatem (cuius fymbolum hic eft lpbium cum piféima facra,) non fponderi modo , fed et praeflari. Sceptra,quae fequuntur, tria potentiam (ummam, infinitam nullis- que terminis circumícriptam,exprimunt; talem tantamque Diis fuis tribuentes, ut orbi uniyerfo et vitam et fübílantiam , (quam Tbawf£i porta flammans indi- C | T1.3 . cat;)
'268 APPENDIX.
cat;) impertiri valeant, Tribuunt illis quoque prudentiam omnifciam, (cuius fymbolum hic adiectum eft acczpszer coronam i2 capite geflans,) qua Nili exun- dationibus ita moderatur, ut congrua incrementa fumat, nec finesautterminos pracflitutos excedat. Fadem quoque moderatur aftrrorum, cycloide notatorum, curfuiet virtutibus, — Hinc facerdotes cultum illis debitum, quae per portam Mercurialem indicatur , fedulo intentos ( hanc fedulitatem et vieilantiam bini ante portam c47e5 notant, ) peragere, et; ut illos multarum magnarumque po- tiffimum victimarum oblatione placarent, fumma cura invigilare oportebat: id quod ara ecvalis occulte innuit. Atqueita demum fore putabant, ut omnia etfingulain aqua, aére et aflris , per zres termizos indicatis ,, adeoque in orbe univerío, fecundum leges et difpofitionem aeternam fuo munere fungeren- . tur,
Enodatio fchematifmorum,qui in quarto latere ! peculiares confpiciuntur.
j E Lobus alatus , ex quo binae proferpunt afpides, five ipssoerrpdusea 5 quo triforme Numen indicabant, five tres in Dco potentias. 2. Aquae ductus five canalis, quo Nilus vel occultus Deorum influ- xus figuratur. | 3. Vas Niloticum cum fceptro àmpofitos quod ingentem notat ubertatem. 4. Corona , acrificiorum fymbolum. $8, Baculus five pedum, fuperiore parte incurvum;. notafortitudinis, quae cuncta fuftentat. | | | 6. Anubis caput, Áagacis vigilantiae fignum, 7. Horus [édens, qui idem ac Sol, $. Luza, vitae fymbolum,
Senfus uberior expofitio.
" * Raemií[a epigraphe, quam hoc latus orientale, foli orienti obverfum, cum pass communem habet, ordiuntur a precatione et gratiarum actione. Soli, £ocvi: íchemate notato, gratias nuncupant debitas, quod benigniffi- me fe iterum refpicere ,ortuque fuo mundum exhilarare voluerit; eundem- que adorant, velit multam fecum vint multamque fructuum utilitatem affer- re. Ideoque bovi fceptrum (ubiecere, ut virtutem ad omnia fcfe potenter in- finuantem, quippe qua omnibus vitam ille oriens iterum largitur adumbra- rent; Vti viciflim, eo non exorto vel pofthac fuum mundo officium denegan- te, omnia interitui et noxae ftatim obnoxia fore, zoctuae fymbolo addito doce- bant. Hancautem noctuam fzura bominis ingeniculata à tergo habet, quippe quam, damnum is metuens, adfpicere non fuflinet,metu ac timoreterritus. An- xius igitur et confilii inops Deum orat, ut tanta haec difcrimina illicoavertat, et potius ipfe fuo influxu;(cuius frmbolum effe zrabeationem aliquoties iam vie * dimus,) fecunditatem et falutem, (/lphii £byrf et. papilioze figuratam ,) beni-
guiffume concedat, Excipit papilionem za/wia facra, quam amuleti nac c
: i ; x collo
ArbrrixDIX. 26)
collo fufpendiffe Aegyptios, annotatum eft 5 eaque voti fui ac defiderii fummam complectuntur. Inde docendo monent , providentia ( quam oculus in tabula facra oftendit, ) triformis Dei fui, ( globi alati figno notati, ) potentia item eius- dem, (fub /cepzrs imagine oftenfa;) etocculto motu virtuteque (quam a4waeds- us exprimit, fe diviti beari ubertate,omnisque generis bonis abundare; quippe qui ipfis de cunctis profpiciat: quo pertinet zs Niloticum cum fceptro, itemque oculus toties iam indicatum providentiae fymbolum.Oftendunt porro, ut fol. ac- cipitrit iterum fchemate exhibitus, quem omni cultu et ceremonia facra. (fzre- £rum id declarat) adeoque fancte venerentur, fua vi ac virtute in planetas,tan- quam beptapyrgum caelefte, influat, Atque hi, Nilo exundante, ( quem fub aquae [latera intelligunt, ) eam fuo virtutem miniílerio cum terra pariter ac fideribus ceteris, itemque cum aére et omnibus, quae in aére funt atque vi- yunt, communicant. | Quaeomnia fub figura ovali feu cyclo;de oftendunt. Atque Genii , horum inferiorum praefides , facrificiis ac victimis , quarum fymbolum coroza et, placandi funt atque exorandi, ut mala quaelibet, quae goctta Typhonica minitatur, caveant, arceant, averruncent; et potius ope duodecim íIgnorum caeleftium , ( quae dodecapyrgon adumbrat, ) d pie fint atque benigni , orbemque terre(lrem, /egmezzo globi notatum, fertilitate, (2ra- chium cum «vitai capreolo hanc lignat;) beent, Biden: ne parco ille proven- tu aliave calamitate, a zoczua Typ iler evadat. Iam porro in- dicatur, Heptapyrgoz illud caelefle, five ftellas feptem vagas;effe fulcri inflar at- que columnae, ( quae idcirco ibidem excifa eft, ) qua Numen fupremum Y)mundum 2)et caelum 3) fortiter confervat : quae tria haec 1). globur, 2) fegmentum globi, 3) et cyclo:des oftendunt, ^ Amplius docent, ut caclefli vi- eilante 4z45:, cuius caput hic additum confpicitur, Horzs affidens,, five fol univerfi dominator,in omnes mundi partes, ( quas pone Horum pofiti zerzmizi indicant;) et in ipfam terram , /erpeztis effigie iacentis praefentari folitam, ope- retur, vitaque omnia animet, et diffufam cunctis confervet: — cuius confer- vationis fymbolum eft Luza, mundo hic adiuncta. . | Hanc itaque doctrinam de mutua virium fupramundanarum cum mundanis 1. coniunctione)normam elle volunt cogitationum 25 ut fcirent, quam fententiam foverent, fiquidem ad praefcriptum legis divinae 3 vivere, .prudentiaque ac fapientia 4 hac in terrarum parte $ adhuc conflituti inflrui cuperent. — Significant hoc fche- matiímis 1 /;terae X cum fCeptro, 2 calami fcriptor, 3 terminalium lapidum, 4 férpentis atque s globi fegmenti feu hemifphaerii. ^^ Epilogi loco pofita eft "amus: qua indicabant , data veluti dextra Deum fibi ob cultum , quem ipfi ees itu ac fumtuofi(fime praeílarent, promittere auxilium et ftipulari;
imo eum iam non haec tantum, quae precati eflent, dedifle, fed et longe plu- -
ra addidiíle,
Habes, Lector Benevole, qualescunque meas coniecturas de Obelifci Con- flantinopolitani interpretatione ; quam nec iniucundam nec inutilem effe [pe- ro. ]píe quidem temere affeverare non audeo, nulla in parte hic a me efle peccatum; imo potius breviores has meditationes prudenti benevoloque corum iudicio fübmitto, quirerum Aegyptiarum peritiameam qualemcunque notitiam fuperant; nullus dubitans, quin magis recondita fint inventuri. Ce- terum illud iterato hic monere e re duxi, me vefligiis Athanafii Kircheri, qui
I 3 Con-
270 APPENDIX.
Conflantinopolitani Obelifci interpretationem , ut alios taceam , fuo in Oedi. po dedit, preffe fere inhaefiffe. ^ Inveniet autem Lector amicus apud eum plura lectu non iníucunda; quae hic repetere fingula , et ex vafliffimo illo Opere corraderenolui. Vnicum tamen fenfum huius Obclifci Politicum ex eodem quin adderem, temperare mihi non potui: | exiflimat nimirum hiero- olyphicis hifce figuris Sacerdotes, et ad folium regni aptos homines , moneri, ut rempublicam fuam ad fupramundanarum rationum exempla inílituerent, et ad fenfibilis mundi oeconomiam, fi eam continuata duraturam bonitate gau- dere vellent, adornandam fufciperent: hoc enim pacto Numinum fibi prae- fentiam, et contra advería auxilium, firmumque femper praefidium fe habitu. ros confidebant.
Ad extremum cum faepe laudatus P, Kircherus ex Petro Gyllio afferat infcriptiones, in flylobata Obelifci Conflantinopolitani incifas; Fautor quidam, et amicus mihi fingulariter colendus, mei quoque Obclifci Bafin infcriptioni- bus exornare benevole eft dignatus. | Et antiquas illas et has novas heic ad- fcripfiffe et legifle non poenitebit: maxime cum novas eloquantur tum cauf- fam, quae ad eum erigendum me perpulit, tum votum , quod pio animo tunc conceperam. | Optabam iam tum ardentiffime, illudque meum votum nunc quoque cordicitus repeto, ut ifle Obclifcus pacis ab univerfa Europa diu fru- flra exoptatae, tandemque aufpicato partae, monumentum perenne et mihi et aliis exifleret,
. Epigramma,in latere ftylobatae Occidentali Graecis incifum literis, Con- ftantinopoli legitur fequens: | KIONA TETPAIIAEYPON AEIXOONI KEIMENON AXGOf MOYNCX ANAXZTHXAZ OEOAOZXIOX BASXIAEYE
TOAMHZAZ IIPOKAOZ-EIIEKEKAETO KAI TOXZOX EXTH KION HAIOIZ EN TPIAKONTA ATO,
In latere vero Orientali ex oppofita plaga, Latinum epigrammainfcriptum
videtur, veluti Graeci illius interpres; atque hoc, quantum legi potuit, fic fefe
abet: DIFFICILIS QVONDAM DOMINIS PARERE SERENIS IVSSVS ET EXTINCTIS PALMAM PORTARE TYRANNIS OMNIA THEODOSIO CEDVNT SVBOLIQVE PERENNI TER DENIS SIC VICTVS DVOBVSOVE DIEBVS SVB IVDICE PROCLO SVBLIMES ELATVS AD AVRAS,
Has infcriptiones cum fequentibus commutare placuit. In ftylobata igi- tur Obclifci, meo in horto pofiti, iam legitur: | I . MISERI MORTALES QVID PACEM POSCITIS TORRES ANIMI IMPOTENTIS MOTIBVS AM ;
IMPlI NON HABENT PACEM NEC HABEBVNT,
————
——
ArpPENDiIX.
271
II.
HN IIAAAI EXTHXEN TETPAIIAEYPON APOYPHXZ OTKON KIONA €EOAOXIOZÉ AAKIMA KOIPANEON THN A' IEPON MNHM' EIPHNHZ ANEOHKE TE TEPMA TOY MOTEPOY APEQX ESOXA BOAKAMEPOZ!
Ht.
BEATI PACIFICI TRANQVILLITATEM QVI ANIMO SERVANT INTEMERATAM BEATIOR
ORES I DEMVM BEATISSIMI QVIBVS E CALAMITATE ET MISERIA EREPTIS AETERNA IN PACE FACTVS EST LOCVS,
ANNO SFRVATI ORBIS M cR VIII. EVROPA PAENE VNIV BELLO FAME CONTAGIO MISERE. VASTATA OBELISCVM HVNC T mie o s IN apes BYZANTINO
RECTI SIMVLACRVM ANIMI PACEM SVSPIRANTIS SIGNVM 3,
* * *
Eid N T S
(Cox-
] Tx | ' s | " , k , - E ; * : . d. -m- " - | 2*8 95. | Te t CONNU ARR —" —— e dme he x " justos WigpeeP iun : D . | *
1 4
x WD
| a i
S P "s Dee
"7 T "
NU)
CONSPECTVS
EFOTIVS
OPERIS.
—— b ——MMÀÀ!À
E Racoquium Auctoris,
LIBER I.
Cap. I, De Hefperidum pomario hujusque ftru-
v-— , et de malorum aurearum plantatio-
II. "ande Hefpéridum fcena claudenda, quando aperienda?
IIl, De pes utilitate, et fedula arborum irrigatio
III, De T: mdi plantationi malorum citrea. rum et aurantiarum apa.
V. Variae circa A&rem obfervationes , ut plantandis ille, transferendis bibernandis- que malis aureis conferat.
VI. Víum Ignis, et nonnullas de fuccenden- do foco obfervationes tradens,
VIL, Mali Medicae Confitio.
VIII. Transplantatio,
Vlill, Propagatio.
X. Putatio. —
XI, Gro(forum, fi ve pomorum crudorum defluvium
XIL Agit de Quaeftione: Num mala citrea et aurantia , quae in Italia gignuntur, fucco fint magis turgida , quam quae Germania nobis dat? et, num illa ufu praeftantiora quamhaec? item : Quodnam fit tempus collectionis ?
XIII. Malorum Medicarum morbi; horum- que curatio,
Cap, XIIII, De Vermiculis et infectis , aurearum
malorum peftibus, exterminandis,
XV. De Tempeftate, ejusque in Malis Medi- cis effedu.
XVL De Hortulanis.
vb De Hortulanorum vigiliis five excu-
xvii. Defcriptionem | Lacus Benaci exhi-
ens,
XVIIIL Montium memor»bilium , et prae. cipue Montis Baldi defcriptionem comple- ctens.
XX, De Suburbio Genuenfi, 5 Pietra d A4» rena dicto3 et de Pharo ibidem exílructa,
uam Lanfrerna di Genoua vocant; qua occafione de alis fimilibus actum.
XXL Defciptionem eminenüiffimi palatii Principis Andreae Auriae, Hortique egregii exhibens.
XXII, De Nervo, vico Genuenfium.
XXIII. Pomorum Aurcorum Anatome.
XXIII Hefperidum arbores in ltaliam et Germaniam primum translatae, Su'jun-
ctus eft Catalogus fpecierum potiorum, quae in Italia hodie florent,
PIC AEGLE.
Cap. I. De Malis Citreis univerfim,
II Citri Vtilitas.
IIL Mala Citrea Vulearia;et fpeciatim Gitreum imnaximum Bbondolotto, 1/44 Cedrogrofio Bondolotto,
m Caput
*
Cap.
«uj o Be
Ital, Cedro Genouefe ordinario,
V. Malum Citreum Digitatum feu Multifor- me. Ital, Cedro a Ditela. |
VI, Malum Citreum flore pleno et fructu prolifero, r4. Cedro di fior € fugo dop-
io, vil. Malum Citreum maximum Salodia- oum, fA. Cedro groíIo Bondolotto. VIil, Malum Citreum coniferum, I£a/, (Ce- dro col Pigolo.
VIIII. Malum Citreum Florentinum, — Ir4/, Cedro di Fiorenza,
X, Malum Citreum vulgare parvum, ,. 274, Cedro picolo ordinario,
LIBER IIL ARETHVSA.
Caput L De Limone generatim,
JI. Limonum Vífus,
IIIl,Limon Coftatus major, 7744, Limon della cofta groflo,
III Limon Lufitanus dulci medulla, — 7z4/. Limon da Portugal dolce.
V, Limon Lufitaniae Auguftalis dulci me- dulia. J:4/ Limon Agoftarolo da Portu-
gal dolce. VL Limon Sacch tus five duleifTi : Ital, Limon Zucherin dolce...
VII, Limon Canaliculatus. Ital, Limon in-
. canciat. — TE VIH. Limon Bergamotto maximus, 775/. Li-
mon Bergamotto della grand forte, VIII, Limonium cucurbitinum Imperiale, Ital Limon Zuccheta 1mperiale, X, Limonium cucurbitinum alterum et Lu« mia, Z£4À LimonaZucheta, é Lumia. XI. Limon piri efüigíe, vulgo Peretta, 774/, Limon Peretto.
XIL Limon Peretta Perfonzina, et Limon Pe- retta canaliculatus. /£4/ Limon Peretto Perfonzino , € Limon Peretto | incanella-
to,
XIII, Limon piri effigie five Peretta fpatafo- ra, lal. Limon Peretto fpatafora, -
XIIL Limonium Romanum, Z4, Limon
di Roma. : XV, Limonium Italice dictum Limon Cor-
*5, nagione, XVI, Limon Calaber. 7fa/, Limon Calabre-
fe, Ó Limon da Calabria, XVII. Malum Rofeum, 7z4/, Mela Rofa, XVIII, Limon digitatus aut muluiformis. Jza/ Limon Zattella,
Limonesqui vulgo Lumiae, item-
que Limea Valentina, XX, Lien Galli
u Limea Galliciae, Iz4/, Limea di Galliti XXL Limea Longa. Tm
Ital, Limea da
III. Malum Ciítreum Genuenfíium vulgare, pcm Limon vulgaris,
V. Limon Salernitanus,
XXVI, Limon Bergamotta,
XXVIL Limon Períonzina gentilitius five nobilis,
XXVIII Limon dulcis vulgaris, Iza/Limon dolce ordinario.
XXVIIIL Limonium faccharatum coniferum, ItA.. Limon Zucherin col pigolo,
XXX, Limon Irritator Appetentiae, et B:l. lotinus Hifpanicus. Zzz/. Limon agUZZaape petito é Ballotin di Spagnia,
. Limonium Citratum, Cedrato,
XXXII, Limon Citratus alter et tertius,
XXXIII. Limea Aurantio congener, //4/, Limea Aranzata.
XXXIIII. Lima dulcis, 772/. Lima delce,
XXXV. Pomum Adami vulgare, I74/, Poma d'Adamo.
XXXVI, Pomum Adami Citratum., 7/a/, Po« mo d'Adamo Cedrato,
XXXVII. Bizariae genus multiplex.
XXXVIII, Malum Citratum Mirabile, flore pleno et fructu prolifero, — /£4/, Cedrato con fioré fugo doppio.
XXXVIIIL, Malum Citratum Mirabile coni- ferum, fructu prolifero, Jra/, Cedrato «ol pigolo € fugo doppio,
Ital, Limon
EIBER Ill HESPERTHVSA,
Caput I, De Auraniiis generatim,
, Mali Anerentii Vtilitas, 1 LlMalum Aurantium Indicum maximum* vulgo Pompelmoes. III. Aurantium maximum, della grand forte, V, Aurantium Auguftale, I4/. Aranzo Ag0-
Ital, Aranzo
VI. Aurantium Citratum, — Zcz/, Aranzo Ce* ato, VII, Aurantium Sinenfe, Jal, Aranzo da 5t na, VIII, Aurantium vulgare, VIIIL Aurantium Indicum maximum, vul« go Pompclmoes. X. Aurantium folio crifpo. I74/, Aranzo con foglia rizza, | : XI, Aurantium Hermaphroditum £eu corn culatum, J£4/, Aranzo cornuto € Herma- .phrodito, ' Xll, Aurantium corniculatum et canalicula- tum. . Z:4/, Aranzo Cornuto incanella-
to, XIII, Aurantium canaliculatum, JrAA&Aran- — Zoincanellato, : XIII Aurantium Lufitanicum et Sinenfe. Ital, Pomo da Portugal, € Pomo da Sina, XV. Aurantium ftriis aureis diftinctum, Itaf, Aranzo fiamato, ; xw
«ed o Be
ie mit XVI, Aurantium flriis argenteis variegatum, Ital, Aranzo rigato con foglia ftretta, XVII, Aurantium (ftriatum cum foliis latiori- bus, £4 Aranzo rigato con foglia lar-
ga.
XVIII, Aurantium Limonis effigie, I/4/, A- ranzo Limonato,
XVIIIL Aurantium flore pleno. 774/, Aranzo con fior doppio.
XX, Aurantium Citratum, Cedrato,
XXI, Aurantium diftortum aut monftro- fum. -Z£A4, Aranzo di(torto ó monf(trofo, XXII, Aurantium Sinenfe pumilum, — Zr,
Aranzo Nanino da China,
Ital. Aranzo
FLORA NORIMBERGENSIS,
Praefatio. | Caput I. Enumeratio Auricularum urfi, —. ]l Primulae Veris, III, Septem Ficoidum fpecies,
1.) Ficus aizoides procum Africanae femper virentis foliis,
nteo,
2.) Ficus Aizoides teretifolia, foliis cryftal- lineTore elegantiffime confperíis , fori- bus dilute rofeis,
3.) Ficoides feu Ficus aizoides Africana tere- tifolia erecta, cryftallinis micis adfperfa, flore amplo puniceo intus , extus ad fo- lem aureo fulgore fplendente,
4.) Ficus aizoides folio tereti in villos radia- tosabeunte, flore rubro,
$.)Ficus aizoides Africana erecta folio trian- gulari breviufculo fimbriato, floribus ro- feis odoratis.
6.) Ficus aizoides Africana teretifolia ere- ct3; caule pilofo, flore purpureo, copio- fo.
7.) Ficoides feu Ficus aizoides Afrifana hu- milis triangulatis foliolis, flore extus pur- purafcente, intus aureo,
8.) Caryophyllus Ghinenfis foliis laete viri« dibus, floribus fimplicibus variis.
III, Apocynum Coraffavicum feu America- num, fibrofa radice, floribus aurantiis,Cha- maenerii foliis latioribus,
V. Cotyledon Africana frutefcens, folio longo ecangufto, flore flavefcente.
VI, Phafeolus Indicus cochleato flore.
VII. Datura Aegyptia flore triplici feu ple- no
VIII. Leonurus Capitis Bonae Spei, IIII, Cereus Amerk ferr jor arti- culatus, flore maximo, noctu fefe aperiene te, et íuaviffimumodorem fpirante,
X, Olea,
XI, Laurus,
XII. Arbutus,
XIII, Piftacia,
- XIIIL Mala iníana, XV, Momordica Ceylanica.
D CEDE
^ Appendix,
I, De Horologii Solaris buxo in area adumbrandi ratione, II, DeHorto in charta ex Opticorum regulis deli- neando III, De Columnis Milliarium, III, De Obelifco;erecto ad exemplum Conftanti« ) lans 1 i E Lnsslos o Rl mes su
Ly
AN.
Mm2 *
«ob
LN DON
A. Litera hieroglyphica. 260. 267 Á Abietis ex minuto femine generatio, 39
AVblactationis m tad duplex 42:43 Abíinthium verminan 64. Accipitris vivacitas, $6
fymbolum,
261.264. dms in Germania nutriuntur et "—
nt fed ito femine " : Aculeis armantur mali Sinenfes. 41 Aegypti: Obelifcorum auctores. 217.258
Eorum religio., 259 ex Aéris Gravitate et levitate cauffae petuntur re- rum nàturaà ium. 3
A : 27 Aéris utilitas, 27 A&re libero gaudent plantae, 28 A&r temperatiíItmus, 99 A&ris admittendi tempus, 23
artificium 28,29
Aetas arborum, vid. vita.
Actna, es , 87 Aeítu enecatae arbores irrigatione non reficiun-
tur, 31 Agreítium circaurbem Noricam laus, 24. Agricultura liis bus Opus, 2
"noftram veteres ftuperent, amar » Aizoidei ficoides, 221-224 Alpes glaciales in Ambulacris bypaethris ftatutae arbores,an Moe
feliciter vireant. " 28 Anatomia citreorum, A. 103 Anguium generatio, A . 63 Animalium interitus, $6 Antipathia arborum 12
Antiquitati laus debetur, ob inventionem Wu utilium et prudentiam,
*-
praeluxit Aftronomia, ibid. ea imitanda, 2 Ania pnevmatica. : 27 A Rymer ii.
Ap um generatio e cadaveribus 63 dus fervida noxium contra uera fubfidium,67 Aqua marina edulcatur, : Origo rerum omnium. ibid, tepida arboribus hieme affu ideni | 21 fontana ad easirrigandas minus commoda, | 22 dat incrementa plantis,
Aquandae arbores recens plantatae, 3$ Aquatio nimia malis Medicis noxia, 7 4 Aquilo. vid, Boreas,
contra Araneasrem edium,
68 Arbores peregre advenientes fervantur dise. c
extra citretum, 12 hi iber aqua conf;
in 1 E - Meri uiu dm fae ^ E
vernae funt optimae, ibid,
recens pofitaea£ri fubducendae, 3$
' anjugipartu enécentur. 26
palis defixae ut curandae, 38
citretis inferendae,
tenellae infantibus comparantur, de Arborum coma, 45, vid,Corona., ^
laetificatio, m
f * 3
in vafc 3 9 1 peregrinarum] lectio, Arborum peregrinar. dificil cultura apud nos » alacu Benacoduratio, i,
? : onte tortuofi | ibid, u jualiscur? 26 f 55 petia et Antipathia, 12 rigore um cura 38 Putatio;translatio, vid,fuis locis, Arbutus 259 pads cn E 26 Arethufae hortus, 127 fabula, - 1of Afili origo, 63 Aftronomiae augmenta, EH Aurantiaómmatura odorem non fpirant, €o inten is plantatio in Citretis II nomen, !78 Qürobilltüs, ibid, , nota. Bain 179 1 recení(üs Itali 191—185 Indigenarum. 187—208 Vtilitas, 180 maturorum lectio, $4 S SEEN 100 par L Cy IOI Fives in Italiam et Germaniam, 108.178
Auria princeps Melphitanus, 97. vid, Doria, ]
Auricula urfi, q21IE Aurigo foliorum, 61 Autumn:les ventiin malos Medicas injuriofi, 28 Autumno arbores tranferendae, 37 BA montis defcriptio duplex, 28—3; B:lli gerendi ratio hodierna et vetus, 1j benac: Lacu: s defcriptio. 88 : 7 - MNT Ne sprae ften 32,11 Bertae ualillariae hiftoria, 84 Bizariae genera 171,175» Boreae flatus obeft citris, 70.28 Bos, fymbolum folis. 26 agricultürae, 264. 265.266
Botanices ftudium per is et quando excultum,4.$
Cer mollioris animi fienum, 45. vid,erints, nd ian hibernaculo temperatura, 7
130 ree ex rbonis excludendi, « 62 hortorum cuftodes, $2 Canna filicem enecat, 1 Carbunculus, vid, Robigo, Carpio;pifcis. 84 Caryophyllos vermes depafcunt, 7O Caryophy lus Chinenfis, TE
wom
in Cafeo ut vermes generentur, 64 Dieruminaequalitas.
Catalogus acruminum, qui ad Benacum enutriun- 2 car eei pro Citris alendis,vid, Citretum et Hi- tur, utum,
Catulli patria Domicilii altitudo, IO
Caudex arborum evellendarum manibus non Wi materia,
comprehendendus, 37 Cedrus ex nuce minutagerminat, 39 Cereus Americanus, 232 Cervi vivacitas, : «6 Chimaera, monsignivomus, $7 Citrea eximiae magnitudinis, 98 Citreorum nota, 161 Citri a Limoniis differentia, II!f
origo in Italia et Germania, ibid,
poma aliunde allata, 113-118
Norimbergae alta, I19-128
utilitas medica et vulgaris, II2.112 Citretum auctoris,
Salodienfe, 18.19
Ripenfe. $84 Citreti area altior,cur ? II Citrus. 100
gummi exfudat $7
noD adeo bene cum limonia mari tatur, 11o Clavus, vid. paze//a,
Cochenilla quid ? s €4 Columnae milliares, .. cop i T
Condaules. 4$ Contactus hominum citris damnofus, éo
contra huncremedium, 61 Corona
. : 33 decorae arbores minori copia fructusedunt. 45 Coronalis initio, Cortex arborum plantandarum irrigandus. 3j morbidus, $8.49. in Corticem ut fiat infitio. 41, Vid. Decorzicario,
EY T
&orricofi fructus nota,
Cotoneum. vid, Cydonium,
'Cotyledon Africana,
Crear femina ad confervationem generis dE Crines tondentur. 4$ denfi fanitati obfünt, ibid, B rr ioain mollis animi indices, ibid, gent. — . ibid, "Crocus, 71
Cultri vulgaris ufu in horticulturainterdictum, 46 Cuftedia Hortorum agenda. 31.82
in Cydonias infi'io olimincognita,
Xx litera quid fignificet, 263 D,
pez Nee flore triplici, 231 ecortieata arboran vivere poffit? $7 Devorüssionis. cauffa falfa, : 34 LITE vera, 3538457 i ires NE orum. 22.22.48.51. uvii hujus cau(fae, 48,61.101 medela, 49.50 perDelibratienemintti tio, 4I
Deos noctu inter homines verfari, credebant sb
ici, . DEVS does hominem modos plantarum sini EA E Plantasi in idiluvió (érvavit, .... ibid,
1I apertura. rr, — quando inftituenda, - locus MN
exftructi 9. "o
Mind et deftruendi tempus, I uu is Doriae palatium et hortus, divitiae, 9 ^ Monumentum, 97 E, p mn 4I abE is pl tumcapiunt, £,2t Errores errantium culpa faepe committntur, 10 commiffi circa plantationem 37 calorem f ubfidiarium, r? Efferich. 12I Euri flatus citris noxius, 7o
Experimentum circa aqu:m, 2I Exíiccantur poma diutius ex arbore pendentia, cur?
3354 F. .Sub [ AbulaLimacis et Bruchi hortulanorum ne- quitia vindicata, 7 pem plantas enecat, Faftorum corre&io.
Feneftrae in citretí domicilio ut fieri debeant? rb vando aperiendae? 18 Ficoides Aizoidei, 221.-224. Ficus oleae vicina, huius germinationi obeít. 12. exulet ecitretis.
£213 Indica 6 " f, $ Fidtia i przftant ligneis, 33 Filix canna enecatur, | 12 Flora Norimbergenfis. 209 Flores füperflui ut demendi, 49 multiplices dant fructum proliferum. 117 -Florum gemmae ut obfervandae. 17 colores mutantur, 4 frugiferorum nota. 49 examen, 103 Foci füccenfio. J 16,feqq. 3 1 nimia plantis noxia, 20.21 Foliorum examen, 103 Folia decidua laecamen praebent, (25 in hibernaculis arent, cur? $9 remedium, ibid, denía nocent. 45 Forbicinae, 44. Formicarum noxa, 267 ut cavenda. ibid,
Fornax, vid, Focus,
Fraga Imperialia,
Frigore confe&tae arbores calore fubito non Yecr- .. untur 17 Frigus boni noxium. é9 Fructus diverfi eiusdem arboris, $ . copia arboreftlevanda, 49 Frumenti Indici fecunditas, 39 Fullo. Hefperidum hoftis, 6g Furti in agris et hortis pocna, $1.82
Mm 3 G,
«d o f»
* Ignivomi montes, "ENTE Alli E. '(T3^84 rPr "mm omnium, 24. opiniot nenfes, » Gemmae florum, 17 Immortale nomen ut acq uiratur, re probae nota, ; 44 JInoculatione it afiunt, 40.161 Geniorum hieroglyphicon maiorum 260 [Inoculationis modus: duplex, 43 minorum ibid, Infcriptiones hortorum. 62 bonorum. ^ 261,262 Infíectamali Medicae peítes. 63—66 Genuenfes arbufculae an praeítent illis, quae a acu Infectorum ortus, 63.54 Benaco veniunt ? 22 Metamorphofis, ibid, decorem arborum amant, II Infirio duplex. 4t Genuenfis Pharus. 94 lnítrumentahortenfia femper in promptu fint, 57 In Germania Acrumina 1 raro femine nen $4 lnventores rerum novarum laude digni, Germ odiecultiffim 4 Inventa faepe inutilia, 9 des led tempeftivum. 2j non celanda, ibid, Glacies! f t dice 23 [rrigatio arborum, vid. 44227. Glaciales montes. 99 Iudzorum Efericb, 121 Globi MA meri quid fignificent. 262, EX A CiobaM- Ss 268 e AboreDeus bona vendit, 71 C.G torcol i! 253 ^ $7 Gramen malos Medicas fuffocat. 62 Laetificationismodus et tempus, - 2.26 Grana. vid. Semina. Lanterna Genuenfis. 94 !| t 40 Laurus ornat diss 1 : ut .feminanda, ibid. ^ parvi aeftimatu ius inarea citreti quam in vafa M CI Laurumaquila in Liviae Drufillae gremium Hec 1bi tt, 2 àGrandine damna, 79 Legesveterum mutatae, 1 Grofforum defluvium, vid. Defluvium, Legendorum pomorum tempus, $3- f4 Gummac fluxus, arborum morbus, j7 Leonurus Capits BonaeSpei, 232 5 Limae et Limeae difcrimen, 151 Ecla , monsignivomus. 87 Limea, 163 Hefperidum fabula. 10$ Limonum origo inTtalia et Germania, 106 Hibernaculi commoditas in a&readmittendo. 23,25 recenfus advenarum, 131-171 Hibernaculum vid . Citretum et Domicilium proci- indigenarum, 152-175 trisalendis, - utilitas, 129 neadeo multas plantas recipiat. f dulcium etacidorum nota, 128 Hiematio arborum. | 1j maturitas et lectio. $4 qualis apud Salodienfes, ibid. Limonesin Germania nati füeco turgent, aeque ac Hippodromus Contlantinop. 257 in Ita'ia provenientes, $2.54 Hirundo veris et pluviarum nuntia, I8 Limoniae citreaeque nota, 1H Homo, naturae miraculum, interitui obnoxius. $5 auram duriorem perferunt, 164 Genii boni fymbolum. 261.262 Lingua cervina. vid. Phyllitis, Lo, PreaxíoaNci 777 262 Litis et contentionisorigo. $t I b lefcribendum.24; | Loliumabfit. 62 Horti fepes ex citris, 110 Lucii pifcis vivacitas. $6 optica delineatío, 249 Luna creícente fiat translatio arborum, 37 uftodia, -81 decreícentefiat putatio, r2 Hortulani virtutes, 72 : innocens vita, ibid. M. vitia, s 237475 "Ackian, mons ignivomus. 97 malitia in femine fee cs TUMES Maculae mucofae, p eins morbus. $7. ? : :
poena füb fabula lim 77
Hortulani an ftipendio condudad ? 7
fi ibid,
fint diligentes et prudentes, 722
probi raro mutandi, 73
deducant, : 62
Hortulanorum Noricorum laus. 24
"Humorumexhalatio in hibernaculis noxia. 18
medela, ibid,
caufla, : 70
Asmínum Indicum Operi topiario fervit. 13
; Ls : avS parróecoQoz, 262
S » ks 2 £x 1 1 3 0. j I gradus ab M Sees augentur,
culinaris differt a folari, 5a coloratus, T
Mala infana. per Malleolos propagatio,
Malus Medica, vid. Citrus,Limon;Aurantia,
Punica ju&ta Myrtum plan
Cotonea. vid, Cydonia. :
Sinenfis ut ab Arantiis dignofcenda, 49 Malva horaria, L eed ms.nif d iterum | exfucca fiunt
ex ras fpinaean ferpens nafcatur. Anzan,
Melicenfes campos ftercorenon laetificant, i
j Memaecylon, Mercatütae laus ecutilitas, zd Meum et Tuum litium origo. íi
; ed
in
Metallaliquefacere, ingeniofi hominisinventum. 2 4
Metamorphofis infectorum, 6
Milliares Columnae. 2:3 Minerva oleam producit, 23f Minutiora non negligenda, ' a
Momordica Ceylanica. Mons aeítatem hiememque eodem tempore add rens, 29
Montes ignivomi, 17 nive perpetua tecti. $8 altiffimi, caelum tangentes, 856
Morbis millehomo obnoxius. f$
Mucus intra corticem et lignum, 61i fant plantulae. $8
Multiplicauo or DEl opus, 29
Mundi hierog!yphic 260
Mutcus limofus , esti si morbus 62
Myrtus et Malus Punica in vicinia Mime 12 ornat citreta, 13 parvi aeftimatur, 8;
. Anae arbores. E copiofos fructus edunt. 110 Natura multimammia. 22 Naturae Íymbolum. 260 gmenta, 3
Navolae fons frigidifmus, 91
Nauta SEDCÁ audax, à;
6:
Nebula quid ? i 9 Neptuni et Vinervae litigium de nomine Athena
um. 21$ Nervum vicus Genuenfium, 99 Nicotiana herba an formicae abigantur, 67 Nilometricae fcalae. pi
Nix hibernis prodeit cur? p'antis exoticis noxia et regulae de eius ufu. ibid.
Noctua mali daemonis fymbolum, 264.265 Nomen immortale ut acquirendum, 9j Nota, qui flore: fructu rurgeant, 49 pomi corticofi et fuccofi, 'L ramalium 46.47.59 limonis dulcis et acidi, 128 Citreorum 161
Nuces jaslandeshortis noxam afferunt,
Nux mof 7i O. E eorum erigendorum cauffa, 258 Obelifci Conftantinop. aetas. 259 fenfuspoliticus. ^ 270 Officina chartaria 8; Oleae fabula, 23$ augmentum impedit ficus vicina, 12 Olea moritur depacta in (exobem quepeus, ibid, Olei exprimendi ratio, | 8 Oleum virgineum, ibid. Olivarum conditura, ibid, Oliveta, $85.86 Ophioneus, / Opus topiarium, 13 disfymbolum, 261 posean Auriae, 96 Palusne nimis propinquus ftirpidefigatur, €o translatis eodem loco addatur, 38 cave naturae fymbolum. 260, 261.262 tavium, 34
ese ae medela.
Paftinatio frequens on utilis ? eregrinationis utilitas, 87
Peregrinanóum incommoda et pericula, 16.92 Phari celebres, 9$ Pharus Genuenfis. 94. Phafeolus indicus cochleatus, 229 Phyllitidis femen minutum, 39 S.Pietro d'arena, 24 Pini (emina minuta, 39 fativi interitus ex contactu, 61 Pinifer ns quatuor jeabilia in quatuor mundi plagas emittit, 88 Pifcina facra. 267 Pifcofiin lacus in montibus, 28 Piftacium. 241 Plantatio arborum advenarum, 33 in citreto. 11 malorum aurearum, A Plantarum [ Deus docuit homines, ? mater fol eft. ed infecta, 63,64. Plantae optimaei il f 89 rudimenta in femine, 39 fameenecantur, 13 viae praenuntil, 18 5 corticofi nota, $2 Pompelmoes. 181 Pomum Adami, 91.167 diffectum 102 Paraditi, dmm Effericb. 121 Pori plantarum, 27 Porta Thaufti. 26 Mercurialis, ibi Praeiudicium fabularum mater, íz eft vel intellectus , vel voluntatis. ibid, Primulae Veris, 2 Iden Propsagatio duplex, per circumpofirionem, en eius modus praeftantiffimus, 42 Aurantiarum citrearumque, 39 Pruina malis noxaminfert, a 69 Pulveris pyrii inventio, 4 Putat o citri, 45 uando facienda, 46 P caobier vios ibid, Vercus in oleae fcrobem depacta moritur, i2 Quies arborum, 26 R, Adicesan alted dae? — 33.34.60 Radicum tonfüra, 33,356.50 Ramalia vere amputanda, 46, vid,Psatio, ' Eorum nota, $9:46.47 Ranarum po limoreiicitur, é4 Regio fertilifTima 99 Remedium contra patellam, 46.47 . " Rraneas, 6 -: noxam ex contactu, ex humoribus nimiis in bibernaculo Belles $ maculas mucofas, $8.59 Gummae fluxum, , $7 Corticis rima:., ;8 decorticationem,
e o &e 9
Ripenfium citreta, 9 Robigo arboribus vitium infert, 70.26
contraeam remedium, 67 ex Robigine vermes, 67 Robiginis cauffa, $919.66 Rudimenta —
Acra tabula. A n l 263. 267
Alodienfium Citreta, 4 Siporem pomi an aqua medicata mutare valeat,67 Satio acruminum, 40 Scandulis citreta teguntur, T Scapus, vid, Caudex, Scarabaci pifularii ortus, &3 Scopuli marini, 93 Scopus auctoris, 2
ex Semine omnia proveniunt, 63 Semina creaturis ad generis confervationem indita,
22 per Semen propagatio citri, 33 ex Semine minuto procerae arbores, j Seminis ftructura, ibid, eratio, 103 ferend: ratio, 40 enecandi malitia, 74 in Semine rudimenta plantae, ibid, Seminibus fere carent Acrumina p $4 Serpe ji 63 : fymbolum quid fi gnificet. . 261. 062 Servandorum pomorum ratio, 44 Silphium. à: : 262 Botas 9 é Sirmio 8e Cacalli patria, 20078491 is aeft 1 mius, 7430 natura s: efficacia. ; fymbola; accipiter, 261 e bos. : ; ibid, Specula, vid, Pharzus, Stercoratio, vid, Laetamen, Sterilitatis cauffa, - 3 26 Stirpes ^. E I o 32. 34 àStolon.b bores pl g d 40 Stolones unde ? $8 S ';ccofi pomi nota, ,3 Succus limonum acrior fericum tingit, 130 uai es ; ds 25,54 ibus j4 Sudorin prese unde? Uo Surculi cura, 17 Sympathia arborum, 2 Per Ice propagatio. h 42 vim )OTng9 Telefcopiis multa deteguntur, 64.100,15 Tellus non omnis fert omnia, 71.24
Tempeftatis variatio ob ervanda,
'erranon omn 6, 69 pro Malis medicis. ferendis Praeparanda, áü in V31CullS w23a S fh 4 incitreto ut, [praep aranda, ; ; mater omnium, 32 Terrae Qoslicates diverfae, 24.32
guítu ettactu nofcuntur. 28 -— Mein poer entoda ; an plantis ferendis
Teflae. pet Vafcula, 26.27 e quid fignificet, "Theodofius Obelifcum pofuit Conftantinop. 9 Hes
Theolegia Aegyptia in obelifcis defcripta. 258.459
Theut Aegyptiorum doctor, 259, ejus hierogly- hicon. ibid.& 260 Thermometra ut paranda, 16,17
Thermometrorum ufusin hibernaculis,
16 ee cauffa fünt praeiudicia. fà orbol Trabium, fignificatio bieroglyphica, i^i circa Translationem vitia. 37 "Translatio arborum annofarum, 36 impoffibilis vifa, $ in citretum, 12 in vafa, 3f ex vafis in aream. 36 quando fieri debeat, A2. ien peragitur, quam olim, 12,36 Typhon 265 V, Aícula anfis munienda, 37 teftacea ligneis praeftant, 33 ligneain quadrum arboribus circumdata, ibid, 57.58 Venenorefiftit Citreum, 112 Venti noxii Malis medicis, 70 autumnales in malos Medicas injuriofi, i
Vermiculi, 16j num ex putredine, an ex femine oriantur, 6 nini arboribus noxii,
quibusque fui, "t
in cafeo nati, 63 in acruminum arboribus, 6f Veris prodromi, 18 Vereinftituenda e 46 ercoratio, 2j
Vefüvius, 87 Vinum fanctum, 94 px, move. 1 2
Vita arborum an (ti inuatur?2 28 Vredoarborum, 2. Ee pri Ü
Vulcanus, mons ignivomus,
x vti nullus fine vitiis homo nafcitur aut vivit: ita nec liber ullus a mendis adeo re- purgatus prodit, quin plura hinc inde corrigenda fuperfint, ^ Eam igitur Benevoli Lectoris humanita- tem fpondemus, enixe rogantes , ut extantiora, quae inter relegendum obfervata fünt , 7xpopzuare«. fe- quentem in modum emendare haud gravetur, et (i qua alia deprehenderit , pro fua humanitate aequi bonique confülat,
Pag. 2. lin, v6, progratileg, gratus. p. 18. lin, f, pro fintleg,fünt. p. 34. lin, 22, poft fructus inferatur comma. p.42.lin, ult, protedeleg, pede, p.45.lin, 19. pro retondileg, retonderi, p.;2.lin. 30. pro eorum leg.aliorum, p. $4. lin. 13. pro Tenaraleg. Tanara, p. 65. lin, 2f. pro animata leg. animati, p.49.lin. 25, pro autummitate leg, autumnitate,p, 75. lin, 11. pro Quidfid? leg, Quidfit? p.76. lin, 13. proaut propriam leg,utpropriam, p.8;.lin. 41. pro moeniorum leg, moenium. p. 88. lin, 11, pro Lacusjbabet leg, Garganus lacus babet, p. 88.lin,12. pro cuius ambitus leg, illius ambitus, p.95,lin. 23. proinquaeleg.inquas, p.95.lin, ro, proetPharus leg.eftPharus. p.99. lin, 2, pro videor leg, videar... p. 1 : f. lin, antep. pro agri Flor.citreoleg.abagriFlor,citreo, — p. 119. lin.1c, pro leg.ferrato, p.123.li .promaturuerint leg. maturuerit, p, 127, lin, 10. pro Aegle et Arethuía leg. Aeglae et Arethufae, p. 145.lin. penult, pro utpotaeleg, utpote, p. 1j1. cap. 23, lin. 2. poft Lodroni add, dignitate, p.165. lin, antep. pro palmititibus leg, palmitibus, p. 164. lin, 22, pro aberraverim leg.aberraverimus, p.165.lin, 19, pro Meus pomi arbos leg. Huius pomi arbos, p. 167. lin, 8. poft reliqui addatur rami, p. 187.lin, 22. pro coro leg.corio, p. 19 f. lin, 19, pro diftinguitur leg, diftinguuntur, p.207. lin. rt, pro foliis leg.folis, p. z*o.lin, 42. proitaicone,leg.eticone, p.25;.inInfcriptione pro vindicemleg.indicem, — p. 254. lin. penult, promappaleg.in mappa. p.z5f. in. y. fublatamirileg.füblatum iri. p.270. lin, 20. tandemque aufpicato partae, leg. ubi tandem aufpicato parta fuerit,
CR , *ak EN » í * Rm " M " » 5 E - T. À ; $ . ^ fet r^ I Ls $ v eA m vaL ) Lg - T wal * L] * * - L ; , . 2 L - E A EN " r - iis nsn - SM »». . L * » ME. QE. LU ps
Sri
, Ohr i sibnom.s sullu 19d? sso.
ietecaadd £h0139.J ilovonz ff 465 AS qu - anf0ót DoR me
pow Ranae ge ou EU rig iSidO : ciinegatón Tni so EI inedogqob «its £Hp-1-39. bc visu bee 9: siglo: o5 obgitiod — sBDECOHA o
vie v
Jfiefüistid.
m.
E.
" :
ieri ibn SGbsgmmbcbo0: N- zii-zyp deriooita solitis c13
sol ebirbiyDoom : Toe. ddamide i: : : sont ssl misainsoti ow. west taitgo1q : jucevp.r.4ub av p opidi euius O17 .£ i. nit, e$ 4 RH ast 19dedpus;. ! ET «pit 98 ! SpidQficor deiecit yo ct, "m oti PTS i.to [ i t beipaetiim js ^£ 891 Goijz.- 195Q4q..51uS üTSRpiro.m —ce5bie gal "cobre "wem eto Dubia 0108 Su5cipm : ed
Hi .tcfg vugiritptisbatgot3io6 esed 38 Q16 2lussg uni | dui :i'nleq od |
2d TS
MICHAELIS FRIDERICI LOCHNERI
ARCHIATR. CAES. COM. PALAT. NOBIL. ACAD, LEOPOLDINO-CAROLINAE NAT. CVRIOS. EPHEMERIDVM DIRECTORIS,
MEDICI NORIMBERGENSIS
COM MENTATIO
ANANASA NVCE PINEA INDICA -
vulgo PINHAS.
Ad NOBILISSIMFPM ET SOLERTISSIMFAM
HESPERIDVM NORIMBERGENSIVM SCRIPTOREM |
/J— NORIMBERGAE LITERIS ENDTERIANIS, Mo. Bot. Garden, l1oeooag3
(— consc esmtaa I cc mien cr
Eu ugiat
à 2) 3 » - ^ a 1 NS E - — —
s —u LILLELETTLTTTTITT]
EAT - HILLLLTTTLLLLETI
FIRO NOBILISSIMO
IOANNI CHRISTOPHORO
VOLCAMERO
C DAP. m : | | .M. EF. LOCHNER.
Agellas de ANANASA confcriptas, nemt- ni cuiquam potiori jure me confecrare potuifle acdebuiflequam TIBI, VOLCA- MERE optime, quilibet aequiflimus re- rum aeítimator facile judicabit, qui per-
272 pendet, TE easdem TIBI jam vindicaflc.
COMRSSSes Cum enim, quae de Planta iftac ejusque
fructu fapidiflimo , perpetuis Praxeos impedimentis obrutus,
ex Hiftoriae naturalis fontibus haufta collegeram, expeteres novo Hefperidum Tomo inferenda; | communicavi iftaec,
Íchedis excepta confuüfaneis,non tantum lubentiffime: fed et
cum placere levidenfe illud munufculum intelligerem, in ani-
mum porro induxi, fub incudem revocare eadem , atque ad- dere, quae fparfim de Fructuum hac Regina ab Exoticarum rerum Scriptoribus fünt annotata. Vnde Schediasma pracfens eft enatam, quod Hefperidum, Latiali toga indutarum Tomo acceflionislocofubjungi queat. Eft itaque labor hic meus
RAMVS E LVCO Helperidum Tuarum;quemin fuburbio
ab Avo TuoIOANNEyviro candore Germano,Pietate feraque
*enectute venerando, plantatum, et ab incomparabili m
£o TVO, IOANNE GEORQOIO,. *é ^«^ auctum, ipfe libera; lif[ime alis, amplificas. 34 | Ditaverelocum ingreffae fplendentibus umbris Hefperidum Citrus, Malusque Nerantia quondam Gloria, perpetuis veftitae frondibus ambae Perpetuo flore ornatae, foctuque tumentes -(- "Perpetuo. -. | | Innata quippe VOLCAMERIS naturalium fcrutandorum cupiditas , a Parentebeatiflimo , qui id omne propemodum complexus animo, quod naturalis fcientiae fibi humana acqui. rere mens poteft;ad Filios transmifla eft. | —— Quid de Fratre TIVO, IOANNE GEORGIO, Botani- corum aevi noftri Principe, dicam? cujus ftupendam in hoc ítudiorum genere notitiam — — Aulonius ftupet, Gallus veneratur, et Anglus miratur, I cuto coclica adaftra vehit. | Fratris TVI alterius FRIDERICI, viri dum viveret, candidi ni- veique pectoris , Mufeum praeftantiffimum omnibus haec ftudia colentibus jamduduminnotuit; idque larga indies aug- mentacapita Filio T VO,harum rerum amantifIimo, utpote ad quem iftud;faufto omine haereditario jure eft translatum. .. Sedcumnonidagam, utlaudes Veítras canerem; aliis qui- dem hoc munus concedo. De Te autem non poffum non, ve- ritate fuffragante, praedicarequod aeterno TVO Hefperidum Opere exterorum quoque praeconia promerueris. Germ4- niam vero noftram, cultiflimis accenfendam regionibus, con- tra Taciti injurias dum ftrenue afleruifti , Patria haec noftra TIBI in aeternum obfítrictaerit, ct — Quicquid reddidit illa Gratiarum, debebit: neque enim Tuo labore | fat dignas dederit puto Tibi unquam. Vale. | |
CarvT L.
"Y j l M (fff E— Z NS " €
po
I — Emm
Z7 S NS RR m. J A NS 1 L—34 AF E [-—ÀÀ - | autant HETEELLELLLELHLLLLLTLTTTT D une ELLE TERTRUHHLLLELLLLUPTITTTETTTITTLO
C4 EY na
Nasa fructuum Regina. Ex 44wverica primum allata. ZMarz. Bobepaus;Freti Magellanici In- — vwentor. JBrafiliai agnofcit Patriam , quam et Parreira brava, | Ananafae Me- xicanae et Haytanenfes praeftantiffimae, ^ Nafcuntur in Infülis 44s77/fes dictis, 7amai- cA, Framia AEquinoctiali, Cajeuue, . Guajanen[ium praeftantia, ^ E Provincia 5, Crucis in Indiam orientalem transplantatae. In ava majori et /Malabar nunc fpon- te proveniunt majores Americanis. Commelini Laus. In Sz e Peru illatae, Sa- menfes. Benaaleufes. Ceylanen[es Batavicis in Java majori potiores. In Africa alic Guinea , unde accepit Belgium. —— Clufii Laus. In capte E. 5pez plantavit Cleyerus. Germinant in Infula Bewrbonia et 5. Mauritii, Belgae Europam hoc fructu bea- runt. Paludanmus ante hoc feculum coluit, Floret in Hortis Academiae Lugdunenfis, Amflelodamenfi, Muntingii, Parifimo, n Bofiamo pro -4mana[a culta 42074. Hu- jus defcriptiooccafio erroris,Synonyma.Philoj Ànanaíam et Bananaíam confundit, Haec defcribitur, Plures Ananaíae defcriptiones. In Svvebbertiano Horto copio- fiffima ett, In Volkameriano. Saccharo incruftata olim in Mufeo dBes/eriano, Kir- eberi vanus metus, Solum Norimbergeníe optimum colendis quibuscunque plan-
. tarum generibus. |
TON LecorBenevole! |^ — ^^ : Fructum fructibus omnibus priorem,
Qui funt, qui fuerant, erunt, priorem,
NANAM fructibus eminentiorem ;
Quantum [unt teneris cedri aliii, | Pratis celfius aut jugum Pyrenes,
Aut concvallibus infamis mecvo[ae I. 2fipis, s |
adm — . Haec jure merito Plantarum , quas orbis Terrarum complectitur; inque finu fovet , dici potefl Regina, in quam omnes guftus fuavitates, omnes faporis illecebras z4/4:»; contulit. Proinde quoque Rex Regum ac Vniverfi omnipotentiffimus Plantam hanc foliacea corona ex- ornavit, ceu luculento in reliquos fructus Pd et dignitatis omi-
ne, in quo diademate herbaceo regiae fübolis futurae primordia, plantae- que, e ditifcente morienteque genetrice reviyifcentis, rudimenta delitefcunt, a plaffica terrae vi temporis fücceffu evolvenda et eruenda. |
Non autem Europae noftrae eft indigena, fed e remotiffimis regionibus
advena, et quidem ex India, : A Praeci-
; CAP L
Pyaecipites Phoebi qua rota mergit equos, quae nunc vulgo quidem A4mer;ca dicta, rectius autem; fecundum immor. talis gloriae virum, quondam noftrum Wagenfeilium;occidentalis Bohemia ideo nominanda, quod Martzzus Bobemus, € familia hujus urbis Patricia, lae- te in hunc usque diem virente, ct cum aeternitate, volente Deo, perennatu- ra, oriundus, jam ante Chriftophorum Columbum et Ferdinandum Magel- lanum, Oceani hactenus cogniti terminos ac fines, metasque hominum ex. tremas et ultimam Thulen praetervectus ,' Azores Infulas detexit, Fretum. ue Patagonicum , vel Magellanicum dictum , Lufitaniae Regi radio prius
delineavit, quam Magellanus de Expeditione fua cogitaffet. ^ Freto huic Pa. tagohico Eon potius Boheimico, vicina Bra///4, has-fructuum delitiai pri- mitus guftandas advenis Europaeis obtulit, ut fic eandem, quam Paeira brava , nuper demum a nobis defcripta, agnofcat patriam, et binae Plan. tac quafi forores Cannibalum fint natae
- - 9 Ww w ow fnb oris,
Magajatascue inter duros et pingrvia labra
Tappinaquám, facili cverfa quos dicere uon eft,
Patagonasque truces, ee nudos membra Tapuyas. Haec tot hominum monftlris infamis regio, c Cl. Breynii Plant. Exot. Cent, Cap.1. elogio, non folum propter mitem, fanitatique humanae maxime fa. lutarem caeli temperiem , atque alios humanae indigentiae fübvenientes commoditates, fed etiam ob varios , quibus beata efl, fructus pracflantiffi. mos, (quos inter Ananafae palma tribuenda, ) imo propter falutiferos ac mi- rabiles plantas , quas Terrae gremium tam larga copia effundit, hanc affccu- ta eít praeeminentiam , ut inde addubitent nonnulli, an ulla mundi habitati regio huic praeferenda ? ac terreflris quidem Americae Paradifus hinc multis vifa: digniflimum certe tali Patria fructum!
Mexicanum TE regnum, ab urbe cognomine ; orbis totius urbium fpatiofiffima, turribus tectisque plusquam feptuaginta quinque millibus fu- perbiente, celeberrimum , cum pleraque fui parte propemodum ad luxuri- em frugiferi foli, faluberrimi Esp eter tam fponte fua, quam cultu nafcentium feraciffimum , Ananafae etiam felicitate proventu tanto dives efl, nusquam ut pene gentium fructuum delitiae Ananafis Mexicanis, et in fpecie quidem Hayzazez/bus, certent, tefle Nard. Anton. Recch. Rerum Me- dic. Nov. Hifpan. Libr. VIII. cap. 73. p. 311. & R, P. Nieremberg. Hiftor. Natur. Libr. XV, cap. I. p. 335. Porro I»/slae Antilles vulgo dictae , qua- rum ingens in heniücycli figura numerus ab auftrali maris Atlantici tractu jacet, et finu curvato in aeflivum occidentem finuatur,fructum noflrum por- ripunt. Imprimis natas in earum cingulo, 5. Chrzffopbor: Infula, ab Anglis Gallisque fimul habitata, Ananafas prae reliquis extollit R, P. Thomas Gage ende niecocve eude [eer naeukeurige Reyfe door de [paenfche VVzfl Indien Lib.lll. c.2 2.
Infula Jama:ca , Mexicano implantata archipelago , fub Anglorum nunc, olim Hifpanorum dominio, rerum ad vitae affluentiam ufumque fer- . tilitate nulli fecunda,virore litorum et camporum affiduo gaudens, nec Ana-
naía deflituitur; cum Excell. Sloane teflimonium ferente in Catal, Plantar. : | in
G 45PY Jg 3
in hac Infula provenientium p. 76. in hortis agrisque pinguioribus Infulae ubi- que plantetur, et ubique luxuriet. i |
Sic in Frazcia quoque AEquizoctiali, Infnlaque Cajenze dicta, lacte pro- veniunt, ceu hoc refert dans la Voyage de France Equinoxiale en l'Isle de Cajenne le R. P. Biet Libr, III.
Imo Guajezezfes Brafilienfibus anteponit $5£to &apean im furtcn Gt vourff voit SceuSricberfanb iib Guajanem cap. XV, Haec cum ita fint; nul- lus dubito afferere, reliquas itidem occidentalis Indiae plagas his palati lcno- ciniis excolendis operam impendere. |
Caeterum apud omnes Hifítoriae naturalis Scriptores in confeffo eft , e Braáfilienfi, et in fpecie Sanctae Crucis provincia , in orzeztalem Indiam trans- plantatas fuifle has plantas, fucceffu equidem adeo ftlici;ut Brafilienfes mox vicerint, tefle avtopta Neuhofio ez de gedezkrv-oaerdige Zee en. Lant. Reizen evau OffIndien p.239. J4cva certe major, quae prae foli felicitate nimia culto- rem in plerisque locis dedignatur, nunc fponte Nanas promit, faporis gratia et vaílitate Americanas fuperantes , in gratiffimam dulcedinem euftu defi- nente, foliis licet variantibus, et Americanis anguflioribus: quod de Malaba- reufibus quoque teftatur eruditiffimus Horti hujus, Regii certe operis, com- mentator, Comelinus, Senator Amílelodamenfis, |
- Pater Horae — Geuiusque forum, flirpiumque nutritor, Florum perttus et peritus berbarum, uascuuque Phoebus [pectat, aut. alit tellus, 20n noflra tantum, [ed cuncta,
quam Pontus ambit aut Olympus incool-vit.
In vaftiffimi 5/ze7//s Regni provinciis wantuwm Chiamft et Tokien laete pul- lulare, et ex America Peruviana Chinae five Sinae illatas effejcommunem fa. mam fecutus Z3«zes ille Kircherus in Cbin. illuflr. p. 199. meminit, et ex il- loOlferdus Dapper in Sina. — Siamezfés Ananafas Chriflianiffimi Monarchae ad Regem Siamenfem Ablegatus Dn. de Loubere, dans la defcription du Royaume de Siam T. Il. p. 71. Bezgalezfes Dn. Thevenot Voyages des In- des orientales Libr. I. cap, 40. p. 204. Ceylaneníes iam. citatus Neuhofius ce- lebrant , et hic praefertim Batavicis in Java maiori delicatiores pronun- üat; fucculentiores quippe guftuique maxime abblandientes, Et fic de reli- quis: has etenim fructus in regionibus Indiae utriusque ubique fere nunc plantari, nullum plane dubium Neuhofio.
- o - - - Jdes,dites quas fufficit utraque Gaxas Iodia. — T aiii |
Nec Africa, novarum femper rerum ferax, hoc vacat fructu. . In Guzez (ubi tanto opulentiora: montium funt vifcera, quanto paucioribus antehac penetrata, quae proinde auro non tantum fimplici , fed prorfus obryzo tur- gent, unde regioni quoque nomen auriferi littoris) hic fructus laetiffime progerminat, tefte Bofmanno in regionis hujus accuratiffima deícriptione p. 314. Imo jam ante centum & quod excurrit annos a Guinea primum in. Bel-
zd A2 gium
b. d
4 GC Au d. d gium delatas Ananafas; teftatur Not. in Acoflam latiali toga indutum,incom.
parabilis Clufius, qui — , ' | - - Quicquid tellus evel America , evel quae
India [urgentem ad folem , "vergenfue cadentem
lycvifum Europae et zoffris produxerat oris,
(quae. cvarüs alit feripferunt fmmgula. linguis)
eau Latio felicis munere pennae,
.. eximiis fulgens per totum laudibus orbem,
Nequeelitoreillo Africano extremo, a fpe optima;quae ex amoeniffimae hujus plagae ac refectionisloci inventioneapud Lufitanos, in Indiam orientalem per Oceanum primum navigantes;oriebatur, non fruílra fe tantum laborem, tam- que difficile iter fufcepifle,Capuz Bonae Spe: dicto,hic fructus amplius exulat, I i. «ct enim littus hoc, montibus ad horrorem excel(is infeffum, leonum terri. bilium aliarumque befliarum crudelium , infinita pene multitudine ibi de- gentium, fit fuftentaculum ; ubi montes tamen deficiunt, et tractabilius in planitie folum, florum fuaviffimorum, herbarum faluberrimarum fructuum- que deliciofiffimorum praedives exiflit hortus , tefle Cl. Breyn, Plantar, Exotic, Centur. Prim. Cap. I. p.1. Tempore equidem Dn. Wilhelm, ten Rhy- ne, ampliff, Soc, Ind. orient. Medici et a Confil. [uftitiae ; illic extitiffe, du- bito, cum in Schediaímate , hoc de Promontorio fcripto, Cap. VI. ubi de Plantisagit;nulla Ananafarum fiat mentio: poft ejus tamen abitum in Japoniam, per Dn. Cleyerum horto, ad Belgici Gubernatoris Caftellum extructo , illa- tas fuifle, Meifler in Hortulano Indic. orientali eloriatur p. 23. easque inibi
nunc laete vireícere, teflantur Rev. PP. e Societ. Jefu in Itiner. Siamenf Libr,
2. p. 61. : : Ab Infulis. quoque Africanis non extorres effe Ananafas , probat Franc. Legvat, qui in Infula Mafcurezbas , alias Bourbózia ,. nunc a rérum omnium affluentia Edez dicta, ut et in Infula $, Mauritii, hoc guftus exqui- fitiffimum blandimentum reperit 5 ut alias Afras Infulas hoc itidem fructu fuperbientes fileam. | | Cum autem omnes has, quas peragravimus , mundi partes lucri cupida puppe Batavus aret, quid mirum has dcelitiofiffimi fructus cupedias ab illis Belgio & hinc Europae noftrae, regionum orbis beatiffimae , fuiffe allatos. Sic Cl. Paludanus Not. in Linfchotanum eruditiffimis , principio prioris jam feculi fe jactat, in fuo horto domefílico ex India miffas Ananafae extitiífe plantulas , a frigore Beloici cacli climatisque inclementia deflructas. .Ac- cedente tamen intimiori exoticarum , five in hofpitium quafi exceptarum Plantarum cultura, calorisque debiti regimine et exaltatione, in variis fimul exculta eft Batavorum Hortis, [n Botanicorum Coryphaei , Excell. Her- manni, Horto Academ. Lugd, Batav, exhibente Plantas omnes quibus ab Ann, 1681. ad Ann, 1686, hortus inflructus fuit. , Ananaía quoque p. 37- comparet, In Amílelodamenfi Horto Medico fingulis Annis arte excultam fuifle, et fat magnos ct maturos protuliffe fructus, teftatur Excell. Comeli- nus in Hort. Medic, Amflerod. rarior. Plantar, Hiftor. T. I. cap. 57. p. 109- Horto quoque fuo vindicavit; tandemque operi immortali; — ds Befchry-
QGAPRET "
Befchrycving der. Aardzecucua[fen CLIX. Hooftfl. p. 494. inferuit Excell, Mun- tingius, quo libro e Plantarum infolentioribus
ipe depinxit quicquid 2 cardine nafca
fcicverat. Eoo, viderat occiduo,
Eodem pene temporis articulo in Parifino culta fuit horto , fi fides adhi-
benda fcholae Botanicae Parifinae Collectori. uis Germaniae Hortorum in finum fuum primus receperit , incertum, Quod fi Hortum Bofianum, quoad Exotica a Celeb. Paul. Ammann. Lipf. jam Ann. 1686. deícriptum, infpiciamus, Ananafam noflram Catalogus qui- dem exhibet :- at inflar foricis fe prodit vir caeteroquin £oréra*G., inter reliquos, quos citat Auctores, Horti Malabar, T. III. p. 25. allegando , ubi non Ananafà Oviedi. fed Anona Maram, feu forte Ànona Oviedi comparet, quae Arboris Jakae five potius Atamaram, Tab. 29. p. 21. ejusdem Tom. de- Ícriptae, videtur fpecies; ut fic non Ananafam noílram$ fed Anonam vel fylveftris Nanae fpeciem, tunc cuitam fuiffe, haud obfcure innuat, Quippe cum Nana in aliquibus convenire videtur; fecundum Nard, Anton. Rec- chum enim in Plant, Nov. Hifpan. cum Not, Terent, p.348. et 454. ejus. fructus Abate de Panucbo,totus quafi: e glandulis conflat; pincae nucis figuras f:cundum Hort, Malabaric, autem fructus conum exprimit , pincae pariter fimilem, interius albicantem, nec nón medulla fuücculenta faporis grati odo- risque fuavis refertum. Tantum autem Virum hallucinatum nemo mires tur, cum nominis diverfitas facile quem in errorem inducere poffit. Nec enim 4zazas, Azaza[a, Auanaxes, Naza et Nanana apud omnes audit. Cave. ergo , ne vocis fono deceptus, Ananafam et Anonam confundas;quod a Cl. Ammanno factum : vel Ananafam et Bananafam eandem credas, quod Phi- lopono Navig. in Nov. mund, five Americ. Rev, PP, Benedictio, p. 53, con- tigit: cum Bazazas plane diver(a planta exiftat, Mufa nempe caudice viridi, fructu longiore, foliato angulolo ; five Ficoides vel Ficus Indica longiflimo latifimoque folio, Mufa Serapionis dicta Hort. Beaumont, E delineatione tamen fructus aeri inciía apparet ftatim, Ananafam fructum eíle ; vocisque fonum aemulum errori anfam fuppeditaffe, ^ Vocatur autem a Bráfiliae pri- mis incolis Pzzacous, Lerio, Hoyriri autem, Theveto tefle , Sinenfibus Pzglay, Neuhofio,et Faz-polo-mie P.Kirchero fic fentientes Siamenfibus fecundum Dn. de LoubereSaparor,Malabarenfibus KapaZ/raka,ut ex Horto Malabarico liquet, Nardus Ant. Recchus illam a Mexicanis Mazzt/;, Oviedus autem tres fpecies diverfis nominibus vocari refert, nempe Tajaza , Bouiama et Jajagva, et quae funt alia ! ; E o MEI ect peregrina cvocabula fructus ; pene titeuda [omo guttur laefara loquentis,
Poft obitum tamen Ammanni, ct adhuc iilo vivente,in inflructiffimo iftoc Horto, hanc quoque adoleviíle plantam , nemo ambigit , qui in illum ex omnibus mundi partibus plantarum migraíle foetus rariores novit : mul- to tamen citius in llluflriff. L, B, de Munchhaufen PotentiI,. Elector.
T | Lune-
6 CAPEÉT H
Luneburg. Confil. intim, Horto Svvebbertiano;prope: damelenfe Fortalitium extructo, cum aevi noflri praeftantiffimis comparai/£o, Ananafam noftram excultam fuiffe, hoc certe evincere videtur, quod ibi aliquot centenae Ana. nafarum laete progerminent , cum noftris in oris vix fingulae adhuc ena. Ícantur,
Hoc certiffime affirmare aufim , in amiciffimi Volkameri noflri, Na. turae myflae latentis intimi, Horto domeflico, tunc flatim cum de Anana. fie apud Europaeos cultu fama percrebuiffet, illam apparuitle, caputque in- ter caeteros rariffimae notae fructus extulif[e; ut nunc vegetam, vigentem, floridulam intueri poffimus, quam Saccharo incruftatam tantum et immer. fm, effoetam et elanguidam, ante feculum in urbe noflra patria , in Bedle- riano, nunc Engellandiano Mufeo, e« 44579- cum explicatione mox prodi- turo, confpeximus et aeri infculptam admirati fumus, Adeoque metus R, P, Kircheri vanus extitit, credentis, Fructum hunc in aliud transplanta- tum clima ueraGae eic 2o yó« Nullum enim fupereft dubium, accedenti- bus indefeffis culturae curis, fore tandem , ut folo caeloque affueta familia- rior nobis reddatur; fic enim contigit, ut non tantum in hortis, fed et in Agro noflro Norimbergenfi, pro fterili olim arenofoque habito, nunc illae quoque plantae luxurient, quas nobis maximis fuppeditarunt olim fumpti- bus
alio fab fsdere terrae Trans Indos, extraque cvias ez fods et anni: ut,quod de Gallia fua omnium rerum feracisfima Rev, P. Rapinus cecinit, patriae noflrae et orientali Franciae jure meritoque adaptare queamus: Efl tamen omne folum Francae Telluris alendis Hortorum arboribus rurique infigue colendo, —
ica PVT TL
"Ananafne fpecies. Verae et fpuriae, Differunt (1) Fructuum a) figura. Ananafà fructu ovato ma- ximo; gingivam cruentat, Früctu conico maximo , nuci pineae fimilis, Kor. Au- ctor libri de Alimentorum Facultatibus quis ? Kovxeorzere, Interpres 'Theophanis no- tatur. Oviedi Yayama, &) Mole. Nana fructu conico minore. Oviedi Jajagna, Haec Nanaoptima, (z)Foliorum colore et figura. (3) Aculeorum fitu, frequentia, Na- na Americana fylveílris fpinofiffima. Colore et abfentia. Sinenfis, Heffi Error circa hanc. (4) Corona, qua carent fylveftres. —Ka/4ae fpecies. ten Rhyne Horto Malabarico defcriptionem virium addidit, Nanae fylveftris fpecies. | 1) Nana brava Acoftae fufe defcribitur, 2) Nana brava Marggravii, 3) non aculeata P772. AMetla Coulejo deícripta, 4) Kerbita, Species Karaguatae aquofa admodum. An Pinguin? (5) Auanafa Cbicariri tive Palma Bra(lienfis, Auger, Clutii vita et fcripta, Anona pro Ananafa, Nana Pacoba,
TéSIN tdnta fructus hujus copia ficri aliter non potuit, quam ut in (4 plures ac diverfas fpecies abiret; — Sunt autem vel verae , vel [puriae five fylveflrres, De his poftea, lllarum quoque mul- tiplex differentia petitur a fructibus , foliis, aculeis, apice folia- ceo aliisque accidentibus, ^ Ratione frwetws funt vel fructu
ovato maximo carne albida , videturque haec Ananafa , quam Re che-
CAPFT' IL -
chefortius et Pomet? s Gallice 47az4s blanc nominant , quamque Oviedi Boniamam elle credit $5: etfter im Sorientalifd)en Seun(t- unb £ujt-Gartner
. 20. Fructum hunc látpius octo vel decem pollices habere in diametro, quindecim vel fedecim verc in altitudine Rev. P, du Tertre meminit. Carne gaudet albicante, quae in minimas diflolvitur fibras, cortex autem in flave- dinem, tandem in aureum vergit colorem. — Maturitati proxima fuavem odorem exhalat, qualem cydonia, quem tamen fuavitate fuperat, | Quan- tum autem elegantia moleque prae caeteris huic accedit , tantum guftu prc- tioque decedit , quippe prae reliquis magis invia dentibus , ac gingivis cru- entationem caufando infenfior,
Vel funt fructu conico maximo , flavefcente carne , hocque pacto nu- cibus pineis nominetenus comparandae. Pineas etenim nuces, tefle Perga- meno noftro Libr. VII. de Compof, Medic. fec. Loc. c.1, veteres s« voca- runt, et Cedrenus «vor xa27e/.. Simeoni vero Setho, de Aliment, Facult. Lit, K, f. VIII, edit, Parif; Bogd. vel potius Pfello, (hunc enim verum fcripti Au- ctorem extitilfe, et Sethum in Pfellianos labores infaniifle , prodit Chiorum doctiffimus Leo Allatius, intet iege 7«i7« quoque referendus, Diatrib, de Simeon, Script, p. 182.) «doe nuces pinceae dicuntur, Circa hanc deno- minationem ózeL/ess habet Nonum de Morb, Curat, cap. 125, et Myrepfum fect, I. cap. 97. quamvis ultimo non serapesfed zo audiant, | Continua- tor Theophanis Libr, 3. n, 43, mutilato nomine »ep« appellat , ubi inter- pres poma efui apta minus apte vertit, Glycas in Chronico p, 302, zó«« et Myrepfus quoque, »»4e« nominat, Quale cognomen et huic Ananafae fru- ctu conico adaptari poterit; haec etenim efle videtur, quae ad fimilitudinem Sacchari, in conicam formam effigiati, Gallis Pa/z de Succre, noftratibus ait der-Jut/dicitur, | Linfchotanus colo muliebri fafligiato comparat bebben de fatfoem. glyh bet booft cuam em Spinrokkem. — Haec Ípecies priori praepollet guílu, gingivas tamen earum ufui nimium indulgentium,;aeque ac altera cru- entat, In hac Ananafa femina granulaque coloris, fecundum Pifonem Hi- ftor, Brafil, p. 87, fubrufi , magis quam in reliquis confpicua deprehendit Pometus ; eamque Oviedi Yzyamam exiftimat Meifterusquae vocanda prae caeteris prolifera 5 cum corona bifida trifidaque faepius fuperbiat,
Vtfigura,fic moleac magnitudinedifferunt Ananafae, Datur quippe Nana fructu conico minore carne aurea;et fructu ovato minore, quae guílus et odo- ris gratia ad Poma, Gallice Reizetze vel Rezezte dicta, accedit, quam faporis a reliquis differentiam , forte Linguae Gallicae ienorantia vel 4e4«»wea fedu- ctus, Meifterus Rhenano Vino aífimilat, et Oviedi Jajaguam credit, — Haec omnibus aliis faporis odorisque lenocinio , e Rochefortii Pometique mente, praeflat; et fibrofa licet carne, ori tamen ingeíla glaciei vel aquae inftar dif- fluit,Nectaris Ambrofiaeque fundens delicias. !
Sequitur foliorum difcrimen: haec quipperatione coloris vel glauca in- que margine ferratajin Ananafa praecoci; vel fubrubentia, in Ananafa fructu conico minore carne aurea 5 vel coloris viridis lucidioris , vulgo 3e/adoz- Grün/ quibus maculae obfcure viridefcentes infperfae; marmoris inflar va- riegati, marginesque foliorum linea rufefcente quafi cinctae jin Ananafa In- diac vulgo Orientalis habita, B a Ra-
q C.A-P. KK Y I
Ratione figurae folia alia lata; alia anguíla, alia in giadii fpeciem mucro. nata, obtufiora alia : íunt quoque rigida alia et fupra fructum in faflieium excrefcentia, demiffiora iterum alia, Imo novam heic Lectoris oculis Fig, J/. delineatam Ananafae fpeciem fiflimus ,' ex inílructiffimo Generofiil D», Baronis de Munchhauíen Horto Cl. Dn, Job, Chrift. Volkamero mif. fam , cujus folia ab omnibus hactenus recenftitis fieura , ceu intuentibus ap- parebit, difcrepant,
Aculeorum quoque fitu, frequentia, colore et abfentia differunt, | Ve. rae Ananafae folia pene omnia funt aculeata; ambitusque eorum ferratus ma ois minusve; inflar dentium lucii pifcis. Aculeorum alii incurvi, alii erecti, Datur etiam foliis fpinofiffumis Ananafa Americana , fed fylveftiis flore pur- purafcente, fructu albo lanuginofo,pugni magnitudine, Tek»s Americanis di- cta; hujus quippe folia
fpinis borreutia acutis, o refpiciuut alus baec furfum aliisque deorfum, — hifpida tota fnis bamis fpimisque vecurcvis ^». dborret. i |
Dilcernuntur et Aculeorum in foliis colore 5 vel enim funt albicantes/fic- uti in Ananafa fructu ovato carne albida , vel purpurafcentes, in Ananafa carne aurea, foliis obfcure rubentibus. . Sunt quoque; quae fpinis nullis mu- nitae ; et quidem Sinenfis vulgo dicta Ananafa foliis anguflioribus, ricidiori- bus arrectis, fubrubentibus, non ferratis, marginibus aculeis fpinisque plane deílitutis. . He(lus in. Horticulturae Libro, vernacula Lingua conícripto, fingit et pingit Ananafam Sinenfem 5 fed in cjus forte cerebro prognatam; quippe ejus defcriptionem, quam dedit, fi figurae tantum delineatae compa- raveris , refutationem ulterius non requires... Id tam certum eft quam quod certiffimum , quod talem Siaenfem nec Agynenfis Brabantiae , nec Ryívviceníis Hollandiae, unquam nutriverit , nec alibi forta(le talem quis in- veniet, Proin, mi Helle, | |
- - Maps ys dà cc ng) sopa Aye, ^g QT« pue mreiceij, P4
Diflingui quoque poterunt Ananafae foliaceo apice et corona. Verae hac nunquam deltituuntur; at fylve(lres pene omnes illis carent... Ad poflerio-
resomnino referendae Kaidae Ípecies, imprimis Pezi-Kaida-Tadd; Hort. Malab. T. lI. Fig, 7. et Kaida Tsjerria Fig. 8. cujus fructum haud diffimilem fructi bus Tfiakae pronuntiat Auctor Illuftriff. Florae Malabaricae. | Suboluit hoc £ranorévo Commelino , qui in Not. eruditi(fimis ad Ka/das annectit : «2v ad Kaidas attinet, folia Aloés Americanae uon [unt abfemiha , fructus cuero [ri- «tibus Pinus... Quid convenientius Ananafis. Nec viribus multum diffc- runt, quas huic aeterno operi Cl. ten Rhyne addidit; fic enim ille in Carmi- ne Tom, Il. Horto Malab. praefixo canit: ' : Queis ego (laus abfrt) [ubjeci plurima , Vires omnes adjunxi, queis Medicina cluet, Kaidae ad reliquas notharum five fylveftrium Ananafarum fpecies viam -nobis flernunt ; et quidem ad Nasa bracvam live fylveftrem Acoflae, a i ms jo
4 yo a
——————
CAPET.I 9
fio notis illuftratam , et a Cl. Muntingio in opere Botanico aeri incifam. Radix hujus Ananafae noflrae, craíIa, ad latera fibras fpargens, coloris bru- ni pallidioris ; fucci turgida , e qua folia laete virentia, arcte cohaerentia, haud adeo craffa, aloéticis fimilia , illis vero, quae in Ananafis veris repertu dantur, longiora latioraque, propullulant , eodem tamen modo in ambitu mollibus fpinis crenata, fpinofisque cufpidibus inflructa. — Ex his foliis prodit Truncus haílae magnitudinis fecundum Clu(ium, vel fecundum Muntingium altitudinis XXII. vel XXIV. pedum, laevis, admodum rotundus, intus fucci plenus, mali aurei e Clufii, vel cerafi arboris; e Muntingii mente, crathitiei. Singulae arbores fecundum radices fumma tellure; magnam foliorum co- mam fundunt, majorum quam quae in arbore funt. Ramifoliorum fimul glomeratorum capita iolfiem. flaventium admodum et tenerorum, fua- yiffimi odoris, quae nihil aliud funt quam flos ipfe ; ex horum fingulis fpica prodit, Arundinis fpicae non abfimilis, fed cra(fior , compactior et elegan- tior, odore Cedri in terram decidua, — E ramis petiolo longiori dependent fructus Ananafae fylveftris, qui cum veris et hortenfibus nonnullam habent fimilitudinem, Melonis magnitudine,figurae elliptico-fphaeroideae;coloris ru- bri elegantis , vel fecundum Muntingium rubeo-flavefcentis,oculos oblectan- - tis, integri in partes divifi, quemadmodum cupreflini ftrobili, feu nuces ex- ficcatae, fed tuberculis foris obfiti ut procul fpectantibus magni pini flro- bili appareant, — Fructus (quem pauci deguílant;) fapore utcunque fuavi praeditus eft, adítrictionis tamen auflerae et palato parum gratae particeps. Haec fylveflrris Ananafa adnatis fe propagat, aliaeque flirpes ex aliis enafcun- tur, praefertim in fepibus et hortorum ambitu, quos egregie munit. Succedat huic fylveflri Ananafae ,' Naza óracva Marggracvit et Pifonis. Quid vocula éracva denotet, cum ejus nomenclaturam jam in Parreira bra- va a nobis defcripta dederimus;repetere nolumus ; eadem nempe cft ac fyl- veílris, et a Pifone in carduorum familiam, qui nunc humi, nunc altis ar- boribus fupernafcuntur, refertur. — Ejus fructus eft infignis magnitudinis, ovalis, ad citrulli accedens , compofitus e quadrangularibus cylindris in ex- tremitate quadrate pyramidalibus , per maturitatem flavefcentibus , qui ab invicem feparari poflunt, Cavi hi funt inflar oífis in capite vitulorum, quod ben SOtit-3abn (verius SRild)-Sabt) vocamus $ continentes granula ova- lia innumera pallide flavefcentia , papaveris majoris femine majora, fuavia et dulciffimo rore imbuta inílar mellis. Quodlibet corpus cylindricum fepa- ratum exprimitur digitis in os, ac granula illa rore melleo imbuta abforben- tur eratiffimi faporis. Fructus etiam transverfíim difcinditur in taleas, Haec Marggravius , et ex illo ipfiffimis verbis Pifo in Edit. Secund. Hift. Brafil, Anno 1658. edita, qui addit: plura qui volet de hac fylveftri Ananafà five Nana brava, adeat Bellonium cap. 40. fedapud huncaltum de ea filentium Nanis bravis in catalogo Plantarum Americanarum, novis Plantarum generibus annexo, R. P, Plumier accenfet Ananafam non aculeatam, za di- ctam, id quod a Cl, Tournefortio quoque in Inftit. Botanicis, in partes vo- cato Plumerio, factum, | Cum autem plures Pitarum fpecies dentur, Aloé- ticis accenfendae Plantis, foliis in filamenta refolubilibus, by(fumque faepius C aemu-
aemulantibus, e quibus fibris tenuioribus Ananafae frequens incola, avicula. rum pulcherrima; (de qua mox pluribus) Colybri dicta , exteriora nidi com. pingit; quae proprie harum Pitarum Ananafae nomen obtineat, non liquet, Si conjecturae locus, crederemus efle illam ,' cujus meminit in Antillarum Hiftoria natürali R, P. du Tertre p. 105. se des deux Pites , qui wa point des petit picquans aux feuilles comme Ü'Auanas; quae [pecies forte erit Paz; (ive Met! leniffimum Hernandez , vel Pati ou. Mangueis leniffimo Ximenes; five Aloé Americana foliis anguflioribus ac minoribus feu tenuioribus abs- ue fpinis Morifonii , quam fub nomine Aloés purpureae levis in Aloédario Icone expreffit, fufiusque defcripfit Cl. Muntingius p.15. Ejusdem accuratam omnino defcriptionem debemus lepidiffimo Anglorum Poétae , Abraliamo Coulejo, quam e Poematum Latinorum feu Plantarum I, V. p. 302. huc integram exhibuifle ac legifle,non grave erit Lectori Benevolo. ^ Ita autem de Mezla canit : | Quia f£ Dominus Cacais edit, omnia. pene po[fidet i». Metla, uec fe facit 1a monetam. Nec Mercaturam exercet : merx omis in ipfa eft. Nec pueris ferz illa Nuces, zec dulcia Poma füemineo parit oblectamiza 7vana palato : À Tota arbor fuus eft Fructus $. folium omnzue teuelhum smanditur, et uictum in promtu dat faacve falubrem s. quod [Gaul ac vires aetate acquirit adulta, texitur 1n "veftes necve im[lrumenta deeffent artifici, fummo flat Spina cacumize fronds , et fit Acus fartori, acus et faa fila cobaereat. Vritur inmodico vicini lumine folis terra ftti damnata, bíc cvicuus cortice "n fons liquidae prorumpit aquae, quae lemter. arctis percolata uii, longo Maeandria flexu fibrarum, nulloque tamen cuitiata colore, jucundum virgo trahit intemerata faporem. Hoc fatis eff Flominum naturae, fed tibi zoz ef? , prodiga Metla, fazis, — Quaeruntur dulcia ? Mellis imflar babes; acris delectat.gufius ? Acetum es, Parcua loquor, Vinum es, generofo pectora fucco laetificas, quacumque ruit, curamque metumque pauperiemque gracvem pelleus, velut aurifer amm, influms im cvenas ; per te miferabilis Indus. - dicves adbuc, liberque fibi, dominuique cvidetur,. et Rege Hifpano ac aliquando bcatzor ipo. Si dubitat quiquam, nec poffit credere Vinum, quam modo "vidit Aquam, plezo fe proluat baufluz (Nam quit aquae parcat ? ) factam de frmplice Nympha fentiet effe deam, et coim numinis ipfe probabit. Delicias fundens tales, Medicamima fadat, Coi
CGwW PP. II II
Cortice diffillant unguenta. potentia cocto,
et pretuim eft lacrymis, quantum non ulla mereri
gemma pote(L, oculo pulcrae uec blanda puellae
gutta tremens, cum fe pacvitantem dedit amanti:
Non illis rabidi praefentior ulla cceneni
Antidotus, smedicazt medicatae cufpidis ictum,
^ et gemina exarmant armatas morte fagittas. : Ananafàe quoque fylveílris nomine nota Kerbita dicta Cl, Hermanno Prodr, Parad. Batav. quae Caraguatae fpecies eft ,, quarum plures e Ximene recenfet Lact, Not, in Marggrav, Vocatur alio nomine Karata et Karouta, detorto forte a Karaguata nomine, —Pifo mentionem injicit fpeciei , quae fixis horridis et montibus adhaerere confpicitur 5 fructu fatuo quidem, fed purpurei coloris infigni, quem Azazafam fyl-vefirem quis dixerit, femine nu- merofo turgentem, folis vere craffis denticulatis , amplis, et inflar dipfaci incurvatis; quae aliquando medium fextarium plus minusque aquae limpi- diffimae continent, maximo corum folatio , qui per loca deferta , nullisque fontibus irrigua iter facientes ad hafce Plantas confugiunt, et fitim reflin- guunt, Sicut Pifoni haec fcribenti non femel contigit ; cum indigenis me- diterranea loca perluflranti, | Videturque hujus efle fpecies Ananafa Ame- ricana fylveftris altera minor Jamaicae et Barbados Infulae , colonis ibi de- gentibus Pizgurz dicta, de qua Excell. Plukenet Phytogr. T. 258. f. 4. Vocatur quoque 4424 cbicariri , Palmae quaedam fpecies apud Marg-
eravium Hifl. Plant, cap. 3. p. 16. Pifoni de Facultat, Medicam. fimpl. Libr. IV. cap. 10. p.62. vocatur 4a checariri, Eftque haec fecundum Exc. Rajum Hift, Plant. p. 1318. Palma Brafilienfis prunifera folio plicatili feu flabellifor- mi, caudice fquamato. . Plura de hac Anana chicariri fuppeterent, ni invica fors opus de Palmarum fpeciebus, ab Augerio Clutio in tractatu de Cocco Maldivenfi et Hemerobio promiffum , nobis quod dolendum fürripuiflet, Praecipuis certe Hifloriae naturalis Scriptoribus et Botanicis annumcerar.- dus hic Auctor, qui jactis fub Patre Theodoro Clutio, Horti Medici Lugd. Batav. Praefecto, in re herbaria fundamentis, Gallias percurrens in Mhioe- lienfi tandem Academia a CI. viro, Richerio de Bellaval , duobus pene annis vicarius Botanici adoptatus eft. Hinc Horti Regii Medici Monfpelienfis gratiain Africaeinteriora penetrans, ut quicquid ibi novum aut minus vifum naturae beneficio, pro foli et caeli diverlitate natum, in Europam redux re- ferret ; fed obflitit bonis his conatibus fors inimica: ter quippe captivus in- veftigationis laudandae poenas luere coactus eft. Regis equidem Maurita- niae diplomate ter in libertatem reflitutus, excuífus tamen omnibus iis, quae fimplicium teffellas. floridiores reddere poterant, ^ Beleio tandem Patriae redditus praeter jam citátas de Cocco Maldiven(i five Nuce medica, et Ephe- mero five Hemerobio differtationes, Thefaurum Exoticorum meditabatur, in quo ex Indiae orientalis occidentalisque armario melioris felectus fimplicia confarcinarat , Cl. Bontii Plantarum Indicarum orientalium defcriptiones ul- terius illuftraturus et ditaturus. — Habebat et fub manibus Tractatum de Palmarum fpeciebus: quae omnia in Ípongiam forte incubuere, Haec oc- : | C2 cafio.
is CAP T III
cafione Ananae Chicariri de Augerio Clutio, dicta funto, qui minime cum Clufio confundendus, quod a Viro caeteroquin eruditi(fimo nuperrime fa. ctum mernini. Anona quoque Oviedi inter Ananafas relata à Cl, Ammanno in Horto Bofiano:fed cum hoc de errore alibi jam dictum, hic non ulterius immoror. Nana quoque, Pacoba vocatur a Morifoto Bananas five Mufa: fed haec, uti fupra jam innuimus, toto caelo a noflra -Ananafía differt.
Cas vr IL
Radicis externae confideratio... Major primus Anatomen Plantarum tentavit. Radicis par: tes internae: Vtriculi, fibrae, tracheae, Caulis exterior. Ejus interiora Cinarae con. vruunt. Cinarae defcriptio e Malpighio. —Folia pro fpecierum varietate variant, Defcribuntur ex Horto Malabarico. Foliorum ordo, aculei, figura; color, gemma,
uae Plantae mater, Structura interior, eadem quae in aliis crafljoribus e Malpighio defcriptis, Fructus, Ejus capitulum Strobiliforme. — Apex foliaceus omnes Plantae partes continet, ut et furculi laterales. — Flores cui Claffi inferendi ? Florum color, ftamina, ftilus,... Seminum receptaculum, forma. Circa banc Hefli error, lllorum valvulae. Ananafae in Infüla Bourbonia et Horto Volkameriano femine deftituuntur. Fructuum Caro, corculum. Fructus transver(im diíTectus detegit plexus reticulares, tracheas, globulos, utriculos, :
ich |
t Lantam ipfam, quoad omtíes rimari partes, acutiusque infpicere, jg animus efl, Firmatur igitur radice carnofiori craffiufcula, quae non quidem leviter in fummo terrae haeret, et fuper illam fibras nudat; fed deorfum defcendit, multisque apricatur fibra- « ..mehtis; ceu ex icone apud Nard, Ant, Recch. Hittor. nov. Hifp, Libr. VIII, c. 78. patet. Non nimis quidem longa eft, coloris, fecundum Exc. Muntingium, bruni pallidiogis ; (Meekbruyn 7verbig ) undiquaque tamen longas, capillatas nonnihil nodulatas fpargit fibrillas, ut llluflr. Horti Mala- bar. Auctori placuit Tom. XI. Cardui edulis radici per quam fimilem pro nuntiat Aeoft. Arom, Libr. c. 44, | | h
Ad internam Ííliructuram quod attinet, partibus continentibus, quae va- fa funt, et contentis five fuccis, eas non deflitui ,. nullus dubitabit, cui Mal- pighiana et Grevviana in eruenda Plantarum Anatome, flupenda diligentia, improbusque labor notus. Quamvis, ut verum fateamur,neque in Patriam noflram nosmet ipfi fimus injurii, inventionis gloria, non Anglis folum, non Italis, fed Germanis noflris , et quidem maximo MAIORI ; Kilionen- fium quondam Podalirio,fit tribuenda, ceu ex ejus Planta monftrofa Gottor- pienfi omnibus clarum.. heh z- : nem ;
Gaudet itaque Ananafae radix, veficulis utriculisque, ceu parenchymate, plerumque fphaericis, oblongioribus interdum, in fe mutuo hiantibus , ma- gnitudine tamen differentibus , liquore. limpido ; nonnunquam vapore roreque turgidis, qui per membranarum , ex quibus utriculi conítant, poros fe infinuant, cum paàtentior janua, qua intrent, non detur , licet Ex- cell. Malpighius , utriculos in fe mutuo hiantes ct pervios faciat. Praeter utriculos fibrae, five vafa fuccifera , radicis ingrediuntur eompolitionen " k j ym-
CAPFT Il 13
lympham feu fuccum fpecificum Plantae deferentia, cui fiftulae aéi exci- piendo et derivando deílinatae , tracheae nempe Malpighianae , accedunt, quae omnia cum adeo parva fint , ut (ine microfcopio aegre confpiciantur, oculosque nudos, non tamen acumen mentis ingeniique fugiant, ab ulterio- ri examine defifto, quae in fenfum incurrunt , in Horti Malabarici flupendo opere reperiunda, annectens. Media nempe pars obtortae radicis formam obtinet, primae radiciformes fcaturigines externe trunci lamellae inferun- tur, foliaque inferiora perforant, et quidem illic loci, ubi folia decidua ali-
uantulum putrefacta maxime conífpicua, foliis vero vegeto virore expan- fis, evanefcunt; laterales radiculae triplicem nobis oflendunt pha(in 5 prima fubfufca eft et flamentofa, altera lignea albicans mufcofa, tertia five medul- laris nervea, praedura et admodum firma.
Succedit radici pars proxima cau/z ; inter folia e radice exfurgens j nec enim quoad mediam partem fub terra vegetat, quod nonnullis vifum, tefle et refutante hoc Bosmann, Voyage de Guince Lettr, 16. p. 316, Numero is eft unicus, rotundus, rectus, (ine ftolonibus , duobus tribusve tamen foliolis fc- cundum Excell, Comelinum in Hort. Amfílerod. obfitus. Ipfe caudex eft tripedalis, fi fructum annumeres, pro climatis tamen ratione varians, craf- fiolus pollicis ferme latitudinis, viridi nitente glabro cortice obductus , qui femiannulatis geniculis interdiflinguitur. Quoad interiora;nec utriculis, va- fisque lymphaticis, nec tracheis, aequeac radix,deflituitur, humorque in vafis contentus fubdulcefcens pronuntiatur lll, Hort, Malab. Collectori; Cum- que ad Cinaram nonnullis accedere videatur haec planta, imprimis quoad internam lignofam fubflantiam, tefle Dn. de Loubere dans le Voyag. de Siam, nil impedit, quin credam, caulem quoque, quoad ftructuram internam cina- rae congruere, quam indefeffà Malpighii cura fequentibus delineavit: Va- rii, inquit; fibrarum faíciculi in cinarae caule compaginantur, | Interdum tri- plex filtularum lignearum collectio A geminos trachearum ordines B. inter- cipit et ambit, quandoque gemini trachearum fafciculi A. unicum fibrarum acervum B. amplexantur et urgent. :
Circa Folia difcrepant Auctores, cum et Ananafae fpecies varient, quod pluribus a nobis jam demonílratum. - Sic Thevetus junci foliis latis, Clufius Aizoi aquatilis foliis , Oviedus cardui generi afpero et fpinofo, Neuhofius vel fempervivi: vel. Aloés foliis eadem fimilia pronuntiant; confentientibusg duumviris Hiftoriae Bra(ilienfis folertiffimis , Margeravio Hillor, Plantar. Libr. I. cap. 16; p. 33. et Pifone Hifl. natur, et Medic, Brafil, Libr. 4.p. 195. Edit. fecund. A, 1658. In prima enim Anno 1648. omiffa funt. "Secundum delineationem in Horto Malabarico confpiciendam, qua ne- mo alius meliorem dabit,folia ex femiannulatis erumpunt geniculis alterno crdine, illorum bina totam trunci peripheriam arctiffimis amplectuntur vin- culis, inferiori parti confertim, fuperiori laxius trunco adnectuntur; oblon- ga funt, fupra fructus in fafligium excrefcentia, finuofa; fenfim in cufpidem aculeatum ftricta; vcl, ut Pifo loquitur, in gladii fpeciem mucronata , inte- riori parte concava , fibris in utraque fuperficie laxioribus et fungofis per- texta, regularique nexu procedentibus , quarum interiores caeteris majores, "di IDE | TD craffio-
14 CAPFT Ill
craffiores ac valde durae 5 ubi radiculas ejaculantur obliquo , fecus recto ductu procedentes, candicantes : Interior finus fubviridefcit, illius latera ad unius circiter digiti craffitiem fufco virore nitent,
- ]nlaciniis acu/e; , congruo et quafi artefacto ordine infieuntur , inflar dentium lucii pifcis, ut Marggravius l.c. loqui amat, .Vnumquodque fo. lium in duas difpefcitur laminas,cujus convexa pars rarioris, concava autem denfioris flructurae eft 5 folium ordine fextum, per univerfum hunc trun- cum , aliud recta e diametro oppofitum habet , adeo ut totus truncus He- xagonus ; ob circularem et cochleatam foliorum compaginem, dici queat; femilunares foliorum ungues concinna infertione trunco firmiter: adhae- refcunt , füperiori vero membranula , reliquae foliorum fubftantiae , viri. deícentibus fibrillis agglutinantur.
In oris folia haec muniuntur fpiculis, ceu aculeis denfis; rigidis , acutis ac incidentibus, verfus cufpidem parumper incurvis, non tamen aduncis; inferior pars circa caulem ad duos tresve pollices fine aculeis eft 5 textura illorum rigida, craffa, dena, fpifa , venulis parallelis , ex unguiculis ad cufpi- dem, quae durior paulo et rigidior flriata; quae ad inferiorem caulis partem prodeunt, oblongiora funt, in vetufliori planta ex viridi fubflavefcunt, ad oras ex flavo rufeícunt, ut et in fpiculis aculeatis , in parte fuperiore, extra oras rubefcunt, colore faturo rofaceo, in parte nempe ima ac interiori j in ex- teriori incarnate rubefcunt, in fuperiori flavefcunt, vel, fecundum Neuho- fium, aurantii funt coloris ; circa latera fubincana pubefcunt lanugine;farina- ceo ac albicante rore. confperfa, €
- — Superiora una cum inferioribus ejusdem funt figurae, circa caulis cacu- men interius in una parte fanguineo-faturo ac vivido nitente rubore fuffufa; albicantibus punctis interfpería, rofam tulipamve marmoream diceres, .ver- fus cufpidem fufco et nitente virore, vel etiam fanguineo, fi teneriora funt; in exteriori latere colore vivido incarnato, fuperne virideícentia, vel ejusdem incarnati coloris, farinacea quoque nive ; qua color ille incarnatus; ceu vi- ror in foliis obfufcatur, coníperfa ; nive hac remotajpfe foliorum color ple- nius fcfe confpectui offert, Singulorum foliorum apices praedurisaculeis mu: cronantur : unumquodque folium gemmam continet, quae licet perexigua, integram tamen plantam perfectiffime in fe comprehendit, pedunculo trun- ci circuitui, exteriori nempe ejus lamellae, infertam,. Hoc tamen notan- dum, folia pro varietate fpecierum Ananafae, coloribus, aculeis, fpinarum- que fitu differre. | Hi ier dl xod Si interior flructuraad microfcopiinormam exigitur, crederem , eam non aliter fe habere in Ananafae foliis, ac in aliis craflioribus, utriculorum maxi- 3a copia feracibus, de quibus fequentia ad majorem illuflrationem immor- talis gloriae Malpighius promit : Lacerata cuticula , dum fenfim coftulse evelluntur, pee utriculorum feries reticulariter implicitae reperiuntur quibus tota folii latitudo et craffities excitatur; ^ Sunt autem utriculi ova- lis figurae , et inaequalis etiam , invicem contigui, tunicaque in modum ve- ficae laxata componuntur, quae ligneam fibram et tracheam fecundum lon- c UTEM i gitu-
CAPFT Hl 15
gitudinem ád centrum excurrentem, amplexatur ipfique haeret ; unde lace- ratione utriculi frequenter manifeflantur, ]
Sequitur nunc fr4ctut ,in quo flores quoque proveniunt. Excrefcit in caule unicus, cacumini ejus infidens, veluti nodus, fuperioribus foliis inferne fuccinctus , Strobiliformis Pini Italici fructum referens, ciparae inflar , foliis futurorum florum operculis eleganti fpecie conílructis , atque in modum cochleae (fi nempe a laeva verfus dextram foliorum ordines infequaris, alias rectius infurgunt, ) ipfum fructum obfequentibus , ita ut fextum in ordine, femper e diametro aliud oppofitum habeat, ubi bina ad latera paria circum. flant, Foliis hifce rhomboidaeis, cufpidatis, furrectis, rigidis, ad verticem fenfim minoribus, etiam in oris, cufpidibus feu aculeis parvis ac rigidis mu- nitis, venis in longum, verfus cufpideim ftriatis, anterius fanguinei ac niten- tis coloris, ut et exterius, ubi albicante farina obfufcatur, in unguiculis viri- defcentibus.
E vertice Strobiliforme oblongum capitulum, vcl pulchram potius ro- fam foliaceam emittit; in germinationis exordio, perinde ut caetera fructus folia, rubram, atque in accretione virideícentem , fed ubi lanuginofa tunica obvelatur, purpuream 3 in fui principio arcte, congruo tamen ordine com- pactam , fenfimque magis expanfam , in apice fplendide virentem, — Inte- ger fructus pyramidalibus conflatur capfulis, .ab interiore caule ad extimum corticem decurrentibus. - Foliaceus apex, qui fructui infidet,nonnunquam fimplex, alias multifidus, radicum , facile hic feparabilium, ac lateralium furculorum primordia in fe continet , quae radix non minus ac flylus, fructus medietatem permeans, partibus continentibus,vafculis puta fucciferis, et tracheis five aériferis, idem- que et contentis five fuccis fpecificis, gaudet, ut non mirum, ipfum verticem easdem, quae in tota planta funt, partes includere ; idem etiam; fi obtutum acuas, in lateralibus plantae furculis , propagationi ficuti foliaceus apex de- flinatis, videre eft. ,
Ad Flores tandem devolvimur , qui in fructus vertice e foliaceis tuber- culis in Europa noítra, Commelino tefle , Menfe Majo vel ineunte Junio prodeunt, e vertice oculorum ceu gemmularum exfilientes, quae per totum, cortice excepto, ad verticem fructus, ubi foliis denfioribus veflitur, ad ipfo- . rum foliorum unguiculos extuberant; funtque florum conceptacula, qua- rum pedunculi florum calices , in fundo rotundi primitus claufi , poftca transoreííum floribus concedentes, deciduisque floribus femet conftringen- tes concreícentesque evadunt. Gemmulae de caetero follicofae funt, et non» nihil ad latera compreílae, conformatae ex tribus rotundiolis; craffis, rigi- diufculis arcteque convolutis foliolis, quae ad fe invicem funt conflricta, cc- loris exterius fanguinei et nitentis, albicante farina, quae ruborem obfüícat, confperíae , intus virides et aqueae, ^ Flores ex hifce eemmulis follicofis exilientes tripetali funt, oblongi, ad verticem rotunde cufpidati , fuperiori parte flricti, inferiori convoluti, ubi arcto orificio, a gemma follicofa, cujus fundo funt inferti, tanquam a íuo calice arripiuntur, Hinc factum reor, ut ab incomparabili Chriftianiffimi Monarchae quondam ArchiBotauico Tour- "23534 D 2 nefor-
16 CAPPFT. IL
nefortio, e mente quidem Rev, P, Plumerii floribus monopetalis, veluti in. fundibiliformibus tripartitis fuerit annumeratus, reclamantibus licet Illuflr. Sloane in Catal, Plant. Inful. Jamaic, et Comelino in Hort, Amfterod, qui triperalorum Claffi afferuere.
Colorem florum quod concernit, ad verticem funt caeruleo faturi, in- ferne albicantis , petalis marcefcentibus e rubro fufcefcunt. | Acu certe nil fingi, nil pingi potet penicillo nobilius admirabili flofculorum horum con- cinnitate, caeleflem Thavmantiam feu Iridis arcum , fi radii folares rore ad.. huc madehtes colluftrent, oculis exhibente, tefle autopta Rochefortio:
Sicut enim cvarios ad-ver[o fole colores bic trabit, et cuifü pulcherrimus aera füleat: ffc quoque cveflitur «variorum flore colorum - Ananas, ac gremio late explicat alma cvirenti purpureo, macula radiantem cverficolore,
Staminaflofculisinfunt fex,flavis,furrectis et oblongis dotata apicibus,quo- rum tria foliorum interflitiis , reliqua fupra incifis e lateribus infiguntur fo- liis, ac fundo gemmae follicatae fe inferunt, —S£y/z in illis eminet unicus, candidus, füperne bifidus, trifido apiculo, cujus quodlibet inter(titium bifeca- tur, et crifpatur inflar lilii; Flores e gemmis cufpide acuta purpurea promi-
nent, quorum qui in inferioribus gemmulis funt concepti, citiores exiliunt,
qui in füperioribus tardiores, etiam in ipfo vigore anguflis ofculis hiantes,
-Eregioneflaminum; quaenon ipfis floribus;fcd florum interftitiis inferun- tur, fepulta jacent femiza in quovis nodulato tuberculo , floris retinaculo, terna fingularibus cancellis, triangulari forma, qui trigona quoque infarcitur ac diflinguitur membranula, feclufa, ubi affabre factis, nerveisque catenulis rotundiufculis colligantur corollis, quarum fimbriae eleganti rotundarum gemmularum cingulo obvefliuntur , binos inter colliculos, ficuti pinealis elandula inter cerebri nates, recumbentibus, ^ Quoad femina ipfa , parva funt, plana, pyriformia, Cl, Tournefortius e Plurmerii mente reniformia pronuntiat ; calyptra five involucro tenui , Gallice Corffe dicto, obvoluta,
Liquet hinc, quomodo Heffus in Horticultura fua, uti in plurimis,fic quoque.
circa Ananaíae femina ineptiat , cum citri feminibus five granis a(limilet.
Vbi praecocia ; albicant, maturefcentia apicibus fufcis dotantur, plusquam :
matura, caílaneas fuícedine aemulantur , atque in valvulis feu cavernulis; quae intra carnem , proxime ad corticem , vel zemmulas floriferas confitae funt, reperiuntur, rarius in una capíula bina, Ipfae "val-vulae oblongae funt; in longitudine verfus medium ftylum fructus , utpote corculum , directae; atque in illa parte; quae magis ad (lylum accedit , ftrictiores ac veluti membrana nitente candida obductae, et plures ad fingulas gemmas follica- tas, exflantes, Semina haec five Granula Anpanafis in Infula Bourbonia five Mafcareigue abjudicat Dellon dans la Relat, des Ind. oriental; c,3. Et certe in illis; quae amiciffimi Volkameri noflri Hortus producit, uti faepius mihi retulit; defuere, id quod in malis quoque aurantiis citriisque in climate no- ftro prognatis, faepius fieri affolet, —.— iis ! |
Puta-
-
|
Ld *
Qut Py9^g*. uc. 17
Putamine hactenus fracto, nucleum pulpamque fructus maturi tandem infpiciamus, Caro ex albicante (pro varietate tamen fructus,) flaveícit,fuccu- lenta, faporis prae caeteris fructibus gratiffimi , acido dulcis et vinofi, In Fructus meditullio ftylus feu corculum eft oblongum, rotundum, duriufcu- lum, ex albo flavefcens, carne fubdura, quae lienofis intus eft pertexta fibris, tefle Flora Malabarica,
Crederem, ftylum hunc per fructus longitudinem ad coronam foliaceam usque pertingentem , nil aliud quam caudicis caulisque prolongationem e variis fibrarum fafciculis compaginatam, ubi mox triplex fiflularum lignea- rum collectio;geminos trachearum ordines intercipit et ambit, mox gemini trachearum fafciculi unicum fibrarum acervum amplexantur et urgent, ceu fuperius innuimus. Qua autem ratione ftylus hic five corculum ad pinnam five faligium foliaceum fructus pertingat, e figura Turnefortiana, ubi fru- ctus per longitudinem dilectus exhibetur, patefcit, —
In fructu transverfim incifo Lectorisque oculis exhibito, oblongae et radiofae (lriae apparent, e.corculo five flylo medio feu meditullio fructus egredientes et ad corticem excurrentes,quarum caro magis fucculenta et fla- veícenss continet enim pulpa Ananafae fibrarum reticulares plexus, una cum contentis tracheis ; et globulis five nodis, acido dulcem five vinofum fuc- cum continentibus, firmatur ; areae vero utriculis lympham aflervantibus perbelle replentur, atque hi in meditullium hiant,veluti in corde accidit,car- neis lacertis et fibris valvulas inibi firmantibus,
LJ
C aTvor IV.
Plures de Plantarum Charactere follicii. Difficultas ab Anomalis. PIumier illam tempe- rare infticuit, De Ananafía nihil determinat. Quidam ad Cinaras referunt, Harum Character e Columella et Hermanno, | Alii ad Carduos, Kircherus notatus, . Alii ad Aizoa, ad Melones, Bráfficam. Nonnulli Nuci Pineae fimilem volunt. Nonnemo Palmae fpeciem facit, Strobilus Indicus, Cur ab Hifpanis Pinas vocetur ? Rajus anomalis et pomiferis infert, —Pinea nux inter Poma, | Poma Fructus omnes Jwdiírs, Male a Paulo ICto excluduntur, Nux eít Mollufca. Sloane herbis flore tripetalo, Turnefortius flore monepetalo annumerant. Volkamerus inter baccifera, Ejus methodus Plantarum,
(i35 Nter feliciffima feculi noflri Inventa hoc quoque arti noflrae ac- (39 celfit , ut poft primos et imbecilles adhuc conatus Caefàlpini, * Columnae, Gesneri, Zaluzanii a Zaluzaniis, Bauhinorum alio- S (R rumque, de vera Plantarum methodo, principes Botanici ftudii
viri Jungius, Morifonius, Rajus, Hermannus, Rivinus, Tourne- fortius de plantarum certo. characterifmo, cogitare ferius coeperint. | Hoc a floribus et feminibus cum perianthiis et capfulis vel folis , vel junctis de- fumpto, innumerum tandem Plantarum numerum certis claffibus ordine et €x artis lege digeílis inferere, et quas exterae regiones primum vifui noftro offerunt, difcernere ftatim certoque quafi Lari affignare docuerunt ; ut hoc ipo carnificina illa memoriae ; qua nuda olim Plantis impofita nomina in E futu-
I8 CUu PY IF.
futuram oblivionem mandanda fuere, liberati fimus. — Licet vero tanta ipfis debeamus 3 harum tamen methodorum nulla tam infallibilis, tam congrua adhuc exflitit, ad quam ad regulam quafi Lesbiam , cunctae cosnitae regü. laresque plantae examinari, nedum irregulares illae, finoulares et anomalae cogi poflent, tanquam exceptiones a regulis generalibus, ad libertatis fcili. cet naturae nullis legibus obnoxiae, oflentationem (ut Excell, Raji verba mutuemur.) Addit vir immortalis gloriae, Hifl, Plant, T.I, $2 za£ura re; id pateretur, bumanam tamen boc uon admittere conditionem, — Cum enim Vlantaz YHUL DHIBeTUHS Ingens exiflat, in bis aetati angufhus , memoriae imbecillitate , in zellectus inad-vertentia et caligine ; qui adeo wnicverfalem fpecierum ommium moz titiam, adeoque claram et difiuctam fingularum , fe unquam affequi poffe fperes, ut tali operi füfficeret. |. Quis adeo circum[pectus effe potefl, ut ad onmes ommum concuenientias et differentias attendat, easque fub. uno quaff sutuitu compreben- daz ; quod tamen ad eas inter (e conferendas neceffarium eff,
His defectibus fupplendis, cum praecipue tot incomperta adhuc nobis Europaeis plantarum Americanarum genera cerneret Rev. P. Carolus Plü- mier, (quem jam alibi laudavimus,) ordinis Minimorum in Provincia Franz ciae, et apud Infulas Americanas Regius Botanicus , tribus peregrinationi- bus ab Anno 1689.ad Annum 1697. Americanas regiones perluftrando, cun- ctarum Plantarum , cunctorumque Animantium Catalogum defcripfit, de: lineavitque, | Haec dum agit, nova fimul Plantarum Americanatum genera cum orbe communicat erudito;plantasque incertas, certis eeneribus in(ignit quando characterem generis e lorum et fructuum conllitutione ; ac no- menclatura , partim ex Indicorum Botanicorum libris, partim e celebrio- rum Botanicorum aut Botanophilorum nominibus defumit,
Non equidem comparet Ananafa noflra inter nova Plantarum Ameri- canarum genera Parif. 1703, in 4to edita 5 in Catalogo tamen Plantarum Americanarum, huic opufculo annexo, Ananafae fpecies recenfentur, cum Excellentiff. Tournefortius in Inflit. Botanic. jam Plantas nonnullas, a Plu- merio fecum communicatas et depictas , quas inter Ananas , in Appendice ad novum Plantae genus revocaverit quidem , nil certi tamen determina- verit. | vc | -.. Quod fi viri ad fludium hoc perficiendum penitus nati hic caecutiant, quid mirum, ad diverfa Plantarum genera a diverfis priorum temporum Botanicis Ananafas fuiffe relatas?
Et illi quidem, qui ex Hiftoriae naturalis fcriptoribus primitus Anana- fae fructum infpexerunt, 7
atque caput cimarae compar, fed acutius atque pulchrius ; à Cinaram Indicam pronuntiarunt, fed puneentibus deftitutam aculeis , quod inter plures alios Oviedo, Acoflaeet tandem Bontio aliisque placuit5 Colum el- lam,qui graphice Cinaram defcripfit in hypothefeos patrocinium allegant, Libr, X. canentem | ; DE Hifpida ponatur Cinara, quae dulcis Taccho Potauti cueniat, uec Phoebo grata canenti,
Haec
— c ——— ——Á—
A E o RE
GA Pg. IP. 19
Haec todo purpureo furgit glomerata corymbo, Myrteolo modo crige cviret, deffexaque collo ; Nuzc adaperta manet, nunc pinea cvertice puugit, Nunc flmilit calatbo, [pinisque minautibus borret. Pallida uonuuuquam tortos imitatur acantbos.
..' Apte haecomnia in Cinaras, hodie Articbauz, dictas, quadrant ; in Ana- pnafas minime ; nam licet Cinarae caput conum pineum aemuletur, in reli- quis tamen tantum diftant , quantum aera lupinis, cum inter plantas angio- fpermas capitatas , pappefcentes floribus fiftulofis referantur Celeb. Leiden- fium quondam Botanico Hermanno, Cinarae, quae notae ad Ananafas mi- nime trahendae,
Oviedus et poft illum Cafp,Bauhinus in Pinace, aliique Carduum Ame- ticanum foliis Aloés vocarunt. Hinc et Ambrofinus Phytograpb. P.1. T. I. p. 2. A4berag, fructum exoticum Brafilienfem, (quo Ananafam nomine in-. tellieit;) cardui fpeciem pronuntiat 5 quod a Joh, Bauhino in opere Bota-
- nico, ejusque Epitomatore Chabraeo factum ,.qui ad capitatas fpinofas five:
carduos referunt, ^ Etiam Rev; P. Kircherus Chin. illuflr, p. 189. huic Car- duorum Clatfi inferendam putat Ananafam ; annexa tamen hac ridicula epi-. crifi cui nemo unquam applaudet, experientiae quippe e directo. contraria; hanc nempe cardui inflar, quam cartejofoli vocant , pullulafceritem Plan- tam, in Europaeo Climate tandem coníitam, in carduum domeflticum dege- neraturam. : 2M opp (4 Lobelius Aizoi majoris ortu perfimilem, Acoflae autem doctiffimus in- terpres in Notis, Aizci aquatici facie exoticam plantam, efle afferunt. Hinc. Bosmannus in Guineae defcript. Gallicae Plantae fosbarbe dictae, (quo no- mine et Sedum et Telephium intellizunt) affimilat..— Neuhofius Meloni quoad fructum; alius Brafficae Cypriae, fimilem faciunt, quippe quae folio... rum loco in caput conglomeratorum caulem in medio habet craflum , albi-. dum, mollem, palato eratiffimum et florem referentem , unde Cauliflorae. Nomen | Plurimi tamen, penes quosetrepionis et fructuum prima inventionis laus, Nucis Pineae in Ananafà fimilitudinem fe reperitle crediderunt. | . Audiamus, Petrum Colonum, a quo vocatur : certa frutta que parean ptgne cverdi come, le zoflre, benche a[fai maggiori et dentro piene di ma[ficia polpa , come 1l smeloze et, di tmolte piu foacue odore et [apore. —.& Ximene vocatur Pia de los Tudias , que. los Tadias ilaman Mazatli, ^ Petrus Martyr fcribit: effe fructum fquamo-. fum, Pinus nucamentum, afpectu colore, forma aemulantem, cui pollicem. premit Maffejus Hiftor. Indic. Libr, II. p. 31. qui; cum cunctos Indiae fru- ctus recenfuiffet, tandem in haec erupit verba: Verum ex omui genere palma. tribuitur (qui Indicem Maffejano operi adjunxit, e male conceptis et intel-. lectis his verbis, Ananazam palmae fpeciem in Brafilia finxit) z4 quos cvulga "nanaxes appellant. — Planta eft bumlis , cujus e ramis veluti pimea npcamenta. dependent praemollia, baec fuo tempore im frufla diffecta gratiffrmo [apore femul et. odore, uon recenti tautum edulio [unt, uerum etiam im longum tempus ad(ercvan- E E iur
p» | CAPF T IF.
zur e Saccharo.. Quae ipfiflima Maffeji verba Cafp. Barlaeus Hifloriae rerum per octennium in Brafilia et alibi fub praefectura Comitis Mauritii Naffoyii geftarum, inferuit, Quos hactenus citatos Auctores potiores veteres re. centioresque Hodoeporicorum et naturalis Hiftoriae fcriptores fequi debe. rent, quorum Catalogum pofl ]lluftr. Sloane Catal. Plantar. Inful. Jamaic. congerere nolumus, quis enim poft Homerum Iliada? | — Hinc Monardi et J. Bauhino T. III, Libr, 25. p. 94. vocatur Strobilus Indicus five Nux Pinea Indica. Addidit tamen probe Oviedus, citante Da. lechampio in Hiftor. Plantar, Lugdunenf, fructum, quem Hifpani a Pineae nucis fimilitudine P/zas appellant, non ideo nominari , quod ejusmodi Íqua- mas lignofas habeat 5 fed quod ejus cortex fimili modo diflinctus videatur, tametfi non fquamatim, fed Peponis modo cultello integer auferatur. Recentiores Botanici, qui in Plantarum intimiori et accuratiori fcrutinio omnem pofuerunt operam , cui generi apte accenfenda Nana , dicere"muf- fant, Excell, Rajus, Botanices totius fidiffima Pharus , ad Anomalas Plantas refert, tandem ob convenientiam aliquam, Pomiferarum Claffi ingerit Libr, XXIII. fect. 3, cap. 6. p. 1332. : Scilicet et Pinea nux ad pomifera olim referebatur , quam difertim Po- mum vOCat 'Ezryeauuaro7roióe Bilbilitanus:
Poma fümtet Cybeles, procul binc difcede, iator, Ne cadat in miférum noffra vuina caput,
ld quod e Cafcellii Jurisconfulti joco forte Poétam haufiffe credit CI. Nonnus de re cib. Lib. l. c, 43, p. 140, de quo Macrobius Libr. II, Saturn, c, 6. Cafcellius ICtus urbanitatis mirae libertatusque babebatur, — Praecipue ta- men is jocus ejus immotuit, Lapidatus a populo Vatiuius cum gladiatorium munut ederet , obtinuerat, ut aediles edicerent , ne quis in. arenam , nifi pomum mifie evellet. — Forte i$ diebus, Cafcellius confultus a quodam, an Nux pinea pomum effet? refpondit : Jf sm Vatimium milurus es, Pomum efl, — Tanto euim odio ati- mium babuit populus Romanus , ut Vatinianum odium pro tmagno Catullus ufur-
arit, Sed et extra hunc Cafcellii jocum , inter Poma nux pinea relata, Sic enim Plinius, annotante maximo Salmafio , cum titulum cap, o, Libr, XV. dediflet : omuium pomorum genera et natura : a nucibus pineis incipit, et ejus- dem Libr, c, 22, ubi de nucibus, fo/un boc pomum natura compactili operinene £o claufít, lmo, quod hic «i794 notandum , Pomi appellatione omnes arborum fructus 2e4yira; contineri, quorundam fuit opinio. Sic Hefychius 1 Miser xapris ararróc dés, Idem : wer vac nap, — At vero Pomi appellatione Nu- ces non contineri putabat Paulus L, 20$. de Verb. figunif, Qui fundum cvev- didit, Pomum recepit, Nuces et ficos et ucuas duntaxat Duracinas et purpureat et quae ejus generis ef[eut, quas mou «vini caufa baberemus , quas Graeci sesto appellarent , recepta cvidert, Qua de re fufius Gallorum meA ua Siero Q- Mena- gius in fur. Civil, Amoenit, cap. VIII, Quod(i inter Nuces referenda Ana- nafa Mollufca nux erit; de quaSuevius in edulio,quod infcribitur Moretum: | Molleféa baec nux efl, ue quis forte in[fcins erret, T aec
CP d de ds EP IU 21
Haec occafione pomiferarum , quarum claffi ab Exc, Rajo inferta Ana- nafa, Celeb. Hans Sloane Prodr, Hiftor. natur, Jamaic, Part, I, herbis flo- re tripetalo annumerat ; diligentiffimus Tournefortius tamen e Plumerii mente diflentit, lorem monopetalon veluti infundibiliformem tripartitum tuberculis embryonis innafcentem Ananafae tribuit,
Haec cum ita fint, et Artis noftrae Dictatores inque Botanico Studio Archidaduchi, quibus
baud frmiles fecla tulere eviros , diffideant, nullius certe fenfum, cui proprie Ananafa claffi accenfenda, ad. ftringere volumus, fed liberum in eo cujusque judicium relinquimus,
In hac fententiarum diffidentia et divortio, cum Amiciffimo Volkame- ro fermones miícens, ejusque in re tam ambigua, tam abílrufa, mentem ex- plorans, hoc tandem refponfi tuli : cum nova foret Planta, cognitis hacte- nus Plantarum ordinibus eam inferi commode non pofle, Si quis tamen ur- geat, inter baccifera fructu compofíto referendam efe.
Haec Vir £rareir«9^, de cujus laudibus nihil dicam,ne homini Amico- que conjunctiffimo publice blandiri videar, . Judicium bac in re provoco cujusque in hoc ftudio docti, qui operis fub Tit. Florae Norimbergenfis edi- ti prolcenia legit : annon illa intimae in hoc fludiorum genere cruditionis gratiam fpirent. Optant vero doctiores, ut porro Methodum Plantarum, omnium quotquot funt certe abfolutiffimam , quae ultimam mox videbit
| .manum;in plaufum literarium emittere velit, cum immortali nominis fama,
et gratiffimae poíleritatis magna admiratione, quippe Solo boc Sole cviget Plantarum notio vera,
SW A UMS
Caufarum primarum notitia difficilis, Naturalis Ananafae temperies, Guftus fenfum prae reliquis extollunt Caefàlpinus et Schelbammerus. Dulces Ananafae particulae qua- les? Salinae quoque cornmixtae ad acidum accedentes. —Elafticae, fülphureae, Sapoe ris Anana(ae diverfitas. Affimilantur Praecocibus. Saporem et odorem non foli con- fundunt Noribergenfes , fed et alii Germani , Galli, Latini. Ananafae faporem fimi- em pronuntiant, fragis,pyris Bergornatiis, malis Perficis, Armeniacis Rezezte , cydo- niis, cerifis, Vino Rhenano ; Saccharo, Melli, Peculiaris ineft (apor odorque vix exprimendus, |
T Vm nimium angulis mens noflra circa prima rerum conflituti- &£5275 va principia coérceatur terminis, ita ut a cognitione primarum Ew caularum ferme excludatur , et eo res tantum redeat, ut quos unum in alterum corpus inferat, effectus, (actiones et reactio- nes corporumin fcholisphilofophorum audiunt) explorare quea- mus,hosque non ex primis;utpote remotis, fed ex propinquioribus et fenfui obviis principiis ; huic quoque viae tritae nobis infiftendum erit et demon- flrandum, quid de Ananafae naturali temperie guftus nobis promat.,
Huic enim fenfui prae ceteris palmam defert Vir fui feculi fummus, Andr, Caefalpinus de Facult. Medicam, Libr. I. c, 1. Sol fapores, inquit, cer- tuus et propinquius uon folum temperamentum offeudunt , fed et reliquas [aculta- EF tes
is C APT K
£es longe efficacioves, tum ad morbos giguendos , tum ad [auandos , et c, lé. c. 4. A Saporibus certiffina babeutur facultatum méicia , uou folum primarum ; [éd e reliquarum ommum,
Huic fententiae applaudit, eamque illuflrat ingeniofiffimus Schelham. merus. «Quicquid concimma colorum "Uarietas et ineffabilis ex. eorum "uifcela exfurgeus polchritndo oculis offert , cvamum effe e£ merum prope ex rerum fuper- fície remeauti lumini ludibrium , Matbematici demonflrant : Cui auditum. de. mulcet , auresque titillat , faacvi[frmus et. caelefftum choro aemulus putatus con. ceutus, tremulae motus aurae eff, et panlo plus quam nibil , im quod. promte binc etiain ecuanefcit. — AE fapores ( quod cum odoribus babent commuue) proximo cor- porum contactu ipfas, ex quibus conftant , particulae offerunt : et cum tactus ex- zerna tantum [entiat , intima et vecondita naturae guflus percipit et contemplatur. Quae cum ita (int,quid delitiofiffimi fructus illecebrae guítui communicent, infpiciamus. Abblandiuntur linguae quam maxime, quatenus poros atque tübulos, papillasque nerveas, grata dulcedine laxant ac demulcent, et, ficuti Lucretius 1.2, de rerum natur. v.399. exprimit: — |
Jucuado [eafi Linguae tractantur i2 ore, ut facile agmo[cas , e laecuibus atque rotundis Effe ea, quae [eure jucunde tangere pol|uut.
Quae Poétarum Philofophus e Democriti Praeceptoris principiis haufit , qui aeiuin yy Tiv eroe d opes é9w, [aporem dulcem, votumndum amplumque,pronuntia- vit, Gaudent enim hae Nanam five Ananafam conílituentes. particulae flexibilitate, mobilique mollitie; omnique pertinaci irregularitate ac figura- rum afperitate maturi fructus deflituuntur, | Involut2e tamen funt his dul- cibus rofcidisque et linguae et gulae blandimentis falinae particulae, ejéros et primario nerveas papillas linguae molliufcule lancinantes , quas fi quis molles aculeos cum Willifio de Anim, Brut. c. 12, de guflu, pronuntiari ve- Tit, licitum erit. Hae falinae particulae a rofcidis oleofisque ac ferofis fol- vuntur et obtunduntur , ac quafi involvuntur , ut linguam ne feriant, fed titillent: aqueis enim ferofisque particulis abundat hic fructus; ut vere in il- lum Hippocratis iftud quadret ? y AU sc. d'Ura uv y oiov. Ud, 9ÀuxU ic gite "T pm dulce ad potentiam cvelut Aqua, dulce ad guftum "velut Mel, Libr. 2. de Alim. c, s. t. 13, Ad naturam vero acidorum has falinas fructus noflri moleculàás acce- dere, guítus faepe dulcacidiufculus, analyfisque probat chémicá; quae eflicit, ut omuia dulcia fpiritum acidum magis ac minus corrofivum fundant. — Elaíticas, fpirituofas, fulphureas particulas in gremio Ananafae latere, et per internam fermentationem caloris ope evolvi , ódor fragrantilfimus in- nuit. Nec enim Theophra(lo Plinioque fides habenda , qui dulcia rro odorata elle perhibent;:quam Brema alibi deflruximus: tanta enim fru- ctus hujus dulcedini conjuncta et commixta elt: fragrantia, ut fecundum Acoftam,odore dieno(ci queant aedes, in quibus afferventür, 3s Ex hac particularum hactenus recenfitarum: modificationie, i.e. figuia, textura, partium fluidarum motu et combinatióne,fluit fructus hujus efficz- €ia virtusque;quae ex Idiofyncrafia fübjectorum fructus comedentium variat; à ut
AG Uu PE SP. 23
ut nihil ádeo. certi quoad vires et effectus decernere et definire quis queat, nifi femper. facta relatione ad individuum. ^ Quod cum varium fit , varia pariter hujus fructus vifitur efficacia, operatio et faporis fpecies, — Licet enim negari haud queat, diverías illius recenfitas fpecies , faporis quoque atque odoris parere differentias ,, hoc tamen diffitendum non eft, unum eundem- que fructum; a diverfis comeftum , diverfas impreffifle papillis nerveis , ceu gullus organo, faporis ideas, Hinc Auctorum in exprimendo vero cet adac- quato Ananafae fapore diffidium, .
Praecocibus, quae malorum Armeniácorum fpecies, (unde Gallorum Abricot detortum, ) fapore affimilat cum plurimis aliis illuflris Thevenotius, dum fícribit, 4 Jaffe a la bouche um odeur d' Abricor. . Palato mali praecocit odo- rep veliuquit. « Saporem hic cum odore confundit vir clariffimus , aeque ac a Germanis noflris interdum fieri affolet;. nec enim quis folos Norimbergen- Ícs noítros ideo falfe fugillet ; quod in Lexico Germanico Serotini factum, tanquam non nifi quatuor fenfibus ideo fint praediti, cum non apud nos na- ta, aut unice tecepta fit ifla fermonis ratio, qua uno eodemque vocabulo res, ad guítus et odoratus fenfum pertinentes, pronuntiantur et efferuntur, fed et ab aliis id quoque fiat. De Dialecto Germanorum Auflralium Hel- vetiorumque, ex Hilloria Concilii Conflantienfis Vlrici de Reichenau, item- que germanae fidicinis lyrae; acutiffimi Opitii, paraphrafi poetica Cantici Canticorum. hoc fufe probavit. s2«545479- Wagenfeilius de Noriberg. «Reb. notab, cap, 16. p. 110. Penes Gallos quoque hanc vim normamque loquendi effe, ca; quae e Thevenetio modo adduximus , probant; et apud Latine fcribentes$ frequentiffime legimus; aliquid Hyblam Atticosque flo- res fapere, pro bene olere, et vice verfa, Sed ad faporis Ananafae varietates redeundum nobis, |... *
.- Fragis fimilem pronuntiarunt plurimi, quos inter Neuhofius in Bráfil. de- fcript. p.240. et in Itiner. Sinic. p.346. Bontius Hift Natur. et Med, ]., 6, c. $0. cooonor Qui legitis Cinarae atque Indica dulcia fraga, 5d sd Margerav. Hift, Plantar. Brafil. Libr. I. cap. XVI. p, 33, aliique, «5-5
Pyris, a Bereàmo Italiae urbe dictis Bergamatiis, fucco faporéque epre-
iis, comparat Ananafae faporem Cl, Muntingiusy qui mox talis Perficis, quod ad guftum , aequipatat. Dn. de Loubere-vero delicatiori malorum
rmeniacotutm fpeciei, Gallis Pacv;e dictae. — Malis, quae Gallis Rezerte, five rénáta, Anelis Prppiz dicuntur, affimilanit Rochefortius et Pometus, vel; ut Martialis verfü exprimam | | iude wines | ee. aiti dulcibus aut certent quae Melinela facvsm, | Cydoniortim*et: Nucis mofchatae mixturam Ananafam exprimere credit
Meilleius:exillimant. [5306 tions cob cose oi 22 Ao 1s MÉu T) xapdpuavor à owylpirit cae tus five Melarundineum;quod Saccharum dici.
me expediam, illi denique; quibus intimius Indias perlull:are, resque natura- A Fa les
a4 CAP T VI.
les accuratius noffe datum, fateri cogunturjineffe fructui huic peculiarem pla. nefaporem, qui ex innumeris fuavitatum plurimarum conjunctionibus mi(lus omnes, quas hactenus recenfuimus, delicias exhibeat;adeoque verbis vix ex- primi queat. Vt major his, quae fcribimus ; habeatur fides, tefles advoco autoptas, Rochefortium et Pometum, quorum ille in Hiíloria naturali et mo. rali Antillarum Infularum Livr. I. chap. X. Artic. VI. p. 120. Edit, ult, in IVto, Ellea un goüt [f relecve, ez qui lut eft f£ particulier, que ceux. qui l'ont cvoulu parfaitement décrire, ne pouvant le fame fous une [ule comparaion , ont emprunté tout. ce qui fe troucve de plus delicat , en l'auberge, en la fraife , au Mu[Gat , en la Rénette , et apres acvoir dit. tout. cela, ils ont. effe contraims de confe[fer, qu'elle a encore un certain got particulier , qui ne fe peut pas aifement exprimer .i, e, Tam fublimi,peculiari plane ac fingulari fapore gaudet;ut accu- ratius illum defcripturis, cum füb una comparatione id fieri nequeat , opus fucrit, omne illud trahere in fubfidium, quicquid in malis Perficisfragis,uvis Apianis, malis renatis et melimelis fuavitatum et deliciarum elt, At pofl. quam haec omnia dixerunt, fateri tandem coguntur, ineffe huic fructui pro- prium et verbis vix exprimendum faporem. | Pometus vero l'Hifloir. gene- ral, de Drogues haec de fapore Ananafarum habet : E/e eff ff facvoureufe, que je ue la fcauroit mieux exprimer, ff non en difant , qu'elle a le gor de la Pé- che, de la Pomme , du Coiug , et du Mufcat tout eufémble, i, e. Tanta faporis ex- cellentia,ut melius vix me expedire queam, quam dicendo quicquid delitia- rum in Malis Perficis,A ppianis, Cydoniis, uvis Mofcatulis, in Ananafae fructu fimul commixtum efle. |
Nec minor diverfitas odoris eft, quam eratfaporis, Alii Rofarum fra- erantiae, alii vinofae fuavcolentiae, alii pomorum , folis calore ad maturita- tem tendentium, halitui, alii illi Perficorum generi , quod a malis et coto- neis nomen apud [talos et Hifpanos invenit; iterum alii ili, quem ipfa Cy- donia fundunt, haud diífimilem pronuntiant , fando haud accurate expri- mendum, nec calamo circumícribendum. | Propius accedes,fi vinofum pro- nuntiayeris, '
Capvr VI
Omnis Terra Ananafae colendae apta, Montofá; umbrofà , arenofa et aquofa loca, In Se- ptentrione terra calidior fimo equino infecta eligitur. Irrigatio. Aér liberior. Bo- reas inimicus, Aedes feneftris obductae, Rudbekii fornaces fübterraneae. l'rimo vere Aéri non eft exponenda, — Propagatio ex apice five Corona, quae humidiffima: g germipiaus caulis; ex femine dubia eit; ex foliis, Per folia propagantur Opunti
ICO1Q€C5; Citrus,
ze) Vm Ananafa non (it ex illorum fructuum genere, quos originis ws fuac genialis amor adeo delinivit , ut nullo labore , nulla indu- e [lria, ingeniove et arte alibi, quam ubi primum nati ad cultu- Zi ram difponi poffint ; nullam enim terram, culturae officiis ftu- dioque debito praeparatam, dedignatur, nunc, quale folum -diligat fructus noíler, | : . Nec
G X PVWVTSMYI 25
Nec «vero Terrae ferre omues omuia po[[uut ,
difpiciendum. ^ Variant exoticorum Auctores in folo huic plantaeaffignan- do. Nard, Anton, Recchus Mexicanas Ananafas montofis locis, Neuhofius in India orientali, in umbra; fubeunte tamen humoris falubritate, felicius eer- minare aflerit, additque, Terram feligendam, vulgo fcete e». gulle, dulcem et mollem dictam. | Secundum Floram Malabaricam arenofa et aquofa loca amat, et 2T v pullulat in campis ficit atque aequora juxta.
In regionibus noflris Septentrioni proximioribus,ubi major adhuc in cultum plantarum exoticarum .-
* " labor eff impendendus, et omnes cogendae ad fructum, et multa mercede domandae ,
eioitur terra mollis, pinguior , calidiorque , cujus nativa macies deciduis arborum folis, vel ligni Ícobe , in putredinem refolutis , fimoque equino récenti corrigatur et acuatur 5 et quoniam iteratis calefieri vicibus amat , ali- pes fimo recreetur equino; feneflrisque ab omni inclementiori aére de- üper muniatur, ne velut foetus in ipfo utero ante partum tabefcat,
— Cave, ne ficcius tractentur A fae: irrigandae ergo per foffam,ne cau- lem attingat pluvialis humor, | Hoc ut impediat fedulus hortorum cultor, caulem arboreo cingat mufco, humiditatem longiufcule confervante vel ar- cente. Opera quoque danda, ne crebrioribus imbuantur imbribus, ac plu- viales foliorum interflitiis inhaerentes guttae, cauli damnum inferant in pu- tredinem vergenti,
-Aér eligatur aliquanto liberior; quippe cujus beneficio furfum erigun- turin germinatione, confervantur in augmento et vitae proceflu, füuccorum- que pariter circulus et fermentatio facilitatur. Ab omni Borea immun
cum Boreas (emper Nauae faecviffimus bofhis. *
Hinc cum e calidiori climate in noftrum transvecta planta; (quae nullum fere nunc caelum aut folum fugit, ) in areolis fimo repletis et defuper fene- ftratis aedibus , quibus calor intendi, ficque ad debitam maturitatem cogi,et a frigoris injuria defendi poffunt, confervandae, aediculae vero illae ingru- ente inclementiori flatim autumno claudendae, |
Vel fi aedes e vitris. confectae aliaque commodiora defint hibernacula, ad ductum Cl, Rudbekii fubterraneae fornaces in ufum trahantur, quarum beneficio vegetantes orientis calores aemulatione quadam, ad nivoíos borea- lis climatis horrores retrahere liceat, et g inati jem exoticarum flirpium,
(etiam. ex ipfis feminibus) defperatam huc usque promovere 5 de quibus maximus naturae myfles,Major;in Gen, errant, cap. 11. Plura itidem de for- . racibus his fubterraneis Heffus. icis
esie: Mollem igitur ne laedant frigora Vlantam, HE baec contra duros biemis fercanda rigores, dogec agat xephyros annus folemque reducat, Cave tamen , ne vere ineunte [latim aéri exponatur , priusquam aeílas G appro-
46 64 PU qw
pacta; fecundo poflhac anno ad frugem ruríus perducantur. | De Ananafae per (emen productione altum apud plures exoticotum fcripto- resfilentium, | Si fides habenda foret Henrico Heffoin Hortulan,German.ver- nacula lingua confcripto et editores eflet facillima. Sic enim ille: E feminibus; qualia nonquidem in fructibus apud.nos coacte maturefcentibus ; fed ex India allatis, reperiuntur, propaganda Ananafa, id quod fequenti contingit modo Semen,citri femini fimile; coloris tamen magis bruri, vere ingruente per dici unius fpatium aquae committitür:, exemtumque iterum Íiccatur, et fatis profunde in folum pitigue optimo fimo equino: praeparatum, atque in vale vel cifta enutritioni plantarum deflinata; aifervatum deponitur ,. probe irri- gatur, et ab omni rigoris pruinaeque arcetur acceflu. Vas, cui committi- tur, fit fatis amplum, ut diutius in illo confervari poffit, cum non fine evie denti periculo transferatur, Interdiu quoque femper obtegenda planta ; ad concentrandos folis calores, Menfe fecundo plantulam' videbis feminalemi cinarae inflar prodeuntem, foliolis anguftioribus ; indies tamen in majorem molem tendentibus, usque dum ad debitam magnitudinem pervenerint. Haec Hefílus, penes quem fit fides, quae pluribus vacillare creditur. A. Omnem fidem et experientiam: primo intuitu fuperare videtur, quae d$winG- alias Kircherus de hac Ananafae propagatione per folia tradit, Re- fero ejus ipfiffima verba Chin. illuflrat. p. 189. Iz 4zazafajinquit, admiratione dignum occurrit, quod mon femina folum in terram projecta, [ed et [urculi , quia et folia ipfa terrae implantata,mo-oas fmilesque plantas fructusque producant, quod et multis alis plantis contigit. es | i j Mira haec per folia propago, non tamen impoffibilis, modo curiofitatis amans eperi exasipiei rosse, Sed fiperanalogifmum Opuntiae quis propagem per folium perpendat, Kirchero omnem non abjudicabit fidem, | Sic e^zero «e» Cl, Volkamerus retulit;in fuo horto foliola Ficoidum nonnullarum in tetram decidua, laete veoetaffe, ficoidemque produxiffe;: id quod de Aloé Africana breviffimo craffiffimoque folio,flore fubviridi, quoque annotavit Exc, Com- melinus Hort. Amflerod, P. Il. p. rt, Citri nova per folia productio certe habet, quod in admirationem rapiat curiofos. Quis unquam credidillet E d pohe;
ffe, ut exfucca pene folia tertae mandata, radices agant, e fibrillis protru-. dant folia in ramuículos fe expandentia, dorfalisque folii nervus caulis trun-, cique tandem vicem (uppleat. «. Conjunctiflimi Fratris, Paftoris Furthenfium vigilantiflimi,citretum centenis experimentis hoc artificium commonflravit, indeque Summorum Imperii Procerum promeruit gratiam , qui rem mi- randam.clementiíTimo dignati funt afpectu. — Hancque novam, a Mirando- la. olim jam indigitatam., foliaceam citri productionem , Hefperidum Nori- bergen(ium Tomo fecundo folertiffimus operis hujus laudatiffimi Auctor; Vir nobiliffimus et integerrimus J. C. Volkamerus uberius declarayit.. *9$ ! P" ' 1 bed
Vfus Medicus, Succus roborans.eft.: in malo, Esf/zados dicto. Vis cordialis in Electuariis,
-. . analepticis,. Siti medetur, Sanctorii Inffrumentum, Melones Aquaticae praeftant in
fiti reftingüenda Ananafàe. Num in Febribus exhibenda ?'-Petrofelinum, Noribergen-:
555 fium deliciae; ulcerofis fere letale, Ananafae vis diuretica unde ?: Suinsxedo tempe-,
adi 1 randa ] qus dioretica d hydrope. . Ab Ananafa 2g? 4rpise. Víus in Gonorrhoea, Vis E,
alexiteria. AquaAnanáfae fpirituofà, 3 . fBO:1(C XS 3332515383 BISIV Usum Tulnot xov? yv. LITOPHI tad d9RID $5,€ ieri Icet apud nos, ob fructus adhuc raritatem; indeque fluer.tem ca- aeo ritatem; in-officinas Pharmaceuticasufumque me licum non- S6 - dum fuerit introducta Ananafa recens; utraque tamen, S India fargeutem ad folem,cvergenscoe cadentem. virium Medicarum
notitiam habet. :- am enim illisin-oris ; hujus remedio - Siiple Ufupee oen. ooi rm Uri 'Ofti 2 , s
5v smunilolo jos faeda malorum a i
. Pefliferum dat terza cobors, praenuntia leti
Aesecoont oVicta jacet legio, debellatique dolores, ..— j i2 Succus Ananafae in optimorum roborantium nümero efl , quatenus por- tionibus aethercis, elafticis; fülphureis, motus fanguinis turbatos impeditos- que, ad circulum rite peragendum revocat et invitat, five, ut nonnullis pla- cet, Ípirituum e fanguine ortum atque vigorem, promovet, inflar Vini ge- nerofi. Hinc in malo; Es/2l-vados dicto; quod eft debilitas e nimio Vene- ris oeílro proveniens, (de quo Dellon Trazré des ;waladies des Pays. orientaux chap. 9.) mira praeflat; ideoque laudibus extollitur a Rochefortio, Pifone; Marggravio aliisque, iud: q udh xh boss
^ Ekodem modo magnifice animum languidum recreare , fpiritus fopitos excitare, amaráque curarum (ut Vini laudes a Lyrico mutuemur) efficaci- ter eluere, Muntineiusteflatur. Vim ejus cordialem celebrat Rochefortius, hocque titulo in Electuariis analepticis Ananafa in Indiis condita locum in- venit ; quippe fanguinem nimia ebullitione attenuatum , adeoque in cordis thalamos majori, quam par erat , impetu irruentem , patticulis dulc-acidi- ufculis placat et compefcit. ERU UR Eu ^ Siti intenfitfima ardentibus propinandam Nanam fuadet Hiftoria Mexi- cana: rofcida nempe humiditate ; qua olaciei inflar in ore fe refolvit, lin- guam ficcam et exfíuccam uberrime irrigat, ^ Carere igitur poflunt E»
iso : G2 eie-
àg QudPP*uT I.
elegantiffimo Inftrumento;quod pro fiti fedanda a Statices illo ingefiofiffi- fio Statore, Sanctorio, Comment. in I. Fen, Avic, quaefl, $7. excogitatum eft ac defcriptam, — Quod fi tamen et hoc infüper expeterétur , Avanafae impleri fucco fuaderem , quo per foraminula fen(im exflillante , ómnis (ca. brities linguae ariditasque , quae aeftus febriles comitari folet, füeatur. Quamvis ad extinguendam febrilem fitim, tanquam meliores. et fecüriores Nanis, citrullo afines Melones aquaticas Brafilienfes, vulgo Mélezs d'eau, Germ, 9Bafjer-SXeelonen dictas , fubftituat Bosmann, dass Ja deferipr, de Guinee : quem fructum poft Margeravium et Pifonem , vivis quati colori- bus exhibuerunt, Rochefort, du Tertre, Purchas aliique Hifloriae Indicae fcriptores, quos pagina non capit omnium tamen. optime nuperrimus Vir- giniae Encomiaf(tes dans la defeription de la Virgittie.
At circa ufüm Ananafae in febribus in diverfum tendunt Auctorum fen. tentiae. Hifloriá Mexicana tanquarn febrium refrigerium commendat; Pi: (o autem febricitantibus, vulneribus et ulceribus iofeflaris (febres forte in- nuit fymptomaticas , iftis plerumque connexas) abflinendum ab hoc fructu monet. Adeo enim humores accendere ait, ( forte illo Hippocrátíco Libr. 2. de diaet. c, 33. motus, sa 52vxia Sregyaativeiy qríquxe, dulcia calefac ere folent 3) utnon folu degrorum impediat reflitutionem, fed et in pejus eos difpotiat: quem infelicem fucceflum cam Celeb, Wormio, a fructibus crudis, er ad maturi- tatem debitam nondum evectis, acidoque adhuc corrofivo fcatentibus; pro- yenire reOr- DOMUM c e tsi vta xs : ^ Negandum certe non eft ,. diuretica; ( quorum claffi huüc. fructum inferendum effe, latius mox probabimus,) effectum hunc, Ananafae a Pifone adícriptum , faepius in cafibus fimilibus prodidifle. Sic Petrofelinum, five Apium hortenie , quotidianum civium noflrorum alimentum , quod non ut alibi fieri confuevit, carnibus pro grato fapore conciliando incoquunt, five, ut Plinianis me expediam, zzrer oblectamenta magus , quam cibum recipi- tzt ; fed plenis buccis ingerunt, ut reliquae culinares herbae hujus refpectu ipfis pro nautea , nullum quidem benevalentibus incommodum parit : at vulneribus et ulceribus afflictos inflammationes ex «eweeeecs fenliffe non leves; fed eryfipelaceas;aeítu fübfequente febrili incredibili;ecordor. Idque malum toties recruduit, quoties herbam hanc comedere repeterent, ut et ipfis ferme letalis fuerit planta, apud Romanos epulis dicata feralibus. Cau- fa quaerenda eft in particulis acribus, plantae huic inhaerentibus : unde vis diuretica «we dependet, quibus ferofae funt immixtae, ut guílu ftatim difcerni nequeant. Quis hic non cum philofopho Poéta exclamat: :
Nec ratio remedi communis certa dabatur : Nam quod alís dederat -vitaleis aérit auras, Vol-vere m ore licere, et caeli templa tueri, Hec alus erat exitio , letumque parabat.
Eodem fe modo res cum Ananafa habet , cujus vis diuretica reliquis omni bus praepollet, Neuhofio, Pifone, Rochefortio teflibus, qui in urinae fuppref- fionibus pellendoque calculo Nanam , incantamenti inflar;folatium affctre conten-
ants unm C EB ED C e iet ma n
G vGP-Z T «II 29
contendunt : quali ratione autem vim diüreticam exferat , faeile colliget, Ípur sara Supr Uripodesarro voeai, ut Homeri verbis in Hymn. Apoll. utar. Cum enim fructus hi comelli copiofam materiem aqueam , elacici inflar in ore diffluentem, fuppeditent, quae ad renes poflea propulfa , et in ureteres per carunculas papillares angufliffime perforatas transcolata , in veficam deni- que, veluti corporis matulam, derivatur ; nemo non videt fructum hunc merito inter diuretica reputari, Etenim fub tenaculis fuis mollibus, dulci- bus, vifcidis, junctum habet characterem falinum , qui vifcidum tenaxque coagulum in renibus attenuat, liquat, abílergit, fundit, ferumque a fanguine fecernit, Sunt hae particulae falinae in Nanis immaturis adeo confpicuae et acres, et calculum tanta vi protrudunt in urethram, ut, exitu ipfi denega- to, vitae difcrimen nonnullis attulerint,referente hoc Ampliff. Cleyero, Pro- tomedico et Confiliario fupremo Tudicii in Batavia Infulae Javae majoris fplendidi(limo, Dec. II, Ann, IV, Obf, V. Ephem. N, C, qui proin modum, quo tutius exhiberi queat, praeícribit fequentem : Sumitur integer ad ma- turitatem redactus fructus, inque taleolas fectus Mariae balneo immittitur, ut fuccus exfudet, et accedente calore , vis aliqualis cauflica fructus in ma- turam dulcedinem convertatur ; qui poftea fuccus blandiffimo balnei calore correctus, jucundius tutiusque remedium exiflit. ——— |
Folia quoque diuretica non deflituuntur facultate: haec enim in Aqua Oryzae (quae tefte Dellon Traizé des maladies des Pays orientanx chap.s,p.24, Ptifanae noftrae vices füpplet,) cocta et pulvere Baliari mixta;in potu affumta, hydropicorum ventres purgant; tefte Hort. Malab. loc. cit,
Eít et Ananafa remedium,
Venerem quod roborat aegram,
dum ingripn motum auctiorem reddit, cum dulcia plurimum $e» 5»
corpori foenerent, fespque igyxrp, partim et vis illa diuretica, genitalia ma-
jori cum impetu extendit, vafaque fpermatica turgidiora efficit. Sed plane diverfas hunc fructum in gonorrhoea vires promere, Muntingius ilii nifi gonorrhoeam benigniorem , a füperflua feminis generatione ejusque turgefcentia fubortam, intelligat. |
Abdominis ex flatibus intumefcentiae immaturos fructus mederi, Hor-
tus Malabaricus loc. cit. annotavit.
Alexiteriam huic ineffe vim , Cl. Pifo Hift, Nat, et Med. Libr, IV. Edit, fec, probat , dum Ananafae fuccum venenis , imprimis fucco Man- dihocae , Mazipura dicto, largius et crebrius haufto, adverfari refert; qui, Rochefortio fubfcribente, porro memorat , Ananafae radicem idem prae- Álare. : pt
Ex eodem fructu fermentationis via, ut Chymicis loqui fas eft, humida tractato, aequaliter fic attenuatis per motum inteflinum particulis fulphureis acthereisque ac fubtilifatis,et exculfTis vifciditatis vinculis , fpirituofa ardensque obtinetür aqua; in qua concentratum, quod in fructu maxime activum 5
adeoque parva dofis majorem fructu effectum praebet ; fi tamen largius fu-
matur, Pifone et Rochefortio hanc cautelam fuggerentibus , vias urinarias | : 7 1. ANE E. ^ corro-
30 CHPXFYX T PH
" » " E . e corrodit. Hinc Auctores fuaforesque funt omnibus , ne illam, nifia pru. dente medico;qui acrimoniam corrigere novit, exhibitam, quis affumat,
Carvr VIII
Poma mitia. Ananafa in conclavi maturefcit. Na»Ae cacabae. Cibi inde pàrandi ratio. Vino, aquae, muriae immerguntur. Crudae cum aromatibus comeduntur. Fructus ho. raeus eft. Mycalefiae Cereris fructus. Conditae in Europam afferuntur, Succus cum
* *
aqua miftus. Vinum inde paratum. ANa94j4.
um Raeclaras Ananafae virtutes, et quot quantaeque in genus hu. manum, fingulari DEI optimi beneficio , inde manent utilitates, vidimus. At jucunditate, qua hominis palatum demulcet,non minore pollet, utpote deliciis omnibus longe praeferenda, Ex- petitur autem Nana adulta maturaque, ^ Maturitatem in pornis Virgilius per vocem mitia, interpres autem ejus, Servius Maurus, melius ad- huc expreífit, definiens , mitia poma efle, quae on remordent , eum mor- dentur, Kloc pariter in Ananafa evenit, cujus mitis maturitatis dulcedo, non immaturae immitis cruditas defideratur. |
At vero quae vi folis maturefcunt, minoris fiunt apud Indos, fecundum Pifonem, quam illae, quae in conclavi vel oporotheca aliquandiu fufpenfae - funt, ad imitationem Martialis in fufpendendis pyris, | quae lentae peudent veligata gemfhae,
Vocantur autem Nanae ad maturitatem eductae, et fuo tempore adultae, Margeravio tefte, Nazae cacabae, quibus tamen, (i deguftandae, externa prius cutis auferenda, M | | :
Decorticatam Nanam, inque taleolas fectam ; Vino madefacere folent lautiores Hifpanico ; fic enim tolli illius noxam , non fruflra exiflimant, modo tantum temporis in vino haereat , usque dum hoc proríus im- biberit , fupereturque eo modo fücci pravitas. Impraegnatas fic vino ta- leolas, cinamomo faccharoque infpergunt Africani litoris auriferi incolae,tefle
Bosm. in deícript. Guineae. | ! ... Quibus vinum non füppetit, aquae immittunt fructus diffecti fruflula, ut acrimonia extrahatur, telle Neuhofio in Itin, Indiae oriental. p. 209. Mu- riae quoque immitti , Hiftoria Mexicana his verbis meminit, p, 311, Recezzi2 fecantur 1n frufla, ac muria permittuntur immadefcere, ut pars in bilem apta na- £4 concverti exficcetur, ac cveluti ervane[cat, | | Nanas autem plerumque in menfis exponunt fecundis , quarum oble- ctamentum et ornamentum funt, ^ Crudae comeduntur, nunquam tamen fine aromatibus nec citra vini irrorationem, — Eflur quoque cruda cum pipere. | | Si diutule afTervetur, putredinijinflar aliorum horaeorum fructuum, ob- noxia: nec enim per annum durat, ficuti fructus Mycalefiae Cereris in Boco- tia, qui ad fimulacri pedes expofiti, integri vegetique per anni fere totum . fpatium perdurabant, fi Graecorum narrationibus habenda fides, Vt a cor- -iuptione igitur conferyentur , Saccharo condiuntur in univerfum annum, EL x quae
CUM PEPST. XX 31
quae partim aegris fitientibus maerifice auxiliantur, partim, ut Plinii ver- bis rem eloquar, cozdiemdu cibis miram conciliant. fuacoitatem, Atque hos conditos,omnium ex Indiis allatorum fructuum delicatiífimos pronuntiant Rochefortius, Acofla , Neuhofius , Muntingius aliique ; eosque Lutetiae Pa- rifiorum venales femper proflare, Pometus teflatur,
Fructus per longum diílectos, via ficca cum teneris foliolis con- diunt, et poftea fecundum artem iterum conjungunt , glacieque incru- flant faccharina , ut hoc ipfo figura fructus foliorumque inteera conferve- tur, et Rochefortio fcribente : Fat voir ez ces beureufes contrées, non obflant les chaleurs de la &oue torride, une douce image. de trifle productions de l'byvver. ie, In feheibus bifee regiouibus, (de Antillarum Infulis loquitur, ) zo obflante qonae torridae aeftu, dulcis fuueflorum byemis effectuum imago exlibetur,
Amplius fuccus Nanae exprimitur et pluviali fontanaeque aquae , hy- dromelis inflar, commifcetur, tefle Margeravio,
Nanajam , Vinum ex Ananafis paratum , nominant, eodem Maregravio annotante, quod Malvafino comparant Rochefortius et Pomcetus , genero- fiusque cunctis alis Vinis pronuntiant, Nanaja haec tribus feptimanis fe- pofita, in fermentationem abit, corruptioni proximam. — Quod fi quis toti- dem adhuc expectet hebdomadas ,. in integrum reflituitur hocce. vinum, generofius longe priori evadit, voluptatumque lenocinium exiflit, (i modice quis eo utatur mediceque. Spiritus etenim recreat animales, languenti opi- tulatur cordi , ftomachique medetur naufeae 5 urinae fuppreffiones tollit, omnibus malis averruncandis,quibus et fructus;infervit, de quibus jam plu- ribus actum efl, | |
La
C x pypEX.
Fructus immaturi exitialess maturus an ferrum arrodat ? Foetum abigit, Slyptonge. Bilem auget; ut dulcia omnia, Anginam efficit et inflammationes, haemoptyfin, ventris tor- mina, Luxuria Indorum immoderata,
vg Vm zil profit, quod mon laedere po[fit. idem: Ananafae quoque, aut $ intempeltivus aut intemperatus Víus plus Aloés quam mel- EXP lishabet. (575 [ntempeflive comeduntur immaturae;quas fumme exitiabi- les funeflasque pronuntiant Indicarum rerum fcriptores, Quod fi, ex Acoflae et Linfchotani fide, cultellus maturae infertus Ananafae , per aliquod temporis fpatium;quoad partem vulneri inhaerentem fere confuma- tur: ( hinc Dureto fructus ferrum comedens, Frsit qui. mange le Fer:) quid de immatura expectandum ? et quae turbae ex ejus efü metuendae ? Diffi- mulandum vero hic non eft, cultri Ananafàe infixi erofionem erroris re- dargui a Cl, Bosmanno in defcriptione. Guineae Epift, 7. p.316.et Terentio Not, in Hifl, Mexican. qui hoc merito fabulis accenferi anilibus, conten- dunt: cultrum enim, non per horae dimidium, fed per dimidium anni, huic fructui infixum non corrodi, licet acies ejus obtundatur, quod ab omnibus acidis, malis citriis, tiis, limonibus aliisque fieri folet. Lii Hy — Intem-
Qd PRIZES WE
32
Intempeflive etiam hunc fructum praegnantes fumunt; ob nimiam aquas et calculum pellendi vim : quid mirum igitur , fi utero gerentibus exhibitae, et ab illis comeflae, foetus abigant, inftar fructus Caraguatae-acan.. gae quae non fecus atque Ananafae immaturae , acidulo fapore dentium fluporem non tantum inducit, fed et linguam atque fauces fauciat, palatum.
üe excoriat, ut non immerito Slyptonge a nautica pube nominetur,
Hujus facultatis non ignarae meretrices Indicae , ut viris tuto fe profti- cuant, fceleratum infanticidium efu Ananafae immaturae et Caraguatae exer. éere memorat Pifo Hiflor. natur. Brafil. Libr, V. cap, 82. p, 11.
Biliofis hunc fructum minime conducere, Hifloria Mexicana annotavit, tum balfamicum bilis liquorem nimium quantum adaugeat j quod ab omnibus dulcibus fieri vulgo creditur, . Et ex effato Hippocratico Libr, 5, de Morb. c, 29. t, 10. 4242 7d »»via váer vuoto. Venufinus vates infuper ratio- nem et caufas fuppeditat Lib, 2, Serm. fat, 2,
Dulcia fe in bilem -vertent, flomacboque tumultum
lenta feret pituita; | | quatenus nempe particulis vifcidioribus glutinofis facile obflructiones pa- riunt, bilemque adaugent, |
Quos dirae febris aeflus excruciat, faucesque jam paululum erofae , illis Nanae
| aunflammat liquor fercvore furenti ur |
gulam, letalesque inducit anginas; Neuhofio tefle. — Alias infuper produci
hujus ufu inflammationes , velut Duriones Malacenfes , teflis eft Acofla p.
285. qui de Durionibus plurima habet Hiflor. Aromat, p. 2 3 r. : cuida
-Pulmones labe jam aliquali infectos, ulterius erodit, atque haemoptyfin efficit, ut queritur Bosm. defcript, Guin, p. 316,
Qui in ventris tormina proni, Ananafis abílineant : haec enim excitant;
cuentriique fluore fatigant, | DEM Hinc Cl. Bontius Hiftor, natural, et Med. Ind. orient. Libr, VI, Cap. 50. p.145. de Ananafa canit: Mises «Qui legiti cinaras, atque ladica dulcia [raga, Ne nimis baec comedas, [ugite binc, latet angui im. berba. Ne tibi letifero faper impleat ilia fucco, | | Quod fi nonnulli luxuria immoderatiffima allecti, fructui huic inhient, plu- res quippe in India — cix cuicvere po[funt Hus fene, tanta ilis ef gratia, tanta cuoluptaa : illas quoque luent poenas, quas zot pabula. luxus et recte gladio plures occidere dictae - j féitamenta. gulae ; corpori humano intemperato ufü accerfere folent,
Sic Ananafae optimae, intempellive et intemperate fumptae nocent, ut cum Plinio tardum dictu,pluribus profint, an noceant ; neque viribus corpo- ris utilius aliud, neque aliud voluptatibus perniciofius. é
APVT
& JUPY CH. yx '33
ET moe
Ananafa animalibus, volucribus,infectis, grata, | Guiza7b; Avicula minima cur Towipeo dicta. Ejus roftellum. Lingua, Cobr: illius fpecies. Caput, pedes, alae, volatus velociffi- mus, Anglis Hwmemiszbird , Germanis $B[umten-Cpedyt / Sinenibus Tacbonfung unde dicantur ? Plumarum venuf(tas, unde varia nomina. Ex his Icones pingunt, in- aures faciunt, Bene olent, Paffer mofchitus. Niduli;,ova: utraque in Mufeis vifuntur, Num ex Erucis ^ii ie an hyeme moriantur ? R enatae, Captae vix per diem vivunt. Can- tus ut pafferum,non luftiniae. Ho77z4£2//7, V(us Medicus, Hcftis Nbazanu Guacu,a quo dentifcalpia, defcribitur, Hoftis Apanafae, Infectum Ka£Eer/akke, quale $5 a Meriana depictum. Neuhohii circa hoc Infectum obfervatio,
2$: Ntequam coronidem huic opufculo imponamus , paucis juvat 3 annectere, non homines tantum allici delitiofiffimarum Planta. 5$ rum praecipua hac Ananafà ; fed et animalia, v.g. fimias , Kir- $ chero in Chin, illultrata tefte , volucres et infecta, quorum D catalogum recenfere longum nimis foret, Seligimus ante omnia verum naturae miraculum,eo quod prae caeteris fructus hujus mellea in flo- ribus latitante dulcedine delectetur, ac e Nanae bravae five fylveflris , Pita cde niei cda ML si
Md ue Y
dictae, filamentis exteriora nidi compor .. Avicula eft e minimis quidem, magnum tamen flupendumque DEI, lu- dere gellientis in rebus productis, opificium, ut vere dixerit Plinius, naturam nunquam magis, quam in minimis totam efle, . Pro varietate gentium, Ípecierum, (quippe novem defcribit Marggravius) et qualitatum, varia quo- ue fortitur nomina ,. e quibus Gwizambi vel Guaizumbi generale credit Pifo Billor, Braül, Lib. V. p.sro.Edity 1658...
Magnitudo molesque itidem varia fecundum diverfas fpecies, cum ali- quae cicadae;crabronis vel bombylii; aut mufcae majoris (hinc Illuftr. Dionyfio in Hiftor. natural. Americ, Septentr. c, X. p. 152. mouche dictae,) vix exce- dant. Mirum ergo non eft, íi tantae levitatis ; ut unum duntaxat To- mino Hifpanicum ,-five Xll. grana pendat , üride quoque nomen 7s- minejo fluxit, quo 2viculam hanc Tofeph a Cofla Hiftor. natur, et moral.Ind, Occid. T. 4. c. 37. et Nieremberg, Hift; Natur; Libr. X. c, 88. p. 239. defignant. Minima harum fpecies in Aruba dominii Belgicae Coloniae, in Curacao Infu- la commorantis, repertu dari, Rochefortius teflis eft^ Neque minor in ca- pite pro fpecierum diverfitate varietas; utplurimum cum pennis cerafl dulcis mediocris magnitudinem vix aequat. — Koflellum fubrotundum, aequale, tenue, et valde acuminatüm , rectum , paululum tamen veríus extremitatem deorfum vergens, Color hujus niger, excepta inferiore parte prope exor- tum, ubi rufefcit, Lingüam habet duplicatam five bifectam tenuiffimam, ! nonnullis-inflar acus; qua veftes farciuntur, fecundum Oviedum; in aliis inflar futorii fili cerei, (as a Scboomakers cu-oaxed Tbread) fecundum Nehem. Grevv in Muf. Reg. p. 61. in aliis denique inflar ferici fili tenuiffimi, fecun- dum Pifonem et Marggravium. ^ "Hanc extra roflellum longe exferunt, ut Tiorum melleum rorem extrahant etlambant,/ .- ^... 5 o - I Ex
Ex avicularum harum numero quandam Co/y£ri dictam , Rochefortiug in Antill. Hiflor. natural, et moral, cap, XV. Art, XVII. p. m. 176.et poft illum Richard Blome dans l' Amerique Angloife dans la defcription de l'Isle de St. Chriftofle , defcribunt, quod plumeam in fummitate capitis coronam oe. at, quam in criflam pro lubitu erigere valet, eamque folis illuftratam radiis, pretiofiffimis lapidibus difltinctam et corufcantem e Rochefortii mente quis judicet; qui infuper oculos parvulos , par Adamantum chalybi politiffimo caerulefcenti infixum, adaequare credit. : :
€rura et pedes aviculae huic minimi brevesque , cum Ebeni ligni ni. eredine certantes 5 in pedibus quatuor digiti, tres anterius, unum pofterius veríus longis Íemilunaribus ; acutiffimisque unguiculis praediti, ^ Alarum ,, remigium optime a Marggravio fequentibus defcriptum : | Alarum pen- ,, nae fingulari arte a natura funt compofitae, |. Ab. exortu. enim alarum 5 ad tres quartas partes digiti circiter duplex ordo pennarum elt , unus lon- » gior altero, et fuperpofitae funt ibi invicem pennae ; quafi alae breves fu- » per longas 5 hinc polt has pennas alae pennae (quarum circiter dece » funt) fequens interior femper longior fit antecedente exteriore, ita ut idi » ma fit omnium longiffima finem alae definiens, .. . ES
Ex hac alarum flructura volantes velociter alas movent , et tanta qui- dem pernicitateut/fecundum Illuftr, Rajum in Willugbejano de Avibusopere, vifu percipi motus minime poflit, avicula vero alis potius carere videatur. Inter volandum flrepitum quendam edunt , fic fentiente Marggravio inllar 'Bruchi, feu rectius Hur; bur , bur , inflat rotae linteariorum, quae circum- volvitur, vel fecundum Excell. Rajum inflar apiculae ; ut qui praetervolan- tcs viderit, apiculas, vel crabrones potius, quam aves effe exiflimet. — Inde Anglis Hummingbird dicitur, quippe zbe Hummiug of bees , bombifationem; five bombum et fonitum apicularum denotat, !
Librant fe quoque alarum ope per fat longum temporis fpatium in aére velut quietae, transparentibus pennis alarum expanfarum ; adeoque flores; quorum fucco; rore et melle victitant, rofis tantummodo exceptis ; roftellis fuis inter volandum carpunt, floribus minime infidentes. A victu hoc; e flo- rum rore parato, Beleis Germanisque S3lumenz& pedyt audiunt. |. Hinc fa- bula quoque fluxit , apud Sinenfes in. Provincia. Suchven. hoc. elegan- tiffimorum volucrum genus e flore Tuzchoz naíci, quae proinde Tuzchoz[ung Sinice appelletur, tanta velocitate a natura dotata;ut alarum remigio acrem tranans, florem expanfis foliis pulchre exprimat. Vid. Kircher. Chin.illuílrat. P, IV. c. VIIL p.192.Íqq. ^ P NUR * ir
Plumarum, caput, collum fuperius et ad latera , dorfum totum , ét ala- rum initium invellientium;tanta eíl varietas, tanta venuílas, tantus fplendor, ut calamo exprimi haud queat... Hinc ipfi nomen Qwr/ffrze. five. radii folis, Guarigcoba, capillorum folis Guaracaiba radiorum. apud Americanos fluxit, cum | |
38225. mille trabant. varios ad-oerfo fole colores, uM 1 Expediam me ab abíolutiffimi, quo gaudet .avicula , pennarum ac plumu- larum veflitus defcriptione , verbis difertiflimi Patiis Joh, Bifleli e Soc. Jc 23 | in
CA TTPNCE S Xj 35
in Argonautico Americano, five Hiftoria periculorum Petri de Victoria ac fociorum ejus, Libr. XIV, p. 428. Pezzularum zidor, Ícribit, everfécolor. lucet, fíc ut fimaragdimum cirorem fplendor fappbirinus , purpuram cero luteus auri fulgor procvocet. — Denique quicquid oculus trabit colorum, id omne fupra Parvo- gum ec lridit, Admiratiomis feliae a veteribus dictaeycvarietatemy, tu illo volucris brecviario. natura, mifcet , miffumque denuo fecermit , baud ineleganti compofttae evenuflati difCordia, — Pictorum tormentum in-vidiamque dixeris , aut profecto amante. Apelleae folers compendium, | Graphice certe haec Biffelius.
Hinc eft , quod a Phrygionibus , tefle Gomara in Hifloria , quam de Mexicánae Vibis expugnatione fcripfit, admodum expetantur plumulae hae verficolores, ut aureis intertexant flaminibus. Imo Lactius Not. in Marg- gravii Hift. Prafil, teftatur , fe vidiffe plures Icones, artificiofiffime ex hujus aviculae plumis concinnatas, ut colore pictae viderentur: fi enim foli obver- tas, mirabiliter fplendent. Cui alffentit Hluftriff, Willugby , qui apud ha- rum rerum curiofos plures fe deprehendifle fcribit. | ^ . Rochefortius infuper annotavit, licet mors aviculae plurimum plumu- larum venuflati detrahat; a foeminis tamen loco inaurium eeflari eas, cum pretiofiffimis certantes. — . x
Nec vifus tantum, fed et odoris illecebras illam provocare,autumat mo« do laudatus Rochefortius, quippe quae Ambram mofchumque redolete fo- leat, indeque forte ab Oviedo fummar. c. 48. Paffer mofcbitus dicatur,
S
Nidulum pro corporis exilitate minutum, poft Pifonem,Dionyfium, et Neuhofium,nemo eodem Antillarum fcriptore accuratius prodidit. Gofly- pini vel aurantii arboris ramufculis agelutinatum , tam apte; tam concinne fub foliis abícondit, ut ab aris aliisve injuriis immunis fit, Architectonices quafi peritiffima nunquam Auflro et Boreae , creberrime in regione illius patria flantibus , exponit. Externa domunculae pars e tenuiffimis Anana- fae, Pitae dictae, fibris lamentisque contexta efl. ^ Has tam affabre, tam arcte et concinne roflello nectere, ramoque curvo pro fexus propagatione implicare novit; ut intuentes laborem ftupeant ac admirentur ; et Dn. Edoard Graeves dazs la Relation de tous l'Etaty et Pays des Apalacbites, in haec erum-. pat verba: Je Colybri fait um nid, d'un f£ mercvetlleus artifice , qu il efl acrain- dre , que P Arabie beureufe. n'oublie deformasm celuy de fom Phoenix , pour. celebrer celuy la, i.c. Tam miraudi artificii pidum componit , ut metuendum, Arabiam fe- licem simpoflerum mdi phoemtcit oblicvi[ci quo binc celebrare quezt.Contextam fic externe, et corticellis tenuiffimis, herbulisque firmatam , aediculam xyli floccis plumulisqne, fericum ipfum füperantibus, implet, Nidulis ita paratis foemellae ovula albiffima, utplurimum duo, fecundum Pifonem pifa mino- rà, fecundum Rochefortium vero majores margaritas aequantia , impo« nunt. Niduli hi artificiofiffime fabricati,' pro Mufeis cum arefactis avicu-
S ovulisque expetuatur, quorum plurima Dn, de Montel ex Indiis Europae intuliffe, Rochefortius teflatur, — Sic Hifloriae naturalis exoticorumque ra- riffimorum interpres folertiffimus , Excell, Ruyfchius in Thefaur. Animal. Tom.1, p.6. nidulum Americanae Ouriffiae cum oyulis ét avicula — d i exhi-
36 E Vb,IELSS.
exhibet, Miror,virum in Hiftoria naturali perfpicaciffimum; Pifonem ertore haud condonando fecundam Hiftoriae Brafilienfis Editionem , ues bon) avicularum genefin inquinaffe, . Poflquam enim de nido ovisque a foemel. la illic pro pullorum exclufione verba fecit, ad generationem, aequivocam in fcholis olim dictam, dilabitur , et aviculas has ex Erucis Brafilienfibus (Lagartas dos Vergas Lufitanis dictis) transmutari credit, | Adfcribam ipfiffi. ma Pifonis Hiílor, natural. et Medic. L. V. cap. XXI. p. 319. verba , fictam hanc avicularum metamorphofin exprimentia , ne quis injuriam me feciífe viro alias folerti(fimo credat, — Cw ezarratae Erucae , (cribit, 72 bas acvicula: incipiunt transmutari, eleganti[[imae plumae cum ad primo apparentyita ut tuuc manifefle con[pici detur. forma erucae , quoad. corporis partem inferiorem jam in arviculam trausmutatae. — ldein de Papilionibus. dictum -volo , qui [ubinde in easdem acviculas eodemque concvertuntur modo ; atque durante illa concverffone na[centis acvis et. dena[centis ipfecti utriusque. medietas eodem tempore. liquido apparet, At mi Pifo : Ez 4i c2 Znusus &4o. .— Producit equidem hujus me- tamorphofeos tefles, Theoloum Lufitanum monachosque nonnullos,aequi- vocae generationis, jam a fanioribus philofophis explofae, forte patronos; cum famen univocam generationém per ovula jam ipfe defcripferit Pifo, cur illorum narrationibus tam temere fidem habuerit , non video.
"* Ejusdem farinae commentum effe videtur, quod hyeme hae aviculae moriantur, fcu potius obdormifcant,pedibus nempe e ramo aliquo appenfis aprico loco, fecundum Fr, Lopez, vel roftellis pinuum aliarumye arborum truncis affixis fecundum Hernandez et Nard. Ant. Recchum ; vere vero revivifcant, feu expergifcantur, unde et Rezazae Antillarum Infulis vocan- tur. Tamdiu fcilicet fuperflites effe ajunt, quamdiu. melligerarum herba- rum fructuumque, ut Ananafae noflrae , flores, e quibus aluntur, perdu- rent : quibus decidentibus integro femeflri fpatio obtorpefcant, immotae- que maneant, donec flores denuo renafcantur. |. Nec "ugae fuut, inquit Her- nandez, aur cuiquam debet effe dubium : obfércvata quippe efl mon [mel acvicu- la flpiti intra cubic ulum affixa, et cum [ex menfes exam pepeudilet, qua tem« pore fébi a natura, comparatum eft l'eCUlxit, et demu[fa 42 "VICIZOS agros acvolarvit, d ix 3551 v wit: d : "pot Re Quz avayupice, judo, apnSremti cremoibax
Credat qui velit, ego non füm credulus illis ; ut cum Excell. Rajo in opcre Willugbejano de Avibus loquar et fentiam : fcribit enim vir in Hiftoria na- gurali accuratifTimnus , 7279 erus $2252, Margoravius,eas magno numero in fyl- vis inveniri per totüm annum, — Rochefortius quoque, fidus naturae inter- pres , fabulis acc enfendum. putat, zzaz zous u avons garde de meler ce conte, 4 la veritable LHifforre de notre Colybri, — Sed abfluimus hanc fabulo[am narra zionem cverae acviculae noffrae, Colybri dictae, immifcere bifloriae, Muftrifl, Dios nyfius ejus educationi et confervationi omnem impendit operam, vano ta: men conamine, cum aviculae captae vix diem füpervivant ; id quod in Hi- lor. Natur. Americ, [eptentr,c, X. p.152. teftatur. 2 * -is m De
d
CUOUETRAARTZSME | 37
De cantu earum dubius Rochefortius , cicadarum fufürrum aemulari putat, fibique confentientes habet Margeravium et Pifonem , qui aviculas has magnum ftrepitum excitare fentiunt, non quidem canendo, ut nonnulli prodiderunt , fed paflerum more fibilando /crep , férep , fcrep. Quem igitur füublimem et faavem,luíciniae non cedentem,cantum aviculae huic cum Le- rio et Theveto affingunt; non Guinambi eft, fed Gonambuchae, avicularum harum forte fpeciei, quae nivei candoris plumis alisque lucet, nulla colo- rüm caeterorum tinctura, Maizii five cujuscunque frumenti, caulisque * Aulo celfioris, (uti Ananafae quoque nollrae) cacumina diligit. Eam * edem et quietem affectat occupatque, nec inglorio tamen otio, fegrive *« defidia, Cantillat enim perpetuo vocis ac fpiritus luxu, Quodque prae- * cipue ftapeas; cum corpufculi menfura vefpam tal ve fylveftrem non ** excedat: carminis tamen volubilem fubtilitatem cum fonitus altitudine, pe- ** netranteque claritate, fic Conjungit, ut Gonambucham te videre, fed lu- « fániam audire putes, | Haec Billelius Soc, Jef. Pater. eloquentiffimus, loc,
fupr. citat.
— Saepius laudatus Nard. Anton, Recchus, qui fub nomine Hozzitzlz avi- culas noftras deícripfit, cjus pulverem feu potius cinerem epilepfiae mederi tradidit. De Guinambi illud porro addo, naturae hoc prodigium in gulae oblectamentum a gulofo appeti Apicio.: Sacrificulos enim-Surinamenfes his aviculis in cibis delectari ; teflatur civis olim noílra, celeberrimi Pictoris et Calcographi Graefii marita, nata Meriana, in fplendido Metamorphofeos In-
fectorum Surinamenfium opere. | - Annotavit praeterea haec foeminarum curiofiffima , aviculas has verna- cula linoua Cobritgens ( quippe diminutivum a colybri) infenfiffimos expe- riri hoftes, in Brafilienfium Aranearum maximo genere, Nbamd» Guacu di- &o , a Marggravio Hilt. Brafil. Libr. VII. de Infect. cap. 3, p. 248. et Richard Blome dans l'Amerique Angloife p.65. 70. defcripto. . Totum Aranei hu- jus, feu potius phalangii maximi , corpus tres et femis digitos longum eft et bifectum. — Anterior pars major eft, et pene duos digitos longa, fesquidi- gitum lata, fubrotunda et compreílà ; polterior magis orbicularis, nucis mo- Íchatae majoris magnitudine et figura , fesquidigitum longa, In dorfo me- dio verfus pofleriora foramen habet umbilicale. ^ Capite caret fpeciali, fed fupra os in anteriori parte corporis ocellos habet minimos , fplendentes, iir punctulorum. Ordinem oculorum aranei hujus exhibet Cl. Blan- cardus in de Schovvbourg der Rupíen, Wormen, Maden en vliegende Dier- kens cap. XXXIII, Ad. utrumque oris latus habet prominentiam unguifor- mem, femilunarem , femidigitum longam , in extremitate dentatam , dente femilunari nigerrimo fplendente, femidigitum longo, quibus pro dentifcal- piis utuntur auro inclufis : hinc in Mufeo Regio Anglico, ab Excell, Grevv edito, reperitur ze Tbooth of tbe Nbamdu Guacu or Babama-fpider. | Crura ha- bet decem, utrinque quinque, et praeter duplicem articulationem , qua cor- p junguntur , quatuor internodia : omnia autem crura in extremitate duo abent exilia cornicula, nigra et bifecta inflar cancri. Prope anum funt bi- ni proceffus femidigitum longi, juxta fe pofiti,fili craffioris craffitie, quibus K nere
38 Ci RFT uu»
nere folet totus araneus, — Veflitur cute pilofa,brevibus pilis nigris ad vifum tactumque inflar holoferici. Sed in hujus defcriptione , parciori mihi effe licet, cum paffim in Mufeis aranci hi Surinamenfes , inque Volkameriano quoque Gazophylacio confpiciantur, . Illud tamen moneri non ab re erit, innocentilTimae Colybriculae infidiarijnon tantum dum in nidulo ovis incu- bat, Nhamdu-Guacu, fed et illam, ceufigura —— exhibet, ungulis arreptam jugulare. | Guinambi addimus Ananafae hoflem Infectum Indicum; quod inter Metamorphofes Infectorum Surinamen(ium Merianae;pictoriae artis peritiffi- mae, hincque veterum Ariflaretes, Timaretes , Glyceras, Helenasque, (fed quanta haec apudantiquos nomina?) longe fuperantis;depingitur, Cl. Svvam- merdammiusin Hiflor, Infectorum generali p.g4, Edit,Hennin, hoc Scarabaeis, aemulum effe vult , et inter Infecta quae ad fecundum Mutationis naturalis. ordinem, cui Nymphae-Vermiculo nomen fecit, rcfert. | Vocatur Belgis Ka4Aerla4lre, detorto, ut Nobiliff; Neuhofius: opinatur, a Lufitanico KakkalaAtzs nomine, —Impofitum ideo huic Infecto ; quod, ovula copiofiffima, et aranearum more exclufa et 'coacervata, colore Gum- mi Laccam aemulentur, . Ex his ovulis ad maturitatem redactis, animalcu- la fibi exitum parant, formicularum magnitudinis hinc inde flatim celerri-. me polt exclufionem difcurrentia, et per intimas rimulas arcarum, ciflarum, fcriniorum loculorumque et ferarum aperturas aditum quaerentia; dumque indies corporis mole augentur, eam tandem affequantur molem, quam fcita Meriana expreffit. Coloris hoc infectum eft bruni , flavefcentibus lincolis interfectum, caput antennis longioribus inftructum , cum ad juflam magni- tudinem pervenit, illius dorfum rumpit, avolatque Ny mpha,relictis integris Infecti exuviis. . Vix nocentius in Indicis plagis animalculum , cum alimen- tis omnibus, aliisque e linteis, lanis fericisque confectis rebus; operofiffime licet reconditis, exitio fit, dum illos difcindit , et arrodit, ^»Neuhofius hoc de illis peculiare annotat , quod in navibus etiam noviter fabricatis na- fcantur , et quidem tum maxime, cum fub linea verfantur, ubi pediculis .pereuntibus haec propullulat peflis, ' Patriam vero refalutantibus navibus, et linea praetervecta, pediculi iterum his infectis füccedunt, ^ Dulcibus im- primis inhiant; ideoque infenfiffimi Ananafae noflrae hofles, fructus ut tan- dem finem imponam, | - - - Quo vix major 12 ullo Nobilitas apparet, odos gezeroftor exit Ambroffusque fapor , perfundens ora lique[cit et rubet afperfo lemiter color aureus offro. "2-205 Caro turgida nectare multo Eflur potaturque [fmul, — Properate fugaci Maturaeque dapi, quid parcitis ?
i
|
LEONHARD DAVID HERMANNS, PFARRERS IN MASSEL4 OELS - BERNSTAEDTISCHEN FURSTENTHUMS,
WIE AUCH DER KOENIGLICHEN PREUSISCHEN SOCIETZET DER WISSENSCHAEFFTEN
MIT - GLIEDES
ZUFALLIGE GEDANCKEN
UBER Tit.
H ER R.N
D. FRANC. ERNEST.
BRUCKMANNS
MEDIC. PRACTIC. IN WOLFFENBUTTEL &c.
OCYMASTRUM FLORE VIRIDI PLENO UNIGE MASSLISCHE OBSER VA TIONBS B RefiNlO VEGETABILI ANIM ALI
.
MASSEL, MDCCXXXIIL
AM 37 3 3 72^ :
'iffenfchafften hochberühmtes Mittglied, hat A. 1772. eine Obfervationem botanicam de Ocyma. ftro flore viridi pleno cum fig. in Druck gegeben, welches Ocymaftrum oder Walcken-Kraut, indem hochberühmten Wolfenbüttel-Saltzthalifchen Luftgarten gewohnlicher Weife Purpur-Farben, diefésir; i732. Iahr aber grüne geblühet hat. Gedencket auch, wie eben diefes Iahr dergl blühende von jemanden anders foll feyn gefehen worden, Sonften aber. auch Er felbft andre Wigs, als Primulam veris, uríd die Violam matronalem in obgedachten Luftgarten grün-blühende gefehen hat, Proponiret diefe Obfervation denen Naturz curiofis in ihre Inquifition, Cum externe plerumqu cauf , An fo as pr&tér modum humida, ante fufficientem humorum in 'Tubulis & venis planiz
cocti onem, immaturos crudos virides pro foliis alias deftinatos , humores jufto citius in lorum petala : truferit. Diefes geftochene und illuminirte Ocymaftrum flore viridi pleno und dié darüber elaborirte E. fervation hat mich fehr vergnüget und beweget meine Gedancken davon zu entwerfen, welche aber, . da ich meine Sch vachheit gerne erkenne, bitte den geneigten Lefer zu pardoniren. Ich glaube und bin überzeuget, daf$ dergleichen Dinge in Regno vegetabili óffters mógen fürgehen, wenn wir beíler Acht drauf bios wolten ; Unterdeffen ift die Obfervation gar lóblich , und an fich felbft eme folche metamor- .phofis angenehm. Unterftehe mich anbey, demgeneigten Lefer eine Anzahl der Naturalien,, welche mir zu Gefichté gekommen, und ich fie in meinen Hánden habe, gütigen Anfehens und Obfervation zu com- in mit diefer Bibicheirpe yen Davidi : Grofs Jud die Wercke des Here, und ver ibr achtet , bat
jo Hr. D. Franc. Ecn, Brückmann , Med. Pra&. Wolfenb. wie auch Meckafileh PreufifchenSocietzt der
üdeter Fleifs, ift vie in xidabs bisher gezeigtenu, inquirirten Phifi-
nifthen Obfervation de Ocymaftro bi lig zu rühmen. Wir konnen zwar en , die GOtt und die Natur thut, ihre. Rationes phyficas apodi£tice anzeigen, ; afsfonftfeine Ps Proprietat ft, in den Bláttern in der Blütheund
der Fleins a t
lange gzu einer folchenCognifance, da f ; man doct nüherad cauf: 1 gelanget, und nicht allemahl als bey einer Ott qualitatem ac iren darf, ' Diefes mercket urfer Curiezfe Botanicus gat | wohl, denn da Er das Ocymaftrüm. fi ehet, und hüret, .bald hohil, bald gefüllet, bald seifs, bald roth und . grün Mühcn i Er nicht mehr als piret,c diefer Verinderung ander Couleur gründlich nachzu- nnen, E phy cas he z ügen, und von erfahrnen Phyficis nahre Umftànde einzuhohlen. 1 ;gfte untef denen Naturz Cultoribus, und der gewürdiget worden, "obgedachte Obferva-- ucro hei de Ocymaftro flore viridi pleno von 7. des Hrn. dutoris gütigen E enzu empfangen, will mich aber nic tw'as Apad tee. die in hoc fcibili eine vollkommene Expert-
ndern derer Urtheil lieber erwarte 5 beyzuletzen,, was ich dabey ibferfiret babe. So befchreibet mir der alte Pfiltzifche Botani- cus Tabernzmontanus Lib. Hl. c.IlL p. 679. fig. I. & II. edit. Bafel. 1664. diefes Gewachfe alfo: Ocymaftrum oder Wiederftofs , Walcken-Kraui ift eine Art wie Bólfen-Kraut oder Margen -Rofel mit eimem weiten Bauche , engen Halfe (wie Krügel o i eine Elle hoch, ; die Blumen wes
ft gebildet, der sns : (auch roth Prifi Ichen, der Saame CURE - wieCurnder. Fi ig. Ill. Ocyn Wiederftofs ift dem vorigen Gewüchfe gleich , nur gróffer und | ftárcker am Stengel, Blumen und Hulien. Diele hat man "veifs, Rofinfarb, neben einer a»derzi Art, welche grüne Blüthen bringet, und ofimahls zwo Bluhmen auseinander wachfende hes loc. cit. es 679. NB. Wafs das vor eine andre Art feyn foll, würe gut, eine nihere Erklihrung drü zü ha fo LA man Buen, ob diefes Gewáchfe beitin- dig, oder nur zufalliger Weife grüne Rh bnnge ;d - Hernach ift bekandt, dafs er lpmen. bat, die in Coul wunderlich untereinander changiren n
die Nelcken, Primula veris ,. Viola natre ali A mth 1 érricólor , der an Blittern roth, grün und g be fpielet, und die B. F. sa praef iret, Viola Pera ian: : ; Balfamina, Tulipanen, Levcojum» . Hollin Var ot Unter di htiret fich auch zuweilen die grüne Couleur, wie Taber
p esent Mies bekandt worden,
s r 1 veris grüner Couleur anfithfet. Und wie ne 4
|
|
"T
NEP
Mode i. LL c acaccslln
I e Urfsche haben werden, Ich habe auch ehemahls grün unter einander fpielende rothe Rofen , auch grün
anderte Negeln gehabet, und niemand weifs, caufam naturalem zu geben. Endlich hab ich meine Gedancken über der Giirtnerey , die durch Kunft und Wiffenfchafit den Blu- men allerhand Farben geben kan. Wer viel davon lefen will, der lefe des berühmten Hr. Abts von Val-
-. Jemont Merckwürdigkeiten der Natur und der Kunft in Zeugung , Fortpflantzung und Vermehrung der
Gewüchfe Cap. XI, Von Kunft-Stücken, die Pllantzen, Blumen und Früchte grófler und fchóner zu ma- chen, in fpecie S. XVIIL XXV. Wie man denBlumen allerhand Farben geben kan. pag. m. 282. 297.307, conf. den Curieufen Künftler P. II. lib. Ill. vom Baurn-Blumen-und Küchen-Garten n. 16. p,m.286. . Von Blumen, denen fchóne Farben zu geben. n. XI. XXI. p.m.282. Schóne grüne Rofen zu machen. Theo-
. dorüs Phythologus im Garten-Buche von Farben - Verándrung der Bluhmen. Cap. IV. p. 113.355. In fpecie
ein Blumen-Buchel R. P.'T'himothei von Roll Capuciner-Ordens gedrucket A. 1669, zu Conítanz in Drodez.
Diefes hat am Ende p.167. einige Arcana oder Geheimniffe von den Blumen vie man ihnen unterfchie.
dene Farben geben foll, und zwar in Lateinifcher Sprache , die von Liebhabers follen approbiret gefun- den worden feyn. Ob man nun wohl der Natur durch Kunft helfen, oder wie viel man helfen kónnc? dafs uberlaffe ich andern zu probiren. Das Wichtigfte hier ift zu unterfüchen. Ob die Erde, oder die
: Blátter der Bàume die fonft griine find, gelbe, roth, braun und fonft meliretwerden. Ich gebe nach meinem w'enigem Verftande dem Hrn. Autori Beyfall, welcher deme diefes Iahr 1732. gehabten naíTcn, oder feuchten Sommer Urfache geben will, davon diefes Gewüchfe nicht hat vollkommen reif werden, und zu feiner Vollkommenheit gelangen kónnen , fondern unzeitig und unreiff geblieben ift, und die
zd
und andern gewachíen , davon laffen. Vid. Masl
gewachfen it, Sonít was ein hoher? 1725. einen gemahlden Haber-Halm ie gewachfen, di auch 3. Ellen hoch ; und mit mei-
ein, odé fo genandten Metz-
then aberrantes Naturz fonderlich an nen. Die unterfte Birne ift mit ihrem erculis befetzet war, ausdem Stengel
ihren Gribfch angefetzet, fie mufs doch aus dem | Kern
ner-Aepffeln dergleichen Mifs V. Monttreufe Koya-Bire , die gew ener Birne nicht fo leicht, als wiea Stengel vollkommen ausgewachfen, hat a einen dicken callofen Stengel getrieben , der aber kam wieder eine formale Birne herfiir die 6.
*
Ketn der unterfien Eirne ausgefchoflen feyn. / Die Bime hebe ich fo lange fie dattren will,
habe fie laffen einen Bildtisuee ad vivum fchnitzen und den Mahler mahlen, folche als ie und dinaire: zu conferviren. Anno 1758. fand ich wilde Birn- Báume auf dem Felde, welche, da fie vol. le Eriichte hatten, hatten nicht alle doch viele Birnen vollkommne Bluthen um den Gribfch fte : ift aber keine Birne draus worden, fondern der Herbft-Reiff hatte fie zunichte gemachet. | Dayon es ich was in meiner Mafilographie. P. IL c. 12. $. 8. p. 245. gedacht und die bliihende Frucht im Ku iin gezeiget.n. 9. Von folcher Extraordineir Efformation der Aepffel und Birnen ift zu lefen D. coe d Werck von den Brefsl. Sammlungen An. 1724. Menf. Aug. Claf. 4. ACt.. p.182.
VI. Hafelnu/fe von einem Strauche, die mehreritheils gedoppelt, drey- oder vierfach find , und probj ret werden foll, ob fiegleiche verdoppelte Fruchte bringen werden. Doch entfinne mich eines Hafel- nufs-Stráuchs in meines Vaters Garten. der alle Niiífe monftreus brachte , aber der Strauch verdor. ben ift c À
VIL. Mifsgebgrthen an Kraut, Ruben; Mohren, Érdápffeln, und andren Knollen- Ge wichfen find "Zahl zu fehen geweft, von w'underlichen Geftalten. :
VIII. Mohn-Haüpter, die an fich felbft felir grofs worden , und unten aus dem Boden oder Knoten ei- ne groffe Anzahl fehr kleiner, nut wie Erbíen groffe formale Mohn-Haüuptgen bifs 49. to. an der Zahl
etrieben , ordentlich umher gefetzet , und folche anzufchauen eine ungemeine Augenluft giebet,
IX. Kiürbs-Rancke, die bis 12. Ellen ausgewachfen, und breit gezogen, als hatte fiefich zwifchen zwey Steinen durcharbeiten miiffen, Vornen an der Spitze haben fich nach der Breite lauter Augen ange. fetiet, aus welchen Blátter, Bluthe und kleine Kurbfen zu wachfen anfingen, aber verderben muften,
X. Spargel-Stengel oder Rancke. Da fonft der Stengel rund ift, einer Ellen hoch, ift er auch breit ge- zogen, als hitte er fich wodurch gezwenget, die Stigmata oder Augen, und das daraus entfproífene Grafs oder Laub ift ordinair wie font an der Spargel-Staude zu fehen. Und weil fich das Gewiüchíe in die Runde , wie eine Wendel-Treppe , gezogen, hab ich mir einen Caduceum oder Mercurial. Stab daraus gebildet. | :
XI, Tiirckifcher Bund, von welchem gleichfalls zu remarquiren ift, dafs das Gewüchfe, welcher Sten-
. gel fonft rundin dieBóhe wüchfet, hier ebenfalis breit ausgebreitet ift, und vornen ein groffer Knutfch
- von vielen Türckifchen bunten Blumen bey einander hanget, und ohne Abfall der Blitter abgetrock- net bleibet, |
XIL. Ferula Incubi, Alp-Ruthe, oder fo genanter Schlefifcher Palm-Zweig von einer Satz - Weide , die Ruthe hat zwey Zwiieln,: und da fie folte rund feyn, wie die Weiden-Ruthen, fo ift fie auch breit
epletícht ausgewachfen, gleichfam als waren mehr denn eine Weiden-Ruthe: aneinander geleimet,
aran man die Stigmata oder die Augen fiehet, ordentlich au-und niedergehen, und vorne aneinan- der gefetzet.. Der Aberglaube davon ift, es hátte der Alp, oder die Hexen und Unholden diefe Ru- the alfo pletfchicht gedrücket. Ich habe zwar noch zwey aber nicht fo fchón und vollkommen wie die Obige ift. : à -
XIII. Mesi Proliferz. " Auseinander gewachfene gedoppelte oder dreyfache Rofen, diefe find manches Iahr fehr Luxurieus, denn wenn fie viel Sat haben fchieffet aus der unterften Rofe noch eine , vnd aus diefer wieder eine andre, und ferner noch mehre Rofen. ——
MOBSERVATIO - -: Aus dem Regno Animali,
RONEGT ao] ME VAY "d
*
| Ich habe im 1752. Ial e Obfe mit: gemeinen Waffer- Schnecken ziemlich gliick- lich fortgefetzet, und werde nun bald apodiéticé, und nicht mehr dubitative behaupten konnen dafs wir in Schlefien 1) auch tragende Perlen-Mufcheln haben. 2) Wo, ob im Fleifche der Schnecke, oder in der Schale der Locus natalis generationis Margaritarum fey ? Heuer wo ich lebe habe ich noch einen Umftand zu perfcrutiren, derjenigen ihre Opinion zu wiederlegen , welche fepe. die Perlen generir- ten fich erft braun und w ernach immer klahrer. Da ich aber die kleinften Perlgen gantz helles
ich, dafs die braun erfcheinen fchon abgeftorben feyn, die Probe will
: braun und würden he sveifs und klahr antreffe, glaube ách machen mit tragenden Perlen-Mufcheln, wo ich ihr wiircklich finde will ich fie in Loco natali wenn aber die Schnecke abgeftanden ift, hernach obferviren, ob ich die Perle weifs oder braun finden werde. — Es foll meine letzte Arbeit feyn, wo Gott will andich lebe, diefe curieufe Materien ex aU-
fia zi ttaduren woo E ch etes cg
Dabey denn die Frage vor ommct
Minerale gehóren *
/3
i PH »
LZ
gum 5
^UMED; DOGTu: 5» 15555 Nc
"ow T
(007. CO0BSEREATIO BürdNiGA 7. un FLORE VIRIDI PLENO.
CVM FIG. TUI SEIL RE nilo. 4
Lu H
D LE Y "34 rd | 22310820 ;
1
kd i1 ET x n
attinet 5 S ETGHMMIU GITTI5 JOlon£ fUBI £35 5ig. FH» : " Ariores plantas, vegetabilium monftra, abetráuoncs naturzà recto & cenífueto tramite in -«Kegno;vegs-
;, tabilicuriofas, mutàtiencs florum & fructuum- in: 7-7 gulares ratione magnitudinis, ..ooleris: & fic, perre Botanophili nunquam non accurate obfervarunt .& annota runt; his non immerito annunierarda venit peculiaris ifta coloris purpurei florum integre plante in. elegantem. viri dem mutatorum obfervatie; Quos flores;oculis luftrarc non fine animi hilaritate nuperrimé nobis eontigit, - dum due & feíto a(cenfionis Chrifti; delectationis ergo , amoeniffimum cultiffimunique principale viridarium: Saltzdablenfc ;Vifitaré4 mus. Vocátur hec planta Florz cultoribus, nomine Botas nicis recepto; Ocymaftrum, quod. fequenti. notà - chara&te: riftica ab iisdem fignatum, : quod fit: nempe; plante :;genus flore regulari pentapetalo, ; feminibus tectis capfula fimplici, cujus fequentes- potiffimum: apud ipfos recenfentur fpeciesz 1) Lychnis fylveftris alba-fimplex C. B.. Pinac.-p.294« quz à Matthiolo, Gefnero, Joh. Bauhino ; T'abern. icon; 299. quo^ que Ocimoides , album; :Báfilicum.fylvctre; Ocimattrum; Struthio. fimilis, 9Baldfenfrau£ vocatur. ..:2;). Lyehnis alba multplex:C. B. l. c. pag. 204. que :Botanicis audit Ocimor- des album flore pleno, |Ocymaf rum mulufórum, Lychnis multiflora Anglica. .3) Lychnis fylvcftris f. aquauca purpu- rca fimplex C. B. l. c. p. 204. qux & Ocimoidcs purpurcum, Ocimaítrum rubrum, "Mcelandryum-Phnii murm;- ee.
Vocatur, 4) cadem & flore pleno f. mu ipligi in hortis Flo- EN RORINS SHBDIAR SER i:
* FE 'oa tme e en
rz cultorum fzpenumero occurrit, & hanc fpeciem die afcenfionis Chrifti in jam laudato viridario Saltzdahlenf flo- re viridi pleno, cleganti, magno fuperbientem. obfervavi- mus. integra planta, quz arítate praterita 1731. & antecc- dentibus annis flores purpureos plenos clegantiffimos majo- res nunquam non emiferat, hoc anno omnes füos flores vi- riditate eleganti confpicuos admodum magnos, extremo florum margine obfcurioris quafi brunni coloris, in appofi- tà fig. videndos, protruderat. — Peritiffimum rei herbariz Flerzque cultorem, infpectoremque hujus principalis viri- darii vigilantiffimum, Dom. Knüttcl, Interrogavimus, an s forían de caufa quádam externi, e immutare potuis- et folitum purpureum hujus vegetabilis colorem in gratam oculis viriditatem, conítaret, qua vero ipfum planc [atebar, cum planta Jam aliquot annos immota, nec transplantata, fib: relicta in terrà iftà, in qua ipfam videremus, pofita fuis- fet, quatannis quoque omni zftate fuos purpurcos protu- lifíec dores, quales etiam in eádem planta fpccie, € regio- ne huic pofità, non immutatos, quod ad colorem, fed ru- bros purpurcosque confpicere liceret. — Jam citatus C. Bau- hinus Pinac. Se&. l. L. VI. pag. 204. Lychnidem pro- feram flore viridi, quam chnidem agreítem ab- orüvam multplici vindi flore, Lobel. icon. f. Ocima- Hore pleno viridi Cam. ep. Matth. vocat, adducit, quam, nifi prolifera fuiffet, eandem plane cum noftra judi- caremus. — Primulam veris interdum juxta ac Violam ma- tronalem in integra planta floribus viridibus in hortis Wolf- fenbüttelenfibus & aliis obfervavimuss ex amici relatione habemus, fe vidiffe hoc anno Ocimaftrum &ore fimplici viridi, forfan & alii Botanici alia vegetabilia non confüetis naturalibus aliquando annotarunt & invenerunt. coloribus, eujus mutationis caufam inquirendam phyficis acutiffimis, m externz plerumque cauíz lateant, re inquimus. Án forfan zítas preter modum humida, ante füfficientem humorum in tabulis & venis plante. coctionem, immatu- ros crudos virides, pro foliis alias deftinatos, humores - jufto citius in florum petala pro-- truferic ?
"m Sme— - —— -—
Wolffenbüttele MDCCXXXIL ^.
—
M LI - y. : dg [ ^ » ^ : | » : e x T LA z n ,
j e A ESSA t i bem
u.
" " no " » E E V bd Ro No 3
s udin poss
m
ANNIS. GEORGII KRA ME Jo Philofopb., € reroruy etd "
TENTAMEN BO LANI UM
; & AUCTUM: METHODUS RIVINO-IOURNEFORTIANA
EMENWDATZAj;t AUCT A, COGNOSC E NDI Omnes Phugtot facillime, easque proprio fuo nomine appellandi abfque
ulla antegreffa alia iüformatione ex flore & fructu, florisque fitu , figura primaria
& fecundaria ; lorendique & fractificandi modo & loco natali , omiffo- etiam £o- rendi tempore, a EN GI: Septentrionalibus i in fuo climate ferotino, deindc vero p unes pro! ato, ato, idque etiam abfque. omni memoriz gravamine, Sppehe- n d Botanicos tante xítimationis , mutatione &c. ut pateat ad ?lantaru gnitionem , Yn: folam fufficere, e(feque Univerfalem a condito mundo Mie ad interitum fuum conftantem, & ideo naturalem, longeque 45 faciliorem ; & clariorem, quam ulla alia hucufque ab aliis clariffimis viris inventa Methodus :
d gui uilibet totius Y iara ignarus ex primo intuitu cujuslibet Plantz florentis € ru s, five in | hortis obvie illam ex hac Methodo ftatim nomine fuo proprio nominare fciat, "usque ico-Medicas aut Oeconomicas pare. uc-notas in Rajo vel Bauhinis aliisque nté pede ex ie it id portatili in Prefatione docende & eodem cum hac ! Alphabetico ordine digefto , una cum totius plantz pleniore defcriptione & tmatione icere valeat ; quibus in hac editione accefferunt plures obfervationes neo - in- voe & ab Authore undique conquifite plantarum novz vires , quz alibi non extant , ut etiam 'epticorum quorumdam criíi, in Prefatione fingulariter allegate ,fatisfadum fit : Addita etiam Ta* - bula nova de Vitis fpeciebus apud omnes Botanicos aere confufis & obícaris & inde differtatione brevi de Vinorum differentiis generalibus & fpecialibus, D A
'"undum Petalorum Floris zqualitatem & inzqualitatem in fitu, magnitudine , ume numero ,Gigura, fecundum floris ipfius in cadem planta fitum , numerum in caule , ramis , capo, '"U&ificationisque modum , imo etiam ultimo, ubi in nimiis claffibus opus eft, locum natalem, in» digenatum , exoticitatem à foliorum , radicumque & florum figuram , fugacitatem, & durationem, magnitudinem, colorem , faporem , odorem &c. in Tabulis ita exhibita, ut mox primo intuitu plantarum congenerum fübalterna differentia ultima cum jp6us plante nomine proprio pateat,
CUM PR/EFATIONE,
Sive aededoftiong Senerah eae ad qua Regule hujus Methodi , ejusque ufus, terminique
licantur, cum tribus tabulis eneis , omnia omnia Mechodo Tabubri .qua iatel- acutifni ingeni viro Linnzo, nulla clarior & acceptior eft, & que : er fub Schemate Genczali , non vero particulari ,
IE NN JE dUSTRIA, pere yrusardeie gene JOANNEM KALIW OD A, Uaiverfiratis Typographum. MDCeXU.
QUESTIO
AD
PHYSICOS & BOTANICOS:
Quare pratorum ad Tíchaccovam in Bannatu m
riz fitorum gramen boves rcliquosque greges lon-
ge citius quam aliorum locorum gramina impin-
guat ? quod idem obícryatur Fifchamentz in Au-
ftrie oppido & pago, cum fuis pafcuis propriis a
folo amne feparatis, cujus prioris lac bubulum al- ccro tanto copiofiorem cremorem , ideoc
" rum przbet, quam pagi ? 99. seii tnpdssA dis Vaneon ft P TF.
ILLUSTRISSIMO. EXCELLENTISSIMO.
GRATIOSISSI MO DOMINO, DOMINO
j j 0 sf PHoO COMITI
KYNSKY
J. TETTAVIA, HAEREDITARIO DOMINIORUM
CAMNIZ /E,SCHLONIZ/E,& POSTOVIZZE «c.
SACRE REGLE SUE MAJESTATIS HUNG ARLA& & BOHEMLZE €c.
.ACTUALI CONSILIARIO INTIMO, A SECRETISSIMIS DELIBERATIONIBUS, CAMERARIO,
PER REGNUM BOHEMI JE
ARCHI- CANCELLARIO,
AUREI PI EQUITI,
DOMINO DOMINO SUO GRATIOSISSIMO.
-ILLUSTRISSIME, - | EXCELLENTISSIME —— DOMINE,
DOMINE GRATIOSISSIME.-
CS rere wOJ/JTuam ultra Seculum in Auflria. primor- HR NUS dia utili]]imue €. jucundil]rzue. generi ba- £253 ano Botanice , ubi C9 im qua primo S I$ omnium 1n tota Europa a Carolo Clufio fub
5 eu ErA clenenti/imis aufpiciis MAXIMILLANI Secundz Romanorum glorzofiffumi Irnperatoris ante fex lu-. Jira fuerant. jatla , bisce temporibus plane sterum concejJe- rait, TUA vero fumma, qua ufque in Angliam fplendes , - Sapientia €9 Scientia fola bujus utilitatem C9 nece]fitatem . pro genere bumano , fidelibus precipue. fabditis Sacre € Gloriofiflimue noftre REGINE , perfpetiam babet , &2 &flmat , buicque in patria Jua. reflaurande velut. alter
MA-
mM—-———————Ü M — EA ——
wn
!
