d E Lait Cue RII ANDERNACI, peeco MEDICI, RE DE &- dx. — Balneis , & aquis medicatis ín : ues Dialog osdiftinctus, à Cit Dara) RA Ze2,£a- £tonen- . ÁEEENEQEXEK: Cum Priuilegijs Imperatoris c7 E . Galurum.. [47d $7 DL : EN TA (OWPR- D ^3 D 3 M "Y we s E E M TOR LECTOR t Quot fint fofilium fpicics quat ipfa: Mira (0 Miflirititgst, duotds quibus, rtedi. Quid fontes acidos reddat que éiaffa peremit Exiflat calide, queüe tepentis aque: Quot uanero faeri fontes,ez" aque me is Ex bis quid potio ; balnea quid gu cus oo vp r4 ineplé AdGlicfsatalt ANTISTITEM D. IOAN» NEM ARCHIEPISCOPYM TREA - TREs ríincíipem Electorem, IOANNIS GVINTHERII ANDERs fidci MM Préfatio. ESAIBAERTI MIHI js ceps honoratifsis ? jme quot quanta BA NS DEVS OPT. MAX. £394 fecudae ualetudinis conferuandar, S aduerfz rccuperan dz beneficia; auxilia generi huma mano pro fua immenía bonitate , GC clementia fitlaroítus, maximae om^ mium uidentur aquarum medicata* rumeterrziatfíceribus Ícaturigines. am.utcatera remedia fiue ex y Ter bis,fiuecx fructibus,fiue ex arbori» NET CON NUN HY PRAEFATIO. bus, fiue ex alijs rebus procrcata, fummas hominibus utilitates adfe2 rant,ramen hae multo illis eratiorcs, cómodiores,et efficaciores exiftutit, ut quaezeeros in quauis propemo^ dum zetate,temperamento ;-«X fcxu erauifsimeafflictos,defertosq; à me dicis € defperatos;fi non ad incegrá fanitatem,certe ad meliorem ualetu2 dinem fzpe reducunt, prafercim ft dexter illarum ufus accedat. Non c2 nim fatis eft nouifTe, quam fontes ifti originem, uires & facultates ha^ beant, fed etíam intelligere couenít, quí nam ex eís ad poit, quí ucro ad balneas,aut quiad utrungp fint idoz nei: itcm quibus finguli naturis, quí busqj morbis peculiariter profint, autincommodent:nec non quo an^ . ni &mpore;qua ccalí tepeftate, quot & quibus quotidie horis illis utenz dum fit: adhzec quo pacto zerí an2 tequam fe ad cos confcrant , praepa4 Fari, PRAEFATIO rati, quamq uita regulam & prae; Ícriptionem, dum iplis iafident, la uantGpaut bibunt, & poftea ctíà obz fcruare debeant: quía profectus bal nearüm non ftatim,fed tempore ex» pletur, Quantum enim horum obz feruatío ad profperum cüm in alijs medicínze oeneribus, tum etíam in aquís medicatis experiundis, fuccef? fum euentumtg ualcat: quantürrurz fus corundem neglectus , detrimétí, & infortunij adferre foleat, nullus nonucl mediocrisiudictj homo po teítanímaduertere. Quippe ín obz fcuro non eft, pletosc ualetudina^ rios, quí temeré fine periti medici confilio quafuis aquas , tanquam (a^ lutiferam illam pifeina. Berhfaidan, díuinís praedítam uiribus accedunt, non fanitatem fperatam , fcd nouos morbos, prioribus deteriores, ne di €am pernície ipfam domum repor? sare; pracfertim, cbesor fué» PRAEFATIO, rint, Qua decaufa uolui hunc Com ^ mentarium, cuius rudimentum lí? quodantea uidifti, ín iuniorum me dicorum gratíam,et communem o2 mníum utilitatem confcribere , ex quo breuiter & facile, quarum aqua rum balneas;aut potíoncs,aututraí? que coníulere, quáfcg uictus ratio2 nes (fingulis ualetudinaríjs praefcrie bere debeant. Quamuis enim com2 plures patrum,et noftra memoria tu latína, tum uulgarí oratione de bal: neis naturalibus libros zediderint: £àmen parum,aut nihil de uero ipfaz rum ufu mentione. dignum literis .prodiderunt. non dico quod fon2 «tes acídos,falíulafog omnino praete2 rierínt: cüm tamen inter medicatas entia - aos cg PRAEFATIO entia ekplorarim : tamen ut certis quíddamaccuratíuscg de eis memo. riz. proderem, malui, fi non omnes, certe nobilifsimos quofq ruríus in, hac mea grandioreatate ipfemetace ccdere , inquirere , & examinare, quam fuperioribus meis experímen tis, & aliorum narrationibus fidem adhibere. Ad quam rem perficienz dam Gicorgius Agricola & Reince xus; Dolenander, alijtp. noftri tema poris uiri eruditi quídam, non paru iiis Hb Íuis. mihi attulca rum aquarum copia. rr ean cogitauí me etiam opera precium fa cturum fi rationem & modum ín dicarim, quo alizc iu illarum locum exxebus fofsilibus fingi, [ubftituidg * polis quo pacto nn Bii -- PRAEFATIO. balnea ex aqua dülci;ucl (implici, uel ea, cui herbae , radices , fimilíadg fint incocta,uelexalijs humoribus, Sin quem ufum parari queant. Placuit ivítur Commentariu iftum in tres Dialooos difüneuere , ut primus balneas naturales, factitías: lecun2 dus deínde acidularum , falf: rumcp ufum:tertíus lauacrorit exaqua dul» ci; alijsas humoribus differetías cort tíncat.Quicquida tem laborís,ftu4 dij & opere in hífceomnibus, qus publica utilitatis caufa à me fufcepta funt,experiundís,illuftrandis, & dí» nuleandis infümpferíim , Antiftes amplifsime, id omnetibi dedicandüt & füb clarifsimo tuo nomine publi2 candum cenfui; prímüm quód te ex honoratifsima, nobilifsimad: fami» lí&à Leyen orti, à prímis adulefcen2 tíaannis literis humananioribus, fe« quentique ztate grauíoribus diící^ plinis homíneíngeauo dignis , noa PRAEFATIO, tantum in Gallíjs, fed ctíam in [tafía feliciter inftitutum, tantocg ingenio rzditum cognouerim,ut etíam res abditas, & miracula natura íntellíz gas, deiude quod nunc etíam in ex» celío dignitatis gradu conítitutus, omnes eruditos probosque uiros, qui aliquid de literís iudicare pof? cb want quadam beneuolentia & amore foueas, & complectaris: quod ín me fuperiore anno reípfa ampliter declaraftí, dum me tantis beneficijs ornares, utfi uicifsim non officij, fide S obferuantía perpetua illis refípondeam , &yeersíze crímen mcritó incurrere uidear, Proindete rogo Princeps clarifsime, ut hofce meos labores, unà cum auctore, tue endos,defendendoscp equo benig^ noG animo fufcipias,dum maíus o» cium ad uetera ftudia recolenda,con fccutus fuero. Vale Argentínze Ka lend. Septemb, iv v * INDEXIN-T RES HO |. $CE DE BALNEIS ET AQYIS melicisddogos. — y. Cilile unde [^ prope tepeu 248 nzxug, . luxta JOtonteBaur a Acidula in Xnte: in Jtütben é regione Cors gaft ui Ug — fluentie ..... 14.4. in 25ajfenbeims. 255 péutertorn uocatd,. d p "Bellecthak. di Ts 331 Cpllerto:n dicla. Chiubab —. 146 in ualle CPautentbal é - prope Ewsctenfcfo 10 gione oppidi Dada! Auxt4 ca/lrit 29uregbeum — rab. — 046 14.0 in CObetpngen —.— .a26 in comitatu C vicgelberg in Vueftpbalia iuxta Doa i . Amnoudm — . 342 dn Scpuadj n8 prope YO»uningen | 132 in Gcerewelfer. 350 Aciduleadripam 2192159 :Jpaplboin difla- 15s adripam 2D:onll.— 157 n edic » | 133 dpud Andernacum. 434- Aejfet&von dicla 153.138 apud Acgram Bocmit. 24e Ain Aijfingen 14.8 in uicis Ciffeu ...... 139 Juxta Avonenberg. 347 iuxta Cotern 32 dudeiningen |^ n0 in comitatu .tnoenfi ef di £onaquid) -131 RibusCattorum 147 L OOeubid) /— 133. 18 inducat Veiieniqgeee AéWetf xus fü sl. u$ E o» e Ll INDEX. prope Yüibafauftet €x — 96.97.98 99.100.101, balness Embfenfes 14.$ — 102,103.10 4.105.106, apud R betos 128 107.108.109, - ápud Rotemburgum «27. Aquemedicate finonrur in pilus Arduenna iuxtà— fus excernantur quid Micum pab — 149 agendum :;T spud Tarbellios in aun Aque medicate calide po (O49 tionis ufus 3 apud Treuiros 1:5 Aquá medicat4. quando, Addule 4d quos morbos — quomodo cx quandiu Waleant ns, item quis — bibenda 34. 39 * busobfint uz Aque medicate quando fa Acdule frigide correctio lubres,autnoxie — :9 ' m9 Aqdue medicate. quibus Acidule quando ez quos profint 20. modopotande — 117. tieu indi sende Mem quanta menfurapre — dà ETT feribende n8 Aquenaturales nonege Wirqul ad curationem — calide corporis in aque " Aquarum chaxinisd e. requiratur, et quomodo ratio 10.15 ""«omigendus — 30. sv Aquarum medicatarumef " Atger quorttodo ad potio- fectus E Tem aque medicate Aquarum naturalium. us Co preparandu e llaaf! — fus 18. 4 | ^ Fomendafit 32 Aquas calidas, qut tcpidas Aluus quibus duceüda in/— quid efficiat — 24.27 —. 4quemedicate ufa — Áque medicate an ex und INDEX, dicatareddatur — 9 Cellenfes *$ Aqua per womitim fi red Embfenfes iuxta Colo daturquidagenda 57 — tiam 89 Aquecalidenatura Abu. Glotterbadenfes 95 daciinBaloarià — 70 Hubenfes $88 Aquenfes 71 in E con(tcin 91 sellam in £ éffingen 90 6s in Ytiberbron 95 2 apud Heluetios | Oibbat dicte * luxta QDberlinges - 5o 4. Badonfsin njbris 68 Vullingenfes 94. Brigenfes apud Valefios ' Vuembdingenfes — 87 54. ZUalbsbron 9i Caroliquarti in Boemia. in 2Oolctenftei — 94. 64. in Zuctentbaf 5j Caflienfes 67 B Emfenfcs z0 Balnearum uires q Fabarit 77 doaugende in fingula Leucenfe$ apud Valefios ^— morbis. 4.6. 154. 15$. 7$ 156,157 Plusbarié — $5 Balnei profuturinota 4.6 Sylueftres feuferm& — 81 Balneis dulcis aque quane Vuifébadenfes 66 dor quomodo utena Aque manufade cade — dum TM 84. Balneum dulcis aque qu» Mléerofs ibid. — busnoceat, aut profit Badenuillenfes 94 177.18 188.176 Batouillenfes 94. Balneum ex lacte,utno,&7 Bertringenfes 91 oleo quibus profit 19 4. in SDringbad) - 94 Balneum frigidum , et tfi E perátum INDEX: 130 . dicatewft 3€ Siem i Curationis certum. iudici Calide potionisu[us 3x mee VEM Calori iecoris cy renum quibus auxilianda 9 Dolor et Aafülatio capitis Capitis dolor. deflillas |— quibus remedijs difcua c io quibaaólenat 6o. tütur 6o. 6t ; 68.174. Defeclio animi quomodo ESAESS Cibus ad Balness idoneus — corrigenda ra i2wn «5 $8. $6.57. 187. ad acis E--: pm 4 ..-dulas quis elegendus Elcchuarium ad aque poe síaigmjebri quis $8. tionem 39 Cibus ante excretionem 4 Euacuatio corporis totius -quenonfumendus 58 .— femper nece[Jaria etian &bjlerad alui affridtioné — cum parstantum eft af | c 62. ex adua medicata — - fecta des egy. : - —assexacidula —. 121 Excretio acide 4qu& quot: : dbepaliciésnotes-i ^33 — modis fiat 39 - €erpori anteafim reediz Exerdtstio quali e[fc dea x - catarum e acidularit beat $1, 122 & -caquarim. praeparatio Extenuatus quo utetur bal. -0$2.121 neo 17$ Corpus. quibus lauationi Exulceratio cutis non fent s preparandum |...4a ED 47 Correctto balnearum nas -turaium —| 40. 354. Cutie quiis facile aut difz Facultas fog fife does eed lium — LI 49. Febris quibus tollenda. Curefügiéde wn aquemes — 58. ; Fila INDE X, 3 Erioida laudtio quid faciat... bamorrboidat 200, 4d (0179. 180. ad menfes e [A Fons Creufinus f; naturalium 199. 300, Eontes feruentesin Germa — ad tenefmum 205. ad in .. hiatres és — flammationé uteri ibid, Fofülimmeffeus 4. 5. — ad ucficam calculofarm eod ... 199. dd uulnera 203. «d renes inflammatós 155. G ad uteri et bemorrbei Germanorum in potando — dumfluorem |... 165 € lauando abufus 56. Jpn aque medicata 45.9 — quando e in quibus toss o partibus conueniat sz, m 58 Horror quando ex balneo Ynflillatio in caput cur is incidat 178 Germanis periculofa ss Bore quibus quotidie las Malicus modus aque. bis 182. bende 36, 46 I L Tenis fübterraneus quibus Yr cotineatur ae Laconicum 41. quibu ueniat |. 170. quando Infeffus quid c quibus ue — eoutendum. 13:60. fi e 162 Lauandi mala confuctudo wi flatus difcutiens: 4s eter 47 ijo anum 162, ad M ^ oealeudum 196.4197«4d. -*- €elicos dolores 193. «d Mediam. * L2 INDEX, ' p. adrenum cz ucfice E - micaque profint. ibid. Salfule mio te quint Menfüra aquarum medica |. morbis conferant. 149 , Ss tarum ad potui 55.118 Sapor fofilium n" Sitisremédia ét N Solium dulcis «que | 67: Noisprfitui balnei 46 171171. qualeez quan do conueniat 177.179. Orloii ila ufuobe — 18i pum 119 Somnus potu aquemedia cate quando conceden voles dot debat f o du 38 tinuanda 44. quartis Syrptomata in acidularà dointermittenda 19. — ufu kd Potus c7 lauacrum non fis at mul conueniunt eae x 'empus ben: og, pró j tiara edam | A rcg June E LE Lon 166 pouce ins qua Terre infigites fontesdulz | ps ) qat ces inficientes 4 ^ bibende 39. item quà USE diu. balrieis immorana | 07 [Pectes in ferri ues dum, 185. in illis quid T ue d 133 pues PP 4-ts. 156. 157. Ü heic facul» vfus balneorum ecáuld —— loannis s Guindhie | RH ANDERNACI MEDICI, DE BALNEARVM ET FONse tiun medicatorum dulciumq; fas cultate er ufu. DIALOGVS PRIMVS. TET | 7 € Cim poesido, à -—3 ctenus remediorum. : z) gentráadmórboscht hd. E ] L| r | 1 i iz (E optíme praeceptor, ! mírarifatis non pof* farmigent níhiletiade balneis, € fontí^ bus medícatís,fícucalgj foler, mihí ín» dicarís, Síquíd ergo auxilij ex hís quo quead egros peruenítre poffe cofídís, oro te, ne diutíus íd me celes, G E2 RON. Nonalia decauífa hocmeíez ciffe co nfiteor , quàm q cupíam íus niores medícos prímüm alías medíciz narum fpecíes ín morborum curatío^ Bs "X 0$. DE BALNEIS nibus tentare; deínde vbi he nihil pra fccerinobalnearü ufum egrís praefcrís . bere. Náhís morbi plaríqy etia grauíf fimí,quí alijs nullis auxilrjs tollí pof2 funtjfapedifcutiuntur, fed ínueteratá . magisquam recetes; vndeeríam olím Eotes facri ci" (3 cria ueteribus merito funtappellatí. climappellti NA Profintnequilibet fotesomnibus Fótes quilibct corporísuicijs? G. Mínímegentíum, . emnibus cor- fed finoulí fuísnaturís morbis conz por ucisno febr. telíncómodantjid quod optí^ amd quífq; medicus dijudícare poteft; M.Erudíasigítur me,quas uíres aque ifize medícatz habeant, quas ítem dul ces,uelfole;uelcumalijs rebus mixte, & quis falubrísomníum fítufus, - á Vt hac facilíids cognofcas , prímüm enumerabo breuiter, unde illac oríans tur:moxquid preíftare queant expedí. fes fifi j am, Resfanequadam fübterranez et aquas medicas foffilesutlapis,metallum,fuccus tüm tsredduit.. liquidus , tüm concretus ,terrz ínfig nes, necnon míxtum, ignís terre ínfí^ tus, & halitus,dulcesaquas contagio fuo adeo inficíuntímmutanti, utnó inodo qualitatem eis alienam; fed .e4 tiam DIALOGVS f $ Uam materíamínfinuent M, Quid |. nomínelapídis coprehendisz G, . Saz Lapidis omia xum durü,ut marmor , faxum ipfum, ian iuda gemmam6: ítem faxum molle,ut cal 5^: caríum;arenaríum , & gypfum,. M, Quz inter metalla precíipuéaquasím buunt? G. Aurum,;argentum,cs,ferz veudlaaquag rum,plumbum, M, Qiuíautem tere ivficeniia, rzíuccit G. Exconcretisjadlumen, — — bítumen, faljnitrum,fulfurjatramen» 54ce terre» — tum,chalcítís, mífy;fory, & melantee 24 imbuetie ria, Ex liquídis , alumen líquídum , ^ quod paulo craílius eft effentía , fucz «usque lapídefcens, & bítumenlíquíz dum:atg; exhís aliuseft pínguisyalíus c5 d macer, hícrurfus materíz ex qua n37 nacer, alius Ácitur, ratione uaríat, INNam fi cum ter pinguis, rafuerit míxtus, autfal,autnitrum neratur, unde nitrofi , € fal(í fontes proueníunt, Sín auté metallo adíunz Gus fuerít , concrefcens efficit chryz focollam , eruginem,caruleum , ín2 terdum ferruginem, M. Quid apz pellasmixtum: G. Acs,pyritenyuul? yis euge go marcafítam,& fimilia, M, Quaena & teirgc infignesfontes dulces inficiuntz ^ Bed 244. DE BALNEIS Tere in; G,. Ochra,rubríca,fynopica;& id ger "mes fontes dul nus alíze,Ita quocp ignís cerra ínfitus, eesinficiento. halitus. (eu uapor, aut fpírítus, cüm | autemísnonfimplex& naturalís;fed mixtus, uítiofus& ;& tota fua cffen» tia corruptus, aquas ínfícíat immu» - teti,nullus eius ínremedíca ufus. exi ftit, M... Vniuíne foffilís reí matéría fontes omnes & aqua ímbuuntur? Adae unis Cx. Nunquamj;autrarí(simé, fcd ple2 ra ffilisma- runcg duatum 5aut tríit aut quatuor, teria non it» raro quínque,tariüsomnium, Sícut bunt. ^ enim resfotfilis, aut metallum purit, ac fímplex raro ínuenitur , fed aut .. míxto;autlapide, autterra, autfucco, automnibushís,aut quíbufdam tem peratum : fic aquae medícatz magis -uarijs,quàám fímplícibus rebus imbuz tzereperíuntur, nectjs uníus femper generís, autfpeciei, fed etíam díuerfis & contrarfjs,utheíllarum uím retun2 dant, M. Quz cíufdem inter fe na2 turze & facultatis exíftunt, que rurfus es fofils contraríaz G, Idemfere poffunt ful» eofdem faci fur, bitumen, nítrum,fal, zes,calx,alur 544 €* men: ut quz fingula: humores cale2 PE facíanr, DIALOGVS$ L- " faciant, fíccent&p, nec non íncídant,. extenuent, abftergant,traharX diffu | ——MM— 2 ; c» 242 Sulfur. pent, Ex hísautem fulfur, & bítumen Up emollíunt, & quafí re(oluunt, Alu afues, menucro,fal;as,& nitrum aftríngüt, s.— & roborant; fecundo ordíne calfacíüt 4cs. & ficcant, Calxautem adeo calfacit, Nérun, ut ctíam cüm reftínguitur, erodat & Calx. urat, M, Quazhííce contrarías uires perl fupes - obtinent? G, Aurum , argentum. rioribus core ferrum plumbum, gypíum , ut quge raris. fecundo ordíne refrígerent,ficcentgg, Auri. atqrídeoaftríngant & reprímant,. IM, Argentum Kizc uel fímiliía ucl diuerfa omnía a deci qualineproportíoneín aquis medícaz G»pfüm. tis commifcentur? G, Nequaquam, rjfrfisoye, fedaut hzc ,aut illa ín miftura fupez qos propore rant,atqp excellunt;. vndeetíam fona tioneaqua os tesquí:copiofoferro,pauciore autem nes inficz, alumíneínfecti funt ,ferratí dicuntur. & aluminofi, qui plus fulfutís quàm nitri habent, fulfurci& nitrofi, . Atgy. ; ficde alijs cenfendum cft, M, R.eferas D or RS amabó , quomodo ex fimplici re fof? . EU fili;ac fubterranea; aqua reddantur ,,415;. medicatzz G, Dixi fuprà pridie Fontcsraro urs ig € DE BÁLNEIS undve Dfii, ex una fíerít quanquáfalfi ,& nitrofl ifiiut4« fontes ínueniaturfed híà uíncenteín Fonies falfi. Nitroft. ^ Eituminofi, ipfis matería (íc appellantur, Salfíín Germanieregíonibus Saxonía, maxí méíuxta Luneburgü;Sueuia;Lothó^ riíngia,Príncipatu Bípontino,& als permulti celebres;fícutetíam in Bohe mía, Nitrofí apud Lucenfes Corfení diái, Bítumínofí cüm alibí tumadui^ 'cum Brunonisnobile Saxonía oppí^ ^ dum;&in Italigagro Mutínenfizitem . ímGallía Auernis. M. Quando duse .resfubterranez aquís commifcentur Adue duabus dulcibus? G; Cümhae uaporeac ha rcbus folis - itu terrae ínfectaeuel miftum combí2 bus "un bunt,uellapidem, uel metallá , uel ex terra & fuccoalíquid abradunt, Símis "liter cüm mifto imbutz ,adhuc ctíam I inficicur uel lapide,uel metallo, uel cum tjs quz exterra, aut fuccoabrafa funt mífcentur, Eodé modo cuim laps deínfectz (ubínde etíam metallo im^ büttur;aut terras eluüt, autfucei, Ité cum metallo ímbute,terram quoqr re cipiütaut fucci, Poftremócüm terra sbrmeruntfopee etíam fucco ínfíciuns tur, DIALOGV$ TL: j? tur, In hisquzdaáaque duabus unius generis foflilía rerü fpeciebus ímbuz untur,utin finibus Podanici lácus,ad dMuurilosie radice montís;ín quo caftra Embs (i, i, tum eft;aluminofz & nítrofz, Ex dí2 nofz aput uerfis aute ín ripa Podamníci locus, cafbii Emfs. ad oppídit V berlíngen ;plimbeze & Aqueplime zeree, In ditione Baronísa Gerolzeck 5eec «re. nó longe aboppído Gengebach,fons Aere c fer Brínsbach dictus,ex xre& ferro con: ree. ftat, In Etruríe ViterbiodeGrorta ex Fee C ferro & ere, Iuxta Cafpanü uicit Maz *'*^ íenz,exarena & paucoferro; Sic Luz ibt ud cenfes de Villa,& ín Etruríadeaquis feet ex ferro & alumíne, M, Quandotrí2 ,,.- busrebusfubterraneís aqua imbuun rere c. -£ur? G, Cüm halítu ínfe&a ctíam aluoninate. mifto imbuuntur & lapide: uel mi2 Aque tribus fto & metallo : uel mifto & terrà, rw infe uel mífto & fucco, Sic càóm imbuta: mííto , adhuclapíde &€ metallo quo que ínfícíuntur ; uel cüm alíquíd a lapide afsumunt, & terram abra; dunt: aut cüm alíquíd abradunt à . lapide & fuccum combibunt lta sum lapide Mecca s ctíam 79 DE BAÁLNEIS terra & nietallo imbuuntur,; uel metil lo € fucco:fimiliter cum metallo ínfz Ci terram abradunt & fuccum conv . bibunt. M. Exempla fingulorum fon Acus ex ti, tíum proferas. G, Vníus fane gene* &u fofilibu, risin ducatu Virtembergenfi ,ín fyb eiufdemgencs ucítríbus locísfcaturientes, unde età ri. -olim YOalbbab / nunc. XUOilobalo —175-.. uulgo dícuntur, fulfureí,falfi;& alus -—. minofí,Tales etíaad fyluam liarcínia . uel Martiaca Badenfes:necnon apud Abudacum Baioaríc.fulfurci;alumi2 Adue diuere nofi & nitrofi, Díueríi autem generís fi fofium Jpeciebusconftant,in Treuirenfi Ar? gertribus in« chiepifcopatu iuxta oppidum YUitt^ fie. | did Berníngenfes exferro,alumíne, oos fulfureinAlfatía apud Geberfuils — o Jam exalumíne,níuro X ferro, ín Los -o5 Aharíngía ex plübo alumíne & nítro, ín Senení(um agro Aueonefis díctus, ex ferro,alumíne,& modíco ferro, IM, Quando aque quatuorrebus permi^ Aque 4., yc, Ie dicuntur? G, Cám halítuterte ín2 &uwfiüg, fece euamimbuüturmíftoJlapide& .mmetallo;uel mifto, lapide& terra: uel lapídemiíto)& (ucco, Sícímbute mí; | fto fxpe DIALOGVS- I. » fto fzpelapideetmerallo ínfíciuntur, terramGpabraduntzaut cumlapíde& metalloimbuuntur,terra ínquinatur fuccumq;combibüc, ÍItacüm téperan tur mifto ; (x pe etia lapide& metallo infíciütur,fuccuma cobibunt, Pofire mocum lapideimbute,metallo quoq; & terra ínficiuntur, Ííuccodq; imbuunz st tur, M, V bíná talesínueniri poísunt? Aue Porre . Apud Portetam, nam omnes íllíe taie 4. res :alumínofa;panuim fulfurezfalis & ní bu infette tríparticípesfunt,M.Quandoquing fit. — — xebus , aut. omnibus inííciunturz Gs, ^9^* qund Raríísimenecufpíam fontes tales exz ^" omnibus tareputo, M, V bíautémateríacon2 eee ran tinetur, quz aquas ín terrís ímmUutat juny. — acínficit? G; Nunciníipfarum orígi? macia fone ne,nuncín canalibus ; quos íllae cüm «es ciens ubi. natz funtjinterfluuntzaliquando ín í2 contieatur. píís uenis, fibris, aut faxorii comifIuz xis & crepidíníbus,perquas terra plu? : ias abforbet.delitefcit: perhanc( in; ^1 xd .quam)matería ,ubí aqua percolatur, P^ ore dulcisnaturamexuít,X medicata red ,,,— ^ ditur, M, Quibuspotísfíngulorum maedicsum fontium medicatorum aqu oup aquarum fofe v LAT - c- 1e DE 5ÁLNEIS$ filis quib fcuntut,quarum rerum fofsílít parti» notiscogtos tícipesfintz Gr, Colore,fapore, odore, fau. — tactutítem exfacultatibus proprijs & fjs quae illis ínfunt, quaq cum eís cres fcuntinecnó ex effectibus, V bíigíitur medícatas aquas examínare uoluetís; Kquarim nds primum illas excoquito ín ferreo ua; turdlium. ex, laut potíus in uitrea cucurbíta deftil minandayum 1ato,€a quae fubfident ín eís exíccatoz rdi. ^^ deindefupertabulamfparía, diligen? ; terín fole ínfpícíto, INamomne fuc cí concrctíi genus, fi unit aut alterum excipías;folís calore magís coagula? tur, € eius lumínereddítur iuftríus, Sdienota. Quod ergo candícat,falem efse con^ íecturamus, quod autem exruleum, dMtvonenti f — — fus torjnt4 torium, quod greci yvmuoop uos ! cantagnofcímus:quod exalboad fu» Alumni — fcum modice declínat, alumen puta noti. tur: quod luteum, aurípigmentutm. Auripigmti'! quod flauefcít cit uírore, fulfur: quod € rubore quodam rutilat, fandaracha, racha, ; m - - M, Quid effeiudicas,quod aeerugíne, ferrugíne, caeruleo, nigrore, aut alío id genuscolore tínctum cfi? G,. Aut X55 DIAÁLOGVS 1 tt 2s, autferrum;autatramenti fpeciem: Aoi, fos; alíquam , aut quoduís aliud fingula amancnti in» ex fuo colore eftíimans, M, Quibus dica. notís metalla,faxa;etterra agnofcuns tur? G, Puríora metalla, fícut& fae Metallorum , xa folída, parum aut níhíl aquas ínfíz faxorum, 4c cíunt, ímpuríora autem , minufgs 1744 4145 dura faxa , parum lícet aquas ímbuz ant,tamen alíquíd immiíícent eís: uns de ferratz ferrugineum: zratz zegus tineum: plumbez plumbeum colo? v6, fecies tem;atqialíe alios reprefentant, In fet i5 friuenis tí uenís hze diffentíaeterre inueniütur: que. candída , quz bolus alba dícitur, o» Candida, chra,rubrica,& fynopica altera uero Oca. rübríca magis elaborataà natíuo co2 ey ! lorein fynopicamtranfit;/hectandem 7^ P ín ferrum: M, Quis fapor res fofsiz les índícat? Gr; Salíus; & quícquíd 5,5, fifi, falfum os alíquantífper ligat, fím2 ^ . plícíter falem ínnuít, «Salfedo aux salis fspor, tem cum amarore, & fi quíd fal» fum íncidat,& quodammodo abftet2 inum refert, quanquam fi íd nG wii, erit copiofum,amarumnondepraes hendatut, $ín ueró acrimonia quogi tt ota. | nc DE BÁLNEIS- Clislcinthi, : fímül ad(it, chalcanthü notat? dulcís Acus fipor bolum ínnuít: acidus multa fofsilía re wid, - -ftatürzinterfuccos quídem cocretos, - alumen;íal jnítrum, chalcanthbum:ín "'meuallís zs , uulgo cuprum 4 fer^ -xum,cuínuncchalcanthum,nunc rus - btíca;& prafertímíynopica quae. ma^ suff f fo. Er fertieftnuncalumen,nüciory,aut | diti; €haleitís,aut mifyadditit eft, Caaure ro mis j : nasal 4; Iufutadmi(tum ferro eít,aque mínus. quas teddit, funt-acidz, M, Quem odorem ha^ . s »bentfubterraneaz. Gy, Plarungima2 Fofilià odor, um; fultur & bítumen ut caetera fere ^" emnía,fuumpeculíarem; M. Quid 7 "fiisnonpercipíatur? G, Reseritca* ' lefacienda, confrícandag , uel exco — . quenda& exurenda,nam íta odoreng ". . * SEM ^C . .grauem,aut fztorem exhalabit, IM; 7 ^... Quibus alijs notís res ifte deprehen4 rato duntur? G, Tacu, nam quadam ^: poft aquam excoctam afpera funr, ut fal;nitrum,atramentum, lícet hoc ilz lis mínus; alia lzuía,ut alumen, fimi? ^ fíadggtalíafpifsa.utalumen & atramen tum: alíarara, utfal; nitrum, atquefíc de caters iudicandum, Quincdam ucci ^1 - DIAÁLOGVS L E . fucci quídà crepídare & profilirejalij ? mínimeaudítu percipiuntur, IM, Ex ' quibus alijs fubrerranceorum miítura . cognofciturt G, Ex proptijs ipforü fas «ulcatibus, nam fuliur & bitumen ar dent;fuo fingula modo,catera nó íté, M, Quid pofteaquam matería pet de n atio4qu4« fiillacione fecreta fuerit ,utí fuperiüs rum probane docuiftí,agendum cenfesz Gr, Aqua darum per de inípici debet:cui fLoleofum quíd,ma; fiilationem. xime fulfur & bítumenímmiftumfue erítmagna illius pars fupernatare fo» letqua odore, colore,fapore cognoz fcuntur, X extlammaíudicantur,que candentibus íníéctís prunis excítatur, Sicut autem eà quz aquís fubfident, Aque fubfi« uelínnatant, materíam íllís ínhaerenz dentia uel in» tem índicant;íta alueus , quem aquae natantia quid praterfluunt,terrz;faxa, uel metalla, indient. ítemterra, unde aqua profluít,aut id T€" we: quod ibí , aut ín uícínía eíus fodítur, lie fuit quid. materíam faciléreprefentat,que ípías , á infícít, Siclabra;uel caftella, que ema? i 4. caftela nantem aquam ít ufus noftros recípf la,ductu 4» unt: nec non duá&us quí demifsam € quarum caue labrís excipiunt, Preter baec examinas farvmratios | nem obtinent 14. DE BALNEIS ri dcbet;quís odorín aque effluxu;au£ «üm naribus admouetur, períztíatur, quídg locís du&íbus uícínís adhere» at. Nonneglígendus etía color íllorii, quo ex díuturno aquarü perfluxu tin* &a funt, Infuper uidendü quod pauí? Paine mentíslabrorá ínfedit,aut paríeubus accreícíttadhaec gp oftío, aut canalibus cognatum eft, uel terra quadam, ucl .. metallum fontis coloratis, Deníggter?. Siptfit$ va fuperfícíes;autque fub prímis gle2 ien e bíslatent;fiuefaxü;fíue metalla: quae ' — peculíarem tumodore, tum colorem referrefolent;fícut aqua ipfius fcatu? rigo, & aqua ípfa ín duplící uafe deftil lata naturá materíz , quz illàimbuir, índícare poteft, M, Nulla alía praeter commemoratashactenus ,notz funt, quaeaquartü medícatarit míxturam de Effctufi* clarante G, Effectus uníufcuíufcg fas i $e , tis uides índex eft, nam omnes aquae flent indicant. qualemcunc matería & propríetate habeant;ex illo, fícut arbores ex fructí bus cognofcuntur, M, Quíd effectus nomíne íntellígís? Gr, Id quod aquein Effectus 444 morbis operantur, Si ením pote fitim yum. —íncorporibusnoftrísextínguunt;cibé -————- DIÁLOGVSL- — a appetentià excitátjiecurq etrenes exe calíactos refrígerant, membra natura lia corroborát;ferree et alumínofe efse dicuntur, fed plus ferrí, mínus'alumís nis obtínent, Que refolutísfubueniüt €x mercurio auri fcaturiüt.quearquas tum morbiü tollunt,ex mercurío uene rísoriuntur.quz febres fanat,ex (pírís tibus falís proueniüt, M, Atqui fit, g» zqueeofdémorbosnoníemperdiíícu — tiant?G.Quodres fofsiles fíngule uaz CT 415a rijs conftet differétijs,morbig & zegri effectus non. natura íllísno cofentiat,undeexcen2 pev tü egríisuno morbo laborátibus,quín quaginta cófanefcüt,relíquí deteríüs ualent, Quare medíci in hocfummo ftudio incumberedebent,ut futt cui propriü ídoneumQ balneü confulere Quid fcire pofsint:quodcertenó facient, nifi o&s oPorteat ent res fabterraneas probécognítas habe E - gue autjhoc eftnift intelligantque fítípfa * rum eflentía, forma, genera, differens tía; partes ,qualitates prima , fecun^ dz, X i quze funt aliz , effectus & proprietates, Item quid cuique pro prium: quid habeantcommune cum alijs : quid natura fua, & per fe; e fint utes: Aque medi- cate potu — quidagant. | Salf evum 45 quarum uia res. 16. J| DEBALNEIS fiquidem frigidz;alize calidealize tem. peratz , alía zeítate muliüm frigents byemetepent; nonulle acide Gaftrinz gentes, nonnullz quaft nullius maní^ feít» qualitatís partícipes funt, Inter hasomnes,jhz potu;ill infc(Iu ac lae uadone,non pauce utrog: modo falus bresfunt,. M, Perceníeasígitur ordi* nequz potu,qua ín balneis dütaxaty qua rurfus duplícirationeutiles fínt, & quibusfingulz uícijs conueníant, G. Facíam: fed hoc prius monebo, Aquas medícatas,que potu afsumun tur. fiuecalídz,fiuefrigida fint,ad co tius corporis purgationem cxhiberi, & internis potífsimum affectibus au^ xilíarí, quae autem balneis ínferuíunt, externa maxímeuícía curare, X (incu laribus quibu/dà partibus;ueluti topí ca accommodari, quand etíam pota, externís auxilientur, M, Diícoro quí» bufnáuíribus predítefintaque una re fofsilí ímbute, G. Quamuis anteate docuerím,rarí(síime,aut nunquà me* dicatas aquas extare , qua una tan/ tuin e DIALOGVS L — sg tantüm refofsilifíintímbutze : tamen. referam tíbíillasordíne,utquíd coms pofítz praftare queant, facilius affez quarís,Salíz ígítur quzleuíteraftrinz , Tp gunt,fí candem habétmifturam, qua "ehe os marínzeafdem quoq uíres obtínent; j;. fiueró plus mínusüe falís contínent, ' snaíores,aut mínores, Atcalídz fal(ae marínís funt effícacíores.