A3
MAXIAMILIANUS Secundus , etiam znter smaximos Martis. tumultus intrepide , clezsentil]imeque allaborat , fa- cile ignjftet EXCELLENTIA TUA, € concedet, quod in eternam bujus opere IU E ter. optimae - znemo- - rum prafius paroum monumentum , per TUAM EX. : CELLENT TIAM reufcitate in duftria FLOR AE X Jpeconen , ILLUSTRISSIMO & EXCELLEN. — J1881MO. TUO NOMINI erzgam , 1dque- veluti phytopimaci: publice in vei bujus. laudabiliffime € gratzo- filine a. 1 E. gefle anemoriam eternam. infeulpam , €8 cuz tota Flora , omnibusque Botanophslzs Auflrie 'TU E EXCEL L EN'] LA confécrem , cum snille votis publi-
cis maxime e felici]fune longevitatis , perennaturus
ILLUSTRISSIMI
..ET
|». EXCELLENTISSIMI
NOMINIS TUI
Viennz Auftix, 15. Decembris, 1743.
Hamillimus & devotiffimus Servus AUTHOR,
c
—
, Utm, fapientiam , do&rinam , gratiasque ; quibus labores botanicos
INTRODUCTIO
Ad Methodum przíentem, totamque Botanicam uti-
utiliffimam & humano Generi maxime neceílariam Phyfices partem.
L X Hiftoria Botanices , qua excellunt, & a me omnibus laudibus merito commendantur Linneus & Stolle, quorum hic idiomate germanico fcripiit , &in.eis futtg ur. SDifforie Der SUgebicini(dyen . it; alter vero latinam edidit, qui ambo omnes Authores Botanicos ad noftra ufque tempora receníent, cum fuo decremento
.& incremento, aliisque fatis Botanice , patet , quod jam ante multa fecula multi viri,
imo etiam fümmi Principes ultra plebem fapientes, omnes nervos intenderint fuos, ut Plantarum
cognitio, cum illarum viribus Phyfico- Medicis &-c-conomicis magis magisque illuftraretur, ex- coleretur, & facilior acceptiorque fieret: inter hos fuit omnium primus in tota Europa, in noftra
Auftria Maximilianus II,. Romanorum 1mperator., Carolo Clufio in hac fua opera 1571. circiter
utens , poft hunc Galliarum Rex Ludovicus. XIV..poft hunc meo tempore Fridericus Auguftus I,
Poloniatum Rex, quorum ille opera Tournefortii , hic opera Excellenti(fimi viri Hebenftreit Pro-
felforis Lipfientis in fuis aufibus, utebantur precipue: neque fas effet filentio praeterire Principem
Do&rina omnis generis clari(Iimum ultimo defundum ex eodem ftemmate Auítriaco ortum, Dur-
laco - Baadenfem Carolum , de quo cum D, D. Hebenftreit atteílari authopta poffum , quod hor-
tum botanicum omnibus plantarum generibus referti(imum , nullique in E fecundum colue- rt, atque D. D. Hebenftreit Hortulanum comitem in Africam. pto hoc fuo deíiderio dederit. In
Anglia idem tentabant Robertus Boyle , per Rajum vero.Dux Willugbejus, his vero citius & fta-
tim poft Imperatorem Maximiliahum. lI. Romanorum: per. Carolum Clufium Potentitfimi Status
Bclgii fcederati, in quorum ditionibus ab eo tempore Flora continuo adeo exculta,& tantum adepta
elt incrementum , ut dubitem, an parem & amulam in Europa habeat ; hoc autem certo conflat; -
quod illam alia in Europa non excellat. . camtein ., 2. His magnis Principibus Regentibusque antefignanis mox fefe affociarunt & quidem Omnium primus. TP aea oda (HF ca ARR Ae Excellentiffimorum DD. Comitum lani Avus vel Atavus, Maximiliano fcilicet Il. Romanorum Imperatori, cujus magnanimita- Ms. " :s Clufii ovebat, juvabat ,
imo etiam comitabatur, fatis laudare nequit Clufius : Secundus, huic fuit ex Seren(fima & Iliu- firiffima familia ortus Fabius Columna in. Regno. Neapolitano, qui fuo &vo , teftibus fuis doGti(i-
mis opetibus , Boranicorum Princeps doctrina & nativitate fuit, coe vum & juvantem habuit , ma- Joribus tamen aufibus clarum. pariter virum ex nobililima profapia Romana ortum Petrum della yall , itineribus Orientalibus & ftudio Hiftoria naturalis clarifimum : in Gallia Medicorum comes Fagon fui Regis labores valde juvabat. —
ES Ab his incitati funt vatii sli viri clariffimi , quos fupra dic hiftoriz accurate recenfent,
quo aliter fieri ,non potuit , quam quod varii fuerint. excogitati modi , non tantum omncs plantas "s Zeneres & cogaatas reducendi in füas ordinatas claíies, fed etiam fingulatim quamvis plantam
cile cognofcendi , ut tandem etiam illarum. vires adhuc ignota , qualibet artc & ftudio, inve- Diendi veritates, erui poffent. — E odiuer Anti- | | 4, À
$
Antiquiffimi Botanici nullum fervabant ordinem , neque certas dabant plantarum de. fcriptiones & figna, unde factum eit, de quo adhuc totum humanum genus dolet & luget, quod Diofcoridis & fuorum anteceíIorum plante, & omnia fic dita fimplicia medicamenta fuerint per- dita, & vix plura, quam folum Rbabarbarum ,, utilia nobis tradita adhuc fuperfint , non obftanti- bus & contranitentibus multis choris & cohortibus Medicorum in Diofcoridem commentantium, & inter fe ad mortem ufque difputantium , & litigantium publice & private, de die & no&c & -
omni tempore. ye ue iw ^ s |
s. Gefnerus 1405. in Helvetia natus, Hiftorie naturalis ftudiofiffimus , & fuo tempore clariffimus , primus modum invenit, quo plantarum nomina & fpecies recte detegi, & fuo ordini reftitui , illarum conftantes & infallibiles note & chara&eres dari poffent , fcilicet ex fru&u & flore illarum: fed charus & clarus hic Germanus tanto oneri impar folus , negotium hoc non abfolvit ; fed Cafalpino Italo, 1603. nato , tanquam anfam reliquit , & clavem; Botanicam aperiendi, qui fpecimina quzdam multarum plantarum fecundum fruclificationis modum in certas claffes di- gefta typo evulgavit , fed non abfolvit, | | Et
Patris magna collectione , omnium terrarum fisillatarüm totius mundi , P uot faltem haberi
nia fuiffet in locum in*.
xcell. D. D, Quelmalz & Hebenftreit, cum D. D. Exce (imi, fcriptis fapien-. tiffimis clari, fed nefcio , quare, a multo tempore jam filentes, & Rivinianam gloriam negligentes, que Riviniano am, quantum (cio, hucufque amplius profequentes, — — — — .-
Ard s -
o quidem fratrem in bi-. tione Cafparo perfe&iorem
* e ^ : t Yu x ^ pes ' *A . a7. ras &c. bulbofas , grami*. E YE AT $c a s: ! ixRs. ; ee Es t f: E : s s: » ov d : : t. Vt nt: "T ddl h 0 E *
M as
potiffimum ad fru&um & faciem plantarum externam fimul
—
ooo o o o og 0 o PREEFEEEENEEEEEEEEEEEREEEEEEEEEEEEEEE——-—-—-—-—«^-———————ÁÀÁ—ÁÁÓÁHMÀ
:"mEMIMIEHLILI---——--»-—-—-—-—---————E—MMMMMMMMMM
Moe (o) X3 9
Afperifoliis, ftellatis , verticillatis, bulbofis , filiquofis, filiculofis, graminifoliis , umbelliferis &c.
methodus fi accurata in petalorum numero & confítans, non beteroclita effet, parum a mea differret, & idco a CI. Dillenio nunc Profeflore Regni Angliz adeo laudatur, magis vero laudatur ab hoc huic fimillima fere methodus Hermanniana Profefloris Leydeníis & Rajo fere coevi , fed in floris figura, equalitate vcl inzqualitate, ficut etiam in petalorum numero adhuc valde manca, facilis tamen corre&u, & dum correa eft, a methodo Rajana & mea prefente vix diverfa. Rajo tamen ca manct laus & gloria immortalis, quod veítigia Joannis Bauhipi hiftoriz plantarum pref- Áerit , & continuaverit, omniumque plantarum defcriptiones ab aliis veluti Columna, Clufio &c. cum Bauhinianis in tres tomos digefferit , necdum vero abfolverit, fed plurimas precipue in tertio tomo folo nomine & patria tantum indicaverit , imo plurimas defcriptiones fpecialiter Hieracio- rum & Sonchorum adhuc imperfectas reliquerit , quas nullus adhuc hodie continuavit, nec alius facile audebit, forte ut folus Rajus fupcriorem non habeat,
9.. Tournefortius in methodo fua magis ad florem & früu&um fimul, & tantum refpexit, & quidem magis quam anteceflores fui omnes , multumque correxit C. B. Phytopinacem , nefcio tamen quare , & an multitudine plantarum tunc valde confuía obrutus , aut an regulis botanicis non fatis femper perfpectis & interdum carum oblitus, in methodo fua fepe ceciderit, ita , ut nemo, cni frudus & flores fuorum Ranunculorum, & Hellebororum noti funt, fatis mirari virum it, quod flores tripetalos, pentapetalos cum polypetalis, & tubulofos ia Helleboris cum planis ve ipfi rofaceis mere confundat ,. icut femina etiam habentes in capitulis convexis aculeata & plano convexa, cum foliaceis utrinque compreffis in capitulum vel (impliciter planum vel preterea etiam in trigonum.congef(lis: tacco, quod multos flores ipfi rotatos, mihi ftellatos, cum fuis rofa- ceis confundat, ipfius claffes etiam non infringat, (ive capfula feininalis fuerit 3partita , 4partita , aut Spartita, eaque vel nuda vel vefica teda , ut tabula füa Ketmiarum clare probat: de reliquis tetantur. paffim prefentes tabule, que ex refpe&u debito erga virum, tantos labores paffum , lu- bens prztereo , ipfumque excufo , quod magnus hic vir eandem cum recentiífimis fequentibus Bo- tanicis forte habuerit intentionem, fcilicet genera plantarum prafcindendi , abbreviandi, & in pauciorem numerum redigendi , de qua inferius plura.
dem, quod repetere ex priore
ex illius catalogo ! methodo mea congruas , & intell MILTICAY ate, & 5 p oV I
in unum caudicem confluat , in atbo- LES onto liis EL ]
arduus, f: À ribus in F ac :
iophilus ante omnia in planta occur-
icis mollitiem , five lignofitatem & quantitatem, hujus E
que
*
Io 322968 (o) XMOBRK
ue partium integrantium , quem ubi adverterit mollem & parvum, plantam inter herbas querat; " vero lignofum durum, & quantitate fua pro herba majorem , inter frutices & arbores in unam eandemque tabulam congeftos, querat: Zr&or enim a £rutice non differt , quam fui caudicis, ra- dicis & ramorum majore proceritate, quantitate , menfura & pondere : Dantur quidem Frutices precipue inter verticillatas Tbymus , Salvia , KRofmnarinu: &c, inter 4las Leucorformes Leucoum ff. inteo, Tbiafpi Rofa de Hiericho dictum , & Buibouac , qui in tenera fua etate ante adolefcentiam fuam cau. les molles habent, fed tunc necdum florent, neque fructum ferunt, & ideo planta funt adhuc im- perfecta ad ftatum fuum debitum prog:edientes, quem ubi adepte funt, mox ctiam frutefcunt, & ad frutices pertinent , quos f1 adultos Botanophilus femel noverit, reliquos juniores & teneriores etiam facile nofcet; Hos & fimiles plerumque tamen inter Herbas recenfui , & fimul inter Fruticeg notavi. |
13. Notandum itaque ante omnia Botanophilo eft , quod in Tabulis fequentibus Herze precedant, Frotices & Arbores , utpote quorum Tabula omnium ultima eft in hoc opere ? Sepa- ravi autem ideo Herbas a. Eruticibus & Arboribur contra fententiam Rivini, partim ut numerus claf. fium in hoc opere, absque cis plerumque ingens , nimius non fieret primz fronti , partim quod Frutices plurimi a Tournefortio aliisque recenfiti nobis Germanis fint adhuc plane ignoti, neque de illis nobis plus conftet , quam illorum Floris fructuumque figura & ftru&tura , fitus vero horum adhuc cimmereis obtegatur tenebris, quod claritimum eít in £ruicibu: flore perfecto fimplice Ir- regulari Tetrapetalo Papilionaceo , quorum plurimi nobis non nifi nomine noti funt. —. Ad hac : facies fruticum arborum tam infignis eft , ut pre flore magis in fenfus hominum incurrat , & dein- de & poft hujus confiderationem Flos ejus cum fuo fru&u vifendus effe a natura videatur,
I4. Omnis Herba, Irutec , Arbor florem habet refpe&ive Perfetlum, vel ImperfeGum, vel loco floris analogum quid, ut Awfci, vel flore tantum vel flore & fructu plane carent omni , veluti Tubera fuübterramtea Gc. Fungi, | Herba, Frutex vel Arbor Flore perf2&io gaudens, in fequente me- thodo in Tabulis fuis debitis (13.) dictis femper precedit eum, qui florem fert imperfectum , & hic iterum eum , qui omni flore & fru&tu caret, (cilicet Herza inter Herba, Frutexc & Arbor intet Frau nces & — ArPorer, j
. 15. Flos autem refpeáive fic dicus PerfeZur ( verbum. durum Philofophis nominalibus , fed tutum fuaveque Rivinianis pra&icis) eft pars plante figura, colore, odore; fitu, raritate; de- terminata duratione, partibus fuis integrantibus , veluti Thalamo five placenta, utero , tubo [ive piftillo exhalatorio, ftaminibus, apicibus, petalis, calice, fru&u five foetu ; ceterisque fru&ificatio- . nis fic didis organis &c. a reliquis plante partibus manifefte diftin&a , de quibus partibus com- ponentibus florem videatur Tournefortius , prz hoc vero Anthologia Pontedere, omni eruditione antiquorum & recentiorum locupletitfima, ficut etiam Excell. Linnei Botanica , que omnia arca- na Florz prodit & detexit ftupendo miraculo penetrantiffimi intelle&tus humani. Obiter tantum hic noto, quod omnium florum bafis, ipfius ctiam Stramonei mellis inftar dulcefcat , manifefto igno virturis digerentis fpecifice pro fru&u. | Item quod fyfítema Toutnefortianum de fru&ificatione la- pidem Lydium non ferat, dicendo de ea, quod vel calix, vel flos in fru&um abeat . in Orchidi Ípeciebus omnibus enim ornis flos calice caret , & flos fructui infidet , & ideo petiolus floris in fructum abit ; ex gloriofa crifi D. Popoviz. Idem fit in Cerco Serpente &c. cujus flos & calix fru- &ui infidens decidit, & petiolus in fruQum abit. imde exciussgqe |
36. Flos contra refpeBive Imperf?&Hus colore, & odore a reliquis plante partibus vix differt, fed fere fola figura tantum, & fitu, raritateque & fru&tificatione , & confiítit plerumque tantum in meris apicibus cum vcl fine ftaminibus, nudis omni calice ex merisglumis pendulis, ut in Gramípi- bas velcalice quodam flipatis, cum ftaminibus, ut in Urzíca, Acetofa , Lapatbo &c, ille cx folis glu- mis pendulus filamentofus ab omnibus Botanicis fmperfeSzs & flamineus dicitur, hic vero calice fti- patus a plurimis difputatur , etiamque Perfediu dicitur, ideo a me in Tabulis fequentibus bis receü- - fetur, femel inter flores Perfé&os petaioideor , cum epitheto non PraZeatu;, & fecunda vice inter flo- res Imperfztios caliciformer five calici fimiles , divifusque iterum eft in fuas claffes, fcilicet in eum; - qui a fru&u fuo non eft remotus , fed fru&ui fao adheret. veluti in Pafferi»a Rup. & Riv, & alte- rum qui a fructu fuo eft remotus, isque iterum iri eum, qui a fru&u remotus eft vel in eadem plan- ta utin Ricizo, vel tota planta ,ut in. AMercuríali ;: Huic Flori imperfésio cum llluftri Heuchero ami- co mco ad cineres ufque venerandiffimo ex fuo horto Wirtembergenfi addo alium florem impet- fectum, omnium aliorum florum obfcurifTimum,, quem grawulatum cum ipfo voco , qualis eft £ili- eibus & omnibus fic di&is Epipbylio/permis : qui in. Lycopodio ad oculum nudüm clarus eft dum fin- gulum femen globofum nitidum in apice duo capillaria ftamina habet , que piftillos nemo prouabit.
17. Hunc
-——-REET
Ao9 (o) Nem. i
17» Hunc Florem imperfetisem. plurimi Philofophi & recentiores Botanici , omnem florem tantum ftamineum ftatuentes , difputant, & tam perfe&um eum dicunt, quam ullum ex aliis maxi- mis & elegantiffimis, quod ctiam Riviniani non negant, certo faltem refpectu: refpedtu enim fuarum partium eum componentium , viriumque frudificantium fuarum zque tam perfe&tus eft , quam alius ex maximis elegantit[ime figuratus , coloratus , & fuavillime maximeque odoratus &c, cum tamen careat — & infignitate patalorum , o&oris fuavitate &c, co refpe&u certe longe eft imperfe- &ior altero.
18. Omnis Flos Ferfitius eft vel Simplex , qui tantum unico vel nullo, düm fterilis eft, con- flat tubo five piftillo (15.) unicoque flore, unico Thalamo, unica placenta feminali donatur, dum fertilis et. — Vel e(t Compo/it»: , qui plures flofculos plus minusve tubulofos, placentasque feminales plures intra unum eundemque calicem comaunem tanquam matricem continet ; atque hic Compo- Jitis omnium ultimus poft Flores perfe&os ffmplices omues inter Herbas , i Herba fuerit , vel inter Fra- tics & Arbores, fà. Frusicis five Arboris fuerit , fequitur , licet pauciflimi dentur Fratices vel Zrbores jhre perfecio compofito gaudentes.
19. Occurrunt quidem in hortis per Mangonium & artem Flores fic di&i pleui (ive duplicati, five multiplices, quos Tournefortius fepe pleuifJrmos vocat , fed plerumque Tubo five piftillo & fru- &u apicibusque omnibus deítituti, & idcoa flore fimplice przcipue polypetalo facillimi diftin&u, precipue fi antea flores illorum naturales fimplices Botanophilus noverit : rari(fimi enim funt flo- 1ts pleni fructificantes & piltillo donati , & ha&enus vix alii noti quam in Leucoi;, Deiphiniis , Tuni- cirque , iique potius Pro/iferi quam pleni dicendi: neque unquam rales flores femitubulofos aut Tu- bulofos (icut Flores compofiti habent , ut ideo ad Flores compofitos petalorum numero referri etiam nequeant 5 ad fimplices vero flores referri nequeunt ob fimul nimium , cumque crifpum, petalo- rum five laciniarum numerum & fitum: optime autem (i tubo aut fru&u gauderent, a Botanophi- lo dignofcentur a flore fimplice polypetalo- & quidem facillime , quando petala talis floris pleni fufpenía manu ex calice fuo extrahuntur , € unguibus fuis cohaerere, aut omnibus abruptis viden- tur, utpote quod fignum de (implice flore polypetalo nullo, ficut neque de ullo compofito dici poteft.
20. Lo: Ferféius fimpleoc (18.) iterum dividitur in Regularem vel J]rregularem. Regularis eft, cujus petala , id elt foliola, (ive lacini magnitudine , &gura & fitu inter fe funt equalia & unifor- mia, & ideo talis flos ab aliis , v.g. Rajo , UIpformis etiam dicitur. Irregularis five Difformis fimpleoc eft, cujus petala five laciniz inter fe figura, magnitudine, & (itu funt inequalia , (ive di(fimilia: de his autem Botanophilo apprime notandum eft , quod ,
21, Quando omnes tresnote (20.) in uno eodemque flore fimul occurrunt , absque omni controverfia tunc flos Jrregsaris it, & quod flos etiam Jrregularis omnibus fit, quando ejus petala fi- ve laciniz figura & magnitudine tantum absque fitu inequali inter fe inequalia funt , exceptis flo- ribus quarumdam plantarum Tetrapetalarum Planarum five flore perfe&o Simplice Regulari Tetrape- talo Plauo , veluti Papaveris , Glaucii &c. in quibus petala 2. interna, duobus externis paulo minora funt, omnibus tamen , ficut mihi, regulares funt; (1 autem folus petalorum vel laciniarum ejusdem magnitudinis & figurz in flore obveniat fitus inzqualis , a Cl, Dill. merito difputatur , eoquod ta- lis fitus fit fallaciffimus; neque conítans & femper durans in eodem flore, veluti manifeftum eft in floribus Tulipe, Ramunculi, Geranii. Robertian: , aliisque fic diis de no&te aut die fefe explicantibus, in quibus antequam plane aperti five arre&i funt , aut explicati plane , fitus petalorum maxime & manifefte eft Irregularis , ideoque Tyroni imponens; Cl. Rivinus hoc in flore & paflu rigorofor paulo fuiffe videtur , ne fcilicet lorum Regularium numerus nimium increfceret, & genera planta- rum affinium flore Irregulari , veluti Geramia , diftraherentur ,quod adverfarii illi absque eo continuo objiciebant. Flores hos fitu dubios accedente parva inequalitate petalorum veluti in Gerazio Ro. 140 &c. nihilominus pro Tyrone bis repeto, femel fcilicet inter flores Regulares ; & deinde etiam intet flores Irregulares in locis fuis debitis. Idem fit cum Campaniformibus & Tubulofis flo- ribus minus aperte five manifefte Irregularibus, veluti Belladonne , Hyofciami , Nicotiane , Peti , Eibioi- ibus, Buoloflile &c. Caute itaque tales flores ante omnia a Tyrone funt examinandi femper , an- tequam eos Reoulares vel Irregulares declaret, illiusque floris plante nomen in tabulis quzrat , flo- resque tubuloli ante latum judicium femper ex fuo calice füfpenfa manu funt extrahendi , tubus- que illorum examinandus , an non curvus, aut faltem gibbofus fit , quoniam horum florum tubulo- forum tubum re&um. pro fua regularitate Rivinus & eum fequentes poftulamus. |
2, Ab hac regula ( 2i.) de tuborum re&irudine excipiendi funt florum compofitorum ex meris regularibus &ofculi tubulofi Rivino ejusque affeclis femper regulares , licet corum tubuli rc- | b2
Pure
12 . Sem (o) WOENE
aitudinis atnaffim non füftineant,, imo etiam in Jaceis externi cum internis non tantum difformes & irregulares fint , fed etiam flofculorum lacini& revera fint inaquales, & difformes , Knauthiiq; Obfervatio vera fit , quod Cir/ii flores fere omnes ex dicta ratione magis recti & ideo regulares (int, quam Carduoram flores, quorum extremi flofculi manifefte funt curvi: Jaceas nihilominus , coquod earum flofculi tubulofi manifeíte di&o modo, fitu, magnitudine, figura funt difformes , inter flores
etiam Irregulates repcetii.
23. Flos bic Regularis & Irregularir Simpleoc Perfetius (20.) iterum fübdividitur fecundum petalorum füorum , ex quibus componitur , numerum in AMonopetalum , ex uno petalo conftantem, Bipetalum ,ex duobus petalis conftantem , Tripetaitrmn , ex 3. petalis:conftantem , Tezrapctalum , ex 4. petalis conftantem , & Hexcapetalum , ex 6. petalis conftantem, & quicunque flos ex pluribus petalis quam fex conflat , v.g. feptem, odo, novem & pluribus , unguibus fuis non coherentibus , quan- do fufpenfa manu carpuntur, 19g. Rivino nobisque Polyperalus dicitur , licet revera pobypesa étiam Pexapetali jam dici potuiffent, ob parvum Hexaperalorum & Polypetalorum numerum, & quod plurimarum plantarum ad eas claffes pertinentium flores petalis fex & pluribus varient , ut ideo bis imo ter a me repeti pro Tyronibus & certo harum tabularum ufu debuerint,
24, Hic autem petalorum numerus computatur in flore, in quot ille petala aut fponte - collabitur , aut manu füfpenfa & fubtili abfque unguium fuorum laceratione , & cohefione ( 19.) difcerpitur , ita, ut petali unguis five pars frudtui aut calici contigua, integra maneat , neque cum alis cohereat, (19) pro monopetalis autem precipue Tubulofis & Planis , qui fponte fua non de- cidunt , neque quorum petala dito modo a fru&u five calice illefa carpi poflunt, Rivinus füpre- mam dictat legem, abfque qua omnes relique fallunt, ut fcilicet Botanophilus attendat, an flos talis fru&ui fübjaceat fuis unguibus , aut an ei infideat ; fi fübjaceat , tunc tot petala numerare ju- bet, quot lacinias flos habet; fi vero fru&ui infideat, monopetalum pronunciat: Tale florem ha« bet Pa/Jeri»a Rup : qua autem Regule de corolle in Thalamo five fru&u tuberculis tanquam pe- talorum delapforum cicatricibus, five (tigmatis, horumque numero tot lacinias indicante ab aliis di&antur, mihi ex ea ratione difplicent , quod aut microfcopio continuo, aut vifü acutiTimo pro eorum numero judicando opus fit: Illa autem aliorum Regula egregia , quod flos monopetalus fit, fi petala five lacinie floris cum ftaminibus cohereant, fivc f1 (tamina ex ipfis petalis five laciniis egrediuntur , refellitur a flore omnium All/orum filvef/frivm omnibus Botanicis polypetalo five potius hexapetalo, X difcerptudido modo nunquam poffibili quin fingulum ftamen fuo cum petalo non coh&reat. !
29, Heptapetalus & Ocfopctalus &c. ut 25, jam monui, Flos non nuncupatur a Rivino, fed
quicunque flos plura quam 6. petala habet , etiamfi 7. tantum effent, polypetalus dicitar, unde le- ges petala numerandi Rivinianz 24. recenfite Tyroni maxime notande & obfervandz funt.
.. 6. Huic Methodo Riviniane accuratifime & pretiofifime 6. additur a me in Tabulis przfentibus methodus Tornefortiana,a floris five potius petalorum figura defümenda, & (ic di&a comparativa, antiquiffimis Botanicis in fuis plantarum defcriptionibus, precipue Cordo & Clufio, familiaris, a me vero, quod Critici notent ; parum mutata , magisque aucta, eo quod Tournefortia- nam non füfficientem invenerim , faltem non fatis diftindam , precipue vero, quod illius & alio- tum flores anomalicos di&os fuperfluos , imo obfcuros nimis Tyronibus judicaverim,
Flos
——n——
A986) (o) 28m 13
; nelvi f, M ERE - DNICFA . " pelvitormis five (impliciter, ut in comvallio Ca L a. fz, : . lconicus £165, ut in Cosvoloulo, 3. — | e |Campaniformis;" ^ ^ "jangulofus five Pentagonus, ut in Stramonío, - cilindraceus, T fortio campaniformi tubulofus , ut in Simpbyto, s. E [globofus, aliis UIrceolaris ut in Mafcari & Rafco,. 6. ". à; & | Lübulofus , Tournefortio Infundibuliformis & Hippocrateriformis, ut in Bucloffo, 8. 5 |Stellatus , Tournefortio Rotatus; ut in Borrapíze , Solauo, 9:33.27. Z |Planus, Tournefortio Rofaceus, ut in Opz/o , Polemoni Ó , puto , 0Uio, 1O. z lLiliaceus, utin Colcbico, Croce. 11. | [^ 'Stellatus , ut in Szellavibur, Alio, Juuco, 12. E Tulipaceus , ut in TzZpa , Tircca gloriofa, 13. 2| |Planus, Tournefortio Rofaceus, ut ia Rofa, Maio, Eyro, t4. EM Leucoiformis , Tournefortio Cruciatus , ut in Lescoo, Rapa , Rapham , ad quem etiam re- zl. fero omnes flores, quorum petala funt oblongo-rotunda five Ellyptica. 15. 7» |Liliaceus, ut in Lillo , Martago, 16. 17. S IpssinssuUIPlanus,utin Pestapbyllo minore , & ereo majore, 14. 18. 2 EmatgtnatUs|r coc Oiformis ut v Gruinali folio dide Males, Rup. 19. «m iue » ts 3; planus, ut in Z//ise, 2o, &-| PIQUE ANE EIE Ex REPAS Ditidis t angaiformiss S Lychnide nolufora, ) B. 12. | |£Fimbriatus five laciniatus, id eft, ex petalis laciniatis,ut in Lzycbauide prazenfi. T. 25. *| [Lg|Cariophyllzus, uc in Tu»ica, 235. | "| * jStilatus & apicatus, vel cufpidatus, ut in Melauzbio , Potamepeto, 26. E Crenatus, ut in Rura borte»f?, Hyperico ouigari. 24. 47. TT (7) Lrifidus, id e(t, ex petalis Trifidis compofitus, ut in Hypecoo , Cacubalo. 27, o E : (13 1513 4€ 4S 4E GS é (Campaniformis quintuplice modo ur fupra Regularis in Scrophularia , Hyofciamo, 28. 29. "1 Tubulofus, ut in Ecbio;de, Bugioffoide, 32. 5| , |Stellatus, ut in Raprsculo. 33. C. (S iPlanus, ut in Z'erosica, 24. $| |. |Liliaceus, ut iata E 30. 35. [s « (recto, ut in Lígaria. 37. Ü 5 Calcaratus,, calcare [curvo five adunco, ut in Cimbalaris , Elatiue, 38. 8 |Perfonatus vel Ri&iformis , ut in A4nzirrhivo, 39. 40. | - Papilionaceus, ut in T;folio rubro, 42. & ! Auritus, aliis Semififtulofus , ut in Zriflolocbia, 35. 51. - |Cucullatus, ut in Arifaro. 43. | de | (claufus, ut in Ca[Jide. T. 46. : -"S| [Labiatus | (unilabiatus (ive Barbatus tantum, ut in Chamedri. 4«. : rg pen lbilabiatus vel galeatus & Barbatus fimul, ut in Gakop/f. $0, $1. $2. E| Fimbriatus five laciniatus ex petalis mbriatis, ut in Lwreola, 53. 'Planus, ut in Pyrols, 48. — I | Leucoiformis, ut in Geraw?s. 52. S8. | 2 |Papilionaceus, ut in Pjfo, & Fa£a. 53. 54. S5. 56. S | Calcaratus, ut in J/1o/a, 38. 64. ue *? |Cucullatus vel galeatus, ut in Naepello , Z1quilegia, $7. $9- '8 | Emarginatus, ut in Tordy/iv. 6o, 6r. 9 |Bifidus, ut in Refeda, Staphylim, 62, -— |Fimbriatus five laciniatus, ut in uteo/a, 63. & |Velofüs , ut in J/jola. 64. | Liliaceus, ut in /reo, 36. 66. 65. [Barbatus & galeatus , ut in Orchide. 67. 63,
in omnium Végesbiliaw fpecie ewipet-conftantitlimo , ita ut vix fex fpecies plantarum dentur , qu
fui floris petalorum vel laciniarum numerum , nulla vero omnino , que corum figuram ean
ticam mutant , additur in Tabulis fequentibus finguli floris fitus & numerus , in Plante pm et b 5 €
14. 358p (0) S280
caule, ramis, foliis füperne vel inferne, id eft vel fupra foliorum partem pronam, ut in. Rofco, vel fupra fupinam , ut in Epiphyllofpermis omnibus, v.g. Líugua cervina , vel ad foliorum & ramorum alas , quas non tantum ob fpatii anguftiam, fed ftudio plerumque ad latera caulis & ramorum fitos, plerumque dico, eo quod non tantum plurimi tales flores non ad foliorum alas ftricte fic dictas , Íed tantum ad caulis ramorumque latera fiti funt. | ZOnT
29. Quantum hic fitus ab antecefforibus noftris & adhuc quotidie a coevis Botanicis negli- gatur, nemo credit alius , quam cujus'intereft , methodum utilem & facilem pro plantarum cogni- tione & diagnofi conftruere, quod iterum Criticos moneo, novum effe& difficillimum in bac mea Methodo , quo antc me, neque poft me, nullus Botanicus conftanter & methodice eft ufus, neque illi facile füfcipient, ob laboris maximam gravitatem fine his meis Tabulis,
40, Omnis enim flos fitus eft vel in fummitate , vel caulis ejusque ramorum , vel fcapi , quam antiqui apicem vocarunt , vel ; ut 28. indicavi , ad latera : de hoc fitu apprime notandum eft Tyroni, quod omnes plantas lateraliter florentibus annumerem , quz aliquot flores ad latera, id eft foliorum alas ferunt , licet alios preterea fimul in fümmitate ferant , (icut e contra in fummitate . florentes dico plantas, quecunque flores gerunt in petiolis aliquot, aut etiam uno tantum altero- ve foliolo amictis, quos, licet breviffimi fint, foliolaque illorum non raro valde exigua , ramulos Y puto; longiffimos vero petiolos five ramos foliis nudos; & in fümmitate flores geftantes, petiolos dico, ut in Latbyris : dantur etiam plantz flores ferentes in ipforum fuorum ramorum divaricatio- nibus & furcis , ut Z/five , Offea Riv. quas tamen in fummitate florentes dico, & ut illas Tyro in Tabulis facile & ubique, forte dubius de fitu , inveniat , inter laterales fere femper repeto.
31. In Tabulis itaque fequentibus omnes flores fui generis & fpeciei in fümmitate fiti pre- cedunt flores füi generis & fpeciei ad latera fitos , five fuerint fiti in alis, five inter alas , five fupra vel infra foliorum dorfum : inventio hzc mea longe majoris in Botanica eft utilitatis inftruendi Tyronem rudem nofcendi plantas, quam accerborum modernorum Criticorum ftaminum numerus & cum florum petalis equandi rationes. nés | "3
32. Situi huic ad eundem fcopum, naturam fcilicet imitatus, ego etiam omhium primus addidi florum numerum ,an fit folitarius , 11, 96. fparfus vel difcretus; 104. fociatus, 10o. vel etiam absque figura aliqua confertus, id eft, numerofus,' 102. aut an majore fuo numero figuram compo- nat , v. g. capitulum convexum 73, globofum , 85. oblongum; 108, corollam, Mufcarium , rir. . X13. umbellam , 110. fpicam, 101. 102. racemum, 115. corimbum, 112. eaque velin fümmitae te vcl ad latera, ubi etiam eft vel fparfüs , 105. vel fociatus , 106. vel confertus, 106. vel femi- verticillatus, 106. vel verticillatus; fi. v.g. flores in figura 106. circa totum caulem corolle inftar fint congefti, ( ( '
" de : dpi
; 33. De quibus iterum Tyroóni notandum eft pro redo facilique ufü pra&ico harum tabula- rum , quod flores fui generis & fpeciei in fümmitate fiti , precedant in tabulis fitos (ui generis & fpeciei ad latera fitos, ubique autem folitarii difcretos, difcreti confertos , conferti in figuram con- geítos , veluti Mufcarium , Racemum , lImbellam, Corimbum , capitulum, fpicam &c, id eft quo laxior eft figura, co magis femper in tabulis fequentibus precedit florum figuram denfiorem.
..84. Etlicet magnus plantarum numerus floris fitam. per majorem etatem mutet , Bota- nophilus tamen banc mutationem in tabularum ufü curare non habet, fed plante florum (itum in eo ordine & fitu in tabulis femper querat, in quo ipfi flos plant occurrit; quia etiam hanc muta-
tionem plantarum in tabulis notavi , plantasque has in locis fuis debitis repeti. ———
.35. Et hoc iterum ex mea fedula obfervatione fluxit , nunquamque recordor, de hac fitus
mutatione quidquam me apud Botanicos legiffe: quantus autem hic 31. 32. 33. 34. & quam recentis ufus pro regula labor fit , & quante utilitatis pro plantarum diagnofi , (i Critici cum fais affeclis non
»erfpiciant, tunc videntur craíIo aére nati effe, M We des d oues
$36. His momentis magnis in quavis tabula premi(fis tandem additur florem talem fequens fr uctus , ejusque facies & qualitas , qualis fcilicet, quotus & quantus fit , an faciat five conficiat Íci licet femina nuda , quot & qualia, eaque vel folida , id eft absque pappo; vel pappofa, id eft pappo infiruCta , av faltem involuta, vcl an femina tecla fint capfula- brevi fimplice , apart. apart, 4part- . 8o. 89. 90. 9t. vel longa filiquofa (implice, 94. 2partita, 87, vel multiplice, quam cum Clufio
corniculatam voco, 97. 98, velan fint tecla pericarpio, id eft fru&u carnofo, pomo, pyro; prt - s no;
—
| ! |
Ll —
966) (o) 3996 : Ig
no, bacca &c, monopyrenis, dipyreeis , 3. vel 4trapyrenis, vel polypyrznis, Imo non raro pro ultima differentia tam capfularum, quam pericarpii figura & tota facies externa fpecialis , ficut etiam feminum additur, in quibus nullus ante Rivinum & Ruppium fuit accuratior , Tournefortium , ut. füpra jam monui , multis parafangis fuperantem,
37. Neque hec 56. fine ordine in tabulis meis memorantur , fed perpetuo conflantem fer- yant iterum fuum ordinem , ita ut plante femina nuda poft flores ferentes antecedant alias femina capfula tecta ferentes, monogymnofpermatice , bi , tri, tetra &c. Gymnofpermatice antecedant
lygymnos fpermaticas , omnes vero he angiofpermaticas , id eft femina capfula vel pericarpio te- ho ferentes , eaque iterum co ferius & inferiusin Tabulis fequentes , quo magis capfula aut pericar- pium funt partita ,ita tamen , ut capfulifere precedant femper eas, que femina pericarpio majore & duriore veluti pomo vel pyro tecta ferunt , quas ultimo fequuntur omnium in eadem claífe con- generes baccifere. An autem hic ordo tam facilis & promptus fit, & ab aliis etiam ubique in fua methodo conftanter obfervatus, judicent inter me & durum Criticum zqui judices le&ores.
38. Nonraropro ultima & clariffima differentia plantarum in majoribus clafTibus nimis co- piofarum ad faciliorem & quafi fpontaneam fpecierum ultimarum & füperiorum diagnofin his pre- di&is omnibus addidi planta faporem , odorem, figuram , magnitudinem tam planta , quam folii, radicis , floris &c, imo etiam locum natalem ini ficcis vel aquofis , an fit exotica, aut indigena, peren. nis &c. quem laborem nemo majoris eftimabit , quam qui eum peregerit , & cx eo fru&us collcgerit,
39. Moneotamen Botanophilum precipue tyronem de feminibus , quod ubicunque poft florem ponitur (fimpliciter femen nudum, femper fubintelligendum (it folidum, & nulló pappo vel criftatum , vel involutum; femen autem pappoíum dicam omne id , quod vel pappo cít criftatum , vel pappo tantum intra calicem vel capfulam involutum,
49. Preterhec omnia Botanophilum his meis tabulis pro re&a & infallibili diagnofi plan- tarüm uti volentem moneo , quod in iis omnes plantarum fpecies & geuera , quotquot habet Tour- nefortius, huicque addiderunt & correxerunt Rivinus , Ruppius Cl. Dillenius, & Mickelius , Bo jr.
ven, & Linnaeus &c: recenfüerim, methodo etiam nova, fuccincta, & tabulis , ambages non fe- rentibus , congrua & debita, Botanophilo forte di.ficili € obfcura, nii clavis e1 prebeatur, qe ea et, quod Tournefortii fpecies harumque numerum, qui apud ipfum v.g. de NarciJiz , Croco &c, p:u- res paginas explet, etiam in brevitfimas tabulas redegerim, fervatis iisdem Tournefortian $ verbia, fpecierum ultimam differentiam exprimentibus , fed per articulos & fubdiviliones expretlis, ita , ut Botanophilus, fi plantam obvenientem incognitam in manu teneat quoad ad ultimum fuum genus ex füpradictis notam , v. g. flore Perfc&o impl, Regul, Monopetalo Liliaceo in fummitate folitario vel fociato: fem. te&, capf 3part, minore , foliis anguftis gramineis, radiceque bulbo(ía Crocum, de fpecie inventa primo legat & applicet pronuncietq
e in primo articulo fcriptas differentias, quae
1 CM : ebu (75 ; - ^ jMmregularibus| huc numero florem Helk£or; , quem vide in T ournefortio.
16 ^ $289 (o) $3205
Caterum Flos compofitus a Rivino & "Tourncfortio is dicitur, quicunque uno calice ofculos aut femiflofculos , aut etiam flores petaloideos continet, cum fru&u plc. rumque maltiplice fingulum flofculum (ive florem fequente , five fingulus flos fingulum habeat cali- cem privatum intra calicem communem fivenon , utin Szarice , ubi fingulus flos preter calicem com- munem etiam adhuc privato ftipatur & continetur caliculo.
43. Flori compofito ex meris regularibus tubulofis annumero etiam cum Rivino Cardao;,
44. Omnis Flos compofitus in tabulis iterum fabdividitur in fuas claffes fpeciales fecundum calicem pappigerum & non pappigcrum, id eft, vel femina pappofa vel folida continentem, ficut etiam fecundum figuram planam, convexam cilindraceam , conicam , globofam calicis, fquamo- fam vel non fquamofam, an fit in fua bafi nudus , aut obvallatus foliis , fccundum figuram flofculo- rum compofitum conftituentium , fcilicet vel in capitulum convexum, ut Scabiofe , vcl difcum , ut Balfamite , vcl fafciculum , ut Cardi flores congeítam, imo etiam fecundum fuum fitum, numerum, & 6guram fecundariam , v. g. umbellam, ut in Millefiioe, Item an fquamee calicis floris radios fin- gant coloratos vel non, aliaque plura fpecialia , quz Botanophilus facile uno confpe&u intuebitur iget in Tabulis Florum compofitorum , fervato tamen ubique eodem ordine, fupra de Flo-
42. communi plures fi
& 1ntellig ribus perfe&is fimplicibus prafcripto.
4€. Nihilautem difficilius mihi fuit, quam inter Flores perfectos compofitos Hieraciorum copiofiffimorum ordo & fubdivi(io, utpote quorum hiftoria & defcriptio tam mancacft, ut non fa- tis authores mirari poffim , qui nova edificia fundamentis debitis accdum ja&is jamjam fuperftruunt; Idem puta de Floribus compofitis ex Regularibus & Irregularibus fimul five Radiatis Tournefortii , quorum numerus reliquos omncs facile fuperat ut vix fatis diftingui & fübdividi clare poffint ad cla- ram notionem ufque fingule fpeciei, ideoque duplex medium arripere habui, Flores hos & omnes reliquos primo diftinguendi in cos, preter fupradicta , qui femper funt aperti, & in eos, quitantum coelo fereno vel calente fünt aperti ; veluti Caleudule , Pilofelle, Tragopogi &c. Flores. Poftea refpe» xietiam fpecialiter ad Flores radiatos, an illorum radii fint mucronati & non crenati ,ut in So/e, 4//c« re attico, Leucantbemo , 81. aut crenati , ut in Calendula, 78, Helenio , Arnica- &c.. Item an hi radii fint longi & refpe&u fue longitudinis angufti , ut in omnibus citatis, aut orbiculares , ut in 7Millefo. lio , Ptarmica 80. &c, Iteman fint manife(ti & vifui ftatim & facile occurrentes , aut pufilli, & fe« re obiter intuenti invifibiles, ut in Prarmica Jutea , & Jacobea Seuecianis folio &c. Et fecundum has laboriofas obfervationes iterum fubdiviítones inftitui pro cujuslibet fpecialis plante clara & diffin&a notione Tyroni porrigenda. Hacque inventio iterum mea e(t & nova , quod Critici iterum fibi notent, & nullibi apud Authorum defcriptiones plantarum inveénienda , & icones, quas habemus; copie hoc in paffu funt plerumque falíz, & non fideles, -fpecialiter Morifoniane, ubi Zfraics adiis mucronatis falfo reprefentatur. Hinc mirum non erit Botanophilo, íi in hoc (ignointerdum hallucinatus fuero , quoniam errare humanum eít, icones fideles nulle proftant , occafio & experi: menta in —-— harum herbarum numero fint difficilia & rara, memoria autem nulla fufficiens , cis retinendis. 8i is ip, Auditor vs 3S elTón sidbnag en nucis
ditates nullas ferentes , fed in corrup ionem ab iis e pluvie cadunt , quas ruricola germani S9ebL Sat ctiam & praeci
: Boe
^ ambabus !
ambabus manibus, fi coitum tuum plantarum cum Vaillant magis probaveris: fed metuo,ne , fi tibi hic dicam rationemphyficam meo labore & füdore dete&iam , hujus phznomeni, tu ftatim illam di- rce applices ad tuam fpermatologiam vegetabilem, hoc fi feceris, minus tibi invidebo, quam tu alia viris aliis honeftis, de quibus paulo inferius plur; dicam ego , qua res fit & fiat, & non (icut tu, que forte cít, aut forte bierí poteft: infra calicem v.g. Tragopogi Floris caulis valde in conum in- veríum , fatis largum , & interne plane cavum, quafi fola membrana undique cin&um intumefcit,in illo copiofus continetur aér, quia radiis folis per membranam femipellucidam fide omni magis in- calefcit , tuberque didum conicum mire expandit, ficque fibras ad calicem & flores &c. ex caule tendentes extrorfurn premit , & quaíi trahit, calicemque cum flore aperit, ceffante vero pr 1 aéris inclufi calidi , "a refrigefcente Gbre di&e iterum laxantur, calixque iterum cum flore clau- ditur, idem (i vis, vide in Secali & Tritico &c. fed divina, quare Trizi«» hunc morbum patiatur magis & frequentius, quam Secake , an fpica Secalis nutans & cernua ,& Trizici erecta , gluma Tritii triplices , & Seca/is 2plices , aut utreque & amba fimul abíque anima fpermatifica caufe fint hujus mali? Nova hic habes non diftra&ta neque cruda, fed bene co&a ; meliora fequentur infra,
— 48. ores perfetlos Simpliees & Compofitos Regulares & Irregulares &c. Give potius Plantas Flo- re perfe&o fitnplice.& compo(ito Regulari & Irregulari &c. in fuas clafles 12, diftributas fequun- tur nunc Planta codem ordine 12. dicto, que fre gaudent iwperf?3o. 16. 17. eeque iterum funt vel Herba. 12, vel Frutices & Zirbores..— Herbe (unt Graminifole, id cft Graminibus fimiles, tota fa- cie, 6ve ut amant Critici, toto habitu Graminibus fimiles , & non Gramipifilie, que fcilicet neque
HaarrnM , neque faciem Graminum , neque folia illorum, fed latiora , aliarumque herbarum fimi-
lia babent » femina vero vel nuda, vel capíila te&a
&c. (icut omnes Herbae Flore Perfedo, Ut au-
1entem tabulam de iis generalem,
nose rc oe saidedasaó curisce coris cc: fff esldi ra, b:9go? unes qup (calici fimili aliquot íta itat »j -
Anh equ — | «continentc. 8s. FI REM 59x: c: |.picatim &c,
non Graminifolie.flore im- 5o teo poci x» esies cesi - .perfe&o gaudentes funt lad latera — 95- | vcl flore partem. pronem,
eee ocoo ov. - (granulate, ut in Lisgua ceroina.: 95. :
z E i5odvotio5 (nom remotis». - nudis d
Ii démon iat: jode simul féldem:óe | -- '(calice'uniformi & ejusdem figure, BO grafogectxs soper Morealia [capt |difformi in eadem planta , ut vas sn oo canodtb amas s casdsebp (olatafanipd
4x3
BO f006* MIU DL. Ste | - fterctejgenicu - |Graminifoliz , &oreq;(culmifer *|- (non; ud E di "^ : e tR Vi
^" [minore & fere inviibilit Gramima
lixGrominifoliartit — aedes MIUIcoruir appenfa, quam de Silv ribus
veri Agroftographia conge(fi,& meth do mea digeiTi , & plurimis fpeciebus , qua Scheuch» LN Dra 9 aei Typhis, : ; s 'Arundini d & omnibus fpeciebus rip
foliarum hujus
ica Ww xi Kd onodesbunamoda mop eso [ [Hbz Fw, Aige &c. siccum eoteriqesq o2H5E0-1 12v ook on Rd lane ,| Fungi , & quedam mati do Dfebkbetomeo xim uosuddA. 3351039 odgivzonuiggdtx2 : üí — Dà vegetabilia. ; Glistat 3 301255 61Rstto6 tg sla ot 95wy192 T
JS um resp d "a odii da dÉofulcduibu *- $a
| s1. Po
quejoné érageo gor dus Duis cun $6.
1:8 QOG (o) X96OI
ir i Poft hec ultimo omnium fequuntur Frutices & Arbores, & quidem fpecialiter primo -&o fimplice & compofito, poft.eas Flore imperfc&o 16. & 17. pro quorum flore perfe&o imis regulari 4lo flore gaudentium tabula ajia methodo coactus fui uti , omiffo in pluribus pla- tis.a que raris & rariffimis , lorum fitu , que tamen Botanophilum in earundem notionem & cognitionem nihilominus ita ducet , ut fi earum quzdam iptiin hortis fi- viii Africa, Afia , aut America occurrerit, ille ex tabulis eam ftatim noviffe & nomine füo proprio appellare tamen potuerit, quod Critici acerbiores & alii füa methodo nunquam promittere audent , neque poflunt, ego vero ab experientia edocus cuilibet affeverare poflum per teftes tam mortuos, quam adhuc vivos,qui me abíentc ex priore Tentamine minus perfetto & completo , quam prefens eft, Botanicam , id eft Scientiam nofcendi & re&e nominandi plantas, didicerunt: quod etiam tunc 1anquam fpecimine intendi, & ad id tantuin laborem tunc & nunc longe majorem iterate fufcepi, íclicet non claffificandi plantas; fed modum peer d quo fponte omnes plante nofci & no- minari fuo nomine poflint.
2. Addidiffem libenter fingule fpeciei nomen germanicuris cum latino meh (ive ide — V. g n Cterns Svaut/ Elicbryfi, GolbrsStraut / Zlliarie, $&noblac).Sraut/ Hefperidis,
b. feraut/ Leucoum , 2BdfoSiraut / Bralfice , $apyes | Epimedii , Ubermittel; Peratri, G5piefs
^iubm / Lencanthemi , 2Beifs3lubm / F Pilofelle , f$aarfefd / Hieracii ,
: &djónbeit &c. fed fpatium animusque defecit ; hzc us vegetabilia univoce cum Latinis & Grecis nominandi , videtur mihi fciernitiam nimm inter plebem non parum juvare , & promov & commendationem etiam longe majorem meretur in ipfa Medicina , quam ullus alius fons illius, tanquam. optimum medium inveniendi veritates & fonsreliquis duobus longe major facile recens , reliquisque ctiam longe praftantior , cum hodie lip ippin & tonforibus conftet , quod ani- malia & miueralia , atque ex illis etiam quavis arte 'Bombaftica five Chymica preparata , a fimplici- bus vegetabilibus longe fuperentur; infeliciffimusque fit Medicus, qui abfque vegetabilibus , abs- que quibux ne quidem febris iatermittens curabilis eft, morbos curare , aut longevitati allaborare audet: imo affeverare audco ex longa ne ; quod homo abfque vegetabilibus. ru — vivere | ne- queat, precipuc in climatis calidiorib.
55; Quod autem multa & magna media in regno fic dicto vegetabili initis idbeni ota, boni recenti(lime intem juotidie , (i voluerint Medici , adhuc invenienda nova dier ta: Ut Airsica a Fehrio ante 4o. annos contra contufiones internas & | ;anchreft & infallibilis ; dummodo contufio fuerit abfque fra&ura & ruptura vaíorum majorum. Pbelandrii feminis cíTicaciam: contra quaslibet febres intermittentes , etiam inveteratas quartanas , veram teftor Ernítingio nuper dete&tam ; & fuam experientiam confirmo cafu medico nuperrime a me curato in viro quartana fefquiannum laborante , multisque remediis cum copiofif- fima chinchina contra eam fruftra ufo , ft ftatim di&o femine — s uie foliorum ufum topi- cum ,aut fucci Cardui tomento(i Acanthi. on didi, externum ufüm con- tra cancrum, interne vero infufum vel decocium Hb. Eryámi rudi nanbds feirrhos a comm. Lit. Norimb. recentif . confirmatur. Epipatiis , Helleborines fpeciei , effe&um contra flatulentiam, Herbe purgationis potentiam contta Gonorrheam , Gefzere ligni , & ex nuperrima fideli commu- nicatione D. D. Heinel corticis medii [9f pe sri des y ua uinalios radicis ZAlcee vel Auonidis anum dosi vires aes Mach luem veneczale btaibtotos « non annota egregiorum Mitos sm
$e
. Mlcera inveterata. ex recente vero. Élae quaffata : " contra cancrum Rajo de
e mecopis PM oat digeflione m fadum Mei contra terribiles à lo^ : Bes tonius corporis ab incendio vidi e 1caciffimum, & communicavi Illuftri Commercio kisdbario
». eidem radices C ini vires ' E saeiveicióm x W/allachis contra di-
: ! veis viai andi
ol Balneo Mari | :
communiq catione D.D. Walliskáj deitilantu,
ileptico propinatum medicamina hucufque |
fim j 2 excitat. Abje&iffima vitis folia exfi
ü ! ich mam u unam . his , terve in die iaa fpecifice & infallibiliter curant omazm
&morrbagiam ; fpecialiter hzmoptoén & hemorrhagiam uteri , ut vix quarta, 6ta vel $va dofis E. : nece í[a-
4288 ( o) 0386 : 19
| ia fit, ex communicatione Do&iff, D. Do&oris W'alliskáj: quod Rajus in fua plant. hift, de | aqua deftillata fl, Periclymeni habet, pro ufü cofmetico externo contta varios Lichenes &c. cer- | tiffimum (cio, fc. ut ea bis, terve facies mediante linteo abftergatur. A celeberrimo D. D. ex Bra. filia reduce nuperrime aqua deftillata ex excrementis bubulis gratiffima bisin die ad cochlear 1. pro- pinata dyfenteria epidemica & lethaliflima in Styria circa weizen graffata, ftatim fuit fugata.
$$, Onagre flore luteo radicem, nunc in variis Germanie ditionibus precipue circa Vien- nam & Dresdam indigenz aut fáltem fpontanee efculentam & delicatam effe in acetariis in Sty- tia, communicavit mihi nuper D. Popovitfch , & ipfe nuper guftavi, licet forte luridus & carnifu- mate (iilis color omnibus appetitum non excitet, Quenam fit Hernandez pag. 172. Efula , qua "Tezcoquenfes in America contra luem veneream feliciter utuntur tanquam infallibili remedio , ne- mo determinare poteft , quam qui nobiliifimam Botanicam didicit. Idem puta de Herba ejusdem Falanacapatii contra eundem morbum infallibili; Quisnam elt aut fuit ille frutex aut arbor, quo cum olim ad-exteros ex Auftria fiebat fat celebris & confiderabilis merces, ad corium lanamque tin- enda? An Cotisur ? quam Clufius ad Thermas Badenfes Auftriacas (ao tempore indigenam dicit, P odie vero non amplius in tota Auftria invehitur ? an Ber£eris filveftris lignum, adhuc hodie cum Corm tam bacca rubra quam alba copiofe in Auftria crefcentis ? an Paliuru , quam neque Clufius, neque ego , nequealius unquam in Auftria indigenam & fpontaneam vidit, copiofiffimam & vul rem vero in Servia circa Niffam, ficut Cor/vwn» copiofiiTime ftatim infra Carlowiz in monte fic dicto Carlowicenfi , ubi etiam fingulo tertio vel quarto quintove anno copiofe ceditur, ficuti etiam circa Semendtiam infra Albam Grecam.
| $6. De hac Cotizo fequentes duas obfervationes commilitonibus , precipue Criticis duriori-
-. bus,trado ruminandas & enucleandas , quod fcilicet Tournefortius in fuis inftitutionibus de Cozizo
explicite fateatur,quod femen ejus ipfi non fatis notum (it, eo quod Cori»i fra&tusin Gallia non mature-
fat, manifefto gno, quod Gallia clima Serviz in eítate faltem multo calidius fit: de foliisautem.
Coriní deprehendi ex guftu & odoratu » quod una cum aftritione moderata valde aromatica fint ,
| eum amarore faporeque fuo ad corticem aurei pomi valde accedant , & ne cortici Peruviano viri- bus fuis equivaleant, ceterum etiam ad prz parationem corii valde-laudantur, - |
&7. De Martagi radice efficacifimo & veriíTimo medio curativo. & prefervativo contra Epidemias porcorum , in Sclavonia, fiivis & quercubus abundante ab incolis ibi potius Thracibus quam Slavis copiofiffime pro tota etiam Germania & Italia quolibet anno enutritorum & eo mit tendorum , in Epidemiam contagiofam proniffimorum , dum in nimia ficcitate & fervore eítatispa- ludes & aque pro fuo refrigerio neceffarie exficcantur, recentiffime detexit & communicavit Do- minus Popovitfch , quod fcilicet unam alteramve radicem va(i indant, ex quo porci continuo vo- rant, aut bibunt, ficque radix in potu & pabulo porcorum continuo infündatur , hocque infüfo . porci utantur tanto cum effectu , ut , etiam intadla radice, porci contagio infedi certe cor j | fani Vero certe etiam a contagio przferventur, & quidem absque excretione manifeftla, — -
| dobo condu&e ex epidemia | de hac | | hac epidemia ( etiam hec obfervatio fluit ex communicatione Domini Popovitich, Quid fi hoc Setaceum etíam hominibus adhit in morbis acutis contra quos tota medicina adhuc nullum ha-
us eretur in morbis acutis contagiofis , cc bet pofitivum auxilium ,aut medium 5 quod autem idem effectus ab hoc medio (ive Setaceo in ge- eA x | C.24 nere
20 4986 (o) Moe
nere humano expe&andus fit , fupra memoratum femen Phellandrii certum fpecificum antifcbrile ; P antca etiam tantum veteranariorum medium, fatis probat. . .
$9. . Idem D. Popovitích toties inhoc opere landatus communicavit , de Peronica. mare angu flifolia Morifon, quod ruítici in Styria utriusque fexus boves curent egros ex tumentibus ventribus, aut aliis partibus , forte a venenofis vegetabilibus voratis , herbam dictam recentem tenuiter inci- fam frixando fufficiente quantitate axungie porcinz ,tam diu ; donec non amplius ftrideant , dein- de frixatam maffam adhuc calentem per linteum colent & exprimant ,. hocque linimento dorfum, totumque. corpus zgri ungunt , ungendo femper verfus extremitatem quamdam proximiorem , & , fi poflibile fit , przcipue & ante reliquas extremitates verfus caudam , a quo morbofe materie mes aliafis brevi fit vel in cauda vel inalia extremitate, verfus quam undo fuit directa: addidit etiam doáiffimus didus obfervator , quod hoc unguento dici incole etiam utantur patfim contra alios morbos etiam contagiofos in. zítate , quamdiu didam herbam recentem habere poffunt, in hyeme vero fupra laudato Setaceo utantur : ex hac obfervatione fluit etiam alia notio , quare fcilicet hec plantula paucis nota , ab omnibus autem fere neglecta tam copiofe paffim in omnibus pratis ficcio- ribus totius Germaniz ex voluntate benigniflima divina crefcat. :
6o. .. Idem do&iffimus vir detexit, quod Empyricus quidam rufticus in Styria non procula civitate Seccavienfi habitans citiffime & tutií;me , jucundifimeque curet omnes fpecies febrium in» termittentium , refinofiífima & aromatica radice, hucuíque etiam a Medicis neglecta Cervarie Rivi- ni five Dauci montani C. B, copiofi(ime circa Viennam & in Bohemia in montibus petrofis crefcen« tis, in quanam autem forma Empyricus hic hanc radicem adhibeat , dicere non potuit pravfatus vir, certe non in infufo vinofo , neque aquofo, quoniam mea experientia vinum parum ex illa infufio- ne extrahit ; probabile mihi eft, quod fpiritu vini Extractum vel Effentiam factam propinet: fime : plex decoctum aquofum cum farina ífrixa feminis Cari aqua factum & calideante paroxifmum hau- ftum cardilagiam periodicam ditficiliimam curatu fpecitice & infallibiliter curat. "eg
61, .Deco&um radicis Juniperi preftantiffimum & efficacifimum remedium eíTe contra Arthritidem vagam, a Medico Árgentoratenfi detectum ante aliquot annos mihi comrnunicavit ll- lufttis & Excellenti(fimus D. Archiater Onoldinus Do&or Trew Norimberg. amicus ad cineres uf-
ue colendiffimus, & quod hoc veriffimum fit, docuerunt me ab co tempore fa&e aliquot ftupen- de. & (i hic narrarem , Medicis hyperbolice videnda , experientiae , ita ut affeverare nunc de ea poífim , quod Arthritidem vagam , &. líchiadicam citiffime curet, & mala hec duo Medicorum Ícandalis amplius annumerari non poffint, De Meo herba Carinthie & Styrie inferioris alpium indigena, pro certo D. Popovitfch mihi narravit , quod ibiin una alpe ni fallor, Bruch , aut San- &. Uríule copiofiffime crefcat , & nulla alia herba. preter id, & dum Vacce, ficut ubique fit; Phthyfi pulmonali afBciuntur , ruricola miferas. has Vaccas ftatim primo vere alpino fuas phy- thifi confumptas, . & eundi incapaces ad dictam fümmam alpem curtu vchant ,. ibique trcs vel 4. feptimanas relinquant, ut merum Meum vorent, & poft has feptimsnas Vaccas fuas fanas reducant
134 SK
mentiorcs , vel longiores, vel crebriores. à;
a3 US
t À nA n—ÀÀ MH Ó
AK26EOP ( 0 ) 9398 21
64. . De Agarico Juniperi , aliis arcano Celifolio , in Aufttia plebi conftat, quod in Majo fo- lum ex fruticibus majoribus dictis crefcat , horisque matutinis colligi debeat ante folts eftum , hunc fungum colliquantem & tunc etiam ftatim vitro indi, & (ic obtectus radiorum folatium digeftioni exponi , & in liquorem fcetiditfimum liqueferi , cujus guttz 15. vel plures in quovis vehiculo pro- pinatee contra paroxyfmos epilepticos aut convulfiones a plebe Auítriaca maxime laudantur, —
-. 68. De radice Valerianz hortenfis ex collo epileptici filo depenfa, epilepfiam curante af feveravit tbihi D. D. Cop. quod Boerhaven in arcanis fuerit : Omnibus autem his certior & effica cior eft circumfpectus & moderatiffimus ufus Effentie Nicotiane in parca , attamen proportionatá &gro , dofi fingulis vefperis ante fomnum , paucos dies continuata , recentiffime dete&ta : nova in» quam & recentifima hec funt, qualia Criticorum duriorum opus non continet, '
tantz utilitatis, & climati notlro proximior, sins Jafminum , Aurantis folio vulgo Caffe? & Ananas,
fua pafchalia pulcherrime tingunt. « Recentitfima eft etiam mea obfervatio , quod viliffimi penfis fo-
n Reverendo Do&iffimoque Patre Ma- maximo mihi ante paucos dies nar-
Soc, JEf
-—
" "n r- T fà ;
i * E Ande
22 Qog (o) EO
receptus in tota fua familia , agnata & cognata , utpote quz meros haberet viros feminasque ma. xime fenes, qui dum fenio fe fra&tos fentirent , herbam fpccialem in fua vicinia crefcentem colligc- rent, coq , comederent ,tanto cum effc&u , ut inde mox fe totos refocillatos fentirent , ac fi awe cts cce inciperent ruga explicari , canities cadere, novi capilli & dentes, his etiam lapfis» crefcere , & fic rejuvenefcere homines, Pientiffimus confeffor fuper hzc inaudita & info- lita obftupefcens & deliberans , vehementiffimumque feniculi defiderium , &terna beataque vita fruendi , perpondetens refpondit, quod nulla lege ad hoc remedium obítringatur: abit itaque poc. nitens ex confe(lionali , Pater vero ftatim avet nomen herbe fcire , & forgendo ex contetlionali confitentem fequi nititur , hunc herbz nomen rogaturus , fed feniculum fruftra quzivit non fine agno cordolio, Hiftoria eft humana a. viro integerrimo omni exceptione majore fluens, cui viri honefti fidem adhibere tenentur omnes , facile autem prebebunt , qui preter hec perponderant traditionem aliorum virorum magnorum de Herba Sii: fiore iuzeo,— Sed de his forte Deus brevi m. fuppeditabit. Interim videatur de ca Mangette Bibliothece tomi 1, pag. 942. ltem Raji hift, ntarum: Welíchiana, Gafferiana, & Klotiana. Hzc obfervatio probabilior fit ab alia traditione
in Sile(ia fuperiore , & Moravia inter plebem paffim recepta, quod rejuvenefcentia hzc per herbam facienda non fine vite periculo fiat, & ideo confcientie (ibi ducant, & tanquam peccatum confi teantur , qui ea ufi funt: a prima enim dofi utentes quaó inebriantur, & fere delirare dicuntur a di- Gis medicis, hoc fi fiat ab unciis 2, tantum radicis decocti fa&i vino.albo,a di&is Medicis pro do. fi prefcriptis, quantus non fiet effeQus , fi a plebe , ut amat , major quantitas a(lumatur, Secunda vero dofis exhilarare dicitur: 3tia , 4ta» & sta dofis infenfibiliter operantur $ an vero radicis folius deco&um fecundum di&os clari(fimos authores hunc effectum preítet , an vero ex relatione fupra recenfiti Seniculi decoctum herbz, aut forte decoctum ex herba cum radicibus, inquirant mecum Botanophili, Vocatur hzcherbaaGaffero W'elíchio &c. Herba Sclavonica, a natione , a qua in ufum trahitur, que in Bofnia, Silefia fuperiore, Moravia, & circacivitatem Trenfchinenfem patlimr habitat, fententiamque fupra allegati magni viti Religio, & meam de hac herbe fpecie adhuc pro- babiliorem facit: nemo autem miretur hujus herbz mirabiles effectus primos , fcilicet quod prima die caput ebrium, & delirium, forteque poftea profundi(limum fomnum cauíet , fecunda vero exe hilaret ; idem enim effe&us conftat de Cannabis fpecie comefta, & incolis Madagafcar familiari fer- culo, que prima vice manducata & vorata hominem in delirium terribile , multos dies durans , prz cipitat , fucceffive vero more Madagafcarienfium recepto ejus repetitus ufus affueüeri folet, ut uten- tes illa mire ab eo confortentur , & exhilarari dicantur ab omnibus itinerantibus Europeis. vid. Le: xicon univerfale Zedlert, "Ceterum Seniculi fupradiái relationi de decoquenda ad hunc ufum her-
tudiofus experior plura, quz in Botanica furdus Íeex quam
EIE
per mediam vel l1 ) lenc
SS (o)Xm8 23
67. Ulterius excurrere nolo, cum hec cuilibet fufficiant ; quod —— € n0 vegetabili plus au- xilii & utilitatis pro genere humano adhuc lateat , quam in ullo alio regno, & plura adhuc ee detegantur , detecta autem necdum fint omnia, plurima autem fint perdita, & hodie ignota Diofco- ridis media ex negle&a hucufque Botanica, five fcientia illa cognofcendi Plantas, primo quoad fa- ciem externam , deinde autem , & poftea non theoreticas plantarum novas clafles inftituendo, fed faccefTive interne experientia & obfervatione a plebe & arimalibus docendis, de quibus inter fcri- bendum mihi incidit , quod Fringille fpecialiter & extreme dele&entur , & inde lafciviant, canant- que, femine Lizhoffermi majori; ,ita utin locis circa Viennam, ubiin Brader & Tabor infulis fic dicis copiofe crefcit , vix herba illius inveniatur, que non illarum excrementis effet fpurcata , quod autem feminis hujus dofis ad fcrup. 1. drachm, f. vel 1. pulverilata & contra febres intermittentes pau- lo ante paroxifmum , vel in principio ejus propinata, bisque vel ter repetita , febres di&las curet , non ita pridem mihi ex fua experientia communicavit Excellentiffimus & folida praxi medica cia- rus D. D. Proski, quas vires nullibi adhuc evulgatas fcio. Sicut etiam quod viliffima Parietaria ma- jore virtute alexipharmaca gaudeat , quam omnia alia hucufque nota , precipue fpuria Pharmaco-
pearum totius Germaniz Galega. | | :
68. Ex nulla autem caufa alia utiliffimam hanc fcientiam hucufque tam negle&am efTe pu- to, quam ob illius adhuc teneram, a tempore fcilicet Romanorum Imperatoris Maximilianii ll; ad nos ufque atatem , qua excoli incepit, fepiífime vero bellis, precoce morte Mecenatum &c. ite- rum interrupta ; poftea vero ab unius ejusdemque Authoris Methodici difcipulis ex eadem caufa non fatis continuata , exculta & exco&ta; vix enim unus alterve , v.g. Tournefortius & Rivinus foli, opus pium fuum & utiliffimum inceperant , furrexerunt iterum alii novitates amantes, fententias antiquas evertere conantes , ia meris tamen generalibus & folis claffificationibus femper per(ftentes , ad ípe-
cies ultimas non defcend , cum ipíis fais A certo iterum breyi etiam plane perituras, - die qo, gp i pU gin tdg open Jot RUE ERENC SR pMOPER ugs HaT FE) DR 69. Sola etiam difficultas fumma ex Tournefortianis cognofcendi plantas (qui — in Botanica e(le videtur, Clarius quidem & multo accura-
... 70. Ruppius quidem unus ex primis auditoribus Rivinianis Induftriam Rivinianam in fua Flota Jenenfi fatis continuavit , & ad fpecies etiam ultimas folus defcendit, fed non omnes, pluri- - masque plantas exoticas preterivit. | p ate
"um infufciens.eft, & valde dubia, Riviniana exacta, clara , & perfpicua qui fpecies necdum perdu&ta & continuata , & licet illa abfoluta effet , cum mem gravet, illamque parum juvet, meam prefentem emendatam & auctam ex Tournefortian, niana compofitam , additis fimul fupradictis compofui , tam claram , facilem & perfpicuam, ut qui bet lingua latina parum tin&us quamlibet plantam obvenientem absque memorie multo labore &
baumii imo Linnei pluresque ex Plumier & Feuille con- nO Ide funt, by clare, fagplebubt Caroli Liner Go.
vero
5
bd
24.
etiam ex Pergameno absque Prefatione , ut levis fiat, Secundo ut has Botanophilus rus vel in hor- tum excurfurus fecum portet , & tunc fi herba florens occurrit , Florem judicet fecundum leges fu. pra dictas, an fit Perfe&tus vel Imperfetus , fimplex vel compofitus. ; Regularis vel Irregularis , quot petala habeat, & ad quamnam figuram Tournefortianam accedat , quot & quenam femina fe- quantur florem nuda, an capfula teta , quali & quotuplice vel pericarpio vel bacca , an flos hic fit fitus in íaummitate , aut ad foliorum alas. ; live latera mihi dicta, an fit ibi folitarius, ed fociatus vel confertus &c, omnibus his perípe&tis & caute judicatis, v.g. Herba Flore perfe&o fimplice Regu- lari Pentapetalo bifido Plano in fummitate fparío vcl fociato feminibus tectis capfula fimpl. recta, juerat talem titulum in tabulis, v.g. pag. five Tabula 39. & videat ibidem , quenam fü herbe ,flo- ri plante manibus rente ulterius conveniant , an calix fit quinfidus , an folium herbe fit 1mo
um, vel 2do Twice fimile, vel 3tio anguftum, breve, fücculentum, una cum caule fcanden- te, vel 4to latum, longum & mucronatum , vel $to ovatum yeseiBerfculunt ; (ive ex lata bafi oblon. gum aut 6to Serpilliforme : Si primum congruat ; eft fcripta & vocabitur tua herba /five prareofir gramineo latiore felio T. cujus capfüla ibi globofa & pellucida a me obfervata annotatur nt tua confirmatione , ut ido fpeciale mereretur nomen , neque Zfl//ives fpeciebus accenferi recte poffit, Si adum congruat, tunc herba tua vocabitur Z/fize pratenfi 1; — gramineo folio T. Si 3tium,her- ba tua eft Z/fine fcanden: anptel[]imo. fucculento folio mihi , ab alio necdum defcripta. Si 4tum , tunc herba eft & vocabitur Zlfiue longifolía in nliginofis proveniens J. B. Sí stum , & folium cft glabrum, caulisque fcandens, eft Aline alzifJima nemortn C. B. Si vero folium fit hirfutum five villofam , cau- lisque non fcandens, vocabitur A/ffve montaza ise t e C. B. Si eem eflet fo- linm ,tunc eft Aline. "media C, B. &c. :
7$ Si Frutex aut Arbor effet. planta occurrens. i diase ipu didis gaudens, tunc tanophilo querendum effet inter Frutices & Arbores , & dum ibi talis dita non proftat, con RS ipfi eft , quod planta fit neo-inventa, & a nullo Botanico adhuc obfervata , neque vnee t & ideo a Botanophilo fecundum chara&eeres debitos:vocanda primo, fcilicet Alfine jfrutefcens , tive fi atbor effet, arzorefcens , & (ic etiam vice wit $ edm eflet , characteres fruticis vel arboris cu-- jusdam, nullius vero herba in Tab alie duhonis: fruti s nomine c re opens io nane
26.3 Ut " Ss ie Aq vi gone A ichs | dido 1 2d deve edid in T: v " 1 tur, & certior "fiat, quod fic i appeler, fic domi illam querat in eee € a plantarum, & io tam fuam cum integ cri uüoac iustum ew e it 'fapo ;, conferat .& fc laeta- ne "md proprio ome novifie Vndloqnamt multi imo plarimi Aedici. Stantev egedeph inventam cum —— v conferre etiam rd cundi ; we di&um bes craffum ; IDà«
E Ge cuml quituMS we pw TRCRELIMURC Eb. Kw Ru Card k r t do. ORAS dA
77. Quotuplex autem capfala fit, Pru dudur Dur nodz. facile , dummodo plan- ta cer dies jam : m aut quin" flos fufpenía manu abruprus. eit, rudusque microfcopio 1 11! l1! - .,an fi
gd merhodosh bas nil i novi contineat, zi ip n Rivinia ianis & T
TESOUE (0) $926 25
quod prioris Tentaminis methodus etiam aliis, quam fru&ificatione , fundamentis nitatur, & ideo haterodoxam dixerunt. Sed veritatem aut non dixerunt, aut non intellexerunt: mera enim nititur fru&ticatione cum fruificationis modo, numero, tempore , loco, fitu &c. que omnia ifti preci- pites reformatores & Critici negligunt.
79. Hispremiffis, irritatus & a duro quodam Critico, nequidem de mortuis bene loquen- te, provocatus jure merito etiam de illius methodo , ut credit, nova meam fententiam ferre : eítautem minime etiam nova, parum diverfa a Linnzana ; Linnaeus enim rem adeo abfolvit & itaex- haufit , ut vir hic fuo labore facile fuperfedere potuiffet, eoque tota respublica literaria facile carere, Ante Linneum vero Camerarius & Grev, jam ante Rajü;utiin Hiftoriz plantarum ejus przfatione five potius introductione capite de ftarninibus apparet , fimillimasthefes de (taminibus five apicibus eo- rumque fpermatificatione foyerunt , poft hos Clar. Dillenius infua Flora Giffen(i non raro easdem cogitationes prodit ,precipue & clariffime in titulo de fao Dichotophyllo aquatico , poft huncetiam
(im in fuo indice planrarum Horti Elthamenfis , & aurea Hiftoria Mufcorum , item paulo ante bunc Vaillant Medicus Parifienfis , item Boerhaven , quorum plumis veftitus in publicum proceflit - durus & mordax Criticus, !
8o. Confiítit autem dicla methodus in numeratione & equatione ftaminum cum laciniis vel petalis lorum, five calicis five calice nudis floridis ftaminibus , qui ftaminum numerus, fi cum petalorum vel laciniarum numero fl. fit zqualis, plantam vocat lcofiftenen , fi duplo plures, aliter: fi 3plo plures , iterum aliter; (ic etiam deinceps; donec ftamina numerofa 6guram quamdam faciant, veluti in Malve floribus, item in floribus Granadillz &c. ubi plantas iterum alitec vocat , addit his pro ulteriore fua divi&ione fructus florem fequentes , an & quot fint (emina nuda , aut ap tecta fint capf, pericarpio , aut bacca , quali & quotuplice; his ulterius addit, faltem in illis, qui nobis funt flore im- perfecto , a fructu non remoto, aut remoto in cadem planta, aut tota planta, (exum, & fic fexus ve- getabiles five plantarum , mares fcilicet & feminas, cum antiquiifimis Botanicis ftatuit,
8r, Parum autem aut nihil ipfius refert , an flos plante habeat 4. 5. vel 6. vel plura petala pro conftituenda quadam plantarum fpecie , dummodo numerus idem-ftáminum cuilibet fpeciei congruus & naturalis congruat cum numero petalorum five laciniarum; fpecierumque facies five." Haarrus externus inter fe. | | z |
82, Stamina cum apicibus (ive & apices aut ut illis placet, anthere vices & officium idem . quod flos agit, habere , probabile eftex eo, quód plurimz plante tam graminifoliz, quam non gra- minifolie folis ftaminibus velfolis apicibus, omni flore deftitutis, floreant & fru&ilicent , rarus au- tem flos detur fertilis v.g. Bryoniz , absque ftaminibus velapicibus, & raro fru&us ullus in plan- ta ulla &at absque ftaminibus vel apicibus: fluit inde rede, quod ex horum numero & figura tam primaria , id eft, fua propria, eorumque apicum, quam cx fecundaria ,' qüam plura in eodem flore Coogmentata faciunt, Methodus fatis utilis defumi potlit , magis tamen Theorie fpeculationi ut'lis quam Botanice pra&ice , que ftri&e regulas tantum tradit , plantarum fpecies cognofcendi , & are- liquis clare & facile diftinguendi , quod Methodus iíta plane impedit , imo magis confundit, quoniam
' $83. Plante plurime ftaminum , numerum eque, (i non frequentius, ac petalorumr mntant? teftibus generibus plantarum Linnei patTi :undo Flores tam pufilli plurimi dantur , ut vix nu.
. do oculo perfpici poffint, illorumautem ftamina tam exigua; & intra florum tubulos tam pufillos. tam profunde latentia , vcluti in Echioide Riv. Androface, Taraxaco &c. ut longe minus nudo ocu- lo confiderari & numerari poffint, ad ea itaque opus funt microfcopia, quz valde incommoda , in regionibus plurimis Orientalibus & Occidentalibus , fi unum , vel 2. vel 3. perdideris; i perabilia,
ctiam a botanicis regulis prohibita, quia botanica figna fenfibus clara & manifeta , prompta, faci- liaque mandat. In Flofculis Locufte Riv. & Ctuciate absque refpetulaciniarum numeri Anthera- rum numerus in cadem planta eft maxime varius , non raro plane nulle Anthete in fofculis di&is adíunt, iidemque flofculi non raro etiam omni piítillo carent , & tunc nihilominus fru&hiferi fünt,
— ex
id eft, fru&ui gemello infident, I Ceratophy ribus necdum explicatis femina jam- Jam premature protuberant antequam apices ftatum fuum funt'adepti , pollinemque fundunt. Mer- ra x doni loridà flores
irabiliffimus mihi videtur B e flos, a nemi:
va; apicibus orbicularibus predita etiam
eft inte- revifima l peciebu:
26 | 3280 (o) Xmoeqm
| Q4. Ef etiam hec methodus Botanice pra&icz plane impoffibilis & intollerabilis , quia ípecialem plantarum cognitionem impedit; abbreviat & compendifacit quidem plurima fumma ge- nera, caque ad valde exiguum numerum reducit , ut pauciora plantarum nomina maneant Botano. philis notanda , fed fpecies deinde ita accumulat , ut vix ulla clara & diftin&ta fubdivifio & notio illarum £eri poflit , faltem nunquam tam fluxilis , facilisque & tam diftin&a, ficut in mea methodo, & 6 fiant & beri cogantur, fpecierum denominationes tam longe fient, ac Morifoniane funt , quas Rivinus tam emphatice explofit , & ad praxin Medicam inutiles jam diu probavit, Taccoconfufio. nem, que ex novis nominibus absque fynonimorum additionc fit , precipue Bauhinorum & Raji, abíque quibus omnia nomina muta & inintelligibilia funt.
8s. Eft etiam fumme periculofa tam Reipublice Chriftiane , quam ipfis hujus methodi Pa. tronis: dum enim plantarum fexus, coitus , matrimonia , adulteria, fornicationes( reliqua ob caftas aures nominare nolo) aperte & a Deo expreffe creata, & ideo naturalia five in natura fundata, fta. tuit, Botanicam caftifimam alias & innocenti(Timam , pueti , adolefcentesque bac methodo doceri
nequeunt , quin non in fummam petulantiam , lafciviam , periculumque fummum fuc fanitatis &
wed Reipublice przcipitentur aut faltem peffime feducantur a fancliflimis revelationibus Divinis hr 1 ianis. : : 1 :
86,.. Plura addere modeflià vetat, cenfuraque inhibet mihi , alias cenfuras duri Critici , erga vivos & mortuos amicos maxime impii , de pauciflimis bene loquentis , audacifTime perftringere & retorquere non timerem, Caufam autem contra plantarüm generationem latius deductam vide in-
$87. Pofthzcquorumdam Clariffimorum virorum monitis & criteriis publicis de primo meo Tentamine publice datis, eodem , quo hec dederunt animo , pro incremento nobiliffime Botani- ce fatisfacere teneor , exquibus potiorafunt, quod | uid 1mo: Praftaret, ut Tabule menftrue.in unam Tabulam generalem contraherentur, & fubdivi- derentur omnes plantz in una continua ferie fecundum fuas debitas claffes , quoniam men ftrue ta- bule Tyronibus effent obícure & difEciles, neque climati fupra 6c. gradum elevationis poli confti- tuto, congruerent, & in eo exerceri poflent. | Yi 2do: quod florum petalorum numerus in plurimis plantis fit inconftans & variabilis, & ideo pro infallibili gno diagnoftico plante accipi nequeat. p'udisir e 3tio: quidam plane publice accufarunt, quod plantarum fpecies diftraxerim , disjunxerim, no- va genera plura ftatuerim , a nemine nifi a me acceptata, aut recepta. ^. — v" . 4t0: Alii Tabul jorem claritatem defiderarunt , priores Tabulas plane non intelligentes. technicos, eosque barbarifmi arguerunt, aut a mefi&os dixerunt. |. f hodaviil- mum à !
libus regionibus non fzripferim , eoquod ex Cl. Linnaei Flora Laponica conftet , quod dide regio- ncs plantarum fpeciebus pauperes fint: de reliquis vero climatibus ex fideli fedul ic
& experientia afleverare poflum , quod Tabulz primi Tentaminis ftruee : nt in tota Germania , Bohemia , Ungaria, Thracia, Sclavonia, Servia
CL! LI , & Tranfilvania , in quibus regionibus omnibus 1736, & 1737. authopta fui , laud, lachiam, quod hec Provincia omnibus plantarum fpeci t locupletifima, precipue vero pul- l is fpeciebus Croci vernalis fpontaneis abundet, in Martio precipue florentibus. - modo Botanicus iis re&e uti. nc nineritqu: cx, merce rag ium cermanicar vria 'c, ig
| limati noftrarum alpium :
27
cupare locum fibi convenientem ftoria inveniri poffit, quam
92. Illes, qui Tabulas nonintelligunt , juvare non poffum, fed rogo tantum eos, ut Pre- fationem five Introdu&tionem hanc aliquoties legant & relegant, una cum Tabulis, & fi vocabula quadam technica illis obfeura occurrant , ea quarant in vocabulario & notent, fic brevi intelli- enter Tabulas ; nihil enim intelle&ui humano clarius eft, quam propofitio & demonftratio tà r15, .
93. Quiterminos technicos a me fi&os credunt, ignorantiam fuam produnt, quod multos Botanicos non legerint , ideoque illorum ftylum & verba nefciant; nullum ego termi finxi, fed ex Authoribus claificis ipfemet ficut apis collegi , & in hac editione plerumque fingulo fuum autho- jem addidi ; an barbari fint aut non barbari, mea parum refert, neque illorum eft judicare , füffi- Cit, quod rem more & jure recepto breviter explicent, & ut difcant, neceffe fit; tota lingua lati- 04 fere eft impura & gracifat, neque verba fufficienva habet fibi propria in foro civili , tefte ipfius
Ciceronis oratione quadam , multo minus in aliis foris fcientiarum , Romanis antiquis ignotarum
. Ceterum tacere nequeo, quod elapfo anno 1742. cum fupra fepius laudato Eruditif-
idiotifmo
28 2986 ( o) X990
idiotifmo Celtico, & dicit, jam in Tacito inveniri , fignificareque regionem montofam , ideoque Ta. citus in fuo Tra&atu de Germanis & eorum moribus , jam loquatur de montibus Breininis T yrolis, montes itaque Breininos noftros Auftriacos , eorumque alpes , in quorum cacuminibus multa prata uda dari dicuntur , & probabiliter 47zica, Auftria noftra adhuc , quantum conítat , exul , creíce- ret , ficut in montibus Bohemie Mifniz vicinis, vifitare in animo noftro habebamus , fed Deus iter ad annum 1743. fuüfpendit , in quo alpes Breininas, Faginas Styrie , & harum maximas Niveas vulgo Schneeberg , vi(itavi , ibique obfervavi quidem varias herbas alpinas, quas plerumque Clu. fius jam defcripfit , quedam tamen nove funt , quas Clulius non recenfuit 5 Arzicam tamen necdum inveni , quia prata ibi non hument, ficut in monte Vulturino Bohemia , & in alpibus Wexel, ubi cre- fcere dicitur a Clufio, illas autem necdum vifitavi: Lycopodiws inveni infylvis montanis Breininis, fed fparfim crefcens: obfervavi etiam , quod pauci(fima gramina in alpibus noftris creícant , mere- que & copiofe herbz, inter quas numero ingente excellunt reliquas Napellus fl. ceruleo : Doronicum latifolium Clu(. Alcbymilla , Doria vulgaris, vulgo Confolida Sarraceuica , Cbamerbodendros alpina foliis villofis 'T. ob flores regulares cum Linnzo potius Zzalea dicerida : Folygaloides Cl, Dill. flore inteo , Geum Saxifraga folio, item folio oblongo ferrato , Caryophyllus montanus fl. majore J. B. Lycbnis mufcofa montis Baldi Pone , Lychnís flore albo caryophyllao vel repens folio viridi Cluf &c. rariores in aliud tem- pus differo, Notabile eft de his alpibus, quod Nivea fit omnium altiffima , cujus apicem nemo an- te 8, horas pedes attinget , ad. reliquarum cacumina intra 5. vel 6. horas pedes pertinget , ubique in illarum rimis toto anno copiofa nix eft , qua deliquata , per artem , pro boum hauftu in Breininis, ex defectu alius aquz utuntur, & ideo de nocle frigent valde , ut Botanicis pernodaatio jbi fiat periculofa, veftesque, tempeftate precipue pluviofa , pelleas neceffe habeant. Niveam ftu- galitate herbarnm przcipue, uda amantium , alpes Wechíel & Hofpitalenfis , ad Simering montis finiftram in confiniis Auflriz , Styrie & Ungariz füperant. | -
96. Sperabamus ctiam fore , ut ibidem Lycopodius copiofum inveniam, quod hucufque ab exteris quefitum eft, licet copiofiffime id creícat in omnibus pinetis circa civitatem Celejenfem , ubi etiam circumquaque in faxis montium Cezeracb officinarum copiofiffime crefcit : Mirum nobis etiam fuerat, quod ager Viennenfis nullam proferat Herpiarias , quam faepius in oculorum caligi- nc neceffe habueram , cujus ratio alia non eft, quam quod Herziaria folum arenofüm amet, folum autem Auftrie longe lateque circa Viennam fit pingue & valde fertile ; certum tamen eft , quod cir- ca Gr&cium in Styria copiofe crefcat : ante plures annos etiam illud memorabile obfervaveram in apro noftro, quod fere eedem herba in agro noftrocrefcant , quas Botanici Parifienfes, precipue Vaillant , in fuo agro obfervarunt , de quibus forte proxime plura & fpecialiora. . |
97. Ultimo monendus eft Botanophilus , quod methodo fupra laudata ipfi incipiendum fit, difcere & cognofcere plantas tanquam certa & iníallibili regula ,.& ideo plantam femel cognitam fi- bibene notare, memorieque imprimere, quod ut facilius & qua6 ludendo fiat , idco Tyro herba- rium vivum fibi ftatim in principio fuz difcipline incipiat & infra mox docendo modo curet , fic cum unam eandemque plantam colle&am & femel notam toties , ut infra dicetur, manibusin char. tam bibulam transferre babeat , & inter hunc laborem fepius attente confiderare , ne perdat aut deftruat, plantarum note memorie fue adeo imprimentur, ut quamlibet plantam femel fic prepa- — absque omni flore & fructu Tyro noverit, licet ex terra fepe vix medium folium plan- te fuerit exíertum. *
/. 98. Celebris Laurembergius fpecialem jam diu edidit Tra&atum de modo przparandi her-
ium vivum Tram nunc ad manus amplius non habeo , ideo modum recenífebo , quo toties lauda- tus D, Popovitfch pro fuis herbariis vivis ufus fuit, quem Botanophil: urembergianc
ferrc , & ad lubitum fuum emendare aut augere poterit, -
— es. Enditiffimus di&us Vir habebat & portabat rus excurfurus femper fecum theca dam ligneam , ex 3. tabulis conftru&iam, qua ellis lign
"—- "
verfis foraminalibus alligata , quibus libri charte bibule, aut hujus quaterniones fuftineri poterant: faperius aut pofterius aliud erat filum craíTius & fortius foramini uni marginali imo vel (upremo al- ligatum, 4. ulnis longius, quo circa fupra defcripta capitula (ive globulos du&o tam charta, quam berba collecte comprimi & occludi fortiter potuerant, iterumque cito & facilerelaxari & recludi,
100. Huic thece plantas carptas recentes intra 2. foliacharte ftatim ita indidit, ut omnes
partes fuerint debite explanate, flores fcilicet partim lateraliter; partim parte avería (ive ca- lice , partim fuperiore five facie fua interna & ftaminibus , fiti & conípicui; idem foliis peregit quo- rum aliquot invertebat , ut dorfum illorum fuerit confpicuum , obfervato preterea accurate omnium partium plante (itu, quantum poffibile fuit, naturali: plantas fic inditas filo fupra defcripto,, (trin- gendo fcilicet fortiter thecam , compreílit & occlufit , alioque ad alias plantas perexit , idem his re- perit, domumque portavit, -
103. Magna mole charte bibule ipfi ad hunc laborem opus fuerat , quoniam ad imbiben- dum fuccum plantarum preflarum pro fuccofitate earum immbibenda & exficcanda proportionatus & fuf&iciens numerus foliorum charte (ingule plante interponendus eft ;, Charta tamen poft fingulam
rbarum translationem factam, eam in aére libero fufpendendo bibliopegarum more , iterum (icca- Ii, & ad recentem ufum adhiberi poteft.
104. Induftriofifimus & Bo&i(fimus Vir plerumque integram plantam etiam cum radice fua (ic preparaverat , & quando planta pro folio charte major fuerat , ille illam in partes tres vel plu- re$ folio charte proportionatas cultro difcidit , & partes in codem fo;io juxta fc pofuit , € ex(iccavit,
10$. Ut autem radices effodere potuerit , non taro profundi(Time & inter faxa adas, ficut
'etiam , ut flores & fructus ex altioribus & procerioribus arboribus, item ex aqua facile & absque
multo labore carpere potuerit, proprio marte varia & ingeniofiffima levitfima tamen excog'tavit in» frumenta, & quidem primo pro effodiendis radicibus, ex chalibe optimo praparatum habebat in- frumentum r. pede paulo longius, & in medio pollice virili paulo craílius , fuperius erat mucrona- tum, inferius habebat cochiear non totundum , fed mucronatum & cordiforme five líagonium ob. longum , parum concavo convexum, manum humanam latum forte & ad minimum in medio 1. pol- licis craffum , verfus margines vero € mucronem extenuatum, & utrinque fcindens: quo ufus eft tam loco fecuris in neceílitate , quam & precipue ad cito effodiendas radices , rimas faciendas in fa- xis, hecque frangenda: hocin(trumentum , fuam thecam ligneam, licut cochleatia vulgaria pro iti- neribus parata habebat, fibulis tamen & filis coriaceis tantum in ea firmandum , ut fupra de theca
ixi, hoc inftrumentum fub toga pendulum inftar gladii penduli rus excurfurus femper fecum tulit,
106, Ult flores, ftu&us , ramosque arborum ptocerioram legere potuerit , baculum habe-
bat femper botanifans fecum , qui loco globi (ive capituli jn fümmitate habebat ex cornu vel ferro —
hamum, five uncum, quo ramos in arboribus humilioribus ad fe trahebat , & ex iis, que defide- rabat , carpebat ; pro altioribus autem arboribus ,aut ex aquis, aliud inftrumentum habebat ex chali- be preparatum & fürcam anguítam ifagoniam formantem , cui virga lignea fupra defcripto in(tru- mento fcindente cafa , vita , vel cochlea, vel clavulo affirmari potuit, quo ramulum arboris flori» uétiferum amplexus fuit , girandoque abripuit , & deliderata inde legit: potius furca fuit;
| mobili comprimi five claudi poteft , a lenge fecundum cannam five
da 107. Hzc-
30 "s 299m (o) N28
Hecque pro introductione in rem Botanicam hac vice fufficiant , plura fcitu necelfaria paffim in vocabulario fequente Botanophilus inveniet, precipue phyfica, ftru&uramque internam planta- rum foliorum , caulis & radicis, horum germinationem , vegetationem, & fructificationem , imo: etiam curiofam culturam , naturali folo & climate cuilibet plante proprio infignem hortulum &c. concernentia. is | :
108. Ad flnem properanti incidit adhuc aliud requifitum Botanophilo neceffarium , ad ma- gis intimiusque penetrandam plantarum ftructuram & naturam, fc. primo ut Botanicus botanilans nunquam (it absque microfcopio uno alterove. 2, ut etiam ftudeat anatomia partium plantarum, de qua preter Illuftre Commercium literarum Norimbergenfe , hucufque nemo clarius apértiusque fcripfit, le&orque ibi inveniet admiranda exempla Sceletorum, fic dictorum , vegetabilium, fcili« cet foliorum & pyti frudus , ubi horum vafa, tubuli meri, clare patent oculis , que ab Illuftti im- menfa doctrina & fedulitate viro D. D. Trew Archiatro Onoldino amico meo ad cineres ufque co- lendiffinio, licet fno ex amore forte absque culpa exciderim , fuerunt inferta, que quomodo pra- parentur, magis non recordor, quam quod maceratione in aqua tepida Gant, & ille, qui przpara- tionem intelligit , aut fcit librorum five Laburni Tilie &c. pro fonibus; àüt cannabis & Lini pro: filis ducendis , brevi enchceirifes. inveniet etiam plantarum partes hoc modo anatomifandi, 1n E- phem. nat. cur Dec, 2.ann. s. pag.28s' Claederus jubet , ut folia, radices &c. füb &ftivo folis eftu are- ne, libero aéri expofitzindantur, eaque obtegantur & unum alterüumve menfem relinquantur , fic fpondet fore, ut veficule, humores continentes exficcentur , tubuli vero fub fpecie corporis reti- cularis pulcherrimi remaneant : ego non dubito , quin idem arte & foco , aquaque calida cum arena breviore tempore in culina aut laboratotio fieri poffit, —— CARGO: uoc Od
- 109, Pnuto& fpero etiam ex analogia, quod diverfie partes vegetabilium teneriores certis infeGis v.g. formicis, Erucis, Bombicibus, tenerrimz vero afellis aut Thrypibus imo vermibus va- riis pro pabulo porrigi poffint, qui tenerrimas partes erodunt & vorant , craffiores & pro illis du- riores, relinquunt, tanquam partes folidas majores , partem plante fpecifice integrantes. An non etiam aque fic dictz ftygie variz, aut lixivia fortia & plus minusve concentrata fimilia in quibus- dam peragant, inquirere habent, & poffunt juniores Botanophili.
| COLE NUN Ceterum D. Popovitfch toties laudatus novam obíervationem communicavitquam etiam ego obfervavi, hic non prztereundam , quod fc. in alpeftri aeris regione fecunda Juniperes vulgaris noftras foliis pungentibus amplius non crefcat , neque ulla amplius alia arbor excelfa, fed harum loco Pinaítri & Pini humiles, caule & ramis mire curvate , procul dubio a pondere nivis, & gelu nimis longo &c. ficut etiam loco Juniperi vulgaris Juniperus foliis mollibus & non pungen- tibus baccas dulces ferens, gratiffimam efcam garrulisalpinis. —^ ^ ^ ^ ^ à
Termini Botanico- Technici , ordine alphabetico dieefti,
us dicitur herba vel flos, caule & fcapo carens, ut Carlina , AMelocaflos,
Ala predicatur de angulo illo, quem caulis cum ramo, aut ramus cum ramo , aut folio facit, eo in
ee ^ « iL E x X *
$oem (o)5sem 2:
Calcar floris dicitur illa pars, que velut cauda acuta pofterius mque in fundo floris extern producitur, veluti in Lizafia, Viola, 37. Le € t "i Boris exserne Calix cft illa pars plante, qua immediate flori fubjacet , eumque in bafi circumdat , & ante fuam ex. plicationem illum obvolvit, & contra injutias externas obtegit , in plurimis plantis figura fola a rcliquis partibus & fitu di&o differens, in nonnullis etiam colore, & is eft varie figurz , & monophyllus, 2phyllus, 3phyllus, polyphyllus, foliis in bafi nudus, vel obvallatus, fquatno- fus ; non íquamofus, planus; eilindricus » globofus, id eft capitatus , glaber , hirfutus, villofus, tomentofus , fpinofus , lappaceus , fquarrofus , vifcoíus, femper apertus, vel tantum coelo fere» no &€c. 3. 4. 14. 18. 69, 70. 72. 81. : Guritats wer mom Calx. Ps. 24. Capitulum eft figura florum , quam plures in eodem loco plante coaementati formant lerumque C aieboís vel convexa & hemifpherica , vel tine: & plus ins cilindrica, at clava vocatur , aut capitulum clavatum, ut in Dipfaco, Typba, Lagopo. 85. 108. Capreolus eft pars plantz ex caule, vel foliis , vel horum nervo medio prodiens tenuis & tortilis, qua planta proxima apprehendit & fcandit, ut in Eifo, Vite, 116. | Capfula eft vafcnlum breve, per maturitatem exfüccum , femina plantz continens varie figure, & interne nullo vel pluribus loculis diftin&tum, idque vel perpendiculariter & cum valvis paral lele, vel transverfe & decuílatim , quando tale vafculum externe nullas futuras oftendit, di- citur avalve; fi vero tales oftendit ,unam vel plures, fic dicitur ab earum numeto univalve, bi- valve , trivalve &c- fecundum numerum vero füorum loculorum five cellularum , dicitur fim- plex$ 2partitum, 3partitum , 4part. &c. Si figura ejus fit longior, vocatur filiqua, ut in £enze, Pifo , daturque filiqua poft unum florem fimplex vel bipartita , vel duplex, vel multiplex , ut in Leneoo , Apocyno , Helleboro , qua triplex vel multiplex , id eft , ex 3. 4. vel pluribus iliquis coagmen- tatis compofita filiqua , a me cum Clufio plerumque tantum capfíula vel filiqua corniculata di- — «itur, ob cornua a filiquarum apicibus extantia. 87, 83. 89. 90. 91. 92. 93. 97. 9 Campaniformis flos dicitur , qui fua figura campanulam refert, cujus differentia videatur in Prafa- ^vsvtiopb id Gparw 4.2.3. 4/29,0: 90 to (Hoo 5 3p! Carina dicitur parva navicula & barba five galea floris carinata dicitur, que fua figura longiufcula concavo convexa fat lepide carinam efligiat, ut barba in flore Helle£orizes: , aut imum petalum in flore papilionaceo , v. g. P? fig. 56. 66. Cariophyllzus flos dicitur, cujus petalorum margo extremus , vel undique crenis eft incifus, ut in Mpica, 23. 37212 *riisl Ais | Caudex eft pars lignofa , dura, & maxima , fulcrum, & origo ramorum , foliorum & c. poft radicem . plerumque ingens, quantitate & pondere in arboribus , folo ferro , & nunquam fola manus for- titudine a reliquis füis partibus feparábi!is, & ideo tales plante caudicem habentes Frutices & Arbores dicuntur, & non herba. vid, Prafatio, Caulis eft pars plante immediate ex radice producta extra terram, reliquas plante partes veluti ra- - ^mos,folia, flores & fru&us fuftinens & nutriens; non durus & lignofus, neque tam ingens ut caudex , fed mollis & tenuior, & facilis fola manu avulfu, qui fi folis veftitur, dicitur in Tabulis " . caulis, fi foliis fit nudus , ut in Tu/ipa , Taraxaco &c. fcapofüs vocatur. fig. 11. 96. (16. :20. 122, Cilium & ciliata calicis fquama dicitur, quando margines fquame villorum ferie quadam circur- dantur, veluti in Jace& quadam fpecie. fig. 162. ^ ^. e j Circumflexus tubulofus flos dicitür ; ubi floris tabulus curvatur & iterum recurvatur , iguramque fe. ^ fe format accentus greci circumflexi, utin Écbioide flore pullo Riv. fig 32. Racemus circum-
/
La
effi, ita tamen, ut nullam adhue forment figuram, v. g, | Ep: roS NOR. (O0TID Lrmmxm. oe FIDTORT goa tU
32 $3289 (0) X99
Conus eft fru&us plante plerumque fquamofus , vel globofus ; vel ex lata bafi in accumen — &us, & fquamis femina obtegens. fig. 99.
:Corimbus cft lorum plurimorum congeries globofa vel femiglobofa, ut in Opulo- bortenft , major& laxior quam in capitulo , ob longiores florum petiolos , denfior tamen quam in Mufcario & Um- bella , poffet tamen Mufcarium globofum aut femiglobofum pow fig. 112.
Crenatum folium. vide Serratum.
Crenatus flos eft, cujus petala five lacinie in extremitate vel etiam in toto margine. crenas habent (i- cut Serra, ut. Tunica, Ruta, fig. 23. 24.
Crifpum folium eft , quod marginis planitie eft inzquale & undarum more curvum & recurvum,
Cucullatus fios dicitur, cujus fuprema aut infima pars cucullum five caffidem effigiat , ut 4quilegia,
eo Adrun, Napellus, fig. 43. 59. Culmus «ít caulis herbarum graminifoliarum , aut arundinum cavus, Jatnellis interne vacuus vel far- Gus , una cum medulla fpongiofa aliqua vel nulla , externe vero plerumque quibusdam nodis caule durioribus & ab eo difcoloribus, protuberantibusque notatus & articulatus in plurimis , eítque vel teres, ut in omnibus graminibus , vel triquetrus, ut in Gypero. fig. 120. 121. 122.
Dentatum folium - quod in margine productiones habet longiores quam fcrre dentes ; ut in Co.
«i. Frenopo &c. fig. 15 t.
. Dichotomum ped ramus , caulis vel planta Rajo & Cl. Dillenio eft, quando caulis , rami vel fo-
lia binatim dividuntur & fubdividuntur utin Loczfla Riv. dichotomum etiam folium dicitur, ando componitur ex folis 2. pinnis, aut 2. tantum laciniis, ut in Lez^yro, fig. 1 16.
Digitatum folium dicitur, quando fere parallele ad petiolum vel medium nervum ufqueteft multi- fidum, ut in Lopino , Hellebore. Poffet etiam palmatum dici , id eft , palma manus fimile. fig. 142.
Difcus floris eft figura plano convexa calice communi obvallata , quam plures flofculi tubulo(i, & ideo - flos compof(itus ex meris regularibus format , & radiis five femiflofculis in ambitu caret , ut in Tanaceto , Balfamita, vel talibus pur boiaia eft, utin So/e , Calendula. Ab aliis vocatur foris um. bilicus, fig. 78. 164.
Echinatus fungus. vid, lamellatus ed Echinatum capitulum five ícmen etiam dicitur; quod aculeis eít obfitum , ut Échzopus , femen Eebinophore, —
Elaftica capíula ive filiqua dicitur, que per maturitatem fponte, vel. a levi atta&u femina cum im-
petu projicit , ut in Cardamize, jnpetieme Riv. harum enim capfularum valve vehementer le
5 Ípirant, &. didum actum exercent.
Emarginatus flos eft idem , qui lunatus, ive cujus petala lune creícenti inftar funt exit, nin | B sc taphyllo minore. fig. T | : &abusJ Erinaceus fungus. vide jatellatuse : |
Falciculus eft figura lorum ita coagmentatorum, acfi arte in fafciculum elfent colligati , utin P ins
T. eii Anglie , lore omnium maximo ; indein Tabulis flos fafciculofus, ut Ípatium non eniciat,. iig. 109,
MY ate flos dicitur , s petalorum. margo. in mulas lacinias et à iius, ut y lasterde pratenfis
eyuiddigeaa
Haidcon pL flore, floris, Blori,., |
Flagellans herba Rajo & Jungio.eadem eft, que. herba flagella dimittens ex caule, ramis vel foliis,
iisque novas radices agit in terra , ut Chamaciffus Filojella, fig.. jós.
4
| Folium eft pars plante plerumque plana, & compofita ex ; Partes reliquas. obveftiente, | & arteriis & venis fibi ubique fociis, & partim per imn *diatas ana(tomofes , partim vero & pre- . cipue per interpofitas ve(iculas, quasmembrane formant fibi d i is subcontinDlas füccum -
plante continentibus ; funt autem tam arterie quam vene, & membra cum.ipfis veficulis : pro fingula plante fpecie aliter difpofite & conitru&z, rarius fcilicet , denfius ,1e&e; circula- riter ,plus minusve. ique &c. Item tenetiores; & cra xi: ellucide, planz vel connect, rine. vel ex una tantum pare, oris varie n ^. sgur&e, & numero pertuíe ,cum ipfa fuperficie. folii plus minusve glab no endentes , hirfate,- afpera, villofz vel ltomentofe & pc luiidaalps C "a contenus. ex ramis, caule ,& radicibus fu- um & coctum pernetas ads proximum foli TOgre« ientem & fic
ipli veftitus , ibi | co&us reducitur , da Imeacs » varie
0366 (o) 1058 »
poros variis exhalationibus tam aquofis , quam refinolis depuratus , novoque aére ventilatus, mille- que modis, motibusque internis & externis fuba&us & mutatus, & cum ipfis radiis folaribus plus minusve mixtus» fpecialem , imo ctiam individualem conftituit plante fuccum , plus minusve gela- tinofüm veloleofüm , qui primo in radice pro varia hujus tubulorum totiusque ftrudure complexu multo crudior fuerat, & vix parum in illa digeftus , & a terre porofe , levis gelatina aqua foluta, hec ex putrefadis vegetabilibus & animantibus ( fimatione fcilicet five artificiali, five natura- Ji:ex foliis arborum herbarumque deciduis) antea haufit, multum diveríus & mutatus fuerat: & quoniam Folium plante perennis, v. g. Asurantie vcl ii , (ecund xperi um Thümigia- num , humo porofie & levi temperateque humenti & tepenti, petiolo fuo commiflum , ficque con- tinuo fotum veficulas fuas deponit, venas vero & arteriasin ramos ; & petiolum in caulem & radi- ces porrigit ; ficque fücceffive in veram arborem exctefcit non fpinofam , neque fru&um ferentem acidum, ficut illa, que immediate ex femine producitur, ideo manifeftum eft , quod radix , caulis ramique iisdem ex partibus conftent. ex quibus folium compofitum cft, & quoniam preter hec omnia; experientia etiam docet , quod arbor qualibet in vere eruta ,inverfoque modo ramis fuis terrz im- plantata , & radicibus erecta , radicibus ramos , & folia , prioribus vero ramis radices veras agat, fru- &ificetque , ficut antea , manifeíte inde magis liquet, quod etiam radix iisdem conftet partibus, ex quibus rami & folia conftruda funt ,'& quod fücci contenti circulatio detur , ex eadem radice per caudicem ad ramos & folia, ac que fit vice verfa. Id autem notabiliifimum cít de vegetabilium fuc- corum in plantis circulatione ; quod: precipue & maxima ex parte fiat ex radicibus per corticem in ramos, folia, flores & fru&us , reliquaque pars dura & lignofa potius caudicis & ramorum os & fulcrum fit, eoquod cortex large, pr&primis circulariter & plane circa arborem aut fruticem abla- tus, aut graviter vulneratus, in caudicefive trunco arborem enecat , cortice autem integro maxi- me arbores adhuc diu vivant, .& fruGtificent ,. etiamfi tota lignofitas a putredine & carie &c. fit onfumpta, arborquetota excavata, Plura & reliqua principaliora ad vegetationem plantarum per- tinentia vide & confer in Gne huj bularii. Caeterum |
La
fgramineum. 12r. 116. 163.
lanceolatum. 119. : Jit15l abo | orbiculare, 123, 124.[crenatum, r18. 132, — glabrum aciforme. 150. erratum. 117. pe re alperum [fplendens lingulatum. 147. [dentatum. :64. rgr.imuitifidum, 131.126]. 1| icordiforme. 168. 125.|non crenatum. 123. d ade in villos& [non fplendens ^( limucronatum. . — | nequeferratum. 125. — | tomentofugm. * |obtufum. 117. neque dentatum. 124. (0 verrücofum, 468. [elovale. 18. 143. licrifpum. — —— ! ^os *|fcindens. - BElangulofum. 127. | |planumi. ^^ - a5 on d nervofum, - P ifagittatum. 141. stis 1 mumc.ime.: THAO MPH | jauriculatum. 124. | amplexicavle, : -Memiamplexicaule, z |la&teícens fucco var, co- - loris & faporis..- | [non Jade | i-i JUST 12104 's K 201 Y redd uisu $6] - 1 (pecem iW B b. —— deapillaceis, 134... i5- * d 99) 51 pent hp ; Hu ES E - rt "t i XT | - E pu d : i£ GSDMME 1i e Fronda-
: etalum five radius floris compofiti frondatus dicitur, quod in extremitate fua crenis e(t incifem; few fimilibus ; veluti radii Comyze medie C. B. Afferifci T. 78. hoc termino Rajus utitur /'àn fua hiftoria plantarum paffim, Notandum autem eft Tyroni, ficut jam in praefatione monui;
- quod nullus radius , qualitercunque licet incifus, frondatus dicatur , fi laciniz non manifefte (i- "smiles fuerint crenis ferra. 76.
Galeatus flos & fpecies floris bilabiati , id eft vel monopetali tubulofi in inis aliquot divifí, quarum - fuprema galeam iat, inferiorautem barbam, 49. & talis galea vel eft integra, 49. vel crena- » ta velinciía, so. velflos eft polypetalus , cujus fuprema lacinia galee vu caí(Tidis formam ha- bet, bene teít barbatus & non barbatus fimul , ut in Orcé;de.
Geniculatum folium uec gp quod quafi articulos habet & i externe in^ ei fed tantum con-
- tignum, vcluti in Equi féto : datur etiam-culmus geniculatus , ámiibesi seem magis vel mipus
nodofos habens , ut in Equifero non ramofo, & graminibus. 1 148. 3luma cit pars plant 1 ,& lemina ot jinterne concava, externe e lees convexa, & parv conche fimilis , & eit vel mutica; id eft, absque ariíta vel ariftata: ice in aritam definens: eft autem Arifla nihil aliud: » quam. apicis glumz produdio five elongatioin longum rigidum acut nem , undique plerumque ferratum , (cindens 8c articulatonifec pixidatum ,ut in Secali & Tritico. Mirabilis elt magnus DEUS i in ordine ,numero, pondere & quantitate fuarum creaturarum? ut Paulus monet S, Apoftolus jam de. hominum ca» Pillis ; DEUS enim (ingule — graminum tam fativorum , quam filveítrium pofuit certum glumarum numerum ; ordinem; B mágnitudin m&c v.g. in Secali duas t. dac Tririco. tres &c. fc- ow zerus totam füam Aeroftophiam graminüm filveftrium. digetfit , ego vero( ut fciat Criticus mor- dax alias non intelligens ) plura addidi , & fativa eodem modo omnia d digeffi, fig. 121. 122. 167.
Gremineani folium a fimilitudine dicitur, quam habet cum foliis Regia longa funt , anguíta,
mucronata , interne carinata , externe gibbofa & anervia , omnes fuos tubulos five arterias & ve-- nas recte exporre&as habentia , ut in Secali, Hordeo. fig. 120. I2I 116.
Granulofus flos Illuftris Heucheri cít flos i Bus i Sure y & neque ftamineus , neque apicatus , "^ calici (implici fimilis ; fupra foliorum dorfum cónfertus & geared utin Filice, fig. 6 LL M. :
Visio is EUR RUM eft, femina T ferens, Hatcromallus flos eft , Scheuchzero i in fua MEN auis fitus nullum. E. LU as feriem | obfervat, fed quaquaveríum fpe&tat , ideoque eft contrarius homomallo flori : hoc au- " tem termino non amplius utor in hoc Tentamine , quia barbarifmi eum convicerunt , fic didi — vulpes fcholaftici , in Agroltographia tamen illum partim ex refpe&u. in Scheuchzerum , quo unus alteri devinctus eft, retinui, partim quo d Agialtographis corrcaionis j jm defotigatum me
iguetit.
Hétcanths d dicitur planta, quz flores omnes inter fe diliormesdam. vel figura; vel numero, vel in codem caule, vel in diverfo, v.g. bino caule ex eadem radice orto , ut &riwwla , Hesquet , que nunc in uno caule profert 1. vel binum florem, in altero ex eadem radice vero plures, eosque [reme figura uniformes tubulofos , fcilicet monopetalos , aft etiam inter fe non raro dif-
partim feilicet pret, P partim (implices : diver( plane figure ferunt, partim fcilicet
à: & fic plantz Heteranthz funt Papaja T, & Bezouia T. qu flo- res Tetrapetalos & Pentapetalos fimul fert » ficut Pbiladepbus Riv. Ejusdem cla(fis etiam ett Opulus
Jiloefiris , cujus floresquidem omnes funt monopetali plani , fed externe majores internis, & ftcri-
les , & tubo deftituti , interni vero in umbella minores & omnes tubo inftrui , fructuique iníi-
dentes, ficut Echinopborá fl, majore Riv. Ebcankchderinino ego primus utor. utuno verboi in ta-
ble E terrier dilindion cst e dare potuerim. Homauzba planta mihi cft , c
: t figura petalori mque numero, & Borumipforum numerotam in €o-
qu; quam in diverfo cx Tak uniformes & zquales, veluti fun M
E ORE s Sek A : e*t Xeudedcis
Haero c vid. Hateromalius.. ant JG 4 mE EVE $i
hzer in fua Agro-
ques —— iud plagam icu ; mire peor erem
ftog E jus utitur hoc termino, 67. 3nd t gura À dc imperfectorum arborum vel fruticum, quamois teres; & fenfim ex latiore ba- fi attenuata, vmi vcl cruce glabra üumilis ex cujus Íquamis tempore florendi hiantibus vcl
$i Mast mera
-
«$989 (0o) $9809 35 mera ftamina, vel merum pollen quodam, probabiliter apices , emicant , veluti in Juelasde Rup. Aocllana , Aino , Betula. fig. 82. 85. |
Labiatus flos eft idem, qui galeatus, vid. galeatus, inde fluit flos bilabiatus , qui galeam & barbam fimui habet: & unilabiatus, qui folam barbam; vel galeam habet. fig. 45. 63. |
Laciniatus flos cft idem, qui fimbriatus. vid. fimbriatus.
Lamellatus fungus eft, qui in dorfo multas lamellas ex uno centro radiatim verfus peripheriam ex- porrectas habet, ut Zmmanita: alius etiam fungus dicitur Érizvaceus , qui in dorfo loco lamella- rum dictarum meris mollibus aculeis eft obitus: alius etiam fungus dicitur porofa: , qui loco lamellarum & aculeorum in dorío mire inter fe contiguos tubulos fert, ut porofus videatur.
Liliaceus flos vel folium eft, fi flos vel folium absque refpe&u magnitudinis fuz figuram floris five folii Lilii habet albi: idem puta de petalis liliaceis. fig. 16. 22.
Lobus pinna folii pinnati eft magna & larga, majorque multo , quam in Apio. Confer folium pinnat,
Monanthos, vide Polyanthos. | |
Mufcarium eft florum &igura, quam flores plures in eodem fere plante loco coagmentati compo-
. nunt, laxior quam racemus , & fafciculus, neque in füperficie fua plana, ficut in umbella , fed elongata & muícario fere fimilis, quo mufcz fügantur, & plerumque erecta cít, & non pendula, ut racemus , ut in Gallro fiore luteo, fig, 115. 114.
p.m. indicat per maturitatem.
Panicula eft 6gura florum plerumque imperfe&orum in graminibus cum fuis locuftis ramofa , faciens quafi fpicam fimplicem laxam unam vel multiplicem ad mufcarium accedentem , ut in Grazi- ge tremulo, ftriie vero panicula eft , & dicitur trium vel quatuor vel plurium glumarum imbri. catio , in graminibus unam locuftam conftituens , flores ftamineos & femina fuis glumis conti. nens , & tales panicule funt quafi parve & minutz fpice. vid. Scheuchzet Agroftographia,
- fg. 162. - | Pappus eft illa lanugo, qua femina vel involuta fünt intra calicem vel fru&um , ve] qua femina funt
criftata, ut in Taraxaco, Pul/atilla, Cariophyllata , Soncbe : dantur etiam femina, ut in Jacee fpc- cie , quorum apices penicillus villofus brevis & valde rigidus obfidet , que tamen Claritlimo Dillenio follida & non pappofa dicuntur. fig. 75. e .
Peltatum folium eft idem , quod umbilicatum , plerumque tamen fimul in prona parte quamdam concavitatem habens, vel maculam , ubi in parte fupina petiolus implantatur , habetque petio- lum fuum non ut reliqua folia in fto principio, fed in medio dorfo , ut folium Cardawisdi Riv. 14.
Pennatum folium eft , quod compofitum eft ex pinnis fubtili(imis , anguftiflimis & brevibus, den- fisque , utrinque in rhachi communi, & quafi plumam format , ut folium Millefolii , Oenantbes,
- Perennis planta dicitur, que femper viret, & folia in hyeme non deponit, ut Pisa, Abies,
Pericarpium eft fru&us confiftentia füa medius inter baccam & capfülam, eft enim parum fucco. cofus & carnofüs, & figure fpecialis, non facilis defcriptu. vid. pyrenus. ;
Perfonatus flos eft figura fua fimilis aut faltem proximus flori bilabiato, fed non apertus, faciem fi- ve larvam parve beftiz prefeferens, ut flos Lisarie , Antirrhini, 71. ;
Petaloideus flos e(t monopetalus in aliquot lacinias divifüs , & his tot petala fingens , ut Malo flos, alum floris eft idem , quod folium floris, ex quorum pluribus flos componitur , & in quot flos fponte defluit, aut in que & quot füfpenfa manu intra digitos binos vel tres colle&is omnibus laciniis fimul fubtiliter & caute fenfimque carptus & tractus (ine laceratione petalorum precipue horum unguium decerpi poteft; a quorum numero flos dicitur monopetalus, bipetalus, tripe-
talus, tetrapetalus, pentapetalus , hexapetalus , & polypetalus, Confer Prefationem de Fiore perfecto, | xd ! GE
Pinnatum folium eft , quod componitur ex pluribus foliis partialibus plerumque geminatim adver- fis, utrinque in communi petiolo , qui Rajo Rhachis dicitur, connexis, cum, Vel fine impare in extremitate Rhachis, ut in Pifo fine impare, in Corozilla cum impare. Folia fimplicia folium hoc. compofitum componentia , Vocantur pinnae, (i parva fint , ut in Apio , Cherefólio : fi vero
- fint majora & infignia , dicuntur Lobi , & tam he pinnule five pinne , quam Lobi funt vel fimplices, eaeque vel integre, ut in Saveziforba , vel plus minusve divife & laciniate , ut ia Cbarcfolio , Apio, Fenicuo, ideoque ab horum fimilitudine in Uimbelliferarum tabula dicuntur talia folia Pezrofeizi ive Apiiformia , vel Cherophylliformia , & fi magis fubtiliter & fere capillo. rum more fant laciniata, dicuntur Fe»iculiformz , five capillaria , funtque omnia hec folia pin.
. Rata tam in Umbelliferis, quam Epiphyllofpermis iterum duplicis generis, vel enim compo. nuntur ex pinnis vel Lobis fimplicibus, 135. 136. veletiam pinnatis & quidem velíemel, 152,
Vel bis, imo ter divifis & fubdivifis, & fic ramofis, quz ab aliis fuperdecompofita folia dicun- tür; funtque etiam folia talia pinnata ex pinnis vel uniformibus, 136. vel difformibus majori- bus & minoribus, v, g. fimul. 137. | LM ve
es | Planus
36
Planus flos , five flos planipetalus eft idem , qui Tournefortio eft rofaceus , five rofie fimilis, cujus fcilicet petala vel lacinie funt fere orbicularia , ut in Rofa, 14.
Polyanthos caulis, petiolus aut herba dicitur, qui plures quam unum florem füftinet, Monanthos contra , qui unicum fuftinet florem. 96. 109. - ! |
Porofus fungus. vid. lamellatus. .— 7 e Pyrenus, eft idem ac granofus, Pyryni enim indicat grzce nucleum five officulum in Pyro » Malo,
Mefpilo , Bacca , qug numero contentorum fuorum feminum five granorum &c, toties pyrzna di- cuntur , quot grana five nucleos continent. ; Pyxidatum folium eft idem ac articulatum. vid. Cl, Dill. Flora Giffenfis appendic, 1 11. & 88. Racemus eft florum numerofe coagmentatorum figura faftigiata , & crafTa, & pendula, fpicz fere (i milis, aft pendula & laxior & cra(Tior , ut in Szaphyllodendro , Vite. 115. Radiata umbella dicitur ,: quando bafis Umbelle foliolis radiatim five ftellatim difpofitis cingitur, que foliola in umbelliferis revera calicis vicibus defunguntur, (od Rad'atus flos eft idem, qui compofitus eft ex Regularibus tubulofis in medio, & Irregularibus femi- flofculofis in ambitu , iisque in apice füo vel crenatis vel mucronatis , ut in Calezsdula, Sob. 76. 78. 79. 80. 81. | Radix vecta eft radix compofita ex pluribus radicibus in fummitate ad caulem coharentibus , inferius vero divaricatis, ut in Z4fpbodelo, Ceterum radix eft i v -
ftuberofa varie figurz. 152, 153. 154. 159. 169. !
fibrofa. 156. 157. : recta, 158. : 7 x longa. 158. l intorta. 159.
"&.|brevis. 160. |viticularis. 160, ! | «S [craffa. 159: [buo of; amellata. 154, fpremorfa quafi. 170, |lactefcens(rubro(infipido &c, (tenuis. 156. [nucleata, 156, 176.lintegra. 16g. lade |albo ' | | (nonlact, lluteo(fapido. * "zz [articulata. róo, (acri. » dentata. 174. : * |dulci. | sc cfqmamofa. 172. .. | lacido &c. : | pertufa. 1742435. : | : : x ipalmata. 171. —— isi | ES ) (napis. 169
espe e [tuberculis & nucleis, ut Saxifrage Filipenduia, 176, | compofita vel multiplex verticillata. 1735. ^w :
tefticulata. 153. m am
(gemella. 153. 171,
- .. Caterum conflat radix omnis ex iisdem omnino partibus, ex quibus rami & folia conftant, ut fupra defoliolate probavi: & in radicibus compofitis, eo in loco, ubicoherent , manifeftus indicatur locus , qui fucci nutrititii plante locus communis five cifterna appellari poteft, in quam fuccus ex omnibus radicibus attraus ex terra confluit & in caulem pergit velia folia. Partes
. externe & interne radicum fimiles trunco manifefte apparent in Hedera , cujus cortex in mil- -. lenas undique radices abit , quibus arbores, muros & faxa molliora perforat & fcandit.
Riàifornis flos eft , qui ri&um digitis precipue lateraliter compteffus, effigiat : ut flos Antirrhini ,
Scandens planta eft, que vicina quelibet apprehendit, & fcandit vel capreolís , ut Fifp, Phafcolus, vel-caule ipfo & ramis , ut Cufcuta , Hadera. |
us caulis eft foliis nudus non ramofus, ut in Tw/ipa , Taraxaco , Pilofella. | iflo(culus five femitubulofus flos eft, qui in fua baíi tubulofus eft, in reliqua vero fua parte fif- s & explanatus, ut funt omnes radii florum radiatorum, qui microfcopio confiderati fimilli- i videntur floribus Ariftochie , & funt in apice füo vel crenati,, ve] non crenati. 74. 73. 79.
iiperfonatus flos eft medius inter Ri&tiformem, bilabiatum , & Perfonatum , ri&um fere habens, . nifi florum lacinie effent nimis divaricate, ut in Graziola, deHah ——— , verticillus eft figura, quam plures flores coagmentati in uno internodio caulis, vel petioli, vel norum ad horum medium ufque formant , medio annulo , five mediz corolla fimilem, eít- [tochi héteroftichica. 196, | |
Serratum
AoEU (o) Qoem 37
pam folam e » quod e Phoen tiestiben five crenis groffioris ferre crenis fimilibus eft in.
cilum , & quidem profundioribus & latioribus , quam in cr j be
fübtilis fimiles funt, talia folia ferrata habet Lrzjca, 117, 1 a pri NU OM UE
Siliqua. vid. capfula, esl
Simplex fpica, racemus vel capfula dicitur , quando omnes flores in unam fpicam vel racemum fünt congefli: 86. 102, to. fi autem plures fpice vel racemi in eodem plante loco prodeunt, aut fpica vel racemus ramofus eft , tunc fpice vel racemi tales multiplices dicuntur, ut in Lid M - Gramine da&yl : Capíula vero fimplex dicitur , dum nuilis loculis five cellulis eít di-
inda.
Sinuatum folium eft, quod in marginibus fuis emarginationes, finus, & anfra&us habet, ut Tara- ocaci Querci folio. 129. 3
Sociatus flos eft , qui cum uno alterove , imo etiam tertio focio in eodem plante loco five etiam internodio heret., ut in Zzcia , Faba majore, 100, 118,
Solidum femen dicitur , quod nullo pappo eft criftatum neque obvolutum , & Tyroni notandum eít, quod ubicunque in tabulis ob fpatii anguftiam femina nuda aut femina tecla leguntur ; foli- da fubintelligenda fint, quoniam pappofa ubique expreífe notantur, ^—— ;
Solitarius flos dicitur ; dum unicus conftanter flos uni fcapo vel rao infidet , ut in Taraxace 11. 16.
Spica Éit figura florum vel glumarum vel feminum plurimorum circa axin communem in figuram longam faltigiatam & metatam congeftorum, eaque vel teres , vel comprefía difticha, mono- ftichica, que eadem ac homoftichica, 167. vel 4gona ,ut in Lave»sdula, Eftque vel non herba- ta, Vel herbata,quando floribus folia intermixta habet, vel viridia vel comofa , & quidein diverfa magnitudinis a reliquis. planta foliis, ut in Melampyro, | Eft etiam laxe vel den'e verticillata 2 laxe, quando verticillia fe diftant , utin. BajZice, deníe , ubi verticilli fefe contingunt, ut in Be tonica, 68. 102. X
Spurii radii, five fpuria petala funt fquamee calicis colorate, produ&iores flofculos tubulofos in di- Ícum cengeftos radiorum inftar éingentes , ficque radios floris coloratos non deciduos fingen- tes, ut in Sze£e, Elichryfo, 164. | ;
Squamofum folium eft , quod ex fquamis eft compofitum , ut Tamaflci , Tbuje. 146.
Stamina quid (int, in prefatione dixi. vid. praefatio.
Stamineus flos eft filamentum officio floris fungens, & vel ex glumis emicans, vel in unica fpecie ex medio folio, quorum exempla vide in tabula Fl. tamineo non graminifoliarum & Gramie nifoliaram. 86
Stellatum folium eft, qnod circa caulem ramosque ftellatim eft pofitum , eosque vel petiolos fiel. latim cingit; ut in AMazrifylva , Afperula dicia. 144. i
Sterilis fios eft, qui nulli fru&ui infidet, & nullo unquam tubo five piftillo eft preditus,
Stilarus flos eft idem, qui apicatus. vid. apicatus, 26. "m ;
Strobilus eft conglomeratio multorum villorum five plumarum , aut fubtiliffimarum fqnamarum varii coloris, quam Pius, Picea, Alies loco floris in extremis ramulis clavatim & racematia pro-
.. ferunt , farina, aliis fpermatica dicta, lutea vel crocea plena, ex qua per ventos in alias regiones delata, f1 rubra fit, pluviz & rores Ss proveniunt , aut per pineta euntes, abt equitantes varia figna chara&teresque in fuis veftibus reportant, 84.
Thyrfus eft fpica longa & magna , ut in Agrímovia.
rifidüs flos eft, cujus petala in tres lacinias divifa funt, ut in Hypecoo. 27. | |
Tubulofus flos cft idem, qui Tournefortio eft infundibuliformis & hippocrateriformis , maxima aue tem ditficultas eft Tyroni judicandi , an flos fit fimpliciter tubulofus, aut campaniformi- tubu- lofus, aut, ut ego appello, cilindraceus, hinc notandum , quod ille flos , cujus tubus ex angu- fta bafi definit in tubum ampliorem, ut ejus piftillus, fi liber & pendulus effet, moveri , parie- tesque tubi amplioris pulíare poffet , campaniformis tubulofus fit, absque ullo refpectu magni- tudinis fue ,ut flos ZMenianthi : fi tubus ab imo ad lacinias ufque fit rectus & parietes tubi pa- rallcli , eft flos cilindraceus, ut in Simpbyte , qui autem nimis anguftus eft tubus pro dito pi- filli motu, ut in Primsla, Auricula , tubulofus fimpliciter dicitur. 5. 8. 52. |
Vaginans caulem folium , & ideo etiam vaginatus caulis eft, quando lium caulem vel ab eo i foratum , ab aliis perfoliatum dictum, vel apophyfi quadam longa theca inftar caulem obveltit ; primum £t in Perfoliaza , fecundum in Bi/forza & omnibus graminibus. 120. 121.
Velofüs flos a CI. Dillenio dicitur , cujus quedam petala five lacinie quafi a vento afflata recurvan- tur, velut in 7/jola , Cauda pavonir, Senna, 64. 56. fs - "
Verrucofüum. folium e(t idem, quod Rugofum, five quod in faperficie fua eít inequale P multisque. quafi eminentiis fcabrum: ut Meiiffe , Viburai. 168, r
Verfus florum eft idem quod feries, five grece. ftichis, 167. : "P
Viticularis radix eít, que farmentis fuis dicrime circumrepit, 160, T
"s | 3268 ( o ) X96
Umbella eft figura florum pl im gment in orbem planum, nixis pluribus petiolis ex codem centro caulis vel fcapi communis ortorum & radiatim expanforum , qui petioli iterum in fimillimos minores, fimiles umbellula$ partiales fotmantes dividuntur plerumque, 1 ro, |
Umbilicatus fru&us eft , qui vel fcrobiculum vel tuberculum in media fua fummitate habet, ut
P"
Mala,
Umbilicatum folium eft idem quod peltatum, 149.
Unguis petalorum dicitur bafis petalorum , qua vel placente vel calici coherent , plerumque a re. liqua parte petali difcolore. jc | |
Unilabiatus flos eft idem ac barbatus vel galeatus tantum. vid. galeatus & barbatus flos. Item ]abia.
' tus. 45. vos ipod - indicat, quod planta , cui preponitur in tabulis, fit indigena Germanie aut Europz. i X, indicat , quod planta , cui preponitur , fit exotica ; & in hortis colatur. Aut etiam ambo ** (igna articulis tabule antepofita, vel poítpofita, connexionem cum fimili fequente textus indicant,
H. vel Hb indicat Herbam. |
Fl. indicat florem vel folium. |
t. indicat rubrum. n. indicat nigrum,
p.m. r. vel n. indicat per maturitatem rubrum vel nigrum. | | & V. prepofitum vel pen , indicat , quod planta crefcat in udis vel aquis, 37. indicat, quod planta in ficcis locis crefcat.
3 e P 3 VPN, TEM
I. Omnibus his przmiffis pro complimento totius Botanices, evertendaq ge- neratione plantarum , harumque fexu , quibus multi celeberrimi viri fcientiz hujus fundamenta no. va fuperftruunt, addo Ideam meam ex obfervationibus , merisque experimentis fadam, de modo vi- ribusque plantarum vegetandi , fructificandi , transplantandi, multiplicandi, & harum vires indagan- di a priore,
IL De Vegetatione plantafum omnes Phy(ici &z Botanici hucufque nullam claram diftináam- que adhuc ediderunt notionem , & quidquid hac de re antiqui reliquerunt , animam vegetativam fapit, cui facile Neoterici fuam plantarum generationem , fexumque florum & plantarum fuper(tru- xerunt, quo autem fundamento, ipíe Benevolus Lector judicet ex fequentibus, ex quibus clare pa-
'tebit, omnes plantas non nifi corpora mechanica, five , ut ftrictius loquar, organico - mechanica cffe,
ab interno aliquo principio vivo non vitalia, id cft , motus vitales vegetabiles , & naturales , veluti corporis fui nutritionem , incrementum , copfervationem ab interitu , excretionem variorum humo-
rum per certaemunaoria , precipue infenfibilem tranfpirationem , coctiones & fecretiones fpecifi-
corum füccorum in variis fpecificis plantarum organis, horum ipforum fpecificorum organorum &
frad&uum formationem & compofitionem in numero, pondere, figura , & ordine, imo etiam ad
certum finem moralem, five caufam finalem , ab interno quodam principio vivo, five fic di&a ftri-
&e, anima aliqua , non peragi in illis, fed fieri & pendere folum & tantum a difpofitione & actic-
ne terre , aéris , coclique externi , calidi , frigldi , humidi , ficci &c. plantarumque ftru&ura ipfa a DEO
creata, & hucufque benigniffima füa voluntate continuata ; quecunque autem pro: bac caufa dixe-
ro, ex folo amore pro veritate, plantarumque hiftoria facilitanda dicam abíque invidia, omnique
bile contra aliter fentientes, enixe rogans, ut alii, qui aliter mecum hoc de negotio fentiunt, etíam fuam ferant fententiam, interim tamen judicent , quare neque Rivinus , neque multi alii mecum
hucufque fexus & generationem plantarum adhuc admiferint , & an non injurii fuerint erga vivos &
mortuos hos hucufque duriores quidam Critici Sexualifte , & Simie Linnaei ? |
I1. Negotium hoc ab ovo incipiam , id eft, femine quod, ficut ova animalium omnia, conftat ex plurimis fibris & tubulis Veficulisque in formam unius alteriusve folioli contorti , petio- loque ftipati, conftru&tis, continentibus in füa cavitate fuccum plante matris maxime depuratum €
- .concentratum , modo infra dicendo, gelatinofüm , mixtum cum multo aéte , conclufis intra propor- . Gonatc fue fpeciei, fortem vel membranam , ut v. g. ova teftudinis, ferpentum , &c. vel etiam te-
*
iriorem, ut ova gallinacea , Struthionum, figure fere femper externe convexe , & interne e , plerumque globofe , vel elliptica , rarius femicircularis , aut renalis , aut ovato - compref-
od integumentum variis poris pertufum , aut , fi tefta fuerit , valvisconftructum ,quas mem- is ftru&tura
re , nunquam nifi tepente, aut faltem aere externe tepente, & nunquam fi friget valde ; fluidum vero foliolorum feminalium contentum peria diluitur , sc tis indt fuido fer- aéris interne commixti inclufique cum externo tepente neceffario equilibrio,mo- movetur & rarefit , foliolaque feminalia tumefacit , & clauftra ovi rumpit , ut duo
: c principia
membranofa & fibrofa conglutinat , quz ab aqua, vel quod idem eft, hu-
-
IPPRIRIPRREPARIRUREVINNENU tenete nt
—
098 (0) $28 :
ipia ime. Gidbifidsndiiditiss "Vebptiapm
Li levis & poroía , multasque partes geiatinofo - fulphureas continens , & ideo fertili ja Tee debet, nunquam vero dura , gravis, tenax &c, partim rsptiwt en aut removent, partim. petíorant, ficque. caulis rudimentum in aéris regionem porrigupt , tenerr. & ubique, & vitri Hm
far pellucidum , perpetuoque figura oiu il minus Aga & fere femper ec entbiliter nice, ficque diametraliter & horizontaliter ex meris circulis vitreis conftantem , Va e CAE externi motum tepidum in fuo foco, qui caulis medulla cft , concentrantibus,, ficque humores. con- tentos motu temperate calori&co &. fermentativo ratefacientibus , expandentibus , ut vaía conti-
nentía in omnem dimen(jonem continuo premantur , extendantur , e ngentur, inerccant, & Du-
uiantar modo infra fequente, | Veritates has confirmant experimenta » aDatomica rum Malpighii & Grewii , Rajique figura variorum foliolorum pea prios in fua i oí De ad hiftoriam plantarum ,.& qui ipfe idem experiri aver , Petrofelini femen cum arena pM. inua.
vaículum miíceat , eA pd furno tepido imponat , & poít paucos horz Mid Bae ell la feminalia cxaminet, pet cum fua theca five teíta. "^ "
[1V.. Fit autem di&a humorum i in foliolis feminalibus , imo omnibus reliquis plantis ri ra »i preílique magis verfus fummitates & latera plante , quam ad radicem , & intra cam, » ob te- porem. externum aéris ad. omnem vegetationcm tanquam caufa externa cfliciens necefarium , par-. tim etiam ob. di&arum in plantis fupremarum & extremarum partium fupra didam vitream pod ditatem lucem, motumque aeris externi tepidi calorificum five potius tepidum, in fe magis co tium & concentrantium 5dum econtra terra, loci & humores circa radicem frigent , & fecundi
wa expeti gra s funt , magisque premunt , minusque moventur ;mobilesque funt,
anta suem in plantarum extctmia Gpenlis humorum pre(fio hec fit, Botanophili in Sa. cibus difcant quarum extremi ramuli vera vitrea pelluciditate & levitate gaudent, duin in Martio Nel Aprili tien am dis adios folie (fuia illarum fuccus nutritius ad tatum & ng viícofus &e glutinofus , mezque nove vefti olim, dum in Saliceto tunc deambulaveram, pernitiofus , rarcfactus & ad extremos turiones propulfus, ob fingularem tubulorum veficularumque ftruduram & conne- xionem , facile retrogredi nequit , & ideo circa vefperas gelidiores a rigentibus iterum .& compref- fis ab aere externo. frigidiore in Martio vafis, gemmisque tenerioribus per trachaas copiofe craf- isque guttis exftillat, fequentis vero diei calore folari iterum rarefit , (tillareque ceffat, t icque füc-
'eus iterum eo pergit , ubi minor eft preifin : & refiünnig fcilicet ex radice in caudicem, ex caudi-
ce in ramos, ex his in turiones, gemmas, uc germinantia , five ^, omnia Lari &á non cilindracea , faltem convexa, imo slebol
In radióem. autem progreditur terre , cui planta irradicata e(t , fuccus gelatina
pci radicis , iterumque is co magis velociusque , quo plura deiüde. en(im fefe exferunt tidem pellucida, tenuia, & veficulis plus minusve convexis ( confer lends in T ula:
fertiflima, radios folis, motumque aeris externi tepentis , iterumque magis | nas humor hic coctus; fermentatusque in proximum reducitur ramum , ficque ufque i in vom pellitur, qui iterum totus cum ipfo calice , & plerumque etiam fructu in ive fadum fuo eft gl /bofus, & pisidan; idemque. quod folia & turiones efficiens, & tandem ovula n ne fro umalilig allies M die rius dicam, gemmas, five bulbillos feminales cogens & coquens modo infra neg) a
VIL Subflntia autem fücci nutrititii plantarum nihil aliud eft, quam aqua —: AI [is ex terra folutis turgida , & per di&las iteratas circulationes & digeítiones in qualibet planta fpe- cie f iales in füccu Ífpecialem reponi goa t — á penus
per fopra probatos poros & trachaas Tours entem gelatino elatinofam hanc fübfta "dona parc | is fingula hyeme d tibi s foli / omnibus vero siindiom capillis angulis, & i
verareque poffum , quod gramen ie pe cat Medio ratione ltius altiusque germinet , quama ftragibus cladibusque
ibi fadtis Quam Le Tm ut non bif magno mots tecum i queat, fi Yutritionem peragat tamin plantis,quam animanti c his dormientie-
büs & inotüs aullos on(trictori s tofiicos , t b eft, & vis
; cuilibet Phyfico notum deri poteft ex folo -: di&o dentium hominis tartaro, sliunden non yeniente quam a falivz gelotino« fitate & dentiur a maxima d exercetur tritus, fc,
4o $360 (o) $9386 IL Nequetacendum eft , quod aeris Auftrina conftitutio vegetationi plurimüm proficiat, Septefitrionalis econtra ob(it, quare do&iores hortulani arbores fuas precoces conftanter ita plan- tant , nt m illarüm tmuro vel edificio ab aura ventisque Septentrionalibus fit munitum; 1dem mulrum feculorüm. experientia confirmant Vine Tockavienfes in Ungaria, a quibus ventos Sep. jonales per montium carpathicorum tractum benigna natura ita arcuit , ut foli vetiti meridio- nales, precipue Aufter'& fol meridionalis ad eas a ec poffint , ficut Archiater Regius Dres. denfis Edi re&e & in fda hiftoria naturali W'arfavien(i preclare monuit. [mo fertilitas totius Rez gni Ungaria a fimili fitu, coroneque montium pedet, ficüt olim jam in medicina caftrenfi expli-: Rhin Jdem fitin Rhingovia ad Rhenum vino Rhenano celeberrima : Vine& tám Tockavienfes , quam: govienfes preterea fiullas alias vites alünt, quam bacca globofa viridi ; quas in Auftria Cetvànl, gov vero Riesling vocant , utpote uvas dulci(Timas tenüiffima pelle' véftitas ferentes , ubi- ^ vicine vinez ferünit vites vel baccis albis vel flaventibus j- minus cito mature- Eum mufti tamen ; fed minus dulcis ferunt; & in Rhingovia' GroDb voeantur: qui Cervànl in vineis fuis oet ; gaudent optimo vino; ceteri copiofius aft vilius reportant; in noftra Germa- nia (tantibus fimul reliquis. Plura de his vide i in Tabula & Diflertatione de Vite fini appenfa. Nul- la planta i in hortis velocius & prius ex unanimi hortulanórum óbfervatione vepetat in primo vere, quam donec nodes , poft nives fcilicet montium colliquatas , tepereincipiunt : 'vétbo, ab auftrina anni conftitutione , id eft ; calida & humida , totius globi tetreftris fertilitas, pendet: gu: & nimiá ficcitas impeditomnem vegetationem , ; calor continuus ; absque pragreffo in pra'ceden. h yeme. futficicnte nive exficcat fontes ex montibus (catutientes ,& fluvios HerdmquE ues 3 -— 'etiam plavie medioctes deinde interpolatz non M debite penctrent," ges
is eM XS i VW Ww is fdlcieit
IX. Proportionavit tamen DEUS mille modis xm fuum fingule plante externum, ut ideo diverfa in fingulo climate inveniantur plante , inalio climate non vegetabiles: Plante ideo Africa- riz & Creticz externe copiofo tomento canefcunt; ficat ipfié noftri climatis plante aquatice , dum'
forte ex ficcitate anni extra aquas frigidiores dimitiütas Mire habent , magis pubefcunt , ut fcili- cet fupra allegata pelluciditas attemperetur, Idemexpetimento egregio corroboravit egregiusolim: Mechanicus Regius Gertnerus Dresdeníis, quo hortus botanicus perpetuo virens inftitur, & in hoc
omnes plantz Á(iz & Africe &c, vcgetantes & fru&ificant P VoB(eivii poffunt , etiam ia frigidi: | r extet us naturalis.
ma hujus mundi plaga , & utin hoc fiat Gingulz end calo
Xm &ilicet & escávator accurata & paulo broféndíbe; pln "ew 15. 20. dori pedes: tra terrám , cujus apéx unus Auftrum , alter Septentrionem refpicit , citca ultimum etiam in
linea clliptica edificium exítruitur auram (eptentriétialenidicchS; feneftris fuis cubiculorum in hye- me calefaciendorum intra hortulum terminatum, ficque teporem tunc intromittens, quibus additur alteta' pars paulo hütmilior quam media ellipfis elliptice concav m operculum prio- ri próportionatum , ex ligno & vitreis feneítris proportionate conítrudum , in' a. vel 3. partes trans-«- hem fibi accurate contigues divifüm, & fic per partes facile vel transportatu, vel pro luftratio- ationc hortuli facile apertu, elevatave, more, quem hybernacula hortulanorum neceffe
hibenr im lii intra terram excavata areole , & ícamna fiunt, five alia fpatia, pro plantandis & s plantis & quidem fecundum clima fuum naturale , quod in ellip(i intra 2/focos zonam tor- rita ante facile eft proportionatu ; in eftate hortulus manet apertus; in hyeme operculo fuo operitur, & vel feneftris vel una alterave patte fua elevata hybernacalorum more : ven-
tilatur , : & Magpernnce ficque hortus (emper vi virens facile conftruitur. Confer folam & radix ia
JL. LL. 51 x Tis
xe Sic di&ta nimohtá five fenfibilitás. certarum plantarum , queS
ic thefin de lantaru non infrin; ; bic ire Minot d r,hanc vita plantarum externa ; manus enim tangentis $, n | ed que caufat ,ut folia fefe in illis cont E illarum facile absque omni
is palpantur, dum digiti ar puce bin faliva h fiunt , pl jue deor- lia palpantur: ex quo merus harum pl: nifmus a caufis is mate"
SW II bi i " sillasin: " Ji dé vidi e li 3:1 TOU. CHIEN ej vi,quod compon ntur eilllees icd mee PER ita, quelibet ham pam aeris
T uv officium .
—
AMESS (0o) x28 4t
officium fupplere po(fit: quod omnes componantur fimilibus tubulis, veficulis , membranis, cellu. lis, trachais cortices & laburnum conttituentibus, per que fuccus nutritius ex terra in radices , ex his in caulem five caudicem, ex hoc in ramos, ex ramis in folia &c. propellitur, & quidem facilius velociusque 1n partes fuperiores, tanquam locos, ubi a radiis folaribus teporeque aéris externistam ipfe di&z partes plantarum extremz teneriores , quam fuccus nutritius in iis contentus rarefiunt , ideoque eo, ubi minor eft prefTio , & refiftentia, quam Ariftotelici fu&ionem olim appellarunt , quam ipfa natura ctiam fponte adeo probat, ut nemo eam negare audeat. |
XIV. Ubi enim fylve Fagorum & Pinorum v.g. in Auftria lege fcientie ceconomice ita cz- duntur , ut intra fingulum fpatium 30. annorum iterum nova earum copia fuccrefcat , ad novam ligni meflem apta, ibi fingulo trigefimo paffu arbor fenior fertilis relinquitur, a cujus feminibus quo- libet anno decidüis nova fobolesarborum denfi(fime fponte feritur : denfiffima hec fylvula intra 16. yel 15. annos in arbores 15. pedibus longiores , alias vero multo breviores longe eminentes excre- fcit, quarum longiores five longiffime intra 30. annos tantum in vaftas arbores adolefcunt, humi- liores vero omnes, ad. quas radii folares ob umbram harum longiorum pertingere nequeunt , emo- riuntur & fuffocantur omnes, nifi mature pro ufu & utilitate economica a rhedariis , fimili tenui ligno indigentibus , exfícindantur, ficque majus fpatium & nutrimentum majoribus fiat, — Ex ratio- nc hac defectuque fufficientis caloris plante alpine omnes funt minores, frugesque & uvz ad vias Regias plantatz multo pulvere confperfe ob depravatam pelluciditatem fuam tardius feriusque ma- turefcunt, imo triticum Secale ibi fata, fatuas , id eft , inanes fpicas ferunt,
XV. Ex quibus omnibus clariffime patet, tam fupra allegatus afcenfüs fucci nutritii ad fummi
tates & extremitates plantarum , quam ipfe modus nutritionis harum, neceífitasque apricationis fo-
laris proportionata , tanquam prima caufa vegerationis ; proportionatam dico cuilibet plantarum
fpeciei didtam humo:um rarefadionem , quoniam plures plante , nimis fcilicet pellucida , radios- quc in fe nimium cogentes , radios folares calidiores non ferunt , fed folum aérem tepidum; inter has eminent plante Autrantiz & citrez ex femine natz , quz, dum radiis folaribus calidioribus imme-
te exponuntur , aduruntur & pereunt , ficut Cocbiearia , & alie plante plures nimis pellucida.
XVI. Patet fimul ex diüis , quod bullulz , veficulzve plantarum Malpighiane & Grewiane in variis plantis varie fint figure , exiguisque orificiis inter fe communicent, & in feinvicem hient, tubulosque forment nodofos , fimiles circiter. Aludel cbymicis conftrv&tis , aut vafis limpbaticis chy- liferisque humanis ab Anatomicis paífim depilis ; tales ctiam tubuli cum reliquis intertexts fibi. que lateraliter contiguis membranas five lamelias laburni & corticis , componant , per quas , ubi mi- nor eit preío & major rarefaciio , facilis fiat progreflus , difficilior vero velnullus co, ubi major e(t prelio & pondus, atque hic iterum vel modo naturali fcilicet ex radicibus furfum verius extremi- tates, vel fupradido inverío modo, dum rami terre implantantur , ex ramis in radices, tunc officio ramorum defungentes — Ideo non miramur amplius , quod plante praecipue íic dicte perennantes novem modis fcquentibus propagari po(fint. Scilicet :
— A. Radicibus, quibus plante plurima intra terram foboles juniores proferunt , fponte vel le- viarte abladandas, & transportandas: bunc modum ctiam hortulani exercent radicibus AMiradiir & Afparagi, eas novis areoiis poft fat longum tempus fua cffoffionis ,implantando ficque tresmo quatuor annos cempendifaciendo ,ut turiores, flores , ru&usque majores adipifcantur : idem exer- cetur 4J/ij, & Cape radicibus, in quarum befi manifcftam fucci nutritii primi ordinis ciffernam com- munem hic obiter moneo: idem hic modus íefe per radices folas propegandi absque vllo frudu & femine , plurimis plantis etiam eft naturalis, veluti Pervice , Zpocyzo &c, raro fructificantibus nifi
intra yas anguítum earum radices coérceantur.
;:;.B-.- Minus cognitus & hucufque minus confideratus eft modus, quo plurimae plantz fcfe pro- pagant , fcilicet per bulbillos, quos plante vel in fümmitate , vel in foliorum alis , vel etiam in 1ma radice ferunt , & quibus fefe non aliter ac feminibus fuis traducunt:recte & attente hi bulbilli a me examinati aliud non continent. quam fupra lll, de ovo feminali recenfita: talia ova bulbillofa u:.a cum ordinario fructu mixta ferunt in fümmitate Szellari; [u£ea Cl. Dill, omnes Cepe & Zillia ilveftria, ad foliorum alas autem hic in Viennenfi agro paffim fert Gmilia Denzaria , & Saocijraga ad foliorum alat bulbifera T, Lilium fihoeflre ad foliorum alas bulbiferum , Biflorta in agro Viennenli rara, &c. in radici- bus eadem fert Saxifraga vulgari , hic in Auftria rarior illa, ut putem folam variationem ex clima- tis diverfitate : omnes ha plantz , ut alibi etiam jam monui contra aliorum opinionem, fimul etiam florent, & alium. praterea fuum fpecificum ferunt frudum : diu poft bulbillos jam maturos & dc- ciduos , tales etiam bulbillofos cirros PESPUME etiam habent omnium plantarum laburpa & coru- | ces,
42 QOO (o) NOU
ces , licet de illis Malpighius & Grevius in fuis plantarum anatomiis fileant nam Triumfetti experi. menta inferius alleganda, contra que Malpighius fcripfit ; hosque cirros bulbofos plantarum ia illo fcripto admifit , illos fatis evincunt , mirorque valde Neotericos , quod nullusillorum , horum Trium. fettianorum experimentorum mentionem fecerit , fructificationem ( extricando fcilicet hos cirros vel ad fummos ramos, vel ad foliorum alas) egregie demonftrantes , cum omnibus reliquis modis, quibus plante propagari poffunt, utpote quorum totum fundamentum in his bulbofis cirris laburni & corticis latere mihi videtur ; fed fi clarius demonftrentur ; fummum impendet plantarum fexuali
generationi periculum ?
C. Per Vimina , ramosque arborum juniorum, vel juniorum fruticum, hos fcilicet a feniori- bus prefcindendo, & precifos lege artisterre implantando , quo modo Salices in Germania pro fe- pibus, Rofmarinus pro deliciis, in Italia vero tefte Rajo ex Columella & Varone, Plinioque Ficus & olea plantantur & traducuntur: hoc modo curiofus quidam Grecii naturz Myfta anguftius pro plantis hortuli fui hybernaculum habens , commodiffime utitur pro fuis cubus, has fcilicet fingu. lo autumno prefcindendo ad radicem, & fic in hybernaculum projiciendo, fequente vero vere il- las iterum plantapdo , ut nihilominus fructus fuos tunc, & quidem copiofiores & meliores, quam alias, proferant; hoc modo ex natura fua utuntür fponte plurima arborum maximarum fpecies in America, dimittendo & prolongando ramos fuos ufque ad terram , hancque illis perforando, no- vasque radices & arbores fic agendo, denfiflimasque filvas efficiendo , ut merito mirari habeam re- giones in Europa ligno pauperes , cur has altiilimarum arborum fpecies fibi non accurent , & in fuo climate probent. | :
D. Abla&atione a C. parum diverfa, attamen certiore multo, quam illa C. hac utuntur hor- talani patfim, dum fcilicet junior fruticis vel arboris ramulus ad medietatem ufque inciditur, terre- que lege artis inferitur , ita, ut eoin loco, inquo incifus eít , intra paucos menfes radices agat , dcin- de przfícindendus a feniore matre: hoc modo in Germania Vitis, Tunice pluresque frutices & ar- bores maxima cum multiplicatione paffim propagantur , herbeque fic dicte flagellantes ex tua natu- ra eofponte utuntur, veluti Pentaphyllum majus repens, Viola Martia &c. :
E. Quintus modus eft infitio five inoculatio'a fe parum diverfa , infitio enim dicitur, quando integer ramulus junior alii atbori lege artis implantatur; inoculatio autem appellatur, dum loco ra- muli exigua gemma alteri arbori lege artis implantatur: utroque modo meliores majoresque produ- cuntur frodhis; quam arbor, cui infitio vel inoculatio facta eft, naturaliter profert , precipue dum antea filveftris fuerat , de qua inoculatione & infitione omnes Phy(ici emphatice monent, ut maxi- ma diligentia adhibeatur; üt oculi & arboris inoculandz lignum ligno, cortices corticibus , & qui- dem iis accurate lateribus quibus antea mundi plagas refpiciebant , adaptentur & conífolidentur.
F, Sextus modus arbores fruticesque traducendi parum adhuc eft notus, eo tamen efficacius probans & demonfítrans , quod omnis nutritio , fru&tificatioque per folum laburnum corticemque in arbore fiat , vocaturque a meis patriotis annulatio : deglubitur fcilicet caute ex ramulo quodam extremo preciío arboris nobilioris fructus , portio annularis corticis cum laburno , una alterave gemma pregnans, hac corticis cum laburno portione alterius arboris vel fruticis ramulus decorti- catus , craffitie priori equalis induitur, legeque artis cera arborea munitur, ut omnia eveniant,qu& de infitione promittuntur & exfpectantur. Not, s | i
. G. Septimus modus transplantatio nuncupatur, fitque dum 2.arborum vel fruticum fibi vici- norum rami craffitie inter fe equales ad medium ufque inciduntur, locique vulnerati colligantur, etiamque cera arborea , mufco &c. muniuntur , quo idem fit effectus , qui fupra de D. eft didus.
^— H. Octavus modus fitin femper virentibus per folium , eo modo, quem fupra ia vocábalario in F, de folio recenfui, iim Wie de üd 19q. 921i» 160557 . M Vulgariffimus modus fit , quo omnes plantz fponte utuntur, per femina in terra levi fpon- » porofa & gelatinofis maflulis pregnante fata, in plurimis fpecicbus plantarum; pauciores ve-. nes, Nymphez &c.terram aquofam, pauciffime folam aquam cui innatando vegctant, i petras , arborumque cortices &c. pro fua germinatioue neceffe habent: hzc femina anato- mia vegetabilium , effectus, & Phyficorum unanimís confenfus a bulbillis B- imo etiam , ficut infra. fequetur, a gemmis E. partibus fuis integrantibus III. non differte agnofcit ,fed folo modo &endi, fcilicet quod gemmz, & bulbilli fponte naturz, femina vero aGu generationis fiant fecundum Nco- tericos , mihi vero plane non videntur a fe differre, fed quod omnia codem modo fponte nature ceu | fiant,
"I
Tm
legi , neque vidi.
43
fiant , folo modo bulbillorum Triumfettianorum in laburno & cortice extricatione cum vel fine fo. ribus comitibus , quod etiam Cafalpinus jam cognovi(Te fertur, cujus tamen cgregia opera nunquam
.-
XVIL Nam ex unanimi Phyficorum experientia, item III, certum eft, quod femina non nifi foliola conglobata & vel fecundina vel teíta tecta (int , quod his iisdem partibus gaudeant & pre. dite fint gemme E. hz autem alias partes non habeant, neque contineant, quam ramuli tenerio» res , Cortex , radix, folia , caulis A, C. F. G. & bulbilli B. I. eadem affirmat experientia , quod fe- cundum fupra probata de cortice & F. omnium plantarum nutritio & fru&ificatio fiant per folum librum ; laburnum & corticem: quod folia femina, gemma, bulbilli , cum ipfo di&o libro content ex multis tubulis, veficulis, membranis lamellatis,, tracheis, & poris, vid, vocabularium. Certif- fimum etiam eft, quod folia, gemmae , bulbilli & fru&us five femina partibus fuis conítitutivis di- &o libro five laburno fint contigua & merz tantum produüiones, ex illo tanquam ex radice ortum & totam fuam füb(tantiam , partesque conftitutivas habentia, five in ramorum plantarumque fume mitatibus, five in ramorum cauliumque lateribus: clatifima ergo fluit conclu(io, quod ipfe hic ii- ber five laburnum füis extremitatibus five fümmis five lateralibus abeat , denfetur , conglobetur , ex- — vel cogatur fupra in vocabulario de foliis, radice, caule, & III. 1V. V. &c. paífim pro-
ata vegetatione vel infolium, vel in gemmam, vel in bulbillum , vel in florem tantum flerilem, vel in fru&um five femen folum a flore remotum, vel in lorem & fru&um femenque fimul, velia radices & caulem C, D, &c. iisdem omnino partibus cum ipfo laburno conftantia, imo inter fe pla- ne fimilia, foloque fitu & numero pattium fuarum conftitutivarum accidentalibus a fe diverfa.
XVIII Hec autem (i fiant in plurimis absque omni fpermate vegetabili , quare in feminibus ia hoc fperma adco neceflarium putatur, a reliquis fupra probato modo plane non differenti s? "a |
XIX. Fieri autem folia, germina, gemmas, bulbillos, corticem five laburnum, radices &c, abs- quc previo flore, (ive fic dicto neotericorum generationis a&u omni, qui in folo femine & ad id ab illis füpponitur, & quod fere in omni planta flos antecedat, ex fupra datis experimentis & in voca- bulario paffim probatum eít: fupra probati bulbilli, vera femina, B. fiunt in omnibus plantarum par- tibus, partim fummis, partim imis, partim mediis five lateralibus absque omni comite vel previo flore aut generationis vegetabilis actu, funt tamen partibus fuis conftitutivis internis & effentialibus
fecundum probata feminibus fimillimi, & quare femina absque au tali generationis fieri nequeunt?
cum idem femina & fru&us a flore tota planta remota clare oftendant, neotericique experimento phyfico pofitivo & actuali nullo revellere poffint , fed quecunque argumenta adferunt , funt conje- Guralia, comparativa, & a fimilitudine tantum probabilia , nihiominus tanti ipfis momenti , pon- derisque , ut circumfpectiores hoc in negotio v. g. Rivinium in plantarum fexus iniquiores Julto
proclamare non erubefcant.
. XX. Quid & quantum flores & antherz fpermatificationi contribuent pauciffimis horulis tan- tum durantes , in Tradefcantia, Ephemero, Convolvulo Hifpanico ; imo illi flores pauca minuta folum durantes, ut in plurimis graminibus fativis & filveftribus? ad haec velut in Trade'cantia, Ephemero ; Convolvulo Hifpanico tantum noctuflori flores , & ideo tantum in aere frigidiufculo, aut plane frigente humidoque rarcfadtionem humorum fupra probatam maxime neceffariam ad ve- getationem , efficientem unicam caufam omnis elafticitatis , motus progtellivi ,'fermentativi , dige- rentis &c, in omnibus plantis impediente &c.? | |
— XXL Clariífime contra patet ex fupra probatis, & allegatis experimentis, quod laburnum five liber in fruticibus & arboribus, ejusque varie lamelle tam in fummis ramulorum apicibus , quam etiam ad horum latera per radios folis , aerisque externi auftrini conftitutionem , cuilibet planta interne , fcilicet fuis partibus conftitutivis , & externe proportionatam , füccum nutritium fpecitice coquant, variisque fuis lamellis , tubulis & veficulis, quibus quilibet liber conftat , in varias partim foboles, partim tefferas fue germinationis & frudificationis, flores dictas, abeant, externis fcilicet lamellis in calicem , interioribus laburni in flóris petala , reliquis interioribus forte magis tubulofis in ftamina & antheras, maxime intimis vero in varios fru&us & femina vel nuda vel tecta vaícu- lis, fimillima fupra probatis gemmis vel bulbillis, vel etiam in flores tantum, fcilicet absque lamcl. lis intimis, & ideo fteriles , nullique femini vel fru&tui infidentes &c. XIX. idque ex fpecifica plan- tarum harum in fuis laburnis texturam , lamellarumque &c., numero , ftru&ura , ordine , elafticitate,
eue ib ea uccorum in illis contentorum ab aura, aqua &c. externis plus mi
T | | fa XXII.
E (3986 (0o) X2905 XXII Sicut enim certum eft, quod non omnià femina, ex defectu quarumdamtalium lamel-
larum, fint fertilia, id eft germinantia , fed fterilia & fatua fint, fic etiam certum eft, quod pluri- mi fru&us plantarum una cum floribus fuis integerrimis ( utpote quod etiam morbus femiorum ar-
borum & fruticum eft ) v.g, poma, pyra, pruna vix infantiam aut pueritiam in fuis matribus adepta, .
ex mala talium lamellatum laburni tam in arbore, quam in ipfis fru&ibus catervatim , etiam diu polt florem, absque ulla caufa externa manifefta decidant , & pereant; ab hac varia difpofitione & numero ratio etiam pendet, quod ex ejusdem plante femine plante diverfo flore generentur , veluti Aquilegia vifcofa flore ftellato ex femine cjusdem vifcofa flore cucullato.
XXIIL Corylus adultior & nimis fenex , tefte etiam Godfched in Flora Prutfica , non amplius fro&iücatex di&a ratione, fed folum floret : idem facit Juniperus fenio nimio confecta, & ficut Co- rylus inde arborefcenstantum fingulo anno floret, fcilicet Corylus, Juniperus vero arborefcens ne- que amplius floret, neque fru&um fert : ficuc quilibet curiofus con(iderare poteft non fine luctu He- ri , primum ia Coryleto W'eftphaliz ad confinia Friiie ad D, de Tondorff fpectante, alterum vero in Junipereto ad B. Marie fplendorem in confiniis Bohemie cum Miínia, Ex quibus experimentis abíurditas fru&ificationis generative in vegetabilibus iterum clariffime apparet, dum hoc modo per majorem ztatem plantarum fexus mutaretur, atque ex neotericorum Hermophrodito , Corylo Ícilicet mas fieret ; eaque ab(urditas tanto major grofliorque fiet, dum fexus talis mafculinus fola ar- té humana iterum in hermophroditum facile mutari potelt ; ferro fcilicet & fecuri frutices dictos ad radicem ufque exfcindendo, ut ex radicibus nova mollioraque vimina & germina crefcant , certe & brevi fru&ificantia, id eft una cum floribus etiam fru&us ferentia in Corylo, in Junipero vero vel - flores vel baccas tantum, Idem experimentum valet de omnibus arboribus Monaciis fenibus.
XXIV, Nam thefis XXII. veritatem quotidiana experientia demonftrat , dum arbores fenio- 1zes ex occallefcentia lamellartum tubulorumque &c. laburni fui , primo omnes ad unam ferius in an- no fru&ificant , deinde fructus fuos fen(im abortiuntur , tandem vero plane fterilefcunt cum vel (ine flore, facile tamen iterum curabiles fola infitione vel inoculatione artificiali füpra.di&a.
XXV. Lamelle etiam bulbofeque cirrofitates arborum laburni in fru&um ufque produ ma- nifefte apparent etiam in pyrorum fru&ibus , quorum ftru&uram ex meris tubulis , veficulisque con- textam & cancellatam admirare le&or in fpecimine fructus pyri anatomifato doctilfimi D. Archiatri Trew in commercio literario Norimbergenfi ; hi autem citruli quantum fcirrhefcant , & quam fa- cile in duros lapides degenerant in pyris fenio confeis , patet cuilibet pyra talia comedenti : ex- perientia autem docet , quod fi fcirrhi in fruGibus pyri fenio confedte Gant, que antea in juventu- tc Íua frudus molliffimos & füccofiffimos ferebat. ;
motos fert, & quod mireris ledor , hoc accidens in una eademque ive. pre variatione annuz conftitutionis occurrit. vid. Pontedera , & ipfius Linnei Genera plantarum cujus ingeniofiifimi viri
-XXVIL | Anatomice in vegetabilibus obfervationes Grewii & Malpighii de fupra allegatis - gemmis , quz duplicis generis funt, fcilicet vulgares minores, tantum eer onn & majores get
: x *
fi comparatio non claudicet ? ut antem fciant ormatum omnibus fuis s tencllis latentem
in his gemmis, Illufttiffimum Fabium Columnam adeant qui de Ofmunda Rezali (ive Lunaria, in qua nullum adhuc pollen ipermale Neoterici detexerunt, beiicn unquam veowcor ta abo ulla "^i tc, exprefíe. notat( vid, Rajus in hiftoria plant.) quod perpetuo habeat ad radicem & fupra eam in petiolo folliculum quemdam exiguum ( mihi gemmam ) Ari fimilem flori , qui totam plantam veluti foetum in nucleo five fecundinis aut gemmis complicatam continet , cum ipfo etiam racemo fru&i-
fero, poft annum explicandam & perficiendam!
XXIX. Quefo! quid flores Juglandis , Coryli , Morique, fru&us tam diu antecedentes, ad ho- rum fructus contribuent ? tam fero poft flores prodeuntes? ita, ut dum horum gemme prodeunt, . flos jam diu ante 4. 1mo plures feptimanas, in Corylo vero menfes, periverit. Quod autem horum fru&tus ctiam in (upra defcriptis gemmis lateant, facile patet ex eo , quod hearbores (ive frutices fc di&a nucifere, vulgo Stn Sbft / inoculari nequeant , neque ulla ratione hucufque inoculari potuerint ;idque non.ob floriferas gemmas , quz fatis mature in his prodeunt, fed ob defedum gem- marum fructiferarum , quz non prodeunt, nif in imis ramorum lateribus & tempore feriore veris, ubi inoculationi neque locus, neque tempus amplius füpereft; quxrant ergo Sexualifte ex illorum Jun caufam phyíicam aptiorem & clariorem hujus negotii, fi illorum fexus forte meliorem
ppetidet.
XXX. Magna funt, que Linneus de plantarum generatione primis fuis magnis & profundis cogitationibus cogitavit, & ut veritatem fatear , tam excelfa quam profunda , fimplices autem illi funt , qui poft fecundas cogitationes meliora non fciunt, aut meliora ícire geftiunt: 6i flores Corni attentius confiderallent , item Cerafi , Pruni filveftris &c. imo plures alios , cognoviffent facile la« burni lamellatum varias imbricatasque tam in his floribus , quam eorum petiolis explicationes.
XXXL Flos autem Corni a nemine defcriptus, & quidem filveftris in Auítria vulgari(fimus tam bacca rubra quan alba, ternus , quaternus , imo quinus & 6. &c. quaíi in fafciculo prodit, quorum fingulus longo petiolo plus quam unciali nititur , prodeunt autem omnes hi petioli ex me- dio alius floris, ficut in aliis floribus ftamina, hi petioli uncia femis plerumque funt longiores, quo- rum cuilibet flofculus parvus ftellatus, id eft ex 4. petalis mucronatis conftans, Tournefortiano pi&o longe minor infidet , flos hic calice nudus eft , 4, continet in medio ftamina cum apicibus , mee diam lineam longa, apices aut anthere horum funt orbiculares & convexa , cum tubo five piftil- lo quodam in medio , ftaminibus breviore , fed quem nullo microfcopio Mufchenbrocckenti ca» vum perípicere, id eft, in co nullam cavitatem percipere potui: enndem & fimillimum complexum flores Cerafi fructu rubro fulcato habent.
XXXIII. Figuram floris Corni le&ori fifto 77. figura ^, cujus flos imus pedunculos florum ftellatorum obvallans magnitudine & &gura naturali fiftitur , color hujus ex pallido luteo viret ; & nonnihil villofus eft, & nihil aliud quam corticis externi hiatus, flofculi minores fteilati peduncu- lisnixi una cum ftaminibus , antheris & piftillo flavent, funtque paulo majores pi&ti quam naturali« ter funt , paulo tamen etiam minores, quam quos figura Tournefortiana exhibet:flos hic in Martio jam efflorefcit, ob anni vero. 1743. ferotinam confítitutionem longioremque hyemem in Aprilis principio in agro Viennenfi floruit, in valle fupra laudata Dóbliogenfi, ideoque tempore adhue precipue de nocte valde gelido. | :
XXXIIL Flos ifte Tyronibus facile videbitur compofitus ex meris regularibus unius generis, fed difformibus, flos petiolorum fafciculum obvallans in hac figura & in ipfo flore depicto; pedun- culo brevi nititur, fepi(fime vero ipfum deprehendi feflilem fua ima bafi pedunculos florum mino- rum continentem , immediateque fitum fupra externam libri lamellam: ex hac itaque figura & de- Ícriptione hujus floris clari(fime, fi unquam alibi , libri lamellarum & laburni vari excreícentiz, fquamofi & imbricationes m, harumque varie explicationes apparent. Nam
Lésd $41
XXXIV. In pedunculis flofculorim horum manifettz clareque fex lamellarum CI. Dillenii 'Xidationes five articulationes , vaginationes, & imbricationes , ut in Equifcto apparent; & qui- dem ex fine gemmz cujusdam in ultimo autumno facte , reliqui articuli funt germina molliora & te- neriora hujus veris: ab hac splice five 2plice pyxide ufque ad didum florem minorum flofculorum pedunculos circumdante incluüve feptem funt veluti articuli five pyxides, fingulus articulus atten» tc examinatus nihil eít quam finis & produ&io diverfarum laburni lamellarum, ita ut 1n 1mo arti- culo a pidore non fatis clare expreffo , £niantur & fubfiftant tres lamelle externe libri , produ- cantur vero his inferiores & intimiores lamelle laburni ufque ad articulum brevilfimum fecundum, in hoc fecundo articulo iterum, quantum ex — fug cum priore ciafütiinquatione , aM.D8h | | 3
$
46 49906 (o0):900 —
alía arte , concludi poteft tres alie lamellz laburni intetiores prioribus fübfftunt , & alie iftis ad. huc intimiores producuntur ; faciuntque longiffimum internodium, poft quod eodem plane modo 4. breviores omnibus prioribus lamellis iterum intimiores laburni continuantur , ita ut jam infra flo. rem majorem five perianthium involucrumve commune petiolorum florigerorum quedam lamellz
petaloidee fieri , id eft , colorata petala quedam fingereincipiant , quale quid etiam fed brevitfimis
tantum crenis finis internodii longioris jam fimulat. | XXXV. Ex ipfa bafi petalorum , five medio hujus floris majoris fefe erigunt didi pedunculi , flores minores füftinentes cum fuis ftaminibus , apicibus , tubo , & foetu, que probabiliter nihil aliud funt, quam maxime intime laburni lamelle magis tubulofe & bulbillofz, ex fua textura in defcii- ptam figuram luxuriofam fefe ulterius extendentes , erigentes & explicantes : fimiles lamellarum cor- ticis & laburni imbricationes in omnium arborum frnticumque floribus manifeíte apparent , ceque varie pro vario fuo complexu: fic floris Pruni filve(tris pedunculus proxime ad ultimos ramulos for. mat talem lamellarum imbricationem breviílimam gemellam , cujus in&ma ad principium pedun- culi per microfcopium manifcfte oftendit 4. vel 5. lamellas laburni , obiter etiam jam in petala vi. rentia quafi crenatas , ex harum medio furgunt & pergunt rcliqua his intimiores in forma pedun. culi , qui vix lineas duas longus aliquot lameilis fuis externis in calicem manifefte petaloideum five quinquifidum definit , lamellis magis internis & tenerioribus abit 1n 5, petala floris, intima in bacca pericarpium ftamina, apices & tubum, maxime intime vero in nucleum folia feminalia continen- tem, facta & conglobata ex maxime intimis libri lamellis: fimillimam ftru&uram oftendit (1os Cera(i fru&u rubro cordiformi fulcato , vulgo $26; $ütfdyet.
efcen
Fa damn 11
1130 l . xod Y *- aL
crocei v
uo Di
AK2eG (o) 99980 : 47
forment, non fecus ac animalium omnes fic di&e tertie fpecies , aliud ex hac fru&ificatione iterum concludere non licet, quam quod ambarum arborum (ive potius ftolonum & arboris inoculata tu- buli , & lamelle in unum coalefcant, & fimul in fru&um ufque abeant eundem , qui ab utriusque fru&ibus ideo fit difformis: certum enim eft , quod in unum continuum coaleícant , certum etiam eft, quod ipforum ftolonum fru&uumque tubuli , lamellz , & veficule a fucco matris, cui implan- tati funt ftolones , evidentiffime immutentur, ficut figura , & fapor fi&&uum non tantum ad fen. fus probat, fed etiam (tolonum horum cortex , quoad omnia fua fic dicta accidentia: ficut quilibet in pyro fic dio Bergamoten(i vera , id eft, cujus ftolones Citro implantantur , item Malis implanta- tis Cydoniis atboribus , videre poterit: cum econtra ex unius ejusdemque fpeciei plante femine nun- quam tanta metamorphofis eveniat: certum etiam e(t , quod Vitis certa hujus principii arte ita pu- tari poffit , ut eodem , quo hac arte putata eft,anno copiofilTime fru&ticet , & quidem ita , ot ex nimia fructificatione eodem adhuc anno pereat Vitis, imo integra vinea ; quomodo ergo & qua lege na- turz folo florum coitus a&u hoc explicari poteft a Sexualiftis, fepofitis meis principiis Ceefalpipiani:? Et quomodo fiant fraus Limonis & Aurantie fcctiferi aliter ; & quidem conftantet in ea- em planta !
XXXVIIÉ. Bulbofam antem omnium plantarumin fuis laburnis conftitutionem fatis clare often- dunt fupra defcripte gemma & bulbilli, imo omnes flores & fru&us artificiofilimis fuis tricis ante fuam explicationem fefe vel in fummis apicibus ramorum, aut ad latera foliorumque alas tempore fog fructificationis fefe oftendentes, clarius autem probant Malpighio quondam paradoxa experi- menta Triumfettiana Rome fepitfime coram integro choro do&tiffimorum virorum, precipue Mal. pighii , atque omni cum circumfpeGtione & cautela repetita , & ibi adhuc hodie noti(TIima, dum Triumfetti ( puto , quod fuerit Lelius ) varias plantas aut comburebat , aut quafTabat in mortario, harumque cineres aut pultem cum terra puriifima vacua omni femine & aliunde apportata , varie- que coram foro civili preparata mifcuerat , irrigandoque & debite fovendo hanc terram per teim- pus debitum, easdem femper plantas qua(i phenices iterum conítanterque produxit & refüfcitavit.
XXXVIII. Summus Triumfetti adverfarius hoc in experimento erat Malpighius , primo rem impoffibilem proclamans, faücceffu vero experimentorum plurimorum conftante convictus, rem co declinavit & explicuit, quod Triumfetti plantas non plane combufferit, aut non plane conquaffa- verit, fed five in cineribus tantum uftulatis; five plantarum quaffatarum pulte re'iquerit plantarum quosdam bulbillos incorruptos in plantarum omnium fubftantia latentes , ficque plantas femper eas- dem in fua terra iterum produxerit: hoc Malpightus fcriptis publicis mihi ignotis publicaffe dicitur, fpecies autem facti non ab uno , fed a pluribus viris authoptis Rome , dumibi vivebam, eft mihi narrata & confirmata , quam ulterioribus experimentis propriis quilibet curiofus corroborabit : bul- billofos hos cirros egregie etiam fciunt Phyfici pratici , ruftici & hortulani ex eo, quodin eo ai bo- ris cujuslibet loco, ramuli NB. tenelli, ubi femel fru&ificatio facta eft, fequente & pluribus annis ex codem etiam puncto fru&us iterum fiat. Heu quanta ignorant inflati reformatores! -
XXXIX. Lamellarum laburni tales varias luxuriofas a caufa externa valde variabiles variasin flores & fructus non raro monftrofàs produ&tiones absque magno apparatu fpermatificationis , coi- tus &c. in vegetabilibus five plantis egregie etiam illuftrant experimenta Sigesbeckiana actis W'ratis- lavienfibus communicata de Leucoi floribus ad lubitum mutatis & mutandis in plus mínusve proli- feros , florentes & reflorefcentes fru&iferos & fteriles. | EAM
XL. His addantur, que füpra paragr. 81. ufque ad 8?. paffimque in vocabulario dixi, & pre- tetea momenta argümentorum Sexualiflarum toties in viros innocentes eosque tam mortuos quam vivos inve&oram trutinentur , que funt: adn eros :
.& Vaillant obfervationes & cantilene de horis matutinis venereis plantarum , harnmque te- fticulorum five antherarum irritatione & pun&ura aci , organorumque omnium, qua in floribus oc« currunt non aliter explicandorum. éd pos. !
S SE Rylriedtid dé palmarum fertilifatione, qua flores mafculos aliarum palmarum a fru&u to- ta planta remotos fecundos reddunt incole afri. M : p
c. Experimentum Geoffroy junioris de Mays, qui flores imperfe&tos hujus plantz prafcidit, & fic plantam femifterilem effecit. | : Eos Ims s
d. De hortulano, qui Cucumeris aut Peponis flores mafculos tanquam fteriles carp(it , femi-- ninos vero & piftilliferos reliquit, fed fru&um nullum retulit. | NM ou
XLL Vaillantiana experimenta poéfin fapiunt, cadem nunquam fponte ultra 3o. annos Bota- nices ftudiofus obfervavi , neque ullam unquam antheram obfervavi clafticam, id ett, pollen cum impetu projicientem , neque Germanus, cujus natio fola ad veritates in veniendas nata. in Europa e(Ie videtur cum Bohemiís, Anglis; Longobardis & Suecis ; fuis hucufque obfer m rco
49 : AN)eU (o) NN EUE
ergo coram foro debito & Gat proceffus coram teftibus, Credulus & füperbus Gallus Vaillant acci- nit iis, que pridem putare & produxere probabiliter Malpighius , Grevius &c. fupra dicti.
Palmarum impregnatio allegata negatur ab authoptis Malabaren(ibus Horti Malabar. tom. r, de Papaya. Item ab experimento Tournefortii de Lupulo fzmina fructifera in Horto Regio Parif, in Europa mecum que multis milliaribus ditlitum marem non habet : Geoffroy & aliorum rcf; pon. fum , quod femina in aére circumvolent , Platonis plaíma aéreum fapit , natureque animalium eft contarium, que inde, ut fupra jam dixi, in afthmata &c, procliviora eflent, quam Diemerbrocckii famulus frumenta ventilantis: quod femina hec incole afri palmarum dicto modo transferant qui- dam , D. Ludvvigio credam, fed quod in omnes palmas transferri fic poflint, ob copiam palma. rum in Africa harumque excelíitatem impoflibilem dico & probabo ; forte etiam equivocatio hic latet, ficut in eo, fi dicerem, quod ideo Fici femina in Germania fint fterilia, eoquod a certis magnis gravibusque mufcis, qu& fucco ficorum fructus hos fcilicet probofcidibus fuis perforando continuo, & fic horum magnitudinem & dulcedinem mire augentes ab incolis Grecia ad Ficus arbores cater- yatim ab una arbore capta , ad aliam continuo transportantur, in Germania noftra defint,
XLIL Geoftroy experimentum plantam Mays fterilem non reddidit, fed illius fra&ctuum nume- rum & forte magnitudinem , quam Gallus tacet , imminuit; neque mirum, quoniam DEUS nume. ravit & deftinavit etiam hominum ( procul dubio etiam plantarum ) capillos , & ideo etiam Mays florum comam prz reliquis hujus plante partibus calori & radiis folis magis expo(itam , ideoque fupra probate fu&ioni Ari(totelice ; hoc autem ab adverfariis peto, ut folvant & dicant, quomo- do per clauíftra integumentofa & fpathacea conorum feminalium Mays arctius claufa , quam (i manus mediocribus viribus comprimerentur , pollen feminale penetrare poffit , & quidem per tubos femi. num non vel vix pervios capillares longitfimosque , 1n quibus non vel vix apparet manifeftus hiatus; ex illis etiam quaro , unde pollen veniat ad ilios conos feminiferos dictos, qui diu poft flores emar- cidos & omni farina exhauftos producuntur , & nihilominus plura majoraque femina proferunt , quam reliqui , qui füpt tempore florum, authopta enim fum in Ungaria inferiore, quod hec certa fint. Contradicant Americani quidquid volunt, id non admitto, ni(i in fuo climate. Hac eadem difficultas fapra didum adverfariornm argumentum de Palmis premit , cui adverfarii etiam refpon- deant , fed , ut petunt ipfi ingenui viri Linneani, per teftimonia & experimenta,
XLIII. Cucumerum aut fic di&dorum omnium cucurbitiferarum plantarum flores, five , ut in- genio(iilimi & maxime artificiales in Botanica viri dicunt , Mafculi , fruftra a DEO creati etiam non funt ; omne enim creatum fuam habet, ut Wolfius dicit ,a&ionem & rea&tionem, non autem ma- jorem , quam floribus competit, fcilicet parti fübtiliffime maximeque pellucide &c. plante, mire fupra probatam fectionem & humorum co&ionem Ariftetelicam juvanti , & quod magis cít , ne- Gar pro feminibus coquenti, qua etiam verum & unicumin tota planta eft ne&arium; quod alii in appendiculis querunt , forte ubi fuccus ne&areus ( fi venenofus non eft ) magis e(t concentratus, & adhuc magis probandus, ficut ipía Cryptogamia in fungis, quorum femina nullus, quam Micke- lius vidit, Idem teftante CI, Dillenio, ab hac fententia fructiücationis in ceteris non multum alie- no: quod vero femina fungorum a coquis , quando füngos ad eícam praparant, aqua illos mace- rando , aqua extrahantur, hecque aqua terrz füperfufa, ex ea fungos producat, idem ett dicere, quam quod fungi iidem creícant a fungis a pedibus humanis conquatlatis , aut ex lapide Neapolita- no fungifero , Mappa dicto humefado , aut que Triumfetti de cineribus plantarum, aut plantis quaílatis fupra di&o modo probavit. gis
. XLIV.. His generalibus przmiffis, pluribus vero aliis non minoris momenti omiífis & ad aliud tempus refervatis , intellectui tamen clariífimis , dilucidatis & probatis , zqui bonique. animi ledor judicet,& hec cum illisque duriores Critici contra mortuos & vivos paffim in fuis (chediafmatis fc- runt , contra illos fcilicet, qui fexus plantarum horumque abfurditates , ut folidi viri authopte , vc- ris folidisque principiis phyficis nixi , necdum admittere poffunt , equo animo trutinet, judicctque, an actus voluntarii generationis ; etiam ab externo, ut de Palma dicunt , exerceri in plantis poffint & hi ulli PS mechanico competant , aut quadrent ? aut fana ratione verisque experimentis pro-
L]
: | & toto fru&ificationis in plantis modo, cum Rivino & omnibus Botanicis Magiftris, non aliter au- tem , quam figno principali facile cognofcendi & dignofcendi plantarum genera fpeciesque, & qui- dem, ficut fupra jam monui, non claffificationis gratia, methodosque neício quales , naturales,fus- 9^ deque mixtas maxime heterodoxas inftituendi, fed ut dixi , ut plante externe facile digno-
cantur , deinde, ut illaru n vircs, a zufticis, plebeis , animalibus , imo ctiam vilillimis infedis ET
be V. itor autem & ampleGor, füb alia, ut cum Philofophis loquar, fpecie & caufa , floribus
c1
560 ( o) 9368 49
Ki queant; & pudet me maximorum voluminum botanicorum neotericorum, quod in illis ne gri contineatur de viribus plantarum novis in tantis voluminibus defcriptarum , qui tanta nova urgent, & inculcant , & continuo in ore volvunt contra alios, Aft fatis , ad alia progredior, qua magis (unt utilia, & generi humano five civitatibus neceffaria.
XLVL Quomodo fcilicet a priore plantarum vires inveftigari poffint , de quo nemo melíus , quam Hoffmannus & Linnzus fcripfit , quibus pro modulo meo etiam fequentia addo , ut de(iderio plurimorum Botanophilorum fatisfaciam, huicque mee introdu&ioni ad rem botanicam nihil defit, quod cognitionem plantarum tam externam quam internam juvare poteft ; puto vero fcrutinium plantarum virium vel a priore , & ideo adhuc mera probabilitate nixum , & multis exceptionibus obnoxium, vel a poftertore, fcilicet fola experientia ex meris obfervationibus effe&uum in corpo- ribus vivis & mortuis fa&dis pendere, - .
XLVII, Scrutinium a priore, & quidem probabile folum fit | i. Ex plantarum fic dicta fignaturaantiquis magni zftimata ,a recentioribus minus te&e meo judicio plane reje&ta, |
2. À plantarum climate, regionibusque , in quibus crefcunt , copiofius quam alibi.
5. À loco fpeciali, in quo vegetant. | |
4. À charactere vegetationis & fru&tificationis , quibus plante plures inter fe conveniunt.
5. À (apore plantarum, catumque partium, | !
6." Ab odore earundem.
7. A colore &facie five habitu plantatum,horumq; convenientia aut differentia curn aliis plantis,
8. A plantarum infedis (fimilibus cum aliarum plantarum infectis,
9. A plantarum uíu & effe&u apud bruta & plebem,
Io. Per analy(in Phyíico - Chymicam,
I1. Cafu fortuito & fato.
I2. Per obfervationes accuratas ponderis fpecifici fingulz plante hatumque partium tam or- ganicarum , quam elementarium chymicarum , aut ex iis chymice preparatorum, v.g. Extracti gum- mofi , reino , falis fixi lixiviofi , medii , falf1 &c.
13. Ratiocinio & szequatione virium & qualitatum notarum in brutis , infe&is &c. qui tamen modi omnes experientia corroborari debent, absque qua tantum probabiles manent.
XLVIIT. Signatura (ive fimilitudo plantarum , harumque partium cum certis corporis huma- ni partibus, aut monítris antiquos docuit , quod radices Orchidis fterilitati humane medeantur, Lingua cervinz figura cum liene conveniens lienis morbis medium docuit. Seminis Milii Soler,la- pidum Mefpilorum , Perficorum &c. fimilitudo cum fabulo & calculo renali , fucci Chelidonii la- V*do cum colore Iéteri concolor , Scrophularie radix grumofa & ftrumofa cum Scrophulis conve- nieds &c. docuit antiquos uíum di&orum contra morbos di&os , quorum plura videantur in Kónig - Regni vegetabilis pag. Got, meo judicio non plane inania, przcipue dum plura figna ex fequentibus fimul concordent, Ad figaaturam hanc etiam pertinent nomina plantarum in variis linguis non raro valde propria, virtutemque plantarum non raro pulcherrime exprimentia , atque etiam omnt- bus Philofophis figna ad placitum dicta, v. g. Sideritis in Au(tria & Styria vocatur SugpecreSiraut/ alibi &ieb. Straut / qug nomina herbe hujus efficaciam in morbis apopleaicis , paraliticisque optime exprimunt, Idern puta de Ariftolochia vera & non fpuria radice cava: Idem Cardiaca, Scrophula- ria &c, verba exprimunt. Ariftolochia multiflora Riv. in Auítria copiofilime, ficut etiam in Co- mitatu Cellejenfi crefcit: Auítriaci banc vocant ?Golff&; traut / a Cellejen(ibus five Veneto - Styris fcre eadem figni&catione ex communicatione D. Popovitfch nempe Wouczeck vocatur, remedium indicans contra morbum pecudis ejusdeai nominis , quo pecudes quafi aqua intercute afficiuntur, hetbam interne pecudi propinando in deco&o, & externe in lotionibus & injectionibus, dum tu- mores incidunt : hujus Ariftolochize multiflorz deco&um aqua factum fpecificum eft externum cone tra fcabiem, fi eo partes fcabiofz aliquoties quotidie laventur , aut totum corpus fcabiofüm paucis vicibus balneetur : Auftriaci deco&tum ejus vino fadum feliciffime adhibent contra ulcera colli pe-
dumque in bobus & equis externa.
fcunt, quam alibi , indicant , quod morbi certi ibi vel inter plebem vel bruta endemii graffentur, qui vel curari velprafervari dictis herbis poffunt ; de plagis enim Septentrionalibus certum eft, quod lbi ex defe&u herbarum leguminofarum , aliorumque vegetabilium efculentorum , ficut inter diu
XLIX, Plantarum regiones five civitates climataque natalia , in quibus copiofius & fponte cre-
Davigantes in mari ex eadem ratione, Scorbutus valde graffetur, contra quem efficaciffima Coch-
ia copiofe ibi crefcit; in Carinthia & Styria vero pro fcrophulofa & ad hydropem prona plebe g MO. DOI - "^", eopiofur
" 038m (o) oen
gopiofüm eft vincetoxicum, ibi vero , ubi copiofe crefcit Tamarifcus, morbus frequens fpleneticus & hypochondriacus inter plebem frequens obfervatur cum lurido faciei colore: ubi Abfynthium, ibi ventriculorum hepatis bilisque imbecillitates & febres frequentes effe , traditiones medice docent: admirabile eft, quod Fehr de thermis W'isbadenfibus refert , quod nullibi , quam ibi copiofiorem vi. derit Verbenam, ut fcilicet cephalalgiz ibi in loco calido & fulphureo endemice medium effet ;in vicinis contra ibi acidulis Schwalbacenfibus nec Abíynthium , nec Verbenam, nec Cichorium dari afferit, quoniam horum defe&um acidulz di&a füpplerent ; copiofam autem ibi obfervavit Bryo. niam pro acidulis hauftis , forte diutius remorantibus iterum ejiciendis: nullibi febres intermittentes magis populares funt , quam in pagis & civitatibus ad aquas ftagnantes (itis , aft ctiam nullibi; quam ibidem copiofius crefcit Phellandrium.
L, Natalis locus fpecialis plantarum v. g. in aqua , montibus , locis (iccis arenofis &c. plantarum ipforumque locorum vires non raro clarifíime indicat: fic Kali geniculatum nullibi quam in aquis fal(is crefcit, ideoque falinas indicat , (i inveniatur: plante in udis & aquis & ad eas crefcentes omnes fere acres funt , ut Ranunculus, Perficaria , Cardamine , Nummularia, Petafites, Sifymbrium &c, que vero planta in locis fabulofis crefcunt , refinofa complexione gaudent , ut Pinus, Picea , Abies, Aloe in Africa €c. quein terris Gimofis , nitrofis, veluti in ruderibus pagorum & civitatum creícunt, oleo foetido abundant , ut Eryfimum , Chenopodium foetidum , Nafturtium , Afparagus, imo pre. terea ctiam plerumque fimul acria & venenofa funt , ut Stramonium, Hyofciamus , Cicuta, Cyna- pium &c. Solum elatius montanum , ventilationibus aéris liberis expofitum puriores, magisque de- fecatas , minus corruptibiles fanioresque producit plantas & fruges , & plerumque , ft perennes fint, 8 nivis hyemalis pondere curvatas, ceterum vero ob ejusdem nimis diuturnam durationem , & aé- rem frigidum omnes plantas in alpibus humiliores: nullibi quam in alpibus crefcit Meum , Allium aenontanum radice fquamofa, Doronici fpecies, Geum, Dryas Linnai, Seda alpina &c. aft ut fupra jam monui, paucifTima gramina, & inter ca predominansgramen cirrofum five bulbiferum Scbeuchz, faltem in alpibus noftris Auítriacis, |
LI. De charácere plantarum valet, quod plante eodem fru&Gificationis modo vegetantes viti- bus etiam iisdem conveniant: fic enim plante flore perfe&o fimplice monopetalo , cum feminibus nudis 4. foliisque villofis, v.g. Pulmonaria, Bugloffum , Borrago, Lithofpermum &c. inodore ob terreítre glutinofum fuba(tringens in iis predominans principium , virtute vulneraria pollent : florc monopetalo plano gaudentes plante cum feminibus nudis plurimis , veluti Malva, Althea, Alcea &c. ob gummofam fuam complexionem humorum acrimoniam temperant: Plantae flore monopetalo € feminibus nudis duobus folidis, foliisque circa caulem verticillatis , antiquis ftellatis , gaudentes , diu. 1ctice & aperientes funt: Parietaria , Blitum, Atriplex, Chenopodium , Spinachia, Mercurialis ob uniformes fere fuos fructificationis characteres fuüccumque mucidum alvum lubricant , & acrimo- niam humorum falíam temperant: Plante flore labiato & feminibus nudis quatuor vegetantes, fi- mulque odore, ob oleofam aromaticam fuam virtutem nervis , membranofis & glandulofis parti- bus interne & externe profunt: fi graviter praterea oleant, veluti Galeopfis , Horminum , Lamium, Sclarea , Cardiaca &c, virtutem preterea fedativam habent, Umbellate plante odorata feminibus nudis 2. donate humores craffos incidunt , latulentiz niedentur , diureticeque funt: foetidz vero non nimis acres vifcera aperiunt, craffos humores in vifceribus ftagnantes refolvunt, alvumque mo- vent ; acriores vero & foetidiores , ut Cicuta, Thap(ia, Cynapium , venenofe fünt , precipue dum praterea in aquis crefcunt , üt Cicutaria Riv. five Sium virülentum C. B, Plante flore perfecto fim- plice pentapetalo baccifere vel pomifera , abfterfiva aperiente, attamen fimul nutriente & tempe- rante gaudent virtute : Graminifolie bulbofe flore hexapetalo vel polypetalo vel petaloideo cum capfula tripartita gaudentes, ut Allia, Cepe, Tulipa, Lilium , Martagon , Narciffus , Ornithogalum, Stellaris &c. principiis turgent acribus oleofis mobilibus fübtiliffimis, multo tamen vifcofo involutis, hinc urunt , ftimulant , precipue vafa diuretica, ftomachum , inteftina , ipfaque orificia in ano he- morrhoidalía, ideo etiam vermibus inimica, & plurima illorum vomitoria funt; calore tamen cinc- rum &c. affata , ficque acri mobiliori ex iis fugato, & folo mucofo remanente , ufu topico emolliunt,
efolvunt , & fopiunt, (i fimul amara, ut Squilla, non fuerint : florem compofitum habentes plan- t& cx meris regularibus in difcum congeftis, & quodamodo acres & amarz; fimulque odora humo- res tutgefaciunt, va(a ftimulant, menfes pw vermibus inteftinorum adverfantur: quotcunque vero inodore fuot , flloresque di&os in fafciculum congeftos habent, falino principio absque orgaf-
mo apcrienti ,& abítergente , diuretica , & nefcio quali feparativa ,imo etiam, fi atrovirent , fedatt- va virtute gaudent; & 1deo fi Cardui hi concifi pro pabulo vaccis prebeantur, copiofiffimum 8 g ifant, dolendumque eft , quod pra&tici ex herbis his non nifi Carduum benedictum
puin uc. € cauf: & maculatum in ufu habeant , pulcherrima vero Cirfianegligant, Flore compofito ex meris irregu- laribus gaudentes omnes amarcícunt , ideoque incidunt, aperiunt , abftergunt ; & fubaftringunt , non
fine
LI
$923em (o) $936& gi fine timalo : Plantes, quae flores compofitos habent ex. Regolaribus & leregularibus ficwi diverá
l tur, quas deinde reliqua
fungorum hic preterire nequeo, qua probare femina volunt, coquorum (c,aqua,qua fungi ab illis ante co&tionem fuerunt macerati & loti fi terre fuperaffundatur h busque v fesgos prot eliiu: hoc gd
"- 709 Aw *
nenfium terras ad lucrofam fungificationem arte. & multa fcobe lignea przparatam interim volvant,
fic alia cogitabunt fecundis cogitationibus & experinentis, Confer , que fupra de Mufcorum femi-
- L1L. Sapor plantarum &. falfus excretiones (timulat, abftergit & aperit, : b. acidus aftringit , orgafrmo humorum, putredini, & venenis refiftit, preterea tamen ftimulat, | " €. alcalicus laxat veneni inftat( id cit, lixiviofus ) omnesque excretiones laxat , fed vifcerum . robur profternit, 1211912 Uu A cua | d. acris cum oleo odoro , five cum odore mixtus ftímulat , attenvat , & fimul orgafmum humo. -« fum concitat, folique fcorbuto prodeft, ubi omnis motus humorum & fcirdorum languet. € 'Oleofus acris; id eft , acris in planta, ex qua aqua nihil extrahit, ad odcrem potius pertinet, f. Amarus ea przftat , que fupra de plantis flore compofito ex meris Itregularibas dixi, g. Auíterus & aftringens vafa imo totum corpus aftringit & conftringit, fepiusque in codem Corpore repetitus fcirrhos & fenecttutem accelerat, h. nullus , & odor nullus , manifefte indicat plante viies temperantes & nutrientes. "P dulcis fal & oleum copiofum non nimis fermentatum indicat , cui (j fermentum additur , continuata ; citaque fermentatione fapor fit exzítuans : vifcofo vero precipue animali ad- dicus abítergit , incidit , & fimul parum natrit. k. mixtus ex pluribus nuncupatis faporibus , de totidem fapotum virtutibus participat.
LIII . Odor fuavis plantarum fubtilis olei copiam indicat, & quo facilius, magis fponte, la- tiusque talis odor diffunditur, eo copiofius mobiliusque oleum, magisque halituofum in planta la- tet oleum , quo gravior (ive faetidior plantze odor eft ,eo crafTius & cum acido magis mixtum elt in . . planta oleum , & amarefcit , atque 63 ani cat fanguinis eftum concitat, atque pro (uo acido fimul | iure(in ; temperate fragrantes herbe, attamen odore grate omnes excretiones infenfübiliter pro- |. . movent, przcipue trapfpirationem, funtque vera cordialia & alexipharmaca , precipue cum a-ido
temperato mixta: fi foeteant plante , continent w^ dam narcoticum , precipue vero cateris fupe- rioribus & fequentibus coindicantibus rentibus etiam non raro , fed plerumque; lethale.
LIV. Color plantaram venenofarum omnium, quotquot recordor, eft ab herbarum medicarum fve fanarum multum diverfus, illarumque folia conftanter vel ex atro virent, ut in Napello, Bella. dona , Solano , Ranunculis &c. vel pulvere lutulento quodam quafi afperfa fordefcunt , ut Cicuta adulta: triftis preterea eft tota illarum facies, hominum animaliumque oculos minus alliciens ; imo
earundem flores & fructus; licet fepe ; ut in Napello infignes , conftanter pilis & villis horrent , |. velluridum colorem prz fefe ferunt: Herbarum vero fanarum , harumque florum & fru&uum ta- |! — cies tota pulchrior , amznior ; odoreque jucundior eft : Quotcunque plante partes habent colore . turgidas, & tingentes, partium tenuium funt omnes, virtutemque babent , attenuandi, incidendi
& apcriendi absque &ftu ; an vero color florum ruber ácidum copiolius latens in pláanta, ceruleus
alcali in vegetabilibus mihi ignotum ( fcilicet absque arte ) flavus acrimoniam , albus moderatum
& ambiguum faporem indicet , ftatuere necdum poflum cum aliis ; hoc tamen certum eit, quod her-
' baquaffata chartzque ab. Heliotropio cerulefcenti affridtà, quali faccharum obvolutum ab exteris
ad nos defertur, dnm maculam rubram caufat , acidum contineat , fic charta hac inde virefceret ,
qüod tamen factum fuiffe nunquam recordor , planta alcalico fucco pregnans foret; fi charta T": di ^"
wo XS
52 3:28& (0) Xoem
ab affrita herba immutata manet, planta neque acida, neque alcalica judicatur. — Huc etiam pertinet plantarum habitus externus cum aliis congeneribus &quatus , certum enim eft , quod plan- t& eundem habitum pre fefe ferentes viribus inter fe conveniant, licet fructificatione a fe differant: fic Ranunculi, Nemorofz Riv. Pulfatille, Fritillarie , Anemones, Trollius Riv. Napellus &c,ad fe invicem viribus valde accedunt, ficut Hyofciamus , Petum & Nicotiana &c. Do&iilimus Botanicus D. Linneus in quodam loco ex fimili habitu Parietarie cum alia planta alexipharmaca meo tenui ju- dicio rede Parietariam egregie alexipharmacam judicat , quam valde antifpafticam fcio. Id de colo-
re preterire filentio nequeo, quod fcilicet flores plantarum purpurei , v. g. Viole, in regionibus ca-
lidioribus Ungaricis nulli dentur , fed omnes albi fint. TTE a5! tul ; ,
. LV. Quotcunque plante ab iisdem infe&is afficiuntur & amantur, plerumque iisdem gaudent viribus , fic Rajus re&e ob(ervavit, quod a pulicibus terre omnes plantz acriores , veluti Lepidium, Nafturtium , Perficaria acris , Sifymbrium Sii folio pre reliquis erodantur , hecque erofio figno fit ejusdem virtutis in his plantis: ab eruca annulis aureis & nigris infigni idem obfervavit, depafci Jas cobeam plerumque, interdum tamen etiam Senecionem, inde etiam has herbas viribus iisdem COn« venire, concludit: Culices noctivagi, valgo &dnaden & Gólíen nullibi libentius habitant, quam infra alas Gratiolz , hzc ubi non creícit, tunc alas te&tumque in Salicibus querunt, que ficut Gra- tiola valde amarefcupt , foliolaque Gratiole valde (imilia habent: fi fupra recente mufce ficiva- e in Germania obfervarentur , certe indicarent , aut Ficos in vicinia, aut plantam cum Ficibusaf. loe infe&a illa coccos in radicibus Knawel & Polygoni vulgaris producentia plantarum harum affinitatem clare indicant : eruca illa campi meffor dicta certis folum delectatur plantis; formicz ar- boribus refiniferis minus infidiantur, magis cariophyllis hortenfibus.&c. 5^ 00 -
LVI. Vires plantarum indagandi & obfervandi modus etiam egregius eft , qui fitin brutis, in- fe&is , vel plebe; a Ciconia enim, qua Ibis dicitur , ZEgyptii clyfteres didicere: quomodo Muttela fefc Ruta contra fcrpentes muniat, videin Aloedario Minderer!5 odorem foliorum cannabis vipere & ferpentes timent, ita, ut manui illo munite nou refiftant ; percervum claudicantem continuo in balnei Mannersdorffeníis ad Leydam fcaturigine jacentem, recentiíTime balneum dictum ipventum eft. Floribus Allii montani radice fquamofa vulgo Victorialis ; ficut floribus fabz avidiífime vefcun- tur Dame montane , pelle fua celebres , quam tam fortem forte habent ab his floribus? Floribus Tilie apes adeo delectantur , aft etiam ab eorum fücco furfum deorfumque ade tur, ut to-
to tempore, quo Tilie florent, apes non melliticent, probabili indicio quod florum horum recen- tium fuccus aut infufüm etiam homines purget, faltem fenfibiliores, A plebe celeberrimas Atnice vires contra contu(ionem Fehrius didicit , ego plurimà alia in hoc opere & alibi dida. -
LVIL | Analy(is Phyfico. Chymica plantatum, harum partes elementares fat clare detegit: fer- menteícibilitas carum fücci probat fuccum dulcem ad fpirituafcentiam & oleofitatem aptum ; inepti- tudo econtra ad fermentationem , defe&um fofficientis olei intime cum aqua mixti, promptitudo yero ad putredinem, pl lcalefcentiam probat. Chymica autcm dettillationes, extra&iones,
certum eft, uanto vero vegetabilia integra inter fe, aut horum 1 eds ab aliis : pondere differant, |
ber aut inter fe conveniant , in aére, aqua &c. necdum conftat , poftcri tm
- ; E
$9269 (o) $26 53
LX. Ratiocinio & equatione qualitatum fic di&arum in plantis notatüm cum aliis aliarnm pla tárum ignotis, multa etiam detexit Scientia Medica , fic ante pauciifimos enábs D. D. yirid sci texit feminis Phellandrii efficaciam contra febres intermittentes , poftquam didiciffet egregias iliius virtutes medicas in bratorum morbis, idem puta de aliorum cogitationibus , quod Parietaria vir. tute cma alexipharmaca, hucusque omnibus Medicis igaota; fcilicet ob habitum fuum cum aliis talibus plantis. | :
LXI Omnesautem hucufque a priore inveniendi veritates medicas modi , nullius in arte me- dica funt valoris , nifi a pofteriore , fcilicet per experimenta, non per vitas & neces( exceptis fatis ) fed innocentiffima corroborentur, ideoque traditio fidelis de plantarum viribus ex obfervationibus fata & ad poftetos tradu&a omnes fupra di&os modos longe antecellit. Utinam vero cujuslibet plante unica virtus efficaciaque fpecifica conftaret , quam antiquorum compofitiones & mixtiones
arunt , ut non nif feri pofteri illam iternm erüere potuerint 5 plurimi autem Medici nec- dum fatis intelligant , quod ex multiplice variaque fpecierum mixtura etiam multiplex alia , variaque, ipfis fabris necdum nota , emergat nova virtus: eft autem certiffimum innocensque , utilifimum ta- men experimentum de Theriaca Andromachi , quod illius v. g. fcrupulus vel drachma femis hauftu aqua fontana foluta, ante fomnum vefpertinum potata, in fenfibilioribus altero mane aliquoties alvum folvat , per fe autem fumpta alvum cohibeat. Illuftris Mederi pulvis antepilepticus ex t4. vel 15. fimplicibus vegetabilibus & unico animali conftans ad pauca grana infantibus propinatus , & re- petitus alvum purgat , non fecus ac pulvis antipleuriticus fecreuffimus Mynfichti codem modo re- petitus , licet nullum omnino purgans aut laxans illos ingrediatur ; manifefto certe experimento , quod ex novis corporum corpofitionibus nova reíultent vires necdum a priore note. Q : : x Ss
De Vitis fpeciebus , Vinorumque varietate & differentia, precipue in Auílria , tanquam Specimen publicum de utilitate imo. necefTicate Botanices . in vita humana civili etiam absque refpe&u ad Medicinam. TABULA VITIS, Pra "Tournefortiana perfectior & clarior ex propriis obfervationibus.
(00 gr Pm! Ww bí k imesstb.d
fintegro. [orbiculari. [rigido, j falba, | molli. globofa. zquali. |flava. (Gmplice|finuato. |fubrotundo|tenui, rubella, E | - |eraffo. bacca |turbinata,pifo|aplo &c.|rubra. — f(ativa;folio| 3phyllo [laciniato, cordiformi |glabro. majore. | viridi. E : | | ro. ovali. cerulefcente Es 4phyllo | villofo vel brun Ec igo, lanato. lob &nonnihil nigra. [sphylio | viridi. l — adunca T. : / Irubello. | variegato. filveftris vulgo La- á |virgato. [ odora facidula. fardia [sunciali, Ti Q2 dui. wal |pedali — : linodoraldulciffima. ^ laxa. [cubitali &c.
eft, & excellit Freydorffen(e ) copiofe feratur in vineis vitis folio integro fabi ;g i mino re , utrinque Mund baccaglobofa nigra dulci , carne rubella , Auftziacis dis ibat | & 3
$4 $9966 ( o ) S995
icta: hujus filveftris bacce fero maturefcunt in filvis, & a primo frigore fponte decidunt, funt xr dd m in ine guftus amaricantes , fiunt efca gratitfima pueris , Turdis, Garrulis Bohemicis » & Gallinaeinibus: Vitis hec longifTimis fuis farmentis arbores di&arum infularum fcandit , & nota. bile eft de hujus feminibus, quod ca a ventriculis & digeftione avium vcl maneant fola incorrupta, vcl quod facile absque cultura in. climate Auftriaco germinent , reliquarum vitis fpecierum vero omnium femina vel corrumpantur, aut faltem absqué cultura non germineéat , quoniam ex mea & flii mei fedula obfervatione in omnibus diáis locis nullam aliam vitis (ilveftris fpeciem invenire ia Auftria hucufque potui, licet Turdi & Sturni omnium vitis fpecierum, fpeciali(fime albe Cervánl, baccis avide vefcantur, & non raro integras vineas depredentur ; videtur itaque cx hoc, haec viris fpecies pre reliquis omnibus Auftrie climati congruere... 0, 000. | ese
1. Harum fupra defcriptarum vitis fpecierum appellationes pro diverfitáte gentium & Autho- rum tam varie & obfcure funt , ut nemo illas intelligat 5 peilime autem ille funt apud Botanicos,s. qua defümuntur vel more recentiorum ab hominibus ,: veluti Columella , Apitio, vel.a pattia Co- zintho , Damafco, Vefüntio, Francia &c. ut ideo mirum nou fit, giae vitium hiftoria apud omnes adhuc magis incompleta & imperfecta fit, quam Hieraciorum, nihilque de ea certius (it , quam quod cx diverfitate harum fpecierum vitis vinorum omnis differentia & variatio, in eodem climate & lo- €o fere innumera pendeat , prout fcilicet ee vel pura , vel plus minusve mixte inter fc in vineis plan- tantur, que omnia a vitium loco, hujus fitu , climate; folo, annorum varia tempcrie & tempeíta-
te, vitium fenio, vel juventute , cultura , mufti five fucci uvarum expretli fermentationis modo &c, ctiam atque etiam infinitis modis immutantur. " ia yiseeeun.
2. De fitu vitium five potius vinearum conftat, quod a tergo munitus e(Tc debeat a veritis fri« gidis feptentrionalibus, & feptentrionali- orientalibus , ut vinee Toccavienfes in Ungaria, Rhingoz - vienfesin Germania ad Rhenum &c. anterius vero apricationi folari precipue meridionali expofitus e(fe debeat ficut exdem modo dide Toccavienfes &c. & qupepin climatis frigidioribus germa- nicis absque multa umbra , ut fcilicet omnes vites in eadem vinea fimul apricentur, ideoque locus it declive in collibus & montibus mediocibas,non vero horizontals, ve planus neque in valle,
anitie aut in fümmitatibus altiorum
dum certum eft , quod vinee in noftro frigidiore climate , in montium fite vinum conftanter proferant acidius , & quod altiorum montium , imo etiam planarum vincarum uve ferius-maturentur , quam collium j;imo in montibus altiffimis & fic didis alpibus, ob fufficientis caloris defe&um nulle amplius . vites germipare, multo minus fru&us ferre. poffint: quod : Rit we tr i |
x
^
le eft , quod bonitate fui fucci fucce(five ita minuantur fingulo sicat primo, poft fuam transplan- pecies congeneres five ce-
-3
490m (o)moem — 53
ftum five vinum proferunt idem , quod praebent foe congeneres ejusdem loci indigenz * quod exem. o fuo egregio nuper docuit lllu(triffimus D, D. C, M. vites Cervánl Toccavienfes in fuas vineas W'eidlingenfes transferendo. Confer plura ex infraíeq, 7. Ceterum de climate vitibus congruo etiam certum eft, quod equaliter, & magis , quam plerumque Germanicum e(t , calere debeat, pre- cipue autem , quod noctes tepide ; cum reliquis fupra in introdu&tione diáis pro vegetationc , ne- cefle int. Quantum ' |
«S. Locus in eodem climate , imo pars ejusdem loci immutet vinorum & uvarum qualitates in eadem vitis fpecie:, docetur inde, quod vinum ex eadem vitis fpecie fiat acidius, magisque tartareum, quz fata cít in montium altiorum cacuminibus , quam quod fit eodem anno ex ejusdem montis me- dio cum collibus equali, & quod vinum ex tali medio monte aut colle iterum differat ab uvarum vino five mufto, quod in imo monte ex cadem vitis fpecic eft productum: certum enim c(t, quod in cacuminibus montium altiorum fatarum vitium uva ferius eodem anno maturentur , quam quz in collibus autin pede ejusdem montis & anni fiunt; in medio autem harum fitarum vitium uve medio etiam inter easdem tempore maturentur , imo ante tres annos in Auítria uve in fümmorum mon- tium viniferorum cacuminibus ex defe&u füfficientis eftatis plane non maturuerunt. 1742. a prz- coce gelu omnes uvz & vinee Herbipolitanz fuerunt fideratz , quotquot Cellam pagum refpictunt, qua vero vinee & vites ejusdem montis partem adverfam obfident , laudabilem przbuerunt vinde- míam: parvus & anguftus eft locus in Bohemia ad civitatem Autlig, in quo fita eft vinea vinum ic a fuo plantatore nuncupatum Potsdalskienfe ferens, & fupra meram petram fita: ficut etiam ille lo- cus in Ungaria, qui vineas Toccavienfes, verum & regium vinum ejus nominis ferentes, continet, quibus tamen vina, ex vineis proxime adjacentibus collecta, omnia cedere femper debent: certum ctiam ett illud Poétz , quod ferat non omnia tellus ; de vineis enim certum eít , quod in udis plan- tari nequeant &c. quod vero vites Cervánl fupra didle in vineis fic dictis muralibus agri Viennen- fis plantari nequeant, fecundum quorumdam relationem , verum non eft ; ideo vero ibi nulla ha- rum vitium occurrunt , quia a Dominis vinearum partim non finuntur plantari , partim eradican- tur , ne a vineatoribus, avibus & vulpibus illarum uva tanquam optime & gratiffime aufferri pof- fint : & ideo colunt in di&is vineis meras vites Grobe, cum paucisinfra dicendis W'eiffe, ut mirum non fit, quod harum vinearum vina (int omnium acidiífima, & ante triginta annos in dolio pota- bilia non &ant, donec fcilicet maxima pars tartari per infenfibilem aquofarum partium exhalatio- nem, & a ligno dolii imbibitionem, ficque di&arum partium oleofearum & fpirituofarum concea- tationem ex iis fuerit feparata &c. interim obiter de hujus fortis vino notabile eft , quod dolium 30. amphorarum capax , vinoque tali impletum, pro fuo, fingulo menfe peragendo, fupplimento, vulgo Auffühi-W'ein , necefíe habeat ad minimum amphoram unam per annum , & idco intra tri- ginta annos requirat & confumat triginta amphoras; vinum autem, quo confuüumprtumin dolio fup- pletur , conítanter excellentius effe debet, quam vinum dolii füpplendi:ex quo oeconomi, qui has vites eftimant, calculum ducant, quanto pretio he vites pro fua cultura , vinoque confervando conftent! Phyficus autem determinet , quale hoc vinum fit poft triginta annos in dido dolio rc- ftes, an. ex fuppleto, aut primo contento, aut mixto? Caeterum de vitium loco generaliter id etiam notandum eft, quod vites locos ficcos & zonas temperatas ament; humentcs X paludofos cum to- ta zona torrida & polari vero fugiant, Plura vide 6, 7. !
6. À folo ive terra, cui vites implantantur, in eodem etiam loco & climate, magne fiunt vi- norum mutationes in eadem vitis fpecie, longe enim alias qualitates habet fupra dictum. vinum ex Cervànb montis Dóblingenfis aprini, quam vinum montis Mofchati in Auftria non procul a fc dif- fitorum : amborum horum montium infra fupremum ftratum fue terre fertilis, ftratum cft ex are- na femipetrefa&ta fat profundum; Potsdalckienfis vinea mera petra in Bohemia nititur: Toccavien- fium in Ungaria vinearum ftratum di&um conftat ex terra figillata rubra , qua Keleferi , celebris quondam in Tranfilvania Medicus , tefte Tractatu: fuo. de peíte Daciz , pro medicina valde ufus fuerat, Vinez Mofellanz in Germania nituntur & fcatent lapide fcilfili nigro fulphurco , vulgo ichvearze Schiefferftein, unde procul dubio harum vini fpecialis odor & fapor, quales ferc omnia ejusdem vel diverfie regionis, & vitium fortis vina praeferunt ,.& Germani vocant den Grund- Gefchmack: preftantilimum pro vineis folum cít, faxofum, fufficiente terra fertili tedum, velut vinum faxofum Herbipolitanum , in Aufttia-Mofchatum , & Dóblingenfe &c. clare docet; poít hoc folum arenofum ; eadem terra fufficienter te&um; aut cum eadem fatis mixtum, — c. -
7. Quod anfii temperics omnis vitis fuccum valde immatet , quando fcilicet vehementer, aut minus, aut non fatis, neque diu, neque equaliter, neque mature calet &c. docet, proh dolor! fa- tis faperque quotidiana experientia, przcipue in noftra Germania, ex omnibus regionibus vi ultima, & magis feptentrionalis , frigidiorque : dum econtra vitis zone torride regiones I T
56 (92869 (o) $389
lerat , & pro climatis fervidioris ratione vel vinearum fitus , v, g. per vineas planas, vel ia monti. bus altioribus, vel vitium vegetandi modos , v, g. labrufca in(tituendo , vel vineas plantando ex vi- tis fpeciebus , quarum uvee in noftro frigidiore climate nunquam maturantur , veluti pergule dicta five bacca ovali, vulgo Geisduten, mutari & adaptari debent, Ex hac ratione in Servia , Macedo- nia , Grecia &c, ob nimium fervorem zftivum plurimz noftrarum vitium fpecies baccis globofis plan- tari pro vineis nequeunt, quoniam earum baccz paffz fiunt , quod a fervidiore aftatc etiam in vi- neis Toccavienfibus Cervánl fepe jam evenit, quibus incolz illius loci pro fuo vino concentrato, hasfcilicet quaffatasnonnihil vino recente macerando, & deinde unà exprimendo, feliciter utuntur: circa Niffam in Servia obfervavi , plantari meras vites bacca nigra globofa, carne alba, quarum uve & bacc altero tanto majores fiunt, quam in nofítro climate: fic etiam in tota Servia , Sirmio, toto- que illo tra&u inter Niffam & Vidinum , mera hec vitis fpecies colitur , aliudque vinum quam ru- bbrum non datur , ex vitis fpectebus, quarum baccz in noítro climate raro maturefcunt, ibi vero vi- num adhuc acidulum producunt, & fat diu confervabile: Carlovicenfe rubrum in Sirmio non pro. cul a Petrovaradino genetofi(fimum & maxime exaftuans eft , nefcio tamen , an ex fingulari vitis Ípecie, aut ex vinearum loco , aut fitu , aut folo?
8, Sicetiam vitium, vinearumque cultuta, harum fcilicet foli repetitae in anno fuffofTio- nes & ventilationes radicum, farmentorum debit» putationes , ere&iones, & fulcrationes , atque in certis nimis frigidis Provinciis Germanie in hyeme neceffarii modi terra & aliis vites obtegendi, foli fimationes debitz &c. bonitatem vini valde juvant & mutant tam exceílu , quam defectu : cer- tum enim eft, quod labrufca vinum ferant vilius, & baccas uvasque minores, quam vites dcbite putate, eeque iterum viliffimum omnium & acidiffimum , imo amarum ferunt vinum , dum illorum terra five folum circa radicem minus aut nunquam debite fuffoditur, illiusque radicibus hoc mo- do libera ventilatio & permeatio five commercium cum aére externo precluditur: ex hac cultura neglecta integras vineas vidi factas fleriles & filveftres tempore belli. Patantur autem vitesex dupli- ce ratione , fcilicet primo, ut fuccum ferant dulciorem, deinde ne in eodem anno nimis fru&iücent, & nimia fru&ificatione eodem adhuc anno pereant, extracto & exfu&o fcilicet omni fucco ex ra- dice: illud obtinetur farmentorum pellucidorum cura per didam putationem ; hoc vero ne plures gemmae eidem viti (inantur quam tresad fümmum, relique vero omnes ampautentur; fi plures gem- m2 relinquantur, plura fient farmenta pellucida, quz radicem exhauriunt, copiofiores ferunt uvas & baccas, fed illas laxas , has minores & acidiores, & tunc vitis perit: mauifeftum iterum argumea- tum , quod fru&ificatio a coitu florum non pendeat. Sicut flores plantarum v.g. Afrarum ex attifi- ciali defe&u caloris omncs mafculini fieri poffunt , ex quo experimento folo Neotericorum in pian- tis polygamia monecia & digcia pendet, utpote in plantis vel exteris eftu egentibus, vcl indige nis, locis afperis frigidis vel umbrofis gaudentibus. | ; |
o. Annofitas etasque nimia vitium etiam fru&tificationi obeft ea & tanta ratione , quam in in- troductione de omnibus arboribus & fruticibus jam dixi & probavi : antiquiores enim vites perpe- tuo ferius & parcius primo fructificant , baccasque ferunt acidiores & minores & pauciores, tandem ex nimio fenio , id eít , ligni duritie & bulbillorum five cirrorum occalefcentia plane fterilefcunt , ut ideo vineatores fingulo anno fedulo vites feniores eradicent , junioresque plantent, aut traducant, fi opere fux pretium ex fuis vineis reportate velint, alias reliquis fopra di&is omnibus licet diligen- - tiTime praftitis vinez illorum omnes certo certius fterilefcunt ; In Auftria enim vitis ultra 18.an- nos debite non fru&tificat, fed tunc germina fert ramofa vel furcata , quz dum vineatorcs adver- tunt, vitem eradicant, aliamque ejus loco plantant ; quia tales vites ramofe ob nimiam füam ra-
mofitatem & pelluciditatem , & radicis &c. lignofitatem illo anno nimia fru&ificatione pereunt : at- |
que ex hac pelluciditate uve germinum in vite putata pellucidorum bacce conftanter dulciores funt, quam vitis Pergulane , in cujus utriculis ex defe&u pelluciditatis fuccus non fatis a fole coquitur; & fugitür, & ideo etiam diutius durat hec aut labrufca.. : in
'" 30. Omnium etiam uvarum fpecierum füccus in quolibet climate & loco iterum immutatur va- tia arte humana , que vel ante expre(Tionem vel fermentationem adhibetur, vel poft has : ante uva- Tum expreffionem certe integre provincie, tefte Konig in fuo Regno vegetab. uvas a vite carptas
aliquot feptimanis in loco temperato ftramini imponunt, fic fermentationi internz , (icut alii poma
um, ingentifTimique pretii, deinde parum premunt , € vinum concen- tratum
I
|
UL MANENTE
37
fecundaríum exprimunt ,& colligunt , poft hoc majore expreffione vinum tertium expri-
| trárum ie & d . ; » T : | munt vilitfimum fit, quando uvis mediocriter expreilis aqua fuperfunditur , & reftes füccus ex uvis -
fortifIime exprimitur ; quomodo vina tenuia fiunt , in Italia vini Piccoli, in Germania die Klauer di&a, Muftum fic: expreffua vel ftatim doliis infunditur , & in cellas pro ulteriore fermentatione deportatur, aut, quod Rhenani faciunt, levi foco fovetur, & (ic fermentatio in doliis fere claufis acceleratur , vel quod plerumque; fed pejus, fit in Germania , in vafis cilindricis apertis aliquot dies relinquitur, & deinde doliis infunditur & refervatur; alii muífto varia alia ante fermentationem ad- dunt v.g. herbas, radices:& flores vel pro Ab(ynthite , vel pro certo fapore & odore , v. g. qui- dam quantitatem florum Sambauci in petia ligatorum addunt pro vini Neccarienfis odore: in iy^ rolicivitate Regio-Lauteren(i rafüram ligni Alni pro gratia addunt; muftum fic preparatum vel pu- rüm relinquitur & confervatur, vel cum aliis muftis aliarum fpecierum vitis vel regionis ,ut in Àu- ftia cis-.& transdanubiana , vel cum vinis antiquis & femicorruptis , & diutius non confervabili- bus, ut in Italia , mifcetur , & pro difpenfatione confervatur: vel muftum recenter expreffum & dul- cejmore circa Spoletum ]talie & apud plurimos vinipolas recepto, pro longiore confervatione dul. cedinis, & fucandis alijs vinis, ad certam quantitatem ufque coquitur , & a magna parte phlegma. tis eváporatur$ unde vini in Italia Cotti, in Germania Bund-W ein : tales artes vina five Mufta im- mutandi funt plures ,.quas brevitatis caufa pretcerire hic cogor. |
Q1Tr. Ab.hisitaque hucuíque recenfitis tot caufis tam puris , quam inter fe mixtis magis minus- yé, ut & precipue ex tot vitis fpeciebus tot fiunt vinorum ípeeies & differentie , de quibus vino« rini fpeciebus , variationibus, & differentiis fpecialiter ex vitis (peciebus variis pendentibus mox plu- ra fequentur fpecialiora , poftquam quedam de vindemiarum laudabilium raritate in Auítria ,imo in tota Germania, ejusque caufa. quzdam dixero: fcilicet. —.- |
732. Ex fupra didis paffim conflat, quod Germanie Provincie fint ultime: ad Septentrionem , & quod poft has pauce vel nulle ampliusearum dentur vitifere, ideod; quod ex omnibus regionibus vi- tiferis fint frigidifimee , & idcirco pro fupplendo fufficiente vineis calore vinicolz fumme necetfe ha- beant pro plantatione fuarum vinearum , fitum, locum, folum, aliasque artes; vites fias a frigore hyemali confervandi ; & his omnibus non obftantibus, fi coelum in e(tate non favet 7. tam rara fit viademia laudabilis in Auftria, imo tota Germania, ut nunc, quo hec íctribo, fedecim effluxc- tint anni, quod continua nobis fit vindemiarum laudabilium inopia, & quidem tanto detrimento, ur immentus vinicolarum labor hucufque perditus ;nulla unquam laudabilitfima vindemia folvi pof-
7 P4 i * is "
t :
13. " Rationem fi inquiram hujus, non invenio:aliam, quam quod vinicole Auftriaci & Germa- ni omnes vineas fuas ad clima non fatis accomodent , merasque plantent & colant vites, quarum. uvz in frigido noftro climate non nifi fero, & difficulter , imo nunquam , nifi a fervida in noítro climate rara, aftate matureícunt , quales ee precipue & fpecialiter fant, quz baccas & uvas ma- jores ferunt , vinum copiofum prebentes, plerumque tamen ob raritatem in noftro climate eftatum fervidiorum , vinicolarum omnem fpem avaram cludentes. |
^14. Tales autem in Germanie, precipue autem Auflrie vineis fpecialiter & vulgares funt vj«
tes folio fübrotundo angulofo bacca globofa alba femine majore , quas Auftriaci die Groben, Rhin» -
cavienfes vero die Groppen vocant: que fpecies dum annus fat fervidam, longam , & equalem ha- bet eftatem, ob magnas fuas uvas & baccas copiofum , non tamen excellens € generofum, fed aci- dum conftanter fert vinum , quodin doliis omnium reliquarum uvarum tatdiílime fit potabile , vid. 5. & ficut &s alienum fefe abforbet,fumptus fupra fümptus accumulat, & poft optimam vindemiam vini potabilis defe&um diu adhuc continuat, ita, ut pauperes cives, vino affucti, ob paupertatem a vini potu diu abftinere , & ad potum cerevifie vilis non (ine fanitatis fue detrimento tranfire Cogantur: ad hxc harum uvarum fuccus (ive vinum tam acidum eft , ut neminini(i pingui & obeío profit, macilentis vero periculofüm fit, omnibus vero naturis adeo inimicum , ut potatum ftatim iterum, & continuo per urinam ab iis, multis & repetitis actibus e fuis corporibus eliminetur: be- neficium nature ab Auftriacis nimii eftimatum, quod renum calculis , intlammationibus, mictu cruento, in Auftria non raris, luerebabent: harum uvarum fuccus ctiam preterea omniüm corrup-
tibiliffimus eft, & nifi dolium continuo plenum fit , aut inter difpenfationem quotidie fulphuretur,
citiflime fitum five byflum contrahit, vulgo er lauft an ; quantum autem tales fulphurationes ho- minibus fedentariis noceant , docet quotidiana experientia , ita ut ab his folis pendeant tam fre« quentes hemoptois illorum, qui hec vina continuo bibere habent: atque hac fpecies vitis, ficut fupra jam monui, in Auftria cisdanubiana inferiore eft vulgatillima , ita, ut integri fere vinearum tra&us ex ea mera fint confttu&ti, raraque fit vinea, in qua hac fpecies reliquis numero fuo non
f
Predominatur. Sicut in tota via fic dida montana - Rhenum , vulgo die Berg-Straffen, in qua ! mire
€———X——"—P—nü HESRÀ — RA
58 $208 (») 958m
mire celebratur acidiimum vinum (ic dii montis renalis , vulgo Nehrberg vel Nehrftein , non quod renes juvet, fed quod ledat mihi. iab cir
15. In Auftriz inferioris transdanubianz vineis vulgati(Tima eft vitis folio laciniato bacca glo- boía alba femine minore, Auftriacis vulgo die; W'eiffe Mufcateller , W'irtembergentübus forte & J. B, die Veltliner & Rhzticz , que coelo fatis favente , ut prior, fat copiofüm , melius tamen fert. vi. num, primo tamen anno odorem urinz murium habens, quem poft annum iterum depoait, & fic
di&um montanum induit, citiusque quam primum ex uvis Gropen fit potabile , nunquamque eft -
tam acidum: ibidem circa Haslbach & Hollebrune in vineis predominatur vitis folio largidimo in. tegro afpero finuaro fubtus lanato bacca globofa flava pellucida majore , uva fere pedali far&a , que cum Gropen maturefcit , aít longe generofíus , citiusque potabile & faniffimum przbet vinum, vocatur in di&is locis See-W'einbeer , circa Polsdorffe vero, ni fallor, die Augíter: ibidem cum ca. teris mixtim colitur vitis folio rubente profunde laciniato laciniis anguftis bacca globofa majore fuíca five brunefcente pellucidi(fima uva farcta : vulgo ibi die Afcher : hujus bacce & uve omnium citifime & facillime maturantur , dulciífimz funt , copiofum optimumque omnibus notis vinum ferunt : ibidem mixtim cum reliquis vitibus colitur vitis folio integro cordiformi glabro fubtus lana- to bacca globofa viridi pifi grano non multo majore pellucida dulciífima uva far&ta brevi fertili(fi- ma , quoniam fere plures uvas, quam folia fert, vocatur ibi die Frànckl: hujus uvz etiam optimum przbent vinum, & facile citiTimeque, ut Afcher , maturantur : in eadem Auftria transdanubiana . celebre & laudabile vinum eft Fraudorffenfc , aliis Freidorffenfe rubrum, quod fponte naturz fue, dum coelum mediocriter tantum favet , ultra annum dulce perftat, coelo autem clementiore multo diutius , fitque fere ex meris uvis vitis ibi plantate folio integro fubrotundo minore glabro utrin- que viridi , bacca globofa majore nigra dulci carnc rubella , uva femipedali far&a, vulgo Auftriacis die fchv varzen Cervanl , quatum vinum ficut omnia reliqua vina rubra Auftrie , Ungariz , & totius Germaniz bonitatis fuz& omnibus notis füperat, ita climati Auítriaco maxime congruum , imo in- digenam puto, ex obfervatione fupra de vite Auítriaca filveftri data: ut ideo neque experiri neque capere valeam, quo hoc ab omnibus Auftriacis vilipenfum vinum füa fat magna copia fingulo an- no deveniat, cum fere a nemine illud bibatur, interim tamen conftanter coníumatur, probabiliter fub fpecie vinorum exoticorum, | |
16, Ibidem trans Danubium circa Cicersdorff &c, etiam alia fat bona & fana vina rubra fiunt , Frauendorffenfi tamen inferiora , quoniam ex vite bacca nigra, carne vel rubra vel virente fiunt, funt tamen eadem optima pro illis, quorum fanitas vinorum fulphurationes five vina fulphurata non fert ; omnia enim vina rubra absque perditione rubedinis fülphurari nequeunt , vinaque Auítriaca rfübra id peculiare habent, quod in fuperficie fua intra dolium aliqualiter evacuatum byffum ive cutem vappidam forment , que totam vini füperficiem obtegit , & vinum ab exhalatione partium fpirituofarum prafervat, hecque cutis circumquaque circa vinum fenfim fefe extendit , & facci in- flar involvit, & cum decremento vini ex dolio , fenfim fübfidet , ut vinum incolume integrumque fere ufque ad ultimam menfüram ex dolio dimitti poffit: in eadem Au(tria transdanubiana cum cz- teris fupra dictis uvis albis mixtim & fparfim etiam colitur vitis folio integro fubrotundo glabro mi» nore utrinque viridi , bacca globofa rubella dulci majore , uva far&a, Auftriacis vulgo : die rothen Cervanl: vitis laudabilis, imo excellens, & cum fequente (ive five fupra recenfita conforte , bacca viridi omnibus fuis qualitatibus equalis. Ibidem fpar(im cumaliis vitis fpeciebus mixtim crefcit & in vineis circa Polsdorff colitur vitis folio integro fubrotundo glabro minore fübtilibus ftriis rubris virgato bacca rubra magna dulci globofa uva laxiore longa , Aufítriacis vulgo die rothe Mufcatellet: . Excellens vitis fpecies, cujus baccz cito & facile in noftro climate maturefcunt , & paulo ferius, » quam infra laudande vitis folio Apii J.B. bacce, vulgo Auftriacis die Wellfche Trauben; & nift hujus vitis fpeciei bacce facile ab omni intemperie deciderent ab uvis füis , omnibus reliquis viti- bus poft W'ellíche anteponerem : nihilominus hzc vitis fpecies prz pluribus aliis vitis fpeciebus mixtim tamen cum W'ciflen & Groppen coli & excellere dicitur in vineis Jumpeltskirchentibus , & inde etiam harum vino fpecialis differentia fua fieri : ibidem ficut etiam cis Danubium , fed magis fparfim , quam Groppen, colitur, vitis folio integro maximo craffiffimo afpero finuato bacca globo- fa albente majore uva farcta longilima , non raro pedali, vulgo die W/ciffe, item Mehl-W'eiffe in Aufiria, vinum prebet melius coelo favente, quam Gropen , aít ejus etiam ferius difficiliusque fi- cut füpra taxate Gropen , bacce in noftro climate maturantur.
.17. Cis Danubium in Auftria inferiore nulla, quantum fcio, fiunt & coluntur vina rubra five vites bacca nigra, fed cum Gropen fparfim & mixtim in omnibus fere vincis colitur, imo vitis folio obiter lacimiato bacca globofa viridi pellicula deglubili , Auftriacis vulgo die Schmeckende , aliis Mufcateller. ltem vitis folio laciniato utrinque viridi pellucido , bacca globofa alba , Auftriacis die W'eiffe, Wirtembergenfibus & J. B. forte die gute Edl- Trauben, que etiam in Burgundia vul- garis dicitur , optimaque eft, a vineatoribus tamen Getmanicis non fatis ideo excolitur , quia cjus
: vinum
i966 (o) X980 59 vinum non fatis durabile dicitur, licet fecundum Phyficam experimentalem omnia vina ultra an- num non durabilia, fint maxime matura, faniffima, maximeque oleofa , dummodo fuerint in prin- cipio dulcia absque aftri&ione. vid:8, Durabilia vero precipue 14. taxata ; omni & toti Reipubli- cz Germauice pernitiofa phyfice moraliter , atque ob dictasibidem caufas multo caríora & pretio-
fiora, quam vineatores hucufque perponderarunt.
18, Poft 16. & prz 17. copiofius inter vitem vulgarem Gropen in vineis cisdanubianis Auftriz colitur vitis folio fübrotundo integro minore fubtus albente, bacca globofa minore alba : Auftria- cis vulgo die Silber-Weitle , Al(atis, quibus vulgaris effe dicitur, forte ficut etiam J. B. Edi-Trau- ben , Weisfreifchen: aft hujus baccee difficu]ter feriusque , attamen etiam citius & facilius , quam Gropen in noftro climate maturantur , vinum etiam ferunt fat copiofum, & multo melius, citius- que potabile, quam terribile vitis Gropen : atque ex hac fpecie cum intermixtis paucis Gropen vi- nee Bruneníes funt conftru&z: quarum vinum macilentz complexioni amicum eft , minimeque eft acidum , valde tenue eft & Igve, non nimis fpirituofum , & poft tres annos, imo citius fit pota- bile, id eft, jam depofuit omnes fuas fzces & tartarum: fapore & tenuitate füa ad vinnm Mofella- num adeo accedere mihi mihi videtur , ut non dubitem, quin vinee Mofellange ex eadem mera vi- tis fpecie fint conftructz,
19. Prehac & omnibus reliquis in Auftrie cisdanubianz vineis copiofior eít vitis folio inte- gro fabrotundo glabro mipore utrinque viridi, bacca globofa majore viridi dulci, uva far&a bre- viore , Auftriacis vulgo Cervanl , Rhingovienfibus die Riesling , mater vini Regis Toccavien(is, Rhingovienfis , optimique Auftriaci, & vulgatifima communitfimaque in omnibus Auttriz cisda- nubiane vineis poft Gropen , aut faltem cum Silber-W'eiffen 18, zqualis , ex eadem mera & fola integrz fupra dicte vinez & forte plures funt conftru&e , plerumque tamen cum admixtis Gropen colitur , ita tamen , ut , quo plures vites hujus fpeciei in vinea funt , eo magis vinum Auftriacum
nobilitetur: vinum ex hac fpecie pura productum , veluti fupra dictum Rhingovienfe preter alias:
dotes, etiam fere immortale five incorruptibile eft, ita, ut folum fit, quod trans zquatorem a na- vigantibus citra ullam corruptionem devehi & iterum reportari poffit , quod idem phenomenon quidem etiam Regi vino Toccavien(i concentrato proprium eft, fed tantum ex defe&u flvoris & aquofitatis, Rhingovienfi autem eft ex copiofo fuo fpiritu ardente , principiisque fuis reliquis intime mediante hoc fpiritu cum aqua mixtis & coherentibus, & ideo a fe invicem nulio fermentationis
. motu facile dilolubilibus. vid. 3. Accedit etiam huic vino ea bonitas, quod poft paucos annos
v.g. tres vel 4. intra dolium potabile fiat, civibusque potum conítantiorem , meliorem, vilioreque pretio fuppeditet. Ex hac etiam fpecie fere mera omnes vinee Znoimenfes in Moravia funt con- ftru&e, ex quibus inter reliqua beneficia id etiam cives illius civitatis manet , quod vinum con. ftanter melius vilioreque pretio habeant , quam omnes Auftriaci , quibus menfüra vini falerni 24. crucigeris venumdatur, qu& Znoimz vix 12. crucigeris conftat. |
20. Experientia de hac vitis fpecie docuit, quod quo pauciores hujus fpeciei Cervanl vites in una vinea funt, eo vilius & acidius, tardiusque potabile vinum fiat; optimum elt , quod ex meris Cervanl exprimitur, mediocre, quod fit ex mixtis uvis Gropen, melius , quod exprimitur ex ad- mixtis uvis Silber-Weiffen , idem puta de ceteris melioris note vitis fpeciebus fupra recenfitis ad- mixtis, unde tot vinorum in eodem climate , imo loco &c. differentie , quot uvarum fpecierum cum aliis mifcelz pauciores vel copiofiores, (implices vcl compofitz , que differentiz deinde ite- rum mille modis variantur a fupra diclis caufis externis, fcilicet vinearum fitu , loco , climate; fo- lo, anni divería temperie, vitium cultura majore vel minore , & vario fermentationis modo , vi- tiumque fenio &c. copiofum etiam hec ultima vitis fpecies fert fuccum , copiaque fucci cum Gropen certat , licet enim Gropen una uya & vitis copiofiorem fuccum praebeat , quam una Cer- vanl, certum tamen eft, quod vinea conftrudia ex meris Cervan! eandem, imo majorem quantita- tem mufti eodem anno ferat , quam vinea ejusdem quantitatis conftru&ta ex meris Gropen , quia Gropen vitis fingula majus fpatium pro fua plantatione & vegetationein vinea exigit, Cervanl vi- tis vero minus , quo fit ut plures vites Cervanl in vinea ejusdem quantitatis plantari poffint, fic- que numerus harum , quantitatem uvarum Gropen fuppleat , unaque Cervanl plures ferat uvas , quam Gropen. Hac vitis fpecies, fi facilius Citiusque ejus bacce in Germania matureícerent , ft peraret facile omnes reliquas vitis fpecies , ob hunc vero nevum vineatorum Germanicorum im- menfos labores nulla unquam vindemia folvendi capax cft, ut merito miferi. ifti homines fufficien- tes cauías haberent, aliis modis ftudendi & excogitandi , quibus alie vinez conftrui poffent , quz, etiam fepofito nonnihil avaro copiofe vindemie quolibet anno colligende defiderio , Wn füam operam quolibet anno certe folverenr, & , dum coclum favet, non leve lucrum illis afferrent, hocque modo non tantum plane indemnes fierent, fed ctiam non raro multum lucrarentur.
21, Conflraende fc. in Auftria & tota Germania vitifera vinee forent ex meris vitibus, quarum nvz (ive bacce cito & facile etiama mediocri eftate maturefcunt, ab zítate vero fervidiore & lon- giore, tam rara in Germania, plane —' & excellentifhmz optimaque fierent, cs
2 22: 17»
6o £53em (o) 92em
22. Citius vero& facilius maturantur bacce vitis fupra laudate Auftriacorum A fcher, & Fránck], item W'ellíche Trauben, que vitis eft folio Apii J. B. mihi folio tetraphyllo laciniato , raritfima in Au(tria, & tota Germania : Item vitis folio obiter laciniato ; inferne hirfuüto, fuperne glabro, bacca globofa alba dulciffima , pelliculis tenuibus , uva magna laxa, vulgo Auftriacis die Leichler, harum vitium bacce omnium dulciffime funt , fat copiofum preterea prebent fuccum , ut dolendum fit, quod a Germanis magis non colantur, His proxime accedunt baccee vitis folio laciniato utrinque vi. ridi pellucido , bacca globofa alba , Aufítriacis valgo die Silber-W'eiffe, Item füpra 16. laudata vitis rothe Mufcateller dida. Has Vincatoribus pauperibus pro reportando opera fue pretio annuo, & fi coelum magis favet, non levi lucro, commendo , ut eas tnagis colant & plantent vel folas inter fe mixtas, vel cum Cervanl; ditioribus vero , qui lucrum & mercedem fuorum laborum exípc&are poffunt , plantationem Cervanl relinquo. De qua fpeciea Cornicibus , Turdis, Sturnis & vulpibus difcant , quod fuccus ejus reliquarum fpecierum omnium fuccum dulcedine fuperet, ut ideo ab his pre reliquis itaimpetantur, ut plures Vineatores illam in Auftria plantare nolint: dolendum autem etiam eft, quod paupertas & inedia plurimos Vineatores cogat, ut has uvas ante vindemiam matu- ras prefcindant, & pro pane emendo in foris venumdent.
23. Ceterum , quod. vitis fecundum Bafilii Valentini aliorumque Alchymicorum fabulas cum auro tantam affinitatem habeat,ut non raro illius pampini , femina , aut pars baccarum pellicule au. 1ea fuerint inventa , falfum eft ; quotquot enim pampinos aureos in variis gazophylaceis Germa- niz naturalibus vidi, arte fa&ti funt: femina vero aurea putata, & gutte illz auree pelliculis bacca- rum vitis infidentes aut afperíe, que fzpe in manibus habui , & aliquoties ipfe probavi , funt com- buftibilia ab igne probatorio , imo ctiam levis candele, ficut idem ex fua experientia teftantur A&a W ratislavienfia. | | £c |
24. Ceterum quam fpeciem J. B. vocat vitem uva barbata , vera vitis fpecies non eft, fed uva degener ex vite qualibet fupra dicta ratione a relictis nimiis gemmis nimium fed debilius fru&ifi- cante, aut a vite fenio confecla.
d autum de «vitis vinorumque fpecrebus 69. differentia ad nutum colloquii cum magno Mecenate publice ttilitatis fludiofifTimo.
Vitis fpecies in Auftria vulgares plerzque , in Differtationis textu allegat & in Tabulam contra&e fpecialem, ut vites przcoces & ferotinz facilius magisque innotefcant,
(e fubrotundo finuato , ftris fübtilibus rubris virgato , bacca globofa majore rubella facile ; Es à; — decidua, uvalongalaxa, die rothe Mufcateller. | ES z cordiformi minore füperne glabro , inferne lanato , bacca globofa viridi pifo vix majore L9 l7l. pellucidiff. & dulciff. uva fara brevi creberrima & przcociffima, die Fránckl. «- — . [fuperne glabro, ififerne hirfuto, bacca globofa alba dulciffima majore pelliculis ^ 4 f$ nni ii 3ona L.: 1 ei x: .BÍS | tenuibus, uva magnalaxa, die Leichler. t 9 & |.a [utrinque viridi pellucido, bacca globofa majore virente five alba , uvalonga lae &8|gl8|^L — xa. die weiffe Mufcateller, | | e[aie . .. [latioribus, bacca globofa majore flava pellucida, pellicula tenuiff, | 9|S|profundejacinis| ^. ^ &pellucidiffima uva majore fara. die Augfter. — folu x à |linearibus, rubente, bacca majore globofa fufca pellucidi(fima, - | e. "e uva farda precociífima. die Afcher. | IR: [pinhatim , umbelliferarum more: VitisApii folio J. B, 4phyllo. die W'ellfche, trad i ovali3/Da. ^ uvamaxima laxa. eri | [ofg viridi afpero finuato,| "^ nigra, die Geisdutten, | H * acca n [flava pellucida uva farcta 3. pedis. Seeweinbeet, s| |se!&lo globofa alba. iyuente —— £| ie|515. Ll majore |nigra carne — | die Grobe. - EE » -8IgL. 2 ircue [cerulefcente, |rubra, ^. (cognitain Auftr. - | Bi9is albente, quafi farina afperfo , bacca globofa majore alba. die Weisklemer J. P. in- Lib: E afpero inferne albente bacca globofa alba minore. die W/eiffe. Item Mehl - oder Silber- W eiffe.- |5|R|.c [glabro utrinque virente, bacca globofa majore. Í viridi. — x S i E: — | E L die Cervánl, Riesling. rubente uva farcta brevi. | "—- 4 . z - [s . [nigra carne rubella. — 0 EUN I M : [palmari , bacca viridi majore , pellicula deglubili ,UYa farcta longa. . — [laciniato laciniis linearibus | . .., die Schmeckende, vulgo Apina. — P: o TTE | floreno vix majore, bacca pifo non maj. apyrzna , uva laxa, vulgo Corinthict. *Jenveltr& Ens: . De "s die V/cia in hortis occurrit. : E mer eco eseaelime [rl reiierieee | cadem cum vite Labrufca filveftri Morlachiz , ex jua vitm rit ditinariie dui imm ríno Hifpani ftomacha- , liCicios di&o fimillimum fit; Norabile eft , quod Labrufca fpecies i ita , unica circa Cellejam fex amphoras
i | vini Domino fuo füppeditet r quolibet anno. P ^ nuc, Pdl
.*
P í pem Cf m. ai. LE UENKE 3 7008MMáÁ MM ———MMMMÁ- , xx Fas , nmt. , AE. le : ;
| Hb. Fl P. S.-Reg. ilo. campanit — 1
" € ' e «t*
& c y i
"P (luteo. f AE » [alho
: pallido ztilicolore pte [rerate LL re was. zi € |
o
e0 in ori; *
. Nanparcll Park. Á bicolore v "oplice calice vel tubo ft. ANarciffus luteus 1. [albo — | variegato 6gowe breviore | riageo , [fimbriato [excplanatis [latifolius — [maocimms(momamtbos — (autumnalis. : eme"
petalis circa zubam| Jaugz/Hifolius| medius — | 3. vel3. autbos o piutegro Lreflescis pes ijolius. lmiuor — lpolyanzbos
(- | ! (pumila anguli ifolia Laff. ftanica, caps. 3part. Campanzla mozautbos 'T. | Lychnidis folio Orieut, ajor Orieutalis, (. eoo croceo IPs J. »
ibus. AMaz si (virentibus. 7Mandragera 'T.. foliis hat f.! | parvo ovato f [ze
f baccà poly- craffis| violaceo, oibus frutin rotundo C. B. re
pyr.p.m.r. vel luteola.f. Hb. Lfübcinereis. Maudragora foliis fübcinereis altera Parkins. j . |tenuibus confiftentiz? graminez,forma L ilii fol. Cozvallium monantbemunm Ru. cubitali.Gezziasella paluflris auguflifolia Buxb. ' Sinuatas: Gentianella Helvetica verna amplo azureo flore, Raji. prima vel campauula prastef' mgdab: fl. tubulof. larg. |
| (virefeente Put aset hore | f'abceey leo ERR b
vv. g [4lbo, à gas; Barell. Á. Lceeraleo, non finuatas anmua certleo flore ip medio veztricofo & ferà clanfo. & ad fingulà | «flioa folio Centaurei minoris. C.B. lacinia cum [ hucetiamaccedit Gewzzanella decima Clufii f. cera. WP appendiculis maliifido ad fol. alas fimul fociato : E. ([mapno. flore alpina CB. ;.intermediismucronatis| mullà |amtumwalis anzua fal. Cen-. | |. & fic fl. inzqualiter xfi-|Gegtiauella| zaurei Ru. fi.ad lat. pilo — | dum efhgiant. laciniis fl.| | Jis CB. «fido in lacin. 3- | marginatis lineà albà. | | fidas acutas. | [aliquà Gentianella alpi.cueru.maj.C.B. — lato actito folio fl, mimis patulo Barel.——— [psaniia veru minor. 'T. launmualis fol, lato c gout ff. ampio & refexo Barell R | Viole Mariane ff. purp. Barell. 77. acinis long. & ! orbicularibus à reliquis differt. - ulia five cordatas. Gezziauella cordata asurea M Um pios 3j. calice urgido "oa "s pentagouo Raji. N FIT [alpina verua minor. C. B. sdriu : unit & pilofis. MINE oleo oris pilofiy, C. B. Uburpurea minima Column «if Ocimi, Campanula Ocimi folio caulem ambiente fl. penduh T. fol. obvallato. 4; |fubrotundis afperis & crenatis. Campana- | Drabe minoris crenato 'T. i la fol. - [fübrotund.f. [Sgono maj, alpina X Ls i (Serpilli fol, C.B. 777 Taceo min, vA Serpilli Campdnula [omaia »rpit maoimo flore, 'Y. | Lini. Campanula. Lini folio 'T. | [crenat. .fubtiliff. Campanttla Pai, fol T. l. num.var. [Salicis vel Perfica anguft. [non crenat. Campanula min. magn. flore Moris. lat.fl. (americana fol. rigidis flore patulo 'T'. 4 e. Campanula| nemorofa auguftrfolia paroo flore T. [radice efculenta V. fl. varii color. tota lactefc.huc acced. Rhomboidali & angulofo. Campanula Teucrii fol. T. [Urticaformi.Campanzula nemorofa Moris Aracbelium |.B. tl. plerumque fingular. longà filiquosà : | fl.etiam non nifi cce- ampli. Tbracicum, [- lofereno aperto;aliàs claufo & cu- p PE B pee e vulg. —— fpidem teli sgoni tigapt Ls- eA vid. tab. i
verzali;,
T ;in fummitate difcret
velíociato:fem.tect. caps.3 part.
Yi
tect.
integro
folitario : fem.
-— -. 4* is oris ku
aulis fcapi velramorum
m.
A
pu
—ÀMM————
Buyéronztas &
flexo, & in fu
hc]
fimpl. caule Hb. - triunciali : floris oris
5 fidis in lacinias
fua
Leno 2]
- non aurito , neque oris re
Monopctalo | Camp
x falp ina
obtufas & orbiculares: Geutia- mella,
pelviformi , in
üsve profundé in fummitate c
d
difcreto vel fociato: (em. tect. caps.
Ld mm €—À!—
In
— E X
m.
rp
multifido plüs m
brevi: Ui caule -
p 5 2 . 'a
conferto : vid. tab.feq.
E n . ^ E
faltem E 1s.
— 3partità
gono vid, tab. fequens.
D —
aurito five s. corniculis obfito vid.tab.feq.
conico velg
mamas L4
——— e
Nt
Hb.HL POS. R. ilo. Campanif; | |
(aio. - Medium vulgoCampanula Ma- rubro. (aupu/fto fere ciliadraceo — ( (nf riana flore Jperuico AYQ0 ex albo G cer - (Imactlatim radi ber fol. Atriplicis | Uee permiocto |radiatim (€ circacaulem tera; s.
m
plus minusve profunde
"Wi. m.
ifcret. fe tect. capf. s.
d — d. det dtm,
nu epo
fubrot. a9
*
*»-
"
Lapin. Rtalararem "^ "fminore Gallizm aib, lati if filvat.Ru.malé quibusd. Marigdd
. (Blábrisicaule cubito] (ajtz[], montan, fol.angufl 6 caudic.R. : |longiore| talbum latifol. ere&ium Rp. ».teüicularis l (upino:Gallium album fapimam Rp.
Llappaceis. Hb. odore nnclei ceraforum nigr. Z/perula filoatica Ru. Matrifyloa off.
^ de hac & omnibus Galliis confer. fl.11üm tubulof. reg. (globofa & hirfuta: fol. digitat. Hydrophyllon T. (gramineis anguftis. Geutianella nom augufh jf Buxb. 'cubitali: fol. ( Afcle di fol. C.B piadis fo
| 2. adverfis. "Uargis. Gentlana| vo (purpureo sbfaleto longa 2corni: (74294 f. albo
"caule 4^ Aureo (autttimnal, falCemtaurei RJ puntiato
. $fido varians.
1 fugax Clus. fl. laciniis trifidis Bieiniach 5. Vatians. 2part. *aiditormi: f. ferei irreg. Petum Rup. ( Riciui
Llmi (ampliore langufliore | Cl.Dillenii Chamedris minina |... .—— UBezopice Jcandens. | ! (homoftichice: Cam-(repens f. minore caeruleo ]. B. ; panula. Lalpina glabra f. diluti[[ cerul.].B. (nullis:fed étüle nudo: Campanula moatana fol.obtu[. Mor. 'orbicularibus:Campazula-. Jl, férrato F1. Eft. ( Fer fice folio Rup. 'mucronatis: ieghs C ada fol. fl. ob. (| Campanula -— long. | angu ifol. S irit maj. magn.f. CB. f orbicularib: Campanuía fol. jubr, m (minut: Cazzpazula fol. ferat... | ' mucro- | rotazd. Rapuncalus J.B. natis : fl.| magno : Cazepanzta maj. & afp. fol. Urtica CB.v.inf. (gramineis. Campanala min.rotundif.vulg. C. lanceolatis. Campanula Perfica. fol. fol. non latior: & |. crenat. & fl. numerum a locufte- | (amplo: Campazz/a rad. efcul. C, - formi: fl.- lexiguo: CampanulaErinus s (crenatis:fummis in caule mucront. ' etiamque crenat.: Campanala tin. rotundifol. alpina C. B. [non crenat. fummis in caule gramin. non crenat. Cappamula rotundifol.
1 vulg. C. B.fuprà ob ima f fug,repet. is& i in cauleangu(tior. | - non crenat. Campanula fol. Edi fl.villof. C.B. (homoftichico : — media fol. inferius candida lanugine obfitto C.B T ( : (filvefiris cervaria say. H.Ei
conica fere: Cansjanuls Ubort.Rapunculi rad. rep. C-B- ventri-( unico: Cappanzla Trachelium in maritimis L. | cofa:fl. piri denfo:Campanula Bonon. parz. f. ).B-
Uhyrfol | hucacced.Camzpaziula pyramid. V al.lat. f. Iglabris, Camporui anguftifol. Tab. huc accedit Campanula bye .snidal. alti f. lateraliter fl. accenfenda.
(hirfütis, Camzpanzla "Trachelium capitat, bir[ut. fol. gramin, P-
huc acced. Tracbeliur alzi [f. afperius fol. angulof. f (gramineis La parvo J.B. fimultamen lateralit. vu | glabris: i5. Campanula alpina Tragopagi fol. C
f erecto. Gallium!
& Ls "y an bassi en
que oris reflexo & multifido
T2 --5
Ml uu
palmari.Gez- | tianella
brevi
in fummitate caulis & ramorum
conferto:fem. capfula
o^ alata: : planta i ingente annua. M usibor fe.
5» € A—————— QUENE" — pA/———
€
Pelviformi in fua pelvi - non aürito , ne
lanceolatis:
Monopetalo Campaniformi.
Ec
flaxe & fparfim]inter| fol. ws do j
"IDCUTPETS "EE". um mas MO 1L on dE
fl. laciniis
nniformibus
| ; g- E : : | E ' ? P A
crenatis
8cordiformib.fl
- multis:
tectis laciniis
dra SÉ
p
d ——— pon —PÀ
non alata u confer- (to fpicat.
hateroftichicé : fol. in caule prater B. ligulas
non crenatis
MÀ
P s
-
mis fc. ad rad.
& Veordiforn.
jH
acc —— q——
* — L
T
á Hb. Flore Perfecto fimplice Regulari
conico & angulofo. vid. tab. feq.
py
vid.tab.feq. - &c. vid. tab. feq.
Rum 4 :
fi in xisc vel ;ihyrfo herbato .
fhirfüt. B, hererofieico] bafi
Íparfo &c.
in fpicam homoflichicam
.
denfe & P.
4 -———— E ; X.
glomera- que in fafciculo vel
capitulo: fol, in caule &
IAmis
longa vid.tab.feq.
ad latera five fol. alas
PLE
"o Pericarpio If. tubo pe & fere irreg. c dd Jivdftri umnbellatus angufiifal. C amer,
aurito five corniculis obfito, vid.tab. feq.
o
denfiffime con
tim
—:
a |
8 vid. tabul. , e
congefto e "à c
À
: ] vid. tab. fequens, lcordiformibus E
Rp tiere Perfecto fimplice Regulari Monopetalo Campaniformi E:
in fummitate caulis & ramorum
—
XO
Pelviformi in fuis oris multifido & in pelvi non aurito neque refle
fequens.
ad latera five foliorum alas
lofo , vid. tab. feq.
lis obfito, vid.tab.
- auricu
ptm
Conico vel angu
" Gem
- E . mun M7 * - - —
.Hb. FH. P. S. R. 1lo Campani.
X
S28 (aliquo : Campanzla Rapunculus filo, latif. Camer.huc etiam accc- EE 3 dit: Campantla fol, Ecbii, C, B. in fummis 2..alis ptaeterca S8 29 cLanceolatis, & in imo EM florens. à 4
EN 8 . caulenixis petiolo (alternis : Campanula Trachelium petraum globof, Pon. | 5. e. ls &I inordinatis & denis. Campautila Tracheliun [picat, fol, -
& 9.2 T Ecbii Moris. | - |
zm |
& Bo [cordiform. o e Rd Campanula Trachelinum pratenf, ft. diduss. A Moris: zS zu &in €ad. planta [ditformibus figurà & magnitudine: ripae Tracbelium bull t3 RE (^ J.B.lateraliter etiam fimul florens.
i m1
5g
en
iliqua lice Corbictlatis qua $plice corniculatà TH afra 'Y. folil: imn MB btcherrimo,.
r—:
conferto: fem. tec.
pericarpio molli radiat. m part. Hypoci/lis i Jfhere | pen liueis purpnri: éd virent, dft, | ^"Y€0,
: Ul ibacca polypyrtna: Solanum tuberofum 'T. 8. ellato & prm ambigens.
fpicam laxam homoftichicam: fem. tect. capf. 3part. globofa. Campanula alpina glabra J.B. mufcarium : fem. nud. 2. tefticulatis glabris. Galligm vide fupra fl. confertos. (ditlormibusjimisfc. plusquà palmar. 2 MGE; minutis. | | (3part. fol. in Campanala pyyramidalis alt;[Jima ' . |ead.Herba | . ( (foetidis: & irregular. crenat. Campanula | | labris| Sax ati lis fel. Fulmonariíe Galloríi, Mor. jnon foetid. & regularit. crenatis.Campa-
og E [uniform. ithyrfum herbatum vel T | Co ala ferar, fulio Maris,
lanuginofis in parte averfa. Cawmpauula media, tu- -
; ni fem. ted. ferius candida laung. obfito fel, fl. pendulo & bo-
ps (oomoflichico : Item Campanuia alpina pubefcep; ^ Jpica pyramidata 'Y.
(folio oblongo fimbriato Cretica Cl. Dill. imultiplice corniculata : ore Cherbaceo , radice tuberofa maj. J. B.
c : | Cotyledoz (luteo radice tubero fa repeute T.
2 fatcidifüm fieitista ( pendulam: fem. $ed. dd multipl. Cozyledos Sauicula alpisa Clufii.
o 1 l c bells larrectam: fem tect.filiqua multipl. Coton Afra fol.obloug.fl. umbellato'T, E" (homoflichica £ríca prima C].
[fruticofa : fem. te&t. capf. 4part. fpica] Ihzeteroftichica Erica o |feicam denfam: planta|:$, (homoftich.fem.tect.bacca (albo | -«] polyp.pum.rubra. Cezvallium Rp. ff. Vbroonrfas prim. S ES 4A "
í | 9 ' [heteroftichica : fem. te&t. capf. apart. Ibacuins ME By-. | 2autinus H. Fafte
(capitulum cubicum: fem. te&. bacca polyp. p. m. r. Mojebatelisna Rup. (5fido minuto: G/auceides T. SUE
(tantum. dor vel 7fido infigni & cilindraceo.Genrlaza ca- 'fimpl. fl. ad foliorum | lathiaua verna violacea Dalech.
( | alas (Gentiasa A[clepiadis fol. C. p^ fl. in bafi cubafüld : ra | (purpur. caevul,/—
E. l& fimul in fummita-|Gewtianella major aipina jn] Darell.
E te conferto Hrto —
(9 (Gentiana fugas: Clus gfido ü |
[55 largo: ^B. artim pendulo, partim arrecto: Cógietd
ti VAR F maocima folio lati]]imo C. B; |
Urticze (hzcteroftichico:villof.arreet. Cami panula fo/. Urtice.
- | jmin. (oulgatior Of a[per. 11. varii col. fimpl.& plen. i:" í "nullo: (8. Loblongo mintts afpero T.
|homoftich. glabr. & pendulo:Campanula borten(it radice Rapunculi repente C.
Serpilli quáfi pinnato. Campana Serpilii fo. huc accédit
|conferto ].. (longo mucron. Campana f fiugularibus per caulem [parfis T.
( verticill. yos tab. x fimul vid. tab. feq.
3partita: floreque fi- fol. mul in fumtitate
|
Hb. Fl. P. S. R. 1lo. campanif.
"1 H :
j T |
[homoftichico : Campanula media folio inferius candida lanugine obfito C. B.
MN; (non crenato:Campanula minor magno flore Erinus Columna | hzteroftichi- lanceolatol or p fubtiliflimé : Campanula Perfice fol, fl. (itu lude l
(difcreto :
——
Co: fol. $fido. Campasula Cimbalaria folia C. B. (largo: Campanula Cervicaria major levior C. B. Aninuto: Campanula Rapunculus minor fol, incif. C. B. [ Alfineformi. Campannula rotundifolia |Carza: alpina CB. | attana Boccon. Ocimiformi. Campanula bir. fta Ocimi folio caulem am. biente jl, peudulo Boccon.
: ————— prepositum prm ipe rami e
Urticze
meg to gemmge
lfübrotundo
—— -— -
fparfo : fem. teé&tis
" (glabro: Campanula pyramidalis aitifima'T..- conferto: fol, (uniformi Campanula Trachelium pratenfe ft. coziplome- hirfuto & in eadem planta| rato 'T. (difformi, Campagula Tracbel, minus album ]. B. ativa (major Monspeliac.
[Sum » 3, (apyrzna. Hb.ftellatà afperà & lappac. Ra£ía T 755,9,;, |, folis aper. Incid, percpris,
I Moe ect ceat og €
caps. 3part. fl. (imulin fummitate
*
"————— ——( RR
i non aurito : neque reflexo: ad fol. alas
"B l.S baccà globosà (ibo NM t- - . á s ' Mea ibt Ji " Lrubente. | l| gis lpolyp.p.m.nigrà venen.fl. feré irreg. Belladema T. | fol. augu/fiore fabbir fat, magno fire I i ad ; ( [rotundifolia, | Ó & ! | pne | Nicoziaue folio, u -9ls ; n. | i5 [. [fimpl.globof, & angulof. Hb. fcandente. aphilla. Cufeta Rup. [7 | &lo E i dalis minor Alpini 1 zTS f, iss ea [glabris. Campanula pyramidalis minor Alpini. l z & SIS 5 part. flore conferto laxe:f ob b irfutis: Campanttla ryramidalis bir[uta V alerandi. Ii - E S (lanceolatis. Campauula foi, Echii C.B. n UM - | densé:fol. hirfut.| gramineis. Campanula Trachelitem birfutwm. altijJ. foli ii SÉ Z angu[His parvo flore J. B. M e is " obtusé mucronatis. Campanula Rapznculus moutan, fol, M g 3 | Pulnonarie Gallorum. li E i- S baccá 4pyr. [5fido: caule fcandente & claviculis donat. (sigra fol oia [ Plaz.grac, (parvis EUAGEA | ore ! Bryonia baccá mira ' ion mac. |vitipiueis | amplior, [u- a". cid, glabris fubtis bir[usis fr.magno nigro, il E E" f (ip1e0lo. minore, | E [6fido: cauléque fcandente fine clavicu-|" Laibe majore. li lis. Tao; T. . [Anpurie American, - "n 9 Joli po $ es! L Lerifido Cretica. | ge y) or pO A Albo -"- R verticillato: fem.tect.caps. fimpl.Geztiaza magna ft, | purpureo X d | | Liptteo paztlato fl. ftellato ambigens. " ES m z (5 incanis. Beidelfar ere&um incanum american, fl. incar nato violac. Knauth. Rs] g20& " laloéform. Beidelfar fol. aloético perenzi Knauth. Apocynum T. ic a B. - .8 |crifpo & veluti undulato. Beidelfar birfazum fol uudulato african, Kn. [I NT-R-8-0 200 zl 'fibrosà viticu- fex viridi rubente vel obfo- [casadezf. [7m4t. SL E 479 —,Summphytiform.rad.| lari:fl. | letovelalbo.Be;de//ar K. | american. unio. | |. «labs EG 9 : lcroceo. Beidelfar SyriacumKn. | E u- EIER. Bn i tuberosà. Beidelf. sov Anglie [abbirfuat. vad.tuberof. Kn.— |. |J e E [:] UE RC 9 (faligneo:fl.coloris (aurantii. Beidelfar fol, Cbamenerii B, aurantio unicolore A | | cJir5UucCo | (glabro Kn.
TT : ; óc
: p -E- E M aliüs: fr. (villofo: Beidelfar afrum fr.vil- [/aro | birfut. Rn. $|2892882 : lofofolfalicis — | auguff. glabr.Kn. *|s P^ SgpS lglabro : Beidelfar Chamenerzi folo latiore Kn.
E ps is E (faligneo: Zpocynum fl. aurantio unicolore americanum, ; tb: 5992 [non reflexo: fol. fubrotundo. Apocysum folio Androfemi Canadenfe.. | *dBi 8vu35— 4 " l ümphyti. Apocysum fr, viridi palleute afrum, —
15 1 Nota; dari Bedelfar & Apocyna fcandentia , quorum veró florum figura & fitus 2 dhucla 3 s oui i PI uc tent. p 4: | fimbriato in fummit?te | | — folitario: fem. te& csufula maculis prrpureis "otata ;, (luteo aquis innata. t et cap fala Kipp I. Nymphoider T. nom mAcHlazà ———— " dallo 3ndica, :3 *
I"
- Conico
Hb. Flore Perfecto fimplice Regulari Monopetalo Campaniform
Cilindraceo five campaniformi tubulofo T. vid.tab. feq.
—
pee]
aperto in oris fuis
m —
zu
* *
- claufo
vid.tab. feq.
integro
(mu
(Fb B.OS Reg: ilo: campanif. conico & cilindi:
ultifido ad bafin üfque d in lacinias mucronatas folo annulo cohe-
(terete — rentes , & ideo fere ftellari in fummitate difcreto, in paucis fo- —.Ficordes Boérhav. folio | triangular
ciato vel cenferto: fem. te&t. pericarpio polyp.
fimbriato vellaciniato in fumritate foli-
-
Me
tud (capfula [ terete fimpl. Soldanella fol. [rotundo
tario vel gemello: fem. tect.
| imo etiam omnis Nawparellia flor. tubi oras
3 etiaro fem. te&t. capf. (fimpl. Getiauella concava Anglica Raii. l
umbellato:fem. tect. capf. 5 part. Comvolvzlas umbellatzs argezt. T. Lfepinus
[erectus lazifol.
in fummit
€ fimpl. p. m. elaftica. Geuziaza "e certileo integro Rail... [ ere&us. ( lazifolius 'ere&o: Convolvauius d ds | fpinur | angufifolius, RS aae: Mibáféd: | ábrofa. aeta l
Convolvulus vulgaris T. s aj. non aurito:Cozvolozlus 'T. folio [emp liffimo Americanus,
——
oblongo: Convoloolt filiis oblongis f. faavertbente fagittato: Comvoloulus minimus fl. varii coloris T. Hd i argenteus Altbee lolo augulato,
angulofo, Althzee fimili: Convoloulus Y. p Bieb officinis dec ond Efl
(a[f-vgeus Linariz Comoolvulus T. Liyaria : folio | humilior,
[argenzeus repeus acatelis fere, Betonicz. Cosvoloulus 'T. Beton ice folio pulcher. $ incifo tenuiter. Corvolvzlus folio tenuiter incifo argenteo elegauti[Timus 'T. i multifido. Copvolvulus folio multifido glaber
/ in tres lacinias divis lanato,
jtripartito. Couvoloulus T. .foiio |He dere | 3par
fparfo : fem. tect.capf.
3partit. caule volubili : tan in'caule & ramis
ad latera five fol.alas.-
o & rotM9ndo [Sus
E: c f (/pinofa fr.| lonpo nigr
£e o* | s. [albo virentibus, A. mA i Jpinis |violaceis, — — B E: : [nuda magna pomiformi Me- 5 : [albo E Id 27878] longena 'T. Lau. abiomgo luteo S [95a fuavertbeute e LEN E fpinofa fru&n enn | violacto,
Us n [tecta vefica: Alkekenpi vid. fl. ftellatus. "curvo, Quinquifido i i [tantum folitario : fem. te&. capf. fimpl. 2corni. — sminor acaulis Batell., " mme latera fimul fparfo: fem. teat. A cucumerino echinato p.m. — pro; um Rup. folio. DE
9 fe2 | -fpimofe rotundo vdd albo e (or ise S iis mnticata Strazoziam Riv. & T. f. — (P : pev violaceo dies i D ^d - Hpinofif [^ fers "uu .
z: : E
"d Ó
S di v glabra & levi Srramonium Riv. ft. glabro Malabaricum f. violaceo ||
* 2-1] s | m Res & obfcure TUI asd vid. arbores
E 8 dpa | t. |
m mucronatis & emer marginatis. Pepo. E. aurant
DN é ila urina forma
g [S part. varia fig. fatuo 7Me/opepo vid. tab. fequens. fubrotunde l varieato[parve — ze turbinato albido |-apore Lu B ovato |erocea — | mzimorts
V
5. vel 7phyllo: Convoluuius T, fol, s. vel zpholo i » p
Pilofellae. Convolvulus folio Pilofelle ramofus incanus spart. Bammia Riv. Ketmia T. qui ad capfulze loculos non fatis refpexit.
f "conferto: fem. tet. capf. 3part. Comvoloulus T. [ folio
luteus polyanthos
in fummitate conferto : fem. tect. bacca polyp. So/agzm tuberofum maj. vid. fl. campa
favo
Hminis votus. pium incola
| 3part.turbinat. Papcratzium vulg. Narciffus luz. minim. bacca polyp. Solanum zuberofum minus folio triplicis "T, |pericarpio polyp. Ficeides modó recenfit.fi mavis, huc pertin
[3 part. Pancrazium fi. tubo non fimbriato aliis Narciffus luteus minimus, anpu[l;fol.
riores craffiflima. Cozvoloulus iuc. dictus,
Jubrotzund.fl. varii col.no&tufl.& sed odoro
2110 augulof. (olabro dentato oiticulis birfutis.
;angulari. Convolvulus T. folio triaugulari Ln (actis Scammonea Syriaca, | Nufnularia. Cozvolonulus Nummulavie fol. vepezs T.Lobzufis Scammonce foliis emulis,
Viola Polyauzbos Madraspatanus 5 [fubrotundo maj, niveus polyanzbos. — "a
lere&us fupra inter fl. in fummitate recent,
lano, Carinthiz AI
Sung habeis
3part.infra & (3angulari
*.
». Flore Perfecto fimplice Regulari Monop uM
T Pt
T'ubulofo
- -—
gm
tvid: tab. fcq. PS
|
Campaniformi
LM
* *
' conico
"—
s
cilindracco five campaniformi tubulofo T.
(aperto, 5
Spart. varie figur. fatuo ftriato anguloio & ple-- rumque fimul verrücofo ;
Hb. Fl. P: S. R. 1lo Campanif. Conic. & Cilindr. ' d ad latera (compre [fo f (mogi:. fparfo: fem. tect. pomo cbpeiformi — (ai? ie Unius. fem. utrinque com-[com;co d : ; Mia ve la «x (tezero — |verracofo fal. y (alpero (fifo pet "ue T. |turdizato essct - Uzteo j raf tore Vavi aladroUnterro Pm utrinque : citrifornai
*
viui.
4
lobofo
ec [o]
$gono
1 Cléicahi: fem. ted. aif fi apl.
» : —À "mE. "
|claufo in fummitate laxe eum fem. te&. capf. pim corniculata Cotsledon Capenfis folio femiglobofo Cl. Dill.
O. Geztianella carulea fimbriata autumnalis Columne
2corni fl. ( (fugax prima Cl. fl. ex ceruleo parp. J. B. 8. lacin.acut,
i5fido Gentianella | (verna c«rulea flellato fl. CA. 8. lacin, erandib, Ae eo fiellato Dalechamp: fl. laciniis - patvis (non 2corni. PlistisinelaCl. Dill orbicularibus & crenatis. (calatbiana verza Dalechamp. E] » süeb 2corni. Gianasela ados m wp e m " . idutummaiti anzua vauitiflora Bare Difcreto: fem. en ge T rinor verza ff. flell.carul. Clus.f. laciniis variansierenans i - Samolus Rup. cujus petioli florigeri 2. foliolis ami&i potius ramuli funt, feciato: vel terno ,4ve: fem. tect. capf. fimpl. 2corni Gentiaza Afclepiadis folio. 'T. " L.. (aliquod coloratum : fem. te&. capf. 3 part. :Harmantbus. PA i-a) «f^ (glabris. (mononucleatis. GaZium album fuprainter Campaniformes pelviform. recens, e 12. ucleatis. Cérimtbe waajor infra inter fl. Cilindr. claufos recenfita. | 8 |.3 D ' he. Gra Afperula [ilvatica fupra iater fl. Rampe pelviform. recenfi m Vw It- MBUDS d 'ore n) d - is AX wesis La Sipzphytum T. Ecbii fol. [ radice rubra 9 "l58 d langufliore luteo oó [S B. c" albo (C facie Borrag, * z 8 A que a purpureo Jabrot. afper. 8|3 2 ! uteo [maucronato . o | B |4. rugofis (parvo (odoro . : (cinereo BW radice C ucerofa V arnelo croceo — | fol.1 Olea |birfuto E &£les.l l1 nigra non ting. Siz- : lozaiorenodoro largenteo 9 5 3j E d i phyrunz 'T. vad. biis Gpendulo cinereo Edi (nene "SLE LS e. IS. EL to "uos [l- villofo villis(lonpis E ^ B 5 * lato & caule alato vare villofo [ edi "m 9 * (cruciata C.B.. perennis radice cruciatim pertufa Rup. CR dori Joss d** latiore Cruciata Marilandica Raj. l js di impl. 2corni "Gentianella| ore rongrore jor virginiaza fl. caraleo Raji. : $4 LB^Ilidis folio snicaudis alpina Raji. (cápfula. 2part. Nicotiana Riv. & T, vid. f. irreg. Monop. [3 ps fol. largo Priringes Tu£erofa Hortulan. vulgo 4c Orientalis latifal. : fl. manifefté curvo & ir E (mubiplice corniculata. Cotyledon qua Sanicula alpiza Clus. uai Math. repetita, XI confer Siliquofas mox fequentes. Ai TON EE (cum impare. Ge/femsinum Riv. Bignonia 'T. Fraxini folio. iSiliqua flong M idie rm ^ abfque impar. Ge/feaigam liil donatum : vid.fl.itreg. : nd corniculata Cotyledoz T. fre Sanicula alpina Clus. fl. umbella pendula. decumas Uu. € afrze Gud 4 (glabris Gallium albunz. iin Mafcarium cong. fem.| appaceis. Ajperula frlvatica Rup. vid. 8. Caniponif. pelviform. (ted. capf. 3part. 3gona intra calicem cilindr. L»ychnoidea. Boeth. fo/. ( Saligzeo. LMelampyri- v (herbaceo. Hyacinthus JEtbiopicus. Y 1 | Si. iw grs non fülcato : | obfoleto. Hyacintbus d nas fl. obfoleto : oreque Oo t3 Chomofüichice plerumque : fem. ted. t cerul. pallido. s ' Hyacinthus ori. aigaftij- 7 wet n . fol, pumis. f, tubo. confer. fl. thyrfatos feq. BI. ífülcato & quafi ex la fupinis Hyacinthus Anglicus [rove Beleicus 4 Sg : . |einiis imbricat.co (finrato - G L2 ' X pa&o;fol. ad erm dereciis. 5 cintbus Hifp. ff. Vaon flriato.— - id | Hocfbetbit Ale folio im oblongum aculeum definente C. B. cujos regularis cilindraceus eft € &u&i G 2 Ms fi ve capf. 3part. infi det. ab wA eiui differt fl in ir uec s ei ex Bede £e d: - pactum i g. dice arboreícen ^ ingen " e | E. tibus mucronat. carnof. ' eva s IEEE Supr fem. pis 2. levibus 2ocdeis "Coriesbe major AE : mac major maculato(ramofns . gaaximé(unicolor.(flriato — (fcripto í 0mpo & E :* 3 ge Mental f pn t Uzoz ramo. varii color. Voartegat. ao flriat. | 202 fcrzpto Urevi* zia)vj.ualL- zor iii e DAE E We wc MUR to pet Jí n imn E | 8. |-B.5 E CUM Shane ci ice thyrfo| 0 |Jaxé Brom olet utringue — |ferotinus- : a PE UN E T NS des es iculo v. ash umbella (nnllo Jed inordin. Caput | POS TUY) Itiplice corniculata radice HR ton T. radice lxx ir
^
am ROS
. Flore Perfecto fimplice Regulari Monopctalo
. Tubulofo, Infündibiliformi & Hypocrateriformi T.
"e —x——————»—
vemm
Hb
—Q»— MÓ——
Campaniformi
; RT
m
raceo
cilind
globofo vel Urceolari
gm— La
in füummitate caulis & ramoru
vid. tab. feq.
-
latera fparfo &c. vid
Eme
aperto ad lat. fivefol.alis
- ^V o ! »
Hb. FH. P. S. R ilo RM cilindr. globof. & tubulofo. * 4 non [cand latifolium(majas (ramofum. (magno odor: C homoftichice: fem. te&t. bacca polypyr. p.m. euis vel ai p.c m Z ye a gra Polyeonatum 1. ( fcandens. Vanguflifol. eid as rgio. ( parvo bon eruciataC.B, hucacced. vid. fupra. (fopp/ice E (fi jopl. 2corni Geztianella lora autumnal. fl. purpuro-caruleo * | sen - "i (terete:fem.te&. V.— Barell. huc acced. vid. fupra. ; (pleno e vire UR n | capf. (2part. Sa20/z5 T. huc onde fi foliola petiolorum funt dépofi ita. a^ ce fl. lsgono : fem. MM. i Cerintboides Boérhave d
—.
ato
Em vel foci
T- lumbeilato fafciculofo r 1 Apocytum A[phodeli radice afrum n V — conica 2part. vcl apis pappigera: fel. H. . latioribus. Zpocnam Dapbnoidis folio. B.! [ttomoftichicam. Scorpoideam herbatam : /;iwofo [msacuduto major [u^ | (fpicam — | . fem.nud. 2.uigris 2nucleat. Cersebefol.|/az? — [moz mac. [hateroftichicam. laxam. fem. tea. fi RÀ c: Cotyledon | n fol. cra[ffo [ato afra Boerh
(in fummitate caulis & ramorum | fafciculis five umbellulis codpaBtum: vik irreg. fem. |
Lingenr. fpicis homoftich. compof t. fem. ted. capf. lvi E 3 E part, caule caudicofo : fol. n HN mucronat. 4l/je fo/. i prdrando ferrato, | aculeun defrnent. C.B. un:
( Sulcatus occidentalis. .
claufo |
In
iviatus füriis [piralibus. i £z 32ozus — [nndulofus arbore[cens. [o1 " brevibus aculeis major, b |^ 61 *| repens. , : circa & fupra clavam fpinofam vel repens. b [Rei atis
nonipinof. acaulem monticulo vel Me/oca&ius T. | 420nus n0n [pinofi. Ü fufti fimilem fparfo : fem. tcd, bac- Lar£ore[cens:foi. Ps be ca olivaformi $gouus repens. | (Dire: fem, te&t. bacca polyp. Rufus fl, & | »sowoclonos cereiforuzir. r. in [ammitate T. | tuZerofus lanuginofus minimus. : (Simplice. Gri Americaua Herm. — (ex gloalis pluribus compadus.
A
F-——
:(.corniculata plice.Coryledóni afra Boerhaven. fl. ex larga ventricofa bafi in diuidi cillum delincáte.
uafi mufcar of. Íem.te&t.ca
q
f ; [ramofum aido odoro PR AIODC ER: come i on ramuf. 5 pr cdi
à; * [juncez tenuitatis. Macar juncifolium racemzofunm c&ruleum inodorum ].B. ; enfe : fem. ted. capf, 3part. ]non edis fol. gramin. | 1 obfoletiore flore Cl. Mofchatum C.B. florum fpica pon Mufcari | luteum: Mofcbatum Clus.
itate caulis & ramoru
(7-
laxe &
"7 £g
in
vire[cente ! (odoro [fpinofo: Rafcas officin: o pra (fparfo fupra PUUME. piu uer :fem. tet. |non fpinof. Rafcas en I non [pinofus fr. folio infdeste. T uloaris
flore
«m [a uU — i. "a «
oliratta: fem. te&t.
I acgragguen:
[ conferto & quafi verticillato : fem. nud. z. lappaceo. 2 dem folio confer fl, eror calicif.
(7
;
2f non majore neque 2corni Plantaginell CI. Dill. hicrepetitur ob fl. minutiem & obfcuritat.
.[elobofa: calice fl. brevi & fl. lacin. nonatting. Z4uricula monaztbo: fl var. &oli
[ovali oblonga: calice fl. longiore & molliore. Primula monaxtba fl. vagiicolog.
capf.fimp.gran.trit. | villofo: Gentianella purpurea miuima Columnz
[majore &] - 4fido &in medio | lab " Ja verna l^) apio T. B. lacia. acnt, 2corni: | labro. Gewtiant/n pamm verna |y, "T. fl. lacin. orbicular.
[torgido sgono. Gentiazella parp.car ul. fl, laaug.Ba.
[ non 2cornij?
IHAOY bine
confert, vel etiam congeft.in! Mufcariump g dee pluriais| te&t. capf. 3part. /4/5e foZoliftra Amzeyicatia Hen. — 3
minima annua Lufit. fl.enim verus vix eft vif. )
c pue fon (4j. | Sfidoinlacinias (mucronatas: | teretegla^ro annua dzureo vc ztricof. f. E (nud.1.globof. MiraZilis Ru.f. "Loin, varii coloris & jm calice. | nonturg. Geztiazella | autumn. axmua purp.carzl. n fera. Mevi folendente M huc etiam acced. kh. i: ragofo Jalapa vera T. nh Gentianella Serpillifolia fl. cr*nat. mn. : -— 2corni. hb; amar. (722m. f?. flellat. CI. | sd [ autammatis B.var ica. Barel. *: 91 RM fimpl.| Gent ianella Lutricul. venticof.fl potigeiiite [non Pp rameet erna alpina minor. C.B. b g [tect.cap homantha. Prigula 1. 2. &* 3antba vulgaris lufüs. Bo b non 2corni neque Hb. amara | bsec Prim 7 Hefquer Raj. k * 24 1 9i. apart. Hb. X7. Sawelus fl. figura & fitu ambigens. PN A Od cta: , 2 [ spart. Chauzarbodendros alpiza fépill filia T. f. potius ri confer. utices. p o. 72143 more : & (homoftichicam: non herbat. fem. nud. 4. umbilicat, & lappac. Cyzog/offzrz rae ài P EE & 9 - : hert fem.nnd. 4 levih CIE ef hie Fpi 24]. ex bero1a0 d ull | E 3 L d.4 fp & duris, L/tbofzermum [min repens ff. purpur.C B. $3 Bugloffi Pulmonaria mb sim: T) : E E . fangulof. & turgidulo: fem. nud. 4. NA is AE B [t £9 | - rugof fol, : verucofa albo. ». e$ i«8- | heteroftich. calicefl. : 2 p pai ot verat. . aupujiif. H.|rabr. B. fof. "e. Jj g bell : | maim.rep. fl.fitum » pe & [von v. dd 3 [umbellam terete: fem. (lavib. f lend. &la "T Litbo ermum| latif.or.rep. fl.mag. 1. | purp c Ei | fpicam | Nn i . nud.4. | ' t E fp -LLencor s onferhomolih, T.
fsacwi CER: e
| T L3 , * ** |^ Hb. Fl. P.- | | | | (g M [ah à ! d 9. R. 1lo. tubulofo. HN i: . [non acuminato : fl. etiam curvo & potius irregulari. Loczfla Ri | 1.8 ; fla Riv. vid. 8. | Hi acuminat A : lab irregul. E. a o oblongo & unà cum calice [glabro, intra calicem — coloratum. Li (o f. wenahclla |i k^ K- , |iatofo. Plmnubago T. fol. i B 71$ mozinua miel Lm he: A da [ampliore [ l E cc fü atli Jcaudens [al Lu 8 [ 5 8- [ 1 pino: Afperala 4folia paluftris Rup. I —— in m rid Mr E Prás | v &|z EI 4. caule | eredto: fol. , angufto Galli minor fol. ubique P uribus 4. fureo, | I3 r. 818 3 | | fübrotund il Afperula lavior acuto 410 fol li 8 8 aj"? pluribus i l imo caule , füperiu Qc REOR gm Afolia lavis K ver conf | | j 'ü [ei uA P S Hier. tantum. Afperula , up. Cr i. campanif, E & 2 [4. Ru£eola T ac ufit. m i maj. Rup. ; WB - lt T^ sidera su [Galli n MN 5 | 8 (glabris: f ol. incaule pÉ pet [i vutefcens E | ii 9 * Serpilli B. violaceo fAxatilis Creti | l i; - pili berbacea frm i retict, li a | /uaverubente ! ! [non tefliculaü P luribus. GaZja ai Lex al " l & (A Echioides ft pues Arvenfis jin iv. f. EIS bcr. impani£. - al&o & rubro siixto. i e ob rin 3 ubrotundo [perfol. 1 1 ET longa gracili 2valvi Ceztaureszz fol linari& iiem sn ru : il 9 Ol, $ |cariophbylli P "n t : | triphyllo m. freien [ranzofunz iae qt M n. pjfupinum. f, ]4ruieo. llo. 9. p | globofa feré feffili : calice 8. |y nene. lito. " E ^ brevi , fl. Wein non mad |zntegro — |votundo FEM l ing hi l laciniis etiam explanatis T E [o tuo ES [ela£ro orem. | l | z . b d [graimineo 2207 ferrato. pEHT o fore * fs | : C ad arina ajper[o " Er] 9 |/z ] Nri e Jusdaiato| B. plice | pu mugno | boloferic T de E eer n Cole B e RE adn io iuge mper x violaceo | 32 lice Lfeluto z ; | | zigricante " à ovali oblonga: calice fl. magno turgi ' lviri aniecni E. r iridi. Pri e E 3E lensiore & molliore gido ibd pones calice in foliola fimbriata e TERI -wE- f. laciniis » concavis. imula bortenfis calice colorato sse HE 4 E 5 calicefl. (minore. Primula Rup. * fol. Pr St DOM iss (8 * Hormini O o/ezte ] fofo huc quidam ntimer f. ut in A4uricula pu angujli me ied en redol, * caule Ind "x * ant Qza 0r0.| G9» tot | |gramineo: Na:ciffus ecol ter capíula ss red. ruv ; Apart. fol. pee ja Poljantbos huc accedunt. vid. " TERES ET 1. | 0: Tracheli s& campanifo : S eliuva unmbellatum Pona fol. | iategris j pam L- gramineo: caule d erc | violaceo t | 95» olani |/iplice | He | volubili rniari& bumifufa minima .. Qongaf Sliquof pappiger "webs Quamoclit T. fol. om p enne | cordiforini VE e |tefticul a 2part. vel 2lla Nez; (eeu vid. fru- CT liffimo Langal | l.p *» iculatis hirfütis: f. tnbo | pere. Afperula Af pti tices. | "pofi "7 pes gitato guo . 8 |& |digitatis irfuto & olia levis Gefi eptapbyll : bel soe quafi in apice fuo: Sherardia com. Ajperula vvv d dae fint Rup. 3 * | g pum ill. Afperula b rvenfis, Kup. )J 8 É OVall. Primula i tenis caule d exapbslla mete g. lab [241 3 | cupi Gimpl.. | | Hesquet Hase Rn. cim Kup. ! " a Ld SIUE elobofa: fl. alb largis plantagii vid. hift. plantarum Raj à o inod, ineis. 4ndr z | Siliqua cornic M ad umbellam |gr u: major altera Cluf. : u am n. * Seniverticil fem. te&t. pe uipL l. Cotyiedoz afra ph : 4ndrofare T. — |fol i. EHE | l'aleriaumelia erifp. ud. | d dE P impl 2cormi. aided zx accedit. ps d - 2] mi i I.intra calicem non unella fugax. purpuro- »ris fl. odoratiffimo- — Q BÓ ul 'colorat. 8. sui sido alato. vr Centaureum oum carulea. C. B. caule non ramof. 3 f e aia t pe . T- caule 5fido. | arziculato. $ n: |veticulato — | fenie bi ; p^ hif olo El is 7:021 alato . fol. R : vu irfutum | argenteis E (m JI 4i : ellidis Ca iculis| xS 23 HET HO Peg arioul Pu sou reticuat] berbae. elm. E - 4. 5 inequilie is «Ilato ac. glabrum [alins colo d - E | decafido Hz; |auceolato erectum ix [e S |] 6S (te&. capf.3 ota vid. | Zuricula € | fapimem proli fri t Gm | [hateroftichica: iab Hyiacintbi. vid, fl. Halymi | repens L L A ^| denfa: vid. tab. fea. Cina. amni iu ME » e : J dp A dr 2 Gs —— I á 205 julio : | : PCR cd j cup : - - ducta af maed H i Holfopi es | ; ENCL ne
dil ; 4 n " : E c P i d : LN" 2g $ CEST E Lo ER S c. s.c ET. « s. : - E " * 7 é (nudis quatuor flore in mar- Busloffi "s — | ginedecafidoins.lacinias — Heliotropium 'T. fol.| Hormini [/atiore — [glabro ertcloón we | "S-g | maj orbic. & s.min. inter- Lini umbilicati S HT villofo | bumifu[uma d je p $ E | medias mucronatas. Gzapbaly tomcntofo * ei x dore) Jefa. r oz & &|teàis capf. 3partit, Hyacinthi fupra inter flores cilindraceos rccenfiti omnes huc accedunt in defe&u | humiditatis , & caloris fufficientis &c. Sangoní, ij 2 : rsen: : fem. te&t. capf. fi ibl. fl. lacin.glabris Myriophyllum: Cl.Dill. fol. Millefolii X7. Lhateroftichica | non verticillata: fem. te&. capf. fimpl. fl. laciniis villof. Mexiaztbes Ru. & T. Ns á PN Mod : Ni && J0i10 eric. [non fplendent. ] tubo pins lari tantum Apoforis maj. CI.Dilll. fl. sido[^ rule V* "laevibus [longo & Rl. 4fido quafi alibialó, "n" vid. fl. Monopet. irreg. 2labiat, | plendentibus & lapideis : d tubo etiam longo. Bs ryrin minus repens. C. B. : Z * ereca: fT. l; eade " (rubra tingente: 4zcbz[a Boerhav. | paeniiceo : [ [teo minore, [^ lia E iiis [procum£ens. Litbofpermi facie. Ó h & |rugofis: A. v Ongo: [puvpur. B ps ic cerudeo, | s 9 53 : also. - (- Sis Borraginis pao | y | parv o | duteo. - £8 non rubra neque Baz/offum. T. ene * fil. Litbof;ermi | umdulato]" pt | vigro. Ó : i tingente lodo Rofmarimi |anguft. [finuofo vario. LS s | 2 - E (lato 4 fatidum vul»are P8 o main majore met [Jougis | virezte iion mo j|fetidiffmx.Cret. — |eriflato - u- alB Cynoglo fum Riv. adi flaminibus ol. anguft r. 1 z E 2 & T..— (vmaxinzum es at revibus se 1/20 | iuodorum non rift. — Ei. z ( Ed! cu Planta E - :o 3 NB. Ovsoghof omnia fl. in principio conglobatos habent in fpica eorpolica, o z erecla | /at tifolit, ^s s 3- |4fido fol. ftellatis circa caulem: Rubia [picata T. la pali folia — fü. a " P 5 1. fl. repens Len longi[f. | 4folia maritima — |ceruleo | 3 E d | | 5fido: fol. in caule 2. conjugatis. Va/eríazoidés Bocrhave princ Cretica, E Qa " » E 9 | E |4. fl. fere irregulari bilabiato : erZeza. vid. f. uc tn ee bilab. as 9 1 villofo. Afperula dies Ru. EN - it aliquot. fem. nud. 2. jritieu atis Sechinatis:, fl (glabro odore Jafmini. A[perala 4folia sicifcifiei (es! E Ia, |digitatis. Sberardia Cl. Dill. 4/perzla bexapbsllos Rup. d y ss E o | Imud. | intra calicem cilindraceum coloratum. Limouium Statices folio T. Qo Lb Vodin- nu (R [B8 E [nullis: fem. | [4- umbilicatis lappaceis Cyzoclo[fa quedam in principio fuae eflloteftentia: vid. fpicat. Lo | m Ec [non feneftrata : Tracbelium petraum T. fl. eriam aperto... [ Es "a |tc&. de 3 part. dd | - RE A he ^ : ter feneftrata: Rapazcalus fpicatus Riv. f. potius irreg. & claufus lateral'tee: | ur | : cre pans & fanina exerens, | SIME | | LG (muricatum; fim, nud. 1. cipes Rup. huc n vid. fl. vp cx meris Regul. ^ [purpureo |eretta, | | [8 [fquamofum fquamis coloratis: fem. nud. 1. ltpdui aiios estia] Elisa | e | g $ argenteo | repens. Lx 2: Ld . o nia Zz t. : 8 | c | | Rapsnculus fcabiofa capitulo C..B. fl. ftellato ambigens.. $222* R- |regulari: fem. tet. capf. 3 part. | dap e 1 j non muricatum neque ['Trachelium petraum f. in capitulum cong. T. l. tubul.. — —— | E Íquamofüm : fl. Vico manifefte : fem. tect. yos 3part. Rapanculus fl. globofo J. B. fl. mirabilis ftcu&intad | sl. & lateraliter rimam agens & per cam ftamina exerens, d | t5 | e z (ssuricatam: fem. nüd. 1. Dipfcur huc accedit wid. fi. qe ex irreg. E (315 | l: | S íquamofam & fücculentam vinof: im &i in füumm s aculesta ovato carme alPida, | e Gb o fuacomofam: fem. te&. caliptra & mms Adwnau T ns. df | | E 8L 4 wes clave E 2, Mionaculeata — |pyramidata carue auret,— | | j : C Ht.
Hb. Fl. P. S. Reg. ilo. Tubulofo ad Latera. (Inzeo 'Homoftich,& in uno verfu:fem, nud, 4.non fplendent. 2Myo/oris arven[;nin.Cl.Dill.fi,]
[i] | [cerul fumi lue | | ; zl ^ fl, fpicato in biis herbata ambigens —— . Wi ; age cilindraceo colorato: Límonmium pallas proferens T.
D I1. fi. [braBeato: cilice f [tubuloío corniculato. Cuenlaria Duxbz. |
i | non bracteato: fem. nud. 1. Pafferi»a Riv. fl. plano in principio ambigens, fed fenfim bafi in |i cilindrum excrefcente, qui fru&tus eft , & fl. tubulofüm fingit , eft enim calice nudus, & | : fl. imperfectus calciformis non vel vix bra&eatus , fructuique fübjacens , & ideo Rivino
! : verus 4lus pro tyronibus tamen hic annotatus , ut herbam iftam invenire in tabulis &
| 21 noviffe poffit , licet Monopetalum credat, 2. tefticulatis glabris. Ku£eo/a maritima T.
nu
(lappacea ; calice floris amplo , & pedem anferis referente parvum , Afperueo Vienne in vallo copiofa, |^ Hb. afpera. fem, levibus fplend. duris, Lizhofpermium f, Bin lu d .non lappac, fed) [aliquot: 8l, obfcure irreg. Ecbioide: 71, albo Riv. | minus afpera : fl. calice| [sgono& in bafi(donato; Borrapinoides Boer, foliolis obfito tnullis| | s.alisfimul |carente. Cerizz^oídes Boerh, | |terete fem. lappac. conicis.Lappula Ri.&Ru. | fimpl.acorni. GenzianelL P/tricn!is oentricofít T. - ; ! | : pi. . Uapgax: Clus. purpuroceruleaC. B. huc accedit B. potius homoftich. Thyrfat, (.. (brevi, Samolus T* fi fl, petiolis nixos credis. V. er rt. (cordiformi (lato (viridi —fparve, |iliquofa conicá, Pervizca Riv. & T.fo/. | | (plabro ^ |argem.f, (ovato mucrosudzo (angufio | aureo — |maguo, | : | (villfo | (oariegato .- (volubili aut faltem humifufo, Quamociiz Species quedam vid. fup. fl, in íummit, confert, ; . |3P a BS Tr ach (C Soncbi folio lonpi[Tnmo Americauum, . | caule ( erecto. Jracbe/tm T4 Erivi fhcie erelium afrum Herm.
.4part, pappigera. X5/oz herba fl, figura & fitu ambigens,
-—,
fparfo — heteroftichice : fem,
Lm
b.
ro —
2pa
m.
te&. capf.
(levibus rugofis, Myo/otis Arvenfis minor Cl.Dill. fupra inter 8. fparfos cum.
' nota recenfita.
lappaceis & umbilicatis. Cysog/o/Jum fupra inter fl. fpicatos recenfitum füc- cefTive ita excreícens, ut lateraliter florens videatur,
hoáflichice : fem, nud.4
fociato|
heteroflichice: (cm. nud. 4. duris fplendent. Litbofpermum majus C. B. füpra inter fl. fparf. repet.
ias dm ! (fimplice acorni, Genziaza puntiata auuta Pennoi patulris, (thyrfum herbatum: fem. te, capf.
( apartita, Trachelium villofum fl, confertis eo foliorum alis T. mufcarium: fem.tect, fru&u clava formi tuberculofo polyp, Herba purpazionis, Cl. Dill,
umbellam: fem. te. Siliqua pappig. 2part. vel aplice, conica, Nerion fcandeu; T,
. Hb. Flore Perf. fimplice Regulari Monopetalo Tubulofo ad latera five foliorum alas
conferto,& quafi congefto in
v Lycopus Riv. ddpdes 0: fem, nud, 4. huc accedunt fl. fere regul, fed tamen alabiat. vid. fl, irregul, (Pulegium Riv. monop. irregul. ^
(articulata. Her2a caf/a Knauth.
in globum vel fpicam obtufam topgeft,| vid. frutices, licet quedamfo- | fem, tect. filiqua fimpl, ( non articulata. 2zo/a Kn. & T. làm herbz fint.
mut) —À
Hb. Fl. Perfecto Simplice Regulari Monopctalo Stellato
ad latera five foliorum alas
—
Hb. Fl. P. S. R. 1lo. ftellato. | oH
ÍGmplic AP gru : [uninervio. Trentalis Riv. Europa Ccapf. j^ mplice. 3valvi brevi fpharica,& interne caliptra fol. |snervio. Trientalis Brafiliana Rail.
| 3part. Pazcratium vulgo NarcifJus luteus minimus: 8. potius campaniformi conico monopet. & ftri-
" Difcreto: fem. te&is &e ut omnes Narciffi lutei irreg. quoniam partes cjus figura fituque funt difformes, & ideo
quibusdam ob perala externa mucronata dici € 'campaniformi. conico.
angul | Peticarpino polypyr. Hb. fediformi, * Ficoides Boeth. fo/. - E campaniformi multifido LETS
70. t * x latifolia 1, [ird oia eris lappaceis Aparine RUP.|, Uaziffiimo folio Greca fet. 'lincano graca.
fem. ( verrucofis five rugofis non lappac. — e Coriandri [acebarato fimili Rup. u & figura ludens cum prioribus.
ES]
(2. teíticulatis Hba ftellata : 4 iden S. vel6. Gallium T. fl. ies fol. Qtenui (majus — [ereGium. T non lappacea : fem. etiam latropurp. Vamaplo |minus — [fapinum. E * elabris: fol. in caule ftell. ini B E ! 4. Craciata fl. paniculativa za[centibus 'T. E 8 | (careo (reflexo (veficario & |o 4. rugofis. Borrago ff. uibs calice] - 2 G | L/uaveraen. Vnon reflexo — (202 veficario. SB E (2. adverfis. "Hz [fimpl. Nummanlaria eretla Riv. fol.circa caulen]3. (maculatis. jJ wd B18 [4- oz maculat. & capfula l5. E 2d e ! (albicante » à part. Verba[cum alpinum bumile folio &- flore Borraginis T. fi. $m - Siliqua 2part. vcl 2lla pappigera conica. Jizcetoxicum voluPile fol. eni ri Rice dpocputes J- B. |pericarpio polyp. Ficoides folio terete Boerh. & forte plures ex fupra dictis inter fl. in fum (bacca polyp. p. m. atrorubente comprefía Solanum tubero[umfl. D RAS Miblscin. - X Y (maculatis 4 Un al£o latifolius ER —Ó ictus J. B. for "(non macutat. P oeraleo | s. | qvo — Vlraminifolius ' Spicato: fem, te&. capf. (pyramidalis creticin fol, cicboraceis five pinnatis cum impare. C.B l4part. minuta , una cum plantula. Erica vz/garis. cujus verus flos in medio cft e iod globo. L fus vifum fere effugiens & valde icm
j : in capitulum globofum cong. fem. ea (aliquo plano & multifido: Rapazculus Scadiofa capitulo ff. l huc accedit. capf. 5 part. - capitulo in bafi obvallat leo.
calice comm, l xplicans. vid. fl. tubulof. regul. & irregular.
lappaceis & hirfütis. Apárine vulgaris. fupra inter Pi in fümmitate recenfita. Es nud. 2. aec vertuco non hirf. Zparize femine Coriandro [accharato fimili Kup. fi petiolorum foliola fugacia valde de- cid
| volubili. | [rotundier:. VR albo parvo.
| V'incetoxicum volubile Rup. (A z Lacutiore fl. albo re — luteolo fr. wugno Brafilian. confer fl. Planum regul. Monopet. figura T. Fincetoxici B. eft mira, mihi femper in forma ftellata obvia hucufque , five A mEed c T.
[2pyrena exfücca p. m. nigra Eb. ftellata afpera RaZia | rli u "osftris pereanbi vopuf fol
: (clabris. Solanum acinis nigris C. B. C (nuda (nigra fl. & fol. Uanaginofis. Solanum lanuginofum Waji. retia cs] (acinis luteis C. B icu ci cap M LChenophodii foliis frutdin vid. TEC
lyp. p. m. | mu rubra caule Le: : Solanum: Jcandens £ol. un iq ate ff. p
PEN Solanum Bacca lutea C. B.
Un te&. vefica bullata Alkekengi : fl. campaniformi, ftellato & plano ambigens. vid. fl. planus,
rm
verticillato &c. vid. tab. feq.
I i | luteo viridi. SoJamuma bacca luteo viridi T.
pericarpio. vid.tab.feq
r-
(compreffa. vid. tab. feqens. .
Lj
ceru nullo: Rapunculus montanus fl ghobofi purpurafcente, potius tubulofo & nunquam fe
E à e erint. & rotundiore (/uteo potius pano d attamen " I ape fimpl. globofa. Nuezmularia fupina Rup. o. dece f. talis ovalibus E " à - " | Polsgoni minim. Vurpurto : — (fediformi & 8. in umbone den ; FAT E. : 5. auriculis obfito: eps Rap. foi b deyg,ri, Amm ud Hi Á Siliqua 2part. vcl lla pappigera| : , ri ted, d eene nivalvi Hb. E [ere qt Viucetoxium Rup. ff. (urs, deii rg e : non fediformi (fubrotundo populneo frutico 4 cauleque Ü Vigceroxiabte fet. LSalieis maritimum Kup. ff. ai£o.
I | Hb. Fl. P. s. Reg. 1lo. Stellato later. & plano in S. | .
| : ' |Ariatomoli |vubro C | ^ | acca feffili vel compreffa jore | |/uteo. cerafi | Ü f. | in paucis globofa magna 102 firiato | |aizo arbore[ceus fol. Hm f e &| polypyr. : fulcata five Lycoperficon T. fruciu | fen fil. ampi | | S|921 ftia &levi..— | pfriztto — dmolli| rubro 2207 arbore[cen;. | 1 : E [oL i g pua gallefécatel : l ES riato| duro |albo Ü | lil & (8 | 8 lexfücco fervidiffimo, preter America- ovato | [ | E E r- nz fpeciei unicze dulcem , 2. vel 5 pu: Capficuma fr.|comico ^ |waapno]|veGo |Eifido |aculeato|arreGo Vfervidiffino ES PIEIE ad per maturitat. coccineo varia rie [parvo |curvo gessi |peudulo| dulcia marie, li. d 8le]|.8 jcordzformi D. E * E loizvaformi li s] &.. d | | * | ^ (5 Succulento magno pomiformi polyp. AMeozgeza T. | | o | gÍ ucculento magno pomiformi polyp. Me/ozgeza T. cujus fpecies vide inter fl. Campaniformes conicos. | | e | | p (1. reniformi latente intra calicem creaatum 3. flofculis non bra&eatis conftanter donatum, 2. fcilicet trifidis fterili- | " e bus& uno quatrifido fertili en - peer "yndwera divifis: Valagtia Mikeli, | | labris Craciata T, £774 atfolia |fruticofa —— |eredla |/uteo | M C E Jovatin 5 a |/evis |temuifol.|non Der pem ,. [alo Laf. | T & latifolia A | | [5 z CM hirfütis Craciata T. ne renaif sli ^ perde | E 3 | D .00c willofa rotundifolia Pyren. il ó c 2. tefticulatis: Hb. ftellata fol. circa jerpilli Cruciata minima 'T. y E EEI caulem Janguftis. Craciata T. |tenuifolia levis alpina. E UO Ks. : Ipaluftris albd. | 1 E. Z5 " pluribus. Ga/uza flore luteo guttato verticilato Lufitan. T. [54 ». - l: Es E L reapf. tuplice 2corni. Geztiaza major f. c—- gutiato. i. potius oy s Ae een me sfido & fimul in fum. l Jj zl H mitate c rto. | i . 2 E |pericarpio cucumerino Momordicaeformi p. m. non dehifcente. Zzpuiza Mikely H. villofo. -Éu- ( Racemofo: fem. te&tis bacca ovata polyp. Tiz7445 T. huc accedit inter fl. Campaniformes & planos repetita, " x (nud. plurimis in rotulam cong. AM/va f»/. fu&rotundo acaulos ride flore pallide [uteo Chaleppenfis T. ] EL . (fimpl. Trientalis Rap. fl. ftcllato ambigens. vid. Stellat. | D L | d (caeruleo candicante fimabria crocea aurea 1 l Ro a 3part. Narciffus 202451505 T, [latifolius 3 |rmello debili 1. 8| |à : langeftfol. ^ Laldoscireulo|croceo — |waajore TS odore|maapmo —|maajore E al is Rs phos : A juteo — |minore|inodoro Jafmini minore " E£&Il E ": e |purpureo ]ahás generis N - "e Ir un E lpurpura[cente E. E o L spart. Acetofela Fl. |a/4o confer fl. laterales YS E «d Jubcaruleo i e GSiliqua 4part. pappigera. Chagzenerioz Mo: km in agro Viennenfi & montibus Bohemia vulear. " MET à odorati[]o. Conflantinopolitanas. I R 15 (Sociato: fem. te&. capf. 3part. Nurciffus 'T. fI. maius odoro veu : P. E ; lez. gravitate odoro Narboneufis. Macs z 8 oig Zparine. ' P a - (nud. 2. . tefliculatis. Hb. ftellata (8. ftellato ambigent. vid. f. ftellat. r z 2 g ;nonhppaces Gallium luteum| | 1 E AME ETE impl. fl. tis. Ie x d Numrularia ere&la. vid. ejus fpecies inter fl. flellatos. (8. tubulof. I ME : ur for y aribus & cum fr. arctiffime coherent. ut tubulofüs Sppisgar- Androface, vid, | j o E 19 zc 2part. Fer£afcum alpinum bumile fl. & folio Borraginis TU A Mine h E: : V»e E. zs H -— Q part. Narcif/us inter fl. fociatos recenfitus ex Mangonio fl. numero luxurians. LÍ! - (4- umbillicatis € quafi Scy phiformibus. Orapbalodes T. Sophyi foito. , i | matr | " 1 M PS upiua Sicula flore minor | t: | | E & igitato: Zdf/cea (oblon 0 c ipo. [f ; ; | le Bg. 4 1 t rifp vutefcens. », [rofzo glibre. —— c i215 -|^*Í5 (fimpl. &inba- erecia: fol. | pun crifpo uon frut. 1t Lcandidiore fem. ut | [ IFTCES ETE fi tantum 3. (laciziato ^ Ctezaut Ger 2 | | i. E. E $S|.8. | ignis ob: ur pede pee E enul Geranii jc pas ent. : | S/ ES E ERECRO A ad jen laciniato Sinodo Alcea'T. fol. onajor os e ide | d E | IE i98 E lum, in oris veró| n fummo caule Cnigricanteafpero JI. (albo m i 25 &i e - N (integro daloa trisitfir Hifp. Cl (fé | UL ] SISTISIRIZ minus acuminate viridi l lg E | 8 B E externo MT f Vixnifioi acutiore Prid Bn (e Es i i3j8 [|8,S$|3 1! doautut internus| folio - iolacto | ACH iu zt Sfido Althaa' T. mon frute[c [m i ji ES L x i d T DIRUINY 2er qmiusto —— [incano molligue alpina. nigrican.
" - PS lon incaxo. vulparis — Mateo.
Ala dr rae f. fi inephiek: calix tamen in Althza conftanter 2plex, in Zl/cea fimplex.
| "m
E Hg SN
T " vd xOGM SEC e " T ce ; , "iai
Ho: P P. S. Reg. 1lo Plano in S. 13
(3partita. Polenzomiuma 'T. ff. ket [Jatiere pe mujere ^ ansufüort ^ hujus radix in Styria 4part. Siliquofa p. m. circa heb ja verticillata: Opagra T, 4| fol. |Betonica comeditur ia ace- Ladpbureo |waisore. | |Perficaria —. tariis.
erti [Cordiformi — .
nens aperi sur a, -* Pup ue
Mori Te p" gpart. Nulla vef Ica te&. x in Baza Riv.) Ketmia T. &1 Xyli I" E Riv.fo/. —|baflato Ricini [4/2 &-
azgulofo iz paucas lacinias feo vulpd S5riaca ff. nir | corziculato fl. [pendalo flavo vitis 307 corzicul.|zon pendulo. acit digitato aculeata fT. luteo vel caccineo. ; | Serrato tmofcbato Sicula, | Hiefis. fr. pyranzidato & fulcato E 7" ^Udadoa Do; Meer Jl. pu flellato aguatica
& 1207 (mofcbato lano Anmericaxa.
d [capfula fimpl. 44roface Rup. cujus fpecies vide ww Een ; magis enim & vere eft planus & fru&ui infic dens tubu-- gens. - & pericarpio amigdaliformi echinato & vinofo monopy. "Seid fol. angulof. * ExrduE 1738. fl. in fümmiaté E. mort E z [bacca 3pyrena. P. m. nigra & globofa EZu/u; Rup. AME bumilis 'T. Hba. -— Br Verba]ci. | 8 : : | z Bipuie- perfe inteifs M.» Jm Blattaria Kupii & T. folio — | /aciniato im ambitu , oblonso & folendente. amplo loZjolete [e] & Lom. : ix: ju gato impare n2ajore j nici fpinofa Cret. fl. maximo fiola nigra. * c [ E Á- cen o f ose Lrotundo Agrimosia Oriental... non [pimofa. — | maimore | ferrugineo [ "^ : * - K i : E phaniceo oA[olete. j S I | lvirefcente- |: | z s p. o4 * Jlituris lu «ip? femicirculum uto. (08 mor. nullis im circulum aut aliter. &$ |.s & $19. falato: Verba[euua vas latifoliem luteum T. & Rup. v 5] ET : a : o!o edis [o£tufe mucronato. [7; ridi. erifpo [ramofum x 3 $ "E $ fubrotundo. eraffo — |pulverulento f nuato - NT. BIerBl4T8asg B n Conyz&. tenuiore [ candidifimzo |nom crifpo — [non ramo]. AXISi9 E $832|&5Sinonalato: Verbafcum T. & Rup. fo. Betonica. [neque finuato. | Er E Els [RE . | ene oblongo B S p e '- B8 ASoph t&. p - T "IS Es | luteo. - X Elus - feli e — oc : eliato ie Ee | [majus — [parvo |alzo. d ES * plano Nr 8 g minus - lonagno — PU cu igno s candi- |: f ferais aureo, 8 g sk It diffimum ramis candelabrum emuluntilus. mg Loo Hh tore &rigido: [Luifolimm ^ — [alo E Ser h Es Jl. | purpureo [magno vadis iens d. | z pi [Saligneo. | Chamenerion Rup. | eugufifolium. | | variegato Viena lofa. * 145. br | ez | l'angufto molli: Chaszazerion anguftifolium vad. | | ]c Lerauadofa. T | EX | | i^ - ga cra ON f elabro e$ Linariz. sien paluffre folío T: dr i m ; D aie five filiqua multiplice corniculata non pappigera. Abatiln [pie pyramidata palufire Areric, E : Q' lero Jin E & Spicam: fem. nud. plurimis in rotnlam congeftis. Mala Betoxica folio [picata T. &Raj. spica i | | R-| evUr, ^4 |&5 —[huca Boerhavenaccenfetur Savzoloides calice monophyllo , fem. tea. capf. [Capraria H. Ln eó — fol. conjugatis : onore Samoloides quae Lychnis alba femplex. calice vefr oa Rs Gratiola Canadenf [ s . quo vero jurc &qua methodo aut ratione hzc claffis rotundo- | 4ztirrbizmm majus, — .— » quadrata fit compofita, divinent illi , qui methodo natura- | vol22//is Jamaica. dam 9 li ftadent, plantarum cognitionem nihil jusanti, Refeda. capfula verrucofa ant, E. - Acetofa Guinenfis. R-| | Latbyrus fol. angufli[f. Paris. u A Granadilla fetida folio tricafpist, AL^€
D | Opuntia Cura[Javia.
Hb. Fl P. S. R. 1ilo Plano lateral.
uo d ! I LI - con . EMI ! f ls ü le
2. tefticulatis: iculatis : Hb. ftellata lappacea. Zfparize;fem [ lappaceo | | llicati "Sod vid. l [capit diim fearif mapbalodes 'Y. fof. Ic cB : 1 orme: i orz: 0; »", li E * c : fem. fübrotundis. Malacoides T. fol | m— Estes aa | | - T. fol. | | | * (aliquo: calice fl. [fimplice : Lavatera ft. ruso Cl ph e EL ,& [om l2 li 1 z E yt plice : faltem in ET | d 2 o EE LR 'crifpis iiliaioa is] bafi 3. foliolis fquamofis donato. M/ m Sl$ [3| [u. [st : Malva crifpa filvefiris T. V/acida ft» majore. domos iac ue b 8 [5| [gg 18 TASINUPIUA tit indir ve | 4 5 BS 4 veliris T. [foli [majore [aio dl n 8 $8 ie . lodo finuato fl, | Es B x i [e rir. B5 [zzizore. Pih cds | | E- "n iz m 98 B. non crifpi i rendo (vir idi mM | " E: 8wdWwis on crifpis: (variegato y eme. Italica. | | ÓE E 2 S9 Sg r E l caule Lubrotumdo. minore | D x 8| [e3£2 füpino : Mz Had "c -wde füpino: Malva T. folio ^^ eraceo angulofo ls ueÜ js ü sad | v ; Re cordato bir[uto Jndica. B. p " Melozis dica villof: n — 9 Pimpinell. : ofa. E Z E | : «& major Judica. | | / : g : ow : i / Uli fem. roffrato roffro [ ] N-r. n. | C Mori feni s ; "o [ e | E l profündis & fol. multifid. 4/cez fj féuaine voffrato voflfro 2llo Canad. "o ms . pecies fupra inter fl. in fümmitat t E: s t - TEM fitu ut fequentes 4/rb«« Mas ttcenf te fl. "a 'G "uu imo : Mal T | | E i EE s va Mazuritiana fol. variis J. B. ü : : 3 integris: fl. | alius coloris multipli I. :Maloa ardore ad arbores fpe& B dui: ci cis: * feo | 8|z Ew caule molliore & pollice vix i | Elo $88 t craffiore : Maloa rofea b b E 8 *2 loris ob calicem 2 schen Pg 7s fl. varii to- | : n [o i | pallido: Alibaa Rup. & T. [valearis flore minore. ra Z/tbea, | j "- E ud e E |20ntana mollis &v i E AE larzore[cens flore e f. -— EZ 9 3d; x (fruti : ur pureo. EC 1 g E [multifidis: caule] icofo : Malva rofca folio Ficiis vnajor a: QN l | [non fruticofo : Ma/oa folio Ficz B c pL , TuCIEME MONS E operculata: y Cpbauiceo | : pe n nagallis Rup. & T. fol. adverf. [s Tas tundo terio, . | ] & ES Tr Liner fl. |carulto | S 3 . 2228723 XX hen 2corn erratt. Re non d n an Malvinda Bicorni folio P Balotes gt : | g , dog cornif4fido TRA eMe jail, l. Dillen. Lr .. |2partita & [5fido, caul ul. flore o2fcuro $ a | E E ibit. Eque ite(liculata. Veronica rese fupino. Nzumzmularia Js as| [al5 ENDE ro-spar ferviditi wen s Riv. fl. vere yr officin. vid. fl. ftellat. ' 3 zl d rubra varieque figure. Capficum. | T S1 : 3phyllo acido. e ania Rup.(/ue (4 vid. fl. ftellatos. . * E X. (non pappi braik xis T. ge gie [erecla (ramofa : Zr" TE: vs gera : fol. in caule] | Unpina Me zamo[a. | x E $ ls iSuplie: : cauleque! — oni E varii coloris. Mein ud Ni pappigera Xylow b [non fruticof. Ker (/Eeyptiaca. , 2 |... [teda ve d nien mia conf, fl. in E 3c * : E eus rugofa. Bamnaia Riv. D VUE ? mbigens. eme folio fümmit. X Sl. TA ate g 5| & us fupino : 4Zatiloz repens Alcea fol, x E " z [maltiplice corniculata: coelo dina fala fm beloolo CI. Dill i; g S S l caule ad 3 ies, & fü ace valde. Autilon veficarium : 3 ri 1 0: fl. aperto — ls geo. pum [d sielino * / , on valde. » aT hebr niculato. 44^ Mateo fr. pe pev. Lavatera flore Cl, Dil 1 . utilon veficari juna fl. dr fr. cut jore won crfpo.. Cl. pi. f
Hb. FE-P.5. Regi iló Plano Làter. I
| : t'albo | vente 2 ap: att, velalla conica & pappig.' Clatifolivn. Codortm fere&um [majus |puvpurafcente (intepra, V'incetoicum Rup. atropurpureo fi jai " Afciepias T, jengufiifor. [inodori, Candens minimum — 1mgro (bifida, ^ i viridi, - (vario.
—
capfula isa
(Iztror fum *mucrone curvo] (e esctror fim [viticulari, Chamenerion plabrum latifol. minus Rup. 4part. pappigeraiftricta:fol. fa. "[non viticulari. Cbamanerion giabr. latifol, majts. R, | ligneo in caule 2. adverfo ad frubello: Chamaveritm birfutum fl pum t I icti: : Chamenerion paluffre bir fitum magno flore Rup. (fubrotund, cordifor.largis Alkekengi Au[lriactem Bardan& folio necdum defcriptum. [integris] Ufraciu luteo in Indicum Rup. & T. (anguftioribus mucronatis: Aikekeugi|. Ru. 4 [* fr. rubro. cerafi vugare- Rs. fo rds acidi. vef, rubr. , Lfollicido 2 rubro virent. IT, multifidis: fl. Wis guttato: Zlkekenpi Iudicum fr. flavente. T. o & umbilicato, Alkekenpi Viroiuianum 'T. id eft fl, umbone difcolere. iq Alkekeugi fl. ftellato , plano, & campaniformi ambigit ficut Rubia, ue vide inter cam aniform. c (pomiformi plyp. varie figurz. 7Melozeema T. cujus hodiler vid. inter fl. exiipatit quo potius pett. E (augulofo f]. potius in fummit. conf, 'Llaciniato
M imo tantum rad,
m
—
: fem. tect. bacca globofa poly p.p.
& haciteru
te&a vefica bullata p, m, miniata foliis Hs.
m. rubr,
£g
amígdaliformi echinato & vinofo monopyr, Sicyoides T, fo, f
———MÀ
fparfo vel fociato
(pbaniceo(lonpitore. avente| breviore. (non carnofo fed fungofo, & non fucculento: spartito. Luf/a Cl. Dill. fr. fo- ris reticulato., '$partito: TE utrinque convexis & anterius mucronatis ZMelopepo T, cujus fpec, vid. inter fl, campanif. [ jon go a Pfrd. (breviore. fakato 6part. fem, utrinque Ii itid s e compreff. mucrone (molli |, (albo , |ventric, [minor, ; premorfo : & quafi prnmtiraY da ^ Wi Uns Jf ovali Bi. 2corni — — terete |
vix craffiore: fr. verrucof. turbinat. p.m. rubro vel flavente. 2Momordica T. fr.
. carnofo & fuccofo
levi,non verrucofo
pericarpio , id eft fructu carnofo duro cortice obte&do:caule farmentofo
fatuo , & interné p. m.
"
leucttmeris V/agenario dulci & füccofiffimo spart.glabro, (parvo spbylla awtricama f pe Íplendente: fem, mucronar, utrin- gii un SEL | queconvexis p. m.nigris fplend, 4zguria T.fr.| — Vnagno | in, 1. echin. foliis multifidis Hckinat. eduli amer.
calamo pennz gallinacee crafTiore multo : frudiuque inodoro: faporeque
Bliri. Je uni. of 4 lrubra. (rotuudo flavo Aurantie [imi amacim vel s blongo (magn|oíridi (firiato. (afperis unicolor, - | 4part. fo. lac- Colocintbis T. fr. | turbinato | l niat. |pyriformi ro: Hsia. UU labris | tvarisgat (compre, odorato: fapore minus vi- 00 Ceurbinato(maj, flevi (oirente (alba nofo& füccoffed vifcof. Meo T, fi.| — — | — cereice| | came] —., externe reticulat.plerum- [rozunde, Vmin. Lreziculatol flavo ! flava que, & fulcato, ovato 3part. fem. X. ferot inus d iu duraus, utrinque cormpreff. mucronatis; fol, L fztgaoc mon duranr, . fubrotundis multi&dis velintegris [ fubiuteoKoillofo férotíto verrucofo vel villofo odore & fapore naufeofo 3. brevi mre vel apart, terete : fem, utrinque convexis € mu-. Cucumis ft. | (albo, — (mom villofa . cronatis: fol. angulof, Uozpo fleacuofe,
em
Hb, Flore Per£ fimplice Regulari Monopetalo Plano ad latera five foliorum alas
conferto &c, vid. tab. feq.
— mío tmr ecc mt —————— hd
| 16 . — Hb. FH. P. S. R. ilo Plano lat. confert,
'fru&ü five pericarpio amigdaliformi echinato monopyr. caule (azeuiofo AUN Ícandente | Sicyoides fol. aciniat, fupra bis repet. ob variat,
m *
|
—
REED D €À——H— LLL —— -— MÀ ——
angulofo Lamplo La [pero [uos mag. Iucid. | fabtis birfato /— [berbacuo
d
3
B
XS [bacca polypyr. [ra [oizipineo [parvo [lavi (/maculato [utrinque [4ifo -
S glabra
"ed
J| profunde lacia. | | | Jh|mo * | Bryonia T, l
AF.
. Conferto ex petiolo communi
| Flatani Greca
(parva (oliveformi [rubra [longa rapiformi * frucin five bacca | | radice |
magna globofa Unipra lzuberofa afta — | Í crifpo : Maloa [ilvefiris folio crifpo C.B.
Hb. Fl.Perfecto fimpl. Regulari Monopctalo Plano ad latera five foliorum alas.
(anna rotuadif. fl. albis miuim. quaff verti.
[ere&o : fol, cillatis Mot, i non crifpo : Malva | altifTr'ma Cretica fl, parvo ad alas unbell, T, [^
(nudis plurimis in rotu-| lam congeflis.caule | | (Ulhnifolia fl. ad fol, alas conglobatis. T,
|humifufo, Malva [ilveffris folio fubretundo C. B.
de his confer fl. ad latera fparfos vel confertos fupra.
llo: fem.
( Papaveris Bortenfi pm ugujlo
nu
mm
[Siliqua 4part, Ouaera T. /2L|Perficarie ^ (luteo /—— majore ! |tedtis Neri. — f| fl. five potius fr. p. et, mutans.
(Beouice — V filphureo Imisore
[bacca globofa polyp. obtecta veficabullata colorata, Zkekezg? verticillatuz, Brafi?, Raji.
( nudis plurimis in rotalam congeftis. Malva Uni folio 'T, fl. racemofis. - f5&ido: fem, | (tectis bacca polypyr. p. m. r. Bryozía racemofa filii Jficulneis T. Racemofo| ( Augurie American,
6fido : fem:te&, bacca polypyr. & intra hanc i Tamnuus T. fol, (ninar , fallo majore, l 'Liuteolo,
[afido non bracteato derili & a fr. [viticulari sham perenni, Cynocrambe, tota planta remoto: fem.tect, .-— confer fl. imperf. calciform. | capf. 2part, tefticulata rad. non viticulari, AMercurialis, Spicato | harum flores Boerhaven ZMMozopezali Rivino gpetali fant. — | | "edes ieank impl. Samoloidis Ípecies quedam pag. 11. recenfite, | E. Uu vcl sfido : fem. tect.] Bess | ifru&u molli ovato monofp. Saururi Jpecies huc asctgunt, vid, fl. imperf
T 7M — cnr com EN pe RF Rt PHP TINO pem e
Hb. Flore Perf; Simpl. Reg. Monopetalo Liliaceo
b
. fimpliciter & non fimbriato neque bifido
cx
bulbofa globofa contra obfervat. T. capf, feminali
7
gis Liliaceis.:
non fungofa:fem. fub- rot. minutis:rad.bul-
S
minore fol. anguft. . gram, fl,
folitario: fem, te&t. capf. 3part. radice
non reflexo in fümmitate
tuberof. ex 2.tuberculísin
[tibus conftante
rad. multiplice conglomer.
fl, in bafi tubulofo
ifido & laciniis fefe f; pirantibgr 8fido: in fummir. [angue ters, sp mpl. terete longa non redaa. V'dirmria E | Mikelii Age gent V.
bofa cepa. vulgari
roftrum quoddam abeun-
'F ungofa: fem.fübrotund, Viciz granorum magnitud, fol. lar- Cilicum Rup. & T. fo.
parum odoro
Bullocodium T. fol,
Difcreto , in caule ramofo: fol. ramis.
& verticill
.€X Dapis: fem, teCt, capf. 3part. 3quetra LiloAfledeT.
Hb. Fl. P. S. Reg. 1lo. Liliaceo,
[viridi 9
[zeffelato meis — [albis Mem crm Drei [lateis. (latifoi. (firiatis amplo 'inodoroaut Crecus | , fol.lin.| | i
langu[lij. aibis lo jflriatis dalor
x (?nodor, (verualis
rubro atropitr p. 'azifal [veraale albo
variegato angufif. e florens,
« 17
autummuale
aureo (dir,
|ponnibilodero |auzumnalis [
[Orientalis fiore Leucopbao odorazi[]imo T,
| odoratiff. Crocats |
L/atiuns.cujus piftillus partitus eit officinarum crocus
ab hocan differat Crocus azztomnalis fl. fine folii: promeus T, (ive odo- Tattts moutanus fecundus. J. B. & Cl. dubito ,imo non credo.
Í frtracrt fr. vubente,
albo [Iuzeo,
4guo | d
| Croci fl Lparpareo parvo —— [albo minimo |croceo L violaceo L Myofotidis eracum. (/tt1e0
Vaisor, |éGai£o,
-
U07 inta.
M i pureo,odorato(majort, fl, | pbaniceo inodoro| mizore,
var itg mille wo-
[2g (rubro re NELEME : wich (verzale, 3B Liliaceis largis. Colchieum polyantbos fl.| aibo : eu nullo : fol | [variegato Cautumpale, | 9-3 9 [bulbofa:fl. ftipato| (teffellato, àsu| perianthio com, |gramineis anguftis. Uus polyautbos £1. ejusdem coloris & BC Ra : | temporis fupra de monantho di ' eLrzstz aliquo colorato. Hawazzbus T. S|5|z- E. (minore ISi& Sv Itüberofa multiplice & verticillata ex napis conglomeratis, albo maocimo [.4 S|e[z4 al | Lilio Afphodelus smbellasuis americaz. T. fl. | lodorat ifJomo. | Xa Ries reo magcimo, & (Spicatim five diyehat fecun- fcompre[Jo a pero. (aupu]Hore(mactlato "ns ME. $^ | dum'/ongitud. caulis & ram. Affbodelus T fol. | non compre[].ne- V C. cm .| fem tect.capf.3pl.rad.multi- que afpero, — Variore pon mac, minor. nintrez "5 L pUeCUDBL.Oe Verte ex nap. Lfafiulofo. (alfo. v ois [471814]ofó rade 48 (mentiente* ' Vuzeo e EN qSmR autricttlato angv[Hiff. linguam ferpentis (uon weit. | d EC * A mac d Qurpunen s o .55. Oylanes Ru.&T foi. eee Laipli iff. infi 5s | cB au Acirctmrofo, (moliz 1 | cR «8 Violarié uon circumrofo| fericeo er acit Á vari tob. »: e -a-E. Torbiculato. |]erenato (rigidior.|macul. -H- 9$ ag fabrotzuzdo non creuato | e fno: eno) SEDES longiore E MM vot nado [mimore "o |p021 lucido. - fimbriato fivelaciniato it in fuis oris: in fummit.difereto:fem.te&. capf. fimpl. Nynphoida T. eh.osii & Plan. :
EI TEELLIIIRITe e
T2 C eer e ente
5 Mi, Fl
- *
Tor RN
n
. Perfecto Simplice Regulari
*
*
? Fs "T
a—
Hb. Flor. Perf. Simpl. Regul. 2lo & lo.
[Jatifolía. in fümmitate conferto : fem. tet. capf. 2part. Cammeliza graminea. Boerh.]| plano: [ansuflifolia. g DRESSER ad fol. alas : fcm. nud. 1. globofo a flore tota planta remoto: Cyzocrame Diofc. T. | zi [ ter /paP9* | füpra foliorum potius partem pronam: fem. tect, capf. fimpl. fl. contigua:fol. pinnatis: "wes ll, | latifolia Canadenfr f. E oifido plano in fummitate fpicato : fem. tc&. capf. 2part. lappacea. Circea Solanifolia T. angufiifolia | us Ape e$ - o S [fparfo vel [nud.1.concavo convexo:fol.in caule 2. adver. Corifpermum Hof[fopifolium Cl.Dill.an capf.4part. .&ideo Stellariz? H dh icm faltem in fummitate caulis. Ste/laria aquatica , HE: ted. cap f. qpers hin cuite adveríis in toto caule. SteJaria minor repens. Cl. Dill. & Rup. s verticillato: fem, ted. capf. 4part. fol. dcllati per totum caulem. Stelaria mufciformis mihi, inripis pifcinarum Morizbure in Mifnia vulgaris.
Nelam-mari. Hb. 2folia humirepens in propriis furculis 2petalis globulis feminal. 2fperm,
huc numerat Rajus fequentesi [P Siliquofa Indica fl. irreg. 2labiat. 2talo. cognitas plantas , qua funt pr os 2la filiquofa purpurco-carulea: fol. 2. adverf. longis.
[Stellato non bradeeato ad latera fpicato & fr. 3cocco in eadem planta remoto: Rieizocarpus Boerh. fo/.
Put
Tulipaceo in fummitate folitario : fem. te&. capf. 6part. Afarus;. T. &Rup. fol.
in fümmitate
Kaóutali. 2la Indica fterilis foliorum angulo altero inferius latius quam alter exporrcéto. Viola | Circe Ricinus ab hoc differt , (i fl. etiam. 3fido variet,fr. 2cocco b m fpice florigere remoto. crenato crifpo "lar goque Americanum ise crenat. neque erifp.min.vulure, mucronato baderaceo Canadenfe. | orbiculato: Stratioites fol. Afari. Cl.Dill. vulgo Mor[us Rana. RauunculuT. |mucronato. Szratioites Alo? fol. Cl. Dill. . 3gonum. fol. Plata: Alifaza majas Ru.RanunculuiT, (Plantag. - Alifima min.Ru. V RanancaluT. [ fübror. fol. | | s jfol. | major | fagittat. Sagitta aquat. | ? Lain. R. 5 | anguflifol. ' | pese
orbiculayi
[Difcreto: fem. ted. capf. globofa 6part. fol.
(nud. plurimis congeft. in capit.
reo ^ apart. Tradefcantia Ens 8. ondes |onajore albo vox caruieo|uzinore
div
|
[te&t. capf. vario
(aibo . 8. calice lfavemte — nudo
UraGu plobof. americ.
(ftellatim expanf. Damzifonium T.| '
m cornicul. |
| non expanfa ftellatim , fed in bafi
|. quaáicilindr. Bztozzus Ru.& T. fl. calice colorato don. | ozfgare . &3part ideoque fl. 6lum ditfotm. mentiente. ques fr. &reviore & crafJiore.
alóum
ftrigofa: fl. non deciduo,fed in capfülam fimpl. degenerante. Bljtasm|rabrum ^ |J. varicgato.
CT. Acetofa «e lanceolata fol, ludens C, B, |P4atis.
lerifpis C.B non bamatis. c" pis. on erifpis. e B. jmajor & vef culof. Acetofa Ztiericana longi[f. petiolis. "m fubrotundis: fem. Vici? grano]. : or. Acetofa | rotzmdifolia repeus bortenfis. J. &C.B,
| arborefcens fol. fu£rot. Injul. Fortun.Pl. [mucronat. Z4cefofa maxima Cameratii. |
plures fpecies vide inter fl. imperfe&os caliciformes, P | (brunis & major. | crifpis. Lapatbze fol. minus aat. R. minor, fem. p. m. | calicisq; lacin, | non lane Qe. | cri[po
* : 5d CR pu pallidis & minor. tnm fol. acuto f. aüreo c E m lnonarre&. & minor. ek aquaticum minus, da à obtufis& fere cordiform, ZLapatbuns filveflr. magnum vulgar CB.
[glabra fem. nud. 3. "rriglocbim Rup.
— Ly -
| zajus. | maxus.
: ' Acidis pratenfis fol.
à. cal.
fem. nud. r£. non bra
-
f.
X.fo
——
2»
ideo quafi 6phyllo.fem.
- 1. foliis
t
dente : fpicaque
T
(4. fol. palma z.
donato &
7
non acidis & non fuccofis
* LJ
" laxa
*
m ibus t "m" -
. fpicato & fru&ui
Hfparfo : fem. te&. cap
: | rubent. '& ex vulnere cruentant. Lapatbus borter[e acuto rubente folio. C.B. : FE [* fol. larg. non rubent. eorum |rübentibus. Lapatbum bortez.fe latifolium C. B. M veró petiolis ia rubent. Lapatbum bortez[e fol. oblonzo C. B. plures reliquas Zapathi fpecies vid. inter fl. imperf. caliciform. 6fido*
impe [non infidente, fedab eo tricocco & echinato ad bafin fpice remoto. Ricinzs fl. 3. 4, & slo varians ftellat.& -—
&
Liliaceo &c vid. tab. feq, e
ad latera five fol. alas
-fimpl. calice fl. tubulofo. Aj/finaftrum Serpillifoliuma Vaillant.
à nf rantum fem. ovaris ted, sd 3plice. Tilea Mikelii, Po/ygoszum mu[cofuma minimum Boccon. - [e mie TT. od rip atbum minimum, C. B. V usd (n I.Lagatba & Acetofa inter fl fi P f. p.m. ze rx dbicáro &fructui [indentelón e . fimpl. B/ita ibidem recenfita huc accedunt. icif. fidos
Ceal (non indente dab x remoto tota — fem, tect. capf. 2part. tefticulata Mrcurili vidi impert |
OPEN TINMPERIP grmtptploemn
A— PER R
Hb. Flore Perf; Simpl. Reg.
Tetrapetalo
b
Tripetalo
T
[e | " Hb. Fl. P. S. Reg, 3lo. & 4lo. 19 /Liliaceo pendulo & quaf; | olitario vcl fociato : fem, te, capf. 3part. Narciffo-Leucoum T.
verzale. autumnale | calice colorato donat. campanif. in fummit. phis : fem. te&. capf. 3part. Narci[Jo- Leucoum mult
iflorum in clavam cong. fem. tect. fr. 3gon. carnofo polyp. A«(a J-B. Hb. ingens heterantha &fl. 2labiatum
(imul ferens. [fido & fefc fuis laciniis pasate in fummir. folitario: fem. te&. capf. fimpl. terere longa non re£ta. Palitreria Mik. X7. Zlga fpecies, cujus flos inter 1. & 3peralum adhuc ambigit. alóg [nud. plurimis ; appof. incapit. cong. cernuo. Flagzmula furreSla Riv. paniozica ff. lonis: ^ ". folitario : : fem. | fl. plerumque claufo |ere&o, Famula que T. Clematis Gerazii fol, alpina.
[:e8- bacea globofa polyp. p. m. nigra. fl. non bracteato Pari T. fo/, circa caulem " 10. yel 12. OK.
(in fummit.
—.
| nud. r. P/antepo B. ftellato non raró ludens. vid. 8. 4lum iod
| te&t. bacca globofa p.m. r. 2. vel 3pyr. Unifoliur; Cl.Dill. fl. odoratiff. in decrem. ftell. Coxvallizm
(adfol. alas [Iparlo: fem. te&. capf. fimpl. ovali 4fperma. Peztapteropbylloz. Cl. Dill. (t. lin 2. verfus digefto bomoftichicos. Secundum longitudinem caulis : fem. x I. fercepier. Rup.
(folitario: xa nud. 1. muricato : Zribaloides T. fi fl. periolos ut in Viola fcapos putas.
[fpicato : fem.
ftellato :
F7
| Jcarmeo — |fmmpliee E 'nudis plurimis folidis in capit. cong. echinat. Clematis Ru. Viticella Cl.Dill.f.| purpureo — | a c&ruleo — |pltuo E i incifis nunc fingalaribus samt ternis Cretica $ huc accedere videtur Clematis T. Clematitis fol. pe ifi viridi fuente poferius reftxo Orientali, s [qua Alfine alpina naimima glabra C.B o € [verete avalvi 4Jfizela Dill. | verza glaóra folo. Cariophylii. e non globofa,neque oper- | mu[cofa quibusdam fol. capillaceis. E culo ftellato tecta tenuifolia repens mu[cofo flore. | - " | quafi cordif. 2valvi 2corni. [amptiore auriculato |... |5reoi *ig [.9 L p A ge E. Jo. |fuérotundo uzinore d longo | i-i be C3 8-3 t vil [phaniceo. EU a8ls 9 (levi: fol. ; ] addis |frmp lice. t b ra | Papaver jM ungaibus| S KS s E prn: ] amicolor,:.—-. pieno "8 tot 1 ijt [Bree ipe a ibran maxime varii color, mbria : [8laucis Paprver Riv.& T. 7,5). unicolor, d * | [mpl s, I * to fem.|caruleo e | pleno a. d e [pigro &c. 42 |echinata five hifpida, Papaver Rbaas capite oblongo bifpido 'T. 1 oblonga hifpida etiamque operculo ftellato tecta: Papaver Rbaas capite oblongo bifpido. 'T [longitfima & quafi filiquofa etiam operculo ftellato te&ta. Pupaver Rbaas capite lozgiffimo glabro T. ' |4part. 4ula. Rate fpecies quaedam , quas vide inter fl. fimbriatos 4los. * E non filiquofa, operculo ftellato te&a fimpl. Papaver Rbaas "PP iom dir T. longa Mut — | glabrum. | filiquofa apart. mihi jaliis f implice. Glaucium T. ff. | poser bir[utum. — Vienne fpontancum.- | violaceo, | Hormini folio. ) I. vulg. |Pacca globofa polyp. p. m.r. & acidula. Oxicoccus T. — ite Ji io ssh. ! virens 1 [non bra&eato [quat umbellato: fem. nud. 1. 4/chyzilla T. veiut dd z [laxe (non umbellato : fem. te&. capf. (impl. cordiformi. iie jme js dite. repet. - | 2 [fimpl. conica avalvi. Z4/fsela CI. Dill, qua Paronychia inefolia ES bracteato : fem. te. capf. [8partita minuta. R«dio/a Cl. D 5s 9 | denfe conglomerato: [nud. 1. Milsraza minima C. B. vid. fl. imperf. caliciformes. quafi capitulo. fem. |te&. capf. 3part. 3cocca. E[z/a exigua fol. Que. C.B. fl. minim. non emarginat. regularib. lutcolis in Martio jam florentibus. E luteolit - | .|Mufcariofo: fem. nud. plurimis. . pereo 05 | luteis. — [imodor. — [4i g.lala ' in quibusdam Ípeciebus alatis Thalichrum ft. flaminibus | incarnatis | fez. iam ts € fl. ftaminibus refertif. non magno Lrrperel- odoris. non firiatis. : bracteat. Latrovir kA i Ix Phi s ua [maju:. | d "foh à eie i : be $ | Rate. ym minineum. e |8|* |Umbellato vel Corimbofo : fem. te&. Silicula 4pl. corniculata Rofea Rup. Y BE - (nud. 4. caule cand. lignofo fol. digitato.f.racemo circumflexo. Cifampdo;Rup. — | —— ? 5 |Racemofo: fem nigra nofiras in petiolo &revi, d 3| : tea. bacca polypyr. Chriflophoriana Riv. & T. bacca | »ivea Americana lomp.- - M E Á rubra Americaua, E ' 4 globuli s albis pilofis. S|9718 , (nud.1.fol. | Gimplice. Plantago anguflifolia'T. - : aigue irs Logopl. | 9 9|8 E [^ major eire odorata 2 [/piuofa albo pua. EIE A, ! piinato: Sazgaifor£a Ru. | wainor birfuta — |odoratff. Ari | "y fem. | ^ [3 22 l |preaita auric, | villofiffim. |imodora. | non [pinoja [oirente — sim. - «a o e eur; E es Í te&. capf. (impl 2fpermna horizontaliter 2valvi. Py T. foi. iens tris Lapismm e
Leucoiformi &c
Hb. F. P. S. R. 4lo Plano in fummit. & ad lat.
[la tifolin
i i
:
in Slobildi cong a fem.nud.r. tota plinta remoto ; l/rtica Romana, conf, fl, imperf caliciform:
Racemofo prim a sibos deinde p. m. virente non deciduo :fem. rz. teftaceo ted o membrana qua
sd
- z [angufto finuato laciniato & dent. Corowopus T. |angufifolius | [mais birfutu; [P 4jer. S Lrofens mar tim. | minizs : minim, 9 [ Gmplice| [aupujlo lauceol, [oirente — — : 3 [lato faltem integro vix vifibiliter vel non | avgzfiif[imo f fanpuineg - e z finuato gnervio. F/as4go Rup. & T. fei. |gramineo [glabro Tnttato Aibido * 9 i: Lato. | birfuto 50H Jinuato| incano s [| | Llannpimof. M ferrato — | argenteo E &ilgSi" nn ferr 410 | wigricante e dentato "pi E Bulle Bo hifimo (füiofo vtl prolf z [lmpa 9 D, re alti [Timo |foizofo vel prolifera |majer 0Upa (alba — . 3. | E E (fhrosà caule Mta winimo minore I»udo á or Jf fca pe | Me [nihnato eum imp. Saxewfférba Rup. fpicata fpica 7 fing A V | Be T um imp. Sanguifirba Rup. fpicata fpicà Lalba mascima Cahid. |Previore Hifpan. | ll zo i4 Potamopeton., cujus fpecies vide inter fequentesfl, 4los apicatos & ftilatos, IT "^ |te& bacca 2, vel apyr. U»ifolium CI. Dill. |] Í : LM [muriesto: floreque bra&tcato : Triznio;des 'T. fi fcapi petioli putentur. de "Lglabro ovato acuminato: fl. non bra&teato : Pafferiza Rup. cujus fl. fr. fubjacet, & ideo 4lus, ! 6 [2part, capf. globofa & ftella tecta. Papaver Orieutale teuuiter ip- "s cifum ad caulem jloridum, T, no (ere&to. Zifuella anguflilT: : » folio C]. Dill, ae capf, fimpl. m We 4fido : caule |fupino. Zifizella gramin, anuta fol obfcureviren.Cl.D, 1 S [ 3 P calice i Al Jl Cl D. emer is - E ' U epente. A)frnella repens C]. gramin fol. lete«irant, E A p pi integro tubulofoí(ftellatis. M/zzaffrum aquaticum Gallii folio T, | ; z- ! & tectis fol.incaule |2.adverf. Alfina [trum Serpilli folum repeus T, | £55 &L : Uh ecu: (rubente fem, cochleato. verticali in bacca. Ka/ Pacc;fer, Buxb. | PÉ | z | | pericarpio membranofo| non tub. fem. utin priore. Ka/i bymile alis purpureis Buxb. [ E —- | mohgfpermo p.m. [fo huc ctiam accedit Ka/i fpiuofzm T. ieci Jf Gk: ü E | major vulgatis. I» 5d E: * f [f P Lappacco. Farietaria T. [0cimi foi minor, n c jc tee | nud [minima anuta Luf. Hu & ! - ped 9 [fertili fru&uique adl tetfem, |: ^ L.dumflos eft alus Tormentilla, vid. fl. rcg. 4lus ES: 19| opo emarg. ! 5| !s| $ 5 icis bacca. monopyr. fem. cochleat. Kali Zaccifer, ET «E E oliis clavatis Buxb. — - ze S - [aculeato. Spinachbia vswicar. fem.acul T. !| Bm & derili ; & a fr. remotototaplanta: (em, nud, 1. Iglabro: Spinacbia fem. 202 acul. vid. fl. [1 s 9 1 | L imper. | 2 - [cavis : fl. etiam fimul in fummitate conferto: in petiolis spartitis. ad.. pen braCteato ex petalis . « ,fem.ted. filiqua fimpl. brevi, Fpimedizum. C.B. tou A : non cavis, inter Íc hiantibus Et. obofis te&, vefica apartit, 7 faris Rup. Corizdus,T. —. | " ilg ue n ; e májor fülio mucronato *] Eg €— Viros quoniam in. | Urtica| : r8 » rygae ajists acto, a fr,inplurimis tota planta Lminor folioorbiculari, Lo t remoto: fem, nud. rz, hujus fpecies dantur fl. a fr. in ea- El t paccm dem planta remoto. confer fl. EC imperf. caliciform,
[incanis mollibus |
bacca monofperma, Solanoider CI. Dill. foz.| | [glabris Circee.
: Hb.
3]
Hb, Flore Perf. fimplice Regulari 'T'etrapetalo Leucoiformi
in fümmitate caulis & ramorum
Hb. Fl. P. S. R^ 4lo. Leucoif. | | | Sdn 2
'Sparfo : fet, te&t. capf. 2part, acorni. Saxifveta Alpina habitu. 4wdrofaces silla D. Haller huc accedit; (Dentis Leonis, Rapifir am. Dentis Leonis folie Orient, T. -
(albo ; :fol. | : |g i : ( la apac €O. Rapiffrum maximum monofgermam T. E zd E. "T avalvi fl. [pallido : fol. in caule perfoliato & auriculato. Rapifivum- ayverrfe jii: acuto dnriculato. X. E P. Rapifolium arvenfe uonojpermuvs. Siliqua conftanter 2.nodis fi vearticulis 48 215] B CL Repifram T.! rponofpermis ens: & E » LAcazati fo linum: orientale. " 2 TU- (maritima velearis, — $ E E 2valvi : f, albo: fol. 3 gs fagi & carnofis. CramZe T. | fal. (Perfoliata fr» 4. alis iln. Or. t - C (d? LDentis Leonis Erucaginis facie. Or. »- (ma 4$. á " Ww n & interne 2. fpatia vacua hdbeafs: f. luteo fol. perfoliato. Mystroin momperm. T. | ^1 : gw t 88 03 a ; x no |lingseavis! fi hilicompreffa Kk ja. apice emar- [fativa (viridi [mrncronáto * [lixdalato 2 9 8] p in Orientali cordiformi, fol. in. Jfatis IT. l ol. | Lepidi; Orient. » |oveto 4 & caule. integris & mucronatis. iv p . ;1 bes | £i 4gula & haftz cufpidi fimili fol. in caule w^ em — À— Vurdferm ers b. Ug i integr. mucronato & finuato. cile "i je | ! | aT A i - B - 9 ecbinato d Ei Orbiculari & fcutifornj. Jontblafp mrieinem ME rcs lunatup borzoffichicum fr. | [ T B V I" m er fl. emiarginat, T etbizzato, | us &r| a fterete 2. nodis five articulis diftinda , avid & fungoía, fl. flavo fol, Rapi. Rapiffram meon |permum T. |24z E 2[permam. u rers S (raéro 5l pm agri haftz b us f mili. chi 1 T.H * h Lube. 9 ori i; es a pain felabro anpufto J - mini ue luteo. ontidbe Columnz fo/. birfuto Hieracii 2 1 qhbajpidium T. pere * Seen ex 2. den ums compie is ftilo imermedio T Le - ao o-dptidi
junctis: fem. oblong. flor lateolo. Jostra£a ft. pallia
E le jpurpurafcente. Jomtr. Jd in jntuma ff. ex aio puepar. E 8. (albo. Jontraba calice fl. auricalato fubir[uto.
jua s]
z "1 (* folio: lato fl. clavatis.
&l [nom Bogredi cufpidibafte fimili: — Zepidiem TT. | Crncamum , potius pulverulentum drvtufe humile &|[z hie acri ; fl, albo moss (T. [pramineo foiio
z - Cariopbylli folio.
» 2 en —A[orijPo.
x E UNafiurtii folio E erifpo.
g|9 (exfücco , fatuo largo,cubirali & crenato: S. viticulari fervida. Zrmoracia. Rup.
2 |'5 |globofa: fol. (rubello. Cochlearia mini» fl. dilute rubello 'T.
"19 fucculento acri Nafturtii (Jubrotundo
e| (. odore & fapore fl. | oélongo. Batava.
t | albo : Cochlearia T. fol. |figuato.. *
Z lenticulari pufillo Danica minor.
4 t Glafli glauco.
a. A : (Car danzines. : - | Dra£a filicula corzuta.
finuatis mucronatis. f; ornate.
[02 cornut.
|3angulari dira Bur [a pafforis T. fs. CCoramopi filiqua csdifomi] eon
" : Mcd emere M cu g J8&8t€ manifefto lato & in fummitate |. (a/2o : cazdle (elauco Vaccaria incamo. E" g|z fuaemarginato:fol. incaule q ( perfoliatol majus. " |2.les| unwgi. .T- 1 . (mutronato mima | g MATOEMT | onn m ime f [viridi (fervat. ampl. - "^ [s4l85$ UM 2 ü (non perf.| perdis 3 [*[eg 9 | i Blafo. - sow frrat. à [5s os fra 9 |$ji&e sf odore allii(nafiurtii fapore ci li (pero igabris | SU [Sak;m P idronlnfp dum Mati Vbirfutis zb & & obleuro e manifcfto, fe vi tab. | Iden mpi fl fol4 rani | Pond i 3$ 5 sg equens, L Hrotuzdiore alpinum
Coligale (axatile oim. P rtapririnem
b
ll Hb. Fl. P. $. Reg. 4lo Lcucoif- Il : -- (fitveftre Dalechamp.- 1 ! ES 9584 jrubeolo i coal ferfpum. u€ | 5 G.S E xz l uat folium. Mig mera variatio. [ 19g 5 -R2ud | . 702 cri bum, | " : M $5.5 Nafurtium (nudo nr tantum circa radicem, H '&. & i E-: Eu 2 J^ [seuuiter — [criflaza t verrucofa, i 1] o Lr] £5 Ls : « : n & c z a i- & (albo Siloefire in MB [702 criflata ueque verruc, ii — -4|Zz o'ou0 | - s 8e cg | ol. To|J1tés ! à E F oj - RE e i [ron 7 ds ceteris Perfoliate Or,
n FEM HIEE -A- Rs fapinum vernum
n Sg - &.2 B3 Ipiunatis|ereáum veruum cum impare inajore
li LEES HIEREIPEE Ü ] Monfpel,
Wd & lorgo 7» (obfoleto, u [5 Corbictilar:, f, B -: " [1470 T e pereuuis, c E plana utrinque, korr orbicilas de ES Ez niform. | o - aut emarginata em, re longiore ! Ge &. quafi emarginatis: fol. integris: Posee 5d fol. Us "i IN | B $e |" caule in plurimis lignofo & fru- Lunar? (majore, S B[.h ticofo (filiqua oblonga | | Es glo LLeucoi | (minore, 9 gl? Upcanum perenne, 2 t£| A : [majore - i e s fol. ew avrenlatis& Aly[fou Myagrum aroenfe e fol, auricul, fr. Imibéré ' oliatis ; fl, luteo
| i- 9 * bs » er (angu 0 maritimum, ide
I» Er D 3 5 E - | Ser pzlli incano, gpotos puiveru E
I. RBE EI S siu Ey ( ibo fol. | F'eronice.
E THEE (ovi mper,
| BE E&lES HHalymi |
M ul 3 c Zee Alby[fon T. fi. largeuzeo augufto. I
UB lel& e [5 g violaceo foliis anguofi Creticum, (Serpill.. auhdalasi maja
aH 5 - jest n
M o & UERESH tius ulverulent. 2], [min T
RA v | E 9 E a | bns S aer dite ; NN Plazo — (minimum, * "E Qc. EI 1 "En c L ' 9 l |birfutum alpinum. | E 2 l Laculeazum frazicofum, Ae as & E [inferioribus laciniatis , fuperioribus in dn tantum 4.0 E É oil: Radicula palufiris, Cl. Di DOB e terete & parva Silique lH dibus laciniatis: Radicula aquatica fol, omuibus in profur- wM .E | A a eret cd e ouucS ics das lacinias divifis, Cl. Dill. | Et | fex [viridi ffinttato, | Y eac E £0
NH. : fol. in-| Dies oH Feli
O"— ovali & pro plantule habitu, Bosne: M^yagri fativi annua Orient.
|! "L t| tegris. — Zlyffoides fr val cT * Yi Scl : as atis; fem. fubrot, Érucago fégetum. T. D |Quatripartita E ACA ees ee quafi c (rapaceo gra f € pinnato oulgare, | (2valvi comprefla p. m. fem. viridi
il | acribus : Hb. tota fucco croceo Cbelidowium T.fo it ern abest: lat4
L| E ida fl, lut. baaiftrum niqua articula
| 2e ER turgid Cobfolete purpurafcente. pocuoes ntinopol, T.
Fi | iq T.
HN S33 arum: rad. non tuberofa violaceo dilute, Rapbariffrum Alepicum. (minore & ul. : Hb, fpontaneca: fl, (ftriato ftriis purpureis. labra T. majore | TRERCIETE- & P lbo| ^ Rapbanifirum ffiqua articulata glabra T. | i.
NH S Eo E . Inon ftriato. Rapbaniffrum AE Ign I "E El ETE i. . : : ^ I 1- B E & HE peg grrcMieti er eel villfa Cret. . ! a|-[85&s Ibucaccedunt Raphauifirum A afpermum füpra recenfit. |. [3| [5288 prede
|. A LIMEREÉS ad.foris
n E ooco. lrotumi, 7 i '*l HEEB |valde:rad.tüberof, —— — ae i oemde i a Ibo M x ! e| j9ss$ g | fucculentacri:Hb, Kapbarus T, tomber ono Francictite | S| [REGE exot. fl. albo vel : rm es i "c—ES£u purpuraíc. eue mr| moins
l ; (94 8 Malera for minime,
Gapartita &c. vid, tab, feq. S | : eS E. i : |
Kn ce
. RN UT
lari 'T'etrapetalo Leucoiformi
rto , & füccefTive falte
T Tto e de
Hb, Flore Perf. fim in fümmitare caulis & ramorum con
non approximante, & definente apice in cornu
nullum, vid,tab, feq.
rupem
plice Re
* *
m fructu fpicato
E
fem. te&. capf. longa filiquofa 2part. cauli.
à
approximante vel plane appreífa: f. -
—
plan, A4gulari& vixhorizontaliter explanat,
—
-—— "T
- orbic.& horiz. ex
—À
—
roftratum
,hoU
fI, fem.fubrot
liisin caule
liqua p.m.compre
In.tcre- fem.exig. ro- marginatis: fo
tund, fol, dentatis &
a;
filiqua ftricta p. e
. telon
fcm, 1. pregnans:
fem. fubrot. Siliqu
à
fungofum :
gofum neque uno femine pregnans
[em, fubrotundis, per maturit.
non fun
-
Hb. Fl. P. S. R. 4lo. Leucoif
; tobtufis Leucoiform, fl. luteo odoro: Orca folio, T. E Inon perfoliatis:] ( (z4jr. hujus Silique cauli : luteolo : Turririr T. pe funt minus appreffa. (aunza verna,
23
:
ain aa f.
* "t LI AMiLA 115
uestis:
albo: Tarriti T pns UHMÍPAYis, - 3] (imcifis alpina, "E '|Bellidis oillofrr. (luteolo: Turr itis fol, inferioribus cichoraceis cazeris pevfoliate 'T, eujus j perfoliatis: f.| femen compreffum & teretiufculum e | [purpurafcente. Terri£is auzsa verza fl. purpurafc ente T, huc accedunt etiam Ruppio omnes fequentes BraJica filocffrer. vid. Bra[frca. |. 4 (albo: Turritis foliis incifis alpina T. hic repetitur fol. laciniis ludens, - laciniatis B. | ie T Barbarea ). B, Sifimbrium Eruce folio glabrum 'T fi. m Uprritis fol, Cicborei dematis fl, luteo mago Orientalis T, f majus (glabrum [latifor. cauli appre[fis oulgare eos 1 d prid jfal, Eruce alterum bir utum fl. irreg. fimnatis, lcorniculatum vel(ouleare | polyceratou, l^ uo (C4
Tos Leonuir, Uoliis Rape Orientale T, Ifl, albido minus Orientale T. fenui laciniat, Abfynthy pontici inftar & pulverulentis:fl. luteolo minuto: Accipi.zi/a R, (oblonga [candida (non perfoliatis, Rapa faziva T. rad. laf li obfolete migricante — (globofa | viridi ' pnnicea, " te foris iuter,
l
fol, pinnatis.
laciniatis pinnatim,laci- niislatioribus Taraxa-
ciform.& quafilanceo- Exyfimum T. latis; fl, luteo,iri ultima
fpecie albido
[ Siliquis
longa terete, cornubrevi: fol. imis rapaceis : fem. globof; fplendent, acri- bus: fl. luteo: rad. tubero- fa: fol. in caule fummis
,Perfoliatis: rad, Rapa minore Napus T. rad. licer cmejer "gra (unaxima, "ce brevi & fere 4gula: cornu]. Siuapi T. fo/. E longo: fem. fubrot. non
(rufo Cpracox,
fem. Luigro Lferozinum.,
,
fplendenr. fervidiff. fol. (maocimum, (elabra Rape vel alio fl, luteo i; * Sinapi 1. foi. pus imi lani fr mum, Siliqua] führe, L velalbo Hb. czenui[fome lacin, (minus, (birfuta iuto — (Jiriato nigro E a3 ví T Jdem Lou alle .|mom firiato — jruffv. MH sf uteo Éruca fativa T fol, mani: di fecto, zt EE |Rapa-.fi ceruleo, luteo; vel albo ftriis r nigris picto. Eruca fativalatifolia alba T, um T talbo lineis nigris pito. Érsa Komaza. T. . «9.5 5 Bellidis Eruca Bellidis folo T. (temeifolia perennis flore luteo zEZ E Tataxaci vel Burfze paftoris. fl.lateo, Erwca T..] SIoeffris lute jme cauleafpero. —— 9 89 g. LTanaceti, Eruca Tanaceti folio 'T vile j Uminor Burfa palor.fol, £7 1 monocepbala ^ trugofa vu folio, ' - candid | capitulis pluribur nodoera, Cibrofa s Ce Bra[fica T. Urubra; conglóbata — |monvugof. i ad| -— -E odore Mofc hil vapifir. zl B cenid twin doque j c ts Ccrifpa lobofa 2 c |luteo: PTT ripa afratde Lfe[filis, | (dn imo tamm, - hb. oon capitata| vulgaris, E Jimbriata) | Me. vttloo topbofa 9Girfd)ing. E | |laciniata rubra. | os Li : l LE fa lio gud vulgo Sele»izes C.B, E e Ü e
T. Braffen TA y marilims proceriar fen fis (eapite obiongo non penitts clatifo. yfiera.
Braffica'T V4 | albo - luiridi Jescpanja [sd : Lx "t. Bra[fica campe]iris fol. perfóliato Ji.albo T.
longa:fol. largis glaucis omni
, maximisjn
rete,
fplendent. globofis, minus acribus: Siliqua fere te-
purpurco: fa cruel perfóliata jl. purpureo, Eup "e
Hb. Fl. P. S. Reg. 4lo Leucoif.
?*,
-*
- B IB | 9. .Ig E Ctriphslla " Q «EC ; (afperzit K- &3 | Dieitatis five | is: | ^c jpentapbylla foliisthLm " BU gitatis five palmatis : 'fem. fübrot. rad. fquamofa Deraria Rup. & T. , lorolIiori£us ETE |ietaptotal pum E E 7072 dacifera. $ E g Unntopbylla montis aurei. | - d 3 pinnatis cum impare. in plurimis in una fpe- inteoris (exiguo 42:7: -—- -40 P fpe EJ . . f $ [a [bo pa*vo & hi cie fimplicibus , in 2. 3phyllis: fapore Si- : [piamatis pirruis | pratenfis ff.| a ist d Ífymbrii: nm orbicular. Hb. V. Vaciaiatis vir 5 g E - M Cardaimine Riv. & T. fal. am Se . $^ PA 0 20r T EGO " f 3 z $. rue (Pirfata ivta Dalechamp, 8 El od Ks Fumaria. ficui eu jin rri ea a | o4 X be urpureo vlab | 5 a 8 c 2 | M s. f A nsis quafi orbiculariéus alpina. a: oIB 5 05 c5 [a7 facie Chbriflophboriang ! E 5 Kt g Lfplicibus Afari foliis montana. E- eI ec -J C ] I 1 | - LB allium E lah | E o | $92 á cordiformi 1 d d [re odorafif | | 3 ; S95 JMerrato — |izcazo óo . | ! E &. | : E KE $ Hiper Riv.& T , fol. icd [a ,n y eredi dixe prperakun | uujore a GecTeAn0 0ronopi. Lr . Éje&muieo "i. 3s b. E ^ € i & b 3 8 Elichr fupiua /berbofa luteo : jj 4 EIRHBB LN iori is Fox "n -—-IsgslZz C125 l T CreGia "n S|sls alszga Eruca vel Jacoóa&. * [articulat feicefid | j 2 S : S. E z Ld ! m — [21072 artic.: Mricufpide ? E[SIS HIEEE (eormicalt ior. vr M o|s|s. zz lied eei Lodi i j iud E - E Cx - oiridt [ imd i TT PR vel tuberculofo AT EEG au5 ['oillofo [707 macul. veltuberculof. |wams o | B b i- IEEA incano .. [unicolore V/yatefcens|oinas . * | "S 5 S d$ 3 8 o TElichryfi Piu in. ambitu | argenteo [feauato 1207: frat. | eoéninz.Crat, e5rals SEES Leucoum Riv, & T. 0 ] 207 argenteo Jertato [5] alo Sp -d f E: 4 4 d H em 4 |B5-E : Ed 70n ferrato | Bram - kB neque fmuato |" E. & e p: Sd eque dentato. ) sud -— «a Q | € KS e.g 2. ullo ]odoro i m" Dau mS , . 8.9 | o| (958b . [odoratiffimo E à 2]; o ) N vernum ^c yu "^ bs) . E- d. "Es fl. | violaceo peus (fneiplice | b. : B S Ze |/erotinuma variegato |vzajore f 1 £. PE cineritio | em. |angulofo ut in folo | | PREIS jo — Luzaximo. pleno | | -— | z2B | ferrugineo i; maritimo. x z e 9 3 * - E Es 2 E AES Ufuiphureo. - Sj us SM : | IE- z - 8 V obantanh f. ap, Vrtore |aere. & aszarum. s : "ema s piamatis| Pod » [72072 acre neque agzarum. ir urtii Wc " & » S palufive vepeus ff. * Sie à | PESE Sifymhbrium. Riv, & T. fo/. | 6 Je knee] PRA 5 li, | E: 5 * | [tore eleganter diffediis Creticum. glaera. ; b uti. 2 | [s zE &. qEnen UU. Pd ms f. (f: Mr: vuleo BarZarea füpra Eryfimo E Ls UP-i»pa Plantaginis ) é f iow accenf. ob filiq. cauli id | Barearee Orientali : in SS x MEO Lrotaundis acie rientalis. || EM pes ni song omerata mufcarium effigiantia congefto: fem.tc&.. ": acribus Glafti , & terre pulicibus grata cfc mae c art. haftzcufyidi fimili: fol E nud. plurimis pappofi gratacíca. Lepidium latifoliun fupra inter 8. conf j S [f parfo: d p ppofi s five binncf E Hammula foliis Pyri incifis C. B. E PREACOERED ctirütm, z fem. tectis s [e am T Veficaria Orientalis T. : S [tantum ad fol, alas: m. "-L o. gin tenuifolium T. alterum videi inter 8. bifidos ire DIN & B. Hujus petioli 2. foli poi pul, fen pume. : : E: E lüccriamact d Tissus Rup Jcandens Langufifa. * (de wd minor maritima » S | / ms pe etur F/ammula; die T | 54 [s ol. & foliis vigidioribus repens. 2l | & fimul in fumm he "n IT Panes à bea le rub — x cd. [3 L. fa, quafiquc criftata bis bon wp T motido Nau AÁRGIRRRLO 1. capf apart. dua &verruco- no 1fidis Ruellii .
H
1d Fw-. CAR : ; ". ee z x "
T"
- Hb.H.Perf S. R. 4lo emarg; fimbr. cavo,& bifido. "adl (major Alpina rad. rilicundiore magliqn |
[vulgaris nofl as oder 4,
(fl. lutto. |
(Plano: ad latera five fol. alas Tormeuzilla Riv, & T. | anie fief aureo fl. sla ( fuyc fem.] fpatfo: fem. nud, 4. $.váriautes. | Miracle P Caffubica fol. fatis poffe 2 i oon) on ferratis, & (fnplice orbic. monofperma peltata: (magzo cordat. | E: [ . fem. orbiculari plano Jontblafpi J| | E. h «c aCapf ' $. [Iteteo: incamm. [picatum, | Leucoiformi in fümmitate (fol. Serpili Jl. magno cordato, — - conferto primó ,. deinde 2part. parallele cum valvis. A4/y/Jon T| fenfim fpicato plos mi- (montanum iucamm adenle, nusve laxe faltem fr. fem. | |4part. Erucago huc accedit. vid; Silculofas. | ted, . [Siliqua2patt. cauli approxim. Turrítis major ML. emarg. Gerardi & Raji, .
(capf. globofa operculo ftellato te&la fimpl. interne laincill: » perpendi- |
[
FI. Perfecto Simplice Regulari 'T'etrapctalo
Hb.
E
Plano five explanato:in fummi- cular. notata,
g tate difcretoy! Ícm.tec. — | Papaver fl. laciniato varii coloris & varíiationis. E Siliqua fimpl. z : Chelidosium majus fl. €& fol. tenuif[me laciniato, £o (herbacea (villofis Chalepenfis. » |concavo convexo cochlearis inflar:(Aorzenfis lat; fife] 9, in fummitate difcreto vel fociato: tarDorefceus (glabris vulgaris, :& |. & ob ramosbreves virgatos quati ..— (villofis omoes i. "g| conferto; fem. ect. capf; 4part. 4- (sentuifolia f. major. «i gona. Ruta Riv, & T, | lolabris eri]
|filveftris (minor.
L Coriandrifolia- [pinofa woutana fl. aito.
| Linifolia.
cavo id eft ex petalis cavis, & ovalibus: in fummitate & ad fol. alas fimul mn ex longis petiolis com-
p—— [4
munibus 3part. divifis: fem. te&t, Siliqua brevi mpl. Epimedium T. f, js all flavente inteo, (tortili & Leucoiformi in fummitate difcreto : fem, te&. Siliqua eie di triplice. Garidella T. (fimpl. orbiculata hirfuta monofperma. : i
9 | (luteo: fem. tea. Jonthlafpi [picatum incantum fl, luteo T, i — capf. (plano convexa Nafturtiiformi | 4bffom fili | ? [non tortili, fed explanato Léucüic lai Serpilli f. magno cordato. |
formiin fümmitate. conferto pri-k- iplana & comprefla utrinque Bribonac Siliqua.
mO, dein plus minusve fuccet(Tive| eblonga intorta. Lunaria, T.
fpicato : P : pu * (mucronata plato convexa: Hba nana | $ albo: fem. te&t, capf.2part.| — Draba vulgaris caule udo Cl Dill, | parallele cum valvis P ora compreíla & ftilo donata. AX a sb Draba Tbalfpi iucauim fruticofum | bu. , igi go dicium, Cl. Dill-
—— BÁO URN Nn M MÀ —Ó—
Lg
Hb. H. Perfecto Simplice Regulari Pentapetalo
Stellato
p———
——À——
vais. art
ru
amorum
in fummitate caulis & r
"»
|
Hb. Fl. Perfecto Simplice Regulari slo Stclleto in Summit.
T nud. folid. in fpicam longam & gracilem cong. AMyojo: Cl. Dill. 8, ftellato ambie. [Solitario:fem, pes capf, fimpl. Loychnis Ocimoides mufcofa flriciore fot, Barell. nud. plurimis in(echinatum. fol. (impl. Ranocztlus fol. Bezonice montanus.'T', : Difcreto:fem.| capit.cong, [non echinat. fol pinnat. PestaphyHoides robrtm, 8. ftellato, "e etiam laej. ] niato iudens, [te&is bacca monofperma: fem, cochleato. Kali bre, cazie gracili fol, cra[J/, Bux.
(nud. 2. Hydrocetile 'T. huc accedit, fi Scapifera putetur. (alpinum fl. naguo rubro odorato in medio luteo, ]zomentofum montanum f, quafi in [pica pemella, Arvenfe fl. vubenze. : Cepea fl. pumpurafceute. | Umninimtm parvo ft, purpurafcente €ontan, Raji. | majts, r9fe prs
bra&eato : fem. rubro: Sedum T.
— 1
Cmajits,
terezifolium. album amen.
ltea.Silicula cornic, albo: Sedum T | i splice fl, | 1 |
Cpnajüt felio quafi circinato fl, quafi im [pica adla|mivu: uninim.Ra. ( Cepea dicium ab imo flatim ramof ó femper triauthon, ; (acri; Seduta parvum acre T. (terete | (zeretifolium alzerutz, lnon acri; Sedu» T. | minimum non acre. luteo: fol, (coris folio 3pbyllo circa caulem, (lato comprefJo, | compreffo, Sedum minus Inteum T. fol. ]compreff' angufiiort | | | lacuzo, | (virente pon bra&eato: fem. nud. x. [fupino gramineis anguftis qua£ ftellatis Kyavvz! foi.| huc acced, fol, in caule (cazdicante, lerecto; fimplicibus brevibus Liniformibus alternis, — Lizofyris Rup. | j
conferto:
(re&a terete, ZAmarazibu: (demJa(longa(actleatus — (micronato,
C hateroftich. fem. tc&, vulgaris fpica f capf. &impl.horizont. | Vasca Vbrevi|uomacul. — Vorbiculari, 2valvi:fpica — — ,curvacompreffa & crifpa, Amarantbus criflatns fol, & flore va B | ; tii coloris,
non remoto:Spica| (minutis Inteum famulis vefleocis, | homoftichica multipl. tomentofam montanum [pica fl. alla fl, rubro. em,ted. Silicula Sedu» T, majus,
l corniculata splice Ulo quafi circinnaio Jf. albo|mizrut, Uninimum,
fpicato:a fr,
j |. oto: fem. te. capf. fimpl. Canzabiua T,
p——
Iotmbofo equat adibellard: fci. te& [Fafarle Riv, [mio (major. | Silicula corniculata multipl.| | 3 | | dpacampferos 'T,
ad latera five foliorum alas fparfo &c. — vid, tab, fequens.
i
Hb,
3
295,
Stellato ad lat. five fol. alas
Can
-—
EMEN "
t P À—
. Hb. Flore Perfecto Simplice Regulari Pentapetalo
res wm pte mec
Hb.Fl. Perf. S. R. slo Stellato & Plano, | 37
(62s / i E Silicula corniculata splice. Sedwm ecbinatum cel fieilatum T. Pe : , 8S |pericarpio polyp. p. m. vinofo: in me- (copiofis cum tubo amplo. Grazadilla pentapetala T. & Knaut, s lo fl, extantibus radiis coronz E Lu nullis & tubo conico. Merzcuja pentapetala Knauth. (pungente : fem, nud. r. Acbirauzba repens folio Brit Cl, Dill, | B | ' [remoto :fem, fübrot. teda membrana, Caznabi:, B | conferto: & | (nud. 2. femiglobof. quafi umbellato in fcapo ex caule fla- s non pung.a fr. gellante prodeunte. 0 tota planta | (Coryledonis ouigaris, — — non remot. fem. Hydrocotile T, fol! Afar Ceylan. Nimpbee). serican | . capf ly]. Alter Gat IR. aln Herm, tect. capf. impl. ZlfrmeGalli facie afra, Herm, racemofo : fem. te&, bacca polyp. Zralia Cenddainf T. o A |
(Spicato,a fr. in cadem planta remoto: fr. 3cocco: Ricizzs T. 8l. valde ludens, | |& in fummitate fimul fpicato: fem. te&. capf. Gimpl. horizont. 2valvi. A»xarazzhbus inter fl.in fummitate recenfitus fl. fitum per etatem mutans,
f e [Spicam longam & gracilem. AMyofero; CI. Dill. fl. ftellato ambigens, Raszmcnlus fol, gram. T, ZAR. (majore. ! E: zi ! farre&o odoro. Neworofa major Riv. ft. fl, slo varians Ei ulcapitulum convexum:cau- inore, "€. ledeterminate foliato fl. (albo. Nemorofa vulgaris Riv.fl, slo ludens. e | . : : R Pi jcernuo [luteo.. Neworofa fl, minore luzeo Rup.. Auemone Ranunc. £|2 1 ü CI. Dill.fl. fapius slo quam polypet. vid.polyp. Y | huc acced. Grzina/s fem. nud. s. que vid. inter fl. Difccet. | LPappofis: five caliptra pappofa te&tis: Zmemone /atifolia Ql. magno huc pertinet. vid. fl. polypet. - eas (hederaceis. Parza[fa Rup. G capillaceis fere ftellatis: Spergztla verna fem. limbo foliaceo cincía [fimpl. caule foliis vetito fl. r. ludens. |
: capf. |nullis fed fcapofo: Sperpzla perpuilla folio lanceolato. £l. Prutfice.,
E : vid, fl. Leucoiform. : 6 | (Spart. fol, 2phyllo. Acetofellze fpecies, fecundum quosdam , que tamen mihi Mono- E tect. petale apparuerunt. vid, 11a. e L (rofeo, (majere, 3 (fcapofo: Helleborus niger ft.| |mizore. * 8. potius tubulof. 2- Siliqua corniculat multipl. caule : ig o voran irregular, o f (prolis, ^ (ampliore, &fanguineo, . | ed jrmpL diffe ps p B omo ( viridi. E: *fol. (pungentbus — (vernalis. E iri foliat.esctremitatibur fuis autumnalir. | E- ljon pungentib. byemalis, | & fol, perfoliat, veftito. Aconitum byemalefl, in medio folio fef. | fili Ranunculiformi non tubulof. & ideo T, male Hellezo- ! : i (. rus dictum. ficut Trolliu; Riv. ripis (albo,
| [reflexo: Gruinalis flore) pheo reflexco J.B. ;
,— [capitulum roftratum : fl. | ( AconitK viridi [wa[fo.
.£ | (Batracboides fol.| | vel vm
E Aloe cinereo. tenu. | $ jnon reflex.Grzinalis Ris] Argeutea alpina Pone T. SEC usd Gerauium T.| — |Cbamadris Boccon.
494 bSfa] tncorollam;corniculatis & molliter echinatis, Er 1 | Rapunculi parva. : AI RIZUY Ranunculus Arvenfis ecbinatus T. l 94 Cicute fol, cra [fore rad. craft. Hifp. SII S |Geranii Robertiani vulgoMofcov,
B kg es | groffe (profunde [maculato [majus [summum | [caruleo [magno ([odoro . —- [fi&rofa. ITE * * laciniato | | | | | Azareo mm] rad. | lozg.cra[f.
! 3 j2|c tenuiter [obiter — [mon mac. [minus |gerenme — albo — [pure minore [inodoro Afpbodel.
—-iV : v. [ear utei vel 2 d ES & : "le vartegato linis NE Leramofz. & - d 2. fit bao apieie H ad «il2i'zl 19 lícavatumprzmature ER UN MAP S anuginof. £o, s|315 E £| intra fl. Mninéan Ranuvculus|? ume Aene, T. levis. ja piens. SU | $| l8 |Slcenvexum. vid.tab.feq, [montamas luteus tentitfol, T. huc acced, e IURE ISpicam. vid, tab. feq. : , & (pappolis. vid. tab. feq,
— d
28 Hb. FL. P. S. R. 5lo Plano in fummit. Difer. vel Sociat. [.3 wa 1o, 9 E [Ciclamiuis A[pbudeli radice oulgo Tos confer * 2 $i f. Umizor, r- 5 7. Raumneulus T.fol. gofrePen: echinatus, E B — P pemorofus vel filoaticus ditius Tragi rad. fibrofa $ ERA Apii faocatilis minor radice tuberofa veticula obdu ia, E M Ts IGraminis Parna[]i, E R: | AIconíti ad radicem rotundo pre[lolante &, Pruff, 2 - lu (Iribuli aquatici folio montanus. i - [ (V. oodd T.|aqnazicus bederaceus fl. albo in medio luteo fl. potius laterali, 5 is E Waluflrig echinatus, S ES [fubrozumdo glauco radice fibrofa Creticus. » iT ci ( |Caltbe rotundifol. vermis filoat.maj.vel Caffu- t E vr E ferofa [fo] bictts fol. Tbore five Caltba. 3|e|cn s Jfübrotundo flellatus echinatus Creticus, mi - (2, Ranunculus T, | rotundo veruus Cbius fl. pleuo ampli[[eno. e Sp rad. L/Atbrozundo parvo flore Lufitan. alg (Jimplice. (miniato pure ML (Gg4: fi. | |o luteo 'vartegato | E- pleni[fim. [varícpato elegante Cosflant. D e Í a *. c Hadere terroris Lufitanicus., 2ioeo0 JUHE : abo ) Z E ES 3 pbeniceo 1 e" j£[£ er avovarío id o o 9 9 Q9 [ec (maccimo(fi mpiice luteo pallefc, fri E dc sí |g | i: * (ramofus |maguo pleno — lodora rubentibu:, B. S. u i: E t &] parvo |prolrfer.|igodor. Vimelino. M P4 ho E Z | | E 2 Luonramof. (minimo uon. prolifero, |aur«o. 3 I - -|g|& t; aureo paso coicol, "m i Sri «m eni e NH o|gie E: 5 fundo & linh n S E|2i9 - B rubente. " m z - lu ^ E winiato per ora [i 24 E a "o «x S utco, — Bi- m €el rofeo linei: allis HH B Sg iz iclo En L R— * purpuro - f[auguin, | 2 gs E Z (viridibus | lizeisrubris G lu- Hs : * fol. £eis flriat. NO s S interne , per oras oerà pallide | miniato patulo, EN v gl 2s luteis, lituris purpureis alas Veoc [ztteo pallecem. I o EB 8 | l papiliomeneferentibu. (X rubromixt | ]E 5689 * ; fff. inpliée ! z i & T - [bullatus Lui TES. m pheniceo| i E. : E 2| Uerorzi. (pleno. |. Tm o* 3 E- M [non Dullatus Afaticus fl. ut Aflaticus radice gramulofa. : 5 (V. Ranunculus aquaticus fol, Auri ad nodos wnbellifer Americauus T. infer.fpe&, | qe a jene rad, grumofa vulgo Illyricus d | E 3 | [Plantagiuis| hucacced.antequá fol.p.e. laciniantur & |* Imontanus Pyraneus marginibus pilofi. ": &| |joblongis vel £ glabris. ES 2 km lanceolatis: Ranunculus T. iid Betonice montanus fl. albo flellato, Grifonig incola, 23 m E Opbicgff paluflris Lesbus.— ks|.r Ls!6 | quaajor imo mazim. ).B. 4s 2 lel*is ilanccol.vulgo longifol. pitt. —— Cferratws. EÀ "SN SLLAH-EE- i " timor | Jt RBIS á| HH | ore tionen a (uon. [errat Oo |-3 eg u-21711 eo z [rs E: *1 onper E *k31*l-5[l2| [GramineisR iur dn sieucc Zolsvsscs rr |glsber soraeior Jf. V fimpl. — A eig IBIo| Sr ET is pasce duros "rbinfutus! viet plene Vaio, «ejelois[sl | ofa elslajg,5 ! : tx ior yir 15 LeieTalg osque : d rad. bulbofá 2 L Is ; : dAMpisilus gius jg | . e- unultifidis in oris & circumfcriptione roti lis vid. tab. b.feg. | 2T
DGDo NBC S Rede Plano in fummis. Dif. .. "leal
ame
echinatum ob apices feminnm exfítan:es : fol,
&
5. tantum corniculatis & mite echinatis, Ramazealus Zrvenfis ecbinatus 'T. füpta repetitus, [viridi. | [femplice. | E [repens fol. f. calice B. fugace | 2: repente. Ramancalas T. | varieg, | (fibrofa , faltem Liniclinans fre dum B. uh flaeell, ut prior | non multipl. | nmacrio flore non ramo[us, vel tuberofa. [Saxatitis ; caule Lor. fubrotumdo ramofus. "tequalibus: Ranuncaulas'T. | mortavas luteus tenuifolius fol. Geranii Columbini ; fem, premat. PON in flore, birfutus Arvenfis annuas ff. ovan. miniu, aras Arven[i folio trrfido. maculat.-
cc
Bulnespts
fis : fem. nud.
LN
TTerreftri f. luteo radi
ultifidis circumferiptione rotundis
tripartito divi
€—, —— 9
"^ capitulum
p. - [acris] ——| .calie. appr. D rainfers] MEM UZL Mpdemo | : fimpl. majoribtis |duti f ^ le - Ranunculus Y. Vmemovo[us biz [utus foliis Cariopbylata f. r. L "ontanus Ramuncu UN repentis folio lanup, [t/a Geranii tuberoft foljo|* [fuh dt a dio. lati[fimzo folio bir[utus naaximus montanus. nultiflorus maximus magno flore |
nteo | ilf ifimus dionipélnet- ob villos ruffos herba | ^ tota ruffa, |
fimpl.m plurimis : Hb.
ercéto : fol. groffo iari m
--
*
is in
3
gummi
2!
nudis
folidis congeft
| 000 [maj | - : *- e Mara R 7 pratenf.rad oerficili 5m odo: obund Jfrve taberof.'T. calice tef,
Difzreto vcl fociato fem.
| "min ái od | Lk lTanuginofas anpuftzfol. fol. primo Kl Ilyricus. . 7 |grumofa. Razunculus [ grumo[a radice fad. Ranunculi &ulbof T. 5
EE forpl.. [rrotifero tuberofà magna : Raranculus rad. tubero[a f. ps eno. [uon prolifero. 'T. [f be |
| Napiformi. Renantulus Eulbofus 'T. ff. [oin
*
purpureo. Ranunculus montanus purpureus dint vilifa Plateri T. hue accedit, minor [4* may ore,
!rotundifolius bumilis fl. inodoro
[mere al2o. [ex ai£o purpuráfécti nte. | aee Narcifft flore odoro in taedio latet, mplice Aconiti folio ff. adoro |" "teo jo. rad. premoríá. E minore radi. é fibrofa. fpartina rotundo , partim capillaceo f. albo ung. luteis. mere capillaceo Abrotani 8. ut prior fed minore, KZ. Ranentulus apsobtei T. fol. | Peucedani fluinans albus. 8. albo plane hi tres Ranunculi f. lateraliter feit ferunt , & T inferius peras | f Afpbodeli radice Creticus : 8. luteo, fol. Platant, Doronici radice dulcis. Orientalis. 1920 i Ned | Oriental : [maximo
m" [albo : Raegunculus T. | bir futus vaontanus albzs | altior fl. odoro
- in fummitate caulis & ramorum
LIS - ES — ui coded 2 noo 1c PE c UE TT SERRRERANP Y" "
rd Eu
Hb. Flore Perf. fimplice Regulari Pentapetalo Plano
iptione
-
X. Renuncutas T : sin Aconiti Napellive fl.
Mies Rabh... Seem. . Er —— "cuiionóus
EAT. nd
[ Fugzaria , " ' mmplice [aureo [erotimat. Ruta f dcs prid icum qu
Ranznculus 'T. id Pulfitili Orientalis f. pe
oblongis
Abi . [Januginofus Afphodli radice snontanus, am jd caule fubbir[uto radice f&rofa Orientalis, — | Lanuginofo vulgo Lanaeimo[us anpufisfolius rad. grumofa , f. Iuteo vulgo Hyicus: dum p. e. folia plantaginea finduntur. crefcit in AMaSÉ Ceratoideo five Ceratbopbyllus fem. falcatis im [picam adatlis M ! i galuzato quafi frve. digitato : fl. purpureo i talice vrsolt. montanus Mar Felicis Plateri Accc
non echinatum. vid. rab. feq. plicibus & veluti pinmatis circumfcr non rotundis & pinnatorum more
tectis capfula. vid. tab. feq. Spicam. vid .tab. feq.
| Li pm
Sociato vel conferto. vid. tab. feq. . pappofis. vid. tab. feq.
multi
u— L4
* *
Ges T Mu Hb.
j 1 ] 1
2 - Qa .g
ead 3 [9 e [av] 423 d [5]
e eL E»! re
qe E:
93!
i iud - Q
-- Qo —
€ E $
E ez — c - 2: - as $i E e E D Ld a v E E E c
. ad latera fparfo, vid. tab. feq.
-——
fem.
Diícreto vel fociato
ss
"Sociato vel conferto, vid. tab, feq.
Hb. Fl. Per£ S. R. slo Plano in Summit.
-—
(virens. Af (Inteo(non emarpinAfimpl. PHAR fol (obtufimajor Triphyllis: : Fragaria flerílistincana pes Lemargiuato, om Uatijolia * acutis ( minor vrofe » (cattle fcens, Pentaphyllis; vid, Peszaphylla intet fl. Slosemarginatos bon catleft. Tm Mdstipc don fil. [zeznzoribus glabris.(aibo. pinnato cum impare: Pezzapbylloides T | (non frutico/. !JIreteo, ** ^ Unpinum , fragifero affine era[[oribus oillofis. rubro, detienen confer fl. lateral, fparfos , & fl. emarginatos.
(brevem & capit. clavat. Razzscules T. paiantit Apii fol. (levis i neco, fupra re-
icam prematurein fl, protuberans, Llanuginof." "t purpureo, pet.
[ Ranunculus T- Ceratophyllus fem, falcatis iu fbicam adaciis, Moris.
| AMyofuros Cl. Dill. fi, ftellato miis Ranunculus gramineo fol. T. fol. [ Hadere.,
(luteo inodoro. Cariopbyllata T "L Ap.
geftis in.
folidis con
capit, non echinat, fol.
Pec d
nudis plurimis
"Ux "o
llongam
| f minimo longo in capitulum:| : | vulgaris f, majore. [ere&o. convexum cong.l Uminore, vantante. fl. (fol, Chamedris mont, Mangette:
albo, Cariophyllata (radice inodora Virginiana.
fis: pappo
purpurafcente odoro.Cariophyllaza aqsatica fil (m Cfrmplice
Cprolifero (coccineo, Carzopbyllata fi. magno coccineo Orient. T brevitmo: &cm, | V*5* pappofis, Feszaphylloides vechum fruticof. Eboracen f ff 6 [roe Anplic.huc pertin. potius caliptra villofa reticulata mirabili obtelis. A4semoe fiiveftris latifolia magno flore huc accedit fl; fuo plerumque 5la necdum defcripta: C, B. enim 44»emone iati. folia fl. albo dicitur planta 12lis, hec autem major eft pede & fere cubitalis: fol. deter- minate pofitis. in caule Napelii fimilibus Confer. fi. polypet, vix tectis, fed revera nudis (moli? den [albo | ffimplice fparvo pifo vixc majore, fupra baccam vinof. fuc- Fragaria T.fo/.| Ji luteo | fr. [majere cule mime (E Vvariegatoloiridi Muplice fertili magnitudine parvi pruni. (albo — (moli; Jétcctelezito (odorato odore (mof. bi .— femel valgar. rubro | - in anuo| | ris, c d excfucco : Lider lProprro bir i2 mont. Berg, [pentanerveis. 5pergztla Flantagiuis for, CI.Dill. | Secuet Ay de mtiticaulis Serpilli folia. Cl.D. (fugacitfimo. Spergzta paluftris Cl. Dill. avalvi; fol.in caule pugenineis. f. 'inon fugace. tue Jae Kusoocl Cl Dill . | fpurpurafcent. Spergula auuua fem. uigro foliaceo circula
pappo
[sen
^
*
(3. idverfis (Serpilliform |
velalbo —— a/fomewbranaceo cin&l.Cl D, Arenaria Ru. Stellatis quafi,fl. albo : Spergula verna tereti f/ol. [em margizat.unicol, CI.D. cirulefcente: Spergula maritima, CI. Dill. quteo: Sperpula marina uofiras J. B. (oblonga. Conf. Ql. Leucoiform.ubi pluresSpergula ob petala 2valvi Draco Portulaca Cura[Javica lanttginofa Kali fülio elatior t eretior f. dilute rn. ivi 3f perma. Cameraria Cl. Dill. - .. (bente.T. aes , [ieipeton Heliantbenwm vulgare : fl. fpicatos ferens, & unum poft iiim explicans. vid. fl. confertos. 3patt, flibretonds Harmala T. imo etiam Hyperica multa huc acced. vid. fl. fociatos. P*f'ltricocca, T/25walus maritimas [pinof?s T. 8 slo non emarg; (ro£undo bir [ato Rup. spartita, sgona. "E fo. ad frutices fpe&tantes, | Unncronato fioe Pruni Clus, [minore(fi implice, Silius silii corniculata Ca/zba Rup un
ce
fimpli
capfula
tedis
nt
Poprilago T. Hb, 57,
ajore|plezo.
FI (implice urneformi. Sa Canad. T, |
[bacca Fly (to varians. iconglomerata exparvisacinis & Rubiformi vel Motiformi, Cham«morz: f. lacioia:
Hb.
Hb. Flore Perf. fimplice Regulari Pentapetalo Plano
—— ——À
—
latera fparfo &c.
in fummitate caulis & ramorum
Ta -
fociato vel conferto:fem,
vid. tab. feq.
"
ad
Conferto valdein plurimis ob ramos virgatos.
nud.
-4
ecie-
Horizontaliter & ob ramos vii
. caulis in paucis fp
- fpicatim fecundum longitud
gatos umbellat,
Li
tectis
(em. tec,
fem,
plurimis füpra
baccam v
busexoticis horizontalit. & umbellatim.
Timo: ^78
pertis, fed uno poft alium
calice tl. 3phyllo & fugacit
* *
capf. fimpl. 3valvi
nud.
— ovarium exfüccum & fem, tantum in capitulum
Inojam
?
fi. raro omnibus fimul a
precipue in vulgari
'r. fl
pM 2 plurimis
dw
tou
Hb. Fl. P, S.R. Slo Plano in fummit. 31
e F . ; . r. intta calicem tubulofüm. Afgrimenoides fl, potius emarginato.
[molli viridi ^ (albo uJimplice (parvo pif vix majore [allo
CE MPLMP ' Fragaria T. fol.| Jf. | luteo Jr. | majore. | vubro
Us pido |oariegato| viridi | duplice fertili peut pruziparoilcocciseo * « [molli & fücculenzo — (odoro:sodore ..' ( proprio. uo UT (femel Ldrero ex frtcco fere. — [imodor qui exfucc? | Mo fcbi ^ 1T AP bis Bergeeufts.
mihi Peszapbyllum. — [reium fruticofum: NB.fem. pappof. tesuiu: & S ; villojiu;. J. B. pinnat. cum imp. Pestapbylloides | non fruricof (tenttioribus ^, (albo. [emarg. : oli cra[[iovibus P^ | teo | gon e- fol, Mispiutemfragiferoaf:| — villofis, — [rubr.L marg. | à | fine. Sanguiforbe Orient. - IGeranir Cicute fol. Orient, conf. fl. lateral. & emarginat, [pentaphyllis non conjugat. five pinpat. Peuzaphylla plura huc accedunt. vid. fl emarg. : echinat. ob fem. apices extantes: Rasuaculi plures huc acced, fupra inter ditrel Ielenfic Hec ultima herbarum 2. paria fl. numero proanni & foli mangonio valde luxuriant.
TN
hinatum cong.
d
non ec
[capf. 3part. H»pericon, vid, fl. confertos quoniam vulgaris Rami funt virgati , & fic flores quafi
conferti funt.
Siliqua corniculata maltiplice HellePorus fiezidus T. vulgo Helleborafler : cujus fl. verus eft tubulo-
us irregularis intra perianthium coloratum , qui T. flos dicitur. vid. fl. Irregul. polypet. & compof. ex meris irregularibus. ! majoreCangufiore bir fato viridi (cum caule, : [abono pore lare glabro Cincam (fine caule. Serpillijelabro. . 1 Tbymi Vucano. AMoyrti Jfabeus iHcaWo. Erice glabrum. Brpiettri, Filofelle, | Olee., Heliantbemum Ru, & T.fol.V (latiore Cret, | (ereum — (ao ^' Plaptaginis| : | JA. |inteo | (maculato[odoro
(augufliore Psmtfufum|aureo T "( Ccarneo Von sac, | imodoro
Ocimi. | Fortulace, Nummularie C facie ejus Origazi, :
, glabro. Sinpfücbi e m | Polii montazi, Salicis, ' — | Lizaria Cretic. ;
. ca pinnato cumimp, calice fl.cilindr. Agrrmozoides T. braéteato: fol ^5 ce. Poligonifolia fl. in exctremitate agmizato Cl. Dill, . ( E d ( oirente.
Inon bra&cat. fol.] gramireo. KnavvclC.Dill Jod; amo porius pulverulento, Ü | (Lini angufto, Lizo/yris Rup. — — -— 2. florc etiam quafi umbellato : H»drocozyie T, huc acced. vid. fl. Stellati sli.
Aconiti laciniato furis . f albo (albo vel rubello. Grizzalis pratezfis Ru. fol. [pminus. varians. : E | Ragtmczuli TOR s.incapit.roflrat.| — confer. fl. in fümmit. difer. quia fl. i-i Malo rotundo fioe Columbina cong. fl. tus & num, in his eft valde ambig. & fil laciaiar 65 ideo a me in tab. ibigeneral redadt.[ 1 Uminur, lazureo,Gruinalir praten[. Ru. fol. Aconiti [magis s. : omnes fuat Batrachoides Bauhinis, i725. P rer tci (echinatum : fol. fimpl. Kazzzculi quidam. vid. fl. Difcret. : c « lin capitulum] [sphyllo. Peuzaphlli tpecies quzdam. vid. fl, emarg, "| congett. tnonechin.fol.|3phyllo Fragarie fleríles quedam, vid, fl. difcret. z
[2 : Ipinnato cum imp. Pezzaphylloides, vid. 8, fociat, Lfüpra baccam fparfis, Frapgaria. vid, f. fociat. cm |pappofis. Pentapbylloides fruicofum Aaglicum :fem.conftanter pappofo Rup. & mihi,
te&l. capf. &c. vid, tab. feq.
[foliis Cbaropbyll;form, rigidis Auflriacum,
PI sc crap
nj
in fümmitate caulis & ramorum
fimpl. Regulari Pentapetalo Plano
p - is: - ; Mere e MEE pauci cipum D
^x
conferto : horizontaliter : fem. té&is
—
ceptola |
—Ün—
congefto in
| Hb.Fl. Perfecto
aiu
Ge
ad latera fivefoliorumalas fparfo &c. — vid. tab. fep.
[ nd
Hb. Fl. P. S. Reg. 5lo Plano in S.
(2valvi horizontaliter plerumque monofperma intra calicem cilindrac. fol. pinnat, Zigrimonoides T. fr. ambiguo,
i(implice:|avalvi polyfperma. Spergule plurima , quas vide inter fl, Leucoiform. ob petala plerum.
ue ovata, , (trigona. Telephium Diofcoridis T, fl.in TET WOMAN capit. cong. & idco infr. repet, (crezato, | (non CTeziato, (fübrot.! [aurio Cret.(cremazo. — Colabro (majore (majus. (eretimm | (oma | l (20tv| | inus * [oz antrito, (pou crenatolbirfuto| — Vmimore( minim. ( (uinum,
won omni, fed eo,qui caulem ambit mucronato,relig. orbic.
a 5 lcirca margine folom Olympi S Hoypericon Ru. & T, fol. f , A etidum frat, Rm (leoi. (pmu&tas, ^ (cremas — ( fas ES caule [a/pevof. S vie | fietidum. L42lo|villofo, (mon pundato|non crcaato' parvo, Ummularie.
am pli[fTimo nitido,
(ramofum Lufitan... lzon ramofum. elegantilTimum. . Cris intorto & multiplice, eo: eodem loco, : Cperforato, imum e des perforato ampio, Lizarie, Lufitan. Prarmice Orient. ( Kofmarini glauco. 4part, Rutaffrum D. Popovitích. Pféudo Ruta Mikelii , Ruze plane fimilis herba, (Sgona fübrotunda. Cz//s mas, Clus. ad frutices fpectans.
lato
triquetro € cufpidato crifpo.
(pericarpio five bacca ovali plypyr. Androfemum (e
l
Spartit,| (ere&ium, oblonga angulofa. Lcduz, Rup. | ad frutices fpectans.
fipinum. |
albo. (—— :fem, tet, capf. fimpl. |280na. TEEpMkseontrii npe MR sess Mufcarium & race- , (terete. Spergula paluflris minor foi. obloug. repent, matim conferto:; Jlofculis parois vacemo[is, non bracteat.& ftaminibus numerofis referto:fem, nud. plurimis folid. T2a/í&ra
; uedam sla huc accedunt. -
GP [capf. (impl. 3gona. Telepbium Diofcoridis T, Corio oem. e&t 'ISilicula nolint corniculata, Fa/aria Rup. flore ftellat: ambig. vid, fl, ftellat. Racemum vel Mufcarium ex(nud. plurimis in globulum cohtortis. U/yaria,
fpica multipl.compadt. fem, te&is Silicula corniculata 3plice ter monofperma : aliis fem. nud.3,
' Poetae
[inodora (non herbat. fem. nud. r.lappaceo, Jferimezia| thyrfüm: thyrfo| |herbato: floreque non bradeat. fem, (ru/ra | nud, rz. verrucofo Beta Rup. |aia
penis [vaide [medio modo Blefenfis.
um fl, imperf, caliciform.
LAM i (orbiculari 1 fbrofa |. 4 peremir f homoftichicam: fem. te&, capf, fimpl. Rerella Ru. & T. foi. |
rad Loblougo, CL Afphodeli (annua. bw (bis (majr | !8 [|Sfgramineo& canlé'cülmoli: -Biforta officin, rad.iutorza] (o [wediaT, * - Iz (ter vel fepius fro ve magna yninr. s B E: (fupino repente, Perficaría repe, B... (lato: caule fluitante in aquis, Per/icaria fluitans n aquiír falicis folio Rup. Es 05 acidis. Perficaria falicis folio ere&ia Rup. 2-1 (ere&o: fol.l acribus & fpica laxiore. Per[fcaria acris Rup. o-| ut(m us fpicaque denfa lmisculaln, 2 | | NCC. | Perficaria mitis Rup.luon maculata, — P I. (largis, Perficaria Nicotiaue folie Orientalis, é plures Feficarie fpecies vide inter fl. imperf, caliciform. | pinaail cum impare, fem. lappacco, Agrimonia Orientalis bumilis radie cra[']ima repente
frutim in [picam den[am & brevem congeflo. T,
a
EE. ]
Hb. Fl. Perfecto Simplice Regulari Pentapetalo Plano ad Latera five foliorum alas
E
Hb. Fl. P. S. Reg. slo Plano Lateral. fparfo ic a
(non cong. cal. equaliter decafido. S/Zaldia Lin. fem. 5. & cal.'di&o, a sphyllo & Fragaria
; differens. . E (Japiua (mimus(majore (rubro —— (emarpinato. 5.in capitul, | ha matodes| fohincif| — JH.|mascimo jeiqa , roftratum | |congeft. Grznalis eretia fl. minore (magis |parvo Orient, — [pon emargin. cal.5&doGerazizT. x [momoflora d. ipo a (77? ?ttberofá [ | 2/tora C1. Dill. ia^ "E^ | inberofa, - [que Geranium nodofüm C. B. flore Malve petalis emargin. — 2 plures fpecies vid. inter fl, $los reg. Leucoiform. lateral. emarg. & nonemarg. E ffr] [orbiculari peltato, Kazuzculur agmazicus fol wmbilicato : vid, fol. pinnat, '(hederaceo. Razunculus aguaticus albus bederaceus, — — zi sr fol. (mere, & capillaceo. Kapuneulus aquaticutfluitans Feucedani fo1, T. e (pinnato |partim:partim orbiculari peltato. Raumacelur aquaticur folío umbilicato t NT | fupra repetitus ob fol. extra V. orbicularia, Kazusculus aquaticus z pltrimis in ca- l fol. rotundo & capillaceo C. B, 2 pit cong.Hb.| Por , 2: |sphyllo. Pestaphyllum wiajus repeus C. B, potius farmentofiu, E vid. fl. emargin. *7. capitulis feminal. |. iyttgris arpeuteum, etiam non ut in Ra-|&3 [pinnato cum imp. Pestapbylloides, foi. | | nunculis echinatis, | € [bifidis vel 3fdis Or. T. caule -j non flagellante, fed fupino tantum. Pestapbhylloides fzpinum J.B. | | : confer fl. in Summit, | [uninervio: Spereula multicanlis Serpillifoiia. füimplice: fol. Serpilli] | | [snervio: Sperguia Plaztaginis fol, Cl. Dill, Arenaria Rup. 3pattit, ter bifperma & trigona, Telepbioides T, | [Ciceris [£urbinato fol. lauupinof. Amer, 'capf. | 4part, 4valvi muricata. fol, pinnato Trieulus T. fo/. r. (maacimo Curafi, | | | V'icia villofo.|uon surbinato| | L | minore. 'fübrotunda : fo]. fimpl, fübrotundo: Ciflus fol, Salvie. Rup. vid. frutices. tectis | [spatt. |quafi Siliqua corniculata multipl. brevi. fol, 3phyllo. Fagoria T./pivofa Cretica. X. 'orbiculari non aurito ; Fazgo T. fl. emarg. longa filiquofa cilindracea: fol. impl. | FER lougiore, aurito. Cercborus T. m Mercurialis, LCarpini. [latifoltum |pericarpio monopyr. fem. cochleato: Ka/j fpiofum 'T.| mera variatio, angu/tifol, [ere&o: Lizofyris Rup. huc accedit, fi petiolorum folia negligis. nud, r. caule! (longiore: Polygonum latifolium Rup. fl, albo, ; E Lfupino : cubito | [fubrotundo brevi. Polygopum augzflifolium. conf. 8. imperf. e lbreviore : fol.| 9| - toblongo angufto. Polygonum obloupo angu/fo folio, EI [capf. fimplice, sgona s5valvi. Fzcoidea procumbens Portulace folio. Cl. Dill. — — S['" lSiliqua spart, sgona. Fa£ago T, (upra repetita. fl.emarginato potius, fed fubtiliter. [Conferto | | vid.tab.fzq, lverticillato &c.j
Hb. Flore Perf, Simpl. Reg. Pentapetalo Plano ad latera five fol. alas
EID rto;
non bra&cato; à fr.
nonremoto: fem
a os pu
Confc
Umbellato : fem, nud.
Racemofo & fr,
Hb. Fl. P. S. R. slo. Plano Lat. conf. . j mbellato: fem. nud. 2. Hydrocozyie T. huc accedit. vid, fl, Stellatus.' i | bradeato & quafi [ oicstoet: tect.bacca monopyr.globofa.caule fcandent.7Meze/permum fol, bederaceo T, fremoto tota planta : fem, fübrot. teftac, ted, membrana villofa oin "rige vid, fl, imperf, caliciform., [glabra [Iguofo arborefcens ; E. lzvi: fol. Serpilli Herniaria Rp. & T. es cazle| ^ arene incola & Auftria exul. nud. r, imcana, —— 0|mon lignofo. qmajore verrucofo; Beza bord " fi Thyrfus non computetur. (obtufis, Chevopodium folio Opuli Vaillant. | lacutis Cbenopodiztm fol. laciniato 'T. coma 5 vendi te&, capf. fimpl. po- |angufti(Timo. Cbezopodium annuum buwifufim fol. breviore capillaceo Te lyfperma , que|Lini. Cbenopodium Lrnifolio villofo T. Scoparia Riv. antea calix fuit: | fubrotundo. Cbervopodizm folio Bete T. potius orbiculari uervo[o: Bütum polifber. folio 7m vulgo : cujus femen pifcibus efca gratiffima. |
De his & reliquis Chenopodiis vide fl. imperf, caliciform. ubi relique fpe- | cies: de fezido hic obiter annoto,quod Auftriaciid pueris appendant E ex collo contra fcrophulas colli & achores capitis. [2. Hydrocotyle T. fi Scapum petiolum credis. ( Bellifer. T. [plurimis in capitulum echinatum cong. Razunctlus /pericanus fol, Afari ad nodos un. uinatim:fem. nud. r. Sed;oides vel /llecebrum Rup. fl. connivent. & fol. pinnat.
füinuato & dentato dentibus
(7
s q Verticillato [numcro & deníius in 1. verticillo; fem, nud. 1. intra Ql, non bra&ear. Corrigiola Cl. Dill. Po)y-
gonum parvum ,fl, verticili, ]. B. glabra (Iipuofo arbore [cens, | Tnud. 1. fol, Serpilli acri, Hergiaris Rup. & T.| birfrza caule vid. fl. conf, infidente : fern. Liacana, [oi Hienofo, (tec, bacca polyp. Zra/ia Cazadenfis T . fl. potius ftellato huc accedit. remoto à fl.tota (teftaceo 2valvite&t. membrana villofa monofp. Cazzalis huc accedit,
"s
Huc acced., fl. fituignote Linnzi
( » k 5 3 L planta:fem. |[te&.fr. íquamofo molli ovali, caule volubili. Lupaius. conf. fl, imperf. E|23[ isle ee. erecto : Fagopyrum ere&ium fatioun Rup, '&. v E |nud. r. ex amamEd. a tibilt Fapgopyrum féandens. Rup. (acced. -ER-E- (ovato acuminato : Per ficarie fpecies fupra inter fpicatos fl. in füummitaterecenfite p. m.huc.— u S8! calice , qui antea flos fuit, C^enopodii fpecies , fupra inter fl. lateral. confertos recenfitze. L^] o 5b : ; . *. E B Albis, & | G5 [ted. |capf, fimpl.2valvi. Mirreforzi : fol. largis[ imule, Mizella T. fi. pttalis integris HF oeia lé pir p 8 S9 : b lef ffili ol | cordat. 7Mirella maocima tinSoria,ex qua fitOrleanaT. Cin acca rotuleformi feflili polyp. p. m, rubra & tingente: | »jore. z B EG : Pbytolacca Rup. & T. fr.| minore. p.m, & f. litum mnfans, S - j - : E fh Heer, ise Ae a virens, C. B.
ÉAROO c n M
: & [0-7] X. Atriplex | Jazifoíía five Halymzs fruzicofas Moris. &lso- $ 9 | angu[Hlfimo folio maritima T. —— dehis confer fl.imperf. caliciform. i E o 295 ORENC DES H procumbens Hifbanica T. sla- S WE. E Polypoui foliis argenteis vacemo[à maritima Mauritana T. RMEPL-D. ud cz x . . — fexaé , ficut in armis regiis pingitur: Atripleoz füvefiris iu» — &|3B8 e$? T.Foliolisfeminaobtegentibus] caza fl. rofeo compreffo T. — * | zl E» 83s L lliumgallicumreferentibus baflato deltoideo'T, — | Qo as. obfcure vel plane non Zriplex fó]| ^ conffLimperf. —
NE - L | f obloug, calicif. — in globulum congeíto, X MON j ) itibacca 2 nconglomerat. Moriformem abeunte, & fem. plurima obtegent. AMerocarpus Rup,
(monofperma turbinata: ftaminurm fl. numerof, Z/ateria (10, Frankezia.
Íámpl. ovali: ftam. B. luribus. Sauvapta, (capt E L turbinata 3valvi: fl ftamin. s. Hb. lappac. & fcand, Grozovia,
| | / Mübrot. ftam. fl. 5. calice 2valvi, Clayzonia apart. didyma polyfperma Hydrazgea. «. |Spart, echinata, s. monofperma Ureza. , splice fpiraliter contorta pepper Heli&eres. se l6patt. ovata 6valvi polyfp. Ciz/za. Siliqua 2lla lunulata fimpl. polyfp. 2/opyrts. | | pericarpio coronato polypyr, fem, feriatim difpof, Ju[fieua. |
|
|
| poly fperma | cilindr. clavata fl.(tamin.numerof Merzelia
plante vel Hbe fem. tec,
| |
ibacca globoía 1pyr. Hegoia.
1
Hb. Fl. Perfe&o Simplice Regulari slo Leucoiformi. v $8 'ion explanato, & unguibus petalorum inter fe cochleatis, floremque quafi campaniformem efficiant. fem. tect, capf. spart, sgona. Hermaznia frutefcens fol. oblongo. T. (nudis s. in capitulum ro- Gzuizalis Riv.quz T. (Gerasii Kobertiazi Mofcovitica, | ftratum congeftis, Geranium fol. |Cicuta folio cra[frore ,radice eraffa Hifpanica, - (Gbamadris Boccon. fnullis:fed caule nudo: Spergula perpufilla fl. vix irregul. nifi fl, in eftu folis fe ape- fol. lauceolato fl, Pruff, rit,pctalorum folo (itu inequalis. . fgramineis: calice (pun&ato punüis argenteis. Lycbois pu»ila , que Cariepbyllus zm? Cl. fl.integrotu- (majorecrucigero, 4Lychbzis féoetit major.petal.emarg.lud. bulofo: fl. |nonpun&à. [minima flmufc, 'T, caul.ere&o L minore & pufillo;ychzis | angua minima Rup. plerumq; L L. -humifuf, & fl, emarg. coccinueo fat largis X incaniscum [córonaria Rup.f. Laira &c. | albo
i Á—
Difcreto , vel fociato lanato ,aut faltem non cochleato
Lesen
fimpl. fol, in caule & ram.
A Ae iis T
fem. 2. adverfis
caule toto, eycbnis | : Uougioribus foliis incauis fl. petalis s. son Lifidis runinerviis: Spergnla multicatilis. Aveharis R
| snervis. Spergnla Plantapinis folo. SN * |zeretifolia verna fem.uigro , limbo aibo cindlo. :
|polygouum dicla 8, Pruílice. — Arenarie di&ce Rup.ob fl. petala ovata |luteo: Spergula maritima Cl, Dill. hic repet. conf. fl plan.& confert feq. |dilute purpureo. Spergula , que Polygonum. fol. gramintis Spergule capitulis fl. Pruff. |carulefcente. Spergula purparea vulgaris.
uL Í olt
Serpilli
exp
r7
niveo : Spergula
-- Il. Fz—r:z- M—- —
fteis : capf, ellatis quafi:fl.
[partim integris , partim triffdis.
: |crenatis afperis. confer fl. confettos, f es Ericeides five Ericaformis fl. ceruleo,
rintrorfüm : Saxc/raga T. 2s [imtqpro minime, apart. »corni:cor-| - | n ERAT LEE
nibus flexis LE : : (albo. | ridet des alpina [ive petraa ff. pes
extrorfum, Gezm, vid. fl. confert. 3part. Harmala T. huc accedit.