ímo & natu» 12,X: manufactz calídz , fi frigide terra manant,ut etíam conctetís ínfe2 cz fuccís ,omnía uchementíüs perfí2 cíunt. fed de hís & acidis alías age mus, M.Quíd nítrofzeaquz poffuniz G. Potu quídem aluum mouentpí? jo, v tuítam educunt , uuluas conceptui (z;je noie habíles reddunt;ftrumas mínuunr. In balneís autem malam habítudinem, Balneum nis utfalfz,corrígunt;prefertíim quz piz trofeaque. tuítz ferturaccepta ,neruorumq; uie ijs, & deftillationibus ín pectus cons ferunt, Summatím ídem quod falíz, uerüm multo effíicacids poffunt: non autem afitringunt, fed cutem expur2 gant,(cabíemQ fanant. Inftillatze au? r1; 4. tibus purulentís medentur : nec E que nitrofe. ia 1$ DE BALNEIS xs inlammationibus &€ tumoribus atr E , liantur, M|Quídalumínata aquaque Aque dimi- cid efraraftringit? G, Ventricu* m45*. imuomerefolitum fíirmatsuefice ul» cera fanat;ínordínatas mulierum put gatíones,et crebrosabortus prohíbet? ore eadem retenta , ulceríbus ípfíus opítulatur, & tumorem gíngíuarum tollit,tonfillas gutturofas autert. Atqg hactenus enumeratz aqua utroq;mo Aque melics do auxiliantur: fequentcs autem uno £410 H^. tontüm,nempeautín balneís,aut po^ vend e — nk quanquam fepe in duplicem ufum : adhibeanturab imperítísnon fínepe2 riculo, Namquz chalcanthum,ftue mify;fiue chalcítide;(iuefory,fiue mez lanteríam combibunt, cüm multó efz - fícaciores alumínatis uires habeant, |. . wtpoteaftríngentes X acres, potenos centzín balneís autem;ulceríbus con^ ueníunt, M, Quid de fulfuratís aquís &que fulfoya entis? G, Perfeetíamínbalneís dunz teinbalis taxat conueníunt:neruos calefaciunt tantmcons & emollíunt, eoG refolutís, tenfís, font, contractís,& tremulís ,perquám uti». lesfunt; dolores neruorum fedant: ate : tuum DIALOGVS f. - T fuumtumores,díícutiunt, Quaré ei tíam profuntmanus , coxendicum a^. líorumq artículorum morbís, adhac iecorís,lienis,uteriqs tumores, & ínfla. tíones diísipant, Extrínfecus fcabis , em,lentigínem;uitiligínem exterunty ulcera multaalía cutís uícía fanant; hocautem mali habent, quód uentrí^ culum refoluant,cuertantip,nifí cau uüseiprofpícíatur.M,Quidpraeftant — — bituminofz G, Eodé modo neruos Adu2 bitumia fenfim calefaciunt, & temporís pro; "fe quid ceffu quodam emolliunt;tophosqy,& Pr4ften alíos índuratos tumores, ex craísis hu moribus in una alíqua parte collectos diícutíunt, At uiíceribus, € prafers tím iecorí, & uentrículo,necnonar? tículisaffectís officiunt, quía fluxio2 níbus obnoxíos íta refoluunt,ut po ftea eifdem recipiendis oportuníores 55, reddant;affliganti. Stybi autem, uel jy; inftte gypíouicíate,refríigerando & afirínz age, ^ — gendo in potu firangulant, M. — - Quid metallís infectz aque, nempe , auto , aut argento aut are, aut fer2 | £05 aut plumbo, fiue potu, fiue ín Ü) HI DE BALNEIS balneis efficiunt? G. Magís nocent, quàm profínt,neruos ením índurant; contrahunt,tendunt jattus pítuíta re? plentjínflant&p;aliquz gutturofosred dunt, Sín autem alijs rebus fubterras neís fimulínficiantur,magis falubres funt;ut poftea ab exemplisdifces. nà Sdfe ex «lus multis & uarijs facultatibus praedita mnat£ aq«* funt,uerbi gratía,quzefale & alumíne quidcdfiaant. conftant,excalefaciunt & ficcant.íd ez nímutríufg; commune eft; (inautem plus falis.quàm alumínis habeant, al2 , uum quídem mouet ,fed neceam,nec íntefítíina multüm Ixdunt, nam falís uímalumenreprimít:fin plus alumiz nís infítaftringunt ,& aluum fiftunt medíocrítet, Atq ficdealijs íudican2 dum. M, Obfecro tequíbufnam cor^ porum natutís , & morbís fingulaea2 É , qua medícatz conueniantquíbus íte Aque "el^ obfint doceas , neín confulendo inte» rst à rímaberrem? G, Recié nam ídá pau trii ; dii« cís hodíe medícís obferuatur,unde z^ bui; moris Sri plus interdum detrímenti, quàm conueniant. auxiltj referre cx illís folent, M, INe crgo id fat)libenteraddiífcam,quíbus ! " has; €Metallis infes écaque noz cent. DIALOGV S.I. 2t has,autillasconfulere, aut díffuadere debeam, G, Cüm medícatorum fone tíum prímaríz facultates exiftant calí de,autfrígídautraqrautem ficce ille fanéfrígidis,humidis, & obefís corpo ribusexufufunt,necnon uiícijs ex co» piofis, crafsís, uifcofistp humoribus contractís,ut capítís dolori uetuftoyre folutioni,conuulfioni,lethargo, cataz lepíi,fuffufioni,auríü tínnituí , quos uapor craífus peperít, obfiructís fena fuum ínftrumentís,tufísihumide, afth mati,uentrículo refoluto aut pituíta pleno, Item ílíofo , colíco, nephrítíco, & coxendícum dolori;iecoríslíenísqs obfiructioni € tumorí,aque ínter cua tem,uteríaffectibus , menítruís albís, fterílitati, chíraerze, podagra, & o2 mní artícularío affe&uí auxilian2 tur, Adhactumori pituítofo & craíso índuratogp,fcabíeiuitiligini ,ímpetí2 gíni,clephantíaft,ulceribus, gangre^ nís,X als malignísuicijs fuccurrunt, Incommodantautem aque rebus fub terraneís calidís imbuta, fiue ípfe etí» amíua fponte;fiue per ignem admo; Ee DE BÁALNEIS$ . tum caleantjomnibus calídis naturis; - ficcis & extenuatís nímíüm fiue per morbum, fíue per fíngularem uíctus rationem, ítem fiti excrucíatís,& cali? da ficca intemperíe infeftatís: eryfí» pelatí;febríbus biliofís, praefertim ter^ tíanz uerae: adhaecuocí, quía eiusín4 firumenta exíccant,Quíbus autem a2 quz frigide acide exufuuel noxíae um fint, poftea exponam, M, Quznam n 4quis "t^ joiturínhifceomnibus enumcratis a2 odas quís medícatís, obferuanda putas ,ne ; * detrímentum potius quamutilítatem Silio c7 €Onfilio meo agris adferam? G.Quz binmipofe fulfur & bitumen copíofum. habent, quilinoms. membra perfe nímís emollíunt fols soda wuntGp,prafertím uentrículü & íecur, rut ——— Quzauteterriplurímü,uelalumínís, Ferae,ul uel zerísuel eypfi obftínent,nimidüm SAEI. aftríngedo fibi ipfis meatus cutís pre» Tine qua: cuduntutníhil excrementídiffipare, tim offen- autd&cutere pofsínt, Ex utrífeg miftas dant, - contrarijs , partím refoluunt , partím Aquemide Uím G& robur membris adíjcíunt? ac Miipre. — quantümad prímas qualitatesattínet ha rehigeranr illa uen codem am x DIALOGYS lL M 5abusautem conflatz, medíum teme peramentum producüt, Quaretutíus c(t aquís míxtís ex fofsilibns calidis & frigidisutí: nam tales dígerunt, dí(si2 pantép,fíctameut membrorü robur et uíres no refoluant, fed potíüs augeát, firmentgy.Ideo tinta natura folertíaa DEO OPT.MA X. data cft,utnullasfere Aquamedicea aquas medícatas exuna re foísilí taaz tanullaex ua tüm, fed ex pluribus coftareuoluerít, n4 e fofilis quauis alíe alijij magísín eís abundet. coni[lat [diia M. Paréneuím calefaciendi;aut refrí ^" gerandií,fíccandidp cü rebus fubterraz neís obtínetz G. Miínímeée, fed retufam 45, wedicd magís - mínutam, quamus ením ,, ron paye fultur, bitumen , & relíqua fuperíus ui cum fofa comemorata tertío ordine calefacíant filibus obtis & fíccent;)non tamen eodem modo c nent. tíam aqua fulfurata, aut alumínata, - aut fimilis tam efficax erít, Nam cüm aqua perfefitfríeída & humida non poteft rerü calídarum confortio ean? - dem uím acquirere;fed inualídíorem, ficut etíam à contraría facultate ma2 tería profluens aqua , non zqualem tim illi , fed long? incficatiorem E —— Un a—— a4. DE BALNEIS confequitur.At facultas aquarum me , A , LJ L4 dícatarum , non modo pro mífítíonís Em uaríetate,fed etiam pro copía materíe in. mutarí confueuít , que uerbís accuta^ tcexprímí nequit. [deo femperíllea re uíncentí;utdixi;appellatíonem fortí? untur,utalia fulfurata, alía bitumíno fa,alía ferrata dícatur;lícet uere tales nonífint, M. Que res fubterranez a7 quas medícatas efficiunt luculenter expofuíftí, que uero calídas, aut tepíz ... 4,,, das,cum dulces plurímüm fint frigí2 agre clt dz,reddantnunc explíeato, Gi, Ienís aut tepidas 3 c ES quafi, in terreuifceribus latítans , qui cert cuíufdam fomítis paftu immortalis e; Ignis in terra xiftítalías flatím emoríretur , cuanez buius — fceretip. M, Qua íllum matería fo2 -— uetconferuatig ?. Gr. Succi concretí, . quíaérís &ígnís, minus autem aque Sulfr € Ei participes funt, nempe fulfur& bítue nz fos men, Nontamenhecabfoluté ignem esf — touentfed etíamalíe res quodammoz do commí(ítz , dummodo in ea conz temperatíone, alterutrum, aututrüq; 1 4pides bitu, fuperet, Nam lapides quogybítumina wwuh —— tü&terrebitumine ínfecte, omnesqs PR | . ípíius DIÁLOGVS. L — 2; ipfius fpecies ignem fouere pofsunr, Te Pitu« . Sícetíam fulfur fiue fimplex & puriz, "infa. fiueterrís comiftum fuerít,& ínquína tum ardet, igníg fouendo conuenít, Szpíusautem ignísifte in terre uenís sg, c» pis condiítus,ex folo bítumíne,autalíqua tunes intera ipfius fpecie,fpífsiíme ex fulfure, ínz dum fmud terdum ex utrífqy mífta matería foues ignem fouent. tur, M, Incodemnelocooccultusíl2 leignis,quifontes & aquas fubterraz neas calefacít,contínetur? G, INunc Iztisfubters inípfisalueís, nunc extra ipfos, aliás "49 quibus utrobíG exiftít, In ipfo quíde alueo, "" locis contis acductu fouetur bítumíne, càómaque e ds níera,ac fcetídze prodeunt; ficut fule ,;. ,,, fulfs fureibídem alítur, cüm ille ín fpumá i; ioc tore attolluntur,íd ipfum odoratu referen fouentis.— ' tes, utra autem matería accendatur, Pinguitudo 4« pinguetudo femper aquís ínnatat,IMI, q/istmmatans. Quomodo cognofcam ignem extra canalesaquas calefacere? G, Síaque non admodum calídz profluant, fule 555. i furíft , aut bítuminis odore, fapore, ;,,,;. fiant. autcolorecareant, necp quícquam ho rum illís ínnatet, autfubfídeat, INam quo ígnís alucibnicipior maiprtg fire Agicifnt —42 26 DE BALNEIS &rclile ríthocaque calídioresemanát quan? wnifian, tOautémínor,aut magís ab aqua du^ cu diífíunctus fuerit, hoc íllze minus calída profluent, Ideo cim ínfignitet | calentfubterraneusígnis non íolüm ín canalibus,;fed etíam ín uiciníslocís fulfure , aut bítumíne foucri indicat, Quo enim inloco hí duo ignís tomis tes,autcertealíquze eorumípecíes dc? líteícunt;ibi fontes feu aque calíde ef? fepoffunt,dulcibus perfimiles,queab igueexterno calefíunt, ubi uero ílli de fiderantur, quamuis reliqua fuperíüs comemoratafoísilia adfint,nulii fons tes calidi extant.Q uía igitur íonís no es femper ín alueís aquari exíftít,autun Aque nitir4 diaue (iueinclufus;fiuecírcumclufus ls05 04€. continetur ,fed extra eoshabetur,aut *l . lonoiüsabipfisdiftatjnecno quíaetia inzequalís aque portío fzpe exiftít)nó oésaquaz medicatz, eque calidae, fed aliz alijs calídiores funt, aut etía frígí^ da::nam copiofa aqua ab igne exiguo incalefcere nequit, fed aut frígída, aut certe tepída profilít, Hínc etíaaccidit, Fotcsdliquot Opénor;ut plaricg fontes quin folüna. | odore ——— DIALOGVS f T" Odoreacguftu.fed etiá colorefulfur re frigidi fulfua ferunt, frigidi exiftant: contra alij tarii rc. calídipercípíant, uíxuttolerarí pof2 fint,quamuiís nullü fulturís odore fpi rent, Ruríus non paucí calidi fontes ,. NS nullo fapore, uel odore fulfuris con? , 7. i fife ftant.multí aíceuerfa frígidí odore& y; fipore e colore íllíus praedíti funt, Hzc í igítut odorc carent. omnia ex ignis fubterraneí & fomítís eius fitu cueniunt: multi enímrefert, nüm aqua calída à prima ignis origi^ mne profluat, aut remotíus ab ea emas net,tum ením exipío ítineredeferue» fcit;etpro calída fit tepida;autfrigída, Preterea nó parüm íntereft, fontesne abí ígneínaquartt canalibus íncenfí ca Icfíantjan extra illos calore acquírat, iM, Noui extateautores, quí aquas fubterraneas acfontesá folejautuen2 | to,aut calce calefcereaftirment, .G, Credo;fed GeorgíasA grícola,et poft scle, dut vents huncR eínerus Solenander fententía to, «ut calce eorum doctíffimé confutarunt, INam 4d fibtere folísradíj aquam faneínhoc orbe pro Pit nou a fluentem excalefaciüt,ftagnit aute uel '7'7* exiguum etíam medía zftate per ín? - yegrum diem illumínantes non item, at DE BALNEI$ " tantumabeft, ut aquam ín ímis terrae .Uifceríbus abditá calefacere pofsínt, prafertím ín hyeme,cüm longifsimed nobis abfint, De uento fíc íncelligas: fi sno contínue perfeuerat,utrei ipfa experímur, quomodo aqua perpetug . calésab eoficrípoteftz Calxautecám - . uíuainterre Fn sed excocta nó re2 periaturjlícet matería eíus,nempe faz xum calcarium occurrat ned; aquam calefacerejneg; odoratu naribus petcí pí poteft, utextrinfecus illo excocto, & aqua reftíncto , accidere folet, alíás odor ipfius naribus percíperetur,SC a7 qua calída naturam eíus feruaret, IM, Non eft quód plura de hís míhírecenz feas. fídemtíbi habeo;quí dilígentiüs íítaquàm pleríg;alij perícrutatus fis, orote utdeinceps míhí índices quís, pe cuf 4144s & quotuplex aquatü tum natura,tum nim i4 syanufactarumcalídarum ufus fit, Gr, lun. Omnes fere duplíci ín ufu habentur, Aue natis, PCIe ad poti & balnea, Límpidz le cdlide quz U€19 & clarae potu non funt íngratz, potucottucs fulfurate;bítumínofz,alíaeq; curbidae niant, & uifcofe una quadam te fubterranea magis. DIALOGVS I ; magis , quarijs infecte minime, utfus prà dixímus, M, Sunt néfemper aque ifte medícatz falubres? G, INequag fed interdü noxíe, utanno biíextilij& e. càüm pluuíe círca uer cotínue durant, rp Es frequétesip grauídarüabortusfierijE 4o, arborü fructus corrumpí foler; Tunc, ínquam, nonnulli erauía incomoda, nonnulli morte ex illar& ufu íncurrüt, quemadmodum cüm alijs annís, tàüm fexagefimo ín plurímís fumus exper? ti, Verüm id no ubignsnecfemper,nec Q* 4 omnibus accídit, autores funt, qui il» ene ^ lasa fydere corrüpi affirmentquoetía falubresreda quarrane febres fouentur, & oia qua 5, fub ccelo funt, permutatione fufcípíis - - unt, Quiín etia uentí feptentríonales etímbresomnesaquas natura calídas uicit fed hí dece potífsímüm díebus, illi tribus, M, Quo annítempore, & quota díeí hora , & quádíu tum potu, tum balneís calidorü fontíum utendi | cenfesz G, V erno,uttemperatíore;uí? o, our mírum menfe martío, apríl(,maío; & jii autünali ut feptembri,& octobrí;prez qi, quis fertím ín Italía;etalijs regionibus non utendum. des $e DE BALNEI$ nimíü intemperatís, apudnósatterit ubí caelü frígidiíus in uere, ín maío & iunio,poft caniículares ad octobre uís que, M, Quid fí menfeshíá naturafua «bu, recedant S aqua íftae medicate,iuxta utendiaquis. altifsímos montesjautin uallíbus,ubá naturalibus irígidifsimus fpirat aquilo, fícae fiit, buaten, autniueamontiü cacumina aere reírí gerentjautípfe medícatorü fontíü,ac balnearü fitus;totaueregío feptentri* onali ore pateat;ad merídíé uero mon. tíum altitudine, € uícinía cotegatur, autípfa regío feptentríonalís fít, quae oia plarungrín Germanía & alijs fimí — libusplagis confpícari licet? Cr, Tunc pn cnialai- alijs quoq; menfibus utiles funt, no ez buinterdum nim hicfpectandü qui menfes;fed que balnce condu aeris temperíes exíftat, atcb tunc ma2 eunfi c^ cis vfusillarüerít, cümaer teperatus Age euaferít;etiamfi talís in díebus canícu ai fiii, liríbusinueníatur. Nam frigidusaér Loantes of- fiquíd aliud;corpus balneís rarefactit, . maximeoftendít, Àt càm membrum nm alíiquodroborís duntexatconcilíandi gratía,utín podagra, uel chíragra,no autetotum dps Eon ís DIALÓGVS L E talís temporit anni circüfcriptio loc mínus haber, M. Ad totíus ígitur core porís curatíone,que aque iftius potu, & lauacro abíoluítur, temperatus aer requírítur? G, Praecipue: quanquáa ad Air tempenss partes quog corporís curadas femper i, 44 (orius * is clígendus fiti haberi queat.fín aute corporiscus non concedatur , aquam ín conclaue rationem in calidum quotidie deferre confiliü eft, «quemedica atq:íta etíá nonnulli in medía hyeme !4 "fA requis balneis feliciter ufi funttquamuis lauz x dabilius [auacrü fitjquod aérí expofiz -- ktm tum ef, X folís radijs perluftratur, cu Mies opti iüfqs uapores forás exhalant, In hoce2 y zi exa ním|lauantes líberíüs trahüt fpírítus, pofuum. — €cmínuscapite offendütur, V bí aute crafsi , nebulofi uapores bilneas perpetuo obíident,ut ín Fauorinis a2 pud R. heros , propter zdifícij ía quo contínenturjuícium, mirum eft quàm lnmidh | zd : eme ali« cerebrü curbentX fenfusobtundant, quando cone . Hocautem obferuandá eft,cum dura (,,,1,,. ürgetnecefsítas,nullum anni tempus Aque medica ad lauationem refugiendà effe. INam te timbyeme aqua medícatzetam hyeme, quàm ae quim. eflate, fiate uires fias conferuant, Sín au uires fua con temaér ambíens fit frigidior humiz fewant, - NS ipa et km Balneii etiam, (s DE. BALNEIS diorg, igne ín conclauí excítato, ad mediocritate reducí, uel calídíox £ierí poteft, M, Inquem ufumaqua mee Aque media dícata calída bibítur? Gy, Partím ut «te «dide. €orporíshumoresexpurget,precípue potionis ju, autem in uentrículojínteftinis, & ue Aquemedi« . nís meferaícis contentos , ( nam eas | «at£exqui-. partes ftatim , íntegris uiribus attínz bispatbis! cit) partím,utíntemperiem illíus ím2 bumoró p?'^ stet uíciats pulmonum,fpirádi dífz Qu qM (ultate,faniem ín pectore abfq ul» uicia difcus : - es SEC ELES. titt. cere contentam,necno íecoris, líenís, colíi,ileí, renumdqp affectus, &K aquam ínter cutem diícutíat, M, Quomodo 'cri corpus ante potíone aquz prae? Q.uemodo auditu eít.G. Ante illead fontes eger dd po^. hofce profícifcatur ,expurgarí domí, tionem4q!?. autínipfoloco;ubi fcaturiunt, debet: melict P"? Serínitia quidem medicamento leui, — C quod prímas uenas euacuet, quale fü. / eft, Cafía fíftularís, ctanifi && zaccarí mométo ,aut Manna, aut Benedicta, aut Catholícó;autElectuaríü miftum ex Benedícta € Díafebefteutriufq; fe muncía;autfyrupus nofter Díafereos cumaqua adianthí, pro perítí medící | iudicio, ! DIALOGVS. 1 E fudicío,. Altero die, fires poftulat, fan. guis míttendus, In fequentibus relíquá humores prepararí ad excretíonem,zu lapijs,apozematis, fyrupís & decoctís, pro fingulorum natura: tandem effíca- cioríbus medícamentis, fiue folídís, (iue liquídís educí debent. Síc ipítur zger purgatus defatigatusQy ucl ex ítínere, uel ex medicamento , die uno & altero, Quies corpos aut ctiam pluribus fe recollíget , & tan ris ante ufum dem aqua íftíus medicatz potíone afz 14" medicas fumet. Verümdilígenter curabitjantez /£"t/i.— quam illa utatur,ut cibum prídíeaffum ge ced pium cóocoxertt tum ínuentriculo, tum vg weed E íníecore. M, Quibus notís hoc cogno m 2 feria Ícam? G, Inhocquidem ,finullatenz &,,55,5 fio ín przecordijs, nec moles alíqua, nec 55, erauítas fentíatur: ín illo autem, fi eger níhil acidum , níhíl nídorolentum , aut cibí qualitatem, grauiter olens quíp^ piam eructet , fed aluum quotídíe pro affumptorum ratíone detjcíat, Quze fi natura quotidie,aut faltem altero díe no deícendat,tertío follicítarí glande fubiez €agut clyftereíndíto debet,aut catapo^ Aluus quibus tijs alephanginis , aut hícra pira , aut ducenda un. 34. DE BALNEIS aque medi«. manna, autcafía , ne crudí humores ex eateu[a, — Ttomachopertotü corpus nímío balnei caloredíftrahantur,&: omnigenos mor bos índucant, Quínetíam ft urina pro confuetudíne tíncta reddatur : (i puta puommoda € pítuita € pectore excreata fint, né íri ex retentis res COr pore díutíus retenta , ad ímbecillio- erementó. — reseius partes deferantur, potío aqua - i melíus profíciet, Corpore iam hifce o^ . , mnibus recrementís líbero , eger nort Laboris» labore;non ínedia debílítatus, nec curís dia, cure, uc- anímí affectus fed alacris, & quíetus a2 "muinaque quam ifta bibere incipiet, abitínebítdg medicate ufu nterea dum bíbít, uenere, nam corpus "och — infirmum,cümalía modó commémora Venus tu^ P t3. tum ílla magís adhuc exhaurít: quía timum [45841 eter optimam fanguinis portíonem, pie fpi- Ípírítus etiam uitalis per hanc exhalat, ; Press " M, Quo tempore, & modo aquam me^ - dne dicatam potandam cenfes? G, Mané quomodo a, poft folis exortum, xger,ubi ponteexs quabibnda perrectus eft,et cenam hefternam fruz fit. galem concoxerít, tam calídam , quàm erre poteft, ex ípfa fcaturigine fumpta: -' ímbecillís autem ínlecto, aut fedili ex fonte ípfo allatam quietus bíbet.Sín aus cem Ladnd piALóoGvs Ek E tém non fatis calida per fe fuerit ,uitreo uaíecondíta,adicnemcalefiet,caueró — ^ — menfura, qua uentrículo grauís no fic, Menfara a« M. Qnmribusne eadem conuenit? G, d£ edicaa INequaquá, fed huíc maíor , illí mínor, ** " híncalijtres, alij quatuor, alrj quínque cyathos füftínere círa íncommodum poffunt, Quantamcung autem unut Qiiao (ee quiííg requíríteam omnem hora dímíz peretotade dia;aut certe íntegra affumet: deínde le- 7, 55,54, níter ínambulabít, fed extra acrem friz gídum, Suntautem quitríbus uícíbus, 45,15 acpaulatím illam bibedam effedicant, pof aquam príma líbram , altera fextaríum , tertía potumproe fe(quifextarium, id quod prudenter fa- aff. cíunt(ialíam nó antea affumantquám Aliw bibendi príor (it reddita, uulgarestres fextarios "od. propínát, fed íta,ut (ingulis potíonibus vulgaris pos ínterponant horam. Hicauteaduerten tandt moduse. dum eít,quemadmodum paruas,íta co^ píofas nímís aquz potiones níhil pro Copiofe nis - ficere, hz etíam uentriculum grauant, (5c parue telaxant,& ftatim fine humoribus eduz Potiones mbil cendiís effluunt , ut etíam nullam uím «74 corporí ín(inuent : íllze imbecilliores (unt, quàm ut ín corpus alíquid agere £o fk ) 16 DE BALNEI$- EE pofsint.Minímus ítagj modus nó mul Ydonews 40! t5 infra fibra ;praefertím ín adulta zetate sso fubfiftetzmaximus fefquifextaríü no ex onus fcfgui; Ccdet. Hae menfura corporibus medios ximusldqui- 77: AD es fexterius. cribus,hoc eft, no nímít exíguís & im^ becillisjaut contrà plus equo amplís & ualentioríbus , bíbacioríbusq fatís effe Naliesmo- poterunt, In Italía tres fextaríos zegrís dusaquebi- permittunt ,ímo quatuor & dímídium bmde. — cumtríente ,uocanttría Bocalía,& un ze cías quatuor, Síngula autem ílla conz Nationis cu- ftantiefquifextarío, Germani etfi Q1Ae^ infi; ":tW*. ayoras (int, tamen aquam fiue dulcem, € confitti- (ie medícatam , copíofam ferre ne^ dits «0859- e cer Qua de cauffa medicus cuíufgg F tnde. nationís & naturz cognitionem ratío^ nemép habere debct, Hocínterím negli ando m4- $endum non eft, ubi locusaffecius lon ior aque me- gilsimeà uentrículo difsidet , maiorem dicate potio. COpiam aqua permíttí folere, modo ille conecdinda. hancfine moleftía digerere pofsit, Non s" ením omnes zque ualídi funt, & pares habent concoquendi digerendid facul tates, Porró ut aqua pota facílius ad artem affectam. perueníat & mínus excitet, interdum cínamomí i E DIAL oG V$: 37 qui drachmam , cubebarum, calami a5 - romatíci, fingulorumíemídrachmam, — . anifi,fceniculí, utriufgafcrupulos duos, mulfci grana tría, ín puluerem redacta, €x zaccaro aqua artemifiz foluto ín pas ftillos formato , aut ut uulgo dícunt, ro^ tulas, quz pendeant drachmam unam, autduas, Extjs unam autalteram , uel ante, uel poftaqua potionem aflumere licet. Vbiiam aqua pora rurfus,aut fc^ mel , aut per uíces reddíta fuerít omnis, uel certe maíor cíus portío, (iue per urí^ : nam, fiue per aluum ( urina autem tín^ yyigz copios €ia , qua aquam fubfequi folet, excrez [s e tintas tam íllam effe plerunque, fed non fem aquamveddie- per índicat) cibum caperetempeftiuum 5i cfjenotat. eít. M. Quid fi prímís dicbus illa ínz Cibus. ferius non defcendcríz .G. Clyftere ex &d94 medica aqua ípía medícata cum mclle;zaccaro ^r fui na & (ale educenda eft ; & cibus longíüs ^97, ditferendus, Ide etíam faciendum ett,(t m h aec ílla per urínam,aut uomírum duntaxat M n Sen á reddíta fuerít. Atnon omnes fimiliter «j, 5i íllam excernunt, fed alij ín lccto , alij Ítt opnpeg aq iam fedili, alijíanambulando egerunt. INeC eoru, — cibusant fumendus eít, goi uenter | |ÍAj - 39 DE BALNEIS: Cibusna atte ea liberatus fuerít. INíhil enim eft dez famendu, — teríus ín. mediícatze íftius aquae ufu, quámaquM4 quàm fipotaretíneatur , eoQ fi íd fiat, fitexet.