(pappigera: Ci//oídes Buxb, t
2 rw. cXMs: - "olde MEN
ar fpeltata five fcutum portigente: Saraceza T. " RAMPIgagitle
non pappigera, & in fuo apice edum alpiuwm fi.pallidoT., X : Í magno. pyramidali, Afcyro» T o1, |/alicis. c Lexcigtuo.
pun peltata fed
in fummitate caulis & ramorum
|decapartita decies monofperma, Lii fpecies quedam. vid. fl. confert, (nud. s. in capit. roftrat. cong, |perenzis montana Barell. fl. maj. ob. fl.in fummit, inter fol. fparfos hue Gruinalis fol, Malv« rotuudo| won perenuis onlgaris columbiua Rup. acced. vid. fi, lateráles à multiflera fl. albo Vaillant. - ——— |Zifolia lini Capitulis. B. Pruff.fl. in med. luteo. 'heteroftich. Spergula Cl. Dill. | Lizi fl. fol. Tunica. Areuaris Kup. Juniperi fol. Vaillant. (rapiaceo für icliffimno folio verna meras (homoftichicis: Spergula fezetalis fol. grauzineo smultiflora Vaillant, Badz Au. riace in rivi infulis arenofis etiam vulgaris. ls erpilli (uninerviis. $pergula ferpillifolia multicaulis Arenaria Rup. | i S$tanerviis. Spergula Plamtagimis folio. ———— algsg, (C&rulefcente. Spergu/a maritima vulgaris Cl. Dill. * [luteo. Spergula raaritisma noftras CI. Dill. | Stellatis quafi falbo. Spergula teretifolia verna fem. foliaceo nigro limbo latiore aíbe cindlo. Cl. Dill. Aret4ria Kup. | herbid.fl. /
Hb. Fl. Perf Simpl. Regul. Pentapetalo Leucoiform.
gramineis
difévag,
f $. adverf,
- 9-
(sido : fol, in caule
————À
—
fimplice : calice floris
: ea ]. D. p purafcente. Spergala punto pi , albo , margine angufiiore : ! eindo. Arenária Rüp. 'carvo,& vifcofo: Lycbzis Chinenfas f. potiusirreg. — forte Lgchniscorniculata Boccon. (Otites Rup. fl. in fümmit. fpicatim conferto. * integro tubulofo: vifcofa: | Lycbnis vifcofa augufiif. C.B. eft Vifcaria Riv. capf. $part. & non L raro varians capf. fimpl.
d .» 9 (abo. [fmpüt —— ' 3 Saponaria f. Lraello p leno. : (non vifcofa. Lyebsis | Ocimaflri facie fl. viridi Herm. caule nnd. fol, Ocymoides repens montana T.fol.Polygoni. — bir [uta perennis foliis Cocbleari& Britan. fl. am plo'T,
|f Linaria fol. elatior parvo flore 'T. 121. & maii] ad purgaüd. lanas totà ulual. proba-
tectis capfüla,
* . Conferto, plerumque ob ramos virgatos:fem, -
Hm Dy
|re&o:caulis fummit.
* ad latera fparfo. vid. tab. feq.
-—
aparty |. 26d vid.tab. feq, - 5part. | : am. *- » c dida. : UR EM biliter antiquor. RaZizu/;, v [fatzimeo folo pifiillo ab [gue BJamin. minore fam. : | Linifolio perampyla 7adice 'T. mafculo waajore folis flaminib.ab[2ue pillillo mas. | Bupleuri fol. Orient. | dtuoN) nbi ior. UMyrtifolia frutefcens. Been albo fimilis C. B.
Wxpart
3
li 36 Hb.Fl. Perfecto fimpl. Regulari 5o Leucoiformi.
'exttorfum, & brevibus: Gem T. vid. fl, in Mufcarium congeft, | o [granulofa, id eft ex multis bulbillis plano convexis compaéa: Saxifraga Rup, & T. rozunds. folia alba in folierum "T iw is | son bulbif. [longiore : Saoczfrapa pyramidata folio longiore T. oblongo non ferato: Saxc;/Taga alpina minima fol. cefiir deovfum flescis T. ( Hadere fol. minima 1. fubrotund. ferrato,& non dd [7,zjoro | A/Pero f laiZo. .. Saxifraga LSedrfolio| UT* eoi, 7" [punslate.
| ,,., lferrato.
dinge Mere | »oz ferrato. (flriato: Sax/rapa vera anuua T.
en t
——À atos: : cornibus flexis
tti —!"MüÜ—
introrfum & longis: radice
P
conferto , plerumque in plurimisob ramos virg
capfula
fibrofa: fol.
*
2 partita , 2corni
falbo f labra, 'T. dum ; ^14 miao, [2/4 bra. T. | non ítriato. Saxifraga| 4470 tder alpina mimori i, rp Itridente : fl, : [minima foliis denfifTime covaeflis 'T. L l2 | yaiufcofa five mufco fimis trifido folio T. | .. .. , Muteo:t Saxifrapa lutea minima foliis den(if[mme cougeflis T. [Hyperici fpecies vide inter fl, planos in fummit. confertos: harum enim flores plerumque funt 3part. SERVENT rum. Joel ap | (dif pula Riv (7?Ptaza birfuta Rup. fl, quafi paniculato, | itferens, Muf po : Riv4| pochyis wufcofafl. mufcofo C.B. fpicatim confert. & calice tubulof, ab Hyperico (sgona quinquies monofperma intra calicem hirfutum monophyllum bullatum, Herzaunia : pk E frutefeens folio oblongo ferrato (T. fl. cochleato. |turbinata polyfperma ; caulis fümmitate vifcofa , calice tubulofo: J7fcaria Riv. Lychnis oifco. ; [lazifolia | Jeu eed, rara laugufiifoa, | C.B. capf. fimpl. varians, (42:41 60, certileo, : 1 ' parvo violaceo. Decapartita, decies monofperma )purpuraf, (ffriato, — (in fmmmitaze & /parfo Cmucvonazo & globofa, Lizum Riv. & T. i, albo ito umbellato v for, | oblongo i - Unaguo luteo — (rou firiat. Un foliorum alis( [picato Cfubrotunde, J'ubflavo | | cinereo qua[i [2. adeer/o — (angulo (plabro (denfiore(aculeatum — (parvo (ammuum'fruticofum (ereGium » nee lato Jr. [majore verticillato Ft [bir futo| rariore (mon aculeaz, (eocigzto |peremue | berbaceumifupinum
p r
fem. te&
b mes.
spart
in fummitate caulis & ramorum
ricis, Umbeliato: fem.nud. 2, turgidis obloneís fülca-(Aezida tis five valde ftriatis, Cieuzaria tasifilia "ied GB. "P EUp SA en ena. | (rozundo. (fapinum fl, aur. C ; L| fafrot.. Vere&um. i2part.2cornicornibusex.] |asgz/lo Nardi auzumn, palufl, fl lut. pttttat, - fcapf| trorfüm flexis. Geum T.! — |C/mbalarie molli glabro f? magno aiPo. : « (Circizato oillofo ft, albo. | palnfire minus & vamoftus, (decapartita decies monofperma. Lzzzm umlellatun T. vem (pericarpio & intra hoc capf. 3part. Maziboz. huc acced. vid. frutices. |Racemofo; fem. tect, capf. (impl. Spergula racemofa palufiris miner. 'T. Alfatici. Al/iue. * fimpl. calice monophyllo tubulofo. [vifcofa aia latifolia l&vis T. E | 'capf. [minima Buxb. | Fafciculofo: fem, te&, 3partit. Mafcipula Hifpanica latifolia levis Rup. | Silicula 5&plice polyfp. Craffula Cl. Dill. caue ped fol. , mei pes dani: | [laxa, feré homoftichica : fem. te&. capf. spart. oblonga. Hermzannia frute[cens fol. oblongis fl. aureo 'T. & Volckamer. — : | [herbata femiverticill. & homoftich. plerumque fem. te&. capf. (impl. turbinata :Lycbnis '&. | laxé verticillata heteroftichica: |
"e
in Mufcarium cong. fem. te&.
Mere RnB
Hb, Flore Per£ fimplice Regulari Pentapetalo Leucoiformi
Lychzis.
] birfuta minor vulgo Anclica: fl. potius laterali. . 3 majufculo flerilis C.B.
non herbata: fem. (apart. Mufcipula Riv. Lychnis vifeofa fl.mu[cofo| ^ hic repetita. g tc&. capf. ;
1
i-u i a c LUZ 5 $ e e - d e -— m e i ^1 | €
inore feminifera S9»
l (dm spart. licét non femper: Fifcaria Riv. Lchnis vifcofa fulvefiris Angeliif- rubra C. B. 3
Spicato: fpica
[denfa hateroftichica : fem. te&. capf. xpart..decies monofperma. Liz Spicatum T.
; EY non fquamofo: fem. tet. capf. fimpl. ovali. Lycbzis flore glofofo Raji. montana, ;
in capitul. convexum cong. | fqduamofo. fem. nud. 1. in calice privato cilindraceo: [ Tusica fruticofa - Malo — maiore.
obvolut. calice communi | - $tatice Riv. & T. fo/. pe (EE SERE f. I n minort. [ capillari. | |
frtlfoa amnem Viteuds
Hb. Fl. Perfecto Simplice Regulari Pentapctalo
-
—P
Leucoiformi ad Latera five foliorum alas
dt mJ
Sparfo vel Sociato
huc accedit fem. tect. pericarpio spart. |ersafc;.
capit. roftrat. cong. Geranizm| uon lucidum, LPimpinelle tensifolia folio Cl. Dill. (Ab ynthbii mofcbatum. "v : V fans hem Cretici Neapol, Boc, x. nonrotund.fed Graizalis Riv. fol. (mofibat eretium, | pinnatis fimil. Gerawizm T, Cicute | ort sm risu, l |nodorum puloigide, albo |. fotidum. (lucida A uiro nudis s. incapitulum| (Batonice Auplicitm Raji, - rgium Fong. fol. Alcee, ; 1 S | ceucumícript, iua levi tenui (inte albo c vnidina! [rugofo rs ph Jr (fature rübente. zi rotundis. Grezalis Riv. — |lazo ferrazo aca lougi[[pma C. B. kx veloblong. Gerauiwm T .fol.| Boris aca fpitbamali fur [um [pe&ane Boccon. ^ c Cariopbyllate veruum. Chium. / |f pea rotundo integro vio Imajns, S vulgo Columbin incifo, [zenuiter — |maccimum * &. (tenuiffime; minus | fumum Incidum(eerul.|emarginato[maj pros | (brevi ( fibrofa t2 l FK. Irmbro| Imaocimo ip petiolis | land oes Kind GB. — o6 PPM igiridr labo |nou emarg.|mipore c mgiffimis mis - gif ma Crez.| Afpbodeli tial: c | (aminor fl, variegato. 1 (ümplice: cal. fl. ftubulofo: — hif P anta fl ME Anglica B, fitu ambigens, [te&t. capf.| isfido. Spergula minor flore fabceruleo : Alfine T, Alfat.
[Racemofo, aut Spicato: fem. te&. fru&u|Sizuato, ex quo Turnefol paratur.
2cocco & tingente a fl, in eadem planta |Go[Jypi;.
remoto Ricinoides T. fol | Populi birfuto. Callanege Caflanee.
Hb. Fl. Perf. S. R. slo Leucoif. Lat. & Liliac. |^
(Gemello plerumque,rariusterno vcl 4no turi rubro majore alterum. C.B. nud, s.in capit. roftratum cong. Gerazizar | firiato rubro euigare C, B. Riv, & T, Robertiauum ff. jue dabo T. (lucidum J.B. Cicutz fol. vel Geranii Rob. hzcGerazia fl, non nifi petalo- rum fitu funt i irreg.
Lone!
Irregulari fitu petalorum
( fietidum ME] terno vel quaterno : fem. nud, 5. in
2part. 2corni: Saxfraga Sedifolio fl. albo muliiflora T, [3 ucitd decies monofperma: Liz fl. luteo ad fingula genicula floridum T-
. lbifido &c
Barreria Lin. fl. fitu ignoto. | Eleagni. Cirri polline argenteo con[per fi. c [Conferto: fem, tet. [reflexo.Sedum Afrum [mmultifido arborefcens. e 2| Siliqua multip.| Hemerocaliidis. fl. H.| Altbee frutefcens, g| corniculata fl. [non reflexo cilindraceo & qua(i campaniformi: Sedus Afrum incautum fol. dip a l bus Herm. &| leg- (obiter & minus profund: ad Joss non u[jue jéiretuiido d a. "3 E Ez aimum latifoli«m "a B» 3 : laciniato langaufi fal, 9 [S |o zd 2 (gro[[jus vul. (majus (ere&hum (odordgh. FEREOE- "S u.9 Erysgiun Rup. & T. fol, (profunde| . gare. | fezidum fummitaz, * 3E ltenuiter.. ipumilum|bumifufA inodorum. Eilgi58B a E integro crenato planum minus di&um. &li mU Re dripbylo, | cie | | iuh parois( fingttlaribus ns ( flellaezs [pp o|? * |ametby/linis spinis] Jl |ceruleis S [^ Loirenzibus [major. lconplomeratisiglobofis [nn Jeellatis. (purparcis Eit - |clavatum:fol. fpinof. obvallatum : (lonoior.( fpiuo]um ,,intareapero | fl. reflexo & íem.nud. 1.utinan- — Exryngism capitulis Dipfaci T. | |. tecedente, 2 ! |brevier lnon [pem iia | de END
1 vid, tab. feq.
) : »
24
Emarginato
"Biüido,, Crenato &c. vid. tab. feq,
- —
—n
in fummitate caulis & ramorum
Hb. Fl. P. S.- R. slo. emargiriato.
(argentea alpina, 4
'(s.in capitulum roftratum cong. Gruinalis Riv,|/i. pbeo ezpanfo nom reflexco. Geragium T. |& plures aliz inter planos recenfite ,ab — Authoribus non fatis obíervate, |
(Tripbyllo. Fragaria Jlerilis fl, petalis cordazis Vaillant. | odoro: Peutapbyllum ve&hum album caulefcens C.B. folio
— —
gatos in
[ ferrato.
non ferrazo.
E: ere&um alpimum argentetm fol. in apice incifis T. inodoro ; Peztaphyllum| majus alterum féomentis foliorum carinatis C. B.
$ X
"ifi (ferratis, five fecundum Clus.
(o zl
-—
luon ferratis C. B. (birfatum luteum paucioribus laciziis C.B. 1;
(folio fubtus argenteo C. B. fl. non emarg. varians. erecium | (fol, in eodem caule varia di- (odoro oulgare, A : majts| — vifure Ale C.B. fl. Linodoro montan. erecto: Pentapbyllum : tenmius & villofius ] B. mihi vero fol.pinnat. Quinquejolium cherophylíiform. rigidis Auftriacum, | & verum Pentaphylloides 1, non emarg. | folo utrinque incauo
staphyllo: flore
luteo: cauleque
iucanum luteum ff. Iuteo Oriental,
quibusdam etiam conferto : fem. nud.
plurimis in capitulum convexum congeltis : folio
: | birfutum montanum luteum, L fupino, non tamen (fplendente: Pestaphyllum. alpimtim fplendens jJ. B. ( J.B. flagellante; fol. |non fplend. jalbicant.Peszapbyllum minus fol.f[ubtus Aalbicant, fubtus p albicant. [mi»us ur - E : villofil] mum XOr. | A—A——Óáà lbs mifz fum Lzenui []. laciniaz.C.B, jrepente & flagellante: Sarmentis longis. Peszaphyllum majus repens vulgare J. B,
fl non emarg. in petiolis fcapiform. ex Sarmentis lateraliter ercais, : ides fl.non
emarginat,
Sparfo vel fociato, vel ob ramos breves vir
p"
DPinnatis cum imp. Pentaphyllum tenuius & villofius J.B. vera Pentaphyllo
. jConferto denfe: fem, nud. 1. intra calicem cilindr, fol. pinnat. Aerimonoides T. aM : — . - (nudos minutos ; fem. nud. t. fl. non reflexo : Foligosifo- [elobofos. foliis! lia aitera Cl. Dill, (globulos (radiatis fpinof. obvallato. fem: nud. r. fl. reflexo emar- . ^. - ginatum fingente. Eryspiwz. vid. flores Liliac.. 'oblongos: ceteris ut in Eryzpío antegreffo : Érysgium capitulis oblongis. [clavam : fol. fpinofisobvallat. fem. nud, 1. fl. rflexo, etiamque fl.emarginat. mentiente: Érysgium capiz, Dipf. : vid.fl. ' iliac.
Br in
act, Li
[roftratum cong. Gruisalis fapra inter fl. planos laterales recenfita,
Sr Iconvexum, Tormwesrilla fl, slo & tunc fem. s. Varians.
| plurimis in capitulum convexum cong. Fezzapbyllum majus repeus oulgare jJ. D. fl.non i | emarg.
$.in capitulum
fparío vel ciato,fem.
C tedtis capf, spart. sgonalonga. FaPago T. —
alas . fo
u— ^»
Leucoiformi
Ü
ad latera (ive fol.
(Corozaria fl. varii col, huc accedit, E
Es Ocymoides mufcofa Pone Hb. Nana mufciform. j ( | montana. ——— "
cilindrac. | (cariophyllata fi. rubello Italica Bare.
Lychnis | | alpina pumila | fol. gramineo C. B. fl non ded pd
: ludens eft Lychais anuua mium
hirfuto &.
34
| fDifcreto vel fparfo: fem. te& £-— fimpl.turbinata. calice fl, |: j [major birfuta oulgaris : calice ! LSegetum vario.
—— lglabra afra Herm, fol
Am | (angulofo glabro Zychwis vaccaria Rup. varii col. fol. petto"
un capitulum globofüm cong. fol. ftellatis obvallatum : fem. te&, capf. fimpl. Zrycbris lutea 70? 4ana capite & facie Globularie, Barell.
ad latera five fol. alas fparfo vel fociato : fem. nnd. s. in capitulum roitratum cong. Gruizalis Riv. - — fuprainterfl, planos laterales regulares recenfita , precipue foliis circumfcriptione rotunc? ^ columbine huc notius fpectant, Hb
in fummitate
Hb. Fl. Perf. Simpl. Regul. slo Bifido, Crenato nr (lato fucculento. Z/j/tpe »saxcima lato Solani folio Menzel. E, D Alifisne py aten[is fol gramin, latiore T. cujus capf. eft globof. & pellucida, z reca: calice : Tunica, Z/fime angulo graminco folio T. hujus petala potius funt Leucoiformia. 3 fl.sfido: fol.languítis brev.(uccul. unà cum caule fcandente: Zl//iÁme (candens anpufti ff. fuccs 1, Fol. mihi. e |latis longis mucronatis fücculentis. A/ffve Lovgifoíia inulig?mofi: proveniens J.B. o ;craffiufculis ovatis,five ex lata [glabris :((candente: A/five alri[[ima nemorum C. B. (o !g bafi oblong.& fucculentis] caule (non fcand, A/five marina fol, Fortulaca 8, Pru(f. 8 he: CSerpilliform, Ajfise wedia C.B.( villof.caulenon fcand. A//fve montana lat if f1lacin.C.B. oui $^ ((ubrotundo crenato: Ceraflizm vifcofum mihi. Parozychia Tabernzem. fl.bifido Leucoiformi. & Sis sf virentibus:( ere&to: CerafHizm., CI.Dill. g40d T, Myofotis [etbbir vta arvenf. fl. majore, — .Z Icurva:|Serpilli caule|. . | ^ CAM yofotis arven fis parve orebirfut. — | € . fol, jlupino. Ceraflium CL.Dill, quod TJ fo hirfuta i ^ longioribus minim. | zi . . S Uncanis & tomentofis: rad. viticulari. Ceraffiwx Cl.Dill. quod T. AMyojotis incana rep. ET (Lini tomentofo unà cum calice: Cera/Hiw» Cl. Dill. T. Moofotís tome sofa folio Linarig. * (integro tubulofo, L»ycbsis perennis fol. angu/1/T/1, comoiob. Or. Boeth. Jad latera fparfo: (recta, sfido. : fem. te&, calice — | Al/ines.| mox recenfita , fl, (ituambigua , & in ipfis ramorum | | capf. fimpl, [curva. (CerafHia ] furcis fru&ificantia. | L. hucaccedit fem. te&t, cap( fimpl, ovata rfperma Waltberia Ln. fl. fitu ign. (minor Saocifraga T. fol. Hy[Jopi margine fimbria argentea transparen- (folitario: fem, te&.capf. fimpl, alpina minima Raji. (te donatis € fl, calice cilindracce. turbinata, Zoychpis | fruticofa anguflifolia minima Hifpanica Barel. : folis & calice pralongis, Barell. | | misore (viftofo no&uflora oderata augu[lifolia T.
"TEE claufo & odoto capfula magna non raro calicem rumpente, Lychris soGuflora C.B, | 2 e € viftofa fol inferior. Bellidi fimilibus fl. minimi n Magn.
1 E. 8 ; | Jupina ficula calice ampl/]rmo firiato T. calice 10. ftriis crifp.not. ls S[uol9 (minuto:& Lychsi: parva fl, rubello e calice longo augufto Me[JauenftrRaji. 183 d gl. e s S «| anguíto maritima procumbens longis lriBil]imis foliis Moris. » | Am 3|lalsis E Ao ana fol. parum birtis & angu[lis fl. carneis , petiolis infirmis infi-
[ez e|s| - lei c a dent. 212cial. capf. fere rotundis Chalepenfis T. | 3 5 Slel2[-à X T £s (crenatis fubtili(fime. Lycbuis maritima repens vus
tm l2 9u1I9Ioó: (majore fol, & ( M (birfusis ( tmplice |^ j: Era E | & 91! calice [ fepe "d lgabris " (pleno T
E TAR aló * "
z x $ z $4 z | virid. fol. di csbede jAguatica purpurea fimpleac CB. D cesa e
E 2|8| | a Lychnis| foliis glabris calice duriore Bocc. (cilindrac. € fi, » E&|9e| |£q ! glabra auuua fol.oblong mucronat, mufc, cum fol.
| G E E '* El. | | fl. amplo vubel, capf. pyramid, T. * cal.| flamin. E-| js|s 5 S [pluribus ftellatis: Lychuis fitveffrisfal. pluribus famul juniis C.B. ovato & f Jólo Kal [slgl- Ec | capf. spart, mihi füfpedaa. pili, abfaue
4| [317191 [sPhyllo five [re&a. Aifive angufto pramin. fol. T. ftri&e huc pertinet, flamin, : Eie 6 sfido: capf. curva, Cera/fium quod Paromycbia Tabernzm, ftricte huc pertinet, m
- (globofum bulla- / (fümplice(albo
Ps| n 3part. tum glabrum — 7Mofcipula praten[is veficaria Rup.ff. rubeute — (majore gn na t ' (Hifpamica latif. caliculis no |vireme parvo, calic, | conicisítriatis. Mufcipula Riv.| turgidis firiatis noGiufora. Uurpureo ——— | myrtifoliafruteftens, — has omnes Tournef. | 1 ] iPirfuta anguflifolia Cretica palmaris, Lycbmider vocat. | spatt, P'ifcaria Ri.Siculacal.ampli[] firiat. LychniT.reliq.fpecies Vifcarie indig.vid int.fl.Leucoif, || i d Cuifcoja fol. Otitis B, Pruff. petalis bifidis & fimul crenatis. | f Gimplice turbinat.|4icula facie ff. flavente Cretica C. B. | |conferto & fafciculofo | Lychwis| 2 pues. rns f olio caule mudo T. autquafiumbellato: |3part, Mufüipual dra [s Clu angufifolia fl. 3 vel 4. fafcicalof: fem.tect. capf. j. Ru. Hifpanica la-| sung. kali|minims Praia T. : Spicato homoftichice : ^ sif. zmbell.leois. (. folio T. nem vulgo Chalcedon. B. varii col. fem. tec. capf. fimpl. Lycbni: [bir[uta.elatior [picata Limi colore Barell — (a/5o. | Uc calli E digssim. 2 caca albo Mti Teo... i Pr o un sx ad latera fivefol,alasfparfo (minuto: Lychzis T. peint calis ndlelotelor. &angufis.- velfociato:fem.te&.capf. majore: Lycbzis filveftris ie. 4. albo minimo 8. vix bifidis herba tota vifcofa. | | o turbin. fimpl. fl l imofa. C.B. — (noGuflora minima 8. exiguo. : | S Lhuc accedit: fem. te&. bacca spyr. 4cbzas Lin. fl. ficu ignoto. Item fem. tect. bacca polyp. Cucazalus lacin. B. ext. marcefc. | Ba Sd — nieeera : (4, (iid. plurimis pappof. Cariophslata prolifera flofculis elezantiffmis 8 Pruf. | d Q jinfummitare| 71779 7 [re&t capf. impl. Zycbzis filosfiris P. elato Clu. OL E s (Conferto ob ramos virgatos. fem, tc&t. capf; (P^'*- Fopericos vultare peralis fübtilifme crenatis varians. m : IFBALOS, 1e, teet, Capi. |^ art, Rata huc accedit. fl. slo varians. S [ad latera five fol. alas racemofo: fem. te&. capf. (impl. Volfell fimili Urtica Canadenfis huc accedit.
2r
do plano, & quafi caryophylleo in fummit. conferto: fem. tc&, capf. fimpl. couic. polyp. Holoffeum-Cl. Dill. p
v3 zh
Ert
Hb. Fl. P. S. R. 5lo Cariophyll. lacin. & apicat. & - Glo Stellat. f Lini: fem. te&. capf. fimpl. turbinata: & calice in neci fiellato Clus.
| i 1 1
nudo: fol. bafi non Íquamofo Lychnis aipiua glabra pumila T. "ximus Leuco: f gramin. fem. te&. capf. fimpl. cilindr. calice | »zizor icy | vd 2o E^ | Difcreto vel fociato! . fl. inbafifquamofo: Cariophyllus T. ardorefcens Cret. fol. [pramin I » ' sidbdini filvefiris Lr DAP i m. [/' LJuniperi ! li ' i [folio aciculatis obfito: fem. tet. capf. fearlatino, | ij | : fimpl, Zrmzeria 1. vel zantbos. vid. infr. coccineo. | am É Jmmpl. [minore || cimabarizo [toto circulariter y Ü C c * fl.|pleno amplo | Vatropurp. [redi parte | rede x 1 nb 2 Pitniff. mediocri | aurantio | | | i | E Iuteos ve || 8 fubviridi. — - ] | | 2 [bacca p.m nigra polyp. cal. mophyllo. albo oie fparfim — [circular ll E: - Cucubalus 'T. | varitgato | puuclis | dimidiatim | rele. | | | | E 1o, oO, (Ae par- i | : » [odoro ([(glaéro [rabris. | || - o ,Íem.t "m Jiaminibus | crmereis, LUE p izodor. | lamuginof. n | | [2 | [oni fi impl. | nudo. Lychyis Áilvefrii vi[cofa fol. Otitis ff. Lifido &- fimul oos Pruff. gt il -— * calice — [anguflifol. [virente. lifero. | | Ez [foliolis obfito. 4rmeria, nihi] n E L cu [fim kl * l | EE Cariophyllus bardatus T. nm, | variecat. its ocr "C aad | 207 prolif. n. Ó * in fummit. yi ; ; Ha M aJcicgz £ . ii] | fafciculofo: quát umbellato: fem, te&. [largis Liliaceis. Zrzzeria Iatifolia Gerardi Cariophyll. Buxb. pr | 1] | capf. fimpl. calice monophyllo : foliolis acie: u " . aciculatis obfito: fol. in caul.2.adverf. |S'amineis 4rreria pratez[is Parkins. ff. mi iu i Sl. [turbinata: calice inbafi non fquamofo [frplice [i20 n BR É Lychuis praten[is fl. laciniato 'T. | pleno Forex [minore ] | Lg ,, (Sparfo velfociat. fem. L purpureo | amplo. ! Bbos | te&t. capf. fimpl. [ frauticof. aif. [major. [alo imodor. (cum... 1l E E- cilindracea: elifice ld Carzophsllus fl |carzeo |odor. |fme gc | 3 P B bafi 3.fquamis obfito laciniat.T.|berZae.. | augaflifol. [minime purpur. |odoratif.- OBOCRESE c variegato li 4 T t 2 Conferto : fem. te&. capf; fimpl. [slip apice integra. Cariophyllus Barbatus anguflifol. borten[. . B. Nn zx o oblonga in apice bifida. Mirella Amzericana fl. petalis fimbriatis T. | A | - Un capitulum congefto: fem. nud. 1. pappofo: Cumzizoides T. Orientalis fem. plano & ala- | | : ; [pedali & sk. Nigel T. | to fl. flavo. " o "eit m -- ! —. [inodoro: caule B ipic P ds NH mid f [fceniculaceo | [aído | Rd & 9 |in fomir. iade fem. te&. capf. globc- | palmari T. Nie«/a arvenfs f. Lfubcaruleo. d | hes E fa corniculata S5plice fol, laciniato . , [odoro odoreMofchi. Nigella Cretica angoflifolia T. j | E SEI act » Se Tta fem. odore Mofchi. Nie«/ Cretica latifolia T. B oL iso ediformi. Portzlaca l D 1 9 &$ 9 [ad fol. alas fparfo : fem. | minore: Portulaca fil- po olia bortenfis T. fol. ped pestis. mar. —is gz tc&. capf. fimpl. hori- vrfiris. Lfolio Caparidis fl. mufcofo e &ifurcata T. B 2s A 2valvi. fol. car- | angufto longo : Pirtacs fol. angufto longo lucido procumbens 'T. ! "I s [ Kali lanuginof. Portulaca fol. Kali lanuginofo bumilior & fupiua curaffiva fl. fature rab. capf. genes oneaa. E eu latiore rotundiore: e. (rubente. |^ [| fRefiexo& cerno: in fummit. folitario: (purpurafcente fl. | candido. | P- SEC te&. capf. 3part. Dez; canis 'T. fol. | auguffiore lonpioregue ff. | TUUOUMIN | candicante. n irofo |l Difcr.fem. te&. bacca polyp. Szzilax lavis fol.oblong.aenut. Á à- p in fummit.'T. Tid [vernalis. e (horiz. & um- (czruleo;albo vel cinereo: [ Germanica vulgo Hyacintbus flellaris 2folins C.B. Lutumnalis. "nl z et tect. Stellaris Cl. EN fl. cinereo, vulgo Hyacinthus flellaris umzellatus fl. cinereo C.B. | | do [Capt. 3part. uncez tenuitatis, Stelaris azgaflifolia vernalis Cl. Dill... l N E m 9 rad. bulb daro fal. gramincis, |latior. Srelaris |utea pratenfis CI D Dill. | * Ist S [Spicim jecundum caulis longitud. fem. te&. capf. 3part. Stelaris m mnor fivc. Hyacintbus flellaris J.B. E: mE ute0 — |vernalis | "Le aT : da juncea: tenuitatis: Stellaris fl, ceruleo fl. num. varians. | i. us di. ies gram albo. autummnalis, | l. 3 [83 E m evo ON - (f pithamal. &longior. Sre/laris put f. ancor J.B. | "s cm NL o r &rauieo. | DR z | E |latior. var. fig. Ornitbogalz wmell. Ri. p € f ob foleto. * sl - in Mufcarium vel ffciculum cong. fem. tet. ca bapert Stellaris peruviana rt | | | uc in Thyrfum longum cong, fem. teét. capf. apart. rad. ingente lamellata Srellari Suilla dida marina. [al£o. | | EI a (à feffili radicis tunicis ales. rabro. | LIS [jincorimbum,orollá zz (larg. &long. vulgaris "id, oblonga Dodon urpur. f. atropurpur. - | €. | velcapirul. lusmi-|"2:8 | rad. bulb. Ca9a [glozof.& cougl. Aféalonica Capa.raro florens. odoro. d nusve denfü, cong.| o 9 | lamellata. Getbioi, Column. al?is Mol inodorum 7 | fem. ted. capf. 5- heiss n (3€. Capa feclilis hencifolia perennis Moris. raro florens etiamque ^ 1 ES pet foliis Hb. | E juncez te. [2pl. 2corni Siret ce recurv. Ps zcorn. iE bons eed T.3
X A. AF
m —
Bracteato
Hb.Fi. Perfecto iimpl. Regulari Hexagpeti!o Stellato
TS
Uh
on bracteato,fed caliciformi aliquot ftamina continente
ptt n
| infra apice
*. *
Hb. F1 Perfecto Simplice Reeulari 6lo Stellato
| 4t | [maculatum vulgo 'idoríaii: : cujus fol, & fl, gratiff. efca Rupicapris || uon maculatum, "R (radix fquamofa. || . (magno, bw Liliffrum fl. [albo | minore umbellato, largis. Zlisum latifolium T L /nbrubro *k. H4*5 | Hifpanicum fl. albo, 4 xls Indicum Clufii X. DV Ig d 9b | ore luteo, EZ ( ruaipigs C Eart- | nt d - ?H (3x. Allium T. ese Lalterum five AlFoprafum caulis fammo circumvolut, ||| -E-NE- Spbarico capite fol, latiore, / | f olizgac M T 1 j n S9 anguftioribus Alli vel ffilvefire (minus fl. albo amplo. "o i Narciili fimilibus | Lampboracarpon fol. porraceo fl. & uucleis purpur. o (nn r B 2 |. Alium T. eneufifolium unbellatum fi. FE i * ! | B i alpinum macul.fol.anguffiore, | parvo ctum 3 plice fria atropur. |W
in fummitate caulis congefto in
Juncee tenuitatis Alium T. . l/utto, caule triangulo parvum ^k, | bumilins angu[lifolium. fol. gramin. 6. vel 7. ji. alPis, p | perpufillum [ioeffre juncifolium flore odore, AMofcbi *k. aide rece in d frhóu ys; (oiim capitulo |fimplice neus n lon. Porrum T. Voiiginett 2 bites Les : " | 1f 01. . je aminibus H.ctia V tioum folio (tiicolore Ottlpare (ang c acce
corimbum, corollam, vel capitulum plus minus
capf. 3part. fol non fiftulofis,fed planis & gram
alba, ra4bra. conf. fl, laterales feq Uij. nigra,
| — (afpera , ,.. S, (40b |Racemum; fem, te&t, bacca polypyr. Suzilaxc T. | kn b | Ein lle
ad latera f ve fol, alas conferto : fem, te&. bacca polyp. Site dum ramuli folia d
^ fSilicula corniculata ftellata 2, vel aplice. tcoidi affinis palsfiris Scheuchzer. inequalibus & partim erectis, partim cernuis p. m. Cyperella nemorenfis Rup.
petiol
b 9 lalbo. Cyperella ferotina flofeulis albis Rup. E fufco. Cyperella juncoider anguflifolia panicula [para ft. fufco Rup. (rubente. Cyperella ait; []ima wontaza Rup.
—— —— morum
fitu inter fe qualibus & erectis;fl. 2'
regulari
. conferto: fem. te&t.
Maid
. capfula fimplice 3fperma : fl.
|& L [albicantee dilute fufco. Cyperella hirfita nemorenf augu[lif. fublut. 0 obfcure (carinatis, Gramen juncezum folio t [pica junci C B,
)
.Junceis
non carinatis
farticulatis: oblonga cttlo fólofo im [ummitate, radice| [fibrofa mere. Juncoides alpina fol, articulato Sch.
( viticulari, /2coides alpina junci glomerulis wien Sch,
—
culmofo : fol
nr——
in ipfo apice fummo caulis & ra
Spartit, caule
P . di
| radice übrofa & paniculafl. mixta |
and didsnstedds
* d E vilis foliofis variant.
. (quafi & fere : Juncur marizimus Anglicus Sch. 3 "E fi. regulari Eostimbn tamen plane Ju»cus acutus maritimi capitulis So |paniculato vel laxe fpic fem, te& cap. fimpl.3fperma. Cyperella latífolia pauicula fparfa Sch. jin glom
caulis ex fiffura laterali fummi caulis confertim prodeunte, vid. tab, feq.
E * . bo E
A c
E 2
acor ze fl. obfoleziore, . rad. oblonga capita üs fl. pallide purpureis,
angzflif. fl. majore, , pur.in fiveuio petalo |l] (acorne, osos Rea ao fes | ! prolifer. | berbaceo purpureo,
Boerhaven dividit Allium in — (monzanis capitulis rotundis. T | fore Odoro ^ fl.odoro Molydicit x.| —— (majus C,B. utnbellifer:m, - NH Linodoro. pofterius notata re-! folo Narci[fi| minus C.B.umbella fl. pendula, | liqua Zia. jangrtfliore & fl, dilutiore, —— (capite [phericeo fol. anpuft, | molliore fi, diluto umbellato. | |. fpallido odero, flore obfoleto Pyrenaicum | |
Loarieg.[lriis albis atifoltum — tius Leucoiformi modo recenfite huc accedunt , (-: (atro fufco vel fpadiceo. Cyperella augu/lifolia glabra panicitla fparfa Rup.
atro fufco vel fpadiceo, Oyperella latifulia juncea panicula atrofu fca vel /padicea Rup.
fufco:petalis mar-(nullo: Gramez bir fut. alpin. nemorof. panicula obfcure vuffe cem C.B. cine cin&dis —(fpadiceo, velobfcuriore:Gramen semorof latif. bir fut. maja: C,B.
luteolo : Coperella juncoides latifolia alpina glabra panicula. fabiutea [pendente Scheuchz.
n (panicula grumofà quafi. Gramen jucemm fol. artieul, aquat. vel ab]oue fafci- d H 2 valida non grumofa. Gramen juuceum fol, articul. [ilvaz, Scheuch, non viticulari, attamen longa & evulfa difficili J»ocoides alpina fida Sch. non artic. (nullo: Gramen memorof, calculis paleacei; erecti
js majus [- minus. 5 | cumfolior.fafciculo — | aliquo: Grawennemorof. caliculis paleaceis glome-
eres plures fpicatim difpofitos cong:fem.te&.capf.(impl.s perma. Cyperella uemorenjis Sch. : . five potius fafciculum deníüm cong.fem.te&t.capf (impl.3fperma.Oyferellacapisulis P/ylit.Sch, ——
*
x
dit fl. po- uentes.
eponunt. |] CE
ruffe [cente
rgbi Sch,
Hb. Fl. P. S. R. 6lo Stellat. T'uiip. & Plan.
«proxime ad apicem : fem.tcd, [ fere Juncus acutus maritinus Anglicus Sch, (Sch,
U E WT (sg S 3 S 3 goo capf. apart. fl. regul, : | magis,non tamen plane Jzcus acut, ;arit, capit, Sorpbi, 2 E E a S 9 - E pesa Sb geris us Infiexc.alter C. B. o0. 2.720 cc Icapi oAceus C, D. GG uS $ 7.8 € Ínon feparabili &ad d [reco Jn lpanicrtla fpar/a. C. B. dRneS3se E ed ellychnia inept. fl, (truncato,aut faltem articulato: J/tzczts Levi; z su ?8 E m ES [regulari & api- panicula fbarfa minor, Ps 2888 lo£3 l. cefcapi [brunis, Juzczs Levis pa. SHERBS |jSa3 ^ Hs nontrancato, neque] icula fparfa maj. C.B, ZEE d 5 9 "3 feparabili & adellychnia apto, L articulato: fl. albis. Jaca: nemorofas daos—t | Juncus levir panicula cozglomerata Sch. L mollis panic fparf.Sch,
(folidis in capitulum convexum (/uteo (ftmapl. [ exidifo (dulcis Ocient. rad. [tu&erofa [anguftifol. cong. NemworofaRup.fl. |4/5o |pfeno.] x | acris P lfibrofa | | latifol. , |purpara[c. | Aconnivente & quaft campanulato fiphisElà, quam golrper | c&riuleo d (/uteo alpina hirfuta
cmi bec e ku i 5 "Ov. [. ralieto minore. craffiore ff. | udo e unicol.non teiiciiato (Paflinace filveffris. majore tezuiore lparpur pe minore visricante
2| caule determin. fol. ; albo. interne luteo. aperto majorc. Puifazilla T. fol. Mirrbidis amplo fi. pont e | zigro. ; i var iegat.teffellis qua- tenuius inci[o palufris fl. minore violaceo | | dil«tiore. &| dratis.fl cernuo 95s. |: s SES [: i o.| Fririlaria T. /. var j| Á£? pimmato ff. [altem interne oa ie xs is. E L col, fol. ees autunanalis. | lantag. | Anemones fecunda vel fubrotundo C. B. u dekM bs clavam femina]. veluti rete vel caliptra obvolv. Zsemone. vid.fl.polyp. fl. Tul.var. arrecto: magno & petalis unif, TuZpa Rup. pr«coac ,i MEE. te&. capf. | cernuo & pulillo: pétalis ag aiti & pura in | feratina. Jf. varii col. & varicgationis, | spart. | terdum difform, Narci/Jo leucoium T. ferotintem monantbo (latifolium. hucaccenferi poteft,(i externa 5.petala difformia pro ca- Hentuifolitm. lice non computentur ; alias ob 3, petala interna minora cordata fl, potius irregul, conferto:fem.te&. (arre&o, magno. Tulipa polyantbos fl. maxime varii color. & varieg. | capf. spart. fl, Iceinab [parvo & 5. petalis internis cordatis. Narci/Jo Lesscoisem poliamtban, - L majore & uniformirad, fquamofa .Li/io Hyacinthus T. fi, (niveo - . — Vfparfo velfociato: fem. te&, capf. 3quctra 3part. Ü'ou/ariz Lin. | rabello, | Mor ona verticillato : plus minusve denfe : fem. tect, capf, 3part. | [cerauleo, i c— Coronai mper ialis (^,27;i color. | unicol.|non fat.|anguflif. viridi laxa — [fimaplice. Rup. at vi & varieg. | ffriat. ein Pec dem I ruar rro | dena ipe (Solitario:fem. [folidis in capit. cong. Newerofa fupra inter Tulipac. fl. huc variat. por nud. plurim.| pappof. pappo breviff, reticulato, 4/semone, vid. fl; polypet, huc variat, Difcreto: (capf.fimpl. globofa & muricata, Argemose T. - | fem.te&.[bacca polyp. Rbufeus ,/..— 6 fr. in [fummitate , fifl.globofüm pufillum negligis. Conferto:fem. tc&. capf, 2part, Berwzdiana T. huc accedit. vid. infr. fl. Leucoiform. Umbellato quafi vel co- (capf. 3part. Alum augufZf. unbellat. T, vid. 8. Stellat, (fi .calix comput, . rimbofo: fem.te&. [Silicula multipl.cornicul.caul.nud.fol. gramin.3quetr.Butopzs Rup.huc acced. Thyrfato: fem. te&t. capf. veficulofa fimpl. Leoutopodium T. | albo, Spicato fpica multipl.in mufcarium quafi cong. fem. tet, filicula corniculata splice | azrovirenze. Irreg. E Veratrum Rup.fi. [berbaceo, jincapit vel corimbum cong. fem, te& (non tubulofis, Porrum capitat.rad bulbof. vulgare C.B.huc pert. L.— capf. apart. fol. gramin. carinatis [tubulof. Cepe, fupra inter Stellat, fl. recenfir. Sparfo (ad fol. alas: fem, te&t. capf, apart. Porzz/a CI. Dill. . (fpimof: — [rozmnd, (cum ) petiol. 8. po- [fupra ipforü fol part.pron.fem.te&.bac. polyp.Rhufcus fol. pon fpinof. (augu/?. ifine | - globof. Coníerto minuto, vix nudo oculo vifibili, calicis oris adnato,& ideo apparenter campaniformi : fem. e. -... te&. capf. apart. G/auoc palufhris fl, flriato claufo T. & fl. PrufI. t capf, (2 Part. Salicaría minima ere&a nummularie folio Buxb, (Solitario: | 'P* (spart. calice terete fquamofo, A4pbyllantes T. fem.tedt.|bacca polyp. Knfcu; fi, X fr. in fummit, T fl. potius gone S & quiis. " De ; lreos radice fibrofa, Difcreto , velfociato: fem, te& capf. apart, Bermudiana T.F] gramineo — rofa E. : Conferto & quafi umbellato : fem. nud. plur. in globulum cong. Fiipesduia Rup.foL(usiobre — ^ | bum congefíto: fem. te&.capf. 3part. (Perrzm., vid. fl. Planos. (variegate. |
e o z
-
nud, plurimis
fem, EXC UNROERC (o-—
E —— a npe m - ^ vM - e e e E - t€ —— EA vers exces - — -- —— - : : — —À — " A DL * *
«« "Hb, F |. Perfecto fimpl. Regulari Hexapetalo
folitario
N
in fummitate caulis
Tulipaceo
1
in fummitate
Plano
E *
ádlatera-
*
jim cori
in fümmitate
(7
. LMoh & Allium. vid. fl. Stellat, | |
|^ ^. .. ffüpraipfafol, fem.te&. bacca polyp. Rhufcus, vid. B. Planos, ,(/armentofzs loupilFena Ceylon.
. Materaliter i Dy ! | co Unen farmenzofui, |
. A fparfo jadfol.alas: fem.te&, bac-[acuieaz.. C fingztlar, lozga — [pungente penicillato
Las L, capolyp.Afparagus | — aculeis] — zl omphlG . fol |tenuiffimo y ROGA - oma, (3.vd4. — (mberof. | er
ur
Lcucoiformi ——
D , SEA " x
.. Hb. Fl. Perf. S. R. 6lo Liliac. & Apicato & Fimbriato. 43 i (Solitario : fem, tet, capf spart. Dens canis , fupra inter fl. ftellatos 6los cum fuis fpeciebus recenfitus. Difcreto: fem. te. |fcandente: fl. petalis cleganter finuatis, 7Merbozica Herm. rad. venenofiffima. capf. 3part.caul. (erecto. Marzagon Rp.f!. varíi coloris, filvaticum, confer infra Lilium, * (fcandente; Martagon , quod Hemerocallis fcandeu Feuille. (aureo vel miniato vel purpureo
GCohfdite : fem.
tect. capí;2part. (largis Liliaceis:| Martopon Orientalefl, varii color. caule | eredo : fol. fi./albo vel miniato : Marzagoz ficat Rp. f. num. ludens, l. gramin. (cerulea. Phalangii ramoft facie fl. refeaco.
anguftis Bermudiana T. ibulbofa | delicata jl, vefleoco e«ruleo, | (8. varii icol, - (nullo: Buibocodium Lin, [Solitario:fem.te&. capt 3part cal.| monophyllo fps hacengae, bulbofa. Li/ia- Narciffrs monantbos T. Difcreto vel fociato : (T. Seellaris Cl. Dill. f. var.col, petalorum figura lufu accedunt, fem,tect.capf, spart. f Bermudiana T (Jreos folio radice fibrofa. (graminea fl, minore carulo.
'pufillo: fol, gfamin. exig. rad, par-[a/Zo .. ( flriato fliisiubris — (minor.
pd Jiriato. |viridib. inda.
rcflexo in fummitate
l
^
ES FL fe E: S va bulbofa: Szellaris Cl.Dill. 7. psi
9 CARET luteo. | (maocima.
Xj $- - s Stellarir.lutez dir Prage contra epilepfiam puerorum eft otficinalis, & vocatur Pul-
- S|o|9& e bus msjalis , pulverifata adhibetur ad grana pauca. (culo radiato E S |9'5.|magno, Liliojtuberofa;fem. 3quetrís tect. bacca fubrot. apyrena. Dracun:uloides. fl, faíci- s|SI&S(| fimilirad.bulbofa magna: Lilio-Navciffu T. varie patrie & fl. varii coloris,
9j al? E di homoftichice : magno Liliaceo, rad. napiformi multipliceimajus.
l 2 E K e fem:te& .capí | & conglomertata: Lilia/Irum alpiztim Y .|ninus.
r- I. PE 3patt. fl. lparvo: rad. bulbofa. Oruitbogalum Neapolitanum Cluf.
F * c -« RC : i laxe & valde fpar- ramofam |pratenfe BT pn can fecundum |. fim:fem.te&.capf. Pbalangiten | - . | alpimum (ampliore | "m | o f- longitud, caulis |... gpat. sadiseque fibroía . T.wosramof. pare | ^ —— Es| L*18 | &ramorum iheterofticb. Jreos folio parvo. ES! 4-84 | |denfe:fem. te&, capf. 3part. fl (albo,
as 8 d albo lineis virid, varieg. rad, Üesltlegaten C. B.R]
RE s parva bulbofa qvirente. L9 'obtufis valde: fem. (anguftis: rad, con- ajor (latifoliur (ramofus me (ampliore, Lu te&t. capf. 3part.| glom. ex multis Afibode T.|. | foi.Ireos| FA
IE fol. Bramip, j ..| napis uminor|angu flf. non ramof. pow | m:nore, E S PR gis : rad. bulbofa quamofa. Lilium Y. quod fequens tab. exhibet. Isl 3S ($ fio |4rre&o — | fümplice(imodoro, fpar/a fol. y (maculato maculis fiavis, pep o AES Ldepeudent, ipleso — lodoro | |couferto vulpo Polyanthon "i icolore'toto.
: : 3g E: & lavo minore, sd weocieo visra]. Orient, T. lin limbo flavente, PM munus mai ! bulbifrum. | m sd E purptrericeo o P » " ", rimus are uflif. iviri e - n Bulbiferimn, Bio i.c | E P 3 ^^ Phaniceo j x ordinat, fracox.
2M | EE & | Jcandicit-colore [rve cruentum fulsetina inordim. . | feratinumr.
HORS | Lineis purpureis variegato. (Jozgiore (lato pudo fp | (f: plc maclt oma a i-i. E: alias Martagon fupra tecenfit. | languflofA ^77 Veonferto variicol.| | - m: ab á ; o - vel. Hezzerocallis aliis, fol. Virevzore leranziniéo lodoro- Vpyramidato Leleno. (non macul; E mucronatis & dum a folefincente draftica & amard Srelarir Soloffidin valo, 2i] Vm Ex bent s [tellato '' "Cluteo: Orzitbosalum vilofum fl. luteo agno Orientale T. ! E 4 fem. ted. can 3p. rad. [plane & toto! Ornitbà pd | — Lbulbofa Lich B4 norit ;
albo : |ftriis virid. externe virgato. "'Oraitbogalum vulgare B. S. vor la Lunguibus flavis. Orzitbogalzam ir extus v dn | j in capit. vel. corimb.cony Curoase Capf,.3p. /o/, DobuoE 4. cujus fpecies vide inter ulipaceos. Lad RUE R » ph3p. iki Meo. .carinat. Ais. gui fpec.vid. int. uiid Lo rane. Salicaria fol. [ubrotando Y. | [verticillaa s fem. eig L apart. jq Imucronatis flieneis. Stud valgaris Rup.-
s
Spicato: Aia fol. in caule adv ic ns dlcorid ARDME TT Lacdüres, pira 8 "^ Anon verticillata Aquaion rad. etiam fquamofa : fem, tdcapf 4p. Hit CLD. ras PS (Sparfo,vel foc. í 5 TA uu alid Eso e. E i 2p. alicaria 9 urpurto: n i drT]l- 2m ii ani. lg. yffop:. Uatior; Vearmdeo. ed
fai enlersonfand cal. fpathaceo : Jxia Lin. E; auguft. Bupleuri fol. EE d. fol. capreolante rad. curva venenofiff. Metbozica Herm. fl. hisdfiie | 4 Conferto : fem. tc&t. bacca hue Afparagnus: fpinofus & non [pinof. &t.. vid. fl. Leucoiformes 6loslárerales. — Verticillato & pendulo : fem. tect. capf. 3part. rad. bulbofa. Coroza imperialis , cuj. fpec. vid. inter fl. 6los Tulipaceos. | Apicatof ive cufpidato utrinque ir in| furit. conferto : fem, 1edt. capí. 3p. ehesidiee . tij. fpec.vid. int.fl. iliac. in fummir. confert. Fimbr.five 2& ode cum apophy phy m.te&t cpf. 3P* Eupborbiuna Serpens. Cereaus hort. y
Pad latera five fol. jn
3 *
44. Hb. Fl. P. S. R. pol; p. Stell. Plano, Liliaceo , Crenato. : (Solitario: fem. te&. Siliqua multiplice cornicu-(refeo [majore [latifolius ^ tubulis mere irreg. & quafi
lata: caule dum fi. aphyllo Helezorus Rup. 4. | viridi | miuore | auguflif. 2labiat. confer £i, ftellat. feq. lufu & luxu variabilem & huc accedentem. |:ripbylius. (fl. num. varians, | Difcreto vel foc. fem.tea. filiqua mul tipl.cornic. caule ramof.& fol.digitatis ami&o, Helleborus fatidu;T, ffolitar. ex caule fupin. repente, & tubulof, fem. nud. plurimis folidis Ficaria Rp. fl, plano ludens, conferto five in Mufcarium cong. ex multis fpic. homoft. (omnibus part. Sempervivum maju: Raji,
compatt, fem. tec. filiqua multipl. cornic. plantarep. [radice tantum. Sewperoioum mins Raj. umbellato: fern. tcà. filiqua multipl. cornicul. Sempervionw oramineo fól. montis Baldi Pons. ((parfo: fem. tet. pericarp. (radiata , tuboque ampli (fripbylo ad latera five| polyp.in fl.medioextan-| orificii, Grapadilla T foL | ricufpide —
fol. alas | teftaminum corona nulla,tuboque conico pobphylo [pea ec foren
we .. ib&deraceo] — fl. var.co/. ]
* UL MurucujaKnauth PIGJOT | Oops; lviridi. | ezajore. Tulipaceo vid. fl. | racemofo : fem. ut mox di&um eft cum (albo, — oppo — (ferato reg, ólus, | reliquis omnibus Grazadilla T. racemo/a P [rubro. (Azdrofami |uon ferato. ffÍcapofo: fol. tritobatis, ; ; colori, Vlt s (oiridi, ^
Hepatica Rup. . Jf varii coloris, | pleno. P "l'variegato, foliofo determinate & non ramof, Neworofa Rp. cujus fpecies vid.inter 6los.fl.reg.
in fufnit,
Tubulof,
'in fuüm- mitat,
Stellato |
(— —
(folidis in cap. cong. caule
Rl ui T . plurimis
in fummitate caulis & ramorum
flongo & plumofo: Pz//atilla Ql; exa&te Tulipaceo : cujus fpecies vide inter fl, reg. 6los Tu- lipaccos ;fpatium enim deficitin hac tabula pro Tulipaceo f. | (major toto fereanno flo- (alba| rensfl.odoro maj. CP.fveftris| — [minor flminore C.B.inod, pappofis | : I3phylla folio mucrouato € cre- pappo; ibreviffimo & retis inftar five | — matoC.B. * ] caliptra fem, obtegent. fem. (Jatifolia| C Cyclaminir vel Malo fl,lureo. cong. plerumque in capitul, — | isesaiput pia Cfimpl. clavatum:caule det inat, ue pit horten-| P ei osa DET PUT. pleno foliofout in Palfatilla& | RECTO patas List Ivubens, | ff. maoc, (. Nemerofa. | c- [magis profundedit| | vari (fimpl.(pufilla: Sazgzizaria Cl. Dill... | — € fe&o. | [ cobr, .. [magna femiglobofa. Neiunbo T, N7.. V zennifolia. Geranii Robert. inftar & tenuius lacin. capf| . Ceyl».fl.purp. odor. . |. fol,f. ut prior maxime varii coloris, : multipart: globofa & operculo ftellatote&a; Nywpbea iuto, — ^ (unicolor.(puenclir(fimplice, |. cujuscalix bracteatus sphyllus, pee EM | ' —— [oarieg, |uirgis jexe esu c 4,í(rotundo, Zcositum, Riv. fl. folio infidente. fimplice miultiido, p, onculiformi lateo & carnofo: Trolliu:s Riv. & Rup. be 0C Qfplendente znas,cui antiqui rad.fimpl. affignant & Bogtli.infallib.virtut.antepil. pinnato. Peonia| iore fac nfi :
folitario: fem. nud -—
9
Reegulari Polypetalo.
LJ
Plano
Siliqua multiplice corniculata: fol.
parfo : fem. te&t,
. Hb. Fl. Perf. Simpl.
phyllorum
flzi |;on [plendente | latiore incano.fT. |exalbido. € Ru& T. fol. faminayrad. | 4gudlegia. £ncaruato. 3 3 l verticill. fol. tenaius lacin. rofeo. (majore f[mzpl.( pracox. fico polyp. Hb. eph la i E ba « cereiformis. rubentelazinore leleno. Uerotiza. articulatim compacta fpinofa. & — . lreziculata. edm j e b. non fpinof, Opuztia Ru.& s | aurantio & variegato.
virente,
-
excelfa arbor
Difcreto vel fi
————á—I
[ suy Crotundiore &* compre[fiore.
2 "rt € Sai : validi[J. [pistisarmata| oblongo. ^ (latiffimo maximzafpiuofa. — —. (articulat. ex meris orbiculis.Opzntia| i, 1] oppose, p i| lopaiffinzo M pe idifimo. 8. potius Leucolf. mox recenf.fl.firu ambig.fl.potius| . . "(Wageliformes. — )retic
: nisip HE lreticulato. Leucoiformi. ; La Upinis tenui[f. & creberrimis. j nonarticul,fedplerumque ^ (whiffimus ramofus,[pinofus (pinis fufcis & alis. EM i ! fulcata,fpinofa & non fpi- Biiecibus Heus pe lanugino[us fructu rubro, f[piuofo & non [pino.
major
dlatera caulis & ramorum a
arfo:fem.tect.ficoc-
» fp po
lypyr.planta.
csl
AES 2 lanugino[us lanucine alla & flava. [pinofus & non [pinofut. ecl nofa. Cereur Boer ha VeD. (ereGlus .anpulofus maxinze éraflifiins fpinis alis she jongilfimis lamugine flant ) yll: fem.te& fico polyp.Opunzia | 4gulus coflis alarum inflar a[Jurgentibus. | (per intervalla compre[fus , quafi in articulos [pinofus. (flavis lanugiue ala.
(
ams potius penis mox inter fl. 2: pian. recen:. : VIOBOTA s reilis fpinofiff nsi uu. foliof. nud. plurimis inclavam| HAS s iM ee cong. Erantbemzum fl varii col. |.B. | : | S de : 4donis vulgo. )B 1 candens ninor articulate sis joe. huc etiam accedit Ficaria calice 3phyllo &c. differens, " (conferto & quafi umbellato: fem. nud, plurimis incapit, cong, Filipesdula. fol, viridi & varitpato Rup. Liliaceo in fummit. folitario:fem.teG.capf, globof.polypart.& opercul.ftell.te&, Nympbaa fi albo Rup. V.
difcreto:caule
pm —
$ : cucoiformi in fummitate e à
* pots M M MÀ — NC arp A
L
JL —... [Crenat.& Liliac. pufillo.& obfcur.in fummit. fpicato,fpica fquamof.fem. te&. capf.4part. Hypopitbis CI.Dill, — o 4Laciniat.plano,in fummit.difcret, fem.te&. liqua multipl, corniculata, Paoniaf, laciniato T, |
i
E ». 1
Campaniformi
T
weE——
Hb. Fl. Perfecto Simplice Irregulari Monopetalo
CEINONMTUE
et Ó n ——
e— PÁ
Tubulofo five Infundibiliformi
(5
Hb. Fl. P. S. Irreg. 1lo Campani. & Tubulo. ' T Leg (in fammitate (inordinate:fl.fere regul.fem.tect.capf.2p.glandifor. Pezum Rp. | Sissa£o, orbicula-| | conferto. (fpicatim homoftich. inter fol.fem. te&, capf. 2p. operculata.| Bete rad, tuber, - ribus] Hyofciamus fl. var. col. T, fol. | Anzirrbigi, lateraliter fpatfo:fem. Qe compreff. fimpl. polyfp. Pheiypea T. f! pheniceo vel iuteo, oblong.te&.capf. loblonga gibba 4gulari;fem.4. quati in nucleo 4p. 4fper. AMarzypia Ln, S a (tantum conf fpicatim:fem.tect.capl.2p. Scrophularia T. fol, ftmpl. (Meliffa. | 2labiatis;in| |. Item Serophularia T. fol. laci. 9. pinnatis (Sambuci.glabris & villofis. | vy, ad, [0o]. fat. fepurp. fummitate|fimulque lateral. conferto fem. te&. capf. | aciviatis glauccis. — 2o Wero L2part, Scrophbularia d. iuzee Riv. Filicis, Arie dd ; uv Jubrotundo miniua, betsaii fem. te&t.capf.3p. 369«. Eup borbia Matricari& & Glaucii, — |ampliffimzo caule atato, huc acced. -& Efule vid. fl. Irreg. 4lus, Laferpitii lucidis, — «— V laciniato glauco. fl.4fido la- |bifid. fem. teét cap. 2 part. Obularia Lin. | roarie.: Tilia. ' cinüis — | [2. lateralibus crenatis : fem. ted. Siliqua | Chzyfautbei fl. minimo. | Betovice, |, X acuminata fimpl. Ce/a2ipipa Lin. ag a testi (conferto: fem, [brevi | 2P* Nicotiana T. vulparis Item /Pinofi[J. arborefcens fl. aibo, | tedcapf | TCV! lop. Tuberofa hortul, vulgo Hyacinthus rad, ttberofa Orient. T. ' |liquoía 2p. Brzuouia T. fcandens, non Ícand fol radiat. flu fol, Fraxini, v.fr. in mufcariü vel fafcic. cong ex multipl, fpica [Irreg. manifefte & fpicatim conglobato: Zoe homofticb.vel glomere:fem.te&t.capf2p. fl.| — fra macnilaza fpinofa major. H. E. Spicato fpica maxima multipl. homoflichicalvix irreg.fereque umbell. Zlve fo£olif. Aser. H. fructuig; infidente,& regulari: (em. tet. capf. 3p. Aloe fol. im obleng, acul, defistute C. B, ad fl, reg. fpectans: NB, aliàs fl. Aloés omnis fr. ftubjacet. Ithyrfato homottich, (2p. fl. ere&o. Dipitaris latif. C anguflif. Trapopogi T.i. var.col. & oarieg, - íem.ted.capf. (lapart.fl. (macul. Aloe afra vtaculata fpinofa minor.) vid, infra. | ; pendulo[non mac. Zoe afra mitreforv. [pinofa, | | (nud. 1. l. nonbra&teato. Lidbwaa Lin. ^. ; | k T. (implice : fl. 4fido: Lippia Lin. Author addit capf.2fperm. & fru&tific. in cap. plures cong. .— "[4fido:Gratiola Riv. fol. Lini & latiorefl. al&o vel caruleo major, vel nana J.B. (brevi | ap.fl. equalibus Buebzera L. f. tubo irreg. f. | inzqual. infima fc, maxima. Ce/fia Ln.
-
ventricofo:fl, laciniis non alabiatis n
TN,
is in fümmitate
——
orbiculari
X
. fem,
! sfido laciniis i »part. fl. lacini's omnibus in alterum laus deflexis, Lafe/ia Ln; [longa filiquofa 4part. arrecta. S«fumzzz Riv. fof. integro mucronato & fol. 3 fido fl. 4I£o vcl purp. ; (longis fere Leucoiform. Zoe afra triangularis ere. E laxai te&. capf.| : |mucronatis. 4/oe afra mmima atroviridis [iuit berbaccis ahateroftichicam | 3p. fi. laciniis | brevibus | numerofisormata. — [orbicularibus, Zoe afra eretta rotundo parvo flore. denfam : fem. te&. (margaritifera. | | * L capf.3p. Ados |[obolifera fumilis minor longis floribus 3angularibus curvis. (homoftichichicam : fem. tect. capf. 3 part? Aloe afra feffit's folio verrucofo carinato. difcreto: fem. nüd. 2. tefticulatis,. Valantia erecta Cl. D il. (in fummitate | fociato : fem. te&t. capf. fimpl. 4valvi. Cameraria Cl. Dill. . . [thyrfato thyrfo herbato ex multis fpicis homoftichicis compa 3i [verticillato : fem. nud; 2. tefticulatis Va/aztia verticillata G ans , Rofmarini | maculato; jin fol alis A I MI n. [vaajore L ^ Gaffero. [2e maealató. fpicato fpicis homoftichicis fem. nud. 4.| . fw/|/ato rubra. . Echium fl. varii celoris / minore. |ampliffimo. — 2: T ! (2llo vcl 3no: Hb. fodora:iffima .Pa/eriaza Nardus Celtica, 1. f. á .8 ; . nana p.m. ([inodora. Ja/eríaza alpina Celtica fnnilis T: | papP ofo: fl. in huinmitàte : lin Mufcarium cong. l'aleriaza, vid. fl. tubulof. irreg. infra: [calcare longo , in fummit. in Mufcarium cong. fem. nud. 1. pappof. Pha fo/. G/afti largo & fol. angujto fere gramiieo C.B. (curvo & corniculato , id eft exangufta bafiintubum largiorem terminato. vid. fl. campanif. tu ulof. mox recenfit. i ín fummi (conferto vel in Corimbum cong. fem. tc&t. bacca 1pyr. Gmara Riv. revera frutex. — [in capitulum vel fpicam cong. fem. tect. ca f. fimpl. coris T. 8. varii color. 'emarginatis | nud. 1. calice aplice : fc. 1. fru&tus & altero fl, Moriza T. an frutex ? | fparfo * fem. [owlgare glabrum vel villofum fl. varii cot.
| (tec. cap
.non cornicnlato, in fuis ori
mit. C re eral, fparfo
"Tubulofo congceft.in fpic.
P1
apum Pt
compreflo & fere multiplicem
claufo:in fu
fem.nüd.4. Ecbizzz; vid.fl.lat.
corniculato & ex angufta bafi latior.tubo cornu'
inftar terminato
o
S - 1
T
Vix l | lo:fem. nud. t
alcarat
c
quafi
2labiato laciniis
te&. capf. apart. Nee A [folio & facie Rapunculi Americ. |fpicato fpica multiplice: fcm. nud. 1. Cof'izfonia Ln. fuffrütex. a | fpatfo vel fociato: fem. tc&t. capf. IT RM afra minor Hetm. (in fummitate | ,. . nud. 4. FerZeza vid.f. 2labiatos flos. — — , non emarginatis, | | fpicato fem. s ap. 2part. Veronica fpicata. vid. fl. Irreg. planos tlos, - orbicularibus .. [in Mufcarium vel corimburh cong. fem. nud.1. pappof. Joc Mur Raj. 1los.
lcarato
| lateraliter
L
plus minusve vel
non ca
f
. Materaliter verticillato fem, nud. 4. Palegiem & Lycopus hucacced. vid. fl. 2 Tlos. —
. hucacceditf. fuo quafi 2labiato: fem, tet. bacca uniloculari polypyr. Bz/»7/a Ln. & Plum. probofcidem elephantis & barbam multifidam effigiante, lateraliter fparfo : fem. tect. capf. 2part, E/zpbas 1. |Ri&iformi: fem. te&. capf. 3part. 4/oes plures huc accedunt. vide füprà campaniform.tubulof. —
claufo & cx larga bafiin anguftum tubum curvum lateraliter crepantem, & per rimam ap f
POREPUN
redo & inlimbi oris
Lei
vIPUHN e D s " X d oa | CONT : ^3 : PO GE [ Jpicatus. | in fümmit. cong lum fem. te&, capf. 3part. Repamcadus i latus n R. [giobofas.
[quali figura ; non vero fitu. vid. tab. feq. 2:
Hb. FI. P.S. Irreg. 11o 'Tubulofo.
/Sociato: 2llo vel 3no, fem. nud. r. pappo-(odoratií(Tima. Z'aleriaga Celtica T, Ío. Hb. mufciformi p.m. flavente & linodora. P/aleriana alpina Celtice finitis T, bra&eato: fem. nud. 1. Lzmonium peregrinum fol. Afpleuiz C. B, f erydio, — Cprecoo. dead] f1. Locujfa Kup: jo su ferratot ferotina, uon bract.fem.nud.| (J'aleriauella echigata Coruucopioides Riv. & Col, Asi L2llo. V'alerianella Rup. fem.|rotztado( bir fzto majore, oblougo (glabro. minore,
fafciculum in bafi obvallatum(nullo fem.te&.[polyfperma Tuberofa hort. Hyacintbus Or.rad 14b, T. perianthio communi. capf.3par.tet!monofperma P2iox Lin. Lychzoidea Cl. Dill; - laliquo 2folio:fem. te&t.capf 3part. Lyrum Zeylasium Hétm. fpicam fcárpoideain. fem. (turgido & ventricofo, Bugloffoides Riv. nud. 4. rugof. calicefl. [non turgido, Ecbio;des Rup.fl. [cerzleo curvo (bullato hujus fpica mul. Corimbum vel Mufcarium:vel (patio. calice ^ | on bullato — tiplexefthbta quafi inumbellam.fem. & alpina fol. Sifimhrii , Cacalie maxima , Plautaginis ,Urtice vel Trachelii, $z7;- nud, - pappof. MP , partim fübrorundo, partim oblongo ymere fubrotundo gontanaimo Byo. Varia Íciami minoris rad. Filipen ulg, gaucronato, partim integro, Partiva laciniato, vadic Spi ieiifi; fein; te t ép. di , fibrofa, vel olivari rabra , graminco angufto longo rubra s diaria | f. «leo 0 Aut. , ig oth y. fol. Calcitrape. omnes flores irreg, Lilia: | «7. s;/;cftris onajor, fol. pimuato , latido vel ton lucido. Mediafol. parumlaciniato in- à , " pa n cei monopetali fequentes odora. Palufiri i$ profánde Jiéiodrá (mmujor , misor j. "mejare ,7:5:0re. Marina angu- - hucaccedunt. - ( ftifolia minor, alba vel rubra, latifolia alba major marina. "s (amplo bullato: Echio;des fl. pullo , calice ft. amplo Riv.
Li LI
f
o
Tubulofo fimpliciter laciniis fuis equalibus & uni
t—üÓ—À
LJ n . b: In fümmitate caulis & ramorum
(t
congeíto in
[rgofis calice. iguo: £chioides fl. pullo vulgaris. Riv. fl. potius in fpica multipl. hbta. Uplendenr. & fere lapideis. Echioides fl. aio. Riv. : . ad latera fi five] (tec, capf. fi fimpl. conica. Ruellia oulgarís CI. Dill. '
fociato S piiss ficut etiam fimul (fimpl. Rrellia. ftrepens cpiz, comof. C. D,
(nud,a4. (fparfo: fet».
Es | o Ex. Ee £ COSE fol.alas | | »- " in fummit.fem. te&. capf..« [2part. Ge/zeria Lin. | "ex |Stellato: radiis curvis cornic. vix equal. expanfisjin furnit fpic.fem. te& capa. v.5p. Rapnzculos fpicatus C.B. | 9| (in fuit fpicato & exfoio vexillo abfque alis & carina conftante: fem, renif. tedt. capf. lunulatza fimpl. 2.fperm, e Papilionaceo: | | norfba Lin. frutex. - | (deciduo p. m..fem.tedt, filicüla (non fquamof. Tizfolium rabr. [r&brum O£ [ad lateracong.| "monofperma intra calicem sese &in vefi culam intumefe. Trifolium fragiferum [album ic | | im capitul. & non deciduo : fed p.m P jue fq reddente , vafculum femin. ob- on l tegente.- MENT Riv. , e (iu furit. fpicat. veltbyrfar. oioftióh; fei te&. ca pf. 2p. p. m. ter fencfirata & capiti vituli (imili. E c c eni ue 8. €. "minore W P7 iperfonato& Ri&if. carente? Antirrbinum T. |anufifol, ^ ar e "— | magn m. I 1 & b : adlatera — fem.te&t. . erecta. dutirrbinz Arv. ] Origanifolium Lnzaximao. "it T CURATO ee Dre | capfp; ut Antirrhini hb. | fupina. 4fariza T. *** ERAN : HN .c!ícide U.—. huc accedit Bes/eria Ln. fem. teCt. bacca polyp. iex py], | Linaria v. Bellidis E C dorato, ad latera fparfo vel foc. fem.te&t.capf. 2p. Elepbas T. jf. probo (furreSaa. "n |Hadera. ^
apart. Cdonali Pinaftri fol. Riv.
Campanifor. fi ve Violaform. aut femiperfonato in fummi, folitario: fem. tc&. capf. fimpl. | arva, [violaceo ] [ouge Pinguicula T «fl. | carneo Xx aud |erezif. in Tubulofofi fiit in Mufcarium cong. fem. nud. r. pappof. P5 füpra inter tubulof. fl. irreg. recens. ]ao. —.- $ E s [infuimit, conf. fem. tcét. capf.impl. Lentibularia, Riv. Hb. in V. MT Uzteo. 2 E curvofi. -Jadlatera [parfo: o3 tec. capf. 2p. fol. Hzderac. Gomidlerua Riv. pnis h; Hy ^ - calcare re&to ambigens. m leólse9 : altermo. | (longo [villofo (plano. [mon aurit. (slauco [mucronato (fedifor.casao[e u ]*5 X 3i Sootaci cie [fregl. | z.adverfolarevi| ^ 329uetro | ordicudari. - [angufto Lini. P Li i MN (in fuimit. fpic. fem. |ffellato Mollupin. | ela£ro | 4tro.. Venite. 1eividi Loetufo. [/ato — | Thymi. l - EI | te&. capf. 2part. [parvo ^ fodoro [450 * .[domato [umicolore - [longo fereia. —— | Polsgala. E. 1218 JOURS — dn TEpeset. E uteo | | calcare repens 1 Polyooni. 'F E- | |» À - Liuaria T.fol, [mzaxitazo [zrodoro caruleo " | carente | attreo brevi | decumb. — | Alfmes. i ES nere e 2ph»llo) erecta fl. ut in| raro sx (non vi[cof. [elatior [rve magne egre Ee : [ A4pbyllo] decurabens fuper. | variegato [oifcofa . [mama Nuninularie. | E m ( ad latera fparfo : : fem. tet, capf. 2part.fol. ( Elcg velgramineo. Ligaria pumiila arvenfrs. | Haderaceo. Cigbalaria glabra & bir [uta Riv. calcare falcato ambig |
TT 3. Fr. Con lom. ex meris(4g0nis. Herinodatl ylus Boerh. |fübrotundo E/atize fol. [ubrot. Riv. ff. Iuteo & tar nleo.. * : EIER p WE iplantagineis fere sb tridente. E/atine folio tridente. | Ei & E | Laurito. Elarize fol. aurito & villofo acumzinato C. B. T | iSZzi*isl- | ! : B B ug e — [brevi fübiorytida. Tris pinu CH : | l S 3| tuberofa V7. lris paluftri ^ Ilio vel 1 l. Bus vel longioridus. T. | dius E paluftris p ido vel luteo , fo lvii u$ vel longioribus. | TESTE s fim mpl. 1g2 nodofa& (fcetidis & odore cimicum ris T. fetidiffima & folio sido pratcevfis. l c *« - U .fepente — X7. fol gramin. tits] fortinisl [3e tris pratenfis — Vlatifolia (bunilis Fl. & region. ut T. PF. dSLs E-T L Uk . 1ris bortenfis. langaflf. Velatior. — folet , varie. L. e S lbulbofa (on Jophion latifl, ES be an E E E | — » q ci cffigiante. Siprrrtim mis imas al non mac. alis N. nigris.
i
Y
Thyrfato & fpicato. vid. tab. feq. | | : |
'
* -
*
I d
Hb. Fl. P. S. Irreg. 1lo aur. cuc. Plano. "
E IT byrfüm: fem, te&, capf. apart. Cardizalis Riv. f. [7")* 1, cu], ey [Mn pe fue urent;
& |capit.fem, te&.capf2p Cardinalis fol. Cirfri incid. Ri. Virpa. aurea] non acris, Rapustium T. SI [3fido: fem. te. capf. 3gona fimpl. polyfp. 4momtum ft. [pica longa € clavata
i Spicam: fhomoftichico: fem, te&, capf. 3part. f; moyofficbicur Jj mm Jo varii iebpi; d- oa 3i ; G iadiclus TT | diflichicur Uastiore (minor, riegat,
[- fido . . (laxa non fquamofa.fem,te&, capf. ^ (coccisee[phnélato — canpuftijoi,
r lheteroftich.| 3p. muricata Cazzacorsgs Riv.f7.|/teo — Uson puxBaro| larijol
- fpi (longa. Cassacorus Curcuma dius,
- conf, fi. tubulof. denfa & fquamof. five co- Marantba Lin. a Cannacoro differt tubo f,
| mof. fem.tect.capf.3p.fpicafl| compreffo curvo, laciniis obtufior. capf.-
perforoto Haderaceum.
Securi fimili bifolium Arabicum.
indio acaulon fere fl. purpnra[cente. cauliferum autunanale fl. purpurafcente.
Jfüiffimo. 2
ifide. | multifido: Dracunculur T. fol ipis l Arum fol. mulzifido Riv,
aurito
Z£^—.
d Lu PER ge OD tá Jaxatile,
fido. | polphsl. |ymaculato — (mzaculis (reis — (albis. Claciniato.] non mace. | lituris | obliguisl fufcis.
| i £ ((candente: flore flauenze macimum, fimpl. 3gon. 1fperma glabra, 9 Cu | Herm T. Scandem;| folio ampti[Jomo. i breviclavata. Cassacorus Zingiber didus, —— L | s "5 (ampliffimro Dracunculi flore. maculatum, | E 9 maxiuio ZEeyptiacum | nom maculatum. 2 s: [fubrotundo| parvo Viola vulg. maculat. g 5 I [Nimipbaa rad. efculenta. | son macul. Kr A 2 * 30 |cordiformi amplo. nmaaculato. & mon maculato, ,
8 m I : f? cocido etw | venis | albis, C d | t iangulari | on matul. | vzaculis nigri. EN lerecto: drum T, fol. Lexale ama cum flore maculato. Arabicum.
CE | ymucronato &- fagittato longo radice efaulenta, ! 0 D d E
X & G
d
i
Hb. Flore Perf. Simpl. Irreg. Monopetalo
E: f B Riv.& T. ted. — MA muxhno — . Qnisropurpur A fubrotundo (imodero (ere&da (major (orem: k * [o capf. oval.6p. 4rifieibcbia fi, idiveri m alo. cordifor. (brevi lodoro cumm|[mpina |maimor | * | S a parvo rubente. fol.|auricalato|oblongol, — toto Vcandenslmainimalizeana | 0 Q9 ex mea antem obfervatione in(orgiffimol cra[fo|virente |: ari umbilic. ron "o Servia ad Niffam facta in dfriflolochia »eultil. | (flavente. 3 fido Haderac. S1 os longa viticulari (odora | Z Do fem.nud. plurimis lamellatis reniform. compre(tis in | ferri equini fimili &. fibrofa. inodora, Wi d " h E za clavam congeftis. Liscodéi Fn 8 Ltuberofa five rotunda. «3 , ; ] : o .. (Conferto: fem.ut in ultima recen(it. apud nosrazo maturefc. Ariflolochia multiflora Riv. & reSaT. S (in furtit.folitar. fem. te&.bacca polyp. ArifarumT. fol tfebrot. majore moli (...... |, cuculjo(/6aadam vel proPofa, z i Arum Riv. Vévgulofo & quaf loato|, "CE | tenuem long abekite z ad latera fparfo:fem.te&. caps, 6part. P////a Lin. ici Vn Felis fol. mos C.B. wor ajeinte, "(e 'Sociato vel conferto: fem. te£t.capf. 2part. P'eronica| P" liiis fruefeens. T, EE- s ie 4 parva faxatilis cauliculis nudis. T. : | c [43 [d & 12li: fem. te&t. fi itr Mosis L, inteo,o | 19720 dentato. NS T - $4 E & (ere&tol capf2part.Spicavalde] "* tpoibe perma Jui Hue Lrozundo wón crenato clinopodii, Vaillant, in. o | | denía. Veronica Veronica officinalis folio mihi,& forte etiam CI.Dill. qua infr, feq. | i31 * | [nano : fem. te&t. capf. 2part. Veronica Serpilli folio mihi , que Tabernzmont. cft eredia minor. .S C8 a repente: fem. ted. capf, 2part.. Verozita Nuvamularia folio. D Fer 3M : : à ; j brevi: cauleque (ramofo : Veroniea mas ereda vulgatiff. huc wid re E EU i ETE (majore: fol. incanle| ab imo ftatim [nonramof. Feroica fpicata minor Mo. capitulis ludens. — - slsis | imis petiolo donat ( nullis. Verosica [picata C. B. latifolia, fol. [plendentibus & non [plendentious. SLEE[91-:: 9 reeBo al. laciniatis & mucronatis. Veronica tenuifJime laciniata Motif. BIebmSIiea .' minore & rolitantum: | integris L1 (orega (Petrita fempervirens T. — | Bi-- i121 - S cubito € foLin caule imis crenatis, |! ramof, Peronica [9i 2 eim Mo.cap.& fpic, hor.num,lud, ^ 9 ut e E a caule (ramof. V'eronica mas eretta v ulpati[. C. B. huc accedit, j | .sp7 b bii. : i; : crenatis. Feronica anguffifolia minor Morif. valde ludens. ! |g Tee e füpino velrepente. (uniform. CE (fübrot. ferozica prateufis Sevpilli folio C. B. : | - |& & ramofo , fol. ín * 7" [mucronat. Feronica alpiza frutejcens Morif. | | u eadem planta — [difform. imis fc. latis & cren. fuperior. lanceol. non cren. Feronica mz: [zrpens Dodon, | . lzlla& furcata, fem. te&. capf. 2p. Ferozica mas anguflifol. minor. Mor. capit. &fpicis horumque numeroludeus, - | E: f E - P ^s E ui ERUIT NR ACA jp cel Raji huc accedit, | EE LI ju oliolis in caule & : ifines folio mihi. — | "s - eo ramis oasiaaribus crenatis. Veronica Cbamedris folio Riv. huc accedit. lt us 0 adver- (angulofis. Veronica Haderala folio Riv. : COEUR YI] |... falternis:|. fis.2. | mucronatis Feronica Chamedris folio Riv. huc acced. | -: S ' —|longis&manifeft. | fol.ve-[ [ fubrotuad. non crenatis. Veronica repens Riv. br ds | elnd ts & f. in ipfocaule| ro |. [longis mucron. non cren. Feronica annua Poligoni folio Morif, : | c . , Aero : " . icegi LIamisque . |rotund. crenatis. Veronica minor annua Clinopodii fol. Vaillant. — | 2 : [2. adv. alternis 3angular. & dentatis. Veronica annua minor fol. 3 anzul.& dent. V ail, | s|C So lá beu langulofis & quafi crenatis. Feronica Ciméalarie fol. Riv, | L pep] x s [bul.feq. | 3fidis& 5fid. Veronica Kuta fol. Riv
[huc accedit etiam Feromica /fcini vel Feronica fal. CL 8. fpicahb,
Pa. . * 1
m-——————"/G:'-—ad-—|a—-—ae--—mmeei"iuu————————— ÓÓ Mmm * Cr oO niin cat - " : uat.
48 | Hb. Fl. P. S. Irreg. 1lo Plano, Perfon. & 2lab.
| | ET I-E-E-E. P3 (mucronatis & crenat. Veronica Chamedrifolia flofculis oblozg, | | oQSoEg petiolis adbereutibus Morifon. HH D 93 a S fa, adverfis, una cum ipfis fol. Crepeus Nummularie fol, C], D. | ER Suc Bet Irotundo non crenat. P'erozica| || [ S 5E. E Em ; ( pratenfis. Serpilli folio, || zt clsl-E- 55 ternis una cum ipfis fol, circa fingulum caulis nod. radiatis: Verozica Americaua Hermanni, E a. qi oc —
gu e d : .9 - LJ *a . L] . " 1 | i |Conferto: (em, te&. capf. 2part. Zerozic Teucrii f?lio fapina, Morifon. ; E [jzi2- | | (fübrot, vel cordif, crenat. 'erenica pro. ji s|s3— fg laxa valde, floreque potius fpicatim conferto: fol. .— eumben: Riv. $S|s1282]3 gramineo non crenat.Z'eronica paluflris a SISSE [2 L , M
d 3 za. E na aupv [lfol, Riv. vulgo Anagallis Vica EL zal 9 ^ (profunde & ferrato. P/eronica foliis imis rotzndiorib Riv, BSHEEHÁSE runifor, mucronat.|obiter & fubtiliff (erecta vulgatiff. C. B. fl, itum p.a, n Cz 4 REIS [denfiorefolin|] &«crenato. 1 Verouica ma;| | mutatis.
m 922]|8 Leadem planta : UJupina 9 [picifera in fammit fimul, Ju S Bar difformi inferioribus fc. cordiform. crenatis fuperioribus fere gramineis | l e^ 9 (. noücrenatis. Pereuica mas oulgatil]ima C.B. p. e. fl. fitum mutans, | | a - - f7tica five in V. nafcente. Veronica aquatica Riv.( "ajor : joo ( fabrotundo, ni A -E- vulgo Beccabuzpa| oblongo.
"as Tov Uzinor, (O/ee repens T. | E s Ms Ls (cubitali fol. mucro-(obiter, & non profunde. Peronica maxima fol. Querei, Moris. EU m E stri. nato & crenato ( profunde & ferrato, P'eronica major altera C.B.
e E AN i: diformi five fubrot. & Veroni j Ei SE-R E Ur2li: fol.ccordiformi five fubrot, & crenato. J/eronica praten[is Riv.
E c ur MCN S -(mucronato & ferrato. 'erenica minor virzultuofa 13tia Morifon. | a". £ (Conferto fafciculat.vel umbellat.fem.tect.capf.2part.cal. fl. comprefl. Crifla galli mbellata Hifp.C.B, B - BI. 'homoltichice inter foliaimbric. & fquamofa: (em. te&. capf. (impl. globof. intra calic.cam. NI 'E Spicato paniform.fl, galeato & barbat. galea vix incif. barba non producta vix vifibiliter apart.
I Er * | J ; quamaria Riv;
EGESUL |hatteroflich, galea integra barba obiter apart. [you ramofa cariopby llum redoleus.
dH! rz fern, tect, capf. fimpl, Orobanche Riv. |ramofa ff. ceraleo. ji E Heude b. 3 | : Lziinor flo culis pur purafc,
| MES o|2 f x : alba.
BBBHNC Ce eer End
M wc] [5,8|hyrfto: db ode puedes Lpurparafceute,
!] & -FSst thyrío!non comofo, exceptis paucis fpeciebus, fed (albo |
ii | eis tantum herbaro foliolis laciniatis : fem, (major.[vi/cofa. - |pallide | EE B gn . :
28 zi [2| ted. capf. part. calice fl. terete (triato & | f. |rabro n] ca PST in oris laciniato Fedieulatis. Riv, (uana. ion vifcofa, . Apurpurafceute 2j bl S qe e Unzeo, -
Ee el fos CJIaciniato rid Cfibrofa, |
|" ES Eft E E 2 oblongo ferrat. T. * ^* LAfbbodeii m o[S8|aia- ! Teucri? cosa atrorubeute T. fl. tamen aperto. | 3 9S . : . c. * *fol. |Zerozice,
I c|Ew."S29 |Chamadris alti(fima T. | m mE qe. w aru ; ; km "n Tes Bd n à |gramiueo, Is T «c o Pdicularis minor Riv. huc accedit. li. : lc cisS«z2- | fintiato Ceterach, ^de ; | B1 SI Filiis, | "2| 5 (colorata pulcherrime. fem. te&. capf. 2patt. óz - : Es ME elampyrum filoat, — PRILw enit tantum, & homofti-| .. (capf. 2part. comprefl. CrifJa galli RiV. :J ' H j i " j * * . , s : , ES gemelloinfoliorumalis,| chiceinter folia |non color.|non comprefl fem, Cafjida T ou. map —ie&$I - l| &infingulaalafingulo:| - l|. fl.calic. &| 4.te&. ipfo calice Scuzellaria Riv. (/ÓP. ela 1 Me ichs ( fefe claudente & calopodium referen. EN EIE: NUUS j& fimul in fummit. fpicato homoftich.fem. 4. Ca [fida fol. ferat. T. — ^s : |... . 0 tet. ipfocalicep.m.fefe claud. & calopod. refer. — Scuzellaria Riv. E Cbelone. Acadien[is T, huc acceditetiam fl. quafi períonato aut bilabiato claufo, ventre fivealiis galea [S / teítudinem referente, barba 3parr. in lacinias mucronatas : fem. te&, capf. opart. cujus floris fitus; e qos gi planteque genus, an herba, frutex vel arbor fit , a nemine adhuc notatur, 2 Caterum notetur , quod has herbas fi, bilabiato claufo in fpecialem hanc tabulam redegerim , & i E ter fequentes apertos fl. fuis in locis repetam , pro tyronibus, ut illas facile & prompte ubique "*
E Ls
perire fub quolibet titulo poffint, 2d Hb.
^ K
E AU
ES | : - z B ar La 3: EE d n
" , *
(heteroftich. fem. nud.;acri. Serpilliformi Pfeudoparzm Riv. (fparfo | 4.folodore ^ (refine trifido. Cbamapitbis Riv. fol, 2/ide fl. Iuteo vel rofco, ihomoftichice : fem. nud. 4. Hb. odore Alii. Scoredonia Riv.
(Alli. Scordiztm fol. viridi & variegato.
( Re(inz. Cbamapitbis folio muitifido Riv,
4ne: fem. nud.4.| Mofchi, Chamapizhis mofcbata fol, ferrato fl, albo vel luteo, Hb. odore (Lube Iuteolo, (fruticofo & cortice albo li tubulofo ff. purpureo, aromatico vel| veftito:Tencrium Boerh, ^"^ Iazo V 0l. frmnato. nullo:caule , Vampanuiatoy p e epadis facie.
k 3 , Cerea inofa.
non frutic. Chamedrir G incana.( 202 fpinofa,
huc accedit Bupsla ob galeam breviff, vid. alabiat.
6. vel 7tim. fem. nud. 4. Joa wofcbata fol. multifido Riv. Borris chamadrioides C. B.
; (3part. in fummit. in capitul. turbinatum congefto: fem, te&, fru&u molli 3angulari longo polyrzno | 4Mufa J.B. Hb. ingens hzrerantha alium praterea florem ferens fertilem 3talum, | |
EU PUB rod
| Hb. FL.P. Simpl. 1. & 2labiato 49 (Conferto,& quafi cong. Lmaià ^ incapit.fem.nud,4, (tr«ea 1 (Zreviorefcomofo — |Lavendula (eremato[incano cum ' dup a Riv. |/upiza p/^ varii cof. e | fot. Ro[marini | 1 fme caule ntum. fo Folium T. lrepens — wariegat. capit. Vongiore |pzom comzofo| Cbamaciffi Umtegro viridi | tota (f |s à Majoran& | 7]1 Serpi, r i - Deu Désgo-enon herbata. fem, te&. capf, (impl, 2fperma. Hebenfireitia Ln. | - AL ic, JpICa|r trata: [acri Jeucrivm — (fol. finttofo CI s ata:fl. fingulo adverfo:fem, nud. 4. 4 /9 Claf. S^ i gulo adverfo:fem, nud. 4. Hb. odore| A Vii Scorodonia R. ft perpur. CL Z He (fol. pinnatis aculeatis bumillimus. a thyrfato thyrfo hbato: fem te&.[/inoju;. (deufror. & longioribus. E capf, 2part. cantbus — Mpinofiff. [pinis EN à Von [pinof. maollistrarioribus & £revioribus. t. in capitulum convexum cong, calice univerfalt obvallatum.fem. nud, 1. Globularía, vid. fi, compofit, o E E A. [- -—
ad latera
(7
Il. vel conferto
vertici
——
Hb. Flore Perf. Simpl. Irreg. Monopetalo Labiato aperto
Bilabiato five Barbato & galeato fimul: Barba
|
—MMÀ a
integra, & galea
Cartopbyllorum . | vix crenatis Ocimum majus Riv. erifpum Gitri
noncrifpP. —edore |Ruta acri. alio igrato.
j 4part. in fümmit, fpicato, largis! Serratis. Ocimxm fol. ferrat. Riv. : | L p Ocimum, igimzum cariopbyllatum Riv. ] . .r (in fümmit (capitul. fol. obvallatum: fem. nud. 4. Origazzm fpurium Riv. p galea vero incifa cong, in lfpicam herbatam laxam , vel Mufcarium : fcm. nud. 1. offco anucleato : $dlicisiz, Mi- angulita :
—"P—
kel. vulgo Nardus Neapolitana. lad fol. alas fparfo vel adverfe fociato:fem.te&. capf.2part.bis 2fperma Diodia Ln, C1, V'ajerianella cermucopioides Riv. (capitulum:(nud. | fol ovalibus vel fübrot, Ballore fl. fitu & figura ludens. | m 'Langutt. lanceol. Ladauwum fegetm Riv. (te&is capf. fimpl. 2valvi. Claudefliza T. (Spicam lax-fem, te&.capf.opart. Besarota Mickcl. Cbamadris wont, Sumarid, B,
(bullato terete & ftriato:fem, tedt,capf. ap. Pedicularis Riv, pedi 48
(conferto & quafi fcm.
congeíto in
c
| Macar cecus)
Thytfato,| flois !non bullato:fem.te&.capf, (ramo/a. thyrfo | 6 fimpl. Orobancbe Riv. — (won ramofa Cariopbyllum redolens,. 7
(non herbat. fed fquamofo hemoftich.fem.te&.cap(.fimpl.intra calic. campaniforme.
1 yb (zoffras fl. albo velcertul, . (Bgnamaria Riv.
ecualibul & uni. |^" . 4. P'erbena lUrtice fol, Cauadenjis incifo vel énteoro, Riv.
form. fere fem. |te&.capf. apart. /rovice fpecies plures veluti /pícaza fol. férrato Riw .
(. fpicata mas C.B. Teucrii fol. Riv. fpicata maxima &c. vid. fl. Irreg. ilum plan.huc acced.
(Dracocepbalus Riv. fpica tenui,
(laxe verticillat.vertic. non herbat, lStacbis Verlafci foi. rt. T fpic.craff. | afe remot, fem.nud. |herbata:(longis anguftis lanceolatis. Szachis paluff. inequal, & itri&e| 4. fpicaque | fol (Urtice imis, Szacbis foatica Riv, ——
|. 2lab. fpicafl. (herbat.(nud, 4.(integris incanis, Stacbis montana Riv. fem. | fol. i rsibdie Brunella folio multifido Riv,
(te&, capf fimpl, Orobanche fupra recenfita fi. claufo.
non herbat.(longa carinata fem, nud, 4. Betovica ff. albo ru. L. galea |orbiculari cochleata, fem. nud, 4. Capzabis [puria Ri.
congefto vid. tab. feq.
integra in fümmitat
gpartita, galea
ab. feq.
" Spicato fl. laciniis -
Pes
in capitulum in clavam. .
ad latera fparfo &c, vid. t
'incifa vid. tab, feq.
^ apart, vid. tab. feq.
"
t o4:
V ER P orn an WLAE LDUL adio,
Lj LI
Hb. Fl. Perfe&to Sim plice Irregulari Monopetalo Barbato & Galeato fimul, five Bilabiato aperto Barba 3part. gale
integra
nd
A-
NÉ
in f(ümmitate congefto in
incifa femel &
rr
hbtam:
—
parfo
Sociatofive2llo | S homoftichice ex fingula ala
f
ad latera five foliorum alas 4.
barba laciniis
verticillato: fem, nud
Spicam laxe verticillatam & Sideriris T, fol.
clavam: fem, | nud. 4. fol.
inordinate: fem, te&. capf. 2partit. intra calicem
fingulo :fem
mucronatis: fl. uncia
|'orbicularibus:| | fl. manifefte
Hb. Fl. P. S. Itreg. 1lo 2labiato aperto 'arrecta & quafi bifida Ladautm quod( & zo£o bitumen vedolens, birfuto profunde crenato. fem. nud, 4. galea |non arrecta:fl. tantum 2. apicibus fti- |azgz/Hore eretía, Ccrenato | pato. Diaurbera Lan. | Hyffopi alpina tu fuiitate| (itr ifido.
1407 cregat,
nud. 4. Ladautm Segetum Riv. barba & galea crenatis.
1 L] n ( capitulum: fem. Ite&t. capf. 2p. Bonaroza rozundiore Chamadris folio Mikel. fl. in fümmit. conferto.
non crenatis neque ferratis, Brazella Riv. capitzio
brevi minor. P (minore, ferratis. Brunella vulgaris,
f : ovalibus longo. ; "ajore,
lafpero.
(anguftis mucronatis. Brzzella 'T, Hy[fopi foi. TAN
Iconjugatim plerumque intra comam:f(alba ; C:7/]a galli coa alba Riv. fem. tect. capf. 2p. & hac iterum ca- | violacea. Crzfia galli pratenfis Riv. lice bullato, & compreffo: coma |ruberrima. Cr//a galli coma rubra Riv. |elatier.
virente. Cvz//a galli calice birfuto Riv. |ezinor. bullat, terretem & ftriatum. Pedrcularis migor Riv.fo. | |laciniato. non bullatum. Dodartia T. |£ri/ido. (olum. Caffida T |latifolia flore minore,
: *|oulgaris fl. majore.
& fimul 1n fudit, Ca[fida folio ferrato '',
nud. 4. intra calicem fe appendiculo quodam claudentem,& calopodium referentem: fl. in foliorum alis
|te&is: capf. 2part, Odonzites Riv, fi. albo , luzeo , vel vubro, Sider itidis, . (najore, (longiore. Leozzru: Riv. & T, foi. ENG perla JA pbeniceo — | (Origani., : | minore, (dentato & ferrato, Cardiaca Riv. for. uns
|erzfpo. | ! : |maculazzum. Mtenud& fobrómudo, damise CLDILQS Ideo y o e
(minore; fo
(villofus, Parietarie folio mhi necdum defcriptus, parum & glaber, — : profunde & ian
. £1 lfübrotundo. Palegiwz vulgare Riv. | edoracteb angufto. Prulegium anpuflifoliwun Riv, |1nodora: (aculeato; fl. magno, Cansazis fpuria vnigar. Riv. i2labiato: Hb.! : calice [non aculeato. Cazzabis fpuria, rozundiore Hifpan. ( qu£ T.Galeopfis fol. — |Teucrii frutefcen: Hifp. jfoetidaffl. pufillo,cali-|füubrotundo: MarrubiafIrum vule, 'T. Stachis cem vix eminent. migima hiv.
fol. meliffeformi. — Marrabzafirum
mucronato patuftre T. fideritidis: Marra£iaf?rum T, | fol, fideritidis cal. aculeat.* jnud. 4. Ladazztm fupra recenfit. interfi.in « g |4ibo, Íummit. fpicat. "|dlavo cum limbo purpureo,
(vix 2labiato. Lycopus T.
ifol. incifis.
- huc acced. fem. (capf. 2part, bis 1fperma: vel fem. nud. 1.? Sovallea Ln.
Bine
uatà
Falcata (ive atc
(ome n ptm,
(in fümmit, fpica laxe 5. M verticillata fpicato: :
id eft verticillis a fe remotis:
1pyrena: galea fornicata. Geliza Ln. fem. nuce apart. uniloculari. Beslería Lin. jpoly pps biloculari. Co/unzea Ln.
co
pericarpio 1pyr. fem, nuce, Craniolaria Ln. tect, bacca
moa | fibrotundo
fol, |oblonge [minore nos comofa |Saloie| —— |ampli]fumo * (nud. 4. fpica |zriaugulari 1tiato| viridi (lanupinofo(uon glutinof fruzefc.( ftida/fibrofa. dezzat, ' rad, [errato | mcano|villofo, lutiuofa. |berbac.lodora | Afpbodti £
(herbata: Sclarea T. fpica
x
D
:fem.
| negro ino herbata : Selarea T. praten[is fl. varii coloris (te&. capf. 2p. Ecbolium Riv. galea fl, ad pofleriora, reflexa, & uonreflexca.
lateraliter verticillato:fem. nud. 4. Sclarea Syriaca T. 1, albo vel ceruleo. Horminum Syriacum Riv,
-q
itar concavo convexa, Item vix concavo convexa, vid. tab. feq.
"—
jin fümmitate caulis & ramorum
perto, S concavo convexa
,five bilabiato a
inftar
etalo barbato & galeato fimul galea incifa femel & cochlearis
P d,
Barba Tri partit
| vix concavo convexa neque falcata
-
. Hb. Flore Perf, Simpl. Irrev. Mono
EN
non vc
f^
*
- —
Ei Fr » Pe- y" 777 7 T ACE T vet
Hb. Fi. P. S. Irreg. 1lo 2lab. aperto eiu
íconferto : fem. (lanceolatis fere gramineis, vel Hyflopif, Ladaznum Sese Ri. galoa cren, huc acceda I
nud. 4. fol. eod: Ser pillum montant biratum Riv. vid. ^ Picatos moxícequentes, | (fimpl. OrePaucbe Riv. vid. fl. galea integra.
|herbato: feta, tuit; cape calice fl. terete ftriato & bullat. Fediculay;;, vid. ibidll
(comofo obtufo:fem. tect. capf. 2part. Melawpyrum arvenfé Riv. vid. ibidem,
: (ere&ium tlpare,
' rali. Serpillum Riv. minore oíirid
ls P inum f. | majore fol. due ipló
hujus fpice omnes in principio capitula referunt.
terete: fem, herbata vel comofa (como/am (viridi [bomo ofticb. (/stivum
nud, 4, Hb. Hermisum T. | coma|rabra
lyon comof violacea bazerofl, Vive Jo
(finnato, [cerdiformi, (majore,
thyrfato : thyrfo
Spicato, fpica majote fpica . fàl.| | Napi. | verticillata , | L | uequali. |Lavendule vminima. verticillis a lanuginofo. Dracocepbaies. Riv.
Íc remotis : |non herbata ne-[glabro. | JE. Lavendule fpic.fquam.
- | | que comofa B. HormigumT. litifolium: verticillatum, -
LU fpurium R. fpica homott.
agular obtuía fquamofa fquamis in longas barbulas abeuntibus: fem. ted capf. 2part, elampyrum criflatum Riv.
' » (homoftichice intra comam pulcherrimam vel folia: fem. tec. capf. ing AMelampyrum filoai-'
T cum ,comofum, & uo» comofum Riv — [&& |heteroftichice: fem.teOl. .. (teretem. Skccuderd, deimar lal E: al capf. 2part, intra calicemcompreflum. Crifla galli Riv vid. fi. " wxtegra: yx , dor, 1? cri f falbo,- E [homoftichice femiverticillato : fem. nud. 4. Meif/a T gravi Leeralefcente, 9| conferto & ] folio Pantin de (ri » Voter fem. nud. 4 Hb, frutefcens odorata: Kofmariuus fol. argenteo x4 aureo galea ludens, X | vartegato, $ laxis ex fl. 4. velí Herbula Zcizos vulgari às Riv. s | 6.planta | .. Vodore Pulcgii Raji fol, etiam Majoranz. [s |verticillato:fem. | (uffrutice : Zc/zos | l Majoraue, nud, 4, verticillis ol, Coris. | ; | | fubrotundo(ereHa (Tegitima, Ibymi Be Es Ibynbra T. | f'apin 15. Juliani. | denfis ex pluribus fl. fem. nud. 4. profiude Litite "BL latiore Riv, E. Titrabiz C]. Dill. fol. crenatis minimum, galea & barba crenata.
. huc accedit Cbelore CL. Dill. vid.fl. 2labiatos claufos.
Ma
€ (fparfo:fem.tect. capf.2p. galeaque fl. bis incifa. Laurentia Mikel. Rapunctilus aquaticu: ff, T Raj. | - conferto & quafi laxe fpicato:fem. te&.capf.2p. Bozarota Mik. barba 4part. &c, ludens.
& [in Mufcarium cong. fem, nud. r. folido: aleriaua Mexcicana vel Sicula Raji. f'bcinerea S 1 (latifolia (ferrata — |viridis - - -.-- |gráminco fere. Laoendula| P flifal. nn Jérrata| tomentofa, es j /nonhbta| |. ' P denfa. Meuibafirum vulgare Riv.
s "laxius verticillata| fol. !cordiformi v (tantum. Calamentba oulgaris,
- vetticillis a fe re- | fapiotdoiga: (laxa in furit jd fimul lateraliter conferto: Ca: &| [(&| motis p. e.fem. lamenta fol. incano Riv.
g 9 nud, 4 fpicaque herbata: os Riv. fpica varians pro anni cal. d pum pA | fbrotundo, Cispoditm fhicatum & verticillatum T, : T"Í[S9r& iHyffopi. CZnopodium Hyffopi folio T.
LAE (longa thyríiformi , homoftichica plerumque: fem.teGt, capf. 2part. S|* Digitalis Riv.fl. iuteo & firrupgino,
T E | (non fquamofa| (comofo: Szecbas Ri [viridi — [plabra ^ ,- S ue [breviore heteroftich,| Jf. earií col. coma | purpurea | lauupinofa | à . [denfa | fem. nud. 4. fpice- ... (inodora:Zerbema(Urtice.— fere — z : 3 que apice non comof.| Ji. varii col Jor. [mucro natoufupis, - Rl 3 i D. (gramin. PNOHM ENS, ^ | fquamofa. vid, jodora; - gfkistegro — (mon fev. F Lo tab. feq. : » € fol, |multifid.Lavesdulaf2imal. &|. lobtufa, vid.tab. feq. 1i/jdo Riv. | xm (largo villofo. vid. tab. F4 |
in PApbut. cong. vid, ea feq. |^M2
| | 62. | 3 Hb. Fl. P. S. Itreg. 1lo alab. aperto. -
(magna concava plerumque crenata, (Meztbe ,
C 9 [mon fquamofa breviore hetetoftichica| Nepetba, Cataria Y. fol. | Betonice (3 E non comofa in apice : fem, nud. 4. CEPR n ce fica! f: &|£«G1 fol.largovillofo: Hb. odora & barbe Pica Longa: variam a Mato e eig from Masi hi ci olz i : : | pr - — o0 és ] | o CWE- fquamo " fem. nud. 8: foli, tomento incanis. Di&amuu: C.
i -Ne- I es (glabris. Di&awnus monis Sipyli Boerhaven,
| ' »[2 obtuía herbata & fl. quafi inter folia jmedera ^— [viridis (lucida (fabrotzmdo, fcra[Fore
n hi E L conferto: fem. nud. 4. ThyilieF, & Ri. [odora l. | p27/ Hong mucron.|
"s 2is Lgraveoleus, Lincaua |uon lucida.|capillaeeo, — jtemtiore
ael -2 [aj (convexo: Clinopodium vulgare Riv, fpica laxe verticillata a fervidaeftate varians,
Wes TIS. non herbato, zd at huc accedit|majore (fquamofó potius 7Majorana
I d -J 2|g obtufo & plerumque capitztlo |miaoreiu0z fauamofo.
| E ez $5 |herbato. Serpillum vide flores in fummitate fpicatos.
"o " -N-N- (glabro : Mentba patufiris dna hiv. potius capita£a odore Pulepii,
EH." 1oilzli5S e (addon
P3 Is E 2 (Gmplice lanuginofo, AMarzus Riv. L/apiaum. : |
j| El [$18] 9 «4 |globofo [plano — (viridi — (proprio. (latiore :
B. e|8|5: ifquamofo. AMajerana Riv. & T. foi, | | ' edore|
il 1 | E *2 | concavo | luteo [Sazmréje |teuniore CUN * compofito ex multis fpicis fquamofis conglobatis in capitulum, Orzgautra oie. fol,
,- S re E P £ dues D.
BE 9 S : viridi varieg, | E 4 R- [5 dissito obldnzot fauamofisfol, [mucronatis. Majoeraza perennis Riv.
EI T : 8 quameompio |fübrotundis. Majoraza foi, aupt[liore Riv,
| Sisi ffparfo & calcarato: fem. te&. capf. apart. CimPalaria Riv. Heidelbergz in muris civitatis copiofa, "S 2 €, ][fociato:fem. tect. capf. mpl, ovali 1fperma. To22;4 Mik, Euprafia lutea Tri/aginis folto C. B.
| e6| 8 |.» Í DK lato
| os E (frutefcente. Rofmariuus fol. |a uu
| g S 2 i As : en LaugujHore.
Blarz E ^ (aliquo?planta | variegato Z8 |Zl-z|3 (tantum: fem. nud, 4. | fena. c Calamentha magno flore Riv.
| BIST. conferto | fl. nixis peuolo | herba;fol orbicularibus. Z^ymus vid. fl.
| ole|s|2 communi ; | L (integris in fümmit. confert, -- t «iz (mucronatis, Sartmreja peremuisR.,
9€] [S nullo : Satureja vulgaris Riv, Ex gs & fimul sedifllaro verHeilloor, adverts fem. nud. q. Calamentba fil. incazo Riv, Bl he t | . .L fingulo interpofitisfoliis (nullis velunotantü;fem.nud.2 Calamenzba Palegii odore R,
B mucronato,
| - | Es : (odora, Menutba verticilata Riv. foL| . :
p | | verticillato:;fem, nud. 4. Hb, Lfubrotundo.
EL ow foetida. Ladanum que Sideritis T. (upra inter fl. fpicatos recenfitum, [s inodóra incana, Manilium inodortem Riv. galea & barba mire ludens. EL ds Mpicato fpica fquamofa conica longo petiolo nixa: fem. nud. 4. J'erbeua OruBca fal. Mont caulem -
BI ambient, T. AE C b. |
cle (magno, jempaiifdbirubufofk Phebpea T.
| e: [e : : 2 T , 'Gimpl. d. p b ^c Carreda Darler ia Ln. capf. 4gula. uasisr — . e capf. -. (minore tubulofo : galea|
s huc accedunt : fi. fitu & plant. XS ( reflexa. Cyodaria Ln. 3 genere ignot, fem, tec. apart. calice [ 2plice fl. laciniis lateral, emarginatis . AMoriza T. ERO | a .(impl. Gerardia Ln. E bacca [enplice lol iieriia iloculari poft fingulum £l, Prafium L. | e implice globofa 2pyrena Ovíeda Ln, el Py : s | .&lbis ita ut c 0 barba fit aper, in capf. apart. 3g0na. Z£boliza Ln.
1 m - fummitate fpicato: fcm. ted, bois pyriformi; polytg. vel penis, Postederja Ln. Hb. V.
m
T d » " . X * € uis me. Me. "» Pus E à " . 31
hi
, Hb. FLP.S. Ire 1lo alab, - E NS ( à (ípicatim : fem. tritico fimil. te&l, capf. 2part. (/uzeo. | Cbamedris wont. Sumarini )B.8.. s g 'conferto naretta Mick, f. | ceruice. lud. || v3 3 - | horizontaliter Se tidculofeii breviffimis ramulis 2, adverfis : fem. nud. 4. Ballore T. fi- talB& | gura& fitufl, valde lud.& non rato femiverticillos fingens, vid, Boerh.inttit, Botan, || e| B |. Sao E : E "y un capitulum cong. multis foliolis obvallatum : (em..nud, 4. Oripanuni fpurium Riv. fLambig. figuta. || ,, [conferto;& quafi homoftich, femiverticillato:fem. nud.4. Balote T. vid. fl, in fummit. confertos. y í [kevir [frutico[a ficula, — | E ! largo campaniformi conic. Molgcca Riv fpino[a | mox fruticpfa, | | - (fubrotund. Galeop/is /1, & folis minoribus C. B. E" jenem mtm 4. Urticeform, Galeop[is major Riv Jf. albo vel rubro, Calice florum ; oblong. Gaieop/ts fl. majore maculato vel noz maculato, -. [minorecilindra-! ;angular. obtufe longo petiolo nix, Galeop/it misor Riv.
LL. €cofol |Parictarizform, Galeopfir, que Lamium Parietaris facie A (majore, Gattepffs fol, caulem ambient, caulem ambiente &| major Riv, groflo cafarco os Galeopfi: J&. caulem ambient, - minor, Riv. i
miuus iincifo. Galcopfis folio iod Lamium T. (eleganter huc accedit fl. fitu ignota , & an non frutex. Dzrasta Ln. fcm. te&t, bacca 4pyr.
(conferto: : fem. nud. 4. Ballore T. figura & fitu fl. valde ludens. vid, fl. galea integra.
in capitulum foliis obvallatum cong. fem, nud. 4, Origanum fpitriun Riv. galeai integra s ambig. '
; (4. Sideritis fl. albo hara Izteola Ri. D ierbdilise verticil. fem, nud. 4. fingulo verticillo ex fl. lá vel 8. Sideritis sf luteolo Riv. a
V. m
o laxa | (àurito — (aureo — (fi f "Hato c j cat - (proprio. ovali| largenteo odore non herbata :fem. nud. 4. [non aurito «jariegato non finuato integro — ( Abfymbis. Saloia fol, | Lavendule. C Riv. | Hormini maxima fl luteoouloo Horminum luteum soon C.D. & | (multifido: sgg Riv. Chamapitbis Aufir. C. B. (alFo : jmajor.., r : 1 purpureo / f. laciniis ludens. Mngro. Bezonica fl, aeris 2mo,miger, L : |
| fpicato : fpica
jdenía nonherbata: fem, nud, 4. fol.
in fummitate caulis & ramoru
C ev iore T if. HE tbyrfato thyrfo longo faftigiato: calice fl. l amplilfimo nigricamte & .. campanif, conico: fem, nud, 4.P/ezdodi&lamnats acetabulis Molucce T, fol. villofo, Scropbularia. lei terre[irir. (heteroffichicis: fem. nud.4. ofinarinu:. Vid.barb,3p. fnonadverfíisa.| (major | albo, ftantum | ; ibomoflich. fem. nud. 4 Chomacifu 2 : (col fco excomm. | [minor purpureo, | Fi PEMADM ladverfis 2. fem. nud. 4. Calameutba mago fi, Riv. & fimul verticillato: fem, nud, 4.121lo adverfo: Calamenzba fol, incaue Ocimi R. | finguloq; verticil, interpofito fl./nullo aut pauco. Calamezzba odore Paler. R. : (inodora. Balloze T, fl, figura & fitu valde ludens. Ifemiverticillato homoft. | f (lanceolato — ' (viridi. fem. nud. 4. Hb. erecta: Hyffopi fol TEITREC. B.LMyrti bumilior|variegato, , Lodora (proprio longa (albo | Á *odore| - fpica f. purpiereo ! LMbfchi lbreoi & rotunda — lvubro. (repente, Chamacifjus major & minor. vid. fl. confertos. ; verticillato. vid. tab, feq. : ! * e
t^
fimplice Irregulari Monopctalo Barbato & ealeato fivc Bilabiato aperto , Barba Apart. galea femel
incifa
(e
Hb. Flore Perf
ad latera five foliorum alas:
- bis & fzepius. vid. tab. feq.
fr
s MEE lu « / f e. v. e 2 mm
Á
94 Hb. FI.P. Simpl. Irreg. 1lo 2labiato & 2. & 5talo (E ' (multifido, v. g. in 8. 9.(equales pungentes hamofas. Marrubium R, B imo 12, cufpides | | E 5 (inzquales alternas breviores. Pfendodi&Gamnus mizor f. E o.4 [rozt udo [A : ; ] sz calice floris acuto FECE fatcuata & prona ad barbam. Pbiowis T, fo | Hormini CInzeo, s E uu | laciniato : [s * EA o (purpureo, S rs u Lunarietlato &Elg $| (Saluie (longo. - $ d E Cantelzifido odoro. £ s. e (breviffima vix confpicua.| C fübroiundo E E nonatcuata Bugula Riv, & T, fol. Gintegro| Borraginis fl. iwverfo, IpTE- & l/ougo deutato mont. 2e|t : / (infi igni. Galeopfis ( Betomice &rg | Cedrozella Riv. VA ff. varii co], c (longa & manifeft.| Moldavica T. Urifollo eraveolens E (laxis. ZlyfJou Galeni Riv. ^p : pufilla, arre&aque, | z verticill. fl. fal- -|denfi s Marrubilá isodor. : | | temfummis ( Riv. fl. Hgura valde lud, e &| ibis ,ideoque trifida àd imum ufque , & media lacinia fl. crenata vel laciniata, lateraliter ventisilac: g]- feti. nud. 4. ovatis. Papia Mikel, z z
F AE | s E 66 Q GEL : E (bifida per totum tubum:fl.in fum- (oblongo vulp. dem mitate homoftichice fpicato: fem. Polygala T, fol.|Lini ^ |major. dS |pius, & ideo multifida: | tec, capf apart. LAMyrti, | |minor. * E ge galea |minima, n | : . [ere&a coma G folio varii coloris , & ! E SE Jnpira lougitud. RETE ieiohds. ad fol. alas fparfo: ramoía — jimtegro, Lu fem. ted, capf, 2part.. tepitaie a Riv, & r| fol Í | es L L7 rasta |diffecto tenuif], s (albo, T JE. | luzeo. (^Odpurpureo.
huc quidam male numerant galea laciniata fl. in fummitate fpicato &c. Lzzeiam, que vera eft 4la itreg. | labiato: fem. ted. filiqua brevi apart. Caza Caziram Raji, |
Bipetalo|campanam emittente : fr. ignoto: Ties cumtilo Raji.
l Bicaudáto, rad. fquamofa vel dentata vel tuberofa planta tota facie Splith referente Capsorcbis Boer.
f (implice, quafi Violeformi in fummit, fociato velconferto:fem.tect. capf 3p. Heute afiwn Rp.
— fPla sic : pace: fem. te&. capf, ovata carnofa 3part. polyfp. Aipivia Ln. | "E [fpicam vel clavam fquamofam: fl. Lilacen ieretcdbilo: E : fem. te&. capf. 3part. Cofju: fj. ipzer. fquamas | |clavato. [E |Liliaceo vel Plano vel etiam apicatoin ea- | fpicate. : | dem plantain fummitate congefto i in !clavamturbinatam: fem. te&t. pericarpio 3quetro. Maza J. B. : e Pifaug. Hortulan. Hb, ingens Cannaformis heterábtha
' l L maximc.
|
"
|
- di E
|
M
"TT
Hb. Fl. Simpl. Irteg. 4lo Plano.
( (infummitatefcapi acaule alio in eadem rad. feparato fpicato : fem. nud. 1. 3quetro: Hb. arundiformi, Cardamomum |" 4f. minus. iad fol. alas five caulis latera [capf. 3cocca spart. Efula Tithymalur Helio fcopictir C. B. fl, non emarginato in X fparfovel.conf.fem.te&,| ^ ipfisfurcis ramorum conferto huc accedit. ; | Vefica 3part. fein. globof. Hb. fcandente. Corisdum T. — (folitario , fc. in ramulis petioliform. 3. foliolis ami&tis: fem. te&.filiqua terete [5p^yl/toy. articulata fimpl. Sinapifirwm Riv. — lpolypbylim, conferto, & fenfim plus minus- (ample&tentibus. T3lafpiditem alpinum, fol, Globularie Rp. in A prili florens ve faltem fructu fpicato: fem, lanceolatis & dentatis. — T5/afpidisam tec. capf. decuflatim 2partit. antegris longis fW. iberidis Rup, marginata : foliis caulem & angufíltis || (cratfis in caule crebris. (non' ample&.| jobtufis| — Thlafpidizrm Ferficum Riv. tenuibus & in caule raris. |. Thlafpidium vulgare Riv. | multifidis. Th/afpidium minimum arvenfe glabrum Rup. in fafcic. denfum Umbellefor. cong. fem. te&. capf. decuflatim 2p. & marginata. T5/a/pidium Creticm R. |ad fol. alas fparfo : fem, te&. filiqua angufta articulata fimpl. Sisapiflfrum zriphylium Riv. iliaceo vel Leucoif. mucronato intra calicem irreg.multifid, maxima afra mellifiua, .& r. lacinia carinatum , in fummit. fpicato:fem te&l. vefica ,,, brmifufa afa, 4gula 4part. fol, pinnat. cum imp. AMeliautbus 1. — Lere&ia americana, Cere&la — [allo (otdgaris | JA purpurafc, Ínon fcand. Fumaria fpina — |rubro /capf. globofa iion? fol. tenuilf, CR Joüriepdi |. multifidis:caule pp, gi /Mbflavo jtenuifolia fi 'lvariegato, IíÍcandente , faltem proxima quavis apprehendente: Fumaria capreolans T. fi, fubflavis, í.
Plano |
—
in füummitate
Lcucoiformi
rm "p qi om
in fummit. caulis & ramorum
— —
phyfi
luteo | fibrofa. (major. |rtbello filiqua fimpl. fol. quafi pinnat. Spiizh radice cava| Ji.|albo L Radixcava vulgo |£wberefa | |minor, |rubro (mon cava, — |oiridi |buibofa, ('variegato,
fpicato: fem. tec,
longiori fimili
obícuro , obtufo ,apo
Hb. i3 l Perf. Simpl. Irregulari Tetrapetalo.
qucm
((ociato vel conferto : fem. te&. vefica ovali: caule fcandente. Cy/£/capsos afra Boerh.
ad latera (capf. fimpl, Fumarie fpecies omnes p, m.z, huc accedunt, — Ifpicato : fem. tc, | Liliqua fimpl. caule fcand. fol. pinnat, Sp/it^ clavicnüis domata C, B.
Calcarato & fimul Perfonato vel Rictiformi vel quafi Papilionaceo : calcare floris
1€ (in fummitate fpicato, 3labiato,id eft(,..,..— 7. [minore Aufiriacum Cluf. in Maj.flor. o| galeato & barbato : fem.tet. capf. bifidis. Limoderum T. f. Unagno ffriato limeis purpur, Orient, &| fimpl. fl, alis 2. : : bd (ruberofa. Orchis zezrapetala Johrenii. É ALDICSIIS : Ta. Gentata, Corallorbisa Rup. oj : 1 (breviffimis: fem. te&. capf. fimpl. —Balfamina Riv. fl. mazime oa- T. | utrinque turbinata & hirfuta: Tii col(Y variegaz, — — € ad latera fociato vel conferto: | (purpura[cente, EL . €x petiolis longis polyanthis: fem. te&. filiqua | (punciato. E | mpl. p. m.elaftica: Impaziens Riv. f. luteo. | rr | — i»onpun&ato.
Papilionaceo. vid, tab, feq.
| 56 | Hb. Fl. Perf S. Irreg. 4lo Papilion.
(3phyllo cum 2. auriculis ad caulem non fcand. quali etiam j/uzeo.
petioli florigeri ami&ti funt in bafi — Lozus 4gonelobus fl |rubro * Lazropurpureo.
"Golitatio:fem. fubrot.tedt, . uu (Cigitum longa eduli, |
filiqua imp L fol, Ji lfqua| breviore ouigaris fol. [eralf T.
pinnato cum imp. caule fcandente: fem. tc&. filiqua terete vel compreffa &
- non 4gula, Terzazea Cl, Dill. huc accedit ob petiolos foliofos.
(aio. (magna & fpeciofa Lupizus f.|rubro — — Riv.& T. (digitato vcl palmato : fem, te&. filiqua fimpl. Leeraleo minore, Á pufilla Dorycnium Riv. & T. quod vid. inter fl, in fum- mitate corollatos. ifimplice: caulealato : fem, reniform. tea. filiqua bullata (impl. Crozaaria bir futa minor americana caule fagittato H. confer frutices. | (dentatis: fem. reniform.teGt. potius capf.quam filiqua, falcata fivelunata fimpl. Faicaza | anta trifolii facie R. cujus vera etiam fpecies eft Trifolium ltteum capf.renif. C.B, ;3phyllo, pinnis | crenatis: fem. renif. ted. filiqua brevi fimpl. arrecta bullata, Zfzozis soz fpizofà Riv. fl, in fummit. inter folia fpicatim conferto huc accedit. confer frutices. non crenatis neque(fubrot.tect.filiqua articul.(imp]l, Orsizbopodizm Porzslace fol, T. | dentatis:fem, |renif.teG. (iliq.bullat.fimpl. 44zozis alpina fcapofa rad.ampla duici T, (filiqua Ornitbopodiz. 2. tantum, quorum r. par velut z, auriculefpufillo: Lotus T]... ... "m glabra, caulem non fcand. amplectitur: fem, rot. Leoraieniata | yita minor,
te&. filiqua fimpl. cilindr. flore luteo viridis ( frute[c, 4 P magno : Locas Riv. & T. 7257 Pe € r 4 :
(Iuzeo. — (fpleudeut.
—-
rum
conferto: caule non fcandente;: fol.
ionaceo
in fümmitate caulis & ramo
*Amaj| non fplendeut, ! | |luteolo | Ljmaculat, 4. vel s. fem. fübrot, tect. filiqua falcata & ; (orbiculari (temi (fibrofa articulata fimpl. caule non fcandente: Moose, T. for Lemargiu. emisit rad. | nodofa 1
flavo ; (terete — (Scorpioidea. $5 Hate | figu Lcompre[[a miuus cuvoa, variegato
»
| [veficarius,
pluribus v.g. 6.ad 9. cum imp. caule iIramofzs fi, ceruleo, non fcan.fem. renif. te&t. capf. u-. G/aux Ri. que T. | Barbe Jovis non ramofus.
( Tragdcantbe aip.
pinnato cum impare:pinnarum paribus
. Hb.H. Perfecto fimpl.Irregulari Tetrapetalo Papil
git triculari hirfuta fere cordiform, — Afiragalus fol. — |j, , ,|anguftiore ff. glomerato. d ve bend 5: MN à fl. cerul zi non verticillata: caule ((impl. (em, renif. te. filiq. |, [verrucofó fl. cerul. ET "ES | non fcand. fol. Balit fimpl. NORTE Grgtalirie Hf) IMP lcordazo fl. flavo, — S hz 3phyllo:fem.renif, te&.filiq bullata fimpl. arre&a, 74sonis mo /pinofa Ri. 3 | & [7.5 |verticillata, verticillis a fc remotis : caule non fcand. fol. digitat.fem. te. filiqua fimpl. (peciofa p R 1 : Lupinus ft. luteo. Riv. 2 - . 'aphyllo: fem, te&, filicula fimpl. te&a calice, cujus 1.lacinia in LAE faliqualiter& faftigiata:| barbam terminatur. Trifo/igm purpureum. majus fol. & fpica sio caulenon fcand,fol.| lesgior. J, B. clava ludens. [$19], ]jhirfuta Ipinnato cum imp. fem, renif, te& filiqua curva partit. JEN os | ! : Afiragalus alopecuroides T. | Te AM | i5 valde & clavata : caule non fcand. fol. 3phyllo:fem, [ovato mucronat. Lagopus latif. Ri. Ar [S | teG. filicula fimpl. calice villofo ted: fol. pinnis |lanceolat.angult, Lagopss Hif. Fi
glabra &c. vid.tab.feq.
. .J inCorollam vel capitulum cong. vid, tab, feq.
Hb.
4 | | |
- : : ; *
T
. Hb. Fl. Peif. Simpl. Irregulari "T'etrapctalo. Papilionacco
FL ee "—
in fummit. caulis & ramorum congefto in
ad latera five foliorum alas fparío vel fociato:caule
Ms
"—
"| "-
om
corollam: Spicam denf. & glabr
eus fpinnato cum imp. majore: fem, renif, tect. filiqua contort. in fpiram & criftata. Talia /fssbye ; 35 lidis fol, Riv. huc variat. ^ 2 AT PA pr & fragiformi. [caule mudo glomeritlis glabris J. B. - E S4 aphyllo:fem. te&. filicula Trifolium fragiférum|capitulo rigido L1. 4-8. . limpl. calicetect. capit.|non fquamof neque(unico: Trifolium fol, eblonpo purpureo. Bless poftfllapfum . fragif. & in eodem|zllo & fingulo fol. ;phyllo obvallat, Trifolium Gic un A" (.— caulisloco — 0. moztamum purpureum maj: LE | : lw rditidiáccam parvam:caule non fcand. fol, 3phyllo; fem. tect, filicula (impl cálice villofo te&, 41818 opus fl. luteolo Riv [8 [€ lovalem: caule non (cand. fol. 3phyllo:fem. tea. filicula fimpl. JW tecdta,cujus lacinia unain Sixt plumam abit. Trifolium purpureum majtt: foliis 9 [pica louoioribu: J. B. fpica varians. 9|. 3phyllo: fem. te&. filicula fimpl. calice tecta ftrigofo: Frifolium montauum album C. B. 8 E- P [terete articulata Zotus hucacced. vid. fl. in füm- E ande «phyllo ,(iauricule ad caulem compu- mitate confertos. eA TE &l tentur;fem.te&.filiqua fimpl. curva icomprefía , falcata. Falcata oulgarir Riv, à S|58 j|pinnato cum imp. fem.reni£. aut lenticular. ted. capf. brevi 2part. 3quetra acuminata "o 1-5 Epiplottis purpurea Knauth. Glawxc nofira Raji fl» albo & purpur, p. m. 2, huc accedit en imo ctiam G/aua. Be ^ E ; :d NifhiiaT, | (übtot. te&. filiqua (impl. in aculeum rigidum pungent, terminata. ollaT, (impie Eyninco: fem. 'Lreniform, tet. filiqua fimpl. atticujata. Heyn Jol. fimpl. acumizato BERT, te&tà (articulata, Hedy/artum folio diphyllo fl. luteo T. t. sphiytlél fim: tec. fi id fimpl.| ^ *tnon articulata; fem. fubrot. Orobus totur ramofus fof. eumica coniu luta & fpirata: 0? hifpida fed itriata, & fcabra. Campoides Ri, tonvoluta & fpitata: 'Lhifpida. Campoides bifpida Riv. uL 'majore : fem. teret. teis filiqua fimpl. articulata curva, Scorpioíder Riv. ilz " gz| - foblongoovato:fem. Scfamaccis te&. filiqua longa falcata. Femuerecum Riv. 2|s32 zquali T [reca a: fl. (anguinei coloris. Coraz CI. Dill. S. S Cir. m Ífiliqua fimpl.| (emilunata. Faicata aumza Trifolii facie wi E [l'es |fubrot. fem. renif, te&. l|. hi afelium falcatum alterum | UMES [globofa (ülabra E: ! T (capt. cochleata: Cocbleata Riv. cap/. ovali oerrucofa & elongata |rUpoja — 2 | M Lcompre [Ja Lecbinata * ; (lougis (borizomt, sphyllo& pinnato. vid, tab, feq, * acrleis| tees i ; [brevibus defexcis fcandente. vid. tab. feq. : : N Hb.
Ícand. eio
caule non
a &'à (digitato: M fubrot.te&. filicula (impl. Dozycsium Riv.& T, — |capfulis bir fatis moutanus " l Sp . numero & figura valde ludens. purpureus auglicus. " & Ipinnato cum imp, fem. femilunar. tet. filiqua fimpl. lateraliter ferá equini inftar FRA Ferrum. $3L eguiuum comofun iv. t e (pufillum: caule non fcand. fol. digitat. fem. fubrot.te&.(azpu/Ti folium r[permum. Z filicula impl, —Dorycuium Riv. & T. !Hatifolium. — Lafpermtm. '& [majus:caule non fcand. fol. pinnat.(non cochleata: cal, fl. tubulof, longo & ventricofo. (Lco.
m | m a Mgraec cm Hb. Fl. Perf. S. Itreg. Alo Papilion. Cm
f ape fem, te& ( pufilla calice ftrigofo te&a Gimpl. Trifolum pratenfe birfutum maj; J.ocbroleztco Raj. filiqua majore articulata, Hedyfarzm tripPyllum R. & T. (articulata fimpl. Hedy/arum auuptem fol. M imofe T.(majur, f(iliqua (minus. (non artic.2p., Zfiragalus T.(.MonspefTelamus f. albo vel purpureo. Uizcants d fi ligtta curva, ,Capf. plano convexa 3quetra( purpurea olparis, ce n" -— mucronata & villofa apart. Epigloztis Kn. ique T. Affragalus: fi. cm candicayte,
vrigris radiis picto,
— — 1
pinnato cum imp. caule non fcand. . fem. renifor.tect.
ZAutbylis Riv. ff. |perpurafe.
CL cum imp.fem. te&. capf. (impl. |cochleata & criflata: Falcata Autbyllidis folio Riv. — | vario parvo
58 Hb. Fl. P. S. Irreg. 4lo Papil.
|
|
I
| ! f :phyllo, fi auricule una computentur, fem.fübr.te&t. iliqua re&a fimpl. Lotus gpbyllos mizor bitfuta filiqua I H angu[iif/ima C. B. & forte plures fpecies LLozi fupra inter fl. in fummitate recenfite.
nM (d -2 (fenfitivis, fefeque contrahent. fem. te&t, liqua articulata. /E/chisomeze Breyn. & Ln.
| | [3 s-N-. á " terete (impl.fem. oblongis. Zracbzis Ln. Aracus bypogajos Raji. etiam füb terra fru& ifc, | d — d -
| di T z uo "0 : : : : dar . ^ & 3 :
ul - z&lg|e3 & (difformibns: fcil. partim fimpl. perfoliatis , partim pinnatis. Pífem ast Riv,
| E 9 e|9los (mucrozat. (imcanMs (croceo Lil gieles3 E TS 3» (latis |fabrot. — [emargiuat. |oilofus — fi.| albo 1 S[SIaE[2l& S ojuniform& merepinnatis,| — Jjovazis — [imtegris — lglalerfere purpureo Li] e || MEE. ER- E i Orobu: T fol. | azpnftifTimis i2 coffa brevil]Tina. lceruleo, N a] s zzz. » fere radíatis fl. magno albo. | l B ls ge [1mnica coujugatione 10£us ramofu: furfum fpectans. ui —]-7la-3 | ] | -j l lao
' m
(crenatis : fem. turbinatis tect. filiqua fimpl. bullata x. vel 2fperma. Gicer few. (y 72, vay. coloris G magnitudmis, (mucronatis:fem. angulof. te&t. filiqua 2part. Zlffragalus Boeticets Ri, & T. (non crenatis| (quafi emarginatis: fem, femilunar. ted. filiqua fimpl.in uno la. : lovatis| | tere ferri equini inltar emarginata, Ferrum equizzm Riv, non emargin: fem. fubrot. te&t. filiqua terete nodofa, Erou»s T. L|... albo ve] purpur. odoro vel imodoro i fem fübrot, vel angulof,
c abf
li |cum imp. pifiis
—— 7
(adverfo 21lo: fem. fübrot. te&, filiqua fimpl. 4phaca T. 77. luteo vel albidc lineis nipris piclo, (fimpl & integro|alterno gramineo lato & fuo apice capreolante:fem fübrot te&. filiqua fimpl. cilindr, |. Ochrus fol. intzgro 'T ffi, ocbreo virgato vel Inzeo tomeatofo : fem, atro,fübluteo , vel pullo,
adi lat. five fol. alas
E
talo Papil.
iparfo vel fociato: caule
(2lla latiore: fem. fübrot. te&. filiqua fimpl. Lathyrus fivazicus latifol. C.B. & Riv, |: (palufiris fl. Orobi nemorenfis verni vad, viticul, 'valde;ala linea Hatijolus purpureo vel atropurp. fi, "major filv, rt, vixlatiore: fem. fübrot. te&.filiqua | Narbozez//r fl. amplo ruberrimo filiqua Orobi* fimpl, Latbyrus Riv. & T. * petiolis fl. longis polyautbir plerumque. [roztindifolites HF. rubro Orzent, Hifpanicus : fl. in [Iaguio petiolo fingzo, | Siliqua birfuta fl, petiolis zantbis,
b
auriculis ad caulem alatam
(breviffimo 1antho:fem. ut in prior. Latbyrus minor Riv. filiqua glabra G bir[zta, ! [brevitlimis: fem. ut in anteced.. Lazbyrus fl | minus manifefte: fl. petiolo com. unica longiore:| albo vel purpureo Riv. calícis laciniis|longiffimis omnium.fem. ut in prior. Latbyru' | filiqua latiore vel Tiagitanus Riv,
l. Irreg. 'T'etrape
»imp
2llo five dichotomo
Li
cuma
Ícandente : fol. 1n caule & ramis
e gb. - 4, d$ : ra
unciali tantum : fem. fübrot (nana, Lathyru: montis Baldi Riv. | ted.íiliqua implHb, |magna. JLazhyres dumetorum ff. ; | i Iuteo C. B.
. [abfque 2,auriculis : fem, fübrotund, tc&, filiqua cilindracea fimpl. Ocbzus huc accedit, dum ejus folia * femel finduntur, : :
x. Nx : " —€— HOT: 7
E | S : : (pendula fpeciofa, Phafeolur major, fl. num. varians, [mucronatis;fem.renifor. ted, filiqua fimpl | (fpeciofa polyfp- Pba/feolur Orzbocarpus Riv.
j latre&a |parva hirfuta 2fperma, Zmozis Fbafeleodes 1.
3 1 l favo fetTili CI. Dill, |
Y emarginatis : fem, reniform. tea. filiqua fimpl. pedem longa, Pbafcolu: fi. ceruleo Riv,
(Pinnato. vid.tab. feg. | | "
2c | (Conferto. vid. tab, feq. |
* *
Triphyllo .pinnis
^w
fparfo vel fociato : caule fcandente : fol, pinnato
s ca
abfque impare , & fimul preter
Mann titii ntt ii
Hb. Fl. Perfecto fimpl.Irregulari 'T'etrapetalo Papilionaceo ad latera five fol. alas
.cum impare ; fem. fere globof, tc. fi filiq. fimpl, Ternatea Cl. Dill. 77.
ben"
non fcandente: folio
ferto: caule
con
-
FT
Hb. Fl. P. S. TIrreg. 4lo Papilion. | 59
: 'E E intricatis & cirrofis valde: fem. globof te&. filiqua fimpl, Prfu comofum Riv,
-— € cC
S [56 (agulis: ted, filiqua fimpl. Pifum quadratum T. fr. li pos * ES re fem. — .. [candido
$4 E: TEMO globofis: te. filiqua fimpl. Pifam sasum Riv. quod tamen dip SQ [non intricatis; fed fl, in : non ícandit,
* ded fingulo petiolo (lavo,
T- RE N-ar- (femel velbis:fem.globof. cinereo, (pmaocima "a pe ilo:fol| ted.filiqua fimpl. Pifiem Riv. 7. |coccineo, fflíqua|
9 1 pinnat, purpureo (minore o ter: fem, ut in prior, Pifje» Riv. iond angulo fo.
E |Iliqua curva.
Ü larga & folio fimili ina. pinnas dichotomas abeunte , & in apicibus capreolos emittente: fem.
fubrot. tec, filiqua cilindracea fimpl. Ochru; foliis mire ludens. vid.f. fimpl. (exiguis oblongo ovalibus: fem.fubrot, tect. filqua fimpl. cia wisi B. 'z tota t ' |pifi pinnis largior.oval. fem. fubrot. te&. filiq. fimpl. Vicia Narbosenf: R..— | z 'oreviffimis:fol.| cdargis fabaceis:fem. utin anteced.(ferrato N (ferrugiueo. | B paribus in ea- Vicia fupina folio latiff. Qum "a (nigro, 91, | demhRhachi anguftis mucronatis; fem.( fl. /uteo minima C]. Dill. Elg | ut in prior, Z7;cia Riv. lampuftifil Jfru&ifican (1antum, : 2|[s fupraterram — (O8 fimul iufraterram T, Sia (anterius: fem. ut in prior. J/ícia fepium Riv, SA E- ovato mucronat.| (albo, a z er |pofterius: fem. ut fupra, Picia fativa Riv. fr.|niero - elc 1 PELO ; leinereo e |'z 0. (orbicularibus:fem. ut fupra. Pcia fI, masc imo pallent la lutea notaz, T, Sg| (longisanguftisf is,carum-, (anpuflifolius radice zuberofa. fl. Pruff. -AE- que paribus in eed cmihach e vel 4. ceertileo rut SE ici dR fl. petiolis comm. triuncialibus iin. Latbyrg;| (mipore| «eocillo gi this: fem. fübrot, tea, filiqua fimpl lpinnatus Rf. urpur. |pbeniceo B i máocimo or, T. Clymenum 2|z (5. fl. petiolo cor. unciali zantho: fem. fubrot. tcà. filiqua fimpl. E I- Cracca. minor filiquis gemellis Riv. E 4. fl. petiolis tam 1anthis quam 2anthis in eadem planta: fem. len- Sb ; ticular. tect. filiqua fimpl. Lez: wvor Riv. LS [brevibus & anguftis, "unc. fesqui long. femperque 2anthis. fem. lentícu- & in eadem rhachi | lar.tect.filiq.impl. —(peremsis | s | paribus 6. fl. petiol. Len: major | fem. sin
comm.
ann |
unciis 2. longioribus fem. —— ied. f iqua
| Cracca. Beugbaleufit R ioi
u fl, petiol, comm. uncialibus 2.5. & ears Gi Giorgi t. filiq. fimpl. Cracca migor Riv.
fallo ^ (fimplice petiolofoliofo nixo j& lceruleo |phmo. ^ ideore&iusflin fum. 'fimplice: fem. reniform. tet, filiq. fimpl. articulata. Hedyfarem fàl. fimpl, fubrotundo indicum 'Y, | digitato five palmato : fem. tet. filiqua fimpl. fpeciofa, Lupisus fl, albo Riv. b (capt. fimpl, fl. calice tubulofo ; 4mzP3llis Hifpanica Riv. 2, & 3phyllo: fem. teà. ] (articulata. Hedyfarm 3pbyllum frein majus Jis varie filiqua longa fimpl. intorta [non articulata. Feruprecum v ipte Riv. (nullo: fem. te&. capf.2part.gibbofa: Epipiortis Kn. que Afiragalus augu[iif. fl. cau sdbaresie T. ngioribus: fem. 4dratis te&t, filiqua fimplice: Securidaca lutea C. D. unciis 3 Mac norbus: (reniform, tc&. capt. gibbofa apart. Epiglozzis que T. A/iragalus an
* *
bs
fem,| vns fl. periolis ablonpis : confer fl. fpicatos huc pertinentes. | L (planis compreff. tea. (iliq, 2p. utrings ferrata. FPeleciuus T. Serrata Ri. — abíqueimpare. vid. tab. feq. *
cum impare fl. petiolo"
|^? pinnato
Hisndcoce vid. tab.feq.
erm d
N2 | Hb.
Il Il ll
| | | I JM |
n
pinn, ue impare: fem, .teà. fili
q
non fcand, fo] fubrot
Conferto: cadie abf
"P.
Ícandente: fol, .
TS
«7
"X
ad latera five foliorum alas
ollam conge(to:caule non fcandente: fol, pinnato cum im- pare pinnis
*
S in Cor
had m
k
Toc. 2
»phyllo : pinnis
regulari Tetrapetalo. Papilionaceo
74
"si ;'caul
—P—
gefto:
on
1C nomícandente:folio —
"-
pitulua
. Inca
EH
mo
LI
" fcandente. vid. tab. feq pinnato cum impare:
fpicata. vid. tab.feq.
$2"
FT
Hb. Fl. Perf. S. Irreg. 4lo Papilion.
qua
(Ario. P. |purpureo vermus C. D. |/uteo prazen[is. * Oribw Riv.& T. (C.B. radice dulci , cujus folia per exficcat. nigrefcunt, & folio Vicie| fimilis nemerenfi Galege. radice non dulci J. B. (radice Afpbodeli anpuflifolius 'T, eredus & caulifer, [alii & reliqui vid. inter fl. papil. lateraliter fociatos, (dichotomo cum a. auriculis ad(largitfima ala. Lazhyru: fi/vaticus Riv. fl. numero varians,
caulem: fem. fübrot, te&. filiq.| (rad, zuberofa aroenfis. fimpl. caule alato | vix manifefte. Lazbyrus Riv | folio V'icie fl. luteo.
: | latifolizs fl, itteo, C. B. 3phyllo: fem, ted. filiqua(reniform. Pbaféelu: 71, rubro Riv. fimpl. fpecioía:fem. — teretibus. Pbaftolus fl. cochieato Riv.
(cum impare : fem. reniform. tet. filiqua femilunata five falcata (impl. Fa/cara fo, pip. Ri, ipinnato [abfque impare: fem. fübrot. te&.(longis. Cracca mipor Riv.fl. numero varians, | filiqua fimpl.fl, petiolis comm. | íicama JI o ariegat, T. ibrevibus aut nullis, cia wultiflora (anguftil] fa. T
ffl, mascímo macttla lg- £ea zin(io, T. (parvis anguítis oblongo ovatis: fem. femilunaribus, te&. filiqua fimpl. valde circumflexa, Ferrum eguinum comofum Riv. [obtufis ; fem. reniform, te, filiq. fimpl, falcata. Securídaca Riv. fl. albo & lut, uncialibus ovatis, ! (vario Riv. anterius — jobtufe mucronat.fem.teret.teGt. filiq. fimpl. nodofa: Corovilla ff. (luteo mín.R. (fübrot, & utring; mucronatis;fem, ut in anteced. Coronilla montana fl.iuteo R. potius frut, anguílis mucronat. fem.renif. ted. filiq. falcata (impl. Falcaza owigaris, Ri. fol. potius sphyllo. (crenatis:lem.renif, tet. filicula rugofa fimpl. Me/i/ozur cevmletis vel albas Riv. longis, latis & (longis: fem.te&, filicula fimpl. intra cali-. (odormm Riv. mucronatis len Frenqued cem ftrigolum.. Trzfülum Pituminofunlinodorum T. wii cal. laciniis jbrevibus fem. tect. filicula latente intracalicem. Trifolum folio lon
i 5 g0 Riv... alfo € rubro. (largis: fem.tect. filicula « —.5,. | (7 albo ozip. T. Ífimpl, latente intra calic. i isses (capitulo lanuginofo oriental, 'T. | (fe fquamante & cápitulum Lupuli effigiante : fzm. ted. orbiculari- filicula fimpl.latente fub fl.fe (quamant. Lupuisum R. bus fere , Eu Boi Mesi no is: f, p. m, | 4o. Sg deciduo & caliculis in veficulas abeuntibus fucculentas [exiguis] fragum emulantes : fem. ut in Lupulize. fol, etiam 2, au-
( riculis ad caulem donato: Trifo/;zt frapiferum Riv. (rubro. Trifolium prazenfe folliculatum C, B.
crenatis:fem, te&t. ut|luteo, e capitulo [pumofo levi C. B. : - in Trifol. fragif, fl. pallido. Jrifolez plomerulis tomeutof, per caulis longitudi- | nem [parfis, J.B. ; Lruffefcente, Trifolium capitulo afpero fpumofo C. B. cordatis , five emargi- (ciliatis: f. non deciduo,fed p. m. fefe (quamante ; fem. ut füprain Lepzliz ,l nmatisin margine | Trifolium repeus Riv. fl. albo & rubro. |
fi (glabris: ceteris ut in Trifolio. Trifolium fubzerraueum Riv. [2. fc. unà cum 2. auriculis ad caulem ; fem. fubrot. te, filiqua fimpl, cilindr.
B2 major (incana zs [ Lotu: Riv. | nez | (minor (viridis s B 3. vel4. fübrot. impare majore fem. reniform, tea. filiqua fimpl. articulata & hirfuta. 3v | | Hedy/arum Riv, ce 4. vel 5. j es | J vid, tab. feq,
(8. vel g. &c. :
X
capitulum : caule
——
Hb.Fl. P.S. Irreg. T'etrapet,Papilionaceo, ad lat. five fol. alas congefto in
iine. Ri TIMERE
'fpicato:caule |.
*« j * - ] . "
Hb. Fl. P. Simpl. Irreg. 4lo Papilion. di
(9 & (4 vels.exiguisoblongis mucrona-(turgidula hirfuta 2part. Glaux bi/panica Riv, -
Z gn| tislem.reniform.te&, capf. [pibba 3quetra apart. cie v que /firapalus Hifpam, Ad - er al.
iet E- fat largis : obtufe — fem renif. te&. (Inteo.
$E g capf. cordata utriculari hirfuta 2part. — Gian vulp. fl, dallo fenfim fe fpicante S d 8. vel g. (purpureo, — & fol.dulc. E - E (cordiformi utriculari birfuta. G/asoc Hi/pas, Riv, "£c j exiguis oblongis obtufe mucronaris: pinnis varians,
BM |. fem. reniform.te&, capf. 2part. — |3quetra & gibbofa: Fpiplozzis POE purpureo: -EBZ Affragalus Hifpanicus Herm. & T
9 9 C [10, vel r1. fem, angulof, te. filiqua brevi zpart. in ftellam conglobata: Aflrapalus flellatus Riv,
(candente: fol, pinnato cum imp. fem. angulof, te. filiqua 2part, rad. 1» xn 4ipior Riv. Mfiragaius £ft»
ovatis, & ad rhachin(cordatis: fl. homoftich. fem. ut in vulgari. AMMe//lotus Jzalica Riv. 3 Bi cui br jnon cordat. mediaque cofta in apicem terminata: fem. ut in vulgari. eliletut minima Riv.
- berofis [candens Fraocini folio T |
ad (non crenat. fem. reniform, te&t. filiqua(articulata (impl. Hedy/arum Triphyllum Canad T. & |oblongis:| ébreviff. calice te&. Tr/folizm AMliloto afhue, C.B, E ftichico :fem.( Parvo, (ereGia,
z |crenatis: fl. luteo velalbo homoltichi (P
z renif tet. filicula ftrigofa fimpl. Melilotur f]! magno Cret.. | fapina.
E:
E
[aíPo. (A, | purpureo. confer fi, lateral. confert, Aree impare: fem. fuübrot, teCt.| — | pallido Jt jfi lvaz, C.B, filiqua fimpl. Orebu: Riv, & T. Jue Mt uigra macttla uotato Americ. folio Vi [e IGalege iex X ? fimilis. B. &| X 4A» (minimo árgentea Ez: (latior majore, d 3 : Vicie| ^ fr.echinato magno aculeato * s fimpl.echinata & crift. Osobrychis R,&T fol, lamguflior, — Ezt^ valde acu- hs: ( tato. S (Galtza Jf. lineis purpur. wuringue reziculate & ( ibo [macnlato macuis luteis, ; zon mactiato. : x ra (amtenfe, ( frutefe, fpinofa. &l rubet rre, — bb, [mon [pimofa. ^ id B2 * Lflauente vexillo lizeís variegato, s P (ol. pte | HE (fapimi " e (intenfé. -z (a3quetra & gibba. Epiglottis Kn.T.| lperennis " dac : S free l T | 2part. | Ufpica ovata alpinus, - 8|- | (luteo vulgaris fil. dulcibus. - icordiformi hirfuta. Gl4ux Riv. fpe huc p. &. variant. ia s (evi ^ (glabris, z [: [clypeatum fi, varii col. filig. $ fàl. |o illofis, 8 [s 8 (articulata : Hedyfarum Riv. & T.| trà — |incanis, "d o - ri liqua uindulata Riv, i3 ch Tx & non artículata bullata , & cimbzformi rad. d Aplabro, ó c Afiragaloider pr jo. frivillofo. [- [2part, bullata. Zfiragalus africanus luteits odoratus, r- |fubrotundis. : 5. longis. vid. tab, fequens, IT [angulofis, "
Hb. Flore Perf, Simpl. Irreg. T'etrapetalo
Papilionaceo ad latera fpicato: caulc
iore, d
non fcandente:
pinnatoabfíque folpinnat.cum
fcandente: fo].
M LN
nudo
impare fem. o e
imp. pinnis
£7 tit
fubrot. larg
Hb. Fl. P. S. Irreg. 4lo Papilion. & emarg. |
fübrot. te&. filiqua ons nodofa fimpl. polyfperm. jr Ln. fl. «m 10. non coalitis, longis teretibus tect. filiqua 5 major [fruzefcens (anguftifol.. |... cra[Tiore, sed nodofa & fimplice Galcga fi. varii col. Rue etse [lat;foila, filiqua Pisa angulofis fefamaceis(re&ta craffa. Afiragalus Cauadenfis Riv.
te&, filiqua 2part. aeeek Afiragalus vulgaris fetidus Riv. /uteus perezns procumbens Rup,
| ad florum petiolorum bafin communem foliola plura radiata : fem. tect, capf, f c (fparfo in ramulis| 3cocca 3part, E/zi/a folifegua Riv. Efzla non acris montana C. B. c|ouzo brevibus , foliolis tantum 2. ibidem obfitis: fem, te&. capf. 3cocca apart. fol, in | 989292... caule 2, adverfis. E/fz/a folio rotundo Riv. E - 2€ E (Linarie: ur ad flores(came craffo latifolia aroenfis Riv. | p p. i .. Efula ; b rer, ff. ni : ei. m EE S.B campana. . Ju [Characeíar C.B. T CE rad es 7 Pd HrSeLLrI mcr c cM. imo o|[go-z brevi lato obtufo. Efuia Mytifolia vulgo AMyrfnites, fr. rá ; 2 - irs £& qverrucofo, | (gubero[a Cret. o!2io0 X) Su C0
3 E T | (codem , & non divifis: umbelle bafi radiata foliis oblongis obtufis: |
"iu fem. tect. capf, 3cocca 3 part. fol. in caulelingulatisalternis. .E/gis
$ | c iUmbellato:fl. petiolis omni- vulgaris Riv.
&| - bus ortisexlococaulis !diverfo &ramofis , in bafi comm. non radiat. fed unico folio faligneo LE ad fingulam divifionem donatis: fem, te&. capf. 3cocca 3part. fol. 6 E zd . X. incaulecraffo 2cubitali alterno: Efeia palufiris Riv.
S: éc à 'nullis : & idco potiusad fequentia fpectans, Efula apbylla arborea af7a. hme 1.
z- Ong ! Craberofa, S028 9 | | (major Cataputia diia vad.|
i- "4G us 3 [alternis (uon 1ubero fa,
E i sd bí pluribus: E/pa Riv. Tizhymalus T fol, | fpavfis. Poe
s DE. vradiatis | | Linaríe, Carborefcens «el fru- ES pipe cordiformibzts valparis| m 3 z zog Amigdali. ( berbacea,
E RE S | deno
- 2 "21,
5 p | ! 0 ferrazis fl. in capitulum ad alas congefdis. T.
non plane, fed in fummitate aliquot foliis coronato; fl. in fummit. fparfo:fem, tet, capf. 3cocca 3part.
plane & toto
Ezpborbii fpecietüm fl. fitus valde ambigit , & petala non |/guamofo catle|
'Bifdo, 3fido, Fimbriato. vid. tab. feq.
[falcata, Afiragalus filiqua cttrva Riv. auus procumbens T. | blongis anguftis mucronatis:fem. fubrot, tc&. filiq. fimpl, Cracca major vilear. Ri.Vicia mulzif, T. 3 (2. fem.fubrot. pifiform. ted. filiq, fimpl. pififormi. Cracca fl. ocbroleuco Ri. Fifzen filo. C, B, nullis;fem. (ubrot. pifo minor. te&. filiq. fimpl, minore. Cracca /vazica Riv. Vica maxima pifo fimilis 'Y, (incana villofiffTima fi. Jantbino. '( floribus: albidis, calice purpureo.
(longis dichotomis , ad quorum fingulam furcam foliola 2, adverfa funt appofita, |
IS,
cum auricu lis ad caul.
huc accedunt 7c/a oriesz, T
Eupborbium apgulofum Nerii foliis latioribus Boeth. (tereteglabro non fpinofo: fem, utin prior. Efala aphylla arborea afra, Titbymalus T. cra[Tiovibus fpinis oa- [Cerei effigie caulibus | — lidior. armatum, | racilioribus. x RAE fpinofo & la&efcente; - * [zrigonum peniculatum officin. Boerh.. in fumrmitat vellateraliter — Ezpborbium, 4g0num & ggonum fpiuofum tuberibus c
L Íparío: fem. tect. capf. 3cocca ftum, See 3part. zgonum fpinis lonoilTomis frugiferis.
bolypouum fpinofum taberculofinm. (euberofo majus Q^ minus.
C facie frutiur Pint, ramis capitis Medr[e [pecie cin&itm.
raro 2. € 3dentia , plutimis Author. fl. campaniformes dicuntur. | | I queUNS
x1
—— ? :
pee o —ÓÀ
Hb, Flore Perf. fimplice Irregulari
""
Tetrapetalo
Pentapetalo
- Leucoiformi. vid. tab. feq.
(c
L
m
(i umbellato ; foliis in
ffolitario , in| |. pio eftregulari(Timus & ftellatus
Plano in fummitate caulis & ramoru
Hb. Fl. P. S. Irrég. 4lo Bifdo & slo Plano 63
I at ; albo — (Linmarie — (integro (iato (major, ES (Simplice trigona : Refeda Riv. & T. 4| ol,
S E luteo — -|Calitrape — |imcifo aro eura
c c aio.
jos z " |spart.corniculata five ftellata(teretibus & circumflexis, Sefamoides T. ff. |
& a9 LL Squcesmonofp.radiis capf.| : leoc viridi purpur. cm [compre(fis, Sefamoides flellatum T,
3fido in fummitate plus minusve laxe fpicato:fem. tea. filiqua (impl, curva & nodofa. Hypecoos majus T.
huc ctiam accedunt plures EupborBii fpecies fupra inter fl. emargin. recenfite,
-
Firnbriato five laciniato in fammitate fpicato : fem. te& cap (major vzigaris.
fimpl. nunquam perfecte claufa. Luteola 'T | pumila. caule repente ere&o: fem. te&t. capf. spart. Pyro/a majore flore Riv, (fcapo ex anis immediate : fem.tect.capf. spart. Pyrola zaza mihi, cujus flosin princi- iiic rotatus, in decremento vero fit irreg. - icaule: calice fpathaceo: fem. ovat.te&. bacca 1pyr. Tbalia Ln. fem. nuce apart. | fociato:fol. Feniculi inftar multifid.|fostidis foetore cimicum,fem.nud.2.globof. Corzamdrwm filve[ire R,
, (vnulgati[|ima major & minor,
perforatis in plurimis ovalibus: fem. Honpifolia magna fio palmari J. B.
nud.2. gracilibus ftriatisunicolor. Perfoliata Riv. | /?piua minor ramis inflezcis C. B,
p.m. nigris: umbellis omnibus in [graminco J. 5.
bafi radiatis fol. |Haderaceo aupulofo eel alpina an- E gu/ifolia J. D.
—
fimplicibus & a caule
E
non perforatis mucronatis: fl. fafci- ( fbrotundo C. B. culo univerfali tantum 3.vel 4.fol, Buplem um Riv. Pune rigido C. B.
ob: nud.2.gracil. ftriat. amiueo angttflo Morif. | unicoloribus per mat, nigris, Tunice augun[liore. C. B.
fummis
(fimplicibus 1.2.3. 4. & sdentibus: fem. nud. 2. minimis foli- dis. Apis bortenfe Riv, (1. & 2dent, odore gravi: (pulgares | fem.nud.2.longis gracil. Carum Vds re rad. fltiatis 2color. Afphodeli. 2.& 3dent. odore cerefolii. fem. nud. 2. longis gracili- bus roftratis. Sca»diz Riv. fübrot, crenatis:fem nud, 2. minimis folidis. —.4pizm cifpoum Riv. —— ffimplicibus fübrot. crenat. umbell partial. radiat fem.nud.2.compreff. bifido:fol pinnat.| ^ orbicular. peltatis & marginatis. Tordylium Syriacum Riv.— — pinnis Ipinnatis 4,& sdentibus. fem. nud. 2. latis ovatis ordinate echinatis, - - Fcbinophora fem. majore. Riv. ' latioribus foctore cimicum: fl. albo bifido : fem. nud. 2. globofis. uis or is (tri&iffimis odore gravi : fl. vix emarg, fem. nud. 2. gracil, villofis aromat. Ert L : B
caule
vix emarginato reflexione: fol, pinnulis
-^
conferto & qua tis , pinnis fl. albo
habitioribus
* C———— pinnatis, pinnulis dn
pinna
(7
a: t
3dentatis
LJ
fenicula ceis 2
ptmÀ
(frutefcente ; Pyrola frutefcen: folio Arbuti Riv. Spicatoplus minusve laxe ;fem. (rotundo. Pyrola rotundifolia major , winor, tect, capf. spart, caule [non frutefc, fol | E 1 jmucronat, & fcrrato. Pyrola| Arbuti fol. miner.
. M Umbellato fem. nud. 2, vid.tab.feq. — Hic tantum moneo , quod flores emarginatos & bifidos cum fl. planis umbelliferarum in hac editionein unam tabulam redegerim , eoquod obfervavi , quod
emarginati varient , neque unquam vere emarginati fint, fed apicibus petalorum reflexis emar- L ginationes fimulent. :
lodoris nonnihil gravis.fem.nud.2.gracil.ftriat. villof, Cuminmm R1,
64. Hb. Fl. P. Simpl. ]rreg. slo Plano Umbcell. '
: Cotyledonis vals. (Simplicibus:fem. elobofis : fl. etiam potis regulari. Hydrocozyle T. fol, . y Ceylaz.. Nympbae Zmeric. 3phyllis non crenat. fol. in caule imis pinnatis pinnis mucronat. fl. bifido: Uimbella tota radiata: fem. turgidis pinnatis, Laferpztium latifolium miuus Riv. imo Spbondylium huc accedit, (bifido: Umbella; radiata; fem.latis compreff,marginat, & peltatis. Iordylium Apulum Riv, tota [nudaí minimis fübhirfut.aromat. Zmmi majus Riv. fem. minorib. folid. glabris. Pispinella media Riv. fl. vix emargin. var, (orbicularibus crenat. fem. fol. minor. glabris: rad. odore vix emarginat. umbella tota| hirci Pimpinela minor Riv. nud. pinnis imis [non orbic. fcm, & rad. ut in anteced. Pivpinella vedi ji, albo vel rubro Riv. huc acced. (crenatis: fl. bifido;(tota: fem. folidis minor. angulofis nigris. S»yruitez Riv. umbella nuda Iuiper(zi tantum: fein. WRITE jelétis Bidiurgioat. lordylium Syria. (cedonzca Riv. identat, fl. vix emargin,fem. longis gracilibus Pesci umbella tota radiata, Daucus 7M. (luteo: fem, comprellis fere planis rotundior, Pa/Znaca Riv. efTa rad jonBeliee viticulari:fem. gracil. ftriatis unicolor. fufcis, Uim- albo vel| odore| bella tota nuda, Podagrar;a Riv. (R. Ihirci : fem. folidis minor. umbeila tota nuda, P/vipisella montana i*k rad. craffa odore Angelice:fem.long.gracil. ftriatis 2col. Uimbell, to- ; ta nuda AMyrrbis Cazad, R. (paucis anguflis:rad, magna multipl.verticill.fem,ftriatis »col. SifarzmR. (infignibus; fem, gracil. [triatis longis acolor, AMyrrbis Fodagraria muitis fol. caule f/padiceo Riv. E linearibus. fem. ut in anteced. AMyrrhis paluflris Riv. fl. rubro L vel Amethylt.
gis, aule
^ aii 2m:
mucron.& dent,
inferior, obtufis
nuatis & !
difformibus: dentatis: fl.
fcil
Lol
UN
bus & incodem c fubrot.fi.
— - -
m
^ t
gis, faltem unc. f. latis & unc, x. lon
i
fiimplicibus lar
alat & carina tis: l. vix e- margina Lex] c |» re - o
in pluribus tamen majori
uniformibus ts& hinuatis , & fimul
—
vix emargin. umb. partial.
1ve cari-
natis fl,
-—
fem, nud. 2. fol. in caule fümmis five füpremis
pinnatis, pinnis
latis Í
fetratis petiolis ad caule
— [nuda tota:fem. compreffis orbicular. peltatis & marginat. Tordylium majtis R. (univerfali tantum:fem. folidis minoribus. Sísm majzs R. see J.B, V. ltota & omni: fem. ut in antecedente, Sizm minas Riv. V
radiata
/3 muctrona ^ nona ifido - umbel il. pu MÀ
I tend
f Albo,
LT
(tota: THE Jtergidis & inordinate hifpidis Caucalis onip, R.f1.
E a I minoribus folidis, Pizpinella major Riv. (ouis. R. z bifido: zb. lpartim: fc. media partiali tantum: fem. folid. mipim. (l.luteo Apium radiata tota:/non ramof.fem. longis gracil.lanuginof, Libazoztir Riv, L. foliolis |ramofis, fem. turgidis bifpidis. Staphylipus Riv. "5 Vix emarg.umbella tota radiata,fl.luteo, rad.cra(Ta aromat fem turgidis fulcat, Levi//ict R. * neque [crraus , neque dentatis: fem. latis turgidis fülcatis & quafi marginatis:; fl, vix emarg. umbella magna. LíigufHictoz quod Sefeli inicie
dentatis
Ai
obtu(is & ferratis om-
€i ;Plano;in fummit, Umbellato
mniojelinum latifolizim Riv. (tota: fem.turgidis pinnatis. Laferpiziugi latifolium miuus fopra. repetitum (radiata. . hucaccedit. fequens Si/er. fol. paucis ad umbellam univerf. | (univerfali: fem, turgidis pinnatis. Laferpizium lazifolium majus Riv. tantum |partiali. longilf. petiolo nixa. fem. turgidis levius ftriatis. Sz/er folio Aquilegi Riv inuda tota: fem. PRU fere kürmpreps is cordiform. Spbandy litem latifolium Riv.
nibus. fl.
ed uii- *- bella
4 ^ tfr, i fw . . : Pac 2 * icd . VP
. lobis
(fplendent. & caf fl, albo. Angelica Genel luci. 'virid.
fl fem.
da | EU | * vitente. Angtlicn diva 1 marginatis: fol. non fplend.nequecripf.fi.| | Riv. umb, globof. | x jalbo vel rubro, Angelica palufiris Riv,
Hb is ig.
riatis
| pinnat vix ema
f
que petiolis ad
yc onn
* (& ferratis, coruüm- d 1s : &. caulem donatis
.alà carinata
Loose]
| fulcatis: fl.albo : Seeüi fcoricum Riv. fol. digitatis arrecis, vi vel nulla. vid.tab.feq.
s longa largaque
Ww * EA
|pinnulis, v
AE $à
jd
(vix emargin. umbella tota radiat.& quidem univerfali foliolis 3dent.fem.folid. minimis (triat.
1 lvariegat, fl, albo, Azgelica Canaden[is lucida ue fol, variat.
—€M—
-— — HP
Hb. Flore Perf. fimplice Irregulari Pentapetalo Plano in fummit. Urnbcllato : fem. nud. 2. fol. pinnatis pinnis
Gis pinnatis, vid.tab. fcq.
: vr ACEMPPT
SEUETRA
e i
Lobis
. femel pinnatis
(C
fido
pinnulis five Lobulis
Hb. Fl. P. S. Irreg. slo Plano Umbell.
fmucronatis utrinque, & fbrevi, aft larga:fl, bifido: umbella partiali tantum radiata fem, gracil. ftriatis largis & ferratis,eorum 2color. Myrrhis palufiris Riv. potius furfum fpe&ans. petiolis ad caulem ca- nulla: fl. fere bifido: umbella partiali(Jazifolía Riv. rad, fol. linear. rina donatis alata 3 radiata:fem. ut in anteced, Myrrbi:| Podagrariz fol, Riv. rad. umbell, part. L largis & umbell. eminent. | is (non alatis:umbella tota radiata: fl. non emarg, fed fe-(zajur Apii odore (trictis, fiveanguitis, longisque | 76 ftellato: fem. turgid. ftriatis unicol, Crizbmuom T. mizus. fol. Jalfis. fol. petiolis ad caulem jalat. umb. tota fere nuda:fl, bifido : fem. compreff. fere planis cordifor.
; Spbondylium fol, angufliore Riv. | (acri fervida odore & fapore Staphylini, fem. ftciatis & marginatis. Zsgelica onga tentuifilia RYv.. Caroifolia J.B. (nuda. rad. (dulci aromat. fem. folidis minimis, Mpiwm tezu ifolism Riv. | [xt Hp finodora.fem, turgidis inordinate hifpidis. Cawcali: proctmbens Riv. (feetida , fatote cimicum. fem, globof, Coriasdrum filv, Ri. fl, num. var. (triido 1. reliquis ». & ;dent. fem. folidis minimis. Zmmiofelinum vaig. Riv. facri:fem. minimis fübhirf. 4»mi odore Cuwizi Riv. : (mucronat, & aromat. citri cum aurant. fem. latis fere planis ellipticis foliorum pe- caule di piens ca : n etiam quafi fractis, Oreofelinum Riv. . s Cechinatis ordinate. Ecbisophbora femiue majore Riv, muda tota: fem, turgidis abfque omni acis Sefeli dec Riv. (metis & largis: fem.turgidis latis & hifpidis. Szapbylows ouis. Ri. (3dent. |partim etiam ra- (latis & hi(pidis. Szaphylinus faziv. Riv, (tota foliolis| L mofis;fem. (echinatis ordinate. Échizopbora Tingit. Riv. radiata imucronatis: fem. turgidis latis & alatis. La/erpitinm tenuijolium Riv. : ipartiali tantum: fem, folidis minor. globofis. Hb, foctid, Cysapium Biv,
—
umbella vixemargin.umb.tota gx
non ferratis: fl
| radiata, fol.
* *
c 2
Fe | (bumilis, . *. fhifpidis inordinate. Caucalis Riv. | Lad foliorum alas florens. minimis folidis? pium fativum vulgare & crifpum Riv.
nidi. hp.
nuda tota: fem,
(Silvefire
(laevibus pullis. Hb, odora. Cerefoitam Riv.| longis gracilibus| L/atioum
lafperis. 4dutbrifcus Creticus Riv. RATS: folidis umbellisque partialibus convexis & a fe diftantibus. Ciewzaria Riv.
ginat.,
Sium Eruce folio C, B. V, Cl, Dill, verum Sirm viruleztum,
umbella
(maximis oblongo globofis & fungofis. fl. luteo , rad. ingente. Cacbris fem. levi T, *
x latiore quurme | augu[liore .
tota : fem.
ovatis levibus rad. tuberofa parva efculenta. Bwibocaflapum T. icompre[Tis fere planis: pinnulis fol. in hamulos terminatis. Cervaria Riv, — — — gracilibus ftriatis unicoloribus & albis, (;, albo regulari , pinnis graminee longitudinis L & fubtilitime crenatis, & falcatis. Fakaza Riv. — ——
(fülcatis & quafi marginatis: fl. odore fl. Sambuci albis. Lípp//i- [partial. tantum: fem. long. | cum Cicuta filio glabrum, quod Seféli montanum C. E.
lgracilibas flriatis 2color, Myrrbis annua fem. ftriat. leoi Morit
(turgidis ftriatis,in apice aculeat, Oesasthe Charopbylii fol, laGiefceus virulentaT. |echinatis ordinate & fimul oval. Ecbisopbora vule. R. lateral, ctiam florens,
ferratis cantum ? fl, vix emar
radiata
(7
í inuda tota:fem.
mediocribus globofis : Hb. foetore murium urine, Cicuta Riv. ftragis boum [tota:fem. | verna fepe caufa, 5 longis gracil, lanuginof rad. umbell. univerf. 3dent. Daucus Apulu: Riv.
emarginat. vel bifid. umbella
"Ng "t radiata.
| partial, tantum | | fem,longis
tumidior.:
peine ftriatis. Hb. V. Phellaudritm R. ft. albo vulg. & rubr.mom. roftratis & fülcatis: fl. albo , rad. napifor. atomat. Odoráza R.
fimul fl,
d Myrrbis bulbofa C. B.— (gracilibus ftriatis 2col. fol. Cberophyli/form. Myrrbis oulgar. Riv,
Dentatis finuatis & ferratis
.Farniculaceis, vid. tab, feq.
Oo |. Hb
/ Hb. Flore Per
EMEN MM EM nr reU cis ochó x. . .. re Jd aunt mua e MM uM iue. a e cdd iaF ee ie. ncm dep vc MM o. 5 es ME MU 1 la^ D E , e E m era x qom s
ES
f. Simpl. Irrep. Pentapetalo Plano
m
| Sb (c &G| ,2-:ínuda tota: fem, latisturgidis, maximis marginatis : hb, la&efc, lac, lut. rad, ingent. [R z 95 Ibapfia tenuiore folio Apula T. E CE- (turgidis ftriatis & marginat, T^y/feimum augv[lifol. Riv. potius S E - (ot? fem, magn. huc pertinet, (ingent, E: Li oblongis |globof. & fungofis. Cachris fem, fungoflevi fo), Fertle T. rad, P oj £ (minor, turgid. folidis, Pi»spinella tenuifol. Ri. rad. fcetore hirci 5 £ 5 radiata [latis turgidis fulcatis & qua(i marginat, £gu/ficu f?, Iuteolo quod 3 E -8 | iawn B. . z [9x partial tan- (gracilibus ftriatis 2color. Myrrbis feten: Ri, rad. Napifor, z SERE tum ; fem.] (glabris ftriatis rad. aromat. Paftinace. Daucur El Taraw€ llongis - fol. glauco ;montana J. B. huc acced, rad. planis A I-t d urgidis us longis: umbellularum radiis in pelvis- K- c : formam congeftis, Hippomarazbrum Riv. huc. accedit. ( , [gracilibus ftriatis zcolor. Cars. vid. fl. confert. ; [.3 | E |latis compreff. fere planis ftriatis : Hb, odore gravi. Zvezbzz Riv, | ci | 3 |-* [turgidis folidis minor: fol. caulem vaginant. Pizpivella zepuifolía Riv. fl. umbel- -NE-R lulis femiglobofis , univerfali denfa. | | &izla|longis turgidis fulcatis aromat. dulc.(wajus tmbella iugente, —|s| tL b.tota aromat. funiculum vulgare Riv. &IS , (latiscompretfis fere planis: Hb. odore gravi Refinz. Peucedantm Riv. - S9iz|gs|tota:fem.|[turgidis fulcatis Hb. odoratiff. pinnulis uitimis breviil. penicillatis. ; RT] E E A E ! Meum Riv. / pou ; dt A | aixis partiali t ntum:(ho tal, exporrectis : fem. turgidis ftriatis: radice aromatica; |. ( foliolis | odore & fapore Paftinace. Dascus fol. glauco montana J.B. — | E N lin pelvim congettis : fem. longis fubhirfutis. Hippomaratbrum Ri. | IE ímultifidis omnibus : Hb. inodora: fem, min imis fLriatis. | ex Eu (tota &quidem| - V;fuapa Riv. v1 BEN E Ibifido:umbella| univeríali fol, |trifidis aliquot tantum & uno latiore multifido , fem x. 3 « radiata | | minimis ftriatis. Hb.tota aromat. Z»mi vvig, Riv. .— (univerfalitant.fem, longisgracil. ftriatis 2col. Myrrhis fiezess R huc acc. * | fafciculofo vel in capitulum congefto potius [fcabris: fl. reflexis in fe: Sauicula, vid. fl, Leucoif. ; "—L. quamumbtllato: fem. nud, 2. (triatis & coronatis capit. 8. rad, acum obvall. Afirant^. Lr à v1d. fi. Leucoit, z [conferto: fem.(turgidis inórdinate hifpidis. Cascalis ad foliorum alas florida. Riv. z |. nud.2. minimis folidis, JApizm palu[lre minus procumbens , ad jol. alas floridum, Herm. iz [inordinate hifpidis. Canicalis procumbens, Riv. m z; | fafciculof, vel umbellato fem.nud.2, |ordinate echinatis, Ecbisopbora oulzaris. Riv. p wi iolidis minor. Sí» ad fol, alas florens, T,-
X
pinnat. pinnulis minor,Fcenicul.habi- tioribus , aliis Ferula- Ccis ; imis in caule
7»
nnatis : pinnis
mamans
femel
fcm. nud. 2. fol. in caule fummis pi ramis iterum
LJ *
pinnis ultimis
* *
umbcllato
bis pinnatis , id eft ramofis pinnis
Lobatis:fl.
fl.
* *
pinnulis
2, & 3dent. brevibus,fuperio-
vix emarg.
Hb. FL P. S. Irreg. 5$lo Plano Umbell.
(minimis fübhirf.(nuda tota. /wwi miv»imum Riv. Umbella (partial. radiat, 745» minus Riv. longis gracilibus villofis umbell, parv, confut. fl. plan. non emarg, Cuwinum Riv.
ribus mucronatis tantum fem.
tial. tanrum radiat, Oenantbe carvi folio zezui[]imo vadice
|. A fpbodeli CI. Dill.
/vix emarginato:fvix femivaginato:fem.(nuda tota: Zngelica zenuifolia Riv, Carvifilia C. B,
nud, 2. turgidis mar-jpartiali radiata : Zzgelica palufiris Riv, filveffris wma. .| ginat. umbellaque 1 E o3 SN ! |vaginato maximis : fem. nud, 2. turgid. ftriat. & marginatis Pasa Riv.
caule petiolo- rum alis
ibifido: umbella tota nudaaut partial. tantum radiat. fem. latis compreffis fere planis rotun-
dioribus & bis fulcatis, Imperazoria Riv.
[Leucoif. fere,& regulari magno:umbell.tota radiata:fem.magnis turgid. fulcatis. Cicuzaria T,
" (nuda tota; caule toto vaginato: nmbell. partial. femiglobof. fem. oblong. fere pla- nis. Ferula Tingitana Riv. : radiata tota: caule vix femivaginato : fem.(Jat/fo/inm, longis fttiatis & alatis, — Thy [Jeliuum Riv.| angzfiifolium.
unibella
| 1 bifido: umbella univerf. dum necdum eft explicata,tadiata fol, largis mucronatis & limbo al.
bo marginatis. fem, turgidis ordinate echinatis. Echizopbora f?. magno Riv,
turgidis ftriatis in apice aculeatis. fl. vix emarg.umbell. par.
— - »:
—
Hb. Fl. Perfecto fimpl. Irregulari Pentapetalo
e
-—
arde a P
d.tab,feq. Calcarato & fimul.
& bifido.
Leucoiformi
Liliaceo in fumit.
vi
Emarginat.
1
in fummitate caulis & ramorum
Hb. FH. P. S. [rreg. slo Leucoif. & calcarato 67 |^ (3n0 vel 4no : fem. nud. 5. in capit, roftratum(villofis, Geramiwm affum fol, Groffalarie Riv, | cong, fl. petiolis & calice — glabris. Geranium afrum flore minuto, Riv.
rr fe f : . . (maascimum,
2 £n E- jorge & afe remotis. Vier. bcd Riv.) f lio Alcbymille maculato 8 non maculate, E e |quaf in corollam homoftich, s heteroftich, cong. — ( Betosice minis, Os MB teranium afrum Riv. fol, | Maloz, A g Esas (reflexo vel velofo: | Betonice majus.
2 z s: [t Geranium afrum Riv. fol. | Aquilia nodu olens, tuberofon , y. alfo vel rubro T.
CERERI Male | io Sc — cc x BEIM (mucronatis, Gerapitm Creticum Riv.
z EE: non reflexo, neque velofo:| ( Betonice fol. Anplicum Raj.
B2 E: fl. laciniis lobtufis. Gerauitan inodorum Orienz. T,
d & | | ofcbatum Riv d Un "a. : : "s LJ B 4 * T S Lp (Mofchi. Gerawium Cicura folio mofcbatum J. B.
& s T ft. caule & fo odore), ovi. Geranium Fimpinelie fol. Cl. Dill. Roberz, Riv.
* E | ; | ) eel & gU gm Geraniwmn Trifle Riv.
l5 [*- fl, fparfis : calicis laciniis obtufis. Gera»ium afrum trifle Riv. - is non reflexis. Geranizm afrum fol. Staphylini Riv,
" e. , . . 2 " Umbellato: fem. nud, 2. maghis turgidis ftriatis. Cicuzaria T. fl. magno regular. huc accedit.
in capitulum congefto : fem. tec. capf. ovali fimpl. ifperma: fol. pinnat. cum imp. Da/ea Ln.
- —
lofo,calcareq;
l onm
—X—
velofo,calcare brevi . &adunco:flore
(2]lo vel 3no aut rarius 4no : fem. nud, s.in capitulum roftrat. sn imajore rof. | cong.plerumque a pluribus floribus 2llü in petiolo com.Gerayiy | Feertiamm 8 minore, ad fol. alas | (Latidum vulpis fitore, | (Paflinace fol. 3 nferto: fem. nud. plurimisin capitulum|. .. j, (majus (ere&um — (izodorum., roftratum cong. Geranium | hi. [minutes Lfnpinum. (mofibazum, -
huc acced. Toluifera Ln. f.fitu& fr.ign. petal. 4. linear, x. longiore : cal. campanif,
[conferto & quafi in capitulum potius quam fafciculum cong. & reflexo: fem. nud. ». hifpidis, Sa»icula, (
|thyrfato;fem.
in capitulum convexum, peria nthio colorato multifido obvallatum
non vé
recto & longo
Jetidum Ri.& plura ex füperiorib.fitu fl. valde ambig.
(capf veliculofà 4p.calicis,fl. una lacin.carinata: Melianrbus huc acced, fl. $1o lud. vid, 4l, (major latifolia,
te&. : : . (odora | lfliqua multipl. Frasciuella tore birci) minor angnflifülia,
cong, fem, nud, ». ftriatis & limbo granulato cin&tis, Alflrantia : Ade | (Iuteo, ^ 4 2 / (alio (gramli(odero (fompl frozumdi integris in fummit, fcapi folitario : Hb. fla- bó pee 5.2] |-— fo. obiongis | ; gellante: fem, te&. capf fimpl. Viola Riv.& T fl. |purpur. (minore(isodoro| pleno | finmatis! diffe Bis E :xda sonia (Umucronaiis, prevew Vszeo..
: ; : dompis, .— ad latera fparfo, in caule füpino vel erecto, — [amicolor.codorazi [Tama alpina Nammularie, non flagellante ;fem. tec, capf. (impl. —77ola T, |bicolor. | — C fol. | rotundis z É ous qa€ 96 G jtricolor.. inodora, — AOcymi » " | variegas. * Teucri | | | le | Cueumerinis birfutis Granadille,
VM pAeiritu a ie Delpbinium arvenfe Riv.f. var. col, U varicg, acribus naufeofís. Stapbi[agria Riv.
pinu n
demi Po ergo HT soe5* Matietaels Aog occae Ay UE : - in fummitatecaulis & ramorumlaxet ^ ^ ^ [non acribus, Deipbinimm Jatifolinm Ri. fl, variicol, | thyrfato, fem. tect. &liqua corni- | : | ice : fol. laciniatis TINO: minore, peremme, culata gplice : oen s p^ Adnitis Dapbfm contr BL TRE — | c. Uo Re linGmis Fumarie. POMPE inferior, Eumaria T. fol. alas fpatfo : caule fcandente : fem. nud 5. (major. Cardamindum majus Riv. u: piobit,fol- orbicularibus peltatis, floreno (minor, Cardamindum minw: Riv. -
OQ 2 Hb.
9^5
Hb. Flore Perf, Simpl. Irreg. |
dlffumus "
We
Hexapetalo
Hb. Fl. P. S. Irreg. slo emargin. bifido & 6lo ftellato & galcato
; (velin fafciculum cong. fem. nud. 5. hifpidis. Sa»icula fl. reflexo emarginatum finsen;, conferto (tantum & fimpliciter : fem. non hifpidis. vid.fl, Irreg. slus planus.
É- £ lin fafciculum congefto in bafi perianthio sphyllo obvallat. j fpinofam. '2|8 " fem. te&. fru&u echinato 2part. Crizbpsta C. B.CPa/finace fol. PIE a Umbellato: fem, nud. 2. vid, fl. Irreg. slum planum. "a | &5| c [incapit. convexum congefto,perianthio comm. obvallatum, fem.(virídi, I2!g Wi nud, 2: margine granulato cinis. f/raszia Riv, & T. T corona purpurea, s J lalbente. E lad fol. alas fociato : fem. nud. 5. in capit. roftratum congeft. PONENS montanum rotundifolium perenye jlive purpureo majore. Barell. | :&d [infümmitate(conferto. ^ vid.fl, lrreg. lus planus cuin fuis notis, [n O9 (ad fol.alas |umbellato. a (folitar. velfociato: fem, te&. capf. fimpl. fol, gramineo caulem vaginante. Epidezdroz cura[Javici H, (9'gl pie montana flo fculis rubentibus, 3 & lconferto: fem, tá. capf. fimpl. fol. gram. Cyperella Sch.| ferotina flofculis albicautibus. c E B Jaugujlifulia glabra f. atrofufco vel fpadiceo
A pavicta [par fa. Plano in fümmitate in fpicam vel racemum multipl. cong. fem. te&. filiqua 3plice. Perazru» huc accedit,
'emarginatis: rad. fibrofa : Hb.tota purpur. Lzmodorum T. vid. fl. Irreg. 4lus.
4 ze: | jj e ((implice globofa: AMozorcbis Rup. fpice pufilla fi, m vel cerzuo, ; USE is (Jeffis yorridi ( fericeo(majore (10to — (mascime var, ELEM S p (lazo | ! |maczmo|galea | col.G va- , Gr e S |? &Orchis Riv,& T. fol.| [non feffifi) maculato dglabro parvo alis (| riegat, LN-A E Zo (gramineo alp. Uninimo, [barba | 5 cala z mibil vel nullam figuram. | g9as9 [s8 ( mufcam., | marem odorato (f1, Sambuci (brecoo: SSE'S IS g retis |bominem |femizam . odore| l8 e. - z E * petiolis refereute|araneam | (morionem lalio var.&c, B E E a ^: 3 uiis fucum — (eocpanfum Wock a férotina - o0 oc 2 E: "d 2 |8 Pad |Papiliomm |uon ex pán[. L fetum]. ej nme p- alio &, a k. pallium epiféopate. ed Es : aj : | Napiformi, Satyrium Riv. 2. vel 3phyllum majus & minutis, mera variatio Rupio; 9 [ (lat;folia —— (maculata [imodera (Cariopbylli, E Him, & digitata: Falnata Riv | ] lodore ' fl! Sambuci. & «— (anguflfl, uon maculat. — Lodorati]ma, ali
H
d
^. icuaitind (amicolor, (0ta |
"Lvaricgat. ues Lantum,
[ longa geniculara, geniculis nodofis, Corallorbiza Bep: fpica brevi.
pl.
plana in fümmitate fpicato
plus minusve denífe fem.
dentata & Ae avis inflar conglomerata, Nidu: avis Rup. fl, fpicalonga, -
tow
f.fim radice
non calcarato : barbaque
[2 S : (2pbylla — ^ (repente, BELLI Ein vel bulbofa : fl. viridi duas! a T. | rad, SHUFECE abs ^ (ule c Tablbnaa deir in fummit.inter folia Helleborine Riv goes isa imtegra, Claiflia ; Se vel fine fol. plus minusve laxe Qum 'bl trud Erf ce arba 8 difpofitis ; fem. te&. capf. fimpl. T (fimbriata Rai, (ngo ^ i £$ orbiculari, & in oris undique oluta, ficque m live calceolum Jllyricum effi- Uh - nte in fummutate in folioram ais parto: fem. te&. capf fimpl, Calceolw T, fi. — ;
Law?
vel iuteo Canad,
Liliaoeo i in fummitate in fpicam fquamofam cong. fem. te&t. capf. 4p. Hypopizhis C]. Dill, fl. obfcuriífimo, |
pet
lano in fanibrhii diícr. 8talo
Hb. Fl. Perf. S. Irreg. Polypet. & compof. ex Regul.
(Tubulofo quafi 2labiato curvo in circulum(fcapi folitario, fem, te&. filiqua multipl. HellZorw: J [refeo | congeíto intra calicem sphyilum colorat.|
(caulis em fem, ut in priore, Hellkorus fetidus,
al]
C-—
Simpl. Irreg. Pol
(non fpinof.
ba.
globoíum
lo. s
capitulum
-——
monopeta!is
multifido plano|
non pappi- gero ricat.&
ESSEN nd
Hb. Flore Perfecto . tubulofo
imb
-—
b
sve convexum calice cilindraceo
nudo
Regularibus
" tubulofis congeftis in
Fafciculum plus minu
non imbricato
-—
pappigero
Compofito ex meris
ect
— QM
frregularibus. vid. tab. feq...
[ aguirod
:
L osstenm
-— 7
imbricato
E "
4
jJ e"
. " ; p uem ULIS
d nl
diícum, vid. tab.feq, — :
"
fol.
[neque imbricatumin fummit. dic
69
| viridi
Íem. te&. capf. fimpl. polyfp. Sarguimaria Ln. huc acc,
iliaceo & crenatoin fürnit. in fpicam Íquamof. laxam cong.fem.tc&. capf. 4p. Hypopitbis C]. Dill. £l. obícur.
Cucullato & calcarato pendulo in fummit, difcreto: fem. te. filiq. multipl, 4gzepia fi. mascime var, col, & variegationis
(TbaliEri [oifofa varians fl. (tellato ex Margiore luon vifcof. codem.(em,
Stellatis potius quam tubulofis in füummit.in globulum cong. intra perianthium comm. nudum:aon pappigerum planum ftellatum. fem. tedt, capf. 2. vel 3p. Rapzsculur fcabiofe capitulo T,
ret, fem.tect. capf. 2.vel 3part. Rapssculus Jcabiof, capit, modo recenfitus.
imbricatum coloratum: calice mult:tid, plano ftellat. in fummit, & ad lat, 1 Íparf, fem, tet. capf. impl, horizontaliter 2valvi. 4waranzboide: ji,
fpinofum: fl, in fummit. difcreto : fem, nud. r.(minimo binopus fl. oar, col. n parvo — fpinis| majore . femiglobof, calice(in fammit. difcreto:fem. te&.( /pimo/a Globularia T (mon fpinofa
capf, fimpl,
* cs capitulo pea 0, minore
atr. s|
(previbus — lacín.
[ foli o/o joblong, caue do. Je! Ubymeles fr,
pod
(ad latera fparfo : fem.tect. capf. (impl. Globularia f1 per caulem fparfoor, T,
NB. Gibularie Myrti 3deute fol, vulgo Alypum C], Dill, fl, funt irregulares.
js [^ fummit, difcreto : fem, nud, folidis c (1 cinat. /fmanibocyclus Coronopi fol, Vaill. dec fparfo : fem, nud. fol. 4»azzbecyclus C bamuemeli ii Vaill, llo SEU AWUCO fo,in orisd dh $2 dA. Ccraffo ?ucano. fl.ia fummit. conferto : fem, nud. curapeo glabro — pappof. Cacalia T, fol, |deufo tomeuto candidi LAlliarie vel Urtice Ksetid x3 (conferto: vel fparfo: uk [frutefc. Senecio Ericoider Br,
multiidofl.in| nud. pappof. planta |hb. Sexeciovulgaris. - fümmitate | on fem. nud. papp (uniform, Feza/ites major ose. C. B.
s flofculis in eodem fl. | ug. p, afite minor [vulgaris C. B,
L fol, craffef;,
onico bafi anguftiore , multifido & foliolis quafi fquamis obfito? [ /parfo.
fem, nud. bora
im cab
- c
fnon ventricofo: pauciífimos fl. continente:
Cbryfocome Cl. Dill. f£. i» finm i afciculofa,
Aflerifci Afieris atzici cannabino Raji.
fl. in fummit. conferto:fem. nud. pappof. oblongo vugofo Eupatorium T. fol, 2dente Urtice 'veniticofo parum: fl.in planta juniore in ( Limarie Betonice .. fammit. difcreto : in adultiore conferto: |Urrice : Saivie . fem, nud, pappof. Serratula Cl. Dill. | Serepbularie| perfoliato mi Cbhameci[] fo [nditos avellana minore: (HA, Salicis Aitriplicis 4 socios Sape: Iur ^ | Bain aT . fem. nu appof. Co T. efc alvie ta fizidis irs: pui rd arbrefó, —|Cydeme — |VerbafG Érice incan (laciniato Sopbie Riv. Ime vid. tab, Ja SW ferrate(undulato, viridi , dentato FM Virbafil — ) (imcame
f [3
LH]
"1
——————— — ommum m memet n — - - - ma ——— - E NT E ru rq I
———M———————ÓÁÓ
TEE a T e mm Denm
— — — ——— MQM—ÓÓÓM PP ERES
- —— ——
n— — — RR —
—Á B
——M
e
70 Hb. 3 Fl. Comp. R toment rris - 0 rud ops lane fimili obdu&o : fl. in fummitate difcreto: ft crifta men involutis. Jacea cum fqttamis pinnaris [ive biu ml Pappo qui. (montana íncana capitulis bifpidt C. RUM JB.
iuifbibci circa fingule fc quame oras: fl, in füummit. difcret. Jacea T, |Hier acii fol. d lange ijol atro. vij ol," "Irubre,
ams nullo pappo criftatis , ed eo tantum involutis. | igra pratenfis - ttÁ ifol,
Ld
[o oQ ES Lum Lig cilii in[lar pofi s ij. x pendente in á ia mit di ; reto: [major ws Sape villof. five lanug. ws riltat. fed co uiora fqua major. E tantum involutis. | Milicióe quamoo cap Heri i E B Joi, lacinia. virid. 8 caliculis argeutei; jor. » e& ON. | 8 ^ 5 z3 Maciniata fguamat 4C, ii (ninor, OS ws oS lat; d , Argeniea, f - ET ü z & Jacta T. [cauti fera "wat Abe 4 Au o - É o | acazslof. Mi b (albo, 2|. 853 1 ofibata ft |iuteo, 388 $87 de, mato - (eR s-— i9 ic es [ Eruce lanupinfis. g2|i2[5 8 oz ete tu ^ B E Hr z E FE F udicant, laciniatis caliculis non fplendent $ [|9|2 e|g29 [$ Sg Joi Vacieeti fang Annuá, : ESI I$ T8 eU | 179^ Iealcirrape fi. carul. & albo, Carduus molli. | '& 219 '* E: v5 278 Succife., - on laciniato fo, | & .E 2EBBSs | l| p z 3 * S - Es Kad Beoge longis incanis e .- So ari £s |E| |É&8/ C. er oleia Glo|. ke 99l^?4 C'oronuopi EIS|E. [$.8| |sa8 &|2 8 a EE SS X .9 & hn e 55 Milenteginire EOHHEIEEC NN I (flave [cente EE-SEHE $8 ^| S24 : gp qt diffedo — fl.| aureo odorato IHISH LEE Ri[zmmfre Ru op d[BBES peto g z &gl& E [E ei 8 élatior, | H aibo, SRFIPIIE dg ienil incapo | Pu dE E » 9 5E Genaurium maju, T. aguffinre | :[o|8lg nn | Voafii [I3 IE |^| E S. JS fias (omuibus lampinofis RT acaso | 1^ mdie 9 uc acced .Cinarah pi.lnon omui. féd fuperior. | Ai Tus f ortenf. non fpino(à Erw, ——— - 8 z c : quamis. & leviter fpinof.. 2d ,qu& fl. capitulo maximo huj us larg z BE g.9 multiplic verticillata. m A eq.fpedat, [maocimum. 9 fe 3 E «/pbodeli rad. T. ips jolium pratenfe. EMT i E Br. "E y. oliis tenuiter incifis. | $ o oc | | ee ajus fingulari (magno [. L | -382d 8. ; av purpr. a 38/5 &/fibrofa. Cirfim T. Pedo (aifrum locidd: [p pom | p : x "TERIS lacaule — minus dui fil, * | incan vaf, difFon | a 2 ai] | |vvrídi | | - : € | 5 | ET! riri Ies ve] fol. "0n Jáciniato — UR d.e Y 7rore 3 | 88 AM Var dil LA da s [ is8|s phe pde fülio. wo v ac ^ io eil augu[lifülium " laciniatum, £z las tH (vc 3 olldug: [hmile, Cardnus slit ls 3 o ES Ed nep rp argenteis notat, zi Cif. | IF EEBEHETE: Dou ime profunde laciniat fol creber, fpin 9. |^ dais [$s/l Verbafti fol. phjeleit pnrp- Wrialbto, Fay. | E ux 71591 | fülor, purpureo alpinum. " : * - ou WX S 35. E pem d 1^ dS 3| g : EE E éaiiah: ee iubpol j S i : fifavcnte montani Jost |! TEES [slBl- puppet areef, Soir r H- a $ - HN ": o" ifs "pen fo perpurefi, velas, carb p. XZ18la. multiplice | $ | $ * E i E B (. pappofrad. | plice verticillata, CzrJisjm A fpbodeli radice polycepbalon, T. | EM C 1 i X G pb reda 3 P | brofa. Cirfium | zeo alpiuum, l | polycephalon T, JH. * [mimore caule fpinofo. | : etin Carduus poly: C.B.
É | E | | | |
Pd
(abfque foliis : fem. nud. pappof. Filage louoifolia humilis ramofa ca. Cconferto] pizulis nigris Raji. |
m (cum fol.& interfol.copiofa:fem.nud. papp. Filapo alp. eap, fofiofo T. in capit. vel fafcic. conglobato:fem.nud. pappof. Fz/ago humilior capitu£i; con.
globatis fummit, & capit. nonnibil lucentibus Cl. Dill, | , & fimul in ipfis ramorum divari- (capitulis conplobazis elatier Cl, Dil]. L. cationibus: fem. nud. pappof. Filage|Gzapbalium parvum ramofiff. foliis anpufii/f. APRIRE pobpermum Raji in divaricationibus ramorum tantum conferto:fem, nud. pappof. Filago mizor latioribu; ad laseri o IParloiem. nud, pagpat, Diese miror T. Q9? tomentojir foliis C].Dill
(fociato vcl conferto;fem,nud. pappof. Filage JA. ud caulem fpar f. Cl, Dill. (aibo
t
s au "5 x"
nudo capitato & plus minusve globofo & imbricato & pappigeto
——
immitatc p-s |: ) Pe ]
flosminutis &
—
—]
inofo fquamis fict in fi
oh pfecalix &
calici appretTis. flore
pR——— — —G
c
non ft i
[papaveris ere&, fl.| ftaverubente, : igteufe rubente, horizontaliter exporre&is.| fol, |lato raris & pancis Jpinis obfito Caleitrapa Rup. integro ferrato Cardun: flellatus T. Leucoii , fpina uma alterave ad fol, alas, Morif, | Cyani , flore luteo. | flore iuteo capitulo minus. fpinofo, (Iutea capite fpinofo.
alato caule canefcent capize
—— Jim d
s 2, fl. in fümmitate difcreto: icis fpinis
— À *
abíque dependente lanugine pappigero & nuce jugl
(uon lantioinofo danuoinofo incana Cretica fl. Inteo medio purpureo fpimis mollior. Jacea fpinofa five 1sciniata birfota longis aculeis fl. candicamte. Calcitrapa Ru. - [Cicborei flore purpureo. .Cardwus T. | — ^ aceecapizulis minor, fquamis 3cufpid. i | | ruce fiore luteo, . |FfoHo | Rapi,. jampliore lantigiuofo fi, luteo. : Ceronopi |villofo rigido fl. eroceo, Glafli, (glabro rigido fi. luteo, Eryngii fl, luteo, Cardgus. Eryugoides Alpin. : hujus calicis fquame: fünt etiam crenata. | (lanceolat, i | Acanibi, c Cicborei, cr fattiffimus (alazo erifpit |... Maciniat. (amplior, Cardutus T.|bumitior. caue] ^ . als | folio |Cyan;. ipedinr* Lacazudof, [pon alato irediis Eruce, |anguffior, X Es | | Coi bortenf. Coronopz, Centazr maj. facie ACalcitrape. — (ejur. (Brev jor.(incaso. (10mentofo c [sbtus Jpinof. fpini:| lglauco | OA VPreoiore. non plrtin, UongifJ. Votvente: glabro [tttringue fplendente gu parvis plobofis, mc '
fquamarum cal rectis
Am
Mohopetalis tubulofis congeftis in
magis ar
. nud, pappof.
P dunditensl
non fpinolis; excepti Íícm
fol. in caule
fafciculum plus minusve convexum , calice
(em, nud. pappofis
vix majore:
* *
2
fpinofo
| (longo, (plestinof, *
(odero **| capit. fl. (0 E. var col. |odorati f. nom fpleud.|erelis |magnis minuspleboj.|mom toment, — ^ |inodoro in hactabula noli mirati caulem non alat. & fol. viride fplenden:, que PoWyacamiba Cautabone liabet , florem autem odore Mofchi habet Carduus capit, nutantibus T. odoratiffimum Cardzus Calcitrape fo), fi, flavo orient. fupra in fuo loco nuncupat, huc accedunt ex fupradictis Calirrapíi: ab fol. & caulium fpinas fpecies parvitate partium & paucioribus fpinis a Carduo differentes. Qnopordon a reliquis Carduis differt receptac.plano punctato & reticu- lato, quod in omnibus congen. eft villofum. [angufti(fimis: (em. nud. pappof. Cardwtr anpuffi E | fpinofiffimus C. B. oulgaris, — — irregulariter: caulec; [vix unquam apcrto; fem. nud. pappofis, eem obfito p. (largis fl. Card:u Acantboider J. B. ids aperto. fem. nud. pappof. Carduns tome; | L.—ogofus Acauzhi folo fl. glomeratis T, (regular. & quafi umbell. vel in fafcic.congef(L. in baf: folus radiatis obval- latum:fem. nud. papp. Carduus acarna capitalis iz umbella C.B.
lad lat, fparfo:fem. nud.papp. Cards anpu//f. [pino], ong. CB. huc accedit,
-—
in fümmitate
. Difcreto vel íociato
Hb. Flore Perfecto Compofito ex meris Regularibus
non macularis: flore
SEITE m
á
fpinofis & foliis
id, tab. feq.
ente copiofa lanug.. vid. tab. feq.
o m MÀ —À
d. tab, fequens. do , fed folis obvallato. vid. tab. feq.
depend
latis. vid.tab.feq. -
Conferto
C
lapaceo. vid.tab. feq.
non nu
stalis, vi
"r7
in difcum. vid.tab. feq.
..cum multo majcre, vi
macu
mnia
apuss leiden) passons Rp Nasen
LZ * :
| | pP Hb. F l Compofit. Regular.
| . . (largis glabris. Carduws Marie officinarum maeulatur. C, B. [ vix majorem:foliis f(inuatisj ( 4| fpinofis & fimul janguftior. hirfutis, Carduus Leucoprapbus birfutus capitulo wj. 8 — [8| maculfl.in fumi. | zore, Morifon. zi » [sz difcret. fem.nud.| — — (non alato : Cardzw: Intezs peregrinus major femine g || pappof. fol. laciniatis; cauleque| f" fio Raji. "5g 9 lalato. Carduus galaGites. J. B. E z (48 E T laciniato| aculeato|capizulo |majore | virente ( fpinis capis, * E£SEIg —— [esmaeben] — (puenr| — | - qo fpeantiu &4cm' 2 [5 majorem multo: fquamis T2 e Acanbi Hnermi | minore|rubente ^ o " " "&w - " 9 ^9|$8| carnofis cra(Ds: f. in 13 € (furfum — (rubro (odoro | (caulifera EE (&| fummit, difcreto: fem, & lx e [al 7 B [ nud. pappof. 3 By deorfum | (flavo limodero — lacaulis 2 "o ; | : falbo — (indoro. ES U/flveflris capitulo minore , fl. |flavo : —X (purpureo) odorata Cretiea Cluf. z E (rubro 5 Lappaceum,id eft fingulis fquamis Cowlparis ff. cerulto " in fubuliff. hamulum defineuti- jaibo, bus fl. in fummitate Difcreto vel Lappa T, Bardana officin, & Riv. capitulis tomentofis. A fociato: fem. nud. pappofss. | | fpinis calicis magis fpiuo.
f american.
s V. E (capitatnm, five potius conicum, bujusque (aculeis faventibus donat. T, or, | z íquamis fupremis, ficut ipfa foliorum co- hujus calix revera E | rona,plerumq; fimul fpinofis: 0. in fumit. feroceo, parvíi pappum con- $| [Difcreto: fem. nudis folidis. Cartbamus T, & Riv.| fi.| tinet,licet fem nullo - lecatectoae nud. fol. Cartbamur Carline folio fl. multiplie ve.| ^ (albido, pappo criftata fint. luti umbellaso acuileatus T.
cilindraceum craffum in multa loculamenta
divifum, corona foliorum fpinoforum vel Grudelia T, Acasthi aculeatitolabro,
non fpinof. fl. in fummit. difcreto & in cla- jo. capite |araneofa lanugine. ob- vam fere conglomerato : fem, te. calicis | fito, fquamis, in loculamenta abeuntibus. |
non pappigerum f
-
- (3. tantum: fl. in furit. conferto: fem. nud. pappof, Cardaus mipimur Alpini Hift. Raji. 316, & (Carduus flellatus. Leucoiformis Raji. [Jilveffris birfutior vulgo Carduns benedisiur,
Fafciculum plus minusve convexum intra calicem
dum , fed foliorum corona vel paucioribus obvallatum
mof(um : fol, corona conftante
[quai
purpureo. | (00 |pratenfis Acanzbi folio J| | flavefcente,
Monopctelis tubulofis congettis in
m ! l purpureo, «caulifer Celatior albis maculis notatus. ff. |.
Cynicus T. | - ilio - |acanlis. (bwmilis
Hb. Flore Perfecto compofito ex meris Regularibus
Difcreto: fem. nud. pap
(inc folio Atraclilidis| ! lviridis, perennis Tingitanus non perennis afperior, | caruleo flore| bumilis C mitior, MEL ^ dia capite caucellato, eocipztus, : calice Eriopboro fungi inmverft forma. | | folio Calcitrape, 5. | | " | Arboreus fetidiffüimus Hifpanicus. | «« Cartbanus etiam fupra. recenítus huc accedit, a Cnico differens fem, nullo. pappo crittatis, ficut femen Cnici, . !
. ex foliis
id
fummitate
non nu
[ n
pluribus abíque dependente lanugine: fl. in
Mn utuncuedied
pappigerum
i pum
i3 Conferto : fem nud... . | fol. Cai dui Janceolati Eryupii capi.
| ; Cas x bog Jo 6 ceolati Exyugii capitulis, Ot,
Ve» t 1 pappof. " | CMT b olyant "T (cane cem actilez Jlavensibus 0muunuitu: T. ienk (Cirfium Adcamboides montanum fl. tuteo, T, |
M w
|cum mvlta dependentelanugine vcluti acolo:l in (/w£ee C, B.—— X. fummitate difcreto; fem. nud. pappof, 44ra&ilis fl. purpureo, Lugdun,
' Difcum. vid. tab. feq.
: p stalis. vid.tab. feq.
Shacndendctren e RUM moec voc c vc" —DPM.. ee
E ; m 09 : | 35 aa 4 ,
.. Hb. FI,P. Compof, ex metis Reg. | "Difcteto & a fru&u remoto in eodem calice, in fru&um echinatum abeunte. Grapbalsdes T, fociato vel conferto: fem, nud, t, lappaceo. (oulgare. | a fl.in cadem planta remoto. Xanzbium T. | frudiu aculeis aduncis munitum majus Canaden fe, Llaciniatum calidi[JImis aculeis mumitum Loizan. fpicato: fem.nud. 1. clavato , afl. in cadem planta remoto. Ambrofía fol, Arsemifie inodora elatior, T. ad latera fiye fol.alas fparfo vel conferto:fem.nud.rz. Áb/yntbii odorata & aromatica vulgaris. . clavato a fl. in eadem planta remoto, AmProfia T, fol | Flatazi birfuta alti]óina Canad. . fno fquamofo , multifido & plano ftellato , fl. undique radiatim eminente: fl. in fümmit. difcr. | fem. nud. folid. A/lerifcus cermuns Cl. Dill. T ; faliquos mucronatos: fl, in fummit. difcr. (em. nud. fol,(iscaza. — (majore varii ie ( fimplice Stabe Riv. & Rup.(Oke folo fl [minore 4r 0^ hen Xeranthemum T... [minimo Rofc, NB.irreg. - repeus €f cánefcens, T
vireute obfcure, fl, n M incl
cmd M villofo terete fl. majore nins, rice Vel Sabine, (largis & crenatis. Balfamira Cuprefft. vulear,Rup. |Rofmarini minor. ; 4 média Hora. Utticzform, Balfamita Brafilia. | (ampliore, nsaMatgr, — |Cbamameli. : (mon crifpis vulgare. ipinnatis umbellatarum more. Tanacctum Rp. fol. | | iptra, Gzaphalium maritimum T. & Raji. lerifpis. i (brevitlimorum cauli approximantium, ficque thyrfüm formantium difcretc: s em. nud. folid, zérozantm anpu[Lfilium minus C. ; | (denfe & fpicatim:fem. nud, folid.(pravi Bepictm. Abfyntbitin Seriphium T. odore Ed [cum fol, mixtis : [Campbore | Valenr. ithyrfatim: fem, nud. folid. fol. 3phyllis. 4Protasum | elazius fubincanum fol. creberrimis fecundum catlem ia (o o metaformam fafligiatis T. : bfque foliis horizont.íem nud.fol, Ab/yutbiuz Santouicum ZEpypt, M. , [non herbata neque comofa: fem. nud. folid. Abfystbium Samonicum 2 Alexandrinum Morif. pA S7 [herbata five comofa:fem.nud.folid APfyszbium alpinum grati odor. T. Umbellato quafi : fem, nud. tolid, 4P/fyuthitm corimbiferum amauwn T. magno fere. Abfyutbium arborefcens, Lobel. .
(integris Liniform. odoratis. Abrotanuz: Lini fWl.acriereodorato T..——— (Seriphii:vix convexo. Abfyuthium SeripbiumT (candidum moutan, —— calice |cilindr. Abfyubium marit, Auglic, Raj |gallicum Morif. .— Abfynthii vulg. Abfyuzbium Hifpan. fol. Ab[ynthiivulgaris T.
j: ; ( fapiuum imd flaibo C.B. inodoris. Abrotanum campejire desc odoris:Hb.(vifcof, AProtauum Tingitau.campt[iri [im.H. | fummit. /nÓ vifc, AbrotaniiSurinamen[. zy canefc, — Q2: ds minus incaui; ^ (4iv0 Feniculi,& odor, Abrotanm Tj ajus fal, loiridihu, 7 |luteo, | it. cong. fem, nud. folid. Abfyubium Oriemale. Vcra[fis fplendent, G rigid.
j ^ dncanum fol, capillaceo fl. in capitulum congeflis a (12li,odore grato: Ab/yntbinm moutantm ponticmm C.B.——— — ^ - [nullo & infipida. Abfynthium iufrpidum B, fil. Lavendule 258 o Uf. viride, ( fubtur Uzcamen total. vel Ü
ada
73
inm.
remotis: flore
inn]
in fummit.
e.
e!
Difcteto: fem. nud. folidis. Sazzoliaa T.
z [ e^ -- "—— e leuc - colas
/
- - MM BÀ MÀ MM M M MÀ À MR — MÀ PM € À M MÀ M À M — M € À—À M ——M e — M— HM
Lerecla fol.
His In
caule & tota pl.
"
nudo
47 (S90 X x
2 um lio cn : IlJLV. 11» | I]
nud. folid. fo].
majote,& in fümmitate caulis & ramor.
umbellato quaf(i : fem.
—
Hb. Flore Perfecto Compofito ex meris Regularibus S
LS
PS, OA
—
conferto
feo
" &qnamofo 8
Illos: flore línea una longorum
icato,
ica
po
cernuo five pendulo I,
nu
c7
in fummit. caulis & ramorum P
non pappigero
.fo] fl.lin
Monopetalis tubulofis congeftis in difcum five capitulum convexum, a fr. feu femine rc:fol.in caul.&ram.
' M ; e : non remotis, fed ei infidentibus: calice
l'pappigero. vid.tab. feq.
Irifidis.
Artemifie
parfo:fem nud [8 mu
Lu
€
"o mino
fo
m"
d latera five foliorum alas
ca hbta & 5 fj
minore &
e homo-
p -- E
; | 1. vel2cubitali: gravi & amara. feres 1! odore Ab[yntbium |zeuzifal, ponzicum T.
Hb.
folid
upinum C B. C fr. lgrato non amara. ZD/yntbii Cret.pomt.g ati odor. * : ulgaris ininor: fl. albo Raj. velparpura[c. (fpicato: fpica hbta : fem. nud. fol. Artemifia T. (incano
in capit. cong. fem. nud.fol. Ab[sntbii incanum | fol. | var iegato ex luteo.
JE : - .[inodora Orientalis. tenuif. fl. luteis in capit.cong. Jar[um [peclant ! f Tenacet - ine vds SL pitis Oh.
ftichica, fem. nud
plerumqu
talis. vid, tab. feq.
spe
"non nudo, (ed foliolis obüto. vid tab. fequens.
e
ad latera &tiimul: jin fummitate^" fpicato Ípi
x P rubra maritima.
prn
arre&to & non cernuo
ud
BE Befidedhit de
—
MER. res cA EI cTUIÉREREEEEEELLUTETI- scs tnmen. 32. se ncc memet cem T TET. om ERE CM
Li
Hb. Fl. Pe:f. compof. ex meris Regul.
74. | — Hb. Fl. Compof. ex merís Reo.
Monopetalis tubulof, congeftis in difcum: calice
c —
non nudo; fed folijs obvallato
'non pappigero,fquamofo,fquamis coloratis fl. un- ( /P&« maocimo Orientalis. (aperto. : dique eminentibus & fl. radios mucronatos fin- calice fI. min; mi. ciligdraceo fl | femiaperto V alef, gentibus: fl. in fummit. difcreto : fem. nud. fol.|oiridis (a£o ^ [majore | frmplice. Stebe Riv. fA. pur purto miaore | | i Aerantbemum 'Y.|lincana. |lute0 — [minimo|pleue. Stebes fi.tubulofiin ambitu funt irreg. in medio fere reg »- albo & rubro ob[oletis variepato, (aibo, (acaule, Carliza acaulis Á| purpureo, tobfoleto, (majore. Carliua caulefc. T. Lencoi leviter 4c (albo, caulifera : fol. aculeato [lato laciniato, "(rubent .unc. 1. (Jupiua falbo | caule compref-
^ —
Difcreto: fem.nud. pappof. Hb,
SN PS lere&a .— lobfoleto; fociato; fem. nud. pappof, Heracantba Rup. mox recenfita huc accedit.
conferto;fem, ... (polycepbalos alba, i d.pappof. |Heracantha que Tournef. Carliza jumbellat
E
4. Elichryfo affinis africana atbor Hermanni. vid. frutices.
nudo Íquamis mucronatos : fl, in fümmitate
L cujus radii dubii fünt. (T filoeflre lazifoltum flore. [imgulari parvo, difcreto; fem, nud, pappof. Elicbryfum T.| x Sicitlum fol, usrings viridibus fl fiut, (D dafraum tenuifolitm Nolckamer. (atifolia, | (Stacbas citrina| paucis obloug, aupufHorib. Stecbadis citrina fol. langufiifolia, . Laugtefiifhmo folio, , t Elichryfam T. abre iet (rotuudiore(candido —— [eapituiis con- lat;for. | ! fabpurp. , globazis |. ,capillac, yninimum alp, vongiore. fnaverub. od folio (variegato,
m : x
fquamofo , fl. undique eminentibus & fl, radio fingentibus
páppigero ;
(r
. - ^ MP in fummitate
Í faugtineo. | : L aureo rutilante, equam vamofum minus eapitu lis foliatis nigris Raj,
calice
[trifidis Siculam,. —
Lychaidis coronarie zomentofis uudulatis: Awmeric. .
(glabris American, :
ird Lauupinofis calice fl, amplif]ono argenteo afrum. | ampliffimis fazidilmum Americ, |
AX. Elichryfum T. 4 Joi, | fabrotundis —..].—— i É azpuflis fl. rubro | Oento üumincanum atr,
fem. nud. pappofis
laziy
biculares :fl,
fociato vel conferto vel fafciculofo:
: Of
a
Coris frutefceus afr... | Kofmarini arboreum afr. | Plantapinis afr. [eni lIaten atr.
que fl. radios
bumillimum esc promenterio facro. Orieutale Stachadis citrine flore U^ magnitudine,
m | , —— à non eminentibus ne
entibus:fl. in
ne
E cp 2 3 as fi a o a * e ri » a [om g .c zi Sud fa" -- E d 9 1 ba] 3 & 3 bi ER & S3 -- ES m 3 2. — P Ed e
pappigero & fquamofo , radiosque fl, muctonatos(majore. Carliza cazlefteus 'T
DOGIILC
| fapina. n
4 bel 4 S0MG : : mw | Ing. — LS. 3Petalis in fafciculum cong. intra calicem comm. fquamof. convex. fem. nud. 1. poft (ing. flofc. Eriocanlo» Lin.
"8 fem. nud. folidis, Erysgíum. confer fl. P. Simpl, Reg. Liliac. reflexum, ubifpecies recent.
[ & [non reflexis Leucoiformibus intra calicem comm. fquamof & convexum, fl.cum fuis calicibus particular. is L cilindr. continent tcapit. convexum congeft, fem, nud, r, in fingulo calice partic. Szatice Rup. X ^
E confer. fl, fimpl, spetalos um
»
minore. HeracantbaRu.,| fp |rzubente Ío varians, i
1 A in fafcicul. cong. fem, nud, pappof. Elicbryfum glabrum annuum Covouopi folio Magnol.
Micis arborefcens aft..— 0 E
[ere&a, conf. cal. nud. fl.rad..
hoc par herbarum a Raj. aliisq; Botanices Magiftr. ob calicem comm. fl,compofito gaudent accenfetul,
»
1 4
4
4
—
: l & "mm J ? VE i. &fummitate velin ipíis ramorum furcis fparfo vel fociato: fem. nud. pappof. Filaginis fpecies
^d M3 ae i ELON ue, s EIE IST a8 ac Mm PC PROP iL ERR E c i a JE
Vias uds fuo mcs ide EE... a. he ecl weed . LOU cem
-
" cd
Hb. Flore Perf. compofito ex meris Irreg.
"ss
Tubulofis , inter fe
- f difformibus , quai bilabiatis &
- femiflofculis: calice
— nudo
qoe
p
Dou
uniformibus congeftis in
fclavam
plano ftellato & fpinofo |
ES .- y
—
Hb. Fl. Perf. compof, ex Irreg. - | : 75 fpinof. calice comm.(difcr. fem;']. Dipfacus frlveflris fio non lacimiato J. B. vel/acintato, J. B. (fativa vulgarir. : |
ER ms
capitulum
nud. fol. | *.Di obvallatum: fl. in füummit. | D pfacur Vtetrapbylla gigantea plabra Scabiofz folio T. iconferto:fem. nud. fol. Dip/acus maocima capitulis racematim di[pofizis T, ileve fl. in fümmit.(nud, 1. Dipfacus fol, lacimiatis, capitulo piolofo molii Orientalis T. globofum| | difcreto:fem. |te&.capf.fimpl. Giobularia,cujus fpecies vid.inter fl.comp.ex merreg,. | | |fpinofum. fl. in fummit. diícr. fem. nud. i. folid.poft fingulum fl. Dipfacus filoefl. minor'T. | ( valde & femiglobofum , calice univerfali plano & ftellato non fpinofo; fl. in fümmitate: diícreto vel focato: fem. nud, :. poft fing. fl. Succi/a officin. f. var.cel. tenico'oris, sonerum, huc acced. Eipbazthopus L. fem. feto corcnatis differens, dif. olcris, minus & magis planum; calice & fem, ut in Succifa. Scabiofa fl. pleno var.col, ttuiicoiorís,
: l : rf/coloris, corollam circa ftam. numerofa, intra cali. plan. sfidum non decid. bra&eat.(roféo, — conf fi, monopet. f], infuint. difcr, fem. te&t.filiq. multipl.cornic. —Helléborzs officin. 4f. (viri, Irreg. tubulof, . |f
fafcicul. intra cal. monophyll. tubulof.fl. in furit. difcr. fem nud.fol. angulof. Tagetes fl, fz/iuiofo.
(capitulum convexum,cal. ] univerfali plano ttellato non fpinofo obvallatum|
(quatrifidis: P/ora Kn. ScaP?ofa officin. fl, varii col, fimpl. vel pleuo.
( Auricule Celabro (imtepro| C bironie |bir[uto * fl. in fummit. difcr. fem. | Scorsonere (dentato hirfetil]F.o nud, folid. flofculis : [facini, (mucronaro ne dentato iillofo.
argenteo
iquin8dis: Scabofa ol. | viridi
Kn.& T. fo.
*
majoribus in ambitu & minor,
: cong. in
*
in medio
caliciba, P nmribur interne: flellatis. /—. fl. maocime|rtmicolor, ! [major, & cilindricis uon [lellat. varii color.| varicgat, fafciculum intra calicem tubulofum;(»aacima recla f ( fimplice fl.in fummtit, difcr. fcm, nud.folid. |;iuor * (pleno, angulofo: Tagete: Time dia D fono s
huc etiam accedit Sze£e calice fl |miuima ji, féricea birfitie obfito. radios méntient.cujus fpecies vid.| fo//r teuuifJrme diffedlis. . fuprainterfl. comp. ex mer, regu]. f/. frmpiice fifiulofo fupra repetita.
! (craffioribus: fl:1n fummit. fparfo vel fociato: (/ati/olia.
capitula pappof..
(tubulofo & cariophylleo: fl. in fummit. difcr. fem. nud. fol. angulof. Tageter fl. planipet. luxur,
C femgentibus l&on fiipent,
(huc acced,
convexo; fl, petiolis verfus & ad fl.
|
. fem. nud.folid, — Hyoferis C]. Dill, langu/fifolia. tenuioribus: fl, in fumtnit. fpatfo vel fociato:fem. tet. calicein capitul, oblongum & fulcatum femina obtegens abeunte, Hedypuois T. ,
—
non fquamofo; multifido
L
|
(vix convexo & in foliszeftu tantum aperto:
vix convexo: fl. in fummit. fparfo velclaufo capfule oblongo-globofz inftar. Lampfana T.
fociat,fem.ted, calice poft fl. lapfum aperto & ftellatim expanío, 4. vel 5. lacin.fem. vafcu-
Su C lorü inftar obteg. Rhagadiolns T.capf.ecbin.vcl glabra, filoeffre fi, ar. col, [fpiuofum — (incamm fol. Glafti,
fl. fecundum caulis longitud. fpicatim
[mon fpiuof. loirefcens.
. non pappigero
laxe difpofitis: fem. nud. fol. Cicborez T. fa
folitario: fem. nud, folid, Leeztodos» D. P
tioum fl,var (lacimiazo
| ." col. fol. integro. ( Endivia vulg )|angu/lo| plano cilindraceo p. m. vix explicato, multo minus reflexo poft fl. lapfum , fed claufo: fl. in fummitate
opovitfch, Zeoztodoides Mikelii.
(ato (criffo
(criftatis five potius penicillatis: £1,
|
pelviformi femperaperto: L
fi.in fümmit.fparfo vel fociato: fem. nud.
Íquamofo, fqnamis imbricatis
Inon criftatis. Scolymus
C
»
[o]
(ceruleo: Gazanance T C e re z T niin | luteo, Cazanance T. fi. luteo fol
'&ftulofo monantho refle&, omnibus fuis laciniis,
(Plantagiai, (auazujtiore, (Chryfautbemus. T.|aznuus. "" | cerior africanus.(..... CAnguftifolium. Lprocerior afri : majus sif ian. minimi, Den: Leonis T.
& dum floret , aliquot lacin, in bafi concinatas Traoacum offic.
habente:fl, in fummit. folitar. fem. nud. pappof,
Jacatdon. confufum cum
Hierag, - |
"1
non fiftulofo,fed folido & lanuginof. p. m. fe non refle&t, neq; femper aperto, fed in zítu folistantum, & nigris punct.notato:! fem. nud. pappof. Hb. etiam flagellante
| Ícapoque :
pappigero
lu (monantho parvo fl. montana bifpida, Pihofella Ru.|, ;; (mins birfata C.B.- : QJ?" bir fita repens, C, B. i2. & 3antho: (minus bir fata, : Pilofélla major |bir fata vepeus [quafi fafciculof.
Pilofellaperepri- — saflcroceo Rüp. ————
polt fl. lapfum fe infcapo
Y
|
do. vid, tab. feq.
non nu
f. vid.tab,feq. non fquamol
e
fquamo
cilindraceo & fere ventricofo
|ventricofo & plano &c. vid. tab. feq.
non fafcicalof. fed laxius con-
ferto. Pilofella montana hifpida
parvo fl. C. foi. long. utrinque.
macron. vix: deut. birf.in caule 2. vel 5. |
polyantho á
P2 :
76 Hb. Fl. P. compof. ex meris Irreg. Semifloíc. "niveo levis laciniatus latifolius C. B. ceruleo ieoit laciniatus quartus Tabernemont,. Jutlphbureo vel albo lavis lacigiatus C. B. Soncbus ff. Cetbiopicus calice membranaceo fl, f'alpbetreo T. | i; "Uingizamus folio Papaveris T. (viticulari:caule(exiguo: Sonchur afper arborefcens, Raji. altiff. Ql. (majore. Soschaus repens multis Hieracit majus Ru, | | (lacimiatus latifolius C. B. i radice Cleois |lanceolatus acztzifolius fl. Pruff. u paucioribus lnciniis miuor C. B. (fibrofa. Soncbus (Gbhoudrille Creticus C. B. pns (laciuiatus P Demis Leois C.B Clatifol, -
a. O-
gatos con- raro fparío
pfum feinc m claudente:fl in fum-
non fquamofo
veritricofo &
luteo |
poft fl. la
-
'Languflif. |
fem, nud. pappofis:
lafper
num obtufu mit. fi non ob ramos vir ferto, faltem fociato
don lacinias, ungari: C. B. | | | foi, Dipfaci vel (t C.B. [rotundo multifido: recept. fem, villofo: fem. ovatis pappofis f 45 Vnajus C B. T. | nudis. Andryala $^ ais pratenfe Wteum Gpinus. Moris, T. folia finuato C.D, T.
Jubbir fat. Apulum C. Y. T, parvum ex luteo purpura[fceus C. B. T. Crocifolium purpureo-carulemn C.D,
neque ventricofo, neque cilindraceo , neque aperto, nifi in fo- lis aftu, & fuis laciniis in plurimis fpeciebus T. notatisfl. un- dique eminente; fl. in fümmit. difcreto: fem. pappofis invo-
lucro membranofo eidcm nudis; Tragopogon T, gramineo folio: vis "uie T: L
| | | : : | | " | Porrifolio: fl, varii color. |
(nullum abeunte, fed plano: fl, in fammitate tantum fparfo: fem, nud. à | ; pappof. Z/ypum. Cl. Dill. - : fülcatum,laciniasque,quarum quzlibet vaículi inftar femen pappofum 3 ioccluditabeunte:fl. in furit. & (imul ad latera fparfo: Zaciutba T. | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
:
Strass n1
is: calice nudo
!
(vix convexo,minus cilindr. per mat. in capitulum
: (purpureum montanum foliis iutegris tomentofis, Barell. cujus feiniflotc, (integris non laci-| crenati non funt. niatis: Hieracizim anmumm tentifolium fub capite fFflulofius. Morif. augu flifolium nonzibilincanum montanum C. B. T Upumilum lamginofo folio C. D. (Eruce modo: Hieracium parvimn bivíutum castle aphyllo ubi ficcatum crifpo J. B. Eryfimi modo, Hieracium, quod T. Deus Leonis Eryfimi fol, cra[fis & Incidis : petcg dus - T — (tenuibus aon lucidis, ongipedis. Hieracium,(. . aden[is C. B. rad, fibrofa. : quod T. Dens Leoni rim radice Orient, Taraxaci " | Ajpbodeli bulbuiis fol. glabris. inftar (Jetidum C.B. fc.(.— ( faaverabente C. P. (curtipedis. Hieracíum| radice Deutis Leonis fal. onchi more. Hieracium rad.tuberofa, fol, Souchbi T, monoclonz C.B. ». (INa&urtir inftar. Hieracium quod T, Deus Leonis ohio zoo mimus C.B.
Nafl»vtii fefto Orient, | (lato canefcens fl. parva Orient. tenui(Time. Hreracinm quod Dens Leonis T, incan. zomentof teunifJ.dioifum Orient. groffius & minus pro-,lamugiuofum laciniatum parvo flore C. B, & Clutii.
funde. Hieracium|radice tuberofa , folio Sonchi T. fuprarepetitum. — — | [aculeatis. Hieracizm albe. fol. oblongis im ambitu aculeatis 8. Pruff. | Jai Narbonenfis rotundifolius Morif. : j x. LT Leonis pi fol, radiazis C. BJcauliculo 1, eredo reliquis fupinis. | augujlifolium nounibil incanum mostauum, CB, ECT laciniato folio lanugiuofo montauum C. B. | Dentis Leonis menoclonon C.B. fol.laciniat.& non lacin. ut & caule multipl,varia0 :
latibüs Temillo(cul
/ gu
.
is [rre
UA dpt ge
Binuatis
Colabrit, * eroceo pumilum 4. Cho fia.
)que ex eadem
unico: fol. ad radicem
I$
-
radice iniat
*
breviore rcípe&tu fuae craffitiei QR
fcapi folitario : fcapo lac
—— ,ILUTIELM IM
* *
Hb. Flore Perfecto Compofito ex mer
ltiplice
folio |birfétie afperum minus laciniatum C. B. : caule aphyllo biv[atum ubi ficcattm crifpo J. B. caule multipl. varians. Chondrilla folio non diff£do caule nonfoliofo varians. C. B. vid. infra. (alterum C. B. foliis Bugloffi. : Dentis Leonis folio o£tufo minus alpinum fl. ferrugineo Scheuchz. Dens Leonis glaber caule cubitali foliofo flore magno Raj. Chondrila purpura[cens fatida C. B. 8. ex albo purpurafceute. alterum levius minimum Column fl. Senecionis fimili, pumilum [axatile a[perum radice pramor[a, C. B. cauliculo palmari , vcl 2folio amicto. latifolium 12/4474 montanunz folio Dentis Leonis magno f. C. B. : . [birfautie incanum. alpinum magno fl. C.B. saculaiura & noz mac. ramis varians. -Chondrilla fol.non diffc&o: caule nudo & foliofo & ramo varians J. B. : o. ;d.tzb. feg, xe | -
Hieracittm
' fquamofo &
longocilindraceo. vid.tab. feq.
e" mu
& pelviformi: fem.nud. pappof. fi. in fummit.
p TREDUNUR
X
^s CBE RN tario:
non ramofi foli
Eno
veft
caulis foliis veftiti -
Hieracium
fcm. nud. pappof.
gem e"
non nudo , fcd foliis obfito, vid. tab. feq.
nb
P ent
M
!
fquamofo vcl non fquamofo
tie] breviore
"UNI WC ER mcm -
Hb. Fl. Perf, compof. ex meris Irreg
. five femiflofc. calice convexo
(fcil. in prima fpecie) nudo, & rcfpe&u fuz cratTi
1
4M.
| fo, pappo
in bafi tantum,& hirfuto ) fulcatoq; fulcis circiter
p3g. 77
Tabula Hieraciorum ramoforum Tabulx 77. appendenda, fecundum obfervationes & men- tem Vaillantianas, ad eorum nimiam mole facilius diftinguendam elaborata , in qua omnes fpecies Tourne- fortii recenfentur , omiffis illius variationibus Hicraciorum , quz teíte experientia, figura , latitudine , glabri-
. tic & hirfutie , magnitudine caulis & foliorum &c. mire ludunt. |
(non fquamofo, fed multifido, rotundo, & una cum receptaculo femin. villofo : 1l. in fummit. fparfo vel fo- ciato : fem. nud, plurim. ovatis pappof, pappo villofo non ramofo, Zdryaa Ln, Sonchbus lanatur Dalech, H; '
ieracium T. 30. Hieracium murorum folio pilofi]Timo. C, B. 15. vel 16. Hieracium murorum laciniatum ians pilofum fol. (latiore T. | : langufliore T. ( Boeticum fl, in medio atro. T. | T. pufillo, Hieracium | minus Diofcorid. T. vel majus glabrum vel birfitum. J B. | | Item folio & facie Chondrille Lobel. mera fyrionima.
:8.
bus
Dentis leonis hirfutum fl, escterne purpurafc. 'T. majore. Hieracium folío|
pauciori
3 o S o TA E - Af ri eg [8 CN | - (Eruca mascimum 'T. odore caflorei vel amigd, amar, 28 [2|]9»v .lwe* IRE (glabrum — (demtatis | (maculatum, C.B. 2|oo A | ds 8|9-3 |8|is8 Qatifolium | o]. *'o9 [z1235]| ffpiralier: Hracium fruticofum| Lbirfitum — (imegris — (non maculaz.C.B.. e E h.l EI-Z u £ tali . C B S[8& hk9|o.5|E5 | Janguftifoliwn majus C. B. : $92 |o|lS5.8/s (0 neafu[[imo incano folio H, Lugd. xi is PE elt Qi [1 1 . Kba E- g£ls* [E&'zs[8l (iucamum. Kbagufinum "d * EIS - "Tel: (appreffis & fummis [carentibus. Hieracius| Lamp/ane folio, ! z[KeR Img |Elinordinate:| ramisfol.perfoliat. villof. Cbondrilla prior C], 8|22818|5. [8l fauamig; RORHUPL u-ndens- d ue BiB E Rz: irs ! donatis. Hieracium pulchrum Sprenger, J. B. z Bae lextantibus|fpino(is. Hieracitim capitulis fpinofis. Hort. Cathol. z - ex i [non fpinofis. Hieraciuz(calice barbazo, Column, s|*33 | ff uticof angufliff. incamo fallo H, &|€S t| |ramofovelplumofo:calice — — (Chondrille folo(glabro | fucci fa, 1495. (o p 9|2£.| (| inordinate imbricato. — Hieracium| . Uirfuto 07 iminas, 777 s lafperum majore flore in limitibus agrorum. J. B. — ats : obzufo fubajp. oci glabro majus C.B. t ; : longius Yadicazum Raji. fl. infra i» (Denzis leonis brunefcente, Jtem. /ntybacezm, "i &| | Tabern. merafynonima. - E plurimis,feminumq; pappo — asd ,. quongo giabro C. B, caule fub ca-- z ramoío & plumofo: calice. Hieracium, T. [.. : lice craffiore, 2 | fquamofo undique. (Cichorei filvefiris odore caflorei,. parvo fl, luteo S. L | vel füaverubente. Hatifolium birfitum alpinum maculatum, Jl. mapuo fulpbureo — [non maculatum,
: tor ((implice villo :birfuzum luteum. J. B.
5.6, vel8. valde patulis , ca-. Hieracium|capitulis C. B, huc accedit. vid.cal. non nud. lice etiam fülcato hirfüto & nigricante : em. pappo-
| Rbagufinum incanzm lanupinofum Filofelle fl. Herm, Huc accedit una alterave Íquama extante.
[necdum fatis obfervato.(magmtum tomentofum Dalech.
- Hieraciíum 'T. |Gicboroides veficarium Apulum Col.
| [Pyrenaicum, Serior etas deteget, ad quam clalfem pertineant. Hieracium T. | Lufftanicum fol. Burfz Pafl. Brumella , "b
T. Ferbafci , Doronici, Blatarie, Cerintbes, amplexicauli rotundo, Orie Sceraonere, Endivia , Semipedali , Cynoglo[Ji altiff. ampli/imo, | |Sielum,
Ced
—- - I * -
|
i Aia pE qnoa
—À 9
FK $ a *
r E
d —ÓR
«4
'
y. e
askiur ona Senn " ab 5:0 Joli 2 ies
I | ; AlosizQ disse Ue x TA 4n. 3: & xot, x il | ks ^ : : ! ) * 23x " urged RNC WE E. Es. wu "is porti. b Nur hoà die aos NI E qo TN wisis AR? Saks tobá UOI USE WtoutTesi, J
E Mica EUN LL we. NT - »9 |
TIU visits A M TENTI DnedeE iE A prine! :
5 we 15
iE
qs Penes] V XRERNE Ee. d. | VE DOMRAS S l der Los l
| ! amine hm. occ. T H TE dac ndi X i ires. x - d e. i m
2 XL. ts Sit: js M un Se 3 «e 5 es Q . EO AN S d
Sida 3j ET à à * : eio T s NON € 1 CAPE ME 1
AM 1 v ME
It
: ^ T bsnciu je
^
doe
ES A
^
Pe Mrs s cina
bed H alot ox:
NA EX
I " »
n 7
D
AT 22
p
RGEDOCUSSOEUONO ARORSUESESC TORRE IR eR.
E UA TM UI REP UE TE P Rer NER S ERA E
— o —m
Hb. Flore Perf; compofito ex meris Irreg. Semiflofculis , calice
*
—-
$-T- -€ tU oo dq 0g ** Qe »- Q9 g^ S9 '€e.d "to a9 "o
L
e
—
nudo pappigero fquamofo breviore refpe&u fue craffitiei , & convexo five
in füummitate caulis & ramorum Difcreto ferto, in certa fpecie , fem. nud, pappof.
non nudo fed foliis obvallato vid.tab, feq.
longiore & cilindraceo. vid, tab. feq.
Hieracium T.
& Rup. Rajique
framofum, . (ereum —— (inodortm(caflorei.
[gon ramofum| fapinwm. iodore
S Jin fummit,
xx labentibus,
Ufafcis
conferto [picazim, cTOCÉ0, (mag : n
l |sembellatim vel! fuaverubente| parvo calice Joris |tomentofo ;
lfparfo, L. fafcieulazim |carneo [minimo — |imodoro (Lvillofo villis
— .]eac albo careo, : | (medio nigro. .— ; id. " ' : ; ?, myopboron murorum, vid, up.
ad radicem vel foliorum alas [mon myophoron, :
fati ; , notaque , ut ex fingulo tabula membro ea legas, &.
De hac & fimilibus tabulis confer P. iem , notaque , wies plante tuz applices & teneas, quz plante tüz in manibustentz congruunt , deinde iisdem i nitionibus five notís donatam plantam quere in Tournefortio cum fuis fynonimis,fic illam etiam invenies in Rajo vel J. B. fed clarius non defcriptam: ftudio omifi patrie & loci natalis nomen , v g.montanum orientale, Hifpanicum , murorum &c, nihil dicens: l. autem numerum & P | licis notas , & an planta fit Myophora, id eft excrefcentias villofas producens , proprias iere Hieracio murorum, addidi , magis diftinguentia a fe invicem Hieracia,quam ullum aliud verbum, Praftat verotabula adjacens Hieraciorum ad mentem Vaillant a me digefta.
Hb. Fl. P. Compof, ex meris Irregulatibus -
imaoimum — (molliter pubefcenr,
l à | Guniformibus (laciniatis & finuatis(profunde & (lato. * ! .
si^ 7» ib. xs c» 5e ; T
TIS
UU b 7
majus ; [parvir — [majorib; B
[tmico (2d miuutr |bzrfitum vel afperum, caule ex: | foliis exi nt«do vel apbyllo
miuimtm vel glabrum vel leve. ead. rad, multiplice umilum | | (determinate Dal jtmceo a/pero ad fl. petiolor vela... aliquot, Spreng. iglabro — mul.cintio foliolis|
0lincaued — indeterminate, | | flriato perfüliatis Á ite e&
inullis, 4d rad, A (obtufó — (ampleocicanli valde —lati[[imo. | obiter & angu/io Vmucrenatoluon amplexcic,
(oncrenat| — parum Angufliff.
jJ, (crenatis
tati | difformibu: [jMdagri
( Plant ap inis
: |Dentis Leoni: , Coronopi
Ertice
Bervfa pafleris
Intybi
Chozdr il'e
Statices
Scorzonera
Pitofelle
I Lampfane Cyaoglo[fT | : 1 Cerintbes |
| cordiformi ,
Conyae & facie ejus
Doronici & facit ejt
Rapi T.
Napi C. B,
oblougo
rotundo
Lfabrotundo
Verbafci
LBlattarie
[maculato
I won maculaz,
Tt
(fruticofum | ( fibro " | | rad, iamyodalarum amar.) berbaceum (albido. | enbero jo 17. » lice ^. — elphureo vel Pilofelle Herm. - V" Umultipl. vel Afpbod:ii. ; C libro
78 HB. Fl. comp. ex meris Irreg. Semiflofc.
"m » : * USouchi — lun laciniat, Cree.T. ALencophao magno,
(bumilis nervofa, C. B,
(ouiparis C, B. (lazifolia Jfinttata lamara radice T.
Lflore pleuo C. B.
(altera. C. B. P M virentibus,
foliis neroofis C.B E lcandidiimis & tomeutofr ir,
CES bs j (ajpero fl. majore Orient. T. EE- a juncta aroenfis C. B. caule; a[pero fi. minore , hac fola lateral. floret fparfig:, * - Ks T Hieracii folio aumua T. & Se ed Cicborei folio mascima Orient. T. | & -S S8 Chondrila|Hedere folio ampli[imo & fere iy Oriezz. T. esBCO Senchi 252 (Iutzeo pallefcenze 'T hz E 2 & - pet qaso f "Upurpura[cente major. Rup. ELETILA |eerulea Tabernemont. aitera C icborei "flo f firoefiris- C. B. EE [caule foliis obduo, C. B. | oo R.S " (maculata maculis fanguineis. — (luteo murorum I ORE DE colla lhinola La&iuca [ilvefir.fl | purpuro ceruleo C.p, i * A E t. Laciuca f uin P. lis maculata. ^ lcaudidifJ-rad.bulb, N.A. CI E-5-8-9 Jaltera nre e ad folio Rup, fl. imbricatos non habeat .&£ B9-B8XG lodore virofo C & Preuantbesdr, Ln. | 9 RA md A (vulgaris [3 B. | 325 E-K- Ccapitata| | Q 55g E "Y" «Il | WE "ES (maxima Ahufiried i | Cie Eu n. Laduca fativa| — [vulgaris C. B. | SX z we : | (Denzti: Leonis fl, Leucopbao 'T. Orient, z EC - zu folio |iotcaro aliffma fl, luteo Orieut T, [oO ISCOEPOE (pon capitata] | dcanthi perennis aitifima Cret. T. E So»"zs — (Eudivie C. B. 3 ERES S ij (laciniaza C.B. " crifpa 3 | E . Lobo: dife&ta C.B, S (obf[curius vireute C. D. | v folio | Vaciniato Crezica T. Cpiticbro, e E z e R-
Hb. Flore Perf, compolito ex meris Irreg. Semiflofculis , calice nudo, pappigero; fqnamofo, longo & cilindraceo: flore
gatorum,difícreto & infigni:fem. pappof. fingulisque fingula
ET EL: gx -: e: Z Sceraonera T. (prima C. B. — uon amara. (undulatis(tamentofis (afpero lomo, | - azgtu[lifolia| | foi | X. fem. ido ; a (altera C. B.rad.|amara (anis (glabris — glabro & fufco. - Icra[fioribus foliis C. B. : e paluftris pulveriflera T. » 5 Maciniatis foliis T. j à Er capillaceo foli» T. 2 -1 | (Blantaginis, l E | folio |gramineo fl, pallide eder. ia *: ee Sad 1 Calcitrape. m "4 ( iba: fem. eue pappof. C bondrilla juncea ronis C : E Seeiterr: onferto : fem, nud, papp. Cbondrilla Soncbi fol. fi. e Oe. M ! : [35i ER E [s&g925 f[ anguftis, Hieracium Boiticinh fóte medio nigro Herm.f upra repet. ls*52$38 pinofis, Heracium echioides capitulis Cardui beuediZi Herm, q2888 atibus eracium poni Cardui benediti glabrum, Herm, lgz2B83ms. non fpinofis.| 1838222. Sencias afper "on liniato ; fed yin leviter creato & verrucJ |s$$35858 Il, Heucheri is$85938.3 Jele VI. Heucheri
i b.
^ " ; * 3 ^ n a r4 »* t i : &
T 1 ; 1 !
* , T * .
* -
P
gnitudinis &
"Campaniformi-tubulofis ; calice nudo fquamofío & capitato ; femper aperto: fl.in fummitate difcreto: fem. nud. pappof.
att95,
itu Hrregular.
—MÓ—
gularibusin amb lof.long
meris tubu
Fr
Fv-
e tubulofis, fed diverfz ma
floículis re
'
Bgure:in medio fc, majoribus & manifefte confpicuis;calice
Hb. FE Perfecto Compofito ex Regul. & [rregul. fimul:
eris fcilicet tubulofis regularibus in medio
Unius generis & mer
—
fertilibus & fru&ui infidentibus
--
-
non pappigero
Nu qd SUA 6s non crenatis nudo
longiufculis
——À
o
,& Irregularibus
, radiis
*
e T. fl. radiato
V
]
id. tab. feq.
iflofculis in ambitu, pappigero. vi
id. tab. feq.
crenatis vi
f
o —
erilibus nulli femini infidentibus vid.tab.feq.
fcm do,fed foliis circumdsto. vid. tab. feq.
—
planis five orbicularibus vid tab.feq.
Diverfi gen
p EU:
^ minutis vix vifibilibus. vid. tab. feq.
r
non ni
m-
B
aw T MENT CHR
Hb, FI. Perf.compof. ex Reg. & Irreg. « e
' quinquifidis curvis fterilibus:cal, nud, pappi-- [glabro
gero fquamof. 8. in fummit, difcr, (em.aud. (criftatis, Jacea wigra pratenf; C.B. — conf. fl. compof, cx
| (involutis.Jaces wigra augu/Hf. CB. — merisreg. & prf.
xandaeít,ne omnes tales flores irregulares fiant.
non fquamofo,fed multifido cilindraceo: fl. in fummit, difcreto: fem.nud. folidis. Lycb»i-fcabiofa Boerh.,
capitato fl. radios fingente: fl. in fümmit, difcr, fem. nud. folidis
pappof id eft pappo vel c hisenim cynofura B. Riv. nonnihil la
Bilabiat.quafi & fctüibos calice nud. non Pippi amet . Stabe
lato aipints, Cyanu: T, fot a, ccc M (dentato fimcano, LLencoi,
. [breviore] laciniato Artemifie|oirefCente "
* f, ouril c o, tricolor. capitulo oe] globofo ( falfo /s
"ivarizpat, — calice — oblonoo |pennat» — |ciliato
Fa
E
Riv. cojus ípecies vide inter flores compof. ex meris regularibus 4. calice fl, radios muctonatos fingente. | [minor ( ( Jiloeffris | minima (fimpi, "t folitario:fem. nud.fol, [acaulis | pleno infoliseftutantum| in thalamo pyrami-. |catde bipedali mudo fl. oar col. prolifer., & in fümmitate| [35 T, (parvir Leullato [e Ícapi füliis majoribus
Ü (rorelle !
- [umbellato quafi: fem. nud. folid. inthalamo pyramidat, e l Bellis umbellifera T.
o (eminente :fl.in fímmit, difcreto vcl ob ramos virgatos conferto: fem. «A nud. íolid. Chry/antbemum Canadenfe radice firumofa Herm. zLS3 (alato: Bidemy Cura[[;vica cate alato T, | E K- E- i (Urtice nove Augís.
- | A—Ádiec: (2. vel 3dentibus vel. " | Abi
x s 2|3'9 | hamatis:cauleque! "tri pl»yllo, ? S|s9!& 3| [non alato, Bíde»s: T. «pbylle, fl. non rad.va-- E o g|5 É : folio | fubrot.bullato. — riaütcs, LB 4 E d licis,
&|55,:8 | Spbosdylii.
c HE o :z Angelice ;
e -AE-R- , (Integre, MECIEE Canmdbi iiy,
E 9|E 7 |nondentatisneque ha-(multis, fem. etiam compreffis, 5l Hydro- t e atis, fedglabris &| ^ lli folio huc acced. | (&" foliolis imbricat. in-|pullis & fem.globof.teftaceis. C5ryfantbe- terdiftinclis à moides Cl. Dill. fpinofum. zt (grato. C hamamelum nbbile repens C. B, ( 'non diftinà.. gravi, Chameme-(cra[fio» chium. - fol.fae lum T. fo.|Abfymbii Y. e cis a lac. odoreinullo. Chama-|pensato orient. 2S 288.» ^ melum iod T.|Milefolii — | (magno 3ElER iFeeniculi oulg. | ; PESICE- ( [ Ps. (majore, 1s PENES 'ere&ia Cbamameli facie, Abrotani dor fi. lisisive.
E $5ls E dx Hd patula fol glauco capitulis foliorum eoctremitate cra[Tior, &eiE3lss EB ajor flore maociwo difco ptugente. | S|$ £issls t Clamsupimofa ammua, fol, cv a[[o, fapore Pyreibri. eistc 2 x L- g |maritima|odorata amuua precooc caule purpurafcente. El2-lo€2|s nal 21 2|9.9|* 3 perennis foliis era[Jis pun&latis ff. pais vIZzSu Li borten fis repens fl. odorato ltteos. | "t.
EEG LE] papr 7 ; :
9 E: ; iesu: incaua G fericea perennis cem wie ;
: ees nx M . [virentibus foliis cra | * Uo. xen ue pee uie iet calice nigricante,
£ Gconferto & qua umbel.(diftin&tis. —— (nmbellaza peremnis cal.nipricante. — t - lato:fem. nud.folid.fo-| 4sthemis Mik.| odorata winima floribus exiguir E .9"8 | liolisimbricatis S ECT umbellatim compaétis. E L8 non diftin&is, Marricaria oficiv. T. — —
ul. imbricatis diftin&is, Bup), ex Reg. & irteg. pr erg Ee *Hb. Fl. P. Co difcique flofculis eicere fiaverubente virefeeis, : * . " : * ey d a . : ————QA Orieniale fi i obtfo ouipar jp nn villis, 8o 0 ; £ Mi moztanim, & nee. Es dettfo BONFAAHIDI, iS. ze 3 "per , ice repente. Sr r inatis, fed an latiore [errato - Ore, .E [non ma g ima fi & gulof. & — fol. ilatilfumo , maoc c Leucantbemum T. [gramineo, TUE [e] ^ i Alpi " o Loronop: alpimt ^ UE fo i z arpenteo laciniat iélmim: " EU E 2e do i7cago miu dore. 3 u c multifido iuc. Tanactti 0 "dif. Lufit, T 2 (e|£|X Cbryfantbemi bete ? cá TEE E inatis quafi, & pla- emite. indum Mik..| Bellis mivor alia - -SS|sSrz 9 |marginat magis Bal/. cantbemindum TAa Park, | Q : halamo Leuca l 5 -i- 81S 8 | nis in f á in Leucantbemo, "d ^ -1 E E d & E mcetato,qu is fol. imbricatis Mfds [majore, - € br" E-Nic - ibus : fem. nullis fo Leucantbonum ae Lminore. E Blocs jT "7 [feroffiori : ulofis. o Cbryfantbemi fl umis liffimo, 9 SI/E«|z diftin&tis & ang nwn T. folio Cbr» T. Tanaceti x A E. — op D - gm x. » : ma . 5 | EIEIETE s. vibus: & difci flofcu. E is fol. Ms Diresenic avait | O!9 -— g-23 cen iolisim- at, ^ Ü[ 3 I SISES| Z5 endi. o ees olii bricatis ditinti AE -E-IE- C ^| bricatis di is foliolis imbric huc ac- tpi S i-Bbe c fem. nud.folid. nullis 5 firumofa Herm. : e z elc - : ique: fem, nud. "li radice D * t EE - ^ [erinenteundiqu Canadenfe, asquedi ice tuberofa | e [ uf 3iBg e E gene) lacin. fquamas p [aitiffimus pn e ubente, ". x $| [2.3|8.8 » It, fi ca preme : NH. £ - Ss|esls B | , cedit, ( diformi largo. 5o Rup Uminer - EE JBEEIERGS Ed Sa [cordi aene ofenssiripi | — 5 z&|s? cm. icufpid. auttrifido:(zri ide eraffo ca diluieluta | - o - B|2tz 20 cufpid. c, fol. |ricufpi ens fl. ! tL " ^ed ta 2| v Im T c 9 tri i "eric, fo «4 € 77. tflo rep | E z i E aL2[e9 € | So Bu. | S icis caule alato, i z 5IsiSgm * ntejcens, | vi 9 : E o $ e B s | ] Laureole frutefe. Üu x3 - S EIPE 8 ato So/ Ru. fol, hyridis frutefcemr, l id $98 3| (SIEIES84 (angufto mucrenato Se by Bx EMEHOHEBHE JB EIEEPRSICS lc & diíco p. m. protube l — — £e e *- e — : c . CO P * | 5p. 2c 53 " - SEI ES diftantibus valde ud joio Rup. B G|SIEIB en ELE ET p *0] Hydrophylli ber. Buiph- —isic a ie - 9 z . rante. » ifco protu riam. m & - de ^ e xs T POS B $2. diftant. neq; dif or.fo/. fl,albo variam / s t m iz A d. d] í " ru E- e. t | liftin&is: Ql. radiis a fe awp Ianaceti minor | ais E es 2. T (diftinGis -. tbalin vid. f rad SE Cotula afra el e: o] ei datis * eo c d oO x , (em. COI É e z SS. " emeliformibus seti t illaribus: fem. angule ó z ER- 3 (Cham alice elegaiier : Ca illaribus: 1 "moque ia- o SSIESy;S Er. ibusintegris & cap lio minimo timogut ia g za z[8 imis incifis , eunon is We psc Rumd i I 4 2I DESI — " & riatis., ; , ICHiIcT, Aureo c cag ur iM- ci fo, fuperiore Hategr rotuberante. venfe fl fap g E *5 $e 23 I CA vasi ska n Barell. Q S/s|9 ticae C. 1 dw E A atiorib s; fem. angulof.| . - e 3 r & : E 5 s pap pio non POtUDerantS Terr albo | $ c n no a f | ; latiore , c ok at 8 la NL menti o E * d L | : aur Jl ; fol. [2v — ! naceti RR: [7a E | : ik. Leucauthemu - 3 miuort. - ti em benium Mik. L tios. ola E. :j | ||. filvat. Rup. fem, atile alato ram AES S ; | RES fantbemum c DR Mee Adm d 2|. 'conferto & quafi rus diis luteis. C5ry/a na Solis T, Uis "iL. "| S t see nud. folid. fl, radii ^ Morif, Coroza ug. (majore. Tele 25g|9]- eec e —. (maior ,q arredo (minore, (alato , EFIE n urit D [s|3[«E8 [s foliis fimilibus:calic Jiampliff. (ramofus. ui n alat EIE PEE is & foliis fim id.2, Se/Ru.| sco ies | EIE IE: piuH roseis fis imd: —-— 2. [minor kx Pn £u | A|[EIS is | $4 eg "yi atis (ive fa- * yad.|obionipa : E Fe Lc " Viu p. ui. Foliol, xir m 4uucuis, i E - e am | : - piu vo diftin&is, pup | [SIE -[eG[E 7 ME | A Es E.
* "M v £
p m
Fl Pa compof. ex Regul. & Irrep. fimul. x fI ( Atticus (major. (oulparir folio( Ab fynibit, minor. alter,
oblongo acumiaat. magno : fol. | AUeHtnt, A AERE
e—Q €
femper aperto : flore in fummitate
alpintis ft. Leia pufi liis , folio Punapii Raj.
minimus omnium montants,
^erulo — | IOrientalis. ^ Jiaverubente,
purpureo. | Tripolii; irpo
rubello
albo, '|Chemepodii filis, p^ ingente [peciofó C], Dill (; Indipena majer. vel minor.
Salicis folio maritimus palvfiris, Jebbirfütus ferotinus Canaden[ir, (Orientalis fl. diiute ceruleo,
; majore praecox Pyreneus.
winore elag;or atttumnualis.
procerior ferotinus ramoftes filveffris fI.
Primule folio.
Hy ffopi folio afer. ramofüs.
LElichryft folio afer.
[glabcr fie alter magno flore, rad, odora: fl. rad. tenuiff pos. i ü nodora rad, fibrofa
—
vix convexo:
T
( Bellidis LPimpurafcente,
, vel ceruleo , vel rubello,velalbo vel luteo
^ Afler T.& Barell, flore
fquamofo
.nud, pappof, fl. purpureo
Flore radiato radiis
ive veris & fertilibus, calice
- 21
[moutanus | villofus map flere atticts, pratenfis flore aureo. Loblougo folio glaber, vel lamupinofus 8. radiis femel incifis.
Suec fol. major C.B.crenagis. Hb, odore faponis ouigaris, infra fpe&t,.
Comyza fol. fl. radiis mttcronatis, alpints luteus. fl, maocimo Üriemalis, | lamugimofus lzteus panonicus, pilofilhmus alpimus, HylJopi folio fazcatilis montanus foilo villofo à glutinofo Barell, palufiris mipimus fruticofus Hifpamicus Barell. Bellidis folio flore croceo montanus. zerete tridente &. craffo folio, laciniato folio palufiris. Salicis folio glabro , vel bir fito Rup. |Comyaoides odoratus flore minore , ed magno Afphodeli radice Creticus, Verbafci folio villofus, vel tomentofus, Primule folio fl amplo calice cra[Jo.
; Jacobae folio ampti[]ymo fubtus. incauo Americanus, : | Szucbadis n 4Exbiopícus. ; [arvenfis cerulets acris 8, d. minutis & fl. pr£- : ; cociter pappefcente, | fpurpureo Nova Beipie,paniculatus fl. faturate viol. [conferto plus mi-| velrubello:| -latifoius jumbellatus fl. dilute violac. - nusvedenfe:fem.| ^ Zfler T. | Nove Anglie alti[fmus birfutus Jioribus omuium - L nud. pappof. fl. maocimis vuiolaceis, |Linifoliu: Uode ex fuper. huc acced, Stecbadi: llato aureo Ametic,
luteo: Afer T. fe ir Salicis fl. pisens luteo umbellato. non | femper aperto, fed tantum in folis eftu:fl.in íummit. obramos virgat. confert,
longioribus manifeftis pon crenatis
. mudo pappigero
.fimul diverfi eeneris 1
Difcreto: fem
initio
1
Hb. FI. Pirfetko Compofito ex Regul. & Irregul
» F
c & ET e esl £e o —RE dio -2a |.3 [E sys! P elels| &Pp.m unum verfum in tota planta fpe&ante:fem. nud; pappof. Comyzella aunva "rs sLE|2|E| CI Dil.fZalbo: qua omnesmontes& valles Auftria etiam fcatent, Imo huc. ac- x i leis 5 X cedit etiam Z/ler arven[is cerukus acris T. 4L$SlIgE - DE€. . tenuiter fl, aurantio, BIS & g - dp nÉ Macobee lciniato 165 f. Inteo excterne ; "--— [| CLa 2 rz II — dz *- M .* 1 . o,El9IsSLs. - 8 p E: Auemonefpermos | Cardui benedili radiis interne albicantibus. | S|glz e 9|Z2&i afnaBoerh, fol | Plantaginis ft, rad, imterme aureis , excterne fufcis. | E "e 23P- : & Ub E- I Zaraocaci iucano facie ejut 4 cw £rifidis, m ' sÍlSSisS Loblongo ferrato rigido fl. interme [ulpbureo, Hide ne pui ^ - Z1 "|[2ijout Npe Ig ! EIE i e [Comyaa latifolia vifcofa fuaveolens T. flore aureo eos e|8|E|&ie|elcilindraceofl.in fibi conftat Tadiato Varians. Wu EICIEICICICE fem, nud. pappof. Heabee & Virga aurea huc acced. quarum calices tz-
m
men vix manifeite (quamofi videntur. vid. cal. vix .
Q. fquam. Hb.
*
-.
generis five fl, radiato rad
1IS
x
,non vel vix fquamofo
A
iverfi
NESASC
' veris & fertilibus: calice
-
I P—
non crenatis manifefte
S
—
longioribus manifefti nudo pappigero
Lu
pofito ex meris | y coul. & Irregularibus fimul d
; eq. - vid. tab. feq.
do, fed foliisobfito.
: Hb. Flore Perfecto Com
$. vid. tab. feq.
crenatis. vid. tab. feq.
Es 4
pufillis vix manifefti
r— PÉRRRA
id. tab. feq.
puriis. v
*
bicularibus vel fübrot, vid. tab
i^ f
OI qa
Hb. Fl. Perf, compof. ex Reg. & Itreg. fimul. [8.8 SL. [Di iereto: fem.brevi & mul-(glabro; Bellidaflrum Mikel. £27. glabris twbhoriio à acti 2c 9| topappocriftatis:fol. | dentatis fl. albo 225 E hirfuto: Bellidafirá Mik fo! breviore birfito caule palmari, 1 St8| (albo : Gomyzella auuua acris C]. Dill. Comyza Conadenfis acris al. 1- : & S |conferto: fem. nud. ba Linarie [olio Boccon. fl. pyramidar. &p.m.homoftich. & l| pappoffore Lübello vel cerulefcente & precociter pappefcentez/ler ar. venis caeruleus acris T. fupra repetitus & obfcurus. convexo & multifido: fl, in hes fcapi (vwlparir C.B. (crenat. folitario : fem. nud. pappof T»[filago offic.|rotwndifolia glgbra alpiua. C. B. ambig. fl. rad. Pelviformi multifido: fl. in fnmmit. "ongifolium bi fetie afperum. difcreto: fem, nud. pappof. Doranicum T. |latifoliwm magum flore. conf. rad. cren, | "" aocimum fol. caulem ampledl. E huc acced. multe Jacobee Afre, ex fequentibus; i Ez (rozundo(dentato fl. maguo Orient. ' & iptegro | | ferrato ( glabro "Áoirene mediocr;. ] -a | lobionpo uen [errato neque| j c dentato, |lanuginofo, iucano |amplilEzpo — E T Hormini jrutefcens afta. n c [ | Helenii lucido arborefcens Americana. M 5 & |Cacalie Orientalis, a 2 S | Acantbi incana & tomentofa Orieztalir, à I- Hyperici bumifufa americana, H 8 ei Bes aT. uudulato cvifpo ajra, | j z Cm fülio Perfice Pyrenaica, | [^ [A- E Salicis ad margiues villofo Americana, : ; E qu z Hieracii cra[jo. » -u ED - Limonii incana, Cretica, 1 E r c Ez | Giafi Sicula, i 24 NM | Doronici. d EIC E- | à X mA :t & (non laciniata lauwgine[a v 70:14n4, hM st É ; Pw Hin Italica, E |3 ki | E Spatule elatior polyautbos, 8, unic. varians, 9i aT 8 e * [Rofmarim, B *icE - icd Virge auree & Doríe, ex quibus ille fl. ad fol. alas ha- 8 E | ei bent,haz veto radios paucos, 4 ERES (uirinque Judenburgen[is. Ln Z|2-8 incaug |inferue tantum. (vulg. . * 29 ( (lanuginofà Coiftida panna. J B. (/t20 indigena | rr £s E E iSeutconi| —- virens | po flore |puvpur.| majore. i EISPEOTIS | ; [noz vi[cída, | 4fra (minore — 1 Sls js | ciuerea maritima wajor, E S|c [zJacbea T., labra lucida maritima minima itaíca. Slge-—lo 5 4 £ a maritima 4 z TENE 3 S folio Sonchi muletifido umbellata aunua. » S Barbarce & veluti pistato impare maj. — ifólia, E | e lug: «fii ifoiia, E FS Ernce inflar laciníato, E lo ad Rapbanum accedente, ki e Gbry[antbemi Cretici glauco. zl EN 4e Taraxaci afta. .— | n ei Ja miuus laciniata petalis f. brev iffe tis. | E * 5 lasuibas Ferule vs Artemifiz. Jacobea PES major i4caud no» vYepens, . m "n t: p v Feruie fülio senui[[me laci-altil7na Lufit. ib ES Qo saa vc xs y^ Buphthal | : L7 (Sociato : fem, nud. "m TOR aurea fol giutinofi graeolentibus T. [5 I5 [conferto plerumque homoftichice: fem. nud. pappof. /rga aurea Meocicana T. eto errato. : Ü ent íem. nud. pappof Virga aurea bebe fibi mt Loon jene.
TOLL FE TEEONE IURI cedes
——
majoribus & manifeftis : calice non nudo fed foliolis
HÀ —
non pappigero
plus minusve largis vel aciculatis obfito
- pappigero-
veris & fertilibus: calice 'uamofo manifefte. '
um! iim
—
l
B Hb. FH. P. compof. ex Reg. & Irreg. fimul. à ! ! : latis. Chryfamtbemum Aneric, majus. Morif.
aio: . Kdifcreto: fem. nud. folid.|anguftiffimis. Cbryfanzhemum Viroinianum. (quamofo: fl. in foladcalicem ^ ( Morif azgu/fifolium ferrupinenm,
íummitate | viride, - fociato: fem. nud.fol. fol. largis & calicem fere pelviformem for- (. mant. Chryfantbemis majus Flatani folio peremue Virpin. Morif.
E ss y. integro non fquamofo,multi fido& convexo difcr. fem. nud, fol. 2dent. Biden: TU aurtin | adbaíin foliis obvallato:fl. in furit. |conferto: fem, nud. fol.2. vel 3dent. Bídezs wo- v& Auglie Raji. j UEM D x | (legitimus Cl, C fpimof. fquamofo: fl. in furit. difcr. fem.nud. pappof, A/ler. Barell uen; [mollis (Fit fella fol. Comyzoi- des Hifj
2 à joe a (non vifcofo. — Jacobea Seuecionis folio Íociato,raro fonrertud pivenuis Waji. : v pufillo: calice florisivifcofo, Jacob«a vifcofa & birfsta Raji 'cilindracco:folio], : rad. fpirant.
aci form.obvall, conferto umbellatim:(3. vel 4. tantum. Doria Limonii folio Cl, f. in fummitate | fem.nud.pappof. ra-| Dill. cujuscalix etiam eftqua(i quam. diis in eodem flore |pluribus. Deria cozolida Saracenica offic,
* ; T , numero C harüradii nunquá crenati mihi occur. S (pelviformi in bafi multis foliolis five fquamulis mucronatis radiatim cindto: fl. in 8 — furüit.difcr.fem.nud.pappof.JacoPea Senecioni: fülio afra 1 puvp.frutefc.cont Jaccb.
non pappigero, convexo & multifido: fl. in fammitate difcreto vel fociato: fem. nud. folidis
longioribus &- manifeltis non crenatis
Lom
t. & anguft.brevibusq::cal, nudo
pappigeto
(C
minu
(r7
fl. radios colora- nudo
uamis florem emi- tos fingentibus,calice
uriis & fterilibus;calicis fcilicet
fq .nent. &
Hb. Fi. Perfecto Compofito ex Regul. & Irregul.fimul difformibus live radiato radiis fp
orbicularibus vel fubrotundis. vid, tab. feq.
—À
-
"
ta cene
(ibilibus. vid, tab. feq..
crenatis: calice
—
nudo non pappigero- on fquamofo & aperto
minutis vix vi
n
| 2. vel dent. Bideus Cura[Javica huc accedit. /cilindraceo: fl. in fummitate fociato vel conferto : fem. nud. pappof Jacebea Hi- Jpan, mimus laciniata fl, petalis brevi[Timis T. Item vifcofa vel birfuta Raji. ventricofo fl. non nili coelo fereno aperto albo,& in fümmitate ob ramos virgat, conferto:fem.nud.pappof, Cozizella amazta acris Cl. Dill. fupra pro Tyrone repet, non ventricofo, etiamque coelo fereno tantumaperto & purpuraícente & przco- citer pappefcente:fem nud. pappof. Comyaa cerulea acris C B. Afer annuus arcem. acris T. fupra repet. hucaccedit etiam Afler alpizus flore purpurafcene: Raji. non nudo, fed foliolisaciculatis ob6to: fl, in fümmitate fociato raro conferto; fem, nud. pappof. Jacobea Senecionis folio perennis Raji, radiisfl, fefe [pirant. pro Ty rone repetit, non pappigero ,fquamofo convexo: fl. in fümmit. difcr. fem. nud. foid, Sre£e Riv, cujus fpecies vid. inter fl.compof. ex meris Reg. intra calicem radios fingentem. to f lit ? SE ud É- CailisA T (acauiis. pappigero fpuamofo vix convexo| 9" arioem. nuc, pappo*. *jcaisefcenr, fl radios fingente, & in bafifol| conferfl.compof ex meris Reg. ubi plures oc- fpinofis obfito: fl.in füummitate currunt fpecies. | | lconferto: fem. nud. pappof. EJichryfo affinis Her, non nudo,pappigero,fq fo vix convex,fl( majore. Car/iza T. caulefcenr calice plus radios fingente,in bafifolisfpinof.obvallato]] ^ ^ ^ minusve foliofo varians, fl. in fummit. difcreto vel fociato: fem, nud. minore. iuis o (major L pappof. fi. grofío * Jupina [minor cpallido : citrim(borizontali ruffo |refkoco. * miocto [2 | a Uzuzern.aibo,excter viol, "difcreto: fem. : ! . "fminore pieno nud. íolid. 1 |prolifero | ; lmajore|oulgari v — globofis teftaceis. Chry[antbemoides afra Populi albe U — füliis C, Dill, Hb. fruticofa & fpinofa, [conferto umbellatim; (major (aureo. — fem. nud. folid. ple- Ca/ezdula n s umque curvis minor o, : st. undiq diatim : fem. nud. folid. fol. imbricar. di(tin&is. femper,plano & ——— Mflerifcus cermuus foliis ad florem rigidis T. Pm
| multifido;fl ANTON eminente: fl. in fümmit, difcreto: fem. nud. folid. elobofis tefta- qucm Ü. ceis, Chbryfastbemides afra Populi alba fal, C]. Dill. Hb. Írut. fpin.
f. fquam.
vix mani
M
Rup.
fcutvis potiff, Caleudula offic. B.
tantum 1n folis zftu: fl, in fummitate
£
fquamofo femper aperto & convexo. vid.tab. feq. IT dd |pappigero. vid. tab. feq. 2 b. do, vid. tab, feq. |
L4 nta nire
Bio andi Ae
84.
l
' vm : | H - T. ; . radiato rádiis Eus i "E S gu. (imul difformibus five fl | 4 1 5 É Y E 1 Hex I. A " .
*« Hb. FLP.compof ext
aan
wv
fimul. b. Fl. Perf. compof. ex Rez. & Itreg. t1 (Hy Q ophy »yliz. aerei "n Abr en Oseli fcotbeca Cl. Dill, fo£ro| trifido [errem &o : fem, nud. folidis nter
ep oe radiis fl, purpureis, laribus & pyramidal. (integris mu-([ingente. Afleroides 4gua
—— —
-—
pina .* n. imbricatis
m
dm TN
lium J. B. majus, atis;fl.; minore. Córyfautbemum latifolium . [minns n ; faon dfftihat ves wd Fia: (majus fol la-cteuuius dia 9 bricat. fed an- 2 mato | nas EI f im "os TIVA cin jprofundeft : gulof.majoribus. (umbilicatis & parvo E" "t . fol.in caule angulofis. AYiUmS eX partim qu Si VG o v E" TEL » antbemum T. Jp 7/1 EIS] Ig Sil. multifidis, C5ryfc [ Cbamameii. E E 23s WM f ol. l Abrotani, sa - &c S * & atis Lorula f. iuteo radiato u^ £|g|8 & E " tortue MALSERE. inftar fe&is. Buphiba - SSAMEAL- 9 5|E ngulofis: fol.in cau ] s3is X B E: diitin&is, minimis Wiss cris teo, tf albo PA ( flore & facie T j& ele|s|- pi interni E E E ifformibus vfi. M entoil imbticat. Aflerifcus T. frnte fcens fol, "ig » eis P$ omnibus foli 1 Vs -villf ferit o ri vero gracilibus, eminente: LSalicis fol. per EM ^I$2 & calice fl. non Baphtbalnum flalbo T, E - - diftinctis: M lieario mil. up - S . :; foliisi in caule a P7717] Italicum, 2 bh 9 |. s & angulofis: fo & foliofo:; az» (itÀn. S|s| L8 ^5 8 [diftin&isyminimi to caule ramofo kel Irotud ifolivm. Lu(it:n. 5T. ub Gu I halamo meta indum Mic : agno Dellidis | elg tel ER (alatisint Leucantben cetztin [aipinit mag Der 3 E - E-3E- (Tana agno Bellidis fl. Bar, ^d SeRIS i inodorum S te E lio T. o : s A ina inm Sophie x: ri ES $ non alatis: thalamo Partbeninm Mick. quod ies. muddum yciss Q ere&iior inodor, - E - gl metato: fol.Cicute. drca. in filvis, Jg "-— mem 5c '* c. 0^3 da z - E- (odoratum , dedere ne | ' | z à bellatim: iin (odora. Par? henium paid exco FR S Jilvaticum Rup- fem, 7 conferto um liolis Mickcl, quod Leuz uc occurrens, | "- folid. nullis fo Partbenium tis plerumq z Duo ad alatis; Hb.'inodora. Pa licato, & radiis non crenatis p f. Tu[filago. vid, fl. rad.non 5 diítin&tis, neg; umbi eeÀ fakcitis feni adi: pappo: | z : fido: fl.in fammitate fc namambigit. I. conf.fl.rad.non cren. E [8 Jesnyelo, teni | d aces Beso nica fol. € Dill. vid. radiat. fl.rad, | " E: fi tubulofo multi&d Li monii folio Jplen en IF 055 crénat exit S Z |cilindraceo & qua | ferto:| f enica. Cl. Di dicun- - riu fl.1n fummit. fociato vel confei ] Doria Bre eia horis autem p. m. crenari di i^ qdspe- Íem, nud, pappof. x cma etiam verum eít. E z lterum C. B. * B ficin ibsises Ponta fn duele: 3 M wes ? : | Jubrotundo férrato va | Scorpii decim e ultifido:! Yrato $ Pr nea difcre- incano Helocticum folio ins, j.5. : » zu in d.a p. PRIN digizaiis plantagi » Campaclarenf?. e to, fem. nu p P Dorsainier E folio; 0 o (valde ferrato rad. uior 4 rotundo lCacalie. C. D. rad. Scorpiiformni, ITUTAUUE f. fl. radiat. radiisnon crenat. C»yclaminis laziore ,latifolium j BEIDE E S ic Barell diat. radiis non crenatis. x. [6 Ed C fupinus luteus. Maff; leotícu obfervate vid.inter fl. radi urea Letcoi foliucauo 1 l91z563 & Afler fpeciesnecdum fátis d.pappof. ;rgaa conferto: | leise ES Jte (& alie fpe d fol. alas conferto: fem,nu Vr isi ob ramos virgatos e p 5d c (cilindraceo; fl.a & ad bafin ». latioribus: fl. in hb yoT. huc accedit. E [-E-o-h- (aciculatis, & a f. Afler paro Jlore glo " à E 5z | . fem.nud. pappo ^ berot UA dora. Heleniu S 5 Oo Bg 2n z di Ícreto:fem. nud.pappof, [a ex of. $ 3 - *- FH d E HM tot ontb udo: fem. nud, pappf - (4 ramos vi ga ia C.B. P I$is | |. Ts s dosis deltoid.: putsoens nans pratenf. T. "psocepng tuberof. odor. BIS qe Ann infummitate ^— 4f bellatim: fem.nud. papp arians, —d— ; * conferto um 8 «numerum v. 9$ i Nr fc. cor- d.e ko ^* bus externis "mil - idis difformi d fio- E | $| Cii füummitate difcreto: em. nud o flin &is, Aflerifcus T] Jfoliis 4 fo E E [non pappigero: gracilibus & foliolis eye odoro vel inodoro. 5i 3t dE internis Tom nii fl, luteo v
(conferto & umbellatim 4no
vel sno: fem, nud. folidis:
foliis Hb. minus tenuiter,
quam in Miliefolio incifis Ptarmica T. foi, aut integris in plurim.
nudo
—
cc
rdc ail
non emarginatis on pappig. fquamofo cilindrac. in fummi,
veris fructui infident. cali
Hb. Flore Perfecto Compofito ex meris R eaul. & Irregularibus fimul five fl. radiato radiis ofo
Íquam
plus minusve fübrotundis planis five orbicular. in fummitate -
uriis, calicis fc. fquamis flo- ' ris radios fingentibus: calice
udo pappigero , ' convexo vel cilindraceo :
fp n
TIN
non pappigero -
x
nudo
"E
E T MET o
& fimul 2. foliis latioribus ad ba(in, pappigero Íquamofo & convexo : confer fupra rad, orbicul,
darc
Breviffimis exilibus & partim vix manifcfte vifibilibus:calice
non nud.fed foliol. aciculatis obfito
IU
- Hb. Fl. Perf. compof, ex Regul. & Irreg. fimul.
(pappigero: fl, in fammit, conferto: fem. pappof. calice B.pelviormi. Jesus afra perennis,
intor,
nti ?/ido
Verrem, (long, |partim ferras partim iutepr,
c (arri ilfrma montana corimbi; *
iuodor, x (ex ituteo compalis. Laitera fl, min, comp, VHejenii Virginian. odorato ano velterno ex eodem loco [Toe Ite tta fuaveolens, ( Abfymbii emulo. incana pinnulis criflatis, Sautoliue faciejl, majore oel minore, Tanaceti fl. purp, atricarie flore faureo, toto, lalbo. .fémiflofc.luteol. Mllefolii Boccon, |conjupato argenteo.
[laxe: fem. nud. folid. Partbezium, quod Matricaria vulgaris huc accedit.
denfe: fem. nud. folid,
[brevibus
e- Millefoliwnm fol. laciniisl AProzani fl. varii col, (non nudo, fed foliolis obvallato, pappigero: fl.
vix convexo, ler Comyaoides flere flavente cernwo Raji. - d enetece Grocodilodes Lin. T. Coicus eocignus cap, cancellaro.
oliis integris,
vtilgare tenu Dod odore poer
in fummit. difcreto:fem. nud. pappof. caiice (quam,
bh
- fDifcreto: fem. nud. pappof. Elichryfo affivir latifotia non fruticofa, Volckam. fraticofa: Elicbry fo affinis frutefcens. Herm, (majore, JElichry [um Orientale,
conferto : fem, nud, pappof. |non fruticof. fl. pP L planta quam Mille. luteo, folii los non majore, E/icbryfum vulp. ft. , : t varieg.
reliquas Elicbryfi fpecies vid. inter fl. compof ex meris Reg. calice donatos floris radios fingente.
[flavo, |non diftin&, Chry famtbemum j VA v MP
emarginatis veris & fru&, infi abi: calice nudo, non pappig. plano & sfido: flore in fummit. confero vel umbellato; fem. nud, folid. Parzbesiaffrum Cl, Dill. & NB. non Mikelii, | huc accedunt etiam : fl. in fummit, difcreto:(diftin&tis. Buphzbalmum T, flore albo,
fem, nud. folid. foliolis imbricatis
iria fl. majere C B,
quorum radii emarginati lati & velut praemorfi funt,
(plano sfido : fl. in furit. conf. vel umbellato : fem. nud, fol, Parzbeziaffrum Cl. Dil.
Iconvexo & multifido:fl, infommitate E ereco vd fóciato: fem. nud, fclid, 2. .vel ! dent. Bideus Cura[Javica caule alatc.
(quamofo du fl.in füummit. umbellatim 4no, 5no, vel conferto; fem, nud. folidis,
«. ( fol, pennas, radiis fl, vise con (pic, s
Frarmica T. | fJaaveolens T.
anaceti fol. incan, rad, brevior.
tuenti.
k Y
*
ro. Jacobea 3 quarum radii fefe etiam ut in prioribus fpirant, .
5 Cilindraceo.non fquamofo multifido : fl.in looi fociato rarius conferto: fem. nud. pappof. Jacobea Seneciouis folio perennis Raji, cujus radii fe ita fpirant , ut vix cR obitet in-
ntum & folum T pappigero cilindraceo: 6 jo Jacobea( Senecionis folio perennis Roji. (ummitate fociato : fem, nud, pappof. fl.
tvifcofa & birfata Raj,
icana minor,
: fem. nud. peppofs Afer paluftris parvo fore ghlofo T.
aee EN
c
Hb. Fl. Imperf. & calici floris fimili, aliquot apices & flamina continente non graminifol, fl,
eee.
C6, & 8do. vid. tab.eq.
tnacsdilh
2fido: a fr,
4fido: a fr.
planta, & in plurimis mmlitate
bus tam in (u
remoto tota
Quinquifido a fructu -
mtetm— à
fpecie
"P r-- "s "n in iiis u-
nonremoto
ad fol. alas
f
d.tabíeq. —
remoto. vi
r7
oto tota planta, lateraliter fpicato:fr.| d
Som! ad fol. alas fimul
Hb. Fl. Imperf. Caliciformi.
Hb. Flore Imperfecto caliciformi five calici fimili , vulgo non bracteato Raji,
(Bi&ido vid, fl. perfect, regul. 2pet.ex quibus quidam huc accedunt. (Pole oulbare,
(in fummit. folitario : fern. tedt. capf. anguloía 6part. Afarum T. Joi [Cyclamini: virgin.
(non remoto |lateraliter & (imul in fammit. conferto vel racemofo:|eretium majtts album velrubrum,
fem. tet. capf. veficulofa fimpl. Blitum T.. | [npinum mins album vel rubrum, (in eadem planta,lateral. & in fummit, fpicato : : fr. 3cocco 3fpermo.[Circee American, Kicinocarpus B. fol.| Pole 3color. Afr, Cfibrofa, Mercurialis tefliculaza, berbaza | (incana, |/Picata | fruzicofa) Amigdali fol, capf, tefticulata 2part. rad, viticulari. AMeroieisli montana, fPicata. (tefficulata,
o2 €bacca globofa p. m. nigra polyp. Pari», k S - fdifcreto : fem. te&.| ( [4part. polyfp. Nepenutbes Ln. c C9P Ls patt. polyfp, J/zardia Ln. ed (nud. 1 Paris Riv. (birfata S fparfo : fem.|te&t. bdo fimpl.fl.3fido vel4fido — |oderaza £o l Campborata Cl. Dill. Capen[is fol fére 2fido, PU infummit, vellateral. Eryugii, "EN (homoftichice: fem. te&. capf (impl. polyfp. Percepier. am (1fpermo p. m. elaftico : Hb. afpera, Parzetaria, conferto; |heteroftichice: fr. |polyfp. fimpl. 2corni. Chryfofplenium T. fpecies vid. inter fl. Perf. |quafi umbellato vd mufcariofo in fümmitate:fem. nud. plurimis, " Tbaliéirumn. vid. " Perf,- E fem. nud, xz. Peziveria Ln. racemofo: fem, ted. pericarpio qua(i bacca Ipyr. "Solesolides Cl, Dill. vid.tl. -
turbinato vel aculeato:fol. non pungent.(z0s aculeata vulgaris. Spinachia T. capf. |aculeata Cretica(é erecta. fpicato velra- | C fupina cemolo; fr. ( florida (maximal C anadenfis ( Uie CMirrbidis non turbinat. fol. igna Lzoffras cauie| fol. | Coryiz, & urentibus. Urzica T.j fraGifera(misima & minor — (rubeuze' |lauceolato. C Ui, & frutlifira fimul, in globulos cong, fem. te&t. capf. membranof, impl. Urzica piluliféra T . fol. ( fabrotuud. fem. Lini. Parietarie, mufcariof. fem, nud. 1, Kyzavve! mttfcofum alpinum aliis Alcbymilla mufcofa. N: Thefium Lu, f gramincoanguíto & brevi. Kzavoe/ fol. viridi & albicamte, — conferto:fem. loas t. fol. fioi. Linoril Riv. soci á | itect, capf. 3part. Pharnaceum Ln. roni cues ! (anguflifolia icato : fem. nud. 1. 3ang. Bi/forza T. radice jutorta dio vel B. | latifolia, magis & faepius ratorta, Serpiliifolia
i,
o "o
it
fpina | Polygouifolia ca-
esi rigido. pitul. echinat,
arytpbylli fl, maguo. | Myrtifolía frut.
gangulari. Folygonum T. fo/, € majus: & miuus fl. maoimo, |
ablmpo. — ^ (jfrutiefum , (fparfis.
nud, r. dAbrevi bumifufum! non fiuticoff l ji Orient. í
'globefa eure (planis — |filoeffris.
fl. lacin
* *
TORT
" m ies lerifi Satin bs fcapí ius
fociato vel conferto
La L ^ (Jbinofum | (berbidum craffo brevi
pericaio 1pyt. sun cochleato, Ka/í T, j foh copibes villofo (mon fpinof, Heg owe is E
E. CN ted. capf, spart. ter ipii, Dalecbanpia Ln. verticillato (snatim: fem, nud. t. Sedioídes Rup.
d
. tdenfe; Rm nud. 1. C re CI. Dill. Po pit tid Ji, albo veriicill. J. B. fpicato, racemofo,, vel globulofo. vi d.tab, feq. *
—
euenltada minutis: fem. orbicul. rr: capf. (impl, sgona, Paromicbia T.(erea || Alfief. capJaxis E
f jepui loupiore |
Geni wife fronde
-- CT a n
Hb. Fl, Imperf. | í 87.
f [ramofinm U^ multiflrum Perficaria fol, Orient, Íaangulari: Fapopyrum T. rw Lem & foc PEN e L/candens fowgere : (maocimum americauum, [mon macul. | oulgaris, maculata |maculis ferrum equinum referentibus, — Lfrutefcens Virginiana fl. albo , Vel rofto,
urent, repeus pufilla Lobel. (Salicis in aquis fluitant & extra eas ereGa, breviore & latiore in aquis. fiuitans | fl. fpica fpeciofa purpurea compa&iore, Rup. | Nicetiane altiIima, Orient, fl, calice rubro, ix fubtus incano, | nigricanite alpina fl, aibo. longo Valentina. Lapatbi major fl. pterpureo, — Lepídii altera. Boccon. (pes auférínur Tabernemont. rwus, & adm, (3angulari, ; finuato candicante, Chenopodium T. Bete.
l vercigo odoratum.
f * * mitis
nud. I.
—
fpicam vcl racemum: fem.
c -
ple-
Plano acuminateovato: L Eerficaria T.
Teü mST
—-
uniformi polifperma
EN emnes om "v
- s
amina cum apicibus continente
Quinquifido a fruc
*.
longiore fitaveolen: Mexic. 00 Lini five fcoparia. Riv. | ai breviore c«fio altilimum ammuum. folio ' Coris fruticofnm. Orient. T/yliii incamum frnticofian. cie; o minu: viridi. |o tM coma (purpterafcente, | |eapillaceo breviore bumifufum. argenteo (3. ferrato amtricanum, | A |8 facie Blitti american. ^. foliolis femina a fl. remota(exa&e. triplex: ETE compre[7. obtegentibus, lilium galli- : "Aon. £11 5224)l0 oblongo com fein " [obfcurius. d 9l. d fsoideo P bajla.o (bortenfis fioe [ativa alba & rubra. : | gie friiicams Halimus, eredia & bumifufa, à anpu[limo folio maritima, ; TUS eR 3. itripleoc 'T.| procumbens & frute[cens maritima bifpanica, : ps; amplifemis frutefcens Orient, Jengenteis foliis | Bolygani racemoja. fruiefcens Mauritanica,
"i
—. u
j aliquot ft
rj
gu.
ria:
rumque fimul in füummitate etiam congefto in ta
non remoto, fed eiinfidente ad foliorumalas &
- id eft planta remot,
e
| , te&. capf. | fimpl membranofa, que antea calix in eadem plan
^ difformi , ideft 2plicis generis
(C
£i e T
Ziriplesc IT,
perfecto calici fim:l
uno orbiculari cum flore coherente &
altero fubrotundo intra 2. folia an
lofa monofperma a fl. in eadem
E , "T ^s i
Do | minima eretla folio 1riang»lari, Cretica,
P " E ! | ffuteoc aculeatus pulchro fire, Orient.
- | 3part. polyfp. 8. ro.ftamina continente: Cberleria Lin. n :
E iz cs] 0 dsplice: polyfp. fl. etiam 10. ftamina continente. Pentborum Lin, : $t ( Rp.
EN 9 | &te&t. bacca conglom. Mori vel fragiformi polypyr. fucculenta Coni citri og piste orücarp..s .
E "6 |* (fcandente& volubili: conulo ovali fquamofo molli a fl. tota planta remoto. «paar, is
EE e6| 2 fem.ted. ^^ ibaccapolypyr.a fl. in cadem planta remot. Ba/ella Boerhaven. "n |S[e[8-|z2| [(urnte& punk fcostetbcar tel tsnbran od (impl.a fl.tota planta remot.Urzica Canadenf.forte.
E [2s s $ (foetido: fla fr. fübrot.teftaceo (/atios — |vlgaris, ee S|ISIES[S * te&o membrana monofp.to-| ^ — ibrachium cafa. Oj8|s'ej7|9| | ta planta remoto, Canaabis T.) erratica, Cprocerior fruGa minore, ^ sit. &l f digitato: . - - (onlaris. | e|*[$8 Ev non foetido largo & fimul peltato:[major caule virefcente., ipd E á | $ " *y t" à frü&u ossddr 9; vna in T prytapné oid part à po^ : | ^m p iclpus T, minor Can, »
F 5 - E 2 ss pi : d icpnr | dL fol. profunde lacinias, Ceilan. - o Ed n non digitato, fed mucronatolongo & plerumque fimul dentato : fem. tet. cap^ — | t: [aa 7 " aculeata, a fl.tota planta remota. Spimacbia femine aculeato T, huc acceder $37.
videtur fl. s&do. : * - k i Hb. X
je
-
fem, marginatis. Hb. fcandens. Diofcorea Ln.
! $8 : Hb. non graminif. Fl, Imperf. caliciformi i fallo. pie 76 rnbro, " (modofis C. B. — |plamo (major, ] | € — Ho heetofa T, — | filio lanceolato arvenfisiminima|mera varietas, | S 70 Uedofit, ^ |mon lanceolato minima | : | - | fagitte angu[lo montana, M (a8laj (rotundo montana vel alpiza. tz |: 2| Clonpiffimo lonpipedo americana, 2 el& Vauugiuofo Oriental, ; *3 f[glels do bortezi * E E E rotundo bortenfis, ; S EL 5 9 | Ari lato montana. A Isle" (3anpulari (aculeate Cre, — (mascima fabrotundo arborefcens, - - e 3€. Lhceto fa T. fem.| | minor, — fol.| Limonis | flagellis non ramofts, mes E o - [rotmndiore| mn aculeato | fétata repens jundulato| Gr X^ leg Fagopyri pumila. £& les Caltbe peregrina. | E g Iz à fauríto (longa. i Arifari pallide palleaze Nebroides, z S B radice| fibrofa. Arráüplicis lucida, Me - on lnon aurito [tubero fa. Ocimi Neapolitana. Ez E: | m lobato lobis multifidis minor eve&la, hd F- do ludica. E. E83 Maio. MEIEE [uisinem, | | | 92 "S o magnum filoeffre oulgare Hypolapatbum 1, Tabernemont. * BE-23 ha T. - maocimut folio cubitali, | E E RIB S laquaticum | -eo|E[5|s t, Lapatbum T. [minus J. B. m 5 E r fplauo. LE "e H m a AcHto|cri/po, S gisi-'g fiore unto, (BE EHE 91 folio | E (ofrentibur, «iiglz E (rotundo cofla & petiolo| — . Alpinum, "5S 3| | [rabentibus, E-CHIHME (oblongo five fecundum Diofc. mE DIR | (vulgare Rbabarbarum AMonacboram, RIIKIME bor en fe folio lato fubrotundo| Sio £s. (maocimum Orientale. zg&8lg| [eU ZapatbanT. |acrtto rubente. — ^ a|8| 19. languflo magno fru&in Orientale. $885 ls finnatum pulcbrum Bononienfe. — | SE o fütidum maritimum, — i ay hien : :* E] * o uteoc bumilis pulchro flore Orientale, Ez S B
. 2 spart, e. | | l o vel spart. fem. non margin. capf. totics rfperma quoties loculatis eft. Scbescbzería Ln. ide m | (mar, B -4 in fummitate conferto ; fem. nud, r. Akhymilla T, mera variatio. : WE. & (ftamineo in longam tenuem fpicam congefto, necdum/(arbore esr fr. adunco, dE d9| fatidefcipto:fem.nud.:r.fol.Canacori — —— | fruzefcens fol. Plantapinis. : | EAM dE o o. 4 | aurtrur: Boerh. |bederaceus caute maculat. major f minor. . —— 1 ... | &yapetalo bitamineo fingularis ftrudturz ad fol. latera circa caulem ftellatorum nonarticulatorum fparfo: 1 m| 2 ,fem. nud. 1.a flore non remoto, Hb. ftellata paluftri, Pivaflella Cl. Dill. | Y d | mere itaminco ; fem. nuce fragili te&a bacca ovali 4gulari 1pyrena. Bucephalonln. — - | 2 | 8,tubulofo abfque omnibus (taminibus & apicibus, piítilloquea fr. in eadem planta remoto, quieftfe- | i | di nudum r, fübrotundum ca/ici 4fido plano, etiamomnibus floris partibus deftituto infidens, ad P 4 *l t
5 HB:
h C REM Md |
ftamineo, id eft ex meris
— REQUE e mls
folio
* *
fimplice non compofito ,& ad rhachin commune
| | Hb. Fl.Imperf. cum ipfis femin. p. m. clafticis conglomeratis fupra foliorum dorfum
po—v— P n
p
granulato llluftr, Heuchero ,
apicibus conftante
m
integro, in margine
angulofo & refpe&u fue lon- non angulofo
ibus pinnis
lice ve compofito ex pluti
. feq.
b
p : in rhachi communi. vid, ta
Iti
mu
"-.
,ctiamque longiore quam lato
uibusdam tamen Ípeciebus in mucrone
fuo laciniato plus minusve profunde.
*
e es orm TE spon folio
(in füummitate vel fo- | liorumalis cong. in
Hb. Fl Imperfi fiia. & granulato dorfi fer».
'plauo
florem
Ifpicamlongamt
(4gularem margine crifpum: fem, nud. 1. Covzrayerva fol, mucronato iuc lofo Ill. comm. lit, Norimb. |
cam. difcoideum : fem. nud. t. echinato, a fl.tota planta remoto. antbium T. vid, tab. fl. compof ex meris Regular,
capitulum ovale: fem. nud. r.a fl. non remoto. (oe bondyli ad fol. alas(ftellatorum fparfo: fem. nud. 1.a fl non remoto.Hb.paluftr, Pi»a/£zlla CI.Dill. (lit.Notimb. circa caul,|non ftellatorum , fed dichotomorum conferto,ex folis apicibus conftante: fem, nud. 1. de-
(em. nud, r. a fl, nen ges. Sauraru:. vid, finis tab,
ultimz prio
4 fol, Sp Iil. C,
preílo mucronato : Hb. V. Dicbotopbylim, Cl. Dill,
fupra ipfa folia pinnatacum fua pend l,
levi vulgaris,
'usdulato (minima,
|& anricuiato per. bafin.
pl. fparfo: Salvinia Mik, Lenzicula ane
aculeo escterius donato oc co[la media egrediens,
angufio p anguflil]uno: &
(reziculato,.
apice fuo. radices ageute,
rigido
(ferra we Fe l»on codi poco Y amplilJi
ácuto
pen.
DEO, oos ad oras puloerzlepto,
creuáto rotundius, . villo 72! "villis && fquamis. aureis; [wajor...
R
yj foliorum lcinias eisinitnire lougil]imo, wudulato vel non uudulato,
f ed (articulato,
* "5 i
(Integ
" jeirepunik —— simoste
"A birfuto. d a breviore & eral í "n trifulco ip fumeitan.. 4laciniaro,
: multifido i5 apice . lintegro. —
i 9 |quern namofis. ocu dicis fcandens caulibur initi fiuamefi. i E z X — qLauriuo fcandens.
& g'« (erbem involuto, v 85 ica (oiren: ow
Cretic Hemionitis T. [mediocris vuipsritquie biefitallaciniata ad ora: paivériicld
& zi z [maocima Me cerviue «ffoi. i PNE (3 i A. | x (orrentiDus. $E*«g [fa 0000 (meum fnfafiik Pu: semdofi oria : E 4$ [98 Polypodium T. bis | fit ferma j'me. aureis i (peris en 9$ SR EU Lpendulum| Je isiuad vel variis |crifpis | jw Jquamis ve. UNES R18 -M- LAfpleniidioifnris — D zi E Tin peliciiemávburhus f gi; l (proffius (caliciferum Sdhutlidis. * cdd P8: Cpellicidis (rigidis... acutis? ^ (tenuiusLaon caliciferum -—
o 5 q63|^ (referentibus(majus & fpitbamal&dulci — (puntiata [ubceruiea,
8 E. si ca FH 4 ui - Pat referen.( miuus radice gon dulci unos pun&, moricante foris
4A. JA E "
228 42 WOdim
*$& B [EE hse fmm 2
Oc! —- olypodium T. |denzatum. afperum.
Mv [RN fufcum ferrazum denticulis tenuil]imis.
t gw [3 E 9 Vaciniatis ad margines pinuuiis Cambrobritanmicum,.
ub ES IL. ee
HBH*2z lI.
sz8 . -E-
DO- [on [oulgare feCura] B. copo in Gp det Gago — aia ss Afplegium T. municatione D. Popovitz. P
- S9. ES Wd "oilofiem & altius (0$
€ T d E pcm e sain alterum,
29
LE 2 T -— t3
nferto
iorum doríüm co divifa
pra fol hacque
d PS s gg c "s g o
anulatis & p
gr
luribus foliis inuna Rhachi co
granulato cum ipfis fem.
pen. - folio multiplice (ive compofito ex p
P d
Mb. üosfitebiaii Fl.im
usitas asus rur MSN. GUEISUSAUNUR S.
Hb. Epiphyllof. f.2 fac (augu/io Cretica, | BS' |2.8 in orbem per fummum ímvoluto, f I3, [$8 - cofle innafcente, E s a & E multifido &* cri/po, siSl-l» 52 afpero C undulofo. z|E ma 3:8 E. Lingua cervina ramofa T. folio|modofó major, vcl minor. EACH S ud inuofo € acuminato,. 2 -dE-i2- M. querni divifura, &gie|"ig" ,— , (ettberculis pulvernlento, m -ITAE iid M ipun&lis notato, 3 & | " [orbicularibus ad rhachim ufque non di-|e»frformibus. errato. 2a vilis,fed tantum (inuatis &€ ad thachin | ad margines pulverulento. i | - fibi conrinuis & ungue hum. minori-! pargizazo membrana tent, gls bus, Afplenium (ive Ceteraeb vamo- — | aureo, | 2is| l fm T. ( Europeum. Citrii, - E d. rt ed tripbyllo, | 2e|9|e&st5 45 [pleudentibus, (non fcandens. | i. - d p * j r : finiri - y gn d féandens, major. vel miwor. —-|»j|2el25 Y" lata villis tenuibus O ruffis, x ri E z 9 24 Hemionitis T. olia fimbriata, 4f S|v|559. .- pumila votunde dentata. emis. T p "oli |maxima, & altera elegantior. 2l& ad foi. bafín falcatis anterius G pofferius veflexcis, els afperis, T "u 8|s A Blabris; major. & minor, -|£2 2 radiatis: Polytricbi facie. - "8 E S. [|aculeatzir major & minor. 5 lel-8 pulverulentis juocta. uervmm. -EE-E-. uri, V" Pinnular obinfas & leviter denticulata: divifis, -HE- E x (petiolis migris & Iu.idis. ! 2[&E Lonchitis mon vamofa T. | angulis à longis Ad bafin folifis foliis, álgs folisfvepinnulis | ^ — — ^ leras pulverulentis. sis incifis fupermis major, & minor, — w"|se (actmmatis vorundis incifis, 8| ei E auriculis rotundis laciniatis inci[is, $8 - ut | Jibrotundis iaciniatis. ww?" qTeordiferinibur, 0o cem : E iaciniatis elecanter pinnulis [candens Brafil. 3 | auriculatis &* ferratis, M. Betozice. *. didi. (majzsr officinarum. l£enwi membrana comtextis, —— — wultar [minus & teneríus,. i (o giueifie eleganter. | f | AUMESQ, evi PT |angularius crenatis, radverfis à. in rhachi comm. re&a & fubro- à eordiformibus. tundis vel 3angularibus: fem. fparfim fu. .— | Jaculeatis leviter, (precincii. (3 pra fol. dorfum. — Trichomane: T. [migricame limbo & crenis rotundis Fede Er (argenteis ad oras nigrum. zs S 3 . (denticulis bifidis iucifis. gg E pendulum Serici inflar molle, 3g. | E: | OS oan, [altius ?ncifo lato. 85s : (Coriandri| ^ ^ [minus incifo| ampli|]imo. EIE seus |o pmimur vulgare. eig MB alternis femiorbicular. inrhachi communi — |mulri/ido |bumifufum pellucidum, e ET COPS geniculata:& fem. in ipfisfol.crenis,p.m. —'6goso ( candens. S[SgES2iBal fetefica. & fem. obtegentibus, o. finctfó tenuiter non [candens i "insd- 9 S TT Adiambum 'T. fol.|cap E .2|£€S55 |o —— pisaceo, -|aBZEgRIsÓ$. c 2:12:38 19.3 g B | Noe. es S|S8o's |2238 (oulgaris. o d ?|2zS |SE 2S MueriaRiv. |procrior germanica. umtlis albicantibus figuato, E ez TEES e a8 latifilia alpina Jfpinofo frutefcen; & ropens. i i Ex E 4 — Ruta nuraria T.|vario folio clematis, Licbeuis petrei & ejus facie, [46 ]-— airiffna |variepazo. Kw (uico pl:rumgue maritis.
assidua iii is " P-— AGNOS — .— c ema, /———————
á z aine AE En. schau uer uon——uumxaucit——
Hb.Epiphyllof. — ^ ^ TE [E feeniculata pinnulis femiorbicularibus "y ^ : m 9 em.íparfis circa foliorum inem.|perelegans folio flabelliformi cum rubedine, Qu e 5 e B - . : Kir nc ramo[um T.C foliis Trapetiis dentatis, ' La8 ffübrotundis linea r. vix major. 4... ymajus, | Afplenitm ramofum huc acced. 5 o fem. fparfis circa fol, marg. Triebomanes vawn fum T. idus fedrami non funt pionati, | . |38 (latior. & longioribus & fimul (alriffima plobulifera minor, fed tantumfinuati,& ideo herba | e i24 auriculatis: fem. fparfis per|/im?o puiverulento. — . — adfemel divifas fupra fpc, c aa | | medium dorfum, ;|ur, IoBgit/culit partim auriculatis, | - —E-L- pinuui b y B |S2Eg : | - (obtulis U^ leviter crenatis. IP NUK S - Lonchitis ramofa T, ; ys Cfpimof. tentis, E CIE- pediculis ^*^: 2 im-ol|m- [nigrz puloerulenta, " Men ^ , "W * - 2 l2z$g97/s|a — dMqguamof. caulicula, 9 EE EM ^ kradiata facie Pobytrichi, $e |S428|2|8 [Filicà fontana major & minor. | s |828* i| 3 & facie Adiauthi nioyi - fobtufi (bifidis. pierumque , Sinenfis, - 28 E 9e h d "ha |capillaceo, .. ..— ET. inon bifídt american, a wu sic 1S |digizazo, 2 50 Cpinnulis |, s ss. (major Scotica,. DAMES t &. - S13 * 77»|vario. * | t jebeufior ibus sinór vulgaris. . Sas|l39 [Sls pi] li" Jegmentavotundioral— lacuzioribus, TR SIS | E $4 A | "divifo, —. |ChbinenfAbrevibza acuti, * E z RME | dps * Ceteracb accedente, . , » € "m - IER . J | uda PE En a a in lacinias feBio, pore COM, | z E. Sv e n] --.* ]acsminatas nigra, Iag[so E | coruiculato faccatilis, I: EE | danenteo putvere eonfperfo. —É ninima omnium fA»xatilms, I8 Adiautbum nigrum di&a, officinis. & PEG... eros es du i | HBoiypodii radice, Lufitanica,
r.— V, (latioribus major & minor, ! 5 e sui |£ifidis 4p yia ! |oulparis, caes ) dle y TEE PP nidum avis excprimentem in orbem eocerefcens, ». (altera radice Polypedii, í 9 piper. :
lante dentata.
iio multiplice five compofito Rhacht communi divifa
& pe E Z o c e E C -— E Z E fi er I. " le) u» - : E . 1 i nnn, | Tere acuminatis, | e 2 S i) candata pi mitis p oncbitidis dentatis, | E: s » à tenuiJunis & tenuif[ime dentatis petiolis, | &Si7g (B |3 «|molis five glabra vulgari mari accedens. E ERES * OG & izenui|[me fecia eoc monte Balou, bá 28 & Sp B8 [minor non ramofa., I [s & |8 ibeciféta. ' (3 |588|3 j|x '|Lmbisidis foli nid Lufitan. : | 9 |2s8c|9 .— identatir s z - ( ] L | € * : (iss 5 P "a fummitate ferratis, * I5S. z arbore Jceus| aculeata lazifolia, Ig |^835 8 fpimofa bumilis € c A Fed i pi»o : "M9. ; : IO [2259 : | Adiantboides majr & mier. EC 1275 globulifera aisi[/ima major, B les IS inofa G dentata [5 [$5989 [|* d deir ; L.Q E^ ir . Ze . ^c l8£2£/s ^2 |acteleata" Pi soulis mollibus wigrb. Seg | —atifola laciniata & ad lacinias molliter aculeata, | E 3S9 [8 Taoiformis major & mimor. SAT ca-ia']|- TUN ercipis. » E E E E villofa pinmiis fuk dentatis, : SAEC. I2 birfusa Iutefcemte puloifenlo fordefcens. S Tm [S 2 - continuatio videtur in Tabula fequente.
| T Ra : 18 Hb
Herbz non Graminifolig flore im
P OUS 4. 9 WE IIGNT w. 77-39 Wa
*
m fem.
iorum dorfum una cu
ranulato fu
erfecto g
. compofito five multiplice
ra fol r*
glomerato
m elafticis con
granulatis & per maturitate
e
in rhachi communi divifa
€-
innularum p
P coftam. fem. fparfis
; deinde in ramulos, & ultimo in
ter, fcil. in. caulem
; 3tio in ramorum ra. & ultimo in pinnula- petiolum aut faltem me-
iam coftam. fem. fparfis
in ramos mulos, qum
p Lu
quater fc, primo in caulem , 2do
tiolos , aut faltem mediam
gulorum ta -
* *
omnium & fin in plan
parfim
- per foliorum dorfum in caule füunmorum racematim
(ed tantum fi
fcíe conglobantium
non omnium,
d
Filioc non vamefa T,
Hb, Epiphyllof.
fpulverulenta piunulis obtufe dentatis.
4d alas fólio/a.
[criflazis.
longiu[culis. non dentatis. Piunulis
| rotundis non deztati:,
candens piunulis eleganter ferratis,
[verzicillata, Afpbodeli radíce, Utiloaris paln[iris,
[-
undulatis petiolis (quamvofis.
obtu[is, fioe in obtufas pinuulas diffeGia,
| leBlongis im fummitate ferratis,
Loschitt obtufis non dematis ad oras puloernlemtis,
Lunaria Riv,
O/nunda T. |: ài "M
$m ' i/idis, Matricaríe, Adianthi,
( Eiwie
0 yf amo atis. | Iunati [mon ramofa,
major. (minor, Mingte cerbine.
latis crenis inciftr,
mcn profunde, molliter bivfutir. [/anceolatis & levizer ferratis.
Loncbitidis birfuta,
circa limbum foliorum.tantum. Tbejpteris paluflris mn ramo /a Rup, Filizc ad marem acet-
deus vulgarem uonramo[am uon dentata Chabrzi,
$ 4
: [pet totum fol. dorfum, Fia ramo/a T.
x
: fo pee [imis non dentati:|
obtufis undulatis, lmao »
irofiratis longiuféulis partim. aurieulat, Polypodii facie Pyren. pes Jpinofis t mgris cauliculis latifolia.
Cicute folis,
villofa major crenis rotundis dentata.
[arborefcente: fupra inter non ramof. recenfitze fi- k
lices forte huc accedunt.
(circa pinnularum limbum tantum dorfalem, T5elpreris Diof, Fiiix fim. offic. Semina globofa Fo/ypodii vulgaris egregie probant hunc florem granulatum, quia quod-
libet eorum 2, cornuta fila five pilos habetin apice, que nemo tubos dicet,
Tabula |
amis imi. m tas meus TER 0 LL
vcl
ex funt ple- ut Mays,
pontan membranofaà preterea
folia
» V€ teretia,& femper abíque ullis nervis five
& fi fj
| vagina fis & monofpermis , ut in fola Zea monococco
uetra
ia riticum , ve
aque fpec is, ut T
in
ineum, femi ma Job,vel tecta glum
y q
brano vel 3
lis figurz,
bent mere ftam 'Lachr
e loculis 3plicibus mem , eaque vel carinata ,
quz florem ha
c exigua magnitudinis eaque vel nuda plane utin Hordco à
ut Milium, vel plan
— m
calice quodam,
Gramina five Graminifoliz herbz fünt, rum«qu
| iof
fic di&is coftis, & funt femine vel
minore filveftria & fpontanea , id eft : fponte nafcentia, qu& funt caule vel
cte
flores habent in
niculato & fic di&o cul- mofo
majore & fativa,caule ter ge
——
: terete cavo geniculato vel articulato,
. culmofo , id eft
-
babent longa angufta & tenui
w
neque cavo
id eft: eniculato fivearticulato
non culmofo
*
flores fuos habent vel
,ne- ; fed plus minusve fpon-
, coque
&
que
.vel in
ims. !
€——
—
-—-
Lnd
[tantia
intus fub giofa farcto
fümmit. congeft
da&ili fpecies. in fummitate vel
d latera fpicatos; ut unica gram.
r a
fpicam
I -—^
paniculam
—
(tos in
—
heteromallam , locuftis
Ta
"Mufcarium five fafciculum compactum ex fpicis
(imbricatam five ex fquamis (turbinatam ut Phalaris. ive ex feminibus (non imbricatam|
[fociatos , ut Gramen fpicatum durioribus & craffioribus locuflis fpica brevi. C. B. confertos intra calicem infundibuliformem curvum , ut folum Gramez orienz, vermum.
d is d
pappofis
bula Graminum generalis. - ; s «Jav. (fertilibus ut Milinp, j multis laxis lfterilibus ut Mays. (nullis, fed merelocuftis ut 4veza,
(fterilem ut Lachbryma Job, lfertilem üt Tritiezm, facuminatam &(glabram, ut Papicum fpica glabra, laxiorem — /hirfutam & afperam. Panícum. Italicum, lobtufam clavat. denfiorem & hir(ut.ut Pasicum Indicum,
nonturbinat.
((implicibus, nt Irzzdo tyberina vulgaris,
... f2. vel3. ut Aruado fativa,
|compofitisex|3. vel 4. ut Gramen avenaceum fpica fimpl, &c,
i v apuno LS. Vel6. ut Arundo media oulgaris.
ipsos. (Umplicibus , ut Gramen avenaceit mout.panicula auguft. &c. & jomnibus |. mpofitis &c.
muticis
(is
Rf
LIS
conge
e
fpicam mplicem & unicam:
J
-Ihomomallam, id eft: verfus unum! ' -]atus fpectantem, locuítis
Jubam, ut Feflzca lozeiffimis ar iftis.
|
-—
uniformem
nonpappo
larticulatam &c.
| & (non omnibus.fed partim muticis , ut Gramep palzi[lre paniculat minus, [muticis, & neque cirro-((implicibus, ut Gramen canín. fapin. minus. — fis, neque ariftratis |compofitis, ut Grame», aip. panic, minus pa. nic. pad, vi1id, citrofis, aliis bulbiferis, ut Gramen fparteum aip panic. laxca faliac, &c. ifimplicibus , ut Gramen paluflre panicula. minus, lcompoíitis , ut Gramen paric. locu[lis purpuro arg, 2, tantü, ut Gramen »odof.aven, panic, 2, Vel 3. ut Gramen avenae, tazricul. la- nup. flavefe, 3. 4. Vel s. ut Gramen avenac, panic. fparfà locu[l. minoribus nen arifiaz, fimplicibus &c. [compofitis &c. cirrofis & compofitis «s 1 " : (implicibus &c. i: Lariftaris 9"? ibus puioscns &c. (non omnibus fcilicet in ead. panic, — cujus generis nulla fpecies datur, ímuticam, ut gramen caninum arvenfe, Ífrumentaceam| nullo,ut grae bordeac.mi»ur & vulg, lariftatam: locuftis mutico , ut gramen gis« calice donatis [aliquo aglumi| mis variis, lariftato &c. (muticis,ut gramen minimum paniculis elegantiff. Latiftatis, ut gramen excile arundin, minimum, (muticis&c. | (rectis &c. (ariftatis ariftistarticulatis &c,
omnibus
^g |o- S
non omnibus, fed partim * muticis & compofitis '. V —' exfolliculis
1
'muticis
i
LO loliaceam: |! Plicibus
locuftis | compofitis
aíperam & hirfütam &c. lanuginofam &c.
Icilindraceam &c.
X dif
triquetro : fl. & fr. in fummit.|
lormem, id eft: compofitam ex locuftis partim ariftatis, partim muticis, iisque diverfi coloris. ZEgy/eps Madrafpate
imulriplicem;id eft: plures quam unam(da&tyloidem &c.
(capitulum.
| iLoliaceam &c.
(foliofo( id eft ceteris foliis fere fimili ) & in bafi fua nonnihil triquetro , utin Afcoro, terete , ut in fcirpis, quiin fequentibus tabulis ob chartz anguítiam junceus dicetur.
ex ipfo caulis apicejobvallato, ut Cyperuw. — ^ —— foliisin bafi . |nudo,ut Cyperoider. vid. feq, NB. [non ex ipfo caulis apice , fed paulo inferius ad latera
ut in Scírpo- Copero,
NB. — gramina magnum habent numerum , ideo in fpecialem tabu-
am ca digetfi fub nomine C»pereidea,
4 ! Gramin. d flenticularibus fplendent. tectis membrana, (a/Ze, : quz antea calix fuit bifolius, AMiwm fem. [/uzeo, pufillis & plerumque M EC o dmigro. : : | homomallis , etiam! fübrotundis, ut in Milio: planta(Germauicwz. ^ hucaccedunt infra fpi. guticisfem,exiguis| fere arundinacea. . Pamicumizalicum. catis annum. ovatis fplendent. te&t, ut in Milio. modo diGo: herbatota arondini fimili, Sorgum fem, oar. col, Sorgum veto Arabicum (emen lenticulare habet, & hinc forte melius Milium. majoribus & plerumq; bimallis & non homomallis, ariftatis ariftis longis afperis hordaceis: - fem. nud. oblong. comprefl, ftriatis &in dorfo fulcatis in ariftam dictam definentibus. Oríza, Sterilibus a (em. ia eadem planta remotis: fem, fubrot. pifiform. inferius ad latera. - (iuteo, caulis in conum palmarem membranofà vagina tectum congeftis, ex cujus vagi- Mays fem. |alPo, ne apice p. m, multa coma & quafi capillaris penicillus pendulus emergit. | fujco, nullis,fed ex meris locuftis compofitis five panic. tantum, femper ariftatis ex- "ECL cepta unica fpecie: femine albo mutico & valde fugace p. m. fem. teretibus /veza Jem, | [arijlata utrinque acuminatis fulcatis & in eadem locufta gemellis, quorum quod- fufco, ! libet arifta paulo infra apicem exeunte ex fulco donatur , quarum major LPicolore, i articulata five geniculata & tortilis eft , altera minor plerumque recta, | (turbinatam muticam ovo columbino paulo minorem: fem. utrinque Phalaris Dico! maiore | fimplice, | compreff. & mucronatis ventricof. fplendent. non fülcatis, | minore | gemella, (fterilem muticam valde brevem plerumque gemellam ex eodem pun&o exeuntem: fem.nud.unico | globulofo fplendente lapideo & in medioa fpice petiolo perforato : remotoque ad fpica flori. gere petioli bafin. Lacbryma Job. : (difticha, id eft: 2, verfuurn. Hor- 'nud. oblong. utrinque acuminatis,in gibbo fulcatis &inariftam| — . ^ deum verzale.. longam afperrimamque definentibus, fpicaque polifticha,id eft:6 vel 8, verf. | | : ! |. Hordeum vernale polyflicbom, , (muticis. T'halaris fupra inter fpicam turbinatam recenfita, !
us
rtilib
qe, XIS sc d €
f
picis multis laxi
F i
metn
paQtum ex f;
com
mufcarium.five fafciculum laxum-
p,
imbricatam five ex glumis five ex feminibus '
P
(eflioum.
— —
2. : | | | ariftatis f il. in alterutrius & hinc unius tan-Tbrevioribus. Secale|byemale,quod fpica pto- tum apice: fem. utrinque acuminatis & in : l — lifera var. gibbo fulcatis,non fplendent. Aiítis fpi- longioribus. Secale lazifolizm pereprinum, (5, , cehordeaceis five etiam digito (. Polonicum C.B. Hordeum ater Tabera, (muticis omnibus, Trizicum bybernun|aibis, . Spica prolif. interdum var, - ari[lis carens C.B. fpica & grauis. |rubeutibus, imoetiam multiplicein | ( eodem fcapo. - (cinereis & hirfutis, Triticum ariflatum fpica maxima cinerea , plumis birfutis Raji Typbiuum C. B pica, /'mplice,
(multiplice.
nont * fertilem : feminibus o d
riftata una: ariftisper maturitatem
^
a
Locu-
glu-
misque
iii,
* LJ
(levibus & fplendentibus. Trizicum effioum noftras, . : (brevi fere clavata. Trizicum fpica borde? Raj. —— : Cbrevioribus am : (rubente. Trizicum ariflis donatum | . fpicaque (d rebentibus granis & jpice pla: llongiore mis levibu: 0X. fplendent. Raji. ( icerulea. Trizicum longioribus ari- BLA - 6 fiis fpica cerulia, C. B. - longis & plerumque 2. ariftis in eadém glum. donatis. Tritici (. majus gluma foliacea feu Polonicum, Bobert., :
3. fem, ut in Secali , fed f.
facile & tribulo tiam :locuftis in eodemfcapi denticul revioribus & fplendentibus
te&tis glumis
2llis interdum nc.I, vel unc. 1
b farum glum.
ui
em : 3 ; nondeciduis:glum. deciduis
Lesmnni c
Hb.Fl. imperf. Graminif. fem. majore & fative in fummit. congefto in
..— fpicam fimplicein ( naturaliter, non vero luxu )
fed ex multis glomerulis conglom.
tect, membrana , que antea calix fuit
fpica
o e non, fed tantum mola:cateris(ariftatata. Spelta dícoccos byemalis, omnibus ut in Trizico; Spica| mutica. Speiza dicoccos eerualis, |— . difficillime , & tribulo minime fedetiam tantum mola: fant enim glumzfemenfecalino — fimile obtegentes ita connate, ut verius capfula ex 3. lamellis conftans monofperma videantur quam glume. Zea monococcos fpica elegantilfima; ques vera antiquorum pre- cipue a Plinio tantopere pro pane vituperata effe videtur : quoniam mola gluma- rum farina a farina nuclei vix feparabilis eft , femen etiam fecalis femine multo mi- | nuscít,& fere nigrius. : puce:
! : | glabra non hirfuta. Pasicum germapicum fpica fafligiis|purpureis, — ^. (laxiore ' ümigris, acuminata & lhirfuta & afpera, Pasicum ltalicum panicula majere C» B. | Adenfa. Panicum Indicum [pica longi[Trma, C. B. - KI REGE [obtuía clavsta denfa & hirfuta. Fasicum Indicum [pica ebzu[a earulea,
*
P d
.& a feminibus tritura digitorum feparabilibus
^3
* *
non imbricatam,
fem fubror. bifolius
* LI
(Sociato & ariftato valde,locu
flarum glum NE ibo; Cranes Dni deris. arum glumis in 2, vel 3. ariftas longas terminantibus, Greer / duriori. bus & cra[fioribus "t fica brevi. ; T
[conferto intra(folia fpinofa. Gramen album capitulls aculeatis Italicum huc accedit.
itis
'in plurimis;locur
-
hincheteromalla | fimplicibusspappoque
. cc iJ
ore filveftres & fpontanex Culmofz in fummitate
Paniculato id eft in paniculam congefto : locuftis muticis
ofitis ex folliculis.
E
— M o MK
DE
:panicula non homomalla,fed quaqua veríum expanfa ,. & comp
AE É« us
fingulis
m. min
dem panicula
E
omnibus &
ariftatis in ea
calicem tubulofüm curvum. Gramen orienzale vernum in tdi: proveniens capittlo reflexo. ' . , flaxa& valde fparfa, Arundo tyberiva vulgaris, longo: panicula| | (cilindracea, Gramen arundinactf pazie molli fpadic. minus, [denfiore & veluti| 1. Vel 11, Gramen arundinaceum fpicata:fpica |noncilindracea:culmo] —wowmzanum panicula fpadiceo vi- alto cubitum ridi feminibus pappofis. | . |2.1mo 3. Gramen arundinaceum 4 panicula molli majus. | : (vulgaris paluftris J.B. folliculo fimpl. forte varians fecundü quosd. huc accedunt Zrundo| /ndica variegata five Laconica Boethaven. | | jpacchbarifera copiofe alita Vienne in Horto Illuft, Pr.Sch warzenb. fed nondum florida, & ideo quoad fr. nondum fatis nota : facilis autem cognitu ab aliis fol. (trigofioribus gramineis in uno verfu difpofitis,& fucco contento dulci. Datur etiam alia Vienne in hortis habitu fuo noftrati plane fimilis fo/, eiridi,& liveis varieg. S) picodth folo fucco dulcia noftra Arundine differens. brevi & vixmanifefto(2glumibus omnibus. Grawes aquarícum paniculatum Pbalaridis femine ad bafin folliculi fito: fólio oaricgato. vel won variegato. | folliculis inii 2glumibus, partim 3glumibus. Grawen fpicatum fecalinum ma- ' : timum maximum jbica longiore. (extra & füpra calicem:(articulatis. 4rusdo ZMadra fpatana panicula fericta albi[fima. panicule pediculis |non articulatis. Gramen aruudinaeeum pltmofum album. ferratis fübtiliter. /[ru»do faziva, 1 ( faréia Rbeni Dononienfir, ' nonferrat.|zes far&a «ujparis noflras
— *
. intra calicem biglumem
DA
bapreses coL Anmio | Wersedrfr panicula aulia- 3. Vel 4, pappo intra calicem 2glum. Gramen avenacei | ce homomal pappo intra |. fpica ftmpl. locuftis denfiff. candicantibus (f lanuginofís, cal biglum.latente,vid ariít. 18. Veló. intra unum calicem 2glumem:;fufiformi. Zruudo media vulgaris.
herbe fummitate ! fparía. Arundo vulgar foliit oarieg.eoc luteo vel non varicg. . ", . farticulata & recurva prodeunte ex alterutrius folliculi 2glumis glumz dorfo ad be- ümplicibus: fin.Gramen avenactum wontanum panicala angta editio fco alicante pap-. arifta |. | ofa , locuJHis partim mttticis , partim ariflatis, d - on articulata , fed recta ex folliculi 2glumis glumz apice, Gramen aruudipaceum
oO RSS ^O yc »
T! panicula denfa viridi argentea fplendente ariflata. compofitis ex 2. vel 5. folliculis. Arzunudo zoufar&a vulgaris uoJtras WVermsdorffenfis , cujus locuftee . antra calicem 2glumem & pappum geminum femen, fere avenaceum per microfcopum, con-
tinent,quorum fingulum inariítam valde mollem vix recurvam,neque calicem, neque pap- . pume item definit,ita ut meliusnon ariftatis fupra annumeretur.conf.non ariít.locuft,
compof. j omnibus : arifta articulata & recurva. Gramen avenaceum monta-
non omnibus,fed partim muticis: sum panicula angtifla e diluti]]ime fufco albicante & pappofa. — |
Ó—
pappofis r5
—
calicis 2.glumis
EUNMANA
. Hb. FL. imperf. Graminif. fe f. neq; arift
id e(t in fpicam congefto. vid.tab.feq.-
«7
heteromialla;locuftis
Cv.tfeq. muticis & neq; cirro
Lond
homomalla, v.t.feq.
go
non pappofis; panicula
fpicato
gre cm
ari(t. cirto
r7
"m
risdemque fimplicibus [nonomnibus,fed partim compofitis: arifta articulata recurva m ariftat.partim mut.vid ariftat.| & tortili, Gramen palufire paniculatum minus.
— ' vifcofa ad taQum, Amourette Madrafpatana criflata major, fpica longiore vifcofa.
Sà | ca (hinc & inde tantum, Gramen cauimum fupinum minus,
o ,
ES o|c& frequenti(fimis & numerofis. Gramez radice repente panicula denfa [picata
gv |BE|$ I padiceo viridi loculis exiguis muticis,
LEG o 7 (reclinato tantum:(glabris, Gramenradice repenze panicula delicata fpadiceo vi-
UE ONES & s foliorum margi- - ridi , radice peniculata, j $28 [- el | nibus lafperis. Gramen montanum panicula fpadicea delicatiore ra-.— 2: o4 «4 £u dice Áibro/a : EIFE EI (femel tantum ad radicem. Gramen minimum paluffre pa. E [-S- ri E | nicula fpadicea delicata temuifolium , fem ,eociguo otmme — -"[£ E 9 |-3 |eredo& geniculato| do, radice rofa. MASON |erado|*| t5 AE 4. Gramen alpin. panicula fzre arundimacea Jpadiceo SQitt ei AL |. viridi locuflis muticis rad. geuiculata, —-——— | Ain o a V2 E-| huc accedit Milia» Madra[patanum vulgare panicula non artflata [ave Milium Saliwa- sie 4 cenfe,qua autem ambo fativa & exotica funt,& a fuperioribus differunt, dar at falliculi in eorum medio fint gluma quadam transverfa quafi apart. inter fevero diff. tz quod fol. Madrafpatani in parte füperiore fint brevibus denfisque pilis hirfüta;Sala- bci wacenfis vero folia plane glabra (int.
| majoribus & amplinfculis: fem. mi- (albicante:rad.tenui genic. Gramer panic. latif. panicula miliacea fparfa.
ompo
liaceo fplendent.calicisq; 2.glu- | non albicante, & hinc nullo margine circumdatis,rad. valida craffiufcula Q | miscinctis margine |. repente & erumofa. Gramen filvaticum panicnla miliacea [parja.
E E — - e — rn dpi dent Fur trita " i baute LÀ
M7
—— cu RS RC CCRR ING ERI Eure I ITE, e m
Biecotemsentiemiesntepsnaponitiueeigu litte ttl es L
w O
X
us
Vis
Panicula pof. e 4. panicula
$ *
iguis: com
calice & folliculis 2.3. vel
appofis
Sata — gums;
minoribus multo & ex
locuftis avenaceis fati
is
—À
IS non P : locuft
Al vel s. quo.
; . &qualibus fere cx fol- liculis 4 rum fuppremus eft.
non vel vix, fed calice fere plane obte&is
Gramina. junceis tenui(Timis. Gramen juucifolium panicula longa enpt//a locuflls parois,
(femel vel bis intra foliornm veginas, ut feie enodis videatur. Gr. men alpinum paniculatum minus panicula [Padiceo viridi elegan: gramineis : culmoq | quater vel quinquies (donato. Gramen cirrofa Gvillofa [pongia ad fim. geniculato & circa genicula| | gz/a geicula donatam paniculatum alpinum, | glomerulo cirrofo |carente, Gramen paniculatum angufls ifol. alpi.
aum locuflis rarioribus & augu[Heribus,
us "—
be
(2, tantum hirfutis, CRIMUT Tannm tenuif. panicula [picata viridi argen. fpiendente (arrectis. Gramez pumilum birfntum [pica purpureo- (junceis fere argentea moli,
3. & in letiore folo recurvis plerumque. Gramen fpicatum fecalinum - 4. folis; in culmo| - foliis angnfliffunis breviffimis mucronatis glaucis U. fpica diorifa,
Llatioribus, Grae fpica criftata fubbir futum,
quafi: /. laxa fparfaq; folii ete
fpic. in eadem
folliculisi locufta
' denfa&
fhomomalla & fere fpicata. Gramen felabris; paniculaq;| avesacemm montantem locuflis rubris, f manifefte: .. |heteromalla laxa. Gramen avenzaceum 'trancatus & veluti| folliculis 0 aupufiijolium panicula piramidali, premorfus hirfutis, Gramen avenaceum, fpica [vmplice loeuflis denfi[finis b. - candicantibus & ianuginofir, vix manifefte. Gramen avenaceum locsflis rarioribus, nontruncatus aut veluti praemorfüs. Gramen curare aUenaceum "$t at muticis gumenti- T pil 0jám :
[(compreíTo. Gramenz paniculatum radice repeute culmo compre[fo , locuiflis diflicbis Fu bellis, fülcato & finuofo in aquofis crefcente, Gramen aquaticum fluitan: multiplice fpica.
sl
Muticis & nequc cirrofis, neque criftatis compofitis , calicem biglumem folliculis eminentib
Heteromalla , id eft, quaquaverfüm expanfa
unda
e Mee
Hb.Flore imperfecto Graminifoli fem. minore filveftres five fpontanex in fümmitate Paniculato locuft fepius quam femel.
^ M
lo, vid. tab. feq.
valde & calice biglumi longioribus : culmo geniculato
TT.
homomalla. vid. tab.feq. criftatis item cirrofis. vid. tab, feq.
d
femel id eft unico genicu
(2. & uno. Gramen miliaceum aquat. Raji. (grumofa & nonnihil repente. Grames (omnibus: € gratenfe paniculat majus angufhore fil, 2, & 3bus caulibus exeadem radice [fibtofa, Gramen prazenfe pasiculat, maj, pluribus & erectis inon omnibus, fed partim reclinibus & ex inferioribus
: | ug 2. vel 3. geniculis radices dimittentibus. Gramen pa- eu |] anum panicula denfa, locu | - fis parois muticis,
: (fibrofa. Gramen praten[é paniculati 'non dimittentibus; medium C. B,
2.3. Taf0 4. fübeitit ime lanuginofis:. radice loblonga repente geniculata. Gra-
caulibus ex imis 2, vel $ geniculis| noie. men prateu[e paziculatum meditin radices (o anpujtiore folio, C. B.
4 ditmistantibus. Gramen pauiculaium aguaticum augujti j. M panicula fpeciofa, loculis parvis, artim fibrofa , partim viticulari & geniculata.
terete: folliculis in eadem locufta
^ Gramen pratenfe € pamiculatum wiajus, foliis prater "gg i .. ffere:zadice| | eulmum angu/loribus , im culmo latioribus, $ [|z|s5 ;&Qqualbus| | pm tantum. Gramen alpintim pauiculatum majus - [ES 2S nicula fpeciofa variegata, AN E E z E ipla ne. hihi: Xeramplinum aie. pretenui vamo[aque /farfa 5 I99|265 banicula., Ss g.z SE ingqualibus: paniculaque ante; (uninervia, Gramen alpinum lati ifolitim pa- oó |eS|sa| nonvero poft Sici gluma nicu la beteromalla Jpadicea locuffis peunat, éX|s2pm | homomalla : "eiaiee gluma |anetvia, Grames montanum foliis capilia- —-2|8£z E | majore in dorf | ceis longioribus, panicula beteromalla [p^ *-95eSi— || dicea && veluti amethyyflina, & |&egl denfa & veluti inequalibus. Ciis caninum. pilofis im inferiore partt, & |e€3| fpicata:calicis| maritimum [picatum foliisiglabris, a E SL 2. glumis | (plane. Grames Madrafpatamum fpicatum minus foliis E IB. | Du glabris, locuflis. villofis. rs [e fere. Gramen caninum maritimum fpicatrm foliis LE His. villofis, 1 majoribus & fpiceformibus i ita , ut illarum folliculi in fpicam ron acuminatam
citca axim communem fint condenfati. vid. tab. feq.
"TT — e—. "MINE ER RR RR
vid
FArmxIE o —€-4-—»zs— wo
€
a—nrzg
. in eadem locufta Mako Gramen pauiculatum Sparteun. alpinum panicula angu[la iceo- viridi prolferum., - ffafciculatim : foliis non maculatis. Grames paniculatum lasifolium pa- fere & magisequalibus:| »;cwia augv/la fpadiceo-viridi proliferum. ; culmis ex eadem rad. |fparim & lolitarie: foliis plerumque maculis nigris veluti geniculis E prodeuntibus interdiftin&is Gramen arvenfé anguflifolium panicula denfa foliacea
—
& calicis 2. glumis
inequalibus
veluti crifpa aut cirrofa de
| 2 2 - * palmari vel fpithamali, & in extremitate fua fafciculum oec
BS8EZ5 | rente: paniculzque petiolis ive ramulis imis no. verticillatis, Gra-
| r 5g z z - men paniculis elepanti[Timis minimum, EB-H-h:EL-R
z I m ES o |plus quam pedali: panicule petiolis five ramulis imis verticillatis:cul-
AE | S " Ed mo abfque pappo. Gramcu paniculis eleganti[J, majus locuflis purpurco-
* £ E a ' (| /padiceis minoribus, T Z^ à |
CEU. i£ j :partim reclinibus , partim furre&is, Gramez pra-
E | 8 zi 3.4» $. 6. locuftis com-| .. zenfe paniculatum mimus. ;
& |xEfE S |2. T preffis: culmisque |recurvis tantum. Zmourertes Maárafpatana pa-
& 22595 TES E " nicula minus fpar[a locuflis pereociguis, |
" &8g|98 |9€& S2 i . (partim reclinibus;partim furrectis, Gramen pani-
E e. «182. [8 z is 8 z|7 8.9. imo 12.locuftis| — culatwm elatins paniculis [ve [Dicis muticis [quas
i E 22g [22/|5fg [|m9S9| tereubus, p.m. com-] | mofis, fequentis varietas, & interdum inuna
- ozias .[s5/i2 SE, preffis & diftichis| locuíta 2c. folliculis ludens. |
8 |$«2&e&«£2ier2|2sl culinis ere&is plerumque interdum reclinibus. Gramen
9 Sve|5gE[s38|8|EIS loliaceum panicmtla multipi, fpicata;. fuperioris
*oelos3Sioc2i|i-i1olQ 4
g Só|cze|-Bls E | varietas.
t 9g z 3 a[z2(|8 8. vel 12. ad minimum, in latiore vero folo & tempore20. imo 24. lo- E. vslss2|s«|g | cuftisfemper compre(L.Gramen paniculis elegami[f five Eragroflis majus, z e a oridh 'fulcato & angulof. Zmonrettes Beualen/ir panic. maj, E io aíl229|8 |8 à mt i ! (altiore. Gram: arv, 5; [ES|8wvs|a 49 fere ita,ut obiter intuenti fpica compaa divuif.
| [- - 9 8 d E e equales videantur: cul : (graminea fl. Pr,
: SE - ju & | mo ad & inpanicula ]|nonfülc. neq;an-| &tantumlpedali, Gramen Ma-
z "PRAE EB e | gulofo:culmo,&| | drafpatanii papi-ula
»- ER zz 9955 2| ; E tora herba LU longt[Jima.
- [s38|3.g|l3 [S eeu epu arundinacea ferc. Gramen palu/ir,
Riesig IT WIE A vu. J pauiculatum alti[[mum.
: E | Lj & E :- Eu z Ly or eid fed partimrprateuf? paniculatum minus: imo omnia hoc paregrapho
z|9 SEE|ISZIS equalibus. — Grawc»| contenta gramina huc accedunt,fi re&e ea conlideres,
Qiz ar es S9 i Apauiculatum molle panicula dilute ceruka Fl. Pr.
2 E ad sis 5. (majoribus : calice ineq. Gramen tremulum maocimum, &ÍE E dig eC» MeEaen |&qualibus fere: caliceque fere equali, Gramen £remu- .EISg "S Sv (compreffis pendulis & alevi dum majus,
EZ 8 z4 vento vel motu tremulis,| | ^. (fparfa:rad oblonga veluti grumofa. Gra- |UpT [-N- nucleo cerafi | [minoribus me» zremulum minutes panicula parva, ox E- z E E : td rs t quafi, rad fibrofa. Gramen zremu--
ei. cb —-— ILE : jid: - Jum orientaie fpicatum aumuum,
o «5358 I9 (teretibus fürre&tis. Fefluca graminea mutica.
T aoejvcc ! o ae | 3
p 9 : 24 (aliquot. Grames arusdinaceum enode miuus filvaticum, ! ; es | Sgdgapape com
K- E e * - (equalipus. Gramez arundinaceum enode montantem pauicula lonyi]ima foci indi d Jd doeuftír aupufi[Tinis , fequentis varietas. | 2-0 nullis : calicis 2, glumis szls333 (inzqualibus. Gramen paniculatum autumnale panicula ampliore exc vi- actl9sgsz ridi nigricante, | | T RE Pa e "qualibus: locuftisque quafi in capitnla aut faltem glomeres conglomeratis. Grames alopecuroides i fpica afpera huc accedit. : i is : : funico. Gramez alpinum latifclium panicula laca foliacea foliolis in pa- | 2- plane & manifefte:cirro nicula paucioribus & magis crifpis, z o I di E n. $ 2 E d
Hb. Fl. imperf. ftamin, Graminif.fem. minore
'Homomalla, vid. tab. feq.
- foliolis iu panisula angu[ti]]imis, & hzc ultima gramina ab aliis £u/5;fira aut etiam prolifera vocantur. | | Gram. atiftatis. vid, tab. feq. 3
| ortili fimul: locufta in eadem paniculalnunc'fimpl. nunc 2plice, Grawes palufire pa. »" | niculatum minus, : [- E F ( 4 (plane & manifefte. Grame» parvum paniculatum alpinum panicula Jpadicta a;Jlatis, 4 cg A E Comnibus.Gra»en» dr c om folio locuflis barois | £AECIRERBE f i ualibus: Jfpadiceo fufcis ar:flatis, l| - —|S fere, & potiuseq Us: ETT | - B E gy " $ a locuftis in eadem pani-|non omnibus,fed partim muticis. Gra»e aUtnáceum | &. 2 Z eista &S| culaariftatis montauum M" ente e diluti[[ime fufco aibicaue - | 5 3B jam femel recenfitum, 5 o2 E £e fupra jam fem | | | 3 5 E E 9-5 i (repentibus: eigo cirtofis: Gramen panicul. fupin. ad infima culmorum : 2,7 -— : 2.2
| £g 9 E E: s equalibus:| gewicula foliorum capillarium fafciculis damnatum. — RM m. SRBOR &| culmis |erects: rad. viticulari geniculata: Gramen a gramine pratenfi fpica fere
Í. & - el e - arundinacea. differens glumis parum ariflatis,. |
B &|[s2 ;- tortili fimul: locuftis in eadem panicula nunc ümpl. nunc 2plicibus. Gramen ferotinum
e g[e2|zl.8 aroeufe panicula contra&la piramidali locu[lis nonnibil curvis, 1
- 2|9 8|8|9 E r, fin mediodorfo: Gramez capiuum ointale.
- zl235 3f * ; : |
! * Z SBIZz B» "en E |parum infra apicem,fol. (glabra. Grame» fepezum alti[J, icto para
3 E z|s |»|38]|e9t liculigluma ariftata. /hirfuta. Gramen arvenfe prt eeu aig velia 4,
peni 3 dixXlwico paulo inferius ad eum, Grazes fegetum altilJmum panicula fpar[a,
$ [9 1 2|93lin ipfo apice |ipfiffimo. Grame» pani- (divifa arifla una & gemella oarians,
"5 8 21: CAEDE / cemm fpica llongis ariflis armata,
z s , H » a 3:03 :
$13 r1 eh 'calicis Gramen alopecuros minus [pica longiore (arif!is longis armata,
& o |8|95 &|-(uniformiid eft, utraque re&a; Gramen paricenm fpica divifa. — CONS AX bO "Tin [aiffotmi, id eft , una tortili recta ex glumz apice, altera articulata recurva ex glume CHO pat $ $|"5! bafi;panicula plerumque homomalla & conftante partim ex fpicis loliaceis , & aliis
E *? [E E E fterilibus aurei coloris. Gramens panicula pendula aurea. : E
-Rut- E: '" fre&ta non articulata breviffima in uno velaltero eta dom etin. ex folliculis 4. |
- & i jramen avensaceum panicula [bar [a locuflis minoribus non ari[latis, i
X, 2 9 - ; Ki tones 1 ba, rim paniculatum locu[lis purpurto-argent, delicati[f, |
N El T —B feidem fere bafiin | ; non geniculata,íed velutibulbof. Gramen
d — eidem fere bafi in (non g PEPCVHEEY S - E à ( d. (identibus,ariftis n0do[.avenacea panic.folliculis uunc omnibus
ec : » "M Li " . i .B ES E d ex glumg dorfi / medietate fere:| »»c — A es EU EE ETWERU | 2 Bof | 'adi geniculata repente. Gramen avenac, elati : 3t EIER Iadice genic p | Q E Eg E * | 2 CM 12« : : | juba longa [plendenteyariflarum paucitate ut 1 - [8 il. 235-3 8- (. fupcrius varians. SHE Br tim fitis: foliis(brevi ! ine obfitis, G raf zI- | CEN | ER" E: 3 alternatim fitis: foliis(breviffima raraque lanugine obütis, Grawes p Oo [Slepzf ess d tactum & vift — pantculatzum molle, r. c ad tactum & vifum pose d |2 E da e Lr 8 nudum glabris, Grawen capintm paniculatum molle, | y |s1& &|9 B3 s |3bus eidem veluti bafi in&identibus, quorum bini extremi aut horum alteruter e 12 z zl 4x" E ariftatus eft, Gramez paziculatum odoratum. 54 Erwi-H8ieo- qr iculata. G [a nicula arundinuacea | non articulata. Gramez fepetum pa " E SiSLELSIS- retianon T€ [e 1, ftere;fed non plane. Gramen paniculatum molb, 9 o E: iE: 8 'eidem bafi veluti equalibus, Gramen minimum [pica brevi noflras, eue S99 EIL infidentibus:ca-]| ^ (minus equaliter. Gramen avenaceum pani- (o8 [3 Sisl3 - licis 2.glumis inequalibus:| czlaz, alp. fol capillaceis brevibus locuftis pur- E E EF. eie'ists re Fs follic. intra| prutreo-argent [plendentibus € ari/latis, ; E - e he: elz S letus | cal fiis — |equaliter fere. Gramen alp. nemorof. panie, L9 [SIi2r[g19 É|z|eJ?* L | /0/. angufiiff. locuflis fplendentibus ariftatis, EO m d gi AL P, (non fplend, Gramen avenac. pratenfe elatius pa- cm b E S[ EH $|S|S| [alternatim fitiscplanespa-| micula flavefcente locuflis paroi. — zi S [s E "sl'c|si calic.2.glumis; niculis |fplendentibus. Gra»ez prat. villof panicula deu. Ó 83|8 edle inzqualibus | | exc argenteo dilute. fpadicea vel fiefca. ire a sie| l8 18|8 8| - | latitudine tantum,non vero longitudine, Gramer avena. E 3 &| J&a |8 E O4 paniculat.alp.buvile loctiflis in fpicam colleis varii col.ari/fat.
E ] I8]8 $0 SIE s (2qualiter fere , quorum bini extremi aut alteruter ariftatus cft,
LIE UERiLIÓ «|&|3bus plerü- Gramen panieulatum odoratum. | i
&3 [|S|s|"|e A-|&l que:fitis Jalternatim, inter(equal. vel majoribus.Gramer aoenac, utriculis E d bed zi E-1 B g quos tertius mu- lamine flave[centibur 'Tournef. EE
E I EPELAEUS í-a Y- | ticus eftlocuftis minoribus. Grames avenac lantg ino/. utriculis
i pr 18-35-30 eI L Avenaefative lanupine flavefcentibus, Scheuchz.. ££ [xl E |'S "i oon mucron. fed in filamentum apice(plane. Grawen foliolis junceis vad. jubata,
gone E e E "|o RSS cra(feíc,definent, cal.2.glumis zqual.[fere. Gramen f'liolis jumceis radice alba,
Ha S elojg | ab | difformi, íc. una majore recurva,buibofa quafi: Gramen nodofum avenacea pamicula. | ER- 1 E L7 ^ alterabrevireta: radice — |geniculata repente. Graien aven, jrba longa fplendente,
r——
3na, 4nà , vel sna, eaque
-
filveftr.& fpontan. locuftis non pappofisiin fummit. paniculato panicula .
m——]SÀ
^ $
ocuft
omnibus compofitis , caliceque biglumi in fingulz locufta ba donatis: arifta in eadem locufta
non artic. fed
inore
locuftis five £olliculis ariftatis in eadem panicula five etiam
s
f. ftamin. Graminif. fcm. m
heteromalla,
(tan-
fed partim muticis , tibus ex folliculis
- Hb, Fl.imper bus,
ila. v.t. f.
locuftis con
homoma
(77
. non omni
pt
terna
sad 12.locuft, s. vel 6.
à 6. vcl 7. ufq
nudis i
B Gramin, tantum, € nunquam pluribus,(equalibus. Crawe» avenaceum panicula argent, [Blendeute, Bre 22 recurva & geniculata locu- iH.
Ve i
,& , vel
uniformi non articulata fed re&a
",
difformi fc. 3. vel 4. brevior. re&.& una in medio maxima geniculata & toitili : locuftis calice
| partim geniculata, partim rectajid cfi:media maxima geniculata & recurva, tortilique,reli--
"- ^ X - aS " " " .
? .
minoribus. Grawez avesaceum pratenfe elatius ] A
ftis avenz fativae folliculis & arii 2 vel 3. AOL e rota
re&a brevi & non in omnibus ejusdem paniculz locuftis, quatum quzdam mu; ce funt, Grame» arundinaceum locuftis viridi fpadiceis foliaceis brevius: arifató 14.ad fum- (equalibus aut majoribus. Gram, avenacerm alpia, plabrug: mum, igeniculata &recurva;| azgu/tifolium locuflis ariflatis in [picam &ifhofiri - locuftisavene fativ.| minoribus, Gram. avenacetim pratez fe elatis panicula de» |. fa flave[zente locuflis wajoribu: vilofm. j
nudis. ZEg»lops bromoises juba purpurafcente, e (fpicata quaft. Grame» aotnaceum angu fHifol, alpin. [picata panicula exc pur- articulata recurva: pureo viridi €& argenteo variegata, panicula fparfa:locuftis(zqualibus, Gramen typboides molle, avena fativz minoribus multo. Grames avezaceum paniculatum a/pin, i locuflis o aricoloribus majoribus ariffatis, (brevibusuna cum ipfis(equalibus. Gragez Typboides iolle, a ariftislongitudine |inequal, & arifta fuprema paulo breviore. Gram (nunquam: Alopecuroides maocimtam., E. locuftis (appreffis & in fummit. penicillum quafi formant longioribus fpiczform., —Gramen £romoides mouz, birfutum panicula niin ariftis longis fpice | Jfper/a cormitulaz,
à Kd Gram, bromoides aguat. panic, [par f, tewui[T. avif.
ante mat. & vix amplius poft eam. Gram,aip.praten/e panic.dur:ore laxa ee - bu:
poft mat, & exficcationem , & vix prius, Gramez prazené pauicu'atum elatius pasicula laxa beteromall. ocuflis plabris & erllofis,
panicula homomalla
- quis lateralibus breyioribus & rectis in locufta calice nuda. J£elops browoides jab ^ rafcente: quod inferius pertinet ad calice nudas, edd E Dgusi isis
r— beibniacindt i tando 7
ex locuft,
C3 (fefquipedali. Gramen bromoides panicnlatum foiiis àv
F
jumis
ma cxterna margine donata | (riunciali;palmari vel fpitamali, Grames ?romoides.
reca ortaq; € arum fpi
f.foll.glum.in apice
fpice | fid.aut. bifidis & veluti
finuat.fedin
taximis
anam
a
|» -
long fol
7
^5, ariftis,fi ambe ad(int; bulbofa quafi. difformibus: radice (geniculata repente, Gramev elatius juba longa [plendente, 2, vel 5. ariftis articulatis| equal. vel majoribus,quorum 2. laterales ariftati íunt,medius vero altiot recurvis: locuftis aven. muticus, Gramen aven, utriculis lanupine flavefcentibus Tourn. :
fativ
'$ fex sete maine dona - — enimo villofis,
pumilum locuflis ereGis majoribus ariflatis, lalbicante. Gramen Pbromoides locuflis mascimis lanug. Ttalic, ad apicem proxime,valde brevi:locuftisque exiguis, Gra». fpica cupre|J;jormi afpera, | |paulo infra apicem , locuftis exiguis, Gramenp alopecuroides maocimum etiam huc accedit. partim ex apice;partim prope apicem in dorfo. Gramen bromoides panicula fDarf. lcnfiis minoribus ariflatis, E- nutantibus : (vel approximant. velappreffis. Fe/fuca graminea plumis cbiv futis, 2 |ariftis locufta| abris. $.29| [nonapproximantibus fed reflex. fere.Fefluca pramin:glum.variis, | (1. vel 14. imo 2llam. Gram. avén, villofum locuflis amplioribus furre&tis: foliisin. viridastibus margiue argenteo. * culmo latis lineapaivis t. Gramen avenacetem locuflis villofir augu[lis caudicanti- L : & ariflazis, : farundin. fere:(virum. Fe/fluca graminea effufa juba, : culmo alto 1,2. vel 3. pedestantum. Gram, bromoides locu[t, mascimis lamug Ital; (11, radice grumofa. Grame» bromoides pratenfe foliis prazer anguftioribus cr eulmum angujli[iwiis ara lanugine illofir, -] .culmoalto pedes |3.4. & plures: rad. fibrofa. Grazen avenaceum panicula [par- e l ja Jocuflis majoribus & ariflatis,
liculorum g
la
exit in panicu
Ü &.
arift.abeunt. in culmo
pon2 fol
una cademque locufta 5. vel 4. rectis & brevioribus , & una in medio maxima geniculata
-recurva & torrili, /Fiylops bromoides juba purpurafcente.
ramen nodofam avenacta panicula,
' [minoribus , czteris ut in priore, Gramenauenacemn utriculis lanugine ! vefceutibus. C, B. s. atiftis(brevilTimis, Gramen aru»din. locuflis viridi [padiceis loliaceis brevius ariflatis.
redis — Jlongioribus, Gramez avenacemn panicnla [para locu[lis minoribus man ariflatis. S | |
2
$
—
JGNRNCUI MIRO MEM LRL C c PI,
-—-
omnibus
foliis & culmis e
m
ne
IS
Mutic
*
com
Gramin. .
'(tíata, Gramen paniceum minus utriusque Indie
ge draco
3 2 |viridis trinervía. Gramen paziceum multiplice [pica "Maárafpat. i
S£ c viridis , aeque trinervia , neque Ítriata. Panicum Madrafpatanum minu: panicula denfiore Z2 5|neque viridis , aeq ) "i
v mulziplice. | : ] "&. 2 | huc etiam accedit Pasicum gramen fpica dena , quod tefte Rajo fpica mutica variat,
& S huc accedit Gramen Gariopbyllatum polycarpon fru&u triangulo C. B. —
7 (3 3 f(fere&circiterequalibus panicula fere fpicata. Gramez exile duriu[culum maritimum.
x [le3 (compreffis diftichis: fol-( binervia. Gramen panicula multiplice majus,
Z|e s |plane:locuftisan-| liculorüglumaexterna] — (miuus,
2 [s El te ex(iccationem| [trinervia. Gram. lolíacea panicula amofa marit,
SigaL teretibus,con-(7.8.9. Gram. loliae, pauicula multipl. e Jpicata. Tourn.
Sz | ftant.ex folli- |4. g.vel7. Gram. paniculatum elatius paniculis feu picis mu.
- EL | culis ticis fquamofis Raj. fuperioris varietas.
e (femper,id eft:ante & poft mat.Gram.capillac.locuflellis peunatis non ariflaz, EN lassi Bit- (ante maturitatem, & vix poft eam amplius, Grame» mozza. — Eg( cula homomalla nonfemper,| »" foliis capillaceis lougióribus pantcttla beteromalla fpa.
RT ( fed tantum| dicea veluti ametby[lina,
E poft mat. & vixante eam, Gramen alpinum latifolium pani.
|. cula beteromalla fpadieea locuflis penuatis,
non omnibus, fed partim ariffatis. vid. infra ariftat,
cpanic.locuftisnon pappof.panic. homom locuftisq;
mt
- s
—
m'utico plane : cujus 2. glumz funt
Ariftatis omnibus
fitis: calice donatis
pe
compo
'-
Hb.FL.imp. ftam. Gram, (em;min. filveft.five fpontan. culmof,in fü
(is & compofitis. Gramen ariflatum [pica beteromalla longiore ariflata, implicibus. Fasicum five potius gramen pauiceum pica, divifa. ari/la una & gemella ludens. zv ^— longis arifiis armata. (e qualibus fere, Gramen alpinum pratenfe panicula duriore laxca unam partem [peGlamte minus, (hirfuta. Gramen foliolis jnceis brevibus winur.
t f r- partim five nunc glabra,nunc hirfuta, Gramez foliolis junceis -ARS brevibus majus. ] i « [femper locuftarum glu- (s. Gramen foliolis junceis brevibus vadice uipra «ls ma externa per micro- : ; panicula delicatiore, tE- fcopium in apice 3i E Tr : pes glaucis vad, nigra, sla | ES labra:folliculis|4.vel g Grame»| ^ panicula purpurea,
fülolis jumceis: |miums panicula delicatiore fio- (0 feulis purpureis, 4.ad 7. ufque, Gramez pratenfe panicula durio- | diin-d | "ftlaxa unam partem fpe&tante. non femper,fed tantum ante maturitatem & vix amplius poft eam. Gramen alpiuum | pratenfe panicula duriore laxá fpadicea locuflis majoribus, 4 [viticulari & quafi geniculata. Gramez pratenfé paniculatum elazius panicula glabris, laxa beteromalla glumis locuflarum, bir fatis. fibrofa, non genículata: fo-(hirfütis per microfcopium. Grae» Promoides panicula betero- liis in parte faltem prona | malla longioribus: ariflis donata, | lglabris plane. Gramen browoides angu[lifolium glabrum locujtis majoribus longius ariflatis. | (glabris. Grawen fefluceum myurum elatius fpica betero- non manifefte, fed una gluma tam,appreflis| malla gracili, exigua,ut vix obfervabilisfitlo-4. valde |hirfutis, Gramen Jüfiuceum myurtm minore fpica batt-
— 4 1nead, locuíta
manifeftz:culmis & foliis ex ead. rad
gulatim five fafciculatim : homomalla
inequalibus
fparfim : rad.
fin
,
romalla. : non valdc appreffis, fed valde conniventibus. Gramen bromoides Jefincacea zeuuique panicula minus,
futraque, Gramen fpicatum folio afpero. C, B. calice nunc mutico, nunc ariftato varians.. E uic | (appreffis & condenfatis, Grame» paniculatum bromoider uints pa una majore: folliculis locuftarum .— miculis aviflatis unam partem fpeantibus, —
E fibi invicem non 1tà appreffis , fed conniventibus. Gramez feflucaceum pus Qoomilum pasicula beteromalla locu[lis majoribus lonpits ariflatis.
ariftato in gluma
[nunc mutico , nunc & quidem plerumque in apices breves ariftzformes definente, Grasez Jpicanum ^ ( jelie a[pero, C, B, a canibus & felibus tantopere amatum, € |
is]
"————
aede
fmuticis plane: Grawez tremulum brevilfinis pedicnlis locuflarst9s mihi , a nemine defcriptum ,interimtamen |i pulcherrimum & vere tremulum, jubacumque, locattis turgidis omnibus in laxa juba homomalla,li- |l cet pediculi infimarum locuftarum in dorfo caulis oriantur, fe tamen circa eum in unam partem retor. || | | quent. | E: cirrofis tantum, fivc etiam quafi criftatis , attamen ab(que ariftis. Gramen Prazen/e criflatun, feu fbicaerifa. || | [- ia levi veluti tuvbinata É flongiffimis & maximis. Fe/Juca longi[Jimis ariflis. cjl. H |-£ ftantumariftis|brevioribus & in(unica, Gramen fparteum juucifülium, li E3 z |. fingula locufta|terna vel 4na, Grame» da&bylon Madra[patamum [picis villofis quod ta- || T $ men porius ad poliftachia pertinet: a is & fimul eicoti five ctiftatis: ariftis rectis, Grames criflatum fpica beteromalla loupiore ariflata Sch. P; 2 brevem & unciam t1,vel 2. tantum longe. (ir caniuum maritimum fpica trisicea noir, Raj. o ^Y f. T SLEEP NRPUE TER TAE EE - FIC inzqualibusplane. Gram. latif. fpica triticea compatta lere Folliculis ariftatis variang : b: d B et C í ui medio dorfo, Graz, £ritíci fpica aeri e famil anguflifolium, E-] i2| 8225 z . z x E. E : diea in medio,fed nonnihil ad latus. Graw, aupu/ZF. fpica tritíc. comp, z : [- T m : z B 8 o j : z 9 [nullo. Graz, caginum arvenfe, ive Grame» Diofcoridis , fpica ariftata var, P o E. -50 - & nc 2 Grimes bordeaceum fpica ariflis longilTimis circumvallata, E f Al-f9g5e. ess ad minimum, & erecto, Grame» bordeaceum o igis | E $s3 (Gibrofa: culmoque. winus & vulgare, " &|z| |S52.3 | ... [pedali ad fummum & plerumque reclini & repen- | Si |&ig]| Im——g!radice te, Gramep fpicatum fecalinum maritimum minus, ESSE &iz|glg22zx* lbulof. Gramnes fe ecalinum radice bullo[a ex Alepo. &l fgl9|[zEls| (grumofa validaque. Gramen Acci montame [pica firigo- T a [- DIDA E E erri Jfore brevius ari i EULILIEILi-lE non grumofa. Gramez fecalisum fo^ minu, v E si/8i5 (unico: herba odorata odore Meliloti. Gra»e» moztan» odoratum /picatum. Florae e s|9im|2! fà ruffice huc etiam accedit, -8 n z E 3|le«|z 9.9 ftantum, & nunquam deg ariftis longis, Gramen Crezicum [picatun, Flore T SER o eaa , huc etiam accedit, SÀl.lsisrzp[ B: - [vel 4, plerumque ariftis bréy ifi imis, Gramen glumis variis, E E T E|g d E « finzqualibus plane. Grame» latifol, fpica triticea €— él&|B|5 $|9]| 8 E|4.vels.calicis| eren, o|2|$r8I8]| "sl s.glumis jazqualibus circiter, Gramen tritici fpica mutice fimili mp ifoliuvs, p *|8Bls|? g^ l glumis ariftatis & non ariftatis varians, a E S PI P 3 (1. unicum, Grames f?calíuo affine , Jfica loupi[fima locuftis fimplicibus ari Enn, el Se X. 5. Gramen bordeacetim difHicbon majus ciliaribus plumis duris, Q »ro- :— z us LS paribus fere.Gram, /pica tritic,compa&a bir fut, ariflatit ariflis longioribus 9, 27 z EE & 198|£& f(r&ferecalice muticoplerumque. Grame» jatif. fpica zritieea [- o z LQCENS TE rb 3 compada , répeus, & ere&um, & hi: $| is|e z ' EE ER '&n E | vel geminam: calice femper ariftato, Gramen fpica tr iticea compa- e a ce|9 i99. scis Ga birfutun & ariflatun. cs ^ is|2 [23lz S (us 3. vel 4nam. Graminis fpica zríticea Vn vulgaris varietas o. E bic os g^ 2 i-i - 1-2 S cum [pica ariffata R aji. al | [E S |g8 hg5|.5 Z [nullam fed tantum linee tentem. Grae gluwir variis, [E Bob & | |*£|S he&cultimagramina fpica & calice muticis & ari(tatis variantia MESE & H 2 |$ in locis debitisaliquoties repetivi,ut femper ea noverit Bota- " T z .8 nophilusfive occurrat cum vcl abíque ariítis, E: e LL |s 2, vel 4. Gramen Jpicatum durioribus v erafi oribus locuflis [pica lougi jfFmd, Item j ffrica brevi , licet hoc locuftas five llores in fummitate potius confertos quam fpicatos habeat, | lloliaceam, Itemarticulatam , Item afperam & hirfütam, Itemlanuginofam, Item criftatam. vf | Diformem, id cft, fiere Eonpeta ex locu(tis partim ariftatis, partim muticis , & his iterum diver JEgylpr 7Maára[patana glumis pilofis ariflatis. (multiplicem, vid. tab. f, |Capitulum. vid. tab. Ícq.
1icam
Loliaceam, locuftis-
nif. fe
. Hb. Fl. imperf. ftamin.Gram
i
o fpice commun
fimpl.
filveftres five fpontanex cu!mofz in fummit.congefto in fp
m. minore
dis
pun
is ma- & ad
P
id eft:fca
fte articulato fiv
Geniculatam
eniculis donato
nife five fingulum articulum habente locuftam
(7
* ariítatis ariftis
1
m
Ü
prn
plicem & fimul vagina biglumem veluti calicem
fim
is
Ííumma perpetuo feminifera tantum , fecunda florigera & etiam folum feminiferis. vid fl.imperf. a fr. reinot.
Gam.
fterili , reliquis lateralibus, i adíunt,
Gramen minimum paniculis eleganti]]omis.
i- Cariophyllatm polycarpon fru&iu triangulo, C. B. huc accedit,fpica in eodem caule multiplice, A
. [articulatis & geniculatis
"iae i va^
que te- ongeflis
locuftis in fpic. longam
retiuículis c
re&is
communem cn ejua ae
in locuftis intra cali- cem univerfalem .
F Q poi iz n BIS 9 "'&.|.9 C1 us E - odi n E : Sio c | ^ [non articu EI E (o d ( : at 929aigB ÍSico » w-- «9 S a 0 o c to? DG ."* Z2erogGl«e "S 60 aio oz -Ex B5 $9|2 a ie 1 B *2 Co a^ elsB BIS" . S E Mufcarium| Q iH
fpalma
articulatis & geniculatis: follicu-| , lorum gluma faltem externa. glabra plane, Grawe» loliacepm lanupino fum
Ínullum:
|
L dalem; fois
breviorem multo: folii L |
o aliquem ; ocuftisque uiftais|.
jomnibus ejusdem fpica. Scbenantbus avenaceti pracumbens Madra]ba. zanus Bupleuri facie fpica quafi articulata & in fammitate multiplice non omnibus, fed partim muticis, Gramez avenaceum locufla unica ari. l : flata e medio muticarum eoceuntt, lat. fed tantum circumflex. locuftis calice nudis. Mlopeeuros 7Malabarica foliis undu- latis [pica pratenui, (Maune efculentum Prashbenieum. Fl. Pruff,
| rectis. Gramen eocile arimdinaceum minimum acimine reflexco,
' feminente & füpe-| cujus locufte dum roreícunt , dulce. mpreífa difticha,locu.| rante. Grawe»| fcunt. (ta una alterius bafin loltaceum augufliore folio & fpica primum Scheuchz,
non eminente, fed ab ca diftante. Gramen loliaceum anguflio. re folio & fpica fecundum ejusdem,
(teretiufcula faltem ante exlficcationem. Grami»nis lolracei angu[liore folio t fpica varieá, p cgeenig esi geniculata. Grame» loliaceum latifolium fpica anpu[iiore.
geniculata, Gramen loliaceum radice repente Jocu[lis teretiufculis muticís nom appre[frs,
(bimallum & utrinque compreflum. Gramen loliaceum Jpíca lata e pluribus [picis dupiice
verf denfe difpofitis .conflante, | circumquaque expanfum , interdum tamen homomallum , pediculis tamen cir. cumquaque circa fcap. ortis (emper, Gramen pratenfe picis msltipl.utriussqs India, (afperis: fpicaque(tomentofa. Gramen loliaceum eornieulazum "Tourn, (glabra. Gramen loliecetm corziculatum (atifolinm fpi. | eis zeretinfculis angu[lis & glabris, molliufculis, attamen villofis. Grames cormiculatum villofttm mollia fcul, ^ (gramineis, Gramen loliaceum cornicttlazzm woutanum fpica partiali is fubbirfata fragili,
rem & (cmipe-
zefcens orientale glabrum.
fhirfuta verfus apicem. Gramez ioliaceum lanuginofwm fpica fiagi- li articulata glumis pilofis ariflatum, [pica fragili artíeula- 4a glumis glabris ariflattm. 2:
(fupino & repente. Gramen ioliaceun maritimum fierpioides, - culmo (ramofo plerumque. Grawe» loliaeeum .(muticis:culmoque| ^^ majus fpicis articulatis eres, jerc&o : locuftis, [non ramofo. Gramen loliacewm minus | — fpieis articulatis ere&ür, | «^: :Jariftatis, Gramen exile arundinaceum minimum huc etiam accedit. ES |
mnibus. Sche»antbus aveuaceus proeumbens Madra[patamu
. Buplemri faeit huc accedit, — | (non omnibus , fed partim muticis, Grazen avemaceum locuflá suica ariflata e medie muticarum prodeunte, L
[lanuginofam. Gr. alo ides Mad : dal: ! iz sopa [lt mm em Mere gii ies ds
cglabram. Gramen loliaceum laumgino um [pica fi agili articulata ariffatum ghunie Pa
afperam, Item lanuginofam, Item cilindraceam. Item echinatam. vid. tab. leg.
junceis fere, Grames juncifolium loliaceum corniculatum velutifru. ^
j | | 1 j
v
Hb. Fl, imperf. ftamin.Graminif.
-—
Spicam
fem. minore filveftres five fpontanez culmofx in fummit,congefto in
lum | Us : l turbinatum five ovale
*. ,
Capitu
fimplicem
fafpera & hirfu. 1 acuminatis, fpica afpera ad
ffimplicibus fubrotundis : fem.(deorfum,non vero fürfüm. Grame» paniceum five pani- cum filvefire [pica [mplice, tactum fi ftringatur [furfum,non vero deorfum. Grames pasiceum [pica afp, (compofitis. AJopecuroides Madra[patanum [pica quafi peuiculata »molli huc accedit. ? | muticam. Grames tomentofun Creticum fpicatum [pica purpurea, Lanuginofam alopc- (gracilem & tenuitfimam: fcapo non genicula1o, Cramen Myurzm fpi- | curoidem vulgo. jariftatam| | cs molli & candicante villofa, [ * [eratfiorem; fcapo geniculato. Grame» Alopecuroides Madrafpatauum | — Jfpica quafi genicttata, 'Spinofis, Gramen maritimum Typbinum brevi U cra[fore fpica Triumfitii, e, 0. [enffiore & majore: locultis utrinque mucronatis, Gramen zypbisum minore fpica pba- mutica | laridis duriere fubfufca. [tenui gracili, caudae muris zmula, Grames Typbinwum orientale ramofum, : ftomentofa valde. Gramen »yurum fpica mol- (uniglumi: cal. biglumi mutico:eminente!| li candicanze villofa, fpica gracili cauda muris| fpica (|non tomentola. Grame» fpicatum fpica ci- . craffa & emulantce: arifta ndracea tenui|ima onpiore. calicem [non eminente,fed intra cam quandoque ita recondi- ta ,ut locuite mutice videantur. Gramen aquaticum |. geniculatum fpicatum. biglumi: calicem biglumer nunc valde ,nunc vix eminente , hb. odore Meliloti. ramen mentanum odoratum [picatum Flore Prufi, Huc etiam acced. Gra»inis Ty- phopbalaroidei fpecies noudum defcripta & gramini Typboidi molli C. B. quoad figuram fimillima , cujus fingulz locuftz fingula brevi & reflexa & calicem femper emi- ,,nente arifta donata funt: calicis autem glume murice funt ; & ari(ta intra cali- cem ex bafi externa folliculi utrinque prodeunt. | pea 7a palmari vel ——BÓ Typboide: latif./pica foliacea prolifera | ica longi]]rma., [fefquiunc.aut M nsi aed Gramen typboide: [pica purpurae, foliac. (ventricofa:cul-(omnibus & fpica laxa. Gramez typboides alpinum fpic.pracilios amis furrectis re delicata &$ villofa. (partim,partim fupinis. Gramen typbiuum marit, minu: Raji. (repente. Gramen typhoides afperum alterum, .———— . (bulbof.quafi; femipedali & longiore. Grame» zypboides va. — " 4 . . s| & nodofa: cipum fpica longi. : o| fpica lincial aut feíquiunc. ad fumm. Gramen $j.. |. pboides aip, [pica brevidenfa veluti vilifa, Ls Loblongacraffiufcula. Gramen typboides afperaum primum. (folliculi biglumis bafi externa, & non ex calicis 2glumis mutici glumis. Gramiois Typbo- | pbalaroidei fpecies gramini t'ypboidi molli C.B. fimilis (upra annotata & necdum defcripta, 'echinatam: lo. (nudis, Gramen caninum maritimum fpica ecbinata. ; :
ta, locuítisq;
folis& fpica —
unica in folliculo
* *
cilindraceam
. non fpinofis: fpica
^ ariftata: arifta in fingula locufta
" émellasie. fingula in fingula gluma
£
glumis:fpicaq;-
fat magna: locuftis fpica
o
* T Li
non ventricof, ||. culmo
in fuo medi
calicis b ^ noncirrof. fimul;
"multiplicem, vid. tab. feq.
V cuftis calice - donatis ex foliolis laciniatis conftante. Grame» locuffis twmidioribus echinatis. huc etiam accenferi poteft fupra di&tum gramen maris. typbiaii fpica breviore & cra[fiore Triumfetti : fo-
convexum & fe.(ob vallatum 2. vel 3. fpinofis. Gramen album capizulis aculeatis Italicum, (liis fpinofis, miglobofum . | d inbafolis | jPUC UI? l'echinatum, Gramen fpica fubrotunda ecbinata.
(cirrofum & ariftatum. Gramen alopecuroides fpica afpera.
tomentofüm &|pappofis.five potius pappo copiofo p. m. e capitulis erumpente involutis. LiwagrofHis lanuginofum:| fpecies huc accedunt, quoniam vero earum caules minus culmofi funt ad Scirpos fem. & Juncos potius pertinent. 2 Py [non pappof. Gramez fpicatum tomentofum longi]imis ariflis donatum.
'S9 fexoticis & tantum fativis. Pba/aroides fupra inter fativas recenfita, 45 |9 (muticis Gramen Phalaroide: anguflifolium fubolaucum fpica oblonga & plerumque claoata, — me z i- (una unica: folliculo uniglumi. Grames prazenfe fpica purpurea coc utricule Quz eilyma3| Imanifeft. 2, Prodeunte, : M ; S 58|e 9$ arifta |olla:fpi-(denfa & quafi villis reticulata. Gramen typbinuw marít, minus Raj. [-3-R-2 0-33 E- caque |laxa & minus imbri jue reticulata. Gramez typboides alpin, --E-LE- 2-1 0- l fpica graciliore delicata villofa, NA -EE-2- € [vix manifefte,fed ariftis(odorata odore Meliloti, Gramen montaz. odoratum [picatium; | Sa |—* [| intracalic reconditis| — fpica tarbinata cilindracea, & frumentacea varians, ad | follic. zglumi:hbaq; iinodora. Gramen fpicasum pratenfe fpica fiave [cente,
Gram.
LI
Mme lames ttai a o e tm tm eurdie mal d
y
Hb.Fl.imperf. ftam, Graminifolix fem. minore filveftres five fpontanex
| 104
1 M
b.
culmofe in fummitate tantum congelto in f.
i
innsecnd
non culmofe, fed caule farcto -
(-
3 D
picam multiplicem
Da&tyloideam, id eft: ita picis inuno eodemque qua(i pun&o fummi culmi
lad latera & fimul in fümmitate fpicato :
cornpreffo. vid. tab, fep. lee vid. tab feq.
Gramin.
Gramina hec fcilicet fpica loliacea multiplice recenfui inter gramina fpica loliacea fimplice, quoniam fpicz partiales (tride fpicz non funt , fed tantum locufte compofite fpiceformes fcapo five culmo alternatim adnatz, ut incauto facile imponant , eaque pro fpicis compo- fitis habeant, & inde gramina poliftachiá putet, quod hic obiter monere volui, ut incautus ca nihilominus noviffe & in fao dicto loco querere poílit : dantur ctiam Gramina culmofa fpica multiplice Dactyloidea loliacea , id eft, media inter Da&yloideam & loliaceam , que autem cum fuis differentiis Da&yloideis fequentibus annumeravi,
(üngulis alternis, (teretiufculam laxam. Gramen datbylon Madrafpata.
V hem]
Loliaceam .
(omnibus &fimplicibus| fpicamquefor-| wu picis articulazis Myo faris. (| &ineodemfícapiden-| mantibus difticham. Gramez da&ylon pumilum Malabaricum ticulo ' |. Jfppicis loliaceis in acutam fpinam zarminatis, - (non fpinofis, mucrone tamen pungente donatis. Gramen da. 2llis. | ' &ylon folio latiore. UL — ifpinulis eleganter armatis. Gramez Madrafpatanum majus,
huc acedit Ca»»a capitis bona [pei fpes ? ^K aiit Q^ babitu arundinaceo a fuperioribus
| ifferens. | SEHR (indigena.Grame» datiylon fiea pemina non omnibus, fed partim ariftatis in[gemellatantum|exotica. Schenaszhu: Madrafpat, [pi- eodem fcapi denticulo gerellis , (major. — fpicaque in fummitate caulis ple- ) Yoinor. rumque : | [44 5. 6. imo to. Gramen da&yiou fpicir villofis,
-—
heteromallis , & Muticis
( cis villofis geminis
3 ] huc etiam accedit Milium Madrafpatanum aviflatum foliis & paniculis a fuperioribns differens , locuftis (implicibus fibrotundis ventricofis , & fem. miliaceo. Item fpi- cis plerumque honiomallis, culmoque ex longa parte plerumque nudo, -
(fimplicibus(indigena. Gramen da&ylon radice repente five officinarum. herba — |exotica & probabiliter eadem cum priore. Gramen da&ylon
muticis : locuftisque |. arundinaceum oulgati[/imum majus Madrafpaz.
exeuntibus , ut palme digitos effigient : fpicis particularibus
E |compofitis.Gramen dadylon arundi pacewn locuflis muticis avenactis [pi- | E C ci; arziculazis, | |
[ | flongis circumflexis intra calicem muticum. Grames da&ylon muticum ! | R| —— 4Madrafbatanum, : ; ariftatis compofitis: 'unc. 2.ad füumm. Gramen
! EB ^ — Y (2. glumisambabus,| da&ylou Americanzum., | | | " "fpicaque longa . |f(emipedem ad minimü.
brevifimis: calice 2plu- Gramen daclylon Iudicum |.
1 mi ariítato in L. efculentum [pica articul,
unica gluma tantum:Xglabro. Gramen dactylon
i S ce Dei culmo in fümmitat,| ^ ZEgypeiacum, ! r- i ad fpicas valdehirfuto. Gramen
dyflachypheron,
ita ut plures fpicz in uno eodemque fexoti culmo pertotamcjuslongitudinem| —— | confpiciantur. ^ Herba , ündigena & fpontanea. Gramen paniceum tertium Tabernzemont,
Ca. Gramen filiceun MadraJpatanum fpica £enmuiore,
3quetro. vid, tab. feq.
—
€
-
Teen
Hb. Fl. imperf. ftamineo Gram. fem. min. filvcftres & fpontan. non culmof. fed caule farcto-
A
terete & digitorum preffioni moderate
-—
e— -
d. tab. feq.
triquetro. vi
| pt
(vix tamofam:fereque fpicatam. Cyperur mini- ! . fexipfoapicecaulisin paniculam| | mas panicula mazciwa rad. odorata repente, | junc i itate| . fol. inbafiobvallat, congeít.& |ramofam valde.Cyperus Madra[patanu: calamo.
— h
1
:
U/J
r
compre[Jo /picis minoribus ufcis, [infra apicem ad latera quafi in paniculam five fpicam multiplicem cong. fem.
: 1 |. parviscompreflis fubrot. Scirpus Madrafpatamus. [picis conoidibus fufcis, foliaceo, id eft, foliis fuis reliquis eniformibus plane fimili, paulo tamen cratliore & in 1mo triquetro,flo. re ad latera verfus & ad (ümmitatemin fpicam juliformem nutantem cong. cora; cujus ipfa folia odo-
X rem Acori habent. (fertili ad lat. fociato: fem. nud. 1. Graminifolia Cl. Diil. hba paluftr.
g- Ó 're&o: fl. imperf, (majorem X cralfiorem, s9 [s fteriliin fummit. apice fpicato:fem.(cilind Iypha palufiris »major. &E -NT pappof. ad bafin petioli floriferi, fpica florü lxqualem tere Typba pa- - 99 [53 | remous,& in clavam p. mat.fu.| ———. l|. awiris clava pracili C.B. .s8a Isl l fcam congeftis turbinatam brevemque. T5pba pake[iris as » E | minor C, | e [37 [circumflexo: flore imperf. fterili in fummit. & ad fummitatis latera in globulos congefto: Ba ig |femnud.fol.incadem planta a fl.remot.Spargasium ramofum jus, 29 y. &inglobuloscchinatos congeftis nramof, minus Íc. 2. tantum glo- 23 | ea ( bulis donatum,
z.3 8 laliqua:fl. imperf. non fte- r(ubrotundo, Jauzcus alpimur cabitulo tomentofo majore,
R^ -E- rili in fümmit, in capitul, : [ierete. . Jwmcus. alpinus capitulo lanupino[o 9 7| fquamof& p.m.pappetc.| (unico:cauleque, few Schenelaguros, :
«a9 S, cong, fem. pappo inyo- " |triquetro enodi & ideo huc minus perti- E lutis: capitulo mitius, nente,capitulo parvo. Lizagro/ií; juscea í : e eu. capititlo parvo tomento rariore,
LR
| PodH 8 multiplice:(fibrofa. Lizagrof!is palu/tris augu[ifolia panicula CIO LAE radice |. fparfa pappereriore, f(paniculam in bafi przterfaliquo: caule five(homine altiore, Scirpus pai/tris aitiffpmus.
— c
2 e8 ! 2 [e$] apicem caulis obval- fícirpo ^ |2pedalitantum. Seirpus paluflris bumior, & |S25&| latamfoliolo- [nullo: fcirpo tenui & culmo fecalis v.g, tenuiore & ad fummum pal- E o lo ! | mum longo. Scirpus omnium minimus capitulo breorore, Ss [e? : ! Íunicum longe infra apicem caulis tum & przter caulis apicem uno folio refle-- 3 Jj - Iglobulum vel| xo obvallatum. Scírpioider acuzuwm maritimum capitulo plomerato. folizario, [- Vl& ai glomerem pm iplicem & fingulum fingulo petiolo nixum toliolo prater apicem arredo "A ula EU ee |. obvallatum. Scirpioides maritimum capitulis [paris glomeratis, 4C s. e [5 S [aliquot:culmo quafi geniculato & foliis en&formibus vaginato. P/éudecyperus paluiris fo. BS|S|.Sm| is6 carina ferais huc etiam accedit. |
Bo] [3 & [r.vel2a«Jusco is capitulo glomerato migricante,
A ew [ -9 4 " P : ICT. 2 :
aS| [$^ (nulls:Junco affi panicula laxa fet lonpioribus pediculis infidemte.
Oa der DP NrMniu pet ann lcuirddpud, Sin Mg
-E- -——- : pice n (teretibus non fulcatis ad rad,
5 [: i4 E 8 (majorem & multolon-(acutum:fo.| feti capitulo majore ater. BIETLE SS| [I&| EIS [| giorem: fquamisfpice, liisjunccis|fulcatis ad rad. | ecipue. Jwrco affinis capi- &E|. [S E 2d. dietgnuctonem abeua-| ^ dre, biis Adel areis fpica
c-—| is|s|sg itibus | |Gnuatum & emarg ! fpi
e 5 E ue E - E "T | Jübrotunda e m re neue fi v 2i9lae - ^99 |equalem. Scirpus minimus: capitulo f(quamofo cra[]ore euiore fofeo, ZBUGIO Bg -— mitorcra do RE zqual eie. icu minimus fpica £veviore Jquamofa Jpadicea, 1- Es] e i: 5 — | : magnitudine tan- minore(mucronata. Scirpus montántnut capituio breviore, sg[si|s| le | tumgrano hordei] apice,truncato, Scirpzs Equifeti capitulo winore.
22|/9|*|[z5 [faticulos/laxos. Scirpi paniculati fupra recenfiti huc omnes accedunt. :
E 3 E- EJ idenfos jin capitulum quafi conglobatos. Scirpi fequentes huc accedunt, oes8lo - lcapitulum. Scirpi proxime fequentes huc accedunt , ob figuram maxime ambiguam.
H 18 * (fparfim[fpithamali vel pedali. /uscus marttimus capite glomérato, s S-Io2L- E T ^T — lpalmari, Scirpsr Madrajpatamus capitulo [quamofo fabretundo, xt ERIS Be (nudo, ex ilie] | ciego -- equini. cratfitie AM
az[8|z-8 prodeunte . [gemelle vel confertim] — Scírpus patauus mimmus fol, capi i I l 3 élites P p & quafi fafciculatim | laceo capitalo parvo, 1 ! GI -inz- cratfiore. Scirpzs Madrafpatauus parvus capi-
E at E (. tulo glomerato fufco,
o8 S a2 lvaginatofoliis enfiform. carinatis, & hinc inde qua geniculorum notis donato: lo- $*^ 8:22 ]|cuftarüglumisinfimis five extimis nunc fteril. nunc embrionerà unum cum fl.con-. (9 [nw - tinent. P/eudocyperzus palufl i faliis & carina ferratis, materia infularum natantium &
iud | Turffatum belgicatum. T IT
e. A
Bs: 008. :: 2. . M up eae Ur e i ass m 0 M cmd
if. fem. minore filvcftres & fpontanex non culmofz fed caule farcto tr
»
iquetroin fummit,
inipfo apice caulis congefto in figuras in bafi foliolis
in
- Hb. FLimperf. ftamin. Gr m"
—'
pfo apice
nonini
pem
^w
1 flore congeíto in
obvallatas 3. vel 4.
fto in
mund
& quidem fl
fed
fummi caulis in fpic
Lad
ifafciculum velglomerem ex
Gramin,
(tota & omnibus fuis partibus precipue panicula, Cyperzr fzros;,
jit fodotata nu: odoratztt Monti. 5 2. | jii tantum viticulari non geniculata ut prioris. Cyperzs o4o.. &eog | ratus radice longa five officinar um pamcula laxiere & depfire $39 idiftichis & lolia U — varians. * BN ccis:herba | fviticulari & in finetuberculis efcu-(avellanz nucis. Cperur rom. SE c g| lentisdonata magnitudine dus efculentus anguflifolius, egR2 S9 fibrofa. Cyperus mininus pauicla |fabae; Cyperus minimus panicula g 83 s fparía migricante, fparfa fubflavefcente laxa & 32 E Liz " conglobata varians. 28$ & craffa oblonga. Cyperus enodis uudis culmis & vaginis brevibu: pro Sczs deuntibus [picis teuuloribur, e (teretiufculis mucronatis, Cyperus eramineus, x1 (diftichis compre(Tis. Cyperi minimi pauicula fparía fabflave[cemte varietas mimor, uve ancialibus & fefquiuncialibus, Cyperu: panicula compatia e fpicis teretibus cra[for, Sgt — E $s5t9L luncialibus ad fümmum, plerumque autem brevioribus. Cyperus panicula Jbarfa Bade e fpicis longioribus tenuioribus zeretibus compofita,
[cubitis 4. altiore? rad. viticularilignofa geniculata & aromatica. Cytera
omnium maocimus papyrus di
meris fpicis parvis com- | 3pedali : rad, fibrofa. yperus paniculis glomeratim conpe[lis,
preffis : caule (emipedali ad fummum: rad. fibrofa & plerumque fimul tuberculis dona- ta. Cyperur minimus panicula y: ara Jubflavefceme,
orc conge
. nudas,
|globulos 2. vel 3. vel unicum 2 . foliolis obvallatum. Cyperus Madrafbatanns minimus Xawthiides,
aja & longas; jus anguftiffimis. Sdirpo - -Qperus panicula glimerata e
cis diflicbis.
pale [picis pallide fu nfi,
: .. fminores. Scirpo-cyperaa Madrafpatanus. [picis paroi inirictà, : M & xni go
HR GFet. Scirpo-cyperza panicula s e ipe inbricatà compofita,
(- — (feminalem:a flore. tota plantaj /fpicatim, Gramen cyperaider f longiore lax:a Raji. SE fta E ides E:S- i. remotam, digel MOquE.. snbellstidiy me cyperoides palufire leucanth bemum. 3 5 (florid ifm. ad b baíin locuftarur remotis, prat eyperoides fpica laxa 1 minus. (fnon aa Gramen cyperoides [pica fimplice «a[ja Raji huc pertinet, (i tota fpica fte- Toni rili variet, ut féepe fit. 'mat, appeíc. antea vero turbinatam fere, fem. pappo invol. Linzgrofis juucea. alpina - capitulo parvo , tomento rarior, [ * s f planta, ita: ut quedam fpice integrz tantum mere florigere (leriles, aliz integrz 8|o » (cadem mere feminales abíque flore. vid.tab. feq. | &jgES| LE ita, ut eadem fpica. fit in fümmitate florigera, in fua vero bafi fimul femini- c aee |^ fera: que a Rupio Carices vocantur. vid. tab, feji- — S tots plants queri iterum duplicis funt generis, fcilicet| iflorigeras. vid. tab, feq. o cs ut tota planta fpicas habeat vel mere | Ed ifeminiferas, vid, tab. feq, ER - dequibus fequenstabula Cypereidum generalis agit. ! Ten
e n ventricofas e fquamis Gramiuis tremuli majori qualia, Scirpo-cyperm.
NEU
Gramina Cyperoidea Flore imperfecto mere ftamineo remoto a femine
*
in eadem fpica , que eft in eadem planta
Y
in eadem planta; fpica
(3 B & ffpice verz. Gramen cyperoides palu[lre VR Darii Tdi A on fpica compas Rupio, eu i 1 ; C "| ; i : 353 [capitu ne binati fed cbruf. Crasen pero jene [Hes np fimt cdi rin SEL. noB ti ap : ides alpinum tenufolium [pica brevi ferrupinea, 1gemella vel terna turbinata in y omen E "d i ium Fn crabe Me arà. Mob e. frarbinata — Fic - "ta ifolium fpicis fe[frlibus im foliorum alà, J|5g8 Diiquod, "— eem cri Gramen cyperoides [picatum minimum [pica divulfa, S/$g& |S5o "laxe : fpicis pifi| obtufis valde & vix fpiceformibus. Gramen cyperoides e "ES e à eei. axe : ipic diel ualibus| Jpicit minoribá minusque compacirs. E 2| ES M mra |mucronatis & fpiceform. Cyperoides poliflacbion fpicis la« i Ed- BOY. ac& paniculam veluti componentibus, | fi po — — 4 *. * Aron » 1 ; mbre n kt: [A iz $33 E ifPicatim & fat denfe veluti in ce ig Grameu cy peroides fpica [impl, compr | 9|a£e3|75:s Bs : ptas dh vidi albicantibus | &|sS-—o "3 eti Cyperoides pal re tenuioribm e viridi a captions, *3 E &5 "E ES "icepam egenis ae da [o piston [padiceo-viridibus,. e FIERESNIFEJES : s lanta im totas feminiferas, partim &|Z T E|.S B'z Equoniam fpicas ferunt in una cademque planta part Mt EE : LE- E EH-N- rtim auasdam qua unt origer ; dria. g—22|[a:2- totas Piu e AE munit eaa e Afr foliis aupu[lis j . EE ital 20 parois fpica fpadicea divifa. t E $ [nullo mpanifes stir iino in fi «a "ai e alpinum foliis cariopbilleis /picis brevi. 4S tamen feffili:in fum. angultior, - " bus e nigricante vcl albido variis, -9 it. fito numero Agente ! ili infidente, nunc " 9 | mit.fito 4. Vel 5. abfque vagina: fpica unica florigera cid gmedieng c x A & plerumque abfeate: vel florigeris fpicis pluribus atq &ct8 Lo a : ] luvibus Fi icis mollibus compo[ita, Au L. dentibus. Cyperoides fpica e p (d dubi e2c 1 C ides alpinum Cariopbillate foliis [picis tenuibus e fco rufe [centi AM, Ez E: E (inguldgeniculasà quad m dioi pumilum [picis eoc albicante & [adicto variis. EU f4d. osieiicnl i oun hmi angrJlifolium culmo quaft faliefó [picir oh fef. ($ nu 15 MP - ; ifol. albimum fpica fpadicea teuuiore, i9. A fu Meere eer wx ca e: uff. fpicis feminiferis tenuibus fu[co viridilan, S|3&g| rd lvii " Cyperoides latifolium birfutum fpicis genui [[imis. ^ ZA E- EIER in its " owned alpinum fpicis féminiferis tenuioribus atro-Jp sitis Wr -É- pene ot si ant Q ramen Cyperoides filvat. anpu[lif. [pica alba fioe fpicis variis. d s PE radice nd vali da. Cyperoides filvaticum tenuins Jpicatum, ; : " FEN ens viticulari, Cyperoider filvaticum anpuJtifülium [bici parvis teumibua S E ((ctilibus: Jbadiceo-viridibus. AE Eiic Bon S : : ica. ides palufire aculeatum capitulo breviore, iuc T : E $ 2 p cg radice jayuss eise Lii arcto fpicas Carícis Ar gs isla | ; : : yr lliculis femintm villofir, 5b i- iss inon feffilibus. Cyperoides angnftifolium mecs eus ad db Hiis pon eis|2l& : it i, Gramen Cyperoides fpicatum angu : S|a|Sia 4 ffarre&i pma flavicans [picis brevibus prope [ummitazem caulis. eilgSizis o iurrectis: : ^ diflautibus, ; e[vikglGAMIL- P (parvis longe dift. : DUM ; & [&[Z.x | um ! / ici; viridibus brevibus e fquamis auguflioribus compo- T 3 *? c & a fibrofa. C»yperoides [picis (vir ftis latijoltum. en B zi E : iculata. C peroides fpica pendmia lozgiore & anpufliore, E - :34, [geniculata. ey : brevi T. NS . | valida iculata. Cyperoides fpica pendula breviore, , Em s .2 77 |pendulis: radice non ES Oucrides Ve a pendula breviore fquamis e. fpadi- 3 Us & z longa pem nn x vel fufco rutilaute viridibus, "el : e. : : lopbillatum montanum fpica varía. Beo imeem recen quam mcm a IR Z | » Lunamfeminiferam fita:rad. | oblonga & veluti g wniijillci | e] Te RA : a a a7 di m TN 2.2 s 32] ca ceo. uiridi maj 3 9 (valida craffa evulfu;non grumofá. Cyperoides latifolium fpi caedi nubi. RES dec rurnofa & nodofa. Cyperoides [picis viridautius vel fubfufcis. BEI 2 ? à : cds terttibus eres. x * Mw fibrofa non viticulari, Cyperoides poliffacbion [picis Cms oides nigro luteum oernum minus. 2-|s5 tenui geniculata: fpicis(3. vel 4. raro $. Cyperoide flifolium Parckinfon, -
S |i B|wiiculai,| ineodem culmo — [5.6 & 7. Cyperoides majus anpuftifo fir s[s 8| esci Pn iid rs eroídes paluftre: latifolium [picis teretibus eretis ec ter "T obf — : guo 0 eve omit artt eis eaperee [paca tenriu pla flens
IX
ve j ii ini P Gramen € EU : | 1 1 i itate cau 1 florigera & fterili vel feminifera tantum. y $i. tota planta ; fpica unica ig fummit t lis l rig r ) |
de; fpica fimplice caffa Raji. d Ta Hb,
108 Hb. capituli£ flatis, figura ovato acumiinata, capitulo fic di&o florido longo & veluti fpicato in multas cellu. las transverías polliném continentes diviío in fümmitate caulis (ito. OpAiogloffum, T.
" ———— € RR EN MK MMeEoou.mmmm—E NEM
. faphylla, aut fi mavis, acaule & ex meris foliis teretibus & ar. farticulatis & pyxidatis cum vel| ticulatis conftante, Egzifézwm(ramofum. abfque caule, capitula florida fe- nudum Give junceum T, — (0n ramofum., EB (xa rentes in (üummitate a femine to. ; da | o ta planta , ut videtur, remota: : lonpioribus, Eu [sl, Herba - | foliis circa caulem verti-(palu/]re ouloare fetis ! CECESL ED cillatis donata. lbrevioribus, —3 [£g - Equifezum T. |emui[Timis fetis filoaticum, 8-7 [S3[S PT EL L Uongioribus fetis: arvenfe, é Bg. E s] 3 VEpAACS . (integris & mucronatis. Hippuris fetida confiflentia fua "BU e non articulatis, circa caulem tamen etiam areno/a, 9o 248 serticiliatis five ftellatis & ad horum alas à m S Z capitulis floridis fpar(is: Herbisin aqualbifurcatis. Hippuris fetis Bifurcis C]. Dill, 3E | crefcent. foliis in fao apice ! €: cie | | (&ellatis & multifidis. Hippurir wwcofa. [etis per extre. BE I-E-— ! um fiellazis CL Dill. a eB tubulofi, i$ Scd d (donati &smri"zsosg f deftituti & peltis |a ribulofr, SvSig38g2o E | vel tuberculis .. fartoréi. 2-8 8-D- E e e- Mufci funt capitulis (deftitutij : | : E.—.!8. r3 RA floridis [aquatici, BES|T8ESS ' | . . [monococcis. & S B GS [iurioribus| S9 Ve ESSA: ipolycoccis. Zotf&8l| «B5B S: . .: . s L2-25-8-8- E | donati hemifphzricis, ctSÍ2BES sd (nudis|glandiforrsibus, ca|s:mS9s :oti Troy c E eB [359839 (mollioribus| ^ |renitormibus. | - o5 I&BSSÓ fin fümmitate. ok |9-g-- -ipon rU fglabra xs Se i929589Z2 (edis caliptra| ad fol, alas. m8 £s SER | |villofa, mg [axsey; —. sr ENUE ^" |*253g Hanc Tabulam generalem divido in fequentes fpeciales & fpeciali(fimas claffes 1 BSg2g93 . utens precipue methodo alte prefati viri Clariílimi, : EOls E. 2 DEN pel
Mufci
—
B
verum , & femina bra&teata
ferentes
determinate figure omnibusin fuis partibus , fru&dtum
cta cos E mt
. tab. feq.
partibus pitula flori-
Herbz Flore carentes & fructum ferentes ideum multifidu
gura &- fic dide Mufci ex
indeterminatee fi
Ls
logumfc. vcl orbiculos radiatos vel capitula polline plena. vid
ana
Mufci ex Clariffimi Dillenii Hiftoria Mufcorum: felobofo quatriloculari ater rfpermo ad fol. alas fparfo vel fociato : Hb. paluftris repens & fla.
— NNNM
| gellans graminifolia foliis teretibus junceis 2. adverí(is in fuo apice plgrumque orbiculariter convolutis, Pi/ularia Cl. Dillenii & Vaillant.
.& jconítante ex meris plurímisque feminibus papaverinis in cavitate quadam uniloculari in imo z foliorum gramincorum carinatorum (ita & fola folii membrana te&a: Hb. in fundo la-
zd cuum alpeítrium in Anglia crefcens graminifolia , cefpitofa radice fibrofa:
CES cra[fiore & breviore mediocris cepe (imilis. T Calamaria CI, Dillenii mi | 85 - [graciliore & longiore fere arundtnac.& fragili, Qc
x &| funiformibus & feminiferis tantum 3. vel 4fpermis ad fol. alas abfque petiolo fparfís. Sels- - -Ó ginoides Cl. Dill. folii: fpinofís.
Ez & £ imbricatum, | E dir- (repens propr Or»nitbopodii, 9u|s cumbens fapodibus,
S *iSl., (demticulatum pulcbrum fpicis |
E EIS1IS s jfquamofam vel herbat. |petiolatir,
e's|S|ag Lycopodioider Cl.Dill. (Lonchitidis folis auriculatis,
s"iziges |Taxcifórme dichotomtm.,
2. lel |/quamo f. bifpidum eoctremitatibus convolut. * [25.8 [pure. caule zerete ramofi|Jimo. S|sg erectum otutm s 2 S "m Uflicinum| minu: & argutits,
| &[:2e86z5 | 00 d pinnulis Acacia cauie fulcato, pEF TE Ü inimo fimul repens dichotommm radiatum. OG» 0 ud o0 l'a
[dentatum. non fquamofam neque herbaceam, valde laxam: Lycopodioide: frutefcens Cl.Dill, Jpica laxa unda & mon fquamata,
unacum flori analogo quodam, fcilicet tubulo uno alterove à fru&u in eadem planta remoto: ad fumma latera foliorum gramineorum fparfo , aut 4loideo plano femen obtegente , utroque tamen non bracteato & omnibus antheris, piftillis, pollineque deftituto: fem. nud. 1. fübrotundo flore caliciformi 4fido plano obte&o, & petiolo ex radice egredienti infidente: folijs gramineis catina-
. tis inbaficefpitofis: herba etiam ex fuis radicibus fibrofis farmenta viticularia emittente , quibus cum aliis pluribus fui generis plantis cohzret , & in fundo aquarum lacuftrium in Anglia crefcit.
Subularia CI. Dillenii,
(€ verrucofus major vulgaris,
e crenatis parvis,
d
(oM
donatas, ur
pileatis & radia
icbotomus anpuflifolius, |carinatus: parom; capitulis. fombriatis, Uforifer feminifer lumulatus tandem cruciatus. BÉ (aque ac umbellatu: (6 cyatbopborss(major fontauus, radiatu: [ve flellazus| X6 vo ie p : minor domefHicus. Bow la j / J spits, id eft.q 6 f LP," , Fe radiis obtufis. his a Cl, Authore adduntur fpecies fequentes , quorum flores & fru&us necdum fatis perfpeati (unt. ip (cordiformir parous verts una parte fimbriatus iemtis paluffris ipflar aqua innatams, | petrus fruiu Orobi C. B. id eft, capitulo Oroboide fynopí. St. Brit. bifariam & trifariam fe dividentibus foliis oenofís, omnium foliolis fcilfis fupra zerram expanfis, — A. latifolius viridis faxcatilis Corium Carcbarie pifcis refereus , ad foliorum L apices excantbemata fna conden:, Rute folio pal/flris, | Te (minima cineritia an- ER fm. vago ample fulcatis if. fegmentis cra[fts pon. [ulcatis. E uoeP cm fapore fillorum fiiper ficie oeluti se[fellata fru- Gn fibrot. afpero. T | media obfcure virens foliis altius fulcatis in fuperficie fua ve-. luti puntlatis fru&u pryramidato glabro, [ Spharocarpos terrefir. minima. : Yobcacalotic feu oa: Go[[ypinum reféren: , edulis & dulcis, febresextin- - guens & tumoribus p. n, repulf. conferens. :
m omni- plicantia, ransvería
Pileat
prater hec,
& mpore,umbracula &c. ctiam feren- Lichen Cl. Dill.
lis
loideis
que calyptra
, loco flóris ca pitu
petalo
nítantes polypeta
—H t—
inimuy
e ferentes nullo operculo t
floris partibus deftitutum ex abfícedente donatas, ne
ocecultatas tamen in ca
tis modo di&is aft diverfo re
da fefe in florem tcs
difformibus co bus tamen capfülasqu Licben
&.
—
p77 Mikel.
| | ES | Mufci,
pte] capillacea atra petraa. Greviffinis & exilis ain (plmonarius vrinimus fubluteus. veceptaculis fl, co. [40 ique Mikel Lichben ronatis Aurantii coloris, | 3 : Jascatilis minimus nigerrimus capillaceus,. | [*] | |
2 - ('uioc con[picuus nigerrimus arbor, |
- E 4 Jaxis mra lane inflar adbarem. |
a9». wd eitrina capillacea fruticuli fpecie iu quercubus plerumque, |
B8 &&|-U wcialibu |
EX : vulgatil]ima arborea " fiue (incana vel cinerea ramulis eral[is.
&d 5 zi (./ suior & brevior orbiculis
yOCREEY (cum virefcens exc cinereo caudice nigricante,
2 - a e Ipalmaribus aut. 1 2libus nigra parum ramofa féze. equina fpecie arborea,
| B3 .255 amnpleocis 4 confufis.
E. r. O3 (cra ffioribur, : S Med dicbotomis ectremitazibus |. | moe [I s o vu. Htennioribus, | | S E 9 |nodofis exctremir capillaceis, E E pw | | a E E (rarioribus & diflantibus fibris. | B migs| lcapilaribus five tenuibus fibrofis iuter fel : : | l 9 ET l [impleocis five jubata nigrisans, | | & curvis borfum vorfum exten[is vipida, : ; |
[S eo zerete compre[[is ceratoides candicams glabra & odorata, : | (articulatis mollzbus. Lone L dichotomis fegmentis capillaribus teretibus vigidis obfcure luteis.
- Obferv, Ufaca loris longis implexis ufu topico vulneraria eft falivam luteo colore tingens,
- HerbxFlore& fructu vero carentes, & loco horum ferentes
BE | (carmeum bafi leprofa. : S z 5 | Cifirme nan iibi Jufeum. bafi foliacea, : : | | uv | "op ramofuu nigrum vio: cruftofam arboreum, | | Pair irae ypallide fis feum. [aocatile, | 295 ES Vo rabefcens eoc. npula yes | : Sod 3 ufcir. | B. E : (euberculis| vulgo 7Moufcuts pyscidat, | E E: 2 | » Loue "cT. Cperfegioribu: tuli. fnis nus. | " $ B xS : formibu; iarpinibu; | |/ siiedi elatius, | 9 x E -— [non ramofum , Run ; lradiazis & faliatis, | C" 4 m uH | | bumilibus interne fufcis, | n z ^ E j | L (alcicornuformibus GAIUPOROME | — qd A] 7 | EE u | Pedicularis fcypis geo | | E 2 eg Kk Gn Jfaioribus caf 1; femoris facie. | [so8- E gm "— loris quafi digizatis five ramsfon vid. mer feq. E.
li à | 72. [corsutum. |
: F S * E cornticopioides iucanum ori: eriflatis, | E: 2 EN UY cra[fits fabincanum calicibus dentatir, |
à -Es Ed r3 Rz ramulofum tuberculis coccipeis, Aor 5-3 av SR. | parum ramofnm 1uberculi: fufcis, ES IE e Lo[gi* dice tubiform. ferratis gracile ramis varians huc accedit. | pieE- 3 molle (4) & cra[fum, : |
"usssd & [perforatum | [minus Uf tenue, ow tau |corniculis breoilTimis ist 1 S |geniculis acetabuli vformibus eripi filiofir,
[2I ELS (brevioribus. & crebrioribus,
I2 3 corniculis |brevi[fimis imperforatum. | o E Lx. & longioribus & rarioribu:, vulgo Máfc ndis, | i E ES j minimum fragile er dM inflar nafceus, | : s oy i* ubique candicans montanum. E S9 ^ | fru — Jp - lcormiculis rufe[centibus, / |
. 1& dpa zubulofam.. vid. tab. fcq,
pawmeeem m
Herbz Flore & fructu carentes, vero & loco horum ferentes
p
vel acetabula, nunc peltas acaules & con-
eem
bercula nunc fcutcllas ftantes ex meris cruftis leprofi
unc tu
« ^.14U
figure
ftabercula - ftantes ex cauliculis coralli emulis| corall/ze minoris facie
[ fruticul fpecie fufcum [pimfim. . A tenttilfimum nigricans mundi muliebris infir textum,
m T on VEM "vow
con- |Aorriforme 6 crifpum alpinum.
aipinwmn, & partim inter fongos recenfitz, |cupreffiforme. capitulis globofise Coralbider — ab imo latim uon , Corallii minimi facie,
s vcl foliis planis indeterminate
| Licbeuoides Cl. Dillenii
-O"jolíofum vel multifidum
ist. "€
tubercula tantum rm
LA
e
, apbyliim mere eruflaceum integrum
m-
:
E tantum foren:
gelatinofum tuberculofu
ubulofum | F'uci tenuioris facie corniculatum verrucofum & veluti flfjnofum fajciculare, leorniculatum fafciculare tinBorium vulgo Koscella Imperati, literis peregrinis veluz infcriptum tenui[fima crufla, niprum pundatum & rugofmnmn. [pigerrimis erufla cinereo-vire cente, leprofum tnberculis L fufcis à bicis giai. Jc migroflabum zabule geograpbice ivflar pilum, | purpurewn mene tuberculofam. nigrum compre[fum tuberculofum exc lignis putridis, candidum tin&lorium tuberculis atris tartareum,
Jubgiaucum pranofunm zuberculis plauis uipricautibus,
$
(verrucofum & vugofum cinereum glabrum,
« fabfufcis, leprofam |/ —- "ce majoribus & minoribus, |tinclorium fcuzellis lapidum cancri figura. lacetabulis luzeis limbis luteis majoribus, jcamdidum fcutellis fere planis. Jétisacemin |vmbone Jcutellarum. füfco datarum, 0 li vidum fcutellis rufis margine. wm partarem,
incauum orbiculare, ' | | flavis Jcutzellís $^ orbicutlis..
[craffum inteflinorttm gyros veferem maritime nigricans membranaceum sene,
dqreticulatum tenue. ————
- Judi; era[fioribus fufco viridibus.
cri
atrovirens (gam fios & anri Trilesine; fufcum Jacobae maritime divifura. imbricatis & criflatis foliis. palmatum tuberculiy conglomeratis,
angufiioribus, tuniformibus foliis 71 f p bir. Jeorniculatum "ie e idum. - Endivie foliis tenuibus crifpis pellucidum.: | La&uce folio fuccofo pellucidum.
E D
(depre[fis, gene erifpun foliis parois]. Em "n sessi erifpum veluti aculeatim, ? r t nad fcotelatum, fcutellis -— betio- -ralict vid. tib. fé inm & exíuccum| . lo infidentibus [nulli. vid. tab. feq.
(piam vel iioc ICE non cavis, vid, tab,fed, E
m iml o CL ^2] BS t.o oc E c0 RE EET -€B OQ o E-] i4 pi co.
& fructu vero carentes & loco
Herb Flore:
ME COL LL QC OTOQ OCC TTD ol nini LLLI 0.111220 pue UR ei ue m ce e o eeedu d cu i CR TIBET CIT EM E RT Tm e e E s tt seit MINUTO cttm RE EE o o T PON d : A e m 1 r
Itas , acaules & conftantes ve lanis indeterminate fi
sp . folio iem vel multifidum aridius 9 excfuceum ferens
pe
H
vel foli
Licbenoides C]. Dill
Tubercula vel fcutellas , vel Pcitas vel clypcolos non cavos ne
N
dindfina.
—À
alicui
. Mufci.
| erlatum. fibtus m corrofum., glaucum ein "m imis vct * platypbyllam marginibus crinitis, féutellis amplis perforatis foliis olaucis crinizis. (majus CF rig idius fcutellis nigris.
Jéutellas tantiim cavas petiolo ipfidentes '.
nulli , - nin arce adnatis 5 fel[rüibus
ue limbo circumdatos
7) dia
d
"€ rotund. vel óqnen. vi
lacetabulis cutaneis
T S
| bifpidum ous & tenerius feuteliis "iprit. iv^ quod Licbes pulmonarius minimus arboreus ad marpines radicatus fperue cinereo fufcus , infirpe antbracinns veceptactlis florum fufcis Mikel. /c ) fi
(eratophyllon obtufius & miuus simu
nuu fufieum feutdli glaucis. aupuftifolium lerinibttr nigri: planum, j zeres. fubbirfutum | fcusellis parvis. |
(bronebiale molle fubtus incanum. "T lamarum [uperne cinereum iyfirme niorum, album. fubfpinofum [eutellis Raventibus, cornictlatum [remdidum "molle frgnmi ed lfpadiceum rigidum,
Ende rfe fri cmdidum rab, EET LI Laciniofum | lacerum latius € anguflius. - I2981
zube Fallopiane emulum membranaceum, - longifolium rage [em rigidum. . — (longioribur Gf. acutioribur, fueiforme zinclorium cornieulis| * [brevioribus & — vag
jcoralliforme roflratum & canaliculazum.,
(flellazis fcutellis mioris, —
- NENEMEU um imas P P ws vidi verrucofis & Ero: quod Mikel Licben vemejeris fufeus Bett afper fcutellis strerubris s enrenatis, zenuif]mum [cutellis miuiatis. glauctm orbiculare fegmentis latiu[culis fc utellis nigris, ; viride fegmentir angujlis diflortis fctttellis pullis. atrum tiuclorium Joliis minimis crifpis, | tenue G molle /oarici facie, cartilagineum fctttellis fulois planis. imbricatum viridags fiutellis badiis, | fimuofam foliis. & fcutellis luteis vulgare, — —
(levibus, ied olivaceum fcutellis | ioerrcal amplioribtts,
rMpgofis, —
purpureum foliis pilofis tinflorium. veficulofum glabrum tin&orium,
.. tum a pediculis certo experimento prafervat, dum fupra cranium m crevit, Feiivie ear e pec fna f vigricamtibu, er en m yi foliis steals 'achilto tocar, Lfaliginofum e eniperwlentenn Jcutellis Diginefit, . Mufti:
cinereo glaucum laciniofum & cirrofum vulgatilfnum , - eft antepilepticum & fecum porta- |
—- TERCTTTETRIPHETRDRAS
Herbz Flore & fructu carentes vero, & loco horum ferentes
p € j« i
Peltas vel clypeolos non cavos neque limbo circumdatos oblongos
ptofís
, cotiftantes ex metis cruftis le
9 9 o— [5] [s u» Fe E. c E zd Q &.c M o Q.-— si d 2-8. s [^^] OS "JO E LA u$ de t Ou PIT. "o mt
-—
nulli , fcd foliolis arde adnatis
5 vel olii planis indeterminatz figura , aridioribus & ieiecch
' alicui brevi,
Mikelio Licben pulmonar.
in foliorum
. huc accedunt necdum fatis perfpecta Cl, Authori , que
f pulmonarium |
fmarginibus aut appendi- culis. Lichbezoide: Cl. Dill. | [4f feum pelzis horizomtalibu:- planis, á
Mufci,
foillofum fCabrum polyfcbides peleis parva,
( ffve polyda&ylon cinerem,
|digitazum, s ^ (Jfimnofis cinerenm, Ha&uce folits lerifpir rufeféeny.
Vete virens verrucis nipris notatum,
fufcum peltis poflicis ferrugineis. (orbiculatis minimi: foliis,
'virefteus (peltis uigricantibut plaut paroum,
SP En (rigidum, Toni jolia veferem [genuioribus & crifpioribus foliis,
! Fin pellucidum | peltis geminatis digitatis, -
(cinereum coriacium peltis atris compre[fis. rugofum durum pullum peltis atris oerrucofir,
plano. Lichewoides CI, Dill, perfici corii inflar exafperatum. atrum,
Jabtus croceum peltis appre|Ti. [Licbenis facie peltis acetabulis immerfis,
(reziculatum vulgare marginibus peltiferis,
Icorneum marginibus eleganter fimbriatis,
Lichenoides C]. Dill, | Dame cornus veferens (abtus fpougiofum. : corum marginibus ebpauter fambr iatis, | doristm Licbeuis facie Cl. Dill, de quo Cl. Author adhuc dubitat, an ca-
mi. : E. HIPOP tenuiter divifas
jarimaeuw| ^. albus folii:
-
Cl Authoris ddeeioides
fe cinereo virefcens foliis|
1quod Mikelio Zicbez puimenariu:
pitula 2plicis figure ferat?
| (plimbéns e cinereo torofus & filamentofus , inferne albus & villofaus ,receptac. fl, exc rubro ferrugineis, — (cimereza inferne nigricans receptaculis florum atro-rubets escterua parte verrucofis,
inferne albidus, fuperne cinereus veceptaculis fl. obfalete [badiceis,
querno folio ciuereus inferue nigricans veceptaculis fl, fordide irefcemtibus,
pulchre cinereus inferne nigerrimus veceptactilis fl. obfolete oilois alpinus.
obfcuyius inferne nigricans veceptaculis fl. concoloribus faxcis (* arboribus adnajcens. ; fifcus veluti rugofus inferne anzbracimus & cirrofus temiiter & eleganter divitis fl. recept, fufcis,
Cera[Jis fubroz, inferne aibis major fl, receptac. fabrufis.) : , Axatil, brevibus inferue albis receptaculis ft. rufis. putlpofis ad exctremitatem magis complanatis receptac, fl, cinereis, |
| glauco virens angu[lHioribus fegmenti receptac. fl. griférs. | . leoc albo [ubcinereus fol. puipof. pulverulentà receptac. fl. prifeo rufis. Linnzo Jicben folio fubrotuudo peltato margine fere inteoro fabtui maocime birfut, Fl. Lapon.
(glaucum fquamts cra[fis breoi, :
| (uebulofum cinereum puutiatum. [ubtus fitloum, coriaceum
(laziffimo umbilicato & verrucofo folio,
imbricatum luridum.
(tenue foliis utrinque glabris.
pulltm | Lelabrum faperne ,inferne nigrum & cirrofum,
cinereum puftulatum & veluti ambitum fol. 'oixc con[picuir fquamazim fibi
| ! incumbentibus. ——— | viridis -
fülous foitis puipofi matis,
Leirefcem indicifas miuimm clypeatza
terreftris,
u — — Mufá,
—
*
Hb. Fl. & fructu vero carentes, & loco horum ferentes ca
itula farinofa
- EN
IS
Pp (illis plerumque, & ideo Mufci di&z: capitul
conftantes ex partibus difform, obfcuris pu niformibus operculo transverfa abícedente donatis & veas.
tectis, vagina (ive calice
Mufci
CIR 462 f[eadem, feda diverfo tue dias peranguflis & brevibus foliis, --— Muium Cl.Dill, procumbens: rami brevibus inordinate progredientibus, E e ( Serpilli fol, pellacidis. E- I. Cere&um | ramis longioribus bifurcatis, E ne s divers necdum tamen fatis majus minus ramofien capitulis puloerulentis crtbrioribu;, c So E - obfervata. AMaism CLDill. E ricbomanes facie foliolis |mteprir. 3 i e- [ 'u | Pifidi Hy eu a ibisbeni: facie fhve cruflaceum, [-1r: $ -: Cum bec claffis diagnofin harum plantularum a priore parum juvet , veniam rogo Cl, Au- S.S 9B thorem,fi easdem plantas alibi repetam , & forte in divifionibus claffium parum a fua 7 M: difcefferim, ( foliis entibus gramineis pellucidis, E [20n ramoftm quod Mz fcus. Norovegicus umbracule ruberrimo infra $a*dkh in. M Jirucius cum longo petiolo, Gs (defleocum molle paluflre [quamis(cymbiformibaus, . 93 Sphaguum CI. Dill. (capillaceis, : $2 «| fibulatum vir idi[mum capfulis ovatis. TS fabbir futtm obfcure. virens capfulis vubellis, 5 £z ramofum | uodofum bir fuzum QU. incanum. US- L | vermiculare vepens capfulis minimis intra foliorum alas, dE | heteromallou polycepbalon, — "3 peunatum planum, C fauamofa. E Lusdulatum v4gind| liofa. | (à e Xi major complicata capfu-|cymis , id eft. , fummitate, Scu : lifera e ] foliorum alis, & 9 o Fostinalis Cl, Dill.| aerevireus fquamofa zeutis fericea. | E i: * [parva foliis lanceolatis, E cum [capillacea calicibus fiyli inflar ctt fpidatis.
(eociputm ver fus fummitatem capfuliferum. | Taxciforme| mins bafi capfulifera. | sse v majus ere&ium ramofum palufire coo dpiunulis Aacie fetis breviffimis. , uli ips dod recurvis, P qe Jimplicibus ve&ioribus. compre[Jum [plendeus capfulis ovatis.
^ IS — LI
redientibu foliis
—
planis lovin : eec CLDill. |devtículatum
pennatum ricbomaneder fpleudens ramofum, .
(identibus; in bafi gr
(aquaticum longis latisque foliis.
lpennaisem T Lycopodii inflar [parfum. -
PT uu
interdum 3. verfüs in eodem
da fervantibus &
etis & capfulis brevibus. undulatis crifpis. — CI. Dill, pennatum wundulatem,
pennatis vel pinnatis,pinnis
ii | : | ! Ornithopodii pinuulis. pellucidis, d Ü
fpleudentibus majoribus.
erc&tis,aut parum inclinatis
caulem cingen-
tibus.
ribus.
(Tamarifci (m 120r pe $3: GOD Jplendentibin minimis , capfulis alit
cinctis, & e foliorum alise
e fich brevior.
plerumque longioribus in
[ Filicinum [triangularibus pralougum. bài epe yerichodes repens palufire, Hypsoum CLDil.| fericeum molle & pallidum mucronibus abenchs | ped oo s jeriflam caftrenfem reprefentans.
etis
dias:
,G lt
dum j
undique
dentibus capillaribus. que Ceus alis tenacibuts fubulatis, e um minimim cefpitofum filamenofum, fuamatim caules & ramulos cingentibus. vid.tab, feq.
involucro fquamofo a foliis plante difformi
deftituta
Ld
deflitutis. vid. tab. feq.
——OT—— e VRRPREIE TPPPSRPURR
Moimmofum repens , fcilicet foliolis fetaceiv molibus [per d
— * IET
us,
1s
* LI
aduncis vel falcat
, petiolisque five
fi involucro
ve calice deftitutis
lerumque longioribus nixis in ba
Íquamoío a
quamátim caulem & ramulos cingentib
rum alis egredientibus iisdemque & ramulorum extremitatibus
foliis f. que angulofos & dentatos
cientibus
efti
partibus difformibus conítantes obícur
capitulis uniformibus operculo transverfe abfcedente foliis diverfo vel difformi cin&is, & € folio-
P—
ereétis, aut parum inclinatis
extantibus latioribus & anguftioribus, & fic caules ramulos
fetis p
donatis , calyptra te&is, vagina vero fi
itula farinofa ferentes, & ex C re&is , foliisque:
latioribus,
Hyputum Cl. Dill,
P
, & ideo Mufcidide, entibus
& loco horum ca
[— ——
. Dill
& pufillis plerumque
itate caulis & ramo- vid. tab. feq.
enuifIimis,
pcc e
pre(fis; caules ramosque teretes cffici
(C
&í
e
& fructu vero' carentes, ibus, vid. tab. feq.
carenti
& in fumm
rum fitis.
llo;
p o D — — A:
Hb. Fl.
A Hypuutmn CI, Dill.
nu
pr
Mufci,
'euprefTrforme crifbum foliis adumcis,
Lycopodii facie crifpum lutefcens,
Hypmin CI Dill, Scorpioides paluflre magnum Lycopodii inflar Jparfum, |
ere&um paluflre fammitatibus aduncis. | Heteropbyllum. aquaticum polycepbalon vepens,
[triangulum pallidum maociyum vulgare, fobzufis vulpati]mmum,
| dentatum operculis| ^
: leufpidatis vulgare,
(Rufeiformibus capizulir fabrotundis,
ovatis proliocum aguaticum.
tenti [Timis , excilibus capfalis, ^
$& du ius [magnis, Hypowum Cl.Dill| |reffexis ffugularibu:|
minimit.