— pofttertíam eíus potionem uitanda eft, Abfinttdu* A xa ndío ficut etiam poft aqua me^ fip ví 4i; dícatz potionem , fomno ínterdicí de^ potes di bet, fin autem cauerí nequit , faltem reddita fjcrij, horis duabus poft cibum íneatur, non Somnus 4 po- decumbendo , fed. ín fedili , capite ele2 tu4que me. Wato. quanquam przftíterit uígilem dicate, quan- clle , && tempus íucundis , honeltísig do conccden- colloquijs terere, & fi aér non dilluaz dis. det;modíce ínambulare, ut cíbus ex ftos Inambulatio. macho facilius defcendat, V efperí au^ 4 cibo cofice- tem coenandum non eft , nifi eger ual ditur, de efuríat , & cibum in prandio fumz Qu4do c*- ptum probé concoxerít, Tunc enim Pánds",C duorum ouorum lutea albumíne reíez — ctoaílumet , & modicum uíní merací dab. — fuperbibet. fin oua abhorreat, mícam luinediam P2nísuinointínctam comedet, & coz ferrenequeat, Yíandrí zaccaro conditi, quod fatis eft, Sommus quan feí(quí hora poft,le&to fe committet,quí^ doiscundus, efcet&p. Quod fi ftomachus poft quín^ Poioaque que, autíex dícs aqua faftidio DISROSNSISÉ ——- o£. £ur,aut flatus , ructüfque oríantur, poz medictte — tíonem die uno íntermíttet ? cínamose quando inkt mo autem , caryophyllo , nuce muíca« mittenda. tà , zinzibere, galanga , omnibus zac« Quibus uette caro conditis recrectur. Sape clectuaz lw fafie dto laboras . fturcij , calami odorati uulgarís , fín^ EleZusrium luto ín tabellas redígantur , tribusmue fcigranís adiectis, Síngulisquaternis, aut quínis dícbus potío íntermíttí pos teft , & aluus íníectione exaqua medi^ cata cum melleroremaríno codito,uul^ go anthofato , & oleo rofaceo & chz^ moamcelíno follicítarí, MI, Quandiu me Quandis dà dicatz iítze aqux bibeaturz G, Id mor- que medi FS borum naturz & ftatus índícabunt.alr iz pibende, fiquidem dicbus fex , aut feptem , alij i 45 DE BALNEIS ^" quindecim;aut pluríbus indigent, Cer« Rott eert44b tior autem abfolutze purgationis nota folutepi?4. e(t. cüm aquatalis excernítur , qualís tionis ex494 a (firmpta eft, IM; - Quid poftabfolu^ Pudic44. — cun potí agend fes? C ppc c potíonem agendum cenícs? f ' , ,Balneum experíundum, nam hoc cum fingulare,& partibus idoneum fit reme dium, quod CGirzci vozrixàp appellant, potionem, ut uníuerío corpori accom^ modatam fequi debet , fí morbuslioc quoq; poftulat, [Nam externís praeci pue uícijs dicati eft : quanquam etríam ad ínteríiores affectus , fed mínus quàm Lauatio in 4- potio conueniat. Sanatigiturfcabíem, qua medicata lepram , elephantía(im nondum ínue^ dd que confc- teratam, pruritum , ímpetiginem, cede» rat, mata,uítilígíne , ínflatíones ,cumoresqs ws alíos contra naturam. adhzec ad neruos refolutos,tufos, cotractos,tremulos,do^ lores cay & aliorum artuum, chía. , , Kagram,podagram, necnon ad íecorís; Correttio PM líenís&s morbos prodeft, Id autem no^ nium, ^ (rídebet , cum balneis naturalibus fzr4 pe de uiribus fuís aliquid decedat, ipf qüenon adeo morbis ad quos praefcrí^ pu funt, refpondcant, alíqua eís adij^ cíenda DIALOGVS b da cienda ele, ut effícaciores perfectioret- qüe reddantur, INam fi membrís reío- : lutís balneum accomodetur ídoneum, Balnearum u$ paralytícis medícínís corrigendum eft, resquibus Eodem modo ín aqua fübter cutem & 4^£ede« alijs uícíjs agendi ; ut poftea íntelliges, Pl«res «gri Praterea non omnes xetíín unum al n eje ueum ínfidebunt, ut plzríícy ín balneis , 5. fieri folet , quafi multiplices & uarij afs Éecius codem remedio dífcutí pofsínt; fed (ua cuíg; folia, pro morbi eíus natu raadhíbenda funt, IM, Statímnepoft potíonem , aut citra hanc balneís uten» dum erit? G. Minime, fed corpus an corpus Less tea prz parandum eft ,utbalneum cum rjoni prepas fructu & commodo experíatur, ML, | randum lacos Qua ratíone amabó íd fiet? G,. Laco» nio, nico fcu ut uulgo uocant , balneo fudas Laconicum, torio , ex cuíus uíu meatus cutís adapez riíuntur,utaqua medícata facilíus adínz teríora penetret, IM, diei tempos rc eger illi infidebít? Ci, Horís duabus Qo diei tem ab exortu folís, cüm fcilícetacr à noctur pore in/idena nís uaporíbus expurgatus fuerít t pau dtr. lulum autem ín laconíco, aut hypocauz ftocontíguo , aut balncí atreantea im T 4 DE BALNEIS morabitur * deínde lente ín fauracrum E diolou- defcendet, eí& prímís diebus non íta irinidins calído fiue natura, fiue manufacto ,ies ii: iunus ad umbilicum , íi ínferiores par^ tes laborant : fin aut medi, aut fue Quot boris. Preme, ad ceruícem ufque demergetut, laudum, ad dimidiam círcíter horam , aut paula — .... dKíutíus ín eo períeuerans. Altero díe eodem tempore balneum accedet, cídqg paulo calídiorí ad ftomachí regíonem ufqueímmergetur,X díutius quàm an^ tca,nempe horam integram, aut fefquía horam itoimorabióar. Te Quim calido ertío die codem tempore matutíno balneís adhuc calis dioribus ínfidebít , & tot horís,quotni^ d mírum uíres tolerare poterínt , conti Procorpeá: nuabiít, Aduertendum autem calidos, flats lauatios raros ,imbecilles , uel ab origine , uel à nis tempus — morbo , macilentosdp díu balneis prae prefcribeis/ fertim calídioribus infidere non poffe; d". . mec debere. frigidos autem , humidos, Frigidi CÓ ene habitos , & fortes diutíus: mulie" lieres diit. ves diutifsime : nempe ín aurora horís B cca tribusautquatuor, uefperi duabus, aut P tríbus, quod etíam fatís ete iudíco,ficut prioribus horam dimidiam , aut inte gam DIALOGVS$ Ek P" . gram ,autfummum fefquíhoram : alijs qrtuorant duas, aut plurímü tres mane, unam,uel quinque,aut duas uefperí, balneis ínfidebunt, fic taz fex bore men ut quatuor, aut quínqj,aut fex, aut Prandio «d ue fcptem,ubí natura tardíus cocoquítjaut fPertinanr 14e multü cíbi íngeftum fuerit hore à pran« "07em m» dío ad uefpertínum lauatíonis tempus «4e íntercedant, In Germanica gente quidà TOPEER totos díes noctesqy mergorum ínítar, id zen : balneís íncubant:cibum potum ín eis DEAEERUS ad (atíetatem ufquefumentes, nullo uel |. " breuifsímo fpacio ad alui detjcíendam od jd interpofito,aut faltem exiguo,ad illa re^ ,.. ab[lineat, uertuntur, INiperapud Rhetosínbab — ^"^ neís Fauorínís uídí nonnullos tum ci^ bo repletos , tum prorfus ebríos ín illis obdormiíre , ut miírü fuerit, eos crudita^ te, colícísQp, autalijs perníciofis morbis rosesmora non laboraíle, & uires eorum concidit in balneis nos fe , aut febrí , autlippitudine correptos, xia. aut fubita etíam morteoppref(los fuiíTe, Infirmi natura, uel morbo, non parum Exeedum é periclitantur , fi díutíus , quám par eft, Palreo priufe balneo ínfideant, fatíius ením. dian — exire quàm anímo deficere. Quare nuz delnqua — merus horaráà me propofitusunícuíg — pro 44. DB BALNEIS qenpus bal- pro fua natura & ftatu faciet fatís ,nifi nici pro fortealiquídfuperuenerit, quod uel ab^ fua naturac7 ftínendum ín totum balneo , ucl pau fln prefcri- cioribus ín eo refidendum horis, uel fe^ * meltantüm lauandum ín die fuadest, ut omnibus ímbecillis etíam confulo, M, Nondum retuliítionum potío ín to tum fit abíoluenda,et deínde ín balneas defcendendum,an alternis diebus aqua medicata bibenda , alternis lauatío fit Senientie tentanda, G. Dicam, tres funt in hoc mediorum fmedícorum fententíz : quídam aquam . t dc diebus alíquot fuccedentibus Lig ed dern aes effe Erie quidam hoc l«uatione 4d die potandam, , alteto ín ez lauandum s ter quogj lauatío adhibeatur.atfímor^ — — bus longior fuetít , díutíius aquam bí. — -. « bendam , & deínde etíam ín ea lauan^ .. dum dictítant, Mihi autem placet,faluo aliorum íudícío , ut aqua príus corpo tís purgandí gratía bíbatur, uel fex, uel Polie 4q4£ - feptem ,uel decem , uel quindecim , uel quotdibu | pluribus diebus pro morbí condítíonez Xaniinsands. deinde etíam lauctur totídem , aut plu» ribus , & fi morbus cxtcrna potiíísi : mum j DIALOGVS, E *- mum affligat , ut cítra potíonem bal t5 neum adhibeatur, Imbecíllis,quí aqua — potionem deíiderant , tertio quoque die, uel duobus contínuís eam bibenz dam, tertío conquiefcendum efle cenz à fco, & ín eo clyfterem ex ílla confez Cbfterexae cium, ficut fupra monui , inrjcíendum,; qu medicata quí fepe amplíus quàm potío aquae 4filá. proficere v — nofiri cüm qiAoA 700 (int , balneís magís utuntur, | fiue morbus interiora , ios exteríora Mibapese ine corporís membra obfideat: € fiquan» 4,5, do bibunt, quod tamen raríus accídit, íd in ipíis baineís plerunque , eadem hora, & die facíunt, quo balneí inb | dent , magno etrore & incommodo, Cur 8 «qe INamquz per aluum € urínam excer- medicate poe nídebent, balnei calore pertotum corz f € laua» pus rapíuntur, fiuntiy humortü motus 9" fimo contraríj. Nam aquz potío per ínferio. 4" tempore ra,utdíxcorpus purgat: balneum hus Pete rootes ad externa cutem euocat , e pn meatus difcutit. Qui ergo recte & pru» , yj non, denter aquís medícatís ut(uelít , eum voor modum & ordínem , quem prefcrip(i ie acne ufus ania, fequatur , omnitp cibo, potu , & rato, -- . DE. BÁLNEIS- : cibà potuc; fomno abftíneat, quandíu in illis refte fomno in bal- debit.Sin autem quis cibo fe carere pofz ntoab[linen- fetantifper diffidat, uuarum paflarnm du. ^ — Corinthíacarum aqua elotarum coz Antebalne&. cblearía duo, cum tríplo uíní dílutí mo» q«id[untr€ | do ante balneum affumet , aut pruna liceat. aliquot ín aqua macerata , aut panís toftí, maceratique in uíno diluto , aut Martcící dícti paululum , aut bellaría " quadam , condítáque zaccaro , ut core tícem cítri, aut malí medici, fimilíáque valorim mo. ingeret. In Italía plerunque alíam a2 dusinaquj, Quam medícatam bibere, ín alía laua^ vum potioni «€ folent , eo quod hac magís potuí, E bus. íla balneis accommodata fit , uerbí -..- . gratía, íi potionem fumat zger ex a7 - qua Villen(í , balneum ac lauatio- —- ^ mem ín aqua Corfenz abíoluac, IV, - — Quibus notís cognofram , an bab ... Balneiprofus neum fit profuturum? G, Sí uenter furinotà, — Ítatim prímís diebus fpínam uerfus contrahatur: fin autem infletur;aut tor^ míníbus afflígatur , ínutile etit, ficut ez tíam fi quís ín prímo íngreffu uri & todí intus uídeatur , deínde horrere ín^. cipiat, 1M, Quot díebus ín totum balncis " . bpiáLOGVS EL —— — 43 balneis citra potionem utendum erít? Lundi tem; G. Certo przícribi id nequít, nam az pusuniuer liz alijs efficaciores : deínde hi díutius, fum certópre íllí mínus ín eís perfeuerare poflunt, fcribi nequi, Quz natura calidz funt , cítíus uíres fuas corporíbus ínfinuant ; quz ígne B4lnte natue calefiunt, tardius, In Germanía me '4«4lide effis díci aegris alijs octuagínta, alijs nonaz isis: gínta, alis centum , alijs plures laua - I: tíonís horasimperantgcüm true fur. kar rentquot quifque ferre potuerít. Hínc 55s fit communíter , ut quí multis horís (5, i, pres quotídielauant,díebus octo, autquíne fribmdig ^ decím curatíonem abíoluant , quí boris, paucioríbus uígíntí, aut trígínta , ue« rum fine ullo ordíne &'íudicío, Sauaz ronola memini quoídam fuo tem^ pore menfes duos , & plures balneis " ufos fuiffe , indubie paucis quotídie ' horís, Sunt autem, quítuncá balneís Exulceratio abítínendum eíle doceant , quando ctis nó feme cutís ex facultate illarum nímírum ex Pe laudatur, fale ulcerata rurfus con(anuerít: quanz - quàm ínueníantnt , qui bís , autter ex^ ulcerentur , conualeícántque, alij uez t0 ne fcmcl quídem , fed matería ín hís : paulatim — Vulgarium error in cutis as DE BALNEI$ paulatim per meatus dígerítur , quod índubíe pro corporis habítu , fiueraro; (iue denfo , fiue mediocríter accídi INon mírum eft eos , quiiuxta fontium uenas calidí(símas per totos alíquot dies , € noctes re(ident , ftatím exulcez rarí, INon eít facultatíaclaudibalneaz rum quarumcunque cutís rofio exul, ceratíogp tríbuenda , fed potíus acr& exulcerationg moníz falís , ac nítri , quz ín eís conti indisenil nentur, Sí eiufmodi aqua medícata biz . batur, cutís multo facilius exulceratur, - adhuc recens & mollis, Siccata íam . rurfus perfe confane(cit, Valde ígitur J ex cutisroa A | (7 errant quí tamdíu lauandum efle cenz fent , donec cutis erodatur. nam índe fipius apertíones;uel obftructiones,a^ Aijgpmultaffectus oríunturquí ad mor tem ufque perfeuerant. Quare non eff X da exulceratío , ut paucis diez bus cutratío abíoluatur , cum non fi ne pérículo fíat , przfertím ín fjs , quá corpore tenuí, ucl non fatís purgato, fed cíbís etiam in balneis aflumptís pee adeo contínenter eís ínfident, Quod igitur certius fignum cura tíoni nis &xeperit, & functiones naturae ueges DIALOGYS I. 49 tionis ín balneo abfolute. iudicas, G, Cetimcamts Sí corpus meliüs quàm antea habere f'^ri iudicii te fluo. tíores exíftat, Namquínonadeo mul c, uil á tís recrementís humorum redundant, facli; dia. & probéantea purgati funt, decentic ficultcr exile uíciu utuntur, eorum cutís nó tama cer, — cile ficut aliorum,quí contrario modo ick fe habent, rubefcit,erodíturgp,nifi uio Pericula ex ni lenta illa, € contínualauatíone uin ? contür«o naturz íntulcrínt-quanquam: nonnul Pet lineficquidem cutís rubor em contra Quidex uios hunt, fed mortem potíus libi acce Celeé lenta Liation gant,aut tantam uiícerum Ímbecillíta. meaccidat, - acm accerfuntutnunquam ea dpdr ftíinumroburreftítuerepofsínt, Fatee or. quidem exulcerationem íllam. ex balneis: COtractam egtís nonnunquáa - commodiíaliquíd adferre,fed id quo E eueníre poteft. Vindel cx ci e fontes.illi (acri , & falubres aquarum /.7,/-. medícatarum exítíaless & pernícioft ^. uulgoe 'eftímentur,. fed homínes. pru dentes. nullam rem tam utilem,et com Malus bonas modam eífenorunt , quz non, (i male rum reram db E temeic ca utamur, noxía fiat & | épe ufu, a£ 31 .DE BALNEIS ftifera; M, Qandiu eger balneís ínfi» debitam mihí conftat,quomodo au* tem illas egreffus fe geret,ctíamaudis redefidero, G. R.ecté mones.curatío enímnon Íolüm ín balneis ,fed etiam fred extra illas fieri debet. Prímüg (gitur best. ín tepídarío calídís línteís , aut fpon^ 2s Sljsfíccis abfteret; curíofedp í inueftí^ Quis, mentis inuolüídebet ,utífrigus ad eü Sois MÓR afpiret; dcíndein Coclaui& lecto Sido... calidoja uentís & aéretaüto ad horam . decumbet (udábír& , fi natura ad id : ^ abfqgmultís € grauibus óperimehitís sorimisa bul proclíuís eft/fomnamé breuem;fíiuó ne. es fudorecaptabit;nonantea, Eti | &ró hícetíam non fuperueníat, tame Ybébel 'id tempus;quod díxi;ínIecto riflio nf du Cónquielcet itidé füdore,fi erupítylíne Mis xis c ; teísabfterfo , totum corpus frícetüf, wmi, ^ prefertím refoliftis; Ante omnía ueró : - Caputexiccandim eft: , ut quod plu» rimum offendatur,fi recrementa eíus, Caput exicci« Ob cutem obftructam , n6 euaporent. xum quaréà Atfifricionesob dolorem autülce? Wd» — rafierínequeat,glans fubíjcienda eft. 'Induuusi iterum ueftimentis, ín aerem tem Balieas egref DIALOGYS ks $i t* temperatum & purum egredietur, do : neciterü. xefrigeicat paululum, autín | Exercitstio 3 «onclauí modice ambulabit, ut flatus ^2 alneo qualis & uaporcs ex balnei calore contracii ; C juan oi difcutíantur, In nephritide, X urina mac. dífficultatefolentetíam quedam conz — díta, & pulueres exhíberi poft bale ncii ,uclaqua potione, nempe electuz Ejus aríum Iuítinianü , aut Líthontribon tufinanun, dicum,uel medicamentum quodrecí Libanii pit ,Nudeorum perficorum , cerafo; ^ rum fingulorü drachme dua: daucí, Meiiconeni fcfeleos montani, (ingulorü drachma " 'rPhriite ex: [cmínis fceniculi;anifi, elycyrrbíz /^» ; dia aln ze fingulorum femuncía , artemifiz uncía,zaccarí (modícum,Ín puluerem pulus 44 cali redacta míxtat » cochlearís íhftar ex adum. : uinoalbot tenuí, uel aqua naturali , fi | e conuenit , affumi debent, Aliquatido zulapía quadam, ucl dez cóoctaque renes & uefícam affediá re fpiciunt,leuíterg utinam mouet, qua [line d. lia optime fieri poffunt, ex benedi. fice xL n caryophyllata xquilegio fpinofo,car2" - d lua benedicto ,& fimilibus: uel exa quis aquilegi fpinofi; Miedihr , utri cU JA. 1 E ü Lj - do conueniat; Hs Tuis a ln ddl s. DE BALNEIS | - üftg fefeuncía , oletex eranis — . guttis tribus. ML, Porcftne aqua medio ES ns did alijs modis,qüàm potu .& Táiso vjtilai 4; - tone egrís prodeffe? G. Vig; in fotus adque ftillatione & fotu uerüm fiécurandt nicdicate, ritiones. M oe memb ris o "oec quibiibiimór nis Gap daga? Hs cetebrum fla: is c — B EXE jAqud inftillittrrod " mes st «, efpttio atitehr, Cm tieruorumi/fpiticg kN IAe CU -:; d3fores ,refoluciones & fi tes Bu meditrm m ee , risp a E ís npa epu. fE& tumidis congruit, uotnü - 04 d do aqua capiti iibftillari no Ct - ovde, d 4 fyheiptttinftiflanda eft ; caput linteó Pu um cnius neilla difluat: tei Ora tier doen X MEAM 1afti DIALOGYS L. T modicum;illínantur, ne humor mà? tería caloreaque: ad oculosalíaué mk. bra concitetur, Hocautemcauetide2 |. - bet, neagua íufto fit calídior, autírigi — —€— díoretcoragioncaliquainfedts.C .Cüm finite, ugroinocciput danda , elt, caput Iínz | teonon circundandum, fed aqua per fpi! inam fluete finenda cít,ut etiam uis ilasinfinaetur. M. Quando hac fíe2 vot top oder G, Non primis lauarionis tfillionis dich ^d de SUA dei íam aliquadi, "P^ (tillanda autem Quod - phe d Id porro e Pericula ex lomnesaguas fulfurcas, bitumíno qua vinis cd Ed uehementer. calida inftillenz lida inflata, ieniriculnat iecoriqp adeo ef e A. v4 7 43151 fs pera tperf;epemortem ín — ferant; ieieie jermanís & alijs qui id - copíoi iore al ímept utuntur »cuiut Germanis pes eungia uerum EUR admodum cali 4/4, la ou il stiontis. efe perículofam, . nA À. Quomodo fotus adhíberi folet? A üncliüteísyauc [pongfjs: aqua bal rotuex aqua icàrum- phia ing fouentur; c luto, npn ces rover b E. ij D jd we ecu alolidp.d 449 $4 - Rumex f "^ m: $c DE BÁLNEIS ^ IAYIM -— im^ cxtem caratio uis balneard aqua in primis. diei Perfitum ^ teri tarnen etiam lato uentrí obducto, Quodautede fulfüreís & bítumino? - fisaquis inftillandís díctum eft; hoc e4 tíam deluto ipfarü capíití;aut przecoró dijs,aut pectori inducto, fentiendum: atq; hzc de curandí per aquas medi caüsrationibus habuí,que cognítióé digna putem. M, Habeo gratía, quod eamíhi fignificare dignatus fís , quat olím praeceptores méí tanqua arcana quedam,(ibi folis ferparc uoluerunt, DIALOGVYS E. 8 Vni preterhoc adhuc exponas,an fí unüdütaxatcorporísmembrüaliqua, ——. . curationis parte índígeat, etía totius. -— corporis euacuatio fit neceffaría? Ci, fenpalindief Indubic. nam calor aquarü humores £i, criam c fupexlluos quofcunqi ia corpore con pars. tais tentos,ad parté affecti, aut alia nobiz affecta fuerit. liorem prouocat,unde morbí fepe ínz curabiles oríütur, M, Quíscibus com muniterín balneís conuenit? G, Qui : boni lese Seg can) facilis, ut o4 CP "E vd ua recetía,(ufcula;ex capís puiliftg cov 777^ "6^ hortalibus,elíxis:deínde eti eorü car c, nes,hedorumt&,& uítulorü factantíü, x uenatione capreolos comendo fí Ex pifcibus faxa pit. Pc? H $5 n 234 : ; ;! -Pifces. esthymalijupiftrutha;fundulipper ^—— C265 dd genus alij. INocent oua dura, Qué nocent fríxa, caro agnina, leporína,necnon inbaizcirefza randium animalium , prafertím faz lenti, '& fumo índurata,ut bubula, hirz C^ £rndis CU s! €ena ,.eeruíng , fuillà; quanquam $55 DE BALNEIS iuuenum adhuc ferat aliquando con Auc. cedi poffit, Interaues,quae pedibus nf Pfces. & eruum efus obeft, Ex pí Ola, tunturjanarum,anferum , pauonurrns ilcibus indi rati;elutínoff,molli carne pradiíti;an? guillzcypríni,quíuulgo carpe dicun tur, & tincae minus laudantur, Inter olera;braífica, & quzlibeclegumina, poma,omnesfurculorum fructus.ín^ fuperacida omnia, falfa, lactaría ,0* mne genus píftoríum , pu[menta? ría ex farinís facta; panificía , cafcus, Potus in bal- IM, Quis potus conducit? G. Potus Aqua cruda fterümg , : ts nue,clarum,lene& gencofum.uelpe rietíam rubellum optímé ftomacho conuenit, Aqua cruda & frígídano4 xía eftuinumQ dilutum,maxíme au2 remrefrígeratum , fi tamen illud ua Padum ma. lentíus fit,tuncrecteaqua cocta díluí? gsqumcs turquod dímídi calicis ínftat una ru fend ce fumi poteft nam fatiuseft , modici Fr et s lis uícíbus , quàm copiofüm ft ulaffamere, M. Idemne cibus ad o2 inia uícia quibus (ingule balnee có? ueniunt DIALEOGVS L' s» uenimnt,exufu eft^ G, Nequaquam; : fed fua caíqy morbo uictus ratíó prz ^ fcribendaeft;quabalnearumpropríe ^^ ——5— nri tati cofentíat.uerbí eratía, que exaürf pígmento ,fíuearfenico conftant , ín , Li 3 em lir " — . H neis tenuí uíctu uiresfuas ofteduntique ex "* 3 Y' bis coyeniat, auro, corroborante exoptimo quogj cibo & potu indigent, Podagricis cor poríbus,rheumatícís;etíd genus alijs, in quibus uífcofihuimores abundant, tenui(ísímus uíctus conuenit, In mor? bísautem fimilibus, quínon exeíuf? modi lutínofis conftant humoribus, plenior requiritur, Adhacpríoresef? ficacioribus balneis € longíoreíneís .. tempore ; alij leuioríbus & breuioré fpacío curantur, M, Audíuí olim multa tjs, qui aquís medicatís, & eas rum balneísutuntur,fuperuenire ut anímídefectionem , íecorís, renumc íntemperíem calídam , capitis deftil (til lationem, eíustg dolorem, fitim ,& a» Ici zftrictionem alíatp fimilia, Quo» anodo autem eís fubueníam,libenter exte condifcerem, G. Vulgi dictum €ft5quod malí mne ccigiies Vim SB c 3 3$ DE BÁLNEIS . Syuptomatis collere, uerüm hoc non ín omhiíbuss e cafibus i necfemper fierí didicimus, Sí ergo a2 bineru" ^ níma deficíat,aquísodoratís naríbus ufu qon: admotís , aut aqua cinamomi deítils latícía cum. momento zulapij rofatí; Aume i E fe- bellarís,herbís codítís Zaccaro , quas quomodo emrigas, «OnÍeruasuocant, ucl eledtuarijs ucl eo quod manum Chriíií appellant, ucl panís momento ex uíno, fuccoue malípuníci ,autpane marfico recrea2 ti debet. Ex hís etíam cü m uíres imbe2 cilla funt,ín balnei íngre(Tu, ucl egref .. , fu,períndeutín ipie infeffu aliquid ex Férsihw hiberepotes, M, Quid fi febris incí? ns 0 dat? G, Abftinendüà balneis, ubí ue? n uon: 1o illa remíttit;cafíc fiftularís uncie ín2 fiar, cü zaccarí etglyzyrrhíze modíco - exbibendü:ucl manne optímetantun. dem, uelalía ex fyrupis aperíuntibus ebftzuciiones, etrefrígeràtibusremez día,necantea rurfusín aquas defcen2 dendü ,quàm febris i3 duobusdíiebus Eritioinfibri defierit, Artus manc & uefperileniter dait ^^ ficandi(untprafertím (ifebríseftdía ibus cx po» Xa. Cibus ex leui matería exhíbedus, tucin febri, Wusieiaqes, cui ordeum integri fit DIS incocium, DiALÓGYS,. 1 P íticoctumjautüínum tenueaquamos : dícedilutz,quodob?tacíonedperít; ——— — etfüdoreprouacar, M, Qtiomodo caa Co iecit lori iccorís, & rentrauxiliandi crit; fi fire ex balnei calore cócítetur? G, Cüm uz T rinatraníiens naturalía extrema Urít, vire acrimo pügiít&p ín balneartt ufu ,0mnía acria, niz quibue nni falía , àmaramultiG dulcia uína, oz tizeturintála nerofa , & cócubitusuitarídeber, Ciz ». — ..» busaütrefrígerans& humiídus;exorz Chu incdos deí cremore,lacteamyedalino;olerib; '*'cr5. fpinachío;bletojlactuca;portulacayet — 7 id genusalijs petenduseft;Pífcescofe — . tuntfaxatiles,etcancrí, Potuíüíngaz pou, —— quofum;aut glyzyrrhizz , cuícortex Wd ademptus fit,autordei decocti ;autu uc uarum paffari;ex calfacta aqua macez ratarü dílurum.interdit prodeft wínü, Cáler iecoris ín quo tragacanthí ; uel feminis papaz C reum qui uerís albi paulüm inferbuerit;Quinez 9cvretin tíamíuuatfuccusglyzyrhizediemor |^ ^7 €tetp ín oreretétus, paulatimépdeglue 1. s titus, Sic etíà ele&iaríum díatragacte co iro, thum frigidum deglaticdum'récté exe ji or reum, hibetar, Adidemualettragema mané pn, is & uefperiantecibüfumptum3: quod calor icri tccipit feminum laciuca ; portulaca; c reu Li DE-BÁUREIS- cucurbítzemelonum, papaueris albi, fingulotuim drachmam , cínamomí drachmas duas ; glyzyrrhíza expur? gatz drachmam,zaccarírof acei in-tef fellastedactí libram, Extrínfecus au2 . tem praccordía dextraante balneas;aC Certum fane poftillas,cerato fantaliao illini debet; tli ad ic aut albo Galeniunguento cum cam? eu. phorzimnodiíco obduci,Lumbí autem "—— Meer unguenrohoc; quod je tceratí fantalíni , refrigerantís Cras Memes , leníc utríufgs uncía ?' ex dn rofacea " fiarunguentum.- Quod fi calorcítta ,, Aacrimoníam urinzínfeftet;fyrupi ace Syrupi iecur. tatíunciae duze,cum aqua íntybi, a ci^ mm choríj ínaurora fümentur , uel fyrupi cacído fite fuegos autexlimonibus 3g» ennfeditanorademexesdésqua, M ip rec c Qu civem erit it caput ex balneis Capitis dolor a fectüm fueritz G. Send euen2 ex fumis x trículo furfum eletatí4ad caputferan maporib vaciiqibár tur doloremá excitanz, coríandrum dfi, przpatatum cxufuerít, & coafeciía , excotoneís , fine. aromatibusácíba Clpotipán fumpta, Ante íllum uero 'catapotía — sephapgipa, uchexhiapienimph 5 ;;; e cons ;. s E €- . - ioslgun - DIALOGVS1 ét s d conferunt ;qüibus commufies hu» morum materíz, in primís uenis cons tetitze éducuntur,fín autem humores in eápiteexcalorebalnearum elique? fcant;& in parces: ánferiores deftillent, P or ECi x&v e oov; feu (svuezir iov apelz peftiluti, cis latjcátapotijsaflaieret, & finequibus, piis quibus dráchrüiz femifsisinftar,exaqua foení tollatur, tuli ütendum.: Syncipítí autem3quá &oronalís commillüra eft; pu. uluisfub, ^ d ies tilís ex caryophyllis;uelagalacho, uel '^^ ftyrace calamíteante fomnum ámpo vendus cft; melanthium autem ferico panno;aurlinzo rato ílligattmmn jnaríz büs àdmoueté/deber , przefertímubí defluxio cft tenuis; M. Quid remedg eonfulis;(i fitís excrucíerz G. V uaspaf Sitis renedia fásin aqudaprobélotas,cochlearísmio |: 55. doóffeces juel zulapium uíolaceuim hou ecáqia tnirybi, aüteichorijautinqua E etdeum fitiacoctam,aurfontanazuel ténáicum quódtecipit: Zaccarirofaz cordium ad éistriolacei jcyrfij; fingulorum fefquiz. fum. : Bri ehma; ;Díaprunonfímplicsdrach —'' ^^ Titi .fyrapíagetapifimplicis; uíolae — ma cciyütiiufcqg quantum ad mifturam fas | | tís ^. " "NON au e DE PÁLNEI tis eft, Przeterhecconducitcoraffium; uci criftallum ín ore continere,aut. nu cleos prinorum;cerafíorümue, Blin dfhita Quomodo aluum a(tríctá foluemusz quibus fols G, Iufculís emollíentíbus, ut malu; ügp. $$ Uiolarum;autbrafsicz trientis ín(tar; sco 2 €«wmzaccari momento-; uel duorum ouorumluteís crudis, iurí piforü aut EC galliag calido iníectís abforptisqg:ucl "' ^ uuíspafsís duorum cochlearíü moda ^ a(lumptís:uel prunís damafcenís be4 nematurís, & dulcibus ; (í(c tamen ut . Omníahzcpaulóante cibum (uman4 tur, Ex medicamentis cafiae fiftularís | lleacivtioliqid a ia Jis S S dateauié ciumsdieungdib: uel deco4 — €f adde: fto :emollientíum-herbarum , cui elea wi eftricios ctuarij | catholíconís uncía fit addita, nen. Zaccarum rubrum;& falís modicum, perclyfterem índito; uel capitis uerue & 505 einídecocto;cuí zacearum,mel,SCca2 fia fiftularís fínt adiecta: uel glandí4 E cM farína in maflam re* pensum dada & fale; uel pinguis. fuilla 3] falía. ; : DIALOGYS I. 63 falfafotmatis, M; Satís fuperimihi cómunes aquarum medicatarü faculs tates X ufum explícaftí; nunc quibus exrebusfoffilibuscelebríoresfingüle |. — ... conftent , quibuíi morbís peculíariz teruelutiles, u Inoxiz fint , recens feas, G. Facíam libenter ; fed prís inüm natura calídas ordíne proponaz ceínde queueltepíde,uel frigíde. igne externo &€ manu calcfiunt;perfequar, "Tresigitur medícati fontes ín Germa nía noftra ade feruent ; prefertím íus Fonfes feruen &ta originem; utnon f lüm ouaineís (5 Gems 'toquí,fed ctíamanímantes , quzeipfis Menlms et immerguntur, perfundunturg;glas ,. ... . bras efficiat ;acprímus eft ín Boemia, ? "alter eorum quí à Carolo quartorege rons Carolia Carolini dícuntur, Secandus exifrít nu. E uíolim Marci Aurelij Antoniníjutüic Fons M.Aure 'Badenfis diciturjinter Martianam fyl 'j Aitonni. uam & Rhenüm fcaturíens, "T'ertíus quí e Martiacisvifibadz in plates exz E m. *at, M. Defcribetreshofcefontesex. -— *qiribus conftentfoffilibusfinguli, & .'^ — . quas uires obtíneanz, G E R. Q4JN.- i33. c MD C | AQVAE 5. T e DE BALNEIS: AQ YAE CALIDAE. CAROLE. Tis due in Boemia. asque calo Duofunt fores; ín primo Boémíeas n. ditu; Caroli quarti regis nomínecele bbratíno equétamé fcructes:(cd unus, exeistepidus natura cxiltit, de quoa» liás:alter ín(igniter calidus, cuius nüe mentionem facimussiuxta Elbogan oppidum , aquís limpidis,iacer mons tesaltiffimos , quí partímad fepten* cud tríonem,;partím ad iméerídíem Ípeciáts - emanat,fulfure& alumíne imbutus, — Eíus balnee addoloréfpinz,& coxen "i Uum ,membratip refoluta-& congra? -efficaces funtarticularíos morb difcutiunt, renum calculos & ucficge - minu unt; frígidos uulue a^ ecuss - "abumifluorem,tterílitatem emédant; po MU " featisuícia ut fcabiem »impetigincit, leprati crurum tumotes flatuoíos TUN , &laxos diflipanr, Atcalidis ficcísGg na "Bue Caroli turís& affectíbusynecnon aduleícené | uS acp mem mo^ DiALOGV$ IL .