Vutefcente coma extremitatibus flellatis, lutea coma ba[i mipricante paluflre ereum.
rufo virentibus, loreum montanum capfulis fubrotundis, flagellis inflar caude vulpine, flagellare faocatile capfülis gracilibus,
fagnazticum flagellis C^ teretibus & peunati, | obtufis foliit oulgarc. cupre[Tforme votundism vel lllecebre emulum, | tesnius & compre[Tus. [clavellatum repens paroum | fetis brevibus. (aum ericeum fetis Q^ capfulis loupioribur eredlis, abire. / wá : "
Ja brevilfimis.
era[Jjus capfaulis ere&is,
tenuius. cap[ialis mutamtibus, brevius & cra[]rns capfulis cernuis, : fericeum cap[ulis ereis tenuius.
| Sciproides: arboreum.
Myofnroide;
Orzitbopodioides pracil, ;
(00 fpericbatio five calice fetas fere equante, | julaceum| feviceum vepens cap [ulis cilindraceir, largente? Bryi babita. eretlum,
: (recuroum capfulis ere&is cufpidazss,
fériceum| fierculis longioribus & reor ibus capfulis incnrod, |raumofizus U' temuibus capfulis acuminatis, |albicans gracile cap[. fubrotund,
velutinun cap/. ovat, cevnuis. :
( ferpens fitis & capf. evel.
tricbodes|capf, oblong. in fetis brevioribus,
|arboreum maju canlicul, ramof.
Hypuum CI
denticulatum exigustm pendulum atrovirens, lereBum non ramofum [pinarum baiecum emulum, |denzatum curtipeudulum viticulir rigidis,
Uu 2
febbirfutum viziculis ere&is capfalis teretibus,
Lobfeurius fetis & capfulis brevioribus sutantibut,
obloupis perangttflis acutis ere&lum & fiuitaus, —
| | | leoctremitatibus pungentibus e cufpidatis palufire,
mricbodes. palufire eretium ramulis crebris glabris luteo &
ferentes operculo transverfe ab
Hb. Fl, & fructu vero carentes, &loco eorum ca
116
te
gredientium,vel furculorum annotinorum, -— en-
f, & turbin.
LI
fphericis vel v trico
/
fcedente
cro fquamofo in bafi a foliis diverfo & in fummita
exradicee
; plerumque erectis & mi-
ue provolutis , calyptra ad bain loco fqua-
antulis ceterum conftanti- latioribus
l
3
deuntia
pro ; hinc Mufci dictis
Lonnz t
non ftriatis
- oblongis, ovatis & fübrotundis : fol. per ficcitatem re&tis
ibus
H
lor
-
ncc
3
long
inacea
; calyptraque tecla abfque involu . caulis & ramorum vel pedunculorum
ypnum ramofis , neq erectis. anguftis.
]zvi , capitulisque
E
anno fummi cauliculi fuerant
pitula far dens H
cdibanumeniiciiis
bus difformibus pufillis & obfcuris
uberculo ftipata &
evioribus
r
bi
i precedente us ex parti
nus quam praece
h
marum t
- donata, cal
Lem
caneícentibus,
-
T
Ícent.
non canc
ficcitatem, vid, tab. feq.
cufpidatis & poftea lageniformibus, vid, tab, feq, -
[a
Lamm
- anguftitfimis & capillaribus hirfutis
llofa. vid. tab. feq.
——
^ ow
xi
riatis per
&in
tortis,
... pendulis, vid. tab. feq.
carent
f
Li r— L4
crifpis
-
: Bryum Cl, Dill.
Maio» C], Dill. lU
Li
Mufci
(capillaceum capf. fhericis.
ffellasis zeretibus fcapis capfulis "lapuis fubrotupd, palufire, Tbymi pellucidis collo( flritiiore, : lcra[fiore,
ampullaceum foi. | | C ampullis anguflioribus,
Brux Cl. Dill.
Bryim C]. Dill.
' Bryum Cl. Dill.
Brus CL Dill. Epprode
Bryum CI. Dill
N
t LSerpillifolium pellucidum capitulis pyriform,
(eot iguum creberrimis capf. rufis. calyptra eoctinclorii figra(majus U* ramofum. (miuus, | capf, longis fubulati. —.— : du beteropterum, ; s HS" |bumiie viride pilis carens, |tnguiculattm birfutum vurale clatius & ramofius, raralis facie foliis minoribus non pilofis, dincauum tegulare bumile nou pilofam,
[reclinatum foliis falcatis fcoparum effigie, | gramineis foliis pellucidis cauliculo rubente, pbyllitidis folio rugofo acuto capf, incuro, Juniperi fol. c capf. reclioribus. » "d :
., (majits fol. ere&k. fetis breviorib, albidum OU glaucum Fragile / La a f éris obiong, LLariguis fol, albis nauum, :
candidum fragile fol, recurv. pellucidum paluflre capf. & fol, brevibus recurv, Teflexcis fol, capitulis ereclis brevibus. , |hemibezerophyllum operculis acutis, |hypaodes calyptris nigris aquaricum, A. ze peranguflis brevibus cabyptra tenui infe. «(ol | rius alba, fuperius fala, vid. Maiou füpra. [Serpilli pellucidis zemibus. - (ramis longioribus bifurcazis capitulorum dos Jetis in furcis egredient, | minus vamofum capitul, oa | brioribus, [repens ramis Er or tiis de his vide ger 3 A—— difform. [ . cu, (virefeens fafciculare alpinum. bir fite lcanefcens oulgare cujus fol, pilo termin, Jétis & capf. exciguis alpinun. s operculis obtufis alpinum. : Erice facie .capf. barbatis alpiuum | Jasuginofum polycepbalon montanum. - cujus folium etiam pilo terminatur, (fetis intortis molle, EC | pilofum| Spbapni [ubulati facie, |... [versicilamum. — "interrupte falcatum, . [confero facie eJHiown palzfire. S beteromallum, Bic E: Virevifolium capf. nigricam, palufre. [ sw (longioribus, (cirratum |^ sidus cA (brevioribus. l& flellatum tenuioribus foliis. |capillaceum breve pallide.& late virens capf. ovatis. :
l fiellare
ferecium
s
(nitidum pallidum 'capf, temui[fimis. c (rubris capillaceis foliis lacufire, nd.
[NE Mafi.
$
pulverulent, cre-
m
in fümmitate caulis & ramuloru
c——
fo,
OX
a foliis planta diver
fi,
donata & calyptra te&ta
lucro fquamofoin ba
* E
lzvi'abfque invo
.& loco horum ferentes capitula pulverulenta operculo transverfa abfcedente
s omnibus utin antecedente Bryo.
- Hb. FI. &fructu vero carentes,
deftituta & nuda, vid. tab. feq.
]lofa , cateri
4
Ie 1]
f 4gularibus, apophyfi circulari cum feta con neris) .. Polytrichum Cl.Dill, 4pzlare folis - VJ horum pili in calyptris deorfum fpecant.
e
o
— |fübrotundis vel cilindraceis apophyfi ple- rumque carentibus. Pojerichmm C. Dill.
ramofum
£ nauum capf. fAbrotund, galeritis Aloés fol, nom ferrato. parvum capf. oblong. Alos folio ferrato,
(
3 Ei , 2 [cauliferum. Bryum tenue imberbe & aon foi. TOV E ; io : aureum capf. iucteroir In feci; $ss 9.3 fimberbibus | " j á longis, me HER Mes ra| mit frin, BES [9|8- sS BormCLDi iauall PC da e 2 55 E ARE 229 | Cl Dill. | fol, teneris confertis capf. E x : comicis. Su Z - 9 8 | e Érice tenui folio, 1 3 | "- » E: 3 |heteromalim acaeilon fetis lomg. paid, zd ge |&|Eg ; di L fol, obtu f. membranets, ASE [al s: lanuginofis, Brysm Cl. DilI.C 9. aweuftor. & rarior. a z alg L barbatum | | urguiculatum: [qrculis. in. fymmitate. cra[fioribus, L5-N- o | " tenui us m. E i É parvum fuarcul, & fetis geminat, -E E [| 9 "- |j3 Bryum Cl. Dill.| ffellatum tenue fetis purpur, C. Fines [ee P bis. - E E | polytr ycbodes paluflre fetis longior, rubr. & feviceis, , "o $ X.n: j S ES. za — bulb — — € capf. pyriform. mutantibur, C EPEHEES endroides polycepbalon Fhyliitidis folio uudulato peliucido cap. penduli mur H . | flellare rofésm,mayus capf. ovat, pendulis. — E] d re : A2 Lr: Brysmn CI. Dill, , 1minus capf. & fetis lonpioribus pendulum. pue .* 5 espe pellucid, capf. ovat, pendulum. * a um fol. ( Serpilli pellaucidislonejoribus cap[ulis oblong. cu[pidat, pendulum, ncs C ; . : rotandior. capf, 0U4t, pindulum, 1 B 28 argenteum juleaceum & fericeum. ? ; —- REL E d : [EA - 5 S Bryum CL Dill.| ferculis viridibus teretibus. . L- pendulum. o- I E j- a^. DS ^" o E D. I 2 3. lhypuoides fériceum coma atrorubente, — V Mb oed — ib pdt | eg pt g pn puloinatum hirfutie canefcens capf. immer fis. eas |S|z cefpicium O^ pilofun ovatum feta. bicolore pendulum, sco AEIE fel. laziufculis congefl, capf, long. uutant. i T LP 698 ucidum,anuotinum cap[, oblong. penáulir, — . 2585 E E Bryun Cl. Dill. | /asceolatum| lcapfulis votund, cayntis peudulis, d $28 EN (binum feti: & capf, long, peudulis. ^ à Sa& 8| 4 fol, lanceolat. gramineis molle hormum pendulum, — | " L2 : | flellare bormum filoarum capf, magsis. nutaut, — —— (pungenti^m, qangotinum palufre cap, oentricof. pendul, fol. ad fetas rigidis flellat, " | eubens complicatun palufire cap/. zurbinat, pendulis, : $4. 0000.7 pilriiap LEM & 9 Bryum C], Dill. zricbodes capf. | ! Pe 4 e SUM | pyrifermibus aureum nutantibus, : 0 c 7 | $ (Loblengis ceruuis lete virens.
( Jucce ferratis oulgare,
(brevioribus & rigidieribus, E Lpilofir minus.
capf. e fummit. ellipticis alpinum.
etit ex Alis urnigeris. s
Etiam horum 4. villi in calyptris deorfum fpe&ant, — - acaulon capillaceum capf, eilindraceis, E Bryi ruralis facie capf. felfübur majus, 3 [minus calyptris pallidier.
| fol. brevibus re&, carinat. capf. fei capillaceum
eripfum calyptris acutis pilofiffinis, | "3
l Mufci.
Lun!
f
I" |
( pilofam aufragofum & repen: vuleare, TUR SONT Sabine facie, | £ E -R-E- aliquo. Lycepodium CI, Dill. | dipitazum folis Tbuye Jbicis bigemell. teretibus, | 3E: T " | alt ifimum ficis Bigemely. quatranptlis, a E. csE , |dicbezomum ere&um fol. Cruciate pic. gracilib, M z ) p M | or T . pronatum repeu: ffpic. e períol, Jingaiar. lonp ir. 2 B E : 3 a [5 ^vix diftinca aliterquam majore|repens palu[?re clava fiupulari fol. fpice cum fol. ra. $0 S|25 [- -A | g| cratlitie, Lycopeditm Cl, Dill.| muloritn. conformibaus, p^ : z -: E z pr - lalopecuroider flagellorum exctremitatibus "adicof; M e —-[7Tc32 "PS i sieg|22xs*s |c ( Juniperimum elazi ] ; cs z "m ds dis its clavis fingular, - 1 2 CERE o 9 |diftin&a, & foliolis , fquamis | Jingular, apodibus. [^ z 3 3 m S.S $ qae ImSRESEE | fruzefcens capillaceun erifpum [pic, brev, mutant, D - v4 1.— /yco 0 [7/1 e 17111. ei- GUci|- : : : we - E "p due z L pilofum iucauum fpic, acute aguiis vupeftre, 2 à E ad foliorum alas feffilibus & fparfis "Abietis vubre facie, Ev 9 | brevibusque: Hb. cx partibus con- Selago Cl,Dill.| ^ (denticulatis reflsc, Americana, "c2 9 | itant. ut Lycopodium. (0 Mol, | Campboraze. gig ; Ó. jCoridis reflexis, az ULinarie, ET LI QUNM. NS (incor pul, Boss fudsnit, |. &|g£| [infidentia, tenero pellucido vaginato: cas [nimaribus miis laciniat, Mi capf. longis filiquofis , Hb. conftant. SW majorib. minus laciniat, rid. B. ex partibus difform. fed foliis indcter- Autboceros C.Dil.| | |anguft. frun brevi. 5S|oj; L| minatz figure , & eruftaccis. tenui], multifrd, ni» ! : | : à iem | * «— (aapbylla capillacea capitulo cra[fo bivaloi, "E |[E E laxiorib, E E [ Afplenii pini; | ri E » E | Lconfertiorib, e ^1 / , suni E Y v» RAT t $ E Hr [- i Licheua[lrim wh (2 Bafi & medio flrens. E EU UU IMESILESE - facie | z E IER E er THE . laquaticum odoratum». z[ailze£Es. IS|g|8 ES a LTricbomanes | Ei. d EE: TIE E E 55 |polyauthemum breve repens, - S25908 |s|s[Iz21!8|2 ge" »| vi E s E - & I ada z H [-: [IP Coctremitate flor, míntis, " A Ll » -. 'e A TS » j : ^ ^ $5028. E dore 8| |2332$9s5S [sielzzus uie. | |[98'*"52o i2iei£85i3 E] ' (acutioribus & concavis majus. Se] [82*-9 [lS9|asl29|"L9 | (bifidirjobzufioribus mi, ia oc 3a n5. Siga lss (Difidis obzufioribus minus, CCONEEWwB-D- ERES ein "TE i 4 "ar di 8 $o98cÉs IE -P- oo. | : acuti[Time minimum. EI I" 258 -i Six ES Licbenaftrum C. Dill. quod Jungermannia mizima vep, vagina A 2254 c e Pid pini 6€ ventrico/A, i; I 3 E 3.2 e die | [erifidis ramo/fius., | & "les288358|.l2 BEN alteruis quafi. [pinof.. JEEHEMEDBELRE m E &l.IBS-s5 [slg S [don cremat. majorib, »sézssE |S[e|s | |EÉ ; eji3 5» o elio o '- a of "XOT | "MFICSCERMECICEER e. 9 j . [erenat, mimrib, | S[s|a4$928 [sb.xe| 195 n qur WNTSER o|^-|23»z- DET — ; FUR ds Dc dri. X [S rcs I E Es |? g Lichenaffrum C], Dill. auriculafom piuml, rotund, erifpun, x -5Bg-9 '&S|s|a & | bo E: '£& EE Fi j&lz ed -R- angu]t, planis reeuro, - EE : zs 5 Bs &Ís | Lore e (Orvitbopodii minor. ciliat, 3 Er ISsitL.. 33 »vest- At "fe. : A t E [s S|e5 * [S Sífingulari. Lichesofirum C, Dill, (im eoctremitate. S "s »348i3i& * atriculab, piunulis |multifid. majus [ad bain per excjicat. Sia ad) » per ii ite . g.8 Ld o.owfhree d imbricat. Dr1- s -; imultiplice. Licbesafirim Cl. Dill. Filicingm pesnatum, E . Ww : |
E bg: | NH E - 3 8 À c IEEE iri P | 2 : S Uu " E PBOIY :d T HEE- : SUA T E 3 "- E u go Uu s W v ! rU S E E E: Qo EOS: dq. BEL & f£ $3 * ? — s b $ 5 E E . & cs cot NI " j "ey B D Ue EM E ws 3 A EN- : 9 2 5 $? E... ?" . E & 31 8 2; i E * » E27 WU. "V E 3 3^1 E 3 x | B S6 5 EE i E SUR RE 3 E i" B5. m IM. xs 8. 8 3 é ood» o» T4. gv d Ww $t uar " CAMDNE € 2 EX & Bd | * TA: BE $ ii. Boris m S S E 9 ; RE: COL MER er qae mss E i4 | " SM m 9. sm E d m e 3 DU X Reb 5 gd. z E T ZA "a X o4. R^ B FC 3 3 3 G. 3 lm - FE. t m. 2 S ge | D: E: * nl RECS — "P ow nm .R o "Ea NS, AU Ra NN temp '5 — | * "a —- E Mi - MEL E I : " "d nB ir ak E n v a CL [9 3 E EA [e] z - «a RE E^ "n à - Z i x-9 B 3 - " 5002 &: 7 3 E Oo | - : WU MÀ E u : t E 2 Bs il ks. 3 3 d | , " 5 1 3 E $ de eo o ^ apninur 1unj ermepuno *jn1un33 stiepz sti M "d eg; duitiss euenb] . -qujsituenbj eroj 29 14190 T | El E uinienb *srieuuid umj3A — spojunoznieuop syonod * : snuimu*sriesniquir onbajuap uu311ed anburerin . -tübenb og 9nbIPUD, — p sr9j 5o so[nvot so1u2da1 E: "on Mant 3 oo a : sgiAIp 2r18A *ejeulU319pUr ;S | snqnut3pod) sieuruno1op IT ——— 'g E * : | | ned xa suvjjuo? qd À eundi sn[oJ : e1eutato1opur Snqor :ejredj nc p? 180 i^ go[q -2dj*5j sie ur umred* sieuruonop zin8y snqoi»2dj urepsnqinb ur ! ds " ojd * enuomito "unt 29 *e11023J! j (doe wunied *snqnuiogip snqriaed xo snqnueguoo 'qH — 'enuopt)ur O300169 -ap'urd snquoieur sod snquni eu n.
29 opronqjod 7g 012021 onbojonad € eriavoi[dxo 3J3j rji2dje eura vespa
s aix Nin
— MÀ
$53u213J vjn31jJ?p edÁqeo :» o[no12do ejmideo runioq o20[29 59309102 013A n3?ruj 29 '[4 T : o :
M — —— M Á— x x ——— — ———— p
Mufci. . nodoJa non pyocidata fucum emulans: huc accedit dum filamentis non ramofis variat, [pini filamentis longi fimplicibus per microfcopium manififle geniculatis, 7052 peuiculata "t zodofa.
(bifidis & trifidis,
: 1$ (.. |capillacer Imelrifidi non tamen adeo crebro , ferici candidi inflar niteus,
Pr—X fev 9X of. non ramo[a
——— —5— À
e e| [i : | famichlaceis Yan0 fa marina. a : (quaft, fed obfcuriffeme geniculator in orbem exc pan fos y O ITEM ceratoideos lubrica mucofa & lubrica marina, HB Mx LEM d a. dori t PH H 3 [i.e] 13. emcialibus creberrime 3 ES " dioifos in extre i : A * & zenai[[ime divi[is, EE E 3 mitate integros parum vamofa vri- B ie: * t voulorum. El s| fi |capillares breves viridiff. 1o; 10lles marina fplendeus, | 8 | |5 [pordizat& G nullam fgiram formantibzs palufira. Eur 2.5. vel quacialibus cra foribus; | x -— LS al. lzllofis & cirrofis brevibus marina non fplendens, |u m 23 (bombycina paluflris viridir. , i S * [e t (zenerior-& aibicans "marina , cujus fila nudo oculo BER uz E 1 alibus aut pede longioribus tomentofa| . diftingui nequeunt, I5 t | : [minutis tenera ferriginea marina eoc filis net era[Jis Ds 2 ! intecctexctis conflans, | 2[5 |. 3 — [eapillacea longa ramofilma mollis: marina, &|s!5 t (pennata five fcopeformis five pesicilura marina, |! eiaislsl& cancellatà, five cancellata marina, | e & e G A rezicujat ts Ji Ue reticulata rete eocacie for 4775, D. ale 8 s E: longioribus cateniformibus, ^IS|e|R[8l [S (iv exememitam tautum. : E3HE E &| rs (minus fparfa & minus evidenter nudo oculo geniculata. : EJHENST d fparía & evidenter geniculata. ez" el. & PL rámofi]fima glomeratim conp*fia fontalis, 8l xz IE s lab imo fiatim lane inflar eocpanfa marina , libereque in aqua natans terrz non ri | P 3 3 go : |virgata Jericea. | 78 $ HIER paroa tenuis [ericea ad [fammum tríuncialis vamls quafi peuicillatis fluviatilis, | | A &sl? | »igra palnata vel ceratoidea marina cum vel Jine tüberculis ip eoitremitate, — rt € $4 | | - H ex, 3 3 nigra ceratoidea huc accedit. 1 E $3] (coralline n[lar geniculata féta(. eraffio ore — | | Ol S x |zelatinofa marina| |tenaiore & equali, Fel ES LÉflul fa 6 poris pertufa & nodofa. e E E lubrica marina ramofiffima geniculata largis Jparfisque ramulis. | Ee 8 ris zenui[Jimisque filamentis fontana, | | La" l T jim ramo[iTuna &* elegantilima marina. : | E 'E leeruleis nodofis filame utis lip : ? 9 [m td mE TF E [per mati ranarum inflar | (major fufca fontalis. vd | | | Ez 3 [minor — Joutalis. zm FU | | | 3] IE LEquifeti. facie fétofa fluviatilis, ANM : E. uw - cor laidl: montavi inflar ramofa. E - | globulà virentibzs mueofi: flagnatili, | : E -x | fucum. «emulans Jinviatilis minus ramofa. E E: b-T-8- 'umbilicata marina ( Lacuce. [imilisimajor larpa marina. -] 1i8a5 [minor zenerior Y rugofior palifrris, (EI ISSE2 * [3 (Calendule atrovirente (* verrucofo marina, E Eu $a Ey Fg | folio porri marina, CU | ; H - rhdi- -| cO | fafcie fimili [foe fafciata | (integris * e|[3|z "a om sos wmbilicata — |tenwiffima & compreffa folii; & pneri multifida Lc T [S c S9q O ES - Fame parzm articulata om- 'l^i&$ 5 al lcefpito[a fegrssntis temuibza, | | ticillaza , partim lacin, integr. 2Z|532.5 Fi |veficulofa veji-ulis fbericis fuupiformibus palufrris, ABlg& ers z| d utrictlofa 6 gelatinofa flnviatilis, j JEE eu 3 filicifolii mufci Jacie teuerrima palufiris, ES 2 E m as zubulofa iute[linorum figura marina. la|25 -N- * |zerrefris fof pinguis five potius pelatinoja & fAgaz , in gi vnlgo Gternxteufa IN t L per/ alibi. &teripug. Pannginota vel pulverulentis, vid.tab ps iu |
o.
uniformibus .
partibus
que "SUCRE I EEPIPACENPESTTEUURTMNTETMERM UC CN E s
Hb. Fl, & fructu hisque analogis capitulis floridis carentes & conftantes ex
Difformibus: &
Ln ld
. Mufái. : 12r
( " - (oenbsio levis papyri ivflar fipra aquas exjfinfa ftupendarum TRe metallic inftar virium in wm o|farinacea. vitr. metallis, ex comm. Doditf. Dn. Dr. Walliskai amici dile&ilfimi , ex quo M |pulvermlemta, ^ apparet manifefte, a Deo nihil fruftra creatum.
H Ci |plomerofa, (poro/a vel filtro fimilis,
RO |Berroides velivelutum referens. !
£85 lobulo a, [oM S (eraffioribus (longiorib ur (omnibus(integris, ( candidilima |. (mufcor-
- p. pilo x | |bifidis, — |imcaza. Fi arbores, 9 d *.2 | |
| : | "Eiiced. R E Ibreviorib, Iramule cir, Ua. 5 terras,
S d E: Uibrofa. z dE. | |penicillatis| fulpburea, & Vigna. EI. WS Grenerrimir. Brevi Tw, C partim Uarbatis, |violacea. ^ Jolia.
C- 00) demi 3 "8 [cortices * SN z f'bpurpur. 3 i Files, | "EE - exc viridi ni- ." mufcos,
9 EE: gricans, E dolía vini, EE (queri, | fuloa, — Sipetras, 8v co * | Lauri, |mariua,
E. UN. — juigerrima,
Ituberofis, id eT , ex meris radicibustuberofis füb terra crefcen fefculema vulgo Trifoli Italis. | tibus, & fefe propagantibus abíque ulla alia SEE mp Tubera T. |
; | l perniciofa cerviua Hl dei fgranioes, Alee,
(foliis gramineis five alius determinatae figuree| | tab. feq. Alg &Fucoram E : ij ' alius determinate fig. Fucu]
con(iftentia
lis plurimis &
] [majorfrstefe. — POTE x | geniculaha, Gc id 2 en alde |denticulata, 'S ZR p (dara, cen ffiutofaz fragilis |nodofa. ^E (frngularibur alternis, IBES f fabilisqreBal | [minus (modis S &| S minr| [mollis non oat Lfolida, uesta Cfime| OU. XM bjugis. aduer fus qUAAME. Lfpougiofa, —. geniculis &, c 8 |eraffror | procumnben:, | Em [' Ceteraflchici calcat C fpar [im 75 |ramulis — (longis f capillaribus compre[fi falcatis deni "| pemnatim iuflar cu | bomoflicbicis rore & brevibus cra [fi erede Lraris | furcatim - 3 etn it a ( Abietis, (oirefcens, | | zZi48 |-Millefolii. — | fufca. KE radicum arboris nigra, | ; * c —9E—. * ICafcute. rubent, — gu Fepiculi, cinerea. Ei Aibrotani, |candida. t |Cofli Indici, — |argenzea. dU X" f. T Litbophyton,. vid. tab. feq. Lithophytorum. | 5.92 on| o cz. $3 € 3 "a
(pulpa aut faltem mollibus aut tenacioris coriacez vel lanuginofz confiftentiz e Po vid, tabula fequens Fungorum.
x pou
|capitulis floridis, five ex
creíc foliis
m analogis
IE! gura compo
Herbs foliis veftitw , omni flore & fructu carentes
BM UM UNMMNMUMUNNENeN—m —uX5ZÀ4Á LAGOuL&440í44:06i1,LL1L (L0 0005 0m 0 e ae che LM cu ——— c meremur e ma e t . "——£9 —— :
t h
fit , entes in aquis marinis, '
et iis mari vicinis
, & determinate fi
*
aut in ipfo mari , aut in fluv
meris foliis tenacioris con(iitentie
plus minusve enfiformibus.
gramineis &
UFOQARRU TIR UA.
* non gramineis , fed aliüs maxime varia
figure determinatz.
lea graminea T,
-
Fuceus maritimu; T,
Alg. Fuci,
(oizriariorum,
l'oulgaris.
minor.
angtifli olío,
beri folio. (iridis,
pv folio, | fublutea,
cpi2ra.
i [oeficulas babens. langufliore folio raro veficulas babens, [Quercus | tumidis foliorum eoctremis,
| bwnilis veficulis carens,
| inima |latifili ids CO qenfiifüli, 0]t$,
tuberculis pauci[[imis alter,
fanbriatus & erifpus bumilis Ipae, — 5 ;
bullatus frutefcens caule sudo. foliis ve&is compre[Tis bifdir.
Siliquarum emulis ve[iculis latis angu[lifoliur,
filiquatus folio teuui[[me divifo, — 2e 5 Ibumilior & fruticofior , Quercus marina ceratophylla ramofa veficular babeus Morif,
MDidipitatis platypbyllos palmaris in veficutlas largas ventricofas conjuucia: fe serminanr,
(Rgulas férens.
angtefHfolius | palmaris veficulis rugofis ad extrema Bifurcatus,:
- |palmam bumanam reférem foliaceus bumilis,
rubens angu[lifolius marginibus fingula armatus,
v s füliolis latiufculis ad extrema deutatix. | íi menbranacem| plazypbyls major, —— |
Icandidus figmentis plurimum laciniatis,- ; | Jflavem: «e viridi Ceranoides dicbotomos aupulor votundiuféulos formans. | jacaulos aupu[Hioribus foliis palme fére in modwn divifis & margiuibus: lacinia. — o | tis; & veluti crifpis. - ' : 3 latior foliis ut plurimum verraco[is bumilis, 2 dicbotomos ceranoides] — sexe | l purpureus parous, crifpis fabrotundis in fummitate bifidis foliis. veficulas alatas membranis extantibus babeus,
alatus fioe Phapganoides, |Sauguinei Lapatbi foliis, (brevilTimis xbiue | olirs pem | lacifolius] l&revibus ferratis | : ; | L (coriaceus, | : | |
continuatio vid. in tab, feq.
| Fuci. |
ie
^ 8 a 2: mw. & & - "—4 rf E Li o£ x cO
- o6 G uw c La]
itulis floridis carentes foliis veft
. fcd alius detetm.
is cap ntie non graminifol aut fluminibus mari vicinis
isque analog fed alius maxime varie figurz determinatae,
Ícentes in aquis marinis aut in ipfo mari
Herbx omni Flore & fructu h five ex meris foliis tenacioris confifie
Fueus maritimus T,
Fuci, "Aide 4
[ frutefceus foliis. f? fenfim ad extrema dilatautibur, arboreus polyfcbides eduli:. non ramofus ereGus,
crifpo, longilTimo e da folio,
non trifpo tenui — d
i tenulfolius foliis em vn ; parous fegmentir pralongis teretibus acus,
| lougi]J? iff; mo Jinpulari folio in inedio rugofo, |igricans lougus folio[us.
| |ateres [ponpiof. viridis elatior & mimus ramofus. geretifolius bumilis,
"nmaocimng,
| Cerazoides
corn, ceroi divifura olobulis verrucof. fignatus. zentis palmnaris in orbem ezcpanfus in fe b» bifida trifidave breviora terttia divifa, zelam lineam fericiamve teoctura fua
albidus firupofus anguflior compre[fus eir citatio gta[i abfciffo,
|racemofus el racemus primus,
Linarie folio folliculaceus.
eriangularis minimus denticulatus,
Coralloides minor feu albidus teres f acad fenhi: planis, LaGuce folio. Intubaceur.,
| inteflinorum forma tubnlo[us, divi
Corono
onopi. divifitra d Tingorum Rocella diftus , v llga tincloria eoc s Gite.
Tin&orius verrucofus, Spiralis real ratis
Galopeoniis | pennas nferen. penuam referens,
Opunicides. minor americdw. , ifolius dentatus, PE v ]1zenzi[ime divi[us degáti, purpura cens ferratus, [5 Selinoides fponpiofus.
ecu
aUe prt ms yrs! 11:053
| LEN!
123
"Hb. aphyll Fl. & fru&uomni, etiam capitulis floridis hisque analogó omni carent
g 7. X
. duris, corneis, vel lapideis vcl medie inter has confift.
conftantes ex partibus difformibus
fis , aut coriacee confiftentie in e(tate & autumno
potiffimum vigentes & crefcentes
llibus pulpo
mo
Litophyton 'T,
Perpendiculariter fupra terram
capitate;id eft,convexitatem vel globum vel tuber füpra petiolum habentes,
falbican: vel album
rubrum vel puniceum
Hb. Aphyllz Fl & fr. carentes Lithophyt, & Fungi.
fnodofam. agde, [ | verrucofum. pure Q^ plane, hirfatum fétacewm. , 2m: i aka p zum furfum fpeGantibus, | polypodii divifura. . Í Iramulis compre[Jis filiquarum emulis. Vpartim ,partim|rofeum. Luteum reticulatum mnaodipmum, (nou reticulatum maculatum,
Eom 1non maculatttm, : ^ eticitlatum maocimum. . luteum vel peram M rop reticulatum. partim iic levi,
flavefcems cortice m
pullum suberculis favfum fpeBantibus ditum. atum ( (circumvolutum,
LI *
*
*
i4
nigrum vel fufcum
( oli bir figums fitaceum Loa foliatum |re&um. elatiut ad Tamarifcum accedens, - 2: cor pictlatum nodofum bumile, ( fpinofum Ferulacemm,
[ramofis: confifteátia fria- fparfirn: Fungn 4 gulofits " velut in[ plauus. Vaill.
bili, odorc & fapore e lacinias diffe Bus C.B.Ghantartlle J.B.) iafundibuliform, Vail, ti nafcentes lfociatim vel fafciculatim. Fungus p.m. Agarici iptybacei in.
flar laciniato pileolo Vai]l. Clonpiffi wo petiolo variegato C. B. petiolo plerumque [ pileolo lato| in imo bulbiform, | prsiceo laGieum. €. dulcem. fuccum fundens C. B.
: lamell. alb, aliquo: Fuseus Cfuperne —— e inferm ruben:, J. B.
M io pillur — edulis, Vaill. candidus tuberculis flavo. fufcis. elegauti[ime varitgatus V.
confiítentia & guftu cum efculenuis convenit , interim
i ver, ambig.
centro mammofo vufo circulo rte allo circumdato, V ail, i Un u; velaib, ient pita C. B.
—-
feq. nonglobofz,fed faltem p.m. pileolo vel tubere donate,fuperne
—- es i
wtf Friabili& ideo efcul. odore & fapore grato, créfcent
S
lamellis vel nervis diftin&o
-—
levi & p. m. peltz inftar explicato , inferne
fingulatim,petiolo infra pileum annulo circumdato
*
3 * V 9" . e x * [2 (ctoceo: Fungus lateritii iori ifie croceo taipenr T | S abe t- (luteo: Fun: pallide luteus la&ie aquo[ mon acri turg.CL,D. d 2 K. minimus petiolo longo tenui laGefc, Raji. * sls 2 (albo: pileolo|albo: Fungu: [rurgens [orbcul, V. — | T. iz |1S'* fuperne piperaz, albus lamell. [infundib.N, — 9 E e- slo | ( .— alb. luteo fucco — [pregnant] imus V.——| 3 r- E E E : qamarus Cluf. | E: : * E (füfco: Fuspus piperatus fu[cus lai. fucco urgens, CLD. a -- 9 | B ale E : | 8 : o «| SMS fine la&leo fice ui T. pula "ipor efron Cobmiett | s S2 à d e 4 dulcis. Biffette. 'T, ferotinus magis & magnus | 9| Lálsl3 &|* 315 E: cum cre flavedine pratenfis Cl, Dil. lamell. a. CI MED |] EDITI: ZB &le [s 4 fío permfoczo pr metam faflipiato, C | FILI E z -|z &E d cato G maculato, C. hi ] [Si&lglsis 3 "* & RI. |pileolo |rotundiere claufi ; AMuceron T , minima: ciner, odor.C.B.— NISI $ T. Sig c" (orbiculari candicamte C. B. lamell, rubent, | EE "SiS X : Le U^ (rotundo lamellis rubenz, C.. B, | gs 1 ew & |... Liv candidus regius odoratiffimur J. B. pileo femipedali. |
Aalius celoris vg bafilici lividi , punicei &c, vid. tab,feq.
Fungi.
*.
cm
friabili , odore & fapore grato, & ideo efculentz , creícentes
—
n-
Fungur-
: confiftent
n] BJ
non globofum , faltem p. m. fed pileolo vel tubere donatz fupra petiolum ulatim , in petiolo nullo a
nulo circumdato ncque laGe-
fcentes.
ibus difformibus fing
ftentie in eftate & autumno potiffimum vigentes & crefcentes
—'
gregatim five plu-
perpendiculariter fupra terram res fimul,
, p.m. peltz inftar explicato , inferne
lamellis vel nervis non ramofis diftindo
]zvi
üu
—
iam analogo carent aphylle conftantes ex part dona
L, 0t capitatz , id efl, convexitatem vel globum vel tuber fupra petiolum habentes ?,
annulo circumdato infra pileolum nullo : in fua fuperficie
- non vifcofz.- -
fparfim , & petiolo plerumque cavo
& fructu omn
lures fimul,
vid, tab. feq.
phyllz Flore mollibus pulpofe , aut coriacea con
Ipofa non friabili,fapore & odore virofo , ideoque noxii: crefcent.
m five
Hb, A
fcrobiculis excavato. vid, tab. feq.
molli pu gregati
v
e
" horizontaliter ex arboribus vel petris, vid. tab. feq.
'non capitat. neque globof. vid. tab, feq. . globofum. vid. tab. feq.
f"
dM EE: Y * "Bafilici color. pufillus Vaill" lioídus pileolo lato rotundo, lamellis rubr, C. B. — ^ puniceus. vel flaven: piltolo. plano villofo orbiculari CB. aureus orbicular. planus, C, B. Jaferan Gallis, ^. Jlaven: deri lato orbiculari flaveute J.B ( pileolo fere fine petiolo exc arb, Uso &* Popup. J. B. ur rw Tus ^L glabro ovbiculari pileolo 'T, : fbfufco plano pileslo oris laceris. J. B. luteus magnus ex theca cui rp ftapfeting. (annbilicum jy cim ! variegatts | (f plano verás slain C. B. t | Piltolo magno lorbiculari Gori iutro refleocis. C. B.
Vid MN Juperue rigen aru
(Albi vel umbilicati multiplices ad arborum radices, Fungi fa m Cl. Dill. | purpura[cent, lutei , vel vufi , vel caflauei ^ afciculofi — Jiumbo imotr [o arborei,
C pileolo lato , petiolo loupilTimo micis furfuraceis afperf Vaill, qui eft
Fungus | J. B. albus vifcidus eenenat,
ü pbaloides apnulatus fordide oivefcens & patus Vaill, jmajor. [Iuteur ) | plobofis fordide Iuteus el vubens| 7 I ifcidus pint.
rubens | [couiformis luteus. Sn ferdide major vifcid, petiolo lonpo j «iie a p Bxb. jaibus i ruber. |oifcid, parous colorem per etatem duzens | ]non mutans
feirculis latis diflinHo &ve fafciatus Vaill. venenof, ' pileo ambigens, laibido petiolo purpureo Bxb. totus , petiolo Bxb. l ipei five sveu: Bxb.[comiceur (maculat. — , .. (dntuts comer f.
major jorbieular.] uou acuti, s planas
| parous peruitiofus Chabr, caule mgro capillari. orbicularis bezulaceut. (ive candidiff. parvus petiolo longo. «illofus avboreur, T.
"*
ag
- non flriata. Funptis
luteus, ^" rubeus,
lividm velcerulem| fMfcus. vid, tab, feq. virefcens,
i macslatus, |gricam, i
- 'fítriate, vid. tab. feq.
j
Fungi,
F ungi, s ,
(Scypbiformis £x delapfis filiis Pini Bxb,
(a(g[S8ts fà d -IE- 1 3 |8 (minor vel minimus | $|$|E[E2| | |capitulis adianzbi aurei mufcofus. * esi9|sicsl.d ( galericulatus. rufus, ; - r- PIFIF e d parous | i *&-1 p IS - c L] ET.
ES FISSUIEIUCE- iflavo fufci color, ubivis,
v— oOpilal- "3 - i ; ; ,
- .QE|glISZIBS f aurantii coloris capitulo conico, Tab, :
c [- elslol3s|i2€8 & |flavens exc lioido coniformis lamellis rezieulo ebvallatis,
[. -lels|s|e|ze ci£rini coloris. | à; REX LIE idc-3ca349c-um fatztre petiolo longiore | : bom siz|ejelez9ts ( petiolo longiore. |
I -|[5 go[22.& croceus B eIsISI|v|[eo|22 $8 a "-
-EGIESCRCIPSETAET-NE: |diluze petiolo craf[rore. lem 2a|l2l|lsSs'. *5 dc — $i -
| Wsizizis S: ze exc citrino fubfufcus lamell, alb. | e z - ^A T E Slc Ocbroleucus maculat. petiolo iu£ra tervam bulbofo, Bxb,
S5Ilsis|/sisiszis-z bicularís C. B So/isiglsi3iszis- eoc atrorttfe[cens orbicularis C, B. me zl8 3Sl&e.99, coniformis obzufe (Y. galericulatus.
z 2,55! ^|8kas|ssgiau] jorbicularis fecundum vias & in quercetis autumnalis C, B.
&. ze M. BIeleoolavlt five fulvus fordide ceniform., : | » B 9imiei- EIN "I [femper lamellis fordide virentibus. Raji. oc2|9|ghs|z|-$|9 ecc rufo flaveus 2 Ee ATE (primo , poflea pallefcens orbicular.
LE S Er^IER E e| rufefcen capitulo conico lamell. paucis v. g, s. Raji.
h. E iz '* Ra wg &l |9ilsl.]3 [|& j ; — I
cc 2435 | 29 [- feoc fufco durus quercinus.—
2 S 31.9 E d fabfulous major , petiolo breviore , lamell, crebris albeut,
SQ ES x M. minimus obfcure purpureus ceraforum. Bxb.
z z ojo Ad pa i cen Dar nl T CMM ACE, us Ei e" E ipto d | planus — (mon macula,
o & 8 | Jabflamia rubra , oris veflexc, abietinus, T, eal L3 dijuz IAmell. nigricans, Bxb.
z iluze| |. ; £v e. purpureus m | petiolo breviore, -— (C o TO. ix
cB "2: sn]; IPajor. palufir. ca "u "n & & Jatgninei colori leociguus,
c | m | Materitiá rufi coloris orbicular. oernt:.
o SE id: | E [coccineus giobo[, € fquamof, American. T.
-—— cL LI '- ; E : d 4 o ; í t * 9 . M i . - ,
EE i: | 9 : - Íbileeh lamell, albid. exc lioido , petiolo rufefcense tepui cavo, m PS 'o fparour P conico violacei dilutioris color, | EIC LLI is | Umebyflini eol. petiolo crafJiore,
3 EIE ; S go [ [obfeure violacei color. Bxb. : S mie d S 2 T "s -— | * —— (flauus conform. lamell, reticulo oboallat, — ogS5| ec lioido|] ^ . (,,. ; , [JoMgo major, - sd 9 1-4 Sj. os "* vA | ubique petiolo P dd — E |o t s v Vis. Bow /
r o "3 — Las E "* . : s. ; j walsisiei&eisEQS [poo deam lamell, mgr. ex fuf. 00 ze&ses."USLE PLI eem: EI
Ea3l$5|$|s!$|83|2 ls| |... 2.2 tpileolleoiter nbi, 05 | € |Ssj15]3|8|128)8 MEL | Jüblividus lame, fabfufcis pilei eris leviter prpurafeenk.— « |3$ *Ils!2i5*|sx ja] liemganer ceruleu: petiolo bulbofo Bxb. Bic) E LS
; - La * » » [77] [o ec " . 2 ei b- 2-2 d ite í : s 9'gy o|-5!o0 |j2l- | I: : i B A - "giai &: "iacis [z,vridsJivevrecn, — T | siEMPSISSI EAE es sou T 1 : | 918l-ep3 8 — g | : P3 Aem [&8]I818/$/8 |$99 jS maculatus wea S lp | - 1 4 - EI. i8 [8 (i vid.tab.feg — ^. — Fungi
—
x Fl. & fructu omni, ctiam analogo, carent , con(tantes ex partibus difformibus mollibus ,
TUM
v———
pulpoíz aut coriacea confiftentie,
perpendiculariter füpra terra
,convexitatem vel globum
in eftate & autumno potiffimum vigentes & crefcentes
€55
—
m. globof. p. m. faltem , pileolo vel tubere fupra petiolum fuperne
, Vel tuber fupra petiolum habent
E v 218 EXE c. e o c A E: e i i- *E- S e —i28 ale 8|$ "9 |o -1E :J[.38 i2] "EB Oi:c 5 [5] za Oi, . 3Siolctc :erysze O1nl. AI8TTS £i»! IEEE" » deir L*] E i|$|8 "Z5 8i dtt EIE IC: Si,olc ILS
m
levi, p. m. pelte inftar explicato, inferne diftindto-
* (crob
id. tab. feq.
iculis excavato. vi
Fungi. | : ' 127
(mufcarits plus minurve rubens , oc! agis alb,
fmacitlatus | orbicularis albus oris introyverfis, — HL (siveus Bxb. eod verfi: petiolo bulbofo. T (Jubfnfcus arboreus, (breviter, 4 Na genui: radieatus — |lonpiffime Bxb. & of. g parvus in acutum conum fajlipiatus Raji. a E E: E, | nigro fufcus orbicularis, 8alg |c 5 Lfufeus pileolo ovato Vaill. SEICOTES (maculato. 23 aeta magnus caflanei coloris caule mon vapse/t EE z a lamellis in incarnatum colorem tendentibus. p Ta " vidida (nain fufco lamellis obfcure albicant, Ei 3 S9 & |miunus fuperne P iiu fufco, ipferue toc ule p So[9*7 X | ES L-E- LT [P/69 1 retta fuis. ! 3 à 5 E ex: flavo 3g dd í siis a c . z [- s fufco, petiolo — Jlamelis 8 petits - mime Laplice $i, qui yen ad annulatos EXER vermus. dpectat. jg 8|.9 s byemalir, s9[cc eoc fufco cinereus nmbilicatus pallide ubivs. S 9.8 eoc luteo fufcus infundibuliform. Bxb, eoi. zetri color. longilTimime vadicat, Bxb, E 5: z z Leraffue in metam fafligiat, C, B. P. - ls e cw utrinque flriatus fufcus pilo obfcure coniformi, | we. 55 3 | Lex livido nigricans pileolo minus elevato utrinque firiato. Nx (im medio fafligiato petiolo temi , longo Q firmo. [S cosifi (muríini color, lamell, e periol, alb, UC" & [itrinque firiat. pileolo »"- lobufé, cinereo ex livido nigricans, d e a belli i» modum plicazili Raj. | (in medio Me. reliquis albo , petiolo breviore C. B. [ vifcofz: Fusgie fà jficulof. vifcidu mollis | Lf vica i. (im metam fajtigiat. fiipra albid. aA fardide 4, albidi. Fugz f2 aJcicubf, capitula | niprá Log laceris, E i (or. orbicular, fplen id, albis. 1, — es (lutezs dumetorum , vel nodi aurei. o '& [exc Iuteo & fufco rufis ad radices arborum. - gw [ex Inteo flavens primo , poflea pallefcens, 4 mi Es ELS luteus pernitiofu: "2 Pino babitaur, E23 [ELS Ren um mapuis orbicular, planzs, $ |81I2| Sl, d vas fuc, orbicular. &8.luiu]| c nm: J'fe, orbicular, turbinat. z 5l $ (in medio pileolo sf 1 m ambitu luteo "elm |fufci faltem in medio. Fungus jafeieulof. viridi , lame i291] fordide xg pie PAS infra ni- i4 |8 25 | (oiolaceus ex: fufco. ER Lividi. Fzvgm] fublividu: petiolo bulbiformi : E Jafciculof.| fubiioido orbiculari piléolo mci eac livido D» petiolis magis — ca - lex: Hroldo futu vernas orbicular, paluftr. pileolo leviter wmbilicato, * nigri. Fungu fafciculef, coniform. 2 x. Monciat vel variegati. Fzzgus(1trbinatis cinereus firià nigricant, Raji. 1
Gienelof. pileis |rufo fufcis lamellis, & petiolis Aalbentibus , maculis us duum | Y aller nigricanzibus diflinis.
Fungi. |
128. ^ COSTS (erete equali oulparis, r est n RA — . (2| & E [s E Eg Funpus pfi T. Foren e lrrall ventríco fo. e|a ms T ^99 : - Méperne obfcure flaven: vifcidus iuferm luteus S|S[3 L24 ZAR efculentus. HEHEMEEI- E eo|3miG ' M : 3s E F EE- E. i 955 ye ger LUET & zip quercetis EDS La o Q e z|H9/L.89|29 re & fapore acri nájcens, L- S|2|g 2,2 j|pulofanon friabili, dm E Ans ofus — jarboreus fuperue f'fcur , infra albus ex; ju. E. £I—iÉ-is Ang f i L — dg|[2[s£|e uiorum Éagorum corticibus. E. TIS àid vel luteus volam mauus equans, : : EST. " candidus peue E (G t" $ z i 3 foglie! parvus petiolo longiore eraf]o capitulo perpendiculari comcavo con. 3: iz IE MES E Fungu: | véxco buxei coloris i Jlrobilis Pini evenienm : quod olim cum C 9 E S - wx Bxb. a«rifcalpium referens dixi, EZisif|z|3 IZ — masciim, wnbraculo ampli[]Jvno obfiuro & nigr icante Rup. te 9 ty - os 2j (orbicularts t amplior rugofa. seo[z-aels[. Pb ulva rugofa. e 9 E: "e| b S o lalbicans quaft fuligine infida, a2|Sigig gÉ. Mola CL Dill] afipiata mete infir. : à o 2 2 o ES I1 Doletzs T. mitram pontificis referens, fcetidi(Himá, E&ISEISISSER phaloiies fjoe poris imaginem fere p.n. fctid 200-3 &lsi9|o SgpS | [p PIN -— s $e 0» - S - EE S o leancellata| US ila " £i. [8] o | Avefcens, " | $ E o 2 IS D. l Ut Jf m4 axciina Chyrurgertm, * 1-1 " (leves. Bovifla Cl, Dill. mediocris sigra & flercus leporis ESTE ;. EE * olobofae| Uninima PEU : 8 & Ei E E: verrucofe, Bovi/^s verr ucofa & ventricofa fabfujea Ke EB - rud ' luti echinaza. Cl. Dill. OE ELE vinis xin (iie breviffimo aut i : » £82|- 123 , | Boi 4 ürmis(afpera gregatim crefcens,. CE Ri | cts pul- » nullo, M garbinate / rif ofa |ventricofz & fubfu[ca velut echinat, -—99| podio nM wem ce ARM AU Byoifia capite cilindraceo ex: fuligine nigricans petio- o?»|- efertum | : Minds. "Bob Td de hike Em: Ke o » o nigro fezaceo infidens , bafi pri, wd | .ec«| | lI Ppetolonixe s r5"4 mihi LLNM longior ctio pifonon esame falfüfun [lapis Bsp] (ess SNL ^P uc k n ] eRIS dadand Ww d Arirolti (S ogni Laert oS 8].| [Saez ftecitigregs tu fcil membrana, *- Jauvantii coloris. -ESIS| laest-|[-- PaiszaCLDil, FogpiderT. minor. z : TS u cR Ru tube Folbp. forma (nigra pandasa, - a & c 2.0 | 4. FRED neo S$| |$*9z erigit riferens peruitiofa in Sambuci caudice &$|z[g|8888 6o ipe Ip. ' - BM d -d^ « 1 E o Eix|S B - ' DA enum M AL" page, aliis femizif. 2 e o . ES "€* s E zi | em |verracofa | kn »se|zieas5zs Scyphiformes. Polen Cl. Dill] pyriformis Meis — pon kutifera.- x E & 1 : s | $7 " eaffiores& E ungoides T. |cilimdrica P | - | iR 8|S xad clvoata T Vlsl 1833 teiybidis ss CS [Hx [9 EE IM E "SES e con- Cus EE S eae ch compre(Tis & meris tisch, Er SRM principio in orbiculum plus yicer- rime ; Es : SB PT .Cavo convexum, & non raro in dorfo fülcatum definentibus, ab rien inno za POR I * I- OO] Pneus maxima: l;garícus eoc multis. New imbricatus B. quem olim "- - , o " j$9225s 1 . male vocavi, 2 1 P RES CA ctibus, vid, Rab
Fungi.
de.
"
X partibus difformibus mol- (fimum vigentes & crefcentes
antcs c
logo carent, conftai
E
.
nctiam ana
Hb, Aphyllx Fl. & fructu omn
libus, pulpofe aut coriacee confiftentie in e[tate & autumno poti
Fungi. i 129 (G9 og. (commiffs, & in globum cavum feneftratum produ&is. Frgus cancellatur ghlofu; T. SES. DT fupra repetitus, z ze Xx P E (grato, Coralloides(ramoft — (ylaoum — (dipitazzm. LO 5.33 lnoncommiffis,feddiftanti-] ^ efenleztum T.| album — — |clavatum. O,^. el «a , a ^ii , 24298 V. bus& odore faporeque | uen ramo], tiere Ae Jimile, EOBZS. luteum minus ramofum foticum SUST ingrato fcetid, Coraloider T | ^ d falices puiridas, $8 E E |migram. Sg. mit» | (os | | ' I : u9u - . hucaccedere videntur. Sposgie infra fcquentes inter horizontaliter creíc, a B Mocidess Is83888 qeunni sarei (albicans, C pedis equini, gen - dris fufcus bamifpberii, MEIEU- - Jeinereus. Mefeuterii, H-H-Fr- x XUI TETTE rubens forma 8-! ue 9: . (lamellatus, (levis. Lflaous, loitli interamorum i | E: Som gari Cl. Dil| ^" - -lilofar. | laurantii colis i f*-b-L o ELLE | porofuts, «| tuberculofus oiolaceus. angttlofa, - C (non lamellat, ueq; porofus, |'oariegatus OB.G M (durus.( ficeus, o Z5 | mollis, |bumidus ea r ^ " &Ba ^O. 7. noe i vrn 2b ET (1, * 30. £ » E » : D o 1 gs $E *W ex partibusdifformibus conftrudum etiam Agaricum dico, quoniam ba(is con- &5.9O' tnter difforrem habet ftru&uram , quam fuperficics cjus, Bn TIL 73 ; " E: j S f, 4 [favo fimili: americana. 5 2g pero L five foraminibus exiguis peroia ad u[im praflautiffima. 9 omprefla imagi T puntiata eleganter. 3e EA campr "e c^ non pun&ata. . 2g fümniculo fimilis longifTima, — - ài .3iffierig '& 8 Sponpia marina l.l. zopeo lo onlübrofn. (oillofa, (ff agilis flwoialis, 5 E poug c'ynfundibuliformis Imo ramofa men vilofa, [tenax marina. IER |ealatbiformis multifda, ———. | oc ^ à r * -Jconiformis. BT tubiformis american, Le rutefcens. jcapitata &: dipitata, (velaris. :
Spongi£ partes vix difformes aliter videntur, quam Afzrici , ad hec hujus radices in hac
manifeftiores funt quam in 4garieo.
d | | Ad
.130 . Frut. & Aibores.
A Ad hanc claffem Herbarum , que omni flore & fru&u carent, a Celeberrimis Botanices Magiftris etiam re eruntur
I. Pila marivua , qux eft vel fru&us Cyperi maximi Papyri didi vel glomer animalis marini in ventriculo ejus *elut /7Egagopilz Damarum alpenfium genitum,
2. Alcyonia & Efcbare T. quz vel fructus marinarum herbarum vel fpuma maris ab eftu Solis exficcata & ab cjus flu&uum motibus varic figurata , vel animalium marinorum partes vel morbofa concrementa efle vi. entur. E,
3. Madrepore T. 4, Corallia T. 5, Tubularia T. 6. Acetabula T, que omnia vera lapidea funt , & ex fua vita interna hanc ftructuram non poffunt, ficut omnes lapides figuras fuas mirabiles tantum a caufis externis . habent: Lapidea autem ea dico , & quidem ex terra mere calcarea compacia , quoniam lege artis calcinata in calcein vivam & veram rediguntur pondere füo parum imminuto, quod de vegetabilibus, multo minus de ani. malibus, probari minime poteft :Si quis Staladtitum fpecies fpecuum fübterrancarum , przcipue flores ferriSty. riacos , eos przcipue, qui tuberculofi, pyxidati , pyxidibus etiam ftellatis przditi funt, perfpectos libet, is fa. cile credet , Madreporas; Corallia eodem modo fub mari fada: Aque enim marine praterea fimilis terra cal. carea copiofa petrefaciens ineít , que noftris falinis debilibus , qua falinarii ftramen brevi & copiofe incruftant, imo petrefaciunt; miror, cur Botanici Ofteocolle fpecies. vegetabilibus non annumerent etiam , quarum plu- rim2 radices vegetabilium variorum petrefacte verefunt, — Talia petrefacta vegetabilia etiam videntur effe fungi Acetabula T. Mufci Corallina T, Tubulatia vero T. favus infe&i marini effe videtur , ex fucco petri. fico ab infe&o conftru&us, ficut ex vegetabilibus Favus ab apibus, ex animalibus vero , excrementa bovina pu- ta, Vefpe fuum favum conítruunt, & omnia teftacea marina füaas te(tas & cochleas conficiunt ex terra calcarea folubili , qua terra dum cambari paluftres in Germania & Ulagaría carent , tunc etiam cataphractis fuis chelisque duris carent, mollesque funt & manent, ficut ovaillagallinacea eadem hac caufa laborantia , que commercio . cit. Norimb. communicavi : econtra Carbari illi nigri rivos hac terra, hujusque lapidibus divites ; inhabitan. tes , cataphractas chelasque multo duriores poíTident, ex qua caufa etiam nunquam tantam in quantitatem corporis excrefcunt, in quantam reliqui: idem experimentum valet de mytulis pifcinarum , quarum tefte nun. quam ex eadem cauía tam durz crafleque fant, (icut eorum, qui in rivis habitant: fimilem cruftam petrefa- &am oftendit etiam vitrum illud in mari diu fübmerfum Ill. B..]. Sloane & totus fundus maximi maris , qui ne- que ubique albus , neque ubique ruber eft, fed pro diver(itate regionis, diverfus, prout terra calcarca, aqua folubilis, five alba , rubra , vel nigra, imo ctiam flava in eo abundat: quod etiam caufa eft rubedinis , nigre. dinis, vel albedinis ipfarum margaritarum , & concharum ; dari autem terram calcaream albam , rubram , fia. . vam & nigram , Marmoris fpecies te docebunt, ex quibus omnibus calx vera preparari poteft: quam folubi- lis autem ab aqua communi hec terra fit, perfpicies facile in thermarum aliarumque aquarum fpecuumque to- phis &c. copiam autem hujus in globo terreftri, olla, in quibus (iepe & diu aqua coctz fuerunt , omnes faline, & ipfum mare, copia marmorum , Alabaftritum & Glaciei marie & falis foifilis &c, te facile docebunt, ficut . nequidem fal fotfile ullibi datur, ubi vitrum Marie, vulgo Selenites, terre calcaree fpecies aqua folubilis, non » unaproftat,ita ut ab amico, nunc pie defuncto D, D. L. pro arcano habeam , quod , ubicunque Scelenites pro- . flat, ibietiam fal foffile non procul lateat; idem multi affeverant de carbonibus foffilibus, cujus probam fa- - piffime in fale foffili variarum regionum ex maculis immixtis nigris vidi, precipue & manifefte vcro in fale /. foifili agri Trentíchinieafis in Ungaria: que mixtura forte caufa étiam eft , quod veteres omne fuum fal fot
file ante ufumin cibis, tefte Li(tero &c. fortiter u(tulaverint. |
Frutices & Arbores.
'non ramofi , caudiceque ob reliquias folio- | (Da&ylfera &fpinofis | (artieulate fioe orBi- rum decidentium velut fquamofo, fl.ad- — - | eis foi. itin candice| ^ culato.
| huc non fátis cognito, in quibusdam ta. major e fpinof. (n0 articulate, . 1 men apetalo, in aliis monopet. a frudu — Pasa Prunifera, . | vatiigeneris femper remoto vel in eadem |Coccifera nuces coccos ferens. ., | vel tota atbore : foliorum enfiformium Uumnilis|Cerafifera. Arbor Draco. — 2 | 2j corona terminata, Ibaccifera, veluti Palma bumilis [icula , cujus fru- - d &us Plinius Caryotides vocat, — - | sl Omnes ifti fru&us in dictis arboribusr tim prodeunt , ficut ipfi flores, & quidem cx vagina fo- | - liorum fru&i&cantium & in fe vaginatorum. 2. Palmas majores juniores vidi Dresdz 1728. Du-
ce Illuftri Heuchero. | (7Mujs , que tamen potius herba, :
ax it| Papaya T. arbor pomifera etiam non ramofà: a Pala facilis dignotu , foliis Riciniformibus, ! | & fru&u di&o , confer fl, monopet. tubulof. quoniam ramis variat, arbor excelía fit ex Íe- minc intra annum, fed 5. annos non duras. |
IRamofg, vid. tab. feq.
Frut.
Frutices & Arbores Ramofi Flore Perfecto Simplice Regulari Monopetalo
Pelviformi
adiatera five fol, alas
Campaniformi
cilindraceo in oris
p——B0À |
lobofo vel urceolari
g
Tubulofo vel Infundibuliformi, vid. tab. feq.
in fümit, caulis & ram,
- lateraliter fparfo &c. vid, t. f.
in (ummit. caulis & Morum:
-
Frut, & Arbor, ramof. 1li Reg.
Íconferto nt aticuloto nud, r. alato. U/mur T, fol, (feat id ps nore campefiris,
non bra&lcato ; : labro. | lati &. in lis (te&is capf. ovali echinata impl Poly. m, d c pendulis.
Fagu; T |umbellato: fem. te&. bacca(non umbilicata : fol. etiam cordiform, lanuginof, Piburnum T. ipyrznafuübrotund. ^ (umbilicat. fol. ovatis. Ti»; huc acced. vid, fi. tubulof. (A (ovali 1pyreno: fem. nuce: fl. oris trifidis. Xi»weria Ln.
t € «— ^ variat. mplice maxima g polyfperma: fl. sfid. Tbeophrafa. Ln. capfula ; 3part. ter 1fperma: fl. 6fido caliciformi colorato 28. rtg Pbyllautbu:. Ln, ba cca MdPytena. Phylirea T. vid. fl. conferti mox fequentes, (polypyrzna. Guajacana T. fol(ampliffimo fru&uque flavente. lantgnjtiore, rds 4gona 4patt. polyp. fl. 4ido: £a Ln. |drupa five bacca exfucca 1pyrzna: Lazrzs huc accenfetur a T. vid, fl. reg. s. & Glos. bacca2. vel3pyr.p. m.nigra & naufcofa: fl. (elazior (leviore minore ( fabrotundo. etiam preterea alia «; petala pufilla conti-
fol. nente. Eranguila T pumila faxcat, uidi ampliore ^ loblongo. 'non verticillato decafido ; fem. te&, bacca fubovali 3pyr. Cbryfophyllum Ln, |
A as. : fem. ted. ,
e. e
onferto & m i-e f
|verticillato quafi : fem.te&t. bacca ( Lauri ! Jérrato (fpimofó — (umicolore, globofa rpyrena. P^yllirea T. foL.|Buoci (imtegro | |imermi — |variegato,.
icato Vel racemofo: fem. tect. baccaglo- — (duci alpi. er (brevi, -
bofa polyp. p.m. vinofa.- Ribes baca — |
E
laiba. de bibe CI, Dill, -
(acida | (crenato , & 2plice calice , altero bracteato , ftipato ad fol.alas (decidwis.
j
racemofo; (em, te&, bacca rpyr.fol. pinnat, Zzederach T. fol,| peremmibus. (capt. spart. 8l. ftamin. s. 4z4lea Ln.que T. Chamarho- in fummitate conferto: fem.te&. | fibeitus alpina fol, villofis ftricte huc pertinet fi. tuo
non ctenato:| ^ | amplo. vid. fl. globof.,
". [bacca polyp. Jafiizoides Cl. Dill. (repet. ad fol. alasracemofo: fem.te&. bacca globoía polyp. Ribes Penfylvanica Cl. Dill. fupra
(capf. spart. ter 1fperma. Phy/ica La. fl. terete. Conico & plus minusve angulofo; lateral fparfo: fem.te&,|bacca globofa
polyp. teda vefica rugoía Zikekeupi, vid. Hb.
zi (capf 4part. fl. ftamin. s. Eríca T. vid. mox " Vani fl, fpicatos.
(8 rpyrena. Pis idea odoratif[ima Ceylanica T
:- (umbilicata P. m. vinofa. J/accinium bacca rubra RiV..— ^
"en x 8
—
r
&,
ea
8 jH Sd S aliscente: Uva urfi T. fol. rr punctis. E "5 3 |infidente, & aliis Pivefa (Jinuato —— (racemofo(majere. E.
Pw [f
acemof.iem.te
eg nd MBlantaginis ([pavfo | Vmimore,
(quafi conglomerata [cabra fugis polyp.(férrazo [viridi (fragiformi (majore. Arbutus T. fal. | Jr.|turbinato | - s [/mtepro — Variegato voee | minore, . |4part. fl, ftam. 5. f ieamo [e angu (In caule (a [imgelo deciduo (ereGa Erica T. fol, | jcapillaceo| llevi — latiore )U ramis |4mo perenni (ín fummitate [conferto cilindraceo parvo — (glabro. p Llateraliser verticillato| fpicato ^ fpica —€— [urceolari [naocimo [hir futo Lconglobato |homojtichica
sim.
Li
,te&.capf, confert,velr
cato: fem
gem
[oblongis ovatis integerrimis arbor .|Spart. fl, ftamin. 10. /4udrowcda Ln. & Gronov. Virginienfi: foi. capf. truncata. ovati; acutis crenatis ípica ho- . 4 — moftich. utraque. eio Frut.
. 13I
lglobofo polypyr. interne fucculento, cortice duro & coronato tecto, P«ica calice
EE $. petalis ftipato Groffularia " foi. fr. | var. col.
buic ff. var.col, T maxim
MALA IIHIRISMINO GRAL ANHOQU UNI adip como ts EIUS n NN - r3 Woruu. so o owbera EE .a ur . ir z^ 2 MEE - TT.
RR
. Frutices & Arbores ramofi Flore Perfecto Simplice Regulari Monopetalo
CHESGREES eani t
'Gtellato. vid.tab.feq. -
p—
122
Tubulofo vel Infuadibuliformi , in fuis oris live limbo
l
^ multifido
alas fi sisi vid, tab. feq.
Frut, & Arbores Ramof. Fl.P. S. R. 110 Urceolari & Tubulofo.
faitiffimum fol. fubrotundis ezcallidis, [non majore, P'accininm Riv. mascimum fol. Cerafi fl. variepato,
fs p
E s f 9 falis: fem.tedt, bacca ens (eigra (Jfubrotzndo(crenato (oiridt. FEE M Mn IN c. 83|$8 laba ^ |Pyrole ^— [imtegro albido, E cR z ET [ majore & virgata, Groffularia, vid. fi, in fummitate confertos. ic : K- | (Jpiuofus , fol, viridi vel varíegato, Sax iprona parte : fem. te&. bacca r. vel apyt. Rafcus T.| e 5[& (inermis vulgo Hyppoeloffum. s - |verticillato: : fem. te&. capf. 4patt. fl. ftamin, s. Erica verticillata vulgo fexta Clufii,
fpicato homoftichice;fem.'te&. capf. s parc. fl. (tamin, 10. 4ndromeda Gronov. foi. ovatis peduncul, fafcicul,
(integro; fituque mihi incognito, fem, te&tis(capf. fubrot, fulcata spart. polyfp. Bro//za Ln.
|bacca ovata 4fülca polypyr. 52»da Ln. (fimplice 3gona. T?Ja»d/ia Ln. viícus indicus. dti —.— lopart. polyfp. Roz/ia Ln. (aipiua ferpillifolia fl, vix Itreg. 'fociato :fem. spart, fl. tam. 5. Cbamerbodendror T, QUTPMESA (dilute, |Fowic me[bili altiffima. EP Jf | violaceo.
| te&. capf. ZAxalea Ln. [imtenfe, i Zzalea Ln, rectiusob fl. reg. sir diua | Inteo.
(apart. polyfp. fl. 4fidi ftam. 4. B/eria Ln, (albo macula lutea notato,
pene ie cere f. vase capf. span. ftam. 5, 44zalea Gronov. catile|. illofis. Qf rami: infra florer , (Puff is wel Chamerodendr,'T. olizs rif. l apart. 12cies 1fperm. fulcat, HoraLn, foliofis : Jlemeoodane integerrimis mon wervofir x U -— glabri; MÀ de giai CL flore glutinofó albo odoraziore Virgin, |. fnon pappigera. Plumeria Ln.
acus alla fimpl, ivi [latifülium ( de fodoro. pappigera.
gera. Nerien T. hr
pono pregandin meloniformi fol. fubrot, Gesipe T. eole fl. coplomtr atis albis minima Orientalis. | Je Pontica, |Salicis fl. albo odorazi[fimo. . ' Buxi fubzus - hujus. in principio vix tubulofi appar. ^ fipyrzna. Zhyselaa T. folio| Kali lanuginofe & . falfo, | : | Lini (oiridi.
Oo P2 [fubtus vilbjo. |
| 0 aupufi;fol, Feci Rin
andédin
in fummitate caulis & ramorum
conferto: fem. tectis
| Lutrinque glabro, [Sedi minoris tomeutofo. | | Lauri odorati[/:ptm, i TE TERT : ( fnplice latifolium. | fpica tint, I —— l2, — lauguflifolium, lavi, p
lepyrzna.Jafmimim T. fin lViole fl. inodoro. | riphyla fl, luteo vel albo aztremm.
bacca
(albo, — (toto. piunato cum impare f| |ezczerne purpurafcente Hifpan. 3 (utto, — (humile, —.— :
Japyrena: fl. laciniis reflexis. Chowelia Ln. [polypyrzna. Jafmizoides Cl. Dill, - " É conica dins: fem. etiam conico: fl. vix tubu.(venofis (ive servo/fis.
p e pa fem. tectis bacca
E & lofo , fed folum vier Ji»ur T. fol (mon — (capf. 2part. Syrisga Riv, Lílac, T, fol. Liguftri ss Racemofo: fem. te&.| be E Jf. varii coloris.
. (baccaangulof. 1íperma : fi. qfido, Morinda L capf. spart. fl. ftamin. & antheris|$. /zalea Gronov. fl fücie Vis Idee Virgin. P— fem.te&,| NB. Cbamarbodendros flirr.hab.| to. A»sdromeda Gron. racemis fimpl, fol. lauceolat. bacca globofa(apytzna, Teurvefortia Lo. (deci. polypyr. Lígu/irum T. fol, viridi & variegato. iin globulos congefto: fem. te&t, filiqua multis cellulis diftina: fol, pinnato cum imp. /4cacia Y.
Ad latera fi ve d
pe
Frutices & Arbor, Ramofi Fl. Perf. Simplice Regulari Monopetalo
-—
Tubulofo in oris multifido ad latera five foliorum alas
Stellato
p-
linglobulos congefto: fem.te&t. filiqua . ( /pimofa
Frut, & Arbores ramof, Fl. P, S. R. ilo WNTEP, & ftellato.
' « [bullata, spart, Bamzia Riv. huc acced. vid. Hb. a | (2part.polyfp. fl. 46ido. Rondeletia Ln. |
& |non bullata|4part. foliis conjugatis. Diervilla T. feillato Serpili,
v4 spart. fl. tamin, 5. 424/4 Ln. que Mickel. Ledum fo/.| Rofmarini, Tabernem,
" f. annulari, & idco interfl, planosambigua, ficut etiam capf. (impl. fl. tamen re. i gulati : que irregularem habent veluti Andromeda corimbofá fol. ovatis obtu. fis Gronov, abfque refpe&u ro. ftaminum flride Chamerodendros dici potett : | (acuminata ventricofa & interne pulpam continente: fem,
filiqua 2lla univalvi horizontaliter| oblongis obtufis. Taberzemonzasa T.
- folidis te&is
E exporrecta fimpl, polyfperm. — |obtufa utrinque, oblonga , pulpa vacua : fem, ovatis: fl. x | laciniis reflexis, Cameraria Ln, & /cq9qr Yong a (reniformi , fol. fübrot. Acajou T. (Mectel. Sj pericarpio polyp.in fuo apice| (fru&u maximo fragili: fem. villofis, Sechs: Ln. vulgo T donato capfula feminali /nulla|fol. Mali pregrandibus. Z^ovai T. (Cl. Dill. 1 | (fern. nuce apart. fl. 4. s. & 6fido in eadem plant. Se£e/fena $ (1pyrena , globofa, fulcata , quafi 2lla Xy/o/fewun T. fl, regul, a Riviniano differens & 4 |Dacca | 2llo in eodem petiolo. ES i4pyrzna: fol. cordiform. non crenatis. Szyrax: T.
2-& [brevi fimplice pappo copiocfo referto: X»/oz arboreswm T. fpinofam & uon fpinofim. | & & Longa filiquof2lla;re&a,cilindr. univalvi polyfp. fl. tubo ad oras angufti(fimo, fido, Ceropegia L., 'capf. pyramidali 4part. fol. conjugatis. Diervilla frzticofa ji, inteo T,
$ (Lauri fl. in principio vi z | -— . cipio vix B|i (globofa draftica, T5ymelea T. m lCbamnelee minoribus. tubulsf. xpo fpyrena eco or dperemnibus. Z ds —: | (acido. [mascimo oriental, -S I bacca .— lovali dulci vel acida, Eleagnus T. latifol, vel amgufif. fr.| — parvo. 9s - arce 2 " ! (duli minimo, [juge | j | [Pruni. | | dMmyedais, (4pyrena globofa , p, matur. nigra & draitica. Rbamzns T, fol, | Oves, verticillatim quafi : (em, te&t. bacca ovali apyr. vinofa. Coffea fol. citrei, |Silique,
G» d: rhoett ; TT : capillaceo, non verticillat. fem.[fübrot. uniloculari : 4pyr, fl. 4fidis ex petiolis 2. deci polyanthis, Zxora Ln, te&,bacca. . ididyma 2pyrena. Ny&astbes Ln. 4rbor zriflis vulgo... huc ctiam accedit. fequens Ojea inter fl, fpicatos, T verticillato; fem, tec. filicula 2plice bis 1fperma. Spermacoce Ln. : | cov fpericarpio fubrot.bis ríperma : fem. nuce maxima. CerZera Ln. |racemofo : fem. te&. bacca | rpyrena, globofa, Chiosantbus Ln.(macronato viridi vel variegato, 3pyr. p.m. nigra, Zflazermus T, fol.|orbiculari vel Buxi fpinofiff. fpicato: fem. te&t. drupa vel pericarpio( f//ve/iri; fàlio rigido fubszmr iucano, - exfucco 1pyr. Olea T. d Jativa fr. globofo vel ovali , majore vel minore. | (magis | Cfparfis, fimpl.nodo(a vel non nodofa. Miwofa T. | fenfibilis | filiquis TI E — (iwermis [minus . (in orbem difpofizis, [4fido : fem. te&, bacca ovali polyp. Catesbea Ln. | sfido:fem,ted.[c.. y. [sgulari ovali. Fifosia Ln. capf, |'"IDP'*6 !pulpam cum fem. contin. Ra»dia Ln,
- conferto:
huc accedunt fl. figura 2da & fitu ignotz plante arboreícentes | velfrutefcentes: flitubulofo | .
[2part. coronata 2valvi polyfp. Coischbiua, ^ . [6fido:calicebullato : gm. nuce fimpl. 1. nudo. Hersasdia Ln, ' claufo sfido:fem.te&capf. 4part. Erica fol fjuamofo huc acced.cujus fl. globofus in clim. frigid. vix apparet. (in fümmit, conferto:fem. ted, bacca polyp. rubra, Solamzm /fpinofum indicum fi, Borrag, odere Br. "ein 1.longo. K^izopbora bn Era abr » D idhar ium) CB 'foatfo: fem. | pomiferum frutefceus [pinis migricantibüs afrum, C. B, 4 (te&t, bacca Pda, Solanum lbacciferum fiuticofum un [pinofian. C. B. - &te&a vefica rugo(a colorata. Zlkekengi, vid. Hb. . longo fl. purpur. C. B, s ffiliqua alla fimpl, univalvi pappig.|acuziere fl. abe. Rup.— |conferto , & quafi 1T. ' Vincetoocionm [candens fol. | rotuudiore fl. al£o min, | bellato:fem,te&. | | Smilacis A, albo, (Dacca. vid. tab. feq. LPirfnto f, luteo,
" aperto & explicato ad foliorum alas
Frut.
Ramof. Fl. Perf. Simplice Regulari Monopctilo
?
. Frutices & Arbor.
Stellato ad latera
in fummit, caulis & ramorum
lano
U
- ad latera um m alas
fpicato : fem. te&, capf ovata fimpl. calicem eminente , 2valvi polyfp. lea e:
Frut. & Arb. ramof, FI. P.S, R, 1lo ftellat, & plan. [6loculari fexies tfperma, Priuo: Ln. arbor huc accedit fl. fido.
fconferto umbellatim: " viridi (albo,
fem. te&. bacca Litecutari bis polyfp. globofa : p.m. rubra. Solantan Jcandens fol.
(Uarieg, iceruleo,
4€uto de fore, fnud. plurimisi in rotulam cong. calice fl 2plice. Z4izbea fruzefcens T. fa. | —€ | eua E E (ampliore minus incauo, (fimpl. 7Malve arboree fpecies necdum defctipta in horto Favorita. Tp ond (fabrotundis: capf. acuminata quies rfperma, AMa/viuda CI. Dill, "dian ' reniform.capfovat.& non raro polypart. toties 1fperm. Keira Syror, T, : v lieisnio oVato coriaceo rpyreno: fem. ovato compreflo, A4vicenzia Ln. fl. 4fido. (bacca ems: sloculari 5quies 1fperma: fem, reniform. AMajvavifcur Cl. Dill, (rpyrzna p, m. rubra, fol. 3dent. Opzlus filvefhris T, |umbellato: fem.| (fimplice Betuliformi. Caffive Lun. | teB. bacca (3pyrzena:fol, | lpinnato cum imp, Samzucus T. fr, iz — |iridi,
— á—
conferto : dem.
(capf. ovata 2fulca 2part, bis polyfp, Budlejs Ln. fpicato: fem.te&.|Gliqua multipl. corniculata, ZAuzílo» arboreum fpicatum Sloane. |. [bacca globofa 3pyrana p. m. r. fol. pinnat, cum imp. Sambzcus racemo[a montan.T, jn corimbum five globum magnum cong. fem.teG. bacca 1pyr. p. m. r, Opuius borten[is T.
'claufo : fem. te&t. bacca polyp. fragiformi. Ma/eavifcus arboreus fl. miniato claufo Cl. Dill, & T. (ete OG majoribus Veneta, E ínudis plurimis in rotulam cong. /zhea arborea T, f, rubent, | t (dilute &* pomi Gallica, 2 | (pappigera, X/oz arboreum huc acced. inter fl. tubulofos recenfitum, 8 3 (implice| ovata 4íulca 4valvi alperma: fem, calyptratis 3angul, 3i] , inon pappigera Koyena Ln. &[£| fcapf. lovato acuminata polyfp. calici maximo infidente: z Patagouula Ln. fl. vix tubulof. x E | (spart. obit sgona: :flore annulari: fl. ftamin. 10. 4»drezeda Ln. quod Mickel. si8| Ledum, vid, fl. tubulof. 1 S.l jew multipl, corniculata. Abutiln Jfruticofum 'T, fol. fubrot, vel oblongo, f. tubük ambig.
( tota, 4pyrzna. Rbamnusr fapra inter fl. tubul, recenf, huc acced. jremota , planta eere huir Vi Rup. &acca aiba & rubra fl. angulof, bacca:a fl. (3pyrena umbilicata fubovata, AMarurocesia Ln. non remota 4pyrena. Syderoxyylum La. . |sPyrena. My: fine, Ln. cpolypyrena pomiformi fl. ftamin. s. AMelongena vedi T. huc accedit. potius fl. campaniform. ambigens, 2 ffiliqua 2lla univalvi fimpl. pappigera: Vincetoxica féandentía fupra - fl, ftellatos recenfita, cerimbofo florc. | * |drupa ovali rpyrzna :fem. nuce acuta fulcata & angulofa. Na 1a.
E 2, & flora, - [1pyrena- Jafmizoide: Cl. Dill. ni fallor vel Mickelii. UO fee E- 3pyrzna fl, ;sfido, bacca etiam 3loculari. pese Ln.
z viridi : rm [- 1 (avpulofo inofó cca SWR desom a Ld iani e: (alfa,
: | Aere ifolin T, ol (flavis utrinque, | AAquiflium T, folio llicis limbo. fpinis | l; labis (in 1, latere, - oblongo, Jubrotundo limbo Q fpinis ut in prior. 6pyrena, 6loculari , fexies 1fperma, fl. 6fido. Privos Ln. huc acced.
. Strifido : fem. nud. 1. globofo fervido, plan. fcand. Piper rotundum; €, 3petalo ambigens. — vel 6Gido: fem, T need: 1. globofo fervido : caule fcand. Piper e pcadg fi, po- . | lypetalo ambigens & necdum fatis obfervatum. * rut.
Dipetalo plano nonbra&eato lateraliter conferto : fem. te&. bacca rpyr.a fl. tota planta remota: Rbamuoicer Salicis folie Mickel. Rbamnus fectnda Cluf. bacca flavewsze vel aurea, (jn fummitate conferto & a fr. bacca polyp.tota planta remoto: , à capf. oblonga 2part. bis 1fperma, a fl, tota planta remoto. C/ffortia Ln. [fparfo : fem. te&.|bacca quafi fquamofa magna maxima ovato oblonga uniloculari polypyr. ca» . 1; lice 3phyllo colorato ctaffo : Gsapabanu: Perfee folio Feuill. fremota tota planta, Ca/ia T. fal.( Myrti,
plano
ad foliorum alas
fociato vel conferto:(1pyrenaafl, angt[to. fem. te&. bacca Dw reniota ovali. Larrous, huc di vid. fi, 6lus. (4pyrena p. m. nigra naufeoía, Cbamelea 5coecos T. fol. | Buxi. obl
Tripetalo
| engo. fintra (patham comm. fem, ovato te&o baccaovata tpyr. Pbeix a Palna buwilir, labfque fpatha : fem. nud. 1. globofo fervido : caule fcandente. Piper retusdum., fpicato : (em. nuce 3part. te&, drupa turbinata 3fülca spyr. Ampffia Ln. | |crenato undique & (imul lánceolato: lateraliter conferto : fem. te. filiqua longa & lata multis feptis — | transverfis partita & pulpa acida plena. Tamarindus. T. | (conferto: fem. globoío tect, pericarpio fübovato pulpa repleto 1pyr. Boccosia Ln.
racemofo
Lu
x^.
infummitate
tali.
ftellato
umbellato in ipfis ramorum furcis: fem, tect, bacca globofa rpyr, p, m. nigra. Offzo, Riv, à | s fpicato: fem. te&. capf. pinnata apart. bis 1fperma intra calicem coloratum, He/iocarpor, Ln. 4
TTUNENNC rU Ha FCD —— MER e
fociato: fem. te&. bacca 4pyr. globofa p.m. nigra & draftica, Rhamaus huc acced. vid, 8, tubulo£ z |
H
4, S [conferto: fem.((impl, levi ovali rpyr. Corsi T. Bacca| flavente,
E: checks" d " (rubra,
"g (conglomerata Rubiformi polyp. in ramis aphyllis. Ep£edra T.(erea.
| | Jcandene,
sig aee * Loin
fpicato, non bra&teato : fem. te&. bacca conglomerata Rubiformif alba, polyp. a fl.in eadem planta remota: Mors T. bacca bem | ! rubra, | difform. te&. capf. fimpl. difform. Azriplex: frztefcens pulchro t. T. | conferto vel racemofo : fem. ínud. Í*- lingolato:fl.pinnar. cum imp. Fraoius fóorida Mik. — | velft.ineadem planta (|uniform.| ^ ^'(teretivfculo. Fselea zriphylla Ln. | : (te&, capf. apart, fol. fimpl. Pbiladcpbus Riv, (herbata; fem. cochleato te. bacca 1pyr. Kali fruticofmm. fpicatum. Bxb. rfimplice (nud. 4. fol. digitatis ; caule fÍcand. Cifampelos Rup. (fpicato : fpica| (non herbata : íem.|te&, bacca rpyr. fem. cochleato. Ka/i fruticofum tote | | anno florens, Bxb. ( | : Cincognitis cum fru&u,calice campaniformi. GrisaLn. . (multipl. comofa , mufcarium formante:fem. nud. 1. cordif. nigro lucido, Cozi»s; T, — 'difformi: fc; te&, fem. capf. fimpl, difformi. Atriplex: maritima procumbens frut, T. | (nudo 1. ^ vate longo. Rbizopbora Ln, forte huc accedit. | T IH teretiufculo: Prelea Ln. forte huc accedit, (fimpl, 4valvi 4fperma:; fl.ftamin, numerofis. Me/oa Ln. — | » (campanulato. /»manvia Ln. Aparincs fol, [4 C36, &do, Ludvvigia Ln. (8. Lavofosía Ln. LM Lucida hs is; ... . : (4pyrzno maximo: fl, ftamin. numerof. /ammea Ln. cal. 2phy pericarpio/ n: fl. ftamin, numerof. calice 4phyllo. Garcínia Ln,
. (cochleato: Kali fpinofum caule U^ fl, purpurafc. Bxb. bacca 1pyr. fem. | | i 3 : |non cochleato, fl. laciniis reflexis, fol, 2phyllo. Crazeva. Ln.
*»
in füummitate
— audien d e ur Ld dri -—
Frutices & Arbores ramofi Flore Perfecto Simplice Regulari Plano
Tetrapetalo
b.
n
ve
fem. & fr. i
capf. lapart. fl. ftamin,
* *
eadem planta uniformi:
ted
fparío
ad latera five fol. alas
'aumd
Leucoiformi &c. vid. tab. feq.
quanam
5
(Sociato, &c. vid. tab. feq.
Frut, |
Frutices & Arbores Ramofi Flore Perfecto impie Regulari
136
o
| Tetrapetal
z
TY
.. flellat
^^ adlatera us fol. alas
* Pentapetalo
o
"-
in fuümmitate
| Frat, & Arbotes ramof. FL. P. S. R. 4lo & lo.
$t
(419. fcapf apart: 3cocca. Alazerzoides Boerh.
l'a k dique loogilfia clavata carnofa fimpl. »valvi: fl, ftamin. numerof. Breyzsia Lin.
3ziso (1pyreno-magno : fem, nuce magna: fl. ftamin. numerof. Calophyllum Ln.
FJi [peticarpio gets men vel 5p 2A 4.vel sgona, Éxvonimus uon racemofa bacca rubra vel alba, EI? 8 4polypyr. globofo, calice bifido:: fl, ftamin, numerolis. 44or;foza Ln.
sed aye ne
E E: [ba ( rpyrena ovali. Ieutur. huc variat vid, fl, 6los. — ^
Sio 4 ea » Mpyrena globofa. Rbamaus huc accedit & variat, vid. fl, tubulofos.
agus i ' -(filiqua maxima transverfe multipartita. Gleditfía Ln.
£ |Racematim l ipericarpio colorato 4. vel spyrena : Ewvozimus racemo[a T
2 vabcdmferta [^ - |pruno 1pyr. fol. 2. adveríis utrinque mucronatis. Sapindus Ln de qua led | Lin. notat femen eífe nucem globoíàm te&am 3. capíulis globofis,.
laxe fpicato: fem. te&. drhpa magna spyr. fem.nuce. magna. CalopAyl/sm Ln; huc potius accedit. :
^ (in fümmitateconferto &(liliqua 2part. Leucowz lutewn Y. huc accedit. vid. Hb.
E |. plus minusve laxe fpi-| f '€paralelle cum valvis.& plana utrinque Bulbonac. vid Hb.
«E | cato: fem. ted. pe E idecuffatim , tefp, valvarum, & marginata. Thüfpi früticosi T. 2 (fparío : fem. te&, capf. 2part.(non marginat 2valvibis ríperma: Íem.nucleo.Hamamelis Ln. 9 ad fol, alas| (marginata. 75/4/pi Rofa de Hiericho
dt [conferto : fem, nuce tecta pericarpio hirfuto 1pyr. Brabsjum Ln, petal. anguftiff. (Crenato in fummitate fpatfo vel fociato: fem. te&. capf, (impl. avalvi. Hypericoides frutefcens ereGa vel
fapin 'mbellato: fem, tedt. bacca "aye p.m. pue caule fcand, fol. angulof. Hedera T. E viri vel , qariegat, ( — bu TT i221 (denfe, & quaii in conum epng. e y jp Umi. egy 'Racemofo| tec, membrana villofa: * b piunato [ato birfuto, M bec utrinque glabro, (laxe: fem.tect. pomo turbinato obtufe $gono. 5locul. eol Averrhoa Lo. (capf. echinata qpart. 4ter 1 fperma, Triuwfema Ln. ffparfo: fem. tec, idu téftaceo 3. vel 4pyr. Guilandiua Ubmi folo fl, rofo Plum. Ib ina [rpyrema : fem. cochleato: Kali fruticofim iucauum fol pet Bxb, T ih x gula 4part. fl. ftamin. numerof, Grevoia Ln. vj d bofa 2. vel:3pyr. Frazguia. vid. fl. Campanif. (ochane vel confert. lagula 4part, fl. (tamin. numerof..Grevvia huc accedit. fem.tc&. ^ |fru&u orbiculari exfücco peltato & matgine membranofo cin&o; fem. nuce globofa pififormi 3part. PaZiurus T. : rm fem. te&t, filiqua longa comprefía fimplice. Adenantbera Ln.
HT XI DW
ida longa plana carnofa multis cellulis partita. Siliqua T. huc accedits.
: ba (uacca 4pyr. Gaudent | palmari f globofa fera[Ja odora (m "uci »pr ' fcand. P6 itis fol,| F. bacca |. pillieuia| varii » T sali Ivvali. üenui à ginBer itelor. i pif -
Lapbla. vid, introdu&tio, 4 : * tes
[(impl. 5valvi. Heliautbemum T. frutefens , olt ps aue iucantm, | feapf. | Halimi &c. vid. Hb.
( | ü €fübrot. Ci/fu:, vid. fl. confertos Gul. | ps ferm, tea. j5pa * loblonga, Ledum Ro/fmarini folio férrugineo Rup. .
fem. ted,
. Racemofo ;
umesd
filiqua splice corniculata s. 1fperma. Dio/ma Ln. jo/. flellatis vel aiterzis. iMefpilo five pericarpio globoío umbilicato Spy Mejpilns 48:21
29 E. E i
|.s |conferto Bc vid tab, eg.
- Wateraliter fparfo &c. vid. tab. feq.
Frut.
p CREW qo UEM ————Pem EEUU CREE TP -U EA ^ cR PDETA- o -—m —ec ec
A
perse
"m T
talo Plano
t.
Frutices & Arbores Ramofi Flore Perfecto Simplice Regulari Pentape
in funimit. caulis & ramorum
-—
Íociato & fere conferto;fem. te&,
confetto: fem.
— * m——Á
umbellato: fem. OE
fpicato , fpica
Racemofo: fem.
L.
&d latéta fparfo &c. vid. tab. feq.
OPE PRI —— ] n " 7" ha ——— THsQ —"
og uus m f P DUE "^ P
Frut, & Arbor. ramof. Fl, P. S. Reg. slo Plano; :
'capf. cusdidbs fion Mperan; ; aut fem, nud, 1. Prelea Ln. fi. slo varians. rutrinque turbinata lim (variegaz,( lice majore fmo/a Codero cplabro mer pericarpio dua Roa T. f). var.| jn n b 6 f. ; E ici levi vel hifpido: ieoloris, | mif 1neomisore (inermi: |imodoro lipi &| fem. bong. hirfutis, j [prine Ls rilktun Hu (rubro. (in anno dri i T) fforen:| lelatior,. & i impro. [fingo penf e inofus albo, E cobyeslcozionied villofa& odora; cavaque. Ru£us ldeus T i ien Jf f Z ^ | rata p. m, fuccofa ímaor tera — Ve&vinofa. glabra inodora aeneae cava 1 fima) * ofillep apby ;
Uminor L Cat lost Tories Jhinofus (oWlparis.
| antbos, feptentrion, | fr. edorety fap. Fragi. 'nudo 1, corde Pii lucido pufilloin coma capillari s Quia T. Ui fap. Pragi
. (fimpl.turbinata 3valvi 1fperma, Jazeria Ln. es apath Bypericon T.( fatidum Creticum fcetore hirci, l fcapf |. linodorum fruticofam, 4 T: ( oblonga. Ledum Rofmarini folio ferrugineo Rup ea. .SPaTt. abrot. Ciflj fpecies quedam, vid. fl. ad latera m (patio fequentes, | Pyruo potius, quam bacca , polyp. fol. oblongis & crenatis. Sorbus sine Cotoneafler fre Cit | - Crpyrena: ferecilindr. p. m.rubra & vifcofa : aliis fruftra 2pyr. Spinas alba, | bacca |3pyrena: p, m. rubra fuccofa acidula globofa coronata. Pyracauiba vulgo odi odi 2i (polypyrena Gimpl. & conglomerata. vid, fupra Kofa Kubu:gue. apful fübrot, aroftri didyma , nervis angulata 2part, polyfp, Hydrazgea Ln. " (inuato & dentato: Sorbzus terminalis J. B. Cratagus T. à: Ir imple ovali! crenato : Soréus Cotoneafler Cluf. pyrulo polyp. fol. | . |non crenato & fubtus incano, Sorbas alpiza J.B. lpinnato cum imparc. Sor£z: folio pinuazo : vulgo & male domefiica, E? Mefpilo polyp; ideft: fructu globofo(nana. Chamemefpilus J, B. & Cluf. umbilicato frutice vel arbore |... |elatiore, Mefpilus. Api fol. laciniato. C. B. 8. fingulo in bafi 5.fol. | €. lanceolatis decuffatis lorem eminentibus circumdato.
mw 1
bacca pytiformi polypyr. p. m. coccinea naufeofa : fol. jimuo c cum ern picti Rin pericarpio pito : íem, nuce, Cadet |
y 'capf. (übrot. salvi apart. polyfp. uis Lo. |
(laxiore & fere ed raa polyp. Chamamefpilus Cototieafler- forte Gefneri Cluf,
moía: fem. te&t, |bacea globoía fere exfucca 1pyr. fem, globofo viciaformi fol. pinnatis, odore piperis. & non Feniculi ut alii volunt. Mole T, -
( multis: fem. tect. capf. spart, Spire T. fo! ( Salicis. S icompacta.e ex globuli |
LEbypes ic | "dewilliss fem. te&, bacca globofa rpyr. fere exíucca. Due T. fü) (deciduis, ec
(perennibus, ud, 5. f. petalis non déciduis te&is, Coríaria Ln.
capfala fimpl. pete Hedge Ln.
( ipyrena .globofa parva exfücca fere, Padus mox recenfit. huc accedit,
iee&.T cujus es etiam bacca alba datur t bacca |4pyrena. Spoudias Ln.
| polypyrena.. Melafióna n. (pericarpio 3gono Euvonimiformi polyp. Celafirus Ln.
^ Frnt.
QA -
Frut. & Arbores ramofi Fl. P. S. Regulari Pentapetalo Plano ad latera
€———
. €onferto &c, vid. tab, feq.
unmmsncss i
fparfo , & in petalorum unguibus
lanato: fem, te&iis
bacca
exp
(7
Frut. & Arb. ram. Fl. P. S. R, slo Plano laterali.
[cochleato , five fpiraliter contorto ; fem. nud. plur. Hermamna froutefcens fol, Lavendula latiore t* obtufo.
Jflore aureo (oblonga 2valvi coronata polyfp. Js ioa Ln f&implice|ovata 3valvi non coronata, polyfp. Tursera Ln fl. ex ipfis fol. petiolis, (turbinata 6fperma 5valvi coriacea. Cupauia Ln. 3part. fl. in ea-(uniformi , attamen fimul fertili & fterili alio. Ciszia Boerhav. dem: planta |difformi: fc. 4lo 1Irreg. fterili & altero(orsiculari(obtufo (latius — (maceima , : slo regulari fr. infid. Bepopia T. foLlaurizo — |acuziore ke firi&iusimimoy —-
a |glabra f [ute
[5 birfita ^^ Mpurpaureo, | *. | : (erecla — (albo. 9 |spart. globo polyfp. Gif/us Salvi. fol. Rup.| Jfi.|rubeme reliquas fpecies tab. feq. exhibet, (fapima — [ocbreo, (brev | viridi | fature
S2 stie Lauri | cinereo | minus glabro fi erenatoiblayo ( Jupi na. SM(anguflo |lanceolato v.g. Íncano [bifpsio | E- |/aziore eváto Rofmarini (mpricauie leletinofouimtepro(undulato Vereta,
|i 227 790 | fabrozundo: NB. Lauri , Rofmarimi , Salicis ad fol. lanceolata fpeGant, ut [c Yotundo jus etiam Populi nigri, que angufítia vel latitudo brevi: i | Rhomboideo 95 tas &c, determinat addita. filiqua multiplice corniculata polyfp. flore coriaceo: Dillevia Ln, |
| (ovata; "X nuce, Cbryfobalanus Ln.
EU pyrena| (falcata. Eugeviía indica PaMicil Item Cerafit jr. iflicate vid. fl. Lequene "confert. [globofa eduli] | : !.Stozao (citri, Celsi; T fol, Cini fabtus' dtireo | (i impl. folio| ff. rubro. : inon fülcata: nuceque' |mucron.ferrato. Ceizis T. fr. irit H. | hes ; wr pureo
Item Cerafus, vid. infra. aco
-- (apart. Ziízzphbus; T
|2pyrena ovali:fol, orbicularibus fubtus incanis: bacca p. m. rubra. Cozoneafter, J, B.
3. vel 4pyrena 2part, globofa umbilicata mefpiliforini p. m; nigra dulciff. Diospyros L B. fl. po- 'tius conferto: Figura Cluf, pag. 62. füb Z5; ldee 3tie nomine fat sos fe, i in iac dm fua.
plantarum. | |polypyr. Jicbols. p. m. nigra velalba: fol. ovatolazifolia |. : o (mira, : lanccolat. aromat. Mans T. angti[li ifolia hid] -
| [zenuifolia .' ^ Wuiba, albo, Pronus f. gbofó
&o fó jc). sf majore, nuce myrift.- 92 |?«39fglobofo:fi. minore [ilveflris, -..- g^ |S$393| (rubro, Pefica fru&n glabro, e. - 'O aGoG cf 7oe0;2 lao -ICH-E E- | VIIET c ia pad rzbro Sssisgsliovato: Bm fr. ovato t| cernde tti acido |fulcato —— |precosx. ^ sse LA i. ^ $259.29 nigro purpureo: .|dulei —|mon.fulcato| ferotina. go | |. Mulei[fimo : ot - fexfucco. Amypdalus T. [cordiformi,nucleoquelevi. | |dwi. IS i villofo : Airmeniaca T, uucleo|amaro. CEP de i(ücculento, vinofo: fol, | S9 : [lanceolato: nucleo fcrobiculofo.(vireste |... je | PU Jr. interne ee. majore, | . js parve. x Ícarnofa Aimo poly (em, minimis iui, fi. seslongi cu M olub. Vanilla P. dq Jpicati. vid. infr. ei !Siliqua longa era ff. : . . |lignofà, multis feptis interne CTI s perh: filiqua ur osi transverfis partita , & pul- t€ acida plena cum fem. [fitida fol. pem glabris,
villofirs amplis. Lfubrosundis actaninatis, | Frut.
TW CX OS NE IR XL LER wy C0 €RENITMTENRRETCTT EDRUNNRONMUTTNET NI S V E T NT NUS. UTE T RP NN TT T. RENNES TTE - T -—" QT" owWwwenwRÁMMMMVMMUUARES 00 7 T ! "^ * TM | ; " d
Frutices & Arbores Ramofi Fl.P.S, Reg. slo Plano, 139
'capf. 3 part. Ícabra,globofa, a fl. tota planta remota : C/ut;a foliis Portulacz Boerh, frutex JFthiop.
j umbilicata ,id e(t in apice fcrobiculoexcavata, & calice coronata , Mefpilo fimili p.m. & 3. vel 4pyrena dulcitfima, & lucida, Díospyros J. B, Roftriz in foe io fcd nigra
| Pre.
[fubrot. velorbicul, Prusur bacca globofa vulparis,
(marginato| : (e Latio, | o| fof RE od Loblonga, Prusu: faprainter fl. fparfosrecenf, - E $ Z 2 glabro lineari limbo Jani (majore nucem set da * | E e 3|g|. facida. Cerafus jr. |minore - pe Aullr. vix pe. ' F S 2 E z marg. xe . dalis. - oid SI& | bacca Alcato (mi, miajere (elatior z a c E. dulci, Cerafu: fr. T j mir ross E à ' 705 [tuic. j Jana, z js ftriato duro. Hzgo»ia Ln. L / Pme i 5 Ipolypyrana (maxima. AMazzingia Ln. 1 o5 5 y ^ lminore virgata nervis. Groffularia fupra inter fl, campanif. globof. recent. wl 3 ovali tpyrena! Laurus huc acced. fi. 4fido, 5fido , & 6fido varians. vid, fl. 6pctal. P --rnm - Item ejus verus focius Perféa, vid.ibidem, — — po E Ed (conico. | £s Ey villofo auftero : folio cor- (incano. Cydowia T. fr.|pomiformi, | E s 38 difortmi fubtus | FoU U»yriformi. | — t4 d non incano. Malus órumalis fr.villefo vulgo poma cori. : | S SE S ai '1phyllo tubulofo, Guajava T. fT vg pen eeriaod Poit l| xIS EE EM (comoideo — ., . , (rubro [acido [majore | E as AC 4 E- fe fi purpureo | dulci maximo prgno egttali | PCI I e Jfubrotusdo Levi Jffíavo minore ^ We E Ee o fido. AMalus T. fr.|ploboío —— |jiriato — lojireme (acidodulci lminore mucis magn. I5 SS iurbinato — |punsato — |oiridi . (duralili [precox: ! i S m mammofo vanglofo cinereo | jugace | Jerozina, z 2 Uu L L ferrugineo | 2 -. albido , z 9 ^ p virente B. cz z turbinato , . 0. [je viridi albo ' | cá rid e fnbglobofo maximo. luteo (punciato ( punslis ( ferrugineis. 8€ 9 S&5HBP dep 0n f [angulofo inediocri | favente [partim rubris E . 558-: citrfarmi equaliter minore |rubente lplane | maculato |wmaculis| fanpguiueis | - SEE H pyramidato tüberculofo uminimo | rubro U |I»nigris "T | n SGo&g pubero fà Uineguábrer (utrinque | purpura[ceute | Jiriato Jiriis. |ruffuw | o oro epi | vembilicato| fuperius | ferrupineo ufperis E d -9 | zantum | cinereo E: 8g&8 dire E Med fedoro. (duriore ^ [cra[fiore ...(exfueco fere. [afiringemze. [ dui ^ [eflivo -*89 Bg t inodoro —— |zenero cute| - | fntccofo | auflero faccharato| autumnali * i-e. edorati fimo -anolli]]rmo |eeverrima Juecofifno — Viubrico L fabacido |brumali - CE laromatico — | loi/Cofo | E Sg. V (durabi — (fativa. Sas | : Lfigace — Vfilvefiris, :( Q2. plano convexis ángulofis fupta latioribus. PAjlir Ln. — — : £ [nud |I ris Dos s pt iru a | : E e d (fru&u exfucco peltato & limbo foliof. cin&o, rpyr. fem. nucula globof, spart, Paliurus T. fr.fpinof, E 9 ^4 bacca A Has vinofa, Cerafzts racemo [a fr. var. col. faporis f fig. vid. ài fociat, 21. 2|8[£| bofa ]|zpyrenap.m.nigra& nauíeofa. Frangula, vid. fl. 1llos campaniformes. d mi9L [3. vel 4pyr. umbiltcata 2loculari,p. m. nigra lucida dulciff. Diospyros J.B. vid. & fparf. pn au 'verticillatum: fem, teftaceis te&t. vefica 2. vel 3part. fol. pinnat. Srapbylodeudron T. ... |in Mufcarium cong. ud du (difformibus. Afríploc Iatifólia T. fruiefcems. à E ^^- |nonvetticill. fem.! (nud. 1,globofo: fervido; Piper tongrm, fl. s. & fid, lud. S | ineadem planta enim (pruno 1pyrzno fol. fimpl. finuato. Myxe T. E: E L: pen gloía 1pyr.p.m,nigra —— ( deciduis. z| | L| » &auflera Padus fo]. xl dm Lperenmibur
( in Thyrfum vel fpicam vel racemum cong, vid. tab. fcq. Z3 Lon, ox REM
| 140 Frutices & Arbores Ramofi Fl. P. S. Reg. 5lo Plano & Leucoif.
frhomboidea ventricofa fimpl. polyfp. fol. pinnat, Gailandiza Ln. longa lignofa , multis feptis transverfis partita,
iterete : & pulpa refert. CafJia /picata T, fli incarnato Brafilien, (carneo.. Javanica.
| 3 vl Icomprefla carnofa dulci polyfp. fpica homoft. fl. non bra&, IT filiqua l Siliqua T, fr.(craffo. longo, go [picam plus minusve oo (eui (brevi, | 2 longam : fem,tect.| |echinata breviore fimpl. t. vel 2fperma : fol, pinnat. abíque imp. g xivlag 3 | vd onduc Boerh. q«9lo 9 | [bacca globofa rpyrzna, Lasro.Cerafus T. : | [E & S (racemum : fl, etiam petalorum 2plice ferie : externis s. major. internis 5. minor. calice preterea Mz alio ftipato minimo, Bíx« Ln. AMitella maxima T. ex qua Orleanus celor praeparatur. LA! Si.ífs 1 (apart. fubrot. & alata intra calic. 1phyll, Mazibot C]. Dill ( artorefceus, ^ S Íconferto:fem.| — Jazmropha Ln. qui plantam heterantham ftatuit & preter| | Seapbifaorie, u on" | tectis capf. huncfi, alium fterilem tubulofum in eadem umbella.L/o/. | LHib.ing. X pes B. (spart. sgona. Hermania frutefcens fol. oblongo ferrato T. (Go[Tipii. Ec E E " |fpicato: fem. te&t. capf. 3part. polyfp. C/ez^ra Ln. y. * t [thyrfato: fem. pappofis p. m, flavis tc&t.capf, (impl, fol. fquamof. Tawarifcus T. 2 z: | ii lu i (majore Tewina C, B. &| |. [5 , lfociato vel conferto ; (nudo r. globofo. Ti/ia T. fai. mizore femina C. B. gn veP. 5 CIN m. Vmollier hirfuto oimiuibus rubris fv. 4g0no. à C den [te&. capf, globofa svalvi fimpl. Kiggelerra Ln. j «e.c E |'g jracemofo: fem, teftaceis ecl. vefica 2. vel 3part. Szaphy/odendron T. huc acced. Eu er 2 tubo inftru&o , ad latera conferto vel racemofo : fem. te&t. bacca 1pyr. Zzederach, vid. fl. cain- E | X panif. tubulof. — 2 |. e UE bs (mapuo — (acido. vulgare, | * fo! $ foblongo. Cizreum T. fr. | | | B "es É( puisore dulci, | c E s luteo I |. ^Y 5-2 DC LA ! | | (majore | E Sici 2. : | | | minore : | &|. [S 2 E ES iglobofo vel pyriformi. Liwor f7.|g/obofo pufillo (acri, «l2 EHI L € citrato alero( feo — - jacide. - ESidusesep o | | (05 [mon feto| dulci. 2 E 8I$e8| | lracemo fo : F3 € z && &. aureo : fol. etiam petiolis majore | (umicolre (fatifero — (lato. í & . * alatis & quafi cordif, celofofo UI JMccofó Cacri |oariegato 9l, | E. ie Amramium T. f| 00 [eom e facco (Ldrtlci) firiato, — [uem fatif. | lauceolat. —o (eorniculato|pufillo Sinenfe. 1 &ESLI- 1 reflexo in fümmitate & ad latera conferto : fem. ftriatis & calyptratis te&is fr. meloniformi , & preter - florem defcriptum in eadem planta adhuc aliofl. przfente regul. 11o tubulofo ; Pagaja T. | |
| in fümmitate difcreto vel(turbinata polyp, Ro/a Crezíca fol, Fraocini fl. cordifor mi T. Emarginato plano| fociato : fem. te&. baccalgloboía 3pyr. fem. off. angulof, Maipighia Ln.
5o o5 oo lad lat. exipfis folior. petiolis fparfo : fem, te&. capí. ovata 3valvi fimpl. Jzrzera Lo. acuminato vel cufpidato &c. Tarzera mox recenfita huc pertinet | (forte:
lypetalo. vid. tab. feq.
Á—
^ [2
| | n | : .. [undique finuatis: fl. ad latera fparfo: fem, fubrot. te. frutu cucumerino : | — $.S (Cariephyllao Give petalis polyp. fol. Aurantii, Cacao T. ISTESUE —] DING | . - fnud,i. clavato fervido, Car- - Avere cariophylleo non finuato:fl.infummit.| ^^ 5 aromas | — | o | conferto: fem. |te&, capí. 3plice marginata tet D ; E ifperma. Bann ifleria Ln. fr. ; s fcandens.
"
Frut.
Frutices & Arbor, Ramofi Fl. Perf. Simplice Regulari
"^
—,
ie
Hexapetal
Frut, & Arbor, ramof. Fl. P. S. Reg. 6lo & Polipet, I4 g in fummmit. racemofo: fem. te&. bacca 1pyr. caule fcand. Smilax a/pera. Bxb. 5 Lad foliorum alas racemofo : fem. te&. bacca. 1pyr. caule fcandent, fpinofo: fol. cordiformi. Sziiax JitiGu nigro. Bxb. in fummit. conferto , non deciduo: fem. nud. 3. alatis , caule fcandente, Triopzeris Ln. (primo, deinde vero p.m. a. in fummitate brevi(fimorum ramulorum racemofo : fem. te&, bacca S| cilindracea p. m. acida. (amultifido vulgaris bacca(qrubra | (cum b. Berberis T, fu. laba — | — nwcleo. EE LBuxi Cretica. ivigra | fiue tir ([parfo: fem. te. capf, 3part, globofa, ter 1fperma. 17ea. — i: conferto & quafi fpicato velin Mufcarium cong. fem. te&. drupa ovali rpyr. a fl, remota. z (tota planta:fol. lanceolatis nervis transverfal. Laurus vulgar, d Lanrws Ln. fl, a fr. remoto| (lanceolat.nervis furfum exporre&. Campbora FS (in eadem plant. ovatisjobtufis. Cizamomws. Herm. ü fol. (utrings acutis(enetvibus, Bezzo£. E (nervofis. Ferjea Cluf, S integris & 3lobis, Saffafras.
Fgregia eft Linnzi obfervatio , quod omnes ha arbores unius (int generis, quibus Plumie- rianam Borboniam addit: de characteribus certum eit, quod ad 1dem genus pertineant ; quod autem etiam viribus conveniant, miles me docuit, qui Fabrum ferrarium novit, contra inveteratilfimam luem veneream decodo foliorum Lauri vulgaris bis terve in die, cum regimine füdorifero conjuncto felicilfime utentem.
[racemofo: fem. nud, r. globofo fervido: caule fcandente : Piper io»gum forte huc acced.
| Leucoiformi i in foouiteie racemofo , vcl conferto tantum: fem. nud. 2, alatis, Acer, fl. 6lo varians ex
polyp. huc acced.,
ar
tinet
mn——
:
p
|Liliaceo vel Tulipaceo in füummitate fparfo: fem. nud. plurimis in fquamam terminatis , in conum im-
bricatis. dulipifira Herm:
fStellato in fummitate vel lateraliter fp picato vel racemofo; fem, tc&t, bacca globofa unllocilib 4fperma.
! Mickelia Ln, 1 [ bdesto; in fammitate difcreto : fem. te&, pomo polypyr. coronato , cortice ligneo obte&o: -T | Bait cue (acido albis, Plano m Pauica T, ft.| fi|duki ^ | gramis| 4 e (plem [minore lacidoduici lametbyfinis; pon Gh ekato Zn fed belicifonti feptemfido , ejusque fitu ignoto: fem. ovatis carnofis te&. capf, | echinata magna fübrotunda 4valvi fimpl polyfp. Sioavea Le a fmolli largo fubtili venofo. Acer Platanoides fà,
Men *à ogíav Lin ^ Imufcarium: fem. (variegato Léüceiforiri potinsq quam! nud. 2. alatis: » (anpulofo & magis laciniato,
^1 plano, infummitate | raro3. fol, rotindo minus laciniato,
cong. in rigido minos venofo , & minore. Acer campeftre minus, C.B. : | uHaderez, Acer orientale Hedere folio T. :|racemum : fem, nud.2. raro 5. alatis. Acer montanmm T, fol. [vitigineo. Ltrilobazo, omvolotili eoc atireo coccimeo, — TTournefortíus etiam habet Acer féaudens fül leri f f. caeruleo fpicaro, | Bféndo- Acacie fi, purpura fceme,
|Lliseeo in.fümmit,(nud, plurimis in fquamam TS & inconum cong. Tulipifera Herr, huc varia: fparfo:fem, ^ (te&is capf. dert! in conum vcl Disa-m Eco Magsola Ln,»
à a «e
142 Frut, & Arbores Ramof. Fl.P. S.Irr. 110 & 3talo.
fPelviformi ad fol. alas fparfo; fem. te&. baccaglobofa apyr.(rozundo.
mencio M 4
| Jafmiui aculeati , vulgo Kbamnuus príma Cluf.
fuisq
QPUm nigra& venenofa, — Belladosa T, frutefcens fol L.Nicotiaue. ew [capreolis donaza filiqua|lenpilTma 5, ES SE cadentis fol pinnat. : s d f er sis iguonia T.| Fraocini folio fl. pbeniceo ampio, | E * 5 liqua 2part. polyfp. d |bifolía Ti al A & i een . caule (pinnato. Bigzo»ia T. fol.( Fraximi. hujus enim caules far. E s 982 ! LPentaphyli. (mentof. IP igsd (non fcand fol.| ci dee (cordiformi, LISaw jon pinnat. Dignonia T, fol, | iec€ á Ii É ^ | 410. [5; EHE TES 5r Pa: "T toPlusen $| |gw9* icapf brevi2part. Gefveria jl, maculatir Feuville & Lin, f2(7» frmmitate fpicato. | 9| i i | Uecunde corimbifera. 2B fintegra in fummitate fpicato: fem, te&. bacca globofa rpyr. Corzstia Ln. | a Ji (velofa , lateraliter fparfo ; fem. te&. bacca 1pyr. Boszia T. A Mire 3part.| lereGa: lateraliter fparfo: fem. drupa fubrot. 1pyrzna calici magno infid, o galea e Clerodendron Ln. ez [S arcuata in fummit. fpicato : fem, tect. capf. apart. Ecbol/ws Riv. vid. Hb. o . |inflata cumtototubo , & fic quaíi dorfum teftudinis referente : barba brevif. 8. | íi | | fima:flin fummit.fparío ; jy bs capf. ovata 2part, polyfp. Chee IN i | cadten[is | E IB 8 (in fummit. fpicato : fem. tect, capf. 4part./aziore, | 6 I: ] ; EE fol. digitato. Vis Riv. fel. | varii coloris. ES 2 T 22. vel 4part. in laci- ] Languffiore, | T E: Q niasuniformesor- ad latera fparfo vel ; (Lauri orient. e NE biculatas: fl. fociato: fem. tec. (glabro, Xlofleum Rv. fo/.| o i| | bacca 1pyr. fol] PST (Cerafi fr.fingulari nigto, i a. |villofo. X5/ofleum vulgare Riv. fr.gemino rubro, n: uen : (plerumque foliofis & ideo 1n Meliíle, m s |vixemarginata:fLla- | fummit.in corimbum cong. Camara Riv. fo/.| fl. mire lud. col. 5| («9| LC] teraliter ex petiolis fcm, te&. baca 1pyt. (Scorodonie, os I DET ANT ! ab hac bacca 2pyr. & fl. 4fido differt Halleria Ln. E ES nudis; fem. te&t. capf fimpl. ovata polyp. Brovoallia Ln. $1! JE 3. vel 4part. barba | (perfoliato: fem. te&. bacca 1pyr. Períelyme: z integra, caule vo- . fcorollatim: fol, in ramulis| num lal. Riv. | X $ lubili : fl. in fum- (non perfoliat. fem. te&t. bacca 1pyr. Pericl- « 9 (mit. conferto | mentum German, Riv, E E. hif Ifpicatim: fem.te&. bacca 1pyr. fol. mucronat. Periclyseuuw Virginian. E 2 (e PASE ip arfo: fem. tec, capf. spart. Cham«erhodendros Indica fl. amplo coccineo T. S e|zz fin fummit. |fociato: fem, te&. capf. spart. Chawmerhodendros Serpilli foiio T. 1 CX ES E l ».. [conferto:; fem.tect, capf. spart.(g/azra, : ; As rz 9 ! Chamerbodendros alpina 'T.|villofa , cujus fl. regular. & ideo potius 7424iea. : |,8 |- S iad latera fparfo : fem, Salicis fl. purpur. vulgo Kbamnus /pinis oblong. r g | ted. pericarp. 2pyr.. Ja/minoider Mikel, fol Haly minor fl. vielaceo majore, — «. - eu E
| fomnibus reflexis & dehifcent. fem. nuce teG. capf. part, bis 1fperm, hucaccedunt: fl. tubu- (5. | Volckameria Ln. a |. lofoirreg. lacin, | linequalibus & tubo curvo : fem.te&t. bacca polyp. Crefcenzia Lan. i —'^ 4 quarum infima maxima: fem, & fr. incogn, Ferrea 1
-* - -
ME aon
. nona
Papilionaceo & exunico vexillo conitante , in fammit. fpicato : fem. te&t. capf, lunulata fimpl. zfperma: — 4. pinnatis cum imp. Zmworpba Ln.
alo velofo, 2. fc. laciniis arre&is oblongis & una in medio tubulofo ,tubi oris emarginatis : ad fol. alas
fociato vel conferto: fem. te&. capf, POE ( purpureo, 2part, Veroniceformi: fol. seis Fobgaleide: C1, Dill. f poem
[Tetrapetalo. vid. tab. feq.
d
Liliaceo quafi barbato vel perfonato in fumrnit, fpicato: fern, tect, filiquá: Calceoliformi , vel quafi Ri&iformi femiperfonáto ini fümmit. conferto:
u pow MI n
Frut. & Abores FL. P,SiIrreg. 4lo emiarg; calceolif; & Papil,
fEmarginato velbifido: fem.tect. peticarpio 5g6no5. alis matginato polyfp. Begouia T, fl. fitu ignoto, ii AMeliambus, vid, Hb.
Titbymalrides Jf. eoccineo — Xs
M
145
. tedt, capf. 3cocca spart, (fibrorindi viridi (luteo.
mulam, iin Riv. " IL Ff. . ! ) (fibiotanda terminatá| Linaria ' ipcano' |uiolaceo |a" me. | 6g6 0g fpinam gU pup STRIS : — » minore, zi E alium Bürbonia Ln. fl. etiam villofo. 9 ty 1d (iü | eretium. ( [piuofium vid. infra, [erbiculari faibo, o RE compre Stati x fol. | e EIE i easdenagin reip E 7 ^ uteo, -m ia S vef uo NS (fimpliciter -" I DCILUE perici a d 2 "e aiphgor sn ' fiumi Raf 4|9 E E | Mou j alato ; Serpilli E Ere: E ds m 9 Genifls] | caule]. npo» sus e rema craffo: - (mervofo( glabro Lm y- NA (— T-JE- EXL- ee [cmi ug tein UMedice | BER. E a EE 9 [5 ! lieu Auervi |1omentofo "a 3j. 3 2|cu5LEDA (Linarie | t^ s's-s2i8 Ue angttflo| Laveudule e sl*isisisisSie|R | aei E —|ol&le Qs Seg o ww [ (albo (magno (edoro o[sle|S|sl.wv&1 feto (omente EN quis lure |paroo| | .* - jn $ ej*[.Is z TE | fubtus cinereo i2 ramis Jh nteo Utt bh gmig|eED' B| "ünmori maso 0 caule lac Ye inf minima rubro aisb | Wy urn viólav, - o|S9, dx Ux p ES . [tingente dam qifainr. [— '€l.lev $c gl [5900 zingente, RE: lcs SET bvcuS Tus w^ - 54 E ( s f TERQ " RU zi foerrucofo.:.." (alato [Inteo 9 E p |cordiformi nus "^ [eertleo 170. - z ES Jagittato caule J| "a am figo E « s. E rorlaria ^ bia fi Ari — jpwrpurafceme — majore. avis UU | Afari icio mimalate | qao : 2? E 2. Nunmularie P 3 & Mili Porc xp - Ae a T donis te ai aas Érini inftar, | fem. icm te&. bt f mpl VM ES EM | «.; Érinacea T. fi, luteo , fal, Lentictla [picará, Hifpan, d p [nuda & apbylla fi, iz jnmmit. a. vel 3. Cret, — de fs fturgi ida & articulata lion nodofa. 44/bagi Boerhav, n S TC 2 4 OEC ( labrum br 1 teinir- 6l B i " VE AE. A issshedi. S s (fi mplicibus (fingulis (aenuibus (longis — [reis — |birfusum d "e "Y'CT g o|.e.S'z | : od Es wel I9ShES E | 17 eodem loco] | | jo Tum As Wade deni X pn pred euibus |curojs (incamum sul Jj c BlgE- (nudum. alid jevoo (1n fimmit.( fpar fo IHEEIS HEBES IE fil im fummis, |pomeraro fliqua * lz|l^iz| &IS [8m-,s uut lluteo lmajore|in alis — |fpicazo «ig * L IB G.. d - forti (vofirata — [giabra. Sz Ado a8 ua Lfalcaza. | ammulata.. |villofa, IE 9 V t J von assueta qut rofirata, . |S1E Hle A8 [z e| apt brevi ed rfperma, ec rieh T. fal Frtalácé aculeatum. Ebeni materie, o Y n : E E € delis "ire caulem &i ramos: «fem, quafi. reniform. teà. filiqua imp comprefi polyfp. T3 " | -.^. Genifla fiellata J. B. -
| 144 5 Frut & Arb. ramof Fl, P. S. Itr, 4lo, Papilion.
fmere & articulatis fem. renif, tedtis filiquajherbesee;. (alato. .. (lazifolia,
E) (impl, comprefía polyíp. enieie je aul: | A H — - "m ; n à fria. -- 4 monalas AangufZifolia. E | e artim,partim vero aphy I fuajo "a [orbiculari (albo ^ (parvo (bir futa, E "is pps renif. tec. fue Cyrifo-Genifla T-|:.... for.| A. | filiqua n» fimpl. com misi |Myrsi (iuzt0 — (magno zomeztofa,
preíla (em. yatis polline & fibris obvolutis te&t. filiqua ovato oblonga fimplice polyfp. Hymenea Ln.
lis: aphyl Arbor zphylla Morif. | ( longa. non bullatads pendula :( fezida, t EN o H NB. vexillum breviffimum. reniform. Si T . 4UOn eaa Cretica fol, oblonpir, o Bs fili ua imp vulgaris pinofa f. urpar. vel albo T, & o E Ax brevi turgida, [AtreBa. Aron pests pracoog dt dius. T.&R,. R m E: " sur Ve forte etiam plures ex fequent; Afpopid, 9 E M pendula. Natrix Riv. vid. o. non fpinof. zi S Yas T. | ERN. (& |..... .planis oblong. d filiqua plana comprefía, Qrifus pne ! | "E (ja | Americana fl, luteo in fol, alis, T. A—lds fvolubili vaíta: fem. renif. te&, filiqua fimpl. longaísigro, : a c pendula & Wet ipo Labiab 'T, fem.|rufo. confer. d BC. E |rofeo., - e a - ; oc LS Sal |s| | [88 | | | E - RES. (ereda — (major (mucronato [^ qa -—3 e. Il8s [77 nonu ibt | |miner fol, ; RU Tm :2 LEE a zx oss d bum fitfaliminima orbiculato fen po Moto 7| oo E B[5.- (latiore, (eocplamato | .( Tues [levibus (albo | x pbi- fpax fà i-B- Scd Iz s ES Jauguftiore| im petiolis ramulis|villofis fl fi.|flaveute | in| |— || Jocíaz, * v 4.|g] 9m a oL (ninimo (quafi compl, (brevibus tglutinofi s Mazeo prb. — (fol, alis; glomtrat, eis P *5 & -" S amopurpureo — | d fficato s i-i CERA ApwEPereg 00 17 1l. dr E eis e bre dl | glabra ( brevibus, | CELIBHHSEE Ms [ES | £erz| L?[8 | Longa : argus loillofa : villi; m T7115 iucayis, [^ *$ € [sss UE j | cá 2E :| Ie. (falcata &ecritata fereque cochleata comipesla fl. in "08 ll conferto Falcáta E E Bg . incána Riv. conf. Hb. : [o B | z i | 'anguftis oblong: v^ SR Syriaca Riv. EL -b ois (cochlcata: f, in capi. cong, fol, pinnulis conf. Hb. "o- d ep oq - Hubtot. Cochibata incaua Riv. e3 | T3 & | 4| odo: Coraldoni/es (rubro, ; me 4.8 ehass iplo um T fem. mS f lateral. fparf, - | á M xc larga] 025 nigro. | : EN Er : non ? nodof, & antérius quafi orbicular.[viridi. —— CENT E e. Seas Us daburnan Riv. fol. Cytifus T. " wat a. E- ('variegazo, n NS EN » farié&ha; "AHnohfr: Np ví fabri Kd [ehitinofa. f^ | (amplo, idedius. E " wndiore | | ureo c « Jpinofa T, fol. irot -] fu Zr | S | | S. z URofe filveftris uon cregato uon iain purpureo Unimore, —— LCS IBIp- 2 n loariipare ; | t : Fi (00 (m fummitate giicari: à E pendoli.N Navis Riv J.| A. col. ut in pu tox recenft, | ls | st Lad fol. alas fparfo. —. (teretibus & oblohipis o PM tenui terete articulata B corva; Coronilla 2pbylla. vid. EPLL partím:monophyllis. vide fupra; - ü |— (pinnata & Hb. (abfque impare: rhachicom- enis (V'icie foirüibusglari (— utto VPE muni in'fpinam abeunte: fet ceti bumilis: - fgl.|Qbe - |? sp nA x S| fem.te&,capfapart. ^." bumillima iminimis| i incanis lroinewtofit Labo bz Langufi]]mnis &| » [majore [ firiato.
m— v
(cum impare, vid. tab, feq. |ninore Luon UE |
dion. em,
Frutices & Arbores ramofi Flore Perfecto Simplice Irregulari
Frut, & Arb, ramof, Fl, P. S.Irr, 4lo, Papilion. & 5lo & 6lo, 14 :
fConferto: fem. reniform, te&. capf. fimpl. rfperma. Barba Jovis Cretica Riv.
|fpicato: fem. te&is capf, turbinata part. Pav Boerh.
in corollam five capitulum cong. fem. teret. ted. filiqua tenui terete nodola curva fimpl, polyfp. (minima,
etia. n
in fummit, caulis JA && ramorum
(luteo | | | Corovilla Riv, & T. f Vaupina ramulis florigerir nudis, varicgate, huc accedunt p.m. a. fitum fl, mutantes, vid. infr. lateral. fl. .in capitulum globofüm cong. fem. reniform. te&. capf. fimpl. ovali. Bara Jovis emn Ris.
(fociato potius quam conferto : fem. teret, te&. Corovillz Riv, (major ereHia,
filiqua terete tenui nodofa curva polyfp. — Emeru;: T. ls vid, infr. corolla. uor fupiua, conferto: fem. reniform. te&. capf, fimpl. echinata : P/ccigbster bina Riv, Ghirrbina capit, Ios C.B 'teret.te&. filiquatenui fimpl. (vario. Hb. p. a. frutefc, in corollam vel| nodofa curva polyfp. fl.nu- Corosilla Riv. | — (caule fungofo Genifle T. capit. cong. | mero & fitu p. &, variant. (tuteo |/ai glauico maritima *. fem, | [e pr & fem, cra[frs, T (reniform.te&. filiqua bullata fimpl. polyfp, Colurea vufkurie bumilis fl. iol, T.
in racemum cong. ferm. reniform, te&, filiqua fimpl. P/éudoacacia Riv. [capfula compreffa echinata criftata fimpl. Osobrycbi; fpiofa Tieptpeho facie in fpicam cong. fem, rute[ceus T. reniform, ted. (brevi non bullata. G/yairrbiza Riv.
Tetrapetalo Papilionaceo fol, pinnatis cum imp. flor.
1 HI lacera five felioifim alas
filiqua fi mpl. (lósiose bullata. Colzze Riv. ff. linteo a rübentibus, purpureo ethiopica, (in fummitate thyrfato:; fem. te&, capf. echinata fimpl. Hyppocaffanum Riv. & T. 'non vel minus velofo| lad latera fparfo : fem. te&. filiqua (impl, fol. pinnat. abfque imp. Parkizfonia Ln. fparfo : fem. tea. filiqua longa lignea terete pce polyp. . & pulpa plena. Caffa huc accedit. vid, - regular. slus. fociato : fem. ted, filiqua fimpl. fol. pinnato abfque —— Chamecrifla Riv. (aliquibus : fem. compretfis tenuifT. gigartiform. te&. filiqua plana com. Iconferto ex petiolis comm. prefTi ff. aliquot ccllulis partita(falcata. Sessa officis. Riv. | fol. pinnatis cum impare iuadatorbicnlact Senna [paria Riv, nullis: fem. te&t, filiqua plana fimpl. fere orbiculari — (acuminatis, fol. pinnatis abfque imp. Siliguaffrum Riv. & T, fol.|rotundi:, fpicato: fem. ted. filiqua fl fol. alobatis. Banhinia Ln.
, Yelofo ad fol, alas -
Pentapetalo Piano vel Leucoif —
icochleato lateraliter D: fcm. tea. capf, fubrot, 5gona part. Hermaunnia frutefcens latiore Lavendula l fol, obiufo, T, fi. aureo: petalorum fitu huc accedit. vid. x34
t. slo interdum huc accedit Milantbus, vid. Hb. .
(Liliaceo in ambitu , in » inédia tubulofo , tubi oris crenatis: ad fol ales vel in fümmitate racemofo: fem, tet, pruno 1pyr. fol, potius palmat, quam|[pinnat, flore vere difformi | bc (cerzleo fol, Fraocini deciduo, - 4 [» "A zederacb T. ^h
" ste fem vd purpurafienre feit florens
Plano 5. petalis alternis interior, minoribus calice 3phyllo: "dui teflac. te&. pericarpio maximo; cor» tice fquameformi punctato veftito polyfpermo u lh. Annona Ln.
| . Hexapetalo
Huc revera ex ólis Regularibus accedit ex fimili ratione Laws, Item | euedun ex gtalis Re. Lar: fi petala externa pro d ce non y epmpltet.,. |
Ato!
A 4 L5 i metior Frut.
ZPiutices & Arbores rdiiói Flore —
"Imperfe&o pattim calici
P
Perfecto compofito ex
s.
meris regularibus
fom
&gure & textura
I$
LI
is in fummitate
cd
partim alius fpecia]
las,in pauc
formi fem. - -
"us
2:
LL * r
H
EL. ve
. ad foliorum a n
el etiam coi
— ÁR,,
1talis tubulofis:
[Sparfo velfociato:
* *
ferto
Am remm
Frut, & Abores Ram, Fl. P. Compof. & Imperf, *
(Covize frutefcentes T. fnudis pappof | E/ichzyfo affiuis; Herm. — huc ftri&e pertinent inter Hb. recen, vid. Hb, Cacalia aizeides arborefc, fl, in fammit. fafciculofo, Ill, Klein, HElichryfum avborefcens, T. te&. capf, oblonga fimpl. polyfp. poft fing. flofc. fl. in capitulum convexum in (ürhilig caulis& ramorum congelt, calice comm. obvallatum ut in Scabiofa, Cephalanzbus Ln. Zrbor apbyL
la &c. Plukenet,
fem.
4talis ftellatis ex medio alio fl. imperfe&o plano egredientibus fafciculatim petiolis nixis: fem, tea,
bacca cilindr. 1pyrena, Corzz: huc accedit, fi fl. conmpofitum credis , cujus fl. pedunculati funt.
stalis planis in capitulum cong. intra calicem comm, fubrot. fquamofum : fem. villofiufculis te&t,
Íquamis thalami. Brusia Ln. fl. in fammit.(/Parfó. Cupre[Jo.pinulus Br. lconferzo,
Regularibus & Irreg. fimul: five fl, radiato T.(mucronatis, Chryfauthemoides Cl. Dill. Offeofpermum odo- fem, nud. folidis teftac.globof. calice multifid.| ratum fpiuofum & viftofem afrum Boeth, . fi. in ífummit, difcreto : radiis floris
(crenatis. Chry[antbemoides Populi albe fol, afrum Cl. Dill.
(non tubulofo 5fido numerofis apicibus ftipato : fem. ovatis carnof. '(impl, E 1nucleat. teG. capf. fimpl. echinata 4valv. Sloazea Lan. quafi tubulofo , 4. (tamin. ftipato, [odora | Campborata Cl.Dill. |brfuta /— (Eryngi. |cápenfis fol.L fere trifido.
apart, &afdo: à apic. ftipato: capf. oblonga bis 1fperma. Cifforzia Ln,
( 4fido: 4. apicibus ftipato : capf. fübrot. bis 2fperma. Ga/ezia Ln. fem. tect, 4plice dirum quavis ovata reflexa 1fperma: fl. 6fido: apicibus numerofi I$. . flipato. Jerracera Ln. pericarpio(rpyreno:fem. nuce qpart. fl. 4fido colorato, 20. apic. ftip. MP
(maximo parum umbilicato, aliis mefpilo,globofo:fl, incognito.
ms.
| fem. nuce globofa. Hippomaze Ln. [bacca 4pyrena globofa: Rbawmzs inter 8. perf. tubulof. regular. recenfita,
verticillatim : fl. 4fido : fem, te&, fru&tu angulofo. Antbofjermum Ln. linordinate intra fru&üm ficüm, medium incrementum P folio vitigineo , finuato
- afpero , ex petiolo TEE Rent, 24 faporis. ig HU -[coloris, Ficus finn « viti fetre vid, T. bans potius folo fr. gaudens, | [zmapnitudinis. |zemporis. Cféabro .clato dupl», is
(nud, 2. raro 3. alatis T Ulpius T. hs laiffbmo. . (glabro mici campeftris,
| ( Jibécbcnbo ar FS CHS, bera 3roftri & 3yalvi. Busxctts fol. rotundiore|viridi, Es [elabra 3part, ter calice & fl. fertili 3fido. |váriegato, i| f Longiore in acumen luteum de efi yente, I. u i rfperma fübrot. angulof. f. 3fido vel 4fido in fümmir. etiam in 519] Ü corimbuüm Cong. Dodosza Ln, frut. Salicir fot: Pluck. . di "lechináta nuce Seg: fimpl. Fagus Jot. minore vulg. : E (lato Orient.(viridi,
qu Ten (v4: Yi604t0, filiqua — eoque. C eratoides T. fol [dipitaro Eleagni. 1
Ulis. | orem - sciculatis niótk f. terii tübulofo abdo a früBu tota asta remoto.
aunoide:
lap npeiri huc accedit f. a x tota planta remoto, quin teó. cca chc ciis duléi cupule fimili , in cüjus apice femen dibus füo apice emi- net: fl. 4&do a fr.tota planta remot. fol. aciculatis, Taxus. cujus fr. in eadem planta uniformes ifaturi, glandem exaQle referunt quercinam cupula non fquamofa,qu pofuit, quod
fructum ferat in eadem planta difformem , fcd omnes fiunt p. m, uniformes.
[clavato l [fpicato | vid. tab. feq. . |racemofo
utübellatim in fummitate ramorum: (em.teà., capf. fi mpl. Campborata Cape Galli folio um- a CI. Dill.
Conferto! beliifóra C
i Frutices & Arbor, Ramofi Fl. Imperfccto. ; 147 culat (veficulofo:& clava florida fquamofa. Sa/icormia arborefcen: Dxb. E ^
| Tamarifci folie, (marginato. Cozocarpur Ln, inon marginato fpica florida tenui : Saururw; Boerh, fpica brevi varians,
nud. 1.
gi" T
plicem
non veficulofo
'capf. fimpl. & pappofa. Salicis plures fpecies ex Juliferis fequentibus huc accedunt, 1pyrena fem.(globofo fervido. Piper Ln. * Íümplicelevi,aromatica| nucleo ^ |compreffo fere cordiform. fol. fquamof. abis, globofa (4pyr. fem, angulof. fol. aciculatis,(mollibus alpina D). Popoviz. rigidis pungeutibur. Jeniperus. fol, [majore cerafiform.T. Orient. , [Bacca longiore . |migra. (globofa . (pbanicea. (majore Rubiformi,polypyr. falba, fol cordiform. fr.a fl. re- Morus bacca|rubra. conglomerataex| motoineadem veltota planta |vigra, E pluribus acinis |parva fere globofa polyp. ex 4. vel 6, (flavente. | acinis conglomerata veluti íquamis: Cedrts £acca|
| afi tota m Ua remot, fol. íquamof. (majore, (pe&linatim , ex fingula( planis, fubtus(cinereis, Abier femina 'arrecto & furfum fpe&ante:| theca fingulis,in mu. (viridibus, Aer Taxi f.
fol. aciculatis non fquamo-| crone quafi bifidis |4gonis. ZBies folio brevi 4pono fr. mi- fis perennibus & ramos vc- ! | .— uimo deorfum fiexo Orient, T. ftientibus [undique ex fingula theca penicillatim prodeunt. aríx [. Orientaiis , vulgo Cedrur. Libani. ((ingulatim; cono unc. 5. longiore & in fummitate propendente: ex fqua- mis teneris non lignofis , fed membranofis compacto, Picea J.B.
& conglomeratam : fem, bacca
clavam vel fpicam plerumque multi
te&is
D—
UAM.
majore
fol. aci-
culatis non fquamof. peren.
ftamiuco , partim caliciformi , partim alius
liorumalas, in paucis in fümmitate congefto in
LÀ *
longo. Fin: [at/va. coo pvano maj.
breviore, Fiuus alpina humilis, vulearis,
minore. Pigs: Orzeuz, fol. durior, ama-
d ris fr, parvo Cl.
9 |terne vel 4ne: ceteris ut in Pino. Piza/er Auffriaca Cluf. & c. | snatim. ceteris ut in Pino. Cero, |J. B,
[::] i] uU Ere E g E ; eer. S [binatim:cono brevioreturbinato » qQ e [7] ca m A [e
f. partim
ex fquamis duris l;gnofis , ad lat, & in ramorü furcis pedulo unc.3.
per
fpecialis figura & texturz ad fo
fruQu fquamofo: vulgo Cono velStrobilo nuce
nibus , in mucrone fnonon bifidis, ramos undique cin-
cernuo aut pendulo
:
—
elobofo: fol. fquamofis perennibus. Cupreffusimeta ?n. faffigium comvoluta, 5 (ramos extra fe fpargens,
non globofo, fed medie figurz inter conum & globum, pufillo: fol. fquamof, perenn.
lu | x dbuja Rup. |
A"
minore
zz
fnud. x. lingulato:fol. pinnato cum impare. Fraxjzw;. vid. fl. racemofos fequentes, (3phyllo. Té: ebiptbus triphylla T. te&is capf. fimpl. vel apart. fol.
(00 fpajore (foarfi, (cum impare, Zere£igthu: T. fr. eduit| (pinnato | (mime (racemofo, (abfque impare, Lentifcus T. (Jazifolía. tangufiifolia,
[nudis & uni-(afperis in fpic.a fl; in eadem planta remot. cong. fol, Saligneoodorato. Gal: CI.Dil, 3| formibus | |levibus a fl. non remotis: fpica fl. & fem. longa tenui, Sawrurus arZorefc. Boerh. E ! uniform. polyfp. Liguidawbar Ln. fl, fterili 4ptiiflo numerof. apicibus ftipst, [te&is capf. fimpl.| - fertilibus ad bafia fpice ia globulos congeftis : fem. te&. capfula oblonga
fimpl, polyfp. Liguidambar Ln. Szyrax. Aceris. fol. Raji. ,
.. (difform. vid. Hb. fl. imperf, Ztripiesc latifolia. Boerh. pappof. te&, capf, fimpl. a fl. multifido minimo//argo. - jn eadem planta remot, Platánus T. fol, l Aceris. : (fquamis fructus fquamofi ovari : fol ex (deciduis vulgaris, folidis te&.| eademtheca aciculatis mollibus fa- — Laríz fo/.| Ses
ta: fem.
Frutices & Arbores Ramofi F!. lm motum tota plan-
mufcariuma fr, re». —
fpicam faftigia-- tam fem.in ea-
r^
- o
ui
[ | l ' [Globulos: fem. | hic repetitur. íciculatim prodeuntibus, (perenmmibus Orient, [Julos. vid.tab.feq, |. — tcapf.echinata ovali fimpl. fem. 3quetris. Fagur huc accedit. "- Àa2 Frut.
Frutices & Arbores Ramofi Fl. Imperf.
145 4 e9-—(65 (Jubrot. ; A fPngnlo - (olabro jy (UTEUL p. (cilind —Y 4 5 E d ub T. t [aenea às eod, loco ultiplice) lamugimofo exc petiolo "A . Dira; m2 - BlgÓu | j (Jato à cB|e92iz Ü ig jisuot, langufiiore. ! : $8I$5/3 (fquamofa [E z a8 . Vbreviore ( firiazo (enu Vtuberculata [brevi (elazior eo m 3,8 * (longiore in eupula| echinata — ex petiolo] 9 slg? longi[imo|uon flriato Lera fa (hifpida (longe |zana, ig. erii14 eg|.Et5 integro ow|.29. -8l925 Jferrato o E -. Irotundiore molli modice Cfquamofa. 2 B - - mucronato non finuato:(duro. lex T.fo/. finuato euptla ecbinata ceccifora & z - 5|o5z|f.fere campaniformi acttleato (. glandif. aculeata, 50 BS3|97 | pufillo:cortice caudicis| Agrifolii ux s: E | (0 (utriuque lanato | A d s lfpongiofo molli, Suber T (lazifolium femperviren:. c [2 5 langujlifolium uon ferratum, 9 [3|ca|fetidiff.alonge: (m. convexo-planis & májore fatioa ( fparfo (molliter foi, fat puo 9-2 | fübrot. mucronat nucleatis;tect, cap(. Caflanta T.fr.| | echinafo| ampi, zi -3 e SS eue (impl, fl, etiam cam- (minore filoeffr.|racemof. bumil, rigide, E: . paniformi pufillo. | G (Gudis a fl. i eadem planta remotis & in Racernum fol ftipatum congeftis. Carpizu; T, 48 'facculo five cupula anteríus membranofa & plus minusve connivente,quafique 2]abiata:fem, E teftaceis a fl. in cadem planta remotis. (apo idjore (par fo. -5 fol. cordiformi lanuginofo & ferrato. — Corylats fr..| minore | P £z [rubente oblong.|racemofo, 2B - bacca conglomerata Rubiformi polyp.a fl. in eadem veltota planta(rzZra, . E M z remot. fl,caliciform,4fidis: fol.cordiformi crenato. — Mor £acca wo As E "v aiU. E E | " |pruno five pericarpio glabroacri, os : (femel | (maociuo res acetbo,viridi, ex ucco,tingente: Jwplanr Rp. fol. integro fruciificans in amuo| Jr.|medio 4- "E 8 a fl. incad. pl. remot. fol.pinnat. Nzx T. : d: | (bis (minime c ML tta crali4. BS Th | tenera tenui, tl (longo terete unciali:fol. (impl. cordato: . (fürrettis, o.S conulo fqua- ibat fplendente, JA S viícofo s quid T reni | dependentibus, : za 4 , moío jovali:fol, es Tj CELO. | crifpo (imtepro — Colutimofo. Ri crenat, fcabris Zl»pus T. foi. Uo- lerenato ! TM EP T. C & viícofis. (viridi oblongo (plano | Jerrato lon glutiaofo. t- 5 E s x: Linczfo | ez —HE cu [Salois. "sot | E- i- g : E^ 2 faurito| 4»yedali utrinque virente, : | 038 S|-z|5z2 VFerfica corticem abjiciens, Raj:. ES 1E: -E- f- Carborefteus: alba, /- 19 . [8| 88 E lutea, | So EREOIE ^ | (cresato — | Lauri. S ess 2 'vulgatis equali [non aurito fragilis, e | c [ss "| lanceolato Urubens vulgaris. MESSORO o. i «Sg|gS8 ER | | : »0n crenuat.(elatior nigra vel rubra oulearis. | 8 de. Bosius Ubumilis capizzulo fquamofo.. 3-9 ges & E 3 | CJipifolia pumila. (incamo orient. — (crifpo. I um heu anguftiore|asguft:[J. Iozg:lJnmo utrinque albido per marpiues) equali, ^ [ls ev|o- ] (flagellis pulcbre deorum pendulis orient. Pc TE E T d m (Orte facie fol. ferrato. zo [29 E : i Metemten n parvo circa (e jeu ciue zi MR 2 ioc ; tbrotundo argeuteo. z E: 2: R- z | Url JoL* candicante U* ; eai utrinque. (8 | S258 3 Cuuifuria |roramda [votundo (repens fàl, inferius(cinereo, | - B A * largis | 074 | onc rotund. 4ACHm, Upon repens. . viridi, p ES rre ow platipbyllos Leucopblaos lao Vr opens. En non repens, ES
iangufítis brevibus. vid. tab. feq. | Alni rotundo nop repens,
alis figurz
peci
ad foliorum alas, in paucis in fummitate congefto in
Frutices & Arbores Ramofi Flore Imperfecto caliciformi vel alius fj
in Julos denfos:; fem. pappofis tectis ca
Difcum vel fafciculum intra calicem inGgnem (quamofum ex fqva-
pf. ,« in
fimpl. a fl.tota planta remota
mis lignofis imbricatis : fem, pappofis five potius plumofis , mire
elegantie fericez & lucide
pw
5
fpicam velclavam cong. fl, ftamin
ctÁ— . .
c
-—
: calice Lepidocarpodeudron. Boerhav:
n—
non vel vix conico manifeft
in fummitate caulis & ramorum fparío
fi s im eus SEE .* e a [5 e v1- «2 S e cl 6. € ec "4 BocR S- & LO (3
fol. quam in Salice vulgari anguftiori-| bus & brevibus.
revibus & fquamas Juli vix eminent. Pepzlus T. folio|
|acatilon |
| c ae foerfes Enipeitoiiarpolcaqiod, aee Sene ain fio eri nta. &us rlbris,
Frut, & Arbor, ramof. Fl, Imperf. r 149
. (longis & fquamas Juli longe eminentibus:(avgu/fifoEa humili.
Salizc 'T.languffo brevique folle,
majore, peret [nigro viridi glutiuofó, Lfnbrotundo tremulo petiolo compreffo.
(latis , caule purpurafcente. hg nervo G margine flavis , cono lougo fupra fere claufo, PX a (longis mervo rubro fl, plumis «iolaceis. EI E Á " bens LET a * . LJ . mhz ongioribus , calicis fquamis elegantil[ime variegat. plumulis fl, asropu pureis, ecc P9 * (brevioribus calicis fquamis eleganti/[Pme ecc. rofeo aureo albo atro rubro va- E ES variep. fl, plumulit albis, * E LJ . A2. V fgramineis fru&n cancellato: fem, coronat. s &| langufifimis -
UongifJ?nis fruzlum ex rubro. flavo 6$ albo variegatum corona in«- lar eingent. fubrotundis rigidis i» petiolo longo craffo. oblongis limbo viridi rubro ornato [quamarum apice € margine lauupinofis, fericeis brevibus confertil/mis fru&iu. gracili lougo, -
fl. paucis latís nervo U^ margiue rubris ovnato fru&u parvo.
rami; numerofis exc terra eocerefcens , calice immaturo eocterue exc vnbro & flavo variep, iuterne flavo,
fériceo avgemteo. - femui angulo , cono caliculato fol. corona cindo. faligueo | |eenui[[;mo & angufliffime , cono caliculate. craffo nervofo lanuginofo fupra creuato ibique limbo rubro, fl. aureo couogne facile deciduo. cogo parvo Laricis, PEINT, rigido angujlo apice 3dente rubro flore aurto. LPreviore , couo parco aureo corona foliorum fuccindo,
fera[fo vigido valde uervo[o cono longo,
d /ubrotundo | variegato ex rubro & flavo fl. aureo.
(brevi[fimo capituli immaturi ghbo parte inferiore fufca , media area, faperiore oiridi, i
[4caulon folio vigidiore mervo[o oblongo latiore , cono fufco , femin. exccavato quafi.
" pee apice 3/ido rubro quafi florente,
- Frut. .
| | |
| | | Hec fequuntur fequentes Tabula noftris in loco debito inferende, precipue vero in Tabula Fl.D.S. Irreg.6lg
| barbato & galeato, abfque calcare inferenda funt tantum calamo : Orchis Vaillant
| rubigino[o. :d | | [fucum | fzaverubezte. alea candida &v purpura[c. [ major ferotina.'
freferens| minor vermalis. mufícam sinor galea &* alis berbidis. fl. fine calcare nudum hominem quoc longo &- angujlo elatior. | fpiralis alba odorata fo/io| /reviore &. latiore. 5 Mateo o£foleto ex mea obferv, vernalis pumila. Auftr. vulgaris,
——— M MÀ"
Item loco debito inferantur: Sifymbrium vel Eruca paluflris fl. albo in. fol. alis fparfo Vail. | uw fol. integro. lanugimofa anguflifolia florum radiis inferzue [rubentibus. v |j | avis. Carduus acantboides *JB. 8. parvo in fummit. fafciculofo. (pam villofum tantum habeant. Crecodilium quod Carduus Virginien[fis fol. fimuatis fl. in [ummit. & [maul lateral. fem. pappof. pappo ramofo, cum Cardui femina pap. Calcitrapis Calcitrapoides , quee differunt a Ca/citrapa vulgari ', quod hac fpinas calicis fimplices magnas folitarias habeat, ille vero acu- Fungis: addatur Fuzgas gelatinus flavus ab[2ue lamellis , nervis & poris Vaill. (Ieos parvos confertos, enera Plantarum Linnai nova
Sequentia B. L. pro ufu fuo locis debitis inferat, & quidem , ut puto , inter herbas, quoniam egregius hicliber Do&iffimi hujus viri,Plan-
| A tarum genera titulatus, ad manus meas ferius pervenerat, poftquam c.p hujus tabula jam impreffz fuerant.
(pelviformi (in oris sfido, in fümmitate fpicato : fem. tet. capf. 2part. polyfp. Mirreo/a Lan. ad lat. (ive fol. alasfparfo, in ori capf. plana 3part. Hippocratea L.. Hb. íÍcandens.
| conico profunde 6fido laciniis linear. & in bafi i6zono,[ capf. ruberíte 3part. Hamantbus T. Fujus figura eft manca. | in fummit. in fafciculum congefto perianthio comm. «1 polyphyllo magno obvallatum , fem. rect. bacca 3loculari ter 1fperma. Dracunculoides Boerh.' md .globofo in füummit. umbellato , fem. te&. bacca globof. polyp. Marcerafía Ln. umbelle corpor. monftrof. r
E LLax
(integro: dadas fr. & fem, adhuc inco gni itis. ZErinetia Ln. fl. tubulofo undique clan!o.
g calice |cilindraceo i integro: fem, nuce tect. pericarpio globofo rpyr. Marrtbiola Lan. 9 |3fido : fem, pappof. ceà. capf. terete 3part. Renea/mia Ln. Hb. parafitica. SRL 'capf. 2patt. didyma bis 1fperma, fl. lateral. fparfo : fl. tubo longo, in alia fpecie fl. lateraliter conferto '& | |4fido: fem. te. | fl.antheris 4. Hou/fouia Ln. [ fparfom. florens. | ? lx olyantbos. | S o - (bacca 4plice:fl. fitu ignoto , bacca fingula monofp. fl. antheris4. Sipbozatbas Ln. | $ E ud. 1. pappofo: calicelongo prifinatico 2phyllo , fl. apic. . Coryméium Ln. — — | | |
fnu (5ido: fem. [capf. fübtot. 3valvi , 3part. polyfp. calice 8. Sphyllo. Diapezfia Ln. m | pericarpio duplice coalito globofo polyp. Sj;gea Ln. b 3pyreena: fl. lateral, conferto : calice fl. campanif. Me/orbria Ln. Bryoniz fpecies T. acc? | bolyp. calice fl. minimo campaniformi fr. fubjacente. Brzsfe/[fia Ln. ; f2corni zvalvi fimpl. polyfp. Svvertia Ln. qua Gentiana ( Pena fl. punclato E in ener conferto auzua 137a Clufi. El * [truncata calice 3phyllo:8. 6fido. Lanonia Lm. ' ] paluffris latifolia fi. iier) C.B. fl. lateraliter 2llo vel terno. alpina minima nervofa Pyrola vel Bellidis fol. palufir. $abaud. bacca fubrot. tlocul. 6pyr. calice 2plice r. fc. fru&tus,alrero floris: 6fido 6gulari. Lorantbas Ln. (Bocc. ls oftrata, calice obte&a. Be/ozia Ln. ((impl.polyfperma turbinata lignofa fulcata tot.fem.continente,quot fülcos habet, 8. antheris numerof. TE
I
ftellato:fem. ted.
fm m.
p
d Perfecto Simplice Regulari
B jp] .. .— — evo tra calicem maximüm : fl. apicibus s. Patagonula Ln.
| b» [splice echinata squies 1fperma: calice 2plice Altheaeformi. Ureza
| e 9 |peticarpio , duro cortice obte&to, maximo polyp. fl. fteril. apic. 2. Fevilta Ln. fr. a fl. tota planta remoto.
| ts [SIN globofa r pyrena fl. apicibus. numerofis. . PJgia Ln.
[Bipetalo plano non deciduo intra cal. 2phyllum non deciduum: fem. red, ipfo calice. ee udi Ln. [ . ( g (nud. x. pappof. fl. in fummit. ícapi in capitulum fquamofüm cong. Razdalia Gron : S E T [Silicula 3plice ter 2ípetma cal. 3phyllo. 774a Ln. fl.ad lat.conferto. Sedi füecies Vaillant.
"4 c g|d Lot poegureo ;3gona 3part. fl. in fummitate difcreto vel foc. cal. 8. tubulofoe Barmazsia Ln. M EIE CP" | fimpl. polyfp. 8: lateral. fparfo , calice fl. inreero campaniforii; /fimaflrum 5 Vaill. fi non adeft Roe Cre : fem, tedt. capt. apart. X ü Ln. fl, in EN oe
IF aim tulum congeflo.
à; in cap, E^ | aud. 1. Hb. odore Pte f. dibaforei colorato non deciduo lateralitcr fpicato. Petiveria Ln.
IE | f pepin vel nullo : is f ug calice tubulofo: fl. apicibus 8. Stratbia Ln. i. [els21 : cid. fed calicif. 4fido,in fugit: conferto. Brrerpier qua Alchinailla alpina E*- 1812] : fimpl. dva wires £a pcs $8. p 4phyllo. ^Marizeia L q-B Fw & z fperma : d-ericibus 8. calice tubulofo : fl. Freak fparfo. Ae ^
CE IBI ted. eapf e polyfp. 5 ES conferto :8. apicibus 4. Q/dezlandia Ln.
coded ài 3permagto ter ASMUP ges - ad fol.alas racemofo: Hb. fcand: Pawlizia Ln. foi.| vbb.
WmWITOB |4P 4ter 1fperin ictibus numerofis. Pluckzetia Ln.
ES Liucoiform] d in: usd. conferto & dS dose : fem. te&. & outilozk globuleli: criftata paralicle Aa polyfp. Vella ir
|Hesapetalo Liliaceo ad fol. alas Pn & pendulo locul. ter 1fperma. Medeola tor
"lNIS
a
Marginatis , id eft , margine cin:
Hetbz umdelliferz fem. nud. 2. folidis
Lex
Umibelliferarum Tabula alia compendiofior fecundum fola fominafpecics |
alatis , id eftjin mar.
pue 25 non fegregans, | Me. dentibus rer | STESM. . ..|angulofís edes fragile. l "o € & 5 Laferpitium fol. pinnis (brevibus [plana feibo. vifcofo. | 53.8 [mucronatis| umbell | f. fem, eEg28 | fubrotund. /longiffimise dalpurpurafc.(non vifcof. * &mBrzA ovatis vel 3angularibus. ^ jn, rectis.
[capillaribus v. g. Daucci, icrifpis.
integris, (lobatis, elevato denticulato five cri- — Tordilium fol. pinnis|(erratis. fpo fere planis fubrotundis. (dentatis, |cherophylliform, Íquamofo fquamis fubrotundis, fem. oblongis. Artedia fem. fquamofo, aculeato fubrotundis, Artedia fem, limbo aculeato.
tis
t Ó———ÀÀ »
Non alatis neque marginatis,
lineari vel anggftibee fpinoftus Cervaria (curvis & quafi fra&islobatis [dentatis , utring; planis oblon- .nullum; fol. Rhachi €| Oreofelinü fol. pin |pinnulatis| mucronatis go ellipticis fol, pin- pctiolis| re&is, Thytfelinum(ferulaceis vel anguftif. l| nulis de(inentibus in ! L fol, pinnis. latioribus vel latifolium | hamulum | E [ovato oblongis com- (lobatis, * fl. |luteolo, E [g pre(lis& 3. ftriis ele- Peucedanum fol, pinnis |lincaribus. luteo, * I| & j| vatis notatis (capillaribus. || [- t&|maximis oblongis flobatis Angelice. (glabris uarm (luteo, l - &| utrinque acumi- Thapfiafol.| Myrrhidiform. | (villofis/non glut. "jalbo, * 4l E: 9|" | natis € convexis pinnis|Thalidriform, — , f (crenato : ;ce [aculeato, | 1 -E-* margine etiam in [Apiiformibus. ' lintegro P ünermi, endi B si Ll bafi emarginato. - .. lAnethiformibus. : | | "1 iu Ix (conglobato virente fativa, | e|SfR [3 lineiselevatis notatis.flobatis, fl, !| E: e|z«b^ Angelica fol. pinnis [umbellato albo vel rubello paluftris. | L BSLZ|. A-1519. Mr | languftis tenuifol. filveftris umbellata, E- 2. fulcis exaratis, Imperatoria|fimplicibus. Archangelica. 9 ['e fol. pinnis Iramofis 3^. vel 5, lobatis, huc Panax. Riv. o : | 2mo^*5 | pinnulatis. pertinet, 5b planis utrinque cubitalis. fere&a - ívirens — (crenatis — fil veftris, : Ld i St de pH E Pose n 5 0i? | Paítinaca/alti(fima (fupina jincana [jincifis ^ jfativa. (foctida Cicutariacramofis fol pinnis|fimplicibus : ? jg&g& f[brevibusHb. (lobi: s. lobatis largis. LIN odoregraviaromar.| ^ 4pinnatis languftis. FC ( Levifticum fol, Apii, 4. [luteo. ; ^r pinnis|pinnulis| Cicuta. (albo. . |$822g [Ferole. EFIES- lcapillaribus, Mei. —— | ^ Em 992 [palmaribus.Siler Riv. | .. iFeniculi. | * FARA (decompofitis( Apii (albo. 3 A18 flunulatis.Smyraium fol, pinnis|5lobis fH. | "eb | i ipinnulis — |Paludapii (luteo. | & 5 |fübovatis, Cicutaria Riv.potius Sium virulentum ad Siu fequens fpe&an:, 4 ELT | [perfoliatis, perfoliataRiv.[unciam - rd [fubrotundo Cd -" m.9. fol. lato uineam 1.2.|angulofo|longo. * [f à elz£g [fimpl. in caule x [plano [rigidog je in: dice Mi JNSH: (Gipo(cti [magii mio. al |851931 (fg annuum func. (2 pes 1 c 2|og!i AS Inon perfol. Bupl frutefcensfol.lato|lineam| 1 |rigido - E : s - eu Do : larborefcens. 4 (mucronato. . i Tli IZI^ 1Z[^ lobis [lanceolatis longis, Podagraría Riv. Lfübrotundo - Lh f 2 " "€ : cA Lovatis, Sifon Lin. fol. rernatts. z| " | pinnato [glaucis (plus menos H3. Ie es : |pinnulis linearibus brevioribus. ; ic e vi pr t : Seícli B.pinnulis | iidibis fol. petiolis (carinat. Turbith. Gallor. IE 2 Ix | / crithmi, [non carinaris Pannonicum. a br E z fpinnulis Apium|uncialibus fplanis [tuberofa (cymiflorum. ABE - 9 |odorafol. pinnis pinnis 2.lincaribus| — rad. fest, | ; &lo BD L lineatibus Cu-!r.linearibus|crifpis [longa [alidorum. —d S i minum lanifi & facie Lu D A9 ; :
capillaribus. fpenicillatis. Meum. cip Mparfis. Feniculum.
c Á— M —
Herb Umbelliferz fem. nud. 2. folidis non alatis neque marginatis.
Villofis &
Glabris
Ec
. Acu
fulcatis &
ftriat, pla-
leatis ve]
Ec eL
— an Ü—
Striatis ftriis non. elevatis
]xvibus & non ftriatis neque fülcatis
— lfübulatis afperis.. Mui Creticus Riv.
2x
- 9 oblongis , fuperne (non atcenuatis. Hyppomarathrum Riv. o &
| 'totaliter sid totam füper- [
ineis plétumque 4phyllis & crenatis, 'Falcaria.
s (Sti & fativa. rad, zongloilidieie Sirm C flobi: I. 2. 3. dent. uota fO fos latioribus: Hb. (lanceolatis [rema fimplicibus fere&um - c AY. Sitm, fol. pinnis | laciniatis, 3phyllis. [repens* [:: ML- ovatis, — [jintegris. | E: 2 | 8 [pinnulis Anifum. | a (cymiflor; [nro E A olzi|o —[alifor. [innoxium atropurpur, -T3-: & Hemifphzricis fere. Hb. foetida, urinam murium (Petrofelini ffcetida. eol g. 3L redolente. Cicuta. fol. pinnulis . [ Dauci eade fere. i (ovatis (inte Jem (12lis Ü Oblongis verfus apicem anguftioribus. ^ ,mucronatis Hlacisraris 1 inead.pl.| | cubital. ^ Radice foctore hirci: Pimpinella fol. lanceolatis. | crenatis [ difform. [altiffima o i pinnis - ic: | dentatis o pií E (inodora s z [258 pilo .cspilaibus ; [foctidiffima " [rubente. "&, minoribus , aut t equa capillaribus (mucronatis plan x. dn vx pues fol. pinnis Tobis [ fübrotund, Eres —
linearibus lidtieeet Compreffo , planis ellipticis. Crithmum. fol. pinnis capillaribus [ nott laGe(celie (ad tertiam fere, & fübrotundis , Hb, foetíida Cynapium Riv. Cicuta minor. T. Compreffis | [(Apiiformibus (viridibus . (lucidis [longi : (plane & 3. ftriis notatis maximis. | linearibus [brevibus petiolis * Ferula fol. en (capillaribus [glaucis | [non lucid. pere F1g1dlS " m en [cymiflor. hon carinat." (aliflor. filiformibus i in bafi nucleum continent. [Apiiformibus [compofii iis fi corimbifera (unciali. Scandix fol. dum is | linearibus lea [x rim |decompofit. (umbelliera [minote. ovato » Ambos, p.m. pulis Cerefolium ffativum. . -h E x [ angulatis. Odorata. | filveftre IRAE [Ovatis maximis fungofis | Panács. : fülcato & angalof, [afpero fequai [ fip. ingente, 1nucleatis, Cachris fol. | Ferule fem, faxgofo| pifo ra | LPeucedani. (levi. vid. tab. m cet [ majore "|Afphodeli. Temiglobofis concavis. (1. globofo. aftina ace (ruberofa funciali, Coriandrum fem.l2. globof, pe rad. em (non fungofis o Aaa non coronatis.Bulbocaftanum.fol. ais iucilo (napiformi ibreviore inapice
m
fubalatis . convexo. planis
»
uce ovatis on (coronatis. Hb. 7. Phellandriuri dinbelafdiba. | » Cpurpurafc. alpinum. (fangofis iudei T. nucl. Cachris mox recenfi ta, fem. levi. vid. tab, feq. (unicol.Anthrifcus Riv. (Canadenfis Angel. facie(hirfatisrlucidis, (fefquipedali oblongis fü-| : (lobis| pálluftris :.— caule | perne ae] | LPodagrarize | lglabris! non licid. tcubit. &altiore | nuatis p. m. |2coloribus virgatis. la ii — "(albo (pallido;unciali — (fibrofa. E Myrrhis fol. pinnis|linearibus — 3E f. [rubro fem.| | - [rad.|viticulari ( capillaribus. Uuggo aureo D» anh |tüberofa. Eqs (napifor.
PHA da convexis
Lcd i e feniorbicularibus Hydrocotile fol. f orbiculari 8. f confertis ( minor. — (Nymphez '(umbellatis [ maxima. (foliaceis ovatis. Sphondilium (fubrotundis [lobatis — [ fübrotund. (g globrum. 328 felatius innis| linearibus : rafc. | * elongatis ^ (capillaribüs|longis ^ (hirfütüm latropurp. (nanum ovatis, caliculo [r noncoronatis, Cuminum Riv, LAE inodorum (fibrofa. [coronatis, Bubon Ln. vulgo Apiüm Macedonicum. Bes olens red. longa. anifum rod, ^ (Aíphod. [attenuatis & 2color. Mytrhis Paftinace fol. fem. slloi oriental. T. fübulatis. Cerefolium. fem. villofo(brevi filveftre, l ISophiz foliis, Oriental. (fupra: S intra caliculum manifeftum etiam potius con-(fimplice. 8. feffilib (entibus tantii duisp : ors umbellato. Sanicula. fol.1decompofito CUP DUS| omni in
. [lucidis albo fpalmar. | minimum um.| fol. pianis| & inb. umbelle petio.] T : bellatis lcapillar.lnon lucid. (luteo — brevior, LCicuta fem. yerrucofo Orient. T. huc acced alba. dem oblongis, calice coronatis,H. incapit. Aftrantia. d rad. |lutea. Ovatis maximis fungofis nucleatis. Cachris. fem. afpero. | ; 1
€
d
e.
ET fol. pinnatis o
inophora, fol piat (unciali - (rubente(cymif
'd — fumbellif, um le ufillo (albo (AIR. (abo Alii. T
: lis f. (nodiflora lcapillaribus pinnatis vel peaicillatis. ge Mnies.o- vel 4. aculeis. (Apii, enanthe, fol. pinnis. n onyM- quifonmiprotifeae. Cbrevibus, Gao | Staphylini in ea Pe ucl. rad.]
"leirca marg, A Artedia, fem. fuas | lus. : olif toribus, vila g* pls Mifform ien pro. ended !
Monitum ad Lectorem & Bibliopegam.
Epc*o pro ufu practico botanifationis, ut fcilicet feparatim ligetur Introdu- &io, & feparatim Tabulz botanicx, & quidem fpecialiter hz theca plicatili, ut pro excurfibus botanicis commode portari poflint: fini Introductionis tria
folia appendantur, hisque tres tabulz agelutinentur , ut libere pro faciliore ufu evol.
vi & extra librum explicari poffint : totus liber a Bibliopega aqua glutinofa tinga-
tur, vulgo planiten, Ceterum monendus etiam eft Lector , quod firi tabularum
tres tabulze fint appenfz, quarum una genera plantarum nova Linnzana continet, in tabulis ob ibi dictam rationem omiflI2, altera flores 6los barbatos & galeatos abs. que calcare continet, de quibus obfervationes Vaillantianas veras deprchendi, quas plantas omnes benevolus Lector pro complimento operis calamo locis tabularum debitis inferat: tertia tabula nova Hieraciorum eft, € quidem melior, quam Tour. ncfortiana , utpote quz plures variationes pro fpecicbus obtrudit; eft claborata ad mentem Vaillantii, & agelutinanda tabulz Hieraciorum Tournefortianz. mareini, co modo, quem de tabularum imaginibus dixi, ut pro ufu eodem facile explicari,
& cum priore zquari poffit: prxftat tamen praterea primam in dicta tabula fpeciem
"ndr yalar bn. qux Soncbus lanatus Dalech tanquam novum genus calamo loco alius
tabulx debito inferere. Fl. etiam radiatis ad foliorum alas fparfis addatur calamo:
Afer american. procumbens alflorus. qui Ln. 4 774áx , potius Jacobea appellandus ob
calicem imbricatum cilindraceum, fem. pappof. & receptaculo paleis interdiftincto:
& fi forte plura nova genera ex diífitis regionibus innotefcerent , ea lector tabula-
rum locis debitis calamo femper & facile inferere poterit, & quidem longe facilius,
quam in omni alia mcthodo,ita ut etiam hxc objectio quorumdam contra metho- dum tabularem fit nulla, quod fcilicet nulle tabulz & dichotomiz ficri poffint , quia
. omnes plantz totius mundi necdum eflent dctectz ;facile enim nco-dctegendz claf-
fibus debitisomnibusinferi poffunt calamo, Ex omnibus objectionibus autem zg.r.
rime fero illam a quibusdam contra primum meum T'entamen latam , quod ícili- cet nitatur aliis fundamentis, quam mera fructificatione , ut ideo hic repetere ha- bearn , quod valde mirer virorum horum hac in fententia tam breve judicium. quod non perfpexit fatis plantarum fructificationem ; quod fcilicet ea duplex fit, alia fci- licet in abítra&to, quam illi folam recoquunt , alia in concreto ; fcilicet in lore & fructu conjunétis cum certa figura primaria & fecundaria, numero, loco, fitu, mo- do tempore , magnitudine; pondere , menfura, ordinc &c. qua pura & mera nititur tam przfens, quam prius l'entamen, qux omnia vero viri ifti hucufque neglexerunt,
& in meris generalibus fubftiterunt , Domina plantarum ab antiquis nobis tradita
mutarunt, absque ullo addito fynonimo, ut nemo illa intelligat, unde aliud quam
mera confufio in Botanica evenire non poteít: tacco mira illorum nova fic dicta na. - turalia genera, quz eadem omnino labe laborant, quam fupra de Tournefortii-Ra- nunc.lis, Helleboris , Lychnidibus &c. dixi ;ex quibus omnibus certe nulla planta- rum clara & diftincta notio fluere poteft, fed mera confufio , maximumque impedie mentum promovendi nobiliffimam & utiliffimam Botanicam. Ultimo Lectorem moneo, ut calamo afcribat Pezizis five Fungoidibus T. Fungoidem coriaceam ruf. fam membranz craflz inftar fupra truncos arborum, Pec Populi albz fefe ex- pandentem apodem. Agaricis afcribatur Agaricus fubglobofus fpongiofus fuccu- lentus ad caudiccs Juniperi in Martio & Aprili: floribus imperfectis caliciformibus 1phyllis lateraliter dehifcentibus , apices binos five ftamina 2. continent. a fructu in eadem planta remotis, fem. tect. capf. globofa fimpl. polyfp. addat ; Zezziculazz fo biolis ([fnplieibus sajor. 62. minor. :
bis
IN
Errores Sequentes confiderabiliores ex laboris nimio pondere contra omnem induftriam anteveríam pro- u&tos , benevolus le&or corrigat calamo, & quidem pag. five "Tabula 6». Efule tabula perverfa E fafficiens non eft , quare fequens glutine ipiius ciun , prius hic exfcindenda , ftatim poft parífo,
* ( orbiculayi ; f: villofo s (Jémaper J'ubrotundo (otto mom 4uvità (altevuo glabro É CHignofo (gina Pal bd | : (Hnaplice, vividi f 4lo (Pitto * d lnsulato oertiilato | &lauco, fiore ] E 3 | jioreus tantum oblongo |erenato erm A is 27717 NNI U^ | lunate E mori lineavi | i Linordinate L -j l foli , A ixi». Hentligp E Lu»aimilate ay/o 0moJtcb, j2v perenmis upina £n, -— 7f, - ap dod j Peterofiicle eapf. e: yad, pues f e par "t T MM «€ fol, alis [rristn tuberofa lione evedda — Inunc fcis E Ü in capitulum congejto - (prriformi Ü i i S
64. Fl, P. $, Irreg. 51o plano in (amm. fpar(o fem. te&. — non 3patt. E/ula Rbagufina Hetm. af:ribat, i imo etiam repetatur inter flores regulares 5los. (2fido in fumm. fcapi folitario: fem. te&, capf. 6part. A um pro tyron. notetur. i. $i.r.s. Reg. 1lo campaniformi multifido. pof Urticaeformi afcribatur campanulà fo]. Ee vel Hadera J. B. Ancbufa fi. oblong, C. E 3: Fl. P. S, Reg. 1lo campanif. s5fido i in fumm. in fpicam faxemi cong. RUD CE: fem. te&, cap. Bimpl. polyio. Semolat T. vr & in fequentibus capf. 2part, ubique d I9. Inter fo], Aquilegiz & Rutz fcribatur & a lanceolatis pinnis( vod Thali&rum pratenfe nigrum, J.B
31. poft Pentaphylloidem addatur fol; wmbelliferarum more pinnatis: fem, ftriatis, T2cZifrum wsinus Boerh. a (rome | . ofa. x Afperulz paluftri majo addatur: Afpev ula doris bllicin uur ' 2. poft thyrfum afcribatur Umbellam, fem. nud. 2, e E s Img. 5li ambe ini ánter quos funt plotes regulares, quos nemo o Botanica, 75. poft Scabiofam addatur utis Sabiofa capitulo J g: " n idohs angufto a Scabiofa differen 43. In Lilio flore reflexo poft lineis Purporeis. eae curvetur bamus , reliquus vero t x efi inter Martagon & alias; H Lilium re reflexo alias Martagon n dicitur, - 3 89. ol ii Ime claff fübfcribatur: Füicula coyniculata T, a Y omes rens fol. in bafi integris & a7 cc la£ioisties rad. non dulci.
ba fplen enio afcribatur Filieula piamulir ad Cetevach deredeufibur (qua Adiantbum sims officin, rad, fene pole imul: (obtufir. 90. Trichomani afcribatur. Fiicula T. quos fol. vari dentif, mavitima fasatilis féganentis fioe pimulis - dionndafla. l acutts byevievibus.
Reliquos errores literales, quos omni fpe numerofiores invenio, B. L. ipfe & fponte corrigat;
en S à " |
ip ES m o " 2 ey E
—— —
je
" I'tiiess |
-—
M S on. aL AA YIN
[S
4h) ; NN
"e
LIBRORVM. BOTANICORVM
CATALOGI DVO
QVORVM PRIOR
J RECENTIORES QVOSDAM POSTERIOR PLEROSQVE ANTIQVOS
| A D. CHRISTOPHORO IACOBO TREW
*
- LECTORI SALVTEM ET OFFICIA.
pufculum hocce fingulari fato contextum fuum debet. Poftquam Herbarii Blackwelliani, primum
anglico idiomate Londini euulgati , Norimbergae vero in latinum et germanicunr fermonem ver-
fi, aucti et fufius explicáti, centuria prima Diuina gratia afpirante finiebatur 5; neceffarium fore
duxi, auctorum opera, quibus in expofitione vfus fum, titulis fuis indicare, fimül vero eadem
in curioforum gratiam variarum editionum abs me ipío collectarum breui recenfione illuftrare: hinc prior catalogus enatus eft. Et quum in eandem centuriam praefatus occafionem obtinui, inanis et errorum plenae ftrpium indeque parandorum pharmacorum cognitionis, quae litterarum barbarie feculo decimo quinto edhuc graffante communis erat, mentionem faciendi; fimul vero affirmaui, herbarios fic dictos, recens tunc inuentae artis typographicae beneficio primum euulgatos, tam auide exceptos fuiffe , vt varia faepi(limeque variis in locis iterata eorum editio fidem pene füperet: in afferti probationem has editiones enumeraui, nec penitus fuperuacaneum id futurum putaui, quia plurimas earum fortuna fingulariter fauente ipfe collegi ideoque non folum de earundem exiftentia, verum etiam de fingularum naeuis communibus omnes certiores reddere potui, Haec occupatio et collectorum operum antiquorum apparatus, praeter opinionem, me dein- de pedetentim eo deduxit, vt eorum quoque operum, quae magno impetu paullo poft renafcens litterarum cultura tum a germanis tum ab exteris fuü(cepta produxit, recenfionem pariter attexerem, ex quo pofterior
" «atalogus ortus eft, Huius vtriusque catalogi pauca et nonnifi viginti quinque exemplaria figillatim excu- . denda curaui pro amicis, quibus Blackwellianum opus ad manus haud eft. Si qui eorum vellent collectionis
meae defectus vel ipfimet vel per alios beneuole fupplere, gratiffimum mihi praeftarent officium ; ego vero non folum viciífim promptiífimam inferuiendi voluntatem reciprocam, verum etiam cuiusuis communicati pretium vel pecunia numerata vel pari ratione lubens meritoque compenfandum promitto. ^ Ceterum, quia catalogi prioris auctorum &liquot recenfio, fcilicet DALECHAMPII , IO. BAVHINI , MORISONI et RAIL, ad fupra memoratam operis Blackwelliani praefationem ablegat: neceífum effe duxi, hic repetere praecipua ibidem de iisdem expofita, nempe bos primos praeftantiores eífe au&ores , qui ftir- pium poft renouatum botanices ftudium deícriptarum et delineatarum hiftoriam vniuerfàlem texere coepe- runt IACOBVS DALECHAMPIVS opus fu(ceptum ipfe abfoluere haud potuit , fed IO, MOLINEO per-
. ficiéndum tradidit, qui vero poft obitum fuum idem pariter imperfectum reliquit tale, quale viuo adhuc
DALECHAMPIO a. 1587. in duobus magnis voluminibus typis excufum eft. "Translationem MOLINEI gal- licam iàm a. 1615. prelum reliquiffe, indicat Celeberr. SEGVIERIVS Biblioth. bot, p. 48. IO. BAVHINVS
et IO. HENR. CHERLERVS vnitis viribus paullo poft fimile, fed longe praeftantius, adgreífi funt opus,
quod pretium fuum adhuc conftans BAVHINO praecipue debet, fed pofthumum a, 1650. et 1651. demum - cura DOMINICI CHABRAEI in tribus voluminibus comparuit, ROBERTI MORISONI Plantarum hiftoriae vniueríalis Oxonienfis tomum il. auctor ipfe Oxonii a. 1680. edidit et Ill. tomus imperfectus relictus opitü- lante IACOBO BOBARTIO ibidem a. 1699. prodiit; tomus vero I, quem auctor arboribus fruticibusque di- cauit, vix autem attigit, cum ipfo periit. Quum idem opus ibidem a. 1717. recuderetur , in primi tomi fupplementum praefigebatur eiusdem MORISONI effigies et plantarum vmbelliferarum diftributio, quae jam a. 1672. Hiftoriae fuae vniuerfalis [peciminis loco in folio figillatim excuía fuit. In faepius citata operis -Blackwelliani praefatione. monui, vmbelliferarum plantarum diftributionem tertio tomo figuris minoribus infertam effe; hic addo, pofteriorem editionem ad prioris ductum quidem elaboratam effe, fed vtramque valde afe inuicetn differre. Prior, quae nunc tomum 1, conftituit, conftat pagg. 91. et tabb. aen. 12; qua- rum prima 120. circiter diueríàs feminum figuras fiftit, reliquae vero aliquot fpecierum folium et vmbel.
- lam feminiferam figuris 1. in magnitudine naturali exhibet, et praemiílis pagg. 26. porro infertae funt -
- tabb. aen, 8. vmbelliferarum plantarum affinitates harumque gradus totidem fchematibus declarantes, Edi.
»
: | /L d p t E uu . — A. R, S. c1oI2CGLII. torum Ad. MOS uad.
tio vero pofterior, feu tomi III. fectio IX, a p. 266. ad 525. fe extendit adeoque papg. 59. (minoritypo & . ar&tiori nexu) tabulis vero 20. plantarum integrarum, fed imminutarum, icones 186. repraefentat, omi(lis illis;
| quae prioris editionis praemiffa et tabula prima continent; Quod denique ad IO. RAIVM atrinet, hic omnia,
quae opera ha&enus nominata comprehendunt, et adhuc plura poftero tempore de ftirpibus earumque qualitatibus viribusque medicis dete&a, mira induftria et peculiari dexteritate in compendium redegit in fua Hifteria plantarum generali, cuius tomus I. et Il. in folio Londini a. 1686, (teftante Celeberr. LIN- NAEI et SEGVIERII Bibliotheca botanica) editus et a. 1688. (quae editio in mea collectione proftat) itemque a. 1693. (monente ill. HALLERO Stirp. Heluet. enumerat. no. CXLVIL) recufus eft, tomus autem Ilf, tanquam fupplementum a. 1704. (LINNAEVS indicat 1702.) acceílit, qui omnes (imul ibidem a, 1716. adebantur. Sed haec íufficiant. Dabam Norimbergae pridie Calendas lunias
BLUGCDS
CATALO-
I CATALOGVS AVCTORVM,
ad quorum opera, plerumque paucis litteris indicata, horum- que editiones provocatur. Quibus * praefixus eft, rarius citantur NNon- nullis variarum editionum, quas ipfemet poffideo, breuis quoad differentiam prima- | riam recenfio annectitur.
* Anguill. Semplici di M. LVIGI ANGVILLARA da Giov. Martinello mandati in luce. In Vinegia appr, Vincenzo Valgrifi 1561. $, pagg. 304. ind. pagg. 32.
C. B. pi». CASP. BAVHINI Pinax theatri botanici. Bafil. impenfis Io, Regis 1671. 4. sj. Prior editio ibid, typis Lud. Regis anni 1623. excu/à paginis quidem vsque ad appendicem Medo) Jed buius Appenatcis contenta in Seiniot editione fum locu inferta fant.
J. Baub. 1O. BAVHINI Hiftoria plantarum. Ebroduni p^£g. 6o1. e£. 440. dcop 692. T. A. pogg. 1074. (praeter pag. 308. quindecies numeratam) ic. 1436. et ll, paog. 212. et $82, 1e, 1449. ibid. 16:1.
fol. cosf. praefatio anteced. p. 3.
* Blackff. 1. BLACKSTONI fpecimen botanicum, quo plantarum plurium rariorum Angliae indigenarum loci
natales illuftrantur, Londini typ. Guil. Faden 1746. 4. pagg. 106. t abb, aen. 2, agaríci et fang. n ho
Botrb. I. HERM. BOERHAAVE Index alter plantarum, quae in horto Academico Lugduno Batauo aluntur,
Pars prima Lugd. Bat. fümt. Auct. proftat. ap, Petr. van der Aa 1720. 4. pagz. 32^. 1€. 12. praemiff. /
P422. 38. Primus EIVSDEM Index ap. Corn. Boutenftein 1710.4. 2rodiit page. 278. praemiff. pagg. 14.
Boerb, j..— — — — —— — —— &c. pars fecunda. ibid. 1720, 4. pagg. 270. ic. 27. ind. pagg. 18. —
* Brofj. Defcription du Jardin Royal de plantes medicinales &c. par GUY de la BROSSE, à Paris 1636. 4, D^ - 107, tab. aen. magna borti ichmograbbiam exhibens. Fh
Brurf. OTH. BRVNFELSII Herbarium tomis tribus abfolutum. Argentor. apud Io. Schottum 1539. f2l,—.
fof, Ander Teyl ibid. 1537. — Huius et antecedentis latini operis eiusque variarum editionum fu(torem
recenffonem vide Catalog. fequ. art. VIII.
Cac. ANDR. CAESALPINI de plantis libri XVI. Florentiae ap. Ge. Marefcottum 1583. 4. pagg. 621. Appen-
dix ad libros de Plantis et quaeftiones peripatheticas Tori ap. Aloyf. Zannettum 1603.p2gg. 32.
* R. I. Cam. RVDOLPH. IAC. CAMERARII ebíeruatio de Spinachia et Vrtica androgynis iulerts Ephem,
Ac. Caef. N, C, dec. III. p. 484. feqq.
Cam. E», IOACH. CAMERARII de Plantis Epitome PETR. ANDR. MATTHIOLL Francof, 1586. 4. mai. Huius operis duo po[fideo exemplaria , vnum titulo coutracftori, alterum fufiori cum eodem loco et anno adfcripto, Satis notum tam efl , quantum baec editio ob copiam et praeflantiam figurarum praeferen. da [jt primae editioni, quae boc título prodiit: PETR. ANDR. MATTH/OLI compendium de plantis omnibus &c. Venetiis in officina Valgrifiana 1571. 4, SEGFTERIVS biblioth. bot, p. 121, bus quoque compendii: dige[lionem. adjcribit CAMER ARIO euusque alterius. editionis Venetiis a. 1586, in 4. recufae ynentionem facit , procul dubio banc Vezetianam editionem anni 1571. (vbi Cameraru vefhigium nul. Ium reperitur) cum Francofurten[i tndicata confundeus.
* Cap. Krb. EIVSDEM Kreutterbuch MATTHIOL! Edit, Il. Francof, 1590. apud Io. Feyrabend, fumpt. Petr. Fiícheri et Henr. Dacken haeredum. fo/. — Haec editio aliquot Lo audiior eff 1l ibid. a. 1586. pzi- mum excu[a, cuius iterum duo po[ideo exemplaria, vnum titulo contraétiori et figuris (quemadmodum veliquae editiones) ornato, alterum fuffori [sme bis tituli ornamentis : ceterum bae et jequentes ibid, 1600. 1611. ct 1626. recufae pagints re[pondent. | SEGFIERIFS im biblioth, bor. fapplem. planté Vero- nenfibus addito p, 27. mentionem f acit verftonis Bohemicae Francof. 15 96. iz fol. editae, quam mondum
vidi,
* Cam, Hort. EIVSD. Hortus medicus et philofophicus, ibid. 1588. 4. pazg. 134. fabb. aem. 47. fig. 4»
Cif. CAR, CLVSiI Plantarum rariorum hiftoria Antv. ex offic. Plantiniana ap. Io, Moretum 16or. f7l. pagr. 364. et. COCXLVIII. fige. 1110, fangor. 4e., plantar. montis Baldi 16. Plusquam dimidiam barum Jigurar. partemegregius bic author. antea. publicautt boc tttulo: CAR, CLVSII rariorum aliquot ftir-
m per Hifpanias obíeruatarum hiftoria. Antuerp. ex officina Chr. Plantini 1576. 4. pag. 52». ic. 233. et EIVSDEM rariorum aliquot ftirpium per Pannoniam, Auftriam et vicinas quasdam prouin- cias obferustarum hiítoria ibid. 1p 8. pAgg. 766. ic. 358. App. pAGG. 8. ic. 2. Poflea accefferunt KIVSDEM exoticorum L. X. ex officina Plantiniana Raphelingii 160j. fol, pagg. 374. (qutbw et adbuc aliis 5 2. pagg. fimul comprehendustur G, ab HORTO, a COST.A et MONAKDI tracfatus a CLVSIO [ato do- sati) ic. 273. ex quibus vero 55. ad regnum animale vel minerale pertinent reliquae etiam maximam partem fruclus, radues , ligna repraejentant : addita fiut CLVSII altera appendix pagg. 26, ic. 19. vt et BELLONII fcripta franilatA D^gg. 242. 1€, 46. eX quibu: AUWICPI) 14. IABI ME vegetatilis regni producfa funt. Demique prodiit opus poflbumum, nimirum EIVSDEM Curae pofteriores ibid. 1611. fol. pagg. 71. ic, 41 [lirp- cum 3. antmalum. d
* Cof. exer. FABII COLVMNAE minus cognitarum rariorumque ftirpium ixdpzr &c. Romae apud Iacobum Mafcardum 1616. 4. pagg, 34o. et LXXIII. tabb. aen. 1o2, fige. 137. ammal. tabb. 12.
* Col. f'irp. EIVSDEM minus cognitarum ftirpium pars altera ibid. 1616. 4. page. 22. tabb. aen. 2». fizg- 45.
Anim. tab. 1. : : e * Co], evvog. EIVSDEM evzsfacas« fiue plantarum aliquot hiftoria. Neapoli ex offic. Horat. Saluiani ap. Io.Iac, Carlinum et Ant, Pacem 1592. 4. pagg. 120, et 32, t abb. aem. 33. fig. 35. €1 4. eiusdem plantae fb alin. babitu, vt et Antmal.t dA Prodiit idem opus cum adnotationibus IANI PLANCI Florentiae 1744. 4.
722,7
j "T
/727. aec tnm ein
» d
x
mAi. pAgg. 134. Labb. sisdem , Jed figurarum nitore, eed dubio ex vfu repetito, pauliaium edent bui |
B * 4 py
EI
T4 xL fih , ph »**. - Jos
JBrupf. Krb. Contrafayt Kreütterbuch &c. durch OTHO BRVNNFELSS. Straísburg bey Hans Schotten 1532454
* Cord. im Dicfre. VALERII CORDI annotationes in DIOSCORIDIS de medica materia libros V. &c. Argent. excudit. lof. Rihelius 1561. fof.
Cord. Hift, EIVSDEM hiftoriae ftirpium Lib. IIT. &c. prodzerunt cum antecedezti; EIVSDEM vero ftirpium
defcriptionis liber quintus vt et emendationes et additiones in opera VALERII CORDI ibid. a. 1563.
235. tabb. aen. 6t, fiev. totidem.
* Dale. SAMVEL. DALEI Pharmacologia &c. Lugd, Bat. imp. lo. Arn. Langerack 1739. 4. »zai.
Dalecb. vid. Lugd. |
Di4. 10. IAC. DILLENII Catalogus plantarum fponte circa Giffam nafcentium, Impenf, Au&oris Francof. ap. Io, Maxim. a Sande, 1719. ».
* pil, N. G. EIVSDEM noua plantarum genera, quae continget appendix priori libri, .
* Dif. H, Eltb. Hortus Elthamenfis, feu plantarum rariorum, quas in horto fuo Elthami in Cantio coluit Jac. SHER ARD &c. auctere IO. IAC, DILLENIO. Londini fumpt. Auctoris 1732. fol. reg. pagg. 438. tabb aem. 324.f09. 417.
Dod, REMBERTI DODONAEI ftirpium hiftoriae pemptades fex, Antwerp. ex es Plantiniana ap. Balth.
acte[Jerunt. Mo * Corz, IAC. CORNVTI Hiftoria 5» a Lar d plantarum, Parifiis apud Sim. le Moyne 163. 4. mai, paz. €77
et Io. Moretos 1616. fol. pagg. £72. ic. 1330. Idem opus iam proditt ibid. 1584. im fol. pagg. 860. ic. 1309, pofterior ergo editio 21, figuris (LINNAEVS numerat 36.) au&dior eft. Proffat aurem boc opus etiam in batauam linguam traducium boc titulo: Cruydtbeeck REMBERTI DODONAEI volghens fy- ne lztíte verbeteringhe &c. T' Antwerpen in de Plantyníche Druckerye van Balth. Moretus 1644. fo/a eai. Haec editio eodem ordine, ac po[lerior latina , buius figuras omnes continet , exceptis. 3, omilfis et 21. mutati ; inferta autem nou folum fant binc inde 43. additae , verum etiam acce[fit P.1364— 1452. üppendix 97. icones flirpium , fructuum, radicum et. lignorum exoticorum ex CLVS$1 operibus petifmmum mutuatas continens. Editae autem [unt buius Autforis [lirpium imagines iam antea boc erdtne : 1) de frugum hiftoria liber vnus. EIVSD. epiftolae duae: vna de farre, chondro, trago, ptifana , crimno et alica; altera de zytho et cereuifia, Antuerpiae ex oflic. Io. Loei 1552. 4. 27 £. 74. (auerfis nom numeratis) fieg. 36. et aucforis imago. Epiff. p.93—94. 2)trium priorum de ítir-
ium hiftoria commentariorum imagines vnacum indicibus, graeca, latina, oflicinarum, germanica,
rabantica gallicaque nomina compleGentibus. Ibid. 1553. ?. p4e2. 439. fev. totidem, praef. pagg. 6. 3) pofteriorum trium de ftirpium hiftoria commentariorür imagines vnacum marginibus annotatio- nibus; item EIVSD. annotationes in aliquot prioris tomi imagines &c. ibid. 1554. $. pagg. 302. fze. 274. quibus icones. frugum no. 1. infértae funt. 4) de ftirpium hiftoria commentariorum imagines in duos tornos digeítae, fupra priorem editionem multarum nouarum figurarum acceílione locuple- tatae ac poítremo recognitae. Acceífere in vtriusque tomi imagines annotationes. lbid. 1559. 5. Prioris tozni prima tautum plagula feu pagg. 16. differunt ita,vt ipfe index vsque ad pag. dici am Aau- Hor fit ; pter ene vero tomi index totus recufin et ancfus efl , contenta quoque p. 274. (féu vttimae primae editionis) mutata Junt et bic tomus ad p. 445. ampliatus et 134. nouis figuris Aucfus efl , cete- rum aulem, vti prior, non differt , quare vtrique index erratorum prioris edittonis híc quoque -— ze. «) Hiftoire des plantes, contenant la defcription des herbes, leurs efpeces &c. traduit de bas allemand en francois par CHARLES DE L' ECLVSE (CLVSIVS) &c. ibid. 1,57. f/?4. vid. SEG. bib- liothb. p. 57., qui liber vero nondum ad meas peruenit manu, 6) Frumentorum, leguminum, palu- ftrium et aquatilium herbarum ac earum , quae eo pertinent, hiftoria, Additae funt imagines viuae recens expreffae &c. ibid. ex offic; Chr. Plantini 15$6. $. pagg. 271. ic, $5. quae omnino recens ex[cul- prae et meliores funt. 7) idem liber eodem titulo ibid. 1569. $. pagg. 293. ic. $9. expof[rtione erza et figuris aucius eff. 3) Florum et coronariarum odoratarumque nonnullarum herbarum hiftoria. Altera editio ibid. 1569. 2. pagg. 309. ic. 109, Prima editio, quam nondum po[Jideo, a. 1568. prodiit, tefle SEGFIER. l. c. 5 Purgantium aliarumque eo facientium, tum et radicum, conuoluulorum ac deleteriarum herbarum hiítoriae Libri III. Acceffit appendix ftirpium ac florum peregrinorum, itemque vmbelliferarum &c, ibid. 1524. $. pagg. 376. ic. 140. app. p. 377—305. ic, $1. 10) Hiftoria vitis vinique et ftirpium nonnullarum uro item medicinalium obíeruat, exempla. Coloniae ap. Maternum Cholinum 1580. &. paeg. 46. ffirp. (18) biff. p. 47 —96. obf. med. p. 97 — 163.
Dorf. 'THEODORICI DORSTENII Botanicon, Francofurti excudit Chr, Ezenolphus 1540. 0l, Plura vid.
Cat. fea. art. XI.
* Durant. edbario nuovo di CASTORE DVRANTE &c. In Roma per Jacemo Bericchia et Jac. Tornierii
| 1585.fol. Huic editioni paginis 492. et icon. o65. refpondent illae Venetiis 1602, ct 1617. recufae.
* Fabrez. Deícription des plantes, qui naiffent eu fe renouvellent aux environs de Paris &c. par M. FABRE- GOU Tom. I. à Paris chez Jaq. Lambert &c. 1734. 12. mai, pagg. 354. praef. 24, T. IL. ibid. 1756-- pagg. 353. Praef. 44. T. Wl. pagg. 243. praef. 37. et IV. pagg. 312. ibid. 1739. T. V. pagg. 3e4. et Vl.pagg. 471.ibid, chez Giffey 12740,
Fucbf. LEONHARDI FYCHSII de hiftoria ftirpium commentarii. Bafil, in offic. Ifingriniana 1542. f. si. Plura vid, Catal. feq. art. X. | ' :
* Garidel. Hiftoire des plantes, qui naiffent aux environs d' Aix &c. par Mr. GARIDEL. Imprimé à Aix et fe vend à Paris chez Charles Osmont 1723. fel. pagg. 522. praemi/J. pagg. XLVII. tabb. aen. praeter frontiffictum aeri pariter incifum, 100. figg. totidem. | Numeri tabulis adfeulpti indicant quidem 117; fed deficiunt 16. 24. 26. 31. 41.43. 66.—70. 82 86. 88, 92, 93. 05, 103. 115. Adeoque ndeuicinti, atque bae ip[Ae nou flum in meo exemplari,verum etiam in illo fapralaudati BEVRERI, et quum SEGPIERIFS p. 71s pariter 101. (computato procul. dubio frontt[bicio) tantum icones. indicet , concludere licet , re-
liquas nunquam f'uifje fculptas.
Gerard. f he Herball or generall hiftorie of Plantes by JOHN GERARDE, enlarged and amended by THOM., JOHNSON. London by Adam Islip , Joice Norton and Richard Whitakers 1636. fol. pagg. 1630.ic.2221.
JUNE PES 33. ind. page. 46. Haec aucta editio nomine Gerardi emaculari plerumque citatur,
Ge(u. H, CONR, ERI de is Germaniae liber, Prediit cum V.AL. CORDI annotationibus cfc. vid. vo
! ' $0 9 ONEK
—— "€ —— om tS
* Gefa. fF. coll. EIVSDEM de ftirpium colle&ione tabulae &c. per CASP. WOLPHIVM, Tiguri in officinaFro-
Gen. tab. coll.) — fchouiana 1587. 2. pagg. 146. auer[is nom numeratis, Primum editae funt ab ipfo GESNE-
,u, FOcumDAV. KYBERI lexico rei herbariae trilingui Argentor.ap.Wendel.Rihelium 15 53,2, p.467.2d 5 44.
Guilaud Tb. MELCH. GVILANDINI apologiae aduerfus P. A. MATTHIOLVM liber primus, qui inícribi-
tur Theon. Patauii apud Percacchium 1558. 4.
Hal. ALBERTI HALLERI Enumeratio methodica ftirpium Heluetiae indigenarum. Tom. I, et II. Goettin-
. gae ex offic. Abr. Vandenhock 1742. fo/. sai. pagg. 74. praemi[f. pagg. 36. tab. aem. 24. 1comes 77.
Heiff.1. LAVR. HEISTERI Index plantarum rariorum atque oflicinalium, quasa. 1730, in hortum Acad, Tu- liae intulit. s. pa£g. 4o. í
Heiff, II. EIVSDEM defignatio plantarum , quibus a. 1751. hort. Ac. Iuliae auxit. 7. page. 32.
Heiff. III. EIVSDEM catalogus plantarum, quibus a. 1732. hortum Acad, luliae iterum auxit. £. pagg. 24.
Heiff, IF. EIVSDEM Enumeratio plantarum, quibus a. 1733. hortum Acad, Iuliae denuo auxit. s. pagz. 16.
. Heiff. /yff. EINSDEM fyftema Plantarum. Helmftadii typ. Drimbornii 1748. 4. zai. PAgg. 44.
Herm. |PAVL. HERMANNI Horti Academici Lugduno Bataui Catalogus &c. Lugduni Bat. apud Corn. Bou-
H,L.B.| tefteyn 1687. $. mat. pagg. 699. tabb. aem. 107. Proffat eadem editte ibid. ap. T anfonios a. 1720. boc titulo: Index Plantarum , quae in horto Aeademico Lugduno Batauo aluntur &c, cu /oco dédica- Fonis et admonitionis , praefixa efl. bortà Lugduno-Bataut biflorta pagg. 16, fola-recens excufa.
Heuchb, Ind. 10. HENR. HEVCHERI Index plantarum Horti medici Academiae Vitembergenfis. Vitember- gae fumpt. et typ. Chrift. Gerdefii 1711. 4. pagr. 54.
Heuch, Pr. I. EIVSDEM noui prouentus Horti medici Acad. Vitemb, Ibid, apud eundem 1711. 4 pagg. $7. 2c. 1.
Heuch. Pr. I. EIVSDEM noui prouentus &c. ibid. ap.Io.Lud.Meifelium 1713. 4. pagg. 60.2c. 1. Quoniam RIFI- NF5 plantarum flore regulari tantum figuras et nomina [pectfica jw bdiutr HEVCHERVS vero fecundum (o ffema Riuianum plantas flore regular! quoque recenfust, bic in [npplementum dicli fplematis citatur.
Hifl, Ox. i1. Plantarum hiftoriae vniueríalis OXonierfíis &c.. auctore ROBERTO MORISON tomus fecundus. Oxonii e theatro Scheldoniano 171;.fol.ma: pagg.67.tabb.aem. 126. 1c,1374. praemiff.pagg.6 Ind.paeg 3.
Hif.0x.1l, — — De E — E — — - c. tomus tertius. ibid.
| 171j. pagg. 657. tabb. aen. 166. ic. 2212. praemt[f pagg. 22. Ind. pagg. ». conf. praef. mo[ira p. s.
* Hofm. CASPARI HOFMANNI de didbinnspm irent libri duo AE retidbl eril arae d Gafp,
Meturas 1646. 4. zai. dod
* Hoffm. Fl. 4t. MAVRICII HOFFMANNI Florae Altorfinae deliciae fylueftres &c. Altd. typ. Henr. Meyeri 1677. 4. Huic editiont nouus tttulus nouaque dedicatio praefaebarur et duae pAgimae, 36. nouas plam- tas recenfentes, addebantur : ceterum a prima editione ibid. typ. Ge. Hagen a. 1662. excv/a mon differt.
* H. Cbeif? ISAACI RAND Horti medici Chelfeani index compendijarius Lond. fumpt. Auctor. impr. Guil. Strahan et proít. ap. 1o. Whifton 1739. 4. 77a. pae. 214.
H. Eyfl. Hortus Eyftetten(is opera BASILII BESLERI 1613. folio ssaximo plagg. feu foliis 395. dedic. priuil, (brc, pl. 2. indices 4. claff. pl. 19. t abb. aen. 365. 100m. 1086, — Aeced. frontifpicium et 4. claffium tituiá aeri pariter incifa. — Alterum exemplar eodem titulo prodiit , omiffo tamen Besleri nomine er additis : curis fecundis anni MDCXL, 77 quo defcriptiones omi/Jae , quartae etiam cla[is flirpes biemales vel vernis vel auífumnalibus infértae, reltquae vero [ingulae nouo et meliori nominum indice 1n[iruéfae (unt, cu- ius curam, vt ex dedicatione noua colligendum, CARVLVS BERTIPS geffit. Adhuc aliud poffideo ex- emplar prius iam in publicum editum bac inferiptione: lcones fiue repraefentatio viua florum et her- barum opera BAS. BESLERI, Philiatri et Pharmacopoei Norici, in gratiam herbarum cultorum noui- ter accurata diligentia promulgata : hortorVM Dona et VlIrtVtes nosCere VlrtVs eft: 7. e. 2. 1527. i8 quo pariter defiripttones deficsunt et claffis plantar. biem. inter reliquas occurrit, index vero genera- lis manu tantum fcriptus efl: boc exemplar omnium rariffimum et [uppofitiztium videtur : ex dedtcatio- ze mamque ad IO.CHR13TOPH.,Epifc.et Princ.Eyflett.et 10. CFNRADI a.1612.120 def untli ( cuius au[pictis dplendidum hoc opus editum e[T) fuccefforem a. 1613. data patet, tunc iam tabulas absque deferiptione
ampr effas fuiffe , quarum aliquot exemplaria procul dubie feruauit BESLERVS et titulo peculiar: poffea
ed dit, reliqua ucro Eycbfladium mifit, quae demum a. 1640 nouo titulo comparuerunt. — Vtriusque bhu- ius editions tabulis nullus adfculptus efl. mumerus. Quarti demque exemplaris, ad mormam primi de--— nuo recu, eidem titulo ad/culpta funt: curis Reuerendiff. et Celfiff, Epi(copi ac S. R. Imperii Princi- pis IO. ANTONII MDCCXIIL, 22e vero editio, noua praefatione I.G. STHEN.ANDRI (STARCKA4 AN.
NI) adermata boc demum Amno im publicum prodiit, Tabulae aeneae omnium barum editionum [unt
eaedem , fed primae , ob celaturae primam puritatem et chartae elegantiam, nitidiores.
H. L. B. Hortus Lugduno Batauus ,, vid. HERMANNVS. ; |
* H. R. P. Hortus Regius, Pers prior. Parifiis apud Dionyf. Langlois 1665. fol. pagg. 1$ 9. App. pagg. 4. — -dnu- &or eff DIONISIFS TONQVET : alterapars non fequuta ejt. : É :
* Horz. Soc. A catalogue of trees, fhrubs, plants and flowers, both exotic and domeftic, which are propa- gated for. fale in the Gardens near London by a Society of Gardeners. London. 1730. fol. mai. pacc. po. tit. pratf. pagg. XIV. tabb. aen. 21. figa. ad viumm coloratae 57. E/Í amplioris operis prima tan- zum pars; fed continuatio ex di[[idie auctorum non féquuta eff.
* Zu[fj:u. Hiftoire des plantes , qui naiffznt aux environs de Paris, par M. PITTON TOURNEFORT íeconde edition augmentée par ord de eere: Tom. 1. et 1L à Paris chez Jean Mufier 1725. :2. mai. T.lI paeg.4o7. Praef. pagg. 116, T. If. p. 524, d : : :
* Knaut. metb. CHRISTUANI ENAVT hod Ru decns genuina &c. Lipfiae et Halae in offic; Adami
ii 1716. $. . 267. I
Kram. T0 GEORG hii. KRAMERI Tentamen botanicum emendatum et auctum, fiue methodus Riuino- 'l'ournefortiana emendata et aucta. Viennae Auftriae ap. Leop. Io. Kaliwoda 1744. fl, B^g8- 159. Cum
5 tribus interfertie , tit, dedic. et introducf io pagg. 6o. zabb. aen. 3. florum , fructuum, foliorum et rA- dicum charatferes fiflentes. | Prima editio, cum bac vix comparanda, prodiit boc titulo: Tentamen botanicum fiue methodus Riuino.Tournefortiana &c. Dresdae typo [o, Guil, Harpeter 1728. 4. zai.
AZ, 1j1. ' PEECU 4A * Lin-
d .
* Linder. FRANC. BALTH. von LINDERN Tournefortius Al(aticus &c, Argentor. imp. Heinr, Leonh. Stein 1728. 8. pagg. 160. zit. dedic, eb. pagg. 10. indic. pagg. 16. tAbb. aem. y. dc. 2. Multo auctior pofiea excufus eft bic liber bac infcriptione: Hortus Alfàticus &c. confcriptus a FR. BALT, von LINDERN, ibid. impenf. Io. Beckii 1747. 7. pagz. 302. praemilJ. pagg. 16. ind. p. 74. tabb, aem. 12. figa. totidem, emnibus nouis, omiffis illis prioris editions.
Lins.G. CAROLI LINNAEI Genera plantarum eorumque characteres naturales &c. Editio fecunda aucta et emendata, Lugd. Bat. ap, Conr. et Gc. lac, Wishoff 1742. s. pagg. 527. gen, 1o21. praemiff. p^gg- 42.
* Línn. G. 1. EIVSDEM Genera plantarum ibidem 1737. $. pagg. 334. Gez. 235. eum tabula aen. cla[fium cba- racferes delineante, Acc. EIVSD. corollarium ibid. 1737. pagg. 26. gez. 2936 — 994. et methodus fexua- lis p4gz. 23. Haec prima editio tunc tantum citatur , quando generi nomine a (ecunda differ t.
Liun. H. Cl, EIVSDEM Hortus Cliffortianus. Amítelaedami 1737. fw/. mai. pagg, 502. praemiff. pagg. i1.
tabb. aen. 32.
* Linz, H. Fpf. EIVSDEM Hortus Vpfalienfis, ibid. ap, I, Wetftenium 1748. £. pae. 206. £it. praef, .9$.. ind. e. pagg. 4o. tabb. ike i Pc TERI PM ME
* Linn. Fl, Suec. EIVSDEM Flora Suecica, Lugd, Batau, ap. Conr. et Ge, fac. W/ishoff 1735. $. PAGE. 419. praemiff. pagg. XVI. tab. aen. 1.
* Liuu. mat. med. EIVSDEM. Materia medica , L. I. de plantis. Holmiae typ. et fumpt, Laur. Saluii 1749. £.
pagg. 232. praemiff. pagg. 32. tab. aen. 1.
* Lob. Hif]. Plantarum feu ftirpium hifteria MATTHIAE de LOBEL, Antuerpiae ex offic, Chr, Plantini 1776.
Lob. Obf. | — fol. pagg. 71. ic. 1495.
* Lob. -4dv. Stirpium adueríaria noua auctoribus PETRO PENA et MATTH. de LOBEL. Fl. pagg. 456. ic. 273. Pofl p. 456. accedit plagula, euius vtraque pagina ftflit deferiptiones ez icones Mechoacae , plantae cutusdam marinae anonymae, Concbae nnatiferae et Lithboxyli angltci, qmibus ubfcriptum legitur: Lon- dini excudebat prelum 'Thom., Purfoetii 1571, ize»;que alta cum arboris Cbifli Ledi folio ez copiofo men- dorum typograpbicorum indice. Hate eadem editio, noua tantum tituli plagula praefixa, comparuit annexa LOBELII hiftoriae Antw. a. 1676. editae, féd remota funt duo folia vltima accefforia, quorum contenta tamen (exceptis medi graph ipft btfforiae partim p. 54. et 359. anférta, por- zm fub finem addita funt. voe vero buic editioni appendix nonnullarum [lirbium p. 432— 471. CUP 34. figuris , et. pofl. indicem duo adbuc folia, 1o. aliarum flirpium icones ffflemtia. Eadem editio iterum prodiit boc titulo: Dilucidae fimplicium medicamentorum explicationes et ftirpium ad- uerfaria auctoribus PETRO PENA et MATTH. de LOBEL, quibus acceflit altera pars &c, opera et ftudio eiusdem MATTH. de L'OBEL. Londini ex typogr, Th. Purfootii 1605 , quae edtrionem com- prehendit liber, cui. titulus, MATTH, de L'OBEL in G. RONDELLETI! officinam animaduerfiones. Londini 160; prelo Th. Purfootii, pagg. 156. cum tcone ca[fiae fif ulae, caryopbyl. aromaticorum , pi-
eris, zingiberis et flelle marinae, qui liber, tituli tantum plagula mutata, iterum comparuit bae 2nfcriptione : Pharmacopoeia RONDELLETII cum MAT'TH. LOBELII et LVD, MYREI animaduer- fionibus et paragraphis &c. Lugduni Batau, ap. lo. Maire 1618. — Huic exemplari apuexum iterum eff folium iflud Mechoacae eic. icones continens cum [ub[cripto primae editionis auno 1571 , fed loco alte- vius folii , praeter cifli figuram menda typogr. fiflentis, additum eff. aliud folium cum pagg. numero 436, 437. antecedentis figuras tres "vltimas vbertori explicationi illufiraus ; appendices autem editio- n ntverpianae defunt. Quod autem primarium buius editionis eff , acce[fit ii altera aduerfario- rum pars peculiari boc titulo: M. de L'OBEL aduerfariorum altera pars, cum prioris illuftrationibus, caítigationibus et auctariis, rariorum aliquot ftirpium &c, delineationibus &c. bal(ami, opobal(ami, xviteldimt &c. explanationibus &c, pag. 453.— 549. ic. 39. quibus accedunt aliae sres, "vna fruticis balf/ami, et duae arboris molle dictae, in vna tabula iunclae. Prodiit autem hie de balfamis tractatus antea figillatim bac infiriptione: Balfami, Opobal(ami et Xylobalfami cum fuo cortice explanatio. In- terprete et auctore M. de L'OBEL. Londini excudebat Arnold. Hatfield, impení. Io. Norton 1598. 2. paca. 4o. t. 5. quae fruticem bal[ami, racemi arborís molle cum fructibus matmris et duobus foliolis Appoitis, eiusdem plantulam trimefirem ex femine natam, itemque ramum ex CLFSIO, et denique zingiberis plantam cum radice , omnes feparatim et paullo maiores ff lunt , altera vero Aduer[artor. icom rami florentis arboris Molle bic mon reperitur. | Praeterea et. Hifloriae et Aduerfariorum icones aliaeque in "vnum volumen conge[f ae et belgica lingua o ;tae i 4paeoon boc titulo : Kruydtboeck oft Befchryvinghe van allerleye Gewaffen &c. deur MATTHIAS de LOBEL. T" Antwerpen by Chriftof- fel Plantyn 1581. Fo/. pagg. »24. 1c. 1619. P. II. - 312. it. 526. fucced. et indic, pagg. £o. app. page. 3. ic. 8. Ceterum Ad baec opera adbuc pertinent : EIVSDEM ftirpium illuftrationes &e. accurante GVIL. HOW. Londini typis Th. Warren, impenfis Iof. Kirton 1657. 4. pag7. 175.
Lob. )Plantarum feu ftirpium icones, Antwerp. 1581. 4. forma oblonga. 7. 1. paese. $16. c. 1615. T. II. pagg.
Lob.ic.]| 280.ic. 554. Eadem editio poffea prodiit Boc Titulo: Icones ftirpium íeu plantarum tam exotica- rum quam indigenarum, ibid. 1591, quae mon , miff mouo titulo et adiuncto 7, linguarum indice a pri- ma differt. Continet boc opus icomes omnes et eodem ordine (paucis translocatis) im opere praeeedenti belgica lingua eodem anno excufr, fed. folis nominibus adfiriptis, Titulus quidem aucforem non indicat,
(—— eus tamen mentionem facit dedicatio.
*Loefcl. Flora Pruílica, fiue plantae in regno Pruífiae fponte nafcentes, quarum catalogum et nomina IO. LOESELIVS olim differuit, curante IO. GOTTSCHED. Regiom. 1703. fümpt. typographiae Geor- gianae 4. pagg 254. tit. dedic. (jc. pagg. ?. index. germanic. et lat. pagg. so. tabb. aen. $3. figg. 15. Prima editio bac tnfiripttone [mea aeri incifo itl id : Plantas in Boruília fponte na- fcentes e manuícripto parentis mei diuulgo IO. LOESELIVS 1o
| mine et fme figuris 4. pagg. $3. ind.lat. et germ. pagg. 11. —
" Lonic. Hif. nat. Naturalis hiftoriae opus nouum per ADAMVM LONICERVM. Francof. ap. Chr. Egenol.
à hum. Fl, THER tefle dedicatione, foliis 352. [eu paga. 703. icon. 627, app. pagg. 2. ic. 4. T. lI. ibi- dem. FL. 1555, iferumindicante dedicatione, foliis 5o. feu pagg. 118, icom, o2. onoma[I. et ind. page. 52.
Lonic. Kr. ADAMI LONICERI vollítzndiges Krzuterbuch. &c., dudum von PETRO VFFENBACHIO ver- - mehret
. filius 1654. /fme loci et zypographi mo-
— —
mehret &c. aniezo aber mit einer Zugabe begleitet von BAL'THASAR EHRHART &c. Ulm verl, Dan. Bartholomaei und Sohn, 1757. Fo4 pagg. 75. tcon. flirp. 840. -Addstame»tum peculiari titulo infi rici um P^£2. 136. comprehendit non (olum breuem commentationem ty 1ONICER! 5j tol UvÉE- vum etiam recenffronem praecipuorum remediorum in regno vegetabilt a recentioribus detecforum, vtr am- que ex propriis oberuationibus et probatiffimis auctoribus collegam. | Plura de vtroque LONICERI ope- re vid. cat. feq. artic. X1.
Ludvv. CHRISTIANI GOTTLIB LVDW!G definitiones generum plantarum au&ae et emendatae, Lipf. ap. lo. Frid. Gleditíchium 1747. 4. pagg. 316. praemi/f. pagg. 16. tud, pacg. 28. Prima edttio alia ratione compofita prodiit ibid. i 737. 4. mat. P^££- 144. praemiff. p7g2. ! 6, ind. paAgg.! 6.
Lugd. Hiftoria generalis plantarum. Lugduni ap. Guil. Rouillium 1:87. fof. mar. Vo. I. pagg. 1095. fig. 145t. Fol, II. Af. 10972—1922. Keg. 1248. App. pagg. 36. fige. 52. IACOBVM DALECHAMPIF M auc£o- rem effe buius operis poflea a [OLANNE MOLINEO ampliati, indicat praefatio vt et alia eiusdem edi- tio in linguam gallicam traduéfa boc titulo: Hiftoire generale des plantes, contenant XVIII livresen deux Tomes: tirée de |' Exemplaire latin de la bibliotheque de Mr. JAOVES DALECHAMP, puis faite francoife par Mr. JEAN DES MOULINS. Dernier edition reveué, corrigée et augmentée de plu- fieurs plantes et figures, qui manquoient dans les precedentes &c. à Lyon chez Phil. Borde, Laur. Arnaud, et Cl. Rigaud 1653. fo/. Vol. I. paz g, 960, figg. 1473. Vol. II. pagg.758. fie g. 1279. conf. praefat.
noftra p. 2,
* Magn. Bet. PETRI MAGNOL Botanicum Monípelienfe, fjugd. ex Officina Franc. Carteron, imp. Franc. Bourly 1676. s. pec. 287.16. 23. App. P. 289 — 309. App. alt.paga. 2, Edition: Monípelii ex officina Dan. Pech. imp, Paul Marret 3686. exeuw/ae nouus tantum titulus praefixus e[F 5 deficit. autem altera ap-
pendix.
* Magz. H. R. M. EIVSDEM hortus on Monfpelienfis. Monípelii apud Honoratum Pech 1697. 4. sizor. pae. 209. praemi//. paga. 16, tabb, aen. 21. 16. 24.
* Magn. cbar. EIVSDEM nouus character plantarum, opus pofthumum ab Auctoris filio in lucem editum, Monípelii ap. viduam Hon. Pech 1720. 4. P227. 340.
Mattb. PETRI ANDR. MATTHIOLI Commentarii in VI. libros Diofcoridis. Venetiis ex officina Valgrifiana 1565. f^t. mai. pA?g. 1459. praem. pagg. 170 effiz. aucdoris ef 1comes plantar. 932. Hu:us editionis figurat, ob magnitudinem et artifictofam repraefeniationem, praeferendae [unt omnibus in reliquis buius AnuéZoris operibus contentis. Paratae autem fant maximam par tem fumtibus Magnatum in Germania,
bi primum prodierunt in opere bobemtca lingua expofito et a. 1562. Pragae exctfo, quod recenfes D. de HALLER iz Praef. operis Weinmanntami $. XVll, quodque anno fequenti in Germanicam lingmam verfum prodiit boc t!1ulo: New Kreüterbuch von PETRO MATTHIOLO in latein geftellt, durch GE- ORG HANDSCH verdeutícht. Gedruckr zu Prag durch Ge. Melantrich von Aventin auff (ein und Vincenti Valgrifs Buchdr zu Venedig Uncoften. 1£63 fol. mat. foliis 575 feu pagg. 1149. praemif. 76. imago aucforis et 1c. plaut, $10. mon computatis plusquam 10, eandem plantam ab alia f acie fiflentibus, Num baec editio & bobemica differat, mfcio, — IAgtt tantum de plantis et alto oraime expofita eff, quam latina, quae fecundum DIOSCORIDIS libros fex dtfpofita, praeter amtmalium et mineraitum figuras bas omnes planta: um imagines, aliasque 122. additas et $ emendatas vel [altem mutatas continet , aique
aeterea baud raro nomina plantarum Alia iudicat, — Has editiones plures aliae iam praecejferunt, qua- rum SEGVIERIVS biblioth. bot. p. 120. fequ. feptem, et modo indiAatas fequutarum (praeter CAMER 4A- RII verfionem Germanicam. quam buius nomine [upra indicaut) tredecim indicat. Ex bis quatuor et nias fex po[fideo, quae (untY) PETR.ANDR.MATTHIOLI commentarii in libros (ex PED.DIOSCOR'DIS de medica materia Venet. in officina Eraímiana apud Vinc. Valgrifium 15 54. f2/. [agro praemifj. 46. icon, plant. 506. quae oXf auam folii partem. aequant. 2) | diícorfi di M. PIET. ANDR. MAT- 'THIOLi nei fei libri della materia medicinale di PED. DIOSCORIDE. In Vinegia, nella bottega d' Era(- mo, appreffo Vincenzo Valgrifi 155 ;. fol pagg. 741. praemiff. pagg. $8. icon. 5o6. eaedem. 3) EIVS- DEM commentarii fecundo aucti in libros Vi. PED. DIOSCORIDIS &c. His acceílit eiusdem apologia aduerfus AMATVM LVSITANVM, quin et cenfüra in eiusdem enarrationes. ibid. 1558. fol. pag. 776. praemt/[. pagg. 100. icon, eaedem additis 133. eundem magnitudinis, adeoque 639. poli, page. 5o. 4) EIVSDEM commentarii &c. iam denuo ab ipfo autore recogniti et locis plus mille aucti. Ac- cefferunt quoque ad margines graeci contextus quam plurimi, ex antiqui(fimis codicibus defumti, qui DIOSCORiDIS ipfius deprauatam lectionem reftituunt, ibid. ex officina Valgrifiana 1570. f/. page. » 5. praemiff. paga. 163. tcones eaedem cum additis eiusdem magnitudinis 956. Harum omnium editionum curam procu! dubio babuit aucior: ex illis autem alibi recufís ad manus [unt y) PED. DIOSCORIDIS de materia medica libri (ex innumeris locis ab ANDR. MATTHIOLO emendati ac reftituti &c. Lugduni ap. Io, Frellonium 15 $4. 12. pagg. 564. praemilf. pagg. 29. notar. et indic. curat. pAgg« 145. [tue tconi- bus. 6) EIVSDEM commentarii denuo aucti &c. acceílit eiusdem apologia aduerfus AMAT. LVSI- 'TANVM &c. Lugduni ap. Gabriel Coterium 1562. 4. »/. paeg. $37. praemi/J. pAGQ- 110. tCori, 64a. wadruple minores, apol. pagg. 69. 7) Les Commentaires de M. PIERRE ANDRE MÁ T'THIOLI tur is fix livres des fimples de PED. DIOSCORIDE, traduit de latin en francois (a? -4NT. dz PINET, Seigneur de Noroy bie dedicatione) feconde impreífion &c, a Lyon par la vefue de Gabr. Cotier 1566. fol. pagg. 538. icones numero et magnitudine vt no. 6, eaedem, praemil]. pagg. 63. sud. lat. et gallpagg.22. $) cedem titulo traduits de latin en francois par M. ANT. du PINET et de nouveau ac- creus dun bon nombre de figures , et reveus et augmentez en plus de mille lieux fur la derniere edi- tion de l'Autheur &c. ibid. 1572. fW. pagg. 6e6, icon. eaedem cum additis etusdem magnitudinis 938. poeni. pagg. 124. cum auctoris effeie , ind. pagg. 32. 9) P. A. MATTHIOL! opera quae extant omnia, h, e. Commentarii in. VI, Libros PED. DIOSCORIDIS de medica materia, adiectis in margine variis graeci textus lectionibus &c, nunc a CASP, BAVHINO qu diuer(arum editionum collationem infinitis locis aucti, f(ynonymiis quoque plantarum et notis illuftrati, adie&tis plantarum iconibus, fupra oriores editiones, plusquam trecentis (quarum quam plurimae nunc primum deícribuntur) ad viuum laesit &c, &c. 1598. folie. pagg. 1927. icon. mr praemiff. 116. cum effigie C. Baubimi , ind. paeg-- 5 22
4
Li
C «
iz "fpologiae et reliquis , peculiari fronti/bicto infi ruttis , fabfcriptum legitur: Francofurti ex offic. ty- pogr. Nic. Baffiei 1598. pagg. 236. 7nd. pagg. 6. Huius editionis fisurae iterum cum aucdtorü primis conutniunt, fcd omues recens effiguatae et maítae Camerarianae Matthioli Epitomes iconum imitationes 421. 10) eodem titulo editio altera Bafil, (umptibus Io. Konig 1674. quae editio neque contentis ne- que paginis a prsori differt, ZouAa tantum dedicatio acce[ft. 7
* Miller. 'Vhe Gardeners Dictionary &c. by PHILIP MILLER. the third edition corrected. London printed for the Author and fold by C. Rivington 1737. fol. olumimis II. fecunda editio ibid. 1740. Vtrumque Volumen alphabetico ordine confiriptum efl , poflea vero eorum contenta vna ferie recenftta et recufa [unit boc titulo : the Gardeners Dictionary &c. by PHIL. MILLER, The fifth edition corrected, Dub- lin printed by S. Powell &c. 1741. fol. Secundum quod exemplar verfo germanica adornata prodiit bat snfiriptione : das Englifche Gartenbuch , oder PHILIPP MILLERS G:ertner-Lexicon &c. überíe. A von D. i LEONH. veda IR: Theil (A—L.) Nürnberg auf Kofíten Jo. Ge, Lochners 1750.
cL A29. 5 48.UCL potius 5 28. (1ypograpbi emim errore pag.a20.[equitur pag.441) praemi/[.paga.i14.tabb.aem. y. Zweyter "Theil (M — Z) ibid. 17 s fot. pagg. :l pis ni. e£ EPA xs Emi KE dein €x qui- bus vnica l'lygalam Senegavu d'éam, tres foliorum et florum variam fisuram , reliquae , Vti omnes rioris voluminis, ad bortorum culturam pertinentia repr aefentant.
* Monti cat. Catalogi ftirpium agri Bononien(is prodromus &c, IOSEPHI MONTI, Bononiae ftudiorum 1719. apud Conftant. Pifarri. 4, 7. p^gg. 66. praemi[f. paga. 28. Ind. pagg. $. tabb, aen. 3. quarum prima cyprt, fecunda graminis duas fpecies, tertia locu[las et [ptcas variorum eraminis generum reprac[entat.
Morif. vid. Oxonient.
* Muut. Ocffen. NX'aare Oeffening der Planten &c. befchreeven door ABRAHAMVS MVNTING. T' Amfter- dam voor Jan Rieuwertsz 1672, 4. pagg. 652. tabb. aen. 40. icon. 52.
* Munt. Aardzeawrv. Nauwkeurige Be(chryving der Aardgewaffen &c. door ABRAHAM MVNTING. Te Ley: den en t' Utrecht by Pieter van der Aa en Franc. Halma 1696. fol. zai. pagg. 92. praemif. pag. 36. Ind. pagg. 64. tabb, aen. 243. 160. 262. Eaedem 1cones buius operis , additis duabus tabulis nouis, po- fea absque explicatione , féd accurattori nomenclatura, prodierunt boc titulo: AB. MVNTINGII Phyto- graphia curiofa &c. varias denominationes collegit et adiecit FRANCISC. KIGGELAER Amkítel. ap. Rod, et Gerh. Wetítenios 1713. f2/. sai, expofitia paeg. 47. praemi[f. pagg. 22. |
Park. 'Theatrum botanicum, or an univeríall and compleate Herball, compofíed by JOHN PARKINSON. Lon- don printed by Tho. Cotes 1640. fol. pagg. 1755. praemt/f. pagg. 14. icon. 2716.
* Park. Par. Paradifi in fole paradifus terreftris, or a choife Garden of all forts of rareft lowers &c. collected by JOHN PARKINSON,, the fecond impreílion much corrected and enlarged. London printed by R, N. and are to be fold by Rich. Thrale 1656. fol. pagg. 612. praemiff. pagg, 1o. ind. p. 16. zabb, ligno
incif. 110. fig. 832.
* Pluk. Pbyt. LEONARDI PLVKENETII Phytographia, fiue ftirpium illuftriorum et minus cognitarum icones &c. pars prior Lond.1691. fumtibus Auctoris. 4. a£, feu fol. min. continet auctoris efgiem et tab.1 — 136. fies. $10, Pars altera, ibid. anno eod. eouzizer tab. 137 — 314. fgg. 1015. pars tertia, ibid. 1692. contizet fab.315 —434. fizg. 800.1n famma 2715, Ad. boc opus pertinent. 1) EIVSDEM Almageftum betanicum fiue phvtographiae Pluc'netianae onomafticon methodo fynthetica digeftum &c. adiiciuntur et aliquot nouarum plantarum icones &c. ibid. 1696. pagg. 4o2. 2) Almagefti botanici mantiffa &c. ibid. 1703. p^gg- 122. praemilJ. pagg. 12. ind. pagg. 23. 3) EIVSDEM Amaltheum botanicum, i. e, ftirpium indi- carum alterum copiae cornu &c. ibid. 170j- pagg. 214. praem. pagg. 5. App. et ind. pagg. 10. In fex volumina Londini compatfa ita diuifnm boc opus snde accepi. Quum 1lud primum prodiret, pbytogr. P.I, continebat t. 1—272, P. I. f. 23 — 114. App. f. 115 — 117. AÍt. App. t. 118 —120, P. III. f. 121—250, P. IV. (quae a. 1696. vna cum almage[lo edebatur) 1, 2y1—328, €x quibus Autem t. 281, 282.288. 292,ad. 296, tunc nondum paratae érant , teff ante Mant'([ae praefatioze. Cum bac manti/fa Jequebantur f. 329—434. lta diuifum efl exemplar Dom, BEFRERI. | Conf. SEGFIERII bibl. bot. p. 149.
* Ponted. IVLI! PONTEDERAE Anthologia fiue de floris natura l:bri tres &c, accedunt EIVSDEM differtatio- nes XL. &c. Patauii typis Seminarii 1720. ap, Io. Manfré 4. paeg. 303. praemilf. pagg. 24. diff. pacr. 296. praemt/J. paga. 12. ind. et tabul. explic. pagg. 34. tabb. aen, malor. 12. variorum generum chara- & eres delineantes, inter quas Chamaeriphes tricarpos (jimo[a folio flabelhformi [eeundum totum babitum fium repraefentatur,
. Rand. vid. H. Chbelf-
Rai.Í. Hi(toria plantarum &c. auctore IO. RAIO. Tomus primus. Londini typis Mariae Clark, proftant ap. Henr. Faithorne 1636, f. pazg. 243. praemiff. pagg. 24. Cur confilium de iconibus addendis (cutus ad calcem libri mentio fit) nom expletum fuerit , praefatio fab finem tndicat.
Rai. II. EIVSDEM hiftoriae plantarum tomus fecundus cum duplici indice &c. ibid. anno eodem par. »7; — 1 940, indices p 'g. 36. praemi/f. pagg. &.M&/593.
Rai. III. EIVSDEM di plantarum tomus tertius, qui eft (applementum duorum praecedentium &c. ibid. ap. Sam, Smith et Reni, Walford 1704. pagg. 656. praemi/J. pagg. IX. dendrol.pagg, 135. App. pAg2- 235. ind. pagg. 6. Conf. praefatio noflra p. 3. —
Rai. metb. EINSDÉM methodus plantarum emendata et aucta. Accedit methodus graminum, iuncorum et cyperorum fpecialis. ibid. ap. eosdem 1703. et veneunt Amftelaed, ap. lanffonio-Waesbergios $. sz. page. 202. ind. pagg. 26. praemi[f. pagg. 32. cum auctoris effigie, | Editio Amítelaed. ap. Rud, et Gerh. Wetítenios 1710. sonnift tituli plagzula denuo imprejfa differt; illa vero Londini (Erfordiae vt iam monsit SEGVIERIFS) ap, Chrift. Andr. Mynthing 1733. s, recu[a paginis non rejpondet , caret etiam aucforis cffiate et. dedicatione. Prima editio , (tefle LINNAAEI bibltor. bot.) prodit Londini 1665. s.
uam nondum vidi; recufa eff ibid, 1682. impenfis Henr. Faithorne et lo. Kerfey 2. »»iz. boc titulo:
inethodus plantarum noua fynoptice in tabulis exhibita. pagg. 7:66. praem. paga. 24. ind. pagg. 34-
Huic editioni p, 161—166, annexa eft [yuopfrs methodi, qua 1n fuffruticibus et bibis di/bonendis vtitur -ANDREAS CAES ALPINVS, metbodus vero graminum t nondum addita eff. — 5
Rai- fj», EIVSDEM fynopfis methodica ftirpium Britannicarum &c. Editio III. multis locis emendata et 450.
circiter
Led
|
1
l
circiter fpeciebus nouiter dete&tis aucta cum iconibus. Londini impenf. Guil. et Io, Innys 1724. $. ^ ThAT. DA€ €. 482. (D. 281 —284. bis numeratis et * notatis) tabb. aem. XXIF. Jig. 67. praemiff. pagg. 16. ind. c. page. 30. Hanc «dttionem à DILLENIO Aadormatam effe conflat , ucer nec titulus nec dedi- catio illum declaret.
* Rai. [yn. II. EIVSD. fynopfis methodica ftirpium Britannicarum &c. editio fecunda &c. acc. RIVINI Epiftola de methodo et auct. reíponíio. Londini impenfis S. Smith et B. W'alford 1696. $. mat. paeg. 346. fine fig. Praemiff. page. 37. inà. pagg. 11. Epiff, peculiari. titulo tnfirucéa p. y6.. acceff. porro i, KAli de va- rus plantarum methodis difflertatio breuis zzerm»z peculiari titulo in[irucfa p^g2. 48. praemiff. pagg.i g. Di. et Epiff. 172 I]. editione omt//Ae Jant. Haec edittotantum citata eff, vót DILLENIFS$ is Il[tia editio- ne alta nomina generica tndtcautt. — Prima editio (zefle LINNAEO et SEGFIERIO) excufa eff Londini ap. Sam, Smith 1690. $. page. 317.
* Renealm. PAVLI RENEALMI fpecimen Hiftoriae Plantarum. Parifiis apud Hadrian Beys 1611.4 ai. pa?g. 150. fabb, aen. 25. 1c. 5g. ttt. dedic. p^44- 3. Ind. pagg. 4.
Riv, I. D. A. Q. R. (4, e. Doc. AVGVSTI QVIKRINI RIFINI) Ordo plantarum, quae funt flore irregulari mono- petalo &c, 1690. Lipliae impreffus literis Chriftoph, Fleiícheri fzl. reg. p^£9. 22. cui pracfixa eff EIVS- DEM introductio generalis in rem herbariam. 1590. fumpt. Autoris Lip(iae typis Chriftoph. Güntheri. f*l. reg. pagg. 33. praemuf. pae. 8. cum auct. efie. — Hie ordo comprebendit 125. tabulas et index Jpecterum praefixus pagg. 4. harum indicat 180. [n meo exemplari deficit icom Feromcae mintma: fo- ito férpylli , accefJerunz "vero 35. alsace fDectes tm memorato indice non indicatae , ita UE mumerus carum ad 215. aftendar, ex quo pates, pofl primam barum tabularum impre[Jonem reliquas demum firuras [pa- Lis vacuis relitlis aafculptas effe, ex prommde exemplaria buius ordints anter fe differre, lces eundem edi- Honis apnum prae fe ferant. "
Riv. II, D. A. Q. R. ordo plantarum, quae (ünt flore irregulari tetrapetalo. Ibid. 1691. typ. Chr. Fleiícherl,
Ag. 20. Itt. dedte, pagg. 6. 1s0dex pagg. 4..— Hic ordo continet 121. tab. et ugf icones in indice pracft- xo indicatas.
Riv. III. - — &c. flore irregulari pentaperalo. Ibid, 1599. typ. To, Henr, Richteri,
Agg. 23. tit, dedic. pagg. 6. ind.pagg. 4. Huius ordinis tab. (39. continent 154. figuras, tm meo vero exemplari deficit 1com Pyrolae folio rotundo minori in indice tndiatae,
Rjv. IV, — — &c, flore irregulari hexapetalo //ze Joco, a» et defcrzptione , qui
ordo poft obitum Auctoris imperfecf us in lucem editus eff et. 17, tabulis 2o. figuras frflit.
Roy. ADRIANI van ROYEN Florae Leydenfis Prodromus &c. Lugduni Batau. ap. Sam, Luchtmans 1740. $.
- mai. pagg. 538. praemilf, pagg. 72. cum tab. icbnogr. borti acad. ind, paeg. 3o.
Rucl. De natura ftirpium libri lll. IO. RVELLIO auctore Bafil. 1537. in typographia Frobeniana. f»/, paeg. 666. praemiff, cum indicibus pagg. o2. Prima editio Parifiis in cffic, Simon. Colinaei 15 56. fv/. SEGP/ERIO p.172. teflanteexcuía ad meas manus nondum peruenit, alia vero boc titulo: Prima pars de natura ftirpium libri tres, IO. RVELLIO autore &c. Venetiis ap. lo, Bapt, Pederzanum 1538. s. gg. 60$. praemiff. cum ind. pagg. 124. Secunda. pars IO. RVELLII, Canonici Parifienfis et Medici, de natura ftirpium liber II. et Ill. ibid. anno eodem pagg. $23. 4de/f etzam In RVELLIVM de ftirpibus epito- me. Cuiaccefferunt volatilium, greffibilium, pifcium et plantarum , magis frequentium apud Gallias nomina, omnia multo quam antea locupletiora per LEODEGARIVM a QOVERCYV. Parifiis ap. Io. Lo- doicum Tiletanum.1544- 4. 2gg. 75. quae nil aliud eff, quam catalogum nominum et [ynonymorum cum nominibus gallicis. |
* Rupp. I. HENR. BERNH. RVPPII Flora Ienenfis &c. edita a IO. HENR. SCHVTTEO, cui accedit (apple. |
- mentum, Francof. et Lipi. ap. Ern. Claud. Baillar 1718. 2. p2gr. 376. £abb. aem. 4, plantarum, icom. 9. praemiff. pans: 12. €um tab. [ymipt. generum, ind, page. o8. |
* Rupp. II. EIVSDEM Flora Ieneníis multis in locis correcta et aucta. Ibid. 1726. 5. page. 311. tabo, aen. eae-
dem, praemiff. pagg. 8. cum tab. gener. fynopt. ind.
"f. d PAG: 124. . Rupp. | |ALBERTI HALLER Flora lenenfis HENR. BERNH. RVPPII ex pofthumis Au&oris fchedis et pro-
p.III.| priis obferuationibus aucta et emendata. Accefferunt plantarum rariorum nouae icones. lenae fumpt. Chrift. Henr, Cunonis 1745. $. pagg. 4! ef ph ig - PAGE. 16. cum tab. gem. [jnopt. Ind. latim, Agg.22, Haec edilto fémper , priores vero monnifs ubi nomen genericum mutatum f'uit , citatae funt. Jabuílae aen. 4. priorum editionum, vtpote deperditae atque praezerea viles , bie omittunturs 6. autem
nouae eleganti[fimac fiflumt 1o. plantarum imagines. : : : eu * Scheuchz. Agroftographia, fiue graminum, iuncorum, cyperorum, cyperoidum, iisque affinium hiftoria, Au- &ore IO. SCHEV CHZERO. Tiguri typis et fumpt. Bodmerianis 1719. 4. pagz. 512. praem/J page. 4o. ind. paeg. 24, tabb. aem. XI. figuris 179. characferes genericos. et Jpeetficos felentes , cum alis g. tabulis, 20. fpecies imtegro babitu fuo c£ naturali magnitudine delineantibus, | Primum prodiit EIVSDEM Agro. ftographiae helueticae prodromus fumtibus Auctoris 1708. fol. pagg. 28, m quo iam praememorati opertis 8. pofteriorum tabularum icones pubitcauit. | Sequuta eff EIVSDEM operis agroftographici idea.
ri typis Bodmerianis 1719, 5. /f»« figuris pagg. 93. praemiff. pagg. 7» app. page. 7-
SPipuri typ ! Th EE -* Schmiedel.. CASIMIRI CHRISTOPH. SCHMIEDEL icones plantarum et analyfes partium aeri inci(ae atque
vinis coloribus infignitae &c. edidit Ge, Wolfg. Knorrius Norimb. typis Io. Iofeph. Fleifchmanni 1747. bL Huius operis tunc incbonti IX. tantum nune ex[fant tabulae cum xgniitamit p4g9.23. .— X Seg. Ver. Plantae Veroneníes &c. Auctore IO, FRANCISC. SEGVIERIO Vol.1. Veronae 745. typis Semi. narii 4. pagg. 516. praemilJ. pagg. LXXI. Vol. II. ibid. anno eod. pagg. 440. acced. Biblioth, bot. fup- plementum pagg. 79. Hoc opu: gueeter mappam topographicam contimet tabb. aen, 16, quibus reprae- Jüntantur 47. tones. — Serius illud ad manus meas perucmit, quare bine inde tantum illud citaui, — * Slevozt. Differtatio medica inauguralis de Urticis, quam praefide 10. HADRIAN. SLEVOGTIO tradit IO, MELCH. DRECHSLER 1:707. lenàe litt. Gollnerianis. 4. paee. 3o. cum tab. aenea.
* $vvert. Florilegium EMANVELIS SWERTIL &c. in duabus partibus et quatuor linguis concinnatum. [m- |. £2 preffum
preffum Francofurti ad Moen. apud Anton. Kempner, fümptibus Auctoris 1712. de nouo correctum et emendatum. /o/io »s4;. Florilegii pars fecunda" &c, opera et impenfs EM. SWERTII ibid, ex cffic. typogr. Eraím. Kempfleri 1612, — 4utiqutorem editionem nullibi indicatam reperi, facile etiam patet additamentum torreét ionis et Aucfionis paullo pofl buic eidem frontifhizio aeri incifó tantum adfculptum fwiffce. Pojfideo aliud exemplar boe titulo: Florilegium ampli(limum et felectiffimum &c. auctore EM, SWERTIO,. Amfítel. ap. Frederic de Wit fine anno, itemque Aliud eodem titulo ibid. ap. Io, lanffonium a. 1620. Pars fecunda Francofurti ex officin, typogr. Erafm. Kempfferi 1614. pter bas editioges nulla intercedit differentia, fi excipias tituli plagulam. | Pars I. fuper 67, tabulis neri incifis repraefen- zat 320. figuras, pars altera 43. tabulis fifHit 240, figuras. Expofitio icomnum confiflit im nudo nominum catalogo quatuor linguis, bortulamnorum more , confcripto p4gg. 24. Praemittuntur dedicatio , praefatio (óc. pagg. 16. cum effigie auctoris.
* Tabern, Krb. JACOBI THEODORI TABERNAEMONTANI neu vollkommen Kriuterbuch, durch C. BAV- HINVM gebelfert und durch HIER. BAVHINVM vermehret &c. Baíel in verl. Io. Ludvv. Kónies 1731. fot pagg. 663, ic. 641. rac pae2. 1o. M. und IIT, "Theil durch NIC. BRAVN befchrieben, durch C. BAVH. gebeffert und durch HIER. BAVH. vermehret &c. ibid. anno eod. P, 71. a p.665 ad 1316, P.III. p. 1317 —13529. icon. 1831. in [umma 2472. Acc, Indices X, linguarum, virium et praeparatorum commu- ze: in omnes tres partes pagg. 96. Haec editto contentis et pagg. refpondet ili, quae ibid. 1664. typis Iac. Werenfels, (umpt, lo. Kónigii ?rodizz, ibidemque a. 1627. typis et fumpt. Io. Ludou. Kónigii et fo Brandmylleri recu/2 eff. Augmentatio HIER, B.AFH. conflit 1n marginalibus et fynonymts. Differunt autem ab bis editiones antecedentes. | Ila, quam C, BAVH. figuris quoque auxtt , primum excufà ejt Francof. ad Moen. per Nic, Hoffmannum, fumptibus Io. Baffaei et Io. Dreutelii 1613. (cuius vero part. I. tantum po[fidee pagg. 636.) et denuo impre//aibid. per Paul. Jacobi, fumpt, Io. Dreutels 1625. 7. 7.
ACT. 642. praem:ff. pagg. 124, ACC. indices proprii pavzg« $4.5 P. II. pat x 728. praemilf. paeg. 8$. P. HI es. 202. Indices Il. e IH, partis p^ez- 48. bei Autem I path infiel FEX Eitulo Neuw Kreuterbuch, ibid. typis Nic. Baffaei a. 1588, prodit pariter in folio, quae autem primam tantum partem con[Hituit pagg. 318. icon. 558. praemi[J. pagg. 16. cum tndice 10. [fmguarum , vti fequentes edi- tiones, iam inflruéta paga. 28. Reliquas partes , 1llo iam mortuo, edidit NIC, BR.AFN M. D. Marpur- genfis ibid. 1591. zeffe eius praefarone in fequentibus editionibus corferuata: banc enim ipfam ed rio. nem nondum 'vtdi.
Jab. ic. Eicones plantarum feu ftirpium &c, in tres partes digeftae, adiecto indice gemino, curante NIC. BAS- SAEO. Francof, ad Moen. 1550. 4. sai. forma oblonga, paga. 1128. icon. 2303. praemijf. pagg. s. ind, lat. et germ. pagg. 15. Aucforem titulus nom indicat , [ed dedicatio, quae porro docet , boc opus aute commentariorum II. et III. partis editionem, in lucem editum effe. | SEGVIERIFS bib. bot, p. 190. pria- rem anni 1388. editionem eiusdem formae indicat , quam nondum "vidi, neque etiam dedicatio citata ipía die 5. Bart bolomaet a. 1590. data, eius mentionem facit. — Forte primae commentariorum partis editio prima anni 1533. erroris an[am dedit,
* T54l. Sylua Hercynia/fiue catalogus plant fpont in montibuset locis vicinis Hercyniae,quae reípicit Saxoniam, conícriptus a IO. THALIO. Francof. ad Moen. ap. lo. Feyerabend, imp. Sigifm. Feyerabendii, Henr. Dackit et Petr. Fifcheri 1588. 4. pagg. 133. 4c. 14. Prodiit cum IO ACH, CAAME- R ARII Horto fupra indicato. — |
* Til. Catalogus plantarum Horti Pifani auctere MICHAELE ANGELO TILLI. Florentiae 1723. typis Regiae Celfitudinis apud "T'artinium et Franchium. Fo/. alph, 2. ?abb. aez. 5o. figurae $3.
Journef. YOSEPHI PITTON TOURNEFORT Inftitutiones rei herbariae. Editio altera, Gallica longe auctior. T. 1. Parifiis ex typographia regia curante Io, Aniffon eiusdem typogr. praefecto 1700. 4. pagg. 664. T. II. et III. tabulas aeueas 476. continent. — Acceffit Corollarium ibid. 1703. 4. p. 54. tabb. aen. a 477.4d 499. Retufum prodiit boc opus eidem titulo bifce additis: editio tertia, appendicibus aucta ab ANTO. NIO DE JUSSIEU. Lugduni iuxta exemplar Parifiis e typographia regia 1749. 4 cwi editioni fuis locts inférta [unt addenda in priore editione p. 664—886. indicata, absque paginarum numero mutato; quae áutem illuc pertinentia Corollarium continet, cum eodem recuía (unt. Proflant etiam D. DE 7üs. SIEU additamenta fgillatim boc titulo: Appendices ad IOSEPH. PITTON TOURNEFORT inftitutio- nes rei herbariae ab ANTONIO DE JUSSIEU &c. Parifiis e typographia regia 1719. 4. e£ continent 1.) JOURNEFORTII vitam p. 1—X. 2) Iudicium de methodo etusdem p. XI—XX. — 3.) Botanograpborum elogia Tourneforttanae IfAgcei addenda p. XXI - XXX. 4) Catalogum operum botauicorum, quae in in- dice. fcriptorum rei herbariae Tournefortii in[Htutionibus praemi/fo deffderantur p. XXXI. XXXII,. Ipfés in[litutionibus nil acce[ft. ELE
X Tourn. bif. Hiftoire des plantes , qui naiffent aux environs de Paris avec leur ufage dans la Medicine. Par M. PITTON TOURNEFORT. à Paris de l' imprimerie royale 1698. 12.7221. J^£2.543. Praeter edi- tionem a D. BERNH. DE f USSIEU auctam et faperius indicatam , proffat etiam im Anglicam linguam zradutium boc. opus fequenti titulo: TOURNEFORT'S Hiftory of Plants growing about Paris , with. their ufes in Phyfick, and a mechanical account of the Operation of Medicines. "lranslated into Eng- lifh with many Additions, and accommodated to the plants growing in Great Britain by JOHN MAR- TYN. Intwo Volumes. Vol. I. London printed for C. Rivington 1732. 5. mai. pag. 311, Vol. IT. with copious Indexes of the names and virtues. ibid. anno eod, pagg, 262. Sed baec editio plane differt a prototypo non fülum ordine mutato et notis translatoris , verum etiam additamentis ex aucfiori 7US. SIEU editione et V AILLANTII botanico pariftenfi collecf is. '
Trag. HIERON. TRAGI de ftirpium vfitatis nomenclaturis &c. commentarior, libri III. &c. Argentorati excud. Wendelin. Rihelius 1:5 52. 4. conf. Car, feq. Artic, IX.
* Turz. A new Herball &c. gathered and made by WILLIAM TURNER. Imprinted at London by Steven Mierdman 151. fol. »uin. absque paginarum numero 2. alpb. 2. plagg. 16. figg. The feconde Parte
of WILLIAM Turners Herbali &c. Imprinted at Collen by Arnold Birckmann. 1562. pagg. 17 1. auerfis non numeratis. figg. 266. ex quibus multae cum FFCHSII figuris conueniunt.
Fail. Botanicon Parifienfe , ou denombrement par ordre alp ique des Plantes, qui fe trouvent aux envi-
à rons
rons de Paris &c. par feu M. SEBASTIEN VAILLANT &c. à Leide et à Amfterdam chez Jean et Her- man Veérbeek et Balth. Lackeman 1727. fol, mai. p^gg. 205, £abb. a€n. 33. icon. 334. CX quibis tamen | ,, Bonnullae unam [Deciem a diuerfa facie [rflunt. XFaill, «f, Hifteire de l' Academie. Royale des Sciences année 1718. avec les memoires &c. à Paris de l' im- primerie Royale 1719. 4. p. 143—191. cum tabb. acm, 2, anni 1719. ibid. 1721. pg. 9—47. tabb. aen. 4» CF p. 277 — 318. tab, aen. 1, anni 1720, ibid. 1722, pAg- 277—338. tab. aen. 1. anni 1721. ibid. 1723. PA£- 174--224. tabb. aem. 2, anni 1722, ibid. 1724. pag. 172—215. abb. aen. 2, quibus in locis vel no- , ua plantarum genera definiuit , vel fpecterum nomtna mutautt. Audor. tPelek Flora Norimbergenfis &c. opera et labore IO. GE. VOLCKAMERI (i/i?) Norimbergae fümtibus Mi- chaellianis 1700. 4. p. 407. tabb. aeu. 25, frurae totidem. — Editio anni 1718. ibid. apud Petr. Conr. Monath xoz, sf tituli plagmia, differt. : V/achend. Horti Vltraie&ini Index. Au&ore EVER. IAC. VAN WACHENDOREFT. Traie&i ad Rhen. ap. Nic, QU Van Vucht 1747. 4. mai. pagg. 304. Proleg. pagg. XXX. - JFeium. Phytanthozaiconographia fiue confpectus plantarum &c. a JO. GVIL. W'EINMANNO colléctarum, - quae, aeri incifàe per BARTH. SEVTERVM, 1O. EL. RIDINGERVM et IO. IAC. HAIDIVM, explican- tur a D. GE, NIC. DIETERICO Vol. I. Auguft. Vind. apud nominatos artifices, impr. Ratisb. per Hier. Lenzium 1737. fel, p^ge.200. Vol. Il/ibid. 1739. p?292. 516. Vol. Ii. explic. à D. AMBROS. CAR. BIE- LERO. Ibid. 1712. p*zs- 48$, VoLAV. ibid. 1745. pagg. 34o. tabb, aen. 1025. frghrae piéfae vitra 4000. . tAnnich, ltoria delle Piante che fiaféono ne Lid: intorno a Venezia. Opera poftuma di GIAN. GIROLA- í MO ZANNICHELLI, ar tien da GIAN JACOPO figliuolo delio fteffo &c. Publicata a fpefe fue in Venezia 1735. appreffo,"Ántonio Bartoli. Fol. »a:. paee. 290. tab. Aem. 311. (quor in ffngulis foliis) fítz.342. Hoc opere "huzere et. emendare [Iuduit Autfor ea, quae ante illum DONATVS aderejfus ejf 2n trAC atti, cud titulus: "Yrattato de femplici, pietre et peíci marini, che naícono nel lito di Venetia .....&c. di ANTONIO DONATI, Farmacopeo. In Venetia 1651. Appreffo Pietro Maria Bettano. 4. pagg. 120. tabb. Aen. 20. fígg. 22. CHI alii duabus, "Unus lapidis, Alter ius pifcis CHR AA.
ver iiu 2^ nq | — CATALOGVS OPERVM BOTANICORVM
a germanis ab artis typographicae inuentione ad annum MDL vsque com- : pofitorum typisque excuforum et a me collectorum.
L AASCUEPUIEBONIREIOKOEMMG NT mea quidem colle&io afferuat, g ica lingua impreffus eft 4/7«/fae Vindelicorum per Hans. Baemler 2. 1475. in folio et inícribitur das Püch der JVatMr, i. e. liber na- turae, qui titulus vero non conftituit peculiare frontifpicium , fed initium ipfius operis. Caret paginarum nimero et fic dicto cuftode , conftat foliis 292. feu pagg. 533. Recuíus eft totidem foliis per eundem a. 1478. et vtraque editio capitibus feu fectionibus XII. agit 1) de homine, 2) de coclis, planetis, elementis &c. 3) de quadrupedibus, 4) de auibus, 5) de moní(tris marinis, €) de piícibus, 7) de ferpentibus &c. 8) de infe- €tis &c 9; de arboribus, 10) de plantis, 11) de gemmis et metallis, 12) de fontibus miraculofis cum appendice de mocítris humanis. Cuilibet fe&ioni praefixum eft peculiare frontifpicium compofitum ex figuris ligno incifis, aliquot fpecimina rerum, quarum expofitio tedior, fed viliilime fiftentibus et pigmentis rudi peni- cillo obdu&tis, Paginis 366— 503. recenfentur arborum circiter 8o. et plantarum 9o, quarum deícriptiones, qvae fingulae nomen latinum et germanicum vt et qualitates viresque medicas breuiffime exponunt, peculia- ribus figuris carent, : M. Secundus horum librorum eft ORTOLFF von BAYRLANDT .Zrízípucb, i. e, liber medicinalis, uem excudit 44zz. Koburger. Norimbergae 1477. in fol. pariter fine frontifpicio peculiari, paginarum nume- ris, cuítode, litterisque initialibus, et conítat foliis 84. lea bes 167. Recuíus eft nga] ae Vindelicor, ab "dnton, Sorg 4. 1448. 4. cum praefixo titule: Ein Artzneybuch «von allen gepreften der men[chen, mye man den belffen fol zu irer. ge[untbeyt und. [lercke, fine cuftode, cum litteris tamen initialibus et paginis 186. iam adpre/fiscuius exemplari abs me afferuato manus cuiusdam veterani adícripfit: 4urcb D.ORTHOLPHF A HEYDENBERGER der Artzney usf Bayerlandr, vnde proprium huius auctoris nomen cognitum redditur, In hoc iibro non folum fub finem capita 26. agunt de quibusdam vegetabilibus, verum etiam vltima 79. capita figillatim recenfent plantas quasdam medicinales ; (ed vti figuris carent, ita etiam defcriptio, quae de viribus potiffimum agit, ex veteribus, PLATEARIO, GALENO &c. tantum compilata eft, cuius farinae aliquot alios adhuc tractatus iam feculo XV. et plures feculo XVI. excuíos producere poffem, fi fcopus praefixus hoc per- mitteret, vel etiam recenfio eorum lectoribus vtilis aut faltem iucunda foret. Vnum tamen filentio praeterire meque, fcilicet 5- HILDEG ARJDIS Phyficam, quia omnium a germánis editorum operum phyficorum et antiquiílimum et rarillimum habetur, licet feculo XVI. demum typis excufum fuerit, Separatim nunquam, quantum fcio, prodiit, fed aliorum auctorum operibus iun&um, cuius colle&ionis prima editio (quam non- Lex poffideo) Argentorati apud 7v. Scbortus 15 33. fol. impreffa, fufius recenfecur eiusque titulus integer fifti- tur in libro, cui titulus: Kwrzze Nachbricbt von den Bacherm und deren Urbebern in der Stollifcben. Bibliothec wo. DIIIL./cu part.XIV.Ienae 1741.4.p 469.Ct ÁnCHR.GVIL.KESTNERI Bibliotheca medica lenae 1745.8 .mai.p,342.
Meum exemplar,/£/4. 1 44.editum,illum prolixum prae fe fert titulum,qui verbotenus legitur in Lrz4ezio reuos
uato GE, ABR AH, MERCKLINI Norimb. imp. Io. Georg. Endteri 1625. 4. p. 332, quare eundem tranfcribere fuüperíedeo, et pro inítituti ratione folius tractatus , de quo fermo eft, titulum indico, qui eft: Lib. quatuor HILDEG ARDIS de Elementorum, Fluminum aliquot Germaniae, Metallorum, Lesuminum, Fruti- cum, Herbarum, AArborum, Arbu(lorum, Pifcium, Polatilium, et Animaniium terrae naturis ef
perationibus, cui tra&atui haec praefiguntur: in Phyficam Sandae HILDEGARDIS de Pinguia, eius- deo praefaíio. Ceterum autem moneo, 1) Nomen GE. KRAVT, Hagenoenls, quod huic Due 2 4 e i
x
*
i nt. .
MERCKLINO praefigitur, titulum ipfum non continere, et typographum breui praefatione tantum indicare, fe eius opera in TROTVLAE tractatus, qui primo loco pofitus eft, editione vfum fuiffe: an haec SEGPZERIO bibltothb.bot.p. 9 5. et o9. an(am affertionis dederint, extare EIVSDEM Zibrum fupra quatuor Hildegardis de eleo. mentorum (26. leguminum, frutizum, berbarum, arborum, arbuflorum maturis et operationibus Argentinae ap. lo, Schbottum 1544. 12 fl, iudicent alii; in meo certe exemplari eiusmodi commentarii nullum exítat veftigium, neque talem figillatim excufum indicant alii; 2) 'TROTVLAE tractatum pagg. 35. excipere illum HILDE- GARDIS pagg. i21. et hunc a pagg. 122. ad 247. ORIBASII, THEODORI et HIPPOCRATIS tractatum ; De- inde fequi ESCVLAPII tractatum pagg. LXXIX, diftin&um; Denique annnecti OCTAVII HORATIANI tractatum et ALBVCASIS chirurgiam (cuius in titulo generali nulla fit mentio et quae propterea procul du-: ' — bio etiam a MERCKLINO omittitur) pagg, 319, cui ad calcem additur editionis annus 1532. Ex hoc et pa- giaarum numeris diftinctis , cum illis vero primae editionis a KESTNERO indicatis conuenientibus, füfpicio mihi oritur, numne hoc HILDEGARDIS exemplar fit illud ipfum a. 1533. iam impreffum et titulo tantum no- uo (vel potius primo remoto in noua collectione) oblatum. 3) quae in HILDEGARDIS opere de vegetabilibus agunt, libro II, capp. CLXXXI, et libro III, capp. LV. a pag. 11. ad 86. pertractantur, quorum et reliquorum expofitio anilis a KESTNERO I. c, fatis iam declarata eft, 4) His addo, HILDEGARDIM, coenobii S. Ruperti
rope Bingium in tractu moguntino Abbatiffam et multis aliis operibus claram, feculo XII. vixiffe: cur autem GVL, DV VAL, tefte SEGVIERIO p. 85, hos libros inter fuppofttirios repofüerit, ego quidem: perfpicere ne- queo, fiquidem nil continent, quod ícquioris fexus ingenium füperat. Ceterum conf. art. fequ, V. no. 9.
Ue
4 Ww
.. HI. Primuseorum librorum,qui fingularum plantarum, quas recenfent figuris ornati funt, eft evbarius 1.2 latinus,cuius editiones in mea bibliotheca afferuantur fequentes 1) fine titulo, loco et anno; 2) alia iisdem ca- 5.4rens; 3) alia, cui, tituli loco, maiori typo infcribitur sSetbaríus , fed locus et annus pariter deficiunt* 4) in fronte gerit hunc titulum: sSetbarius Yyjaguntie imprefjus anno 1c. lxxyjjjj, cum fubiuncto fcutulo Io. Fau[ti et Petri Schoyfferi rubro pigmento impreflis, ceterum non differentibus ab illis, quae inter &OTH- SCHOLZII infignia biblicpolarum er typoerapborum no. 26, reperiuntur, curatius vero repracfentantur a cele- berrimo Polihyftore SCHWARZIO in (fuae differtationis, qua primaria quaedam documenta de origine typo- $ grapbiae propofuit, altera parte Altorfii a. 1740. ventilata p. j5.; 5) infcribitur €$erbatius Datapie im & prefjus anno óominí et cetera Iryyo 35. 6) SSerbarius Datavie ünprejjus anno óominí et cetes ta lxyrvj, quae editioomnino recu(ía eft. Omnes hae editiones in quarto, ut aiunt, ordinario excufae funt fine paginarum numeris et fine litera, quam cuftodem appellant, Quaelibet ex 1,0. foliis totidemque capi- tibus conftat, quorum fingula vnico formae folio comprehenduntur et praefixam habent figuram cüm addito ca- jituli numero, dimidium folii occupantem, ligno incifam, fed adeo iciune fculptam, vt vix ex vlla natura- e exemplar cognofci queat. His, practer praefationem vnico folio feu pag9. 2. compreheníam et capitulo- rum indicem 3. pagg., annexa eft appendix pagg. 36. capitulis XCVI, alia remedia, quae vocant fimplicia, ex tribus naturae regnis breuiter et absque figuris exponens cum peculiari indice pagg. 2. In omnibus praefa- tio et ipía expofitio eadem typusque monachorum litteris firnilis eft; in figuris autem haec differentia occur- rit, ut no. t. capite II. abrotani iconem plane aliam quam reliquae, no. 4. vero omnes icones ita inueríàs fiftat, vt dextri lateris partes a finiftris compareant, . Omnes autem hae figurae inter fe magis quam cum ipfa natu- ra conueniunt, omnesque, exemplari no. 5. excepto, pigmentis viliifime obductae fünt. "No. 1. loco germani- corum nominum belgíco germanica (JVzederlaendifébe) indicat, ceterum huius editionis omnes characteres fufpicioni fauent, eam antiquiorem effe illa no. 4, Editio no. 2. cum 5. et 6. tum figuris tum typo plane con- |; 4s;,menit, quod docet, eam Patauiae quoque excuíam effe; quum vero in his tribus editionibus, vti in reliquis, -^^* Tatino nomini femper additum fit germanicum, nullum e(t dubium , quin illae fecundum exemplar quoddam ^in Germania prius impreffum recufae tantum fint: e,' gr. cap. CXXXVI. , quod falicem fiítit, legitur no. r. Wilgke, , no. 2. 6. Weiden, no.3, Wyden, no. 4. Widen, ne. j. Weden, Editio no. 3. et igu- rarum formatione eundem licet ad ductum facta, et capitulorum litreris initialibus romanis grandiuículis (Praefatio tamen et appendicis capitula littera initiali vti editiones 1. 4, carent, 2. 5. 6. vero loco maiorum if áreae quadratae vacuae relictae medio typum paruum et ordinarium plerumque impreffum habent) omniuni maxime a reliquis recedit,conf.art.(eq. VII, no.2, Fufius autem haec omnia hic exponere, nec fpatium nec in- ftituti ratio permittit, id vnicum addo, nullam harum editionum nominare auctorem huius operis, omnium vero praefationem indicare hunc eius titulum: MERCIFUUr PracHCRR oe fimplicbius,atque monere, hoc opus in gratiam inopum aegrotorum, vt fibi ipfis (übuenire pollint paucis expenfis , ex veteribus medicis 7 compilatum et in meliorem ordinem redactum eífe. Huc 7) pertinet idem opus in linguam belgico-germa- nicam veríum fine titulo et loco; fub finem tamen indicis praefationem excipientis additum eft typographi infigne, mihi autem, quid? quod ipfi laudato SCHW/ ARZIO beatae nunc memoriae füper eodem abs me con: fulto, ignotum nec in Rothícholziana collectione contentum, et ad calcem appendicis leguntur haec: abes — maecrint iaer ons beeren meccc ef Ir rrj)]). Initium facit interpretis praefatio hac infcriptione Oye prologbe be ouerfettere vyt oen Zaryn ín oyerftibe, quam fequitur audtoris praefatio translata, cuius vero nomen etiam in hac'editione non indicatur, operis vero titulus ita explicatur: 0€ vettberingy Oct fimpel oer meoícinen in maníer oan practifíen, — Haec editio conftat fol. 163, feu pagg. 326. praef. et ind. fol, 7. app. fol. 36. ceterum autem paginarum numeri, cuftodis, et appendicis capitulorum litterae initialis defe- tu, nec non forma et contentis conuenit cum editionibus latinis, figuris vero, pari modo coloratis, figillatim cum illa no. 1. indicata, a qua tamen fe diftinguit nominibus belgicis hinc inde mutatis et plerumque pluribus latino iunctis, ex quo opinio confirmatur, illam no. 1. prius, quam hanc et reliquas, excufam effe; vt taceam, verofimile haud efie, editionem 1, et 4. ( quae editionis annum primum declarat) ob mutatas figuras, vti t. et 7. ob mutatum fermonem et belgicorum nominum augmentum, vno eodemque anno typographorum prelum relinquere potuiffe. His recenfitis editionibus D. SEGVIERIVS Bib/or. bot. p. 215. féq. cum eius fup- B.9 plementi vnacum pee Feronenfibus editi p, 4o, collata fequentes addit: 8) Vicentiae 1491. 9) Venetiis 1509. t0-12- 10) lingua italica Venetiis fine anno, 11) ibidem 1,20. omnes itidem in quarto, in octauo vero 12) ibid, 1539. 12-1613) capitibus XVIII. auta ibid, 1536, et denique gallica lingua 14. 1f. 16.) tres editiones Parifiis fine inp
Fd —^
—————————
ly
publicatas, vt et in folio 17) fine loco et anno: fed de no. r5. et 17. dubium fupereft, quousque cum hoc d
opere conueniant, IV. Hunc latinum herbarium fequutus eft alius germanicà lingua confcriptus, cuius fequentes, afferuo
11
editiones: r) fine titulo; annum vero, quo excufà eft, haec fubícriptio ad calcem rubris litteris additaindicat; !
oiffer &erbarius íft tsu Yyents geóvudit unó geenóct. uff oem rrvjjj. 6agt cs YHerts anno mcccclyrrp. et infignibus iisdem fupra III, 4. indicatis huic fübícriptioni rubrica fubiectis declarat; illudpariter ex Faz/fi Scboyfferique typographia proditffe, Recenfüitiam hocce cimelium laudatus SCHWAR- Z1VS in fua differtatione fupra citata p. 42.$. XXXXVI. Forma intecrofolio minori refpondet, titulus nullus adeft, praefatio tamen hunc indicat: (Ortus fanítatíe, oócr Dart oer QDefunóDeit, — Figurae ligno in- cifae multo maiores funt ils Herbarii latini et plerumque duas tertias folii partes longitudine fua explent, differunt etiam penitus ab iisdem, atque praeterea maximam partem naturae exemplaribus propius acce- dunt et multae fatis refpondent, omnes vero pariter rudi penicillo piymentis obductae funt. —Expofitio porro multo amplior et ftylo eodem confignata eít, cuius fpecimen muti fui exemplaris exhibuit ill. D. de HALLER in praefatione operis Weinmanniani $. Ill. Capitulorum numerus ad 435. excurrit, ideoque 285. maior eft illo Herbarii latini, vel faltem 159. computatis etiam illius appendicis capitulis. Ex his 569. plan- tarum et ro. animalium icones praefixas habent, $6. autem illis penitus carent, quorum tamen maxima pars de foífilibus vel ex regno animali produ&is agit, quae hic illis plantarum palfim inferta, in altero opere vero ad appendicem eius relata funt, . Ceterum nec huius operis auctor nominatur et editor in praefatione plura non indicat, quam quod magifítrum artis peritum conduxerit, vt herbarum vires atque naturam ex probatis veterum. fcriptis in vnum opus colligeret, quodque interea figuras collizens deprehenderit, multas dari no* biles plantas in Germania non prouenientes, atque propterea coeptum opus imperfectum reliquerit manu-
n —--
k
Ícriptam, vsque dum, pereapontspne in Palaeftinam pluresque regiones orientales , quas nominat, abíolutas et.
lantis ibidem naícenti itineris comitem affociatum repraefentatis inftructus redux in patriam opus hoc perfici et vulgi in víüm ger- manica lingua conícribi curauerit. Si huius operis praefatio, capitum numerus eorumque expofitiones aeque ac figurae conferuntur cum iisdem operis praecedentis: vix dubirarelicet, vtriusque auctorem effe diftin- guendum. Vtut autem hoc opus latino longe praeferendum fit, quia multas iam continet laudabiles plan- tarum effigies, multas tamen. etiam fiftit, tum ratione ipfius figurae tum partium colore, naturalibus exem- plaribus parum fimiles, imo haud paucas manifefte fidas , praecipue omnes fere illas pharmacorum exotico- rum, vtadeo ea, quae de his praefatio promittit, non reperiantur: taceo nomina faepius corrupta, aliaque falfa. Omnem ergo laudem huic operi conciliant plantae, quarum figuras naturae fimiles repraefentat, quae, me faltem iudice, (unt fequentes: agri;zonía (cius folium) apium» (dulce , celery Italorum) arz/Pologia louga (ftudio (eruaui nomina auctoris, vti funt fcripta, paucis illufirationis gratia fubinde additiset lunulis incluíis) Ar i[Lologia rotunda (famaria radice caua) acetofa, arum , atriplex, alleluta, afarum, acorus (iris paluftris ) alkekengt, auena,betonica, branca vríma (Tphondylii folia) £erberis , borago, bur[a pafforis, brionia (baccis rubris) $arotus lamium vulgare album) £rszella, bervv:5ca (pervinca) camomilla , celidonia, cicorea, confo- lida maior et regalis , cardo benediéfus , cinogtoffa, cardo ( carduus fullonum f. dipfacus) ebeiri, cardiaca, cof/us ' hortorum, eius folia) ca/f ameus , cartamus , diapeu[ia, durchvvachbs (perfoliata) eparzca. (ftellata ) éfula, eufragia, ebulus (cius folia) edera terreffris , elleborus m:ger (Hippocratis 'l'aberp., eius caulis cum foliis) fenugrecum (cum filiquis) faba, flammula (ranunculus pe erectus acris) jf7zge (fragaria) flores frumentorum (cyanus) flores 5. Iobazni (leucanthemum feu bellis maior ) ./ad2o/us (iris horteníis) zez//a (tin£toria) z4mandria (teucrium prateníe) berba paralifrs , berba rubea (geranium | Robert,) Pumuins Clu-
ulus) garzoffilata, galitricum, iuspiamus (hyoícyamus) Jacfuca, diquiricia (eius folia) Zeuifficum (eius fo- lia) £inm album, Wibum conuallium ,lauendula, liuum,ladanum (citus) meliffa, menta, mentafhrum,nai (fylueftris repens ) »»illefoliuzs, maiorana, marubium, moraccifj (morus) aercurtatzs (mas feu fterilis) suor- fus diaboli, mor[in galline (aliae) morabacci (rubus fylueftris) sigella (nigella(trum) saffurciuzo (aquaticum f, fifymbrium ) ze/:us (metpillus domeftica) orig axum , orobus (vicia) erat (antirrhinum minimum Lob.) pionta . papauer (latinum) pariezarta, pentafion (pentaphyllum repens maius) polipodzum s plantago mator €t minor | pimpinella (tragofelinum) pzro/a, protentfa. (potentilla f. anferina) pifa , pafHizaca domefl:ca (dau- cus) piritrum (ptarmica vulgaris) perfjcarza (mitis) prezeula verts ( bellis minor) rofa y » ajf ants (niger) rapa, ribes, [ambuctus, faluia (minor aurita) ferpilmm, olatrum, fcolopeudria , flafíf2gria (eius folia) fpima- vb'a, flicados arabicum, flicados citriuum, jpica nardi, foldanella (eius folia) tirimalius Springwvurtz, (ca- tapucia) zormentil/a (eius folia) frifolnm , zrifolium acutum , tanacetum (eius folia) vrzica, verbena , viola (martia) virga pafforis (dipfaci eiusdem alia icon) Fafer:ana (fylueftris maior, eius folia) Jpericom , yaces (viola tricolor), His annumerandae adhuc funt illae efiigies fecundum naturam pariter quidem delineatae, fed falfo nomine propofitae, nempe Aaffod:lus , cuius et gladioli cap. 195. icon eadem eft iridis hortenfis ; 4pot- lonaria Schirlizg, eft tufflilaro cum flore, cuius fola folia cum radice vzgw/ae cabadmae brantlartiz nomine C. 420, exhibentur, fynonymum germanicum Huflattig vero fappacio rotundo fic dicto c, 24s. (quod eít bar- dana cum flore) iungitur, cuius folia fola lappacii gro; £/ezz nomine c. 226. exhibentur; capur monachi eft calendula; cazzepitbeos eft Dulcatara; D/pzamur et polygonatum vulgare cum flore; —4ezs leon: videtur geranium batrachioides; egzlops eft aquilegia ; ellebori aibi nomine fiftitur idem polygonatum cum fructu feu tm fílla eft caryophyllata cum fiore, quae feminifera garroffilar2e nomine c. 205. indicata eft; ferz/a eft Tonchus laeuis laciniatus; //zgo eft bugula; f///ula pafforzs eft chelidonium maius cum filiquis, quod fiorens velidoniae nomine c, 3j. Occurrit; Hermodattilus e(t hieracii vel potius taraxaci fpecies ; berba vrinalis eft li- naria vulgaris florens, quae fictis floribus c. 235. fequitur; pes corum: eft ranunculus aconiti folio flore albo; pruna repraefentantur ramulo fra&ifero rubi idaei; /a77rie» videtur anacampferotis fpecies; /ab;za eft thuya; Jénacron et fémactonum eft (crophularia aquatica ; tapfía et barbarea; Tamarina: loco exhibetur tanacetum florens; Vermicularis eft anacampferos vulgaris; vu/gage, wwlfago veleimiaminu: fiftitur eadem afàri c. r9. icone; yrizr:u:s eft carduus Mariae; yugutrialis eft eryngium vulgare, Imagines vero prae reliquis proríus fi&ae mihi videntur azacardus , alce , afA fetida , balaufHa , bdelltum , bombax, cynamomum , cyminum, carui,
— «ubebe , cardamomum, camphor A, Crocus , cologuintida, « affía lignea » cocopidion, cataputia ( cuius genuina T ^ € 2 T ' icon
!
us indagatis earuraque genuinis imaginibus viuo colore per idoneum pictorem fibi '
" L *
,
fh T, icon titimalli nomine fiftitur) dyagriZiou, dragautum , daclilus , emblici , epitimum , euforbium , füipendula , qummi arabicum, galbanum, granatum, incenfaria, &arabe feu clecirum, lacca, melilotum, maflix , vnirra, mad etnuxmufcata, mirabolani, uux indica, oleauder , olimarum arbor ,olibauum , ofmunda, fpeonia (quae diftinguitur à pionia fupra indicata) palzsa , pes celumbinus , peucedanum , pinee (pinus ital.) pzff acee , pfrllium, f per , palacium leporis , reubarbarum, rubea tinc ura, finapts , fcordeon , [quimantums [cammonea, ferapinum gummi, fquilla, fandalum,ftme (fenna) fanguis draconis, farcocolla, ftrofularia (cuius vera icon fenecionis nomine adeft) zsrbit , zerbentina, tamartícus , tribulu marini , witicela, Zucarum i.e. faccharum, Prolixam hanc recenfionem nemini grauem fore confido ob raritatem huius operis, cuius genuinae icones tanto minus obliuioni dandae funt , quanto maiorem laudem illae, ceu primae ex barbariei tenebris erutae et fub ipíafigu- rarum Ículpendarum origine factae, omnino merentür, et quanto viliores comparuerunt eaedem in fequenti- 2.5 bus huius operis editionibus recufis, nimirum 2) line titulo 442w/fae Vindelicorum 1486.5 3) breui hoctitulo: 4. Herbarius zu £eutfch von allerhand Kreuteren , :bid. 1425. 4) fine titulo, i&id. 1425, — Hae tres editio- nes per Jo. Scoonfperger excuíae paginis et figuris iisdem fibi inuicem refpondent, ab illa vero Moguntina figuris vilioribus difierunt, vtpote quae (licet earum imitationes, fi illam cymini cap. r14. illamque cap, 116. additam citri excipias) non folum omnes inueríae multoque minores, et tamen foliorum ferratorum denticu- li maiores, verum etiam , praecipue ob partium et extenfionis proportionem haud obferuatam, omnes dete- riores redditae funt. Folilium aliarumque fimplicium figurae in Moguntina editione omiffaé his quidem in- fertae funt , fed lepidae et nullius plane ví(üs. Ceterum ex his editio no. 2, litteris capitam initialibus , folio- rum numero atque etiam cuftode, quem vocant, adhuc caret, no. 3, 4. vero iis, fi foliorum: numerum exci- $' pias, iam inítructae funt. 5) Alia editio prodiit //pae per Conrad. Dinckmnat 1457. fine titulo, litteris initia- libus, paginarum numeris et fine cuftode; figurae autem, omnesrecens factae, nec Moguntinae nec Augufta- nae editioni penitus fimiles, neque tamen Auguftanis meliores funt, et foffilium, animalium &c. lepidas reprae- (. feütationes interfertas quoque habent. His editionibus antiquior videtur 6) alia, cuius vero non nifi muti- lum exemplar ad manus eít: deficiunt enim non folum priora capita, fed etiam indicis vltimae plagulae, ideo- que incertum eft, num titulo quodam gaudect, numque editionis locum et annum declaret ; | aetatis autem fuae characterem indicant non folum defectus litterarum capitum initialium, numeri foliorum atque cuftedis, . fed etiam figurarum omnium fimplicium illorum, quibus Moguntina caret: addi poteft, figuram cyminicap. 114. illi Moguntinae et Vimenfis editionis fimilem effe. Omnes autem plantarum figurae et magnitudine et | praua imitatione cum Auzultanis praecipue vero cum Vlmenfi conueniunt, multae tamen mutatae , non vero .7 emendatae funt. 7) Alia fine loco et anno, prima autem praefationis plagula deficit, quareethoc exemplar non indicat, num titulus praicfixus fuerit. Hanc autem editionem illa no. 6. aetate parum inferiorem effe, vero
-.- fimile videtur ex defectu foliorum numeri , omniumque earum figurarum , quibus illa no. 6. et Moguntina ca-
ret; adeít vero iam foliorum cuftos, adíunt etiam iam litterae initiales, fed omnes quadratae et lipno inciíae: neque hae fingulis capitibus praefixae funt, fed totidem ferme iisdem carent fpatio quadrato vacuo relicto, cui littera pigmento rubro adícripta eft: e. gr. ex capitibus 52. , quae lit, A. comprehendit, 29, ornantureius. modi litteris fculptis, iisque vario modo figuratis et non vna ferie, verum per varias vices additis, ^ Herba- Ó rum animaliumque figurae omnes eaedem (ünt, quas no, 6. continet. 8) Aliaeditio hoc titulo: /n Zifem Buch ifl der Herbari oder Kreüterbuoch: genant der gart der ge[untbeit : mit, merern fiouren und regi- ern. Haec editio litteris capitum initialibus, maioribus quidem, fed fimplicibus et fufis, foliorum numero atque cufítode iam inftructa eft. Figurarum augmentum confiítit folummodo in illis, quibus, vti in Vlmenfi
ct Auguítanis editionibus, follilia aliaque fimplicia no. 6. omiffa reprae(entantur , quae vero, vtut ab Augufta-
nis dilfenr; maioris tamen pretii haud funt. Ex herbarum autem figuris paucae funt eaedem cum 6. et7., plurimae quidem illis fimiles , (ed rudiores et plerumque inueríae, multae prorfus aliae, Quurm vero in hoc quoque meo exemplari tractationis tria vltima capita et indicis finis deficiant, iterum dubius fum, an locum
et annum haec editio indicet. 9) Eodem titulo, ac no, 8. , 44rgentorati per Jo. Pry[s 15o7. Huius editionis fi- gurae funt eaedem, quas no. 8. continet, paucis exceptis , quae in no. 6. et 7. reperiuntur, ex quibus conclu--
1O derelicet, no. 6.7. etg. etiam Argentorati excufas effe, 10) Jbid per Rezat. Beck 1515. "Titulus et contenta iterum no. $.et 9, reí(pondent, quemadmodum etiam eaedem figurae partim ex no. 6. et 7. partim ex no. 8. et9. hic comparent. Omnes hactenus recenfitae editiones eandem adhuc praefationem, quam Moguntina
f! exhibet, praefixamhabent. r:)Hoctitulo; Zz5 Kreuterbucb oder. Herbarius von neuen corrigirt und 12. oebe[jert , ibid per Baltb. Beck 1527. ex 12) eodem fitulo ibid. 15 3o. Vtriusque huius editionis figurae, ordo et numerus capitum a prioribus non differunt, neque etiam ipía tractatio de notabili emendatione teftatur, li-
15 cet hanc titulus & noua praefatio breuiffima promittant. 13) Infcribitur: Kreuterbuch «von allem. Erdoe- máchs , anfenglich von D. I0. CI/B A zufammenbracht €5c. gemebrt von D.EVCHAR. RHODION
(in praefatione ROESSLIN) Zrazeof. ad Moenum apud Chr. Egenol/f 15 33 Titulus atque praefatio noua pri- mum nominat auctorem huius operis, (ed quo iure quibusue teítimoniis id fiat, non indicat, neque haec plu- ra de eodem refert, quam quod IO. CVBA ( quem cl. D. IO. BRVCKERVS in Zifforía vitae -4DOLPHOR, OCCONF M p. 11. 12. Augultanis medicis ad(cribitet primo loco recenfet, eius vero abitum vel obitum in- dicare nequit: Francofurti ad Moenum Phyficus feu medicus ordinarius ( vvezlazd Stat artz£ albie zu Franck. furt ) olim conítitutus fuerit. Ceterum in hac quoque editione antiquus contentorum ordo, fed fine capi- tulorum numero, adhuc obferuatur, fizurae autem prorfus nouae, minores quidem, fatis tamen artificiofe fculptae et naturae exactius refpondentes comparent , nonnullae vero etiam omiffae funt. Conftat autem hic liber, pagg. 212. icon. plant. 162. fructuum 19. et lignor. vel corticum 4, ex quibus aliquot bis occurrunt,
14 nonnullae etiam fal(o nomine indicantur, 14) Kreutterbucb «von aller Kreutter, getbier, pefleyne und AMetal natur , nuíz und gebrauch , ibid. per eumdem 1535. pagg. s19, icon. plant. 250. Hac editione plu-
15 res herbarum icones, maiores, iterumque emendatae fiftuntur. 15) Eodem fitulo, cum hoc additamento: alles tiber vorige edition zebeffert und gemebret , ibid. per eundem 1556, Haeceditio omnino denuo, fed totidem paginis iisdemque plantarum figuris recuía eft, correctionem vero et augmentum obferuare non potui:
t6 16 Kreuterbuch von natürlichen Nutz und gründlichen gebrauch der Kreuter, baeum, oefleud un Früchten €5 c. ibid. 15 5o. foliis 263. feu pag. y26. icon. plant. 708; Haec editio, multis nouis figuris enn.
-
JV... V te
omnibus autém ( 13. 14. 15, 16.) RHODIONIS praefatio adhuc praefixa, eius tamen aeque ac CVBAE nomen in titulo omisfum eft. 17) Kreuterbuch nem zugericbt -von allerhbana Baeumen, Stauden, Hecken, Rreutern, Früchten und Gemürtzen G5c. mit vielen nemen Kreutern und Figuren, in die zweybun- dert, über andere ausgegangene Edition gemebret &9c. ibia. apsd heredes Feenolffi 1557. foliie 342. feu
hs]
7
pag. 683. icon. plant. 703, 18) T itu/o eodem ibid. 1550. absque vlla mutatione recuía haec editio , quam 7/68
demum AD. LONIZERVS (tefte praefatione vtriusque eadem) in meliorem ordinem redegit et expofitione multum emendauit ita, vt antiquus Herbarius germanicus nunc noua et correctiori (ub facie in lucem prodi- ret, qua poftea, LONICERI nomine praefixo, faepius recuíus eft, de quo fequenti articulo XI, plura. Dum haec tub prelo iam fudabant, emtionis iure ad me peruenit 19)alia antiqua editio hacad calcem fubícriptione: Georud't unó volenóet oifet erbarius 6urd) &Gannfen fdjónfperger in oer ZAeyferlien Gtatt au 2luafpurg an oer míttioodhen nad oem voeyfjen funtag. 2Inno mceccc. unó in oemlyrrvjj. jare, Haec ab illa no. 2. receníita non differt, et cum 2. 3. 4. collata docet, intra triennium in vno loco tertium, et poft octo annos quartüm recufum fuiffe hoc opus, quod folum f(àtis teftatur decupiditate, qua exceptum fuit. . Ex his exemplaribus no. 1 — 7. 11. 12. 15. 18. et 19, figurae pari negligentia, ac in herbario latino, pigmentis obductae reperiuntur, Ad hoc opus pertinet quoque 20) editio Bataua lingua excuíà hoc titulo: Zen 9roren Herbarius, gheprent ?' Utrecht vas Sinte Martens Toorem. by an Bernts 1535. Huius editionis capi- ta et figurae cum illis no. 2 — 12. adhuc conueniunt, fed hae multo minores vilioresque funt, — Praeter has editiones, quas omnes in folio excufas poífideo, a D. SEGVIER Zi/tozb, p. 215. et füb CVBAE nomine p.242. fupplem. p. 4o. íequentes indicantur: z1) Herbarius lingua vernacula Germano. Belgica Moguntiae 1433. in folio fine figuris, ex Mífcr. fpicilegio veterum feculi XV. editionum. SAM. ENGEL //bAotb. felect iff. p.73 alius quidem editionis Moguntiae 1483. cum figuris editae mentionem facit; fed quum ipfe addat: hanc effe eundem librum, quem IO. GE. SCHELHORNIVS amocezir. lizterar. tors. I1. p. 2253. recenfet, hic vero ibidem —- non folum formam in quarto, verum etiam annum 1484. indicet, nullum eft dubium, quin typograhi vitio annmus 84. in8;, mutatus, adeoque hic liber ille ipíe fit herbarius latinus (upra artic. III. 4. expofitus: conf, D.de. HALLER l. c. Num vero liber a SEGVIERIO indicatus expofitione et capituloram numero cum lati- no, an cum germanico herbario conueniat, numque forfan eadem prioris in belgicam linguam translatio (u- a art. III. 7, recenfita fit, et anno antecedente jam fine figuris in folio prodierit, iudicet ille, cui eum ipfum infpiciendi occafio fuppetit. ^ Praeterea a SEGVIERIO l. c., hoc opus recenfetur excu(üm belgico idiomate
—-—-
7
242) Antverpiae 1514., germanico 23) Lybecae 1492. 24) ibid, 1520. 2j)Argentor. 1521. 26)ibid. 1528. 27) & t4 ibid, 1529. 28)ibid. 1536. 29) Venetiis 1538. Hae omnes itidem in folio prodierunt, ad quas etiam B;/4/rotp. $-8e* p.243. refertur 30) alia in 4to, Francof. 1535. per Herm. Gá///r:cb; Gallica lingua expofitae 31) fine loco et 50:5 anno; 32) Parifiis fine anno; 33) ibid. 1539. et denique Anglico fermone 34) Londini 1526. 35) ibid. 1539. 5 -
$6.) ibid. 1561., quarum forma iterum in folio indicatur: num autem hae citatae editiones omnes cum bac, an cum antecedente, an cum fequente opere conueniant, an aliquae earum opus prorfus aliud coníftituant, iterum nonnifi ex illarum infpectione affirmari poteft.
V. Horti fanitatis titulo latine compofiti operis editiones a me aíferuantur fequentes: 1) Oríus fa- nilatis, de herbis et plantis, de animalibus et reptilibus , de auibus et «volatilibus, de pifcibus et aatatilibus , de lapidibus et in terre «venis najcentibus , de -vrinis ef earum [peciebus , tabula medici- nalis cum diretlorio generali per omnes tratatus , fine loco et anno, fine foliorum numeris et fine litte- ris capitum initialibus maioribus, cum minoribus tamen areae vacuae relictae adpreíTis et cum cuftode. Alph. 4. pl. 8. feu pagg. 400. 2) Alia editio fine loco et anno atque a no. 1, difliculter diftinguenda, fiquidem nonnifi cüuítodis litterae et numeri his additi quandoque variant, atque praeterea fectionis pofterioris variorum tra- €taruum peculiares tituli alio typo exícripti funt. 3) Alia editio fine loco et anno itemque fine foliorum nume- ris; fed non folum vbique typo verum etiam capitulorum litteris initialibus maioribus diftintta, | 4) enetizs ger Bernardinum Benalium et Io, de Cereta de Tridiuo alias Tacuinum 1317. 5) fine lociet typographi nomi- mne ;;:7. Omnes hae editiones in folio excufae eodem titulo ordiaeque in publicum prodierunt. — Prior fe- Jo agit de herbis et plantis, et continct ; 30, capita, quo numero quidem illum herbarii feu horti fanitatis germanici nonnifi $5. fuperat ; fed quum ex illis, quae in germanico opere de animalibus et foffibilibus fimul egunt, pauca tantum huic, reliqua vero pofteriori fectioni inferta fint, numerus capitum de plantis ad r;o. ferme auctus eft, Reperiuntur autem inter has omnes plantae operis germanici, fed alio ordine, eodem ta- men modo expofitae, et illarum figurae, paucis exceptis, conueniunt cum iisdem adeousque, vt illae editio- "nis. no. 1, 2. 3. f. fint plane eaedem ac i(tae Argentoratenfis editionis art. IV. 10., ex quo colligere licet, illas operis huius editiones pariter Argentorati excufas effe. — Quac huic operi accefferunt figurae, eiusdem cum reliquis farinae, imo quaedam ex his vere monftro(ae et ex ludicro auctoris ingenio fictae funt: conf. D, de HALLERIc.$.V. His accedit, quod haud raro figurae aliis capitibus , quam quo pertinent, praefixae re- periantur, Quod ad figuras editionis no. 4. attinet, eae omnes non nifi harum imitationes ct adhuc viliores ceterum in meo exemplari pari negligentia coloratae funt. — Praefatio huius (ectionis in fingulis editionibus yecenfitis ab illa germanici operis hoc tantum momento praecipue differt, quod au&or eius declaret, illum, qui peregrinationem in Palaeftinam ceterasque regiones orientales, non folum glagtarum. verum etiam azi- mnalium , lapidum ceterorumque ad confeitionem medicinarum necejfariorum et. propter raritatem incognito- rum cratia Tofcepit. fuiffe perzmaxime nobilem quendam dominum , cuius inftinctu opus hoc conficiendum ag- greffus fuerit. Reliqua huius operis alreram féu pofferiorem eius [zélionem conftituunt capitibus 144. abfolu- tam et peculiari frontifpicio inftruttam hac infcriptione: : papi alii tralat us, pri i) de RE d fecundus de auibus, tertius de pifcibus , quarius de lapidibus , quas fequitur ira atus de crinis et deniaue fabula medicinalis cum diretlorio , de quibus vero plura fi referrem, ab inftituti ratione alie- num effet: id vnicum moneo, priores quatuor tractatus germanico fermone conícriptos annexos iam elfe germanici operis editioni fupra artic. IV. 9. indicatae et igillatim etiam Argentorati per eundem 7», der 1502. vtet per Balrb. Beck 1529, (conf. no. 9. 11.et 12.) excufàs in mea bibliotheca ex(tare, tractatum vero de iiem et reliqua in Moguntina iam et omnibus editionibus doesnt sreperiri, Latini operis editionibus in A 3
-^
i
cÀÀ
Upbu we
T V. yr on | 6 addit D. SEGVIER Ai£/iotb. p. 242. €) antiquiorem Moguntiae 1491. fol. ad cuius exemplar procul dubio re-' 7- £liquae recuíae tantum funt ; 7) recentiorem Venetiis 1521. fol., quibus forfan 8) iungendus eft liber gallico idiomate expofitus et ab eodem /spp/ez. p. 4o. hoc titulo indicatus: Zrbolayre, contenent [es quaités j virtus , proprietés des berbes, arbres, gommes et femences &5c. £cl, fine loco et anno, 9) Nuper ad- modum D. FRID. BOERNER in Epiftola quadam gratulatoria germanice fcripta (qua praecipue expofuit: «cb dem Frauenzimmer erlaubt [ey , die Arzneykuu[! auszusben V, e, an feminis liceat, artem medicam exercere) Lipfiae ap. Jo, Go£££, Imm. Breitkopf 1750. 4. pl. 2. excu(à, aliam adhuc huius libri editionem , quem ipfe poffi- det, p,12. hoc indicauit titulo: 77orfus fauitatis, quatuor libris baec quae fequuntur LUE: de ani- malibus ef reptilibus, de auibus e£ «volatilibus, de pifcibus et natatilibus, de gemmis et in «venis terrae nafcentibus. Singula autem capita fuis pulcre depidla funt fchematibus [iue duHk Oe caftigatius , quam badenus «videre licuit , id quod aequus leor ex collatione facile peruidere pote- rit, Appofitus efi index rerum, quae ad medicinam [pediant , quam copiofifimus, | Argentorati per | "Matthiam Apiarium. 1536. Fol. foliis 130. — Non folum ex hoc titulo, verum etiam ex primi capituli ini- - tio, quod au&or citatus fpeciminis loco addidit, fatis clarum eft, hunc librum pofteriorem tantum Horti fanitatis partem effe: num prior, de vegetabilibus potiffimum agens, eodem anno fimul recuí(a fit, neque hic indicatur, neque alibi annotatum reperi, Ceterum huius libri l. c. mentio fa&ta eft, quia auctor in ea opinione verfatur, ac fi effet opus S. HILDEGARDIS fupra art. Il, indicatum. — Auctores, qui ab ipfo citan- tur, nempe PASCHALIS GALLVS ZAib£eth. med. Bafil. 1590. $. p. 419. ISR. SPAACHIVS »omenclat. fiript. medicor, Francof. 1521. 8. p. 168. 'THOM. IAMES caza/, biblioth. Bodlejanae 1620. 4. p.253. YO. CASB. EBERTVS Eróffuetes Cabinet des gelebrten Frauenzimmers Francof. et L'bf, 1706. 8,p. 184, et POLYC.FRID. SCHACHER D//f. de feminis ex arte medica claris Lipf. ex offic. Langenb. 1733. 4. P. 31, omnino HILDE- GARDIS phyficam 1533. et 1544. typis excufam receníent, fed Horti fanitatis ne dedans mentionem faciunt, vtpote qui non folum figurarum additione, verum etiam expofitione fe penitus diftinguit. VI. Sub finem feculi XV. comparuit quoque HIER, BRVNSVIGII de arte deftillandi tractatus eiusmo- di figuris refertus: dum enim eius liber fecundus agit de aquis ex herbis per deftillationem parandis, atque , etiam ipfius herbae breuis hiftoriam (quae excerpta reperitur in BRVNFELSII herbarii tor; II. appendice | pag. 183. vsque ad finem HIEKONYMI 7erbarii Jrgentorat. apodixis vermanicae titulo) tradit , fingulis herbae ipfius imago praefigitur. In mea collectione tractatus hic (equentibus titulis proftat. 1) 77je anfa- ben ift das büch genant liber de arte diflillandi «von der Künjl der diflillierunz, zufammen colliiert und gefetzt "von HIERONYMO BRVNSCHWYGK, fo dan *von vvilen erfabrenden AMeyflern der erízmy | er erfahren und oucb durch fin teolich bantivirckung erkundet und ener bait. Ad calcem: Hiemit | volendt das bücb gemant lyber de arte diflillandi de fimplicibus von IERONIMO BRVNSCHWYG «vvzzdt ) : zirtzot der Keiferlichen freyen [Fate Strafsburg , und getruckt durch den vvolgeachbten Johannem Grüeninger | zu Strafiburg in dem achten tag des meyen 1560. fol. pagg. 212. auerfis non numeratis, icon. plantar. 338., | uarum vero aliquot bis terue alio nomine in(ertae, omnes autem cum iisdem Herbarii Germanici editionis Argentoratenfis, fupra art. IV. no, 6, feqqu. recenfitae, vel eaedem vel faltem iisdem fimiles funt, additis ali- quot aliarum rerum imaginibus futilibus: comprehendunt hunc librum II. pag. 15 — 123. — In praefatione Auctor de fe ipfo haec fcribit: z£5 HIER. BRVNSCHW YG des gefcblecbts SALERN , brtig von Strafsburgk &c. 2) AMedicinarius. Das buch der Gefuniheit, Liber de arte diftillandi fimplicia et compofita, Das niv büch der rechten kunft zu diflilliren. Ouch von MARSILIO FICINO und anderer. bochberópm- ter Artzte natürliche und güte Kunfl zu bebalten den gefunden leib und zuvertryben die kranckbeit mit erlengerung des lebens. Ibid. per eundem 1505. fol. pagg. 188. (vel potius ob errorem in numeris com- miffum 192.) auerfis non numeratis, icon. 200. : nonnullae enim plantarum aeque, ac aliarum rerum , figurae primae editionis omiífae funt, —Titulus equidem auctorem D librerum non nominat, praefatio vero ]
E
i
ur - [m I1 z 4 e "A M. 5 E o eo o 2. 4 o E 2 J [em n] [e] m p d v3 v O u a *
figurae, paucis exceptis , (unt eaedem, et no. 2. 4. coloratae, in omnibus vero pari negligentia locatae, quare |
6 Francof. ad Moenum per Weygand Han, fine anno 4, pagg. ror, plantar. ic, (a pag. 13, ad 99.) 185. 4^)
4 : t.t *9í y aet To . Ayata- d ad front, 4x gan lo val; ($26. Jo. redae- PCT (£AdKA, fale A d name ia auro baa e vend ea da. Tes. o.
a BRVNSCHW'IGIO traditur, nullibi reperitur, et icones, vt l. c. iam indicatüm eft, prorfus aliae funt. Re- ^
cufus quoque eft hic tra&tatus cum PED. DIOSCORIDIS herbario, primum per IO. DANZIVM von AST ger- ^
manice reddito et deinde a PETRO VFFENBACHIO correcto, figuris aeneis crnato et Francof. ad Moen. fumtibus Cezr. Corzboys 1610. in fol, edito, hoc peculiari titulo inftrutus: Zr deflillandi , oder Dieftellier Kunf! HIER. BRAVNSCHWEIG &c, auf nem überfeben, mit fchünen Figuren in Kupffer gezierí , von allen erratis entlediget und mit be[Jerm T: eutfch begabet 1610, a pagg. 474. ad pag. 616. Sed hac quo- que in editione plantarum deícriptiones et figurac omiffae funt, et illae in titulo indicatae repraefentant tantum inftrumenta pro aquis deftillandis neceffaria, plantarum vero icones nonnifi priori DIOSCORIDIS herbario in- fertae reperiuntur, quae, fatis laudabiles, primae forfan funt in Germania aeri incifae. Afferuatur porro
in mea collectione eiusdem Au&oris tractatus hac infcriptione: /iber de arte diflillandi de compo[itis, das.
bucb der waren kunft zu diffillieren die compofita und fimplicia, und das buch thefaurus pauperum, ein fchatz der armen genant /Micarium &5c. von mir JHERONIMO BRVNSCHW/ICK &c, (in pracfa- tione BRVNSCHW/EIG von SALERN, bürtig zuStra(Sburg) Z4rgeztor, i 512. finetypogr. nomine, fol pagg. 5445 paucistituli verbisimutatis /5/4. per Io. Grüninger 15 19, fol, pagg. 330; Did. per Balzb. Gruminger 15 32. fol. pagg. 280.in omnibus auerfi is. Sed hocopus pariterg ico idiomate et in folio excufu m,pars altera eft prioriset agit folummodo de compofitis medicamentis, neque etiam vllam plantarum deícriptionem aut iconem continet, adeoque ab antecedenti penitus diítinguendum eft. Liber eiusdem tractatus quintus eft fic dictus the(au- rus pauperum, quem figillatim excufum poífideo hoc titulo: fbefaurus, pauperum Haus Apoteck outer ce- brauchlicher Artzeney €5c. durch HIER. BRAVNSCHWEIG, Francof. ad Atoen. apud Cbr. Egcuolfi haeredes 1591. 8. pagg. 133. auerf, non numer, nil continet quam remedia euporifta contra varios morbos, et procul o bio idem eft cum illo, quem SEGVIERIVS p. 253. titulo 4porzbecae vulgi 1729. 8. germanice impreffae indicat.
: VII, Silentio denique hic praétereundum haud eít PETRI de CRESCENTIIS opus ruralium, quoniam aliquot ftirpium figuras pariter continet, licet hae quoque nonnifi typographis tribuendae, ipíàe viles et abs- que iudicio plerumque locatae fint. Huius operis poífideo fequentes editiones in folio excufas 1) PE- TRIS DE CRESCENTIIS zu £eutfch mit fiouren. ad calcem: gedrückt und voleudet noch der Geburt Chrifli M CCCC XCIIII. fine paginis fed cum cuftode. foliis 229, ind. j. 2) PETRVS DE. CRESCENSIS Das büch «von Pflantzung der aecker, boem und aller. krü£er. ad calcem : návv getruckt und geendet 4M D XII. vnacum indice pagg. 172. auerfis non numeratis, "Vtraque editio locum, vbi excuía eft, non indi- :cat, inter figuras autem, quas haec et illa exhibet, nulla prorfus eft differentia, fi paucas excipias in pofterio- ri omiffas vel alio loco infertas. Reperiuntur harum circiter 160, ex quibus illae herbarum maximam partem funt eaedem cum iftis herbarii germanici Argentorati excufi ( vnde coniectura de loco typographi facilis eft) arborum vero circiter 40. adhuc viliores, ^ Praeter has ítirpium icones plures infertae funt aliae nullius prorfus momenti. 3) PETRVS DE CKESCENTIIS «von dem nuíz der ding die in aeckern oebomft mer den, Argentor. impre[J. apud Io. Schott 1518. pa58- 169. auerfis non numeratis, tit, praef. et ind. fol. 6. icon. ftirp. 157. ex quibus vltra 100. funt illae ipíae, quae editio Herbarii latini fuperius art. IIl. no. 3. recen- fita continet, ex quo concludere licet, eam herbarii latini editionem Argentorati quoque excuíam effe, — 4) iDe omnibus agriculturae partibus e£ de plantarum animaliumque nátura eí «utilitate lib. X1L per PETRVM CRESCENTIENSEM &c. Ba//l per Henrich. Petri 1541. pagg. 385. tit. praef. et index pagg. 12. icon, ftirp. 135, quae, ante memoratis minores, paullo maiori quidem artificio (culptae et maximaim partem naturali exemplari fimiliores funt; nihilominus tamen pariter de incuria au&toris teftantur et haud paucae , vti in antea memoratis, incongruo loco, imo ctiam plus quam femel infertae reperiuntur, Plures huius operis editiones variis linguis impretfas indicat faepius citatus D. SEGVIERIVS p. 754, ex quibus tamen non nifi tres occurrunt cum figuris, nempe Venetiis r5 11. 4. ibid. italica lingua 1561. 4. ibid. eadem lingua 1564. s. cum 16, figg. quas nondum vidi; fex aliae autem fine figuris ab ipfo etiam indicatae mihi ad manus funt, nempe ;) latino fermone expofita in folio columnis diuifis, fine titulo, fine paginarum numeris et fine litteris iniciali- bus (pigmento nunc rubro nunc caeruleo artificiofe adícriptis) cum littera tamen cuftodis. Ad calcem ]Je-
itur: Draefens opus ruralium commoóorum PETRI DE CRESCENTIIS boc inóuftríofo catactevt tanoi ftílo ab cunctorum utilitatem omnipotentis oct fuffragio novifjime imprefjum eft in 6omo ^jobannís óc YOeftfalia, 2(lma ac florentifjüna in untverfitate Zopanienfi , foliis (9v. fine anno 6) Alia editio iisdem characteribus eademque mole cum hac rubra ad calcem fubfcriptione: Drafens opus rutalium commobotum petri oe Crejcentíis. quobam inóuftriofo catacterífanói ftilo: novijjine omnípotentís ócí fufftagio abinuento, extítít bac littera vera mobernata abfcifa. et. formata ; inpreffum per ^oannem oe iveftfalia Daberbornen oyocefis. ^n alma ac florentijjima vui, uerfitate £ ouanienfi vefioentem. 2(nno incarnationis Dominice m'cccc"lrríii, menfis $Decem, bris 6íe nona. ?2* Hoc in exemplari aliquot litterae initiales auro et variis dip elegantiílime pictae funt. 7) Antiquior editio in fol. fine paginarum numero, cuftode et fine
*
; itteris initialibus foliis 205. co- lumnis integris cum hac in fine fübícriptione: [Detti oe crefcencys ciuis bonoit, ruralium »moóorum libri 6uobecím finiunt feliciter per íobaunt Cxbüler ciuem Mii impref)i. circit. riíij, falenóas matcías. ammo vero a partu. virginis falutifero trillefimo quaoringentefimo et fe ptuagefümo prímo 1c. 8) editio pariter infolio cum hoc fimplici titulo primo folio impreffo: pus tu»
alium. commoóorum Qetrí oe Qrefcentiis, — Ad calcem: práfens opus tutalium commoóor. Petri 6e crefcentíis boc inbufttiofo caracterífanóí ftilo ao cunctor, vtilitatem. omnipotentís ocí fufftagio impreffum e(t avgentíne. 2I1nno óomint m cccc lrrroj Sinitum quinta fcría ante fe; ftum fancti Qretjoríl. — Haec editio conftat foliis 147. columnae func diuifae et fingulis paginis tituli loco adícriptus eft librorum numerus, ceterum nec paginarum numeri nec cuftodis litterae adfunt, et loco initia- lium litterarum maiorum areis vacuis impreffae funt litterae minores. conf. Scriptores rei rufticae &c. curan-
! . Fritfih 1735. 4. mai. editi praemiffor. p, XLIX. — 9) Ze agri- te IO. MATTH, GESNERO LJjf. fumpt, Caf. Fritfc ia 4 p Eat
—
Mo
———ámÀ
T4 yn. Vit
€ultura omnibusque plantarum et animalium generibus libri XÀ1I. autlore optimo philofopbo et apri*
10 cola PETRO CRESCENTIENSI &5c. Bafzl. per Henr. Petrum 1534. 4. pagg. 574. t9) Jratíato dell
MÀ
z -, 4 j
6
P
[ao
-— o
| gendae, naturae fed complexionis eiusque graduum, et loci vbi crefcunt pag. 14. Continet nempe hic liber
"Airicoltura di PIERO de" CRESCENZI &c. di nuovo ri-viflo e rifcontro con Tefli a penna dallo! NFE- RIGNO. 7» Firenze 1605. appre(fo Cofrmo Gtunti. 4. pagg. 576. tit, dedic. et praef. pagg. 8. ind. pagg. 12.!
Atque haec funt opera illa ftirpium imaginibus ornata, ex quibus, renaícente rei herbariae ftudio, eius cultores informationem haurire poterant, vsque dum feliciori fidere, priori iam feculi XVI. dimidio, plures viri cordatiores et doctiores, omnes quantum ício (neque etiam LINNAEVS biblioth, bot. alios iftius aeui inter ichniographos indicat) Germani, ftirpium deícriptiones figuris naturae magis fimilibus illuftratas cum publico communicarunt, quorum operum breuem recenfionem coronidis loco addo,
Vif. Omnium autem primus genuinas ftirpium imagines paratas cum publico communicare coepit immortalis memoriae BRVNFELSIVS , cuius opera huc pertinentia fequenti ordine prodierunt, 1) Jerba- rum -viuge eicones ad naturae imitationem fumma cum diligentia et artificio effigiatae , unacum effettibus earundem, in oratiam cveteris illius et iamiam rena[centis berbariae medicinae per O1H. BVVNF. recens editae 1530, quibus adietla ad calcem appendix ifagogica de «vfu et adminiflratio- ne (implicium , item index commentariorum fingulorum. "Argentorati apud. lo. Schottum. Fol, praeter dedic. et indic. pagg. 266. App. plagg. 14. icon. 86, 2) ZVoui berbarii Tomus II. per OTH. BRV.NF, recens editus 1531. ibid. pagg. 9o. icon. 49. cum appendice varios aliorum auctorum commentarios conti- nente pagg. 199. et ind. pagg. ;. 3) Tomus berbarii O13 HONIS BRVIVFELSII III. (pofthumus) co- vollariis operi praefixis , quibus refpondet calumniatovibus fuis, paffim errata quaedam priorum tom. diluens. Ibid. ap, eundem 1536. pagg. 240. ind. pagg. 2. icon. 103. — 4) Recufüs eft ibid. apud eundem £07. £. eodem titulo et absque mutatione a. 1532. 5) 40m, II. vero a. 1 $36. eodem quidem titulo, fed ita mu* tatus prodiit, vt non folum paginis, verum etiam quatuor icopibus (/aceae nigrae, Rorismarini, Saíuiae , Fa- lerianae ) fed paruis additis differat. 6) A. : LT. ibidem apud eundem comparuit iterum Tor, Z. a. 1832. re- cufus vna cam Ton. JL. ef. III, a. 1$26, edito, fed hoc titulo generali praefixo : O17. BRE. WEEPSHGS- barium tomis ribus exatlo tandem Audio, opera ei ingenio candidatis medicinae fimplicis abfolutum:-
qua in editione nil reperitur mutatum. 7) Tandem a. 1:539. iterum eodem titulo generali apud eundem
prodibat hocce opus, cuius 7077. Z. paginis quidem refpondet praecedentibus editionibus, fed non conten- tis , quibus denuo accefferunt fex icones (paptaginis aquaticae , Dracontii maioris , Parietariae , Ar iflologbiae, Ferbenae foeminae, Perfoliati) ex quibus autem quatuor vltimae totidem aliis hic omiffis ( Bem Hezrtci , Fa- mariae bulbofae fecundae [Deciei, Senecionis, Bifolii [rne flore) ceu emendatae fubftituuntur. Tom. ll. eft idem a. 1536. recufus; 707. /![I. vero etiam denuo impreffus, paginis quidem conuenit cum eius prima editione, fed cotinet quatuor figuras nouas ( Zffrapziae, alteram tconem Semperuiui, Filicis, Cumini) ex duas emendatas (Allá, Parri) totidem vero etiam viliores ( z4cetof? Mae , Azifi) et vna (Colcbici) pror(us omiffa eft. Ceterum huius editionis vltimo tomo iterum acceífit appendix de víu et adminiftratione fimplicium in praecedenti edi- tione omiífa. Praeter has latinas editiones 8) prodiit hoc opus in germanicam linguam traduéctum hac inícrie tione: Contrafayt Kreüterbuch nach rechter «vollkommener art , und befchbreibungen der alten, befi- erümpten artzt , vormals in Teutfcher fpracb, der ma[sen nye gefeben, noch im Ti ruck aufsgangen, Sampt einer gemeynen Inleytunz der Kreüter «urhab , erkantnufs, brauch, lob, und berilicheit. Durch OTHO BRVNNFELSS nemlich befchrieben 1532. zu Strafsburg bey Hans Schotten. fol. pagg. 332« praemiíf. pagg, 2c. index nom. german, et morbor. pagg. 14. icon, 176. ex quibus 4. bis occurrunt. 16, no- uae autem (p. 34. vverfser :4ugeurrol? , 90. et 92. Teuffels Abbifs , 97. et 185. Framvven rüfslin (lychnis co- ronaria) 102, vveif3 Gilgen, 112. Blavv Gilzen, 128. Edler Hanen Fifs (Geranii fpecies) 136. Chamillen , 214. Grofs Vogelkraut et Kleim Vogelkraut, 233. aei sou (Efula rotundifolia) 238. Ed/er Steinbrech (Herniaria) 241. Schlutten (Alkekengi) 243. Widerzhom oder W.dertodt (polytrichon aureum) 262, Springkraut (Catapu- ti3) 323. Karzentreubel mánnlim und vveiblin) accefferunt, quae in I!L. tomis latinis omnium editionum non reperiuntur. 9) /Ánder Teyl des Jes Contrafayten kreüterbuchbs. Durch Dotfor OTTH. BRVNN- FELSS zufammen «verordnet und befchriben 1537. fol. ibid. ap. eundem , pagg. Y73. tit. praef. pagg. 3. ind. pagg. 2. icon. 98. ex quibus 27. ad priorem tomum, vtpote ibidem iam dre , referuntur, et vnica, - fcilicet p. 145. Ricinus, deícriptione caret, ceterum 32 icones (p. 14. Crocus (Colchicum cum fructu) 32. Knob- laucb, 46. Zybelen. (cepa, cuius eadem icon quidem op. lat. T, III. edit. 1540. iam reperitur, fed minor) 41. WVeifser Senff , 48. Morrettie, 62, Reifs (Nafturtium hortenfe) 67. Zy/serez (Cicer) 75. Rómifcber Mangold, 76. rotber Mangold, 84, Weinreb, 97. Hartrycgel (Liguftrum cum baccis) 88. Scb/eben, 88. * Veg kbolder (lu- niperus) 90. Brombi«en, 92. Bterenkloe (an Aitrantia) 96. Berzrams (Ptarmica) 98. Diptam (Fraxinella) 108. W»ylder Hyfop, 112. Stabwvurtz, 113. Encian (quo nomine damnofo errore fiftitur icon Belladonnae) 116, Bacb- bunn (Beccabunga rotundifolia) 118. Saurrancb (Berberis cum fructu) 132. Hau/Tvvurtz (Sedum maius) 137. Beervwurtz, 138. Nept , 139. Peonien Rofen, 140 Hopff (Lupulus) 142. Jeifie Nyefivvurtz (an Arnica) 144. Gejfs- blatt (Caprifolium) 145. Vunderbaum (Ricinus) 146. Rofen, 148. Kore (an Carthamus) nouae funt. — Pracfa- tio docet, hunc tomum poft auctoris obitum in lucem prodiiífe, et illarum plantarum , quae poftea latinis to- mis accefferunt, deícriptionem latinam ex (chedis auctoris reli&is Doct, MICH. HERR adornaffe, His operi- bus accenfendus adhuceft 10) liber, cui titulus: Zt DIOSCORIDIS bifloriam berbarum certiffma adapta- tio, cum earundem iconum nomenclaturis graecis, latinis ef germanicis. - Der kreüfer rechte ar-- bafftige contrafactur , erkanntnusf, und nabmen kryechifcb, latinifch und feutfch, nach der befchrei- bun DIOSCORIDIS :545. Argentorati Io, Schottus aere perennius dedit, fol, pagg. 372. fed falfo calculo : fiquidem pagg. 10$. ad 111. et pagg. 244. ad 259. omiffae funt, et quidem non folum in meo exemplari, ve- rum etiam inalio collato. Accedit index plantarum, nominum latinorum, temporis quo florent et quo colli-
314 icones, ex quibus 27 t, eaedem (unt, quae in BR VNFELSII operibus vel latinis vel germanicis apud ves Dto Been otn o Pop Po pae eode eA ppr F. Fg. fom M ATA IUS, - 777 *- *
Raediias due Por! a euo) aft Lips fant ! pa aep, fap a or de
acm RR
yitt. 1X
' dem typograghurm éxcufis reperiuntur , fi excipias quinque (fecundae edit T. II. p. 63 Rofinarinum, 92. Sal:
uiam, primae edit. T. Ill. p. 105. Z4zifzm, p. 135. Allium, Germ. edit. T. 1l. p. 40. Sinap') quae hic eo-
dem quidem habitu, fed magnitudine auta, fiftuntur; reliquae vero quadraginta tres ( p. 27. Ceuta, 2$.
Ruta montana (Thalidtrum) 78. 4/oe, 79. Sena, 81, Sambucus, 96. Helix (Bryonia baccis rubris) 113.
. Ompbalocarpon (Aparine) 114. $o/idago Saracenica , 115. Stichas vel floechas (an Cinara) 146. Ribes, 161,
Hympbir (Rubus idaeus), 162. P;tis aiba (Bryonia baccis nigris) , 170. Cyclaminss (Lathyrus aruenfis tubero- fus), 178. Hieracium paruum, Y79. Androfemon (Hypericum Androíaemum dictum), 196, Ein Va/ferkraut forte Wafer EpfF (Apium paluftre), 197. Nardus iudica (Lauendulalatifolia), 152. P/éudonardus, lauendula (Lauendula anguftifolia) , 200. A4zetbum , 201. Blitum, 202. Betonica pratenfis (Caryophyllus fylueftris) et Bz- zonica [y&efiris (Liychnisflore laciniato), 206. Ocimum minus, 217. Aconitum pardalianches (Paris), 219. Tufa- £9? (Chamaedrys montana), 307. Sanc Catbarinen Blám (Nigella aruenfis) et JWezskrast (an Lycopodium), 313. Abffnthium marinum, 314. «dbrotanum foemina , 31$. Onopis, 316. Heracleotica, nux auellaua, 317. Cy- pr eff»: (an Chamaepitys, parua icon), 319. Narci//z; (planta flore radiato ex icone non cogno(ícenda), 321. Ly/f- macbia (quadrifolia lutea) , 322. Pzeris, Fix mas (an Polypodium) , 328. Centummorbia (Numularia), 35 2. $pa- tula foetída (fal(aicon mihi ignota), 3 f 3. Polygonum, 356, Fergifs mein nit (Echium (corpioides paluítre], 3; 8. Veratrum album, 361. Ruta fylueffris mas ('Yhali&trum), 366. Telepbium, Craffula maior , Aizoum fylueffre (an Baccharis), 372.Brennkraut (an Galeopfis calycibus aculeatis) accefferunt,quüm omiffae fint e contrario decem et feptem (P/antago rubea T. l. p. 25, Chbamaedrys 125, Bifoliuso absque fiore 183, Gázsb/umlein (Ay(li fpecies) T. M. p. 34, Fuifoltum 68, Pentapbyllen app. 215 , E/tebryfón 'T. VL p. 114, Ceztauria (Centaurium minus) 12f,
"Cuminum 138, Chaerefolium 141, Origanum 159, Millefoltum paruum v71, Napus 193, Sifer 198, Germ, edit. T,
I. Nap: alia figura p. 45, Tbymus 109,JVilde vvelfébe bobuen (Lyychnidis fpecies) 119) quae memoratà opera continent. .Ceterum huius libri fingulis ftirpibus nuda tantum nomina graeca, latina et germanica adduntur faepiífime correcta, vnde etiam fpecies vnius generis accuratius coniunguntur; feruantur tamen multorum no- Tina faifa et praecipue etiam illud Gentianae p. 87, Belladonnae imagini iterur; adícriptum. — Pag. 22r, ad 312. inferuntur plantarum nondum cognitarum deícriptiones ex DIOSCORIDE in germanicam linguam verfae. Quoniam huic libro nulla praefatio nec alia informatio praefixa eft, incertum manet, cuius ope víus fit typographus in illis, quae ad correctionem et auctionem eius pertinent. Ceterum adhuc moneo, SEGVI- IVM p. $4. hunc librum annumerare FVCHSII operibus, deceptum a catalogo bibliothecae Riuinianae ab ipfo citato, vbi p. 577. no, 6419, Fuchfii opera botanica fequitur. . IX. Eodem tempore, quo BRVNFELSIVS rem herbariam egrezie illuftrauit, pari ftudio eundem fco- um fibi praefixit TRAGVS fiue, quod germanica lingua idem fignificat, BOCK, quem SEGVIERIVS p. 1.
. BOACK perperam fcribit : quousque tunc temporis iàm in diftinguendis ftirpium nomenclaturis penetrauerit,
fitis docet eiusdem epiftola ad BRVNFELSIVM a. 1551, data et huius herbarii Tom. II. append. p. 272 — 28i, in(erta, Operum, quae ipfemet edidit, (equentes poífideo editiones. 1) /Vem Kreüfter Buch, «von underfcb eydt , wurckung und namen der kreütter fo in Teutfcben landen wacbfen. | Auch. derfelbi- gen eygentlichen und molgegründten gebrauch in der Aríznei , zu bebalten uud zu füdern leibsge- Andi f faf nutz und trófllichen,, «vorab gemeynem uer[land, | Befchriben durch H IERONT. E /i VM BOCK aus langwiriger und gemi[Jer evfarung , und gedruckt zu Stra[sburo, durch IVendel- Ribel. Im lar 1539. fol. Pars 1 pass. 174. auerfis non numeratis, Praemiff. ind. pagg. 2o. Pars IL. pags. gg. ind. pagg. 8.. Capita 2co, de(cribere 478 plantas, ipía indicat praefatio; fedtot capita comprehendit pars 1, et 119. pars II: caret autem haec editio iconibus. 2) Kreutter Buch. Darin Todi 5r W'urckung und namen der kreuter, fo in Deutfcben landen macbfen, auch derfelbisen eigentlicher und molsegrund- fer pebrauch iun der Artznei fleilfig dargeben, Leibsgefundheit zu bebalten und zu furdern feer nuiz- lich unt trófflich, vorab dem gemeinen einfaltigen man. Durch H. HIERONWT/7MV AM' BOCK aus langwiriger und gewil[[er erfarung be[chriben, und jezund von nemen feijig uberfehen, gebeljert und pemehbret, dazu mit büpfcheh artigen Figuren allentbalben gezieret &5c. ad calcem: gedruhkf za étrajsburg bey Wendel Ribel 1546. fol. pagg. 353. auerfis non numerat. icon, 477. (inter quas cap. 42. p.
y 1. b, vbi de aquilegia agit, icon quoque &Zapontic: enulae folie nomine Rapontic occurrit, quae in omnibus. .
fequentibus editionibus omiffa eft.) praemiff. cum indic. pags. 38. Pars L iterum comprehendit cap. 200.;
fed P. Il. 150; Hanc effe primam huius autoris editionem figuris ornatam, teftatur typographi praefatio eo-
dem a. 1546. fcripta, vbi indicat, fe ante 3. annos de figuris addendis follicitum fuiffe, ex quo fimul patet, *€um curam earundem habuiffe, id quod probabilius redditur ex eo , quod auctor in fua praefatione et dedica- tione eodem anno confignata figurarum nullam plane mentionem facit: hinc vbicunque hae figurae illa-um
BRVNFELSII aut FVCHSII (de quibus artic. fequ.) imitationes tantum funt, plagium hoc forte non auctori
fed typographo tribuendum eft. SEGVIERIVS l. c. ex Cat. bib, Lugd. bat. éditionem eiusdem anni ibidem excu(am titulo longe alio recenfet, quo elementorum, quadrupedum, auium et pifcium fimul mentio fit; (ed nullum aliud exemplar in citato catalogo reperire potui, quam p. 131. folo hoc titulo: HIER. BOCK Kreut-r -
bucb. Strafsb. 1346. fol. deerroris origine conf. numerum $8. mox fequentem, 3) HIERON. TRAGI Ze fHirpium,
maxime earum, quae in gertnania noffra nafcuntur, vitatis nomenclaturis, proprisque differentiis, neque nom
temperaturis ac facuttatibus, commentariorum libri-res, germanica primum lingua confiripti, nunc tn la-
tinam conuer[i, interprete DAVIDE KIBERO Jrgentinenfr. — His accefferunt Aa fronte praej ationes duae, altera D, CONR, GESNERI e5c. rei herbariae fcriptorum, qui im buuc vfaue diem fcripférunt , catalopum
complectens: altera ipffus Authoris, berbariae copnitionis laudes, et alta nonnulla ftitu tum neceffaria, tum.
ducundi[/ma, cogtinens, | Praeterea corollarii vice ad calcem eperis adiecfus eff BENED. TEXTORIS Segu[rani
de flirpium differentiis ex DIOSCORIDE fecundum locos communes libellus ec. Ad baet i ndices fex quibus nop. fantum nomenclaturae graecae, latinae, germanicae, arabicae, bebr aicaeque, fed et morborum curationes cpti-.
emo ordine indtcantur, [(ubiunximus. | trgemtorati excudebat W'endelin. Ribelius Anno 1552. 4. pagg. 1200*
praemiff. pagg. 66. indic. pagg. 62. Haceeditione continentur eaedem no. 2. icones et 15. nouae (p. 13. »»e////a
"ulgarii, 130. polygounton , Lydvveich, 144. Bellis maior, 167. PfMlium, 297. w2ünaMa avmagitoó xc, 312. € em e 5
18 | 0159. 2
la (Bugula), 464. vulgare apium, y23. Tecoraría , 678. gramen, 781. orcbis femina altera, 750. deeds, $33. cucumis [Hiweflris j 841. tribulus aquaticus, 863. acantbus feu branca vrfma italica vera, $26. cuminum (at- sum) vt et 3. emendatae (p. 406. eleborus ntger verus (adonis), 543. filieis maioris alterum geuus (ofmunda), 904. Sphatula foetida) nec non totus liber lll. a p. 939. ad 1127. capitt. 8o, et figg, 76. arborum et fruti- €um potiífimum hiftoriam tradens. Ceterum icones L. I, et II. totidem capitibus et eodem ordine ac in no. 4. recen(entur, fi excipias illas p. 37. 72. £. 1. 729. 772. 778. 814. 885. alio nomine etloco expofitas, Prae. fatio TRAGI noua et multo prolixior, fed fine die et confüle data, cap. XI. de artifice , qui figuras delineauit haec commemorat : soffros vero commentarios iconibus illuffrauit adolefcentulus quidam Argentinenfs Da- uid Kandel nomine... Is emim Wendel. Ribelii noflri famptibus ad me Hornbachbium conce[fit , vbi herbarum fruticum, arborumque imagines [impliciffime, [ed ez ad imitationem viuarum [lirpium, quas ill propone- 4 bam, diligentiffime expreffit ec. 4) erae atque ad-viuum expre||ae imagines omnium herbarum, fru- ficum et arborum; quarum nomenclaturam et defcriptiones HIER. BOCKIFS in [uo tum germanico, ttym lati- . mitate donato ac. recens aedito Herbario comprehendit, nunc primum bac minori forma tn gratiam et "vtilita- zem omnium berbariae rei fIndioforum excu[ae, cum fubfcripto hoc ipfo titulo germanice reddito. Stra[sburg bei Wendel Ribel 1553. 4. pagg. CCCXXXI11. continet eodem ordine omnes icones no. 3. vnica Acanthi omis. fa, cum appofito nomine latino et germanico. Tituli pagina auería oftendit auctoris effigiem, et ad calcem f$. adiectus eft index nominum germanicorum pagr. 6. ceterum praefatione et omni deícriptione care&. 4) Kreuter Buch, darinn Unterfebeid, Nabmen und Wuürckung der Kreütter, Stauden, Hecten und. Beumen, Jempt. ibren Fruchten, fo in teutfcben landen vvacbfen efc. iisdem verbis ac no. 2. ad calcem : Strafsburg. durcb fof Ribel 1560. fol. p 413. auerfis non numeratis, praemiff. indic. pagg. 48. ln hac editione omiífe funt editionis 2. 3. 4. figurae 15. fequentes: vulrare rapum alterum f. rot Ruben, Ficia, lilium al "bum, cufiuta, edit. no. 3. acautbus, edit. no. 3. et 4. Pj lum, gramen, orchis foemina aítera, Afphodelus , tri- 6 | bulus aquaticus, cuminum [atiuum, [pbatulae foet. tcon emendata , thymelaea , febelen, iuiubae. 6) Eodem. titulo, ibidem per eundem 1585, nec paginis nec contentis, nec figuris differt a no. 5, fi excipias iconem vi- ciae , cu[eutae , JDbatulae foet. exendatae, tbymelaeae, febellen , iuiubarum ex edit. nó. 2, 3.'et 4. additas. 7) Eodem titulo ibid. per eundem 1572. differt pagg. 369. auerfis non numeratis , contenta autem cum figuris " re(pondent no. 6., fi vnicam zribuli aquaricifiguram ex edit. no. 3. et 4. additam excipias. $8) Eodem titulo cum hoc additamento : /fem «van den vier elementen, zamen und miiden thieren, auch Jó»eln und Fi- fchen, Milch, Kds &5c. alles durch H. HIER. BOCK aus langvvirger und gevvilfer erfabrung befchriben. Jezund aufs nevo mit allem Fleif$ uberfeben und mit vielem nützlichen Experimenten gebe[fert und gemeh- ret, aucb vvie man die Kreutter zu rechter Zeit [amlen und difliliren foll. Durch MELCHIOREM SEBI- ZIVM efc. fampt f ünff nützlichen Regiflern, ibid, per eund. typegraph, 1580. fol. pagg. 470. auerfis non nu- meratis, praemiff. cum ind. plantar. nominum graecor. arabic. latinor. et germanicor. pagg. 6o. virtutum pagg. 44. Differt haec editio a praecedentibus praefatione SEBIZII .d. d. 14. Aug. 1577. data, iriftructione de plantarum collectione et aquis ex illis deftillandis inter.praemiffa contentis, vt ec Parte IV. pag. 397. feqq. quae antea figillatim iam excufa fuit. Reliquum et quod ad ftirpes proprie pertinet opus, praeter virtutum. expofitionem paullo prolixiorem, figuris cenucnit cum no. y. fi excipias 6. icones (p. 35. gefuDter Hanen- füfs, p. 43. Wild Nigella, p. y4. Krottendill, p.'1a2.b.d/ein Stabvvurtz, p. 394.b.melonen p, 31$. mondragorA Weiblein) et vnam (p. 295. Peponen) mutatam, 9) Krautterbuch , meylandt des weitberbymten und bocherfabrnen Herren HIE RONTAMI 1 R AGI, genant BOCK, auf vielfaltiges begeren und freundliches Erfüchen mit Vieifs überfében mud enit der krüutter zupamen vrfachen, qualiteten , deren gradt- bus, gebrauch in dem Apotecken in fébr vielem innerlithben und áulferlichen experimentis gemebret und gebes- . firt durch MELCHIOREAM SEBIZIVM (c. 'fampt nngehencten Speifskammer ermelten Herrn. H. BOCKEN, da- rinn aber fur di[smal nichts geündert vvorden. — strafiburg in Verlegung Wilbelm Cbriflian Glafers 1620. fol. pagg. 892. praemifT. p. 47. indic. pagg. 79. P.IV. pagg. 94. ind. pags. 8. Huius editionis titulus aeri in- cifus eft et eius curam habuit MELCH. SEBIZII filius eiusdem nominis. Figurae omnes funt eaedem ac no. $. Quae pater eius addidit, littera s. et quae filius.adiecit* notata funt, ad quem porro pertinent fynonyma. lantarum ex aliis auctoribus collecta et ad margines:notata, 'Omnes hae editiones (no. ;—9 ) continent TRA- GI praefationem eandem, quam no. 3. exhibuit, :pyermanice.compofitam cum fubfcripto d. 4. Febr. a. 1551. Eodem etiam anno operis huius editionem germanico fermone recu(am effe, indicat SEBIZIVS filius in fua raefatione, quam editionem nondum vidi neque etiam a LINNAEO «et SEGVIERIO annotatam reperi, Duster has SEGVIERIVS p. 15. aliam editionem germanici operis in fol. a. 1580. et 1586. itemque imagi-. num (no. 4.) in 4. a. 14«4. indicat, quae etiam ad manus meas nondum peruenerunt. * /5 25/ ; TTeitius vtiliffimi huius inftituti (ocius«erat LEONARDVS FVCHSIVS, vel propterea praeftantior, quod primus excufferit inueteratum illud praeiudicium, DIOSCORIDEM omnes nouiffe plantas, omnesque plantas, quas nouit, vbique crefcere. Primitiae fcientiae (uae funt 475r Atfoer aliquot berbarum et fimplicium a medicis backenus non reife intellecforum, quae cap. 34. compreheníae extant in Brunf. herb. T. H. app. & p. 129. ad 155 , quae vero epitome tantum funt earum, quas inter alias, ad materiam fic dictam medicam non, rtinentes, continet huius auctoris libellus Haganoae in aedibus Io. Seceril a. 1529, impreffus hoc titulo: rrata recentiorum medicorum L.X. numero , adiectis eorundem confutationibus in [Iudiofórum gratiam fam primum Atdita. 4. pagg. 79. auerfis non numeratis. Operum eius botanicorum editiones in mea bi- bliothecaafferuantur fequentes: 1) de hifforia flirpium commentarii infignes , maximis impenfis et vigiliis elaborati, adiecf is earundem vius plusquam quingentis imaginibus, »unguam antea ad zaturae imitationem artificioftus effitis et. expreffis, LEONWHARTO TY'CHSIO autore ere. dncce[fit dis fucciniia admodum «vocum difficilium e£ obfcurarum paffim in boc opere occurrentium explicatio, | Vnacum quadruplici indice, quorum primus quidem [Hrpium nomenclaturas graecus , alter latinas , tertius officinis eplakorum et berbar::i vitat As | quartus germanicas continebit. Bafgl. in officina Ifmgrimtana 1:542. fol. mai. capp. 343- * pagg.896. ic. 5 12. praemiff cum au&oris effigie p. 28. Acced, ad calcem effigies Henr. Füllmaureri et Alb. Meye- 2, ri piorum, nec non Viti Rud, Speckle (culptoris fuper vna pagima. 2) ZVerm Kreuterbucb, in vuelchem:
int 4
OU» ^e
Mo
———À
"Fa ,FS F s. aig
X. x
slt Aliein die gantz, biflori, das iff, nabmen , geffatt , Latt und zeit der vvachfung, natur, krafft und vvür-
kung , des meyflentbeyls. der kreüter fo in teut[cben und andern lauden vvachfen , mit dem beflem Fletfs be- - Jthriben, fónder auch aller derfélben vvurtzel,[fengel, better, blümen, famen, früchbt,und tmn fumma die gantze , geffalt » Alo artlichb und kunfilich abgebildet und contrafayt iff, das defigleicben vormals mie gefcben, noch am. y; kommen. Durch LEONHART FVCHSEN &c. Mir dreyen nützlicben Regflexn cic. Bafel durch Mich. Ijinjrin 1545. fol. mai. capp. 346. pagg. 345., inter quas (fecus ac in latina editione) non numeran- tur illae iconum , quarum reperiuntur CCCCCXV, vel porius XVIII: numerus XXIII, enim duabus ' figuris additus eft, figura poft XI. numero caret et figuras 347. et 358. vna pagina continet, Accefferunt ergo huic editioni fex icones (e. 7. f. 12. * Hüzerbifi, €, 11.£. 23. [pyziger vvegericb, c. 186. f£. 276. vvilder meerbir[5, c. 210, f. 315, kmabenkraut vveible das mittel, c. 325. £. 482. vveifs mertzenblum, C. 344. f. $12. kuchenfchbell) nouae, Ceterum figurae vtriusque editionis funt eaedem, et fingulae integram folii paginam - magoitudine aequant, iis rantum exceptis, quarum exemplaria natura fua minora funt: paucae in edit. no. 2. "aliis nominibus et alio ordine reperiuntur. Qui has icones cum illis TRAGI confert, facile deprehen- dit , illarum vt et earum a SEBIZIO additarum, magnam partem imitationes tantum harum effe. 3) Laeb- liche abbildung und contrafayrung aller kreuter, fo der bocbgelert Herr LEON HART FI CHS, der AArtzney Dotfor , inp dem erflem theyl feines neuven kreüterbuchs bat begriffen , im eim kleimere form auff. das allerartiicheft gezogen , damit [ie fuclicb voun allen mügen Lin und vvider zur notürff* getrogen uua ge- frt vverden. Gedr. zu Baf.ll durch Mich. Ifingrin 1543s. 4) LEO NH ARTI FVCHSII medii, primi de ftirpium Hifloria commentariorum tomi viuae imagines, in exiguam angu[lioremque formam contra- - &f ae, aC quam fieri. potefl artifictofiffime exprejfae , Ut quicumque rei berbariae radicitus cognocezdae de[iderio 4enentur, eas vel deambulantes vel peregrinantes in fina commodius gefl axe, adque natiuas berbas conferre. queant. Wnacum duplici indice, quorum primus [Hirpsum momenclatur as [latinas , alter vero germiantcas conri-
net. Bafileae 1545. 5) Plantarum et flirpium icones LEONHARDI FVCHSIIL, medici et botanict
celeberrimi, exquifite fimul et artificiofe un manualem hanc epitomen, Pbytalogiae fludifis percommoaam ,con-
gef ae: adiecfo omnium quae continentur indice diligenii[fweno. Lugawni 1595. Mae tres (3. 4. 5) libri in g.
pagg. $16. prodierunt, ad quam magnitudinem icones etiam redactae funt, fatis quidem exemplari illarum
no. 1,et 2, reipondentes, fed ob imminutam magnitudinem non omnaia tam clare repraeíentantes , atque praeterea, more artificum, figuras denuo (culpentium, inueríàe. Ipíae figurae in fingulis funt eaedem , atque omnes illae, quas no. 1. et 2. continet, vnica (Ver£emaca reífa ffse mas no. 1. p. $92. et no.2. fig. 236.) ex-- cepta hicque.omiffa, vt adeo 517, (p. $61, nempe duas) icones contineant. Singulis his, fine vlla deicriptio- rie, additum eft nomen latipum et germanicum, paucis aliud, quam in no. y. et 2, quae propterea etiam alio or- dine occurrunt, 'Ceterum no. 3.2 4. et j. non differt nifi titulo.et praefatione germanica. Prodiiffe autem. no. 3. et 4, auctoris.confenfu, docet eiusdem praefatio praefixa, prior d. 10. Augufti, pofterior d. 2». eius-- dem fcripta. Prioristomi no. 3. et 4. mentio fit, quia auctor fibi propo(uit alterum quoque edere, atque et-- iam iam multas icones illi deftinatas parandas curauit, quae nunc ad manus D. D. lO. GESNERI, Tiguri Ca- nonici et medicinae Profefforis celeberrimi perueperunt. conf. ill. HALLERI Praef. ad opus W/eicmann.$.
XHL nota k. 6) de bifloria Dr commeníarii infignes maximis impev[is et. vigiliis elaborati,
LEON. FV'CHSIO autbore : [choliis in fingula prope capita longe vtiliffimis a viro quodam medicinae do^ & fimo adiectis et plantarum «voces oallicas paffim exprimentibus. — Accc[fit. iis fucctudda admodum vocum
«ifficiltum et obfcur ay um pa[fim im boe opere occurrentiumexplicatio. Vnacum triplet indice (germarico omiffo): «c. Parifris aptíd Carolum Guillard 1547. 12. p. 492. auerfis non numeratis, praemiff. et ind, pagg. 52. 7) de. Hiftoria [lirpium commentarii infignes LEO.H. FF CHSIO autore. — Acce]it iw. faccincfa c$«. vt no. 6. diecimus praeterea indicem «yulgari uA feu gallicarum dithionum , nunquam antea excufum. Lag* dum: ap. Guil. Gazelum 1547. 12. p. 957. praemiff. et ind. pagg, 2e. vocum explic, pagg. 16. 8) eodem
- fitulo et addito: vsacum quintuplici indice, graecas, latinas, berbariis feu officinis vfitatas, gallicas et itali-
cas nomenclaturas continente. Lugd. ap. lo. Tornaefium et. Guil. Gazeim 1555. 12. pagg. 976, praemiff et ind. pagg. 48. voc. expl. pagg. 1s. Hae editiones (6. 7. 8.) figuris carent. 9) De Hilioria Jlirpium
commentarii in[ipnes. —Adiecfis earuudem viuis et ad narurae imitationem artificiofe expre[fes imaginibus,
LEONH. FVCHSIO autore. | Accefft iis faccinta admodum vocum quaruncem cc. explanatio, T riplex., s.
dvemindex. Prior [Hrpium latinas nomenclaturas, alter offictnis et vulgo vfftatas, tertius gallicas dabit. apud Balthaz. Arnoletum. 1549. 8. p385- 852. 1cOn, 12. praemifI. cum ind. et auct, cfligie pagg. 29.5 expl pagg. 11. Haec editio .ad exemplar no. 1, recufa eft, (ed figurae eousque imminutae fant, vt lorg ne vix 3 pollices füperent adeoque ad vfum prorfus ineptae fint. 10) Commentaires tres excellens dei floire des plantes, compofez premierement enlatiupar LEON ARd H FOUSCH (corrupto nomine) ed cin tres reuomé, Et sc pete nouuellement tradultz, en langue Francoife, par un bomme jcavant et lien ex- pert en la mattere (in Regis priuilegio adpreffo nominatur ELOY MAIGNAN , Do&leur en la faculté de me: decine a Paris) 4 Para, chez, Jaques Gazeau 1549. fol, fine paginis. Corftant autem praem iffa cun: indice nominum gallicorum et latinorum vt et virtutum pagg. 22. opus ipfum pzgg. £$4. icon 512. quod cd ncr- mam editionis latinge no. 1. compofitum eft ideoque totidem icones continet , quae vero furt eaedem píae in - )
minorem formam redactae, quas no. 3. 4. et f. oftendunt, omiflis illis, quae no. 2. accefferunt.
XI. Inter primos, qui rem herbariam imaginibus illuftrarunt , fuit quoque CHRIST!'ANVS ECENOL- PHVS, Francofurti ad Moenum bibliopola notiffimus, lam a. 1433. enim ccepit, anticuum herbori p» eem manicum .à RHODIONE emendatum nouis et naturae fimilioribus figuris ornare, quss fucccffu tamperis emendare et augere continuauit, conf. articul. fuper. IV, no. 13 —16. Has easdem figuras etizm figillatim.
án publicam edidit hoc titulo: 1) Herbarum imagines "viuae, der. kreuter. |ebliche conierjeyivnce; L6 AFrancof. Chr. Fgenolphus excudebat, ad calcem , 1555. 4. foliis 40. feu pagg. so. ird. lat. et geim Legg. 7
g. 126. Recudebatur absque mutatione 4, 1558. 2) Zmaginum berbaitm Pars H.. Zncey dbesi ey
LL Arcliter conterfeytungenn, bid, 1125. foliis 2o. ind. pagg. . fgg. 65. Prscter figuras nil ccrtinet hic lj E Roy E € 2 : . 7 77 bellus
*
Bi
!
T
2
KE y
£0 X1. X1 | 2 bellus, quam .nomina germanica et latina, atque haec fhepius adhuc barbare fcripta. | 4) Super his ipfis figu- ris deinde commentatus eft DORSTENIVS in opere, fuperiori catalogo iam citato, cui titulus: Botanico, continens berbarum, aliorumque fimplicium , qucrum «vfus in medicinis eft, defcripíiones, et iconas Ad viuum efipiatas: ex praecipuis tam graecis quam latinis authoribus iam recens concinnatum. Additis etiam , quae ANeotericorum obferuationes et experientiae cuel comprobarunt denuo, «vel nu- per inuenerunt, ZAut.4 HEODERICO DORSTENIO, medico. Francofwti Chriffianus Ecenolphus €ex- cudebat.. fol. foliis 506. feu pagg. 612. ic. 284. Huius operis vnica tantum editio mihi nota eft, Poífideo quidem eiusdem duo exemplaria, quorum vnum praefixum habet fimplicem inícriptionem addito typograe phi figno, alterum eandem, cum iconibus martagi, fcrophulariae et papaueris erratici fübiun&is, operi ipfi ta» men iterum infertis, ornatam ; fed vtrumque eandem praefationem, kalendis Martii 1j40, datam, et ad calcem eundem impreílionis annum 1;40. oftendit, ceteram etiam nullam differentiae notam exhibet. 4)
-
10, RV ELLIO ini erprete €5 c. additis annotationibus per GF AL'TH. H. RTFF, Atcceff. fbolia noua cum nomenclaturis graecis, lattuis, baebraicis, germanicis , IO, LONIOZERO auécdore 1543. fol, pagg. 439. icon. 797. Lonic. fchol. pagg. 174, cui operi hae ipíàe figurae, et multae carum maiores, plures quoque recens fa- $ &ae infertae funt, 5) et quum em opus eodem titulo (mutato tamen nomine RYFF in RIVIVM etadditis VAL. —7* CORD!I annorationibusjitemque EVRICI CORDI iudicio de herbis et (implicibus medicinae &c. et CONR. GESNE- RI nomenclaturis DIOSCORIDI adícriptis &c.) 2bid. r j4p.fol.pagg. 448. reliquar. a p.449. ad f $4. recuderetur, nu-
(^ merus harum plantarum imaginum ad 786. v(que auctus eft; 6) Anno fequenti 1 ; jo. idem Egenolffus nouam para- uit Herbarii germanici editionem (art.IV.16.) in qua hae ipíae icones maximam partem iterum comparuerunt, 7)
7 Annoi;;r. edidit ADAMVSLONIZERVS, Egenolffi gener, füi operis hiftoriae naturalis Tom, I, eta, 155. Tom. 8. p JI. (vid. hoc nomen catal. » qued opus iisdem iterum figuris refertum eft. 8. 9.) Tandem duae adbuc Herbarii germanici editiones prodierunt eiusdem L'ONICERI curis in meliorem ordinem redactae (art. IV. 17. 18) id
. Quod opus poftea (aepius recufüm fuit praefixo LONICERI nomine, (conf. SEGVIERII Br£liorb. Dot.p. 111.) [0 cuius fequentes, omnesque germanica lingua et'in folio: excu(as poífideo editiones, 10) Kreuferbucb, kunfHiche conterfeytunge der Báume, Stauden, Flecken, Kreuter , Getreyde, Gemurtze, mit eigent- licher Be[chreibunz der[elben Namen in fechferley Spraachen, nemlich Griechifch, lateinifch, Italia- nifch, Franzófifch, teutjch, und bifpanifch, und derfelben Geflalt , naturlicher. Krafft und W'urckung. Sampt kunfllichem und artlichem. Bericht des Deflillirens. Item -von furnembjlen Getbieren der Erden, Vóseln, und Fifchen. |. De[sgleichen von Aetallen, Ertze, Edelpejteinen, Gummi, und geftan- denen Sáffien. . letzo aufs fleilficff zum letztenmal «von neumem erfcben und durchaufs an aiiis Or- ten gebejJert, auch weit uber -vorige Edition gemebret, mit -vollkommenen nützlichen Regi[lern alles Innbalts. Durch ADAMVM LONICERVM, Francef, ap, Chriflian, Egenolffi baeredes 1522., quae omni-
I1 novltimafuit, quam ipfe Loniz "tiorem reddidit.conf, dedic.editionis no. 13 fequentis. 11) Eodemtitulo 12, ibid, 1555. 12) Eodem titulo ibid. per Sigism. Latomum, impen[is Vincentii Steinmeyers 1604. Hae tres editiones foliis 382. feu pagg. 763, vt et contentis et ftirpium figuris 908, a fe inuicem non differunt, 13)
15 Eodemtitulo cam hoc additamento: Pisbero-von H. A.D AMO L OV ICE RO &5c.zumófftermal in offenen Truck -verfertiget worden, nunmebr aber durch P Ed R.V FFEIN B ACHIV AM 65c.auf das fieiffiofl überfeben, corrigirt und verbe[Jert , an vielen Orten augirt und vermehrt , und in acht fon- derbare Theil wnterfchieden, fampt dreyen unter[chiedlichen -vollkommenen nützlichen Regiflern al-
Jes feines Innbalts bierzu dienlich. | ibid. per Matthaeum Kemffer , fumpt. Vincentii Steinmeyers. 1630.
14. 134) Eodem titulo apud Mich. et. Io. Frid. Endter , bibliopolas Norimbergae , praelo Matth. Wagneri, Vimae (f typogr apbi 1678. 15) Eodem titulo Vimae typis et [amptibus Mattbaei Waeneri 1679, Hae editiones (13. 14. 14) iterum pagg. 7;o. etítirpium figuris 840. a fe inuicem non differunt; VFEFENBACHII vero correctia
1 6 ad explicationem et remotionem quarundam iconum inutilium tantum pertinet. Neque etiam 16) recentiífi- ma illa editio, in catalogo I. Lozizeri nomine citata, ab his vllatenus differt, nifi cel. EHRHARTI additamentis ibidem indicatis. Quod ad ftirpium figuras figillatim attinet , multae ex primis Egenolffianis in omnibus his editionibus adhuc reperiuntur, ex quo facile patet, quoties Ezenolfliánae figurae a RHODIONIS tempore, — duorum feculorum fpatio, non folum in repetitis editionibus vnius operis, verum etiam in diuerfis operibus, publico obtruíae fuerint, maximam partem a BRVNFELSIO, FVCHSIO , TRAGO aliisque mutua- tae, id quod ipfe FVCHSIVS virgula cenforia notat tum in praefatione operis fui latini, tum in fchedisfnete iari hoc titulo euulgato: 74po/logia LEO V. FC HSIL qua refellit malitiofas GV ALT HE-
I RTFFI, eteratoris pe]fimi, imputationes , quas ile DIOSCORIDI nuper ex EGE- ANOLP Hloffcina prodeunti attexuit; obiterque quam multas, imo propemodum omnes, herbarum imagines e fuis de flirpium hiftoria infcriptis commentariis Vie fuffüriia je. offendit. Ba[ifeae ap.
Mich, Ifing. (rin) 1544. 8. plagg. 4. cum dimid. feu pagg. 64. : : : Xll. Plures adhuc ibus ftirpium imaginibus illuftratos eodem tempore in publicum hinc inde aee um-
diiffe, nullum eft dubium ; num vero aliqui eorum, praeter figuras ab auctoribus hactenus recenfitis de
tas, peculiares notatu dignas et ad ftirpium cognitionem quicquam conferentes contineant, me latet, Verofi-
mile e contrario eft, typographos tantum tales ornamenti potiffimum cauffa addidiffe, Probant hoc certe opera fequentia 1) Kreutter-Bucb des bocbberümpten PEDACII.DIOSCORIDIS Gründliche und emife Be[chreibuns aller materien oder Gezeugs der Artznei, das ifl, nicbt allein der kreutter,
cm
fonder aucb alles , was fonfl in der Artznei gebreucblich E in fechs bücheren «verfafst , ietzt erff- j
mals aus der gricbifchen und lateinifchen Sprachen gründlich -verteutfcht durch YOHAN DANT- . ZEN von ASIE, der Artzney iDottor 65 C. Franckfurt amMayn bei Cyriaco Iacobi zum Bart, a. 1546. pagg.
198. auerfis non numeratis,icon. 273. praemiff. p. 17. Figurae inaequales, maximae quinque pollices longitudine -^ tn illi
L yixfuperant,omnes autem Egeno funt.2) Ein nem AL BERTFV $: MAG VY S, Von
Paullo poft ex eadem typographia predierunt PE D. DIOSCORIDIS de medica materia libri fex, .
» Webern |
— —
din inii des. oa ae
XI. X
1542. fine loco et tybographi momime 4. Pags. 44. auerfis non mumeretis, ic. plant. se. ind. pagg. 4. 3) G urcb fe
chs kurízer bücblein vil kleinlichkeiten der natur
male Belladonnam (conf, art. VII. 9. et ro.) V oMdeaten tt et impérfectas Helenii atque Imperatoriae,
gurae, non (unt eaedem, fimiles tamen. excepta icone cap.
accuratiori exam ine et
et experimentis collectis vfum earum adferuerunt, vbi certum veftisium reperire haud
v. — TE E ih
Doterant, easdem veteribus iam notas fuiffe;, Horum Auctorum. Rapv
4&1
9 xw
differentias qualitatum, primarum, fecundarum et reliquarum fcripferunt. Horum fingulorum opera fi pa- riter hic recenferem, fcopum praefixum excederem, fecundum quem non nifi Germani, qui, praeter iconum Auctores, ad feculi XVI. dimidium vsque variis tentaminibus isciuim cognitionem zenuinam docere coe- perunt, fuper(unt recenfendi, et quidem ita, vt, ratione hactenus obferuata, eorum operum vnam vel alteram editionem ex mea (upellectile libraria, ordine chronologico producam, fimul vero primam, fi ea ip(emet ad- huc careo, citatam ex aliis addam.
XIV. Adeít autem 1) libellus hoc titulo: /Jargarita medicine: Einmeyflerlichs se ib Dun bücb- lein der Erzney , für mancherley kranckbeyt. und fiechtagen der /Menfchen. | Gemacht durch. JO- HANNE 4 TOLL. A4 «von V'ochenberg, in der PA Uni-ver(ite zu Wenn, bey dem allerfabrniflen /Man der Erzney iDotlor SCHRICK: ad calcem: gedrückt und -volendt zu Nürnbera durch Jobft Gutknecbt 1517. 4. foliis 28. index foliis 4. , qui liber procul dubio eft idem, cuius aliam editionem Gesnerus l. c, inter recentiores his sdducit: Z0. 70 LL. A1 I cuiusdam liber. de re- mediis berbarum aliisque, AMaroarita medicinae infcriptás , ordine litterarum Argentinae publica- £us eft 4. 1j18. chartis 10. Ad botanicos autem libros haud referendus eft, vires namquetantum, et quidem maximam partem ex auctoribus latino-barbaris excerptas,retaediorum (circiter3 jo. ex quibustamen multa ad vegetabilia non pertinent) nominibus plerumque barbaris litterarum ordine indicatorum recenfet. 2) Ex Germanis, qui rei herbariae jemendationem ferio et cum fructu fufceperunt, primus procul du- bio fuit IOANNES fiue IANVS (quod nomen proprium víurpari aut affectari potius nuper incepit a ícri- ET. quibusdam loco Ioannis, quem et Galli (ua lingua Jan vocant, monet Gefner, biblioth. p. 369. b.
incsd
(e
D
in. 1.) CORNARIVS Zuiccauienfis, ante HAYNPOL vel HAGENBVT (tefte Mercklin. Linden, renou. p. 502. b.) vocatus, vir docti(imus ac de vtraque lingua, graeca inquam ac latina, et vniuería re medica optime me- ritus, et qui ex graecis fcriptis latina fecit multo plura, qubd (ciam, quam quisquam alius noftro faecule: funt verba Gefneri c. conf. Merck. l. c. Huius ope D 40.5 CO & LD 1$ opera Bafil, 1529. 4. edita in- dicantur in Catal, Biblioth. Acad. Lugd. Bat. p. 132. a. et ex hoc a Seguierio p. j2., qui addit /a£ne 5. fed meum exemplar graecum, cum fola dedicatione latina, hanc prae fe fert fimplicem inicriprtionem : AIOxKO-
mauz. D IOS CO R LD E S. 14xor ror kopariov. Bafil. ex aedibus lo. Bebelii M29. AMenf. Aug.
g cod 4. pagg. 446. dedic. et graec. ind, pagg. 20,* Quae vero horum operum eiusdem interpretatio latina pro-
7L far, multo ferius prodiit hoc titulo: PED. 2705 CO RIJD AE ;Anazerbenf de materia medica
libri V. 1IANO CORAN ARIO, Afedico Pl»[ico, interprete. Eiusdem LAN. COR AR 1H em- blemata [ingulis capitibus adiedla, D4 0C. de befliis "venenum eiaculantibus e£ letalibus medi- camentis libri II eodem CO R N.A R 10 interprete. — Eiusdem CO R IV ARI in eosdem libros ex- pofitionum Libri Il. AAdiunGis in fie £ribus tabulis locupletiffimis, quibus omnia , quae toto tratlan- ur opere, indicantur, Bafil, per Hier. Frobenium et JVic. s 4 iim 157. fol, pagg. $60. praeriff. pagg. 20. index general pagg. 44, corrigendor, pagg. 2. Ipfíà epiítola nuncupatoria a. 155. fcripta, indi-
3$ cat, hanc effe primam latinae interpretationis editionem. 3) AEMILII MAGCRI, qui Auguíti aetate vixit, fcripta de virtutibus herbarum omnia interiiffe , ea vero, quae eiusdem nomine 4» proftant, ad alium MACRVM, Aemilio longe iuniorem, pertinere huiusque verum nomen ODOBONVM effe, annotat Seguier,
p. 273.íequ. Haec notis illuftrànit ATROCIANVS, medicus Friburgenfis, hoc titulo: AE MIL I7 JMÁACER de berbarum virtutibus, cum 10.AN.N. AT ROCIANT commentariis longe xtilis- fimis e£ nunquam ante impreffis. Adhaec $Y RABI G.AL LI (qui tefte Segu. p. 302; fec. IX. vixit) Theologi clarijfimi,Hortulus «vernantijimus, ^ Apud Friburgum Brifgyoicum , ad caleem: ribur-
pi apud lo. Fabrum Emmeum fuliacenfem 1530. 8. pags. IOS. auerfis non numer, praemi(f. pagg.
Q $.Commentatoris dedicatio (cripta eft Colmariae anno eodem. Ili. Idus Iulii. 4.) PAVLVS a patria Aegina infüla AEGINETA dictus, vixit feculo IV. vel V. et operum fuorum libro VH. egit de fimplicibus et compofitis medicamentis, quem alii iam compendium ex GALENO cómpilatum ( imo alii eius auctorem Galeni fimi- - àm ) dixerunt, Huius operis (cuius exemplar graecum primum prodiit iam a, 1528. fol. Venetiis in aedi- bus Aldiet Andr. Afulani,tefte Mercklino p.865 .b.,Maitraire Annal.typogr. T. HI. p. 705., Keftn, Biblioth. p. 197,) librorüm V. priorum et VIImi int forte primus fuit TORINVS Vitodurano-Tigurinus, cuius ope hoc prodiit titulo; P ALI AEGIA ET AE, medici infignis ,'opus diuinum, quo vir ille vaftijfimum totius artis oceanum, Laconica breuitate, fenfibus argutis, merisque apbori[mis in epitomen. rede-
it. ALBANO 10 RINO, Vitodurenfi, interprete... Bafileae per. Andr. Cratandrum et. lo.
J Bebelium menfe Martio 1532. fol. pagg. y14. praemi(f. pagg, 24. 5) Quum anno fequenti ex eadem ty- pographia ederetur P AIL 1 Aepinetae de chirurgia liber inter caeteros eiusdem autoris medicae artis or- dine fextus, 410 ANNE BERN. AR DO FELICIANO Veneto primumlatinitate donatus fol. pagg. 29. auerf. non Mix cud pos p3gg-4» ad calcem iungebantur Czffigationes 4L B ANI T0 RT
6 Nlin juam AEGINET AE iralationem. page, ...&) Eodem anno 1532. eosdem libros interpreta- tus eft IOANN. GVINTHERIVS Germanus, a patria ANDERNACVS vulgo dictus, cuius cura anno memorato Parifiis et à 1534. Vt et 1546. Coloniae in folio prodierunt, vid. Mérckl. p. 865.b. Segu. 289. et Keftn. wi *, Mea exemplaria librum | VI. eodem. interprete fimul continent et infcribuntur 8) a PAVLI AEGIXETAE medici opera, aIO0. GIVTERIO AM.DER N.ACO , Medico puureitetipria fü que, iudicii conuería et. illuflfrata commentariis. ...Adiedlae Junt. annotationes IACOBI G OUPIL4, medici-Parifienfis ,.in aliquat finpulorum librorum euis. Lugduni ap. Guill. Rouillium 1551. 8. pagg. 846. praemiff.. pagg. 16.ind.pagg.61. b) PAV LÍ AEGIAETAE AMediciopera, 10. GV1INTERIO ANDE TU. CO Medico peritiffimo: e Eiusdem GVINTERII et 1ANI CORNARII annotationes; item 1AC. GOVPTLI et 1AC. DA-
LECHAALP II [cholia in eadem opera, cum indice copiofifimo .ac locupletifimo, ibid. 167. : | | t P | Au b
»
ec
7 $. p?22- 923. p! . pags. 32. ind, pagg. * 7) Ipfe BRV VS, praeter commen tálür (nof xdi.
| XtV 2:0
bus illuftratos, alios in appendice Tomi IT. a. 1731. (vel potius 1532, quod vltima plagula docet) euulgati et fuperius Artic, VII. 2. recenfiti, tum propriós, tum ex aliis excerptos edidit. Continentur namque hac Sppendice a) Exepema omnium [implicium, quae funt apud JDiofcoridem, et collatio eorundem cum iis, quae in officinis habentur, Autlore BRI AVEFELSIO p.3—3o. b) SCRIBONII LARG I, medici -vetufliffimi, de fimplicibus fragmentum p. 31. Prodiit huius Au&oris liber hoc titulo: $C £- BONII LARG I, medici vetuftifimi , de compofitione medicamentorum liber , iam pridem 1O. RV ELLII opera e £enebris erutus et a fitu -vuindicatus. ANTONII BEWIV ENIM libel- lus de abditis nonnullis ac mirandis morborum eí fanationum cau[js. P OLT'BWV'S de falubri *vi- Gus ratione priuatorun, GVINTERIO IOANNWE ANDERM ACO interprete. Bafil. apud do. Cratandrum 1529. S.pagg.318.tit.et ind. pagg. 16. Largi opufc. a p. r. ad 185. $$. 271. Prius eodem tamen anno eademque forma, prodiit Lutetiae Parifior. (tefte KESTNERO l. c, p. «17. ) poftea vero in Colle&ione Medicorum antiquorum omniüm , qui latinis litteris diuerforum morborum genera et reme- dia perfecuti funt &c, Venet. ap. Aldi filios 1547. fol. (vid. Mercklin. l, c. p. 96:1. b. Keftner. l. c. p. 344.) et inter Medicae artis Principes &c. 1 567. fol. ab Henric,Stephano recufos T. lll.a p. 183 àd 237. atque etiam cum notis IO, RODII adiecto lexico Scriboniano. Patauii 165 y. 4. vid. Mercklin. ]l, c. Fragmentum hocdefimplicibus figillatim indicatur a SEGVIERIO p, 271, eta KESTNERO p. 355, quafi a libro indicato diftinéctum, quod tamen cum pluribus eiusdem argumenti hoc ipío in libro reperitur: e, gr. zzadí« 45»/a $. VIL rioAvreipo; $. XII. Herba vrceolaris $. XXXIX. niàvyo» $. XLVI &c.. c) Denmonf[irationes aliquot berbarum ex corollariis HER/MOL. BARBARI, de quibus dubium quibusdam eft, qualibus nominibus defignentur apud au&o- res. p. 31. Pauca haec excerpta, de caryophyllo rbore etaltili, de bacchari , roíà, caprifolio et materfylua, ex corollariis in Diofcoridern petita funt, conf," Árt, fequ. XVI- d) Z0. /4AIN AR DI Ferrar. Medici clariffimi 2nno£ationes aliquot fimplicium e fcriptis eius extratlae p, 32ad43. Defumta haec funt ex IO. MANARDI (quod nomen in MAINARDVM mutauit Brunfelfius, hinc vero vtrumque diítinxit Segu. p. 114, et p. 27.) Epiítolar. medicinal, libris fex prioribus : conf. fequ. artic. XV| / €) AV 1C. LEONICE- AVES de fal[a quarundam herbarum infcriptione a Plinio p. 44—89. vid. art, XVl fes. £L.) P AU- DVLPHFSCOLLINV311V. de interpretaíione fimplicium, quae funt apud Plinium , calu- mniis Leonieeni vefpondens p. $89 —116.. Huius libri, quem nondum vidi, titulus hic eft; P/iniana de- fenfio aduerfus: Nic. Leoniceni accujationem, | Ferrariae ap. Andr. piii Ifl. 4. vid. Merckl. p. 364. b. conf. Segu. p. 42. et 148. Reítn. p. 275. 355. :g) LE OV H. FI CHSIHL Principis Bran- denburg, /Medici annoíafiones de [implicibus a. medicis bailenus perperam intelletlis et aeflimatis p. i29--:55. vid. art. fuper. X. h) Generofi. Comitis HERZMAWAIa NVEMAR cenfurae aliae berbarum fuper eadem ve p. 316—128. Praefatio praefixa docet, auctorem mififfe has annotationes manufcriptas :Colonia Argentoratum ad ypogrphum Schottum a. 1529; 1) JO. ACH. (in titulo appen- dicis primae edit. falto BERNARDI) SCIT LL E R [ medici iudicium de cariophyllis p. 155.ad BRVNF. fcriptum. k) HIER. TRAAG I medici dijjertationes fere quinquaginta de herbarum quarundam nomenclaturis p. 176—165. vid. Artic. fuper. IX. 1) MARC. GATINARIAE medici quon- dam Ticinen. annotatio «una eí altera de Taraxaco, Gicorea, lua, Efula et Soldanella p. 166. Opus, ex quo hsec de(umta funt, hunc prae fe fert titulum: /7// ARCI GATINARTLE de curis eoritudi- num particularium, JVoni Almanforis pradica uberrima, BL ASII AST ARII de curis febrium libellus vtilis." CESARIS-LANDVLP HI! de curis earundem opufculum. ^ SEB AST, AQVILAMNT tradatus de, morbo Gallice celeberrimus. Eiusdem quaejlio de febre. fancuinis,
;
Ad càlcem ; Lugduni per Jo. /Moylin alias de Cambray 15 25. 4. min. fol. 100. f pagg. 200. conf. Merckl.
. 7738. b. qui huius editionis formam 8. nominat, antiquiorem ibid, apud Beuelaque 1506, 4, et octo recen- tiores, ceterurn autem annotationes ex Brunf, iterum figillatim indicat, vti etidm Segu. illas inter libros bo- tanicos p. 71. recenfet itemque Keftn. p. 556. qui p. 130. mota w et p. 602. operis indicati mentionem facit. (guntur autem citata de taraxaco fol. 35. b. de cicorea fol. 37. b. de iua vero iam fol. 9. a. reliqua fugitiuo oculo reperire haud potui, plus temporis vero impendere poenituit. m) 10, 1A4C, de 24 ANLI!S "Alexandrini, interpretatio. fumplicium fecundum ritum officinarum p. 167—182, Edituslhuius auctoris liber. fimplici. liec. título : L'uminare maius ; addito: Cintbius «ut totum. radiis illuminat orbem. illu- minant latebras fio: medicina Íuas, ad ealcemz Zenetíis impre|jum-per Sim. de. Luere fumpt. Andr. Worrefani de; Aula 1501.-fol; pagg. 81. auer;non numeratis. Auctorem declarat praefatio et haec ipfius tra&tationis infcriptio: 40. 1ACOBI de /MANLIIS de. BOSCHO Alexandrini fuper defcriptiones antidotarii et pradicae diui-10. /MEST'E et aliorum illuffrium medicorum clarijjma 1nterpreta- íio incipit: dida luminare maius. Ped ex quibus pharmaca defcripta componuntur ; in notis fufe exponuntur, ex quibus BRVNFELSIVS dew collegit: e, gr. de afaro p. 2. b. col. r, de fecacul feu S. Mariae figillo, de raphano , de dracontio f. Luff plano p. 4, b. col, 2. de eruca, de lingua auis, p. j. a. col: 1. de fcariola ibid. col, à. de garyophyllisp. j.b.col.1, &c. Perperam ergo ex Brunfelfi infcriptione peculiaris fingitur tráctatus, . Porro, quum hic in titulo (uae "oppo nomen IOANNIS omifit, quem tamen p, 167: addit, funt, qui inter lacobum et Ioannem lacobum diftinguunt, vid. Merckl. p. 487, b. 614, a. Keftn.p.
ey
S- S
Na
F esi
:456. €t 368. . Ceterum conf, Segu. p. 276. et Allgem, Gelehrten Lexicon Ioecheri 'T. lH. p. 115, .Hoc .
Ápfum epus .etiatn prodiit hoc titulo: Zuzugare maius omnibus cum medicis tum aromaíariis perneces- ifarium: in quo aulta clarijjmorum aedicorum pharmaca, MICOL AI V0.1 medici Ate- "diolanen(is opera, nuper addita, et quae prius extabant, ab infinitis quibus [catebant erroribus; pur- "vata veperiesz- «ut vere nuncillufirius redditumJuminare maius appellari pojjit. In quo e£iam duo funt "additi indices, alter, ad minima quaeque fimplici ina reperienda ante operis initium, alter in fine "libri jquidin-vnaquaque fetlione contineatur amplijjime declar ans. ^ppofiti etiam funt duo illi libri avo- maiariis [amiliarijuni, lumen apotbecariorum et "— Ébejaurus.Venetiis apud Iuntas 745. a
24 . AX
. ol. pagg. 200, snerf, non numerat. praemiíf. fol. 8. f£. p. 16. Eodem titulo ibid. apad Hier. Scotum 3j 56. fol. page, 157. auerf; non numeratis, praemiff, pagg. r6. et hoc tantum mutato titulo: Luminare maius, Lumen apoíbecariorum et aromatariorum £befaurus,omnibus cum medicis tum aromatariis perneces- Jaria opera, . In quibus multa clarifJ. medicorum pharmaca, NIC. MV 1 QN, medici AMediola- nen[is , olim opera et nunc aliorum plurium dilisentijJ. medicorum addita et quae prius extabant ab yunumerabilibus erratis purgata reperies. . Indices duo infunt. &5c.. Venetiis ap. Nic, Beuilacquam
gc 1f 61. fol. pagg. 157. auer(, non numer. praemiff. pagg. 16. Harum editionum tituli, licet fatis prolixi, pri v4. xvici.x Him et primarium auctorem tacent, eius tamen nomen fingulis eius commentariis praefigunt, et a Mutoni appendicibus (ad fimplicium cognitionem vero nil conferentibus ) diftinguunt, ^ Plures huius operis editio-
*L nes, quas nondum poffideo, citantur a Mercklino, et Seguierio, l.c. n) F227bE ROT MI Herbarii apodixis germanica, ex qua facile vuloares berbas omnes licebit perdi[cere pagg. 183—199. vid. art.
VL . Ha&tenus cx Brunfelüo, 8) Huc etiam pertinet ONOMAZTIKON feu Lexicon medicinae fimplicis O1HONIS BRVNFELSIIprimum ingenio, tum amicorum pofl fe recognitione et [ludio, iu-
JHore lima repurgatum autbumque. — Addita vocum quarundam Germanica expofitione , iuxta «ve-
riorem DIOSCORLIDIS bifleriam, a.1543. Argentorati Io.Schottus aere perennius dedit fol. char-
tis feu foliis 195. praemif. fol. 6, lam anno 1734. prodiilfe hoc opus, indicat Keftn. p. 72. et teftatur ipfa
:. auctoris praefatio Bernae 1I, Februariia, 1534. fcripta. 9) Eodem anno 1534. Lutetiae apud Simon. Coli- naeum in 16. prodierunt BENEDICTI TEXTORIS, Segufiani , flirpium differentiae ex IDio-
Jcoride, fecundum locos communes , opus ad ipfarum plantarum cognitionem admodum conducibile.
; vid. Merckl, p. 123. a., Maitt. annal, T. II. p. 804. et Z/eretiis in offic. diui Bernardini 1527. in 12. tefte Segu. p. 4. €t 190. quam vtramque editionem nondum vidi, Recufum autem eít hoc opufculum cum TRAGI ftirpium nomenclaturis Argent. 1552. in 4. editis (vid, rt. IX. 5.) eodem titulo a pag. 1129. ad 1200., et suctoris praefatio (qua IAC. SYLVIVM praeceptorem fuum laudat) fcripta eft Lutetiae ex aedibus
16 1O. TAGAVTH medici ad Idus Iunias 1554. 10) HENRICVS VRBANVS, feu ficto nómine mais ! EV- RICIVS CORDVS, Simefufae vico Haíliae a. 1486. natus (vid. vita eius a WIGANDO KAHLERO deícripta et Rintelii 1744. in 4. excufa p. 7. 8. 11, et 12,) haud pauca protulit ad momenta rei herbariae tunc tempo- ris valde adhuc obícura illuftranda:opufculo hoc titulo eunlgato: à) £// AR 1C11 COARADI, Simefufii medici Botanologicon, Coloniae apud Jo, Gymnicum 4, 1/34. 8. pegg. 183. ind. pagg. 2o. b) Eo- dem titulo, his additis: Elenchus meliorum vevumy quae in €o continentur. - V ALERIA COR DZLan- notationes in. DIO SCO RIDDI $ de medica materia libros. Index: locupletiffmus, | De herbis fingulis ac reliquis fimplicibus, quorum sedicinae «vjus eft ; iudicium, et huius genéris eorum, quae Ms medicos coüfrauertuntury explicationem, bi duo Jibelli compleduntur. Parifiis ap. Guil. Moz renum 1551. 12. Botanolog. . 195. praemi(f, paec. 9. ahnótat. pape; 3975. ind. pagg. 38. De VAL. CORDO vid. num, Mliien. iine: CER cvaete tena PLIN HI biftocier Meticalem EI funt, re cen(et Cl, D, Seguier. p. 145. IAC,. MILICHIVM (Friburgo-Brifzoium) et indicat eius commentarii in Li-
. brum], editionem a.-1554. (Maitt. Annal. T. Il, p. 823, vero.a. 1535.) Hagenose in 4, publicatam: meutm exemplar bunc prae fe fert titulum: C, PL Lv Jiber fecundus de eundi. bifloria cum commentariis
-4ACOBI AMILICHII, diligenter conjcriptis, et ipoflzemo-ab autore vecognitis, et multis in lo- cis auLtis a. Ipy2. — Francofurti ap. Petrum Burbachium 1533. 4, pagg. 459. przemiff. cum ind. pags;
12. 20, Sed hoc in opere nil ad. ftirpes. perti deprehenditur..; 12) Botanicis libris etiam annumeratur
Stockhorni montis de(criptio, quam IO. RHELLICANVS (alias MVLLER , eloco Rhellicon patria (ua in di-
tione Tigurenfi fic dictus, vt Segu. p. 159. rhonet) bonarum litterarum apud Bernenfes Profeífor compofuit, quaeqüe infcribitur ZO 4/V/VI5 RITELLICAMNI Stockhornias. Qua Stockbornus mons altiffi- mus in Bernen(ium, Heluetiorum agro. -verfibus beroicis deferibitusr. — Tiouri apud Gefneros, t. 2. Num figillasim, typis excu(um fuerit hoc (chediasma, annotatum haud inveni: veltime dedicatione, tituli pa- ginae. aueríae adpreffa, fcriptum eft Bernae a. Aug. 1536. eet proffat cum CONK. GESNERI de raris et àd- mirandis herbis, quae fiue quod noctu luceant, fiue alias ob ctis, Lunara nominantur, commentariolo &c. Tigiri 4podindi. pebtrm P» £u, relate fratres, 4, fine anno. (fecundum Geíheri dedicatioriem a.
15552 vbi a pag. 77- ai 2. reperitür, ideoque totum hoc carmen 4. piginis continetur et nonnifi tres plan- tns in hoc sioaie Kotrus nempe Genrismim, Ellebofüm fiueurm, et Migum Chrifti Hore füíco et atro odo-
re mo(chi, fimpliciter tantum nomipát. Antea tamen hoc ipfüm carmen prodiilfe cum Vita HOMERI, A idem RHELLICANVS ex Plutarcho latinitate -donduit,; et obfervationes marginibus adiecit, quamque Rob. "Winter excudit Bafil. 15357. in 8. chartis 10, reperi in Biblioth; Geln. pagg. 4o. b, vbi MULLERI nominis fit, quod vero etiam afferitur in Joech. Gel. Lex. T. IIL: pagg. 730. Cl; Seguierius Biblioth. p. 74.
x» M " jt ARCELLVS, Gallus et Burdegallenfis ciuisme-
hécculi pus, quod epmpolg CORNARII
eese g. 178. ind. pagv. 6... Primam et vnicam hanc effe : ARCELLI editionem neo ab.vlio com- mentario illuftratam , cum Medicis antiquis vero ex Aldi editione Venet. 1547. p. 81. et cum Medicae artis - Principibus ex editione Henr,Stepliani r567.(vbitem,IIL.a pag, 238. ad 414. inferta reperitur) recuf: r
Keftner. p. 122,$. VL p. 345. not. t. p. 347. $. XI. conf. Merckl. p. 772. a. qui addit, eam cum AETH contratta
L * t *s ffs» ^ * r, r E E : 23 35282 A40 »OMM SUA idw i9 3 45-2 x41 *- ,
ie S01 & 1
—MH€Ó— í—
LDooc bsxcagod gx ng cx ME
X1V
ex veteribus medicinae Tetrab. (vid fequ;n.r9.c, ) ibidem? forma et anno eodem extare. De fimplicibus ve-
getabilibus figillatim quidem haud agit hic auctor, eorum tamen fynonyma hinc inde indicat. Ceterum filen- tio haud praetereundum eft, quod ipfe CORNARIVS in praefatione iam indicauit, nempe SCRIBONIVM LARGVM (conf, num, fuper, 7, b.) totum in hoc opere contineri diuerlis locis infertum ab ouo (vt aiunt) fere vsque ad mala &c. ex quo fimul probare annititur, SCRIBONIVM graece ícripfiffe; ex citatis tamen Brun- feli aliquot euoluens, ea non eadem in Marcello inueni. 14) MYSAE «tque APVLEII opufcula 2) pri-
mum . aliis operibus iuncta prodierunt hoc titulo : De re zedica buic volumini infunt, .SO R ANT
Epbe(ii Peripatetici, et -vetufliffimi. Archiatri, in arem medendi Ifagoge, badenus non vifa. D. O RIB ASTI Sardiani fragmentum, de :vitdus ratione, quolibet auni tempore «tili, antea nunquam aeditum. C. PLIWNII Secundi de re medica libri V. accuratius recogniti et ( notbis ac iTi
un
17a.
eraphis emolis) ab innumeris mendarum millibus , fide cvetuflifJumi codicis repurgati, L. APV-
E LI JMadaurenfis, philofophi Platonici, de berburum «virtutibus, vere aurea et falutaris bifloria, e £enebris eruta, ef a fitu vindicata, — Acce[jit bis vice coronidis libellus «utilifimus de Betonica, quem quidam ANTONIO MV SAE, nonnulli L..AP VL E 10 adfcribendum autumant , nuper excujus. Praeterea rerum et «uerborum locupletijimus index. Ad calcem: Bafileae in aedibus "Andr. Cratandri, menfe Auguflo 1528. £ol. pags, 125. auerf, non numeratis, praemiff. c. ind. pagg. 24. Epil. pag. 2. Apul, a pag. 99. ad 123. vbi haec infcriptio praefigitur: L. API/ L EI &5c. PUfort quam a Ghirone Centauro praeceptore Achillis,et ab. Aefculapio accepit,badenus nunquam in lucem aedita. Muíà p. 124. a. b. 125. a. Collectio haec et contentorum emendatio debetur ALB. TORINO, fupra no. j. iam laudato, qui in praefatione de Apuleio addit, fe duorum vetuftiffimorum exemplarium collatione vfum effe. Bibliothecae Riüin, catalogus a Ge. Sam, Hermanno Lipf. 1727. 8, editus p. j73. no. 6386. receníet APVLEII Platonici berbarium ad Marcum Agrippam, Romae 9. mai, ap. Phil, de Lignamine.
- Edit. antiquiff. c. f. illum., cuius etiam mentionem facit Keftnerus in der Stolli(chen Biblioth, P. XIII. p.
41O. $. II. not, c. et Biblioth. med. p. 341. not. m. vt et Segu. p. 224. Quum annus editionis non addatur, ex infpe&tione indicet alius, quousque haec editio vetuftior habenda fit illa Bafilienfi, quse eodem anno Parifiis apud Chr. Wechelium in fol. recufa eft, vid. Merckl. p, 758. b. , et alio titulo p. 85. b. feq. vt et Segu. p.224. addatque, quo pretio habendae fint figurae, quas continet. Ceterum etiam in dubium adhuc vocant varii au- &ores, num hocce opus LVCIO APVLEIO, Afro, qui fec. HII. floruit, an APVLEIO CELSO Siculo, qui ante Chr. tempore Augufti Romae iam claruit, an vero horum neutri fed iuniori cuidam tribuenda fit, de quo conf. Keftner. Stollifch. Biblioth. l,c. p. 413. $. 7. et Jóch. Gel. Lex. T. I. p. 882. feq. quemadmodum etiam incertum adhuc eft, num capitulum deBetonica ad ANT, MVSAM, Auguíti Caefaris archiatrum , adeoque Apuleie Celfo fynchronum, an ad ipfum Apuleium pertineat: huius certe et reliquorum capitum expofitio vno eo- demque ftilo exarata eft, Singulis capitulis praemittitur ftirpis, de qua agit, hiftoria, quae vero in fynony- mis tantum variarum linguarum vndique collectis, fed vix fide dignis, confiftit: quae de viribus addit, meri- to vilipenduntur. b) Eadem Mufae et Apuleii opu(cula deinde heil recuía effe cum commentario HV- MELBERGII in 4. Tiguri ap. Frofchover 157. indicat Maitt. Annal. T. III, p. 268. Meum exemplar hunc prae fe fert titulum: Zn boc opere contenta : AIV T. AMI S.AE de berba Vetonica liber I L.APVLEH de medicaminibus herbarum Lib.L per GABRIELEAM HV MELBERGIV.A, Rauen-
|jfpurgenfem, .Archiatrum Jjinenfem, recogniti et emendati , adiuntlo commentariolo eiusdem. 4. (ine
loco et anno ; dedicatio autem data elt Ifinae menfe Februario 1537.pagg.30j.praemiff.pagg. S. ind, pagg. 7. Mufaeliber cum comment.a p.:.2d:7. Ex hoc quoque commentario quoad plantarum cognitionem nihil pro- fici, monuit iam Gefnerus in íaepius citato catalogo. r5) PAVLI Aeginetae exemplar Graecum alterum, cuius curam egit HIER. GEMVSAEVS ( quem Merckl. p. 432. b Heluetium dicit, Joecherus vero in Gel; Lexic, T. II. p. 915. Muhlhu(ae in Alíatia a. 1505. ex veteri profapia Sueuiae, von GESCHMAVS dicta, na- tum indicat) primo Aldino (vid. num. füper. 5.) longe praeferendum effe, monuit iam Keftn. biblioth. p.107, $. XV. Prodiit illud hoc titulo: HATAOT AITINHTOT /z7900 dpigouy QiBAa, zd. Uf doy cxaeoU TOW dRiBA iv d'ixvovas và y Gxelvoo sq ÓLtet, PAVLI AE IVETAE medici optimi, libri feptem. — In principio fingulorum librorum omnia indicantur, quae in eo continentur libro. Omnia baec colla- tione vetuflijimorum M edi magna fide ac diligentia emendata et reflituta, nec non aliquot locis auda: «vt bic liber plane nunc primum e tenebris erutus, in lucem prodii[fe dici po[fit, quem- admodum in calce operis «videre licet. Bafileae 1538. fed'ad calcem: Bafileae per Andr. Cratan- drum menfe martio 1543. (conf.fequ.n,22.) fol.pagg.306.praemiff.pagg. 12. quae praeter titulum continent Gemu(aei praefationem latinam Calend. Aug. 1538. fcriptam; iM reliquum vero totum Graecum eft. 16) IOANNES AGRICOLA, cognomine AMMONIVS, Doctor et Profeffor Graecae linguae et medicinae Ingolftadii (vid. Joecher. Gel. Lexic. T. I. p. 151.) edidit librum hoc titulo: //eZicinze berbariae libri duo, quos rum primus babet herbas buius feculi medicis communes cum «veteribus , Diofcoride «videlicet, Galeno ,-Oribafio , Paulo , Aetio, Plinio et borum fimilibus. Secundus fere a recentibus medicis in- uentas continet berbas , atque alias quasdam praeclaras medicinas , vt quae poft Galenum «vel inue- ftigatae funt, «uel in vfum medicum peruenerunt. Autore JOANNE. AGRICOLA A/MAIONIO, artis medicae Profeffore. Bafileae ex offic. Barthol, Weflbemeri. menfe Auguflo 1539. 8. pagg. 336. ind. pagg. ja. cui fübne&titur /Jippocratis Coi de medico mediciue officio Lib, pagg. 10. Dedicatio a p. . ad 13. Ingolftadii Kal. Maii 1530. fcripta eft, Librum fecundum & pag. 232, wo ftirpes, alia quoque implicie pharmaca recenfere, ícilicet fuccos, decoctiones, lapides &c. praefatio huic igillatim praefixa vite. rius exponit. Agit autem A. vbique nonnifi de nomenclaturis et virtutibus. . b.) Qui poft biennium eius- dem cura prodiit JCOLAI ALEX ANDRLNI, AMedici Graeci vetuftiffimi , liber de compofitione medicamentorum fecundum loca, translatus e Graeco in Latinum a NICOL. RHEGLVO , Calabro, antehac nusquam imprejuss cum breuifimis annotationibus locorum Jifficilium IO. PES : L4 do M
c—
és a
—
C
xy A740VII Gc. Ingolfladii in officina Alexandri Weiffenborn 1541. 4. ine paginar, numeris, foliis
260. icu alph. 2. plag. 16. 1nd. f0l.7. vix hucrefe . un ars [ dabilibus Sr na anode ia Dee n — priora "- m. remediorum ex vego- Qus torte rererenda indicat Geíner. in Biblioth | AED UE e. M EGFEAUSAENI edira tiüb Pb) ! | ip 1 DI D, p. 382. à. 17) CAROLVM FIGVLVM Confluentiae i Gerinania icriptiffe methodum de herbis Coloniae 1540, in 4, excufam, annotauit iam Gef a» eee p: 1e2. et in Catalogo íaepius citato addit, eum ibidem de herbis cog LAE nilain adim À isi in pisi Libri, quem nondum vidi, integer titulus eft; 4Di4/09us , qui infcribitur Vito moa y» dh n» yum meibodus. Coloniae ap. lo, Schoenflenium lj 40, 4. vid. Mercklin. p. 141. b. etSe 4g ie m Eodem anno MACRI (vid.num. fuper. 3.) poemata auctiora et emendati : P» 141. b. : p.64. 18) LL iem oet mendatiora prodierunt hoc rubro; 7/4 ACRI de maleria medica L. V. «verfibus confcripti. Per LAN, CORMARII/ /M medicum phyficum emendati 4c annotat e$ nunquam antea ex toto editi, | Contenta finoulis libris, L et IL Ae. bis ac planti «Uulsarib. LL de ylantis peregrinis, III, de quibusdam Em Bynt- ciii inda mM C MEN peregrinis, . 4€ quibusdam plantis itemque animalium partibus, ac íeriae Jpeciebus. 4. de lapidibus ac gemmis. ad calc, Franc, Chr. E : Raetia AEN SE rA calc. ^. COr. Egen. 1j40. 8. pagg. 132. auerfis non. nuincr. praet. ind. pagg. 22. dedicatio eiusd. anni Cal. Martiis Francofürdae data eft, Annotationes lingalis cipis lubiectae potiífimum in vocum etymis explicandis verantur. 1 9) AETIVS, natus Amidae M«ciopotzae oppido, vixit feculo IV. vel fecundum alios füb finem feculi V.et PAVLO Ae ineta aetate in- terior habetur,conr. Merckl, p, 17. b. Segu. p. 220. loecher. Gel, Lexic. T ! I o., quare, h V : G Á- LENV M contractum ; ORIBASIVM explicatum, PAVLVM Aeginetam Mupicccus Tcribis eer Caltelenue in vità iliuítr. medicor. Antverp. ap. Guil. a Tongris 1618. 3. p. 131; fed Gefner. in Catal, citat, affirmat, euin, aeque ac Oribalium et Paulum, ne latum quidem vnguem a Galeni iudicio vsquam decefliffe et nihil ferme prorius de iuo adiecifle, (ed omnia fua ex eo vel iisdem verbis vel breuius alis uanto repetiilfe. Integrum Graecum exemplar rypis nondum excufuüm eft: folos libros octo priores editos indicat Mairt, T. II ze : fuco ei es | . II. p. 303. hoc titulo: 44111 Amideni librorum medicinalium tomus primus , primi -videlicet libri otio minc. primum in lucem editi , Graece in aedibus baeredum Aldi et Andr, Afulani Venetiis 1534. menf. Se- piembr. £ol., chartis 91. addit Gefner. Biblioth, p. 14, b, conf. Merckl. p, 18. a. Segu. p. 220., et vbi reliqui in manufcripto afferuantur, annotat Keítn, bibl. p. 105. not. o. In Latinam vero linguam translati proftant libri feu fermones XVI, Librum octauum ad tertium decimum vsque primus ex mutilo exemplari latine edi- dit CORNARIVS hoc titulo: a) AETH Zintiocbeni €5c. Medici de cognofcendis et curandis TE mones fex , iam primum in lucem ediíi, interprete LAVO COKAARIO Zmiccauienf. medico. uae in fingulis fermonibus continentur in principio cuiusque babetur. Deponderibus et menfuris ex FAVLO Aegineta, eodem interprete. Bafil. in offic. Frobeniana 1533. ad calc. per Hier. Frobenium eí Nic. Epijcopium 1,33. menf. Aug. fol. pagg. 438. de ponderib. a pag. 439. ad 441. praemiff. pagg. 12. sss ; Re 5 ad 441. p p388- 12. Deinde et reliqui prodierunt hoc titulo; b) AE7/L Amideni , quem alii Antiochenum «vocant , medici clarijjimi libri XVI. in tres fomos diuifi, quorum primus et ultimus 10. BAPTISTA AMONT ANO Veronen[i medico, fecundus LANO CORAVARIO Zuiccauienfi, et ipfo medicinae profeffore , inter- retibus latinitate donati Pen In quo opere cunda quae ad curandi artem pertinent congefta funt, ex omnibus, qui vsque ad eius tempora Jeripferant , dilipentiffme excerpta. — .Additus ejf index in omneis Tonos copiojijjmus. Ba[ileae in officina Frob. 1535. fol. T. I, continet L, L— VII. p. 350. prae mniff. p. 12. ad calc. pe Hier. Froben, ef Nic. Epifc. menf. ZAup, 1f35. 'T. II. eft idem exemplar cum eo- dem iitulo anni 1553. — T. III. hoc frontifpicio diftinguitur: Tomus tertius babet AETII Amideni medici clarijümi de re medica libros tres, I0, B.APT, /MOJVI ANO medico V'eronenfe interprete. ibid. 1j3j. continet L, XIV—XVL pagg. 182. indic, general pagg. 18, ad calc, men(, Aug. 1535. Hoc opus prius Venetiis excufum effe, indicat praefatio editionis fequentis; (ed nemo ex auctoribus citatis aliam indi- cat, quam Venetiis ex officina Farrea 1543. €. Poftea omnes libri recufi funt hac infcriptione: c) AETII medici Graeci contratlae ex. cveteribus medicinae tetrabiblos, boc cff quaternio, id eft libri -vni- uer(ales quatuor , finguli quatuor fermones comple&lentes, «vt fint in fumma quatuor jermonum qua- £erniones, id eft (ermones XVI. per 1AN. CORNARIV M Medicum Phyficum latine confcripti. Bafil. 15 42. ad calcem izapenfis Hier. Frobenii ef. Vic. Epifcopi menfe Septembri 1542. fol. pagg. 929. de ponderib. ex Paulo p. 930—932. ind. pagg. 28, tit. et dedicatio, quae calendis Nouembribus 1541. fcri- pe pagg. ro. Hacc editio recufa reperitur inter Medicae artis Principes Stephani T. II. a p. t. ad 840. his libris primus agit de fimplicibus pharmacisex plantis, $0) Quibus praerogatiuis CONR. GESNERVS ditinguendus fit ab omnibus botanicis, qui eum praecefferunt, fatis teftantur eius fcripta, praecipue ea, quae fub feculi XVI. dimidii alterius initium in lucem prodierunt, et omnium maxime, quae pefthuma nunc de- mum D. V. bic Norimbergae comparitura funt. Quae hoc in catalogo locum habent, funt a) Hiftoria plantarum e£ «vires ex Dio[coride, Paulo Aepineta, Theophraflo , Plinio et recentioribus Graecis. iuxta elementorum ordinem, per CONRADV AM GESNERV M Tigurinum : vnacum verum eí «uerborum locupletiffimo indice. Bafileae ap. Robert. W'ynter 1541. 8. pagg. 281. tit. dedic, pagg. 7. ind. pagg. 1j. Eodem anno eodemque titulo hunc librum recu(üm effe Parilus ap. Io. Lodoicum Tileta- num in 1:2. annotat. Maitt, annal. T. III. p. 324. et Venetiis per Melch. Seffam in 12. idem T. V. p. 458. Se guierius p. 73. hunc librum eiusque editionem Tieurinam et Venetam eiusdem anni alio titulo tanquam aliam ex Gefn., Biblioth. citat, vbi tamen Gefnerus has ipfas editiones aliis tantum verbis recen(et et enchiri- dium vocat; neque etiam Maittaire, quem allegat, 1l. c. Parifienfis editionis formam in 8. fed in 12. indicat. Ceterum eundem librum excufüm ibid, anno eodem ap, Guil. Richardum in 12, ex Falconeti bibliotheca Parif, aliamque, titulo de plantis antehac ignotis &c. fine anno etloco ex Biblioth, Reg. Parif, addit. Epift. dedicat. huius libri Laufannae (vbi tunc A. degebat) IX. Aug. fcripta eft. Hiftoria fingularum plantarum continet fimul earundem defcriptionem ex veteribus colle&tam , et ad margines addita funt vocabula Graeca
et quandoque Arabica, Quae praeter Diofcoridem accefferunt plantae , figno * notatae funt , vt ipfe in E | one
Tione huius libri biblioth, l. c. monet, fimul vero indicat, hoc fignum typographorum incuria faepius omiffum effe. b) Catalopus plantarum Latine, Graece, Germanice e£ Gallice, níra£ qvsav Aaamei , éà Anni yspuaixiie, xai CeAmisde A Vabmenbucb aller Erdgewáchfen lateinifcb, Griecbifch, eutfcb, und Fran- züfifch. Regejlre de toutes plantes en quattre langues, Latin, Grec, Aleman , €9. Francoys, | V'na- cum «yulsaribus pharmacopolarum nominibus, Ep sibi candidiffime Lector , flirpium interpretationem fipra omues omuium bacfenus de re berbaria libros locupletiffimam infiructiffimamque , im qua mon folium omnia reife antebae ab aliis féripta breuiter continentur , [éd permulta prius a nemine tradita, vel nunc pri- mum inuenta, clariffime docentur. | .Adiediae funt etiam berbarum nomenclaturae variarum geniium, aDiofcoridae adfcriptae, fecundum litterarum ordinem expojitae, | .4duGore COWR. GESAVERO Ti-
urino. Tiouri ap. Chrifloph. Frofchouerum 1542. 4. pagg. 162. auerf. non numerat. Tit. dedic. pagg. 7.
egu, p, 73. addit ibid, 1541. et 1542. vt et Francof, 1545. (ex Biblioth, Bodl, vbi vero p. 219. b. nec iocum nec angum additum reperi) in 4. fed ipíe Gefnerus in biblioth. p. 181. b. nonnifi illius a. 1542. mentionem facit. Mercklin.p.208.a. editionem Tiguri apud Frofchou.:; 5 2.in 4.indicat; fed procul dubio errore typogra- phico. 21)Anno 1542., vel fecundum Mercklinum iam a. 1533, acris orta eft controuerfia inter FVCHSIVM
atque CORNARIVM, cuius occafione euulgata fant à) LEOA/H. FI CHSII tratatus: Cornarius furens,
Bafil. ap. Erafm. Xyloietium 1533. 8. Merckl. p. 744. a. ibidemque 1545. ing. Biblioth, Riuin. no. 1788, et in 4.Biblioth.Meibom.P.IlI. no. 3800, Segu, p. 69, b) /O. CORJV ARII xvulpecula excoriata, [iue refuta" tio biftoriae Leonardi Fucbfii de plantis.Francof.ap.Egenolph.15 43.4. Merckl.p.goz.aSegu.p.4g. c) /Vitra ac brabyla pro Vulpecula excoriata aferuanda per [AI. CORN ARIV AM ad Leon. Fucbfium, ibid, Ij 4f- 4. Merckl, 1. c. Biblioth. Riu, no. 6426. Segu. p. 45. Controuerfiam hanc praeter modum, qui erudi- tos decet, puo effe, ipíae infcriptiones docent: num ftirpium cognitio in tractatione illuftrata fit, iudi» cent alii: ad meas namque manus nondum haec ícripta peruenerunt. 22) Graecum PAVII exemplar, a GEMVSIO in lucem editum, (vid.no.r;.(üper.) poftea idem illuftrauit hoc opere: Zn /ibros PM LI AE- GINE AE omnes, annoí ationes nunc et primum concinnatae, et in lucem editae. Bafileae in aedi- bus Andr. Cratandri 1543. fol. agg. 6o.tit. dedic, pagg. 8. Praefatio cum ipío titulo coniuncta indicat, has obíeruationes aliorum emendationes interea publicatas vel probare, vel refusare, nouamque promittit in- terpretationem, quam autem editam ab vllo annotatam non inueni; dedicatio, Bafil. vu anni Cal. Mart. exarata, autorem harum obferuat. declarat et praecipue ingenium ANDERNACI (vid. n. 6, (uper.) notat et e contrario illud OROSCI (vid. feq. artic. XV,) valde laudat, Interpretatio PAVLI, quam CORNA- RIVS denique adornauit, anno demum 1556. Bafil, ex offic. Io, Heruagii in fol. prodiit(vid. Merckl. p. 86 f.b. Segu, p. 290. Keítn. p. ro8. not, k,) atque etiam occurrit inter Medicae artis Principes a Stephano editos T. 1. a p. 347. ad 70r. cum praemilf. page. y, hoc titulo: PA LI MEG LIVET.AE de ve medica libri fe- jíem 14NO CORAARIO interprete, et fübiundtis eiusd. CORWARH Dolabellarum. in P AP- LVJM AEGLV. libri V1. a p. 702.2d 749. 23) Hiftoria mundi feu naturalis, libris XXXVII, come prehenía et L, X— XIX. de ftirpibus agens, quam CAIVS PLINIVS (a patre) SECVNDVS (a mstre) Maior quoque et Senior cognominatus , Veroneníis vel Romanus , Augur et Cacíàreus Procurator, initio feculi I; conícripfit (conf. Merckl. p. 137. a. Io, Ge, Fabricii biblioth. lat. Vol. alt. p. 40r. 1o. Hárduini praef. in (am edit, Parif, 1723. fol., Segu, p. 141. Ioech, Gel. Lex. T. III, p. 1632.) ab a. 1469. (vid. feq. art. XV.) ad noftra vs- que tempora faepi(lime typis excufa atque praeterea variorum eruditorum emendationibus pariter ac come mentationibus illuftrata eft. Inter commentatores, quorum amplum catalogum Fabricius, Harduinus, Se- ierius |. c. atque Maittaire Annal. typ. T. V. p. 156. exhibuit, Germanos quoque fuiffe, haud reperi, fi for- te MILICHIVM (fupra no,11.) IVL. CAESARIVM Iuliacenfem, IAC. ZIEGLERVM Bauarum, RVD. GOCLE. NIVM Marpurgeníem, et BEAT. RHENANVM Alíaticüm excipias; ex quibus tamen priores vnum vel alte rum tantum librum huc non pertinentem expofüerunt, neque vltimus vltra L. XIVtum progreffus eft. In . "Germanicam linguam vero traductum effe hoc opus atque editum Francof, 1571. 1584. et 16co. in folio, indi- .cat Fabricius l. c, et eiusd, Vol, fupplem. p. 619. vt et eius libros quinque VII—XI. Argentor, iam 1545, fuppl. l. c. atque ex hoc Segu. p. 144. 145, ex quibus hanc tantum mea collectio continet editionem hoc ti- tulo: CAII PLLVII SEC IVDI von Veron, natürlicher biflory fünff Bücher. namlich das 1I. «von der m und V'olckern mwunderbarlichen Geflalten, Weifsen, Wandel, Art, Natur und - Gebrüucben, beyderley Gefchlechten, ann und W'eibern. | Ill. *von den Thyeren, fo uff dem Erd- veich wonen. IX. von der Fifch allerley Gefchlechí und Eysentfchafften, fo im WalJer wvouen. X.-von dem Geflügel, fo im Lufft lebt. .. XL. von den kryechenden und mynderen dlyeren, fo abge- fpalten an ergánízung irer olyder, nemlich durch HEINRICH von EPPENDORFF vverteutfcbt, zu Strafsburg bey Fans Schotten 1543. fol. pagg. 235. ind. pagg. 4. Hoc opus autem, vt infcriptio iam docet, pariter de ftirpibus nil continet, excepto cap. 26. p. 62; quod breuiífime de plantis agit, quarum vfam medicum animalia docuerunt. Num reliquae editiones germanicae a me nondum vií2e plures conti- neant libros, inquirant alii : mihi dubium mouet exemplar, quod mecum communicauit cl. D. D. GE, LEONH. HVTHIVS, Collega honoratiffimus, quod per M. IO. HEYDEN germanice redditum et Francof, 15; 65. in fol. pagg. 494. per Pet. Schmidt impen(. Sigism. Feyrabend editum eft eodem ferme ampliori ta- men titulo, atque etiam haud plures, quam quinque indicatos, libros continet, figuris vero ligno incifis, at- ue hinc etiam cap. 26. p. 150. fequ. 18. plantaram Egenolfianis, refertum eft. 24) IO. DANTZIVS, Aftenfis(vulgo von AST dictus)natus quidem eft in Comitatu Italiae Aftenfi, Germanis tamen accenfendus vi- detur ex eo , quia non folum poftea in Germania, praefertim Francofurti ad Moenum , vitam degit et diem fupremum obiit, verum etiam et praecipue, quia DIOSCORIDEM in Germanicam linguam, et quidem pri- mus, transtulit ibidem 1546. typis enulgatum vid, art. XII. r.et conf.artic. VI, Ab eodem porro edebantur Tabulae fimplicium medicamentorum, quae apud Diofeoridem, Galenum e£ Plinium funí , omnium, exceptis iis, quae ab animalibus fumuntur , facultates (am generales quam particulares continentes, ei eam quae efl. ad principia fequelam , €í vt omnia ad elementorum rationes confequantur , nec g2? | quice
-—.
[
2$
C
d
t7
28
xw
quicquam in iis reperiatur pugnans, mira induftria euidentiffme ob oculos fpetlanda, exponentes.
uas aliae confequuntur tabulae, eo iudicio dodrina et compendio compojitae. difpofitaeque , «ut poüplicium «viribus ex prioribus tabulis cognitis , primo afpetlu wedicis ad plerosque morbos veme- diorum. praefidia inuenire promptijjumum et facillimum fit. De fimplicium medicamentorum facul- Lalibus 1n genere, deque iis &um vatione tum experientia inueftigandis, dialogi quatuor, quorum argu- menta proxima tabula exbibebit. Per 10. DANTZIF AM Aflenfem Medicum. Bafileae apud Henricbum Petrum menfe Auguflo 1543. fol. tit, praef, dedic, et ind. p. 22. tabula prima pagg. 97. fe- cunda a p, ror. ad 155, dialogi pagg. 85. Singulis his diuifionibus proprius praefixus eft titulus iisdem fer- me verbis; praefatio v(urn tabularum docet; dedicatio Bafileae XIV. Calendas Martias 1543. fcripta, indicat occalionem qua, ante iter in Italiam ftirpes inuc[tigandi cauffa fu(cipiendum, hoc opus compotuit, vbietiam poft reditum auctiorem editionem promittit; index morborum remedia indicat ; prima tabula ftirpium aliorum- que funplicium remediorum nudas nomenclaturas Latinas et Graecas (ecundum priores literarum ordine et fimul horum remediorum qualitates viresque indicat; reliqua huius operis contenta ad morborum remedia, remediorumque qualitates folummodo pertinent. 2;) Quae IOANNES LONICERVS, ADAMI parens (vid, Ioech. Gel. Lex. f. 1l. p. 2521.) linguae Hebraicae, Graecae Latinaeque, vt et Theologiae in Academia Marburgenfi Profeffor ( ibid. p. 2522.) ad Diofcoridis interpretationem contulit, prodierunt hoc titulo: /n DiOSCORLD AE. Anazarbei de ve medica libros , a VIRGILIO AMMARGCELLO werfos , fcholia nou4, 10. LOWiCERO auélore , cum rerum et vocabulorum, quae bifce fcholiis infunt, indice. Ad caleem; excufum JMarpurgi per Chriflian. Aegenolpbum, menfe Jugu[lo 1543. fol. pagg. 87. aueríis non numeratis. Praemiíf, pagg. 4. ind. pagg. 16. quem tractatum, eodem, vt videtur, anno , titulo communi (íeruato tamen huius tractatus titulo peculiari) iunxit idem typographus Diofcoridis operi cum ennotationibus RYFFI Francof. excufis vid. art. fuper. XI. 4.; parum. autem laudis obtinuit a Gefnero Bib- lioth, p. 434. 4, Eundem iam a. 1531. edidile AV;,CAAND RI T hberiacam et. alexipbarmaca cum fcbo- liis e£ interpretatione latina, indicat Merckl. p. 627. b. 26) Multis operibus latine et germanice editis amplam famam aucupatus, exiguam vero vel nullam plane coníequutus eft GYALTTERVS fiue WALTERVS HERMANNVS RYFF, RIFPVS vel RIVIVS nominatus, medicus Argentoratenfis. Male autem omnibus fer. me audit atque etiam iam Gefnero, qui eum biblioth. p. 284, b. fequ. graui virgula cenforia notat: fufficiant haec pauca; // quae tamen im isis (operibus) &onma repermntur, mera fant furta, et pleraque perperam A primis autoribus exferipta ac deprauata, conf, art. XI, poft n, 15, Eiusdem farinae cenfentur e/u54em in Dio- fcoridem obferuationes fupra iam art. XI. 4, f. indicatae, 27) Maioris pretii haud eft opufculum hoc titu. lo euulgatum: Tomus fecundus elementorum pby[iologiae, feu. philofophiae naturalis, tres libros conti- nens: Primus animam , fecundus plantas, £ertius animalia defcribit, | Autore IO.AMNE MO A- AHEAMIO. |. Coloniae baeredes Gymnici excudebant 1544. 8. Gne paginarum numeris, lib. I. vnacum tit. et dedic, plag. «, L. 1I. alph. 1, plag. 9. cum pagg. y. Accedit ex libello EOBANI HESSI carmen de con- feruanda bona *valetudine et Horti alcinoi pagg. 9. tertius autem liber de animalibus non additus, ne- Que, quantum fcio, poftea figillatim editus eft. Hunc pariter plagii crimine accu(at Gefnerus l. c. p. 438. b ; fed ipfemet auctor in dedicatione Coloniae Cal. Iulii 1 544. fcripta indicat, puerorum erudiendorum tan- tum in gratiam fe compo(uiffe hoc opuículum et auctores ipfumque Gefnerum nominat, ex quorum mo- numentis illud compofuit, Primus tomus, huc autem non pertinens, hac inícriptione prius comparuit: Elementorum pbyfiologiae feu pliilofophiae naturalis libré feptem, in duos tomos diflindi, vniueríam artem. usÜodias completlentes : ZAutbore £O. ZMOJAVHEAMIO. | Coloniae 1o. Gymnicus excudebat 1f 42.8. plag. 8. cum dimid. LI. rerum naturalium principia eorumque circumftantias defcribit , Il, mug- dum et eius partes, Ill, Mete»ra, 1V. metalla atque lapides; reliqui tres ad Tom. |f. pertinent. 28) Quum 2.1549.altera DIOSCORIDIS (art. XI, ;.) editio pararetur, omittebantur IO. LONICERI fcholia, fed addebantur VALERII CORDI in PED. DIOSCORLDIS de medica materia libros! annotationes a p. 449. £d
$33. vtet ER. CORDI iudicium de herbis ei fimplicibus medicinae, ac eorum, quae apud medi-
cos contraueríuntur, decifio ef explicatio a p. $34, ad 541. tandemque Jer barum nomenclaturae uae
viarum gentium, Diofcoridi adjcriptae, fecundum litterarum ordinem expofitae a COR. GESWE-
-RO a p. £41. &d £54. vid. artic. XI. js. Quod 2) ad EVR, CORDI opuículum attinet, typographus in praefa- tione indicat, effe hoc nil aliud, quam epitomen Botanologici (fup. n. 10. a.) eiusdem auctoris; fed continet eandem iam prima Botanologici editio, vti etiam illa Pari iis recu à (n. 1o. b.) vbi indicisloco annectitur hac infcriptione: index et quafi epilopus feu epitome omnium Tas eorum , quae inboc dialogo (iplum namque botanologicon colloquii in modum confcriptum eft) £74 4hfur: perperam ergo tanquam diftinétum buius
oris opus citatur a Merckl, p. 265. a. et Segu. p. 44. qui praeterea hunc peculiarem titulum indicat: iudicium de herbis fingulis quarum in medicina «vfus efl, et buius generis eorum, quae apud medicos controuertuntur,explicatio. Prima editio. Francof. ap. Egenolphbum 1539. (fine formae additione) ibidem cum .Diofcoride ex editione Ruellii 1549.in fol.5 videntur autem haec ex aliorum citationibus variis et imperfectis tantum tranfcripta, b) VAL. CORDI, EVRICII filii, annotationes ex manufcripto, quod aucter Vitembergae nonnullis medicinae ftudiofis dictauerat, omnino primum hic publicatae et deinde cum
. patris Botanologico Parifiis (10. b) recuífae funt. Confcripfit easdem iuuenis adhuc aetatis 17. annum
agens et 2.1531. Vitembergae adhuc ipfe difcipulus in magiftrerum admirationem, dum commilitonibus Dio- Ícoridem ter praeleziffet: vnde facile colligi poteft, qua induftria, quoque ingenio praecoci, et nihilominus acri, cendecoratus fuerit, et quam ob rationem fata eius praematura, quae d. 25, Sept. a. 1544. aetatis 29, Romae'contigerunt, luxerint omnes cordati et de püblica vtilitàte folliciti viri. Erant autem hae obíeruatio- nes non nifi prima collectanea, quae poftea vlterius perficere haud intertmnifit, docente id ipfum exemplari manu eius fcripto, quod multo auctius et emendatius poftea vnacum reliquis eiusdem pofthumis operibus edidit GESNERVS hoc titulo: /n boc volumine continentur V ALERII CORDIU Srmefufii annotatio- ne;in PED. DIOSCORLDI$S Zinazarbei de medica materia libros V, longe aliae quam e s i » un
— — Á———— —— -—————— —————-————————
AT. XV 15
funt euulgatae, EIVSD. V AL. CORD! Hiftoviae flirpium Lib. 117. poflbumi, nunc primum-in.—
lucem editi, adiedis etiam flirpium iconibus ef breuifumis annotatiunculis. Sylua, qua rerum fojfi- lium in Germania plurimarum, metallorum, lapidum e: flirpium aliquot rariorum notitiam breuiffi- me per[equitur , nunquam badenus «vifa. |. De artificiofis extratlionibus liber. Compof[itiones me- dicinales aliquot , non «vulgares. His accedunt. Stocc-bornii et /Veffiin Bernatium Heluetiorum ditione montium, e£ nafcentium in eis ftirpium, defcriptio BEVE.DICTI ARETII, Graecae et Hebraicae linguarum in fchola Bernenfi profefforis clarijimi. Iten CONR ADI GESNERI de bortis Germaniae liber recens , vnacum dejcriptione Tulipae Turcarum , Chbamaecera[i montani, Chamaemefpili , Chamaenerii , e£ Conyzoidis. Omnia fummo 6. atque Ug Wee dotli[J. atque ex- cellenti[J, viri COR. GESANERI medici Tiourini colle&a et praefationibus illuflrata. — Ad cal. cem : ,Arcentorati excudebat Tofias Ribelius 15 61. fol. pagg. 303. auerfis non numeratis : Praemiff. pagg. 16. Cordi annotat. in Diofc. p. t— $84. hiftoria p. 8;—212. icon. 275. defcr. Tulipae &c. p. 213 — a 16. icon. j. Sylua obf, &c. p. 217—231, opufculum ARETII p. 232—235. hort. Germ. p, 236—301. Ind. pagg. tr. Ex praefationibus et dedicationibus Gefneri difcimus , a quibus haec omnia Cordi opera acceperit, quid- que ipfe fübinde illis addiderit (conf, nota Seguier. p. 45.) nec non vnde additae icones de(umtae fint, nem- pe (vltra 200) ex apparatu illo, quem typographus pro Tragi hiftoria ftirpiuma edenda parari curauit , reli- quis exceptis, quas Gefínerus vel (ecundum aliorum auctorum (circiter 12) imagines, vel (ecundum picturas, quas ipfe parandas curauit vel a KENTMANNO communicatas accepit (;6. praeter j. vltimas ; quas omnes ingenuus Gefnerus notis diftinxit. Biennio poft fequutus et 7/4 L. COR. DI Simefufii flirpium de- Jeriptionis liber quintus, qua in ltalia fibi svifas defcribit; in praecedentibus *vel omnino intatlas,
parcius deferiptas. Hunc autem morte praeuentus perficere non potuit... De morbo et obitu
"Ue VAL. COR DI epiftola HIER. SCHREIBERI Norimbergenfs. In eiusdem obitum CASP,
CRFCIGERIe dra. Emendationes quaedam et additiones in opera AL. CO R DI Araenti- inae excufa apud lof. Ribelium 1560. (1561.) Argentorati excudebat lof. Ribelius 1563. fol. pagg.13. auerf. non numeratis , fine figuris. Quo teftimonio MELCH,. ADAMI in vita VAL. CORDI operis fui in 8. Heidelb. 1620. p. 47. et in fol. Francof. 1706. p, 21. a. affirmauerit, fex£um hifloriae flirpium autogra- phum librum iIperbaiiie non indicauit. c) 'Herbarum denique nomenclaturae Gefneri , quae Diofcoridis editioni füpra citatae accefferunt, extabant iam cum eiusdem catalogo plantarum &c. fupra no. 22. indicato. $. XV, Hi ergo (unt, fi recte memini, omnes vel faltem praecipui illi Germani, qui pro inftauranda et emendanda re herbaria ad primum vsque feculi XVI. dimidium omnes vires neruosque intenderunt, Quum vero iniquum fore duxi, fi reliquorum virorum in eandem fcientiam collocata ftudia, quibus eadem temporis periodo et partim iam ante Germanos pro meritis claruerunt, filentio penitus praeterirem, eorum quoque operum, quatenus mea collectio fuccurrit, pari ordine chronologico, fed primis tantum lineis adum- brata recenfio, colophonem tandem imponat. Ne autem veterum auctorum ea opera, quae ftirpium hiíto- riam valde ieiune tantum pertractarunt, huic catalogo perperam inferta videantur, in gratiam eorum , qui rei herbariae hiftoriam nondum cognitam habent, pauca praemittenda neceffum duxi. . Quam diu litterarum barbaries omnes (cientias artesque fubiugauit, vnacum reliquis botanica quoque penitus negligebatur. Quic- quid de ftirpium cognitione ad pharmaca inde conficienda conferuandum erat, in nudis ferme confifítebat vocabulis, quae ex Arabum praecipue operibus in latinam linguam male translatis et peius adhuc intellectis: traditioneque fallaci, absque omni inquifitione vlteriori, colligebantur. Quam fterilis ergo atque infida eius- modi expofitio ftirpium redicinalium a Barbaro-Latinis medicis confcripta fuerit, facile teftantur illi, qui ta- men ex his praeferebantur reliquis, e. gr. IO. PLATEARIVS, SIMON IANVENSIS, MATTH. SYLVATI- CVS &c. quibus adhuc accenfendi (unt eiusdem aeui Barbaro. Graeci SIMON SETHIS,MYREPSVS &c. Quod ad Arabes attinet, hi iterum ftirpium medicinalium recenfionem potiífimum ex Graecorum, praecipue GALENI eiusque epitomatorum ORIBASII, PAVLLI ($. XIV. 4.) AETIIque (ibid.19) operibus, lingua Arabi- bus pariter peregrina conícriptis parique difficultate transferendis, defum(erunt, multas tamen fimul ccgni- tas fecerunt, quarum apud Graecos nullum veítigium reperitur, ex quibus praecipui funt SERAPIO, AVERRHOIS, RHASIS, AVICENNA, HALYABAS, MESVE &c. Ex Graecis denique, quorum codices con(eruatt vel faltem huc vsque typis excufi funt, folus DIOSCORIDES, et iam ante hunc THEOPHRASTVS Ercfius, in
tradenda ftirpium hiftoria curioli:s occupati fuerunt: ipe namque GALENVS, medicinae poft HIPPOCRA-
'TEM nouus reformator, ad DIOSCOR.& THEOPHR.frequenterablegat (IO, ALB, FABRICIVS in Bié/iotb.Gr aec,
L. IV,c. 17, p. 579. (5 583.loca citata figillatim indicat) et nullibi (quoà GESNERVS iamin catalogo faepius citato -
notauit) quoad ftirpium hiftoriam noui quicquam addidit. Ante TEOPHRASTVM quidem eius praeceptor ARISTOTELES problematum íe&tione XX. de illis, quae ad ff irpium ies et oleracea pertinent, egit, et eius Opera porro continent peculiares libros il. e p/az/z; infcriptos: fed ( vt taceam, horumlibrorum auctorem aeque, ac eorum interpretem , omnium fere confeníu incertum effc) et hi et illa nil continent, quam inutiles de generalibus ftirpium qualitatibus differtationes, hincque ex botanicorum claffe merito profcribuntur, Haec omnia fafius iam explicauit TOURNEFORTIVS in Ifagoge in rem herbariam (uis inftitutionibus prae- fixa, aliique in fimilibus recenfionibus, ad quas plura fcire defiderantem ablego; ex hactenus allatis autem iam fatis patere opinor, quam ob rationem veterum epos in botanicorum recenfione praeteriri nequeant, Aliorum catalogi multorum adhuc operum mentionem faciunt, quse, dum morborum remedia indicant, mul- tas variasque ftirpes fimul nominant, e. gr. ipfius HIPPOCRATIS, CORN. CELSI &c. pluriumque Bar- baro-Latinorum ; fed hae hinc inde interíperíae non folum improbo labore collizendae effent, verum etiam fimplicifgr tantum. nominatae , raro vno vel altero fynonymo, nunquam vero fütficiente deícriptione expli- catae, réliqnorum operum indices aliquibus forte nominibus quidem aucturae, vix autem, ac ne vix quidem; ad ipfam earum cognitionem quicquam adlaturae effent, id quod etiam probant fpecimina illa, quae BRVN- FELSIVS (art. XIV, 7. b L) exhibuit. Hucetiam vocant plurimi, et quidem maiori iure, geoponica feu. de re ruftica opera CATONIS, VARRONIS, VIRGILII, COLVMELLAE, PALLADII &c, fed ne ad nau(eam vs- que extendam hanc di(quilitionem, ea praeterii, cumprimis quia illorum auctores non aeque ftirpium cogni- tionem, quam earundem culturam, emendandam docendamue curae cordique habuerunt.