éj - AQVAE CALIDAE BADENSES$ . ad [yluam Martianam [iue Hira ; : 114 ciniám, ro "Mea Aqua Badenfes,que inter Rhenum | & fyluam Mardíanam íuxta oppidum , |. ,. 25a0«n/ undeipfx ettotaditio nomen MANN accepit (caturíunt,fale copíofo;alumine " * & fulfuremodíco infectz ,utíncanalt^ | busperquosmanant, cuíuísapparet, ^^'^ Potz frigidam íecorís , lenísQg & uenz p445, 9 trículiíatemperiem fanantzmalum cor uires ex pos poris habítum emendant: aquam ín» t, s. t ter cutem, fpirandi difficultate , afthma difcutiunt: coli, renümque dolores Ie níunt: calculum , urínze difficultatem, frigídos uteriaffectus; album eíus fluoz rem; & fterilitatc ex frígore nimio conz tractam tollunt, Lauatíone autem frt/expjwis; — m^ à capite in pe&us defüllationes .— ^ nt: oculos humídos , fonitus intra | - aures , alíatg uicia fuperius commmoz gata, quz ex potíone corríci díxi,díícuz atiunt, Deníg membra tremula, X tor^ -pída, rigores neruorum ,aliosg frigiz - dos & humidos affectus , nec nane | eene D E DÉ BÁLNEIS dagticum,ifchiadicum, & artícularíurm prz ceterís balneis fanant, Poftremó Ícabiem,fmpetíginem, & alías cutís ma culas , crurümque ínflationes,X ulcera éürant.At mulieribus magís,prarertím ». frígidioríbus natura,quàm uírís ídonee exiltunt, ni(i etiam frígidíore temperaz fcsquisus ais P mento praditi fint.Calidísautem & fice uefenur, emma ; "e fimilibus COEM ara - - utiles I AQVAE. CALIDAE VISEBÁ-- denfes uulgo igrtmeter Md M aquze olím: ru diauE 1d dic di M. ee tue tía ultra Rhe numdifítantes , ex fulture ; Eur Vifbdun ca talidab ires Vifb4» V bí dolío quodam exceptz , aliquanz 4444 tum. deferbuerínt , potz ad fií gídosto^ Yun expofi. ciurs corporís humores afthma;d ditficul tatem fpírítus,& urínzeaquam ínter cu. tem, alíaty id genus uicía ex frigida & —-— humida matería cótracta eníunt, infeffus aquae conu rum Vifpaden 1n balneís & ínfeffu ad morbum arti fium. €ularium, uterum frígidi, albos mulíe rum prALoGvs f s $3 Fám fluores, podagrici, articulariumá dolorem, prafertím exfrígída & humi —— da matéría contractum ualent, Inftilla^ | t2 ad capítis defluxiones frígídas , alíá^ Infüllstio a2 que uícía conferunt, INoxiz funtcali E do temperamento przdítís , adolefcene » o. tíbus , & bílíofis tum naturís, tum affe /;,, quibus dibus. Quare hic animadueríio díliz s, — gens habenda eft, ne ín cholera, mots : bo regio, febribus , ínflammatíone ui^ ferum ,! cuiquam przícribantur, Ate que hzc de tribus íllís feruentium a^. | quarum fontibus referenda tibi cenfui, deg funt calore , quasnunc ubiungam; AQ, AE CALIDAE CASTIEN- fs , uulgo Coficin ru Pe " B iss | "principatu luuanienit , uu o Mom Galtsbutg,/ ex calce pyrítum ,ftíbí, e^ ^ue cofien iusgp falenuro, aquz calidz orígínem trahunt,aris,aurí, X argenti pardicípes, .Potu aífumptz colícos , per urínam p,,;, 4qués .& aluum fanant : meníes retentos jy is Can -qprouocant , nímíum fluentes fiftunt, zy — ^ & morbís conuale&entes recreant, .- 1] 6$ . . DE BALNEIS$ ; B4heeCas In balneis podagrícos ex frigidis hu» flienfis quid. moribus uuant , paralytícos,quí non» faciánt, ^... dum extoto emacíati funt, refícíunt: le^ "t ^. profis nouam cutem procreant ; ulcera putrida rodentiaQp , ubí príus mundata tucríntfanant,. 7. AQYAE CALIDAE BADENSES ' deron pA n : In Auftríz oppido, quod inde Bada fia Baden- uocatur aquz funt multi fulfurís, paue nasirit.. coris nitri ; mínimí aluminis partici : .pes. Potzthoracem pítuíta erauatum Potio dquaru P c P x SESbOlim; Badenfiam is liberant t íecorí, uentrículo,& ín eftinis auxílíantur: pítuitam incidunt, & extez — .— —-. muant: utero uero humoribus uifcofis t oppleto &€ índurato fubueniunt ; men2 -- fes promouent, X album fluorem corz fumunt: memoríam amiífTam reftituüt, capitis dolori ex pituita uertigínitp opiz Fow. —tulantur, fi illud aqua ipfarum fotreas Infülatioa« tur , auteam ex alto deftillantem reciz duarumBá- píat, ítatamen ut corpus totum prius fit denfium in euacuatum; alíoquí perículum refolu- au[tria, VES" tionis, DIALOGVS I. 69 tionis, aut lippitudíinis immínet, neruís Balzee nas ex hümore ítriguís & refolutís confe denfes in au« runt ; furdítatem , Hatus & fonítus intra firiaad quid aures dífcutiunt, 1n balneís podagrae &rafns ...— pítuítofz recentíauxilíantur,ínueterae 7500 tam autemleuant:; artículís íam ex ea .—— 555 debílítatis & humore plenís fubueni^ unt, Quínctíam malignís & ferpenti^,, bus ulceribus , eryfipelatis , & cancrís As — Ri : , cent ipfarum profunt, Diíliofisautem naturís, mací- ,«, lentís, pueris, adulefcentibus, erauídís, nifi partu ínftante,ut ex cís facilior eua. dat, aduerfantur. Harum aquarum u^ Quandoas. fus , ín menfe iunio , iulio , auguíto & que Badenfas fecptembrifalubríor eft, có quod ín alijs i auftriafee acr tum anní , tum montium ntuíbus lubres. «- tunc regentíum ratíone frígidior exíz ftat, Simili fert matería,& facultate con Aque Villas ftantaquz Iulij Carnici , nuric V íllaci cesfes. dictí , 'yrollenfes , & in Teplitz Boe Tepltz. mix: necnon ín cíufdem adítu iuxta | Elboganum fulture & alumine infez BalteeElbos Ciz, In balneis ad dolorem fpinz & co- gave. xendicum,membrag refolura,aut con^ 24,48 DE BAL/NEIS ÁQVAE CALIDAE ABVDÁCI e in. Baioaria. dAqueapd /— Apud Abadacum Baioariz caftel^ Abudscuni in lum uulgo 2Ibed/ fuper Reginobur^ bao — oumaqux calídz exfulfurc;alumine &C nítro conftant : odore oua fríxa refe^ runt, ldem po(lunt , quod füperíds ^s. commemeratz., artículario morbo ínfis ... gníter conferre dícuntur,eodp etíam Cae íar Carolus quíntus ills ufus eft , me^ dícorum fuorum confilio, - . AQYAE CALIDAE EMBs s. aqüz calide,í m — .». tho, & modico nítro infectze que a uico — c. Embs proximo nomen habent,ac par^ tím liberum habent aérem , partím fub potio 4quarj cameratis ínclufe funt teftudinibus.Po^ Enb[enfium tacfenfus ínftrumenta crafsis, & pituito quid poit." fis humoribus expurgantafthma;etdif ficilem fpíirationem fanant:colíco dolo^ tí faccurrunt: calculos renim commis . nuunt: uterum exfrigida intemperie & humos ^c —À DIALOGVS.L ^ 7i. humoribus fimilibus infoecundárefti Baltee Emba tuunt, Balnee ex eís neruos & artículos fenfes ad quid. íuuant: fpícula, fclopos,alíagp diu cor-waleam, ——— poríínfixa extrahunt, ueteragulceta, 55-57 & abícefius frigidos;fi non bene curati A fuerínt,curfus aperiunt & purgant,de^ VU inde conglutínant , & cicatríiccobduz cunt: torpídís refolutísqp membris ,ar^ tículario morbo, & podagra ínfeftatís auxilíantur, przfertím fi frigidus huz - mor hzc mala procrearít: naturalía uíz rorum íncfficacía corroborant : uenz trís profluuium fiftunt, In balneis, fcaz bíem ctalía cutís uícía exterunt.Omnt? 4o, ppp, bus autem , quibus aqux fuperfotes, fof; guibus ha quoque aduerfantur , unde fít, ut yoceqyt, paure cís cítra confilium períti mez díci uft,multo deteríoremualetudinem, quám anteá babuerínt , experiantur, fMírum dí&u eft , quód proxime has aquas , fontes frigidiufculi (caturíant, ímo quod fi calida ille aquae ín cellam uinaríam,autalímm locum frígidiorem ponantur, acídz euadant: undeconij^ «ío aliquid chalcanthí €ís cííe admixa Ei: F íi * LA 9 DE PÁLNEIS AQV&AE CALIDAE i ies Aquenfer, Aque Adun | Fontes Aquenfes ín folo plano pre^ | teraliorum naturam , prope cíuítctem. Imperialem Aquifgranum fcaturiunt, fülare fale et alumine ímbute,Eun:bíen fium more propemodi feruentes ; cum potztum in balneis ille falurares funt Quibus pro» necuofis, contufis, uulfis, ruptis, díftorz fn, ^ tísQ membris : perfríciionem exper^ ta torpída.refolutadgp inftaurant: uteros mulícrum egregie calefacíunt , ut faci lids concipíant, externa corporis uícia, ... inbalneismírifictabftergunt, Verum (o, €ümfontes ifti nullis fint montibus círz cundati, quibus nies diu cótineantur, , .2, inipfouerecüm temperatíus cft, oris Qui obs. conuenire poífent. Nemo autem nan - f'& ^^ racalidiore;autbiliofo affectus morbo, |. fiuepuer, fiue adulefcens, fiuc iuuenis, commodum ex eis fentíet, — AQYAE CALIDAE BADENSES - dpud Heluctios, Aue Dadeta--— Haeapud Heluetios , non procutafs s piitil- oppido quod ctamab illis 25aben ape fchton pellas * -— DIAELOGVÉ 1 - - pelfatum eft, fcaturíunt, fulfurecopío^ fo, etalumíne modico imbutzx:nulla ae ris tepeftate muttur, nifi quod aliquan da calídíores, aliquando tepidiores exí« fiant. Potx quamuís ob copiofuu fülz Potio «quara fur míníme (int gratz , tamen pítuítofis b«denfium ax ftomachi affectibus, ínteftínorumG ob Pd Helucs ftructionibus ,angufiijs thoracis, fpírí^ ^95. : tus,X urine difficultatí profunt. Incas ! put datz , ut nuper docui omnibus fri^ Ufllate 4» gidis humidísip uíctjs cerebri conueni- i € unt: defluxíones humorum ex capíte; fc pe fiueín linguam, fiuc ín palatum fiue in alía membra factas , ficcant : memo» tíam uíuant, omnefque feníus uícíatos, nontamen cx orígíne , fed mala uictus ratione, pracfettím uifum , auditum, € odoratum reftítunt ; cibí faftídium, malamé&p «oncoctionem emendant: ui (cerum.obftru&iones aperíuntzrenum affectibus medentur ; menfes retentos promouent: uuluam ftrangulatu perí^ clíranrem liberant;prolapfam,inlocum reftituunt ; fcecundítatem mulieríbus *onciliant;prarfertím frigidioríbus.imo faommbusmorbis esami mulie — E zoo HE w- | 74 DE BÁLNÉEIS - PdheeBa- busmagisquaám uírísex ufu funt, Caes — denfsspud terum balnez ípfatum externis cutís.— Heweios —wicijs peculíaríter profünt; fcabici, pfuz: ritui impetipini, nec non artícularío do. lorí, tum quí manus , tum quí coxas;. tum quí pedes ínfefLlat ; ex frigidis hue. . moríbus contracto, Atnoxíz funt haze Ade Bad" 4o ttm potz ,tum ín balneis, calídís fes apud Hel-. By (iccis corporíbus : ítem puerís , aduz uctios quibus ,- : epe un EA Sod lefcentibus, & hís proxímis, adhaec ar^ mem quato laborantibus ;artícularrs, calido humore ínfeftatis :: cholerz morbo;ie^ Corís , E eR E M sttdoutes Quando hífce utendum.efi?: G; Quiía Ps aquis B4 locus & regio illas ambíens , frígidior defbu, exiftít, & níues díutius ín ea perfene^ rant;initio xftatis,hoc éft;maío definen PCM Suis l T te magís, quam uere t ítem fn (unio, iu^ Tio;atreufto, & príma partefeptembrís, - qua calídior adhuc eft;quà altera;uten» 'dum eis effe ceníco, rHs AQYAE CALIDAE BRIGENe s im fis apua Valrfios, sp t "ECSUE — Aquzhz ín príma fuaoríginenon ealidioreg funt; quàm corpore noftro. ' —-— - rd —— DIALOGVS E -— P" ferri queant, fulfure copiofo , & pauco: : alumíne conftant, Síngulares funt ad Quibu próa. externa corporís uicía , contufa ,uulía, fist... rupta , ulcera , rigores neruorum, quos Graci eveegse uocant, tremorem & deftíllatíones capitis , fcabíem lepram & hydropem fanantimulíeribus ex tri^ gida intemperie infaecundís opitulans tur. Incommodant autem tjs quí core Quibus nos ore funt ímbecilli, & caput quidem ha «ax. tíntírmum , iecur autem & renes calídos,nec non febricitantibus & ocu« iim lis ínflammatis: V fus earum eft menfe Quando uten aprili;maio feptembri & octobrí,utpo^ 4 aquis Bri» te magís temperatis, 2135] genfibus. S5 AÁQVAB CALIDAE LEVCENs fts apud Vale[ios. . Nonlongé 3 Leuc oppido Valefioz AqueLeus rum aque medicatz gratiores eflent,ni» cen(es. fi montibus & faxís adeó cíngerentur, qua íter ad eas difficile reddunr, quam uís per oppidi facilior ad eas firaditus. 'Suntauc íllz re copíofo,& fulfureinz ecte.(uperíüscomemoratis calore fimi les, arís maxima habentpar:em, míné | : main xg s D e 2776 DE BALNEIS Polio 4qusr guftu , omnis foctorís expertes. Potae - coc gída , & humida intemperiz affectís 'AdueLeus €Urata tefícíunt, & noua cícatríce care ceifesquiby; €t expurgatam obducunt, Verüm ob, —Calidis & ficcís naturís , biliofis , rez - — . sio morbo laborantibus , erauídísqg, wenn, — ' . Aque^ | DIALOGVS L- 7 " '"AQVAB CALIDAE FABARIAÉ ' | (— Wudgo pfiffecs, £e o .. Inter alías aquas medicata$ fiattrfa Agyer calídas , non ínfímum locum obtínent, riz Pítfeg -qu« in Curíenfi agro, ínter folís orti & 6ab merídíém fcaturiunt,non longeà coeno bio pfef«s; unde nomen habent, quafi Fabaiíz,aut Fauorinegquidam uocant píperinas, Doné Deus quàm horrendo acalto ín fpecutam nobiles aquae à mez dijsfaxorumrupibus, ínter duos excel, fi(simos moteserümpuntfedhosolia ^ —— — ut confjcere licet , íntercefsit planities, ^ quam perpetua níuis ac elacieí, pet fole eeítiuum eliquatz , ex monte Galanda orm uulgaríter dicto , fluxio in praecipitem fabariarum uoraginem díui(it, tam profundam , & inter montes, opacam, ut intuenti quaft uertígínem excítet , tàmque (uperius contíguam, utfol ín media xftate , € die fereno uix sins fibaria2 feíquihorz fpatio , ibí luceat fuper di^ run infans uerforiorum te&ís, nonautemin cubi 6, — culis, uthoc anno fexagefimo fecun» — |. do in menfeiulio obferuaui, cum genez tofifsimo clarífsíimóque comite Phi lippo feniore ab Hanau, &c, - tum 4$ E 9$ DE BÁLNE!I$ illis uafetudínís cauffa utebatur. Pre SesturizoF4: deunt autem aquse iftze duplíci ín loco; | bariar aqua. eiufdem tamen rupís , nempe ínferiüs y ad eius ràdícem , X pauló fuperíus;fule | fure ,nítro , te, àuro X ferro infect, : te ... Cwterum hie aque purz & nítidz funt «riftalli more, eoque potioní conue niunt , guítu gratisimze : calore tam - moderate , ut omní temperamento , & .. . ,monminuscalidís , quàm frígídís affe Potio 414^ &ibus conueníant, Potz iecorís lie fabariariiad nh obftructiones aperíüt; regío mot quid nalcat. bo,febribus quattanís , autalijs díurur^ nistenum, uefice , uteríqs uícijs Opi^ .. tulantur : aquam ínter cutem educui —— uh bab pntoav$ bL 5$ dh baIneis omne articulorum dolotem, nahe fabas podágram,chiragramqQ diícutiunt par rie quid pofe -ículas naturalíum. íneífícaces reítiz fis... - . -tuunt: nímiumíntentasremittunt;ar2 ^ ^ tubusex morbo colíco, íra X uínore^ — ^ folutis, tremorí,quem íra,uíctus immo^ deratus,aut frigus excítauít,omníG lafz fitudiniauxilíantur.In balneís Ícabíem, ímpcetíczinem , elephantía(is mitía & les ; prtam,ulceragj maligna fanantuulnera dale curata iter aperíunt, inftaurantgs fracturas ofsíum : luxata, conuulía, fuz gillata rcfícíiunt : membra perfrictio^ nem experta excalefaciunt, Capítí ín» Inflillatio de [tillatz cerebri obítructiones aperiunt, quarum fab» memoriam fírmantuifumobtufiorem, uw — -& audítum grauem egrcgíéemendant: 7 Rifi rípae íuxta ípías practerfluentís (trez pítus, fragor intolerabilis díe noctü» .que impediret, ob quem hemicraníz, alíoG dolore capitis inteftatos,no adeo - íuuare poffunt , fed potíus offendere, - Vidinonnullosqui totos díes noctestg a5,5, i» 14g per integrá feptimaná aquis ínfiderent, sj; Fabarifs, SP totam lauationem octo díebus abfol- : . Uerentno multi de medicinz preceptis to ODiCI^ Es e '$o DÉ BALNEIS obferuandis follícíti : cibum potümqué P . ínlauacro fumebant)fomnoQ indulge" Incotintodi^ bnc Nihil adeo balneas harum aquae t diue[o* em infamat,acdiuerforiorum income — modítas , anguftía & fpurcíties, in qui^ bus etíamtantus fxpe foetor ex alui rez ' crementis , hicillicper uíam qua adla^ uactum,uel extra hofpítíum ítur,pofítis occutrísut animídefectíionem homíni^ bus pauló humanis educatís accerfat. Omitto quód cíbus & potus non adea delícatus haberíqueat, qualis ualetudi^ marijs,ufui efTe pofsit, E AQYVAE CALIDAE PLVMBARIAÉ, uulgo Pfunbersfab/galliébains — s I o5ipiu lens — o nnns pass, In finibus Lochoríngie ioxta cele d — ^bre conobium uírgínum nobilium ^ — -— '"Roremontem, aquz íníignes , ucluté -án rotundo lacu fub dío emanant: quan . quam etíam partes illarum zdifícijs ín2 clufe fint, quas Regínz balneas appelz lant. Hz & uulgares ex cotraríjs natura terrefofsilibus,nepeplumbo,fulfure&c . alumíne coftant: quida eas explumbo,. alumíne & nítro imbuidicüt.Serpentes eebro | UR 1 D VOLU. E 2 — € M H1 ER ) erebro inproximíslocísad líttora eae — kumob calorem frequenter fe coníez Potioflons - runt, Potaetenum S uefice uicijs opía 7 umás ^ tulantut: fluxíones ficcant: antíquis ^ me c febríbus profunttalbosmulietifluoa 5... res:pracfentes di(cütiüt:ín quíbufdamr -5 o. futuros poftea:prouocant t ínfoecunz eb iot 3235 dis:mulíeribus; ob nímían uüluze rea os folutionem, & humorum cópíamual 5 05 de profunt, - In Bialneís:etíam uteris Palnee plum figidisconfetunt S firperiüscoimme "7 qud móratís afféctibus;-precipué dutem?" membtis.re(olutís j contufis , ruptís ulceribus: malienis;curatug, difficilo límis,cancro,phagadenis)fifrulis;eleA phantízerecenti: denigí omnibus cue tísuici]s medentur, "erm et c AQMMAS. CALIDAE SYLVESTRES. o5 eiodxiogs ,Mgo T8Ibbab.: ...- ^. o dep bano . Hae aqua in Ducatu: Vuírtem^ bergenfijnomen à Martíanafylua haz zd bent;unde etíam YOalobabr potus ^ quam YUilotbab dici debet,inter aípe tos montes, terram íncultam (catuz . ..- | ircgsiuumiquugenizo Moin x hubo &^ ID seio 414 $: DR'BALNEIS : . dojpaulómagis quàm temperate cálíe — dz j przífertím in mulierum balneog mont ud fulfure,fale,&calumíneímbuta:nons nullízerís &€ nítrí: partícipes efse affire Diuerforios mant, Hocetíamaquae ifta eximiunr yum commos prze cxeterís multis habent,quod ma» dit4s non pa» otarín eis fitdiuerforíorum , Sc rerum. vum ad curá» geceffaríarü commoditas, quae omnís- | tionem nell fortunz .& conditionis homíníbus 071" difplícerenon poteft;riec quenquam. : ^^ aganfeaidim catitas,authofpítum aua rítía ab eís deterrere potefi,ut quales gibus: & decretís Illuftrifsimi Ptríncie pís,S Ducis D tpdcgedict fit coercíta, Adeadem ualent propemo^ dum;,adqua axdpolroh unlike . xis magis , ut illae mulieribus, conires níant, & potu,& ínfidendo utiles,Poz Ferinarum po te quídem fecorís,& lienís obfiructio — dd — nes i aqua ínter cutem,& morbo re? Am eíoaperiunt: renum & Geficze calcu» los expellunt: vrínam mouent: ven4 triculum& ínteítina confírmant: co^ lícos dolores fanant;appetehtíam cíe pálnez ferine bi mouent, In balneis etíam calculos calculos exa Mt caterís eijciunt;quod fepe uídiz pian, — inus, DIALOGYS &; $e mus, cüm ínalíjs tum ín muliere. quae. - dam prouectz tatís,qua lapidem oz; ui columbíni ínftar,infídens aquz;ad. extremam ufq; ueficze ceruícem excer.: nebat, cuíílle adeo ímpactus erat, ut . fineauxilío chírurgi exire non poffet,. Éodem tempore etíam concionator. quídam pítuítee quandam materíam. adco uifcofam , & longam, ut ínteftia. num quoddam uideretur, per t ueficae. canalem reddebat,antea miírís doloría. bus excruciatus, Adhzc refolutíoná. membrorum ex colíco morbo potifz fimum orte,conuulfi oní;ftupori,fimí. libufg uícijs auxiliatur. In caputaute nfildio fee datz,atnuperdocuí,cerebrü purgat, "arum aqua fenfuumdQ ínftrumenta corroborant; "?" cerebri fríigidos affectus fanát; fonítus íntra auresdí(cutiunt, Puerís,adole4 fcetibus;iuuenibus;calidioribus,eraz: cilibus , extenuatís , cholerícís,molliz. Quibu: obs bus,delícatísi naturis, etuícijs ex bi2 fin. lejac fanguíne; feruente,contractís ofz fíciunt. quang nó fint adeo feruentes, autcalídz,ut Badenfes:tamenimbez eh iod. €illis ftomachus índe ob fulfurís [ Aw. ny i G 85 $4 pt BÁLNEIS 7 píam íntumefcetefolec ,& eibí appe tentía amítti, Quzfi euen(átit, m itu» réab eis abftinendum eft, Cim autem hi quóg ínteraltifsimos fítae móntes' undíc circindatos fcaturiznt;qui dit admodum níuibus hybernis rigent. a£ uíxin maío definente fit tempera^ tüs,co in firte maii íünio fulio, au gufto € fepténibit: fatubres ;elfu üiden: ttr, M; Quüasalias Germanie aqüás: riàtura calidás'habese Ct INallas: fé étó plures irr pofterum cóeuoticró;! libenter tibtéóimmunicabo, M, Qus : docas manufactas eídast -—-Q UA Qs: RURVPACTAE- Rope mort. Ans ie odo110» ctdlidgit: Aque mas ^ € Gc Ouafüwecobieinem firinriot facecadide. fatisc: calidae,fed tepíde, autfrígidíufcur Iz Fesifie ft ígne lebetibus,ín quos! o dimittunturffi übíecto, magís calefieri: à .. folent,quó & potui &€ lauatíoni aptío' rà hs Vol sesveddantur. In Germania Voikenz ^ Pfidirts fteíaenfes apud Hermundutos, intet igo. fpsSCAnnebersenfcs vici Bois üug : D rta alter fons calidarü Carolí 7 »2TAermtab. tíquem ac mos. mU MM DIALOGVS.L ti;quem Creufinum appellant, fub a T Fotis Creufia ce cffluens,ex faxis calcarijs.. ín Italía ma. Porretanafed nos hicnotiores |perigr quemur. | AIR 20. AQVE CELLENSES. TIMER Primüm. íntes aquas manufactas «alídas locum obtinent Cellenfes in Aq«e Cellera dy lua Hyrcinía , fuxta llluftrifsimi unum rincípis Carolí Marchionis Baden» . is oppídum ,unde etíam ille nomen [AA d. loco amaní(simo;pratís, luis 4. xipíscg. infigni , fcaturíentes, Tu heín prima orígíne tepídiu fcu [z funt,ígheautem ínlebctibus magts calefiunt,alumineare & modico fub fure imbuta, Potzíecoris& lrenís ob Polio «quar fiructionibus mírificé, auxiliantur ; Clenfum morbo regío,febribus diuturnis,qua: TT dai ex pítuitolis, biliofísq (imul hümorí2 ..-... bus. contracta funtjnecnon quarta — 4 nís,mzlot habitat; X aqua inter cute fubueniunt;item: appetentize canína, .& uentrículo praua íntempcrie affe «&o profuat; fanguinis autem proftu fo ex natíbus;aut alia etíam parte no un | ín potusfed eia mío balneis fin id Her eT Tut G ij. * : dd. s 1 2x as $ * PA - e idis '$s '"DE BALNEI$ i gülaríterprodeffe multís exemplisdt dícímus:maximeínuíro nobili,quífze alice Cds lefcs quos ten intermitteret, rurfus ín morbum Fus irat. incidebat, Sic ctíam menftruís immo píusquotannís immediícabili fanguí2 nís fluoreper naresad mortem uíg la borarefolítus erat. híc cüm iftís aquís quotannis bís uteretur,relíiquo tempo reníhil íncommodi fentíebat:cüm att "deratiüs fluentíbus;ulceribus díutar? 'iís , malíenift ,articulorü doloríbus iniccopítulantur, peculíaríter autem ijs quí calido € ficco temperamento pra dicti funt,utiles, Balneze ex hísa? . Quís non ad omnía fimiliter uicía;ad "hodíe medici V índelici aris fuis pre cipere,ut prímü fylueftribus utantur aquis, ad díes quíndecím: deínde ad Cellenfes fe conferátjibit tam díu la2 uent,doneccuratíone abfoluát. quod fané confilit non improbare, fi fylue: ftrís fontísaquá príus,pro natura mor bi bíberét:deíndeínCellenfibusTaua^ rent:finautelauare tantüm zgrí ucl2 leat,ut tunc,abí lauatíonem íncepif? fent;ínfj(dem quoc; hanc abfolueret, "DIALOGVS T. $3 AQVAE VVEMBDINGENSES vH asabbd panpaj i iisiu bee an elic Hug S 21iintuki LOSISin - Vüembdingenfesaquepropéop? ,,,. pidum YÜembbingen M. paffus.d zeit, Cásslmga ciuítate Imperíali;in pra ges, tisfcaturíunt nuperab Illu(tríifsumo Fríncipe Alberto Duce Baioaríz ín ftauratae, Harum fons fulfure,alumi? ne,nítto conftat, : Valetad renum & Palree in uefica calculosprecípue,adeó ut quí 29entvinaé damáchirurgo male curatus, illius u« 44 did ue fus quadraginta calculos reddiderit, Defluxioníbusdíuturnísqua xezaés -- $6 dicuntur,fubueniüt:menfes reten2 tos citant;itumores,X aquam ínter cuz tem dífcutiunt; ulcera maligna ,S in2 ueterata,fíftulas,fcabiem omnem, & lepra initium fanant:coxarumdoloo |... ribus;podagricís, membrorít contraz oos ctíoníbus;artícularijs, paralytícís aus xiliantur:furdítatem;& flatus aurium difsípant;ventrículum cibos non con tinentem, firmant;gibbos diífcutíunt; morbum gallícum curant; urínam no fetínentesíanant, -- — G dj Aque Hus benfes. [| RI isotó: E24 Potio 4du4- vum buben- pw Bcliee Hua benJes, dote Bala, * Willenfes, : e$ ODE BALNETS AQVEHVBENSES. ^A Hei ínter Rhenum & fyluam Hyt2 ciníam , M, D. paífus à Badenfibus iuxta uícum JtterByocyet exiliunt, mixtura ex alumine, &re & fulfures ;, témperaimentodg Cellenfibus prope? modumrefpondent: quídam etíam fa lis alíquíd íneffeeís putant, . Potae ui? fcerum obftructionesaperiüt: febres : diuturnas ex fpurfjs & míxtis humorí bus difcutiuntz calculofis reníibus-& : ueficz ualdeconferuntimenfes nimíü drea fiftunt. In balneís eofdem e tíam affectus curant; externa cutís Vols fes bie pesi na Met tumemendang .- OS AE BADENVILURE, vviao! JF Qi aditione Principis Caroli Marchíd nis ; inter Friburgi & Bafileamaque medicatzá patrum memoría, ín hunc uícgdíem celebres extant,unde uícus feu uilla ín qua fcaturiunt, cum arce nomé 23abentveiler, quafi dícas juía cus Badenfis, acceperunt In colle aus tem cuímons cít contigua ioo p.n à DIALOGYS$-! " ifia aqua emanat , alumine;fülfure;óc nítro ínfeciayquodetíam ínlebetibus, ín qüíbus cálefít, deprehendi potefi, luxtafcaturígínem tepída eft, nímirg quod ígnís fubterraneus;uel extra ca» nalés fit ut füprà admonuf,ucl copía aquz affluentís obtundaturjalíoquin «alídíor efTec.Potío huíus aquae uifce2 Potio aquarz rumobftructionesapetit: febresanti? Padaullenfia quas difcutit : müliceribus menfes.rez ducít, Bainea: ex hís tufa,conuulfajdí P4lee B4de- ftortayteafagp reftíituunt: (cabíem,ímz ^7 9^ petigínem,lepram,aliacgídgenusexe — teríorauícía X ulcerauetufta,malegg "^ — — curata fanant; nec non uícía qua pos | tíofanant;fednon tam celeríter.Irr caz iwfüllstioBse putquáa futura coronalís eft)facta hínc daullenfins afperfio , quae tees Giraccis dicitur, «quarum. defluxionescerebriexíccat, —— 5L. AQVAE EMBSENSES IVXTÀ.— M NL 7 Emfenfes aqua ad radícem montís | | ' 7 rs Balnez Embs . $n quo arx Embsfíta eft; ín fíníbus Po fanfes ad Cog damnícílacus celebrantur , alumíne gru, eulimiooficduhdonEado Dp dpuitos eui v - Balnee -— — ye DE BALNEIS tz;tum inbalneisadhíbitz, ad capitís dolores,neruorumrefolutíones ex cos lícoaffectu ortas; d malígna — bm efficaces, 153 rf &Qva: MEDICAT 4E IVXTÀ.. .. S:Déeilungene Ad radícem montís uerfus meridie 9Dbelinga- ex plumbo;zra ,& fulfure fríoídze e£ tumpunt, quz poftea (gne calefiunt, ' ad ueficzc& renumuícía ) calculosc Aque trate ro Co berfingens Potio 4duda o vumin PEIDIDCUM Blnee rumin Zojfingen, utilesín balneís, Non longé inde di? ftantalíze zratzqua ter Mibdte ru rucas tollunt, jin n AQYVAE MEDICATAE IN Obhh. ax. rione td bergenfis, / Conftantüsle nítro,& modíco alus mine ; non díu nimís calefíerí igne, nec longiüs deferri debent, Potzeals uum ducunt: uterífluorem album,& ftrangulatum tollunt; fcecandítatem paríunt, Inbalneisfuperfluos humo» . res precipue fub cute, & flatus intere nos DE E guíné profluentem fiftunt; . PIALOGVS Y- sd fiftunttcapitisaffectíbus frigidis & d. fluxionibus conueniunt: uifum acue unt;auríum tínnítum ímmínuunt: pe Ctorís anguftíze , &: pulmonum uícijs ex craí(a pítuítofat matería contras €tís auxiliantur: uentrículum corro borant:líenis ínflationes diílipant:fpá nz dolores mitígatimembra defatíga ta rcfocillát: febres ínueteratas fant, 5. AQVAE MEÉDICATAE IN - —. €Omitatu E conficit, | .— Inoppídulo ad radícem arcís co? gnomento É'con(tcín/ unde comita2 tus ctíam nomenhabet,fonsmedíca? tus extat,alumíne,fale ,fulfure& are infe&us, Eafdé fert habetuíres, quas Balnee in coa fuperius recitatae Cellenfes ;nífíquod mitstw pauló fitefficacíor. Nam íecorís , líez ^tonfieie nís,renumtp obftructíonesapetit: ín2 ueteratís febribus auxilíaturzícabiem, uitiligínem,etímpetígínem fanat. - AQVAE BERTRINGENSES, gu ^ Inagro Treaueríco;ad prímü lapíde palsezners 'aboppidulo wíttlicb/aque medicate trirgenfes. tepídíufeula iínualle fcaturíüt, ferro, "M DE BALNEIf a2lumíne , & fulfure modico ínfectas, Potzlíeni X ftomacho ímbecilli ade modum auxilíantur;febribus inuete2 ratís, conducunt, Balnez ípfarum idem praftant , ulcera fanant, (cabie, ímpetiginem & prurítum diícutiunt. ..FONS SYLVATICVS ZUatobou uulgo on flus, — In comitatu 2Sít(cb fons bítumíno eu iuxt4.