$. XVI
) ^,»
50 xYI
!
oO cg
$. XVI. Ex libris itaque adhuc recenfendis 1) quantum ego quidem reperi , typis excufa funt. opera MESVES. Vixit autem fec. VIII. vel initio IX. MESVE ex ciuitate Nifabor regionis Chorofaniae olim Ba- Grianae ortus, feu IOHANNA filius MESVACH, itemque IOANNES feu IANVS Damafcenus, medicus Syrus, qui pro eodem habetur; inclaruit vero etiam feculo XI. vel XII. IOANNES MESVE Damaícenus, filius HA- MACH filii ABDELA , regis Damafci, cui nomen MESV ACH alii tribuunt: quomodo autem hi diftinguendi, et cuinam opera Meíues nomine publicata tribuenda fint, nondum confentiunt auctores; vi. Ca/fell. p. 145. AMerckl.p.640. a.Totrn. l.p. 1 7.S€9u.p.279 -Keffn.p.126.136.Ioecb. T.ILp. 19 à 7.III.p.478. Sequiturautem el iSi canones infcriptum, alius tractatus de fimplicibus purgantibus, vbi hinc inde, valde tamen imperfecte, hae ftir- pes vel earum partes deícribuntur, fpecies nonnullae indicantur et fynonyma adduntur; in Graéadiz feu anti- dotario quoque earum fübinde mentio fit, Opus eius Ze meZicinis -vniuerfalibus Fenet. ap. Clementi- num Patauinum 1471. infol. vid, Segu. p. 279. Maitt. Annal. tyogr. T. I. feu IV. p. 510. et €iu54. pradica in medicinis particularium aegritudinum cum PETRI APPONI additione Neapol, per Berthold. Rying de Ar- £tntina 1475. die 12, Ian, infol, Segu.p.a79. Maitt. ibid. p, 346. Mea exemplaria funt fequentia. a) MESVE cum expofitione MONDINI aper canones vniuer[ales. ac etiam eum expofttione CHRISTOPH. de HONE- 5TIS in ZAntidotarium eiusdem. — Additiones PETRI APPONI. | Additiones FRANCISCI de PEDEMON- TIFM, Antidotarium NICOLAI cum expofitione PLATEARII, Tracfatus quid pro quo (absque auct, no- mine indicat remedia fibi inuicem fübítituenda ) 7ra/Zazws de [imomimis (iterum fine A. nomine) Libe/us BVLCH ASIS fise SERVITORIS (translatus a SIM. IANVENSL interprete ABRAAM ludeo Tortuofienfi). Co»s- pendium aromatariorum S.AALADINI, | 0. de SANCTO AMANDO fuper antidetarium Nicolai, Venetiis per lo. e£ Gregor. de Gregoriis fratres 1427.d.14. OCT. in fol, pagg. 360. (fed ex typographi incuria, funt enim 374.) aueríis non numerat. (Cum infcriptione iisdem verbis Z»;prefa per Bonetum Locatellum Bergomenfem iu[fu et impeufis nobilis viri Dom.Otkauiani Scoti ciuis Modaetienfrs 1495. prid. Kal, April. vid. Maitt, l. c. p.602. A4VNDINI et CHR. de HONESTIS expofitienes Ferrarine et Bononiae iam 1443. in fol. Segu. p.279.) b) Eodem titulo ibid. 15e$. d. 2e. Oc. SereniffJ. Dom. DD. Leonardo Lauretano Venetiarum Duce impe- rante. fol. pagg. 379. auer. non numeratis. :c) EoZer fitulo cum his additis: A44diziones moue fuper Me[ue et Nicolai Antidotariis, QuotAationes item marginales. Tabule due nouiter addite. Prima ad breuius et facilius inueniendum quodlibet antidotum in antidotariis Me[ne et Nicolai pofitum. Secunda vt promptius proprieta- Ie et iuuamenta dicforum antidoterum jfitri po[finz. Omnia acluratius quam bacfenus fuerint emendata cum marginalibus adnotamentis zuperrime adiecíi. Ad calcem : eid in famati[fimo Lugdunenn. emporio, Indu[Iria probi viri Gilberti de Villiers chalcographi Lugdunenf incolae, famptibus vero et impen[is boneffi viri Vincentii de Portonariis de Tridino de monte ferrato. 1519. die vlt. menf. Iulii fol. foliis 327. feu pagg. 654. tab. alphabetica pagg. 13. :d) Diui MESVE ef noua quedam «vitra ea que fecum affociari con[ueuerunt Opera preclari]fima vt inferius /Deculanti fubenanus indicio demonfiratur. Haec titulo fübie- &a indicant has acceíliones: 'CHR. 'GE. (íc. de HONESTIS) Flerestimi 4ra(atus de aqua et prt
«o fana ordeacea conficienda. | ALCHINDDI medicorum Bei aod id de medicinmarum compofitarum gradibus in-
ue[ligandis libellus. Subtiliffimus HAABENGVEFIT de jgmplicibus medicinis libellus, Egregius APVLEI medici
| antiqui[fimi de. ponderibus et svsenfaris libellus. — Antidotorám in MESFE et .NICOLAI Antidotartis contente-
&
0S
m^.
rum index. Kemediorum "variis aegritudimibus conferentium fummula copiofiffima, Ad calcem: que dili genti IO.AN. B.APT, de NICOLAIS Brtxiani Salodienfis elucubratione cafHgata pof! vniuer[as eorum impre[- [iones in florentiff. Fenetiar. vrbe Domini Luce Antonii dunía floremtimi buius artis curicfiffimi fumptibus excu[a fant anno NB. ante Chri, aduentum 15 27.MArciiddibus fol.pagg.388.auerfis non numeratis, e) Opera Diui IOANNIS MESVE. Diui IO. MESVE ZHMedicorum euangeliflae celeberrimi praeclara opera, fíndiofis artis medicinae perquam vtilia, quae non folum quam bacienus fuerint nuperrime cafligatiora, ve« rum etiam multum locupletiora reddita funt, vt candidi/umo cuique lectori conflabit , apufculorum inferiptio- nes, quas proxime [equems pagina complectitur, difpicienti (fecundum hanc paginam accedunt : iz//g4s »sedi- &i COPHONIS trait atus de arte medendi, omnibus morborum curam au[picaturis apprime neceffarius, GEN. TILI$ FFLGINATIS de doff medicinarum inuefliganda libellus. DOMINICI (VICENTINI) -ARCHIGN.ANEI de ponderibus et menfuris ibellusgtres continens trac atusqui ad praxum quam maxime nece//arii aut.Praeterea addition. nouar, edit. c. d, auctor nominatur D. MICHAEL a xd en bor oar ): ad caleem : c— 2 amatiffimo Lugdunenn. emporio fumptibus et impenfis bonefH viri Vincentii de Portonariis de Tridino 4 nnm ferrato : indu[iria "vero loann, Cre[pin, alias.du Carre 1533. die XV. menfis Maii fol. foliis 357. feu pagg.7 14-NB.in hoc et antecedenti exemplari MONDINVS nominatur MVNDINVS DE LENTIIS (a LVCIIS Segu.p.279.) et CHR, de HONESTIS, appellatur CHRISTOPH. GEORGIVS. £)J0. A4ES.AE IDamajceni de
. re medica libri tres: (Th feu Cano tis fimplicibus purgantibus, etanti-
dotarium) L4COBO SILVIO medico imterprete.Parifiis ap. Chr. W'echelum à 542.fol.pagg.a fo. Liber fecundus, qui agit de medicamentis fimplicibus purgantibus, copiofis notis ad margines etad calcem fingulorum capitulo- rum inftructus eft, maximam tamen partem ex veteribus Graecis aliisque petitis et femper citatis; neque et- iam antidotarium iisdem caret. g) Eodem íifulo Lugduni ap. lo. Tornae[fium et Guil. Gazaeum 1544. $. pagg. 372. praemifÍ pagg. 16. ind, pagg. 22. ^h) Zn ZIntidofarium 10.ANNIS Filii MESFE (ceníüura) cum declaratione /implicium medicinarum , et folutione multorum dubiorum ac dijficilium terminorum. — A
iedfo facillimo atque copio[o indice, mec mon et receptario caffig atilfimo cum [uo repertorio. Opus fane qmibuscun- que tam medicinae ff ndiofís, quam aromatariis, vtile et necej/arium. | Ad calcem : per Vemerandos Patres et IE/4 Chrifli férues, Fratres 4 ARTHOLO MAEF M VRBEFETANVM et ANGELVM PALEAM IVVENA- TIENSE/M, Ordinis Minorum obferuantiae Prouinciae Romamae. mprelfJum Venetiis per Bartbol. de Za- neítis Brixienfem 1543. XVIII. Menfís Iulii. fol. antidot, pagg. 328. praemiff. cum indice copiofiff. pagg, s2. Receptar. pagg.84.in column. diuifis, fingulis diuifionibus numeratis, ind. pagg. 5. Auctores huius operis de- clarat (übícriptio indicata «et dedicatio ex facmo Araecaeli conuentu Romae 1V. Nonaslulii 1542. data, et posteffor huius mei « lari ymus manu adícripfit, ex ipfius fratrie Angeli relatione fe eodem publi-
*
XV
cationis anno Venetiis audiuiffe , illum cum focio fuo in opere hoc elaborando per zo. annos defudaffe illud- que porro per 1j. medicinae Doctores Italiae eruditiores correctum et approbatum effe. Ipíe titulus indi- cat, continere hoc opus folum antidotarium ; fed omnia fimplicia, quae compofitiones ingrediuntur, íatis prolixe vbique expofita fant... i) Eodem £itulo Lugaunáap, lo. e£ Francifc. Fellonios fratres 1545. ad cal- cem: /j4;. in 8, pagg. 622 praemiff pagg. 32. Receptar, pagg. $1. ind. pagg. 12, k. MMESFE €f oninia quae cum eo inprimi confueuerunt, pulchrioribus Eypis reformata, diligentiorique ammaduerftne emendata, et pluribus in locis re[lituta, atque copiofiori indice , quid in quoque opere contineatur , fggmficante , decorata: quae in fequenti pagina defiripta fant. — Addita eft. LAC. SILVI! tmterpretatio canonum vnuer[altum, ffmpit- cium medscinarum, Atque. antidotarii : in quo et ponderum varietatem in margine annotauimus. — Et uuo drocbiféi Mefue , quae im manu[criptis exemplaribus inuenimus : et quaedam compofrtiones ex Galeno, quae nunc ab aromatariis in [a babentur. Ad calcem; Venetiis im officina baeredum 12. Lucae Ant. £untae: menfe lanmario 1549.fol. Prior diuifio pagg. 141. pofterior pagg, 313. vbique auerfis non numeratis, tit. et ind, pagg. 27, Aueríà tituli pagina indicantur praeter editionis lit. e. et huius tituli contenta J4C. 4c P A4R- TIBVS Summula, remedia continens omnium aegritudinum, ad alphabeti feriem difpofitarum. 1) (9. MESE Damajceni, medici clariffimi, opera de medicamentorum purgantium delettu, cafH'gatiome , es vfu, übri duo, quorum priorem Canones vniuer[ales, pofleriorem de [implicibus vocant, Grabadin, boc eff compendii Jecretorum medicamentorum, libri duo, quorum prior uttdotarium . poflerior de appropriatis vuigo infcribi- tur. Cum MVFNDINI, HONESTI, MANARDI et STLVIIim tres priores libros obféruattontbus, quae vulgo eum bis prodire eonfueuerunt, His acceffere plautarum im. libro fimplicium defcripsarum imagines ex viuo expreffae. Et I0. COSTAEI annotationes, zum quas in editione priori (forte 1589. vid. Mercki. p. 640. b) dedimus, tum praeterea nouae aline in poflremas nouem Antidotarii (eliiones , quae defídirabantur. — Reiiqua vero, quae cum Me[uae operibus exáre folent, 2m aliud volumen coniecimms, quod nomine [upplem. nts in Mefuen inferiptum efl. Quae omsia accurati[[ime hac poffrema editione prodeunt emendata et ab tnnumeris mendis et erroribus, qui in. fuperiori irrepferant, adbibita docforum. bominum indu[lria, expurgata. Venetiis ap. lunías 1623. fol. pagg. 252. fv^plem. pagg. 278. vbique auerf, non nusmeratis, praemiff, pagg. 12. ind. P3gg. 22. Praefixa dedicatio COSTAEI docet, íe prioris tomi corre&ionis, pofterioris vero íeu fupple- menti VINCENTIVM COGOLLVM medicum Vicentinum curam geíliffe. Supplementi contenta eadem funt, ac editionis lit e. , quae verbotenus ferme recenfet Merckl.l.c. Stirpium imaginum numerantur tan- tum 39. (quum tamen ftirpium 5o. deícribantur) ligno infculptae atque eaedem, vel (altem maximam par- tem ad eandem normam denuo factae, quae in Mathioli editione Valgrifiana anni 1 ;70. reperiuntur, adeo- que peculiari confideratione haud dignae. m) IO. IAC. de MANLIIS azzorationes ip Antidor.vid.g. 14.7.m. IO. MANARDI vero num.íeq.19.b —£, n) QuilANI DAMASCENI Decapolitan: nomine ab ALB. TORINO et GERAR- DO IATRO editi (unt Therapeuticae methodi b.e.curandi aríis L.J IL Bafil.ex offic.Henr.Petri Mesf. mars, 15 43. infol. pagg.491.praemifL pags. 24. penitus funt diftinguendi,neque de Ve een agunt,nifi in remedio- rum formulis, vbi vere fimplicibus tantum nominibus indicantur. 2) SIMO itereque SiIMON GENIATES, vel SIMON a CORDO dictus (quae nomina nonnulli absque füflicienti teftimo- nio diftinguunt) Genuae natus et fec. XIII. clarus fuit: vid. Aerc£/. p. 97 1. a. Maitt. annal, T. Lf IV. p.473. F. P. Ii. p. 246. Segu. p. 263. 304, Keff m. p. 74. 528. 0t 7h. loecp. T, 1, p, 2094. II. p. 1243. IF. p. 399. 60 0, Opus eius, clauis fanationis infcriptum, iam a. 1474, Patauii per Petrum AMaufer Normannum, in £ol. prodiiffe, teftatur Segw.p. 26$. a; Meum exemplar non aliud habet frontifpicium, quam hanc ipüus tracta- tionis infcriptionem : Jncrprt clauis fanaíiomis elaborata per venerabilem virum, 7Magifirum SIMONEM IANVENSEM 2Domint Pape [ubdyacomum et capellanum medicum quondam felicis recordationis Domini Nscolai Pape quarti qui [uit primus de ordine minorum. Ad calcem: Veneris per Guilielmum de Tridino ex Afon- fejeríato 1486. die 13. Nouembris fol. in columnis diuifis fine paginarum numeris foliis 98. b) Alteri hic praefixus eft titulus: SIMONIS L4 NVENSIS opufeulum, cui momen clauis fanaíionis fimplicta medtcinalia la« fina greca et arabica ordine alphabetico mirifice elucidans recognitum AC mendu purgatum: et quotaztontibus Plinii maxime ac alorum im marginibus ornatum: ez quam diligentius ac corretiius id fieri potuit impref- fém. Ad calcem ; fizis Simonts lonmenfis Additis auctoritatibus Plinii docis propriis per GEORGIVM DE FERRARIIS 4c Varolengo symontuferrati, artium et medicinae. Docforem. lmprejfum Venetiis per (aregorium de Gregoriis 1514. die 22. menfis Mait. fol, pagg. 6s. auerfis non numeratis. meri traCbationis ea- dem eít, ac prioris editionis, cuius frontifpicium forte deficit. Eft autem opus hoc nil aliud quam lexicon litterarum ordine non folumftirpium, verum etiam aliarum rerum, in fcriptis medicis occurentium nominum artisque terminorum tum per fynonyma tum per breuem defcriptionem expofitio. Quousque differant vel conueniant fynonyma SIMONIS GENVENSIS: zmprejj. per "Anton, Zarotum die Martis III. "ugulhi Me. diolani 1473.in fol. (quae indicat Maitt. Annal. T. L. f. IV. p. 32.) iudicent alii. Ceterum conf fuper.num. r, a. etfeg. num.3.8.c. 3) MATTHAEVM SYLVATICVM medicum Mantuanum, (vig. Ca/fel. p. 158. Merckl.p. 224. b. Tourn.lfAgog p.19.Segu.3o 3-Ke[In.p.5a.Ioech. T AV.D.9 60.) rM ope (uum compofüiffe teftatur ipía eius infcriptio ; odit autem 2) fine titulo hac tractationis infcriptione: LIBER. PANDECTARVM, MEDICINAE, OMNIA. MEDICINE SIMPLICIA. CONTINENS. QVEM. EX. OMNIBVS. ANTIOVORVM. LIBRIS AG- GREGAVIT, EXIMIVS. ARTIVM, ET. MEDICINAE. DOCTOR. MATTHEVS. SILVATICVS. AD. SERE. NISSIMVM, SICILIE. REGEM. ROBERTVM. Ad calcem: Ops pandeczarum medicine emendatum per eximium artium et medicine. doiforem dominum et magifirum ders n ME brixianum Bono- nonie in medicina et affronomia legentem. | Et imprelfum ifirum lobannem lV'ur[lier de Kampidona 1474-.Fol.regal. nete et o eleganti. (pléndide epeep ia columnis diuifis fine psgin. Mec. fine litteris initialibus (vbique tamen eleganter vel rubro vel caeruleo pigmento adícriptis) et fine cuftode foliis 348., fequitur vnicum folium cum quibusdam addendis, et deinde MORETI praefatio atque index alphabeti. cus nominum latinorum fol. ;. quae forte bibliopegi errore poft pofita funt. Praefatio indicat inter aucto- res, ex quibus conícriptum eft hoc opus, etiam SIM. ITANVENSEM, et addit: Hw: autem aucforis omen li- eet fit ambiguum ip[um samen à Y diguis MATIHEVM zr Ai un uuncuparumfuife accepi, Con- : : E ftat
*x
IANVENSIS, (eu GENVENSIS, f dii, 2- ia 46 6 €nna.
91
eoe.
Le
ps
e «4 Joi 9 ,
* ap d
ir Losdun | mo e
Le
11 Xy!
yn
9
ftat autem capp. 725, quibus totidem vocabula explicantur obícura per aeque obfcurum, vti Keffy, p, 54. ff: IF. re&e iam annotauit. Ceterum de hac et alia eodem anno Neapolis excuía editione vid, 24aizz. azzal, T* 1." p. 106. I. f IF. p. 233. vbi titulo: liber ciba/is e£ medicinalis pandedarum MATTH, SYLVATICI, cita" tur, et conf. ;Z. 7. P. P. 1I. p. 27». b) Tituli loco folum exhibet nomen Pandeüe, deinde fequitur index latinus cum eadem MORETI praefatione fol. 3. porro opus ipfum hac infcriptione: Opus pandedarum, wod aggregauit eximius artium et medicine doctor MATHEFS SILVATICVS ad fereniff. Sicilie regem Ro- ed. qui fuerunt anno mundi 65 16. anno vero Chr. 1317. «€?64à) PETRO DE ABANO, DINO DE GARBO, GENTILI, BONAVENTVRE, FRANCISCO MAYRONI, ez NICOLAO DE LYRA. pagg. 192. auerfis non numer, ad calcem: Opus pandecfarum medicine ordinatum fecundum litteras alphabeti sta, "vt facillime et quam primum reperiatur, quicquid ineff, per GEORGIVM DE FERRARIIS Ze monte ferato artium et medici- ne doctorem. Impreffum Venetiis per Philippum Pinzium Mantuanum 1492. d, 16, lunii, fumptibus et ex- penfts Domini Bernardini Fontana, Sequuntur denique p. 193. additamenta, Haec editio capp. 702. con- ftat in fol. ord, fine litt. initialibus. c) Pandedae medicinae. ^ Opus Pandeif arum medicinae clar[J/mi vi- zi MATTHAEI SILVATICI, 727 aromatariis, quam medicis omnibus nece[Jarium, nuperrime calligatius red- ditum, et non inuenu[lis cbaratferibus in gratiam [ludioforum excufum, ac plurimis celeberr.aucforum, inprimis- que SIMONIS NB. GENVENSIS, adnoíationibus decenter illuffratum,nec nou Variis capitibus fimplicium medicinarum, quae in perquam multis codicibus non comperiuntur, adauiium: cum tractatu quoque deca- rantequantum ex folutiuis laboriofis ingrediatur pro [ingula drachma pilularum et elecfuariorum [olutiuorum. Tabula [implicium proxime fequentem paginam voluenti [eje offert. — Subiedfa quoque eff im fine operis ta- bula omnium capitum per elementorum alphabeti feriem digefla. | -Adiecf a item fuere. Adnotameníta plera- que [Indioffs lecforibus baud dubie profutura per eximium medicae facultatis Profefforem DOMINICVM MARTINVM DE SOSPITELLO, qui non pauca quae deprauata fuerant antegritati [aae non indiligenter re, flituit. Lugduni apud Ponce 4 PoríA , 1541. Ad calcem: Explicit opus Pandetharum medicinae MATTH,SILVATICI SYMONIS4se NB. IANVENSIS cwm tabula et additionibus ac dofi folutiuorum Magiflri BAPTISTAE SARDI, ac infuper annotationibus capitulorum et auterum nuper additis per Dom. Magi[frum DOMINICVM MARTINVM DE SOSPITELLO. Zg4»»i nunc demum exaitiffime per inclytum Wu poen virum Theobaldum Paganum chalcographum excufum 1541, d. 6. menfrs Aprilas. fol. pagg. 172. auerf, non nuieratis, praemiff. pagg. 8. ind. pagg. 6. Haec editio conftat capp. 716, quae fequuntur alia 36. quasdam ftirpes omiffas fufius deícribentia. 4) AVICENNA filius HALI, Pería, cuius integrum nomen eft ABVALI (ABVHALI aut ABVVALI) ALHASEN (ELHVSEIN) EBENHALI, IBN ADALLA, IBNVSINA (IBNTSINA, ABENSINA aut ERENSINA) corrupte AVICENNA, vixit fec.XII. vel rectius fub finem fec.X. et initium XI, v;4. Caffell.p. 136. Merckl.p.o 2.2, Tourn.l/ag.p.17.Segu p.22 5.Ioecb.T.I.p.647. Huius auctoris primarium opus vocatur Canon medicinae et confítat V. libris, accedunt tres alii libri et fic dicta cantica. Ex his canonis libri II. tra-
. €aatus fecundus capitibus vel 758. vel 756. vel his 4. ex lectione hebraica additis exponit fimplicia remedia,
. quae maximam partem funt vegetabilia. Canonem, per GERHARDVM Carmonenfem Hifpanum latine
c-
ver(um, per Job. HHeberí Paduae a. 1476. iam excufum effe, indicat A4airz. T. I. f: IV. p. 360, Segu. p. 225. Mea exemplaria funt a) Liber AVYCENNA. Sola haec verba continet tituli pagina: fequentibus libris fingu- lis propriae fuae praefixae funt infcriptiones. Ad calcem: Venetis per Simonem Papienfem dicum Biui- laquam 15oo. die XT. Nouembris, 4, line paginarum numeris conftat foliis 627, Huius editionis canonis li- ber VI, eft tractatus de vi cordis, reliqui nondum additi (unt. b) Liber canonis totius medicine ab AVI. CENNA arabum doiffmo excuffts a GERARDO Cremonenft ab arabica lingna in latinam veducfus , et à PETRO ANTONIO RVSTICO Placentizo im philofophia non mediocriter erudito ad limam ex omni parte ab erroribus et omni barbarie cafligatus. Nec mom a Dom. SYMPHORIANO CAMPERIO Lzedunenpf fecundis annotationibus terminuque arabicis et eorum expofitionibus nuper illuflratus : vnacum eius UilA a Dom. FRANCISCO CALPHVRNIO so» minus vere quam eleganter excerpta 1522. Ad calcem: Liber Autcen- ze Lugduni finem fortitus eff optatum opera lacobi ZMyi diligentiffimi calcographi 15 z&. nouembris 4. pagg. 450. auerf, non numeratis. Haec editio diftinguit librum de vi cordis a reliquis, inftructa eft indice et con- tinet etiam cantica; fed reliqui tractatus adhuc defünt. Haec etiam et antecedens continet 7,8. fimplicium ca- pita. c) AVICENNE /iber canonis medicine, . Cum Cafligationibus ANDREAE BELLVNENSIS. Ad calcem : Fenetiss in edibus Lucae Zntonii Iunfa Florentini menfe iunio 1527. fol. maior. in column, diuifis jagg. 445. auerf. non numeratis. praemiff. pagg. 8. Ex PAVLI ALPAGI dedicatione et praefatione patet, eum hoc opus patrui fui ANDR. BELLVNENSIS pofthumum in lucem edidiffe vbique fecundum varia ara- bica exemplaria emendatum et auctum. — Hac in editione fimplicium capita funt 756. et praeter tract. de vi- ribus cordis (feu rectius de medicinis cordialibus) et cantica nil acceífit, d) AVICENNAE »wedicorum ras bum principis liber canonis, de medicinis cordialibus et cantica. lam olim quidem 4 GERARDO CAR: 'MONENSI ex Zrabice férmone in. Latinum conuer(A. — Poflea vero ab ANDR. ALPAGO Bellunenfi, philofo: j^ et medico egregio , infinitis pene correct ionibus ad veterum exemplarium Arabicorum fidem 1n margine fadfis, hospierijitiwe nominum Arabicorum MÀ interpretatorum indice (hic priori editioni c. nondum additus eft) Zecorara. — Nunc autem demum a BENEDICTO RINIO Zezeto, phiofopho ez. medico eminenti[f- mo, Eruditif[rmis act ur atiffimisque Incubrationibus illuflrata, -Qui et cafligationes ab ALPAGO faifas, fuss gu asque locus aptifime iuferuu: Et quam plurimas Alias deprauatas leífiones in margine ingeniof/ffime emen- dauit. Et locos , im quibus autor ipfe vel eandem fententiam , eandemue medicamenti vnius compofrtionem ite- rat, vel eppofitas inter fe fententias ponit, vel aliquid denique ab Hippocrate, Zriflotele , Diofcoride, Galeno , Paulo, Aetio, Alexandro, Serapione, Rafi, Halyabate, Alfarabio mutuatur, dilizenti[fime in. dicamit, Plurimis etiam Arabicis vocibus nunquam antea expofitis, Latinum nomen inuenit : Indicemque la- ginum medicamentorum. fimplicium in fecundum librum compofuit. His accefferunt ANNICENNAE libellus de gemouendis nocumentis, quae accidunt in regimine fanitatis: Eiusdem tratlatus de Syrupo ecetole,
XY! 52
Ab eodem AT,PAGO ex Arabico im Latinum fermonem translati. Cum indice rerum ac verborum notatz di- gnorum copiefo. Bafileae per loannes Fleruagios 1555. fol. maior. pagg. 2004. Praemilf. et index pags. 44: ad calcem arabicor. nominum interpretatio pagg. 27. et eorundem antiqua expofitio pagg. 11. Haec edi- tio omnes continet auctoris libros , et tractatus de fimpl. medicinis capità 758. vbi ad ns Phe arabicis maxi- fam partem addita funtlatina. €) Huc etiàm pertinet opus hoc titulo: Hic sserito infcribi potes *Uite liber «corporalis ABOHALI ABYNSCENI Canonis libros quinque duplici fere per torum commento munitos superque translatos: de «viribus cordis. 4c Canticam eiwsdem expofttam. — Aliaue quamplura: diligenti patefactenda lectori luculentiffime apprebendit. — Docfores circa textum pofiti vt locis fuis apparebir bi funt vZ. GENTILIS DE FVLGINEO. lACOBVS DE PARTIBVS, VGO SENENSIS. DINVS FLORENTINVS. MATTHEVS DE GRADIBVS. |. THADEVSque FLORENTINVS. fol. regali fine paginar. numeris. Sed hoc meum exemplar incompletum eft. Primum Volumen, quod polfideo, praefixam habet breuem editoris, HIER. SVRIANI, praefationem, comprehendit tantum primi canonis fen I. Il. III. et conftat foliis 290. locus et annus ad calcem non additus eft. Maximam ípatii partem occupant commentarii in columnis diuifis, qui« bus in diftin&tis areolis infertus eft Avicennae textus, Alias editiones a recentioribus denuo emendatas et auctas praetereo. 5) PEDACIVS vel rectius PEDANIVS (a nobiliffima Pedania profapia) DIOSCORIDES, ab Anazerba Ciliciae ciuitate, poftea Caefarea Augufta dicta, Anazerbeus nominatus, vir militaris et medicus, vixit (ecundum nonnullos $6. annis ante aeram chriftianam, potius vero fecundum plurimos feculi prirni priori dimidio Neronis et Vefpafiani aetate. Opera eius non iolum omnibus antea uj iti (quot quidem eorum conferuata fuere) palmam praeripuerunt,verum etiam ad XVI.vsque feculum in ícholis medicorum ftir- pium earumque virium docendarum normam füppeditarunt et litterarum barbarie füperata emnium frequen- tiime emendata commentariisque illuftrata comparuerunt, quorum vero defectus, tum quoad ftirpium de- Ícriptionem tum quoad earum víum, poftea fatis fuperque manifeltarunt perípicaciores accuratioresque : vid. Caffell. p. $5. AMerckl, p. 874, a. Tourncf. JfAgog. p. 9. Fabr. Bibl. Gy. L. IV. €, 3. b. 91. feqa. Segu. p. 1. Keffn. D» 525. f. 1. Ioech, 7. Hl. p. 147. Pertinent autem huc eius libride materia medica, et quidem liber 1. 1l. (ex- Ceptis primis 77. capitibus, quae de animalibus agunt) III. TV. et cap. 1. libri V. Opus hoc primum latine prodiiffe 1478. in fol. indicat 4427, T. P. p. 349. (ed nec loei nec interpretis nomine addito: an eadem edi- tio ? quam Segs. ex Spic. et. Edit. p. 51. hoctitulo indicat: DIOSCORIDIS Oper , [atine , interprete et ex-
palitore PETRO Paduanen[i. |. Code, lob. Alemannus, 1471.in fol. Meum exemplar hunc prae fe fert ti--
tulum: a8) Igdex librorum in prefenti volumine contentorum. | DYOSCORIDIS exacfiffimi indag atris fideliffe- eque feriptoris Virtutum [hnplicium medicinarum Liber CCCCCCC XV/T! continens capitula: ewm uon- nulia additionibus PETRL Paduanen[ls is margine. libri notati. Ejusdem Dyofcoridis de naturis ef
Lugduni per Gilbertum. de euilliers. expenfis boneftaffimi iri Barthol, tok 1512. die vero XXIX. meníis ear ti. in Fol. minor. vel potius:4. maior. fol. 120. (i. e. pagg. 240.) tit. et index praemiffus foliis r6. ad cal-
M.LAL BARBARI non 2p de medicinali materia Lil
eiusdem et. cum notis IQ. BAP'T. EGNATH. in folio fine temporis et loci mentione: i4. Giornale de lette- |
MU TO ERE
copioftes onmium fere p delafum
»^ -
15!
nd zraéeu exeiplur epus
65 - HI Ji 3121. t i Jam ue Vi I. latinitate primum donati ex ver/jome HERM. BARBARI, cum Corollarils -
c
54 XVL
fc eudem opers im curioforum gratiam vuleatis officinarum naminib. paffim nfDerhr, wr cr guor sm iate quidem [Hirpium M Diofcoridi: alter v par Ap iA Renecend n ie bi. Ad calcem: Lugduni excudebam lo. e£. Francifc. Frellonii frarre: 1543, in 12. pagg. 617. hes Pi P388. 32; annexa pagg. 46. B) Eodem titulo ac lit. €. Comiflis tamen: poftremum ab ipfo Ruellio reco gniti ét fuo nitori reftituti) ib42du»i ap. [o. Frellonium 1547. in 13. P8$g. 543. tit. &c. pagg. 4, annexa j pagg 156, h) Eodem titulo eodemque paginarum numero ac lit. g. Lued. ap. do. Franc, de Gabiano 1j;4.in 12. Singulae hae editiones continent, praeter indices in rubro indicatos, alium hac infcriptione; norba et Diofcoridi falfo adcripta quae vt facile, fi quis ita Velit, fieis fcm ula locis applicentur, uumeris bohábà 24r &c, Editio lit. d. e. praeterea continet DIONYSII CORRONII praefationem, quae docet; Ruellio dut rimam adornauit editionem, vnicum tantum, idque corruptum et mutilum , exemplar ad manus fuiffe in ac vero (lit. d. e) eundem correxiffe fuam priorem interpretationem, hocque in labore, uti etiam in con- denda ftirpium hiftoria, (vid. Cat. I. fub nomine Ruellii ) vfum fuiffe CORRONII auxilio, et ambos eo prae- cipue collaboraffe, vt multa Diofcoridi falfo adícripta follicite diftinguerent eaque figillatim exhiberent, Paul. lo hee noua fequuta eft interpretatio MARCELLI VIRGILII, cuius primam editionem cum eius notis pro- diifle Florentiae per baer edes P hil. Iuntae 151$., teftatur A4a;zz, T; j7. p. 313. ex hoc Segu. p. 52. Keffm. p.p5. mota 3. Apud me afferuantur 1) PED. DIOSCORIDAE fpazarbei: de medica materiaz libri fex: A MARCELLO VIRGILIO Secretario Floreutino latinitate donati: cum eiusdem commentationibus ; nuper quam diligenti[ime ex fecunda interpretis recognitione excuff, — Accedit infuper in Diofcoridem irdex. latine graeceque excu[us: Alius praeterea 1m comment ationes quam copiofifhimws eorum, quae tum graece tum latine notatu digna vifa funt. — Ad calcem. Florentiae per paered. Pbil. luntae 1525. idib. Febr. fol. pag. 352. V. auerf. non numeratis, praemiff. cum indicib. pagg. 20. k) UEAAKIOT AIAXKODPIAOT "Avaózefé$ocs 7rel dure id Toiune Digna É.&c. PEDACII DIOSCORIDAE .4zazarbei de medica materia L.V. de letalibus «venenis eorumque praecautione et curatiopne. De came r« ido: deque molis, quae mor[us téiusue amimalium venenum relinquentium fequuntur ; deque eorum curatione liber vnu. | Interprete MARCELLO VERGILIO, Secr. Flor. Etwsd.. Marc. Vergelii im bofie -Diofcoridis libros commentarii dectiffimi , in quibus praeter oDfnigtnAT variamQque eruditionem , collatis aliorum interpretum verfjonibus , fuae tralationts ex vtriuque linguae auctoribus certilima adferumtur documenta, morborum praeterea atque bumani corporis vitiorum ge- nius oimue , quorum fubinde meminit Diofcorides , diligentilme explicatur. — Coloniae opera et impen[a lo. 5o- feris 1525. fol.pagg. 753. praemilf. cum indicib, pagg. zo. Haec editio a praecedenti differt Graeco textu (fed cuius exemplaris, non indicatur) columnis diuifis addito et typographi dedicatione praefixa, ex qua pa- tet, eum HERM. BARBARI corollaria (quae anno fequenti feparatim edidit, vid. fuper. lit. b ) in hac editio- ne ob temporis anguítiam ,omififfe. Praefatio eadem vtriusque editionis monet, interpretem confüluiffe non folum quinque exemplaria graeca varia, verum etiam plures in linguam latinam translationes, et inter has, praetet Ruellii et Barbari verfiones, antiquiffimam Longobardis litteris (criptam. Ex eadem fatis etiam U inis igitur; quam curam adhibuerit Vergilius, vt plusquam g ti interpretem agat. 1) P. DIO- SCORIDAE pharmacorum fimplicium reique medicae L. V I1. YO. RVELLIO imerprete: | Faacum HERM. BARBARI Corollariis, et MARC. VERGILII i» fingula capita cenfuris ffue annotationibus. ' Adieífo indice duplici [ipgulorum fumplicium et difficilium terminorum. | Practer alia multa, quae in praefatione indicantur, quaeque. in prioribus aeditionibus de[yderabantur. | Argentor, ap. Io, Schottum 1525. fol, pagg. 362. auerf, non numeratis, praemiff. pagg. 8. ind. pagg. 23. — Titulus fingularibus figuris et emblematibus ornatus eft; Praemiffa continent praefationem OTTHON. BRVNFELSII, RVELLI ipfiusque DIOSCORIDIS. Prima do« cét, quantis conuitiis obnoxii fuerint, qui, relictis Arabibus et Barbaris, Graecorum auctorum opera in víum communem edere coeperunt; deinde, cur Ruelli interpretationem elegerit, nempe pe purior, fuauior at- que familiarior ipfi-videbatur; tandem, quam curam adhibuérit in adernanda hàc itione ,"qua praecipue vtrumque commentarium, Barbari et Vergilii; reíe&is füperftuis, emunctiorem luculentioremque reddidit; f$. m) DIOSCORIDIS 7ibri odo Graece et Latine. Caffigationéy in eosdem libros. Parif impenfés viduae
Arnoldi Birckmanni 154»... Ad calcem: excudebat . Jeneditdius Prevoft men[. Aug. 1y49. 8. pagg. 3292. auerí, non numeratis. Praemilf. cum indice vocabulorum Grauecoet Latino pagg. ER EX Oypocrepit éd FRANCISCI FONTANONI! Monfpeffülenfis praefatione patet; huius editionis: emendationem adornaife 1A- COBVM GOVPYLVM, — Graeco textui; vbi emendationes figno.* notantur, in columnis diuifis addita eft IO, Liber VL Vli. VHl.-.quorum interpretationi au&tor non additur; deinde a p..353. 2. ad p. 382. a. quae in ter. Diofcoridis verba falfo -adícripta in quibusdam codicibus erant; deniquea p.382. b, ad 351. a. caítigatio- nes cum breui praefatione " auctoris emite, pops P* VA yn. je adhuc hac i5 Uncut tur; abipfo Ruelhoex"veter1 aliquo todice , quo 1&e ufus erat, addita fuerunt prioribus crigione quoe fesmuatur s j ^ endentia non baberemus, ini xh lotum verecinmus. Praeter has snis in- | manicam (vid. art. XII, n. 1.) proftant etiarn Italicae, ex quibus ad manus eft
ella, makeria medicinale. "Tradottó per M. MARCANTONIO MONTIGIA- Lingua Fiorentina, 1n Firénze 1547. ad calcem: ffappato in Fiorenza,ap- aiii imag non numeratis, ind. nom. italic. pagg. 14. m-nonnullos iam fec. VIII. fecundum alios XI. demum vixit: quidam inter vtrumque icitei NEM .Arabem, hunc vero. IOANNEM filium SERAPIONIS nomi-
La AU
i
(erckl. p.682, b. Tournef. Vorst. p. 16, Segu. p. 26$. Keffn. p. 127- A EI.
cius prima editio a 244i77. T. 1. f. IP, p. 4o4. indicatur hoc titulo: SER APIO- 3 translatio SYMONIS IANNOENSIS, ipzerprete ABRAAM
avt ydo Sa ce IA BNMIESLNS : j pm leta fant baec opera YO. filii SERAPIONIS; ez impreffa Kal. fol. conf, Sega. p. 254. vbi titulo paullulum mutato re-
radica IQ. SERAPIONIS Zida Breuiarium,. B gases EU $ A€ D ROW NU T QLAIUA 1 Lb geUisdis IGNIS
—————À -
xn" " PIONIS Ze fimplici medicina. Liber de fimplici medicina dius circa inflans. Pratlica PLATEA RIL Ad calcem: Jppre[f/um Venetiis mandato et expen[is nobilis viri Domini OGauiani Scoti ciuis Modoe zienfis per Bonetum Locatellum Bergomenféws 17. Kal. Iamuarias 1497. fol. pagg. 211. auer(; non numera- tis. Tractatus I, infcribitur Zresiariwsms Ioanmü fiis Serapiomm medici: ad calcem: er bunc librum transtu- £t Magifler GER.ARDVS CREMONENSIS in collecto de Arabico in latinum, p. 2. — 86. cui accedunt p. $86. b. - 90.a. /ymonyma Serapionis. Sequitur p. 91. a. b. tabula feu index tractatus II. qui inícribitur /r&er Serapio- sis aggregatus in medicinis [implicibus [eeumdum translationem SYMONIS IANVENSIS ipzerpreze ABRAAM iz- dleo tortuoftepft ae arabico in lattnum, p.92.—168.et quidem de fimplicibus ex plantis p. 98. b. — 154. ex mineral. et animal.p. 1 /4.—165.tertius tractatus inícribitur lO. PLATEARII Sa/erpitasm measei excellentifht practisa éretuis p, 69- 185. quartus denique eft J/ber de Prnplici medicina fécundum Platearium diclus circainilams p. 186- [ air. b)Eodem fitulo .Ad calcem: bwpre//um Feneriis mandato et expenfts nobilis viri Domim Andr.Tore- Jani de Afula. per Bernardinum Vercellenfem 29. Kal. Nouemb. 1503. fol... Haec editio ad priorem recuía tantum eft, paginis etiam illi reipondet. c) Pratica IO. SERAP. Neceffarium ac perutile opus totius medi- € cine Pracfice , profundiffimi ac. antiquiffimi Arabis Domini YOANNIS fili SERAPIONIS, iz quo non folum ba- betur. Breuiarium totam pracficam fab breuitate continens, verum etiam librum copiofum de. fimplici medi- Cina, diligenti ac nouo examine correcium, pulebrisque ac vtilibus annotationibus exornatum, vnacum pluri- mis buc (peifantibus nouifme additis. Pratica etiam breuis Dui VO. PLATEARII Salernitazi vriliffima i530. àd calcem: Ippref/um Venetiis mandato et expeufis heredum. quondam nobilis viri domini Odauiani Scoti ciuis Modoetten[is , ac foctorum. 1530. die XXVII. Februarii fol. Ethaeceditio, nonnifi recufa, con- 4 fentis et paginis prioribus refpondet. d) Iz bec volumine continentur imfjgnium medicorum IOAN. SERA- PIONIS 44rabis de fimplicibus medicinis opus praeclarum et ingens... ANERROIS 4rabzs de iisdem liber eximius, RASIS fli LACHARIAE de iisdem opufculum perutile. — Incerti item aucforis de centaureo libellus baitenus GALENO «fcriptus. — Diéfionum Ar abicar um iuxta Atque latinarum index valde wece[Jarius. — Im quorum emendata excu[ione , ne qutd omnino defyderaretur , OTTHONIS BRVNFELSII //zeulari fiae ez diligen- Eia cantum eff... Ad calcem; argentorati excudebat Georg. Viricher ZAndlanus 4551. menfe Septembri, fol. pagg. 399. praemiff. et ind, vocabulor, arabic, latinorumque pagg. 20. Serap. p. 1.—303. de centauree p. 309.—312. Averr. p. 313.—372. Raíis p. 373. —399. Brunfelíii praefatio explicat, quare Arabes et Barbari nonpenitus negligendi fint. e) IO. SERAPIONIS 4e fimplicium medicamentorum biflorialibri feptem. Ex e. Arabum, ac Graecorum, praefériim Pauli Aeginetae, Diofcoridu et Galeni entariis quam accuratilime ex- cerpri. Interprete NICOLAO MVTONO .edico. JMediolanenfi. — Accefferunt. injuper. Nomenciationum ouium, quae bifce de [implicitum medicamentorum Hifforia commentarius continentur, multiplices fane ac co- pofi indices, Arabibus nimirum, Graecis, Latina, Ba: AT15, Offictuis, Itaíts , Galits , Germani ac Hi/bapss feor- fum infcripti, | Venetiis apud "Andream Arriuabenium 45 2, fol. pagg. 167. auerf. non numeratis, | Prae- iniff. cum indicib. pagg. 48. . Hoc opus plane aliud eft a. Mutono potius conícriptum; neque etiam noua proprie interpretatio eft (fiquidem in dedicatione audor fe ipfum Mauritanae linguae proríus rudem ac expertem profitetur ) fed ex fola autorum et locorum collatione deriuata. | 7) IACOBI de DONDIS, qui et Asgregator Patauinus cognominatur, Jjber aggregationis in medicina, alicubi in Italia, vt videtur, impref- füs in folio magno, chartis 142. recenfetur a Ge/mero Óibliotb, p. 352. b, eftque procui dubio idem, qui titulo jrompituarii medicinae Nenet, 1481. aliaque eius editio ibid. ap. luntas 1576. in fol. indicatur a 44erc£]. L2 489. 6. vbi integer titulus reperitur, eowf. Segu. p. 243. -Kefln. p. 21. . XVIII. Ioecb, T. 1I. p: 141. ettitulo promptuarii fanitaiis repetitur, a. Keffm. p. 527. f. 2. Exemplar, quod ego poffideo, in columnis diuifis chárta regia excufum, titulo, loco et anno, itemque paginarum numeris, cuítode et litteris initialibus caret chartisque.234. conftat, eft fine dubio idem, quod in Z/&Zorb. Rims. p. 497. fo. 5675. indicatur hoc tituloz lAC. de DONDIS -Aogregator. Paduanus de-medicinis fimplicibus, editio antiquiffima fine mentione oci et: anni fol. reg. 1n meo exemplari hoc auctoris nomen equidem nondum inuenire potui. Incipit absque vlla inícriptione a praefatione pag. r. a. vbi haec leguntur: ez quia opus boc ex pluribus autorzbu: AggTCEA- tur, liber aggregationm nomen acquirat, quibus verbis tituli quafi loco fübiiciupntur haec: ZAooregator. Pas duanus de medicinis fimplicibus; finitur autem haec praefatio his verbis: Opus quidem boc longus retra temporibus. inchoatum completum eff per me: artium et medicine "Docfore»m. Magtfirum XAACOBVM PA DVA- NVM. a. Domini-1325. ex quo fimul patet, perperam eius obitum a, 1385. vel faltem 1550. aut 1350. apud Merckl. Scgu. er 4oecb. annotari. Praefationem fequuntur, rubricae tractatuum et fingulorum horum capi-
wt
^
tim a p. . b. ad pag. 8. a. vbi iri fine columnae 1. incipit tractatus primus, dicamenta recenfent nudis nominibus fecundum vires fuas ita, vt om
z ,
3 nd
: T Li * i i i 13171 i Keffn. I. €. iam mo» nuit, auétor magis de indicandis fimplicium virtutibus, quam de ipfarum indole et natura deícribenda atque elucidanda follicitus fuerit, Hoc vero peculiare habet, quod au&tores, qui hanc vel illam cuiusuis remedii virtu. tem praedicarunt, vbique figillatim nominat. Decimus tractatus a p. 268. a. ad 278. b, col. r. catalogum omnium fimplicium et deinde vsque ad finem compofitarum litterarum ordine indicat — Apud BACHIVM in theíauro chirurgiae Francof. 1610. fol. p. 1015.— 1062. reperitur IACOBUDONDI P2;45;5í medici et philofiphi praeclari, quem Aggregatorem cognomünant, enumeratio remediorum fimplicium et compofitorum. ad ajfedus omnes qui a chirurgo curantur, ex vetuffiffmmu et optimis quibusque authoribus ;
uae vero eft idem trattatus, qui in meo exemplari a p. 227. b. ad p. 251. a. continetur et ibítribitur; za. atus feptimus de difpofitionibus parti dir dd pertinentibus. Haec omnia cum recenfione huiusoperis Gef- neri (üpra citata collata, nullum relinquunt dubium, meum exemplar effe idem opus, quodalii promptuarii titu. lo indicant. Denique filentio praeterire haud poffum, huius auctoris nomine a Seg. 7. c. indicari 77e;b0/4- rio -voleare, nei quale fi dimoffra a zomofcer le herbe e le fue virtu, del latino in volcar tradotto, — In Vine- gia per Francifco Bindone, e Mapheo Pafini 1555.in r2 iconibus aeri incifis. Ibid. (IOTAM r5 Fà hon : Fi ps "
56 xv!
lamide 1540.in g. quibus.additur: iz bac editione defunt plantarum deferiptioner XX. quae im prima vepe- Fi&nfur; quot autem haec contineat, non indicatur. Notandae namque funt figurae eo tempore iam aeri incifae, et deinde, quum iam a. 143 f. et 1485. Patauiac latino fermone impreffus fit azgregator pracricus de fime plicióus (vid, Artic. HI.), quaeritur, num interfe conueniant, quo in cafü hic liber ad Dondum certe non pertine- Fa ret.F$) RHASIS, RASIS, RAZIS; RAZY, ALRASI et ARRASI a Rai Perfiae ciuitate ita dictus, alias ABVBECHER, ABVCHARE, ALBVBECAR, ALBVBETER, ABETER (quae nomina nonnifi ob linguam Arabicam male intelle- €tam vel varie pronunciatam differunt) filius RASI filii ZACHARIAE nominatus, vixit fec, X. vel XI. vid. Caff ell, p. 142. Merekl, ». 2. b. Segu. p. 295. Keff. p. 128. Ioecb. T. 1.5. 4o. Huius A. operis primam editionem indicat Maitt, T, L f. IV. p. 451. hoctitulo: ABVBETVR RHASIS Mahometani medici libri corzeczi per HIERONYMVM
Beato ad Nicolaum V. Pontificem max. cuius iuffu. hanc veríionem fufcepit , vt et praefatio , in qua docet
» | libris continentur j indice. | Ad calc. Baftleae apud Andr. Cratandrum menfe martio 15 24. rerit tit, et index prdemiffus pagg, 28. Differt hüieoeditio ab antecedente b, folo indice addito et Pi omifílis tabulis capitum. dMisdemferme tituli "verbis cum hoc additamento: quantum dilirentiae buic editioni JOANNES IORDANVS medicus dochiffzimus adbibuerit in reflituendis, quae corrupta erant ex Graeco, docebit:
ze fiquens epiftola nd letforem. Xugduni apud Tleobaldum Papanum vse2. 8. page. 399. praemiff. pag v6. ind. vocab. pagg. r4. Huic editioni accefTit praefatio IORDANI Cal. April 1550. ícripta, qua indicat, fe ex collatione meliorum exemplarium , praecipue Graeci in Germania typis excufi (procul dubio illius, de € quo mox lit. £) textus emendationem fufcepiffe, aliqua etiam nomina latina mataffe, e) Eodem titulo Lug-. duni ap, Guil. Rouillium 1552. 8.8 praecedenti editione non differt, nifi noua tituli plagula; utrique etiam. ad calcem adpreffum eft: Lugduni excudebat Nic» Bacquenoíus1552.. Ceterum adhuc monendum, editio. nem c, d. prodiiffe vnacum ARIS TO TELIS de bifforia auimalium L. IX. de partibus animalium et earum cam. fis. L., iij. de generatione animalium. L. V. eodem G AZA interprete, vt et de. communi animalium qrejfu L. ly; de communi anim. motu L. T. PETRO. ALCIONIO Zzzzerpreze, quibus in edit. c, tituli communis forma prae- fixa: eft haec praefatio: Andr. Cratander leifori $. En tibi candide ledfor ARISTOTELIS e? THEOPHRA- STI biflorias , quibus cuncta fere quae D. O. M. bomini contemplanda et vfurpanda exhibuit, ad amu[fim com-. lefuptur : creaturas inquam omnes et [enfa praeditas, quae ammalia dicuntur , et fenfus expertes, quas ? lantas &c.. &c. multo quam ante bac diligentius emendatiusque Qc, Bafileae 1534. fol. Prior pars agg. 320. tit. et ind. pag 4o. ad calc. vocabula latina et graeca ex libris Ariftot. pagg. 9. Editio vero d, ET peculiari titulo inftructa eft: ARISTOTELIS ez THEOPHRASTI bi oriae, Cu? Ls m lium , fum de plantis ez earum caufis , cuneta fere, quae Deus opt. max. bomini contemplanda 'exbi kd tn
complectentes HHWHCTATS (wo reftitutae nitori eFoendis "5, quoad fieri porwir , repurgatae, Cu
ad t. * ador ae dpa. ferc "etu GA n a eA lo lada scuuu- D0n24 2 eA bf ross lam A d US MDSRUR pestex dle, el (daosue. donor anc horcc omdcead , 7
| Segu, p. 255. quod fidem (perat ; AMarzzaire vero T. F. px 416. hanc editionem ad quaedam
9T iudice copiofiffimmo :. ex quo "e gi gre quod erat, decerpfimus s. quod vero meceffarium nolis vifum eff, fuper nddidimus. ' Lugd. ap. [heob. Papganum 1552. 8. pagg. 49;. tit. praef, (quae eft eadem, quam Cratander ti- tuli loco pofuit, cum eius nornine praefixo ) pagg. 4. ind. pagg. 76. ad calc. voc. lat. et graec. etc. pagg. 1. THEODORVS Graecus de Gaza feu Gazinus , in ciuitate Thefífalonica natus et íacerdos
citatur a Ioech, T. IV. p. r10j. medicus vero nominatur a lordano in praef. edit. lit. d. , elegantiae la-.
tini fermonis quam herbarum peritior videtur Tournefortio I(ag. p. 4. conf. p. 21. ' Graecum 1 heophrafti de plantis earumque caufis exemplar primum excu(üm effe Veneuis (ine anno, ex Biblioth. Maz. indicat 5c£ p. 191. ibid. apud Aldum Manutium 1479. fol. AZerckliz. p. 1001. b. ibidemque 149;. in fol. et 1497. Maitt.
T. I. , IV. p.79. 634. nec non 1498. Fabric, Bibl. Gr. L. III. c. 9. p. 236. et Keffm. p. 21, nota c, Meum exem-
plar eft £ $&OePAZTOT ov HAz/»vog tv 7rQUmToW, árx di AgigoréAouc uad roU s disdéyau, [d peypiroUy ecu amavit, 'THEOPHRASTI primum quidem Platonis, mox Ariffotelis quoque difcipuli et in Philofo- phiae profeffione fuccefforis, omnium vera pbilofophorum, M, Tuliii quoque teflHimonio , etegantiJumi atque erudi- Lffimi, Opera; quae quidem a tot faeculis adbuc reflant,omnia: [ammo [ludio partim binc inde conquifita, at- que ip vnum veluti corpus nunc primum redatfa: partum a multis , quibus ettam. baitenus Jcatebant mendis, docforum virorum indu[lria ac meliorum exemplarium ope repurgata. Eorum tum prae[lantiam , tum [ingu- lorum rationem ac ordinem, ex praefatione ex [abiecto eidem catalogo abunde cognoftes, Baftteae. — Ad calc. zypis Io, Oporini t 41. fol, pagg, 291. praemiff. pagg. 7. quae continent titulum, praefationem et librorum catalogum, quo indicantur : 7zeopbraffi vita fecundum Diogenem. | De plantarum bifforia L. X. de planta- rum caufis L. VI. | driflotelis de plantis L. II, Theophr." de lapidibus L. I. De pifcibus L. I. De gne L. £, De Ventis L. I, De fgmis aguarumet ventorum L. I. De vertigine oculorum L. I. De laboribus L, I. "De odor tbius T. I. De fudoribus L.. 1. | Characeres morales [tue de notis L. I... Metapbyficorum L. 1. | PRISCLANI philofophbt Lydi expofitio "Theophrafli de fenfu. — Eiusdem .expofitro Theophra[Hi de. phantafra. "Totum opus graece excufum e[t et praefatio latina HIER. GEMVSAEI nihil ad commendationem huius editionis indicat, quod non ex contentorum catalogo patet. Profítat haec eadein editio etiam. cum praefatione IOACH.. CAMERARII, vid. Fabric, l.c. .g) 9EO9PAZTOT epi Qulav icopiars vd "rep Qo ailiav, xu Tiva dAX. aUIóv QBAÍm vrepitoemy zóuot V1... THEOPHRASTI Jiforiam de plantis, e£ de caufis plantarum, et quosdam altos ipfius libros con- ginens tomus VI. Ad calcem: Venetiis apud Aldi filios. Expenfis vero Nobilis viri Dom. Federici de Tur- vi[anis eorum auunculi 1552. 8. p. 652. etiem cum vita Theophr, pagg. 14, Ex breui Turri(ani praefa- tione conftat, hunc tomum operibus Ariítotelis vltimo additum effe , et ex contentis indicatis patet, eum ea- dem ac editio f. continere, fi excipias Ariftotelis libros de plantis, Theophr. librum de laboribus et de phan- tafia, quae hic omiífa funt , et PHILONIS de mundo L. I qui hic acceifit. Optimam hanc effe editionem monet Ke/f. p. 91. zot. c... 9) BARTHOLOMAEVS ANGLICVS, íeu fecundum alios RARTHOLOMAEVS GLANVIL vel GLANVYLE, Anglus, ex profapia Comitum Suffolcienfium Angliae, ordinis Minorum, floruit circa medium feculi XIV. vi, Segw. p. 257. Ioecb. T. II, p. 1015, Opus eius de rerum proprietatibus ex li- bris veterum (quod audor ipfe in praefatione fatetur) fed fine iudicio et (ine eruditione collectum ftiloque barbaro expofitum effe, monuit iam Ge/zer. iv Cazal. faepius cit, Mlud nihilominus in pretio fui(fe, affirmat non folum «dem :b:d. et Biblioth. p. 131. b: verum etiam teftantur id repetitae editiones quarum 74Zai/r. T, F.p. 112. tredecim latinas (imter quas prima Coloniae per Io. Koelhoff de Lubeck 1470. conf. T. I. f. IF. p. 296.) tres Batauas, tres Gallicas et vnam Anglicam, omnes in folio, indicat, et quibus addendae funt ex Seg. 4. c. vna alia adhuc latina vnaque Anglica pariter in fol. et ex 24erc£/. p- 113. 2. alia a. 1601. demum Franco- furti in 8. recuía, cui librum 19. acceiliffe monet, quum tamen omnium tituli iique , quibus ipfe 1g. tantum adífcribit, teftantibus aliis, libros 19, indicent, Ex his de ftirpibus agere librum r2. addit Seg. /. c. ; fed illius, editionis a, 1488. quam Gefn. biblioth. l. c. recenfet, vt etillarum , quas ego poffideo, liber 17. in(cribitur Ze ar- oribus et berbis et earum proprietatibus , et conftat capp. 197... a) Liber de proprietatibus rerum BAR- "THOLOMEI ANGLICL | Ad calcem : Impreffus Argentine 1495. finitus im die S. Valentini fol. finebiblio-
' polaeauttypographi nomine et paginar, numeris, chart. 299. . b) 'ezerandi patri: BARTHOLOMEI ANGLI-
Cl, ordinis minorum: viri eruditiffimi: opus: de rerum proprietatibus infiriptum: ad communem [Hadto- forum vtilitatem iam denuo: famma cura: labore : ac imdu[Iria recognitum: chAlcograpbieqgue demandatum: aque adfabre. politum. | Ad. calcem: Opus de proprietatibus rerum: editum a patre Bártbol, Anglico ordinis fratrum minorum: fludiofiffrme reuifum , correcfum et emendatum : a« per Frideric Peypus cuese-Nurem. bergnn. iunpre[[Jum :: expenfts prouidi viri loannis Koberger emdem ciuitatis incole feliciter. explicit. 1519. Id. II1. Mai, £ol, fine paginar. numeris, chart, 192. .10) CLAVDIVS GALENVS, Pergami in Afia minori natus, et fec. IL. Athenis, Alexandriae et Romae medicus clariffimus vid, Caffell. p, 113. Merckl. 185. &. Fabr. Bibl. Gr. L. IV, 6. 17. p. 310. Tournef. Ifag. p. 11. Segu. p. 255. Ioech. T. IT. p, 222.) immo medicorum princi- pis titulo per plura fecula condecoratus, multos variosque compofíuit tractatus, quorum plurimi (circiter 170.) pedetentim typis exfcripti et tandem in aliquot volumina collecti funt, fed totidem ferme (circiter 140.) in-
"ter deperditos recenfentur, quorum omnium ampliífimum et ftupendo labore conquifitum catalogum exhi- ! buit Fabricius 1, c. p. 528. equ. follicite fimul notatis illis; quorum latina tantum interpretatio proítat ut et ; quae ro füppofititiis et fpuriis habentur. Ex his huc praecipue pertinent de fimplicium medicamentorum "facultatibus Libri XI. ex quibus liber VI. VII. et VIII. de plantis litterarum ordine agunt, fed fecundum
monitum Gefneri fupra $. XV. iam allegatum ea ratione, vt illarum cognitio exinde nullum plane augmen-
"tum ceperit. His ita omnino fe habentibus, facilis coniectura eft de reliquis libris, fimilis arrumenti, fcilicet deeuporiflis, de compo[itione medicamentorum fecundum genera itemque per fingula loca, vbi etiam fim.
.
.plicium vegetabilium frequens fit mentio, nec/non Ze fimplicibus medicamentis ad Paternianum et de plantis figillatim , qui duo vltimi libri praeterea fpuriis accenfentur, (couf. Merckl. p. 157. b. Segu. p. 256.)
quos ergo omnes, exceptis primo loco indicatis, breuitatis ftudio praetereo, Omnia GALENI tea Latine Venetiis per Philipp. Pincium de Caneto iam 1490. in fol. edita efle, ex Orlando 0r:c.. del Stamp. indicat
tantum reítrin- facult. iam tonos ; me latet: fufüciat indicaffe, in quibus
»
"-
^7
editio-
&- editionibus,quas. ego poffideo, et quo earumloco reperiantur. a) Rarifimae et paucis viíae editionis , cilius Keff n.p. 29. mota ». meminit, fecundum tantum volumen pofífideo, cuius titulum pauca haec verba confti- taunt; Pars fecunda operum GALENI. | Zmpre[jione fecunda. Sequitur ftatim | auería pagina. /;/ber quomodo oportet redarguere frmulantes egritudiuem; ad calcem Aibri de diuamidiis leguntur haec : Explicit liber G. de Dinamidiis: correctus Atque emendatus per excellentillmum artium ac meduine dolorem dominum zagiflrum HIERONYMVM SVRIANVM Clariffmi quondam phyfici domini magiftri JACOBI SVRIANI de ARIO omnium etate [ua primaria filium. | Veuetiss per Bernardinum Benalium ciuem Bergomenfem impres- fus : ducante fereniffimo Principe Leonardo Lauretamo 1502, Excipit hunc /ber de incanmtatiome: adiur atio: ne: et colli [afpenfione : Galieno adféript us , et tandem Tabula fécunde partu operum Galieni fecunda impre[fro- ne continentis opera 37, In fol. reg. column. diuifis cum litteris cuítodis et initialibus paruis, fed fine pagi- narum nureris, chartis 316. Libros huc pertinentes non continet hocce volumen. b) Primum GALE.
. NI «volumen, Quarta impr effi ornatiffima : continens omnes GALENI bros alias impreffós: melius Quam prius ordinatos : et magis quam antea emendatos, Emittenique. altos eiusdem libros nunquam cum alis im- prejfos : amprelfione tamen dignos , docfrinam épfius. decorantes atque perfuientes: in tertio volumine zouiter ipmprimendo contentos, Ad calem: Habes bumarnilme leifor boc prienum volumen operum Galeni artium ac zmedicinae Doc, perfulgenti[frmi , quam plurimis erroribus emendatum: ac ommi fere menda, (vt bumanitus fier potuit) purgatum: Papiaeque [nummo cum [Ludio elaberatum per lacob, Paucidrapium de DBurgofran- cho. 115. pridie calend. Ocf. fol, reg. pagg. 226. auerf. non numerat, praemiff. chart. 9. cüm praefat. RV: STICI PLACENTINI, qui curam huius editionis habuit, Secundum «volumen eodem zizulo, — Ad calc. edis gor, locus, annus idem, Idibus Ocfobris, chartis 296. Index libror, et contentor. chart. 1o. Hic tomus conti- net Jbros de virtute fmplicis medicinae et quidem a p. 121. b. — ad 136. b. tres libros huc pertinentes, nem-
pe fextum hac inícriptione peculiari: Li£er FI. de virtmte medicinar. Jimpl. translatione HVMAIN filii YSAAC gontinens cap. 144. fequitur L. VII, capp. 119, et VIIL capp. 179, Tertium volumen eodem £itulo (ub finem tamen ita mutato ; iz boc £ertio volumine aureo wuperrime imprefo contentos: ad calcem: Haberis facere phi- Jofophie ac medicine cultores candidi[[mi im boc tertio praeclaro volumine diuer(a colleéf anea oper. Galeni media «orum monarche, variis verfionibus dilucidata exaifilmaque cura per [olertem virum Taco Paucidrapen- fem: de Burgofrancot: Papiae abfoluta 1:516, pridie idus Ium. chart. r88. accedunt adhuc aliquot libri chart. 13. Et huic et antecedenti volumini praefixa eft peculiaris RVSTICI PLACENTINI artium et medi- cinae cultoris lectorisque praefatio. Huius editionis nullus auctorum hactenus citatorum mentionem facit,
C C) À. 1j2j. prima prodiit exemplaris Graeci editio Venetiis apud Aldum et Andr. Affulanum in fol. V. vo. lum. (vid. Merckl.p. 1$4. a. Fabr. l. c. p. 558. Maitt. 1. II. p. 663. Cat. Bibl. Lugd. Bat. p. 136. b, et ex boc Segn. p. 255. Keffn.p. o9. f. X. Ioecb. T. II. p. 832.8. 1500, procul dubito £ypograpbico vitio) altera vero melior et emendatior ab omnibus tamen mendis nondum purgata peít tredecim annos, quae haec eft: TAAENOT «za»a. GALENI Pergameni fummi femper viri, quique primus artem medicinae vniuerfam , apud priores bomines ob/curam et veluti errantem, ip per(pieuam quandam et propriam expofrtionem tradaxiz, opera omnid, ad fidem complurium et perquam vetuflorum exemplariorum it& emendata atque reffituta, vr nune ripum nMa atque in lucem aedita videri poffint Bafil. 1533. ad calcem: éruzr Un iv BaciMela aic yspuavinte
T4 Avpta T KeaTdvd'oes re d7rà müc Üsoyovlac apAE. fol. pagg.567.praemiff, HIER. GEMVSAEI praefatio
cum tit. plag. pagg, 16. Pars fecunda tbid. a. eod, ad calc. éum o &n à OumAeia, ézriusAetzt ng) róvo Todrvov
BsG«AíoU aQAZ- pagg. 491, Huic tomo , qui primo loco continet de zesperatura medicamipum fimplicium
libros XI. et a p. 67. ad 115. librum VI. VII. et VIII, praefixa eft praefatio LEON. FVCHSII. In hac editio-
ne capita numeris non diftinguuntur; numerantur autem in L. Vl. 65- 175, VII. 125. VIII. 183, Pars zertia
ibid. anno eodem line fubfcriptione ad ealcem pagg. 487. Praemiíf. cum typographi praefatione pagg. .
Pars quarta ibid. a. eod. ad calcem: Bafffeae apud lo. Fieruagium et Yo, Erafm. Frobenium i5 5s, pagg.
480, Poft tit. fequitur praef. JIOACH. CAMERARII pagg. 2. et IIIIOKPATOTZ ogxoc.— Pars quinta ibid.
5. €od ad calcem: óvroc 0 vréuTeg cope uera mQuiToU xa) devrégou, tru w On t BagiAeia. vróve xo Oetiórwsi x2)
dminiAda Mryasi Ieryyowíos , dyaAGjasi d'6. Avd cou Koardvd'pou soy Vocivvou BsGeAMou, fre TG. d7:0 Tuc ivedpuou
oixoyouiae TOU Kop/ou nu&y YyeoU XoigoU, yiuose rev Iaxomiog 9 TQiaxoc 0 d ón, "T su Ty eAaCDoUnAidvec ica uevov. pagg. 719. Quibus accedit ad p. 737. l/£er de offbus latine cum caluariae partis inferioris et fceleti ab ante-
Á riori et pofteriori facie imaginibus. Tit. et noua GEMVSAEI praefatio pagg.8. d) CLAVDII GALENI Pergameni, medicorum omnium fere principis Opeva, nune demum a clariffimis iuxta. et eruditis viris latim. tate donata, iam "vero ordine iuo, et. [Indio exquifitiore im lucem recens edita Cc. Bafil. 1529. ad calc. Bafjl.
^ per Anar. Cratandrum menfe Martio 1529. fol. Pags. 553. auerf. non nümeratis, praemi(f. cum indice chart. 32. Tituli pagina auería indicat 27. tractatus hoc vol, contentos eorumque interpretes, et ANDR, LEENNII praefatio III. cal. Martias 1525. fcripta docet, eum huius editionis curam geífiffe, pro hoc volumine autem
iffe non omnia huius auctoris opera, fed ea tantum, quae per viros clariffimos latinitate donata funt et
& quidem fele&tiora. Sequebantur autem partitis vicibus plura in eadem officina excufa, nempe «) de compof;- zione medicament. w4Ia. em Lib. VII. per YO. GVINTHER, Apdern. iam primum latinitate donati Cc. 1$30.
M chart. ror. praemiff. 4. 4) Opera iam recens vería ec. 1531. ch. 172. praem. 6. ») bifforiales campi per à D. SYMPHORIANVM CAMPEGIVM &c. eiusd. CAMPEGII c/yfferiorum camporum libellus cc. eiusd. de phle-
O' - botomiá L. I1, 1532. ch. 77.praem. 4. 4) de v/u partium corpori« bumani L. XVII. magna cura ad exempl, graeci veritatem caflizati NIC. REGIO Calab. interprete cum 7. aliis tractatibus in titulo indicatis, 7 ; 57, ch. 199. praem. 6., quorum fingulorum titülos plenos breuitatis ftudio praetereo, idque tantum indico, ea in col. le&ione, quae 1531. cum praefatione IO. STVRMII prodiit, primo loco contineri de //splicium medicamen- forum facultatibus libr. XI, THEODORICO GERARDO Gasdaro interprete, ex quibus liber Vf. VII. et VIII.
a p. $4.8. ad 88. a, fimplicia, fed iterum fine capitulorum numeris recenfet ita, vt L. VI. $$, 170. L. VII. 124. et VIII. 187. eorum expofitiones comprehendat. Et huius editionis mentionem factam non inueni. £e) Omnia CL. GALENI Pergameni fummi in arte medica viri opera quotquot apnd Graecos in bunc d m
OUR UT, MESTPHBHEBPUPFEEEEEEEEEEEN
^ P&VI
fa, deinde recognita et priflinae incolumitatt reflituta, | Quibus praemif[* eff praefatio dedicatoria (HER. GEMVSAET) edicinae primam inuentionem, eiusque incrementa, tur ipfAm quoque Galeni vitam, ex eius operibus paffim Vista prolixe depingens. Duplex praeterea adietius eff index totius operis e$c. Bafil. 1542. Ad calc, 24/4. per Hier. Frobenium er Nic. Epi[coprum £542. fol. Haec operum Galeni colle&tio conitat ex libris lfagogicis, reliquorum VIII, tomis et indice vniuerf(àli, fed mole inaequalibus, (acile autem ia IV. vol. collirandis, Singulis tomis peculiaris praefixus eft ticulus omnibus vero idem locus et annus adpreffs, Ipía tractatio impreffa eft in columnis diuifis fingulis numeratis. Lib. líag. col. 567. praem. chart. 16. Y. 1. col. 1228. praem. ch. 6. T. II. col. 382. praem. ch. 4. T. liI. col. 724. 1V. 844. V. 1116. VI. 1084. Vil. 294- Vili, 428. Index vterque ch. 202. Tomus V. continet libros huc pertinentes ex eiusd. GERHARDI inter- pretatione, et quidem L. VI.—VIII. a col. 150. ad 239. qui totidém $$phis ac praecedens editio diítinguun- tur, íed adhuc absque numeris, Et hanc editionem praetereunt auctores, fi excipias Ke/fz. p. 101. sot. vv, vbi affirmat, effe hanc eandem, quam alii ad a. 1541. referunt. f) Cl. GALENI Pergamen: JAffant, excelem- éiffimi femper , pof micum Hippocratem, medici ab omnibus babiti Opera quae ad mos extant omuia , partim jam pridem, partim penitus recens, a viris doct iffimis am latinam lingnam conuer[a , et vunc multis recentiffi- mis translationibus per KANVM CORNARIVM Medicum Pbyficum exornata: ab eodemque recognita ex toto et innumeris locis reftitutis abfolutiffima. | .dcce]ferunt etiam. nunc primum, capitum numeri et argumenta per CONR. 'GESNERVM A4edicum in omnes libros , quae cum in altos multos, tum illos plerosque 072205 , qui medicine candidatis apprime necejfarit lectu funt, ita copiofe ac metbodice traélantur , vt leguttmae epitomes inflar baberi poffint. — His omnibus fubiectus eft index foecundiffimus, ab artis medicae perit iffimo conftriptus. Bafil.1549. Ad calcem: Baflleae per Hieron. Frobenium ez IVic. Epifcopium 1545. fol. Diuifio in libros ifagogicos et reliquorum in VIII. tomos indicemque, itemque impreílio in columnis diuifis et fingulis nume- ratis eadem eft, ac in priori editione, et tomis fingulis iterum adpreffus eft idem locus et annus. | Libr. iíag. col. 280. praemiífa, inter quae Cornarii et Geíneri praefatio , chart. 10. T. 1. col, 1316. tit. er IO. BAP' I. MONTANI praefat. ch. y. T. li. col. 430. lil. 756. IV. 844. V. 1124, Vl. 1100. VII. 294. VIII, 430. Ind. chart. 174.íeu col. 696. Libros huc pertinentes iterum continet: T. V. a col. 153. ad 244. quorum VI. conftat ex capp. 15 f. VII. 124. VIII. 179, numeris nunc additis. His addo, neque GALENI Ji&ros a/iquo£ Graecos &c, per 1O.. CAIVM Britannum medicum annotationibus Mluffratos et Bafil. ap. Hier. Frobenium et Jic. Epi- fcopium 1544. in 4. pagg. 16. et 79. editos; neque etiam GALENI opera s LEONH, FVCHSIO /azizitare do- pata et commentaris iujirata, Parifris ap. Arn. Birckmann 1550. infol. chart. 293. et praemiff, ch, 26. excufa, libros huc pertinentes continere, vt taceam reliqua tria vol, eiusdem cura i£/2. 1555. edita, vtpote quorum peculiares tituli hociam indicant. Ceterum hi libri hactenus citati figillatim etiam excufi (unt, et quidem, quantum inuenire potui, primum fecundum verfionem GERARDI Parif; apud Simon. Colinaeumn 1,30. fol. vid. Maitt. 3. 1I. p. 733. Apud me afferuantur g) Cl. GALENI de fimplicium medicamentorum facultatibus libri XI. 'THEOD. GERARDO Gasdono interprete. Qui nunc tibt prieribus editionibus emen: datiores exeunt , locis compluribus fuo nitori reffttutis, ex Graeci exemplaris collatione. — Scholits infuper vriti. bus , iidem pa[Vm iluflrantur. | Pariffis ap. lacob, Bogardum i 743.8.pagg. 228. auerf, non numeratis, tit, in- dex pagg.16. Pagg.226. feqq. annexus eft Gal, &ber de facultatum naturalium fubflantia, GVINTHER. 1 O, ANDERNACO sprerprete. h)eodem titulo , omiffis iis quae de fcholiis memorantur, Iugdun: apud Guill, Rouillium 1551, eti) 15 j2, in 12, ad calcem vtriusque: Lsed, excudebat Philibertus Rolletius, pagg.734. praemif. pagg. 32. Et his editionibus, quae non nift tituli anno adpreffo differunt, annexus eft l/£er 4e fa- cultatum nat. [ubfLantia eodem interprete, fed praefixa eft PHILIBERT| SARACENI praefatio IIII. Idus Ia- nuarii I £47. data, ex qua To eius cura et collatione cum graeco exemplari Aldiniano et Germanico hanc editionem emendatam et fubinde annotationibus illuftratam elle, quibus typographus in breui monito addit, ea, quae non Galeno vifa funt effe, his [ | notis includi, Notandum adhuc, in amnibus editionibus «a- étenus recenfitis libros citatos exponere non folum ftirpes, verum etiam quasdam ex iis produ£tas res. 11) PLINII hiítoriae naturalis (vid. $. XIV. 23,) vetufliffima editio 1469. Venetiis a Io. Spira excuía indicatur a Maitt. T. I. f: IF. p. 282. illa vero Veronae 1468. a Beughemio citata negatur ab eodem 25/4. p. 220. zota o. Quo pretio femper omnes habuerint hoc opus, teftantur repetitae eius editiones, quarum folus Aa;zza:re T. V. P. II. p. 155. VSque ada. 1499. viginti, et ab a. 1507. ad 1545. quindecim, praeter tres in Italicam linguam verías, indicat. Primus autem , qui hoc opus ex variis cauífis contaminatum purgare aufus eft, fuit LÉONI- CENVS, cuius Zbrum de Plinti et aliorum medicorum erroribus primum 1491. in 4. prodiiffe annotat Fabz:c, Bibliotb.Lat.Vol.alt.p. 612. nota ** et ex hoc Segn. p. 105. fed fecundum Orland. orig. del flamp. a Seen. ibid, citatum, vt et A4aizr. T. I. f: IF, p. 554. Ferrariae per Laur. Ruübeum de Valentia 1492. in 4. Mea exempla- ria haec funt à) NICOLAI LEONICENI 7cestizi de Plinii et plurium aliorum medicorum in medicina erroribus opus primum ANGELO POLITIANO dedicatum Eiusdem NICOLAI epiflola ad AdERMOLAVM BARBARVM in primi operis defenfonem. Eiusdem NICOLAI Ze PLINII e£ plurium aliorum medicorum erroribus nouum opus ad FRANCISCVM TOTTVM ;»edicum Lucenfem. Eiusdem NICOLAI 24 HIERO. NYMVM MENOCHIVM epi[lola, in qua eadem materia de multis [mplicibus medicamentis pertracfatur, et uAedam Plimii, atque aliorum medicorum errata continentur, Ad calcem : Impre/fum Ferrariae per Lo. "Maciochium 1505. IV. Cal. Maii. 4. anguftior. fine paginar. numeris, chart. 96, (. pagg. 199. index errator. pagg. 3. Primae epiftolae praefixa eft L'VDOVICI BONACIOLI medici Ferrárients praefatio, qua indicat, eius cura et (ümtu nouum hoc opus editum e(le, et deinde monet, Leonicenum potius contra barbarorum depraustiones quam Plinii errores calamum ítrinxiffe, Hanc excipit epiftola ANGEL, POLITIANI ad Leo- nicenum Florentiae die III. lanuar, 1491. fcripta , quae continet quasdam obiectiones contra errores Plinio a Leoniceno imputatos, ad quas Leonicenus in fua epiftola fimul refpondet, ex quibus patet, vel L'eonicenum fuas animaduerfiones cum Politiano, antequam typis excuderentur, communicalfe, vel easdem iam anno 1491 in publicum editas fuiffe: ipfi Diarii litt. Italiae auctores hunc editionis annum ex coniectura tantum indi- «ant; v;d. 7. XXIF. p.274. Opus nouum a pag. 57. ad I Totto dicatum excipit Totti epiftola refpon- 4 foria;
diem extiterunt tum olim, tum non ita pridem, bominum dociffmorum i des in latinam linguam conuer-
2j
7
f
es. a
XY!
$oria a'p. 152, ad 154, Venetiis idibus Martii 1509. fiznata. Sequitur p. 15 f. (equ. epiftola Menochii ad Leo- ;
nicenum Cal, Decembr. 1507. data, et deinde a p. 154. ad 198, Leoniceni refponfio Ferrafiae Calendis Febr, 1504. fcripta. Colophonem imponit IO. MARIAE TRICAELII epilogus, qua curam Bonacioli in his eden-'
dis laudat... b) NICOLAI LEONICENI vizi docZifymi de Plinii ei. aliorum medicorum erroribus. liber. Cui addita [unt quaedam eiusdem autoris de herbis et fruticibus, animalibus, metaltis, [erpentibus, Tiro feu. i
peza.. Excudebat Henr, Petrus Bafileae menfe Iunio 1520. 4. pagg. 318. praemi(f. et ind. pagg. 16. Quae
C deadditamentis huius editionis memorantur, prioris editionis opus nouum iam continet, c) NIC, LEONICE-
12, autore reperiuntur in Bruzf. Herbar.T.II.app.Edit.Ip.44.—289. Il. B. 140.—205. vid
o
NÍ Vicentimi, Philofophi et Medici. clariffimi, Opufcula, quorum catalorum verfa pagina indicabit. Per D. ANDREAM LEENNIVM medicum, a'multis, quibus (catebant vitiis,repurgata atque anuotatiunculis illu[lratA, Bafil. 1532, Ad calc, Baffl. apud Cratandrum er Jo. Bebeliuim 1542. fol. pagg. 175. auer( non numeratis; aemilff.et ind.pagg. 6. Tituli auería pagina haecindicat contenta : De PJ;zii ez plurium aliorum medicorum in mes dicina erroribus L.IV.de tribus docfriuis ordinatis, fecundum Galeni femtentiam L.I. "De virtute farmatiua L.I. De dipfade et pluribus aliis ferpenttbus L.I.De Tiro feu Vipera L.1,De morbo Gallico [fue Neapolitano L.I, Contra fuarum i i obtrecf Atores apologia. Medici Romant, Nicolai Leoniceni difcipuli, Antifophifta. Excerpta ex hoc D^ erae P d. f. XIF. 7. e-. 12) Eodem
tempore idem argumentum pari laudabili ftudio tractauit HERMOLAVS BARBARVS (co»f. füpertor.. nume- rum 5. 5.) quem Leonicenus in epiftola modo citata Pontificem Aquilegienfem falutat. Huius caftigationes Plinianas primum editas Cremonae. a. 1485. ex Calle indicat Z44azr£. T. I. f JF, p. 462 , fed in nota ;. recte monet, eas ante 4. 1492. vbi Romae apud Euchar. Argenteum in folio excuf(ag funt (zozf. id, ibiZ. ps) publicatas haud effe, quod a(fertum extra dubium ponit Giorsale de letterati. d'. Italia P, XXVIII. po 186. 202. Vt et praefatio iplius BARBARI octauo Calendas Septembris a.. 1492. fcripta et huic meo exempla- ri praefixa: a) HERMOLAI BARBARI, Parricii Veneti in C. PLINII naturalis bifloriae libros caftisationes, Syllabus, [ime index omnium quae in hoc opere traifantur , accuratiffimus , quo quos fcriptores minime. ambitio
Jis correcfor fecutus (it, quos item locos ex illis emendarit,ac berele innumera alia, cum eruditione admiranda,
Jo. Freindii Hifl. med, edit. gallic. p. 141. Keff. p. 120. f. F. Ioecb. T. Th p 1337.) quod vero nonnifi ex STE
Juri artis medicae afferuat bibliotheca Acad. Leydenfis, vi. eiw;d. catal. p. 441. 4.) et, quantum fcio, bis forsan tortas liber
€t quia omnia medico neceffaria continet ideo aríis medicine liber completus nuncupatur. : Ipfum autem ex
indicatur) feria quarta. — Qui quum feriptorum negligentia et imperitia valde deprauatus effet vitiofiffimusque effeclus. Excellentifimi artium et medicine-doifors ANTONH. VITALIS pyrragen/is opera fummaque. dili- gentia emendati[fimus redditus eff... Ita vt mil in eo fere, cafligatione dignum comperias nifi quod impreffo-
rum incuria praetermi[fum diligens in[pecfor facile emendaret. ero [ujpeifos. ab antiqua. quandoque y i d translatione, ras imprimentium. importumitate corrigendi
pdicmidudibe pdt Aetio. mitia
1
L4
XVI 41
eret. — Quos ne totum bunc librum perquírens oberrares bic. [ubfcribi iuffit. Sequuntur p. fequ. haec monita, quibus fübfcriptum legitur: Jmpre/fum Venetiis d. 25. Sept. 1492. opera Bernardini ricil de nouaria. impem- fa vero excellentiffimi artium et medicine dotloris domini magiftri loannis Dominici de JVigro &5c. cum extractu príuilegii, Vltima pagina indicat plagularum cuftodem et typographiinfigne, fol. regal. chart. firma et nitidiff. p. 186. auerf. non numeratis. Praemiffa tabula omnium librorum, quae p. r. aueríà incipit, chart. 4. Totum opus excufüm eft in columnis diuifis, diftinétum in partem theoreticam et practicam, quarum vtra- que praefixam habet STEPHANI praefationem et conftat libris feu fermonibos decem: prioris partis fermo feu liber V. C. rj — 20. de cibis ex plantis et earum partibus , C. 32. de natura odoriferor, florum et berbarum et C.33. de aromatum iucundorum naturis agits pofterioris vero fermo feu liber ll, medrcaminum frriphicium Jeientias eorumque "vtilitatem figillatim exponit et quidem poft generalia agit C, 34. 4e ber£z; numeris 87., C. 35. de feminibus n. 88.—177. C. 36. de foliis n. 178.—217. C. 37. de floribus no. 218.—246. C, 38. de frm- & ibus n- 247.—312. C. 40. de futcts n, 313.—338. C. 41. de gummts n. 339.—368. C. 42. de (/gnis n. 369.— 404. C. 43. de radicibus plantarum n. 405.—447. Sequuntur deinde mineralia et animalia n. 448.— 5 33. C. 53. de laxatiuis in genere ,C. $4. de diuer[itate laxatiuorum , inter quae plura vegetabilia eorumque partes n. 5 4.— 591, recenfentur, nonnulla etiam C. 5$. de zuedícinis prouocantibus vomitum nominantur. Vtut au- tem haec pertractatio quoad qualitates et vires laude fua non omni priuanda fit, de ipfis tamen ftirpibus vix plura,quam nuda nomina arabica, quandoque latina et graeca a Stephano addita, et (ubinde circa quasdam fpecies leues notae reperiuntur. b) Liber fofius medicine nece[Jaria continens quem faptentiffmus MALI filius ABBAS difcipulus ABIMEHER MOYSI ii; SEIAR ed/diz: regique infcripfit. | Fnde et regalis difpo[itionis nomen a[fampfit. Ft a STEPHANO pbilofopbie difiipulo ex Arabica lingua in latinam [atis ornatam redu- Gus. Nec nog A Domiszo MICHAELE DE CAPELLA arriuzs et. medicine docore fecundis ffnogimis a mul- His et diuer[is Autoribus ab eo collectis illuffratus fummaque cum diligentia impre[fus 1523. Ad. calcem: hoc preclarum opus multo maiori quam prius cura recognitum mendis omnibus exclufis. Lugduni typis Jacobi tr exaéfe impreffum fult 1523. die vero 1$. menfis Martii. 4. pagg. 319. auerfis non numeratis, praemiff. char- tis 8. quae continent titulum figuris ligno incifis, Tippocratis, Galeni Halique imagines referentibus, ornatum, et /Jficb. de Capella breuem praefationem tituli paginae auerf. adpreffam,nec non eiusdem fynony- ma litterarum ordine confcripta. Ceterum haec editio, pariter columnis diuifis excuía, a priori non differt, nifi forma et typo multo minori, vnde in anguítius fpatium reda&a eft, Plura de Haly Abbatis opere vide num. 18. íequentem. | 13.*) SANTES (SANCTES) ARDOINVS ( ARDOYNVS) (eu DE ARDVINIS de Pefauro feu ex Pifaurenfi vrbe natus medicus (viZ. Gefz. Bib/totb, p. yoo. b. Merck, p. 260. b. ega. p. 224. loech. T, 1. p. 515.) et fec, XV, (non XVI. vt legitur apud /oech./. c.) clarus filentio penitus praeter. eundus haud eft, quia opus eius non folum cum prima 74/7 Zibbafis operis editione , diftinéte quidem, fimul tamen prodiit , verum etiam integer tractatus III. de plantis venenatisagit. "Tituli plagula caret; pri- mo vero tractatui haec praefiguntur; Zwcipit liber de venenis quem magifler SANTES DE ARDOYNIS de Pen[auro phificus [aluatoris noflri confifas auxilio edere cepit venetits die ocfauo nouembris 1424. Lt 1pfum ibidem diuino mediante fauore finiuit die 14, Mady 1426. ad bonorem et laudem Domini nofiri Iefu Chrifli ac ejus glortofiffime genitricis Virginis Marie et totius curtae paradifr. — Ad calcem: Jppre[fum Venetiis opera Bernardini Riccil de nouaria: emendatumque per. Excellentiff. artium et. Medicine Doctorem dnm magi. fizum DOMINICVM DE CANALI Fétrenfem. | Impenfa vero Excellenti/f. art. et Med. Doéforis Dni Ma. giftri Joannis Dominici de Vigro: qui obtinuit ex Jpeciali gratia a Sereniffimo Domino venetiar. efc. (fequuntur priuilegii verba) 1492. 4e XIX. Mernfis Iulii. Reguante D. Auguftino Barbadico Inclyto Vene- torum Principe. Fol. regal. p. ror. auerf; non numeratis, in columnis diuifis. Tertius tractatus p. 26. b. — 41.b.
"his in(cribitur : iscipit traéfatus tertius Libri de veneni in quo trattatu determinatur in [jeciali de vene-
nis ac mortiferis Medicinis fumptis ex vegetabilibus et plantis. — Sitit autem hic tra&atus 65. capitibus to- tidem plantarum noxiarum hiftoriam medicam fatis docte, fed ipae plantae nonnifi nominantur, et quidem nominibus barbaris fine vlla explicatione vel defcriptione: reliqui tractatus ( funt enim eorum VIII. ) agunt de venenis in genere et de illis ex mineralibus anim:libusque interne fumtis, vt et horum laefionibus exter- ne accedentibus figillatim. ^ Recufüm eft hoc opus poft 7o. annos hoc titulo: b) SANTIS ARDOYNI Pifan- ren[is Medici et Philofophi praef antiffimi opus de venenis a multis battenus defideratum et nunc tandem ca[ligati[me editum. | In quo naturalis primum bifloria &c. (quae verbotenus leguntur apud Merckl. l. €.) cum praefatione luculenta , i2 qua metbodus vvenenorum cognofcendorum Atque curandorum, [umma arte
breuttateet facilitate docetur, Adiunximus eiusdem gemeris commentarium docifj FERDINAND! PONZETTI Cardinalis. Indicem praeterea rerum atque verborum copiofiffimum. | Ad calcemindicis: Bafileae per Henr. Petri et Petrum Pennam 1562. fol. pagg. 573. titulus, praefatio THEODORI ZWINGERI, et index chart 1;. Ponzetti tractatus p. 15. hoc peculiari titulo fequitur: FERD, PONZETTI, zizz/i S. Pazcratii Presbyteri Cardin. Melfitenfis de venenis lib. Íres, ante annos XL. editi: nunc vero multo emendatiores quam antea £)pis excuft eum indice locupletiffimmo, quem tamen nec figillatim additum nec priori infertum reperi, In hoc tractatu vix 20. nominantur eiusmodi plantae, quarum iterum vires tantum indicantur. Saepius excofon effe hoc opus, me latet. 14) JOANNES (vel vt alii monent MATTHJEVS) PLATEARIVS, a S, Paulo, pa- tria fua Galliae civitate, cognominatus, medicus Salernitanus , quem alii fec. XII. vel XIII, alii initio xiv demum vixiífe tradunt (v4. 7Merckl, p.662. a, — Tournef. Ifag. p. 19. Segu.p. 292. Ioech. T. 1lI. p. 1622.) due
compofuit opera, quorum vnum pradica, alterum Ze fimplici medicina ditum circa in[lans, faepius cum aliorum auctorum operibus, nunquam vero, quantum (cio, figillatim (nifi forte Parifiis 1582, qto. teffe
Segu. l.c.) excufa funt, Quod ad pofterius, folum huc pertinens, attinet, prodiit primum qum Serapionis Operibus Venetiis 1497. et deinde ibid. 1503. et 1530. excüfis, vid. suwmermm fuper. 6,2, b. c., interea vero etiam cum /Vicolai Praepofiti difpenfatorio, de quo no. feq. 20. & conf. etiam /7/efue huius artic. no, x. a.
.feqq. lpíum vero Platearii hoc opus nil continet, quam catalogum fimplicium medicinalium, quae ex tri-
bus regnis petuntur, fecundum litterarum ordinem BI aliorum barbarorum ita explicatorum, vt, prae- : ! "T
S
ca
232-
e—
*
/$5*
!
i
é
det
miífis nudis nominibus, reliquum de qualitatibus et viribus folummodo agat. 15) GEORG. VALLA Placenti- nus, medicus et profeffor humaniorum venetiis , latinae et graecae linguae peritillimus, vixit circa medium fec. XV. vid. Merck. p. 342. a. oech. T. IV. p. 1423. |nter varia eius opera occurrunt quoque de zzediciza libri VII. vbi de frmplicium natura per ordinem litterarum ; num vero hos iam comprehendant ezes alioruzs- que autborum opera per -Anthon.. Strata Venet. iam. 1488. in fol. (zeffe Maitt. T. Líeu IF, p, y04.) excuía, iudicent illi, quibus ad manus funt, Eiusdem autem opus de rebus expetendis et fugiendis, quod apud AI. dum Venetiis 1497. ( 7Zazzt. T. I. feu IV. p. 644.) prodiit et procul dubio haud differt ab illo, quod ibid. im-
enía ac ftudio IO. PETRI VALLAE filii 1501. meníe decembr. in fol, excufum eft (vid. 7airr. T. I]. p.153) ibros indicatos omnino continet ( vig. 7Mazz. l.c. nota d et conf. Gefz. Bibliotb. p. 272. b. vbi vero edittonis annus non indicatur) cuius editionis primum tantum poífideo volumen hoc titulo: GE, VALLAE Placezrizi viri clariff. de expetendis e£. fupiendis rebus opus, 1n quo baec continentur De Arithmetica L. 111. vbi quaedam a Boetio praetermilfA tracfantur. De Mufica L. V. fed primo de imuentione et commoditate eius, De Geometria L, VI. iz quibus elementor. Euclidis d:fficultates omnes fere exponuntur , vbi etiam de mechani- cis [piritalibus, catoptricis, ac opticis, deque quadrato circuli babetur traéfatus. De tota Affrologia L. IF. ib qua fabrica v[usque Aflrolabi exaratur, et quae frgnorum in exhibendis medicaminibus (it habenda obfer- varie. De phbyfologia L. III. vbi et metapbyfices quaedam lecfu. qm. digniff. vtiliffimaque. — De Medicina L. VII. vbi de fimplicium natura per ordinem litterarum. cfc. cic. quae ad fcopum praefixum haud pertinent, fine loco et anno in primo hoc volumine faltem non reperiundo, fol. reg. chart. nitida, fine paginar. nu- meris et fine litt. initialibus maioribus, minoribus tamen areis vacuis impreífis, cum multis figuris ligno incifis. chart. 298. praemiff. chart. feu foliis r4. Definit autem hoc volumen, vbi ea, quae ad medicinam per- tinent, incipiunt. Ex praefixo autem elencho omnium librorum, quorum 49. et horum capitum fingulo. rum inícriptiones indicantur, patet, ea, quae de vegerabilibus agunt, non vna ferie recenferi, b) GEOR: GII VALLAE Pf/aceztizi viri clariff. de fimplicium natura liber vnus. — Argentinae per HENRICVM SY. BOLD. Ad calcem: 7525. smerje Augu[to. in 8. fine paginar. numeris. plagg. 13. f. Bagg. 208. S$ybo/Zus. artis medicae Profeífor, in praefatione indicat, fe ex Auctoris voluminibus felegiffe librum, cuititulum fecit, de natura [implicium; huius autem editionis capitum fecundum litteras ordinem in elencho fuperioris edi- tionis indicatae haud reperi. Ceterum nec haec tractatio ipías plahtas definit, vnum vel alterum tamen ea. rum fynonymum plerumque addit. 1:6) Sub finem feculi XV. ROBERTVS DE VALLE, Rothomagenfis et Canonicus Carnutenfis ( Cbarzres) Plinii hiftoriam mundi in compendium reduxit eiusque vocabula expli-
cavit his libris à) Compendium rmaemorandorum «vires naturales et commoda comprehendens a plinio data:
valens nedum, ad ficreta mature nofcenda: fed ad vfus quoque neceffarios: corporisque et ingenti. con[erua-
QC
zignem, Ad calcem: impreffum parifíis per. felicem baligault. impenfa magifiri durandi gerlier , aime vniuer[itatis librarii, -4nmo M.V.C. (1500-) 4, fine paginar. numeris, pagg. 220. praemiff. pagg. 24. b) ROB. DE VALLE or£bomagenfis Prologus in fequentem difficilium plinii explanaíionem eiusdem formae fine
loco et anno et (ine paginar, numeris pagg. 174. Tituli paginae adpreffum eft infigne M. DuranZ. Gerlier
et procul dubio fimul cum priori tractatu prodiit. Quod ad prius opufculum attinet, ipfa praefatio docet,
Imiífis illis, quae noftris in terris vix in confpectum veniunt, vtiliffima tantum excerpendi íÍcopum auctoris
m
fuiffe; omnia ergo, quaein libris XII. — XIX, de vegetabilibus occurrunt, cem prehendunt paginae 48. Pofterius opufculum eft index, litterarum ordine vocabula a P/jnio víürpata ekplicans et ad plurium au&orum, quos faepius citat etin praefatione figillatim nominat, mentem illuftrans: in fronte gerit hanc peculiarem inícriptio- nem: féquitur plinianorum diffieilium in naturalis biflorie libris expofitio a Roberto de| Falle rothomagen[i que multas poetrie philofopbie rem ob[curitates exquifrte elucidat. Hoc pofterius opuícu. lum ergo praeftat priori, nec adeo vsque vilipendendum eít, vti cenfuit HARDVINVS fua in Plinium prae. fatione , ( cozf. Fabr. bibl. lat. p. 410.) licet ex propriis obferuationibus parum accefferit, 17) RAPHAELIS VOLATERRANI, feu potius RAPH. MAFFEII cognomine VOLATERRANI i. e. Volae terrae ducatus Flo- rentini a. 1451. nati (vid, Segu. p. 113. Ieech. T. III, p. 27.) Opera primum prodierunt Romae per Beficken 1506, fol. vid. Maitt. T. II. p. 181: num differant a fequenti opere, iudicent illi, quibus vtraque ad manus funt: Commentariorum V'rbanorum RAPHAELIS VOLATERRANI oo e£ £riginta. libri cum duplici eo-
rundem indice fecundum tomos «olledo. Item Oeconomicus XENOPHONTIS a£ eodem latio donatus, ven-
duntur Parrbifiis ab lo. Paruo er lodoco Badio A[cen. Ad calcem: im aedibus a[tenftanis ad. XII. Kal. ocf. 1515. fol. pagg. 422. auerf. non numeratis, praemiff. pagg. 38. Recufüm effe hoc opus ibid. a. 1526. et Bafil. 1530. 1534. ( Gefmr. bibl. p. 33. a. ann. 1544.) et 1559. vid. Segw, l.c. Agitur autem in hoc opere de plantis libro XXVI. fol. 285 — 291. vbi vero iterum excerpta potius ex aliis, quam ex propriis obíeruatio- nibus reperiuntur: accedit, quod Gefnerus l.c. iam annotauit, hunc auctorem non pauca a graecis non in.
18.4, telle&ta perperam tranítuliffe, 18.) Semel tantum, quantum (cio, excufum eft nes hoctitulo: Omnia opera
rices: et decem practises : cum tracdatu de gradibus medicinarum CONSTANTINI. | Zzattcupy YSAAC d CONSTANTINVS //bi azzribuit. | Liber bà j
i de ffmplici medicina Conflantimi. Compendium megatechni GALENI 2 Con[l antino compofitum. Cum tabula et repertorio omnium operum et. que[Hiomum im commentis contentarum, | Ad calcem :. Hafes in boc "volumine artis Apoliinee [Iudiefiffme indagator : TJaac ifraelite Salomonis regis arabie filii Adoptiui : coaeeruataopgra: — Curauit ea imprimi boneftms vir Bartholomeus trot bibliopola Lugdunenn. — Extrema manus appofita fuit. .A, Dni XV. fapra /M. menfe Decembri in Lugdanenn. emporio in officina probi viri Jobannis de platea cbalcographi. Fol. pars prior pagg. 226. auerf, non numeratis. Pars. pofterior, quae hac infcriptione incipit; Lider Pantegni TJaac iraclite filii adeptiui Salomonis regis Àrabie: quem Conftan-
| | tinus
"— C ————————————————————m
de ch meer ptemsou- cum c menm scs sim UM 2 MEM M DE cte *
fiquidem L, II. epift, 1. anno 1500. et L. VI. epift, 2. a 1504. xx eít, reliquae ferius; neque etiam enm | à
tinus. aphricanus monachus montis ca[finenffs fbi vendicauit, pagg. 210. auerf. non numeratis, Reperto-
rium (quod peculiari titulo inftructum eft et contenta voluminis repetit) chart, 15. cum hac inícriptione: Liber definitionum ZJaac beben amaran phbilofopbi &c. Liber elementorum TJaac ifraelite medici &c. ad calcem : iz calce voluminis pouitur tracfatus quidam de obliuione a Con[lantino (vt per bibent) compofitus &c. Tituli plagae medium occupat figura ligno incifà, quae 774/y Abbatis, YjJaaci et Conflantini men(ae aífi- dentium effigies repraeíentat. Aueríae paginae adpreffa eft 1) dedicatio ANTON, de TOLEDO med. Doct. Lugd, 15. Dec. 1515. fcripta, quae indicat, eius cura excuía effe haec operaaetate ferme coníumta et corrofa,
per ANDR. TVRINVM Pefcienfem vero correcta, 2) SIMPHORIANI CAMPERII Duc. Lothar. et Barri pri-
marii medici epiftela ad TVRINVM vltima Iulii 1515, exarata, vbiex bur operis citatis probare conatur,
duos fuiffe YSAAC, alterum HEBEN AMARAN, philofophum, qui defzzitiones conícripfit : alterum lIfraeli- tam medicum, qui plura opera compofuit, praefertim Paszecbxen fic dictam , hocque opus titulo complezzen- ti medicinae HALY ABBATI a STEIHANO falfo adícriptum effe. Conf. num. 13. fuperior. 3.) ANDR. TV- RINI epiftola IV. Kal. Dec. 1515. data, vbi ex horum operum et ex RASIS atque MESVE citatis Pazzechne vt et Z;4ticum non folum iterum YSAACO vindicatur, verum etiam additur, haec opera CONSTANTINVM quoque furto fibi adícripfiffe. Ceterum menda excufat ob codices tum mendis plenos tum cariofos, Addo his, Petr, Caffellum p. 144. quoque Z/24c Mraelitam medicum et 7Jeben Amaran philofophum diftinxiffe, Conr.Gefnero bibliotb.p. 4.6 7.4. Vero probabile fuiffe, ISAACH BEIMIRAM et EBEN AMRAM vel HEBEN AMA. RANeundem fuiffe; fic enim citatumlegi in libris IO. SERAPiONIS et IO. MESVE. Quo tempore ISAAC vixerit, valde diffentiunt auctores, Medium feculi VII, ipfi affignat /Morreau de V.S. in pleuritide ; feculi XII. vero luft. chron. med. a Merckl. p.714. a. citati; feculi X, Joecb, T. II. p. 1988. et feculi XI. Gefr. biblioth. ], c. Quod ad Pantechnen attinet, hoc opus et 774/y Abbatis complementum medicinae omnino vnum idemque eft, non folum quoad diuifionem itemque capitulorum et paragraphorum numerum, verum etiam ipforum conten- torum expofitionem, et fi vel alicubi differentia in verbis occurrat, nonnifi interpreti tribuenda erit. His non obítantibus, /». Freizd Hif. med. edit. gall. p. 141. lat. a lo. l'igano adornata p. 214. plura haud con- cedit, quam quod 774/) Abbas quaedam ex Z/a4co mutuatus fit. Vtut autem haec fe habeant, facile ex addu-
&is patet, opus hoc circa plantarum expofitionem illo magis haud praeftare. Aliam horum operum editio- | , L d
nem non inueni in. Z4erc n. 1885. Riuin. p. 413. 2,4873. Iotcb. [.c, qui tamen anpum 1516. indicat. Quoddam ex his antea iam figil- latim excuíüm indicatur ex bibl. Menarf, a Maittaire, T. I, (. IV. p. 449. nempe b) £Exi»zy ISAAC medicine monarce de particular, dictis libellus , impreff. per Magiftr. Mattheum Cerdonis de W'indifchoretz Padme 1437. 4. quem tituMim vero au&er nota 16. T. V. P. I. p. «25. ex Simlero ita corrigit: J/aaci Beimiram
- 4. €. Catal. bibliotb. 4c. L. B. p. 136. a. Bradlei. p. 273. a. Maibam. P. III. p. 153.
4
*
medici ludaei de. diaetis vuiuer[alibus et particularibus Libri 2. CONSTANTINVS AFRICANVS, cuius iam ^
mentio facta eít, vixit (ub finem fec. Xl. Monachus ordinis D. Benedicti in monte Caílinenfi: laudatur qui. dem medicinae et philofophiae aeque, ac graeci, latini et arabici (ermonis peritiffimus, fed etiam plagii fimul accufatur ferme ab omnibus: vid. Ge/7. biblioth, p, 12 s. b. pé 161, Merckl. p. 223. b. Freind. l. c.p. 218. feqa. lat. edit. p. 324. loecb, T. I. p. 2067. Opera eius funt c) CONSTANTINI AFRICANI off Hippocr atem et Galenum quorum, Graecae linguae dofus , fédulus fuit leifor , medicorum nulli prorfus , | multis. doctiffimis £eflibus , poflbabendi opera (reliqua tituli verba et contentorum elenchum vid. apud Merckl. l, c.) ad calcem: Baffleae excudebas Henr. Petrus menfe Augu[To 15356. fol.pagg. 387. praemiff. cum ind. pagg. 16. Hoc vo- lumen nihil huc pertinens continet, fi excipias vltimum tradatum , qui infcribitur de grad;bus ffmplicium
"liber à p. 342. ad finem , qui vero et ordinis et expofitionis ratione plane differt ab illis, quae in 777/) 45-
batis et. l[aaci operibus reperiuntur, neque vero praeter nuda fimplicium vocabula et eorum virium fe-. cundum gradus recenfionem plura quam illi profert. d) Swmni iz» omni philofopbia viri CONSTANTINI AFRICANI edici operum reliqua, bacfenus defiderata, nuncque primum impre[[A ex venerandae antiquitae zi exemplari, quod nunc demum «eff inuentum. — In quibus &c. vid. Merkl.l.c. Ad calcem 84//l. apud Henr, Petrum menfe Augu[fo 1535. fol. pagg. 361. Praemiff, cum ind. pagg. 16. — Hoc volumen, praeter Znf. Gaizonis differtationem 4e omae a p, 347. ad finem, folummodo continet Con/Lan£ini tra&tatum de commu- nibus medico cognitu neceffariis , qui elt ille omnino ad verba ferme conueniens cum Z/a4ci pantechnes parte prima feu theorica: alteram (eu practicam partem pariter immutatam reperire haud potui, Quaedam Con/iantini opufculorum antea iam figillatim excu(a Gefnerus l. c. et biblioth. Riu. p. 23 r. n. 2215. indicant. 19.) Sub initium feculi XVI. ex recentioribus nouus in publicum prodiit barbariei debellator eruditi(fimus et Leoniceni di(cipulus, IOANNES MANARDVS Ferrariae a. 1462. natus atque ibidem a. 1536. mortuus, vir ab omnibus laudatus; vid. Ge/z. bibl. p. «35. a. Caffell. p. 180. Merckl. p. 632. b. Tournef. IfAg. p. 24. loch, T.lil. p.»2. De vegetabilibus figillatim equidem haud fcripfit; plurima tamen, quae ad eorundem cogni- tionem et vfum legitimum pertinent, pertractauit tum in notis ad /Jfefuen (couf. art, buius XVI. n. 1. m, et litt, [cqq. b. c. d. ) cam in epiftolis varii argumenti medici ad amicos datis. —Harum epiítolarum primum prodierunt L. VI. Ferrariae r;41. nonis Nouembr. formis Bernardini de Odonino in 4., vid. Maitr. T. F. P. II. p. 47. et Lutetiae apud CbrifHan. W'echbel ment. Nov. typis Simon, Siluii 1528, in 8. vid. idem ibid, et Mer kl. l.c... Kefln. bibl. med. p. 292. nota e, Meum exemplar hunc prae fe fert titulum: 2) Medicinales epi- fíolae 1O. MANARDI 44edici Ferrarienn. docti//J. Recenttorum errata et antiquorum decreta. penitiffime re- Jferantes. Epiflola HVBERTI BARLANDI ag ZZedicinae apud Louanienfes [Fudiofas, tnuentutem. Index operi adiecius , quo prudens lecfor vel primo guflu olfacit autoris fiudtum. Argentorati apud lo. Schoftum 1525. $. minori, pagg. r3o. auerf. non numeratis, Praemiíf. cum ind. pagg. 32. Continet liber 1, epiftolas ;.
(quarum prima ícripta eft pridie idus Sextil. 1478. enermi errore typographico loco 1518. in fequentibus e
itionibus correcto) L, ll. 3. L. IIL 4. L. IV. jy. L. V. f. L. VI. 6. ordine, quo fcriptae funt, haud locatas,
us
e"
T
l
4-
Qr
Q9
44 AV! |
bus annus, quo datae funt, additur, Ex BARLANDI epiftola patet, hanc editionem recu(am eífe ad exem- plar, quod cum ipfo ERASMVS Bafileae communicauit; num vero Ferrarieníe an Parifienfe fuerit, non addit, hoc vero affirmat , eam ab infinitis fere iisque monftrofis mendis veteris editionis fe vindica(fe. De- nique poft indicem in fpatii fugam paucas addit Bar/andus annotationes, - ftirpium nomenclaturas poti(fi. mum illuftrantes. | Parifienfis editionis titulum exhibens /Mercklinus, huius epiftelae Barlandi iam mentio- nem facit; fed huic non folum contradicere videtur praefatio Barlandi erratis ad calcem meae editionis ad- ditis praefixa, verum etiam /7/2;íf4ire, quil. c. eiusdem haud meminit, b)Poftea vnacum his alios libros XII., adeoque XVIII. vnacum annotationibus in Mefuen Bafileae a, 1535. in fol, chart, 124. apud Bebelium excuíos effe, decet Gefmer. biblioth. l.c. et Catal. Bibl, Meibom. P. III. p. 305.7. 3776. ''andem duo libri ad- huc accefferunt hoc titulo: c) Ex poffremum tibi damus , candide lector, YO. MANARDI, Adedici Ferrarien[ís, fua t empeff Ate omnium Medicinae Profefforum per vniuerfam Italiam in Galeni. docfrina et Arabum cenfura celeberrimi et optime meriti, Epiflolarum medicinalium libros X.X. , e quibus "vltimi duo im bac editione primum accefferunt , onacum epi[lola iam dudum defiderata de morbis interioribus, quam vtinam imma pura morte uon praeuentus totam abfoluere potuiffet. — Eiusdem in YO. MESVE fimplicia e. compofita anno- faliones ef cen[urae omnibus practicae [ludiofis adeo nece[fariae , vt fine barum cognitione aegrotantibus re- éfe confulere neuro poffit. — Adieéfo indice latino et graeco, vtroque coptofiffimo. Bafil. apud /Micb. Ijingrinium 1549. fol. pagg. 605. praemiff. cum ind, pagg. 22. d) IO, MANARDI &c. Epiflolarum medicinalium li- bri "Viginli, denuo nune ad autographum baud fine fruitu collati et editi. | Ejusd, in. YO, MESVE fimplicia eí compofita annofat10nes &c, ibid, apud euudem 1549. fol, pagg. totidem. e)IO. MANARDI A4edici Ferra- rienfis , omnium fua tempeflate medicorum , citra controuerfíam, Doétoris eminentiffmi, Epiflolarum libri XXX. Eiusdem in lo. AMe[ue [implicia et compofita annotationes &c. &c. Lugduntex cffieiua Godefredi et /Marcelli Beringorum fratrum 1549. 8. mai. pagg. 613. praemiff, cum ind. pagg. 37. Vltima pagina ita infcribitur: ca/figationes Aliquot , quas poff obitum Manardi ab ipfius baeredibus habuimus ; ad calcem : reliquas eaftigationes inter excudendum fais locis repofaimus. — Hae tres editiones (c. d. e,) praefixam habent vnam eandemque praefationem COELII CALCAGNINI, Ferrariae ad XXII. Cal. Nou, 1525. fcriptam, vbi hsec leguntur: emifzt (Manardus) annis proxipnis libros [ex epiffolarum. medicinalium. &c. fex alos mibi nuper ofleudit: num hae XII. libri figillatim , vel etiam XVIII. ante Bafilienfem editionem (vid. füpra b) alibi excufi fuerint, a nemine annetatum legi. Vnam adhuc editionem addere liceat fequenti. demum feculo recuíam, quia ex titulo et auctoris nomine mutato coniicere aliquis poffet, effe illam aliud prorfus opus: eft autem f) IATPOAOTIA EUIXTOAIKH ffwe Curia medica YO. IAC. MANARDI, medici Ferrarienfis , omniutn medici nae Profefforum per vniuerfum orbem in Galeni dotfrina Arabumque cenfura nobilffimi viginti libris epiffo- larum ac confaitationum medicinalium adumbrata, nec nom annofationibus e£. cenfuris locupletiffmmis in
1O. MESVE [implicia eí compofita adornata &c. — Hanouiae pDypis Wecbelianis apud beredes lo Aubrii
1611. fol. pagg. 432. praemiff. pagg. 12. index ad calcem pagg. 21. Secundum Mercklin. p. 633, titulo et anno eodem eademque forma prodiit Venetiis ap. baered. Zo. Au71;, quem errorisarguit Keffzer. /.c. p. 252. nota *. Acceílit huic editioni praefatio PETRI VFFENBACHII, feruata fimul illa CALCAGNINI; quo iure vero au- &or nominetur IO. IACOBVS, non indicatur, nec ex aliis patet. Ceterum neque in hac, neque in antece-
'dentibus ( c. d.) mutata (unt emendanda, quae editionis e, pagina vltima indicat, neque etiam vlla praefa-
tionem BARLANDI eiusque additamenta edit. a. exhibet. Continet autem opus hoc femper celebratum ma- ximam partem medica, multa tamen etiam botanica argumenta. Botanica fex priorum librorum iam recen- fuit BRVNFELSIVS ( vid. artic. fuper. XIF. ».7.d.) reliqua vero etiam neruoíe exhibet Ge/ger. biblioth, p. 435. 4, feqq. ( in eiusd, biblioth. editione Jof. Simleri Tig. 1 74. et lac. Fifi ibid. 1585. haeg recenfio omiffa
-eft) vnde patet, botanica tractari L,T. Ep. 5. 4. 5, II. 2. il. 4. IV. 3. V. $. V1. 2. 3. f. Vll. 4. VIIT. 1.2, 3. IX. 3. 4.
2*0
j. X. 1. XI. 3. 4, XII. 1. 4. 6, XV. 3. 5. XVIII.3. Addo, omnes quidem reliquorum librorum epiftolas non nifi confilia pre aegrotis continere, fubinde tamen, praecipue L. XIX, ep. 1. 3. $. quaedam occurrere, quae no- menclaturas plantarum illuffrant, id quod etiam de notis in Mefuem intelligendum eft. 20) NICOLAVS ALEXANDRINVS, NICOLAVS MYREPSVS, et NICOLAVS PRAEPOSITVS a plerisque pro vno eodem. que habetur: i4. Caffedl. p. 134. Merck. p. $40. b. et $42. b. Segu. p. 254. ab aliis tamen ita diftinguuntur, vt primus Medicus graecus vetufti(fimusante 7£7/nef 25a (qui certe fec, Vil. iam Roruit) circa fec. XII. claruerit (vid. Merckl. p. $29. 5. Ioech, T. II. p. 215.) fecundus vltimis Graecis adícribatur et ad (ec, XIII, referatur (774. Toech. 1. c. p. 725.) tertius vero Medicus Salernitanus fec. XVI, demum floruerit, v:2, Ioecb.l. c. p. 1755. vbi
tamen vtriusque opera confunduntur, His nominibus mihi ad manus fant 3) NICOLAI ALEXANDRINI Zi£er de compo[iione medicamentorum &c. cum annotationibus 10. AGRICOLAE AMMONII &c.
vid. artic. [uper. XIV. 2. 16. b, vbi breuis eius recenfio. b.) NICOLAI ALEXANDRINI ZZedic? Graeci veruffiffz- mi liber de compofitione medicamentorum fecundum lota, translatus e graeco 1. (atinum A NIC. RHEGINO
- Calabro, nuper poft germanicam editionem imprejfus et quam plurimis im locis caflizatus (fi verus eft titu.
lus, addit Gefner. bibl. p. £17.25 eftautem omnino verbotenus recufus ita, vt etiam /49*;co/ae praefatio, quam hic ipfius tituli paginae (übiecit, auerfae paginae addatur, epiftola nuncupatoria vero et poemata prae miffa omittantur) cuz breuiffgis annotationibus locorum difficilium YO, AGRICOLAE AMNONIL Venetiis apud "ndr. Arriuabenum 1543. 8. pagg. 241. auerf. non numeratis , praemiíf. cum ind. pagg. 24. inter quae 24. indicantur vocabula ab /497ic0/4 non expofita neque vero hic illuftrata, c) NIC. MYREPSI A4/exas- drini ntedicamentorum Opus im Sec iones. quadraginta ocfo digeflum badfenus in germania non vifum, omni- bus tum medicis tum [eplafraris mirum in modum vtile a LEONHARTO FVCHSÍO Zedico et. Sebolae Tubin-
genis Profeffore publico, e graeco in latinum recens conuerfum luculentiffimisque annotationibus illuflratum,
"Acceffit mon folum rerum et verborum, [ed et medicaminum [ingulis morbis dejlimatorum locupletif]gmus index. Bafiteae per [o Oporinum 1545. menfe Martio, fol. columnis divifis fingulis numeratis $86. Praemiff, fol. $. index ad calc. fol. 4. d) Eodews £izuo inter/ZMedicae aríis Principes ab Henr. Stephano prse omes i
column. -
XV4j1 257
€olufnn, proftat, et e) figillatim recufum eft Zueduzi 2. Balthaz, Arnoletum 1555. 8. pagg. 712: praetniff. p2g9.24.ind.pagg.i:5. £f) NICOLAIantidotarium prodiit primum cum //efue : vid. n. 1.a. huius XVI. articuli, g) Difpen/arium Magiffri NICOLAI PREPOSITI aZ aromatarios. fol, pagg. 97. auerfis non numeratis. Ad calcem pag. 95. b. Finit /Vicolai prepcefiti Docforis medici clariffimi Y/agogarum [iue intraducTionumin artem apotecariatus opufculum , ine loco et anno et fine litteris initialibus maioribus, minoribus tamen fubinde et cuftodis litteris adpre(fis. h) Prefenzi volumine bec continentur. Difpen[arium Atagiffri NNCOLAI PREPO- SITI ad aromatarios nuper diligentiffime recognitum. | Irem compluribus additionibus et motabilibus : et mul- tiplicium confeifionum flue Antidotorum que n fecundo, ferie. alpbabetica libro: deftriptionibus : adauctum. Item modus debite difben[andi tyriacam , ex folennium medice facultatis autorum voluminibus pe ltem errores, qui circa eiusdem diffen[ationem fcpenumero committuntur: bis aunefuntur, PLATEARI
circa inflaus nuncupatus , de [implici medicina, mouis exornatus additionibus. Ad calcem: /Vicolai pree politi doctoris medici clariffimi Ifagogicum fiue introductorium im artem apothecariam. cpufiulum: accuratiff- mA lucubratione dotliffimi viri Michaelis de Capella artium et medice. facultatum doctoris prefTautiffimi, varii et multis tum additionibus, tum notabilibus apprime ad eam rem conducibilibus adautium : — mec mon complur ibus in locis ubi aut deprauatum aut mancum extitit , prifline (abfit vero inuidia) reffitutum vert- tati: bie optatum fortitur finem. — Impreffum im famatiffimo Lugdunenn, emporio impenfis: bonef imi viri Conftantini Fradin bibliopole. A. 1512. III. idus -Augufli ( Merckl. p. 842. b. indicat editionem ibid. 1505.) in 4, oblongo feu folio minimo, pagg. 90. auerf, non numeratis, Z/afearii opuículum pagg. 4o. auerf, non numeratis cum eiusdem loci, Sb DONME et anni ad calcem fübfcriptione, De hoc P/afeari! opufculo conf, num. füperior:4; videtur autem, illud excerpta tantum litterarum ordine di(pofita fiftere ex eiusdem fimn- plicium expofitionibus, quas fingulis fübiecit compofitis pharmacis /Vico/zi antidotarii, quod cum /7efue (vid. numerum Aanteced. lit. f.) excufum eft. Qui horum ZVico/laortm opera inter fe confert, omnino de-
VS vulgo
prehendit, quod Fuchius in fua praefatione monuit, nempe /Vicolai Alexandrini opus ab ZAoricola -
editum ab illo 71)rep(i, quod ipfe euulgauit, diuerfiffimum adeoque non Nicolai, fed alterius cuiusdam opus effe, qui nonnulla medicamenta ex Nicolao et diuerfis aliis autoribus in vnum congeffit librum ; AVicolai Praepofiti vero opus inulto magis adhuc mancum et ex hoc aliisque compilatum deprehendi, id
uod /4gricola etiam in fua praefatione iam annotauit, ^ Graecum exemplar typis nunquam excufum eft; illnd vero oratione parum concinna conícriptum multisque barbaris vocibus graecis tantum litteris fcriptis contaminatum effe, iterum teftatur Fucbfius , ex quibus facile probari poteft, eum minus recte vetuftis Graecis accenferi ge Ceterum , quicquid ex his operibus ad ftirpium cognitionem hauriri poteít, ad Adoricolae et Fuchfii annotationes redit: in Praepofiti opere cap. 3. radicum, cap. 4. herbarum, cap. 5. flo-
rum, cap. 7. feminum, cap. $8. fructuum, cap. 9. corticum &c. catalogus nudis nominibus cum notis de
corum collectione et conferuatione praemittitur, « 21.) HVBERTVS BARLANDVS (vid. Ivecb, 1. p.792.)
cuius fupra n.19. a. mentio facta eft, fequentem edidit librum: HVBERTI BARLANDI pbiliatri Medici Na- murcenfis Velitatio cup ARNOLDO NOOTA AMedicizae apud. Louanienfér doctore , qua docetur, mom paucis abuti nos vulgo medicaminbus fémplicibus , vt Capillo Fenerts, Xylaloe, Xylobalfamo, Spodio, bisque fémilibus, Deque Auicennae im plerisque borum ballucinatione. Deinde obiter agitur de venae im pleuritide feéfione. Poflremo Auicennae locis aliquot aliis adbuc dormitatio oflenditur , fimul Galenus ab bomtnis morfibus aliquot defenditur. Ad calcem : Anrverpiae ex aedibus Henr. Petri /Middelbur 1552. . pagg. 196. fine numeris. Continet non folum nominatorum , verum etiam aliorum vegetabilium nomenclaturas correctas, 22.) Ex ve- teribus Graecis celebrioribus reftat recenfendus ORIBASIVS íec. IV. clarus, quem nonnulli Sardianum, alii vero rectius Pergamenum vocant, viZ. Gef. biblioth. 5 27. b. Caffell. p. 124, Merck. p. $52, b. Tournef- If p. 14.
Fabr, biblioth. Graec. Vol. XII. p. 639. Segu. p. 288. loechb. T. III. p. 1094. — Opera, quae compofuit, quaeque.
ex his adhuc füper(unt, recenfet. Fa£r:c, Bibl. Gr aec. Vol. IX. p. 451. et Fol. XIT. p. 641.conf, Kefln. p.103. f. X.Il quibus merito mirum videtur, eorum exemplar graecum nunquam excufum , neque etiam omnium operum adhuc füperftitum verfiones latinas in publicum editas, neque yllum eorum commentario illuftratum effz, Codices graeci, qui Vindobonae in bibliotheca Caefarea proftant, indicat Dan. Ze. /VefJe] i» eerundum Cata- logo P. Il. p. 31. cod, XIX. 2.16, p, 37. cod. XXV1, m. 9. et cod, XXVII. m. 1. D-44. cod. XXXI. n. 6. p. 49. C68. XLII. Gefnerus vidit eiusmodi codicem Venetiis in bibliotheca Diegi Hurtadi a /Mendozza, Caeíarei oratoris, in quo infpexit librum, qui fimplicium medicaminum deícriptiones continet, et deprehendit, ea$ íolas ex
JDiofcoride per ordinem literarum digeftas effe, vid. eius bibl. p. 1$ 1,4. 5 22. 2, quod repetit in Catalorzo as-
éorum Trago pracfixo.. Operum huius auctoris latine editorum et huc pertinentium fequentia poílideo a) CAELII AVRELIANI Siecez/is fardarum pa[fjonum libri V. D. ORIBASII. Sardi, Iuliani Cacfaris Arcbiatri,
Euporijlon libr. III, "Medicinae compen, iib, 1. Curationum lib. 1, drocbifcorum confe. lib. I. Excudebat Henricus Petrus Bafleae menfe Auguflo 1525. fol. pagg. 347. praemiff. cum ind. pagg. 16. Dedicatio docet» IO. SICHARDVM curam huius editionis habuiffe, Oribafii opuícula continentura pag. 24. et liber Il, Eu- potifton infcribitur de virzu£e fmplicium medicamentor&m ad ENNAPIVM, p. 255. — 266, vbi vero, praetee recenfionem virium plantarum, non nifi nuda earum nomina occurrunt raro per fynonyma expofita. b) AI. terum exemplar exítat eo in volumine, quod HILDEGARDIS pliyficam comprehendit, cuius iam Art. Il. men- tio facta eft, cuiusque voluminis integrum titulum prolixum exhibuit Aercklinus p. 332. ad quem iterum breuitatis cauffa curiofos remitto, et hic folummodo indico, illud a p. 122. ad 235. continere ORIBA- SII de fimplicium , quae medicis praecipue in ufu funt , virtutibus lib. quinque. Quanquam autem haec editio ab illa SICHARDI multum differat, plantarum tamen, quarum vires recenfet, iterum non nifi nomina nuda proponit c) ORIBASII Sardiazi Colleciorum medicinalium Libri XVII, quiex magno feptuagintalibrorum volumine Ad noflram aetatem [oli peruenerunt. YO. BAPTISTA RASARIO, 2Zedico Nouarienfi , (Italo) zszer-
preie.— Venetiis apnd Paulum JManutium, .4ldi F. $. fine anno. P388. 750. praemiff, pagg. 8, E
: i
e£]
x
P171
t editio libros priores XV. et libr. XXIII. XXIV. inter quos liber XI. p. 413. ad 465. infcribitur: Ex gjecoride
. de ffmplicium medisamentorum facultate per ordinem literarum ab A, usque M, et eorundem apparatus, etliber
XII. a p. 463. ad o2. 45 N. litera wque ad --, ex. quo facile patet, effe hos libros eosdem, quos Gefnerus
infpexit, neque vero iisdem ad plantarum cognitionem illuftrandam auicquam ab O/;ba(io additum fuiffe ;
et licet libro I. II, Iii. IV. VIT. VIIT. XIV.et XV. plurium vegetabilium pariter mentionem faciat , nulla tamen ex
his quoque eorum cognitio hauriri poteft. d) Haec et alia adhuc Üribafii Opera a Ra/ario pariter latine
reddita continentur inter a7is sedicae principes T. I. s. V1. eolumuls 6$3. vbi etiam col. 592. ad 617, occurrit
25 liberde virtute femplicium medicamentor, quibus a col.677, ad 685, iunguntur A[a7i annotationes. 23) Silen-
tio praetereundae haud fünt Znnofaftiunculae aliquot CORNELII PETRI Leyden, Pbyfci , in quatuor li-
bros Diofcoridis Anazarbei.. Experimenta et antidota contra-varios morbos. De iid occultis ip natu-
ra mirandis, et alia quaedam leiiu digna, | Ad calcem: Joan. Grapbeus excudebat , a. 1555. menfe Ianuar.
"Antuerpiae. 8. pagg. 86. fine numeris, praemiff. p. 12. Eundem librum ibidem anno eodem in 12. (error
forían in forma) excufum ex Falcon. indicat Sega. p. 54. e£ 135», Citatur hic autor quoque a Ke//z; p.53. f VL,
et graecae linguae peritus medicus vocatur a Zcecb. T. 4. p. 1474, . Praefatio, Leydae Kal. Dec. 15 32. Ícripta,
docet, auctorem hunc codicillum, vt ait, de fimplicibus medicamentis ex diuerfis veterum et recentioruin
voluminibus in compendium retuliffe; deinde conqueritur de difficultate deícriptiones horum auctorum con-
ciliandi et de medicorum nec non pharmacopoliorum praefectorum eo tempore infcitia, quam: aliquot
exemplis probat. — Annotatiunculae in Diofcoridem circa fynonyma plantarum exponenda veríantur, et
quamuis haud vbique acu rem tetigerit, legi tamen merentur, quae protulit. Additamenta reliqua nil conti-
4 nenthuc pertinens. 24) SYMPHORIVS vel SYMPHORIANVS CAMPEGIVS, CHAMPEGIVS , CAMPE.
RIVS, CHAMPERIVS, CAMPIER et CHAMPIER, Lugdunenfis Gallus, Eques auratus feu S. Georgii, Fa-
vergiae Dominus et Ducis Lotharingiae Archiater, floruit circa initium fec. XVI. vid. Ge/z. £ibl. p. 606. a. Ca-
fell. p. 167. Merck. p. 996.2. Ioecb. T. I.p. 1606. Ad manus eft. Horíus Gallicus , pro Gatiis tn Gallia feriptus,
veruntamen non minus Italis, Germanis et Hifpanis, quam Gallis neceffariss SYMPHORIANO CAMPEGIO
Equite Aur Ato AC Lot baringorum "rchiatro "Auctore 42 quo Gallos in Gallia omnium aegritudinum remedia
reperire docet , nec-medicaminibus egere peregrinis, quum Deus. es gatura de neccffariis. "vnicuique regioni
grouideat. Lugdum in aedibus /Melchior. ez Capans Trecbfel fratrum 1533. 8. pagg. 83. praemiff, cum ind.
pags.12. Huicannexus eft Campus. Elyfius Galliae amcenitate refertus: in quo fant medicinae compoff-
fae, berbae et píantae virentes: im quo quicquid apud Indos, Arabes et Poenos reperitur, apud Gallos reperiri
ffe demaonfiratur: a Dom. SYMPHOR. CAMPEGIO &c. compof[rtus ibid. anno eodem pagg. 1 5 .tit, et ind.p.8.
o idi libello nonnullae exponuntur plantae offhicinales ita, vt de earum fynonymis, hiítoria et viribus
quaedem adducantur; in po eriori vero, (in que alia adhuc argumenta pertractantur, quae indicat 24erc£.
. 535. &.) nihil, vt quis ex titulo coniicere poflet, huc pertinens reperitur. . Quaenam contineant eiusdem
- Cajiigationes feu emendationes pharmacopolarum &c. (quarum titulum plenum indicat A£ercE. p. »57. &.
et breuem argumentorum recenfionem fiftit Gefz. bibliorb. p. 606, 4.) inquirant alii: in mea colle&tione non-
25$ dum proftant. 2) CAROLVS STEPHANVS ; vel fecundum alios STEPHANI, ROBERTI frater, inclaruit
primo feculi XVI. dimidio, Medicus Parifienfis fimulque Typographus Regius , et non folum plantarum cogni-
tionem, fed et linguae latinae vfum üluftrauit vid, Gefz. Bib Jot b. p. 162. b. eiusd. Catal. Maitt. T. III. pai
feqq. Segu. p. 324- Ioecb.. T. IF. p. $15. Licet opufcula fua botanica, vt ipfe monet, puerorum tantum in gra-
tiam confcripíerit, plurimarum tamen ftirpium non folum nomenclaturas verum etiam defcriptiones docte
expofuit, Nomen fuum nulli eorum praefixitauctor, in omnium vero praefatione profeffus eft, Prodierunt
O- ea,quae poífideo, hoc ordine: a) De re bortenff libellus , vulgaria herbarum, florum ac fruticum , qui in
bortis conferi [olent , homina latinis vocibus efferre decens ex probatis authoribus. — la. puerorum gratiam at-
que vtilitatem Parifiis ex officina Roberti Stepbani 1535. 8. P3gE. 99. ind. pagg. 13. b) Eodem fitulo,
cum hoc additamento : suu/to quam antea locupletior fafus. — Cui nuper additus eff alius libellus de cultu et
c fatione bortorum, ex antiquorum fententia. Ibid. 1545.8. pagg. 125. index a p. 126. ad 141. c) Semina-
vium [fue plantariuni earum arborum , quag po[t bortos conferi folent: quarum nomina, fruifus, item etiam
conferendi vocabula apud. authores bene recepta boc. libello declarantur. — In puerorum gratiam atque vtilita-
zem , "vt poft ipfas herbas, ctiam arbores cognoftere facile pajint. Ad' calcem: Excudebat Rob, Stepbanus
Pariffis 1536. XII. Cal. Iul. 9. pagg. 107. ind. pagg. 17. d) Seminarium et plantarium frucfiferarum prae-
Jértim arborum, quae poft. hortos conferi folent , denuo auctum et locupletatum, | Huic accefit alter libelius de
eonferendis arboribus in feminario: deque iis in plantarium transferendi atque infer endis, Parifiis ex offictna
€. Rob, Stephani zypograpbi Regii 1540. 8. pagg. 193. ind. pagg. 11. e) Eodem fitulo ibid. 1545. 8. pagg. 180.
í ind.pagg.zo. f) /'inéeium. In quo varia vitium, vuarum, viuorum antiqua, latina vulgariaque nomina ,.
item ea, quae ad vitium con[itionem ac culturam ab —— ru[Héae fcriptoribus expreffa. [unt, ac bene
recepta vocabula ,. mofirae confuetudini praefertim commoda, breui ratione continentur. | 1n adolefcentulorum gratiam ac fauorem. Parifiis apud Francifc. Stephanum 1557. 8. pagg. 73. auerf. non numeratis, Ind.pagg.28.
g^ g $ylua. Frutetum., Collis. ibid. 1532. 8. pagg. $6. auerf non numeratis, Ind. pagg. 16. - h) Arbuftum,
1 Fonkiculus. Spinetum. Ibid. 1455. S. pagg. 37. ind. pagg. 3. i) Pratum. Lacus. Arundinetum, Ibid. apud
Sim.Colinaeum er Franc. Stephanum 1543.8. vid. Segu. p. 5»;. hunc enim libellum figillatir excufurn non-
& dum polfideo. Prodierunt autem fingula haec opufcula iunctim hoc titulo: k) Praedium ruflicum, imquo
euiusuts [olt vel culti vel incutti, plantarum vocabula ac defcriptiones , earumque «onférendarum atque ex«
colendarum snfirumenta [uo ordine defcribuntur. — Im. adolefcentuiorum, bonarum literarum ffudioforum ,
pw. Lutetiae apud Carol. Stephanum Typograpbum regium, 1554. 8. agg. 648. index vocabulorum
tinorum et gallicorum pagg.48. Haec editio tum ordine tum copia reliquis praeftat, 1) Cum praefixo au-
étoris nomine €oZem titulo et his (ub finem mutatis: Opus Medicis, Pbarmacopolis, Agricolis, caeterisque
germanae latinitatis fIndiofis perutile. — Indice triplici ad maiorem facilitatem locupletatum. €— V
| | rancijc.
L
J2Sy1. debis
Francifc. Pelicanum 1625. 8, pagg. 99. index illo prioris edit. copiofior pagg. 82. m) Praeter hoc opus
proftat adhuc alius in eo non contentus de /azipis ez graecis nomintbus arborum , ^ fruticum, berbarum, pifcium et auium liber, quem nondum vidi, licet ab a. 1536. faepius recufus fuerit: vid. A4airt, T. II. p. 837* III. p. 380. 462. 637. 711. V. P. I1. p. 238. Segui. p.127. n) Praedium rufticum, quod Stephani gener, iO, LIEBAVLT , Med. Dr., gallico fermone tituloque oricu/ture e£ 7Maifon ruflique in publicum faepius que,auctius edidit, quodque etiam in germanicam linguam traductum proftat, filentio praetereo: quia- non folum altero demum feculi XVI. dimidio comparuit, verum etiam penitus mutatum fuir. 26) Quaein AETIO interpretando praeftitit IO. BAPT. MONTANVS, Veronenfis et Paduae Medicinae Profeffor, data oc- cafione iam indicata funt Art. XIV.n.19. b. 27) IO. RVELLII de Tees Ld dip libri | I[ , qui a, 15365. primum prodierunt et quorum, aliquot editiones in Catalogo I. indicatae fünt, rei herbariae cognitionem lar- giffime emendarunt. Ceterum conf. huius articuli numerum 5. h. 28) Poft varias PAVLLI AETIIque operum interpretationes iisdem operam fuam quoque adhibuit OROSCIVS feu de HOROZCO vel HOROSCO aut OROSCO, Graecaelinguae peritus criticus etin Gymnafio Salamanticenfi Medicinae Profeffor celeberrimus , qui floruit primo feculi XVI, dimidio, viz. Ge/z. bibliotb. p. 167.b.Mertklp. 173 b.( vbi fecundum Wolfe.Iufli bronol. AMed. perperam affirmatur, eum iam a. 1456,inclaruiífe) Ke/f p. p. 105. Icecb. T.1I. p. 1215.conf. art. XIV. n 22. Pri- mum comparuerunt a) Znnofationes in interpretes PAVLI AEGINETAE, CHRISTOPHORO OROSCIO "Authore. .:Nuuc primum in (ucem editae ae [umma diligentia excu[ae. — Venetiis im officina Lucae Antonit luníae :556,fol. pagg. 88. praemiffa pagg. 6; inter quae dedicatio Salmanticae calendis Martii et praef. ibid.
" XVI. Cal. Nov. 1533.ícripta. Pofleriores annotationes in interpreíes PAVLI AEGINETAE, CHRIST.
OROSCIO .Aurbore. Additis ca[l tgationibus in [extum librum. Ad calcem: ibid. 1556. menfe Aprili. pagg. 16. Praefatio docet , his annotationibus occafionem dediffe /4/b, Torini et Jo. Guntberii Andernaci interpreta- tiones (vid. arz. XIV. n. 4. 5. 6.) emendationes vero factas effe ex collatione vetuftiffimorum tum Paulli tum Oribajii codicum graecorum a praeceptore (uo Pinciaáno communicatorum, coníültis fimul Ga/eni operi- bus. Deinde rationem reddit, cureas alibi, Venetiis nempe, excudendas curauerit, ob prelorum nempe in Hifpania tunc temporis adhuc inopiam. Quum Paulus ,. quicquid de ftirpibus Libro Vil. retulit, vel ex Galeno vel ex Oriba(io mutuatus eft, Orofcis vero aeque, ac reliqui interpretes, de genuina tantum eius translatione follicitus fuit: facile patet, ex his plura, quam ex ipfo fonte, ad earum cognitienem pertinentia hauriri non poffe. Omne ergo, quod hac ratione praeftitit Orofci//5, eoredit, vt faepius ftirpis nomen, cuius vires laudantur, cerrigat. b)Sequutae (unt /nnoíafTones in interpretes AETII medici praectariff- mi: D. CHRISTOPH. OROSCIO authore. Vnacum latinarum et. graecarum ditlionum ac verum, quae im iis annotationibus continentur , locuplettffimo indice, | Ad calc. Bafieae. in officina. Roberti Winter, menfe Martio 1540. 4. pagg. 341. Praemi(f. pagg. 12, inter quae dedicatio Salmanticae X1I. Cal. Martii et praef. ibid. 8.1438. data. In dedicatione A.ipfe indicat, fe iuuenem vix vigefimum primum annum egreffum, caftiza- tiones in interpretes Pauli Aeginetae compofuiffe ( cozf. Ioecb, T. IJ. p. 1715.) ex quo, cum praefatione eius- dem operis 4, 1533. data collato, dubio caret, eum a. 15 12. natum effe. Praefatio monet, has Aetii corre- &iones oppofitas effe Jo. Bapt. /Montani et Jani Cornarii interpretationibus (vid. arz. XIF. s. 10.2. b.c.) idque potiffimum ope vetuftiffimi codicis graeci iterum a Pinciano communicati. Ceterum de hoc auctore idem valet, quod de Paulo monui, nempe omnes interpretes pariter nonnifi in fidam eius translationem ope- ram po(uiffe. 29) IO. RODRIGVEZ DE CASTEL BLANCO Lufitanus, circa feculi XVI. medium Ferrariae medicinam profeffus nomine AMATI LVSITANI magnam confequutus eft famam, vid. Ca/feZ. p. 245. Merckl. p. 34. b. Tournef. IfAg. p. 27. (vbi homo temerarius et indoctus inanis gloriae auidus audit) Segs. p. 5. 55. 4. loch. T.l. p.33o. Quae huc pertinentia edidit, funt a) 7sdex DIOSCORIDIS. £iwsdem bifioriales campi eum expofitione YO. RODERICI CASTELLI ALBI Lwf/tami. .4ntverpiae apud viduam Martini Caefaris 1536, fol. vid. Gefuer. in praefat, ad Faler. Cordum; vbi etiam indicat, hoc opus continere commentarios in duos tantum priores Dioícoridis libros: cozf. Segs. p. »4. Ipíe hanc editionem non poffideo. b) /7 DIOSCO- RIDIS Anazarbei de medica makeria libros quinque enarrationes eruditiffimae dottoris AMATI Lufitsni, Medici ac Philofophi celeberrimi, quibus nom folum officinarum Jéplafrariis , ftd bonarum etiam litterarum ftu - diofrs vtilitas adfertur, quum palfim [implicia graece , latine , stalice, bifpanice, germanice et gallice propo- mantur. Venetiis ap. Gualíb. Scotum 1555. 4. pagg. ; 14. praemiff. pagg. 12. ind. graec, et latin. pagg. 36. c) Eodem fifulo Jrgemtorati excud, W'end, Ribelius 1554. 4. pagg. 536. praemilff. pagg. r2. ind. graec. lat. et germ. pagg. 56. d) AMATI Lufitani 7Zedici ac Philofiphs celeberrimi in. DIOSCORIDIS Z4zazarbei de medica maferia libros quinque enarrationes eruditiffmae. — Quibus etiam tum. fimplicium | mediza- mentorum nomenclaturae graecae , latinae , italicae, bifpanicae . germanicae et. gallicae proponuntur: tum errores aliorum omnium , qui ad bunc ussque diem de bac materia fcripférumt, improbantur, Cum rerum ac vocum memorabilium indice locupletiffimo. — Venet. ex officina lordani Zilleti 1557. 4. Haec editio primae (b) paginis refpondet, €) 7» DIOSCORIDIS 4zazaréei de medica materia libros quingue AMATI Lufg- tani Docforis Medici ac Philofophi celeberrimi enarrationes eruditiffimae. "ccefferumt. buic operi, praeter
?n.
n.
FW
correédiones lemmatum, etiam adnotationes R. CONSTANTINI, nec mon. fimplicium picierae ex Lconbarto
Fuch[io , Iacobo DDalechampio, atque aliis. Lugduni apud AMattbiam-Bonbomme, éxcud-bat vidua Baltbazaris Arnoletfi 1555. 8. pagg. 807. praemiíI. cum indice latino pagg. 76. figg. plant. 363. animal. r s. Ad cdlcem annexae funt icoges, numero triginta, [Hirpium nondum delineatarum, quarum vires in boc Diofco-
vidis libro expre[fae [unt , ut ex libris et emarrationibus annotatis patebit. — Praefatio breuis hisiconibus prae-
fixa monet, eas ad exemplar a DALECHAMPIO acceptum caelatas effe. Sunt autem harum nonnifi octo, quae
" jnter praecedenres non reperiuntur, emnes autem exiguae et viles Fuchfianaeque illae ipíae , quaeart. X. n 9.
notatae funt. CONSTANTINIannotationes funt rarae, eiusdem vero nomenclaturae auctae frequentiores, Epiftola, quam adiecit et DALECHAMEPIO inícripfit, annotationes, quas extemporales dicit, ob temporis EH 48 m a : à typo-
$
48 ; Ay!
Cc
0
»
edits
.riones nondum ad meas peruenerunt manus; adeft vero alia hac infcriptione: ALOISII
atypographo conceffi anguftiam exculat, Ceteram omnibus his editionibus (b, c. d. e.) eadem praemittitüe praefatio AMATI Romae d. XV. Maii 1551. fcripta, qua ipfe monet, fe iam annis ab binc quindecim Ant- verpiae commentaria in primum et fecundum Diofcoridis librum edidiffe. Quod ad plantarum defcriptiones attinet, fünt illae valde ieiunae. 30) ANTONIVS MVSA. BRASAVOLVS Ferrarienfis et Ferrariae Ducis Me- dicus, ab ANTONIO MVSA veteri illo Romano (vid. artic, XIP, n. 14. 4. b,) probe diftinguendus , a. 1500. natus et omnium facultatum Doctor a. 155 f, mortuus, variis opufculis, quibus errores circa pharmaca tum fimplicia tum compofita tunc adhuc communes corrigere allaborauit (v2. Aferck/. p. 77. 9. Tournef. lag. p.25. Segu. p. 232. Keffn. p. 311. mota j p. 336. f. VIIL, p.643. f. 10, Yoech. 7, 1, p. 1338. inclaruit et hodie adhuc in pretio habetur ( eewf. Ge/m. bibl, p. 62. b. KefHm, locis cit, ) : obtinebat tamen iam fynchronum ceníorem; Aloyf. AMundellam (de quo mox. no. 32. plura) et Jofeph. Scaliger eum appellare folebat ineptae plebis medicorum cymbalum: vi. Tosrnef./.c. Exíuis operibus huc praecipue pértinet Exagez omn'wm fimpli- eium medicamentorum &c. quod primum prodiit Rozae apud Zní. Bladum de Afula 1556. fol. vid. Gefz. Biblioth, p. 62. 4. (vbi breuis iam additur recenfio) Segw. ez Keffp. 4. c, poftea vero faepius recuíum eft vid, Merck. et Segu, 5 £. Editiones, quas ego poífideo, funt a) ANTONII MVSAE BRASAVOLL Zerraríezfrs, Examen omnium [implicium medicamentorum , quorum in officinis vfus eft. Additae [unt infaper ARISTO- 'TELIS Problemata , quae ad flirpium genus et oleracea pertinent. Lugduni apud Io. et Franci[c, Frellaeos fratres. 1537. 8. pagg. 529. Ariftot. probl.p. 530 — $42. praemiff. pagg. 24. ind. pagg.13. Au&toris dedica- tioni praefigitur alia IO. ARGENTERII, cuius cura opus d fecundum exemplar Romanum recu(üm eft , et, vt typographi praefatio indici praefixa monet, caftizatum et marginalibus annotationibus auctum, b) Eo- dem titulo, omiílis Ariftot. probl, his vero additis: Ops perinfigne et medicinam f'acieptibus perutile ab ipfo authore recognitum et auifum. — Cum indice locupletiffimo. Ad calcem: Lugduni excudebant. lo, et Franc. Frellonii fratres 1545. 12^. pagg. 862. ind; pagg. j7. Eft hoc opufculum colloquium inter Braffauolum , pharmacopolam fenem, et herbarium, quos ille de erroribus, quos Duipiceae: iolirain Praeter hoc opus idem auctor compoíuit Examen omnium fyrsporum Nt et. Examen omuium catapotiorum "vel pilularum , vbi vt Geíner, 1l. c. iam obíeruauit, et de fimplicibus pharmacis quaedam differuntur, quz in libro de examine fimplicium non fatis difcufferat; fed brevitatis cauffa haecet reliqua (nempe exaz»ez omnium loch i.e, inci uum, fuffuf 3. e. puluerum, aquarum, decoifionum , oleerum ; omnium eleciuartorum , puluerum et confeciionum ta- zbarticorums; omnium trocbifcorum , Uncutntorum, ceratorum, empla[!rorum catapla[matumque et collyrio-. rum; de medicamentis tam [implicibus quam compofritis catbarticts) praetereo, licet vna et altera eorum editio ad manus fit: quas AZercliz. l.c. indicat. 31) FRANCISCVS MASSARIVS ( MASSARIA Zoecb, T. III. p. 265.) Venetus, Philofophus et Medicus eruditiffimus floruit primo feculi XVI. dimidio (vid. Agerck4 p. 200.a.lIoech.l. c.) ingenii fui acumen vt et multae lectionis propriaeque experientiae vires (vonf. Gefm. Dibliorb. p. 251. b.) fatis probauit hoc libro: a) FRANCISCI MASSARII eser; in nonum PLINII Ze naturali bifloria librum Ca[ligationes ef Annotationes, Juisquis de natura Aquatilium ac remotiore pifcium cognitione edoceri cupis, bunc Ma[[arii Commentarium eme et. lege. — .Admiraberis laborem et ingenium bominis candidiffmi , qui longe maximam operam in bis iudagandis, vt fludioff iuuarentur ,. in[urmpfrt. | Ad calcem: — Baffleae ap. Hier. Frobenium ee Nic. Epifcopum a. 15 37. menfe Martio, 4. pagg. 367. Praemiff. pagg, 16. ind, pagg. i5. b) Eodem titulo Parifiis ex. efficina /Micb, V'afcofani 1542. 4. pagg. 136. ob typum minorem, praemiff. pagg. 8. fed fine indice, quem Epifcopius conficiendum curauit. Vtrique editioni praefixa eft praefatio Beati Rbenani fub calendas Februarias 1557. data, atque auctoris fine die et confule. Ex inícriptioneequi- dem haud patet, cur huic catalogo inferendus veniat hicliber; fÍed nen folum Ge/zer 1. c. iam 'obíeruauit, auctorem cap. 39. multa erudite de plantis nonnullis differuiffe, verum etiam eiusmodi fpecimina fubinde aliis locis interfperfit ex indice facile reperiunda, ob quae Gefner us merito dolet, eum, morte prseuentum imma- tura, abfoluere haud potuiífe (uos in reliqua P/in;i volumina commentarios, ad quos fe accincturum effe ipfe auctor in fua praefatione his indicat verbis : — i» reliqua Pitti volumina eodem modo et. aceuratiori fortaffe fí «dio ac ricetia » fi diuina fauerint ,perfequemur , praefertim in [implicium materia, in qua magis quam in reliquis laborandum effe cenfemus , tum 1n plantis ipfis notificandts, tum etiam in aliorum erroribus confu- tandis, qui peue innumerabiles efe videntur. Ceterum Seguierius non folum p. 147. has indicat editiones, verum etiam ab eodem p. 145. ex biblioth. Reg. Pari(. citantur P/igii /é; 11; de Pifcibus a FRANC, MASSARIO . Veneto explasíati: quibus acceffit OPPIANI Poezae Halieuticon &c.. Argentinae ap. lacob Camerarium Ca- merlande (524. i» 4. quae editio antiquior quousque differat ab indicatis, indicent alii. 32) Eodem tempo-
geinclaruit ALOYSIVS MVNDELLA primum Medicus Brixienfis, deinde Romae botanices Profeffor, tandem
Paduae Pracfe&us horti medici recens fundati ( Jvech. T. III. p. 75 4.) vir doctiffimus: vid. Gef. biblioth. p.30. a. AMerzckl. p. 3o. b. Tournef. lfag. p. «s. Keffn. p. 292. f. 1I, Hic edidit Epiftolas medicinales &c. et annotationes in Anr. Mufae Braffaualae fimplicium medicamentor. examen Bafileae ap. Mich, Ifingrinium 1558. 8. et ibid, ap. eund. 1543. in 4. vid. MercK/. p, 3 1, a. Keffn. £.c. (qui titulum plenum exhibent) us 2853., quae edi- VNDELLAE 57i-
xienfis Medici clariffomi et acutiffimi Eyi(lolae medicinales , nunc ab ipfo autore aucfae et recognitae : in uibus variae et difficiles quae[liones vtiliter. tratfantur : Galeni atque aliorum medicorum losi obfeuri et «mplicati illaflrantur et explicantur : quae quidem omuia omnibus verae et incorruptae medicinae [Iudzofrs 14m bd x fum mectfaria funt. Eimdem annotationes in ANTONII MVSAE BRASAVOLAE fimplicium guedicamentorum examen, Bafleae apud /Micb, Jinu. fimeanno. 8. pagg. 655. Examen fimplic. a pag. 504.
. ad finem, praemiff. cum ind. pagg. 32. Hanc editionem auctam non inueni citatam , nifi in Caz4/, bib], Rínis.
p. 248. 8. 2272. Vbi vero annus 1538, ei adícribitur, procul dubio ex eo, quia ad calcem examinis fimpl. íubícriptus eft annus 15385 fed hic indicat tantum illum, quo haecce appendix epiftolae formae ad Bra[Ja- uo/lum (quem Illuftriff. Principis Herculis Eftenfis Ferrariae Ducis Medicum falotat) Brixia tertio Cal. Ianuarii ícripta e(t: quum enun fingulis epiítolis fübícriptus fit dies et annus, quo exaratae funt, patet iride, Ei
: editio-
XY. 45
editionem multo feriusrecufam effe: ipíae epiftolae tamen ordine chronologico haud locatae funt. Secun. dum hanc notam ícripta eít epift. 11, 15. 4520 1537. Ep. 1.2.3. 7. 8. 9. 10. Amo 15348. Ep, 21. 22. 4520 1535. Ep. . 6.12. 13. I4. anno 1540. Ep. 16. 17, 18. 19.23. AWA0 15 41. Ep. 20. anti 1542. Ep. 26.34. 4550 1543. E p.25 28. 29. Anno 1544. Ep. 27.30. anno 1545. Ep. 31. 33. a2zo 1546.Ep.32.4250. 1547. Ep.3 .36. Anno 15 48. p.4.24»
| 480 1549. Ad primam ergo etlitionem anni 1538. praeter examen fimplicium nonnifi nouem harum epiftolarum
referri poffunt, et fecunda a, 1543, recufa (quam Ge/nerus l.c. indicat et fingularum epiftolarum argu- menta receníet) viginti duas tantum continet, huic vero tertiae decem et quatuor reliquae ( funt enim ea- rum 36.) ab anno 1545. ad annum 1549. Ícriptae accefferunt, Num editio a, 1 jj6. in4. iterum recufa, cuius Scgu. l.c. mentionem facit, contentorum ratione ab hac differat , aliis indicandum relinquo. Addo his, ipías epiftolas etiamtontinerearg umenta botanica, quae varia illuftrant tunc temporis obícura, praecipue in defignan- dis plantis, quibus vires et nomina a veteribus tradita competunt, licet, ex Tournefortii l. c. fententia, ad rem hetbariam hodie parum conferant. 33)$YMEON (SIMEON et SIMON) SETHVS Antiochenus et Antiochiae Magifter , barbaris graecis accenfendus, vixit altero feculi XI. dimidio, vid. Merci. p. 970.4. Yoecb. T.IP. p.536. Duos compofuit libros graece fcriptos: vnus eft Lexicon botanicum 9raeco-barbarum , quod vero non- dum typis excu(uüm eft; eius tamen aliquot exemplaria manuícripta alferuantur Vindobonae in bibliotheca Caeíarea v:d. Das. de Neffel Catal, P. 1H.p. 35. Codex XXV. s.t, p: 37. Cod. XXFI. n. 8. et p.44. Cod. X XXII. n. 4. Alter liber (cuius codex graecus proftat ibid. p. 46. X XVT. s. 2.p. 5 1. XLF. m. 4. et P. IF. p.105, Cod. CXCII 2.6.) de cibariorum facultate graece et latine interprete GIRALDO prodiit ap. //4ich. llingrinium Bafil. 1558. 8. vid, Gefz, biblioth, p- 605. b. Merckl.l. c. vbi plenustitulus, e£ cosf. Maitt. 7. V. P. II. p. 243. Meum exemplar omiffo textu graeco longe ferius impreffum prodiit hoc titulo; SIMEONIS SETHI Z4zz///ri Antiochiae Synm- tagma per elementorum ordinem, de alimentorum facultate ad Michaelem Ducam Imperatorem à LILIO GREGORIO GIRALDO Ferrari£enfe ollm latinitate donatum: nunc vero per DOMINICVM MONTHESAVRVM Veronen[em correcfus et pene reformatum. Bafileae ap. Petr. Pernam «561. 8. pagg. 144. index pagg. 14. Aliam adhuc editionem graeco- latinum a MARTINO BOGDANO emendatam et Parifiis 16 j8. 8. impreffam
. indicat Aerekl, l. c. et Noc//el p. 51. qui addit, operae pretium adhuc effe, has editiones cum codice MSte
Caefareo diligenter conferre. Huius libri mentio hic propterea facta eft, qr circiter capita agunt de vege- tabilibus , fed adeo frigide, ut femper in paruo pretio fuerit hoc opuículum. v;Z. Freiza. bif. med. edit. Gad. P. 105. latin. p. 157.. Keflu.p.z 11. nota d. et p.21. nota e, — Annotauit Gefgerus biblioth. p. 13. 4. occafione /Hich. Pfelli ex Giraldi praefatione in fuam Se£bi editionem (quae praefatio in mea editione omia eft) fequentis: de eadem ferme re et facultate ad Conflantinum, buius , ut puto, Mich. Ducae parentem, /Mie cbael Pfellus lnbellum ante feripferat , cuius eff exemplum apud /Meletium Graecum totius Medicinae firiptos rem, non eodem modo argumento , fed iisdem interdum pene verbis. | Hunc ergo Symeonem, mulis licer ip lo- cis deprauatum et mancum , latine quoquo modo verti, adiutus inprimis ipfius Pjelli fibello, tum eiusdem Al« tero a Georgio Valla peffime comuer[o. conf. Freind, et Icech. l.c. Proftat haec quoque Pfelli (qui Setbo paucis annis fenior fuit v/Z. Freizd l.c. et cuius codex graecus MStus etiam in bibliotheca Cae(area proftat vi4. A//e/. P, HI. p. 46. P. IV.p. 109.) editio in mea colle&ione hoc titulo: PSELLI Ze "vidus ratione ad Coz[lantinum Imperatorem libri H. RHAZAE, cognemento Experimentatoris , de Pe['ilentia liber, GEORGIO VALLA P/a« centipo interprete, IO. MANARDI Zerrarienfis medici, im artem GALENI smedicinalem luculenta expofrtto. Ad calcem: Ba/fleae in aedibus Andreae Cratandri menfe Iulio 1529. 8. page. 171. praemiff. p. . fed Pfelli opufculum ad pagg. 37. tantum fe extendit. Hoc cum illo Sefbi collato, conuenientiam memoratam neque in ordine neque inipía expofitione deprehendi: Seíbus enim non folum longe plura fimplicia nominat, ve- rum etiam multo prolixius de eorundem v(ü differit, id quod iam ip(a vtriusque libelli moles diuer(à indicat.
Quae inter fe conueniunt, procul dubio vterque nonnifi compilator ex iisdem fontibus haufit. Addit his -
Gefaer. 4. e, p. 6oy. b. Setbum vocabulis quibusdam cibariorüm fui temporis vfum effe, quae apud veteres graecos non reperias. 34) REMACLVS FVSCH et FVSCHIVS (ita legitur in quibusdam eiusopufculis, quae ad manus funt nonnullis tamen praefigiturtantum. REMACLVS F. alii fcribunt FVCHS vid. Merchi. p. 9 34. b. Kefln, p. 28. f. III. Ioech, T. II.p. 722.) Lymburgeníis feu Leodicenfis, Canonicus et Medicus ibidem obiita.15 87.
| vid. Merckl.l, e. Segu.p. 7o. Ioecb.l.e. Plura eius opuícula eorumque varias editiones indicat AZercH.. |. c. et
quae huc pertinent Sega. 4. c. Ex his autem tantum poffideo illud, quod infcribitur Planiarum omnium qua- Vier bul/r apu d pharmacapolas v[us eff magis frequens JVomenclaturae iuxta Graecornm, Latinorum, Gallo. Itai. Hifha, et Germa. fententiam, per REMACL.FVSCH a Lymborch iam nouiter collecf ae. Pariffm ex. officina Dyonijii Janotii 544. in 127. pagg. 68. fine numeris, Cl. Segsieriss indicat ex biblioth. Maz, editionem ilidem apud eundem 1541. n 8. Mercklinu vero anmoeodem ibid. apud Gorbinum in 4, et duasalias. — Addit Gefnerus biblioth. p. 581. a. aliam Venetiis 1542. in 16^. , vbi haec huiuslibelli cenfura: l£edus refertus plariw mts mendis quod Ad ortbograpbiam, et interpretationibus falfis, vt cum Pedem columbinum beróam fpeciem Auagyris arboris dicit , et alia multa. abfurdiffma. — Videntur. eff£ collecfanea ex Zink. BralJauoli opere. de
- femplicibus pharmaess v/itatis, quod ad variarum nationum nomina, .Elt omnino nil aliud, quam catalogus
aliquot nominum absque iudicio colle&orum, et germanicorum corruptio docet, hunc auctorem Germanis, vt plerumque fit, non effe accenfendum. 3;) IACOBVS SYLVIVS vel DV BOIS, nstus Ambiani in Picardia 3.1478. ( non anno 1492. fecundum AMerc£ltz. p. 496. ez Segu.p. 304-) Parifiis magnt medici famam con(equu- tus eft et obiit ibidem a. 155. vid. Gefn. bibl, p. 363. b. Renati Moraei vita Syluii buius operibus Geneuae 1655, in fol. editis praefixa, Kefln-p. 219. $. X. p.640. . VIIT. Iotcb. T. IV. p. 965. Ex fcriptis eius (praeter Cozmen- tarium in /Mefuen , "vid. buius artic, XVI. n. 1. f. g. k.1.) huc pertinent. a) JMetbodus medicamenta compyo- nendi , ex fimplicibus iudicio fummo delecfis , et arte certa paratis: quatuor libris diftributa, Autbore D. IA- COBO SYLVIO »edico. Indtce adiecfo copiofifimo. Parifiis ap. Chrifltan. Wecbelum 1541. fol.p.206. praemiff.
. cumind. pagg. 22. Merckíinus p.«9 $. b. omittit hanc editionem et indicat aliam eodem 427440 ibid. auo eodem ap.
" n Audi.
92
24
*. MN | | XV. xvn b Andr: Wechelum in g.an ex ertore formae? b) Eodem titulo Lugd. ap. To.Tornaefium et Guil. Gazeium
c
1348. 8. p3g2. 372. ind. pagg. 22. Hanc quoque editionem omittit 74erc£l, /. e. et aliam ibid. Ap. eund, fed 4. 15 $4. in 8. citat, an ex numerorum tranípofitione? c) Eodem £ifulo Lugd. ap, Guil. Rouil 1545. in 12? P828. 60. ind, pagg. 38. quam editionem 44erc£l, 4. c. pariter non indicat. Huius operis Lib. I. ad p.47 agit de medicamentorum fimplicium nstura et explicat circiter 228. genera radicum, herbarum, florum, feminum,
fructuum, lignorum, corticum, fuccorum aliorumque ex vegetabilibus produ&torum; plurima autem ex Ga-
leno ceterisque veteribus congefta, fimul tamen bene digeíta, nonnullaque ex propria obíeruatione addita funt, omnia autem parum ad ipfarum plantarum cognitionem conferunt, in (ynonymis tamen legitimis eruen. dis et fpeciebus diftinguendis multum defudauit. d) De medicamentorum fimplicium deletlu, praepara- dionibus , mif ionis modo , libri tres, IACOBO SYLVIO »edzco autbore. Parifiis pe Dac. Gafellum 1542. fol. agg. 6o. auerf. non numeratis, praemiff. pagg. 8. Huic editioni formam $8. iterum adícribit 44erc£Z,/. c, In oc quoque opere recenfio fimplicium quasdam diftinctionis notas fübinde docet.
XVII. Sed vela nunc contraho forfan nimis diu expanífa, Pauca tamen hactenus allatis addenda habeo.
1) Opera, quae Germani in rei herbariae emolumentum ad annum 1550. víque publicarunt, conquifiui et ar- ticulis XIV. prioribus enumeraui omnia, quotquot in tamultuaria hac diíquifitione vel abs me collecta reperire vel ab aliis annotata obíeruare potui, adeoque ct illa, quae nondum ad manus meas peruenerunt ; quaedam tamen, e. gr. GEMVSAEI, CORNARII, GESNERI &c: articulo XVI, qui aliarum nationum lucubrationes eidem ftudio dicatas exponit, propter nexum cum illis inferta reperiuntur. Nonnulla me omififfe , facile concedo : mihi ipfi poftea occurrerunt fequentia: a) PAVLI AEGINETAE pharmaca.fimplicia, OTT. BRYNFEL- SIO ipterprete, Idem de ratione vitlus GVIL. COPO Bafilienfi interprete. — Argentor. apud. Ge. Vlricher "Andlanum 1531. 8. vid. Merckl. p.261. b, et $366. a. Segu. p. 29o. Parif. apud Chr. W'echel 1552. g. vid. Bibl, Riv. Cat. 10. 5676. ipfum autem librum nondum vidi, b) Apparatus et Jele&us fimplicium medicamen- forum. ' De compofitione medicamentorum feeundum genera , ex PAVLO AEGINETA. Decompofitione medi- camentorum fecundum genera vniuerfAlis metbodus, ex GALENO. Omnia nunc primum aedita, cum Medicis fum Modems nd omnib. apprime neceffaria, autore CONRADO GESNERO Tizgurino. Lugduni apud Jo. e£ Francifc. Frellonios fratres 1542. g. pagg. a75. praemiff. cum ind, pagg. 20. Epiftola dedicator. fcripta eft Lugduniin peregrinatione 1541. Idib. lan, Simplicium medicamentorum , tum vegetabilium tum aliorum, ca- talogum literarum ordine fcriptum et ex Diofcoride ac /Mefuae ea parte, quam Zo. Tagauítius (vel Tasaul-
. Fius. vid. Merckl. p.520, a) edidit, colle&tum comprehendunt p. 3. — 116. c) Enumeratio medicamento-
rum purgantium, vomitoriorum eí aluum bonam facieniium , iuxta ordinem alphabeti CONR. GESNERO autbore. Wac inícriptione peculiari primum prodierunt paginae 28. fine numeris annexae examimi omnium catapotiorum vel pilularum Antonii /Mufae Brafauoli, quod ibid. apud eosdem a, 1544. in 8, excufum eft; fed haec enumeratio nuda tantum continet remediorum nomina , addita eorum virium recenfione, 2) Inex terorum operibus articulo XVI. recegfitis , ne praeter neceffitatem nimis prolixus fierem, filentio praeterii ope- ra omnia , quorum nullam hucusque poífideo editionem : barbarorum quoque plura coníulto omifi, e, gr. ARNOLDI VILLANOVANI, IO. MICH. SAVANAROLAE &c, quia in his nil nifi nuda fimplicium nomina reperiuntur: forfan nec in reliquis, quae nondum vidi, laudabílicra extant: certe praecipue celebratum Speculum quadruplex , naturale , do&rinale, morale , bifloriale &c. YV. et VI. Voluminibus in folio fae- pius excufüm VINCENTII Galli, quem alii Belluacenfem alii Burgundum cognominant (cuius quatuor edi- tiones 2. 1473. 1481. 1484. et 1494. pluresque partium eius figillatim recufarum indicat 222727. 7. V, P. I7. p.324, contentorum vero recenfionem exhibet Gef. Biblioth. p. 624. b. fegg,, et eorum, quae ad medicinam fpeetant, vnacum titulo pleno Z4erc£l, p. 1043. fegg. vbi editio aucta et illuftrata a, 1624. citatur, ad rem herbariam vero figillatim pertinentium Segz. p. 203. vbieditio a, 1476. additur) ex aliis auctoribus tantum compilatum eft, quod auctor ipíe in praefatione ( cuius particulam excerpfit Gefz. /. e.) fatetur. Quum Celeberr. D. D.
1O. GESNERVS haud ita pridem primam MATTHIOLI operis editionem cum CONR. GESNERI manu adícri-
ptis notis alium in finem Tiguro beneuole mecum communicauit , eam filentio praeterire nequeo. In Tituli
lagula mutilata haec tantum füperfunt: 7/ DIOSCORIDE de" exceentiffumo: medico M. P, ANDREA MAT- ITHIOLO coi fuoi difeorff — «om I aggiunta del. Seffo libro — qui titulus apud Cl. SEGVIERIVM p. 120. fub JMaítbioli nomine ex Biblioth. Reg. Par. paucis verbis mutatis, ita legitur, // DIOSCORIDE cos /i fuoi difcorfi, aggiuntovi il feffo libro de gli amtidoti contra tutti i vileni, ImVinezia. Valgrifi 1348. et 1549. in 4. fine ico- nibus. Exemplar, quod ad manus eft, figuris omnino caret. Quinque libri conítant pagg. 755. cum prae- miff. epift. dedic. d. X, Aug, 1548. fcripta, indice et reliquis page. 6o. Sexto autem libro hic peculiaris titulus praefixus eft: 7/ Seffo libro di Pedacio Diofcoride AAnazarbeo, ip cui fi tratta de i rimedi de i ueleni mortifert,
— anto pre[iruatiui, quanto euratiul; tradotto, et commentato in lingua uolgare Italiana da M.PIETRO AN-
DREA MATTHIOLO .azefe Medico, 1m Finegia alla bottega d' Erafino, appreffo Vincenzo Valarif 1548. Jagg,.128. ind. pagg, 6. Editiones plures iconibus illuftratas et ab a. 15 5 4. repetitis vicibus auctas indicaui in Sube Ll. antecedente. Huic viro multum debet ftudium botanicum emendatum, licet copiofis grauibusque nacuis haud careat. 5) Editiones operum varias, quotquot earum ipfe poífideo, propterea addidi et plerum- «ue notaui, quae inter fe vel conueniunt vel differunt, vt vnusquisque certior fieret, num illà,.quam poífi- et, auctior aut emendatior proftet, ob quam cauffam interdum adieci eas quoque, quae poft terminum praefixum in publicum prodierunt. Omnium recenfionem atque collationem eadem ratione, qua illas arti- culis XII. prioribus fufcepi, lubens quidem continuaffem, nifi tempus opportunum defeciffet. Qui de meritis horum auctorum plura Ire defiderat, adeat 1ll. D, de HALLER opus praeclarum, quod anno fuperiori Am- ftelodami fümptibus Jacobi 4 Wet[Iein prodiit hoc titulo: HERMANNI BOERHAAVI qizi fummi fuigue Praectptoris /Methodus fludii medici emaculata et. accefffonibus locupletata a6 ALBERTO AB HALLER. Med, et Pb. D, Anat, Chir, Bot. in Georg. Aug. P. P.O. Confiliario Aul.et Archiatro Reg.et Flecf. Praefide Regiae Societ. Scientiar. Gotting. Acad, Caef. Natur. Curiof. nec non Regg. Socc.et Acadd. Britann.8Boru[J-Suecic.et Vpíal. Sodali , Reip, Bern, in Supr. Senatu Ciro. Tomus primus: fi citius ad me perueniffet, haud neglexiffem , vbi- | que
XV
que eius mentionem facere. 4) Vtordinem chronologicum profequi potuerim, primam femper omnium operum editionem ex aliis autoribus nominatis indicare ftudui , vbi mea collectio deficiebat; articillo ITI — VI. vero reliquas quoque editiones, quibus adhuc careo ex laudato SEGVIERIO praecipue coles hanc figilla- tim ob rationem, in praefatione iam indicatam, vt palam fieret, quoties opera ibidem recenfita botanica pri- murm in Germania excuía, quae nunc merito exfibilantur , ob meliorum defectum, recu(ía fuerint. Eandem | ob rationem hic addere liceat fequentem librum, qui interea ad me peruenit; Plantarum, arborum, fru-
ficum et berbarum effigies, mumero ocfingentae , ad viuum depif ae, cum earundem propriis [ex linguarum,
videlicet Graecis , Latinis, Italicis, Gallscis , Hifpanicis , et Germanicis nomenclaturis. — Baeume , Stauden ,, Kreuzer , Frücht ,in die acbt hundert ,eycentliche Conterfeytung, Samt derfelbigen in (ecbserley Sprachenrechbte Namen, letzt von nevvem gantz fleifhg und ordentlich zufammen gelefon und befibrieben, Cum indice fex« zuplici accurato. Franc. apud baered, Chr, Egen, 1552, 4. pagg. 391. index pagg. 27, Continet eodem ferme ordine easdem icones absque vlla deícriptione, quas Herbarii Germanici idc artic, IV. no. 17, et 18, recen- fita fiftit , additis quibusdam eiusdem plantae figuris in prioribus editionibus exhibitis, Accefferunt 4nimaní urit terre(lrium , volatilium , e£ aquatilium effigies ad viuum depiclae vnacum eorundem Latinis et Germa- nicis nomenclaturi, Gethbier , Fifth, und Geflugels allerbaudt , zamund vvildt, in Lufft,WAffer und Erdtrich vvonende , mit [Ampt irem mancherley Nomenclaturen und Namen , Latein und Teutfchb, gar artlich abconter- feyt und furgemalet. ibid, 1562. pagg. 19." Vbiiterum nonnifi figurae illae viliffimae et maximam partem valde exiguae Herbarii Germanici editionis citatae denuo exhibentur. Hae et illae ftirpium icones pigmentis per- quam rudi penicillo obductae funt. 4) Articulo XIV. et XVI. omnium editionum, quas ipfe poílideo, titulos plenos defcripfi (in antecedentibus non vbique idem obferuaui tempori et fpatio tunc magis parcens) quia plerumque de pretio, quo editionis tempore erant, teftantur, atque interdum breuis recenfionis vices praeítant , nec non de editionum differentiis curiofos reddunt certiores, X Propterea vero faepius occurrunt | tituli operum et eiusdem et alius auctoris vno volumine editorum , quae hucnon pertinent; iistamen in ope- ribus, quae in aliquot tomos vel fectiones peculiaribus titulis diftinguuntur, e. gr. Galeni Auicennae &c., €os, qui de alienis tractant, confulto praeterii. 6) Molem feu paginarum numerum cuiusuis libri pariter in- dicaui, quia hanc notam nonnulli etiam defiderant, . lis in libris, qui paginarum numeris carent, folium et charta mihi vnum idemque eft et duas formae paginas indicat, Hoc vc moneam neceffe eft, quia haud raro ex Gefneri bibliotheca quasdam editiones citaui chartarum numero definitas, poítea vero animaduerti, ipft chartam idem effe, quod vulgo plagula vocatur et forinae in folio fic dicto quatuor, in quarto octe &c. pagi-
. nas comprehendit: ergo e.g. art, XVI. no.7. lac. deDondis operis exemplar chartarum 142. a Gefnero indi-
catum et meum chartarum 284. vnius eiusdemque eft molis, forteque vna et eadem quoque editio. 7 )Ouum faepius citaui Gefneri Catalooum Auctorum botanicorum cum Tragi herbario (art. IX. n.3.) excufüm: addo hic, eundem recufum extare in PASCHALIS GALLI Bibliotheca indice Balileac 1590. in 3vo edita p. 369. ad p. 449. 8)Vtinam pro commodieri vfu harum philyrarum paginis numerus adpreffus et fingulorum ope- rum eorumque editionum tituli feparatis paragraphis diftin&i Fuillent, quod ab initio vbi huic inftituto pau- cae tantum paginae deftinatae erant, minus neceffarium videbatur. Cui ergo hac opella vti lubet, calámo ad- fcribat paginis numerum incipiendo a prioris Catalogi paginZ'prima, et fimuladdat Catalogi pofterioris margini- bus füperioribus articulorum, lateralibus vero operum fingulorum vt et editionum numerum vel litteram, et denique corrigat errata addatque addenda fequentia: p. 16.1. 2. 6) lege r0), ibid.1. 25. a. 1632. lege 1532. p.18. l. ro. lege i»nizaztonem. ibid.l. 29. Pock lege Bock, p. 19.1. 58. lege opus ipfum pagg.554. p.z1. 1. 4. 2)le- ge 3). p. 22. 1. 26. 1629. lege 1529.ib. 1.27. pagg. 10. adde conf. artic. XVI. y. c. p. 23. l. 21. lege conf. y. b, artic. feq. XVL ibid. l. 24. legeartic. XVL 15. a. ibid, 1. 25.legeartic.XVLr1. a. b. c. ibid. 1.48. Editus, adde eft. p. 24. l. 9. diftinguunt, adde conf. artic. XVI. r. m. p.29. l. 43. SETHI lege SETHVS, p. 31.1.35. GENVENSIS , adde (lanua enim et Genua, eius patria, funt (ynonyma) p.32.1.46, 1527. lege 1522. p. 34. l. «9. lege Gismignaxo. p.36. |. . pertineret. adde: Aggregator namque hic practicus anonymi, et ille Patauinus DONDI, in expofitione plan- tarum virium penitus difterunt , ideoque diuerfos auctores indicant. ibid. 1. 27. 8) lege 8*) 93t lid 6d lége 15 30. p. 41. l. antepenult. 20. g.lege 2o. h. p. 45.1.57, 15 41. lege 1521. p. 46.1. 59. 1438.lege 1538.
INDEX AVCTORVM, QVORVM IN POSTE RIORI CATALOGO MENTIO FTT.
Litterae erectae indicant auctores, querum opera receníentur; obliquae eos, qui tantum citantur, vel alio.
rum opera ediderunt, vel praefationibus commendarunt, vel in aliam linguam tranítulerunt vel commen- tariis aut notis illuftrarunt. Maior numerus ad articulum, minor ad eius diuiíiones rerittit,
Mbenfina XVI. 4. Aetius XIV. 13, XV. XVL.— Alciouius (Petr.) XVI. dndernacus vid. Guinzbe- Abeter XVI. 8. | 26. 28. dr * e. rius, Abimeher MoyfK VL.13.b. —4egregator | Patauinus — Alexandrinus ( Nic.) vid. — Anglicus ( Bartb. ) vide Aboali XVl.4..— XVI, 7. Nicolaus Alexandrinus. Bartholomaeus, ' adbobal: XVI. 4.€. .. -Mgeregatorpratdicus &c.— Albafen XVI. 4. Appollinaris(Quintus)X1I Abraam Iudaeus XV 1, III. 6. XVI. 7. ^ — li ben Abbas XVI. 13. 4. f-6.
a. b. c. 6.a. Agricola (10.) Ammonius | 4/pagus(4ndr.) XVl.4.d, — ppollizaris (.Q.) XIL.2.3. Abubecher Abubetur Abu- XIV. 16.a. Alpagus(Paul.)XWl.4.c, -dppomus (Petr.) XVI. x,
chare XVl.g. — Agricola (1) dmmoniu — I XVLS a. b.c. Abubali. Abuvali XVI. 4. XIV. r6, b. XVI.20.a.b. doi p* SantToyid. Apuleius (L.) XIV, 14. Abynfcenus XVI. 4.e. à Eom -— exe. 2 r ence c year TM Apuleius XVI. 1.d.
egineta ( Pauius) vid. — Albubecar. Aibubeter XX. : uilanus(Sebajfli ue eset 9. Amatus LufitanusXVI 29. am — Maias )xm. Aedus XIV. 19. a. b. c. — 4/óueafs 2.5 b.c. d.e, opu Arbuítum. Fonticulus &c,
XVI. 28. b. "Alchbindus XVL 1. d, 4pmoniu; Vid. Agricola. — XVLos.h. : ;
: | n a : ;
-
Ll
urchienaneus ( Dominic, 3 PFsc) XVI 1. e. adrdoigus vid. Santes. eed (Benedicf.) XIV.
pec Io.)XVI 30.2. TO EE XV, XVI. 8*,
Per XVL g. Artzneybuch von allen Gepraeften &c. II. Aff arius (Blafmus) XIV ,7.l. "trocianus (1o.) XIV.3. AAuerrbois XIV, G.d. XV. Auicenna XVI. 4.a. b.c. d. Auicenna XN. XVI. 21. Barbarus ( Hermolaus ) XVL 12. a. b.c, Barbarus(Hermolaus) XIV 7, c, XVI. f. a.b. Kk]. XVI.
Ii. 2. —H— ( Hubertus ) Barrios (Hubert.) XVI. Berilomass Anglicus
XVI. 9. poyeind: (OrtolfF von) vid, Heydenberger, Beimiram , vid. Ifaacb. Belluacenfis. (Vincentius) vid. Vincentius. Bellunen[is (4ndr.) XVI,
4. C. d. Beniuenius ( Autog) XIV.
7. 8. e Beraldus (Nie) XVI. 12.c. Boack YX,
Bock lier yx I- 2« 4. f*
6.7 bn 15 54 )XVI.
»us io vid. Syluius. Pico CLudon.) XVI.
Bifibo. ( lo. Iac. de Manliis He) vid. Manliis. p irn CAnton. Mufa)
NUES (Anton. Mufa) XVI. 30.2. b. XVII, r.c. Brunfelfius (Ottho) VIII. PARCO »b» XIV. RE s. Brunfelfius (Ottbo) XL 1 CXVE s. 16d XVII 1,8, Brunfchwyg (Hieron.) VI.
I.— 6. Budeus (Guil;) XVI. 12.c, Bulchafis XVL 1.8. b. c.
Burgundus ( (Fi ncent,) vid.
Vincentius Caelius Aur cliam XVI. AXE Caefaris (10) XVI. 12. C. Caefarius (Iul) XIV. 23. Caius (1o.) XVI 10. f. xpi gue ( Coelius) XVI,
p C Francifc.)
Cammer arits(Ioncb.)XNIT. 8 * £. 10, c.
Cammertis (1o.) XVI. 12. b.c
DET idm (Symphor. )
Campi Symphor XVI. b. XVI 10. d. 5. XVI. I 18. a. Camperius. Campier. vid. Campegius, iac ite ics de)XVI. ;*a
pete , ipn de) XVI. 1.
Caftel yes SA Caftellus albus (Io. Rod.) XVI. 29. 8. .
Cato XV.
Celfus ( Corm.) XV.
AUN egis. Champerius.
. Campegius.
Gage (Fincent.) XVI.
Collinutius ( Pandulph. ) XIV, 7 . f.
Columella XV.
Conftantinus XVI, 18. c. d.
Con[lantinus — Africanus
Africanus
I. 18.8, Con[/lantinus ( R.). XVI. 29. e, Copbo XVI. r. e. Copus (Guil.) XVII, r. a. Cordo (Simeon a) XVI. 2, Cordus (Euric.) XVI, 10. a. b. Cordus (Eur,) XI. 5, XIV. 2?. 8. ^e (Faler.) XI. .XIV, o, b, 28. Loren (1o.) XIV. 21. GXE- Cor narius Az.et To.) XIV.
eR: (Diozf. ) XVI,
cobisss (1o,) XVI. r.1. eta sec (Petr. de) VII.
Cuba (Io.) IV. 13. Dalecbampius |. ( Iacob. )
XIV. 6. b. XVI. 29. e. Damafcenus vid. Ianus et Iobanme.
Danzius (Io.) XIV. 24, Danzius (1o.) VI. 6. XlI.1. ipe Florentinus XVI,
Dicícorides XL 4.5. XIL 1. XIV. zx XVI. f.3, —n. XVII.
Diofcorides AISS. DL t. XIV. 8. 10. b.25.28.XV. XV1.22,3,C.23.29.8, — €, XVII. 1. b.
Diofceridis in hiftoriam herbar, xem Viti. I0p- ^.
Ronde (e. de) XVI.
Doriscica ( Theodor. ) XI. 3
siena Ebenfina. XVI,
E gerephus ( Cbrifliaz)Xl.
Agrar (Jo. Bapt.) XVI.
Xr arta: Baltb. Xl. 16.
Elthbufeiz XVI. 4.
Eppendorf] (Heinr. von) XIV.23,
Era[mus Roterod. XVI. 12. c.
Eraflfus X VI.g*.
Efculapius 1l. 2.
F. (Remacíus) vid. Fufch,
Felicianus (Io. Bern.) XIV.
f. Ferrariis (Ge.de) XVL 2, b.5.b
Li 3. LI Ficinus (Marfdius) VI. 2, .
3. 4. Figulus (Carol.) XIV, 17. Florentinus ( Dizus) vid,
Dinus. A Thbadeus)vid.
Fentauonus (Framcifcss ) à XVI. ;. m.
Foufch (Lton.) X. 10.
Fuchfius (Leonh.) X, i, — 10. XIV. 21,8.
Fuchfius (Leonb.) VIL 10. XI, 16. XIV. 7. g. XVI. IO. C. f. 20. c. g.
£i Cemaelas) vid.
F Hpimi (Gentilis) XVI. Fulzines(Gentilis de) XVI.
4€. — Fuích(Remaclus) XVI. ; 4. Gaizon( Anton. )XVl.18.d. Galenus XVI, 10. a, — i, Galenus IL. XIV. 4.13. XV.
XVI. 6, d. 18.3. 21.28.a.
XVI. 35. XVII. 1. b. Gallus (Strabus) XIV. 3. re Hes Gefundheit IV.
Gata Marc.) XIV. 2 HL XVI. 8*. Geloius CSigifm.) XVE
Cemufacis (Hier.)) XIV. 1f. 22. X VI.8* E. To.c,e.
Geniates (Simon) XVI. 2,
Gentilis de Fulgineo XVI, neq
Genuenfis (Simon) vid. Si-
"mon Genuenfis. — —
Gerardus latrus XVI. 1.n.
GerbardusCarmonerfj5 vel qu 4$ XVI. 4. a,b.
. 9.
rei qo (Tbeedor.)X VI.
Gefchmaus XIV, 15. Gefínerus (Conr.) XIV.20; a. b. 28. XVII. 1. b. c. Gefzerus (Conr. )iX. 3.XT.
I IV. 28. b.c,
7: Gefper (1o,) X. y. XVIL.2, Cd ne Grrgor,) ian Glaoyle XVI.9.a. Goclenius (Rud.) XIV.23. Gonpilus (Iacob.)X1V. 6.2.
. XVI. f.m. Gradibus ( Matth.de)X VI.
De € € "Guintberius (10.) Ander-
zacus XIV. 6. a, b. 7. b. 22, XVI. ro. d.«. g.28.8.
- Habenguefit XE i. d.
Hegenbut XIV Hali n, Abbas. XVI,
13.2 Haíi XV. XVI. 4, 18..a. Haynpol XIV. 2. Heben maran vid. Ifaac. Herbarius latinus]ll.1—7.
VII. 3.
Herbarius germanicus IV, I — 12, XVII.
Herbarius "Hieronymi VI. XIV.
Helen. imagines XI.
1.3. Hermolaus Barbarus vid. Barbarus
Herr CMich, ) VIII. 9.
Heffus (Eobapus) XiV.27.-
Heyden (1o) XIV. 23.
Heydenberger ( Orthol- phus) von Bayerland II.
Hieronymi berbarius vid. Herbarius Hieron.
Hildegardis II.
Hippocr ates M. 2. XIV. 16. X
- Honeffis ( Chriffopb. de) XVI. 1. a. — d. |. |
Horatiazus (Oc au.) W.2.
Horvfto l. Horozeo ( Chri- ftoph. de) vid. Orofcius.
Hoiioh de re libellusX VI. :
2f.8.b, pesi fins .]faac XVI.
Pee Ins Gabriel XIV, nM : )
Iacobus Paduanus XVI. 7
lannoenfis (Simon) vii dimon lannoenfes.
Ianuen(íis (Simon) vid, Si- mon lanuenfis.
lanus Damafcenus XVI,
rg. m Iatrus ( Gerardus) vid. 3e" 4 AFAMSNS. Ibn Adalla. Ibntfina. Ibnu- fina XVI. 4. loannses Damaftenus XVI. É Ibanna
pr^ d MR Mefuach XV
[T cts ( 1o.) XVI. 8*.d.e, Ifaac Hebem AmaramnX VI. 18.2
VaecbBcimirim vid, Yíaac '
Kentmannus XIV, 28. K7Zut (Ge.) M. Prne tb IV. 8. 9. 10.
K herd ( Devid)l Lasdaio bis enis Xi V. l.
7- phus hec XVI.10.
qe bet (Nicol.) XVI, Ir. a. b.c.
Leonicenus( Nic, ) XIV.7.e. Leydenfis (Cornel. Petr.)
vid. Petrus (Corn.) Libautt (Io,) XVI. 25, m.- Lonizerus (Adam,) XI, 6
7 - 16.
Lonizerus (.4dam) IV. 18. Lonizerus (1o.) XIV. 25, Lomizerus (1o.) XL4. XIV.
28. Luminare maiusXIV.7.m, Macer( Amilius)X1V.3.18 Maffeus (Raph.) Volater- ranus XVI. 17. j Maignan (Eloy) X. 10. Mainzardus (loann) XIV.
Pr LN, Manliis (Io. Iac. de)XIV.7. m. mcn (Je.Jac.de) XVI.1. , Manisdos (Io.) XVI. 19.
i Qo.) ia 7. d. XVL 1.1. m b. s (Jo. lat.) XVI.
Marsellus XIV. 13. quests Virgilius vid. Fir gilius ( Marcelius.)
Maffaria. MAUS (Fran- ciíc,) XVI. 31.
Mattbiolus (Par. | Andr.) XVIL2.
Meletius XV. 33.
Menochius (Hier.) EVL
CAT.
Mefuacb. vid. Iobanna.
Me(ue XVI t, a —l.
Mefue XN, XVI.19. b — f.
EVI TS
. Mefue(1o.) XIV .7.m. XVI. 1
- AMlicbius(Iac.)XIV. 11,23
Mondinus XV. 1. a. b. c.l.
'Monhemius (10.) XIV.27.
- Montanus (To.Ba "n XIV. .19 b. X VI.10.£.26,38.b.
Monthefaur us( Dominicus)
EIC
Msc Lower sio) XVL g.n
poocs dg ( Mattb. y, XVI. 3.
Muller (Io) XIV. 12 Mundella (Aloy;X VI. 32. AMundiuus vid, 4e
Mundinus de Lentiis XVI.
I.e. Muíà(Anton.)XIV.r 4.a.b. AMutonus Ge) XIV. 7.
m. XVI. 6 Por XV: vid. Nico- laus Myrepíus. Nicander XIV.25,XVI.g.c iun (1o. Bapt.de) X VI, e
Nicolaus XVI. 1.a-— d.
Nicolaus X Alexandrinus XIV. 16, b. XVI, 20.a.b.f,
js d iR XVI. 20
Nicolaus Praepofitus XVI. 20. g. h. conf. Nicolaus.
INootz; ( Arnold.) XVI. 21.
Nuenar(Hermasn.a)XlV.
7: Ocyorus (Tarquin.) XII,
7. 8 Ocyorus (Tos o )XII. 6.7. Odobontus XV. 3, Oppianus XV1l. 31. Oribafius Il. 2. XVI. 22. a— d. 28.a Oribafius XIV. I4. X Mie Meier se ) xiv. a. b.
240 ore (cip de) vid. Orofc ttes Ortolf] von Bayerlandt vid. Heydenberger. Ortus fanitatis V. 1 — 6. Ortus fanitatis]V,1, Paduanenfrs (Petr.) vid. Petrus Paduanen[ts, Paduanus (lac. ) vid. Iaco- bus Paduanms. PAlea Mi aad XVI 1h, Palladius Palmari ex Bapt.) XVI. 2. b.
partibus lacob. de) XVI,
| Paulus Acdineng XIV. 4
$.6..8. b. 14.. a2. XVI.
28.23. XVII 1. a. Paulus Jgineta XIV.19.
a XV, XVI. 28. a. XVII.
I.
-Pedemontium | ( Francifc.
de) XVI, 1,2. b. c, Petrus Hifpanus XVI 18.8.
Petrus Sie Leydenfis
XVI. 2 PerrusPaduanenfis XVI. f. Philo XVI. 8*. g. Pincianus XVI, 28. a.b.
Placentinus (Rufl icus)vid.
Ru[Heus Placentinus. Plantarum, arborum &c.
effigies XV ll. 4. de oria ( Io. ]. Matth.)
XVI. 6.2. b. c. 14. 20. h. Platearius (1o.) XV. XVI.
1. 8. b, c. 6. a. b. c,
Plinius Me 23. XVI. II.
12. 8.
Plinius xiv. E 14. XVI.
16. a
sb.3 AMendinus. — Polittanus Cángelas) XVI,
IL.
Polybus XIV. 7. b, Ponzettus(Ferd ) XVl.13* boa rufticum XVI,
Pw ?tus (ANtcol.) vid. Nicolaus Praepofitus, SF ER lacus &c. XVI,
Pri jantus XVI. 8*. f.
Promptuarium medicinae - XVI.
7« P(ellus ( Mich.) XVI. 33. Puch der Natur. I. Rafarius (1o, Bapt.) XVI. 43. P d
Rafis XVI. 6. d. 8. KRazy XVI.8 Regius (Nic. S XVI. 10.d. 2. conf, Rheg:zus. Rbafis XV. XVI. g. Rbaza XVI. 33. Rbeginus ( Nic) XIV.16.b. XV. 20b conf. Regius. Rhellicanus (Io.) XIV. 12. Rhenanus (Beatus) XIV, 24, AVI. 35 4.0. Rbodton ( Euch.) IV. 13. Riff us. vid. R5ff. Ripius (Bencd. )XVI. 4. d. Riuius (Gualtb, H.) XL. f. Redius (1o.) XIV. 7. b. Rod* iguez. ( 1o.) XVI. 29.8. Roeslm (Eucb ) IV. 13. Rueflius (Io,) XVI. 27, Ruellius ( 1o.) X1, 4,X1V.7. .XVI. f. c— h.l. m, Raf ices ( Petr. 4nten, ) VI. 4. b.
4 tvlici Placentinus XVI.
pf "(Gualtb. Herm,) XI. «£46. « 26,
Salantinus XVI. 1.8. b.c.
Salern vid. Brunfchwyg.
Sanéíes Ardotus vid. San- tes Ardoinus.
Sancte Amando (1o. de) XVl.1. a
-Santes |, Sanctes. Ardois
nus xm deArduinisXVI. Saracemns(PhillerryX,
Sir dust Bgprif )JXVI. g.C.
Savanarocla (le, Mich.) XVII. 2
Scbnellenberzius XII. 7. g.
-Schrick, XIV. 1
Scbyllerus oe falfo Bernh.) XIV ScriboniusLarguAXIV. 7.b Scribonius LargusXIV.13. Sebizius ( Melch.) YX.8.9. Seiar.$eyar.Serar. XVl.13 i o EE &c, XVI. 25.
na (/go) vid. zc. Serapio (Io.) XV1.6. a— e, Serapio XV.
Serar vid. Seizr.
Servitor XVI, 1. a. b.c,
Setbus (Symeon) vid.Sy- - gqneon Sethus.
o
d- *-
Seyar vid. Seiar, Srebardus (10.) XVI. 22.8. DEM (Matth.)XVI.3,
Silvaticus ( Mattb.) XV. SimonGenutnfis XV .2.3.C. Simon Iannoenfrs XVI. 6.a. Simon lanuenfisXVI.2.a.b Simon lanuenfjs XV, XVI. 1,8, D.C. 3. 3. C. 6. 4. Simon l.$ymeon Setbus vid. Symeon Sethus. Soranus Epbefius XIV.14, Sofpitello (Dominic, Mar- tin. de) XVI.3. c. Stephanus HM XVI, I3.8. Stephanus (Car. )XVlI.»;.
Pia nó dPta XIV. 3. Sturmius (1o.) XVI. 10. d. $srianus (Hier.) XVI. 4.
€. 8. 10, 8. Surianus (Iac.) XVI. 8.8. IO. 3, Surianus (Paul) XVI.g. a. Syboldus (Henr.) XVI. 8*.
a. 15. b. Fini frutetum &c. XVI,
PE | Suum vid. Silvaticus, "X (lac.) XVI. 5j.
— d.
Sylvius Jac.) XIV.9. XVI.
1. f£. g. k. l.
Symeon Sethus XVI, 33*
Symeon Setbus XV.
CON |. Tagautius 1o.) XVII. 1. b.
Teitor (Bened XIV. 9.
Textor ( Bened.) 1X.
Thsdet? Pecces i XVI,
T icadorna II.
TheophraftuslreiusXVI. 8". a. —
Thecphraftss Ereftus XV.
Toledo (Anton. de) XVI. f.
4. 18. 8. "Tollat (Toann.) XIV. r.
qorinus CAlban. ) XIV...
I4. XVI. 1. n. 28.2. — (Francifc.) Xv
II
rain (Hier.) IX. 3. 9.
Tragus(Hier.)X1.16. XIV, k.
7 Tricacellius | (Io, Maria) . i44 a. "
Trotula M. 1. 2. Turiuus ( Andr. XXV. 18.2. Tyrtamus X V. 8*. Valla(Georg.) XV1.15. a.b. Valla(Georg.) XVl 33. Valla (Io. Petr) XVI. : g.8. Valle(Rob.de)XVI 16. a.b. Farro XV. . ! d iro. (Petr. vi 6. XI. 15. XVI. 19.£. Vzo Senenfrs XVI. 4. e. Villanouanus | ( Armold. ) XVII. 2. Vin-
Firgilius( Marcellus)XlV, caia (Rapb.) vid. 2;. XVI. gy. h, i. k,l. Mafieus.
recuía, tum emendata vel aucta, edita funt.
1463. ys biens uh XVI. 11, tee fine " A" conf. com conf, 1 xime fequen
1470. 1 Barthol, Anglieus,. 116g aga MU : Hi r j^ os T 9. £ E BI Nt.
ei 1757 nie 1495. 1497. 1508 T C *- hil;conf. velis riim OU
Me a. b. conf. 151 1517. lo, Tollat XIV. x, MI. c. E XVI. 20.f. 1$18.1533. 1$29. Side ex ver- A Wis pm rc, ES irgilii XVI, 5, i, -- I. 1 uis MI. P. - conf, 1$ 16. 1585. ce r, es fd gurts vir E 5 2 H u. m nouis srriqiar fortia anno ibid, pant b^ 1óni sd Sag onboX VI e.conf, &r1$42. ..— Ped. T Né; 1481. 1484. 1494. 162 e yi 1 i : C Nas Epift, Qc eutius Beluacenfis XVII, 2 *. libri fex, XVI. 19, à. conf. 153
$* We i) 2, Matth, Syluaticus XVI, j3 HAMA 1s. TA p XVI. IO. 1549» 1 ON E Simeon lanuénfis 1 ag. WR i »ulejus & Ant, Mufa | x UM T tag is 4. e. «9.1. y "em
1 47 7 Puch der Natur I. 1528. Paulus Aegineta graeca YIVeà.. ws CO. 1522, 1517, 1556, Avi- m 1531; cM ^ VI. 4.2, -- , Scribonius Len XIV. 7. b. a4] 1888. eihoiphuseydenberger er Pfelius XVI. d» um jr Pago às latine IT, s, a [ - ANM interprete . 2,8, AEN C fi XVI, 5, a, conf, ps Macer c c» 1 pedi SR SOUS Cs " I 1,543. 1 tee Fuch n MI 1552. jg edo VL ER e e. dmg .Brunfelfii rei. M stg 1497.1498. Be pi " icon, IlI. 1, 4.6.7.conf, .. Theophraftus Eref, graece 1531. e fg. JE d forfan Co re eg 1331. Hier, Tragi Epift, IX, e. conf, i dt Pavli peii implica XVII, add. An 1481 Jac, ác Do ndis XVf. 7 &d 1. xddtn- E ids ee s «ff. f A5p. 1483. 1 $09. h Rafis XVI, [A 1525 Nicias rit eria m Jo. Loni- ved Ie e ts. T5 1534. 1552. Theo- - Pu fc holiis & incesprétaione XIV. raus Erefíus interprete Th. G XVI 8',a-- e conf. 1479. rre 21 Bruofélfii icon. Ab $5. po — latinus de vi «2, 5. conf, 1530. L £376, stique res forfan ibid, 1.2.
» Eiusd, cominentarli XIV, Maliécni in língaam belgico-germa- Es p
^ nicam verfus I1f. T 58 x "rums "Kreuterbuch T, primus 25 lo. Agricola ani XIV, tl 8 , 1486. ^ 1 26 Mor I 8conf. 1537. ler, et Euric. Cordi vt et Conr. Gef. us Ger- 1512. Hub. BarlandoeXVI e Lue 0 e eme Epi- neri sidusgeds sictas XI, ; rnt manicus etGart det Gefundheir IV, 1$33. 1531. 5 lus Aegin. Sui Tor m ined x 9. c--- f, "He f, mi à. eiiteiied " s (pe) $e conf, 1507, 1533. s.c Ea auct, feq, cont, E. ]dem cura Gou " e its X L " vh 38. P ioni: 1546. 1 1567. Pauli 1549. Oric, DorPenius XI, 3. D m. conf, an&, an e 1487. 151 dac XVI,18. uint de —— Carol, Figulus XIV. 17. 1549. Poish, Fuchfii M ouiieilir,
Aegin, - G * 15135,1429. -- 1533. 1541 XIV.6 con SE estbted: X 1536, Yn doc ne
1491. I pup - taris ,Aliae ant ra. 23,E 1542, Aetius latine cura ibid. 1 ung XI - he b. c, conf, 15:4,
ur * aoi Na: m spen Ledzrta UT. uy cien EE d E od : E c, conf, 1469, & av. fequ. UM ndati E HO -» 19, conf, Plinius ab 1507.d. 1 pa t oii ait: y^ 12, Aot 1545. Dos. Puchosconr Có. v Ls auc, «n m XIV. à
, Hali ab bas X ivi dr. 4T ioutin gaecex1V, 19.conf, 1533 1. Santes Ardoinus XVI, 1$ d vu Brunfelfii eYopu gii oy
2. 141 . P. deCre- m * T ion: conf, zw 1537. 1552. Bened, Textor
I471. v 1457, 1503. 1505, 14512. ina o. Pla. t, Euric, Cordus XIV .16,a,b. MNA " ede b, Bes Tac. Milichii Commentar, [:528. 1497. es va la XVI. 1 ie in Pfioft Libr, fecundum XIV, 11. 1. — ES B Diolcorider. graece €onf, 1492 X auctorem feq. —— . wp . 2, conf, 1478.ÓC—- 3524, 1:37. 1542. Mice Fini. wig ppenichw se, S i conr, unns
Rob de Vale XVI, 16, a. b,
acce 1519. 3535. ZH Mans,di Epiftolar. Libri Acer XVL 19, b, conf, 8. 15231
: ur S hortenfi: libellus agi I, 25,4. b. conf.
Ai Herbarum imagines P.
1 ME da XT, 2
rs quA dtes : TV tertius
HE m ; conf, 1531.
2.B hvyghuni lbs ow XIV.-13.
ft 6, conf, 1500 3e Cosiftantini Atricani opera XVI, lido |
saei. XI. $a. b. 1536. 4549, 1548. Seminarium Xe,
MM
E ip ter rigor Ko Me
$3 ; Pune Collimiias X
3516. A
Editiones, Qu S^ M
'
*
í Ex eue. e, n
Vincentius Belluacenfis l, | Virgiiies Maro XV. 54 * poe (Henric)) XIV. JBurgundus Ae 2. pod (-4ntos. ) xvi. : Vinetum XVI. 25.f. 3 Vrlevetanas (Bartbol.) 1. h.
Xencpbon, X VI. 17.
Xp (1«.) XIV.
dBsc. XVI 18.8. b.
zrrerni TLheed,)XVI.
In fpatii fugam fequitur adhuc alius index , quo annorum ordine opera recenfita, tum primum excuía "
Car. Stephani XVI, 25, c, d, e. conf, pue jp cre 22, vid, auct, ante- Ij 1556
nibus arborum «Xc.,
I. I 326 fro, E e natura ttirpiim
$36. d Rod, Caftelli albi f, Amati
153 36er Mu Mufa BereiorE vh 36. 13 1 en i $37. 1555. 1o. Rheliicanus
VI, 38, &, conf. 1532. e
$1536. Eius, de latiuis et.graecis nomi- dass Ms lo. Cornarius contra L,
uchíium XIV. 2r. b. » Plinii dea VII - XI germe.
VI, nice per H. von E má ff, xiv. "ies 6. Puls NE s ab. : Orofeioemen- conf. 1 di -
j. Io. Danzii tabulae fimpliciüm Via
2 icementnl XI
ufitani commentarius in duos prio-
24. 1543. 1546. Mefue per Barth. Vrbe- BL Anga. Pu
m XVI r,
b V aod iie XVI, 29, a, h. i, conf. 1542. d 1543. "Aloyf. Mundellae epiftolae vi-
bi bea i Kreuterbuch T,fecun- 1 s VIII. 9, conf, :
. Conf, . Sylua , per E Cat. Ste- " ani XVI. 25, g €
i duae XVI, 32, conf, 1538, et
$49 IU Pratum lacus &c, Carol, Ste- phani XVI. $5. i, conf, 1554.
4. Conr, Geíneri enumeratio me- amentor, purg. &c. XVII, 1,c,
32. . Vinetum Car. Stephani XVI, 25$. . 1544. Io, Monhemius XIV. 2 I ;
7 Fuchfii ftirpium agincs fine utem 344. $4 1541, €
1554. Eyes , Posdesies ic, eiusd, t Dicfcorides Tos ice per Io,
25.h. conf. 1$$4,
ste I, conf, 1543, ct auét,
x, Es Aegincta graeee c XIV, 15, cont, 1536. e E: sius ice per ge onges
erbarius — germanicus bataua ign gua apdker IV, 90. conf, a.
at auct, anteced.
1485. 1 x 6 3, Hier, ns Aloyf Mundellae epiffolae nouem Sun i " Yo: ua. conf, 1543. vr iX Errd 6. conf, 1 1552, e 1561. Symeon S:thus XVI. « be E T
TN Plinii hiftoria S: emendata comm. ntar, fi figur.
, 12.C, conf, 1534.€t 1545.
eonb. deg í de flirp. 6. 7, 8.
conf, 1542, €
I 39. Conftsutini Abricani operum - » 545. 1549. Diot'orin italice c cum "iex x d. conf, 1536, commentar. P. A, Matthioli XVIL 2
. Hier, Bock V A fiae
conf. 1$46. et
auct, e duris IX, t. conf 1 1549. Idem latine ex Interpret, Ruellji notis G. H, Ri.ii, itemque V4-
54 vv a Cornario editus etemen- — "gallice cum fig. X. 10.conf, 154a
tüs XIV, $8. conf, 1530. r O,. Aetius ab ets c i einendatus 1 I, 38, b
E . "E n Niere lezandrisvi 1549. Galenus emendatus " Cerna-
. 20, b. cel,
Aiit 1548. 1549. lac, Syluii tme- Pm Vows amenta «€omponendi XVI, 3$.a. b.
1541. :544 Kemácl, Fufch XVI,
34 15341, Conr. Gcfneri Hiftor, plantar. — NE Ae . 20. &. *O 1542. Eiusd. Catal. plantar, XIV,
Li ne» mess Myrepfus XVL a0.
iex, X V^ 58. co
ud conf. pU he.
aget lac, Sy! tuii medicaméntor, EE ir E &15$62. m
pl. idet XVI. 35.4,
1542. 1 Metri s T EN n s i
Ȓgik, eot,
2. Hier Tragi íeu Bock. Herbarium atine IX, 5. conf. 1546. . eius —€—
Ieso.
iis Tdi Auer Mundellae et
[16—157. |
Sam imagiles fine -
A 19. et 1543, commen:s
dx S eic Apparatui et ;3 a2. (1557 g. d qe : o . in "e
x lus fimplic, medicamentor, XVII.
X I as uS . Fuchfii Commen- fteliüs albus 1536. aoi
g- X4 1, 9. conf, 1545, et
. 1639. Praedium rufticum Car, VL 25. k, l. quod conti-
1$49. ai Eiusd, Kreuterbuch, X, 5, - "pe 8, 1535» 1536.1 E Diofcoridis in hiftoriam herbar, on E
en
bte b Palm Angie. annotationes os umet
J.
£a. 51) hoa. cele cli)
1538. 1543. "do VIIL. 10. cónf. 1518. et ij Paulat Acgin, a Cornario editus XIV. 23. conf, 1543.
auct. "biokori les interprete Ruellio cum — G. H, R yff et fcholiis ; eri XI. 4.conf.aust, anteced,
E Plant arborum effigie rbarii germani XVII, 4, --
1546. bii. df 154. 153 ;
9 . Io. Lonizeri icholia in Diofcori« ein V, a$.
Paülss Ac graece cura — 1625. Mefne cum Sylvii & Manardi ret, j j
egineta g emufíaei XIV, 15, conf. 1438, et f
Wee * fries ulla a.
ris illuftratus XVI, i, 1, conf, 1542.
tt Coniínol,
frmI 3