— fus tempore Fridericí Cazefarís coepit Cufb/ ^ innotefcereà fyluaínquafcaturít,uul pueden nomen YTUalofbo:n fortítus, A^ qua hutusfontislapídíbus bítumíno7 fis infecta eft;fuper quam oleum albi colorís;non nígricáns,nec graüíter oz ^ — fens,utIudaicum ,fed potíus odoratü -Pdeein — apparet, Valetad capítís defluxiones, ZUaloso:s dolorem dentíum & auríum ex frigi? da cauffa natum capillos capitis retí qret:ualet contra albugínem oculorír, tuífim inueteratam, difficultatem fpte id rítus , dolorem ftomachi, & frígídam eo^ cXentrís intemperiem, flatusg íntefti2 norum difcutít: obflructa uictra ape sitrefoluít ,emollitmaturat; uulnera Ll " « DIALOGVS T2 34 & ulcéra difficilía curac : tumores rez primit: ualet ad calculum infigniter, &adueficeflatus, necnon ad ute, — firangulatum;eteius prolapfum:men A fesprouocat: doloresartículorum,jpe TAN dum,manus,coxendicis,í ín fumma o^. mníum ex frígida matería ortos mítí^, gat: deníq; uermes uentrís ínterfícít.; Hodienefcíoob quamíncuríam pra fectorum mié EERInDA. ae 15tbnG : Ü E cs i usn 4 Shy ? Sành. E AQYAE. MEDICATAE. r» (án — Jta ,ibebem. 2053. ; — fons ín aícó fiiberbostire s a Aque in dítu fyfuze , qua ad oppidum &'caftrü yriasom, 25it(cb itur,ex alumine,fulfure,& a» refcarurít, Addefluxíonescapitisutis — . lís;iecoris)líenisip obfiructionesapes; — . . rit:externos affectus, tumores contra. riaturam ,fcabíem ; impetígínem , tus pta;condüüffa; 'fefolüta, fieex colíes;' z fiteobdefluxionemhürmorum,& di» ^-^ fforta émendar; duricem neruorüm ^^ o7 eiollít: fterilibusmulieribus RR ditatem reftituít, S293 r1 QY AE Toss didi didi n oni Balnee Villin gefes, -— 94 DE BALNEI$ AQVAE BATOVILLENSES ^ - Iuxtaoppídumuulego díctü TUÜatt: a ey /falfuree, etnitrofeaque extant afthmatícís ex píttrita auxilianturtue/ trículo & inteftinístefrioeratís confe runt: füperfluos neruorum humores? ficcantirenibus esteutone Pen unt;fca* — fanant, pi 'ÁQY AE VILLINGENSER In fylua Hyrcíniai in o ppído E Gen extant fulfurez,S& modíci alumíz nís pattícíipes? artubus íimbecillís ín balneísfalutares ;fluxiones picco . &uenuículo profunt, .. dasab, hi E 5 E AQYVAE MEDICATAE Mo Sbringéac ultra Rhenum. Rdradicem montis;ín quo celebre. generofi i Baronís à Geroltzeck ca2 ftrum fitum eft , aquz medicata maz, nant,zre, ferro ímbuta, Potequat2 tane & líenís obítructioní profüt, Bal nez ex eis uífum acuunt:calculofis rez: rd níbus, uetuftísq abíceffibus auxiílían tur: impetiginem (cabíem lepram, tollunt, gir | AQVAB. :—————————— DIAÁLOGVS fj EN Miren! AQVAE. -MEDICAT AE isi i ; 2 - uulgo QVi&bab, ibeneibsee i M, paffusa Fríburgo diftant. a 2/ Otitéat, quas,uerfus uicumqui É'aüteneyz ler uocatur,zre& fulfureinfectae.ocu lis conferunt,renibustp calculofiís;(ca bíem diífcutíunt, " AQVAÉ GLOTTERBA DENSER. : Apudoppída Friburga.& YUalbz. Ólottebab Evrch funt,gre& modico fulfure imz buta. Iocínerofis , bile fuffufis , obs firudioníbus lienís, frígido & humi» do uentrículo ,appetentíz caníng ,& febtíbusinueteratís auxilíantur, 'AQVAE MEDICATAE IN - Zuctentbal, T Hz quoq non longe ab oppídis Yoalbbyrd & Friburgo Brifgoiz dí Zactestfat, ftiantfulturís , aluminis nitri & falis participes, Hydropícis && flatuofis tus. - moríbus ;anhelatoribus ,uterís. frigis dís,X albeipforumfluori, laffis & fca, bíofis ín balneís conferunt. . Atcp hae funt oes ín Germanía aqua medica» k-- Ad M, Kilian dd Italíag Lu $6 DE BAÁLNEI$^ G. Referàtn paucis; üt quasab alijs 7 ^ E. di qne didicetim, (6013€ ^A QYAE MEBICKTAE INC 3 MES JA1U Z 513 I AQNAE. CAGIDAE. JA POS c aid nenfes. .....: Aqu£ Ápo: DUC. QI odi St wofa, rex "funt: album fluoréem mülíertr « n dHiisecopfüiafanant: foecundítatemi pariá capití uetó coss unm sbundantent *1^5 (5 x2 icone cath I»hd. 20r - n TUR divae: CALIDAE SANCTI. XE néagidecoluoruinouob Aqu Ape] Adikodi feta stes es aludiinc; & falecopiofo fcaturíunt, - 'Potui pa^ tum aptz,eog mínus celebres funt, s Wo &Qvar. CRLIDAE. DOomys 5Íg: 5; Evéliinine& fale copíofo cóftant, &quedomi& eal cis & cinerís immodice participes. A2 zs que ínter cutem ex frigida intemperie eontracte potuutiles, ^ s .AQY AE CALIDAÉ' dioxfis i d EC roti VETBESI.. 14 ^ * Copiofo flfuieconfrant, modícg - alumíne DIALOGVS.L — ^ $5 alumíae & cínete, fíccanttr e:mi Aqu totis nus calefacíunt, Inftíllatze capítisdez Grotii, - flaxíones cohibent: artículos pítuíta libgrantes iuuant, JAQVAE CALIDAE $. BAR TOs ^ ^—— "lomeiiuxtaPatautum. E iiaminr & fulfurz ímbutz fant, Aque find alumínis , nítri & falis exigui particiz parroloei, pes. Nodis,fcirrhis , neruís índuratís, & articulorum tumoríbus profuat, 3» , ^ *AQYVAE CALIDAE S. HELE.. ne iuxta Pataulum. —. ss Alumiínofz funt, € nítro abüdant, Aque finftg " hincneruos emollíunt;ex craífa pítuíz Helena; ta duros factos,(anantG ferpentía cu2 tis uícía, - De Qvae CALIDAE MONTIS ' Ortbonituxta Patauium. | E ulfure;fale & alumíne ínfeciz, Aque montis ín balneis fcabíem curat ; fuperfluum Ortbohi.. uteri humorem confumunt,acomni^ busdíuturnis morbís cx frigida eh hu. e€1521l 3 ^, DE BÁALNEIS$ miída cguíTa contractis profunt? AQYVAÀE CALIDAE IN R Os. &due balneis Ex fulfure, ferro, & ere tres balnée ilonee is Ro inueniuntur, Príme , deturrí dicte; mandiola, — artículorum doloribus conferunt, fed Bálnee de twr potu ínutiles, Secunde perultronguo r. - cantut,quódnebulonum cutís uicia; Bálne? pul» quibus laborate folent,fcabíem,& ím bdoce ipyi, Petiginem curent, Tertíe dominabus. nzus — eicribuntur, quía mulíerum morbos ex utero ueníentes fanant , ínfiguiter calide, - AQVAE AD LEVCARIM VRBEM. ——*- ^ Alumínofe,fulfuree ,& riitrofejin2 Baheead - Mii o ilias $e ier fae rueda S iun | | |t — — —AQVAE CALIDAE PORRETAE, | — . Quafi tempetate , fed Aponenfiz Aqu Porré* bus ualídiores, alumínofz , & mo* fane, díco fulfure , fale & nítro fcatent; | Pote cerebrum fenfust & uentrículi corroborát; capítís defluxiones fiftátz díitícultatem fpirandi tollunt : appe» tentíam cibi excítant ; fanguínem, ex. : fracto DIALOGYVS ÉL e fracto uafeín pulmone , autpedctore profluentem fiftunt : renes fírmantz calculosatterunt; uterum ad foecuns « ditatem perducunt ; album fluorem tollunt & podagram fanant, AQVAE CALIDAE CORSENAE, QueinLucenfi agro fcaturiunt,;fal fare , alumine & (alis foreconftant, 42 p" i coe limpide admodum;tactu imELOK T mnis extranei faporís acodorís expers tes, Pote emollíunt;incídunt,abfterz gunt;purgant, uífcerum obftructíos nesaperíunt, renum calculos exterüt, «dínteriora penetrant, AQVAE RVBRAE FRIGIs de Lucenfes. Aerate funt,& alürnínofe, quafi frí Side.pote tonfillis,auribus ; uuze & OL; culís commendantur, has kalefacere ^ oportet, AQV AE VILLENSES. Apud Lucam extant etiam aqua V ileníes ex ferro & — Iv i m 5j Aduerubra 709 DE BALNEIS temperiem calídam renum & iecórís: fímplícem ímmutarit; aut cumea hu? moresquogqrexpurgant & quos in traní(itu reperíüccluunt; (itím arcent, . & fanguínís fputo;& ex alijs partíbus: produuio auxilíantur.Exteríorum au tem partíum habitum magís,quám ín teríorumuifceri exiccátoccluduntgp. - hincexaccidéti etíaínteríora calefaci?. unt, Quía uero Mercurtj quoqj partíci pes füt,utannulí ín ijs madefacti ofte düt,(í non recicadmíniftrentur , iecur debilítant,&aquaínter cute gignuat, ecd ó^c OAQVAECUISARVM. o 77 Aque Pia. — Flac (enario numero celebresfun:, | , —Primz fandi Iulíani ueteres dictz, — — — - aluminis & fulfurís partícípes; Secun | * dzSanízxdícuntur,copiofifsimo ful^ eos füreimbutz, calidis ideo temperatue po rísnoxíz, Tertixáfanis,eot ínipfis- . lauentjnomenfortítz funt , magísa^ ' lumínofz quàm fulfurez, uíres corpo: ^ rísconfírmantes, Quartz ad regínam referuntur;ferro ímbutze,ob quodfan -guínis fluorem coercent;uentricülum, €orroborant, Quinte marmore ín4 C UA fecia, | - pIAH r o GVS' t ^ fectz; ídeo ualderefrieérant& Bb lesobnímium calorem;foccundasred dunt,- Sexta ab aquís uocantur* fer2 $9. tex & aluminofx:niímium calfactis uz tiles,ut quorum corporibus implenz dísaugendisqg conueníant, Atcüm — luteum colorem n desuosd ab eís ab fiinendum eft, d xxu 35 AQVAE IN DÍTIONE SES ^^ narumundedm, | z 5: si Dalosit locum babentPetrioli fal e furís & alitmínís participes, Secundü Mori litio" farínze dictae prioribus fímiles,fed les - níores;ideohominespríus. ín eís af2 fuefcunt, Tertiuma cometís uocata, dulcisáqua fimilesy-ín js.cucurbítuz lasapplícare folent. Quartumíulfure — 4, & fetro imbutze z ualde calefacíunt & siiec ficcant; Quíntümagísfulfurez,císqp — s -—- üícinztemperatíores. Sextum, Doa — - mínatüm aquae ; fulfarís copíofi plei ng Scptimum Caldinasferrate,SCáhr — 7, mino(ajnaturaliaxieinbraroborants &Cuenerem promóuentslienem extce nuant,X fanguánemcohibent, oet & JAVOZ Eres coi H 2. 3. "des DE BALNEIS 9» io; O9 ES E4né. Hé 1 - f uum aque Morceratí , que alijs fünt miítíores ; ideoab hís ualctudinarij íncípiunt, Nonum Rapolaní aqua; ex copiofo fulfureconítant, ad píhi4 guíorem fcabíem utiles,X fuperfluos uteri humores confumunt. Decimum aque Aueníoní, ferro,alumine,X mo dico cre míxtz, he refpondent uiri : busaquis Regine, fed tardíorís effe? cus, Vndecimum aque fancto Phís lippo afcripte ,alumine & nítro ínfe^ Ca,coG inftillatío ex eís facta ualde ficcat. Hisacceduntaque Borle nítro infeciz, fed aftríngentium expertess cotpaluum probeíubducunt pote: 'AQVAE VOLATER ANAE. - "Tres earum fpecics funt:prímzealu minofc & fulfuree funt, fimiles Apoz nenfibus,& montis Grotti : fecundaze fetratz G& alumínofce:tertíe fale,fulfus re&calumíne copíofo ímbutze funt, nec non periculofz, nam adeó mali gniuapores índe exhalant , utauesiló lacprateruolantes necent; - &QYAB - DIALOGVS$ L 1953. AQVAE IN DITIONE VITERBII. Alumiínofe,erís,S& ferrí portionem Adué Vitere habent, ualles 'Cayn díctzz , mulíeríz bienfes, ex íntemperie frígida , & humoris cos pía infcccundis falubres potu: minus | TS balneis ; mulíeribus ctiam magis, T quàm uiris ídoneg, . di AQVAE IN DITIONE Viterbij Cruciatorum, Ferree, zrec,& fulfuree admodum, ín balneís podagrícis utiles , & artícue. laris falutares , inflillationi accomz mode. | AQ,VAE DE BV5SETIS in ditione Viterbij, Adi Criciqs Malis, & feirate: ínueterato coli dolorí, luxatis X fractís idonec tum fein. pim (n potu,tum ín balneis. /AQVAE PVEICANI, Hx admodum funtferuentes:eode díe mutant colorem ín:zureum & ar: ,j ve - icum. Exollosiustotespurgan: ge icsoei utiles, Jb SRST E cuoi - | Ec H íi 104. DE BÁELNEIS — "AQYVAE PALATIOR VM; 6o Aqua Palatio .Alumine magis, quàm anres E. Ciz funt. fcabiem &: alía cutís uícia op. time dí(cutiunt, | .AQV AE $. MARIAE: IN FELICÉ,. Aque $. M5. . Ferro & fulfureconftant, inicie rie, rum re/olutioni;íleofo quet cp ri conterunt, Y AQVAE. PRATI, ; Adueprai, — Modicofultureimbuta iüeiunin uero ve articulis dáti ipang-: /isnlsd ni a divas gas DeL m des nil Aqu P4g42 - Nürojlumine, S modico are infe nei. Gi funt 5 pótzettentriculi afféctibus pou ant, à x ET Ex zre conftant, fulfurís partícipés: le, hydropícís , obftructionibus d ! NL collectionibus potu utiles, : - 3 AQvas VRBIS VETERISA * pr coc oc ormosemyd "uuu Adueitemit — A cogi dta dicia, "€ COCOS — — A c —t. | SAQAB ASINELLAE..— ioicb camo fme oan. EPA Pc : DÍAEOGYVS 1^ de: & ferrez t? purgant rehes; ftemáquade Caldane appellatze,ferri mínus parie . PES cipes: humídam fcabíem'abftergunt, c" Pofthasaquz S. Mariz calidas &fíc2 T it cz plurímum, Hís fuccedunt aqua à "n Caldagna uocatze,calídz ficcae.u 4 hementer, duabus inftillatíonum UNE à Cal: bus inftructz, Sequuntur aqua Si2 daga. cuncellae f cu lecorari cjmediocriter 2 Rus 4 Aque Sicums (amy facultaregréedite, voie dite, íntem Pu experto ke Abl é occurrunt aque de Grotta.ferrí & eris Aque de materíam expetrté-Porio illarum uefi^ arotts, cam & meatus tirifiaríos ,renesqp ui2 (cofís & frigidis thurmoribusliberaht, :.... «4 taridemt eos :corroborant, Przetet e hasfuntaquz S, Georgíj calidae:quis dem,fed magís ficca, ídeo fingulari? Aue — terulccra ínueterata conolutinábitiInz "8j à fuper aqua Pírus,fudore prouocant, Aqua Ping. 9 quod calídae && tenuís effentíae fint. : Pulremó aquz 3lüto nomen fiaben: n o tes:crürum cráfsítfém ,neruosds den adm tracios cxtengant& molum fiui CuMIM (e$ DEBALNEIS ad menfem unum , ucl duos ín eis | sRnoretur, E AQYVAE PERVSI. &fiePenfy. — Hae aqua funtnigrz;fztída, bitus — minofz,fulfurez: hyeme frícídae , 22 ftate calídz, frígidos & humídos affe ctus fanant, AQYAE DICT AE ÁAQVARIL zx Frigida, límpidz, cfarz & fuaues. in uaftslígneis íene calefiunt: cam^ phore odorem reprafentant. fínus et , ters curato dífficilía perfanant. -AQY AE. VINADI IN - Pedemontio. a Agi Apu n. Vinddi. - 'dPeenkas potu fanguinis fluorí utiz a" * pestem: uentrículum , fímiles ERA etiam faát apud Piífas Regínz dícta, AQ AE IVXTA VERONANAE ullam Cbalderan. ' j ih Di IG PUBHYA SUME pituí4 am V eros tam ex cerebro fluentem fiftunt; fans Mts guns Ípuítionem prohibent. - AQVAR DIALOGVS i. (2 ^—AQVAE IN-APVLIA -o Permultz funtin Apulia, Prímüm Ad«e in Aps Sudatoríz díctz , uifum acuunt;laz erymas ftríngunt, poft has , nouem eie: fpeciescelebrantur,Prímaearumque ^, — à Bulla uocatur, capíti, oculís, iecorí, ac,, purs lieníoXuteroídonexíncaputdatede ^ , — fluxioní &€ oculís zgrís medentur, Aque fulfus His fuccedütfulfurez. Hinc Aftíana ree. pulmonilieni& tufsíabigendeapte; |/— s —« appetentíam excítát, Aqua à luncare ^d** Aflis,. uocatz,ad uentrículum & iecurrobo SA. | randum effícaces: lztítíam & hilarítaz A Meno tem índucunt;venerem excitant, Poz , os fleaaquz,qbusnoméLocríseft,Neo — , polítanísmagno ín ufu ,fuaues,tepíz AqueLoarie, da & multüm gratz, ín villa fcaturi2 ee entes,in qua Ciceronis academia fuit: Aqua iuxta, . quemtís dolorem, anguftíamg tolz 4cdomiam lunt : capítís & oculorum fluxioniz «9s bus, calígíní, fuffufioni opitulantur: ventrículí concoctíonem íuuant:con fumptosrefícíunt;irenes confirmant, ^ & klis adduntur à. Tripta appellatz, acue i Tris dulces , non magis calida, quàm ut pradite, — Magie ea $68 DE PALNEIS bibi pofsínt,Pota ígitur uentrículum (o, & fecur ínfirmum corroborant, pub * o. Tfonesoffenfos reftítuun&tufsím mí^ ig sipA tígant, hydropicis: autemobfunt, Pre? Ese: à petrá terea: aqua funtà petta cognominate; didis, : eo quód pota calculos conterant, ex 27055 pellántque : caterim omnes capitís : moleftías difsipant: furdítatem , ocu^ "U^ porüm caliginem, fuffüfionemdp dí(^ 8 — cutíunt:pectori & cordi falubres, Iam Adic &clt- Ais a dhucfuntqueácolatura nomen I vem habent,;potz cor exhilarant : tufsínt |^ , . moleftamtollant: pulmones pítuíta «s liberant: tufsím prohibent:uentriculí .. concoctíonem iuuant& appetentiam €: ' excítant, in balneis praecipue pulmo4 Aue Lands nic nfet unt.Poftreme aquas ín A puz | aT Jia'nomínantir Lauacrü, lienís & ice — , €orís dititicm dif Cutíunt, 13 » "tns -r Bie PM P ili HE vorm ad "aqva cryrTATIS AQVIe ini! zi ja fT IB ) virenfis montis ferratis ii " "e Aque Aqua — Ha déobüus díebds'Timpidze fu aenfcs. " REV des, quare Peces & — ^ut. Igeratus ear& fapor eft; tanquam. .- - "téüorumi putrídorirai artubus &C cas píti DIALOGVS. L 10g piti falubres; maxíme fi frígida mates ría infeftet,. AQ VAE CARPENSES. Frígidz, límpida :non adeo gratí Aque Capena. faporís: odorís fere nullíus, alumíno: fe. fz , & modícifulfurís , falisc partici pes. Aftríngunt,ídeo & cítra rofione exíccant, nonrefrigerant, fed prímo ordíne calefacíunt,& ínitio tertij exíco cant, quarerenum,X uefice exulcerae tioní conferunt, € alía vlcera con glu; tinant, Atcghacdeltalícís aquís mez dícatís,quanta potui breuitate fum complexus, fi plura defidez ras , Sauoranolam &€ alíos autores confulito, IOAN* — E: loannis Guinthe. RII ANDERNACI MEDICI, "DE FONTIV M ACIDVLARVM Salfularumq; facultate e ufu, DIALOGV$ SECVNDVS$. SATHETES, ! Aquarumtum hatus | fa,tum igne externo -| calentíü orígíne ,uí2 Ez| res, & ufumherí me A. docuiftí , honorate A b | acídi alia ig ipto ínueni&tur, & quíd auxilíj hominibus adferre poísint,ho díe fi placet, tmihí declares, GG Es RON, Apud maíores noftros pauci admodum ín Germanía cognítí fuez runt. duo fanéín Sueuía;unusad opz pidum Goppíngarn,alter ad Caluen fe oppidum in uíco 3Dtynadb, qua tuor in Cattorum regíonead Valduün gam b 4 DE BALNEIS E: gam oppidum, alíus ín Vueftphalia adarcem Domum nouam dictam: ín - Boémia íuxta Elboganum plurcs: u^ nus adcalídas Caroli'quarti; alter dí2 fiatlapídem unum à Culma oppído, quà ítur Aegram, ficut Agrícola etía annotauít: ab hoc non pauci diftant fontes etíaacídi;fed ínfaní dicti, quod cüm fintfrígidi,ebulliteaídeatur;alía acidula ab hís ad quartum lapidem e» tíamuerfus Aegram extat, cuí nome «ít furíofa, quód ebulliens magno cít ftrepítu efferatur; deníg ín ípío pené fuburbío Aegra oppídí acídula fca? turit.: ín Italía tres tantüm,. unas ad quartum lapidem diftatà Teano Sí ' cíno cognomíne:altera non longe ab xodem ín Venefrano : tertía ín Scaz ME dia uocatur, ín Siícíz líaquog una, & ín Macedonía nobí lisextatapud Lynceftum. M, Ex eif demne rebus fubterraneís omnces,arn €x diuer(istrahuntoriginemz G. . Ex diuerfis; nam alij ex alumíne, alijex fale, alíj ex nítro, alijs ex chalcanrhoz Suidam ex aresquidam ex ferro,facul tates T Rl m —— ^U CODÍALOGVS ff. ET. fates acfaporem acquírunt, Raró aus que res mi tem ex fimplicibus iftís enumeratis, fle acidulis fed míxtis potifsíimüm uel duabus, gignat. ueltríbus,uel pluríbus;partím fuccis —— concretis,partím líquidís,partím me» tallís,partím terrís con(tant, INunc e2 ním ferro additi eft chalcanthü;nunce terra rubríca;prafertimfynopíca,que mater ferrí eft;nuncochra: alías aluz menz;aliás fory;aut chalcitís,aut mífyz aliás fulfur,reddít& aquas mínus ací2 das, quando&p chalchanto alumen, quandog,hocilli admiftá eft. V bí ue Acilula pue ro chalcanthü copíofius eft quàm alu gensfit ex men, tunc aqua magís pungit , acrísz Chaleantbo. que percípítur, V bí alumen fuperat, chalcantho acrímoníà nonihíl obtun^ dit. Acidulzigitur fiue ex xre& alu miíne,fiíueexalumine& ferro, fiue cx ferro & fulfure,fiue ex alumíne& fa2 lenitoj,fiue exalumine& chalcean2 tho, aut chalcítíde , aut melantería, " aut Ochra, aut miífy: fiue ex duabus «ijt, o. hifce, fiue ex tríbus conftent,omnes mnes gratifiie füntguftu eratífsimze, tanquam fubz me, fubsadi &cidum quoddam uínum reíipientes. "es referet "dag 65, u4 DE FONT. ACIDVL. INónullz ex eísreprafentant fapore, - qualís ín aqua deprehenditur, ín qua suf: faro candens ferrum extinctum fuerit; & auus, «àm fulturis aliquíd addítum c(t, o* " dor grauís in fummis faucibus pere cípítur,atq; iumofum alíquid naribus obicitur, Nonnulla etíam cum aftríe Saper aftrin- ctione acrímonía quandam obtinent, gens c7 455 linguam ínítió pungunt,& aftríngüi poftea dulce (ed pauló poft dulcefcunt, M, Qua (em aci les funt eifentía acidí fontes ? G. CERE. Omnes funtlímpidifsimi,clarífsimiqg no» impe argentí modo, & (ubulifsími, fuper difüimi. ignem autem excalfacti, turbidí ,fpus C.lfatti tur» mofi , albídi: alij tandem rubri fíunt, bid cz acorit aetate ualde frigent: hyeme tepent, expatéé» — Adhazcfiinloco calido confiftant;aut |». perígnemíncalefcant,omne acorem, nonautemuiresamittunr, INam fiin cellam,aliumüelocum frígídiorem re «| ponantur,turfusacefcunt: íd quod ín — aquís Embfenfibus calídísíuxta Lar fluuium, quz ex fontibus acidís ma^ gnaex parteprofluunt, experírí lícet, M, Quod modis ad ualetudínem cuz randam utiles cífe poffunt? pe. Duos Us; ENTE E CREE DIALOGVS IL. "c bus; nempe potu , & infeffu, fed in Aciule duoa moirbís internís bibendi,ín exteríoríz bus modispro bus ad balneas accómodandi fuat; fi fent ad udlez uero morbus utrungq; requírat; potio, przcederjlauacrü fequetur, Hoc aute notandum eft , aquas iftas duplící ra4 tione porarí,uel uzcorpus uíciofís huz moribus expurgetur,uel ut temperae inentíí eíusímmutetur, Cümautem. purgationís gratía affumítur, maior eíus copía.cumímmutáadí, minor con ucnít,fícutín príioreufufomnus pro híberí,ín fecundo concedi debeat, fi cut in alijs medícatís aquis obferuan2 dà dixi, M, Ad quos potíísímüm affe ctusacidulz conferütz G, Cüm uaría. Ad1e dqu& finthomínü temperameta & naturae, «d quos mora humoresq uícíofi ín hís magís,in illís bosualcant, mínus abundet,nó poflunt fimiles ín omnibus exíítere, fimplíces fiue mi^ fiz,qua non multüm ab ipfis díffez runt, pota folí tum corporís totíus, tum calidz humida íecorís, renum, uefice, X alíarum partíum, quibus re folutio coniuncta eft, íntemperaturae conueniunt, Itaque'cephalez ex calí4 . dacerebrí membrac acá , aut alíarum H 3416 DÉ FONT. ACIDVL. "05. eapítíspartíum íntempericorta:íteim. : deftillationí calíde ín pectus, uentricur lum;renes,ueficamj& neruos condu2 cuncamiflam uentriculí zítuantís ap petentíam rcuocant, illumQ corrobo- rantX fitíém magna extinguunt; aluí profiuuíü ex ftomachí uício, autíeco? ris,authzmorrhoidü fiftunt; luorem menftruum ímmodicü tum rubrum, tum albü reprímunt ; fuperfluá uterí humoreabíumüclienis obftructíoní, imbecillitati; auxiliatur: preterea re? ficiuntpartes refolutas, attusqp deflu^ xionibus grauatos adeo,ut zgrí pedí bus ínfifterenequeant:poftremó ute - : rumnímísrelaxatü & humidü confira -. — mant,doneum(Q conceptui efficiunt: *^ o ferilítate,& ftrangulatü illius tollüt, Aciduleaute quibus fulfur & ferrum — Addle[i, permixta fuerint, ut ín plzríscy folet, fis c» forihumores fuperfluos dífcutiüt& exicé parti cant.ídeo hydropem nondü inuetetra» qud pre[lent. tam curantymodo nó ex lienís fcírthe, uel liccitate ftomachi,fed copiofa ht 4 morum collectione ín eo facta. cor^ tractus fiut ex febri quartana 2fcítesz | fictas DIALOGVS 1l. i3 fic tamenutdecens uíctus ratio, & az lía neceffaría recte adminiftrentur. MI, Cur plaríque hydropici & alijs graz 77 Acilule ficut uibus infeftatí morbís, huiufmodi az i citajpémos icate cur nà quarum ufu non confanefcunt? Gi, femperita In cauffa eft,uel quód illi intem peftiz vent, uecam bibant, uel quód uires xgrorü adeo fínt ímbecillz , ut ne cibos quí2 dem ídoneos concoquere,tantüm ab2 eft,ut multa remedía ferre queant. M, Quibufínamobeílefolent? G. Quiz Acilulequia bus pulmonumhumiíditas exiccanda £uiobfuz, eft, quique tufsílaborant & fufpirio fi funt, &c9 uariis Graeciuocanr. nam uocis fpiratíonísgofficinz refolutio2 ne, non a(tríctíone indigent, adhaec infalubres funt js, quí nímis ímbecil» louentrículo,& frigido pradití funt, M, Satís fuperdp acidorum,fontíum orígínem,naturas,& facultates mihi recenfuiftí;:quando autem cís, I quos modo utendum fit, reliquum cft ut edoccas, G, Quia acidifontesfríz Li. vos gídi funt, ín calido anní tempore, ,,,5 c. nempe ad finem maij, aut in íunío, quomo.» po« aut iulio ,aut augufto potari Ccoent, tar, lij * FMenfra cie dularum fa. amendarum quanta fingus. 15 DE FONT. ACIDVL.. fícetíam falfulae cüm alijs rebus fub? terraneís frígídís mifte funt, M, uo? tícs quotidie, & qua potifsíimum ho2 ra? G, Bis,nempe mane & uefperi, aut femel tantüm, fí uires fínt debili? tata; fícautem,utexcrementa tum 22 luí tum ueficz tum pectoris, &Corís fint príus excreta, ideo nec cibus an ted , nifi pofthoras tres,quibusaqua eaquam quís bibit reddita fuerit, fub fequetur, M. Quanámmenfura€ portione affumí debent? G, Quía nonnulli magnam copíam aquzferz renequeunt,aut eam ob difluetudí? li: prefiripes tém reuomunt, & ftomachus eorum idt. cibiappetentíam amittít: quídam uez xócontrá fíne aliquo perículo íllam fu fiínere, quemadmodum ei a(fuetí cho leríci,ecfanguinei;pofsunt,confilium eft, ut íufta & conueníens cuíufque temperamento,cóofuetudínf, temporíf anní;etloco,menfura prefcribatur:fic ut ea ínitio nonnímísampla nec fre quenter bibatur:fed paulatím,tanqu& per gradus augeatur, donec ad certa quandam & iuftá dofin perueníatur, quam oDIASLOGY$. 1t —. ag "^ quáftomachus facileferrequeat, nam ímbecillis; refolutuscp grande copia. ^d4* acide aqua noxiam experítur , ficut etíam fj "« gu qui uentrículum ualde frígidum ob tinent, Ac ín hocaquz potande mo2 do € ratione meníem íntegrum, ucl díutius,prout morbus requirít, perfe2 uerandum eft, M, Quomodo aque | frigus corrígí poterit? G, Sí ftatím Addulefrigi - poft eíus potíonem;anifi;aut cínamo 44 «erretio, mí momentum aflumatur, aut fi frí2 gída offendat,tepída, & quafi tempez tata bibaturtquamuis mínus grata ta lís eíTe foleat, nam totü faporem naz turaléamittít, Germani medíci balne2 as. magís ex acidulís ,quám potíones 77" ^ Pes egrís confuluncetfíquado has quoqg (iu. admittunt ex ipfís quoc ficut ex altjs medicatis aquís calefactis fumendas ecient;idis eo cempore,quo egrilaua» erís in(idet, magnofaneipforü errore, & illorum ineómodo, INam fi earü po Ordo inacia tione X lauacro ut ndà eft, íllaocto, " um fontium. aut decem,autquíndecím dicbus balz nu ob[éruams neas przecedet:deiínde hoc quoq toti? dem permittetur; no Mein ioid cei íiij Error Germa - Acidule&pos tione qpirane "T DE FONT. ACIDVL. deícendere;fed diem unum,quo uíres nonihil recreentur,ínterponerc opor tct,Quodfi balneum non requíratur, potio uiginti;autuíigínti quinque dice bus continuanda cít, M, Poffunt ne acídulae etíam utílíter ad balneas ac? commodarí? G, Quamuíspotío íl& larum falubrior exiítat: tamen quía - Germanínoftrí non facile, nec díuá a balneis abftínere poffunt , prímüm dícbusalíquot,nempe quínque, aut fex, aquam acídam bibant; deíndeín ea lauent;autfi hoc quoque illis gra^ ue erít, mane bíbant, uefperi lauent, M. Quid poft potíones fingulas a2 Semen ero Leni íinambulan4 dum fatís díu, «orpüsque lení quo2 dam exercítío cítra laísitudinem com mouendum , donec illa excernatur, - M.. Quomodo? G. In quibuf» dam per utínas, ín quibufdam per a^ luum, ín quibufdam per fudorem: ín alijs unojín altijsduobus, ín alijs omni bus modís, Sunt aliqui;fed pauci, ín quibus nec alu&;nec urínas,necfudos aces uomítiones moucát; fed é con A trarío wc epp rH P, Ron SEC liac: DIALOGYVS$ IT. - 138 traríio méatus& fpíracula aftrínaant; Hi ergo;quibus íd accidit, ftatím ab il líusufuabftinebunt,nein dolores cos licos,et inflatíones ftomachi íncidant: | & clyítere exaqua eadem, cum modí? cs, s ug cofale,zaccaro rubro , & melle rofaz 4,1; ceo cam euacuabunt, M, Debetnecor - US pusantea aqua huíus ufum przpara2 : riaaníd nonrequíríturzG. Pro ratione Preparatio morbí illud euacuandum eft,fi humo corporis ns rum matería ín uentrículo ; prímis uez /* ufum dcidu nís,& ínternísíecorís partibus craffa, ^^ & uífcofa hzrefcit, prímüm decociís - qu: íncídunt, extenuant , & meatus aperiunt,apparari: deinde expurgarí, utfuperiüs admonuí, pro íllius natus ra debet: pofthzec tandem adacidulz potíonem ueníendum eft, M, C)uanz Cibus in acida do , & quis cibus aqua ifta utentibus laimufs conuenit? G, V bínatura cam rurfus 1/5 eigene. excreuerít,uel uno,uel duobus, uel o2 e vina mniíbus fuprá dictis modis , quod tri2 ofi Mpsenoem busplarung; horís fieri folet: ín bal ; neis autem, ubícorpusiterum fe à ca; lore illarum tecreatít , fumendus ci^ bus , quínon multümá er & E DE FONT. ACIDVL. familíari differat , modo boni fucct, Af trafan — (it.affa m. 1gis quam clbxisin potio profunt: quanquàm hzc quoqg neque acide ínterdum admittí ante illa poffint,íta | ut non curíofe nímís íufcula ex aro matís & herbís calidís pareatur.Q uía cibifolidiores uero leues cíbi & faciles , ín biliofis cholericisma* ftomachís corrumpuntur citis S nis gsapti dorofífiunt, ut quí putrídum redos leant , folídiores ipfis magis conues níunt, Itaque tum alíz cíborum ma^ teríz infirmz ,tum fructus horartj retj ciendi funt , eo quod tales uícíoíos a2 — humores generent, Infecun wt concedí poflunt cortíces ciz (etian , coríandrum , anífum 5a2 mygdalasnux condita , & fimilia tra gemata ftomacho apra , Lactaría "^ omníauitanda, M, Quis potus con2 Se ueníi? Gr, Vínum tenue , límpídum lorífontium. & clarum,non nímís idiegis aut ínfíe Mi mum, dulce , autacerbum,fed modi? ctaufterum, aetate medíum:uel (inon . merum,certeacidula dilutum, M, So» lentneínacidularum ufu, cafus aliqui, ut ín drag medícatís fontibus fupers uenírez DIALOGVS IL * ET uenire? G.. Paucíiíndeoffenduntur, Cafepaid quí prudenter eís, & perítí medici con in acdularum filio utuntur,nififorte grauibus antea !/i^ fiperues morbis afflíctatí , & uiríbus imbez "mt cillí adhucfuerínt, aut quitemere & intemperanter íllam bibunt, Hoc, autem obferuarí debet;ut uefperí mis ;, i; dfc de nus corpus exerceatur ínambulatíoz bo; ne , quàm mane: àcibo autem mínís mé, quanquámleuís quzdam motío ad fpirítusrecreandos,X ut cíbus faz Motio leuis à cilíüs defcendat , quz lenta fit obamz «boingidatur bulatione, concedí poffit, M, Aciz dularum naturas , & ufum íam fatís exte dídící, obferuande praceptor, negraucrís etíam qua ín fiagulís rez gionibus , ubítu uerfatus fuiti , cele bríores exiftant, paucísrecenfere, G. Facíam,eo& líbentíüs , quod patría mea nobili(limís quibufque , & plu2 ribus quàm ullz regiones aliz fca» teat. Cüm ením auno fuperíore - Diocofin 'Freuerícam & Coloni dum e eníemamícorum uifendorum gratía ager Tres peragrarem , non facile dixerím , s fier co quám uaríz & falubres acídulz,hiclonief — illíc Acidulein sn / 334. DE FONT. ACIDVL. illic míhíoccurrerent, Id autem uehes menter mihí dolebat, quod índigites barumregionum illas ín nullum alíü ufum,quam ad quotídianum potum uiniloco potarent; ob quod mihi Hes fiodíilludín mentem ueníebat O utinam agricole no[Jcnt quid malua ualeret. : leret, Quasigituregouel ípíe expert? tus fum ,ueletíamab alijs fíde dignis cognoui,hicordínefubiungam. Tuí autem erit officij diligenter ín memo? riam reuocare, quz fuperius deaquís medicatís omnibusexperíundis, pro bandísQ docuí,omnesq acidulas fiue fimplices , fíue mifte fuzrínt chalcane thi femper cíIe partícípes, 264 -. ACIDVLAE APVD AEGR AM cune € loca ei uicina. -Tuxtafyluam Boémízx ín ipfo feré fuburbío Aegreoppidi,fons infignis, uulgo Geurling uocatus ,alij& plus resínuícínía y infanídicti & furíofi, chalcantho;zre & ferro ímbutí fcatus Potz qui] fa. íunt,non parum morbis curandis utí «utt. les, Poti uifcerumjiecorís & líenis ins 4d | &empcriem ^ DIALOGVS IL: ne Ly T u- LJ 2^ » temperíem calidam, & obftructiones liberant: febres , X quícquíd putridir ín corpore latet, difcutíunt;uentrícus lum corroborant ; appetentíam amíí? famreftítuunt : menfes, &€ alíosfluos res fanguínis ímmodicos coércent, In ,, E balneís autem , omnía ulcera ínuetera ,,/,, oou d a gs: quid poffint. ta, (cabíem,impetíginem,;& fimilía cu tis uicia fanant, , ACIDVLAE IN DVCATV Vuirtembergenfi. Vnaíuxta Goppíngam oppídum Acidula Gops Gaurb:un dícta, altera inde centum pingenfis. pallus prope domum uillícam : ter:ía hínc mille paífus, ín uico 4Fbenbufz Acidula in uil fen/ciufdem fere materiz fofsilis par - dulai ticipes funtjnempe chalcanthí , erís, Pop ferri € modici fulfuris : multis etíam faxis pyrítís, & calcartjs íÍmbuuntur; Hocauttobferuandum, Goppíngen fem,jficut etiam eam quz ín A£benbu fn eft; diuerfiselocisfcaturire, Eam —— fane quz uafis fictilibus ad potum excipi (olet,límpídam,claram,& eras tiorem eíIe; alteram uero qua alueo RE amplo mé DE FONT. ÁCIDVL? amplo ad balneas accommodatut , mí nusacídam,X puram effe,eó quod a2 qua dulces fímul eís commíifícenturz aliás totlauacris parandís refpondere nonpolíi. feduulgusidnon intellí^ git, Ceeterüm omeslímpídiores potae uentrículo ímbecillí, cibosy faftídien tí falutares,adhzc íecorís lienísig ob^ ftructiones , regíam morbi, affectus bíliofos, tertianamqQ et febre fpuríam tollunpnecnonuermes &lumbrícos expellunt, In fumma omnibus alijs ín térnisuicijs ex putredine fubueníunt, fidecens uictus ratío fímul obíerues « turque plarunggá Germanis nofirís Acidulain tyn. SDietgnges CY neolígifolet, cüm came plus dímídío ad fanítatem recuperandam confe» ACIDVLA IN DITIO« nie Vlmenfi. Propeoppidum Geíflíngen ad ra dícem, per canales ad uicum *Dber2 den deducitur, íam díctís prope lum fimilís,ni(i quod balnezílla rü exdulcí magís quàm medícata;aut acida -oDIÁLOGVSIL -- — ny» &cida aqua parentur, Craffa homís numíügeníaídnondeprehendunt, - ACIDVLA APVD ROTEMe |. burgum. Nobilis quoq; fons acidus ín ualfe prope Roremburgüad Nícerumfluz uíü iuxta uícumZ fíberaw/ cum foní iu quodam;ueludaqua feruens ebule lic , ferro & fulfure copiofiore quàm Goppingenfís , nec non etíam chalz cantho ínfectus; aliás illi fere fimilis, Hícm2gísad potum accommodatus eft ,limpidus& clarus, Nolongehinc duz alia acídulz (caturíuntjalueis íns clufe,quibus ad balneas tantümutun tur.Quamuis autem hz duz fuperioz Acidula in (iib erai ri mínus fintacres, tamen omnes nu* - per commemoratas fuperát, eó quod efFicaciüs uires fuas ín morbis antea recitatísoftendant , & humores penís tus infidentes magis exíccent; ACIDYe i r i . &«dnad Retos, DE FONT. ACIDUL: ACIDVLA IVXTAÀA OPPI» dum Caluenfe. Infylua Harcínía., fiue IMartíana, millepaífusab oppído Calue(fi quod uuldo A alvo díciturjinter duos excel fosmontes ínuíco 3Dcínacb duo fons E | tesacídi profluunt, quorum unus ad rípam propiüs fitus, acorefuo magis gratus eft bibentibus, ficutipfe gufta deprehendí, alter pauló fuperior ad balneasaccommodatur, Vterq fer? 10, ere & chalcantho infectus eft, Po2 tus uífcerum obítruciíones aperít: uentriculum corroborat ; fitím refiía guit ; antíquís febribus, & morbo re» gíioauxilíatur, In balneís externacu» tís uícíafcabiem,impetíeínem ,ulce4 rat (anat, ACIDVLA APVD : Rbetos, | In Rhetíconísmontís medio , fu^ peruillam fcederím , acídula alumií^ ní$ , zrís , & modici fulfurís par ticeps , € puteo haurítur , admo; dum DIALOGVS It $29 dum clara, potu eratifsima , utuínum acerbiufculá dilutum reprzfentet, fi ut ipfe expertus fum, Ventrículo malé concoquenti, (anguínís fputo, febribus inueteratís,artículorum doloríbus,men fibus irmoderatis , & calidis biliofisqs - affectibus potà conuenít, In balneis,ad eadem propemod uícia prodeft, Spu s, jer ma , quaex coctione ipfius prouenít, (;,, ulceribus exíccata, redactatp ín puluerem, ulcerí^ s perf [die bus,(i ínfpergatur,(alutarís eft, (Gs "*. ACIDYLA IN VICO 2t ntegaft. In adítu fyluz Hiírcyniz, propeop^ pidulum Opponacum, ad uícum 2f «cdulaim tegaft/ acídula ex alumíne , fulfure, ac 2fntegaff, modico chalcantho ímbuta eft, Pota cerebrü, renes, relíquasq; corporis par^ tes fuperfluís humoribus per urínam, alu , &alíos meatus ex purgat, quam uís uentriculo non ín omnibus adeo ut cxterz profit: tamen fuperfluis humo^ ribus languídum confirmar, In balneís cutís uícia,fcabiem,impetiginem,pecus lariter ulcera ínueterata fanat; nec — | Wo DE FONT. ACIDVD? | — — — rüptís € contufis auxilíatur., ut expé4 puc tientía dídícimus, : | ACIDVLA ALSATIAE IN ^ Geea(imepte, -Adhhm ^ KHacalumine, nítro & ferro infecta Qvbafj? — Eft, Ventriculi,lienisq; ímbecillitac, 3 wot. —— quartana laborantibus potu fuccurrit, - '- -Inbalneis adulcera fordída , € alía cue tis uícía efficax eft; | 2 ACIDVLAE IN D'TI!ONE CY« notorum uulzc Jounbsruc, Duo etíá fontes acidi ín dítíione qua Tlluftrísímis Pafatínís comítibus fub^ eft, Dunbsrncf uulgo dicta;reperiun^ Aduuu; Qirunusad prímülapide abarce 25g; opum - &fenfclo/ ín fylua ZEberfwalo/ alter de. — — iuxta É'einingen/ ín agro nonlonge &cdula^ — jb oppido, €ymmern/ ambo ferro, cinis. ire ecchaleantho ínfectí, fecundus au» tem amplíor cft, & magís acrís percipís tur, Ventrículo zítuantí,íecorís íntem» peraturaz calídze , lenis obftructíoní, & renum calculís utiles funt.In balneis ad omnes cutis affectus , cüm ulcera ,tum fcabíemrecit adhiberi potIent ,fi medi" cis, cris effent cogníti, ACIs DIALOGYS, If, "I ACIDVLAE MOSEL« bn. lane, | Tres acídule prope cíuítate Tretreríe cim camextant: príma íuxta ccenobíum S, Acidule pr IMatthíz ochra ímbuta & fetro: ín.pori P* Trees, — ab accolis adhibetur: uentrículü humo» | ribus fuperfluis obnoxium reficit, appe tentíamQp excítat. In balneís tumores externos quacungp ín parte díícutit:nec nó Ícabiem, &alía cutís uícía. Altera in monte excelfo apud uícá É'onquidy/. chalcanthí & ferrí partíceps , límpída, & clara , magís quà fuperior. T'ertía tn uíco OOcterfBbo:f/ fecunds fimilis, 4 ;,,4,;, eoqy omnes ín potu etbalrieís ad omnía eytete(js fuperíüs commemorata uicía & mor tere . bos funtefficaces, Acidulain £onanicSé ACIDVLÁ IN VALLE 25elertbat, | Nó longeá clarísima arce É'eyetn/ uus acidus fons fcaturit , ex ferro , chalcan- zs,tteetat, tho € modíco (ulfure:ad uentrículi ím-^ becillítat£ iecorís,renumq affectus poz tu falubrís In balneis artículos corrobo rat; colícos & hydropícos íuuat. .» Ü) m DE FONT. ÁCIDVL. — ACIDVLAE IVXTÀ CASTRVM £obenm, Duz ín de(cen(u caftri , non longe d Mofclla fcaturíunt. prima uulgo bet bo:ny altera 'Dnberboin/ ucl $uben? bo:n dícitur,eíuíidem fere facultatis ter^ ro, zre, & modíco chalcantho fmbutz, Viifcera nutrítoría firmant : appetens tíam excitant : líenem , renesdp ape riunt:calculos tollunt. In balneís ulcera inucterata fanant: cutís fcabiem, X íms petiginem difcutíunt, . Acidule iux- da É£obtm, ACIDVLA VLTRÀ MOSEL- lam ad oppidulum ———— Adduhis — Inuallequx Conbertbal uocatur, Genbertfat, fons acídus emanat , alumine, nítro, & — fulfureinfecus , nec non modici etíam chalcanthí compos, faporem nó ingra^ tum íncolís , &Cuícínis agrí cultoríbus praebet. Adpituítam ex uentre expurz gandam potus ualet , & ftomachum corroborat, In balneis neruos emollít ex craíla pítuíta induratos; ferpentía cu tis uitía fanat, ACL DIALOGVS Ih - ná OACIDVLA IN | Hixcin pratis iuxta rítrulum , prope Aci2wlain arcem nobili(simi uití Antonij 'YOalo Safe bot/alumiínis, nítrí , & fulfuris partici^ dms pat. Potu uiífcofos & craflos humores uentrículí confutnít , obftructíones uíz fcerüjaperit, líenís , uterítp tumores difz Íipat, In balncísomnefcabiem,lepram. & impetíginem curat, ACIDVLA IN VICO Atti, Exalumine &€ ferro modíco ínfecta 4.1, eft. Ventrículum , & alianutrítionis X*atii, membra pota corroborat: líenem ex te^ nuat , fanguínem profluentem prohi bet, | ACIDVLAÀ !'VXTÀ VICVM ementidy. Nobilifsimus hícfons ín pratís pro^ i1, pe uicum QOenbíd) prorumpit cum cis, flrepítu quodam ebullíentis aquzein le bete ínftar,unde illís etam JA e(felbzon dicitur, ex ferro ,chalcantho & are im» butus ; fapore gratifsimus : teles & i] d ^4 . DE FONT, ACIDVL. cilli ualde eft utis: cibi appetentíam faz cít :iecorís íntemperiem calidam rcíri gerat; lienís & renum obftructíones re^ cludít: bilem purgat: febres ínuereratas dífcutít:calculofis prodeft.In balneís ad ídem efficax eft, artículos & neruos cor roborat: ulcera ínueterata , fcabiem, les pram,X alía cutís uícíadífsipat, — ACIDVLA Qénterbors. dicta. fitím expertos recreat: uentrículo imbes ín medícína ufus eíus , ficut ex fuperio^ ribus eíIe pofsit, fi medící quantum ad morbos curandos ualeat, íntelligerent, Sitintemperiéiecoris ei licpipienumdg cali DIALOGVS IL us calidam & obftruciiones difcutit: bilío- Íos humores purgat;febres antíquas fof uic; uentrículum ínfirmü,X cibos fafti- diente reficit: aquam ínter cutem fanatz uterum relaxatü confirmat, V ídí etíam. exwínfecus frígidà membris impedgt- nofis,(cabíofisqs adhibítam profuiffe. ACIDVLA .beplbon dicta, Non longéab hac Khenum uerfus, 47/27 alíus fons excellétíísímus ín ualle, mon «boim: tibusundig; círcunditus, Ícaturítq uem quod zgris falutarís fit, uulgo 6ct6o:m appelíanr, V eteres aute índubic $atpo:nA rectius uocartüt quafi falís fontem, nam huius potifsimum,deíndeetíam modíci fulfuris & ferri partíceps eft;íd quod gu ftu deprehendi poteft.Hicfons nihitim puri,aut fordidi, ueluti puluerem,aut fi mile quippíam,f(i intjciatur,fuftínet: fed ftatím rurfus ebulliédo etjcít, Quínetia, fiuíno ín calíce fuperfundatur , ftrepítit quendam cum leuí quadam fpuma clé dit , quaft ci uíno certans, quod ín alijs plzriíq: acidulis uíno míxtis fierínon folet , fumofum quid naribus obíjcit, m uduici i n ipo ) "-— . dij »é pr FONT. ACIDVI: eíus regionis ín qua hic fons profluit, quotídíaní potus loco utuntur. Cater& ualetad obítructíones iecorís, líenís, &C renum: febres tertíanas et quartanas ín^ ueteratas fanat potus : uentrem & prís masuenas purgat; urínam promouet malum habítum, & aquam ínter cutem díícutit : uterum pítuítofis humoribus liberat, & menfes prouocat,, Extrínfe^ cus ad lauatíonem accommodatus , tua morí laxo ,coxendícum, &€ pedum do^ lori conuenit: cutís uícía,(cabiem,leptra, & impetíginem difsípat, zm ACIDVLA Qlíat:woe — Acidula eus. Ninus dollabem; , Non procul hinc alius fons acidus iuxta coeboníum díuo Antonío díca- tum,inter (axeos montes,unde íllud uu go Antonius Ceyr uocatum eft, ema nat, fale, chalcantho , & ferro ínfectus: guítu gratífsimus , € fuperíori fere fi milís, idem ctíam puluerem , autalías fordes iníectas reuomít, redditgg. Obs ftructiones uífcerum aperít: renum , & ^uclica: calculos expellit ; mie habi | ítum DIALOGVS 1L 3 tum emendat : aquarum fubter cutem suuat: defluxiones humoriü ín pe ftomachüalíascg partes confumit.Sí ad balneas accommodetur , omnes tumo-^ res laxos, podagram ex pituita difcutít, G& febres fanat, ACIDVLAE AD RIPAÁM 25ropl, .. Alíquot paffus à íam dícta , acidulze coplures , fed quatuor celebriores iuxta ripam 25toyl[/ unde caftrü nobiílifsimá & przclarí utri , Gulielmi à 2Ó2annfz berg nomenaccepít, extant. Príma e Aci«la media rupe profluens , incolís $alz Sattoun bo:n dicitur, altera DoicfenElict/ in ,.,,,;, pratis exiliens: utraqy ferri, alumínís,X sictettit, nítrí partíceps,potu non íngrata. Inci dít, abfteroit, purgat: uífcerum obftru- &íones aperít; ftomachum , & líenem infirmum corroborat: íntemperíem caz lídam fimplicem ímmutat, & cum ea humores expurgat: cerebrí humores profluentes ín partes fubiectasfiftít exe íccatip, Ikelíquae duze,quarum prior ín aci2/1 ipfo uico 25:0y[/undeuulgus 25z0ylz reste» Es —€—— K wv em vn$ DE FONT. ACIDVE; lerbo:n appellat. altera huíc uicína, ex rupe cum fonítu erumpit, unde 25:07 Adhv4 — doerbom dicta, ambzferro alumine QOráe, — & modico nítro ímbutz funt, Stoma chum fírmant,lienem extenuant,iíntem períemq calídam íecorís , € renü pont corrigunt; febribus conferunt: defluxio ncs ín tonfillas , aures & pecius fiftunt: fanguínís fluore,X ímmoderatos men fes compefcunt: uterum relaxatum con firmant, In balneis artículos refolutos corroborant : uterum humorís copía ínfoecundum emendant , cuiisqp uicía ACIDVLA Au(filbem | dida. Ad^da — — Adlxuam ripe 2Ótoyl/ in pratis e&ifdbo:s ostfus aliquot. 3 fuperioribus diftas fons acidus límpidifsimus, qui cà illi in 42enbíd)/ copía & fcaturigíne aquae refpondent , AX e(felbo:n/ etíam uocaz tur : eíuídem propemodum rebus fofsíz bus infectus, & ad fimiles affectus uti wepesehas qitéik a een Ia ^DIÁLOGVS Il. A ACIDVLAE IN. VICIS E Cifeu. Non procul ab arce DSbsticÉ/ no Acidute is. bílifsími uirí Ioannís YOalobott/duo Cif» ^ — extantfontesacidi; unusín fuperiori, ——— alter ín ínferíore uíco Ciffen/ uterq ín frequenti ufu ad quotidianum potum agricolis: ex ferro,fulfure,et modico ni^ tro, alijs fuprà enumeratis efficacía íz milis. Hís annumerari poffunt etíam 45,1, is aliz dux in uíco YOcbr/ & iuxta mo- ccr, lam uulgo TOolmiülb/ dictam pro — fluentes, ACIDVEAF AD RIPAM 25r, "Tres emanant fontes acídi ad rípam Acidule ad Jibt/ ex quibusunus prope oppidum r/^an Aruíllam: alter ad radicem montis , ín 26r» quo arx J^ anbsEron fita eít: tertius íuxta oppídulum Cyytit$ío/ omnes fer zatí X fulturei,Potí Itomacho coferunt; 1n balneis refolutíoni artículorum,ileo- fo,colícotp dolori utiles, : - E ACIs i» 1345 DE FONT, ACIDVL. ÁCIDVLA !VXTÀ CASTRVM POuretifepit, Hizcferre ffulfuris , nitríq: partícepe eft. In balneís neruos ex pítuíta índuras tos emollít: artículorum tumoríbus pro deft;X cutís uícía emendat, ACIDVLAE APVD Tarbellios. Complures extant ín Tarbelliorum dítione,quam Eyffalíam uocant,acídu- p le, ínter quas tres míhí notíores funt, Aci!ile i$ quz ín uico Daum profluunt , díuerfa O9"^ ^ yifturafofsilium imbute.Primauulgo fagigs Pe eritiigebrun appellatur, alis potu atioralumíinis , nítrí & ferrí compos, Stomachum uíciofis humoribus eua- cuat , roborat : lienem extenuat , fan» $etjasru , cuinem fluentem fifi, Altera Donere b:un dícítur ferrea;alumínata, fulfu- rca, Sanguinis excretionem quacungs ín parté ex potu (ifti: uentrís profluuía prohibet , nutrítíoníis uifcera corrobo^ rat. In balneís artículos , neruos,alíadg membra reíoluta iuuat; uterum ex hu more nímio imbecíllum firmat, Tertía . iDaunct2 Beldulaiuxta Somtgbrim, 79 DIALOGVS IL . Mi Syaunerbedoer nuncupatur , turbida, Zaucte minus acida fuperíoríbus eft, eodg no 4€ ita,ut alijs ad potum utütur: quanquam brutis male attectís bíibendà exhibeant, ex ferro & fulfure ínfectam, In balneis artículorum uícijs, ileo, ramící,colícoGs dolorí conferre poteft, ACIDVLAE IN SYLVA ARDYVa enna,prefertim iuxta uicum . Multíetíam fontes acídí ín fy[ua A rz duenna, ex copíofo ferro , quo ílla pat fim fcatet , ficut etíam Eyffalia,& fulfu^ re infecti celebrantur.Inter czteros au- tem unus ín uíco &pab ínfignis repez 4.5, i. ritur ferrí (aporem reprzcfentans, INam &j$, linguam quàm prímüm aftríngít , & meatus cíus denfat; ftatím autem dulce Ícit,& fidiu ín ore contineatur , malum quendam odorem oleagíneum, &€ gra^ ues fumos ex fulfure naribus obijcít. Sá aqua huíus fontis díutius in uafe referz uetur,terra rubra, quz mater ferrí eft,ad fundum apparet; ín fuperficie filamen^ fa quadam fulfurea, autoleaginea, telae aranex iai DE FÓNT. ACIDVL. aranéz ínftar uaríj colorís, ex uírídi fas » uefcentís extant, Canales & emíífaría, - perquas aqua ífta manat , rubro colore acruffo tíncta funt, ficut etíam ín alijs fimilibus uíderelícet, Optíme ualetad íntemperíem calídam & fitím reftín^ guendam : poftea autem calefacit, fcd hos magis , illos mínus : egregíe autem deficcat, Qui íncautids eam bíbunt & immodetatíüs , ín febrem contínuam fíacidunt, Alíás confert hydropícís,mor bo régío, ínueteratís febribus;iecorís &C líenis obftzuctíonibus: aluum foluit: 7 rínam prouocat: fudores mouet (i iufta meníura aílumatur: purgat etíam huz morem melancholícum , prafertím ít ACIDVLAE .VLTRA BRbenum, Addse im. , |n Ducatu Engers Vueftphaliz; fons acídus iuxta Domü nouam extat, ferri & alumínis partíceps,ad eade fere, quz fupériores poffunt,efficax, FONS ACIDV$ IN COMITATV € picgdiberg, | - Aqua huíus tontís ochra pracípue infecta : DIALOGVS IE - 344 fnfecta eft, quod acrimonia eíus tefla- aciq;l4 in iur,eóque acrís ille potíus,quàm acídus comitas dicí meretur, hínc potío iftíus aquae pe« €yicge riculofa eft: nam rodiítínteranea , pra- Íertím corporum tenerorum,gracilium & adule(centum, IMedicí quidam proe ximis annís adeo fontem hunc com mendarunt, ut incredilís ex warijs regio nibus Germaníz , homínum multitu^ do, ad illum fanitatís recuperanda gra- tía confluxerít. INam omnium morbo es &um;tum quiexparentibusquafihere^ — ... ditarío originem traxerant, tum qui ex Impoflorer mala uictus ratíone X alijs cafibus proz plura promit — uenerant , curationem promittebant, tutt quàm — — quam tame (pace íllorum dixerim) nul^ prefare pofs- la medícína , quamuis efficax , ín terrís f4tt- praítare , (ed (olus Deus , X Domínus nofter lefus Chriftus largiri poteft.non hzc refero ut fontí huíc uíres eximias derogare uelim, [Nàm tumores contra naturam quacung ín parte corporis af N fligant;difcutít: cedemata,podagram,&C chíragra, ex pítuíta contractàtophosds artículori cominuít:mebra fluxioníbus opportuna,torpída, rcfolutat reítituit; : impetí^ — dtonte 34.4. DE FONT. ACIDVI ímpett: gíne, fcabíem , lepram emendat . uifus hebetudínem et cra(sis, X pinguis bus humoribus dífsípat: oculís admota excreícentém carnem reprimit: ulcera caua, uetusQp carne replet: aut per fe, autcerá addita, Quía ueró potuí non eft idonea , ad balneas potíus accom tnodarí debet, ACIDVLÁ IVXTÁ OPPIDVM . Montebaur, ti Bla lt Ín fíníbus fyfua TOc(tervoalo/ ad oppidum (Dontebanr/ donis Tre uerícz , ín ímo loco profluit ; ferro, fulz fure €X alumine int —Ó ace colis ad potum gratí(sima: alíás uentri» culo, ínteftínis, iecorí, & lteníutilís, In balneís etíam ad «utís uícía fícut alíae prodeft, J ACIDVLÁ IN VALLE VICI 9yuittfa di8. &duaapud — Praeclarus etíam fons acidus,, ultra tian, enum non procul à Confluentía, Treueríci Electorís oppido featurít, fuz períorifere fimilís,quo íncole,& proxi" |. aiCon- "cd———-a-——mnm n NM DIALOGVSIL da mí Confluentíz cíues fictifía plena ín potum adfetrí curant, ín medíco ufu nondum adhuc fatís celebratus ; pros pter medícorum rarítatem,X ignoras tionem, Sunt alij quog; ín earegíone fontes , fed mínus ufitatí,quí eafdem propemodá facultates obtínent,quas nuper commemoraui, ACID VLAE PROPE :* Ohiberlanftein € balneas "o . Duz celebresadrípam Lan fcatu2 4o, ziunt, una prope Lfiberlanffcin nie opea — trífulfuris,& chalcanthí modicí par2 (eim, — — tíceps, altera proxímé ípfas balneas | Embfenfes,;miínusaliquantó quàm a^ liz acidulz frigida ,fale copiofo,alu* míne;& chalcantho infecta, In potu, humores pítuitofos craffostp expur2 gat:ivifcerum obftructíonesaperit:cal culos comminuit, In balneís cutís afs fectus, fcabiem lepram, & ímpetigis nem tollít, oss L | A idi te ; grope oue bátgo t46 KE FONT. ACIDVL. ACIDVLAE PROPE OPPIDVM "5xubacd, Duz ín Cattorum Príncipis dí4 tione ad Rhenum , íuxta oppidum 25rubacd reperiuntur, Prima uicis- nior oppido Acfelbzon dícta: altera pauló fuperids ín valle 3xDunctelbzon uocata,magis potu grata, Hac uícidi citra € ultra Rhenum ad potum quo» tidíanum utuntur, hefternam crapu lam ca difcutientes, V trag ferromo^ díco chalcantho , & nítro ímbuta eft, ftomacho, íecori,& renibus calore x2 ftuantibus accommodatz, In balneis €tíam cutis uícia & ulcera fanant, | ACIDVLA IN VALLE ii -. Cauremtbaf, Eregioncoppidi D5acbaracb fons acídus in ualle, quz indeuulgo Cau rentbal uocatur exilít,ferro, alumís ne,& nitro infectus, Potus uentrícus Jum corroborat, aliaQ uífcera nutrí9 tioni dícata, In balneis artículosím» . becillos reficit, & tumores laxos fas Dat : ACID Ya DIALOGVSIL .———— i43 ACIDVLA IV XTA OPPIDYM ARrencub erg, —. Hzc ferto ,nitro & ochra conftat, Addulaiuxt emníum uífcerum obftructíones ape Jwentberg, rit:appetentíam cibí excitat;renum & ucficee calculos abigit, In balneís exa terna corporís uícía fanat, ACIDVLAE IN COMITATV HÀs ncenfi, er finibus regionis Cattorum, Quínd fontes acídi excellentes in Comítatu Hanoenfi, &€ fínibus regio nis Cattorum erumpunt, Prímusin | pratís amplís, tàquam bullíens,iuxta satt ponia - Carben. alter paffus aliquot hínc díz &ar$e, ftat inter 25nzqqraucn X abr & oz Acdila inter catben. tertius quinquagínta paffus Lope indeinter fuperíorem uícum YUoiln2 2a, ftcor & Koifbad». quartus huic uiz Acddla fupra cínus iuxta €Xdywalbeym., quíntus er ei | prope uicum Tíct ín fylua, quem Ead. E: Saulb:on apppellant , límpídífsiz pci. mus, Quatuor ex cís are, ferro & Acdula fale conítant, ad potum ab íncolís e | adferuntur, quanquam etíam ualde d TONGUE Rcidula in 149 pE FONT ACIDVL. falubres fint uentrículo & uífcerum obfiructionibus , pituítostsque afs - fectibus,fiue potujfiue balneis utiles, Quintus ex copiofo falenitri, alumi» ne, X chalcaniho míxtis? potu omnii gratifsimus,& p'zríscp zerís falura? ris, unde etíam uulgo dicitur,fí quis moriitrus prafensex eo bibar, illum ferilactis modo turbidum fieri, ACIDVLA IN DVCATV Fraicie orientalis. . Exfalecopíofo,alumine, & modis co chalcanto conftat, prope vícum AX iBingen fcaturíens, Pota cerebrum etu-ntrtcu'um corroborat?capitís dez fluxionesfiftit; ventrem foluit;fpiran2 - didifficultatemtollít: calculos cxpel^ &atula prope Soi«cp lít: album mulierum fluorem difcutítz foccunditatem parít, ín balneís poda gr. m fanat; neruos emolliítex pituita índur.t05: omnis cutis uícía corr git, Hu:cil'a refpondet qux ín Díocafí Trcucrica reperit r,non longéab Op? pido (2eycn/ ad rer'íum lapidem ab AndernacojaccolisGy|[gbron dicia, quí *» DIALOGVSIM. i49 quí etíam ab gídem ad potum quoti» dianumexpetitur, M, Acidularum origínes , vires X ufum recenfuifti, quid de falfis iudicas? funtné etiam magna exparte uatij: terra fofsilibus ut illz,;mixtz ,an (implicibus tancüm ímbutaz reperiantur? DE FONTIBVS SAL« felarum, G. Certé raró ex vníco file conz fiant, fed alijs quoque rebus intcciz funt, ut alumine,fulfure,ochra , que ipfis interdum pallidum, autluteum, autcínereum colorem inducunr, IM, Quibus morbísfalfulae compofitze,ín quibus tamefal exaperat,conferrefo: lent? G, Potzquídem aluum mo uent,fed minus quàm illae: piruitofos & craffos humores ducütr;obíiructios nes uífcerum expediunt; fanguinem concretum ín corporc incidunt. pccto ríscpanguftíam dilatant, St mul:üm fal excellítypituíta confumpta;uentriz culum laedun:; ínteftína rodunr.exul^ «eraniqp; quae Bou i Salfule come pofi e quibus viorbis conye Yant, me m ion ^s CO Ee *ís DE FONT. ÁCIDYL. ínfíciunt,prurítum & fcabíe excitant; Minus falfz , cadem quídem,;fed tar2 diüs efficiunt: uentrículum & ínteftí2 na nonadceó offendunt,utetíam con2 firment,(i ímbecillís fítjnec totíus cor? porís ualetudínem omnino pertur2 benr, Tepídz peranumínfufz,pítui? tam extenuaat : calídae tormina lení2 unt, Porro ad balneas exhibítze , ma2 lum corporís habítum ex pítuíta con? tractum corrígunt: neruorum uícijs, pectorídeftíllationibus obnoxío,uen trículo frígido € humído profunt;fca bíem ex pítuíta ortam fanant, &€ finul Ta eít,excitant,quam poftea ctíam di» fcutíunt.ficpodagrícorum,X paraly2 tícorum fluxus dífsípant : omnem a2 quz inter cutem fpeciem per initía faz nant: neruos,arteríasqo exhumorum influxu ímbecilles & languidos corro borant: crurum ulcera maligna, aliá^ - que uícía ex morbo Gallíco futura arz cent, Auribus ínfufz tumores tam e^ 05 quí ex morbís remanfcrunt,quám ex pítuíta ortos díf(ToIuunt: Líuída ad melíorem colorem ju E iUm e» DIALOGVSIT. . "t taliam aquarum feruentium capítis. grauíitatem & auríum dolores corrí4 gunt, M. Vbinam falfulz celebres ín. ueníuntur, Gr, Plurima ín Giermanía, ex quibus oppida quzdàínfignía noz men graecü fortíta funt ,ut Hala Here mundurorum ad Salafluuium: Hala Sucutzead Cochars; Hala R hetíz fuz periorísad Oenum;Halftadiü in fupe riore Styría: Reychenhala ínter Sal Zzam & Alzamfluuíos, ad decímülaz pídem à Iuuanio fiue Salfburgo, Quadam alía oppída uocabulàá Ger* manícum à latino factum acceperüt, ut Galsburgin agro Norico: Gals burg inagro Mediomatrícorum. M, In quibusalijsregionibus Germanía falfi fontes reperiuntur? G, In Saxo» nía non pauci,ut Luneburgícateriís nobiliores:nec non fub deferto monte adoppídumQ D ynber:item Sraphure diad Bodam fluuium, In Thuríngía ín oppido Stanct, & prope pagum A ulebíum,inter JAelbron & Heríne gum oppída unus exiftít, quí exmon2 tc effluit, ín Cattorum regione ad. — áj. sit DE FONT. ACIDVL. verram Aldendorffij,& ín Trebochijs ad quartum lapidem à Fulda. In comí tatu Hanoénfi duo fontes falfi ccles brantur; unus ín pago Z'fawbeim: alter ín uíco.Diba,in quibus etíam fal excoquitur, € íuxta hüc quoq; acídus la potu grata effluit, Ad Rhenum autem fuxta oppídum Boppardiam fons falfus ín uico ,quem índe al^ singes appellantextat, Vltra Rhez num alíus ín fylua prope oppidum. 25rubad) manat, Alius etíam non longe à Bíponto Illuftrifsími Prínci? pis Vuolffgangí Palatini&c.oppído fcaturít. Atfontes hactenus commez moratí magna ex parte, puteorum ín modum funt ínclufi, ut fcmperaquas rum copíam fuppedítare pofsínt; aut reuera funt puteí, atqj ex eorum om^ nium aquis fal excoquítur.quales etía ín Lotharíngíz oppído 33ocs, & Mc diomatricorum agro tres mihi funt cognítí, ex quibus magna falís copía excoquít, Hosomnes puteos, falfas, .. &uulgoSulzasappellant.ficutetíam (— inBrifgoiaoppidum Gulsberg pro | 0 0899 TUBES Nap gigs Tt DIÁLOGVS IL ^ 3$ Galrsbera. M. Inueniunturne etíam Salfdi calida falf1fontesnatura calídí? G, In Gerz ubi manía nullos extareputo , nec ín tae lía, In Sicilia uero Selinuntias falfus 125,& Pegazzas,ínagrotp Methones "'Trazeniorum oppídí calere audío? quas cüm habere non poffimus ; no2 ftrísignecalefactís contentí fímus, IM, Semperné fingule aqua mediícatae qualefcung; uíres fuas & effectus ín morbis curandís folae exercere. pof? funt? aninterdum etíam altjs medís cinísadmiftis indigent? G, Quem; Aque medica admodum herbz exímijs praditae uír te interdum. tutibus , nonfemper easínquibuslí? betuicijs etícacesoftendunt,íta quoz queaquz mediícatz fiueín potu, fiue in balneis ín illís morbis , quibus alias peculíaríter dícatzefunt , fxpe opem recufant, aut certe alíarum medicís narumadmifturam , ceufubfidíum requirunt,ut perfectam curatíonem abífoluant. MI, Id libenter audíam, quomodo balnez effícacíiores quàm natura elfe folent,fierí queant.G, Bre v toresje pof uiter edocebo, Propone rz mor; fnt. aliarum "reri auxilijs indis get ^ Balnee quos 1 modo efficám — (4. DE FONT. ACIDVL. bumaliquem , fiuoles,podagrícum; ei& curando balneas ucl Favorínas, uei Badenfes,uclalías prefcribe.quia uero expectationi noftrz non re(pon? dere interdum folent , ín hunc modá uires illarum augebis, QVIBVS$ BALNEAR VM Ve res augeri pofiint in podagricis |. €wrandi. — Aque medícatz, in qualauandum; folío pleno,aquz chalcanthílíbra ,fa» lísfofficij felibra,aadmifcentur, In hís aegrum adnonum ufque diem ínfídes refinito;fed certís quotidie horís, Po4. ftearenoueturbalneum hac. ratione; Aquz illius foliorum ueratrí níerí, foliorum fenz, fingulorum libra , fa; barum , lentíum fingulorum líbra quatuor, more folito íncoquantur, In decocto hoc podagra lauando cura? tur. Singulis feptímanis corpus me^ ' dícamento podagricísidoneo expur2 gareoportet, M, Quibus auges ín pa* ralytícísz | IN PARALYTICIS G. In aqua balnearum decoquane tus F DIALOGVS 5$ turflammulz, eruczrubez fingulos rum manípulífeptem, Aeger in eaad dimidium lauationistempus ufq; infia. dear,tot quotídie horís., quotilleferre poterít; deíndetriens petroleí , & oleí phílofophorum femuncia ,aqua bal2 neatum librz incoquantur ín fictili aperto: poftea hxcin fpongías marie nas fundatur, íta utaquaab eís exhau tíarur:tandem illae folío indantur & eger ín eo lauet, IN CONTR ACTIS, . Serpentínzlongz , manipulí duo: agrimonij,chamoepyteos, fíngulorit manípulí tres; macerenturín aqua bal nearum diem íntegrum & noctem, Tertío zgercalfactz íinfidcat per tos tum curationís fpacium, licet etíam balneum renouare pro zgrítudinis ra tione, IN MENSTRVIS PROVOs . Mulieresfola aqua medícata in bal Wild inco(et lends A Np E ate --— - 1:6 DE fONT. ACIDVL tuí autem fument hanc mifturtam: Succí meliíe pulegij;arthemifíze,fín -gulorum zqualé menfuram,quadrus plo maíorem aqua medícace, atque fic per totum lauatíonís curriculum, & lauabunt,& bibent, INe autemuí rcs interca infíirmentur , bonauíctus ratione cauendum eft, IN LEPR Á Solíumhoc modo parari debet, A; qua medícatze índatur fuccus ex dez «emmanipulisflammulz,quíng un^ gulzcaballinz , eadem aqua extras tus, míxtís egerinfidebíc, &6 multum piurítz,fordiumQ elícietur, Quodfl- alneumodoremtoeedum habere coc perít,renouctur; & fi cfficax cffe defie tít,z ger ín puraaqua medicata ad laf uatíonis fínem ufct5 contínuabit, IN SINIBVS ET VLs ceribus, Vícera ín aqua bafnei, cui : d admifia DIALOGVS 1l. — admiftafícaliayquz exalumine, culis. cuia , &ferpenuna paratur, fed eius duodecima tantüm portío priorís es rit, Totumcorpus eí non ínfidebit, fed pro ulcerum ratione purgandum erit. M. Quam acceffionem reliquis balne;rum aquisficii confulís in ulce ribus? G, Thcophr.iftus ín Caftiens fibusaquis,quancum ad folium requi ritur , addendum cenfet aqua alus mínis,alumínis recentís , € candídif2 fimi utriufqs libras duas, fucci confoli - dz libram, atque ea ratíone,quaaltjs utendum, | Adcontractíones mem» brorum;oleí exanetho ,lílíorumutri» ufque trientem : aquz aluminís felis bram. incoquantur donec illud albe» fcat: deínde in folium transfundatur, & in'eo xger pro uíríum ratione las uet, Adcalculorum autem materíam ercnibus € uefíca expellendam, aque balnearum incoquito radicum aquis leor libram : feminis tanacetí y felis bram. atqueín his ita commixtis eger prout morbus ipfe requírit, ínfideat, | lauetg, M, Curhacrantüm de Ca^. flienfiS- — - iii rutos eun wf — DETONT. ACIDVID | ftíenfibalneo , & non etíam de alfjs prafcribít Theophraftus? G. Quod hocillí magís cognítum fuerít, Ego. uero etíam ín alijs eí fimilibus, prefere tím quae calculofís profunt; mifturas iftas non reíecerím, [nabíceíTibus ins ternís,Caftíenfibusaquis non fine ra* tioneabftinendum íudícat, M, Quid fn wedicit4s agendum putas íí aqua ille medicatoe- rumaquarm &&. balneze commode haberí neque enurit; fai ant? (3, Cüm ipfz nonfolüm rebus Mta. terre foffilibus, perquascontínue flus unt, ímbuantur , fedetíam , ut plum? bum, ferrum ,zsalíaG íd genus cre» (cant, íta quoque fímilia fieri poffunt, quz fuccís chalcanthi ,& alumínís rez fpondent, Quia igitur eiu(modi bals nez uires ac facultates fuas ex rebus terre foffilibus acmetallícis obtinent, nonáratíone alienum eft , tales artífi2 cío pararc; que fínon ín totum natura libus efficacia refpondere, faltemali? qua ex parte íllas reprefentare poí^ funt, M, Exempla aliquot talíum bal | nearum recenífeas. | BALNAE ———— 5 . PIALOGYS tt. $$3 BALNAE FACTICIAE. G. Wbímateríam ín morbís mas gnaexparteperfudores , & meatus es | tiacüatam;cutemap fatis abíterfam de prehenderís , commode illam afiriné * gentibus, fíccátibusg corroboramus / ín hunc módum; Foliorum myrtí,len Baleum fica tííci;plantagínís,uerbafci;pilofella,ez cans e» corro quifecipolygonij,ingulorum maníz boráns, pulusunus ; bordciíntegrí, fabarum i íntegrarum, fingulorum líbra unaz myrtorum , rofarum ,utríuíg; pugilli tres; radicís írídís bíftorta, pentaphyl lí, fingulorum uncíe due. Hecínaqua copiofa coquautur , indeín ea refols uantur falis communis librz tres;alu2 mínisuncíauna, Hocbilneo tepído . corpus perfpongías nouas diligenter abftergatur: í incerdum exlixiuio Hs nili acre nímíum fuerit. BALNEVM FACTICIVM 4d podagram. - Sulfurislíbra : aluminis felibra: lí £ní guaiaci libra dua: radícis e 2 166 DE FONT. ACIDVL: gentíanz utríufg felibra . Coqtran2 tur ín aqua balnci quanta fatis er:t:dez indefaluía ,betonica, chamzpyteos, | pulegt,maioranz,rorifmarinitiíngus lorum fafcículí quatuor , quí manu comprehendi poffunt, Sacculo excea ta índantut lebetí, À: ger [atiacro ínfis deat quotídie ad horam unam,man? & uefperi. Singulis tribus díebus las uacrum renouetur, .^' ALIVD DISCV TIENS. Aqua fontanze,aut fluuíali, quat ta ad balneum fatis eft , fal ; autníttG, autfulfur,aut alumen íncoquatur , &C egriínea mané& uefperíante cibum gefídeant, Vel varinecalfaciz , mclle mixto :uclaqua per cínerem fící ui? tís&p percolatz;cuí herba pedicularis, aut bacca íuniperí íncoctz (inr, Eiuf? modi factícía balnea. tumores totíus corporís,uel me | brícuiufdam, utab domiínis,teflículorum , & pedumin hydropiícís,ítem ad ulcera abftergen^ da, autuaríces illorum difcutiendos ualent, | 3 AD DIALOGVS IL ^ — '3ió AD SCABIEM ET PVSTVLAS gallicas Tbeopbrafü. 7ü Alumínís líbrz decem ? chafcanthí líbra; tartarí calcínatífelibra:falis fufilí^ — bra tres: mífceantur & feruentíaquae —— uafi índítze, ín qua lupulus fit decoctus, fuperínijcíantur , finanturjp ínferuere, In hac aqua puíftulz;aut fcabies gallicae ct e lauentur ficut ín alijs balneis folent.Sín T autem lues ifta ualde corpus ínfecerít, candentem mercuríum ínítar quadran RS tisínca refítínguíto, INon paucí ex hu» . E iuímodilotione confanefcunt, fi ex pru | rígínofo puftularum genere morbus exiltat, Sín ex cícatrícum genere non fuerit curationís fpem alíquam praebet, fed nonabíoluít M. Quid fi uas non | ín promptu fuerít,ut ín peregrí^ natione accídereíolet? €x, Facultates wulfaadmor illarum rerum ín. maffam redigantur bum Gallis hoc pacto; Alumínís calcínatí,alumíz cum. — nis (cíllelis quod officínze , plumz , ap^ pellantfingulas uncías: tartarí calcínaa tí , chalcanthi colcotharíni fíngulorum tríentem ? alumínís liquidi , falís nítri, 22 DE FONT. ÁCIDVL; redacti in uífci,quanti omníü ponderé adequat ínimaffam redigíto,que ín aére cornu inftar indurefcat, Dalneo ufurus «am calenti aque íntjcíet,X ftatim aqua uíres malle extrabet, INon folüm aute balnea totí corporí apta, fed etíam lixt uía capiti ,infefIusrenibus & ano , atqj loiones ped ex foísilibus , cum aquis & herbís,tadícibusqs conficiuntur, M, Formulaseorumdefcríbas. G; LIXIVIVM. 4d pediculos. Lixiviumad ^. Líxiuio ex lupinis,bfinthio, perfice pedidos. — caría, pedícularía , nitrum & fel mífcerf 'ejusquid debent, M, Quiíduocasinfeffum? G. x baee Dímidium folium , quod Graeci tyx&a ^ ihn Bjcu& uocant, cui gri ad uentrículum gr tecitugeo ufcp tantummodo ínfident, cruribus X SHIP bischiis exemptis : uulgo appellant fe "es! ' mícupium , fingularíum quorundam - »-^ membrorum afteciibus accommoda» - tum, przefertím renum , coli, ileí, & aníá uícijs, X uulneríbus conuulfionem mí nantibus,ut poftea pleníüs audícs, J INSESSVS ddanum prolapfum. , Foliorü plantagínís manipulus unus; | rofarum PriatocGvs doc E Fofarim rubrart mánipulus dímidiust wfffus ad ín qua decoquantur , cuí chalybs intín^ anum prolas cta fuerit, pm, c INSESSVS AD.NIMIVM VTERI i uorem cg bemorrboidas ani. ees . Plantaginis; polygontj,equifetürubi ifffus adnia foliorum,íinguli manípulírofarum pu miumfluoré gilli quatuorzmalicorij uncía duzeiradí? menfium, cís ymphytifefícuncía;calicumglandít — — uncia, D'ecoquátur ín aqua pluuíalí cui ferrüjaut chalybs candens fit íntíncta, PEDVM LOTI!0 po'xchreflos. ' Capíti pedibus fanguini,et omnibus r oii pea heruis alübrís: multos morbosalioquí qum, — futuros atcet, Foliorum & florum chaz ^ moermeli,rofarum rubrarum,bcetonicz, oríganí, faluíz, rutz , afarí fingulorum manipulus tnus, Condíta facculo co» P pa in lauacro pedá, ubíuero íam tís inferbuerint, fextaríus nícrí,& falis pu£illus addatur, Vtítoríníeptímana femel aut bis , mancautucfperi ante cé^ bum , ueletíam antefomnum ín uíum adhibeto. Obferuandum autem, ut quá : TE , autery fipelate ín cruribus la^ rare folet,ea abítíneat/(i recídiuá effu gere uclit, M qg 164. DE FONT, ACIDVI. ts sCbu 5AD PODAGRAM, Lotiopejg ln multis ufitata podagrícis ualde adpoda, — Protuit.Líxíuium ex fagi cineribus pa^ gam, raturX ter, aut quater colatur: deínde tantum uíní admiícetur : alumínís uns c&e dux adduntur : omnia ín fíctili ut treato coniuncta calefiunt ad ígnem, fed ítaut non efferuefcant.deínde tran(? funduntur ín uas , ín quo pedes confi ftere poterunt; hí autem tamaltelaua? croínfiftent , utaqua fupra talos exce dat. Extrahít humídam pituítae mate? riam ín artículís hzrentem,quam deínz de linteo puroablterges. Tam calidum | autem ericlauacrum, quàm pedes ferre pofsínt, manedp & uefperíante cibum adhiberí, Quínetíiam cüm malum hoc mínatur accefsione , & poft ipfam utile eíIe poteft,ídG ín feptimana quaterjaut quínquíes, INedcterreatte,fi pedes tu - midos,rubentesqQ fieri confpicías, m Sed de hisalias plura. nunc | X adueíperafcit, Vale íam ad coenam uocor, Lo IOANz 15; loannis Guindhe RII ANDERNACI ^ MEDICI, DE BALNEIS EX AGVAE dulci. PE DIALOGYS TERTIVS. |A T; H.E TES, ccm Debalneís aquarum —— | E3 rebus fofsilibus infez | ES ctarum , nec non de —- fis quac harum penu - LL: ría fubftituí. pofsint, | 4 fatis ín przefentía di^ fecuifti Vide adhuc uelutí coroni dem addas , quales etíam ex aqua . dulci , alij st humoríbus , & quem ín ufümfierífoleant, GE R.O N. A^ sena qua dulcis pluuíslis príncípemadhas gea. — ciendaslocum obtínet:hancfequítur — fluuíalís,mon ínfectaalumíne,autcrez ——— ti, quam flumína quaedam contínent, - d reddunti illam uifco(am, & pinguem, "ut imcátus magis obfiruat, io pene ij 166 DE BALN.EX AQVA DVL. tret , refoluátque : tertía poft duas íllas cenfctur, qua ex optimis fontilus petí^ turiquarta , quz ex puteo haurítur? poftrema quz P paludibus,& lacubus fumítur. Atque ex his aquz fpeciebus, bass — duobalnearum genera fierífolenn. V2 duoRUWT — num ex aqua fImplícitantdm per fe caf facta;alterü ex herbíis,et alijs rebus adíe^ vis bahnea pun € RES E i ramex equ, Cot poriadfordes abliergédaszinteme dul, períem corrígendam: dolores mítígan- dos:lafsitudinem leuandam,X cutís uí^ EN * vwoxztysóp appellantutquod ignis fub eras ficcos, fudoribus elícíendís idoneos ex/ góp. : Lo j e ^ — gebanur ,mollicbanturóp, ut auationi ü i EN ro ^7 DIAEOGVS HE — ^ 165 fierentaptiora , quz in folio aqua tema perata pleno perficíebatur :. ex hocín^ - terdum ín aliud labrum frígída aqua repletum deícendebant. V trunque fo» Solium ex 4a lium Graeci nunc &sBaeip, nunc dfe. 74 frigida. gxvty, nunc vvtAov, barbari tinnam id V nuncupant, Poftuium balneí,zegri du- ZA fetree €cbantur ín domum extergendís fudo-^ p , ribus dicatam, Apud nos hodíe ín tepi ciim dario quídem ut illi, ucftimenta exui? ,5s ie mus, ín calidaríj aéredefudamus,quem [zi fue uapores uel ficcí ab igne accenfo fublaz doribus dicsa tí, uel humídi ex herbís ín uaíe alíquo tum. : decoctís,autaqua fuper candentes lapi? Sudatoris des refpería pariunt, Hínc quida illud bodie. balneum aéríum,aut ficcum,aut humí^ ; dà uocantbarbari ftufam ficcam & hu midam. Adhac calidam quoq ín folijs lauatione exercemus: frígídam non ten tamus, ni(i forteín pifcína, aut fluuio ín natemus, Mecaliumlocumíudoríbus . .. abftergendis , quàm tepídiarum fiue. — . hypocauftum habemus. Laconico z four ep O3. corporum abítereendas utímur , & bodieufw fit lauatíonc uolupitíis magis , quám —— morborum gratía, Ita fit, ut quo res calidarij ufus. Laconicum duphx. | Laconici Wires, 18. DE BÁLN. EX AQVA DVL. praftantíor,eó magis exolefcere, SC con temni foleat, M, Quid calidariü pra ftarefolet? G, Etusaer ,ficutantca ín» dicatum eft,materías ín toto corporedís fperías,fiue per fanítatem,fiue per mor^ bos,calefacít,fundít;zequat,cutem refolz uít(udoresqy mouet, & cum íllís excre^ menta cutí fubíecta elícít, ín fumma ad lauatíone ueluti przparatío exíftíit, Eft autem duplex,ficcum et humídum.prí^ mum confiftít ín locís uelutí cameratís teftudínibus,uel cauernís,proprío igne calidis , uel alijs zedifícijs , quze ab exter^ noigne fubíecto calefiunt: ín Germa nia hypocaufta fudatoría,ad íd parátur: quz morbis pítuítofis,inflationíbus,tus moribusd laxís contra naturam, X po dagrz ex trígida matería contractz,nec non hydropicis profunt. ficutclibanus, fizeger capite tantüm exerto , linteis ín^ uolutus ei ímponatur, Humidum auté fudatoríum dicitur, ín quo aér non ab igne,fed aqua uaporibus, quí ibi exha^ lant,íncaluít;Huífus facultas, cüm ex a€2 ría eílentía conftet , bífaríam operatur, | mempe& cutíadmota, & per ínfpira/ .- tionem DIÁLOGVS Ih. --— 16$ tionem affumpta. Eius aer faciliüs qua ficci uires fuas corpori infinuat. Praetes rca humores quí nímíum uelficci , uel erafsi; ucllentiutpítuira uitrea,partías — ^ ' —' licuiínhzerentes)humídiores;tenuíores; — & fluxíles magís quám ficcumlaconicü cfticere poteft. Vaporautem, aérqp ah aqua falfa;nítrofa,& fulphurea,etfi non plus zquo ficcus,aut humídus fiatfma- iorem tamen íncídendi,extenuandi ab^ toon i ftergendigpfacultatemobtinetquamfíc «^^. cum ípíum fudatoríum, noódícoquáàm — ^. humidum ex aqua dulci, Quínetíam cu tís inde magis aperítur, utexcrementa exhalent, Quod fi uero per fe duntaxat Humidumlas. abfq lauatíone adhibeatur , magís caz conicum citra lefacít,extenuat,confumít,K ficcat. Ar rationem. mutandus quotídíe huíus laconící aer, necorrumpatur , necnonaqua , unde uaporattollírur, munda, purajlímpídiz que effedebet, non coeno , non mulie. gum menítruísinfc&a , necabijsquí elephantiafi, autlepraaut morbo INcaz polítano laborant, uíciata.quía cum hu snores ex uaporíbus hííce calefiunt;ftaz tím putreícunt , febrestp peo * FE CY. Immoderatus Lacottici ufus quibus ob[it potifimum. se DE BÁLN. BX AQYA DVE. alíos affectus fimiles progenerant, MG Omníbus ne conuenít Laconicum? G. Sízger humidi & frígidi tempea ramentí fuerít , GC uiícofis in toto cot^ pore humoríbus fcateat, craflus , píns guísq;, & fi minus quàm par eít, exetz ceatur , moderatus cíus ufus laudatur, itatamen , ut uíríum ratío habeatur. Immoderatus autem ; ficutetíam larz gior miísío fanguínis , uires reíoluit, corpus ín frigidam íntemperíem de^ ducít , natíuum calorem extrahens : at^ que hínc etíam morbos auget: mínus item , frigido & ficco temperamento pradiítis utilis eft, INam hí fzpe ín ex« tremam ficcítatem , aut marcorem índe perueníunt. ldem periculum, aut ma- íus immáínet zegro , fi calidus X ficcus, gin. modicigp fanguínís partíceps 'rít. Quod fiuna tantum ín parte uiz cíum fuerít,corporetoto uacuo & puro facilior erít curatío, Hocautem obfers uandum fudationem ín cauernís , qua» rum fuprà memíní calidis temperame tíisomnibus.efle ínfalubrem.InGermaz nía nofta,tepídaría ,aut (udatoría come- munia DIALOGVS. MR. .— 15 munía talíum laconicorü loco habens tur. Lícethicía lauacri aéreaut hypo caufto cótiguo aliquam diu immorarí, unde corporís meatus adaperíantut, antequàm ín aquam deícendatur, M, Quid folíü dulcis aque proficere poteftz Solium dukig G. Temperatum natura , humídas & aque, fiue moderat calídas facultates obtínet, faz E militare infantibus & pueris : nam cüm ; Pech s calori ipforum refpondeatalimenta ad P mebra trahit, eadpcrafsíora efficitetcor roborat, unde etíà bis illi quotídie laua ri fcpe numero debent.non aüt diutíus, : dj dum rubere íncoeperínt, INec non fe Qutoufa, Hz nibus, ín pluribus ipforum excremétís ua;dum, — ^ di(cutiendís cofert, quz alíàs ob uirium imbecillitatem propellere nequeunt. Et cum ea fal(a (int, dulcedíne ua contem perat. Iam mulieribus quoq ob excre- menticios humores ex uíu elt. Tempe- Temperato rato autc homíní, nonad fuperfluos hu bomini quid mores refoluendos, quibus caret fed ad Pareum cons fordes corporis fudorem et puluere ab24t Étergendos ídoneum eft.que neceffario cuíuís etíam fano obueniunt;magís auz tcm finguíneo, quimultum fudat, & s S * eus - «- ex i5: DEBALN.EX AQVÁ DVL. cítijs copiofo utuntur alímento, S mub ta recrementa ín extíma corporís re gíone congregant,fudantq; plurimum, 55 tale balneum non folum utile , fed e tíam neceffaríum : cum eo tamen, utus tratp concoctío príus fit abfoluta , & ra4 tío totíus corporís habita, Praeterea fo líum íllud corpus emollít ,uomítum fa^ cílem efficit, partes íntentas & índura; tas refoluít,humoresliquat, concoquít, omnes fuperuacaneos & inutiles , quí autín carneaut ín folídis partibus conz tínentur, pracípue cutí fubíectas eua? 4quaoleo 4 C'lattuocem íuuatlafsitudinem dífcurit: mixto quibus rnaxíme fi oleum aquae míxtum fit, ca^ exufufit, lorem moderatum concilíat, íntempez tíem ínequalem corrígít, Íomnum proz mouet, pracfertím fi caput perfundatur, calorem et íqualorem, fi ex ítínere ac ín —. folatu prouencrit , remíttít , nifi quís .díutius ín co ímmoratus fit, Imo quía Le Tetiperati foli ues. «. deo exíccati funt , ut & os arídifsimum habeát,X fití maxime excrucíenturex- temperato folio refícíuntur , totümque .corpus molle , & humidum fqualore "abfterfo confequuntur, Nam aquam U3:s grsiSu 0U1).:,7 EI eu LAS MI t DIÁLOGVS IL. - 173 interdum à corporeattrahi ín eo palam hos fentíunt, Símilíter quí fuccís deftítuti fuerínt , ex uígilijs , curís, ítínere , cíbís, medícamentsíiccantibus,& íratempe ———— .« rata eiufmodi lauatione humectantur, recreantur(p. Deniq;omniís fíccitas,fi^ ue à calore , fiuea frígore contracta , & zeítus illius ufu emendantur:quía & fo» lídas partes humore fuo írrígat , & a» trum humorem calore euacuat.. Ad? hzc , quicquid fuligíinofum & humi dum eft ín corpore, elícít carnem & cu^ tem ad naturalem moderationem re^ uocat , folídas partes arefactas humes facit , cibum ín uníuerfum corpus díz ftribuít, alímentum partíbus nutríen^ dís apponit, M, In quibus morbís temperatum folium conuenit? Q3, Solium tem- Diarifs febribus , quz ex folís ardoríz peratum quie bus, aut ex frígore , autex laboribus, P! compe aut ex cutís meatuum obftructione '4* originem traxerunt. Hiís autem laboz rantes magis in aére balneí, quàm ín aqua immorari debent , ficut íjs, quae aliunde contrahuntur , affectí ,ín aqua melíus rcfident, Hectíce , quz perfe. p inkflat, 9 a 94 DEBALM EX AQVA DVL — Helice reme infeftat, non alteri putrídze coniunctz; dium tempe- prefens eft remedíum;antequám illa in ratum bal: marcorem tran(ierít. [Non folüm autem Meum, hectícam ; fed etíam frieidam;ficcamd$ íntemperaturam , & fenium ex morbo, modo fi quís díuerfos lauandí modos norít ; ín contraríum habítüm mutare In febribispu folet, At ex humorum putredine ortíS tridis quand? febyibiis non nifi poft concoctionem Sibeum tem conuenít, nifi ín tértíana legítima ficci E c e tasingensurgeat , tuncílla expectan- Laugu, danoneft, Quartanz etíam congtutt, ' euiquatage QUE €x nimía humorís biliofi aduitío- projuu, — neprouenerít, Síc deftillationtbus,zra^ uedínibus&, pulmonis ínflammatíoní, Capitis dolo. X laterum doloribus, poftquam con co ves balneum, Clíonis noteapparueríntex ufu eft. Ces duni, ^ terum capitis dolores díícutit , quos aut . humores, aur uapores furíum elztí exi» guísqp cutís meatibus , ímpacii excita? rínt, Debet autem caputaqua perfundf, unde non modó excrementa quadam Ad cipitos diftribuuntur, (ed etíarn fómnus concí* fivntes utile liatur, Item capíllís fluentibus prodeft, edi fi caput multo hydrolzo ungatur? ne& Ad ficcitatem ion ficcítatí , X uígilis phrenítícorum, cups etíamíi bDIALOGVS itl] ^ a3 etiamfi febrícitet, utile eft, Adheclethar A4 lebars go,ubíconcoctío íncceperít, totíus cor» gum. | porís ratione príus habita, & comítíali, Ad comitiee ubí non ex capíte, aut ftomacho, fed kn. €x alía parte excítatus fuerit prodeft, Verüm non continué adhíberi debet, fcd bís ín feptímana ante cibum , nec «ger ín balne(aéredíu ueríarí , quod Alexander docuít, Infuper melancho liz ex acríhumoreortz prodeft; necno oculorum doloribus, quí ex craffo fan» íne generantur, & lippitudíni cone tercaluí profluutum fiftit : uocem íns ftaurat: ínueterata líenís uícía ,£ndura» táque di(loluít , mpofito malagmate, autepíthemate : colícum dolorem €x raum ad biliofis humoribusobortum fanatpre* colicum dos fertím in aetate uígentibus , & calidiore lorem, temperatura przditís, fic ut partes affe- Ce ungantur oleo chamamelíno ; toe ium autem corpus hydrelzo. atex frí^ gidís & crafsis humoribus contractum mítígat quidem ,íed nonfanat, Poda- ... gra cx biliofo humore creatz , ucíperi magís quàm maneconuenít. Nam poft €ibum aflumptum , maximam uím — bus otfit 17 DE BÁLN, BX AQVA DVL. e adcalídam íntemperíem corrígendam Oobtínet,íta ut pedes frígída príus itrío2 " tur, íd&p in gracilioribus, ficcíoríbus, € biülíofioribus corporíbus. Summatim omníbus confertextenuatís , quía non fefoluítjaut euacuat fed implet & hume Baleum dsl» état, INocetautem corporí,quod omni- cis eque tem» bus zeque fuccís fcatet, erzeci arAsdugieiB peraum qui» appellant, quodG uitiofis ínfeitatur,illi x&&óyVis9U JOcant , putredíní ítaobnoz "Aui ^6^ xium;uthíncnon modo fpirítus,fed e d - tiam humores anté íncaluerínt, INam ves. febrís putrída ftatím comiítatur, praefer GX0yU^ - s tím fi mínus accurata uícius ratío pra ums um celfzrít.Hectice etiam quam Eryfipelas Erjfipelate. excitauít , aduerfatur , & capitis dolori busquos calídí flatuofid fpírítus pepes — rerint,ob humorum prauítatem furfum : . €latí, Adhaec princípalíoríbus uiíceríz Inflammatio se : ; : - 4 ,. DUsintlammationem expertís, aut im^ mjfarum € 4 as | erudita bj. Pecillis nocet, necnon (i crudorum hu ^ morumb4. morum copía ín prímís uenís exíftaf, neononcus quifolg calore ín uníuerfum diftribue rande. tí corpus,horrorem;alíosQ; affectus ex: cítare folent: quanqua ille fepíus ex acri bus, & biliofis humoribus proueníat, x - Quare —— Kn : JDIALOGYVS Hh- - 5 Quare quamprimum quis horrere in pericula ex illo coepetítjexíré debettalióquín ín fe balnco. brem íncídet, aut eajíí iam adeft;ínter detur ,perículümque eft, ne humores ad pulmones,àut cor,autcerebtum ^, defluát, Infuper podagrícís,X artícuz M | 2 N : TOEPRES ular Us larjsobeft ;quoód ex íllo humores ad 1,55, partes ímbecillíores deftillent;fiícutez 2,1; adu tíam ei ín(alubre eft,cuí fanguis ex na noct s ríbus ;aut alía quacunque parte pto Fm fluit, Omnibus ínfeftum eft;quí uires Vnbecillis, ei habentímbeciíllas, aut cíbum fafrídiz Pm faflidier unt,atituomendidefiderio tenentur, deÓ— quod oris uentriculí uico plerunque te , ricis accidít; praeterea fjs quiructusbilem p, iiu tcferentes edunt, quígi ín morbís ní2 j,rpu; pa. miahumorumlícetutilium copía fca? neum aduers tent , praferrím , fi fanguínis fluxio fatur. metuatur, M, Quidfaciendum fi uí2 n res quídem balneum non ferant,mor Simorbur bal. — busautem defiderei? Gr, Aqua calída "em pori corpus perfundendum eft, M, Quid 2 2 calídíus folium przftat? G, Calídíus 17, cu temperato folium calefacit quidem, 4, —— — led non perinde humectat, eot; cüm numores dí(Toluere & corpus fi pe 18 DE BALN, EX. AQ. DVLC, bus dígerereuolumus;ufus illius exis ftit, Q'uía uero meatus corporis maní fcito contrahítjadeo ut nechumoré ex Horror qu41s ternum admittat, nec ínterna fub cute doexoalneo excrementa perillos euacuenturjhors Wed4. ^^ rorízpecomitatur,corpus aüt prímü augetur ,deindeímmínuitur, Quare cum illud replendü eft,eatenus in bal nco ímmorandü eft dá illud íntume? fcat;citaute dígerendü,euacuandüm?^ que,dum tumor ín illo contractus fub fidat, Atcüm tám frigida, quàm cali da aqua cute cogat, & habiítü corporis fpifsioré reddat,ís quí nímía exercíta? Extent tioneinanitus eft,extenuatüusque prí^ quodukttir" mum calída utetur,ne affümptum alá Pdnt?. —— mentum foraserumpat, deinde frípis da,fed non díune quam excalída utí2 | lítatem perceperit , longíore frígidae A ENENETS occurfu abijcíat. Febribus ex frígidis, — eic aque, quis &X crafsis humoribus putrefactis, poft Pu Rh concoctionem exufu eft, utquotidía* "exuit ^ne&quartanz,quz ex hurnore me* de lancholíco orígínem habet:colíco do* fori,ex fímilíbusorto etia caletís aque . Celio dolort. folium prodeft, fic ut prímum affectá P". ^ sgembra calidioribus unguentis illi nantur, -PIALOGVS "No 0. Wu. Ee. — cas jeccino.tlittelaso : autobducaturnitro;autíinapí;totügs .. T corpus frícetur, Frigida eme ed Frigida lauda corpus refrigerat, cutem denfat, uíres ias corroboratjiuuenibusduntaxat,care nofístp idoneü, quí annum uígefimi quartum attingunt In hís bíliofos hu mores íncraílat, appetentíam auget, fordes cutis abftergít, aliagy membra purgat, Item ijs conuenít, qui bona uictus rationecumalias,tum ín exer? cítijs fubeundisutuntur,necnon illis, qui ex itínere per folem exíccatí funt; Veteres infanís etíam folo balneo frís gido,fine calidi ínteruentu utebatur, Ííí modo exercítatío przcefsiffec.IM. In v quibus frigida foliü copetítz Ci, Om solius fiis nibus febribus,qua cum magna ficci dum quibus taté coniuncta funt, fíueíntotocors conducd, — pore ea fuperet,fiue ín eo membro, E quodfebrisuelutífocuseft,etcuíuse^ ^" tiam folidz pavtícule primüm ímmoz deratíus funt calefactz Imó eíufmodé folium febres magís ínterdum quàm calidi iuuat, fimplexip magís quàm — .. fi ex medicamentis refrigerantibus — N (*]55 DE BALN.EX AQ. DVLC. compofítumfít,modo non fintex ery fipelatefedigneo tantum caloreorte, Temp otjj Porro cumnos f. zpecertam egrorüm bslneig «y, Raturae cognitionem defideremus, il prius confits ltg; interdum paucí fanguínís, carnís l«tur, & adipis,que fríeidaze occurfum ferre nequeunt, compotes exíítant, lemper tempetatü aquse dulcis balneü prius íngredíendü effe, deíndefrigídá cons fulímus, INam temperata lauatío íme becíllíum corporü gratía ínuenta eft, ut ea przcalefaciat, & ad frigrídae fos lium przparet,ficutrobuftorum,et fa Preparajo iorum corpori exercitatio, Ata rí ad figidgg 10 protínus ex temperata aqua in trí? bases. ^ pidam,fedpaulatím ex téperata ín te2 0 ov pídam,moxín paulo mínus quàm frí» «0577 gídam,poftremo ín fimplícem frígidá Frigidum bal de(cendent, M. Quibus frígidum fo» nem quU5 liam incómodatz G, Interfanos quí? umb s puerís , crefcentibusq alijs : item mulíetibus et feníbus, necnon omini? quacfenti, bus gracilíbus & ímbecillis, In illís bus. quíde íncrementü retardat, ín hís colo Sewbu. — *emnatíuü extíncuit.Inalijs putrídas £ebres, & biliofasaffeGiones excitat, nam QOSDIALOGVS HL-o..- aW nam .cücxeco meatus corporis obfiruz antur,tranfpiratiorecrementorüpro? — hibetur;zob quam humores putreícat, Pedtori infrre & membra príncipalia debilítantur, Adhac frígidü folía pectorí infirmo obeft;uocísraucedine,& tufsim índua — voc. cit; cor etíam & (tomachü przfertím Cordi cz fto» imbecillü offendít,(icutfortem iuuat, mado. Inteftínorum autem dolore, & tene(z In&fuis. imum parít; renesínfirmos frígidosqp, & uterumlzdít, menftrua fiítít, Inter morbosauté primum frigidis et humá dís, deínde etía febribus hecticís,tum qua ex eryfipelatecotracie fuat ,tum qua íam ín marcorem traníierínt, noz xium eft, Quiucdlaconico,uelfolio Quomodo uti uelit;prímüm curabít,utfi corpus c quando. 1umorit copia repleti, aut uiciofítate balneis dulcis infectum fit, euacuetur pro uíríg cz af /d4£ vendis fc&tusratione;alioqui Rluxioncs, ct ex y híspodagram, aliosdg morbos expea rietur;zauteos,fiantefuerint,augebítz Sínautéíntéperíesfolaurgeat,aluus — tantum deijcíenda eft. Czterumlaco2 pacoyieo níci ufus,cum per fe adhibendus.prín. quando nens fipio bycmis i rgriec OnWeque 2e pee ipd FE, -4 : , ^J Ld — 33; ^DE BAL. EX AQ. DVL. annítempore, cum nec magnum fri2 gus, necíngens acftus eft:ida in fanís corporibus, quz exercítía folita ínter^ miferint, € copiofis cibis índulferint, modo nulla fubfit crudítas, Quando aute zegerín co ad folíii preparandus fit ,ípía reinecefsitas indicabit, Solij Soljtempis, vero temperatí;aut calidi ufuí;uer, ae . Morsum. Quibu boris | quotidie la- Wandnm ftas,et aliqua ex parteautumnus con2 uenit:fed frigida tempeftas ,quando^ cungp fuerít;ei aduerfatur, Porro cali? da ííta in foljsfauatio cum ad frigída uelut praparamentii ín corporibus af fectís exiítat, hís ídoneo tempore ace comendari debet, In fluuijs no quolí? betannítempore corpus lauandi cít, fed xítate,cü feruentifstma eft,die ctia fereno,círca merídie,quando fol ma^2 ximeurit,In zgrís autefolíum fríeidá congruit, quado occafio fe obtulerít, fiquidemaérem arte poffümus, fi uel. calídíor,uel frigidior eft,corríeere, M; Oibus diei horis balneo utendü eft? ' Quandocibi pridie affiimpti conco? &io tà m in uentriculo,tü ín íecoreab foluta apparet, Mi. Quibus notís :G; Sinullatenüo ín precordijs,nec ies CGDIALOGSSSHE 9€ i$ tas fentíatur,nihili) ftomachusacida,. autnidorolentir,aut cibi qualitatejaur | foedü alíquíd eructet:aluí autem deíez ctío, &€ urine pro affumptorü ratione refpondeant , ficut antea expofui2 mus, M, Quo morbítempore lauan2 qus suospi dum zgris quíd antebalneü, quid in tempore la« co,X quid pofteaagendü eftz Gr. Quiz uandum.— bus uícijs balnea utile eft;tjs tunc con2 ueniet,quando concociíonís íllorum : (igna appatuerínt, In febribus autem " frbrióus nonfolum ctt íp(zíam abfuerint, fed - we etíam cum accefsiones earít remíttüt, «bunt. | no in príncipio,necín augmento, IN3 E tüc cutis eft aftrí cta, et que fubeft caro e fpiffa,comprefTa&.Cüm autéaccefsio m accfiio declinat, tanccorpus mediíocríter rez febris quaudo fpírateóqueomnequod fulginofum; land, — autfumídüintuscrat,balneo euocat;, — Interdit aut& quamuis raró, etíam ín. fummo accefsionisuíeore; balneo uti - ; lícet, Antebalneiingrefsü,itategeres 4, pum utfuperíüs in medícatís balneis tedo2 1 | «uí,némpe,uraluuspríus detjcíatur, —— nam illud humores ín corporecolle2 &os ,calorefuo refoluít , &C líquat,ut pofteaad dcbilia membra defcendit E íi 34 DE BALN. EX AQ. DVLC - Quiwcer undeuarij,& ínfperati morbiexoríun icienus luas tur, INon fit autem exercitatus, qui red** — balneoutetur, fed quietus,neccibum potumqgante íllud íumat, INam hoc, tis ante ba, CAPE repletur, illo alimentum ad ca/ "emrao, PuteCcorpus uníuerfum ,príufquam uu, litconcoctum,trahitur unde obfiru/ |^ 4. €éonesiníecore rígores gígnütur, Atfiquís fanus non pofsít mane fatís ob negotía balaeum íngredí ,nectam díu carere cíibo,donecillo ufus fuerít, * panis aliquid fumat, no autem bibat, | ne cibus ftatím in corpus diftribua4 tur, ubi uero íllud concoxerít,tuto fe credet balneo,Infírmi & macelentí no nihil etiam affument,quod uires cori .. «onfirmet,qualía funtElectuaría & a4 -. liazaccharo condita, Sí frígidusna4 — tura obftructione ex balneo metuat, nedícamentii Aromaticumrofatum; fi biliofus ,oxymelí, finautemidem bilis motum cauere uclit, aliquid ex malo-punico,autpané ín fucco illius maceratum comedet, In balneo omní cibo;potu,& fomno abftínendum eft, INam crudi inde humores creatí,uarí; os moibos pariunt, (in autem uires a4 Cibus e po* es BMÁLOGVS HE 0. 0a» deo imbecillz uideantur, utaními dez fectionís metus fít,acetum & pulegi( umnaribus admouedum,autalíquíd - porrigendum , quod faciléín corpus dígeratur ,utmíca panís ex uíno, aut eicimismaquod manus Mines pellaturjaut panís Marficus, IM, Quas Hes díu encRE balneís? G. Eod OHNE danatura praditi nifi ímbecilli fint, ín diutius in eo perdurare poflunt;tem perat&ubi rubere incocperíntexírede - bent, macilentís & ímbecillíslonga ín balneo mora officit, At díaría febri la» borantes díutíusínaérebalnei quàm inaquaímmorabuntur, Hectíci uero contra;nam hi príus calidae, deinde fri gidz ínfidebunt, ut meatus apertí re? ftríngantur, humídumétpín eíscontez — — tumreferuetur, Qui balneís fani mul? ,. |... e üm oblectantur, & eísfuntaffuetiin 17,77 morbís etíam bis , & fi opus CTÍEtCE, cuorborein. abfq detrímento lauare poffunt; ímo tocclere des — doautemtotíes quotídíelauant,qua^ — tuor,autquíng horarum fpacium fin gulis uicibus íaterponi debe HH 4&6. DE BALN, EX AQ. DVEC. tío bálneo non opus eft, longius fíat ínteruallum. M, Quidà balneo agen dum eft? G, Nonítatím cíbus ,autpo tusfumetur;fed tempore aliquo intet pofito , donecperturbatio ex íllo orta fedeturquod etíam à laboreeft necef? Vin bala farium, Nam uinum fi protinus bibas yo flatim po turantealíos cíbos & potus,caputten A balnéo quid gendum. tm. .—— tabít;frígída tum perfe , tum etíam Aquifigilà cumiíllo pota , principum membro2 | ^ 15 ramuitescorrumpíttimo fapetotum corpus refoluít , utpote neruís inimi» of édncim ca; Egreffus ígitur balneum , corpus ;, panníslineís probé ínuoluet , ne artí put nds culí,caput;aut quoduís membrum ab aéreexterno o tendatur: deínde ín tes pídarío;aut cubículo calídíore abft er — gaturífi i cutis fordída & pruríens,afpe -—. ris,idd celeriter , undíq; & multis fi» . snul maníbus,ita: tamen , utabingre: dienteaéretutus fit: mox ín le&um ca fidum confcendet , ibí& fudabít ali quandiu; deinde mollibüs línteís, aut fponggsficcisabfítereetur, In prímís autem caput exíccandd eft, nam nf re? erementa eíus ob cutem aftzíctam ng . exhalent, DIALOGVS IL -—- je | exhalét;offendetur. Hís ficordíneper Cibus quando actis,cibus primüm forbílisuriufeué ezquisct- —— la, deíndefolídior darí deber,nunclar Ptandus à bal. gíor,nücparcíor, pro uíríum, morbí, "o — : cofuetudinis,aéris, € teporis ratione, See A TETTIET " . RS Atcumalijsinrebus,tum in balnei us * fu medíocrítas fernada eft, nà freques x1, balneum calídá, fiue humidum , fiue (o, iso, ficci,corpora emollit, eneruat&p: ím» mnibus. moderatiusautéfebriím etía contínen Balneum ima tem excitatjnaturádigerirfoluitQp,un "roderatiu c4 de anímí uirídqs defectio deníqs mors lidum perius Mc confequítur, fNam cüm aér calidus ^? — noíolümore ,fedetiamtotocorporís — — ambítuattrahatur, cor refrigerío dee | ftítuitur,eoG fuffocarí cogitur. Frígi? p.iin piper díaütbalnei immoderatio rígores ner ijodcrano, uort&, conuulfííonesq parit, X tádem | natiuum calore extinguit, ín quouíta confiftit. ;Cur hodie medici ín febri bus curáadis,non utuntur balneis que tamen ueteres tanquam fíngularía i lis remedia adhibuerunt ^ G. Cum Curbalwesbo — homínes íntemperantiüs hodíeuíuát, g,evoleus ——— etcibos ad oblectatione'magísquàm jnfbri^ — adfanitatem tuendam preparent; hus (us arn 3d mores — 98$ DEBALN. EX AQ-,DVLC. —.. — motes eorum ad fluxum & putredíné E oportuníores exíftunt , eoty balneo» i rum ufu facileín abfceflus conuertun Balse X 4^. tur,Ouuareillisuti no folüm in declína qua fimplici tíonefebríum;fed etíam in ipfis finitis quibisobjint, perículofum eft, ím ínfcelícíter putri dís;(i egriíntemperantes fintjadhibez zifolent;finautembona uictus ratío2 neutantur , & corporí uníuerfo prí? müm profpexerínt, quo decet modo, : forfan noninutilebalneum etíam ho Balnea exber dic ín febribus effe poterit, M, Facilía bise» dlijsre paratu funtífta balnea , fiuntneetíam bu eque ico alía ex hexbís aquae incoctís,ut fzpea dis, liás à mulíerículís didici? C, INonfoz ... . . làm exherbís,fed etíam radícibus, fez fninibus,cortícíbus,& alijs. IV, Quos modo& ad quos affectus: Gi, Tam ad ínternos, quam ad exteriores ; ad cali? dam quidem. corporís íntemperíem — —BALNEVM AD CALIDAM - .Florumuíolarum;bueloffi, cyrfij, fingulorum pugillí quatuor ; nyme LEE phea -piALOGYVS HL ^. — a phex pugilli duo. In aqua coquanz E4newn ex.— tur,quanta balneo fatís effe poteft, Re herbis inco» 4 ácínterdum fucci illarum. aquae cali; &i54d intems dacommiícentur, Qui autemhoc peren cdlis bàlneo cum fructu utí uelít, prímüm ^"^. - in aqua tepídae folium defcendat,ut meatus abftergantur , aperíanturtp: deinde ín hoc quod herbís conftat;íinz gredíatur, M, Poffuntnealíarumbhet 5,5, barum fucciín eundem ufum balneo ,,5 neis ínfundi? G, Indubie ,utfolaní,cuz infadi. curbítze, melonum,fíngulorum círca T (clíbram, quod fi eger hectíca labos | ret,unguentorofaceofecundum bal? ^... — neumiíllínatur , ne habitus corporís t digeratur, | Sín autem frígídam lae uatíonem ferre nequeat , quz aliás ín huíuímodi morbis calidam fequí dez bet, admiíceantur balneo ,folía fali« cisymyrti , uel horum penuría , aqua rofacea,uel myrtea, non parum ením zerioffenduntur,fiexíolaaquacalíie - . :. - dalauentur, |^. - e. d nx AY Bu t0. DÉ BAEN: EX AQ; DVLC, ALIVD AD INFLAMMATIOS$ ? tem ez duriciem mera brorum. Bdnum 4i luz doreftícz ,maluz fyluati membriin; Cjmeliloti,(ingulorü manípuli duo: flanmata cz femínislíniunciz cres; foenugraecíun durd, ciz dug, Ex his ínaqua coctís balneü paratur, ALIVD AD INFLAMMATIONEM cim adeft fluxus... Plantaginis, polysonfj, tubi folio* Edneum din pum , fingulorum manípuli tres;malí coríj uncíc due. Hec in aqua coquans tur,quanta balneo fatis eft, — "ADINTEMPERIEM FRIGI« T daladatb dl ak ntonew c dolorem mitigandanr. Song u Pulegij,origani;hy(Topi,thymi, fa» ese vert tureíe fingulorum manipulus: faluíts tchtionem c7 florum lauri,rorís marini, chamepy dolcrem mitis tíos pyrethri, fingulorum manípulus guum, — dimídius, Hacuclomnía, uel plura ex DbIÁLOGVS 10i& igi ex eis in aqua fontana coquantur,qua taad balneum fatis eft, BALNEVM AD CVTIS uicia. .. Cümcruftz € fquame dura cutem | infeftant,prímüm ex emollientíbus,le Balneum ad uiterq abítergétibus: deíndeex his &c 90,5 ae ficcantíbus: tandem ex hís , &modicé altríngentíbus balneum parari debet, EMOLLIENS BAL« Maluz cum radicibus ,acanthí uul Balneum es go brancz ur(ínze,uíolaria , fingulo^ molliens. rum manípulítres: mercurialís ; paríe tariz,betz,fingulorü manípulí duo: femínisliniuncía, Coquáturín aqua .. a fluuialí quanta ad balneum requíríó tur, In hoc bísquotiídíezgerrefideat adhoram unam, T BALNEVM ABSTER« 3 . Radícís bryoníz ,oxylapathi ,arí, Pabmeumabe —— ferpentaríz ; fingulorum libra ; radi Jleforim, ! cís | ; $ , " * fó (4$ DEBALN,. £X AQ; DVLÓ cis haftulze regia uulgo afphodelíj gentíanze, fíngulee uncia: ftruthij feu radicula uulgo faponariz , paríeta2 rícabíinthij ,fcabiofe uulgo dícte,cyr fij uulgo boragínis,fingulorum maní pulus: florum centauteí mínorís pu^ gilli tres; rofarum pugilli duo: Iupiíno rum ,fabarum íntegtarum,fingulorü felibra, Decoquantur omnía ín aqua; quanta adbalneum fatís eft, Aeger ín eo díutíus refidere poterít, Cecérum lí cet herbas € relíqua commemotata; uelaugere,uel ímmínuete;pro morbí natura corporís habítu& uítibus, | BALNEVM ADMOVENs ^. — Radícis irídis felibra: galanea craf fz , radícís rubíz tinctorum maiorís; ?o- Z fingulorum unciz due:radicís althee, cyclamíní , fíngulorumuncie treszar4 themifie , nepíte, partheníj , origaní, fingulorum manípulí duo: folíorurt laurítantundem : femínis fcfcleos;a^ meos,petrofelini , fíneulorum fefqui draclima: femínis líni, foenugreci utrí ! ufque DIALOGVS IL .. ufque uncíz tres; florum fampfuchí, rorís maríní, ftaechados arabící , cícee rum rubrorum, íummítatum fabina, fingulorum pugilli duo : cínamomi drachma duz, Omnía ex aqua dua2 bus portíonibus ,uíni albí una inco quatur; deíndemulíeraffecta balneo infideat,ficutherbas commemoratas incoctas uentti inferiori admoueat. . BALNEVM VTERVM AD borans. .- Radicís valeríanz fefquilibra: ra^ P4 ju: 3 dicis cyperí, galangze craffz , enulae roboraniutee «ampanz;fingulorum uncíaz duze;foz rer liorum lentífci, arthemífíz, origaní, «alamenti , lauendulz , maioranz, &€ foliorum laur i,fingzulorum manípus ^ liqiatuorolliuloramlentii m ti, cuprefsi ,fingulorà manípulí duo; feminis ameos Jerifcí,& foeniculí, fine gulorum fefcuncia : cortíicum malos 3 rum punícorum , fingulorum uncíae dua , aluminis drachma tres ; pn » * ^ 954 DE BALN. EX ÁQ,. DVLC;. rum tubratü ftcechados arabíci ,Hlorá maíorane;fingulorü pugilli tres, Hee fimul íncoquantur ín aqua pluufalf, quanta fatis eft;uini rubri aufterí mo díco. In hoc balneo mulíer ínfiídeat poft menfium fluorem fínita, M, Ex quo alío huumorequám aqua fiue fim plícijfiue cum alijs cocta balneum fíe/ — palum ex. ti potefi? Gr, Exlacte, autuíno;auto? . lade quibus leo. Exlacteautem ad emacíatos, uí^ svonuenia.— ribu$deftítutos ,& alimentíindígos: ex eius feró, ad prurítum , & calorem ; cutis,maximé ad puerorum exanthe? Balneum ex mata, ex uino ad membra debilía cor? — roboranda. M, Quomodo ex olco? |. BALNEVM EX OLEO. LE - "G, Oleí, quod folío immittetur; —— e quínta parsad ignem calefiet: relíqua j portíodeínde calfactae adfcíetur, atq | fic zeger ín illud defcendet, M, Quem — dneiexoleo ufum habet balnei exoleoz G, Con? pirandimos fert febribus. cum frígore accídenti^ duc ur bus,doloríbusqueneryorumíndeoré x A . » ; ? E tís con^ ái & €— PR SANA Ups ti itm Tg mmm em DIALOGVS IL 19$ tis, conuulíioní ex punctura, aut tiuls nere facie ; calorem natíuum corroz borat; materíam noxíam refoluít: ads hzc doloríbus articulorum prodeft, membrisG lafsatís,nec non colíco ate fectui,exrecremétorum, aut flatuum retentíoneorto,fi admixta fuerint que diífcutiunt: calculi exitum e renibus promouere, & dolorem tollere ufu «comprobatum eft.Quídam etíam huz ius benefício calculo ín canali penís retento liberatus eft: vrínz retendoni epitulatur, Quod fi uulpes ín oleo cocta fueritjartículorum doloribus,et podagra uníceé fuccurrít, In omnibus. balneis manufactís cavendum eft, ne imbecilli corporeillisinfídeant, Vl, Quidergo agendum (i ori illud fers tc,aut etíam habere nequeant, mor? busautemrequíratz G. Infeffu uten tur, M, Formulas quafdain ad infefs fum prafcribas, GER.ON. INSESSVS AD RENES : inflammatos. X : Malux hortenfislthez fingulari Ru P mfeffus Ynfeffus ad «aleulofus. 3595 DE BALN. EX AQ. DVL. faíciculí manuales quatuor: feminís líni ; foenugrzcí , fingulorum vncíz dua, Decoquanturín aqua, hzcpoz ficeauafilígneo altitudinís pedalis ims míttanturadíníeffum, | "zi INSESSYS AD CALCVs lofos. Aqu czleftís,uel niualís , uel ro» risqua przeftat, alijs permifta ,quanz tum ad ínfeílum fatís eft. In hac co^ quantur raparum fragmenta, uel ín2 tegrze rapz , paftínacz, fiferí herbas ucl radices , chamcemelum, flores ta» píi barbati;betonícae purpurecuel al bz, prunellz;aquílegtj;ruta murariíe; arthemifiz, fíngulorum manípulus unus, Ideoautem balnei adhibetur, utcorpus íncalefcat,maneatq calida fed íitaut calor accítus hnumecter, non ficcet;acarefaciat;fiue íllud naturale; fiuefactitíum fit. NNam remedíá quod —. .matetíam calculi expellit,calidum ex4 dE - LÀ , . trínfecus , humídümque effe oportet. "as S.l * "ue " ^ j alíás tarde proficiet, ideó quoq; tum cibus tum potus exeo genere eíle de^ bet,quod humores ad calculí genera? tíonem - —— le: — ————— —— 23v7DIABOGVSIR)9- o ap tionem proclíues;diífcutiat etracuetáp. AD IDEM. * Cümmeatusrenum emollíendi, dí vfiffus ad latandí& funt,& dolor leníendus , fe (jin, quens ínfeffus conuenít : Radícís al thez uncíze quatuor:folíorum eíufde, maluzeparíetaríz fingulorum maní2 pulí duo; fpícaejhoceft ,radícis nardí manípulus dímidius:orígani , cala? - : menthí,betonica, abrotani , arthemí^ fize, torís maríní , petrofelíní,fingulos rum pugilli duo: femínis líni, fenus. erecí,antfi, foeniculí, fingulorum unz. Ciz duae: furfurís crafsí, vulgo macrí, - pugillíquatuor, Sacculoíndíta exa? — . : qua coquáturjquanta ínfeffui fatís fit, -— ALIVS. . Maluz , althez, chamoemelí,meli2 loti;parietariz;(colopendrij, fíngulo* rum manípulí duo:radícís maluz fe libra:tadicis foeniculí unciae tres:femá nís líni uncíz tres: foenugracíuncia — duz.rubez tínctorumuncia. Incifa ín facculo linco,coquantur ad infcilum., T ij to- «f DE BALN. EX AQ; DVLC INSESSVS AD COLICOS dolores mitigandos curans : dosi; tofeffus ad Althez,rutz,fampfuchi, arthemis cdicos, fia, fingulorum manipuliduo: folío/ rum laurí uncíz duz femis: femínis apij ,anífi, cumíni;fíngulorum uncíz .duz. [n aqua decoquantur quanta (0$ dliumdímidíumrepleat, —— | INSESSV$ AD COLICVM c nepbriticum dolorem. Vfoffin flatus Sí flatus copiofi ucl humor frígi^ ten; 4,4 dus urget, qui calefíeri , extenuarí, & icos 7 ne» Ancidí defíderet,íin hunc modum prze2 - phrüios ^ fcribito:Origani,calamínthae, Turio4 IM numancthi,chamameli, finoníis, lau ri fi haberi pofsit, fingulorum mani puli quatuor: foenugrací, feminis car ui, cymíni, anifi , foeniculi, fíingulorü .. Auncízduz:baccarumlaurí f(emuncia; — Quód fiuarij fíntaffectus, eorümque cauflze díuerfz, plura medícamenta intftituto ídonca, adtjcere licebit: ut fi emollitione opus fit, folía maluz ,al theg ; paríctaríg, ac uiolarum addes, Ew — — — — Rua uc. pulíduo:fabínz manipulus :folíorü DIALOGV$ If. . »5 finautem íncifio quedam;aut meatuz umapertío réquiratur,radíces afparaz Ad ucficem gürufci;apij, adíungentur, Ad ueficà ; deulofam. calculofam eifde utendum, íta tamen üt ruta addatur, : INSESSVS AD MENSES . T « prouocandos. - Arthemifiz , rorís marini , thymí, Info ad .— marrubg » nepí ta, fingulorum maní2 prouocandog. j z menfes. lauripugillitres: florum rorí(maríní, fambuci,fíngulorum pugilli duo ras dicís cyperí unciae duae: granorum íu^ níperi contuforum fefcuncia. In fac? culo coquantur exaqua fluuíali quan ta adín(efsum requírítur, & ALS Nepitz, attemifíae, thymí,faluiz, finguli manipulí: folíorum lauri, filiz cís,finguloram manipuli duo:lorum fimbuci pugillus:radícís valeríanz, —— aptj,petrofelini, foenículi fíngulorum uncíiz duz, Exhísínaquadecoctis —— fíatinfeffus,quo mane & uefperiante Ccbum utendumef. — ^ —— * ; X íi FR E^ d DEBALN. EX AQ. DVLC ALIVS AD MENSES IND VRÁ« - . fos,tumoresq; cz dolores — tiaturalium. - Wnfeffus ad Ex decocto fznugraci, (emínís li menfc indi* si, pulegij , arthemifiae , cucumerís pen fyluaticí , radícís líliorum alborum, mores natura bbs nec non dendromalachz foliorum, iis omníum quantum conuenít; ínfefsug 3 fiat ,uel balnet fímplex dulcís aqua, utqu od emollíat & humectet, Antea uero quam utarís aluus fubdacíleua2 ríq; uefica debet, nam hísoppletís, & uterum quí medíus inter illa confiftit pramentibus,menfes nímía anguftía bingo tardanturq. | INSESSVS. AD HAEMOR: yboidas. "- -anfeffus ad T CU eshalciplantaginis, finguli maz bemorrboiz nipuli:orum uerbafcí pugillus:femí nísliní uncíae duz: cortícum maloráü punícorum, balauftíorum ,rhus ob^ feníorü,baccarum myrtí fingulorum fefcuncía, In aqua & uino auftero de; coquantur ad infefsum, | E INSE$s dii: S'ibniaii diii, erai iei eiecti desit rocca e s uli inideai drelconuocant,zquis partibus folio "?** | DIALOGVS HL. ^- ier AINSESSVS AD INFLAMs S mationen uteri. i , | Rutajypulegium , Depita , marruz Infeffucadute — bium,thymus;artbemífía, althaea & (i ruminflenma.— milia ad ínfeffum decoquantur. poft tam. huíus ufi;oleo lauríno ucl nardíno, E uelanethíno uterus ungatur, ET INSESSVS AD TENES« * mun. .. Maluz , althez, uíolaríz, uerbafci 44 tenefm finguli manipulí:florum uerbafci puo "ji gillus : feminis lini felbra, Inhorum decocto ex aqua eger ad umbilicum AD YVLNERA —— : Aqua & oleo, quz míxta grzci hy Infefus adul inditis,eoriad umbilicum ufg ínfide- bunt, M. Quz alíz corporis partes fe paratímlauari folentz LOTIO CAPITIS EX " GQuiacerebrü natura be xU v 't .* * ium pro eerebro C7 1032 DE BALN, EX AQ; DYLC: £ciio capitis, caputraro lauarí debet: quía ueró for? des ex fudoribus, & fulig íinofís recre^ mentis generantur,qua meatus deín4 ' deoccludunt, & tranfpírationem ím^ pedíunt,incerdumlotío ipfius conce? dendaeft, Inhumiídisaute& frigidis natura raríüs:ín calídis & ficcís frequé tíüs Ideo quida (ingulis feptímanis: quidam in meníe tantüm;quídam uíx ínanno femel lauatíonem requirunt, Beneautem ca adhibetur corpore re^ crementís uacuo , & manéante cib&, ictamen utftatim caput abftergatut linteís calídís,& exíccetur:capilli fi ad fínt extricentur ; non autem expe? €tandum donec caput, capilli perfa exíccentur, . /J— LIXIVIVM AD CEREBR VM s NpMOrcep d iim E etiam Uapores noxios extrahit fomnum facilem reddet : uextígínem tollít: quíetem totí corpori concilíatz omncm herba & lorum, faluia Orga DIÁLOGVS IIE 303 origani;betonice finguli fafciculi,ful mittantur cíneri in fundum ,& fupere fundaturlixiuíum cum aqua pluuías li.& pridie quàm caputlauetur, made fcatin eo facculus lineus ex rofaruni rübrarum,maioranz, lauandulz ,roz rifmarini , fpícze , betoniczfíingulorü modice inciforüm ,fafciculis exiguís: agaríci mediocriter contufí drachmae duz, [nter lauandum (apo odorusía pomiífiguram, pomatíum uocant;ad ALIVD IN FRIGIDO affectu. | 1 Sampfuchi, rorifmaríni, melyffoz Lixiuim phyllifineulorum feíqui manípulus: frigido foliorum laurimanipulusunus:flori «97^ c«hamoemelíi,ftzechados,pfeudonardi, feu lauendulz , fingulorum pugilli duo, Decoquantur ín lixíuío , facculo condita, horum fure caputymaneante cibum corpore purgato,lauetur; mox ficcetur,& contegattr, ! .ALIVD. SELL. ; -ini.oríeant. lamín Baluic;torís marinijorígani,celamin - ^ a —— qduhM a ge 104 — DE BALN. EX ÁQ; DVLC. gulorum manípulus : fol(orum laurí | manípulus dímídíus ; floru » fta cha dos , heliochryfi ,fingulorum pugil» | lus, Ex íure decoctí caputírrigeturlat .. weturQg. | a AD DESTILLATIONEM ET fiftendam. - zixiuma] | Sampfuchí,betonicz,melíflophyls . defüllationem li,finguli pugillí;florum chamoemeli, - - filendam. — ftzchados, roris marini, heliochry(i fingulorum pugillí tres: nígella I&02 ^ Lixiiumad manz drachma dua, Coquantur ín . sbflergends líxíuío exbuxi cínere , & hoccaput — fordes capitis rurfum lauetur, Ad fordes autem capí . Lixiwumi? tiísabftergendas lixiuíü ex cínere fare Wlcrib. — mentorum conuenít, Inulceríbus ex 4 jbrotano,& betoníca líxíuium pros deft, Ad furfures,ex cíclae, paríetarízr, & faponaríz decocto, ucl fuccís laue2 tur. Idem etíam przftatlíxíuíiu m com mune , cuííniectifínt malorum medí? corum , &€ cítreorumcortíces , círca quadrantem florum chamamelí pu? gilliduo: foliorum lauri manipulus: Hac autem modic in lixiuío coquí, SES. | aut. E tmt — yon omnt mb petiisse 7 |- 7 DIALOGVS HIE ^ "ag áut alíquandíu macerari debent, M; Quid pedumlotío commodí adferr, & ex quibus parari debet: a PEDVM LOTIO. G, Primüm noxíos humores exfu pernís partíbusad ínfernas elicít; deín de ctíam laffitudínem diífcutít,& fom» num concilíat,cüm alíás tum ín febrí2 busardentíbus, antequam zgrí fead - illum componant. Non autem pedes rurfus abftergentur ,fedlínteo humíz do ínuuluentur, Quinetiam naturalía ARI & aures rect eodem íure abluentur: quia cüm neruofz partes fint, refriges ríum ,humectationemq cerebrolege confortij communícanr.Parabíturau tem lauacrum pedum ex malueg recen tís,Jcucumerís,cucurbítz,uíolarü,fine | gulís pugyllis inaquaad horam dímá díam decoctís,uefperí ante cíbá, aut longiílime poft ipfum eo utítor.Deus OPT.MA X, faxit,ut omnía que ha &enus tibi exaquis fíue medicatis fi» uedulcibus , fiuealijs humoribus re» a6 DE BALN. EX AQ. DVLC. medíarccenfuí , feliciter fuccedant: quod índubié fíet, fí morborum (anas tionemnon tibí, artiqy & erudiríoné tuz , fedpotíus beníignitati,& ». . . grutigfummiínoftri archíaz 3 ; trí Iefu Chrííti af2 it ARGENTORATI, (0 Excudebat Teodofius Rbelins, -